Skip to main content

Full text of "Ta heuriskomena panta"

See other formats 




Google 





This 15 a digital copy of a book that was preserved for generations on library shelves before it was carefully scanned by Google as part of a project 
to make the world's books discoverable online. 


It has survived long enough for the copyright to expire and the book to enter the public domain. A public domain book is one that was never subject 
to copyright or whose legal copyright term has expired. Whether a book is in the public domain may vary country to country. Public domain books 
are our gateways to the past, representing a wealth of history, culture and knowledge that's often difficult to discover. 


Marks, notations and other marginalia present in the original volume will appear in this file - a reminder of this book's long journey from the 
publisher to a library and finally to you. 


Usage guidelines 


Google is proud to partner with libraries to digitize public domain materials and make them widely accessible. Public domain books belong to the 
public and we are merely their custodians. Nevertheless, this work 15 expensive, so in order to keep providing this resource, we have taken steps to 
prevent abuse by commercial parties, including placing technical restrictions on automated querying. 


We also ask that you: 


- Make non-commercial use of the files We designed Google Book Search for use by individuals, and we request that you use these files for 
personal, non-commercial purposes. 


- Refrain from automated querying Do not send automated queries of any sort to Google's system: If you are conducting research on machine 
translation, optical character recognition or other areas where access to a large amount of text is helpful, please contact us. We encourage the 
use of public domain materials for these purposes and may be able to help. 


* Maintain attribution The Google *watermark" you see on each file is essential for informing people about this project and helping them find 
additional materials through Google Book Search. Please do not remove it. 


- Keep it legal Whatever your use, remember that you are responsible for ensuring that what you are doing is legal. Do not assume that just 
because we believe a book 15 in the public domain for users in the United States, that the work is also in the public domain for users in other 
countries. Whether a book is still in copyright varies from country to country, and we can't offer guidance on whether any specific use of 
any specific book is allowed. Please do not assume that a book's appearance in Google Book Search means it can be used in any manner 
anywhere in the world. Copyright infringement liability can be quite severe. 


About Google Book Search 


Google's mission is to organize the world's information and to make it universally accessible and useful. Google Book Search helps readers 
discover the world's books while helping authors and publishers reach new audiences. You can search through the full text of this book on the web 


athttp://books.google.com/ 











UU UU moon us ^ nm 


-.-΄-- 








PATROLOGLE 


CURSUS COMPLETUS, 


SEU BIDLIOTHECA UNIVERSALIS, INTEGRA, UNIFORMIS, COMMODA, OECONOMICA, 


OMNIUM SS. PATRUM, DOCTORUM SCRIPTORUMQUE ECCLESIASTICORUM, 


SIYE LATINORUM, SIYE GR KCORDM, 


U! AB YO APOSTOLICO AD ETATEM INNOCENTII l10 (ANN. 12916) PRO LATINIS 
d AD CONCILII FLORENTINI TEMPORA (ANN. 1439) PRO GRAECIS FLORUERUNT : . 


RECUSIO CHRONOLOGICA 


OMNIUM QUAE EXSTITERE MONUMENTORUM CATHOLICAE TRADITIONIS PEN QUINDECIM PIIORA ; 
ECCLESIE SAECULA, ) 


fUXTA EDITIONES ACCURATISSINAS, INTER SE CUMQUE NONNULLIS CODICIBUS MANUSCRIPTIS COLLATAS, PERQUAM DILIGEN 
TER CASTICATA ; DISSERTATIONIBUS, COMMENTARIIS YARIISQUE LECTIONIBUS CONTINENTER II.LUSTRATA ; OMNIBUS 
OrkRiBUS POST AMPILISBIMAS EDITIONES QUA TRIBUS NOVISSIMIS SACULIS DEBENTUR ABSOLUTAS, DETECTIS 
AUCTA ; INDICIBUS ORDINARIIS YEL ETIAM ANALYTICIB, SINGULOS SIVE TOMOS, SIVE AUCTORES ALICUJUS 
NMONKNT! SUBSEQUENTIBUS, DONATA , CAPITULIS INTRA IPSUM TEETUM RITE DISPOSITIS, NECNON ET TITULIS 
SINGULARUM PAGINARUM MARGINEM SUPERIOREM DISTINGUENTIBUS SUBJECTAWQUE MATERIAM 8IGNIFI- 
CANTIBUS, ADORNATA ; OPERIBUS CUM DUBIIS, TUM APOCRYPHIS, ALIQUE VERO AUCTORITATE ΙΝ 
ORDINE AD TRADITIONEM ECCLESIASTICAM POLLENTIBUS, AMPLIFICATA ; 

DUCENTIS ET QUADRAGINTA INDICIBUS 8UB OMNI! RESPECTU, SCILICET, AL.PHABETICO, CITRONOLOGICO, ANALYTICO, 
&NALOCICO, STATISTICO, SYNTUETICO, ETC., OPERA, ILES gr AUCTORES ExuiBENTIDUS, ΙΤὰ UT. NON SOLUM 
ΒΤΌΒΙΟΒΟ, 8&P NECOTIS IMPLICATO, ET 81 FORTE SINT, PIGRIS ETIAM KT IMPERITIS PATEANT OMNES 
$9. PATRES, LOCUPLETATA; SED PRAESERTIM DUOBUS IMMENSIG ET GENERALIBUS INDICIBUS, ALTERO 
scicicee HERUM, Quo CONSULTO, QUIDQUIP NON SOLUM TALIS TALISYE PATER, YERUM ETIAM 
URUSQUISQUE PATRUM, ABSQUE ULLA EXCEPTIONE, ΙΝ QUODLIBET THEMA SCRIPSERIT, UNO 
INTULTO CONSPICIATUR; ALTERO SCIUPTUR/E SACRE, £X QUO LECTORI COM- 

PERIRE SIT OBVIUM QUINAM PATRES ET ΙΝ QUIBUS OPERUM SUORUM LOCIS 
8INGULOS SINGULORUM LIBRORUM SCRIPTURA VERSUS, Δ PRIMO GENESEOS 
USQUE AD NOYISSIMUM APOCALYPSIS, COMMENTATI SINT ; 
£DiTIÓ ACCURATISSIMA, CARTERISQUE OMNIBUS FACILE ANTEPONENDA, 81 PERPENDANTUR CHARACTERUM NITIDITAS, 
CHARTAÀR QUALITAS, INTEGRITAS TEXTUS, CONRECTIONIS PERFECTIO, OPERUM RECUSORUM TUM VANIETAS 
TUM NMUNERUS, FORMA VOLUMINUM PERQUAM COMMODA $18IQUE IN TOTO PATROLOGIA DEGURSU CONSTANTER 
8141118, PRETI! EXIGUITAS, PRESERTIMQUE ISTA COLLECTIO UNA, METIIODICA ET CHRONOLOGICA, 
BEXCENTORUM FRAGMENTORUM OPUSCULORUMQUE HACTENUS HIC ILLIC $PARSORUM, VEL ETIAM 
INEDITORUM, PRIMUM AUTEM !N NOSTRA BIBLIOTHECA, EX OPERIBUS KT MSS. AD OMNES 
ATATES, LOCOS, LINGUAS FORMASQUE PERTINENTIBUS , COADUNATORUM, 

KT EX (INNUMERIS OPERIBUS TRADITIONEM CATIIOLICAM CONFLANTIBUS, OPUS UNICUM MIRABILITER EFFICIENTIUM. 


SERIES GIUECA PRIOR, 


IN QUA PRODEUNT PATRES, DOCTORES SCRIPTORESQUE ECCLESLE GR/EC/E 
A 3. BARNABA AD PHOTIUM. 


ACCURANTE J.-P. MIGNE, 


Bibliothcecsee celeri universam, 
διν CURSUUM COMPLETORUM IN SINGULOS SCIENTLE KCCLESIASTICAR RAMOS SDITORR. 





PATROLOGIA. AD TRSTAR ΡΒ ECCLESIA, IN DUAS PARTES DIVIDITUR, ALIAM NEMPE LATINAM, ALIAM GR/ECO-LATINAM, 
AMBAE PARTES JAM INTEGRE EXARATA SUNT. LATINA, 222 voLUMINIDUS MOLE SUA STANS, 1 1 1ÜrFRANCIS VENIT : GR.ECA 
DUPLICI! EDITIONE TYPIS MANDATA EST, PRIOR CRACUM TEXTUM UNA CUM VERSIONE LATINA LATERAL! COSsPLE- 
CTI TUR, ET 104 vort.cuiva ix. 109 ΤΟΙΜῚΒ, PRO PRIMA SERIE, NON EXCEDIT. POSTERIOR VERSIONEM LATINAM TANTUM 
£XHIBET, IDEOQUE INTRA 55 vOLUMINA RETINETUR. SECUNDA SERIES GRECO-LATINA AD 58 VOLUMINA TANTUM ATTIN- 
GIT; DUM 110JUS YERSIO MERE LATINA 29 vOLUMINIBUS EST ABSOLUTA. UNUMQUODQUE YOLUMEN Git £CO-LA TiNUM 8, 
UNUMQUOUGQUE WERE LATINUM D. FRANCIS SOLUMMODO EMITUB : UTROBIQUE VERO, UT PRETI! DUJUS BENEFICIO ! 
FRUATUR EMPTOR, COLLECTIONEM INTEGRAM, SIVE LATINAM, SIVE GRECAM COMPARET NECESSE ERIT; SECUS ENIM 
CUJUSQUE YOLUMINIS ANPLITUDINEM NECNON ET DIFFICULTATES VARIA PRETIA KQUADBUNT. IDEO, 51 QUIS TANTUM EMAT 
LICET INTVGRE, $ED SEORSIN, COLLECTIONEM GR/KCO-LATINAM, VEL EAMBEM EX GRECO LATINE VERSAM, TUM QUODQUE 
votuueN PRO 9 νυ: PROÓ FRANCIS SOLUM ODTINEBIT. ISTA CONUITIONES TOSTERIORI PATROLOGLE LATINE SERMEI, 
FATRES AB INNOCENTIO (11 AD CONCILIUM TRIDENTINUM EXHIBENTI, ATPLICABUNTUR. PATROIOGIA QU MANUSCRIPTIS 
IN BIBLIOTHECIS ORBIS ONTVERSI QUIESCENTIBUS CONSTABIT, NECNON PATROLOGIA ORIENTALIS, CONDITIONIBUS SPE- 
CIALIBUS SUBJICIENTUR, ET IN TEMPORE SUO ANNUNTIABUNTUR, 51 TEMPUS EAS TYPIS MANDAND! NOBIS NON DEFUERIT. 





PATROLOGIJE GRUEGAE TOMUS XCVIII. 


S. GREGORIUS AGRIGENTINUS, SS. GERMANUS ET TARASIUS CP., COSMAS 
HIEROSOLYMITANUS, PANTALEON DIACONUS CP., ETC. 


EXCUDRBATUR KT VENIT APUD J.-P. MIGNE, EDITOREM, 

IN VIA DICTA THIBAUD, OLIM ΔΗ ΠΟΙ. PROPE P'ORTAM LUTETI.E PARISIOINUM VULGO 
U'ENFbht NOMINATAM, SEU ETIT-MONTROUG E, NUNC VERO INTRA MUENIA PARISINA. 
1865 

Ὁ 








ὯΝ WS e 


v^ 
TEN AVIS TÉ ponrANT. 


D';prés une deslois providentielles qui régissent e monde, rarement les cuvres au-dessus ae l'ordinaire se font 
sans contradictions plus ou moins fortes eU nombreuses. Les Ateliers Catholiques ne pouvaient guere échapper à ce 
cachet divin de leur utilité. Tantót on a nié leur existence ou leur importance; tantót on a dit qu'ils étaient fermés 
ou qu'ils allaient l'étre Cependant ils poursuivent leur carriere depuis 2! ans, et les productions qui en sortent 
devienuent de plus en plus graves et soignées : aussi parait-1l certain qu'à moins d'événements qu'aucune prudence 
humaine ne saurait prévoir ni empécher, ces Ateliers ne se fermeront que quand la Bibliothéque du Clergé sera 
terminée ep ses 2,000 volumes in-i*. Le passó parait un sür garant de l'avenir, pour ce qu'il y aà espérerou ἃ 
craindre. Cependant, parmi les calomnies auxquelles ils se sont. trouvés en butte, f] en est deux qui ont été conti- 
nuellemeut répétées, parce qu'étant plus capitales, leur effet entrainait plus de conséquences. De petits et ignareg 
concurretmts se sont donc acharnés, par leur correspondance ou leurs voyageurs, à répéter partout que nos Editions 
élajeut mal corrigées et mal imprimées. Ne pouvant attaquer le fond des Ouvrages, qui, pour la plupart, ne sont 

'que les chefs-d'eeuvre du Catholicisme reconnus pour tels dans tous]es temps et dans tous les pays, il fallait hien 
"se rejeter sur la forme dans ce qu'elle a de plus sérieux, 1a correction et l'impression; en effet, les chefs-d'ouvre 
méme n'auraient qu'une demi-valeur, si le texte en était inexact ou illisible. 

Il est trés-vrai que, dans le principe, un succés inoui dans les fastes de Ja Typographie ayant force !'Editeur de 
recourir aux mécaniques, alin de marcher plus rapidement et de donner les ouvrages à moindre prix, quatre volumes 
du double Cours d'Ecriture sainte el de T héologie furent tirés avec la correction insuffisante donnée dans les impri- 
meries à presque tout ce qui s'édite; il est vrai aussi qu'un certain nombre d'autres volumes, appartenant à diverses 
l'ublications, furent imprimés ou trop noir ou trop blanc. Mais, depuis ces temps éloignés, les mécaniques ont 
cédé le travail aux presses à bras, et l'impression qui en sort, sans étre du luxe, attendu que le luxe jurerait dan« 
des ouvrages d'une telle nature, est parfaitement convenable sous tous les rapports. Quant à la correction, 1l est 
de fait qu'elle n'a jamais été portée si loin dans aucune édition ancienne ou contemporaine, Et comment en serait-[l 
autrement , aprés toutes les peines el toutes les dépenses que nous subissous pour arriver à purger nos épreuves de 
lontes fautes L/ habituge, em typographie, méme dans les meilleures maisons, est de ne corriger que deux épreuves 
el d'en conférer uue tro!siéme avec la seconde, sans avoir préparé en rien 16 manuscrit de lauteur. 

lans les Ateliers Catholiqtes la ditlérence est presque incommensurable. Àu moyen de correcteurs blanchis sous 
l* haenais et dont le coup d'ail typographique est sans pitié pour les fautes, on commence par préparer la copie d'un 
hout à l'autre sans en excepler up-seul mot. On lit ensuite en premiére épreuve avec la copie ainsi préparée. On lit 
eu seconde de la méme maniére, mais en collationnant avec la premiére. On fait la méme chose en tierce, en co!la- 
tionnant avec la seconde. On agit de màme en quarte, en collationnaut avec la tierce. On renouvelle la méme opé- 
ration en quinte, eru collationnant avec la quarte. Ces collationnements ont pour but de voir si aucune des fautes 
sigualées au. bureau par MM. les correcteurs, sur la marge des épreuves, n'a échiappá à MM. les corrigeurs sur le 
marbre et le métal. Aprés ces cinq leetures enliérss contrülées l'une par l'autre, ei en dehors de la préparation 
ci-dessus meutionnée, vient une révision, et souvent il en vient deux ou trois; puis l'on cliche. Le clichage opéré, par 
conséquent la purelé du texte se trouvant immobilisée, on fait, avec la copie, une nouvelle lecture d'un bout de vu 
preuve à l'autre, on se livre à une nouvelle révision, et le tirage n'arrive qu'aprés ces innonibrables précautions. 

Aussi y a til ἃ Montrouge des correcteurs de toutes les nations el en plus grand uorpbre que dans vipgt-cinq 
imprimeries de P'aris réunies | Aussi encore, la correciion y coüte-Lt-elle autan: que la composition, tandis qu'ailleurs 
eile ue coüle que le dixiéme ! Aussi enfin, bien que l'asserlion puisse paraitre téméraire, l'exactitude obtenue par 
taut de frais et de soins, fait-elle que la plupart des Editions des Ateliers Catholiques laissent biea loin derriére elles 
celles méàme des célebres Bénédictins Mabillon et Moutfaucon et des célébres Jésuile8 Pelau et Sirmond. Que l'on 
compare, en elfet, n'importe quelles fevilies de leurs éditions avec celles des nóires quí leur correspondent, eu grec 
comme en latin, on se convaincra que l'invraisemblable est uue réalité. . 

D'ailieurs, ces savants éminents, plus préoecupés du sens des textes que de la. partie typographique et n'élant 
point correcleurs de profession, lisaient, non ce que portaient les épreuves, mais ce qi devail 8'ν trouver, leur 
laute intelligence suppleant aux fautes de l'édition. De plus les Bénédictins, comme les Jés"ites, Opéraient presque 
toujours sur des manuscrils, cause perpeéluelle de la raultiplicité des fautes, pendant que les Ateliers Catholiques, 
dont le propre est surtout de ressusciter la Tradition, n'opérent le plus souvent que sur des imprimés. 

Le ἢ. P. De Buch, Jésuite Pollandiste de Bruxelles, nous écrivait, il y a quelque temps, n'avoir pu trouver en 
dix-huit mois d'étude, une seule faute daus notre Palrologie latine. M. Denzinger, professeur de Théologie à l'Uni- 
versilé de Wurzbourg, et M. Reissmann, Vicaire Général de la méme ville, nous mandaient, à 1a date du 19 juillet, 
n'avoir pu égalemen! surprendre une seule [aute, soit dans le latin soit dans le grec de notre double Patrologie. En(n, 
le savant P. Pitra, Bénédictin de Solesme, et M. Bonetty, directeur des Annales de philosophie chrétienne, mis au 
δῆ de nous convaincre d'une seule erreur typographique, ont été forcés^d'avouer que nous n'avions pas trop 
présumé de notre parfaite correction. Dans le Clerge se trouveut de bons latinistes et de bons heilénistes, et, ce qv' 
est plus rare, des hommes irés- positifs et tiés-pratiques, eh bien ! nous leur prometlons une prime de 25 centimes 
par chaque faule qu'ils découvriront dans n'importe lequel de nos volumes, surtout dans les grecs, 

Malgré ce. qui précéde, l'Editeur des Cours coniplets, sentant de plus en plus l'importance et méme 18 nécessité 
d'une correct/un parfaite pour qu'un ouvrage soit veritablement utile et estimable, se livre depuis plus d'un an, et 
est résolu de se livrer jusqu'à la fin à une opération longue, pénible et coüteuse, savoir, l3 révision entiére et 
uuiversel!e de ses innombrables clichés. Ainsi chacun de ses volumes, au fur et à mesure qu'il les remet sous presse, 
est corrigé mot pour mot d'un bout à l'autre. Quarante hommes y sonL ou y seront occupés pendant 10 ans, et une 
somme qui ne saurait étre moindre d'un demi million de francs est consacree à cet important coniróle. De cele 
maniére, les l'ublications des Aleliers Catholiques, qui déjà se distinguaienl entre toutes par la supériorité de leur 
correction, n'auront de rivales, sous ce apo daus aucun temps ni daus aucun pays; car quel est l'éditeur qui 
pourrait οἱ voudrait se livrer APRES COUP ἃ des travaux si gigantesques et d'un prix si exorbitant 1] faut 
certes étre bien pénétré d'une vocation divine à cet effet, pour ne recuier ni devant la peine ni devant la dépeuso, 
suricut lorsque l'Europe savante proclame que jamais volumes n'ont été éditós avec lant d'exactitude que ceux dé 
ia Bibliotliéque universelle du Clergé. 1.6 préseut volume est du nombre de ceux révisés, et tous ceux qui le seront 
à l'avenir porteront cette note. Eu conséquence, pour juger les productions des Ateliers Catholiques sous le rapport 
de la correction, il ne faudra prendre que ceux qui porteront en iéte l'avis ici tracé. Nous ne reronnaíssons que cette 
*dilion et celles qui suivront sur nos planches de métal ainsi corrigées. On croyait autrefois que la stéréotypie 
uninohilisait les fautes, attendu qu'un cliché de métal n'est point élastique. pas du lout, il introduit |a perfection, 
^3r On a trouvé le moyen de le corriger jusqu'à extinction de fautes. L'Hébreu a été revu par M. Drach, le Grec 
par des Grecs, le Latin et le Francais par les premiers correcteurs de la capitale en ces langues. 

Nous avons ]a consolation de pouvoir finir cet aris par les réflexious suivantes : En(in, notre exemple a tini par 
ébranler les grandes publications en Italie, en Allemagne, en Belgique et en France, par les Canons grecs de Rome, 
le Gerdi: do Naples, le Saint Thomas de Parme, l'Encyclopédie religieuse de Munich, le recueil des déclarations des 
Tiles de Bruxelles, les Bollandistes , e Swrez et le Spicilége de Paris, Jusqu'íct, on n'avait su réimprimer quu des 
ouvrages de courte haleine. Les 1n- ἐδ, οὐ s'engloutissent les in-folio, faisaren! peur, et on n'osait y toncher, par 
crainte de se noyer dans ces abimes sans fond et sans rives; mais on a fini par 86 risquer à nous (miter. Bien plus, 
sous notre impulsion, d'autres Editeurs se préparent au P'ullaire universel, aux Décistons de toutes les Congregatione, 
à une Biographie et à une Histoire générale, etc., etc. Malheureusement, la plupart des éditions déjà faites ou qui se 
font, sont sans autorité, parece qu'elles sont sans exaetitude; la correction seinble en avoir été [aile por des avevgles, 
£oit qu'oM n'en ait pas senti la gravilé, soil qu'en ait reculé devant les frais; mais patience! une reproduction 
")9rrecte. surgira bientót, ne füt-ce σα ἃ la luruiere des écoles qui se sont faites ou qui se "eront encore, 


TRADITIO: iCA'FHÓ ἐξα; DAR 
SAECULUM VIII-IX, ANNUS "115-806. 


TOY EN ATIOIX ΠΑΤΡῸΣ HMON 


Il'ÉEPMANOY 


APXIEDIZKOIIUY KONZTANTINOYIIOAEQZ, 


TA EYPIXKOMENA HANTA. 


Led 


s. P. N. GERMANI 


ARCHIEPISCOPI CONSTANTINOPOLITANI, 


OPERA OMNIA, 


Juxta editiones eard. Ang. Mai, Joan. Dominici Mansi, Jacobi Gretseri, Francisci 
Combefisii, ad prelum revocata. 


ACCEDUNT 


85. GREGORII AGRIGENTINI, TARASII CP., COSH.E HIEROSOLYMITANI, PANTALEONIS DIACONI 
CP., ADRIANI MONACHI , EPIPHANII CATANENSIS DIACONI, PACHOMII MONACHI, PHILOTHEKI 
MON ACHI, ANON Y HI BECUCCIANIT, 


SCRIPTA QUAE SUPEBRSUNT. 


ACCURANTE ET DENUO RECOGNOSCENTE J.-P. MIGNE, 
Bibliotheces Cler! universe, 
] BIVE 
CURSUUM COMPLETORUM IN SINGULOS SCIENTLE£ ECCLESIASTIC/£ RAMOS EDITORE. 


—  — umm, 00) qu» Q0 qum ὦ 


TOMUS UNICUS. 


———— uitam» 990€» 99 anm 


vgNIT 11 FBANCIS GALLICIS 


EXCUDEDATUR ET VENIT APUD J.-P. MIGNE EDITOREM, 


IN VIA PICTA. THIBAUT, OLIM D'AMBOISE, PROPI; PORTAM. LUTETIA, PAIUSIORUM VULGO 
U'ENF EI NOMINATAM, SEU PETIT-MONTROUGE, NUNC VERO INTRA. MOENIA PARISINA. 


1805 


NSW NO 
o ΚΘ 


SAECULUM YIII-IX, ANNI "115-806. 


ELENCHUS 


AUCTORUM ET OPERUM QUI IN HOC TOMO XCVIIL CONTINENTUR. 





S. GERMANUS ARCHIEPISCOPUS CP. 


PnoLEGOMENA. Notitia duplex. — S. Germani Vita auctore Godefrido Henschenio 
in Actis SS. Bolland. col. 


S. GERMANI OPERA. 


De synodis et haeresibus, ex Spicilegio card. Angeli Maii. 

De viue termino, ex ejusdem Bibliotheca nova Patrum. 

Epistolte dogmatice, ex eadem Bibliotheca et Conciliis. 

Orationes. 

Rerum ecelesiasticarum contemplatio. 

Hymnus in sanctam Dei Genitricem, ex Danielis Thesauro hymnologico. 


“ COSMAS HIEROSOLYMITANUS. 
Hymni. 
Scholia in Gregorii Nazianzeni Carmina (memorantur tantum, ut tomo XXXVIII 
jam edita). 
S. GREGORIUS II AGRIGENTINUS EPISCOPUS. 


Fxplanationis in Ecclesiasten libri X, ex editione Stephani Antonii Morcelli, qui 
. Gregorii Vitam Grece primus edidit. 


ANONYMUS BECUCCIANUS. 
Dogmata orthodoxa, ex Bihliotheca Gallandii. 

PANTALEON DIACONUS CP. 
Orationes, ex Frontonis Ducei Supplemento ad Bibliothecam Patrum. 

ADRIANUS MONACHUS. 
Isagoge ad sacras Scripturas *. 
EPIPHANIUS CATANENSIS DIACONUS. 

Sermo laudatorius in synodo Nicena II habitus. 


PACHOMIUS MONACHUS **, 


De divinarum Scripturarum utilitate, ex Mittarelli Codicibus Nanianis. 
De Cartanitis hereticis. 
Prologus in Grammaticam. 


PHILOTHEUS MONACHUS. 
Ascetica ex cod. Nanian. 
S. TARASIUS ARCHIEPISCOPUS CP. 


Apologeticus ad populum, « die qua intimaverunt imperantes Irene et Constan- 
tinus populis ut fieret patriarcha. » 

Epistolee. 

κτλ jn SS. Deipare praesentationem in templo. 


interpretatione nostra. . 
iomti opuscula, Grace edita, Latinitate donavimus. 


$525 


1229 


1243 


———————————— 
256^^0 4 Parisiis. — EX Typis L. MIGNE. 





ÁNNO DOMINI DCCXY 


SANCTUS GERMANÉS..... 


e 
»*^ 
^ 
e. 
. 
e. 


CONSTANTINOPOLITANUS PATRIARCHA 


NOTITIA. 


[Fannric. Bib'iotliera Gru'ca edit. Warless, t. XI, p. 125.) 


« 
^ 
Φ * 
» 
« 9,.« 
LI 
. 


Germanus ex Cyziei metropolita (1) ἃ. 715 patriarcha Cpol. ; sed quod Leonis Isauri imp. 
edictis contra imagines promulgatis constanter resisteret, a. 730 dejectus (2), successorem 
habuit Anastasium Iconomachurm, et privatus a. 740 diem obiit, nost mortem ab Iconoma- 
chis a. "5* sub Constantino Cepronymo Cpoli congregatis anathemate pereussus cum 
Georgio Cyprio et Joanne Damasceno (3). 4 Grecis et. Latinis colitur ut ὁμολογητὴς sive 
confessor, xit Mádii. Vide Hénscheuiuni in Actis sanctor., tom. Ill. Maii, pag. 155 seqq. 
Scripta ejus sunt 

IJ. De sex synodis, περὶ τῶν ἁγίων οἰχουμενιχῶν συνόδων, πόσαι εἰσὶ xal πότε xal διὰ τί συνηθροίσθτ- 
cav, De synodis ecumenicis, quot, quando εἰ quare fuerint congregate. Sine nomine aucto- 
ris et tantum usque ad verba pag. 79, v. 12 edit. Stephani ]e. Movne, ἰδοὺ πρὸς μείζονα 
γνῶσιν, Greece οἱ Latine ediderat Christophorus Justellus, Paris, 1615, &, cum Nomocanone 
Photii : unde recusuim hoc scriptam in Henr. Justelli Bibliotheca canonica p. 1161, et in 
Conciliis Harduini tom. V, pag. 1585. Sed interius et Germano auctori vindicatum aedit 


(1) Vide vitam Stephani junioris in Analeciis 
Girocis Benedictin., sive tomo fV. Monumentor. €o- 
το pag. 401, et. anonymi rairationem de. S. 
Germano, quam. Grece cet Latine exhibet Combe- 
fisius in Auctario noto Bibl. Patrum p. 1462 seq., 
uhi patriaveliatum CpoJ. gessisse dicitur annos viv 
cl menses €t, Fang, Conf, supra in vol X, p. 2951. 
— Vitia Germani, in. cad. Barocc. 240 inc. Οὗτος 
ὁ ἐν ἁγίοι- πατὴρ ἡμῶν. — Florentie; in. Bibl. Be. 
ποι οι. B. M rie. V. Montfaucon. Bibl. biblioih. 
smis&. p. 414 A.— In epi-tola Nice syuodi δι 
Alexandrinorum Ecclesiam, edita Gr. et Lat. a 
Moutfaucon. in. Biel. Coislin. p. 96 seqq. bis wu. 
ν, 99 et 100, laudatur Germanus. — De Germaro 
. Vid. etiam. Pagit critic. Baron. ad. ἢ. 714, 1H, 
pog. 255; a. 3720, n. 4, p. $37 ἃ. 750; 1 — IV, 
p. 387 -eqa. tom. XIl. — Ὁ. Cave Híst.. Lit. SS: 
eccl. tom. 1, pag. 621 sequ. — C. Ouiin. Comment. 
de SS. eccl. tom. 1, p. 1675 seqq. ad ann. 720, 
contra Cav, --α Assemanni Kalendar.. Eccles. wm- 
r?r$. (om. VI, p. 54l. — Du Pin, Hist. eccl. vol. 
Vi, p. 92. — Moller. Homonymo-cop. sect. it, cap. 
5, & 34, p. 465 seq. — Le Quien, Oriens Christ. 
tom. 0, pag. 235. — RW. Ceillier, Hist. gen. des aw. 
eccl. vom. XVIH, p. 62. — Hamberger, Zurerláss. 
Nachriclu.p. vt. v1, pag. 524 seq.—Saxii, Onom. lit. 
part. du, p. 83 23d ἃ. 715. — Walch, in Hist. here- 
sin, etc. German, sciipta, loi. X, cap. 4, de con- 
tioversia propter imaginum cultum orta, pluribus 
locis, pag. 93 seqq., 16 seqq. 186 seqq.. de 
Waren: in. Annal. ἃ. 726, 8 1-10, ete, Nariatione 


de istà controversia, ium jr 191 seqq. ce Ludov. - 
Jis 


δι γα. narraüione in. Histoire de l'iérésic dcs 
iconocla:tes, p. 55-145, part. v, edit. eju«dem MHis- 
tuires, Paris. 1686, 4. Dcin de narrationibus Natalis 
Alexandri, Frid. Spanhemii, Jac. Basuagii, Aut. 
Pagii et Moshemii in. ejus Hist. eccl. à Selilegelio 
versa, part. it, pag. o». ldem Walch, p. 191 seqq. 
plura de Germano collegit, suumque subjunxit 
jidicium. Porro p. 253 scqq. multa de eo tradun- 


PATROL. Gn. XCVIHlH. 


tr, interdum examinantur. --- S-lhreekh.. Hist, 
eccl. Christ. tóm. XX, p. 155 seq. de Gerihani ser- 
monibus (qui interdum Germano |], sec. tr; 
attribuuntur), in Przsentat, Annuntiat. et Dormit., 
S. Mari:e, et pag. 526 seqq. de cult imaginum, ab 
ilo acriter constanterque probato defensoque. — 
Theophil. Sigefr. Bayer. in. Epist. a! de la Croze 
in Thesauro epistol. Lacroz. tom. l, pag. 27, anim- 
advertit. maf. esse honoris vocabulum, at hono- 
rilicentius quam Kup recentiorum Grecorum titu- 
lum; hine Thomam quemdam, ab Antiocheno 
patziareha imperatorem, ab incerto autem. Theo . 
planis continuatore, fol. 296, Μωροθῶμα essa 
nuncupatum, titulo utique potentie argumento. a 
Syris accepto: ex eo Germanum patriarch. Cpolit. 
apud Pachymerem vocaluimm esse Magxouttav* sic 
eniin Per$as usus esse hoc vocabulo, prouti fere 
tituli soleant mutui lieri. Han. 

(2) Aut se ipse abdicavit. munere. V. Walch, 
list. heres. om. X, p. 210 &eqq. Han. 

(3) Γερμανῷ τῷ διγνώμῳ xay ξυλολάτρτ͵ ἀνάθεμα, 
Wefertur in actis syuo.li Niczeni? secunde actione 6, 
ubi Germanus delenditur cclebraturque his verhis: 
l'epuavoo τοῦ ἐν ἱεροῖς γράμμασιν ἀνατεθρχμμένου, 
xal ὡς Σαμονὴλ ix βρέφους τῷ Θεῷ ἀνατεθει λένου, 
χαὶ τῶν θεσπεσίων πατέρων ἐφαμίλλου,, οὗ ταὶς 
διαλογαῖς ἐξαχολουθεῖν ἀναγχαῖον, δι θ: θότντα! τὰ 
συγγράμματα ἐν πά: ἢ τῇ οιἰχουμένῃ. Καὶ γὰρ ὑψὺυ- 
σεις toU Θεοῦ ἐν τῷ λάρυγγι αὑτοῦ, καὶ ῥομφαῖαι 
oi3:0g0t ἐν ταῖς χερσὶν αὐτοῦ ἀχοντιζόμεναι χατὰ 
τὴν ἀπειθούντων τῇ ἐχχλησιαστιχὰ πουραζόσει, FABR. 
V. Mansi, Collect. comil.. ampliss. tow, Xt, 
pis. 203-5653; Wavcu, Hist, fuer. 10m. X, p. 50? 
srq.. el pag. 094 seq. Coll. tom. I&, p. 448, 465 
et flde G«rmaino, qui aliquazidin Monotheletarum 
secte asbasil, dein. eam deseruit; in tom. X, 
pg. 298, idem disserait ile Grorgio Cyprio el me 
moravit Mansi Ccllect tom. Xl, pos. 9257, aliosque 
VV. DD. Han, . 


1 


1! S. ΕΜ ANUS TATAARCHA CONSTANTINOP. 12 
Stephanus le Moyne in tomesI*X'anroiim saccorum Luz. Bat. 1685. et 1695, &, paz. 68-80. 
[Inde repetitum 1n Gallapds BUT. PP. X11, 220 seqq. Beck.] Incipit: Χρὴ πάντα Χριστιανὸν 
γινώτστχειν ὅτι Ξξ εἰσὶν ἀτιαι "καὶ οἰχουμενιχαὶ σύνοδοι (4). Addidit Lemonius pag. 81-123, aliam 
junioris scripforis.colationem De synodis ecumenicis septem, quam Grece, sed minus 
plenam zf. !ntegram e codice bibl. Augustanee vulgaverat David Hoeschelius, dicaveratque 
"Theodaro-E4ntero, Auguste Vindel. 1595. 5. Incipit: Χρὴ γινώσχειν πάντα Χριστιανὸν ὅτι ἑπτὰ 


. 2x 804t x20 οἰχουμενιχαὶ γεγόνασι σύνοζοι. [π| Conciliis Harduini tom. V, pag. 18592, aunotatum 


:est libellum synodicum, quem Arjyentorati a. 1601, ὁ. Greece et Latine primus vulgavit 
D. Joannes Pappuset ms. codex regis Gall. 2951, p. 219 (5), Cyrillo episcoj:o Hierosol. ascri- 
bit, Germano apud Leuonium, p. 68, tribui. Sed error esl, non enim hic libellus syno- 
dicus, seculo nono extremo comyositus, verum illa, quam dixi, Synopsis de sex svno iis, 
Germano a Lemonio vindicatur. 1n bac tamen nen legitur, quod Canisius tom. HI Antiqu. 
lect. Grece et Latine vulgavit de Gregorii Thaumaturgi professione fidei ex Narratione S. 
Germani cczumenici patriarcha ad Anthimum diaconum e sacris synodis, et quaenam quo- 
tis Lempor* apostolice predicationi haereses succreverint. Exstat etiam breve hoc scriptum 
Latine in Supplemento Bibl. patrum. Morelliano Paris, 1639, tom. 1. pag. 709; et in Bibl. 
Patrum Colon. 1618, toin. 8; atque LuzJ. 1672, tomo XII. FAsR. Oudin. 1l. c. contendit, 
oinnia Germano 1], quem circa a. Ch. 28, ve! 729, mortuum esse arbitratur, inscripta, 
janioris esse Constantinopolit. s. Germani H, quem sub initium sec. xiu, a. 1222 et seqq. 
iloruisse probatum ivit. — In cod. Coislin. 211, Gerinaui Enarratio de synodis, qua 
celebrata sunt : inc. : Σοφῶν ἀνδρῶν al £owzfostz, pixicng; et in cod. 296 ex apostolicis vonsti- 
tutionibus et ex Germano CP. queiam. V. Montfauc. Bibl. Coisl. p. 269, et p. 513. — 
Oxon. in cod. Barocc. 185. Germ. Desex syuo-lis, etc. ; inc. Χρὴ πάντα Xpioztaviv γινώσχειν " — 
Londini, in cod. collegii Sionensis 5, s. n. &068, Cat. nis. Anglie, ete. vol. IT, 1, pag. 106, 
Germani Liber Ad Anthimum, et». — 1n cod. 8. Thoin. Gale, s. n. 5852, Cat. cit. Germ. 
Enarratio de sanctis synodis deque haeresibus, quotquot a te:ipore SS. apostolorum subor- 
t sunt. — Dublini in collegii S. Trinitatis col. 325, sive n. A65, Cat. cit. 1}, 2, Historia de 
svnodis cum aliis fragmentis, etc, — Secundum Montfauc. in. Bibl. biblioth. mss. M, pag. 
1319 4. In cod. Mazarin. De septem synodis, ubi et quundo et adtersus quos celebrate, siue 
nomine auctoris. Hanr. 

H. Epistola tres ad Joannem episcopum Synadensem (5.420) in Phrygia Salutari, au 
Constantinum Nacolia, in eadem Phryz:a, et ad Thomam Claudiopolitanum : inserta Actis 
«eptime synodi, Nicas .anno "7/87 celebrate, aetione 5, tom 11} Bini, yag. $77 ; tom. VII 
Labbei. pag. 289 seq., et tom. IV Harduin. pag. 950, una cum Gregorii 1 pape Epistola ad 
Germanum dala paz. 932. FAsR. 1n Mausi Ampliss. conciliorum Collectione sunt 1.) tom. 
XH, p. 91 seqq., Gregorii ἢ} Ej.ist. ad Germarum patriarch. Cpolit., sine anui nita ; ID.) 
Giermani Epist. ad Joann. Synadenseu, ibid. pag. 99, sine anni nota; 1H.) ejusd. Epist. ad 
constantin. Nacol. ibid. p. 105. sine anui no'!à; &.! ejusd. Epist. ad Thomam Claudiopolit. 
ibid. p. 107, teste Walchio in Hist. hvres. toii. X, p. 98-106, qui illas epp. uberius receu- 


set. Add. p. 171. seqq. Hast. 


IM. ᾿Ανταποδοτιχὸς 3| àvóüsu-o;, retributcrius et incorruptus, sive a;ologia adversus crimi- 
natlores οἱ corruptores scriptorum Gregorii Nysseni, lecta olim Photio cod. 933 et hodie 
ueperdita. Vide qua dixi volum. IX, pag. 488 [5. vol. X, pag. 758. nov. ed.] 

IW. Sermones varii et hynmi. Auctor brevis Elogii de sancto Gerinano apud. Combe- 
fisium, p. 1565: Τὸν τῇς ἀλτηεία: xaALv Cp'iezoptoaq λίγον, λόγους piv ἰχανοὺς vpiq χοινὴν ὠφέλειαν 
ἔγραψε, τοὺς εὐπεδοῦντας εὐξρίζετῶν. "Yuvoo; δὲ διαφόρους ἐξέθετο τοὺς ἁγίου, ἐπαινῶν, xaX ἄτματα 
πρὸς δοξολογίαν τῶν (αυμαπίων ἔργων τὴς χάριτης τοῦ θεοῦ, ὧν εἰς παυτερῦ τωτυηρίαν τῆς ἀνθρωπίνης 
ἐσπτώσεως ἐνήργησεν, Veritatis sermonem recta fide docens, sat multos scripsit «ermones ad 
communem utilitatem, quibus pios demeretur ; sed et varios hymnos edidit iaudandis sanctis, 
ac cantica. admirandis divine gratie celebrandis operibus, quibus Deus humani generis 
ruinam de integro reparavit (6). 1n froute. Triouiit (ἐς δι οἱ ἅτ, excusi Venetiis 1601, priuio 


(4) V. iufra, vol. Xl, pag. 165 seqq. ed. vet. 
Hint. 

(5) V. infra, vol. Xl, p. 184 seqq. et 544 vct. 
cd. Ilan. 

(6) ÜObservanduim est, in nonnellis codd. catal., 
r-repue imlicibus a4 illos, ex. gr. in catal. mss. 
Agite, etc, plurimos sermones attribui Germano Il, 
A4:que. ab. Oudin. in. Comm. de SS. Eccl. tm. lll, 
(ol. δῦ sep., in recensione sermonum alior: mque 
ὁρᾶις, at[uc codd. in M. Britaun. bibliothecis aid- 
servatorum, jn quibas custolduntur. ilh, omnes 
Mss0ratos sermones Germano D]. ascribi, jam 
pegennte Alláiio in. Diatr. de Symconum scriptis, 
pag. 25$. — De quibusdam ell. V. «a:al. Bit. 
Leidenss, p. 4&. — In-cod.. Esccrial. Germani 
^ermuo 6/0 Marke. poweestatienem i temp'o ΟἹ in 
ejns d iri Dio nom et zlia vatia, Leste ἢ σιν Priser. 
per BHlispiuia, p. τὸ, — S uncdom Mortfauon, 
in Dii, διξίϊοι ας vs. p. 12$ C, Geiieii C. 


Tlicoria ct sermones; — in ced. Vaticano, p. 497 
C, Serwones de p.ocessione Spiritus S. ; Mecsolani 
i» b. Ambres., pag. 1505 A, B, plura opusc. 
utriusque Gerniaut, non sinirulatim iniicala, — iu 
cudd. &azarin., pag. 1012 ὃ. — 1n cod. Mazar. 
60, Germ. patriaiclie t pol. Bioptra. animi et car. 
nis, Yereibus politicis ; ejusd. versus alit politi, 
ex histo:dis compositi de compunctione. seripsisse 
lium, notatur, Georg. Geloidam ; at Montlau on, 
auc or, ail, forte «sit 5, Germanus, non semor, sed 
junior et. Lat. nis. iufensior. ibid. pag. 1039 C. in 
ced. C£oislin, Serm. slavice versi. — Florent, in 
cod. Laurent. X, n. 71, plut. 5, Germani. Versus 
akerni Christi et Mara, Sevipti in «0 tenjlo, uii 
2. 948 Patres congrezati fueruit,. V. Bum €. 
cad Πρ μέσος Lasso tom. ἔν p. 28. — dan c9), Qn, 
peo7N, imo. 20, n. 66, tomus Germaai Pe non 
euipgandis epecpatits bouts, post mortcm cpscopt, 
la 2: AzSI23i2 τοῦτα, πᾶντα τὰ (Uvmc Ceesb in 


1 NOTITIA. 1 


statim loco occurrere effiziem Germani inter Meludorum saerorum icones illi prefixas 
notare me memini supra pag. 132. (Supra p. iu h. vol. in Cat. Melodor. Grec. Haxr j 

Sermones hujus Germani suit : 

1.) ᾿Εγκώμιον εἰς τὴν ἁγίαν 8coxóxov, in S. Deiparam, quando triennis presentata tn (emplo, et 
ín sancta sanctorum a suis parentibus illa*a. Incipit : Ἰδοὺ xai πάλιν ἑτέρα πανήγυρις. Edidit 
Groce et Latine Petrus Pautinus cum aliis quibusdam Jo. Chrysostoini, Antiochi, et Jo. Da- 
masceni, Antw. 1601, 8. Unde recusa in tomo M Auctarii bibl. Patrum Duceani p. 448, et iu 
Bibliothece Patrum Paris. a. 1654, 1655, tom. Xll, atque ex recensione Francisci Combetl- 
sii ad duos Regios et unum Mazarinianum codicem, cum ejusdem versione in Auctario 
novo, tom. H, p. 1411-1462, Paris. 1658 fol. Latine ex Pautini versione in tomo VII] Bibt. Pa- 
trum Colon. 1618, et ex Jo. Matthaei. Caryophili, in. Mariali Hyppolyti Maraccii, loin. 
1650, 8, et ex Combelisii. in tom. XIII Bibl. Patrum Lugd. 1672. FAnn. Conf. intra, vol. 
XH, p. 751, n. 8. In iultis autem codd. mss, adbuc leguntur hic et sequentes sermones. 
Hic igitur primus est in col. Augustano Vindel. V. Reiser. Indic. mss. Aug. p. 23, n. 16. 
— Vindobon. in cod. Cas. 191 n. 25. V. Lambec. IV, p. 298. — bid. p. 398 seq. in cuu. 
151, n. 16, citatur Germanus inter testiinonia variorum antiquor. de obdormitioue Mariam. 
— in vol. Vili, p. 111; in. cod, 6, à. 3, Orat. de Presentatione Maria in teunplo, 
etc., quem eodicem propter. variantes lectiones cuin edit. Combefisii diligenter conferen- 
dum censet Lambec, — Eadem orat. in cod. 40, n. 5. V. Lambec.-ibid. p. 823 seq. et supra 
in vol. X, p. 240; et p. 279, ibid. p. 280, et p. 281. Orat. in salutationea ab angelo factam. 
— Sermo ἴ etiau in codd. Coislin. 105, n. 3; 971, 305. n. 306, n. 18 d.21 Nov. V. Montlautc. 
Bibl. Coislin. p. 178, 333, 5318 οἱ 422. — Paris. in bibl. publ. Honnlia τὰ Presentationeu iu. 
noveindecim codd. V. indic, ad vol. 1l, Cat. voc. Gerinanus. — Floreut, in codd. Laurent. 
31, n. 5, plut. 9; — 31, n. 6, plut. 10. — 15, n. 2, plut. 11 ; et 5, n. 17, plut. 5. V. Bandini. 
Cat. cold. Gr. Laurent. tom. [, p. 452, 495, 510 εἱ 521. — Venet. in codd. Nanianis 63, n. 41, 
13, n.19.d. 21 Nov.— 308. — V.Cat. codd. Nan. p. 196, 149, 522. — Taurini in codd. Regiis 70, 
— $35, — 148 et 166. V. Cat. codd. Gr. Taur. p.167, 231, 239 οἱ 25*. — In codd. Mazarin, 
13 et "I$, Orat. in oblormit, Mario, tete Montfaue. in. Bibl. Biblioth. mss. p. 1317 B, οἱ 
1318 A. — In bibl. Sfortian, codd. n. 19 οἱ alio; atque in cod. Mazarino. V. Montfauc. Bibl. 
Biblioth, mss. p. 696 C, et 01 C, et 1318. — Secuudum Cat. mss. Anglis, οἷο, 1, in cod. 
Barocc. 132. — lbiJ. in eodd. Selden. 33, sive n. 3383. ct n. 3397. catal. Harl. 

9,) Εἰς τὴν ἁγίαν κοΐμητι) τῆς ὑπεραγίας δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόχον xai ἀειπαρθένον Μαρίας, In bea- 
tam dormitionem sanctissime Domine nostra Deipare. lucipit : Παυτάσθῳσαν τῶν αἱρετικῶν cl 
ὰ λαϑεὲς xaX ἐμδρόσητο: λόγοι. 1} Andreie Schotti versione exstat in tonio IHE Auctarii Duca- 
ani p. 538, et in Bibliotheca patrum, Paris. 1654, 1655, toin. XIl, et cum nova versione 
Francisci Combefisii, in hujus Novo Auctario Bibl. Patrum, toin. Ul, p. 1535. Eadem ver- 
sio in tom. XIII Bibl. petrum Lugd. etin Bibl. Coubelisii concionatoria. FABR. Couf. su- 

ra, vol. X, p. 28$; et Schrueckh. Hist. eccles. Christ. tom. XN, pag. 139. — Recusa est 
la oratio Grece in Jo. Patusi Encyclopedia philolog. Venet. 1710, 8, tou. ἢ], p. 332 seqq. 
— Exstant mss. in dormitioneu, Paris. iu bibl. publ. octo co.ld. V. Indic. ad tou. H Catai. 
Sed quanam sit trium ejusdein argu.ient oratt. nullibi aduotatur. — Eadeu orat. prima, 
cuin duabus sequentibus Oxon. iu eod. Darocc. 199. — In cod. Viniobon. Cas. 31, n. 13, 
est nárratio fabulosa, f. anouymi alicujus auctoris Cominentar, histor. de imagine S. Ma- 
rite, quam Germanus patriarclia Cpol. in suo Jtinere Hierosolymitano ex ejusdein Mario 
archetypa imagine non mauufacta, vivis coloribus divinitus iuipressa. curavit. iu tabula 
quada: depingi, elc. ; de qua narratione et imagine, hujusque miraculis, qua vulgo oliin 
eredebantur, inultis est Lambec. VIIH, p. 692-713. Conf. supra, vol. X, o. 2338 seq. — Lien 
Lambec. ibid. p. 360 seqq. locui quemdam orationis in ed. Paris. Auctarii Bibl. Patruin 
Greeco-Lat. Paris, 1648, tum. 1, pag. 1565, copiose illustrat euien.lat jue. Har. 

3.) [n eam.lem dormitionem S. Marie, homilia altera, ab eodem Combefisio in eodcm 
secundo Novi Auciarii too primum edita Grae et Latine v. 1553. Incipit: Ο χρεωφτῶν 
πάντοτε τὸν ἴδιον εὐεργέτην &vopvet. (1), Germani qui tempore Leonis Isauri ob iinagiuum cultum 
asserium in exsilium actus est, homiliam El; τὴν χοίμησιν τῆς σεοτόχου, citat Georgius Peia- 
simus in historia inedita, quain ovo;vit Petrus Pantinus. Hiatus, qui in hae posteriore lio- 
m:lia apud. Combhelsium exstal, p. 1559, ita supplendus est ex Casareo cailice ; Οἱ μὲν 
ἄγγελοι καταδατιχοὶ πρὸς τὴν συγχατάθατιν τῆς χάτω φημὶ χυήσεω; τοῦ Θεοῦ Ἰϑγονότες:, οἱ 08. ποι λέγος 
ἀναθατιχοὶ πρὸς τὴν ἅνω 100 θεοῦ vai διδη)γξασμένην ὑψωυέντες ἀξίαν. Vide Lambeciuin ΥΗΙ, p. 120. 
Fapn. s. p. 218 sed. ed Kollar. ex. cod. 18, n. 33. — Ibid. n. 35, est ejusd. Geriiani iat. 
2, inc. Παυσάσθωσαν. et n, 33, orat. 3 init, Φήμη xaf. e a p. 282-410, nimius est de Mari 
Assumptione, — lbid. p. 112, est nostra tertia in col. ὅ, n. 6. V. supra, in vol. X, n. 983. 

: ltem in codd. Barocc. 175, 199, uia cum sequent orat. et 234. — Mosquenin eo4. synod. 
271, n. 68; atqua. iu eol. col. n. 68, est Germani λόγος a, in eumdeut destual dicii; s. lu 
Maric doruaitionem, ct inc. Ti; ὁ συναθροισμός. HARL. 


Leunelavii Jure τας, Roman. — Versus politici 
5 cemipmnctione, Paris. in cod. bibl. publ. 2748. 
Ine, : Ὁ πάλαι βλῆτας νάματα. lli versus in. cat. 
ws. Regg, bul. puld. vol. I, 547, tribuuntur Ger- 
(020, SIC. Att palviarclie Constautinop., et dicun- 
Ur esse nondum: editi. — Oxon. in col. Barocc. 
10 Germani patriarche hymni. aiiquot versibus 


politicis: inc. : Τὸν πρῶτον σωτῆγα ἐν «ρητοῖς, 

(7) Allatius, pag. 104, deSiniconi us testatur, 
aliam Germani Cppol. Homiliam iu 5. Micisetem 
ἀρχιστράτηγον incipere iisdem verbis : Ὁ 70:t- 
στιων πάντοτς τὸν ἰδιον εὐεργέτην ἀνυμνεῖ. | V. supra, 
vol. X, p. 109... Hanr.] 


15 | 5. GERMANUS PATRIAHCHÀ CONSTANTINOP. 16 


b.) In eamdem. Dormitionem, Eic τὴν πάνσεπτον κοίμησιν τῆ; Θεομήτορος, homilia tertia, cu- 
jus initium : Φήμη χαλὴ xal ἀγαθῇ λιπαίνει κατὰ τὸ γεγραμμένον ὀστᾶ. "Ὅθεν καὶ ἡ περὶ τῆς σωματιχῇς 
χοιμήσεως τῆς ξωοτόχου καὶ ᾿Αειπαρθένου Μαρίας διήγησις. Grece et Latine dedit idem Combeflsius 
ad calcem 'l'heodoti Ancyrani. Paris. 1675, 8, ms. in bibl.Cesarea, testé Lambecio V1, 
p. 131 [s. p. 280. Kollar. in cod. xiv n. 35.— Florent. in cod. Laurent. 15, n. 95, plut. it. V. 
Bandin. Cat. codd. Gr. Laur. I, p. 511, et aliis in cod. jam memoratis. add. supra, in vol. 
X, p. 284. Hanr]. Latine iterum Combefisius in Bibl. concionatoría, codice bibl; Mazarin. 
usus et altéro Rapliaclis du Fresne, in quo tribuitur Gerimnano τῷ ὁμολογητῇ. Historica est, 
et nonnulla tangit ex Melitone et aliis apocryphis. 

5.) Εἰς τὸν Εὐαγγελισμὸν τῆς ὑπεραγίας 8zozóxov, In. sanctissime Dei Genitricis Annuntiatio - 
nem. |ncipit : Τῆς παρούσης τιμίας καὶ βασιλικῆς συνάξεως. Per ethopeiam dialogi more collo- 
quentes sistit angelum et Mariam atque Josephum. Primum edite haec bomilla |sed magna 
ex parte mutila et imperfecta], Grece et. Latine a laudato Combetisio, tom. 14. Auccarii 
novi, p. 1523-1544. Integrior exstat in. codice Cessareo, de quo Lauibecius, V, p. 26 [s. p. 
59. Koll. in cod. 210, n. 28. Hanr.]. In alio male refertur ad Chrysostoimum. Id. Vl, p. 128. 
FABR. Sive p. 280, Kollar. in cod. 91. n. 15. — Oxon. in cod. Barocc. 1458, n. 9. — In Cod. 
Th. Gale 35, sive n. 5869, Cat. mss. Anglia, etc. tom. 11}. — Paris. in cod. 7713, n. 95 bibl. 
public. Conf. supra, vol. X, p. 281. Hant. 

0.) Εἰς τὰ ἐγχαίνια τοῦ σεθασμίου ναοῦ, In encenia cenerandae edis S. Marie, inque sanctas 
fascias Domini nostri Jesu Christi, et in depositionem atque adorationem xone S. Dei Geni- 
(tricis. Incipit : Δεδοξασμένα ἐλαλήθη περὶ σοῦ. Edidit Graece et Latine cum nova versione idem 
Combefisius in Manipulo originum rerumque Cpol. p. 232-291, Paris. 1665, ὁ, ldeiu huic 
Germano tribuit, licet ad juniorem referre malint alii cum praeclaro Caveo. Latine dederat 
Lipomànnus, tom. VI ; et Surius ad 31 Augusti. FABR. — Florentic;, in cod. Laurent. 33. 
n. “ΕἼ, plut. 9. V. Baudin. Cat. codd. Laur. tom. 1, p. 5357. — In cod. Coislin. 357. n. 56. 
V. Montfauc. Bibl. Coisl. pag. &25. — Paris. in bibl. publ. codd. 1176, n. 52; 1171, n. 35; 
et 1195 n. 11; item, 1533. n. 27. — In cod. Guil. Laudi 85, s. n. 796, Cat. mss. Anylie. etc 
vol. I. — 1n cod. Mazarin. 69, n. 39, teste Montfauc. Bibl. biblioth. mss. M, p. 1316 E. De 
aliis Germani Oratt. in Encenia et in Zonam Marie, V. supra vol. X, p. 285 el 
p. 285; et p. 285, de Germani,oratt. rr in Marie ingressum in Sancta sanctorum. Sed oralio- 
nes in Mariam abjudicat Germano I, Oudin. in Comm. de SS. Eccl. M, p. 55 seq. quem 
consules, — Florentia in eod. Laurent. 6, n. 8, plut. 86, est inter alia Germani testimonium 
de praescientia Dei £x τοῦ εἰς τὸν εὐχγγελισμὸν κανόνος. HARL. 

7.) Qui sub Gerinani nomine exstat homilia Jn Nativitaten S. Marie in tomo secundo 
Auctarii Duc&ani, p. 550, cum versione Andree Schotti, atque incipit : El μετρεῖται γὴ σπι- 
0221, Andream Cretensem habet auctorem, non Germanum, nec Georgium Nicomediensern, 
ut notavi hoc ipso volumine p. 128 οἱ 610, 611. [ed. vet. add. supra, vol. X, psg. 278. 
Hanr.] Plerasque hujus Germani homilias Latine cum notis edidit Hippolytus Maraccius, 
Lucensis, Rom. 1650, 8; inscripsitque : S. Germani Mar'ale.] Add. Cave l. c. 11, p. 289, 
ibique not. e. Hanr.] | 

V. Huic Germano etiam Richardus Simon (8) tribuit θεωρίαν ἐκχλησιαστιχὴν xat μυσταγω» 
Yixhy, sive Allegoricam expositionem liturgie, qu& in aliis codicibus ad sanctum Basilium 
(9), in a:íis ad Athanasium vel Cyrilluu: Hierosol. aut Alexandrinum, vel ad Chrysosto- 
mum refertur, in ms. bibl. Coisliniana (10) plane tribuitur Jacobo, fiatri Domini, cum 
nullius istorum sit, &c, qualis lücem vidit, ne Germani quidein istius integra ferat eetatein, 
sed multas recentioribus temporibus passa sit interpolationes, unde Geruiano juuiori cir- 
ca ἃ. 120 defuncto eam tribuere maluerunt Fronto Duceus atque Leo Allatius, [Necuon 
Oudin. in Comm. citatis, tor. 1, p. 1675 seq. duce potissimum Gretsero in Opp. Ingolstad. 
1616, fol. in tomis Il, qui in notis ad tomum Ji de sancta cruce, memoratam Theoria 
esse alterius Germani etate posterioris, arbitratur docetque Bellarminus, De SS. eccie- 
siast. aliique secus sentiunt. Hanr.] — De illius editionibus et Rich. Simonis consilio, qui 
sinceriorem et ab interpolationibus multis ope codicis ms. liberatam, dare voluit, non 1e- 
petam, 4118 dixi volum. VII, p. 548. [sive vol. VIII, p. && seq. n. 7. Add. iufra, in vol. 
Xlll, pag. 816, de Liturgiis SS. Patrum, Paris. ap. Guil. Morell. 1560, fol. : in quo opere, 
pag. 185-179, exstat Germani, areliep. Cpol. Ἱστορία ἐχχλησιαστιχὴ καὶ μυστιχὴ Θεολογία περὶ 
τῶν ἱερονργημένων. jnit, Ἐχχλησία ἐστὶ ναὸς Θεοῦ. Ἰέδ οι. est Venet. in cod. Naniano 35. n. 2; 
et Germano archiep. Cpol. asseritur. V. Cat. mss, Nan. Gr. T 55; — et in cod, Baroc. 43; 
— it. incod. eccl. 5 Petri ap. Eborac. 50. V. Cat. 1055. Angl. ete. vol. H. Aud. iufra in vol. 
XIl!, p. 835, deJac. Goar, qui cu:n Euchologio Grecorum, Paris. 1657, fol. p. 200 seqq. ex 
imss. edidit Missam, eamque in notis, p. 200 et 211, tribuit Germano Cpol. ; aludque bre- 
vissimum et antiquissimuin ejus exeinj lar exhibuit ex ms. Barberiro, — Paris. in 10}. 
publ. codd. 700, n. 9, 855, n. 13, meuiorata expositio ascribitur Basilio ; — et in eod. 985, 
n. 16, est anonymi Explicatio sacre liturgia; et, esdem, ail confectur Catal. codd. Pa., 


(8) Vide Rich. Simouis notas ad Gabrieiem Seve-— "Ioxogla ἐχχλησιλστιχὴ xax ἐξήγησις τῇ : θείας λει- 
rum Pinladelphiensem, pag. 249, 2857; et Bibl. τουργίας xol gpustixi] ἔχθεσις mob; Osuplav, συν- 
clioisie. Vom. M, p. 174 seqq. τεθεῖσα παρὰ τοῦ 'la«w609 τοῦ ἀδελφοθέον παρὰ 

(9) V. supra ad vol. IN, p. 47 seq. {Πλ8|.. Βασιλείου τοῦ μεγάλου, xai παρὰ ᾿Αθανασίον xal 

(10) Moutfauconus. in Catalago i59. Grecorum. υρίλλου τῶν ᾿Αλεξζανδρείας ἀρχιεπισχόπων, Κων- 
bibl, Coislinianz, με. 195, Ir.uc exliioct ütulum : σταντινουπόλεως τοῦ Χιρυσοττόμον. 


17 NOTITIA, 15 


Regg. II, p. 196, ferme eum illa, que sub Germani, Cpolitani patriarche, nomine prodiit. 
Init. Τὸ σήμαντρον αἰνίττεται. Hanr.] Latina interpretatio in Bibliothecis Patrum sepius vul- 
διὰ Gentianum Hervetum auctorem habet. (Greece et Lat. legitur ap. Gall. Bibl. PP. XUI, 
p. 203seqq. B.) Ex hac Theoria quoque depromptum est, quod in Orationem Dominicam sub 
Germani nomine legitur Latine in quibusdam Bibl. Patrum editionibus, ut Colon. toro. VII, 
8. 1618. FaBn. Florent. in cod. Laurent. X, n. 9, plut. 5, sunt in Orationem Dominicam 
sermones quatuor, ἢ. e. explicatt. in 1v sermones divise, cum uultis scholiis, margini 
adjectis, Bandin. autem in €atal. codd. Greec. tom I, p. 23, aliis inquirendum reliquit, at 
iu cod. custodita Expositio pars sit Theorie rerwn ecclesiast. WanL. - 








. NOTITIA ALTERA. 


(GaLtaxo, Vet. Patrum. Biblioth. 1. XH, p. 7.) 


Germanus Constantinopolitanus patriarcha, Justiniani patrieii fllius, fuerat antea Cyzi- 
cenus metropolita. Is cum Leonis Isauri decretis a.lversus sanctas imagines minus obtem- 
peraret, anno 730 sede sua dejectus, et vitam privatam agens, locum fecit Anastasio succes- 
sOri suo vire εἰκονομαχωτάτῳ. Decennio postquam throno Cpolilano depulsus fuerat, in 
paterna domo vilam cum morte eommulavit, die xin Maii , satis grandevus, quippe qui 
Constantino Pogonato mortuo, a quo ejus parens Justfnianus iuterfectus fuerat, anno nempe 
635, virilia exsectus fuisse dicitur. A pseudosynodo Copronymiana CPli collecta anno 7355 
&anathemati subjectus est, tanquam διγνώμῳ et ξυλολάτρῃ, id est, inconstans οἱ versipellis, 
atque lignorum cultor. Ejus memoria celebratur actione 6 synodi secunde Nicene, «do 
eoque judicium suum profert Photius cod. 233. Plura scripsit, que recensent bibliographi. 
J:minent inter cetera rerum ecclesiasticarum Conteinplatio, in qua ritus et mysteria Missae 
Grecorum explicantur, quam tamen quidam Germano ll attribuunt. ProGermano 1 tamcn 
militat inter ceteros Richardus Simonius (1). Fatendum tamen ab aliis alia inserta fuisse. 
Quare sincerum Germani fetum vix distinguere quis valeat. Equidem primum ejus aucto- 
rem fuisse Germanum uostrum nonnulla suadere videntur. Nauque in Expositiore secun- 
di Antipboni ait, quosdam velle Troparii auctorem esse Justinianum imperatorem sancte 
memorie. Qua sane verba cum usurpari soleant de homine haud ita multo antea deíuncto, 
seriptorem proinde non redolent seculi xim, qualis fuit Germanus ἢ} : sive referantur ea 
verba ad Justinianum I, qui obiit anno 565,sive ad secundum fato functum anno 711. Prae- 
terea ritum queindam ἃ Greocis usurpatum referens, Indos commemorat, et fideles Veneticas 
insulas. inhabitantes. At enim ut quisque facile cernit, hec melius cadunt in (inem se- 
culi vit, vel etiam initium virt, propter adolescentiam et quamdam Grecitatem nostre civi- 
tatis, quam in seculum xnr. Postremo passim commemorat, Christum esse unum de Trini- 
tate hominem factum, passum, etc., que utique dissidia redolent seculi vr (2) potius quam 
seculum decimum tertium. 

Germanu quoque nostro tribuitur libellus De sex synodis, quem ἀδέσποτον ac sine aucto- 
ris nomine primus vulgaverat Justellus, mox auctiorem Lemoinius (3), passimque recusus 
est in Bibliothecis et alibi. At nescio num Germanus I Constantinum appellavissel ἐν 
ἁγίοις, sanctum, ac dixisset tempore concilii Niceni primi Alexandrum fuisse patriarchani 


Constantinopolitanum. Consulesis Dissertationem V. C. Petri de Marca de hoc ipso argau- 
mento. 


1) lu not. ad Gabr. Severum, pagg. 249,287, (2) Vide Biblioth. nostram tom. Xl, pag. viui, 
εἰ vibtioth. selectse tom. Hl, pag. 174. (3) Varior.sacr. tou. 1 


- 


23 S. GERMANI PATRIARCILE CONSTANTINOP. 2i 
ratot : quod falsum omniuo est, et ex subdolis A Sophiz templum, ipsius videndi eupiditate concur- 


hxreticorum chartis exceptum. Quin potius cum 
sancto Cyro videtur sede sua pulsus, et cidem in 
Chora monasterio cohabitasse, ut vel ideo ibidem 


. voluerit sepeliri : et apud Theophanem dicto sancto 
" Cyro, sed sensu immutaito, conjungitur. Quam 


autem sincere orthodoxam fidem semper coluerit, 
testantur trecenti et quinquaginta episcopi in syn- 
odo Nic:ena secunde, actione sexta prope finem, his 
verhis : « Germanus ut luminare in. mundo lusit, 
verbum vite continens : qui in sacris enutritus, et 
ut Samuel ab infantia Deo depuratus, atque sanctis 
Patribus consimilis est comprobatus. Cujus sequi 
disputationes necessarium esse, conscripta ejus 
affirmant, celebrata per universum orbem. Exalta- 
tiones enim Dei in faucibus ejus, et gladii ancipites 
in mauibus ejus, jaculati coptra dissidentes eccle- 
siasticze traditioni. » Imo uf synodus sexta contra 
Monothelitas cogeretur, collaborasse sanctum Ger- 
manum infra constabit, 

Ὁ. Interim Philippico dejecto, imperator corona- 
(us est, ipso festo Pentecostes anno 714, Artemius ; 
ej Auastasius appellatur. Fuit is litteris apprime 
rxcultus, et Catholicarum fautor partium : qui 
Joaune hzretico expulso, sanctum Germanum Con- 
sian'inopoli » transtulit, anup Cliristi 215. De qua 
wanslatíone ista scribit Theophaues : « Anno porro 
secundo. imperii ÁArteuii, qui etian Anastasius , 
judictione decima quinta, mensis Augusti die un- 
decima, e Cyzicena metropoli Constantinopolim 
bermanuys translatus est. Decreta: super ea trans- 
latione, quod subjicitur, promulgatum est. « Suffragio 
atque consensu religiosorum preshyterprum, diaco- 
norum ct totius sanctioris cleri, sacrique senatus, 
aique universi Christum amantis populi bujus 3 Deo 
custodite et. imperatricis civitalis; divina gratia, 
qui infirma semper curat, et quee desunt adimplel, 
Germanum sanctissimum metropolitam et przsidem 
Cyzici metropoleos, in episcopium hujus a Deo ser- 
vate urbis et. regine urbium, transfert. Faeta est 
hiec translatio coram Michaele sanctissimo presby- 
tero Οἱ apoctisiario. apostolic:e sedis , cielerisque 
sacerdqo:ibus et episcopis presentibus, Artemio im- 
perante. » Hac ibi, quie virum fuisse orthodoxae 
lidei confirmant. 

10. His lubet apponere, qua in Vita sancti Ste- 
phani Junioris, propter sacras iuiagines sub Con- 
stantino Copronymo martyris, habentur, cujus hoc 
est in ms. nostro Graco exordium : Θεῖόν zt ypr ua 
$ ἀρετή, « Divina qusedam res est virtus. » Leo 
Allatius in sua de Simeonum scriptis Diatriba 
pag. 426 cam Vitam agnoscit esse genuinum fetum 
Simeonis Metaplirastis, quam Jacobus Billius saucti 
Joannis Damasceni operibus subjunxit, unde per- 

peram huie nonnulli ascripserunt. Cum dictus 
*anctus Stephanus. Junior adhuc in utero matris 
essel, haec narrantur contigisse : « Cum eximius vir 
Germanus in patriarchieum thronum ascensurus 
£5sel, plebs inyenti fiequentia ad imaximum s; nclae 


rebat. Erat. enim ille virtutis nomine clarus et il- 
lustris, atque in omnium linguis non sine voluptate 
versabatur. Una autem. cum omnibus praeclarum 
illud pareutum Stephani par accurrens, scamnum 
quoddam occuparat, quo eum, quem cupiebat, e 
superiori loco iutueri posset. Cum igitur ille per 
ecclesiam transiret, statim mulier (ipsam enim ejus, 
quem utero gestabat, cura concitabat) : Benedic, 
Domine, id quod in utero toeo est, clamare capit. 
llle autem perspicaci anima oculo eum, qui utero 
gestabatur, intuens : Benedicat huic Domintis. per 
protomariyris Stephani intercessiones, respondit. 
Apud oinnes porro mulier affirmabat se ea hora, 
quo hoc audiisset, igneam flammam ex divino illo 
ore prosilientem vidisse. Ut igitur in lucem editus 
est, slatim eum, ut magnus Germanus przdixerat, 
Stephanum appellarunt. Quandoquilem autem ba- 
ptismo quoque collustrari eum oportebat, qui, anle 
eliam quam in lucem prodiret, illustratus erat ; ad 
magna Sophiz baptisterium itum est. Erat autem 
tum vespera magni Sabbati resurrectionis Christi, 
clarissimoque illi Germano in manus dalur : qui 
statim eum baptizat atque ungiL; eum inquam, qui 
jam jamque spiritale Ecclesie unguentum (uturus 
eral. » προ ibi, quz etiam, et quidem uberius, ex- 
plicantür in alio ms. Greco, quod reperium in co- 
dice Vaticano 808 ipsi Roms deseripsimus; et erunt 
hac omnia ad 98 Novenibris diem , natalem sancti 
Stephani Junioris, illustrauda. 

14. Huic sancto Stepliano martyri, cum respectu 
ad protomartyrem dicto Juniori, adjungimus alterum 
sanctum Stephanum, fundatorem monasterii τοῦ 
Χηνολαχκχοῦ, sive ad Lacum anserum, uti expo- 
suimus ad 14 Januarii diem ejus natalem : de quo 
in Gracorum Menzis, :*que ac in ms. synaxario 
Ecclesi: Constautinopolitane , ista leguntur : 

« Constantinopolim venit, hospitio 2b sanctissimo 
patriarcha Germano acceptus : apud quem aliqua - 
diu moratus, plurima ab ep didicil, magnumque 
iude fruetuin. percepit, atque in. rebus agendis sa- 
lutari eum consilio juvit. Ilinc illud est cenobium, 
quod ab Anserum lacu nomen accepit, ab ipso con- 
ditum : in quo ipse vixit, et magnum numerum 


p monachorum coegit. » ἔς ibi, quibus. additgr in 


Menologio Basilii imperatoris : « Perhuniauiter a 
Germano patriareha exceptus, donalusque agello, 
in quo monasterium condidit. » 

12. Auastasio Artemio, rebus suis diffiso, sub- 
rogatus est, et quasi per ludibrium factus impera- 
tor Tlieodosius Adramyttenus ; sub cujus imperii 
juitium* «. comprehlensos Artemii amicos, et una 
cuui Germano Coustantinopolitano antistite Niceam 
deportatos, » scribunt Theoplianes, Nicephorus pa- 
triarcha, et alii. Verum « Theodosius requisita Ger- 
inani patriarch:e οἱ senatus. sententia, ἃ Leone 
]saurico, qui hoc in tractatu patriareham adimiserat 
sequestruti, immunitatis el salutis fidem accepisse, 
atque sub «a imperio se abdiessse οἱ Leoni. tradi- 


25 


VITÀ 


25 


disae, » dicitur apud eumdem Theoplianem : qui A prosequens Theophanes : « Nefarius, inquit, umnpe- 


ad hujus Leonis annum tertium, Christi 719, ista 
Scribit : « Hoc anno irreligioso imperatori lilius, 
impietate ef irretigione superior, verua Antichristi 
pracursor, natys est. Octobris vero mensis die 
vigesimo primo » (sive ut aliud ms. habet κε΄, vi- 
gesi'ino quinto, quod secutus Miscellae auctor 8 Ka- 
lendas Januarii scripsit) « Maria ejus uxor in tri- 
clio Augusteos » (quod magis integre Balsamon 
appellat. Augusteonem) « coron:s recepit. cousor- 
tium, et cum. solemni comitatu, sine viro, ad Ma- 
guam ecclesiam processit. Votisque ibi couceptis, 
aisle ingressus ad magnum. altare solemnia, ad 
magnum baptisterium, viro ejus paucis dowesticis 
stipato, codem loci se conferente, ipsa perrexit, Ubi 
cum imperii malitieque eorum h:eres Constantinus 
a Germano antistite lustrali unda expiaretur, dirum 
ac faxum ab infantia indicium sui edidit, alvum 
nimsrum in sacrum lavacrum egerens, ut 3b ocy- 
latis testibus tide dignis perhibetur ; ita ut sauctis- 
simus patriarcha Germanus, maximum malum 
Christianis ipsi ue Ecelesige per istum eventucum, 
illo signo portendi voticinalus sit. » linc dicto 


Coustantino — cognomen Copronymi adhzsit. Dein 
enno — Leonis quarto, indictione tertia, ipso Pa- 


schalis die (fuit is 31 Martii) a patre Leone Con- 
slautinus in novemdecim Accubitorum tribunali im- 
perii coronam accepit, consuetas orationes beate 
meinoriz Germano patriarcha peragente. 


Car. IH, Acta cum. Leone Isaurico pro c.liw ima- C 


ginum. 


15. Placet eum Theopliane, ex quo superiora de- 
suinpsimus, progredi. cAnuo, » imquit hic, « impcrii 
nono, irreligiosus imperator Leo, de proscribendis 
et deponendis sacris et venerandis imaginibus, pri- 
mue tractatum babere caepit : cujus comperto pro- 
posito Gregorius papa Homanus, sc.ipta prius ad 
ipsum Leonein decretali epistola, qua commonet 
uon decere imperatorem quidquam statuere de fide, 
et antiqua Ecclesi: $aucita a sanctis Patribus fir- 
mata innovare aut convellere, lialiig tandem. ac 
HRomz tributa a4 ipsum defereuda protliibuit. » Ve- 
τῶ), ut ad sequentem annum 726 refertur, « impius 
ille non tautum in errore derespectiva vencrandarum 
imaginum veneratione versatus. e«t, sed cliam de 
sanctissima Deipar:e sanetorumque omnium inter- 
cessionibus : eorumque reliquias homo scelestissi- 
mus, in Arabum praeceptorum suorum morem, abo- 
minatus 651, Áb eo itaque tempore inimicitias cum 
beato patriarcha Coustantinopolitano imprudeauter 
Suscepit, omnes decessores suos imperatores, prae- 
sules, Christianosque populos tanquam idololatras, 
ob sacrarum venerandarumque imaginum venera- 
tionem, condemnans : cum ille, pre nimia incredu- 
litate atque .rusticitate, de respectivo e.rum cultu 
rationcm ac sermonem minime capere valeret. » 

1. Deinde ad aunum Leonis deciipum. tertium, 
qui est nobis 3nuus Christi 750, idem argunicutun 


D 


ralor, adversus rectam fidem insaniens, sanctum 
Germanum ad se accersitum verbis divinitus inspi- 
ratis » (id est Scripturis, sed in suum pravum scen- 
sum detortis) « cepit inescare. Beatus itaque pre- 
gul sic eum alloquitur : Sanctarum quidem imagi- 
num futuram proscripionem audivimus, liaud ta- 
men fe imperante. Eo, cujus state yel imperio res 
foret exsequenda, sollicitius exquirente; respontit 
Germanus : Couonis tempure. Dixit. ille : Atqui 
Conouis milii nomen cst, in ipso baptismo vere in- 
ditum, Subiufert patriarcha : Absit, domine, ut te 
imperante. imDalum istud perpetretlur : Antichristi 
quippe precursor est, qui scelus istud adimplehit, 
el divine incarnationis eversor et hostis, qualis 
quondam Herodes in Proecursorem invectus. Fidei 
vero cautionem, ante susceptum imperium oblata, 
in meinoriam patriarcha revocavit; qua nimirum, 
Deo in fidejussorem dato, nibil apostolicorum ct 
traditorum a Deo sancitorum circa ipsam Ecclesiam 
Dei penitus se innovaturum promiserat. Sed tantum 
abfuit ut cgepti. miserum Leonem puderet, ut pra- 
tereg in hoc incubnuerit, patriavchie sermones ca- 
pando, aliosqu3 dolose miscendo, ul eum les 
majestatis reum convinceret : quo. eum, tanquam 
seditiosum, uon vero tlazquam confessorem, throno 
depelleret. 

45. « Eam ad rem adjutorem atque participem 
nactus Anastasium, Germani discipulum et syncel- 
lum, ipsi, ut sensuum suorum ainulo ac per 0}}}- 
nia conscio, pollicitus est, sedis successorem fore. 
liunc cum ita adversum se prave a(fectum beatus 
non ignoraret, Dominum suum imilatus, tanquaui 
alterum Iscariotam, aperte quidem, sed leniter ip- 
sum de proditione commonuit. Cum vero ab errore 
illum revocari non posse cerneret, «uadam die ei- 
dem Anastasio, Germani imperatorem adeunlis pos- 
leriorein vestis oram calc.nti, ipse patriarcha dixi : 
Noli festinare, in eirci etenim stadium citius quam 
voies ingredieris. At nec ille bisce verbis turbatus 
esl, nec alii presagium intelleyeve : quod tamen 
quindecim post annos, tertio videlicet persecutoris 
Constantini, indictione duodecima exitum. tandem 
liabuit, ac non sine divino impulsu prolatum fuisse 
(οὐδ αἶι. Etenim Constantinus, Ártabasdo gencro 
expulso, cum «olus imperio potitus esset, Anasta- 
sium cum aliis suis inimicis verberibus casum, 
deinde nudutu, asinoque facie retro versa insideu- 
tei, per circi. stadium palam circumduci jussit : 
u(pote qui uia cuin. inimicis suis se imperaloris 
munere abrogaium | imperio ejecerat, atque Arta- 
basdum coronaverat. 

46. « Porto sacer ille ac divinus Germanus, decre- 
torum vers religionis defensor, Byzantii floruit , ad- 
versus Leonem, ex. re nomen habentem, ejusque 
satellites, lanquam. adversus feras, depugnaus. 
Queinadmodum in. veteri Roma vir undequaque 
sacer et. apostolicus, Petri apostolorum | corypü.ei 
successor, erudiione priclarisque facinoribus cla- 


19 S. GERMANI PATRIARCILE CONSTANTINOP. 


^? 
e 





. SANCTI GERMANI VITA 
AUCTORE GODEFRIDO HENSCHENIO. 


(Acta Sanctor. Maii t. I1, p. 155.) 


- 


CaruT 1. — Culius sacer. Studia et virtutes in A centenarium 6 vita decessisse, infra ex epistola 


juventute. 


1. Duo clarissima orbis Christiani lumina ejus- 
dem nominis proponit hoc mense Maio Ecclesia Ca- 
tiolica, Germanum utrumque, alterum ad dicm 98, 
eumque in Occidente Lutetie Parisiorum episco- 
pum ; allerum in. Oriente patriarcham  Constanti- 
nopolitanum, de quo hoc 12 Maii constituimus 
agere. llunc cardinslis Baronius ad annum 730, 
num. 6, appellat « propugnaculum £cclesiz Con- 
stantinopolitanz, lucernam ardentem et lucentem 
Crientalis Ecclesi : utpote qui non solum sanctis 
operibus οἱ (iJei catliolieze. defensione universum 
illustravit Orientem, sed et scriptis ipsam Eccl: siam 
catholicam luce perfudit. » Utinam baberemus il- 
Iustria. ejus Ácta, ab auctore alique cozvo con- 
sciipta ! 1n horum defectu ex variis scriptis aliquas 
res ab eo gestas colligimus, atque ab ejus cultu 
sacro inchoamus,; vel ideo potissimum, quod in 
hujus diei Officio apud Graecos, ejus genus et res 
Ante episcopatum eusceplum peracte accuratius 
indicentur. Primum sit elogium, ex Menologio Ba- 
silii Porphyrogeniti imperatoris desumptum. 

2. « Sanctus Pater noster Germanus, sub impe- 
rio Heraclii natus, fuit filius Justiniani patricii ; 
quem ob invidiam Heraclii filius (imo ex (ilio ne- 
pos) occidit, ipsumque Germanum eunuchum fieii 
curavit, ac Magna ecclesie clero praeposu&. Tunc 
ilte primum quidem 56 divinaram Scripturarum 


S. Gregorii pap secundi constabit. 

9. His subjungimus aliud elogium aliquanto ube- 
rius, excerptum ex ms. synaxario vetusto Ecclesiae 
Constantinopolitanz , quod spectat ad collegium 
Parisiense societatis Jesu. Id Laiine versum est 
hujusmodi : « Fuit sub imperio Heraclii natus, filius 
Justiniani patricii, viri conspicui atque. celebris, 
qui plurimas obivit gubernationes publicas, et ab 
uxiverso senatu propter summam pietatem magna 
cum adiniratione et. veneratione colebatur, Verum 
propter :xmulationem et invidiam.illud prorsus non 
ferens Heraclii nepos, quod videlicet ut przeficereuie 
imperio essel consultatum, euin interemit, ac bea- 
lum Germanum eunuchum fecit, et in clerum magne 
ecelesiz ascripsit. Tunc hic sese divinarum Scri- 
p'urarum contemplationi dedil : ingenii autem ce- 
lerirate assiduisque laboribus ad maximam sapien- 
tiam rerumque cognitionem perveni, Cum vero 
vite sua raliones recte composuisset, primum qui- 
dem ord:natus est Ecclesie Cyzicene. episcopus, 
nen simml et. per saltam acceptis ordinibus ; sed 
leze «1 solitis statutis progressus, ad fastigium sa- 
crorum houorum pervenit. Dcinde cum Ecclesia 
provida administrat one et vico eloquentia nsuque 
rerum exercilal4ore eg: rent, e Cvzico ad magnam 
urbis Constautinopolitanze cathedram transfertur : 
ubi infinitos populos doctrina illuswavit, ac profun- 
diora et obscura Scripturze loca interpretatus, fre- 


stadio addixit, contemplationique et caeteris virtu- (c quentibus conciovibus el encomiasticis sermonibus 


tibus acquirendis sese totum impendit. Postea epi- 
scopus initiatus, Ecclesiam Cyzicenam regendam 
suscepit. [nde sedem transferens, ad Conetantino- 
politarze Ecclesi: regimen evectus fuit, patriarcha 
electus. lbi tunc sua doctrina populum illuminavit, 
atque altiora divinarum Scripturarum arcana ex- 
posuit: persistens in eo munere usque ad Leonis 
Jsaurici imperium. Quem cum a sacrarum imagi- 
num cultu aversum vidisset, eumque neque ratio- 
mbus neque hortamentis ab h:xresi avocare valuis- 
801, humerali, hoc cst patriarchali veste super 
sacro altari deposita, ad propriam domum regres- 
852, quielam egit vitam : ubi preces assidue Deo 
offerens, nonagenarius migravit ad Dominum. » 
l'uc usque Menologium Basilii imperatoris : quie 
plane eadem. leguntur in Authologio novo ,Antonii 
AMicudii- auctoritate Clementis VIIl excuso. At fere 


Ecclesiam exhilaravyit: et quod iu vigiliis durum et 
laboriosum est, suis canticis et suavibus hymnis le- 
nivjj : el in hisce exercitiis perstitit usque ad Leonis 
Isaurici imperium. Quem cum vidisset sacras in:a- 
gines abominari εἰ rabie qnadam persequi ; couats 
est tam verbis sacrae Scripturz, quain aliis adhor- 
tationibus persuadere, ut ab ista hzresi animum 
avocaret. Verum cum is magis Deum blaspliemaret, 
el sacrosanctas imagines contumeliis afficerel ; im- 
posuit Germanus sacre mense suum humera!e, 
atque ad proprias :edes reversus, quietem est am- 
plexus, ac tandem in bona senectute vitain (finivit, 
jam annos vivendi nactus nonaginta. Cujus funus 
dum efferretur, varios accedeutium ad ejus reli- 


D quias morbos depulit, ac post ejusdem sepuituram 


assidua sanationum henelicia ex sacris ejus pigno- 
ribus exundantia fideles consequuntur. Positum est 





21 VITA, 25 


autem corpus ejus in sancto monasterio Chor:w. 4 « Constantinopoli sancti Germani episcopi, virtuti- 


Dies ejus festus celeyratur ju sanctissima Magna 
ecclesia. » 

4. His similia leguntur passlm in variis Grzco- 
rim Menzis, manu exaratis et typo cusis. In hisce 
tres versiculi similares de sancto Germano conti- 
nentur : quos quia de viro tanto sunt, addere pla- 
cet. Primus est : « Leoninaty. mentem, impietatis 
plenam, fortiter, Germane, superasti : vcneranda- 
rum enim imaginum Christi et sanctorum omuium 
eultum negavit ille miser Leo : sed sermonibus 
iuis, o interpres sanctorum, confusus fuit : et tan- 
quam demens, permansit insipiens. » Alter versi- 
culus : « Leo, ut. fera impia, Deo exosus οἱ Anti- 
christi prodromus, quia tmaginis Christi veneratio- 
nem oppressit, e sorte fidelium expulsus est, hlco 
rogamus te, Germane, tuis divinis precibus pri- 
seem seda tumultum. » Tertius demum versicu- 
lus: « Desiderio potitus es tuo, jam pridem pru- 
dentissime -exoptato sacrorum antistes, beate 
Germane. Ad Dominum enim tuum, ut sacrum dccet 
virum, cum fiducia pervenisti. Cui cum adsis divi: 
nitate fruens, pacem mundo impetra. » Reliquus 
totus canon spectat ad S, Epiphanium, Cujus Acta 
supra dedimus. In Menologio Sirleti additur : 
« quod Leo compositos a sancto illo viro de ortho- 
doxa fide libros combussit. » Verum in. Meuzis 
dicantur simpliciter « combusti libri ad defensionein 
sacrarum imaginum compositi : » nullo addito 
serbo unde intelligatur, tales composuisse Germa- 
num. 

ὅ. Locus, in quo corpus ejus depositum fuerit, ita 
exprimitur Grece : Κατετέθη ἐν τῷ εὐαγεῖ μονα- 
eznpíit τῆς Χώρας. « Depositus est in sancto mona- 
βίοι io Chor, » quod in Ponto fuisse diximus 8 Ja- 
nuarii ad Vitam sancti Cyri patriarchze Constanti- 
nopolitani, ejus fundatoris : qui a Philippico impe- 
ratore sede pulsus, ibidem vitam finivit. Non mansit 
tamen co loci corpus sanctum : cum enim ad dien 
5 f'ebrüarii ageremus de sancto ftemedio episcopo 
Vapincensi, ejus et sancti Germani patriarchae Con- 
t*dantinopolitani corpora asservari in Gallia dixi- 
mus : de hujus autem. translatione. ísta. scribit 
Saussasius in Supplemento Martyrologii Gallicani ad 
hunc d. 12 Maii : « Ipso die transitio sancti. Ger- 
mani Constantinopolitani patriarchze. Hujus sacrum 
corpus postea in Aquitaniam a Francis, Constanti- 
nopoleos sub'ugatorihus, advecium, in finibus Ar- 
vernorum et Lemovicensium in oppido Borti, caps:e 
inclusum argentezs,- cum reliquiis sancti Reimedii 
episcopi Vapincensis reconditum est, ubi nunc us- 
que omni cum reverentia conservatur. » Est autem 
Bortum ad fluvium Duranium, seu Dordaniam, ubi 
is ex Arvernia prodiens, agri Lemovicensis limitem 
radit priusquam Rua fluvio recepto augeatur; Tu- 
tlensi civitati in Lemovicibus quam Claromontane 
Arvernorum metropoli propius. 

6. Denique sacra memoria illius. inscripta e«t 
hodiernis Martyrologii Romani tabulis liae formula : 


hus et doctrina insignis, qui Leonem lsauricum, 
adversus sacras imagines edictum promulgantem, 
magna cum fiducia redarguit. » Eumdem hoc die 
celehrant Antonius de Balinghem in Ephemeride seu 
Kalendario sanctissima Virginis Mariz, et Franci- 
«cus Marchesius in. Diario sacro, idque ob singu- 
larem ejus affectum. erga Deiparam Virginem : oh 
quam causam Hippolytus Marraccius conquisivit et 
lom:z anno 1630 tvpis vulgavit « sancti. Germani 
patriarch:e. Constant;nopolitani Mariale, quo cjus- 
dem sancti Germani de Maria Deipara Virgine opera 
omnia, quz reperiri potuerunt, Latine expressa n :- 
tisque illustrata continentur. » Denique ad diem 13 
Jannarii ejus nomen insertum est. ms. Florario 
Sanctorum. ᾿ 


Cue. MH. -- fes. gestie sone ad. annum 120. Ar- 
chiepiscopatus Cyzicenus. Patriarchatus Constan. 
tinopolitanus. 


7. Heraclius imperator (sub quo eminuit Justinia- 
nus pater sancti Germani et liic adolevit) vita fun - 
cius est die 11 Martii anno 641 : post quem cum 
aliquot mensibus regnassent filii ejus Constantinus 
ei lleracleonas, imperium delatum cst ad Constan- 
teni ejus etiani filium : quo post aunos imperii sex 
et viginti Syracusis in balneo interempto, subroga- 


"tus est hujus filius Constantinus, cognomento 


Pegonatus : qui sub initium regni, uti apud 
Tlieophanem legitur, « Justinionum patricium, 
Germani postmodum  patriarchie. patrem, occidit ; 
Germanum vero τραχύτερον molestius id ferenteui, 
virilibus resectis castigavit. » Quod factum arbitra- 
inur circa annum 669. At quanta dein auctoritate 
fuerit, etiam apud ipsum Constantinum, constabit 
infra ex epistola sancti Gregorii secundi pape. Cae- 
terum « cum pius imperator Constantinus, » inquit 
Theophanes, « annos septemdecim regnasset, filius 
ejus Justinianus imperium suscepit, » postmodum 
Ithinotmetus cognominatus, quia naso mulilatus 
in Chersonam relegatus permansit, dum Leontius 
triennio, atque Absimarus septennio imperium ad- 
ministrarent, Tum demum Justinianus recepto im- 
perio iterum regnavit usque ad annum 711, quo 


p una cum Tiberio occisus fuit a Philippico : qui tum 


imperium per scelus partum circiter biennium ob- 
tinuit, anno 715 oculis evulsis dejectus 

8. Floruit sub dictis imperatoribus sanctus Ger- 
manus, in clerum Magnz ecclesi* ascriptus, ei- 
demque prapositus, atque inde ob eximium virtu- 
tum doctriueque splendorem ordinatus est episco- 
pus Cyzicene metropolis Hellesponti : at sub quo 
illorum przcise non liquet. Sub Philippico eum ad- 
miunistrasse sedem Cyzicenam, indicant Nicephorus 
pawriarcba. iu sua historia, et Theophanes in Chro- 
uologia : apud quos Germanus, inter eos qui tuin 
ΠΡ δὶ Monothelitarum contra sanctam et cecumeni- 
cam sextam synodum faverunt, cum Joanne pseudo- 
patriareha, in locum sancti Cyri intruso annunie- 


?7 S. GERMANI PATRIARCILE CONSTANTINOP. 28 


cebat Gregorius : qui Romam atque lialiam toum- A ctione decima terlia, » anno scilicet 720 « die se- 


que Occidentem a Leonis obedientia, tam civili 
quam ecclesiastica, subtraxit. Tum vero Damasci 
Syrize Joannes Chrysorrhoas presbyter monachus, 
Mausuris filius, Doctor egregius, sanclitate vilze 
zque ac doctrina fulgebat. Porro Germanum, ut 
sux potestati subditum, palriarchali solio dejecit. 
Gregorius autem epistolis, quas omnes norunt, ad 
eum datis ipsi succensuit : ac denique Joannes, 
una cum totius Orientis episcopis impium Leonem 
anathemate devinxit. 

11. « Ceterum die decima septima mensis Janua- 
rii, inJictione deeima tertia, feria hebdomadis ter- 
tia, irreligiosus Leo silentium contra sanctas ve- 
nerandasque imagines in novemdecim acculitorum 
tribunali celebravit, Germano sanctissimo patriar- 
clia advocato : cui persuadendum arbitrabatur, ut 
suo de abolendis sacris imaginibus decreto tandem 
sbscriberet. At fortis Christi servus, abominand^ 
Leonis consio nequaquam cedeus, imo veritatis 
verum recto sensu distribuens, episcopalu s'se 
abdicavit : quin etiam pallium pontificium spoute 
Geponens, post satis longum merzque doctrinz ple- 
num sermonem, demum dixit : Si ego sum Jonas, 
in mare me projicite, Etenim absque universalis 
concilii auetoritate, o iinperator, circa filem qui. i- 
quam innovare non valeo. Tum vero in locum, 
qui Platanium dicitur, in paternam donium se re- 
cipiens, vite. reliquum summo silentio transegit. 


Tenuit pontifieatum. annos quatuordecim, menses ( 


quinque, dies sex. 

18. « Die autem vigesima secunda ejusdem iacnsis 
Januarii, Anastasium falsi nominis virum, ipsius 
beati Germaui discipulum et syncellum, iu ejus lo- 
cum suffocerunt : qui. videlicet dominii siecularis 
a"nbitione motus, cum Leoni impietali. assentiret, 
pseudoepiscopus Constautinopolitanus creatus est. 
Ca'terum Gregorius, sacer Rome presul, quemald- 
mo 'um jam przzmisi, Ánastasinar una cuim libellis cjus 
aljudicavit ; Leonemque ipsum, tanquam irreligio- 
sum, per epistolas redarguit : ac Romam cum uni- 
versa [talia aJ def.ctionem ab ejus imperio conci- 
tavit. Ex quo tyrannus majori in dies furore percitus, 
persecutionem. adversus sanctas imagines movil: 
adeo ut multi clerici ac monachi ae devoti laici, ob 
recta filei decreta periclitati, martyrii corona fue- 
riut redimiti. » 

19. Hactenus Thzophanes : in cujus editione re- 
gia, ex librariorum incuria, nonnulla in numeris 
occurrunt σφάλματα, Hine supra num. 9 apud Pe- 
tavium in Rationario temporum legitur indielio de- 
cima quinta : et recte, cuim. perperam excusa sit 
iudictio decima tertia. Nam anno 715, indictione 15, 
L' anslatus est sanctus Germanus ad sedem patriar- 
chalem Constantinopolitansu, et hoc quidem factum 
t'oustat Augusto meuse, sed de die est quzestio. Ex- 
primitur namque in editis undecima, et postea di- 
citur « tenuisse pontificatum annos quatuordecim, 
menses quinque dies tres, » seque ab.'ieas-e c iudi- 


* 


ptima Januarii, feria tertia hebdomadis : » ubi ut 
diei ac feri: conveniat numerus, eo anno quo cyclus 
solis 6 afferebat litteram  Dominicalem ἃ, pro 
Septima Januarii (quam etiam Miscell auctor et 
Anastasius notatam invenientes scripserunt, « Se 

ptima Idus Januarii » ) legenda esset decima septima. 
Sed tunc dici deberet sanctus, ultra anuos 14, mcen- 
ses 5, sedisse dies «ex : quod vel ideo mayis probo, 
quia dies 11 Augusti anuo 715, quo in Constanti- 
nopolitanam sedem constitutus esset sanctus, cyclo 
solis 24 littera Dominicali F, fuit Dominica, ejus- 
modi actioni ex veteri ecclesiarum instituto op- 
portuna : et. ideo rursum num. 18, ubi dicitur in 
locum saneti Germani substiiutus Anastasius die 
septima Januarii, evidens mendum corrigendum 
censui ponendo diem vi:esimam secundam. flujus- 
modi certe lectionem prz oculis habuerunt Miscellie 
auclor οἱ Anastasius in historia, quando scripse- 
runt, « undecimam Kaleulas Februarii, » quie dies 
similiter Dominica fuit. Quod si aliunle constaret 
dies solum tres, non sex, numcrandos pro Germani 

pontificatu, tunc eum dicerem in solemni Assum- 

ptionis Mariam die 15 Augusti in sede Coustanti- 

nopolitana locatum : facillime enim τσ’ pro tc ir- 

repere potuit in numeros Gr:ecos : ei hioc cum iusi- 

eui sancti erza Deiparam affectu eximie quadraret. 

Iun Exegesi prima ante tomum tertium. Martii, po- 
tissimum cap. ὃ indicavimus el correximus similia 
menda plura, per librariorum socordiam Theopha:.i 
asp'rsa; cjusque vitam, a sancto Theodoro Stu.lita 
conscriptam, dedimus 12 Martii. 

20. Ex Theophane praterea, quie de sancto Ger- 
mano proferunt, excerpserunt Coustantinus Manas- 
ses, Michael Glycas, Joannes Zona:as, Georgius 
Cedrenus, aliique in suis singuli Annalibus. Solin 
luhet ex. supra laudata sancti. Stephani Junioris 
Vita imperterriuim animum s ncti Germani intuen- 
dum proponere, dum contra Leonem Isauricum ve- 
nerationem imaginum propugnal ; nam, ut inquiunt 
dicte Vit:e auctores, « dum illius impietatis c-rtior 
factus fuisset Germanus, vir libera atque intrepida 
pietate przeditus, per quemdam ex przecipuis Eccle- 
si: ministris bec ei mandat : Haudquaquam opor- 


D tebat, imperator, te, qui tum vitam, tum imperium 


a Deo accepisti, adversus Conditorem tuum inso- 
leuter extolli ; aique, ut vulgo dicitur, non movenda 
movere ; Patrumque terminos, quos illi antiquitus 
posuerunt, transferre. Etenim humana forma, a Deo 
Verho ex sancta. et. pura Virgine suscepta, cum 
omnis deinonum cultus exstinctus est, tum omnis 
j'olorum adoratio abscessit, Tlhieandricz vero simi- 
litudinis iinago Christi adoranda nobis et coleuda 
perspicue tradita est : itemque illius, quae eum 
niodo quovis sermone przestantiori peperit, et sau- 
ctorum quorum vita ipsi grata atque. accepta. fuit. 
Ex quo euim ille in forma nostra ad nos arcessit 
(abhinc autem. septingenti. triginta sex. anni jam 
fluxerunt) Patres. interea. ac. doctores, quorum 


20 


VITA. 


30 


sunima virtus fuit, venerandarum imaginum cultum A Leo, ex gente infaustorum lsaurorum, capit latrare 


uobis perspicue 1radiderunt. Ne longe abeam, post 
Christi in crelum ascensiongm, mwlier illa, qux 
sauguiuis profluvio laborsbat, ab co sanilali rcsli- 
lu!a, ipsius imaginem velut acceptum beneficium 
referens, exsculpsit. Ac prius etiam ab ipsomet 
Christo, ipsissima Patris imagine, divino linteo fa- 
ties ipsius. impressa est, ace toparchae Abagaro id 
postulauti: Edessom missa. Demum ab evangelista 
Luca picta est. Quin ab Hierosolymis quoque Vir- 
pnis Dei Genitricis imago missa est : ob eamque 
causam divina ac sacrosaneta concilia, variis tem- 
poribus ac locis coacta, non ut ese calcarentur, sed 
nt adorarentur ediserunt. Velim itaque hioc scias, 
inperator, quod si iniquum hioc dogma confirmare 
atque constabilire in animum induxeris, me primum 
nullo inodo assentientem habiturus es, sed prom- 
ptum ac parati, qui pro Christi imagine animam 
meam profundam, pro qua ille, ut collapsam ac pro- 
stratam. imaginem meam instauraret, cruorem 
Suum effudit. Perspicuum est enim. ignominiam 
eam ei contumeliam, quie Christi iwagini infertur, 
ad exemplar ipsum redundare. Quocirca. nobis fa- 
ciendum est ut gratorum. servorum olfieio fungen- 
tes. pro Domini honore periculum adca:rus. 

21, « Hanc liberam orationem ar:ogans illa anima, 
ne extremis quilem, ut ita dieam, auribus acce- 
ptare sustineus, milites g'adiis accinctos mittit, qui 
sanctum virum contumeliose habitum, ac plagis 
male multatum. throno exturbarent. Ipse itaque 
slatim. ad monasticum. et quietum vite. genus se 
contulit, » liec ex dictis sancti. Stephani Junioris 
Actis, que plurimum a Baronio laudantur ubi 
quod in utriusque Vitae textu Greco anni 726 a die 
lucarnationis divin usque ad hujus sermonis diem 
numerentur, eo anno qui et vulgaris eri apud 
Constautinopolitanos 722, apud nos. 750 dicerctur, 
videtur ex accuratiori quapiam et tunc forte Con- 
stantinopoli inter eruditos passim nota, etsi vulgo 
non usitata, chronologia acceptum : quam masimo 
antiquitatis fere totius consensu nili osteudimus 
mito Aprilis nostri ad Proogmium veteris Pontifi- 
cii Catalogi. Quas porro de plagis saucto Germano 
jl atis referuntur in illa saneü Stephani Vita, con- 
firiantur a sancto Joanne Damasceno ; quem Baro- 
nius ad lic annum. 750, num. 8, asserit, « lis 
ipsis diebus scribere agzressum esse sermones de 
imagiaibus. » llic enim oratione 2 de illis, « Eliaw, 
inquit, persecuta est Jesabel, et linxerunt. sues et 
canes sanguinem ejus... Joannem llerodes interfe- 
cit, et consumptus a vermibus exspiravit, Et uunc 
bcatus Gerwanus alapis percussus ct in exsilium 
missus est, et complures alii Patres, quoru.n. no- 
mina nos ignoramus. Nonne id latronum cst? » etc. 
Evdem modo Constantinus. Pius, episcopus quon- 
dam Tii ad oram Ponti Euxini, scribit in oratioue 
De inventione reliquiarum sanctae Euphemie, quain 
Gezce ex. hibliothecze Vatican colice R20 descri- 
ptàm habemus : « Dhwepurus, ii quit, et. profanus 


B 


D 


alversus Dei Ecclesiam et venerabiles frangere 
imagines. Quamobrem sanctissimum Patrem no- 
strum. Germasum patriarcham, vita. et sermone 
resplendentem, impudentia οἱ fiagris usus, a sede 
ejecit. » Omittimus plures auctoritates banc in rein 
coacervare, 


Cap. IV. — Sancius Gerinanus a. sancto. Gregorio 
papa Il luudatus.. Nomen dipigchis inscriptum. 
Varii libri αὖ eo editi, 

29. Prx»erat loe turbulento tempore sedi Romans 
&anetus Gregorius Il papa, electus 25 Martii an. 703, 
mortuus auno 751, et depositus die 13 Februarii, 
quo ejus Acta illustravimus. ll:nc sanctus Germa- 
nug, quid Leo imperator machinaretur, serio a.l- 
monuit, Sed οἱ ipse Leo suum de abolendis imagi- 
nibus edictum Bomam misit, et vicisse binas lit- 
teras a Gregorio accepit quas ex translatioue Fron- 
tonis Ducxi Grieco-Latinas elidit Baronius a:l au- 
num 726. In prioribus ista de $3ncto Germano le- 
guntur. « Tu ca (imperatorem alloquitur papa) quae 
cognila sunt et »peciata ut lumen, aperte insectátus 
es. Ecclesias Dei saneti Patres convestierant et oc- 
n.rart, tu spoliasti atque denudasti, tametsi talem 
habebas poutilicem, doininum, inquam, Germanum 
fratrem nostrum. et comministrum. Hujus debebas 
ianquam Patris atque doctoris, et tanquam senio- 
ris, multaque rerum cum ecclesiasticaru:n tum ci- 
vilium experientia pollentis, consiliis obtemperare, 
Aunum etenim agit hodie vir ille nonagesuaumn 
quintm, singulis patriarchis et imperatoribus iu- 
serviens; perpetuoque fuit occupatus, quod utrisque 
rebus gerendis mirifice utilis et aptus esset. illum 
igitur. omitlens lateri tuo adjengere, improbuiu il- 
lum Ephesium ejusque similes audisti. » Hiec ibi. 
ludicatur autem Tbeoldosius Ephesi episcopu-, qui 
post-a etiam Constantino Copronymo Leonis filio a 
consiliis (uit : et conciliabnli ad hoe c.liecti anno 
i:perii 15, « presses exstitit Theodosius episcopis, 
Ephesi Ahsimari filius, » uti ad diclum anuum scri- 
bit Theophanes. 

235. Dicitur supra in Menologio Basilii imperato- 
ris, item in ms. Synaxairio, « sanctus Germanus no- 
nagenarius migrasse ad Dominum. » ΑἹ si anno 
leonis nono, Christi 725, aut saltem initio sequentis, 
ul supra. dicitur, « annum egerit nonagesimum 
quintum » (Grace ἄγει σήμερον ἐννενήχοντα miv:s 
ἑνιαντούς) videtur annum circiter centesimum vi- 
vendo attigisse : quod etiam hiec in diela epistola 
sancli Gregorii verba adjuncta indicant : « Cum Do- 
minus Germanus et qui tum. temporis patriarela 
erat dominus Gregorius suggessissent, persuasise 
sent. [Jue Constantino Constantis filio Justimani pa - 
ti, ut Romam ad nos (id est ad Romaaum ponti- 
Πού tunc. exsistentem ) scriberet, sic. interposito 
jurejurando scripsit, et nobiscum egit, ut ad uni- 
versalem synoduin congregandam viros utiles imit- 
tcremus. Neque cum iilis, inquit, sed«bo, aut. itn- 


al S. GERMANI PATRIARCIHLE CONSTANTINOP. 


32 


per'o:e loquar, sed tanquam unus ez illis, et prout ἃ mutaturus felicitatibus... Quomodo ergo eum Deo 


£1atgerint pontifices, ego exsequar; et eos qui recte 
loquuntur admitiemos, eosque qui male loquuntur 
expellemus, et exsiliis relegabimus. Si pater meus 
quidp:am ex intemerata puraque fide perverterit, 
ego primus illum anathematizabo. Tum nos Deo 
b-nevolente misimus, et cum pace sexta. synodus 
«“Ἰεἰν δία est, » scilicet Constantinopoli ἃ mense 
Novembri anni 680 usque ad 16 Septembris anni 
s'quenlis, in qua svyno:o Monothelitarum hzresis 
«ondemnata fuil. En in qua tunc auctoritate fuit 
»anctus Germanus necdum episeopus, ul is primo 
loco ante patriarcham collocetur quicum suggessit 
et persuasit Constantino imperatori, ut. dictam syn- 
Ο n congregari expeteret. 

24. Demum libct adjungere, quz in dicta epistola 
per quain,lam ironiam objicit pontifex Leoni Isau- 
H*c0 : « Cum E-clesiz Dei, inquit, alta pace frue- 
rentur, t5. pu,nas et odia et scandala suscitasti. 
Cessa et. quiesce, tum synodo minime opus erit. 
Scribe ad omnes, el in quascunque regiones oilis 
terrarum, quibus offendiculo fuisti, Germanum pa- 
tiiarcham Corstantipopolitanem οἱ Grezorium pa- 
pa: Womnanurm circa imagines non peccasse, et nos 
ah hac cura quietum te frxstabimus, ne peccatum 
801 lapsus ullus sit tuus, utpote qui a Deo potesta- 
tm et cor'estia et. terrena. solvendi accepimus. » 
Frieclare cardinalis Baronius ad an. 727, num. 17, 
« sancitum Gernianum appellat priuuum corvyplium, 
ui contra Iconoclastas in. Oriente vexil'um con- 
fessionis erexerit : » quod maxime apparet ex ipsa 
cicli Gregorii papx ad sanctum Gei manum epistola, 
qua integra. Grieco-Latina. inserta. est. actioni 
«uaitzgg concilii Niczni n anno Cliristi 757 / habiti, 
ubi in princip o verbis his utitur sanctus pontifex. 

25. « Quolis et qua delectatio incam sic Letifi- 
care animam novit, sicut gratficus nuntius super 
(uo nomine, quod reverendum revera mihi et ma- 
gniticandum cecenter e.t, o sanctificate et divinitus 
scte? Hoc enim et nunc ego per honorabiles litteras 
Idas evangelizatus exsultavi, et. prz? nimio gaudio, 
pir:tu lvtilicatus sum. Deinde in celum extendeus 
cecalum, gratiarum donatori omnium Deo retuli ac- 
tones z qui. tali. etiam modo voluit, et. fine tenus 


vobis cooperatur, et omnia vestra in lucem edu. it. 


Moc enim et orandum mihi est et noctu οἱ iuter- 
din, et numquam. aliquando hoc desiderium dese- 
rendum esse in Christo confidens pronuntiabo. Τὸ 
stimonium autem perhibet sermoni meo, 0 super- 
| -udalilis et 4 Deo dilecte, etiam tux per omnem 
horam benevolenti» recordatio : quam habitatricem 
l.abens in labiis, et dolorem verbi ferre non valens, 
illico ad affecium per litteras properavi. Est. enim 
debitum mihi et debitis cunctis. insignius, te fra- 
t^m memu οἱ propugnalorem Ecclesiz salutare 
2c 3lloqui, et luctaminum tuorum cullaudare :na- 
teras. Etiamsi quis dicat et valde convenienter : 
Ciamet potius ca. impietatis pracursor, qui nunc 
passus est, bona actionc malam actionem tuis cont- 


pugnans, o tu sanctissime, adversos eos, qu: sine 
Deo et contra Deum «unt, non commoveris ἢ Uli 
sic ceepisti preliam, ut Deus ipse tibi monstravit, 
praesse przcipiens in. castris regni Christi glorio. 
sum vere ac insigne labarum, id est, vivilicam cru- 
cem, maguum eontra mortem magnitudinis 51}: 
tropeum (in quo mundi quadrifarie terminos cir- 
cumscripsit, lineamentis distinguens), deinde οἱ 
sanctam imaginem omnium Dominz ac verse. Di 
Matris, cujus vultum divites plebis deprecaluntur. 
Etenim sancia est, ut Patribus videtur, qua taliter 
a vobis pie honora!a tribuit vicissitudines. Naim 
imaginis honor ad principalem transit, secundum 
Basilium Magnum. » Et post multa de sacris ima- 
ginibus przclarissime explicata subdit : 

96. « Quid opus est epistolam in loifgum extin- 
dere, οἴ niaxiine ad virum electum a Deo, qratiatà 
aleptum spiritus, et jn profonda divinorum dogma- 
i: m valenjem prospicere, atque Deo dgciore cou- 
siderare summam scientie altitudinem. Verum 
hinc ad propositum redeamus. Propugnatricis tu:, 
o sanctissime, et omnium Christianorum Domina 
magniticationes, el qualis ipse ostensus fucris, in 
cunctis ab illa directus et salvatus, οἱ contia. iui- 
micos confortatus, admirantes. llli vero, qui ex 
multo tempore contra eam. debacchati sunt, tanto 
invenerui;t resistentem, quanto invenerunt sibi cou- 
tradicentem. Et hoc mirum non est. Si eiim Detu- 


c lia per manum Judith mulieris Israelitidis salval.a- 


tur, cujus opus [lolofernis peremptio fuit; et hauc 
salvatricem Israel, qui per idem tempus fuerunt 
priedicaverunt; quomodo non oporteret amplius 
tuam amplissimam sanctitatem, tali propugnatrice 
usam, δύ στα! fidci l:ostes, et vicloria coronare sub- 
jectos? Sed. ejuslem. supplicationibis οἱ omnium 
sanctorum, potens in pradio Deus noster, fortis οἱ 
lenganimus, qui deduxit te super Josephi ut ove, 


custo.liat te, sanctissime, in annos prolixos, uui- 


versi? Clhiristianze Eene. operantem. couversaationi ; 
el sacro canoni obtemperare cunctos docceitem. el 
incitantem, et custodire deposituui, quod a Patribus 
suscepimus; convertentem. eos, qui ad modicum 
non intellexerunt, o juge gaulium nostrum, el 
commutis utilitas οἱ refectio, sanctissime et omii- 
bus Christianis amabilis.» Hiec sanctus Gregorius ll 
papa. 

27. Floruit sub Iconoclastis sanctus Nicetas, Y» 
lustris confessor hegumenus Mediciensis in Ditly- 
nia, cujus Ácta Grace conscripta ἃ Theostericto 
discipulo, Latine reddita illustravimus αἱ diem ὃ 
Aprilis ; ubi eap. 4 describitur hiresis Iconoma- 
chorum, exorta « a Leone ]savrico, dicente, nou 
debere pingi Christum, neque in sua imagine ado- 
rari. [Izc, inquit, dum agerentur migravit e throno 
suo magnus pontifex Germanus; fugitque. nido νὸς 
nevanda. hirundo, qui verna Ecclesi trauquilti 
tatem. dulcisouo ornabat. tarritit, Donmiuica. festa 
condecorans : et in locum cjus inductus est defor- 


33 VITA. 34 


mis corsus, hiana et absonum erocitans, procum- A huic ascripti, essent tribuendi aliis aüctorlbus ; 


pente Ecclesia et meestum ingeniscente, quod tanto 
tamqne divino praesule esset orbata. » Duravit illa 
tristitia sub Constantino Copronymo, potissimum 
quando « auno imperii 15, ut loquitur Theophanes, 
imperator in forum progressus est vicesimo se- 
Dtimo mensis Augusti, cum sacrilego patriarcha 
Coustantino et reliquis episcopis, qui 6mnes pravam 
suam laeresim coram. universo populo promulga- 
verunt : et sanctissimum Germanum, Georgium 
Cyprium, Joannem Clirysorrhoam Mausuris filium, 
viros sanctos et venerandas doctores, anathemate 
ferire ausi sunt. » Ipsa formula condemnationis ejus 
inserta est concilio Nicrno dw, ubi his verbis 
« Germano, duplici sensu et ligni culturi, auatliema » 
dicitur. 
egimus. At sanctus Georgius. forsan is est, qui co- 
Jitur 24 Augusil, ἃ Leone Isaurico, quem de fraciis 
imaginibus arguebat, naribus abscissis et capite 
ambusto interemptus, Neque obstat quod in tns. 
synaxario Constantinopolitano et Menais appelletur 
Limniota, quia e mari sive Oceano, in quo sita est 
Cyprus insula, in montem Olympum et Constanti- 
nopolim venerat. Quz: tamen tune erunt accuratius 
discutienda. 

98. Αἱ quomodo in dicto Nieeno concilio honos 
sit sancto Germano restitutus, in Vita sancti Theo- 
planis chronographi, quam ex ms. Graeco Sfot- 
liano edidimus 12 Martii, legitur num, 13, his ver- 
bis : « Cum esset patriarcha Constantinopoleos 
creatus Tarasius, ver:e filei sanctissimum lumen, 
synodusque cecumenica convocata, confirmata suut 
es, quie ipsum przecesserant, sanete. sex syuodi ; 
afiathematt subjecli, » supra nomiratus Const initi- 
nus, ejusque successor « Nicetas h:xresiarchz ct 
fraudulenti patriarche; Germanus sanctissimus 
patriarcha inscriptus diptychis ; stultusque Icono- 
machorum error submotus e medio, ct. tanquam 
aranei tela est dissolutus. » line honestissima ejus 
mentio actione quarta dict: synoil Niciens, ubi 
passim compellatur ᾿Αγιώτατος, μαχαριώτατος, ἐν 
ἁγίοις Ilachp ἡμῶν. « Sanctissimus, beatissimus, 
sanctus later noster ; » et proferuntur ejus epistolz, 
scilicet de sacris imaginibus, accuratissime scripte, 
aid Joannem episcopum Srnadensem, a4 Constanti- 
num episcopum Nalolis, ad Thomam episcopum 
Claudiopoleos : ac priore eplstola lecta « Tarasius 
sanctissimus patriarcha dixit: Pater noster sanctus 
Germanus concordat eum przdecessoribus sauctis- 
simis Patribus, » ante eadem actione quarta rela- 
tis, qui sunt sanctus Dasilius, Joannes Chrysosto- 
ius, Gregorius Nyssenus, Cyrillus Alexandrinus, 
Gregorius Nazianzenus, Athanasius, Nilus, Anasta- 
sius, Sophronius, cum variis sanctorum Actis. 

49. Utinam hoc erudito szculo aliquis Grece 
Latineque doctus, studium impenderet colligendis 
operibus hujus sancti Germani, et simul in lucem 
proferendis! utilissiimam Ecclesi; prastaret ope- 
t^m, et tunc facile discerneretur an aliqui tractatus 


De sancto Joanne Damasceno ὃ / Maii B 


verbi gratia Andrez Creten-i : aut. juniori alicui 
Germano patriarchz Constantinopolitano, nam duo 
ejusdem nominis szculo xii priefuerunt viri eruditi. 
Philippus Labbe in Dissertatione liistorica de eccle- 
siasticis scriptoribus accurate collegit indiculu:n 
eorum librorum et sermonüm qui aut 3 sancto 
Germáno conseripti sunt, aut sub ejus nomine vul- 
gati. Hippolytus Maraccius Marisele sancti Germani 
vulgavit, in quo, ut. supra diximus, continentur 
opera qua spectant ad cultum Deiparz, ac propo- 
nitur effigies patriarchalis ejusdem saucti Germani, 
cui 4d dexterum brachium appensa est icon reprie- 
sertana faciem Deiparse Mariz. Franciscus Conihc- 
fis. Auctario Bibliotliece Patrum Graeco-Lating: in- 
seruit aliquot Orationes de Deipara, et pag. 1482 »x 
ltegio codice Gra:co addit encomion sancti Germani; 
in guo dicitur « veritatis sermonem recta fide do- 
cui&se, et sat mullos scripsisse sermones, quibus 
pios demeretür : sed οί varios hymnos edidisse lau- 
dandis sanctis, ac cantica admirandis divin: gra- 
ti:& celebrandis operibus, quibus illa humani gene σα, 
ris ruinam (6 integro reparavit. » Hinc etiam Simon 
Wagnerechius, in Prolegomenis ad pietatem γᾶ“ 
corum Marianam num. 21 observat, « nomen san- 
cti Germani patriarehze inter expressos Meu:xorum 
hymnographos lucere. » 

80. Denius Photius in Bibliotheca cap. 955, ista 
liabet : « Legi librum auctore Germano, qui primum 
Cyzici ordinatus, post Constantinopolitanus pa- 
triarcha fuit : qui liber inscribitur, Retribuens et 
Legitinus : quod perinie est ac si dixeris : De vera 
et legitima retributione, quod rependatur hominibus 
prout. vixerint, Et hac quidem tituli 'inscriptio. 
Contendit vero Gregorium Nyssa episcopum, ejus- 
que scripta ab Origenis errore esse numunia. » Ac 


: relatis deliramentis Origenistarum, « Contra quos, 


ail, Germanus, pietatis patronus, acutum veritatis 
gladium stringens, et vulnere prosiratos hostes re- 
linquens, victorem superioremque euin constituit, 
in quem lieretica. colluvies insidias strinxerat ct 
posuerat, Hujus *tylus in hoe opusculo purus ac 
clarus, vetborumque tropos feliciter arripiens, 
plirasi venusta et eleganti, non ad frigiditatem ver- 


D gens, proposito valde insistens, par etiam in con- 


tentionibus suscipiendis, nihilque citra necessita- 
tem miscens, nihil quod diclu sit necessarium prze- 
termittens, tum. constructione et epicherematibus, 
tum enthymeimatibus, et est veluti sanz doctrin:e 
norma. lta et illorum, si quis vehementes, claras, 
el gratas, et spiritualem doctrinam  ostentationi 
preferente scribere orationes cupit, egregium est 
exemplum et imitatione dignum... Libri autem 
quos insidiis excipere heretici inoliti suut, et quos 
Germanus veritatis. propugnator primarius ab. la- 
tronum iusultu sine noxa servavit, sunt Dialogus 
ad Macrinam sororem de anima, et liber Cateche- 
ticus, et is qui de perfecta vita narrationem  cen- 
tinet. » lta Photius his verbis innuens, quosnau 


99 


S. GERMANI PATRIARCHA CONSTANTINOP. 


40 


TOY EN ATIOIX l'EPMANOY 


OIKOYMENIKOY IIATPIAPXOY 


ΠΡῸΣ ANOIMON AIAKONON 


ΛΟΙῸΣ AITITHMATIKOE ΠΕΡῚ TE ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ZYNOAQN ΚΑΙ ΤΩΝ ΚΑΤᾺ KAIPOYZ ANEKAGEN ΤΩ 
ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΩ ΚΗΡΥΓΜΑΤῚ ΑΝΑΦΥΕΙ͂ΣΩΝ AIPEZEQN., 


“δὰ 


SANCTI GERMANI 


OECUMENICI PATRIARCHLE 


AD ANTHIMUM DIACONUM 


NARRATIO DE SANCTIS SYNODIS ET DE SUBORTIS JAM INDE AB ORIGINE APOSTO- 
LIC/E PRIEDICATIONIS H/ERESIDBUSs. 


(Asc. Mat Spicileg. Rom.t. Vll, p. 5.) 


* 

4. Sápientium virorum interrogstiones magnam 
exquirunt curam atque vigilantiam, ut earum solu- 
tiones in Domino liant. Etenim si stulto interrogan!i 
sapientiam sapientia repulabitur ; quid de sapien- 
tium interrogatione putandum est, nisi quo.l gravis 
οἱ divinitus inspirata planeque admirabilis scruia- 
tio sit, sensuum radiis quaquaversus relucens , di- 
vina. pulchritudine ornata, et decoris sumptis de 
Sciiptura sacra sententiis longinquos eliam illumi- 
hans? Equidem diu, et nunc etiam, jussa tua facere 
obtorpui ; sed jam demum instanti;e vestre morem 
gerens, interrogalionibus istis in Domino occur- 
yan. 

2. lzitur Ecclesia nostra ab ipso Domiuo nostro 
Jesu Christo plantata , et divini vi salis a diaholici 
erroris f:tore purgata, atque in ejus 'domicilio 
exornata , et in ejusdem atriis quotidie florens , in 


A 


à'. Σοφῶν ἀνδρῶν al ἐρωτήσεις, μελέτης δέονταί 
χαὶ νήψεως οὐ τῆς τυχούσης, ἵνα ἐν Κυρίῳ γένωνται 
αὐτῶν αἱ ἐπιλύσεις. El γὰρ ἀνοήτῳ ἐπερωτέσαντι 
σοφίαν (1), σορία λογισθήσεται, τί ἄρα ἢ τούτων 
ἔσται ἐπεριύτῃησις ; τί δὲ ἄλλο f] πεπυχνωμένη τις καὶ 
ἔνθεος ἀνερεύνησις. καὶ ὄντως ἔχουσα τὺ ἀξ'ἀγα- 
στον, xal πανταχόθεν ἀπαστράπτουσα τοῖς νοΐ μασι, 
πεποιχιλμένη τε τῷ θείῳ κάλλει, xat τῇ ὡραιότητι 
τῶν Γραφιχῶν νοημάτων, φωτίζουσα xal τοὺς πόῤ- 
ῥωθεν; Ἐγὼ μὲν ἐπὶ πολὺ ὥχνουν χαὶ νῦν ἐγ- 
χειρῇσαί aou τὰ ἐπιτάγματα " τῇ δὲ ἀνενδότιμ ὀχλή- 
cet ὑμῶν εἴξα;, ἐπαποχριθῆναι τούτοις ἐν Κυρίῳ 
πρηάγομαι. 

8. 'H μὲν οὖν Ἐχχλησία ἡμῶν, ὑπ᾽ αὐτοῦ τοὺ 
Κυρίον ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ χαταφυτευθεῖσα, xai 


B τῷ Octxip ἅλατι τὴν δυσώδη τῆς δαιμονικῆς πλάνης 


summun i pulchritudinis decus provecta succre- . 


scebat. Sed enim improbus fraudulentusque draco, 
ex ea nuper expulsus, minime exsilium ferens, 
canibus suis secum ass"unptis, rursus illi negotiuin 
facessere , ejusque egregiis dogmatibus semel in- 
terponere conatus est, Jam eniin Judaica duritie 


(f) Prov. xvii, 28 apud. Septnaginta. At Latinus 
Vplgatus habet : stultus δὲ Lacüerit, quia legit. xc- 


ἀποθεμένη δυσσέδειαν, πεπυχασμένη τε ἐν τῷ οἴχῳ 
αὐτοῦ, καὶ ἐν ταῖς αὐλαῖς αὐτοῦ ἐξανθοῦσα ὁσημέρα', 
εἰς χάλλος ἀμέχανον ἐπεδίδου τε χαὶ mpolxonttv. 
"Apt: δὲ ὁ movrph; Χαὶ δόλιο; δράχων ἐξ αὐτῆς 
ἐλασθεὶς, xaX μὴ φέρων τὴν ἀποπλάνηςσιν, ἐπ'ψερό: 
μενο; τοὺς ἑαυτοῦ χύνας, πάλιν ἐπειρᾶτο προστρὶ- 
θ:σθαι αὑτῇ, xa τοῖς χαλοῖς δόγμασιν αὐτῆς ἐπι» 


φεύων apud Aquilam οἱ Svmmacl.um, suffragantis 
bus llebrxo, Chald:eo et Syro 





4] 


DE ILERESIBUS ET SYNODIS. 


42 


φύεσθαι. Τῆς «s γὰρ τῶν Ἰουδαίων σχαιότητος, τοῖς A proplieticis argurhentis contrita, etbnico insuper 


προφητικοῖς ἐλέγχοις χατατρωθείσης, ἔτι δὲ xat τῆς 
Ἑλληνικῆς ἀπάτης ἐξελεγχθείσης, αὐτὴν ἡμῶν τὴν 
καλὴν ἅμιλλαν λυμήνασθαι ἑαυτῷ ἐπενόησε, καὶ τὰ 
τέχνα ταῦτα τὰ γνήσια τὸ γνήσιον ἀποθέμενα, xat 
τὸ νόθον εἰσδεξάμενα, κατὰ τῆς οἰκείας μητρὸς ἐξ- 
ὠπλισεν. 

γ΄. Εὐθέως οὖν Σίμωνα τὸν Μάγον κατ᾽ αὐτῆς ἐξ- 
ἀνέστησεν, ὅστις τῇ τοῦ μεγάλου ἀποστόλου Πέτρου 
γλώσσῃ. μᾶλλον δὲ τοῦ ἐν αὐτῷ λαλοῦντος Θεοῦ 
χατατιτρώσχεται, χαὶ εἰς τέλειον ἀπωλείας βυθὸν 
ἀποπέμπεται. Δοχῶν vào εἶναι 6 δείλαιος δύναμις 
Θεοῦ ἡ μεγάλη, καὶ Θεὸξ μέγας, οὐδὲ χνωδάλων xat 
ἑρπετῶν τὴν ἰσχὺν ἔχειν ἀπελέγχεται, τελείως αὐτοῦ 
ἐξαφανισθέντος, ὥσπερ οὐδὲ Ὦρχθαι αὐτὸν δοχεῖν 
τοὺς πολλοὺς τῆς ἡμετέρας πίστεως. Κήρινθός τε 
μετὰ ταῦτα, ἔτι δὲ χαὶ οἱ λεγόμενοι Νιχολαῖται, 
Πασιλείδης, καὶ Καρποχράτης, χαὶ οἱ τούτων ὁμό- 
ῴρονες ἀνεφύοντο, τὴν Ἑλληνιχὴν εἰχαιομυθίαν 
μᾶλλον εἰσδεξάμενοι, xal ῥνπαρίας βίωσιν μᾶλλον 
ὡς νομίμων τῷ βίῳ νομοθετήσαντες, χαὶ χαινούς τι- 
νας αἰῶνας, xai βυθὸν σχότους εἰσηγησάμενοι" οἴτι- 
vec αὐτίχα δὴ ὑπό τε αὐτῶν τῶν μαχαρίων &nostó- 
λων, xal μάλιστα Ἰωάννου τοῦ τῆς βροντῆς υἱοῦ, 
καὶ τῶν τούτοις μαθητευθέντων τὴν χαταστροφὴν 
ὑπομεμενήχεισαν. 

δ΄. “Ἔτι 66 Μανιχαῖοι χαὶ Μοντανοὶ, xal οἱ τούτοις 
προσόμοιγι, ἀνέστησαν xaz' αὐτῆς, οὐ τοὺς τυχόντα: 
αὐτῇ παρέχοντες ἀγῶνας " τοῦ μὲν Μανιχαίου πολλὴν 


ματαιοσύνην xal πλάνην xal ῥυπαρίαν τοῖς ἑαυτοῦ (αὶ 


δόγμασιν ἀναμίξαντος, χαὶ τέλος τὴν μὲν ἑαυτοῦ πα- 
λαιὰν νομοθεσίαν, καὶ αὐτὴν τὴν χτέσιν χακχοῦ τινὸς 
xai οὐκ ἀγαθοῦ εἶναι λέγοντος ἐπίταγμα * ἀγαθοῦ δὲ 
μᾶλλον τὴν νέαν ἣ τὴν μέλλουσαν, καὶ βίαν τινὰ 
ὑπομένειν ἐχείνην ἐκ τούτου, Ὡς xat δύο φύσεις vo- 
μοθετεῖν ἐν τῷ κόσμῳ, τουτέστιν ἀγαθήν τε καὶ πο- 
νηράν. Καὶ μὴ ἐξ ἀγαθοῦ εἶναι τὴν τοῦ ἀνθρώπον 
κατασχευὴν ἔργον, μήτε τὴν ἄλλην, ὡς εἴρηται, χτί- 
σιν ὑπὸ φθορὰν χαὶ ἀλλοίωσιν οὖσαν" χαὶ πλήρεις 
ἀσεδείας τοὺς ἑαυτοῦ λόγους ἐμπλήσαντος, χαταδύ- 
σεις τινὰς ἐναγεῖς, καὶ νυκτερινὰς τελετὰς xal ἀπο- 
Ολήτους μίξεις ἐπιτηδεύσαντος, τὰ τῶν ᾿Ελλήνων 
μάταια δόγματα χυρώσαντος, χαὶ εἱμαρμένην εἰσ- 
άγοντος, xal μετεναωματώσεις νομοθετήσαντος, xal 
τὸν Χριστὸν ἐν σαρκχὶ γεγονέναι μὴ βουληθέντος. 
ἹΚἀντεῦθεν τέλος ἐπάξιον τῆς τοιαύτης αὐτοῦ νομοθε- 
σίας ἀπενεγχαμένου, ὑπό τινος τῶν ἐθνιχῶν βασι- 
λέων, ζῶντος ἔτι τὴν δορὰν ἀποσπασθῇναι, ὥς φασιν, 
οὕτως τε τῷ θανάτῳ παραδοθῆναι. Μάλιστα δὲ Κύ- 
ριλλος ὁ Ἱεροσολύμων τὴν τούτου χατεγράψατο χαὶ 
ἐστηλίτευσεν ἀσεδῇ διάνοιαν, αὐτὰ τὰ γράμματα τῆς 
μιαρᾶς αὑτοῦ xal ἀσέμνου διατάξεως, χατὰ λεπτὸν 
προτάξας, καὶ εἶθ᾽ οὕτως τὸν ἔλεγχον ἐπαγαγὼν τοῖς 
ἀθέοις αὐτοῦ χαὶ παρανόμοις διδάγμασιν (2)* ὁ γὰρ 
ἀσεδὴς οὗτος ἐτόλμησε καὶ ἑαυτὴν ἀπόστολον ὀνομά- 
σαι, καὶ τέσσαρα συντάξαι βιδλία, ἃ καὶ ἐπεχάλεσε τὸ 


errore convicto, hanc ipsam nobis preelaram victo- 
riam a se corrumpoendam decrevit ; ita uL ipsi ger- 
mani filii, germano sensu deposito, contra matrem 
suam eo stimulante armarentur 


9. Statim itaque Simonem Magum contra Eccle- 
siam concitavit, qui magni apostoli Petri lingua , 
imo a loquente Deo per apostolum, vulneratur, et in 
profundam perditionis abyssum projicitur. Nam 
cum miser, Dei sibi magna virtus, Deusque magnus 
esse videretur, ne belluarum quidem aut brutorum 
humi repentium vim haberc convictus est, atque 
itla lunditus delelus, ut multi nostre fidei asse- 


B cle ne coppisse quidem eum existimarent. Deinde 


Cerinthus exstitit, nec non Nicolaitz, et DBasilides . 
atque Carpocrates, atque horum consectanei, qui 
&atullas admiserunt ethnicorum fabulas, vel turpi- 
tudinem potius morum, tanquam legitimam vivendi 
normam proposuerunt, novos praterea quosdam 
sonas, et tenebrarum nescio quam abyssum exco- 
gitarunt : qui tamen illico a beatis apostolis, przeci- 
pueque a tonitrui filio Joanne, horumqye discipu- 
lis profligau fuerunt. 


4. Maniclizi item atque Montaniste , aliique ho- 
rum similes, adversus Ecclesiam insurrexerunt , 
eique non leves conflictus intulerunt. Manes quidem 
insaniam multam ac fraudem et turpitudinem dogma- 
tibus suis admiscuit ; eoque devenit ut antiqua le- 
gis latorem , ipsamque rerum creationem mali cu- 
jusdam , non boni genii , jussu factam esse conten- 
deret ; novum vero potius testamentum, vel futurum, 
bono genio esse tribuendum : alque ex his geniis 
seu principiis unum ab altero vim pati. Sic igitur 
duas constituit in mundo naturas , bouam scilicet 
atque malam. Porro neque hominis fabricam , pe- 
que aliam quamlibet, ut dictum esi, creaturam , 
utpote corrupliopi conversionique obnoxiam , ha- 
buisse sui artilicem bonum genium. ldem sernio- 
nes suos impietale replevit; nam et exsecrabiles 
quasdam sub terra latebras, et nocturnas initialio- 
nes, et nefandos concubitus adinvenit, et stulla eth- 
D nicorum dogmata sancivit, et fati doctrinam invexit, 

et corporuin transformationes docuit, et Christum 

jn carne ezstiti$se negavit. Quawobrem dignani 
postea mercedem doctrinarum suarum retulit a rege 
quodam ethnico , quem viventi cutem detrahi jus- 
sisse aiunt, atque ita necari. Cyrillus apprime Hie- 
rosolymitanus impiam Manelis mentem patefecit 
publiceque iniprobavit, cujus hominis commenta- 
rios ipsos ilnpura atque indecora instituta ejus 
continentes ad litteram proposuit, moxque singu- 
los atheismi cjus scelerisque articulos refutavit- 
Etenim impius bic apostolum quoque semet nomi, 


NOT A. 


(2) Legatur Cyrilli Hieros. catechesis sexta. 
PaTROL. GR. XCVIII, 


- -— 


M S. GERMANI PATRIARCHJE CP. λὲ 


mavit , et quatuor conscripsil libros, ouorum pri- 4 Εὐαγγέλιον, Tov θησαυρῶν βιθλίον, Τῶν μυστη. 
"mum -appellavit Eeangeliun , alterum 7 hesaurorum — plur, ἕτερον Τῶν τελετῶν. 

librim , tertium. Mysteriorum, quaptum  nitiatio- 

num. . 

5. Jam vero Montanistarum nón una, sed varia ac ε΄. Ἐῶν δὲ Μοντανῶν διάφορος εἶναι λέγεται δόξα, 
multiformis dicitur esse doctrina. Praecipuum ta- Χαὶ οὐ μονομερὴς, ἀλλὰ πολύτροπος. Τὸ δὲ τέλειον 
men dogma est, quod Montanum aiunt esse Spiri- αὑτῶν δόγμα ἐν τούτοις ἐστὶν, ὅτι τε αὐτὸν τὸν 

" tum sanctum, imo ct unum quid putant Verbum ἃς Μοντανὸν λέγσυσιν εἶναι τὸ νεῦμα τὸ ἅγιον, καὶ 
Spiritum. Prxterea celos octo. exeistere affirmant, πάλιν τὸν αὐτὸν Λόγον χαὶ Πνεῦμα. "Ext δὲ xat ὁκτὼ 
et horrenda futuri &eculi supplicia narrant, dra- οὐρανοὺς εἶναι νομοθετοῦσι, χολαστήριά τε φοδερὰ 
cones quosdam Íore atque leones ignem naribus ἐν τῷ μέλλοντι αἰῶνι ἐξηγοῦνται, δράκοντάς τινας 
cíflantes, quo injustos amburent, horum vero alios Καὶ λέοντας ἐχ τῶν μυχτήρων πῦρ ἀποπέμπειν μέλ- 
carnibüs suis suspensum iri; atque alia bujusimodi λοντας, xal κατακαίειν Xoug ἀδίχους, καὶ ἑτέρους 
cassa nuce vaniora fabulantur. Natos autem de ἀποχρέμασθαι ἀπὸ τῶν σαρχῶν, xa ἄλλα τινὰ 
fornicatione vel adulterio homines in judicium ad- πλήρη ματαιοσύνης μυθολογοῦσιν. Εἰς χρίσιν δὲ τοὺς 
ductum iri, et gravissimis poenis fore afficiendos p Ex πορνείας ἣ μοιχείας γεννηθέντας ἄγεσθαι xat xo- 
hoc ttno nomine quor eo genere nati fuerint, etiamsi λάξεσθαι, ὑπὸ χολαστήρια τὰ δεινότατα, ὅτι τε μό» 
mores ipsorum ab honeslate non discrepuerint, νὸν ἐκ τούτων γεγέννηνται, xiv αὐτῶν ὁ flo; μὴ 
Sed neque peccatores ad poenitentiam recipiunt, παράνομος πέφυχεν. ᾿Αλλ᾽ οὐδὲ τοὺς ἁμαρτάνοντας 
noque bigaimos in conventibus secum congregari ἔτι εἰς μετάνοιαν δέχονται, f| τοὺς διγαμοῦντας συν- 
patiuntur, petmultaque alia his similia perpetrant. ἀχθῆναι μετ᾽ αὐτῶν ἐν ταῖς συναγωγαΐ- αὐτῶν &- 
lec, inquam, isti qui sectam secundum ipsos ἐχονται, xal ἕτερα δὲ πάμπολλα παρόμοια τούτων 
vlectam amplexi sunt, adigustur committere , imo ἐπιτελεῖται αὐτοῖς. Ταῦτα δὲ ol τῆς ἐξαιρέτου αὐτῶν 
et his plura seelesta admittunt , et luhricam vitam — «tp δοχεῖν μοίρας ἐπείγονται διαπράττεσθαι τῶν λοι- 
agunt, el per semitas pracipitiis plenas gradiuntur. πῶν, xai ἕτερα πλείω τούτων δεδραχότων ἔργα üsz- 
Quiu senex quoque quidam e Thracia sacerdos, ^ 6elag, xaX τῷ βίῳ ἐπισφαλῇ, xal χρημνῶν πλέρεις 

-*Montauo In Asia corporaliter apparens, Grato tunc ἀτραποὺς ἐξηπλωχότων " ἐλέγχεται δὲ xal τούτων ἢ 

- bi proconsule, Joquentem Montani Maximilleque σχοτώδης νομοθεσία xal ὑπὸ τῶν πάλαι veyevruévoy 

: ore dzemonem coarguit. Deinde vero etiam a magno διδασχάλων ἡμῶν. Ἔτι δὲ xai σῶμά τινος ἱερέως 

-Jiasilio coargulus est, maxiueque ab Epiphanio τῆς Θράχης αὐτοψεὶ παραγεγονότος ky τῇ "Acla πρὸς 

-Cyprio, qui trectatum contra omnes hzreses edi- C Μοντανὸν, Γρατοῦ τότε ἀνθυπατεύοντος, xal τὼν 

- 4lit. λαλοῦντα δι᾽ αὐτοῦ xal τῆς Μαξιμίλλης δαίμονα 
ἐλέγξαντος (5) λοιπὸν δὲ xai ὑπὸ Βασιλείου τοῦ μεγάλον, xai Ἐπιψανίου τοῦ Κυπρίου μάλιστα χατὰ 
πασῶν τῶν αἱρέσεων πραγματείαν ἔγγραφον ἐχθεμένου. 

'6. Marcion quoque, et Paulus Samosatensis , et ς΄. "Ext δὲ ἡμῶν ἐλυμήνατο τὴν Ἐχχλησίαν, xaX 
"Valentinus, ac Marcellus, Ecclesiam nostram pol- Μαρχίων καὶ Παῦλος ὁ Σαμοσατῶν, καὶ Οὐαλεντῖνο; 
Juerunt ; qui pon veram sed phantasticam. Domini κχαὶ Μάρχελλος, ot μὲν δοχήσει xal οὐ κατὰ ἀλήθειαν 
incarnatiouem fuisse aiunt, idemque de voluntario τὴν τοῦ Κυρίου σάρχωσιν λέγουσιν * ἔτι δὲ χαὶ τὸν 
ejus pro nobis obitu , et de ejusdem miraculis pu- ὑπὲρ ἡμῶν αὐτοῦ ἑχούσιον θάνατον, καὶ τὰ θαύματα 
tant. Ac Valentimus quidem Deum ex elementis αὑτοῦ γεγενῆσθαι, xal Ex. στοιχείων xat ἀριθμῶν 
numerisque conflat, novosque zonas εἰ fabulas θεὸν συγχεέμενον, xal χαινοὺς αἰῶνας xai μύθους 
comminiscitur, et dyadem quamdam , et tricena- εἰσηγησάμενος, xat δυάδα τινὰ καὶ tpiaxába τιμῆσας 
rium numerum in honore habens, totidem simul τῶν ἀριθμῶν, xat ἰσαρίθμους αἰῶνας τούτοις ἀνα- 
eonas confingit ; veluti fecit et Simon hujus ma- πλάσας" ὥσπερ xai Σίμων ὁ τούτου διδάσχαλος. 

. gister. Verumtamen hic etiam a nostris qui tunc ᾿Αλλὰ xo) αὐτὸς ὑπὸ τῶν τότε ἡμῶν ἐξελέγχεται xil 
vivebant Patribus exsufflatus fuit. Dei quoque ab ἀποδιώκεται Πατέρων. Οὐαλεντίνου δὲ ἣ ἄθεος τοῦ 
codem Valentino impie excogitata in duo divisio ἑνὸς Θεοῦ εἰς δύο χατατομὴ, εἰς ἀγαθὸν xat δὴμ ovp- 
rejieitur; quippe unum esse bunum genium, alium γὸν ληρῳδοῦντος, ἀποδιώχεται * δηλονότι ὡς τοῦ δη- 
vero creotorem nugalur; ita ut, secundum ejus D μιουργοῦ xas' αὑτὸν μὴ ἀγαθοῦ «ivo; ὑπάρχοντος, 
doctrinam , qui est creator, non sit bonus. Eodem — xai ὁ βυθὲς xal σιγὴ χαὶ οἱ μυθιχοὶ αἰῶνες ^ τὰ 
pretio habita sunt, tuin ejus abyssus atque silen- βυθοῦ xal τιγῆῇῆς ὡς ἀληθῶς, xarà τὸν εἰπόντα, 
tium, tum fabulosi zones, qua: emnia vere digna ἄξια, 
auut abysso ila ei silentio , de quibus is loqui- ! 


' 


tur. 
1. Jam Paulus Samosatensis ex inviolata Domina &. Παῦλος δὲ ὁ Σαμοσατῶν ix τῇς ἀγράστου xaY 
. nostra Deipara aiebat sumpsisse diviuz exsistentie δεσποίνης ἡ μῶν θεοτόχον ἔλεγε τὴν ápybv εἰληφέ- 


NOTA. 
(3) Coufer Euseb um Hist, eccl. lib. v, 16 et 18. 


- -σ - 


Ἁ 


I DE ILERESIBUS ET SYNODIS. 46 


ναι τῆς θεϊχῆς ὑπάρξεως τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν A initium Dominum nosirum Jesum Christum Dei Fi- 


Χριστὸν τὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ, xai μὴ προεῖναι πρὸ τοῦ 
χατὰ σάρχα τῷ γένει τῶν ἀνθρώπων ἐπιφανῆναι. 
Αὐτίχα δὲ σύνοδος τοπιχὴ xaT αὑτοῦ ἐν ᾿Αντιοχείᾳ 
συνίσταται,- προεδρεύοντος ἐν αὐτῇ τοῦ μεγάλου Πα- 
τρὸς ἡμῶν καὶ θαυματουσγοῦ τῆς Νεοχαισαρέων γε- 
Yovóto; πόλεως * τούτῳ δὲ συνῆν καὶ Λέων (4) Tap- 
σοῦ, xai Μάξιμος βόστρης, Ἱεροσολύμων Μάγνης 
τις ἱερεὺς (5), xa τὴς Καππαδοχίας (0) Φιρμιλια- 
vie ὁ θαυμάσιος. Σὺν τούτοις σϑνηριθμεῖτο xai Θεό- 
τεχνὸς ὁ Παλαιστίνης, καὶ Φωτεινὸς, καὶ Μάρχελλος, 
τῆς αὐτῆς ἐν τούτῳ γεγονότες ἀθεΐας, Ψιλὸν ἄνθρω- 
πὸν χαὶ αὐτοὶ τὸν Κύριον ὡρισάμενοι, καὶ ἀπὸ Ma- 
ρίας ἀρχόμενον. 

η΄. Καὶ τούτων tolvoy ἐλευθεριυθεῖσα ἡμῶν ἡ Ἐχ- 
x-ncía, xal τὴν κεφαλὴν πρὸς ὕψος &pasa, xal t1; 
πλάνης ἀπάση: χατεξαναστᾶσα, xai và ἴδια τέχνα 
τὰ γνήσια ἐναγχαλιζομένη, xal εἰς ὕψος ἄφατον ἐχ- 
τείνασα ἑαυτὴν, Σαδέλλιος ὁ Λίδυς χατεξανίσταται 
αὐτὸ ;, ἀνάχναίν τινα χαὶ χατάποσιν ἐπιτηδεύσας 
νομοθετῆσαι, τὸν Πατέρα xa Θεὸν λέγων σχηματί- 
ζεσθαι xat ἐχτείνεσθαι ποτὲ μὲν εἰς Υἱὸν, ποτὲ δὲ 
εἰς Πνεῦμα" xat οὕτως ἐξαπλούμενον, πάλιν συστέλ- 
λεσθαι, χαὶ ἕνα μόνον εἶναι οὕτως Θεὸν λέγεσθαι, 
μηδαμῶς ἐν ἰδίᾳ ὑποστάσει θεωρούμενον τοῦ τε Aó- 
You αὑτοῦ χαὶ Υἱοῦ, ἔτι δὲ χαὶ τοῦ ἀγίου Πνεύμα- 
τος. Κατὰ τούτου πολλοὶ μὲν χαὶ ἄλλοι τῶν γνησίων 
ἡμῶν θηρευτῶν, τὰ ἑαυτῶν ἐξέτειναν λῖνα, Exc δὲ 
χαὶ Διονύσιος ὁ ᾿Αλεξχνδρείας (7), χαὶ τὸν θῆρα τοῦτον 
ἀγρεύσαντες, τῇ ἰδίᾳ uayalpa τοῦ λόγον χατέθυσαν, 
οὐ πρὸς βρῶσιν ἐπιτήδειον, ἀλλὰ mph; ἀποῤῥιφὴν 
χαὶ νέχρωσιν ἑτοιμότατον, πᾶσι τοῦ θηρὸς τὰ μέλη 
ἐμφανὴ καταστήσαντες, xal τὴν φαρέτραν αὑτοῦ τῆς 
ἀλαζονείας ἐχτινάξαντες, καὶ πατεῖσυαι ὑπὸ πάντων 
αοιήσαντες. Πολλὴν δὲ τὴν χατ᾽ αὑτοῦ ἀπληστίαν 
ἐνδειξάμενος ὁ λεχθεὶς Διονύσιος, σπέρματα μᾶλλον 
τῇ ἀφυεῖ διαστάσει τῶν ὑποστάσεων παρασχὼν 
"Apto τῷ δυσσεθεῖ, ὥς; φησι Βασίλειος (8) ὁ ἀκρότα- 
τος χαὶ μέγας Πατὴρ ἡμῶν xàv ὅτι μάλιστα ὑπερ- 
ἀπολογεῖται αὐτρῦ ᾿Αθανάσιος ὁ ἀοίδιμος (9), τοὺς 
ἀγῶνα; αὑτοῦ ἐξηγούμενος, καὶ μὴ γνώμη; χαχό- 
trit, ἁπλῇ; δὲ διχνοίας τρόπῳ, τοῦτο ὑπομεμενη- 
χέναι αὑτόν" φαΐνεται δὲ ὁ Μάρχελλος xai εἰς τὸ 
τούτον πως ἐμπεσὼν δόγμα. 


lium , neque ante exstitisse quam humano generi 
in carne apparuerit. Igitur sine mora provincialis 
synodus contra ipsum Antiochizx coacta fuit, presi- 
dente ei magno Patre nostro Thaumaturgo Neocz- 
sariensis urbis episcopo; cui aderant Leo Tarsen- 
sis, Maximus Bostrensis, Magnes quidam Hieroso- 
]ymorum sacerdos, et ex Cappadocia nostra admi- 
rabilis Firmilianus; atque horum in numero Theo- 
lecnus quoque Palestine antistes erat. Porro et 
Photinus atque Marcellus predictorum impietatem 
semulantes, merum ipsi quoque hominem fuisse 
Dominum affirmabant, qui de Maria sumpserit 
initium. 

8. Horum demum importunitate depulsa, cum 
Ecclesia nostra caput erexisset, atque omni errore 
convicto, genuinos filios suos ulnis complecteretur, 
seque in immensum fastigium extenderet ; ecce 
Lybs Sabellius contra stetit, confusionem quamdam 
et quasi catapotium conficere studens, dum vide- 
licet Deum Patrem formas quasdam induere dice- 
ret, ac semet extendere modo in Filium, modo in 
Spiritum sanctum : cumque ita se dilatasBet, rur- 
sus solere contrahi, atque ita unum tantummodo 
dici Deum; neque in propria quemque persona 
spectari, Verbum scilicet seu Filium, neque item 
Spiritum sanctum. Adversus hunc, cum alii muli 


nostrarum partium germani venatores relia sua 


tetenderunt, tum nominatim Dionysius Alexandri- 
nus episcopus. Hi captam feram proprio sermonis 
gladio confecerunt, haud equidem esui aptam, sed. - 
czde projectuque dignissimam, ejusque discerpta 
membra spectaculo cunctis proposuerunt; pliare- 
Iram denique superbiz ejus omnium pedibus con - 
culcaudam dederunt, Jam cum Sabellium infinita 
vi argumentorum Dionysius urgeret, semina qu:- 
dam jecit, unde falsam personarum differentiam 
impius Arius suscitaret, ut ait summus Pater no- 
ster Basilius : quanquam Dionysii patrocinium 
apprime.gerit. inclytus Athanasius, dum ejus cer- 
tamina enarrat, eumque haud prava sententia im- 
butum, sed simplici suz& mentis ratione sic elocu- 
tum contendit, Constat autem Marcellum quoque 
in Sabellii dogma consensisse. 


6. Εὐθέως οὖν μετὰ τούτον, ἢ καὶ πρὸ τούτου, D 9, Protinus post hunc, vel etiam antea, Origenes 


Ὠριγένης ὁ ματαιόπονος xal λῆρος ἀνέφο,, τὰ τῶν 
ἀμφοτέρων χυρῶν xal ᾿Ἀρειανίζων *. καὶ προῦπαρ- 
ξιν τῶν ψυχῶν καὶ μεταποίησιν, xal αἰώνων τινῶν 
ἐναλλαγὴν, χαὶ ἀναστάσειυ; τοῦ πεσόντο; ζώου ἄρ- 
νήσιν * σφαιροειδῇ δέ τινα σώματος ἔγερσιν, xat μὴ 
αὑτὴν τὴν πλάσιν τοῦ ἀνθοώπον ἐν τῷ ἰδίῳ σχέματι 


vano se labore fatigans et nvgans exortus est utrius- 
que doctrinam approbans, et Arianismum redolens. 
llic animatum przexsistentiam et instaurat;onem, 
atque onum quorumdam alternationem 4ocuit : 
defuncti vero. animantis resurrectionem negavit, 
sed splaricam nescio quam corporis suscilatio- 


NOT.E. 


(4) Catalogus synodorum apud Justellum t. i], 
p. 1172, et epistola synodica '"Exevég. 

(5) Epistola synodica verius. Ὑμέναιος, qui erat 
episcopus, 

(ὦ Ergo Germanus Cappadox gente erat, imo οἱ 
domo Ciesariensis, ut cap. 42. 

UT) Sctipserat quatuor. adversus Sabellium hbrua 


* 


Dionysius Alex. qui jamdiu vixerunt. Dionysium 
decertantem cum Sabellio memorat Vita sancti Petri 
Alex. a nobis edita in hoe Spicilegio t. lll, ρ 683. 
M In Epistola ad Maximum ed. Garner., t. 1, 
p». 90. 
(8) Exstat liec pro Dionysio scripta ab Athanasio 
Apolo;3., 


ν 


3 


4T . S. GERMANI PATRIARCHLE CP. 43 


nem, non autem ipsam lianc hominis machinam A ἀνίστασθαι μυθευόμενος, ὡς ἔστι χαταμαθεῖν Ex τοῦ 


in sua naturali forma resurrecturam commentus 
est; quam rem cognoscere licel ex eo libro, quem 
adversus. Origenem magnus Methodius elaboravit. 
"Is sexcenta alia impietate scatentia dogmata con- 
gerens in. medium protulit, atque illis propinavit, 
eosque enutriit qui viam minime ab ipso remotam 
malitiose terebant. Hunc naviter refutavit magnus 
Petrus Alexandriz episcopus οἱ martyr, nec non 
Heraclas, et Demetrius, aliique nonnulli. Sed enim 
doctissimus (nam quo-alio titulo appellem nescio) 
-Eusebius Pamphili patronus consurrexit, nugas 
ejus confirmans, aliosque errores, quos inter Aria- 
nismum, et paganiearum fabularum futilitatem , 
sub apologiz specie defendens; id quod intelligere 


πονηθέντο: xav' αὐτοῦ λόγον Μεθοδίῳ τῷ μεγά-. 
λῳ (10). Καὶ ἕτερα ὃὲ μυρία ἀσεδείας πλήρη δόγματα 
χαταφορτώσας εἰς μέσον χατέῤῥ'Ψε, καὶ τοῖς 6v αὺὑ- 
τοῦ τὴν παρόδιον τρίδον ποιουμένοις δολερῶς, ξπότισε 
xai ἀνέτρεψεν. Ὅμως xol μᾶλλον τιτρώσχεται ὑπὸ 
Πέτρον τοῦ μεγάλου ἐπισχόπου xat μάρτυρο; ᾿Αλεξαυ- 
δρείας (11), ἔτι δὲ καὶ Ἡραχλᾶ χαὶ Δημητρίου (19) 
xai ἑτέρων τινῶν. Κἂν ὅτι μάλιστα ὁ πολυμαθὴς, 
ἣ οὐχ οἶδ᾽ ὅπως εἰπεῖν, Εὐσίδιος ὁ Παμφίλου συν- 
ἰσταται τούτῳ ὑπεραπολογούμενος αὐτοῦ (15), xat 
χυρῶν μᾶλλον τὴν τε ληρῳδίαν αὐτοῦ xal τῇς ἄλ- 
λης τῆς τε ᾿Αρειανιχῆς xai τῆς Ἑλληνιχῆς εἴχαιο- 
μυθίας τὸ ἔχλυτον, ὡς; ἐν πλάσματι ἀπολογίας ταῦτα 
συνιστῶν, ὡς ἔστι καταμαθεῖν ix τοῦ ποννθέντος 


possumus ex commentario Antipatri Bostrensis liec B λόγου ᾿Αντιπάτρῳ τῷ Βοστρηνῷ σαφῶς ταῦτα διαγο- 


perspicue narrantis. 

10. Ecce autem Arius quoque presbyter Alexan- 
alrinus adversus Ecclesiam nostram furere coepit ; 
qui, ducto ab urbe Alexandria initio, haeresim suam 
usque ad erbis, αἱ ita dicam, terminos propagavit, 
quam (jrmaruni foveruntque reges, magistratus, 
sapientes clarique bomines, quorum in numero 
supradictus quoque Eusebius fuit, ut ejus scripia 
demonstrant. Anathemate autem perculsus fuit 
Arius a predicto admirabili Petro, qui eum ne- 
gavit recipere vel in ipso martyrii procinctu, 
3multis licet ad ejus genua advolutis, et pro illius 
-reconciligtione rogantibus, Tunc quippe narravit 
- martyr, Domiuum sibi coram conspectum laciniosa 
tunica indutum ; quem cum interrogasset : Quis te, 
-Domine, ita lacerum fecit? Arius, iuquit Dominus, 
ne laeeravit.: sed tu cave ne eum recipias; esl 
enim tam presente quam futuro in szculo con- 
demnatus. liaque Petrus mandavit omnibus ut 
commuBionem cum Ario vitarent. Nempe Arius 
aiebat creaturam esse Filium Dei, tempusque 
fuisse quo Filius non erat, atque illo antiquiora 
esse tum tempus tum Patris voluntatem, ipsum- 
que ἃ Patre esse factum; et quia ipse Tacere nos 
nequibat, idcirco aiebat Dei Patris creaturan as- 
sumpsisse sibi divinitatem. Deinde vero et ipsum 
Dei Filium creasse post Patrem aliquid tum lhuma- 
narum tum reliquarum naturarum, ul sic posset 


ρεύοντι (11). 

t. “Ἄρειος οὖν πάλιν ὁ ᾿λλεξανδρείας πρεσθδύτερος, 
ἐπεμάνη τῆς Ἐχχλησίας ἡμῶν, xat ἤρξατο μὲν ἀπὸ 
᾿λλεξανδρείυς, ἐξέτεινε δὲ τὴν αὐτοῦ ἀσέδειαν, ὡς 
εἰπεῖν, εἰς τὰ πέρατα τῆς γῆς, ὑπὸ πολλῶν χρατυ- 
νομένην χαὶ περιεπομένην βασιλέων τε καὶ ἀρχόν- 
των χαὶ σοφῶν χαὶ ἐλλογίμων, ἐξ ὧν ὑπῆρχε τότε 
xai ὁ ἐπιμνησθεὶς Εὐσέδιο;, ὡς τὰ τούτων δηλοῦσι 
συγγράμματα. ᾿Αναθεματίζεται δὲ ὁ εἰρημένος 
ἤλρειος ὑπό τε τοῦ προλεχθέντος Πέτρου ποῦ θαυμα- 
σίου, μὴ προσηχαμένηυ τοῦτον μήτε ἐν αὐτῷ τῷ 
χαιρῷ τοῦ μαρτυρίον (15), πολλῶν γονυπετούντων 
αὐτὸν xai περὶ τοῦ δεχθῆναι αὐτὸν χαθιχετευόντων, 
ὅτε χαὶ τὸν Κύριον ὁ μάρτυς ἔλεγεν ὀφθῆναι αὐτῷ, 
ἐῤῥηγμένους χιτῶνας ἀμπεχόμενον, xal πρὸς ab- 
τοῦ προσερωτηθέντα, Τίς σε περιέσχισεν, Κύριε ; 
εἰπεῖν, "Apeió; με περιέσχισεν * ἀλλὰ μὴ προσδέξῃ 
αὐτόν " εἶναι γὰρ τοῦτον καταχεχριμένον ἔλεγε καὶ 
ἐν τῷ νῦν alovt xal ἐν τῷ μέλλοντι. Καὶ πάντας 
παρήγγειλεν ἀποστρέφεσθαι τῆς πρὸς αὑτὸν χοινω- 
νίας. Αὐτὸς γὰρ ὁ "Ἄρειος ἔφασχε χτίσμα εἶναι τὸν 
Υἱὸν τοῦ Θεοῦ " xat εἶναι χαιρὸν ὅτε οὐκ v ὁ Υἱός " καὶ 
προτερεύειν τούτου τὸν χρόνον xal “τὴν θέλη τιν * γε- 
γέσθαι δὲ αὐτὸν ὑπὸ τοῦ Πατρός" xaX διὰ τὸ χτίϑαι 
ἡμᾶς μὴ δύνασθαι, ἔλεγε τοῦ Θεοῦ xal Πατρὸς τὴν 
χτίσιν ὑπενεγχεῖν τὴν θεότητα" xal λοιπὸν ἐπιτη- 
δευθῆναι μετ᾽ αὐτόν τι χτίσμα, τῆς τε ἀνθρωπίνης 
χαὶ τῶν λοιπῶν χτισμάτων φύσεως, καὶ τὸν Υἱὸν τοῦ 


' eondita ab eo creatura ad ipsum accedere, quin D θεοῦ" ὥστε δύνασθα: χτιζομένην πελάζειν αὐτῷ τὴν 


dissiparetur. a sublimi veluti comburente eam Dei 
potestate, si forte ab ipso Patre producta fuisset. 


11. Tunc vero, vel paulo ante, magno quoque 
nostro Patri et thaumaturgo Gregorio de his me- 
ditanti, mira illa dogmatis revelata fuit expositio, 


χτίσιν, xal μὴ ἐξαπλοῦσθαι τῇ ἀκροτάτῃ τοῦ θεοῦ 
καταφλεγομένην δυναστείᾳ, εἴπερ ἄρα ὑπ᾽ αὐτοῦ τοῦ 
Πατρὸς εἰς τὸ εἶναι παρήγετο. 

ια΄. Τότε, ἢ χαὶ μιχρὸν πρὸ τούτον, καὶ τῷ με- 
γάλῳ ἡμῶν Πατρὶ καὶ θαυματουργῷ Γρηγορίῳ ἐπι- 
ζητοῦντι περὶ τούτων, ἡ τοῦ δόγματος ἐξεκαλύφθη 


NOTE. 


(10) Libri hujus sancti Methodii de resurrectione 
adversus Origenem, nunc nonnisi fragmenta, amp!a 
tamen, apud Epiphanium εἰ Photum supersunt, 

ter alia apud alios minora. 

u1) Non supersunt Petri Àlex. adversus Orige- 
nem scripta. 

(12) Vide Eusebium, flHist. eccl. v1,8. et Hierony 
mum Script. eccl. cap. 94. In Vitasancti Petri Alex. 
retro cilata uterque iam Heraclas quam Deinelrius 


(qui fuerant Alex. episcopi) ponuntur inter adver- 
sarios Origenis. 

(43) Non exstat hzec Eusebii pro Origene Apolo- 
gia nisi partim Latine. . 

(14) Scilicet in deperdita refutatione apologia 
Eusebiauz pro Origenc. 

(15) Exstat. hiec narratio cum alibi tum in me- 
morata Vita S. Petri Alex. 


49 DE H/AERESIBUS ET SYNODIS. 50" 
θαυμάσιος διδασκαλία, ὅτε τὴν ἁγίαν Παρθένον χαὶ A cum sanctam Virginem Deiparam, Joannemque 


Θεοτόχον Μαρίαν χαὶ Ἰωάννην τὸν παρθένον καὶ 
ἀπόστολον ἐθεάσατο " φανερῶς ὑποδειχνυόντων αὖ- 
τῷ τὴν τῶν ἐπιζητουμένων ἀχρίδειαν * αὔτη ἐστὶν 
fj διδασχαλία ἡ παρὰ πᾶτιν ἀδομένη τοῖς πέρασι, 
καὶ τὴν ἀπαρχὴν Ex τῆς Πατρικῆής θεότητος ποιου- 
μένη, Εΐς Θεὸς, λέγων, Πατὴρ Λόγου ζῶντος, σο- 
φίας ὑφεστώσης xol δυνάμεως xoi χαραχτῆρος 
ἰδίου (16). Ὁμόδοξόν τε χαὶ Πνεῦμα τοῦ Πατρὸς 
xai τοῦ ΥἹοῦ διδάσχοντος * xal μηδὲν εἶναι χτίσμα 
3| δοῦλον f] ἐπείσαχτον ἐν τῇ Τριάδι διαγορεύοντος, 
ὡς πρότερον μὲν obx Óv, ὕστερον δὲ ἐπεισαλθόν " ἄχτι- 
στόν τε χαὶ ἀθάνατον εἶναι ἀεὶ τὴν Τριάδα τρανῶς 
διδαχθέντο; αὐτοῦ καὶ διδάξαντος (17) * τότε xat Βα- 
σιλεὺς ὁ ᾿Αμασείας ἐπίσκοπος (18), ὁ ὄντως βασι- 
λεὺς τῷ φρονήματι τῆς πίστεως, xal τῷ λόγῳ τῆς 
διδασκαλίας, χαὶ ὁμολογίᾳ τοῦ μαρτυρίον, ἐν Νιχο- 
μηδείᾳ τῇ πόλει ὑπὸ Λιχιννίου ἀχθεὶς καὶ μαρτυ- 


pficac, τοῖς ἐρωτήσασιν αὐτὸν περὶ τῆς τοιαύτης — 


ἐρωτήσεως, τὴν ἔννομον ἐποιήσατο ἀπόχρισιν, ὁμοού- 
σιον τὴν Τριάδα διαγορεύων, χαὶ δαιμονικῆῇῆς πλά- 
νης ἀνάμεατον τὴν ᾿Αρειανιχὴν λέγων φληναφίαν 
εἶναι, ὡς ἔστι χαταμαθεῖν ἐχ τῆς ἐμφερομένης ἐν 
τῷ Μαρτυρίῳ αὐτοῦ διδασχαλίας. 

t9. Καὶ Ναυάτος πρὸ ᾿Αρείου xal ἑτέρων alpt- 
σεων, πρεσδύτερος Ῥώμης γενόμενος, τὴν μετά- 
νοιαν ἐκ τῆς Ἐχχλησίας ἐχχήρυχτον ἐποιήσατο, xol 
μὴτε τοὺς ἐν τῷ διωγμῷ παραπεσόντας ἀνθρώπους 
μετανοοῦντας, μήτε ἐν ἄλλῳ ἁμαρτήματι ἣ πορνείᾳ 
f| διγαμίᾳ τῆς μεταλήψεως ἠξίου μεταδίδοσθαε, κἂν 


item virginem atque apostolum per visum con- 
8pexit, manifeste sibi quxstionum suarum solu- 
tionem tradentes. Hzc est illa fidci expositio, in. 
Orbe toto celebrata, qus. a Patris divinitate sumit: 
initium : Unus Deus, inquit, Pater Verbi viventis, 
sapientie subsistentis ac virtutis et characteris 
proprii. Nec non pari gloría cum Patre et Filio frui. 
Spiritum docet, nihilque in Trinitate creatum esse: 
aut servum aut additum przdicat, quod quidem 
antea non fuerit, postea vero subintraverit. Sci- 
licet inereatam, immortalem, sempiternamque esse- 
Trinitatem, et ipse Gregorius edoctus fuit et docuit. 
Tune etiam Basileus (rex) Amasesm episcopus, 
vere rex, mentis sententia et sermone doctrine 


p 30 martyrica confessione, in urbe Nicomedia a Li- 


cinio ad martyrium perductus, sciscitantibus se de 
hac fidei controversia, justum dedit responsum, 
consubstantialem Trinitatem esse pronuntians, 
Arianam vero insaniam diabolica fraude scatere ; 
ut comperimus er ifla filei confessione, cus ir 
ejusdem martyrii Actis refertur. 


19. Ante Arium quoque aliaque hereses, No- 
vatus Romanus presbyter, poenitentiam ab Ecclesia. 
proscripsit; et lapsos in persecutione, quanquam 
postea paenitentes, item alio peccato pollutos, vel 
fornicatos, vel bigamos, communione sacrorum 
excludebat, etiamsi egregia poenitentizge documenta 


ἄξια τῆς μετανοίας ἔργα ἐπιδείξοιντο " ὅστις s0- C darent. Igitur et hic confestim damnatus fuit, 


θέως κατάκριτος γίνεται, συμφρονησάντων xal τῶν 
τῆς ᾿Ανατολῆς ἐπισχόπων (19). Περὶ αὐτοῦ xat ὁ 
μέγας ἡμῶν ποιμὴν ἐπεμνήσθη Γρηγόριος ἐν ἑνὶ 
τῶν πανηγυριχῶν αὐτοῦ λόγων (20) , τελείως τὴν 
αἵρεσιν αὐτοῦ βδελυξάμενος. 

ιγ΄. Τοῦ δὲ 'Αρειανιχοῦ χαπνοῦ εἰς μεγάλην πυ- 
ρὰν ἀναφθέντος, χαὶ πανταχόσε διαδραμόντος, χαὶ 
τὴν οἰχουμένην δαχρύων ἐμπλήσαντος, θεόθεν ai- 
θρίας ἡμῖν ἐχ τῶν διωγμῶν γεγενημένης, καὶ τοῦ 
ἐπιφανοῦς βασιλέως Κωνσταντίνου τοῦ μεγάλου τὸ 
βασίλειον ἀναδησαμένου χράτος, χἀνταῦθα mapa- 
γεγονότος, ἀνδρὸς ἐναρέτον καὶ πλήρη τὸν τοῦ Θεοῦ 
φόδον ἐν τῇ χαρδίᾳ κατέχοντος, τῷ κόσμῳ xal τῇ 
Ἐχχλησίᾳ ἡμῶν μάλιστα ἐπιφανέντος, τὴν τῶν ἰε- 


consentientibus etiam Orientis episcopis. Ejusdem. 
meminit magnus quoque pastor noster Gregorius 
in quodam suo panegyrico sermone, ubi cjus hzre- 
sim penitus exsecratur. 


13. Jam cum Arianus fumus in magnam (lam- 
mam arsisset, atque ubique diffusus orbem lacry- 
mis opplevisset, divinitus accidit ut quies a per- 
secutionibus nobis fieret, et inclytus imperator 
magnus Constantinus ad imperium evectus, et in 
Orientem veniens, vir iusigni virtute preditus, et 
plenum Dei timore cor gestans, mundo ac pra- 
sertim nostrz Ecclesi: affulgeret; qui sacerdotum. 
ccetum congregans, synodum Niczz fleri mandavit, 


ρῶν ὁμήγυριν συνήγαγε, xaY σύνοδον ἐν Νικαίᾳ σνγ- D que sub eo reapse celebrata fuit, przsente ipso et 


κροτεῖσθαι προσέταξεν, ἥτις ἤδη ἐπὶ αὐτοῦ xal γε- 
γένητο, παρόντος αὐτοῦ χαὶ τοῖς ἱερεῦσι συνεδρεύον- 
τος. ᾿Αλέξανδρος ὁ μέγας πατριάρχης ᾿Αλεξαν- 
δρείας παρὴν ἐχεῖσε, ᾿Αθανάσιος ὁ τούτον διάχονος, 
Ἰούλιος "Pounc (81), Εὐστάθιος ᾿Αντιοχείας (22), 


cum sacerdotibus considente. Aderant ibi magnus 
Alexandriz patriareha Alexander, Athanasius ejus 
diaconus, Julius Romz, Eustathius Antiochize, Ma- 
carius Hierosolymorum, Hosius Cordube, Memnon 
Ephesi, Leontius Cesarem nostre Cappadocum, 


NOTA. 


(16) In editis Gregorii Thaum. ἀϊδίου eterni. 

(17) De hac narratione Germani videsis quie dixi- 
mus jn praefatione (col. ὅδ). 

(48) Basilii plenam notitiam dat Lequinius Or. ch. 
t. 1, n. 524-525. 

(19) Veluti fecit ejrodus Antiochena Demetrii, in 
Catalog. synod. n. 25. 

(20) [n oratione trigesima nono, qux cal ]n san- 
cta lumina 


(21) Aut. labitur memoria Germanus in nomine 
Julii Romani, sicut ipsemet se in similibus errare 
veretur cap. 46, aut Julius Niezno concilio nonuisi 
presbyter vel. diaconus interfuit (sicuti Athanasius 
et Alexander Dyzantinus ) missus fortasse a Silve- 
stro cum Romanis legatis. Sed certe Julius in numero 
cccxvni Patrum non apparet. 

(23) in Theodori. Lectoris Catalogo Patrum Nic. 


Σελευκείας. . 


δὶ S. GERMANI PATRIARCH.E CP. 52 


εἰ vere admirandus vir Paphnutius, εἰ Spyridon A Maxáptoc Ἱεροσολύμων, "Oató; τε ὁ Κορδούδης, 


thaumaturgus, aliique plurimi, qui numerum ccc 
et xvin Patrum explebant. Aiunt magnum quoque 
Alexandrum, tunc diaconum, ex hac nostra-civi- 
tate illuc missum a magno Metropbane, qui in 
lecto ob senium decumbebat, cum caeteris consc- 
disse. Multi vero ex episcopis ibi eongregatis, fidei 
confessores fuerant, et inter persecutiones ab in- 
justis impiisque imperatoribus mutilati, partim 
quidem nervis pedum succisis, par&im oculis eru- 
lis, partim aliis corporis membris diminutis, ob 
fidem in Christum et confessionem, et publicam prin- 
cipum jussis contradictionem. Arionz. vesaniz tunc 
defensores erant Eusebius Nicomediensis, Eleusius, 
et alter Eusebius qui Pamphili dicebatur, Theognius 


Μέμνων (23) 'Egdaov, Λεόντιος ὁτῖςς ἡμετέρας Ka:- 
σαρείας τῶν Καππαδοχῶν, ᾿Ιαφνούτιός τε ὁ θαυμα- 
στὸς ὄντως ἀνὴρ, xal Σπυρίδων ὁ θαυματουργὸς, 
xat ἕτεροι πλεῖστοι, οὗ τὸν ἀριθμὸν τῶν tu] ἀνεπλὶ» 
pov» Πατέρων" λέγεται δὲ xal ᾿Αλέξανδρος ὅ μέγας, 
τότε διάχονος ὧν Ex τῆς ἡμετέρας ταῦττο πόλεως, 
παρὰ Μττροζφάνους τοῦ μεγάλου, ὡς ἕν χλίντ τοῦ- 
του διὰ τὸ γῆρας χαταχειμένου, ἐχεῖσε ἀποτταλῆναι, 
καὶ συνεδρεύειν αὐτοῖς. Πολλοὶ δὲ τῶν ἐχεῖσε συν- 
δεδραμτχότων ἐπισχόπων, ὁμολογηταὶ τῇς πίστεως 
ἐτύγχανον, ἐν τοῖς διῳγμοῖς ἀχρωττριασθέντες ὑπὸ 
τῶν ἀπεθῶν καὶ ἀνόμων βασιλέων, xal τῶν μὲν τὰ 
νξῦρα τῶν ποδῶν, τῶν δὲ οἱ ὀφθαλμοὶ, καὶ ἑτέρων 
ἄλλα μέλτι τοῦ σώματος ἀποτετμτμένα ἐτύγχανον, 


Niczenus, aliique plurimi rhetores ac sapientes atque B ὑπὲο τῆ; εἰς Χριστὸν αὐτὸν πίστεως xal ὁμολογία: 


eruditi, qui ei bzresi summe favebant. 


xai δημοσίας ἐνστάσεως. "Haav δὲ τότε Ev αὑτῇ 174 


᾿Δρειανιχῆς ὑπέρμαχοι μανίας, Εὐτέδιος ὁ Νικομηδείας, καὶ Ἐλεύσιος (94), xaX Εὐπσέδιος τὸ πρότε- 
pov ὁ τοῦ Παμφίλου λεγόμενος, χαὶ Θεόγνιος ὁ Νιχ ίας, χαὶ ἕτεροι πλεῖστο: ῥήτορὲς τε xai σοςζοῖ, 


τὴν αἵρεσιν εἰς τὸ ἀχρότατον συγχωροῦντες. 

44. Cum illic igitur multa dogmatum ventilatio 
explicatioque facta essel, et 3 przdictis Patribus 
atque confessoribus pie sapienterque exposita, or- 
thodoxorum dogma veliementius est coufirmatum : 
etenim Filium Patri consubstantialem proclaman- 
tes, et illos cum Ario anathemati subjicientes, qui 
Patrem tempore przcessisse Filio aiebant, ac tein- 
pus fuisse quo Filius non exstitisset, ita demum 
suam synodum dissolverunt. Painphili quoque Eu- 
sebius ipsis consensit : feruntur enim ejus tum sus 
civitati tum aliis scriptze litterz, in quibus primo 
resipiscens talem fidei confessionem exponit, quz 
homousion manifeste praicat, idque vocabulum 
haud novum esse affirinat; quod idcirco ait, ne 


quia priori ejus confessioni adhaerens, homousion C 


aversetur. Exstan! ejusdem alie post id tempus 
refutationes illorum qui Filium creaturam dicebant. 
Nihilo tamen minus, reliqua omnia scripta ejus, 
ubi dogmatum mentio incidit, Arianam heresim 
ostendunt. Etenim hominem in hac secta fuisse, 
cunctze ejus lucubrationes demonstrant; in uno vix 
adversus Marcellum Ga!atam opere hanc stspíicio- 
nem vitat, quod sine dubio scriptam post syno!um 
elaboravit; quam rem ii mihi significarunt qui id 
viderunt; namque in manus quidem meas uni- 
versum id opus nondum devenit. Cateroqui hic 
vir eloquentia pollet, stylique elegantia nobilitatur, 
rerumque antiquarum historiam digna enimvero 
narratione evolvit. Attamen iti Psalinorum exposi- 
tione satis imprudenter nonnullis in locis suam 
mentem aperit, dum intellectualia sidera et alia 
hujusmodi commenta narrat. Ob quas ejus sen- 
tentias, ii qui nobis bibliothecam eonstruxerunt, 
scripta Eusebii nequaquam cum orthodoxorum 


t9. Πολλτ: δὲ τῶν δογιλάτων ἐχεῖτε ἐξα πλώτεω; 
χαὶ ζητήσεως γεγενγ μένης, καὶ ὑπὸ τῶν πρηλε,δὲν- 
«tuv Πατέρων xal ὁμολιγητῶν ἐμςρόνως χαὶ εὐ) abo 
προτεινομλένης, κυροῦται μᾶλλον 15 δόγιμα τῶν oon 
δόξων, xax ὁμοούξιον τοῦ Πατρὺς τὸν Υἱὸν ἐχτωνΐ - 
σαντες, χαὶ τοὺς λέγοντας προτερεύειν χρόνῳ τοῦ 
Υἱοῦ, ἢ ὅτι ἣν ποτε χαιρὺς ὅτε οὐχ ἣν ὁ Υἱὺς ἔπιθι, 
μίζοντας. ἀναθεματίσαντες σὺν τῷ ᾿Αρεΐῳ, οὕτως τίν 
ἑαυτῶν σύνοδον EXucav, συμφτρηνήσαντος αὐτοῖς χαὶ 
Εὐσεθίου τοῦ λεγομένου Παμτίλου. Καὶ φέρεται αὖ- 
τοῦ ἐπιστολὴ πρὸς τὴν οἴχείαν γεγραμμένη πόλιν, 
χαὶ ἑτέροις τισὶν, ἐν οἷς πρότερον ἀπαναχωρῶν, ἔγ- 
40290» καταλέλοιπε πίστιν, «pa. ὡς ὁμοούσιον xv- 
ρύττουσαν, καὶ o5 ξένην εἶναι τὴν λέξιν Ota. yops uou 
σαν" καὶ τούτου ἕνεχεν, fva μὴ τῇ προτέρᾳ αὑτοῦ 
ἐξαχολουθοῦντες πίστει, ἀπωθοῦνται τὸ ὁμοούσιον " 
τι δὲ χαὶ ἄλλα: τινὲς πρὸς τοῦτο ὕστερον ἀντιῤῥἧς 
σεις αὐτοῦ πρός τινας τοὺς τὸν Υἱὸν χτίσμα λέγοντας 
γεγονυῖαι" xàv ὅτι μάλιστα πάντα αὑτοῦ τὰ λοιπὰ 
συγγράμματα, ἐν οἷς δογμάτων ἐν αὐτοῖς γένητα! 
μνήμη, τὴν ᾽Δρειαν:κἂν δηλοῦσιν αἴρετιν. Ταύτης γὰρ 
ὁ ἀνὴρ τῆς δόξης εἶναι ἐν ἅπασιν αὐτοῦ τοῖς συγ- 
γῤάμμασι φαίνεται" ἣ μόνον ἐν τοῖς κατὰ Μαρχέλλου 
τοῦ Γαλάτου ποσῶ: τὴν τοιαύτην ὑπέφυγεν ὑπόλγψιν, 
κάντως τοῦτο τὸ σύνταγμα μετὰ τὴν σύνοδον πεξὸ 
νηχότος αὐτοῦ, ὡς οἱ τῷ πονήματι τούτῳ ἐντυχόγει 
παραδεξώχασιν ἡμῖν" εἰς ἡμετέρας γὰρ χεῖρας οὐκ 
ἐλήλυθεν ἡ τοιαύτη αὐτοῦ πραγματεία ὅλη. “ἔστι ü 


p^ ἀνὴρ εὐστομίᾳ χαταπεποιχιλμένος, xal χάλλει ὑπ’ 


αγορείας περιεστιλδωμένος, ἀρχαίων τε πραγμάτων 
μνήμης ὡς ἀληθῶς ἀξίαν τὴν διαγόρευσιν ποιούμε- 
νος. Ὅμως ἐν τῇ τῶν Ἑαλμῶν ἑρμηνείᾳ πολὺ παρὰ 
τὸ cix; εἴς τινα μέρη, τὴν ἑαυτοῦ ἐξεκάλυψε φρόνη“ 
σιν (25) λογιχοὺς ἀστέρας χαὶ ἕτερά τινὰ προσειπὼν. 


NOTE. 


(25) Mendose fortasse apud Theodorum Μηνό- 


αντος. 
38.) Eleusius Cyzici episcopus Arianus. Socrat. 
Hist, eccl. lib. n, 40. Sozom. lib. 1v, 15. 


(25) De Euselii doctrina in Commentario ad 
Psalmos, copiose Montfauconius editor in Prulego- 
menis. 











53 DE HASRESIBUS ET SYNODIS. 


ob. 


Διὰ ταύτας γὰρ αὐτοῦ τὰς λεχθείσας δόξας, xai οἱ A libris collocaverunt, sed seorsum polius post uni- 


τὴν βιδλιοθήχην ἡμῖν κατασχευάσαντες, οὐδαμῶς τοῖς 
ὀρθοδόξων πονήμασι τὰ βιδλία αὐτοῦ συναπέθεντο, 


versam illorum seriem, in capite hzreticorum- 
librorum, peculiari in arcula condiderunt. 


ἀλλὰ χωρὶς μετὰ vb πλήρωμα τούτων, εἰς τὴν ἀπαρχὴν τῶν αἱρετικῶν βθιδλίων ἐν τῷ ἰδίῳ χιδωτίῳ ty- 


χατέθετο (26). 


ιε΄, Τοῦ δὲ ἐπιμνησθέντος Ἰξζωνσταντίνου τοῦ μεγά- 
λου ἡμῶν βασιλέως, εὐλαδείας τρόπῳ ἀναγχάζοντος 
᾿Αθανάσιον τὸν μέγαν, ἤδη πατριάρχην ᾿Αλεξανδρείας 
γεγενημένον, δέξασθαι “Αρειον εἰς χοινωνίαν τῶν 
πρεσδυτέρων, ὡς ἅτε μετανοοῦντος αὐτοῦ, ὡς ἑνό- 
ps6 , xal ἵνα μὴ καταλίπῃ σχίσμα τῇ ᾿Εχχλησίᾳ, τῇ 
i ἀληθείᾳ ἐχείνου αὐτοῦ ᾿Αρείου μᾶλλον τὴν οἰχείαν 
ἀσέδειαν χρυπτῶς ἐπιχυροῦντος, αὐτίχα τοῦ ᾿Αθανα: 
σίου τοῦτο μὴ καταδεξαμένου, διὰ τὸ χρυπτόμενο" 


15. Porro cum jam memoratus magnus impera- 
tor noster Constantinus, pietate veluti sua imnpul- 
sus, Athanasium magnum, jam Alexandriz factum 
patriarcham adigeret ad Arium in presbyterii com- 
munione recipiendum, utpote quem resipuisse pu- 
tabat, ne schisma post se in Ecclesia relinqueret, . 
cum contra Arius potius impietatem suam clam- 
retineret; cum, inquam, hunc Athanasius non re- 
ciperet , propter latentem, ut diximus, in ipso- 


αὑτοῦ τῆς ἀθεΐας, ὡς λέλεχται, ἄθεον, ἐξορίζεται τοῦ B albeismi impietatem, sede pellitur sanctus episcopus, 


οἰχείου θρόνου ὁ ἅγιος, μάλιστα χαὶ διὰ τὰς xa" 
αὐτοῦ γενομένας συστάσεις ὑπὸ τῶν χρυπτῶς 'Αρεια- 
νιζόντων, φοδηθέντος τοῦ βασιλέως, μήπως ἐπιδου- 
μεύσαντες ἀποχτείνωσι τὸν ᾿Αθανάσιον. Καὶ τότε τοὺς 
χατ᾽ αὐτοῦ συγγράφε: λόγους, xaX τῶν τὴν ὁμοίαν 
αὑτῷ νοσούντων ἀσέδειαν. Λέγεται γὰρ αὐτὸς 6" Apetoc 
συντάξαι ἕν μιχρῷ χάρτῃ τὴν οἰχείαν ἀσέδειαν, xat 
οὕτως ὑπὸ τὸν φελώνην ἐγχαταχρύψαι,, χαὶ τῇ χειρὶ 
ἐπαγόμενον τοῦτον, προσελθεῖν τῷ βασιλεῖ" χαὶ τῷ 
ὃ χεῖν αὑτῷ ὀμνύειν πιστεύειν οὕτως, ἐπιφερόμενος 
χρυπτῶς τὸν χάρτην, χαὶ τῇ χειρὶ περιδεδραγμένον 
ἕτερον xal ἐπισείοντα (27)* οὐ μετ᾽ οὐ πολὺ δὲ ἀπο- 
θνήσχει Κωνσταντῖνος ὁ μέγας βασιλεὺς, βαπτισθεὶς 
ὑπό τινος ᾿Αρειανοῦ πρεσδυτέρου, ἐχείνου μὴ ἐπ- 


εγνωχότος τοιοῦτον slvat τὸν πρεσδύτερον. Ἦν γὰἀρὸ € 


ἅγιος ἐπιθυμίαν ἔχων μεγίστην εἰς αὐτὸν τὸν Ἰορδά- 
νὴν χατελθεῖν ποταμὸν, χἀχεῖσε τὸ σωτήριον δέξασθαι 
βάπτισμα, ἐν τῷ ᾿τόπῳ ἔνθα καὶ ὁ Κύριος ἡμῶν 'In- 
σοὺς Χριστὸς, ὅτε μεθ᾽ ἡμῶν σαρχὶ ἐγένετο, τὸ τοιοῦ- 
τὸν ἐπλήρωσε μυστήριον" τότε δὲ τοῦ θανάτου χατ- 
ἐπείγοντος αὐτὸν, ἐχεῖσε ἐδαπτίσατο, χαὶ μετ᾽ αὐτῶν 
τῶν ἐμφωτίων, ὡς εἰπεῖν, τῷ τάφῳ τὸ σῶμα αὑτοῦ 
παρεπέμφθη. 

tc". Καὶ διαδέχεται τὴν τῆς ᾿Ανατολῆής βασιλείαν 
Ἑωνστάντιος ὁ υἱὸς αὐτοῦ, τῇ τοῦ εἰρημένου πρεσὄυ- 
τέρου ὑπαχθεὶς ἀσεύεῖ αἱρέσει. Ἣν γὰρ αὐτὸς ὁ 
πρεσδύτερος τὴν τοῦ πατρὸς αὐτοῦ ἐγχειρισθεὶς δια- 
θήχην, ἐν f; ἐγέγραπτο ἑτέρας μοίρας εἶναι τὸν Κων- 
στάντιον βασιλέα, τῆς δὲ ᾿Ανατολῆῇς ἄλλον τῶν νίῶν 
αὐτοῦ " ὁ δὲ πρεσδύτερος τοσοῦτον μετέθηχεν εἰς τὴν 
᾿Ανατολὴν (28), τὸ ἔγγνον ὑπ' αὐτοῦ λαδὼν, τῆς al- 
ρξτικῇς αὐτοῦ ἕνεχεν βλασφημίας. Καὶ τότε πολὺς ὁ 
πόλεμος τῶν ἐπισχόπων τῶν ὀρθοδόξων ἐγεγόνει, χαὶ 
τῶν ἰδίων αὐτῶν θρόνων ἐχδιωγμός " τῶν δὲ 'Αρεια- 
νῶν ἡ ἐπιχράτησις πανταχοῦ διεφαίνετο. Μελετίου 
τοῦ μεγάλον xal Εὐσταθίου χαὶ ἑτέρων τινῶν, xal 
αὑτοῦ ᾿Αθανασίου πάλιν τῆς ἐπισχοπῆς ἐχδιωχθέντων, 


ob id maxime quod, facta contra eum conspiraticne 
ab iis«ui occulte Ario favebant, timuit imperator: 
ne insidiis structis Athanasium occiderent ; qui eo- 
tempore libros suos adversus Arium, aliosque eo- 
dem morbo contaminatos scripsit. Fertur et ipse 
Arius heresim suam parva in scheda exarasse, 
quam penula obvolutam manu przferens, ad impe- 
ratorem accessit; dumque hic Arium putat fidem 
sinceram jurejurando profiteri, schedam hzreti- 
eus clam obtulit, manuque aliam fidei professionenr 
retraxit atque amovit. Neque diu post magnus im- 


perator Constantinus obiit, ab Arisno quodam 


presbytero baptizatus, quem ipse tali infectum ha- 

resi nesciebat. Etenim sanctus vir maxima erat 

cupiditate incensus ad Jordanem fluvium veniendi; 

ibique salutare baptisma recipiendi, eodem nimi- 

rum loco quo Dominus noster Jesus Christus, carne 

nostra indutus, mysterium hoc consuremavit. Ve- 

runitamen, urgente obitu, in qua statione tunc erat; 

baptizatus, et cum ipsis, 0} ita dicam, albis tumulo. 
illatus fuit. 


46. Huic suecessit in Orientis. imperio Constan- 
tius filius, qui jam dicti presbyteri seductus fuc- 
rat impia lizresi. Huic autem presbytero supremae 
Censtantini tabulze commendata fuerant, in quis 
bus alia pars imperii Constantio ad regnandum 
assignabatur, alii Constantini filio Oriente at- 
tributo : verumtamen presbyter €onstantium ad 
Orientem transtulit, fidejussorem se lante rei 
praebens, propter Arianam ab hoc adamatam bla- 
sphemiam. Tunc wmagaum adversus orthodoros 
episcopos bellum coepit, atque ipsorum de sedibus 
expulsiones, przvalentibus ubique Arianis. Itaque 
Meletius magnus, et Eustathius, et alii nonnulli, 
et ipse rursus Athanasius de suis Ecclesiis extur- 


NOTE. 


(96) Notemus antiquam consuetudinem «eparandi 
in bibliothecis libros hzereticorum vel ethnicorum 
ab illis orthodoxorum. Sic Virgilius Tolosanus a 
nobis editus AA. class. t. V, p. 41. « Hunc morem 
ex apostolicorum auctoritate virorum Romana te- 
ntt ac servavit Ecclesia, ut Christianorum libri 
pliilosophorum, scepositi a gentilium scriptis babe- 


rentur, » etc., «ut duabus librariis compositis, 
una fidelium libros, altera gentilium scripta con- 
tineret, » elc. 

27) Conferatur Soerates lih. 1, 28. 

48) Theoaoretus Jlist. Eccl. lib. ui, 5, et Pho- 
tius cod. 256, o. 1410. 


bb S. GERMANI PATRIARCHA CP. $6 


bati fuerunt. Nam sanctus Athanasius sedem suam A ἐπειδὴ fjv ὁ ἅγιος ᾿Αϑθανάσιος xíxpatrxüx τοῦ ἰδίου 
paulo ante recuperaverat, Constante Roma impe- θρόνου, Κώνστα ἐν Ῥώμῃ βασιλεύοντος, xai Ex τῶν 
rante, eumque e Galliis ad Alexandrinam civitatem Γαλλιῶν πρὸς τὴν ἰδίαν πόλιν αὐτὸν ἀποστεΐλαντος, 
remittente ; quandoquidem et a patre suo Constan- τοῦτο xat ἰδίου πατρὸς βουληθέντος, ὡς αὗτός φησι, 
tino ita decretum fuisse aiebat; sed enim eo mor- διαπράξεσθαι" ἐχείνου δὲ τελευτήσαντος, εἰς μνῆμην 
iuo, sé patris memorem mandata ejus esse exse- αὐτοῦ τοῦτον τὰς αὐτοῦ ἐντολὰς ἀποπληρῶσαι (29) 
cutum, synodo acerbe increpita. Contra ipsum vero τῆς συνόδου (50) πιχρῶς ἀναθεματιζομένης * καὶ χατ᾽ 
Atbanasium judicia sunt institüta, quo tempore αὐτοῦ ᾿Αθανασίου διχαστήρια συνιστάμενα, ὅτε xal 
mnis calumuiis patuit, ut scripta quz de eo fe- κατεψεύσθη ὁ ἅγιος πάμπολλα, ὡς δηλοῦσιν at περὶ 
runtur demonstrant. Aiunt etiam Eusebium Pam- αὐτοῦ συγγραφαί. λέγεται δὲ xat Εὑσέδιον τὸν Παμ- 
phili conspirasse cum iis qui Athanasium perse- φίλου συνασπιστὴν εἶναι τῶν κατ᾽ αὑτοῦ χινησάντων 
qesebantur, atque in conventiculis advérsus eum τὸν διωγμὸν, καὶ προτερεύειν ἐν τῇ καθέδρᾳ τῶν 
celebratis primum locum tenuisse; cujus rei tesle8 — xa«' αὐτοῦ σνλλόγων, ὡς οἱ παραθέμενοι Ev tip λόγῳ 
sunt, cum alii histerici, tum certe ii qui Gregorii τοῦ μεγάλου Πατρὸς ἡμῶν Γρηγορίου κοῦ Θεολόγου, 

Theologi orationem de Athanasio enarraverunt. τῷ πονηθέντι αὐτῷ εἰς αὐτὸν ᾿Αθανάσιον διαγορεύουσι, 

Namque ipse quidem, ut ait, nomen ipsum pro- ^ χαὶ ἕτεροῖ τινες ἱστοριχοί, "Exetvoq γὰρ, ὡς λέγει, τὸ 


nuntiare de industria omittit, viri infinitam éoetri- 
nam reverens, et ne hunc nominatim inter Aria- 
norum fautores patronosque numeret. 


11. Tunc etiam impius Macedonius eoryphium 
se hareseos exhibuit, qui magni quoque Constan- 
tini corpus tumulo ejicere, atque alio transferre 
conatus est; quod facinus populus orthodoxus non 
ferens, dolorem suum opere demonstravit, vi Ma- 
cedonium colibens : cuinque Ariana turba in in- 
cepto persisteret, maxima trepidatio fuit, et non 
ignobilium hominum sanguis effusus : ipsum vero 
cadaver vix ita evasit, ut parata in theca claudi 


ὄνομα ἐχουσίως ὑπερτίθεται φανερῶσαι, αἰδούμενος 
τὸ τοῦ ἀνδρὸς πολυμαθὲς, χαὶ μὴ ὀνομάσαι τοῦτον 
ὑπέρμαχον τῶν ᾿Αρειανῶν καὶ συνασπιατὴν ἐθέ- 
λων (δ1). 

ιζ΄. Τότε xai Μαχεδόνιος ὁ ἀσεδὴς, προστάτης ἦν 
τῆς ἀσεδείας, τοῦ μεγάλου βασιλέως Κωνσταντίνου 
τὸ σῶμα ἐκδαλὼν καὶ μεταθήσειν ἑτέρωσε βουληθεὶς, 
τοῦ δὲ ὀρθοδόξου λαοῦ οὐχ ἐνεγχόντος «b τοιοῦτον 
ἐγχείρημα, εἰς ἔργον τὴν λύπην ἐξέφερον, χαὶ χω- 
λύειν τοῦτον παρεδιάξοντο" ἐπιστάντος τε αὐτοῖς τοῦ 
᾿Αρειανιχοῦ σμήνους, πλεῖστος μὲν ἐγεγόνει φόδος, 
xai αἱμάτων οὐ τῶν τυχόντων ἔχχυσις " μόλις δὲ τὸ 
σῶμα διαφυγὸν ταῖς εὐτρεπισθείσαις ἐναπετέθη 


potuerit mulio cum luctu et continentibus laery- c θήχαις, μετὰ πολλῆς οἰμωγῆς καὶ δαχρύων συν- 


mis. 

48. Interim Arium, qui Martis ("Apzo;) rabiem 
ipso nomine innuit, adhuc in vivis agentem impe- 
rator Constantius in. Ecclesiam nostram recipi ve- 
hementer jubebat, et communionis participem 
fieri. Sed dum magnus noster patriarcha Alexan- 
der, erectis ante altare manibus, columnzque in- 
star perstans, Deum precibus fatigaret, ut popu- 
lum suum clementer ab Ariana fraude expediret ; 
interim Arius praeuntibus 1inultis ad Ecclesiam 
adventabat, jamque in forum pervenerat, non sine 
magna hominum sequela, tum eorum qui ipsi 
sdbzrebant, tum oliorum plurimorum ab impera- 
tore submissorum, qui animos infelici addebant, 


nosque irridebant. Ecce autem divina suseepti fa. D 


cinoris ultio exstitit; nam cum miser ille ad fos- 
sam, uti appellatur, divertisset, ut onus ventris 
egereret, ventrem ipsum et viscera scelestus eges- 


, sit, et fulmineze linguz snz hanc mercedem retulit, 


vut eongruum (eltori ejus finem vitz nancisceretur ; 
atque hoc genere mortis exstinetus, futuram mox 


εχῶν (52). 
εη΄. "Apetoy δὲ τὸν τῆς μανίας ἐπώνυμον, τέως ἔτι 
τῷ βίῳ ἐνδιατρίδοντα, βασιλεύων Κωνστάντιος ἐθιά- 
ζετο τοὺς τῆς Ἐχχλησίας ἡμῶν εἰσδέχεσθαι, καὶ xot 
νωνιχὸν αὐτὸν προσλαμθάνεσθαι. Τοῦ δὲ μεγάλου 
ἡμῶν Πατρὸς καὶ πατριάρχον ᾿Αλεξάνδρου (35) πρὸς 
τῷ θυσιαστηρίῳ τὰς χεῖρᾳς εἰς ὕψος ἀνατείναντος, 
καὶ ἐστηλωμένον ὥσπερ ἑστῶτος, xai τῷ Θεῷ τὴν 
ἔτσιν προσάγοντος, ἐλεῆσαι τὸν αὐτοῦ λαὸν καὶ λυ- 
τρώσασθαι τῆς ᾿Αρειανιχῆς δολιότητος ἱχετεύοντος, 
ἐχείνου μετὰ πολλῆς προπομπῆς εἰσιόντος, xal ἐν τῷ 
φόρῳ ἤδη γεγενημένου, πλήθους δὲ οὐ τοῦ τυχόντος 
παρεπομένου, xal τῶν ἰδέων αὐτοῦ συναγωνισςτῶν, 
ἀπ᾽ αὐτοῦ βασιλέως χαὶ ἑτέρων πλείστων παραθαῤ" 
ῥούντων τὸν δείλαιον xal ἐπιγελώντων ἡμῶν, θεόθεν 
γίνεται ἡ τῶν καταπονουμένων ἐχδίχησις " πρὸς ig 
τὴν λεγομένην φῶσσαν ἀπονεύσας ὁ ἄθλιος, ὥστε αὖ- 
τὸν τὰ περιττὰ τῆς γαστρὸς ἀποτινάξασθαι, τὴν xo:- 
λίαν αὐτοῦ χαὶ τὰ ἐντὸς αὐτοῦ συγχαταφέρει ὁ ἄνο- 
μος, καὶ τῶν τῆς γλώσσης ἀμαρυγμάτων τὸν μισθὸν 
χομίζεται τοῦτον, ἐπαξίως τῆς αὐτῆς δυσωδίας τὴν 


NOT. | 


(29) Hzc dicit Constantinus Junior apud Athan. 
op. dict. n. 87. Suspicor hie confusionem aliquam 
diversorum Casarum et diversorum redituum Atha- 


nasii. Revera evim etiam a Constante remissus ex 


Gallia Alexandriam fuit. 
(30) Synodum Tyriam increpuit ob Athanasium 
Constanunus senior. Athan. Apol. cotitra Ar. n. 86. 
(21) In oratione Nazianzeni 21, cd. Bill. t. 1, 


p. 581 et $86. Porro nomen Eusebii recitat Niee- 
tas Nazianzeni interpres, cujus Latina excerpta de- 
dit Bill. t. If, p. 790. Attamen. Nicetam, posterio- 
rem hominem, Germanus non vidit, sed antiquiores 
interpretes, puta Maximum et Eliam, quos Nicetas 
postea expilavit. 

(52) Socrates lib. n, 58. 

(55) Sociates lib. 1, 57, et Theodoretus lib. v, t6. 


51 


DE HXRESIBUS ET SYNODIS 58. 


ζωην διαλύσας πρὸς τὸν θάνατον ἀπενεχθείς “ οὕτως A punitionem suorum actuum hic quoque przegusta- 


τῆς ἐχεῖσε χολάσεως * χἀνταῦθα τὰ ἐπίχειρα τῇς αὐ- 
τοῦ ζωῆς δεξάμενος. Τινὲς δὲ ἐπ’ αὐτοῦ Κωνσταντί- 
νου 10010 ὑπομεῖναι τὸν "Ἄρειον ἀποδεδώκασιν (54), 
εἴτε δὲ ἐπ᾽ ἐκείνου, εἴτε ἐπὶ τούτου οὗτος ὁ ἀσεδῆς 
τὴν τοῦ Ἰούδα ῥῆξιν ὑποστὰς, τοῦ παρόντος ἀπελαύ- 
νεται βίου" ἐγὺ δὲ ἐπὶ Κωνσταντίου τοῦτό φημι 
γενέσθαι. Τοῦτο ἡμῶν ὁ μέγας Γρηγορίου ὁ Θεολόγος 
ἐξηγεῖται τὸ θαῦμα (558), ὡς ἐν στήλῃ τινὶ περιδοήτῳ 
θριαμδεύων τὴν ἔννομον xal διχαίαν τοῦ ἀνδρὸς 
ἀπώλειαν. Κἂν ὅτι περὶ πολλοῦ ἐποιήσαντο οἱ τότε 
᾿Αρείῳ συντρέχοντες ἀποχρυδῆναι τῷ βασιλεῖ, διὰ 
τῶν εὐνούχων τοῦτο ἀποπείσαντες, ἰδίῳ θανάτῳ μᾶλ- 
λον καὶ χοινῷ τέλει παρελθεῖν αὐτόν. Μετ᾿ οὐ πολὺ 
δὲ χαὶ ὁ προλεχθεὶς Κωνστάντιος ἀποθνήσχει, χαὶ 
᾿Αθανάσιος εἰς τὸν ἴδιον ἐπανάγεται θρόνον. 

εθ', Καὶ ὀλίγον ἡμῖν χρόνον ἐἑπιμανέντος τοῦ ἀσε- 
δηὺς Ἰουλιανοῦ, ὑφ᾽ οὗ καὶ πάλιν ᾿Αθανάσιος ἐξ- 
ορίζεται (56), Ἰουδιανὸς εὐθέως ὁ μέγας ἐν τῇ Περ- 


gió: βασιλεὺς ἀναγορεύεται, ἀνὴρ ὀρθόδοξος καὶ 


πλήρης συνέσεως καὶ ὀρθοδόξου πίστεως. ᾿Αλλ᾽, ὦ 
τῆς ἡμετέρας ἁμαρτίας ὦ τῆς ἐπιγενομένης ἡμῖν 
ἐκ τῶν ἡμετέρων ἀνομιῶν ἀξίας τιμωρίας ὶ Οὔπω 
γὰρ τῇ πόλει ταύτῃ τὸν ἄνδρα ἐπιστάντα, μετὰ τὸ 
ἀποχαταστῆσαι, ἐπιζητῆσαίέ τε xol ἐχμαθεῖν ὑπὸ 
᾿Αθανασίου τοῦ μεγάλου τὴν ὀρθὴν χαὶ ἀλώδητον 
τῶν Χριστιανῶν πίστιν (57), πρὶν ἢ τῇ πόλει ἡμῶν 
ταύτῃ ἐπιθῆναι τὸν ἄνδρα, ὡς λέλεκται, μεταίρει 


τοῦτον ὁ θεὸς, καὶ πρὸς αὐτά πον τὰ τέοματα τῆς. 


li:Quvíag γεγονότος αὐτοῦ. Οὐάλης δὲ εὐθέως τῶν 
τῆδε ἀναγορεύεται βασιλεὺς, ἀνὴρ παράνομος xal 
ἐναγὴς, ᾿Αρειανὸς καὶ βλάσφημος, καὶ δύο τὰ μέ- 
γιστα νοσῆσας ἀπληστίαν χαὶ βλασφημίαν, κατὰ τὸ 
περὶ αὑτοῦ εἰρημένον" ὅστις ὡς νόμον ἔννομον τὴν 
παρανομίαν ἐχέχτητο, ἀχρασίᾳ δὲ τὴν πλεονεξίαν, 
ὡς χρᾶσιν, μᾶλλον δὲ χρίσιν, πεπληγμένην ἐν ἑαυτῷ 
χατεπήξατ». Οἱ μεγάλοι οὖν ἡμῶν Πατέρες Βατί- 
λειός. τε χαὶ Γρηγόριος ἀνδρίζονται " τότε xal ὁ 
προλεχθεὶς Εὐστάθιος, χαὶ Μελέτιος, καὶ Εὐσέόδιος 
ὁ Σαμοσατῶν, ὡς ἔστι τοῦτο χαταμαθεῖν παντὶ τῷ 
περὶ τούτων ἐθέλοντι ἀνερευνᾷν. 

x. Μάλιστα δὲ τῆς πόλεως ἡμῶν ταύτης ἔπινε- 
μηθείσης τῆς ἀσεδοὺς αἱρέσεως, ἔτι δὲ xal τῆ: Ma- 
χεδονίου κατὰ τοῦ &ylou Πνεύματος μιαρᾶς ὑλαχῆῇς 


vit. Nonnulli tamen sub ipso Constantino hzc Ario 
evenisse tradideruut; sed certe vel sub illo vel sub 
Constantio, impius bic Judz instar crepens e prse- 
sente vita migravit; quanquam ego quidem sub 
Constantio id factum aio. Prodigium hoc narrat 
nobis magnus Gregorius, justum hominis meri- 
tumque exitium nobilis instar tropzi proclamons. 
Etsi magnopere studuerunt ii, qui in Arii comitatu 
erant, rem imperatori occultare, imo ei per eunu- 
chos persuadere, quod obitu naturali communique 
fine Arium vita deseruisset. Paulo post predictus 
quoque Constantius moritur, et Athanasius ad 
suam sedem reducitur. 


19. Exin postquam brevi tempore contra nos 
impius dessvisset Julianus, a quo denuo Athana- 
sius solum vertere jussus fuerat; magnus illico 
Jovianus in Perside imperator eligitur, vir ortho- 
doxus, eapientia rectaque fide cumulate praeditus. 
Sel, hcm nostra peccata ! bem justam delictorum 
nostrorum ponam ! Nondum ille ad metropolim 
pervenerat, post restitutum Athanasium, et post- 
quam ex eo exquisiverat didiceratque rectam et 
sinceram Christianorum fidem ; ante, ut dixi, quam . 
urbem hanc intraret, transtulit illum ad se Deus, 
cum jam Bitbyniz fines attingeret. Moxque Valens 
regionum nostrarum dominus acclamatur, vir im- 
pius eL exsecrabilis, Arianus atque blasphemus , 
duobus morhis maxime irmplicitus, insatiabili eu- 
piditate atque blasphemia, prout de ipso traditum 
est ; qui scelus pro jure legitimo habebat, et ava- 
ritiam cum intemperantia, veluti. concretionen 
quamdam, vel potius crisim, in semetipso com- 
mistam couseruerat. Ergo magni Patres nostri Ba- 
silius atque Gregorius fortiter se gesserunt. Tunc 
eliam retro memoratus Eustathius, atque Meletius, 
et Eusebius Samosatensis inclaruerunt, quam rem 
cognoscere serutanti historias licebit. ' 


90. Tunc nostram apprime urbem Ariana hzre- 
sis depopulabatur; atque insuper Macedonii con- 
tra sanctum Spiritum impurus latransque rictus 


χκατεσθιούσης αὐτὴν, obg καὶ Ἡμιαρείους, τοὺς ἐξ p esm devorabat ; quod genus ex eo prognatum ὅδ6- : 


αὑτοῦ ol Πατέρες ὠνόμαζον. Πρεσδυτέρων τε ἐμ- 
πρησμοὶ τότε γινόμενοι δημόσιοι, xal παρθένων χαθ- 
υδριξομένων ἐμφανῶς, εἰ μὴ τὸ τῆς αἱρέσεως δέ- 
ξονται μίασμα, ἱερεῖς τς ἀπεμπολούμενοι, xal τὰ 
ἅγια βεδηλούμενα, xaX χατὰ θυσιαστηρίων alpezi- 
xiv ἐξορχουμένων (38). Ταῦτα δὲ ἡμῶν ἤδη τὰ vo- 
σήματα, χαὶ προφανέντα χαὶ προχηρυχθέντα ὑπὸ 
τοῦ μεγάλον Πατρὸς ἡμῶν ᾿Αντωνίον τοῦ περιδοή- 


miariani a Patribus dicebantur. Tunc publice pre- 
sbyteri combusti sunt, tunc virginibus palam illu- 
sum nisi se hzresi pollui sinerent, Lunc episcopi 
prede instar distracti sunt, et sancta profanata, et 
hzretici homines altaribus insultaverunt. Sed hz 
nostrz demum miserie, quas magnus Pater,noster 
Antonius palam praedixerat , finem nactze sunt : et- 
enim huc missus fuit magnus Pater noster Gregorius, 


NOT.E. 


(34) Sic certe aiunt Socrates, Sozomenus, et 
Theodoretus. ld etiam innuit anonymus historicus 
apud nos Spicil. t. Vl, p. 606. 

(53) In praedicta oratione 21. 

(96) Gregorius Naz. orat. 21. 


(37) ldem in eadem oratione. Exstat autem Atba- 
nasii ad Jovianum de fide epistola. 

(98) Legatur de his Nazianzeni oratio 23, secun- 
dutmn. Maurinos, ubi ha Arianorum crudclitates 
narrantur. 


3 S. GERMANI PATRIARCHAR CP. 


60 


i beslegas qui de fanJa verz doctrinz Philistzos lapi- A του (39) τὸ τέλος EAáp6avov* xal πέμπεται ἐνταῦθα 


μας percalit , eorumque facinora abrupit, cunclas- 
«ue ecclesias ab Arianis retraxit, et a Pneumalto- 
wmachis, et ab Apollinaristis, qui Dominicam huma- 
wiiatem mente caruisse aiebant. Ántea tamen ca- 
puss faerat Pau'us confessor et patriarcha nosler, 
εἰ eb nobilem confessionem neci deditus cum nota- 
riis smis Marciano atque Martyrio. 


Γρηγόριος ὁ μέγα: Πατὴρ ἡμῶν xai Θεολόγος, xat 
τῇ σφενδόνῃ τῆς ἀληθοῦς ὁμολογίας λιθοδολςεζ τοὺς 
ἀλλοφύλους " xai διαλύει τὰς πράξεις αὐτῶν, xal 
πάσας τὰς ἐχχλησίας ἀναλαμθάνει ὑπὸ τῶν  "Apeta- 
νῶν, xat Πνευματομάχων, χαὶ ᾿Απολιναριστῶν, τῶν 
ἄνουν λεγόντων τὸν Κυριαχὸν ἄνθρωπον - xatasy:- 
θέντος Παύλου τοῦ ὁμολογητοῦ χαὶ πατριάρχου 


luv, καὶ προαποχτανθέντος ὑπὲρ τῆς χαλῆῇς ὁμολογίας (40), χαὶ τῶν αὐτοῦ νοταρίων Mapxtavog χαὶ 


λέπρτυρίου. 

21. lem Eanomius exortus est Cyzici episcopus, 
aui Patri dissimilem Filium esse docebat ; quam- 
obrem ipse ejusque consectanei Anomai appellati 
sunt : cuntra quem Pater noster magnus Basilius, 
veritatis prz*co, vocem extulit, atque hunc canem 
de Ecclesia expulit. Deinde cum Eunomius rursus 
aliud scriptum contra sanctum Patrem nostrum 
Hasilium clam confecisset, tanquam si nuper ei 
wadita fuissent qux Basilius in ipsum Eunomium 
conscripserat, cumque hunc stultum librum post 
Bosilii obitum vulgasset, Gregorius Nyssenus ejus- 
dera et fide et moribus frater, re comperta, statim 
ac illud opus Eunomii ad manus suas devenit, ca- 
lamum contra ipsum st'inxit, eumdemque supre- 
10 anathemate confodit, ut perspicue videre est in 
editis ab co contra Eunomium libris. 


32. Ilis hizreticis ad silentium redactis, et Mace- 


xa". "ExtQU) δὲ xai Εὐνόμιος ὁ Κυζίχου ἐπίσχο- 
πος, ὅστις ἀνόμοιον τῷ Πατρὶ τὸν Υἱὸν ἐδογμάτιζε, 
xai διὰ τοῦτο μᾶλλον ᾿Ανόμοιος αὐτὸς xai οἱ zT; 
αὐτοῦ αἱρέσεως ἐπεχλήθησαν" xat' αὑτοῦ Βασίλ:ιος 
ὁ μέγας ἡμῶν Πατὴρ (41) ὁ τῆς ἀληθείας κῆρυξ ἐδόη- 
σε, xaX τὸν κύνα τοῦτον τῆς 'Exxinslag ἀπήλασε" 
πάλιν δὲ χρυπτῶς συντάξαντος αὐτοῦ χατ᾽ αὑτοῦ 
τοῦ ἁγίου Πατρὸς ἡμῶν Βασιλείου, ὡς ἤδη ἐγχειρι- 
σθέντων αὐτῷ τῶν ἐξ αὐτοῦ πρὸς τὰ αὐτοῦ Εὗνο- 
μίου γεγανότα συγγράμματα, καὶ μετὰ τὸν αὐτοῦ 
Βασιλείου θάνατον ἐμφανίσαντος τὸ τοιοῦτον ἀμαθὲ; 
ποίημα, ὁ ἀδελφὸς αὐτοῦ χαὶ τῇ πίστει χαὶ τοῖς 
τρόποις Γρηγόριος ὁ Νύσσης τοῦτο ἐ πεγνωχὼς, ὡς 
εἰς χεῖρας αὐτοῦ τῶν συγγραμμάτων ἰληλυθότων 


«ἀγωνίζεται xaz' αὑτοῦ, xal τελείῳ ἀναθέμαπι τοῦτον 


παραδίδωσιν, ὡς ἔστιν ἰδεῖν σαφῶς τοῦτο ἐχ τῶν 
πονηθέντων αὐτῷ πρὸς τοῦτο λόγων. 
xf'. Τούτων δὲ τέως χατασιγασθέντων, τῆς τοῦ 


donii adversus sanctum Spiritum rabie consumpta, (, Μαχεδονίου χατὰ τοῦ ἀγίου Πνεύματος λύσσης ἐπι- 


improbo etiam Valentis regno tandem finito, cum 
erthodoxus noster Theodosius regalem potestatem 
adeptus esset, congregata est in hac urbe episcopo- 
rum synodus, quos cL fuisse accepimus, ubi Spi- 
ritus sancti divinitas manifeste definiia est, facto ad 
symbolum primz synodi additamento credendi etiam 
in Spiritum sanctum Dominum et vivificantem, qui ex 
Paire procedit, qui cum Patre et Filio simul adoratur 
et conglorificatur, et reliqua. Conürmata igitur prima 
synodo, ejus decretis egregie sancitis, ejusdemque 
symbolo concinnius tradito, discesserunt ab haca Deo 
custodita civitate Patres, dicto priusanathemate Ario, 
Eunomio, Eudoxio, borumque consectaneis. In ho- 
rum Patrum cetu, przeter przedictos magnum Mele- 


νεμομένης, τῆς πονηρᾶς βασιλείας ἐκ ποδῶν γεγε- 
νημένης, χαὶ Θεοδοσίου τοῦ ὀρθοδόξον ἡμῶν βασι- 
λέως τὸ “βασίλειον ἀναδησαμένου χράτος, συγχρο- 
τεῖται τῶν ἱερῶν ἐπισχόπων ἐνταῦθα σύνοδος * pv 
τούτους ἀριθμεῖν παρειλήφαμεν " καὶ τὴν τοῦ ἁγίου 
Πνεύματος θεότητα τρανῶς ἐχδιδάσχουσα, προσθέν- 
τες τῇ ἐχφωνήσει τῆς πρώτης συνόδον, πιστεύειν 
xai δἷς τὸ Πγεῦμα τὸ ἅγιον, τὸ Κύριον καὶ ζωο- 
σοιὸν, τὸ ἐκ τοῦ Πατρὸς ἐκπορευόμενον, τὸ σὺν 
Πατρὶ καὶ Υἱῷ συμπροσκυγούμενον καὶ συγνδο- 
£atópevov, χαὶ τὰ λοιπά. Κυρώσαντες δὲ τὴν πρώ- 
τὴν σύνοδον, xal τὰ αὐτῆς χαλῶς ὁρίσαντες, xal εὖ: 
σχημοτέρως παραδεδωχότες τὸ σύμθολον ταύτης, 
ἐξεδήμουν τῆς θεοφυλάχτου ἡμῶν πόλεως, ἄἀναθεμα- 


tium, Gregorium Nyssenuin, et Gregorium Theolo- D τίσαντες Ἄρειον, Εὐνόμιον, Εὐδόξιον, xal τοὺς 


gum, ersnt etiam Colestinus Homs , Timotheus 
Alexandriz, Cyrillus Hierosolymorum, et alii qui 
cum his convenerant juxta. praedictum numerum. 
Mortuo interiu: sancto Meletio, et ZEgyptiis episco- 
vis prope rebellauntibus, quasi magnus Pater noster 
.Gregorius prater jllorum sententiam sedem hanc 
Constantinopoleos obtinuisset, qui tamen hireticos 
cfugaverat, ex iisque Ecclesias prope dixerim omnes 


Lj] 


τούτων σύμφρονας" ἐν αὐτοῖς ὑπῆρχον ol mpotur- 

μένοι, Μελέτιος ὁ μέγας, Γρηγόριος ὁ Νύσσης, lj 

τόριος ὁ θεολόγος, Κελεστινὸς ὁ Ῥώμης (12), ἴ- 
μόθεος ᾿Αλεξανδρείας, Κύριλλος Ἱεροσολύμων, καὶ 
οἱ συνελθόντες αὐτοῖς ὅτοι τὸν ἀριθμὸν συνεπέρα:νον 
τοῦτον. Ἑνταῦθα δὲ τοῦ ἁγίου Μελετίου τελευτὴ- 
σαντος, χαὶ τῶν ᾿᾿Αλεξανδρείας ἐπισχόκων μικρὸν 
στασιαζόντων, ὡς τοῦ μεγάλου ἡμῶν Πατρὸς; Γρη- 


NOTAE. 


(39) lloc magni Antonii vaticinium narrat sauctus 
Auianasius in ejus Vita, cap. 82. 

(40) Athanasius De fuga sua cap. δ, preter histo- 
vicos Eccl. veteres. De. Marciano autem atque 
Martyrio agit Baronius in. Adn. ad. Martyrologium, 
die 25 Octobris. 


(4) Exstant saneti Basilii. contra. Eunomium 
libri; itemque sancti. Gregorii Nysseni , de quibus 
infra. 

(12) Si recte. narrat Germanus, dicendum hic 
dc Celestino, quod superius, cap. 15, diximus de 
Julio. 





61 


" DE HAERESIBUS ET SYNODIS. 


Ὑορίου παρὰ γνώμην αὑτῶν τῷ δοχεῖν τὸν ἐνταῦθα A recuperaverat, habita ad episcopos iu supremo vale 


Opóvov κατεσχηχότος αὑτοῦ, χαίτοι γε αὐτοῦ τοὺς 
ei pectxob; ἐχδιώξαντο;, χἀχεῖθεν, ὡς εἰπεῖν, ἀναλα- 
Φόντως πάσας τὰς ἐκχλησίας, ὡς εἶδε τούτους θορυ- 
Οιοὗντας, τὸν συνταχτήριον αὐτοῖς προσφωνήῆσας λόγον (A3), 


oratione, atque imperatorem precatus ut se dimit- 
teret, migravit hinc, et in suam provinciam quie- 
18 studio se recepit. 

xai βασιλέσ χαθιχετεύσας ἀπολυθῆναι 


αὐτὸν, ἐχδημεῖ τῶν ἐνταῦθα xal εἰς τὴν ἰδίαν παραγίνεται χώραν, τὴν ἡσυχίφν ἀσπαζόμενος. 


xY'. Κἀκχεῖσε ᾿Απολιναρίου τοῦ Σύρου σπέρματα 
xai μαθητὰς εὑρηχὼς, ἐνίσταται κατ᾿ αὐτῶν, xai 
Ὕραφει τὰ; δίο κατ᾽ αὐτοῦ ἐπιστολὰς πρὸς Ἀληδό- 
νιον, χαὶ χαταχρίνει τοῦτον xal ἀναθεματίζει, xal 
τελείως τῆς ὀρθοδόξων ἐξελαύνει Ἐχχλησίας. Αὐτὸς 
YXp ὁ "Amohwápto; ἔλεγεν, ὥσπερ ἔφημεν, xol 
ἄνουν εἶναι τὸν ἄνθρωπον ὃν ἀνείληφεν ὁ Θεὸς Δό- 
γὸς, ἤγουν μὴ ἐνυπάρχειν ψυχὴἣν λογιχὴήν τε xal 
νοερὰν τῷ ἀνθρωπίνῳ τοῦ Χριστοῦ" ἀλλ᾽ ἀντὶ ψυ- 
χῆς τὴν θεότητα λογίζεσθαι ἐνοιχεῖν ἐν τῇ. φύσει 
t7; ἀνθρωπότητος, μᾶλλον δὲ ἀντὶ τοῦ νηός " τοῦτο 
Ὑὰρ ὕστερον ἐκύρωσεν, ἀντὶ τῆς ψυχῆς. “Ἔλεγε δὲ 
xai τὴν σάρχα ἄνωθεν χεχομίσθαι αὐτὸν, χαὶ ὡς διὰ 
σωλῆνος διελθεῖν τῆς Παρθένου, xai ἕτερά τινσ 
προσετίθει φλυαρῶν ἄξια τῆς αὑτοῦ παροινίας. Ὑπ- 
&pj«v ὃὲ πολύλογος ὁ ἀνῇρ, xal μάλιστα μέτρων 
πιστή μῃ καὶ ἀριθμῶν θέσει (44), μὴ χατὰ τάξιν μά- 
λιστα ἐπιδὰς αὐτῇ (45), ἀλλ᾽ ὑπὲρ ὃ ἣν ἑαυτὸν λογισά- 
μενος, τινὰς Γραφιχὰς βίθλους μεταποιήσας πρὸς 
τὸ ἔμμετρον, πολλοὺς ἐπειρᾶτο πρὸς τὴν olxelav 
κατασύρειν παρανομίαν. Τότε δὲ αὐτοῦ ἀποῤῥιφέν- 


25. llic tamen Apollinaris Syri semina ae disci- 
pulos nactus, cepit eos oppugnare, scriptis duabus 
ad Cledonium epistolia , Apollinaremque damnavit 
atque anathemate. perculit, ev ab. orthedoxorum 
Ecclesia prorsus expulit. Apollinaris enim aiebat, 
ut jam diximus, mente caruisse humanitatem quam 
Deus Verhum suscepit, videlicet animam rationa- 
lem et intellectualem in Christi humanitate nequa- 
quam fuisse, verum loco anima divinilatem repu- 
tari in humana natura habitantem, imo vero loco 
mentis ; inentem enim postea dixit pro anima. Aie- 
bat insuper Verbum carnem secum de colo attu- 
lisse, et per Virgiuem tanquam es fistula esset 
transisse : atque talia inepla quaeiam οἱ insanise 
ejus digna effutiebat. Vir porro facundus, prxcipue- 
que scientia metrica pollens, et pangendis versibus 

aptis, quanquam haud legitima reapse regula poe- 
ticen occupaverat, sed sibi ;plus justo tribuebat, 
nonnullis ex saeris Libris ad metricam rationem " 
wranslalis, dabat operam ut legentium multitudi- - 
nen in suos errores pertraheret. Attamen, Apolli- 


τὸς, μιχρόν πως ἡ Ἐχχλησία ἡμῶν &varvsóoaga, οὗ C nari quoque demum prostrato, Ecclesia nostra pa- 


μετ᾽ οὐ πολὺ ai αὑταὶ, μᾶλλον δὲ xdi χείρους, ἐπ- 
ἐχειροῦντο ταραχαὶ, ἔτι μὴ τῆς προτέρας t£v; ἐπι- 
λησθείσης αὐτῆς ἀνάγχης, χαὶ τῶν προλεχθέντων 
πολέμων xat διωγμῶν. 
xb. Ἐνταῦθα γὰρ ἐξ ἑτέρα: τινὸς χώρας, ὥς 
φασί τινες τῆς ᾿Αντιοχείας (46), ἀγαγόντες Νεστόριόν 
τινα, ἄνδρα δυσσεδῇ χαὶ χαχότροπον, προχειρίζονται 
ἱερέα, τοῦ Opóvou τότε χηρεύοντο:" οὐ ποιμένα λο- 
γιχῶν προδάτων, λύχον δὲ μᾶλλον χατεσθίοντα τὸ 
ποίμνιον, xal εἰ; ἀπωλείας πυθμένα χατάγοντα. 
Ἰουδαϊκὸν γὰρ φρόνημα ἀναδεξάμενος, οὐ τὸν Λόγον 
σάρχα ἀτρέπτω; γεγενῆσθαι ἔλεγεν, ἀλλ᾽ εἴς τινα 
ἄνθρωπον ἑνοιχῆται ὡς ἕνα τῶν προφητῶν, xal ἰδιο- 
ποιεῖσθαι τοῦτο" ἐξχιρέτῳ ἀγαπήσει" χαὶ εἶναι ἄλ- 
λον μὲν Υἱὸν Λόγον, ἄλλον δὲ λέγεσθαι μὲν, μὴ εἶναι 
δὲ γνήσιον, θετὸν δὲ Υἱὸν τὸν λεγόμενον Ἰησοῦν 
Χριστόν" ὡς ἐντεῦθεν δύο υἱοὺς xal μὴ ἕνα λέγε- 
σθαι εἶναι. Ἐξήγειρεν οὖν ὁ Θεὸς xav αὑτοῦ τὸ 
πνεῦμα Κυρίλλον, τοῦ γέγονότος πατριάρχου 'Ale- 
ξανδρείας * xaX πρῶτον μὲν Ὑράφει πρὸς αὐτὸν Νε- 
στόριον ἐπ'διορθούμενος αὐτὸν, xal πρὸς τὴν ὀρθὴν 
αὑτὸν ἐμόιθάζων πίστιν, χαὶ Θεοτόχον τὴν Παρθέ- 
voy ὀνομάσαι παραχαλῶν. Ὡς δὲ οὐχ ἐνεδίδου, ἕτερα 


rumper respirabat. Sed eam nihilominus paulo post 
pares, imo eliam pejores, exceperunt perturbaiio- 
nes, eum nondum prioris angustiz pr:edictorum- 
que bellorum et persecutionum esset oblita. 

24. Ecce enim ex alia nescio qua regione (nonnulli 
dicunt ex urbe Antiochia) Nestorius quidam, vir 
irreligiosus et male moratus, huc adductus est, et 
sedi tunc vacua impositus episcopus, reapse autem 
nequaquam pastor rationalium ovium, sed lupus 
potius devorando gregi idoneus οἱ in barathrum 
perditionis jaciendo. Nam Judaieum dogma ample-. 
xus, negabat Verbum factum esse carnem sine na- 
turs, ut nos dicimus, conversione; sed in quodam 
tantum homine, veluti in. propheta aliquo inhabi- 
tasse dicehat, atque bunc hominem peculiari sibi 
dilectione proprium fecisse : c:eteroqui alterum ex 
*his Filium, Verbum esse; alterum vero dici qui- 
dem, at non esse vere Filium, sed adoptivum, 
eum scilicet quem dicimus Jesum Christum ; con- 
sequenterque duos filios, uon uuum, esse affirma- 
bat. Suscitavit igitur contra hunc Deus Cyrilli pa- 
triarchie Alexandrini spiritum, qui primo ad ipsum 
Nestorium scripsit, emendationem .suadens. atqua 


NOTE. 


ἐδ) Est liec oratio 22 apud Billium, 49 apud 
Maurinos. 
(M) Intelligo hie numerum sive harmoniam poc- 
ticam, Infra amen. eap. 55, interpretor. scientiam 
arilhneticam, ubi de Ihilepono arilimeltico, cujus- 


moái non constat fuisse Apollinarem. C.cteroqui 
vileant peritiores. Ὁ 
(15) Apollinaris psalierium pocticum  pedil:us 
trahit Gregorius Naz. epist. 1. Ad Cledon. io finc. 
(46) Socrates lib. v, 29. 


S. GERMANI PATRIARCILE (Ρ, 


6i 


διὰ metam KHdem regressum, atque. ut. Virginem A πάλιν κατέπεμψε γράμματα, μετὰ xal δώδεκα xc- 
Deipare nomine dignaretur adhortans. Cum autem. φαλαίων ἐχόντων xal ἀνάθεμα - ὥστε τὸν μὴ οὕτω 


ille miuime cederet, alis rursus ad eum scripta di- 


φρονοῦντα, ἀναθεματίζεσθαι. 


rexit, duodecim capitulis additis quss anathemala continobsnt, ita ut qui bis capitulis nequaquam 


Sssentiretur, anathematli obnoxius fieret. 

35. His quoque contradicente Nestorio, synodus 
Ephesi indicta est, illucque Nestorius mittitur, de- 
ducente eum Constantinopolitano prefecto, mul- 
tisque aliis eustodibus eumdem synodo exhibituris. 
Theodosius Juuior tunc imperii habenas modera- 
batur, Preerant autem huic, qus dicitur tertia 
synodus, Cyrillus Alexandrie, Coelestinus Romz, 
Juvenalis Hierosolymorum , et Acacius Melitinz. 


x£'. ᾿Αντιλέγοντος δὲ αὑτοῦ xal πρὸς ταῦτα, σύν- 
ebo; ἐν Ἐφέσῳ συγχροτεῖται, καὶ παραπέμπεται 
ἐχεῖσε Νεστόριος μετὰ τοῦ ἐπάρχου τῆς πόλεως xal 
ἑτέρων πολλῶν περιεχόντων αὐτὸν, καὶ πρὸς τὴν 
σύνοδον διαδιδαζόντων. Θεοδόσιος ἦν ὁ Νέος τὰς 
ἡνίας τῆς βασιλείας ἐγχεχειρισμένος τότε " προήδρευε 
δὲ ἐν αὐτῇ τῇ λεγομένῃ τρίτῃ συνόδῳ, Κύριλλος μὲν 
᾿Αλεξανδρείας (47), Κελεστινὸς ὁ Ῥώμης, Ἰουδενά- 


Deponitur ergo Nestorius, priores autem synodi p λιὸς Ἱεροσολύμων, καὶ ᾿Αχάχιος ὁ Μελετίνης. Καὶ 


ἀμ confirmantur; et unum confitentur perfectum 
Filium in divinitate, et perfectum item in humani- 
tàlé; unum, inquam, non duos filios, uti manifeste 
declarat edita ab iis fidei inspirata definitio. Atque 
his proclamatis, dimissi sunt e synodo in suum 
quisque locum episcopi. 


40. Sed enim Jobannes Antiochenus et Theodo- 
retus altercationem habuerunt eum beato Cyrillo, 
eo pretextu quod ipsis absentibus deflnitionem in 
synodo faciendam curasset, cum contra magnus 
Pater. noster Cyrillus multis diebus illos exspe- 
ciasset, Sed ii reapse simultatem adversus eum ini- 


καθαιρεῖται μὲν Νεστόριος, κυροῦνται δὲ ἐνκαὐτῇ xai 
al προειρημέναι δύο σύνοδοι, τέλειόν τε τὸν αὐτὸν ἕνα 
Υἱὸν ἐν θεότητι xal τέλειον ἐν ἀνθρωπότητι ὅμολο- 
γοῦσιν, ἕνα xal o) δύο υἱούς " ὡς δηλοῦται σαφῶς ὁ 
«ap' αὑτῶν ἐχφωνηθεὶς τῆς εὐσεδείας θεόπνευστος 
ὅρος. Καὶ οὕτως ἡ σύνοδος ταῦτα ἐχφωνήσασα, ἀπ- 
ἔλυσεν ἔχαστον τῶν ἐπισχόπων μετασχηνῶσαι εἰς 
τὸν ἴδιον τόπον. 

Xc'. Ἰωάννου δὲ τοῦ ᾿Αντιοχείας xal Θεοδωρίτου 
ἀνθισταμένων τῷ μακαρίῳ Κυρίλλῳ κατὰ πρόφασιν 
τοῦ δοκεῖν, χωρὶς αὐτῶν ἐχφωνηθῆναι τὸν ὅρον ἐν 
«τῇ συνόδῳ, καΐτοι γε τοῦ μεγάλον Πατρὸς ἡμῶν Κυ- 
pou ἐπὶ πολλὰς ἡμέρας ἐχδεξαμμένου αὐτοὺς, τῇ 
ὃὲ ἀληθείᾳ ἐριστιχῶς πρὸς αὑτὸν xal οὐχ ὀρθῶς δια- 


Quam fovebant: donec et hi discordibus animis ad C χειμένων αὐτῶν, μετέδαινον xal αὐτοὶ ἀσυμφώνως 


$uas trbes remigrarunt, multa interim commoven- 
tee a6 tumultuantes, adeo ut Theodoretus episco- 
pus contra duodecim sancti Cyrilli Capitula, toti- 
dem. seripserit : adversus qu: denuo Cyrillus apo- 
luglam pro se composuit, et sua rite declaravit ex- 
plicevitque Capitula. Jam cum Theodosius impe- 
rotor, his coguitis, tum aliis episcopis, tum przser- 
tim sancto. Cyrillo irasceretur, missus est huc 
Acncius. Melitinensis, vir vere religiosus et ad 
onum pietalem  tranquillitatemque compositus, 
«qul synodi acta imperatori patefecit, ejusque iram 
vompescuit. Detinitiones itaqueapprobats fuerunt, 
«t Cyrillus patriarcha ad. urbem suaua navigavit. 


37. His ita peractis, post aliquastsm quietem, 
ecco orltue. Eutyches. quidam monachus. et. archi- 
mandrita, haud exiguam populi partem post se 
trahens, Neetorianum doytia conlirimaus. et. inepta 
alia confugeus, Butycbis haeresim. Eusebius Dory- 


πρὸς τὰς ἰδίας πόλεις, πολλὰ μεταξὺ θορυδήσαντες 
χαὶ χινήσαντες " ὡς χαὶ Θεοδώριτον ἐπίσκοπον χατὰ 
τῶν δώδεχα Κεφαλαίων τοῦ ἁγίου Κυρέλλου ἕτερα 
διυδεχα συντάξαι Κεφάλαια, καὶ πάλιν αὐτὸν Κύριλ- 
λον πρὸς ταῦτα ἀπολογήσασθαι, χαὶ τὰ ἴδια δεόντως 
ἑρμηντῦσαι, χαὶ ἐπιλῦσαι Κεφάλαια. Θεοδοσίου δὲ 
τοῦ βασιλέως, ταῦτα ἐπεγνωχότος, xal χινηθέντος 
χαὶ χαθ᾽ ἑτέρων μὲν, μάλιστα δὲ χατὰ Κυρΐλλου νοῦ 
ἐν ἁγίοις, πέμπεται ἐνταῦθα ᾿Αχάχιος ὁ Μελιτί- 
νης (48), ἀνὴρ θεοσεθὴς, xal εἰς ἄκρον ἐληλαχὼς εὑ- 
«αξίας xai εὐλαδείας, xaX τὰ τῆς συνόδου ἐμφανέξζει 
τῷ βασιλεῖ, καὶ τὸν τούτου χαταστέλλεε θυμόν. Καὶ 
τὰ τῆς ἐχφωνήσεως τὸ χῦρος λαμδάνουσι, xal K5pJ- 
λος πατριάρχης εἰς τὴν ἰδέαν ἀπαίρει πόλιν. 

xj. Οὕτως τούτων πραχθέντων, χαὶ τέως μιχρᾶ; 
ἀνέσεως γενομένης, ἐπιφύετα: Εὐτυχῆς τις λεγόμε- 
vo; μοναχὸς xal ἀρχιμανδρίτης, xal ἀποσπᾷ zi 
αὐτοῦ οὐχ ὀλίγον τι μέρος λαοῦ, χυρῶν tà τοῦ Nsa:o- 
píou (49), xz ἕτερά τινα φλυαρῶν. Εὐσέδιος δὲ ὁ 


ΝΟΤΕ. 


(91) Rospicit. ordinem nominum. subscriptorum 
Goruiauun, quorum peinum  sespse. fuit. Cyrill, 
qb«ente Corlestiuo (Labb. Coacd. t. Ml, p. 440, 
i δι ὁδὶ ibt Cyrilli nunceapatio?* KupAou 
᾿Αλεξανδρείας, διέποντος xaV τὸν τόπον τοῦ dy. xal 
$3. ἀἄρχιοπ. τῆς Ῥώμης Eo. Κελεσιίνον " Cyrilli 
Alea. locum tenentia eliam pro sancto. el beato ar- 
cMepie Romane Ececiveiw Culestiuo. Quod legati 
wins Culeutiub μὰν Cyrdlum geesisse,  alupt 
à «ceucilu Pauca. ii eplatola ad imperatores, 

. νὰ, 

" (48) Acucium liuuc Melibiensem Nestuiit üunpiau 


doctrinam Ephesin:e synodo patefecisse, narrat Eva- 
grius, Hist. eccl. lib. 1, ἃ. - 

(49) Qnanquam vulgo existimatur Eutychiana 
bieresis contraría prorsus Nestoriaoze, reapse tamen 
cum Nestori9 cougruebat. dupliciter Eutyehes. 1. 
Quod aute ünitjonem duas in. Christo. aÀmittebat 
Baluras; érgo aliquanto. tempore separatum ab 
bomine Deum, sque δὲ Nestorius, credebat. 2. 
Quod. beata Maciam renuebat appellare. Geoto- 
xov. Sie. aiunt de. Eutyehe ponutices Komani Ge- 
lots ἢ et Joaunes H apud παν. De incarn. lib. 1, 
ep. bL. 


65 


DE H/ERESIBUS ET SYNODIS. . 66 


«οὗ Δορυλαίον ἐμφανίζει τὴν ἀσέθδειαν αὐτοῦ ἐπὶ A Imi episcopus sancto Flaviano patriarchz tuuc 


φλαθιανοῦ τοῦ ἐν ἁγίοις τῶν ἐνταῦθα γεγονότος πα- 
τριάρχον, Κυρίλλον ἤδη ἐχποδὼν τοῦ παρόντος βίου 
«εἸτενημένον. Καὶ παραγίνεται μὲν Εὐτυχὴς ἦν δη- 
μοσίῳ Σεχρέτῳ, τοῦ ἐν ἁγίοις Φλαδιανοῦ mpo- 
καθημένου, xai Βασιλείου τοῦ Σελευχείας, Εὐσεδίου 
κατ᾽ αὐτοῦ ἑστῶτος, καὶ προφέροντος τὰ ἀχουσθέντα 
αὑτῷ περὶ αὐτοῦ. ᾿Αρνεῖται τοίνυν ὁ Εὐτυχῆς, καὶ 
συνίστανται τὰ ἐνταῦῦλ πεπραγμένα" xal τέως ὑπ- 
ἔξεισιν αὑτὸς τοῦ Ov αὐτὸν συγκροτηθέντος εὐσεδοῦς 
συνεδρίου. Mex! ὀλίγον δὲ πάλιν διὰ βασιλιχῆῇς ἰσχύ- 
σαντος χειρὸς, ἑτέρα σύνοδος ἐν Ἐφέσῳ λῃστριχὴ τις 
καὶ οὐχ ὅσια συνάγεται, ἐκεῖσε παραπεμφθέντος xal 
Φλαδιανοηῦ τοῦ ἐν ἀγίοις, ὅστις μεθ᾽ ἐσυτοῦ τὰ ἐνταῦθα 
πεπραγμένα xai τὰ Εὐτυχοῦς ἐπὶ χεῖρας κατέχων, 
ἐν τῇ συνόδῳ παρῆν" ἐδίδοτο δὲ ἡ πᾶσα ἐξουσία 
Διοσχόρῳ τῷ ᾿Αλεξανδρείας τότε πατριάρχῃ, καὶ 
αὐτῷ Εὐτυχεῖ' καὶ φονεύεται μὲν Φλαδιανὺς ὁ ἅγιος 
ἐν αὐτῇ ἀνατρέπεται δὲ dj ἐν ᾿Εφέσῳ πρώτη σύν- 
οδος, καὶ ὄρος ἔγγραφος ἐξυφαίνετο, ὑπογραψάντων 
Bia φονιχῇ τῶν ἐπισχόπων, καὶ αὐτοῦ Βασιλείου τοῦ 
Σελευχείας. "Hv οὖν πάλιν χλόνος οὐχ ὁ τυχὼν καὶ 
θόρυδος μέγα: κατὰ πάσης τῆς οἰχουμένης, τῶν τοῦ 
Νεστορίον δη μοσιευομένων δογμάτων, καὶ ἀπεριχα- 
λύπτως περιφερομένων * ἤδη xal τοῦ μεγάλου Προ- 
τερίου ἱερέως ἐν ᾿Ανατολῇ φονευθέντο;, χαὶ ἑτέρων 
πλείστων ἀσεδῶς τολμηθέντων. "Ev Ρώμῃ δὲ Λέων 
ὁ μέγας προεδρεύων ἱερεὺς, παντοίως ἠγωνίζετο 


nostro denuntiavit, Cyrillo jam mortuo. Venit igi- 
tur Eutyches in publicam Secreti aulam, ubi 
presidebat sanctus. Flavianus cum Basilio Seleu- 
ciensi, accusante Eusebio, et audita de eo referente. 
Sed negavit Eutyches, et tunc quidem negotium 
intermissum est, atque ita religiosi synedrii judi- 
cium reus effugit. Paulo post tamen auctoritate 
regia, nova synodus, liaud hercle sancta sed latro- 
cinalis, Ephesi congregata est, misso illuc ctiam 
sancto Flaviano,qui acta Constantinopolitana contra 
Eutychem secum ferens synodo interfuit. Verum 
omnis synodi regendz potestas ad  Dioscorum 
Alexandrie tunc. patriarcham et ad Eutyclien re- 
cidit. Jbi sanctus Flavianus interimitur, et prior 
Ephesi synodus evertitur, novaque conditur defi- 
nitio, subscribentibus metu necis episcopis οἱ ipso 
Basilio Seleuciz. Erat ergo ingens denuo motus 
atque tumultus in orbe universo, .divulgatis Ne- 
storii dogmatibus, et palam circumlatis , inagno 
quoque Proterio episcopo iu Oriente interfecto , 
non sine aliis iufandis ausibus. Rom: utique ma- 
gnus Leo pontifex sedens, totis viribus adversaba- 
tur, directis quaquaversus litteris , nec non. ad 
ipsum Flavianum tunc adhuc superstitem , quo 
tempore Eutychis temeritas sese efferebat ; sed hzc 
hilum 1.0n proficiebant , bzretica pravalente  po- 
tetitia, 


γράφων πρὸς ἅπαντας, xa πρὸς αὐτὸν τὸν ἐν ἁγίοις Φλαδιανὸν ἔτι τότε περιόντα, ὅτε τὰ Εὐτυχοῦς ἐτολ- 
μᾶτο" ἡνύετο δὲ οὐδὲν, τῆς αἱρετιχῆς ἐπικρατούσης ἀνάγχης. 
κη΄. Μετ᾽ οὐ πολὺ δὲ θεόθεν Μαρχιανὸς ὁ βασιλεὺς C 428. Caterum liaud multo post Marcianus divino 


ἀνίσταται, ἀνὴρ ἔνθεος, xai εἰδὼς μελετῆσαι τὸ εὖ- 
ταχτον, xd πρὸς τοῦτο ἐξ ἀταξίας συγελάσαι τὰ 
πράγματα" συνάγει τοίνυν ἐν Χαλχηδόνι τῇ πλησίον 
ἡμῶν πόλει τοὺς ἱερεῖς, yX Πατέρω, συναθροίσας 
ὁμήγυριν, καὶ παρῆσαν ἀπὸ Ῥώμης τινὲς ix προσ- 
(ou τοῦ ἐν ἀγίοις Λέοντος, μετὰ γραμμάτων τὸν 
κόπον αὐτοῦ ἐχπληροῦντες * ᾿Ανατόλιος ἦν ὁ Κων- 
σταντινουπόλεως προεδρεύων (50), Ἰουδενάλιο; Ἵε- 
ροτολύμων, Εὐσέδιος ὁ Δορυλαίου, Μάξιμός τε ὁ 
νλντιοχείας, καὶ Θεσσαλονίχγς "Avasiázto;. Ἐπὶ 
πολὺ δὲ ἀναζητουμένων ἐν αὑτῇ διαφόρων χεφα- 
λαίων, xataxplvexat μὲν Διόσχηρο;, ἐχεῖσε παρὼν 
xai πρὸς ἐξορίαν ἐχπέμπεται " ἀναθεματίζεται δὲ 
xai Εὐτυχὴς καὶ Νεστόριος πάλιν. Πολλὰ δὲ κατὰ 
θεοδωρίτον τινὲς τῶν τῆς ἐναντίας μοίρας χινήσαν- 
«tc, μεταγνόντα τοῦτον 1j σύνοδος προσεδέχετο, "EXe- 
γὸν γὰρ Νεστορίῳ μᾶλλον συναίρειν αὐτὸν, διὰ τὸ 
xatà ἀλήθειαν γεγραφηχέναι αὐτὸν τότε πρὸ: αὑτὸν 
Neocópiov * εἰ χαὶ τὰ μάλιστα πάλιν φαίνεται ὁ αὐ- 
τὸς τὸν Τόμον τοῦ ἁγίον Κυρίλλου προσδεξάμενος, 
xai τὰ δόγματα αὐτοῦ χυρῶν, xai Νεστόριον χατα- 
μεμφόμενος. “Ὅμως xat αὐτὸν Θεοδώριτον καὶ Βασί- 
λειον τὸν Σελευχείας συναρίθμιον αὑτῆς ἡ σύνοδος 
ἐποιήσατο, ἐν αὐτῇ xal αὑτῶν ὑπογραψάντων, χαὶ 


favore imperator exstitit, vir numine afflatus, or- 
dini tenendo idoneus, turbatisque rebus in tran- 
quillitatem restituendis. Convocavit enim Chalce- 
doue episcopos, in urbe nobis proxima , Patrum 
&cilicet pcxxx coetum. Aderant quoque ex urbe 
Roma nonnulli à sancto Leone missi cum litteris, 
locum ejus tenentes , przesidebantque Anatolius 
Constantinopolitanus , Juvenalis Hierosolymorum, 
Eusebius Dorylei, Maximus Antiochiz, Auastastus 
Thessaloniczee. Qua in synodo post diuturnas de 
varlis capitulis disceptationes , damnatur Diosce- 
rus ibi presens, et in exsilium pellitur, atque 
anathema rursus Eutychi ac Nestorio dicitur. 
Cumque multa Theodoreto nonnulli adversarii 
objicerent, poenitentem synodus recepit. Quippe illi 
aiebant favere eum Nestorio, ad queni reapse antea 
scripseral ; sed tamen admisisse postea sancti 
Cyrilli Tomum constat, in ejusque sententiam pe- 
dibus ivisse, Nestorio improbato. Simul igitur et 
ipsum Theodoretum et Βαβι αν Seleuciensem in 
suum catalogum recepit synodus, cui et ipsi sub- 
scripserunt, atque in numero pcxxx Patrum (fuc- 
runt. Hinc latrocinali synodo prorsus deleta , εἰ 
publico anathemat! supposita, editur Chalcedone 


' NOTE. 


(50) Προεδρεύων. Respicit hic quoque Germanis 
adordinem subscriptionum (uti leguntur apud Labbe 
Concil. t, IV, p. 198) ubi primum est Anatolii 


nomen. Et quidem Romani legati adco noluerunt 
subscribere, propter canonem 
Lucentius palam reclamaverit, p. 810. 


8, ut. horum unu 


ΟἿ 


cousóna, videlicet ugum esse Dominum nostrüwm 
Jcsum Christum, verum Deum nostruip, perícctum 
in divinitate , perfecium. pariter in. busnan;tate, 
Deum verum et bom:.nem verum, in duabus natu- 
ri$ agnitum, iuconfusc, indivise , inseparabiliter ; 
unum eumdemque confiicn!um Filium ante. incar- 
naüencm et iiem post incarnauone v, sulíata ta:oen 
vwullatencs dillerentia naturarum propter unitio:ie.n, 
ino potius incoónmmi , atque utraque in unam 
persosamunamauc hypostasim ec ncurrenie natura; 
Dnogmaqulm vere jm deas personas neque in cues 
Voces ΕἸΣ τὰ esse piri tun vel divisüm. Bi.s Pa- 
ires ὠσβηλιν ac proclas zts, το δ δ bona Marciano 
bheperaievd Pmpnmecas. dm spam quisque citatum 
ΤΟ οὶ SBnL Coena iiíic moranm ccm a sa- 


val, Alcxair cr.porüm tin7ma (3.23: narrspt, dum 


emscepus aborum PéOoscorus jim ceix.um p.oe- 
rein. 

WEDt.x^l ᾿Αλεξανζιστιςς δὺς τοῦ ἵσετως αἱ τῶν 
&urV urna. . 


28. Δι δὲ vere episcoyis io Chisicedor πὶ con- 
Cie ἀρ νος, Pairs:n. nonun.i. Ipensacti, Goccm 
jus sus Dacodssum bahemics, ΓΌΟΝ corpus 
di ὦ ΠΤ CchCrunLl, Ccjusque iniegcam με ve- 
wem. drscindent ;sVBoud. Γαι cprscepis araibe- 
wm: die. aique 3308 pro Cn OnDdinabpaoas Curcre, 
«τσ ciamnuasnies Nemea Onepma sanxisse. 
zi dinde Camcnics quod mniin'arum οὐδ. ἐλ ΟἿ 
CA SPA, θοῦ CA TC lDapGhinue ImaDLas aDCcsonnDh 
l uscnman δας Paursimnam cobcursotapt, qesin- 
Gut B nium ac odeserL mmonazsbena. Weruse ioc 
Taim medo diusarzs Lui vmius, omuium ore ccie- 
bowius jgsboaL qu. unus mBmonscbos sos δὲν i53 
pov gnasPhHHA 4 ΟΕ ΣΤ I ClOhim TOcoCjRAa Quam 
vVDOdiR J2028 δὲ deliricionc, 1£ Cadoi suos prepzia 
Ag-laTüak DOUimael.Quibó6s ΟΣ ΟἿ ΣΆ. οὐδςς 
Jesu ΤΟΘΟ δ fve0dA jepinmiumque. decretum 
Just OeWdHum. Hague GnüloT8UIR τοι  CoR- 
οἶς. Aa que Aq ua cTcdon6hl unm Ἄν. 

SA. Siu quia nibiiominus tA. pervensilas £r 
Maur, rohorani cati Tudecuot amperaieieis mann, 
QUE Wero imp sancim dbbesnm vemLlaiun qwe 
queonr Y.41 vnius vale dicem, sut» nonae! ppp? 
μισθοῦν mc Yaooedos. τῶ Cen manecancisu, 
wOeeRAR GB cream. Dsisse νὸ Δ Pe, orm px- 
exu Taudecer πον dii ws ἃ [V6 Pocos 


«ΜΝ QINPPCISOQGBRCOIS pudica RMC CH octo ΝᾺ R^ 
ΟΣ 0b o.»muabwm cna Ronae S6 06 le iid 
COTRAI. COBR CATWondóws MB MN PÍ Sur das 


enm Tauben aioocm Dee s qunm uu nis eh 
ejes CO0RSmSRHR 1s leocos m. uA demnm ah ΟΕ ὦ ὃ 
WesipgR. Qs conansnteno m. Ἐν κυ re oes 
Vheedesii dej ne5i& (NOHPAO €, queam Ne οἱ 


S. GERMANI PATRIARCILE CP. 
ἐμοὶ definitio tribus prioribus synodis peersus τοῦ ἀριθμοῦ τῶν χι ὑπαρχόντων Ἐξπτέρεον" τί; 


À:221 1^2. ix 


C Raiiflxatv τῶν ξεν τον 


& vt, *adt 1 TX * 


Ap3:p:xl. συνόδου TEYTEAD. ἀνατραπεῖσε,:, X3: 


pecie; ἀναύς:ματιτοείστης " ἐχζωνεῖταε Ci 


prvow ἀτυγχίπως, ἀδιπιρέτως, ἀχωρίπσπτεος “Ξξν2 τ'ν 


α᾽ τὸν ὅτ τγεῖν mj τῆς Pvayv5paeci σειν: ἘΣ: μετὶ 


τὴν ξισιθρώπτετιν ὃ ξάτχουσιν Ylbe, οὐξα μοῦ τῆς τὸν 
f-3:f5v GI32053. ἄντον  ἔντς, δ: τῶν Φνι, σιν, cte 


ζυμέντε CR niSv, χα: εἰς E» ξοϊξωξον Xi ul 
πύστλσιν zT. C οὖν Ei; £25 τ-ρέξωξε rii 


Ilpo-arwow Tri - ἐχ- 


f. ξάχντες καὶ edge xi 7v, B2 04 Mire 


xizv9, Talizl3 Emzz.iz2prvx xai iotur-qgi" ὩΣ τες, 
. . e . -ὦ - - 
ἀπέτωξχεν ἔχχττος εἰς τὴν :ὧχν m$ τ. Db) 91: 
xXXx-.2t TU du 


«". Ἔ- U τῶν ἱΞξρέων Ev τί Ξτονόζε ie5fo- 
Te» Tl τῶι ἀτὶ Éanzr:zcvrl ποναχία, Lu 
ἔξσεχγεντα αἰτῶν τῇς ἀξ, 3 Crw|llisw, $ 0e ba- 
:-ἂν τὸ τῶμα τῇ: Ἔχκτοίας, χαὶ piplzs VY 
&. tw αἰ τῇ: χιτῶνα, χαὶ τοὺς ἕν τῷ τυνυν ἐπξε τα - 
ποὺς ἀνεξτωατιζειν, καὶ ἑτέρους ἄντ᾽ πὕτεον EXIT 
ποὺς χειροτονςῖν, ττςΐζοεντε: Qd τύνιδας τὸ Niz7v 
pip. Dnm ἔκ. »υυ. Ἐριςξασξε: τὸς δυχεῖν τὸς Cx 
ξισξων TULTD τερατευς έαον αὐτὸ" 
Ὠαλαιτ:  τν, Eli OQ oxi 
ττι All.TTtw κα. τὸ ἐν τῷ ἔστιῳ pewazltyu 
Ατίῶμπε ἃς Prim: ὁ ἐπα τῷ μῶν [lali E-:- 
pus ε τα δττος Q2. μενος μετὰ τῶν Là ae 
Why ALII Vu πκεχοδυξ ας δοτῶν ἔξξα::ενς; ἃ 
XX; τὸν ixpuvt'cvom ὕρον ἐν τῇ Dovobu zl» 
κι τοὺς ἐξ εἰτοῶς XX. Tibe ἔπεχγ:ι κε: ὡς 3s ἢ 
ξινοῖος ὄικα ἂν XR. ξινομτι ἔτος σατε τῶν ἀπ᾽ :1- 


φῶωντ τῶν 


δξιν, χαὶ τολλους HÓA μτττιπττν, ἀνέπεισε τὸ οὗτὸ 
€ δυν:ὶνς 

ἃν Ὡς ὃς τὲ καχὴν ἐξξιεμττο. κωατινΐατνον Χϑ' 
Ἑ-διχιος lir. ἔχεσος τς: τὸς 
Gon, S.v-2i1ipi- 
Wl X2: ξιτς KR. ERDETIOIAMQ τῶςς BXJTUS 550. 

χίως BT κονεννῖ πος τὸ xixnol.a Cuubl2z:n..1— 
DS ol €CL. bi TwWsoLcIÉ 


sd TT 9 £az.. ib 
δ᾽ τος τόπους δι στειύζυσυς EITTA 


£c usw ἐν τῷ 


SYL P megyciy Ἐς δυχ.Σ 


ἐστ E 
TT WEIL S20 


-— - 
«A wa. 


&. τὼ ἐκ (CCuí. LIDilcLRATS 
tg RJ e ἃ ἃ ὃ ω. ω -— ΕΝ 
τις £S£«." . 


VrNTIN ἃ. τος δὰ «x 


--9 τῶ νης T£ δι: az 


— - ἊΝ 
.» τ 


τ EDDA. v i 


7 IM * Στ Σ: --- ἀκα ΚΞ που, t3.-73 Ai- 


£. 
M Zz.nlzTIun XDoWüeciw, xxl 


b s 
- - - -f. .* 
SÉ «RO LIII. Lrzcrb- Exi 


«στο κι noAel. 25 Li.Opv TT Ἔχσα" τ 


Ron σιτνωτξιν, icm 


» 
y n οι. t. 
* nus * * a 


xr. τὰ διιδλξιο z€ilnxcm: D2l 23:2. 


NC K. 


eU FNvaprS Lh n, V 


sw 4 NSSNS b osíiinsoN dS ἃ Cv STA & S» Sanct 
Wee »coquMaOatceM ne Vorst. χὰ 


vh cans SS sopn. pom antut ΟΣ ΓᾺΣ mox oxi Cer. 
when o8 dons: Apres οὐ ὩΣ Band. 


κὰν iar US, dade a, Sie S2. 


δ 


T 


eX ξ' 
αὐτῇ, καὶ xazi τὴν ἀχωλουθέαν cwm Tpostytbn. 
ttiv συνύζωων, ἕνα x3! αὐτὸ τν K2psow i26 ἴτ᾽ 
092v Xp:zzio, τὸν ἀλτθι.ν fuss ὀρ: Loo deu, Ev i: 
τὴτι τέλειον χα! ἐν ἀνδρωτούτττι τέλξτον, €ri» »c 
θ:νὸν χαὶ ἅν' peru ἀλτϑενὸὺν, £v £20 τεσ: T vp 





r3 DE ILERESIBUS ET. 3YNODIS. ἽΝ 


pila v φύσιν τοῦ Λόγου xal τῆς σαρχὸς δογματίζοντες A carnisque naturam esse docebat, vel potius totatu 


αὐτοῦ, μᾶλλον δὲ τὴν ἐν Χαλχηδόνι σύνοδον πᾶσαν 
ἐξοστρακχίσαντος. Πολλοὶ δὲ τῶν ἀποσχιστῶν avvexot- 
νώνησαν αὐτῇ, xal τὰ τῆς ὀρθοδοξίας homácovto 
δόγματα. 
λα΄. Ταράχου δὲ πάλιν xaX ἀγῶνος οὐ τοῦ τυχόντος 
γατέχοντος τοῖς ὀρθοῖ; ἡμῶν δόγμασι, Λέοντος τότε 
βασιλέω; μετὰ Μαρχιανὸν &vaxr,ooy0ivzo; , εὐθέως 
ἐδούλετο σύνοδον δυγχροτῖσαι περὶ τούτον, Γνοὺς δὲ 
οὐ μετ’ οὐ πολὺ τὴν σύνοδον, μὴ θέλων τοὺ; ἐπισχό- 
σοὺς διὰ τῆς ὁδοῦ χατατρίδεσθαι χαὶ ἀν'ᾶσθαι, ἀπ- 
ἐστεῖιλε μᾶλλον κατ᾽ ἐπαρχίας χελεύσεις, δηλώσας 
δι᾽ αὑτῶν, ὥστε πάντα: τοὺς ἐπαρχιώτας Entoxónouc, 
ὁποῖον ἔχουσι φρόντιμα περὶ τῆς συνόδου σημᾶναι 
αὐτῷ. Τούτου δὲ οὕτως γεγονότος, πλείους f) χίλιοι 
ἐπίσχοποι χαθυπέγρατον, χαὶ τὴν σύνοδον ἐπεχύρουν, 
xa πάλιν χαὶ αὑτὴ ἡ λεγομένη τετάρτη ἐν Χαλχηδόνι 
σύνοδος τὸ ἴδιον χράτος ἐλάμθανεν. 
λβ΄. Αὑτοῦ δὲ τοῦ λεχθέντος Λέοντος τοῦ βίου ὑπ- 
ἐξελθόντος, xal Ζήνωνος, ἔτι μὴν χαὶ ᾿λναστασίον, 
μετ᾽ ὀλίγον ὕστερον βασιλευσάντων, παῤῥησίαν τοῦ 
λέγειν οἱ δι᾽ ἐναντία: χατὰ τῆς συνόδου ἐλάμθανον, 
xat τὸ τῶν Ἰαχωδιτῶν xal Θεοδοσιανῶν ἐπεχώμαπε 
πλήθος, μέαν φύσιν τοῦ Λόγου xai τῆς capyhs πρε- 
σξευόντων, xaY τὴν τετάρτη» ἀναθεματιξόντων σύν- 
905v. Ἑπειρῶντο δὲ ἀνατρέπειν χαὶ τὸν Tópov Λέον- 
το; τοῦ μαχαρίου’ γεγονότος πάπα Ῥώμης. ᾿Αλλ᾽ 
Εὐλόγιως 6 ἐν ἁγίοις τὸν τότε Τόμον ἐπεξηγήσατο, 
χαὶ χαλῶς ἔχειν πάντα ἀπέδειξε, μηδὲν σχολιὸν ἐν 
κοἷς γράμλμασι τοῦ προλεχθέντος Λέοντος ἐντετυπῶ- 
c0a: διδάξας, μᾶλλον δὲ πλήρη εἶναι θεοσεδείας xal 
δουμάτων ὀρθῶν τὰ τούτον συγγρέμματα ἀποδεί- 
ξες (54). Ὅμως f τε σύνοδος ἐπὶ πολὺ ἀμνημόνευτος 
ἔμεινε, xol πᾶς ἑαντῷ τὴν νομιζομένην καὶ δοχοῦσαν 
ἀρχὴν ἑπεσπᾶτο, χαὶ, ὡς εἰπεῖν, ἔχαστον «ph; τὴν 
olxs!av πίστιν xai γνώμῃν ἀποτρέχειν, xal mno; 
πολὺ ὅτι ἀποσχιστὼν χἀντεῦθεν ἐδλάστητεν. 
λγ΄. ᾿ἀναστάσιος ὃὲ ὁ ᾿Αντιοχείας μεγάλω; ὑπὲρ 
τῆς συνόδου συνίσταται, xat δογματιχοὺς χανόνας 
ἐγγράφως ἐξέθετο (55), αὑτὴν τε τὴν σύνοδον χαλῶς 
ὁρίσαι πάντα ἀποδείξας, χαὶ πλήρη θεοσεδείας ὑπάρ- 
χειν τὰ ταύτης δόγματα. Ὃ δὲ Φιλόπονος τότε, μᾶλλον 
ὃὲ Ματαιόπονος, ἀνὴρ ᾿Αλεξανδρείας γραμματιχὸς, 


Chalcedonensem synodum ostracismo damnaba.. 
Multi pariter, qui schisma fecerant, nunc ejus 
exemplum seeuti, cum Ecclesia in. gratiam redie- 
funt, et ortliodoxi;e dogmata amplexi sunt. 


94. Grandi autem coorto rursus tumultu et con- 
troversia de nostre orthodoxis dogmatibus, quo 
tempore Leo post Marcianum purpuram sumpsit, 
is confestim synodum cjus rei gratia cogeie cogi- 
tavit. Scd mox considerans, recente adliuc. supe- 
riore synodo, non esse novis itinerihus fatigandos 
episcopos, mandata potius per provincias mittenda 
curavit, quibus denuntiabat, ut provinciales cuncti 
episcopi, quid de synado Chalcedonensi sentirent, 


B sibi per litteras significarent. Quo facto plus mille 


episcopi suffragium suum synodo adjecerunt eam- 
que confirmarunt : atque ita hz:  Chalcedonensis 
que dicitur quarta synodus robur suum obtinuit. 


92. Sed ubi przdictus Leo vita n:igravit, et Zeno 
et mox Anastasius imperium obtinuerunt, loquendi 
audaciam hostes synodi resumpserunt, οἱ Jacobi- 
tarum ac Theodosianorum exsultare multitude 
ccpit, unam Verbi naturam dicentium, el quartain 
synodum detestantium. lidem Tomum quoque beati 
Leonis pape Romani pessumdare conati suut. Verum 
sauctus Eulogius Tomum illum commentando expo- 
suit, cunctaque recte se habere demonstravit, n.bil 
pravum ea Leonis epistola contineri docens; ima. 
vero quidquid ab eo scriptum esset, id recta üde 
et ortliodoxis doginatibus redundare. Attamen diu 
hzc synodus memorari non potuit, eL unuaquisque 
pro sua opinione ac placito ducem aliquem sibi 
proponebat, atque ut ita dicam ad suam quisque 
fidem propriamque sententiam. ferebatur. Atque 
hinc  schismaticorum multiuudo ingens  pullu - 
lavit. 


53. Tunc Anasta:ius Antiochi» episcopus mas 
gnilice pro synodo consurrexit, et dogwaticas re- 
gulas scripto proposuit, cuncta ostendens a synodo 
recte. fuisse decreta, atque hujus dogmata cum 
omui pielate consentire. At vero Philuponus, vel 
potius Matzponus, Alexandrinus grammaticus, 


εὐγλωττίᾳ καταγοητενόμενος, xat τῇ λεγομένῃ Ἐλ- D facundie prastigiis prditus, el Griecam sapien- 


ληνιχῇ σοφίᾳ αὐχῶν, ἀστρονομίᾳ τε xal τῇ τῶν ἀριθ- 
μῶν θέσει (56) ἐπιχομπάζων, χατὰ τῆς συνόδου 
ἠγωνίζετο (57): μικροῦ xal τῷ Ὠριγένει συμπνέων 
εἰς τοὺς περὶ ἀναστάσεως λόγους, ἔχιυν xal λόγον 


NOT.£. 


(54) Ex opere Eulogii pro epistola sancti Leonis 
conira. Jacobitas. ampla. excerpta recitat. Pliotius 
eod. 995, p. 359 seqq. Fragmentum Eulogii, ubi 
de Chalcelonensi etiam synodo, habes a nohis 
Jivulgatum ex cudice Vat. Script. vet. τ. Vlt, 
p. 178. 

(55) Intelligo quinque primsertim Anastasii. do- 
gmaticas orationes, nominalimque tertiam De iscar- 
nalione; quie orationes Lstine lia tenus esstant, a 


tiam jaclans, astronomi;e et arithmeticze peritia 
gloriosus, contra synodum przlium iniit, parum 
dilferens ab Origeuis de resurrectione effatis, id 
quod certe, Deo permittente, non sine laude elo- 


me vero Grzece quoque paulo post imprimendz sunt. 

(56) Recole dicta supra (col. 55). llic autem in- 
telligo Philoponi commentarium in Nicomachi ari- 
timeticam adhuc ineditum, cujus prologum et in- 
itium habes ap:d nes in Spicilegio, t. 1l, p. 5992 seqq. 

(57) Opere celebri inedito. cui titulus  Diathetes. 
ltem epistola dogmatica ad Justinianum iinp. que 
inedita, cujus nos compendium exhibuimus 1n 
Spicil. tomo ill, p. 759. 


Φ 


71 €. GEBMANI PATRIARCILE CD. .- 


*- 


quesiue przstitit. Sed Lesutius eremi monachus A ἐπιῤῥέοντα αὑτῷ πατὰ δειχὴν Xuxpryeepr σεν. Αεὶν 


jecuudissimam leciu librum composuit, synodi 
patrocinio suscepto, multisque in eo recitavit te- 
stiuonia pro vocabulo dualitatis, cui libro tules 
Leontía adhaesit. Mula vero coníusio varizque 
seditiones in Ecclesia nostra acciderant, des τα» 
lent uominari diserte synodum, minimeque indi- 
ciam przieriri: quare etasacerdotibus popoli dili- 
genter observari. debuerunt, atque ante. cancellos 
constitui armati bomines 3d eos percutiendos qui 
synodi smnentionem non facerent: unde et aliquot 
patriarche strenue pro synodo decertaverunt ; 
quam cum ju diptycha retulissent, imperatorum 
iud:guationem (antai incurrerunt, ul ipsimet ne 
wortui quidem in diptycliis poni potuerint. 


954. Justiniano Magno ad imperium evecto, rur- 
δ» hz belluz in suas latebras caveasque se con- 
cluserunt ; atque. in hac. urbe synodus sanctorum 
Patrum ctxv. congregabater, cui intererat. Euiy- 
chius nostre urbis pontifex, Apollinaris Alexan- 
drinus, qui et Vigilii pape Romani focum tenebat, 
et Elias "Thessalonicensis, aliique plurimi : ibique 
eonfirmatur quarta. synodus  Chalcedone habita, 
eum eorumdem | dogmatum definitione, decreto 
addito ut cum tribus prioribus quarta hi::c. nomi- 
natim rccenseretur, eodem pariter promulgato lidei 
symbolo : itemque. definitum est. Dominum no- 
sirum Jesum Christum cum utriusque nature vo- 


luntate et operatione salutem nostram peregisse. αὶ 


Dictum est quoque anathema duodecim Theodoreti 
Capitulis, et cujusdam Iba epiatol.s que ad Marim 
l'ersam scripta dicitur, nec non Origenis scriptis 
gentilitatem redolentibus, denique etiam' Theodoro 
Mopsuesteno, Atque jte in suam quisque patriam 
remeavit. 


99. Brevi tempore post, denuo Severus nos 
conturbavit Acephalus, imo vero polycephalus 
draco, unam et ipse Verbi et carnis naturam af- 
firmaus, Neque hactenus substitit, sed libros etiam 
composulsse videtur, et sacrorum Bibliorum inter- 
pretationes, Verum et ipse regia in urbe a Mena 
patriarcha nostro. damuatur, ejusque dogmata su- 


τιος Ub ὁ τῆς ἐρήμου μοναχὸς δϑιόλέον Guvitrr. 
εὐαπόδεχτον, ὑπὲρ τῆς τοιαύτης συνόδο»» ἔνισ- ἀν. 
πολλὰς δὲ μαρτυρίας ἐν αὐτῷ χαταγράεψας περὶ τί: 

ixrg φωνῆς. ὅθεν xal Aecrria τὸ βεξλέον ix tc. 
τοῦ ἔχλήθτ (58). Πολλὴ δὲ σύγχυσις καὶ στάτι; ξι:- 
φόρως £v τῇ Ἔχχλησίχ ἡμῶν ἐγένετο Evry voi τί. 
δύνοδον μνημονεύεσθαι, xal μὴ ἀνισυνύχεοις ταῦτ 
παρέρχεσθαι" ὡς xal τοὺς ἱερεῖς ἐπιττιρεῖν T6; 
λαοὺς, χαὶ πρὸς τὴν χιγχλίδα τοῦ θυσια 3c, pig Ezzi- 
ναι αὑτοὺς χαθωπλισμένους, χαὶ παΐίετν μέλλον; 
τίνας, εἰ μὴ ποιΐσοιντο τὴν τῆς συνόδου Exgavrzv | 
ὡς xai τινας τῶν πατριαρχῶν ἀνδρεσα μένους ὑΞ} 
τῆς συνόξου͵ χαὶ ταύτην bv διπτύχοις κατατάξαντα:, 
ὑπὸ βασιλιχὴν ἀγανάχτησιν γενέσθαι, xat μέτε μ::1 


B θάνατον ἐν ó πτύχοις χατατάττεσθαι. 


λδ΄, Ἰουστινιανοῦ τοῦ μεγάλου βασελέεο; εἰ; τὸ» 
βασιλέως προαχθέντος ἀρχὴν, πάλιν εἰς τὰς ἐα.τὸν 
καταδόπεις xai τοὺς φωλεοὺς ol θη, ριώξε:ς v 
συνήλαυνον" xal σύνοδος ἐνταῦθα Guvexpoz:izo τῶν 
(57 ἁγίων Πατέρων, ὄντος ἐν αὐτῇ Εῤτυχίου τοῦ zi; 
πόλεως ἡμῶν προέδρου, ᾿Απολιναρίου τοῦ ᾿Αμἔσι- 
δρείας, xal τὸν τοῦ Βιγιλλίου τοῦ πάτα "Pour; τὸ- 
πον ἀποπληροῦντος, Ἡλία τε τοῦ Θεσσαλονίχτς, χαὶ 
ἑτέριον πλείστων * ἐν f] χυροῦται ἡ ἐν Χαλχτδὸν: τί- 
τάρτη σύνοδος, τῶν αὐτῶν δογμάτων ἐκςωνηθέντων 
ἐν αὐτῇ, χαὶ πρὺς ταῖς τρισὶ xal αὐτὴν τετάρτιν 
μνημονεύεσθαι θεσπισάντων, xal τὸ σύμβολον ὁμοίω: 
τῆ΄ς πίστεως ὑπαγορευσάντων * xa) ἑτέραν τε φύτιν, 
θελητιχόν τε xal ἐνεργητικὰν τὸν Κύριον ἡμῶν lr 
σοὺν Χριστὸν τῆς ἡμῶν ἕνεχεν σωτηρίας ὑπάρχειν 
ὁρίσαντες. ᾿Αναθεματίζουσι δὲ τὰ δώδεχι Κεφάλοω 
Θεοδωρίτον, καὶ τὴν λεγομένην Ἰδᾶ τινος ἐπιστολὴν 
πρὸς Μάρτ» Ὑεγράφθαι τὸν Πέρσην, xoi τὰ τῷ 
Ὠριγένους ᾿Ελληνικὰ συγγράμματα, Ecc δὲ χαὶ 8z- 
διυρον τὸν Μοψουεστίας " xal οὕτως εἰς τὴν lavi) 
Exaato; πατρίδα μετέδαινεν. 
ε΄. ()ὐὐ μετ᾽ οὐ πολὺ πάλιν Σευΐρος ἡμᾶς διετά- 
ρβαξεν ὁ 'Axégalo;, μᾶλλον δὲ πολυχέφαλος δράχωυν, 
μίαν xai αὑτὸς φύσιν τοῦ Λόγου καὶ τῆς σαρχὸ; 
παρεξηγούμενος. Καὶ οὐδὲ ἐν τούτῳ ἱστάμενος, Gi 
καὶ Bl6Xou; τῷ δοχεῖν χατασχευάξων, καὶ ἐρμηνείας 
Γραφικὰς συντιθείς (59)* ἐνταῦθα xat αὐτὸς ὑτὸ 
Μηνᾶ τοῦ γενομένου ἡμῶν πατριάρχου καταχρίνεται, 


premo decreto. delentur; praedicto przsuli nostro p) xai τὰ τούτου δόγματα τελείῳ παραδίδονται igni 


Muffragantibus Agapeto Romi pontifice, Petro 
Hierosolymorum patriarcha, et Ephrzemio Antiochiz, 
viro magno, qui οἱ dogmaticos commentarios theo- 
logia refertos nobis reliquit, denique et Sotericho 
Cinsarec Coppadocisee , et Hypatio Ephesi. Interim 
ergo gravi perturbatione instantique tumultu ere- 
plum, tranquille se habebat corpus Ecclesiz,, ortho- 
duxis euntldenter so gerentibus, heterodoxis vero vel 


σμῷ * συνεπαμυνομένων τῷ προλεχθέντι ἡ μῶν svn 

ἐδρῳ Μηνᾷ, καὶ ᾿Αγαπητοῦ Ῥώμης. mpoébon, 1 

Πέτρου τοὺ Ἱεροσολύμων πατριάρχου, xal'Egpi- 
μίου τοῦ μεγάλου ᾿Αντιοχείας ἀνδρὸς, ὅστις χαὶ ἀγὼ" 
νιστιχὰ χαταλέλοιπεν ἡμῖν πλήρη θεολογία ς δόγμα- 
τα (00), χαὶ Σωτηρίχου Καισαρείας Καππαδοχίας, 
καὶ 'γπατίου Ἐφέσου. Τέως δὲ μιχρὸν ἐκ cre πολλῆς 
ταραχῆς, xal τοῦ περιέχοντος θορύδου ἐλευθερωθὲν, 


NOT £. 


(58) Leontll opus non mediocre contra Monophy- 
aas dedimus nos. in. Seript. vet t, VIE. Itein 
contra. Nostorianos t, 1X. Pro synodo autem. Chalc. 
Jamdiit exstabat, 

(50) De Severl vanlis scriptis dixlmus in prafa- 


tione Script. vet. t. IX. 

(60) Horum Ephr:emii scriptorum copiosa Excer- 
pta dat Photius cod. 238, p. 715-854. Nosque 
ipsi novum fragmentum addidimus AA. clasa. 1. X, 
p. 958, 557. 











^ S. GERMANL PATRIARCILE CP. " 
chemate peveelluntut S« dicono post assiduus lios A τὸ σικὰς θελέσεις ἤτοι θελέμστα xal τὰς ἔνεργεί:ς 


ΕΔ M »ediiónim motus nostra. immobilis ct 
Wi eth d echlesa nequiem manceicitar; contra cujus 
δ ἢ porte infer, dd. ext unccodalitaus, nunquam 
poterit prmvalere, icti Poninus noster Jesus 
Chityti pianuntasit. 


ἽΝ Quanquam δὲ postea nonnnil, enitze connisi 
"unt »cs 8m (m xabvertore svnodam, δὲ iibellus 
»eripwecuant, Δὲ concio adversus eam sebseriptio- 
δὰ fecerunt, Pogià ΤΠ ennetes conu. sviodum 
impellente, Philipnice. ποδὶ 08 Rardane (0288 
᾽ν nomen hulc infami nominis reematori fuit) 
qi wlverity enm imurrexit. Wem Jones qni'am 


αὐτῶν" Σέργ'ός τε xal 'Owepio;, xal ol μετ΄ αὐτὸ 
ἀναθεματίζονται. Καὶ λαμόάνει πάλιν ἀνάτπεπυσιν τὸ 
τῶν συνεχῶν πόνων, xat ἁστάτων χινήέσεοσν, 1) &c::- 
ὅτος ἡμῶν xal ἀχαταμάχτντος Exxinsia, Ec πύλαι 
ἅδου, εἴτουν ἀπιστίας, τὴν πίστιν οὗ χατισχύσαι ποτὲ 
δυντθῶσιν, ὡς; ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοὺς Χριστὸς &- 
ετήνατο. 
Àr'. Ei καὶ τὰ μάλιστα ἐδοχέιασαν Χαὶ 2: -τἃ τοῦτό 

ἐς τὴν αὐτὴν ἔχττν ἀνατρέψαι govobov , xai -— 
po ἐξέθεντο (68), xal ὑπκογραφὰς βιχέεως ἐν αὐτῇ 
τε ποιή κασι, βασιλιχῇ χειρὶ πάντιον συνυνθουχένων, 
καὶ πρὸς ἀναίρεσιν αὑτῆς παραπεμπυμένεον" ὃς ἦν 
Φιλιππιχὺς, μᾶλλον δὲ Βαρδάνης (διώνυμος và; ὁ 
xaxtuvunos ἐλέγετο), ὁ xaz' αὐττς ἀναστὰ; 85-:»Ξ.;" 


Coloneis ΡΟΝ ΝΊΔΙς,, δὲ Nicolius sophista, a'iique B χαὶ τινος Ἰωυάννον Κολωνείας (69) γετονέτος --ρΞ- 


quern ΔΝ ΡΟ pritermittam ,— haereseos 
δα ὧν ansermnt, Οὲ »xanmm Ecclesi nostri dogma 
ΔΉ ΗΝ Verumtamen pro Éccirsia eum alii multi, 
tom [v emteris empnilun Zeno ille heatus οἱ vere 
episenpii Δ᾽ wie Ae. decerttvit, Sinepes 
protend Cetus, ens 689A ND CN SIMI henpessus 
ep, de medo ΌΝ ΜΝ manos Veetas. dedissent 
(wan βιό! δι νυ δ minarum penevi, οἱ 
ἀινμὶ neve €ninaph δῶμ axsilere viderent im con- 
να xni mra im SNmedoin m 
Sos ay PSAL. fO Ka de eive m νέδροιον 
EISE 

SUONM(S wb NrmerSum veenm evanuit. € 
webiaté edite, tee see imsamea vhigue. fugata, 
Weoeee ome waves, sm. Pra Feels mebs 
pu wp, NRI ΦΆΡΝΝΝΗ, Clamalkant enim 
vase δον να av, vwleseo i νον δ δ} εἴδη pre- 
Wuevwteviis Wemialavt ΛΔ SOR, ἃ boxtes renelle- 
Waeg δι else meses enm salapnt Cars 
Www ὁ δ. δα, Poma 
6S AR SO ἰιῶνς P Nu il h^ εἰ τε eam 


wii8*, 09898. By alis 


w* VS. wee s δὲ νη YNrbe8 NP ξ Δ} τιροτῷ 
τ δα Bot v Nu ON SEN AI b RRITYS um 
wo WeNNSPS GS S δὲ ΦΙΧΟΔ ΜῈΝ. εἶμεν neben. νην νὰ γη) 
oso 60S SS SAN ΔῊΝ ἈΝῈΝ γεν, ἃν τις ven 
ecames SAvsAedA Wow GONG n ON e 
$*v s, ὀριῷ τῳ ὅλῃ WxsdbesnNSe pspeelii f 
f(- A R^ MN NSSS Δ £e) NS 09 BN mr m^ SM, 
Δ s Qe, 9 κοι 0894 9x 898 So NN ox xL νων 
νοι um vw Nav Ramo ἔν seo Sg t. τῷ Mns 
oce Nie τὰν ow B ταν δον NS FP eei. We 
N^ nw ute (t9 «ἃ Aseo SANANSEN MANN SN RN 10 


wAc. NS AG OS MAANNSNSS UC IeMSES GS INS ange MS SI s 


σϑυτέρου, καὶ Νιχολάον συφιστοὺ (40), xai Écip.., 
ὧν τὰ ὀνόματα ἐχὼν ὑπερδίσομα: (11) συντρε͵,:»- 
τῶν τῷ χράτει τῆς ἀπεδείας, καὶ λυ ματνομένιν τὸ 
νιὸς τῆς Ἔχαλτείας ἡμῶν δύνμε. "YcxEp τεῖτ'ς 
πολλοὶ μὲν χαὶ ἄλλοι, πλεῖ Ub πάννων Ζξνων ἔχε:- 
νος ὁ μαχάηιος χαοὶ ἀντδῶς ἐπίσευπος,. PE 
ναϊως x3l ᾿νωνίπατο, Σιν mmi πρόεξξ στ: χϑγε δῖτ 
ντ αἶνος 23). ὑπὲν ἧς xa: ἐν ἐξορίΐία PvÍucT Lue 
40M Ξυροῤῥυξντων χαὶ νιχτθέντων τὰ ἀνενξλο 


ἔνξτασες. καὶ ταῖς πολυτούποις ἀξειλαῖς, παὶ τῷ :ξ- 
δι χευτειας tv ὑρᾶσθα: xaU ἔχᾶσττν αἰ τῶν c2o- 


?U. Rz. c2 T, χαχὶ δασιλξὶβ ἐχκυδὼν Evi. 
wai ttbyriov5uzov tzzviljrTo - Ἐδνι:σγύδεν τὸς εἰ- 
tT Uxbuozfiziorz μανίας. t &Uu:x:ig ἐξτααυνετι, 

tox ἡ Ἔχκιττις σὰν τὸν Trio ἀπελπηδσνς wbr2it; 
πηπντανεδον τος ς στίχος δυξαξῶξιας ἔχεαν αἶτος" 
d6oz3x στο εἰ ξυάσχος τὸς Ὥχχλυπίας, wv δὲ 
τεῖτὴς Dmlnmzee Tes UD mL ἐπξυρυξνουνες 
bca.lDew, Xx ^ Cul Tualu.2&l ÉTUDGZEVTL. Xni T2l- 
vT$ dctankv£m Ebo0-r0zz. ᾿στιτστσε τῆς DU 
δ ἢ καὶ tb vIvsciLvc mA. Ck lLilcTtimIre 
wo. Aot]. &a χ πες πὸ οἶ τᾶς CZISZI.ATYlLl— 
wÁQ πος, ἐπε σι Ἐπξις. Xm. ὃ XT GL 
ἐπ τσ XX. Ποὺ τπιχ.: IVTIZLTIBI ἜΞΞΞ. τ 
wAacXlAQSS τῶν 


"Y Reuse P o BulTo—ocI CUI χϑεδιξι". τῶν 


€85* wy uw Il σαὶ TI. hx 
- ἔς» wl] τὸ τσ στιν RESTL.IC €IoU 
n ^". V. Y ? t. ἐῶν τ᾿ ξεν τ Σοὶ € T. 


P 
a . EN e-- . —— "— - - σον" 
* πο: -ν ^- b E | » — -o9- "c —— τ πὰ ΦΦ.335..:} 
΄- ^ --- -— 
vr Los d. va * 4 Ph t€. - δ, I E ^" —— zT “ἃ w-Us 


- - 
REN Wer eun * LE T ^. * Xe. L.X ul oe) - tT 


Uo ΩΝ weoBoom RS mm gu poU TL —— τοι» 
NS αἱ S. -» a M € 0r NN UNUM ον ς 06-7. Sog, 9 wl. -— "n - LZmTuBbA Gzlx- 
à... 
NOM 
* ,ιμμι ε΄. esc YN. WI. lE HEN . w^ τς ὦ ὧς 
À TN NR s (Cem ENS QoS . Ἂι 9^ We. cca, RUM 4» "Tueani.ancs Mx 
* 4a . 
. UE ΑΝ νιν . 09 v] Xue ' ^ Ts. . Wo oURÓI X 0C 0 
ν᾽ . P 4 hi 1^ w* 59 (d N v 
ἊΝ . V Not s. vod $e. s» m om " ν᾽ -wa*nm S e P 
' . M "o. X08 "TP τ τ᾿. O- ΠῚ οι τ΄. 
. * . x RN * EM v ἝΝ, . 9 ο 4- xm. 


TI 


DE HELERESIBUS ET SYNODIS. 


78 


μ΄. Ἐπισημαντέον bk ὅτι (cod. χαὶ) τῷ παρόντι α — 40. Hic vero monendum censeo me presentis 


γραμματείῳ ἀνατάξασθαι δεῖν ᾧήθημεν xol τὴν 
νυνὶ περιέχουσαν ἀχοσμίαν χαὶ ἀταξίαν, χαὶ ὅπως ἡ 
τοῦ Σατανᾶ ἀντίπαλος δύναμις πολυμόρφῳ καὶ πο- 
λυπλόχῳ σχαιότητι θωπευσαμένη, τῷ χαθαρωτάτῳ 
συστήματι τῆς Βχχλησίας ἐπέσχηψεν. ᾿λνέφυ γάρ 
τις ἐπίσχοπος Ναχωλείας οὕτω χαλουμένης (73), πο- 
λίχνης τῆς Φρυγῶν ἐπαρχίας, ἀνὴρ οὐχ ἐλλόγιμος, 
ἁλογίᾳ δὲ μᾶλλον τὴν ἑαντοῦ ἐχχαλύπτειν φρόγὴησιν 
φανταζόμενος, ὃς ψιλῇ τῇ τοῦ γράμματος θεωρίᾳ ἐν 
τῇ τῶν θεοπνεύστων Γραφῶν ἀναγνώσει προσχεχη- 
νὼς, χαινουργεῖν παρὰ τὰ ἱεροπρεπῶς ἐχπεφασμένα 
παρεδογμάτιζε, xoi ταῖς πατριχαῖς χατεξανίστα» 
σθαι παραδόσεσιν ἀνθωπλίζετο. ᾿Αεὶ γὰρ φίλον τῷ 
μισανθρώπῳ δαίμονι πολυτρόποις ἀπάταις παρα- 
σφάλλειν τὸν ἄνθρωπον, καὶ τῆς ἐχχλησιαστιχῆς 
εὐχοσμίας ἀνασοδεῖν τὴν κατάστασιν * ὃ δὴ χαὶ τὰ 
νῦν ἐπεδείξατο, χαὶ τὸν κατ᾽ ἀλλήλων ὁρᾶσθαι πό- 
λεμον τὰς Ἐχκχλησίας ὑπέθετο, δ'᾽ ὧν ὀργάνων εἰς 
τοῦτο συνασπιζόντων ἐφεύρατο, τῷ μὲν ἱερατικῷ 
σχήματι τὴν δολερὰν συσχιαζόντων διάνοιαν, τοῖς δὲ 
φιλοχρίστοις λαοῖς οἰχείαν ἐρευγομένων κατήχῃησιν. 
Καὶ τούτων ξξαρχός ts καὶ ἡγήτωρ ὁ τῆς λεχθείσης 
καθέστηχε πόλεως πρόεδρος, ὁπαδοί τὲ χαὶ συναι- 
ρέται καὶ σύνδρομο: καὶ ἕτεροι τοῦ ἱερατιχοῦ κατα- 
λόγου γεγόνασιν, οὃς xai κατ᾽ ὄψιν ἡ ὑμετέρα τι- 
μιότης ἐγνώρισε. Καὶ γὰρ ὑποπλάττονται τὰ ὀρθὰ 
βούλεσθαι φρονεῖν, xaX δόχτοιν ἑαυτοῖς τῆς εἰς τοῦτο 
ῥοπῆς, καθάπερ τι προσωπεῖον ἐναρμόσαντες, xa- 
κουργότατα πειρῶνται τοὺς τῶν ἁγίων χαραχτῆρας 
μεταφέρειν ἐπὶ τὰ εἴδωλα, εὐσέδειαν ἐπιζήμιον 
ἀνοσίως ἐπιτηδεύοντες, ὡς δῆθεν καὶ τὰς πρὸ ἡμῶν 
γενεὰς ἐν πλάνῃ βιῶναι ἀποχλαιόμενοι, καὶ ἐλεεῖ- 
σθαι μᾶλλον ἣ μαχαρίξεσθαι μυθευόμενοι (74). 
μα΄, Ἐφ᾽ οἷς τἀληθῆ πρὸς ἡμῶν τούτοις εἰρήσε- 
και. El, ὥς φατε ὑμεῖς, εἰδώλων δίχην τὰ δεπτὰ τῶν 
ἁγίων ἀπείργετε εἰχονίσματα, μιχροῦ xal αὐτὰ τὰ 
καίρια τῆς πίστεως ἀνατρέπετε. Εἴποιεν γὰρ οὐχ 
ἐθνιχοὶ διαμπὰξ, ἐπεὶ xal Χριστιανῶν παΐδες, ὡς 
οὐδὲν ἀπὸ τοῦ νῦν βέθαιδν τι ἡ τῆς Ἐχχλησίας ἡμῶν 
καράδοσις ἕξειν δυνήσεται, τὰ πρὶν ἀθετήσασα. ᾿Αλη- 
θῶς γὰρ πᾶσι πιστοῖς xai ὀρθοδόξοις εὔδηλον πέ- 
φυχεν, ὡς ἡ προσχύνησις χαὶ ἡ λατρεία ἡμῶν, εἰς 
μόνην τὴν ἄχτιστον καὶ ἀπειροδύναμον ὑπεράρχιόν 
τε χαὶ ὑπεράγαθον ζωαρχιχὴν καὶ ὑπερούσιον ἁγίαν 
Τριάδα, τὴν μίαν θεότητά τε χαὶ δύναμιν, ἀδιστά- 
κτῳ χαρδίᾳ xai στόματι ὁμολογεῖται. Αἱ δὲ ἐν εἰχότι 
τῶν ἁγίων μορφοποιίαι, διὰ πόθον μόνον καὶ οὐ δι᾽ 
ἕτερον τρόπον προήεσαν, χαθὼς πάλαι ἐν τῇ σχηνῇ 
τὰ τῶν Χερουδι,.» ἀπειχάσματα, τύπον τῶν obpa- 
vlov δυνάμεων ἔχοντα. "Ὅθεν τῇ χρονίᾳ παρεχτάσει 
τὰ πλήθη χειραγωγούμενα, ἄνωθεν παῖς παρὰ πα- 
τρὸς διαδεξάμενοι, εἰς μόνην ὑπόμνησιν χαὶ ἀνδρείας 
ἐπίδειξιν, τὰς τοιαύτας σχιαγραφίας ἀνέχαθεν παρ- 


(75) Erat hic nomine Constantinus, ad quem 
scriptam a Germano nostro epistolam recitat Ni- 
cena secunda synodus Labb. t. Vil, p. 296, qux 
epistola valle congruit cum his qz hic dicit Ger- 
manus, qui de eodem loquitur etiam in aliis 


quoque perturbationis convulsionisque mentionem 
huic commentariolo inserendam judicasse, quo- 
modo scilicet adversaria vis Satane , multiformi 
versutaque malitia blandiens., puram Ecclesie 
compagem invaserit. Exstitit enim episcopus qui- 
dem Nacoliae, qux est Phrygizx provincixz urbecula, 
vir nequaquam sapiens, sed sua potius inscitia, 
mehtis sententiam occulere studens. Hic nud lit- 
terz studio in sacrarum Litterarum lectione inten- 
tus, coepit novas opiniones contra sancte jam defi- 
nita procudere, et Patrum traditionibus adversari. 
Semper enim solet humani generis hostis diabolus 
versutis fraudibus hominem supplantare, et eccle- 
siastici ordinis perturbare statum ; id quod nunc 
eliam factitatum est, quo tempore intestinum bel- 
lum in Ecclesia conflavit, adhibitis instrumento- 
rum instar hominibus, qui sub habitu sacerdotali 
fraudulentam mentem gerebant, et sic fidelibus 
Christi suam doctrinam eructabant. Horum, in- 
quam, malorum auctor princepsque fuit predicta 
civitatis pr:esul ; asseclz autem et adjutores exst:- 
terunt alii de sacerdotali numero, quos tu, vir re- 


. verende, prz oculis habes. Bi enim recte'sententi:e 


amore se teneri simulantes, atque hujus studii 
adumbratam speciem tanquam comicam personam 
sibl imponentes, dant operam malitiosissime ut 
sanctorum imaginibus idolorum infamiam asper- 
gant, perniciosum pietatis zelum impie affectantes; 
sic ut preteritas quoque generationes in errore 
vixisse defleant , quas miserandas polius quam 
beatas putandas falso aiunt. 


M. Hac igitur super re, nostra dicetur vera 
sententia. Si, ut vos dicitis, idolorum. instar vene- 
randas sanctorum icones aversamini, ipsa prope- 
anodum fundamenta fidei subvertitis. Dicent enim 
homines, liaud enimvero ethnici , quandoquidem 
Christianorum sunt filii, nullam posthinc firmita- 
tem habituras Ecclesi; traditiones, si superiores 
consuetudines aboleantur. Profecto (idellbus cunctis 
orthodoxisque exploratum est, quod adorationem 
nostram alqne latriam, baud dubilanti corde atque 


Ὁ ore, uni profitemur increatze, potentissimz, omnium 


doming, oplimz, vivitllce, quamlibet aliam essen- 
tiam excedenii, sauclze Trinitati, qux» una deitas 
ac virtus est. Sanctorum autem figurate imagines, 
amoris potius seu desiderii significandi gratia, 
quam aliam ob causam , adinventz sunt; sieut 
olim in tabernaculo Cherubim icones, virtutum ccele- 
stium typum gerebant. Hinc longo temporis lapsu 
populus consuetudine imbutus, traditione de patre 
in filium manante, ad memoriam tantum et virilis 


epistolis ibidem citatis. Impurz vitae hunc Con- 
stantinum αἱ ineruditum dicit etlam Theoplianos 
ed. cit. p. 357. 

(14) Ita dieritabat Leo Isauricus, teste Theophane 
ad annum ejus nonum. 


. 





13 S. 


GERMANI PATRIARCH.E CP. & 


virictis demonstrationem, dcliucationes illas ad se A ἐδέξαντο. Τοῦ δὲ Κυρίου ἡμῶν 'Inzoo X ριστοῦ, xat1 


derivalas admiuebat. Domini autem nostri Jesu 
Christi imaginem ad bumanum typum conforma- 
tam, nempe ad eam formam in qua visibiliter Deus 
apmerwil, admntimus , ob retinendam perpetuo 
memoriam ejus in carne conversationis, passionis, 
moris que salutaris, atque illius quam binc man- 
d.* nactvs est salutis : namque ex hac ipsa imagine 
subiamitalem  bemiliatis divini Verbi coguo- 
scias. ! 

i2. Adversarii autem vecordi superbia elati pe- 
pulum scincere iu partes non desinunt ; sua enim 
[ctione abrepti , sponte omnino ἃ veritatis notione 
recedent, ΟἹ sacris donariis audacter manus inji- 
«iubL, Qu:re et :psa potestas regia, et cuncti magi- 


τὸγ ἀνθρώπινον χαράχτηρα ἀναστηλουλέναυ, ἔγοιν 
χατὰ τὴν ὁρατῖνν αὐτοῦ θεοφάνειαν, παρειλήφαμεν 
εἰς διηνεχῇ μνήμην τῆς ἐνσάρχου πολιτείαις, τοῦ τὸ 
πάθους αὑτοῦ χαὶ τοῦ σωτηρίου θανάτου, xai i; 
ἐντεῦϑεν γενομένης τῷ xósjap ἀπολυτρώσεως, à 
αὐτοῦ τὸ τῆς ταπεινώσεως ὕψος τοῦ Θεοῦ Λάγου χΙ. 
πανοοῦντες. 


Β΄. Οἱ δὲ ἐξ ἀλαξονείας ἀπονενοημένοι, 6:yc321- 
σίας τοῖς λαοῖς ἐπεγείρειν οὐ παύονται" ὑπὸ Ti 
τῆς σφῶν συμμορίας συνελισσόμενοι, ἐχόντες ποὺς 
τὴν σύνεσιν τῆς ἀληθείας διαμαρτάνουσι,, xal τῶν 
ἱερῶν ἀναθημάτων ἀδεῶς χατατολμῶσιν ἐφέάπτε- 


stratus u irc furuut adversus cos qui religiose semet B σθαι. Διὸ xal ἀπ᾽ αὐτῆς τῆς βασιλείας (75), x» 


gevere decreverunt, Cu;us rei causa magnum atque 
tX4ial pericumm q«niverso pene orbi imminet, 
éum plurimi sacerdotes ἃς laici, presertim. vero 
pecotissimi monachi, patria pelluntur, exsilioet bo- 
Berum spoiatbene multantar, membris mutilaniur, 
in. dispersionem solitadinesque amandantur. Nam- 
que his evanpeti, ut videri volunt , predicatoribus 
band sElis fu:i :430igaS laniummodo sanctorum 8ὺ- 
ferre, s^À peturarum quoque paria ornamenta 
de srrcassmis templis funditus eraserunt. Quin 
»Jce eX avrgnse verendoque divinorum altarium 
sppElAla SV dicas vestes, aure el purpura varie- 
κῶς COLÍusé passimque detractas, in suis zedibus 
px. ΤΟ) ΛΓ qued his context sanctorum 
4, 4 0DUE ΦΆΟΣ» ποῖ. Insuper et facinus omni im- 
pocae rofertam nea exborrueruut ; beatorum enim 
€i rcr e RIA DES: 0v rmm meli quias ab ecclesix magi- 
xr ON (ees, δὲ i: [ensis ciboriis simul congestas, 
δ enzi oreata desudatas flamnis tradiderunt, et 
pue sea quom OWN ἃς voluntate albletas dei 
cups )camés decorandesque curarunt. Sed euim 
wa sep Doauazs virgam peccatorum. demorari 
3zqer jeeewam brrelüdate : etenim post tempesta- 
eun raso ἔδει ἀπὸ perturbationem, sine dubio bo- 
Bucbs ees senidss lucidius splendescet, atque ex 
iapTeecie fsltine populum suum periclitantem eri- 
pui vetas Zee solusque dynasta; neque uuquam adeo 
cou xaoeuwt imorebitas ut justorum virtuti prxvaleat. 


πάντων τῶν ἐν ὑπεροχῇ χρατούντων τὰ πράγματα, 
ἐχμανὴς ἀγανάχτησις τοῖς εὐλαδῶς διάγειν pons 
ρουδένοις ἐπινενόηται. Τοῦ γε χάριν, xal χίνδυνος 
οὐχ ὃ τυχὼν, ἀλλὰ χαὶ λίαν ὀλέθριος, πᾶσαν σχεδὸν 
τὴν οἰχουμένην ἐμπεριείληχε, πλείστων ἱερέων τε 
χαὶ λαϊχῶν, περισσοτέρως δὲ τῶν τῷ μοναχιῷ 
ἀσχουμένων τάγματι θεοσεδεστάτων ἀνδρῶν, μ---- 

ναστῶν τῶν οἰχείων γεγεντ, μένων, καὶ Ev  ξορί καὶ 

γυμνητεύσει, μετὰ καὶ τῶν τοῦ σώματος γεν 

ἀφαιρέσεως, εἰς διασπορὰν xal ἐρήμωσιν παρχτεὰ- 
φθέντων (76). Οὐ γὰρ ἐρχέσθησαν οἱ τὰ νῦν τοῦ χι- 
ρίγματος τὸν λόνου ἐπιδειχτιχῶς ὑποταένοντες, τῇ διὰ 
σανίδων μόνον ἐχποιΐσει τὰ τῶν ἁγίων περιαίρεσθαι 
εἰκονίσματα, ἀλλὰ xal τὴν ἐν γραφίδι ξῬάμτλλον τοὺ- 
τοῖς χόσμτησιν τῶν σεπτοτάτων νεῶν ὁλικῶς ἐξορύττε- 
σθαι. Καὶ ἔμπαλιν τὰ τοῖς θεΐοις θυσιαστη ρίοις τῶν 
σεδασμίων καὶ ἱερῶν τραπεζώσεων συμδολικὰ ἐπεν- 
δύματα, ἐν χρυπτῷ χοὶ πορτύρᾳ τυμποικιλθέντα, χύ- 
δὴν ἀπομορξάμενο:, ἐν τοῖς ἑαυτῶν οἴχοις ἀνέθεσαν, 
ὅτι χαὶ yapax:rps; ἁγίων εὕρηνται ἑστορούμενοι. 
Πρὺς δὲ τούτοις χαὶ τὸ πάσης ἀνοσιουργίας ἀνάμεστον 
δρὰν οὐχ ἐνάρχησαν" τὰ γὰρ τῶν μαχαρίων καὶ ἀοι- 
δίμων μαρτύρων λείψανα, ὑπὸ τῶν τῆς Ἐκχλτσοίας 
διδασχάλων συγχομισθέντα, χαὶ ἐν τιμίοις κιδωτίοις 
σωρτ, δὸν ἐντεθέντα ἀπογυμνώσαντες, πυρὶ κατανάλω- 
σὰν" τὸ ὅτον ET αὐτοῖς τοὺς δ: ἃ πίστιν ἀθλνχότας, 
χαταπάττσαι χαὶ ἀτιμάδαι σπουδάσαντες (77). ᾿Αλλ᾽ 
οὐκ ἀτήσει Κύριος τὴν ῥάδδον τῶν ἁμαρτωλῶν ἐπὶ 


τὸν πλϑταν τῶν διταίων ^ uiti γὰρ τὸν G3Àsv χαὶ τὴν χρατουϑαννὺν ἀταξίαν, εὖ οἶδα dj αἰϑρία τῆς αὐτοῦ ἀγ1- 
- - 

Viu inüauga ςαεινέστεοον" χαὶ τοῦ περιχειμένου χειμῶνος tbv λαὸν αὑτοῦ χλυδωνιζόμενον EEsAg Tta: d μ4- 

EVQOR αὶ ziwM Sowstng "οὐ γὰρ ἐπὶ τοσοῦτον ὀιχωθέσεται ἡ χαχία, ὡς τῆς ἀγαθτις ὑπερισχύσαι διγάεωζ" 


5X due ἃ ome beevütec dn prasenti dicta. sint, D 


Bis Up Üozte patas sermonem adhuc latius esse pro- 
babeadu.. Alioqui neque. aliquis. hber ad. hane 
(eoa iuaeus 37084, qui omnes imer alienis mani- 
bus deünentur, eque eos facle nancisci mihi licet, 
VÀ Up μοὺς compren est, qui res presentes 
ΟἿ Nenbit vieelieet Gerinanex «nh Leone lsau- 
US acometast t, qnem Can m Gwliieins s- 
* *4X o5 lconeclastaru lest. mime alienus, 
bo dus, Sr anpudentee exloll ας quet convie is 
Mt Wed saseturw Geiaiuit, 

QUU Nera si Bare ex tristi leeneclastarm hi- 
Sia, puta ἃ. Mauuburst, 


γ΄. Ταῦτα ἡμῖν ἐπξιτόμως πρὸς τὸ παρὸν εἰρὶ πϑω" 
εἰ μὴ εἰς μῆχος τὸν λόγον ἐχτείνεσθαι λογιζομένων 
ὑλῶν εἶναι δίχαιον" ἄλλος τε μὲτε 8ι:δλίου τινὸς 
ἡ αἷν νῦν πρὸς τοῦτο ὑπόντος, ὡς ἐπὶ τῆς ἀληθείας 
αὐτῆς, ἀλλ᾽ Cy! ἑτέρων χεῖρας χατεχομένων, xal 
τὰς ποὺς τὸ εὐπορίστως ἐντυχεῖν ταύταις ἡμῶν 

(77) Mirum est quod. novi. in Occidente Icono- 
Clast: exdem phorsus. fecerint et docuerint, quae illi 
Veteres, Lezatur Canl. Gottes ver. eccl. demonsir. 
adversis Jacobum l'icenimurm t, ll, part. tt, artic, 15 
τ lu. 





81 


DE H/ERESIBDS ET SYNODIS: 82: 


co Yyavóvcov (18), ὡς ἴστε xal ὑμεῖς ταῦτα πλεῖον A magis quam ego ipse, cognoscis. Hxc igitur , tan- 


ἡμῶν ἐπιστάμενοι " ταῦτα δὲ ὡς Ex τῆς προτέρας 
ἀναγνώσεως, καθὼς ἠδυνήθημεν ἐπιμνησθῆναι, ἐν 
δδληθείᾳ τῇ ὑμετέρᾳ ἐσημήναμεν τιμιότητι " ὑπο- 


μνηστέον δὲ δίχαιον ὑμᾶς χαὶ τοῦτο, ὡς πολλοὶ xaV 
ἕτεροι γεγόνασιν αἱρετιχοὶ, xaX xac! ὄνομα πάντων. 


“ποΐίπων αὐτοῖς πρόεισιν ἀναθεματισμός * ἡμῖν δὲ 
νὸν ἑἐπονοήθη πρὸς τὰς ὑμετέρας ἐρωτήσεις, ἐν ἐπι- 
δροομῇ τὰς συνόδους χαὶ τὰ δόγματα αὑτῶν, καὶ τὴν 
πὩς χινήσεως αὐτῶν xal συνελεύσεως αἰτίαν ἐξει- 
πεῖν" εἰ καὶ μιχρὸν ἄνωθεν τὸν λόγον ἢγάγομεν, καὶ 
ποίας ἕχαστος τῶν αὐτῶν ἐπισήμων Πατέρων t£no- 
χε συνόδου, χαὶ τίνο; τὸ τηνικαῦτα βασιλεύσαντος, 
καὶ τίς πρὸς ποίαν παρετάξατο αἱρετιχὴν φάλαγγα. 

μδ΄. Aba: δὲ μᾶλλον al μνημονευθεῖσαι τῶν ἄλλων 


quam veleris lectionis fructum, quantum memi- 
nisse potui, reverentie tuz sincere retuli. Porro et 
hoc in memoriam revocandum tibi. est, nempe 
alios quoque exstitisse hareticos, quorum cuique 
nominatim diclum fuit anathema .: ego tamen in 
praesenti tue tantummodo oceurri interrogationi , 
uL brevi excursu synodos, earumque deereta, ct. 
conveniendi consullandique causas enarrarem ; 
etsi paulu altius sermonem derivavi , dixique cui 
quisque synodo illustrium Patrum prafuerit, et 
quis pro tempore imperator fuerit, quisve quam 
hizereticam aciem. oppugnaverit. 


44. Et quas quidein hactenus commemoravi, eaq- 


alpéceov εἰσι κεφαλαὶ xai προέχουσαι τῶν λοιπῶν, B sunt capitales haereses, et quz inter caeteras emi- 


ὥσπερ παραφυάδων ὑποδλαστησάντων αὐταῖς. Τι- 
vic δὲ αὐτῶν τὴν ἔχτην μὴ χαταδεξάμενοι σύνοδην, 
ἀνατρέπουσι xal τὴν πέμπτην "ἕτεροι δὲ τὰς δύο 
ἀποδαλλόμενοι, τὴν τετάρτην προσδέχονται, xal εἰσὶ 
μαχόμενοι μετὰ τῶν Ἰαχωδιτῶν * χἀχεῖνοι τούτους 
ὡς ἀνοΐτονς χαταχρίνουσιν, ὅτι γε τὴν τετάρτην δε- 
χόμενοι σύνοδον, τὰς ἄλλας δύο μὴ προσδέχεσθαι 
φιλονειχοῦσιν. Εἰσὶ δὲ οὗτοι οἱ λεγόμενο: Mapuvsl- 
ται (79), μοναστήριον δὲ τούτων πρὸς αὐτὰ τὰ ὄρια 
τῆς Συρίας χατῳχισμένον ὑπάρχει" οἱ πλεΐστοι δὲ 
μᾶλλον αὑτῶν παντελῶς xal τὴν ἕχτην, ἔτι δὲ xal 
τὴν πέμπην, xal τὴν τετάρτην ἀποθδάλλονται. Ὁ 
γὰρ τὴν τετάρτην δεχόμενος, χαὶ τὴν ἔχτην ἐδέξατο, 
εἴπερ λογισμοῦ καὶ νοὸς κεχριμένου ἐντὸς χαθέστη- 
κεν. "Il γὰρ τῆς Exerc συνόδου ῥίζα xal, ὡς εἰπεῖν, 
θεμέλιος καὶ βάσις ἐστηριγμένη, ἡ τετάρτη πέφυχε 
σύνοδος * ἐχείνης γὰρ τέλειον ἐν ἀνθρωπότητι τὸν 
ἕνα Κύριον ὁριζούσης, χαλῶς αὐτὴ τὸ τέλειον τοῦ 
ἀνθρώπου ἀἁχούσασα, ἐν αὑτῷ εἶναι xal θέλημα xai 
ἐνέργειαν, xat κατὰ τὸ ἀνθρώπινον αὐτοῦ ἔχειν αὖ- 
τὸν φυσικῶς ὡρίσατο. Ὁμοίως καὶ Θεὸς τέλειος εἷ- 
vat χηρυττόμενος, οὐχ ἀθέλητος οὐδὲ ἀνενέργητος 
ὑπάρχει Θεός, 

με΄. Δι’ ὧν δείκνυται κατὰ ἀλήθειαν εἷς xat αὑτὸς 
ἐν θεότητι τέλειος, xot ἐν ἀνθρωπότητι τέλειος, Υἱὸς 
μονογενὴς χαὶ γνήσιος, καὶ μὴ ἄλλος, εἰ χαὶ ἄλλως 
καὶ ἄλλως τὰ ἐξ ὧν ὁ Χριστὸς χαταφαίνεται. 'Ex 
θεότητος γὰρ xai ἀνθρωπότητος, εἷς πέφυχεν Υἱός " 
οὐ συγχυθεὶς εἰς ὃν ἐκ τῶν δύο, ἀλλ᾽ ἑχατέρας φύ- 
σεως χυρίως τὴν ἰδιότητα, xal φυσιχῶς ἀλωδήτως 
ἐν ἑαυτῷ διαφυλάξας, ἀδιάστατον πάλιν xal ἀμέρι- 
στον χεχτη μένος τὴν ἕνωσιν, ἐπειδὴ ἑνὸς καὶ τὰ αὖ- 
τοῦ πάθῃ xat τὰ θαύματα γινώσχομεν. Ἐνεργεῖ γὰρ, 
φησὶν, ἑκατέρα μορφὴ μετὰ τῆς θατέρου χοινωνίας 
ποῦτο ὅπερ ἴδιον ἔσχε, τοῦ μὲν Λόγου xatvspya;a- 
μένου τοῦτο ὅπερ ἐστὶ τοῦ Λόγου, τοῦ δὲ σώματος 
ἐχτελοῦντος ἅπερ ἐστὶ τοῦ σώματος, ὡς Λέοντι τῷ 

(18) Nimirum scripsisse videtur hoc opusculum 
fermanus, cum sub tyranni minis pallio deposito 
In paternas :edes secessit, ut scimus ; ubi patriar- 


clalem bibliothecam, de qua supra cap. 14, desi-. 
derabat. 


(79) De aceussta. Maronitarum. veterum ortha- 
doxia, eorumque defeusione, legatur. erudita. Bc- 


nent ex ipsis instar propaginum elerivatas. Jam 
guidam ex his hereticis, sexta rejecta synodo , 
quintam quoque subvertunt : alii, his duabus ve- 
jectis, quartam recipiunt, bique cum Jacobitis bel- 
lum gerunt; qui hos vicissim insanos judicant , 
quia quartam recipientes , reliquas duas recusant 
admittere ; quod ii faciunt qui Maronitae appellan- 
tur. Horum exstat. monasterium in Syria .monti-. 
bus :xditicaufm , quoruin plerique omnino sextam , 
imo et quintam quartlamque synodum respuunt. 
Quippe qui quartam admiserit, sextam quoque au 
plectatur necesse est, si certe ratiocinio ac menle 
non careat ; elenim sext synodi radix , ut ita di- 
cam, fundamentum ac firma basis, ipsa quarta est. 
Cum enim quarta perfectum in bumanitlate unum- 
que Dominum esse definivisset , egregie sexta 40:8 
scirel perfectam inesse homini οἱ voluntatem οἱ 
operationem, utramque hanc physice haberi in ho- 
mine Christo definivit. Pariter cum perfectum Deum 
esse Christum definitum sit, utique nec voluntate. 
nec operalione caret Deus. 


45. Qux cum ita se habeant, satis demonstra- 
tum est, vere unum eumdemque esse perfectum in 
divinitate et perfectum 2que in humanitate, unige- 
nitum germanumque Filium, et non olium atque 
alium, etiamsi diverse natura sint ex quibus Chri- 


p stus consistit, Ex deitate nimirum et humanitate 


unus Filius conficitur, non permistus in unum ex 
duobus, verum utriusque natura firmiter proprie- 
tatem pliysice ac inviolate conservans, 'inseparabi- 
lem tamen atque indivisibilem obtinens conjunctio- 
nem. Namque unius ejusdemque esse agnoscimus 
el passiones et miracula: utraque enim forma, 
non sine alterutrius communione, id quod pro- 
prium singulorum est operatur. Verbum scilicet 
nedicti XIV, P. M., cpistola in ejus Bullario t. 1V, 
p. 158. Memini etiam me videre ms. tomum non 
exiguum Syri doctissimi de argumento eodem, 
Maronitas accusat, pri:eler alios, etiam Ant. Gra. 


tianus De script. inv. Min. lib. vi, p. 369; defendit - 
autem Sacchinus hist. Soc. Jesu part. 1v, lib. vi. 


4v 


S. GERMANI PATRIARCH.E CP. 


δὲ 


agit αι sunt. Verbi propria, corpus item agit quz A μεγάλῳ προέδρῳ xal τῇ ἀληθείᾳ δοχεῖ, Οὕτω μὲν 


sunt corporis propria, ut Leoni magno, imo ipsi 
veritati videtur. Sic igitur etiam duas volendi fa- 
cultates seu voluntates in Christo credimus ; non 
quod eos cum personarum divisione, aut men- 
talium motoum contradictione , fieri. intelligamus, 


' sed quia Christus in utraque natura idem vult 


salutis nostr? causa; et quia perfeetio huma- 
nz in eo ralionalis naturz ez volendi facultate 
cognoscitur; est enim hic proprius intellectualis 
naturz motus. Atque ita nos et opinari et dicere, 
veritatis doctrina erudit, atque illius assertor vcl 
potius magister vir apostolicus Leo. 

4v. ΠΙυά quoque utpote necessarium scire vos 
oportet, nempe alias quoque exstitisse, sed provin- 


ciales, taolummodo synodos, quarum etiam cano- 


nes babemus; quanquam ha proprie in senario 
illo numero non suot ; veluti Gangrensis, Sardi- 
censis, Laodicens:s, Antiochena, Ncoczsariensis , 
Ancyrana, ei qualibet alia celebrata provincialis 
synodus. Namque lh εἰ propter locales feruntur 
habitz2? quzstiones, et sine imperatorum praesentia, 
neque certe omnes jussu illorum congregata : non- 
nulle etiam ante imperatorum christianorum tem- 
pora fuerunt. Verum synodi auctoritate proprie 
ccumenica apud nos pollentes sunt hz : prima in 
urbe Nicza sdb inagno Constantino imperatore ha- 
bita : secunda in hac regia urbe sub magno Theo- 
dosio, quz Patrum cL dicitur : tertia. Ephesi sub 
Theodosio juniore, qu: et ipsa ducentos sacros 
Patres numerat : quarta Chalcedone sub Marciano 
divin2 sortitionis imperatore, quam Patres pc con- 
stituerunt : quinta el sexta, quz» bac nostra in urbe 
convenerunt, illa quidem sub nmiaagno Justiniano, 
hiec autem sub Constantino Heraclii nepote posire- 
mis temporibus congregata. 

γάλου * ἡ δὲ ἐπὶ Κωνσταντίνου τοῦ ἐχγόνον ix 
θεῖσα. 

47. Atque lie quidein tanquam insolubilis catc- 
pa inter se connexa sunt, invicemque dependent. 
Nam prima, postquam Filium Patri consubstantia- 
lem esse definivit, monuit etiam ut in Spiritum 
sanctum crederemus. Secunda consubstantialem 
Patri Filioque Spiritum perspicue pronuntiavit, 
veluti ex Patre procedeutem, ct cum ipso ac Filio 
adorandum. Tertia rursus eumdem unumque Do- 
minum nostrum Jesum Christum , perfectum in 
diviuitate et perfectum item in humanitate diserte 
affirmavit, unum scilicct non. duos filios. Quarta 
el predictis subscripsit, et Cliristum confessa. est 
perfectam deitatem simulque perfectam liumauita- 
tem habere, et duas in eodem agnovi) naturas 
impermistas, inseparabiliter gloriticandas. Quinta, 
eadem probe capita confitens, in utraque natura 
volentem. οἱ operantem Dominum nostrum Jesum 
Christum, nostra salutis causa, agnovit, Sexta 
demu:n, ut diximus, superiorum omnium synodo- 
rum decreta complectitur et confirmat ; et suam 
propriam definitionem ita proponit ; nempe ot ipsa 


xai δύο θελήσεις, ἔγουν θελέματα, bv αὐτῷ εἶναι 
κισνεύομεν " οὐχ ἐν διαιρέσει προσώπων ἣ νοημά- 
των, ἤγουν ἐναντιώσει τινὶ τούτων παρ᾽ ἡ χοῦν Az5- 
δανομένων, ἀλλὰ διὰ τὸ θελττιχὸν xa0' ἐχατέρ3. 
φύσιν τὸν αὑτὸν τῆς ἡμετέρας ἕνεχεν σιυττρίας 
ὑπάρχειν " xal τῆς τελειότητος τῆς χαθ᾿ ἡμᾶς ἐν 
αὑτῷ λογιχῆς φύσεως, διὰ vf; θελητιχῆς Yvepi.i- 
σθαι δυνάμεως ἴδιον γὰρ τοῦτο τῆς vospág φύσεως 
πέφυχε χίνημα. Οὕτως ἡμᾶς νοεῖν περὶ τούτων 
καὶ λέγειν ὁ τῆς ἀληθείας ἐξεδίδαξς λόγος, xai ὁ 
ταύτης ὑπέρμαχος μᾶλλον δὲ διδάσκαλος χαὶ ἀπὸο- 
στολιχὸς ὕντως ἀνέρ. 

pe'. Κἀχεῖνο δὲ ὑμᾶς τῶν ἀναγχαίων γινώσχειν, ὡς 
καὶ ἕτεραι γεγόνασι τοπιχαὶ σύνοδοι, χαὶ χανόνας 


B τούτων κατέχομεν, εἰ xal μὴ χυρίως τῷ ἀριθμῷ τῶν 


δξ συναριθμοῦνται συνόδων * ὥσπερ Td) ἐν Γάγγραις, 
ἐπεὶ δὲ χαὶ ἡ ἐν Σαρδιχῇ, xaX Λαοδιχείᾳ. χαὶ "Av 
τιοχεία, χαὶ Νεοχαισαρείᾳ, xal ᾿Αγχύρᾳ, xai εἴ τις 
τέρα τοιαύτη γέγονε τοπιχὴ σύνοδος. Al μὲν y3p 
χαὶ τοπιχῶν, ὡς; λέλεχται, ζητήσεων ἕνεχα συνέσιτ- 
σαν, μήτε βασιλέων συνεδρευσάντων αὑταῖς, ἢ xpo 
τάξει αὐτῶν ἴσως συνεληλυθότων τῶν ὅλων αὐτῶν, 
τινῶν δὲ αὑτῶν xal πρὸ τῆς χαταστάσεως τῶν Xov 
στιανῶν βασιλέων γεγενη λένων. Αἱ δὲ χυρίως οἰχου- 
μενιχαὶ σύνοδοι χρατούμενα: παρ᾽ ἣμῖν, αὗταί εἰσι" 
πρώτη ἡ ἐν Νικαία ἡ ἐπὶ Κωνσταντίνου μεγάλου 
βασιλέως συνελθοῦσα " δευτέρα ἡ ἐν ταύτῃ τῇ Bast- 
λίδι κόλε: ἐπὶ Θεοξοσίου τοῦ δλίεγάλου, pv ἁγίων Tis 


C τέρων τὸν ἀριθμὸν ἀποφερομένη * τρίτη ἡ εν) Ἕςἐ 


σῳ ἐπὶ Θεοδοσίου τοῦ Μιχροῦ, σ'’ χαὶ αὑτὴ Es ὑγχα- 
νῶν ἱερῶν ποιμένων σύνοδος * τετάρτη δὲ T, ἐν Χαλ- 
χτδόνι, ἐπὶ δίαρχιανοῦ τοῦ τῆς θείας VI βασι- 
λέως ἡ κῶν συναθροισθεῖσα, yX Πατέρες τὸν ταύτης 
συνεστύσαντο σύλλογον " πέμπτη δὲ xal Exc) αἱ ἐν- 
ταῦθα συνελθοῦσαι, ἣ μὲν ἐπὶ Ἰουστινιανοῦ τοῦ με- 


γένους Ἡραχλείον, ἐν ὑστάτοις xatpol; συγχροτῃ- 


po" AXu3te, ὥσπερ εἰπεῖν, καὶ σειρὰ ἀδιάσπαστος, 
ἀλλήλων ἐχομένη καὶ ἐκχρεμαμένη. Tre μὲν πρὼ- 
τῆς ὁρισάσης ὁμοούσιον τῷ Πατρὶ τὸν Υἱων, παρέγ- 
γυγσάσης δὲ καὶ εἰς τὸ Πνεῦμα πιατεύειν τὸ ἅγιον" 
τὰς δὲ δευτέρας ὁμοούσιον χαὶ τὸ Πνεῦμα τοῦ Πατρὸς 


καὶ τοῦ Υἱοῦ τρανῶς ὁρισάσης, ὡς ix τοῦ Ha: 
D ἐχπορενόμενον, καὶ σὺν αὐτῷ xal τῷ Υἱῷ pore" 


νούμενον * τῆς τρίτης πάλιν αὑτὸν τὸν ἕνα Bipts 
ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστὸν, τέλειον ἐν θεότητι, x2. se 
λειον ἐν ἀνθρωπότητι τρανῶς ὀρισάσης, ἕνα xdi οὐ 
δύο υἱούς " τῆς ξὲ τετάρτης τὰ προλεχθέντα κυροῦ- 
σῆς, χαὶ τὸ τέλειον ἐν θεότητι καὶ τέλειον ἐν Gv 
θρωπότητι διαγορευσάσης ἔχειν αὐτὸν, χαὶ δύο τύ- 
σεις ἐν αὐτῷ γνωρίζεσθαι ἀσνγχύτως καὶ doti 
ρέτως δοξαζούσης. Ἢ πέμπτη τὰ αὐτὰ, ὡς εἰπεῖν, 
ἐχῳφωνήσασα, χαὶ καθ᾽ ἑχατέραν φύσιν, θελττικχὸν 
αὑτὸν xai ἐνεργητιχὸν τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν 
Χριστὸν, τῆς ἡμῶν ἕνεχα σωτηρίας, εἶναξ τε xai 
γνωρίζεσθα! " $ δὲ ἔχτῃ, χαθὼς ἔφαμεν, τὰ τῶν 
ὅλων συνόδων ἐπεξέρχεται, χαὶ τὰ τῶν ἀμφοτέρω" 
xupot, χαὶ τὸν ὅρον οὕτως ἐχτίθεται, xal αὐτὴ τέλειον 





1Y* 


85 DE H/ERESIBUS ET SYNODJS. 834 
ἂν θεέτητι, καὶ τέλειον ἐν ἀνθρωπότητι ὁμοίως Ópí- A perfectum in divinitate et perfectum pariter in hu- 


ζει, xaX δύο θελήσεις ἤτοι θελήματα, καὶ δύο τὰς 
ἐνεργείας ἐν αὐτῷ διδάσχει * ἑπόμενόν τε καὶ ὑπεῖ- 
xov τῷ θεϊκῷ θελήματι τὸ ἀνθρώπινον θέλημα ix- 
φωνήσασα, xat μὴ ἀντιπίπτον ἣ ἀντιτασσόμενον " 

ἐχουσίως γὰρ αὐτὸν τὸν ἕνα Κύριον ἡμῶν τὸν ὑπὲρ 
ἡμῶν ἀναδέξασθαι σαρχὶ θάνατον ὑποτίθεται, καὶ 


, θελήσεε ἰδίᾳ ὑπὲρ πάντων ἡμῶν, ἀποστολιχῶς εἰ- 
| πεῖν, γεύσασθαι τοῦ γανάτου. 


μη΄. Γειτονοῦσι δὲ πως, χαὶ ἀγχίθυροι, ὡς εἰπεῖν, 
εἰσί τινες τῶν αἱρετιχῶν, ἤγουν Év τισὶ τῶν δογ- 
μάτων αὐτῶν βλασφημίαι πρὸς ἀλλήλους οὕτως " 
᾿Ανόμοιος (80) τῷ ᾿Αρείῳ, Ναυάται τοῖς Σαδδατια- 
νοῖς, ἀμφότεροι δὲ εἰς τὸν περὶ μετανοίας λόγον τοῖς 
ἽὝῬοντανοῖΐῖς. 
"Αχέφαλοι καὶ Θεοδοσιανοὶ, xaX Γαϊανῖται, πλησιάζουσί 
“πως ἀλλήλοις, ἀμφότεροι χατὰ τῆς τετάρτης ἱστάμενοι 
συνόδου. Οἵ «s Σαμαρεΐται τοῖς λεγομένοις ᾿Αθιγ- 
γάνοις ἐν τῇ τοῦ μὴ προσάπτεσθαϊ τισι βλασφημίᾳ 
συνέρχονται (81) καὶ Παυλιανῖται τοῖς λεγομένοις 
Μανιχαίοις χαὶ ᾿Αρειανοῖς, xai ἄλλοι ἄλλοις, ὡς 
ἔστιν ἐξευρεῖν τῷ περὶ τούτων σοφῶς ἐπισχήπτον- 
κι Μάρχελλός τε, καὶ Φωτεινὸς, xal Θεόδωρος ὁ 
ΔΙοψουεστίας, χαὶ Οὐαλεντῖνος, τῆς ἴσης ἕν τισι τυγ- 
yávoumw ἀνοίας * χοινωνοῦντές πως xal αὐτοὶ Νε- 
«τορίῳ τῷ ἀσεδεστάτῳ, ἡνίχα μάλιστα xol ψιλὸν 
ἄνθρωπόν τινες αὐτῶν, τὸν Κύριον διωρίσαντο, xat 
ἐκ Μαρίας ἀρχόμενον " οἱ δὲ χατὰ τῆς Exin; ἱστά- 
μένοι, ᾿Απολιναρίῳ συμφωνοῦσι τῷ δυσσεδεῖ, Πάν- 
πες αὐτῶν ἀποτρόπαιοι xal μιαροὶ, xai τῆς ἄνω βα- 
σιλείας ἐξόριατοι. 

μθ΄. Ἔχεις παρ᾽ ἡμῶν τῶν ἐπιξητηθέντων, ὦ Q:- 
λόθεον τέχνον, τὴν ἐπίλυσιν, οὐ παρ᾽ ἡμῶν δὲ, ἀλλὰ 
παρὰ τῆς θείας χάριτος: τυπωθείσης, εἴπερ ἄρα xat 
μὴ τὶ ἐν αὐτοῖς ὡς ἄνθρωποι ἐσφάλμεῆα ἡμεῖς " 
κποὔτο γὰρ ἴσως ἀνθρώπινον, περὶ ὀνομάτων Tj χαι- 
ρῶν ἣ τόπων ἐξ ἀγνοίας διαφέρεσἼαι " πλὴν ὅτι αὖ- 
«ἧς xai ἡμεῖς δοῦλοι καθεστήχαμεν τῆς μαχαρίας 
χαὶ μόνης ἀληθινῆς Τριάδος, τῆς μοναδιχῶς μὲν ἐν 
ὑεότητι χηρυττομένης, κατὰ τὸν Θεολόγον Γρηγό- 
piov εἰπόντα" ὅταν μὲν πρὸς τὴν θεότητα βλέψω- 
μεν, καὶ τὴν πρώτην αἰτίαν χαὶ μοναρχίαν, ἕν ἡμῖν 
τὸ φανταζόμενον * ὅταν δὲ πρὸς τὰ ἐν οἷς ἡ θεότης, 
καὶ τὰ ix τῆ: πρώτης αἰτία; ἀχρόνως ἐχεῖθεν ὄντα 
xal ὁμοδόξως, τρία τὰ πρησχυνούμενα. 

ν΄. Αὐτὴν οὖν καὶ ὑμεῖς ἀδιαλείπτως προσχυνοῦν- 
τες τὴν μίαν θεότητα χαὶ χυριότητα καὶ βασιλείαν, 
ὥς ἔστιν ἡμῖν δυνατὸν, εὐχόμεθα μὴ ξινωθῆναι τῆς 
δόξης αὐτῆς καὶ θεωρίας, xai μετὰ τὴν ἐνθένδε 
ἀποδημίαν, ὅταν ὅλην αὐτὴν οἱ δίκαιοι ἀπολάδωσι, 


« [lebr. 1,9. 


manitale Christum pronuntiat, et duas volendi [8 - 
cultates seu voluntates, duasque operationes in eo 
fuisse docet; subsequentem !amen et. subjectam 
divine. voluntati humanam praedicat, non autem 
contradicentem vel resistejitem : sponte enim unum 
eumdemque Dominum nostrum pro nobis mortem 
i9 carne pertulisse allirmat, propriaque- voluntate, 
ul ait Apostolus 8, pro nobis omnibus mortein gu- 
Blasse. 

48. Age vero affines quodammodo et proximi 
invicem sunt hzretici homines; sive illorum do- 
gmata οἱ blasphemizx sic fere inter se attingunt, 
Eunomius Arium, Novauani Sabbatianos : hi vere - 
utrique in opinione de poenitentia congruunt cum 


"axtofisac δὲ xol Σευηρῖται ol λεγόμενοι B Montanistis. Jacobitzte , et Severiani qui dicuntur 


Acephali, Theodosiani, et Gaianitee, haud valde in- 
ter se discrepant ; cuncti enim quarta adversantur 
synodo. Samaritani congruunt cum iis, qui vocan- 
tur Athingani, in ea blasphemia quod neminem 
lieeat attiagere. Pauliani Manichzis Arianisque 
propinquant, alii- aliis, ut quisque. comperiet qui 
hac cordatius considerabit. Nam et Marcellus, et. 
Photinus, et Theodorus Mopsuestiee, et Valentinus, 
eadem fere insania in nonnullis laborant ; con- 
gruuntque quodammodo et ipsi cum irreligiosissimo 
Nestorio, in eo maxime articulo, quia οἱ eoruw 
nonnulli simplicem hominem statuunt esse Domi- 
num, et a Maria initium sumpsisse. Qui autein 
sext synodo adversantur, ii cum impio Apolli- 
uari conspirant. Atque hi. omnes detesjaliles sunt 
et impuri et a coelesti regno alieni. 

49. llabes a nobis quastionum tuarum, Deo de- . 
vole fili, solutionem ; neque tam a nobis quam a 
Dei gratia nos. informante : nisi fort& in his hu- 
mani aliquid passi sumus, id quod homint contin- 
gere potesl, nempe si. quid in nominibus, tempori- 
bus, aut locis, ex inscitia aberravimus. Utique nos 
quoque servi sumus beate, solius, verzque Trini- . 
latis, qux non sine unitate in Deo yradicatur., 
juxta theulogum Gregorium dicentem : Cum ad 
deitatem respicimus et ad primam causam atque 
monarchiam , unus nostre phantasie occurrit : 
cum aulem illa spectamus ia quibus est deitas, 


p q'2que ex prima causa zternaliter parique. cum , 


gloria exsisiin!, tres adorandos comperimus. 

50. Hauc igitur etiam nos indesinenter adoran- 
tes unam. deitate, dominatlonem, dynastiam, pro . 
viribus obsecramus, quominus ab illa gloria et vi- 
sione post discessum hinc excludamur, cum eam. 
(usti universam comprehendent, juxia eumdem. 


NOT /F. 


(80) Idem qui Eunomius. 

(81) In libello de lHieresibus apud. Cotelerium 
Monum. Gr. t. l, P. 282, proprium dicitur Sama- 
risnorum μὴ προσψαύξιν τινῶν neminem. attingere. 
δια mulier Szmaritaua. apud Joan. 1v, 9. Janiveto 


i! Etymologico Graco hzc sunt de-Athinganis, que- 
Laiine recitabo : Alhinganus dicitur, qui non vult 
atl aliquem accedere, Qui euim hanc hiavrezi n sectan- 
(er, nihil a quopiam accipiunt, 


81 S. GERMANI PATRIARCH E CP. δὲ 
rursus magnum Gregorism qui ait: Ad δος me A xax αὐτὸν αὖϑι- εἰπεῖν τὸν μέγαν lprióQewe ^ εἴὸ 


perdmcit mediocre in praesenti veritatis iumen , 
nempe ut Dei splendorem videam, dignam ilio qui 
me huic vitz alligavit et hinc resolvit, et excelsiore 
in loco relizaiurus est. Paria his ait etiam in fune- 
bri de sancto Bosilio. sermone : Quod εἰ, iaquit, 
transmigrabimus, recipe nos et ibi in illius taber 

naeulis, ut simul viventes 26 respirantes, sanctam 
beatamqse "Trinitatem porius perfectiasque (cajus 
nunc mediocrem ideam babemus) contemplemaer, 
et tune demum a capiendo cessemus, atque hanc 
nostrorum (cm agendo tum patiendo certamiaum 
mercedem percipiamus. Haud his dissimilia etiam 
in alia funebri in. Cesarium oratione ait, Bec non 
in sermone in saneta lemina his verbis : Ut per- 
fecta lumina coram mogno lumine astantia, illa 
queque swperna lwee illssiremini, aique ves ita 
splendidiores purioresque coram Triniate sitis, cu- 
jus nune radium ex. una Deitate aecipitis. Tu vero 
beata et soia Trinitas atque Unitas, εἰ vitam βο- 
stram ad iJ quod maxime prodest dirizas, et quem- 
libet hostium inenrsum a nobis arceas, nosque in- 
volumes serves. Toi quippe sumus qui te confte- 
mer, neque baretieo errore vel fraude maculari 
mosmet patimur, sed virginem iibi amimam no- 
stram exbibemus nulla adversariorum malitia con- 
taminatam. 


-. 
ez 


τοῦτο τὰρ ἐμοὶ, φησὶ, φέρε: τὸ μέτριον ἐνταῦ3α i7- 
τὸς 5h; ἀλτθείας, λαιπρότττα Θεοῦ xal ἔδεξ, xal 
παθεῖν, ἀξ,» τοῦ χαὶ συνξήσαντος χαὶ λέξαντος, 
χαὶ aj συνδέτυσπος ὑφτλότερην. Ἰξοδοσα;Σςος v2 
τοῦτης xal ἐν τῶν ἔπιτατφίῳ τοῦ ἀγίου Βασιλεῖς, 
φθεγγόμενον, 02a» λέγῃ "Εἰ Gk μετατταέν εξ», ὅξΞξ2: 
χἀχεξ)εν ὑεᾶς ταῖς αὐτοῦ ἀατναῖς. ὡς ἂν ἄλλέλο:ς 
συζῶντες χαὶ συλπνέοντες, thv ἁ τἷλν xal μαχαρίζι 
Τριάδα xaüazuripów τε χαὶ τελεώτερον. ὥς v2 
δετρίως δεδέγμεδι τὰς ἐλοάσεις ὁρῶκεν" χάντα δα 
σταΐπμεν τῆς ἐφέσεως, xal ταῦττν λάδοιμεν,. ὧν τέ 
κετολεμέχαμεν xal πεπολεμήμεθα, τὴν ἀντίδοσιν " 
τὰ ὅμοια τούτοςς ςάσχω"» χαὶ ἐν π᾿» εἰς Katz22:0v 
ἐπιταςίῳ, ἔτι Gb χαὶ τῷ εἰς τὰ φῶτα λόγῳ cot λέ- 
ro») τ» α φῶτα faeta τῷ μεγάλῳ φωτὶ xxpz3-iv- 
πες, χαὶ τὶν ἐχεῖσε αὐτὸῶτπε φωταγωγίαν, E^AÀi:4- 
πόμενοι τῇ Τριάξι χαθαρώτερον χαὶ τρανότξον, 
Ἐς νῦν μετρίως ὑποξέδεγδε τῆν μίαν αὐγξ» ἔχ μιᾶς 
τῆς Θεότητος. Σὺ ἔξ, ὦ μαχαρία xai abr, ἙοιΣς χαὶ 
μονὰς, χαὶ τὸ» 8:5» Puly διεξάγοις πρὸς τὸ λυπ5::ε- 
ἀέπτατου, χαὶ πέῤῥω ποιύσα:ς ἀφ᾽ ἐπῶν πᾶϊ:2. τὴν 
ἕῶν ἐναντίων ποουξολὴν, καὶ σώσεις τοὺς, εἶξερ 
á21 cot, οἱ σὲ χυσΐως ὁμολογοῦντες, χαὶ μὲ τὸ Gi 
ρετιχὴ ἀπάττ, xai πλάνῃ συμμολυνθέντες, ἀλὰλλταρ- 
θένον cot παραστέσαυντες ἐν τούτῳ τὴν ἑαυτῶν yw 
χῆν, τῇ πλάνη τῶν ἐναντίων ub συμ ῳ9 2,εἴσαν (32). 





DF SCHOLIIS SS. MAXIMI ET GERMANI AD AREOPAGITAM. 


(Mat, Spicileg. Bom., vii, 14.) 


. * 


Liruri Germani patriarche seholia ad Areopazitam [hujus Patrologim t. IV, 14], qux partim ache 
in mss. co !J. latere vifentur, seniorem babeant. parentem. Germanum, ut. putat Baronius ad an. 750, 
an juniorem, nunc quidem disputare non vacat. Ceterum ezoin Vaticauo codice hauc legebaum przpo- 
sitam scholiis inscriptionem : "Ozz μὲν ἔχουτι τὸν ἀριθμὸν, σχόλ:ά εἰσι Γερμανοῦ πατριάρχου * 63a 6 
ἄ)ξυ ἀριθμοῦ, Maiziaoo μοναχοῦ. Quecunque habent adjunctum. numerum, ea suni Gerinaui. patriarchis 
scholia ; qu& tero nota numeraii care it, Murimkm monachum habenti auctorem. Verumtamen ibi in mar- 

je haer ab amanuensi fit. allioiatio : Zovzt2v32), àdózAgt, ott ἐγὼ τῶν 530 Eva ἀριθμὸν τέταγα τὸν 

εὀλίου. Ignosce, frater ; eieuim ego utrumque awctorem. sub wno muero collocari hoc iA libro. ld ez70 eo 
libentius observavi, quia v. cl. ὅλο. Morellius Bibl. Gr. S. Marci, p. 59, prudenter jam dubitaverat, num 
distinctio scholiorum Maximi et Germani ad Areopazitam recte se habeat. 


m—AMAWA«W—————————————————— —UUUESEURANSENEIL——— ———————————ÁÁÉÁU RD 00 0 ...5 
MONITUM IN SEQUENTEM TRACTATUM. 


(Ang. Mai Vet, Script. Bibliotheca mova, t. M, 683.) 


In Yatieana collectionis prio volumine p. 285-515 prolixam quaestionem edidi De vite lermino, quam 
Photius patriareha in Amphilocbianis sibi vindicavit. Caetteroquin in prefatione, p. xii, satis demon- 
stravi Photium band raro alienis scriptis, dissimulalo auctorum nomine, usum fuisse, .Écce autem illius 
wez alfirmationis novum testimonium nactus nuper sum in perautiquo codice vaticano, in quo praedicta 
inedita questio non Photio, sed Germano tribuitur Constantinopelitano item centum fere et quinqua- 
ginta annis ante Photium patriarche, cujus Germani aliud scriplum se legisse dicit Photius cod. 255, 


NOT.E. 


(82) Libellum De sex Synodis a Stephano Moyno — mum XIII, p. 230, receptum, ἃ seriptorum  Ger- 
S. Germano ascriptuni et sub ejus nomine a Gal- — mani numero expuugendum existimavimus. Vide 
Jandio, re iudiscussa, ia Dibliothecze sue 1o- — supra Aug. Mai Protationem. 





89 DE VITE TERMINO. 90 


non sine debita hominis commendatione. Porro et in alio Vaticano codice laudatur &b anonymo auctore 
bi;c quastio sub Germani item, non Photii, nomine. Titulus ergo in illo pervetusto Vaticano codice hic 
est : Τοῦ ἁγιωτάτου καὶ ἀρχιεπισχόπου Κωνσταντίνου πόλεως Γερμανοῦ πρὸς Μαοῖνον ὕπατον χαὶ ἃ κτιγραφέα 
περὶ ὄριυν ζωῆς. Sed illuu est praecipuum et fructuosius, quod hac quasiio in priedicto codice uon poni- 
tenido tractu auctior est. Cessabat enim Photianus codex iu. verbis ἀποθανὼν ὅτι λαλεῖται, ila ut salis 
appereret quiestionen; vel sua carere clausula, vel inconcinnius aridiusve concludi. Nune ecce Germani 
Code iustam lucubtrationi clausulam addit, quae Grace est hujusmodi : ἔτι λαλεῖται, x. τ, à. Vide infra 
col. 10. 


mE UE mA US m 








Ln m I 


ΠΕΡῚ OPOY ZOH. 


DE VITE TERMINO 


(Ang. Mai Vet. Script. Collectio Nov. t. 1, p. 150.) 


«a. Τοῖς μὲν πλείοσι τοῦ ἀνθρωπίνου βίου μετ À 1. Pars hominum major divitias et rei familiaris 


&yóvttov πλοῦτος xal χτημάτων περιουσία, τρυφή τε 
χαὶ δόξης χοσμιχῆς περιφάνεια ἡ πρώτη μαχαριό- 
τῆς νομίζεται" xal ταῦτα οὐ τοῖς βουλομένοις πάν- 
τως πρησγινόμενα, οὐδὲ ἁπλῶς τῶν ἐρώντων πλη- 
θοῦντα τὴν ἔφεσιν, ἄλλοι: δὲ ἄλλως χατὰ διαφόρους 
αἰτίας χαὶ χρόνους συμπίπτοντα, xal αὖθις τούτων 
ἀφιστάμενα, xoi πρὸς ἑτέρους μεταπίπτοντα, ῥεύ- 
ματος δέχην ἐξ ἀντιπνοίας ἀνέμων ἐπὶ τἀναντία με- 
ταδαλλομένου ῥᾳδίως, xai τὸ ταυτὸν ἐν χινέσει xal 
φθορᾶς [φορᾶς ἢ] ὁμοιότητι παντελῶς ἀρνουμένον. 
Καὶ ταύτῃ μὲν ὀφείλοντα κατὰ λόγον εὔθετόν τε χαὶ 
δίχαιον καταφρονεῖσθαι χαὶ διαπτύεσθαι, ὅμως γοῦν 
ἐντεῦθεν παρὰ τοῖς τὸ ἡδὺ μεταδιώχουσι τῶν ai- 
-σθήσεων δυναστεύοντα, χαὶ τὸν βίον ἑαυτοῖς ὑποτάτ- 
τοντα " οἷς δὲ ἡ λογιχὴ χάρις ἐπανθεῖ, xal καθ᾽ ὅν 
γέγουΞ λόγον διαπρέπει dj φύσις τῇ νοερᾷ δυνάμει 
χυδερνωμένη. τούτοις σοφία τὸ σπουδαζόμενον. "Hg 
ἐχ παιδευμάτων ἀγαθῶν μετὰ τὴν τοῦ χρείττονος 
ῥοπὴν ὑπάρχει ἡ σύστασις, πλοῦτον ὄντως ἀχήρατον 
καὶ εἰς ἀεὶ διαμένοντα χαριζομένη τοῖς πρὸς τοῦτο 
τὴν σπουδὴν χεχτημένοις " οὐχ bx τύχης καὶ ταυτο- 
μάτου, ἀλλὰ τῷ πόνῳ τοῦ αἱρουμένου συναγόμενον. 
Σοφία δὲ οὐκ ἣ χομψίαν ῥημάτων προδαλλομένη, 
xal πομφόλυγας διὰ χενῶν λαρνγγισμάτων ἐξερευ- 
τομένη, ἀλλ᾽ ἡ τὸν λόγον εὐλόγως μετερχομένη, ἡ 
10V νοημάτων ὑπηρέτην τοῦτον φέρουσα εὔταχτον. 
xal τῶν ὄντων fj ὄντα ἐστὶ τὸν λόγον ἐπιζητοῦσα " 
καὶ τοῦ ἀληθοῦς οὐ σφαλλομένη τὴν εὕρεσιν" χαὶ 


διασχάπτουσα μὲν τῶν πραγμάτων τὰς φύσεις τῇ (C 


διχέλλῃ τῶν λογισμῶν ὡς τοῖς προφανέσιν ἑνα πο- 
μένειν οὐχ ἀνεχομένη, πρὸς δὲ τὸ βάθος χατιοῦσα 
τῶν τῇ ἐρεύνῃ ὑποχειμένων, ἐχεῖθεν οἷά τινα ψή- 
γματα χρυσίτιδος γῆς τὰς τῶν ὄντων ἀναλέγεται 
θεωρίας. Ἐξ ὧν ἡ περιουσία τῆς ἀληθοῦς συνίστα- 
ται γνώσεως, ζηλωτοὺς ἀποφαίνουσα τοὺ; κεχτημέ- 
νους " καὶ τὸ περιφανὲς αὐτοῖς xai τίμιον, οὐχ ἐπ᾽ 
ὀλίγον, ἀλλ᾽ εἰς πάντα χρόνον χαριζομένη. Ἐντεῦθεν 


copiam et luxum glorieque mundanae pompam 
summ beatitalis loco habet: licet li: res neque 
pro libito prorsus illis accidant, neque cupidorum 
vota satis expleant; sed his vel illis temere pro di- 
versis causis atque temporibus obtingere soleant ; 
rursus ab his avolent, atque ad alios se conferant; 
fluctus instar qui adverso vento in contrarium fa- 
cile vertitur, neque in eodem statu propter motum 
velementemque veluti transitum permanet. Cum 
hzc idcirco, si recte justoque jure agereimus, coa- 
temni ac despui deberent , eadem nihilominus iis, 
qui sensuum delectationem sectantur, imperitant 
aujue in hominum vita dominantur. Quibus vero . 
rationalis gratia efflorescit, ac pro su: originis 
conditione excellit natura iutellectualibus viribus 
gubernata, his, inquam, sapientia in primis cordi 
est, que quidem exsurgit ex optimis disciplinis 
alque ex insila ad rectum propensione. Atque 
eadem recti studiosis opes hercle incorruptibiles 
aternumque duraturas largitur, non fortuna neque 
casu sed labore frugi hominis coacervalas. Porro 
sapientia haud illa est, qux verborum pompam 
praetendit, bullasque vanis vociferationilus eructat, 
sed quz oratione decenter utitur, eamque mentis 
conceptibus subservire commode jubet :qu:e rerum 
causas exquirit, neque veritatem frustra vestigat ; 
qua varias negotiorum naturos raliocinii ligone 
effodit; neque in horum super(icie consistere pa- 
titur, sed ima quastionum viscera rimans, inde 
veluti ramenta aurifera telluris, rerum colligit co- 
gnitiunes : ex quo luculenta veri conflatur notitia, 
que mirabiles facit possessores ejus, faniamque 
illis ac decus non brevi sed omni xvo conciliat. 
Hinc animz exercetur sensus ad tute discernendum 
a pravo honestum. Sapientia eadem rerum quoque 
minime necessariarum suulium nobis suadet, vi- 
delicet ut harum comparatione meliorum illarutu 


91 S. GERMANI PATRIARCH/E CP. n 
stabilitatem demonstret. idcirco in literis quoque 4 τὰ τῆς ψυχῆς γυμνάζεται αἰσθητιχὰ πρὸς διἄσερισιν 


profanis versamur, quarum etsi fabulas ac ἢ- 
gmenta despicimus , venustatem tamen elocutionis 
atque artificium amplectitur, quo mentis cogitata 
evolvunt atque in publicam lucem educunt. Hujus 
vos sapientiz, o eruditissimi homines, cum pro- 
les nobilis germanaque sitis , maternamque imagi- 
nem sermonum polius cbaracteribus quam corpo- 
ris fizura referatis ; ne primariz quidem sapientiz 
illi, nimirum quz de religione tractat, perfunctoria 
opera studere vos ostenditis; sed hujus dogmata 
patrumque veierum traditiones explicari vobis 
accurate poscitis ; caventes scilicet ne Terum veri- 
similium specie abripiamini ; sed quod in his pre- 
cipuum solidumque est ad firmandam veritatis 
consensionem, id sequamini. 


ἀσπάζεοθε. . 

2. Atque hinc vobis consilium exortum est bhor- 
tandi nos, ut de quaestione quadam, quz inter 
ecclesiasticos viros disceptatur loquamur , no- 
stramque hac super re sententiam dicamus. Est 
autem quzstio, utrum credere nos oporteat, ter- 
minos a Deo singulorum vitze esse statutos, quos 
yntra ut cujusque vits finiatur futurum sit. ld eoim 
nobis suadet magni Basilii] doctrina , cujus non- 
nulli etsi effatum probant, sensum tamen hujus 
altius eruere prz quam vulgo apparet nituntur, 
atque interpretationem receptam improbant. Alii 
autem de iis tantummodo qui sua morte obeunt 
hoc patrem sensisse volunt ; ita ut qui ex insidiis 
aut »b aliquam externi casus necessitatem presenti 
vita abeunt, hoc effato minime comprehendantur. 
Quidam denique hanc opinionem prorsus rejiciunt ; 
qui etsi magistrum reverentiz causa minime irri- 


ἀσφαλῆ τοῦ χαλοῦ xal τοῦ χείρονος. Αὕτη xa τοῖς 
οὐχ ἀναγχαίοις ἡμᾶς προσομιλεῖν παρασχενάζει, τὴν 
τῶν χρειττόνων βεδαίωσιν τῇ παραθέσει συνιστῶσα 
τῶν τοιούτων. "Ex τούτου καὶ λόγοις τῶν ἔξωθεν 
συστρεφόμεθα - ὧν τὸ μυθῶδες xal πεπλασμένον 
διαπτύοντες, τὸ τῆς λέξεως εὔστροφον xal τεχνιχὺν 
ἁσπαζόμεθα πρὸς τὴν τῶν νογυμένων ἐξάπλωσιν xal 
φανέρωσιν. Ταύτης ὑμεῖς λογιώτατοι, βλάστημα 5 
τες εὐγενές τε xal γνήσιον, καὶ τὴν πατρῴαν ὁμοίω» 
σιν τοῖς τοῦ λόγου χαραχτῖρσι μᾶλλον f| τοῖς τοῦ 
σώματος μορφώμασιν ἀναφαίνοντες (1), οὐδὲ τὰ περὶ 
τῆς πρώτης cogíac, φημὶ 6b τῆς xav' εὑὐσέδειαν, 
παοέφργω; ὑμῖν μελετᾶσθαι δείχνυτε" ἀλλὰ τῶν 
ταὐτηςδογμάτων xol τῶν πατριχῶν παραδόδεων τὰς 


B ἀχῤιδεῖς ὑπολήψεις ἐπιζητοῦντες, τὰς μὲν πρὸς τὸ 
πιθανὸν ἀποχλίσεις ἐχχλίνετε, τὸ πρὸς συγχατάθεσιν δὲ τῆς ἀληθείας ἐν 


τοῖς τοιούτοις ἀναγχαῖον 


β΄. Ὅθεν προτρέψαι ἡμᾶς ἐξιώσατε περὶ ζητήμι- 
τός τινος tol; ἀπὸ τῆς Ἐχχλησίας ἀμφιδαλλομένουυ 
εἰπεῖν, xal τὰ τῆς οἰχείας ἡμῶν παραστῆσαι γνώ» 
pns (29). Τοῦτο δέ ἔστιν, εἰ πεπεῖσθαι ἡμᾶς χρὴ 
ὄρους ὑπὸ Θεοῦ πεπῆχθαι τῇ; ἑχάστου ζωῇ, xa 
οὗς ἀποτελευτᾶν τὸν βίον ἑχάστῳ συμδήτεται, Τοῦτο 
γὰρ ἡμᾶς ὑποδάλλει νοεῖν ἡ Βασιλείου τοῦ μεγάλον 
διδασκαλία (3), ἔστινος τὸ ὁητὸν χαταδεχόμενοί τι- 
νες, τὴν τούτου διάνοιαν βαθύτερον ὄτιθεν ἢ χατὰ τὸ 
προφανὲς ἐξηγεῖσθαι πειρῶντα!, χαὶ τῆς ὑπονοουμέο 
νης ἐχδοχτς ἀποχρίνουσιν. Ἕτεροι δὲ ἐπὶ μάνων τῶν 
ἰδιοθανατούντων τοῦτο τῷ Πατρὶ νενοῦσθαι ἐθέλου- 
Ow ὡς τῶν xat' ἐπήρειαν f) τινὰ τῶν ἔξωθεν συμ- 
πτωμάτων ἀνάγχην τῆς παρούσης sut, μεθισταμέ- 
νων, τῷ τοιούτῳ λόγῳ ὑποπίπτειν οὐ δυναμένων. 
Εἰσὶ δὲ οἱ xal παντελῶς τὴν τοιαύττν διαγράφονται 
δόξαν, χαὶ χατειρωνεύεσθαι τὴν τοῦ διδα σχάλου αἰδῶ 


NOTE. 


(1) Puta quia vel pallio philosophico vel eccle- 
siastica veste non utebantur. 

(2) Quzstiu hzc de vitai termino communis di- 
citur ei pervulgata eiiam ab auctore quaestionum 
2d Antiochum (Q. 115) qux: magno Athanasio in- 
scribuntur. Anastasius et:am Sinaita. quaest. 89 ar. 
gumentum ijdem versat, et Basilii effaaam  memo- 
rat. Photius autem bunc prolixum tractatum tacite 
sibi vindicavit e Germani 150 fere annis ante se 
patriarche Constantinopolitani scriptis ; quod ego 
plagium ex antiquo codice vaticano cognovi : cum- 
que Photius extremam tractatus ejus partem prz- 


εὐχόμεθα μὲν τὴν σὴν σπουδὴν xol ἐλπίδα μὴ χεχε- 
νω κένην χαρίτων xal γνώσεως δεομένης οὐχ ἀλλα χόθεν 
γνώμονος, ἀπελθεῖν * εἰ δὲ μὴ, βραχντάτης ἕξι δετ- 
θῆναι διορθύσεως. Τὸ μὲν οὖν ἀνενδεῃ τὸν λόγον 
ἐπιζητεῖν, εἰς μηχός ἔστιν ἐχδιάζεσθαι τὴν γραφήν." 
τὸ 6b σύντομον ἀπαιτεῖν, πολλὰ τῶν δεύντων ἐπι- 
τρέπειν ἀπολιπεῖν. Πλὴν ὡς ἂν οἷός τε ὦ πειράτο- 
μαι χατὰ τὴν σὴν ἀξίωσιν τὸν περὶ ὄρου λόγον Ξ0ο- 
ἄγειν. Ad vetera nos certamina vocas, quibus mat 
licet insudaverint, palmasque non inglorias  reixie- 

rint, ii nihilominus (inepte non. loquor) haud inri- 

clam nobis victoriam conspiciendam dederam. Ve- 


termisisset, id a me complementum in secundo Va- D rumtamen a decessoribus nostris sanclis iliis beaus- 


ticanz meze collectionis volumine editum fuit p. 682: 
nunc autem cam voluminis primi editionem repeto, 
tractatum diutius biare non sum passus. Attamen 
l'otius suis quoque, ut reor, verbis rem. hanc de- 
nuo tractavit in amphilochiana 240, quie quia pro- 
pter brevitatem obscurior est, nihilque novi affert, 
a me prztermitütur, ita tamen ut ejus. exordium 
hic in adnotatione deponam. Ἐπὶ παλαιοὺς ἡ μᾶς 
ἀγῶνας χαλεῖς, xal ἐφ᾽ ὧν πολλοὶ χονισάμενοι xal 
τοὺς ἄθλους οὐχ ἀγεννῶς Eve yxÓvzsz τὴν νίχην ἡ μὲν" 
o9 γὰρ ἐρὼ Ext ςτυλότερον, χαθορᾷν οὐ παρέσχον 
ἀνέχητον. Πλὴν ἐκ τῶν προλαδόντων ἡμᾶς ó3:uv 
καὶ μαχαρίων ἀνδρῶν λαδὰς οὐχ ὀλίγας συλλεξάμε- 
vot, χαὶ ἃς ἡ τῇς 0:lal doch. εὐμένεια παρασχεῖν 
ἡμῖν o2x ἀπτξίωσε, ταῦτας igfivgtg συγάφαντες 


que viris argumenta nos. pauca decerpentes, εἰ que 
nobis divine inspirationis benignitas  suppedtiare 
non est. dedignata, cwm. illis. copulentes, . optamss 
ut seduliias spesque tua non sine gratie fruc 
scientiuque, qua aliunde norma uon egeal, disce- 
dat: si minus, certe adhuc. brevissima mihi opus 
est emendatione. Jam qui nulla re cureutem serano- 
nem eziquirit, is prolixe scripturam dilcial : quà au- 
lem. brevis esse laborat, multa quorum τ uio haben- 
da essel omittit. Ceeleroquin ego pro viribus niiar, 
(nis rolis obsequens traciatum de termian πο’ 7 
terius prorchere. 
(3) Infra col. [0]. 











93 


DE VIT,E TERMINO. 94 


οὐκ ἀνέχονται, ἀνεπιχαλύπτως δὲ τὸ μὴ εἴχειν aó- A dent, aperte tamen se huic sententiz: nequaquam 


τοὺς τῇ τοιαύτῃ γνώμῃ ὁμολογοῦσι. Περὶ ὧν ἡμᾶς 
“τλατύτερον ἐχγυμνάσαι τὸν λόγον, χαθὼς ἂν τὰ τῆς 
κατὰ διάνοιαν ἡμῖν δυνάμεως προσῇ, ἡ τῶν σιφω- 
τάτων ὑμῶν ἠνάγχασεν οἰχειότης * μᾶλλον ἡ κῶν ἐλο- 
μένων τῆς ἑχυτοῦ ἀμαθίας ἔλεγχον ἀπολιπεῖν τοῖς 
μετέπειτα, εἴ γε τῆς πατριχῆς μὴ ἐφιχόμεθα μεγα- 
λονοίας, ἧπερ ψιλίας θεσμὸν παραχοῇ χαθυδρίσαι, 
καὶ τὸ μηδ᾽ ὅλως ἑλέσθαι πονεῖν ἐν τοῖς ἀναγκαίοις 
κατεγχαλεῖσθαι, Τὸ μὲν γὰρ ἀσθενὲς ἔσθ᾽ ὅτε χαὶ 
συμπαθεῖται ῥᾷστον, ἡ 6b πανταχοῦ κατακρίνεται. 
Kat τὸ μὲν αὐθαδῶς ἐπιθάλλειν ἑαυτὸν τοῖς ὑπὲρ τὰ 
οἰκεῖα μέτρα λόγοις τε καὶ διδάγμασιν, ἀλαζονείας 
ἀποφέρεται ἔγχλημα" τὸ ὃξ ὑπείχειν χαὶ πείθεσθαι 
τοῖς πρὸς φιλοπονίαν προτρεπομένοις τῆς τῶν ἀλη- 
θῶν ζητήσεως χαὶ χατανοήσεως, ἀξιέπαινόν τε χαὶ 
ἔμμισθον. Ἐπεὶ δὲ ἐν ταῖς τοιαύταις τῶν λόγων 
ξητήσεσιν ὁ διαλογιχὸς χαραχτῆρ᾽ μᾶλλον ὑπάρχει 
κατάλληλος, ὡς; πλειόνως τῷ πυχνῷ. τῶν ἀντι- 
θέσεων λεπτυνομένης τῆς ἐρεύνης τοῦ προχειμέ- 
vou, xai ἡμῖν τὸ τοιοῦτον εἶδος μεταχειριστέον τοῦ 
λόγον, τὸν τοῦ Θεοῦ Λόγον αἰτησαμένοις ἐχχαλύψαι 
ἡμῖν τῆς ἐν τούτοις ἀληθείας τὸ φρόνημα, χαὶ τῷ 
λόγῳ δοῦναι εὑὐὑκρινῇ ποιήσασθαι τούτου τὴν ἀνά- 
πτυξιν. Τὸ μὲν οὖν τῇ πατριχῇ παραδόσει παριστά- 
μενον πρόσωπον, τῷ τοῦ ἄλφα σημειούσθω στοιχείῳ" 
τὸ δὲ τοῖς τῶν ἀντιλεγόντων ἐπιχειρήμασι χρώμε- 
vov, χαὶ τὰς πρὸς τὸ ἀνατρέπειν τῶν λόγων ἀντιθέ- 
σεις προδαλλόμενον, τῇ γραφῇ τοῦ βῆτα χαρα- 
χτηριζέσθω. 


C 
γ΄. À. Πλείστων ἡμῖν ἡμερῶν διαγέγονε χρόνος 


ἀφ᾽ οὗ τῆς σῆς, ὦ φῦος, οὐχ ἐτύχομεν ὁμιλίας * ὡς εἰς 
ἀπορίαν ἡμῖν τὰ τῆς διανοίας χωρεῖν, τίς ἄρα τῆς 
τοιαύτης ἀπολείψεως ἡ αἰτία λογιζομένοις. Καὶ νῦν 
δέ σε ὁρῶντες τὴν τοῦ προσώπου συνήθη χατάστασιν 
ἐχδεδηχότα xal πρὸς: τὸ χατηφὲς συννενευχότα, 
ἀγωνίαν οὐ μιχρὰν εἰσδεδένγμεθα, μὴ τι ἄρα τῶν 
δυσχερεστέρων bv τοιαύτῃ σε δείχνυσι διαθέσει τοῦ 
ὁρωμένου. 

B. ᾿Αποδημία μὲν ἡμᾶς ἐπί τινα τῶν οὐ πολλῷ 
ἄποθεν ἱερῶν οἴχων εὐχῆς χάριν γενομένη, τῆς σῆς 
ἀπήγαγε συντυχίας" σύμπτωμχ δὲ θανάτου ἀδοχή- 
τως τινὶ τῶν ἐπιτηδείων ἐπιστὰν, τὰ τῆς λύπης ἡμῖν 
ἐνεποίτισε" xai ταύτην, ὡς εἰχὸς, τὴν τοῦ προσώπον 
ἐπιφάνειαν διέθηχεν. 


Α, Οὐ τοῦ δέοντος ἐκτὸς τὰ τῆς ἀχθηδόνος ὑμῖν, 
οὐδὲ εἰκαῖον τὸ λυπηρόν" τίνα δὲ ἄρα χατὰ τὸ προ- 
φανὲς ἡ τοῦ θανάτου ἔφοδος εἴληφε πρόφασιν ; 

B. Κατάῤῥυτος ὕλη τὰ περὶ τὴν φάρυγγα κατα» 
λαδοῦσα αἰφνίδιον xai πνευμάτων σφήνωσιν ὑπομεί- 
vasa πνιγμῷ τὸν ἄνδρα τῷ θανάτῳ ὑπηγάγετο. 

Α. Οὐκ ἀσύνηθες τῇ φύσει τὸ συμπτώμασιν ὑπο» 
χεῖσθαι τοιούτοις, οὐδὲ ξενισμός τις τοῖς οὕτω συμ- 
ὑλίνουσιν ἕπεται. Εἰχὸς γὰρ τὸ ἀπολισθῆσαι τοῦ 
ἄχρον τῆς ἀπαθείας ἐν τῷ τοῦ βίου χατωφερεῖ χυ- 
λινδούμενον, πολλαῖς περιπταίειν παθῶν ἐξοχαῖς τε 
xai ἀντιτυπίαις, μέχρις ἂν εἰς τοὔδαφος τῆς εἰς 
q*» ἀποστροφῆς χαταντέσειεν. 


acquiescere confitentur. Qua super re paulo latius 
nos explicareorationem, pro nostri iugenii viribus, 
vestra, sapientissimi homines , familiaritas nos 
coegit. Quippe qui malumus inscitiam nostram 
objicere posterorum criminationibus , si forte Pa- 
tris profundum sensum minime assecuti erimus, 
quam amicitiz legi injuriosa contumacia resistere, 
aut merito vituperori quod in his magni momeuti 
rebus adlaborare minime voluerimus. Etenim infir- 
mitati promptissime ignoscitur, contumacia usque- 
quaque damnatur. Praterea qui procaciter preter 
proprium modulum sermonibus doctrinisque so 
immiscet, is vanze arrogantia: insimulari solet : qui 
vero morem gerit et obsequitur iis, quorum hor- 
tatu. ad laborem atque ad veritatis vestigationem et 
iutellectum impellitur, is laude dignus ac praemio 
est. Age vero quoniam in hujus argumenti disqui- 
sitionibus dialogi forina magis ijdonca cst, quia 
crebritate contradictionum propositam rem subtilius 
rimamur, nobis quoque genus ejusmodi disputa- 
tionis usurpandum est ; Dei Verbum invocantibus, 
ut veritatis sensum nobis revelet, atque ut liujus 
explanationem verbis perspicuam afferamus. Ergo 
personam, quz Patris (Basilii) traditionem tuetur, 
littera A significabimus : alteram vero, quz contradi- 
centium argumentis ulilur, quique contrariam 
orationem refutandi gratia recitat, littera B deno- 
tabimus. 


9. A. Permultorum dierum elapsum est inter- 
vallum ex quo tuis caremus, mi bone, colloquiis : 
quare jam nobis angebatur animus de tante in- 
tercapediuis causa cogitantibus. Nunc cum te vide- 
mus consueto vultus habitu immutato aique ad 
tristitiam inflexo, non modico metu quatimur, ne 
quid forte praeler morem molestius lac te facie 
esse coegerit. 


B. Peregrinatio quedam supplicandi causa ad 
sacram zdem haud longe dissitam suscepta, a tua 
nos consuetudine abstraxit: mortis autem casus 
uni e familiaribus inopinato ingruens, mocrorem 
nobis creavit, qui hunc vultus, ut par erat, statum 


D effecit. 


h. Non est absurda doloris vestri causa, neque 
vanus luctus. Sed, oro, quaenam homini occasio 
mortis fuisse videtur? 

B. Caiarrhus occupato gutture , subitoque 
obstructis spiritibus, suffocatum bominem ene- 
cavit. 

À. Non est naturz insolitum ut his casibus sit 
obnoxia, neque imagnopere in his eventibus miran- 
dum est. Est enim consentaneum uta valetudinis 
apice defluat, qui in bac vite declivitate versatur, 
atque in multa incurrat incomniodorum offer:di: 
cula et. adversitates, donec in planum, id est in 
sibi lomogeneam terrenam naturam recidat. 


εκ À v «-ἃ « eutilb- .-*a & w 8. 


95 S. GERMANI PATRIARCHA CP: 96 
D. Ergo fortuitum liac cognoscitur, non provi- A B. Οὐκοῦν τυχηρὰ xal ob xasà προνοΐαις xvu6ép- 


dentia gubernatum, quidquid corporibus molestia- 
rum aliis aliter accidit; ex quo demum inter ho- 
Rines mortis ipsius necessitas sequitur, 


A. Quonam pacto id ais ? 

B. Quia videlicet non una causa sed mult ae 
varim corporeorum morborum mortem videntur 
hominibus creare; partim diversa temperie corpo- 
rum ; partim diete genere, quod a conditione nu- 
viti corporis alienum sit, partim idonez vel cau- 
tele defectu vel medelz, sive cum illa negligitur, 
sive cuin hzc desideratur : alii enim ob egestatem 
inedico carent ; alii in conservanda valetudine $0» 
cordiores sunt : quare morbos contingere necesse 
est, ex quibus mors consequitur. 


A. Ergo sequelam morborum mortem esse eon- 
cedis ? 

D. Mzxime. 

Δ. A. Atqui opus esset, te judice , quemlibet 
nonnisi morbo affectum mori. Sed tamen nonnullos 
cernimus, etsi rarius, sine ullo morbo in mortem 
incidere: alios autem maximis infirmitatibus diu 
conflictatos, ita ut a medicis quoque conclamaren- 
tur, nihilominus superata vi morbi, diutissime 
postea vixisse. Quotnam porro tibi ostenderim vel 
divites: vel etiam principes, qui exquisitissimam 


ynaw tà ἄλλοις ἄλλως συμπίπτοντα τῶν κπτὰ τὸ 
σῶμα ἀνιαρῶν ἐντεῦθεν συνάγεται" ἐξ ὧν ἀναγ- 
xalog xai τὰ τῆς τελευτῆς τοῖς ἀνθρώποες ἔτιαχο» 
λουθεΐ, 

A. Πῶς τοῦτο φής ; 

B. "Utt οὐ jig τινος αἰτίας ix σωμισεπισεων ἀβ- 
ῥωστημάτων φαινομένης ἐπάγειν τοῖς ἄνθ ρώποι; 
πὸν θάνατον, ἀλλὰ πολλῶν xal ποιχλων. Ἔουτο μὲ" 
χατὰ τὴν διάφορον χρᾶσιν τῶν σωμάτων * τοῦτο δὲ 
xai παρὰ τὸ τῆς διαίτης ἡμαρτημένον ὡς τρὸς τὴν 
τοῦ τρεφομένου σώματος ἰδιότητα “ ἔπειτοαι καὶ χατ᾽ 
ἔλλειψιν ἀολλάχις τῆ: προσηχούσης ἐπιμελεξας χαὶ 
θεραπείας, ἢ καταφρονουμένης, ἢ μὴ εὐπηρου μένης 
(οἱ μὲν γὰρ ἐκ πενίας ἐν ἀπορίᾳ τοῦ θεραττεύοντο; 
χίνονται, οἱ δὲ ἀμελέστερον περὶ τὰ συντηρητιχὰ 
jc εὐεξίας διάχεινται), ἀνάγχη νόσους ἐπισυμόαί- 
vetv, ἐξ ὧν ὁ θάνατος. | 

Δ. Τῶν νόσων τοίνυν ἐπαχολούθημα δίδως τὸν 02- 
νᾶτον; 

Β. Καὶ λίαν. 

δ. A. Οὐχοῦν ἀνάγχη χατὰ σὲ, πάντα τὸν νὸ- 
σοῦντα ἁπλῶς τελευτᾷν τὸν βίον. Nuv δὲ ὁρῶμεν τινᾶς 
μὲν καὶ σπανιάχις, ὅμως xai δίχα τοῦ νοσεῖν τῷ 
θανάτῳ ὑπαγομένους " τινὰς δὲ xal μεγίστοις vc 
σήμασι καὶ ἐπὶ πολὺ προσομιλήσαντας, ὡς καὶ παρὰ 
τῶν ἰατρευόντων ἀπεγνῶσθαι αὑτοῖς τὰ τῆς UYt/2;. 
ἀνενεγχόντας τῆς ἀῤῥωστίας ἐπὶ μήχιστον ἔσθ᾽ ὅτε 
τὴν ζωὴν παρατεῖναι, Πόσους δ᾽ ἄν δοι ἐπιδείξαιμ: 


medicorum optimorum curam in morbis nacti, ta- C τῶν πλουσίων ὁμοῦ xai τῶν ἐν ἀρχαῖς δυναστείαν 


"en mortem non vitaverunt ? Contra vero pauperes 
ac mendici omni ope destituti , morbis correptu 
gravissimis, nullo medicinz officio adjuti , neque 
ciborum solatiis abundantes, incolumitatem recu- 
peraverunt, salis cito zgritudine pulsa. Quare nec 
auimsea corpore separatio morbis omuino aut 
praicipue tribuenda est: neque rursus vitz? conser- 
valio medicis curationibus aliive corporis cultui 
imputanda ; sed utrumque id potestati ejus atque 
arbitrio, qui principio abimam cum corpore copu- 
lavit, prout arcanorum ejus judiciorum sapientia 
decreverit. Etenim valetudinem corporisque lirmi- 
jatem vel preseutem retinere vel abseutem revo- 
care, id, inquam, arti medicze baud absurde concedi 


ἐχόντων, πλείστης piv ὅσης ἐντεῦθεν ἐπιμελείας 
ἰατρῶν καὶ τῶν ἀρίστων ἐν ταῖς νόσοις αὐτῶν τε’ 
τυχηχότας, οὐδέν τι μᾶλλον τὸ τεθνάναι διαφυγόν- 
κας; Καὶ ἔμπαλιν πένητας xal πτωχοὺς πάντοθεν 
ἠπορημένους, νόσοις μὲν βαρυτάταις περιπεπτωχέ- 
vat, ἐπιμελείας δὲ ἰατρικῆς οὐ μετασχόντας, οὐδὲ 
τὴν διὰ τῶν τροφῶν παραμυθίαν ηὐπορηχότας, 
πλὴν γε ὅτι πρὸς ὑγείαν ἀναδραμόντας, xal τὰ τῆς 
χαχώσεως οὐ χρονίως ἀποθαλόντας ; Ὥστε μήτε τοῖς 
νοσήμασιν ἁπλῶς καὶ χατὰ πρώτην τάξιν ἀνατιθέ- 
ναι ἡμᾶς τὴν τῆς ψυχῆς διάζευξιν ἐκ τοῦ σώματος, 
μὴτε τὰ τῆς ζωῆς ἰατριχαῖς θεραπείαις καὶ ταῖς 
ἄλλαις σωματικαῖς τημελείαις λογίζεσθαι, ἀλλ᾽ ἐχάτε- 
pov τῇ τοῦ κατ᾽ ἀρχὰς συνδήσαντος βουλή aet. xal Ho» 


potest ; nisi forte naturale impedimentum obstet. p σίᾳ, χαθὼς ἂν ἡ τῶν ἀκατανοήτων αὐτοῦ χριμέτω" 


Est enim solemne medicorum effatum : contra na- 
turam vanum esse niti. Sed tamen vitam homini- 
bus dinetiri, ejus est unius de quo prophela ait: 
« Faciens terram et hominem in ea; dans alitum 
populo qui est in ea, spiritum calcantibus eam ἡ. » 
Post id consequenter subdit David, ab eodem qui 


dedit, pro sua potestate subductionem lieri: « Au- 


feres spiritum eoruin, et deficient, et in pulverem 
suum revertentur. *. » Deinde memoratur etiam 
diruti 2di(ieii instauratio atqucexcitatio: « Emittes 
spiritum tuum, et creabuntur, et renovabis faciem 
terree *. ὃ Insuper nobis necessario. animadverten- 


* la. xiu, ὅ. ? Psal. ci, 329. * ibid. 50. 


πρυτανεύοι σοφία. ὝὙγείαν μὲν γὰρ καὶ ouj25 

εὐρωστίαν ἣ οὖσαν συντηρῆσαι ἢ ἀπελθοῦθιν 2 

χαλάσασθαι τῇ ἰατρικῇ τις ἐπιστήμῃ δοίη ἂν οὖν 
ἀπειχότως, ὅτε μὴ φνυσιχῆς ἀντιπαθείας ἐμπτόδιω 
προσῇ. Ἔστι γὰρ ἀχούειν τῶν ἰατρευόντων συνεχί" 
στατα λεγόντων " φύσεως ἀντιπραττούσης, πάντ 
κενά " ζωὴν δὲ ἀνθρώποις ἐπιμετρῆσαι, μόνου ἐχείνιν 
ἐστὶ περὶ οὗ φησιν ὁ Προφήτης, « Ποιῶν γῆν xai $v- 
θρωπον ἐπ’ αὑτῆς " καὶ διδοὺς πνοὴν τῷ λαῷ τῷ 09 
αὐτῆς, χαὶ πνεῦμα τοῖς παροῦσιν αὐτὴν. » Ὧτινι ἀχο- 
λούθως παρὰ τοῦ Δαδὶδ ἀνατέϑειται xal ἡ τοῦ δο- 
θέντος χατ᾿ ἐξευτίαν ἀφαίρεσις " « ᾿λντανε)εῖς yàp. 














Q7 DE VITE. TERMINO. . ÓR 


φησὶ, τὸ πνεῦμα αὐπῶν xal ἐχλείψουσ', xa εἰς τὸν A dum est, morbos s»pe a Deo infligi haud plane ob. 
χοῦν αὑτῶν ἐπιστρέψουσι. » Μεθ᾿ fjv xal fj τῆς χατα- causas corpori insitas, scd quia vel peccatoribus 
λυθείσης τοῦ σκήνους olxíac ἀνοιχοδομὴ καὶ ἀνόρθω- — irascitur (sicuti As Jude regi qui senex pedibus 
σις" « Ἐξαποστελεῖς γὰρ, φησὶ, τὸ πνεῦμά cou χαὶ — laboravit; isque dicilur iram Domini commovisse, 
κτισθήσονται" xal ἀναχαινιεῖς τὸ πρόσωπον «f; quia non hunc sed medicos imploraverit, ut in 
γῆς. » Kal τοῦτο δὲ ἡμεῖς παρασημαντέον ἐξ àv- — sacris LiUeris fertur *): vel quia futuri zvi salu- 
ayxaícu, ὅτι νόσοι πολλάκις ἐπάγονται καὶ παρὰ (em presente molestia nobis conciliat ; ideoque 
Θεοῦ, xal οὐ πάντως κατ᾽ αἰτίας σωματιχάς" ἢ  noxarum purgat reatum : sicuti. Corinthiis aiebat 
ἐπιτιμῶντος τοῖς πταίουσιν (ὡς τῷ ᾿Ασᾷ τῷ βασιλεῖ — Apostolus : « Idcireo inter vos multi dehiles ct 
πῆς Ἰούδα àv γήοᾳ παθόντι τῶν ποδῶν thv ἀσθέ-ὀ infirmi sunt el dormiunt complures. Nam si nosmet- 
νειαν ὅτε xal παροξῦναι λέγεται τὸν Κύριον ὡς ph. ipsi judicaremus, haud profecto judicaremur : 
ζητήσας αὐτὺν, ἀλλὰ ζητήσας τοὺς ἰατροὺς, ὡς Yé-  judicati autem a Domino corripimur , ne cum 
Ὑραπται)" f| οἰχονομοῦντος τὴν ἐν τῷ μέλλοντι Go inundo damnemur *. » Ergo caleros sane casus 
τηρίαν διὰ τῆς ἐν τῷ παρόντι καχοπαθείας, xai- varios atque multiplices a diversis causis rationi- 
λύοντος ἐντεῦθεν τὴν τῶν ἁμαρτημάτων ivoytv* busque contingere nobis putemus; mortem autem 
καθὼς ἔφη Κορινθίοις ὁ ᾿Απόστολος. « Διὰ τοῦτο ἐν D adduci hominibus haud aliter credamus, nisi cum, 
ὑμῖν πολλοῖ ἀσθενεῖς, καὶ ἄῤῥωστοι xai xotp4ovz2t — qt sapientissimus Basilius ait, vite termini expleti 
ἱκανοί."» El γὰρ ἑαυτοὺς ἐκρίνομεν, οὐκ ἂν ἐκρινό- fuerint, quos initio justum Dei judiciuin cuique sta- 
μεθα - χρινόμενον δὲ ὑπὸ Κυρίου παιδενόμεθα, ἵνα μἢ (μι . multo longe singulorum utilitates prospi- 
σὺν τῷ χόσμῳ xazaxpi pv. » Οὐχοῦν τὰ μὲν ἄλλα — cientia. 
ποιχίλως τε χαὶ πολυτρόπω; χατὰ διαφόρους αἰτίας καὶ λόγους συμπίπτειν ἡμῖν λογιζόμεθα. Θάνατον δὲ 
ἀνθρώποις ἐπάγεσθαι μὴ ἄλλως ἡμῖν νομιστέον ἢ χατὰ τὸν «τοῦ μεγάλου Βασιλείου λόγον τοῦ σοφω- 
tátou, τῶν ὅρων τῆς ζωῇς πληρωθέντων, οὖς ἐξ ἀρχῆς περὶ ἕκαστον fj διχαία τοῦ Θεοὺ χρίσ:ς ἔπηξε, 
πόῤῥωθεν τὸ περὶ ἔχαστον ἡμῶν συμφέρον προσχοπουμένου. 

ε΄. B. Ταντησὶ τῆς νῦν παρενηνεγμένης ῥήσεως 5. B. De preedieta Basilii sententia multus apud 
τοῦ μεγάλου Βασιλείου, πολὺς μὲν ὁ λόγος παρὰ τοῖς — permultos sermo est, quorum alii insiar legis dis- 
πλείοσιν * ὧν οἱ μὲν ὡς νόμον ἀπαράθατον τὸ tlpr- — tricize habent, alii. variis contradictionibus assen- 
μένον κατέχουτιν" ol 6t ποιχίλαις ἀντιθέσεσι τὰς — sum huic opinioni labefactare student. Meum vero 
πρὺς τοῦτο συγχαταθέσεις δ'ασαλεύειν πειρῶνται. |, ad hos postremos judicium meutis devolvitur. 
Ἐμοὶ δὲ πρὸς τοὺς δευτέρους μᾶλλον ῥέπει τὰ τῆς 
χρίσεως. 

A. "Αξον μὲν προθέσθαι ἅς τινας φὴς ἀντιθέσεις 
προάγεσθαι παρὰ τῶν ταῖς πατριχαῖς μὴ ὑποχλινομέ- 
νων cuvat;. Ἐγὼ δὲ τῶν οὕτως ἐχόντων, πρώτιστον 
τοῦτο τίθεμαι χατηγόρημα, τὸ μὴ πείθεσθαι αὐτοὺς 
“οἷς ἡγουμένοις ἡμῶν καὶ ὑπείχειν αὐτοῖς, fj φησιν 
ὁ θεῖο: ᾿Απόστολος (4) * καὶ τούτοις, οἷς δὴ μάλιστα 
διὰ βίου καθαρότητα xat δογμάτων ἀχρίδειάν ἡ χαθ- 
ολικὴ 'Εχχλησία ἀποστολικὸν ἀπονέμει τὸ σέδας " xal 
xat' ἐξχίρετον touto δὴ τῷ μεγάλῳ xal ὄντως τ 
θεῖα σοφῷ οὗτινος οἱ μιχροί τινες ἐπαινέται οὐδὲ 


Α. Opere pretium erit proferre in medium quas 
habere dicis contradictiones eorum, qui Patris no- 
stri vocibus non obaudiunt.« Ego interim adversus 
hujusmodi homines hanc potissimam querelain . 
commoveo, quod hi ducibus nostris non obsequun- 
tur neque obediunt δ.» Cum hos tamen pracipue 
propter vite puritatem et dogmatum jus exactum 
catholica Ecclesia haud secus quai apostolos ve- 
meretur; atque hunc apprime magnum vereque 
rerum divinarum scientem ; cujus neque exigui 
ἐπὶ μικροῖς τισι τοῦτον θαυμάζοντες, ἀλλὰ Γρηγό-  laudatores sunt, neque ob res exiguas hunc acmi- 
ρος μὲν ὁ Θεολόγος xal ὁ πολὺς ᾿Αθανάσιο; τῆς εὖς — rantes : sed tlieologus Gregorius et magnus Atlia- 
σεδείας ol στύλοι xal τῆς Τριάδος ὑπέρμαχοι, οἱ p nasius, religionis columina, propugnacula Triniia- 
«τοὺς ἐπαίνους συνείροντες (5)" σοφίας δὲ γνῶσις — tis, qui sententiam ejus commendant. Porro ex- 
τελεωτάτη τῶν ἐγχωμίων f; ἀφορμὴ xal ἡ πλοχὴ τῶν — quisitae sapientie argumentum est, laudum conge- 
στεφάνων (6). ^ ries et corollarum textus. 


B. 'D; ἔοιχεν ἡ Πυθαγόρειος ἡμᾶς ἀνάγχη τὰ vov 
κεριστοιχίζεται, ἐπὶ τὸ αὐτὸς ἔφη ἐν ταῖς τῶν ἐπι- 
λύσεων ἀπορίαις χαταφεύγειν ἡμᾶς βιαζομένη. El 


D. Ut video, nunc Pythagorica nos circumstat 
necessitas, qua cogimur in dubiorum solutionibus 
ad illud confugere : Ipse dizit. Atqui si dogma am-. 


* Ἢ Paral. xvi, 419. * E Cor. λυ, 50. * Ποῦ. xut, 17. 
NOTAE. 





(4) Hzec et illa, quz sequitur, Patrum atque ec- 
clesiasticze traditionis commendatio, catholicie. me- 
todo apprime favet, contra heterodoxorum solu- 
liorem judicii libertatem, qua fidei fundamenta 
paulatim subruit, 

(δ᾽ Gregorii Theologi laudes innumerz Uasilio 
dicte notissimss sunt. Athanasium quoque DBasihi 


pradicatorem. videmus — in epistolis ad Joannem 
et Palladium atque Antiochum ed. Manrin.. tom. 
Il, p. 956, 957. Ne quiu dicam de loco alio epistolas 
secumdze ad Castorem, quam Athanasio imperite 
supuiositam scimus. 

(0) Puoctica. sententia elegans et notabilis 1 


tat 


DE VIT TERMINO. 


102 


Θεοῖ, τὸ εἰς γῆν ἀναλύειν αὑτὸν ἐξ ἧς ἐλέφθη, ἕνα A hic scilicet in eum, de quo sumptus esi, pulverem 


ὥρον δοθῆναι χατὰ παντὸς ὑπαγορεύει τοῦ γένους, 
καὶ οὗ πολλοὺς ἐχ τοῦ πεοὶ ἔχαστον θεωρουμένους. 
Ἢ δὲ τοῦ διδασχάλου φωνὴ οὐ μόνον περὶ ἔχαστον 
ζωῇ: ὄρους ἔφη πεπῆχθαι, ἀλλὰ καὶ τὸ περὶ ἔχαστον 
ἀυμφέρον Ex τούτου προσχοπεῖσθαι ἐδίδαξε. Δῆλον δὲ 
ὡς ἡ μὲν ἐκ τῆς πρώτης χαταδίχης ἐπαγωγὴ μία 
χαὶ ἡ αὐτὴ ἐπὶ πάντων ἀνθρώπων ἐστίν, Ὁμοίως γὰρ 
“τάντες εἰς γῆν ἀποστρεφόμεθα, εἰ χαὶ οἱ τρόποι τοῦ 
θανάτου διάφοροι. Τὸ δὲ ἄλλον ἄλλου θᾶττον ἣ βραδύ- 
τερον ἀποβδιῶναι, τὴν πρὸς τὸ συμφέρον ἡμῖν τοῦτο 
οἰχονομηοῦσαν τοῦ Θεοῦ πρόνοιαν δείχνυσι τῷ μὲν 
πρὸς τὸ μετανοίᾳ τὰ φθάσαντα διορθώσασθαι σφάλ- 
pata, πλείονα ἑπιμετροῦντος ζωήν τὸν δὲ πρὸς τὸ 
μὴ ἐμπαγῆναι εἰς ὕλην τοῦ τῆς ἁμαρτίας βιθοῦ, τά- 
χίον προαρπάζοντος. Μᾶλλον δὲ χατὰ τὴν ἄῤῥητον 
τῆς σοφίας αὐτοῦ καὶ τῆς ἀγαθότητος ἄδυσσο», ἧτινι 
μηὸδξ ἀγγελιχὸν ὅλως προσδλέψαι νοῦν δυνατὸν, τὰ 
ποιαῦτα οἰχονομοῦντος, καὶ τῇ οἰχείᾳ προγνωστιχῇ 
δυνάμει προθεωροῦντος τὰς ἐχδάσεις τῶν ἐσομένων, 
χαὶ καταλλήλως τούτοις τῇ διχαίᾳ ἑαυτοῦ χρίσει τὰ 
τέλη «οὐτων προορίζοντος. Καὶ ἵνα μὴ τις ἡμᾶς 
παραστοχάζεσθχι τῆς πατριχὺς ἐννοίας νομίσειεν, 
αὐτὸν Βασίλειον τὸν σοφώτατον δεξώμεθα τῶν οἱ- 
χείων λόγων ἐξηγητὴν ἐν τῷ περὶ εὐχαριστίας δευ- 
πέρῳ λόγῳ (10) λέγοντα οὑτωσί" « Ἑννόησον γὰρ 
ὅτι ὁ πλάσας ἡμᾶς καὶ ψυχώσας Θεὸς, ἰδίαν ἔδωχεν 
ἑκάστῃ Ψυχῇ τὴν τοῦ βίου διαγωγὴν, xax ἄλλοις ἄλ- 
λους ὄρους ἕπηξε τῆς ἐξόδου * τὸν μὲν γὰρ ἐπὶ πλείω 
παραμεῖναι τὴ παρουσίᾳ τῆς σαρχὸς ᾧκχονόμησε * τὸν 
δὲ θᾶττον ἀπολυθῆναι τῶν δεσμῶν τοῦ σώματος δι- 
ετάξατο, κατὰ τοὺς ἀῤῥήτους τῆς σοφίας αὐτοῦ xal 
«ἧς δικαιοσύνης λόγους. "Ὥσπερ οὖν οἱ ταῖς eipxzalg 
ἐμπέπτοντες, οἱ μὲν ἐπὶ πλείονα χρόνον τῇ χαχώσει 
τῶν δεσμωτιχῶν ἐναποχλείονται, οἱ ὃξ ταχυτέραν 
εὑρίσχουσι τῆς χαχοπαθείας ἀπαλλαγὴν, οὕτω xal αἱ 
ψυχαὶ, αἱ μὲν ἐπὶ πολὺ προχατέχονται τῇ ζωῇ ταύ- 
τῇ, αἱ δὲ ἐπ᾽ ἔλαττον, χατὰ τὴν ἀναλογίαν τῆς ἀξίας 
ἐχάστου " σοφῶς xal βαθέως, xat ὡς οὐχ ἂν ἐφίχητο 
«os ἡμᾶς προθλεπομένου (11). » 

C. B. Οὐχοῦν xal τῶν ἀλόγων χατὰ σὲ ὄρους 
ἐροῦμεν τῆς ζωῆς. 

À. Πῶς τοῦτο qc; 


resolvatur, unum gencri hominur: uriverso con- 
stitutum esse terminum monet, ron plures qui 
ex singulorum exitu cognoscantur. At vero docto- ^ 
ris vox non solum singulorum vitze prastitutos 
limites ait, verum etiam quid cuique homini utile 
sit, hac ipsa re prospectum antea docet. Constat 
autem prima damnationis sententiam, unam eam- 
demque contra omnes homines esse. /Eque enim 
cuncti in pulverein revertimur, etsi genera mortis 
differunt. Quod vero alius alio citius moritur, id 
sollicitam utilitatum nostrarum providentiam Dei 
demonstrat : qui alii ob emendanda prioris tem- 
poris errata diuturniorem dimetitur vitam ; alium, 
ne in cenosum peccatorum baratheum demerga- 


B iur, citius abripit. Et quidem sic agit pro sua 


ineffabili sapientiz: bonitatisque altitudine '* ( in 
quam ne angelice quidem menti introspicere 
licet), suaque futuri przescia vi, qua rerum exitum 
prospicit, atque his congruenter, justo suo ju- 
dicio, fines przstitnit. Acne quis forte nos a patris 
sensu aberrare pulet, sapientissimum ipsum Basi- 
lium sententiz su: narratorem audiamus in se- 
cunda de gratiis agendis oratione : « Fac animo 
tuo reputes, a factore nostro atque animatore Deo, 
proprium cuique anim: attributum esse vitze cur- 
riculum, atque aliis alios excedendi vita limites 
posuisse: et hunc diutius superesse in carne de- 
crevit; illum celerius solvi vinculis corporis sta- 


ο υἱὲ; secundum arcauas sapienti suz justitizeque 


rationes. Sicuti ergo qui in carcerem conjiciuntur, 
partim tempore prolixiore custodum saevitia in- 
cluduntur, partiin ociorem inveniunt poenz depul- 
sionem ; sic eL animze partim diutius in hac vita re- 
tinentur. partim brevius, pro Cujusque merito : 
nostro scilicel Creatore sapienter atque longis- 
sime, el pre omni bumanz menlis acumine, res 
nostras singuluium przvidente. » 


νοῦς ἀνθρώπων, τὰ περὶ ἕκαστον ἡμῶν τοῦ xvlaav- 


7. D. Ergo etiam brutis, te judice, vit:e termi- 
: nos definitos dicemus? 
À. Quid ita? 


B. Ὅτι τοι γέγραπται, ὡς ὁ θάνατος τούτου, o0- D — D. Quia scriptum est : Sicul mors hujus, ita et 


του; xal ὁ θάνατος τούτου, καὶ πνεῦμα ἕν τοῖς πᾶσι. 
Καὶ τί περιέσσευσεν ὁ ἄνθρωπος παρὰ τὸ χεῆνος ; 
οὐδέν * ὅτι τὰ πάντα πορεύεται εἰς τόπον ἕνα. Τὰ 
πάντα ἐγένετο Ex τοῦ χοὺς, xaX τὰ πάντα ἐπιστρέφει 
εἰς τὸν χοῦν. 

Α. Οὕτω μὲν γέγραπται ταῦτα ^ οὐχ οὕτω δὲ ἔχει 
κατὰ τὴν ἔννοιαν ὥσπερ ὁπείληφας σύ. 'H γὰρ τῶν 
ἑξῆς ἐπαγωγὴ, ἣν αὐτὸς παρεχράτησας, τὴν ἀληθῇ 
τῶν γεγραμμένων ἐμφαίνει διάνοιαν. Τῇδε γὰρ ἔχει" 


'* Ποιῃη. xi, δὅ. '* Eccle. i17, 20. 


mors illius; unusque omnibus spiritus, Et quid 
homo przstat bellue? nihil. Etenim omnia eum- 
dem in locum abeunt. Omnia de pulvere orta sunt, 
atque omnia in pulverem revertuntur !?. 


À. Hzc quidem ita sunt scripta : neque tamen 
eorum est, quem tu putas, seusus. Nam quz ibi 
sequuntur, quaque tu reticuisti, veram Scripturae 
sententiam produnt. Sunt autem hac : Εἰ quis 


NOTA. 


(10) Nempe in sermone qui vulgo inscribitur De 
mariyre Jxlitta, cap. 5. 


(11) Locus idoneus confirmandz sententie de 
pradestinatione post pr&visa meiita. 


, DIA A. 
gent! irn μι dte neriiibes MUTA. 9’ μι ^ 0n 
δ», ne munis 


"il 


jescsne μι τις agr gd ventum 


μι" 6:84, a^? 5153262111 185 0110 Lem PCS Y a 
e! beysnn ique veut j&UuM ft*wendaut s £u δ. Ib 
ἃ pyuice «0116. cd ig nli .44 411. ὁ aln utis. Cori. 


δον" “ἢ 9 ausos tss, diego atibrti Frst)ul Mult DALH 
fat( dec OCYZHE 
bestiis. Mec Σιν 
pice, 6o Cyr LU'S 39907 δε 
sul Es; Ebeee6 λοι 
Bie ὧδ. viu 40" οὐδε κοι ters ola δὼ. ἢ te 
δι eiu t. .: 
"ὍΣ δὲ μὴ bhihb.e u fv 
ww 4, Ἄν de- 


“2., 49)5^ gi te t1. epo 65 νον 
$t yis ἥρω’ sus, 
Mis vijus uj ι}. 


^ viii putt iot 


*" qe, ἴι 4, 


'* y st 


bt. A p? Q3 bun 


Gs, 9n 


Sv, (eutjenrwq τς 


Hi wd sob, }..} 
Àetee »prti.v$ pto tom 


μιμίνε «οἱ, 4 Jr ao 15 nos τῳ G5 7 WILL. 


ΠῚ εἰσι otl, 


βου bom.is, lote αὶ 6 QUU UA iuh bw : ai E 


que iuf ob 65e]. 70$ Hielat £e bruto uw 5, » δό- 
6j QU let (01. ταν) Sv ungui Guo. jUoI- 
à 9vutilof, vl quvtuiy ἀνὲν Ju bre uum SUIDCTO 
geyusidà etont 2 € Quia φιλίαν ecl, μ΄... Ως 
£gun vw joo, “4 cvegtuy Jewenti ini μεν, ficu 
μη tss, Ola eb onset ouv '*, » Li hes νυ υ- 
$t μην δὼ! Ww. prtaustio, Qui auietu propriam 
b^ cib9 ytuiy serripl, 3» »)$ 5SasUt 0f UIM. ἔδνδ BALUID 
judi iu aw nie 1UÍoringt* , Ha ub c cant jeument 
ejitriiuty pul eri, unde tenetal, eer Feducnuvta ; 
8j ritui boucsnis ad Divin teversurum qui ded-rat, 
ique viteun ὁ 8 eriprtteo Mie pnt 21Φ4Φ1 4 bU pio ἐς 
finire n ; quat amisit κ᾽ (ὑεῖ Deique 
ji pgs 1409 »qupbcit, Vete Gregorio Tbcolozo, 
Ἦν e$ 59 bulum τίς de se iulrequenti dici solet 
ju fonptury, δε νι z e Quis ancendet in μίσει Do- 
Muni" o 662 4 Quis est bourio qui vult sitam !" * » 
“4 ; € Quis bor)is prudemaque villicus !*Y ». et si- 
tiia, 


8, B. At eni qui ὅσ] potest ut. singulorum 
μοι Ὁ sin enrios ninos ese credanius, si- 
ajuiden teiinus res per se definita est, qui neque 
sd. yw ntur patitur neque defectum ? quod ex 
449. Dot sd Joburm de fati colligere licet. Ait 
«uim 2 4 Conetival mari. (ues, claustris appositis 
jeneiane ; eique disi : Muc usque pertinges neque 
vltro yroyredieris !*, » Nes autem in Scripturis iu- 
φρήν Qum. incrementa vite 8 Dco bonis liomi- 
pibus fieri, "tum. temporis detractionemn his. qui 
prave sitam insutuunt, Impossibile est igilur, αἱ a 
primcipio Deus singulorum. vite terminos posuit, 
bos ullo modo commoveri, si*e bonorum majore 
jet ite, οὖν improborum Ineviore vita; alio- 
«ui termini jam non essent, 


'  E£eclo 80,7, "5 Eccle 09,18, ** ibi, 10. 
δεῖν! 8-01. 


" Psal. ΤαΎΙ, 


. fg τος x-Twvl lux at XT. .-- 


£ocC.IlIrcuITU τ τῆστ 9 ísLMAQ τ΄ 


" 
i 


τις. yivog TLLDTY LovECA Lyn c £*z - -τι ῖ- 
T—-. φνξι στῆς: τὸν πὸ DunLET τξξυεξν. "cL 
Ane-orTIv$.,: 0 i279. ΣΕΥ: LE YT6 T 
t.22—7u» ix:.vR Í.7 ΠΣ £7 DETRQ 3...2 τ T.. 7e 
sos» zu» Ju ZSTuruTIUC. {τις DODLEW€ s.. RX. l7) 
T» 75:- 2:1 1: 22747222 EvVUD- aic ans. bk 
2.7 (cDirwgza. ix TTlI TLSTUM —-73uX. r6. 
“ποιεῖπον τῶφ Ἐπ «ἘΞ d R72 


pU. Tlp. Ξι ὃς υἱῶν Tus νι τατον. 67: &ir- - 


r1?" 


zi z2z-2-97V 


tT BITWA EX. oL 
32:3 καὶ fv xp. 6ií2ev-3. nn 
$4 ἦν ἐν πἰ τῶν χττνῶν po.p3 Στ ΘΌΥΕΣΙ 4 (ro. 
συνάνττμα, QT7:W, υἱῶν JU. ἀνθ ταυτξ., EX: 
“τα κτίνους bv 327. Ὥς ὁ ἔνατος c9.7..w 
Te; καὶ 6 θέντος τοῦτ. 9 ΒΖ: αὖτ, no ic! 
-πιμὧἷἱν ΟΥΞΆ τὸ καὶ τοι ρυφυςία, Ὃ δὲ ττι ἐὰν 
Ὑνώμτν Tow διζάσκει, 067 o6CeiTwy ἐπτὶ τῆν x26 
ὑγιῶς Φιάχροισιν Tuuiz93i17 ὥστε τὸ μὲν τοῦ στ 5. 
πνεῦμα tiva: εἰς qn δια ὕεσθαι, ἐξ τὸς χεὶ ce 
ἐσττχε" τὸ δξ τοῦ ἀνθρώπου πρὸς τὸν Θεῶν PELcuÉ 
qtty, ὃς ἔζωιχεν αὑτὸ 5, παρ᾿ ἔχυτοῦ ζωῆν ἐνθεὶς Ὁ 
£x τῆς τς ἀτι φϑέντι CUui21:^ ἕντινα ζυχὴν γερὴ 
χαὶ εἰχόνα 6:529 οἷδεν ὁ λότο:; χατὰ zb» Θιούτιν 
Γρηγόριον (121. Καὶ τὰρ τὸ τίς παρὰ τῇ Γρατῖ ὡς 
τὰ πολλὰ ἐπὶ τοῦ σπανίον εἴωθε τάττεσθαι 9; 7 
«Τί; ἀνχρίπεται εἰς τὸ ὄρος τοῦ Kupioo ; » χαί" (T; 
ἐστιν ἄνθρωπος ὃ C60» ζωΐν; » xal- 
4 πιττὸς χαὶ ς ρόνιμος οἰχονόμος  » χαὶ ticspt 
ΦΛΥ ΣΙ2. ] 
$;. B. Πῶς ημᾶς ἔστι δυνατὸν ὄρους τῇς Exà7t 
Gr, ἐννοεῖν ὁπότε πᾶς μὲν ὄρης τὸ BE αὑτοῦ 6p 
μενον ἔχει, μέτε ὑπερδάλγων τὴν αὑτοῦ me prios. 
μὲτε ἐλλείπων πρὺς ταύτην: ὡς; bx τῶν πρὸς τὸ 
Ἰὼδ ix τοῦ Θεοῦ περὶ τῆς θαλάσσης εἰρη μένων E- 
ἐστιν ἐννοεῖν. Λέγει γὰρ, « Ἐθέμην δὲ av 
περιθεὶς χλεῖθρα xai πύλας" εἶπα δὲ αὐτῇ. Mó7 
*oUtou ἐλεύσῃ xal οὐχ ὑπερδήσῃ. » Ἤμεξς δὲ 6: 
σχημεν ταῖς Γραφαῖς xal προσθήχην ζωΐς m: 
δοχίμοις γίνεσθαι ἐκ Θεοῦ, xal χολόδιευειν js 
ἐπακολουθεῖν τοῖς βίον ἡμαρτημένον xatsveni- 
νοις. ᾿Αδύνατον οὖν εἴπερ ἐξ ἀρχῆς ὄρους τῆς bi 
στοῦ ζωῆς ἔπηξε Θεὸς, τούτους χατά τι γοῦν παρ" 
σαλευθῆναι, ἣ ὑπερδιώσει τῶν ἐναρέτων, ἣ Dave 
σει τῶν χατεγνωτμένων, ἐπεὶ οὐκ ἂν ἦσαν 3ροι. 


" Mattb. xxiv, 45. 


£.75.; ὦ :2;^ xa. 72 ἂς: 
τιν. 9 ÍTÀ17ti. τὶς [Í 


2.-Xe 


9; xxxi, 05. » Job 


VARIA, LECTIONES. 


9 God. αὐτῷ, 


NOT. 


(2 Coufer. Dillii editione, tom. l, orat. 


12, p. 98t. 








105 


DK VIT.E TERMINO. 


103 


Α. Καὶ ποῦ σοι τῶν Γραφῶν τὰ τοιαῦτα πάρατε- A — À. Fare age in quibusnam Scripture locis hzc. 


ch entat; 

B. Πρόδηλον ὡς Ἑζεκίας μὲν δι᾽ εὐσέθειαν, ἑτῶν 
“πεντεκαίδεκα προσθήχην ζωῆς ἐχομίσατο, « ΓΑνδρες 
δὲ αἱμάτων χαὶ δολιότητος οὐ μὴ ἡμισεύσωσι τὰς 
μέρας αὐτῶν, » βοᾷ Δαδίδ, Καὶ 6 Σολομῶν" 
« "Axoue, υἱὲ, ἐμοὺς λόγους, φησὶ, xai προστεθήσε- 
ταὶ σοι ἔτη ζωῆς. » Καὶ πάλιν" « ᾿Αποτρέπων τὰς 
πρὸς τὴν χαχίαν ὁδοὺς, μὴ γίνου σχληρὸς, φησὶ, 
xai μὴ ἀσεδήσῃς πολὺ, ἵνα μὴ ἀποθάνῃς ἐν οὐ 
καιρῷ σου. » Καὶ πάλιν’ « ᾿Αφαιροῦνται δὲ ἄωροι 
Ψυχαὶ παρανόμων. » Καὶ τούτων πλείονα ἐν ταῖς 
Γραφαῖς εὑρισχόμενα. Εἰ οὖν ὕφεσιν xal ἐπίτασιν 

πρὸς τὸ τῆς πολ'τείας διάφορον λαμδάνει τὰ τῆς ζωῆς, 
οὐδαμῶς ὅροι ταύτης τοῖς ἀνθρώποις πεπήγασι. Τὸ 


deprehendisti ὃ 

B. Constat Ezechix pietatis ergo, quindecim 
annis vitam fuisse prorogatam *t. « Viri autem 
sanguinum et fallacie non atingent statis sue 
diinidium , » inquit David 3. Tum Salomon : 
e Audi, flli, sermones meos, inquit, ut tibi au- 
geantur vite anui *. » Et rursus : « Ne deflectas 
ad vias pravas, neque contumax fias, neque ma- 
gnopere pecces, ne tempore nou (uo moriaris **. » 
Praeterea : « Abripiuntur intempestiva anima im- 
piorum **. » Plura ejusmodi-in sacris Litteris sunt. 
Si ergo imminulionem et incrementum pro diverso 
morum genere vita humana recipit, nequaquam 
huic fines przfixi fuerunt. Nam quod fisuim est, 


Yàp πάγιον ἀμετακίνητον διαμένειν ἀνάγκη" ἐπεὶ D id immobile maneat necesse est : alioqui quomodo 


“ὡς ἂν εἴη πάγιον ; 

θ΄. A. Τὰ πρὸς ἐποχὴν τῆς ἁμαρτίας f) προτροπὴν 
ἀρετῆς ἐν ταὶς θείαις εἰρημένα Γραφαῖς ἀναγγαίως 
ἡμῖν προσάγονται ὑπὸ Θεοῦ * « ἵνα πᾶν στόμα 
φραγῇ, » ὡς ὁ μακάριος Παῦλος βοᾷ, « καὶ ὑπόδιγος 
γένηται πᾶ; ὁ χόσμος τῷ Θεῷ "» xat οὐχ ὡς ἀγνο- 
οὔντος αὐτοῦ τὸ ἐσόμενον, χατὰ τὸν μέγαν Γρηγό- 
ριον, ἀλλὰ νομοθετοῦντος - τὸ αὐτεξούσιον (L2), τὰ 
τοιαῦτα δίδοται νουθετή μάτα. Αὐτὸς γὰρ εἰδὼς τὰ 
πάντα πρὶν γενέσεως αὑτῶν, ἐξ ἀπείρου καὶ οὐ προσ- 
φάτως, οὐδὲ ἐχ τεχμηρίων στοχαζόμενος τὸ ἐσό- 
μένον, ἀλλὰ δυνάμει θεοπρεπεῖ καὶ ἀῤῥήτῳ τῇ τῶν 
γενησομένων ἐπιδάλλων ἐχδάσει" χαὶ ὑπ᾽ ὄψιν ὡς 
εἰπεῖν τὰ μέλλοντα προορώμενος, προσφόρως τοῖς 
προεωραμένοις αὐτῷ καὶ τὰ τῆς ἑαυτοῦ χρίσεως ἐπ᾽ 
αὐτοῖς προορίζει (14). “Ανθρωποι μὲν γὰρ μετὰ τὰς 
κῶν πραγμάτων ἐκθάσεις, τὰς χαταλλέλους χρίσεις 
ἐπάγουσι. Θεῷ 65 τὸ μέλλον ὡς ἤδη ἑστὸς θεωρεῖται " 
καὶ χατὰ τοῦτο τὰ τῆς πρεπούσης ἀξίας, μᾶλλον δὲ 
τῆς συμφερούση: ἐχάστῳ λήξεως πρυθεσπίζει ἁπαρα- 
ὀάτως, εἴτε ἐν παρατάσει ζωΐς, εἴτε ἐν ὀλιγότητι 
xai συστολῇ τῆς βιώσεως" ἐπειδὴ χαὶ τὰ τῆς προ- 
γνώσεως οὐκ ἐσφαλμένα * χατά τι γοῦν ὅλως xal τὸ 
βραχύτατον ἐν αὐτῷ θεωροῦνται " ἀλλ᾽ ἐν ἀχριδε- 
ὁτάτῃ λίαν xaxa yet τῷ ὑπερουσίῳ τῆς αὐτοῦ δυνά- 
μεως ἐνυπάρχουσιν. ᾿Απειλεῖ τοίνυν τὰ φοδερὰ, xat 
πάλιν ἐπαγγέλλεται τὰ χρηστά" ἵνα διὰ μὲν τῶν 


esset fixum ? 

9. A. Que vel ad peccatum inhibendum vel ad 
exeilandam virtutem in divinis Scripturis dicta 
fuerunt, ea necessario nobis Deus infert, « ut omne 
os obstruatur, totusque mundus subditus Deo 
fiat ** : » non quod ipse futura ignoret , ut ait ma- 
gnus Gregorius ; sed quia liberum arbitrium esse 
vult, idcirco fiunt h:e admonitiones. Ipse cnim ante 
hominum nativitatem omnia sciens, ab zeterno, non 
nuperrime neque e signis, futura divinans, sed vir- 
tute Deo digna et ineffabili, posterorum temporum 
eventus assequitur. Cumque oculis ut ita dicam 
futura prospeciet, convenientia his visis sua quo- 
que' judicia faciunt; Deus autem futurum prasen- 
tis instar spectat ; alque ita quod cujusque merito 
congruit , vel potius debitam cuique sortem , citra 
omnem transgressionem decernit, sive de vita ex- 
tendenda agatur, sive de brevitate ejusdem et con- 
traclione; quandoquidem ejus prasensio ervori 


non est obnoxia. Res enim ipse perfecie ocissime- ΄. 


que in semet spectat : quin hz potius accuratissi- 
me cognite in ejus virtute ineffabili contineutur. 
Minatur itaque formidolosa , itemque jucunda pol- 
licetur, ut illa a peccatis deterreant, li:ec docilibus 
virlulein. suadeant : quandoquidem homo liber 
utrinque ab. omni coactione est. Alque ita Üeus 
usquequaqwe ostendit nihil ab ejus bonitate rcli- 


ἀπαγάγῃ τῆς ἁμαρτίας, διὰ δὲ τῶν τῇ ἀρετῇ «poa. p-(uum fieri, quod saluti nostr prosit : ut manda- 


ἀγάγηται τὸν ὑπακούοντα * αὐτεξούσιον ἔχοντος; 
κοῦ ἀνθρώπου τὴν ἐφ᾽ ἑχάτερα ῥηπὴν χαὶ ἀδίαστον " 
πανταχοῦ δειχνύντος τοῦ Θεοῦ δι᾽ ὑπερθάλλουσαν 
ἀγαθότητα μηδὲν ἑαυτὸν ἐλλελοιπέναι τῶν εἷς ἡμε- 
τέραν σωτηρίαν ἠχόντων " ἵνα τοῖς χαταφρονήσασι 
τῶν ἐνταλμάτων xal τῇ δικαίᾳ αὐτοῦ ἀγαναχτήσει 
ὑπαχθησπημένοις, τὸ ἀναπολόγητον προσῇ. Ka) ἵνα 
γνῶμεν ὅτι χαίτοι ἐπιστάμενος τό τινων ἀπειθὲς, 
ὅμως; πάντα τὰ πρὸ; ἐπιμέλειαν αὑτῶν ἑογάζεται, 


** |V Reg. xz, 6. 53" Psal. μιν, 21. 
i", 19. 


** Prov. 1v, 10 45 Prov. xi, 50. 


lorum dein, e contetuptoribus, ideoque juste ejus 
ire obuoxii; *Acusalio nulla supersit. Atque ut no- 
bis innotesc.t Deui, etsi quorumdam contumaci;e 
prascium, null'm tamen prztermittere officium, 
quo suam erga nos clementiam significet , audi quid 
ipse beato Ezechieli prophetz : «Perge, fili hominis, 
ad Israelis qua ie exasperat domum ; meoaque 
apud eam sermones cloquitor. Quia non ad popu- 
lum profundi labii neque duri sermonis mitleris , 


** Eccle, vii, 18. 3} Rom. 


NOTE. 


eu 3) Sunt ipsa. Nazianzeni verba orat, 49, pg. 


PATROL. C5, XCV1I. 


(14) Locus iterum insignis pro sententia. theolo- 
gira de proedestinatione post previsa merita, 


4 


107 


S. GERMANI PATRIARCILE CP. là 


sed ad Israclis domnum ; ncque ad aliene liugu e A τὴν olx:(av ἐπιδειχνὺς φιλανθρωπίαν, ἄχωνε τ 


diversique eloquii gravisque loquel:e gentes, qua- 
rum non possis audire sermones. Quanquam si ad 
lias te mitterem, exaudireris utique ab eis. Verum- 
tamen aulire te nolet Israelis domus, quia mihi ipsi 
morem gerere renuit **. » Clarius adliuc id demon- 
stratur ex iis etiam qua: in Deuteronomio dicuutur. 
Etenim post tot mandata quz Deus ipse populo per 
legislatorem vulganda curaverat, abstinendi scili- 
cet omni idolorum superstitione, uuique sibi cultum 
adhibendi, videsis quemadinodum magno illi Mosi 
locutus sit: « En tu cum majoribus tuis jam re- 
quiesces, populus autem Lic fornicabitur post deos 
alienos terre ejus quam ingredietur ". » Deinde 
ctiam  persecuturam contumaces indignationem 
subdit: « lrascar eis vehementer in illa die : 
seram illos, meamque ab eis faciem avertam ; flent 
esca aliena , multisque malis atque cladibus atte- 
rentur **, » Sic nimirum aperte Deus docet ; quam- 
vis ipse leges condat, normainque virtutis tradat ac 
vitii declinationem, nihilominus cjus przsc entiam 
non interverti , neque porre eum impediri quomi- 
nus congruenter pra visis, commoda s»pientize suae 
justitieque decreta scribat : ita ut nobis quoque 
cum Apostolo dicendum sit: « Quos prascivit el 
praedestinavit 3". » 

xaxà xai θλίψεις " » 


de- B 


ix τούτων σαφῶς διδασχόμενος, 


φησι τῷ μαχαρίῳ Ἱεζεχιὴλ τῷ προφήτῃ «à 
ἀνθρώπου, βάδιζε πρὸς τὸν οἶχον τοῦ Ἱτραὴλ τὸ 
παραπιχραίνοντά με, xal λάλησον τοὺς λόγους um 
πρὸ; αὐτούς" διότι οὗ πρὸς. λαὸν βαθύχειλον yx 
βραχύγλωσσον * σὺ ἐξαποστέλλῃ, πρὸς τὸν οἶχου zc 
Ἱσρχαΐλ’ οὐ πρὸς λαοὺς πωλοὺς ἀλλοφώνους ἢ 
ἀλλογλώσσους, οὐδὲ στιθαροὺς τῇ γλώτσῃ ὄντας, ὦ" 
οὐχ ἀχυύσῃ τοὺς λόγους. Καὶ εἰ πρὸς τοιούτους i; 
απέστειλά σε, οὗτοι ἂν εἰσέχουσάν σου" ὁ δὲ xs; 
τοῦ Ἰσραὴλ οὐ μὴ θελήσωσιν ὑπαχοῦσαξ σου, δι: 
οὐ βούλονται εἰσαχούειν μον. » Σαφέστερον δὲ τουτὶ 
τοῦτο xal διὰ τῶν ἐν τῷ Δευτερονομίῳ γεγραμμένω, 
&nobzíxvutat. Μετὰ γὰρ τὰς τοσαύτας παραγγελί:; 
ἃς: αὑτὸς. ὁ Θεὸς πρὸς τὸν λαὺν διὰ τοῦ νομοέτι 
πεποίηται τοῦ ἀπέχεσθαι μὲν πάσης εἰδωλοποιΐ:; 
πλάνης, μόνῃ δὲ τῇ αὑτοῦ προσανέχειν acp, 
6pa οἷα πρὸς αὐτὸν ἐχεῖνον τὸν μέγαν ἔφη Musiz: 
« Ἰδοὺ σὺ χοιμᾶσαι μετὰ τῶν πατέρων σον xx 
ὁ λαὸς οὗτο: ἐχπορνεύσει ὁπίτω θεῶν ἀλλοτρίων τί; 
γῆς εἰς ἣν αὐτὸς εἰσπορεύεται &xct elg αὐτήν.» Era 
χαὶ τὰ τῆς; ἑπομένης τοῖς ἀπειθοῦσιν ἀγαναχτίτω; 
ὁριστικῶς ἐπιλέγει" « Καὶ ὀργισθήσοιλαι o5; 

θυμῷ ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐχείνῃ, χαὶ χαταλείψω 275 

xai ἀποστρέψω τὸ πρόσωπόν pou ἀπ᾿ αὐτῶν, x 

ἔσονται χατάδρωμα, χαὶ εὑρήσουσιν αὑτοὺς roni 

τι εἰ καὶ νομοθετεῖ χαὶ ὑποτίθεται τὰ cp 


ἀρετὴν ἐπάγοντα xal τὰ τὴν κακίαν ἀνείργοντα, ἀλλὰ τὰ τῆς προγνώσεως αὐτῷ οὐχ ἐγχόπτειαι 
οὐδὲ τὸ χαταλλήλως τοῖς προεγνωσμένοις τὰς τῆς οἰχείας αὐτοῦ σοφίας xai διχαιοσύνης χρέσει ὀρίζει 
κωλύεται" ὥστε καὶ ἡμᾶς κγατὰ τὸν ᾿Απόττολον λέγειν, ὅτι «€ OD; προέγνω xat προώρισεν. » 


40, B. Deus lux est , nec tenebre in eo suut C 


ella, ut divus Joannes ait **. Est autem lucis offi- 
cium, qua vere exsistunt pérspicua facere, atque ab 
emni obscuritate, id est errore, vindicare. Si ergo 
amator veritatis Dominus , imo verilas ipsa est, 
quomodo prater veritatem loqui videtur? 

A. Ubinam vero id relatum demonstrare po- 
tes ? 

B, Ezechie deprehendimua a Dco prophete ore 
dictum : « Dispone domui tux», quia morieris tu, nec 
amplius vives δ΄,» Alterutrum ergo colligitur, 
nempe vel terminos temporalis bujus vite cuique 
homini non esse praíixos, vel Deum fal:a elocu- 
tn. Nam certe. quindecim. demum — post. annos 
Kzechias mors adfuit, non co tempore quo dictum 
ei fuerat : « Morieris tu, ncc amplius vives. » 

À. Ago vero quanam Deo causa fuit decretum 
seen abolendi ? 

B. {15 scilicet quam Ipse Deus Ezechiz signill- 
cavit : « Quia lacrymas tuas vidi , tuamque vocem 
exandiel , en tibi annorum quindecim incrementum 
do **, , 


*! Deut, xxxi, 10. 


*6 &ech, 0t, 4, ἢ. 
^! [s2, Ax vi, D. 


11, ἢ, ien, 233105, E, 


** [bid. 17. 


v. B. Ὁ θεὸ; φῶς ἐστι, xal σχοτία iv oj» 
ἐστιν οὐδεμία, ὃ θεῖος Ἰωάννης φησί. Φο τὸς δὲ Tom 
τὸ ἀληθῶς ὃν φανεροῦν χαὶ ἀπαλλάττειν τοῦ αχότους, 
ὅπερ 1j πλάνη ἐστίν. Ἐπεὶ οὖν ἀληθείας ἀγαπᾷ Κὺ- 
po, μᾶλλον δὲ αὑτός ἔστιν ἡ αὐτοαλήθεια, τῶς 
παρὰ τὸ ὃν φαίνεται λαλῶν ; 

-À. Ποῦ τοῦτο δειχνύειν φερόμενον ἔχεις; 


B. Τῷ Ἐζεχίᾳ διὰ τοῦ προφήτου εὑρέσχομεν τὸν 
θεὸ εἰρηχέναι" « Τάξαι περὶ τοῦ οἴχου gou* ἀποθανῇ 
γὰρ eU, καὶ οὐ ζήσῃ. » Συναχθήσεται οὖν τῶν δύο τὸ 
ἕτερον, ὃ μὴ πεπῆχθαι ὄρον τῆς ypovixT τούτη! 
ἐχάστῳ Qus, ἢ τὸ ὃν μὴ ἐξειπεῖν τὸν Θεόν" του’ 
ἐστι μετὰ ἔτη πεντεχαίδεχα τὰ τῆ; τελευτῆς αὐτῷ 
ἐπιστῆναι, χαὶ οὐ τηνιχαῦτα ὁπότε ἐλέχθη 279. 


U, ᾿Αποθανῇ σὺ, xai οὐ ζήσῃ.» 


A. Καὶ τί ἄρα φήσομεν αἴτιον γεγονέναι τοῦ 193 
τὸν Θεὸν τὴν ἰδίαν ἀπύφασιν ; 

B. Ti ἄλλο γε ἣ ὅπερ αὐτὸς εἶπε τῷ "Ej! 
Θεός  « Ost εἶδον τὰ δάχρυά dou χαὶ ἤχουσα τίς 
φωνῆς σου, χαὶ ἰδοὺ προστέθημέ σοι ἔτη ιε΄; 


* Rom. vis, 39. ?* 1 Joan. 1, ἃ. 5: ΕΥ̓͂ P 


VABRUE LECTIONES. 


b Corrige fapo(no2ov. 





HAM S. GERMANI PATRIARCHE CP. )? 

rerüIm cadis, Tes ipsas esse exploratas necesse Α ἀπείρου « τοιγαροῦν χαὶ οὐ προσφάτως ὃ Ger», ai- 

“1. 3i ergo laerymae eamsa fuerunt prorogandi τῆς προσθήχης τῶν τούτων ἐτῶν ἐχαρίσθτ, * τοῖς 2 

"4a wrmnparis, hzque Deo przvisz erant, necesse αἰτίοις; xal τὰ ἐξ αὑτῶν συνθεωρεῖαθαε &£ —&va2:;. 

“3. ^ozia2neam in Des faisse rei prscientiam ejus- Εἰ οὖν αἴτιον τοῦ προστεθῆναι χρόνον Corr; τὸ i 

πὸ 2dectum. xpuov γέγονε, τοῦτο δὲ τῷ Θεῷ προτεθεώ prz. 
ἀνάγχη συνεζεῦχθαι αὐτῷ χατὰ τὴν πρόγνεωκσ:ν x2: τὸ 
ἐξ αὐτοῦ προελθόν. 

t7 B. Ergo im alterum e sapra dictis absurdis ιβ΄. B. Οὐχοῦν «b ἕτερον τῶν ἐν τῷ λόγω s.» 
ἀσατταπα, nempe quod Deus rem ut se. babel ἀχθέντων ἀτόπων ἡμῖν ἀπαντήσεται" τὸ pb λέξα: 
9on ^uymnat.er , sed aliam pro ea dicat. Nam quod τὸν Θεὸν ὡς εἶχε φύσεως τὸ ὃν, ἀλ. ἕτερον àv 
Dens mentatar, id m;bi dicere religio est. ἑτέρου εἰπεῖν " δέος γὰρ φάναι «b Ψεύσασθι: 

αὐτόν. 

A. (rur τειν ται prudentiam quamdam vel di- À. Τὰ xa*' οἰχονομίαν τινὰ λεγόμενα ἢ pa: 
«iutte 94. &ant, €a neque mendacio neque simu- μενα, οὐ χρὴ ψεῦδος λέγεσθαι ἢ ὑπόχρισεν - ἀπεναν- 
ἀλη, Seriesia snnt : invicem quippe adversantur τίας γὰρ ἀλλήλων τὰ τούτων ἀποτελέσματα. Τὸ μὲν 
wer «fts. Xamjue mendacium ex diabolo B γὰρ ψεῦδος ἐκ τοῦ διαδόλου ἐστὶν, ὡς γέγραπται" 
“ὦ, 4.2. ἜΤ ΡΟΣΔ : qui autem prudenti consi- ὁ δὲ οἰχονομῶν ἐν κρίσει τοὺς λόγους αὐτοῦ, πρὸς τὸ 

& ^ci|Vecm su23m conformal , id non síne Dei εὐαρεστῆσαι τῷ Θεῷ τοῦτο ποιεῖ, ὅπερ ἐστὶ τῶν τοῦ 
πάν lac 2 qas res diabolicis studiis contraria διαδόλου ἔργων κατάλυσις. Οὕτω γοῦν καὶ 'Paàé 
^u. 9v. “5.9 ὅσηης Rabab mendacii accusatur , ἡ πόρνη οὐχ ὡς ψευσαμένη χαταχρίνεται, καίτα 
'vawytax reme Veram non dixit, sed veluti pet παρὰ τὸ ὃν εἰρηκυῖα, ἀλλ᾽ ὡς διὰ πίστεως διχαιο- 
228 ΔῈ. Sata ἸΔΜΔΔίδΓ ",quia sermone prudenti ρεἴσα ἐπαινεῖται, τῇ τοῦ λόγου οἰκονομίᾳ τὸ περὶ 
^ 23238. sz:afB in Deum fidem testata est. Quin τὴν εἰς Θεὸν πίστιν βέθδαιον ἐπιδειξαμένη. Καὶ ὁ 
γε Dew πε νετλι Pharaoui ut lsraeliticum popu- — c5. δὲ αὐτὸς προστάσσει τῷ Φαραὼ τὸν Ἰσρατὶ:- 
εἰ 2: c0 ^, non quasi demigraturum ZEgyple, τὴν ἀποστεῖλαι λαὸν, οὐχ ὡς τῆς Αἰγύπτου μεταχί- 
wot A dexerio rem sibi sacram facturum , et tridui σοντα, ἀλλ' ὡς λατρείαν ἐν τῇ ἐρήμῳ ἐπιτελέσοντε, 
:, Ὡς Setesyarurn. Cur jam Samuelem proferam, χαὶ πρὸς διάστημα ὁδοῦ ἡμερῶν τριῶν ἔχχω ρήσοντα, 
«i st ven'urum dixerat ad sacrum Deo peragen- Καὶ τί μοι τὸν Σαμουὴλ παραφέρειν ἥκειν piv 
“13, V€iL autem post gestam a rege rem *** Cur λέγοντα Κυρίῳ θῦσαι, βασιλέως δὲ T poyslpin 
2.27*.u:8 Apostolum, qui Judaico ritu semet. san- μετερχόμενον ; Ἥ «bv μέγαν ᾿Απόστολον Ἰουδαϊχῶ; 
“ὐκλ, εἰ sacrificia legitima obtulit ** ; qui cum , ἀγνιζόμενον xal νομιχῶς θυσίας προσάγοντα, xs 
e.'CiinGvionem atque alias ejuamodi Scripture τὴν μὲν περιτομὴν xal τὰ σὺν αὑτῇ τοῦ νομιχοῦ 
b2a.$ Ομνογτλδιηιίλο tanquam cassas post gratiam γράμματος παρατηρήματα, ὡς toa μετὰ τὴν χάριν 
ει αἰμᾶφεῖ *, nibilominus Timotheum circum- ἐχθαλόντα, περιτέμνοντά γε μὴν τὸν Τιμόθεον; 
« dit **? Quin adeo Christus, id est ipsa veritas, Ὁπότε ὁ Χριστὸς αὐτὸς ἡ ὄντως ἀλήθεια, «Tc olxo- 
p:udentiz hoc genus neque verhis recusavit neque νομιχῆς οὐδαμῶς μεθόδου ἀπέσχετο ἔν τε λόγοις xal 
facis sequi ; sed voto humang vite tempore ita se πράγμασιν, à))à ταύτῃ μάλιστα καθ᾽ ὅλον τὸν τῆς 
gessisse facile cognoscitur. Quareet Psalinographus — olxovoptxfj; αὐτου ἀναστοοφῆς χρόνον χρησάμενις 
de eo diserte valicinatur : « Sermones suos pru- δείχνυται. Περὶ οὗ καὶ τῷ Ῥαλμῳδῷ τὸ, « Olxovo- 
denter instruet **. » Igitur ne id quidem, quod μήσει τοὺς λόγους αὐτοῦ ἐν xplact, » σαφῶς pogr- 
Ezechiwe dictum fuit , in mendacii culpam vocabi- ακήεται. Οὐχοῦν xai τὸ εἰρημένον πρὸς Ἔ Σεχίαν 
tur, sed doctrina potius religioni conducentis lau- οὐ ψεύδους ἀποίσεται γραφὴν, ἀλλὰ τῆς πρὸς θεο- 
dem feret : quz doctrina auditores admonet ul σέόδειαν διδασχαλίας δέξεται ἔπαινον, τοὺς ὁρῶντα; 
Deum  noscant vitz arbitrum , atque ut huic uni προτρεπομένης Θεὸν εἰδέναι ζωῆς ταμίαν, xal τὴν 
venerabundis animis subesse velint. Pr:terea ἢ ὑπ᾽ αὐτῷ μόνῳ αἱρεῖσθαι (16) ὑπόχλισιν, δι᾽ οὖς xz 
verba, « Morieris tu, et non vives,» alioquin etiam τὰ τῆς τοιαύτης ἐδραματουργήθη οἰχονομίας. "Ai- 
vera sunt, sí morbi ingruentis gravitatem respicia- λως δὲ xai τὸ, « ᾿Αποθανῇ σὺ, χαὶ οὐ ζήσῃ,» &it- 
iius; is enim idoneus videbatur ad mortem zgro- θεύεται, εἰ πρὸς τὸ τοῦ ἐνσχήψαντος πάθους US, 
to sine dubio inferendam. ldque fortasse Deus ἀπεχθὲς ἀποδλέψαιμεν " τοῦτο γὰρ εἰχὸς ὧν bw 
innuens, mortem regi impendere dixit; non autem πρὸς τὸ ὁρώμενον ἐπάγειν πάντω; τῷ χειμέόνῳ τὸν 


" Hebr. xt, 51. 38 Exod. v, 1. 351 Reg. xi1, δ. ** Act, χχὶ, 36. δ: Galat. v,6; τι, 15. ** Act. 
Avi, ὅ, 5 Psal. cri, 5. 


VARLE LECTIONES. 


* Cod. ἐχείνου, quod coriigendum.fuit ut supra (col. 105 D 11). 


' NOT E. 
(16) In. codice sic : θεὸν εἰ δέ με ζωῆς ταμίαν, — quidam sic : Οἵμαι οὕτως ὀφείλει γράφεσθαι " Θεὸν 
καὶ τὴν ὑπ᾽ χὑτῷ μόνῳ αἱρεῖσθε. Sed ἴῃ) margime εἰδέναι, etc. 











113 


DE VIT;E TERMINO. 


1 


Θάνατον, Καὶ ἴσως τοῦτο αἰνιττόμενος ὁ Θεὸς ἔφη A quod ei nutaret in sua przscientia destinatus Eze- 


τὰ τῆς τελευτῆς αὐτῷ ἐπιστῆναι " οὐχ ἀόριστον 
Ej«v τὸ χατὰ τὴν αὐτοῦ πρόγνωσιν ὀφειλόμενον Exzl- 
“ῳ τοῦ βίου τέλος, ᾿ 

ιγ΄. D. Τί οὖν; τῷ χατὰ πρόγνωσιν λόγῳ τοὺς 
ὅρους τῆς ζωῆς δογματίζεις περὶ Exastov πήγνυ- 
c02t; 

A. Καὶ μάλα. 

B. ᾿Αλλ’ οὐ ταυτὸν ὄρος καὶ πρόγνωσις. 


A. Οὐ ταυτὸν μὲν κατ᾽ ἔννοιαν ἑχατέρα τούτων 
ἕξις χκαθέστηχεν, ἐκ δὲ τῆς προγνώσεως οἱ παριστά- 
μενοι τῇ δικαίᾳ τοῦ Θεοῦ χρέσει ὅροι τῆς ζωῆς ἡμῶν 
τίθενται. 

B. Εἶτα οὐχ ἐντεῦθεν πρὸς ἑτέραν ἀπαγόμεθα, 
Γραφιχῶς εἰπεῖν, ἀδολεσχίαν, τοῦ λέγειν τὰς τῶν μελ- 
λόντων προννώσεις αἰτίας, xoX οἷον εἰπεῖν ἀναγχαστι- 
χὰς τῆς τούτων ἐχδάσεως γίνεσθαι ; 

A. Οὐδαμῶς. 

D. Πῶς xaY διὰ τί; 

A. Ὅτι δὴ χαὶ ἡμεῖς οὐ «ao τὸ ὁρᾷν τὰ ἐν ὄψει 
ἡμῶν γινόμενα, ἔδη χαὶ τῆς τούτων πράξτως χκαθ- 
ἰστάμεθα αἴτιοι, Ἐπεὶ χατὰ σὲ ὁ Φινεὲς τὴν Μαδ'α- 

Νῖτιν τῷ Ζαμόρὶ συνασχημονοῦσαν θεασάμενος, τῆς 
ἀσχήῆμονος αὑτῶν πράξεως αἴτιον λογισθήσεται, ὁ 
διὰ ταύτην μιᾷ πληγῇ ἀνελὼν ἀμφότερον. Καὶ τί χρὴ 
*(Q οἰκείῳ ἡμῶν ἀσθενεῖ λογισμῷ τὰ περὶ τούτου 
ἐφοδεύειν τῷ λόγῳ ; δέον περὶ τοῦ προχειμένου προ- 
δλήματος τοῖς εἰρημένοις τῷ μεγάλῳ ᾿Αθανασίῳ ἐν 
τῷ εἰς τὸν σταυρὸν χαὶ τὸ πάθος xaX τὴν ἀνάστασιν 
λόγῳ ἐντυγχάνοντας, ἐκεῖθεν λαθεῖν πλατύτερόν τε 
ὁμοῦ καὶ σοφώτερον τῶν νῦν ἀπορουμένων τὴν ἐπί- 
λυσιν. Ὃ γάρ ἐστιν ἐν τοῖς ἀνθρώποις ἐπὶ τῶν ἐν 
bet χειμένων fj ὄρατις, τοῦτο Θεῷ τῶν μελλόντων f) 
πρόγνωσις " xal οὐ τινῶν, ἀλλὰ πάντων « Ὁ εἰδὼς 
γὰρ, φησὶ, τὰ πάντα πρὶν γενέσεως αὐτῶν. » Μᾶλ- 
λον δὲ χαὶ αὐτοῦ τούτου τοῦ νῦν εἰς ζήτησιν ἡμῖν 
προχειμένου δόγματος, τουτέστι τοῦ χρῆναι ὄρους 
“ἧς ἔχάστου τῶν ἀνθρώπων ἐχδέχεσθαι ζωῆς, ἀχρι- 
ἡέστατον ἐπιγνώμονα αὐτὸν τὸν ἔνθεον xal ἀληθῶς 
ἀποστολιχὸν χάριδος μέτοχον ποιησώμεθα Αθανάσιον, 
ἀναπτυσσοντὲς αὐτοῦ τὸ περὶ τῆς ἑαυτοῦ φυγῆς 
συγγραμμάπτιον ἀποστολιχὸν, ἐν ᾧ εὑρήσομεν αὐτὸν 
λέγοντα οὕτως (17) * 


ιδ', «Ἔστι δὲ ἡ πρόφασις ἃ ἣν ὁ ᾿Ιωάννης ἔγραψεν D 


οὕτως" Ἑζήτουν πιάσαι αὐτὸν *, xal οὐδεὶς éx- 
ἐδαιῖλεν ἐπ᾿ αὐτὸν τὰς χεῖρας !, ὅτι οὕπω ἐ.1η.1ύὐὑ- 
θει ἡ ὥρα αὐτοῦ. ν Εἴτα βραχέα ἐπειπὼν ἐπιφέρει" 
« Ὡς μὲν οὖν Υἱὸς καὶ Λόγος ὧν τοῦ Πατρὸς, χαιρδὺ 
οὐκ εἶχεν" αὐτὸς γὰρ τῶν χαιρῶν δ δημιουργός " ἄν- 
θρωπος δὲ γενόμενος χαὶ τοῦτο λέγων, δείχνυσιν Exá- 
στῳ τῶν ἀνθ,ώπων χρόνον εἶναι μεμετρτ μένον " xal 


" Num. xxv, 7. 


chix* vitze terminus. 


43. B. Quid ergo? num secundum przscientias 
ralionem terminos vite singulis hominibus prz- 
stitui judicas? 

A. Omnino. 

B. Atqui res eadem non est terminus et prz- 
scientia, 

A. Profecto utriusque rei haud eamdem naturam 
cogitare licet : sed tamen post priescientiam, ii qui 
justo. Dei probantur judicio, vite nostri. termini 
constituuntur. 

B. Nonne linc ergo ad aliam devolvimur, ut 
vere dicam, scurrilitatem ; nempe ut dicamus futu- 
rorum prascientiam causam fieri ac propemoduu 
necessitatem ipsius exitus ? 

A. Nego enimvero. 

B. At quo jurc? 

Δ. Quia nos quoque non quia videmus quie coram 
sunt, idcirco horum efliciendorum causa sums. 
Alioqui in sententia tua Phinees δὴν qui Madiani- 
tidem cum Zambri impudice versantem vidit, stupri 
eorum causa judicandus esset ; nempe is qui ob id 
ipsum uno ictu utrumque interfecit. Sed enim 
quid opus est nostri ingenii infirmitate argumen- 
tum hoc diutius versare, cum liceat observantibus 
nobis quid hoc super problemate dizerit magnus 
Athanasius in sermone de cruce, passione ac re- 
surrectione, illinc haurire pleniorem ac sapientio- 
rem controversi: solutionem ? Nam quanta. apud 
homines rerum praesentium visio est, tanta apu: 
Deum futurarum praescientia : neque rerum aliquot, 
sed cunctarum : « Qui omnia, inquit Scriptura *5, 
ante ipsorum creationem novit, » Sed age hujus, 
de quo nunc controversamur, dogmatis, nempe 
quod termini singulorum hominum vit przfigi 
credendi sint, justissimum judicem eumdem facia- 
mus divinum vereque apostolicum gratia affluentem 
Athanasium, evoluto ejus de fuga propria aposto- 
lico volumine, ubi sic loquentem offendimus. 


— 


44. « Est autem causa quam Joannes descripsit. . 


hzc: Querebant eum comprehendere, nemo tamen ei 
manus. injecit, quia nondum venerat hora ejus ^. » 
Deinde paucis interpositis pergit dicere : « Ut 
Filius quidem et Verbum Patris tempore carebat : 
ipse enim est temporum conditor : verumtamen cum 
homo factus hoc dicat, satis demonstrat certum 
tempus singulis hominibus csse defiuitum, Idque 


* Eccli. xxur, 99.. ** Joan. vir, 50. e 


VARIA LECTIONES. 
? tà etiam codex Angl. apud Montf. M. αὐτὸν πιάσαι. f M. τὴν χεῖρα. 5 Μ. interponit ἔστι. 
NOT &. 


(17) Exstat in editione Montfauconii t. 1, p. 527, 
cum varietatibus ; quarum ex. copia cognoscere 


licet quantopere editiones etiam optimo a ms£. 


exemplaribus recesserint. 


PT enin dili 


145 


S. GERMANI PATRIARCH.E CP. 


1" 


^to scriptum est atque omnibus exploratum. Etsi A χρόνον οὐ τὸν χατὰ τύχην, ὥς τινες τῶν "EX... 


rnit obscurum est, cunctasque. homines latet, 
quomodo et quantum cuique decretum fuerit, ta- 
»en quilibet novit, siculi veris et aestatis et au- 
torni et hiemis esse tempora, ita prout in Srri- 
(turís fertur, tempus. esse moriendi el tempus 
vivendi, » Et post modicum rursus ait: « χε 
(um scripta sunt, tum etiam ratio demonstrat 
«4nttos homines scire tempus singulis esse deter- 
mninatam, sed tamen neminem scire temporis finem, 
jus rci argumentum est. quod David aiebat: 
l'aucitatem. dierum meorum demonstra. mihi". 
Quod enim ignorabat, hoc scire volehat.» Rursusque 
paulo. infra: « Dominus quidem, utpote Deus vc- 
rumque Σ᾿ αἰγὶ Verbum, sciens definitum ab illo 
iírmpus , necnon probe conscius quali tempore se 
«quoque pati. decrevisset, postquam nostri causa 
hot factus ext, dicbus quidem tempus id. prz ὁ- 
dentibus, atque ut nos facimus, conquisitus lace- 
Lat, persecutores fugichat, Instdliasque declinans, 
«€ preteribat, ac per medium illorum ibat *5. Cum 
putem tinpus illud priestitutum adfuit, quo ipse 
[td corporaliter pro omnibus volebat, de hoc allo- 
quitur bis. verbis Patrem: Pater, venit hora, glori- 
fiea Fillum tuum **. Ncc jam quxrentibus se sub- 
dicebat, aed. ab lis capi volens perstabat. » Tum 
Bllquot interpositis, addit: « Is igitur ita se obtulit 
pro omnplbus, sicuti diverat. Sancti autem homines 
hoc quoque. exemplum a Servatore mutuati sunt. 
Es Ipso enim et antea et semper et ubique digice- 
iunt; nempe ut certantes legitime adversus persce- 
cutores, fugerent; atque ab his conquisiti, latita- 
rei, Noam quia tempori sibi ἃ Providentia decreti, 
j!'o. eonditiono bumana ,. terminum. nesciebant, 
noluerunt temere in. insidiatorum — potestatem 
venire, » 


νομίζοντες μυθολογοῦσιν, ἀλλ᾽ ὃν αὐτὸς 65 Ar uoc 
qi ὡς ἠθέλησεν ὁ Πατὴρ ὥρισεν ἐχάπτῳ. Rz 
τοῦτο γέγραπται xol πᾶσι γέγονε φανερῶν" εἰ vi 
καὶ) χέχρυπτχι χαὶ λανθάνει πάντας ἀνθρώπους τὸ 
πῶς χαὶκ πότον ἐχάστῳ μεμέτρηται, ἀλλ᾽ ὅμυς 
πᾶς ὁπτισοῦν οἷδεν ὅτι ὡς ἕαρος xal θέρος καὶ gcc 
νοπώρου xai χειμῶνός ἐστι xatpb;, οὕτω ! χατὰ τὸ 
γεγραμμένον χαιρὺς τοῦ ζῆν ἐστι. » Καὶ μετ᾽ x 
πάλιν φησίν’ εὭσπερ δὲ ταῦτα γέγραπτα:, χαὶ 5 
δείχνυτιν ὁ λήγα:, τοὺς ἁγίους εἰδέναι y pévov Exito 
τῶν ἀνθρώπων ὄντα" μεμετρημένον οὕτως 5 μτξξι: 
γινώσχειν τὸ τέλος τοῦ χρόνον, γνώρισμα τὸ λέγειν 
τὸν Δαδίδ' Τὴν ἐλιγότητα τῶν ἡμερῶν gov ἀνά, 
γειϊόὸν μοι. Ὃ γὰρ οὖκ ἠπίστατο, τοῦτο paf 
ἀξίου.» Καὶ αὖθες μικρὴν ὑποδάς"ε Ὁ μὲν οὖν Kztts;, 

καίτοι 8zhz ὧν χαὶ ὄντω: P. Λόγος τοῦ [ἰατρὺς, xz 

εἰδὼς τὸν μετρτθένταᾳ δι' αὑτοῦ χαιρὸν, xax yo6- 

σχων ὃν αὐτὸς ὥρισε xal τῷ ἰδίῳ σώματι χρόνον εἰ 
τὸ παθεῖν, ἐπειδὴ xot δι᾽ ἡμᾶς ἄνθρωπος γέγονε, τὸς 
μὲν πρὸ τοῦ τὸν χρόνον ἐλθεῖν ἡμέρας, καὶ αὐτὸς ὡ; 
ἡμεῖς; ἐχρύπτετο ζητούμενο;, διωκόμενος δὲ τ Ez: 
xai τὰς: ἐπιβουλὰς ἐχχλίνων, οὕτως δεΐρχετο, xit 
διὰ μέσου αὐτῶν ἐπορεύετο. τε δὲ καὶ τῶν δρ'σ “Ὁ 
παρ᾽ αὐτοῦ χαιρὺὸν ἤγαγε, καὶ αὐτὸς " ἐν (p xat sv 
θιῖν σωματιχῶς ὑπὲρ πάντων ἤθελεν, τοῦτο" μὲν 
προσφωνεῖ τῷ Πατρ! λέγων, Πάτερ, ἐ.1ή 1υθεν 1 
ὥρα, δόξαςέν cov τὸν Υἱόν, Οὐκέτε δὲ λοιπὸν 
τοὺς ζητοῦντας ἐχρύπτετο, ἀλλ᾽ εἰστήχει θέλων xp 
τοῦῖναι ὑτ᾽ αὐτῶν. » Καί τινα μεταξὺ εἰρηχῶρ 
προπεπάγει " ε Ὁ μὲν οὖνῦ οὕτως ἑαυτὸν προτῆνεγ' 
xcv * ὑπὲρ πάντων, ὥσπερ εἴρηχεν . Οἱ δΣ ἅγιοι χαὶ 
τοῦτον τὸν τύπον παρὰ τοῦ Σωτῆρος μαθόντες (52᾽ 
αὐτοῦ γὰρ xai πρὸ τούτου xal ἀεὶ καὶ πάντοτε ἐδι- 
δάτχοντο), πρὸς μὲν τοὺς διώχοντας ἀγωνιζόμενοι 
νομίμως ἔφευγον, καὶ ζητούμενοι παρ᾽, αὑτῶν ixp 


"tovto, ᾿Αγνουῦντες ὃὲ ὡς ἄνθρωποι τοῦ ὁρισθέντος αὐτοῖς παρὰ τῆς Προνοίας χρόνου τὸ τέλος, οὐχ itor 
λωνῖο παρέχειν δ᾽ ἐχυτοὺς ἐγδότους ἀπλῶς τοῖς ἐπιδουλεύουσιν. ν 


45, H. Copiosae hactenus ἃ t0 dictorum. funda- 
wientu haud mediocriter nutare. sentiet, assensume- 
«ue. lie sustinebit, δὶ quis non peifunctorie. sed 
nulo expeidat, praeter eas, quas sacra Scripture 
feud, bunumeras alias stages exitiosissitnas ; 
veluti ii praeliis ewdes, hostium in utbibus expu- 
νὰ eeciliones sine. ullo. atatum  generisva 
d serine perpetratas, eunctls prout hostili manui 
eecuriung Urucilatis :: prelerea dn. pestileutibus 
morbis acevvata funeia ; subitas homiuum et con- 
globalus in. terc motibus atque liatibus iufossio- 
ves; quas Basiliua comunes. veluti populotum el 
urbium clades eese. deliuit, quio vitiorum: evubo- 


V" Pay, cu, Ἐϊ. 5 Lueciv, 30. 


u'. B. Οὐχ ὀλίγως τῶν παρὰ σοῦ λεχθέντων xil 
συναχθέντων διαπταλεύει τὴν βεδαίωσιν χαὶ τὴν zph 
αὐτὰ συγχατάθεσιν ἀποδάλλεται, ἐάν τις οὗ παρέργον. 
ἀλλ᾽ ἐπιμελῶς, οὐ μόνον τὰ ἐν ταῖς θεέσις Γρατῆς 
&vaxoiviisu, ἀλλὰ xax χατὰ τὰς πολυανθρώπους ΠΩ 
ρά; vs xal πινωιλεθρίας ἀναθεωρεῖν οὐχ ἀρνήτ9:: 
οἷον τὰς ἐν xoÀiuo:g σφαγὰ;, τοὺς χατὰ τὰς ὁλοτθς 
τῶν πολειιίων φόνους, οὐ διαχριδὸν dicis ἢ pe 
σιν ἐπαγομένου:, ἀλλὰ χατὰ πάντων ὁμοίως τον SA 

Ὁ moAsuig χειρὶ ὑπαντώντων χιυροῦντας, τοὺς b τὰς 
λοιυἰχοῖς χαταστήμλασι πολυάνδρους θανάτους. ΤῊΝ 
ἐχ τῶν σεισμῶν ὃ ya3pitev γῆς αἰφνιδίους συγχο" 
92950, ἢ τοὺς ἐν ναυαγίοις χαταποντισμούς ^ 0.570 


V9 Joan, xwt, f. 


V MU E. LEGTIONILS, 


* Beoest arctienlux apud M,— CM. alit ὧν, 
Vos ἈΝ αὶ dent apud M. 
τὰς decst. apud M.— « Apud M. a.libitur τοῖς 
ws A nl apud M. "Woo. M adus 


δ M.dus enit dts, 


— —————MM sn— £— 


) Ka rectius fortasse abest à M. 
"Vua lee verla desunt apud M. 
AR ETT 


(Us 


& M. καὶ τό. 1 M. οὖὗ- 
» Apud M. procz2zoes; mole τοῦ δέ. P "Ov- 
€M. τὸ * M. fav αὐτὸς. !Kolbabct etiam 


eo Male ἀρ ΕΝ πιυτῆνευ, ΣΝ ὡς προείρηται. 


 —R— — 


111] 


DE VIT.£ TERMINO. 


118 


ὃ Βασίλειος xowág τίνα: ἐθνῶν δ πίλεως πλτγὰς A rantiam resecant, atque ob mortaiium stperstitum 


διορίξεται, τοῦ xaxou χηλαζούσας τὴν ἀμετρίαν, xal 
εἰς τὸν τῶν ὑπολειπομένων σωφρονισμὸν γινομένας. 
Πῶς δ' ἂν συναρμοσθείη τοῖς ὑπὸ σοῦ δογματισθεῖσι 
τὰ κατὰ τῆς Δαβὶδ ἱστορίας ; ὁπηνίχα τῇ τοῦ λαηῦ 
ἀριθμήσει ἡ τοῦ Θεοῦ ἐπηχολούθῃησεν ἀγανάχτησις * 
vai τριῶν ἀνιαρῶν ἀπειλουμένης ἀποράσεως, ἐν 
ἐχλογῇ τῆς ἥττονος εἶναι δοχούσης τὸν ἐπιτιμώμενον 
συνεχωρήθη γενέσθαι" χαὶ προεχρίθη λιμοῦ τρι- 
ετοῦς, χαὶ τριμηναίου πολεμίων διωγμοῦ, τριήμερος 
θάνατος ἐξ ἀοράτου χειρὸς ἐπαγόμενος. El γὰρ προ- 
επεπήγει τούτοις τοῦ θανάτου Ó ὄρος xav ἐχείνην 
πἣν ἡμέραν λαδεῖν, χαθ' ἣν ἑδδομήχοντα χιλιάδες 
ἀνδρῶν ἕν τριῶν ὡρῶν διαστήματι τὸν διὰ χειρὸς 
ἀγγέλου ἐδέξαντο θάνατον, πῶς τῇ γνώμῃ τοῦ βασι- 
λέως ἐδίδοτο τὸ ἐν αἱρέσει ἰδιοποιύσασθα! τοῦτο 
ἁπλῶς, τὸ τοῦ θανάτου φημὶ, ἀλλὰ χαὶ τῶν σὺν αὐτῷ 
ἀπειλουμένων» τὸ ἕτερον; ΕἸ γὰρ mph; Év ἐχείνων 
ἀπεῖδε, πάντως τὰ τοῦ παγέντος ὄρου ἔμελλε μένειν 
ἀτέλεστα, Πρὸς τούτοις θεωρητέον xal τὰ περὶ τοῦ 
γαλχοῦ ὄφεως τῷ Μωσεῖ διατεταγμένα, εἴ γε δυνατὸν 
μὴ ταῦτα πάντως τὸν σὸν ἀνατρέπειν λόγον. Τοὺς 
Ὑὰρ ὑπὸ τῶν ἑρπετῶν πληττομένους εἰ πρὸς ἐχεῖνο, 
φησὶ, ἀποδλέψαιεν τὸ Ex χαλχοῦ τεχνουργγθὲν ὁμοίω- 
μα ὄφεως, διαδιδράσχειν τὸν ἐχ τοῦ ἰοδόλου δήγμα- 
τος θάνατον. Ἐ οὖν, ὡς φὴς σὺ, ὅροι ζωῆς τοῖς àv- 
θρώποις πεπήγασιν, οὖς παρεχβῆναι ἀδύνατον, εἴτε 
συστολῇ, εἴτε ὑπερδάσει' ἀμφοτέρω; γὰρ ἡ τοῦ ὄρου 
λυθήσεται Évvota * οὐχ ἦν elyb; διαφυγεῖν τινας τὸ 
προωρισμένον, εἰ χαὶ πρὸς τὸν χαλχοῦν otv ἀπεῖξον, 
ἀλλὰ xa δίχα τῆς ἑρπυστικῆς πληγῆς, τῷ θανάτῳ 
τούτους ἀνάγχη προσομιλῆσαι. Καὶ τίς ἡ ἀπὸ τοῦ 
καινοῦ ἐχείνου θεάματος εὐεργεσία τοῖς πάντως τε- 
θνηξομένοις ; El δὲ καὶ μήπω ὁ τῆς ζωῆς αὐτοὺς 
χατειλήφει ὄρος, οὐδὲν ἧττον περιττὸν τὸ διαταχθὲν 
εὑρίσκεται. Οὐ γὰρ ἂν φαίημεν τῆς θεία; βουλῆς xal 
διατάξεως κατευμεγεθεῖν δύνασθαι ὄφεων δήγματα. 
E! οὖν πρὸ τοῦ τεταγμένου ὄρου ἀδύνατον ἣν τούτους 
τελευτῆσαι τὸν βίον, εἰ xal ὑπὸ ὄφεων ἐπλήττοντο, 
ὥσπερ εἴρηται, περιττὸν, xal οὐκ ἀναγχαῖον τὸ ἐπίς 
ταγμα τῆς τοῦ χαλχοῦ ὄφεως χατασχευῆς ἀποδείχνυ- 
ται. Περιττὰ δὲ χαὶ οὐχ ἀναγχαῖα λέγειν ἡμᾶς τὰ 
ὑπὸ Θεοῦ διατεταγμένα, ἀληθῶς περιττὸν, μᾶλλον δὲ 
καὶ ἀνόητον παντελῶς xal ὀλέθριον ἀλλὰ τούτοις μὲν 
ἡμᾶς περιπταίειν τοῖς προσχόμλμασι, τῶν &rávavxe; 
ὑπάρχει, ὅρου; ζωῆς τοῖς ἀνθρώποις πεπηγέναι νο- 
μένοντας, ᾿Αοριστου μένην ὃὲ τὴν ἐχάστου λαμθάνοντες 
τελευτὴν, λείαν xal οὐχ ἀνώμαλον ἔξηυμεν τὴν ὁδὲν 
τῆς τῶν θείων Γραφῶν ἐξεγήσεώς τε xat παραδοχῆς, 
ζέως δ' ἄν σον πυθοίμην τίς ἡ πρέπουσα ἐχδοχὴ 
τοῦ περί τινων λέγετθα!: τῶν ἁνίων πλήσεις ἑλε ρῶν 
α᾽τοὺς καταλύειν τὸν βίον; χαὶ πάλιν ἑτέρους μὴ 
ἑωισεύειν τὰς ἡμέρας αὐτῶν οἷς πρὸς τὸ φονιχόν tc 
χαὶ δόλιον τὰ τῆς γνώμης ἀπονένευχς ; [ὥς δὲ xai 
6 λαδὶδ αἰτεῖ παρὰ Θεοῦ xal φησι" « Mh ἀναγάγῃς: 
ps ἐν ἡμίσει ἡμερῶν uoo; » Πάντα γὰρ οἶμαι ταῦτα 
ἀνατρεπτιχὰ τυγχάνειν τοῦ Conus ζωῆς τοῖς ἀνθριύ- 
τοις zen yat νομίζειν, 


9 [| Reg. axiv, ἰὅ., δ᾽ Num. xvi, 8. 


Ὁ 


emendationem accidunt. Qui sane fieri potest ut 
sententi: tuf congruat. liistoria. Davidis "*, quo 
tempore popali censum subsecuta est divina indi- 
gnatio?- Cum trium calamitatum denuntiatum 
esset decretum, permissa est puniendo regi electio 
ejus quie levior esse videretur: przlatumque fuit 
triennali fami, οἱ trimestri calamitoso bello, tri- 
duanum exitium | invisibili mauu infligendum. 
Etenim si prestitutus singulis fuerat. terminus 
mortem illa die oppetendi, qua septuaginta homi- 
num millia trium horarum intervallo manu angcli 
interfecta fuerunt , cur regis arbitrio concedeliatur 
o! rem pro libito sihi deligeret, mortis, inquam, tale 
geuus, vel aliud ex his similiter denuntiatum ? Nam 
sí ad unum ex his reliquis respexisset David, jam 
ille prafixus terminus frustra omnino fuisset, Con- 
sideremus insuper qus Mosi de eolubro znco 
mandata fuerunt; si forte hactenus dicta ad refu- 
tandam orationem (uam nondum sufficiunt. Nam 
qui percussi a colubris fueraut, si ad. illud, inquit 
Scriptura δ᾽, respexissent colubri sencum opificium, 
necem venenato morsu afflatam declinabant. Si 
ergo, ut tu. ais, vite termini hominibus przfixi 
Sunt, quos ultra citraque non licet cons'stere (utra. 
que enim ratione destruitur termini notio), fleri 
non poterat ut aliqui vitaroat fatum sibi przefini- 
lum, etiamsi ad xneum serpentem suspexissent : 
jmo etiam absque serpentino morsu mortem hos 
adire necesse erat. Porro quanam erat utilitas 
novi illius spectaculi apud homines prorsus mori- 
turos? Quod si nondum iis aderat vitze terminus, 
nihilo secius deprehenditur fuisse inutile consilium 
illud. Neque enim quisquam dicere audeat, colu- 
brorum morsu superari posse divinam voluntatem 
atque decretum. Si ergo ante statutum. terminum 
impossibile erat hos vitam desinere, quantumlibet 
a colubris, ut diximus, percussi fuissent ; non ne- 
cessarium coarguilur anci serpentis simulacrum. 
Jamvere vana a nobis dici et non necessaria Dei 
decreta, revera. vanum, imo insanygm potius ct 
capitale est. Atqui ut in "ας offendicula incidamus 
Spprime necesse est, si vitz: terminos hominibus 
prastitulos autumemus. Sin autem indcfinitum 


D singulorum obitum arbitrabimur, facilem et minime 


M (οι. x.v,8; xxxv, 29. 


obliquam insistemus viam ad divinas Seripturas 
explicandas intelligendasque. Libenter denique a 
te audirem qu::nam sit commoda locutionis ejus 
intelligentia, cum nonnulli sanctorum dicuntur 
pleni dierum vita excessisse '*? rursus eum illi 
dicuntur ad tatis sux dimidium non pervenisse **, 
quorum mens cede impiata fuit? Quomodo item 
David a Deo postulat: « Ne me abripias in dimidio 
dierum meorum **? » Hac, inquam, omnia profligare 
mihi videntur illorum opinionem, qui vitze humana 
terminos praestitulos esse aiunt. 


"5 Psal. piv, 41. Psal. ct, 25, 









s t uLnMANI PATHIARCH £ CP. 


1 22 TDaeto m»Uyst1atasih A&ecToUTUD Liirorum Δ 


4^. ute. ἢ 3d BlsPEHAJen HH. )2ὶν δὲ Lie del 
eco MAfU τ ΤῸ πὴ ον, No. Wero 
δι, — SOjecU. Gus.C.»717-— 0o a : € ÁuTeR8 
mauaetndutes πε 11, dLé.ctitun 7.) a€ 608 Lauu 
«Aero νον, m.p perünmneuig*, ect p oiute- 
uud ΟἿΣ $r4u-B δ αι", Bue. ΜΠ Ὁ 418... iD 
5, ἰώ ak d.a Κι as.Jlenun o dbhetarélalunte 
at! 28a né D. I^ ΜΚ sccHERJH. δι 18 
3ι. AUpuE  .u τῶ C c (rn Guang tub ac- 


eéUesai un lam um nun. D ucunas deque dictu 


[PES | 8E uot. bol a8 LE ΟΣ «1 suziruaslberue 
To 0 aoc9sTtc4. Gm 5 54 πος bo deti». Cun 
oa t. i4 Re oc 29 LE... κι 4119. σεν Ὁ 
E e. (M'^ m .. σαι. 6 oy 0. duas 


Ὁ ὦ t7. 92 L T* ats e, 
τ δον 2. *. P" e7uÁ a evel Ἄμηι 


e * “ ^ - T δι πὰς οὐ.» *li.l - 1 ἐ aA Guil Y] uL e 


t 4 BO. - iMcAMP. Ye. € un δ. jen am 
*. 

. - A * 2T n 1,4, ,9 $£- €... nit.i1 4... 0l"u 

: ^ cC (sus d ἦι rto ye o 


ia 5 TUER διε. 2s. 5 n. * Vit 41 to. - δ... 


"o. 2 1 a 007 95 εἰ 2c a4. 86s "'* 
“11 {» ἐμ c 4... d C....n “αι ort } πε 5L 
eom as V s UcT d .ocobe Tuas 7 S μον τ 


L4. 3 4.2 4{|. -—Dnn 8127* sUPTD Δ. 300 Σιν 


δ᾽ ἈΠ ded us 1200 )pc510.—.* «We 158 
2 9b c f$; .:EDn ει ἦτ Fm € * s5s70 5. d. ἜΣ 
6 Pre CA. CL £€-. ." 92 a .» * Mol Ue X. t. Je 


Δ ἢ. jut etur. aars2 cla ὧς τῶ πὰρ 3e 
2"üa tL, πολ τιν doetdL4an) Bl nó. 3 cr. 
“ΠΏ. Det *eesaneam: aus de^. B 2,73 peas ME: 
It 8 ezzu CL. ien lc$ 211: 6d 
(obo ἢ ἀπ €uaet.$ L3 áo ee 34. 

11 ἘΞ par.$ insmlav.eR (€x:7:1- i- 
*Muaceüum  Serigisra τὶ sim- 
ΕΠ oicpedasit, sed 2172;t, ia ξ-. er 


i$ locutiouis Scnsus sit, E:ani- 
Cons po^ws inno'escet bae super re sie d s ;u:- 
"nbus, Puciem est viros sapguinarios atque 
cudses dierum suorum dimilium non exzqua'u- 
rus. Quomodo iguur in alie psalino. oppel'antur 
(quam, quorum adversus bomines nota erat 
"eipuitas Deis, ui Hà dicsm, et invileula? [loe 
rum cigeiieant verba: « Exibit tanquam ex 
»Hpe Hequias eorum ὃ). » Adde illud eolumen 
^eprobersm, quos Deo maledicere et sceleribus 
ΠΗ ΕΙΣ ΓΟ jovat, verba, inquam, « pleni dies inve- 
ewe d cs U, o Nam si pleni sunt dies, cur 
"es wunew cst fore ut. improbi in. horum 
mde sululstant ? Sed enim constat plenitudinem 
iere heo loeo dici pro vila: long.evitate propter 
ΟῚ δὲ μη δι paticotiam ἐν δ δ Ὁ erga. im» 


" Prow. xum, 1". 
Ll. 10, 


" Gen. xv, [ὃ. 


ΣΤ Gen. xcvi, 9. "(Gon v, 9. 


— o —————l—— — —— ' -—— — -— 


t7. Α. Οἱῶεν Ὁ iL ETTGE43, Dvirazi τοὺ Y τε 


μεπξωρίξειν TrV διανοιαν TC ExÜzo; T mIlAC— -. 


τὶ Lc my -- 


χατανυτόξως τῶν Ὑξυραμμέῆνων. 


πἰς τὸν σοφοῦ Σωρομῶντος εἰττύντο; 4 ἦδππα melo . 2 --Ξ 


- - 


ξυνο αν, » τουτέπξιν οἱ) δταῶς 2u γα τῷΊς a ll 
ὑποσύμξται, Διὰ τὸν ἐν Labz. Tus 4TDL-- 5s 
Dvyv-22:. πρὸ πάντων τῶν lpszzuxu prac Ξ τος 
νΞῖσν ἐπουίμξθα, ὡς μᾶυνον τως BED. πτὶ LI. 


αὐτῶν στρξεξυμῖνοις zL πε τς γεθιτυμξ σι. τ’ 
D--u; τῷ. —zpoborhi:zus Στασποντ ἥξω. RT -.: -- -- 


4 4 * 


ἰ s 
$5974 Ὡς CDor συν ρον QUID No mie REX. 


- - - - * ΠΕ - 
jrsccast (c cT απο vw: LII S.sVv2m- E. 
. 
- - e - - - - 
- Ed - pd -—— -— - 
ἘΣ ἐπι ΣΟ 5.51. BS-CILS XSDESUA τι Ἐπ τ τς 
- ee DE --— « “ὦ 
£--T ^ *X2.2-zt-cuUuuv πὰ um I JU m dm — - 
- - ὡς - 
E yr. po$.15s OVE CIT SUA πὸ i oss 
——ERA— - ue is ὡς νι ejt -)» - "M abi “τοι, -— 
-.-, oe le--- es et J M amo M. eb np d» ^- —— 





e - - €. 


«- — - -— 


- 2. " m e 

— - * - - LJ - -— 

I2.-7 e ἘΠ —— - m. νῶν db e o oom ib 4 -— ^. “. 
. 


XT 2. 1 4 πιο στο τ X2. τῷ ER 


- "E 
m e - -. 
2275.; -— 22. XR-5. 
. 


ev Es )-- —- D od πω r4 ——4Ps m m Hi - ὦ» e - 
—- . χω. A pd» s .* 2[-:-—- .e EVA e 4 Ὁ" 
* Ld 


ἄξιον πα: στενό FLUG € QQECEIPIITIS 6.2007 -|ὶ 
- - . x ome οι Ru amm 2 2e 

- - - o - - ^ * 
SES απ 56e. ἐς κες ττεταξιυ, E 2-235 55-515 
* - cw - . * . 74 
ἄς Στοῦ ΧΟ CC». 22D TU. 65 SE Τευξ A21 và) P 


* 
wW4.242222* T0, ἐς ει ξεῖν, X21 gaz zt usu, Ya.7s τ 


67AV Tv e Ἔξε:λξοσζετζ: ὡς ix στέατος P ilie 
τος » Ἔτι Ii oxi τὸν χυλοτῶνα τῶν χαχῶν τ) πος 
DA ἋΣ" vm vr - . “Ξ3ξΞ ὰ » φ $. "9 $t. 
$22 e^ Δ Δ X2. a3 z;It2v “ας ΜΞ φ "t 
€ Ainailxn Qn RATGzlI εὐρεῆττονται bv αὐ τοῖς." 


Ei γὰρ mA72:t δὲ $aican πῶς τὸ ἐεἰσεύεσθας 2:1 
τας ποο έλεχται ; AAA εὐὔὔτλον ὡς τὸ μὲν πλτοςς 
τῶν ἡ λερῶν ἐν τυ). th» μαχροτμέρευσιν δτλοῖ, 2:1 


τὴν uijy2t Ynoa. ἐπὶ τοῖς: ἀιλαρτάνουσιν ὑπεράνχίον 
τοῦ Ος uaxzo". uir» xii ὥυσχίυ, Τὸ ὃξ, « τὰ: bz 


4 


T" 9 
Lnd 


t5 oT 9T. τσ δε ΤΩ δὲ ον τον 4 





2 L———— Va—Hümm «o — Um 


121 


DE VIT.E TERMINO. 


122 


ρας μὴ ἡμισεύειν, » τὴν τῶν ἀγαθῶν ἔργων ἀτε)ειό- A probos bomines usque ad senium. Verba autem 


*«vvx δείχνυσιν᾽" ὡς τῶν πονηρῶν ἀνδρῶν πάντη τῆς 
κατ᾿ ἀρετὴν πολιτείας ἐφυστερούντων, xa μηδὲ πρὸς 
μέτρον τι ταύτης ἐξιχέσθαι γνωριζομένων. Ὃ γοῦν 
Aa616 ὡς οὐχ ἄμοιρος τῶν τῇς ἀρετῆς xal θεοσεδείας 
ὑ πάρχων καρπῶν, τὸ πρὸ τῆς πληρώσεως τούτων 
καὶ otov εἰπεῖν πεπάνσεως χαταλιπεῖν τὸν βίον ἀπ- 
εὔχεται εἰπὼν, Mh ἀναγάγῃς με ἐν ἡμίσει ἡμερῶν 
poo * τουτέστι, μὴ ἐν ἀτελεσφορήτῳ xaX ἐλλειπεῖ τῶν 
ἀγαθῶν ἔργων καταστάσει τὸν βίον ἐξέλθοιμι * οὕτως 
τὸ ἐναντιοφανὲς τῆς τῶν Ψψαλμιχῶν ῥητῶν λυθήσεται 
π-ροενέξεως. ᾿Αλλὰ xal τὸ, «᾿Αφαιροῦνται ἄωροι ψυ- 
χαὶ παρανόμων » πρὸς τὴν αὐτὴν ἔννοιαν βλέπει. Οὐ 
ὙΧρ τὸ ὀλιγοχρόνιόν τα χαὶ ἄνηθδον τῆς ἡλικίας τὸ 
ὁητὸν ἐν τούτοις παρίστησιν, ἀλλὰ τὴν στέρησιν τῆς 


τελείας xal πρεσδυτιχῆς ἐν τῷ ἀγαθῷ πήξεώς τε xal 


στάσεως. Τοὺς γὰρ ἄωρον ὑπομείναντας τελευτὴν, 
οὖκ εἰκὸς, ἣν ἐγχαλεῖσθαι παρανομίαν. Ταῦτα μὲν οὖν 
οὕτως ἡμῖν θεωρείσθω. 


ιη΄. Καιρὸς δὲ λοιπὸν τῶν ἀνωτέριυ ἀποηρηθέντων 
ποιήσασθαι τὴν ἐπίλυσιν * ἐχεῖνο πρότερον χατὰ τὸ 
εὔλογόν τε ὁμοῦ xal ἀναγχαῖον ἑπιξζητούντων ἡμῶν, 
τὸ μὴν (4) τὸν λόγον ἡμῖν ἀσθενὴ νομισθῆναι" εἶτα 
ποῦ Θεοῦ χρίματα χαὶ τὴν αὐτῷ μόνῳ συνεγνω- 
σμένην τῶν γινομένων αἰτίαν ἀγνοεῖν αὐτοὶ λέγοντες, 
χταφλυαρεῖν τῶν ἀχαταλήέπτων μὴ ἀνεξώμεθα, ἀλλ᾽ 
αὑτῷ μόνῳ τῶν οἰχείων βουλῶν τε xal χρίσεων τὴν 

' “νῶσιν παραχωρῶμεν. Ἐν γὰρ τῇ ἐἑξετάπει τῶν 


ὑπὲρ ἡμᾶς, λόγου ἀπόδησις, ἡ σιωπή * xal ἡ ἐν τού- ς 


τοῖς τῆς ἀγνοίας ὁμολογία, γνώσεως ἀληθεστάτης 
ἀπόδειξις. Περὶ μὲν οὖν τῆς χατὰ Δαβὶδ ἱστορίας, 
τοῦτό φαμεν, ὅτι ἀνὴρ προφήτης ὑπάρχων καὶ ὕεο- 
φορούμενος, θείᾳ ἐνηχήσει τὴν ἐχλογὴν τῆς τοῦ θα- 
νάτου πληγῆς ἐποιήσατο. Καὶ ὁ τὴν σφαγὴν τοῦ 
λαοῦ ποιούμενος ἄγγελος, δύναμ'ς ὧν νοερά τε καὶ 
γνωστιχωτάτη,, καὶ τὴν πρωτουργὸν τῆς θεότητος 
ἔλλαμψιν δεχομένη, οὐ διεσφαλμένως οὐδὲ χύδην τε 
χαὶ ὡς ἔτυχεν ἀδιαχρίτως χατὰ τῶν ἁπλῶς ἀπάν- 


των ἐπήγαγεν ἐχείνην τὴν ἄῦλον μάχαιραν, ἀλλὰ ᾿ 


τῇ θείᾳ βουλῇ τε καὶ xpiset κατ' ἐπιστήμην χαὶ νόη- 
σιν ὑπερχόσμιον ὑπηρετουμένη, ἐχοίνους τῷ θανά- 
τῳ ὑπηγάγετο οὺς Θεὸς τοῦτο παθεῖν διωρίσατο, 
χατὰ τὴν ἐχυτοῦ ἀχατανόητον σοφίαν xaX βούλησιν. 


« dies suos mon dimidiabunt, » bonorum operum 
sterilitatem demonstrant, ceu si improbi a bonis 
actibus penitus derelicti sint, nullamque horum 
partem attigerint. Itaque David , utpote virtutis 
pietatisque fructibus minime carens, ne ante ho- 
rum perfectionem ac veluti maturitatem vita 
excedat, deprecatur dicens : Ne me in dimidio 
dierum meorum abripias: id est, ne in cbaritate 
defectuque bonorum operum finiam. Atque ita 
psalmicorum dictorum repugnantia, qua dudum 
irretiri videbamur, dispellitur. Insuper verba: 
« Abripiuntur intempestive impiorum anii δ,» 
ad eamdem sententiam spectant. Non enim ea 
brevem impubcremque ziatem nobis sistunt, sed 
perfect: potius provecteque in bonis moribus 
stabiliiatis firmitudinisque penuriam. Nam si qui 
forte acerbam mortem oppetunt, hos idcirco pra- 
vitatis arguere nefas est. Atque hzc nobis hactenus 
considerata sunto. 

18. Reliquum est ut ad superiores dui:tationes 
respondeamus. Sed tamen. antea prudenter simul 
necessarioque postulamus, ut ratio nostra infirma 
esse credatur : deinde ut nos qui Dei judicia cique 
soli cognitam rerum causam ignorare fatemur, ne 
rebus incomprehensibilibus obganniamus, sed ipsi 
uni suorum consiliorum judiciorumque scientiam 
co:cedan.us. Nam cum "de iis quse nostrz:e. mentis 
acumen fugiunt disceptatur, responsi instar silen- 
tinm est : ila ut inscite in his confessio, scientize 
verissime documentum sit. Jam vero quod attinct 
ad historiam Davidis hzc dicere labemus, Cum 
vir propheta Deique spiritu afflatus esset, non siue 
Dei suggestione plagam. iilam mortis praeoptavit. 
]ile autein qui stragem populi edebat angelus, quia 
vis inteilectualis erat ac scientissinia, Deique pri- 
marie cflicavie lumine collustrata, certo ictu, non 
autem passiur neque fortuito aut indiscriminatim 
adversus omnes temere enseni illum incorporalera 
vibrabat, sed divino consilio atque judicio per 
suumam scientiam. — intellectumque  subserviens, 
illos leto dabat, quos Dcus id pati decreverat se- 
cundum suam incomprehensibilem sapientiam ac 
deliberationem. Si enim sub Gedeone ** matutini 


El γὰρ ἐπὶ τοῦ Γεδεὼν ἐν τῷ πόχῳ ἡ τῆς ἑωθινῆς D roris in vellus descensus tam accurate Creatoris 


δρόσου καταγωγὴ οὕτως ἀχριδῶς τῷ τοῦ ποιητοῦ 
προστάγματι ἐδούλευσεν, ὡς ἔμψυχός τις xal λογι- 
xh, καὶ διεσταλμένως ἐν ἀχριδεία τὰ τῆς οἰχείας 
ἐνεργείας παρεστήσατο, ὡς μήτε τὴν γῆν σταγόνι 
μιᾷ ἐπιῤῥανθῆναι, μηδ᾽ αὑτὴν τῷ πόχῳ προσεγ- 
γίζουσαν, ἐπ᾿ αὑτὸν δὲ μόνον ταύτην γενέσθαι " xal 
τὸ ἔμπαλιν τὸν πόχον παντελῶς ἄνιχμον εἶναι πᾶσαν 
τὴν γῆν τῆς δρόσου διαλαδούσης * πῶς ἄν τις ἀμ- 
φιθάλαι τολμήσοι μὴ κατὰ φυρμόν τινα τὴν ἀγγε- 


* Prov. xi, ὅθ. ** Judic. vi, 57. 


mandato obtemperavit, ut videretur animatum 
quid et inteliectuale; idemque sedulo discrimine 
vim suam expronipsit,: ita ut neque tellurem vel 
una gutta asperserit, ne illa quidem qua proxima 
erat velleri, sed hoc unum imbuerit : e contrario 
vellus omnino siccum reliquerit, dum tellurem 
universam ros occuparet : quis jam ambigere au- 
debit num forte manus angelica per saluram 
quamdam populo sit abus3; et non potius ii soli 


VARLE LECTIONES. 


* Cod. μή, contrario sensu. 


m S. GERMAN] PATRIARCH.E CP. 3. 
Macaainmg GEosfs Éíat$ Σ᾽ -τιὲ, qoos Doc. 2 τὰ 2:x£w [503 τῷ ἁχῷ P01;11.3:. δὰ alvo I 
. ἐπ djecresera eo πὶ τε στ" Rope o jam νος δ, λχριῦ,» Φέξχτῦτι 92 θανάτου τὸν ἔν. --; 
- Ci «180 decr^to ex.lam Coe ilo, inb;.«ur εἶδ Θιῷ πρυτετύπωτο Ey τούτῳ τυνιχαῦτΣ τῶ m 2 
€t.;zv1zí, Feselaterqae Dasili cai. autor arge-.— δεν ὡς v2 zio ἐρ:5ρμοῦ τἀτρωνθέντες, k-- 7:—3. 
ins : ἴπᾶν victima piacularis ad extremam sistit 57,5 ἐξα τᾶς & izmzwerí- ἀτοχηλύπτειας CR -΄ 
τι iram. Nejme vero εὐ izsorodione fu αἴ Δ: ὁ alveo τῆς θρχύζεως ἄγγελος c ὁ 0a 
epiines sias ἴλιοσς proplí( Ce obtuleiat, seJ dedita θυτία; δὲ i£ iuc, πῶὥξου χαταξασῦξει τὴν v €. 





6p::3 εἰ bujus e:ga numen stulium elici-clat, et 
ΒΔ sib ὦ benizuitatem pat-fac:cbat.. Ergo non 
ex*j- clato. difiunitorgm dicrum termino, bonitate 
$"3 COunmnotus placam suppressit, po-t. illorum 
scilicct necein, quorum. finem inscru!a:ili judicio 
pra lestiuaveraL. Si enim ca res a Deo praforimzta 


nen fuisset, scd. ind-linite passimque mors esset B 


iliata, profecto hau ante dicrum ἀεί πὶ spa- 
tium populi strages fuisset cohibita. Sed patet 
angclum divinis judiciis morizerantem gladio eos 
peremisse quorum vite termini completi faerantz 
Deumque populi partem reliquam morti subducere 


omnes simul periisse, neque uno tempore. (Quare, 
etiamsi aliquos evadere incelumes. ἃ colubrorum 
morsibus Deus voluit, contraque alios ab his pe- 
rimi**,non ideo tamen supervacue frustraque. ser- 
pentis. gnei simulacrum propositum — dicemus. 
5-4 tamen salus certe vulneratis sola Dei. volun- 
late. reddebatur, Nam que spectati aeris. utilitas 
erat, $i quis rem per se ipsam naturaliterque. per- 


9 Num, τιν, 25; Joan, vi, 9, 


ἀνσνάχτττιν. Οὐ τὰὴρ D» ἀγνοὶλ τοῦ μέλλοντας τὸς 
ποὺς τὸν πουτήττν προτάλεις ὃ Θεὰ; ἔπος ἡ Ξ το. 
ἀλλ οἰχυνομῶν τῆς τε ἐχείνου ςιλοθεῖΣ: cr» £c- 
δειξιν xai τῇ; ξαυτοῦ go ανϑρωτίας τὸν φανὶ ce»3-» - 
οὐχ ἀναμτῖνας γοῦν πιρχιωῦδτζναι τὸν χρόσοο τὸ: 
διυρ:ττ: σῶν f$aiper) ,éva9 etti τῶν ἐγχοπξῆ,ν Lc 
Tirnvtiiumed2ato, μετὰ τῆν τελευτὴν ἔχείΐνεον ἐν 
(rait αὐτὸς τὸ zb o; ἀνεξιχνιάστῷ Tpeeop zz πκρ'- 
ματι. Ei yip ph τοῦτο αὐτῷ προτετύπεστο, 3212" 
ἀορίστως xai χερυμένιδς ἐνέργτ το ὁ θάνατος, οἷα 3» 
τ-ρὸ πλτρώσεως τοῦ τῶν ἑμερῶν ὄδριμοῦ 6 Tv 
ποῦ 4209 ἀνεστέλλετο, ᾿Αλλ᾽ εὔδτλον ὅτι xal ὁ nai- 


. volentem, homicidam angclum regi mirabiliter — xáp:o; ἄγγελος τοῖς θείοις ζυγοῖς ἀχολουθῶν, £c- 
, ostendisse : quo viso eum provocavit ad preclaram.— yov τῆς ἔχυτοῦ (foagaía; ἐποιεῖτο ἐχεένου:, ὧν 4 
κα illam cause suae defessionem, qua τετοϊλιίεαι .£ppt τῆς ζωξς ἐπλτρώθτσαν" χαὶ Θεὸς τὸν λοι τὸν 
: Deum ad sistendam czdem orano flexit. λαὸν uf, βουλόμενος τοῦ θανάτου ὑπαχῦτινλι «ET Tx 
ες £1, ὑπερφυῶς τὸν σφαγέα τῷ βασιλεῖ ἀπεχάλυψεν" εἰς τῇ» ἀναγχαΐαν ἐχείνην xai χρηστὴν Duxatoic- 
: M qlav αὑτὸν προχαλούμενος, πρὸς τὴν τοῦ θανάτου ἀναστολὶ» δυσωποῦσαν τὸν ἀποχαλύψαντα. 
5 19. Caveamus igitur ne tortuosorum laqueis (9. Mh οὖν στραγγαλιαῖ; βιαίων συλλογισμῶν 
- syllogismorum irretiti, pias de Deo sententias ἃῦ- τὰς εὑσεθεῖς περὶ Θεοῦ ἐννοίας ἀκοπεμταύμεθα, xxi 
- ν᾿ jiciamus, Patrumque doctrinas nostris placitis post-— τὰς πκατριχὰς διδατχαλίας τῶν fiuiv δοχούντων xz:- 
UM labeamus , sed ubique scopum intueamur, ad ὀπιν τιθώμεθα᾽ ἀλλὰ πανταχοῦ τὸν σχοπὸν xacaec- 
j quem sapientia decreta collineant. Etenim ad & μὲν xa0' ὃν οἰχονομεῖται τὰ παρὰ Θεοῦ σοφῶς: z25;- 
sneum quoque serpentem quod attinet, haud 16- τασσόμενα. Ἐπεὶ χαὶ περὶ τοῦ χαλχοῦ Ez; 
mere oporlet a coaceivatis paulo ante argumentis οὐχ ἁπλῶς προσέχει τοῖς ἀνωτέρω συναχθεῖσι i 
| nos transversos rapi : sed sine dubio sciendum γοῖς ἡμᾶς παρασύρετθαι" ἀλλ᾽ εἰδέναι ἀσφαλῶς; ὦ; 
᾿ est signum illul ob denotandum Christi myste- πρὸς τύπον μυστηοίου τοῦ χατὰ Χριστὸν ποοσετά- 
; rium fuisse curatum; noa autem quod absque χῦη τοῦτο γενέτθαι " χαὶ οὐχ ὡς ἄνευ τούτου οὐ δυ- 
7 ᾿ hoc signo haud posset Deus colubrorum damna ναμένου τοῦ Θεοῦ τῆς ix τῶν ἑρπετῶν ϑλάδη- ἀ-ὦ- 
ab lsraelitico populo propulsare. Qui enim rerum τερον δεῖξα: τὸν Ἱσρατλίτην λαόν. Ὃ γὰρ τῶν οὖ- 
(4 tam sublimium atque variarum, quie liuic accide- — tt; ὑπερφυῶς ἐπ᾿ αὑτοῖς xai πολυτρόπως πραγ: 
E runt, prodigfosam facultatem jam ostenderat (quB. τῶν τὰς θαυματουργοὺς δυνάμεις ἐπιδειξάμενος, 
᾿ quidem miracula singillatim recensere, cum sint ἃς xaz' εἶδος νῦν ἐπιλέγειν διὰ τὸ τοῖς πᾶσι γνώοι- 
; notissima, supervacaneum intempestivumque est), μον εἶναι, περιττὸν xal οὐχ εὔχαιρον, οὐκ ἂν περὶ 
: haud profecto laboraturus videlitur in exhibenda τὴν ἐν τούτῳ ἀλεξίπονον τοῦ λαοῦ θεραπείαν χάμνειν 
; populo salubri cura. Óuterim vero incredulorum λογισθείη, ἀλλὰ τῶν μὲν ἀπειθησάντων τὰ xci 
: omnium corpora in desertis locis occumbere πάντως me3slv^ ἐν τῇ Bp uto χατὰ τὴν δὲ ὄττον αὐ- 
) inelTabili sua justitia. decrevit, Non tamen uno D τοῦ διχαιοσύντυ διώρισεν. Οὐχ ἑνὶ δὲ θανάτου εἰ: 
, mortis genere id evenisse concedemus , neque τοῦτο δώτομεν προελθεῖν, 0208 πάντας δ'λῦ xii χαϑ᾽ 


ἕνα χα οόν. ὭὯττε εἰ xa σώζεσθαί τινος ἴὰ τῖς 
τῶν ἑρπετῶν ϑλάθτς ἐδούλετο, xal τὸ ἔμπαλιν ἐτὲ- 
poo; ὑπ᾽ αὑτῶν διατθείρ:σῆαι, ἀλλ᾽ οὐ παὸὰ 10:0 
πεοιττῶ; χαὶ εἰχχίως ἐροῦμεν τὰ περὶ τοῦ χαλχον 
ὅτεως διχτετάχθλ!. AZ) $ uiv σωτηρία τοῖς πλττ- 
του νοις μόνῳ τῷ 852123031 Θεὸν περιπεποΐῃ zo. Τίς 
LY - ; - . 
v3o ἀποθξωρουμένου χαλχοὺ ὠφέλεια, εἴ τις αὐτὰ 
x10' ἐχυτὰ τὰ γεγονότα πρὸς φύσιν λογέσα!το ; Ti 


(' pendat? Cor autem. inaniime simulacrum mortem ὃΣ ὁμοίωμα ἄψυχον ἀμθλῦναι ἂν δυντθείη τὸν ςοὖ- 
L4 inevitabili natuirze decreto adventautem  retarilaro G:0$ θισπμῷ ἀπαραλάτω: ἐπαγόμενον θάνατον; 
1 v-luisset ?. Scqu.tur eigo ut hoc. potius quam alo /— Ὅπως νοῦν τῷδς τῷ τρόπῳ xal οὐχ ἑτέρῳ qoxovo- 


IL eme —— a0 M — 


125 
p50r γενέσθαι τοῖς ὀδυνωμένοις τὴν ἴασιν, ἵνα cl- 
»κόνος μυστιχῆς τυπωθῇ ἀποτέλεσμα, 

x'. ᾿Ωσαύτως δὲ τῆς ὁμοίας τεύξεται θεωρίας f, «s 
ἔπαρσις τῶν τοῦ νομοθέτου χειρῶν, xal τοῦ ᾿Ααρὼν 
τὸ θυμίαμα, ἀμφότερα εἰς Χριστὸν ἀναγόμενα. Τοῦ 
μὲν δηλοῦντος διὰ τῆς τοῦ ᾿Αμαληχίτου λαοῦ χα- 
θαιρέσεως, τὴν διὰ τοῦ σταυροῦ ἀσθένειαν τῶν ἀο- 
ράτως προτπολεμούντων τῷ λαῷ τοῦ Θεοῦ, ftot 
“παντὶ τῶν ἀνθρώπων τῷ γένει" τοῦ 65 σαφῶς ὑπο- 
γράφοντος τὸ εἰς ὁσμὴν εὐωδίας προσαχθὲν τῷ Θεῷ 
καὶ Πατρὶ ἐχόύσιον πάθος τοῦ Χριστοῦ. Δι᾿ οὗ xal 
ὁλυθρεύων πέπαυται θάνατος" οὐχ ἀοριστίας ἣ ἀπρο- 
νοησίας τῶν τεθνηξομένων ἐντεῦθεν ουναγομένης. 
Τῇ γὰρ τοῦ Κτίσαντος προγνώσει ταῦτα δὲ πάντα 
xaY προεώραται xai πρὸς τὸ ἁρμόξιον τέλος C 
ὥρισται" ἀλλ᾽ ὡς ἐν σχιᾷ xat τύποις ἀμυδροῖς τοῦ 
ὑπερφυοὺς xal φανοτάτου μυστηρίου τῆς χάριτος 
διὰ τῶν τοιούτων ἐχφαινομένουι Mh οὖν ἀόριστα 
λέγωμεν τὰ τῆς ἀνθρώπων ζωῆς τε xal τελευτῆς * 

οὐδὲ γὰρ τὰ τῆς θείας γνώσεως χρονιχῶς περιγρά- 
φεται, ἐν τῷ πλάττεσθαι μόνον λαμδανούσης τῶν 
πραττομένων τὴν εἴδησιν, χαὶ τηνιχαῦτα τοῖς πράτ- 
τουσιν ὀριζούσης τὰ προσέχοντα xal πρὸς τὸ συμ - 
φέρον τούτοις χατάλληλα, Τοῦτο γὰρ τῆς τῶν ἀν- 
θρώπων πτωχείας χαθέστηχεν ἴδιον, καὶ οὐ τῆς 
θεϊῖχῆς ὑπερουσίου μεγαλειότητος " {τινι προσ- 
μαρτυρεῖται χαὶ τῶν χρυφίων τῆς καρδίας f) γνῶσις, 
χαὶ πάντων ἡ εἴδησις πρὸ τῆς τούτων γενέσεως. 
Καὶ τὸ ἀχατέργαστον δὲ ἡυῶν τοῖς θείοις ὀφθαλ- 
pot; ὡς; τετελεσμένον ὁρᾶσθαί φητιν ὁ Προφήτης " 
xal τὸ πάντα πληροῦν τὺν Θεὸν fj θεόπνευστος διδα- 
σχαλία παραδίδωσι" χαὶ τὸ τῆς προνοίας αὐτοῦ ἐπὶ 
πάντα τὰ ἔργα αὐτοῦ ἡπλωμένον τε χαὶ ἕτοιμον, 
ὁμοίως ἐκ τῶν ἱερῶν λογίων ἐδιδάχθημεν. 
xa'. Τὸ οὖν ἐν «aig τοιαύταις: εὐσεδέσιν ἑννοίαις 
περὶ Θεοῦ ὁμαλόν τε xai συνηρτημένον, ἀληθῶς 
λείαν χαὶ ἀπρόσχοπον δείχνυσι τὴν διὰ τῶν ἱερῶν 
Γμαμμάτων φέρουσαν 455v mph; τὸ τῆς ἀλτθείας 
χαταγώγιον" xal οὐ τὸ οἴεσθαι ὡς ἐχ ταυτομάτου 
τοῖς ἀνθρώποις ἐπίεναι τὸν θάνατον τοῖς ὡς ἕτυχε 
συμπτύμασι ἐπισυμδαίνοντα. Κἀντεῦθεν τῶν δύο 
τὸ ἕτερον περὶ τὴν χρείττονα φύσιν συνάγεσθαι ἄφο- 
πον" ἣ τὸ περὶ τὸν ἄνθρωπον ἀπρονόητον, xal τὴν 
περὶ τὸ τιμιώτατον τῆς ὁρατῆς χτίσεως xaza;pó- 
νησιν" δι᾽ ὅν λόγος, νόμος, προφῆται, αὐτὰ τὰ Χρι- 
στοῦ πάθη, Πνεύματος; ἁγίου διανομαὶ, αἰωνίων 
ἐπαγγελίαι ἀγαθῶν, χαὶ ὅσα ἕτερα τῆς τοῦ Θευῦ 
ἀγαθότητος περὶ τὸ ἡμέτερον γένος διυρήμχτα " fj 
ἀπηθένειαν αὐτῆς χαταγορεῦειν, ὡς μὴ ἀρχούτης τῇ 
ἐποπτιχῇ xal mpovortix]] δυνάμει πάσῃ: τῆς xa0' 
ἡμᾶς περιδράσσεσθαι φύσεω:" μήτε μὴν δυναμένης 
συνάγειν τὰ ἔργα ἡμῶν xaX τοὺς λογισμοὺς, ὥς φη- 
σιν ὁ προφήτης, μηδ᾽ ἰσχύξι» ἐπιθλέπειν τοὺς χατ- 
οἰχοῦντας τὴν γῆν. Πρὸς ὃν πάντα τὰ ἔθνη, χατὰ 
τὴν Ἡταῖαν, ὡς στανὼν ἀπὸ κάδου, καὶ (5; ῥοπὴ 
ζυγοῦ, xaX σε! ἕλος ἐλογίσθησαν. Ῥοπὴ ὃ ζυγοῦ 
πολ) άχι; xd χύχχῳ χριθῆς, πλὴν ἀλλὰ χχὶ δη1χ- 


" Exod. xvn, 1}. ** Num. 


DE VITE TERMINO. 


xvi, 117, '* Ephes. v, 


126 


À modo data cpera sit rcconcil.andze sgris saluti, 
quo myslic: imaginis efficacitas deformaretur. 
20. Sub eamdem cadit considerationem legisla- 
toris quoque manuum sublatio *, et Aaronis suf- 
filus **, qua utraque ad Christum referuntur. 
Namque Moses Amalecitze populi excidio demon- 
stravit invisibilium populi Dei sive totius humani 
generis hostium. debilitatas a cruce vires; Aaron 
aulem perspicue signilieavil spontaneam Christi 
passionem in odorem suavitatià ** Deo ct Pl'atri 
oblatam, a qua mors perniciosa cohibita fuit. Tan- 
tum abest ut hic iudefinita vel inexplorata ratio 
moriturorum colligi possit. Etenim a Creatoris vi 
prascia la;:c omnia tum prazvisa fuerunt, tum ad 
congruum (inem directa. Sic ergo quasi iu umbra 
lypisque exilibus, magnificum ac splendidissimum 
gratis. mysterium his signis patefactum est. Absit 
ergo uL indefinitam humana vita mortisque ra- 
lionem dicamus : neque enim divina scientia ienv- 
pore cireumscribitur; neque in creando tautu:n- 
modo rerum notitiam percipit; neque tum demum 
decernit qu: creaturis agentibus commoda et cu- 
jusque qfficio idonca futura sunt. 1d enim humanz 
tenuitatis proprium est, non divinze supremze am- 
plitudinis : cui quidem testis instar adest et arca- 
norum cordis notitia , el rerum omnium ante 
quam creentur scientia. Tum et imperfecium no- 
sirum divinis oculis veluti jam absclutum . couspi- 
citur, ut ait Propheta “7 : et omnia plena esse Deo, 
divinitus inspirata doctrina tradit : et providentiam 
ejus super omnia opera sua expansam veluti atque 
intentam sacris parWer oraculis edocemur. 


D 


91. llarum igitur religiosarum de Deo scenten- 
tiarum zquabilitas et coliarentia certam admodum 
et effendiculo omni carentem, sacris Litteris duci- 
bus, ostendit viam qua 2d veritatis sedem. per- 
ducit : quod secus fit ab illorum opinionibus, qui 
mortem fortuito insilire hominibus aiunt czcis ca. 
sibus circumvectam. Hinc enim duorum alsurdo- 
rum alterutrum in optima natura dominari colligere- 
tur : nempe vel circa homiuem improvidentiam ae 
prastantissimz omnium creature ncglectum ; cujus 

D causa exstant ratio, lex, prophetze, ipsa Christi 
passio, Spiritus sancti donationes, 3etérnorum 
promissiones bonorum , οἱ quicunque alia. sunt 
divin: bonitatis erga nostrum genus munera : aut 
cjus lem providentia infirmitatem 6556 incusandam, 
ceu si speculabunda sua przsagaque vi naturae no- 
strz:e univers: circumplectend: non sufli: eret ; nequ 
actuum nostrorum οἱ cogitatuum summae efficiendze, 
ut ait propheta, neque terrze iucgjis circuimspicier.- 
dis. Cum tamen prz Deo gentes omncs,teste Isaia $5, 
ut stilla cali, ut lancis scrupulus, ut canna pas 
lustris reputentur. Porro lancis scrupulus sapo 
vel hordei grauo, vel etiam una. drachna trahitur, 


9 


*! Psal. caxxvin, 16. 1:a. xi. 45, 


cw 7 Lc M 5: τ: τ m "UE HII. - - - -τ -:-------. τς aT -— CENE —— 


we Σ᾽ » Mente . 20.0 τὰ 2c LL LIU τ: τ: π ILI TOL IENEELNOCO .-. 
---.- - στ τ 07 00 7 mo tL 5 COIT DL mc .-ΞΞΞὄ. Ξ IL mL —- 
“τς. f^ “1 Mt PE 2. i C— UT LU LT 000—008 
-*"—77 was c Με πῆ gm 0701307 7 -— t — Lm 0L τ-τὸὃ᾿ῷῦῷ-..- Ξ-Ξ--ΞΞ’-..-.- τ τ' “-:π3-α- 
r SENE MN ap car — ] 70D To UvUmi»»&-— Lo OLLI OL I o0cHER - "Δ ας ..- II 




















"m -— —- à -—fwuc--— -— : — - - - — — — | —— 
««: t dh d o7 - - ὦ -- " "- AI» ^d. X — ΌΝ LLII.TTELT -— a — -———— — -— e A - Dm 
γεντο.- --- . 2 τὸν ———— — --«- —— — — —'MEID —— H ——ÀÀ " — ——— “---- 
A47] T. τ» ὦ à s - 25: P" 1. — — —M —M — — E Ret — MÀ —— δ. — la ——À 

a 1 - . - MP ΄- . —— MÀ ...-....».. - -— - —Ü— -- —Ha—ÓMÀ --- 
ame. - 1 2f T - mL - - amm — Á— — - -— - ati ταῖν om — — «» ὧν 2 —— --- 
- - -— 9st . £ — — — —— —  ——M .......-ὄ ——— 
me i nect. it gl “πω. 1. ΒΒ - - “-Ὦ- m T I τ Φ ττο —- L————— 
- 
s - 9 . - * ᾿Ξ ,.. -- pL — - -— LÁ — — M — — ———— — — 
Pind —- - - € --- - -— — — -- - -——— “... — nÓ—. —HÀ —— 
- i - - - o p - τ —— — - — - — —sü —M— .-- Ὁ —— -- 
AA A* .Φ» - “-" — “-Ψον- t - - — — -.-:2ὡζ -- -.-----...- — -— ——— ——— Ὁ P — - t 
AM. -- —— “ —M ——hnn —— —— - — τ « -- - -— — ———— — —Ón— - c- “«πἰ--νπἰππ--.-" REPRE —— —— —— 
- o ied m PUn —À — ὡς. ΜΝ Ὡ»».... - — — —— «Ὁ «παν — — —— mam. mamas» uum. ciulli.. — — 
—— - 
mi 
- -— ——— stor -»-«.- - -- D — - - —— S τιν... 
-— 5 “5.486... «--- - -— . πὶ -—— — - -— . - — ——— ὦ. - -— —  — - me 
΄σ-- .- -- "M : —— -- —— ——  ...-.. paupe "Pe: unn 
- ο * 2t E l-——77. Lk p ,— -— -- — A ——— am -— —MHáÓ— o — c — M uat ^ 
* - . .».- ---- — -— 0 -— -ὦ “«---.-- ^- - —X— - - e - 
- -- i bd 4 » -- — M A -- -— - -.«φ« . --— “ὦ — — —— “ὦ. 
' 
m * o - —— — ———— — -——— » 
-- — o : 4... :-Τ Ὁ - - 3... —— -— LL LI 
- PED τ - — — — s —— —À — ——— —— 
- -— — — Li A-——— —À— nt. Aaxa2 adt -— —- - ————À — — - .-».-.... MÀ - 
T2232 . - -- “."- Ὁ -ἦ -— 0 - - «--..-  ——HÁá—— 0 — EA ———— - - — 
Aw 7. - ΄ - Ed - - M A  -—- c^ * 1 n .A — -— —MQ M P —— ——-— M -." τ —  “»- 
. ὁ .- - ὧν’ "y —— — —— — - o — —À ——nÁÁ- - — € —— 
A - - -— «-.. Mi n a n ἘΞ ovem - — — la — o —— MÀ c À — — —— t I É— — —À— — 
2: ΠῚ * *.4 ^... -- -— -9- - .- ————uuA—— —— — — X — Ὁ -— — —— ——  —————À——HÓ I “---...-- CNN m - 
9^ ^2 .- - - -“.ω ΡΝ MOD . — ———— cQ - —— — —— —— —— —— — -— 7 
“τὴν 5e "m » P - . —— — — — — — — — -- — , ... ----.--.- .......-. 
2ὲ Δ Σ a - — 2.1.75 Y u QDT-— - -—- ..- - --..ὄ - - — — - - — - -— -— 
3c t - " —— — — — — — - ——— - -- 
. $c . ᾿» La EJ -- . ΠῚ - 
» “.» ZU. - ᾿ς: “- -- -----«ὄ.ὄἕᾧ .---.-.--.ο.. - — MÀ 5 — -- - ^ 
- a - At — 
- u- : 
an -- . - ᾿ς - — ν΄ - -— - ——————M— — 
47. - 2.10 .-- ΣΎ GM Mm. τος ---, —— 20. -—-—- ---- παν Ξ -—— 
-— o .ω-"-΄- 
βεοὶ PA - -- - 2* Mi -—.- PESE — - * —A€€—— ---- - ὦ “ . -------- —— Do — --- “ὦ. « — 
ων » - - NEUE 0e. "EN ^ c m ——- - -- IU lll LT .-lI lle ! 
3 . » - — V— M — À—— M . -- — --- : 
A. .— * ἡ. δὲ Ut 5.74 1..... Y ν ——— - — —— € a IP a κα.. -—— , —— - 
. D oa 
1! 
Zu 4:-:}2 .-- 1 vor] very s e —— —— - - —— — A «- — -—- — — — 
- -τε - —— MÀ —— ^ —M Ó —— - 
424-2 LI - * 5 -- P -— 425 A ^ MI IT — e -— — — ..--" 
- * - - T — 009 - : ma— n — ——— — —— — ————————À να - 
ea b,..u HL XE «- Leite ΜΝ 9 ες -- - — a -— — e Ὁ. “παν. --————-9 ——— - — — 
-— T -.—-9- - Ὡ λ΄. ... L2 «ἢ. τ 
21474 iut -— | - - .. -— — - ——— — — DP — ««ὕ.». --- ----.--- —— "Ems. 
— oA Σ᾽ εν amis Ab - δ . δ΄ “τον. Do - - -— —  Ó Q— pena — Coe  —— —. πο 
* *a99*»9€. . e)... --- D. . - - - ο΄... c— - — e mm — -— —À -— —— —— 
$5: 811 Hii - ἰδ — Ὁ - M i ea e 5 $35 Lap - ^ — iu P “ ἀν. - — BÓ — "m — - —— ATL M 
-- --.--᾿Ἕθἔὠ 
᾽ à Η à T - à to. . -—— -.ὄ - --» »--- mna rapa — -- — — —— — 
ω PST δὼ." , lU Abvtl—l e. bed VUA ἘΣ " —sam He — τῷ... — —— ALI - — -— — 
Ξ T^ “ . - - - -- - - --.-- ---- ————— - - — 
D ες 
UUüL24U. αὐ bx; Gà . T'ouna. cal. ς τ. 1.--.- -- I ΞΞ --: τὸ. cm: 


BUPTTIDLIESS *"TLOIGQGnt fulall.. £c ὦ ἃ Ue. στρα τξΞ..τν πτ-..- Ῥ πα. CIL o -- -- - 
ΔἸΥΑΣ ΕΣΣ. YTni,On0LID- τας - RÜZIHIBe o ὧι, 6r 
e 14UU0 UDUUlic. ZTBOATXI:L.— jciT^ BUG DBnQmeM 0070 078: 007770 τὸ τ στ, ὑπ 0——— το 
íi BRUT: £X: ΔΊΩΙ, d Doc . Ctt £ft*- Uu-- t zT —Ó——77 v ——nÁ —- -- -P IT IET. 
“-- 

C 

& 


-- 


TU: ΓΠ Jb τεσσ. — RL.Hntt6-4e- s ic TU 0 τ c0M44—90L.7——— o 0-7 Lo E 


ES 





y ov £r. taa N or . - -—— a - — — 0 ὦ». — - —' O— — — 
τὴ μέλι 7 *- χὰ: Xe iere 88eLIlum dm. 00027 0-5 Ξ:-ς --Ξ-» 


L^ Wii. CohrideT. S DIM fiecIHEum τ Deko 0700008 92.070 17 WU τ ττεὸὦοὸ co iL 


tent LN fiel τ SI9TILiLalbb: t 2a1t7.:im TetUy: το. dud "t - TU I z.. 
e. gu-— 


"A ΔΓ s. DI!YrIbe.- (Quent: 5 autueoel- LU τοῦ». - c7 .-7 *v.- -——— - - σ ILL c cC IL 


ΠΣ ΡσμνῈ ΟἿΣ VIL. χα (rm. τ tcu TY: τ lo. LO "Lo τ--- - 


4... « 
cT . 
.-9 - -—- τ -- 
e “ . ον. 


Γ -— * - - | T 77 
“- .... d MluHs o τὸν T" ON YoLniliar $6 cridnuom D . - 


δ 





- 4195 4{1}.- ie νι ὁ - ναὸ . m" - - - — 
EI €3i..Qt* Ul'YeT&ii!iPT ὑπ o Ds tu. τῆ, τις 0T 7.0 € Coli. .2— 0L. - LI 
ex 5 OMOUTOTUPO BÉSOLHOTDD cr-—unqs notus: PB τὸ πίη στο τον tco saw TXLRLIQ4tID. i. 

E] M ΤΙ . 
(indus Mnt gqapticmünee — pnorocnts . 15 —o lo πττ τισι φτῷὸὸ clo cc fcn v 
- Hero s5 DDLbGSCBniBalap fe$eiensac τι, puo τὰς 0T nc nx .u6 uc αι στ Démo mel 


AC: . lUiLitiss 3L: aic 


32. }}Π1| $6 qe. ste τεσ -.00 wo c4 t oru 70 L4. VTR.TLLoT &. Σ.-- Ὁ 7 








LELHET Δ ΕΙΣΣΙΔΙ. CAHLUC UP TH. botrmm ns eret T6 4--7T——— τ 7T —— Y 


Tx M^. T z ... τ τ- XML 
εἰ 1 ViütaDIpDs Guuun-lD er (deco b. To 60e cel 0 lou n PL .: τὶ 
34. nu. "nuapb dajbhalu (ck ÉPÜarnenre n y- c. -—- y-4-—o05(7u04. RH-2cctel2eor — o Cj]CÓSil. 
Anc viia ἀστάτοις dà OTLo 6XSdeINS 04 l0 o 0i 2 x cte LI πο ou 


Tes Can Erxaniui. ug. u.c? 
Φ}ι. τι" nartiti. Alu, 


e^ 


"τ 


Aelii . 


129 DE VIT.E TERMINO 
À. Ἔδει μὲν ἡμᾶς μηδ᾽ ὅλως πρὸς ἀπόχρισιν A 
ἰδεῖν τῆς νῦν προτεθείσης ἀντιθέσεως, οὕτως ἐχού- 
enc τὸ σαθρέν τε χαὶ εὐανάτρεπτον. Τίς γὰρ ἂν xai 
ἀγνοεῖν προσποιήσαιτο ὅτι οὐ πρὸς τὰς ἐχθάσεις τῶν 
“προαιπτομένων οἱ τοιαῦτα πράττυντες χρίνονται, ἀλλὰ 
πδὸς τὰς διαθέσει; χαθ᾽ ἃς vivovtat τὰ γινόμενα; 
Ὅμως γοῦν καὶ τοῖς προφανέσι τρανότερον ἐπιφέ- 
ρεῖν τῆς ἀληθείας τὴν ἔχφανσιν οὐχ ὀχνήσομεν. Oi 
τοίνυν πρὸς τὸν φόνον τοῦ πλησίον ὁρῶντες, ἐὰν ὡς 
ἐπιστάμενοι τὰ Θεῷ ξεδογμένα, f) ὡς παραχοὴν τῆς 
ἄνωθεν ἐχδιχοῦντες προστάξεω:; (ὥσπερ ἐπὶ τοῦ quam, ob causas homicide (erent, laud absurde 
"AvaY ὃ Σαμουὴλ 6páza: πεποιηχὼς), οὕτως τὰ τοῦ — fortasse facinus illis laudi verteretur. Sin potius 
φόνου ἐπλήρουν, οὐκ ἣν laco; αὐτοῖς ἀπειχότως γέ- p odio victi, vel etiam divitiarum cupiditate elferati, 
νεσθαι πρὸς ἐπαίνου τὸ ἐγχείρημα. El δὲ μισαν-  irzque indulgentes, vel alii cuilibet voluntati suz 
pua χρατούμενοι, ἔσθ᾽ ὅτε xat πλεονεξίας ἔρωτι — obsequentes, ezdem patraverint , quidni jure los 
θηριούμενοι xal θυμῷ ὑπηρετούμενοι, f) ἄλλῃ τινὶ — cum illo oderimus ac damnaverimus, qui cum ab 
ἀπηγορευμένῃ γνώμῃ δουλεύοντες τὴν μιαιφονίαν — initio homicida esset '"*, homines edocuit similium 
ἐργάσοιντο, πῶς οὐχὶ σὺν ἐχείνῳ ἐνδίχως μισηθῆ- — sui sanguine imbui? Nec vero quia Deus sinit eos, 
σονται καὶ χαταχριθήσονται, ὅστις ἀπ᾿ ἀρχῆς ἀν- ob cognitas sibi causas, scelestum facinus perpe- 
θρωποχτόνος ὑπάρχων ἐδίδαξεν ἀνθρώπους τοῖς τῶν — trare, ideirco eisdem impunitatem largitur. Sed 
ὁμοειδῶν καταμιαίνεσθαι αἵμασι: Καὶ οὐ «b παρὰ ipsi quidem vize sux fructus eduni, suaque impie- 
Θεοῦ συγχωρεῖσθαι αὐτοὺς, xa0' o0; αὐτὸς οἷδε λό- tate replebuntur, ut ait Scriptura "* ; solus autem 
γους, ἐπ᾽ ἔργον ἄγειν τὸ ἀσεδῶς σπουδαζόμενον, fón — Deus judiciorum suorum azquitatem novit. Quod 
“ καὶ τὸ ἄμεμπτον αὐτοῖς ἐχαρίσατο" ἀλλ᾽ ἐχεῖνοι μὲν — autem fit, id omne ad utilitatem salutemque pa- 
ἔδονται τῆς ἑαυτῶν ὁδοῦ τοὺς χαρποὺς xal τῆς ἑαυ- — tientium spectat. Primus ergo Cainus homicidium 
τῶν ἀσεδείας πλησθήσονται, χατὰ τὸ γεγραμμένον: ἃ. diabolo edoctus, injustam invidiam parturiens, 
Θεὸς δὲ μόνο: τῶν ἑαυτῶν χριμάτων .εἰδεΐη ἂν τὴν cum concepisset crudelitatis dolorem, iniquitatem 
εὐθύτητα " πάντως πρὸς τὸ ἐπωφελὲ; xal σωτήριον C homicidii peperit? : atque ob id a divina objur- 
τῶν πασχόντων, τῶν ἐπ᾽ αὐτοῖς γινομένων AXap6a- — galione, condignam damnationem retulit. Qui au- 
νόντων τὴν ἔχδασιν. Καὶ ὁ Κάϊν τοιγαροῦν ὁ πρῶτος — lem majorem quam Cainus hostiam obtulit, texti- 
τῇ διαθολιχῇ μαθητευθεὶς μιαιφονίᾳ, τὴν ἀδικίαν πιοπίυμη perhibente muneribus ejus Deo, ut ait 
ὀδυνήσας τοῦ φθόνου, xal συλλαδὼν τῆς ἀπανῦρω- — sacer Apostolus 5, ob illam defunctus adliuc prz- 
πίας τὸν πόνον, τὴν ἀνομίαν τοῦ φόνου ἀπέτεχε" xal — dicatur; videlicet ut Dei charus, ejusque particeps 
διὰ τοῦτο τὴν ἐκ θείας ἐπιτιμήσεως ἀξίαν χαταδίχην — gloriw, beatus dicitur. 
ἐδέξατο, Ὁ δὲ τὴν παρ' αὐτὸν τὸν Κάϊν φημὶ πλείονα θυσίαν προσαγαγὼν, μαρτυροῦντος ἐπὶ τοῖς 
δώροις αὐτοῦ τοῦ Θεοῦ, ὡς ὁ ἱερὸς ἔφη ᾿Απόστολος, bv αὐτῖς ἀποθανὼν ἕτι λαλεῖται (18) , τουτέστιν ὡς 
ἀρεστὸ; Θεῷ, χαὶ τῆς παρ' αὐτῷ μέτοχος δόξης, μαχαρίξεται. 


130 

A. Equidem vix opus esset tam putidz tamque 
levi contradictioni nos occurrere, Quis enim se 
nescire simulaverit, eos qui tslia perpetrant non 
ex rerum exitu, sed ex animi agentis studio, so- 
lere judicari? Sed tamen vel in re manifesta cla- 
riorem facere veritatis notitiam non gravabor. 
Ergo illi qui proximo suo caedem moliuntur, si 
forte divinerum placitorum gnari, aut mandatorum 
coelestium violatorum vindices (sicuti videmus con- 
wa Agagum a Samuele factitatum 79), si has, in- 


κδ΄. Γινέσθω δὲ ἡμῖν ἐχ περιουσίου τοῦ πρόχει- 
μένου σχέμματος λύσις, καὶ τὰ περὶ Χριστοῦ πι- 
στενόμενα. Οἴδαμεν γὰρ ὅτι χάριτι Θεοῦ ὑπὲρ παν- 
«ὃς ἐγεύσατο θανάτου, xai ἑαυτὸν παρέδωχεν ὑπὲρ 
ἡμῶν θυσίαν xaX προσφορὰν τῷ Θεῷ xal Πατρὶ εἰς 
ὀσμὴν εὐωδίας, xazà τὸν ᾿Απόστολον. Ἔφη δέ που 
xai αὐτὸς ὁ Σωτήρ Οὐδεὶς αἱρεῖ τὴν ψυχήν μου ἀπ' 
ἐμοῦ. Ταῦτα δὲ πρὸ χαταδολῆς χόσμου τετυπῶσθαι 
τῷ θεῷ καὶ Πατρὶ ὁ μέγας Πέτρο; fj χορυφαία τῶν 
ἀποστόλων ἀχρότης ἐδίδαξεν οὕτω; εἰπών - « Οὐ γὰρ 
φθαρτοῖ; ἀργυρίῳ ἢ χρυσίῳ ἐλυτρώθητε ἐκ τῆς μα- 
ταίας ὑμῶν πατροπαραδότου ἀναστροφῆς, ἀλλὰ τι- 
pli αἵματι ὡς ἀμνοῦ ἀμώμου καὶ ἀσπίλου Χριστοῦ, 
προεγνωσμένου μὲν πρὸ καταδολῇς χόσμου, ςανε- 
ρωθέντος δὲ νῦν ἐπ᾽ ἐσχάτου τῶν χρόνων, δι' ἡμᾶς 
ποὺς δι᾽ αὑτοῦ πιστεύοντας εἰς Θεόν. » ᾿Αλλὰ xal 


94. Nunc, ut abundemus, propositam quzstio- 
nem ex iis quie de Christo creduntur, dissolvamus. 
Scimus enim hunc gratia Dei pro mundo universo 
necem pertulisse, seque hostiani pro nobis et obla- 
tionem Deo et Patri in odorem suavitatis, ut ait 
Apostolus, oltulisse. Ait autem ipse Servator : Nemo 
aufert anima3 meam a me. IHxc a constitulioue 
mundi defipi&a fnisse a Deo et Patre magnus Pe- 
trus, summus apostolorum vertex, docuit his ver- 
bis : « Non enim corruptibilibus auro vel argento 
redempti estis de vana vestra conversatione pa- 
ternze traditionis, sed preiioso sangu:ne quasi Agni 
immaculati Christi et incontamiuali , prziecogniti 
quidem ante mundi coustitutionem , manifestati 
3utem novissimis temporibus propter nos, qui per 
ipsum Deo credimus 15, » Sed et Paulus vas cle- 


"]Reg. xv, 55. 1! Joun, viu, δ. "* Prov. 1,51. "8 Psal. vit, 15. "* Hebr. xi, ὁ. 8 4 Petr. 1, 18, 19. 
NOTE. 


(15) Hactenus in codice Photii Vaticano  pertin- 
gebat haec quaestio. Reliqnam partem vel ab aliquo 


amanuense pretermissam ipse supplevi ex alio co- 
dicc Vaticano sumptam. 


133 EPISTOLA AD ARMENIOS. — MONITUM. 154 














MONITUM. 


(Ang. Mar, Biblioth, nova, t. 11, p. 585.) 


Quo ego tempore dogmaticam Photii ad Armeniorum patriarcham epistolam, mihi a doctis PP. Me- 
Chitaristis traditam, edidi (Spicil. Rom. t. X) memini me adnotare in przvio monito p. 442, sanctum 
Germanum 1I, qui Constantinopoleos patriarcha anno Cliristi 715 processit, et anno 730 ea dignitate se 
abdicavit , litteras. paritcr de fide orthodoxa ad Armenios dedisse, αὐ in libris editis non apparent. 
l-:tenim ejus rei testimonia, ut. cit. loco dixi, Galanus protulerat in suo de conciliatione Ecclesiae Avine- 
n: cum Roniana opere t. lll, p. 77, ex Armeniorum Menologio ; cujüs verba, etsi aliquantum prolixa, 
nunc recilare necesse est. « Stephanus S.unien:is episcopus δά Grzecos profectus, attulit. inde. secuiu 
wes /— libros, qui fidei veritalem explicabant. Porro sanctus Germanus. Constantinopoleos patriarcha epi- 
stolam Armeniis destinavit, per quai ita. eos monebat : Quare vos non asseritis duas in Christo naturas, 
n. € Clialcedoneuse concilium | recipitis? Hzc quidem scripsit, et per Stephanum misit ad Ármenios. Ui 
vero pervenit Stephanus ad. Papchenem Armeniorum patriarcham, ostendit ei Ge:manui litteras ; quibus 
lectis, przcepit ipsi Stephano. dominus Papchen, ut Germani literis responderet, et scripsi vir eruditis- 
simus Stephanus, compositioue ac ordine quidem  peregeegio , plurimas sacrarum Scripturarum et 
sanctorum Patrum sententias confirmandi causa. allegans : qu& omnia ubi legerunt. Grecoium Ssapien- 
tes, hisce scriptis consentiente, veram rectamque Ármeniorum fidem  hzresique immunem lau- 
daverunt, » 

Pergit, p. 79, dicere Galauus, teste gravissimo utens Nersete Lamproniensi, reiigiosam eo tempore 
pacem sub przedictis Grecorum et. Armeniorum patriarchis inter duas Ecclesias coaluisse. Papchenein 
tamen patriarcham, pro Joanne Ozniensi, in Menologio temere fuisse scriptum, longe facilius ego cre- 
dideiim, quam de duplici, qui nunquam auditus est, P'apchene cum Galano suspicer. Re quidem vera 
Joannem Oaniensem, non Pagchenem, contemporalem cum Germano patriarchatum gessisse, fasti Arme- 
niuruim certissimi docent (Serposius, Compend. hist. t. ll, p. 41). Sed enim quolibet demum modo hic 
anaclironismus in Menologii narrationem irrepserit, culpa quidem urgebit* auctorem : vcrumenimvero 
Germani epistola, quam prz manibus nunc habemus, revocari in dubium nequit. Ecce enim apud 
eumdem Galanum, p. 544, ex Armeniorum concilio Tarsensi novum testimonium accedit. Quippe ibi 
Armenii Grecos sic alloquuntur : « Patres vestri ac nostri singulis temporibus ad pacem conciliandam 
impenso labore incubuerunt ; ut venerabilis, strenuus ac probus patriarclia vester Germanus, qui litte- 
ras ad Armenios misit, spiritali charitate ac fide orthodoxa plenas. » Quod autem in przdicto Armenio- 
rum menologio Siephani quoque responsum laudetur, patriarch: sui jussu exaratum, quod tamen ex 

telatis a Galano partibus pessiuia haeresi redundans apparet, id posteriorum interpolatione hzreticorum 
factum esse cl. Suk.as Mechitaristarum abbas et archiepiscopus (Prosyect. litt. Armen. p. 48) cum Joan- 
ne Vanagano narrat: sive ea fraus menologio obirusa fuerit, insertis laudibus auctoris hzeretici, ut. vult 
Galanus; sive ipsa potius Stephani epistola violata sit, ut Sukias credit. Denique Stephanum hunc 
5iuniensem inter illustres Armenios pouit etiam Samuel Ániensis in. Chronico ad annum 772, paulo ta- 
men ut videtur serius, nisi forte extremum vitae Stephani annuin designat chronographus. 

Sed ut ad Germanum redeam, equidem dum illud in Spicilegio Monitum scriberem, illa tantum quz 
apud Galanuin sunt testinionia. noveram de Germani ad Armenios epistola. Postea vero feliciter mili 
configit ut. in adnotationibus, quas edito a se Joannis Ozniensis conta Phantasticos sermoni attexuit 
vir cl. I. B. Aucherus, Mechitaristarum familie decus, bene, inquam, mihi evenit, ut breve lemma ex 
supradicta Germani inedita epistola citatum legerem; ex quo slatiu specimine judicavi, scriptum hoc 
Germani apud Venetos Mechitaristas, qui pervelustis egregiisque codicibus abundant, Armeniace saltem 
servari; ideoque cupiditate incensus sui, ut vel id plenius coguoscerem, vel etiam largientibus dominis, 
cum eruditorum celu in his meis voluminibus comimunicarem. Hoc vero negotium mibi benigne expe- 
divit, pro suo eximio erga omne litterarum genus amore ill. ac rev. archiepiscopus Siracensis Odoardus 
llyrmutius, qui acceptum a sodalibus suis epistola exemplar fidelissime mili 1nterpretatus est, atque ut 
Lalinis litteris typisque consignarem perlibenter aunuit. 

Tertium hoc itaque venerandi Gerinani scriptum in licem effero; videlicet post luculentam ejus de 
vita termino disputationem, quam ex vetusto codice Vaticano sumptam, inter Photii Ampbilochianás 

Quastiones edidi (Script. tet. t. 1, ed. 25; postque egregium illud de Aeresibus synodisque opusculum, 
quod itemm ex vetusto codice Coluimnensi Vat. erutum, septimo Spicilegii Rom. volumini inserui, diver- 
sum plane ab illo paris ferme tituli, quod sub fal»o Germani nomine Moynius vulgaverat. Atque hzec ego 
memoro, haud edepol ut incas reculas recinam, sed ut eruditos tempestive admoneaim, si quando Germa- 
ui seripta colligere volent, el cim pa cis "iusdemr epistolis. copulare , quie aute. secundam. Nicxnam 





135 S. GERMANI PATRIARCH.E CP. l* 


synedum "Ὁ editoribus conciliorum poni solent. Ltinam vero et ille liber Germani emergeret, De funr» 
sitae retributione, quete a svo et recto doz vate generatimque ab optimo scribendi genere Photius d: 
laudat eod. 355 ' Certe hz sunt genuina Germaui ] scripta, ut iila etiam ἃ vobis edita; mam Dispats- 
tionem de vite termi:o bo! el at idem Photius, et cum Amphilochianis suis collocabat: opus De herresitu 
atque synod,s narrat ipse Germanus se sub primord:is lconoclastarum composuisse : denique epist..lam 
ad Armenios monunen:a vetera pr.ori buic Germano dant, non juniori: elenim Tarsense sz-uli xit con- 
cilium in quo iila comincinoratur, aute juniorem Germaunm fui:, qui seculo si vixit, id est quinque 
post priorem ezculis. N.litlominus et Lal bcus et hoiizius, et alit interdum billiographi, scripta securi: 
Germani, quz tevioris profecto frugis sunt, priori incaute ascripserunt ; quod ue diutius , invita ver.- 
tate tiat, docti homines postea cavcbunt, Germani lance epistoiam versari totam in refutando Eutychiane 
Armeniorum errore , per se patct : quamobrem nudum ejus Δ Dobis fieri summarium oportuit. Utiliter 
vero conferetur cum Thom patriarcha llierosolymitani ad eo-dem Armenios dogmatica ilem epistoL, 
qua exstat in tomo XV operum Jacobi Greiseri inter Abucarz opuscula n. rv. 











PRO DECRETIS CONCILII CHALCEDONENSIS EPISTOLA GR.ECORUM 
AD ARMENIOS 


QUAM CONSTANTINOPOLI DETULIT STEFHANUS SIUNIENSIS EPISCOPUS 
ANTE SUAM AD EPISCOPATUM ASSUMPTIONEM. 


4. « Christus est pax nostra, qui fecit utraque A apud vestram p:etatem facimus, insinuare conantes 
unum, et medium parietem macerie solvens, ini-— post Christi discipulorum exempla piam persuasio 
s3aicitias in carne sua *. » Visum nobis e«t ab loc. — nem, xquam spem, atque. in. Christo fidem. Qu.4 
apostolico effato nostram hanc epistolam exorJiri— si nos. Propheta monet. δ ut. fratrem. appellens 
quam ad vestram pietatem mi:timus: nostra q.ippe — a'que repotemus. etm qui nos odio prosequitur, 
omnis voluntas, et ipsius epistolae argumentum, — cuanto mais in fratrum loo habendi sunt i/i 
ad pacis adeptionem IendiL ; pacis ejus videlicel, — spiritalique amore dilizgen?!i, cui hostili σάν, ris 
quz de hoc mundo non est, prout Dominus dixit *, nos animo nequaquam sint? Deo 2utem coni i- 
nec visibilibus rebus consentancz ; pacis, inquam, — mus,cui nostri omnes actus cezitationesque palet, 
illius, quam ipse de calo detulit, quamque suis. fere ut quandoquidem hune sermonem et laudata 
discipulis discedens largitus est; quam deni;ue a — in co testimenia nonnisà mutür monitionis cau: 
nolis erga omnipotentem Patrem servari. vult, — scribimus, ea vélüs grata. aceióant Σ neque. euin 
prout ipse in sua ad Patüem prece dicebat: — gloiiam nostram sed. ipsius Uomini quxrimus. 
« Non pro his autem rozo tantum, sed οἱ pro eis 9. Quicurque spiritobs micrcedis causa se in 
qui credituri suut. per verbum iil;irum in mes: ut || Ecciesia laboribus eccuparunt, rei cuilibet ortho- 
omnes unum sint, sicut (Lu, Pater, iu me, et ezo iu B doxam [filem prxferendam putarunt ; quam  qui- 
te; ut et ipsi in nobis unum sint: ut credat mun- dem. veram. sapentiam divina Scriptura lignum 
des quia tu me misisti *. » Exemplar se filelibus — vile appellat *.. Reapse quinam major sapientà 
Suis proponit, ul eum imi antes, eo.lem pacis le- — est, quai recta circa Deum ac res divinas senten- 
more copuiemur. Sane ili qui ejus documenta — tia? ita ut absque. errore de creatis rebus opine- 
pensi habueruat, nibil pacis bono antetulerunt ; — mur, ex sancte Scrip'urze rezula ; namque ea vera 
nilil vicissim aspernati magis sunt, quam ea quz — scientia est in paradi-i me lio a Deo plantata ; ubi, 
paci adversantur, et verborum opinionumque dis- — quanq..am obrepenido, callidus serpens noxium ve- 
sensum pariunt : pro. certo habentes nibil omuino — nenum suum vomere satazat, fraudemque sub 
prodesse vel miracula edere, vel sinceram virtutem — pietatis specie inspirare, prout primis parentibus 
eum corporis castigatione conjunctam , vel proprii fecit, quos Deo similes fore spondebat ; is nihilo- 
patr'm»nii largitionem, vel denique ipsum marty-— minus ab eo qui flammevm ibi gladium rout, àe- 
rium, absque charitate (1). Porro charitas, prout — pelletur. Quippe hoc a Dco beneficium ministris 
eam ezregie describit divus Apostolus, « Non gau- — suis conceditur , cujus ope calliditas serpentis 
det super ini juitate, congaudet autem veritati, non QC infringitec, atque impedimentum tollitur, si quis 
celat ma'um * » de proximo, nedum de Deo, ejus fructus gustandi cupidus fuerit, qui Gdelilus 
quia id adversari virtuti indicat. reservatur ut co copiose fruantur, modo manum c! 

2. Nos itaque a Domino petimus ut divinam in  iutendere velint, id est sincere et enixe veram scicn- 
50:1$ germirare charitatem faciat, atque ut prava- tiam qu:zrere, quam quisquis assequitur salvus fi. 


το przjud:cia opinionum avertat... (2) verba 4. Nos itaque dum Deo preces offerre non de:i- 
' &pbes. n, 14. * Joan. xiv, 91. * Joan. xvii, 90. * E Cor. xiu, 6. δ Psal, xxxiv, 84. *Pros. ni, 1. 
, NOT. E. 


0 ra etiam sancies Joan. Chrysostomus homil. ἢ sanctus Angustinns De hapt, contra Donat. V. ri, ἘΠ. 
In S. lio ; an :m M. eJit. Maurin. t. ll, p. 613. 10 (2). Hie unus versiculus iu codice legi nequ.z. 








C ec; -- - 
τοῖς 
eo sir UM -* M 


ad 


-- - 
* [s ' 


i^ 


ai CaTERS BSÓNTIB. |T2Hi120. BroN- CIR € τι δ, aRo€teR Σὰ ὑπ ΩΣ Ee genii memi 


d Verbi) m&áieTAaB :6bkcRuNE ΒΦ FOU 1 .::- 
sings su3 ΜῈ: τ 225 Q0T0-LO n7 DIDINW TO— 
imerpal . €. ;v « ΟΕ; J7achc BIULABI Uoc 
pasüx malin ἰωττι. Δ ns 2X £a ru9e—c 0e 
agnesctmÁ nSiüzxTER 6" HG 6599-3 nic Ὁ.“ 
encaERGp Lemxue 4.5.1 403E Lào7-— 3USScAumB - 
mege- sRA. “ἘΞ íamicrEENL G4 τἰ:- «τἰἷϑπῷὸ  LOIEOR- 
TEM. ÉisiaBCISeÜ RT ce 1:..- Q$"RIE COELO: €i 
mEMERCR χα...» Ἐπ. OLI ENDE eno CoBca £9 Ὁ 
c. αὧὧϑ U Wi δ ὦ DOLIO Bof. Lb Bh 
CENE Aulo. — "D εἴδιει ἃ ἅτε 5420 £k. "sl. 
TSEMTDIN- Lh JU ACC LI MCCO»SÉB Cabatle Tni. Σ GE 29— 
BL tL 

ἡ Cam me ἔσαν" 6:3: τὸ Lo 4 *z L7 
Jin TALCGJOEB πε ται 4L. τὸ w-» Pu- 
(uH νὰ ICCUGURBO-  P0—RAG w9*e- Ἐ254 
peseEMBME. Uu ἃ 3 le. anb tetemEA$ (UI 
XB τω. Ὁ-Ἐ ALISIDIMA Δα s: LT lale 
“τω, “1 ες M ἐσ: £M "Wulc3 xm uc 
sz Bchutgtn4 πε δε Du ἀπ 1 
" libe S ΑΙ ΓΞ. «“ (NINTH ν΄. UD We e—a 
wrillacun a. ww 2 P Bon  D-c-—1l 
unrz-uLum l- t-—.un. m πὰ £&cccLpCGum : Σ- 
τι ΠΡ Δ δε: τὸ ABuT—7 47H DII leno im 
jT MemUICIoGIEB IMuUE xc LoIuLESM e. *-— 
diuinam Ξιστω νῶτα Σ 5. ΓῺ ὦ 75. - 
Butt τ DUR ΞΞΩΙΣ RÀ τὸ ULc-Ln *-—. .- 
"um B DMi füraaub: ἘΠΕ 10 I5 demam ΠΣ o 
beni TeUeRlaih ἴδετε, Jl? GL δ T7Un0:73 “ἜΣ ἐπ 
SMNEBITUML.. Dau Δ Γι α Cu Στὶς o EA Uum 
ω- lane &——BunüDHA 8—-o2u-m" alu mmc sPcUA. 
uc Vrae aH m b-1nc3 -€—LLRGEB PEBUNEZDLIAXA 
qux 24 στα τῷ 2UALUB. “Ξε SER (Glo 
—NGEITACOE. ἢν Χμήττε απ “πἰ SIGIEL 54 Put 
ὩΣ LILZD4 CUSB ἃ 61) Δ: ἔν. -511,2. ΠΥΡᾺ 
“τ τ» 1 CAinà π τ 


* 


UUBDIE-—Z:. 


U2 ÉEu—unm τ. τὸ. ππΠ-ν £Iove — ;-- 
ται» uen. à'un-eeozig..u o cevos qva 
"πε gu σ΄ 2f Pe d67S Qe cp onem|. 
SEe7ch.6 L. A γ΄ Π..... Ub cedo» ἔ 953: 
mv στ toe CAST)» Σ Ὁ 6 N— 5 - 
2o* — 4«.-ís d τ τ} πὴ 71.-ῷ τὰ 2 n 
gn LOS. E£icm.—l τσ Ξ-:τ-τ-- τ - - 
pr “ :Ξ :32.:Ξ:ΞὮ. ππι Im; e ἴ-:- o mu 


7 βδ:»ἰ πα aua 
T9-m cu. g-—- au 
σῳ "yllo s 


Tic L2 AUGE Bn. LOUER 
2m. Bee :£- 
20007 0: oa τ πος τα Te iC 

A. πρὶ oL aa δ, ἡ δι τε ast τς 
à «4^4 Ce Wick c 7 WcHe C45 MUI 
“Ὁ o£. 97» wu,» Tg "5 1᾽ 5: SNL Ib. d- j' 10" D'I— 


ud 
Lgs 


d PT £73 4€. c onc an Lupe d ocnseeos 
fe « RM EM, Ur τ ἢ M. |) π t— 
" - 24 3 I WEES. Cp iocum eem 
. “ρῶς, coL. TL. ce-co o γι: -- 
5 sel .. ^» t M1.4" ^7 -— . . P^ vou 
To ^» 3 ΗΝ εν. 
tomm X. cm udo tre tin um. s σα 
wo πὸ προ ira ^L -*' . *1 Jj. ." i| 
As c . 23 HOHEM edm siam Vo NE 
t o0, ^ ».- κ΄“ “-ι:.2.: , στῇ τ- τοις 
PPLEME TRU? 717 LPS s Iu : ε 1. oe 
.. e—9 Let aca Σ. «c 2A aur E ua qn 


T". CE πὸ  e-E o cmumeBrewm Uuadiuooee 
c-13 7r νλτε T3 7mm XES 2d Westrum c 
oz c3. wc eum Chren drviniue, D 
T 5—. ΣΧ’ [4E Secum Ü rpDaemle 5. 

Ξ pm oa 5532 ἅ. '"uxues epmsa dem 2 
τ 1 z- sc a£. ὅσα, c-e-tmib eos (00 
& ——rx "7. kb GET ad f'vzodum c5 
w-* si-cm-3m V.oInen- 

KS £ “Ξ ΕΠ szaf£mranum τ. 
- “ τ΄ ΄-.- Δ qued 62 Nee 
π-:π s 2:΄. £C230 00. 1 
fz e meurpanm ἰ' 
χε 7c c B 3.32.7 
- RA ORBCOAGE 2$ AL AE GBnL Mov 
4 $472AL. δ. εἰ SEQCR too 3. "aLooem. ve 
Plo ax ὩΣ Ὁ ἘΓῚ oce» r£SDDUs ὦ 
IMIGa»bo ἅτ ὑπ REXR— A-E- 002002355207 
τ πῃ ὑσσὰν d4o—9 $"-UÉ ce& 11 puts 
"MINIS UGuCUUSEOC- L' σὰ. 

41. y-u—- €$—7u-s 50m 
πὼ α ine ceto! cogno - 31009 
Xt.À t Ll CB .2g.E Ὁ ἘΩ͂Ν to c5! 
€ — Ae Xo πιο τῷὸὋ πὶ: τῦ͵ 2l “ Sc." 


: 
-— e ^ T" 


Ww lU. 


b. 


ΣΧ —Mz 





À.:m cu .. 


- * 


H We - ADSDSPB OQ CA 5:3, 1 CT. 0786 
DUT& Ὁ. πο )3f7-2 ἘΠΡ Ἢ τ ces Pica 
ω. Δ... :o cf» ELLO rm - anÉciÓóeclc 
Loeée πὶ τα, ἔτσι le doe 

WeLnciILO *J ulJX*X CLE omm. era Pers 
Y-!IL. LBIUEI 44 Twp 6 Ro. ν πὸ 300 1274 
£D. τς Dl CBPRO ep (n-n-m Jm "^^ 
CCADLAE 2 Puno omae-ee esmmnpce NUUS 
PcLAlUlf & ga—D ὙΠ. κ΄ ἐς 5 €1c5 4^ 
Sep-—fAIED MD 3 CER D un 
jr: ep B οἰ ὃ « "nomm oc 
AA-CU AMERSUBIMS M ἔχιν ΊΣ 
Πι ΟΊ ς D Cac (upI γι 16 Σ' 0 | 


29 TP TS 





€ A 


eund 37 


^ 
τα Inl! af EU ππι ὦ €. go δ! T. | 
? T 
eB We scccearm πὸ. πο 

: -— Um ^ 
no Be "cmn. 7€ 0€ ap 


4L L4 CIC GNO € do γε pP 3.7305 0 


εἰ ἘΠ 04 017 0NS $3 p» ΞΟ 0T oe e 
2. ΠΡ fu?! Σὲ Γ΄ 7 cua 6m E 
τις ean c^ I5 qof 20 ml τος 
mni wESWw ou Xn. τ τε e 

! 


^t 
v: [e 

£m τὸ πτῆοη--ὮἬ mrt) 64 

LH 


7 hà 77:24. δὰ Cfi» τ τ τ 7C | 
1: τὸ "FEÀ» «ἢ. | 
ὧν A μι ὩΣ Π el ice ond €U* 


3.2. “22 L'".!4*"859 .— BÉi3*7* L7. m .. Ὁ B 
ἐκ ec qd. 5-2 ἃ TU 


E δο ὡς « δ tiv 


, 
- 4 E 
Ta. 4 4E 1». Loa. DE nod tadeTeM 
pto. 10 79 be τπ στ σις QD 
ES " , * p: 5" 
* - Y 44 »ο "- t Ἂ. ? ; 2 Es τ 
* τ' 
- ν " 
: "LO oa € Áà "Do IOe$ ΣΤ ΣΙ emt 
3 
3 9 - 
ἢ ΟἿΣ ΣΝ o7 0 0. ^ 9 ἴω κε ᾿ 
esi [7 ,. $ ie " i 1 
δεῖ . *o$9 4 ^e AI - ᾿ «Ἢ l - ] 
- Γ de «αὐ 
' wo. uus ας dr cmo Ds ow »*e- 


wt 


LET 


EPISTOLA AD ARMENIOS. 


102 


ras , unum nihilominus Christum et Filium ac A ille supernaturalia sua demoustravit divin2 opera 


Pominum, hominem factum, divinumque Verbum 
incarnatum. » Neque tamen aliud hac locutioae 
docere volumus , nisi quantum a quinto concilio 
didicimus, nempe ut quarum unitarum tantummodo 
naturarum distinctionem prefiteamur. Quam rem 
idem Gvrillus in sua quoque ad Eulogium epistola 
dicit (19) : « Nestorius dum duas carnis ac deita- 
tis distinctas naluras profiletur, quatenus alia est 
divini Verbi, 3!ia carnis natura, haud tamen no- 
biscum illarum unionem confitetur. » Tum adhuc 
enucloatiu& subdit: « Nos vero eas confitemur 
unitas, unum Filium , unum Dominum, unum 
Christum, uti Patres nostri dixerunt, unam Verbi 
incarnatam naturam (20). » Igitur extra omnem 
controversiam patet, haud sublatam fuisse ab 
unione distiuciieneu : quo lit ut. duas naturas di- 
camus; unam vero Verbi divini, quia eadem Uni- 
geniti natura, secum sub sua persona conjunctam 
babet naturam humani corporis animati et iutel- 
lectualis, 

11. Multa alia hac super re dici possent ad ortho- 
doxaz nosua οἱ immaculate fidei confirmationem, 
eorumque refutationem, qui haud sano sed pes- 
*iwo consilio conantur invehere schisma in Eccle- 
siam Dei. Verum sufficiant qua hactenus dicta 
sunt, ut multiloquium vitemus, a Salomone edocti 
qui ait ' : « Da sapienti occasionem, et addetur ei 
»apicptia *. » 


12. Deinceps vero oportet ut de operationibus C 


«quoque et voluntatibus (Christi) dicamus (21); spi- 
ritale nimirum talentum mensse vestre argentaria 
»radentes, ut postea Dominus sortem) suam ἃ vobis 
cum usura possit recipere, neque nos ceu pigrum 
illum servum condemnel. Duas ergo dicimus in 
Christo Jesu operationes fuisse; nempe ipsum et 
qua Deum et qua hominem egisse intelligimus: qua 
Deum, res divinas ; qua hominem, res humanas; 
scd tamen ambas operationes perfecisse conjun- 
ctim, non seorsum separatimque (22) ; atque ita 
factis se confirmasse, cujusmodi reapse erat, feum 
verum et hominem verum, non specie tenus. Ne- 
que uobis licet cum Hebraeis ei dicere: « Quia tu 
homo cum sis, facis teipsum Deum *. » Etenim 


8 Joan. x, 53. 


(19) Tom. V, part. 157, 

(2) Recole de hac celebri Cyrilli locutione quae 
diximus n. 6, adn. 1 Praterea. de concilii Chalce- 
douensig doctrina , et contrario errore multa bona 
dicit Germanus noster etiam in tractatgu, queni vi- 
desis, De heresibus ac Synodis a nobis edito Spicil. 
rom. t. M. 

(31) De duplici quoque operatione et voluntate; 
Germanus, op. cit. n. 45. 

(22) lta S. Leo PP. 1n. &ermone miscillo, cujus 
parlem. ego legebam ἐπ cod. Vat. 1267, f. 51 b. 
Fxwat autem. sermo. in Appeud. n. l.ed, Daller. 
Cl. l'orro ubi in. ed. eol. 496 , cap 14, legitur: 
(uaimntis, eic., Verbi et carinis una persona. sit, el 
wLoque. essentia comuinunes. habeat actives, intelli- 
qi (amen , etc., qui. Leouis. locus ad. literam 


! Prov. ix, 9. * ibid., 58. 


aitque : « Si non. facio opera Patris. mei, nolite 
credere ; si autem. facio, et δὶ mihi non vuljis 
credere, operibus credite, ut cognoscalis et crc- 
datis quia Pater in. me est, et ego. in. DPatre?. » 
Adversus autem hireticos illos, qui postea ad can- 
temnendum Incarnationis mysterium exorturi erar.t, 
veritatem is premunivit, cum nalura sue, quo- 
tiescunque sibi libuit, permisit (velut ait etiam 
sanctus. Nyssis episcopus Gregorius (25) carnis 
illas affectiones experiri, qua reprehensione care- 
bant, nec non cruciatus ; ut invicte conlirmaset, sc 
esse primogenitum in mulüs fratiibus, vobisque 
corpore ac sanguine similem. Ilinc etiam post ic- 
surrectionem, uL naturze sux veritatem rursus 
demonstraret, velut ait magnus sanctus  Dasilius 
(24), cibum quoque gustare dignatus est. 

15. Jam vero zternus Deus, qui universum 
mundi orbem complectitur, ut ait [saia8 !9*, nec 
famem egperiri nec silim potest : nibilo tamen 
minus is in corpore suo esurivit atque sitivit: cum- 
que homo esset, tanquam Deus simul eperabatur 
cum nature divine viribus. ld nos docet ctiam 
sapiens Cyrillus in suo Thesauro dicens: « Unum 
nobis przedicant. Christum divinse Scripture : nam- 
que unus est Deus Pater, unusque et solus Dominus 
Jesus Christus, qui uti Deus agnoscitur, quia id 
egit quod solius Dei proprium est. Quia vero semet 
fecerat li'ominem. secundum Scripturam, opus fuit 
ut sé hominem esse eomprobaret ; neque talis vi- 
deri poterat. absque innoxiis -orporis affectibus, 
rebusque aliis corpori consentaneis. Operahatur 
scilicet et loquebatur quantum homini congruit, uL 
se bominem factum demonstraret (25). » Tum pau- 
cis interjeatis ; « Quia Deus verus erat. cum carne, 
caroque vera cum deitate, operabatur ut Deus, 
quatenus opus erat ut Deus esse cognoscerctur. Vi- 
cissimque agebat ej loquehatur, quatenus oportebat 
ut se verum hominem esse ostenderet ; mysterii sio 
veritatem prudente economia administrans. » 

14. Nemo igitur ausit nos reprehendere, id est 
Dei Ecclesiam, propterea quod his vocabulis uti- 
mur in catholicz fidei confessione. Cogitent potius 
fore se malitiz Arianorum consonos, qui ai sus 


!* [sa, xv, 12. 


sumitur ex serm. 15 De puss. cap. à, et ex ep. 124, 
cap. 5, et denique ex ep. 165, cap. 6 ; et tamen 
in nostro Vat. cod. plenior meliorque legitur sic : 
Licet, etc., Verbi et carnis una persona sil, qu:e in- 
srparabili. r. atque indiviso communes — habeat 
actiones, intclligende tamen, etc. 

(239) Cousonst cum Nysseno Basilius , v. yr. 
epist. 161, aliique passim Patres. 

(34) Num intelligit Germanus locum epistolze Ba 
silii ad Urbicium , quam primi nos, ex codice Vc- 
neto exscriptam ediiimus post Cyrilli Commenta- 
rios ini Psalmos ἢ lbi nimirum agitur de Christo post 
resurrectionem: coincdente. 

35) Plura his certe similia dicit Cyrillus ;n 
Thesauro assert. 24. 


Ac A nbEA. ΣΙ i1 LHE0EEN ἢν -14 
rr-- Ht οι να, "cem cepa peu ἢ Lxraua. m eco wcurum Tuner. “ἢ. oxdé$ gue- 


f s τ ναι — (Nu. OMPVES NXERUIMA S BL 
^h aauarÉ. 39^ wert waa'usk CUM UDGIVARTR COER- 
*. MAR C.tIISS Dl se»! aM INEDHOEEAR 
Mix W*UsctrffU Ce. UEA. C GER GD£9R κει πὶ 
Ὃς. ὐτπὔἷἪἬς CReMMCUR (ufo ἔπος, m o Acfsx Με 
"C*"KA.ÁT 07099 2 .:1»24B 5 CoA. GBISADIDALLSGOO MRECGNNUR 
£2 ΣΟ . φίδι, 

Zl. xU GUEE CEFRT Ganlgu Soarczmmee zu 
Jta. AAcUm. ΜΊΩΣ ἐν; δὴ ccc M IU σι ἃ 
ceudaNyAcaC, CEMOCURE VER Tec o WUITOSA νοΐ 
«δεν dime ca 327. C pem δ 3 Lud hene 


ZCHENB Το; λέν GNM'UEIE τοι ENNMENEM iu 
"HeJIMIS. m ἘΣΔΙΕΣὲ dZE | £e ΝΕ. IM JGNUTRE- 
3'$& NI"^24. WEGE m Lbs bre 4xGL S 330 
Bu*xz 4 &MQUAMR JEEP GEL IB AEMEAAENASUE 30. 
ποιὰ C'-pgmet. G4 SU “1.6 5. , ἢ, —5 enm 
34:0IB AIR  —NESAR ds δὰ ARTT MÀ. 
FIIZRGUONB ἃ ἘΠΛΕΝ 5" c4 ehe eT. τι. 7 
TPECODLA COMICS δὶ πδυσ ὙΠῸ  —rTRUC 
παι TuMiurd. 

C. ÀMu. me nzrm eGpbo»emm ἘΠΕ ΝΡ Σ 2... 
J-iamE mL χα τσ — &-noge lsmem nium 5-3 


m 2202 laguceaur amac&BeS- Gne assa, Tuícil τω NmDONVULETILIR Gmemetno ONSENCCTHRENERO | δὲ τοί 
δεν, Δ s. Δ».  UPGBIIONA CUPRecfUySA, ὅκα. ΡΣ πῶ 4285 5 —MEMICG. LOL χεασνι M^. 4. RamRSu'n 
ϑξΞὸὺς CwAAÉIiRO ἃ ει ἀγὼ Woo AER ἃ UÉMITGEAIIES ἘΓΞ Ὁ ὦ..Σ. XD? GET ΠΕΣ um 


1 


»A.b AR. wWeepicc dae ENMP pUf7üL. Gi£TLEP SI" 
Jta ou. τ:  ITCPDANS. δ ἐς ἘΞ GRIDIER 
«παῖσαι: δ. — RE πα ἀδξπ κτ — XCMIITUIES 
Amer. dp: πολᾶν ὅδε QOFDCMI M καὶ actus 
AARBIf ὃϊ, "Ὥς δὶ WEM 30:188 δὲ a Uo BR 4 
"A Ἰοῦς. mI δ. δ o0 M. o ITR.IGEFUER. 

9. ^" "nu Uo. 


«218 Dane Xx ΒΕ 6.21: ROCONTEE Ἐλλδο( 22 61:1- 
8. M LO ER COLEZDSISETR. TDUDRMI murem Γ[::2 
É-üTAUGEE GERLAISAER* ὧδ᾽ δ 2358. Ὅσαι Tee 
aab ΜῈ JIGALESA δ᾽ IANPTUR. ἸῸΝ ΣΤΟΝ 1irveen- 
NES. [duc (JDíibrE  CGNDESINMANB CHE. EE S ise 
Eh X:.. ὃ σα bos 4 23.5 NNUS un 
Unt. ει κα ftl. do0HUEY ἘΠῪΣ OP OTt 
ER? taX( ἐδ λα aceütTA. PF NOGNEUEP. UG DC 
“ὩΦΦΓ 4 οὖ wHEBOOTIS, ὉΠ OCHBBEBEB Uf Dme- 
ἴοι. πα  Jüni€o NU ED(CCOTELH. δπ 66“ Bern» 
E|xeroü"R o 3Uh2Ln25€$. dum Cer  Pemuce mneegg 
Jed Σ ὙΠῸ .suwftteAS 48 4 GD'CEREMAN E 3" 
κα, A $SIDOUR dOGLIEERUSR C356 ΜΕ S 5000 
δε πῶς. δ iactat: beRuetre ὅθι ξ. (007 
ew ὍΔ Βυδιιδε" 8 COUCHER GEBREENLIRM ἩΣ- 


WedundaojcuR CUriCCOER — PER 
eSÜES τι -ὧὠὼν Ὁ 8. τ ΔΎΣΙΣ. Rima 05m 
«- "Am&ec σὰ: 3 δυεῖν Z£395.€0 —HuScCUSB wül- 
Al Gne Gd πο 2". wu ag 4 v 
2p το 1 δος. . Ul . CERO  MGERAUS QARaBAE$l Gnome 
κ.. ὗε UO του θα, Aree 4acs)C cce Δεῖ δ 
&& weAhc — 1 ἜΘΟΣ ΘΕ bp 4..:. δεν 42». 
τσ" Am. — 429€ ὅσ πα. IDEO Uns uam 
ua 3 4 CedneimT QUNC ν Gnd GdPaFe 2; 


NT 


.wf à Oe εἰμ αὐ ὉΠ ΠΟ ρει 18 76 » te CruUB AAEOD PE συ EL 
mob ἃ amo — utile] πον, δ 0E *wm etr "ni δ Cub ΞΟ σα irm 
Ὁ ὙΠ δ δ οὐ cwn t δ  GARED'UUBC?L fnere Ὁ a A&..w.-cwmm mee Ine A 


* Aaa ἀπ λ Tu duce .nlum δον λας το, Xe qe wet 85:3. 224^ 9 — "unm ug δ’ BENE [rum 


τοῖς ὁ 0& Oo RU. 7. .- 38 Δ᾽ ἘΞ  GAMNESETO. wr*.zedA ^ ὡς Ax FID Des 3E twcum 
AE Ἐν". o Wt 49. Ap δ mitt! nf werb- a CM πιὰ .l. Due JR I3 wir 
Widp o UTMBLAFalAG. ὁ τ ἔπ —JGuacetE ψ8..}} Ἰποδν. ΤΣ -dE.l CHR τὴ Ὁ Ἐπ Σ᾽ c3» D- 


«το, ϑϑοῦπθ 8 ése «2. C3 


Pam dian al tal τ ῊΝ 


iste. 7:2 95$ εις, ὃ 
j'ayt 9c? o J&c-idm. £X Je 
ων Id. ὅλῃ ὦν ZR Unàneiest 
- am ]Conm.w we i 2i o demi ὦ δὲ 
Stola 


456 A MOSS 43. JUS Aus Aw aal. Det 


nau, “- MA e au π᾿ ME aS εν νϑδο 


͵Ὥωω Ἐς νι Ν “ἃ... δι΄. c 


δ) ας νι o4. "Ὁ" 


Aamanpe τις, ὼΔ ἴω. DavempePa. 

δι. Aqu 3 -ἀπεπδΣ o VI ΣΌΝ  sTirpnTws 
θνν ες «p Putsoludgmm, δι τα UNS Gau 
δ υγιῖῆθε cM, 35a «ΣΕ. 9} 49.9] BUR 
πιὰ, 4 "Asc ΣενιΩδ, αναδδ  Xccum 
re 14.9208 9. i275. 4 Lue 


πα 
—— . 
—— 
*- 
M. V Xi 7:08 


.^* 4. ἃ. 


Sb. UT €. * ww. νυν (Δ. ιν λὲς. d  “- } Ἐπ τ π x.* “ὦ. — "iff Tt LJ. 
a* 4 —& $C NME 
i. e—. A 9 CN o N RA ac I0 — 9 “ὦ REP nM fe 0. 0578 
- ^? νι. v. *'*a we 3 sei. Ὁ «A. "e. ^. ^? . E lama 
ἴδοι νὼ gacMEM — (4 τ Ro — 4c 0284 ν.ν.Ὁ — Ww" X €. ὥς, 
84 ὅκα CQ —— $^ oS νὴ BUR RS e S^ * € a, " Ἐῶ: ποι τ TI 
Ao JU τὸ. dÀAgetK o δ πῶς νὁ τι 9A c Po... ἄντ. ὦ νι o 3$ .e.cWet-»mE XX 4... 
im πιῶ πε. bees pee Ὁ o PO «ἡ λῶν aM RP R8 Ro uRPte RIT, 9 UPC «ἢ, 
"as “ὦ 8D ame -.-΄ωχἬο WS ωσὰ 4 sai, t.c]es νὰ 4 5 δον εἴ wen αν zu 
QV a .* -- v d Sj « e ee, se hme aa, a "o0 9 $99. — cat dnt cha πω, ὦ, Dé o ΠῚ 
",» " PIENE, . w78 cea. 9 c m os t νὰ . a EA dub ᾿ πε C" ce PN 
.190 ^*^ AanaEAEAe ua Pe C^ tam À e vx oc) νον. ΄ * 7 24 ᾿ € Du A xemb.cH A. Hu 
. € «a2. δ δῶρ. ἃ M 9 8 Pj. ΄"τὺυ M SON GN N.N ς *o. aw M PR 
Ὄ wo 542. 4 58 9 ch9- 08S 445 Ν νον» δον δ wul*ag ati. Στ. [δ 
"— ὁ * cw τ Bas! Aon NR . 5 0.9 »* Aa Nit s. Ἀ ν. κι2υὰῳι δ ww Mo Uo o 9-* 49. D 3.4 
. -— .--o- i. on Ν C. wv MN ῳ * - N .“ ιΝν . * (CN 4" s* AO'"8 4. 
- ᾿ ^ ναῷ» - - o? ων "o. s M LE * 0€ 04 oc . -— 
- “ LY “Ὁ ^ 8 * *e S ὃ υ--ς " * ει λν M . "oc Cab .Ra4 "m da au 
-w* yt m . ἐν" »᾿ * o. M . € — Ne * S. 


15 


EPISTOLA AD ARMENIOS. : (406 


tavit In. nobis **; » haud sane apparenter, neque A demonstremus orthodoxam illius fidem, atque ut 


tanquam umbram 86 exhibens, sed vere ac mate- 
rialiter factus homo, ut boc fructu universum ho- 
minum genus mundaretur. Eaque omnia possedit, 
quz pro nobis obtulit, ut magnus inquit Aposto- 
lus ᾽5. Idcirco cum Deus esset impassibilis, non 
recusavit fleri passibilis, ut idem et passus esset et 
non passus : passus carne, quam de sanctz Virginis 
Deiparz utero sumpsit, simulque expertus quidquid 
inculpabilium affectionum habet natura, nec non 
cruciatus quos passionis tempore a crucifixoribus 
pertulit. Non passus autem, quatenus nihil diviua 
natura patiebatur, dum ejus non sine sponte pro- 
pria corpus discruciapatur. Sic etiam corporaliter 
pendebat in cruce, in quam se propria potestate 
contulerat, ut ipse Dominus dixit !*. Obiit corpore, 
a neutra tamen bumanitatis ejus parte discessit 
deitas, quae tota inerat corpori exanimi in monu- 
mento jacenti, totaque simul perseverabat in ejus 
anima ad inferas terre partes descendente, ubi et 
jis qui in carcere erant spiritibus veniens pradi- 
cavit, ut apostolorum princeps narrat !*. 

19. Nemo igitur scandalum nostri causa patiatur, 
dum peccatis suis quzrit excusationes : neque is 
qui in peccato persistit, Ecclesiam Dei vituperet, 
quasi ea divisionem in Christi mysterio doceat, 
Nemo nonnullas perperam intelligens Patrum 
auctoritates, vel eas distorquens, perverse aliquid 
adversus veritatem concludat: idque iis pracipue 


eos pudore afficiamus, qui Leonem Nestorio favere 
presumunt. Quod si forte vos (in Christo Jesu 
dieu) contrarium aliquid intellectui vestro in nostro 
scripto deprebenderitis, ne, quzso, id significare 
cunctemini, quidquid nempe: vobis libuerit, magis- 
que accuratam dubiorum vestrorum solutionem 
exquirite. Namque et magnus Athanasius equum 
esse judicavit, eos non repellere, qui quod dicunt, 
recto sensu explicant. Sic enim ipse docet in sua ad ὁ 
Eusebium, Lucinianum, et socios epistola (56) : «Vos 
ergo, qui bec omnia profitemini, ne, quzso, illos 
qui eadem profitentur damnetis; sed vocabula ab 
1119 adhibita explicate; neque his inconsideratis, 
auctores repellatis; imo vero eos exorate, iisque 
suadete, ut conciliare sententias velint. » 

20. Cum ergo exploratum sit, coram tremendo 
Christi tribunali, ubi ac:us nostri omnes, verba, . 
et cogitationes judicabuntur, quidquid hactenus 
audientibus diximus prolatum iri, dale operam, 
venerabiles fratres, ut vinculum perfectionis !* pa- 
cisque concordiam teneatis, quo unum corpus esse 
possitis et unus spiritus, sicut vocati estis in una 
spe vocationis vestrz;: atque ut in uno Domino, 
una fide, uno baptismo glorificare Deum possimus 
Patrem Domini nostri Jesu Christi, ejusque unige- 
nitum Verbum, et sanctum Spiritum, qui ex illo- 
rum substantia est; in eodem, inquam, ovili, in 
superna Ecclesia primogenitorum in colis con- 


dicitur, qui beatum Leonem Romanum antistite C scriptorum ; ubi babitant omnes qui eodem fruuntur 


ejusque verba temere et inique scandalo habent (54). 
Epistolz ejus testimonia deinceps recitabimus (55), 
reclam eorum exponentes sententiam, ut evidenter 


! Joan. 1,14. :* Hebr. vir, ὅ. 


ι 

(34) Reapse adbuc Armenii Eutychiani , id est 
Monophysismi 2scecl , cogunt levitas ordinandos 
jurare in. formulam , qua detestantur. concilium 
Chalcedonense et Leonem Romanum. "Videsis Le- 
Brunium Ezrpl. miss. t. Ill, p. 16. Nec immerito. 
Etenim nemo sepius aut validius Leone Eutychem 
arguit in sermonibus atque epistolis. 

(55) Desunt. nunc (omissa ab amanuensibus) in 
calce presentis epistole hzec testimonia sive aucto- 
ritates, quibus dogmatica scripta communiri so- 


!! Joan. x, 18. 


Domino nostro Jesu Christo, cui honor in stet- 
num. ÀÁmen. 


15 [ Petr. 111, 19. 15 Coloss. 1n, 14. 


lebant. Idem accidit epiatole Leonis PP. ad Fla- 
vianum, cui desunt testimonia (in codd. οἱ in edd ), 
ab eo promissa. Item desunt testimonia in fine 
actionis 9 Leontii De sectis, qux» nos tamex, in Vat. 
codice nuper invenimus. 

($6) Nun videbam hujus tituli epistolam inter 
edita Athanasii scripta. — Hujus epistole fragien- 
tum, ab ipso Maio postea editum, dedimus inter 
Opera Athanasii hujua Patrologize t. XXVI, col. 1526. 

5,1. 

















NCTI GERMANI 
PATkIARCH.E COSSTANIINOPOLITANI 


EPISTOL.E DOGMATIC.E 


"toL Cuz: X o fl 


: A À 
E: ν τὴς uno ena nni prsE Epxmemonf ínm- — CEII Δ Γ στρ τ τί 2 

tLUITTE LonsceeR. εἰ τες τί. τε €aui- ΣΤ ΤΡΕΟ Γεξσεῖν τν ἀτόποις εῖν X£-lakt 

S-LL 211745 4 71. Κι, ΤΟΙ -.ΣΞ. 2:1 τὰ». 

(^rios 4$ crgo Φ'...τ22.0:} πᾶπ se Bent. LA rz. VQ 5.22 x v ic. clc xà 
2: "Tin 3461 «ΤΣ Σ΄. ἘΞ ROM i$ ἐπ U9 — zc : i Σ 
acc se, ἀξ στερνὴ 128 DeXé73- Wo ὁ. EID χα: l—cc.:Q ξ.12Σ g3i rx 
T L7211.: 8 £l ed, Φ met ἵν)» δᾷ 6. 1..- 


" 
h. 

2 
f 
M 
E 
| 
(t 
CN 
EN 
^ 
"t 

t 

4 


Di Aa n'ilmconm ot 1315 τὶ 9v δῖ" 8. lc ELI] ἀττουυ: τ τοῖς τι τς T viiznizzo 


.er LM ἘΦ) Το DRLT4 €Y44 231. 6002 δ ΣΝ 
“Ὑτῶωξ τοῦ 2 ᾿Σ. 1:5. τὲ τ [eecde 67xim 
ezsilode 4*LiUu. Σ΄ 2. πὸ $o noa enim 
Doa —til3aeitlges. 45 io Tof πριν ταῖᾶ,  f7I2LI τῶι £u R5. τῷ τ τῷ, x3i o9 τε εεὶ- 
στο LDLT$ τ ολες 626 T1210 (4 332 ΤΕΣ 2 ΦΈν:- IX. LÍ; 7t VIDA 2.274 Toll. 
wrfTefuiBenuaeeaarm δὲ. Σἱ δὲς eer εἰς -ὡς Ζττιτ: c1 12:3. T:i03 ráiz zx RC εὐχῆς 
εἰ 0i p e$ «τις δ ΓΙ, ΩΣ; Íe€ δὰ Φ r0 B i. RID ἐστε T£ XA. zii ^.Ilr»7 χαὶ εἴ σοτΞ 
deett τὶ s a ΚΓ ΩΣ nci β6: αι. T2771 τέξτ σι τῆς ἐτὲτ- 

T-nc--a tf ax-B σὰ 04 σε. απὸ. 0 ici 56l:x- Miz-.- 
fie Àywins2 3 48 2 De, ὄνος etam [ὩΣ pro πξῖσι ὅτ, τῆς ᾿ς 
καλὴ 25 περι, πες Tqurnc.iLo: WA -πΞ:-:- -- 
Li lUe£sm iae d Le, Ἐς ὦκε 28 τὸ Σ Ζ2..-τὸῦ rna. τῖξς γεαξτι T3 (€.»2 URL δέττο ςφέξειν 
"τς nma Yuisié. 22705 32 i12. m jer τὺ ὥξοιστιυ, σις ILD το £a τοχσοῦστος Ép.fnzi 
jo3— Exo4.03 del ni: κι, ἐς Clo πιΐστσστοι. ἜΣ:. 712 pL El. χαὶ γ1::3. ἄξσοτων 
ετῷ»..: 85} σε, WM ἔχ. ἐξὸ ὃν". 0$ βου! ξιῦ»- ἔἐπ::  οἴτχτιν, τὸ τὸ τι PI, Σξεῖ τῆι, τὸν τὸς Ἔχ- 
fum Lece Ro £a £'uüft 3€ 1: τ΄, 4 p01ann&?3ER ΧαττΣς ἘτΣΩΣ,ν TILIIIIIILDIXD ALL TEES, 


: 
TT 
ὁ, 
ν 
Ἷ 
1 
| 

, 
] 
* 


ec 
] 
dí 
: 
δ 

LL 

Ι 

t 

μ 

ϑ 


n 
: 
di 
ἐν 
“4 
ς 
ἢ 
δῇς 
; 


eld 


, 
u 
ἢ 
'] 
20. 
Es 
ἡ 
P 
1j 
^ £& 
y. 


wina €.ur:nce Σ2: εἷς ÉELac-3i τοῖς 22)44 ral τ, 2039 LE IITO il.is 7X τὸ idicai. E: 
wa. ut CLR3IAGU. Sf εχ pel £3 23 Ξ, τῶι 5» — XZl Cp ILU AZ. τσ illl. i07 LE αὖτ 
ypriezv46. €x lgegpaeeel&euH. dkdecaaotcoR 5. ὁ $2.5 πεττιῖ ς ΧΣ. 23 ilcTIil Σ DD ξιτπόσξσν 


ε AELCOSm δε ὁ δι. ΤΊΣ, ἘΠ: (12γι. ἘΞ. um τς; τῖ: $Íezmaügilaiidilt.]-lazn τὸς: Àx6:2; 
Lad — 


aà^.l7àll d£ $02. 122 A A. Aó. 13.22 QU. C £zinocus EA: τῶς τε τστε τὸν oeil zia 
$26: 4p 22 TOR 2072 Δ 00: pc sel — x:lz1c.26c.z. 3.2 xz. χσττ τὰ. τῆς εἰτξέξις, 
ple If GE .o 17 ὅλ IL.t.8 1 ἐξ Ó1iolab τὸ πτορπυῖζιξετσ: Rein, τῆς ξιπας ὃ σε. ϑἴξις " axi 
ἐ 5.1: “.΄. ἜΣ 16 P.ruas0:s Ἔτι; / fe: Dk» πὶ Vu Ἔππ τ τἷσς, 3-3 az. Φζ:σ 


ἔασι, M4 2e Lf 0o, qamózielo € Lo op mls, τὸ zIicL ὃ Αἴτοπττιος I 
péterlif—r 6..20.20142. qgat.lle] spe. τᾶς oxiumimouwo4«koekdQUA Mox χϑταλ- τα 


proi? ρα τ δον $elebalicad ς 1 ἐξ τῖςς στ, ταιλα ἔστοττε, 2.7. pl. 3 Ἔξεςε, :ξτ5 
ὩΣ £275 τὰ 94 CLE ;Ὲ IL 1.2... prlxrs.iLare- δὲ ἅττ: χυτὸς δ ὁ ξισξιλυς, τῆς πυιξστχξς ill 
ay ras vsleola Poeco-2 denou de was idm ἵξοτο αὐτο: χατατες " € Mà lt. ὁ σξὺς χαϑται: 
$:eSR. o7. τ ole Bh “- Duci dpb& ὧδ τὰ «TTil2 0 GI fq τις" ἔχτοσ: If 13. 2:Tivillrlzz: ξὲ τὸ 


τπ',48 2... nolii:i& ὧς ἔτ vain. za *o» dno εἰ cz7202.374 29-,X1. τὸ Dole I3 CC. iX COT Q2 70.5. 
(2 εεῦτ $9e63m n à. — Qi: slm e—-í D[z- 6l ix: i . 


hd bi - . 7 - 
& id» 67.0, $.,77: 0 RjS.^ uso «ὦ oflDlU  CÍLu ἔτ). τ τξε ἐστ τὸ τ 


325 ΟἹ ὩΣ 4TÓTYiLb 2:1... 3.:1:73.à Lolm, —ocl.cui τος: :έτετι τῆς xile noi, 3p ix;.0.2Md- 
“ 5..: “ε: T7. ^. 3 I 0. £ " 


SLE LEG 1.25: 7. 


149 


EPISTOL E. 


150 


Gr; τοῦ ἀποστάτου, χαὶ πρὸς ἐσχάτην ἐληλαμένου À deorsum effecta, et ad. novissimum propemodum 


φαγωλεθρίαν μιχροῦ δεῖν τοῦ Χριστομάχον φρνάγμα- 
τος" ὡς ἐπ᾽ αὐτῷ τὸ τῆς Γραφῆς ἐπαληθεῦσαι ῥητόν" 
« Τόξον δυνατῶν ἐσθένησε, χαὶ οἱ ἀσθενοῦντες περι- 
εζώσαντο δύναμιν. » Διότι οὐδὲν πρὸς τὸ ἀσθενὲς τοῦ 
Θεοῦ τὸ ἰσχυρὸν τῆς τῶν θεομάχων βδελυρίας χαθ- 
éxttxt, χαὶ συνεχπολεμεῖν τῷ Θεῷ τὸν χόσμον ἐπὶ 
τοὺς παράφρονας εἴρηται. Πῶς οὐκ ἂν μετὰ Θεοῦ 
πολεμούμενος ὁ ἡγιασμένος σὺ χατὰ Θεοῦ τῶν b ἀθέων 
ἢ χίνησις εὑρηχότων τὸν ἀφανῶς πολεμούμενον, χαὶ 
συμπολεμοῦντα δὲ μᾶλλον εἰπεῖν ἀληθέστερον, χαὶ 
τοὺς πολεμίους τροπούμενον, ἡνίχα οὕτως ἀπήρξω 
τῆς παρατάξεως, ὡς ὁ Θεὸς αὐτός σοι παρέδειξεν; 
ἡγεῖσθαι προστάξας ἐν τῇ παρεμθολῇ τῆς Χριστοῦ 
βασιλείας e τὸ ἔνδοξον ὄντως xaX ἐπίσημον λάδαρον, 
τὸν ζωοποιὸν λέγω σταυρὸν, τὸ μέγα χατὰ τοῦ θανά- 
τοῦ τῆς αὐτοῦ μεγαλειότητος τρόπαιον " ἐν ᾧ τοῦ 
κόσμου τετραμερῶς τὰ πέρατα διεγράψατο, ἐγχατα- 
στίξας προγράμμασιν. Εἶτα χαὶ τὴν ἁγίαν εἰχόνα τῆς 
πάντων Δεσποίνης xal ὄντως ἀγνῆς Θεομήτορος, ἧς 
τὸ πρόσωπου οἱ πλούσιοι τοῦ λαοῦ λιτανεύσουσι. Καὶ 
γὰρ ἁγία, χαθὼς τοῖς Πατράσι δοχεῖ, fet; οὕτω παρ᾽ 
ὑμῶν εὐσεδῶς τιμηθεῖσα παρέσχε τὰς ἀμοιδάς. Ἐπεὶ 
ἡ τῆς εἰχόνος τιμὴ ἐπὶ τὸ πρωτότυπον διαδαίνει, κατὰ 
τὸν μέγαν Βασίλειον. Καὶ εὐσεδείας ἀνάμεστος ἡ τῶν 
σεπτῶν εἰχόνων ὑπόθεσις, καθώς φησιν ὁ Χρυσόστο- 
μος * Ἐγὼ χαὶ τὴν χηρόχυτον ἡγάπησα γραφὴ" s5- 
σεδείας πεπληρωμένην " εἶδον γὰρ ἐν εἰχόνι ἄγγελον 
στίφη βαρδάρων διώχοντα, xat τὸν Δαδὶδ ἀληθεύοντα" 


expulsa exitium Christum impugnantis ferocitate, 
ita ut super eo Scriptura veraciter impleatur, quse 
dicit : « Arcus fortium superatus est, et in(rmi 
accincli sunt robore ὃ; » proeo quod nulla est ad 
inürmum Dei firmitas sbominationis eorum qui 
Deum impugnant, et pugnare pro Deo mundum 
contra insensatos [scriptum est] asserit. Quomodo 
ergo non cum. Deo pugnans, o tu, sanolissime, ad- 
versus eos qui sine Deo et contra Deum aunt, 
comnioveris? Qui videlicet inveniunt eum qui 
invisibiliter oppugnatur, imo, ut verius dicamus, 
simul pugnat, et hostes in fugam vertit *, ac ubi 
sie cepisti przlium, ut Deus ipse tibi monstravit ? 
praesse pracipiens in castris regni Christi glorio- 
sum vere ac insigne labarum, id est, vivificam 
crucem, magnum contra mortem magnitudinis suae 
trophzuim, in quo mundi quadrifarie terminos cir- 
cumscripsit , lineamentis distinguens. Deinde et 
sanciam imaginem omnium domine ac verz Dei 
matris, cujus vultum divites plebis deprecabuntur. 
Etenim saneta est, quemadmodum Patribus vi- 
detur, quz taliter a vobis pie honorata tribuit 
vicissitudines. Nam imaginis bonor ad principalem 
transit, secundum Basilium magnum. Εἰ pietate 
est plena venerabilium imaginum causa, sicut 
dicit Chrysostomus : Ego et cera perfusam amavi 
picturam pietate refertam ; vidi enim in imagine 
angelum cuneos barbarorum persequentem, et 


Κύριε, ἐν τῇ πόλει σου τὴν elxóva αὐτῶν ἐξουδενώ- (Σ David verilatem dicentem :. Domine, in civitate 


σεις. Καὶ οὐδαμῶς ἡ Ἐχχλησία παρέσφαλεν, εἰ χαὶ 
οὕτως λελόγισται, Συγχωρήῆσοι ὁ Θεὸς, οὔτε xa: 
ἐθνιχὴν ἡ παράδοσις ἀχολουθίαν, μὴ γένοιτο, εἰ χαὶ ἃ 
ὁ σχοπὸς τοῦ πράγματος χατά τι δοχιμάξεται, καὶ 
οὐδαμῶς σχοπεῖται τὰ ἀποτελούμενα. Ἐπεὶ οὐδ' ἐν 
Πανεάδι τῇ πόλει παρὰ τῆς αἱμοῤῥοούσης εὐσεδῶς 
χινηθείσης εἰς ἀνάμνησιν τοῦ περὶ αὐτὴν θαύματος 
γενομένου ἀπεπέμπετο, ἡνίχα τῆς ἀναφνείσης Bozá- 
vns πρὸς τοῖς ποσὶ τοῦ εἰς ὄνομα τοῦ Κυρίου ἡμῶν 
ἀναστηλωθέντος παρὰ ταύτης ἀνδριάντο;, καὶ ξένης 
τῷ εἴδει, οὐ γνωρίμον, προχειμένης τοῖς πᾶσι, παν- 
τοίων νοστι μάτων ἀλεξντήριον ἣν συγχαταδάσει xal 
ἀγαθότητι αὑτοῦ τοῦ Θεοῦ Σωτῆρος ἡμῶν. Νομιχὴ 
μᾶλλον εἰπεῖν ἡ τοιαύτη ἔνθεος ἀναττήλιυσις, εἰ xal 


τῶν τύπων» ἐχτυπωτέρα, xal τῆς σχιᾶς προτιμοτέρα D 


ἡ χάρις xal ἡ ἀλήθεια. Διὸ μεγίστην σωτηρίας ὑπό- 
θεσιν ἡ τῶν ἁγίων ὁμήγυρις θεοδούλιυς τῇ "ExxAnola 
τοῦτο χεφάλαιον παοαδέξωχεν, ὥστε ἐν ταῖς ἀπάν- 
τῶν ὕψεσι, καὶ ἐν ταῖς χρωματουργίαις τὸν σεπτὸν 
xaX ἄγων χαρακτῆρα χατὰ τὸ ἀνθρώπινον τοῦ αἴρον- 
tog τὴν ἁμαρτίαν τοῦ χόσμου ἀνασττνλοῦσθα!: " δι᾿ 
αὐτοῦ τὸ τῆς ταπεινώσεως ὕψος τοῦ Θεοῦ Λόγου χα- 
ττνοοῦντες, χαὶ πρὺς μνήμην τῆς ἐν σαρχὶ πολιτείας, 
τοῦ τε πάθους αὐτοῦ, χαὶ τοῦ σωτηρίου θανάτου 


91 Reg. κι, 4. * Sap. v, E seqq. 


tua imaginem eorum ad nihilum rediges *. Et ne- 
quaquam Ecclesi» erravit, licet ita fuerit. zestima- 
tum. indulgeat Deus, et neque secundum gentilem 
consequentiam est traditio (absit!) et intentio vei 
secundum quid probatur, et. nequaquam conside- 
rantur qua? perficiuntur. Nam neque in Paneade 
civitate bhzmorrhoisse pie mote in recordationem 
facti in se miraculi repudiabatur, cum orta esset 
herba cirea pedes statu, 408 ab ea in nomine 
Domini Jesu Christi erecta est; el extranea erat, 
iucognitaque specie, positaque omnibus in vario- 
rum lauguorum remedium condescensione et bo- 
nitate Dei et Salvatoris nostri. Imo legalis, ut jam 
[ita] dicamus, hujusmodi est in Deo erectio , licet 
figuris magis signanda [Gr., flguris expressior], et 
umbr:ze prieferenda sit gratia et veritas. Unde ma1i- 
mam salutis causam sanctorum cetus Dei consi- 
lio hoc capitulum tradidit [Gr., h. cap. Ecclesi 
trad.] in universorum vultibus, et colorum ope- 
rationibus venerabilem et sanctum characterem 
secundum humanitatem ejus, qui tollit peccatum 
mundi, erigamus, per eum humilitatis celsitudinem 
Dei verbi considerantes, et ad memoriam conver- 
sationis in carne facte , tam videlicet passionis 


δ Psal. rxxi, 90. 


VARILE LECTIONES. 


b fo. Dre οὖν ox 3v μετὰ θε)ῦ nokluslng ὁ ἡνιισμένος, ὅπο xatÀ € u2 τῶν, ete. 5 544. ἐκχλυ,- 


- 
Φφ 




























151 S. GERMANI PATRIARCILE CP. 153 
ejus et salutaris mortis, quam redemptiouis, quz Α χειραγωγούμενο:, καὶ τῆς ἐντεῦθεν γενομένης τῷ 


hine mundo effecta est, manu quodammoto ducti, 
et nulla est hinc a divinis dissonautia. Si enim 
prophetice przlocutiones terminum minime per- 
ceperunt, ne scribantur res ad ostensionem eorum 
qua adhuc facta non sunt, id est, si non est incar- 
natos Dominus, non formetur sancta imago ejus 
secundum carnei. Si non est. natus in Betbleem *, 
ex gloriosa Virgine Dei Genitrice, neque mayi 
munera obtulerunt, neque pastoribus supra stetit 
angelus, neque multitudo ccelestis exercitus nato 
hymnum obtulit 7, si non in ulnis genitricis ut in- 
fantulus ferebatur, qui portat universa, et lactis 
alimoniam pertulit, qui dat escam omni carni, nec 
hoc figuretar. Si non a sene suspiciebatur , qui 
vitz tenet principatum et mortis, et omnium Do- 
minus per eum agnitus simul el przdicatus, et. ut 
dimissionem concederet postulatus , si non in 
AExyptum eausa dispensationis pergebat super nu- 
bem levem, omni scilicet lumine illustratam ma- 
trem ac sanctitate robustam, qui in excelso se:let, 
et redit ex /Egypto, et habitat Nazareth, ne figu- 
ventur coloribus, Si non mortuos suscitaviL, et 
erexit paralyticos, et leprosis praebuit purgationem, 
εἰ cvcos. illuminavit, deinde et expressam fecit 
linguam mutorum , et bases claudorum firmavit, 
et expulit dzemones, nisi aperuit aures surdorum, 
et omnia operatus est gloriosa, et in Deo signa 
perfecit , ne pingantur ; et nisi passionem volun- 
tarie suscepit, et infernum spoliavit, et surgens in 
colum ascendit, qui venturus est judicare vivos et 
murtuos, neque figurent Scripture vel listoriz, 
qua ista enarrant, tam per litteras, quam per 
colores [Gr., nec scribantur, nec figurentur]. At 
si haec omnia facta sunt, et magnum est. pietatis 
mysterium, utinam esset possibile, ut calu-n et 
terra et mare, animantia quoque omuia et virgulta, 
et quidquid aliud est, enarrent illa et per voces 
et per litteras, et per picturas. Eorum enim quse 
non sunt formatio idolica pictura nominatur, quae 
et pazanz fabulationis poema finxit, eorum qua 
nunquam fuerunt per essentiam facturafn desipien- 
ter asseverans. Et certe. nulla est. condescensio 
Ecclesie Christi cum idolis: absit ! Neque enim 
vitulas adoravimus, neque vitulum in Choreb fu- 
dimus, neque a nobis creatura Deus zstimata est, 
scd nequ^ rursus sculptili procidimus, et Beelphe- 
gor initiati sumus, neque natorum occisores aut 
sacrificatores fuimus, aut. occulta mysteria cele- 
bravimus, neque filios nostros et filias immolavi- 


*a . : 
.- , mus unquam daemonibus, uL in nos ea qua a 


Salomone idolorum cultoribus dicta sunt assuman- 
-Hur', Nunquid a nebis infecta est terra in sangui. 


' Wibus; vel imaginem in templo fecimus, quadri- 
p: forme habentem. idolum , οἱ hanc. adoravimus 3 
E Nunquid. abominationem rep:ntium €t. pecorum 


; Sopra murum rempli depinximus? Aut iterum nos 


χόσμῳ ἀπολυτρώσεως καὶ οὐδὲ ἐντεῦθεν τῶν θεΐων 
ἀσύμφωνον. Εἰ γὰρ αἱ προφητικαὶ ἀναῤῥήσεις οὐκ 
εἰλήφασι τὴν περαίωσιν, μὴ γραφέσθω τὰ πράγματα 
πρὸς ἔνδειξιν τῶν μέπω γεγενημένων * τουτέστιν, εἰ 
μὴ ἐσχοχώθη ὁ Κύριος, μὴ τυπούσθω ἡ χατὰ σάρχα 
ἁγία εἰχὼν αὑτοῦ. Εἰ μὴ ἐτέχθη ἐν Βηθλεὲμ Ex cT 
ὑπερενδόξου Παρθένου Θεοτόχου, xai οἱ μάγοι τὰ 
δῶρα προσήγαγον, καὶ ποιμέσιν ἐπέστη ὁ ἄγγελος, 
xai πλῆθος οὐρανίου στρατιᾶς τῷ τεχθέντι τὸν ὕμνον 
προπέφερεν" εἰ μὴ ἐν ἀγχάλαις τῆς τεχούσης ὡς 
βρέφος ἐφέρετο ὁ βαστάζων τὰ σύμπαντα, xat va- 
λαχτοτροφίας tu£aysto ὁ διδοὺς τροφὴν πάσῃ π“αρχὶ, 


B μηδὲ τοῦτο τυπούσθω. El μὴ ὑπὸ πρεσδύτου ὑπεδέ- 


χετο ὃ χατάοχων τῆς ζωτς xai τοῦ θανάτου, xai τῶν 
ὅλων Κύριος δι' αὐτοῦ γνωριζόμενος ἅμα καὶ χηρυτ- 
τόμενος, xal τὴν ἀπόλυσιν παρ᾽ αὐτοῦ δυσωυπούμε- 
νος " εἰ μὴ ἐν Αἰγύπτῳ olxovoula ἐπορεύετο ἐπὶ ve- 
φέλης χούφῃης, τῆς ὁλοφώτου μητρὸς xat ἐῤῥωμένῃης 
τῇ ἀγαθότται καὶ ἁγιότητι, ὁ εἰς ὕψος χαθήμενος " 
xoi παλινδρομεῖ ἐξ Αἰγύπτον, καὶ οἰχεῖ τὴν Ναζαρέτ’ 
μὴ τυπούσθωσαν χρώματιν. El μὴ νεχροὺς ἤγειρε. 
xai ἐξανέστησε παραλύτους, χαὶ λεποοῖς παρέσχε τὴν 
χάθαρσιν, χαὶ ἀπομμάτους ὡμιλάτωσεν, εἶτα καὶ 
τρανὴν ἐποίγ σε γλῶσσαν μογιλάλων, xaX βάσεις χω- 
λῶν ἐστερέωσε, χαὶ ἀπήλασε δαιμόνια" εἰ μὴ δι- 
ἦνοιξεν ὦτα χωφῶν, xal πάντα εἰργάσατο τὰ παρά- 
δοξα, xa τὰς θεοσημείας ἐτέλεσε * uh γραφέσθωϑταν" 

εἰ μὴ τὸ πάθος ἐχουσίως ἐδέξατο, χαὶ τὸν ἄδην ἐσχύ- 
λευσε, χαὶ ἀναστὰς εἰς οὐρανοὺς ἀνελήλυθεν Ó μέλλων 

ἔρχεσθαι χοῖνα: ζῶντας xaX vexpouc " μἢ γραφέασθω- 

σαν, μηὸξ τυπούσθωταν αἱ ταῦτα διηγούμενα: xal 
διὰ γραμμάτων xay διὰ χρωμάτων γραφαὶ καὶ ἔστο- 

ρίαι. Εἰ ὃὲ ταῦτα πάντα vijóvact, xai μέγα τὸ τῆς 

εὐσεδείας μυστήριον, εἴθε ἣν δυνατὸν xax τὸν οὖὐρα- 

νὸν, χαὶ zzv γῆν, xal τὴν θάλασσαν, τὰ ζῶα πάντα 
xal τὰ φυτὰ, xai εἴτι ἄλλο, ἐκδιτγεῖσθα: αὐτὰ xal 
διὰ φωνῶν, καὶ διὰ γραμμάτων, χαὶ ἱστοριῶν. Τῶν 
γὰρ μὴ ὄντων ἡ τύπωσις εἰδωλιχὴ γραφὴ ὀνομάζε- 
ται, ἃ xal ᾿Ελληνιχὴ μυθοποιία ἀνέπλαττε, τῶν μὴ 
γεγονότων ἐν τῇ ὑπάρξε: ληρῳδοῦσα τὴν ποίησιν. 
Καὶ οὐδεμία συγχατάθεσι: τῇ Ἐχχλησίς Χριστοῦ 


ἢ μετὰ εἰδώλων" μὴ γένοιτο ! Οὐδὲ YXo δαμάλεις προῦ- 


εχγυνήσαμεν, οὐδὲ μόσχον ἐν Χωρὴδ ἐχαλχεύσαμεν, 

οὔτε θεὸς ἡμῖν ἡ χτίσις λελόγισται" οὔτ᾽ αὖ πάλιν τῷ 

Ὑλυπτῷ ὑπεπέδομεν, xav τῷ Βεελφ:γὼρ ἐτελέσθημευ, 

οὐδὲ τεχνοφόνους τελετὰς ἢ χρύφια μυστέρια ἐτελὲ- 
σαμεν, οὐδὲ τοὺς υἱοὺς ἡμῶν xai “τὰς θυγατέρας 
ἐθύσαμεν δαιμονίοις ποτὲ, ὡς ἃν εἰς ἡμᾶς τὰ παρὰ 
Σολομῶντος τοῖς εἰδωλολάτραις λεγόμενα ἐχλαμδά- 
νεσθαι. Μὴ γὰρ ὑφ᾽ ἡμῶν ἐφοινίχθη ἡ γῆ ἐν τοῖς a- 
μασιν; ἣ εἰχόνα εἰς τὸν ναὸν ἐποιήσαμεν, τετρά- 
popzov ἔχουσαν εἴδωλον, xaX ταύτῃ προσεχυνήσαμεν ; 
μὴ ϑδέλυγμα ἑρπετῶν xal χτηνῶν ἐπὶ τῷ τοίχῳ τοῦ 
ναοῦ χατεγράφαμεν, ἣ πάλιν ἡμᾶς Ἰεζεχιὴῆλ ἐθεά- 
σατο θρηνοῦντας τὸν “Ἄδωνιν χαὶ θυμιῶντας τῷ 
ἡλίῳ; περὶ ὧν φησιν ὁ ᾿Απόστολος " « Ἐλάτοευσαν τῇ 


4 Maub, in, 1. 7 Luc. it, 44. * HE Reg. xi, d seqq. 


153 


xóvas τῶν δύο πορνῶν ἐν Αἰγύπτῳ, τῆς Ὁλοδὰμ val 
τῆς ᾿Ολίδας, καὶ ταύτας προσεχυνήσαμεν ; Ἢ αὖθις 
θυσίαι παρ᾽ ἡμῶν τῷ Βὴλ ἐν Βαδυλῶνι, xal τῷ Aa- 
y€v ἐν Παλαιστίνῃ προσηνέχθησαν ἣ τοῖς ἄλλοις 
θεοῖς: τῶν ἐθνῶν ὑπεπέσομεν ; οὐχ ἔστι ταῦτα, οὐχ 
ἔστι κατηγορείτω μηδεὶς, ὅτι μηδὲν * τῶν ὄν- 
τῶν χαὶ γενομένων τὸ ὄνομα τὸ ὑπὲρ πᾶν ὄνομα ὁ 
λαὸς τοῦ Χριστοῦ μέχρι τήμερον, πλὴν τῆς ἁγίας 
xai ζωσαρχιχῆς Τριάδος, ἐσεδάσθη, f) ἐλάτρευσε * μὴ 
γένοιτο! Ὁ μὲν γὰρ τρόπος τῆς τῶν εἰδώλων λα- 
τρείας πρόδηλος " Χριστιανοῖς δὲ θεοτεδέσιν ὁ τῶν 
ἁπάντων Δεσπότης τὸ προσχυνούμενον. Εἰ δὲ xal τις 
Ἰουδαϊχῶς χινούμενος πρὸς τὴν ἔγχλησιν, τὰ πάλαι 
τοῖς εἰδωλομανοῦσι χαταδοώμενα ἐπιφημίζει, καὶ 


εἰδωλολατρείαν ἐπιγράφει τῇ Ἐχχλησίᾳ ἡμῶν ἐχ Β 


τῆς τῶν σεδασμίων εἰχόνων ἐνθέου xal θαυμαστῆς 
πρὸ; τὰ χρείττονα ὁδηγήσεως, ἡγείσθω μὲν οὐδὲν 
ἄλλο, f| χύων χκαθυλαχτῶν χαὶ ὡς ἐν σφενδόνῃ 
πόῤῥω ἀποδαλλόμενος ἀχονέτω ὡς Ἰονδαῖος * Εἴθε 
Tw τὸν Ἰσραὴλ διὰ τῶν ὁρωμένων, ὧν προδετάγη, 
προάγειν τῷ Θεῷ τὴν προσχύνησιν, διὰ τῶν τυ- 
πιχῶν μνημονεύειν τοῦ Κτίσαντος, xal μὴ τὸν μό- 
σχον Χχατέχειν καὶ τὰς μυίας ὑπὲρ τὰς πλάχας The 
διαθήχης | Εἴθε τὸ ἅγιον θυσιαστήριον ἐπόθει μᾶλ- 
λον, καὶ μὴ τὰς δαμάλεις τῆς Σαμαρείας 1 Εἴθε ἦν 
αὐτῷ προσέχειν τῇ ῥάβδῳ τοῦ ᾿Ααρὼν, καὶ μὴ τῇ 
᾿Αστάρτῃ Καλὸν ἦν αὐτῷ ἅμα xol δίχαιον, τὴν 
ὁμδρόθεον πέτραν ἀσπάζεσθαι, xal μὴ τὸν Βάαλ. 
Εἴθε ἣν αὐτῷ πρὸς τὴν ῥάδδον Μωσέως μᾶλλον ὁρᾷν, 
καὶ τὴν στάμνον τὴν χρυσῆν, xal τὴν χιδωτὸν, τὸ 
ἱλαστήριον, τὸ πέταλον, τὸ ἐφοὺδ, τὴν τράπεζαν, 
τὴν σχηνὴν τὴν ἐσωτέραν καὶ τὴν ἐξωτέραν " ἅπερ 
πάντα εἰς δόξαν γενόμενα τοῦ θεοῦ, εἰ χαὶ χειρο- 
ποίητα, ἀλλ᾽ οὖν "Aqua ἁγίων ἐλέγοντο εἶτα χαὶ τὰ 
Χερουδὶμ τὰ γλυπτὰ, ὧν μνήμην ποιούμενος ὁ 
᾿Απόστολός φῆσι" « Χερουδὶμ δόξης χατασχιάζοντα 
τὸ ἰλαστῆριον“ » οἷς xal τὴν θείαν ἐποχεῖσθαι δό- 
ξαν παρὰ τῆς Γρατῆς διδασχόμεθα. Εἰ τούτοις 
προσεῖχεν, οὐκ ἂν τοῖς εἰδώλοις ὑπέπεσε. Πἦν γὰρ 
ἔργον ἐν ὀνόματι Κυρίου γενόμενον, τίμιον χαὶ ἅγιον 
πέφυχε. Καὶ τί δεῖ τὸ γράμμα εἰς μῆχος; ἐχτείνε- 
σθα!; χαὶ μάλιστα πρὸς ἄνδρα θεάρεστον, xol 
σχεῦος ἐχλελεγμένον θεῷ, xal τὴν χάριν εἰληφότα 


ΕΡΙΘΤΟΙ,. 
κτίσει παρὰ τὸν Κτίσαντα. » Μὴ ἄρα ἑστήσαμεν εἰ-- A Ezechiel vidit plangentes Adonidem , et 


154 
incensum 
soli offerentes *, de quibus dicit Apostolus: « Ser- 
vierent creature potius quam Creatori !*, » Pu- 
tasne statuimus imagines duarum fornicariarum 
in ZEgypto, Oola scilicet et Ooliah, et eas adora- 
vimus 1 ? An rursus a nobis sacrificia Bel in Ba- 
bylone !*, et Dagon in Palaestina oblata sunt !*? vel 
aliis diis gentium procidimus? Non sunt hzc, 
non sunt; calumnietur nullus, quoniam in nullo 
eorum qua consistunt el facta sunt, nomen quod 
est super omne nomen populus Cliristi usque ho- 
die, preter sanctam vivificam Trinitatem, coluit, 
vel servivit [Gr. lauia adoravit] : absit! Nam 
modus idololatrie manifestus est. Christianis au- 
tem Dei cultoribus omnium dominator est ado- 
randus. Porro si quis, Judaico more ad accusa- 
tionem motus, qua olim contra idolorum cultores 
dicta sunt diffanaverit, et idololatriam Ecclesize 
nosirz ascripseritex venerabilium imaginum deifico 
et mirabili ad meliora ducatu, nihil aliud arbitremur, 
quam ut canis latret, et in funda procul abjectue 
audit sicut Judzus : Utinam et Israel per visibilia 
visus esset Deo adorationem offerre, et per typica 
memor esset creantis, et non vitulum retineret ac 
muscas super tabulas testamenti. Utinam sanctum 
altare magis desiderasset, et non vitulas Samariz ! 
Utinam aitendisset Aaron virgam, et non Astar- 
tem! Bonum quippe simul et justum esset ei, 
petram salutare quae imbres divinitus dedit, et 
non Daal. Utinam ad virgam Moysi magis intuitus 
esset, et. urnam auream, arcam, propitiatorium, 
petalum, ephod, mensam, tabernaculum interius 
et exterius, quz omnia in gloriam Dei patrata, 
licet immanufacta, sancta. tamen appellabantur sau- 
ciorum, deinde et Cherubim sculptiles, quorum 
memoriam faciens apostolus ait : « Cherubim glo- 
ri: adumbrantia propitiatorium 1*, » quibus et di- 
vinam vehi gloriam a Scriptura docemur. Si bis 
intendisset, non utique idolis procidissct. Omne 
namque opus quod in nomine Uomini fit, pretio- 
sum et sanctum est. Et quid opus est cpistolam 
in longum extendere? οἱ maxime ad. virum Deo : 
placitum, et vas electum a Deo, gratiam adeptum 


τοῦ Πνεύματος, καὶ παραχύπτειν εἰς τὰ βάθη τῶν p SPiritus, et in profunda divinorum dogmatum va- 


θείων δογμάτων δυνάμενον, xai θεοδηγήτως xata- 
νοεῖν εἰς ἄχρον τὸ ὕψος τῆς γνώσεις. ᾿Αλλ εἰς 
μέχρι τοῦδε, xal εἰς τὸ προχείμενον ἐπανέλθωμεν, 
τῆς ὑπερμάχου σου, ἡγιασμένε, xal πάντων τῶν 
Χριστιανῶν δεσποίνης ἀποθαυμάζοντες τὰ μεγαλ- 
ουργήματα" καὶ οἷον αὐτὸς μὲν ὑπ᾽ αὐτῆς ἀνεδεί- 
χθης ἐν ἅπασιν ὁδηγούμενος xal διασωζόμενος, xal 
χατὰ τῶν ἐχθρῶν» χραταιούμενος. Ἐχεῖνοι δὲ οἱ ἐχ 
πολλοῦ xat αὐτῇ; παροινήσαντες τοσοῦτον εὗρον 


* Ezech, vit, 14 seqq. "5 Rom. 1, 25. 


" febr, 1x, 5. 


lentem prospicere, atque Deo ductore considera:e 
summam scientix altitudinem. Verum hinc ad 
propositum redeamus, propugnatricis (8.85, 0 san- 
ctissime et omnium Chliristanorum domine, ma- 
gnificationes, et qualis ipse ostensus fueris in 
cunctis ab illa directus et salvatus, et contra ini- 
micos confortatus, adinirantes. llli vero qui ex 
multo jam tempore contra eam debacchati sunt, 
tanto invenerunt. resistentem, quanto inveneruimt 


!5 Ezech. xxii, 4 seqq. '* Dan. xiv, 1 seqq. !* Judic. xvi, 25. 


VARLE LECTIONES. 


* ἐν μηδενί, 


4 
. 
» ^. ὦ 9 d 


1:5 


S. GERMANI PATRIARCH.E CP. 


156 


sibi contradicentem. Et hoe mirum non est. Si A ἀντίμαχον ὅσου εἶχον ἀντίδιχον. Kal τοῦτο e0 θαυ μα- 


enim Detulia per. manum Jodith mulieris fsraeli- 
tidis salvabatur !*, cujus opus Holopbernis perem- 
ptio fuit, et banc salvatricem Isfael, qui per idem 
tempus fuerunt, predicaverunt , quomodo non 
opurteret amplius tuam amplissimam sanctitatem 
. taii propugnatrice usam aggredi fidei hostes, et 
vietoria coronare subjectos? Sed ejusdem suppli- 
cationibus et omnium sanctorum potens in przlio 
Deus noster, fortis et longanimus, qui deduxit te 
super Joseph ut ovem, custodiat te sanctissime in 
annos prolixos, universe Christianz bene operan- 
iem. conversationi, et sacro canoni obtemperare 
cunctos docentem et incitantem, et custodire depo- 
situm quod a Patribus suscepimus; convertentem 
cos qui ad modicum quftl non intellexerunt, o juge 
gaudium nostrum, et communis utilitas et refectio, 
sanctissime et omnibus Christianis amabilis. 


Tarasius sanctissimus patriarcha dixit Petrum 
divinum apostolum amulatus, tuba cecinit nobis a 
Roma veritatem etiam pater iste beatus. 


Theodorus [Gr. Theodosius] reverendissimus 
monachus et notarius legit 


Epistola Germani beatissimi, 
Constantinopoleos, 
densem. 


Epistolam vestrz Deo amabilitatis tradidit nobis 
Tarasius laudabilissimus patricius, in qua conti- 
nebatur de Deo amabili episcopo Nacoliz. Signifi- 
camus ergo ei, quod et antequam Suscepissenius 
litteras vestre Deo amabilitatis, cum huc perve- 
nisset idem ipse Deo amabilis episcopus, ad ser- 
monem veniinus cum eo, dijudicantes sensum ejus, 
qualis haberetur sententize super bis quz audiera- 
mus de illo : et hanc nobis proposu:t traditionem 
[6r. rationem, seu apologiam. Rationem habet ma. 
Jol.] (opportunum estenim utomnia subtiliter signifl- 
cemas Deo amabilitati tux), quod autem audisset di- 
vinam Scripturam dicentem'!*: Non facies omnem si- 
militudinem, ad adorandum eam, eorum qua sursum 
in celo et super terram sunt. Contra [Cr. Juxto] boc 
dixi, quia non oportet adorare manufacta, id est, 
qua ab omnibus sunt confecta. Nam sanctos Christi 
marlyres, veras fidei margaritas, omni honore 
dignos arbitramur, et intercessiones eorum invo- 
camus. Ád hzc igitur nos respondimus ei : quia 
Christianorum fides et cultus et adoratio in unum 
est et solum Deum, sicut scriptum est : « Domi- 
num Deum tuum adorabis, et ipsi soli servies uH 
εἰ glorificatio nostra, et obsequium nostrum ipsi 
»oli offertur tam a sanctis qui in celis sunt, οἱ in- 
telligibilibes incorporabilibusque virtutibus, quam 

'? Judith. xin, 1 seqq. '* Exod. xr, 4. 


qui fuit patriarcha 
ad Joannem episcopum Syna- 


στόν. Εἰ γὰρ Βετουλούα διὰ χειρὸς Ἰουδὶθ γυναικὸς 
Ἱσραηλίτιδος διεσώξετο, ἧς ἔργον ἡ ᾿θλοφέρνου &v- 
αίρεσις, fv σωτηρίαν f τοῦ Ἰσραὴλ οἱ κατὰ τὸν χαι- 
pov ἐχήρυξαν * πῶς οὐχ ἂν ἔδει πλέον τὴν σὴν ὑπερ- 
φυᾶ ἁγιότητα τοιαύτῃ Συμμάχῳ κεχρημένην κατ- 
ἀρξα: τῶν πολεμίων τῆς πίστεως, xal νίχῃ στεφα- 
γῶσαι τοὺ; ὑπὸ χεῖρα ; ᾿Αλλὰ ταῖς αὑτῆς ἔκεσίαις 
καὶ τῶν ἁγίων ἁπάντων ὁ χραταιὸς ἐν πολέμοις 
Θεὸς ἡμῶν, ὁ ἰσχυρὸς χαὶ μαχρόθυμος, ὁ ὁδηγή σας 
σε ὑπὲρ τὸν "hucshg ὧσεὶ πρόδατον, φυλάξοι σε, 
ἡγιασμένε, εἰς χρόνους ἐπιμήχεις, ἅπαν τὸ Χριστια- 
νιχὺν εὐεργετοῦντα πολίτευμα, xai τῷ θείῳ χανόνι 
πάντας στοιχεῖν ὁδηγοῦντα ἅμα xai καροτρύνοντα, 
xai φυλάσσειν τὴν παρακαταθήχην" ἣν παρὰ τῶν 


Β Πατέρων εἰλήφαμεν, ἐπιστρέφοντα τοὺς πρὸς ὀλίγον 


ἀγνωμονήσαντας * fj διαρχὴς ἡμῶν χαρὰ καὶ χοινὸν 
ὄφελος xai ἀπόλαυσις, ἁγιώτατε, καὶ πᾶσι τοῖς Χρι- 
στιανοῖς ποθητέ. 

Ταράσιος ὁ ἁγιώτατος πατριάρχης εἶπε" Πέ- 
&pov τὸν θεῖον ἀπόστολον ζηλώσας ἐσάλπισεν ἡμῖν 
ix Ῥώμης τὴν ἀλήθειαν καὶ ὁ μαχάριος οὗτος 
Πατήρ. 

Θεοδόσιος ὃ εὐλαδέστατος μοναχὸς καὶ νοτάριος 
ἀνέγνω. 


B'. 


Ἐχκιστολὴ Γερμανοῦ τοῦ μακαριωτάτου πατρι- 
dpyov γενομένου Κωνσταντινουπόδλεως πρὲς 
Ἰωάννην ἐπίσκοπον Σνυνάδων. 


Ἐπιστολὴν τῆς ὑμετέρας θεοφιλίας ἀποδέδωκεν 
ἡμῖν Ἑαράσιος ὁ πανεύφημος πατρίχιος, ἐν f, περι- 
εἰχετο περὶ τοῦ θεοφιλοῦς ἐπισχόπου Νακχωλείας. 
Σημαΐνομεν οὖν αὐτῇ, ὡς καὶ πρὸ τοῦ δέξασθαι 
ἡμᾶς τὰ γράμματα τῆς ὑμετέρας θεοφιλίας, χατα-- 
λαδόντος ἐνταῦθα τοῦ αὐτοῦ θεοφιλοῦς ἐπισχόπονυ, 
εἰς λόγους ἤλθομεν πρὸς αὐτὸν, ἀναχρίνοντες τὸ 
φρόνημα αὐτοῦ, ὁποίας ἔχεται γνώμης περὶ τῶν 
ἀχουσθέντων ἡμῖν περὶ αὐτοῦ, xol ταύτην ἡμῖν 
προεδάλετο τὴν ἀπολογίαν“ δέον γὰρ λεπτομερῶς 
πάντα σημᾶναι τῇ ὑμετέρᾳ θεοφιλίᾳ" ὅτι ἀχούσας 
τῆς θείας Γραφῆς λεγούσης" Οὐ ποιήσεις πᾶν 
ὁμοίωμα, προσχυνεῖν αὐτῷ, ὅσα ἐν τῷ οὐρανῷ ἄνω, 
χαὶ ὅσα ἐπὶ τῆς γῆς. Κατὰ τοῦτο εἶπον, ὅτι οὐ χρὴ 
χειροποιήτοις προσχυνεῖν, ἤγουν τοῖς ὑπὸ ἀνθρώκων 
χατεσχευχσμένοις. Ἐπεὶ τοὺς ἀγίους τοῦ Χριστοῦ 
μάρτυρας, τοὺς ἀληθεῖς μαργαρίτας τῆς πίστεως, 
πάσης τιμῆς ἀξίους ἡγούμεθα, καὶ τὰς πρεσθδείας 
αὐτῶν ἐπιχαλούμεθα. Πρὸς ταῦτα τοίνυν ἡμεῖς ἀπ- 
ἐχρινάμεθα αὐτῷ" ὅτι τῶν Χριστιανῶν d) πίστις xal 
τὸ σέθας xai προσχύνησις εἰς τὸν ἕνα xai μόνον 
Θεὺν ὑπάρχει, καθὼς γέγραπτρι" ὅτι « Κύριον τὸν 
Θεόν σου προσχυνέσεις, xat αὐτῷ μόνῳ λατρεύσεις,» 
xaX d$ δοξολογία ὑμῶν, χαὶ ἡ λατρεία ἡμῶν αὐτῷ 
μόνῳ προσάγεται παρά τε τῶν ἐν οὐρανοῖς ἁγίων 
xai νοερῶν ἀσωμάτων δυνάμεων, καὶ παρὰ τῶν ἐπὶ 


1 Deut, γι, 15: 


VARLE LEGTIONES. 


f cAA. σώτειρλν. 


17 


EPISTOLE. 


158 


at 


Ὑῆν ἐγνωχότων τὴν ὁδὸν τῆς ἀληθείας, καθὼς xal A ab eis, qui in terra cum essent [sint], viam co- 


ν ταῖς ἁπάντων ἐλχλησίαις τοῦ Χριστοῦ ἡ ἁγία 
ἀνομινεῖται καὶ δοξάζεται Τριὰς ἐν μονάδι χαὶ xvpió- 
“τι καὶ θεότητι, χαθὸ xol εἷς Θεὸς παρ᾽ ἡμῖν ópo- 
δλογεῖται, καὶ οὐχ ἔστι πάρεξ αὐτοῦ ὁ δεσπόζων ἐν 
ἢ δυναοτείᾳ αὐτοῦ, τοῦ αἰῶνος, xal ix μὴ ὄντων 
τὰ πάντα εἰς τὸ εἶναι παραγαγὼν, ὅσα τε ὁρατὰ, 
καὶ ὅσα ἀέΐρατα" τουτέστιν εἰς Πατέρα xai Υἱὸν 
xaY ἅγιον Πνεῦμα, τὴν ἁγίαν ὁμοούσιον xai ζωοποιὸν 
Τριάδα. Εἰς ἣν καὶ πιστεύσαντες, xai ἣν ὁμολογή- 
σαντες ἐδαπτίσθημεν, χαθὼ; παραδέδωχεν ὁ αὐτὸς 
Οξὸς Λόγος ὁ ἐνανθρωπήσας, ὃ εἷς αὐτῆς τῆς ἁγίας 
χαὶ ἀχαταλήπτου θείας Τριάδος, ὁ Κύριος ἡμῶν 
Ἰησοῦς Χριστὸς, εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ 
Yiou χαὶ τοῦ ἁγίου Πνεύματος, xai οὐ χτίσμασι 
“-ροσχυνοῦμεν᾽" μὴ γένοιτο! οὐδὲ τὸ τῇ θεϊχῇ δέει 
σποτείᾳ ὀφειλόμενον σέδας εἰς ὁμοδούλους χατάγο- 
μὲν. Οὐδὲ γὰρ βασιλεῖς ἢ ἄρχοντας xat γῆς προσ- 
χυνοῦντες, τὴν ἴσην ὡς πρὸς τὸν Θεὸν προσχύνησιν 
ποιοῦντες φαινόμεθα. Καὶ γὰρ ὁ προφήτης Νάθαν 
φαίνεται ἐπὶ τῆς γῆς προσχυνήσας τὸν Δαβὶδ ἄν- 
θρωπον ὄντα xal βασιλέα * ἀλλ᾽ οὐ παρὰ τοῦτο ἐγ- 
χληθήσεται ὡς ἄνθρωπον σεδασθεὶς παρὰ τὸν ὄντα 
Θεόν. Οὐδὲ τὴν τῶν εἰχόνων ποίησιν, τῶν διὰ χηροῦ 
xal χρωμάτων ἐκτυπουμένων, εἰς παρατροπὴν τῆς 
περὶ τὸ θεῖον σέδας τελειότητος δεχόμεθα. Οὐδὲ γὰρ 
τῆς &opátou θεότητος εἰχόνα, ἢ ὁμοίωμα, ἣ σχῆμα, 
ἢ μορφὴν τινα ἀκοτυποῦμεν" ἣν οὐδὲ αὐτῶν τῶν 
ἁγίων ἀγγέλων αἱ ὑπερέχουσαι τάξεις οὔτε χατα- 


gnoverunt veritatis : quemadmodum et in ecclesiis 
Christi quz ubique positze sunt, sancta laudatur 
ei glorificatur Trinitas in singulari dominatione 
ac deitate : secundum quod et unus a nobis Deus 
predicatur et non est preter eum qui dominetur 
in potentatu suo szculo, et ex non exstantibus 
omnia, ut essent, produxit, quotquot visibilia et -. 
invisibilia sunt ; iJ cst, Pater et Filius et Spiritus : 
sanctus, sancta scilicet consubstantialis et vivifica 
Trinitas, In quam etiam credentes, et quam confi- - 
tentes, baptizati sumus in nomine Patris et Filii et 
Spiritus sancti'*,quemadmudum tradidit ipse Deus 
Verbum, — qui incarnatus est, Dominus videlicet 
noster Jesus Christus, qui unus est ejusdem san 
cie οἱ incomprehensibilis divine Trinitatis : et 
non creaturas adoramus (absit!) neque culturam, 
qui deiüce dominationi debelur, ad conservos in- 
flectimus. Neque enim reges vel principes in terra 
adorantes, »qualem adorationem ei quam Deo exhi- 
bemus, facere noscimur. Etenim Nathan prophetam 
constat !* super terram adorasse David hominem 
cxsistentem et regem ; sed non ideo accusabitur, 
quasi qui hominem veneratus sit praeter Deum. Ne- 
que imaginum facturam, qua per ceram et colores 
formantur, in subversionem perfectionis, qua circa 
divinum efficitur cultum, admittimus. Neque enim 
invisibilis deitatis imaginem eL similitudinem, vel 
schema vel figuram aliquam formamus, quam ne 


Il 


νηεῖν, οὔτε ἐξιχνιάδαι ὅλως ἰσχύουσιν. ᾿Αλλ᾽ ἐπεί- (; ipsorum sanctorum angelorum sublimes ordines 


περ ὁ μονογενὴς Υἱὸς, ὁ ὧν εἰς τὸν χόλπον τοῦ Ila- 
τρὸς, ἀναχαλούμενος τὸ ἴδιον πλάσμα ix τῆς τοῦ 
θανάτου καταχρίσεως, εὐδυχίς τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ 
ἀγίου Πνεύματο;, ἄνθρωπος γενέσθαι ἠξίωσε, παρᾶ- 
πλησίως ἡμῖν μετασχὼν αἵματος xal σαρχὸς, ὡς ὁ 
μέγας ἔφη ᾿Απόστολος, κατὰ πάντα ὅμοιος ἡμῖν γε- 
νόμενος χωρὶς ἁμαρτίας, τοῦ ἀνθρωπείου αὐτοῦ 
χαραχτῆρος, καὶ τῆς χατὰ σάρκα αὐτοῦ ἀνθρωπίνης, 
ἰδέας τὴν εἰχόνα τυποῦντες, xal οὐ τῆς ἀχαταλήπτοῦ 

αὐτοῦ χαὶ ἀθεάτου θεότητο;, ἐντεῦθεν τὰ τῆς T7U- 

στεως παριστᾷν ἐπειγόμεθα, δειχνύντες, ὡς; οὐχὶ 

χατὰ φαντασίαν xal σχιωδῶς τὴν ἡμετέραν φύσιν 

ἵνωσεν ἑαυτῷ, χαθώς τινες τῶν ἀρχαίων αἱρετιχῶν 

πλανηθέντες ἐδογμάτισαν " ἀλλ᾽ ὅτε αὐτῷ πράγματι 

xa ἁληθείχ ἄνθρωπος γέγονε τέλειος χατὰ πάντα, 

δίχα μόνης τῆς ἐπισπαρείσης ἡμῖν &x τοῦ ἐχθροῦ 

ἁμαρτίας. 

Καὶ ταύτῃ τῇ ἐννοίᾳ τῆς περὶ αὑτοῦ ἀσφαλοῦς 
πίστεως τὸν τῆς ἁγίας αὐτοῦ σαρχὴς χαρακτῆρα ἐν 
vale εἰχόσιν ἀποτυποῦντες ἁσπαζόμεθα, xal σεῦα - 
σμοῦ παντὸς, xal τιμῆς τῆς πρεπούσης ἀξιοῦμεν, εἰς 
ἀνάμνησιν ἐντεῦθεν ἐρχόμενοι τῆς θείας αὐτοῦ καὶ 
ζωόποιοῦ xat ἀῤῥῆτον ἐνανθρωπήσεως. Ὁμοίως καὶ 
^h; χατὰ σάρχα ἀχράωτου αὑτοῦ Μητρὸς τῆς ἁγίας 
θευτόχηυ χατὰ τὸν αὐτὸν τρόπον τὴν ὁμοίωσιν ἀν- 
ἰστοροῦμεν, δειχνύντες, ὅτι γυνὴ τὴν φύσιν ὑπ- 


" ΠΝ. xa virt, 19, 30, 


'? Il Bog xa, 1. Hebr. 


eonsiderare et investigare penitus valent. Sed quo- 
niam unigenitus Filius, qui est in sinu Paris, re- 
vocans proprium figmentum a mortis damnatione, 
beneplacito Patris sanctique Spiritus homo dignatus 
est fieri, similiter nobis participatus carnis el san- 
guinis, uti magnus ait Apostolus *, per omnia si- 
milis nobis factus absque peccato?! : humanum 
ejus characterem, et humana speciei, quam per 
carnem suscepit, imaginem, et non incomprehen- 
sibilis ejus, et invisibilis deitatis, formantes, hinc * 
qua sunt fidei reprzseptare urgemur [satagimus], 
ostendentes quod non per phantasiam et umbra- 
lice naturam nostram sibi univerit, quemadmodum 
quidam antiquorum hzreticorum errantes dogma- 
tizaverunt : sed quod ipsa re ac veritate homo sit 
perfectus per omnia, excepto solo peccato, quod 
seminatum est nobis ex inimico. 


Et hoc sensu tuti fidei quam in illum habemus, 
sancue ipsius carnis characterem in imaginibus 
formantes, et salutamus, et omnium eultu ac ho- 
nore decenti dignum decernimus, in recordatio- 
nem hinc verlientes divinse illius et vivilloze ac inel- 
labilis incarnationis.Similiter autem et intemerata 
secundum carnem Matris ejus seanct:e Dei Genitri- 
cis juxta eumdem modum depingimus similitudi- 
hem, ostendentes, quia cum mulier esset natura, 


41}, *' Hebr. αν, (8. 


«4 


MEC ὶ 
5^ e« 09 modb^eo ον ἃ 


- ):* £4 


s p, 


- à. 


159 S. GERMANI PATRIARCHAE CP. 100 
et extranea massse nostrae minime facta, Deum in- Α άρχουσα, xat οὐκ ἀλλοτρία τοῦ ἡμετέρου φυράματος 


visibilem et cuncta moderantem super omnem sen- 
sum et hominum et angelorum in suo concepit 
utero, et ex se incarnatum peperit. Etenim ut pro- 
prie ac veraciter matrem Dei veri colimus eam, et 
magnificamus, et omni visibili ac invisibili crea- 
tura superiorem arbitramur, Et sanctos quoque 
martyres Christi, apostolos et prophetas, couser- 
vos quidem nostros et veros faimnulos Dei factos, 
aciibusque bonis et przdicatione veritatis, et pa- 
lientia in passionibus, quas pro ipso Deo pertule- 
runt, probatos et amicos Dei ostensos, et multam 
filuciam apud eum consecutos admiramur et bea- 
tificamus, et ad recordationem virilitatis eorum, 
ac germans circa Deum servitutis, similitudines 
eorum depingimus : non eos ut divinse nature 
communicatores pronuntiantes, debitum deific:e 
gloria atque potestati honorem et adorationem il- 
lis impendimus ; sed amorem nostrum, quem circa 
eos habemus, per hoc demonstrautes, quz per 
auditum vera esse credimus, hze et per picturz 
Wnitationem ad firmiorem certitudinem nostram sta- 
tuimus. Etenim carne ae sanguine connexi, et per 
visionem ea qu: auim:e satisfacere possunt, certis- 
sime noscere compellimur [Gr. etiam per visionem 
plenam animz nostrz certitudinem confirmare stu- 
demus]. Nam et ipsi sancti Dei in unum et solum 
Deum servitutem atque glorificationem et adoratio- 
nem conservantes, et ad hoc omues ailvocantes 


γενομένη, τὸν Θεὸν τὸν ἀόρατον, xal τὰ πάντα τῇ 
χειρὶ περιέποντα, ἐπὶ πᾶσαν ἔννοιαν καὶ ἀγγέλων 
χαὶ ἀνθρώπων ἐν τῇ ἑαυτῆς συνέλαδε γαστρὶ, χαὶ 
ἐξ αὐτῆς σαρχωθέντι ἀπεχύησε. Καὶ γὰρ ὡς χυρίω; 
xai ἀληθῶς Μητέρα Θεοῦ τοῦ ἀληθινοῦ σέδομεν αὐ- 
τὴν, καὶ μεγαλύνομεν, χαὶ πάσης ὁρατῆς xa ἀορά- 
του χτίσεως ὑπερτέραν λογιζόμεθα. Καὶ τοὺς ἁγίους 
δὲ μάρτυρας τοῦ Χριστοῦ, ἀποστόλους τε, aal προ- 
φῆτας, ὁσίους, χαὶ λοιποὺς τῶν ἁνίων, συνδούλους tà 
ἡμῶν xai ἀληθεῖς θεράποντας Θεοῦ γενομένους, 
πράξεσί τε ἀγαθαΐς, καὶ τῷ χηρύγματι τῆς ἀλτ- 
θείας, xaX ὑπομονῇ τῶν ὑπὲρ αὐτοῦ τοῦ Θεοῦ 36r. 
μάτων εὐδοχίμους καὶ φίλους Θεοῦ ἀποδειχθέντας, 
καὶ πολλὴν παῤῥησίαν πρὸς αὐτὸν εἰληφότας ἀπο- 
θαυμάζομεν xal μαχαρίζομεν, καὶ πρὸς ἀνάμνησιν 
τῆς ἀνδρείας αὐτῶν xal γνησία; περὶ τὸν Θεὸν bw- 
λείας, τὰ ὁμοιώματα αὐτῶν ἀναγράφομεν" οὐχ 6; 
τῆς θείας φύσεως χοινωνοὺς αὐτοὺς ἀποφαίνοντες, 
τὴν ὀφειλομένην τῇ θεϊχῇ δόξῃ τε xal ἐξουσίᾳ τιμὴν 
xaY προσχύνησιν αὐτοῖς ἀπονέμομεν, ἀλλὰ τὸν πόθον 
ἡμῶν τὸν περὶ αὐτοὺς διὰ τοῦτο ἐνδειχνύμενοι, ἅπερ 
διὰ τῆς àxofic ἀληθῆ πεπιστεύχαμεν, ταῦτα xai διὰ 
γραφιχῆῇς μιμήσεως πρὸς βεδαιοτέραν ἡμῶν πληρο- 
φορίαν συνιστάνομεν. Καὶ γὰρ σαρχὶ xal αἴμεατι 
συμπεπλεγμένοι, xat δι᾽ ὁράσεως τὰ τῆς χατὰ ψυ ἣν 
ἡμῶν πληροφορίας βεδαιοῦν ἐπειγόμεθα. Ἐπεὶ χαὶ 
αὐτοὶ οἱ ἅγιοι τοῦ Θεοῦ εἰς τὸν ἕνα χαὶ μόνον τὴν 
λατρείαν τε xaX δοξολογίαν καὶ προσχύνησιν παρᾶ- 


atque docentes, suum effuderunt sanguinem, et C φυλάττοντες, καὶ πρὸς τοῦτο ἅπαντας προσχαλούμε- 


vere confessionis corona redimiti sunt. Hic est 
modus faciendarum imaginum : non quo decentem 
incomprehensiliili et inaccessibili deitati in spiritu 
el veritate adorationem transferamus in manufa- 
ctas imagines, vel artis opera hominurm, vel om- 


nino in eas qu:? a Deo facte sunt creaturze sive in - 


visibilibus, sive in invisibilibus : sed quo dilectio- 
nem, quam juste possidemus circa veros servos 
Dei nostri, per .talem modum monstrantes, per 
illorum lionorem in Deum qui ab his glorificatus 
est et illos glorificavit in confessione dominationis 
ejus, glorificationem et cultum referamus : ut et 
nos imitatores virilitatis eorum et charitatis quz 
in Deum est, per bona opera et refragationem con- 
ira vitia demonstremur. Juxta ergo hunc. modum 
imaginum facturam in ecclesia Christi fleri, et non 
sliunde nos qux sunt salutis exspectare, unus- 
quisque certissime noverit, tam in visibili mundo, 
quam in futuro seculo, nisi a solo unigenito Filio 
Dei ** una cum Patre et Spiritu sancto, qui divina 
dona largitur. Neque enim aliud nomen est datum 
hominibus, in quo nos salvos fleri oporteat. Porro 
etsi Domini et Salvatoris nostri, et intemeratz: Ma- 
iris ejus, qux» vere Dei genitrix est, et sanctorum 
ejus imagines salutamus, sed non secundum eum- 
dem affectum etiam fidem circaillos ipsos habemus. 


vol τε xal διδάσχοντες, và ἑαυτῶν ἐξέχεαν αἵματα, 
χαὶ τῆς ἀληθοὺς ὁμολογίας τὸν στέφανον ἀνεδήσαντο, 
Οὗτός ἐστιν ὁ τρόπος τῆ: τῶν εἰχόνων ποιήσεως, 
οὐχ ὡς τὴν πρέπουσαν τῇ ἀχαταλήπτῳ xal ἀπροσ- 
(cp. θεότητι ἐν πνεύματι xal ἀληθείᾳ προξχύνησιν 
μετατιθέντων ἡμῶν εἰς χειροποιΐτους εἰχόνας, ἣ τέ- 
χνης ἔργα χειρῶν ἀνθρώπων, ἣ ὅλως εἰς τὰ ὑπὸ τοῦ 
Θεοῦ γενόμενα χτίσματα εἴτε ἐν ὁρατοῖς, εἴτε ἐν 
ἀοράτοις " ἀλλ᾽ ὡς τὴν ἀγάπην ἡμῶν, ἣν διχαίω; 
χεχτήμεθα πρὸς τοὺς ἀληθεῖς δούλους τοῦ Θεοῦ 
ἡμῶν, διὰ τῶν τοιούτων τρόπων δειχνύοντες. Καὶ 
διὰ τῆς ἐχείνων τιμῆς εἰς τὸν ὑπ᾽ αὑτῶν δοξασθέντα 
Θεὸν χαὶ δοξάσαντα αὑτοὺς ἐν τῇ ὁμολογίᾳ τῆς 
δεσποτείας αὐτοῦ, τὴν δοξολογίαν xa τὸ σέδας ἀνα» 
φέρομεν" ὥστε xal ἡμᾶς μιμητὰς τῆς ἀνδρείας αὖ- 
τῶν καὶ τῆς πρὸς Θεὸν ἀγάπης, διὰ τῶν ἀγαθῶν ἕρ- 
Ἴων καὶ τῆς κατὰ τῶν παθῶν ἀντιχαταστάσεως 
ἀποδειχθῆναι. Κατὰ τοῦτον οὖν τὸν τρόπον τὴν τῶν 
εἰκόνων ποίησιν ἐν τῇ Ἐχχλησίᾳ τοῦ Χριστοῦ vole 
τεύεσθαι ἕχαστος πληροφορείσθω, xal μὴ ἑτέρρὴν 
ἡμᾶς τὰ τῆς σωτηρίας ἐχδέχεσθαι χατά τε τὸν 
ὁρώμενον χόσμον χαὶ τὸν μέλλοντα αἰῶνα, εἰ μὴ 
παρὰ μόνου τοῦ μονογενοῦς Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ ἅμα τῷ 
Πατρὶ xo τῷ ἁγίῳ Πνεύματι τὰς θείας δωρεὶς 
χορηγοῦντος. Οὐδὲ γὰρ ὄνομα ἕτερόν ἐστι τὸ δεδομέ- 
νον ἐν ἀνθρώποις, ἐν ᾧ δεῖ σωθῆναι ἡμᾶς. Εἰ 


δὲ χαὶ Κυρίου xa Σωτῆρος; ἡμῶν, χαὶ τῆς ἀχράντου αὑτοῦ Μητρὸς τῆς ἀληθῶς Θεοτύχον, χαὶ τῶν 


*3 Act, ιτ, 12. 


161 


EPISTOL£. 


1c2 


ἄνγίων αὐτοῦ τὰς εἰχόνας ἀσπαζόμεθα, ἀλλ᾽ οὐ κατὰ τὴν αὐτὴν διάθεσιν xal τὴν περὶ αὐτῶν πίστιν 


ἔχομεν. 


᾿Αλλὰ τὸν μὲν ἐπιστάμεθα Θεὸν ἄναρχον καὶ ἀτε- A.— Verumtamen Deum quidem novimus [Gr. Deum 


λεύτητον, ἐν τῇ χειρὶ τὰ πάντα περιέχοντα, ποιητὴν 
τε ἡμῶν καὶ πάσης χτίσεως, καὶ ἁληθῶς Σωτῆρα 
Θεὸν, Éyovta ἑξηυσίαν ἐν οὐρανῷ xal ἐπὶ γῆς, ὑπὲρ 
γένους ἀνθρώπων ἀληθῶς ἐνανθρωπήσαντα τὴν δὲ 
δούλην xal Μητέρα αὐτοῦ χυρίως ὑπάρχουσαν, καὶ 
πρεσδείαν δυνατωτάτην τοῦ γένους ἡμῶν. Τὸν μὲν 
ὡς δεσπότην τὰ τῆς σωτηρίας ἡμῶν νέμοντα, τὴν δὲ 
μητριχῶς τὰ ὑπὲρ ἡμῶν αἰτουμένην * καὶ τοὺς ἀγίους 
δὲ πάντας, ὡς συνδηύλους μὲν ἡμῶν, χαὶ τῆς αὐτῆς 
ἡμῖν φύσεως ὑπάρχοντας, εὐαρέπτους δὲ τῷ Θεῷ γε- 
νομένους, καθὼς προείρηται" xai τῆς ἀνωτάτω 
παῤῥησίας xai μαχαριότητος παρ᾽ αὐτῷ τετυχηχό- 
τᾶς, xai χάριν εἰληφότας παρὰ Θεοῦ διαχονεῖν ἡμῖν 
τὰς παρ᾽ αὐτοῦ εὐεργεσίας, ἰάσεις τε παθημάτων, 
καὶ χινδύνων ἀπολυτρώσεις ἐν τῇ διὰ τῆς μνήμης 
αὐτῶν ἐπιχλήσει τοῦ Θεοῦ ἡμῶν, τῆς χατὰ τὸ δυνα- 
κὸν ἡμῖν ἀξιοῦμεν τιμῆς, xal τῶν ἐν ὑμνῳδίαις 
μαχαρισμῶν * « Μνήμη γὰρ διχαίων,: ὥς φησιν ἡ 
Γραφὴ, μετ᾽ ἐγχωμίων. » Ταῦτα πάντα παρεθέμεθα 
τῷ λεχθέντι θεοφιλεῖ Ναχωλείας ἐπισχόπῳ". ἅπερ 
καὶ ἐδέξατο, χαὶ χαθωμολόγησεν ὡς ἐπὶ τοῦ Θεοῦ 
τῶν ὅλων οὕτως χρατεῖν, xal μηδέν τι λέγειν ἣ 
πράττειν πρὸς τὸ σχανδαλίσαι τοὺς λαοὺς, ἣ ταρα- 
yis αὐτοῖς αἰτίαν παρασχεῖν. Τοῦτο οὖν ἡ ὑμετέρα 
ϑεοφιλία, μήτε τὴν θεοφιλῆ αὐτῆς σύνοδον σχυλῆναι 
ποιήσῃ, μήτε αὐτὴ ἐν σχανδάλῳ τινὶ ἐν τούτῳ γινέ- 
σθω * ἀλλὰ δὴ μεταστελλομένη αὐτὸν, xal τὰ παρ- 
ὄντα ἡμῶν γράμματα ὑπαναγινύσχουσα, τῆς ἐν τού- 


τοις συγχαταθέσεως αὐτοῦ πληρυφορίαν λαμδάνουσα, (c 


quidem illum nov.]sine initio et infinitum, et in 
manu omnia continentem, factoremque nostrum 
et omnis creatura, et veraciter Salvatorem Üeum, 
habentem potestatem in ccelo et in terra, pro gc- 
nere bominum incarnatum fuisse. Porro hanc an- 
cillam, et proprie matrem ejus, ac intercessionem 
potentissimam generis nostri suscipimus. [lium 
quidem ut dominatorem, et qua salutis nostra 
sunt tribuentem ; hanc vero ut materne p:0 nobis 
petentem : el sanctos omnes, tanquam couservos 
quidem nostros, et nostrz nalurz consistentes, sed 
placentes Deo, quemadmodum predictum est, et 
supernam con/lidentiam οἱ beatitudinem apud eum 
adeplos, et gratiam consecutos a Deo ad mini- 


B strandum nobis beneficia ipsius, sauitatesque pas- 


sionum, et periculorum ereptiones in invocatione 
Dei nostri, cui per memoriam eorum in hymnis 
et canticis, beatitudinem et honorem ipsorum re- 
colimus : « Memoria enim justorum, ut Scriptura 
inquit, cum laudibus **. » Hic omnia jam expo- 
suimus jam fato Deo amabili episcopo Nacoliz : . 
qua et suscepit, et professus est tanquam coram 
Deo universorum sic se lenere, et nihil aliud dicere 
vel agere ad scandalizandos populos, vel turbatio- 
nis eis causam praestandum. Hoc ergo sciens Deo 
amabilitas vestra, neque Deo amabilem synodum 
suam vexari faciat, neque in hoc scandalum ei 
aliquod fiat. Sed de czetero accersito eo, et przesenti- 
bus litteris nostris lectis satisfactioneque consen- 


ὀπερευχέσθω τῆς τε τῶν χρατίστων ἡμῶν δεσποτῶν 508 ejus per eas percepla, exoret quidem pro opti- 


xai βατιλέων πολυχρονίου εὐζωῖας xai νίκης, altet- 
σθω δὲ xat τῷ τῶν Χριστιανῶν λαῷ τὴν ὑπερέχουσαν 
πάντα νοῦν εἰρήνην τοῦ Θεοῦ. 


Ταράσιος ὁ ἁγιώτατος πατριάρχης εἶπε" Ὃ πα- 
τὴρ ἡμῶν ὁ ἅγιος Γερμανὸς συμφωνεῖ τοῖς πρὸ αὐτοῦ 
ἁγιωτάτοις Πατράσιν. 

"Il ἁγία σύνοδος εἶπεν" ᾿Αληθῶς, δέσποτα, ἐν πᾶσι 
συμφωνεῖ, 

Ταράσιος ὁ ἁγιώτατος πατριάρχης εἶπε " Ταῦτα τὰ 
γράμματα λαδὼν ὁ Ναχωλείας ἀπέχρυψε, xal οὐχ 
ἔδωχεν αὐτὰ τῷ μητροπολίτῃ αὐτοῦ. Πρὸς ταῦτα 
λοιπὸν πάλιν γράφει τῷ Ναχωλείας ὁ μαχάριος Γερ- 


morum dominornm nostrorum et imperatorum 
longzvitate atque victoria : postulet autem ct 
Christianorum plebi pacem Dei, « qua exsuperat 
omnem sensum **, ) 

Tarasius sanctissimus patriarcha dixit : Pater 
noster sanctus Germanus concordat cum przde- 
cessoribus sanctissimis Patribus. 

Sancta synodus dixit : Vere, domine, in omni- 
bus concordat, 

Tarasius sanctissimus patriarcha dixit : Has 
lilleras suscipiens Nacoliensis abscondit, et non 
dedit eas metropolitano δυο. Ad hoc iterum scribit 
ad Nacoliensein beatus Germanus. Initium enim 


pavéc. 'H γὰρ ἀρχὴ τῆς αἱρέσεως ἐξ αὐτοῦ ἐγένετο. D hiereseos ex illo fuit. 


* Θεοδόσιος δ ὁ θεοφιλέστατος μοναχὸς, διάχονος 
καὶ νοτάριος xai σχευοφύλαξ τῶν εὐαγῶν πατριαρ- 
χιχῶν εὐχτηρίων, ἀνέγνω. 

I*. 


Τοῦ ἐν ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν Pspuarov πρὸς Kur- 
σταντῖνον ἐπίσχοπον NaxuJAslac. 


Ἰωάννης ὁ θεοφιλέστατος τῆς Συναδέων μητροπολί- 
"Prov. x, 7. ** Philipp. iv, 7. 


Theodorus [Theodos.] Deo amabilis diaconus, 


notarius et scevopbylax venerabilium patriarchico- 
rum oratoriorum, legit. 


ΤΠ]. 


Ejusdem Patris nostri sancte memorie Germani ad 
Constantinum episcopum Nacolia. 


Joannes Deo amabilis Synadensium metropolita- 


VARLE LECTIONES. 


9 θεόδωρος. 


ww 


^ cdi | 


ML 


νας VAL Ac. 


WP Ww Ν . - 
^ v. ^e am^ es 
e . 


" τῆς 
γι ἐκ λαγῶ ῳ 


Sis 


ων ve "MK 
X. tte 


epu 


Cw 
SACS 


Loue 
Y 


LI 
— 
. 





163 S. GERMANI PATRIARCHAE CT. ifi 
nus scripsit nobis, quod non tradidit sibi Deo A τῆς γεγράφηχεν ἡμῖν, ὡς οὐκ ἀπέδωχεν αὐτῷ ἡ 


amabilitas tua litteras nostras : in quibus non me- 
diocriter super te contristati sumus, eo quod post- 
posueris, ut liquet, et Dei amorem [Gr. timo- 
rem], et debitum membris Christi ab alterutris 
amorem pariter et honorem. Hujus rei gratia per 
presentes litteras nostras precipimus Deo amabi- 


, litati tuz, ut statim per semetipsam det pradi- 


ctam epistolam nostram pridicto Deo amabili me- 
tropolitano sno, et omnem ei honorem impendat, 
et subjaceat ei seeundum ordinem qui condecet 
sacerdotes ; et quemadmodum sermones nosiros 
Deo amabilitas tua suscepit, et hos sectari pro- 
fefsa est, permaneat, non in sensu suo abundans. 
Non enim ignorat, nec obliviscitur, ut existima- 
mus, quia et pro abrenuntiando episcopatu pro- 
prio nos rogavit, preetendens incursionem meditari 
contra se, in quibus, ut dicebat ipsa, non erat 
eonscia : affirmans nihil ad injuriam Domini vel 
sanctorum ejus propter horum imaginem se dicere 
vel agere, sed tantummodo Sceripturz sectari magi- 
sterium, eo quod nihii in creaturis divinum me- 
reatur honorem. Quod et nos ita se habere didici- 
mus, et firmiter retinemus et profitemur. Quz 
autem scripta sunt a nobis ad jam memoratum Deo 
amabilem metropolitam ejus, legimus ei ; et in his 
permanere professa est: et exemplaria hujusce- 
modi epistole przbuimus ei. Ne ergo velis scanda- 
lum fieri plebi experti malorum, memorans termi- 
num judicii Domini, quod etiam his qui unum pu- 
sillorum scandalizant, inferre minatus est **. Hoc 
autem sciat, quod doncc epistolam nostram tribue- 
rit Deo amabilissimo metrepolitano suo, ex aucto- 
vitale sanct: 2c consubstantialis Trinitatis non 
habeat potestatem qualemeunque contingere saeer- 
dotale officium. Oportet autem magis nos austerius 
eom aggredi, quam uon correctam divinitus refe- 
rendz: damnationi eam [ream] deserere. 


Tarasius sanctissimus patriarcba dixit : Sicuti 
et pradixi, fratres, introductio iHatz novitatis liu- 
jus ex praedicto viro, id est, episcopo Nacoliz, fa. 
cta est. 

Constantinus Dco amabilis diaconus et notarius 
legit. 

Iv. 
Epistola Germani episcopí Constautinopoleos αὐ 
Thomam episcopum Claudiopoleos. 


Dixit in quodam cloquiorum suorum loco sa- 
pientissimus Salomon : « Frater qui adjuvátur ἃ 
fratre, quasi civitas firma et alta : valet autem 
sicuL seris munitum regnum **. » Ezo autem non 
ex his qui adjuvare possunt, memet existimans, 
sed potius ex illis qui adjutorio ecent, praesentem 


*5 Matth. xviii, 10. ?* Prov. xvii, 19. 


θεοφ'λία σον τὰ ἡμέτερα γράμματα ἐφ᾽ οἷς οὗ ,ιξ- 
τρίως ἐπὶ σοὶ ἐλυπήθημεν, ἐν δευτέρῳ δεμένη, ὡς 
ἔοιχε, καὶ τὸν τοῦ Θεοῦ φόδον, χαὶ τὴν ὀφειλο:λέν"ν 
τοῖς μέλεσι τοῦ Χριστοῦ παρ᾽ ἀλλήλων &vámr,v -Ξ 
xa τιμήν. Τούτου χάριν διὰ τῶν παρόντων duc 
γραμμάτων παραγγέλλομεν τῇ θεοφιλίᾳ σου, 7:20- 
ευθὺ δι᾽ ἑαυτῆς ἀποδοῦναι τὴν προλεχθεῖταν ἡ “ὦ, 
ἐπιστολὴν τῷ εἰρημένῳ θεοφιλεῖ αὐτῆς μητροπολέττ, 
χαὶ πᾶσαν αὑτῷ τιμὴν ἀπονέμειν, xal ὑπείκειν αὐτῷ 
κατὰ τὴν πρέπουσαν ἱερεῦσι τάξιν. Καὶ χαθὼς τοὺς 
ἡμετέρους λόγους ἐδέξατο ἡ θεοφιλία σου, καὶ τούτοις 
ἐξαχολουθεῖν ὡμολόγησεν, ἐμμεινάτω, μὴ τῷ ἰδίῳ 
vot cnpogopoupévn. Οὐκ ἀγνοεῖ γὰρ, οὔτε μὴν 
ἐπελάθετο, ὥς γε λογιζόμεθα, ὅτι xal ἀποτάξλοθα: 

Β «ἧς οἰχείας ἐπισχοπῆς παρεχάλεσεν ἡμᾶς, προτεΐ- 
νουσα ἐπανάστασιν μελετᾶσθαι xav' αὐτῆς, ἐφ᾽ oE;, 
ὡς ἔλεγεν αὐτὴ, o5 συνηπίστχτο᾽ διαδεδαιουμέντ 
μηδὲν πρὸς ὕδριν τοῦ Κυρίου, ἣ τῶν ἁγίων αὐτοῦ, 
ἕνεχεν τῆς τούτων εἰχάνος εἰπεῖν ἣ διαπράξασθα:, 
ἀλλ᾽ ἣ μόνον τὴν Γραφιχὴν προτείνειν διδασχαλίαν 
κερὶ τοῦ μηδὲν τῶν ἐν χτίσμασι τῆς ϑείας ἀξιοῦν 
τιμῆς. "Hvzwa xa ἡμεῖς ἐδιδάχθημεν οὕτως ἔχειν, 
xaX βεθαίως χρατοῦμεν, xal ὁμόλογοῦμεν. Καὶ τὰ 
γραφέντα δὲ παρ᾽ ἡμῶν πρὸς τὸν μνημονευθέντα 
θεοφιλῆ μητροπολίτην αὐτῆς ὑπανέγνωμεν αὑτῇ, 
χαὶ τούτοις ἐμμένειν καθωμολόγησε, xai τὰ ἴσα τῆς 
τοιαύτης ἐπιστολῆς παρέσχομεν αὐτῇ. Μὴ οὖν θελή- 
σῆς σχάνδαλον γενέσθαι λαῷ ἀπειροχάχῳ, μεμνη- 

( μένος τοῦ φοδεροῦ βήματος ὃ 109 Κυρίου, ὅπερ xal 
tol; ἕνα τῶν μιχρῶν σχανδαλίζουσιν ἐπάγειν ἢ πεῖ- 
λησε. Τοῦτο δὲ γινωσχέτω, ὡς μέχρις ἂν τὴν ἡμετέ- 
pav ἐπιστολὴν ἀποδῷ τῷ θεοφιλεστάτῳ αὐτῆς μητρο- 
πολίτῃ, ἐξ ἐπιτιμίων τῆς ἁγίας καὶ ὁμεσυσίου Τριά- 
δος οὐκ ἔχει ἐξουσίαν οἱασδήποτε ἐφάψασθαι λειτουρ- 
yíag ἱερατικῇς. Δεῖ γὰρ ἡμᾶς μᾶλλον αὐσττ ρότερον 
αὐτὴ προσαχθῆναι, ἧπερ ἀνουθέτητον αὑτὴν χατα- 
λιπεῖν, τῇ παρὰ τοῦ Θεοῦ χαταχρίσει ἐσομένην ὑ πεύ- 
θυνον. 

Ταράσιος ὁ ἁγιώτατος πατριάρχης εἶπεν " Ως xai 
προέφην, τίμιοι ἀδελφοὶ, ἡ εἰσαγωγὴ τῆς ἐπε:ισάχτου 
καινοτομίας ταύτης γέγονεν Ex τοῦ mpoztpr μένου 
&vóph; ἐπισχόπου Ναχωλείας. 

Κωνσταντῖνος ὁ θεοριλέστατο; διάχονος xal νοτὰ- 

Ὁ ριος ἀνέγνω. 
A. 
'ExiccoAR Γερμανοῦ ἀρχιεπισχέπου Korcravti- 


γουπόλεως πρὸς Θωμᾶν ἐπίσχοπον KAavóicv- 
a0 4EUC. 


Eípnxi mou τῶν ἑαυτοῦ λόγων ὁ σοφὸς Zoloucw 
«ε᾿Αὐ:λφὸς ὑπὸ ἀδελφοῦ βοηθούμενος, ὡς πόλις Cy pi 
χαὶ ὑψηλέ ἰσχύει δὲ ὥσπεο μεμοχλευμένον δασί- 
λεῖον, » Ἐγὼ δὲ οὐ τῶν βοηθεῖν δυναμένων ἑαυτὸν 
λογιζόμενος, ἀλλὰ μᾶλλον τῶν βοηθεῖσθαε δευμένων, 
τὸ παρὸν ἐγχαράξαι γράμμα πρὸς τὴν ἡμετέραν ὡρ- 


VARLE LECTIONES, 


b L. xgl ase; 


165 


ETLISTOL.E. 


165 


ιιἤθην θξεοφιλίαν, τῶν λογισμῶν μὴ φέρων τὴν ὄχλη- A exarare litteram ad vestram studui Deo amabilita- 


div. Τινὰ γάρ μοι ἢχούσθη πεπραχέναι αὐτὴν, ἅπερ 
εἰ μὲν ψευδῆ, χατὰ τὸν θεολόγον Γρηγόριον εἰπεῖν, 
αὖραι φερέτωσαν" εἰ ὃὲ ἀληθῆ, πανταχόθεν μὸν τὴν 
διάνοιαν ἀπορία περιέλαδεν. "Apa γὰρ χαὶ αὐτῇ κατὰ 
τὴ» τῶν πλειόνων ῥᾳθυμίαν τὸ τῆς ἀγάπης τερπνὸν 
χείλεσι μόνον περιχέχρωσται, χαὶ οὐχ εἰς τὸ βάθος 
χατέδυ τῆς διανοίας, δηλονότε λογιζομένης αὐτῆς, 
obx ἐν εἰλιχρινεῖ ἀγάπῃ διαχεῖσθαι ἡμᾶς πρὸς αὖ- 
τὴν ; f] τοῦτο μὲν οὐδαμῶς, τὸ δὲ ἀμαθὲς ἡμῶν, καὶ 
περὶ τὰ τῷ Θεῷ ἀρέσχοντα ὀχνηρότερόν τε καὶ tue- 
λημένον διέπτυσεν, ὡς οὐ πολλῆς. φροντίδος ἀξιου- 
μένης τῆς ἐρεύνης τοῦ θείου θελήματος χατὰ τὴν 
παραδοθεῖσαν ἡμῖν διὰ τῶν ἱερῶν Γραφῶν ἁγίαν ἐν- 
τολήν ; Ἢ καὶ τούτων μὲν οὐχ εὔστοχος ἡ ὑπόνοια, 
ἐχεῖνο δὲ ἴσως ὑπολαμόάνειν ἔστιν, ὡς χρείττονος 
αὐτῇ ἀποχαλύψεως γενομένης (ὀχνῶ γὰρ εἰπεῖν οἱή- 
σεώς τινος καὶ φρονήματος" Ἡ γὰρ ἀγάπη τὸ χα- 
χὸν οὐ λογίζεται, λέγει ὁ θεῖο: ᾿Απόστολο:), εἰς τοιαύ- 
τὴν ἤλασε πληροφορίαν, ἣν φανερῶσαι ἡμῖν ἐξ 
ἀναγκαίου ὀφείλει. Γέγονε δὲ ἡμῖν τῶν τοιούτων 
ὑπονοιῶν οὐχ ἀνεύλογος ἀφορμὴ" ὅτι χρόνῳ πολλῷ 
γενομένη παρ᾽ ἡμῖν dj ὑμετέρα θεοφιλία, συναυλιζο- 
μένη τὸ xai Γραφιχῶν ἔσθ' ὅτε λόγων τε xal ζητη- 
μάτων ἐρωτήσεις προδαλλομένη, οὐδένα λόγον γε- 
χίντηχεν ἡμῖν ποτε περὶ εἰχόνων, εἴτε ἁγίων ἀνδρῶν, 
ἣ xai αὐτοῦ τοῦ Κυρίου καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ 
Χριστοῦ, καὶ τῆς κατὰ σάρχα αὐτοῦ ἁγίας χαὶ ἀλη- 
θῶς Θεοτόχου Μητρός" οὔτε ὡς συζητοῦσα χαὶ τὸ 


tem, cogitationum non ferens molestiam. Quadam 
enim eam egisse audivi, quz si quidem, ut secun- 
dum deiloquum Gregorium dicamus, mendacia, 
aurz ferant : at si veracia, undique mentem meam 
confusio comprehendit. Putas enim quod et ipsa,' 
secundum multorum desidiam, dilectionis jucundi- 
tate labiis tantum fucrit usa [Gr. fit illicita], et 
non in profundum descenderit mentis, existiman- 
tis videlicet quod non sincera dilectiune circa illam 
flagremus? vel hoc quidem nequaquam, sed impe- 
ritiam nostram εἰ pigritiam, et negligeutiam circa 
ea quz Deo sunt placita, respuit ; utpote qua nul- 
lam curam gesserit in perscrutanda voluntate di- 
vina, secuuduni traditum nobis per sacras Scriptu- 
ras sanctum mandatum? Aut liorum non quidein 
est apta suspicio, illud vero fortasse opinandum 
est, ut meliore sibi facta revelatione (piget autem 
me dicere elatione quadam et prudentia [sensu tu- 
mido]; charitas enim malum non cogitat, ut ait 
divinus Apostolus *") in talem devenerit satisfactio- 
nem, quam manifestare nobis ex' necessitate de- 
beat [Gr. debet]. Porro facta est nobis ex hujus- 
modi suspicionibus [Gr. hujusmodi suspicionum] 
non irrationabilis occasio : quia tempore multo 
degens apud nos vestra Deo amabilitas et commo- 
rans, quz etiam litteralium nonnunquam verborum 
et quzstionum [Scripture non. sententiarum et 
qu.] interrogationes proponens, nullum sermonem 


ἀχριδὲς εὑρεῖν βουλομένη, ἤγουν ἐρωτῶσα,, ὁποῖον (; movit nobis aliquando de imaginibus sive sancto- 


ἡμῖν περὶ τούτου τὸ φρόνημα" xal el χατὰ λόγον 
ἐστὶ τὸ ἐν τούτοις γινόμενον, οὐδεμίαν φέρον χατά- 
χρισιν παρὰ Θεῷ τοῖς ποιοῦσιν " ἀλλ᾽ οὔτε 0; βε- 
6aí(q πληροφορίᾳ ἀποδολῆς xal ἀναιρέσειυς ἄξιον 
τὸ τοιοῦτον τιθεμένη, πρὸς τὸ συμόδουλεύειν ἡμῖν 
ἐπιδέδωκεν ἑαυτὴν, ὥστε χαὶ ἡμᾶς τῆς ὁμοίας ἔχε- 
σθαι γνώμης" ἀλλὰ πάντη τὰ περὶ τούτου ἐν τελείᾳ 
σιωπῇ παρ᾽ ἡμῖν ποιησαμένη, ἐν τῇ κατ᾽ αὐτὴν πό- 
λει γεγενημένη, ὡς ἀπὸ δόγματος χοινοῦ xal ἀνα"- 
πτιῤῥήτου τινὸς διασχέψεως τὴν τῶν εἰχόνων χαθαί- 
ρεσιν, ὡς μεμαθήχαμεν, ἐποιήσατο, εἰ τὸ ἀληθὲς 
οὕτως ἔχει, πάλιν ἐροῦμεν. Καὶ γὰρ οὐχ εὔδρομος 
ἡμῖν ἡ ψυχὴ πρὸς τὸ πιστεύειν ἀπεριμερίμνως τοῖς 
πρὸς τὸ διασύρειν τοὺς πλησίον λεγομένοι: πολλάκις. 
᾿Αλλ' ἡμεῖς ἀναγχαῖον τιθέμενοι, ὡς ἐν διασχέψει 
χαὶ ἀδελφιχῇ δοχιμασίᾳ τὰ τοῦ φρονήματος ἡμῶν 
φανερῶσαι, λεπτομερῶς τὰ περὶ τούτου συγείδομεν 
διεξελθεῖν. Ἐχεῖνο πρότερον ὑπομιμνήσχοντες, ὡς 
ἐξ ἅπαντος φυλάττεσθαι ἡμᾶς χρὴ τὰς τῶν κραγ- 
μάτων καινοτομίας" xal μάλιστα ὅπου τοῖς ἐν τῇ 
πίστει τοῦ Χριστοῦ λαοῖς θόρυθδός τις xal σχανδάλων 
ὑπόθεσις παραχολουθεῖ, ἔπειτα χαὶ χρόνου μαχροῦ 
ἔθος iv ταῖς Ἐχχλησίαις ἐχράτησεν. Εἰ γὰρ μετὰ 
βουλῆς οἰνοποτεῖν ἡ Γραφὴ διατά:σεται, πολλῷ μᾶλ- 
λὸν ἡμᾶς χρὴ πλείονι συζητήσει τοῖς χα!ρ:ωτέροις 
ἐγχειρεῖν, ἵνα μὴ ὑτόύδιχο: τῷ φοδερῷ γενώμεθα 
χρίματι, τῷ xal ἕνα τῶν -μικρῶν σχαυζαλέξοντι 


ΤΊ Cor, ΧΗ], 5. 


D 


rum virorum, sive ipsius Domini et Salvatoris no- 
stri Jesu Cliristi, et secundum carnem ejus sanete 
et veraciter Dei Genitricis Mariz : neque tanquam 
inquirens, et certitudinem invenire volens, id est, 
interrogans, qualis nobis de hoc sensus exsisteret : 
et si secundum rationem esset quod in his fleret, 
nullam inferendo damnationem ista facientibus :- 
sed neque ad firmam satisfactionem abjectione et 
interemptione dignum hujusmodi ducens, ad cor - 
silium nobia accipiendum tradidit »semetipsam 
utrum [Gr. ui] et nos similis sensus essemus : 
sed de his omnino in silentio perfecto se sciens, in 
civitate sua quasi ex communi dogmate οἱ induli- 
tabili quadam disceptatione imaginum depositio- 
nem, Sicut didicimus, fecit : si veritas ita se ha-. 
bet, iterum dicemus. Etenim non est nobis facilis 
animus ad credendum inconsulte his qui crebro 
dicuntur detrahere proximis. Necessarium ponentes 
[addit. ex Gr. Sed nos nec. pon.], in traetatioue 
et fraterna probatione, ea quz sensus nostri sunt, 
manifestare, subtiliter illa quz de hoc sunt, con- 
sideramus aggredi; illud primitus commonente:, 
quia omnino cavere nos oportet rerum novitatem; 
et maxime ubi plebes quz in fide Christi sunt, 
turhatio quzdam et scandalorum causa subsequi - 
tur, deinde et prolixi temporis cousuetudo in ec- 
clesiis tenuit. Si enim eum consilio vinum potare 


* 


" 
x 





161 S. GERMANI PATRIARCH.E CP 168 
Scriptura przcipit**, multo magis nos oportet A ἐπηρτημένῳ παρὰ Θεοῦ " xal ἄλλως τῶν πρὸς D6pr 


multa inquisitione necessarioribus operam dare, ut 
non obnoxii terribilis efficiamur judicii, quod et 
illi qui unum ex minimis scandalizat, praeparatur 
a Deo ** : et aliter subversionem verborum vel re- 


τῆς τοῦ Χριστοῦ Ἐχχλησίας παρὰ τῶν ἃ πέστων 
συναγομένων ῥημάτων 1] πραγμάτων τὴν ἀνα ροτεὴν 
ποιεῖσθαι ὀφείλοντες. xai τὸ ταύτης σεμνόν τε xal 
ἔνθεον δειχνύειν ἀσάλευτον. 


rum, quz: ad injuriam Christi ecclesie ab infidelibus collecte sunt, facere debentes, etiam hujus 
venerabilem at4ue divinam ostendere immobilitatem. 


Hoc igitur in primis scire oportet, quia non tan- 
tum nunc, sed frequenter etiam Judai talia nobis 
intulerunt in epprobrium, et hi qui vere idolola- 
trie cultores exsistunt, vituperare solum intemera-: 
tam et divinam fidem nostram conantes, et non ut 
manufactis intenderent [Gr. non iutendatur, non 
intenderent], perurgentes. Ubi illis omne studium 


Τοῦτο τοίνυν ἐν πρώτοις γινώσχειν χρεὼν, ὡς οὐ 
νῦν μόνον, ἀλλὰ χαὶ πολλάχις χαὶ Ἰουδαῖοι, τὰ τοιαῦτα 
ἡμῖν προσήγαγον εἰς ὀνειδισμὸν, καὶ οἱ τῆς ὄντως 
εἰδωλολατρείας θεραπευταὶ, αἱσχραίνειν μόνον Ex- 
χειροῦντες τὸ τῆς πίστεω; ἡμῶν ἄχραντόν τε xat 
ἔνθεον, καὶ οὐχὶ τὸ χειροποιήτοις προσέχειν ἀναιρεῖν 
ἐπειγόμενοι. “Ὅπου γε αὑτοῖς ἡ πᾶσα σπουδὴ καὶ τὸ 


et cultus super hoc perficitur, nihil his qu:e viden- p σέθας περὶ τοῦτο χαταγίνεται, μηδὲν τῶν ὁρωμένων 


tur et sentiuntur, excelsius ponere; sed divinam 
naturam varie humiliare, aut loco quodam cir- 
cumcludentes universorum inspeciricem ejus pro- 
videntiam , aut corporalibus specificantes formis 
quos non ignobiliter quidam praedecessores nostri 
ut canes mutos, ut cum Scriptura dixerimus, vane 
latrantes ab ovili Christi repulerunt : quorum non 
nobis sunt pre manibus studia. 

Sed et de propriis impiis adinventionibus verita- 
tis sermo bos compescere facit : quorum quidem 
alius publicat paganorum immolationem et fabula- 
rum turpitudinem et exsccrationem. Judzos autem 
alius erubescere facit, quod non solum patres eo- 
rum ad idola prolapsi sunt, exprobrans, sed et 
quod contra legem, quam illi tenere se gloriantur, 
agant: sed loco quodam [Gr. cum illa loco q.] 
definito ea quz» typicarum sunt lhostiarum, offerre 
decreverit, isti in omni loco orbis terrarum hoc 
agere non detrectent, consuetam in sanctum Spiri- 
tum perfidiam paterna consequentia adinvenientes, 
et hoc modo immolantes dzemoniis et non Deo. Vera 
enim ad verum Deum servitus atque adoralio in 
observatione sancte confessionis qua est circa 
eum, atque in eustodia legum et mysteriorum, qua 
ei ab ipso sive generaliter, sive capitulatim data 
stunt, certissime dirigitur. Sarracenis autem, quo- 
niam et ipsi tale quid obtendere dignoscuntur, suf- 
feit ad confusionem et verecundiam, afferre ac- 


xai αἰσθητῶν ὑψηλότερον τίθεσθαι, ἀλλὰ τὴν θεέαν 
φύσιν παντοίως ταπεινοῦν, ἢ τόπῳ τινὶ περικλεΐον- 
τας τὴν τοῦ παντὸς ἑποπτιχὴν αὐτῆς πρόνοιαν, ἣ 
σωματιχαῖς εἰδοποιοῦντας μορφώσεσιν, οὖς οὐχ 
ἀγενῶς μὲν τῶν ἡμετέρων προγενέστεροί τινες ὡς 
κύνας ἑνεοὺς, Γραφιχῶς εἰπεῖν, μάτην καθυλα- 
χτοῦντας τῆς ποίμνης του Δριστοῦ ἀπεώσαντο, ὧν οὐκ 
ἐν χερσὶν "uiv τὰ πονέματα. 

Οὐ μὴν δὲ ἀλλὰ xal Ex. τῶν οἰχείων ἀσεδῶν ἔπι- 
τηδευμάτων ὁ τῆς ἀληθείας λόγος τούτους ἐπιστομέ- 
ζει" τῶν μὲν στηλιτεύων τῶν ᾿Ἑλληνιχῶν τελετῶν 
xai μύθων τὸ αἰσχρὸν xal ἀπόπτυστον" Ἰουδαίους 
δὲ ἐντρέπων, οὐ μόνον τὴν τῶν πατέρων πρὸς τὰ 
εἴδωλα προσχώρησιν αὑτοῖς ὀνειδίζων, ἀλλὰ xat τὴν 
πρὸς τὸν θεῖον νόμον, ὃν ἐχεῖνοι αὐχοῦσι χρατεῖν, 
ἐναντίωσιν " εἴγε ἐκείνου ἐν τόπῳ τινὶ διωρισμένῳ 
τὰ τῶν τυπιχῶν θυδιῶν προσάγειν θεσπίξοντος, οὗ - 
τοι ἐν παντὶ τόπῳ τῆς οἰχουμένης τοῦτο πράττειν οὐ 
παραιτοῦνται, συνήθως τὸ πρὸς τὸ ἅγιον Πνεῦμια 
ἀπειθὲς πατριχῇ ἀχολουθίᾳ ἐπιτηδεύοντες, χαὶ ταύτῃ 
θύοντες δαιμονίοις, xat οὐ Θεῷ. 'H γὰρ ἀληθὴς πρὸς 
τὸν ἀληθινὸν Θεὸν λατρεία τε xai προσχύνησις bv τῇ 
τηρήσει τῆς ἁγίας περὶ αὐτὸν ὁμολογίας, χαὶ τῶν 
παρ᾽ αὑτοῦ δεδομένων συνεχτιχῶν τε xal κεφαλαιω- 
δεστέρων μνστηρίων xal νόμων φυλακῇ ἀχριθῶς 
χατορθοῦται, Σαῤῥαχηνοῖς ! δὲ, ἐπεὶ xal αὐτοὶ τὸ 
τοιοῦτον ἐπισχήπτειν δοχοῦσιν, ἀρχετὸν εἰς αἰσχύνην 
καὶ ἐντροπὴν, προσαγαγεῖν τὴν μέχρι τοῦ νῦν ἐν τῇ 


clamationem, qua usque in pr:wsens in eremo ab D ἐρήμῳ τελουμένην παρ᾽ αὐτῶν λίθῳ ἀψύχῳ προσφώ- 


eis inanimato lapidi celebratur, cognomenque illius 
dicitur (Gr. invocationemque illius quod dicitur] 
Chobar, et cetera vanz ipsorum traditionis et cuni- 
versalionis ludicra mysteria, quz in insigni sole- 
mnitate gerebant [gerunt]. Christianorum autem 
omnium per totum orbem sub uno jugo, Evarngelli 
videlicet, ut propheta dicit, servientium Deo forma 
peculiarissima est fides et confessio, credens in 
unum Deum Patrem et Filium. et Spiritum sap- 
ctum, Trinitatem increatam, sempiternam, incom- 


** Prov. xxxi, 4. ** Matth, xvim, 10. 


νησιν, τὴν τε τοῦ λεγομένου Χοδὰρ ἐπίχλῃσιν, xal 

τὰ λοιπὰ τῆς ματαίας αὑτῶν πατροπαραδότου ἐχεῖσε 

ἀναστροφῆς ὡς ἐν ἐπισήμῳ ἑορτῇ παιγνιώδη μυστὴ- 
ρια. Χριστιανῶν δὲ πάντων χαθ᾽ ὅλης τῆς οἰχουμέ- 
νης ὑπὸ ζυγὸν ἕνα, τὸν τοῦ Εὐαγγελίου δηλαδὴ, ὡς 
ὁ προφήτης φησὶ, δουλευόντων Θεῷ yapaxthp ἰδιχω 

τατος, ἡ εἰς ἕνα Θεὸν τὸν Πατέρα χαὶ τὸν Υἱὸν xai 
τὸ ἅγιον Πνεῦμα, Τριάδα ἄκτιστον, ἀΐδιον, ἀχατά- 
λήπτον, ἀόρατον, ὁμοούσιόν τε xax ὁμόθρονον, πίστις 
τε xal ὁμολογία“ συνομολογουμένης xai τῆς τοῦ 


VARLE LECTIONES., 


| 444. Ata21.9. 


1C) 


EPISTOL.E. 


170 


Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ τελείας ἐνανθρωπέσεως, xai τῶν ἄλ- A prehensibilem, invisibilem, unius substantie ac 


λων κατὰ τὴν δύναμιν τοῦ ἱεροῦ συμδόλον, ὅπερ ὁ 
λαὸς τοῦ Χριστοῦ ὁμοφρόνως πρὸ τῆς μυστιχῆς xai 
ἁγίας ἀναφορᾶς προσάγει Θεῷ" fi τε εἰς τὸ ὄνομα 
τούτῳν δὴ τῶν τριῶν θεαρχιχῶν ὑποστάσεων τελου- 
μένη διὰ τοῦ θείου βαπτίσματος πνευματικὴ ἀνα- 
γέννησις, χαὶ τῶν ζωοποιῶν τῆς ἀναιμάχτου θυ- 
σίας συμθδόλων ἡ θεουργιχὴ μετάληψις χαὶ χοινωνία" 
δι ὧν ὁ τῆς ἀληθείας ἀναλάμπει φωτισμὸς, καὶ τὸ 
τῆς ἀσεδείας ἀπελαύνεται σχότος, ἔχον xal αὑτὸ τῆς 
οἰκείας πλάνης ἐμφανέστατον γνώρισμα τὴν τῆς πο- 
λυθεῖας ἀθεότητα. Ταῦτα δὲ οὕτως ἀλλήλοις ἀντί- 
χειται, ἀποστολιχῶς εἰπεῖν, ὃν τρόπον τὸ χαταρχὰς 
διεχώρισεν ὁ θεὸς ἀναμέσον τοῦ φωτὸ; xat ἀναμέσον 
τοῦ σχότους. Λεγέτω τοίνυν μεθ᾽ ἡμῶν ὁ μαχάριος 
εὐαγγελιστὴς Ἰωάννη; " « Αὕτη ἐστὶν ἡ νίχη ἡ νι- 
χήσασα τὸν χόσμον, ἡ πίστις ἡμῶν. ν» Προστεθήτω 
δὲ χαὶ παρ᾽ ἡμῶν, xat λεγέσθω " Αὕτη ἐστὶν dj πέτρα 
ἐφ᾽ fj Χριστὸς τὴν ἑαυτοῦ φχοδόμησεν Ἐχχλησίαν, 
πύλαις ἅδον, ἤγουν T.po360Xal; τῶν ἐναντίων δυνά- 
μεων, ἀχατάσειστόν τὲ καὶ ἀπερίτρεπτον. Ἐντεῦθεν 
τὸ χαινὸν ἐχληρωσάμεθα ὄνομα, ὅπερ, ᾿Ησαΐας φησὶν, 
εὐλογηθήσεται. Λέγει γὰρ οὕτω; « Εὐλογήσουσι 
vv Θεὸν τὸν ἀληθινὸν, » τὸ ὑπεράγνωστόν τε xal 
ἀνεξιχνίαστον τῆς ἀῤῥήτου αὑτοῦ φύσεως διαγγέλλον- 
τες * ἀόρατόν τε αὐτὴν χαὶ ἀπερίγραπτον, χαὶ πάντῃ 
ἀναλλοίωτον ἐν ἀδιστάχτῳ πληροφορίᾳ χηρύττοντε:, 
xa τὴν ἀΐδιον αὑτῇ: δύναμιν xat θειότητα ἀπὸ χτί- 
σεως χόσμου, κατὰ τὸν ἱερώτατον Παῦλον, τοῖς 
ποιήῆμασι νοουμένην καθορῶντες. OU: δουλεύειν 
Θεῷ ζῶντι καὶ ἀληθινῷ ἠξιώμεθα, χαὶ τῇ ἐλευθερίᾳ, 
7 Χριστὸς ἡμᾶς ἠλευθέρωσε, τετιμέ μεθά τε xat δε- 
δοξἄαμεθα, πάσης ἀπαλλαγέντες εἰδωλιχῆς πλάνης 
τε xal ἀσεδείας" ἧς τὸ ἐξαίρετον γνώρισμα, λέγειν 
τῷ λίθῳ, Σύ με ἐγέννησας " xal τῷ ξύλῳ Σύ με 
ἐποίτσα;, κατὰ τὴν τοῦ προφήτου φωνήν xai μὴ 
ἀναδλέπειν εἰς τὸν οὐρανὸν, ὡς Ἡ ταῖΐας poi, χαὶ λογί- 
ξεσθαι, τίς ὁχκαταδείξα: ταῦτα πάντα, 6 ἐξάγων χατὰ 
ἀριθμὺν τὸν κόσμον αὐτοῦ, πάντα ἐπ᾽ ὀνόματι χαλεῖ!] 
ἀπὸ πολλῖς δόξης, καὶ ἐν πλήθει ἰσχύος * οὗ αἱ χεῖρες 
ἔπλασαν πᾶσαν τὴν στρατιὰν τοῦ οὐρανοῦ, ὡς ἕτερός 
τις εἶπε τῶν προφητῶν" f) τὴν λοιπὴν τῆς χτίσεως 
πάσης ἐναρμόνιον εὐταξίαν ὁρῶντας, δι᾽ abismo τῷ 
νοερῷ τῆς ψυχῆς ἀναλόγως τὸν γενεσιουργὸν αὑτῆς 
λόγον ἐννοεῖν, χαὶ δι᾽ αὐτοῦ τὸν πατέρα xai ὄντως 
ὄντα Θεὸν προσχυνεῖν, χαθὼς χαὶ ὁ μαχάριος 'A0ax- 
νόσιος τὸν χατὰ εἰδώλων συντάττων λόγον ἐχδιδά- 


σχει σαφέστατα. Ὡς οὖν οὐδεμία χοινωνία ςωτὶ πρὸς " 


σχύτος, ἢ συμφώνησις Χριστῷ πρὸς Βελίαρ᾽ οὕτως 
οὐδὲν χοινὸν Χριστιανοῦ; ἔνα Θεὸν ἐν ἀπροσίτῳ δόξῃ 
τε xal δυνάμει προσχυνούμενον σέδουσι, πρὸ; τοὺς 
πλάττοντας 8:bv, xal ταύτῃ παρὰ τοῦ προφέτηυ 
ταλανιζομένους διχαίως. "Exelvot; μὲν γὰρ σποδὸς 
ἡ χαρδία, ὡς γέγραπται ὧν οἱ μὲν τῇ ποιήσε: τοῦ 


δ} Josn,. v, ὁ. ?! Matth, xvi, 16, 
17, 10, ** IE Cor. vi, 15. 


δ΄ [s2. τἀν, 10. 


sessionis : confitens. pariter et Filii Dei incarna- 
tionem (Gr. perfectam incarnationem], et alia sc- 
cundum virtutem sacratissimi symboli, quod plebs 
Christi concorditer ante mysticam et sanctam obla- 
tionem offert Deo : atque illa spiritualis regenera- 
tio, φυ ἰὼ nomine earumdem trium Dei princi- 
palium [divinarum] personarum per sanctum ba- 
ptisina celebratur : atque divina cooperatione facta 
perceptio [Gr. atque deificans perceptio], et com- 
municatio vivificorum faderum [τ΄ symbolorum] 
incruenti sacrificii : per quz? veritatis illucescit il- 
luminatio, et impietatis tenebre effugantur, ha- 
bentes et ipse proprii erroris manifestissimam co- - 
gnitionem, multorum videlicet deorum superstitio- 


B nem. Hzc autem ita invicem adversantur, ut apo- 


stolice dicam, quemadmodum in principio divisit 
Deus inter lucem et inter tenebras. Dicat igitur no- 
biscum beatissimus evangelista Joannes : « Iac 
est victoria quz vicit mundum, fides nostra ?*; » 
addatur autem et a nobis, ct dicatur : Ifec est 
petra, supra quam Christus zdificavit suam Eccle- 
siam ?!, portis inferi, id est, aggressionibus contra- 
riarum virtutum inconcussarm et invertibilem. Hin: 
novum nomen sortiti sumus, quod, ut Isaias dicit, 
benedicetur. Dixit enim ita : « Benedicent Deum 
verum ἢ : » et superiguotam atque investigabilem 
ineffibilis ejus nature annuntiantes incomprehen - 
sibilitatem; invisibilem etiam illam, et incircum- 
sceripilam, et omniuo incommutabilem indubita- 


C bili cerüitudine pradicantes; atque sempiternam 


ejus virtutem et divinitatem a creatura mundi, 
secundum sacratissimum Paulum ?*, per ea quie 
facta sunt, iutellectam. couspicientes, Sicque ser- 
Vire Deo vivo οἱ vero meruimus, et libertate qua 
Christus uos l.beravit, honorificati sumus et glori- 
ficati, ab omni erepti idolico errore et impietate : 
cujus przcipua cognitio, dicere lapidi, Tu me gc- 
nuisti : et ligno, Tu me fecisti, secundum prophete 
vocem ὃ; et non aspicere in celum, ut Isaias 
c'anmat ?*, ut existimetur quis est, qui ostendit hzc 
omnia : qui educit per numerum mundum suum, 
per nomen vocabit pre multa gloria, ct in multi- 
tudine virtutis; cujus manus plasmaverunt uni- 
versam militiam cli, quemadmodum alius qui- 


D dam ait prophetarum : czeterum creaturz universe 


in apto ordinem intuentes, pcr eam intellectu 
anima similiter generationis rationem considerare 
|Cr. proporti: ne productivum cjus verbum cons.]. 
et per eam verdcitler existentem Deum adorare, 
quemadmodum heatus Atliauasitis, sermonem con- 
wa idola componens, liquidius edocet, Sicut ergo 
nulla commuric: tio luci ad tenebras, vcl conventio 
Christi ad Belial ?*, ita nihil est. commune Clii- 
3 [iom. i, 90, 


" Jerem. 1n, 97, 5132. xxiv, 


VARLE LECTIONES. 


à 414. xaxX£stt. 


PATROL. Gn. XCVIIJ. 





171 


S GERMANI PATRIARCHE CP. 1:3 


slianis, qui unum Deum inaccessibili cleritate et  παρ' αὐτῶν γινομένου εἰδώλον, . κτίζεσθαι αὐτοῖς 


virtute adorandum colunt, ad eos qui fingunt Deum, 
et hujusmodi a propheta juste miseri vocantur. 
llis enim cinis quidem cor est, sicut scriptum 
est * : quorum alii qufdem opera idoli a se facti 
creari sibi Deum recentem ex non exsistentibus 
opinantur : et corruente boc ex qualibet causa et 
exterminato, firmiter tenent non esse sibi omnino 
Deum, nisi quiddam aliud pari modo condiderint. 
Et hoc liquido nos divina docet Scriptura in eo 

quod factum est in eremo, opere vituli ab lsraeli- 
᾿ dis, quando seditionem commoventes dicebant ad 
Aaron : ε Fac nobis deos, qui nos praecedant ** : » 
ostendentes per hoc, se arbitrari non esse omnino 
Deum, neque verum, neque falsi nominis, nisi 
forte idolum sibi artificio fleret vel exquisitum 
[Gr. quod exquirebant], cui post hoc exitum eo- 
rum ex /Egypto commodarent [Gr. attribuerent], 
impietatis eorum et amentiz ostendentes nimieta- 
tem. Alii autem post hze gentilis religionis ag- 
gressi confusionem, et hanc circumtegcere festi- 
nantes sub nomine deorum qui apud eos coleban- 
tur, simulacrorum curas [Gr. structuras] studio 
peragebant, tam scilicet Jovis, quem et patrem et 
consulem, id est, sublimissimum (2) deorum ac 
liominum nuncupabant , quam czeterorum, quoruin 
non est incerta nominatio pluribus. Quorum pur- 
gationes [venerationes] et honores, qui per sacrifi- 
cia quz ab eis celebrantur, flebant, fornicationes 


Θεὸν πρόσφατον ix τοῦ μὴ ὄντος; νομίζουσι καὶ 
διαπίπτοντος τούτον ἐξ ὁποιασοῦν αἰτίας, καὶ ἀφαν:- 
ζομένου, βεδαίως κρατοῦσι μὴ εἶναι αὐτοῖς ὅλως Θεὸν, 
εἰ μή τοιγε ἕτερον ὁμοίως δημιυυργήσωσι, Καὶ τοῦτο 
σαφῶς ἡμᾶς fj θεία διδάτχει Γραφὴ ἐπὶ τῆς χατὰ zt 
ἔρημον μοσχοποιίας τῶν Ἰσραηλιτῶν, ὅτε καταστα- 
c:ácavte; τοῦ ᾿Ααρὼν ἔλεγον’ « Ποίησον fpi 
θεοὺς, οἵ προπορεύσονται ἡμῶν" » ἐμφαίνοντες à:2 
τούτου λογίζεσθαι αὐτοὺς, χαθόλου μὴ εἶναι Oziv, 
phis ἀληθινὸν μήτε Ψευδώνυμον, εἰ μή τι ἄρα ε:- 
δωλον αὐτοῖς τεχνουργηθείη τὸ ἐπιζητούμενον" c 
τινι μετὰ τοῦτο τὴν ἐξ Αἰγύπτου αὐτῶν ἔξοδον ἀν- 
ετίθεσαν, τῆς ἀσεδείας αὑτῶν xal ἀνοίας δειχνύοντες 
τὴν ὑπερθολήν, Οἱ δὲ μετέπειτα τὴν τῇς Ἔ Λλληνιχῖς 
δεισιδχιμονίας μετιόντες αἰσχύνην, xal ταύτην πε- 
ριέπειν σπουδάζοντες ἐπ᾽ ὀνόματι τῶν παρ᾽ αὑτοῖ; 
θρησχευομένων θεῶν, τὰς τῶν ξοάνων χατασχευὲς 
ἐφιλοπόνουν, τοῦ τε Διὸς, ὃν καὶ πατέρα xat ὕπατο", 
ἤγουν ἐξοχώτατον θεῶν xol ἀνθρώπων ὠνόμαζον, 
xal τῶν λοιπῶν, ὧν οὐχ ἄδηλος ἡ ὀνομαςία τοῖς 
πλείοσιν. Ὧν τὰ σεμνολογήματα xai αἱ κατὰ τὸς 
τελουμένας αὑτοῖς; θυσίας τιμαὶ, mopytlal τε xai 
ἀσέλγειαι, καὶ πάσης ἀκαθαρσίας ἐπίδειξις" μιχρὸν 
γὰρ εἰπεῖν, αἰσχροῤῥτιμοτύναι τε χαὶ βλασφημίαι" 
ὅπου γε παρ᾽ αὐτοῖς ἀνδροχτονίαι τὸ πρὸς τιμὴν 
Θεοῦ σπουδαζόμεναν Tfjv, καὶ τὸ ἐμπομπεύειν ταῖς 
αἰσχρουργίαις αὑτῶν ἑτετίμητο, εἰς τιμὴν τῶν 
προσχυνουμένων λαμθανόμενον, ὡς ταῦτα πεπραχό- 


quoque atque luxuriz, ac totius immunditie de- C των ἐχείνων, καὶ τούτοις γινομένοις ἐφηδομένων. 
moustratioucs, ut parum sit dici, turpia verba pariter et blasphemiz, cum apud eos homicidia in 
honorem Dei studio agerentur, et pompa turpibus operibus eorum bhonorabatur, in honorem eorum 
qni adorabantur assumpta, utpote hzc illis agentibus, et his factis congratulantibus. 


Porro quz apud Christianos sunt imagines san- 
ciorum virorum, qui usque ad sanguinem restite- 
runt peccato, secundum Apostoli vocem, quique 
verbo veritatis ministraverunt, propbetarum sci- 
licet et apostolorum, sive etiam eorum qui pia 
vita et directione operum bonorum veraciter Dei 
servi oetensi sunt, nihil aliud sunt quam fortitu- 
dinis exemplum, conversationisque venerande ac 
virtutum norma, atque ad glorificandum Deum, 
cui in presenti vita bene placuerunt, incitamen- 
tum et excitatio. Sermo enim bonorum virorum 
acius edocens, juvat audientes, et ad zelum imita- 
tionis frequenter invitat. ld ipsum autem fit se- 
cundum competentem rationem, si finis attendatur 
imaginum. Qua enim sermo historiz per auditum 
commendat, lzc pictura tacens per imitationein 
ostendit, magnus clamat Basilius, ex utroque isto 
ad fortitudinem, hos qui attendunt, erigi dicens. 
Brevis enim, ut quis dixerit, el capitularis narratio 
gestorum a pictore in imagine [Gr. ab eo qui depi- 
ctus est in im.] fit nobis, qui aspicimus, imitabilis 
visionis ipsius formatio, ut ergo et cum [Gr. quem- 
admodum et cum ! idol[;s falsorum deorum scclestze 


δ᾽ ]ga. χεῖν, 90. ?* Exod. xxvii, 4. 


Ai δὲ παρὰ Χριστιανοῖς ἁγίων ἀνδρῶν εἰχόνες, 
τῶν τε μέχρις αἵματος ἀντιστάντων τῇ ἁμαρτίᾳ κατὰ 
τὴν τοῦ ᾿Αποστόλου φωνὴν, xal τῶν τῷ λόγῳ τῆς 


᾿ἀληθεία; διαχονησαμένων, προφητῶν τε λέγω xo! 


ἀποστόλων, εἴτε xat ἐν e2as6ci βίῳ xal χατορθώϑει 
ἔργων ἀγαθῶν ἀληθὼς Θεοῦ δούλων ἀναδειχθέντων, 
οὐδὲν ἕτερόν εἰσιν, ἣ ἀνδρείας ὑπογραμμὸς, To 
τείας τε εὐαγοῦ; xal ἀρετῶν ὑποτύπωτις, xal τοῦ 
δοξάζειν Θεὺν, ip xaxà τὴν παροῦσαν ζωὴν εὑτρέ 
σττσαν, ὑπονυγμὸς xot διέγερσις. Λόγος μὲν vào 
τὰς τῶν ἀγαθῶν ἀνδρῶν πράξεις διεξιὼν ὠφελεῖ τοὺς 
ἀχούοντας, xal πρὸς ζηλον μιμήσεως προσχαλεῖτα: 
πολλάχις. Τοῦτο δ᾽ ἂν xal διὰ τοῦ προσέχειν τῇ 
εἰχόν: κατὰ τὸν τοῦ εἰχότος λόγον γενήσεται. "A 


D γὰρ ὁ λόγος τῆς ἱστορίας διὰ τῆς ἀχοῆς παρίστησι, 


ταῦτα γοαφὴ σιωπῶσα διὰ μιμήσεως δείχνυσι, Ba- 
σίλειο; ὁ μέγας βοᾷ, ἐξ ἑχατέρου τούτων πρὸς à- 
δρείαν διεγείρεσθαι τοὺς προσέχοντας λέγων. Σὺν- 
τόμος γὰρ, ὡς ἄν τις εἴποι, xai χεφαλαιώδης ὑφ- 
ἦγησις τῶν πεπραγμένων τῷ γραφέντι ἐν τῇ εἰχόνι, 
γίνεται τοῖς ὁρῶσιν ἡμῖν μιμητὴ τῆς ἰδέας αὐτοῦ ἡ 
μόρτωσις. ὥτπερ οὖν xal τοῖς εἰδώλοις τῶν ψευδον- 
νύμων θεῶν αἱ μιαραὶ αὐτῶν συναναταένονται 


(2) Saus imperite pro. supremum, vel summum. Πλκο. 


1:3 


EPISTOL E. 


uU 


[τ4} 


ποάξεις " καὶ τὸν μὲν ἐξ ἀχοῆς τὰ χατὰ τοὺς ἁγίους A ipsurum coexsistunt [Gr. simul apparent] actio- 


ἄνδρας παρειληφότα εἰς ἀνάμνησιν τῶν ἀχουσθϑέν - 
τῶν ἡ τοιαύτη θεωρία συνωθεῖ, τὸν δὲ ἀγνοοῦντα 
φιλοπευστεῖν παρασχευάζει, xal τὰ χατ᾽ ἐχεῖνον 
διδασχάμενον, εἰς πόθον τε αὐτοῦ xal αἷνον Θεοῦ 
θερμῶς ἐγείρει" ὥστε δι’ ἑχατέρου τούτων τοὺς 
ὀρῶντας τῶν ἁγίων τὰ χαλὰ ἔργα δοξάζειν τὸν Πα- 
τέρα ἡμῶν τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς, χατὰ τὴν τοῦ Εὐαγ- 
γελίου φωνήν. Εἰ δὴ Κα χατὰ Μωσέα νομοθεσία παρ- 
αγγέλλει τῷ λαῷ χλῶσμα ὑαχένθινον εἰς τὰ χράσ- 
πεδα τὰ ἐν τοῖς ἄχροις τῶν ἱματίω" τιθέναι πρὸς 
ἀνάμνησιν τῶν διατεταγμένων χαὶ φυλαχὴν, πολλῷ 
μᾶλλον ἡμᾶς ἔστι διὰ τῆς ὁμοιωματιχῆς ἀναζωγρα- 
φήσεως τῶν &ylov ἀνδρῶν ἀναθεωρεῖν τὴν ἔχδασιν 
«Ὦς ἀναστροφῆς αὐτῶν, χαὶ τούτων μιμεῖσθαι τὴν 
πίστιν χατὰ τὴν ἀποστολιχὴν διδασχαλίαν. Τὸ δὲ 
τοῦ Kupíou τῆς χατὰ σάρχα ἰδέας ἐν εἰχόσι τυποῦ- 
σθαι τὸν χαραχτῆρα, εἰς ἔλεγχον μέν ἐστι τῶν φαν- 
πασία xai οὐχ ἀληθείᾳ ἄνθρωπον αὑτὸν γενέσθαι 
ληρῳδούντων αἱρετιχῶν, χειραγωγίαν δέ τινα τῶν 
μὴ πάντη εἰς τὸ ὑψηλὸν ἀνάγεσθαι τῆς πνευματιχῆς 
θεωρίας ἐξισχυόντων, ἀλλὰ δεομένων xal τινος oto- 
ματιχῇς κατανοήσεως πρὸς τὴν τῶν ἀχουσθέντων 
βεδαίωσιν, ὅσον ἐπωφελέστερόν τε xal περισπουδα- 
στότερον. 


nes : et alium quidem ex auditu percipientem ea 
qua per sanctos viros gesta aunt, in recordationem 
auditorum hujusmodi contemplatio impellit, alium 
vero ignorantem ad diligenter percunctandum in- 
struit, et qux per illum docentur [Gr. illius acta 
edocium] , in amorem et laudem Dei fervide susci- 
taut, ila uL per utrumque istorum aspicientes 
sanctorum opera bona, glorificent Patrem nostrum 
qui in ccelis est, secundum Evangelii vocem 33. At 
si per Moysem legislatio precipit ** populo filum 
hyacinthinum in fimbriis, quz sunt in suumitati- 
bus vestium, imponi ad recordationem pr:cepto- 
rum alque custodiam, quanto magis nos couvenit 
per similitudinem pictura: sanetorum virorum aspi- 
cere proventum conversationis eorum, et horum 
imitari fidem secundum apostolicum magisterium ἢ 
Domini autem secundum carnem visionis imagi- 
nibus formari characterem, in redargutionem qui- 
dem est ligereticorum, qui phantasia et non veritate 
hominem eum factum maledice perhibent, et in 
manuductionem quamdam eorum, qui non omnino 
ad celsitudinem ascendere spiritualis contempla- 
tionis valent, sed indigent etiam quadam corporali 
consideratione ad auditorum firmamentum, quanto 


videlicet utilius et sollicitius  Jueril [Gr. rerum auditarum fir. quzcunqué utiliores sunt et majori 


prosequendz affectu]. 


* 


Τὸ γὰρ μυστήριον τὸ καὶ τοὺς obpavoug χαλύψαν C — Mysterium enim quod et celos operuit majestate, 


τῇ ἀρετῇ, ἀποχεχρυμμένον ἀπὸ τῶν αἰώνων καὶ ἀπὸ 
τῶν γενεῶν Ey τῷ Θεῷ τῷ τὰ πάντα χτίσαντι, μὴ 
μόνον ἐξ ἀχοῆς τὴν πίστιν ἔχειν (ἡ γὰρ πίστις ἐξ 
ἀχοῆς, φησὶν ὁ ᾿Απόατολος), ἀλλ᾽ ἤδη καὶ 5v ὁρά- 
σεως ἐντυποῦσθαι τῶν ὁρώντων ταῖς διανοίαις, xal 
δυνάμει ἐχεῖνο βοᾶν, ὅτι ὁ θεὸς ἐφανερώθη ἐν σαρκὶ, 
χαὶ ἐπιστεύθη ἐν χόσμῳ, πάντων μάλιστα ἁγιαστι- 
χώτερόν τε xal σωτηριωδέστερον εὑρεθήσεται, ὥστε 
τὰ διὰ τῷ, εὐαγγελικῶν κηρυγμάτων περὶ τῆς χατὰ 
σάρχα αὐτοῦ ἐπὶ γῆς μετὰ ἀνθρώπων «islas 
ἀναγεγραμμένα, ταῖς τῶν λαῶν πρὸ; τὸ ἀνεξάλει- 
πτὸν ἐγγράφεσθαι μνήμαις, xal τὸ σέδας τῆς δόξης 
αὑτοῦ xa περὶ ἡμᾶς ἀγαθότητο; ἐναργέστερον xn- 
ρύττεσθα: χα! προσχυνεῖσθαι. 

Οὐ γὰρ τῶν ξύλων xal τῶν χρωμάτων πρησχυνεῖ- 
ται fj μίξις, ἀλλ᾽ ὁ ἀόρατος Θεὸς, ὁ ὧν εἰς τὸν χόλ- 
vtov τοῦ Πατρὸς, ἐχεῖνος τὴν προτχύνησιν δέχεται ἐν 
πυξύματι xal ἀληθείᾳ" δι᾽ ἑαυτοῦ τὴν πρὸς τὸν Πα- 
τέρα ἡμῖν προσαγωγὴν χαριζόμενος, xal σὺν αὐτῷ 
προσχυνούμενος. Ἐπεὶ καὶ ὁ Ἰαχὼδ προσχυνῆσαι 
λέγεται ἐπὶ τὸ ἄκρον τῆς ῥάδδου τοῦ Ἰωσὴφ, οὐ τῷ 
ξύλῳ τὸ σέδθας προσαγαγὼν, ἀλλὰ τὴν πρὸς τὸν κατ- 
ἐχουτα αὑτὸ τιμὴν ἐνδειχνύμενος, Οὕτω τοίνυν xol 
tí; ἁγίας τοῦ Κυρίου, xoi ὑπερενδόξου αὐτοῦ Μη- 
τρὸς τὸ ἀπειχόνιασμα ἐπινενόγται τῷ τοῦ Χριστοῦ 
λαῷ, xax τετίμηται - οὕτω τοῖς ἀνέκαθεν τῶν ἀγιω- 


absconditum a szeulis et generationibus in Deo, 
qui omnia creavit, et quod non solum ex auditu 
filem habet (fides enim ex auditu, ait Apostolus *!), 
sed etiam per visionem firmatur in eorum men- 
tibus qui vident , et virtute illud vociferatur : quia 
se Deus manifestavit in carne, et creditum est in 
mundo, omnibus sauctius atque salubrius inve- 
nietur, ita uL ea quz scripta sunt. per evangelicas 
previcationes de conversatione ejus, qua secun- 
dum carnem in terra cum hominibus conversatus 
est, in populorum, ne delerentur, descripta sint 
monumentis, ut et cultus claritatis ejus, et circa 
nos bonitatis, manifestius praedicaretur et adora- 
re:ur. 


D Non enim lignorum et colorum adoratur mistura, 


scd invisibilis Deus, qui in sinu Patris ipse adora- 
tionem assumit in spiritu et veritate, per se nobis 
oblationem quie ad Patrem est, donaus, ipse quo- 
que cum ipso pariter adorandus. Nam et Jacob 
adorasse dicitur ** super summitatem virga Joseph, 
non ligno cultum impendens, sed honorem ei, qui 
hanc possidebat, ostendens, Sic itaque et sanctze 
Domini et semper gloriose matris effigies intelli- 
gilur a Christi populo, et honoratur : sic a priscis 
sanctissimarum Ecclesiarum przelatis talia recepta 
sunt, e hi nullam prohibitionem adepti sunt 


9 Meuh.-v, 16. ** Num. 1v, 58." Ron, x, 47. Hebr. x 514. 


VARIA LECTIONES, 


x ἴσ. εἰ 8 ἡ. 


1 





1:5 


S. GERMANI PATHIARCILE ΟΡ. 


116 


[Gr. et haec nulla probibitione. vetita sunt]. Quan- A τάτων Ἐχχλησιῶν προεστῶσι τὰ τοιαῦτα παρεξ-" 


quam post persecutionem (transitus in adventum 
lidei, lec ubique retenta coficilia universalia etiam 
usque ad generationem nostram transmiserunt, qua 
plurimorum capitulorum super imaginibus regulas 
cxposuere (3). Quas non easet congruum indiscusse 
super hoc el perfunctorie derelinquere, si secuu- 
dum quorumdam opinionem eum idolorum formis 
el. exsecramentis, quai continentur in divinis Scri- 
pturis, etiam consuetudo qux antiquitus apud nos 
tenebatur, discedat, vel ad Dei alienationem du- 
catur | Gr. a priscis temporibus apud nos viget, 
án idem tendit, atque ad Dei alien. ducit ]. Is enim 
qui se cum apostolis esse usque ad consummatio- 
mem seculi dixit, hoc videlicet etiam his qui post 
. eos inspectores Ecclesi& sunt, repromittit. Non 
enim cum illis corporaliter perseveraturus erat 
-usque δὰ instantis szculi trausitum; quin et cum 
Jis qui in nomine ejus duo vel tres congregandi 
erant, adesse perbibuit : et non utique tot multi- 
tudines zclo congregatas suz pietatis, divinz intel- 
ligentiz: ac ducatus exsortes desereret, quo minus 
-wideret pervenisse usque ad perseverantiam per- 
fectionis Ecclesie ipsius, quam exhibuisse sibi cre- 
-Jidimus non habentem maculam aut rugam, aut 
aliquid hujusmodi, licet non in paucis vel ignobi- 
libus civitatibus, sed, ut ita dixerim, pene in om- 
nibus regionibus, et in illustribus ac principalibus 
Ecclesiis hujusmodi more retento. Quod vero anti- 
quum .sit historicas narrationes Scripturarum fre- 
quenter in imaginibus formari, probat sancte 
memorie Gregorii Nyssze sermo, de Abraham ha- 
bens superscriptionem, in quo de sacriíicio Isaac 
historiam in picluris assumptam docet. 


Quod si secundum illos taliter se res habet, 
multo [Gr. Quod si gesta illorum ita, multo, etc.] 
magis Dominice dispensatiunis miracula el pas- 
siones hujusmodi deben consequi approbationem 
[Gr. expressionem|, quemadmo:lum et sanctorum 
martyrum triumphi certaminum, qui ad zelum 
bonum adducunt aspicientes. Quod manifeste fa. 
ctum ostenditur etiam in fortissimi el mirabilis 
testis veritatis Anastasii cerlamine. Sed illud for- 


C 


χθησαν, xai οὐδεμιᾶς χωλύσεως ἔτυχον. Kalcor μετὰ 
τὰς τῶν διωγμῶν παρελεύσεις, χαὶ τὴν ἐν παῤῥησίᾳ 
τῆς πίστεως πανταχοῦ ἐπιχράτειαν, xal συνόξω" 
οἰχουμενιχῶν μέχρι χαὶ τῆς ἡμετέρας γενομένων, 
xai περὶ πλειόνων χεφαλαίων πολὺ τοῦ περὶ τῶν 
εἰχόνων λόγου χαταδεεστέρων χανόνας ἐχθεμένων. 
Οὖὗς οὐχ ἦν εἰχὸς ἀνεξέταστον περὶ τούτου χαὶ συ - 
χεχωρημένον χαταλιπεῖν, εἴπερ χατὰ τὴν τινων 
ὑπόνοιαν ταῖ; περὶ τῶν εἰδώλων μορφαῖς, καὶ ἀπ- 
αγορεύσεσι ταῖς φερομέναις ἐν ταῖς θείαις Γραςαῖς f$ 
παρ' ἡμῖν ix παλαιοῦ χρατήσασα αὕτη συνήθει 
συνυπάγεται, καὶ πρὸς τὴν τοῦ Θεοῦ ἀλλοτρίωσιν 
φέρει. Ὁ γὰρ τοῖς ἀποστόλοις συνέπεσθαι εἰπὼν 
μέχρι τῆς συντελείας τοῦ αἰῶνος, δηλονότι τοῦτο xa: 
τοῖς μετ᾽ αὐτοὺς τὴν Ἐχχλησίαν αὐτοῦ ἐπισκοποῦσιν 
ἐπαγγέλλεται. Οὐ γὰρ δὴ ἐχείνοις σωματικῶς v2pa- 
μένειν ἤμελλεν ἕως τῆς τοῦ ἐνεστῶτος αἰῶνος πλ2- 
ελεύσεως" ἔτι μὴν χαὶ τοῖς ἐπὶ τῷ ὀνόματι αὑτοῦ 
δύο f| τριδὶ συνηγμένοις συνεῖναι εἰπὼν, οὐχ &v το- 
σαῦτα πλήθη ζήλῳ συνηγμένα τῆς εἰς αὐτὸν εὖ2:- 
6clac, ἀμέτοχα τῆ: θεία: αὐτοῦ ἐπιπνοίας τε xai 
ὁδηγίας χατέλιπε, τοῦ μὴ πρὸς χαταρτισμὸν τελειό- 
τητος τῆ: αὐτοῦ Ἐχχλησίας ἰδεῖν, ἣν mapastroa: 
ἑαυτῷ πεπιστεύχαμεν μὴ ἔχουσαν σπῖλον ἢ ῥυτιδα, 
fj τι τῶν τοιούτων. Καὶ τοι οὐχ ἐν ὀλίγαις f ἀσήμοις 
τῶν πόλεων τοῦ τοιούτου ἔθους χρατήσαντο:, ἀλλὰ 
σχεδὸν μὲν εἰπεῖν ἐν πάσαις ταῖς χώραις, χαὶ ἐν 
ταῖς περι φανεστέραις xal πρωτευούσα:ς τῶν ἐχχλτ- 
σιῶν, Ὅτι δὲ ἀρχαῖόν ἔστι τὰς ἱστοριχὰς διηγήτεις 
τῶν Γραφῶν πολλάχις iv εἰχόσι τυποῦσθαι, παρ- 
ἰίστησι τοῦ ἐν ἁγίοις Γρηγορίου κοῦ Νύσσης Aóvo, 
εἰς τὸν ᾿Αδραὰμ ἔχων τὴν ἐπιγραφὴν, ἐν ᾧ τὴν περὶ 
«ἧς θυσίας τοῦ Ἰσαὰκ ἱστορίαν ἀνειλῆφθαι ἐν ζω- 
γραφίαις διδάσχει. 

El δὲ τὰ xav' ἐκείνους οὕτως, πολλῷ μᾶλλον τὰ 
τῆς Δεσποτιχῆς οἰχονομίας θαύματά τε xal παθή- 
ματα τοιαύτης ἔτυχον ἀναδείξεω:, ὥσπερ xal τῷ 
ἁγίων μαρτύρων αἱ ἀθλητιχαὶ ἀνδραγαθίαι πρὸ; xr. 
λον ἀγαθὸν φέρουσαι τοὺς ὁρῶντας " ὅπερ ἐναργῶς 
Ὑεγονέναι ἀποδείχνυται xal ἐπὶ τῆς τοῦ γενναίου 
χαὶ θαυμαστοῦ μάρτυρος τῆς ἀληθείας ᾿Αναστασίου 
ἀθλήσεως. ᾿Αλλ᾽ ἐχεῖνο ἴσως; ἂν εἴποι τει;, ὅτε εὐλα- 


. δεῖσθαι fj pd; ἀναγχαῖον τῆς ἁγίας Γραφῆς τὰ παραν- 


tasse dixerit aliquis, tueri | Gr. vereri] necessa- D 


r:um nobis sancte Scripturze precepta. Ut. puta: 
« Non facies tibimet idolum, neque omnem simi- 
litudinem, quicunque in celo sursum, et super 
terram deorsum, et quicunque in aquis subtus 
lerram : non a2dorabis ea, neque servies illis **. » 
kt rursus : « Non. accipies nomen Dei tui in va- 
uam *, » Et in Deuterenomio : « Neque inique 
agalis, et faciatis vobis ipsis sculptilem similitudi- 


*5 σοί. ax, 4, 5. δ ibid. 7. 


(9) Gr. cum tamen persecutionibus transactis, ct 

fide cum libertate ubique prevalente, generalia quo- 
iue p B "4 

quc concilia usque ad. nostra teiipora facta sint, et 


γέλματα, οἷον " « Οὐ ποιήσεις σεαυτῷ εἴδωλον, οὐδὲ 
παντὸς ὁμοίωμα, ὅσα ἐν τῷ οὐρανῷ ἄνω, xal ὅ:α 
ἐπὶ τῆς γῆς κάτω, xal ὅσα ἐν τοῖς ὕδασιν ὑποχᾶτω 
τῆς γῆς, οὐ ποιήσεις οὐδὲ προσχυνήσεις αὑτοῖς, οὐδὲ 
μὴ λατρεύσεις αὑτοῖς. » Καὶ πάλιν" ε« Οὐ λήψῃ τὸ 
ὄνομα Κυρίου τοῦ Θεοῦ cou ἐπὶ ματαίῳ. » Ka» 
τῷ Δευτερηνομίῳ' « Μὴ ἀνολέσητε, xal ποιήστ, τε Du 
αὑτοῖ; γλυπτὸν ὁμοίωμα, καὶ τὰ σὺν αὑτοῖς. δ ᾿Αλ)2 
ταῦτα πάντα φανερὸν ἔχει τὸν νοῦν, τὸ tbv Ocio, 


ea canones ediderint de pluribus capitulis longe mi- 
noris momenti, quam sit de imaginibus di- puta- 


ιυ. e 


171 


EY;STOL E. 


1: 


φύσιν ἀν-ἰδεῆν τε εἶναι χαὶ ἀκατάληπτον, xol μηδενὶ A nem, et que cum illis *, » Sed hzc omuia maui- 


ὁμοίαν ἡγεῖσθαι τῶν ὁρωμένων, στοχασμοῖς καὶ 
ὑπονοίαις ἀγομένους πρὸς σωματιχὰς ὑπολήψεις. 
ἸΙροειπὼν γὰρ, ὅτι Ὁμοίωμα οὐκ εἴδετε ἐν τῇ 
ἡμέρᾳ, f| ἐλάλησε Κύριος πρὸς ὑμᾶς ἐν Χωρὴδ ἐν 
τῷ ὄρξι ἐχ μέσου τοῦ πυοός" ταῦτα προειπὼν, ἐπ- 
fj. ayev £000; * « Μὴ ἀνομήσητε, xai ποιήσητε ὑμῖν 
αὐτοῖς γλυπτὸν, xal τὰ σὺν αὐτοῖς, » τοῦτο μὲν 
ἀναμιμνήσχων τῆς γενομένης τοῦ μόσχου xata- 
σχευῆς, τοῦτο δὲ xai ἀσφαλιζόμενος, ὥστε μὴ xat 
αὐτοὺς χατὰ τὴν τῶν Αἰγυπτίων συνήθειαν, fv 
ἐγίνωσχον, πρὸς τὴν τοιαύτην χατολισθῆσαι ἀσέ- 
€::av, καὶ τὸ θεῖον ἡγεῖσθαι τούτοις ὅμοιον. Τοῦτο 
γὰρ χαὶ ὁ μέγας ᾿Απόστολος ἐν τῇ πρὸς ᾿Αθηναίους 
δημηγουίςα φησί" « Γένος οὖν ὑπάρχοντες τοῦ 
Θεοῦ οὐκ ὀφείλομεν νομίζειν, χρυσῷ ἣ ἀργύρῳ 1) 
λίθῳ, χαράγματι τέχνης xat ἐνθυμήσεως ἀνθρώ- 
που, τὸ Θεῖον εἶναι ὅμοιον" » τἧς δὲ αὐτῆς ἐν- 
νοίας ἔχεται xai τό « Οὐ λήψῃ τὸ ὄνομα Κυρίου 
τοῦ Θεοῦ ἐπὶ ματαίῳ" » τουτέστιν, Οὐ χαλέσεις xat 
ἡγήσῃ Θεὸν, ὅπερ οὐχ ἀληθῶς τοῦτο ὑπάρχει, ἀλλὰ 
μάτην ὑπονοίας καὶ ἐπωνυμίας τοιαύτης ἐξίωται. 
᾿Αλλ᾽ ἡμῖν, ὡς ὁ μέγας διδάσχει ᾿Απόστολος, « Εἷς 
Θεὸς ὁ Πατὴρ ἐξ οὗ τὰ πάντα χαὶ εἷς Κύριος Ἰη- 
σοὺς Χριστὸς, OV οὗ τὰ πάντα" χαὶ ἕν Πνεῦμα 
ἅγιον, ἐν ᾧ τὰ πάντα, ν οὐ φυσιχῆῇς ἑτερότητος 
δ'ὰ τῆς τῶν προθέσεων ξναλλαγῆς εἰσαγομένης " μὴ 
γένοιτο᾽ τὰ γὰρ τρία εἷς Θεὸς μετ᾽ ἀλλήλων νοού- 
μενα, ὡς διδάσχει Γρηγόριος ὁ σοφό-. Οὐδενὶ οὖν τὸ 


ὄνομα τὸ ὑπὲρ πᾶν ὄνομα, ἣ τὸ σέδας, | τὴν λα- C 


τρείαν ὁ λαὸς τοῦ Χριστοῦ μέχρι xal σέμερον, πλὴν 
τῆς ἁγίας καὶ ζωαρχιχῆς Τριάδο;, προσήγαγε" μὴ 
γένοιτο! Πάντως γὰρ ἅμα τὸ λατρεύειν τοῖς τοιούτοις 
προστιθεῖσα ἢ θεία Γραφὴ, τὸ “ἀλλότριον ἡμῶν xal 
πάντη ἀμέτοχον πρὸς τὴν τοιαύτην κλάνην παρ- 
ίστησιν, Πρόδηλος γὰρ τῆς τῶν εἰδώλων λατρείας ὁ 
τρόπος. Παρ᾽ ἡμῖν δὲ ὥσπερ εἷς Θεὸς τὸ προτχυνού- 
μενον, μία τε χαὶ ἡ εἰς αὑτὸν πίστις, καὶ ἕν τὸ σω- 
τήριον βάπτισμα" οὔτω μία xal ἡ προσαγομένη 
αὑτῷ λατρτεία παρ᾽ ἡμῶν, χαθὼς παραδέδοται ἐκ 
ttov ἱερῶν ἀποστόλων, xal πεφύλαχται" ἦ τε τῆς 
αἰνέσεως θυσία, fiv δ'ὰ Χοιστοῦ ἀναφέρεσθαι τῷ 
Θεῷ χαὶ Πατρὶ ὁ θεῖος ἔφη ᾿Απόστολος, τουτέστιν ὁ 
πὧν χειλέων χαρπὸς ὁμολογούντων τῷ ὀνόματι ab- 
τοῦ" χαὶ ἡ ἐν τοῖς ζωλποιοῖς μυστηρίοις θειοτάτη 
παράδοσις, ἣν προεμήνυσε Μαλαχίας ὁ προφήτης ὡς 
ix προσώπου φῆσας τοῦ Θεοῦ « Ὅτι ἀπὸ ἀνατολῶν 
ἡλίου, καὶ μέχρι δυσ: ὧν δεδόξασται τὸ ὄνομά μου 
ἐν τοῖς ἔθνεσι, xal ἐν παντὶ τόπῳ θυμίαμα πρυσάγε- 
ται τῷ ὀνόματί μου, χαὶ θυσία χαθαρά, » Οὐδεμία 
τοίνυν συγχατάνεσις ναῷ Θεοῦ, ἤγουν τῇ αὐτοῦ 
Ἔχχλησίᾳ μετὰ εἰδώλων" μὴ γένοιτο. Αὕτη μὲν 
120 στύλος καὶ ἑδραίωμα τῆς ἀληθείας ἀποστολιχῶς 
χατωνόμασται" τῶν δὲ εἰδώλων τὰ ὀνόματα ἐξοηλη- 
θρευθήσεσθαι ἀπὸ τῆς γῆς ὁ προφήτη  Ζιχαρίας Bod- 
ὧτ: πᾶς τόπο; τῷ οἴχῳ Δαξὶλ", τουτέστι τῇ Ἐχχλη- 
0:3 Χριστοῦ, οὗ ὁ οἶχός ἐσμεν ἡμεῖς, τῇ παραδηχῇ 


* Deut. v, 8. V Act. va, 22. *" [D Cor, vir, 6. Hebr. xin, 13. 


festum habent sensum, quod divina natura sem- 
piterna sit atque incomprehensibilis [Gr. forma 
carens sit], et nulli similis :estimanda eorum qua 
cernuntur : sed neque tractatibus et ingeniis fe- 
renda ad corporales opiniones (Gr. ut ne quis con- 
jecturis et suspicionibus agatur ad corporeas conce - 
ptioues]. Pradicens enim. Moyses, Custodite valde 
animabus vestris, quia similitudinem non vidistis 
in die qua locutus est Dominus ad vos in Choreb 
de medio ignis; hac predicens, intulit statim : 
« Neque inique agatis, neque faciatis vohis ipsis 
sculptile, et αυ cum ipsis : » recordatus vituli 
confectionis qua facta fuerat, aique pracavere 
hortatus, ne et ipsi secundum AEgyptiorum cou- 
suetudinem, quam sciebant, ad talem laberentur 
impietatem, et divinitatem zstimarent similem 
istis. lloc enim et magnus Apostolus iu concione 
facta apud Athenienses perhibuit : « Genua ergo 
cum simus Dei, non debemus :sstimare auro aut 
argento, aut lapidi, sculpturz artis et cogitationis 
hominis, Divinum esse simile ** : » eidemque sen- 
sui continuat : « Et ne accipias nomen Domini Ui 
in vanum; » id est, ne voces eL zstimes Deuin 
quod non veraciter hoc est, sed frustra opinic- 
nem et cognomen tale promeruit. Sed nobis, ait 
magnus Apostolus, « Unus Deus Pater ex quo 
omnia, et unus Dominus Jesus Christus per quem 
omuia, el unus Spiritus sanctus in quo omnia*; » 
non naturali alternitate pro prepositionum com- 
mutatione inducta, absit ! tria enim unus Deus 
cem alterutris intelligitur, ut docet Gregorius sa- 
piens. Nulli ergo nomen quod est super omne 
nomen [ Gr. ad. aut cultum, aut latriam], populus 
Christi usque hodie excepta sancta et vitze prin- 
cipali Trinitate, applicuit : absit! Nam ubique nos 
servife talibus divina Scriptura prohibet, et alienos 
seu exsortes a tali vult errore modis omnibus 
exhiberi. [ Certe enim latris cultum nen exhibeu- 
dum hujusmodi rebus, addendo, Scriptura alienos 
nos et omnino exsortes ostendit a tali errore.] De- 
nique manifestus est idolorum servitutis modus. 
Apud nos autem unus est Deus adorandus, et 
una et eadem in ipsum est fides, et unum ac salu- 
tare baptismum : sic el unà quie offertur ei ser- 
vitus a nobis, sicut traditum est a sacris apostolis, 
et. conservatum ; sacrificiumque laudis, quod per 
Christum referendum est Deo et Patri, ut divinus 
ait Apostolus '5, id est labiorum fructus confiten- 
tium nomini ejus; et divinissima traditio quie est 
in vivilicis mysteriis, quam pranuntiavit Malachias 
propheta quasi ez persons Dei locutus : « Quia ab 
ortu solis usque ad occasum glorificatum est no- 
men meum in gentibus, eL in onini loco incensum 
offertur nomini meo, et sacrificium mundum 9), » 
Nullus igitur est consensus templo Dei, id est ipsius 
Ecclesie em i folis. Absit ! Hzc. est enim columna 


9 Yalacl. 1j tt. 


ΕΝ 


ΠΝ Nor 
EET AS SAU LEE Aet 








179 


S. GERMANI PATRIARCH.£ CP. 


bj 


10 


et firmamentum veritatis, ut apostolice nuncupata Α τῆς πίστεως αὐτοῦ διανοιχθήσεται, Τοῦτοι: πάντως 


est ** : idolorum autem nomina exterminabuntur 
a terra, propheta Zacharias clamat ** , quando 
omnis locus domui David, id est Ecclesi:e Christi, 
cujus domus nos sumus, per receptionem [Gr. re- 
ceptioni| fidei ejus: adaperietur. His utique ad- 
dentur tam ea que sunt in Sayientia qua dicitur 
Salomonis, quam et illa qu» apud magniloquum 
rejacent Isaiam. lbi enim dicitur: « [nitium for- 
nicationis excogilatio idolorum. Adinventio autem 
eorum corruptio vit». Neque enim erant ab initio, 
neque in seculum erunt. Inani enim gloria homi- 
num introivit [ Gr. introierunt] in mundum, et 
ideu brevis eorum finis excogitatus esL ** , » et 
czlera : apud prophetam autem * « Confundentur 
qui fingunt Deum "5, » et sculpunt : etomnes unde 
facti sunt, exsiccati sunt, et surdi ab hominibus 
facti sunt, et ea qux cum ipsis efferuntur, fabri 
lignarize artis. excogitatio :.et lignorum que in 
ministerium hominibus sunt, cflicientia in viri for- 
mam, οἱ publicatio [ Gr. transmutatio] amentize 
eorum qui adorant ea : quibus infertur : Videte, 
non dicetis, quia mendacium in dextera fnea est: 
quod ad prescriptz impietatis destructiouem in- 
tulit. Nos ergo scientes et credentes in Filium 
Dei, qui est veritas et dextera Patris, alieni a prz- 
dicta prophetz damnatione ostendimur, et sc- 
cundum hoc opportune propheticum verbum di- 
eam : « Quid palee ad frumentum "? » Qus 
familiaritas non. subsistentis levitatis, qui venii- C 
latur a spiritibus nequitia , eorum qui serviunt 
creature potius quam Creatori, ad vera Dei cogni. 
lionis alumnum in omni [Gr. nutritium.-sermonem, 
qui in omni] plebe Christi invenitur? llli eniin 
de quibus Isaias dixit , « Super vertices montium 
immolabant, et super colles saciificabant, subtus 
quercum et populum et arborem obumbrantem ὅδ: » 
quia bene tegit [Gr. bonum tegamentum ], quem- 
almodum alius prophetarum [Isaiz cozvus cia- 
mat**, Populus »sutem Christi regem szculorum 
incorruptibilem, invisibilem, solum et sapientem 
Deum adorat in aula sancta ejus, adorationem in 
spiritu et veritate faciens δ΄, omnemque laudem 
et glorificationem  viviicze Trinitati incessanter 
offerens. D:evis autem finis idolorum, quem 58- 
pientia concionalur, id est horum demolitio, et 
quod non in sempilernum maneant, non aliunde 
quam ex apparitione facium est inagni Dei el 
Salvatoris nostri Jesu Cliristi; quam Ecclesia ejus, 
quie 5 finibus usque ad fines orbis terre sanguine 
ejus acquisita est, semper pie sentiens confitetur 
et glorificat. Nihil ergo reprehensionis idolorum, 
quz: in illis scripta est, germanus et verax Trini- 
latis adorator populus Christi in semet attrahit, 


δ [[ Tim. iu, 15. ' Zach. xin, 9. 


" ]sa,. Lv, o. '* Osee v, 1 seqq. 5 Tit. 


VABTUE 
| ἐφεύρεσις, 


5* Sap. xiv, 12-14. 
"n, 15. 


προστεθήσεται τὰ τε ἐν τῇ λεγομένῃ Σολομῶντος 
Σοφίᾳ, καὶ τὰ παρὰ τῷ μεγαλοφώνῳ χείμενα Ἢ σαῖδ. 
'Exst μὲν γὰρ λέγεται" € ᾿Αρχὴ πογνείας ἐπένοιχ 
εἰοώλων. Ἕφεσις ! δὲ αὐτῶν φθορὰ ζωῆς. Οὔτε γὰρ 
ἣν ἀπ᾿ ἀρχῆς, οὔτε εἰς τὸν αἰῶνα ἔστσι. Κενοδοξία 
γὰρ ἀνθρώπων cloriüev εἰς τὸν χόσμον᾽ xa διὰ 
τοῦτο σύντομον αὑτῶν τὸ τέλος ἐπενοΐθη, » καὶ τὰ 
ἑξῆς. Παρὰ δὲ τῷ προφήτῃ « Αἰσχυνθήσονται οἱ 
πλάσσοντες θεὸν, » xal γλύφοντες " xal πάντες ὅθεν 
ἐγένοντο ἐξηράνθησαν, καὶ χωφοὶ ἀπὸ ἀνθρώπων 
ἐγένοντο, καὶ τὰ σὺν αὑτοῖς, τέχτονος ξυλουργιχῦῆ,ς 
τέχνης ἐπίνοια, χαὶ ξύλων τῶν εἰς ὑπηρεσίαν ἂν- 
θρώποις μεταποίησις εἰς ἀνδρὸς μόρφωσιν, xat 
θρίαμδος τῆς ἀνοίας τῶν πρυσχυνούντων αὑτοῖς. Οἷς 
ἐπιφέρεται" Ἴδετε, οὐχ ἐρεῖτε, ὅτι ψεῦδος ἐν «ἢ 
δεξιᾷ μου" ὅπερ τῆς πρηγεγρα" μένης ástÓsiaz ὡς 
ἀνατρεπτιχὸν ἐπήγαγεν. Ἡμεῖς οὖν εἰδότες χαὶ πι- 
στεύοντες εἰς τὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ, ὃς ἐστιν ἀλήθεια 
xai δεξιὰ τοῦ Πατρὸς, ἀλλότριοι τῆς εἰρημένης τοῦ 
προφήτου δειχνύμεθα χαταχρίσεως. Καὶ κατὰ τοῦτο 
εὐχαίρως τὸ mpoor ruv ῥῇμα ἐρῶ" « Τί τὰ ἄχυρα 
πρὸς τὸν οἶτον ;- » Τίς οἰχειότης τῆς ῥιπιζομένης ὑπὸ 
τῶν πνευμάτων τῆς πονηρίας ἀνυποστάτου χοὺυς ὅτγη.- 
τος τῶν λατρενόντων τῇ χτίσει παρὰ τὸν χτίσαγτα, 
πρὸς τὸν τῆς ἀληθοὺς θεογνωσίας τρόφιμον λόγον, 
κὸν ἐν παντὶ τῷ λαῷ τοῦ Χριστοῦ εὑρισκόμενον ; 

Ἐχεῖνοι μὲν γὰρ, περὶ ὧν ταῦτὰ ὁ Ἡσαΐας φησὶν. 
€ Ἐπὶ τὰς χορυφὰς τῶν ὁρέων ἐθυσίαζον, xaX ἐπὶ 

τοὺς βουνοὺ: ἔθυον, ὑποχάτω δρυὸς χαὶ λεύχης xa! 
δένδρον συσχιάζοντες " »ὅτι χαλὸν σχέπη, ὡς ἕτερός 
τι; προφῆτυης σύγχαονος τῷ Ἡπταίᾳ φησίν, 'O ck 
λαὸς τοῦ Χριστοῦ τῷ βασιλεῖ τῶν αἰώνων ἀφθάρτῳ, 

μόνῳ coz Θεῷ προσχυνεῖ ἐν αὐλῇ ἀγί2 αὑτοῦ, τὸν 
ἐν πνεύματ' xal ἀληθείᾳ προασχύνησιν ποιούμενος, 
πᾶσάν τε αἴνεσιν καὶ δοξολογίαν τῇ ζωοποιῷ Τριάδι 
προσφέρων διηνεχῶς. Τὸ δὲ παρὰ τῇ σοφίᾳ διηγο- 
ρευμένον τῶν εἰδώλων σύντομο, τέλος, ἔγουν ὁ 
τούτων ἀφανισμὸς, xai τὸ μὴ εἰσατὶ αὑτὰ διαμεῖναι, 

οὐχ ἄλλοθεν f| ἐχ τῆς; ἐπιφανείας γέγονε τοῦ με- 

γάλου Θεοῦ xai Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἣν 

ἡ Ἐχχλησία αὐτοῦ ἀπὸ περάτων ἕως περάτων τῆς 

οἰχουμένης τῷ αἴματι αὑτοῦ περιποιτθεῖσα, Ci 
παντὸς ἐν εὐσεθείᾳ ὁμολογεῖ χαὶ δοξάζει. Οὐδὲν οὖν 


Ὁ τῆς ἐν ἐχείνοις γεγραμμένης τῶν εἰδώλων χαταγνώ- 


σεως ὁ γνήσιος xat ἁληθὴς τῆς Τριάδος προσχυντιτῦς 

λαὺς τοῦ Χριττοῦ εἰς ἑαυτὸν ἐπισύρεται, Ex τοῦ 
τῶν ἁγίων ἀνδρῶν εἰκόνας ἔχειν πρὸς ἀνάμνησιν ste 
αὑτῶν ἀρετῆς " ὥσπερ οὐδὲ τῷ μαχαρίῳ ἀποστόλῳ 
Παύλῳ τὴν ἐν capx: ἀπαγορεύοντι περιτομὴν, xx 
τοῖς κατὰ νόμον διχαιοῦαθαι βουλομένοις ἐπιτιμῶντι, 
τὸ περιτεμεῖν τὸν Τιμόθεον, νομικῶς τε περικεέρα- 
σθαι, καὶ θυσίαν ἐν τῷ ναῷ προσαγαγεῖν, uot: 
ἐπάγει τινὰ xal χατάχρισιν. 


9 Isa. χῖν, 11. * Jerem. xxi, 93. 


LECTIONES. 


[4] 


ΕΡΙΘΤΟΙ,. 


183 


sanclorum virorum imagines labendo ad rememorationem virtutis eorum : quemadmodum — nec 
beato Paulo apostolo carnis prohibenti circumcisionem , et eos qui secundum legem justiftcari 
volebapt, .increpanti, culpam aliquam infert aut crimen, quod circumciderit Timotheum legaliter, 
quod totonderit, atque in templo sacri(icium obtulisse claruerit. 

Οὐ γὰρ ἁπλῶς τὰ ἀποτελούμενα σχοπεῖν χρὴ, ἀλλὰ A — Neque enim qui patrantur, simpliciter intueri 


πανταχοῦ ὁ σχοπὸς τῶν πραττόντων δοχιμάζεται " 

καὶ ἣ αἰτίας ἀφίησι τὸν ποιοῦντα, ἣ τοὐναντίον χα- 
ταδιχάζει. Εἰ γὰρ μὴ τοῦτο ἀχριδῶς παραφυλάτ- 
τοιτο, τάχα οὐδὲ αὑτοῦ τοῦ θεοῦ τὸ πρόσταγμα ἀχατ- 
ἡγόρητον παρὰ τοῖς ἀπίστοις γενήσεται "εἴγε γλυ- 
πτὸν, fj γοῦν χωνευτὸν ἀπαγορεύοντος τοῦ νόμον, τὰ 
κατασχιάζοντα τὸ ἱλαστήριον ἐπὶ τῆς χιδωτοῦ Χε- 
ρουδὶμ δόξης, ὡς ὁ ᾿Απόστολος ὀνομάζει, τοιαύτης 
ὑπῆρχον κατα:χενῆς" οἷς xal τὴν θείαν ἐποχεῖσθαι 
δόξαν οὐ μόνον ix τῆς Γραφῆς διδασχόμεθα, ἀλλὰ 
xal ὁ μαχάριος ᾿Αθανάσιος τὸ ψαλμιχὸν ἑρμηνεύων 
ὁττὸν,ε 'U καθήμενος ἐπὶ τῶν Χερουδὶμ, ἐμφάνηθι,» 
κοιαύτην περὶ αὑτῶν παραδίδωσιν ἔννοιαν. Kal τοι 
ἐχείνων τῶν Χερουδὶμ τὰ ἀρχέτυπα ἄγνωστα τὴν 
φύσιν ἀνθρώποις παντάπασιν ὄντα * πνεῦμα γὰρ 
xa πῦρ ὑπάρχουσι, χαὶ πάσης σωματιχῇῆς σχημα- 
τοθεσίας ἀλλότρια καὶ φύσεως. Τὰ γὰρ περὶ αὑτῶν 
σωματιχώτερον τῷ προφήτῃ λεγόμενα, συμθολιχὴν 
χοὶ ἀνηνεγμένην τὴν ἔννοιαν ἔχει, ἑτέρως νοεῖσθαι 
χατὰ τὸν εὐαγῆ καὶ τοῖς ἀσωμάτοις πρέποντα μὴ 
δυνάμενα λόγον. Κἀκεῖνο δὲ εἰπεῖν ἀναγχαῖον, ὅτι 
οὐδαλῶς Χριστιανοὶ τῶν χατὰ σάρχα προσγενῶν ἣ 
γνωρίμων xa φίλων τὸ εἶδος ἀναγράφοντες σέθδου- 
σιν, ἣ τιμῆς τινος ἀξιοῦσιν, ᾿Αλλ᾽ οὐδὲ βασιλιχῶν 
προσταγμάτων ὑποχύψαντες ἐξουσίᾳ, τὰ τοιαῦτα 
ὑπενόνσαν, ἅπερ διχαίως ἐγχαλοῦνται ἐχεῖνοι,  « ol 
φάσχοντες εἶναι σοφοὶ, ἐμωράνθησαν, χαὶ ἤλλαξαν 
τὴν δόξαν τοῦ ἀφθάρτον Θεοῦ εἰς ὁμοίωμα εἰχόνος 
φθαρτοῦ ἀνθρώπου, » ὥς φησιν ὁ ᾿Απόστολος * ὥστε 
xal ix τούτου δείχνυσθαι τοῦ τρόπου σαφῶς, τὸ πρὸς 
ἡμᾶς ἀνάρμοστον εἶναι τὴν προχειμένην τῆς Γρα- 
qns χατηγορίαν. El μὲν οὖν τὰς περὶ τοῦ Θείον εὐ- 
σεθεῖς ὑπολήψεις πρὸς τὸ σωυματιχώτερον μετατι- 
θέμενοι, ἣ τὰ τῆς θεοπρεποὺς δόξης 18 xal λατρείας 
χαταλιπόνζες, ἢ χατά τι γοῦν ὅλως σμιχρύνοντες Ex 
πῆς τοιαύτης δειχνύμεθα ὑποθέσεως, καλῶς ἂν εἶχε 
περιαιρεῖσθαι τὰ ἀπασχολοῦντα ἡμᾶς χαὶ ἀφέλκοντα 
«ἧς πρὸς τὸν ἕνα χαὶ ἀληθινὸν Θεὸν σεδασμιότητος 
xai προσεδρείας * νῦν δὲ τοὐναντίον ὁρῶμεν γιγνό- 
μενον. 


oportet ; sed ubique intentionem gestorum conve. 
Dit comprobari [Gr. gerentium convenit probari, 
quae agentem vel crimine absolvit, vel contra 
damnat ]. Nisi enim hoc diligenter observetur, 
foriasse nec ipsius Dei preceptum sine calumnia 
penes infideles efficietur. Quod autem sculptiles 
lege interdicente [Gr. Siquidem sculptile sive con- 
flatile lege interdicente); qui obumbraboant propi- 
tiatorium super arcam Clierubim gloriz, ut Aposto- 
lus nominat **, talis essent [erant] factura [stru- 
συγ]. quibus et divinam quoque gloriam conti- 
neretur [insideret], won solum ex Scriptura disci- 
mus, sed et beatus Athanasius illud Psali.i dietum 
interpretans : « Qui sedes super Cherubim, ap- 
pare *^; » talem de illis tradidit intelligentiam. Et 
cerle illorum Cherubim principalia ignota sunt 
omnimodis natura hominibus : spiritus enim et 
ignis exsistunt, et ab omni corporali formatione 
aique natura extranea. Qua enim de illis corpu- 
lentius ἃ propheta. dicta sunt, symbolicum [Gr. 
anagogicuin] et excellentem sensum habent, aliter 
intelligi valentia |Gr. non valentia] secundum ve- 
nerabilem rationem, et id quod incorporalia decet. 
Illudque dicere necessarium est, quoniam .nequa- 
quam Christiani eorum qui sibi sunt secundum 
carnem agnati, noti vel affines, speciem depingen- 
tes, colunt, aut aliquo reddunt dignos honore. Sed 
neque imperialium praeceptorum potestati succum- 
bentes 1(2lia excogitaverunt, super quiLus juste 
&ccusantur illi, qui « dicentes sc esse sapientes, 
stulti facti sunt, et mutlavecunt gloriam iucorrupti- 
bilis Dei in similitudinem imaginis corruptibilis 
hominis **, » ut ait Apostolus : ita ut etiam ex hoc 
plane modo demonstretur, quod calumnia qua 
Scripture inest, nobis [Gr. accusatio, quam infert 
Scriptura, nobis] non possit aptari. Ergo si pias de 
Divinitate opiniones ad corpulentias Ltransferentes, 
el ea qu:e Deo decibilis gloriz atque servitutis sunt, 
deferentes, aut seeundum aliquid omnino minoran- 
tes de hujusmodi causa ostensi fuerimus, bene 


utique cireumauferri haberent ea qus occupant οἱ abstráhunt nos ἃ cultura et sedulitate, qua 
cirea unum οἱ verum utimur Deum : quod nunc e contrario videmus factum. 


Προσδλέπων γάρ τις μετ᾽ ἐπιστήμης εἰκόνι τινὸς D 


τῶν ἁγίων, ὡς τὸ εἰκὸς, Δόξα σοὶ, ὁ θεὸς, λέγει, τοῦ 
ἁγίου τὸ ὄνομα προστιθείς" ὥστε χαὶ διὰ τοῦ τρό- 
mou τούτου πληρηῦσθαετὸ ἐν τῇ εὐχῇ λεγόμενον παρ᾽ 
ἡμῶν, ἵνα καὶ δι᾽ ὁρωμένων χαὶ δι᾽ ἀοράτων δοξάζης- 
ται τὸ πανάγιον ὄνομα τοῦ Χριστοῦ. ᾿Αλλ᾽ οὐδὲ 
θεόν τινα τῶν ἁγίων ἀνδρῶν καλεῖν ἀνεχόμεθα" χαί- 
τοι τοῦ χυρίως xal μόνου ὄντος Θεοῦ τῆς τοιαύτης 
προσωνυμίας τοῖς εὑαρεστήσασιν αὑτῷ μεταδιδόν- 
τος, ὡς ἐν τῇ ἱερᾷ τῶν Ἑαλμῶν ἀναγέγραπται βίθλῳ. 


4 Hebr, 1x, 5. Μ΄ Psal. tixvis, 9. 


Intenders enim quis cum disciplina imagini 
cuidam sanctorum, quemadmodum conveniens est, 
Gloria tibi, Deus, dicit, sancti cujuslibet nomen adji- 
ciens, ita ut per hunc quoque niodum compleatur 
quod in oratione dicitur a nobis, quo ct per invi- 
sibilia et visibilia glorificetur sanctissimum nomen 
Cliristi. Sed neque Deum quemdam sanctorum vi- 
rorum vocare patimur , quanquam hujusmodi ap- 
pellationem is qui proprie solus et unus est Deus, 
ilis qui sibi placucrint, largitus sit, quemadmo- 


* fom. IJ, 33, 25. 





123 


σὰς rursus gl scticentem Lab»re nos arv.wantes 
ici cogniL.onis ecrbis jac, D ἐδ i5 ag.nes parvi- 
p^ndiz us, v«l «p-rri:zz5 cozcursum qui in eccle- 
»] 5. Dei δι: $1 ἀ 6 ac recte, ir;o ut cum Psalmo 
cXerim ** , veccpere ei maoe et merijie Deo Lene- 
cicius, e$ maxi:ue 1: teunpore divini sacrifcii ac 
efficit. Quin potius ut ἢ ;uid » scicnt-s, ton ai:onle 
10ii$ pcm provenire salutis, nisi ex pa fi!» et 
eenf.ssi ne quz in unam Decura, qui in Trinitaie 
a:ora:ur, εἶδ. στ, quarum una quidem in corJe 
alera ver0 in ore pro'ettur; « Corde 
«ain crejitur ad ju-t't:am, ore autem eonfessi» fit 
aJ s :utem *,» . semper laudem ips.us Dei qui fe- 
«A ros, in. ere Lalemus, et exaltaucnes ejus ia 
[280 cs [τί τος, omnisque plebis Chri-t 41 per- 
e^pti^n-m $anctissi:ni eorjor.s «jus eli «anguir.is, 
jer 4 2 frenor am mortis ejus el resurrectionis 
eeu::am ip:ius c lebzamus traditionem, insata- 
ἢ esicti;o et Givirilcs mola ir dustria. perurze- 
iUr n 2:15, "τ: cervos 1] fentes aqua:u δ᾽. 5.4 
nec εἰς $canca izel quos2am, quod anie in:agines 
$:n«fervm lur.inarerum concinpnatio et suavis 

o ;6t:5 u s anita unt Symbolize namqze t.Tia 
) boner. m iorum exeeczi:ata sunt, quo- 
rJ: Γ΄ aun po re4,uvies est, qu.rum horor 18 
eum ricu:rit: b c proLlaste Basko sament: $5, 
«quia boror οὐ bos cc tservorum a; prol ato- 
nm bhaletieneveb ntm ἐν πὰ communs: exhit ite 


« 0515. 8lil, 


s εἰ 4T 


πορίσαι, [2l a sunt maseque sensa lumina c πρὸς 


αὐτο 3€ -ine n aletia ὉΠ $ d.t : porro aroma- 
(στ .D c;h:UfD piri-sbo €b [0115 Satceti Spi:irus 
daipelanioris et rf-«tons [Gr. rep'etiosis] in- 
$:. ne. 
Et Lze quil-in 1e'a:i con 
*ibon- s 


ra einergentes eppo- 
ct contrzdi Uones, qua quasi ex. Scrip:u- 
pi» praten!ostur, seribeaníia consi!eravimus, ro- 
ξυ 5, UL id quo] sine scanda!o et truibattone po- 
χὰ zit, στὶς perseqea:uini: presertim cum, 
re UnJs ex niisimis contemratur, przzc:p:at. Do- 
m.nus δ᾽ - «sm Lter autem et ne :cavdaliz-tur im- 
«cum hoe imp ] firat et tezrizilem iis 
σαὶ Loe fccevinit, damnatiosem. Nunc autem. et 
civibi-s 07s Gr. totr] et nuititulnes popu!o- 


porta! ilem 


iu:n noa in pauco δὲ γ᾽ lioc tumultu consistunt ; Ὁ 


im quo ne nos Οἱ noxii 3ppareamvs, or.ni $lud:o 
procareinus. Pre omnibus providenJum est nolis, 
quo] mei.tem aram commovet, ue occasiozem ela- 
bonis bine capi nt ii qui contra fidei nostram ini- 
wii sunt crucis Chris:i, dicentes quod usque rane 
Christani errzassent. Nisi enim hoe idololiteiaan 
c-ic eOghovissnt, nequaquam modo manufacto- 
r .m a'jectiouem fecissent. Qaod quantas injuriam 
εἰ depositio em inferat lidei qux in Clristum est, 
vunsquisque coufessus exstiterit. Siquidem et lioc 
«u2$i quid verisimile profecto dicturi sunt, quo- 
e [sal. 


"P.al. txxxs 6. ιν 15. " Roa. 


Mauh. xvin, 10. 


S. GERMANI PATZL 


ἐνὰι im $3cro Psalmorum sc εἰσ est litro *!. Ne- A Οὐτε ziv ὡς IxavE v ἔχειν νομίζοντες 


. Eye -c;, x3: τὰς $Í1oOz:g αἰτοῦ τῇ πῷ AlzuTT i 


v, 19. 


CILE. CP. isl 
6:27 7u2i1; 
εξ χ'υτι τὰς 77.127221; EX jyA; X3-1g[/7 472 EV ττς 
ἐν ταῖς Exxírcíit τον 6:02 συ ξρημξς, xav 
ἐν αὐταῖς TaXAiuu € ::52)5: 
εἰ πεῖν, d xa: ρου xai IE 


ed 4 


f$z2isa; χαὶ v.x-. 


| ΑΔΑΙΖΤΣ EY 


x1:20 -ἴς RD. d X3tafiT6.z2.iXmlI. Aaa 
Ó; ἀπτοηῶς Ἐπιστλαξνι οὐχ Yat. fai Inv ü- 
zia πεοιγ!ιττέχι τίς τωττοῖίας, ἢ irt mL τὸν 
«όνο, 30758. ἦν 0:3, τὸν Ev Tj 22: προῦχ οὐ ated 
22:052; πίσπεως χαὶ ὁμολογίας, SET D i» xal 


G.r3:2150£.T;, ττς 05 διὰ πτόματος T 


διχλονεῖτ: εἰς πωττρ ἰαυὶ, 0€ 
22:22 r7 —uL21Y ri ced tai; 


ροστεξ, fi; Lib; τοῦ Χοιστοῦ x c4 πετάλτοι, 
ποῦ πανανϊου αὐτοῦ τατος x3. 
uvfaT τοῦ VEI αὐτοῦ db τῆς ἀναπτάτιως 
xz:i t» αὐτοῦ tràn. gr» Ξαρλτοτ: 
θ...:2 x3: 6:-x. 


zriYX.sos 


vict 375.55 
ὅξχτων É E2325; 
ἐχεῖνο 7σχ1.2 12: ἔτ 
χέων τῶν ἀντ ων ς ττζωγίτν T: fecha xii ELUCET, 
Quuiaziw. X.ufixo. Yàp τελεῖσθι: τὰ το. Στὰ 


? » ὦ» - $- «ἢ * * :58 S * ΤΟΣ X — $3) t 
ποὺς ish. xii, πεν τ, QU nit ριπτο ἢ 
Σ, ἀπχυτιϊ. ὧν χὶὶ $ oca αὐτὸ» αὐ ττρξχει " 
κοϊτο λίσοσος Βατυεῖν. τοῦ τῦτοῦ. ὅτ' d πρὸς SUA 
ἀγχθοὺς τῶν ὀμνύνων vaL nwins ἔχει $55 


: z 
^» 244 ) xotv»? Mim E29. 35. S25 
Tti q6:1 sz; à7) 


gend χε: πῶ 2.1} 


ub ij11tcug:ivat 


C :3-01 


to5os ToÀT 
ς £z xX 
Y 6210 θ0 
: cavfunéd 


. « 


275 cvs 


E 


* 
- 


- e. * - $ oa 2 
πάττς ποιττύμετῆς σπονῦτς Y cip ἅπαν ὧξ πὸ 


- « 
« 


ἑνχῶν, τοὺς Ey “οὺς τοῦ στῶν 


L] 
δ 
,"» 


. 
. 
΄ 
e 
* 
CAL) 
*e ("9 "AN 


ρ: 
433 λέγειν αὐτοὺς, ὅτι 3j sis 9 vu οἱ NpIlnvect 
“πλανῶντο. El uf, 732 £262.21 
πον, οὖχ ἂν áptito; sv τῶν χει πο 
ἐσαντο, "Ux; 


. - 
ost τὔξιν 

ὦ -7 wo. ῳ N^TZ Nx -—— — $. em 
τοηδιριῶ ται Ὁ ^ ei - "9.2.24 "9799 Ὁ δα 


ize 


4 4 * 
D Φ LI " S - T -— - . S λέ- 
λονήσειε, Πάντως γὰρ χαὶ τοῦτο χατὰ τὸ εἰχὼς ἃ 
* *» νσ m a - ς E eee m -, ἃ. » ^4 
νειν αὐτοῖς £313. $95 Ὁ 06» πος TAXAwvt( Bf 6 7 


πειρ: ται, ὡς τῆς ἀλιθείας οὐχ 02974 


* Faatn óc 2. 9 Hom. i). 40 martyres. 


155 


EPISTOL £. 


1359 


παρ᾽ αὑτοῖς. Τί δὲ, ὅτι χαὶ αὐτοὶ ot τὰ πάντα εὐσε- A niam his qui semel erraverunt, omuino persuaderi 


Θίστατοι xal φιλόχριστοι ἡμῶν βασιλεῖς στήλην 
ἁληθῶς τῆς οἰχείας φιλοθεῖΐας, τὴν πρὸ τῶν βασιλείων 
λέγω εἰκόνα ἐγείραντες, ἐν f] τῶν ἀποστόλων χαὶ προ- 
φητῶν ἀναθέμενοι τὰς ἰδέας καὶ τὰς τούτων περὶ τοῦ 
Κυρέου ἐγγράψαντες φωνὰς͵ τῆς ἑαυτῶν πεποιθήσεως 
τὸ xauynua τὸν σωτήριον σταυρὸν ἀνεχέρυξαν : Κε- 


φάλαιον δὲ ἐπὶ tol; λεγομένοις τὸ εἰς εἰκόνας δια- 
φόρους τὸν Θεὸν θαυματουργῆσαι, περὶ ὧν πολλοὶ 
πολλὰ ἱστορεῖν βούλονται " οἷον ἀῤῥωστούντων θε- 
γαπείας, ὧν χαὶ ἡμεῖς αὐτοὶ ἐν πείρχ γεγόναμεν" 
περιεργιὼῶν ἀναλύσεις, αἱ xa0' ὕπνους πολλάχις 


τῶν γεγραμμένων ἐπιφάνειαι " τὸ ὃὲ πάντων μάλι- 


στα ἐμφανέστατον, μηδεμιᾶς ἀνειῤῥήσεως ἢ ἀμφι- 
θολίας τινὸς ἀνεχόμενον, 3, ἐν Σωζοπόλει τῆς Πισι- 
δίας τὸ πρὶν ὑπάρχουσα εἰχὼν τῆς παναχράντου 
Θεοτόχον, ἐκ τῆς γεγραμμένης παλάμης αὐτῆς τὴν 


τοῦ μύρου βλύσιν προχέουσα. Οὗ τινος θαύματος 


μάρτυρες πολλοί, Εἰ δὲ καὶ νῦν οὐχ ὁρᾶται ἡ τοι- 
αὐτὴ τῆς εἰχόνο; γινομένη θαυματουργία, οὐ πα- 
ρὰ τοῦτο τὰ πρώην ἀπιστηθήσεται " ἵνα μὴ ὁμοίως 
ἄπιστα χρίνωνται τὰ ἐν ταῖς Πράξεσι τῶν ἀποστό- 
λων ἱστορούμενα ἐν ἀρχῇ τοῦ χηρύγματος σημεῖα 
χαὶ χαρίσματα διάφορα τοῦ Πνεύματος, τανῦν οὐ- 
δαμῶς ἐνεργούμενα * τοῦ φιλανθρώπου Θεοῦ διὰ τῆς 
τοιχύτης συγχαταδάσεως τοὺς ἀσθενέστερον διαχει- 
μένους βεθαιοτέρους εἰς τὴν περὶ αὐτοῦ πίστιν ἐρ- 
γαζομένον, xal ἅμα τὰ τῆς οἰχείας δυνάμεως xal 
διὰ τούτων δειχνύοντος, χαθάπερ χαὶ ἐπὶ τῶν ámo- 


στόλων ἐγίνετο, Ποτὲ μὲν γὰρ ἡ τούτων σχιὰ, ποτὲ (c 


δὲ τὸ τῶν ἐμχτίων ἀπηρτη μένον σουδάριον τὰς ἰάσεις 
παρεῖχον. Ὥσπερ οὖν ἐν ἐχείνοις οὐ παντὸς σώματος 
σχιὰ, ἀλλὰ τοῦ Πέτρου μόνου τὴν θεραπείαν ἐδίδου 
τοῖς χάμνουσιν * ὡσαύτως καὶ τὰ σουδάρια οὐ παν- 
«^; ἱματίου, ἀλλὰ τῶν τοῦ Παύλου xaX μόνων ἰῶντο 
τοὺς ἀσθενοῦντας, εἰς πληροφορίαν πίστεως τοῦ ὑπ᾽ 
αὐτῶν χηρυττομένου Θεοῦ, ὡσαύτως τὴν οἰχείαν 
χάριν καὶ διὰ τῶν ἀψύχων ἀποδειχνύντος * οὕτω: 
χαὶ ἐπὶ τῶν εἰχόνων πολλάχις τὐδόχτσε γίνεσθαι, οὐχ 
ἐπὶ πάσης εἰχόνος 7| γραφῆς τοῦ τοιούτου εἴδους τῆς 
εὐεργεσίας ἐν τοῖς πιστεύουσι vivouévou, ἀλλ᾽ ἐν 
μόναις τῶν ἁγίων, ἢ χαὶ αὐτοῦ τοῦ Κυρίου " ὥττε 
μὴ ix ταυτομάτου ὑπονοεῖν τὰς ἰάσεις συμδιίνειν, 
ἀλλ᾽ Ex μόνης τῆς τοῦ Θευῦ ἡμῶν χάριτος. 


non poterit [Gr. omnino danda: non sunt aures], 
quippe penes quos veritas non est. Porro quid 
piura dixerim, cum et ipsi per cuncta. piissimi et 
amici Christi imperatores nostri tabulam veraciter 
proprii Deitatis amoris, id est, imaginem qux aute 
regalia est, erigentes, et in ea apostolorum οἱ pro- 
phetarum imponentes effigies, et horum de Doni- 
no inscribentes voces, confidentix sux glorificatio- 
nem salutarem crucem esse przdicoaverunt? Capi- 
tula vero sunt, quas dicunt, per. imagines [Gr. Ca- 
put vero eorum qui dicuntur, per imag.] diversas 
Dcum operatum miracula, de quibus multi multam 
listoriam texere volunt : utputa infirmitatum me- 
delas, quas et ipsi nos experti sumus, et circum- 
ventionum resolutiones, quas in soinnis per pictu- 
ras crebro conspeximus [Gr. et crebras depictorum 
in somnis visiones]. Porro maxime omnium ma- 
nilestissimum, et nullam controversiam vel ambi- 
guitatem sustinens, est, quod imago qui pridem 
Sozopoli Pisidi& intemerat:e Dei Genitricis fuit, 
ex depicia palina sua unguenti emanationem pro- 
fuderit. Cujus miraculi testes sunt multi. Licet au- 
tem nunc hujuscemodi non fiat opus miraculi, non 
timen incredibilia erant priora, ne pari modo in- 
credibilia judicentur qux: in. Actibus apostolorum 
sunt descripta in principio pradicationis signa di- 
versa et chariamata Spiritus, qux nuuc minime 
patrantur; amatore homiuum videlicet Deo per ta- 
lem condesceusionem eos, qui infirmiores eraut 
[sunt], potentiores in fide sua perliciente, et pari- 
ler suam virtutem etiam per hos [per hzc] osten- 
dente, quemadmodum apostolorum factum est tem. 
pore. Aliquando enim horum umbra, aliquande 
vero vestium sublata [Gr. de vestibus: pendentia] 
sudaria sanitates pr:stabant. Sicut ergo in illis uon 
omnis corporis umbra, sed Petri tantummodo da- 
bat laborantibus medelam : similiter et sudaria 
non omnis vestimenti, sed Pauli solummodo sa- 
nabant infirmos, in satisfactionem fidei ejus qui ab 
ipsis predicabatur, qui gratiam suam etiam per 
inanimata demonstrabat : itd et super imaginibus 
sipe fieri placuit; non inomni imagine vel pictura 
talis specie beneficii inter creden'es effecta, sed 


in solis sanctorum, vel etium ipsius Domini : quo non suapte intelligerentur sanitates accedere, 


sed ex sola gratia Dei nostri. 


"A&tov. 0i, ὡς οἶμαι, μηδὲ ἐκεῖνο ἀπαρτσήμαντον D — Dignum autem, ut reur, est, neque illud przter- 


χαταλιπεῖν, ὅπερ ὁ Παμφίλου Εὐσέδιος ἐν τῇ ἔχχλι- 
σιχπστιχῇ αὑτοῦ τέθειχεν ᾿Ιστοοίχ * ὅτε ἐν Πανεάδι 
sf, πόλει, ἣν τινα Καισᾶρειαν τὴ» Φιλίππου τὸ Εὐχγ- 
γέλιον ὀνομάζει, λέγεται ὁ οἴχος Tua: τῆς alo? ῥοούσης 
γυναιχὸξ, ἥτις τῷ χρασπέδῳ τοῦ Σωτῇ οος ἰάθη, ὦ; 
ἕν απται Ev τοῖς Εὐαγγελίοις. ΟὟ τίνο: οἴκου πρὸς 
«αἷς πύλαις ἀνδριάντα φησὶν ix χαλχυοῦ πεποιημέ- 
vii ἐγεάναι, εἰκόνα φέροντα τοῦ Κυρίου “ ἀντιχρὺ 
ὃ: ἐχτύπωμα γυναιχὴς ἐπὶ γόνυ χεχλιμένης ὑπάρ- 
1) τεταμέναις ἐπὶ τὸ πρόσθεν ταῦ; χερσὶν, ἰχετευ- 


" M.uli. ix, 30, 


mittamus, quod Eusebius Pamphili in ecclesiastica 
Historia posuit : quia in Paneade civitate, quam : 
Cxsaream Philippi Evangelium nominat, fertur 
domum esse sanguinis fluxum patientis [passe] twi- 
lieris, quie fimbria Salvatoris sanata est, sícut 
scriplum in Evangeliis **. Cujus domus pro fori- 
hus aiunt statuam de zre factam stare, imaginem 
ferentem Domini : contra quam formam mulieris 
genibus provolutz consistere, palmis extensis sup 
plicanti similem, in recordationem miraculi. quod 


σι 


5? 


^ M 1 
t 0t te 
Te" e 


15 S. GERMANI PATRIARCHE CP. 158 
factum est circa se, hoc ab ea sollicite acto : et A οὐσῇ totx^c, εἰς ἀνάμνησιν τοῦ περὶ αὐτὴν θαύμα- 


quod sd pedes staluz in nomine Domini factz, 
berba quzdam oritur nova specie ac ignota, quz 
sarierum languorum medicamentum est ; quod per 
scinsum viJisse Eusebius ait : manifeste Salvatore 
proprim gratie dispensatoriz insiguia faciente ad 
fidem muliercuke, ostendente quod nos superius 
1udicavimus, quia non simpliciter tractanda [acci- 
pend] sunt. quz geruntur , sed intentio [facientis] 
ei est comprohanda. Dicit autem idem Eusebius, 
quo et apostolorum imagines Petri et Pauli, atque 
ipsius Christi, per colores zstimatas [Gr. conser- 
valas] in pictu:is aspexerit. Non autem hoc dici- 
mus nos, ul statuas. zeneas facere studeamus, sed 
ut insinuemus, quoniam zt illud secuudum genti- 
lem consuetudinem factum, non renuente, sed vo- 
lente Domino, ut in ipso demonstretur per pluri- 
mum tempus ipsius bonitatis miraculum. Quod 
apud nos venerabilius est qualiter obtinens mos (4), 
doceat commeinoratiouis sermo. [Gr. morem, qui 
apud nos obtinuit magis pie quodammodo, non est 
fas vituperare. In liis igitur absolvatur nostra com.] 
Deus autem veritatis, qui deduxit nos in omnem 
veritatem, et omnem dissensionis occasionem et 
tutbationis causam a nostris abigit animabus, una- 
nimiter uno spiritu glorificantes eum supercoelesti 
regno dignos efficiat. 


Tarasius sanctissimus patriarcha diiit : Clama- 
verunt custodes Ecclesiz catholicas, sancti videlicet 


Patres nostri, qui. semper supra intelligibiles ejus C 


vigilantes [intelligibilia propugnacula], arietes , 
omne prelium. et. inane verbum repuleiunt ; et 
hanc indiscerptam servantes, universam phalan- 


gem sdversantium persecuti sunt, et una cum. 


veleribus hieresibus et errorem nova pravitatis 
Christianos calumniis appetentium  pupugerunt 
gladio Spiritus. Dicamus ergo cunctis una voce 
cum magistro nostro, Paulo videlicet divino apo- 
stolo : « Christus pax nostra, qui fecit utraque 
unum **, » Jpsum decet gloria, lionor et. adoratio 
cum Patre et sancto Spiritu, nunc et semper et in 
secula seculorum. Amen. 


Sancta synodus dixit : Divinitus sonantium Pa- 
trum doctrinzg nos correxerunt. Ex ipsis haurien- 
tes veritatem potati sumus. Eos sequentes, men- 
dacium persecuti sumus. Ab eis edocti, venerabi- 


** Ephes. i, 1}, 


(1) Adnotatio Grzci scholiastze, Οἱ T'patxos τὰ 
ἅγιον θυσιαστήριον, ἵνα μὴ πᾶσιν ἔχδηλα P τὰ 
θεῖα, χαγχέλλοι; περιχλείουσιν * ἐν οἷς τὰς σεπτὰς 
ἀναστηλοῦσιν εἰχόνας, δι᾽ ὧν καὶ τὰ ἄδυτα περιφράτ- 
τῖται, χαὶ τῶν ἁγίων οἱ τύποι προσχυνοῦντα!. Πρὸς 
τοῦτο γοῦν δοχεῖ ἀφορᾷν ὁ Γερμανός " ἐπεὶ δι᾽ ἀν- 
ζριάντων αὑτὸ τοῦτο γενέσθαι ἀμήχανον" ὅθεν xal 
τὴν τῶν εἰχόνων χρῆσιν ἅτε δὴ χοινοτέραν τε xal 
ze τὸ περιχλείειν εὐχερεστέραν πως χατωνόμασεν. 
"(ct γὰρ καὶ τὸ ἑτέρους ἀνδριάντας ἐγείρειν εὖσε- 
ἔες, xal οὐκ ἀσύνηθες τῇ χαθολιχῇ Ἐχχλῃσίᾳ, Ex τε 
διαλαλιῶν τινων ἐπισκόπων, καὶ £x τοῦ ὅρου αὐτοῦ 


τος τούτου αὐτῇ σπουδασθέντος * καὶ ὡς πρὸς τοῖς 
ποσὶ τοῦ εἰς ὄνομα τοῦ Κυρίου γενομένου ἀνδριὰν- 
τος βοτάνη τις ἀναφύεται ξένη τὸ εἴξως, χαὶ οὐ γνω- 
ρίμη, ἧτις παντοίων νοσημάτῳν ἰατρεῖον γίνεται" 
ὅπερ καὶ αὐτοψεὶ παρχλαδεῖν ὁ αὑτὸς Εὐπέξιος Ezr. 
προδήλως τοῦ Σωτῆρος τὰ τῆς οἰχείας χάριτος ἐν 
συγχαταδάσει ποιουμένου πρὸς τὴν πίστιν τοῦ γυ- 
valou, δειχνύοντο; ὅπερ ἡμῖν ἀνωτέρω δεδήλωται, 
ὅτι οὐχ ἁπλῶς τὰ ἀποτελούμενα σχοπεῖται, ἄλλλ ὁ 
σχοπὸς τοῦ πράττοντος δοχιμάζεται. Λέγει δὲ ἐν 
ταὐτῷ ὁ αὑτὸς Εὐπέδιος, ὅτι xol τῶν ἀποστόλων 23; 
εἰχόνας Πέτρου καὶ Παύλον, xai αὐτοῦ δὲ τοῦ Xp:- 
στοῦ, διὰ χρωμάτων ἐν γραφαῖς σωζομένας izcó- 
ρηχεν. Οὐ τοῦτο δὲ λέγομεν ἡμεῖ;, ὥστε τὰς Ex χαλ- 


B χοῦ στήλας ἐπιτηδεύειν ἡμᾶς, ἀλλ᾽ fj μόνον διλῶ- 


σαι, ὅτι χαὶ τὸ xav' ἐθνιχὴν συνήθειαν μὴ ἀποπο:τ- 
σαμένου τοῦ Κυρίου, ἀλλ᾽ εὐδοχήσαντος ἐν αὐτῷ 
ἐπιδείκνυσθαι ἐφ᾽ ἱχανὸν χρόνον τῆς αὐτοῦ ἀγαθέττ- 
τος τὴν θαυματουργίαν, τὸ παρ᾽ ἡμῖν εὐαγέστε οὖν 
πως χρατῆσαν ἔθος χαχίξειν οὐχ ὅσιον. "Ev τούτοις 
μὲν οὖν ὁ ἡμέτερος πληρούσθω τῆς ὑπομνήσεως 
λόγος. Ὁ δὲ τῆς ἀληθείας θεὸς ὁ ὁδηγήσας fui 
εἰς πᾶσαν τὴν ἀλήθειαν, χαὶ πᾶσαν διχονοίας ἀςο;- 
μὴν καὶ ὑπόθεσιν ταραχῆς τῶν ἡμετέρων ἀπελαύ- 
νων ψυχῶν, ὁμοθυμαδὸν ἐν ἑνὶ πνεύμασι δοξάζοντες; 
αὐτὸν τῆς ἐπουρανίου βασιλείας χαταξιώσῃ.- 

Ὃ ἁγιώτατος πατριάρχης εἶστεν - Ἐδόησαν ol. φὐ- 


λακες τῆς χαθολιχῆς Ἐχχλησίας, ἅγιοι Πατέρες ἡμῶν, 
οἱ διὰ παντὸς ὑπεράνω τῶν νοητῶν αὑτῆς ἀγρυπνοῦν.- 


τες ἐπάλξεων * πᾶσαν παράταξιν χαὶ μάταιον kévoy 
ἀπώσαντο" xal ταύτην ἀσπάραχτον τηρύσαντες, 
παντοίαν φάλαγγα τῶν ἐναντίων ἐξεδίωξαν, xa! 3pa 
ταῖς παλαιαΐς αἱρέσεσι xal τὴν πλάνην τῆς χαινῖς 
φαυλότητος τῶν Χριστιανοχατηγόρων ἐξεχέντησιν 


τῇ μαχαίρᾳ τοῦ Πνεύματος. Εἴπωμεν οὖν ἅπαντε; 


μιᾷ φωνῇ μετὰ τοῦ ἡμῶν διδασχάλου Παύλου τοῦ 


θείου ἀποστόλου" « Χριστός ἔστιν f) εἰρήνῃ ἢ μῶν, ὁ 
ποιήσας τὰ ἀμφότερα Ev. » Αὐτῷ πρέπει δόξα, τιμῇ 
xal προσχύνησις σὺν τῷ Πατρὶ χαὶ τῷ παναγίῳ xa 
ἀγαθῷ xal ξωοποιῷ Πνεύματι, νῦν xat ἀεὶ xal εἰς 
τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾿Αμήν. 


Ἡ ἁγία σύνοδος ἐξεδόησε * Τῶν θεοφθόγγων Πα- 
τέρων αἱ διδασχαλίαι ἡμᾶς διωρθώσαντο. ἘΞ αὐ- 
τῶν ἀρυσάμενοι τὴν ἀλήθειαν ἐποτίσθημεν. Αὐτοῖς 
χαταχολουθήσαντες, τὸ ψεῦδος ἐδιώξαμεν. Π1ρ᾽ a5- 


τῆς ἁγίος ταύτης συνόδου χαθέστηχε προδηλόύτατοιι. 

Graci, ne sacra omnibus pateant, sacrum altare cat- 
cellis circumcludunt : in quibus reponuni. imagtnes, 
quce simul altare contegunt, et populo adorand «e pro- 
ponuntur. Huc videtur allusisse Germanus ; id enim 
statum minus commode prasstare queunt ; ac. proinde 


usum imaginum ut commodiorem et communiorem, 
mugis etiam pium quodammodo vocavit. Nam — alio- 
qui pium esse ac receptum ab ecclesiis sacrarum 
siatuarum usum, ex quibusdam. episcoporum ?nter- 
locutionibus, εἰ ex ipsa definitione hujus. synodi 
apertissime constat. HARD. 


180 


. EPISTOL £. 


190 


τῶν διδαχθέντες, σεπτὰς εἰχόνας ἀσπαζόμεθα. Πα- A les imagines salutamus. Patres przedicant, filii obe- 


*Épsc χκηρύττουσι, τέχνα Ümaxor; ἔσμεν, xal by- 
καυχώμεθα Ev προτώπῳ μητρὸς τῇ παραδόσει τῆς 
xa200Xufs Ἐχχλησίας " Πιστεύοντες εἰς ἕνα Θεὸν 
Tbv ἐν Τριάδι ἀνυμνούμενον, τὰς τιμίας εἰχόνας ἀσ- 
παζόμεθα. Οἱ μὴ οὕτως ἔχοντες ἀνάθεμα ἔστωσαν. 
Οὐ xh οὕτως φρονοῦντες πόῤῥω τῆς Ἐχχλησίας 
ἐ χδιωχθήτωσαν. Ἡμεῖς τῇ ἀρχαίᾳ θεσμοθεσίᾳ τῆς 
καθολιχῆς Ἐχχλησίας ἐπαχολουθοῦμεν. Ἡμεῖς τοὺς 
θεσμοὺς τῶν Πατέρων φυλάττομεν. Ἡμεῖς τοὺς 
προστιθέντας τι, f) ἀφαιροῦντας £x τῆς χαθολιχῆς 
Ἐχχλησία;, ἀνᾳβεματίζομεν. Ἡμεῖς τὴν ἐπείσ- 
αχτον χαινοτομίαν τῶν Χριστιανοχατηγόρων ἀναθε- 
ματίζομεν. Ἡμεῖς τὰς σεπτὰς εἰχόνα: &àonatóus0a. 
"Huet; τοὺς μὴ οὕτως ἔχοντας τῷ ἀναθέματι xa0- 


dientiz sumus, et congratulamur in facie matris, 
traditione Ecclesiz: catholice : Credentes in unum 
Deum, in Trinitate laudandum, honorabiles ima- 
gines salutamus. Qui sic se non hahent, anathema 
sint : qui ita non sentiunt, procul ab Ecclesia 
pellantur. Nos antiquam legislationem Ecclesia 
catholice — sequimur. Nos jura patrum con- 
servamus; mos eos qui addunt quid vel aufe- 
runt ex catholica Ecclesia, anathematizamus. 
Nos subintroductam novitatem Christianos accu- 
santium anathemoatizamus. Nos venerabiles iconas 
salutamus. Nos eos qui sic se non habent, anatle 
mati submittimus. Christianos accusantibus , id 
est, imagines confringentibus anathema sit. llis 


υποδάλλομεν. Tol; Χριστιανοχατηγόροις, fiot. τοῖς B qui assumunt dicta sancte Scripture, qua suut 


Εἰχονοχλάσταις ἀνάθεμα. Τοῖς ἐχλαμδάνουσι τὰς τῆς 
θείας Γραφῆς ῥήσεις, τὰς χατὰ τῶν εἰδώλων, εἰς 
τὰς σεπτάς εἰχόνας, ἀνάθεμα. Tol; μὴ ἀσπαζομένοις 
πὰς ἀγίας χαὶ σεπτὰς εἰκόνας ἀνάθεμᾳ. Τοῖς ἀπο- 
χαλοῦσι tà; ἱερὰς χαὶ σεπτὰς εἰχόνας εἴδωλα, ἀνά- 
θεμα. Τοῖς λέγουσιν, ὅτι ὡς θεοῖς οἱ Χριστιανοὶ ταῖς 
eixóga: προσέρχονται, ἀνάθεμα. Τοῖς χοινωνοῦσιν ἐν 
γνώσει τοῖς ὑδρίζουσι xol ἀτιμάξουσι τὰς σεπτὰς 
εἰχόνας, ἀνάθεμα. Τοῖς λέγουσιν, ὅτι πλὴν Χριστοῦ 
ποὺ Θεοῦ ἡμῶν ἄλλος ἐῤῥύσατο ἡμᾶς Ex τῶν εἰδώ- 
λων, ἀνάθεμα. Τοῖς τολμῶσι λέγειν τὴν χαθολιχὴν 
Ἔχχλησίαν εἴδωλά ποτε δεδέχθαι, ἀνάθεμα. 


Καὶ μετὰ τὸ ἐκφρωνηήῆναι τοὺς προλναφερομέ- 


contra idola, in venerabiles imagines, anathema. 
His qui non salutant sanctas ac venerabiles iconas, 
anathema. [Iis qui appellant sacras imagiues idola, 
anathema. His qui dicunt, quod veluti ad deos 
Christiani, ita ad iconas accedant, anathema. Ilis 
qui communicant scienter injuriam δὲ inhonoran- 
tiam infcrentibus venerabilibus imaginibus, ana- 
thema. Ilis qui dicunt, quod excepto Christo Do- 
mino nostro, alius nos eruerit ab idolis, anathema. 
His qui audent dicere, catholicam Ecclesiam idola 
aliquando recepisse, anathema. 


Γι postquam prolati sunt praefati anathematismi 


νηυς ἀναθεματισμοὺς διὰ χάρτου, ἡ ἁγία σύνοδος, c per chartam , saucia synodus, legente Euthymio 


ἀναγνόντος Εὐθυμίου ἐπισχόπου Σάρδεων, ἐξεφώ- 
ντσϑ τὰ ὑποτεταγμένα. 

Τὴν τοῦ Θεοῦ «al Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ 
ἔχπλυροῦντες θείαν πρόσταξιν οἱ ἅγιοι Πατέρες 
ἡ μῶν, τὸν παρ᾽ αὐτοῦ δοθέντα αὐτοῖς λύχνον τῆς 
θ:ίχς γνώσεως οὐχ ὑπὸ τὸν μόδιον ἔχρυψαν, ἀλλ᾽ 
ἐπὶ τὴν λυχνίαν ávéUrxav τῆς ὠφελιμωτάτης δι- 
δισχαλίας " ἵνα λάμψη πᾶσι τοῖ; ἐν τῇ οἰχίᾳ, τουτ- 
ἐστι sol; ἐν τῷ κχαθολιχῇ Ἐκχχλησίᾳ γευνηθεῖσι, 
διὰ τὸ μήποτε προσχόψαι τινὰ πρὸς λίθον τὸν πό- 
δα τῆς αἱρΞετιχῆς χαχοδοξίχς τῶν εὐσεδῶς 6u0)o- 
γούντων τὸν Κύριον. Αὐτοὶ γὰρ πᾶσαν πλάνην αἷ- 
ρΞτιχῶν ἐξωθοῦσι, xal τὸ σεσηπὸς μέλος, εἴ πως 
ἁνίατα νοσεῖ, ἐχχόπτουσι" xal τὸ πτύον χατέχοντες, 


τὶν ἅλωνα καθαίρουσι " χαὶ τὸν μὲν σῖτον, fizo: τὸν D 


τρόφιμον λόγον, τὸν στηρίζοντα χαρδίαν ἀνθρώπου 
ἀποχλείουσιν ἐν τῇ ἀποθήχῃ τῆς χαθολιχῆς Ἔχ- 
χλυσίας, τὸ δὲ ἄχυρον τῆἧς αἱρετιχῖς χαχοδοξία: 
ἔξω ῥίψαντες, καταχαίουσι πυρὶ ἀσδέστῳ, 


Διὸ καὶ ἡ ἁγία καὶ οἰχουμενιχὴ αὕτη σύνοδος, ἡ 
εὐδοχίᾳ Θεοῦ χαὶ ἐπινεύσει τῶν εὐσεδῶν xal πιστο- 
κάτων ἡμῶν βασιλέων, Εἰρήνης τῆς νέας ᾿Ελένης, 
καὶ νγέρυ Κωνσταντίνου τοῦ ταύτης θεορυλάχτου 
βλαητοῦ συναθροισθεῖσα ἐν ταύτῃ τῇ Νιχαέων λαμ- 
ποῦ μητροπόλει τὸ δεύτερον, διὰ τῆς ἀναγνώσεως 
χατανοῆσασὰ τῶν ἀοιδίμων χαὶ μαχαρίων Πατέρων 
ἐμῶν τὰ δόγμα ξα, αὐτὸν μὲν τὸν Θεὺν δοξάζει, παρ᾽ 
οὗ 5^0 ἐχείνοις λήέγος ποὺς ἀμετέραν διδασχλλίαν, 


episcopo Sardis, pronuntiavit. subter annexa. 


Dei et Salvatoris nostri Jesu Christi diviuum 
adimplentes przceptum sancti Patres nostri, lucer- 
nam sibi divine cognitionis ab eo datam non sub 
modio alísconderunt, sed supra candelabrum  po- 
suerunt ulilissimi magisterii , ut luceat omnibus 
qui in domo, id est, qui in Ecclesia catholica uati 
sunt, ae forte offendat aliquis eorum qui pie con- 
fitentur Dominum ad lapidem haretice et. mala 
opinionis pedem suum. Ipsi enim oinnem errorein 
hzreticorum foras expellunt, et putrefactum meui- 
brum, si insauabiliter elanguet, exciJunt; et ven- 
tilabrum habentes, aream puryani: et triticum 
quidem, id est, verbum quod nutrit, quodque con- 
firmat cor ominis, includunt in horreo catholicae 
Ecclesise : paleam autcm liaretice ac malie opinio- 
nis foras projicientes, co:burunt igng inexstin- 
guibili. 


Quamobrem. sancta οἱ universalis hzc synodus 
beneplacito Dei et nutu piorum et fidelissimorum 
imperatorum nostrorum, Irene nove llelena, ac 
novi Constantini hujus Deo conservandi germinis, 
congregata, secundo in hac Nicgensium clara me- 
tropoli, per lectiouem considerans memorabilium 
el beatorum Patrum nostrorum dogmata, ipsum 
quidem Deum glorificat, a quo illis datus est sermo 
ad doctrinam nostram , et al perfectionem catho» 


SE i al 


Au ^ 


"Age siae sm aec ci. e Sm ΕΣ mi I . 


4. - Qum. το M rl ER 


i ao "échec, e 








1^1 S. GERMANI PATRIARCHE CP. 152 
licz et apostolice Ecclesi: : adversus vero eos qui ἃ xat πρὴς χαταρτισμὸν τῆς καθολιχῇς xal ἀττοστο- 


non sentiunt ea qua illi, sed obumbrare moliuntur 
eam quz vere esl veritas, per novitatem suam, 
Psalmi ** concinunt. vocem : Quanta. malignáti 
«ant inim'ci in sancto tuo, et zloriati sunt dicen- 
tes, quia Non est magistér, et nos non cognoscet 
tractantes dolose verbum veritatis, Nos autem per 
oinnia eorumdem deiferorum Pàtrum nostrorum 
dogwata et. pricepta. tenentes, pridicaimus uno 
ore et uio corde, nihil addentes, nihil aufvrentes 
ex his quz ab illis tradita sunt nobis; sed in his 
roburamur, in his confirimamur: ita confitemur, 
ita docemus, quemadmodum sarnctx ac universales 
&cX synodi definierunt et firmaverunt. Et credimus 
in unum Deum Patrem omnipotentem , omnium 
factorem visibilium et invisibilium: οἱ in unum 
Dominum Jesum Christum unigenitum Filium et 
Verbum ejus, per quem omnia facta suut. EL. in 
Spiritum sanctum Dominum et vivificantem , con: 
substantialemque et. consempiternum eidem Patri 


, «V Filio ejus, qui uua cum eo siue initio est : Tri- 


nitatem :nconditam, indivisam , incomprehensibi- 
lem, incircumscriptam: eamdem totam ac solam 
servitute [latria] colendam, et ailorandam, et ve- 
nerandam : uiam deitatem , unam dominationem, 
unam potestatem, unum imperium et potentiam, 
quas personis dividitur indivise, el substantia eopu- 
latur divise. Cosfllemur. et unum ejusdem. sanctae 
el consubstantialis Trinitatis Dóminum nostrum 
Jesum Christum verum Deum in novissimis diebus 
propter nostram salutein incarnatum et hominem 
facium, salvasse per salutiferam dispensationem 
ΕΔ, passionenique ac resurrectionem , et in 
coelos regressionem, genus nostrum, et nos libe- 
rasse ab errore idolorum ; et ut ait propheta: 
« Non legatus, non. angelus , sed ipse Dominus 
salvavit nos "?, » Quem et nos sequentes, et hujus 
vocem propriam facientes, magna voce clamamus: 
Non synodus, non principum imperium, non con- 
jwratio Deo odibilis, ab idolorum errore liberam 
fecerunt Ecclesiam, quemadmodum Judaicum de- 
liravit concilium, quod contra venerabiles imagi- 
nes infremuit : sed ipse glori& Dominus incarna- 
tus Deus nos salvavit, et ab idolica deceptione 
eripuit. Ipsi igitur gloria, ipsi grates, ipsi gratiarum 
3ctio, ipsi laus, ipsi magnilicentia : ipsius redemptio, 
ipsius salus,qui salvaresolus in [verfecta] perpetuum 
potest, et non aliorum, qui de humo veniunt, ho- 
miuum. Ipse in nobis, iu quos fines ssculorum 
devenerunt, per incarna!ata dispensationem suam 
pranuntiatos prophetarum suorum affatus terinina- 
vit. inhahitans in nobis, et inambulans, ct deleus 
nomina idolorum a terra, sicuti jam scriptum est, 
Salutamus autcm. et. Domninicas et apostolicas et 


** sal. ΚΥΧΗΙ, 3 seqq. "^ Isa. ΚΧΠῚ, 9. 


D 


λιχῆς Ἐχχλησίας * τοὺς δὲ μὴ τὰ ἐχείνων φρονοῦν- 


τας, ἀλλὰ συσχιάσαι μηχανωμένους τὴν ὄντως ἀλή.- 
θειαν διὰ τῆς αὑτῶν χαινοτομίας, τὴν ψαλμιχὴν κατ- 
επάδουσι φωνήν * Ὅσα ἐπουηρεύσαντο οἱ ἐχθροΐϊ ἐν 
τῷ ἁγίῳ σου, xal ἐνεκαυχήσαντο λέγοντες, ὅτι Οὐχ 
ἔστι διδάσχαλος, καὶ ἡμᾶς οὐ γνώσεται δολοῦντας 
τὸν λόγον τῆς ἀληθείας. Ἡμεῖς δὲ χατὰ πάντα, τῶν 
αὑτῶν θεοφόρων Πατέρων ἡμῶν τὰ δόγματα χαὶ 
πράγματαν χρατοῦντες, χηρύσσομεν ἐν ξυὶ στόματι 
xai μιᾷ καρδ΄ᾳ,, μηδὲν προστιθέντες, urbs àza.- 
ροῦντες τῶν ἐξ αὑτῶν παραδοθϑτων ἡμῖν" ἀλλὰ 
τούτοις βεθχιούμεθα, τούτοις στηριζόμεθα. Οὕτως 
ὁμολογοῦμεν, οὕτως διδάσχομεν, καθὼς αἱ ἅγιαι χαὶ 
οἰχουμεν:χαὶ EE σύνοδοι ὥρισαν xal ἐδεθαίωσαν. Kat 

πιστεύομεν εἷς ἕνα θεὸν Πατέρα παντοχράτορα, | 
πάντων ποιῃτὴν ὁρατῶν τε χαὶ ἀοράτων" χαὶ εἰς 
ἕνα Κύριον Ἰησοῦν Χριστὸν τὸν μονογενῆ Ylbv xa! 
Λόγον αὑτοῦ, δι᾽ οὗ τὰ πάντα γέγονε᾽ xai εἰς τὸ 
Πνεῦμα τὸ ἅγιον, τὸ Κύριον καὶ ζωοποιὸν, ὅὁμοού- 
σιν τΞ xax συναΐδιον αὐτῷ τε τῷ Πατρὶ xai τῷ συν- 
ἀνάρχῳ αὑτοῦ Υἱῷ Τριάδα ἄκτιστον, ἀμέριστον, 
ἀχατάληπτον, ἀπερίγραπτον" τἷν αὐτὴν ὅλην xal 
μόνην λατρευτήέν τε χαὶ προσχυνητὴν xai σεξά- 
cptov* μίαν θεότητα, μίαν χυριότητα, μίαν ἐξου- 
σίαν, μίαν βασιλείαν xal δύναμιν, ἥτις ταῖς ὑπο» 
στάσεσι διαιρεῖται ἀδιαιρέτως, καὶ τῇ οὐσίᾳ συν- 
ἀπτεται διῃρημένω;. Ὁ μολογοῦμεν δὲ xa τὸν ἕνα 
τῆς αὑτῆς ἁγίᾳς xal ὁμοουσίου Τριάδης, τὸν Καὶ ὅριον 
ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστὸν τὸν ἀληθινὸν Θεὸν, ἐπ᾿ ἐσ ά- 
των τῶν ἡμερῶν διὰ τὴν ἡμετέραν σωτηρίαν σαρ- 
χωθέντα, xaX ἐνανθρωπήσαντα, xol σώσαντα ài 
τῆς συτηριώδους αὐτοῦ οἰκονομίας * τοῦ τε πάθους 
xai τῆς ἀναστάσεως, xal τὺς εἰς οὐρανοὺς ἀνόδου, 

τὸ γένος. ἡμῶν, χαὶ ἀπαλλάξαντα ἡμᾶς τῆς πλάντς 
τῶν εἰδώλων, καὶ ὥς φησιν ὁ προφήτης " « Οὐ πρέ- 
σός, οὐχ ἄγγελος, ἀλλ᾽ αὐτὸς ὁ Κύριος ἔσωσεν 
ἡμᾶς. » "Q καὶ ἡμεῖς ἑπόμενοι, xaX τὴν τούτου φω- 
vis. οἰχειούμενοι, μεγαλοφώνως βοῶμεν * Οὐ σὺ»- 

οδος, οὐ βασιλέων χράτος, οὐ συνωμοσίαι θεοστυ- 
γεῖς τῆς τῶν εἰδώλων πλάνης τὴν Ἐχχλησέαν ἣλευ- 
θέρωσαν, χαθὼς ἐληριῴδητε τὸ Ἰουδαϊκὸν συνέδριον, 
τὸ χατὰ τῶν σεπτῶν εἰχόνων opuayhév * ἀλλ᾽ αὖ- 
τὸς ὁ τῆς δόξης Κύριος ἐνανθρωπήσας Θεὸς xa 


D ἔσωσε, καὶ τῆς εἰδωλικῆς ἀπάτης ἀπήλλαξεν. Αὐτῷ 


τοίνυν δόξα, αὐτῷ χάρις, αὑτῷ εὐχαριστία, αὐτῷ 
αἷνος, αὐτῷ μεγαλοπρέπεια, αὐτοῦ ἡ ἀπολξρωτις, 
αὑτοῦ fj σωτηρία τοῦ μόνου σώζειν εἰς τὸ παντελὲς 
δυναμένου, καὶ οὐχ ἑτέρων τῶν χαμαὶ ἐρχομένων 
ἀνθρώπων. Αὐτὸς τὰς εἰς ἡμᾶς, ἐφ᾽ oD; τὰ τὸν 
τῶν αἰώνων χατήντησαν, διὰ τῆς ἐνσάρχου αὐτὸ 
οἰχονομίας προχαταγγελθείσας διὰ τῶν προφητῶν 
αὐτοῦ ῥήσεις ἐπεραίωσεν,, ἐνοιχῆσας ἐν ἡ μὲν, xal 
ἐμπεριπατήσας, καὶ ἐξαλείψας τὰ ὀνόματα τῶν εἰ- 


VALE LECTIONES, 


f [g, τοῖς bb μῇ τὰ Ex. 0070331), cte. ^ L. προστάγματα. 


132 


ζόμεθα δὲ xal τὰς χυριαχάς xal ἀποστολιχὰς, χαὶ 
προφτητιχὰς φωνὰς, δι᾿ ὧν τιμᾷν xa μεγαλύνειν 
ἐδιδάγθημεν, πρῶτα μὲν τὴν χυρίως χαὶ ἀληθῶς 
Θεοτόχην, τὴν ἀνωτέραν πασῶν τῶν οὐρανίων δυνά- 
μεων " τάς τε ἁγίας xai ἀγγελιχὰς δυνάμεις, τούς τε 
μακχαρίους xaX πανευφήμους ἀπηστόλους, προφήτας 
τε τοὺς ἐνδόξους, xal τοὺς χαλλινίχους χαὶ ὑπὲρ Χρι- 
στοὺ ἀθλήσαντας μάρτυρας, χαὶ τοὺς ἁγίους καὶ θεο- 
φόρους διδαπτχάλους, xal πάντας τοὺς ὁσίους ἄν- 
δρας" xai ἑξαιτεῖσθαι τὰς τούτων πρεσδείας, à; 
δυναμένας ἡμᾶς οἰχειῶσαι τῷ παμθασιλεῖ τῶν ὅλων 
Θεῴ, φυλάττοντας δηλαδὴ τὰς αὐτοῦ ἐντολὰς, xal 
ἐναρέτως βιοῦν προαιρουμένους. "Ett γε μὴν ἀσπα- 
ζόμεθα χαὶ τὸν τύπον τοῦ τιμίου xal ζωοποιοῦ σταυ- 
ροῦ, xai τὰ ἅγια λείψανα τῶν ἁγίων, χαὶ τὰς ἁγίας 
xai σεπτὰς εἰχόνας ἀποδεχόμεθα, καὶ ἁσπαζόμεθα, 
καὶ περιπτυσσόμεθα χατὰ τὴν ἀρχηθεν παράδοσιν 
τῆς ἁγίας τοῦ Θεοῦ χαθολιχῆς Ἐχχλησίας, εἴτουν 
τῶν ἁγίων Πατέρων ἡμῶν, τῶν ταύτας χαὶ δεξα- 
μένων καὶ χυρωσάντων εἶναι ἐν πάσαις ταῖς ἀγιω- 
τάταις τοῦ Θεοῦ ἐχχλητίαις, xal ἐν movil τόπῳ 
«Ὡς δεσποτείας αὐτοῦ. Ταύτας δὲ τὰς τιμίας καὶ 
σεπτὰς εἰχόνας, χαθὼ; προείρηται, τιμῶμεν xal 
ἀσπαζόμεθα, xal τιμητιχῶς προσχυνοῦμεν * τουτ- 
ἐστι τὴν τοῦ μεγάλου Θεοῦ xal Σωτῆρος ἡμῶν 'Ig- 
σοῦ Χριστοῦ ἐνανθρωπῆσεως εἰχόνα, xal τῇ; ἀχράν- 
του Δεσποίνης ἡμῶν xal παναγίας Θεοτόχου, ἐξ ἧς 


Fl'ISTOL E. 
δώλων ἀπὸ τῆς γῆς, καθὼς ἤδη γέγραπται. "Aona- A propheticas voces, super quas honorare οἱ magni- 


^i 


ficare didicimus primo quidem cam quas proprie 
ac veraciter esset Dei Genitrix, et superior coele- 
slibus cunctis virtutibus ; sanctasque et angelicas 
virtutes, atque beatos et laudabilissimos apostolos, 
proplietasque et gloriosos martyres, qui pro Christo 
certaverunt ; atque sanctos el. deiferos magistros, 
et omnes sanctos viros: et horum expetere inter- 
cessiones, ut valentes nos familiares reddere regi 
omnium Deo, eustodientes videlicet mandata ejus, 
et in virtutibus vivere procurantes. Insuper saluta- 
mus et figuram pretioss ac vivilice crucis, et 
sancta lipsana sanctorum ; el sanctas ac venerabiles 


p jconas recipimus et saluiamus, atque amplectimur 


secundum artiquam traditionem sanctz catholice 
Dei Ecclesi:x, id est, sauctorum Patrum nostrorum, 
qui et has susceperunt , et stabilierunt fore ia 
cunctis Dei ecclesiis, etin omni loco dominationis ' 
ejus. Porro has pretiosas et venerabiles iconas, ut 
predictum est, honoramus et salutamus, ac hono- 
ranter adoramus ; hoc est, magni Dei et Salvatoris: 
nosti Jesu Christi humanationis imaginem, et in- 
temeratze Dominz nostiz sancti-simz Dei Genitri- 
cis, ex qua ipse voluit incarnarí, el salvare atque 
liberare nos ab omni impia idolorum vesania: 
sanctorum etiam et incorporalium angelorum; ut 
homines enim justis apparuerunt. Similiter autem 
et divinoruin ac famosissimorum apostolorum, deilo- 


αὐτὸς ηὐδόχησε capxuÜTnvat xai σῶσαι, xat ἀπαλ- C qucrum etiam prophetarum, et certatorum marty. 


λάξαι ἡμᾶς πάσης δυσσεθοῦς clówAopavia; * τῶν τε 
ἁγίων xal ἀσωμάτων ἀγγέλων * ὡς ἄνθρωποι γὰρ 
τοῖς διχαίοις ἐνεφανίσθησαν, Ὁμοίω; δὲ χαὶ τῶν 
θείων xal πανευφήμων ἀποστόλων, τῶν θεηγόρων 
προφητῶν, καὶ ἀθλοφόρων μαρτύρων, καὶ ὁσίων ἀν- 
δρῶν τὰς μορφὰς χαὶ τὰ εἰχονίσματα " ὡς διὰ τῆς 
αὑτῶν ἀναζωγραφήσεως εἰς ὑπόμνησιν χαὶ μνήμην 
ἀνάγεσθαι δύνασθαι πρὸς τὸ πριυτότυπον, xal ἐν 
μεθέξει γίνεσθαί τινος ἁγιασμοῦ. Ταῦτα οὕτω φρο- 
νεῖν ἐδιδάχθημεν, xat ἐδεδαιώθημεν παρά τε τῶν 
ἁγίων Πατέρων ἡμῶν, καὶ τῆς αὐτῶν θεοπαραδότου 
ὀιδασκαλίας. Καὶ χάρις τῷ Θεῷ διὰ τὴν ἀνεχδι- 
ἄγητον αὑτοῦ δωρεὰν, ὅτι οὐχ εἰς τέλος ἡμᾶς Eyxaz- 
ἐλικεν, οὐδ᾽ ἀφῆχε τὴν ῥάδδον τῶν ἁμαρτωλῶν ἐπὶ 
τὸν χλήρον τῶν διχαίων, ἵνα μὴ ἐχτείνωσιν οἱ δί- 
x310t ἐν ἀνομίαις χεῖρας αὑτῶν, εἴτουν tà; πραχτι- 
χὰς αὑτῶν ἐνεργείας " ἀλλ' ἀγαθύναντι τοῖς ἀγαθοῖς 


rum, el sauctorum virorum figuras et effigies, utpote 
per picturam stam in recordationem et memoriam 
adducere nos valentes, et ad principale attraherc, 
atque participes facere alicujus sauctilficationi:. 
Hiec ita sapere οἱ didicimus et roborati sumus a 
sanctis Patiibus nostris , et ab eorum divinilu: 
tradito magisterio. Et gratias Deo super inenarra- 
bili dono suo, quia in finem non deseruit nos, ne- 
que reliquit virgam — peccatorum super sorteii 
justorum , ut non extendant justi ad. iniquitaten: 
manus suas , id est, aciuales operationes suas: 
sed bene fecit bonis et rectis corde , quemadmo- 
dum '!* hymnographus David mclodice cecinit ; 
cum quo et residuum psallimus: quia de catero 


D declinantes in obligationes adducet Dominus cum 


operantibus iniquitatem : super [Israel 


Dei. 


el pax 


xai tol; εὐθέσι τῇ καρδίᾳ, χαθὼς ὁ ὑμνογράφος Δαδὶδ ἐμελῴδησε" μεθ᾽ οὗ xal τὸ ἑξῆς συνυποψάλλο- 
μεν᾽ τοὺς τὸ λοιπὸν ἐχχλίναντας εἰς τὰς στραγγαλιὰς ἀπάξει Κύριος μετὰ τῶν ἐρταζομένων τὴν ἀνο- 


μίαν" καὶ εἰρήνη ἐπὶ τὸν Ἰσραὴλ τοῦ Θεοῦ. 
'Epymvsía ὑπογραφῆς Ρωμαίων. 

Ἐν ὀνόματι τοῦ Κυρίον ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, Πέ- 
τρος ἐλέῳ Θεοῦ ἀρχιπρεσδύτερος τῆς ἁγίας τοῦ Θεοῦ 
χαθολιχῆῇῆς xal ἀποστολιχῆς Ἐχχλησίας, xat τὸν τό- 
zov ἀναπληρῶν 'Alipravou τοῦ ἁγιωτάτον xal ἀπο- 
στολιχοῦ πάπα τῆς πρεσδυτέρας Ῥώμης, πάντας 
ποοαδεξάμενος τοὺς ἐπιστρέψαυτας Ex τῆς δυτσεύοὺῦς 
αἱρέσεως τῶν ἀθετούντων τὶς gcntis; eixóva;, χατὰ 


" Psal. cxxiv, 4. 


Interpretatio subscriptionis Romanorum. 

ln nomine Domini nostri Jesu Christi, Petrus mi- 
sericordia Dei aieliipresbyter sanctae Ecclesiz catha- 
lice et. apostolice , et locum complens Adriani 
sanctissimi et apostolici paps senioris loue, 
omnes recipiens qui conversi sunt ab impia h:ercsi 
reprolantium vercrabiles imagines secundum doc- 
trinam et traditionem sanctorum Patrum. nostros 


παῖ, τ" ὁ «Βα mom τ πὶ π΄ 


195 S. GERMANI PATRIARCILE CP. 196 
rum, omnia qux superius efferuntur approbans et A τὴν διδασχαλίαν xa παράδοσιν τῶν ἀγίων Πατέρων 


consentiens, subscripsi. 


Petrus, misericordia Dei presbyter et hegumenus 
monasterii sancti Sabbe, et locum complens 
Adriani sanctissimi οἱ apostolici pape seniorís 
Roma, omnes recipiens qui conversi sunt ab impia 
hzresi reprobantium venerabiles imagines secun- 
dun doctrinam traditionemque sanctorum Patrum 
nostrorum, omnia qua superius efferuntar appro- 
bans el consentiens, subseripsi. 


Tarasius 75, misericordia Dei episcopus Constan- 
tinopolegs nove Roma, confirmans sic se habere 
veritatem, omnia quz superius efferuntur libenter 
admittens, his subscripsi. 

Joanues, misericordia Dei presbyter et patriar- 
charum syncellus, locum retinens trium apostoli- 
carum sedium, Alexandrim, Antiochie , et Hiero- 
solyimorum , omnibus qux praferuntur in hoc 
textu consentio, et conveniens subscripsi mea 
manu. 

"Thomas, misericordia Dei presbyter et hegume- 
nus monasterii sancli Patris nostri Arsenii in 
AEgypto siti, locum retinens trium apostolicarum 
sedium, Alexandrie, Antiochie, et Hierosolymo- 
rum, omnibus quz preferuntur in hoc textu con- 
sentio, et concordans subscripsi. 

Agapius, indignus episcopus Ciesarize Cappadocis, 
libenter omnia quas praescripta sunl suscipiens, 
subscripsi. 

Joannes, episcopus Ephesi , libenter omuia quce 
prescripta sunt suscipiens, subscripsi. 

Constantinus, episcopus Constantie Cypriorum 
insule , secundum ea qua superius efferuntur, 
quamque nos confessi sumus ortliodoxam fidem, 
suscipio el saluto sacras et venerabiles iconas, et 
honorabiliter adorans, subscripsi. 

Theophilus, iudignus episcopus Thessalonicz 
libenter omnia  prascripta suscipiens, — sub- 
scripsi. 

Basilius, indignus episcopus Áncyrz Galatiz, li- 
benter omnia quz prescripta sunt suscipiens, 
subscripsi. 

Leo cpiscopus Heraclie Thraciz similiter sub- 
scripsi. 

Nicolaus, indignus episcopus Cyzici, omnia quz 
prescripta sunt libenter adinittens, subscripsi. 

Euthymius, indignus episcopus Sardorum liben- 
*er omnia qua prescripta sunt suscipiens, sub- 
scripsi. 

Petrus, indignus episcopus Nicomediz, libenter 
qua scripta sunt suscipieus, subseripsi. 


Elias peccator, episcopus Cretensium iusulie, 


libenter omnia qua przscripta sunt suscipiens, 
subscripsi. 


"* lu ms, Jol. Tarasium postponunt Joanni. 


ἡμῶν, πᾶσι τοῖς προανατερομένοις ἀρεαθεὶς xat 
στοιχήπας, ὑπέγραψα. 

Πέτρος ἐλέῳ Θεοῦ πρεσδύτερος καὶ ἡγούμενος μο- 
νῖς τοῦ ἁγίου Σάδθα, xai τὸν τόπον ἀνα πλτ, ρῶν 
᾿Αδριανοῦ τοῦ ἁγιωτάτου xat ἀποστολιχοῦ πάπα cT. 
πρεσδυτέρας Ῥώμης, πάντας προσδεξάμενος τοὺς 
ἐπιστρέψαντας £x τῆς δυσσεδοῦς αἱρέσεως τῶν ἀθε- 
τούντων τὰς πεπτὰς εἰχόνας, χατὰ τὴν διδα σχαλίαν 
xai παράδοσιν τῶν ἀγίων Πατέρων ἡμῶν, πᾶσι τοῖς 
προαναφερομένοις ἀρεσθεὶς καὶ στοιχήσας,, ὑπ- 
ἐγραψα. 

Ταράσιος ἐλέῳ Θεοῦ ἐπίσχοπος Κωνσταντινου πό- 
λεως νέας Ῥώμης, βεθδαιούμενος οὕτως ἔχειν τὴν 


E ἀλήθειαν, ἐπὶ πᾶσι τοῖς προαναφερομένοις áapsyl- 


σας, τούτοις ὑπέγραψα. 

Ἰωάννης ἐλέῳ Θεοῦ πρεσδύτερος καὶ πατριαρ- 
χιχὺς σύγχελλος, τὸν τόπον ἐπέχων τῶν τριῶν ἀπο. 
στολιχῶν θρόνων, ᾿Αλεξανξρείας, Ἀντιοχείας, xo: 
Ἱεροσολύμων , πᾶσι τοῖς ἀναφερομένοις ἐν τῷδε 
τῷ ὕφει συντίθημι, xol στοιχήσας ὑπέγραψα χειρὶ 
ἐμῇ. 

Θωμᾶς ἐλέῳ Θεοῦ πρεσδύτερος καὶ ἡγούμενος μο- 
νῆς τοῦ ἁγίου Πατρὺς ἡμῶν 'Apotvlou τῆς διαχει- 
μένης ἐν Αἰγύπτῳ, τὸν τόπον ἐπέχων τῶν τριῶν ἀπο- 
στολικῶν θρόνων, ᾿Αλεξανδρείας, ᾿Αντιοχείας, χαὶ 
Ἱεροσολύμων, πᾶσι τοῖς πρηαναφερομένοις τῷδε τῷ 
ὕφε: συντίθημι,, xal στοιχῆσας ὑπέγραψα. 

᾿Αγάπιος ἀνάξιος ἐπίσχοπος Καισαρείας Κατιπα- 
boxlaq, ἀσμένως πάντα τὰ προγεγραμμένα δεξάμς- 
νος, ὑπέγραψα. 

Ἰωάννης: ἐπίσχοπος Ἐφέτου ἀσμένως πάντα 
τὰ προγεγραμμένα δεξάμενος, ὑπέγραψα. 

Κωνσταντῖνος ἐπίσχοπος Κωνσταντίας τῆς Kv- 
πρίων χατὰ τὴν προαναφερημένην xxi ὑφ᾽ ἡμῶν 
ὁμλολογηθεῖσαν ὀρθόδοξον πίστιν δέχομαι xaY ἀσπό- 
ξομαι τὰς ἱερὰς χαὶ σεπτὰς εἰχόνας, καὶ τιμητιχῶς 
προσχυνῶν, ὑπέγραψα χειρὶ ἐμῇ. 

Θεόφιλος ἀνάξιος ἐπίσχοπης θεσσαλονίχης à: 
μένως πάντα τὰ προγεγραμμένα δεξάμενος, ὑπτ- 
ἐγραψα. 

Βασίλειος ἀνάξιος ἐπίσχοπος ᾿Αγχύρας τῆς Γα- 


Ὁ λατίας ἀσμένως πάντα τὰ προγεγραμμένα δεξὰμε- 


νος, ὑπέγραψα. 

Λέων ἐπίσχοπος Ἡραχλείας Opáxrc ὁμοίως ὑτ- 
Éypada. 

Νικόλαος ἀνάξιος ἐπίσχοπος Κυζίκου ἀσμένως 
πάντα τὰ προγεγραμμένα δεξάμενος, ὑπέγραψα. 

Εὐθύμιος ἀνάξιος ἐπίσχοπος Σάρδεων ἀσμὲ- 
νως πάντα τὰ προγεγραμμένα δεξάμενος, i 
ἐγραψα. 

Πέτρος ἀνάξιος ἐπίσχοπος Νιχομηδείας &ay- 
νως πάντα τὰ προγεγραμμένα δεξάμενος, ὑπ’ 
ἔγραψα. 

'Hila; ἁμαρτωλὸς, ἐπίτχοπος τῆς Κρητῶν vfj- 
σου, ἀσμένως πάντα τὰ προγεγραμμένα δεξάμενος, 
ὑπέγραψα. 


10] 


Ὑπάτιος ἀνάξιος ἐπίσχιπος Νιχαίας τῆς Βιθυνῶν A 


ἐπαρχίας ἀσμένως πάντα τὰ προγεγραμμένα δεξά- 
μενος, ὑπέγραψα. 

Σταυράχιος ἁμαρτωλὸς, ἐπίσχοπος Χαλχυδόνος, 
ἁσμένως πάντα τὰ προγεγραμμένα δεξάμενος, ὑπ- 
ἐγραψα. 

Λέων χάριτι Χριστοῦ πρεσδύτερος τῆς ἁγιωτά- 
τῆς τοῦ Θεοῦ χαθολιχῆς μεγάλης Ἐχχλησίας, χαὶ 
ἄρχων τῶν μοναστηρίων, xai ἔχδιχος τῆς ἁγιωτά- 
τῆς τοῦ Θεοῦ Ἐχχλησίας, ἀσμένως πάντα τὰ προ- 
γεγραμμένα δεξάμενος, ὑπέγραψα. 

Ἐπιφάνιος ἀμαρτωλὸς, διάχονος tt, ἁγιωτάτης 
Ἐχχλησίας Κατάνης τῆς Σιχελῶν ἐπαρχίας, χαὶ το- 
ποτηρητῆς θωμᾷ τοῦ ὁσιωτάτον ἀρχιεπισχόπου 
Σαρδινίας, ἕπεσθαί πως φιλεῖ τὰ λογιχὰ θρέμματα 
vale τῶν ποιμένων φωναῖς, χαθώς φησιν ὁ Κύριος " 
ὅτι « Τὰ ἐμὰ πρόδατα τῆς ἐμῆς φωνῆς ἀχούει. » 
Οὐχοῦν χαγὼ ταῖς τῶν ποιμένων ὀρθαῖς φωναῖς ἐπό- 
μένος, χατ᾽ ἴχνος αὑτῶν βαδίζειν προαιροῦμαι" οἷς 
χαὶ στοιχῶν ἐν πάσαις ταῖς ἀναγνωσθείσαις αὐτῶν 
χρήσεσιν, ὑπέγραψα. 

Νικηφόρος ἀνάξιος ἐπίσχοπος τῆς Δυῤῥαχιανῶν 
χώρας τῆς Ἰλλυριχῶν ἐπαρχίας, ἀσμένως πάντα τὰ 
προγεγραμμένα δεξάμενος, ὑπέγραψα. 


Νιχόλαος μοναχὺς ἡγούμενος, xal ix προσώπου 
«οὔ θρόνον Τνάνων, ἀσμένως πάντα τὰ προγεγραμ- 
μένα δεξάμενος, ὑπέγραψα. 


Δανιὴλ ἁμαρτωλὸς, ἐπίσχοπος ᾿Αμασείας, ἀσμέ- 


EPISTOL.E. 


108 

Hypatius , indignus episcopus Nicez Bithynien- 
sium provincie, libenter omnia qus prescripta 
sunt suscipiens, subscripsi. 

Stauracius peccator , episcopus Chalcedonis , 
omnia qua prescripta sunt libenter suscipiens, 
subscripsi. 

Leo, gratia Dci presbyter sanctissime Dei apo- 
siolicze magna Ecclesig, et princeps monasteriorum, 
et defensor sanctissima: Dei Ecclesie , libenter 
omnia qus praescripta sunt suscipiens , sub- 
scripsi. 

Epiplianius peccator, diaconus sanctissims Eccle- 
sie Catane Siculorum  provincis, et vicarius 
Thome sanctissimi archiepiscopi Sardiniz, sequor 
ut debent rationabiles pecudes pastorum voces, 
quemadmodum Dominus ait: quia Ores mec vocem 
meam audiunt *, Ergo et ego pastorum rectas 
voces sequens, per vestigia eorum ii&cedere pro- 
pono; quibus et consentiens in omnibus testimo- 
niis ipsorum qua lecta sunt, subscripsi. 


Nicephorus, indignus episcopus Dyrrachianen- 
sium provinciz, lllyricianensium regionis, liben- 
ler omnia qus prescripta sunt suscipiens, sub- 
scripsi. 

Nicolaus, monachus hegumenus, et ex persona 
lironi Tyanorum, libenter omnia qua przscripta 
sunt suscipiens, subscripsi. 


Dauiel peccator, episcopus Amasem, libenter 


voe πάντα τὰ προγεγραμμένα δεξάμενος, ὑπ- (; Omnia qua prxscripla sunt suscipiens , sub- 


ἐγραψα. 

Γεώργιος ἀνάξιος πρεσδύτερος, χαὶ ἐχ προσώπου 
τοῦ θρόνου Ναζιανζοῦ, ἀσμένως πάντα τὰ προγε- 
γραμμένα δεξάμενος, ὑπέγραψα. 

Κώνστας * ἐπίσχοπος Γαγγρῶν ἀσμένως πάντα 
τὰ προγεγραμμένα δεξάμενος, ὑπέγραψα. 


Νιχήτας ἁμαρτωλὸς, ἐπίσχοπος Κλαυδιουπόλεως, 
ἀσμένως πάντα τὰ προγεγραμμένα δεξάμενος, ὑπ- 
ἐγρᾶψα. . 

Γρηγόριος ἐλάχιστος ἐπίσχοπος Νεοχαισαρείας 
᾿ ἀσμένως πάντα τὰ προγεγραμμένα δεξάμενος, ὑπ- 
ἐγραψα. 

Γρηγόριος ἀνάξιος ἐπίσχοπος Πισινοῦντος ἀσμέ- 
νως πάντα τὰ προγεγοαμμένα δεξάμενος, ὑπ- 
ἐγραψα. 

Θεόδωρος ἀνάξιος ἐπίσχοπος Μύρυινν τῆς Λυχίας 
ἀσμένω; πάντα τὰ προγεγραμμένα δεξάμενος, ὑπ- 
ἐγραψα. 

Εὐστάθιος ἀνάξιος ἐπίσχοπος Λαοδιχείας τῆς Φρυ- 
γῶν ἐπαρχίας, ἀσμένως πάντα τὰ πρυγεγραμμένα 
δεξάμενος, ὑπέγραψα. - 


*! Jan. x, 16. 


scripsi. 


Gcorgius, indignus presbyter, et ex persona 
tbroni Nazianzi, libenter omnia quse praescripta 
sunt suscipiens, subscripsi. 


Constantinus, indignus episcopus Gangrensium, 
similiter omnia qu:e prescripta sunt suscipiens, 
subscripsi. 


Nicetas peccator, episcopus Claudiopoleos , li- 
benter omnia qua prescripta sunt suscipiens, 
subscripsi. 


Gregorius, exiguus episcopus Neoczsaris, liben- 
ter omnia quz prescripta sunt suscipiens, sub- 
scripsi. 

Gregorius, indignus episcopus Pisinuntensium. 
libenter omnia qu: prescripta sunt suscipiens , 
subscripsi. ᾿ 


Theodorus, indignus episcopus Myrorum Lyciz, 
libenter omnia qua prascripta sunt. suscipiens, 
subscripsi. 

Eustathius, indignus episcopus Laodiceze Phry- 
garum provincim, libenter omnia que ρΓΏΒΟΓΙΡΙ ἃ 
sunt suseipiens, subscripsi. 


VARLE LECTIONES. - 


* 4.14. Kwovetayttvo,. 


1.2 


S. GERMANI PATRIARCH.E CP. e. 


Michael , indignus episcopus Synadensium, li- A — Mut ἀνάξιος ἐπίσχοπος Συνάδων ἀσμένως πά»- 


benter omnia qua praescripta sunt suscipiens, 
subscripsi. 

Georgius [Gregorius], indignus episcopus Antio- 
chiz Pisidiz, libenter omnia qua prascripta sunt 
suscipiens, subscripsi. 

Theophylactus, indignus diaconus, exarchus, et 
ex persona clarz metropoleos Cariz, libenter ormn- 
nia qua prascripla sunt suscipiens, subscripsi. 


Leo, indignus episcopus lconii, libenter omnia 
qui praescripta sunt suscipiens, subscripsi. 

Anastasius, indignus episcopus Nicopoleos veteris 
Epiri, lihenter omnia qua praescripta sunt susci- 
piens, subscripsi. 

Censtantipus, indignus episcopus Pergz, liben- 
ter omnia que przsciipta sunt suscipiens, sub- 
scripsi. 

Gregorius peccator, presbyter, et ex persona 
throiri 1 rajanopoleos Thracensium regionis,libenter 
omnia quz prescripta sunt suscipiens, subscripsi. 


Leo, indignus episcopus Rhodi, libenter omnia 
qua prascripta sunt. suscipiens, subscripsi. 

Christophorus , indignus episcopus Phasidis, id 
est, Trapezuntinensium, libenter omnia quz pras- 
cripta suscipiens, subscripsi. 

Manuel, indignus episcopus Iadrianopoleos, li- 
benter omnia qua praescripta sunt suscipiens, 
subscripsi. 


Nicolaus, in.ignus episcopus Hierapolcos Plhiry- C 


garum provincia, libenter omnia qua praescripta 
sunt suscipiens, subscripsi manu mea. 

Basilius, indignus episcopus civitatis Silzei, li- 
benter omnia 40 prascripta sunt suscipiens, 
subscripsi. 

Galato, exiguus presbyter, et ex persona (Ste- 
phani) archiepiscopi Sicilie, libenter omnia qua 
prescripta sunt suscipiens, subscripsi. 

Theoplylactus, indignus episcopus Euchaiten- 
sium, libenter omnia qua prascripta sunt susci- 
piens, su5»scripsi. 

Cyrillus, monachus, et ex persona Joanhis (mo- 
nachi) episcopi Gothi, enutritus apostolicis prae- 
dicationibus, et Patrum traditionibus, et quze nunc 
prescripta sunt suscipiens, subscripsi. 

Theodorus, indignusepiscopus Seleuciz, libenter 
omnia qui prascripta sunt suscipiens, subscripsi. 

Stephanus, indignus episcopus civitatis [Sugdaen- 
sium| Sugdensium, libenter omnia qu:e pizescripta 
sunt suscipiens, subscripsi. 

Antonius, indignus monachus, et ex persona 
throni Smyrnz, libenter omnia qus praescripta 
$uni suscipiens , subscripsi, 

Constantinus, episcopus [HR hegii Gr. et ms. Jolyi] 
libenter. omnia- que. prisceripta sunt suscipiens, 
suliseripsi. “ 


τὰ τὰ προγεγραμμένα δεξάμενος, ὑπέγραψα. 


Γεώργιος ἀνάξιος ἐπίσχοπος 'Avztoyslaq Πεσιξία: 
ἀσμένως πάντα τὰ προγεγραμμένα δεξάμενος, ὑπ- 
ἐγραψα. 

Θεοφύλαχτος ἀνάξιος διάχονος, ἔξαρχος, καὶ ἐχ 
προσώπου τῆς λαμπρᾶς μητροπόλεως Καρίας, às- 
μένως πάντα τὰ προγεγραμμένα δεξάμενος, ὑτ- 
ἐγραψα. 

Λέων ἀνάξιος Enlaxoro; τοῦ Ἰχουνίου ἀτμένως 
πάντα τὰ προγεγραμμένα δεξάμενος, ὑπέγρατα. 

᾿Αναστάσιος ἐπίσχοπος Νιχοπόλεως παλαι:ι ἃ: 'H- 
πείρου ἀσμένω; πάντα τὰ προγεγραμμένα δεξάμενο:, 
ὑπέγραψα. 


D Καωνσταντῖνος ἀνάξιος ἐἑπίσχοπος Πέργης ἀσμένως 


πάντα τὰ προγεγραμμένα δεξάμενος, ὑπέγραψα. 


Γρηγόριο; ἁμαρτωλὸ;, πρεσβύτερης, xaX Ex προῦῖ- 
ὦπον τοῦ θρόνου Τραϊανουπόλεως τῆς Θρχκχῶν χιυ- 
ρας, ἀσμένως πάντα τὰ προγεγραμμένα δεξάπμενο;, 
ὑπέγραψα. 

Λέων ἀνάξιος ἐπίσχοπος Ῥόδου ἀσμένως πάντα τὶ 
προγεγραμμένα δεξάμενος, ὑπέγρλψα. 

Χριστοφόρης ἀνάξιος ἐπίσχοπος τοῦ Φάσιδος, fzu 
Τραπεζοῦντος, ἀσμένως πάντα τὰ προγεγραμμέ.1 
δεξάμενος, ὑπέγρατα. 

Μανουὴλ ἀνάξιος ἐπίσχοπος ᾿Αδριανηυπόλεως. 
ἁσμένως πάντα τὰ mpoysypaapéva δεξάϊξενος, ὑπ- 
ἔγραψα. 

Νιχέλαος ἀνάξιος ἐπίασχοπο; Ἱεραπόλεως ti; 
Φρυγῶν ἐπαρχίας, ἀσμένως πάντα τὰ προγεγραμ' 
μένα δεξάμενος, ὑπέγραψα. 

Βασίλειος ἀνάξιος ἐπίσκοπος πόλεως τοῦ Συλαΐου, 
ἁσμένως πάντα τὰ προγεγραμμένα δεξάμενος, i-- 
ἐγραψα. 

Γαλάτων ἐλάχιστος πρεσθδύτερος, χαὶ Ex προσώπου 
ἀρχιεπισκόπου Σιχελίας, ἀσμένω; πάντα τὰ mpoy:- 
γραμμένα δεξάμενο;, ὑπέγραψα. 

Θεοφύλαχτος ἀνάξιος ἐπίσχοπος Εὐχαϊτῶν, àsai- 
νω; πάντα τὰ προγεγραμμένα δεξάμενος, ou 
ἐγρχψα. 

Κύριλλος μοναχὸς, xal ix προσώπου Ἰωάννου" 
ἐπισχόπον Γότθων, ἐντραφεὶς τοῖς ἀποστολιχοῖς 


ἢ χπηρύγμασι χαὶ τῶν Πατέρων παραδόσεσ:, καὶ τὰ vos 


προγεγραμμένα δεξάμενος, ὑπέγραψα, 

Θεόξωρος ἀνάξιος ἐπίσχοπος Σελευχείας, ἀσμένως: 
πάντα τὰ προγεγραμμένα δεξάμενος, ὑπέγραγα. 

Στέφανος ἀνάξιοξ ἐπίσχοπος πόλεως Σουγδάων 
ἀσμένως πάντα τὰ προγεγραμμένα δεξάμενος ὑ:- 
ἐγραγα. 

᾿Αντών!ος ἀνάξιος μοναχὸς, χαὶ ἐχ προσώπου τῷ 
θρόνου Σμύρνης, ἀσμένως πάντα τὸ προγεγραμὺυ ἐνὶ 
δεξάμενος, ὑπέγραψα. 

Κώνστας» ὁ ἀνάξιο:; ἔπίσχυπος τοῦ ᾿Ρηγίου, ἀσμὲ. 
γως πάντα τὰ πρηγεγραμπμένα δεξάμενος, ὁπέ- ;pAv A. 


VARLE LEGTIONES., 


» d lA. Κων παντῖ)ος, 


201 


EPISTOL £. 


202 


Ἰωάννης ταλαίπωρος χαὶ ἁμαρτωλὸς μοναχὸς, «ó- A — Joannes miser et peccator cacomonachus [pecca- 


πὴν ποιούμενος Προχοπίον τοῦ εὐλαδεπστάτου 1miaaó- 
που, σύμφωνα χατὰ πάντα τοῖς Πατράσι φρονῶν, 
ὑπέγραψα. : 

Θεόδωρος ἀνάξιος ἐπίσχοπος Κατάνης φιλῶν ἀεῖ 
πως τοῖς ἐρασταῖς τῆς ἀληθείας, χαὶ ταῖς τῶν ἁγίων 
Πατέρων κατ᾽ ἴχνος βαίνειν διδασχαλίαις χαὶ ταῖς 
ὀρθαῖς; αὐτῶν χατακαλλύνεσθαι δόξαις, οἷς χἀγὼ τε- 
τάχθαι σπουδάζων, στοιχῶν πᾶσι τοῖς αὐτῶν δεδογ- 
μένοις χαὶ προγεγραμμένοις, ὑπέγραψα. 

Ἰωάννης ἐπίσχοπος Ταυρομενείου 7 συμφώνως χατὰ 
πάντα ταῖς τῶν ἁγίων Πατέρων διδασχαλίαις, χαὶ 
ταῖς προαναγνωσθείσαις αὐτῶν χρήσεσιν ἑπόμενος, 
ὑπέγραψα. 

Γαυδιῶσος ἀνάξιος ἐπίσχοπο; Μεσσήνης, συμφώ- 
vt, χατὰ πάντα tal; τῶν ἁγίων Πατέρων διδασχα- 
iat, xal ταῖς προαναγνωσθείσαις αὐτῶν χρέσετιν 
ἑπόμενος, ὑπέγραψα. 


Στέφανος ἀνάξιος ἐπίσχοπος Βιδώνων συμφώνως 
κατὰ πάντα ταῖς τῶν ἁγίων Πατέρων διδασχαλίαις, 
καὶ ταῖς προαναγνωσθείσαις αὐτῶν χρήσεσιν Exó- 
μενος, ὑπέγραψα. 


tor monachus], locum faciens Procopii reverendi.- 
simi episcopi, consona Patribus per omnia sapiens, 
subscripsi. 

Theodorus indignus episcopus Catauz, ratuin 
ducens semper anmiatores veritatis et sanctorum 
Patrum doctrinam et vestigia sequi, atque rectis 
eorum venustari dogmatibus ; his et ego taxari [au- 
numerari] festinans, consentiens omnibus qus ab eis 
edicta sunt cL jis quz przescripta sunt, subscripsi, 

Joannes indignus episcopus Tauromenie, cou- 
corditer per omnia sanctorum Patrum doctrinas 
et testimonia eorum qus prolata sunt Se:;;uens, 
subscripsi. 

Gaudiosus indignus episcopus Missine [Messa- 
nz], concorditer per omuia sanclorum Patrum 
doctrinas et testimonia eorumdem qui prolata [in 
Gr. prielecta. Hanp.] sunt subsequens, subscripsi. 

Theodorus indignus episcopus Panormi, concor- 
diter doctrinas et testimonia eorum qua praescripta 
sunt sequens, subscripsi. 

Constantinus indignus episcopus Leontine, con- 
corditer per omnia sanctorum Patrum doctrinas et 
testimonia eorum quz prolata sunt sequens, 
subscripsi. 

Stephanus indignus cpiscopus Bibonensium, con- 
corditer per omnia sanctorum Patrum doctrinas 
€t testimonia eorum quz prolata sunt sequens, 
subscripsi. 


Ἰωάννης ἀνάξιος Eniaxoro; Τρεοχάλεως éplaa;, C  Josnnes indignus episcopus Treocaleos [ pro 


ὑπεέγραψα. 

Θεόδωρος ἀνάξιος ἐπίσχοπος Ταυριανῆς συμφώνως 
χατὰ πάντα ταῖς προαναγνωσθείσαις χρήσεσι τῶν 
ἁγίων ἡ μῶν Πατέρων ἑπόμενος, ὑπέγραψα. 


Χριπτορόρος ἀνάξιος ἐπίσχοπος τῆς ἁγίας Κυρια- 
x76 συμφώνως χατὰ πάντα ταῖς τῶν ἁγίων Πατέρων 
διδααχαλίαις, xol zal; προαναγνωσθείσαις αὐτῶν 
χοήσεσιν ἑπόμενο:, ὑπέγραψα. 

Βασίλειος ἀνάξιος ἐπίσχοπος τῆς Λιπαριτῶν νήσου 
ταῖς προαναφερομέναις τῶν ἁγίων Πατέρων διδασχᾳ- 
λίαις στοιχῶν ἐν πᾶσιν, ὑπέγραψα. - 

Θεότιμος ἐπίσχοπος Ἰ ροτώνων ταῖς προαναφερο- 
μέναις τῶν ἁγίων Πατέρων χρήσεσ: στοιχῶν ἐν πᾶ- 
σιν, ὑπέγραψα. 

Κωνσταντῖνος ἀνάξιος ἐπίσχοπος Καρίνης ταῖς 
-π-ροαναφερομέναις τῶν ἁγίων Πατέρων χρήσεσι στοι- 
χῶν ἐν πᾶσιν, ὑπέγραψα. 

Θεοφάνης ἐπίσχοπος τοῦ Λιλυθαίου ὁμοίως. 

Θεόδωρος ἐπίσχοπο; ἰροπαίων ὁμοίως. 

Σέργιος ἐπίσχοπος Νιχοτέρων ὁμοίως. 

βεόξδωρος ἐπίσχοπος Βιξύης ὁμοίως. 

Μαυριανὶς ἐπίσχοπος Πομπηϊουπόλεως ὁμοίως. 

Ἰωάννης ἐπίσχοπος «ἧς ἁγίας Zalovnvttavie 
ὁμοίως. Ν 

Εὐστράτιος bmiox. τῆς Βιθυνῶν ἐπαρχίας ὁμοίως. 


* él, Txvpoyevsta:, 
PaTBoL, Gn. XCYlI. 


Triocaleos. Hanp.]-defluiens, similiter subscripsi. 
Theodoricus [Theodorus] indignus episcopus 
Tauriang, concorditer per omnia sanctorüm Pa- 
trum doctrinas et testimonia eorum qua prolata 
sunt sequens, subscripsi. 
Christophorus indignus episcopus sanctze Cyria- 


49. concordiler per omnia sanctorum Patrum 


doctrinas et testimonia eorum 
sequens, subscripsi. 

Basilius indignus episcopus Liparetensium insula 
superius latis sauctorum Patrum doctrinis conve- 
niens in omnibus, subscripsi. , 

Theotimus indignus episcopus Crotonensium su- 
períus prolatis sanctorum Patrum testimoniis con- 
sentiens in omnibus, subscripsi. 

Constantinus indignus episcopus Carinz superius 
prolatis testimoniis sauctorum Patrum consentiens 
in omnibus, subscripsi. 

Theophanes episcopus Lilybzi similiter. 

Theodorus episcopus Tropxorum similiter. 

Sergius episcopus Nicoterensium similiter. 

Theodorus. episcopus Bizye similiter. 

Maurianus episcopus Pompeiopoleos similiter. 

Joannes episcopus Salonentianz similiter. 


qui? prolata sunt 


Eustratius episcopus Bithyniensium provincia 
similiter. 


VARUE LECTIONES. 


Petros épiscopus Germiensium similiter. 
Joannes episcepus Arcadiopoleos similiter. 
Constantinus presbyter, et .ex persona throni 
Sebastopoleos, similiter. 
Gregorias presbyter, et ex persona Nicelz epi- 
scopi Colonia, similiter. 
Sisimius episcopus Parii similiter. 
Epiphartius episcopus Mileti similiter. 
; Niceta episcopus P. «connesi similiter. 
Joannes presbyter, €t ex persona Nicetz? episcopi 
Coloniz, similiter. 
Ursius episcopus Avaritianensium Ecclesie si- 
militer. 
Eustratius episcopus Methbymnz similiter. 
Leo episcopus Cii similiter. 
Joannes episcopus Apri similiter. 
Theophylactus episcopus Cypsellorum similiter. 
Laurentius episcopus sancte Apsaretianensium 
Ecclesie similiter. 
Leo episcopus Carpathi similiter. 
Eustlatius episcopus Crotadensium similiter. 
Cyriacus episcopus Zyparensium [Drizyparen- 
sium] similiter. 
Leo episcopus Mesembriz similiter. 
Gregorius episcopus Dercensium similiter. 
Theodorus (Cr. Theodosius] episcopus Amorii 
similiter. 
Joannes episcopus Nyssz similiter. 
Georgius episcopus imperialium Thermarum si- 
iniliter. 
Georgius episcopus Camulianorum similiter, 
Soterichus episcopus Ciscissensium siniliter. 
(Taeophylactus Hypzpensium simi'iter.) " 
Theophylactus episcopus Trallze similiter. 
| Constantinus episcopus Mastaurorum similiter. 
| Georgius episcopus Briulensium similiter. 
Iguatius episcopus Prinz similiter. 
| Constantinus presbyter, et ex persona thron 
Agathze [Agaze].similiter. 
- . Theodosius episcopus Nyss:e similiter. 
Dasilius episcopus Maguesiz similiter. 
Basilius episcopos Magnesiz Maandri similiter. 
5  Sabbas episcopus Aneensium similiter. 
' Nicephorus presbyter, et ex persona episcopi 
Gorgarensium, similiter. 
Gregorius episcopus Palzopoleos similiter, 
Theophanes episcopus Clalchz [Caloz, Calolize], 
similiter. 
Leo episcopus Algizensium similiter. 
Nicodemus episcopus Evazensium similiter. 
Lycastus episcopus Varetensium similiter. 
Theogenius presbyter, et ex persona Philippi 
episcopi Sion, similiter. 
Theoplianes episcopus Lebendi ' similiter. 
Siratonieus episcopus Cymz similiter. 


S. GERMANI PATRIARCILE CP. 


901 


Α Πέτρος ἐπίσχοπο; τῶν Γερμίων ὁμοίως. 


Ἰωάννης ἐπίσχοπος ᾿Αρχαδιουπόλεω; ὁμοίως. 

Κωνσταντῖνος πρεσδύτερ'ς, xal ἐχ προσώπου τοῦ 
θρόνον τοῦ Σεδαστουπόλεως, ὁμοίως. 

Γρηγόριος πρεσδύτερος, χαὶ Ex προσώπου Νικέτα 
ἐπισχόπου Κολωνείας, ὁμοίως. 

Σισίννιος ἐπίσχοπος τοῦ Παρίου ὁμοίως. 

Ἐπιφάνιος ἐπίσχοπος: Μιλήτου ὁμοίως. 

Nixfza; ἐπίσχοπος Προιχοννή που ὁμοίως. 

Ἰωάννης πρεσδύτερος, καὶ ix προσώπου N:xf.z3 
ἐπισχόπου Κολωνείας, ὁμοίως. 

Οὔὗρσος ἐπίσχοπος «7; ἁγίας ᾿λδχριτιανῶν "Ex- 
χλτσίας ὁμοίως. 

Εὐστράτιος ἐπίσχοπος Μεθύμνης ὁμοίως. 

Λέων ἐπίσχοπος τῆς Κίου ὁμοίως. 


B Ἰωάννης ἐπίσχοπος τοῦ ἽΛπρου ὁμοίως. 


Θεοφύλαχτος ἐ πίσχοπος Κυψέλλων ὁμοίως. 

Λαυρέντινος ἐπίσχυπος τῆς ἁγίας ᾿Αψαρητιανῶν 
Ἐχχλυσίας, ὁμοίως. 

Λέων ἐπίσχοπος Καρπάθου ὁμοίως. 

Εὐστάθιος ἐπίσχοπος Κροτάδων * ὁμοίως. 

Κυριαχὸς ἐπίσχοπος Ζυπάρων 5 ὁμοίως. 


Λέων ἐπίσχοπος Μεσημόρίας ὁμοίω;. 
Γρηγόριος ἐπίσχοπος Δέρχων ὁμοίως. 
Θεοδόσιος Eftlaxoto; τοῦ ᾿Αμορίον ὁμοίως. 


Ἰωάννη: ἐπίσχοπος Νύσσης ὁμοίως. 
Γεώργιης ἐπίσχοπος τῶν Βασιλιχῶν θευμὼῶν 
ὁμοίως. 


C Γεώργιος ἐπίσχοπος Καμουλιᾶνων ὁμοίως. 


Σωτήριχος ἐπίσχοπος Κισχιασῶν ὁμοίως. 


e . e e e e. e e * . e. e. e 


Θεοφύλαχτος ἐπίτχοπος Τράλλης ópolo;. 

Κωνσταντῖνος ἐπίσχοπος Μασταύρων ὁμοίως. 

Γεώργιος ἐπίσκοπος Βριούλων ὁμοίως. 

Ἰγνάτιος ἐπέίσχοπος Πρίνης ὁμοίως. 

Κώνοτας πρεσδύτερος, καὶ ἐκ προφώπο" τοῦ Oz:- 
νου ᾿Αγάῃς, ὁμοίως. 

Θεοδόσιος ἐπίσχοπκος Νύσσης ὁμοίως. 

Βασίλειος ἐπίσχοπος Μαγνησίας ὁμοίως. 

Βασίλειος ἐπίσχοπος Mayvr,aiag Μαιάνδρου WEN 

Σάθδδας ἐπίσχοπος ᾿Ανέων ὁμοίως. 

Νιχηφόρος πρεσδύτερος, xal ἐκ προσώπου Γαργά- 


D £v. ὁμοίως. 


Γρηγόριος ἐπίσχοπος Παλαιᾶς πόλεως ὁμοίως. 
Θεοφάνης ἐπίσχοπος Καλόης ὁμοίως. 


Λέων ἐπίσχοπος ᾿Αλγίζων ὁμοίως 

Νιχόδημος ἐπίσχοπος Εὐάζων ὁμοίως. 

Λύχασιος ἐπίσποπος Βαρέτων ὁμοίως. 

Θεόγνιος πρεσδύτερος, καὶ Ex προσώπου Φιλὶπ- 
rou ἐπισχόπου Σιὼν, ὁμοίως. 

Θιοφάνης ἐπίσχοπος Αεδέίνδου * ὁμοίως. 

Στρατόνιχος ἐπίσχοπος Κύμης ὁμοίως. 


VARLE. LECTIONES, 
llARDUINI NOT... 


'ζυπά ων, 


Lebedi. 
ex actione 7, Κωτράδων, et. Lati:e, Co- 


teadensíum. 
! Pro A:C:Ce». 


Pd 


305 
Εὐστάθιος ἐπίσχοπο;:; Ἐρυθρῶν ὀὁμδίως. 
Θεόφιλος ἐπίοχοπος Τύμνου * ὁμοίως. 
Κοσμᾶς ἐπίσχοπος Μυρίνης ὁμοίως. 
Ὀλδθιανὸς ἐπίσκοπος Ἐλαίας ὁμοίως. 
Πάρδος ἐπίσχοπος Πιτάνης ὁμοίως. 
Βασίλειος ἐπίσχοπος Περγάμον ὁμοίω;. — 
Βασίλειος ἐπίσχοπος; ᾿Ατραμμυτείον " ὁμοίως. 
Μαρῖνος ἐπίσκοπος ᾿Ατάνδρου " ὁμοίως. 


Ἰωάννης ἐπίσχοπος ᾿Ασσοῦ ὁμοίως. 

Λέων ἐπίσχοπος Φωχίας ὁμοίως. 

Ἰωάννης ἐπίσχοπος Ῥαιδεστοῦ ὁμοίω:. 
Ἰωάννης ἐπίσκοπος Πανίου ὁμοίως. 
Μελχισεδὲκ ἐπέαχοπος Καλλιουπόλεως ὁμοίωξι 
Βεοφύλακτος ἐπίσχοπο; Χαριουπόλεως ὁμοίως. 


EPISTOL &. 
A Eustathius episcópus Erythrensium simifiter. 


206 
Theophilus episcopus Tymni * similiter. 
Cosmas episcopus Myrinze similiter. 
Olbianus episcopus Elzz similiter. 
Pardus episcopus Pitanz similiter. 
Basilius episcopus Pergamensium similiter. 
Basilius episcopus Atrammytii " similiter. 
Marianus [Gr. Marinus] episcopus Atandri * si- 
militer. 
Joannes episcopus Assi siniiliter. 
Leo episcopus Phocix similiter. 
Joannes cpiscopus Rhzedesti similiter. 
Joannes episcopus Pannii similiter. 
Melchisedec episcopus Calliopoleos similiter. 
Tbeophylactus episcopus Chariopoleos similiter. 


Λεωνίδης &xloxoto; Mabotou, ἦτο: Κόλης, ὁ- D ' Leonides episcopus Madyti, id est Cols, simi- 


μοίως. 
Σισΐννιος ἐπίσχοπος ἸΤζουρουλοῦ ὁμοίως. 
Θωμᾶς ἐπίσχοπος τοῦ Δσονίου ὁμοίως. 
Γρηγόριος ἐπίσχοπος Θεοδωρουπόλεως ὁμοίως. 
Σισίννιος ἐπίσχοπος Χαλχίδος ὁμοίως. 
Βενιαμὶν ἐπίσκοπος Λιζύχων ὁμοίως. 


Ἰωάννης ἐπίσχοπος τῆς Βρύσεω; ὁμοίως. 
Σπυρίδων ἐπίσχοπος Παλαιᾶς Κύθρων ὁμοίως. 


Εὐστάθιος ἐπίσκοπος Γόλων ὁμοίως. 


Θεόδωρος ἐπίσχοπὸς τοῦ Κιτίου ὁμοίως: 
Γεώργιος ἐπίσχοπος Τριμιθαῦντος ὁμοίως. 
᾿Αλέξανδρος ἐἑκίσχοπος ᾿Αμαθοῦντος ὁμοίως. 
Κωνσταντῖνος ἐπίσχοπος Ἰλιουπόλεως ὁμοίως. 
Συνέσιος ἐπίσχοπος Νήσσον ὁμοίως. 

Θεόφιλος ἐπίσχοπος ᾿Αναστασιονπόλεως ὁμοίως. 
Λέων ἐπκίσχοπος Μένζον ὀμοίως. 

Πέτρος ἐπίσκοπος ᾿Ασπόνιον ὁμοίως. 

ἤΆνθιμος ἐπίσχοπος Βερινουπόλεως ὁμοίως. 
Μιχαὴλ ἐπίσχοπος Μελιτουπόλεως ὁμοίως. 
Σισίννιος ἐπίσχοπος ᾿Αδρανίας ὁμοίως. 


Θεόδωρος ἐπίσχοκος Γέρμης ὁμοίως. 

απίλειος ἐπίσχοπος ᾿Αδρανουθύρων ** ὁμοίως. 
Λέων ἐπίσκοπος Ποιμανινῶν ὁμοίως. 
Συμεὼν ἐπίσχοπος "Qxnc ὁμοίως. 
Στρατήγιος ἐπίσχοπος Δαρδάνον ὁμοίως. 
Ἰωάννης ἐπίσχοπο: Λαμψάχου ὁμοίως. 
Θεόδοτος ἐπίσχοπος Παλατῶν ὁμοίως. 
Λέων ἐπίσκοπος Τριυάδων ὁμοίως. ἡ 
Νικήτας ἐπίσχοπος τοῦ ᾿Υλαίου ὁμοίως. 
Θεόδωρος ἐπίσχοπος ᾿Αὐδύδου ὁμοίως. 

Λέων ἐπίσχοπος Τραχούλων ὁμοίως. 
᾿Αναστάσιος ἐπίσχοπος Ἐρϑβόλεως ὁμοίως. 


liter. 
Sisinnius episcopus Zuruli [Tzurulli] similiter. 
Thomas episcopus Daonii similiter. 
Gregorius episcopus Theodoropoleos similiter. 
Sisinnius episcopus Cbalcidis similiter. — 
Benjamin episcopus Lizycensium * [Lyzicensium] 
similiter. 
Joannes episcopus Bryseos similiter. 
Spyrido episcopus Palzez [Veteris] Cythrensium 
similiter. 
Eustathius episcopus Golensium [Solensium] si- 
militer. B 
- Theodorus episcopus Citi! similiter. 


c Georgius episcopus Trimithuntensium similiter. 


Alexander episcópus Ámathuntensium similitec. 
Constantinus episcopus lliopoleos similiter. 
Synesius episcopus Nessi similiter. 

Theophilus episcopus Anastssiopoleos similiter. 

Leo episcopus Minzi similiter. 

Petrus episcopus Asponensium similiter. 

Authimus episcopus Verinopoleos similiter. 

Michael episcopus Melitupoleos similiter. 

Sisinnius eplscopusAdriz 5. [Adriana ; Hadria- 

niz] similiter. 

Theodorus episcopus Germa simlliter. 

Basilius episcopus Hadranuthyrensium'!' similiter 
Leo episcopus Peemaninensium similiter. 
Symeon episcopus Oc similiter. 

Strategius episcopus Dardani similiter. — * 

' Joannes episcopus Lampsaci similiter. 
Theodetus episcopus Palatensium 12 similiter. 
Leo episcopus Troadensium similiter. 

Niceta episcopus Hylai !* similiter. 
Theodorus episcopus Abydi similiter. 
Lco episcopus Traculensium similiter. 
Anastasius episcopus Tripoleos similiter. 


HARDUINI NOTE. 


* Pro. Τέμνον, vel potius Tfjuvov. 
* Pro ᾿Αδραμμυττίου. 
* Pro ᾿Αντάνξρου. 
δ᾽ Ριο'Αδριλνουθερῶν. 
* Pro Τεηιηὶ. 
' Pro Adramiiii. 
* ['ro. Antaudri. 
, "In. Provincia. Europz, Δίζιχος, In Ecthesi Au- 


dronici, AóQtxo;. 


'***! lladrianie in ms. pro Adranie, in provincia 


Wellesponti. 


'! Pro Hadrianothereusium, in provincia Helles- 


ponti. 


" Pro Peltensium in Phrygia Pacationa. 
'* Pro [lli, ut supra. 





91 S. GERMANI PATRIARCHE CP. B 908 


Y:anfles episéepus Tabalensium similiter. A Ἰωάννης ἐπίσχοπος Ταδάλων !5 ὁμοίως. 

Stephanus episcopus Salensium similiter. Στέφανος ἐπίσχοπος Σάλων ὁμοίως. 

Stephanus episcopus Silandri similiter. Στέφανος ἐπίσχοπος Σιλάνδρου ὁμοίως. 

Nicol:us episcopus Pericoromatos similiter. Νικόλαος ἐπίσχοπος τοῦ Περιχόμματος 6pofoz. 

Isoes presbrter, οἱ ΟΣ persona throni Thyate- Ἰσώης πρεσδύτερος, καὶ x προσώπου τοῦ θρόνου 
rersicm, similiter. ' 82a:t pu 17-18, ὁμοίως. 

Joa^n's episcopus Setensium similiter. ^0 Ἰωάννης ἐπίσχοπο; Σέτων ὁμοίως. 

Constantnus Ppiscopus Acrasi similiter. Κωνσταν ivo; ἐπίσχοπος ᾿Αχρασοῦ ὁμοίως. 

Theophanes episcopus Misonie [Lymzorum] Θεοφάνης ἐπίσχοπος Δυμαίων ὁμοίως. 
simliter. . 

Michael episcopus Stratoniciz siniiliter. Μιχυὴλ ἐπίσχοπος Στρατονιχείας ὁμοίως. 

Lveastus rpiscopus Philadelphize similiter. Aüxagtog ἐπίτχοττος Φιλαδελφείας ὁμοίως. 

Michael episcopus Stallie similiter. Μιχαὴλ ὲ πίσχοπος Στάλλης ὁμοίω -. 

Gregorius episcopus Gordi similiter. Γρηγόριος Eniaxozoz Γόρδου ὁ κοίω;. 

Joannes episcopus Dald:e similiter, Ἰωάννης ἐπίσχοπος Δάλδης ὁμοίως. 

Eustathius episcopus Hvrcanz similiter. n Εὐστάλιος ἐκίτχοπος "Ypwavrz ὁμοίως. 

Joseph eniscopus Attalizx similiter. Ἰωσὴφ ἐπίσχοπος ᾿Ατταλείας ὁμοίως. 

Theopistus episcopus Ilermocapeliz similiter. Θεόπιστος ἐπίσχοπος Ἑ »μοχαπηλίας ὁμοίως. 

Zacharias episcopus llieroczsariz similiter. Ζυχαρία; ἐπίσχοπος Ἱεροχαισαρείας ὁμοίως. 

Michael ep:scopus Cerasensium similiter. M:jat) ἐπίσχοπος Κερασέων ὁμοίως. 

Daniel [David] episcopus Heleuupoleos similiter. Aa6:5 ἐπίσχοπος ᾿Ελενουπόλεως óu^itog. 

Cyrion episcopus Lophi similiter. Κυρίων ἐπίσχοπος τοῦ Aógou ὁμοίως͵ 

Basilius presbyter, et ex persona Dascylii '* Βασίλειος πρεσθύτερης, xal ix προτώπου te) 
similiter. “ Δασχυλίου, ὁμοίως. . 

Tlücopliylactus episcopus Apolloniadis siimiliter. Θεοφύλαχτος ἐπίσχοπος ᾿Απολλωνιάδος ὁμοίεος. 

Constantinus episcopus Caesari Bithynise simi- Κωνοταντῖνος ἐπίσχυπος Καισαρείας Βιθυνίας ὁ- 
liter. μοίως. ᾿ 

Gregorius episcopus Basilinupoleos similiter. Γεώργιος ἐπίσχοπος Βασιλινουπόλεως 6aolto;. 

Leo episcopus Neocesari» [sive Aristes| simi- Λεών ἐπίσχοπο; Νεοχαισαρεία;, fot ᾿Αρίσττς, 
] ter. | C ὁμοίως. 

Nicepliorus episcopus Adrani similiter. Νικηφόρος ἐπίσχοπος ᾿Αδρανοῦς ὁμοίω;. 

Tucodorus episcopus Prusz similiter. Θεύξωρος ἐπίσχοπος Προύσης ὁμοίως. 

Epiphanius episcopus Lampz similiter. Ἐπιφάνιος ἐπίσχοπρος Λάμπης ὁμοίως. 

Theodorus episcopus Heracliupoleos süniliter. Θεόδωρος; ἐπίσκοπος ᾿Η ραχλειουπόλεως ὁμοίως. 

Anastasius episcopus Cnossi similiter. ᾿Ανχστάσιο; ἐπίσκοπος Κιωσσοῦ ὁμοΐως. 

Melito episcopus Cydoniz similiter. Μελίτων ἐπίσχοπος Κυδωνίας ópa'ts. 

Lco episcopus Cisaii similiter. Λέων ἐπίσκοπος Κισάμου ὁμοίως. 

Theodorus episcopus Subritensium si.niliter. θεόδωρος ἐπίσκοπος Σουδρίτων ὁμοίως. 

Leo episcopus Phonicis similiter, Λέων ἐπίσχοπος Φοίνιχος ὁμοίως. 

Joannes episcopus Arcadiz similiter. Ἰωάννης ἐπίσκοπος ᾿Αρχαδίας ὁμοίως. 

Epiphanius cpiscopus ΕΘ ΠΥ 88. similiter, * — Ἐπιφάνιος Enlaxozo; Ἐλευθέρνης ὁμοίως. 

Photinus episcopus Cantani similiter. Φωτεινὸς ἐκίσχοπος Καντάνου ὁμοίως. 

Sisiunius episcopus Chersonesi similiter. Σισίννιος EnÍaxonoz Χερτονήσου ὁμοίως. 

Gregorius presbyter, οἱ ex persona throni Ce- Γεώργιος πρεσδύτερος, καὶ Ex mpostuxeu τοὺ θρό- 
ΡΠ Προ, similiter. D νον Κεφαλληνίας ὁμοίως. 

Philippus episcopus Corcyrensium similiter. Φίλιππος ἐπίσχοπος Κερχυραίων ὁμοίως. 

Antonius episcopus Treezena similiter. ᾿Αντώνιος ixlaxozxosz Τροιζῆνος ὁμοίως. 

Petrus episcopus Moncmbasiz similiter. Πέτρος ἐπίσκοπος Μονεμδασίας ὁμοίως. 

Gabriel episcopus /Egin: similiter. Γαδριὴλ ἐπίσχοπος Αἰγίνης ὁμοίως. 

Leo episcopus Porthini. similiter, Λέων ἐπίσχοπος Πόρθμον ὁμοίως, 

Philippus episcopus Orei sim'liter. Φίλιππος ἐπίσχοπος Ὡρεοῦ ὁμοίως. 

Leo episcopus Zacynihi similiter. — ' Λέων Enlsxono; Ζακύνθου ὁμοίως. 

1,:0 episcopus Lino:e similiter. Λέων ἐπίσχοπος Λινόης ὁμοίως. 

Niceta episcopus Melle similiter. Νιχήτας ἐπίσχοπος Μέλλης 6polw;. 

Neophytus episcopus Gordoservorum similiter. Νεόφυτος &nlaxozog Δοσέρδων ! ὁμοίως. 

Δ 4. Γορδησέρθδων. : 

BARDUINI NOT.E£, 
$3 Pro episcopi vcl throni Dascylii. 924358 [io 8oa7zlotv. 


55 Pro Γχδάλων. . 








209 


"Iuávvgs ἐπίτχοπος " Στέννων " ὁμοίως. 
λέω) ἐπίσκοπος; 'Δ Σπένδου ὁμοίως. 
Κώνστος Y ἐπίσχοπος Ζάλων ὁμοίως. 
Γρηγόριος ἐπίσχοπος Σινώπης ὁμοίως. 
Μαρῖνος διάχονος, χαὶ Ex προζώπου Θεοδώρου ἐπι- 
σχόύόπου ᾿᾿Ανδράπων ὁμοίως. 
᾿Ανδρόνιχος πρεσδύτερος, xaX ix προσώπου Ἰωάν- 
νου ἐπισχύπου Ζαλίχων, ὁμοίως. 
Kuvavag * ἐπίτχοπος Σασίμχων ὁμοίως, 
Ερηγόριος ἐπίσχοποςξ ᾿Αμάστρης ὁμοίως. 
Ἡράχλειας ἐπίσχοπος Ἰουγοπόλεω;: ὁμοίως. 
Νιχήτας ἐπίσχοπος Δαδύδρων ὁμοίως. 
Θεοφάνη; ἐπίτχοπος Σόρων ὁμοίως. 
Ἰωάννης ἐπίτχοπος Ἡραχλείας ópolo;. 
Θεόφιλος ἐπέσχοπος Προουσιάδος ὁμοίως. 
Κωνσταντζος ἐπέσχοπος Κρατείας ὁμοίως. 
Νικέτας ἐπέσχοπος τοῦ Ῥιζαίου ὁμοίως. 
Κωνσταντῖνος ἐπέσχοπος τοῦ Πολεμωνίου ὁμκ ως. 
Θεόδωρος ἐπίσχοπος Κομάνων ὁμοίως. 
Ἰωάννης ἐπίσχοπη)ς Κερασοῦντος ὁμοίως. 
Νιχηφόρος Y ἐπίσχοπος Κλανέου ὁμοίως. 
Λέων ἐπίσχοπος Τροχνάδων ᾿ ὁμοίως... 
Ἰωάννης διάχονος, xai ἐκ προσώπου τοὺ θρόνου 
Φατήλιδος, ὁμοίως. 
Θεόδωρος ἐπίσχοπος Πιννάρων ὁμοίως. 
Στέφανος ἐπίαχοπος Κανούας *! ὁμοίως. 
᾿λναστάτιος ἐπίσχοπος Πάτρων "5 ὁμοίως. 


- 


Γεώργιος ἐπίσχοπος Náaaq "Σόμοίως. 
Κωνσταντῖνος ἐπίσχοπο; Κανδέχων ὁμοίως. 
λέων ἐπίσχοπος Κορυδάλων ὁμοίως. 
Νιχόδημο; ἐπίσχοπος Σιδύμων ὁμοίως. 
Λέων ἐπίσχαπος Λιμύρων ὁμοίως. 
Κωνσταντῖνος ἐπίσχοπος Τλῶν ὁμοίως. 
Πέτρος διάχονος. xal ἐκ προσώπου τοῦ θρόνου 
Ὁριχάνδης ** ὁμοίως. 
Στέφανο: ἐπίσχοπος ᾿Αράξου ὁμοίως. - 
Γεώργιος ἐπίσχοπος Θἰνιάνδου ὁμοίως. 
Κωνσταντῖνος ἐπίσχοπος Κόμξρνυ» ᾽ ὁμοίως. 
Σταυράχιαος ἐπέσχοπος Ζηνου πόλεως ὁμοίως. 
Γρηγόριος ἐπίσχοπος Κιδύρης ὁμοίως. 
βασίλειος ἐπίσχοπος Τάδων ὁμοίως. ' 
Δωρόθεος ἐπίσχοπο: Νεαπόλεως ὁμοίως. 
Κωνσταντῖνος ἐπίσχοπος ᾿Αλαδάνδου ὁμοίως. 
Δαδὶξ ἐπίσχοπος Ἰασσοῦ ὁμοίως. 


Dp 


Σέργιος ἐπίσχοπος Βαργυλίων ὁμοίῳ:ς.. 

Γρηρόριος ἐπέσχοπος Ἤραχλείας τοῦ Δατόμου "' 
δ"οίως. 

Ἰωάννης ἐπίσχοπος Μύδ)ου *** ὁμοίως. 


EPISTOL E. 
A 


210 


Joanties episcopus Tennensium jStennon, Eten- 
nensium] similiter. 

Leo episcopus Aspendi similiter. 

Constantinus episcopus Zalensium similiter. 

Gregorius episcopus Sinopz similit^r. 

Martinus |M»rinus] diaconus, etex persona Tlico- 
dori episcopi Andrapensium, similiter. 

Andronicus presbyter, et ex persona Joannis 
episcopi Zalichensium, similiter. 

Constantinus episcopus Sasimensium similiter. 

Gregorius episcopus Amasira similiter. 

Meráclius episcopus Junopoleos si:niliter. 

Nicela episcopus Dadybrensium siniliter. 

Theophanes episcopus Sorensium similiter. 

Joannes cpiscapus lleracl: siwiliter. 

Theophilus episcopus Prusia ls similiter. 

Constantinus episcopus Gratiz siniiliter. 

Niceta cpiscopus Rizzi similiter. 

Cons!'antinus episcopus Polemonii similiter. 

Tüeodorus episcopus Gomanens:um similiter. 

Joannes episcopus Ccrasunternsium similiter. 

Nicephorus episcopus Clanei similiter. 

Lco episcopus Trocnadensium similiter. 

" Joannes diaconus, el ex persona, throni: Phaseli- 
dis, similiter. 
Theodorus cpiscopus Pinnuarensium similiter. 

Stephanus episcopus Canuz ** similiter. 
Anastasius episcopus Patrensium [Patarensium| 
, similiter. 
Georgius episcopus Nasz similiter. - 
Constantinus episcopus Candicensium similiter. 
Lco cpiscopus Corydalensium similiter. 
Nicodemus episcopus Sidymensium similiter. 
Leo episcopus Limyrensium similiter. 
Constantinus episcopus Tlensium similiter. 
Petrus diaconus, et ex persona throni Orican- 
densiuimn, similiter. 
Steplanus episcopus Arasxi similiter. 
Georgius episcopus OEniandi similiter. — , 
Constantinus episcopus. Combensium similiter. 
Stauratius episcopus Zenopoleos siwiliter. 
Gregorius episcopus Cibyr:ze similiter. 
Basilius episcopus Tabensium similiter. 
Dorotheus episcopus Neapoleos similiter. 
Constantinus cpiscopus Alabendensium similiter. 
David episcupus Jassi similiter. 
(Gregorius episcopus Mylasensium similiter.) 
Sergius episcopus Bargyliensium similiter. 
Gregorius episcopus Heracliz Latoini "7" similiter, 


Joannes episcopus Mybdi ** similiter, 


YARIAE LECTIONES. 


Ud, Τένων. τ dA. Kovaxavstio,. 


HARDUINI 
!* Pro. Ἑτένων. 
** Forte Τρόχμων. 
*! Pro Καῦνου. 
?* Pro Πατάρων. 
?! 1n Notitia Ly.se Νύσαι, vel Nro «. 
? Pio Ὁρυχάνδο., ul quidem est in Notitia, 


4 


1 (4, Κωνσταντῖνος. 


J ἅ.. Ἐπιφάνιος, 
NOTE. 


*! [n Notitia Lycie, Kóp6r. 
*! Pro Aó:pov. 

*5* Pro Μήνδου in Caria. 
" Pro Cauni. 
*7* Pro Latmi. 

* Pro Myndi 


211 S. GERMANI PATRIARCH.E CP. 919 


Stsuracius episcopas Staliz similiter. 

Gregorius episcopas Stratoaiciz similiter. 

Niceta diacocas, et ex persona thromi Halicar- 
massi similiiey. 

Michael episcopus Charetopensium similiter. 

Panialeon episcopas Valentia similiter. 

Georgius episcopus Peltensium similuer. 

Christophorus episcopus Antamasi *5 similiter. 

Leo episcopus Eumeniz similuer. 

Philippas episcopae Traaupoleos similiter. 

Leo episeopus Aleensium similiter. 

Paulus episeopus Acmoeniz similiter. 

Gregorius episcopus Timenutensium ** similiter. 

Nicephorus episcopas Luidenzium ** simihier. 

Georgius episcopas Aptiz ?* ebniliter. 

Joaanes episcopus Sybeos similer. 

Zacharias episcopus Trapeaspoleos similiter. 

Leo episcopus Sebastiz similiter. 

Theophylactus presbyter, et ex persoaa throni 
Georgii Hypsi episcopi, similiter. 

Consianlinss episeopus Eucarpiz similiter. 

Andreas episcopus Cedisosi similiter. 

Dosithessis episcopus Psoauntensium, id esi, 
Collapses [Gr. Colosseasimm], similiter. 


Constantinus episcopus Cottyaii [Colassais |, si- 


milites. 

*iceta episcogas Nacoliz similiter. 

Leo episcopus Docimii similiter. 

Joannes presbyter, et ex persona throni Hecto- 
rii **, similiter. N 

Michael episcopas Hierapoleos similiter. ὦ 

Nicolaus episcopas Phytise similiter. 

TheophMaetus episcopas Cinaaborees similiter. 

Damianus episcopas Myri similiter. 

Christophorus episcopus Prymisi similiter. 

Niceta episcopus Augustopeleos similiter. 

Georgins episcopus Midaei similiter. 

Constantinus episcopus Ambledensium similiter. 

Stephanus presbyter, et ex persona throni Ostri, 
similiter. 

Georgias [Gregorius] presbyter, et ex persona 
whreai civitatis Polybatis [Poleos Polyboti|, aimi- 
liter. 

Sisionias episcopus Philomelii similiter. 

Michael episcopus Papensium similiter. - 

Sisinnius episcopus Apamis Ciboti similiter. 


Coastantinus episcopus Comanz similiter. 
Nicephorus episcopus Adadensium similiter. 
Petrus episcopus Totiassii similiter. 

* Πυλυδότου. 


A Στωυράχιος ixiaxoz»; Σταδίας ὁμοίως. 
Γρηγόριος ἐπέσχοπος Στρπστονιχείας ὁμοίως. 
Νιχίτας διάκονος, καὶ ἐκ προσώπου τοῦ θρόνου 
"Αλιχαρνασσοῦ. 

ΜΠ'χαὴλ ἐπίσκοπος Xatpezómwy ?* ὁμοίως. 

Πανταλέων ἐπέσχοπος Οὐαλεντίας ὁμοίως. 

Γεώργιος ἐπίσχοπος Βέλτω;" ὁμοίως. 

Χριστοφόρος ἐπέσχοπος ᾿Ανταναποῦ ὁμοίως. 

Δέων ἐπέσχοπος Εὐμενείας ὁμοίως. — 

Φῇιππος ἐκέσχοπο; Τρανουκόλεως ὁμοξως. 

Δέων ἐπέσχοπος ᾿Αλέων διρέως. 
Νιχητόρος ixíaxozo; Αουϊδῶν 5 ὁμοίως. 
Γεώργιος Exiaxoxo; ᾿Απτίας ** ὁμοίως. 

B Ἰωάννης ἐκίσχοπας Σύδεως ὁμοίως. 

Ζαχαρίας ἐπίσχοπος Τραπεζουπόλεως ὁμοίως. 

Δέων ἐπέσχοπος Σεύαστείξας ὁμοίως. 

Θεοφύλακτος πρεσδύτερος, xai ἐκ προσώποῦ τοῦ 

θρόνου Γεωργίου ἐπισχόκου Ὕφου, ὁμοίως. 

Κωναταντῖνος ἐπέσκοκος Εὐχαρκέας ὁμοίως. 

᾿Ανδρέας ἐπίσχοκος Κηδισωσοῦ ὁμοίως. 

Δοσέθεος ἐπέαχοπος Weveuvto;, ἤτοι Κολασσαέων, 

ó . 
y ἐπέσχοπος τοῦ Κοττυαείου ópebug. 


Νιχέτας ἐπίσχοπος Ναχωλείας ὁμοΐξως. 
" Atv ἐπκίσχοπος τοῦ Δοχιμίου ὁμοίως. . 
Ἰωάννης πρεσδύτερος, xai ix προσώπου τοῦ 
C θρόνου "Extepciou " ὁμοίως, 
Μιχαὴλ ἐπίσχοκος Ἰεραπάλεως ὁμοίως. 
Νικόλαος ἐπίσχοκος φυτείας ὁμοίως. 
Θεοφύλακτος ἐπίσχοπος Κινναδόρεως ὁμοίως. 
Δαμιανὸς ἐπίσχοπος Μύρου ὁμοίως. 
Χριστοφόρος ἐκίτχοπος Πρυμισοῦ ** ὁμοίως. 
Νικήτας ἐπίσχοκος Αὐγουστοπόλεως ópotex. 
Γεώργιος ἐπέσχοπος τοῦ Μιδαείου ὁμοίως. 
Kovazavtivog ἐπίσχοπος ᾿Αμδλάδων ὁμοίως. 
Στέφανος πρεσδύτερας, xal ix προσώκο» τοῦ 
θρόνου Ὁστροῦ, ὁμοίως. ᾿ 
Γρηγόριος πρεαδύτερο:, xai ix προσώπου τοῦ 
θρόνου πόλεως ολυδάτου *, ὁμοέως. 
* 


Σισίννιος ἐπίσχοκο: τοῦ Φιλομηλίου ὁμοίως. 


B Μιχαὴλ ἐπίσχοπος Πάπων ὁμοίως. 


Σισίννιος ἐπίσχοπος ᾿Απκαμτίας τῆς Κιδωτοῦ 
ὁμοίως. 1 
Κωνσταντῖνος ἐπίσχοπος Κοιμάνη:; 6aotei. 
Νιχηφόρος ἐπέσχοπος ᾿Αδάδων ὁμοίως. 
ἔτρος ἐπίσχοπος Τοτιάταου ὁμοΐω ". 


ΒΑΒΌΌΪΝΙ NOTAE. 


** Pro Athanassi, in. Phrygia Pacatiana. 
*9 Pro Tenenutherentium. 


Γ᾿ δορὶ ἃ Lawiensium ln. Notitia Phrygi Paca- 


"pic, ut supra, 
'elorii, i Phrygia Pacntiana. 
Καιρετάπων, ln Phrygia l'acatiana. 


ΑΝ *uy, 


9? Pvo "Azz/a; vel "Azsia; in Phrygia Paca- 
tiana. 

95 Pro Στεχτορίου, in Phrygia. 

* ln Noiitüs Phrygie, Πρόμισσος, et Πρυμνηα- 


vó;. ] 
^ lu Notitiis Τετίατσος, vel Το τίᾳσσος, vel Τι- 
1:4230q in D'isidia. 








213 
Θεοδόσιος ἐπίσχοπος Συγαλασσποὺ '* ὁμοίως. 
Λέων ἐπίσχοπος Βάρης ὁμοίως. 
Πέτρος ἐπίσχοπος Σελευχείας ὁμοίως. 
Νιχηφόρος ἐπίσχοπος Φλόγων ὁμοίως. 
Mapivo; ἐπίσκοπος Μαγύδων ὁμοίως. 
Λέων ἐπέσχοπος ᾿Ανδίδων ὁμοίως. 
Στέφανος ἐπίσχοπος Παρνασσοῦ ὁμοίως. 
Σαρδάνης * ἐπίσχοπος Δοάρων ὁμοίως. 
Εὐστράτιος ἐπίσχοπος Δεδελτοῦ ὁμοίως. 
Ἐὐθύμιος ἐπίσχοπος Σωζοπόλεως ὁμοίως, 


Θεόδόσιος ἑπίσχοπος Βουλγαροφύγου ὁμοίως. 
Γεώργιος ἐπίσχοπος Πλιυτινουπόλεως ὁμοίως, 
DaclAstoz ἐπίσχοπος Περδεραίου ὁμοίως. 
Μιχαὴλ ἐπίσχοπος τοῦ Παμφίλου ὁμοίωό. 
Ῥουδὶμ ἐπίσχοπος τοῦ Σχοπέλου ὁμοίως. 
Σισίννιος ἐπίσχοπος Γαριέλων ὁμοίως. 
Κάλλιστος ἐπίσχοπος πόλεως Εὐδοχιάδος ὁμοίως. 
Κωνσταντῖνος ἐπίσχοπος Διγύνων ὁμοίως. 
Ἰωάννης ἐπίσχοπος Κουδρούλων ὁμοίως. ᾿ 
Θεόδωρος ἐπίσχοπος ρημνῶν ὁμοίως. 
Κωνσταντῖνος ἐπίσχοπο: ᾿Αδριανῇς ὁμοίως. 
Θεόφιλος: ἐπίσχοπος τῆς Χίου ὁμοίως. 
Γαλάτιος ἐπίσχοπο; τῆς λέήλον ὁμοίως. 
Σέργιος ἐπίσχοπος τῆς Λέρου ὁμοίως, 
Ἠάνζων ἐπίσχοπος Διοκαισαρείας ὁμοίως. 
Εὐστάθιος ἐπίσχοπο; Κελεντέρεως Ρ ὁμοίως. 


Ζαχαρίας ἐπίσχοπος πόλεως Καρδαθούνθου ὁμοίως, 


Σισίννιος ἐπίσχ. Μοσδάδων ὁμοίως. 

Εὐστάθιος ἐπίσχοπος Λάμου ὁμοίως. 

Θε᾿ δωρος ἐπίσχοπος Γερμανιχοπόλεως ὁμοίως. 

Σισίννιος ἐπίσχ. Συχῇς ὁμοίως. 

Κωυσταντῖνο: ἐπίσχοπος Δαλισανδοῦ ὁμοίως. 

Λέων ἐπίσχκ. Σειδήλων ὁμοίως. 

Στέφανος ἐπίσχοπος πόλεως: Φιλαδελφείας ὁμοίως. 

Εὐδόξιος πρεσδύτερος, μοναχὸς, καὶ ἐκ προσώπου 
«οὔ θρόνου τοῦ Μετελλουπόλεως, ὁμοίως. 

Κωνσταντῖνος ἐπίσχοπο: τῆς "Avbpou ópolo;. 

Εὐστάθιος ἐπίσχοπος τῆς Τήνου ὁμοίως, 

Θεόδωρος ἐπίσχοπος Κάδων ὁμοίως. 

Μιχαὴλ ἐπίσχοπος Τιδεριουπόλεως ὁμοίως. 

Κωνσταντῖνος ἐπίσχοπος ᾿Αγχύρας ὁμοίως. 

Ἰωάννης ἐπίσχοπος ᾿Αξάνων ὁμοίως. 

Θεοφύλαχτος. ἐπίσχοπος Μωσύνων ὁμοίως. 

Βασίλειος ἐπίσχοπος Διονυδουπόλεως ὁμοίως. 

Στέφανος ἐπίσχοπος Συνάου ὁμοίως. 

Zi66a; ἀρχιμανδρίτης καὶ ἡγούμενος μονῆς τῶν 
Στουδίων ὁμοίως. 

F'enyópto; ἡγούμενος τῶν 'Opplobou ὁμοίως. - 

Συμεὼν ἡγούμενος τῆς Χώρας ὁμοίως. 

Ἰωάννης ἡγούμενος τοῦ Παγουρίου ὁμοίως. 

Εὐστάθιος ἡγούμενος τῶν Μαξιμίνου ὁμοίως. 


EPISTOL.£. 


211 
A Theodosius episcopus Sygalassi ** similiter. 
Leo episcopus Bare similiter. 

* Petrus episcopus Seleuciz similiter. 
Nicephorus episcopus Phlogensium similiter. 
Marinus episcopus Magydensium similiter. 

Lco episcopus Andidensium similiter. 

Stephanus episcopus Parnassi similiter, 

ll'ardanes episcopus Doarensium similiter. 

Fustratius episcopus Dabellii [Debelti] similiter. 

Euphemius [Euthymius] episcopus Sozopoleos 
similiter. 

Theodosius episcopus Bulgarophygi similiter. 

Georgius episcopus Plotinopoleos similiter. 

Dasilius episcopus Perberzi similiter. 

Michael episcopus Pamphili similiter. 


B Ruben episcopus Scopeli similiter. 


Sisinnius episcopus Garielensium similiter, . 
Callistus episcopus Eudociadis similiter. 
Constantinus episcopus Ligynensium similiter. 
Joannes episcopus Cudrulensium similiter. 
Thcodorus episcopus Cremnorum similiter. 
Constantinus episcopus Hadrianz similiter. 
Theophilus episcopus Chii similiter. 
Galatius episcopus Meli similiter. 
Sergius episcopus Leri similiter. 
Manzo episcopus Dioczsariz similiter. 
Eustathius episcopus: Celentereos [Celendereos]| 
similiter. Ν 
Zacharias episcopus civitatis Cardabunthensium 
similiter, 
Sisinnius episcopus Mosbadensium similiter. 
Eustatliius episcopus Lami similiter. 
Theodorus episcopus Germanicopoleos similiter. 
Sisinnius episcopus Syez similiter. 
Constantinus episcopus Dalisandi similiter. 
Leo episcopus Sibelensium similiter. 
Stephanus episcopus Philadelphiz similiter. 
Eudoxius presbyter et monachus, et ex. persona, 
throni Metellupoleos, similiter. 
Constantinus episcopus Andri similiter. 
Eustathius episcopus Teni similiter. 
Theodorus episcopus Cadensium similiter. 
Michael episcopus Tiberiopoleos similiter. 
Constantinus episcopus Ancyra similiter. 
Joannes episcopus Azanegsium similiter. 
Theophylactus episcopus Mosynensium similiter. 
Basilius episcopus Dionysupoleos similiter. 
Stephanus episcopus Synnai similiter. 
Sabbas monachus et hegumenus monasterii Stu- 
dii similiter. | 
Gregorius hegumenus Hormisdz similiter. 
Symeon hegumenus Chorz similiter. 
Joannes hegumenus Pagurii similiter. 
Eustathina hegumenus Maximi[Maximini'similitet, 


VARLE . LECTIONES. 


Δ Βαρδάνης. blo. Κελευδέρεως. 


HARDUINI NOTA. 


" fro Σωγάλασσοῦ, in l'isidia. 


** Pro Sagaíassi. 


militer, 

Thomas monachus, et ex persona Joannis hezu- 
meni Chenolaecci, similiter. 

Plato hegumenus εἰ arclhimondérita Saccudeonis 
similiter. 

Theodorus. hegumenus. ct archimandrita Pandi 
similiter. 

Macarius (In Gr. Macaris. agp.) hegumenus et 
archimandrita Barda similiter. 

Strategius monachus Sanctae Sion similiter. 

Gregorius hegumenus MH vacinthi eimiliter. 

Joseph hegumenus Accmitensium [ Acemito- 
rum] similiter. 

Michael hegumepus Sancti Petri similiter. 

Theodorus bhegumenus et oarchimandrita Bodi 
similiter. 

Theophylactus monachus Cathon similiter. 

Constantinus ti'egumenus Calaurensium similitet, 

Antonius hegumenus Diu similiter. 

Milarion hegumenus Floron similiter. 

Niceta hegumenus Sancti Alexandri similiter. 

Theodorus hegumenus Xerocepu similiter. 

Niceta hegumenus Gudila similiter. 

Niceta hegumenus Suncti Elize similiter. 

Theoctistus hegumenus Auleti similiter. 

Constans hegumenus Sancti Cyriaci (Quirici] si- 
militer. 

Steptlianus hegumenus Careonis et archiiandrita 
similiter, : 

Nicephorus hegumenus Sancta Dei Genitricis si- 
nilliter. 

Theophylactus hegumenus Sancti Elie similiter. 

Joannes hegumenus Chenolacci similiter. 

Paulus hegumenus Daulei [D:stili, Batilei] simi- 
liter. 

Siceplianus hegumenus Sancti Errici [Quirici, Cy- 
rici] similiter. 

l.azarus. hegumenus Sancti Autononi similiter. 

l1 ynatius liegumenus Syceos similiter, 

Gregorius hegumenus Callistratl. similiter. 

Grogorlus hegumenus Monagri sitiliter. 

Sisiunius hegumenus Aritae similiter. 

Anastasius hegumenus Carneliensium | similiter. 

lahanes hegumenus. οἱ arehimaudrita Therma- 
rum δἰ Πι}}}} Γ᾽ 

l'etrus. hegumenus Homericensium similiter. 

Biephanus hegumenus Thermizeusium similiter. 

Thomas hegumenus Hieragath:e similiter. 

Theophylactus hegumenus Cathodi similiter. 

Nieephorus hegumenus Sancti Audrem similiter. 


— f. 0n hegumenus Sanct Thyrsi siwiliter. 


Tumenus Saneti Georgii Cellarum simili- 


t£umenus Laceensium. [Laccorun] si- 


S. GEAMANI PATRIARCH.E CP. 
Joseph hegumenus el archimandrita fleraclii si- A. Ἰωσὴφ ἡγούμενος x3 ἀρχιμχνδρίτης τοῦ Ἦραι- 


χλεῖον ὁμοίως. 


Θωμᾶς μοναχὸς, καὶ Ex προσώπου Ἰωάννου ἦγου - 


μένου τοῦ Χηνολάχου, ὁμοίως. 


"Πλάτων ἡγούμενος καὶ ἀρχιμανδρίτης Laxxou- 


δεῶν * ὁμοίως. 


Θεόδωρος ἡ γούμενο: xat ἀρχιμανδρίτης τοῦ Πάνδου 


ὁμοίως. 


Μάναρι; ἐγούμενος xoi ἀρχιμανδρίτης Βαρδὰ 


ὁμοίως. 
Στρατέγιος μοναχὺς τῆς ᾿"Αγίας Σιὼν ὁμοίως. 
Γρηγόριος ἡγούμενος τῶν "Yaxívüou ὁμοίως. 
Ἰωσὴφ ἡγούμενος τῶν ᾿Αχοιμήτων ὁμοίως. 


MtyatA ἡγούμενος τοῦ ᾿Αγίου Πέτρου ὁμοίως. 


Θεόδωρος ἡγούμενος χαὶ ἀρχιμανδρίτης τῆς Βωδοὺς 


ὁμοίως. 
Θεοφύλαχτος μοναχὸς τῶν Καθῶν ὁμοίως. 
ἹΚωνσταντῖνος ἡγούμενος Καλαυρῶν ὁμοίως. 
᾿Αντώνιος ἡγούμενος τῆς Δίον ὁμοίως. 
Παρίων ἡγούμενος τῶν Φλώρων ὁμοίως. 
Νιχήτας ἡγούμενος τοῦ ᾿Αγίου ᾿Αλεξάνδρου ὁμοίως. 
Θεόδωρος ἡγούμενος τοῦ Ξηροχήῆπον ὁμοίως. 
Νικήτας ἡγούμενος τῶν Γουδίλα ὁμοίως. 
Νικήτας ἡγούμενος τοῦ ᾿Αγίου Ἠλία ὁμοίως, 
Θεόχτιστος ἡγούμενος τοῦ Αὐλητοῦ ὁμοίως. 
Κώνστας ἡγούμενο; τοῦ Αγίου Κυρίκου ὁμοίως. 


Στέφανος ἡγούμενος τοῦ Καρεῶνος xal ἄρχιμαν- 


C δρίτης ὁμοίως. 


Νικηφόρος ἡγούμενος τῆς ᾿Αγίας Θεοτόχου ὁμοίως; 
Θεοφύλαχτος ἡγούμενος τοῦ ᾿Αγίου Ἡλία ὁμοίως. 
Ἰωάννης ἡγούμενος τοῦ Χηνολάχχου ὁμοίως. 
Παῦλος ἡγούμενος τοῦ Βαστῇλου ὁμοίως. 


Στέφανος ἡγούμενος τοῦ ᾿Αγίου Κηρύχου ὁμοίως. 


Λάζαρος ἡγούμενος τοῦ ᾿Αγίου Αὐτονόμου ὁμοίως. 

Ἰγνάτιος ἡγούμενος τοῦ Συχέως ὁμοίως. 

Γρηγόριος ἡγούμενος τοῦ Καλλιστράτου ὁμοίως. 

Γρηγόριος ἡγούμενος τοῦ Μονάγρον ὁμοίως. 

Σισίννιος ἡγούμενος ᾿Αρίτας ὁμοίως. 

'Avaczástog ἡγούμενος Kap. ὁ ὁμοίως. 

Βιλάνης ἡγούμενος xa: ἀρχιμανδρίτη; 20 θερμῶν 
ὁμοίως. 

Πέτρος ἡγούμενος τῶν 'Ourpixuv ὁμοίως. 

Στέφανος ἡγούμενος τῶν θΘερμιζῶν ὁμοίως. 

Θωμᾶς ἡγούμενο: τῶν Ἱεραγάθης ὁμοξως. 

Θεοφύλαχτος ἡγούμενος τὼν Καθόδου ὁμοίως. 

Νικηφόρος ἡγούμενος τοῦ ᾿Αγίου ᾿Ανδρέου ὁμοίως. 


Κωνσταντῖνος ἡγούμενος τοῦ ᾿Αγίου Θύρϑου 
ὁλλοίως. 

Λέων ἡγούμενος τοῦ ᾿Αγίου Γεωργίου τῶν Κελλίων 
ὀμυδως. 


Ἰωάννης ἡ οὐμενς τῶν λάχχων ὁμοΐω;. 


VABRI.E LECILONES, 


6094 τδιέων, 


216 


























211 
Λέων ἡγούμενος τοῦ Ásuxoa ὕδετος ὁμοίως. 
Vor, vóptoc ἡγούμενος ᾿Αγαύρου ὁμοίως. 
Ἰσίδωρος ἡγούμενος τοῦ Λάτρου ὁμοίως. 
Δοσίθεος ἡγούμενος Ἡνημοσύνων ὁμοίω:. 
Νικηφόρο; ἡγούμενος τοῦ ᾿Αγίου Σεργίου τοῦ Mt- 
δικιῶνος ὁμοίως. 
Θεόδωρος ἡγούμενος τοῦ "Apoplou ὁμοίως. 
Θεύξωρος ἡγούμενος. τῶν Κανδήλων ὁμοίως. 
Κωνσταντῖνος ἡγούμενος τῶν ᾿Αγίων τριῶν [iat- 
60 ὁμοίως. 
Ἰωάννης ἐγούμενος τῶν Κοιλάδων ὁμοίως. 
᾿Αντώνιος ἡγούμενος τοῦ Δωδεχάθον ὁ ὁμοίως. 
Παῦλος ἡ τούμενος τῶν ᾿Αγνύων ὁμοίως. 
Παῦλος ἡγούμενος τοῦ. ᾿Αγίου Πέτρου πόλεως Ποι- 
μανινῶν ὁμαίως. 
Εὐσχήμων ἡγούμενος Κρίζων ὁμοίως. 
Μάχαρις ἡγούμενο; Vapóbou ὁμλίως. 


Ἐπιφάνιος ἡγούμενος τοῦ Παρανάνδου ὁμοίως. 

᾿ΑὙτώνιος ἡγούμενος τοῦ Περιστερεῶνος ὁμοίως. 

Δαδιὸ ἡγούμενο; τοῦ ᾿Αγίον Γεωρ; ἰου Ilexiéz. 
ὁμοίως. 

Ἰωάννης ἡγούμενος τοῦ ᾿Αγίου Ζωτιχοῦ ὁμοίως. 

᾿λγάπιος ἡγούμενος τοῦ 'Asjou Θύρσου ὁμοίως. 

Δανιὴλ ἡγούμενος τῶν ᾿Α. ἰων ᾿Αποστόγων Mz1vn- 
cias ὁμοίως. 

Θεοδόσιος ἡγούμενος τῆ; ᾿Αγίας Θεοτύχου Πτριχές- 
τῶν ὁμοίως, 

Κάλλιστος " ἡγούμενος δια -ὀρὼν 
Κύπρου ὁμοίως, 

Θεοφύλαχτο; ἡγούμενο; Βορδοῦ ὁμοίως. 

Θεόδωρος ἡγούμενος Διμδαῦ ὁμοίως, — . 

Κώνστας ἡγούμενος τοῦ Ἵππου ὁμοίως. 


μοναστηρίων 


Γεώργιος ἡγούμενος Δομνίχων ὁμοίως. 
Εὐθύμιος ἡγούμενος Ὁξυδετῶν ὁμοίως. 


᾿Αντώνιος ἡγούμενος υὐζίας ὁμοίως. 
Βασίλειος ἡγούμενος τοῦ ᾿Αγίον ᾿Ανδρέου ὁμοίως. 
Φίλιππος ἡγούμενος Βεόμων ὁμοίως. 


Βασίλειος ἡγούμενο; τῆς ἁγίας Θεοτόχον Ὄρτυ- 
χιδίων ὁμοίω;. M 


EPISTOL Ἑ. 


A Leo hegumernus Leucu hydatos similiter. 


2:8 


Gregorius hegumenus Agauri [Agabri] similiter. 

l-i.'orus hegumenus Latri. siniiliter. 

Dositheus hegumenus Mnemosynon simi'iter. 

Nicephorus hegumenus Sancti Sergii. Midicionis 
similiter. 

Theodorus hegumenus Amorii similiter. 

Theo:orus hegumenus Atractensium (ἢ) 

Constantinus — lhegumenus — Sanctorum 
Pucrorum similiter. 

Joannes hegumenus Co'adensium similiter. 

Antonius hDegumenus Dodecatlironi similiter. 

Paulus hegumenus Agnyon similiter. 

Paulus hegumenus Sancti Petri. civitatis Poema- 
niuensium similiter. 

Euschemon hegumenus Crizensium similiter. 

Macarius [ 6r. Macaris ] begumenus Psarodi si- 
militer. — 

Epiphanius hegumecus Paranandi similiter? 

Antunius hegumenus Peristereonos similiter. 

David heguimnenus sancti Georgii [τίει] ] simi 
liter. 

Joannes hegumenus Sancti Zotici similiter. 

Agapius hegumenus Sancti Τί yrsi similiter. 

Daniel [ Gabriel ] hegumenus | Sanctorum Apo- 
slolorum Maguesiz similiter. 

Theod:sius heguinenus Sanct: Dei Genitricis 
Perizetorum similiter. 

Callistus hegumenus diversorum monzcliorum 
[Gr. monasteriorum et in. c. Jol.] Cypri ssmiiiter. 

Theopliylactus hegumenus Borda siuiiliter. 

Theodorus lhegumenus Limbi simi'iter. 

Constantinus [ Gr. Constans | liegumenus lippi 
similiter. 

Georgius hegumenus Domnicensium süniliter. 

Euthymius hegumenus Oxybetensium [ In ms. 
οί. additur : Euthymius hegumenus Pepuzeusium] 
similiter. 

Antonius hegumenus Uziz similiter. 

Basilius hegumenus Sancli Andrez similiter. 

Philippus Bescessium [Beomorum, Besirentium] 
similiter. 

Basilius hegumenus Sancte Dei Genitricis Orty- 
cidiensium similiter. 


rium 


᾿Αχάχιος μοναχὸς τοῦ ᾿Αγίου Ὀρέστου ὁμοίως. D — Acacius monachus Sancti Orestis similiter. 


Ἰωάννης ἡγούμενος νοῦ Σωτῆρος ὁμοίως. 

Πέτρος μοναχὸς, xa ix προσώπου Κελλαρίων, 
ὁμοίως. 

Ζαχαρίας ἡγούμενος τῶν Σαυδεῶν ὁμοίως. 


Θεόφιλος μοναχὸς, καὶ ἐχ προσώπου τοῦ ἡγουμένου 
«ἧς ᾿Αγίας Θεοτόχου Φωτνῶν ὁμοίως. 

Κήρυχος ἡγούμενος Δολοχόμης ὁμοίως. 

Σέργιος ἡγούμενος τῶν Γερμίων ὁμοίως. 


Ἰωάννης πρεαδύτερος τοῦ 'Ajlou Σεργίου τῶν 
Γερμίων ὁμοίως. ͵ 


Joannes hegumenus Saneti Salvatoris similiter. 

Petrus monachus, et ex persoua Cellarim [ Ccl- 
lariorum ] , similiter. ) 

Zacharias heguimenus Syndensium [ ms. S:gden- 
sium) similiter. 

Theophilus monachus, et ex persona hegumeri 
Sancte Dei Genitricis Photnon, similiter. 

Cerycus hegumenus Dulocom:ze similiter, 

Sergius liegumenus Gesinensium | Gerpensium ] 
simil ter. 

Joannes presbyter. Sancti. Sergii Germion [Ger- 
miorum ] similiter. 


VARLE LECTIONES. “ 


* |. λωδεχαθρόνου. 


21) 


S. GERMANI PATRIARCILE CP. 


240 


Niceta hegumenus Octaorum (Octavini] similiter. A Νιχήτας ἡγούμενος Ὁχτάων ὁμοίως. 


Antonius hegumenus Ácraborum similiter, 

Petrus hegumenus Platanii similiter. 

Marcus hegumemus Sancti Joannis Theologi si- 
militer. 

Leo hegumenus Sancte Dei Genitricis Sallalen- 
sium similiter. 

Constantinus hegumenus Sancti Stephani Anti- 
psili similiter. 

Tücodorus monachus, et ex persona hegumeni 
Sanct Dei Genitricis Calocetensium, similiter. — 

Eu'ychionus monachus monasterii Callistrati 
e militer. 

Theolorus monachus Sancte Dei 
Epicanzi similiter. 


Genitricis 


Joanues mo;achus, et ex persona Stephani hegu- B 


meni Donisensium, similiter. 


Callistus monachus ejusdem monasterii Bonisen- - 


sis similiter. 

Niceta hegumenus Sanct» Dei Genitricis mo- 
nasterii Castrii Tii similiter. 

Samuel monachus Archangeli Gabrielis simi- 
liter. 

Theodosius hegumenus SancteTiinitatis «im:liter. 

Joannes monachus, et ex persona Sirategii he- 
gumeni [ Sanctz Dei Genitricis ], similiter. 

llilarion [ Hilarius] monachus Sanctze Dei Geni- 
tricis [ Gr. addit Cellarum 7, similiter. 

Dositheus ( Theodosius ] monachus Sancti Theo- 
dori Sicundz similiter. | 

Paulus hegumenus Sanct Dei Genitricis Tyro- 
sinun similiter. 

Leo hegumenus Sancti Cyriaci similiter. 

Epiphanius hegumenus Sancte Dei Genitricis 
Limnas siniliter. 

Georgius hegumenus Sanctz Dei Genitricis simi- 
liter. 

Cosmas hegumenus Sanctz Dei Genitricis Para- 
disii simi:iter. 

Euschemon monachus Sancti Salvatoris juxia 
Dyraicum similiter. 

Bardas hegzumenus, et archimandrita Prusia Jis, 
siwiliter. 

Petns  hegumenus 
Castri. Protili similiter. 

Basilius monachus civitatis Amorii Sanctae Dei 
Genitricis similiter. 

Basilius presbyter, et hegumenus monasterii 


Sanctorum — Apostolorum 


εὖ , Oxypetri, similiter, 


fPhitippus begumenus Eumenis similiter. 

Basilius legumenus Sancti Luciani similiter. 

"Theophylactus hegumenus Pegadii similiter. 

Anthimus hegumenus [Gr. monachus et in c. 
J ol. | Psamathi similiter. 

Michael hegumenus Sancti martyris Georgii simi- 
liter. 

Christophorus hegumenus Candelarum similiter. 

Nicolaus hegumenus Canurgon similiter. 

Sisinnius hegumenus Litbini similiter. 


Ἀντώνιος ἡγούμενος ᾿Αχραθόρων ὁμοίως. 

Πέτρος ἡγούμενος Πλατανίου ὁμοίως. 

Μάρκος ἡγούμενος τοῦ ᾿Αγίου Ἰωάννου τοῦ 8:0:f- 
γον ὁμοίως, 

Λέων ἡγούμενος τῆς ᾿Αγίας Θεοτόχου Σαλδάλι. 
ὁμοίως. 

Κωνσταντῖνος ἡγούμενος τοῦ ᾿Αγίου Στεφάνδυ τοῦ 
᾿ΑντιΨψιλίου ὁμοίως, 

Θεόδωρος μοναχὸς, xol ix προσώπου Θεοδότο, 
ἡγουμένον τῆς ᾿Αγίας Θεοτόχου Καλοχετῶν ὁμοίως, ἰ 

Εὐτυχιανὸς μοναχὸς τῶν Καλλιστράτου ὁμοίως. 


Θεόδοτος μοναχὸς τῆς ᾿Αγίας θεοτόχου Ἐ πιχαντῇ 
ὁμοίως. 

Ἰωάννης μοναχὸς, xaX ix προσώπου Στεφάνου 
ἥγου μένου Βονισῶν ὁμοίως. 

Κάλλιστος μοναχὸς τοῦ αὐτοῦ μονασττ, ρίου Bow- 
ci») ὁμοίως. 

Νικῆτας ἡγούμενος τῆς ᾿Αγίας Θεοτόχου pov; 
τοῦ Κάστρου τῆς Τίου ὁμοίως. 

Σαμουδλ υοναχὸς τοῦ ᾿Αρχαγγέλου Γαδριὶλ 
ὁμοίως. 

Θεοδότιο; ἡγούμενος τῆἧς ᾿Αγίας Τριάδος ὁμοίως. 

Ἰωάννης μοναχὸς; xaX ἐχ προσώπου Ezpatr vic 
ἡγουμένου τῆς ᾿Αγίας Θεοτόχου ὁμοίως. 

'Dap!ov μοναχὸς τῆς ᾿Αγίας Θεοτόχου τῶν Kaà- 
λίων ὁμοίως. 

Θεοδόσιος μοναχὸς τοῦ ᾿Αγίου Θεοδώρου 
χούνδας ὁμοίως. 

Παῦλος ἡγούμενος τῆς ᾿Αγίας Θεοτόχου Tru. 
ὁμοίως. 

Λέων ἡγούμενος τοῦ ᾿Αγίου Κυριαχοῦ ὁμοίως. 

Ἐπιφάνιος ἡγούμενος τῆς ᾿Αγίας Θεοτόχου 
Λίμνας ὁμοίως. 

Γεώργιος ἡγούμενος τῆς ᾿Αγίας Θεοτόχου ὁμοίως, 


"Tc v. 
τῆς sss" 


Κοσμᾶς ἡγούμενος τῆς ᾿Αγίας Θεοτόχου τοῦ IIapa- 
δεισίου ὁμοίως. 

Εὐσχήμον μοναχὸς τοῦ Σωτῆρος πλησίον τοῦ ἢυ- 
ραϊχοῦ ὁμοίως. 

Βάρδας ἡγούμενος χαὶ ἀρχιμανδρίτης Προυσιάδος 
ὁμοίως. 

Πέτρος ἡγούμενος τῶν ᾿Αγίων ᾿Αποστόλων Ka- 


D στροπρωτίλου ὁμοίως. 


Βασίλειος μοναχὸς τοῦ ᾿Αμορίου τῆς ᾿Αγίας Θεο- 
τόκου ὁμοίως. 

Βασίλειος πρεσδύτερος 
ὁμοίως. 

Φίλιππος ἡγούμενος Εὐμενείας ὁμοίως. 

Βασίλειος ἡγούμενος τοῦ ᾿Αγίου Λουχιανοῦ ὅμιλυς. 

Θεοφύλακτος ἡγούμενος τοῦ Πηγαδίον ὁμοίως. 

ἤΆνθιμος μοναχὸς Ῥαμάθου ὁμοίως. 


μονῆς τοῦ Ὀξυπέτρον 


Μιχαὴλ ἡγούμενος τοῦ ᾿Αγίου μάρτυρος Γεωργίου 
ὁμοίως. 

Χριστοφόρος ἡγούμενος. τῶν Κανδήλων ὁμοίως. 

Νιχόλαος ἡγούμενος τῶν Καινουργῶν ὁμοέως. 

Σισίγγιος ἡγούμενος τοῦ Λιθένου ὁμοίως. 





| 











221 
Θωμᾶς povay*c Μησυνῶν ὁμοίως. 
Μιχαὴλ μοναχὸς, καὶ ἐχ προσώπον τοῦ ἡγουμένου 


IN VIVIFICAM CRUCEM. 


À Thomas monachus Mosynensium similiter. 
Micbael mqnaelrys, et ex persona hegumeni τη0- 


99? 


povrc ᾿Αγίας Osotóxou τοῦ Πύργου ὁμοίως. 

Γρηγόριος ἡγούμενος τῆς ᾿Αγίας Θεοτόχου Συμ- 
ζόλων ὑμοίως. 

Ἰωάννης ἡγούμενος τῆς ᾿Αγίας Θεοτόχου Ῥούδων 
ὁικοίως. 

ἹΚΚώνστας ! ἡγούμενα; τοῦ ᾿Αγίου Πέτρου Ὑδέν- 
δρὼν ὁμοίως. 

Συμεὼν ἡγούμενος τῆς ᾿Αγίας Θεοτόχου τῶν ᾿Αὔρα- 
pto ὁμοίως. 

Γρηγόριο; ἡγούμενος τοῦ ᾿Αγίου Κλήμεντος ὁμοίως. 

Θέογν:ς ἡγούμενος; τοῦ ᾿Αγίου ἀποστόλου Τιμοθέου 
τῆς Κρητῶν νῆσον ὁμοίω:;. , 

Ἰωάννης ἡγούμενος τοῦ ᾿Αγέον μάρτυρο; Θεοδώ- 
pov ὁμοίως. 

Θεοδόσιος ἡγούμενος τῆς ᾿Αγίας Θεοτόχου ὁμοίως. 


Πέτρος ἡγούμενος τοῦ ᾿Αγίου Ἰωάννου τοῦ Θεο 
λόγου τῆς Κρητῶν νήσου ὁμοίως. 


nasterii Sanctze Lei Soiigricis Pyrgl, similiter. 
Gregorius hegumenus SapckE Dei Genitricis Sym-- 
bolorum similiter. 
Joannes hegumenus Sancte Dci "elici mu 
densium simililer. 


Constantinus [ Cosmas ] hegumenus Saucti We: τ: - 


Hydendrensium similiter. 

Symeon begumenus Sancte Dei Genitricis Abra- 
mitensium similiter. 

Gregorius hegumenus Sancti Clementis similiter. 

Tüeognis hegumenus monasterii Sancti apestoli 
Timothei Cretensium [insulz] similiter. 

Joannes hegumenus Sancti martyris Theodori 
similiter. 

Theodosius hegumenus Sancte Dei Genitricis 
similiter. 

Petrus hegumenus Sancti Joannis Deiloqui Cre- 
tensium insulz similiter. 


VARLE |. LECTIONES. 


1*AJA. Κοσμᾶς. 








EJUSDEM SANCTI GERMANI 
PATRIARCHE -CONSTANTINOPOLITANI 


! ORATIONES. 


A'. 
Aóroc Γερμανοῦ τοῦ τῆς Kuvetarcivovzó lgoc 


πατριάρχου slc τὴν προσχύνησιν τοῦ τιμίου 
καὶ ζωοποιοῦ σταυροῦ ὃν τῷ κωιρρῷ τῷ με- 


σογηστίμφ. 


Oratio Germani patriarche Constantinopolitani in 
adorationem venerande εἰ vivifice crucis tempore 
medii jejunii. 


(GnaETsER, t. IL, p. 245.) 


« Φωτίξου, φωτίζον, Ἱερουσαλήμ fixet γάρ σον τὸ C 


φῶς, xai fj δόξα Κυρίου ἐπὶ σὲ ἀνατέταλχεν. » "Ex 
τῆς Ἡσαΐου μεγαλοφωνίας τῇ ἐξ ἐθνῶν ἘἜχχλησίᾳ 
τὰ Εὐαγγέλια σήμερον, ὡς μὲν ἀπὸ γλώττης χατην- 
θραχωμένης τῷ τοῦ θεοῦποστάτου ἄνθραχος ψωμι- 
cpi ἔξαλλα καὶ λαμπρὰ, ὡς δ᾽ ἀφ᾽ ὕψους ἤχοντα 
οὐρανίου, ἐξάχουστα καὶ βροντοηχῇ. Τοιαύτη γὰρ f, 
τοῦ προφήτου φωνῇ, τὸν οὐρανὸν ἀνατρέχουσα καὶ 
περιχτυποῦσα τὴν γἦν. « Ἄχονε γὰρ, ἔφη, οὐρανὲ, 
xai ἐνωτίζον, ἣ γῇ. » ᾿Αλλ᾽ αὐτὸ μὲν βροντῶδες τοῦ 
φθέγματος, ἀρχόμενος τῆς προφητείας ἐνδείχνυται. 

. Ἔνταῦθα δὲ φῶς ἑξαστράπτει τηλεφανὲς, zal πυρ- 
σὸν ἐξχνάπτει διαέριον, xal τοὺς τῷ πελάγει τῆς 
νηστείας ἐμπλέοντας εἰς λιμένα προσχαλεῖται τῇς 
παραχλήσεως. Τὸ φῶς, φησὶν, fxsiv τῆ; ἀναστά- 
σεως προεναγγελίζομαι, εἰς fiv ἐπείγετθε, xat ὑπὲρ 
ἧς ἐναγωνίως σταδιεύετε. Πόθεν δὲ τοῦτο δῆλον ; 
Ἢ ζόξα Κυρίου ἐπὶ τὴν νέαν Ἱερουσαλὴμ ἀνατέ- 
«axe, Δόξα δὲ Κυρίου ἀναντιῤῥήτως ὁ θεῖος σταυ- 
ρὺς, χαὶ ὡς ὄρθρος ἰδοὺ προῦ ππαυγάζει xal τοῦ τῆς 
διχαιοσύνης Ἡλίου σήμερον προδρόμους ἑξαχοντίζει 
ἀχτῖνας. Ἔνθα δὲ μνήμη φωτὸς, χαὶ φωτὸς ἀδύτον, 
ΛΜ 868. Lx, 1. ?! sa. 5,9. 


« Hlluminare, illuminare, Jerusalem, venit enim 
lumen tuum, et gloria Domini super te orta 651} -?*o, , 
Ex |saix grandiloquis oraculis desumpta suut 
hodierno die Ecclesixv ex gentibus collecta: Evange- 
lia, ut a lingua quidem in carbonem quasi re- 
dacta, buccella carbonis divinitus subsistentis , 
egregia et splendida; ut vero a celesti. altitudine. 
descendentia, exauditu facilia et instar tonitrui 
voralia. Talis enim prophet:e vox, coelum percur- 
rens, οἱ circeumsonass terram, « Audi , inquit, 
culum, et auribus percipe, terra *!. » Sed vocem, 
suam tonitrui similem initio prophetiz ostendit. 
llic vero lumen longe lateque collucens emittit, 
facemque aeriam et sublimem accendit , eosque. 
qui pelagus jejunii trajiciunt, in portum consola-. 
tionis advocat. Annuntio, ait, advenire lumen rc- 
surreclionis, ad quam festinatis, et pro qua viri- 
liter, tanquam in agone deceriatis. At. unde hioc 
liquet ? Gloria Domini super novam Jerusalem 
ota est. Gloria vero Domini, omnium concessu, 
divina erux est, qua ut ourora jam rutilat, ra- 
diosque hodic ejaculatur antecessores Solis justi- 


4 - 


223 S. GERMANI PATRIARCH.E CP. dit 


iis, Ubi autem. mentio fit. luminis ,. et quidem A xz τοὺς ἐν νυχτὶ τῆς ἀκηδας τωτίξοντος . ἐπ᾿ 
'πῶν πανηγύρεων dj μεγίστῃ, χαὶ τῶν ξορτῶν' 


luminis inaccessi, eosque qui *Vun£ i ii nocte igna- 
vie, illuminantis , ibi- éelebfitalum celeberrima, 
festorumque fesyori spiàiihatur. 

Nullus. iir ed illis qui jejunio dant operant 
tristis effio/hiar, neque mororis caligine vultum 


ml - Sof fub dat. Accediie ad orientem erueem, et illu- 


So Ds minamini, et facies vestre non. confundentur. Si- 
. * . ἮΝ 


gnetur super vos lumen vultus Domini, resplen- 
deant(ue facies ves: ut sol, et; longe ἃ vobis 
fugient tenebricosi diemones, ne aspicere quidem 
oculis rectis vos ausi. Ego vero concionator du- 
ctorque chori gratiz , opto precorque, ut luminis 
hujus divitiss consequar , ellychniumque linguz 
me;:? accendam, et ignem lurulentum — excitem, 
fidemque mibi facit ipse fidei calor, me jom liune 
ignem possidere ; et ecce ignem et. hxc crucis 
ligna linguz:e mex in argumentum laudis proposita. 
Ubinam de ecastero hostia, quam hoc festo iumo- 
labimus in gloriam quidem Dei, in convivium au- 
tem. spiritualium convivarum ?* De hac Deus vi- 
derit, qui utilitatis vestre causa , iufecundam 
meam mentem fecundissimam per spiritum  cffe- 
cit, qui et ex lapidibus legitimos filios patriarchae 
excitare potest, quemadmodum olim, 1saac cx 
lapideo Sarz ventre sacrificium illud non sacrilfi- 
catum, victimamque viventein. Cum igitur super 
nos signatum sit lumen vultus ** Domini, cru- 
cis descriptione et efforinaione,* cumque sancti- 
ficata sint labia et oculi videndo et salutando 


B 


iustrumentum illud nostre salutis a Deo factum, C 


agedum ad paralisi omnium sermone decanta- 
tissimam regionem fidenter abeamus; sic enim 
signatis nobis si occurrat, qua: ad fores excubat, 
rhomphiza, statim, nihil dubito, celet, lumen Do- 
winici vultus reverita, compressaque nonnihil vi 
flammea, alteram actionum  illu:trantem - inansuc- 
tamque obvertet. 


Non enim in crucem ascendit communis Domi- 
nus, ut judicet imu.:dum, sed ut clavis affizat li- 
gno, eorum qui ceciderant chirographum, eosque 
antiquis debitis exsolvat , effuso in solutionem, 
pretiosissiino, eoque omni, quem habebat , san- 
guine. Terga autem vertet. flammea rhompliza 
couspeetis nobis, pro quibus Dominus dorso suo 
flagella excepit. Neque enim ut verberones scele- 
ratosque servos repellet. Novit enim livore Christi 
omnes sanatos, rmolasque, quas supra dorsum 
nostrum peecalores fabricarant , eum , qui sine 
peccato erat, in se transtulisse non ignorat ; sed 
neque faciei nostrae propinquabit. Minime gentium. 
Qvid ita vero ? Quia ora fideliun laudibus in eru- 
cem decantatis , et gloria crucifixi rep'eta sunt ; 
omnino in osculo sancto eos excipiet, propter fidein 
et charitatem erga communem Doininum. Sunt et 
ceteroquin amantes hominum angelici ordines, ct 
€x peccatorum penitentia festi οἱ gaudii occasio- 


9 51]. 1v, 7, 


D 


bog. 


Μηδεὶς οὖν τῶν τῆς ντστείας τρογίμων σχυθρε- 
παλέτω, μτὸΣ τοῦ προσώπου χατασχεδχςξτω το 
«ἧς κατηφείας ἀχλύν. Προσέλθετε τῇ ἀνατολῇ τὸς, 
σταυροῦ xai φωτίσθητε, χαὶ τὰ πρόσωπα Tune 
μὴ καταισχυνθῇ. Σημειωθήτω ἐφ᾽ μᾶς τὸ τὴν, 
τοῦ προσώπου Κυρίον, xat λάμψουσι z pósw ta Sus 
ὡς 6 ἔλιος, xal φεύξονται μαχρὰν ἀφ᾽ ἥ κῶν nl ox 
πεινόμορτφοι δαίμονες, ἀντονθαλμεῖν οὖκ ἔχοντες. 
Ὁ δ᾽ ἐκχλησιαστὴς ἐγὼ xal χοράρχῃς τῆς yàprs 
εὔχομαι τοῦ φωτὸς τούτου πλούσιον μεταλαμθάνειν, 
xa τὴν θρυαλλίδα τῆς γλώττης ἐχκαῦσαι, χαὶ p 
ἐξάψαι περιφανὲς, xal πείθει με τὸ τῆς πέστεως ἔν 
θερμὸν, ὡ; ἔχω ἤδη τοῦτο πῦρ χαὶ ἰδοὺ τὸ p, 
χαὶ τὰ ξύλα ταῦτα τὰ σταυριχὰ, εἰς ὕλτιν ἐτεαίνων 
κῇ γλώττῃ προχείμενα. Ποῦ λοιπὸν τὸ πρόδατον, 
ὅπερ τῇ ἑορτῇ χαταθύσομεν εἰς δόξαν μὲν Θεοῦ. εἰς 
ἑστίασιν δὲ τῶν πνευματιχῶν δαιτυμόνων ὑμῶν; 
Θεὸς ὄψεται τοῦτο, τῆς ἡμετέρας ἕνεχεν (2:2 i2. 
τὴν ἄχαρπόν μου διάνοιαν γονιμωτάτην ἀποτελέξ:ς 
διὰ τοῦ πνεύματος, ὁ xal τῶν λίθων ἐξεγείρει, 
ἰσχύων τέχνα γνήσια τῷ πατριάρχῃ, καθὼς ποῖ: 
τὸν Ἰσαὰχ ἐχ τῆς λιθώδους τῆς Σάῤῥας γασατρὶς, τ 
ἄθυτον θῦμα χαὶ σφάγιον ζῶν. Ἐπεὶ τοῖνυν « ἐστ- 
μειώθη τὸ φῶς τοῦ προσώπου » Κυρίου ἐφ᾽ $23; 
σταυριχαῖς διαγραφαῖς xaX διατνπώσεσιν, xal ἦγι2- 
σμεθα χείλη, χαὶ ὄμματα ὁρῶντες xal ἀσπαζόμενα 
τὸ τῆς σωτηρίας ἡμῶν θεότευχτον ὄργανον, ςἐρ: 
χαὶ πρὸς τὸ πολυθρύλλητον χωρίον τοῦ παραξζεῖτον 
θαῤῥούντως ἀπίωμεν. Οὕτω γὰρ ἂν ἡμῖν σεστιμειω- 
μένοις ἡ θυρορύλαξ ἐντυχοῦσα ῥομφαία ὑποχωρή- 
σεῖεν εὖ οἶδα, τὸ τοῦ Δεσποτιχοῦ φῶς προσώπου 
διευλαδηθεῖσπα χαὶ τὸ φλογερὸν πρὸς βραχύ τι c»- 
στείλασα θατέρων τῶν ἐνεργειῶν τὴν φωτεινὴν χαὶ 
ἥμερον ἀντιστρέψειεν. 

Οὐ γὰρ ἂν ἦλθεν ὁ χοινὸς Δεσπότης ἐπὶ σταυροῦ, 
(và χρίνῃ τὸν χόσμον, ἀλλ᾽ ἵνα προσηλώσῃ τῷ E5- 
λῳ τὸ τῶν ἐπτωχότων χειρόγραφον, καὶ τῶν πὲ- 
λαιῶν ἀπολύσειεν ὀφλημάτων, τὸ πᾶν ὑπερτίμιον 
αὐτοῦ χαταθαλόμενον αἷμα εἰς ἔχτισιν. Στρέψε: δὲ 
xai νῶτα ἡ φλογίνη ῥομφαία ἡμῖν, ὑπὲρ ὧν ὃ As 
σπότης τὰς χατὰ νώτων ἐδέξατο μάστιγας. Οὐὸξ 
γὰρ ὡς μαστιγίας, οὐδ᾽ ὡς ἐπιτρίπτους δούλους ἀ πο- 
σοθήσειξ, Τῷ γὰρ μώλωπι τοῦ Χριστοῦ πάντα ; οἷ. 
δεν ἱατρΞυθέντας χαὶ τὰ στίγματα, ὅσα ἐπὶ τῶν τῷ- 
των ἡμῶν οἱ ἁμαρτωλοὶ ἐτεχτήναντο, Eo' ἐσυτὸν 
τὸν ἀναμάρτητον μετῳχισάμενον συνεπισπᾶτει. 
'AAÀ' οὐδὲ χατὰ στόμα προσαπαντήσΞξι. TIlolhovy: 
χαὶ δεῖ. Τί δὴ ποτε͵, Ὅτι τὰ στόματα τῶν πιστῶν 
τῆς εἷς τὸν σταυρὸν ὑμνολογίας, xal τῆς δόξης τοῦ 
ἐσταυρωμένου πεπλήρωνται, xal πάντως ἐν ἀγίῳ 
φιλήματι χατασπάσεται διὰ τὴν εἰς τὸν χοινὸν Δε- 
σπότην πίστιν xa ἔννοιαν. Εἰσὶ δὲ xal ἄλλως q:3- 
ἀνθηρωπο: τῶν ἀγγέλων τάξεις, xax τῶν ἀμλα στω- 





. * 


955 


IN VIVIFICAM CRUCEM. 


226 


λῶν τὴν μετάνοιαν ἀφορμὴν ἔχουσιν ἑορτῆς " κἂν A nem sumunt. EL licet ex. inedia. ciborumque abs- 


ἐξ ἀσιτίας ἀπόξῃ τὰ στόματα, ὡς θυμίαμα προσ- 
φέροντα: εὔοδμον. Anjov Oi τοῦτο Ex τοῦ ἐναντίου. 
"Hv γὰρ ὅτε τοῖς προπάτορσι χατὰ στόμα ὑπῆντα 
ἔτι διαμασσώμενον τὸν χαρπὸν τῆς παραχοῖΐς, χἂν 
ὁ χαρπὸς εὐώδης, ἀλλὰ τὸ στόμα ἄχοσμον ἀπῶζε 
xai δύσοδμον, ἤδη τῆς, διχφθορᾶς βαστάζον τοὺς 
ἀῤΓαθῶνας. Ξύλον μὲν οὖν ἐν τῷ παραδείσῳ xal 
ξύλου xdprbg τρυγηθεὶς, καὶ βρωθεὶς πιχροτέῤας 
τὰς ἀναδόσεις πεποίηχε τῆς χολῆς, xat σχοτοδινίαν 
“«περιέθαλεν, ὥστε δοχεῖν περιστρέφεσθαί μοι τὸ πᾶν * 
γχἀγὼ τοῦ παραδείτου μέσον ἱστάμενος χρύπτεσθαι 
 πελάμθανον, χαὶ τὸν ψόφον τῶν φύλλων χτύπον ὑπ- 
εὐόουν ποδῶν. 

"A οὗ δὲ Χριστὸς ἐταπείνωσεν ἑαυτὸν, xal ὑπ’ 
ἥχοος γέγονε τῷ Πατρὶ μέχρι θανάτου, θανάτου δὲ 
σταυροῦ, ὑπαχοῖς ξύλον γέγονε ὁ σταυρὸς, xat φωτί- 
ζει διάνοιαν, xal ἀρωματίξει στόμα, xal στηρίζει 
καρδίαν, xai τοῦ τῆς ἀειξωΐας χαρποῦ μεταδίδωσιν. 
᾿Αναιρεῖται δὲ τς παραχοῆς ὁ χαρπὸς τῷ χαρπῷ 
πῆς ὑπαχοῆς. Ἐχεῖ μακρυσμὺς ἀπὸ τοῦ Θεοῦ xai 
ἀπὸ τοῦ ξύλου τῆς ζωῆς ἐξορία, xal τό“ « Ἐπιστρέ- 
vsu εἰς γῆν, ἐξ ἧς ἐλήφθης, » Ἐνταῦθα οἰχείωσις 
εἰς τὸν θεὸν, καὶ τό" «Ὅταν ὑψωθῶ, πάντας ἑλχύσω 
πρὸς ἐμαυτόν. ν Τὸ πολύευχτον ὄντως ἐπάγγελμα. 
"Exit τὰ τῆς ἡδονῆς mponyfjzato, xal τὰ v5; ὀξύντ,ς 
ἐ π᾿ χολούγη σαν" ἀντιπτοόφως ἐνταῦθα ἐξ ὀδύνης, 
χαὶ πάδλου; τοῦ ἐχουτίου, καὶ τῆς παραλυπη σάσης 
πἣν γεῦσιν χηλῖς. Ἢ ἐνταῦθα τῶν εὐφραινομένων 
χατοικία, ἀνάλυτις καὶ ἄλραντος ἡδονή. Ἐχεῖ κατά- 
θασις Ὧν ἐξ ὕψους εἰς τὶν τοῦ χλαυθμῶνος χοιλάδα, 
x3. | φύσις χαταφερομένη οὐχ ἔστη πρότερον thc 
φορᾶ:, ἕως οὗ τῇ πέτρᾳ τῇ ἀῤῥαγεῖ τῷ Χριστῷ, xol 
τῷ ξύλῳ τῷ στανοιχῷ τοιούτοις τισὶν ἀχραδάντοις 
ἐρ:ίσιιατι προσθαλοῦσα ἔστη xal ἀνεχόπη. Τὰ μὲν 
“πλλαιὰ παῦτα. 


tinentia ora male oleant, non secus id reputant, 
ac suaveolens thymiama ; quod ex contrario 'col- 
ligere licet : accidit aliquando, ut primis parenti- 
bus occurreret (angelus) ore adhuc przvaricationis 
cibum commanducante: et quamvis fructus grati 
odoris esset, atlamen os inconditum quid et feti- 
dum exhalabat, jamque corruptionis pignus fere- 
bat. Lignum igitur in paradiso , liguique fructus 
decerptus el comesus | acerbiores felle eructationes 
effecit, et tenebrico:a vertigine me involvit, ut 
omnia mihi viderentur circeumagi, et ego in medio 
paradiso consistens, occultari posse credebam, 80- 
nitumque [»liorum, pedum strepitum esse rebar. 
Caeterum, ex quo Christus seipsum humiliavit, 
Patrique obediens factus est usque ad mortem, 
mortem autem crucis?*, «ffecta est crux lignum 
obedientie , mentemque illuminat, et aromatis 


. instar, grato halitu os complet, corque firmat, et 


nos participes facii fructus vitae perpetuz. Tollitur 
aulem e medio fructus inobedientiz fructu. obe- 
dientiz. [bi elongatio est a Deo, et a ligno vitze 
exsilium et exterwminatio, et illud : « Reverteris 
in terram, ex qua sumptus es **. » At hic est fami- 
liaritas et conjunctio cum Deo, ct illud : « Quando 
exaltatus fucro, omues ad meipsum traham 9*5. » 
l'romissum vere exoptatissimum. lbi ea quz ju- 
cun:a erant, aulecesserunt, et. tristia acerbaque 
subs. cuta suut; conirarium hic evenit, ex dolore, 


C €x cruciatu voluntario, et ex felle gustatui molesto 


οἱ iugrato. Qui hic se oblectaut, et quasi compmo- 
rautur, iis tandem rcquies, sincera et intaminalta- 
voluptas comparatur. Ibi descensus erat ex alto 
in hauc lacrymarum vallem; ncc prius substitit 
natura deorsum ruens, quam illisa in sulidam 
peuam Christum,  lignumque crucis, tanquam 


in immota quxdam fulcimenta, conquievit οἱ quasi repe'eussa est. Sed hac vetera. sunt. 


Tà νέα δὲ xai ἡμέτερα, μᾶλλον δὲ dj κατὰ Χριστὸν 
ὁδὸς ἧς αὐτὸς ἀνθρωποπρεπῶς προηγήσατο, λίαν 
ὄρθια χαὶ ἀνάντη" ἀναφορεῖ γὰρ ἐπὶ τὸν σταυρὺν, 
χαὶ τοὺς πόδας ἀλγύνει τῇ τῆς στάσεως διαμονῇ, 
ὅλην τὴν ἡμέραν διαπετάζειν χεῖρας πρὸς Θεὸν 
παραπείθε:, ἀτδίξζει τὼ στόμα χαταξηραίνονσα διὰ 
τῆς νηστείος. Πλὴν ἀλλὰ τούτων πάντων τῶν χαχῶν 
ποντμάτων βιθλίον ἐγγράμιατον, ὁ σταυρός " χαὶ ὁ 
οὗ λαμθάνων τὸ βιδλίον τοῦτο, καὶ ἀχολουθεῖ ὀπίσω 
τοῦ διδασχάλου " διδάτχαλος δὲ ὁ Χριστὸς, ὡς xaxó- 
σγολος τοῦ τῶν μαθητῶν χοροῦ διαγράφεται. Ὅτε 
τοίνυν οὕτω διατχευλσθιῖστιν ἧμῖν, χωλύμην d 
φλογίνη ῥολφαία οὐχ ἐπαγάγῃ τῇ χάριτι τοῦ σταυ- 
ρο2, εἰσίωμεν" ἔδη διὰ τοῦ λόγου εἰς τὸ ἀρχαῖον τῶν 
προπατόρων ἡμῶν ἐνδιχίτημα τὸν παράδεισον, xal 
ἀνγολογέσωμεν τὰ τῷ χαιρῷ πρόσφορα, χαὶ στέφ- 
νον ἐγχιυμίων ἐντεῦθεν συμπλέξαντες τὸν σταυρὸν 
χαταστέψωμεν, "Hy ἄρα ποτὲ τὰ χαθ᾽ ἡμᾶς ἐν μαχα- 
ριστοῖς καὶ θεορύτευτον χατῳχήῦμεν παράδεισον 
τρυφῆς ἀδιαρεύττου ψωρίον. Ἔνθα 1) φωνὴ τῆς ἐξ- 
ομηλογήσεως χαὶ τῶν ἑορταζόντων ὁ ἦχο; xai ἀπ᾽ 


9? Phil pp. 1, 8. ?* Gen. τι, 19. ?* Joan. λιι, 52. 


Iteceitia et nostia videamus ; ex his vero potis- 
sium viam, quae sccunóum disciplinam Christi 
est, quam prior ipse humana sub imagine cal- 
cavit, quz valde ardua et acclivis est. Ducit enim 
ad crucem, pedesque standi perpetuitate affligit, 
suadetque, ut manus ad Deum tota die expanda- 
mus; os molestat, dum illud jejunio exsiceat. At 
harum omnaium au olestiatum crux scriptus liber 
es. Et qui non. accipit hunc librum, et magistrum 
sequitur : magister uten Christus est : is ex di- 
eCipulorum coetu, tanquam perditus et desperatus 
expungitur. Quoniam igitur nohis ita. comparatis 
flammea rhomphia impedimentum nullum  objc- 
clura est, ope eti gratia crucis, ingrediamur jam 
oratione in vetus illud majorum nostrorum habita- 
culum , paradisum, floresque teinpori opportunos 
decerpamus, et inde encomiorum corona plexa, 
crucem coronemus. Fuit, cum inter beatos res 
nostrae silie essent, paradisumque a Deo plantatuim, 
locum indesinentis voluptatis plenissimum incole- 
remus ; ubi vox confessionis, et corum qui festes 


271 


S. GERMANI PATRIARCH £ CP. 


dies agitabant, sonitus, vocesque e. celo angelo- A οὐρανοῦ τῶν ἀγγέλων εὐφη μούντων τὰ ὀμνολογιχά. 


rum, bhvmnos et laudes decantautium. laferne οἱ 
ex terra alternatim velut. respondentem sonum 
edebat homo, et consona meduolando divina can- 
tica referebat ; et gloria in excelsis, et in terra 
pax exsultabat. Honitas enim Dei diffusa fuerat in 
nobis. Nam cam nibil prius in medium contulis- 
set, nec quidqeam homo promeruisset, rex terre- 
strium constitutus est divinae manus impositione. 
«Tn enim,inquit, formasti me, et — posuisti super 
me nauum tuam δ. » Et quid moror dicere id, 
«quod longe est admirabilius ? Antequam crearer, 
et fingerer in ventre matris mez, omnium genitri- 
cis terre, eum quem animo conceperat, format, 


Κάτωθεν xal ἀπὸ γῆς ἄνθρωπος tà ἀντίφωνα EL 21- 
ἀξ" xal ἀντεμόλπαζε τὰ συνῳδὰ, καὶ δόξα ἕν 0L 
στοῖς χοὶ ἐπὶ γῖς εἰρήνη ἐχόρευσεν. 'H γὰρ ἀγαθό. 
τῆς τοῦ Θεοῦ ὑπερεχχέχυτο Ev ἡμῖν. Μτδὲν γὰρ προ- 
εισεγξυχὼν, βασιλεὺς τῶν ἐπιγείων 6 ἄνθρωπος πεχεν- 
po:óvr,xat ἐπιθέσει τῆς θείας χειρός. Σὺ γὰρ, eus, 
« ἔπλασάς με, χαὶ ἔθηχας ἐπ᾽ ἐμὲ τὴν χεῖρά σου.» 
Τί μὴ λέγω τὸ θαυμαστότερον: Πρὸ τοῦ πλασδτ, A! 
με ἐν χοιλίᾳ μητέρος μου, τῆς καμμέτορος vf... τὶν 
συσχεπτόμενον σχτματίζεται, xai μόνον ἐξ ἁπάντων 
χτισμάτων ἐμὲ ἀφορμὴν τίθεται: γνωριστικῶν tr; ἐν 
μιᾷ θεότητι τῶν προσώπων Τριάδος " ἐν οἷς χαὶ 3 i 
μοναρχία τῆς θεότητος. 


et me solum ΟΣ omnibos creaturis statuit, quasi notam et ansam cognoscendi in una Divinitate 


personarum Trinitatem ; 
et illa unica Deitatis potestas. 


Qui sola voluntate totam rerum universitatem B 
enndidit, iu. propter me trieubitalem, paulo post . 


dissolvendaum, pedestrem, omni naturali tegamento 
carentem, deliberat, et quasi consilium init, cui- 
nam opus quod faciendum erat, simile esse debeat, 
in quos imperium habere, et. quousque ejus po- 
testas extendenda sit. Caput et Dominum eorum 
qua supra caput volitant (hominem) constituit. 
Bipedi subjicit quadrupedia. Qua in mari abdita 
latent ,. servire jubet ei qui pedester est. Non 
grandia hzc, etsi talia et Lanta. Ad id, quod 
excellentius est, venio. Deo assisto ego, qui pon- 
dere ad centrum deprimor, et ad ima feror, et qui 
luteus sum, igneorum ministrorum convictor sum. 
Meum diversorium paradisus est ; in paradiso au- 


jin quibus consistit, vel potius, que ipsemet subit divina illa monarchia, 


Ὃ τὸ πᾶν συστησάμενος μόνῳ θελήματι, δι᾽ ἐ;ὲ 
τὸν τρίπηχυν, τὸν βραχυδιάστατον, τῶν πεζὸν, τὸν 
τομνὸν τῆς Ex φύσεως περιδολῆς, προδοώλιον xat- 


ἔξει καὶ προμελέτημα" τίνος ἔσται χαθ᾽ ὁμοίωσιν τὸ 


πλᾳσθησόμενον, xal τένων χυριεύσει, χαὶ μέχρι: τί- 
νος ἐξαπλώσει τὴν ἐξηυσίαν. Τῶν ὑπὲρ Σαφαλῖς πε- 
τομένων χεφαλὴν προῖστᾷ. Ὑποτάττει τῷ δέποδι τὰ 
τετράποδα. Τὰ ὑποδρύχια τῇ θαλάττῃ χαταδουλοῖ τὸ 
πεζεύοντι" 0) μεγάλα ταῦτα, χαΐπερ ὄντα τοιαῦτα. 
"Epyoua: δὲ πρὸς τὸ μεῖζον. Παραστάτης ἐγὼ τοῦ 
Ὑψίστον, ὁ κεντροδρ'θεὶς χαὶ χατώῤῥοπος, χαὶ τῶν 
κυρίνων λειτουργῶν συνθυαπώτης ὁ πήλινος. Ἔμὸν 
ἐνδιαίτημα ὁ παράδε:σος " ἀγαθῶν ἀμετρία περὶ τὸν 
παράδεισον, καὶ δεσπότης τούτων ἐγών. Τὰ μὲν δὲ 
μέχρι τούτου τὰς ᾧδὰς ψαλάττουσι τῶν ἀναδαθμῶν, 


tem bonorum omnium immensa copia, quorum C τὰ δ᾽ ἐντεῦθεν χατάδασις εἰς γῆν, ἧς οἱ μοχλοὶ 


omnium ego dominus. Et ea quidem qu: hucus- 
que fuerunt, concinunt cantica ascensionum ; at 
qua sequuntur, descensum in terram, cujus vestes 
sunt retinacula perpetua. Data est mibi lucerna 
splendida, ut tantas opes custodirem. Diligenter 
ad custodiam attendere jubeor; ego vero, nescio 
quid passus, ad ipsam lucernam dornitavi. Ocu- 
lum autem bonis meis adjicit nocturnus praedo 
Satan, cujusdam ex familiaribus persona assumpta. 
Accedit ut amicus, οἱ deprehenditur improbus. 


Benevolentiam siinulavit externa specie, et interius. 


furem egit, mihique malorum ille sator et auctor 
lucernam exstinguit. Lucerna enim divina lex est, 


χάτοχοι αἰώνιοι. Δίδοταί μοι λύχνος λαμπρὶς ὑπὲρ 
τῆς τῶν χαλῶν χρημάτων φυλαχῆς, νέφειν veg τὰν 
φυλαχὴν παραγγέλλομαι " ἐγὼ δὲ, οὐχ οἶδ᾽ ὃ «x xe 
παθὼν, πρὸς τὸν λύχνον αὐτὸν ὑπενύσταξα. Ἐπ- 
οφθαλμίξει δέ μου τοῖς ἀγαθοῖς ὁ νυχτιλόχος Σατὸὲν 
τῶν τινος οἰχειαχῶν ὕποδὺς προσωπεῖον. Πρόσεισιν 
ὡς συνήθτς xai εὑρίδσχεται καχοήθης. Ἐῤνοΐσατο 
ἔξωθεν, xal ἐχλεπτέσατο ἔνδοθεν, xal σδέννυσί μοι 
τὸν λύχνον ὁ χαχομήχανος. Λύχνος γὰρ ὃ θεῖος νό- 
μος, ὡς τῷ Δαυῖδ xal τῇ ἀληθείᾳ δοχεῖ, καὶ aupan- 
pica; πᾶσαν θεοδράδευτον ἀγαθοδωρίαν, καὶ ovi 
λαδὼν ἀπιὼν (pyeto, πλατὺν μυχτῆρα τῆς ἀνθρωπτί- 
νὴς χαταχεάμενος εὐγθείας. 


judicio Davidis, et ipsius veritatis. Comportataque et convasala tota illa a Deo concessorum bonorum 
multitudine abiit; elatos cachinnos tollens ob humanam simplicitatem et stultitiam. 


Exinde nudus sum ego, qui fui paterfamilias, D 


spoliatusque maneo lucifluis [118 vestimentis, ne- 
que amplius oculos ad illam, qux in coelis est, 
gloriam et sanctitatem attollo : quin magis jam ad 
proprium pudorem demittuntur, et ejus curam 
gerunt. lloc autem ejussmodi est. Passiones et 
' immoderate animi perturbationes serie quadam 
ingruunt. Primas tenet clades illa ventris, orta 
ex delectatione fructus. Huic conjungitur affectio 
ilia et commotio, qux sub ventre. Ferunt. enim 


** Psal. cxxsvin, 5. 


Ἐντεῦθεν γυμνὸς ὁ οἰχοδεσπότης ἐγὼ, xal τῶν 
φωτομόρφων ἔρημος ἐνδυμάτων, καὶ οὐχ ἕτι τὰ ὄμ- 
ματα πρὸς τὴν ἐν οὐρανοῖς ἐπαίρων δόξαν, xai τὶν 
ἐχεῖσε ἁγιότητα " χατανεύουσι δὲ μᾶλλον πρὸς τὶν 
ἰδίαν αἰσχύνην, xai πρόνοιαν δῆθεν ταύττις ποιοὺν- 
ται. Τοῦτο δέ ἐστι τοιοῦτον * ᾿Απάρχονται τὰ πάθη 
xa0' εἱρμὸν προχωρεῖν. Προγγεῖται τὸ ἥττημα τῆς 
ὙΣατρὸς, τὸ ἐξ ἡδονῆς τοῦ χαρποῦ, xal ἐφέπεται 
τούτῳ dj ἐν xol; ὑπογαστρίοις ἐμπάθεια, Εἶναι γὰρ 
φασι, παραΐίτια γαργαλισμοῦ τὰ φύλλα τῆς Guxii 


τ “πὰ τ ^ 











i 


933 


.IN VIVIFICAM CRUCEM. 


9,30 
. 
- 


xac ἰδιότητα φυσιχήν. Elg τοῦτο πάθος xoi ὁ Ev Ba- A folia ficus naturali quadam proprietate sua excitare, 


σιλεῦσι προφήτης ἐλθών’ « Αἱ ψόαι pou ἐνεπλήσθη- 
aav δι μπαιϊιγμάτων, » περιπαθέστερην ἐτραγῴδει, ἐν- 
νοούμενος μὲν ναῦτα περὶ ἑαυτοῦ " οἰχειούμενος δὲ 
τελέον τὰ τοῦ προπάτορος. Ἢ γὰρ οὐ ἐμπέπαιχται 
ὦ ἄνθρωπος τῷ Σατὰν ἀποδοσχήσαντι μὲν τοῦ- 
«tov ἐλπίσι θεώσεως ὑψηλαῖς, τὸν τοσοῦτον 6b τῶν 
ἐλπίδων ὄγχον εἰς τὰ τῆς συνῆς περιστήσαντι 
φύλλα ; 

' Hee!gazat xal Σαμψὼν ἐμπαιγμάτων τῇ μαινάδι 
Δαλιλᾶ τοὺς ὀφθαλμοὺς ἀποτυφλωλεὶς, xai τοῖς 
ἀλλοφύλοις εἰς ἄθυομα προτεθε:ίς. Οὕτω γὰρ ἡ ἐμ- 
“παθῆὴς ἡδονὴ τοὺς ἑαυτῆς οἷδε τιμᾷν ἐραστάς. Οὕτως 
δγὼ παρασυ"νεθλήθην « τοῖς κτήνεσι τοῖς ἀνοήτοις, » 
ὁ ἐν τιμῇ ὧν τῇ ἀγγελιχῇ, ἐπὶ γαστέρα τὴν ῥοπὴν 


Utillationem. In hanc affectionem cum rex pro- 
pheta incidisset, lamentabiliter exclamavit : « Lum- 
bi mei impleti sunt illusionibus " ; » hzc quidem 
de seipso intelligens : plus vero ea qux a primo 
parente manant, sibi vindicahs. Annon euim 
illusus est homo a diabolo, qui cum eum ingenti 
spe divinitatis adipiscendz pavisset, tandem totam 
illam spei turgidam molem ad folia (icus transtulit ? 

Tentatus est et Samson illusionibus, a manade 
illa furiosa Dalila, oculis exemcatus, et alienigenis 
jn jocum ct ludibrium expositus **. Sie enim vo- 
luptatis affectio snos amatores honorare solet. lta 
ego comparatus sum « jumentis insipientibus **, » 
qui im angelica gloria degebam ; deflexa et incli- 


«ἧς προαιρέσεως ὑποδιδάσας καὶ ὑποχύψας περὶ τὰ B nata ad ventrem, et ad ea quz sub ventre sunt, 


ὑπογάστρια. Ἐνεμαρτύρει got τὴν εὐήθειαν τὰ δέρ- 
ματα τῶν προδάτων. Πλὴν ἀλλὰ τῆς χλόης τοῦ παρα- 
δείσου χαταπολαύειν οὐ συγχωροῦμαι, κρίναντος 
τοῦ Θεοῦ ἐπ᾽ ἐμοί " οὔτε γὰρ τῆς φωνῆς, ὡς πρόδα- 
τον, ἤχουσα τοῦ ποιμάναντός με € Ey τόπῳ χλόης, » 
καὶ οὐδέν με ὑστερήσαντος. ᾿Απὸ παντὸς γὰρ ξύλου 
«οὔ ἐν τῷ παραδείσῳ ἀνῆχέ με χατεσθίειν" xal τὰ 
κτήνη δὲ τῇ ἀνοησίᾳ νενίχηχα μεταξὺ τοῦ βλάπτου- 
πος καὶ τοῦ ὠφελοῦντος διαχρίνας οὐδέν. Τὰ μὲν οὖν 
ἐχ τοῦ χλωροῦ ξύλου ἐμφυέντα μοι δυστυχήματα, 
τοιαῦτα, χαὶ ἀπόχλῃρος τῆς πατρίδος ἐγὼ, xal τῆς 
ἀνεχφράστου μαχαριότητος ὑπερόριος. 
Ὅρα δὲ ciat; ταῖς χαρποδοσίαις χαὶ τὸ ξηρὸν βρί- 
θει μοι ξύλο», ζωὴν ἀντὶ τοῦ θανάτου προθάλλε- 
ται, Φωτεινὴν στολὴν ἀντὶ τῆς γυμνότητος ἐξυφαί- 
νει μοι, ᾿Δντὶ χατάρας εὐλογίαν πηγάζει μοι. 
᾿Αντὶ τῆς πρὸς τὴν γῆν ἐπιστροφῆς τὴν μετ᾽ ἀγγέ- 
λων ἐν οὐρανοῖς συναναστροφὴν, καὶ τὴν Ex τοῦ χλω- 
ροῦ ξύλον τυρχαῖχν τῶν ἠἡδυπαθειῶν τὺ ξυρὸν κατα - 
σδέννυσι. Φαίη ἄν τις εὐκαίρως, ὡς τὸν ἐκ τοῦ ζῶν- 
τὸς ὄφεως ἰὸν ἡ νεχρὰ τοῦ ὄφεως σὰρξ ἀναιρεῖ, 
ασυγχραθεῖσα τῇ ἀντιδότῳ καὶ θεραπεύσασα τὸν 
ὁφιόδηχτον. Ἢ γὰρ οὐ τῷ ζῶντε τεθανάτωμαι ὄφει ἐν 
τῇ Ἐδέμ; ᾿Ανεζωώθην δὲ τῷ ἐπὶ τοῦ σταυριχοῦ ξύ- 
Aou νενεχρωμένῳ Χριστῷ, οὗ προτύπωσις ὁ ἄψυχος 
bou; ἦν, ὁ χαλχοῦς, ὁ ἀμέθεχτος τοῦ θανατηφόρου 
ἰοῦ " χαὶ τὸ τοῦ ὄφεως ἐνεδύετο μόρφωμα. Καὶ γὰρ 
xdi ὁ ἐμὸς Δεσπότης χαὶ cb; ὁ Χριστὸς ἄνθρωπο; 


consilii οἱ voluntatis propensione et proposito. 
Testes insipientiz: sunt pelles ovium, Ceterum 
pascuis paradisi frui vetor; divino adversus me 
prolato decreto. Neque enim ut ovis audivi vocein 
ejus qui me pavit « in loco pascuz'*, » nihilque 
mihi deesse passus est. Nam de omni ligno paradisi 
fecit mihi comedendi potestatem, ipsaque bruta 
animántia stultitia longe superavi, eo quod noxium 
ab utili non discreverim. Hujusmodi ergo sunt 
ila nocementa, qux mihi ex viridi ligno exstite- 
runt. Interea extorris ego sum a patria, et ab inef- 
fabili illa beatitudine exsul. 

Intuere autein , quanta fructuum copia. mihi 
itidem onustum sit aridum lignum, quod loco 
mortis vitam submittit, splendidamque stolam 
loco nuditatis mihi contexit. Loco maledictionis 
benedictionem mihi stillat. Loco reversionis in 
terram donat mihi conversationem cum angelis 
in ccelis, illudque ex viridi ligno incendium vo- 
luptatum , hoc aridum exstinguit. Non abs re 
dixerit quis, depulsum esse venenum vivi scrpentis 
ἃ morlua serpentis carne, quze commista est cum 
antidoto, eumque, qui 8 serpentibus i«tus. fuerat, 
curavit Ánnon enim a vivo serpente in paradiso 
Interemptus sum? Revixi autem beneficio Christi 
In ligno crucis mortui (cujus typus et figura inani- 
matus ille serpens erat ; sneus, inquam, ille ser- 
pens, lethiferi veneni expers), qui serpentis quoque 


xaT ἀλήθειαν γέγονε, καὶ τὴν τῶν ἀνθρώπων φύσιν D formam subiit. Nam Dominus meus et Deus Ch:i- 


τὴν ix τοῦ πονηροῦ βεδλαμμένην ὄφεως ὑπενδυσά- 
μενος ὑπέρτερος fiv τοῦ τῆς ἁμαρτίας ἰοῦ, καὶ ὅλος 
ἐλεύθερος. Ἡμῖν δὲ τοῖς δαχνομένοις ὑπὸ τῶν τὴν 
πτέρναν ἡμῶν ἐπιτηρούντων ὄφεων, ἐπ᾽ αὑτὸν δὲ τὰς 
ἐλπίδλς τῆς σωτηρίας ἐπαναρτῶσι τὸν ἐπὶ σταυροῦ 
γρεμασθέντα μετέωρον, ζωῆς xal ἀθανασίας zrya- 
στιχός. 

᾿λναμφιθόλως γὰρ τοῦ σταυροῦ μυστήριον ἡ χατὰ 
κὴν ἔρημον τοῦ χαλχοῦ ὄφεως ὕψωσις προῦ πέγραφε, 
xai τὸ παρὰ τοῦ Μωσέως εἴρη μένον" « “Ὄψεσθε τὴν 
ζωὴν ἡμῶν χρεμαμένην ἀπέναντι τῶν ὀφθαλμῶν 
ὑμῶν, » εἷς τὸν ὄφιν τοῦτον ἀπονεύειν δοχεῖ, οὐχ ὅτι 
δυνάμεώς τινος μετεῖχε τὸ τοῦ ὄφεως ἴνδαλμα, ἀλλ᾽ 


$tus verus homo factus est, hominumque naturam, 
que a malo serpente lesa fuerat, superior exstitit 
omni peccati veneno, totusque liber. Nobis verc, 
qui icti fuimus a serpentibus, calesneum nostrum 
observantibus, quique ab ipso in sublimi crucis, 
liguo pendente spem salutis suspensam babemus, 
fons fit et origo vitz? ot immortalitatis. 

Absque ulla enim dubitatione adambravit myste- 
rium crucis illa zrei serpentis in deserto exalta- 
tio. Ut et illud Moysis diclum : «'Videbitis vitam 
vestram pendentem ante oculos vestros *! ; » hune 
&erpentein. innuere videtur, non quod virtute ali- 
qua serpentis imaz0 praedita fuerit, sed quia typum ^ 


U Psal, xxsvir, 8. 35 Judice. xvi, 19seqq.. "Psal, atvin, 435. Psal. xin, 9. ^ "Deut. xxviii, 66. 


Zr 


S. GERMANI PATRIARCHEE CP. 


"0 


a3 


LH 


Ciim gestloc. Quo 3acio nequc rebes iacousum- A ὅτι τύπον ἕφερε τοῦ Xe:3202. Ὃν τρύξον οὐδὲ ἡ Sá 


pus c ilurane uus v, in ipae perduravit, facultatem- 
gne urenü cvasi, wed propter Mariam, quz in 
παρ :1 μὲ cerTupounem poma malsra ignem 
lenaise μοίιυνπ, Haec cueere potest imaginem 
MU&LS cd nppusnilur, BuxpsGrum rerum fguras 
upmrtr afbccuüse eost, e$ qu»caaque demom ma- 
στ cunsieun S. euxum scrpesuai: hzc imago tam 
HVGak 4“. vulusk, Ub Cxsedootm is liz00, qua Dei 
4. MUIIMEE )1 CTDOt bUSphdinwbom prasisnificabat, 
mÜA "IAN αι Δ .:$ ΓΒ.» EBOCS Amara per- 
fiípeTa.. OUaIDIDE jcwié7r£, Εἴ quam men subinini- 
$E conióeacouwtrm  4gpvsta Da et bominis 
É-uc ' Pus fum ila 48 zzre facia efhpies tvpus 
Lucas. iuit. unn husexta poa feisset. « Non 
L^.» um annliboiup-S, ape.u, meqQue COTUm 
MEO rop. m LE. Ὡς να 401 sunl in 
acc. * 5 το LA «28-3 2:2: EXOUlisset 
8 * Ca'5 eb 6. «Δ Vb Cu 1775 Tat. 

eo cun Duuiurver C Ob HILISE, 58aBam T3ione, 
ade Cub A. αὶ MV ae Enc) 3 LU νὲ eXSculpto, 
£& ate as grxe6Com fcrro. et gladiis 
veesecintio— ut αν. er price lasrclacto, ἃ smva 
αν, dieta Loue εν 120$. qui ad iraginem 
Aut FVCU.ME amuor nelilaciunt la vero considera- 
lawbpeii ἱππῆς, Duns seors, ut eno verbo 
dica. qua snp τ Ax 37224 τωδει 416 oritur, el 
«qum compusizss pide mom disolvit, sed cum 
viuleula. qual. ef amte dom adivenit, res est 


At & P357 


Vous om. bos éerecanda et aversanda mortalibus. (; 


Aiqui ila, que im Lgmso crucis obtingit, omnium 
est prolr oreeiaa, €t anasime fugienda. Cum ergo 
ab atierno Qcfin.tas esset ut erucis illud mysterium 
“ οὐ LUE es mundi uLlitatem redundans, 
petapgeretur, &otxasxque Adam nasceretar, ut vetc- 
rem Ádamsim renosaret, e$. per lignum, euim qui 
lgue peremptes fuerat, wivificaret, hiominiuus 
aciem, quo miugss mysterium hoc reciperent cl 
spprobarent, tommunws il'5 persuas:o0. obstaret, 
quam de violenta nece affectis, omnes zqualiter 
conceperant; eumque lex etiam Mo:-aica diserte 
malelietum affrmaret omnem illum qui in lizro 
penderet, opus fuit, miraliti Dei judicio, l'gno et 
specie serpenlina omnibus invisa ef detestanua, 
«ique vis vivilicandi conceditur; Judzorum capi- 
tite» ssperimponitur, et ut specs vibe in ea collo- 
eric, eccalia di peu:atione con:iugit, erediturque 
íirat χα babere id, quod vibe expeis et 
fiiinunug:.e1y “28. 

Cup aas αὶ... farcir, 3&i.lores, wt et a'ia ratione 
£i deae Kom exp am s-. Cres enim virtus 
M. fe menle elc. οἵ Οἕ D^5sgam virza 
amado Éagubeimy Sum iw a4 usas μετεα: κε, pota- 
ditt ρα, vus tw. toy aes » Ja "205 in 
Oetynue Samum etu n prsiersas tipRera- 
Up U. gx ἡμ'υντην sh απ, iaas ux Bea de 
br. Wee cewusteut Cay ocu 4-4 {1:8 


, bea P ^ A.. "a 7? . 4. 


τὸς ix τοῦ πυρὺς 6. ξχυτὴν ἁμάραντος euzecter- 
“ας, X2i τῆς χηυττιχτς Covig a; ὀπεξέρτται, ἀλλὰ 
6i τὴν Mapiipg τὴν ἐν θντ τῇ vost: χαὶ εὐμαράντῳ 
τὸ τῆς θεότητος Baz:áza33 πὺυρ. Ἔντευθεν «αν 2- 
νεῖν ἔξεστι τὶν εἰχονυμάχον, τοὺς τῶν μεγάλεον zpa- 
quie cz σεθλαματος ἀξιοῦν, xXv ἐν οἵα δέ 
«yt ὕλῃ, εὑρέσχοιντο. Ei γὰρ τὸ ὄφειον 80£za; τοῦτο, 
τὸ εἰδεχθὲς, διὰ τὸν ἐπὶ ξύλου μετεωρισμὸν, vv ἐπὶ 
τοῦ σταυροῦ üvabpout* προτυξοῦντα τοῦ θεανθρω- 
του, οὕτως Lv ζωσξκάρυχον τοῖς Ξικρῷ θανάτιν ἀτ- 
ολλυμένο:ς, πότον ἂν ὀνΐ 2εις xal τίνος οὐ μεταξδεῖ πε: 
«ζωώσεω; ἧ ἀντίτυπος τοὺ ἑτταυρωμένου Oiz.0c7c- 
r0) uopzi; Ei μὴ ζὰρ Lv τύτο; Χριξτοῦ τὸ χαλχ- 
ojpyrua, οὐδ᾽ X» ὥς; διεχχλχεύθη" « Οὐ τοι Act 
γὰρ, φησὶν, ὁμοίωμα, οὔτε τῶν ἐν οὐρανῷ, οὔτε 
τῶν ἐν τὸ τῇ, » οὔτ᾽ ἄν mE τωττρίας Tux5ai-cy 
γέγονε τοῖς ἀναδά, λουδιν εἰς αὐτὸ τὰς τῶν ὄμ των 
ξωάς. 

Ἀπορήσειε γὰρ 3v τίς εἰχότως, πῶς μόσχου χρυ- 
σοχοτ, θέντος, xal εἰς βυύχζα ον εὐτυῶς διαγεν).:- 
μένου, παρανάϊω α σιδηρέου ξίφους ol χρυποχῆοι 
γεγόναα!. Ἔνταῖθ2 δὲ ὅφεως χαλχουργη θέντος, π’- 
xpou θανάτου Θεὸς ἀπαλλάττει τοὺς εὐμενὲς ἐπε.-.- 
τρανίζοντας τῷ ἱνδάλματι, Σχοκῶμεν δὲ οὕτως" 
"Axa; μὲν οὖν ἀπαξαπλῶς θάνατος ph χατὰ ςφυ5:- 
κἣν ἀπθΐνεταν ἐπερχόμενος xai διαλύων ἡμέρως; τὸ 
σύνθετον, ἀλλ᾽ Ex βίας τινὸ; χαὶ προχαΐριος, ἀπε.- 
χταῖον χρῖμα χαὶ ἀποτούπαιον tol; ἀνθρωύπο:ς. 
"Oyz μὴν διὰ τῆς ἐν τῷ σταυρ! «ᾧ ξύλῳ ἄνα: οέσεως 
ἐπιὼν, τῶν πάντων ἐπουειδιστιχωτατός τε καὶ 
ἀπευχιοιίτατος. Ἐπεὶ τοῖν ὥρισται τρὸ αἱώνων 
«0 χατὰ τὸν σταυρὸν χοσμωφελὲς τελεσθῆν:ι μὺυ- 
στέριο, χαὶ νέον "Allg γενέσοθλι, ἵνα τὸν ταλχεὺν 
ἂνανυξύση, Abia, χαὶ διὰ ξίλου τὸν τῷ ξύλῳ ve- 
χρωκένον ἀναζωώστν, προτίστατο δὲ τοῖς ἀνθρῶποι; 
ti; -ἀραξοχὴν τοῦ ὑπὲρ χατάληγιν μυστη σίου ἔτε 
zi ἢ, τῶν ἀνβρώπων ὑπόληψις, ἦν περὶ τοὺς δυ5- 
θανχτοῦντα: ξπίστε ἅπαντες ἔχουσι, ἀλλὰ Ci xil 
ὁ Μωταϊχὸς ἔχεῖνος νόμος, ὁ πᾶς ἐπὶ ξύλου χρεμώ- 
μενος λέγων ἐπικατάρατος" ἐδέησε, θαυμαστοῖς θεοὺ 
χρίματι, ξύλου χαὶ μορφώματος ὀφιώδους τοῦ πᾶτιν 
ἀξτχϑισμένου χαὶ ἐπιχατλράτου, xai δίδιτα: τούτῳ 
δύνζλις ζωοποιῦς, xai τῆς xigal); ὑπερτίθε::ι 
τῶν» Ἰουδαίων, καὶ σαλτύειν ἐπ᾽ αὐτῷ τὰς ἐλπίδας 
“τς Qui. διοιχονομεῖται χαὶ qur ἐξουταν ἔχειν, τὸ 


LÀ 


γεχρὰν xii ἄνυχον ἐπεστεύετο. 


Δότε μοι, ὦ €2p vcrc, xal δι᾽ ἑτέρα; μεθύδου τὸ 
νότια τοῦτο μεταχειρίσασθαι. Ἢ γὰρ δύναμι; τοῦ 
σταυροῦ ἐπιδαψιλεύεταί pou τῇ διανοίξ " xmi ὡς 
ῥλέδος δυνάμεως ὁ σταυρὸς τὴν ἐμὴν λιθώδη πατάτ- 
Gt; διάναν, πότιλον ὕδωρ ὑμῖν ἐκχαλεῖται. Εὐρί- 
σχω πολλαχοῦ τῆς Γρατῆς ὄφεις καὶ γεννήματα 
ἐχιδνῶν τοὺ; Ἰουδαίους ὠνομασμένους, τὴν χατὰ 
τῶν εὐεργετούντων αὑτοὺς μανίαν ἐχ τούτων τοῦ 


^sLbbz. LE 


233 


IN VIVIFICAM CRUCEM. 


2355 


λόγου ὑποδηλοῦντος.ς Ἐπεὶ τοίνυν προώριστο ix A esset ut ex serpentina Judmorum tribu, Dominus 


«ἧς ὀφιώδους τῶν Ἰουδαίων φνλῆς τὸν Κύριον áva- 
«εταλχέναι ἀμέθεχτον παντελῶς τοῦ τῆς ἁμαρτίας 
ἰοῦ, xal διὰ θανάτον, θανάτου δὲ σταυροῦ, ζωῆς 
αἰωνίον γενέσθαι παρεχτιχὸν τοῖς πιστεύουσιν εἰς 
αὐτὸν, ἡ ἐπὶ τοῦ ξύλου ἀνάρτησις ὄφεως τοῦ χαλκοῦ 
τελεσιουργηθῆναι προώρισται. Καὶ ἀνέρπουσι τῆς 
ἐρήμου ἰοδόλων ὄφεων στρατεύματα, καὶ τηροῦσι 
τὰς πτέρνας τῶν ὁδευόντων, καὶ δάχνοντες ἀναι- 
poost* χαὶ εἰσὶν οὗτοι τὴν τρίδον τῶν ποδῶν ἐχτα- 
ράσσοντες "ὅ φησιν 'Hoatac, τῶν τὴν xavà Χριστὸν 
πορευομένων ὁδὸν, xal χωλύοντες προσέρχεσθαι 
τούτῳ xai σώζεσθαι σωτηρίαν αἰώνιον, οἱ λέγον- 
τες "ε Μὴ καὶ ὑμεῖς; πεπλάνησθε; ᾿Αλλ᾽ ὁ ὄχλος 
οὗτος ἐπιχατάρατος, ὁ μὴ γινώσχων τὸν νόμον. » 
Οὕτως « ἠχόνησαν γλῶσσαν αὐτῶν » ὡσεὶ ὄφεως, 
« xal ἰὸς ἀσπίδων τοῖς χείλεσιν » ἐπεπλήμμυρε. TÓ 
τε τῶν Ἰουδαίων. 


Τὸ $7 ἐφεξῆς, ὡς ἀπὸ τῶν χωλυομένων εἷς τὸ 
προοδεύειν ἐπάγεται " « Φύλαξόν με, Κύριε, ix χει- 
ρὸς ἀμαρτωλοῦ, ἀπὸ ἀνθρώπων ἀδίχων ἐξελοῦ με" 
οἵτινες διελογίσαντο τοῦ ὑποσχελίσαι τὰ διαδήματά 
μου. » Τοῖς τούτοις ἀνθρωπομόρφοις ὄφεσιν, ὁ Χρι- 
στὸς διαλεγόμενος, ἔλεγεν’ « Ὅταν ὑψώσητε τὸν 
Ὑἱὸν τοῦ ἀνθρώπου, τότε γνώσεσθε, ὅτι ἐγώ εἰμ!. » 
Νεχρὸς γὰρ χρεμάμενος ἐπὶ τοῦ σταυροῦ τοὺς τῷ 
χέντρῳ τοῦ θανάτου πεπληγμένους ἐζώωσε. Καὶ 
δογματιχῶς μὲν οὕτως ὁ λόγος διεσχευάσθη " εἰρή- 
σἔέται δὲ “χαὶ ἠθιχῶς. Τοῦ Χριστοῦ τοῦ ἀρχηγοῦ 


ΠΑΒΟΘΓΘΙΌΡ, carens omni penitus peccati veneno, 
alque per mortem, mortem aulem crucis, creden- ' 
tibus vitam eternam largiretur, simul etiam decre- 
tom est. ut serpentis zrei in cruce suspensio per- 
ficeretur. Repunt autem per solitudinem integri 
venenatorum serpentium exercitus, et observant 
transeuntium calcaneum , mordendoque interli- 
ciunt, nec alii sunt, quam qui, ut Isaias ait, « sc- 
mitam pedum conturbant, » eorum videlicet, qui 
viam Christo consentaneam ambulant, probibentque 
«ἃ eum salutis consequendz gratia adire; qui di- 
cunt : « Num οἱ vos seducti estis? Sed turba 
hec, que non novit legem, maledicti suut **'. » 
Sic « acuerunt linguam suam » inslar serpentis , 
et « venenum aspidum sub labiis eorum * » quasi 
inundabat. Hoc de Judzis. 


Quod sequitur, quasi ex persona eorum qui 
progredi prohibiti sunt, adjungitur: « Custodi me, 
Domine, de manu peccatoris, ab hominibus iniquis 
eripe me, qui cogitarunt supplantare gressus 
meos δ". » Ad hos sub specie liumana abditos ser- 
pentes Christus concionans aiebat: « Cum exalta- 
veritis Filium hominis, tunc cognoscetis quoniam 
ego sum **, » Mortuus enim in cruce, vitam largi- 
tus est illis qui stimulo mortis percussi [perant. 
]ta quidem locus hic intelligendus est spectando 
doctrinam et dogmata, sed et moraliter explicari 


τῆς ζωῆς ἡμῶν xal πλουσίου ἐν EMet τὴν ἐχούσιον α debet. Cum Christus auctor vite nostre, et dives 


καταδεξαμένου πτωχείαν, xal τὸ τῆς οἰχονομίας 
ἅπαν ἐντετελεχότος μυστήριον, πολλαὶ μυριάδες τῶν 
χαχοτρόπων Ἰουδαίων τὸν ἰὸν ἐμέσασαι τῆς χαχίας, 
καὶ τὰς ὑπολοξώσεις τῆς δολιότητος χαταλείψασαι, 
xal τὴν εὐθεῖαν ἀνθελόμεναι͵ εἰς ὕψος πολιτείας 
ἀνέδραμον ἐναρέτον, xal πρὸς τὸν ὅμοιον ζῆλον 
πλεῖστον μέρος ἀνήγαγον τῶν ὁμογενῶν. “Ἔχω τὸν 
Παῦλον τῷ λόγῳ συνηγοροῦντά μου. "Oct; γάρ ἦν 
ποτε xal αὐτὸς, xai γέννημα ἐχιδνῶν « ἐμπνέων 
ἀπειλῇ: xal φόνου » τοῖς μαθηταῖς τοῦ Χριστοῦ, xal 
« τοὺς ὄντας τῆς ὁδοῦ, » ὄφησι ἡ βίδλος τῶν Πράξεων, 
ἀνήρει καὶ ἐθανάτου, xol τοὺς ὀφθαλμοὺς εἶχεν 
ἀνεῳγμένους νυχτὸς καὶ ἡμέρας ἀνεπινυστάχτως τοῖς 
Χριστολάτραις ἐπιδουλεύων * ἀλλ᾽ ἐχτυφλοῦται τοὺς 


in misericordia, voluntariam paupertatem susce- 
pisset, totiusque ceconomis, et incarnationis my- 
sterium peregissel; mulie myriades malignorum 
Judaeorum, veneno malitie ejecto, relictisque 
fraudis et doli anfractibus, et obliquitatibus, et 
recta ^ia electa, transtulerunt sese ad vitam virtuti 
consentaneam, et ad imitationem sui plurimos suce 
gentis et stirpis excitarunt. Testem firmandis meis 
verbis babeo Paulum. Serpens erat et ipse aliquan- 
do, et genimen viperarum, et « spirans minas, ct 
czdem »in discipulos Christi, et in omnes illos 
(qui hujus. vie erant, » ut liber Actuum testa- 
tur *. Tollebat e medio et occidebat, oculosque 
dies οἱ noctes, sine ulla interruptione, intendens, 


ὀφθαλμοὺς, ὡς μὴ βλέποντας λεῖα, τὴν δὲ διεστραμ- D Christi cultoribus insidias struebat; sed oculis 


μένην καὶ περίλοξον στέργοντας, εἶτα xal τὸν ἰὸν 
«ἧς βλασφημίας ἀποκενοῖ χαὶ τὴν λεδηρίδα ἐχδύεται 
καὶ ἐνδύεται διὰ τοῦ βαπτίσματος τὸν Χριστόν, AI 
γὰρ τῶν ὀφθαλμῶν ἐχείνον ἀποπεσοῦσαι λεπίδες, 
ὁφιώδεις εἶναι φολίδες εἰκάζοντο " χαὶ δέχεται ὅλον 
ἐν ἑαντῷ τὸν Χριστὸν, xal εἰς τὴν χατ᾽ αὐτὸν πολι- 
τείαν ἐπαέρεται, καὶ σννεπαίρεται τῷ σταυρῷ, νεχροῖ 
τὰ μέλη, οὐχ ἔτι ζῇ, παραζηλοῖ τὴν ἑαυτοῦ σάρχα, 
ἤγουν, τοὺς συγγενεῖς, καὶ νενεχρωμένοις τῇ ἀμαρ- 
τἰᾷ ζωὴν ἐμπνεῖ τὴν ἀθάνατον. Τῷγε μὴν τοῖς τού- 
109 μέλεσι ἐνδαχόντι ὄφει θανατηρῷ παθεῖν ἐπῆλθεν, 
ὕπερ δράσειν ἠπείλησε μανιχῶς παραγευσαμένῳ 


privatur, quippe qui recta non intuerentur, sed 
solum distorta, obliqua et [flexuosa diligerent. 
Deinde venenum quoque blasphemiz evacuat, vete- 
resque exuvias exuit, el induit per baptisma 
Christum. Nam squama, quz de oculis ejus deci- 
derunt, serpentine squama esse videbantur, et 
totum Cliristum intra se recipit, traduciturque ad 
eam, quie przseripto Christi instituitur, vitam, οἱ 


simul cum cruce levatur, membra mertificat, nec 


amplius vivit, carnemque suam ad sui zmulatio- 
nem et imitationem provocat, hoe est, cegnatos, 
et mortuis ob peccatum vitam immortalem inspi- 


Δ᾽ Joan, vr, 47, 29. '* Psal. cxixix, ὁ. 55 ibid. 5. Μ Joan.vin, 38. * Àct, 1x, 4 seqq. 


PaTROL. Gn. XCVIIIL. 


- 


S. GERMANI PATBRIARCHAE CP. 


2i 


ra. Serpenti autem mortifero, qui hujes membris A τῆς τῷ Χριστῷ σνυνεσταυρωμένης τοῦ '"ÀAxoovósc. 
dentes in&zerat, evenit ut id mali pateretur, quod σαρχός. 
3s sese illatsrem mimabater, cum insigniter sese carne Apostoli cum Christo cruciáxa repl-- 


visect. 

Kta erexz morü&eat et vivi&cat, non solum iu 
arida, quod decet allatum exemplum, sed etin 
hbumente natura. Revoca in memoriam ea quz in 
mari Rubro contigerunt. Depingilur ibi tastummodo 
adversus aquam figura crucis, servatque populum 
Dci: inimicos autem Dei perdit. Hzc quidem et 
olim, in tabula quasi mentis sanctorum propheta- 
rum, digito sancti. Spiritus, pradelineata et de- 
seripta fuerunt; illeque figure, symbolis et notis 
tanquam in columna incisis, eoneignatae, sacra- 
tisque libris insculpiz suat in doctrinam posteris 
longe fructuosissimam ; ut cum res ipsa adveniret, 
scripta in dubium non vocareBiur ; δε cx compa- 
7atione symbola illa lectoribus manifesta fierent, ut 
qui gloria omnes exsuperat, gloria magis clare- 
sCeret, qui tantopere sese demisit, et propter nos, 
qui certo consilio nos dehonestaveramus, id quod 
probrum esse videbatur, suscepit. 

Nihilominus priusquam hoc eontingeret, prophete 
et omnes justi lacrymas profuderunt, ut. misera- 
reBtur primos parentes. Et quidni? Cham, qui 
patris sui verenda irriserat, semper inter exsecran- 
dos posuerunt. David vero tragice decantat carmen 
plenum affectibus, primisque generis bumani au- 
«toribus quasi funebria,accinit: « Tanquam oves 
tn inferno positi sunt, mors depascet eos "'. » Et: 
« Sicut crassitudo rupti sunt, et dissipata sunt 
o$sa eorum secus infernum "δ. » Davidi consonans 


Isaias graudiore adhuc voce plangit et lamentatur, 


εἰ ea qua parentum sunt, ut filius, sibi vindicans: 
« Omnes ut oves erravimus ; aberravit homo a via 
$03 5 , » miserandum in modum, contra naturam 
ab Adamo profectam, intonat. Et alius alia; om- 
.nesque Davide, ut ad supplicandum venerabiliore, 
tum propter regiam dignitatem, tum, quod ei pro- 
inissum — essct, fore ut Dei pater fieret, tanquam 
duce proposito, preces pariter fundebant : « Qui 
regis Israel, iutende, qui deducis velut ovem Joseph. 
Qui sedes super Cberubim, manifestare '*. » 

Et hic perspicua est similitudo cum Joseph. 
Agyptus ibi tenebrosa; hic orcus tenebricosissimus. 
lbi Pharao tvrannus erga Isráclem ; hic Satan in- 
defessus hostis totius bumanz societatis. Afflige- 
bantur ibi luto, et opere lateritio Israelite, et 
collectione palearum. Hic pro rubra argilla carnis, 


"uscipiunt carnis et mundi amatores, omnem 1labo- 
rem et operam. Sed est etiam gravis exactor, et 
mezorsbilis impolsor, urgens ad irrequieta tene- 
brarum opers, spparensque vt prodijgiosus quis- 
pam mynmecoleo, partim quidem rapit et ululat, 
*"^ querit quen devoret, partim virtutum com- 


m *iuemens, ad solam palearum collectionem 
UIM. Piles wero pcccatum est, fomes et 


ton, 48$. ** Paal. ext, 7. 


eo 


Οὕτως ὁ σταυρὸς xal θανατοξ xai ζωαγονεῖ, οὐ 
μόνον ἐπὶ τῆς ξηρᾶς, ὡς παρέστησε τὸ παράδειγμα. 
ἀλλ᾽ Exc. xal ἐπὶ τῆς ὀνρᾶς. Τὰ xazk τὴν Ἔροθράν 
μοι ἐννόησον. Γράφεται μὲν μόνον xa0' Óvper ὁ 
τύπος ἐχεῖ τοῦ σταυροῦ xal σώζει μὲν τὸν λαὸ, 
τοῦ Θεοῦ * ὄλλυσι δὲ τοὺς ἐχθροὺ: τοῦ Θεοῦ. Tao: 
μὲν καὶ πάλαι τοῖς ἱεροῖς προφήταις τῇ τοῦ "τοὺς 
αὑτῶν πίναχι δαχτύλῳ τοῦ Πνεύματο: προεντετύ- 
πῶυται͵ xal τὰ προτυπώματα συμἭόλοις, παρεξ'- 
δουτο στηληγραφψιχοῖς, καὶ B:6/01; ἱερογρατιχδῖς 
ἐνεχεχάραχτο, μάθημα τοῖς ὀψιγόνοις ἐπιυφελέστα- 
vov, ἵν᾽ ὅταν ἔλθῃ τὰ πράγματα, τὰ γράμματα μὴ 
ἀμφιδάλοιτο, ἀλλ᾽ ix. τῆς ἀντιθολῆς τὰ σύμόολα 
ἐπιγινώσχοιτο tol; ἀναγινώσχουσι, xal ὁ ὑπερέν- 
δοξος ἐνδοξάζοιτο ὁ τοτοῦτον συγχαταδὰς xai τὴν 
δοχοῦσαν ἀτιμίαν χαταδεξάμενος διὰ τοὺς ἔχ τροαι- 
ρέσεως ἀτιμαπσθέντας ἐμᾶς. 


Ὅμως δὲ πρότερον f| τοῦτο γενέσθαι, προτῆτει 
xai δίχαιοι πάντες συμπαθὲς τῶν προπατόρων χατ- 
ἐσταζοῦ δάχρυον. Καὶ τί γἀροὐχί; Τὸν τὴν αἰσχύνην 
τὴν πατριχὴν χαταγελάσαντα Χὰμ, ἐν τοῖς χαταρά- 
τοις τάττοντες πάντοτε. Ὁ δὃὲ Δαδὶδ ἑπετραγῴδει 
περιπαθὲς τοῖς γενάρχαις xevpévor;, τὰ νεχρώσιμα 
ἐπιψάλλων᾽ « Ὡς: πράδατα Ev ἄδῃ ἔθεντο, θάνατος 
ποιμανεῖ αὑτούς * » καὶ, « Ὡς πάχος ἐῤῥαγή σαντες 
χαὶ διεσχορπίσθη τὰ ὀστᾶ αὑτῶν παοὰ τὸν ἄδην. "ν 
"Exel τὰ συνῳδὰ τῷ Δαυῖδὸ Ἡσαΐας ἐχόπτετο ἐπι: 
χωχύων μεγαλοφωνότερον, χαὶ τὰ τῶν πατέρων οἷ- 
χειούμενος ὡς υἱός" « Πάντες ὡς πρόδατα ἐπλανή- 
θημεν ἄνθρωπος τῇ ὁδῷ αὐτοῦ ἐπλανήθη, » ἐλεεινῶς 
«Ὡς ᾿᾿Αδαμιαίΐας χατῴμωξε φύσεως. Rat ἕτερος 
ἕτερα" χαὶ πάντες ὁμοῦ τὸν Aavtb ἱχέτην αἰδεσικμώ- 
περον διὰ τὴν βασιλείαν, ἀλλὰ χαὶ διὰ «rv προῖπ- 
ἡγελμένην θεοπατορίαν προστησάμενοι τὰ δεητήριά 
συνέψαλλον" « Ὁ ποιμαίνων τὸν Ἰσραὴἣλ πρόσχες, 
ὁ ὁδηγῶν ὡσεὶ πρόδατον τὸν Ἰωτήφ. Ὁ χαθέμενος 
ἐπὶ τῶν Χερουδὶμ, ἐμφανήθητι. » 


Κἀνταῦθα γὰρ πρόδηλος ἣ πρὸς τὸν Ἰωσὶς 
ὁμοίωσις. Αἴγυπτος ἔχεῖ σχοτεινὴ, ἄδης ὧδε ὁ ξζο- 
φεριύτατος. Φαραὼ ἐχεῖ τύραννος τοῦ Ἰόραήλ- Za. 
τὰν ὧδε ἀχοίμλητος δυσμενὴς τοῦ ἀνθρωπείου ὅλου 
πληρώματος. Προσεταλα:πώρουν ἐχεῖ τῷ πηλῷ xal 
τῇ πλινθείᾳ ol ἐξ "Iopahà καὶ ταῖς συναγωγαῖς τῆς 
ἀχυρμᾶς, ἐνταῦθα ὑπὲρ τῆς ἐρυθρᾶς πηλοῦ τῆ; 
σαρχὸς πιχρὸς τοῖς φιλοσάρχοις ἱδρὼς χαὶ φιλοχό- 
σμοις τὸ πᾶν φιλοπόνημα xai ὁ βαρὺς ἐπιστάτις 
ἀπαραίτητος ἐργεκπείχτης, ἐπὶ τὰ ἔργα συνελαύνων 
τοῦ σχότους, ἀχοίμητα xai τερατώδης τις μυρμηχο- 
λέων φαινόμενος, τοῦτο μὲν ἁρπάξων χαὶ ὠρυόμενος, 
xai ζητῶν τίνα καταπίῃ, τοῦτο δὲ τῶν ἀρετῶν τὸν 
σῖτον ἀποσυλῶν, ἐπὶ μόνην ἡμᾶς τὴν τοῦ ἀχύρου 


“9 ]ga. 11}, 6, ** Psal. υχσιχ, 2, 5. 


























97] 


IN VIVIFICAM CRUCEM. 


255 


κατεπείγει συμφόρησιν. "Ayopov δὲ ἢ ἁμαρτία, ὑπ- A nutrimentum ignis. inexstincti. Propterea videns 


ἐχκαυμα οὖσα τοῦ ἀσδέστου πυρός" διὰ ταῦτα ἰδὼν 
. εἶδε τὴν χάχωσιν τῆς ἡμῶν φύσεως, χαὶ τὴν ἀρ- 
χαίαν βουλὴν εἰς πέρας ἀγαγεῖν ὑπὸ τῆς συμφύτον 
φιλανθρωπίας ἐπείγετο, προέγνωχεν Ἡσαῖας, συγ- 
χαίρει τῷ καταλόγῳ τῶν προφητῶν, καὶ ἅπερ ἢχη- 
χόσι ἀφώνως, εὐφψωνότερον Ex προσώπου τοῦ σώζον- 
τὸς ἀναχράζει" ε Νῦν ἀναστήσομαι, νῦν δοξασθή σο- 
μαι, νῦν ὑψωθήσομαι. » Ῥήματα ταῦτα τὴν ἐπὶ τοῦ 
σταυροῦ ἀνύψωσιν "προμηνύοντα,, καὶ τὴν δόξαν ἣν 
ἐπὶ τοῦ σταυροῦ δεδόξασται ὁ Μονογενὴς παρὰ τοῦ 
Πατρός. ᾿Ανίσταται τοῦ θρόνου, χαταφοιτᾷ πρὸς τὴν 
(54v ἀνεχφοίτητα. Ex πανάγνων αἱμάτων παρθε- 
νιχῶν τὸ πεπλανημένον ἐνδύεται πρόθδατον, ἵν᾽ ἐπι- 
πηδήσῃ xaX xac αὗτοῦ συνήθως ὁ λύχος δελεασθεὶς 
τῇ ὁμοιότητι, χαὶ συντριδῇ τοὺς ὀδόντας ὁ ἁμαρτωλὸς, 
προσραγεὶς τῷ ἀναμαρτήτῳ. 

Ἡπείγετο πρὸς τὴν ἀναζήτησιν τοῦ ἀπολωλότος 
προδάτου. Εἰ γὰρ χαὶ πρόδατον γέγονε διὰ τὸ πρό. 
621ov, ἀλλὰ xaV ποιμὴν ἐστιν ὡς Θεὸς, ἐπὶ τὴν 
χλόην συνάγων τοῦ παραδείσον, ὅθεν χαὶ προνενό- 
μενται. Ξύλῳ τὴν ἐχ τοῦ ξύλου ἧτταν πρόεισι διεχδι- 
χῇσαι, xal πασσάλῳ πάσσαλον ἀποχρούσασθαι, εἴτουν 
ὀργάνῳ χατάρας τὴν ἀπὸ ξύλου φυεῖσαν ἐξαφανίσαι 
χατάραν. Πλὴν ἡ νέα καὶ xa0' ἡμᾶς Ἰαὴλ, τὴν Ἐχ- 
χλησίαν οὕτως ὠνόματα, τὸν νξον τοῦτον πάσσαλον 
προσχυνεῖ τὸν πιχρὸν πολέμιον τῆς ἡμετέρας φύ- 
σεως ἀνελόντα. Καὶ ὄργανον ταύτῃ τῆς σωτηρίας 
Ὑενόμενον, ἀλλὰ τὴν μὲν χαχὴν ταύτην χεφαλὴν 
οὕτως συνέτριψε, τὴν ᾿Αδαμιαίαν δὲ ἄνωθεν αὐτῆς 
προσπαταλευθεὶς, ἀνεζώωσε, xal τὴν ἀπὸ τῆς ἐπι- 
δλαδοῦς τοῦ ξύλου βρώσεως ἐπιγενομένην χεφαλαλ- 
γίαν ἐξιάσατο, ἀνιμησάμενος εἰς ἑαυτὸν τὴν χατάραν 
ἐχείνου καὶ ἀφανίσας - εὐλογίας γὰρ, ἀλλ᾽ οὗ κατάρας 
ὄργανον ὁ σταυρός " ἐπειδὴ « Εὐλογεῖται ξύλον͵ κατὰ 
τὸν εἰπόντα, δι᾽ οὗ γίνεται σωτηρία. » Τοσούτων 
ἡμῖν ἀγαθῶν ὁ σταυρὸς παραίτιος γέγονε, χαὶ Gt» 
τήριον διαδατῆριον ἐπὶ τὴν πρώτην μαχαριότητα. 

Ὡς ἀγαπητὸν τὸ θυσιασνήριόν σου, Κύριε τῶν 
δυνάμεων͵ ἐν ᾧ τέθυσαι μὲν ὡς ἀμνὸς, αἴρεις δὲ 
τὴν ἀμορτίαν τοῦ χόσμονυ " ὡς ἄνθρωπος ἐχεῖνο, 
τοῦτο ὡς Θεός. El γὰρ καὶ ἐσταυρώθης ἐξ ἀσθενείας 
διὰ τὸ τῆς σαρχὸς παθητὸν, ἀλλὰ Κύριος εἴ τῶν 
ἀῦλων δυνάμεων xazà φύσιν, καὶ ἡ θεϊχή σου δύ- 
ναμις ἐν τῇ ἀνθρωπίνῃ τετελείωται ἀσθενείᾳ, τὸν 
κοινὸν τοῦ γένους ἡμῶν ἐχνευρίσατα τύραννον. Οὐχ 
ἀναδιδασθήσεται ἐπὶ τὸ θυσιαστήριον Κυρίου πᾶσα 
ζύμη xal πᾶν μέλι, τὸ σχιῶδες ἔφη που Γράμμα, 
xai ὑποχάθηται τούτῳ λόγος φωτοειδής. Εἰ γὰρ xal 
περὶ τῆς πολύχρεω Λευϊτιχῆς λατρείας δοχεῖ τοῦτο 
εἰρῆσθαι, ἀλλ᾽ ἐπὶ τὸ ὕψος αὐτὸ ἀνέλχω τὸ σταυρι- 
χὸν, xal τὴν διάνοιαν τοῦ ῥητοῦ τούτῳ προσανάπτω. 
Καὶ τί τοῦ λόγου τὸ βούλημα ; Χριστῷ συσταυροῦ- 
σθαι «χαὶ συννεχροῦσθαι τῷ χόσμῳ τὸ γράμμα δια- 
τάττεται τὸ ἱερόν. Καὶ πείθεσθε τῷ ἡγουμένῳ τῆς 
τραχείας ὁδοῦ, xal ὑπείχετε, xal τιμήσατε τὸ αὐ- 
τοῦ θυσιαστήριον ἐν τῷ μηδέν τι προσφέρεσθαι γλυ- 
καῖνον τὴν αἴσθησιν, καὶ ἐχλύον πρὸς ἡἠδυπάθειαν " 


δὲ Judic, τιν, 88. ** Sap. xiv, . "Lev. ii, 11. 


vidit afflietionem nostra naturae, vetusque illud 
consilium ad exitum perducere, insita humanitate 
et benevolentia festinabat. Praecognovit ljoc Isaias, 
gratulatur prophetarum coetui, et qux absque vocis 
ministerio audierat, sonora voce ex persona Salva- 
toris annuntiat : « Nunc exsurgam ; nunc glorifi- 
cabor; nunc exaltabor.» Verba hzc exaltationem in 
eruce przsigni(icant, et gloriam quam in cruce ade- 
ptus est Unigenitus a Patre. Exsurgit ex tlirono, 
descendit ad terram, immensa via. Ex sacratissimo 
Virginis sanguine errabundam indvit oviculam, ut 
impetum in ipsum, etiam consueto more , lupus 
faciat, inescatus et illectus similitudine, dentesque 
peccator confringat, dum in eum qui omni peecato 
carebat, impingit. 


Urgebatur ad inquisitionem ovis perdita. Licet 
enim ovis factus esset propter ovem, attamen pastor 
iti2em est, ut Deus; ad pascua paradisi ducens, 
unde quoque captiva abducta fuerat. Ligno, cladem 
ex ligno, ulcisci progreditur, clavumque clavo 
pellere, seu instrumento maledictionis maledictio- 
nem ex ligno natam abolere. Caterum nova, et 
qua apud nos est, Jaliel *! (Ecclesiam intelligo), no- 
vum hunc adorat clavum, qui infestum natura 
nostra hostem peremit. Eilemque in salutis or- 
ganum evasit, improbumque illud caput contri- 
vit quidem, at caput Adami super ipsum affisug 
vivificavit, doloremque illum capitis, qui ex esu 
noxii ligui exstitlerat, sanavit, attracta iu seipsum 
maledictione et abolita; benedictionis enim non 
maledietionis instrumentum crux est: quandoqui- 
dem, ut ille ait : « Benedictum est lignum, per 
quod salus obtingit **. » Tantorum igitur bonorum 
crux nobis causa est, certusque et salutaris gradus 
ad primzvam beatitudinem. 

Quam dilectum et amabile altare tnum, Domine 
virtutum, in quo quidem immolatus es ut agnus, 
tollis vero peccatum mundi ; illud ut homo, lioc ut 
Deus. Licet enim crucifixus sis ex inürmitate ob 
carnem patibilem, attamen Dominus es virtutum 
natura sua molis corporez el materiz? expertium, 


p et divina tua virtus in bumana est consummata 


imbecillitate, communi generis nostri enervato et 
prostrato tyranno. Non ascendet super altare Do- 
mini fermentum el mel, uimbratilis alicubi Scriptura 
monet 533" 5 subestque huic plena splendoris ratio. Li- 
cet enim videatur dictum de cultu illo Levitico variis 
carnium generibus occupato, attamen ad crucis 
altitudinem referendum, sensusque illius ei accom- 
modandus est. Qua est igitur dicti hujus notio? 
Hortatur sacra hzc sententia, ut cum Christo 
crucifigamur, et ex mundo ejiclamur. Obtemperate 
praeunti per asperam viam, et cedite, et hono- 
rate ejus altare, nihilque afferte, quod scusum ex- 
hitartt, et oblectet, et ad voluptatem  resolvat.- 


241 


IN VIVYIFICAM CRUCEM. 


99 


Σολομῶν τοῦ πράου χαὶ εἰρηνικοῦ, οὗ τῆς εἰρήνης Α tis el pacifici, cujus pax meta caret et. termino, 


οὖκ ἔστιν 6prov. Ἦ γὰρ παλαιὰ Ἱερουσαλὴμ, ἧς ὁ 
φιλόχοσμος b6asf)suce Σολομῶν, ἐστενωμένη ὠρο- 
θέτητό τε καὶ περιεγέγραπτο. Ὧ χλίνη, ἐν ἧ ἀν- 
επαύσατο τῆς δόξης ὁ Βασιλεὺς ἐπιχλίνας αὐτοδούλως 
οἣν χεφαλὴν, καὶ ἀφύπνωσεν ἐχὼν ὕπνον qusiQuov, 
ὃς χαὶ χοιμώμενος τὸν ἀχοΐμητον πολέμιον ἐξεπόρ- 


θησε λαφυραγωγήσας τὰ τοῦ ἄἅδου βασίλεια " εἰ γὰρ 


καὶ καθεύδων ἦν νόμῳ τῷ νεχρικῷ, ἀλλ᾽ ἡ καρδία 
τούτου ἐνηγρύπνει προνοητιχοὶς ὄμμασι χαὶ παντ- 
ἐποπτιχοῖς. Διασχοποῦσα τὸ πᾶν xai χατέχουσα με- 
τὰ Πατρὸς καὶ Πνεύματος. Καρδίαν γὰρ ἐγὼ τὴν 
ζωοποιὸν τῆς αὐτοῦ θεότητος ὑπείλητα δύναμιν, ἐν 
Jj ζῶμεν xal χινούμεθα xaX ἐσμὲν, τὸ σῶμα σύμ- 
παν τῆς Ἐχχλησίας. Σὲ τὴν βασιλιχὴν χλίνην xa 
πάντιμον χυχλοῦσιν ἑξήχοντα δυνατοὶ ἀπὸ δυνατῶν 
Ἰσραὴλ, καὶ τὸν τῶν ἑξήκοντα λόγον εἰς τὸ τῶν ἐξα- 
πτερύγων ἀνάγω ὑπεροχιχώτατον σύστημα. Ἕχάστῳ 
γὰρ τούτων τὸ σχῆμα τῆς κατὰ πᾶν τελειώσεως 
ὑπερλάμπει, ὃ διὰ τῆς δεχάδος πλαγίως πῶς ὑποδη- 
λοῦται, Τέλειος γὰρ οὗτος ὁ ἀριθμὸς, xaX παραστά- 
ται δειχνύμενοι τῆς δόξης τῆς σῆς, ὡς σχήπτρου βα- 
σιλικοῦ, συσχηματίξονταί σοι χαινοπρεπέστερον ἐν» 
δοξαζόμενοι τῇ μιμήσει σου τὰς ἄνω μὲν χαὶ τὰς 
χάτω συστέλλοντες πτέρυγας, τὰς δὲ μέσας Exaxé- 
φωθεν ἐξαπλοῦντες, χαὶ σταυροτύπως πετόμενοι 
ἁλαλάξουσιν ἀσιγήτως τὰ νιχητήρια. 


Οὕτω τὴν σὴν δόξαν ὁ θεόπτης Ἡσαῖας θεαματι- 
σθεὶς xaV ἕτερον διδάσχει μυστήριον, ε Καὶ ἀπ- 
δστάλῃη πρός με, φησὶν, ἕν τῶν Σεραφὶμ, xaX iv τῇ 
χειρὶ αὐτοῦ εἶχεν ἄνθραχα, ὃν τῇ λαδῇ διέλαδεν ἀπὸ 
τοῦ θυσιαστηρίον, καὶ ἥψατο τοῦ στόματός μου, xal 
εἶπεν Ἰδοὺ ἥψατο τοῦτο τῶν χειλέων σου, xal 
ἀφελεῖ τὰς ἀνομίας σου, καὶ τὰς ἁμαρτίας cou πε- 
ρικαθαριεῖ, » ᾿Αμφότερα xat τὰ τῆς χλίνης, xal τὰ 
ποὔ θυσιαστηρίου συνέδραμον ἐπὶ σὲ, τὸ μὲν, διὰ τὸν 
ἐχούσιον ὕπνον, ὃν ἐχοιμήθη χαὶ ὕπνωσεν ὁ ἀθάνα- 
τος, τὸ δὲ διὰ τὴν ὑπὲρ ἡμῶν σφαγὴν, καὶ τὴν ὑπερ- 
ἔνδοξον ἱερουργίαν, ἣν αὐτὸς, ἑαυτῷ ὑπὲρ τοῦ χόσμον 
ἱερούργησε. Καίσε πιστεύομεν εἶναι τὸ χατηνθραχω- 
μέναν θυσιαστήριον τοῦ ᾿Αμνοῦ τοῦ Θεοῦ. Τί γάρ ἐσ- 
τιν ἄνθραξ, fj ξύλον ἐμπεπυρωμένον ὁλοτελῶς * τὸ 
γὰρ πῦρ τῆς ἀπαθοῦς Θεόξητος τοῦ ἐν αὐτῷ ευθέν- 
τος 'Apvou ἀχαταχαύστως χατηνθράχωσε, xat ἡμεῖς 
οἱ τὰ χείλη σήμερόν σοι προσψαύοντες ἔμπυρον χά- 
σάρσιν τῶν ἀμαρτημάτων λαμδάνομεν, τὴν λαδίδα 
κῶν χειλέων συμπτύσσοντες φιληματιχῶς, xai τῷ 
ἕνδον τῆς πηλίνης ταύτης οἰχίας ἀνθρώπῳ μεταδι- 
δόαμεν τοῦ φωτὸς καὶ τοῦ ἁγιασμοῦ. 


᾿Αλλ', ὦ σταυρὲ (προσαγορεύω γάρ σε καὶ πάλιν, 
«ἧς πρὸς σὲ φιλίας ἀποσπάσαι τὰ χείλη ἀπαναινό- 
μῖνος), ὦ σταυρὲ, θυσιαστήριον πάντιμον, τὸ δῶρον 
τοῦτο τῶν ὕμνων μον πρόσδεξαι, xal ὅλον εὐλόγη- 
σον" τὸ γὰρ ἔλαττον ὑπὸ τοῦ χρείττονος εὐλογεῖται, 
ἐπεὶ καὶ μεῖζον τὸ θυσιαστήριον ἐνταῦθα τοῦ δώρου, 


** [sa. vi, 6,7. 


Antiqua enim Jerusalem, in qua mundi amator 
Salomon regnavit, angusta, certisque limitibus et 
finibus circumscripta erat. O lectule, in quo Rex 
glorie requievit, reclinans sponte sua caput, libens- 
que dormivit vitalem somnum, qui et somno s0- 
pitus pervigilem illum hostem evertit, spoliatis in- 
ferorum regnis. Nam licet mortuorum more dor- 
miret, attamen cor illius vigilabat, totam rerum 
universitatem oculis providis et omnia perlustrau- 
tibus obieus, et cum Patre et Spiritu sancto con- 
tinens. Cor enim ego vivificam Divinitatis ipsius 
vim esse arbitror, in qua vivimus, et movemur, 
et sumus nos universum Ecclesi; corpus. Te le- 
ctulum regium, et omni honore dignum, stipant- 
sexaginta potentes ex fortibus lsrael, ubi sexage- 
norum mentio in memoriam mihi revocat excellen- 
tissimum illum Seraphinorum sex alas habentium 
conventum. Nam in quolibet horum elucescit ca 
quà in universo inest perfectio, quz etiam taeite, 
et velut flexu quodam per denarium insinuatur ; 
perfectus enim est iste numerus. Et illi, qui tuz 
glorie, ut sceptro regali assistunt, tibi conforman- 
tur, et nova quadam ratione imitatione tui glorifi- 
cantur, contractis quidem alis superioribus et in- 
ferioribus, expansis autem utrinque mediis, et im 
formam crucis volantes sine intermissione victorias 
laudes et premia decantant. 

In hunc modum tuam gloriam Dei contemplator 
Isaias vidit, qui et aliud docet mysterium, cum ait: 
« Et missus est ad roe unus ex Seraphinis, et in 
manu sua carbonem habebat, quem forcipe ex al- 
fari acceperat ; et teligit os meum, et dixit : Ecce 
tetigit hoc labia tua, et auferet iniquitatem tuam,. 
et peccata tua emundabit **. » Ambe et lectuli ct 
altaris rationes in te convenerunt, illa quidem 
propter somnum voluntarium, quo soporatus est 
immortalis : hec vero propter victimam pro nobis 
oblatam, et propter eximium illud sacrificium, quod 
ipse sibi pro mundi salite immolavit, teque credi- 
mus esse altare illud Agni divini, in carbones con- 
versum. Quid enim est carbo, nisi fignum undique 
sccensum et ignitum? Ignis enim impassibilis Di- 
vinitatis, Agni in cruce immolati, altare illud in 


D carbonem siae ezustione vertit, nosque qui hodie 


tibi labia nostra admovemus, ignitam emundatio- 
nem peccatorum accipimus, complicataque et com- 
pressa post osculum quasi forcipe labiorum, ei 
etiam homini, qui intra lutesm hane domum babi- 
tat, de lumine et sanctificalione nonnihil imper- 
inmur. 
Sed, o crux, aloquor enim te, et rursus labia 
ἃ iuo in te amore abstrahere renuo ; 0 crux, altare 
venerandum, munus hoc laudum mearum suscipe, 
totumque benedic. Minus enim a meliore benedi- 
cilur, quandoquidem et hic majus est aliare ipso- 
munere, quemadmodum id quod sanctiflcat, co 


2£; S. GERM NI PATRIARCILE CP. 248 
quud φοασι. “λίαν. Nane. qiiem 12a422m altare Δ ὡς τὸ ἀτ-ἀτον t9 ἀγισζομένου. NI» τῶν ὡς μὲν 
selde mihi placot onem εἰ yropiti2tionem ; ut vero. $uxus-k peo ἀντιδράξευέ am. τὰν ἐξ:λόκοσιν “ ὡς δὲ 
weie'es re7.5s, τες mibi eratosem jam ati- χαῖνε Saso x3, ináczogé» goo τὸν λόγον πεπμτχότα 


gatom et dormitarientoe sm. De extero atem pezna 
es πα... pre anima mea cortra invisus Lostes 
ézmers, 3d gloriam Christi, rerum omn:om ef- 
fextor:s et. dominotoris, qui et per senos fces et 
ἔστ »^s (10s Omnipoentiam smam  miroLu ler 
demoasir2vit, quod scilicet Dom:nses s.: rercem su- 
peymorum et euiestam, rerum, quz infra eclum 
Su*t et terrestrium ; 40 n ef inlcrearum ob hoe 
emm existimo certa disper sariome acc.disse, ut Lasi 
(rudis (rarium se cabaria suijeeretur) rerum 
quz sunt ad dexteram, et qua ad simstram, jaito- 


fZr xa: χα, πιιάδαστα. Ἔπὰὶ δὲ τὸ ips προμάχει 
xii προάπσπιςε τῆς qu ts μου χατὰ τῶν δοράτων 
quUezxraiuar bitgóvers εἰς ἔέξπτν Χριστοῦ τοῦ TcEW- 
“ουργοῦ τε χὶ καντοχράτορος,͵, ὃς z3i ἔι 2 ces by 9 
ἐξεξιχὲ» δια πτάπεων τὸ Ξαιτεχρατορικὸν ὑπκέφτ,τε 
περαξέξως ὅτι κυριεῦει τῶν ἄν χαὶ οὐρανίων, τῶν 
xá-e xii ἐπιγείων, οὐ μὲν ἀλλὰ xal ὑεσχϑονίοι 
(Ξαρὰ τοῦτο γὰρ, οἶμαι, τῇ βάσει τῇ τοῦ σταυροῦ τὸ 
Xpaviz) 5znxizi2931 ᾧχονο, iy), τῶν Scire, τῶν ἄρι- 
στερῶν, τῶν» ξικαΐω, χαὶ τῶν ἁμαρτωλῶν. Mtl 


yàp τυύτων ἁπάντων, τῶν ἔμπρονθεν, τῶν ὄπισθεν" 








rum et peccatorum. Hornw enim onnium judex τοῦτο τῆς ἀϊτξίου θεότττος γνώρισμα. Ὃ αὐτὸς rip 
esi : tam eorum qvi prioribus, qnam eorum qui DB xa: προῖ», xai πρόσφατος γέγονε, καὶ ἔμπροσθεν 
pesvrioriLos szeuis vixerunt; quod sempiterpze αὐτοῦ 8:4; οὐ γέγονεν ἕτερος. xa: psv αὑτὸν οὖς 
Deitatis 2013 est. Nam idem et prius erat, et recens ἔτ: 2: μετόπιτῆεν. Αὐτῷ ἡ δόξα, χαὶ ἡ τιμὴ, xat ἡ 
exstitit, ut ant» illam nom est alius Deus, et post— προσχύνττις σὺν τῷ ἀνάρχῳ αὐτοῦ Πετρὶ, καὶ τῷ 
ipsum nelins erit. Ipsi gloria, et bonor, et ado- — πανσγίῳ, xal ἀγαθῷ, xal ζωοκοιῷ Πνεύματι vuv xal 


Frsxie cum Patwe ejus priscipio careste, eumque ἀεὶ, x3! εἷς oo; αἰῶνας τῶν αἰώνων. "Agfv. 


sancto, εἰ benigmo, 
“ἢ. 

Germani samctissimi δε  acumenici patriarche , 

Oratio in dirini co Domini ac Salratoris 


nostri Jesu Christi sepulturam, dicta in die Ma- 
gni Sebbaii (1). Benedic, Domine. 


et vivi&co Spirite, nunc et semper, et in szcula seculorum. Amem. 


B. 


Γερμανοῦ τοῦ ἁγιωτάτου xal cixovgsrixoo xa- 


tguipyov, Αὖγος εἷς τὴν θεόσωμον cast τοῦ 
Κυρίου καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Xr«ctov, pn- 
θεὶς ἐν τῇ ἡμέρᾳ τοῦ μεγάλον Za66ádtov. Δέ- 


σᾶοτα, £v lóyuecrv. 


(Comszris:its , Ánct. nov. t. I, col. 1:62.) 


ll»dieroa equidem die Sabbatum agimus, ac in- 
ter Sabbata omnia longe potissimum. Licet nibilo- 


Σάῤδατο; μὲν ἔστι σέμερον, καὶ Σαφδάτων πάν- 
τῶν τὸ χράτιστον. Ἕξεστι δὲ ὅμω; τῷ λόγῳ, τὸν τῆς 


minus sermoni, ut silentii grabatim ὅδ 57 tollat in ὦ σιωπῆς χατανωτίσαπθ:ι χράδδατον, xai χκαθυπτιά- 


huineros, utque jam a longa per remissionem su- 
pínatione, im Dei incipiat agitari laudem , qui a 
gravi legis fluctuatione hominem absolvit, ac spi- 
ritale nobis Sabbatum | initiat, cam ita ait: « Ve- 
nite post me, omnes qui laboratis *5, » prz vitiosa 
impensioris in corpus amoris affectione ;« et onerati 
estis, » inanibussiultisque bujus seculi curis : «et 
ego reficiam vos, » alacres subvehens animos, spe 
vitae laborum nesciz ,.alasque desiderio addens, 
futuri, ac perpetuo duraturi sabbatismi, amore. 
Verum non placet ea res Judzis. Nee enim Dei 
bostes, paternam murmurationis facilitatem emen- 
daverint. Nam quid sermoni, exque ratione com- 
posite orationi, cum iis commune, qui jumentis 
irrationalibus comparati sunt ; quinimo eorum 
quoque irrationabilitatem vicerunt? siquidem , 
« Cognovit bos possessorem suum, ac asinus pra- 
sepe domini sui. Israel autem uedum Dominum ac 
nutriium non cognovit "*, » ut. etiam supplan- 


σαντι ἐφ᾽ ixaviv ἐξ ἀνέσεως, πρὸς δοξολογίαν ἄρτι 
κινεῖσθαι Θεοῦ, τοῦ τῇς βαρείας ζάλης τοῦ νόμου τὸν 
ἄνθρωπον ἀπολύταντος, ὃς καὶ πνευματικὸν σαδδα- 
τισμὲν ἐμῖν ἐγχαινίξει, « Δεῦτε, λέγων, πρός με, 
πάντες οἱ χοπιῶντες, » ὑπὲρ προσπαθείας φιλοσω- 
μάτου,, « xai πεφορτισμένοι, ». ταῖς ματαιομοχθίαις 
τοῦ βίου, ε χἀγὼ ἀναπαύσω ὑμᾶς, » ταῖς ἐλπέα:ν 
ἀνελαφρίσα: τῆςς ἀπόνου ζωῆς, καὶ τοῦ μέλλοντος xai 
ἀλέχτου σαδδατισμοῦ ἀναπτερώσας τῷ ἔρωτι. Οἱ δ᾽ 
ἀπαρέσχονται Ἰουδαῖοι. Πάτριην γὰρ τὸ γογγυστικὸν 
τοῖς θεομάχοις οὐχ ἐπιστραφήσεται. Τί γὰρ χοινὸν 
τῷ λόγῳ, xai τοῖς παραδεύλημένοις τοῖς κτήνεσι 
τοῖς ἀλόγοις * μᾶλλον δὲ xal ὑπερελάσασι τὴν ἀλογίαν 
αὑτῶν; Εἴπερ, « Βοὺς μὲν τὸν χτησάμενον ἔγνωχεν, 
ὄνος δὲ φάτνην τοῦ χυρίου αὐτοῦ Ἰσραὴλ δὲ » πρὸς 
τὸ μὴ γνῶναι τὸν δεσπόζοντά τε xal τρέφοντα, καὶ 
πτερνισμὸν ἐμεγάλυνεν ἐπ᾽ αὑτόν᾽ xal χορεσθεὶς 
τῆς γάλα xa μέλι ῥεούσης γῆς, πκωλιχκῶς κατὰ τοῦ 
τρέφοντος ἀπελάχτισεν. Οἱ πρὸς μὲν τὴν τῆς κοιλίας 


55-9 Joan. v, 40. “6 Matth. σι, 38, ** Psal.civin,21. — 7* la. 1, ὅ: 


(1) Quam fusa prolixsque oratio hzc, tam certe 
eulta, ac rhetoricis perornata flosculis, seu magis 
theologicis illustrata gemmis, ut disertissimi aeque 
&c eruditissimi Clristiani oratoris monuinentum, 
yDerito videri possit, Cui eam Germano ascribam, 
cum plures, iique scriptis clari, Congjautinopoli 
gederint, haud difficile statuerim, post Gretseri ex 
Augustauo censüram, ubi hzc oratio eidem Ger- 
mano tribuitur, atque illie de cruce exscripte a 
Greisero, ac singularis in Dominicam orthodoxi:e, 


quibus se auctor alium prodit ἃ seniore Germano 
ac confessore. Videri potest prefatus Grets. Non 
desuntqui etiam tribuant junfori Germano Mystsgo- 
giam quz circumfertur,ac editaestsancli Germani no- 
mine : in quibus Leo Allatius, vir omnino censen- 
dis PP. Grecorum: monumentis accuratus. Ipse 
titulus hic przfixus, alium indicat asancto Germano, 
ac patriarcham, qui sola patriarcbalis dignitaus 
przrogativa, appellatus sit sunctissimus : quanguam 
ut alia deessent, csset argunientuin hoc debilius. 


$965 


IN DOMINICI CORPORIS SEPULTURAM. 


216 


ὁπηρεσίαν, ἐνεργοὺς προτείνονσι χεῖρας ἐν τῷ Za6- A tationem in eum magniflcaverit "*; ac terra melle 


6Cát«, καὶ φορτία βρωμάτων ἐπιστοιδάζουσι τῇ γα- 
στρί" λύουσι δὲ xat βοῦν xat ὄνον ἀπὸ τῆς φάτνης, 
καὶ ἀπαγαγόντες, ποτίζουσιν" ἐὰν δὲ σώζοιτο ἄνθρω- 
“κος δι' ὃν τὸ Σάῤδδατον, χαὶ « οὗ τῶν ποδῶν χάτωθεν 
βόας ἁπάσας xai πτήνη πάντα ὁ Θεὸς χαθυπέταξε, » 
καταθοῶνται τοῦ εὐεργέτου, καὶ δυσφημοῦσι τὸν σώ- 
σαντα" μὴ ἐξεῖναι νομοθετοῦντες ἐν Σαδδάτῳ àva- 
θοποιεῖν. Καὶ νῦν μὲν ἐπεγχαλοῦσι τῷ παραλύτῳ 
νόμου παράλυσιν͵ τοῦ τῆς χλίνης χάριν βασταγμοῦ 
τῇ ἀχθοφορίᾳ χατασπῶντος τὸν τράχηλον, ὡς εἰχός. 
Λλλλοτε βαρέως φέρονσι τὴν τῆς συγχυπτούσης 
ἀνόρθωσιν, καὶ εἰς ἐπωμάδιον ἄχθος οἱονεὶ ἐπιχά-: 
θηνται, καὶ ταῖς ἀνίσαις ταύταις τῶν ἰαθέντων ῥο- 
παῖς, μανίαν ἰσόῤῥοπον ἐπιδείχνυνται. Καὶ τοῦ μὲν 
ὑποχλινομένου καλῶς, καὶ ὡς ἦν αὐτῷ δι᾽ εὐχῆς, τῷ 
βαστάγματι, ἀπαγορεύοντες αὐτοὶ ἀνανεύουσι" τῇ 
δὲ ἀδίχως ἐμφορτιχεύονται, ἀποφορτιζομένῃ τοῦ 
γώτου «ὃν τοῦ Σατᾶν βαρύτατον χύφωνα " χαὶ ἄλλα 
ἄλλοις ἐπεγχαλοῦσι διὰ τὴν ἐν Σαδδάτῳ εὐεργεσίαν. 


86 lacte manante saturatus **, pulli instar adversus. ἡ 
eum qui aleret, récalcitraverit, Qui nimirum , ad 
ventris quidem obsequium operosas Sabbato pro- 
tendant manus, eique instruant ciborum onera ; ac 
bovem quidem ac asinum a presepio solvant , ae 
adaquatum abducant ; homine autem, cujus gratia 
Sabbatum est, ac « sub cujus Deus pedibus boves 
subjecit uaiversas, ac jumenta omnia 15,» salutem: 
consequente, adversus beneficum conclament, in- 
famentque salutis auctorem, decérnentes esse ne- 
fas Sabbato benefacere: ac modo quidem paralyti- 
cum oriminantur **, quod solvat legem, qua pon- 
deris onere, db lecti gestationem, ut par est, cer- 
vicem detraheret: modo grave ferant, incurvsm 


B feminz erectionem "^, velutque in humeros ad 


onus incumbunt ; bisque inzqualibus eurationum. 
momentis, zequa lance respondentem insaniam 
ostendunt: atque ejus qui bene, utque erat im: 


votis, inclinatus erat, gestamini , prohibentes- 


obstant ; ei autem 40} gravissimum Sataut cgphonem, onerosum illum dorso abjecisset, injusta 
onus adhibent : aliaque aliis vertunt crimini, benefleii nomine quod Sabbato sit collatum. 


Καὶ μὴν, ὦ Ἰουδαῖε, ἀντείποιμι ἂν αὐτός" vOv, 
εἴπερ ποτὲ, οὗτοι τὸν σαδδατισμὸν ἐτέμησαν, χαὶ 
τὴν ἄνεσιν. Εἰ γὰρ τῶν ἐξαημέρων φερεπονιῶν ἀπ- 
ἀλλαγὴν τὸ Σάδδατον ἐπαγγέλλεται, xal πόνων ἐστὶ 
λύσις, χαὶ σωμάτων ῥᾳστώνη προχέχμν κότων " οἱ δὲ 


Enimvero, contra ipse, 0 Judze, arguerim : mo- 
do plane, ut unquam aliquando, sabbatismum 
isti, ac remissionem honori habuerunt. Siquidem 
enim Sabbatum, sex dierum fatigatiouis liberatio- 
nem promittit, estque illud laborum solutio, ac 


τὸ πλεῖον τῆς ζωῆς περιωδύναις xal ἄλγεσιν ἀναλώ- C corporum Jam fessorum quies : hi autem , cum . 


σαντες, νῦν λόγῳ μόνῳ Χριστοῦ ἀνάπαυλαν εὗρον 
τῶν πόνων, χαὶ τῶν χαμάτων ἀναχωχὴν, ὄντως τὴν 
τοῦ Σαδθάτου τετιμήκασι δύναμιν. Παραδάτης δὲ 
EZa66átou μᾶλλον αὐτὺς, ὃς ταῖς προτέραις τοὺς la- 
βέντας χαχοπαϑείαις, χατατρύχεσθαιο καὶ νῦν ἐδού- 
λου, xal χκατατρίδεσθαι. Μὴ τοίνυν ἐπὶ τῶν νώτων 
τέχταινε ὁ ἁμαρτωλὸς τοῦ συγχεχωρημένου τὰς 
ἁμαρτίας, φορτιχώτερος καὶ τοῦ xpa66áxou τούτου 
φαινόμενος, Βασταζόμενο; γὰρ ὑπ᾽ αὐτοῦ͵ ἐδαρύνετο 
μᾶλλον, ἢ ὅτε τοῦτον ἑδάστασε, καὶ τοῖς νώτοις κατ- 
ἐστρωσεν. “Ὅλη γὰρ ἔστραπται f) χοίτη αὐτοῦ, ψαλ- 
poc εἰπεῖν, ἐν τῇ ἀῤῥωστίᾳ αὐτοῦ" ὅτι τὸ πρὸς 
ἀνάπαυσιν ἐξησχημένον τεχτόνημα, ἐπαχθὲς τῷ 
παρέτῳ, διὰ τὸ τῆ; χλίσεως πολυετές " ὑποπεσόντος 
δὲ τούτου, μᾶλλον αὐτῷ γλυχὺ φορτίον καὶ μαλθα- 
xbv, διὰ τὸ τῆς ὑγείας πολύευχτον, Αἱρετώτερος γὰρ 
χαὶ πόνος ἐχούσιος, xai μόχθος βιωφελῆς, ἢ ἀνάχλι- 
σις ἕννοσος, καὶ ἄνεπις ἀπροαίρετος. Νῦν ταῖς ἀλη- 
θείαις ἀπὸ τῶν μαχρῶν ὀδυνῶν ὁ ἄνθρωπος taa66á- 
τισε σαδδατισμὸν τοῦτον σωματιχόν" ἐσαδόάτιαε δέ 
γε Ψυχιχῶς, ἀνεθεὶς τοῦ βαρυτάτου φορτίου τῆς 
ἁμαρτίας" ἣν ὁ ἔχων οὐκ οἶδεν ὅρον ἀναχωχῆς " x&v 
ἐπίκειται, lv! ἀναπίπτῃ * κἂν τῷ στέρνῳ τὰς χεῖρας 
ἐπαναπαύγῃ. Οὐ γὰρ τὸν Δαδὶδ ἀνέπαυσεν ἡ στρωμνὴ 
βεδαρημένη τῇ ἁμαρτίᾳ" οὐδ' ὁ χοινὸς ἀνθρώποις 
πᾶτι σαδδατισμὸς τῆς νυχτὸς εἰς ἀργίαν ἀνῆχε τὸν 
μάχαρα" ἀλλ᾽ ἣν ἡ κλίνη τῷ βασιλεῖ τόπος καχώ- 
σεως" καὶ τὸ ὑψηλὸν τῆς στιδάδο; κοιλὰς χλαυθμῶ- 
νυς ἐδιίχνυτο. Ὁ δὲ θεραπεύσας τότε τῆς ἐχείνου 


" Psal. x1, 10. 7? Deut xxxi , 80. 


7 Psal. viui, 8. 7* Joan, v, 10. 7* Luc. xii, 10. ** Psal. 


plurimam vit: partem gravibus affecti doloribus 
exegissent, solo nunc Christi sermone , laborum 
requiem invenerunt, ac morborum inducias, utique 
Sabbati virtutem honorarunt : ipse vero magis 
Sabbatum transgrederis , qui nunc quoque, ac 
Sabbato sanatos homines, prioribus vexari mor- 
borum angoribus , atque atteri velis. Ne ergo 
peccator supra ejus fabricaveris dorsum, cui 
peccata condonata suut, ejus te etiam grabato 
praebens graviorem. Cum enim lecto ipse gesta- 
retur, gravabatur mágis, quam ubi gestavit ac 
stravit sibi in humeros. Ejus quippe universum 
stratum versatum est, ut Psaltis more loquar '*, 
in infirmitate ejus. Ad quietem enim fabrefactum 
cubile grave erat homini resolutis membris, quod 
multis hiuc annis in eo reclinatus esset : ubi au- 
tem ei subcidisset, dulcius molliusque videri cee- 
pit, ob sanitatem quam ' impensius desideraret. 
Plane siquidem voluntarius quoque labor, vitaeque 
rationibus utilis fatigitio, quam morbi causa re- 
cubitus, invitaque remissio , preoptari dignior. 
Nunc itaque revera subjectus homo , corporalem, 
hunc sabbatismum ἃ longis illis sabbatizavit dolo- 
ribus: sed et animo sabbatizavit , gravissimo 
peccati levatus. onere; quo qui tenetur, haud 
quidquam laxamenti rationem novit , quanquam 
lectulo impositus est, ut recumbat; quanquam 
manus pectori admotas ad quietem componat. Non 
enim Davidi, peccato gravaute, stratum requiem 


XL, 5. 





241 


S. GERMANI PATRIARCILE CP. 


248 


praebebat; nec vero noctis sabbatismus universis A xapblac «b ἄλγος διὰ τῆς ἀφέσεως, αὐτὸς καὶ τὸ πὰ - 


cofimunis, beato viro quidquam otii ad remis- 
sionem dabat : sed erat cubile regi, locus afflictio- 
nis, celsumque stratum, vallis fletus ostendeba- 
tur "". Ceterum, qui in Davide cordis dolorem 
remissione curasset, ipse nihilominus etiam para- 
lvtici, sublato vitiante peccato, dolorem diuitur- 
num sanavit: ablataque ejusmodi causa, etiam 
corpus a paralysi solutam mansit. Enimvero, tu 
quidem Judze, qui invidus sis, ac hominum osor, 
ad corvos, ac rem malam vade, hominumque ca- 


λυχρόνιον ἄλγος τοῦ καραλύτου ἰάσατο, τὴν vogewocire 
ἀνελὼν ἁμαρτίαν" xal τοῦ αἰτιχοῦ τούτου περιαερα- 
ϑέντος, ἀπελύθη τὸ σῶμα τῆς παραλύσεως. ᾿Αλλὰ σὺ 
μὲν βάσκανος ὧν, ᾿Ιουδαῖε, μισάνθρωπος, Ec χόραχαις 
ξῤῥε, καὶ τοῖς τῶν ἀνθρώπων συνεφίζανε πτώμασι, 
xoi ἐπεντρύφα τῶν πασχόντων ταῖς ἀσθενείαις, ef- 
περ τοῦτο τιμὴν ἡγῇ τοῦ Σαδόάτου aov. Ἡμεῖς δὲ, 
τὰ τῆς χαθ' ἡμᾶς ἑορτῆς φιλοσοφήσομεν σῆμερον, 
xa δοξάσομεν τὸν τὰς ἀσθενείας ἡμῶν ἄραντα, καὶ 
τὰς νόσους βαστάσαντα. 


daveribus pariter inside, atque male habentium infirmitatibus, quando rem ejusmodi, twi Sabbati 
honorem existimas, deliciare: nos autem , qui nostre sunt solemnitatis bodierna philosopbabimur 
die, eumque glorificabimus, qui nostras tulit infirmitates, ac morbos portavit "*. 

δας, fratres, venerationi babendum est Sab- B Σεδαστέον οὖν τοῦτο τὸ Σάδδατον, ἀδελφοῖ, ὃς 


batum istud, tanquam dies nostre hominum re- 
formationis. Porro solvi oportet ἃ corporali prz- 
sepi ecclesiasticos ac rationales boves (etenim 
hodie incumbit jejunium ut apostolicis legibus 
obsequamur) : abducique, ut spiritalem potentur 
aquam ex sepulcri petra recens scaturientem, sa- 
lientemque in vitam seternam, tametsi ezit de se- 
pulcro, quod plane admirationem habet. Sabbatum 
hoc, primitiz quidem salutis Ecclesi gentium, 
secundique mundi causa, atque adeo veterati primi 
novalio; sabbatismus vero ac solutio est Judaico- 
rum omnium Sabbatorum. En enim, Sabbatum 
est, exitque sermo ut crucis lignum Dominico 
adbuc cruore stillans colligat, eoque, desiderii in 
Christum, qui pro nobis dignatus est pati, ignem 
accendat : neque is tamen reprehensionis jactibus 
lapidandus est ; quinimo Dei altare adorans, prz- 
dicabitur beatus: ipsumque osculans homo, vit- 
fam coccineam, qualis est scripta Cantico cantico- 
rum 5, labia faciet, divini defluentis sanguinis 
rubore purpurans, atque eum, qui crucem cir- 
cumfluit, aereum bumorem velut aquam sanctifica- 
tionis, labiorum complexu atirahens, eoque irri- 
guus, in animam hauriet. Ceterum Sabbatum 
istad ampliorem divinieremque benedictionem per- 
eepit, ceu sublimiorum operum, ad hec vero 
etiam difficiliorum, requies. Non enim sola volun- 
tate et nutu, uti prima olim babuit mundi condi- 
tio, sic magna consummata fuerunt creationis 
opera, ac veterati Ádz renovalio : sed magis Crea- 
toris sudoribus, proprioque ipsius ac corporali la- 
bore, qui in se ipse aliena susceperit mala, ac 
passiones, easque passione ultro defunctus con- 
sumpserit, Sane quidem corruptionis impetus e 
sublimi olim paradisi loco, teneri nescio effusus 
eursu, ac velut in declive praeceps, novis semper in 
pejus crementis, subsidente natura, ferebatur. At 
ubi ad magnum illud incorrupte Deitatis propu- 
gnaculum, ac sepulcri, quod Deum suscepit, petrse 
jrapegit, impeditus est, 'ac cursum retraxit : facta- 
que est bodierni Sabbati dies, incorruptionis qui- 
dem mundo principium; Dei autem bominis in 

"Psal. vài, 7. 


"7 jsa, Qn, ὁ. "* Cant. iv, 3. 


ἡμέραν τῆς καθ᾽ ἡμᾶς ἀναπλάσεως" ἀπολυτέον δὲ τῆς 
σωματικῆς φάτνης τοὺς ἐχχλησιαστιχοὺς βόας xal 
λογικούς * δεῖ γὰρ νηστείαν σήμερον ἄγειν, ταῖς ἀπο- 
στολιχαῖς πειθομένους νομοθεασίαις" xal ἀπαχτέον 
αὐτοὺς ὕδωρ ποτισθησομένους πνευματιχὸν, &x τῶν 
τοῦ σωτηρίου πηγῶν, ὅπερ τῆς ἐνταφίου πέτρα: 
ἄρτι ἀποχρουνίζεται, χαὶ εἰς ζωὴν αἰώνιον ἄλλεται, 
εἰ χαὶ ἀτιὸ τάφου πρόεισι, τὸ παράδοξον. Τὸ Σάθδατον 
τοῦτο, ἀπαρχὴ μὲν σωτηρίας τῇ ἐξ ἐθνῶν Ἐχχλησέᾳ, 
xai δευτέρου κόσμου παραίτιον“ μᾶλλον δὲ τῆς τοῦ 
᾿ πρώτου παλαιώσεως χαινουργόν" σαδδατισμὸς δὲ 
xai χατάλυσις Ἰουδαϊχων &xávtov Σαδύάτων. Ἰδοὺ 
γὰρ Xá66arow, καὶ ὁ λόγος ἐξέρχεται ξυλεύσασθαι 
τὸν σταυρὸν, ἕτι xol; Δεσποτιχοῖς σταζόμενον αἵμασι, 


C xai πῦρ ἀνακαῦσαι πόθου δι᾽ αὐτοῦ πρὸς Χριστὸν 


τὸν ὑπὲρ ἡμῶν τὸ πάθος καταδεξάμενον " καὶ οὗ 
λιθολευστηθήσεται ταῖς τοῦ μώμου βολαῖς, μαχαρι- 
σθήσεται δὲ μᾶλλον τὸ τοῦ θεοῦ θυσιαστήριον προσ- 
χυνήσας " xai ὁ κατασπασάμενος ἄνθρωπος, σπαρ- 
τίον χόχκινον, τοῦτο δὴ τὸ ᾿Ασματιχὸν, ἀποτελέσει τὰ 
χείλη, τοῦ θεοῤῥύτου αἵματος ἐπιφοινίξας τῷ ἐρυ- 
θήματι. Καὶ τὸ περιῤῥέον σταυρὸν ἀέριον χῦμα,, ὡς 
ὕδωρ ἁγιάσματος εἰς Ψυχὴν ἀνιμέσεται, ἀνασύρων 
xai ὑδρενόμενος διὰ «zc τῶν χειλέων συμπτύξεως. 
Μετέσχηχε δὲ τοῦτο τὸ Σάδδατον εὐλογίας μείζονος 
xai θειοτέρας, ὡς ὑψηλοτέρων ἔργων ἔτι ὃὲ χαὶ ἐγ- 
κόπων χατάπαυσις. Οὐ γὰρ θελήματι μόνῳ xai νεύ- 
ματι, ὡς ἡ πρώτη πρώην χοσμογένεια, τὰ μεγάλα 
ἔργα συνετελέσθησαν χτίσεως, χαὶ ἡ τοῦ παλαιωθέν- 
τος ᾿Αδὰμ ἀνανέωσις" ἱδρῶσι δὲ μᾶλλον τοῦ Ποεητοῦ, 
xai αὐτουργίαις χειρῶν, xal πόνῳ σωματιχῷ, τὰ ἀλ- 
λότρια πάθη ἀναδεξαμένου πρὸς ἑαυτὸν, χαὶ τῷ 
ἐχουσίῳ πάθει χαταναλώσαντος. Ἣν μὲν yàp ἣ φορὰ 
τῆς φθορᾶς ἀχάθεχτα ῥέουσα πρώην ἀπὸ μετεώρου 
θέσεως τοῦ παραδείσον ἀναῤῥαγεῖσα, καὶ ὡς κατα- 
πρανῶς φερομένη, τῆς ἀεὶ ταῖς ἐπὶ τὸ χεῖρον xp 

ποπαῖς ὑποδαινούσης φύσεως ἡμετέρας. Ἐπεὶ δὲ τῷ 
μεγάλῳ ἐρύματι τῆς ἀφθάρτου θεότητος, καὶ τῇ πέ- 
τρᾷ τοῦ θεοδέγμονος προσέῤῥηξε τάφον, ἀνεκόπη xal 
ὑπενόστησε" xal γέγονε ἡ τοῦ σήμερον Σαδὄάτου 
ἡμέρα, ἀφθαρσίας μὲν τῷ χόσμῳ ἀρχὴ. τέλος δὲ τῆς 
ἐν φθαρτῷ σώματι xal Eyxósio τοῦ θεανθρώδου δια - 








213 IN DOMINICI CORPORIS SEPULTURAM. 2*0 
γωγῆς. ᾿Αλλ᾽ ὁ μὲν περὶ τούτου τελεώτερο; λόγος A corruptibili corpore, obnoxioque laboribus, vitz 


ἀναμεινάτω xai ἔτι’ τὰ δὲ τῆς χθὲς ἡμέρας, καὶ ὅσα 
τοῦ πάθους, καὶ τῆς ἐπὶ τοῦ σταυροῦ ἀδοξίας, ἄρτι 
κατανοῶμεν. Ἔν γὰρ τῇ τῆς σαρχὸς ἀσθενείᾳ, ταῖς 
«ἧς θεότητος ἄπειρον πλοῦτον ἀποτεταμιευμένον εὑ- 
ρἦσπομεν. Καὶ οὐ ξδεηθησόμεθα μαχρηγορίας πρὸς 
ἀπόδειξιν τῆς τοῦ ἐσταυρωμένου δυνάμεως, οὐδὲ φω- 
νῆς διηχούσης ἐπὶ τὰ πέρατα, xal συνεχτεινούσης 
τῆς ἀληθείας τὴν δήλωσιν. Οἱ οὐρανοὶ γὰρ ἱεροχήρυ- 
χες, ὥσπερ προδεδλημένοι διηγοῦνται δόξαν Θεοῦ, 
διὰ τῆς σφῶν ἀδηξίας, καὶ διὰ τοῦ παγχοσμίου σχό- 
τους, τὸ φῶς τοῦ χόσμου τὸ ἄδυτον διατρανοῦσι τῇ 
οἰχουμένῃ. 

Ἔδει δὲ χαλῶς ἀδοξῆσαι τὰ χτίσματα, ὑπὲρ τῆς 
δόξης τοῦ Κτίσαντος, χαχῶς xal ἀθέως πρότερον 
θεοποιηθέντα παρὰ τοῖς ἄφροσι, καὶ παρὰ τοῖς ἀνοή- 
τοις τιμηθέντα εἰς ὕδριν τοῦ Ποιητοῦ. Ὁ δὲ τρόπος 
τῆς τῶν οὐρανῶν διηγήσεως, ὡς θαυμαστός ὡς τε- 
ῥάστιος καὶ ὑπερφυής]ὶ Ἡμέρας μὲν ὀφθαλμὸς ὁ 
ἥλιος, καὶ ἐχτυφλοῦται’ ὁρᾷ δὲ τὸ θαῦμα πᾶσα ἡ 
γῇ, ὅσην αὐτὸς περιέτρεχε ἐφορῶν. Σβέννυται ὁ χο- 
σμιχὸς φωτοδότης. Ὁ λύχνος ἀμαυροῦται τῆς μεγά- 
λης ταύτης οἰχίας, εἶθ᾽ οὕτως ὁ οἰχοδεσπότης ὑπνοῖ. 
Νῦν οὐ « τίθεται σχότος ἀποχρυδὴν αὐτοῦ » ὁ Θεός " 
διαφωτίζεται δὲ μᾶλλον ἡ περὶ αὐτὸν γνῶσις διὰ τοῦ 
σχότους τοῖς πέρασι" ε καὶ τὸ φῶς ἐν τῇ σχοτίᾳ 
φαίνεται" » καὶ Θεοῦ Υἱὸς, τοῖς ἐπὶ τὸν ἑχατόνταρ- 
χον φανεροῦται" ε xal fj σχοτία αὐτὸ οὐ χατέλαθεν.» 
Εὗρε γὰρ ἐν αὐτῷ οὐδὲν ὁ τοῦ χόσμου ἄρχων, ἐπι- 


raliunis finis. Verum ejus quidem rei absolutior 
&ermo, bactenus nobis repositus sit : interim au- 
tem qus ad hesternam spectant diem, ac passio- 
nem, crucisque infamiam, modo expendamus. 1n 
carnis enim inürmitate, immensas Deitatis divitias 
repositas inveniemus. Nec vero prolixa oratione 
erit opus, ut Crucilixi potentiam probemus, aut 
voce, cujus sonus ad orbis fines pervadat. Coeli . 
quippe coram sacri praecones tanquam producti, 
sua ipsorum ingloriatione enarrant gloriam Dei **, 
2ffusisque toti mundo tenebris, mundi lumen quod 
nescit occasum, palam declarant terrarum orbi. 
Necesse autem erat ut res creal2, pro Creatoris 
gloria, bene tandem amitterent gloriam, quas 
prius male ac impie insani homines divinitate " 
donassent; ac quibus stulti, in auctoris injuriam 
honores impendiesent. I8 porro narrationis coelo- 
rum modus, quam mirabilis! Quam plenus por- . 
tento, ac vincens nature modum! Sane sol diei 
exsistit oculus; isque nihilominus exezeatur, vi- 
detque miraculum universa terra, quaniam ipse 
lustrans gyro percurrit. Exstinguitur muudi lumi- 
nare. ln obscurum cedit magne hujus domus lu- 
cerna; tumque paterfamilias dormit. Nihil modo 
Deus, « tenebras ponit latibulum suum δὲ : » quin- 
imo ejus scientize lumen per tenebras, orhis finibus 
affunditur ; « luxque in tenebris lucet ** : » ac Dei 
Filius centurioni manifestatur, « nec eam tenebrae 


δραμὼν μετὰ τῆς ὑπ᾽ αὐτὸν στρατιᾶς " περὶ ὧν, «km- (C, comprehenderunt **. » Nihil quippe in eo invenit 


στρέψουσι, » φησὶν ὁ ψαλμὸς, e πρὸς ἐσπέ pav, καὶ λι- 
μώξουσιν ὡς χύων, χαὶ χυχλώσουσι τὴν πόλιν. » 
Ἐπεδάλετο μὲν γὰρ 6 φαλαγγάρχη: τῶν τοῦ σχότους 
ἐξουσιῶν ἐπιλυττῆσαι xal πρότερον τῷ Σωτῆρι, ἄρτι 
τὰς τῆς θ:οφανείας ἀχτῖνας ἀποδιασχεδάσαντι χαθ᾽ 
ὑδάτων τοῦ Ἰορδάνου, καὶ ταῖς αὐτοῦ που ἐρημίαις 
ἀναχωρήπαντι. Οἶδας τὸν μετὰ τὸ βάπτισμα πειρα- 
σμὸν ὁ μαθητὴς τοῦ Εὐαγγελίου. ᾿Αλλὰ συνεθλάσθη- 
σαν αἱ παμφάγοι μύλαι τοῦ ἀναιδοῦς" καὶ ὁ θεομάχος 
ἀπεπσοδήθη " xat « συντελέσας,» χατὰ τὸν εὐαγγελι- 
στὴν, « πάντα πειρασμὸν, ἀπέστη ἀπ᾽ αὐτοῦ ἄχρι 
καιροῦ. » Καὶ ἔστι οὗτος, τοῦ πάθους. Νῦν γὰρ τοῦ δ 
τότε χαταισχύναντος τὸν ἀλάστορα τῆς γηΐνης ζωῆς 
xai ἀναστροφῆς, ἐπιστρέξουσι πάλιν, xai ἐπιχά» 


mundi princeps, irrueus cum subjecto milite; de 
quibus ait Psalmista : « Convertentur ad vesperam, 
et famem patientur ut canis, et circuibunt civita- 
tem *. » Jam quoque prius turmarum princeps 
potestatum tenebrarum, suam in Salvatorem ra- 
biem aggressus erat exerere, cum ille nuper ad 
Jordanis aquas, divinse sus apparitionis radios 
cepisset diffundere, atque in ejus desertum quod- 
dam recessisset. Nosti tu quisquis es Evangelii 
discipulus, secutam a baptismo tentationem, Enim- 
vero contrite sunt ippudentis omnia edentes mol, 
Deique hostis submotus est, ac « cousummalta 
omni tentatione, juxta quod ait evangelista *5, re- 
cessit ab illo, usque ad tempus. » Hoc porro istud 


σχουσιν σταυρουμένῳ xal πάσχοντι, τῆς πονηρίας D est passionis tempus. Nunc enim, adversus eum 


τὰ πνεύματα, ᾿Αλλὰ e λιμώξουσιν ὡς χύων, » κατὰ 
τὸν προφητεύσαντα * οὐδὲν γὰρ τῶν αὐτοὺς τρεφόν- 
τῶν εὐρίσχουσιν ἐν αὐτῷ. Τρέφονται γὰρ ἀμαρτίαις 
ἀνθρώπων" ὁ δέ ἐστιν ὡς ἀληθῶς ἀναμάρτητος. Ἐν. 
τεῦθεν οὖν ἀποχρουσθέντες, « χυχλώσουσι πόλιν" » 
τὴν « ἀποχτείνουσαν τοὺς προφῆτας, καὶ λιθοδολοῦ- 
σαν τοὺς ἀπεσταλμένους πρὸς αὐτήν. » Αἵματα γὰρ 


qui lerrenze vit» ac conversationis pestem illam 
tunc confudisset, iterum convertuntur, crucique 
9ífito, ac morienti inhiant, maligni spiritus. Ve- 
rum illi « famem patiuntur ut canis, » juxta Pro- 
phetam ** : quippe qui nihil eorum quibus alon- 
tur, in eo inveniant. Nam aluntur peccatis homi- 
num, cum ille omnino immunis a peccato exsistat. 


* Psal. xvin, 8. δ' Psal, xvi, 14, ** Joan. », ὅ. ** Ibid. ** Psal, 1vi, 1. *5 Luc. iv, 


45. ** Psal. Lvin, 7. 


VARIAE LECTIONES. 


€ Lege xazà τηῦ. 


35] 


S. GERMANI PATRIARCH.£ CP. 


252 


j«ée ergo repulsi, « circuibunt. civitatem; » illam A ἐφ᾽ αἵμασι σμιγνύοντες, τοὺς ἀπ᾽ &pyrc ἀνθρωποχτό- 


nimirum « quse occidit prupbetss, lapidatque δου, 


vou; ἐστιῶντα; ἠδύνουσιν. 


qui missi sunt ad esm ". » Etenim  miscentes super sanguinibus saaguines, « homicidas illos ab ini- 


4o ** » convivas delecta-4. . 

Bic itaque, eum mundialis bec lacerna. mirabi- 
lem illam defectionem passa esset, « populus qui 
in trium horarum tenebris illis versabatur, vidit 
jucem magnam δ᾽» agnitionis Christi : Soli Judssi 
juxta ivaiam, « babentes oculos non vident **. » — 
« Bicut enim teaetrz eorum, ila ei lumen eorum : 
habentesque aures, non audiunt caelos *!, » quan- 
«quam ii peuetrabili voce enarrent. gloriam Chri- 
sti **. Porro Christi gloria est, ejus in ligno erucis 
elevatio, eujus causa, nova illze ac insolite tene- 
br: universaque heri portento edita signa. Sed et 
terra deorsum colo concinit, ipsa quoque effuso- 
rem |n sanguines insauiam arguens, furensque 
baecliauiis instar, ac pulsu agitata adversus affla- 
tos d monisco furore bomines : amboque extrema 
bec, δὲ quorum complexu omnia teneantur, Davi- 
dici» verbis jubilant : « Sicut. audivimus, sic et 
vidimus, in. civitate Domini virtutum, in civitate 
Dei Jacob**, » Porro audierunt non defunctorie, 
sautve obiter ; verum cum quandoque olím ab Uni- 
gevito ín. testes accita. essent, contestante pridem 
Éeaim verbis futuram in novissimis temporibus 
fersclis injurism, futurumque tanquam prieseas 
exsi*teret, representante, aique dicente: « Audi, 
edium, et auribus percipe, terra : Filios genui et 
esxaltavi, ipsi autem spreverupt me**. » Me quoque 
ifi exaltaverunt; verum id in cruce. Sublimem ii 
quoque extulerunt, id vero ut. casu graviori alli- 
derent, Quas tunc ergo prophetice audierunt, ea 


Οὕτω μὲν οὖν τοῦ κοσμεχοῦ τούτου λύχνου τῆν 
παράδοξον μάρανσιν πεπονθότος, « ὁ λαὸς 6 τῷ 
τριώρῳ τούτῳ σχότει ἀναστρεφόμενος, εἶδε φῶς 
μέγα » τὴν ἐπιγνώσεως τοῦ Χριστοῦ. Ἰουδαῖοι μόνοι 
« ὀφθαλμοὺς ἔχοντες, xa0" Ἡσαΐαν, οὗ βλέπουσιν. » 
—4 Ὡς γὰρ τὸ σχότος αὐτῶν, οὕτω xai τὸ φῶς ab- 
τῶν xal ὦτα ἔχοντες, οὐχ ἀχούουσιν οὐρανῶν, ν 
xai ταῦτα διαπρυσίως διηγουμένων δόξαν Χριστοῦ. 
Δόξα δὲ Χριστοῦ, ὁ ἐπὶ τὸ ξύλον τὸ στανριχὸν us- 
«εωρισμὸς, δι᾽ ὃν τὸ παράδοξον σχότος. xaX ὅσα τὴν 
χθὲς ἐτερατουργήθησαν δείγματα. Συνάδει δὲ τῷ 
οὐρανῷ κάτωθεν xal ἡ γῆ, τὴν τῶν αἰμοχαρῶν τού- 
των μανίαν ἐλέγχουσα, χαὶ χατὰ τῶν δαιμονώντων 
βεδαχχευμένη, xal σφύζουσα " xai ἀμφότερα «i 


Β ἄκρα ταῦτα χαὶ περιδραχτιχὰ «οὔ παντὸς, Δαδιτιχῶς 


ἀλαλάζουσα" « Καθάπερ ἠχούσαμεν, οὕτω καὶ εἴδο- 
μεν, ἐν πόλει Κυρίου τῶν δυνάμφων, ἐν πόλει τοῦ 
Θεοῦ Ἰαχώδ. » "Hxousav, οὐχ ὡς Etuytv, οὐδ᾽ ἐκ 
«οὔ παρέργου, ἀλλ᾽ εἰς μαρτυρίαν παρὰ τοῦ Μονο- 
γενοῦς πάλαι ποτὲ προσχληθέντες, προδιαμαρτυ- 
ρῥουμένου διὰ γλώσσης τῆς "Hoatou, τὴν ἐπ᾽ ἐσχάτων 
παροινίαν τοῦ Ἰσραὴλ, καὶ τὸ μέλλον ὡς ἐνεστὼς 
παριστῶντος " xal, « "Axous, λέγοντος, οὐρανὲ, καὶ 
ἐνωτίζου, ἡ γῆ ᾿ Υἱοὺς ἐγέννησα καὶ ὕψωσα, αὐτοὶ 6t 
με ἠθέτησαν. » "Yxusáv με xat αὑτοὶ, ἀλλ᾽ ἐν τῷ 
σταυρῷ. Ἑπῆραν καὶ οὗτοι μετέωρον, ἀλλ᾽ ἵνα xpa- 
ταιότερον καταῤῥάξωσιν. "Asp οὖν τότε προφητι- 
χῶς ἤχουσαν, σήμερον ὁρῶσι πραγματικῶς. Ἐπὶ 
τούτοις, καμμύει μὲν πρὸς τὴν ὅρασιν οὐρανὸς, ἐπι- 


punc opére completa vident. Ad hac celum qui- € λυγάσας τὸν πανδερχέστατον ὀφθαλμόν ἀναδαχχεύε- 


dem ad aspectum caligat, offuso tenebris acutis- 
eimi visus oculo : terra autem omnis dolore bac- 
€hatur, sese discerpeni, ac faciem dissecans; $0- 
lusque israel doloris expers sgit, ac insensibilis. 
Sic Christicide, nedum brutis animantibus irratio- 
aabiliores, sed et rebus insensatis insensibiliores 
eistitere. 


Adhuc sermonem miraculi in sole exhibiti novi- ' 


ias delibel; ac quamquam celeriter ad monumenti 
eo0C25usB tendat, ac justitizs Solem illic occultatum, 
ἃ cersm sisiüt, sasdens omnino ul amplioris ali- 
«mid olii circa ipsum ponat. Sane quidem Jesus 
πε Ὡς Nave, secandus post Moysen lIsraelitici 
popuh doctor, agitatum solis currum, rotarum 
elicio prohibuit **, verbum dissyliabum ceu vali- 
dissimum retinacolum subjiciens, ut ne ejus auri- 
qao lraelis hostibus salus fieret. Mansit vero 
nihilominus lucifer. Cum enim imperator adversus 
fioston. viatbiles helium gereret, neceasarium habe- 
list iumon, quad. νίαν. facultatem moverei, ac vi- 
Goin nffieotet quo Iueis illa extensione, plures 


4^ M. $6, 51. 


S9 ᾧ *54a9, 4, ὁ. 5 Jose x, 42. 


" Joan, vint, AA, ** hoa, 1x, 9. 


ται δὲ τῷ πάθει πᾶσα ἡ γῆ, σπαραττομένη, xat τὸ 
πρόσωπον διασχίζουσα" ἀπαθὴς δὲ πόνος ὁ Ἰσραὴλ 
καὶ ἀνάλγητος. Οὕτως οἱ Χριστοχτόνοι, οὐ μόνον 
ἀλογώτεροι τῶν ἀλόγω" ἀπεφάνθησαν " ἀλλὰ χαὶ τῶν 
ἀναισθήτων ἀναισθητότεροι. 


"Ext τὸν λόγον ἡ κερὶ τὸν ἥλιον ἐπέχει xatvotonis, 
xai ςερόμενον ὀξέω: ἐπὶ τὴν δύσιν τοῦ μνήματος, 
καὶ τὸν ἐχεῖσε χρυδέντα Ἥλιον διχαιοσύνης, tov 
ὁρμήματος ἵστησι, πείθουσα τῷ xat' αὑτὴν θαύματι, 
σχολαιότερον διατρίδειν. Ὁ μέν γε τοῦ Ναυὴ παῖς 
Ἰησοῦς, καὶ δεύτερος μετὰ Μωσέως ὃ δημαγωγὸς 
Ἰσραὴλ, ἴστησι τῆς τροχηλασίας τὸν ἥλιον, δισύλλα- 
6ov ῥῆμα ', ὡς πολυδύναμον ἐντρόχιος ὑποδαλὼν͵ 
ἵνα μὴ ἡ ἱππασία τούτου σωτηρία γένηται τοῖς xe 
λεμοῦσιν Ἰσραήλ. Ἔμενε δὲ ὅμως ὁ φωσφόρος. Κετὰ 
γὰρ τῶν ὁρωμένων ἐχθρῶν ὁ στρατηγὸς τὸν πόλεμον 
συγχροτῶν, ἐδεῖτο φωτὸς, τοῦ τὸ ὁρατικὸν χινοῦντος 
τῶν ὀφθαλμῶν, καὶ τὴν τοῦ ópiv σνγχροτοῦντος ἐν- 
ἐργειαν" ὡς ἂν ἐπὶ τοὺς σχοτεινοὺς τοῦ ᾷδου χευθ- 


** Isa, vi, 9. *! Psal. cxxxviu, 18. ν᾽ Psal. xvii, 3. 


VMUAE LECTIONES. 


5 d» €. , "« 


. seo prd {λιν Hel, monosM. CaYS. Arias ; sile; Pagn. exspecta. 


253 


IN DOMINICI CORPORIS SEPULTURAM. 


355 


μῶνας. τῇ τοῦ φωτὸς παρεχτάσει, πλείονας sic- A hostium in tenebrosos inferni secessus detruderet. 


&á35. Τί yàg χαινὸν εἰ τὰ τοῦ σχιώδους νόμου πρε- 
σδεύων, xal ὁ ὑπουργὸς ὧν τοῦ ἀποχτείνοντος 
γράμματος, τοὺς ὁδοστάτας ἀνήρει τῶν φευγόντων 
Ex τῆς σχοτεινῆς Αἰγύπτου, πρὸς τὴν μαχαριζομέ- 
νὴν χατάσχεσιν ; Nov δὲ ἄλλη παράδοξός τε νυχτο- 
μαχία ἐν μεσημδρίᾳ τελεῖται, xal σχότος τρ'ωρον 
ἀναφαίνεται" xal ὁ ápyato; ἄρχων τοῦ σχότους xal 
ἀόρατος, πίπτει βληθεὶς ὑπὸ τοῦ « ἀναδαλλομένου 
φῶς ὡς ἱμάτιον" » συσχιάσαντο: ἑαυτὸν τῷ ἑπενδύ- 
ματι τῆς σαρχὸ;, xa τούτῳ ἤδη διεῤῥωγότι τοῖς 
ἥλοις, xal τῇ λόνχῃ διατρηθέντι διὰ πτωχείαν ἐκού- 
σιον Οἱ δ᾽ «ἐν σχέτει ἀγνοίας xal σχιᾷ θανάτου χαθ- 
ἥμενοι, φῶς μέγα ὁρῶσιν» ἀπολυτρώσεως, χαὶ τὸν 
τύραννον βλέποντες βεδλημένον, ἀπὸ σχότους ἀνα- 
πηδῶσιν εἰς φῶς " ἀπὸ φθορᾶς, εἰς ζωήν. Νίχη γὰρ 
τοῦ ἑνὸς Ἰησοῦ, ἡ σωτηρία τῶν ἐχ παραδάσεως 
ἀποστάντων αὐτοῦ, καὶ εἰς ἐχθροὺς ἀντιχαταστάν- 
τῶν τῷ δημιουργήσαντι, τῇ τοῦ πρωτοπράστου δρά- 
χοντὸς ἐξαπάτῃ. ᾿Αλλ᾽ ὅπερ ἔλεγον, εἶχε μὲν τὸ 
σταυρικὸν ξύλον μετέωρον τὸν παραγωγέα τῇ; χτί- 
σεω;, xal ἐπεστήριχτο τούτῳ ἀνθρωποπρεπῶς, ὁ 
πρώην τῷ πατριάρχῃ σχηματισθεὶς, ἐπεστηριγμένος 
τῇ χλίμαχι. Νεχρὸς γὰρ ὑπὲρ τῆς ἐμῆς ζωῆς γεγο- 
νὼς, νεχροπρεπῶς τῷ ξύλῳ συνείχετο, ταῖς ἐκ τῶν 
ἥλων χειροπέδαις ἐνειργμένος " δι᾽ iv, ὁ τὸ πᾶν τῇ 
θεότητι συστατῶν, καὶ τοῖς νεχροῖς ἐμπνέων τὴν 
ζωὴν, τῷ ξύλῳ ἐρήρειστο συσχόμενος. ᾿Ανέδαινον δὲ 
καὶ χατέθδαινον οἱ ἄγγελοι ἐπὶ τὸν σταυρόν. ᾿Ανέδαι- 
vov, ὡς « βραχύ τε παρ᾽ αὐτοὺς ? τοῦ ἐσταυρωμένου 
ε ἠλαττωμένου διὰ τὸ πάθημα τοῦ θανάτου. » Γορ- 
γὸν δ᾽ αὐτίκα χατέδαινον κατάδασιν ἄπειρον, ὑψηλό- 
πτερὸν αὑτὸν κατανοοῦντες πάσης ἀρχῆς xal ἐξου- 
σίας ἀγγελιχῇς. Καὶ τί γὰρ ἕτερον, ἣ ποιητὴν αὖ- 
τῶν, Πατρὶ καὶ Πνεύματι σύνθρονον, xat τῆς δόξης 
xai Βασιλέα, xai Κύριον; Οὐ γὰρ αἰσχύνη ταύταις 
ἦν ὁ σταυρὸς, ἀλλὰ θρίαμδος τροπαιουχίας, καὶ 
παγχοσμίου νίχης ἐπίδειξις. € Ἐχάθισεν ἐπὶ θρό- 
νου τοῦ σταυριχοῦ ὁ κρίνων διχαιοσύνην, » xai τὸν 
ἄδιχον χατέκρινε θάνατον τῆς ἀνθρωπίνης ὑπερορί- 
σας οὐσίας. Καὶ ὁ ἐξηχανθωμένος δὲ στέφανος ἐπὶ 
χεψαλῆς πρὸ τοῦ σταυροῦ ἀνεχόμενος, τὴν νίχην 
ἐδεδαίου τοῦ λέγοντος " ε Θαρσεῖτε, ἐγὼ νενίχηχα 
τὸν χόσμον, » xal xogpoxpátopa* βαστάσας τὴν 


Quid enim novi videatur, ut qui umbratilis legis 
scita tueretur, essetque minister occidentis litterg, 
eos interficeret, qui fugientibus a tenebrosa ZEgy- 
pto ad beatam illam h:zreditatem iter prohiberent? 
nunc autem nova alia ac insolita nocturna pugna, 
meridie ipso committitur, ac trium horarum tene- 
bre fiunt; caditque antiquus ille, ac invisibilis 
princeps tenebrarum, eo vulnerante, « qui induit 
lumen sicut vestimentum **; » quique se carnis 
intcegumento obumbravit, eoque jam clavis discisso, 
ac lancea perforato, ob eam, quam sponte iniit, 
paupertatem. li porro, «qui in ignorantize tene- 
bris, ac umbra mortis sedebant, magnam vident 
redemptionis lucem "', » videntesque vulneratum 
tyrannum, ἃ tenebris resiliunt ad lumen; a corru- 
ptione ad vitam. Unius quippe Jesu victoria, salue 
est eorum qui pravaricantes ab eo defecissent, 
quousque primo venditi draconis deceptio (2-10) au- 
clori hostes e[fecisset. Enimvero, quod diceban:, 
habebat quidem crucis lignum, eum sublimem, 
qui creaturam produxit ; eratque illi humano more 
innixus, qui olim patriarchz spectaculo exbibitus 
fuerat innixus scalze**. Morte enim pro mea de- 
functus vita, pro mortui ratione in ligno tenebatur, 
clavorum compedibus innexus ; quibus is, qui uri- 
versa Deitate continet, ac vitam mortuis inspirat, 
ligno detiuente suffulius erat (11). Porro angeli 
ascendebant, ac descendebant in cruce. Ascende- 
bant, tanquam co,qui erat crucifixus, « modicum 
pre illis minorato, ob passionem mortis "ἢ. " 
Coníestim autem immensum rursus descendebant, 
ut qui oinni eum Principatu, ac Potestate angelica 
sublimiorem intelligerent. Quid enim aliud, quam 
suum Creatorem, eadem cum Patre ac Spiritu san- 
cio suhlimem sede. Regemque ipsum glorie, ac 
Dominum cogitarent? Non enim crucia pudebat, 
adeoque tropxmi loco, ac mundi totius victoria 
ostensio illis erat. « Sedit super crucis thronum, 
qui judicat justitiam *, » ac iniquam condemn2vit 
mortem, abs substantia eam huniana exterminans, 
Sed et spinea corona, quam in capite suscepit 
ante crucem, ejus conüirmalat victoriam, qni ait : 
« Confidite, ego vici mundum *, » οἱ mundi priu- , 


ἁμαρτίαν τοῦ χόσμου. ᾿Αμαρτίας δὴ σύμθολον, D cipem : utique portaudo mundi peccatur. Nam 


&xav0a * ἡ δὲ ἁμαρτία, θανάτον ὅπλον ὀξύτατον ὁ 
δὲ θάνατος, ὑποστράτηγος διαδόλου. Εἶδες οὕτω 
χαθωπλισμένον τὸν τῆς ἀπωλείας ἀρχιστράτηγον; 
Εἶδες ἡλίχος ὁ συνασπισμὸς αὑτοῦ ; ᾿Αλλὰ βλέπε 
καὶ τῆς παντευχίας ἀπογυμνηύμενον, χαὶ ἡττώμενον 
εὐμηχάνῳ σοφίᾳ Χριστοῦ. ᾿Αφαρπάζει γὰρ τὸ 
χέντρον ὁ ἀναμάρτητος, xal συντρίδει ἐν ἑαυτῷ, 


** |sa. xtiz, 18. 5᾽1ω8.1χ, θΘ: ** Gen. Χχν!, 15. 


(2-10) Primo venditi draconis decepiio. Τῇ τοῦ 
προτωπράστον δράχοντος ξξαπάτῃ. Draconis illiua, 
qui primus os diabolo tentanti accommodavit, eique 
ceu instrumentum ad malum venditum fuit; juxta 


** Hebr. i1, 9. 


spiuz, peccati sunt symbolum, peccatum vero, 
prasentissimum est mortis organum ; mors deni- 
que, vicarius a diabolo imperator. Vidisti sic in- 
structum, principem illum perditionis ducem? Vi- 
disti quanta ejus munitio? Vide nibilominus omnis 
illa generis armatura nudum, ac expedita Christi 
sapientia vieétum. Quippe, abripitis aculeum, im- 


Δ Psal. ix, 5.. * Joan. xvi, 55. 


(11) Liquo detinente suffultus. erat. "Epfipstoxo 
συπχόμενης * alioqui in terram prolapsuro inznimi 
corpore, ut idem orat. in adorationem crucis, ubi 
eanidem comparationem crucis cum scala Jacob 


illud Apostoli Rom. «n: Ego autem carnalis sum, e edisserit. 


vemuiidatus aub peccato. 


* 
doo 5 


S GERMANI PATRIARCH.£ CP. 


226 


BousR 2 etr2Ub ^eront, 30ano in Se ipse cOBIE- Δ « εὐτὸς ὧν ὁ αἴρων sb» ἀπαρτίαν τοῦ κόσμου, » 


|4. 9 “ἃ LUE gerra2t00 munii*, » 3€ per nato- 
FW niger ow mgersatai.e. Bnermem ostendit scu- 
les iusLenefoms meriem, prorsesque intflicacem : 
Δ τ“, 3m:« eam 29 849 mortileat ac exstia- 
iut. Ptüysa 9-19 5$ qnoque insectis accidit, quae 
$04C 2rnie* »n «trv^t3, elé eum carni iblixerint. 

Chri pit? viria, in aniversam maturam 
Granit, ἐπ, πη ipte 2990mpeiseet primitios, Quippe 
en pev dote wivificatur, ae imtortolis efficitur. 
Crwrwm habere mysterium erucs, triumphi pro 
viera spe€wm ,. FreS ipsae clamant, Quanquam 
^^. ty» vIncro, clamabunt lapides : ii, inquam, 
jap. des *, sul qnibes primi parentis calvaria (12) 
fit. deforsea, utí vera ac antiqua Patrum traditio 
hatrt, Velut enim potentissimus Rex, eam Adami 
getauam arcem soperavit, belliqoe pogna devicto 
Adatnone, nui per vim ei dominabatur, suum in ea 
jure ἢ! sit sceptrum, ae erexit tropeom, palam 
ev^nlens, ut Adam ille, quam pracipue proposi- 
tam haberet, ejus in terram sádventus causa fuerit, 
wiqne ejus lustaurationis, sc reparate salutis, 
gratía, totum exinanitionis mysterium gestum sit : 
descensus, inquam, e coelis; incarnstio, sudor, 
labor, precatio, mors, effusio sanguinis, depositio 
in monumento. Universa liaec in Adse refunduntur 
libertatem, fuitque mysterium, ejus qua fictor pro- 
sequebazur, dilectionis argumentam. 

Hec porro quondam ars prior discrimen per- 
pessa erat, cum Miam ligni adminiculo hostis qua- 
(ens, expugnassel, ac direpiam posulssct. Quippe 
obaudivit primus generis parens, comparatum 
deeipiendo éàraconis consilium. « Vidit quod fru- 
ctus speciosus esset. ad. visum * : » attigit, exten- 
dens dexteram; decerpsitque, ac ori admovens, 
gustavit, « eo quod bonus esset ad esum *, » ejus- 
que euavem odorem percepit. Pro sensuum itaque, 
slc 8 demone servituti. datorum, salute in Litho- 


8troio recita erux specie figitur, ducitque Christus. 


ἃ Colvaria, ubi olim sensus (ixerat curationis 
exordium : eumque solo sermone paradisum plan- 
(4880t, ipsa nunc manuum opera, ac labore, subli- 
miorem plautationem molitur, cujus fructus, zter- 
num mansura vita, Porro imitatur optimos satores, 


xdi q23u Ἰνωριζόμενας ἀναμάρτητος. Καὶ Sew2ov 
tb» xzvtpopópa: δείχνυσι θάνατον, xal παντελῶς 
ἀνενέργητον" μέλλον μὲν οὖν θανατοῖ καὶ vexpet, 
τὸ χέντρον ἀποδαλόμενον. Πάσχει 6k τοῦτο καὶ τὰ 
χενυτρηζόρα τῶν ζωῦτίων, κατὰ σαρχὸς τὸ κέντρον 
La] era. 

Ἢ δὲ νίχν Χριστοῦ πρὸς ἄπκασαν bafalvet τὴν 
φύτιν, ἧς αὐτὸς τὴν ἀπαρχῖν προαξλαδε. Ζωοῦται 
γὰρ διὰ «astro καὶ ἀπαθανατίνεται. Ὅτι δὲ θριαμ - 
δόνιχον τὸ μυστήριον τοῦ σταυροῦ, αὑτὰ βοῶσι τὰ 
κράγματα. Κἂν ἐγὼ σιωπήσω, ol λίθοι χεχράξονται" 
λίθοι, ὧν κάτωθεν χκατορώρυχται τὸ τοῦ πρωτο- 
πλάστου χρανίον, ὡς ἣ ἀληθὴς xal ἀρχαία τῶν Πα- 
τέρων ἔχει παράδοσις. "0; γὰρ βασιλεὺς πενσθενέ- 
στατος, ὑκερανέδη τὴν ἀχρόπολιν ταύτην τῶν "Afa- 
μιαίων αἰσθήσεων, xal τὸν χατατυραννήσαντα ταύ- 
τῆς κατεστρατήγησε δαίμονα, νόμῳ στρατιωτικῷ, 
οἰχεῖον ἐπ᾽ αὑτῆς πηξάμενος σχήῆπτρον, καὶ τὸ τρό- 
παιον ἀνεστήλωσε" δειχνὺς προδήλως, ὡς ὁ ᾿Αδάμ 
ἔστι τὸ σχοπιμώτατον τέλος τῆς ἐπὶ γῆς αὑτοῦ παρ- 
ουσίας, καὶ τῆς αὐτοῦ ἀναχλήσεως καὶ ἀνασώσεως 
ἕνεχεν, τὸ τῆς χενώσεως ἅπαν ἐπράχθη μυστήριον" 
ἡ οὐρανόθεν χατάδασις, ἢ ἐνανθρώπησις, 6 ἱδρὼς, ὁ 
κόπος, ἣ προσευχὴ, τὸ πάθος, f$ χύσις τοῦ αἵματος, 
τοῦ μνήματος 4j κατάθεσις. Ταῦτα πάντα τῆς τοῦ 
᾿Αδὰμ ἡτιῶντο ἐλευθερίας, xai τῆς πρὸς αὑτὸν 
ἀγάπης τοῦ πλάσαντος ὑπόθεσις ἦν τὸ μυστήριον. 

"Hv δὲ ἄρα πρωτοπαθήσασά ποτε ἡ &xpórolu 


C αὔτη, ὅταν 6 πολέμιος διὰ ξύλου ταύτην κατέδεισε 


θέμενο:; ἁλωτήν. "Hxoucs γὰρ ὁ γενάρχης τῆς ἀπα- 
τηλῆς τοῦ δράχοντος συμδουλῇς. « Εἶδεν, ὅτι 
ὡραῖος ἣν εἰς ὅρασιν ὁ καρπός * » ἥψατο, τὴν δεξιὰν 
ἐχτείνας " χαὶ, δρεψάμενος, καὶ παραπεμψάμενος 
στόματι ἐγεύσατο, ε ὅτι χαλὸς εἰς βρῶσιν, » καὶ 
«ἧς εὐωδίας ἀπήλαυσε. Ὑπὲρ γοῦν σωτηρίας τῶν 
αἰχμαλωτισθεισῶν τῷ δαίμονι τούτων αἰσθήσεων, 
ἐπὶ τοῦ Λιθοστρώτου ὁ σταυρὸς ὀρθιάζεται * χαὶ ἀπὸ 
τοῦ Κ ρανίον, τῆς θεραπείας ἄρχεται ὁ Χριστὸς, ὅπου 
πρώην τὰ αἰσθητήρια συνεπήξατο" xal λόγῳ μόνῳ 
πεφυτουργηχὼς τὸν παράδεισον; νῦν αὐτουργίᾳ xal 
πόνῳ, ὑψηλοτέραν φυτείαν ἐπιτεχνάζεται ἧς ὁ χαρ- 
“ὃς, ζωὴ διαιωνίζουσα. Καὶ μιμεῖται τοὺς ἀρίστους 
τῶν φυτηχόμων᾽ οἱ ποιότητας δένδρων μηδὲν προ- 


qul arborum qualitates uihil commodi fructus eden- Ὁ ἴσχομένων χρηστὸν, εὖ ἐπίστανται μεταδάλλειν εὑ- 


tium, bouis aliis qualitatibus, excisarum arborum 


χρήσταις ἄλλαις ποιότησι, τῶν τῆς ἑσποημένωνὶ 


* Joan. 1, 99. * Luc. xiz, 40. " Gen. ini, 6. *ibid. 
VARIA LECTIONES. 


| Leg. διὰ τῆς τῶν ἐτμημέν. 


NOT.E. 


(18) Lapides, sub quibus primi parentis calvaria. 
Sit bec ratio, quam se nescire fatetur. Grets,, cur 
citata proxine orat. Germanus appellet Lithostro- 
(n Calvarle locum, ac quo fuit Domino posita 
CrUX, quanquam eo nomine ἃ Joanne appelletur 
Pilati tibuual , quod forte locus esset stratus 
fapide, nec id vulgari, aut minus exquisito opere : 
ilioqui omnia psesim loca sirata lapide sic fuissent 

icta. Uii eigo l'ilau illud tiibuual ab eximio lapi- 


dum opere, ac strato singulariter solo, dici mervit 
Λιθόστρωτος, Sic sibi Germanus ac Graci alii 
quus indicat Grets. indulserint, ut locum Calvariz, 
a lapidibus antiquo more Ad: crauio impositis pro 
tumulo, ac quibus peculiari ratione stratus lapide 
mons ille videretur, juxta eam inibi sepulti Adz 
traditionem, Λιθόστρωτον appellarent: quod sane 
vero similius est, quam. ut tot Gravos scriptores 
oxcitantiua credamus loca confufisse. 








951 IN DOMINICI CORPORIS SEPULTURAM. 258 
περιφυτείας. Πευχίνην σφύραν λίπει εὐθηνουμένην, A insitione commutare novérunt, Picese malleum 


πιχρᾶς ἀμυγδαλῆς ῥίζῃ ἐπεμύαλὼν, μετεχύμισε τὸ 
«οὔ δένδρον ὑπόπιχρον, πρὸς τὸ εὔχρηστον xal 
γλυχὺ, xai τὸ δυπρόσιτον, ἐξημέρωσε. Καὶ ὁ σταυ- 
(5c δὲ τοῦτο, καθ᾽ ὑψηλοτέραν φυτηχομίαν [tout] 
ἐμπαγεὶς μὲν τῇ ῥίζῃ τοῦ ἀνθρωπείου γένους, τῷ 
πρωτοπλάστῳ φημί" ἀπαλλάξας δὲ ταύτην τῆς τοῦ 
θανάτου πιχοίας, καὶ πρὸς ζωηρὰν μεταστοιχειώσας 
ποιότητα. Ζωῆς γάρ ἔστι ξύλον, διὰ τὸν ἐπ᾽ αὐτοῦ 
ἀνηρτημένον ἀθανασίας χαρπόν. Ὧ τῆς ἀποῤῥῆτου 
φιλανθρωπίας τοῦ Θεοῦ  Ὦ τῆς εἰς ἐμΣ, τὸν πολλοῦ 
μίσους ἐπάξιον διὰ χαχίαν, πολλῆς ἀγάπης αὐτοῦ δι᾽ 
ἀνεξιχαχίαν πολλὴν Προεώρα μὲν ἄνωθεν ὁ παντ- 
ἐπόπτης διαχύπτων ἐξ οὐρανῶν, τὸ ἐνυποχείμενον 
χρανίον τῷ Διθοστρώτῳ, ἐλεεινὸν λείψανον τῆς χειρὶ 
τετιμημένης τοῦ πλάσαντος πλάσεως" xal ἰδὼν, 
ἐπεχάμφθη" xol ἐπιχαμφθεὶς, ε χάμπτει τοὺς οὖ- 
ρανοὺς, καὶ χάτεισιν. » Ὃ ἀπερίγραπτος, ἐπὶ γῆς 
ἀνθρώποις συναναστρέφεται ἄνθρωπος γεγονώς. 
ἜἜδραμεν, ἔδραμεν ἕως ὧδε, ὅπου καὶ ἔστησε τοὺς 
πόδας αὐτοῦ, τὴν ὁδὸν τοῦ γηΐνου βίου τελειώσας, 
xal χαταλαδὼν τὸν ζητούμενον, ἵσταται" χαὶ ε ὅπου 
«τὸ πτῶμα, ἐχεῖ χαὶ ὁ μεγαλοπτέρυγο; ἀξτὸς, » ὡς 
«τέρυγας τὰς χεῖρας διαπετάσας, καὶ περισχιάσας 
«τὸν χείμενον, χαὶ ἐπεντρανίσας, ὁ ἐν οὐρανοῖς χατ’ 
ϑιχῶν, xal « τὰ ταπεινὰ ἐφορῶν" ὁ ἐγείρων ἀπὸ 
γῆς πτωχὸν, καὶ ἀπὸ κοπρίας ἀνιστῶν πένητα. » 
ἘΒγενόμεθα γὰρ ὡσεὶ χόπρος τῇ γῇ σῆψιν χαταχρι- 
θέντες χαὶ δυσωδίαν. 


« 'Aóxp, ποῦ εἶ; » πάλιν αὐτὸν ἐρωτᾷ " ἐγὼ γάρ 
σε ἀναψηλαφῶν, ἐνταῦθα παρεγενόμην, xoi διὰ 


᾿φὴν σὴν ἀνεύρεσιν, ἐξέτεινά μου τὰς χεῖρας ἐν τῷ 


σταυρῷ" πρὸς μὲν τὸν Πατέρα, σχῆμα ἐνδειχνύμε- 
νης εὐχαριστίας ἐπὶ τῇ φανερώσει τῇ σῇ " πρὸς σὲ 
&' αὖ, ἔχτασιν ἀγχαλισμοῦ. Οἱ δὲ κρότῳ ποτὲ χατα» 
θροήσαντές σου τὴν ψυχὴν πόδες (τοῦτο γὰρ ὑποτο- 
πάζειν τὸ δυσμείδητον ταύτης παρείχετο), νῦν ἀψο- 
φητί σε χατέλαθον, καὶ ἀχινητίζουσι διὰ σὲ τῷ 
ξύλῳ προσπαγέντες. Οὐ γὰρ ἵνα χρίνω σε δι᾽ ἁμαρ- 
τίαν, ἀλλ᾽ ἵνα σώσω σε διὰ φιλανθρωπίαν, ἐλήλυθα " 
οὐδ᾽ ἵνα χαταράσωμαι διὰ τὴν σὴν παραχοὴν, ἀλλ᾽ 
ἵνα εὐλογήσω δι᾽ ἐμὴν ὑπαχοὴῖἣν, παραγέγονα. « Ἐν 


pinguedine uberem, wmarz nucis amygdalz radici 
immittens, amarum: arboris succum in lenem ae 
dulcem commutavit, gustuique difficilem cicura- 
vit. Hoc vero etiam crux altiori satione facit, quz 
bumani generis radici infixa, primo, inquam, 
condito homini, a mortis eam amaritudine liberat, 
inque vitalem quamdam qualitatem convertit. Et- 
enim crux ligoum est vite, propter suspensum in 
ea immortalitatis fructum. O ineffabilem Dei heni- 
gnitatem ac clementiam! O multam in me, qui 
multo odio a vitiositate dignus fui, ejus dilectio- 
nem, per multam sustinentiam ! Sane quidem jam 
olim e ccelo inspectans omnium inspector, cranium 
previdit in Lithostroto humi conditum, miserabiles 


B utique reliquias fictionis, quam manus flctoris ho- 


noraverat : vidensque , inflexus est, iuflexusque, 
« inclinat coelos, ac descendit". » Qui.nequit cir- 
cumscribi, cum hominibus in terra versatur, factus 
homo. Cucurrit, plane cucurrit hucusque, ubi 
etiam stitit pedes suos terrena vit:e consummans 
viam, statque comprehenso eo, quem currens qua-- 
Tebat : ac «ubi corpus, illic quoque magnarum 
alarum adest aquila *, » alaram instar manaüs ex- 
pandens, circumobumbrans pariter, illustraus- 
que (15) jacentem hominem, qui habitat in coelis, 
nihiloque minus « humilia respicit : qui suscitat a 
terra inopem, et erigit de stercore paupcrem *. » 
Facti quippe eramus tanquam stercus terre, qui 
fueramus damnati ul pultresceremus, tetrumque 
odorem exhalaremus. 

« Adam, ubi es !'*? » quzrit iterum : ego enim 
huc veni, ut te rünarer, atque ut te possim 
invenire, manus meas extendi in cruce : quod 
quidem spectat ad Patrem, gratias agentis speciem 
exhibens pro tua detectione; quod zatem ad te, 
extendentis manus ad amplexationem. Caterum 
pedes illi, qui tuum quondam animum strepitu 


.terruerunt ; hoc enim tristis ejus habitus dabat 


suspicari : nunc te sing strepitu comprehenderunt, 
ac sunt immoti, tui causa ligno affisi. Non enim 
ut propter peccatum te judicarem adveni, sed ut 
per benignitatem et cleméntiam salvarem : neque 
ut maledicerem propter inobedientiam tuam, sed 


τοῖς μεταφρένοις μου ἐπισχιάσω σε, xal ὑπὸ τὰς p ut per meam oLeditionem benedicerem, « Inter 
* Psal. xvi, 10. 8 Matti. xxiv, 98. * Psal. cxi, 9. * Gen. nm, 9. 


(35) lilustransque. Ἕπεντρανίσας. Vox est 
Germauo peculiaris. Sic citata orat. de cruce. 
Δοξάζεται ὄφις χαλχοῦς ψιλαῖς ἐπεντρανίσεσι Quo- 
ποιῶν. Laudatur serpens ameus. qui sola ας nuda 
irradiatione vivificaret. Videatur significare quam- 
dam affusionem luminis ab obtutu, sive in eos qui 
respicerent, ratione cujus in eos imprimens, a 
serpentum morsu. liberaret. Valde displicet Grets. 
dum ita adnotat. ad eam orat. et. verba. relata, 
Verba illa referri possunt ad ipsum Moysen, εἰ leciio 
hoc modo constituuur, Καὶ δοξάζεται ὄφεις χαλχοῦς, 
X. t. &. Et. tamen. laudatur. εἰ celebraiur Moyses, 
quod eneos serpentes effinxerit. 11a ut ζωοποιεῖν non 
δὶ! vivificare, sed animalis speciem effingere. Nam 
1* Moyses unum duntaxat, non plures ejusmodi 
eflinxit serpentes ; 9» efünxit, non nudo et. solo 
intuitu, quod ipse reddiderat τὸ, ἐπεντρανίσεσι - 


sed fabrili arte : vel erat alia ejus vocis afferends 
expositio, novo isti sensui quadrans ; 3* ultro con- 
ficta est illa vocis ζωοποιεῖν significatio, nec quid- 
quam eo loco aplia. Vere serpens ille δοξάζεται, 
abetur celebri memoria, habuitque suam religio- 
nem, siquidem erat crucis figura, et ea ratione 
aspectu curabat, obscura quadam in Christum 
relatione, etsi postea proniori in idololatriam popu- 
lo, ac religioni excedente modum, summa ab 


- Ezechia religioue contritus sit. Aliter philosophatur 


Andr. Cret. orat. in crucis Exalt. ut. non. tam 
Christi, ejusque crucis typus fuerit, quam per 
eam crucifixi peccati; ac diaboli, quomodo nullam 
religionem habere potuit; et tamen δοξάζεται" 
laudatur, tanquam rite, nullaque violatione legis 
divine cusus, sed magis Deo jubente, quanquam 
videretur sic imagines conflare ab eo prohibitum. 


259 


S. GERMANI PATRIARCH.£ CP. 


262 


scapulas meas obumbrabo tibi, jamque sub pennis A πτέρυγάς μου tn ἐλπίζεις, » ὡς ὁ τῆς χκαλιᾶς τοῦ 


meis speras, » (tanquam pelles e paradi-i mido 
anta subductes, ἃς serpentis demtibas beses. Ego 
Veritas « scuto te crucis circumáo, nee timebis a 
timore nectarno ; » te enim dies nesciens vesperam 
exceptmra esi; « necve ἃ negotio. perambulaste in 
tenebri- , » atcue in inferni caliginosis tabernaculis 
wefrsasle; « mec denique a rwima, et daemonio 
meerhliamo !.» Erat enim, ut nosti, pomeridianum 
wempus, quando, malo dzwone sspplastamte, pari 
cum coa ure ru.na dejectus es. Ab bis omnibas 
liberaberis, circumquaque munitus scsto crocis. 
TYandem ergo « mom est occulttum os » iliud 
tnum a sc. Quanquam autem est tua. « substanua 
M. inlerioribas terra 13.» Quipre solsizntia corporis 


παραδείσου ἀποσεσολτ κένος πρὶν wetulc, xai ὁδοῦ δε 
διαλελωξε μένος τοῦ ὄφεως. « Or) xoxas σὲ 5 ἢ 
ἀλήθεια ἐγὼ σταυριχῷ, « xal οὐ φοδηϑέσηῃ ἀπὸ 
φύξου νυχτερινὴ" » ἀνέσπερος γὰρ ἡμέρα σε δεα- 
δέξεται - ε οὐδ᾽ ἀπὸ πράγματος ἐν σχότει διαξορενο- 
μένου, » κἂν τοῖς ζοφεροῖς τοῦ ἄδου σκηνμασεν 
ἀναστρεζόμενου" « οὐδ᾽ ἀπὸ συμπτώματος καὶ 53v 
μονίου μεστμδρινοῦ. » "Hv γὰρ, ὡς οὗδας, δειλινὸν, 
ὅτε συγχατεπτεῶτε τῷ ὁμοζύτῳ, ὑποσκελισθεὶς τίρ 
ἀλάπστορι. Πάντων τούτοον ἀπαλλαγέστ τῷ ὅπλῳ 
κερικυχλωδεὶς τοῦ ατανρυῦ. Τέλος οὖν « οὐχ ἐχρύδτ, 
τὸ ὀστοῦν » τοῦτο ἀπ᾿ ἐμοῦ. ELO χαὶ « ἡ ὑπόστασίς: 
eou iv v; χετωτάτοις tv»; γἷς ν (σώματος γὰρ 
ὑπέττασι: ἢ 2.χ" ὅτι χαὶ ταύτες ἀφισταχέννς͵ τὸ 


amima3 est, cum εἰ ea abeunte disolsatur quod D : ὑξιστάμενον διαλύεται)}, ἀλλ᾽ ἄπειμι νῦν κἀκεῖ, καὶ 


sabeislems erat : verum ilivc quoque nume eo, ac 
proàciscer. € zsiimatus cum desceoden.ibes im 
bcam !*-!*, » quazramque 3nimam tuam ε iB lene- 
bros ἃς umtra morüs'* » occultatam; aec 
éesistam spoate bua iiatas, ac ferius descendens, 
domec ἢ im cuum sabveham, δὲ laudem 41:6: 
Ubi i2 bama3Aaum genacs bca:gniGus 8. clemenauz; 
md procrusma vero diabo.ei ia uod odi, ac avidus. 
Qui εὐ πὸ iwam ia paradiso conversationem  ne- 
quivià ferre, quiu noe mole-taz pauatr cum 
faenrs efkcctus ceL civis ? quia et vero Paui meo 
COBSessOr, per ἰδὲδει primiuaS, 3€ naluram quam 
35685» pei? 

Qua ergo mors sihil aliud est quam separatio 
ἃ cwrpore, a€ Emmanuel facuss es? veritate bogao, 
(mace hamasitaus modos per summam beni- 
gnarus suscep.ut excepio peccalo, moritur pro 
hum3mna Batvrz bge : sponte Dmen, son vi 
E&Qcüe Cuüipenegue ; 3€ anip3 quidem sepacatur 
ἃ tCurpore, corpusque moriar ea di-junctione : 
λα» vero deiLas ἃ Beutiro sejuncta, divisaquwe, 
amas pur:es dix;unctas Cozess, postjue etiam 
morum, eam) qua fuit ex ipsa um one Subsisten- 
Lam in seipsa servams. ἃς anima quidem spoate 
in inferuem desevcadit : corpas autem includitur 
segwier9. (C.rierwm, qua ralioe Baliiias ex 
Virquie moo. yer ouinia siti lis. gostrae δα αἷς, nec 
emuing9 bumasg BaUvials dle;es secuta est, 
Sanique eUam im qu bus partus supra humanam 
rabeeess mirabios fuit, ἃς matura movata est. 
Quasam ana? Luque comcegüo sine senunse, 
pertes dolorum expers; servata post portum, 
wi ante partusme virginitas, wt ex rebus adeo 
mirabilbus, mon nujus homo eistimaretur qui 
més €»s6t, sed veriste Deus cognosceretur qui 
farbem isdueisset. Sic save eUsm im morte »atu- 
Ἐῶ comaisia μενοι, iis qua nalura ratioueus 
exacejum& Subàb 3ubeua iia, wi ex potestate ὃς 
bhera ex se voluntate, Patris manibus spiritui 
tOUMBendaiit; utin. iuferaum descendens, vin- 
C qui ilic veuebaniur, reduxerit ; ut triua- 


V Pest, xc, 4. €. λ Psal. caxxvin, $5. 


δον Psal. rtyxvv, 3j. 


χατέρχολα:, € πρυπλογχι:θεὶς μετὰ τῶν χεταδσινόν- 
τῶν εἰς λάχχον, » x31 ζττέπω σοὺ τῆν GQuyt» « ἐν 
αχοτειοῖς, x3i ἐν σχι3 ὕχνάτο » αυγχρυπτομένην" 
χαὶ o2x ἀτωπτίτολαι ταξεινούμενος Σαὶ UEGXRGII- 
δτίνων Eus, Ee; ἄν σε πρὸς oc pay ἀναγάγω, εἰς 
δόξαν aiv τς ἕατς τιλενδρωπίας, εἰς αἰσχύνην δὲ 
τῆς τοῦ δι2ζίληυ μισανδοωπίας. Ὃ γὲρ οὐχ ἔνεγ- 
xí» τὸν τὴν ἐν vapalcizw ἀναστριςἕν. τί οὐχ ἄν 
πάθοι τῶν ἀνιλοῦσν, οὐρνοξολιτ) 600 τεγονότος, 
μᾶλλον δὲ χηὶ συνέδρου τοῦ ἀλτθτνῷ goo ἔατρξ, διὰ 
τις ἀπερχτς CROTR. xii τοῦ poca ματος; 


Ἐπεὶ τοῖνων οὐδὲν ξἔτεοδ ἔστι θάνστος, ἄλλ᾽ | 
χωυρισμὰς vt. φιχῆς ἀπὸ σύ ματος, ἄνθρωπος U 
xa:i ἀλύδειαν vivycw» ὁ Ἔκ νου ῖ), ταὶ tiva 
τὰ τ: 3υδεωπότττης πέτρα διὰ ς᾽ λανϑοωπέαν ἐδέ- 
ξἔχτο χωυὶς àuagla θυΐξτχει χστὰ νότον φύπεο;: 
ἀνῇ -ἦοπέντς  ἐσιυτως πξν. ἀλλ᾽ εὐχὶ τοραννίξδ: 
θχ ἀτοῦ συνελχυόλξνς " παὶ διΐίστατα: μὲν ἔχ τοῦ 


Gtiz-A. ἡ γῇ, νεχοηῦταις ὃὲδ τὸ guis dart 
«ἧς ὑχτς ἡ deicr: ἐξ, &azoi» ἀξιάστατος χαὶ 
pud Án, ti διεσπῶτξ Guvivzugas, ταὶ τῇ» 


$ ἑνώσεως εἰς ἔχωτεν ὑπόστασεν συντῆ- 
im xx uix θλιατυ,. Kal ἡ μὲν κάτεισιν 
αὐτεξττίως ἐν τῷ 3énc τὸ αωμδ δὲ cp tá συγ- 
χλξίξτας, ἤλεν ὥσπερ ἡ ix Παρθένου γέννησι; οὐ 
X3-3 X1v-3 f» χχϑ᾽ ῥαῆς, αὐὖὲ τῇ ἀιϑρωπεῖς γεν- 


B "τε: ὁλοτελῶς ἐχηλούθν5εν" ἀλλ᾽ εἰαὶν bw οἷς χαὶ 


had ὁ τόχος cugcdoeligóm. παὶ d^ φύσις 
x:x1:wj7íz*12:^ va ταῦτα: d τὸς δυλλέψεως 
ἀτπο ῖζ ἡ ὠξίνοιν ἄνευ πιστφοσία " ἡ μετὰ τὴν 
X.53.» ὡς ποὸ τῶυτὺς τῆς παρθενίας δαοετύ ον σις" 
eX ἐχ ττλιχούτοω πησδοξτεατης, μὴ φιλὸν Ko 
τον τὸν τεχῆξντα, Oc). dà ταῖς δλιϑείσις Evwesin 
σεταρχω μένον xai οὕτω δὴ χαὶ ἐν τῷ θανάτῳ, τὰ 
Χατὸ yurTtw δὴ) ιίχτα tol; ὑπερφυέσι. Kai cid 
ταῦτα, τὸ x21' ἐξο σίχν xal αὐτοδεσπκάτως ταῖς 
πατριχαὶς χερσὶ πδραβεῖνα: τὰ πνεῦ κα τὰ χατελ- 
θεῖν [iv τῷ Mx] χαὶ τοὺς ἐχεὶ δεσ-λίους ἀναχαλεῖν, 
τὸ σῶμ δὲ χδι χτῆσρρον ἐνυπτιάσαι τῷ t2zw τρὸ. 


πο 


9 aug. ἧς 


40] 


IN DOMINICI CORPORIS SEPULTURAM. 


; 2.9 


ἥμερον, θαλερὸν, ὡς τῇ θεότητι QOv- ζωὴν πηγάζον ἃ num in sepulero. corpus resupinum incorruptum 


οὐ διαφθοράν * συνέχον, ob συνεχόμενον τοῖς ἑντα- 
φίοις δεσμοῖς " μυρίζον, οὐ μυριζόμενον τοῖς νεχρι- 
palo; ἀρώμασιν" ἕωλον μὲν τῶν ἡμερῶν διαστή- 
μασι, ζῶον δὲ τῷ ix τῆς θεότητος ὑποστήματι. 


"Aye τοίνυν, ἡμεῖς τὰς μυροφόρους μαθητρίας 
προλάδωμεν, μαθηταὶ τῆς πνευματιχῆς ἐλευθερίας 
τυγχάνοντες. Ἐχεῖναι γὰρ ἔτι νομοφυλαχοῦσι, καὶ 
τὴν νομιχὴν σχιὰν ὑποχάθηνται σαδῥατίζουσαι" ὁ 
δὲ λόγος καταφρονείτω νῦν τοῦ Σαθδάτου  χατα- 
τολμάτω τῆς χουστωδίας “ εἰσδωέτω τὴν πέτραν 
λαξευτὴν, xai ὑπ᾽ αὐτὴν σχεπασθεὶς, ὁράτω θεοῦ 
ἀπόῤῥητον συγχατάάδασιν " βλεπέτω Θεοῦ πρόσωπον 
μετὰ παῤῥησίας " οὐ μὴ γὰρ ἀποθάνῃ εἰς τοὺς αἰῶ- 
νας. Hà; γὰρ, ὅπου xal οἱ θανόντες, ἰδόντες ἀν- 
' εξωώθησαν ; Ἡχέτω τοίνυν Δαδίδ' στηχέτω «μεθ᾽ 
ἡμῶν " ἐξαρχέτω τῆς ἑορτῆς " χορηγείτω τῶν ὕμνων 
τὰ; ἀφορμάς " πρόσωπον ὑποδυέσθω τοῦ χαταχρίτου 
τῇ διαφθορᾷ, καὶ τῷ $n βροτείου πληρώματος, τοῦ 
πάλαι τὴν τοῦ Σωτῆρος ἀπεχδεχομένονυ ἐπέλευσιν, xat 
τὴν νῦν àx τάφου ἀθανασίαν" « ὙὙπομένων ὑπέμεινα 
τὸν Κύριον, μελῳδῶν, χαὶ εἰσήχουσε τῆς δεήσεώς μου" 
καὶ ἀνήγαγέ με ἐχ λάχχου ταλαιπωρίας" » λάχχον 
ταλαιπωρίας τῆς διαφθορᾶς τὸ χωρίον, τὸν τάφον 
ἐπεξηγούμενος "ε Καὶ ἀπὸ πηλοῦ ἰλύος * » τῆς εἰς γῆν 
καὶ ὕδωρ τοῦ σώματος ἀναλύσεως, ἐξ ὧν xal συν- 
ἐαστηχε. Ταῦτα τὰ bx, τῆς χατάρας ἡμῶν ἐπιτίμια, 
᾿Αλλ ἐπιμειδιάτω ἡμῖν xal τὰ χαταθύμια. « Καὶ 
ἔστησε, φησὶν, ἐπὶ πέτραν τοὺς πόδας μον, καὶ 
κατεύθυνε τὰ διαθδήματά μον. » Πῶς, καὶ τίνα τρό- 
πον: Τίθεται Χριστὸς ἐπὶ τὴν πέτραν ταύτην τοῦ 
μνήματος, καὶ τὸ ατεῤῥὸν αἱ βάσεις τῆς ἡμετέρας 
AapÓávouci φύσεως, xal οὐκέτι ἐχχυθήσονται τὰ 
διαδήματα τῶν ἀνθρώπων εἰς θάνατον" πηγάζει 
γὰρ ἢ πέτρα ὕδωρ ἀθανασίας. Πάντα μὲν οὖν τὰ 
φυσικὰ xal ἀδιάδλητα πάθη, προσείληπται τῷ Mo- 
νογενεῖ κατ᾽ ἀλέθειαν, γεγονότι ἀνθρώπῳ ἐξ αἱμά- 
των παρθενιχῶν, καὶ ὅλον τὸ ᾿Αδαμιαῖον φύραμα 
ἐν ἑαυτῷ ὑποστῆσαντι. "Ἔχτοτε οὖν χινεῖσθαι ἀρξά- 
μενα, eUx ἀνάγχῃ φύσεως, ἀλλ᾽ ἐνδόσει θεότητος, 
σήμερον ἐν τῇ πέτρῃ ταύτῃ τῆς χινήσεω; ἔστησαν᾽ 
« xal ἐχόμενα πέτρας ταυτησὶ χατεπόθησαν. » 


manserit, vegetum illud, ut quod viveret Deitate; 
vitam scaturiens, non corruptionem ; quod couti- 
neret, no» conlineretur sepulcralibus vinculis ; 
quod ungere, non ungeretur mortuorum aroma- 
tibus; quod quidem dierum intervallo obsoletum 
esset, susteulante autem Deitate vivum exsisteret. 


Áge ergo unguentiferas discipulas occupemus; 
qui spiritalis libertatis discipuli simus. lllae siqui- 
dem adhuc legem servant, subsidentque sabbati- 

.Zantes umbram legalem : Nunc autem serno 
Sabbatum negligat, contemnat custodiam, intret 
in excisam petram, eaque obtectus, videat ineffa- 
bilem Dei inclinationem, Dei vultum libere aspi- 
ciat : non enim morietur in zternum. Qui enim? 
Quando etiam mortui videntes, vivificati sunt. 
Veniat itaque David, stet nobiscum, feste luci 
presul exsistat, canticorem argumenta suggerat : 
personam subeat liominum coetus corruptiont 
addicti, ac inferno mortalis, ejus qui olim Sat- 
valoris prastolaretur adventum , ae immortalita- 
tem qua nunc exhibetur, modulans in hac verba : 
« Exspectans exspectavi Dominum, et exaudivit 
preces mess : et eduxit me de lacu miserie *, » 
Lacum miseri, corruptionis locum postmodum 
sepulcrum exponens : « Et de luto fcis "7, » ex 
resolulo corpore in terram et aquam, ex quibus 
eliam constitutum est. Hxc maledictionis nobis 
indicta multa. Enimvero arridens quoque nobis 
desiderata edicat : « Et statuit, inquit, supra-pe- 
tram pedes meos, el direxit gressus meos '*. » 
Quo id modo, ao qua ratione? Ponitur Christus 
super hanc pelram monumenti, solidanturque 
nosirse naturz bases, nec amplius hominum gressus 
ia mortem effundentur !* : petra siquidem immor- 
talitatis aquam scaturit. Sane quidein Unigenitus 
nalurales omnes affectiones, qua vacant crimine, 
vere assumpsit, qui sit factus liomo ex sangui- 
hibus virginalibus, totamque Ada conspersionem 
jn se ipse sustentaverit. Ab eo itaque tempore, 
cum moveri ecpissent, non necessitate naturz, 
sed Deitatis eemcessione, hedie in petra hae, ἃ 
motu quievere, « fueruntque absorptz huie junctze 
pelrie **, » Non enim amplius est labor, non som- 


Οὐχέτι κόπος, οὐχέθ᾽ ὕπνος, οὐ πεῖνα, οὐ δίψα, tà D nus, non fames, non sitis, ponalia illa a pravari« 


μετὰ τὴν παράδασιν τῆς φύσεως ἡμῶν ἐπιτίμια. 
Τῆς γὰρ ἀφθαρσίας ἐξανθησάσης, ταῦτα xatcpa- 
ρἄνθησαν, ἅπερ ἐμοὶ xal « νήπια Βαδυλώνια óvo- 
μασθήσεται προσεδαφισθέντα τῇ πέτρᾳ ταύτῃ, » 
καὶ ἀναλωθέντα " νήπια μὲν, ὅτι οὐχ εἰς ἁμαρτίας 
λογίζεται" ἀδιάδλητα γάρ * Βαδυλώνια δὲ, ὅτι μετὰ 
τὴν πρὸς τὴν χοσμιχὴν σύγχυσιν ἔχπτωσιν, xal τὴν 
ἀπὸ τῆς ὑψηλῆς Ἱερουσαλὴμ, πρὸς τὴν χοιλάδα τοὺ 
χλαυθμῶνος ἀπαγωγὴν, ταυτὶ παρεισέδυσαν τὰ μὴ 
διεδεδλημένα πάθη, ἐπίφθορα ὄντα τῇ διὰ πληρώ- 
986i, καὶ χενώσεως συνισταμένῃ τῶν ἀνθρώπων ζωῇ. 


' Psal]. xxxix, 9. 


17 ibid. 418 Ibid., 9$. 
€«xXx1Yi, 9. ᾿ 


catione in naturam invecta. Efflorente enim incor- 
ruptione, ebsoluerunt ista ; eaque ego appellarim 
« parvulos Babylonis, ad istam allisos petram *!, » 
atque peremptos : parvulos quidem, eo quod non 
imputentur ad culpam ; quippe vacant crimine; 
Babylonis autem, quia innocu:x ejusmodi affectio- 
nes, post casum in mundi illam confusionem, 
abductionemque a sublimi Jerusalem in vallem 
fletus, occasione ingresse, humane vite, qus 
plenitudine ac exinanitione constat, interitum con- 
sciscunt. 


!* Peal, Lxxp, ἃ. ** Psal. cxz, 6. ? Psal, 


203 


Tu mibi quoque, sermo, longius exi, ad usque A 


deserti viam, Manna collecturus ; nec te Sabbati 
metus iucessat. Habent enim qui Christi adventu 
sabbatizaverit, Judaica Sabbata. Adeo igitur decau- 
tatum Manna, « angelorum panis *? » in Psalmo- 
rum libro fuit appellatum : eratque illud, quod 
asserens dico, hujusce mysterii previa designatio, 
ac Christum panem coelestem, qui ad nos usque 
desceudit, ceu delineatione expressit, quem qui 
manducant, non moriuntur, ut ea quoque ratione 
angelorum panis vocetur : nam angeli immortales 
sunt : quodque alioqui congruat, ut qui sunt 
angelicis moribus przditi manducent. Erat certe 
quondam natura hominum unius diei, cum propter 
divini mandati transgressionem, fuisset corruptioni 
addicta. Sed et vermes ebulliebat, quos putredo 
edit : eratque plenus fetore, quique naribus 
difficile efflaretur, olentiz influxus : quibus utique 
corruptionis vitiis, etiam Manna obnoxium erat, 
ut in proximam crastinam lucem solis, servari 
non posset. Pro inore enim insectorum unius diei, 
ipsa die, cum mascebatur, tum interibat : quod 
autem amplius servatum esset, tanquam mortuum 
corpus, ac loculo conditum, vermes ebulliebat. 
Cuin autem dies adveniret qux przecedit Sabbatum, 
postquam Sabbatum haberet oriri, recondebatur 
quidem a vespera, ac intra vasa abscondebatur, 
eraique omnino a putredine immune, et ut ne 
vestigium corruptionis invaderet, utque dum diei, 


S. GERMANI PATRIARCH.E CP. 


80 

Ἔξιθέ μοι, λόγε, xal ποῤῥωτέρω, καὶ μέχρι δάδι- 
σιν τῆς ἐρήμου, τὴν τοῦ Μάννα συγχομιδὴν ποιησό- 
μενος" μηδὲ ὑποστέλλου διὰ τοῦ Σαδδάτου " ἔχουσι 
γὰρ σαδθατίσαντα τῇ παρουσίς Χριττοῦ, τὰ Ἰου- 
δαϊχὰ Σάδδλτα. Μάννα οὖν ἐννόει τὸ πολυθρύλλη- 
τον, € ἄρτος ἀγγέλων » τῇ βίδλῳ κέχληται τῶν Ἐσλ- 
μῶν καὶ fjv, ὡς ἐγώ φημι, τοῦ παρόντος μυστηρίου 
προτύπωσις,͵ xal ὑπέγγραφε τὸν Χριστὸν τὸν οὐρά- 
νιον ἄρτον, xal μέχρις ἡμῶν χαταθδεδηχότα, ὅν οἱ 
τρώγοντες, οὐχ ἀποθνήσχουσιν" ὡς διὰ τοῦτο, xal 
ἄρτον ἀγγέλων χαλεῖσθαι. ᾿Αθάνατοι γὰρ οἱ ἄγγελοι" 
καὶ τοῖς ἄλλως ἀγγελοχίοις [ -λικοῖς *] προσῆχειν ἐσ- 
θίεσθαι. Ἦν μὲν οὖν ἐφήμερος ἡ τῶν ἀνθρώπων φύσις 
ποτὲ, ὑπὸ φθορὰν γενομένη, διὰ τὴν τῆς θείας 
παράδασιν ἐντολῆς. Ἐξέδραττε δὲ xal σχώληκχας, 
τὰ τῆς σήψεως ἀποχυήματα" καὶ πλήρης ἣν δυο- 
οὅμίας, καὶ μυχτήρων δυσαπόφορος εἰσροή " οἷς δὴ 
πάθεσι διαφθορᾶς, χαὶ τὸ Μάννα ὑπέχειτο, μὴ δυ- 
νάμενον τὴν ἐς νέωτα χαταλήψεσθαι φεραύγειαν 
ἡλιαχήν. Κατὰ γὰρ τὰ ἐφήμερα τῶν ζωιφύων, αὐὖθ- 
ἥμερον χαὶ ἐτίχτετο, xai ἀπέθνησχε" τὸ δ᾽ ἀπὸ 
τοῦδε τεταμιευμένον, ὡς τεθνηχὸς σῶμα, xal ἐνσο- 
ριασθὲν, ἐξέξζεε σχώληχας. Ἐπὰν δὲ τὸ Προσάδόδατον 
χαταλάθδοι, μεθ᾽ ὃ τὸ Σάδδατον ὑπανέτελλεν, ἐτα- 
μιεύετο μὲν ἐξ ἑσπέρας, χαὶ ἔνδον ἐχρύπτετο τῶν 
σχευῶν" xal ἦν ἄτηπτον παντελῶς, χαὶ διαφθορᾶς 
ἀπρόσψανοτον ἴχνεσιν, ἕως xal ἐς αὐτὸν ὑπαυγά- 
ζοντα ὄρθρον, τῆς εἰς χεφαλὴν προχαθημένης τῶν 
ἑδδοματικῶν ἡμερῶν" xal ὁ χαιρὸς οὗτος, τὸ τἧς 


«ue seplimanz dierum caput praecedit, dilu- (; ταφῆς τοῦ οὐρανίου ἄρτου προετύπου μυστήριον, 


culum claresceret : quod ipsum tempus, cole- 
siis panis sepulture designabat mysterium, ac 
incorruptionis delinesbat (iguras. Ante enim ve- 
asperam Parasceves, in monumento, supremo viven- 
tium habitaculo depositus, immun.s a corruptione 
servatus est, omnique a morte vitiante immuta- 
tione, ac alieratione, superior effectus. Nactus 
vero ipse incorruplionem, ejus universam naturam 
participem fecit, ita ut multi corruptionis relicta 
sede, nempe monumentis, redivivi apparuerint; 
ac secundam induti vitam, quemadmodum ait : 
« Quiseminaut in lacrymis, in exsultatione me- 
tent **, » Mystica Daviuis agricultura est, ex qua 
sermo fructus hos colligit, verborumque intel- 


lectum, in deiferi ac. vivifici sepulcri penum mitlit. D 


Verum propheta quidem, plenum labore Israeli- 
dci populi in Babylonem descensum, ejusque inde 
lietum regressum, sementis ac messis symbolo 
obscure designavit : nos autem sacrum Evange- 
lium in Dominicum monumeutum rapit, illius 
vocis memores, quz ait : « Nisi granum frumenti 
cadens in terram mortuum fuerit, ipsum solum ma- 
nel : si autem mortuum fuerit, multum fructum 
affert **. » Nunc quippe seminatur in lacrymis 
Supra monumenti petrosa, quod mundum olit, 
grànum; ac nedum non arescet, sed et multum 
immortalitatis fructum, perfecta maturitate terri- 


: '! Psal. uxxvri, 45. ** Psal, exvv, 5. 


xai τῆς ἀδιαφθορίας προυπεχάραττεν εἰχονίσματα. 
Τὸ πρὸς ἑσπέραν γὰρ τῆς Παρασχενῆς, τῷ μνήματι 
ἀποταμιευθεὶς, τῷ τελευταίῳ τῶν βιούντων οἰχῆ- 
τηρίῳ, ἐξάντης τῆς διαφθορᾶς ἀποσέσωσται, καὶ τῆς 
οἱἰασοῦν νεχρώδους παρεκτροπῖς xal ἀλλουώσεως 
ὑπερέδη. ᾿Απαφθαρθεὶς δὲ, πάσῃ τῷ φύσει τῆς 
ἀφθαρσίας μετέδωχεν, ὥστε πολλοὺς τῆς διαφθορᾶς 
τὰ χωρία χαταλιπόντας, τὰ μνήματα, παλιμδίους 
ὁρᾶσθαι, χαὶ δευτέραν ἀμφιεννυμένους ζωήν" καθὼς 
εἶπεν, « Οἱ σπείροντες ἐν δάχρυσιν, ἐν ἀγαλλιάσες 
θεριοῦσιν. » "Ex τῆς τοῦ Δαδὶδ μυστιχῆς γεηπονίας, 
ὁ λόγος ταῦτα χαρπίζεται, χαὶ τὴν διάνοιαν τῶν 
ῥημάτων, πρὸς τὴν ἀποθήχην ἄγει τοῦ θεοφόρου 
τάφου, χαὶ ζωηροῦ. 


᾿Αλλ' ὁ μὲν προφήτης, τὴν εἰς Βαδυλῶνα ἐπίπονον 
κάθοδον, καὶ τὴν ἐχεῖθεν αὖθις εὔθυμον ἄνοδον τοῦ 
Ἰσραὴλ, ἐπιχεχρυμμένως διὰ τοῦ σπόρου xai τοῦ θέ- 
ρους ἡνίξατο“ ἡμᾶς δὲ τὸ ἱερὸν Εὐαγγέλιον, ἐπὶ τὸ 
Δεσποτιχὸν μνημεῖον ἐχφέρεται, τῆς θεολέχτου pr- 
μνημένους φωνῆς, τῆς « Ἐὰν μὴ ὁ xóxxoc τοῦ σίτου 
πεσὼν εἰς τὴν γὴν ἀποθάνῃ, λεγούσης, αὐτὸς μόνος 
μένει" ἐὰν δὲ ἀποθάνῃ πολὺν χαρπὸν φέρει. » Σπεῖ- 
ρεται γὰρ νῦν ἐν δάχρυσιν ὁ χοσμοτρόφος xóxxoc Ev 
τὰ πετρώδη τοῦ μνήματος, ὃς οὐ μόνον οὐ ξηρανθῆ- 
σεται, ἀλλὰ καὶ πολὺν χαρπὸν ἀθανασία; τελεσφορη- 
σει τοῖς γηγενέσι, Καὶ τοῦ εὐαγγελιχοῦ μὲν σπόρου, 


** Joan. xu, 95. 














265 


IN DOMINICI CORPORIS SEPULTURAM. 


208 


C69» τῆς πέτρας χατεσχεδάσθη, ἀπεξηράνθαι φησὶ A genis producet. Equidem sementis evangelic: , 


τὸ λόγιον διὰ τὸ μὴ ἔχειν ῥίξαν" ὁ δὲ μυστιχὸς καὶ 
ἡμέτερος χόχχος, ὡς διφνῆς, καὶ δίῤῥιζός ἐστιν" 
ἄνω μὲν τὸν Πατέρα προαιώνιον ῥίζαν αὐχῶν" xá- 
τῶ δὲ, τὴν Μητέρα, καὶ δι' αὐτῆς, τὸν τοῦ Δαδὶδ πα- 
τέρα, τὸν Ἰεσσαί,. Ἐχ τῆς ῥίζης γὰρ αὐτοῦ, τὸ κατὰ 
σάρχα, ἐδλάστησεν. ᾿Αλλ᾽ οὐδὲ ἡλίου ἀνατείλαντος, 
μάρανσιν πεπονθὼς εὑρεθήσεται. « Λίαν γὰρ, φησὶ, 
πρωῖ τῆς μιᾶς Σαδδάτου, ἦλθον αἱ μὲν γυναῖχες ἐπὶ 
τὸ μνημεῖον ἀνατείλαντος τοῦ ἡλίου" καὶ ὁ χόχχος 
σταχυφορήσας τὴν τῶν βροτῶν σωτηρίαν, ἐχεῖθεν 
ἀνέσχε, χαὶ τὴν γῆν χαταλέλοιπε. Τί μὴ λέγω, ὡς 
οὐδὲ αἱ ἄχανθαι τοῦτον τὴν χθὲς ἐναπέπνιξαν" xal 
ταῦτα χατὰ χύχλον περιλαδοῦσαι, xal τὴν μαχαρίαν 
συσφίγγουσαι χεφαλήν; Οὐ γὰρ ἀνιαρὰ τῷ Δεσπότῃ 
τὰ ἄτιμα" χαρμόσυνα μὲν οὖν διὰ τὴν ἐμὴν σωτη- 
ρίαν’ καὶ στέφανος χαυχήσεως, tj πρὸς ὕδριν στεφη- 
φορία τῶν ἀχανθῶν. "ἔχαιρεν ὅτι βαστάζων τὰς 
ἡμῶν ἁμαρτίας, ταῖς ἀχανθηραῖς ὀξύτησι συμδολο- 
Ὑραφομένας, ὑπὲρ τῆς τούτων ἀφέσεως τῷ Πατρὶ 
προσῆγεν ἑαυτὸν εἰς θυσίαν. "Ὥριστο δὲ τοῦτο πάλαι 
καὶ τῇ σχιώδει νομοθεσίᾳ τοῦ γράμματος, xat ὁ 
ὑπὲρ ἁμαρτίας προσφέρων θυσίαν, τὰς χεῖρας ἐπ- 
ετίθει τῇ τοῦ θύματος χεφαλῇ ὡσανεὶ τὴν πονηρὰν 
πρᾶξιν ἧστινος αἱ χεῖρες σύμθολον ἧσαν, εἰς ἑαυτὸ 
τοῦ θύματος ἀναδεχομένου, xal ὑπὲρ τοῦ προσ- 
αγωγέως ἁγιαζομένου. ὅπερ xai ὁ Χριστὸς ὑπ- 
αινιπσόμενος, ἔλεγεν᾽ « ἕπὲρ αὑτῶν ἐγὼ ἀγιάζω 
 μαντόν. » 


quidquid sparsum fuerat supra petram, ait Scri- 
ptura exaruisse, eo quod non haberet radicem *'; 
at mysticum, ac nostrum granum, uti duplici 28» 
tura, ita et radice duplici est. Patrem quidem, 
seternam in celis radicem habet; in terris autem 
Matrem, ac per eam Davidis patrem Jesse. Quippe 
germinavit ex ejus radice secundum carnem **, 
Caeterum neque orto Sole invenietur emarcuisse. 
« Valde enim mane, inquit, una Sabbati, venerunt 
inulieres ad monumentum orto jam sole *' ; » gra- 
numque, mortalium salutem spica instar ferens, 
inde emerserat, ac terram reliquerat. Quidni dico, 
neque etiam spinas illud heri suffocasse, quan- 
quam in cirzuitu complexz erant, ac beatum con- 
stringerent caput? Non enim Domino molesta sunt 
que probrum habent, sed magis propter meam 
salutem lzeta : ac coronam exsultatiunis ducit, quod 
ad contumeliam spinarum sertum gestat. Gaudebat, 
quod portans nostra peccafa, spinarum aculeis 
symbolo designata, Patri se, pro eorum remissione 
sacrificium, offerret. Porro id quoque olim, litterz: 
umbram habeniis scito statutum erat : ut qui 
victimam pro peccato offerebat, capiti hosti: ma- ' 
nus imponeret; tanquam illa, malam actionem , 
cujus manus essent symboluin, in se reciperet, 
ac sanctificaretur pro offerente : quod ipsum in- 
nuens Christus, ait : « Ego pro eis sanctifico me- 
ipsum **. » 


Τοιαῦθ᾽ ἡμεῖς πανηγυρίζομεν, τὰ ἐπισπόρια τοῦ ( Hanc nos incorrupti ac vitalis grani seminatio- 


ἀμαράντον xÓxxou, xal Quoyóvou, θησαυριαθέντος 
ἤδη ἐπὶ τῆς γῆς, «ὅπου οὔτε σὴς, οὔτε βρῶσις 
ἀφανίσει" » ἄθιχτος γὰρ ταῖς παμφάγοις μύλαις 
τῆς διαφθορᾶς, ἡ θεοῦ πόστατος σάρξ' « xal ὅπου 
κλέπται οὐ διορύξουσιν, οὐδὲ χλέψουσι. » Μὴ πεμπέ- 
τωσαν ἐχεῖ τὰς γλώσσας οἱ θεομάχοι, « Ἦλθον οἱ 
μαθηταὶ αὐτοῦ νυχτὸς, λέγοντες, καὶ ἔχλεψαν αὖ- 
τόν.» "AX' οὗτοι μὲν ὡς σπερμολόγοι καὶ φιλοπτώ- 
patvot χόραχες, τὸν τάφον περιερχόμενοι, χαταχρά- 
ξουσι τοῦ χειμένου * πλάνον μὲν αὐτὸν ὀνομάζοντες, 
δεδοιχότες δὲ ὡς ἀληθῆ. Διὸ χαὶ ἀντιστρατεύονται τῇ 
ἀληθείᾳ, καὶ κατὰ σώματος ὁπλοφοροῦσι νεχροῦ. 
Οὐμενοῦν ἕτερόν τι, νὴ τὴν ἀλήθειαν, ἀποσοδήσον- 
ται, εἴ τὸ ψεῦδος, xol τὴν ἀναιδεστάτην συχοφαν- 


nem, celebri celebramus conventu : grani, inquam, 
quod jam thesauro in terra conditum fuit, « ubi 
nec tinea, nec :rugo demolitur **. » Quippe intacta 
est omnia edentibus corruptionis mulis, quz in 
Deo subsistit caro : « Ac ubi fures non elffodiunt, 
nec furaptur *^. » Ne illuc Dei hostes linguas 
mittant, dicentes : « Venerunt discipuli ejus nocte, 
et furati sunt eum ?', » Verum hi quidem tan- 
quam seminiverbii, ac cadaverum amantes corvi, 
circa sepulcrum gyrantes, adversus eum qui jacet 
sepulcro positus clamant; appellantes quidem se- 
ductorem, sed quein tanquam veracem timeant. 
Quamobrem etiam aciem struunt contra veritatem, 
armisque instruuntur adversus defuncti corps. 


«lav * ὡς ἂν ἐπὶ πολλοῖς μάρτυσι, καὶ τούτοις ἀντι- D Nihil enimvero, per veritatem , eo apparatu sub- 


χειμένοις, τελεσθῇ τὸ θαῦμα τῆς ἀναστάσεως. Οὐδὲν 
τὰρ οὕτως τῷ χρινομένῳ πρὸς ἐχνίχησιν ἰσχυρὸν, 
ὡς τὸ, τοὺς χατηγόρους ὑπερηγόρους ἀναφανῆναι " 
καὶ τοὺς χθὲς ὑδριστὰς, σήμερον ἐγχωμιαστάς. Πό- 
σου τοῦτό σοι δοχεῖ θαύματος ἄξιον, χήρυκχας τῆς ἀνα- 
στάσεως Ópüvtt τοὺς στρατιώτας : Ἰδοὺ γὰρ ἀεὶ 
4 ὑψώσεις τοῦ Θεοῦ ἐν τῷ λάρυγγι αὐτῶν, » τὴν ἐχ 
τάφου ἀνάστασίν τε καὶ ὕψωσιν ἀπαγγέλλουσαι τοῦ 
Χριστοῦ * « xai ῥομφαῖαι δίστομοι ἐν ταῖς χερσὶν 
αὑτῶν, » τὸ ἀχαταπρόδοτον βεδαιοῦσαι τῆς φυλαχῆς. 
Καὶ τό γε εἰς αὐτοὺς ἧχον, ἀνύσταχτον xal ἀνα- 


* Matth, xin,-6..— ** Isa. xt, 1. 
* Mattb. σαν, 15, 85 Psal, cxrix, 6, 


PATROL. Gi. XCVIIT. 


*! Marc. xvi, 2. 


moturi sunt, prxter mendacium ac impudeniissi- 
mam calumniam; eo re gesta, ut miraculum re- 
eurrectionis, in praesentia multorum testium, idque 
adversariorum períiccretur. Nihil enim acto in ju- 
dicium usque adeo ad victoriam valet, quam ut 
ipsi se accusatores patronos exbibeant , atque ut 
qui heri injuriis lacessebant, encomiis hodie cele- 
brent. Quanti hoc miraculi loco babendum putas, 
ut pracones resurrectionis milites videas? Ecce 
enim « exaliationes Dei jugiter in gutture eo- 
rum ? : » que Christi e sepulcro cum resurrectio- 


* Joan. xvir, 19. ** Matth. v5, 20. 


9 


* ibid, 





30] 


S. GERMANI PATRIARCHJE CP. 


258 


nem, tum exaltationem annuptient : « Et gladii A στάντα ἀνεδεέχθησαν ol στρατιῶται ἀπόστολοι Χρι- 


ancipites in manibus eorum **, » qui nihil proditam 
custodiam confirment. Ac sane quod spectat ad 
ipsos, eum milites apostoli Chrisli przcones, non 
dormitantei, ac ἃ mortuis suscitatum, mundo 
declaraturi erant, nisi occupans Judzeorum pravitas, 
illorum quoque animum datis argenteis suffurata 
esset : qua prius ratione Judam quoque, vim vo- 
calem gutturis perstriugens argenteis vinculis, 
miserabili laqueo przfocasset. Tandem ergo milites 
produnt veritatem. Quippe sordidum est id genus 
hominum, ac pecuniis insane inbians : ac bovem 
quidem in lingua gestat, animique libertatem ser- 
vitutis jugo mancipat. Eorum malos mores, olim 
jam David deplorat, dicens : « Filii bominum, ut- 
quid gravi corde **? » quod gravi pecaniz pondere 
oneretis ; illud quoque sacri Psaltis contemnentes, 
in liec verba docentis : « Divitiae si alfluant, nolite 
cor apponere ?*. » £t : ^ « Utquid diligitis vauita- 
tem, et quaseritis mendacium ?*? » lucri causa ca- 
lumniantes Dominicam resurrectionem. « Scilote 
qooniam miri&cavit Sanctum suum, ut non daret 
eum videre corruptionem *'. » Quinimo, notas ei 
fecil vias instauralz vite, Alia euim aliis succe- 
daneas fuuebria cantica, vite auctori mortuo jacenti 
psallet, decem illud chordarum organum, atque 
ad ista, alia aceinet : « Eripe me, et libera me de 
yaanu filiorum alienorum, quorum os locutum est 
(calumniz) vanitates (adversus te); et dextera 
eorum, dextera iniquitatis 5; » qux» acceptione 


ατοχήρυχες ἐν τῷ χόσμῳ, εἰ μὴ φθάσχαα τῶν 'Tou- 
δαίων ἡ σχαιοτροπία, ἀργυρίοις χαὶ αὐτῶν τὴν γνώ- 
μὴν ὑπέχλεψεν, ὡς χαὶ τὸν Ἰούδαν τὸ πρότερον 
ἀθλίως ἐδρόχιδσε,, διασφίγξασα δεσμοῖς ἀργυρίοις 
«οὐ λάρυγγος τὸ φωνητιχόν. ᾿Αμέλει τοιγὰρ προδι- 
$6a3« τὴν ἀλήθειαν οἱ στρατιῶται. Φιλοχερδὲς γὰρ 
τὸ γένος τοῦτο, xal ἀργνρομανές " xal φορεῖ μὲν τὸν 
ἐπὶ λώττης βοῦν, καὶ τῆς Ψυχῆς τὴν ἐλευθερίαν 
ζυγῷ δουλείας ὑποζευγνύει. Καὶ προφθάνει Δαδὶδ 
τὴν τούτων ταλανέζων καχοτροπίαν, « Υἱοὶ àvüpu- 
πων, λέγων, διατί βαρυχάρδιοι, » βαρυταλάντοις ἀρ- 
γυρίοις αὑτὴν ἐπιδρίθοντες " περιφρονοῦντες xduectvo 
τοῦ ἱεροῦ Ψαλτῳδήματος ^ ε Πλοῦτος ἐὰν ῥέῃ, μὴ 
προστίθεσθε καρδίᾳ k, » διδάσχοντος. Ral* « "Iva «τί 
ἀγαπᾶτε ματαιότητα, xal ζητεῖτε ψεῦδος ; » euxo- 
qavtouvte; tou Δεσπότου thv ἔγερσιν διὰ φιλοκέρ- 
δειαν. « Γνῶθε ὅτι ἐθαυμάστωσε τὸν ὅσιον αὐτοῦ, μὴ 
δεδωχὼς ἰδεῖν αὐτὸν διαφθοράν. » Μᾶλλον μὲν οὖν, 
ἐγνώρισεν αὑτῷ παλινζωία: ὁδού:;. Ἐπιψαλάξει γὰρ 
ἀλλεπάλληλα τὰ ἐπιτάφια τῷ χειμένω ζωοδότῃ νε- 
χρῷ, τὸ δεχάχορδον ὄργανον, καὶ τούτοις ἕτερα ἐπ- 
άσει. ε 'Pucal με, xai ἐξελοῦ με Ex χειρὸς vlov 
ἀλλοτρίων * ὧν τὸ στόμα ἐλάλησε ματαιότητας (συ- 
χοφαντιχὰς χατὰ σοῦ)" xal ἡ δεξιὰ αὑτῶν, δεξιὰ 
ἀδιχίας" » τὴν προασδοτίαν δωρηληπτοῦσα τῆς ἀλη- 
θείας. ᾿Αλλ᾽ ἀπολεῖ Κύριος τούτους, « θεμένους 
ψεῦδος τὴν ἐλπίδα αὐτῶν, χαὶ σχεπασθέντας τῷ 
ψεύδει,» xa0' Ἡσαΐαν. Ἤμεϊς δ᾽ ἀναχεκαλυμμένῳ 
προ:ώπῳ, xal γυμνῇ τῇ χεφαλῇ τὴν ἀλήθειαν 6ta- 


munerum, veritatem prodiderit. Enimvero perdet C χηρύττοντες, τῇ: ὑποθέσεως αὖθις ἐχώμεθα. 
eos Dominus, « qui posuerunt mendacium spem suam, εἰ mendacio prolecti sunt * : » juxta Isaiam. 
Nos autem revelata facie ac nudo capite veritatem pradicantes, subjectam materiam iterum re- 


sumamus. 
Saue prophetieus sermo, Unigeniti incarnatio- 
nem, ac morte conciliandam mortuis imumortalua- 
tem, consilium antiquum, ac terum appellavit **; 
ac quidem inducitur per parabolam primus generis 
pareus, ab Jerusalem descendisse in Jericho **. A 
divina enim gloria, ac gaudio angelerum, przva- 
ricatione in vallem fletas descendit; descendens 
awtem obvias habuit passiones, ac plagas a de- 
mouibus accepit : tu vero. animi mihi passiones 86 
plagas inteilige. At nostrae vitae auctori, a. Galilea, 
juxta historiam, in Jerusalem per Jericho ascen- 
denti, diri larones occurrerunt. Quid enimvero 
Judzorum Synagoga predatorium magis, quibus 
etiam elementis Dei templum, in latrunum spelun- 
62: commulatam esi**« Qoi etiam spoliantes eum, 
ac plagas impomestes ; » puta, nune quidem 
fia :cllantes, nunc clavis conByentes, « reliquerunt 
scmivivam **. » Etenim Christus duplici compositus 
uai ur2, wertali ac immortali fuit : ac altera q:dcm 
δὲ D.al. 1i, 41. 


Ὁ Psal. exasv. 
*» [33, ax min, 45. 


3* Pea. re, ὃ. 


** Psal iv, S. 
* Pbig. 3), "* Lc. x, 30 seqq. ** Luc. xix, 46. 


Apxaíavr μὲν οὖν βου.ϊὶὴν xal ἀληθινὴν, 6 
προφητιχὸς λόγος τὴν σάρχωσιν ἐκάλεσε τοῦ Movo- 
γενοὺς, χαὶ τὴν διὰ θαλλάτου τῶν θανόντων ἀθανα- 
σίαν, xai εἰτάγεται μὲν παραδολιχῶς ὁ γενάρχτ,ς 
ἡμῶν ἐξ Ἱερουσαλὴμ εἰς Ἱεριχὼ χατιών. "Amb δό- 
One γὰρ θείας, xal áyyzxixn; χαρμονῆς, εἰς τὴν 
ποιλάδα τοῦ χλαυθμῶνος διὰ παραχοὴν χαταδέδηχε, 
χαὶ xa::p,óusvo; ὡδυστατέθη τοῖς πάθεσι, xal 
X2X:pAQR.3Ór, vol; δαίμοσι  ψυχιχὰ δέ μοι τὰ πά- 
θη, χαὶ τοὺς μώλωπας vórncov. Τῷ δέ γε τῆς ζωῆς 
ἡμῶν ἀρχνγῷ ἀπὸ «nc Γαλιλαίας ἱστοριχῶς διὰ erc 
ἹΞρέχω πρὸς τὴν Ἱερουσαλὴμ ἀναδαίνοντι, ἀνηλεεῖς 
λῃσταὶ συνηντήκεσαν. Τῆς Ἰουδαίων δὲ συναγωγῆς 
τί ἂν εἴη λῃττριχώτερον, οἷς xai 6 ναὸς τοῦ ςιλ- 
ανθρώπου Θεοῦ, εἰς λῃστῶν μετα πεποίτται σπήλαιον; 
« Oi xai ἐχδύσαντες αὐτὸν, xal πλτγὰς ἐπιθέντες » 
ὡς vuv μὲν φραγελλοῦντες, vuv δὲ Riouvttz" « ἂν 
*xav ἡμιθανῇ. » Σύνθετος γὰρ 6 Χριστὸς ἐξ ἀϑανά- 
t?) φύσεως καὶ θνητῆς " xal ἡ μὲν μεμένηχε ἀπα- 


Δ᾽ jbij. δ: xv, ἰ0. 5 Psal. ctt, 7. 


3 Luc, x, 50. 


VARLE LECTIONES. 


Ά ὦ Septuag. xzcé:av. 


τον γε Lad hr 5. 


209 IN DOMINICI CORPORIS SEPULTURAM, 270 
θὲς, ὅπερ ἦν αὐτὴ κατὰ φύσιν φυλάξασα - ἡ 6h, «b A mansit a passionibus immunis, id censervans, quod 


πάθος xai τὸν θάνατον ἀνθρωπίνως ὑπέμεινε, Ταῦτ᾽ 
οὖν ἐχοντὶ χαταδεξαμένου τοῦ μαχροθύμου, πάντες 
οἱ φίλοι αὐτοῦ, καὶ οἱ πλησίον μαχρόθεν ἔστησαν 
καραδλεψάμενοι τὸν παθόντα, πλὴν Νιχόδημος xal 
Ἰωσήφ. Τὸ γὰρ εἷς αὐτοὺς ἧχον, « Ὑπέμεινε συλλυ- 
πούμενον, xat ὑπῆρξε" xai παραχαλοῦντα, xal 
εὗρε. » Καλγυμνὸν ἰδόντες αὐτὸν, καὶ τοῦ ἐνσοριάσον- 
τος χρήζοντα, σπλαγχνισθέντες, ἱλαρὸν ἐπ᾽ αὐτῷ 
χέουσι δάχρνον " σινδόσι χαταδεσμοῦσι, χαὶ ἐπὶ τὸ 
παυδοχεῖον εἰσάγουσι, νόμῳ χοινῷ ἀνθρωπίνῳ, τῇ γῇ 
παραπέμποντες, καὶ τῷ τάφῳ χαλύπτοντες. 'H δὲ 
μήτηρ ἀναχμάζει Ecc ταῖς θρηνῳδίαις " Ext συλλαμ- 
6ávst πυχνοτέρους τοὺς στεναγμούς " ἔτι τὸ δάχρυον 
ὠδίνει εὑροώτερον. Αἱ δὲ περιωδυνίαι, βαρύτεραι * αἱ 
δ᾽ ἀλγηδόνες, ὀξύτεραι. Νῦν γὰρ οὐδ᾽ αὐτὴν ἔχει τοῦ 
παιδὸς τὴν ὄψιν, τὸ πλεῖον ὑποτεμνομένην τῆς ἀθυ- 
μίας, καὶ διὰ τῶν ὀφθαλμῶν, εἰς μέσην τὴν καρδίαν 
ἀναψυχὴν ἐνσταλάττουσαν. « "Ἔγνω γὰρ 6 ἥλιος τὴν 
δύσιν αὐτοῦ, » τὴν γῆν ὑπελθὼν, xal ἐγένετο νὺξ 
τῇ τοῦ Ἡλίου Μητρέ" νὺξ βαρναλγίας καὶ συμφο- 
ρᾶς. Ἔν αὐτῇ διήλθοσαν πάντα τὰ δίχην θηρίων βι- 
δρώσχοντα τὴν ψυχὴν ἀλγεινά. « ᾿Αναπεσὼν (γὰρ) 
ὡς λέων ὁ ἐξ Ἰούδα βλαστὸς, (ὑπὸ τὸ σπήλαιον) ἐχοι- 
μήθη. » Ἔχει δὲ ὅμως καὶ χοιμώμενος, ἀνεῳγμένους 
τοὺς παντεποπτιχοὺς ὀφθαλμούς, Οὐδὲ γὰρ μετὰ 
θάνατον, τῆς θεότητος διῃρέθη τὸ πρόσλημμα, ἧ 
καθάπαξ ἐνυπέστη, xai ἥνωνται. Πλὴν ἡ μήτηρ τὸν 
πανσθενέστατον σχύμνον οὐχ ἔχουσα, « Ὡρύεται ἀπὸ 
στεναγμοῦ τῆς χαρδίας αὐτῆς, » xal τοιαῦτά τινα 
φᾳεριπαθέστερον θρηνῳδεῖ" 


« Ὧ [βάθος πλούτου, xai ὕψος πτωχείας! Ὦ νέ- 
χρωσις ζωηφόρος, χαὶ ἀθανασία θανοῦσα ἱ "D συυ- 
πλοχὴ πραγμάτων, τὴν ἐχ τῆς γλώττης ὑπερνιχῶσα 
διάλυσιν ! Τίς, ὦ mat, χαὶ Θεὸς, ἡ ὑψοποιὸς συγχατά- 
δασι: ; Τίς ἣ πληρεστάτη σὸν χένωσις ; Ὃ μετρῶν 
τὸν οὐρανὸν ἀπιθαμῇ, πῶς ὑπέρχῃ τρίπηχυν τάφον; 
Ὃ τοὺς φωτοδόλους χόλπους πληρῶν τοῦ Πατρὸς, 
πῶς ἐν χοιλίᾳ συλλαμδάνῃ τοῦ $200; Ὁ ἐνδύων 
νέφεσιν οὐρανὸν, πῶς γυμνὸς καθορᾷ, xal παρὰ 
τὸ μὴ ἔχειν σχέπην, πέτραν περιεδάλου ; “Ἔδυς, τῶν 
ὀφθαλμῶν τὸ φῶς ; οὐ χρεία μοι λοιπὸν τῶν ὀφθαλ- 
μῶν, τοῦ φωτὸς ἐχλιπόντος, χατατήξω τὸ τούτων 
ἔννγρον εἰς τὰ δάχρνα. Καλύπτῃ τῷ μοδίῳ τοῦ τά- 
φου, ὁ ἀνέσπερος λύχνος οἰχίας τῆς χοσμιχῇς ; 
συγχρυδήσομαί σοι χαὶ ἡ λυχνία, Οὐ cvéqo τὴν 
ἐναντίαν ἀλλοίωσιν" οὐ φέρω τὴν ἀπευχταίαν ἄντι- 
στροφήν. Τὰ εὔφημᾶ μοι, πρὸς δυσφημίαν μεταχω- 
pel, ἀδοξοῦσι τὰ ἔνδοξα - πιχραίνουσι τὰ γλυχέα ; 
λυποῦσί με τὰ χαρμόσυνα. Ióxog ἐγὼ, ἀλλὰ πλήρης 
ὕδατος τῶν δαχρύων " ἐπὶ δὲ πᾶσαν τὴν» γῆν, ξηρα- 
cía. Ὑπέμεινα γὰρ cvAlvaoDusvov xal συν- 
δαχρύοντα, καὶ οὐχ ὑπῆρξεν. Ἢ βάτος, συμφρύγο- 
μαι τῇ ἀθυμίᾳ" ἐναχμάζονσι δὲ, μόνα μοι χέντρα, 
χαὶ χεντοῦσι τὰ σπλάγχνα pou. 'H χλίμαξ, λογι- 


* Lue. xxi, 49. 5 Psal. ταν, 91. 


ἌΧΧΥΙ, 9. 5 ]sa, ap, 1.2. "! Psal. ΟΧΚΥ͂Ι, 8. 


δ Psal. cn 19, 5 ibid.20. Gen. xri, 9. 
81 Psal. nxvi, — 21. 


per naturam erat: altera autem, passionem, ac 
mortem humano more sustinuit. Cam itaque lou- 
ganimis ille hzc ultro susciperet, ejus omnes 
amici ac propinqui a longe steterunt "5, aspicientes . 
morientem, exceptis Nicodemo et Joseph. Quod 
enim ad eos attinet, « sustinuit qui simul contrista- 
retur, et fuit; qui consolaretur, et invenit "5, » 
Videntes autem nudum, et cui esset pollinctore 
opus, misericordia moti, blandas in eum lacrymas 
fondunt : sindonibus alligant, ac in stabulum in- 
ducunt, communi humana lege mandantes humo, 
ac tegentes sepulcro. Ceterum Mater vehementius 
adhuc lamentis incumbit : acerbiora adhuc assumit 
suspiria : uberiores parturit lacrymas. Facti sunt 


B dolores graviores, acultiores cruciatus. Nune enim, 


neque ipsum habet Filii aspectum, maximam mo- 
roris succidentem partem; quique per oculos, in 
ipsum cor medium, refrigerium instillaret. Etenim 
« Sol cognovit occasum suum **, » subtus terram 
inyressus; « 3c (Solis Matri) facta est nox *'; » 
gravisilla doloris ac calamitatis ; in ipsa pertrans- 
ierunt molesta omnia bestiarum more depascentia 
animum. « Áccumbens (enim) ut leo, illud ex Juda 
germea (subtus speluncam) obdormivit *5. » Nibilo- 
minus vero quanquam dormiens, apertos tamen 
habet omnium inspectores oculos. Neque enim as- 
sumpta natura, ἃ Deiiate sejuncta est post mor- 
tem, in qua semel subsistentiam, ipsi unita, ha- 
buerat. Cacterum Mater, que fortissimo illo catulo 
careat, « rugit a gemitu cordis sui * » exque 
impensiori affectu, talia quedam deplorat : 

« O divitiarum profundum, ac altitudinem pau- 
periatis! O mortem vivificam, ac morientem im- 
mortalitatem! O rerum complexionem, quam lin- 
gu sedulitas dissolvere non possit! Quanam illa, 
o Fili, Deusque, exaltare habens inclinatio ? Qui 
coelum metiris palmo **, quomodo trium cubitorum 
sepulcrum subis? Qui luce micantem sinum Patris 
imples, quomodo inferni ventre compreheuderis ! 
Qui colum induis nubibus *, quomodo aspiceris | 
nudus, quodque tegumento careres, petra coopertus 
es ? Occidisti oculorum lumen? nihil mili jam ne- 
cessarii oculi, postquam lumen defecit : consumain 


D eorum humorem in lacrymas. Sepulcri absconderis 


modio , imnundialis domus lucerna nesciena3 vespe- 
ram? Ego quoque candelabrum, una tecum abs- 
condar. Non sustineo contrariam immutationem ; 
ferre non valeo deprecandam conversionem. Quae 
mihi in fama splendorem erant, in infamiam 
transeunt. Gloriosa, ingloria sunt: dulcia amarc- 
Scunt : contristant me lzta. Sum vellus verum, 
sed plenum aqua lacrymarum ; cum siccitas si! in 
universa terra. Sustinui enim qui. simul contrista- 
retur **, ac. collacrymaretur, et non fuit. Quz siia 
rubus *, torre(io pra moestitia; solique mihi vi- 


*9 Psal, 
δὲ Fxod. 11,2 





971 


S. GERMANI PATRIARCH,E£ CP. 


272 


gent aculei, punguntque viscera mea. Quz scala**, A σμῶν ἀναδάσεις xal καταδάσεις χαθυπομένω, νῦν 


cogitalionum ascensus descensusque sustineo : nuuc 
quidem ad ipsos usque ascendentium clos, ac 
illic eum contuentium, qui hic tumulo jacet, nunc 
vero ad usque abyssos descendentium. Nam et 
nubes lucida, abyssi vestigiis inambulat tristis*"; 
nubesque levis**,gravi omnino pondere est, ac la- 
crymarum imbribus plena. Quis vero mihi det ut 
et nunc quoque una cum Filio, in /Egypti mise- 
rabilea tenebras, infernum, inquam, descendam ? 
Urna ego aurea manna habens "", plena sum ama- 
ritudine, ac pre tristibus, rubiginem animo con- 
traxi. Furore ebrii Israelit:e, surrexerunt, o Dei 
Verbum, adversus te ludere *5*, et ego tua tabula 
corde conteror. Tuum ego sum illud triste tem- 
plum, ob disruptum, quod ex me assumpsisti, 
saccinum velum "ἢ; nempe lancea ac clavis perfo- 


μὲν ἀναδαινόντων ἕως τῶν οὐρανῶν, χἀχεῖ τὸν ὧδε 
χείμενον συνορόντων " νῦν δὲ χαταδαινόντων ἕως 
τῶν ἀδύσσων. Καὶ ἐν ἴχνεσι γὰρ ἀδύσσον περιπατεῖ 
ἡ φωτεινὴ νεφέλη, στυγνή᾽ χαὶ f) χούφη, ἐπιειχῶς 
βαρυσύμφορος, xal ὄὅμδρων ἐγχύμων δακρυηρῶν. 
Καὶ τίς μοι δώσει συγχαταθῆναι xal νῦν τῷ υἱῷ, 
ἐπὶ τὴν σχοτεινὴν Αἰγύπτου, ᾷδην 1, ἡ χρυσὴ στὰ- 
βνος τοῦ μάννα, πλήρης πιχρίας, καὶ τὴν Ψυχὴν 
χκατίωμαι τοῖς λυπηροῖς. Μεθύσαντες τῇ μανίᾳ οἱ ἐξ 
Ἰσραὴλ, ἀνέστησαν παίζειν, Λόγε Θεοῦ, κατὰ σοῦ, 
χαὶ ἡ σὴ πλὰξ συντρίδομαι τὴν καρδίαν. Ὁ σὸς ναὸς 
ἐγὼ σχυθρωπὸς, ὅτι τὸ ἐξ ἐμοῦ σοι σάρχινον χατα- 
πέτασμα διεῤῥἀγή,, λόγχῃ xai ἧλοις διατρηθέν. 
Πὺρ xai γνόφος xai θύελλα, ἐπὶ τὸ ὄρος τὸ θεο- 


B ὕάδιστον, xal πολὺς ἐντεῦθεν τῶν στεναγμῶν ἃ 


χαπνός, 


ratum. lgnis, et caligo, et procella super montem Deo iucessum **, iultusque inde gemituun 


sumus. 


« Quam letum ac tllustre tui in terram adven- 
tus fundamentum! quam moestum 2c triste tux 
mortis tectum ! Coepit a gaudio, desinitque in lu- 
etum. Ab spelunca oriens mundo apparuisti, inque 
speluncam subiens oceidis mundo. Inventa tibi est 
id temporis spelunca, cuim non esse! locus in diver- 
sorio *', nuncque spelunca alia hospes exciperis 
erarens monumento. Caeterum angelicus hymnus 
tuum illum ceu buccina clangente preedicavit adven- 
tum. Verum stella, Persarum tibi sistebat reges, 
iique aderabant, ac ceu regi offerebant munera ; 
qus autem nunc tibi a nilitibus sunt officia, igno- 
miniam habent; qui οἱ tuàm cumulo resurrectio- 
nem muneribus acceptis calumniantur. Tuo in 
JEgyptum descensu , concussa sunt. manufacta **, 
teque impii Deum glorificabant : nunc quoque ter- 
remotus est, lapidesque conteruntur, te. in ZEgy- 
ptum descendente, caliginos:m utique inferni ty- 
ryannidem ; ac quem vocasti ex /Egypto*?* [sraelem, 
supra quai Pharao durus est corde **. Ὁ Symeon! 
Symeon! 0 animi dioptra vique perspectiva acutissi- 
jne ; tametsi caligaverant corporis oculi ! Ὁ optime 
predictor, quanquam eras prz senio infirma voce. 
Venit gladius; cor meum pervadit ; discerpit vi- 
scera mea. Dic quoque, quando futurum sit «f re- 
velentur ex multis cordibus cogitationes *', ac veri- 
tas astruatur. Hactenus quidem meus Filius crucis 
causa in multorum ruinam positus est *5, ut etiam 
amici sc propinqui eum relinquentes, longe facti 
sint: quando igitur etiam eet resurrecturus ad re- 
surrectionem multorum? Dic, rogo, ocius : dic 
quando tristium me prementium carmini accine- 


δ Exod. xiv,106. 
* Lue. i, 7T. 


9^ Gen. xxvii, 12. 
xxvn, δ᾽. 49 Exod. xix, 16. 
u,95. *' ibid. 34. 


5* [sa. xix, ἢ, 


ε Ὡς λαμπρὸς ὁ θεμέλιος τῆς Ev γῇ παρουσίας σου 
Ὡς στυγνὸς ὁ δροφός cou τῆς τελευτῆς ᾿᾿Απὸ χαρᾶς 
ἤρξατο, xai εἰς τὸ πένθιμον τελευτᾷ. "“Ἔφανα- ἀπὸ 
σπηλαίου τῷ κόσμῳ, εἰς δὲ σπήλαιον δύνεις ἀπὸ τοῦ 
χόσμου. Εὔρηταΐ aot τότε σπήλαιον, τόπου μὴ ὄντος 
ér τῷ καταλύματι" xdi vov. ἑτέρῳ σπτλαίῳ ξενο- 
δοχῇ μνήματος ἀπορῶν. Πλὴν ὁ ἐξ ἀγγέλων ὕμνος, 
τὴν σὴν διεσάλπιζε παρουσίαν. [Πλὴν ὁ ἀστὴρ βασι- 
λεῖς Περσῶν σοι παρίστα, xai προσεχύνουν xat ἐδω- 
ροφόρουν ὡς βασιλεῖ" ἄτιμα δέ σοι νῦν τὰ Ex ττρα- 
τιωτῶν, ot δὲ ἀλλὰ xal δωροληπτήσουσι xatà τῆς 
σῆς ἀναστάσεως. Τῇ πρὸς Αἴγυπτόν σου χαθόδῳ, cà 
χειροποίητα χατεσείσθησαν,, xai ἐδοξάζου τοῖς 
ἀθέοις ὁ Θεός" σεισμὸς xaX νῦν, καὶ συντρίθονται 


C λίθοι, σοῦ χατιόντος εἰς Αἴγυπτον, τὴν ζοφερὰν τυ- 


ραννίδα τοὺ ἅδον xaX ὁ ἐξ Αἰγύπτου κιληθεὶς 'Ia- 
ραὴλ, ὑπὲρ τὸν Φαραὼ σχληροχάρδιος. Ὧ Συμεὼν, 
Συμεών! Ὦ τὴν τῆς ψυχῆς διόπτραν ὀξύτατε, εἰ xal 
τοὺς ὀφθαλμοὺς ἡμδλύνου tou σώματος] "D τὴν 
πρόῤῥησιν χραταιὲ, εἰ val τὴν φωνὴν ἠῤῥώστεις 
γεροντῶς. ᾿Αφίχετο ἡ ῥομφαία * διεμθαίνει μου τὴν 
καρδίαν" σπαράττει τὰ σπλάγχνα μον. Εϊπὲ xai 
πότε Ἀποχαζυφθήσονται ἀπὸ zxoAAorv καρδιῶν 
διαλογισμοὶ, xal πιστωθήσεται ἢ ἀλήθεια, Τέως 
νῦν εἰς πτῶσιν κεῖται πο.ιλλῶν ὁ ἐμὸς Υἱὸς διὰ τὸν 
σταυρὸν, ὡς καὶ τοὺς φίλους, καὶ τοὺς πλησίον τοῦ- : 
τὸν ἀπολιπόντας, ἐχμεμαχρύσθαι. Πότε δὲ xa εἰς 
ἀνάστασιν πολλῶν ἀναστήσεται; Εἰπὲ τάχος, παρα- 
γαλῶ εἰπὲ τὴν ἐπῳδὴν τῶν πιεζόντων με λυπηρῶν. 
"Q Hat, δημιουργὲ τῆς Μητρὸς, ποῦ εἰσιν ol τῶν 
θαυμάτων σον προσχορεῖς ; Ἐλθέτωσαν, tpsytter 
σαν, τοῦ cücpyécou προκινδυνεύσοντες. Οἱ yu lol, 


57 flebr. ix, 4, ** Exod. xxxu, 6G. '* Matth. 


*! 1868, xix, 1. 9? Osee. xi, 4. **, Exod. x,1 seqq. *** Luc. 


VARLE LECTIONES. 


. ὅτην τὸν ἄόην. 


2^3 


IN DOMINICI CORPORIS SEPULTURAM. 


274 


πάλιν ὡς ἔλαφοι ἄϊλεσθε" τῶν ἀγνωμόνων καθάλ- A wr. O Fili Matris conditor, ubi sunt modo quos 


λεσθε" ἀνέλετε τοὺς ὄφεις, xai τὰ ἐχιδναῖα vevví- 
ματα. Οἱ μογιλά,οι, εὴν γιῶώτταν τρανγώσατε" 
καταῤῥητορεύσατε τῶν Φαρισαίων " ὀξύνατε ταύ- 
τὴν ὡς χάλαμον γραμματέωρ, τοὺς γράφοντας πο- 
vnplav γραμματεῖς ἐχχεντήσοντες, Ὁ πολυχρόνιος 
παραλυτιχὸς, ἄρας σου τὸν xpá66acov, περιπάτει, 
χαὶ πάλιν ἐπίδειξον αὑτὸν τοῖς ἀπιστοῦσι τῷ ἰατρῷ 
sov. ΕἸ γὰρ καὶ Zá66asóv στιν, ἀλλ᾽ ἔξεστιν ἄραι 
τὸν χράδδατον εἰς δόξαν Θεοῦ τοῦ ἐν παντὶ δοξαζο- 
μένου καιρῷ. Εἰπὲ τοῖς ἀπίστοις" Μάτην τὴν ἐντά- 
(iov ταύτην περιχαθέζεσθε χλίνην. Ἐγερθήσεται ὁ 
ἀναχεχλιμένος * οὐδέν ἐστι τοῦτο τὸ τριήμερον. Ἐγὼ 
v&xphc πολυχρόνιος, ἀλλ᾽ ἕν τούτον Dra τοῦ xpa6- 
δάτου μὲ ὡς τάφου ἀνιστᾷ. Εἰπὲ ταῦτα ὅ ποτε πα- 
ράλυτος σύ" εἰ δ᾽ οὐ πείθονται, Λοῦσον τὴν κλίνην 
σου" δάκρυσι τὴν στρωμνὴν cov βρέξον, σχετλ'ά- 
ζων χατὰ τῆς μοιχαλίδος χαὶ φονουργοῦ γενεᾶς. Ὃ 
ἐχ γενετῆς τυτλὸς, τὸ φῶς σου βλέπε τῶν ὀφθαλμῶν 
μεμυχός ᾿ καὶ εἰ μηδὲν ἕτερον δύνῃ πρὸς σύναρσιν, 
προσαΐτης γε ὧν, χἂν γοῦν χρῆσαι τούτοις εἰς δά- 
κρυα. Τέγξον τὴν γῆν πηλοποίησον’ ἀντισήχωσον 
τὴν ἔμπλαστρόν σου τῷ ἰατρῷ. ᾿Εὰν ἑλχυσθῇς ἐπὶ 
τὴν Συναγωγὴν, πάλιν ἔνστηθι χραταιότερον " φανέ- 
ρωσόν σου τὸν φωτοδότην᾽ χήρυξον τὸ φῶς τὸ ἀλη- 
θινὸν, ὃς τοὺς λύχνους ἀνῆψε τοῦ σώματος. Συναλγεῖτέ 
pot xal ὑμεῖς οἵ ποτε χωφοί" ναὶ συναλγεῖτε, χαὶ 
τὴν προτέραν ζητεῖτς χώφευσιν, τὰς κατὰ Χριστοῦ 
μὴ στέγοντες βλασφημίας. Οἱ πειραθέντες δαιμόνων, 


ex miraculis ad usque satietatem sanitalum do- 
nasti munere? Veniant : currant ; se pro benefico 
580, periculo exponaut. Claudi, iterum 'salite tan- 
quam cervi**, adversusingratum salite genus ; ser- 
pentes, ac genimina viperarum oceidite. Muti /i»- 
guam expedite ' ; Pharisos vi dicendi superate; 
eain acuite velut calamum scribe “δ, scribasque, 
qui malitiam scribant, expungite. Tu plures annos 
paralyticus **, tollens grabatum tuum, iterum quo- 
que ambula; ostende illud non credentibus tue 
medico. Quanquam enim etiam Sabbatum est, licet 
tamen illud tollere in Dei gloriam , qui omni tem- 
pore glorificatur. Dic incredulis: Frustra sepul- 
ceralem hunc lectum obsidetis. Resurget qui fuit 
reclinatus : nihili est quod agitur triduum. Fui 
ego longi temporis mortuus ; ejus tamen verbum 
unicum, e grabato me, tanquam e sepulcro excita- 
vit. Hzc tu dicito, qui quondam paralyticus 
fuisti : sin autem non credent, Lava lectum tuum; 
lacrymis stratum (uum. riga "*, plangens adversus 
adulicram gentem et homicidam. Cacus tu a nati- 
vitate, vide oculorum tuorum lumen clausum "* : 
atque ut. nullo aJio opitulari possis, qui sis men- 
dicus, iis certe vel ad lacrymas utaris. Irriga ter- 
ram, facito lutum, repende emplastrum tuo me- 
dico. Siquidem tractus fueris in Synagogam , (ir- 
mius iterum resiste, eura manifesta qui lumine 
donavit, lumen illud verum prazdica, qui lucernas 


μηκέτι φοδεῖσθε τὴν τούτων ἐπήρειαν, "OXat τοῦ (, corporis accendit. Una mecum dolete, qui quon- 


σχότους al φάλαγγες αὑτῷ φαλαγγάρχῃ, τοῖς σταυ- 
ρωταῖς συνεπέθεντο. Ἵτυχγον δὲ ἐπιτηδείων ὀργάνων 
τῆς σφῶν φονουργίας. Εἰσέδυσαν " ἐνεφιλοχώρησαν" 
ἐξεδάχχευσαν τοὺς ἀθλίους. Οὐχ ὁρᾶτε ὡς τρίξουσ: 
τοὺς ὁδόντας ; πῶς διαῤῥήξουσι τὰ ἱμάτια ; πῶς πα- 
ραφϑέγγονται, τῷ Θεῷ βλασφημίαν ἐπεγχαλοῦντες ; 
πῶς ἀφρίξονσιν ix τοῦ στόματος τῷ Δεσποτιχῷ 
προσώπῳ ἐμπτύοντες ; πῶς τοὺς ὀφθαλμοὺς διεστρά- 
φησαν; xai Bapa66ày ὁρῶντες λῃστὴν, Χριατὸν 
ἡγοῦνται Σωτῆρα, xai σώζουσι; xal Χριστὸν ὁρῶν- 
πες, λῃστὴν νομίζουσι, xal φονεύουσι; Τὸ φῶς, 
βλέπουσι σχότος" xal τὸ σχότος, φῶς. Τὸ γλυχὺ 
νοοῦσι πιχρόν" xal τὸ πιχρὸν ὁμολογοῦσι γλυχύ. Ὧ 
γενεὰ σχολιὰ χαὶ διεστραμμένη 


dam fuistis surdi ; ita plane dolele mecum, ac 
pristinam quzerite surditatem , nou ferentes blas- 
phemias quz in Christum jactantur. Qui d:emo- 
num tentamenla experti estis, nolite eorum am- 
plius injuriam timere : universe siquidem tene- 
brarum turmz cum principe suo in crucifixores 
irruerunt. Porro invenerunt opportuna czdi, quam 
moliebantur, organa. Ingressi subierunt, inhabi- 
tarunt, in furorem miseros egerunt. Non videtis ut 
stridant dentibus? Ut vestimenta discindant? ut 
stulte loquantur, blasphemi:e crimen Deo inferen- 
tes ? Ut ore spument, Domino in faciem spuentes? 
Ut babeant perversos oculos? videntesque Barab- 
bam latronem, Christum existiment , ac salvent: 


videntes autem. Christum, latronem putantes, necont? Lumen, tenebras vident; et tenebras, lu: 
men 15. Dulce putant amarum, ac amarum con(ideuter dulce. Ὁ generatio prava atque perversa ! 


€"Q παλίμθολον φῦλον xal ἄπιστον! Χθὲς ὑπ- 
ἐστρώνννεν ὡς βαδιλεῖ τὰ ἱμάτια, σήμερον ὡς δοῦλον 
μαστιγίαν ἀπογυμνοῖ, Χθὲς εὐφημίαι, xal σήμερον 
δυσφημίαι! Χθὲς τὸ, Εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος " 
σήμερον τὸ, Ἐπικατάρατος ὁ ξύλῳ κρεμάμενος. 
X0i;, Βασιλεὺς τοῦ "IopaiA, καὶ νῦν, ᾿Αντάρτης 
κατὰ τοῦ Καίσαρος. Χθὲς ἐπείσθη πᾶσα ἡ πόλις τῇ 
βαξιλιχῇ προπομπῇ " σήμερον σεισμὸς οἰχουμενιχὸς, 
καὶ τῆς βάσεως οὐ παρασαλεύονται τῆς χαχίας. 
Ἔστω τοῦτα, ὅτι παρὰ δναμένων᾽ ὅτι παρὰ βχσχαι- 


44 isa. xxxv, ὅ. 
"* sa. v , 20. 


v jbid. 45. Psal. 
"5 Matth, xxi, 9. 


xtiv, 9. 
7 Deut. NN, 25 


*? Join, v, 7. 


« O genus inconstaus ac infldele ! Heri sul» 
sternebaut vestimenta tanquam regi; hodie 
tanquam servum flagrionem — nudant.  Cele - 
bres heri acclamationes ; hodie maledicenti.e. 
Heri illud : Benedictus qui venit in nomine Doni- 
ni 18. hodie: Maledictus qui pendet in ligno "*. He- 
ri, Rex Jsracl ; hodie, tyrannus adversus Cesarem. 
Heri commota est tota civitas Dominico triumpho; 
hodie terremotus est. universi orbis , nec illi mo- 
ventur a nequitiz basi. Euimvero, sic illa habeant, 


το Psal. vi, 1. "! Joan. ix, d. seqq. 


81] 


IN DOMINICI CORPORIS SEPULTURAM. 


278 


αἰαζωιωθήσεται xaX ἀνεγερθήσεται. "Hór, γὰρ ὁ Δι- A latro occupet, ut. ne occupans, tibi elavigero para- 


δάσχαλος ἐξανίαταται. Μὴ ὁ κοιμώμενος οὐχὶ προσ- 
θήσει τοῦ ἀγαστῆναι; ᾿Αντεξουσίως χεχοίμηται, 
αὐτεξονοίως καὶ διυπνισθήσεται. ᾿Εγὼ, φησὶν, ὄχοι- 
μήθην καὶ ὕπκνωσα" προσχλίνας τὴν χεφαλὴν τῷ 
σταυρῷ. ᾿ΑΧλ᾽ οὐχὶ τετυράννημαι τῷ θανάτῳ, κατὰ 
τοὺς ὑποδίκους αὐτοῦ. Αὐτεξουσίως [xexolpmuae 
αὐτεξουσίως] καὶ ἀναστήσομαι. Εἰς γῆν χατέδη σου 
ὁ Διδάσχαλος, ἧς οἱ μοχλοὶ χάτοχοι αἰώνιοι. Ἔχμο- 
χλεύσει τὰ τοῦ ἄδου βασίλεια. Τὸ πανφάγον κῆτος 
χηρώσεται" διαῤῥήξει τὴν τοῦ &bou γαστέρα, xal 
οὗς χατάδρωμα ἔθετο, ζωώσας ἐξαναστήσει. Χορεύ- 
coudty οἱ πρωτόπλαστοι ἐπιγνόντες τὸν πλάσαντα 
óc ἀγαθότητα, xal καταχρίναντα διὰ δικαιοσύνην. 
Τὸν τρώσαντα εὑρήσουσιν ἰατρόν. Αὐτὸς, ἐροῦσι, 
zéxaixs, καὶ ἰάσεται ἡμᾶς ^ ἐπάταξε καὶ μοτώ- 
σει τοὺς τραυματίας. ᾿Υγιάσει ἡμᾶς, μετὰ δύο 
ἡμέρας" καὶ τῇ τρίτῃ, ἀναστησόμεθα καὶ ζησό- 
μεθα. » 


Ταῦτ τῇ Μητρὶ καὶ Παρθένῳ τὰ ἐπιτύμόδια 
θρηνῳδήματα. Οὕτως ὁ τῶν δαχρύων ὑετὸς, δαψιλὴς 
«fj νεφέλῃ τῇ φωτεινῇ, μόνον οὐχὶ καταχλῦσαι φιλο- 
νγειχούσῃ τὸν τάφον ὡς χιδωτὸν, ἔνθα ὁ Πατὴρ, καὶ 
ζωῆς ἡμῶν ἀρχηγὸς ἐνθαλαμευόμενος ἐτηρεῖτο. El 
γὰρ xai τὸν τῆς ἀναστάσεως λόγον οὐχ ἦν ἀμφι- 
γνοῦσα xal ἀμφιδάλλουσα, ἐπὶ τρισὶ τούτοις μάρτυ- 
σιν ἰατῶσα τὴν πίστωσιν τῆς ἐγέρσεως, ἐν τοῖς πρὸ 
νόμον" προεσχιαγράφηται γὰρ ἐπὶ τῷ Ἰσαὰχ xal 
τῷ Ἰωσήφ᾽ καὶ ὁ νόμος δὲ πολλοῖς xaX ποιχίλοις 
συμδολογραφήμασι ταύτην προὐπεσχίασε, τὸ μεῖζον 
χαὶ τελεώτερον, ἐν τοῖς τοῦ ὙἹοῦ θαύμασιν, ὧν τὸ 
ἐξχίρετον, f) vexpevepala, xat τὸ τῶν οἰχομένων ix 
βίου πρὸς βίον παλένστροφον. El xai τὰ τρία γοῦν 
παῦτα, ὥς τι τρυχόμενον τόξον, ὁ τῆς διχαιοσύνης 
ἥλιος, τῇ ὁμόροτοχούσῃ νηφέλῃ τὰ δάχρνα ἑνετύ- 
που, χαὶ τῷ μνήμονι τοῦ νοὺς ἐνετίθει ἐπιζωγρά- 
ψων ὡς; παραμυθούμενος; τὴν μητέρα, καὶ χατάπαν- 
σιν τῆς τῶν δαχρύων βροχῆς διεπαγγελλόμενος, ἀλλ᾽ 
ὅτι Μήτηρ ἦν ταῖς ἀληθείαις, xal Υἱὸς fjv αὐτῆς 
ἀψευδῶς ὁ τοῦ μνήματος πάροιχος, χραταιότερον 
ἡττᾶτο τῶν σπλάγχων τῶν μητριχῶν, xat ὁ ἄδιχος 
οὐκ ἧττον ἢ ἄτιμος θάνατος τοῦ Παιδὸς, ἀπαράχλη- 
τον ταύτῃ τὸ πένθος ἐπήγαζεν, 

"Ev γε μὴν τοῖς κατωτάτοις τῆς γῆς πανήγυρίς 
τις ξενοφανῆὴς τοῖς ἀπ᾽ αἰώνων νεχροῖς συγχεχρότη- 
,ται. ἀιέῤῥηξαν χραταίως τὰ τοῦ (ou δεσμά. 'Αντι- 
δεσμοῦσι τὸν δεσμευτήν * ἀνατρέπουσι" χειμένῳ 
κροσεπεμδαίνουσι" τὰ ἐπικήδεια λαμπρὰ κατεπά- 
$03: * « Ποῦ σου, θάνατε, τὸ χέντρον ; Ποῦ σου, ᾷδη, 
τὸ νίχος: Αὕτη ἐστὶν ἡ ἡμέρα ἦν ἐποίησεν ὁ Κύ- 
ῥριος ν ἐπὶ τὸ χάος xal τὴν ἕρεύδος, τὰ ἀμειδῃ ταῦτα 
χαὶ ψυχρά σου βασίλεια, ἥλιος ὧν διχαιοσύνης, ἐξ- 
ανατείλας * χαὶ ἡμεῖς οἱ τούτον προσχυνηταὶ ξωόγο- 
νηθέντες ἀγαλλόμεθα, χαὶ εὐφραινόμεθα ἐν αὑτῇ. 
Αὕτη ἐστὶν ἡ ἡμέρα ἣν πάντοτέ σοι προανεχρούομεν, 


* Psal. xt, 9. *! f'sal. x, 6. 


^! Osce vi, 92, 5. 


disi obstruat. portam. Przclarum tibi monumenti 
petra suggerit argumentum. Equidem mortuum est, 
tuo illud pectore vívens desiderium in Magistrum : 
verum modo reviviscet, resurgetque. Jam quippe 
Praceptor resurget. Nunquid qui dormit non ad- 
jiciet ut. resurgat ** ?. Sponte sua obdormivit; sua 
item sponte expergiscitur. Ego, inquit, dormiri, et 
somnum cepi *! ; caput ad crucem acclinans. Haud 
tamen vim a morte passus sum pro reorum more. 
Sponte dormivi; sponte et resurgam. Descendit 
Praeceptor in tuum terram , cujus vectes, vecles 
zeterni : evertet inferni regiam, cete omnia vorans de- 
solabitur, discindet inferni ventrem, quosque ille 
voravit, vivificans resusciLaturus est. Choros ducent 
protoplastze, eum agnoscentes qui bonitate fluxit , 
quique per justitiam condemnavit. Eum qui vul- 
nerdvit, medicum invenient. /pse, inquient, verbe- 
vavit, εἰ sanabit nos ; percussit, et curabit saucios ; 
sunos nos faciet post duos dies ; ac die tertia resur- 
gemus ac vivemus **. » 

Sunt hi Matris ae. Virginis funebres planctus. 
Adeo lacrymarum imber nubj lucide copiosus 
fuit, ut vix non aquis obruere sepulcrum, instar 
arez, in qua Pater ac Auctor vite nostiz ceu tlia- 
lamo servaretur, certaret."Quanquam enim resur- 
rectionis doctrinam haudquaquam in dubium voca- 
ret, sub tribus his testibus ejus statuens fidem, in 
iis qui legem praecesserunt ; fuit enim velut in vm- 


C bra, ac rudi delineatione signata in [saac et Joseph: 


sed et lex multis variisque symbolorum umbris 
olim designavit. Majori denique expressione, ac 
perfectius enituit iu miraculis Filii, in quibus mor- 
tuorum suscitatio, ac eorum qui vivis excessis- 
sent, revocatio ad vitam, eximium quid babuit. 
Quanquam ergo justitize Sol, tria haec ceu exhau- 
riens quoddam telum, nubi lacrymarum imbres 
patienti imprimeret, et mentis memorie, velut 
consolans Matrem, atque futuram irrigui lacry- 
marum requiem promittens, appingens adhiberet : 
quia tamen erat veritate Mater, ac sepulcri incola 
ejus revera Filius erat, maternorum viscerum vio- 
lenti: succumbebat, Filiique non minus injusta, 
quam infamis mors, luctum ei inconsolabilem 


D seaturiebat. 


Caterum, in infimis terre locis, nova quedam 
celebritas, ac festa dies, mortuis a seculo indicta 
fuit. Diruperant potenter inferni vincula, vinciunt 
vicissim vincientem ; evertunt, prostrato insul- 
tant, leta accinunt pro funere cantica : « Ubi, 
inors, stimulus tuus? Ubi tua, inferne, victoria ** ?; 
ec est dies quam fecit Dominus ** » super 
chao et Erebo, tua illa injucunda ac frigida regia. 
Sol exsistens justitizs, ortus est ; nosque cjus adora- 
tores vitz: editi, exsultamus ac letamur in ca. 
Hac est dies quam tibi semper oppouehamus, 
exspectantes luam ruinam, quanquam ipse. pro 


δὲ (ον, xv, 5s. ** Psal. cxvi, 9}. 


73 


3 .. S. GERMANI PATRIARCH £ CP. 


250 


διὰ unpudentia ac insatiabilitate, non nobis atten- A τὴν σὴν ἀπεχδεχόμενοι πτῶσιν, εἰ xat αὑτὸς ὧν 


dcres. Descendit Abrabam princeps Christi. sepul- 
MER ἃς resurrectionis pictor. Utrumque enim 
eshoavik im. tenello filio *. Quxrebatur vut. ma- 
zum TI eonsilium prxeunte flgura reprzsenta- 
ret, gestatum  Unigenito lignum super humeros, 
v*«limam siae immolstione, necem illam necis 
nesciam. Post hunc veniens Joseph ejus abnepos, 
spev!antia ad Christum expressiori figura edidit. 
Mibi, i.quit, inviderunt fratres mei, quod plus iis 
a patre diligerer; vendiderunt ut servum, passus 
sum insidias ab adultera muliere , descendi in 
reorum lacum, ubi princeps pistorum ac  pincer- 
warom Pharaonis erant; exzivi inde ejus bene- 
placito qui salvum facit, super glorie ibronum 
sedi, regnavi, dominatus sum eorum qui insidiati 
essent : rogatusque fsbule. expositionem, pradixit 
fore ut quandoque dilectus Filius ccelestis Patris 
acognatis ejus ac fratribus secundum carnem 
insidias pateretur: ut et ipse venundaretur ; ut in 
ipsum quoque Hebrzorum Synagoga a Deo exfor- 
nicala irrueret,calumniaretur, occideret, in caliginis 
lacum detruderet, bac nimirum tenebrosa er- 
gas!ula : fore ilem ut cum principibus spiritalis 
Pharaonis congrederetur : cum morte , inquam, 
principe pincernarum , qu: amarum condy, ac 
lethale, mortalium natura offerens, bowicidzm illi 
ab initio propinat: tecum quoque pistorum prin- 
cipe inferno, qui luis illis omnia domantibus 
molis, uoiversum hominum semen moleus, mundi 
fectoris odium in genus bumanum alis. Fore 
tandem, ut nova se ipse donaret vita, nortuorum- 
Que ac vivorum douminaretur. llc tu repudiabas : 
&on enim libenter admittuntur. qux sunt volun- 
tati contraria. 

Aliquanto tempore posterior descendit Moyses, 
moa ulira impeditioris linguse, neeve corporeuu 
velamen super animi faciem ferens, sed lingua 
expedita ad mysterii explicationem, sed. mudo 
mimo liber, ansuntiavit. Ayni imumolstionem : 
partam lsraeli per ejus Sanguinem , salutem ; 
wamsitum ab /Egvpto iu terram promissionis ; 
vorum qui lyramni  vexassent , mecem: quibus 
emuibus futura pet Cbhrisü mortem captivorum 
bominusm restitutie siguiücabatur; tenebrosaque 
bujus ὃς caliginesz ;Egvpti principum Οὐ λοι} 
destruciio. Enimvero ad baec tu obdurabaris, 3€ 
novus ei eras Pharao , remuens ad liberatione 
populi. Vetera sileapus. 

Descendit Symeon gramdi amoorum numerosi- 
tate venerabilis homo, eui magua animi securitas 
ex vila longius producta aecessisset : de quo tibi 
«.Bpius sermo erat, metuenli ejus supra mature 
modum longevitatenr, ac timeuti ne. alius quida 
Llias foret, neve et igse, aquilae assuuiens veaaas, 
ac nubibus celsigra petens , omuia veuantis retia 
ia evasurus esset, Desceudit, inquam ,. ille voca- 
lissiipus  przcoe; qui nelum nudo audi cvsq- 


δ (go, txt 2, 


ἀναιδὴς xal ἀχόρεστος, οὐ προσεῖχες ἡμῖν. Kas- 
ἦλθεν ᾿Αδραὰμ ὁ ἀρχιζωγράφος τῆς Χριστοῦ ταφῆς 
χαὶ τῆς ἀναστάσεως. ᾿Αμφότερα γὰρ ἐπὶ τῷ ἁπαλῷ 
παιδὶ προεχάραξεν. Ἑζητεῖτο τῆς μεγάλης βουλῆς 
τοῦ «Θεοῦ τὴν προτύπωσιν ^ τὴν ξυλοφορίαν ἐπὴ 
τῶν ὥμων τοῦ Μονογενοῦς * τὴν ἄθυτον θυσίαν " τὴν 
σφαγὴν ἐχείνην τὴν ἄσφακτον. Ἦλθε μετὰ τοῦτον, 
ὁ ἀπόγονος Ἰωσῆ " διεμόρφωσε τὰ χατὰ Χριστὸν 
ἐχτυπώτερον, Ἑδάσχηνάν μοι, λέγων, σύγγονοι, ὑπὲρ 
αὐτοὺς ἀγαπηθέντι παρὰ πατρός " ἀπημπώλῃσαν ex 
οἰχέτην" ἐχ πορνιχῆς ἐπιδεδούλευμαι γυναιχός * εἰς 
λάχχον χατάδγν τῶν χαταχρίτων, ἔνθα ὁ ἀρχισιτο- 
ποιὸς xai ἀρχ'οἱνοχόος τοῦ Φαραώ * ἔξῆλθον ἐχεῖθεν 
εὐδοχίᾳ τοῦ σώζοντος " ἐπὶ θρόνου δόξης χεχάθιχα * 


Β βεδασίλευχα * χεχράτηχα τῶν ἐπιδουλευσάντων. Καὶ 


ἀπαιτούμενος X3pk σοῦ τοῦ δράματος τὴν ἐξήγησιν, 
προηγόρευεν ὡς ἔσται ὅταν ὁ ἀγαπητὸ; Υἱὸς τοῦ 
οὐρανίου Πατρὸς, ἐπιδουλευθῇ τοῖς χατὰ σάρχα 
συγγενέσι xat ἀδελφοῖς " πραθήσεται xal αὐτός" ἐπι- 
τεθήσεται καὶ αὐτῷ ἡ τῶν Ἑδραίων συναγωγὴ, ἀπὸ 
Θεοῦ ἐχπορνεύπασα᾽ συχοφαντήσει - ἀνέδῃ χατ- 
ενέγχῃ πρὸς λάχχον τὸν ζοφερόν " ταῦτα δὲ τὰ 3x5- 
τεινὰ δεσμωτήρια " ἐντεύξεται τοῖς δυνάσταις τοῦ 
νοητοῦ Φαραώ" τῷ ἀρχιοινοχόῳ θανάτῳ, ὃς τὸ τιχρὸν 
x0/69, χαὶ ἀναιρετιχὸν τῶν βροτῶν τῇ φύσει πρηα- 
φέρων, τὸν ἀπ᾿ ἀοχὴς ἀνθρωποχτόνον προσφέρει" 
xai σοὶ τῷ ἀρχισιτοποιῷ ἄδῃ, ὃς ταῖς cai; ravbapái- 
τορσι μύλαις τὰς τῶν ἀνθρώπων παντπερμίας ἀλῇ- 


C 060», τρέφεις τὴν μιτανθρωπίαν τοῦ χοτμοχράτορος. 


Εἶτα τὴν ἀναῤίωσιν αὑτὸς ἐχυτῷ δωρήσεται, καὶ 
νεχρῶν χαὶ ζώντων χυριεὐσει. ᾿Απετροπιάζξον 
ταῦτα ^ τὰ γὰρ μὴ πρὸς βουλήσεως, ἀπαράδεχτα. 


Μεταχρόνιος χάτεισι Μωῦτῆς, οὐχέτι μογιλαλῶν, 
οὐδὲ περιχάλυμμα φέρων so uat. ἐπὶ τοῦ προῦ- 
(99 τοῦ Ψυχιχοῦ " ἀλλ᾽ εὐστομῶν πρὸς τὴν τοῦ 
μυστυρίου φανέρωσιν" ἀλλὰ γυμνῇ τῇ ψυχῇ παόδῥη- 
σιαζόμενος, ἀπάγγελλε τὰν σφαγὴν τοῦ 'Àuwon " τὴν 
ἐξ αἴ'λατος τούτηυ σωττοίαν, τῷ Ἰσραὴλ’ τὴν ἐξ 
Αἰγύπτου πρὸς τὸν γὴν τῆς ἐπαγγελίας διάδαϑιν" 
τὸν ὄλεθοον τῶν τυρανυγσάντων, δι᾽ ὧν ἀπάντων, d 
διὰ θανάτου Χριστοῦ ἀνάχλττις μὲν τῶν σέχμαλωτι- 


D σθέντων ἀνθρώπω» προεὐτλοῦτο, χατάπτωσις δὲ 


κῶν ἀοχόντων th: σχοτεινῆς ταύτης Δέγύπτου κὶὶ 
ζοφερᾶς. Σὺ δ᾽ ἀλλ᾽ ἐσχληύνου, πρὸς ταῦτα, καὶ 
νέος ἧς αὐτῷ Φαραὼ πρὸς τὴν ἐλευϑεσίαν ἀπανανευ-͵ 
όλενος τοῦ λαοῦ. Παρασιώπωμεν τὰ παλαιᾶ. 
Κατῆλθεν ὁ Συμεὼν ἄνθοωπος χληρηῦχο; δοσ- 
ἀαριθμήτων ἐτῶν, xal πολλὴν νοὸς ἀσφάλειαν τῇ pa- 
χροζωΐᾳ συναγαγὼν, περὶ οὗ ποι πάντοτε λόγος 
πολὺς, δειλιῶντι τὸ ὑπὲρ τὴν φύσι» αὐτοῦ παλ.χοό- 
vtov, χαὶ φοδουμένῳ ny xai Ἠλίας vt ἄλλος ἔφτὶ 
xai διαφουΐζηται xal οὗτος τὰ ci πάναγοαα, -τέ- 
οὐγας ἀξτοῦ λαῶν, χαὶ τῶν ὑπὲρ νεφδλῷ» ἔπιλα- 
δηγλενος ὑφωματων. Κατλλῆσν αὐτὸς ἀξ λλοζαψό- 


saline. í.'CR- ξηρῶν n πραδι χει ας 
TXTO. X 6.47 0.X DX τ ἧς λῆς τὸ, TOOTOQX ἢ 








28] 


IN DOMINICI CORPORIS SEPULTURAM. 


623 


4n V ^ «ὦ 


voy διδαχθεὶς, ἀλλ᾽ αὐτόπτης ἀναδειχθείς. « Εἶδον, A ctatum doctus esset, sed et ipsis oculis vidisset : 


γλρ, ἔλεγεν, ol ὀφθαλμοῖ μου τὸ σωτήριον τοῦ Θεοῦ. » 
Εἶδον, οὐ πόῤῥω παριστάμενον, ἀλλ᾽ εἰς θρόνον 
αὑτοῦ χρηματίσαντος, χαὶ βαστάσαντος ταῖς ἀγχά- 
λαις. Οὐδὲ τούτον τὸ γῆρας ἡδέσθης - οὐδ᾽ ἐσεόάσθης 
τὸ πολυχρόνιον, ἀλλ᾽ ὥς τινα παράλληλον ἀπ- 
εσείσω. 

Χρόνος οὐ πάνυ συχνὸς, xaX χαταδέθηχεν ὁ Ἰωάν- 
νης ὅλος φρονήματος πεπαῤῥησιχσμένου * φ'λοχίνδυ- 
vo; στρατιώτης, τοῦ ὑπὲρ τοῦ βασιλέως ἐρυθραινό- 
μενος αἴματι, τοῖς πυλωροῖς σου βοῶν" ε Ἑτοιμάσατε 
τὴν ὁδὸν Κυρίου. » — «Ἄρατε πύλας, οἱ ἄρχοντες, 
ὑμῶν, xai εἰσελεύσεται » ὅσον ἤδη « τῆς δόξης ὁ 
Βασιλεὺς, » χαὶ ἐξελεύσεται τὴν ἄπειρον ἀπαγόμενος 
τοῦ ἄδου αἰχμαλωσίαν. Ἐγὼ λύχνος τοῦ λάμψαντος 


« Viderunt, enim, inquit , oculi mei salutare 
Dei **, » Viderunt ; non 9 me longe stantem , sed 
qui ejus fuerim sedes, atque in ulnas portaverim. 
Αἱ neque liujus senectam reveritus es, nec longe- 
vum honori habuisti, scd ut communem quemdam 
hoiinem submovisti. 

Effluxerat inde non. multum temporis, descen- 
ditque Joannes, comparato prorsus ad libertatem 
animi proposito; miles periculi amans , sanguine 
purpuratus, quem pro Rege fudisset, in hxc verba 
clamans janitoribus tuis: « Parate viam Domi- 
ni . » — « Tollite portas principes vestras, » 
hactenusque modicum e introibit Rex gloria **, » 
exibitque immensam abducens inferni captivitatem. 


νῦν ἐν τῷ χόσμῳ φωτός. Ἐγὼ ἑωσφόρος πρόδρομος B Sum ego lucerna ejus lucis, quz» modo lucet in 


τοῦ Ἡλίου τῆς διχαιοσύνης. Ἐγὼ φίλος τοῦ νυμφίου, 
ὃ; ἑχυτῷ τὴν ἀνθρωπίνην ἐμνηστεύσατο φύσιν, xal 
ἥνωται εἰς ἀδιάσπαστον. Ἐγὼ καὶ ἄνω πρόδρομος, 
xai χάτω πρόδρομος. Ἐγὼ ἐν σχοτεινῷ θαλάμῳ 
τῆς μητριχῆς νηδύος ἐσχέρτησα, τοῦ Σωτῆρος ai- 
σθόμενος * xal νῦν ἐν σχοτεινοτέρᾳ χοιλίᾳ τοῦ ἄδου 
σχιρτῶ, τὸν ἐλευθερωτὴν εἰσδεχόμενος. Ἄνω τῷ 
Ἡρώδῃ ἕλεγον, « υὐχ ἔξεστί σοι ἔχειν γυναῖχα τοῦ 
ἀδελφοῦ σου. » Κάτω σοι τῷ ᾷδῃ βοῶ, Οὐχ ἔξεστί σοι 
χατέχειν τὴν φύσιν ἣν ὁ θεὸς ἐμνηστεύσατο᾽ ἣν εἰς 
οὐρανίου; παστάδας ἀναχαλεῖται. "Ἤχονες αὐτὸς 
ταῦτα, καὶ Φαρισαϊχὴν σχληροχαρδίαν νοσῶν, οὐχ 
ἐδέχου τὴν μαρτυρίαν Ἰωάννου, τέως ἐν τούτοις 
χαυχώμενος, οἷς ἀδιέχδατον χάθειρξιν εἶχον οἱ πρὸς 
σὲ χαταθδαίνοντες. 


Αλλά σου τὴν ὀφρὺν, ὁ χαλὸς χατέσπασε Λάζαρος " 
obx αὐθωρὸν ἀποψύξας, χαὶ ἀναψύξας, ὡς ἕτεροι, 
ἀλλ᾽ Eg' ὅλαις ἡμέραις τετραδιχαΐς, ἐγχαρτερήσας 
σου τοῖς δεσμοῖς. Καὶ ἀνερωτώμενος, ἔλεγε φίλος 
εἶναι καὶ αὑτὸς; Χριστοῦ * σὺ δ᾽ ἀλλ᾽ ἐχόμπαζες, xal 
ἐμεναλαύχεις, ὅτι τοῦ προσδοχωμένου τοὺς φίλους 
ἔχεις ἐγχαταχλείστους, καὶ θαῤῥεῖν xal τὴν xav 
ἐχείνου νιχὴν ἐνέστασο. ᾿Αλλ' ὦ θεϊχῇς δυνάμεως! 
Ὦ φωνῇς παντουργοῦ 1 Φίλος τὸν τετραήμερον φίλον 
χαλεῖ, καὶ οὔπω τέλος εἶχε τὸ τῆ ἡχοὺῦς ὑστερόφω- 
vov, ὃ τοῖς σοῖς ἐνεδόμδει χοιλώμασι, καὶ ὁ Λάζαρος 
ὥσπερ ἐξ ὕπνου ἐγερθεὶς, καὶ σῶμα ὡς ἱμάτιον ἐν- 
δυσάμενος, εὐσχημόνως τῷ Δεσπότῃ παρίστατο, 
Ἰδοὺ ἐγὼ, μονονουχὶ λέγω» *. τί προστάσσεις τῷ σῷ 
οἰχέτῃ ; Αἱ δὲ yaXxat σου πύλαι, οἱ ἄῦπνοι πυλωροὶ, 
ἀράχνη xaX ὄνειρος. “ἔχτοτε ἤρξατό aoo dj τυραννὶς 
καταλύεσθαι. Συνελογίσω γὰρ, ὡς εἴπερ ἀπὸ ψιλῆς 
φωνής ὁ προδοχώμενος vosauta δύναται, mócov 
ἂν εἴη ἀνύποστον, τὸ ἐμπεσεῖν εἰς χεῖρας αὐτοῦ. 
Καὶ vuv φόδος ix φόδου ἐπῆλθέ σοι, xat 5v ἐδεδοί- 
χεις, συνήντησέ σοι" xal ἐπιχράνθης ὁ ἄδης συναν- 
κἦσας αὐτῷ, ὃς ἐν χειρὶ χραταιᾷ καὶ ἐν βραχίονι 
ὑψηλῷ, διασπᾷ σον τὴν χοιλίαν, xal τοὺς πεπεδη- 
μένους ἐξάγει ἐν ἀνδρείᾳ θεϊχῇ. 

"Avs τοίνυν, Μωτῇ στῆσον χορὸν ἐκ νεανίδων 


mundo. Ego lucifer, justitis Solis precursor. Ego 
sponsi amicus, qui humanam sibi naturam despon- . 
gavit, ac indiviso nexu univit. Ego in superioribus 
pariter ac. inferioribus przecursor. Exsultavi ego in 
tenebroso materni uteri thalamo, cum Salvatorem 
sensissem ; nuncque tenebrosiori inferni vtero 
positus gestio, exspectans qui sit liberaturus. Supe- 
riores auras ducens dicebam PHerodi : « Non licet 
tibi habere uxorem fratris tui **. » In inferioribus 
agens, tibi, inferne, clamo : Non licet tibi naturam 
retinere quam sibi Deus desponsavit; quam is 
revocat in colestes thalamos. Hac tu audisti, 
Pharisaicoque duri cordi morbo laborans, noluisti 
Joannis testimonium recipere; in hoc hactenus 
glorians, quod ii qui ad te descenderent, carcere 
teuerentar ex quo effugium non esset. 

Enimvero tuum illud supercilium detraxit bonus 
Lazarus: non ut alii, momento exspirans, ac spi- 
ritu donatus; sed qui tribus totis diebus tentus 
cgisset tuis vinculis. Ac quidem interrogatus , di- 
cebat et ipse Christi se amicum ; tu enimvero 
illudebas, quod cjus qui exspectaretur amicos 
clausos carcere haberes, ac statuisti ut et in illum 
victoriam prxsumeres. Sed, o divinam potentiam ἢ 
O vocem omnium opificem ! Vocat amicus tridua- 
num amicum, vixque ultimos vocis sonos edide- 
rat, in tuis circumstrepenles cavernis , cum ecce 
Lazarus velut excitatus a somno, corpusque indu- 
menti instar indutus, Domino se, decenti liabitu 
sistit. Tanquam fere diceret : Ecce ego ; quid jubes 
servo tuo ? Interimque, ere» tux porte, insopora- 
biles janitores, arancarum tela ac insomnium fuere. 
Copit inde tua tyrannis concidere. Collegisti enim, 
siquidem ijs qui exspectaretur tanta ex nudo ser- 
mone posset, quam fuerit importabile in manus 
ejus incidere. Nunc itaque, timor te ex timore 
invasit, et quem timebas occurrit tibi; fuitque 
amarum, inferne, ut ei occurreres, qui iu manu 
forti et brachio excelso uterum tuum discerpit , 
vinctosque divina virtute educit. 

Euge itaque, Motses : Chorum compone ex ani- 


' Luc, 1, ὅ0. Luc. it, 4. "5 P»al.3x0,7,9,. * Maie. vi, 08. 


8. 


S. GEHMANI PATRIARCIHL.E CP. 


23$ 


(natus juvenculis, une recens Christi sanguine A ψυχῶν, tov ἄρτι ἀνεῳχθεισῶν τῷ alat: τοῦ Xpi- 


(arcere eductis, Ululent earmeu pro exitu : « Vi- 
dene » «pin « γ᾿ Deus » de celsis. coelorum 
« uiflctionem populi &ui, » ac miseriam qua hic 
preimebuniur, « descenditque ut. eum liberaret ** , 
à tenebroso jucolatu 1 ὡς modo ceu. alios principes, 
disblolum, mortem , ac infernum, tyrannos. illos 
posio ac persecutores, aul sanguinis mari Rubro 
subinersit, « Hi in. curribus, et bi in. equorum 
Fiemitu ; nos gutem. in notine Dombni Dei nostri 
magnilleubienur. Ipsi obligati sunt, et ceciderunt ; 
ho» autem  eurreximus, ck erecti. sumus *'. » De 
calero; « Cunteius Domino; gloriose enim ma- 
gillcatus est 9, ». Adoremus eum, dicentes : In- 
ducene planta nos in monto Iereditatis, in prepa- 
rato labitaculo (uo, quod. pra paraverunt in calis 
Wanus tus, ab ejus adificatione  eruentatie : quod 
hynis — quimum crucis coowsasti, ac manuum 
(lavi comprghsti : (tumque οἱ fuudamenti luco, 
"ΘΗ μα petram. supposulstl, Fa enim etiam 
rts Ipae (ΘΠ ΓΘ nosti , ut primo fasiigies tectum, 
lumque fundamentum: aupponas, — l'idem — verbis 
ΠΝ, €Culum ac terra, qua tall modo. creata 
lusiunt, Fin agite, vincti omnes, ascondamus ad 
Butiquam Jerusalem . nompe — paradisum, — Ante 
ewues  precurrat Adam, Prima. nostri. generis 
radix ,. priua in. paradisum transplantetur.. Sicut 
preivit descensu, prieeat eb ascensu ; utl. primus 
descend ἐν corruptionem, prior axcendat in .in» 


correptionem, Pyallat pari modulo. cum Propheta c 


eb rege : € Dowinun paxil ine, et nibil mihi » 
ejua ovi « deerit; in loco paseux ibi me eolloca- 
Vik; ν eum receus fluxisset ime, € Et super aquam 
(electionis educavit we, à. Enimvero. € animan 
μιά, 5 Quam) spiritalis lupus rapuerat, modo 
« cou verüt. Deduxit ue. super ποι λα justitiz. Et 
αὐ t (uiu € aubulavi. in. νιν umbrie mortis, » 
δυὰς Eàunen « uoa QLimebo wala, quoniam Qu me- 
«uu es ὅδ᾽» factus mih] similis, quique ad we 
uvque desceuderis, « inlet. mortuos. libet **, » — 
« Virga tua. e&& baculus tuus, ipsa ue Consolata 
sunt ^. » Huc yorvo suut, crux. ἰὼ qua sustentasti 
iuliruitaieu car«is, eà pet quam cecidixi incor 
voreos Bosies : ἃς « coutrivisti quidein virgam ?* » 
pevcaloruum, silvasti vero. beteditatem— justoruur. 
Quiaiam ego xim, οι τὰ, Donine, ul 
wsque advo Jileveria. we? « Couvertisti planctum 
ueun in. goudiuu *',. » Quanquam ταὶ & couei- 
JiND » Curiis Hie € sicegun » μι Norte 
propier pravaricaugucur; Wuuc tamen « circum 
dedisti we μὰ. » Unamertalitatis, € ut cantet tibi 
κίον δ med, » üec ulia « eompungar; 5» quippe 
qui ateruum gaudium adire habeain, « Cunvettere, 
«uma Mea, ur rwquicur Gam , quia Dominus be- 
uelesui bi. quia te eripuit de μον ; oculus uieQa 
“ lac sung ac pedes. ticos 3. lapsu 95; » siumque 
deitie: ps. asstipplus. uL ne peulgar n lerra. 

9 xod, o, 7 "f 
BH. 4S des NS, Ὁ 


TR! q, his bNed 
και. NNUS, εῬ, 


«d XM 


b 


S Us . 


στοῦ. ᾿Αλαλαξάτωταν ὡδὴν τὴν ἐξόδιον" « Ἰδὼν » 
γὰρ « ἴδεν fj Θεὸς » ἄνωθεν ε τὴν χκάχωτιν τοῦ λαοῦ 
αὐτοῦ, » xal τὴν τῶν ἐνταῦθα ταλαιπωρίαν, « καὶ 
χατῆλθε τοῦ ἐξελέσθαι αὐτὸν » ix τῆς σχοτεινῆς 
παροιχίας' χαὶ vov ὡς ἄλλους τριστάτας, τὸν διάδο-- 
λον, τὸν θάνατον, χαὶ τὸν ἄδην, τῇ τοῦ αἵματος 
αὑτοῦ κατεπόντισεν ἐρυθρᾷ, τοὺς τυράννους ἡμῶν 
xat διώχτας. ε Οὗτοι ἐν ἅρμασι, χαὶ οὗτοι ἐν ἔπτι- 
xol; φρνάγμασιν" ἡμεῖς δι᾽ ἐν ὀνόματι Κυρίου, τοῦ 
θεοῦ ἡμῶν μεγαλυνθήσομεθα. Αὐτοὶ συνεποδέσθησαν 
καὶ ἔπεσον, ἡμεῖς δὲ ἀνέστημεν xat ἀνωρθώθημεν s 
Λοιπὸν « Δσωμεν τῷ Κυρίῳ " ἐνδόξως γὰρ δεδόξα- 
etat. » ΠΠροσχυνήσωμεν αὑτῷ λέγοντες " Εἰσαγαγὼν 
χαταφύτευσον ἡμᾶς εἰς ὄρος χληρονομίας, εἰς ἔτοι - 
pov χατοιχητέριόν σον ὃ ἡτοίμασαν αἱ χεῖρές coo 
ἐν τοῖς οὐρανοῖς, αἰμαχθεῖσαι ὑπὲρ τῆς τούτου οἶχο- 
δομῆς "ὃ τοῖς σταυριχοῖς πρῶτον ὡρόφωτας ξύ- 
λοις, χαὶ τῶν χειρῶν τοῖς ἥλοις συνέπηξας " εἶτα 
xal τὴν τοῦ μνημάτος πέτραν εἰς θεμέλιον ὑποτέ- 
θειχας. Οὕτω γὰρ οἶδας αὐτὸς τεχτονεύειν, πρῶτον 
ὁροφοῦν, εἶθ᾽ ὑποδάλλειν τὸν θεμέλιον. Μάρτυρες 
τοῦ λόγου, ὁ οὐρανὸς xai fj γῆ, τοιουτοτρόπως 
χτισθέντες. Δεῦρ᾽ ise δέσμιοι πάντες, ἀναθαίνωμεν 
εἰς τὴν ἀρχαίαν ἹΞ:ρουσαλὴ, τὸν πσράδεισον. Ἔμ- 
προσθεν πάντων, προτρεχέτω ᾿Αδάμ. Ἢ πρώτη 
ῥίζα τοῦ γένους ἡμῶν, πρώτη μεταφυτευέσθω πρὸς 
τὸν παράδεισον. Καθὼς τῆς καταθάσεως προηγή- 
σάτο, προηγείσθω χαὶ τῆς ἀναδάσεως " χαθὼς εἰς 
φθορὰν προχατέδη, προολναδαινέτω mph; ἀφθαρ- 
αἰαν. Συμψαλλέτω τῷ Ποοφήτῃ xai βατιλεῖ " « Ko- 
pix ποιμαίνει με, οὐδέν μὲ τὸ ἑαυτοῦ ὑστερήσξειε 
πρόδατον᾽ εἰ; τόπον χλόης ἐχεῖ χατεσχήνωσεν, » 
ἄρτι us. διαπλάσας " « xai ἀν᾽ ὕδατος ἀναπιλύτ-εως 
ἔθρεψεν. » ᾿Αλλὰ διαρπαυθεῖϊσὰν « pou τὴν Ψυχὴν » 
τῷ λύχῳ τῷ vont « ὑπέστρεψε » νῦν. « Ὧδήγη σέ 
ὡς ἐπὶ tgiCou; διχαιοσύνῃς. Εἰ γὰρ καὶ πεκό- 
ρευμαι ἂν μέσῳ αχιᾶς θανάτου, » ἀλλὴὲ νῦν ε οὗ 
qo6rB8*30u34 χαχ)ς ὅτε σὺ ur ἔσο si,» xa? 
ἐμὲ γεγονὼς, xai ἕως; ἐμοῦ χαταδεδηχὼς, « ὁ ἐν 
νεχροὶς ἐλξύθερος, » — « Ἢ δάδδῥος a»; xal Baxzr- 
οἷα τοὺς αὐτὰ ga παριχάλεταν. » Ταῦτα δὲ ὁ σταῦυ- 
ρὸς. àv ᾧ thv ἀσθένξιζν ἀπεστήσιξας τῆς σαρχὶς͵ 
xai ἂν οὐ τοὺς ἀσάρχγως ἐμκαστίτωτας δου τιενεῖς" 
χλὶ 4 τὴν ui» ó4600v συνέτριψας » τῶν duoc, 
τὸν ὃὲ x)noov ὅσωτας τῶν διχαέων. Τίς εἰμὶ, Kao. 
Wow. Kuga, ὅτε ἡγάπηχᾶς ui ἕως τηύτου; € "Egzp:- 
vA; τὸν xonstÓ« uou εἰς χαράν. » Εἰ γὰρ καὶ 
€ δι pow.» uos τὸν σάρχινον ε αάχχην, » θανάτῳ 
χαταχρίνας διὰ παράθα σον ^ ἀλλὶ vos, ς πεδιέζωσος 

Ms Ξι φροσήνὴην ν ἀϑανασίῶς, «€ ὅπως ἂν Lim πὶ 

ἡ δύξ μου, » καὶ 0j μὴ itt « xiTivuYU" » εἰς vig 

χαρὰν χἰώνιην ἀπελξήσομα.. δ EcagcLow, Luoyt 

Mu, 3i, τὴν ἀναπρυσιν σοὺς ὅτι Kugtoz εὐδργέτε σὲ 
46 ὅτι ἔνε: J& ix θα άτηω ^ τοὺς ἀφϑαλαοὶς 
494 à, ακήνων, Xa) zou ποῦας ἀγὼ ἀπὸ dati ua- 


i 
τῷ 


. iN ale UL. i^ . ze. 
Tuo ΧΑ τὴν ἃἰς TID GS LAT SS X2721:0647.. 


NNI, X τς 
1. ν᾿. 


Pa 


“Δὸν, 


3 Psalt. 


δ. β}ὰα , ὠλλνι, 23. 


285 


IN DOMINICI : CORPORIS SEPULTURAM. 


236 


Τοιαύτη χατὰ τὸν ἄδην σήμερον ἡ πανήγυρις * A Talis hodie apud inferos festus conventus ; ita 


οὕτως ὑπερφνῆς * οὕτως ὑπέρλαμπρος, τοῦ ὑπερου- 
ρανίου Ἡλίου ὑποχθονίου διαυγάσαντος, καὶ ἄσχιον 
μεσημθρίαν ἐν σχοτεινοῖς, xal ἐν σχιᾷ θανάτου νῦν 
καινουργήσαντος. Νῦν « ὁ Πατὴρ ὁ οὐράνιος ἀνατέ- 
ταλχε τὸν ἥλιον αὐτοῦ ἐπὶ πονηροὺς xaX ἀγαθούς * » 
ἡ γὰρ αὐγὴ τῆς ἀφέσεως, πρὸς πάντας ἐξήπλωται " 
« καὶ ἕδρεξεν ἐπὶ δικαίους xal ἀδίχους, » δίχρουνον 


ὑετὸν αἴματος καὶ ὕδατος, ἐχ πλευρᾶς τοῦ Μονογε- 


νοῦς " ζωτικὸν, φημὶ, καὶ χκαθαρτιχόν. ᾿Αμφοτέρων 
γὰρ οἱ ἐν τοῖς αὐχμηροῖς τοῦ ἄδου σχηνώμασιν ἔχρη- 
ζον. ᾿Απέθανε γὰρ ὑπὲρ πάντων καὶ διχαίων, καὶ 
ἀδίκων" χαὶ τῷ βόθρῳ ὑπεχλίθη τοῦ ἄδου ὁ ποιμὴν 
ὁ χαλὸς, διὰ τὸ ἐξωλισθηχὸς ἐχεῖ πρόθατην, ὃ τῆς 
θείας δόξης γυμνὸν, χαὶ τῆς τοῦ παραδείσου νομῆς 
ἀπελήλαται πρὶν, μόνῳ χωδίῳ σχεπόμενον. Ἔσχατον 
δὲ καὶ τοῦτο χραταιοῖς ὀδοῦσιν ἄδης διεμασσῆσατο. 
Ὦ ζωῆς καὶ ζύμης τῆς θεοῦποστάτου σαρχὸς, ἢ τις 
παρεμόδληθεῖσα τῆς φύσεως ἡμῶν τῷ φυράματι, μύ- 
λαις ἄδον ἀληλεσμένῳ, σννεξωμοίωσεν ἑαυτῇ, ζωη- 
ρᾶς ποιότητος μεταδοῦσα, xal ἄτρωχτον τοαποτοῦδε 
τῷ παμφάγῳ θανάεῳ εἰργάσατο. Ἐμδέδληται μὲν 
οὖν τῷ χαταδάντι ἐξ οὐρανοῦ ἄρτῳ, τὸ ξύλον χερσὶν 
Ἰουδαίων, καὶ ἄνωθεν ὁ προφητιχὸς ὀφθαλμὸς τὴν 
δοχὸν ταύτην ἔχων προγνωριστιχῶς ἐν ἑαυτῷ, ὀξύ- 
τατα τὸ μέλλον προέδλεπεν. Ἐμετεωρίσθη ὁ ἄρτος, 
ἐθεατρίσθη. Εἶδον οἱ ἐν τῇ ἐρήμῳ τοῦ ἅδου ἀναχλι- 
θέντες * ἐπείνασαν τὴν ἐντεῦθεν σιταρχουμένην τρο- 
φὴν τὴν ἀθάνατον. Ὁ δὲ, ἀποταμιεύεται μὲν τῷ τάς 


mirabilis; ita preclarus ac letus, supercalesti 
Sole inferno íaeto irradiante, meridiemque sine 
umbra in tenebrosis, ac umbra mortis nunc diei 
novante. Nunc « ccelestis Pater solem suum oriri 
fecit super malos et bonos **; » splendor enim 
remissionis in omnes explicatus est : « Pluitque 
super justos ac injustos ', » ex Unigeniti latere 
duplicem pluviam, sanguinis et aquz: pluviam, 
inquam, vitalem ac] mundativam. Utroque enim, 
qui in squalidis inferni tabernaculis tenebautur, 
egebant. Quippe mortuus est. pro omnibus, justis 
pariter ac injustis: seque bonus pastor inferni 
fovee inclinavit, propter collapsam illuc ovem; 
qua plane nudata divina gloría, a paradisi quoque 
pascua olim expulsa, solo vellere protecta erat. 
Ceterum hoc quoque supremum, fortibus dentibus 
mandit infernus. O vitam, fermentumque in Deo 
exsistentis carnis, quod nostra nature immissum 
massa, inferni comminute molis, eam sibi consi- 
miem praestitit, vitali qualitate donans , inesamque 
penitus morti omnium edaci, fecit. Fuit quidem 
Judzorum manibus immissum lignum pani illi qui 
de cello descendit, eamque.jam olim trabem pre-- 
plieticus oculus per prescientiam in seipso haben, 
aculissime futurum pravidit. Elevatus est panis ille, 
ac spectaculo productus: viderunt qui in inferni 
eremo recumbebant : esurierunt, qua inde pasce- 
rentur immortalem annonam. Jnterim sepulcro 


qu^ οὐχ ἀνέχεται δὲ, παρατεινομένην τὴν πεῖναν C quidem reconditur ; sed non sustinet videre horum 


τούτων ὁρᾷν. Καὶ τί φησί; Πάλιν « σπλαγχνίζομαι 
ἐπὶ τὸν ὄχλον τοῦτον, ὅτι ἤδη τρεῖς ἡμέρας προσμέ- 
νουσί μοι, » τοῖς χαταδαίνουσι εἰς λάκχον ὁμοιω- 
θέντι, xal τούτοι,, συναναστρεφομένῳ, καὶ παραδρα- 
μεῖν τούτους νήστεις οὐ βούλομαι. "Ἔφαγον τοίνυν 
πάντες « τὴν βρῶσιν τὴν μένουσαν εἰς ζωὴν αἰώνιον,» 
χαὶ ἐχορτάσθησαν ἐν τῷ ὀφθῆναι τούτοις τὴν δόξαν 
τῆς θεότητος τοῦ Χριστοῦ" καὶ ἀναδαίνοντι ὅθεν χαὶ 
χαταθδέδηχε συνανέδησαν, xal τῷ ἐκ νεχρῶν πρωτο- 
τόχῳ λύσαντι τὰς τοῦ θανάτου ὠδῖνας, οἱ ἐν τῇ χοιλίᾳ 
τοῦ ἄδου, συνείποντο. Ὅσοι δηλαδὴ τὸ τῆς ἀπιστίας 
οὐκ ἔπαθον ἅμδλωμα. 

Δεῦτε τοίνυν, τὸ Χριστώνυμον πλήρωμα, προσχυ- 
νήσωμεν χαὶ προσπέσωμεν τῷ πεσόντας ἡμᾶς ἀνα- 
στήσαντι, ᾧ σήμερον « Πᾶν γόνυ χάμπτει ἐπουρα- 
νίων χαὶ ἐπιγείων καὶ χαταχθονίων. » Ὁ αὐτὸς γὰρ 
οὐράνιός τέ ἔστι, καὶ ἐπίγειος γέγονε, καὶ ἐν ἴχνεσιν 
ἀθύσσου περιεπάτησε, κλίμαχα ταύτην ἀπέραντον 
τεχτῃνάμεγος, διήχουσαν οὐρανόθεν, ἕως xal εἰς ἅδου 
τὸ πέταυρον. Οὐχ ἀγγέλων ἀναδαινόντων xal χατα- 


productiorem famem. Quid enim ait? « Misereor 
iterum super turbam istam, quia jam triduo susti- 
nent me *, » qui sin factus similis descendentibus 
in lacum, et cum eis versatus ; noloque eos jejunos 
praeterire.- Omnes itaque manducaverunt « cibum 
permanentem in vitam :eternam *, » suntque satiaii 
apparente eis gloria Deitatis Christi, ac cum eo 
ascendente unde descenderat, pariter ascenderunt ; 
primogenitumque ex iortuis, qui mortis dolores 
solvisset, secuti. sunt, qui in ventre inferni tenc- 
bantur mortui. Quotquot nimirum ab incredulitate 
ciecati non fuerunt (14). 

Adesto igitur, Christi nomine appellatus coetus, 
adoremus, eique procidamus, qui collapsos nos 
erexit, cui hodie «Omne genu flectitur, coelestium, . 
terrestrium, et infernorum *. » lpse enim qui esset. 
coelestis, factus est lerrestris, inque extremà: 
abysso ambulavit, scalam hanc immensam fabri- 
catus, quz a colis ad inferni usque imum pertin- 
geret : baudquaquam angelis in ea ascendentibus . 


*? Matth. v, δ. 1 ibid. " Marc. vui, 2. ὃ Joan. v1,27.. * Philipp. n, 10. 


(14) Quotquot ab incredulitate cecati non fuerunt. 
Οὐχ ἔπαϑον ἄμδλωμα. Explicato est superiorum, 
quibus  impensiorem Christi bencfcentiam | in 
omnes justos pariter ac ipjustos, ipsius ad inferos 
descensu fuerat prosecutus, ac visus fuerat indi- 
rare, omnes prorsus liberasse qui vincti illic tene- 
bantur. Corrigit ergo ut solos fideles liberaverit : 
non qui olim, ac in vita fuissent fideles, sed. qui 


tunc, ac apud inferos fideles essen!, ac decessis- 
sent immunes ἃ reatu peccati morlalis ; àive jam 
expiassent admissas culpas, ac pro eis omnino 


fecissent satis, sive aliquid luendum haberent, quod 


Dominus misericorditer indulserit, ut specie trium- 
phi vinctos omncs quandoque absolvendos, . secum 
eduxerit. 





ἢ S. GERMANI PATRIARCHE ΟΡ. Z5 


ac descendentibus : « Non enim legatus, non an- A θαινόντων ἐν αὐτῇ. « Οὐ πρέσδυς γὰρ, οὐδὲ ἄγγελος, 
gelus ; sed ipse Dominus salvavit nos *:» — « qui ἀλλ᾽ αὐτὸς ὁ Κύριος, ἔσωτεν ἡμᾶς" » — « 6 χαταδὰς 
descendit in inferiores partes terr, ascenditque*» εἰς τὰ χατώτερα μέρη τῆς γῆς, xal ἀναδὰς » ὑπερ- 
Sipra omnes exercitus angelices, ac Patri consi- ἀνω πάσης ἀγγελιχῆς στρατιᾶς, xal συγχαθεσθεὶς 
det. Quippe egebat iterum figmentum fictore: ac τῷ Πατρί. ἜἜχρῃζε γὰρ τὸ πλάσμα πάλιν toU πλά-- 
epus, opifice, quo rcformari ac refici posset. Sane στόν" xal τὸ ποίημα, τοῦ ποιητοῦ εἰς ἀνάπλασίν τε 
quidem olim apparuit patriarch:e innixus scala, καὶ ἀναποίησιν. Πάλαι μὲν οὖν ἐπιστηριζόμενος τῇ 
tanquam adhue differret. descendere, Erat autem χλίμαχι ἑωρᾶτο τῷ πατριάρχῃ,ὡς ἔτι ἀναδξαλλόμενος 
visio nocte; atque in somno, non vigilia. Necdum τὴν χατάδασιν. Ἣν δὲ xal ἡ ὄρασις ἐν νυχτί * καὶ 
enim illuxerat dica quam fecit Dominus, illueens ὥὕναρ, οὐχ ὕπαρ. Οὔπω γὰρ ἠύγασεν ἡ ἡμέρα fiv 
iis qui in tenebris et in umbra mortis doriiebant. ἐποίησεν ὁ Κύριος, ἐπιλάμψας τοῖς ἐν σχότει xal 


Δι quando venit, plenitudine temporis, tunc quoque 
saiulis nostr:e mysterium peractum fuit. Venite 
eigo, Christi ac pauperum amantes, Cliristo, qui 
p'opter nos factus est. pauper, ac sicut. liospes 
10 propriis versatus est, egitque nudus, per hospi- 
talitatem. concilieimur.  /Emulemur Josephum ac 
Nicodemium, bonos prieclarosque Christi hospites, 
ac ipso Abraham illustriores. Non euim ignorantes 
angelos hospitio susceperunt, sed ipsum angelorum 
Dominum. Quorum pietatem probans: « Venite, 
inquiet, benedicti Patris mei, percipite paratum 
vobis regnum. Nudus enim eram, el operuistis 
mu- » induentes. sepulcralibus linteis : « Infirmus, » 
p' Per passionem mortis, ac sponte susceptam 
«τ: ζτιΒ, € εἴ visitastis me. Hospes ac mortuus, 
εἰ Cxhrsis me^, » novo recoudentes. monu- 
w. rto. Qo! si vero. Sem. ac Japheth, filii ii 
f1i-*o0( 6 Noc, quod paternam operuissent 


B :d.12..:D, €opinsam benedictionem, tanquam vere (q 


puis 3an5ants,merserunt percipere: quantam, 
r.29. € risti amans par istud benedictionem per- 
e per t; quantain gloriam, quod Regem glorise 
€ oic 3€ colegerit, cum sibi a Potre propi- 
na zm  caócem  bibisset, essetque nudhtus, pro 
σι z& απ in paradiso nudatus fuisset, honestate? 
Ἃ ὡς enim eliam in exspectatione habent, « ut 
«1it.tetur Dominus tanquam dormiens, sicut potens 
erapulatus ἃ vino: οἱ percutiet lostes suos in 
g'steriora *; » eo quod impudenti facie adversus 
“παρ riserunt, ejusque subsannaverunt nuditatem, 
* udicis maledictiouis rei, qui nedum terram, 
sed et. impietatem: Chananzorum liereditate acce- 
perunt. Quin loc, magis quam illud. Quippe male- 
au€t/0 ac impietas firmius ac inauferibilis adha:ret ; 
ferra vero constanti possessione retineri non potest; 
2urque omni loco errones, peramplo risu digai. 
: »en prxclarum hoc par beatum pradicet * 

* pes ssre:in3 non amuletur, quod insidentem 
αι} vite metam tendentem, suaque in 


* contersabionis finientem cursum, portare 
47 Plane seio, fratres, vos zemulari, ac in 
—— csbere uf oneris socii eum portetis qui 


| cestra seclera, impenseque illius przeclarze 
oflieii participes sitis. IJ porro 

&f, si modo vlt s, non indigens 

"^ Math. 


"Ege pr 9. AXY, 


»1- 56. 


σχιᾷ θανάτου χαθεύδουσιν. "Ove δὲ ἦλθε «b πλήρωμα 
τοῦ χρόνου, τότε xai τὸ τῆς σωτηρίας ἡμῶν ἐπράχθη 
μυστήριον. Δεῦτε ποίνυν, φιλόχριστοι xal φοιλόπτω- 
χοι, Χριστῷ τῷ πτωχεύσαντι δι' ἡμᾶς, καὶ ὡς ξένῳ 


B y τοῖς ἰδίοις ἀναστραφέντι xal γυμνητεύσαντι, προσ- 
οἰχειωθῶμεν διὰ φιλοπτωχίαν. Μιμησώμεθα Ἰωσὴφ 


χαὶ Νιχόδημον τοὺς χαλοὺς ξενοδόχους Χριστοῦ, καὶ 
αὐτοῦ τοῦ ᾿Αδραὰμ περιφανεστέρους. Οὐ γὰρ ἀγγέ- 


λους ξενίσαντες ἔλαθον, ἀλλ᾽ αὐτὸν τὸν τῶν ἀγγέλων 


Δεσπότην. Οὗς τῆς εὐγνωμοσύνης ἀποδεξάμενος, 
« Δεῦτε, οἱ εὐλογημένοι τοῦ Πατρός μου, ἐρεῖ" κλη- 
ρονομήσατε τὴν ἡτοιμασμένην ὑμῖν βασιλείαν, ὅτι 
γυμνὸς ἤμην, xaX περιεδάλετέ με » τοῖς νεχροταφίοις 
ἀμφιάσαντες" « ἀσθενὴς » διὰ τὸ πάθημα τοῦ θανά- 
του, χαὶ τὴν ἑχούσιον σταύρωϑσιν, e xal ἐπεσχέψασθέ 
p^ » — « ξένος xaX νεχρὸς, καὶ συνηγάγετέ με,» 
καινῷ συστείλαντες μνήματι. El δὲ xal Σὴμ xai 
Ἰάφεθ, παῖδες δὲ οὗτοι Νῶε τοῦ δικαίου, ὅτι τὴν πα- 
τριχὴν ἐχάλυψαν γύμνωσιν, δαψιλοῦς τῆς εὐλογίας 
ἠξίωνται, ὡς ἀληθεῖς φιλοπάτορες, πότης ἂν ἡ φιλό- 
χριστὸς ξυνωρὶς αὕτη ἐπιτεύξαιτο εὐλογίας " πιλί- 
χῆς τῆς εὐφημίας, τὸν Βασιλέα τῆς δόξης περιχαλυ- 
ψαμένη χαὶ περιστείλασα, πιόντα τὸ ποτήριον ὃ δέ- 
δωχεν αὐτῷ ὁ Πατὴρ, xal γυμνωθέντα ὑπὲρ τῆς εὖ- 
σχημοσύνης τοῦ γυμνωθέντο; ἐν παραδείσῳ ; Nov 
γὰρ xaX προσδόχιμός ἐστιν αὐτοῖς « ὁ Κύριος ἐξ- 
ἐγερθῆναι ὡς ὁ ὑπνῶν’ ὡς δυνατὸς χεχραιπαλνηχὼς 
ἐξ οἴνου" χαὶ πατάξει τοὺς ἐχθροὺς αὐτοῦ εἰς τὰ 
ὀπίσω, » ἀνθ᾽ ὧν ἀναιδεῖ προσώπῳ πρὸς αὐτὸν ἐξ- 
ἐγέλασαν, xal τὴν γύμνωσιν ἐμυχτέρισαν, οἱ τῆς 
παλαμναίας χατάρας ἐπάξιοι" οἱ μετὰ τῆς γῆς, χαὶ 
τὴν ἀπέδειαν τῶν Χαναναίων ἐχληρονόμηδαν. Kal 
ποῦτο, πλέον f| ἐχεῖνο. μὲν γὰρ χατάρα xat tj éc£- 


Ὁ δεια, μόνιμος αὑτοῖς xai ἀναφαΐρετος" ἢ δὲ γῆ 


χατάσχεσθαι, ἀχατάσχετος " xal πλανῆται φέρονται 
πανταχοῦ πλατέως γέλωτος ἄξιοι. 

Ti; οὐ μαχαρίσει τὸ χαλὸν τοῦτο ζεῦγος ; Τίς οὐ 
ζηλωτυπήσει τοῦ φόρτου, ὅτι τὸν Χριστὸν ἔποχον 
φέρειν ἠξίωται, ἐπὶ τὴν νύσσαν τοῦ βίου φερόμενον, 
καὶ τοῦ δρόμου λήγοντα τῆς ἐν χόσμῳ ἀναστροφῆς: 
Ναὶ, οἷδα ὅτι ζηλωτυπεῖτε ὑμεῖς, ἀδελφοὶ, xa bU 
ἐςέπεως ἔστιν ὑμῖν συμθαστάσαι τούτοι; τὸν βαστὰ- 
σαντα τὰς ἀνομίας ἡμῶν, xai τοῦ καλοῦ συγχοινω- 
νῆσαι φιλοῳφρονήματος. Kal τοῦτο ἔστι τῶν πάνυ 
ῥάδιον ἐὰν βούλτσθε, οὐ περι δρόμου τινὸς δεόμενον" 


* Psal. txxvirnt, 66. 


2*9 yN DOMINIC]. CORPORIS SEPULTURA à. 200 


οὐ περισπερχείας " οὐ τολμηρᾶς εἰσελεύσεως πρὸς A circuitu aliquo, non circumcursatione, non 8056] 
Πιλάτον " ἀλλὰ μόνον τῆς οἰκίας προχύψαντας, ἔξεστι δὰ Pilatum accessu: sed ut quis tantum. domo 
αὐτῷ ἐντυγχάνειν, πεινῶντι, γυμνητεύοντι, ἀσχε- — prospectet, licel invenire esurientem, nudum, 
moUvzt,'O γὰρ πρὸ τῶν θυρῶν aou ἱστάμενος προσ- — Leclo carentem. Qui enim pro tuis foribus mendicus 
αἰτης, ὁ ἠλχωμένος, ὁ ἀσθενὴς, xx τὴν ἀναδολὴν — stat, ulcerosus ille, infirinus, ac conscissa veste, 
διεῤῥηγμένος, τὸ πρόσωπον φέρει τοῦ Χριστοῦ" xai — Christi. personam gerit: quamque ei commisera- 
ἡ πρὸς αὐτὸν συμπάθεια καὶ τὸ φίλοικτον, εἰς νὸν ἐν tionem. impendis, ad eum recurrit qui sedet in 
δεξιᾷ καθήμενον τοῦ Πατρὸς ἀνατρέχει. Αὐτοῦ γάρ — dextera Patris. Ejus enim vera ες pollicitatio 
ἐστιν ἀψευδὴς ἐπαγγελία, τὸ, « Ἐφόσον ἐποιήσατε illa: « Quandiu uni ex his minimis fratribus meis 
ἑνὶ τούτων τῶν ἀδελφῶν pou τῶν ἐλαχέστων, ἐμοὶ — fecistis, mihi fecistis *. » Abluamus laerymis 
ἐποιήσατε. » Ἐχπλύνωμεν τὴν ψυχιχὴν σινδόνα διὰ — animg sindonem, eiue misturam myrrha ac 
δαχρύων, xat μίγμα σμύρνης xat ἀλόης, ταύτῃ ἐπι-. aloes adjungamus ; ea nimirum quse sunt amara 
συνάψωμεν᾽ τὰ πιχραίνοντα τὴν αἴσθησιν χατὰ Θεὸν, — sensui secundum Deum, neque ad uvidum flui- 
xai μὴ ἐῶντα, πρὸς τὸ πλαδαρὸν καταχαλᾶσθαι τῆς — dumque voluptatis laxari sinunt: sed magis ΓΟΙῸ 
τρυφῆς καὶ eübt&yvvov* προσχολλῶντα δὲ xoi τὴν — Creatorem ceu glutine animam astringunt ; sicque 
ψυχὴν ὀπίσω τοῦ Κτίσαντος, xat οὕτως ὑποδεξόμεθα B. suscipiemus, velut in sublimi cruce, sic in excelsa 
τὸν ὡς ἐπὶ μετεώρου σταυροῦ τῆς ὑψηλῆς xal Üto- ἃς deifera mensa positum Christum. 1s poro, uti 
φόρου τραπέζης τεθείμενον Χριστόν. Ὡς δ᾽ àv ἕν τε jp resurrectione, quas in januis ac proxima est, 
τῇ ἐπὶ θύραις ἀναστάσει, xàv τῇ xotvj xai μελλού- εἰς et in communi ae futura, quando nudi ac 
σῇ, ὅταν γυμνοὶ xal τετραχηλισμένοι παραστησόμεθα ^— aperti estituri sumus illi tribunali, amictum salu- 
τούτῳ τῷ βήματι, σωτηρίου ἱμάτιον χαὶ χιτῶνα εὖ- — (aris, ac letitie tunicam | induerit, oc immortali 
φροσύνης τοὺς ξεναγοὺς ὑπενδύσῃ, xal τῆς ἀθανάτου — regno, dulcique communione dignos pro hospita- 
xava&uosy βασιλείας, xal τῆς γλυχείας μετέξεως,{Ἠ litate habuerit ; quam utinam consequamur omnes, 
ἧς γένοιτο πάντας ἡμᾶς ἐπιτυχεῖν, χάριτι χαὶ QU — gratia ac clementia ejusdem Domini ac Dei. nostri 
ανθρωπίᾳ αὐτοῦ τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ ἡμῶν Ἰησοῦ — Jesu Christi, quem decet omnis gloria, honor, ac 
Χριστοῦ, ᾧ πρέπει πᾶσα δόξα, τιμὴ, καὶ προσχύνη- — adoratio, cum zterno ipsius Patre, sanctissimoque, 
σις, σὺν τῷ ἀνάρχῳ αὐτοῦ Πατρὶ, καὶ τῷ παναγίῳ — pono, ac vivilico Spiritu, nunc et semper, et in s;e- 
καὶ ἀγαθῷ xai ζωοποιῷ Πνεύματι, νῦν καὶ ἀεὶ, χαὶ — cula smculorum. Amen. 

elg τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾿Αμήν. 

» Matt, xxv, 40. 





MONITUM 
IN HOMILIAS DE 8. VIRGINIS DEIPARJE MYSTERIIS. 


Nonnullas homilias de S. Virginis Deipare mysteriis Germano cuipiam, eidemque Constantinopo- 
litano episcopo, vindicant tum mss. codices, tum rei litterariee scriptores. At cum de Germano illo 
desigoando agitur, tacentibus codicibus, non unanimiter consentiunt eruditi. Tres enim eodem Germani 
nomine appellati Constantinopolitani episcopi inscribuntur, et quidem ex hisce tribus nemo est quem 
ritieze artis studiosi earum homiliarum auctorem non fecerint. Αἱ praterinisso Germano illo qui anno 
1261 Arsenio successit et quem homilias seripsisse nemo unquam memorie prodidit, dijuficandum su- 
perest inter duos alios, seniorem scilicet Germanum qui ab anno 715 ad annum 729 sedem Constan- 
tinopolitanam tenuit, et Germanum recentiorem qui ea dignitate ab anno 1222 ad annum 1240 potitus 
csl, quamvis revera nunquam Constantinopoli sederit. Si autem eruditorum solummodo suffragiis diri- 
menda li» sit, nulla certa ac decretoria sententia ferri potest, cum tum pro seniore Germano, tum pro 
recentiore stet. eruditorum agmen non despicabile (a). Attamen ad certo designandum auctorem, presidia 
ain minus pro omnibus prefatis homiliis, saltem pro earum pluribus peuitus non desunt. Et quidein 
jure optimo seniori Germano vindicantur ee homilize quz secundo tribui non possunt, cum aliunde con- 
siet eas alicui Germano ascribendas esse qua in mss. codicibus nomen Germani constanter przfe- 
funt. Atqui plerzque ille homilie partim intrinsecis, partim extrinsecis indiciis sat suum produnt au- 


(a) Vid. Ant. Ballerini. Disquisitionem criticam. de homiliis Germano inscriptis , Sylloge Monumento- 
r«m, etc. tom. T. p. 252 564. ᾿ 


293 


ΙΝ PRESENTATIONEM SS. ΡΕΙΡΑΒΕ... 


294 


δαίως συναπέλθωμεν ἀλλήλου; τῇ κχοινωφελεῖ σωτη- A suffita myrrha et thure, ex omnibus pulveribus un- 


ριώδει πανηγύρει τῆς Θεομήτορος προτρεπόμενοι, 
xal τοῖς ἀδύτοις προχύψαντες εἰσδλέψωμεν παῖδα τὴν 
πρὸς τὸ δεύτερον χαταπέτασμα χωροῦσαν, Μαρίαν 
τὴν πάναγνον χαὶ Θεομήτορα, τὴν ἀχαρπίας στείρω» 
σιν διαλύσασαν, χαὶ νομιχοῦ γράμματος σχιὰν τῇ 
τοῦ τόχου χάριτι διελάσασαν. 


gurntairii '*? » — « Veni de Libano, sponsa mea, 
veni de Libano '*. » Alacriter igitur simul abeamus, 
adlortantes invicem ad Dei Genitricis solemnitatem 
omnibus communiter utilem ac salutarem agendam ; 
et penetralia sacra introspicientes, intueamur puel- 
lam ad secundum velum contendentem, intueamur, 


inquam, Mariam integerrimam Virgihem et Dei matrem, qua infecundz finem imposuit sterilitati, ac 


legalis litterze umbram gratia sui partus abegit. 

Β΄. Σήμερον γὰρ τριετίζουσα πρόεισι τῷ νομιχῷ 
ναῷ ἀνατεθησομένη ἡ ναὺς ἀχηλίδωτος χαὶ ὑπέρτα- 
τος- μόνη χρηματίσασα τοῦ ἀρχιερέως καὶ τῶν ἀπάν- 
τῶν τελετάρχου Κυρίου, xal ἐν τῇ ἰδίᾳ μαρμαρυγῇ 
τῆς θεολαμποὺς αἴγλης, τὴν ἐν τῷ γράμματι ἀχλὺν 
διελοῦσα. Σήμερον τῷ ἱερεῖ βρέφος ἀποδίδοται, ἡ τὸν 
δι' ἡμᾶς βρεφωθέντα σαρχὶ μόνον ᾿Αρχιερέα Θεὸν 
τεσσαραχηνθήμερον ἀναθησομένη οἰκείαις ὠλέναις 
τὸν ἄσχετον χατέχουσα, ὑπὲρ πᾶσαν βρότειον Ev- 
« νοιᾶν. Σήμερον ὁ χαινότατος xat χαθαρώτατος ἀμό- 
λυντος τόμος, οὐ χειρὶ γραφησόμενος, ἀλλὰ πνεύματι 
χρυσωθησόμενος, ταῖς κατὰ νόμον εὐλογίαις ἁγια- 
ζομένη, χαριστήριον δῶρον προσάγεται. Σήμερον 
Ἰωαχεὶμ τὸ τῆς ἀπαιδίας ὄνειδος ἀποσμηξάμενος, 
ἀναφανδὸν ταῖς λεωφόροις μεγαλαυχιχώτατα δείξων 
πρόεισιν οἰχείαν γονὴν, xat πάλιν μυσταγωγὸς τῆς 
κατὰ νόμον ἁγιαστείας δείχνυται. Σήμερον καὶ "Avva 
τὸ τῆς ἀτεχνίας ἐνδελεχισμὸν, εὐτεχνίᾳ ἀμείψασα, 
ἀπλέτῳ χαρμονῇ ἔνθους γινομένη τοῖς πέρασι χαρ- 
πὸν διαχηρυχεύεται χεχτήσθαι, στέρνοις ἐναγχαλι- 
σαμένη τὴν τῶν οὐρανῶν πλατυτέραν. Σήμερον 1j τοῦ 
θείου ναοῦ πύλη διαπετασθεῖσα, τὴν ἀνατολόδλεπτον 
xal ἐσφραγισμένην τοῦ "EppavovtÀ πύλην εἰσιοῦσαν 
δέχεται. Σήμερον ἡ ἱερὰ τοῦ ναοῦ τράπεζα λαμπρύ- 
νεσθαι ἄρχεται, πρὸς ἀναιμάχτους θυσίας τὴν μετα- 
6l6actv μετηλλαχυῖα τῇ τῆς οὐρανίου xal ψυχοτρό- 
qou ἄρτου τραπέζης θείας προσχυνήσεως μεθέξει 
xoi γλυχυτάτῳ ἀσπασμῷ. Σήμερον τῷ ἱλαστηρίῳ 
ἀνατίθεται ἡ μόνη τοῖς τῶν βρότων ἐσφαλλομένοις 
διεξχαχθεῖσιν ἀμπλαχημάτων ἐπιῤῥοοῖς, ἱλαστήριον 
χαινόν τε χαὶ θεοειδέστατον χαθαρτιχόν τε xal ἀχει- 
ρήτευχτον χρηματίσασα. Σήμερον ἡ τὸν τῶν ἁγίων 
Ἅγιον εἰσδεξομένη Πνεύματος ἁγιασμῷ, τοῖς τῶν 
α.ίων ᾿Αγίοις ἀγιωτάτως xa εὐχλεῶς ἁγιασμῷ 
μείζονι, ἀπειροχάχω xal ἀδαήμονι ἡλικίᾳ, Χερου- 
€. δόξης ὑπεραρθεῖσα θαυμασιωτάτως ἑναποτί- 
σέται. 


Il. Hodie enim trimula legali dedicanda templo 
ea progreditur, qua sola impollutum augustissi- 
mumque pontificis 36 sacerdotum omnium prin- 
cipis Domini templum fuit, queque fulgore suo 
splendoreque divinitus micante cireumfusam litterae 
caliginem disjecit. Hodie redditur sacerdoti infans, 
qux solum illum magnum Pontificem Deum, in- 
fantem propter nos secundum carnem factum, 
quadraginta dies natum oblatura est, uluis suis 
preter omne bominum cogitatum amplectens cum, 
qui nullibi contineri potest. llodie novissimus 
aque ac purissimus, et nulla sorde inquinatus co- 
dex, non hominis manu conscribendus, sed spi- 
ritu. inaurandus, benedictionibus secundum lcgem 
consecratur, et ceu donum in gratiarum actiones 
offertur. Hodie deterso infecunditatis opprobrio, 
Joachim palam per vias prolem suam osiendeus 
maxime gloriabundus prodit, et legalium observa- 
tionum studiosum denuo se cultorem probat. Ho- 


QC die Annua diuturnam sterilitatem felici partu com- 


pensans, immenso gaudio gestiens, eamque pectori 
apprimens, qua coelis latiur apparuit, finibus terra 
se fructu potilam esse annuntiat. Hodie patefacta 
divini templi porta obsignatam illam et ad orientem 
versam Emmanuelis '* portam ingredientem exci- 
pit. Hodie sacra templi mensa participatione et 
amplexu dulcissimo diving illius mense, qua cce 
lestem atque animas nutrientemry. fert. panem, ad 
incruenta sacrificia gradum moveus, incipit splen. 
descere. Hodie in propitiatorio ea reponitur, qua. 
sola mortalibus, inundaliune peccatorum in trans- 
versum actis, novum Deoque simillimum, et emun- 
dandi virtute praeditum, ct haudquaquam manibus 
hominum consiructum, propitiatorium evasit. [Io- 
die (puella) illa, que Sancti sanctorum domicilium 
futura est, innocente ac simplici aetate per sancti- 
ficationem Spiritus przcellentius consecrata, pror- 


sus mirabiliter super gloriam Cherubinorum elevata, iu. Sanctis sanctorum) sanclissime et gloriose 


collocatur. 

Γ΄, Σήμερον ἡ Μαρία, περὶ ἧς τις μυρία λέξας 
οὐδαμῶς ἐφομαρτήσει, μὴ ὅτι γε χαταμάρψει τῆς 
ἐφέσεως, τοῦ alvou; τῷ πάσης ὑπεραρθῆναι χαλλονῇ 
γλώσσης τε xaX νοὸς ἐξεστηχότως, πρηάγει. Πέλαγος 
γὰρ ἀχανὲς τὰ ταύτης μεγαλεῖα, ὁ ἐξ αὐτῆς οὐρά- 
νιος γεννηθεὶς σταγὼν ἀνέδειξεν, Διὸ δὴ τοῦ χάριν 
χαὶ ἄληπτος τῇ ἀπειρίᾳ ὁ ταύτης πλοῦτος πέφυχε, 
xdi dj αὐτῆς τρυφὴ ἀδάπανος᾽ πᾶσι μὲν γὰρ ἐν 
ἅπασι χορέννυσθαι ἕνεστιν. "Ev δὲ τοῖς ταύτ t6 ἐφ- 
νμνείοις τε καὶ πανηγύρεσιν ἀχόρεστος ἡ πανδιιαίχ 


'* Cant. i1, δ. ! (ant, 1v, 8, 35 Ezech. 


lll. Hodie ad promendas laudes Maria nos pro- 
vocal; cujus encomia utut in immensum quispiam 
congerat, nedum mctam queat attingere, ne a longe 
quidem ad verum accessurus est; quippe cujus 
pulchritudo et sermonem ómnem et omnem cogila- 
tionem infinito intervallo prsetergreditur. Nam 
gutta illa ccelestis, qua ab ea manavit, ad instar 
immensi pelagi magnalia ipsius esse palam fec.t. 
Quocirca hujus quidem gratia et incomprehensibi- 
les propter ipsarum infinitatem factze sunt ejus di- 


XL.IV, d- 9. 


20$ 


S. GERMANI PATRIARCH/E CP. 


"f, 


vitis, nec delicie, qux ab ipsa profluunt, exhau- A τῇ ἠδύτητι πέλει. Ἐντεῦθεν xal ἀνίμαστοι αἱ τῶν 


riri ullo modo possunt. Prorsus enim in ceteris 
omnibus satiari contingit : in hujus vero laudibus 
et canticis nusquam pre suavitate epulum satieta- 
tem parit. Hinc et indeflcientia sunt qux ab ipsa 
proficiscuntur laudandi argumenta; et quoniam 
uberrimus fons est, neque hauriendo imminuitor, 
sed quo plus inde hauritur, centies aut millies 
magis redundat ; ideo fieri non potest ut hauriendo 
finis aliquis fiat. Nam in 


ἑπαίνων ἀφορμαὶ ἐχ ταύτης τὴν ἀρχὴν ποιούμεναι" 
xai ἐπεὶ ἀνενδεῆς ἢ πηγὴ μήτε μειουμένη τῷ 
ἀντλεῖσθαι, ἀλλ᾽ ὅσον γε ἀρύεται ἐχατοντα iactus; 
ἣ μυριοπλασίως πλημμυρεῖ, ἀμήχανον τοὺς ἀρυομέ- 
νους λῆξαι. Ἐν τῷ κχατοίχτρῳ γὰρ τὸ μυστήριον 
ὑπερθλύζει καὶ βλαστάνον ὑπερανίσταται καὶ ἀῦλους 
νόας, μὲ ὅτι γε ἑνύλους, τῆς πανολδίου χαὶ πανάγνου 
χόρηςϊ 


effusissima liberalitate sua mysterium supra modum exuberat, et exubc- 


rantia sua mentes, nedum corporibus immersas, incorporeorum quoque supergreditur. Tanta est 


beatissima illa ac purissima puella! 


IV. Et hanc quidem sui ipsius parentes , tertio Β Δ΄. Καὶ ταύτην μὲν οἱ οἰχεῖοι γεννήτορες. τριετῆ 


jam expleto anno Deo offerunt. Ternarius porro 
numerus quam eximius, quam ingenti honore di- 
gnus, et prorsus ad quamlibet demum veritatem 
confirmandam «flicax! Tres David sumpsit lapi- 
des **, ut fuuua scelestum Goliath prosterneret. Ter 
apparatu per circuitum instructo Elias Thesbites ad 
credendum disponit '*, ubi ccelestis ignis in aqua 
ardentis, flamma superveniat. Totidem diebus Jo- 
nas visceribus natantis monstri perlatus !*, Dei, 
qui magnum celos direxit, symbolum gerit. Hoc 
numero erant pueri, qui fornacis iguem calcantes, 
ac colesti rore recreati, alacriter obambula- 
bant'*, Tertia decem annorum periodo exacta, 
Dominus meus Jesus a transgressionis sorde me 
eluit?* ; et similiter per tres annos circumeundo, 
emnem morbum atque omnem sanat languorem, 
Tribus autem discipulis glorie sux in monte ma- 
nifestationem arcano mysterio exhibiturus ascen- 
dit 15, Tertia quoque recurrente die animas, in in- 
ferorum tenebris ἃ szculo detentas, liberat. Quid 
plura? Vide, quiso, ternarium numerum et in 
summo rerum omnium apice. Nam causa rerum 
omnium, et mysteriorum omnium fons. Divinitas 
videlicet tribus sanctificationibus !*, in tribus cha- 
racteribus seu tribus hypostasibus (quandoquidem 
ilem prorsus de tribu$ personis propter omnimo- 
dam substantiz unitatem profiteri necesse est) tan- 
quam perfecto numero in unitate confusionis et 


χρόνον τετελεχυΐαν, Θεῷ ἀναφέρουσιν. ᾿Αλλ᾽ ὡς p£- 
γίστος ὁ τρισάριθμος καὶ λίαν τιμώμενος xal παντί 
που πάσης βεθαιώσεως αἴτιος" τρισὶ μὲν λίθοις 
Δανϊδ σφενδονῶν τὸν ἀλάστορα Τολιάθ" τρισὶ δὲ 
περιόδιν ὁ Θεσδίτης Ἠλιοὺ, ὡς οὐρανίου πυρὰς ἕν 
ὕδατι φλέγοντος ἐπέρχεται φλὸξ, πιστεύειν mapa- 
σχευάζει" ἰσομέτροις δ᾽ ἡμέραις Ἰωνᾶς ἁλιπλόου 
θηρὸς στέρνοις περιφερόμενος, τοῦ τὸ μέγα κῆτος 
Θεοῦ χειρισαμένον τύπος γνωρίξεται" τοσαυτάριθμοι 
δὲ παῖδες χάμινον πατοῦντες χαὶ δρότῳ οὐρανίῳ 
κιαινόμενοι εὐψύχως περιπολεύουσι * τρισὶ δὲ περι- 
χυχλουμένῃ ἐνιαυτῶν περιόδῳ τῷ δεχατοῦσθαι "lr.- 
dou, ὁ ἐμὸς Κύριος, τοῦ τῆς παραδάπεώς με μολυ- 
σμοῦ ἀποχαθαίρει" ἴσως τε ἄλλοις περιοδεύων χρό- 


C νοις πᾶσαν νόσον xai πᾶσαν μαλαχίαν θεραπεύει" 


ταυτομέτροις δὲ μαθηταῖς τὴν Ev τῷ ὄρει τῆς οἰχείας 
δόξης ἐμφάνειαν μυστιχώτατα τελέσων ἄνεισ: “ τρι- 
ἡμερεύων δὲ τὰς ἐν bp αἰωνῆθεν ψυχὰς σχότει 
χαθειργμένας ἀνίστησι. Καὶ τί δή ; Βλέπε μοι πὸν 
τρὶς καὶ ἐπὶ τὰ μέγιστα " dj γὰρ πάντων αἰτία xal 
τελεταρχιχὴ θεότης, τρισὶν ἁγιασμοῖς, τρισὶν χαρα- 
χτῆρσιν, ἦτοι τρισὶν ὑποστάσεσιν, εἴπερ xol τρισὶ 
προσώποις ταυτολογεῖν δεῖ, ὁμοουσιώτατα ὡς τελείῳ 
ἀριθμῷ ἐν ἀσυγχύτῳ  fxot ἀγύρτῳ ἐνώσει, τοῦ 
ὑμνεῖσθαι ἠρετίσατο" οὔτε τῇ τοῦ ἐνδεοῦς πενί2 
ἀτιμαζομένη, οὐδ᾽ αὖ τῇ ὑπὲρ τοῦτον ἀριθμήσει πολυ- 
apyal; φαντασιοσχοπουμένῃ, ὡς ὁ πολὺς τὰ Octa καὶ 
θεολογίᾳ ἀκριδέστατος Γρηγόριος, 


wistionis experte, celebrari voluit, neque defectu ac substractione dehonoranda, neque rursus ultra 
huuc numerum excurrendo in pluribus fingenda principiis, ut inquit divinarum rerum peritissimus 


et egregius tlieologus Gregorius **. 


Quandoquidem igitur ipsius sanctissima ac sem- ἢ 


piternze Trinitatis altera persona (Filius) cum Patris 
heneplacito, tàm propria electione, et sanctissimi 
Spiritus obumbratione in puelle hujus Virginis 
Matris utero includi fesiinabat : idcirco congruum 
sz: erat ipsam quoque hoc (mystici) numeri de- 
core glorificatam honoriflcentissimc dedicari ; trien- 
Dn:s propterea, certa ac definita ratione hzc omnia 
disponente ejusdem conditore pariter ac Filio, in 
iemplum adducitur. 

V. Cum itaque ablactata fuisset hzec vite nostrze 
alirix, parentes ejus id, quod accedente voto prz- 


"* E Reg. xvi, 40. ** Ul Reg. xen, 54... “Σ 


Jon: i, f. 


Ἐπεὶ yovv αὐτῆς γε τῆς παναγίας xal ὑπεραρ- 
χίου Τριάδος ὁ εἷς, τῇ ταύττς τῆς παρθενομήτορος 
xópng γαστρὶ, Πατριχῇ sóboxía, ἰδιοθελῶς, τοῦ τε 
παναγίου Πνεύματος ἐπισχιάσει χυρηθῆναι ἢ πείγε- 
το" ἔδει δὲ xal ταύτην τῷ αὐτῷ τοῦ ἀριθμοῦ δεδοξα- 
σμένην χλέει ἱερουργεῖσθλι λαμπρότατα" τοῦ χάριν 
χαὶ ἐνιαυτῶν τριῶν τῷ ναῷ προσάγεται, βεδαίως τὸ 
πάντα xai ἀσς χλὼς ᾧχονομηχότος τοῦ ταύτης «aot 
ουργοῦ τε xal τέχους. 


Ε΄. Ἤδη μὲν οὖν ἀπογαλαχτισθείσης αὑτῆς τῆς 
ἡμετέρας ζωῆΐς τροτοῦ, οἱ ταύτης τοχεῖ, τὴν, ἣν 


ὁ Dan. i, 35, 24. ' Luc, in, 21-25. 


Maub. xvin ἢ. 5 ἴϑα. τι, ὃ. 1* Urat. 2, al. 1, $37. 





2" 


ΙΝ PRJESENTATIONEM SS. DEIPARJE. I. 


ὑπέσχοντο, προθεσμίαν τελειοῦσι. Συγχαλεσάμενοι A stituerant, perficiunt. Cum enim (inquit) cireum- 


τὰρ, φησὶν, τὰς γειτνιαζούσας xal πέριξ ἐχούσας 
παρθένους λαμπαδηφόρους προεμδιδάζουσι χατόπιν 
αὐτὴν ἀχόλουθον παρασχευάζοντες * iv' ἠδομένη ταῖς 
λαμπαδουχίαις, ἀμεταστρεπτεὶ βαδίσῃ. 


Καὶ προέφθασεν dj στείρα τε xat ἄχαρπος "Avva 
χεῖρα αὐτῆς τῷ Θεῷ διδοῦσα χαὶ μεγαλοφωνότατα 
διαῤῥήδην βοῶσα" Δεῦτέ μοι, φησὶν, συγχαίρετε, 
αἴτινές τε καὶ ὅσοι τῇ γεννήσει συνειλεγμένοι, μει- 
ζόνω;, ἄρτι τὴν ἐξ ἐμῶν σπλάγχνων ἀνατιθεμένῃ 
Κυρίῳ δῶρον θεοκαλλώπιστον ἡγιασμένον. Δεῦτέ μοι, 
ἀρχιχοροὶ, θυμηρέστατα μετὰ χορῶν χαὶ τυμπανι- 
στριῶν, νέον ἅσμα καινὸν ἐπάδουσαι προεξάρχοιτε" 
οὐ τῆς Μωσέως: Μαριὰμ προοδοποιούσης, ἀλλὰ τῆς 
ἐξ ἐμέθεν γεγεννημένης ἀφηγουμένης. 


Δεῦτέ μοι, χαὶ οἱ πέλα: ὅσοι τε ἐπήλυδες εὑτεχνη- 
các] xai εὐχαριστησάσῃ εὐγνωμοσύνῃ μεγίστῃ, 
εὐφραντικώτερον τὴν τῶν ἐμῶν ὠδίνων καρποφορίαν 
τοῖς ἁγίοις ἀποδιδούσῃ συνεπόμενοι, ἀλαλάξατε 
θεοχέχητα μέλη. Δεῦρο δὴ μοι, καὶ ὁ τῶν προφητῶν 
θίασος τὸ ἐχλελεγμένον συνάθροισμα, ταῖς διὰ Πνεύ- 
ματος θεοῦ ὑμῖν ἐνηχημέναις ἀγλαοφανέσιν αἰνέσεσι 
καταρτίζοντες, τὸν ὕμνον χατασχευάζοιτε. Ἔνθα 
γὰρ προφητιχῆς ἡἠχῆς δοναχίζεται λόγος, ἐχεῖσε 
ἅπασα ἐναντιωτάτη δυσφημία ἐχνενευρισμένη γί- 
νεται. 

G'. "AXX ἄγε μοι, Δανὶδ ὁ mponáttop καὶ θεοπά- 
τωρ, μελουργικώτατα τὴν χινύραν τινάσσων ταῖς τοῦ 
πνεύματος νευραὶῖς ἐμμελέστερον ἤχει, τῷ θεοπνεύ- 
στῳ σου στόματι, τρανότερον διατυπῶν τῶν νεανί- 
δων ἔφεψιν, ὡς « ἀπενεχθήσονται τῷ Βασιλεῖ παρθέ- 
vot ὀπίσω αὐτῆς, αἱ πλησίον αὐτῆς ἀπενεχθήσον- 
ται. » Ἰδοὺ γὰρ χοροστατεῖ τῶν νέων ὁ ὅμιλος ταῖς 
πλατείαις, ἄγεται δόμοις ἱεροῖς 1) τοῦ Βασιλέως ἐν 
ἁγίῳ ναῷ ἐν εὐφροσύνῃ καὶ ἀγαλλιάσει τὸ σὸν λόγιον 
τελέσουσα, ἦν αὐτὸς θυγατέρα ixóAsig, ἐμὴ παῖς 
βασιλικώτατα. « Πᾶσα ἡ δόξα γὰρ, ἔφης, τῆς θυγα- 
τρὸς τοῦ βασιλέως ἔσωθεν ἐν χροσσωτοῖς χρυσοῖς, » 
περιδεδλημένη τῇ ἀμιάντῳ καὶ ἀσπίλῳ παρθενίᾳ, 
καὶ πεποιχιλμένη τῇ ἀσυγχρίτῳ χαλλονῇ, ὁμοιοτρό- 
τας λελέξων᾽ δεῦρ᾽ ἴθι, Aavto ἡωσφῶν᾽" « Τίς αὕτη ἡ 
ἐχχύπτουσα ὡσεὶ ὄρθρος, χαλὴ ὡς σελήνη, ἐχλεχτὴ 
ὡς ἥλιος; τί ὡραιώθησαν διαδήματά σου ἐν ὑποδή- 
paci; » — ε Τί ὡραιώθης καὶ τί ἠδύνθης, » ἡ τὸν 
ἥλιον περιδυσομένη, καὶ καινὸν ὑπὸ τὸν ἥλιον pog. 
á&ousa θέαμα! 


Πάρεσο, μεγαλόφωνος Ἱεζεχιῆλ, τὴν χεφαλίδα θεύ- 
θεν χατίσχων τοῦ ζωοποιοῦ Πνεύματος xat χεχρά- 
ζων τὴν εὐφημίαν τῇ ἀνατολοδλέπτῳ xat θεοπαρόδῳ 
ἐσφραγισμένῃ πύλῃ, xal εἴτις ἄλλος xaz' ἄμφω τοῦ 
ἱερολέχτου τάγματος, fivot ὁ τῶν βλεπόντων ἐπίλοι- 
πος ἅπας χορὸς, ἀναφωνεῖτε, προφητενθέντων δε- 
δηρχότες τὴν ἔχόασιν ἰοῦσαν. Τὶ δέ; Οἱ προπάτορες 
τῆς ἀρᾶς ἀπολυθησόμενοι xal τῆς ἧς ἐξεδλήθητε 


3! Psal. χεῖτ, 1ὅ. ** ibid. 14. 
ParnoL. Gn, XCVIII. 


42) Cant. vi, 9. 


circa e viciuia virgines congregassent , effecerunt 
ut hie quidem, sumptis facibus, prxzirent, ipsa vero 
omnium postrema subscqueretur; quo sciiicet fa- 
cularum ardeuntium fulgorihus oblectata, incederet 
haud retrospiciens. 

Ilia vero sterilis olim et infecunda Auna, omnia 
sua Deo committens, magna voce palam exclama- 
bat : Adeste, inquiens, congaudete mihi majorem 
in modum, quiecunque et quicunque mihi parienti 
affuistis ; jam enim viscerum meorum fructum ceu 
donum, divino fulgens splendore et sanctificatum, 
Domino consecro. Adeste, o chori principes, et ju- 
cunde exsultautes, simul cum canentium coetu ac 
puellis tympaua pulsantibus, novum modo canticum, 


B non quidem przxeunte Maria sorore Moysis, sed duce 


lilia ex me genita, modulantes precinite. 

Vos etiam, quotquot estis et propinqui et extra- 
nci, adeste mihi felicem nacte prolem: dumque in 
gratiarum actionem, summo pietatis studio, partus 
mei fructum sacro templo reddo, attollite vocem, 
divinitus inspirata carmina cantantes. Huc age, et 
prophetarum divinitus actorum coetus, et chorum 
electum splendidis laudibus per Dei Spiritum in- 
fusis instruentes , hymnum instaurate. Ubi enim 
sermo propheticz vocis personans aures pulsat, 
ibi omnis adversantium maledicentia enervata con- 
eulit. 

Vl. Verum tu maxime huc ades, o DaviJ, puelle 
simul et Dei progenitor, ac lyricam suavissime ci- 
tharam pulsans, jucundiorem ore tuo divinitus in- 
spirato fidibus spiritus ede sonum, disertissime 
juvencularum  comitantium chorum describeus, 
quomodo « adducentur Hegi virgines post eat, 
proxima ejus adducentur *!. » Ecce enim juvencu- 
larum agmen choreas in plateis agit, et filia Regis, 
filia nempe mea, quam ipsemet filiam (tuam) voca- 
bas, prorsus regio honore in sacram mdem, in 
templum sanctum cum lxtitia οἱ exsultatione, va- 
ticinium luum impletura, ducitur. Dixisti enim : 
« Omnis gloria filia regis ab intus iu fimbriis au- 
rcis ** » intemerata et immaculata virginitate cir- 
cumamicia, et incomparabilis pulchritudinis varie- 
tate refulgens. Age, elfare *u quoque, Davidis 


Ὁ proles, inquiens : « Qua est ista qua progreditur, 


quasi aurora eonsurgens, pulchra ut luna, electa ut 
801] 9? » — « Quam pulchri sunt gressus tui in cal- 
ceamentis, et quam suavis **,» quz sole circumami- 
cta eris, novumque sub sole spectaculum adduces! 

Adesdum, Ezechiel altiloquus, vivifici Spiritus a 
Deo datum volumen tenens, atque illius portze lau- 
des enarra, quz ad orientem respicit, quzeque, ob- 
signata manens, transitum Deo praebet. Tum si 
quis alius e primariis sacri et electi ordinis, scu 
etiam reliquus omnis videntium chorus, vocem 
lati extollite, accedentem vaticiniorum vestrorum 
exitum intuentes. Quid vero? Num vos, o primi 


8. Cant. vit. 4. 
10 


πω 


299 


S. GERMANI PATRIARCH.E CP. 


3n) 


parentes, qui a maledictione jam solvendi estis, e A τρυφῆς, τὴν οἴχησιν πάλιν ἀποχληρούμενοι" Ap οὐχὶ 


anuquam illam deliciarum sedem, e qua expulsi 
fuistis, recuperaturi cstis, nunquid congruis enco- 
miis summisque laudibus salutis auctricem non ce- 
lebrabitis? an vero ad vos maxime non spectat vo- 
eem efferre, et me vobiscum, et una cum nobis 
omnibus universas creaturas gaudio exsultare? 
VI. llis animi affectibus, uti par erat, venera- 
bilis Anna, semet rei qua gerebatur accommo- 
dans, dum simul cum deicissimo conjuge 6Gliam a 
se yenitam deducunt, tenellis virginibus cum face 
courtantibus, jam ad templi limina pertingunt. 
Tum porte, ut spiritualem Emmanuelis Dei por- 
tam excipiant, panduntur, et pressum Mariz vesti- 
giis limen sanctificatur. Ac templum lampadarum 


τὴν αἰτίαν ὑμυνέσετε τῆς σωτηρίας, ἀρτρότοις ἔγχον- 
μίοις xal μεγίσται: αἰνέσεσιν; ἢ xal μάλιστα Opt» 
ἐστι χεχραγέναι xat. με σὺν δυῖν xal πᾶταν μετ᾿ 
ἀμφοτέροις τὴν γτίσιν ἀγαλλ:ἅπθα:- 


Z'. Ταύταις, ὡς εἰχὸς, ταῖς διανοίαις fj τοῖς 5126 - 
pastv ῥυθμίζουσα ἑαυτὴν ἡ σώφρων “Αννα, σὺν τῷ 
τλυχυτάτῳ ὁμοζύγῳ τὴν ἐξ αὐτῶν ὠδινηθεῖσαν προ- 
πέμποντες λαμπαδηφορουσῶν τῶν παρθένων, thv 
ναὸν χαταλαμδάνουσι, xal διαπετάννυνται πύλαι δε - 
χόμεναι τὴν νοητὴν πύλην τοῦ Ἱξμμανονὴλ Θεοῦ, καὶ 
βαλόὶς ἁγιάξεται τῇ τῆς Μαριὰμ ἰχνηλατέσει. Φα:- 
δρύνεται μὲν οὖν ὁ οἶκος ταῖς λαμπάσι" πλέον δὲ τ ἢ 


quidem luce coruscat; sed multo magis unius hu- B τῆς μιᾶς λαμπάδος δχδουχίᾳ στιλπνοφαῶς χατ- 


jus lampadis fulgurantibus radiis resplendet, ejus- 
que decor, ipsa ingrediente, ampliori venustate 
nitescit. Purpurascunt cornuum altaris stole e 
purpureo ac virginali ejus amictu. Gaudet Zacba- 
rias excipiende Dei Genitricis honore dignatus : 
(tatur. Joachim, qui oblationem reddendo jam 
suum vaticinia exitum nancisci inwicle testatur. 
' Gaudio gestit Anna. iu su:e prolis consecratione : 
tripudiant protoparentes, latam in se damnationis 
senteutiom effugientes : jucundantur. prophetze, et 
una cum ipsis omnis ordo gratia exornatus l:etis- 
sime exsultat. 

'Vill. In hnc itaque modum inducitur. Dei (ilia, 
et ad cornua altaris inter parentes bene οἱ adpre- 
caturos, et socerdotem, benedictione ipsam confir- 
maturum, consistit. Rursus autem ad. sacerdotem 
parentes : Suspice (inquiunt) eam, qui ignem ca- 
lestem a!qne incomprehensibilem susceptura est : 
Suspice ea:n, 11:8 Filii ac Verbi Patris atque unius 
Dei felura est receptaculum : accipe eam, quz in- 
feeunditatis nostrze opprobrium ac sterilitatem abs- 
tulit; indee ad altare eam, quz in antiquam para- 
disi sedem -nos est introduclura : tene eam, quae 
partu suo vim mortis, unde nobis terror incum- 
bens, et inferni tyrannidem debellabit : comple- 
ctere eam, qui: naturam nostram in Edem exspo- 
liatam conteget : prehende illius manus, quie 
fasciis astringet eum qui manum nostrarm intem- 


αἀστράπτεται ᾿ ὡραΐζεται δὲ ἡ αὐτοῦ εὐπρέπεια τῇ 
αὑτῆς εἰσόδῳ. Πορφυρίζονται στολαὶ τῶν χεράτων 
ποῦ θυσιαστηρίου τῇ ἀλουργοειδεῖ αὐτῆς καὶ παρθε - 
νιχῇ ἀμφιάσει. Χαίρει Ζαχαρίας ἠξιωμένο; δέξασθα: 
τὴν Θεομήτορα" εὐφραίνεται Ἰωαχεὶμ τὴν τῶν χρτ- 
σμῶν ἔχδασιν βεδαιῶν τῇ τελειώσει τῆς ἀποδόσεωςξ- 
Γέγηθεν ἡ Ἄννα “ἧς αὐτῆς γονῆς τῇ ἀφιερώσει " 
σχιρτῶσι προπάτορες τὴν τῆς καταχρίσεως εἶρξιν 
ὑπεχφεύγοντες " τέρπονται οἱ προφῆται, ναὶ σὺν 
αὑτοῖς ἅπασα ἡ v χάριτ', ἡλιχία χαρμονιχῶς προ- 
σχιρτᾷ. 


H'. Εἰσάγεται μὲν οὖν οὕτως ἡ Θεόπαις, τοῖς κέ- 
paci» ἴσταται, τῶν τε γονέων ἐπευξαμένων, τοῦ τε 
ἱερέως ἐπευλογήσοντος. Πάλιν οἱ γεννήτορες βοῶσιν 
τῷ ἱερεῖ" Δέδεξο τὴν δεδεξομένην τὸ ἄδλον xal 
ἀχατάληπτον πῦρ᾽' δέδεξο τὴν δοχεῖον χρηματίσηυ- 
σαν τοὺ Υἱοῦ xai Λόγον τοῦ Πατρὸς xai μόνου 8:05* 
λάδε τὴν τὸ ὄνειδος ἡμῶν τῆς ἀτοχίας χαὶ τὴν στεί- 
ρωσιν ἐχμειώσασαν" εἰσάγαγε τῷ θυσιαστηρίῳ τὴ» 
εἰς τὴν ἀρχαίαν νομὴν ἡμᾶς τοῦ παραδείσου εἰσοιχί- 
σουσαν" χράτησον τὴν ἐν τῷ ἰδίῳ τόχῳ τὴν χαθ' 
ἡμῶν δειλίαν φερομένην θανάτου ἰσχὺν χαὶ ἅδου τυ- 
ραννίδα χρατήσουσαν * περίπτυξαι τὴ" περισχέπου- 
σαν ἡμῶν τὴν ἐν Ἐδὲμ γυμνωθεῖσαν φύσιν" ἐπ:- 
λαδοῦ τῆς χειρὸς τῆς σπαργανούσης τὸν τὴν ἡμῶν 
ἀκρατῆ xai ὁρμητικὴν αὐθαδεστάτως ὑταπλωθεῖσαν 
χεῖρα συντελοῦντα * ἀνάθου Θεῷ τὴν ἀναθεῖσαν ἡμᾶς, 


perantem et audacem insolentissime  porrectam D θεοτελὲς τῶν ἐλπίδων προσδοχίας. 
e»hibebit : Deo illam consecra, cui nos toti innitimur, et in qua spes nostre divinitus Sunt repo- 


a. 

Ietuere, Domine, intuere : accipe quam dedisti , 
qexem mese largitus es. excipe : suscipe quam nobis 
$E owernlistem nostram solvendam tribuisti, legis 
Xue slerilitlatem per eamdem ablaturus, per 


ME nos e diuturna et gravissima zrumna li- 
HET suscipe istam, quz feliciter res nostras 
nuam ipse elegisti, quam pra- 
? sanctificasti : babe tibi firmatam 
'^ slraetam ; quam, tanquam li- 
/* indignis elegisti, hanc, hilari 
/lnis tuis complectere. En tibi 
nesmelipsos libi commit- 


"stipe 


Ἴδε, Κύριε, ἴδε * ἣν 666 xac, λάδε * ἣν παρέσχες, 
εἴσδεξαι" ἣν ἡμῖν διαλύουσαν στείρωσιν ἕνειμας, δέ- 
χου " δι᾽ αὐτῆς xal νόμου ἀπαιδίαν χαταχρίνων, ἑλυ- 
τρώσω ἡμᾶς ἐνδελεχισμοῦ δεινοτάτου δι᾽ αὐτῇ: ταύ- 
τὴν χαλῶς ἡμᾶς διοιχήσασαν ἀπολάμθανε, ἣν fos- 
τίσω, χαὶ προώρισας, xal ἡγίασας, ἐπίσπασαί σοι 
προσερειδομένην χαὶ τῇ ὀσμῇ σον τεθελγμένην. fy 
ὡς χρίνον ἐξ ἀχανθῶν τῇ; ἡμετέρας ἀναξιότητος 
ἐξελέξω " εὐχροώτατά σοι προσφερομένην ἐναγχάλι- 
σαι. Ἰδού cot ταύτην παρατιθέμεθα χαὶ ἑἕαντγὺς 
ἀνατιθέμεθα. 


391 


xpózot τοῦ θεοφιλοῦς ζεύγους * αὕτη ἡ καλλιαύλλε- 
γτος ἐπιγραφὴ τῶν θεοπατόρων. Τοιγαροὺν ὁ Ζαχα- 
ρίας τὴν παῖδα δεδεγμένος, πρῶτα τοῖς γονεῦσιν 
εἰκότως προσφθέγγεται“ ὮὯ τῆς ἡμετέρας σωτηρίας 
αἴτιοι, τί ὑμᾶς προσείπω; Τί χαλέσω ; Ἑξίσταμαι 
βλέπων, ὁποῖον καρπὸν προτήξατε. Τοιοῦτος γὰρ ὅσ- 
τις τῇ καθαράτητι θέλγει Θεὸν ἐν αὐτῇ οἰχῆσαι. θὺ- 
δὲ γὰρ πώποτέ τις γέγονεν ἣ γενήδεται τοιαύτῃ χαλ- 
λονῇ διαλάμπουσα. Ὑμεῖς ὥφθητε οἱ ἐχ παραδεῖσον 
ἀφιγμένοι δύο διπλούμενοι ποταμοὶ, ὑπὲρ χρυσίον 
καὶ λίθον τίμιον φέροντες λαμπάδα, τὴν τῷ χάλλει 
τῆς ἑαυτῆς ἀμώμου παρθενίας χαὶ ταῖς δρασιστιχαῖς 
μαρμαρυγαῖς τὴν ἅπασαν γῆν χαταυγάζουσαν. Ὑμεῖς 
ἀστέρες φαεινότατοι ἐγνωρίσθητε, τῷ στερεώματι 
ὥσπερ ἐμπεπαρμένοι, ἑκάτερος ὑμῶν τὴν τε τοῦ 
σχιώδους γράμματος καὶ λαιλαποειδοῦς νόμου ὄνοφε- 
ρὰν σχιὰν φαιδρῶς δᾳδουχοῦντες" τὴν τε τὴν πρὸς 
τὴν νέαν χάριν τοῦ καινοῦ φωτὸς τοὺς Χριστοπειθεῖς 
ἀπρόσκοπα ἐχεφρόνως ποδηγοῦντες. Ὑμεῖς τὰ τῆς 
νέας διαθήχης νοητοῦ ναοῦ ἐχλαμπρότατα χέρατα 
ἐγνωρίσθητε, ἐν τοῖς σφῶν στέρνοις χατίσχοντες τὸ 
τοῦ ἱεροῦ σφαγίου ἡγιασμένον χαὶ θεεγχαίνιστον λο- 
γικώτατον θυσιαστήριον. Ὑμεῖς, εἰ μὴ μιχρόν τι 
προφθάντα εἰπεῖν, xal Χερουδὶμ ἐγνωρίσθητε τὸ 
ἰλαστήριον περιθέοντες τῇ τιθηνήσει τοῦ χοσμαγωγοῦ 
Ἱερέως μυστικώτατα. Ὑμεῖς ὡράθητε ὑπὲρ τὸν πά- 
λαι χαλχευθέντα χρυσὸν πρὸς τὸ τῆς χιδωτοῦ xá- 
λυμμα τὴν τῆς νέας διαθήχης, τοῦ ἐν σταυρῷ ἡμῖν 


IN PIUESENTATIONEM SS. DEIPARE. I. 


- a» LJ », T 
Θ΄. Ταῦτα τὰ τῶν διχαίων σύμφωνα * οὗτοι oL A 


302 

IX. Hac concors justorum vox ; hic concentus 
corijugum Deo amabilium ; hec Dei progenitorum 
concinne parata oblatio. Zacharias itaque, excepta 
puella, primum quidem parentes, ut par est cre- 
dere, sic affatur : O salutis nostrae auctores, quo 
vos nomine »ppellem? Quales vos dixerim 3 Obtu- 
pesco, cernens qualem fructum obtuleritis. Ejus- 


modi enim est, qui utique Deum ad inhabitandum 


in se puritate sua alliciat. Nulla sane, qux ejus- 
modi pulehritudine fulgeat, inventa unquam est, 
aut invenietur. Vos instar duplicis e paradiso egre- 


7dientis fluminis ** apparuistis, lampadem ferentes 


auro ac lapide pretioso pretiosiorem ; quz pulchri- 
tudine immaculatz virginitatis sud, et exhilaran- 
tibus fulgoribus suis universam terram illuminat. 
Vos ceu duo fulgentissima sidera, firmamento quo- 
dainmodo inserta, contemplamur ; utrique enim ca- 
liginosz litter» et latze inter procellas legis obscu- 
ram umbram hilari luce dispellitis, et sapienter ad 
hanc novam novi luminis gratiam credentes in 
Christum) inoffenso pede deducitis. Vos intuemue 
tamquam splendidissima cornua spiritualis templi 
novi testamenti, utpote qui in gremio vestro san- 
ctificatum illud ac Deo dicatum sacrze victim:e ra- 
tionabilissimum altare continetis. Vos (si quidem 
fieri possit ut non meriüis inferiora dicam) in 
educanda puella assidui, Cherubim apparuistis, 
mystica prorsus obumbratione propitiatorium Pon- 
tificis, omnium Salvatoris, cireumtegentes. Vos prze 


ἔφεσιν ὑπογράψαντος νοητὴν τε xai θείαν κιδωτὸν C auro illo, quod ad circumvestliendam arcam olim 


περικαλύπτοντες. Ὑμετέρων ἡ χαρμονὴ χοσμιχὴ 
γεγένηται" ὑμῶν τὺ χλέος ἅπασιν εὐφροσύνη ἐξ- 
ἦχουσται. Μαχάριοι ὑμεῖς, τοιαύτης παιδὸς γεν- 
νήτορες χρηματίσαντες! Εὐλογημένοι ὑμεῖς, τοιοῦ - 
τον εὐλογημένον δῶρον Κυρίῳ προσάξαντες  Μα- 
χάριοι μασθοὶ οἷς ἐτιθηνήθη, χαὶ γαστὴρ ἢ Bs6á- 
σταχται 


T. Δεῦρο γοῦν pot xal οὗ, παιδίον τῶν οὐρανῶν 
ἀνώτερον. Δεῦρο, βρέφος ὁρώμενον καὶ θεϊχὸν ἐρ- 
γαστήριον νοούμενον. Δεῦρο, προπύλαια τοῦ ἁγια- 
στηρίου ἁγίασον μᾶλλον" οὗ γὰρ σὺ, ὡς ἔπος ἔτι 
φάναι, ταὐτῷ χαθαιρομένη ἀγιάζῃ. ἀλλ᾽ ἢ καὶ λίαν 
ἁγιάζξεις. 

Δεῦρο, πρόχυψον εἰς ἄδυτον xai φριχῶδες τα- 
μιεῖην, ἡ χειμήλιον ἄπλετον xal ἀνεξερεύνητον γέε- 
νησομένη. Εἴσελθε τοῖς τοῦ βήματος προθύροις, ἣ 
τὰ τοῦ θανάτου πρόθυρα συνθλῶσα. Εἴσὄλεψον ἐπὶ 
τὸ χαταπέτασμα, fj τοὺς τῇ ἀμδλνοποιῷ γεύσει τε- 
τυφλωμένους τῇ σῇ ἀπυτραπῇ φωτίζουσα. Δίδου μοι 
χιϊρὰς σε ποδηγοῦντι ὡς βρέφος, xal χράτει μου 
χεῖρα τῷ γήρᾳ γεχμηχότι χαὶ τῇ τῆς ἐντολῆς π2ρ- 
εχδύσε: γεήφρονι ζήλῳ νενευχότι, xat ἄγοις με πρὺς 
ζιυυὴν. Ἰδοὺ γάρ σε χατέχων βαχτηρίαν τοῦ γήρους 
xai τῆς ἀσῦεντσλτης τῷ ὀλισθήματι φύπεως ἀνόρ- 
θευσιν. Ἰδού σε στήρι μα βλέπω γενησομένην τῶν 
χαταθεδηχότων πρὸς θάνατον. λγσίασον τῇ τοα- 

“ Gen. n, 10, 15. 


fabrefactum est, vos, inquam, visi estis circum- 
operientes spiritualem divinamque novi testamenti 
arcam, eum continentem qui nobis in cruce ve- 
niam subscripsit. Gaudium vestrum, gaudium est 
universe tertz : gloria vestra fit omnium communis 
ketitia. Vos beati, quibus datum fuit ut talis filize 
parentes essetis! Vos benedicti, qui hujusmodi bene- 
dictum donum Domino attulistis! Beata ubera 
quibus nutrita ipsa fuit, et venter quo portata est ! 

X. Huc jam adsis tu quoque, puellula colis su- 
blimior. Accede, quz infans cerneris, sed Dei of- 
ficina dignosceris. Accede, et sanetuarii limina tu 
potius sanctifica : non enim, ut uno verbo jam di- 
cam, te perpurgans altare sanctificat, imo vero a 
te uberrime sanctificatur. 

Age jam, penetralia sacra et tremendum conclave 
introspice, que cimelium futura es immensum et 
imperscrutabile. ingredere ad altaris atrium , qu:e 
portas mortis confringis. Aspice intra velum, qu:e 
fulgore tuo eos illuminas, qui obnubilante oculos 
guslu excecati sunt. Prebe manus mihi, te ut in- 
fantem ducenti ; sed simul sustine manum meam, 
qui senio confectus sum, atque in mandati trans- 
gressionem rerum terrenarum studium pronus fui, 
ac me ad vitam adducito. Ecce enim te ceu baca- 
lum senectutis, οἱ nature, propter lapsum elan- 
guentis, fulcimentum habeo. Ecce te fore praesidium 
eorum video qui in mortem prolapsi sunt. Adora- 


30J 


S. GERMANI PATRIARCILE CP. ae 


tura veui prope altaris mceasam, quandoquidem ra- A πέζῃ προσχυνήσουτα, περὶ ἧς ἐν συμθόλοις πλείοσι 


tionabilissimam et impollulam mensam te evasu- 
vam per plura symbola jam przsignifieatum est. 
Totum perambula altaris circuitum , utpole qua 
tiymiamatis odorem cíflas, et quolibet suaveolen- 
tior unguento odoirantibus facta, per os diviniloqui 
et superno spiritu acti. propheue apte thuribulum 
nuncupata fuisti. Asceude super xis sacrae gra- 
dum, ascende, cui filie Jerusalem, venustate pul- 
chritudinis tux oblectatze, laudes cum gaudio tezunt, 
quamque reges terr: beatam pradicant : quz sa- 
era basis agnita es, et przcelso patriarche Jacob 
(fuisti jucundissime ostensa ceu scala a Deo firmata. 
Sede, Domina; decet enim, regina cum sis et prae 
omnibus regibus terra gloriosa, sublimi adeo loco 
sedere. Tibi, qux Cherubico longe nobilior es thro- 
nus, sacrosancta ad iuhabitandum sedes debe- 
tur. En tibi pro merito, tanquam universorum Re- 
gina, priuiam offero sedem. Et tu. itaque. erige in 
pieceps provolutos. Nunc autem propicrea tibi cum 
David. acclamo: « Audi, filia, et vide, et inclina au- 
(im tuam, et obliviscere populum. ttum, et do- 
uam patris tui, et concupiscet Rex pulchiitudiuem 
tuam **, à 

XI. Et hac quidem senex; quanquam longe bis 
plura eucomia mente volvebat, Parentes. interim 
recesserunt ; puclla vero, Deo consecrata, (ibidem) 
vemansit, Et quoad. victum ipsi suppeditandum, 
angeli ei cum timore deservicbant, et (sic) ab in- 
corporeis spiritibus esca delata, sive. corporea bac 
(acvit sive incorporea, (puella) alebatur. Ita iniia- 
ti sacra divinitus perfecta est : sic infans cresce- 
tat et contirimabatui ; malesicuonis autem, qua. ia 
Eden perculsi fuevamus, vis omnis elidebatur. 

XI Agite ergo, quotquot adestis Deo dilecti, vo- 
€c unauimi, pio. virili, quantum. videlicet per. ru- 
dem mostrám ἃς props dixerim infantilem inte'li- 
geutiam licet, ad Virginem illud inclamemus Aw; 
won quasi hace. ratione. pre dignitate festivitarca 
€ju$ Ccelet taie possimus, sed ut saltem aliqu iu- 
ürmitsli nest scistium, quantum possumus, af- 
(cràamas ; quandequidem. Deo. quoque, quidquid 
pro viribus fiat, gratum. accidit, Cseterum: sujerat 
μὰ Sane Omnem mentis. càptum, qux sola virgo 
siad ct mater agnita esL Et causa in pron ju est, 
Qus cum alia Virgo enixa est, aut enixa ivtc- 
£C SCONAVIL. Sirginitàatem, nisi Ut 
ola beatissima ? 

XUL, Ave igGar, qui, dum glorioso et non mae 
v afacto indumento ocnata, houc in Sancta sancto- 
I" Wgtedieris, Wes, qui ὧν Wort (etum animis- 
que citialem cibum denuzati fueramus, putpinva 
veste, νοι! τ €imvaumjecte. divinitus. Ienissteris 
pelli, supetimduistu vemaissORIS, Inquam, pecca- 
Lorum, quie nebis 10 θὰ Jacentil ns à Deo dorsa 
«xw 6 Do sponsa, 

Ave, qux bedierea iie in qme eveccio pend: i s- 


QN 
δὼ Kt 4 "T τω 


** νὰ], vti, OU 


λέλεκται τράπεζαν χεχον ματιχέναι σε λογιχωτάτην 
xai ἀμόλυντον. "Obzuco, δ'ὰ τῆς ἐπαύλεως τοῦ Gao» 
θυσιαστηρίου, ὡς ὁσμὲν θυμιάματος ἐχπνέουσα, xal 
ὑπὲρ μύρον τοῖς ὀστραινομένοις γεγενημένη f) xa- 
Ao; τῆς θεολέχτου γλώσοτς xal πνευματειι όρου 
τοῦ προφήτου πύριον ἐξηχημένη. ᾿Ανάδτθι, ἀυλότθ: 
ἐπὶ βαθμίδα ἱεροῦ δόμου " ἧς τῇ χαλλονῇ τῆς ὡὠρχιό- 
τητος ἡδόμεναι θυγατέρες ᾿ἱερουσαλῆμ αἷνον γεγη- 
θυΐαι πλέχουσιν xal βασιλεῖς τῆς γῖς μαχερίζου- 
σιν" ἡ βάσις θεία γεγνωρισμλένῃ xat θεοστήριχτος 
χλίμαξ δεδειγμένη, τῷ πατριαρχιχωτᾶτι" Ἔτχι 6 
θυμηρέστατα, Καθέσθττ:, ὦ Δέσποινα "καὶ προέτοι 
γάρ aot τῇ βασιλίσσῃ xal ὑπξὸ mica; τὰς βαπσιλξίας 
κοὐ χόσμου δεδοξατμέντ,, £v τοιαύτῃ βαημέξι ἐς ἐξ:- 

σθαι. Εὐπρεπές σοι τῷ Χερονδιχωτάτῳ θρόνῳ ὁ 
ἡγιασμένος τόπος εἰς χατοιχτ τήριον. Ἰδοὺ σοὶ, ὡς 
παντανάστῃ, τὴν προχαθεδρίαν χατλξίως ἔνε: μα, 
ἀνάσττσον δὴ xai αὐτὴ τοὺς χαταραχϑέντας. Kai 
voy οὖ» μετὰ Δαυῖὸ co προσφωνῶ" εΑὥχουσου, 

θύγατερ, xal ἴδε, χαὶ χλῖνον τὸ ojg σου, xal ἐπι- 

λάγου τοῦ λαοὺ G;u xal τοῦ οἴχου τοῦ πατρός 
xai ἐπιθυμήσει ὁ βασιλεὺς τοῦ χάλλους 902. » 


2902, 


lA'. Kai ὁ μὲν zpís620; οὕτως εἴχετο, εἰ xai 
ὦ) τῇ .haid 
χυνεῖς ὑπεχώφουν, xai ἡ παῖ; ἀτιερυεῖσ Θεῷ 
χατελιμπάνετο. Mal τῇ τῆς ἐπιτιτήτεω; ὑπτ2ε τ: 
γξλοι ee δέους ἐλειτούργουν, X3: ἐξ ἀθλταν ὧν :- 
ἵ ἄθλον ἐπιτίζετο d χόρτ. ἴτω τὰ τῆς 
αυσταρχίας T3As2:09071 ματα δι ἐχδάτεως 
εἴχοντο οὕτω τε τὸ βρέτος τῦξε: mal ἔχρα- 
-Διουτοῦ xal ἡ τῆς ἐν EOCha ἐμξ διδομέντε χατάρας 
ἅπασα ξναντιότης ἐ τπένε:. 


τούτων τοῖς χατὰ G(iavo.1v Evxt L6 


Wa ἄγε δῆτα, qm, Θεῷ πανέγυρις, ὁμο- 
ξῶ «ὡς ὑδὸν τῷ ἡ πετέρᾳ ντπιώδει Eve b ἐσχὺς ὃν- 
ἔστε, τὸ Xe45 τῷ Πχρϑένῳ mpeziimweurw, οὐ cbe 
αὐτῇ εὐφτατσλι ξυνάμενοι τέλειον ἔορτὴν" ἀλλά 
Yi τῦν ἐμετέρχν ἀξ ξνειαν Ἐαρτγυρουντες ταν 
ipai ἐπεὶ xil qunow Θεῷ τὸ κατὰ Qouiav. 
. £ μὲν vào οὐ Bzcacaw ἔννοιαν i poss 
CAR PVM Xil nttTp YWt:z.6133, xil Cz2cv τὸ al. 
tuv. Τὶς τὰρ mapofvew ἔτεχεν, ἃ τεχοῦτα ἅτοχον 


Cu - 
Te 1 
4 


τὴν WiQ5i.iv τεττρτχεν, εἰ οὗ σὺ yóvz. b à—z- 
ἐιτεέπτος ἐς ἵν δαςχὶ OlIlLy κυΐτατξα, πΖνολ’. 


X ς 


prersus udega Dam aaanzium Lolis gero si 


^- . - « - - - 
ID. Xaig txlzp€ τὸ τὸς EGa v 6a. 
τε Ὁ Xàigy.yomoebo Ὁ ρει v.uwüjiiiziw εὐ ες 
xai 


$,fpDS£.Xtt ivhLluicu iv τῇ εἴ τορι: τὰ ce 
á.ww Αγια iizll2I£. DT a D0v ἀρ CopYeilb ὅτὸ τὺ 
4 


t€ θυοπεριῶττοι Boll ἐπαμςιάσασα, P ξςετς 
κῶν RR DASSCXTUS ve Ítrbi p ὥξσιν d aiv Ex t*c6] 


^ 
eU Vea, OL Lui. 


Ma 


IN PRUESENTATIONEM SS. DEIPAR.E T. 


306 


καὶ σιδασμιοφύρου Ποοήδου θίασον ἅπαντα xpogn- A si:c οἱ summe vencronde Trosentationis tue 


τιχὺν ἐπαγείρονσα, μουσιχοῖς ὥσπερ ὀργάνοις E2- 
ἠχεστάτοις χυμθάλοις θεοφωνότατον ἀλαλαγμὸν ὑπ- 
αναχρούοντας xal ἐν εὐφροτύνῃ ψυχαγωγῶς χορΞύον - 
τᾶς. 

IY. Χαίροις, ἡ τῇ τῶν βημάτων σου ῥυθμίσει 
χιταπατήσασα τὸν δεινόν μοι ποδηγὸν, χεχρηατι- 
κότα πρὸς τὴν παράδχσιν σχολιογνώμονα χαὶ μισό- 
καλὴν bow διάθολον" χαὶ συνοδεύουσαν ἐπιλαδομένῃη 
τὴν ὀλισθηρὰν φανεῖσαν φθαρτὴν οὐσίαν πρὸς τὴν 
&2Xov xal ἁγίαν ἀγήρω πάλιν σκηνήν. 


Χαίροις, ἣ ταῖ: τῆς σῆς Προόδου λαμπαδουχίαις 
τοῖς ἐν σχιᾷ θανάτου val ἀσθενείας βυθῷ περιπα- 
Ὑεῖσπι τηλαυγῶς ἡμέραν εὐφροσύνης καὶ ἀγαλλιά- 
σεως χαταυγάσιτσα, χαὶ ζόφου διάλυσιν ἐπιμαρτυ- 
ρηουμένη θεοδράρευτον διὰ σοῦ γενήσεσθαι, παν- 
υπερθαύμασπτε Μαρία. 

Χαίρο:ς, fj νοητιχὴν θείαν δρόσον ἡμῖν ἐπιστάζουσα 
φωτεινὴ νΞφέλη, ἡ τῇ τῶν ᾿Αγίων ἁγίᾳ σήμερον ὑπ- 
εισδύσει τοῖς ἐν σχιᾷ θανάτου χατεχομένοις παμφαί- 
vovza ἥλιον ἐξανατείλασα " πτῦὶ ἡ θεόόρυτος, &y' 
ἧς οἱ τῆς θεογνωσίας ποταμοὶ τὸ διειδέστατον xal 
ἐγλαοφανὲς τῆς ὀρθοδοξίας ὕδιυρ διαῤδέοντες, ἴλην 
τὴν τῶν αἱρέσεων ἐχμειοῦσιν. 

Ε΄. Χαίροις, ὁ τερπνότατος xai λογιχὺς Θεοῦ 
παράδεισος, σήμερον πρὸς ἀνατολὰς τῆς αὑτοῦ θε- 
λήσεως φυτευόμενος δεξιᾷ παντοκράτορι, xal αὐτῷ 
t^ εὐανῆςς χρίνον xal ἀμάραντον ῥόδον χυποίζουσα, 
«X; πρὸς δυσμὰς θανάτου λοιμιχὴν ψυχορθόρον τε 
πιγρίαν ἐχπιοῦσιν, ἐν ᾧ τὸ ζωοπάροχον ξύλον τῆς 
τοὺς ἀλτθείας ἐπίγνωσιν ἐξανθεῖ, ἐξ οὗ οἱ γευσάμε- 
vot ἀθανατίζονται. 


Χαίροις, τὸ τοῦ παμθατιλέως Θεοῦ ἱερότευχτον 
ἄγραντόν τε xal χαθαρώτατον παλάτιον, τὴν αὑτοῦ 
μεγαλειότητα περιδεδλημένη xal ξεναγοῦσά coo τῇ 
μυσταρχιχῇ ἀπολαύσει ἅπαντας" ἣ ἐν τῇ τοῦ Κυρίου 
σὐλῇ ἔτοι τῷ ἁγίῳ αὑτοῦ ναῷ νυνὶ θεμελιουμένη, 
ἐυ ἦ ἡ ἀχειρότευκτος xal πεποιχιλμένη παστὰς τοῦ 
νηητοῦ νυμφίου" ἐφ᾽ f| τὸ πλανηθὲν ἐπιστρέψαι 
βυυληθεὶς, ὁ Λόγος τὴν σάρχα νενύμφευται, τοὺς 
ἤδη οἰχεία βουλήσει διενηνεγμένους χαταλλάσσων. 


σ΄. Χαίροις, ἡ νέα Σιὼγ, καὶ θεία ᾿ἱερουσαλὴμ, 
ἁγία « πόλις τοῦ μεγάλου ἄναχτος Θεοῦ, ἧς αὐτὸς 
Θεὸς ἐν val; βάρεσι γινώσχετα:!, » χαὶ βασιλεῖς 
ὑποχλίνων ἐν τῇ τῆς σῆῇς δόξης προσχυνήσει, xal 
χότμον ἄτιαντα ἐν ἀγαλλιάσει τὴν τῆς Προόδου σου 
πανήγυριν ἄγειν παρασχενάξων" ἡ ὄντως ypusost- 
δὴς xai φωτεινῆ..... ἐπτάφωτος λυχνία τῷ ἀδύτῳ 
φωτὶ ὑφαπτομένη καὶ τῷ τῆς ἀγνείας ἐλαίῳ πιαινο- 
μένη, xal «οἷς ἐν ζόφῳ πταισμάτων ἀχλύϊ τυφλώτ- 
τουσι αἴγλης ἀνατολὴν πιστουμένη. 


5 Gen. i, 8 sec. LXN.. 15 Psal. xi vri, 5, 4. 


B 


C 


universum ad te congrogas prophetarum coetum , 
qui propterea musici; quodammodo organis et 
cymbalis bene sonantibus hymnum propheticum 
concinunt, et alacriter exsultantes choreas ducunt. 

XIV. Ave, qua gressuum tuorum concinnilate, 
serpentem Lruculentum mihi ad transgressionem 
ducem, vaferrimum ct scelestissimum diabolum, 
eonculcasti; corruptam vero naturam quz& ad la- 
bendum prona cernebatur, tecum per viam velut 
manu prelendens, ad coeleste et sanctum non se- 
nescens tabernaculum rursus adduxisti. 

Áve , qu: fulgentibus Presentationis tuze facibus 
splendorem late diffundens, diem lztitiz:e et exsulta - 
tionis iis attulisti qui in umbra mortis et extremo 
languore detinebantur, pollicita insuper, caliginem 
penitus. disjiciendam fore, Deo per te efficiente, o 
quolibet miraculo major Maria. 

Ave, lucida nubes, qui spiritualem divinum 
rorem nobis superinstillas, qux. (ue per hodiernum 
tuum: in Sancta sanctorum ingressum, sedentibus 
in umbra ΠΟΥ [5 splendidissimuim soleim oriri feci- 
sti : fons divinitus scaturiens, e quo divinz sa- 
pientize. fluvii, purissimis ac limpidissimis ortho- 
doxize undis defluentes, li:ereseon agmen dispellant. 

XV. Ave, amoenissimus et rationalis l*ei para- 
disus, benevolentissima et omnipotenti. ejusdem 
dextera bodie ad orientem **. plantatus, οἱ ipsi 
suavcolens lilium, et rosam immarcescibilem ger- 
minans in eorum medelain, qui pestiferam anima- 
que exitialem amaritudinem mortis ad occiden- 
tem ebiberant ; paradisus, in quo ad veritatis agui- 
tionem lignum vivificum efflorescit, e quo qui gu- 
staverint, immortalitatem consequuntur. 

Ave, sacrosancte zdificatum, οἱ immaculatum, 
purissimumque Dei, summi Regis, palatium, ejus- 
dem (Dei Regis) magnificentia cireumornatum , 
omnesque hospitio recipiens ac mysticis reficiens 
deliciis; quod nunc in aula Domini, in sancto 
nempe illius templo, fundoris ; in quo non manu- 
factus, et vario decore nitens, situs cst spiritualis 
sponsi thalamus ; in quo Verbum, errautem (lhu- 
manam stirpem) revocare volens, carnem sibi de- 
sponsavit, ut eos qui voluntate propria extorres 


p facti fuerant, (Patri) reconciliaret. 


XVI. Ave, nova Sion, et divina Jerusalem, « nia- 
gni Regis Dei civitas, in cujus dumibus Deus ipse 
cognoscitur **, » εἰ per quam medius pertransit, 
intactam te servans, commoveus gentes, et. incli- 
nans reges ad adorandam gloriam tuam, et uni- 
versum mundum compellaus ad celebrandam cum 
exsultatione Prxsentationis tua festivitatem ; qua 
vere auriforme οἱ refulyens, et septies decorum et 
septem luminibus ardens es candelabrum, ab inoc- 
cidua luce lucem vecipiens, innocenti.e autem oleo 
enutritum, atque illis qui in tenebris ex. peccato- 
rum caligine ccecutiunt, lucis ortum certo spondens. 


307 


$8. GERMANI PATRIARCILE CP. 


308 


Ave, Dei mons prepinguis ** et umbrosus: in A — Xaípot;, τὸ £x τοῦ Θεοῦ πιότατον xal χατάσκιον 


quo enutritus rationalis Aguus peccata atque infir- 
mitates nostras portavit; mons e quo devolutus 
ille, nulla manu przcisus, lapis **, contrivit aras 
idolorum, et factus est «in caput anguli, mirabilis 
in oculis nostris **. 

XVII. Ave, sanctus Dei thronus, divinum duna- 
rium, domus glori: , perpulchrum ornamentum , 
et cimelium electuin,et totius orbis propitiatorium, 
« eclumque Dei gloriam enarraus ?*. » Oriens ju- 
bar prebens nou occiduum; cujus « egressio ἃ 
summo coelo, eta cujus calore », id est providentia 
gubernante, « nemo unquam absconditur ?*. » 


Ave, qua nativitate tua solvisti sterilitatis vin- 
cula, et infecunditatis opprobrium dispulisti, ma- 
ledietionem legalem demersisti in. profundum, et 
gratiz benedictionem progerminasti, tuoque in Sanu- 
cta sanctorum ingressu cum parentum votum imple- 
visti, tum remissionis a nobis obtinendz jecisti fun- 
damenta, et ketitiz cumulum addidisti, utpote gratie 
primordia adduceus. 

XVIII. Ave, Maria, gratia plena, sanctis sanctior, 
et coelis excelsior, et Cherubim gloriosior, et Sera- 
phim honorabilior, et super omnem creaturam ve- 
nerabilior. Ave, columba, quz glorioso ac splendi- 
do tuo (in templum) ingressu, nobis et fructum 
fers oliv:e, etservatorem a spirituali diluvio, ac 
portum salutis annuntias, cujus « pennze deargentate 


ὄρος" ἐν ᾧ ὁ λογιχὺς ἀμνὸς ἐχτραφεὶς τὰς ἡμῶν 
ἁμαρτίας xai τὰς νόσυυς ἐδάστασεν" ἐξ οὗ ὁ ἀχει- 
ρύτμητος λίθος χυλισθεὶς, βωμοὺς εἰδωλιχοὺς συν- 
ἐθλασεν, xal «el; χεφαλὴ» γωνίας ἐν ὀφθαλωαοῖς 
ἡμῶν θαυμαστούμενος γέγονεν. » 

JZ'. Χαίροις, ὁ τοῦ Θεοῦ ἅγιος θρόνος, f θεῖον 
ἀνάθημα, ἡ δόξτς οἶχος, dj περικαλλὲς ἀγλάϊσμα, 
καὶ ἐχλεχτὸν χειμήλιον, xal παγχόσμιον ἱλαστήριον, 
« xai Θεοῦ δόξαν διηγούμενος οὐρανό. » ᾿Ανατολὴ 
ἄδυτων λαμπτῆρα ἀνατέλλουσα᾽ οὗ « ἀπ᾽ ἄχρου τοῦ 
οὐρανοῦ fj ἔξοδος καὶ τῆς θέρμης, » ἢτοι τῆς διοικὴ» 
4x; προνοίας, « ξετοθεν οὐδεὶς τῶν πώποτε γινο- 
μένων. » 

Χαίροις, ἡ τῇ σῇ «εννήσει στειρώσεως δεσμὰ λύ- 
σασα, xa ὀνειδισμὸν ἀτεχνίας λιχμήσασα, καὶ νομ:- 
χὴν χατάραν θυθίσασα, καὶ χάριτος εὐλογίαν ἀνθή- 
σασα, xai τῇ πρὸς τὰ τῶν ἁγίων Ἅγια εἰσόδῳ» εὐχῇ ς 
τελείωσιν γονιχῆς xal θεμέλιον τῆς ἡμῶν ἀφέσεως 
χαὶ χαρμονῖς συμπλήρωσιν τελειώσασα, ὡς χάοιτης 
ἀρχὴν προαγαγοῦσα. 


1Π΄, Χαῖρε, κεχαριτωμένη Μαρία, fj τῶν ἁγίων 
ἁγιωτέρα, xaX οὐρανῶν ὑψηλοτέρα, xat Χερουδὶμ. ἐν- 
δηξοτέρα, χαὶ Xepaqip τιμιωτέρα, καὶ ὑπὲρ «d3av 
χιίσιν σεδλασμιωϑέρα" ἣ τῇ ἐνδόξῳ xat αἰγλτρανεῖ 
σου Ilpoóbq ἔλαιον ἡμῖν χομίξουσα, τὸν τοῦ vor sou 
χατακλυσμοῦ λυτῆρα, τὸν σωτηριώδη ἡμῖν ὄρμον 
εὐαγγελιζομένη περιστερά" ἧς « αἱ πτέρυγες πΞοι- 


ei posteriora dorsi in pallore auri**,» sanctissimi C ηργυρωμέναι xol τὰ μετάφρενα ἐν χλωρότητι ypu- 


et illuminantis Spirítus fulgore irradiantur. Ave, 
urna ex puro auro conflata, et suavissimam anima- 
rum nostrarum dulcedinem, Cbristum scilicet, qui 
manna est, continens. 

XIX. Sed, o purissima et omni laude et obsequio 
dignissima, ac Deo dicatum donarium, omni creatu- 
rarum conditioni przcellens, terra non secta, inara- 
tus ager, vitisfloridissima, poculum maxime exhila- 
rans, fuus aquas effundeus, Virgo generaus et Ma- 
ter viri nescia, innocentiz thesaurus absconditus, 
et sanctimonia decus; acceptissimis tuis ac ma- 
terna auctoritate validis precibus ad Dominum ac 
Deum omnium conditorem, Filium tuum, ex te sine 
patre genitum , ecclesiastici ordinis gubernacula 
fac dirigas, et ad portum tranquillum, a fluctibus 
scilicet h:ereseon scandalorumque securum, perdu- 
cas. Sacerdotes justitia, et probatze, immaculatae ac 
sincerz fldei exsultatione splendidissiime induito 35, 
Orthodoxis imperatoribus, qui pr» omni purpure 
aut auri splendore, ei prz margaritis ac lapidibus 
pretiosis, te nacti sunt diadema et indumentum ac 
firmissimum regni sui ornamentum, in tranquillo 
ac prospero slatu sceptra dirige. Malefidas natio- 
nes barbaras, in te ac Deum ex te genitum blas- 
phemautes, eorum pedibus sternens subjicito. 
Esercitui, qui tuis semper innititur auxiliis, tem- 
pore belli adjutrix esto; subjectumque populum, 


* Psal. &xvit, 16. 39 Dan. i1, 54. 
Lxvin, 15. 9" Psal. cxxxi, 9. 


9 Psal. cxvi 


Q3 O* 


9, edab$y “ὃς 


σίου, » τοῦ παναγίου xal φωτιστιχοῦ καταστραπτιό- 
μενα Πνεύματος * ἡ πάνχρυσος στάμνος, τὸν ἠδύτα- 
τὸν τῶν Ψυχῶν ἡμῶν γλυχασμὸν ἤτοι Χριστὸν τὸ 
μάννα φέρονσα. 

1Θ΄.᾽Δλλ᾽, ὦ πανάμωμε, αὶ πανύμνητε, καὶ πανσέζα- 
στε, χαὶ πάντων 5v μιουργημάτων ὑπερφερὲς Θεοῦ ἀνά- 
θημα’ ἀγεώργητε γῆ, ἀνήροτε ἄρουρα, εὐχληματοῦ 7: 
ἄμπελος, χρατὴρ εὐφραντιχώτατε, χρήνη πηγάζουσ,, 
Παρθένε γεννῶσα xax Μήτηρ ἀπείρανδρε, ἀϊνείας 
χειμήλιον χαὶ σεμνότητος ἐγχαλλώπισμα, ταῖς πρ᾿ς 
τὸν σὸν, τὸν ix σοῦ ἀπάτορα, Υἱόν τε καὶ 6-5» 
πάντων δημιουργὸν εὐπροσδέχτοις χαὶ μητροπειθέσι 
λιταῖς, τοὺς τῆ: ἐχχλυσιαστιχῆς εὐταξίας otaxa; 
διέπουσα,, εἷς ἀχύμαντον λιμένα ἤτοι ἀπόντιστον ἐξ 


b ἐπιῤῥοίας αἱρέσεών τε xal axavbd). ov πηδαλιούχτ,»- 


ὅον. Τοὺς ἱερεῖς τῇ διχαιοσύνῃ χαὶ τῇ τῆ; εὐχλεοὺς 
ἀμωμήτου εἰλιχρινοῦς πίστεως ἀγαλλιάσει φωτεινο- 
τάτως ἔνδυσον. Τοῖς ὑπὲρ πᾶσαν βαφὴν ἀλουργοειδῇ 
xai πάνχρυσον, ἣ μαργαρίτην, ἢ πολύτιμον λίθον 
διάδημά σε xal περ: δόλαιον χαὶ τῆς ἰδίας βασιλείας 
ἄσυλον χύσμον ὀρθοδόξοις ἄναξιν εἰληχόσιν, ἐν εἰ. 
ρήνῃ xaX εὐσταθείᾳ τὰ σχῆπτρα διέπονσα. Τὰ εἰς sk 
χαὶ τὸν ἐχ σοῦ Θεὸν βλασφημοῦντα χαχότεχνα βάρ- 
6apa ἔθνη τοῖς τούτων ποσὶ στρωννύουσα ὑπόταξον. 
Τῷ ταῖς σαῖς ἐπιχουρίαις ἀεὶ ἐπερειδομένῳ στρατῷ 
ἐν τῇ τοῦ πολέμου ὥρᾳ συνεπάμυνον" τό τε ὑπήχοην 
εὐηνίῳ εὐταξίας δουλείᾳ θεοπαραγγέλτως ἱέναι Pa. 
^ Psal. svi, 2, 3.4. 6, 1. Psal. 


909 


IN PR.ESENTATIONEM Sé. ὈΕΙΡΑΒΑ. II. 


3H 


δαίωτον. Τὴν ὡς πύργον σε καὶ θεμέλιον xazégou- À ut secundum Dei praeceptum in. suavi. obcdientis 


σαν τὴν σὴν πόλιν νιχητιχοῖς ἐπάθλοις χαταστά- 
φουσα, ἰσχὺν περιζώσασα φρούρησον " τὴν τοῦ Θεοῦ 
χατοίχησιν ναοῦ εὐπρέπειαν ἀεὶ διατήρησον" τοὺς 
σοὺς ὑμνητὰς ix πάσης περιαστάσεω; xal ψυχιχῶν 
ἀλγηδόνων διαφύλαξον" τοῖς αἰχμαλώτοις τε ἀνάῤ- 
ῥυσιν βραδεύουσα ξενιζομένοις ἀστέγοις τε xal 
ἀπεριστάτοις, παραμυθία φάνηθι. Τῷ σύμπαντι χό- 
σμῳ τὴν ἀντιλτ πτιχὴν σου χεῖρα ὄρεξον, ἵν᾽ ἐν &ó- 
φροτύνῃ τε xal ἀγαλλιάσει τὰς σὰ; πανηγύρεις σὺν 
εἴ νῦν ἡμῖν» ἑορταζομένῃ λαμπροτάτῃ τελετῇ διεξ- 
ái gv. Ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ τῶν ἁπάντων Βασιλεῖ xai 
ἀληθινῷ Θεῷ ἡμῶν, ᾧ ἡ δόξα καὶ τὸ χράτος, ἅμα τῷ 
ἁγίῳ xai ζωσρχιχῷ Πατρὶ, χαὶ τῷ συναϊδίῳ wal 
ἐμοονσίῳ συνθρόνῳ Πνεύματι, νῦν χαὶ ἀεὶ, xat εἰς 
«οὺὑς αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾿Αμήν. 


Δι, 

Τοῦ ἐν ἀγίοις Πατρὸς ἡμῶν Γερμανοῦ ἀρχιδπι- 
σκόπου Κωνσταγντινουπόϊζεως, ἐγκώμιον εἰςτὴν 
ἁγίαν Θεοτόχον " ὅτε προσηνέχθη ἐν τῷ ναῷ 
[εἰς τὰ "Ayia τῶν dplov] τριετίζουσα, ὑπὸ τῶν 
αὐτῆς γονέων. 


(Cousgr. Auctar. 
Ἰδοὺ xai πάλιν ἑτέρα πανήγυρις, καὶ φαιδρὰ 
ἑορτὴ τῆς Μητρὸς τοῦ Κυρίου" ἰδοὺ πρόοδος τῆς 
ἀμωμήῆτου νύμφης " ἰδοὺ προπομπὴ πρώτη τῆς βα- 
σιλίδος * ἰδοὺ σήμαντρον ἀκριδὲς τῇς ἐσυμένης περὶ 
αὐτὴν δόξης " ἰδοὺ προοίμιον τῆς μελλούσης ἐπισχιά- 
ζειν αὐτῇ θείας χάριτος " ἰδοὺ γνώρισμα Ἀ τηλαυ- 
υὲς τῆς ὑπερδαλλούτης αὑτῆς καθαρότητος. Ὅπου 
γὰρ οὐ πολλάχις, ἀλλ᾽ ἄπαξ τοῦ ἐνιαυτοῦ ὁ ἱερεὺς 
εἰσιῶν, τὰς μυστιχὰς ἐπετέλει λατρείας, ἐχεῖ αὐτὴ 
πρὸς διαμονὴν ἀδιάπανατον ὑπὸ τῶν αὑτῇς «γονέων 
προσάγεται, ἐν τοῖς ἀδύτοις εἶναι ἱεροῖς τῆς χάριτος. 
T; ἔγνω τοιοῦτον πώποτς ; Τίς εἶδεν, ἢ τίς ἤχουσε 
τῶν νῦν ἣ τῶν πάλαι, θῆλυ προσαγόμενον εἷς τὰ 
«ὧν ἁγίων ἐνδόήτερα Ἅγια, τὰ μιχροῦ δεῖν xaX àv- 
δράσιν ἀπρόσιτα, ἐν αὐτοῖς κατοιχεῖν χαὶ ἐνδιατοέ- 
φεσθαι; "Ap! οὐχ ἀπόδειξις ἐναργὴς τοῦτο τῆς ἐπ᾽ 
αὐτῇ γενησομένης ξένης εἰς ὕστερον μεγαλουρ- 
γίας  ἵδῥρ᾽ οὐ σημεῖον ἐμφανές ; "Ap' οὐ τεκμήριον 
εὔδηλον ; 


obsequio perseveret, confirmato. Tuam hanc civi- 
tatem, qu: te tanquam turrim ἃς. fundamentum 
habet, victoriz triumphis eoronato, et fortitudine 
circumcingens custodito, Dei liabitationem, templi 
decorem semper couservato; laudatores tuos ab 
otuni discrimine et animi angore exime : captivis. 
redemptionem tribuito : peregrinis, tectoet quovis 
presidio destitutis, solamen te exhibe. Universo 
mundo auxiliatricem manum tuam porrige, ut in 
lxetitia et exsultatione solemnitates tuas simul cuim 
ista, quam modo celebramus, festivitate- splendi- 
dissimo exitu transigamus, in Christo Jesu uni- 
versorum Rege ac vero Deo nostro, cui gloria ct 
fortitudo, una cum sancto viteque principio Patre, 
et coxterno et consubstantiali ct conregnante 
Spiritu, nunc et semper, et in secula sxculorum. 
Amen. 


IV. 


Sancti Patris nostri. Germani, archiepiscopi Con- 
stantinopolitani, Encomium in sanctam Deiparam : 
Quando iriennis presentata est in. templo, ac in 
Sancta sanctorum a suis parentibus illata (15-50)... 


nov. t. ll, p. 1411.)- 


Ecce alius quoque celebris conventus, ae Matris - 
Domini lzta festivitas ; ecce irreprehense sponsc 
processio; ecce quo primum Regina deducitur co. 
mitatu; ecce signum certissimum future ipsius 


c loris ; ecce clarissima divinz gratize ipsam obum- 


brature primordia; ecce eminentis ejus puritatis 
splendidissimum specimen. Ubi enim non szpe, 
sed semel duntaxat quot annis sacerdos ingre 
diens, mysticum cultum exhibebat : illic ea, in 
sacris gratize penetralibus assidue versatura, offer- 
tur. Quis tale quid unquam cognovit? Quis vidit, 
vel audivit, nostra, majorumve zetate, feminam, 
in interioribus sanctorum Sanctis oblatam esse ; ac 
quibus vix accessus viris concessus esset, iis illam 
habitare, ac enutriri? Nonne manifestum hoc ar- 
gumentum, rerum maximarum, novarumque postea 
in ipsa designandarum? Nonne apertissimutm si - 
gnum ? Noune indicium sese ulyo prodens? 


VARIJ& LECTIONES. 


? Ed. male χάρισμα. 


NOTAE. 


(15-30) Qui secundo illo tomo Biblioth. Patrum 
ex Pautino edidit, etsi recte sentiat. esse Germani 
confessoris sub Leone [sauro: at. male opinatur, 
«quod putet eumdem esse cum Cyro Germano, 60} 58 
est oratio Εἰς τὰ νήπια" In infantes ab. [lerode 
orcisos, edita ab IHaschelio. Hic enim Cyrus Ger- 
mauus, seu. potius, Domnus. Germanus, junior ille 
est, cui Arsenius successit, cujus alia quoque 
exstant: qua de re Grelzerus ad. ejus Orationes 
hbro suo. De cruce. Alia pia valde: verum quod 
asseite adco de sacris penetralibus, ubi Maria de- 


pesita sit, minime possim probare, qua de re pliu- 
ribus scripsi alibi, et ut. Sancta illa sanctorum 
commode possint intelligi. l]lla item de summo 
Zachariw sacerdotio, nullo certo nituntur funda- 
mento. Potuit Zacharias in ordine sua vicis sacer- 
dotio fungi tunc, cum Maria oblata est, eamque 
suscipere, quod Jacobi liber ille habet ; potuitquo 
prestare in. Mariam quse. habentur ibide co, t4m- 
οί non cCssct auctus summo —oumino sacer- 
(0110. 


411 


S. GERMANI PATRIARCILE CP. 


315 


Ostendant nobis qui contra ipsam linguas suas A δΔειξάτωσαν ? ἡμῖν ol xaz' αὐτῆς χίνοῦντες τὰς 


t40ovent, videntque tanquam non videntes, uli tale 
quid vaquam viderint? Nimirum, puellam ex voto, 
eamque iriennem intra tertium templi velum, tau- 
quam donum omni reprehensione vacans, obla- 
tam, illie assidue habitaturam; quamque divites 
plebis deprecentur, ac virgines solemni pompa de- 
ducant ; quam cum facibus ardentibus pramittau!, 
sacerdotesque ac prophete supinis manibus susci- 
piant? Quomodo ergo noluerunt. intelligere? Quo- 
modo videntes prima, postremis fidem mon bha- 
buere? Quomodo, cum nova liec miraque antea 
jam in ea cornspexissent, iis quz postea successe- 
runt contradixere ? Neque enim nequidquam aut 
fortuito prima hzc ei acciderunt, sed omnia velut 
exordium posteriorum fuerunt. Alioqui dicanl no- 
bis, qui apud se frustra sapientes sunt, qu:in- 
obrem, eisi etiam ali:e pepererunt steriles, nullius 
tamen puella in Sanctis sanctorum fuerit unquam 
oblata, atque ἃ prophetis suscepta ? Non qui hxc 
talia ac tanta in ipsa tuc contemplabantur, merito 
dicere potuerunt, quod postea alii ejusdem cum 
sis sententiz, de tilio illius protulere : « Quis pu- 
tas puer iste erit 9*2» Plane. 

Sed illi quidem alienam opinionem secuti, per- 
ditionis semitam insistant, atque in barathrum 
quod ipsi sibi effoderunt, jucidant : nos autem pe- 
euliaris Dei populus, sacerdotes pariter atque 
principes, szeculares ac monachi, servi ae liberi, 


opifices ac agricole, plantarum satores ac pisca- αὶ 


tores, Juvenes ac senes, viri ac mulieres, venite; 
alacriter ad Deiparam accedamus, inque ea desi- 
gnata provide divina sacramenta inspectemus : quo- 
modo, inquam, sacratissima Virgo a suis hodie 
parentibus per sacerdotes in templo praesentetur , 
quomodo animatum Domini templum, in templo 
inanimi collocetur, quomodo propheta suis ipse 
manibus eam suscipiat, ac sacris penetralihus in- 
ferat, nihil indignatus, neque ejus parentibus di- 
cens nolle se totius hanc rem novitatis prazstare, ac 
puellam in Sancta sanctorum introducere, ut in 
ilis assidue commoretur, atque inhabitet, ubi ipse 
semel tantum in anno jussus esset intrare. Nihil, 
inquam, tale propheta locutus est; sed velut prz- 
videns quod futurum erat, quippe qui propheta 
esset : Omnino exspectans eam, pristolansque, 
s:cut post eum, Symeon ejusdem Filium, tota cam 
suscipit alacritate. 

Tum amplexatus, in hzc forte verba matrem 
alloquitur, in manibus puellam tenens : Unde tibi 
renus, o mulier? Qui mores tui, quisve scopus 
bujus tui facti? cumque simile exemplum, quod 
sequi possis, non habeas, quomodo ipsa sola, pri- 
maque yovum hoc ac inauditum facinus aggressa 


** Luc. 1, 66. l9 in Joannem dictum. 


γλώσσας, καὶ βλέποντες ὡς μὴ βλέποντες, ποὺ 
τοιαῦτα πώποτε χατεῖδον; Κόρην ἐξ ἐπαγγελίας, xai 
αὑτὴν τριξτίζουσαν, εἰς τὸ τρίτον χαταπέτασμα ὡς 
δῶρον ἅμωμον προσφερομένην, πρὸς τὸ ἐχεῖσε οἱ- 
χεῖν ἁπαραλείπτως P, χαὶ ὑπὸ τῶν πλουσίων τοῦ 
λαοῦ λιτανευομένην * ὑπὸ περθένων προπεμπομέ- 
vnv* μετὰ λαμπάδων προσαγομένην" ὑπὸ ἱερέων 
xai προφητῶν χερσὶν ὑπτίαις πρασλαμδανομέντν; 
Πῶς οὖν οὐχ ἡδουλήθησαν συνιέναι ; Πῶς ὁρῶντες 
τὰ πρῶτα, τοῖς ἐσχάτοις ᾿ἢπίστησαν ; Πῶς ξένα χαὶ 
παρηλλαγμένα τὰ ἐπ᾿ αὐτῇ προϊδόντες, τοῖς μετ- 
ἐπειτα γενομένοις ἀντέλεξαν ; Οὐ γὰρ slxn, xai ὡς 
ἔτυχε, τὰ περὶ αὑτὴν πρῶτα γεγόνασιν * ἀλλὰ πάντα 
προοίμια τῶν ὑστάτων. Εἰπάτωσαν γὰρ ἡμῖν ol παρ᾽ 
ἑαυτοῖς σοφοὶ τὰ μάταια, πῶς χαὶ ἑτέρων στειρῶν 
τεχκουσῶν, οὐδεμιᾶς θυγάτριον εἰς τὰ τῶν ἁγίων ἀνα- 
τίθεται Ἅγια, καὶ ὑπὸ προφητῶν προσείληπταε; 
"Ap' οὐχ εἶχον οἱ τοιαῦτα xal τηλιχαῦτα εἰς αὑτὴν 
τέτε θεωροῦντες εἰπεῖν, οἷα χαὶ τούτων οἱ ὁμογνώ- 
μονες ὕστερον εἰς τὸν ἐκείνης υἱόν" « Τί ἄρα ἔσται τὸ 
παιδίον τοῦτο ; » Πάνυ μὲν οὖν. 


᾿Αλλ᾽ οἱ μὲν ἀλλοτριόφρονες τὴν τῆς ἀπωλείας 
ὁδὸν ὁδευέτωσαν, χαὶ τὸ ὑπ᾽ αὐτῶν ὀρυχθέντι βαρά- 
θρῳ ἐμπιπτέτωσαν * ἡμεῖς δὲ ὁ τοῦ Θεοῦ λαὸς ὁ πε- 
ριούσιος, ἱερεῖς xal ἄρχοντες, χοσμικοί τε xal μο- 
νάζοντες, δοῦλοι xal ἐλεύθεροι, yetpoxégvat xal vr 
πόνοι, φυτοχόμοι xat ἁλιεῖς, νέοι χαὶ πρεσόύται, 
ἄνδρες καὶ γυναῖχες " δεῦτε, προθύμως τῇ θεοτόχῳ 
προσέλθωμεν, καὶ τὰ εἰς αὐτὴν προτελεσθέντα θεῖα 
μυστήρια [οἰχονομιχῶς] ἐποπτεύσωμεν * πῶς ὕπὸ 
γονέων σήμερον ἡ πανίερος τῷ ναῷ τοῦ Θεοῦ διὰ 
τῶν αὐτοῦ ἱερέων προσάγεται" πῶ: ὁ ναὸς ὁ ἔμφυ- 
χος Κυρίου τῷ ἀψύχῳ προσανατίθετσι " πῶς ὁ προ- 
φὗτυς αὐτοχειρὶ ταύτην εἰσδέχεται, χαὶ τοῖς ἀδύτοις 
εἰσφέρει, οὐδὲν δυσχεράνας, οὐδὲ εἰπὼν τοῖς ταύτης 
{εννήτορσιν * Οὐ πράσσω τοῦτο τὸ χαινότατον ἐπι- 
τέδευμα, xai χόρην εἰσάγω εἰς τὰ τῶν ἁγίων Δγια, 
πρὸς τὴ ἐν αὐτοῖς αὐλίζεσθαι, χαὶ χατοιχεῖν ἀδιά- 
σπαστα, ἔνθα ἐγὼ μίαν τοῦ χρόνον εἰσιέναι προττέ- 
ταγμαι. Οὐδὲν ὁ προφήτης ἐφθέγξατο τοιοῦτον " ἀλλ᾽ 
ὡς προειδὼς τὸ ἐσόμενον " ἐπεὶ προφῆττι fv ^ πάν- 


D τως προσδεχόμενος ταύτην, καὶ προσμένων, οἷον ὁ 


μετ᾽ αὐτὸν Συμεὼν τὸν ἐχείνης υἱὸν, δέχεται ταῦ - 
τῆν προθύμως. 


Εἶτα περιπτυξάμενος τυχὸν, προσεφώνησε τῇ μη- 
τρὶ, τοιάδε λέγων, χαὶ τὴν παῖδα ταῖς χεραὶ xas- 
ἐχων " Πόθεν ἔφυς, ὦ γῦναι; Τίς σου ὁ τρόπος. xat 
ὁ σχοπὸς τῆς τοιαύτης ἐπιττδεύσεως ; χαὶ πῶς ὑπο- 
γραμμὸν τοιοῦτον μὴ .ἔχουσα, μόνη τοῦτο ἐφεῦρες 
τὸ γαινὸν xal ἀνέχουστον δρᾶμα; χόρην wpos- 


VARLE LECTIONES, 


* ed. λεγετωσαν. P Regi, 35:34Aax:2. 3 Maz ἀδιάλειπ. 


' Deest Reg. 


313 IN PR/ESENTATIONEM S5. DEIPAR.. II. διά 


&ye.v * σχηνοθατεῖν εἰς τὰ ἄδυτα ; Τίς σου dj σχέψι:, A es? Tunc puellam in sacra penetralia, eorum com- 
φράσον * καὶ τί aou τὺ ὄνομα *; Ἐγὼ, φησῖν, ἡ ya- — municaturam religionem | inferas? Quid spectas? 
ριτώνυμος "Avva τῷ ὑποφήτη, γένους μὲν πέφυχα — Quid animo proposituin est ? cloquere, Ego, inquit 
ἱερατικοῦ, φυλῆς ᾿λαρωνείτιδος, ῥίξης προφητιχῆς — Anna proplictie (illa nomen a gratia habens), sacer- 
xai βασιλιχῆς. Tou γὰρ Az615 xal Σολομῶντος, xat — dotali prosapia orta suni, ex Ir.bu Aaronitica, pro- 
χαθεξής ὄρπηξ χαθέστηχα' συγγενὴς δὲ, xal τῇς — plheiica stirpe atque rezia. Nain. Davidis ac Salo- 
σῆς γαμετῆς Ἑλισάξετ. Εἶτα συνήφθην μὲν ἀνδρὶ, — monis, reliquorumque deinceps ramus exsisto : sed 
νόμῳ τῷ τοῦ Δεσπότου * εὑρέθην δὲ στεῖρα xal ἄγο- οἱ cognala sum Elisabeth conjugis tu.e. Postquam 
γος ἐφ᾽ ἱχανὸν χρόνον. Δίηδεν οὖν ὅλως ἀχεσώδυνον — 2ulem deiude, ex Duminicze przscripto legis, vivo 
τῆς συμφορᾶς sópmxuia φάρμαχον, πρὸς τὸν μόνον — conjuncta fuissem, inventa sum sterilis, mansique 
δυνάστην, xal τῶν ἀπόρων ποριστὴν Θεὸν χατέφυ- — multum tempus sine prole. Nullum itaque calani- 
γον" xai πρὸς αὐτόν pou τὴ στόμα σπουδαίως &vol- — tatis mex» remedium iuvenieus, ad solum rerum 
ξασα, σὺν οἰμωγῇ χαρδίας, μετὰ δακρύων ἐδόνσα, omnium potentem, quique rebus etiam difficilli- 
τοιαῦτα εἰποῦσα" « "D δὴ Kopie, Κύρις, ὁ χατωδύ- — mis, viau nobis rationemque. ostendit, Deum 
νων yox εἰσαχούων ταχύτατα, iva τί ps xapr- —coufugi : atque os imeum enixe ad eum aperiens, 
λαξας φύσεως: τῶν προγόνων uoo; ἵνα τί ἔθου με " cum gemitu cord.s ac laerymis. clamavi, in. haec 
παραθδολὴν ἐν τῷ γένει poo, xai χίνησιν χεφαλῖς — verha dicens : « Ὁ Domine, Domine, qui murstas 
bv τῇ φυλὴ pou ; Ἵνα τί τῇς χατάρας τῶν σῶν προ- — ac dolore oppressas animas celerrime exaudis, cue 
φητῶν μέτοχόν με ἀνέδειξας, δούς: μοι μήτραν àv:- — me a majorum meorum natura discrepare voluisti ? 
χνοῦσαν, xal μασθοὺς ξηρούς ; va tl μου τὰ δῶρα — Cur me parabolam  fabulamque in familia mea 
ἀπρόσδεχτα ὡς ἀτέκνου Emolncag; Ἵνα τί μυχτη- posuisti, ac commotionem capitis in. tribu mea? 
ρισμόν μὲ τοῖς γνωστοῖς, xal χλευασμὸν tol; ὑπὸ — Cur me tuorum prophetarum. exscerationibus ob- 
χεῖρα, χαὶ τοῖς γείτοσιν ὄνειδος γε ἐσῦαι χατέλιπες; — noxiam osteudisii , dando uterum sicrilem , ac 
Ἐπίδλεψον, Κύριε" εἰσάχουσον, Δέσποτα - σπλαγ- — arentia ubera ? Cur mea. velut sterilis munera. non 
χνίσθητι, "Avis. Ὁμοίωπόν μὲ τοῖς πετεινοῖς τοῦ accepta fecisti? ΟἿ me notis subsannationem, 
οὐρανοῦ, τοῖς θηρίοις τῆς γῆς, volg τῆς θαλάσσης subditisque derisum, ac probrum vicinis fieri reli- 
ἰχθύσιν "ὅτι καὶ αὐτὰ γόν:λά εἰσιν ἐνώπιόν σον, Kó- — quisti? Respice, Domine : exaudi, Domine : misc- 
ριξε. Mh χείρων φανείη τῶν ἀλόγων, "Yqioze , ἡ — rere, Sancte. Fae me similem volatilibus cceli, be- 
λατὰ σὴν ὁμοίωσιν xal zixóva ὑπὸ σοῦ γεγονυῖα. » sliis terre, piscibus waris : nam ct illa giguendi 
viin habent. coram te, ὁ Domine, Ne, Altissime, brutis ipsis auimantibus deterior appareat, quatum 
creasti ad. imagiuem tuam, ac similitudinem **. » 

Ταῦτα εἰποῦτα, xai τὰ τούτοις ὅμοια, προστέ- C —lLhec dicens, ac iis similia, adjeci : « Tibi, Do- 
Üc:xa, ὅτι « Σοὶ, Δέσποτα, δῶρον χαριστήριον πάν. — imine, gratitudinis ergo omnino donum voveo obla- 
τως ἀναβήσομαι, ὃ ἂν δοίης μοι véxvov, τοῦ εἶναι — turam, quam mili dederis prolem, ut maneat in 
αὐτὸ xat διαμένειν εἰς τὸ σὸν ἁγιαστήριον, ὡς ἱερὸν sanciuario Luo, tanquam sacrum donarium, muuus- 
ἀνάῆημα xal δῶρον πάντιμον͵ παρὰ σοῦ δωρηθέν — que pretiosissimum, abs te mibi, perfectorum da- 
Et τοῦ δαψιλεστάτον δοτῆρος τῶν τελείων δωρημά- — tore liberalissimo donorum, concessum. » 
των. B 

Τοιαῦτα ἐγὼ αἴθριος οὖσα ἐν τῷ ἐμῷ παραδείσῳ, Hacego in horto meo sub dio oculis in coclum 
τὸ μὲν ὄμμα εἰς οὐρανοὺς τείνουσα, τὸ δὲ στῆθός —dellxa, manibus autem pectus tundens, ad Deum, 
βου ταῖς χερσὶ τύπτουσα, πρὸς τὸν ἐν οὐρανοῖς 8sbv — qui in coelis est, clamabam. Conjux autem meus, 
ἀνεδόων. Ὁ δὲ ἐμοὶ σύνευνος ἐν τῷ ὄρει μονώτατος solus omnino in monte agens, ac quadraginta je- 
ὧν, xal νηστεύων τεσσαραχονθήμερον, τὰ ἴσα τού- — junaus dies, similia Deum comprecabatur : atque 
τῶν τὸν θεὸν ἐλιπάρει " οὕτω τοίνυν ἐπικαμφθεὶς ὁ iia tandem. clemens Dominus, ac ad. miserandu 1 
πρὸς οἶχτον ἕτοιμος χαὶ φιλόψυχος Κύριος, ταῖς ἀμ- promptus, amboruin inflexus precibus, angelum 
φοτέρων εὐχαῖς τὸν αὑτοῦ πέπομφεν ἄγγελον, τὴν D suum misit, qui nobis hujusce ülie mes conce- 
τῆς ἐμῆς παιδὸς σύλληψιν ἡμῖν προσχγγείλαντα. AO- piouem annunltiaret. Statim ergo, jubente Deo, 
sÍxa γοῦν ἡ φύσις πρὸς Θεοῦ χελευσθεῖσα, τὴν γος — natura fetum suscepil : neque enim ante gratiam 
vhv εἰσεδέξατο * οὐ γὰρ πρὶν τῆς θείας χάριτος αὐ- — divinam ausa erat suscipere. Verum cum illa prior 
τὴν τετόλμηχε δέξασθαι. ᾿Αλλ᾽ ἐχείνης προεισελ- ingressa esset, matrix hactenus clausa portas suas 
θούσης. οὕτως ἡ μύσασα μήτρα τὰς ἰδίας. πύλας ^ aperuit, susceptutaque a Dco pignus apud se reti- 
ἤνοιξε, xal τὴν ix Θεοῦ παραθήχην ὑποδεξαμένη — nuit, donec, ejusdem voluntate, quod conceptum 
παρ᾽ ἑαυτῇ χατέσχεν, ἄχρι θεοῦ εὐδηυχίχ τὸ ἐν αὑτῇ — erat in lucem prodiit. 
σπεομανθὲν clc φῶς ἐξῆλθεν v-v. 


* Anng oratio ex Jacobi apocrvplio. 


VARLE LECTIONES. 


* Maz.eloáge:y.— ! Maz cis ἔν ότμαν, set Meg. ijaadc4, Maz. ἐξελέλυθοεν, 


315 


reddo Deo, qui distinxerunt labia mea; osque 
meum locutum est in tribulatione mea *'. » Pro- 
pterea etiam virgiaum agmen cum facibus coezi, 
sacerdotes convocavi ; congregavi cognatos, in hzc 
verha universos alloquens : Congratulamini mihi 
omnes, quia hodie mater pariter, offerensque 
effecta fui; non ut terreno regi Gliam offeram 
(nec enim decet), sed ut Regi cobesti, tanquam ejus 
munus 3c doasrium sistam. Jam ergo accipe, pro- 
pheta, Dei mihi munere concessam filiam, atque 
inducens, planta in monte sanctificationis ?*, in 
pezparato babitaculo Dei **; nihil anxie inquirens, 
donec ei, qui illam huc vocavit, visum fuerit fi- 


nem accipere qua: ad ipsam spectant. B 


His Zacharias sermonibus auditis, statn Annz 
respondit : Benedicta radix tua, summe vene- 
ania; gloriosus uterus tuus, viro amata; prz- 
Wloriosa tua oblatio, Deo dilecta. Tum puellam 
sumno g3udio tenens, in Sancta eam sanctorum 
alacriter. infert, bzc'fortean ad ipsam dicens : 
A-lesdum, mese plenitudo prophetize; buc ades, Do- 
uini ordinationem perfectio, aves, obsignatio ejus 
testámenti; ades, ipsius consiliorum finis ; ades, 
di laratio ejus sacramentorum ; ades, universorum 
speculum prophetarum ; ades, collectio male disso- 
nautium ; ades, conjunetrix. olim dissidentium ; 
ales, firmamentum in terram nutautium ; ades, 
itsauratio jam veteratorum ; ades, spleader in 


tenebris jaceutium ; ades, novum icaxime ἃς divi- € 


vum denarium ; ades, Domina terrigenarum. om- 
DU; dnsnwdere iu Dosx.ini tui gloriam ; hactenus 
Quitem in eam quee in terris est, ae ealcari potest ; 
jacta auem. pest, iu se; ernam il'am, ac homini- 
bus iraccessam. 

Atbjue ila mero sweenlos paeilam a!locutus, 
cam iniuS depeszit ἴσο congruo, ac quo preá&- 
ni.um etat. At illa exsu'ürs, gestiensque, Gnquam 
in. :bacama, ita in tei plo Dei gradiebatur : triennis 
quie, «t αὐλὸν spectes; ut aotem. gratiam, 
δας μὲ [τὶ ae cousummsta, tanquam univer- 
»erum [eo ac mederateri. poescita,. pexdestina- 
Là ιν, atqoe clects, 

Manat λεῖον dm Nandorum penitissimis pene- 
taiius ἀπ dap bus ab angelo mutria, ὃς 
macro RMOSa Sectam, ad alteram usque 343to$; 
ἀμ Ba seta, 2€ consilio s3cerjetam  datuc 
$ers swept Cam Josepleque vir justus sente victor 


€, 3€ HH bane Virgimem divima depensa- D τὸς 6 ἐίχσιος, χ 


Uwe ἃ Dei ten, ipsiusque sxeerdetibus accna 
Ai oxerQem em ἰδ αν owalerum awcteem) dec;.ock- 
vCeURI e lanquam puclaa ad&ec astenam caus 
3À.csvien sed unquam despensatumb prirer.cid 
tA var castisstua. Virzo im deae Jen a 
*» pn 


Ὁ καὶ νι M3 d was δλτιι. δὶ. 


Rs, 


S. GERMANI PATRIARCHE CP. 
Idcirco igitur, ablactata jam puella, « Vota mea A 


ἘΝ ax s 


316 


Ἐντεῦθεν τοίνυ» ἀπογαλαχτισθέντο: αὐτοῦ, « Τὰ» 
εὐχάς μου τῷ Θεῷ ἀποδίδωμι, ἃς διέστειλε τὰ χεΐλη 
μου, xai ἐλάλη2: τὸ στόμχ uoo ἐν τῇ θλίψει μου. » 
Διὰ τοῦτο τὸ τῶν παρθένων στίζος μετὰ er 
συνήύθροισα, τοὺς ἱερεῖς συνεχάλεσα" τοὺς cuv sve 
pou συνήγαγον, πᾶσι λέγουσα ταῦτα Συγχάρτιτέ ας 
πάντες, ὅτ: xai μήτηρ, x3i πρυσαγωγὸ: σήμερον 
ἀναδέδειγμαι" οὐ Baoikel ἐπιγείῳ τὸ ἐμὴν τέχνον 
προτάγουσα ὅτι οὐδὲ ἔοιχεν" ἀλλὰ τῷ ἐπουρανίῳ 
βασιλεῖ ἀναϑεῖσα τοῦτο, ὡς τούτου δῶρα. Δέξαι λ5:- 
πὸν, ὦ προφήτα, τὴν ἐμὴν θεόσδοτον θυγατέρα“ δέ- 
Ext, χαὶ εἰσαγαγὼν χαταφύτευσον αὐτὴν εἰς τόπον X 
ἁγιάσματος, εἰς ἕτοιμον χατοιχητήριον θεοῦ, μτῆξν 
περιεργαζόμενος, ἕως ἂν τὰ xaz' αὐτὴν εὑὐδοχήσε:τν 
εἰς πέρας ἐλθεῖν, ὁ ταύτην ἐνταῦθα χαλέσα: Θεός 

Τούτων ἀχούτας ὁ Zzyapiag τῶν λύγων, εὐθὺς τῇ 
"Avr προπεῖπεν " Εὐλογημένη, ἡ £153 δου, távztus: 
δεδοξασμένη ἡ μέτρ2 σου, φίλανδρε" xaX ὑπερένξο- 
ξος fj προσαγωγή 362, ςιλόδεε. Εἶτα τῆν καῖξε Ξε- 
ρ'χαρῶς χατέγων, τύτην εἰς τὰ τῶν ἀγίων εἰσ ρει 
προυύμως "Avia, τάχα ποῦ τοιαῦτα πρὸς αὐτὴν εἰ- 
τῶῦν Δεῦρο, πλέρωτις τῆς banc Ξροτητεία:, ὄξ Ὁ ρος 
“ἔλεσμα τῶν συνταγῶν Κυρξου" δεῦρο, σφράγιτμα τῆς 
αὐτοῦ διαθέχης - δεῦρο, τὸ κέρας τῶν αὐτοῦ βουλευ- 
μᾶτων᾽ δεῦρο. δίλωσις τῶν αὐτοῦ μυστηρίων" δεῦρλ, 
διόπτρα τῶν noo nus» ἀπάντων " δεῦρο, ξύλλογε xi- 
χῶς διας-ωνούντων 6:2 po, τύνατις τῶν πάλαι ὃ ἐττη- 
χότων" δεῦρο, τού ον λα τῶν χάτω νενΞυχότω"» "δεῖ ρῶν 
χαιν:πμὸς τῶν πεπαλατωπέκυν" 6:296, τὸ σέλας τῶν 
ἂν σχότε: χεισένων" δεῦρο, δώρτμα χαινότατον xal 
θεῖον - δεῖ 5, Δέσποινα τῶν τγγενῶν ἀπκάντων" tis- 

tabs εἰς τῆν δίξαν" τοῦ Δυξίου σου" 
κὴν xit xii n375.2iw* v, οὐ πολὺ 6i, 
ἄνω χλὶ ἀέχτον 202 m7. 


uzl] 


Οὕτως εἰχότως λέξχς ὁ nl3Tn; πρὸς τὸ cadi, 
νχπέθετο τὸυτο νὴ πουσῖχε, x11 προοσξολοστλιῦ, 
xai moo0052:2t3:. Ἢ C$ Exi; σχιοτῶτα χαὶ iva)io- 
μέντ, καλάτερ ἐν Ü3liso, £v τῷ ναῷ τοῦ Θενυ ἐδά- 
διζε" τοιξτίγουτα πὲν τῷὸό,ὶ γζζιὦ τῆς ἐλιχίας, D€tp- 
«ελὰς δὲ τὰ χάριτι τῇ δεῖς, ὡς ἅτε προεγνυντ;έγη 
χαὶ uiv xii ἔχρελευ έν τῷ πάντων Θεῷ 


Soc. 2 


127: του, χαὶ Beoif ξερέων 
xi? τοῖς X2: R3XT3XAT272121 "lee 
xzi t?» iviae tzllm»v B«as5iveow 5:xa- 


YS aU ix τος ὙΧ 9 $2. 
«Ὡς ξιελεστιῖυ τοῦ ἀογεχλχου δξξωζ᾽ 
πιοτόστ τὸ ix-oá3Te χό τη, 


20:2) x3Y τὴν axl1920 ἔξαξον 


πο: i 
-iTr2aiy-50 TRAITE 2122924 1". 


“ἔχε, t2 Ti; 


Y-—L τοῖον & mXxilici.v ἐν τ 


' * 
&. 











411 


ΙΝ PREUESENTATIONEM 55. DEIPAR £F. II. 


318 


κτονος Ἰωσὴφ, τῷ ἀρχιτέχτονι Θεῷ τηρουμένη, fo; Asummo illi universorum fabro ac conditori Dco 


τὸ πρὸ πάντων αἰώνων ἀπόχρυφον θεῖον μυστήριον 
ἐν αὐτῇ ἐτελέσθη, xal τοῖς βροτοῖς ὁ Θεὸς ἐξ αὐτῆς 
ὡμοιώθη. ᾿Αλλὰ τοῦτο μὲν ἄλλης πραγματείας xa: 
χαιροῦ πρέποντος δεόμενον " ἡμῖν δὲ ὁ λόγος ἐπὶ τὸ 
προχείμενον πάλιν ἀναγέσθῳ, χαὶ ἡ ἡμέρα τῆς προ- 
πομπῆς σήμερον εὐφημείτω. 


"Απιθι τοιγαροῦν, ὦ Δέσποινα Θεομῆτορ, ἄπιθι 
πρὸς τὴν σὴν χληρουχίαν, χαὶ βάδιζε εἰς τὰς αὐλὰς 
τοῦ Κυρίου, σχιρτῶσα χαὶ χαίρουσα, τρεφομένη καὶ 
θάλλουσα, προσδεχομένη ἡμέραν ἐξ ἡμέρας τὴν ἐν σοὶ 
τοῦ παναγίου Πνεύματος ἔλευσιν, καὶ τῆς δυνάμεως 
ποὺ ὙΨίστου τὴν ἐπισχίασιν, xal τοῦ Υἱοῦ σου τὴν 
σύλληψιν, ὡς Γαδρ!ἦλ cot προσφωνήσειδ" χαὶ δὸς 


τοῖς τὴν σὴν ἑορτὴν τελοῦσιν, τὴν σὴν βοήθειαν, xal Β 


σχέπην, xal προστασίαν * ῥνομένη πάντοτε ταῖς aai 
πρεσδείαις τούτους ἐκ πάσης ἀνάγχης καὶ χινδύνων, 
v4350)9 τε δεινῶν, xaX συμφορῶν παντοίων, xat τῆς 
μελλούστς ἀπειλῆς διχαίας τοῦ Υἱοῦ cou. Τάξον δὲ 
αὑτοὺς, ὡς τοῦ Δεσπότου μήτηρ, ἐν τόπῳ τρυφῆς, 
ἔνθα φῶς καὶ εἰρήνη, xal τῶν ὀρεχτῶν fj ἀχροτάτη 
δόσις" « Καὶ γενηθήτω ἄλαλα τὰ χείλη τὰ δόλια, τὰ 
λαλοῦντα χατὰ σοῦ τῆς διχαίας, ἀνομίαν ἐν ὑπερ- 
ηφανείᾳ xat ἐξουδενώσει * » xal ἐξουδενωθήτω b ἐν 
«ἢ πόλει σου dj τούτων εἰχών" αἰσχυνθήτωσαν, xot 
ἐχλιπέτωσαν, χαὶ ἀπολέσθωσαν, χαὶ γνώτωσαν ὅτι 
ὄδνομὰ σοι Δέσποινα. Σὺ γὰρ μόνη Θεοτόχος, ὑψηλο- 
t&v ἐπὶ πᾶσαν τὴν γῖν᾽ ἡμεῖς δέ coz, Θεόνυμφε, 
πίστει εὐλογοῦμεν, καὶ πόθι γεραίρομεν, χαὶ φόδῳ 
πρυσχυνοῦμεν, ἀεί σε μεγαλύνοντες, καὶ σεπτῶς μα- 
καρίζουτες, Μαχάριος γὰρ ὡς ἀληθῶς, ἐξ ἀνδρῶν ὁ 
πατέρ σου, xal μαχαρία tx γυναιχῶν ἡ μήτηρ σον, 
μαχάριος ὁ οἶκός σου, paxáp:ot οἱ γνωστοί σου, μα- 
χάριοι οἱ ἰδόντες σε, μαχάριοι οἱ συνομιλήσαντες, 
μαχάριοι oi ὑπηρετήσᾳντες, μαχάριοι οἱ τόποι σου 
o0; ἐδάδισας, μαχάριος ὁ ναὺς àv ip προσηνέχθης, 
μαχάριος Ζαχαρίας, ὁ σὲ ἐναγχαλισάμενος, μαχάριος 
Ἰωσὴφ, ὁ σὲ μυγστενσάμενο;, μαχαρία d) χλίνη σου, 
μαχάριος ὁ τάφος σου 1 Σὺ γὰρ, τιμὴ τῶν τιμῶν, xal 
γέρας τῶν γερῶν, xal ὑγωμάτων ὕψωμα. 

'AXX', ὦ μοι, Δέσποινα, μόνη τὸ ἐμὸν ἐχ Θεοῦ ψυχ- 
αγώγημα, τοῦ ἐν ἐμοὶ καύσωνος ἡ θεία δρόσος, 
τῆς ξηρανθείστ,ς μου χαρδίας ἡ θεόῤῥυτος ῥανὶς, τῆς 
ζοφερᾶς μου ψυχῆς dj τηλαυγεστάτη λαμπὰς, τῇς 


ἐμῆς πορείας 1j ποδηγία, τῆς ἀσθενείας μου ἡ δύνα- D 


pu, τῆς γυμνώσεως ἡ ἀμρφίασις, τῆς πτωχείας ὁ 
πλοῦτος, τὸ τῶν ἀνιάτων τραυμάτων τὸ ἴαμα, ἡ τῶν 
δαχρύων ἀναίρεσις, τῶν στεναγμῶν ἡ κατάπαυσις, 
τῶν συμφορῶν ἡ μεταποίησις, τῶν ὀδυνῶν ὁ χουφι- 
σμὸς, τῶν δεσμῶν ἡ λύσις, τῆς σωτηρίας μου ἡ ἐλ- 
Tig, εἰσάχουσόν μου τῶν προσευχῶν * οἴχτειρόν μου 
ποὺς στεναγμοὺς, καὶ πρόπδεξαΐ μου τοὺς ὀδυρμούς. 
Ἐλέησόν ps ἐπιχαμφθεῖσα τοῖ; δάχουσι tot; Bunt, 


* Psal. xxx, 19, *' Psal. χλχι, 30. 


servala, quousque sacramentum illud divinum, 
ante szecula omnia absconditum, in ea perficcretur, 
atque ex illa Deus mortalibus similis efficeretur. 
Czterum id alterius operis ac temporis est ad hoc 
opportuni : nobis autem nunc sermo ad id quod 
propositum est revertatur, diemque solemuis hujus 
deductionis in presentiarum prosequamur. 

Abi igitur, Deipara Domina, abi in tuam haredi- 
tatem ; incede in atriis Domini exsultans ac gau- 
dens; alta illic, ac virens, sancti in te Spiritus 
quotidie adventum exspectans, ac Altissimi obum- 
brantem virtutem, tuique Filii conceptionem, uti 
tibi Gabriel acclamaturus est: atque iis qui tuam 
celebrant festivitatem, tuum impendc auxilium, ac 
protectionem, tulamenque : tuis semper iuterces- 
sionibus, ab omni eos libera necessitate ac pcri- 
culis; gravibusque morbis, ac omuis generis ca- 
lamitatibus, futuraque justa tui Filii commina- 
tione. Colloca vero ut Domini mater in voluptatis 
loco, ubi lumen ac pax, summaque desiderabi- 
lium impertitio : « Fiantque muta labia dolosa, 
qui: loquuntur adversum (e justam, iniquitatem 
in superbia, el contemptu δὴ: » ad nibilum redi- 
gatur eorum imago in (ua civitate *! : confundau- 
tir, et. deficiant, pereantque, ac sciant. quia 
nomen tibi Domina **. Tu enim sola Dei Genitrix, 
altissima super omnem terram : nes vero te, di- 
vina Sponsa, tide benedicimus, desiderioque ho- 
noramus, ac timore adoramus, semper te exal- 
tantes, ac veneratioue beatam praedicantes. Beatus 
quippe revera e viris pater tuus, et beata ex mu- 
lieribus mater tua, beata domus tua, beati noti 
tui, heati qui te viderunt, beati qui tua usi sunt 
consuetudine, bcati qui tibi ministraruut; beala 
loca quz calcasti; beatum templum in quo oblata 
fuisti; beatus Zachariss, qui te ulnis excepit ; 
beatus Joseph, qui te sibi despondit ; beatus lectus 
tuus, beatun: sepulcrum tuum ! Tu enim summus 
bonor es, summum premium, ac summa celsi- 
tudo. 

Sed, o Domina, sola tu meum ex Deo solatium : 
divinus ros in me exsistentis zeslus ; exarescentis 
cordis mei divinitus affluentes guttze, tenebricosae 
animi mec splendidissima lampas, itineris mei 
deductio, mez debilitatis virtus, nuditatis mex 
vestimentum, mendicitatis mez divitiz, insana- 
bilium vulnerum meorum medicina, lacrymarum 
mearum exstinctio, gemituum meorum cessatio, 
calamitatum depulsio, dolorum levatio, vinculo- 
rum solutio, mea spes salutis, exaudi preces 
(cas; miserere mcorum gemituum, ae suscipe 
lamenta mea. Miserere tei ; ineis tu inclinata laery- 
mis, misericordiz in me visceribus, tanquam beni;ni 


** Psal. Lxxxi, 18,19. 


VAlU/E LECTIONES. 


* ed. el Maz. rpoienss. b ἢ, Ioh. 


€ £UTXYOYVLUS, 


γ-ν- 


3:9 S. GERMANI PATRIARCH.E C. 


3 


Dei, ac clementis parens inflectere. Aspice, atque A σπλαγχνέσθττι Ez £n ὡς μῆττο τοῦ φιζανθίαυπευ 


annue supplicationi mez ; imple anima wmez siti- 
bundum desiderium ; meque (51) mes cognate 
atque conserve in mansuetorum terra, in taber- 
naeulis justorum in sanctorum regione conjunge : 
tuque universorum palrocinium, gaudiumque, ae 
keta jucunditas dignare, quaso, simul me cum 
ca Ixtari, in gaudio illo vere ineffabili, nati ex te 


Ποῖ ac Regis, thalamoque ejos incorrupto, ac 


deliciis perpetuis, nullaque satietate oblectantibus ; 
inque ipsius regno occasum nesciente, ac inter- 
miuabili. Ita Domina mea, ita meum refugium ; 
viia ac auxilium meum, armatura ac gloriatio, 
spes mea, ac robur meum. Da mihi apa cum illa 
prrfrai inenarrabitibus ac incomprehensis Filii tui 


donis in celesti illa mansione. labes enim, novi, B 


parem cum voluntate facultatem tanquam Altissimi 
parens : quam etiani ob rem audeo atque. conltido. 
A * ergo inea. fiauder exspectatione, purissima Do- 
mina: sed ejus compos efficiar, o Dei Sponsa, 
que altiori supra rationem ratione, universorum 
exspectationem p-peristi , Dominum nostrum Je- 
sum Christum, verum illum Deum ac Dominum : 
quem decel omnis gloria, honor, adoratio, cum 
aeterno Patre, ac vivitico Spiritu, nunc et semper, 
ei in secula seculorum. Ámen. 


V. 


Ejusdem, in sanctissime Dei Genitricis Annuntia- 
tionem (52). 


Θεοῦ. Ἐπίσλεψον xat x37i1725309 πρὸς τὴν ἐμῆυ Iixz- 
σίαν, ἔἐχπλέρωσόν uoo τὸ ἐχδινώμενην χαταθύμιον, 
χαὶ σύναψόν uz τῇ ipfi τονγόγῳ Χαὶ συνδούλῃ Ev τῷ 
T3 τῶν πραέων, ἐν σχτναῖς τῶν διχαΐωτν, χαὶ χορῷ d 
τῶν ἁγίων" xai ἀξίωνόν με, fj πάντων προσταση 
xal γχρὰ, xai ςαιδρὰ θυκτδία, συνευφρανθῦνσ: 
καύτῃ, δέομαΐξ σου, ἐν τῇ χαρᾷ ἐχεῖντ τί ὄντος ἄν - 
εἐχφράστω τοῦ ix σοῦ γενυτ θέντος 8:09 χαὶ Bas: - 
λέως, xai τῷ νυμφῶνι αὑτοῦ τῷ ἀφθάρτῳ, xal τρυς 7. 
τῇ ἀλήχτῳ xal ἀχορέστῳ, χαὶ ἐν τῇ ἀνεσπέρῳ xz* 
ἀπεράντῳ βασιλείᾳ. Ναὶ, Δέτποινα ναὶ, τὸ ἔμδυ xz- 
ταφύγιον, fj ζωὴ xai ἢ ἀντῇληψις, τὸ ὅπλον χαὶ τὸ, 
χαύχημα, fj ἐλπίς μοῦ χαὶ τὸ σθένος poo. Δός u^: σ᾿ 
αὐτῇ ἀπολαῦται τῶν τοῦ Υἱοῦ 209 ἀνεχδιηγήτων x-* 
ἀχαταλήπτων δωοτῶν ἐν τῇ ἑἐπουοανίῳ Guo. 
"Ey::; Ὑὰρ, οἷξα, σύνδρομον τῇ θελήτει τὸ δύνα σθλ:, 
ὡς τοῦ Ὑψίστου οὐττο" χαὶ διὰ τοῦτο τολμῶ. Mà 
οὖν ἀποστερηθείτυν, πανάγοιντε Κυρίχ, τῆς Eph 
σιρηπδοχίας " ἀλλὰ τύχοιμι ταύττις, Θεήνυμτε. ἡ τῶν 
κῶν ὅλων ποοσδοχίαν ὑπὲρ λόύνον τεχοῦϑτα, τὸν Rz- 
piov ἡμῶν Ἱτσοῦν Χοιστὸὴν, τὸν ἄλτθινὸν Θεὸν χυὶ 
Δεσπόττν- ᾧ ποῖπει πᾶσα 0253, τιμὴ, xal προσχύ- 
vn3t;, σὺν τῷ ἀνάρχω Πατρὶ, xat τῷ ξωρποιῷ 
Πνεύματι, νῦν χαὶ ἀεὶ, χαὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν 
αἰώνων. ᾿Α μέν. 
E. 
Tcv αὐτοῦ, Αόγος εἰς τὸν Εὐαγγελισμν τῆς 
ὑπεραγίας Θεοτόχου. 


(CowsEr. Auct. που. t. II, 5. 1495.) 


Veneranie hojas. regalisque. collect», lucidam C Τῆς; παρούσης τιμίας xal βαπιλιχῆς συνάξεως, τῆν 


ac pragsloriosam memoriam, populi, tribus, ac 
legumes, omnisque hominum status ac. dignitas, 
necuon.— fest? ainans conferta multitudine collectus 
amplissimus hic cotus, ac peculiaris populus, 
exsultabundo nune animo spiritualiter celebremus : 
auguslaque, ac plena majestate cantica, ort. 


φαεινὴν τε xat ὑπερένξοξον ἀνάμνησιν, λαοὶ, τυλΣὶ, 
χαὶ γλῶσσαι, xal ἅπαν ἀξίωμα, xal ὁ πολύῤῥευστο: 
οὗτος 6 φιλέορτος σύλλογος, xal λαὸς ὁ περιούσιος. 
νῦν ἀγαλλιωμένη τῇ ψυχῇ πνευματιχῶς παντν,γυοΐ- 
σωμεν" xat ὕκνου; Üzozpensic, τῇ Ex 3a615 Βα τιλξξι 
μετὰ πάσης σπουδῖς ἐξυτάνωμεν " χαὶ συσττη σώμεθα 


Davidico stemi.ate Regiuz, owni diligentia con- D ἐοοτὴν ἑορτῶν ἐαρινὴν, xal πανέγυριν πανηγύρεων 
VARLE LECTIONES. 


4 ἢ, χώρᾳ. 


NOTE. 


(51) Mee cognate atque. conserve. Συγγόνῳ xai 
συνδούλῃ. Videatur omnino dicere aliquam e co- 
natis, forte sororem, sanctitate spectabilem, vita 
jam functam. Absone is qui ediderat tomo illo Il 
Biblioth. Patrum : 'Avrl συγχόνῳ, quod erat men- 
dose in ejus codice, suspicatur legendum suyxoist " 
quod et reddit, conjugi. (uasi vero Germanus. ali- 
quaudo conjugem habuisset, uec inagis a Constan- 
tino Pogonato a:lliuc adolescens eviratus esset, ubi 
ille ejus patrem virum praestantem, ac clarum, 
tyrannidis metu occidisset, quod omnes perinde 
testantur Grxci scriptores, 

($2) Habuit Regius codex, sed (ne mutilam : qua 
tamen desint pauca 3d epilozum spectantia, ac 
acclamationem aliquam in Mariam, sive supplica- 
Uuonem, si quam auctor. subjunxit. δ... congruit 
cum superiori jam edita sub nomine sanct: Ger- 
mant patriarelie. Constantinopolitani. Dialogisni, 
quibus tota dramatice decurtit, valde — Patribus 
lamiliares erant in Dominica. hac soleinuitate, uti 
liquet ex orzt. 6 i)oorli, exque. alia οἶα n2:ine 


Chrysostomi, eodem plane ac ista schemate. Sed 
et Marie οἱ Joseph. dialogismi, qui exstant. in Va- 
ticana. nomiue Georgii Nicometiensis, haud aliud 
vileautur, quam monumentum. eadem forma cou- 
scriptum, ac quo Josephi anxius. animus explice - 
tur, com is Mariam adulterii suspectum — Baleus, 
clam relinquere. meditaretur : ipsaque. Maria vel 
mysterium  liactenas. taceret, vel non falis, pro 
ejus incomprehensibilitate ac. novitate, faceret (i- 
dm. Ut quid autem in his et similibus pii Patres, 
ace Marie devotissimi, videantar. ilecoum exces - 
sisse, aut plus justo. adl.esisse Jacohi. ἀδελφοθέο. 
apeerypho, sive Jacobi llierosely morum  archicpi- 
scopi, ut. codex emineutissimi cardinalis Maaarini 
inscriptum habet, pie omumo iudulgemlum : uni- 
versis constantissimum fiabentibus, nibil Mariata 
vel Josepli commisisse, quam quod rerum momen- 
tà, ac angustie committendum ferebant à. justissi- 
mis quitusque conjugibus ae quales. erant beats- 
simum ilit par Dei nutu consect 














- — -ῷο — - 


391 IN ANNUNTIATIONEM SS. DEIPAILE. | 529 


τῆς Ens ἡμῶν, «ἐν εὐσὴμῳ ἡμέρᾳ ἑορτῆς » A texamus, ac verbam solemnitatum solemnuo teni, 


ἡμῶν. Eíuszov γὰρ, ὡς ἀληθῶς, al voegat Δυνάμεις 
τῶν οὐρανῶν οὐρανόθεν παρέχυψαν, xal μεθ᾽ ἡμῶν 
τῶν γηγενῶν, .. . -. ἐν ἢ ἡ ἔμψυχος καὶ ἕντι- 
μος καὶ θεοδασίλευτος πόλις, ἀεὶ τειχιζομένη σεμνύ- 
νεται. 


Χαῖρε, χεχαριτωμένη, ἡ τοῦ μάυνα στάμνος ὁλό- 
χρυσος, xat σχηνὴ ὡς ἀληθῶς; πορφυροποίητος, ἣν ὁ 
νέος Βεσελεὴλ χρυσοπρεπῶς κατεποίχιλεν. Χαῖρε, 
χεχαριτωμένη, ἡ διὰ πάντων πορφυρίζουσα θεοῦά- 
σταχτος νεφέλη, xal πηγὴ πηγάζουσα πᾶσιν ἀέν- 
ναῦν. Χαῖρε, χεχαριτωμένη, ὁ θρόνος ὁ ὑψηλὸς xal 
ἐπηρμένος τοῦ τῶν ὅλων ποιήτοῦ, xal λυτρωτοῦ, xat 
πάντα χειρὶ περιέποντος, ὅσα ἐν οὐρανῷ, χαὶ ὅσα 
ἐπὶ τῆς γῆς. Χαῖρε, χεχαριτωμένη, ὁ ναὸς ὁ ἔμψυχος 
τῆς μεγαλοπρεποῦς δόξης, τοῦ δι᾽ ἡμᾶς ἐναυθρωπή- 
σαντος, xal διὰ τὴν ἡμετέραν σωτηρίαν σάρχα φο- 
p íaavzos. Χαῖρε, χεχαριτωμένη, 3) ζωὴν φέρουσα, xal 
τρέφουτα τὸν τρέφοντα " xal γάλα ποτίζουσα, τὸν 
ἐχ πέτρας μέλι πάλαι πηγάταντα. Χαῖρε, χεχαριτω- 
pivr, bpo; Θεοῦ, ὕρος πῖον, Üpoc χατάσχιον, ὄρος 
ἁλατόμητον, ὄρος Θεοῦ τὸ ἐμφανές. Χαῖρε, χεχαριτω- 
μένη. ψυχῆς ἀγαλλίαμα, χαὶ ὅλου τοῦ χόσμου παγ- 
χόσμιον σέδασυα, xai ἁμαρτωλῶν ἁπάντων t) ὄντως 
ἀγαθὴ μεσιτεία, Χαῖρε, χεχαρ'τωμένη , θύρα θλιδο- 
μένων, χαὶ ποοσταπία φοδερὰ, τῶν εἰλιχρινεῖ καρδίᾳ 
Θευτόχον ὁμολογούντων σε. Xolps, κεχαριτωμένη, ἡ 
“ιλάνύρωπον Δεσπότην ὑπὲρ χοινῆς τοῦ γένους τῶν 
ἀ"θρώπων χνοφορήσασα σωτηρίας. Χαῖρε, χεχγαριτω- 
μένη, Χριστιανῶν ἁπάντων θαυμαστὸν χαὶ εὐσυμπά- 
ὕητον καταφύγιον, χαὶ πάσης μεγαλουργοῦ xaALovt.s 
ὑψηλότερον θέαμα. ᾿Αλλὰ ταῦτα μὲν ἡμεῖς οἱ ἐλάχι- 
στοι, παρὰ τῇ: θεοπνεύστου Γραφῆς μεμαθηχότες, 
πρὸς τὴν οὐράνιον νύμφην xal βασιλίδα καὶ Θευτό- 
xov, ἀναξίοις χείλεσι διελέχθτι μεν" ἔλθωμεν oi λοι- 
bv, ἐπιπόθητοι, ἐπὶ τὸν ἔνύξον τοῦ ἀρχαγγέλευ Va- 
6pthÀ εὐαγγελισμὸν, xal ἀκούσωμεν τί πρὸ: αὑτὴν 
τὴν ἄμεμπτον ἀφικόμενος εὐτυγελίζετο. 


Ὃ ἄγγειλος. "Axoue, δεδοξασμένη ^ λόγους ἀπο- 
xpógoug ὙΨίστου &xous* « Ἰδοὺ συλλήέψῃ ἐν γα- 
στρὶ, xal τέξῃ υἱὸν xai χαλέσεις τὸ ὄνομα αὑτοῦ 
Ἰησοῦν. » ᾿ὑπλίζου λοιπὸν εἰς Χριστοῦ παρουσίαν" 
ἦλθον γὰρ εὐαγγελίσασθαί σοι τὰ προῤῥνηθέντα, 1:05 
χαταύολτ, ; χύσμου. 

72 Θεοτόχος. "Λπιθι πόλεως ἐμῆς χαὶ πατρίδος, 
ἄνθρωπε" ἄπιθι" χαὶ σπουδῇ τὸ ἐμὸν χατάλιπε δω- 
μάτιον. Maxgàv ἀπόφυγε προθύρων τῶν ἐμῶν, ὁ 
λαλῶν μοι, xol μὴ τοιοῦτον εὐαγγελισμὸν τῇ ἐμῇ 
ταπεινώσει προσχόμιζε. 

Ὁ ἄγγειος. Βουλὴν ἀρχαίαν πλτηρῶσαι βουλόμε- 
νος, Καὶ ἐλεῆσαι τὸν πλανγθέντα ἄνθρωπον, ἄν- 
θνωπὸος [γενόμενος] ὁ φιλάνθρωπος, φιλανθρωπίας 
ἀγαθότητι γενέσθαι ηὐδύχησεν᾽ xal τί λοιπὸν τὸν 
ἐμὸν οὗ προσδέχῃ ἀσπασμὸν, ἡ χεχχριπωμένη; 

Ἢ Θεοτόκος. Ἐλέπω 500, ϑεχνίσχε, τῆς εὐμορ- 


9 Luc, i, $1. 


festamque maxime lucem spei nosirz, « 1n insigni 
die soulemnilatis » ποδί, constituamus. Vere 
nanque hodie spiritales Virtutes de colo prospe- 
xerunt, ac nobiscum terrigenis...... in qua ani- 
mala honorabilisque, ac regia civitas, munita sem- 
per honestatur. 

Ave, gralia plena, urna manna habens (ota au- 
rea, tabernaculumque purpura revera opere, quod 
novus ille Beseleel, auro intextum  variumque ef- 
finxit. Ave, gratia plena, undique rutilans nubes 
Dei bajula, fonsque perennis universis aquas ef- 
fluens. Ave, gratia plena, thronus ille excelsus et 
elevatus universorum Creatoris ac Redemptoris, ma- 
nuque omnia complectentis atque foventis, tum qua 
in celo, tum qua in terra. Ave, gratia plena, ani- 
matum templum magniliee glorie ejus, qui nostra 
salutis causa homo factus est, ac induit carnem. 
Ave, gratia plena vitam ferens, eumque alens, qui 
alit : ἃς ei lac potum praebens, qui olim e petra mellis 
fontes eduxit. Ave, gratia plena, mons Dci, mons 
pinguis, mons umbrose, mons non case : mons in 
oculis omnium posite. Ave, gratia plena, exsultatio 
auima, mundique universi summe decora venera- 
tio : omnium peccatorum ediatrix. vere bona. 
Ave, gratia plena, afflictorum janua, teque sincero 
corde Dci Genitricem confitentium protectic tre- 
menda. Ave, gratia plena, qu:e benignum Domi- 
num, inque humanum propensiorem genus, pro 
lhumani generis communi salute peperisti. Ave, 
gratia plena, Christianorum omuium mirabile, ac 
quod facile afficiatur refugium, omnique magnifica 
specie sublimius spectaculum, Verum hiec quidem 
nos exilis , ex Scriptura divinitus. inspirata 
edocti, indi? iis labiis ad. ecl-stcm Sponsam, Be- 
ginamque, ac Dei Genitricem sumus prolocuti : 
nunc autem, desideratissimi, superest ut ad di- 
vinam archangeli Gabrielis salutationem venia- 
iuis, ac audiamus quid onini carentem reprehen- 
δὴν adiens, faustze afferret annuntiationis. 

Angelus. Audi, gloriosa : arcanos Altissimi ser- 
mones percipe : « Ecce concipies ín utero, et pa- 
ries lilium, et vocabis nomen ejus Jesum **. » Te 
jim, ut advenientem suscipias, accinge; veni 


p enim ut tibi annuntiarem qux sunt abscondita 


ante mundi constitutionem, 

Deipara. Abi ab urbe ac patria mea: o homo, 
abi, citoque meum domicilium relinque. Procul a 
meis vestibulis aufuge, qui mihi loqueris, nolique 
ejusmodi nuntium mex perferre. humilitati. 


Angelus. Antiquum. consilium implere volens, 
ac hominis errore decepti misereri, qui clemens ac 
misericors est, clementi bonitate fieri hemo di- 
gnatus est. Quid ergo jam tu, gratia plena. ream 
non recipis salutationem ? 

Deipara. Vidco tuam, adolescens, omnium co- 


323 


S. GERMANI PATRIARCH;E CP. 


321 


lurum gratiis speciosze formze (ua venustam spe- A φίας τὸ ἀξιογράφιστον κάλλος, xai τοῦ ya2paxtr cos 


ciem, ac filgurze radiantem aspectum : audioque 
ex le sermones quos nunquam audivi ; subitque 
suspicio, ut ne ad decipiendum adveneris. 

Angelus. Scias palam, animoque persuasum 
habeas me magis te obstupuisse, cum tuam divinis 
alfusam gratiis pulchritudinem spectarem : ac te 
jam videns , mei Domini gloriam mihi videor 
aspeclare. 

Deipara. Linguam, quam non noveram, audivi : 
vidi faciem, quam nunquam videram; cur ergo tota 
prorsus conitremiscens non obstupescam ; que 
nimirum justum habeam sponsum , nec omnino 
cum extraneo sermones miscere consueverim? 

Angelus. Suscipe nuntii gaudium dignum augi- 
tu, ac tibi congruentissimam laudationem :. qui 
enim « ex te nasciturus cst, Filius Altissimi voca- 


Litur ** : » tuusque idem sanctificata Filius, exsu- 


peranti bonitate portabitur. 

Deipara. Timeo tremoque [28 ejusmodi ser- 
niones; ac existimo venisse ut me tanquam Evam 
aliam decipias. AL ego nihil Evz illi similis sum. 
Cur vero etiam puellam salutas , quam nuuquam 
videris? 

Angelus. Evangelizo tibi gaudii nuntium ; evange- 
lizo partum cogitatu majorem ; evangelizo excelsi 
Regis inenarrabilem adventum. Forte vero etiam, 
quam prrpuram tenes (59), regiam przssignat digni- 
latem. 

Deipara. Ex quo mihi haec annuntias , ncc 
annuntiare — desinis , dicam "tibi jam, mon 
habere me fidem. ejusmodi tuo muntio. Venisti 
enm ub virginale meum decus exstingueres , 
meoque sposso molestiam faceres. 

Angelus, Zacharias propheta, ac tus cognate 
Elisabeth charissimus conjux, certom te a tua 
reddet ineredulitate. Ad eam ergo vade, ut ex illo 
noveris qux illi accidere. 


Deipara. Par summe ingenuum, ac reprehensio- 
we carens, Joachim et Anna parentes mei exsi- 
stunt: qui ergo eorum ego germen, culpz maculam 
asciscam ἢ Quis videat, aec -ertam faciat fidem, 
nihil Mariam lascive egisse ἢ 

Angelus. Cum mei sermones suo tempore con- 
summati fuerint, tunc mysterii incomprehensibilis 
virtutem intelliges: tunc meorum verborum even- 
tum scies. 

Deipara. Quz ex domo et familia David genus 
ducam, quomodo horrendis ejusmodi, ac ceelesti- 
bus sacramentis inservire habeam ? ac. quomodo 
Jesum illum sanctum, qui sedet super Cherubim, 
suscipere valeam ? 

Angelus. Thronus Dei bajulus, regalisque  carle- 


** Luc. 1,53. 


(53) Qn^m purpuram. tenes, Alludit ad ea quw 
habet libcr ille Jacobi: ut. Maria jam desponsiia 
purpuram nendam acceperit, eum sicerilotum con- 
silio velamen per. puellas virgines conliceretur ad 


thv αὐγηρὰν θεωρίαν" καὶ λόγους ἀχούω σου, οὺς 
οὐδέποτε ἀχῆχοα, xal ἐν ὑποψίᾳ γένομαι táya, ὅτι 
πλανῆσαί pne παραγέγονας. 

'O üyryeAoc. Γνῶθι σαφῶς καὶ πιστώθττι, ὅτ’: 
μᾶλλον ἐγὼ ἐν ἐχπλήξει γέγονα θεασάμενος τὸ 
τοιοῦτόν σου θεογράφιστον χάλλος " xai βλέπων cs 
λοιπὸν, νομίζω δόξαν Κυρίου μου χαταμανθάνειν. 


'H Θεοτϊόχος. Γλῶσσαν ἣν oóx ἔγνων, ἤχουσα - 
xai ὄψιν ἣν οὐδέποτε εἶδον τεθέαμαι" xal πῶς οὐχ 
ἐχπλήξομαι, ὅλη δι᾽ ὅλου σύντρομος γεγονυῖα, καθ- 
ὅτι pynstnpx δίχαιον χέχτημαι, xai οὐχ εἴθισα 
μετὰ ξένον τὸ χαθόλον συνομιλεῖν ; 

Ὃ ἄγγελος. Δέξαι ἀγγελίας χαρὰν ἀξιάχουαστον, 
καὶ ἐγχώμιο"ν τό σοι πρεπωδέστατον" ὁ γὰρ « ἐκ 
σοῦ τιχτόμενος, Υἱὸς ᾿ὙΨίστου χληθήσεται, » xai 
Yióg σον τῆς ἡγιασμένης ὑπερθολῇ χρηστότητο; Ba- 
σταχθήσεται. 

'H Θεοτόκος. Δέξοικα xol τρέμω cou τοὺς τοιηύ- 
τοὺς λόγους’ xai ὑπολαμθάνω, ὡς ἄλλην Εἴαν 
πλανῆσα! μὲ παραγέγονας. Ἐγὼ 6b οὐχ εἰμὶ xas 
ἐχείνην, Πῶς δὲ καὶ ἀσπάζεσαι χόρην, ἣν οὐδέποτε 
ἐθεάσιυ ; 

'O áyy£Aoc. Εὐαγγελίζομαί cot χαρᾶς εὐαγγέλια" 
εὐχγγελίζομαί σοι τόχον ἀνεννόητον " εὐαγγελίζομαί 
σοι napoucíav ὑψηλοῦ Βασιλέως ἀνεχδιήγητον. Τάχα 
δὲ χαὶ ἣν χατέχεις πορφύραν, προμηνύει τὸ βασιλι- 
χὺν ἀξίωμα. 


C HH ϑΘεοτόχος. Ἐπειδὴ ταῦτα αηνύεις pot, xol 


μηνύων οὐ παούῃ, λέξω σοι λοιπὸν, ὅτι οὐ πιατεύω 
σου τὸν τοιοῦτον εὐαγτελισμόν" καθότι ἐξουθενῆσαι 
ἔλθες τὸ παρθενιχόν μου ἀξίωμα, xaX λυπῆσαι «bv 
ἐμὸν μνηστῆρα. 

Ὃ áyreAoc. Ζαχαρίας ὁ προφήτης, χαὶ πρηστν» 
)he τῆς συγγενίδος σον Ἑλισάδετ, ἐξ ἀπιστίας 
πληροφορήσει σε. Πρὸς ἐχείνην οὖν πορεύθητι, ta 
μάθῃς ἐξ ἐχείνου τὰ ἐχείνῳ συμδησόμενα. 

'H Θεοτόχος ζεῦγος εὐγενέττατον xal ἄμε:- 
πτον, Ἰωαχεὶμ xai Αννα οἱ ἐμοὶ γονεῖς τυγχάνον“ 
σιν" καὶ πῶς ἐγὼ τούτων γέννημα, ἐπίμωμον γενέ- 
cogat; Τίς ἴδῃ xal πληροφορήσῃ ὅτι Μαρία οὐχ 
ἡτάχτησεν ; 

Ὁ ἄγγειιος. Ἡνίκα τελεσθῶσειν ol Myot pou εἰς 


D τὸν χαιρὸν αὐτῶν, τότε συνήσεις τοῦ ἀχαταλήπτον 


μυστηρίου τὴν δύναμιν. Τότε γνώσῃ τῶν ἐμῶν ῥη- 
μάτων τὴν ἔχδασιν. 

'H Θθεοτέόχος. 'H ἐξ οἴχου xal πατριᾶς Δαδὶδ 
χαταγομένη, πῶς τοιούτοις φριχτοῖς xat ἐπουρανίοις 
ἐξυπηρετήσω μυστηρίοις ; Καὶ πῶς Ἰησοῦν τὸν ἅγιον, 
τὸν ἐπὶ τῶν Χερυυδὶμ χαθεζόμενον, ἐγὼ πῶς ὑπο- 
δέξασθαι δυνήσομαι ; 

Ὃ ἄγγειῖος. Θρόνος θεοδάστακτος, καὶ βασιλιχὴ 


lempli usum : eique intenta operi ἃ Gahri.le salu- 
iata sit. Quee. ibi late scripta habentur: sed mouo 
sat indicasse. 











32^ 


IN ANNUNTIATIONEM SS. DEIPAIUE. 


326 


καθέδρα τοῦ ἐπουρανίου Βασιλέως χληθήσῃ, χαθότι A stis Hegis sella. appellahevis ;, quod Regina. ac Do- 


BasDioca xai Δέσποινα, xai βασιλέως ἐπιγείου 
θυγάτηρ τυγχάνεις, xal χαραχτῆρα ἔχεις βασι- 
λικόν. 

'H Θεοτόχος. Θρόνο: Ὑίστου ἐγὼ πῶς γενή- 
σημαι, ἐρμήνευσόν μοι, ὁ λαλῶν μοι" xal πῶς τὸ 
ὑπὲρ ἥλιον ςῶς ἐχεῖνο τὸ ἀψηλάφητον Ψηλαφήῆσει 
σὰρξ πηλίνη. ᾿Αμήχανα κηρύττεις, νεανίσχε, εὐαγ- 
γέλια. 

Ὃ ἄγγελος. "να τὶ, καὶ διὸ τί, καὶ τίνος ἕνεχεν 
τὸν ἐμὸν εὐαγζγελισμὸν ἐπὶ τοσοῦτον ἡπίστησας, δε- 
δοξασμένη ; καὶ μέχρι τίνος οὐ πειθαρχεῖς εἰς τὸν ἐξ 
οὐρανοῦ σοι πεμφθέντα ἄγγελον; Οὐχ εἰμὶ γὰρ ἐγὼ 
6 xtv Εὔαν πλανήσας. 


miea, rcgisque terieni filia, 1egiaque specie, ae 
inajestate praedita sis. 


Deipara. Qua ego ratione thirónus efficiar. Altis- 
simi, tu mibi expone , qui me alloqueris , quove 
modo intrectabile illud sole splendidius lumen, 
caro lutea contrectatura sit. Quize, adolescens , 
nuntia predicas, impossibilia exsistunt. 

Angelus. Quorsum, quamobremque, ac qua | gra- 
tia, meo tandiu nuntio incredula fuisti, o gloriosa ? 
ac quandiu non morem geres angelo ad te de coelo 
misso ? Nec enim ego sum qui Evam decepi. 


Ἢ Θεοτόκος. Eiüóv Gov τὴν πολυσχημάτιστον B — Deipara. Vidi tuam. multa. specie. venustam fa- 


ὄψιν, χαὶ ἤχουχά cou τὰ πολυθαύμαστα ῥήματα, 
ἅπερ οὐδείς ποτε ἀχήχοε" xal διὰ τοῦτο οὐ δύναμαι 
τοιοῦτον εὐαγγελισμὸν ὑποδέξασθαι, 

'O dyr&Aoc. Καὶ εἰ μορφή uou χαταπλήττει σε, 
οἷδα ὅτι τὰ ῥήματα τοῦ στόματός μον, πρόξενά e 
co: γενήσονται χαὶ μαχαρίσει as λοιπὸν ὁ οὐρανὸς 
καὶ ἡ γῆ. 

'B Θεοτόχος. Κατὰ τί γνώσομαι τοῦτο, ὅτι ἔσται 
τελείωσις τοῖς ὑπ᾽ αὐτοῦ γενομένοις, χαθότι παρθέ- 
νος ἀθαλάμευτος ἐγὼ τυγχάνω, χαὶ μῶμος ἧδυπα- 
θείας οὐχ ἔστιν ἐν ἐμοί; Δούλη γάρ εἶμι τοῦ Κυρίου 
τοῦ ποιήσαντός με. 

Ὁ ἄγγειος. Λέξω σοι τρανῶς, ὅτι xol Ἑλισάδετ 


ἡ συγγενής σον, χατὰ τὸν xa:pbv τοῦτον, υἱὸν ἐν 


γήρει τέξεται" xal πολλοὶ ἐπὶ τῇ γεννήσει αὐτοῦ 
χαρήσονται xal θαυμάσονται " χληθήσεται γὰρ τὸ 
ὄνομα αὑτοῦ Ἰωάννης. 

'H Θεοτόχος. Λάδε δόματα παρ᾽ ἐμοῦ, xal ἀπό- 

τὰ ἀπ᾿ ἐμοῦ, ὁ λαλῶν μοι" χἄν τε γὰρ ἄγγελος 

τυγχάνεις, χἂν ἄνθρωπος, μετὰ ἀληθείας τοῦτο οὐχ 
ἐπίσταμαι. Ἄγγελον θεωρῶ τῷ σχήματι, xol ἄν- 
θρωποὸν xazavoo τῷ βλέμματι. 

Ὃ ἄγγειος. Μὴ γὰρ εἰς τὰ "Apta τῶν ἀγίων 
τυγχάνουσα, οὐχ ἑώραχάς με, εὐλογημένη; 'Eopa- 
χάς με λοιπὸν xal τροφὴν ix τῆς ἐμῆς πυρίνης 
ἐδέξω χειρός. Ἐγὼ γάρ εἰμι Γαδριὴλ ὁ διαπαντὸς 
παρεστηχὼς ἐνώπιον τῆς δόξης τοῦ Θεοῦ, 

Ἢ Θεοτόκος. Μνηστῆρα σώφρονα xai ἅγιον xol 
δίχαιον κέχτημαι, τεχτονιχὴν ἐπιστήμην ἐπιστάμε- 
vov * χαὶ εὐλαδοῦμαι τοῦτον, ἵνα μὴ τύχῃ μετὰ σοῦ 
τοῦ ξένου συνομιλοῦσαν, χαὶ μάλιστα χατὰ μόνας. 


Ὁ ἄγγειος. Νὺν ἡρξάμην λαλεῖν" Πλέρης εἰμὶ 
ῥημάτων αἰωνίων * λέξω σοι λοιπὸν, ὅτι ὁ Κύριος 
μετὰ σοῦ μέλλει τίχτεσθα:, Πασιλεὺς βασιλέων, ε χαὶ 
βασιλεύει ἐπὶ τὸν οἶχον Ἰαχὼδ, xai τῆς βασιλείας 
αὑτοῦ οὐχ ἔσται τέλος. » 

Ἢ Θεοτόκος. Νῦν ἡ ψυχή uoo. τετάραχται, xal 
οὐχ olóa τί λογίσομαι τὴν φριχτὴν ὀπτασίαν ταύτην. 


5 Luc. 1,57. 


ciem; verbaque (ua, multo plena admiratione, 
audivi, qualia nemo audivit unquam: quocirca 
non possum nuntium ejusmo:i suscipere. 

Angelus. Quanquam [6 mea percellit. forma ; 
novi lamen fore, ut verba oris mei, tibi gaudii 
causa futura sint: teque deinceps beatam dicent 
ccelum et terra. 

Deipara. Quomodo sciam consummanda esse 
qua mibi dicis, qu:e sim virgo nesciens thalamum, 
ac carnalis voluptatis dedecore caream ? Sum 
namque ancilla Domini, qui creavit me. 


Anyelus. Dicam tibi aperte, fore ut etiam Eliza- 
beth cogna!a tua per hoc. tempus (ilium pariat in 
senectule sva ; multique gaudeant, ac admirentur 
in ejus nativitate : vocabitur enim nomen ejus 
Joannes. 

Deipara. Acceptis ἃ me muneribus, discede a 
me, qui me alloqueris: sive namque angelus es, 
sive homo, haud revera scio. lJabitu angelum vi- 
dco, aspectuque hominem considero. 


Angelus. Nunquid vero cum in Sanctis sancto- 
rum esses, non vidisti me, o benedicta? Plana 
vidisti, exque ignea mea manu cibum accepisti. 
Ego enim sum Gabriel, qui semper assisto in eon- 
spectu gloria Dci. 

Deipara. Sponsum habeo castum, sanctumque, 
ac justum, fabrilem doctum artem : eumque ti- 
meo, ut ne tecum, qui extraveus sis, inveniat 
miscenlem sermones, atque id. maxime sine arbi- 
tris. 

Angelus. Nune copi dicere: Plenus sum zterno- 
rum verborum ;. dicam deinceps : Dominus ex te 
nasciturus est, Bex. ille regum, « regnabitque 
super domum Jacob, ct regni ejus non erit 
finis 5. 

Deipara. Nunc anin ἃ mea turbata est, nec scio 
quid terribilem hanc τορι πὶ visionem. Put, enim 


VARLE  LECTIONES., 


4 λεἰπ. χαρᾶς 


990 


IN ANNUNTIATIONEM SS. ΘΕΙΡΑΒ 


330 


ματος θεοῦ, καὶ ἐς ἐπιφοιτήσεως τοῦ ἁγίον Πνεύκ. A luntate divina, ac adventu Spiritus saneti erit tuus 


p.a tos, ἡ σὴ xvogopía γενήσεται. 

Ἡ 85otóxoc. Ti; πληροφορήσει τὸν Ἰωσὴφ, ὅτι 
οὐκ ἐχ θελήματος ἀνδρὸς, ἀλλ᾽ ἐξ ἐπίφοιτήσεως τοῦ 
ἁτἴου Πνεύματος ἐγὼ συλλήψομαι ; χαθότι Ex «οὔ 
αἱώνος οὐκ ἢχούσθη ὅτι παρθένος ἀπείρανδρος Bp£- 
ῴος τέτοχεν. 

'O "Αγγηῖος. Ὑπὸ τὴν σὴν εὐσπλαγχνίαν xaza- 
φεύξεται πᾶν γένος ἀνθρώπων, χαὶ πᾶσα γλῶσσα πὴ- 
λέων, μαχαρίσει az * xai λαληθήσεται τὸ ὄνομά σου ἐν 
πάτῃ γενεᾷ, καὶ γενεᾷ, ὅτι διὰ [τοῦ] σοῦ Κύριος, τὸ 
φῶς τοῦ χόσμου, μέλλει τίχτεσθαι. 

Ἢ Θεοτόκος. λίχη τυγχάνουσα, xoi ἐχ γῆς τὴν 
γέννησιν ἔχουσα, πῶς καταφύγῃ ἀνθρώπων γένος 
εἷς ἐμέ ; καὶ πῶς Χριστὸν, τὸ φῶς τοῦ χόσμου ἐν- 


αγχαλίσομαι ; xal πῶς ὁ ἥλιος Exelvog ὁ ἄδυτος, ὑπὸ B 


τῆς νοητῆς σελήντς βασταχθήσεται ; 


'O "AyryeAoc. Φαιδρὺν ἀνάλαθε βλέμμα, δεδοξα- 
σμένν * οὐρανὸς γὰρ μέλλεις γενέσθαι, καὶ ναὸς θεο-- 
χύρητος, xat σχηνὴ Θεοῦ ἔμψυχος " ἐπτὰ στερεων 
μάτων εὐρυχωρότερός τε χαὶ ὑψηλότερος χαὶ θαυμα- 
σιώτερος. 

Ἢ Θεοτόχος. Φρίττω τοῦ πχραδόξηυ τῆς ξένης 
μὴν Xoyeíag τὰ ἐγκαίνια " εὐλαδοῦμαι δὲ χαὶ τὸν 
Ἰωσὴφ, καὶ τί λοιπὸν συμδήσεται οὐχ οἴδα. Συμ- 
φέρει μοι οὖν, εἰς οἶκον Ζαχαρίου ἀπελθεῖν, πρὸς 
τὴν ἐμὴν συγγε" δα. 

'O “Αγγελος. Χριστιανῶν ἀπάντω" γευήΐσῃ χοινὸν 
ἱλαστήριον ^ χαὶ διὰ τοῦτο πάλιν, ἐπιφθέγγομαί σοι 
τὴν πρέπουσαν φωνὴν, « Κεχαριτωμένη * ὁ Κύριος 
μετὰ σοῦ * εὐλογημένη σὺ ἐν γυναιξὶ, χαὶ εὐλογη- 
Βένος ὁ χιρπὸς τῆς χοιλίας σου. » 

ἯΙ Θεοτόχος. Χαρακτῆρα φέρουσα βασ:λιχὸν, xal 
εἰ; τὰ βασίλεια τῆς ἐμῆς Βηθλεὲμ τιθηνήτασα, xal 
εἰς ἅγια ἐκ παιδόθεν ἀμέμπτω; διαπρέψασα" xal 
παρθένος λοιπὸν τυγχάνουσα, πῶς ἐγὼ ufjvno ἀχού- 
Gt) 509 παιὸδές μον ; 

Ὃ "Ayyeloc. Wrjaghsag ὁ Ὕ τιστις ὅλην τὶν 
χίσιον, χαὶ μὴ εὑρὼν ὁμοίαν δου μυτέρα, πάντως 
ἐχεῖνος, ὡς ἐθέλησεν, ὡς ηὐδόχησεν, ἔχ σοῦ τῆς 
ἡγιλσμένης ἄνθρωπος διὰ φιλανθρωπίαν γενή- 
σεται. 

Ἢ Θεοτόκος. Ῥάλλουσα αἰνέσω τὸν Κύριον, 


partus. 

Deipara. Quis Josephum certiorem faciet, non ex 
viri me voluntate , sed ex Spiritus sancti ilfapsu 
concepisse? siquidem a seculo inauditum est, vir- 
ginem innuptam peperisse. 


Angelus. Sub tuz miscricordix viscera humanum 
omne confugiet genus; luteaque omnis lingua bea- 
tam te dicet; 26 nomen tuum in omni generatione 
et generatione celebrabitur ; quod per te Dominus, 
Juisen illud mundi , sit nasciturus. 

Deipara. Qualis ego ac quanta exsisto; eumque 
ex terra ortum habedm , quomodo flet. ut univer- 
sum humanum genus ad me confugiat? ac quomo- 
do Christum wundi lumen ulnis complectar ? quo- 
modo autem Sol ille occasum nesciens, ab spiritali 
Luna portandus est? 

Angelus. Serenum laetumque assume vultum, o glo-.— 
riosa ; fies namque caelum , ac templum Dei capax, 
tabernaculu:nque. Dei animatum, — septem. firmia- 
menlis capacits pariter, sublimiusque ac mirali- 
lius. 

Deipara. Ylorreo novi mei partus inusita!a enca- 
uia : timeo autem ctiam Josephum , nec scio quil 
jam mihi eveniet. Opere ergo mihi pretium cst, 
ut in domum Zacharie ad cognatam meam va- 
dam. 

Angelus. Cliristianorum on:niu.n. efficieris com- 
mune propiliatorium : ideoque rursum congruanu 
ubi acclamo vocem : « Gratia plena : Dominus te- 
cum ; benedicta tu in. mulieribus, et benedictus 
fructus ventris tui *9. » 

Deipara, Qu:e regiam feram speciem , fuerimque 
nuuita iu me:e rcgia Det'ileem, ac in Sanctis a 
puero sine crimine , honesteque vixerim, sim- 
que hactenus virgo, quomodo mater audiam mei 
tilii? 

Avugelus. Scrutatus diligenter Altissimus mundum 
universum, nec siüpilem tui matrem inveniens , 
omnino ut voluit, ut beneplacitum fuit, ex te 
sanctificata , pro illo suo in humanum genas pro- 
pensiori affectu , homo fict. 

Deipara. Psallens Dominum laudabo, « co quod 


« ὅτι ἐπέδλεψεν ἐπὶ τὴν ταπείνωσιν τῆς δούλης D respexerit humilitatem ancilla sua : ecce enim 


αὐτοῦ * ἰδοὺ γὰρ ἀπὸ τοῦ νῦν μαχαριοῦσί gs πᾶ- 
σαι αἱ yeveal " » χαὶ λαὸς ὁ τῶν ἐθνῶν διηνεχῶς 
ἐπαινέσει με. 


Ὃ “Αγγελος. "D παρθένε, χαρᾶς ἐπουρανίου πρό- 
ξενος * τερπνὸν xal θαυμαστὸν οἰχητήριον, xat τοῦ 
χόσμου παντὸς ἱλαστέριον, dj μόνη χατὰ ἀλήθειαν 
ἐν γυναιξὶν εὐλογημένη, ἑτοιμάζου λοιπὸν εἰς uo 
στιχὴν Χριστοῦ παρουσίαν, 


ἪΠ Θεοτόχος. Ὧ νεανίσχε, χαρᾶς ἐπουρανίου πρό- 
ψκνε" ὁ ἐξ ἀσωμάτων mapayevóusvo;, καὶ πηλῷ 
δια) :γόμενος * ἕως πότε ἀνέξομαί σον, xal μέχρις 


V" Duc. 1,98, !* ΠῚ]. 48. 
Parror. Gn. XCVHIE, 


amodo beatam me dicent omues generationes ὅθ: 9» 
populusque nationum jugiter laudabit me. 


Angelus. O Virgo, covlestis causa. gaudii : dele- 
ctabile admirandumque domicilium, ac mundi uni- 
versi propitiatorium ; sola vere in mulieribus be- 
nedicta, ad mysticum jam secretioremque Christi 
adveutum preparare. 


Deipara. Ὁ juvenis , coelestis paranymphe gat- 
dii; qui ex incorporeis ac beatis spiritibus vc- 
nisti, ac cum luto fabularis; quandiu te feram? 


11 


Ed 
««2»*a vero mom hos sernoaes desines hqui* A 
« Eccc amciila Domnisi, fiat mibi secundum verbom 
tcam δ᾿. νυν 

Διζαε kze quidem emai ἐπ lauje, ac beata 
V.r;e. sez his queque mystica maagis alque con- 
rrwa Jsserebat Verum, si b bet , desideratissimi, 
.L3zx 3e :iaxuws quid ad eam Joseph ille jasius 
ἐ κα τέξτείας. 

Jesczh. Eamnaco-atam accepi te € domo Domini, 
wee virgin-m imponatam domi reliqui - quid hoc 
«rze qao] nanc vileo, mauem inex:pectalo, non 
virzimem ? dic, Maria; mihi cito quid res haleat, 
Clu. uM. 

Dczara. E2nmaxcotam, ut ais, me comi rcli- 
Qqzis; TUrsun ue, pJio, imp.,.uiam me inveni- 
s: qu;e quz ab infantia ole.im tanicam car- 
:is sor.:59s irquinalam, ac ia 40} vesligium 
-. zm tu ps ltni.uis sit. 

Jsscph. Time, Maris, uisarai iurc, severum, 
i»qwam , i221 conz.ux, Jiirerem miuirum Sy- 
pirop£, 4501 dec μὲ me;ub, Jul.cium, m.lija€ 
piam eckio; B2 m? C-avef.$ 4ἘΣ $5B8i €ven- 
t:ra. 

Deipara. Trivzral ac julicam iocemmutab..e 
fauci zi, 0 J-erh, tizc, 9:4 Hà quojae Uure- 
:»23t angeli, 4i nzrqmam peccavere : de terreno 
àudema rez ἃς L..«2ali Boiha LÀ sii TaL.O. 


Jesrph. Serpisc est ia. leze Movsi hoc medo: 
€ Sà quis invezect virg 2e, et v.m faciens cosca- 
beri cum ica, éa*xt bo iLe patri pae-l ? qria- 
Quariata d ἀγα λ 7. » Qa.1 ergo ad χε fa- 
cis ἢ 

Diipara. Scrum est in proplets : « Dabtar 
SIbabxs ler viro πα ΡῈ: Lieras, et dicet: Noa 
[Sessa L.l7m serere 59: o (vrte ezim, ut pato, peo- 
δου kze de be Cicta fct. 


Jeszph. Prode, Wazza, mez jcmuws ics inim: 
Βεὸ we iu Med um ees, osi st poe » f ct, οἱ fa- 
beok gixloeju: azíeram eagot, eo q9M : τ mes 
pobre aececit cages , sit , ee fz:arcus, at xe dle:z- 
(p ege m wires dae isshuackhert 

Degara, )a3:i.5 e$, 2€ siae (€r!imyme, ἃς ver i- 


wJe pex, wt [wcs meus tà reselet qc» πὶ οἱ ἢ 


tCoMADECA SE», ise dA SMOLES OsbemLu, 
ques ts3od atetesm duis. Ep eem ko2 caue 
3 αν QxSioalem peeveh:. 

Jemph. οἰ τῆν excede dese, sque δὶ sovum 
amibereun abi. ÀAmede sca 3'3: : nea Ces 
ἘΝ ΣΝ NER PORUM, CO QUeÀ Uilim precwm- 
que, leto qacia (28:5 Unis iupeleris, 


Beipere. Yedétus, ὁ Jxph, expecta, nec me 
etu a dume Quà amasdawris o Co qued aoa 
Wes SA βεκιχες Civersari, BeC sciam eque δὲ 
dRUUAMA, meque 2À sinisir3€w : δὲς γέλως RO erm 
que jun cum. aat 2d quema coatugzic να. 

V Lu. s, 2.7 Beet. axo, 25. 8 ba, ains, UL 


€. GERMAN] PATRIARCH.E£ CP. 


a2 
τίνος c) xG-RZ3)3t:g τοὺς λέτου; οὐ; « Mer- 
δούλτ, Κυρίου, γένυιτό n0: xxzk τὸ ῥτμά sz.» 


Καὶ τοῦτα μὲν, ἢ πανύκνετο; x3: καχαρίᾳ EE om — 
(ivo;- $ xai τὰ τούτων μυστιχτερα zzi qt 


$u5:c52, εἰχύτως ξεελέγετο. "Anak ἀχούξειμεν AL 
τὸν, ἐπξιπόδττοι, tb BolaizÉc, τὸ χαὶ τρὸς αὑτῆέζν € 
δχαιος "lecho ἔλεγεν. 

Ὁ Ἰωσήξ. ἈπΞξιλδν s: παρξιπῶον ἐξ οἀσου Él 
pio», καὶ -αρϑένον ἀμόλυντον κατέλικῶν σὲ ἐν τις 
dx: μοῦ ^ χαὶ τί τοῦτό ὅ νῦν ὄξεν, ττέξα 30 Ξ.- 
π:22 χαὶ οὐ ππτόξ ον το χλνυ ταν; ETP (τὰς τ - -α- 
«ἡ ἀχλτοςς Ey τάχει λέγε μοι. 

Ἢ 6ectéxcc. “Ἀττι λον χατέλιξας, ὡς ἔττ: ἔν τ 


εἶχ 2v), xii πάλιν ἀλέαν τον, T0 (LTLQ€9R3t, RIRI- 


B ἐπυχὲς με" ὅτ: Ex xx: ἔχέστ τα τὸν ἀπὶ τα; - 


xh; ἐσξιλωμένον χιτῶνα, xxi ἔχνις $2223 943. -ἡ 
ἔστιν Eat. 
Ὁ Ἰωεί:. Brgai τοῦ 6.x1iz222 £222£-' v1, MEx- 


pa^ alte ναλευτέπιον" ZoTWIS τὸς 
Ἴρυξαῖχτ- τὸ ἀπηολλόνιττον (unii 535^ xii ἃ-- 


fo» ac σατῶς uh ἀτυχρὺς 
€ 22 εν, 


* . -. . -»“,. «ὦ . - 2- o. 
Ἢ Θεοτίχες. B,:3 xai χρετξ σον ἀπ:ρδλλαχο ον 


: 
του ξανιτο; Gio tlait£-irflhn ὦ Ἰωτξῖς, $z-2 
x1: Él ccpiaü"ozt, b unLilvis p-i2xvg- 
πεῖ Gk τὸῦ ἐξιχείου Bacnie. x3i Uxazlph-s., 
Cass; z^ 2 ξλέτω. 

'O doc. Viyz2a-zx bw» CE ξέξιω Με τέως οὗ- 


Cep Ἔχν τὸς εἴτ τῶν Zariíiwo, xil διστάσενος 


Χο τὴ url 
- 


* * 4 
€X-L.2LI WtXa LL mIvILIVy:A COLDXjgz3. ν Ti οὖν 
CLA τ2ῦτε Ξοιτ σεις: 


pira: ἔν τῆς τος ύτχες, ἔς: 


€ ιξτσξτε: τὸ ἔστ τατος λξνον EM 


* . * 


ἃ, “ἢ Φ T. 
m4 IL ὦ δ» - 


iit... . 

Ὃ 1. τ 31. Δτ ττίξυσον, Ma, τὸν ines 
tES ἔιπς οἰχιΣς ἔτττε εἰς pilo τῶν Σταχτι Ξαὺ- 
τ ἦν ξιςς, TEXTLOOf. τῶν ἔχειν χεςξατν DS 
fan, xzlzt: ἔχε ας τοι ξτυ ὅτ ποσὶ του, χαὶ 
δι ατο:ῖτε: τὸ τιπὸὴν ὁ ξοκζεσχξ ως τοῦ Cdspiii. 

. - 


Ἢ ercrla:q. Δἰσξις εἰς ri! dura τυγχᾶ- 
Ὑξις xi.iliilm-— ὃ σὸς 23. ἀξεεδλόνε: 94 τὰ 
ic r.zcflTzreR ^ mil ἕεξίξες τῆς x39! ὕπιον, χαὶ 
d» aiu dclL λον, Ele val εἰς τὸ 526 ἐσξῖνπο 


Ὃ ως. ἜΞ.}: τὸ Lxx; av5 XGyo, X3i Ep. 
ui xi izzztoo izinpivt e i-i. e: ἀπὲ 
tC2al3 τ οὐ galt iic T:iacÉl- iat χαδότε 
ἀΐπῆτὸᾶ χτὶ ἕξοι rasa, Él γετᾶς, Wigan bli- 
DAADA TAX 

Ἢ SavclacQ. DEx:im l0x:i», Chectg. xai 
RD*eztl R£ Aria ULL €x. mu^ xabin ξενεξεῦξει 
ex. d.:x. xG3lalk ἐτιττιενσχω (cti ὃ àgourtpic 
XA: τι. àTnlLa WWlIlTTQaELn τὸς ἔξιστα σε ἃ κοὺς 
Sia Ὑετσες τι Σ:ς 


«6 
^.» 


——Ó | 


833 


IN X&NNUNTIATIONEM SS. DEIPARAE. 


dal 


Ὁ Ἰωσή;. Ζωῆς χαλθανάτου μεταξὺ τυγχάνουσα A Joseph. Quie vitai ac mortis media posila sis, 


λέγε μοι, Μαρία, τὸ ἀληθές" τίς, ὁ θηρεύσας pt ; 
Φανέρωσόν μοι τὸν μετὰ σοῦ συνομιλήσαντα. Ἕρ- 
μήνευσόν μοι τὸ ἐχείνου ἀξίωμα " λέξον μοι ποίας 
πόλεως ἐτύγχανεν, ἵνα Excel πορευθεὶς ἐξουθενήσω 
αὐτόν. 

'H Θεοτόχος. Ζῇ Κύριος, ὅτι χαθαρά εἶμι, καὶ 
ἄνδρα οὗ Ὑινώσχω * ὁ γὰρ φανείς μοι, ὡς ἐμοὶ Boxe, 
ἄγγελος Κυρίου ὑπάρχει, ἀνθρωποσχηματισθείς * 
καὶ μετ᾽ εὐλαδείας ὡς ἀπὸ διαστήματος ἐξίστατο. 
Καὶ ἴστατο, χαὶ οὕτως ἡρέμα τῇ ἐμῇ ταπεινώσει 
διελέγετο. 

Ὃ Ἰωσὴφ. Ἥξει ἐπὶ σοὶ, ἀλλὰ xoi ἐπ᾽ ἐμοὶ τῷ 
γέροντι, χλεψιγαμίας ἔγχλημα, καὶ ἐξουδενισμὸς 
ἀπροσδόχητος παρὰ τῶν ταῦτα κρινόντων * xat ἐλέγ- 


mihi, Maria, edicito quid res habeat. Quisnam illa 
sit, qui me est depraedatus. Declara mihi eum, qui 
tecum est congressus. Expone cujusnam ille exsi- 
stat dignitatis : dic qua sit ortus civitate, ut eo me 
confereus , hominem ad nihilum redigam. 

Deipara. Vivit Dominus , quia munda sum , ct 
virum non cognosco : qui enim mili apparni!, angc- 
lus Dumini, ut quidem arbitror , hominis habitu 
fuit: ac rcverenter modesteque velut ah spatio 
aliquo exsurgens , slansque, sic meam &ubmisse 
allocutus est humilitatem. — 

Joseph. Veniet super te, quia et super me senec 
violatarum nuptiarum crimen , inexspectataqe 
spretio ab iis qui hxc judicant : ambosque deiu - 


ξει λοιπὴν ἀμφοτέρους, εἰ xal μὴ βιυλόμεθα, τὸ B ceps coarguet, tamelsi  nolimus, rcdargutionis 


ὕδωρ τῆς ἐλέγξεως. 

Ἢ Θεοτόχος. Ἡχούσθη σοι ὅτι καὶ Ἐλισάδετ, 
ἡ τοῦ Ζαχαρίου, καὶ συγγενίς μον, κατὰ τὸν καιρὸν 
κοὔτον, προφήτην καὶ Πρόδρομον παρ᾽ ἐλπίδα ouv. 
£Aa6zv. Εἰ μὴ γὰρ προφήτης ἐτύγχανεν, οὐχ ἂν διὰ 
τῶν σκιρτημάτων προσεχύνει τὸν ἐν ἐμοὶ χρυπτός- 
μενον Κύριον. 

Ὁ ἸΙωσήφ. θαυμάζω ἐπὶ σοὶ, χαὶ σφόδρα χατα- 
πλήττομαι" xa οἶδα ὅτι διαλάλημα γέγονας τοῖς υἱοῖς 
Ἰσραὴλ, καὶ ἐξουδενήσει με ᾿Αδωναῖ Κύριος, ἀνθ᾽ 
ὧν παρέλαθόν cs ἐξ ἁγίου Πνεύματος, χαὶ ἐξ ἁγίου 
κατοικητηρίου εἰς τήρησιν, καὶ παρθένον σε οὐχ 
ἐτήρησα, 


Ἢ eot xoc. θλίψεω; ἡμέρα κατίλαδέ με, καὶ C 


“έμψις ἐξ ὑποψίας ἐπῆλθέν μος * xat ἐξέτασις μνὴ- 
στορός μου κατεπείγει με " xal χυοφόρησις παιδός 
pou χατηγορεῖ με" χαὶ ὁ τὸ, Χαῖρε, μοὶ λέξας 
ἄγγελος τάχα ἀπεχρύθη " καὶ τί λοιπὸν λογίσομαι, 
οὐχ 0:63. 

Ὃ Ἰωσήφ. “ἴδον δου τὸν τόχον τῆς πρὶν ἦγνι- 
σαένης νηδύος, xal ὅλος δι ὅλου σύντρομος γέγονᾶ. 
Εἰπὲ γάρ μοι, ποῦ σε φανερώσω ; ἣ πῶς δυνήσομαι 
λαθεῖν τὸ Ἰουδαϊχὸν συνέδριον ; ᾿Απόστηθι οὖν τοῦ 
οἴχου μου" ταχέως ἀπόστηθι. 

'H Θεοτόκος. "le διώχεις με τοῦ οἴχου σου, ὦ 
"]u3to, xal ποῦ λοιπὸν πορεύσομαι οὐχ ἐπιγινώ- 
σχω. Ὑποστρέψω ἄρα ἐν τῷ οἴχῳ τοῦ ἱεροῦ ἀγιά- 
σματο;, f| ἀπ:λεύσομαι πρὸς τοὺς γονεῖς μον ; ᾿Αλλὰ 
ποίῳ προσώπῳ ἀτενίσω εἰς αὐτούς; 

'O ᾿Ἰωσής. Κϑ) ἐγὼ σιωπήσω τὸ ἁμάρτημά σον, 
οἱ λίϊοι κεχράξονται" Καὶ τὰ !Αγια τῶν ἁγίων 
μεγάλα βοήσονται " καθότι παρέλαδόν σε εἰς τήρη- 
σιν ἐχ τοῦ ἐχείνου καταλεγομένου ἱερέως, καὶ παρ- 
θένον σε οὐχ ἑφύλαξλ. 

Ἢ Θεοτόκος. Κρύψομαι λοιπὸν ἐμαυτὴν, εἰς ἕν 
τῶν σπηλαίων τῆς ἐμῆς Βηθλεὲμ, xa εἰσδέξομαι 
νενομισμένον καιρὸν ἐμῆς χνοφορίας * xai μάθω 
«ἰς ὁ ἐξ ἐμοῦ μέλλων τίκτεσθαι. Λογίζομαι γὰρ 
ὕκιὁ θεὸς ἐπόψεται τὴν ταπείνωσίν μου. 

Ὃ ᾿Ιωσήφ. Λέξον μοι σαφῶς, τίς ὑπῆρχεν ὁ ξέ- 
νος καὶ προδόττς ἐχεῖνος, 6 εἰς τὸ ἐμὸν δωμάτιον 


** laa, vit, 1}. 


aqua. 
Deipara. Audisti etiam Elisabeth Zacharise con- 


.jugem , ac cognatam meam, circiter tempus hoc , 


preter spem prophetam concepisse, acPrzco:- 
sorem. Nisi enim esset propheta , haudquaquam 
exsultando, Dominum in me absconditum ado- 
raret. 

Joseph. Miror de te, ac vehementer stupeo; scic- 
que late uomen tuum filiis Israel celebratum esse ; 
ac Adonai Dominus ad nibilum me reiiget, quod a 
Spiritu sancto, exque sa:ro domicilio ad custodiain 
te accipiens, virginem non servavcriim. 


Deipara. Tribulationis me dies conprehendit , 
exque suspicione mihi est impacium drimen , ur- 
gelque sponsi inquisitio , ac accusat, quam prolein 
in utero gesto ; quique angelns mihi dixit : Ave, 
forte absconditus est; nec jam scio quid cogi- 
tem. 

Joseph. Vidi tuum uteri prius sanctilicati p&rtum, 
totusque omnino coutremui. Nam, rogo, quo teloco - 
occultabo, ac ubi te prodam ? quave ratione Ju- 
dzorum concilium latere quibo ? Abi ergo a domo 
mea; cito abi. 

Deipara. Ecce pellis me, Joseph, a tua domo, 
nec scio jam quo pergam. Revertar in domum sacri 
sanct"arii , an ad parentes redeam ? Αἱ qua facie in 
eos aspiciam ? 


Joseph. Quanquam taceam ego tuum peccatum , 
at lapides clamabunt: Sanctaque sanctorum exerta 
contestabuntur voce, quod te ad custodiam a de- 
lecto ejus acceperim sacerdote, nec virginem tamen 
servaverim. 

Deipara. Occultabo me deinceps in una aliqua 
spelunca mez Bethleem , ac exspectabo legitimun: 
mei partus tempus , sciamque quisnam ex me na- 
sciturus sit. Fore enim spero ut Dominus respiciat 
humilitatem meam. 

Joseph. Dic mihi palam, quisnam ille peregrinus 
ac viator fuerit, qui in domum nihil indicando 


332 


S. GERMANI PATRIARCILE CP. 


33C 


advenit , velut quis explorator, prosertim me ab- A ἀμηνυτὶ παραγενόμενος, ὡς τίς ποτε Xc.5 áaxorzo.. 


sente, ac cum intra muros urbis Nazareth non 
essem. 

Deipara. Cure hydriam  acccpissem ut irem ad 
fontein haurire aquam ad potum , ingressa est vox 
silentio in aures meas diceus : « Áve, gralia plena : 
Dominus tecum"*. » 


Joseph. Num vero ex auditu concepisti ἢ A sz- 
culo non est.auditum, ut virgo viri expers ex sola 
verborum voce aliquando conceperit : nec patres 
nostri nobis annuntiarunt , cjusinodi aliquid factum 
esse in diebus antiquis. 

Deipara. Nunquid non scriptum est in prophetis : 
« Quia virgo concipiet in utero, et pariet nobis 
puerum 5-9? ; Num potes dicere prepbetas esse 
wentitos? jam falleris, o Joseph , nimisque insa- 
nis. 

Joseph. Nunc, Maria, dicam, Eva te vestigia ma- ^ 
tris tuze fuisse secutam. Verum illa quidem para- 
disi domicilio pulsa fuit, quod susurranti aures 
speruisset : tu autem a domo mea tanquam rea 
exturbaberis. 

Deipara. Nunc tanquam alienigena quidam , ac 
accusalor congressus increpasti ; uoa quasi reginam 
alloqueris : clamque e civitate iu civitatem perse- 
queris : quid vero deinceps excusans respondeam? 

Joseph. Novitate turbabit partys, ut quidem puto, 
nedum me, sed et augcles, et homines, uec ii ha- 
bebunt fidem. Quis unquam audivit virginem pue- 
ru peperiase, maxime uulla viri consuetudine? (C 


Deipara. Turbabunt te, scio, verba hic novi- 
tate , mentemque tuam myvystici partus mirabile sa- 
cramentum jn stuporem vertet : baud tamen. ego 
il'ake mibi calamitatis causa fui, quippe quz ab 
infantia Domino Creatori ineo servire consuevi. 

Joseph. Nonne tibi dixi, ut mihi eum oslenderes 
qui domui mez est insidiatus , teque ipse liberarem 
ab hoc crimine? Nonne dixi, ul cito ad amatorem 
tuum abires? Quid ergo deinceps spe prsumis? 


Deiparae. Non ποτὶ liquido quibus ille m»rctur 
locis. Nam et eyo revera ipsum invenire vellem : 
s! atiis omnibus temperatam libens ejus aspicerem 
pulchritu.linem, ac sermones cum eo misceram; 
quippe cum mibi ille Ate dixerit, agauque modo iu 
nistitia. 

Joseph. Quomodo non inhorrescam, ac facie con- 
fundar, quod te virginem e domo Domini accipiens, 
ron tc servaverim ? Quomodo autem deinceps offe- 
1 ài Deo meo, ἃς legalem pro more implebo consii- 
tutionem ? 

Deipara. Crede Dei prophetis ; nec te adeo abun- 
damlori consumas tristitia. Invenies enim hzc ia 
ei $Cipta : « Ecce virgo concipiel et pariet fi- 
lem, εἰ vocabsat aomen ejus Emmanuel. » 


δὲ δ isa. vi, 16. 


xai μάλιστα ἐμοῦ ἀπόντος, xal οὐκ ὄντο; ὑπὸ τὰ 
τεΐχη τῆς πόλεως Ναζαρέτ, 

᾿ Ἢ Θεοτόχυς. Λαθοῦσα τὴν κάλπην ἀπιέναι Egi 
τὴν ἐμὴν πηγὴν ἀντλῆσαι ὕδωρ ὅπως πίωμαι, cigri- 
θεν el; τὰ ὦτά pou φωνὴ σιωπηλῶς, τοιαῦτα λέ- 
T023a* « Χαῖρε, χεχαριτωμένη, ὁ Κύριος μετὰ σοῦ.» 

Ὁ Ἰωσήφ. Μὴ Y&p ἐκ τῆς φωνῆς συνέλαδες ; 
ix τοῦ αἰῶνος οὐχ ἠκούσθη, ὅτι ἀπὸ φωνῆς ῥτμά- 
τῶν ἐχυοφόρη σε παρθένος ἀπείρανδρός ποτε * οὔτε 
οἱ πατέρες ἡμῶν ἀνήγγειλαν ἡμῖν ὅτι τοιοῦτον γέ- 
γόνεν ἐν ταῖς ἀρχαίαις ἡμέραις. 

Ἧ Θεοτόκος. Μὴ γὰρ οὐ γέγραπται ἂν τοῖς πι2ο- 
φήταις, « Ὅτι Παρθένος ἐν γαστρὶ λέϊετα:, καὶ 
παιδίον ἡμῖν τεχθήσεται ; » Μὴ ἔχεις εἰπεῖν ὅτι οἱ 
προφῆται ψεύδονται ; σφάλλῃ λοιπὸν, ὦ "Iusko, ἐπὶ 
πολὺ μαινόμενος. 

Ὁ ᾿Ιωσήρ. Nüv λέξω, Μαρία, ὅτι τοῖς ἴχνεσιν 
Εὔα; σῆς μητρὸς ἑξηχολούθῃσας. ᾿Αλλ᾽ ἐκείνη μὲν 
τοῦ παραδείσου ἀπῳχίσθη, χαθότι τὴν ἀχοὴν ἐς- 
ἦπλωσε τῷ ταύτῃ ψυθιρίσαντι * σὺ δὲ τοῦ οἶχον μου 
ἐχόληθήσῃ ὡς ὑπεύθυνος. 

'H θΘεοτέχος. Νὺν ἐπτλθές μοι ὥς τίς ποτε ἀλλο- 

γενὴς xal ἑτερόφυλος, xal χχατήγορος, οὐχ ὡς Ba- 
σ:λίδι τινὶ διαλεγόμενος; " χαὶ ἀπὸ πόλεως εἷς πόλιν 
λάθρα διώχομαι " xal τί λοιπὸν ἀπολογέοομαι ; 
Ὁ Ἰωσήφ. Ξενίσει ὁ τόχος, ὡς ipo δοχεξ, oj 
μόνον ἐμοὶ, ἀλλὰ χαὶ ἀγγέλους χαὶ ἀνθρώπους, xol 
οὐχ ἂν πιστεύσωσ:. Τίς ποτε ἀχέχοξεν, ὅτι παρϑέ- 
νος βρέφος τέτοχεν, xoi μάλιστα ἀπείρανδρος τυγχά- 
νουσα: 

'H Θεοτόχος. ΞΞνίσει aot, οἶδα, τὰ λεγόμενα xal 
χαταπλήττει σοὺ τὸν νοῦν τῆς μυστιχῆς χνοζορίας 
τὸ παράδοξον μυστήριον. ᾿Εγὼ δὲ οὐκ ἐγενόμην αἴτιος 
τῆς ἐπενεχηείστς uot συμφηυρᾶς, xaÜó:t ἀπὸ foé- 
ςοὺς λατρεύειν εἰθεξα τῷ ἰζυρίῳ pov τῷ ποιή σαττί us. 


'O Ἰωσὴφ. Οὐχ εἶπόν Got ὅτι δεῖξόν μοι τὸν 
πιθουλον τῆς ἔμτς οἰχέας, χαὶ ἐλευθεξεῶ σε τοῦ 


τοιούτου ἐγχλήματος; Οὐχ εἶπόν Got, ὅτι Πορευῦττι 
σπουδαίως ποὺς τὸν 2.9 ἐραστήν; Ra τὶ λοιπὸν ἀπ᾿ 
πούτου ἐλπίζεις; 

Ἡ 8iczcscc. Οὐχ ἐπίσταχα! σατῶς τὸ, bv ποῖοι; 
κόποις αὐλίζεται, Ἐπεὶ χατὰ ἀλήδϑειαν ἔθελον χὰ τὼ 
αὐτὸν χατατυχεῖν * ξήξλον αὑτοῦ τὸ ἀξιοζωγράτι- 


D στὸν χάλλος 0:à32302:, χαὶ μετ᾽ αὑτοῦ διαλεχτῆσαι" 


ὅτι εἶπέ μοι Χιιῖρε, χαὶ ἄρτι λωποῦμαι. 


Ὃ "Iocz. Πῶς μὴ πτίζω, χαὶ τύξω thv bL, 
ὅτι παρθένον παρέλεξόν Gt ἐξ οἴχου Κυρίου μου, 
xai οὐ διετίονητά σε; Πῶς ὃὲ ἀπὸ τοῦ vov προσάξω 
Κυρίῳ τῷ Θεῷ μους χαὶ xz posu νομιχὴν διάτα- 
ξιν χατὰ τὸ ἐμοὶ εἰθισμένον; 

'H Θεοτάκος. Πίστευε πρὸ 
ἐπὶ τοσοῦτον τῇ περισποτέρα αὐ πῇ χαταττζῃς ξαυ- 
τόν" εἰρήσεις γὰρ ἐν αὑτοῖς γεγραμμένα" « Ἴδου d 
παρθένος ἐν γαστρὶ ἕξει, χαὶ τέξεται υἱὸν, xal χα - 
λέτουτι 5 booa αὐτοῦ Ἐπμανονΐλ, 3 


φήταις Θεοῦ, χαὶ uh 
n 





331 


IN ANNUNTIATIONEM SS. DEIPAiLE. 


J^8 


Ὃ Ἰωσήφ. 'Pá65o; ἀρχιερατικὴ ἔπεισέ με παρα- αὶ Joseph. Sacerdotalis virza, ut a domo orationis 


λαθεῖν σε ix τοῦ οἴχου τῆς προσευχῆς εἰς τήρτσιν * 
καὶ χατέλιπόν as λοιπὸν μετὰ πάστς εὐταξία: ἐν τῷ 
οἴχῃ μου χαὶ ἴνα τί οὐχ ἐδέξω, Μαρία, τῆς ἐμῆς 
ξ:νιτείχς, χαὶ τῶν ἐμῶν ξόγων τὴν συμπλήριυτιν ; 

Ἢ Θεοτόκος. ῬΡυτίδα χοίτης ἀλλοτρία, xal 
μῶμον σαρχιχῆς ἐπιθυμίας, οὐχ ἐπίσταμαι, ζῇ Κύ- 
ριος πλὴν εἰ μὴ ὅτι xal πάλιν τὴν πορφύραν χατ- 
£;j0034, ἤχουσα φωνὴς ἀγγελιχῆς βηυώτης μ5:" 
« Μὴ φοξοῦ, Μαριάμ" εὗρες γὺρ χάριν παρὰ τῷ 
"ip. P. ᾿ 

Ὃ Ἰωσήφ. Στέρξον ὀλίγο" Ext ἅπαξ ἐν τῷ οἴχῳ 
u99, χαῦότι χαιρὺ: ἀπογραφῆς ἐφρέστηχεν Αὐγοῦύ- 
πτοῦ Καίσαρος τὰ νῦν βαπσιλεύυντο: * ἐγὼ δὲ 
καὶ γυναῖχα ἐμὴν εὐλαθοῦμαί σε ἀπογράψασ!αι" 
μάλιστα διὰ τὴν Δαυϊτιχὴν συγγένειαν. 

H Θεοτόκος. Συνττρήτω ἄρα τοὺς λόγους σον ἐν 
τῇ xapóia pou, xat στέρξω μιχρὸν λοιπὸν ἔτι ἐν τῷ 
οἴχῳ σου" χαὶ ἐχδέξομαι xa:ipbv ἀπογραφῆς xal 
ἡμέραν xuogozia; μου, μέχρι ἂν xal φόρους τελέ- 
σωμεν Αὐγούστῳ Καίσαρι, Αὐγούστῳ Ῥωμαίων τῷ 
νῦν βασιλεύοντι. ᾿ 

Ὁ Ἰωσήφ. Τάχα ἄγγελος ἣν ὁ φανείς μοι xa0' 
ὕπνον, καὶ λέξας μοι" « Ἰωσὴφ νἱὸς Δαδὶδ, μὴ φοῦη- 
θῇς παραλαδεῖν Μαριὰμ τὴν γυναῖχά σου" τὸ γὰρ 
ἐν αὐτῇ γεννηθὲν, ἐχ Πνεύμστός ἔστιν ἁγίου “ τέξεται 
6b υἱὸν, xai χαλέσεις τὸ ὄνομα αὐτοῦ ᾿)ησοῦν. » 

Ἢ Θεοτόχος. Τάχα, χύριξ μον, ἐχεῖνος ἦν ὁ τὸ, 
Xaips, μοὶ ἐπιφθεγξάμενος. ᾿λλλὰ τὸ λοιπὸν εὐτρέ- 
πίσὴν σπήλαιον, xai μαῖαν "E6pa(av χαταζήτησον 
τοῦ γένου: ἡμῶν xai τὸ μυστήριον φυλάξει, xal 
κατὰ τὸ εἰθισμένον διαχονή ει pot. 

Ὃ Ἰωσήφ. Ὑποδείξει μοι πάντως φανείς μοι 
xal τὸν τάπον xai τὸ σπήλαιον᾽ σὺ δὲ, Μαρία, τὰ 
σπάργανα ἑτοΐμασον. Κἄν τε προφήτης, χἄν τε βασι- 
λεὺς ὑπάρχει ὁ μέλλων τίχτεσθαι, ἡμεῖς οὐχ 6 οἵδα- 
μενς εὖτι Ναζωραῖος χλτθήσεται. » 

'H Θεοτόκος. Ὑπολαμξάνω ὅτι βασιλεὺς χλη- 
θήσεται ὁ μέλλων τίχτεσθαι" γέγραπται yàp v τοῖς 
πηοφέταις * « Xalps σφόδρα, θύγατερ Σιών" xftpusse, 
υὐγατερ Ἱερουσαλὴμ." ἰδοὺ ὁ βασιλεύ; σου ἔρχεταί 
σοι δίχαιος χαὶ σώζων. » 

Ὁ Ἰωσήφ. Φαινερώπει μοι λοιπὸν ὁ xa9' ὕ πνον 
χρηματίσας uot, καὶ τὰ μέλλοντα ἡμῖν μετὰ ταῦτα 
συμθαῖνειν. Ἐγὼ xai τὸν Ἡρώδην εὐλαδοῦμαι, ὅτι 
τοτὲ τινὺς μηνύσαντος, ποιήσει ζήτησιν τοῦ παρ᾽ 
ἡμῖν τιχτομένου παιδός. 

'H Θεοτόχος. Φανήσεται τὸ στ μεῖον ἐν τῷ οὐρανῷ" 
γέγραπται γὰρ iv τοῖς προφήταις " « ἰλνατελεῖ 
&3:pow ἐξ Ἰχχὼδ, xai ἀναστήσεται ἄνθρωπος ἐξ 

120ahÀ. xai 00a232t τοὺς ἀρχηγοὺς Μωάβ, » 
Ὃ Ἰωσή;. X0t; ἐξ ὑπογίας σφαλλόμενος, 
μέμψιν ἐπήνεγχα τῇ ὡραιότττί σου καὶ τῷ χάλλει 
309 " v4 δὲ ἐξ ὕγους; πληροφορίαν δεξάμενος, &ro- 


te assumerem ad custodiam, mihi persuasit : teque 
postea domi bene prorsus compositam, totaque fio- 
nestate reliqui : quidui ergo, Maria, donec mea 
-absentia operaque complereutur, exspectasti ἢ 

Deipara. Vivit Dominus, alieni sordes tori, ac 
carnalis labem desiderii ignoro : nisi quod iterum 
tenens purpuram, angelicam vocem audivi mihi di- 
centem : « Ne timeas, Maria : invenisti enim gra- 
tiam a, ud Deum **, » 


Joseph. Semel a! luc in domo mea sustine modi- 
cum, eo quod professionis tempus Augusti Caesaris 
nunc imperantis advenit. Nam et ego, ut meam tu 
conjugem profitearis vereor, propter Davidicam 


D maxime coaguationem. 


Deipara. Conservabo ergo sermones tuos in cori'e 
meo, alhucque modicum sustinebo in domo tua; 
ac exspectabo tempus professiouis ac partus diem, 
donec tributa penderimus Augusto Cesari; Augu- 
sto, inquam, Romani nunc imperii habenas mude- 
ranti. 

Joseph. Forte angelus erat, qui mihi apparrit in 
somnis, ac milii dixit : « Joseph fili David, noli ti- 
mere accipere Mariam conjugem tuam : quod enim 
in ea natura est, de Spiritu sancto 65]. Pariet au- 
tem filium , et vocabis nomen cjus Jesum ", » 

Deipara. Forsan, domine mi, ille erat, qui mihi 
acclamavit, Ave. Cxterum quod superest, speluncam 
para, ac quare obstetricem Hebream de geute 
nostra, servabitque illa mysterium, ac pro more 
mihi ministrabit. 

Joseph. Plane is qui mihi spparuit, tum locum, 
tum speluncam subindicabit : tu vero, Maria, pannos 
prepara. Sive autem propheta, sive rex exsistat, 
qui est nasciturus , hoc vero scimus, quia « Naza- 
reus vocabitur **, » 

Deipara. Existime fore ut rex appelletur, is qui 
est nasciturus; scriptum enim est prophcelis : 
« Gaude veliementer, (filia Sion : praedica, fili Je- 
rusalem : ecce rex tuus vcnit tibi justus el sal- 
vans **, » 

Joseph. Qui in somnis mihi respondit, ipse nobis 
posthac eventura declarabit. Porro etiam Iferodem 
lineo, ne quo forte uuntiante , naim apud nos li- 
lium inquirat. 


Deipara. Apparelit. signum in coelo ; nam seri- 
pium est in. prophetis : « Orietur stella. ex Ja- 
cob, et exsurget liomo de Isracl, οἱ pereutict duces 
Moab **. » 

Joseph. Falsa heri suspicione deccplus, speciei 
Qux ac pulelritudinl impegi crimen ; nunc autein 
de alto certiur e(feetus, excusabo pariter, ac reve- 


VARLE LECTIONES 


€ Lege οὖν. 


V Lue. 1, 50. V" Maub. i1, 365 ?* Matti, ἢ, 22. 


δ᾽ TZaíchar. ix, 9... 89 Num, xiv, 17. 


3*9 


S. GERMANI PATRIARCH E CT*. 


3D 


vontor adorabe tuam magnifioentiam , tumque no- A Jortsopz: Bus- xei προπχυνίπω μετ si2sbeis. 


wen bonodicam. (Desua! αἶφκα.) 


τι. 
Sumcii Potris πρειτὶ Gcrmami ἀτοὐῥερέεουμψὲ Constan- 
Hnopolimmi, $m emni veneratione pr 
— boi Genüuricis Dormitionem (54), ser- 
we 1. 


τῇ μεγαλοσύνῃ S29 , χαὶ εὐλογίσιο τὸ bvon& sv». 
(Asczex). 


q. 

Τοῦ ἐν dioc Barpóc ἡμῶν lF'ergerec ἄρχιεπι- 
«κάπου Kwrcrerrearovzclewc, cic τὴν πᾶν- 
σεξιον πκοίμησισ τῆς Gre Ac- 
Toc «. 


(Comgr. Anct. βου. H, 1445.) 


Qui dchitor est, ceniinvis canticis beacficum ce- 
iebrat. Salvandas cliens, καὶ salvaroris praesidium 
"sh hnCSCi. (Wai minus bahet, quam ui dicnas re- 
iw vis relerre possi, verbergm saliem offücee 
preicectrem dcmenen protat. Quamobrem ipse quo- 
que, Φ Deipara, qure snpra ranoanem δὲ coritaumm, 
vorum peohge novarum miraluiia adcp:a sis, 3e- 
doe landsre. Y.hi ur que sssumpia fádpcia, τὰς illius 
Vocbe jn (Asualiens Qo subenii9 verha. Respice 
12 ban:oabem seni) dui; exaga os bnmibs; desi- 
»SneQue s;ucmicm 1-ndare ie, beata imple bonorum 
*'ArnRm Adcnisnt, 8: τ. ον.) animum diripeme, 
ΘΙ ehhuni A7, ἃ Dounsns, maser;ficare te. Yn enim 
SOCOUARA GlMS hue m. 16. emos bamnngsm Gales 
boa Üacmnl U dc. ODGQBATD. QURID Dégoe CAndicne 
aapabcare passi QUE ΒΟΌΣ ΡΟΣ BRIRSIATR A€ pBrz- 
« naa lina:scam lunrrm x&:mu paupciskem. 


CANEHSAOo0n:s AÉ la Breecnins. Οὐ Rumgam C 


* KJ; σι τὸ SICUL ἐς Hae (CLLTTADOEE DCmiulam* 
Yimmne Ga» cic? cnm Jbamagonos cama mds 
δὸς CO. NC PORRO Ber Aouuss ak SSIDIB Qua 
*CAWEÜDA V ui VACoRRIME τας εὐ ῖσχα. jQoausm e1.d- 
pax" Nau amie hzc d(vmenía : boerenóa:s 
V.S hd. ἔωσι seme (Ruoc4 (La apod - 
ΕΔ EDUED AogS Jil WAGES (OX:I qQOecesdb 2)8- 
EB bcn A^7pigmepa PucarE IRE AC σίας. 
e SOQATA. 362723 dus CARLLIR aechboeavorà. À 


(XY vul. noc733029À, Ln ka^caLo πὸ ClSSMLO . 0X Ὁ 


GURE ΜΡ ΘΔ C€AS CAWCML RGB CX €T τεῦς τερ αὶ - 
OA s ADS, 3 MEELES. Φ ΠΣ Δ Ὁ GET REB Do 
CBOCHeDROIlge (VIDES ΟΣ Βίοις. Be7co5T ose φὩὸ 
Στ A&how A Meta e. δ δὸς ΟἽἹἁ πα. 0 mesi 
ΣῪ 4WU.x» Q2 ExN . ROI ISCUATY oan Το ἘΞ, f— 
"OX. RAS Qioson.a (6/2 ICA G2 hnnikprf2 £e 
DEM 421 DABS.BÜ. Exe MPal $P*Éíee. d. (Act vor 
edm c Rec, ἃ pé QAciADSO I Do; ποτε δὲ 3 
CSRQoO(f£MxIu NIA 21v EE ΟΝ ὁ hon 18 
Vw qFonmMSs B QA TUR. Ἄχ iud R2 o4 &2ar- 
URNA κὺρ pPhscucu. SNO LIÉ ἘΠῚ ΟΣ Σ ii- 


* RAS Ok SK 


^a o Neues ἐδ τὰ ὃ ge (RUE or Ἔ 
Ὥς p »»ἄκγ-ς uo. ὟΝ σι, μὴ arnnmvY ng 
κα. Eas λῶν AAA το γὰ  γτις UN na mre 
—- ἢ τος Gam ς 6e creen. ooo ΦῸΣ 
δον, xu) τῶνδ τ δες Ren. nto GO UAE 
DS νεῖν. Seiconae ᾧ τ Oed) galeis gl 
vn s DR 8 ss n ox uM “ιν a cma τς 
CM AM AMAEEARMRL UR uucs oss esM ἡ Man st τς 
MNPOW&fSE 25 2)... Σ 8. πεν ΝΗ τ δ o Wwptvi. oH. ἃς 
ΓΝ Ὗ ARDIA C ue 1. $3 uus AUS CN L8 NDS 
Sea We nod. 


C. - 


Ὃ χρξεωυστῶν, πάντοτε τὸν ἴδον εὐξργέττν 
ἀνυμνεῖ. Ὃ σωζόμενος, οὐκ ἀγνοεῖ τοῦ οἰκεΐου Ξευττ. - 
pos τὴν σχέπην. Ὁ ἐξ ξργων ἀμοιδὰς: παρέχγετν 53 
εὐπορῶν, Xv τὴν Ex τῶν 4Dv7wV ὕσχιξι τε: προςτε- 
ρεῖν τῷ πρυστᾶττ ὄξξίωσιν. Ad xx: sb, Θεξυτύσε, 
ὡς ὑπὲρ λὔγυν ;Σα: Évvour, cà τ2ῶων vapxhele 
x:x:razivr» baz.niz:z, ÉvnwIA7EN τού. TL. τὰ 
ST; DT gQuvnl Pv ἀταλλιάσει rk RLLT1-:z- 
Sb:il πρυσανατέμτω ἐΐματα. WE-cioryos ἐπ ττν 
-κεξίνωτιν τοῦ δυύλου σον DlasJUv τα πξενοὺ STÓ 33, 
x3: τρινῶντὰ pns τῶν σῦν ἐξιθυμτῶ; διξυλεγίξι, 
τῶν Suv ξῃττσον τῆ: P—-.yim; ἀτακθῶν, tux 509 
CDL ἄντιλτοτξι τὸν νοῖν Ξυϊτυτύρενος. pt ἔνσςϑ:» 
Σετχεῦνα: ge, Δέτποινα. SL τὸς εἴας Domi; ns- 
παρ τῖν 5ε. πάπας: τὰς τῶν δνξ ρωταῦν ττεας “ LÉ, 
VD zT παρ υὐϊενὺς ἀξΞως prvE)vvopivp» c σὲ, τῶν 
SvuzíUgozx» ἀξὶ, τῷ vcro τῶι ἔυασσσπστεν 3t. 
xi cpm c—wyvvr 12 πτοτὺν irme. xr. 
δευτενον zxpXl2llw Vl ἔντεσνωΣ sus mii 
vi ou τῶνν Ffovzwzz7pL7i πῶς  ETXDVOLI EYGXG- 
vg 24, ἢ -t-lunmrnLzl7U. DUL EXIIT το BE RIilIA- 

Z:u tt» DnlIx: ἔξ χοῖτισξε : ϑιζεσ τὸ zLTí- 
Ἐ:ΣΞ  τασστὶὰ τὰ ixzcmzo Lir Ln τῶν τιν zs 
ἔνι ἔσπττσς ἔσισ ἴεν €exL1xx-us b elcWwI lIT€eIII- 
Z:.^ τοῖῖῖν ξὲ τὸς νὸν ice:rcmc. τῆς TDLOXD Ri. 
iw Inl snl. (ClclTInL. πτταττχπειος, ἅτε: τ: 


Ti» Dn1wm. Tuna ici: i—E$ LITILITTID 7&3 --- 


rri. πταΐτωις ἐπξῆσς Xn. kl cuanT t 


" ἔπη. τς τῶν P» τ εν: CEULITO, 


be7 ITCDLR XEXIIITTIL χς. τῶν ἔπ τειν TXeT XD 
izIIA xrlli:wlS Ἐπ Illic τῶν χε τεῦς 


q[IrvpQ ἔτσι ἀπ τες τς τῶι 0-3 DTDR€ROGEIER. (I 
ἄκττισε. ἴι. - τι το σσπ.ς. ἵξτες ὅσα τοῦ ξΞ- 
πε τῶν Συπυπς c. E— ner τὸς τ. τονν 


"Z- 


— — ἴω ὧν Calm —— T 
-ὠῳὠἁ «». CcC—— - ev ja - 
SLTFULTS2 € TE —M “δ 2 7. a. bDUU- 


- "» 


- T ? z - » 2 - 
bares] — ^- -— € “Ὁ -c- 
i olx YA. Par VIP-Qupe -Β £z. nd m Ue zt -1 — A ων Σ.-Ξ- 


"*-—— 


ἜΣΣΩΣ (4 
χστε En'uw x—la (uc o» hz. 


ww 9 T—"99 
dem Ro f$ 


VI al 


E 0 z! sát 8 


TC Tage τ: A-— Gm ποῦ στ. Cam. 3 
Weucam 9neud τς (ODER OM Ὁ ΣΌΣ δι ES DB iBlis 
"eM cL Y. SpCmopü ArpiQU 3:2 ἽΞ ὦ C0^702€ 

^. QUE ΑΙ tons το τσ E baguca Τρ ka 
IOupeo— - wit o Q.n1AGETD τῆν {τὰ Ele 
Δι. τ δια, A» aoo omi. 332? 7.1, 
nu. δ᾽ ΒΔ ΟΣ e Ge. Je ΕΣ catcUR ΜΠ ΙΔ ad 
“λον used SUEUOUPDX φῶς Φ MES JÉXRCM, 
* Q4 Uuv. 


2ZAn.« rz: 





411 


ΙΝ DORMITIONEM B. MARLSE. I. 


3e 


« Παρεμθαλεΐ, φησὶν, ἄγγελος Κυρίου χύχλῳ τῶν Α gelorum Dei**. » Et : « Inmittet, inquit, argeius 


φοδουμένων αὐτὸν, xal ῥύπεται αὑτούς. » ᾿Αλλὰ 
τῶν ἐλεεινῶν ἀνθρώπων πλάνῃ xai εἰδωλολατρείχ 
πότε διατελούντων, χνίσης τε θυσιῶν τὸν ἀέρα μο- 
λυνόντων, ἀφειδίασαν h ἐχ τῆς τῶν ἀνθρώπων συν- 
διαγωγῆς λοιπὸν χαὶ ol ἄγγελοι" ἀντανεῖλε δὲ παρ᾽ 
αὐτῶν ὁ Θεὸς xal τὸ ἅγιον αὑτοῦ Πνεῦμα. You δὲ 
«εχούσης ἐπ᾽ ἐσχάτων τὸν «ἐν ἀρχῇ » Λόγον τοῦ 
Θεοῦ χαὶ Πατρὸς, παρευθὺ τῆς σὴς κυήσεως, xal τῶν 
ἀγγέλων αἱ στρατιαὶ, ἀπὸ τῶν οὐρανῶν παρέκυψαν, 
τὸν ὑπὸ συῦ γεγεννημένον ἀνυμνοῦντες Θεὸν, xai 
δόξαν ἐν τοῖς ὑψίστοις προστεθῆναι βοήσαντες, el- 
pfvnv ἐπὶ γῆς ἐχραύγασαν ἐπιφθάσαι" ὡς μηχέτι 
λοιπὸν ἔχθραν μεσοτοίχου μεταξὺ ἀγγέλων καὶ ἀν- 
θρώπων, οὐρανοῦ τε xai γῆς, χρηματίζειν ἀλλὰ 
σύμφωνον πολίτευμα, χαὶ μίαν ἀντιφωνοῦσαν δοξο- 
λογίαν παρ᾽ ἀγγέλων χαὶ ἀνθρώπων, τῷ ἑνὶ καὶ 
τριαδιχῷ Θεῷ προσαναπέμπεσθαι παρ᾽ ἐχατέ- 
ρων. Καὶ ὁ Πατὴρ δὲ τοῦ μονογενοῦς Υἱοῦ" αὐτοῦ, 
μαρτυρῶν τῇ ix σοῦ χωρὶς Πατρὸς σωματιχῇ χνοφο- 
p!z, εἰς αὐτὸν βοζ * ε Ἐγὼ σήμερον γεγέννηκά σε. » 
Kat πάλιν" ("Ex γαστρὸς πρὸ ἑωσφόρου γεγέννηχά 
σε.» Ὧ ῥήματα θεολογίας μεστά ! Εἰ πρὸ γεννηθῇ- 
ναι παρὰ σοῦ τῆς Παρθένου Μητρὸς, Υἱὸς οὗτος μονο- 
γενὴς τοῦ Θεοῦ, πῶς ὁ Πατήρ φησι πρὸ; αὐτὸν, 
« Ἑγὼ σήμερον γεγέννηχά σε ; » Δῆλον ὅτι τὴ σή- 
μδρον, οὐχὶ τὴν τῆς θεότητος τοῦ Μονογενοῦς πρόσ- 
φατον παρίστησι ὕπαρξιν, ἀλλὰ τὴν πρὸς ἀνθρώ- 
πους σωματιχὴν αὑτοῦ βεδαιοΐ παρουσίαν. Τὸ δὲ, 
ηδγέννηκά σε, τὸ τοῦ ἁγίου Πνεύματος ἐν τῷ Πα- 
τρὶ θεαρχιχὸν ὁμοῦ καὶ συνεργητιχὸν ἐμφαίνει συνού- 
σιον. Ἐπειδὴ γὰρ οὐκ ἀλλότριον τὸ Πνεῦμα τοῦ 
Π}ατρός " εὑδοχίᾳ δὲ xal ἀποστολῇ τοῦ Πατρὸς ῴχη- 
σὲν ἐν σοὶ τῇ Παρθένῳ xoi Μητρὶ, ἱδιοποιεῖται τὴν 
τοῦ πανχγίου Πνεύματος ἐνέργειαν ὁ Πατὴρ, ὅθεν 
τὴν ἐχ σοῦ σωματιγὴν τοῦ Υἱοῦ αὑτοῦ πρόοδον χαι- 
νοποιησάμενος μετὰ τοῦ Πνεύματος óIlavho , « Ἐγὼ, 
φησὶ τῷ Υἱῷ, σήμερον γεγέννηχά as. » Καὶ τόδε, 
« Ἐχ γαστρὸς πρὸ ἑωσφόρου ἐγέννησά σε, » τῆς 
αὐτῆς ἔχεται πιστοφορίας δ᾽ τουτέστιν, ὅτι xal τὴν 
προαιώνιον τῆς θεότητος ἐν τῷ Μονογενεῖ πιστὸν 
μετὰ τοῦ Πατρὸς συναΐδιον οὐσίαν, xal τὴν ἔνσαρχον 
αὐτοῦ περὶ τὰ ἔσχατα τῶν χαιρῶν ἐχ σοῦ τῆς ᾿Αει- 
παρθένου φυσιχὴν χαὶ ἀφάνταστον δείχνυσιν ἑναν- 
θρώπησιν. Γαστέρα γὰρ προεωσφόρον, τὴν γεννητι- 
xhv τοῦ προουρανίου καὶ ἐπιγείου Φωτὸς ὠνόμασεν 
ἢ Γραφὴ πρόοδον’ τοῦ δειχθῆναι ὅτι πρὸ πάσης 
χτίσεως ὁρωμένης χαὶ ἀοράτου, ὁ Μονογενὴς ὑπὸ τοῦ 
Πατρὸς ἀνάρχω;, &x Φωτὸς ἐγεννήθη Φῶς xal 


** Deut, xxxii, 8, ** Psal, xxxn, 8. 


** Joan. 1. 1. Luc. rm, 14. 


Domini in circuitu timentium eum, ct eripiet 
eos **, » Cum autem miseri homines, errori tunc 
ac idolorum cultui vitam agerent, ac victimarum 
nidore contaminarent acrem, etiam angeli ab liu- 
mana se spernenles abjanxerunt consuetudine ; 
suumque Deus ab illis vicissim abstulit Spiritum 
sanctum. At ubi ipsa novissimis temporibus, Ver- 
bum illud Dei et Patris, « quod erat in p'inci- 
pio **, » peperisti; ab eo statim partu, etiam ange- 
lorum exercitus e celis aspexerunt, laudum canti- 
cis celebrantes cx te natum Deum; adjectamque in 
altissimis gloriam elamantes **, pacem in terram 
2dvenisse vociferati sunt; ut non amplius nomine- 
tur inimicitia medii parietis angelos inter ac homi- 
héS,  collumque et terram : sed consona vitge ra- 
tio, unaque mutuo respondens ab angelis ac homi- 
nibus glorificatio, uni trinoque ab utrisque Deo 
offeratur. Sed et Pater, unigeuiti Filii sui, corporali 
es te sine patre conceptui testimonium perhibeus, 
in ipsum clamat : « Ego hodie genui te **. » Rur- 
sumque : e Ex utero ante luciferum genui te *. » 
O verba plena theologia ! Si quidem enim prius- 
quam ex te matre Virgine nasceretur, unigenitus ex 
Deo Filius erat, quomodo Pater ad cum ait : « ἔσο 
lo.lie genui te ? » Utique liquet vocem (57) hodie, nou 
divinitatis Unigeniti recentem signiflcare exsisten- 
tiam, sed ejus ad homines astruere corporalem 
presentiam ac adventum. Ceterum illud, genui te, 
divinam in Patre Spiritus sancti rationem princi- 
pii (38) ac coagendi vim substantialem ostendit. 
Quia enim Spiritus sanctus non est alienus a Patre, 
ille autem ex Patris beneplacito ac missione, in to 
habitavit Virgine et Matre, ejus sibi Pater vindicat 
actionem, ac suam facit. Quamobrem Filii sui cor- 
poralem ex te processionem novam molitus Pater 
cum Spiritu sancto : « Ego hodie, inquit Filio, ge- 
nui te. » lllud quoque : « Ex utero ante luciferum 
geuui te, » eamdem ingerit fldem, ac veritatem; 
hoc est : significat cum seculis anteriorem deita- 
tis in. Unigenito certam exploratamque cum Patre 
coxternam substantiam ; tum ejus in carne in finem 
temporum, ex te semper Virgine, naturalem illam 
verainque, non apparentia consistentem, humana- 


D tionem. Quippe uterum Nucifero antiquiorem no- 


minavit Scriptura, processionem, qua Sol ille sz- 
culis antiquior, idemque terrenus, natus est; quo 
ostendat, ante creatum omne, vel quod oculis sub- 
jectum est, vel quod spiritale oculis non subest, 


*5 Psal. 1, 1. *' Psal. cix, 9. 


VARLE LECTIONES. 


h Jc. ἀφείδησαν. Ν᾽ Ic. πληροφορίας. 


NOTE. 


(37) Liquet vocem hedie, τὸ σήμερον" Sic quoque 
Methodius in Occurs. et alii, de temporali exponunt 
nativitatre, in quam etiam Ecclesia usurpat, in 
oflicio diei Natalis Domini. ) 

(38) Divinam in. Patre Spiritus sancti. rationem 
principii. Τὸ τοῦ ἁγίου Πνεύματος ἐν τῷ Πατρὶ 


θεαρχιχόν" ut sibi Pater, Dominicam ci ipse ven- 
dicet incarnationem , quz appropriatur Spiriti 
sancto; que nimirum una utriusque vcluntate 
facta sit. Τὸ, θεαρχιχὸν, hic, velut ἀπὸ ἀρχῆς, τὸ, 
αἰτία " quod abet Spiritus sanctus tantum ad 
extra. 


315 


IN DORMITIONEM B. MARLE. I. 


346 


mpossavuchy ἀεὶ τὴν ἀντίληψιν. Κωλυτιχὸν yàp oó- B semper auxiliatricem agnoscimus proteetionem : 


δὲν, μερισμὸν λέγω ψυχῆς καὶ σώματος, μεταξὺ τῆς 
σῆς xal τῶν σῶν δούλων διαγνώσεως. Οὐ γὰρ ἀφ- 
Ἧχας, οὖς διέσωσας " χατέλιπας, οὖς συνήγαγες " 
ὅτι ζῇ σου τὸ πνεῦμα διὰ παντὸς, xa ἡ σὰρξ δια- 
φθορὰν οὐχ ὑπέμεινε ταφῆς. Πάντας ἐπισχέπτῃ, καὶ 
f, ἐπισχοπή σου, Θεομΐτορ, ἐπὶ πάντας * ὥστε x&v ol 
ὀφθαλμοὶ ἡμῶν χρατοῦνται τοῦ μὴ βλέπειν σε, παν- 
αγία, ἐν μέσῳ σὺ τῶν ἁπάντων ἐμφιλοχωρεῖς, ἐμ- 
φανίζουσα τοῖς ἀξίοις σου διαφόρως ἑαυτήν. 'H γὰρ 
σὰρξ οὐκ ἐμποδίζει τῇ δυνάμει χαὶ ἐνεργείᾳ τοῦ 
πνεύματός σου * ὅτιπερ ὅπου θέλει πνεῖ σου τὸ πνεῦ - 
μα, ἐπειδὴ χαθαρὸν τοῦτο xal ἄῦλον" ἄφθαρτον xal 
ἀχηλίδωτον, χαὶ τοῦ Πνεύματος τοῦ ἁγίου συνδιαι- 
τικὸν πνεῦμα, χαὶ τῆς Μονογενοῦς θεότητος ἔχλε- 


nibil enim illa, animam inter ac corpus divisio, 
tuam, aec servorum tuorum dignationem prohibere 
possit. Haud quippe dimisisti, quibus fuisti saluti; 
liaud abs te congregatos dereliquisti : nam spiritus 
luus semper vivit, nec caro corruptionem sepulcri 
sustinuit. Omnes visitas, tusque, Dei Mater, in- 
spectio in omnes essislit : adeoque, quanquam 
teuentur oculi nostri ne te videamus, o sanctissima, 
lubens tamen in medio omnium habitas, teque 
ipsam, dignis le diversimode manifestas. Nihil 
enim caro, tui spiritus virtuti ac. eflicacie officit ; 
quippe tuus ille spiritus ubi vult spirat, qui nimi- 
rum mundus sil ac vacans materia; incorruptus 
3c incontaminalus, sanctique Spiritus sodalis, ac 


κτόν. XU, xav vb γεγραμμένον, « Ev καλλονῇ * » xai D Uuigeniti Deitaii delectus, spiritas. Tu juxta quod 


τὸ σῶμά σου τὸ παρθενιχὸν, ὅλον ἅγιον, ὅλον ἁγνὸν, 
ὅλον Θεοῦ χατοιχητήριον * ὡς ἐχ τούτου λοιπὸν xal 
ἀν λότριον χοϊχῇῆς ἀναλύσεως. Ἐνναλλαγὲν μὲν ὡς 
ἀνθρώπινον πρὸ; ἄκραν ἀφθαρσίας ζωήν" σῶον ὃὲ 
τοῦτο χαὶ ὑπερένξοξον, ζωοτελὲς xal ἀχοίμητον "καθ᾽ 
ὅτιπερ οὐδὲ ἦν δυνατὸν παρὰ νεχροποιοῦ συνχλει- 
σμοὺ τοῦτο χρατηθῆναι, ὡς σκεῦος ὑπάρχον θενδό- 
499. χαὶ ἔμψυχος ναὺς τῆ: τοῦ Μονογενοῦς παναγίας 
θεότητος, Ἔνεχεν δὴ τούτων, μεθ᾽ ἡμῶν σε, θεο- 
τύχε, πιστεύομεν περινοστεῖν. 


Ὄντως γάρ, ὄντως, χαὶ πάλιν εὐχαριστιχῶς ἐρῶ " 
Οὐχ ἐχιυρίσθῃς χἂν μετέστης τοῦ Χριστιανιχοῦ γέ- 


vous" οὖκ ἐμακρύνθη, συναφθαρσίας ζωὴ, τοῦ φθει- C 


pouivou τούτου χόσμου, ἀλλ᾽ ἐγγίζεις τοῖς ἐπιχα- 
λουμένοις σε. Εὐρίσχῃ τοῖς πιστῶς ἐχξητοῦσί Gi" 
ἅτινα ζωῆς εἰσιν ἐνεργείας πνεύματος ἀειπνόηυ, 
σώματος ἀδ'αρεύστου παραπτατιχὰ θεωρήματα. Πῶς 
γὰρ εἶχε διάλυσις σαρχὸς πρὺς χοῦν χαὶ χόνιν ἀνθ- 
υπηστρέψαι σε, τὴν ἀπὸ θανάτον χαταφθορᾶς, τὸν 
ἄνηρωπον, διὰ τῆς τοῦ Υἱοῦ σὸν λυτρωσχμένην σαρ- 
κώτζεως ; Me:és:ne γοῦν τῶν ἐπιγείων, τοῦ δειχθῆ- 
ναι τὸ τῆς φριχτῆς ἐνανθρωπήσεως βεδαιούμενον 
ἀφαντάστως μυπτήοιον * ἵνα σοῦ τὴν ἐχδημίαν τῶν 
^oosxaípuv ὑπομεμενηχυίας, ὁ ἐχ σοῦ γεννηθεὶς 
Θεὰς;, πιστευθῇ xal τέλειος προξλθεῖν ἄνθρωπος, ἐξ 
ἀνευδοὺς Μητρὸς Υἱὸς, ὑποχειμένης νόμοις φυσιχῶν 
ἀναγχασμάτων, 6pou θείην χελεύσματι, xal χρόνου 
βιωτιχηῦ παραχελεύσει" σοῦ, τῆς ὡς μιᾶς τῶν χαθ᾽ 
ἐμᾶ; τυγχανούδης σωμάτων, xai διὰ τοῦτο μὴ τοῦ 
χοινοῦ τῶν ἀνθρώπων θανάτου δυνηθείσης ἐχφυγεῖν 
τὸ συνάντημα * ὃν τρόπον χαὶ ὁ ab; Yib, καὶ πάν- 
τῶν Θεὸς, χαὶ αὐτὸς, ὅσον εἰπεῖν, διὰ τὸν παντὸς 
ἀτοθνήσχοντα τοῦ γένους ἡμῶν ἄνθρωπον, τοῦ 
ὁμοίου σαρχιχῶς « ἀπεγεύσατο θανάτου * παραδοξά- 
σις ÓnAaót, χατὰ τὸν ἴδιον αὐτοῦ χαὶ ζωοποιὸν τά- 
φον, xat τὸ σὸν τῆς χοιμήσεως ζωοπαράδεχτον μνῇ- 
μα" ὥστε ἀμφοτέρων σώματα μὲν ἀφαντάστως ὑπ 

* Cant. τι, 15. ** Hebr. 11, 9. 

(99) París tu incorruptionis vita. Συναφθαρπίας 
ζωῇ. Vel Christi Domini, qui ipse vita pariter est, 
avc incorruptio cuim Maria ; ejus, atque adeo incor- 
ruptionis, 3c vite matre: juxta. qued paulo inferius 


sciiptum est, « Speciosa es **; » tuumque illud 
corpus virginale, totum sanctum est, totum castum, 
torum Dei domicilium ; ut ideo quoque a resolu- 
tione in pulverem deinceps sit liberum : quod qui- 
dem ceu humanum, ad summam incorruplionis 
vitam sit immutatum; sitque nihilominus ipsum 
incolume ac przgloriosum ; consummatz Υἱ (28, ac 
iuzoporabile : quatenus impossibile erat, ut mor- 
iuorum sepulcro clausum teneretur, quod vas Dei 
SusScegiivum esset, ac sanctissimi Unigeniti Dei- 
tatis animatum templum. Idcirco vero te, Deipara; 
nobiscum credimus obambulare. 
Vere etenim, vere, etiam iterum grati animi 
dicam exsultatione : quanquam ab humanis mi- 
grasti, haud tamen a Christianorum gente reces- 
8i*ti. Non es elongata a mundo Loc exolescente, 
paris tu incorruptionis vita (29); sed iis, qui invo- 
cant te, propior accedis; inveniris ab iis, qui te 
fideliter exquirunt : qua plane, Spiritus vite jugiter 
spirantis, ac corporis a fluxione liberi, ac incor- 
ruptibilis, exhibitionem haud obscuram habent. 
Nam quomodo carnis te dissolutio in cineres, ac 
pulverem potuisset redigere, quz&e humanum genus 
a mortis corruptione, per Nati ex te assumptam 
carnem, liberasses? Migrasti ergo ab humauis, ut 
horrenda incarnationis, solida veritate, nulla ap- 
parentia constans, confirmatum patesceret sacra- 
mentum ; ut, inquam, tuo illo a temporaneis, ac 
àzmculo discessu, qui ex te natus est Deus, perfectus 
nibilominus ex vera Matre crederetur processisse 
Filius, quz nimirum necessitatum natura legibus 
subjaceret, divin: jussionis definitione, ipsoque 
ad mundi vilam concesso tempore sollicitante : 
cujus corpus, ut unius haberet reliquaruia mulie 
ruin, eoque communis hominum mortis occursum 
vitare nequivisses : quo etiam modo Filius tuus, 
ac Deus universorum, ob nostrum, ut ita dicam, 
universi generis mortuum hominem, similem et 
ipse carne, « gustavit mortem ** : » mirabilia plauo 


vocat, μητέρα ζωῆς. Vel, vita incorruptiouis πὸ» 
sirz, quam secum incorruptibiles faciens, suo illa 
1.0bis puerperio conciliet. 


4] 


S. GERMANI PATRIARCH.E CP. 2 


I 


operatus, Cum in suo ipsius ac vivifico sepulcro, ἃ δεξαμένων, διαφθορὰν δὲ μηξζαμῶς ἐνεργηπάντων͵ 


tum in tuo dormitionis vilam suscipiente monu- 
meuto : ut ea, amborum quidem corpora veritate 
susceperint, haudquaquam vero corruptionem in- 
duxerint. Neque enim fieri poterat, ut qux Dei 
capax vasculum esses, emortuum corpus corrum- 
pente difflueres pulvere. Quia enim is, qui in te 
fuerat exinanitus, Deus erat a principio, ac vita 
sceeulis antiquior; utique par quoque erat, ut Vitz 
Mater, Vite pariter contubernalis fieret; dormi- 
tionemque somni instar susciperet; ac migratio- 
nem, haud secus atque expergefactionem, ceu Vitze 
Parens, subiret. Uti enim cliara proles propriam 
quaerit ac desiderat parentem , atque parens vi- 
cissim eum prole amat versari, ita et te, quie 
prolis amantibus in Filium tuum ac Deum visce- 
ribus przdita esses, congruum erat redire ad Fi- 
lium ; parque vicissim erat, ut pro ca, qua Deus 
ad Matrem haberet amoris affectione, suam sibi 
contubernalem, consuetudine donans , adjungeret, 
Sic porro rebus caducis emortna, ad immortales 
selérnorum demigrasti mansiones, uhi Deus in- 
habitat ; cum quo pariter ipsa agens, Dei Genitrix, 
ab ejus conversatione non discedis. Quippe ei, o 
Deipara, corporalis domus, qua quiesceret, es 
c(fecta; ipseque vicissim, o laudatissima, domus 
requietionis migranti efficitur : « Hiec enim, inquit, 
requies mea in szculum sxculi 19... » hoc est, caro, 
quam is ex tc, o Deipara, induit; qua indutus, 
nedum przsenti sacculo apparuisse creditus est, 
&cd et est futurum, ut. eadem ipsa, veniens judi- 
vare vivos et mortuos indutus appareat. Ergo te, 
ut qua iwierna ei requies esses, a corruptione 
liberam, ad se assumpsit; suis te, ut. ita dicam, 
et affatibus et visceribus volens propius affixam : 


C 


Οὐδὲ γὰρ ἐνεδέχετό σε θεοχώρητον οὖσαν ἀγγεῖυν. 
τῆς ἀναλύσεως νεχροφθόρῳ “διαῤῥυῆναι qot, Ἐπειξὴ 
γὰρ ὁ χενωβθεὶς ἐν σοὶ, Θεὸς ἣν ἀπ᾽ ἀρχῆς, xax ζωὴ 
προχιώνιος, χαὶ τὴν Μητέρα τῆς Ζωῆς σύνοιχον 
ἔδει τῆς Ζωῆς γεγονέναι, χαὶ καθάπερ ὄπνον τὴν 
χοίμησιν ὑπολαθεῖν, καὶ ὡς ἐγρέγορειν ὑποστῆναι 
τὴν μετάστασιν ὡς; Μητέρα τῆς Ζωῆς. Ὥσπερ γὰρ 
τέχνον τὴν ἰδίαν ζητεῖ χαὶ ποθεῖ μητέρα, xat μέττρ 
συνδιάγειν τῷ τέχνῳ φιλεῖ, οὕτω; xat σὲ φιλότεχνα 
σπλάγχνα πρὸς τὸν Υἱόν σου χαὶ Θεὸν χεχτη μένην, 
fpuossv πρὸς αὑτὸν ἐπανελθεῖν - xal τὸν Θεὸν Ci, 
μηπτροφιλῇ διαχρατοῦντα πρὸς σὲ στοργὴν, σὺυν- 
δίαιτόν σοι τὴν ἑχυτοῦ χαὶ πάντως ἕπρεπε χατα- 
στῆναι συνομιλίαν. Τούτῳ δὲ τρόπῳ τὴν ἀποδίωσιν 
τῶν περχινομένων πεπονθυῖα, πρὸς τὰς ἀφθάρτους 
τῶν αἰωνίων μετῴχησας διατριδὰς, ὅπου Θεὸς ἕναυ- 
λίζεται, μεθ᾽ οὗ καὶ σὺ συνδιάνωγος o$32, Θεοτόχε, 

οὐχ ἀποχωρίζῃ τῆς τούτου συναναστροφῆς. Oixo; 
γὰρ αὐτῷ χαταπαύσεω: σὺ γέγονας σωματιχὺς, Θεο- 
τόχε, χαὶ τόπος ἀναπαύσεως αὑτὸς χρνυματίζει με- 
ταστάσξι, πανύμνητε. € Αὕτη γὰρ, φησὶν, fj χατά- 

πκαυασίς poo εἰς αἰῶνα αἰῶνος " » τουτέστιν, Ἡ ἐχ 

σοῦ περιδληθεῖσα τούτῳ, Θεοτόχε, σάρξ" μεθ᾽ ἧς οὐ 

μόνον εἰς τὸν παρόντα τοῦτον αἰῶνα ἐπιφανεῖς ὁ 

Χριστὸς ἐπιστεύθη, ἀλλὰ χαὶ κατὰ τὸν μέλλοντα 

αἰῶνα, σὺν τῇ τοιαύτῃ σου σαρχὶ, ἐρχόμενος χρῖναι 

ζῶντας καὶ νεχροὺς ἐμφανισθήσεται. "Apa οὖν, ὡ; 
αἰωνίας σου τούτῳ χαταπαύσεως οὔσης, πρὸς αὖ- 
τὸν ἀδιάφθορον προσελάδετό σε, πλησιοχώρως, ὡς 
εἵποι τις, τῶν σῶν λαλιῶν χαὶ σπλάγχνων ἔχειν σε 
θέλων * διὸ xat ὅσα ζητεῖς παρ᾽ αὐτοῦ, τεχνοπενθῷ 
ἐπιδίδωσι, xat ὅσαπερ αἰτεῖς ἐξ αὐτοῦ, θεοδυνά- 
pug &zonAnpol: ὁ ὧν εὐλογητὸς εἰς τοὺς αἰῶνας. 


᾿Αμήν. 


hleireo quidquid ab eo quiris, id ille, filiorum lugenti sortem, tribuit; ac si quid petis ab eo, 


divina implet virtute : 


VII. 


Ejusdem in beatam sanctissime Doming mostre 


Deipare semperque virginis Marie dormitionem 
sermo 11. 


Cessent indocti vesanique hareticorum sermo- 
nes (40). luiqua eorum labia obturentur. « Exsul- 
tent et laetentur super te omnes quaerentes te, » 0 
Deipara; « et dicaut semper : Magniflicetur Domí- 
nus, qui » pro debito, « diligunt **, » inagnificare 
pomen tuum: « Os » enim Christianorum « niedi- 
labitur justitiam tuam, » ac virginitatem ; « tota 
die laudem ?* » sanctitudinis partus tui. « Viderunt 
pauperes ?*, » per te, « divitias bonitatis divin: 15.» 


Viderunt, atque dixerum : « Misericordia Domini 


plena est terra 15. » Peccatores, per te « Deum ex- 
iuisierunt, et salvi facti sunt "*; »dixerunt et ipsi: 


" Psal. cxxxi, 11. 7! Psal. xxxix, 17. 7* Psal. xxxiv, 38 " Psal. Lxviti, 33. 


9 Psal. xxxu, ὃ. 16 xu), 6. 


(40) Nullo exordio, velut superiori continuat, ac 
prosequitur πάθος. Magnam partem verbis sensis- 
quc ecripterg pie accommodatis, intexta oratio, iis 


qui est benedictus in szcula. Amen. 


Z. 

Tov αὑτοῦ elc τὴν ἁγίαν κοίμησιν τῆς ὑπερ’ 
αγίας Δεσποίνης ἡμὼγ Θεοτόχου καὶ ἀειπαρυέ- 
vov Μαρίας. Aóyoc β'. 

Παυσάτωσαν τῶν αἱρετιχῶν οἱ ἀμαθεῖς καὶ δ"- 
δρόντητοι λόγοι. Ἐμφραττέσθωσαν τὰ τούτων ἄδιχα 
χείλη. « ᾿Αγαλλιάσθωσαν xal εὐφρανθήτωσαν iz 
σοὶ πάντες οἱ ζητοῦντές de, » Θεοτόχε, « xal λεγέ- 
τωταν διὰ παντός * Μεγαλυνθήτω ὅ Κύριος, οἱ ἀγα- 
πῶντες » μεγαλύνειν χατὰ χρέως τὸ ὄνομά σον 
ὅτι « τὸ στόμα » τῶν Χριστιανῶν « μελετήσει τὴν 
διχαιοσύντν σοὺ » xal παρθενίαν σου "4 ὅλῃν τὴν 
ἡμέραν τὸν ἔπαινον » τῆς ἁγιοσύνης τοῦ τόχου aov. 
« Εἶδον οἱ πτωχοὶ τὸν » διὰ σοῦ ε τῆς χρηστότητος 
«οὔ Θεοῦ πλοῦτον. » Εἶδον χαὶ εἶπον᾽ « Τοῦ ἐλέου Kv- 
ρἷου πλήρης fj γῆ. » — « Ἐξεζήέτησαν » οἱ ápag: 


τ Rom. n, 4. 
velut margaritis ct splendet, et devolius quid spi- 


ra!, uti omnes in. Bernardo. advertit, miran 
lurque, 








349 


IN DORMITIONEM B. MARLE. II. . 400 


τωλοὶ διὰ σοῦ «τὸν Θεὸν, χαὶ ἐσώθησαν. » Εἶπον A « Nisi. quia Dominus, » carnem de Virgine su- 


xai αὐτοί" « El μὴ ὅτι Κύριος ἐδοήθησεν ἡμῖν,» ix 
παρθένου σαρχωθεὶς, « παρὰ βραχὺ παρῴχησεν ἂν, » 
ἐν τῷ παμφάγῳ τῆς ἀπονεχρώσεως ἄδῃ, « τῶν ψυχῶν 
fid» » αἱ χαταδύσεις. Δυνατὴ τοιγαροῦν πρὸς σω- 
τηρίαν fj βοήθειά σου, Θεοτόκε, χαὶ μὴ χρήτουσά τι- 
νος ἑτέρου πρὸς τὸν Θεὸν παραθέτου. Σὺ γὰρ εἶ τῆς 
ὄντως ἀληθινῆς Ζωῆς ἣ μήτηρ. Σὺ εἶ τῆς ἀναπλάπτεως 
τοῦ 'AóxXu ἡ ζύμη. Σὺ εἶ τῶν ὀνειδισμῶν τῆς Εὔας fj 
ἐλευθερία. Ἀχείνη μήτηρ χοὺς, σὺ μήτηρ φωτός. 
Ἐχείνης fj μήτρα, φθορᾶς k* ἡ δὲ σὴ γαστὴρ, 
ἀφθαρσίας. Ἑχείνη θανάτου χατοίχησι;, σὺ μετά- 
στάσι; ἀπὸ θανάτου. Ἔχείνη βλεφάρων χαταχῦονι- 
σμὸς, σὺ γρηγορούντων ὀφθαλμῶν àxolurzo; δόξα. 
Ἐκείνης τὰ τέχνα, λύπη" ὁ δὲ a); Υἱὺς, mavYevhz 
χαρά. '"Exc(vm ὡς γῆ οὖσα εἰς γῆν παρῆλθε " σὺ δὲ 
Ζωὴν ἡμῖν Exexs;, xaX πρὸς τὴν ζωὴν ἐπανῆλθες, 
xaX Ζωὴν τοῖς ἀνθρώποις, xal μετὰ θάνατον, mpo- 
ξενεῖν χατίσχυπσας. « Οὐκ ἔστι τῆς ἀντιλήψεώς σου xó- 
ρος, » οὐδὲ τῆς ζωοχοιμήτου σου μεταθέσεως ἐπιζή- 
μίος, ὡς εἰπεῖν, ὑποτρέχουσα τοῖς ἀνθρώποις αἴσθη- 
σις" διότι xal dj προττασπία σου ζῶσα, χαὶ ἡ πρεσδεία 
σου ζωὴ, xal ἡ σχέπη σου διηνεχής. Εἰ μὴ γὰρ σὺ 
προηγοῦ, οὐδεὶς πνευματιχὸς ἀπετελεῖτο 1 " οὐδεὶς 
ἐν Πνεύματι τὸν Θεὸν προσεχύνει. Τότε vXp πνευ- 
ματιχὸς ὁ ἄνθρωπος, ὅταν σὺ, Θεοτόχε, Πνεύματος 
ἁγίου χατοιχητήριον ἐγένου. Οὐδεὶς θεογνωσίας ἁνά- 
μξστος, εἰ μὴ διὰ σοῦ, παναγία" οὐδεὶς ὁ σωζόμενος, 
εἰ μὴ διὰ σοῦ, Θεοτόχε " οὐδεὶς χινδύνων ἐλεύθερος, 


εἰ μὴ διὰ σοῦ, Παρθενομῆτορ " οὐδεὶς à λελυτρωμέ- (c 


25, εἰ μὴ διὰ σοῦ, Θεομῆτορ᾽ οὐδεὶς ὁ ἐλεούμενος 
δῶρον, εἰ μὴ διὰ σοῦ, θευχώρητε. Τίς γὰρ τῶν 
ἁμιρτωλῶν ἐπὶ τοσοῦτον ὑπερμαχεῖ; Τίς τῶν ἀδιορ- 
θώτων 5ι χατὰ τοσοῦτον [ἀντιφωνητιχῶς] ὑπεραπο- 
λογεῖται; Πᾶς γὰρ τῶν δυναμένων ἔσθ᾽ ὅτε xal Bon- 


*! Psal. ΟΧΧΣΗΙ, 1-2, 15 Psal. οχεῖν, 3. 


mens, «adjuvisset nos; paulo minus habitas- 
sent, » in demortuorum omnia devorante inferne 
(41), occidentes « animz nostrie "", 5 Potens iyitur 
ad salutem auxilium tuum, o Deipara, nec altc- 
rius cujusquam apud Deum commendationem re- 
quirens. Tu enim revera, verx es Vitze parens : 
tw. fermentum reformationis Adz : tu oppro- 
briorum Eva liberatio. llla pulveris mater (49), 
tu Luminis. lius vulva, corruptio; tuus ute- 
rus, a corruptione immunitas. 1114 mortis demo- 
ratio et sedes; tu, a morte translatio. Illa pal- 
pebrarum in terram demissio, tu insomnis vigi- 
lantium gloria. Proles illius, dolor; tuus Filius, 
omnigenum gaudium. llla vut terra, in terram ces- 
SiL; tu, et. nobis peperisti Vitam, et ad vitam 
rediisti, vitamque, post etiam mortem, hominibus 
conciliare potuisti. « Tux: magnitudinis non esl. 
(inis**, » Te cogitandi, nulla satietas; nec tui il- 
lius vitali somno transitus (43) velut. subrcpens 
Sensus, ac se in hominum insinuans animos, 
damnum afferat : nam Οἱ tutela. tua. inmortalig 
est; οἱ intercessio, vita; οἱ protectio perpetua. 
Nisi enim tu prxires, nemo spiritalis evaderet ; 
nemo in Spiritu Deum adorarct "?.. Tunc. enim 
spiritalis factus est horoo, cum tu, Deipara, Spi- 
iitus sancti habitaculum effecta es : nemo Dei 
cognilione repletus est nisi per te, o sanctissin:a. 
Nemo salvus nisi per te, o Deipara; nemo pceri- 
culorum expers nisi per te, Virgo parens; nemo 
redemptus (44) nisi per te, Dci Mater; nemo do- 
num per misericordiam consccutus (45), nisi per 
te, o digna qua Deum caperces. Quis enim tanto- 
pere peccatores defendit ? Quis adeo nihil emenda- 
tis (46), sponsionem pratendens  patrocinatur? 


" Joan. iv, 24. 


VARLE LECTIONES. 
k impr. φθορὰ ἀφθαρσία. ! impr. ἄνετεχ. n impr. ἀδιορθούντων. 


NOTE. 


(M) In demortuorum omnia devorante inferno : 
Ἐν τῷ παμφάγῳ τῆς ἀπονεχρώσεως ἄδῃ. Velut 
eoram inferno qui cesserunt iu cadavera ; quorum 
nulla, nisi Christo resurgente, erat. futura resur- 
rectio ; atque adeo nisi nato eodem ex Maria. 

(42) Illa pulveris mater, etc. Μήτηρ χοὺς, xa 
μήτηρ φωτός. Accedit ex legio: quod paulo iufe- 
rius ex eodem sequebatur, €i; γὴν ttpini0s* mutavi 
in παρῆλθε" js propius est voci ἀπῆλθε, qua 
illie usi sunt LXX interpretes. 

(43) Nec tui illius transitus. Restitui ex Regio 
ἐπιζήμιος " ἀντὶ τοῦ, ἐπιζώμιος, quod vel nihil si- 
gnificat, aut non satis appositum. Quid enim hic 
ad ζωμοὺς, καὶ τὰ εὔζωμα * nulla praesertim sacra 
allusione. Alludit Germanus ad Prov. xxv, uhi 
vers. 16 et 27 de mellis castigato usu, alioqui exi- 
tioso : veligue non esse id periculi iu. memoria, 
sensuque migrationis Mariz, velut continue animum 
subeunt», ac recurrente. 

(44) Nemo redemptus. 14 quoquo ex Tegio: ae 
congrue admodum redemptioni per Mariam adijun- 
pil τὸ, Gropn:cp* quando vex Deo inlinitus ille 
tuanat valor, rationc cujus Christi Domini, Maiie 


prolis, satisfactio abundans fuit, ac copiosa re- 
demptio. 
(45) Nemo donum per misericordiam consecutus, 
ἐλεούμενος δῶρον. Quidquid eximie donum est, ae 
ratia per Christum, ex eo in nos derivatum, quod 
laria fuit θεοχώρητος" quod ex Regio pretulunus : 
quanquam, τὸ θεοχάριτος im editis non displiceat. 
Utrumque enim in Mariam congruit, quie ct Deum 
utero. complexa est, et Deo grata singulariter fuit; 
quod eam compellat angelus Luc. 1 : Xa/ps, xexa- 
ριτωμέγη. . 
(46) Nihil emendatis. ᾿Λδιορθώτοις. Τὸ, ἀδιορθούν- 
τῶν editis, minus. quadrat. Deerat. quoque τὸς 
ἀντιφωνητιχῶς, quod sequentia exigunt, ubi ejus- 
moii sponsionis privilegium in Maria declaratur, 
ged male explicatur a Schotto, cui τὸ, ἀντι φώνῃσις, 
quod sequitur, est contradictio , tota serie àc sensu 
cónirariis. Allusio est ad ficum succidendam, cui 
sola Maria, post longam adeo expeclationem, εἴ 
cum aliorum sponsio jam ἄδεχτος videri possit 
(quomodo restituo ex ms. ἀντὶ τοῦ, ἄδιχος") indu- 
cias impetrare fiabcat. Simili sensu. Andreas Cre- 
tens. Mariam deprielicat orat. iu Annunt, allusione 


4} 


. S GERMANI PATRIARCHA CP. 


32 


Quivis enim eorum, qui etiam auxilio esse possent, A θεῖν, τῆς: παραθολιχῆς συχῆς τὴν ἔχτομὴν dv ἡμῖν 


paraboliez ficus** excidium in nobis metuens, 
supplicationem Dco pro nobis offerre detrectabat ; 
u$ ne inutili promissione, lata sententia, non ad- 
mittenda sponsio videretur. Tu autem, quao ma- 
terna in Deum auctoritate pollens, etiam. iis qui 
enormiter peccant, eximiam remissionis gratiam 
concilias. Non cnim potes non exaudiri , cum 
Deus, ut ver: ac intemceiatie Matri st, qvea 
onuma, eb per omuia, et in oeiuintbus, morem g «at. 
liuc merito, afflictus quisque ad te confugit ; in- 
firmus. tibi adlieret ;; bello. petitus te. hostibus 
cpponit. Tu, « Indignationem, et iram, et tri! ula- 
lionem, iminissionem per angelos malos *!, » 1raus- 
fers; justasque minas, ac condignge sententiam 
condemnationis, que ΕἼ tui nomine appella - 
tum (47) populum, impensius diligas, avertis. line 
et popu'us (tuus Cliristianus, perpendens rerum 
auarum statum, filentor tibi sias a1 Dein, prf - 
ren:!as preces committit. Indulius fore sperat, ut 
exoret ac. flectat, o. sanctissima, ob factum olim 
periculum (18), et multitudinem tuorum. in. nos 
beneficiorum; quo.que sepius. supplicando, ut 
benigne annucris, adigat. Quapropter, quis. ron 
heatam [ὁ deprizdicet? Speciaculum, sngelorum 
ieligentia majus; omni prastautem  iniraculo, 
summeque novam Llomiuum felicitatem ; Clivistia- 
norum gcntis suscept.onem ; peccatorum (requens 
»sylum ; quie per horas singulas Cliristianorum 
ore verseris ? Simul atque enim tremore correptus 
fuerit Christianus aliquis, aut pedem ad lapidem 
offenderit, illico tui. nominis praesidium invocat. 
Quare ut quis nulla requie, te laudibus celebret, 
non existimat se celebrare; qui magis insatiabili 
affectu celebrare incipiat. Nemo enim satis pro 
dignit»te celebrare possit. Qui te semper magunili- 
care desilerat, jugi tua glorificatione, debitum 
in te suu: apud se repetit. Cum enim multorum 
debitor nihil possit rependere, accumulat graiia- 
vum actionem , quemadmodum ipsa tutelam et 
p.-otectionem accumulas. Quia eniin illa donum est 
optimum quod finem non habeat, jugi afficientem 
b»neficio, velut a principio, gratiarum actione de- 
iueretur. Quis enim te admirationi non habeat, 


εὐλαθούμενος, ἀνεβάλλετο τὴν ὑπὲρ ἡμὼν De gíav 
τῷ Θεῷ προσαναπέμψαι (a μὴ τῆς ἀποφάπεωινς δ: ἃ 
τὸ ἄγχαρπου τῆς ὑπουχέσεως δοθείσης, ἄδεχτος f 
ἀμτιφώντσοις ὀφθῇ, Xu δὲ, μητρῴαν ἔχουϑα πρὺς τῶν 
£v τὴν ἰσχὺν, xaX τοῖς χαθ᾽ ὑπεροχὴν &uapz dvoa- 
σι, xa0' ὑπερφυλῆν τὴν συγχώρησιν ἐξανύει;. Οὐ Σ 
γχο ἐνδέχεταί σέ ποτε παραχουτῆτιαι, ἐπειδὴ ττειθ- 
αργεῖ σοι χατὰ πάντα χαὶ διὰ πάντα, καὶ ἐν πᾶσιν ὁ 
βεὺς, ὡς ἀληθινῇ αὐτοῦ καὶ ἀγράντῳ Μττοί. Ὅθεν 
ὁ Ὀλιδόμενοης, εὐλόγως πρὺς σὲ χαταςεύγει" ὁ ἄσθε- 
ὧν, σοὶ προυχηλλᾶται " ὁ πολεμούμενης, σὲ τοῖς 
ἐχθοοῖς ἀνθοτλίζει. € Θυμὸν χαὶ ὀργὴν χαὶ δαέψιν, 
ἀποστολὴν δι᾽ ἀγγέλων πονηρῶν, » 50 μεταδάλλε:ς. 
᾿Ἀπειλὴν δικαίαν xaX qr zov. ἀξισπαθοῦς χαταδέχτῃς 
σὺ μεταστοΐφεις, ἀγαπῶσα μεγάλως τὸν ἔπιχεκλη- 
μένον τῷ ὀνόματι τοῦ Υἱοῦ cou λαόν. Ὅθεν χαὶ ὁ 
Χριστιανὸς Xaóg σον, τὰ χαθ᾽ ἑαυτὸν ἀναχαΐνωὺυ,ς 
πρὸς μὲν τὸν Θεὸν παῤῥησιαστιχῶς ὅποστέλλετας 
σοι τὰς δδοήτεις προτφέρειν. ΣῈ δυσωπεῖν ἀνευξοΐ - 
στης θαῤῥεῖ, παναγία, διὰ τὴν πεῖρᾳν, χαὶ τὰ 72.195 
τῶν εἰς ἡμᾶς ἀναθῶν σου, xai παραδιάπεσθας σε 
πολλάκις ἐν ἱχετίαις. ᾽Δυθ᾽ ὧν τίς σε μὴ μαχαρίσεις 
Τὴν τῶν ἀγγέλων ὑπὲρ Évvotay θεωρίαν " τὴν τῶν 
ἀνθρώπων ὑπέρξενον ἐπιτυχίαν" τὴν ὑπόληψιν τοῦ 
γένους τῶν Χοιστιχυγῶν * 5b ὀχλούμενου τῶν ἄςιχρ- 
τωλῶν προτφύγιον" τῶν χαθ᾽ ὥραν ἐν τῷ στόματ: 
τῶν Χριστιανῶν φερομένην. Μόνον γὰρ εἰ θρονθῇ 
Χριστιανὸς, εἰ χαὶ πρὺς λίθον τὸν ἑαυτοῦ προσχόψῃ 


C πόδα, τὸ σὸν ἐπιχαλεῖται mphg βοΐϑειαν ὄνομα. Σὲ 


τοιγαροῦν τις δοξάζων, ἀπαύστω: οὐ μὴ διξάζεται. 
Δηξάξειν σε, μᾶλλον &ày ἀχόρως ἐνάρξητα!. ᾿Αδόνα- 
τον γὰρ ἐπαξίως ἀνυμνῖσαί σε. Τὸ διὰ παντὸς με- 
γαλύνειν σε ποθεῖ, διὰ τοῦ διηνεχῶς δοξολογεῖν ἐξ, 

παραψυχὴ» τοῦ χρέους ἀναλαμδάνων. "Eniv yif 

πολλὰ γρεωστῶν οὐδὲν ἀνταποδίξωσί got, πλτθύνει 

τὴν εὐχαριστίαν, ὡς dU τὴν προστασίαν. Ἐπιὸν 
πανάγαθον δώμη μα τέλος μὴ δεχόμενον, τὴν εὐχαρι" 
στίαν ὡς ἐν ἀρχῇ, ἀεὶ τὸ ἀγαθὸν ποιοῦντι * προξ- 
ἁγει. Σὲ τίς μὴ θαυμάσει τὴν ἀμετάθετον σχέπην, 
τὴν ἀμετάστατον χαταφυγὴν, τὴν ἀχοίμητον πρε- 
σδείαν, τὴν ἀδιάλειπτον σωτηρίαν, τὴν σταθερὰν 
βοήθειαν, τὴν ἀσάλευτον προστασίαν, τὸ ἀπόρθττον 
τεῖχος, τὸν θησχυρὸν τῶν ἀπολαύσεων, τὸν ἀνέγχλη- 


*pem immutabilem, protectionem immobilem, sta- ἢ τὸν P παράδεισον, τὸ ἀσφαλὲς ὀχύρωμα, τὸ χραταιὸν 


δο[υς. xi, 6 seqq. *! Psal. rxxviu, 49. 


VARLE LECTIONES. 


5 fteg. μὴ ὀχλ. 


* ποιούσῃ. lupr. πρός τι. P Impr. ἀνέχλειπτον. 


NOTE. 
οἱ Moabitarum urbem  Laterum. In ficum arc- — lacina diminuto praefato codice. 


fActam novum monumentum suggeril, nuper Grae- 
corum cimeliis egregiis copiose aucta, preclara 
ieelyti Galle. cancellavii. Petri. Seguieri gaza, in- 
eseriptum illud Joanni Damasceuo, aliud. ab. (0, 
n*0d Joannis Chrvsostomi nomine editum, non- 
rüli Romx codices eilem. vindicant. Incipit illa 
Damasceni Oratio: Κινεῖ ps πρὸς τὸ λέγει» ὁ 
ἐ υπότστατος τοῦ Θεοῦ χαὶ Ιατρὺς Λόγο:. Manc ego 
οὐ ἢ}. dum avidius exsciibo, mutilam, et ul 
fecic exordio coustet. inveiio, plurium foliorum 


(47) Filii tui nomiue appellatum. Quod Andreas 
Cretens. aliique. vocant. Χριστώνυμον * α Christ 
dictum nomine, ac Christianum, Male Schot. Flitii 
tui nomen. imploraniem. Τὸ ἀξιοπαθοῦς * nonmhlul 
novum sensu quo reddo, ae reddidit Schottus. 

(48) Οὐ fec'um olim. periculum. διὰ πεῖραν" ex 
ms. Inepte. edita, πέτραν" Schortas mitius. appo- 
site, robur. Mulium. eerte ad. fiduciam Vaeit, ba- 
pe 81: 4 das benignitas, ac anterior. impetratio, 


————m- o co- 


2 L———— o£ cA —— 07 ama an 


32] 


, IN DORMITIONEM D. MARLE. II. 


JM 


περιχαράχωμα, τὸν ἰσχυρὺν τῆς ἀντιλέψεως πύργον, A tum. perfugium, semper vigilem deprecationem, 


τὸν λιμένα τῶν χειμαζομένων, τὴν γαλήνην τῶν τε- 
ταραγμένων, τὴν τῶν ἀμαρτωλῶν ἐγγυητὴν, τὴν 
τῶν ἀπεγνωσμένων προσαγωγὴν, τὴν τῶν ἐξορισθέν- 
τῶν ἀνάληψιν, τὴν τῶν ἐχδιωχθέντων ὑποστροφὴν, 
thv τῶν ἀλλοτριωθέντων οἰχείωσιν, τὴν τῶν χατα- 
κεχριμένων παράθεσιν, τὴν τῶν γαθτρημένων εὐλο- 
Tav, τὴν δρόσον τῆ: ψυχιχῆς αὐχμηρίας, τὴν στα- 
γόνα τῆς ἐχταχείσης βοτάνη:. « Τὰ γὰρ ὀστᾶ ἡμῶν, 
ὡς γέγραπται, διὰ σοῦ χαθάπερ βοτάνην ἀνατελεῖ" » 
τὴν τοῦ ἀμνοῦ χαὶ ποιμένος μητέρα, χαὶ πάντων τῶν 
ἀγαθῶν γνωριζομένην πρόξενον. Ὅσα τὰ σὰ, παρά- 
δοξα, « ἀληθινὰ, δεδιχαιωμένα, ἐπὶ τὸ αὐτὸ, ἐπιθυ- 
μήματά τε πάντα χαὶ γλυχύτερα ὑπὲρ μέλι καὶ χη- 
οἷον. Καὶ γὰρ οἱ δοῦλοί σου ποθοῦμεν αὐτὰ, ἐν τῷ 
ποθεῖν αὐτὰ, ὀντάμειψι: ἐχ σοῦ πολλή. » — « Ἐχ 
Exit σου τίς συνήσει; » ᾿Αλλὰ ἀρχεῖ σοι πρὸς ἔπαι- 
νον το ἀξιάγαστε, τὸ μὴ εὐπορεῖν ἡμᾶς ἐγχωμιάσχι 
τὰ σά, Ἔχεις ἐχ Θεοῦ τὸ μέγα πρὸς 0plau£oy ὕψο;" 
διότι λαὸν αὐτῷ Χριστιανιχὴν ἀπὸ σαρχὸς τῆς σῆς 
συνεστήσι, xal τὸ ὁμοιογενὲς σου, σύμμορφρον τῆς 
θείας αὐτοῦ χαὶ ὁμοιωτιχῆς εἰχόνος ἀπειργάσω. 
« Εὐλογημένον τοίνυν διὰ τοῦτο τὸ Dvouái σου εἷς 
105; αἰῶνας. » Πρὸ τοῦ ἡλίου τὸ φῶς σου. Ὑπερτέρα 
πάτη: τῆ; χτίστως ἡ τιμή σου πρὸ τῶν ἀγγέλων ἡ 
ὑπεροχὴ cou. « Υψηλοτέρα σὺ τοῦ οὐρανοῦ * » ἀλλὰ 
χαὶ πλατυτέρα τοῦ οὐρανοῦ τῶν οὐρανῶν, χαὶ τοῦ 
Γραφιχῶς παρά τινος ἁγίου ἀντιφεροιλένου ἐδδ)- 
μου. Ὁγδοώτερξ, χαὶ εἰ ἔττι τι; ἕτερος, xay ὕπεο- 
ἐχεινὰ τούτου λέγειν, οὐρανέ" εὐλογημένη σὺ 
vial; γενεῶν " ἀλλὰ xal εὐλογήέθησαν ἐν σοὶ πᾶσαι 
al φυλαὶ τῆς γῆς. Οὐδὲ γάρ ἐστι τόπο: ἔνῆα σὺ μὴ 
δοξάζῃ " οὐδὲ φυλὴ, ἐξ ἧς οὐχ ἐδλάπττγησαν διὰ σοῦ 


ἐν γε- 


χαρποὶ τῷ Θεῷ" ὥστε xal τὰ μὴ ἐπεγνωχότα σε. 


χατὰ τὸν χότμον τοῦτον ἔθνη, χαινῷ 5 δεχτῷ xal αὖ- 
τὰ μαχαριοῦτί σε, Παρθένε. Ὅταν γὰρ ὁ ix σοῦ 
γεννηθεὶς ἥξει « χρῖνα: τὴν οἰχουμένην ἐν διχα ο- 
σύνῃ, ὄψονται χαὶ χόψονται, » 60 μὴ Θεοτήχον 
cz πιστῶς ὁμολογῆσαι θελήσαντες " xai τότε γνώ- 


53 Ica, ὸῦ:, 14. 
Hexaem. hom. 3. 


perennem salutem, auxilium stabile, patrocinium 
inconcussum, murum inexpuguabilem, thesaurum 
voluptatum, hortum irreprehensibilem (49), arcem 
tutam, vallum undique munitum, validam auxilii 
Larrii, portum tempestate jactatorum, malaciam 
perturbatorum, peecatorum vadem, desperatorum 
adduetiorem, exsulum revoeationem, pulsorum, 
postliminio reversronem, alienatorum conciliatio- 
nem, damnatorum commendationeu) (70), male- 
dictorum benedictionem, rorem — squalentis ani- 
ni, stillam ivriguumque confecti ac. tabescertis 
heri? Per te enim, inquit. Sciiptura , « ossa 
noastia sicut herba germinabuut *5; ». Agni οἱ 
Pastoris. parentem, omniumque bonorum palam 
conciliatiicem. Tua omnia admiranda sunt, 
« veia, jusiificata in idipsum, omniaque desidera- 
bilia, ac duleiora super mel οἱ favum.» Nam et . 
servi tui ea desideramus ; in illis desiderandis, ez 
te, reiribulio multa **. » — « Quis tuas misericor- 
dias intelliget *. ». Enimvero, sat tibi ad laudem, 
o admirabilis, quod non possimus dignis enco- 
miis res tuas celebrare. Magnam a Deo, ad trium- 
phum celjitatem adepta. es, quod tua ex carne, 
populum ei Chiistianum eomparaveris; Guodque 
id quod similis tecum esset natuiz, divium ejus 
express;eque imaginis conforme reddideris. Quare, 
c benedictum nomen tuum in s:ecula *, » Vincit 
Solem lux tua: superat creata omnia, tuus honor 


C cet dignitas; prae angelis major cxcellentia tua. 


«€ Tu coelo. excelsior **; » sed et celo-cadorum 
expansior, septimoque celo, quod ceu ex Scri- 
ptura (51), sanctus quidam astruit. O τα" supia 
octavum, cl Si quod ulterius octavo calum, dici 
potest! Benedicta tu in. generationibus generatio- 
num : sed el in te, benedictionem  consecut;e 
sunt omnes tribus terrze* ; nullus enim locus est, 
ubi non honori habearis. Neque ulla tribus esi, 
ex qua Deo, per te, fructus non germinaverint : 


*? Psal. xvin, 10-19. 5* Psal, cvi, 42. 86 Psal. Lxxi, 17. ** Job x1, 8. *' Basil. 


VARI LECTIONES. 


4 Impr. ἐπιστροφή. * Impr. male ἔλεον. " χαιρῷ. 


NOTE. 


(49) Horium | incomprehensibilem. ᾿λνέγχλητον" 
Pratuli eam ms. lectionem, velut alludat. ad. pri- 
mum illum hortum voluptatis, non omnino &vir- 
χλητον, ac vacantem crimine, ut. quo Adam, ac 
cujus occasione peccaverit. Th, ἀνέχλειπτον etiam 
editorum, non male in Mariam horti typo. dictum 
sit; quod fugax sit. hortoram decor, et tempora- 
neus , non sic Marix, sed indeficiens. 

(50) Damnatorum commendationem. παράθεσιν" 
al sensum Lucz. παραθέντες αὐτοὺς Θεῷ" Com- 
mendantes Deo : qua Marie commendatione. rei jam, 
ac pradamnati, absolutionem a Deo judice, ac 
veniam consequautur, 

(91) Quod ceu ex Scriptura. Γραφικῶτ' Schottus, 
Graphice : verum id. parum graphice, ac scile. la- 


jam enim est alludere ad. illud Basilii hom. 3. in 
Hexaem. quo unitatem coli impugnans, co quod 
ilud constet tota sua maleria, etiam plures in 
psalimo, iis verbis, celi celorum, insinuatos osten- 
dil : quod et nostrorum sententie de 7 colis pla- 
hetarum non male congruit. Sie Dainascenus, 
lib. x1, cap. 6: "Ex τῆς Γραφῆς μεμνημένον eumdem 
Basilium, ait dixisse colorum substantiam, λεπτὴν 
ὡσεὶ xamvóv- tenuem instar fumi: quod nimirum 
id ille ex illo Isai t1,6,juxta LXX: Ὁ οὐρανὸς ὡσεὶ 
καπνὸς ἐστερεώθη" Colum sicut. fumus. firmatum 
ἐδὶ ; nilatur statuere. Sensus ergo erit, esse Mariam 
septimum illud ccelum, octavuinque superius, ac 


si quod. est ulterius coelum, eminens creaturz toii 
corporali. 


335 


S. GEP MANI PATRIARCHA CP. 


4 


ut et gentes, quz te usu seculi non cognoverunt, A σονται, ποίου θησανροῦ ἑαυτοὺς χαχοδούλως ἔζη- 


ipse etiam tempore placito (52) beatam te, Dei 


μίωσαν. 


Genitrix Virgo, sint prdicature. Tuo enim Filio veniente « judicare orhem terrarum in justitia "*, 


videbunt et plangent*?, » qui te Deiparam, couliteri credentes noluerunt : 


lumque demum perspi- 


cient quanto se the:auro perverso sane consilio defraudaruit. 


Nobis itaque Christianis, teque Deiparam Chri- 
siiana fide venerantibus, stabilis tutelae tux: imiseri- 
cordiam exhibe. Etenim Dormitionem team, o 
Deipara, jure vitam arbibamur; teque spiritali 
quadam ratione nobis contubernalem credimus. 
Cumque adeo ingruerit calamitas, tuum qu:erentes 
praesidium, liberamur : rursum vero fausta, gau- 
diique oboriente die, eam ipsa concilias : ac post- 
quam in omnibus nostri sollicita es, nohiscum te 
agere persuasum habemus. Quemadmodum enim 
siticulosus ad fontem properat, sic et fidelis om- 
nis anima, toia zstuans accurrit, tuo implenda 
auxilio. Ác iterum, quemadmodum anbelitu lau- 
etus aer animalem hominibus olfactum afflat (53) : 
ila et te, ortbodoxi omnis Christiani flatus, ac 
spiratio, ore profert ac enuntiat. Nec enin tantum 
ab aeris haurimus oblectatione, quantum a tui no- 
minis haurimus protectione : adeo ut in Christo, 
ac te impleatur quod scriptum est : « lespiratio 
narium nostrarum es tu; in tegumen!o tuo et 
umbra vivemus 9. » Quodnam enin aliud homi- 
num genus a Christianis, id tantum obtinuit glo- 
ri? tam illustri fuit existimatione? Angeli ca- 
lestibus glorientur habitaculis, nos, incessu sancto- 
rum templorum tuorum, feriis delectamur. Utenim 
illud quondam Sa'omonis templum, colum in 
terris adumbrarit ; quam nos potiori jure, cum 
ipsa effecta fueris vivum Christi templum, eccle- 


sias tuas et templa, velut terrestres coclos sumus q 


elaturi? Stellarum clarz faces loquuntur in firma- 
mento celi : corporeique tuarum, o Deipara, 
imaginum ducti colores, tuorum nobis donorum 
largitionem ceu stellanti fulgore coruscant. Sol et 
luna unius axem circuli illuminant ; at domus 
omnis, el civitas, regieque, tuum, ex tui Nati 
Lumine, splendet lumen. Quapropter beatus homo, 
eisi peccator, quod tuam adeptus per naturam 
cognationem, cliam divin:, per te, nature par- 
ticeps inventus sit : « Beatus » revera, et bene illi 
fuit; imo, «et erit bene?! ; » non enim deficies 


* Psal. aix, 9. **Zach. x 1, 10. 


*9 Thren. iv, 90. 


᾿Αλλ᾽ ἡμῖν τοῖς Χριστιανοῖς xal Χριστιανιχῇ Θεο- 
τόχον σεδομένοις σε πίστει, παράτεινον τῆς ἀμε-α- 
θέτου σου προστασίας τὸ ἔλεος. Καὶ τὴν γὰρ χοίμη- 
gi) cou, θεοτόχε, ζωὴν ἡγούμεθα διχαΐως, xai 
σύνοιχόν σε πνευματιχῶς ἔχειν πεπιστεύχαιικεν. Καὶ 
ὅταν θλίψις ἐγγὺς εἶ, ζητοῦντές σε λυτρούμεδθα " xa: 
ὅταν πάλιν χαρᾶς καιρὸς, σὺ εἴ ταύτης πράξενος᾿" 
xai ὅταν Ev ὅλοις ὑπὸ σοῦ μεριμνώμεθα, μεθ᾽ ἡμῶν 
σε διάγειν πιστοφορούμεθα. "Uv γὰρ τρόπον ὁ διττῶν, 
πρὸς τὴν πηγὴν χατασπεύδει, οὕτω xal πᾶσα quy 
πιστοτάτη The σὲ χατατρέχει, ἐμπλησθῆναι 175; 
G^; φλεγομένη βοηθεΐας. Καὶ πάλιν ὥσπερ τὸ τοῦ 
ἀέρος ἄσθμα ζωτιχὴν τοῖς ἀνθρώποις ἐμπνέει τὴν 
ὅγορησιν * οὕτω xal σὲ παντὸς ὀρθοδόξου X ριστια- 


B yo) ἐπὶ στόματος προφέρει πνοή. Οὐδὲ γὰρ τοσοῦτον 


τῆς τοῦ ἀέρος ἀνιμώμεγα ψυχαγωγίας, ὅσον τῆς τοὺ 
ὀνόματός pou ἀρνόμεθα σχέπης " ὡς ἐν Χριστῷ xal 
ἐν σοὶ τὸ γεγραμμένον πληροῦσθαι" ε᾿Αναπυοὴ, φη- 
9i, μυχτήρων ἡμῶν σὺ εἶ" ἐν τῇ σχέπῃ σον χαὶ 
πνοῇ ζήσομεν. » Ποῖον γὰρ γένης ἀνθρώπων, πάρες 
εἰπεῖν Χριστιανῶν, τοιαύτης ἐπέτυχε δόξης, τοιαύ- 
τῆς εὐπόρησεν ὑπολήψεως; ἍἌγγελοι ταῖς οὐρανίων 
ἐγγαυριῶνται χαταμοναῖς * ἡμεῖς τοῖς τῶν ἀγιωτά- 
πων * σου ναῶν εὐφραινόμεθα σχολασμοῖς. EL γὰρ ὁ 
Σολομώντειος ναὸς, πάλαι τὸν οὐρανὼν ἐπὶ tf; γῇς 
ἐσχιογράφει, πόσῳ μᾶλλον ἐμψύχον σοῦ ναοῦ γεῖς- 
ννίας τοῦ Χριστοῦ, μὴ καὶ τὰς Ἐχχλτοίας τὰς σὰς, 
ὡς; ἐπιγείους οὐρανοὺς δικαίως ἔστιν ἀναχομπάζειν; 
ἁστέρες λαμπηδογλωσσοῦσιν ἐν τῷ στερεώματι τὸῦ 
οὐρανοῦ * al σωματιχαί σον, Θεομῆτορ, τῶν εἰχόνων 
χρωματουργίαι, τὴν ἐπίδοσιν τῶν σῶν ἡμῖν ἀνα- 
στράπτουσι δωρεῶν. Ἥλιος xo σελήνῃ τὸν ἕνα τοῦ 
χυκλώματος δαδουχοῦσι πόλον " πᾶς οἶχος, χαὶ πᾶσι 
πόλις, καὶ χώρα, τὸ σὸν, Ex τοῦ σοῦ γεννηθέντος qu- 
τὸς, ἀγλαΐζεται φῶς. Διὰ τοῦτο μαχάριος χἂν ἀμαρ- 
τωλὸς ὁ ἄνθρωπος, ὅτιπερ συγγενῆ σε χατ᾽ οὐσίαν 
ιτησάμενος εὑρέθη, xal θείας φύσεως διὰ σοῦ xo 
νωνὸς, « Μαχάριος » ἀληθῶς, xal χαλῶς αὐτῷ γέγο 
νε΄ μᾶλλον δὲ « χαὶ ἕσται χαλῶς" » οὗ διαλείψῃ 
γὰρ τοῖς τὴν σὴν ἀντίληψιν ἕως τέλους ἔχειν ἀξιη)- 
*! Psal. οσχτιι, 3. 


VARLE LECTIONES. 


* Male edit. &ytaspázov. 


NOTE. 


(52) Tempore placito. Ἱαιρῷ δεκτῷ" Sic lego ἀντὶ 
«οὔ, καινῷ δεχτῷ" quod ms. babet. Vitiosius editis 
σταυρῷ δοχῶ. Verba sunt Pauli, 11 Cor. vt, ut quod 
ille in primum adventum dixit, Germanus in se- 
cundum transferat, qui et ipse χαιρῷ δεκτῷ futurus 
est, accepto ac placilo lempore. 

(95) Animalem hominibus olfactum afflat. Ζωτιχὴν 
ὄσφρησιν ἐμπνέει. Vim. olfaclus ac nares, ut. se- 
queus auctoritas, Thren. 1v, indicat, quam edita 
male referebant Sap. τι. Signiüicatur jugis quedam 
Mariz memoria, cjusque nominis ore prolatio, uti 


est jugis aeris spiratio. Editis, ἀντὶ τοῦ ἄσθμα, est 
αἴσθημα sed minus quadrat. Quod postinodum in 
illis sequilur, nonnihil diversum est ab iis, que 
damus ex Regio: Οὕτω xoi ἡ παντὸς ὀρθοδόξου 
Χριστιανοῦ πρὸς ak θεόμορος πνοή" Verum vidcatur 
vitiosum Τὸ, θεόμορο;, quanquam Seliottus nititof 
reddere. Legerim Θεομῆτορ, quomodo etiam ms. 
paulo inferius eamdem corrigit vocem, ub? Scliot. 

εομόρων τῶν εἰχόνων' prudentium imagiuum : bic 
autem, θεόμορος πνοή " respiratio que facit parti- 
cipem divinitatis. 








40] 


IN DORMITIONEM D. MARI. II. ^ta 


μένοις. Ἐῤῥέτω θάνατος ἐπὶ σοὶ, Θεοτέχε,. ζωὴν ὅτι A iis qui usque ad finem auxilium tuum obtinere 


tole ἀνθρώποις προσήγαγες. Ἐῤῥέτω τάφος ἐπὶ σοὶ, 
ἐπειδήπερ ὕψους ἀκαταφράστου θεῖος ἐγένου θεμέ- 
λιος. Ἐῤῥέτω χοῦς ἐπὶ σοί * ἀνάπλασὶς γὰρ εἶ, ὅτι 
τοῖς ky ὕλῃ * πηλοῦ διαφθαρεῖσι χεχρημάτιχας, Δέ- 
αποινα. Οὐχοῦν πίστει σε μεθ᾽ ἡμῶν συνανάστροφον 
ἔχειν ὁμολογοῦμεν. Εἰ μὴ γὰρ ἐν τούτῳ παρηγορούμε- 


θα, ἐξέλιπεν ἂν τῇ ἐπιθυμίι τῇ πρὸς σὲ, τὸ ἡμέτε- 


pov πνεῦμα χαὶ πίστει τοὺς οὐρανοὺς, ὡς γέγραπται, 
γατηρτίσθαι νογῦμεν" οὕτω xal σὲ μετελθοῦσαν συν- 
διάγωγον καὶ μετὰ τὴν ἐχδημίαν τοῦ σώματος πι- 
στεύομεν ἀναθεωρεῖν. Οὐ γὰρ ὀδύνη τοσαύτη τῇ 
ψυχῇ, τῆς σαρχὺς ὅταν ἀποσπασθῇ, ὅσον ὀδυνηρότε- 
pov σοῦ στερηθῆναι, πανάχραντε. "Ὅθεν κατὰ τὸ γε- 
γραμμένον, « Κἂν τὸ σῶμά συν χαθεύδει, ἡ χαρδία 
cou ἀγρυπνεῖ. » Καὶ xày τὸ ἀπαραίτητον τοῦ θανά- 
του, τῇ ἀνθρωπίνῃ παρεδέξω φύσει, οὐ νυστά- 
ζει, οὐδὲ ὑπνώσει ὁ φυλάσσων ἡμᾶς ὀφθαλμός 
σου. 


Οὐχ ἀμάρτυρος γὰρ fj μετάστασί; σου " οὐδὲ ψευ- 
δὴς ἡ χοίμησις. Ὁ οὐρανὸς τῶν ἐπὶ σοὶ τότε συν- 
δραμόντων διηγεῖται δόξαν" ἡ γῆ, τὴν περὶ αὐτῶν 
“παρίστησιν ἀλήθειαν " αἱ νεφέλαι, τὴν ἐξ αὑτῶν σοι 
διαχονηθεῖσχν βοῶσι τιμήν᾽ xal ἄγγελοι τὴν εἰς σὲ 
τότε γενομένην ἀπαγγέλλουσι δωροφορίαν Y* τὸ πῶς 
φημι χατὰ τὴν Ἱερουσαλὴμ οἱ ἀπόστολοι παρεγέ- 
νῶντο πρὸς σὲ, χαθάπερ xal ᾿Αμθαχοὺμ ὁ προφήτης 
ἐχ μερῶν τῆς Ὀρεινῆς, ἐν ὧρξ μιᾷ διὰ νεφέλης ἀρ- 
παγεὶς, xat ἀγγελιχῆς δεξιᾶς ὑπολτφθεὶς x, 
Περσικῇ Βαδυλῶνι εἰς Y τὸν λάχχον τοῦ Δανιὴλ παρ- 
ἔστη. ᾿Αλλ᾽ ὥσπερ ῥανὶς εἰς θάλασσαν ἐπιχεομένη 
οὐδὲν προστίθησιν, οὐδὲ βαλάντιον πτωχοῦ, πλουσίου 
Cnsauphy ἀποχενοῖ οὕτως οὐδὲ τὰ ὕψη σου τῶν ἐγ- 
κωμίων, ἑχανός τις ἐν λόγων χατευμεγεῦῆσαι φω- 
ναῖς. Ἔχεις σὺ παρ᾽ ἑαυτῆς τὸν ἴδιον ὕμνον, ὄτιπερ 
Θεοτόχος ἀνεδείχθης. Οὐδὲ γὰρ, ὅτι τοῖς ὠσὶν ἡμῶν 
παρὰ Ἰραφιχῆς ἐξηγήσεως τοῦτο xat μόνον ἠχούσθη" 
οὐδὲ πάλιν ὄτιπερ οἱ πατέρες ἡμῶν ἀνήγγειλαν ἡμῖν 
τοῦτο παναληθευούσῃ διτγήσει, τὴν προσηγορίαν 
ἐχληρώσω * τῇς Θευτόχου᾽ ἀλλ' ὅτι τὸ ἔργον ὃ εἰργά- 
σω ἐν ἡμῖν, χυρίως χαὶ ἀψευδῶς ἀγλωσσοχχρίτως 
xai ὀρθοδόξως, Θεοτόκον σε δι᾿ αὐτῶν B:6aiol τῶν 
πραγμάτων" xal τούτου χάριν, τὸ θεηδόχον σου σῶ- 
μα, παρὰ νεχροποιοῦ χαταφθορᾶς, ἔπρεπεν ὄντως μὴ 
συγχλεισθῇναι" ἀλλὰ xal τὸν τάφον ὡς ἀνθρώπινον 
ὑποδέξασθχι τὸ ἴδιον φύραμα" xal σοῦ ζωστελῶς 
πρὸς τὰ οὐράνια, τῆς οἰχείας μεταστάτη: ζωῆς " χε- 
νὸν μὲν τὸ δειχθῆναι τῆς σαρχός σου" ἀχώριστον δὲ 
τῆς τῶν ἀνθρώπων συναναστροφῆς εὑρεθῆναι τὸ 
πνεῦμά σου, ἀοράτῳ ἐνεργείᾳ τοῦ ὑπὸ σοῦ παρθενι- 
χῶς γεννηθέντος Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ ἡμῶν" ᾧ ἡ δόξα 
εἰς τοὺς αἰῶνας. "Ap. 


meruerint. Facessat in te mors, o Deipara, quod 
vitam mortalibus produxeris. Facessat in te sepul- 
crum, quando inexplicabilis sublimitatis divinum 
facta es fundamentum.  Facessat pulvis; nova 
quippe informatio es, quod iis, qui in limo luti 
corrupti essent, Domina facta sis. Te igitur, una 
nobiscum versari certa confitemur flde. Nisi enim 
nostra in eo essel posita consolatio, d«fleceret pra 
tí desiderio spiritus noster. Quomodo autem juxta 
Scripturam ", (ide intelligimus aptatos colos , 
ita et te, etiam a migratione corporis, accedentem 
nobis comitem, velut. oculis contueri. credimus. 
Non enim tautum dolet anima, cum a corpore avel- 
litur, quantus dolor cst te privari, o immaculatis- 
sima. linc, juxia Scripturam : « Eisi corpus 
tuum dormit, cor tamen tuum vigilat ?; » οἱ 
quanquam inevitabilen bumanz conditionis mortis 
necessitatem subiisti , non tamea dormitabit , 
aulve dormiet, nos custodiens oculus tuus. 

Non enim testibus caret tuus transitus; nee 
dormitio tua falsi quidquam habet. Enarrat ccelum 
gloriam eorum, qua in te tunc concurrerunt ; 
terra, eorum repraesentat veritatem ; nubes, hono- 
rem quem famulatu exhibuerunt, clamant. Dcni- 
que angeli, quod id temporis satellitium sliparet, - 
annuntliant : ul. nimirum apostoli ad te llieroso- 
lymam couvenerint, quemadmodum etiam Haba- 
cuc propleta, hora una, in nube raptus, surri- 


ἐν τῇ C viente angelica dextera, ex partibus Orines, Judea- 


que, Babylone Persidis, ad lacum Danielis presto 
fuit **, Enimvero, ut gutta una nihil mari adjicit, 
nejue pauperis crumena, divitis thesaurum eva- 
cuat; ila nemo tuarum celsitudinem laudum ora- 
tione satis extulerit. Habes plane, ipsa a te pro- 
priam laudet, quod Deipara effecta sis. Non enim 
quia hoc tantum, exponente Scriptura, « avzibus 
nostris au livimus; » neque ilerum « quia patres 
nostri, » hoc « nobis » verissima narratione « an- 
nuntiaverunt, » Deiparz appellatio;em sortita 
08 ; sed quia ipsum opus quod es operata in nobis, 
proprie ct vere, nibilque gratificaute lingua, et 
orthoduxe, Dei, te, Matrem, ab ipsis rebus confir- 
niat. ldeoque par erat, ut ne revera, corpus iilud 


D tuum quod vilam suscepisset , mortifera corru- 


ptivie involverctur : ac. vero, ut et sepulcrum, 
velut hominis propiiam massam susciperct ; ut- 
que te, vit» consummatione, a tua ipsa vita imri- 
granle ad coelestia; monumentum quidem (ua 
carne ostenderetur vacuum; (uus vero spiritus 
inveniretur ab humana conversatione inseparabilis; 
invisibili cjus virtute, qui ex te Virgine natus est 
Chrisius Deus noster; cui gloria in szcula. 
Amen. 


'" Hebr. 1, 8, ** Cant. v, ὃ. ** Dan. xiv, 52 seqq. ** Psal. xin, 9. 
VARI LECTIONES. 
"Mmpr. ὑλύϊ, pp. ἐλύϊ, * qp. δορυφ. x Ed. ὑποῦληθ. 7» Ms. πρός. * Maleedita ἐπληρώσω. 


vim. 


Sancti Germzni arctéepisce: ri Cesstantinop: l'tani, 
Laudatio in sanc cw ac reneratilem lormitionem 
pres.onese Dowiset nostre Dei Genitricis semper 
wrginis Maria 


S. GERMANI PATRIARCIILE CP. 
λ 


Η΄. 


Τοῦ ἐν ἁγίοις Πατρὶς ἡμῶν Γερμανεῖ Arc v:t£3 - 


σχόπουν Κωνσταοντιοι πέϊεως Ἐγκάμεςν ε,: 
τὴν dplav xai ctCácpicr κε μηςιν τῆς eae - 
εγξίξευ Δεσποίτης ἡμῶν Θεοτέκευν καὶ à:.- 
παρϑέγου Αἰαρίας. 


Ccuzreis, δὲ caleeu. Tlieodoti Ancyrani gr. lat. 8" Paris, 1675, p. 87. 


Pracara « fana: ac «bona,» sicut. scriptum est, 
« impiugual ossa **. » Quamobrem eiixm insLttuta 
de corporali Vite parentis. semperque  Virziris 
Marie Borwitiene narratio (quippe. quie divinus 
odor ac fragrantia sit sanciis-im.e carnis Chri-ti) 
€05 sanctiliual , qui ipsam sanciticant. Liisotata 
enim quandoque ex Dci niscrior Δ ὅτι ἃ iuferos 
humana os33, imn.acvca.um saoct.e Dei Genitricis 
c€9rpus plane in pinczuavit, cum ea ex. corruptione 
in Jurwi-sent : q::ppe que Nati ex ea resurrectione, 
exspectata i: corrupt one τυ :12 suit super oleum *', 
Esuwiro nos quique paucis, ejus perpetua di- 
gni memoria Trans.tas meno iam recolamus, Vere 
πηι θὲ etam IExuna, ejusmo.i Darrmatiop.s au- 
ditio est. 

Cum Chri-to Deco. nestro cos:tita*um esset, et 
que τι parens exsti isset, Marce s. scam tran-/-r- 
ret, per argcl.m ru-sus ei fam.larein in proceis- 
ctu esse εἰς Dorrit oris lempz:s prn otiat ; ve 
Sacat iu m. .vdis Bicrialt*us , 00's mente in- 
εἰ νέος, ἱμιὶ qooqw? Yiv $ exceessoTA 3:003 1. Dür- 
bai 2m Δ ret. Ne ἐκ τὰν ecam iila im nrovise 
SECU.) Geo rrani ,Q 11:8 37: €Ormis pProprielate Üur- 
ba-etur. wi quu si&tm d;:3 excessum ronprano- 
Visset, ἵν s. τ ee qui v. versoruz ervater est, pa- 
ExB3 b LL. WU 34d δὰ (gigs. Qni ex Christi persona 
νοὶ ὡς asm Wo e;23 primerzatel anin um , ἃς f- 
duc.im 21... Ὁ ἃς 


X:myus ἐπὶ. δὲ ἔδυ τ ῖς, ut te Ma!rem nam 
a$gnanm. ὁ ἐπ ἐπ ecom ic tur tecrara, et qei ia 
με ἃ Sc;A. £322.00 Tepiey 4, $r30L3 penu, $.€ ed 
€«:* 3 rpru»42p Lengea. Panis met maziiones 
Κλ»... 58 2 -σνισγ σε uleor Sort rs recreo, Videctes 
euí32 4 Quum ἃ. me cekbri ca.tu 3€ st pact bus 
Age 3 τ ἀπιλαϊ ποῦ, Certa Jocurtur boe s qu 
rerd34 !-nt lore, ut pet te erem queque » ruo ia 
να t.ba.det loce. Veni d, tur τα exsuitatene. 
Axe et nune ex zaude, ut et prc **: Sales enim 
im Qui..;2€3, e,uS, quod est esse zl: nam g^:te, Βὺ- 
manis cuutatem, Ut ec pe esses ccocepcra, 
gx€à muutuwam accepisti : gau Je et διδῶ, oir a 
ν»" 3ssusnenda ταυτί». Ne de dfurtavert, quod 
M3 EJUMB ται τς πᾶς, qui corruinngr esto dex deris 
suis. E, us umssundüs (corrvploseU ;Uoumh mesque 
€9S6 qui ia. wurdo suat, τὼ Jestitetes oye dazuis- 
Sura (3: Sed Scul eco, cuim de mundo soa s.m, 
*46 Qui i& εν κὰ αἱ poot.ls iptzecf Octo, de 
pronubenha guJeruo; sic mec tu3 ἃ mundo usque 
sd consumuiiugucu auleccuda yreotexto est. 


»» 


"PX. os 7$ 7 Pabiriv 3223, 


D 


€ iur, χαλὴ χαὶ &va0t cixivet Q0 7x42 τὸ v. 
γραμμένον, «69:3. » Καὶ b zzpÀ τὺς τεριατιχ- 
χιιμέύσεω: τῆς Ζωντόχου xii ἀειπαρδένε. Maipo; 
διΐγταις, ὡς ἅτε δὲ, θεοπνευστίχ χαὶ εἴενζ'ὶ τὶ: 
ὑπεραγία: σαρχὺς ὑπῆρχτα 152 X200, ἄἅγχιλ᾽:: 
τοὺς ἀγιλζοντας αὐτέν. ᾿Αλλοιδέγπων τάς T£ ὃ." 
E:o» Θεοῦ τῶν ἀνξἔρωπέν, ἐν TU xicxy 669; 
ἐπσπέειν, τὸ Bunav ct; Θεριέχου cU 22 χστεττίζυς 
«αὐἷτ τῷ δια -δορᾷ σχλγρωῦϊέντξ, διότ: τί 5.,5:-:21:: 


-οὐ ὅτ αὐττο γεν ἕντο: ἡ Ξαῦ νῆτταν Deis 25: 


“ἵἹ ἀς-5ρτία. ᾿Αλλᾶ τε ὅτ χαὶ ἐλίτων τῆς ἅξτ χε ἡ 2293 


μεταπιάπτω; αὐτῇ: ἔπιανττίμευ. ΕἘὐτροξο στ, vio 


ὡς; ἀλτοσῶς χαὶ $ τπῖῆρὶ XLI τοιχύπτ EÉZIwRTLon; 
ἀχρίατις- 

Ὅταν ποὺς iari. Χλι στῆ: δ Θεὸς 40.9. Zee 
“ἴχον αὐτὸου ἀξτξνυενχεξ, ἔξ λεῖα Moliga, 060 


αΥτξλου αἱ τὸ χϑὶ 3A τὸῦ τον ετυς τὸ 


Ctt 
- 


TLAsM6xl C32232:37xX e Loren 


* - 


-οἰς kem 34a ποις αἰξυιζίος ὁ Και Ζτο; L-t- 

χες, 32021/25 xil 3127 πξτεχ τ τ We. 

O.z» γὰρ ὁ c2 τοι στος τὸ τ τς; χΞε:τ. ὃς, xz 
el «--" 


tC? μεύλε,» ἃ." τῶν πξσ λυ τῖν Lil. 
ἀπριήπτος BITEDItu, 
c2:x4 Zolaau δυο. τ ἐς μὴ 


- 
e «. 
Tom 


. . 
— 
- € 
Φ 


"ea c2» z*ox: 
τῷ φυτεχῷ τῆς 


τεῦ. Xa τ, Ἰδῖχε ELRZLC&. ὁ τὸν τὺ iln 
ΖΔῸΥ tz227.21 Θεὸν, ἀπὴησιξ 


2222w^5 311b. τὸς: 


eno Ius 
* 


"3 


" 
] 


t? 


-—— » ano 
a “ἧς -- 
* 


* 3:155 zi Il χες αὐτὸ τς 
ài 


sq» "t ιν» 
[y 
W 
εἶδ 
μ, 
2 
μ 
M orn, 
*.g 


A 
Hi 
ki 
οἱ 
hd 
L] 


c2tT2rT4 a2i ἐξ 


* e» ^4 


--4 


΄ 
di “Ὁ 
. 


p 


ες . - 
if χι τῶ χὐτῶσι. ἔπ 1550005 ilL. TD 
d 
“53 
Φ 


ἔν TU χοσδὺ τὸς Συτιασ ξως 
u^ nu iX τῶῦ XV 


att * *- - . t —- N . d e 
T aa 0M Zl. 4 4. τ “πος FH T €.2 2.) “ὦ ig 


- — » ν 2d - e 97 w- 9 - . 
μ MO I*A 1.1 i. ὁ ig QIR-I. ἐδ 4,.»" τ πὰ 


ix tuu τῆς Xl1l215. 


"Lue. 3 2s. 


eol 


IN DORMITIONEM B. MARLE. ΤΠ. 


362 


Mà θρυλλήσει os capxhe ἀφειδίασις mph; ζωοτέ- A — Non franget te neglecta carnis eura : ad vivaeio- 


ραν bxa:ip;m ζωὴν, πρὸς ἀνάπαυσιν χαρᾶς, πρὸς 
εἰρήνην ἀκατάχρατον, πρὸς ἀμέριμνον διαγωγὴν, 
πρὺς ἀπαθῆ τρυφὴν, πρὸς ἀπερίσπαστον διαμονὴν, 
πρὸς ἀτελεύτητον ἀπόλαυσιν, πρὸς ἄδυτον φῶς, πρὸς 
ἀνέαπερον ἡμέραν, πρὸ; ἐμὲ αὐτὸν, τὸν τοῦ παντὸς 
xat σοῦ Ποιητήν. Ὅπου γὰρ ἐγὼ, ἐχεῖ ζωὴ αἰώνιος, 
χαρὰ μὴ συγχρινομένη, χατοιχίδ μὴ ἐξισουμένη, 
“πολιτεία μὴ φθειρομένη. Ὅπου τοίνυν ἐγὼ, xal σὺ 
μέλλεις ὑπάρχειν, ἀχώριστος μήτηρ, ἐν ἀδιαζεύκτῳ 
Υἱῷ, Ὅπου θεὸς, πᾶσα ἀγαθωσύνη, πᾶσα τερπνότης, 
πᾶστα φαιδρότης. Οὐδεὶς ἰδὼν τὴν δόξαν pou, παρ- 
εᾶπαι ταύτην ἐθέλησεν. Οὐδεὶς ἐλθὼν εἰς τὴν κατά- 
“αυσίν μου, τὰ τοῦ φθαρτοῦ πάλιν κατεζήτησεν xó- 
9452. Πέτρος ἐμωτάσθω, εἰ ὁμοία σύγχρισις τοῦ χό- 
σμο. χαὶ τοῦ Θαδωρίου ὄρονς, ὅταν ἐν αὑτῷ τὴν 
ἐμὴν ἐθεάσατο πρὸς ὀλίγον χαιρὸν δόξαν. 


Ἐν τῷ χόσμῳ τῶν φθαρτῶν διαγούσης σου, ὁπτα- 
Gig τὴν ἐμὴν σοι ἐνεφάνιζον δύναμιν" μεταθαινούσης 
σου τοῦ βίο), πρόσωπον πρὸς πρόσωπον ἐμαυτὸν 
ὑποδείξω σοι. Δὸς ἀθλίπτως τῇ γῇ τὰ ἴδια. Ἐμὸν τὸ 
σὺν σῶμα" καὶ ἐπειδὴ ἐν τῇ χειρί μου τὰ πέρατα τῆς 
γῆς, οὐχ ἁρπάζει τις οὐδὲν Ex τῆς χειρός μον. Ἐμοὶ 
τὸ σῶμά σον πίστευσον, ὅτι χἀγὼ τῇ χοιλίᾳ σου τὴν 
ἐμὴν παρεχατεθέμην θεότητα. "Ὄψεται τοῦ Πατρός 
μὸν τὴν δόξαν ἣ ἕνθεός σου ψυχὴ. “Ὄψεται τοῦ μονο- 
γενοὺς αὐτοῦ Υἱοῦ τὴν δόξαν τὸ ἀμίαντον σῶμά au. 
"Ὥγεται τοῦ παναγίου Πνεύματος τὴν δόξαν τὸ &ypav- 
τῶν πνεῦμά σον. 

Οὐ χαυχήσεται θάνατος ἐπὶ aol * Ζωὴν γὰρ ἐχύη- 
ca;. Σχεῦο; ἐμὸν ἐγένου " οὐ ῥαγώσει τοῦτο σύν- 
τοιμμα θανατοφθόρου χαταπτώσεως. Οὐχ ἀμαυρώ- 
σει τοῦτο ζόφου χατασχιασμός. "Ἔρχου προθύμως 
πρὸς τὸν ὑπὸ σοῦ γεγεννημένον. Εὑφρᾶναί σε βού- 
λομαι τεχνοχρέως " ἀποδοῦναί σοι τὰ τῆς μητρικῆς 
κοιλίας ἑνοίχια " τῆς γαλαχτοτροφίας τὸν μισθόν " τῆς 
ἀνατροφῆς τὴν ἀντάμειψιν " τοῖς σπλάγχνοις σου τὴν 
TA700goplav. Μονογενῆ με χεχτημένη, μῆτερ, Yl,v, 
συνοιχῆσαί μοι μᾶλλον προτίμησον" οὐκ ἀντιπερι- 
σπάσαι γὰρ οἶδα πρὸς ἑτέρου τέχνου διάθεσιν. Ἐγώ 
0: παρθένον ἀνέδειξα μητέρα" ἐγώ σε χαὶ εὐφραι- 


rem vitam reverteris, ad gaudii requiem, ad tran- 
quillissimam summamque pacem, ad vitam nullis 
curis anxiam, ad delicias omui labe carentes, ad 
pereunitatem 'quietissimam , ad jucundiiatem im- 
mortalem, ad lucem occasus nesciam, ad diem ve- 
spere non obseurandum, ad meipsum, hujusce re- 
rum universitatis tuumque Conditorem. Nam ubi sum 
cgo, illic vita aeterna, incomparabilegaudium, babita - 
tio non exequala, nulli obnoxia interitieni civitas. 
Ubiigitur ego sum, debes et ipsa esse, inseparabilis 
mater, in Filio indivulso. Ubi Deus, omnis bonitas 
est, omnis oblectatio, omnis jucunditas. Nemo qui 
viderit meam claritatem, ab ea abscedere in ani- 
mum induxit. Nemo ingressus in meam requien, 


B qua sunt mundi perituri denuo requisivit. Ex Pe- 


tro sciscitare, parne mundi comparatio ac montis 
]haborii , tum cum ibi coustitutus ad breve mo- 
mentum mex spectator. claritatis fuit. 

Dum in mundo corruptibili vitz ageres, mcam 
tibi in visiouue exhibebam potentiam ; enigranti e 
vita, ipse ine tibi facie ad faciem ostendam. Nihil 
gravate Lerri cedilo, qui sunt ejus propria. Tuum 
corpus ineum est : quodque in. mauu mea sunt 
omnes lJiues terre ?*, nemo quidquam rapiet de 
manu mea. Tuum mihi corpus concredito ; nain 
et ego divinitatem tuo utero deposito vadidi. Vide- 
bit Patris gloriam divina anima Lua : videbit uni- 
geniti Filii ejus claritatem intemeratum corpus 
tuum : videbit sanctissimi Spiritus majestatem impol- 
lutus spiritus tuus. 

Nihil in te mors gloriabitur, ut quze Vitam utcro 
gesiaveris. Vas meum effecta est : haud illud le- 
talis casus. contritio coníringet: haud caliginis 
obtenebratio in obscurum trahet. Veni ad Natuin 
tuum propensa animi voluntate : Filii debito latiti- 
care gestio : materni uleri hospitii commodati 
premia reddere: quod lac przbueris , mercedetu 
dare: quód educaveris, vicem rependcre: ratam 
visceribus tuis fidem facere. Quam mec, Mater, Fi- 
lium unigenitum nacta sis, mecum poiius commo- 
rari velis; sat enim novi ad alterum te filium non 
amore distrahi. Ego te virginem matrem efleci. 


νομένην ἐπὶ Téxvo χαταστήτω μητέρα. Ἐγώ σοι τὸν p Ego te quoque lztautem super Filio matrem con- 


κόσμον χρεώστην ἀναδείξω, xal μετερχομένης πλεῖον 
σοῦ τὸ ὄνομα γαταδοξάσω. Ἐγώ σε τεῖχος χοσμιχὸν 
οἰχοδομήσω, γέφυραν χλυδωνιζομένων, χιδωτὸν δια- 
σωζομένων, βαχτηρίαν χειραγωγου μένων, πρεσδείαν 
ἁμαρτανόντων, xai κλίμακα πρὸς οὐρανὸν τοὺς ἀν- 
θρώπους ἀναδιδάζξειν ἰσχύουσαν. 


Ἔρχου μετ᾽ εὐφροσύνης. Ἄνοιξον σὺ τὸν παράδει- 
σον, ὃν ἡ συγγενής σου xaX ὁμοφνὴς ἀπέχλεισεν Εὔα. 
Εἴσελθε εἰς τὴν χαρὰν τοῦ Yloo σὸν" ἄφες τὴν χάτω 
Ἱερουσαλήμ" ἀνάδραμε πρὸς τὴν οὐράνιον πόλιν, ὅτι 
τῆς χάτω Ἱερουσαλὴμ μεγαλυνθήσεται μετὰ μιχρὸν 
«ὁ χοπετὸς, ὡς χοπετὸς͵ χατὰ τὸ γεγραμμένον, 


* Psal, xciv, ὁ. "Ῥ5α]. cxi, 9. 
ParROL. GR. XCVIIT. 


stituam !*. Mundum tibi debitorem przastabo , et 
einigrantis. nonien tüum majori gloria collustrabo. 
Ego te mundi n:urum exzdificabo, eorum pontem, 
qui fluctibus jactantur, eorum qui manu ducun- 
tur baculum, peccatorum  advocatam, scalam 
denique quas provehere in colum mortales suf- 
flciat. 

Veni eum MLetitia. Aperi paradisum, quezn co- 
gnata tua Eva, ejusdemque consors generis occlit- 
sit. Intra. in. gaudium Filii tui. Dimitte terrenam 
Jerusalem : ad ceelesttem cxcurre civitatem ; quippe 
cum brevi post terrenz. Jerusalem « Planctus ma- 
gnus futurus sit, uti scriptum est, sicut planctus 


12 





$69 


5. GERMANI PATRIARCH.E CP. "61 


malogranati qe^d succiditur in agro *. » Decumbe, A ῥοῶνος ἐχχοπτομένου ἐν πεδίῳ. » Tloosavax fon: , 


atque [d ad speciem tantum, in Gethsemane monu- 
menti Joco : haud. in. longum tempus in eo te or- 
bam traham. Ven'am ad te mox ac justis persolu- 
tis in monumento deposita fucris, non qui a te de- 
nuo conclpiendus sim, qua ratione in te semel ha- 
bitavi, sed qni potius contubernalem mihi futu- 
ram siu assumpturus, Pone fidenter corpus tuum 
in. loco Getlisemane, qua ratione ego ante passio- 
nem humano moro in oratione eo ipso loco pro- 
ewavl inei corporis geuua. Sicut. igitur ego, ubi 
tunc geuua. flexissem, ad vivillcam ae sponte as- 
sumptam exii mex erucis morteui, sic tu. quoque 
post depositum. corpusculum, ad vitam confestim 
wwaduceris, 


En mei quoque ad te veniunt discipuli, qnorum B 


mauibus honorifice ac reverenter tuum curabitur 
funus, qui scilicet. spiritales me: fllii sunt lucis. 
lis, ut tu ipsa testis es, adoptionis gratiam impsar- 
tivi. Ac sane iis justa solventibus, hzc me tibi &ol- 
vere existima , atque meis ipsum mapibus tibi pa- 
ventarc,. Nam neque. decet. ut liis. tibi ofliciis ulli 
alii defungautur, preterquam apostoli mei, iu qui- 
bus etiam habitat Spiritus sanctus, qui et meam 
personam. explebun!, o intemeratissima, iu honore 
tuarum exsequiarun, 

Mis Dei Mater. nuntiis acceptis, gavisa est gau- 
dio magno , spreta penitus temporauca mortalium 
vita. Acceusis. itaque iu omui domus ambitu ma- 


xai μόνον ἐν σχήματι τῷ Τεθσημανῇ τοῦ μνῆματος 
χωρίῳ οὐκ ἀφήσω σε χρονίως ὀρφανὴν ἐν αὐτῷ, 
ἝἜρχομαι πρὸς σὲ παρευθὺ, τοῦ χατατεθῆναξ σε χη - 
δευθεῖσαν ἐν τῷ μνημείῳ, οὐ σνλληφθησόμενος πάλιν 
ὑπὸ σοῦ, ὡς ἐφ’ ἅπαξ οἰχήσας ἐν σοὶ, ἀλλὰ παραλη- 
ψόμενος μᾶλλον συνοιχεῖν ἐμοί. θὲς ἐν τῷ Γεθσημανῆ 
χωρίῳ τεθαῤῥηχότω;: τὸ σῶμά σου, χαθὼς ἐγὼ πρὸ 
τοῦ παθεῖν με δι᾽ ἀνθρωπίνην προσευχὴν ἐκεῖσε τὰ 
γόνατα. Σοῦ γὰρ προτυπούμενος τὴν χοίμησιν, ἔχλινα 
χἀγὼ πρὸς τὸ τοιοῦτον χωρίον τὰ ἐμὰ τοῦ ἐκ σοῦ 
σώματος γόνατα. Ὡς οὖν ἐγὼ μετὰ τὴν τότε Ὑονυχλ:- 
σίαν πρὸς τὸν ζωοποιὸν ἐξῆλθον xal ἐχούσιον τοῦ 
σταυροῦ μου θάνατον, χαὶ σὺ μετὰ τὴν χατάθεσιν τοῦ 
σοῦ λειψάνου πρὸς ζωὴν παραχρῆμα μετατεθήσῃ. 
Ἰδοὺ xai οἱ ἐμοὶ χαταλαμδάνουσι πρὸς σὲ μαθη- 
ταὶ, 6 ὧν «ulus xal εὐλαδῶς ἐνταφιασύυέσῃ, τῶν 
πνευματιχῶν νῶν τοῦ φωτός μου. Οἷς, ὡς καθὼς co 
προσμαρτυρεῖς, νἱοθεαίας χάριν ἐδωρησάμην. Καὶ δὴ 
παρ᾽ αὐτῶν ἐνταφιαζομένη, ὡς ἐξ ἐμοῦ χειρῶν λογί- 
ζου χηδευομένη. Καὶ γὰρ οὐδὲ πρέπει παρ᾽ ἑτέρων 
σὲ χηδευθῆναι, εἰ μὴ παρὰ τῶν ἐμῶν ἀποστόλων, ἐν 
οἷς xal τὸ ἅγιον Πνεῦμα χατοιχεῖ" οἵ xal τὸ ἐμὸν 
ἀναπληρώσουσι πρόσωπον, ἐπὶ τιμῇ τῆς ἐξέδου aw, 


'πανάχραντε. 


Τούτων ἀχούσασα τῶν ἀγγελιῶν ἡ Θεομήτωρ ἐχά- 
pn χαρὰν μεγάλην, χαταφρονήσας καντελῶς τῆς 
προσχαίρον ζωῆς τῶν ἀνθρωπίνων ᾿ καὶ δὴ φῶτα uc 


quls facibus, convocat amicas sauguinisque neces- C 16a ποιησαμένῃ περὶ πάντα τὸν olxov, συγχαλεῖ τὰς 


eitudine coujunctas atque vicinas : domum everrit, 
velut in vii ginis thalamo, lectulum floribus. sternit, 
quem videlicet hactenus per singulas noctes, desi- 
derio in. Cliristum ac Filium suum , copiosis laery- 
warum riis inter. fundendas. preces inundaverat. 
« lul etulo enim meo, 3it Scriptura, quisivi quem 
dilexit δια mea *. » Alacri auimo praeparat, que 
ad excessum funusque essent opportuna. Valgat se 
vgraturam, manifestat qux ab. angelo faerant de- 
wuutiata: estendit ct quod. bravium illi dederat. 
lllud porro, ramus paluwe crat, victoris signum 
adversus mortem , imimarcescibilisque vitse prae&- 
Qurado; δὰ cetam illi faciendam G&dem, qux bu- 
Ais wügritura C550, majore vi corruptionem 


φίλας αὐτῆς συγγενεῖς τε χαὶ γείτονας " gapol τὴν 
οἰκίαν, ἀνθηροποιεῖ τὴν ἑαυτῆς χλίνην, ὡς ἐπὶ πα- 
στάξος παρθενεύοντος γάμου" τὴν ξως τότε χατὰ κ8- 
σαν νύχτα διὰ τὸν πρὸς Χοιστὸν xal Y'iv, αὐτῆς ἐπι- 
θυμίαν, τοῖς τῶν προσευχῶν θαλασσουμένην δάχρυ- 

αιν. « Ἐπὶ κοίττν γάρ μου, rol ἡ l'pagb, ἐξεςῇ- 

«1533, ὃν ἡγάπησεν ἡ quy; μου. » Ἑτοιμάζξει προδὺ- 

ὼς τὰ πρὸς τὴν ἔξοξον. Δτμοσιεύει τὴν μετάστασιν, 
δηλοποιεῖ τὰ παρ᾽ ἀγγέλου πρὸς αὐτὴν δηλωθέντα᾿ 
δεικνύει καὶ τὸ δοθὲν αὐτῇ βραθεῖον. Ἦν δὲ τὸ βρα- 
θεῖον, φοίνιχος χὶ δος, σὐμόολον vixrc xzxà θανάτου, 
καὶ ζωῆς ἀμαράντου προεχτύποωυμα᾽ τοῦ πιστωθῖναι 
μετερχομένην, ὅτι χαταδυναστεύσειεν τῆς φῳθορᾶ;, 
ὡς χαὶ ὁ ὑτ᾽ αὐτῆς γενντθεὶς ἐνέκῃσεν τὸν ἅδην, 


expugeaturam esse, perinde ac Natus ejus Christas D Χριστός. Τοτοῦτον τὸ βραδεῖον τοῦ φοΐνιχος, ἐν ᾧ xat 


infecni victor. exstiterat, Hujusmodi palms illed 
braviww , iA quo ct religiosi. llebrxorum paeri, 
aceedenti Christo. ad passioncm, tanquam qui mor- 
εὶς victor Cuarus esset ac uiamphater, laudis spe-, 
€ie δὲ Nerii vibrantes priluserunt, clamantes : 
« Hosanna ia altissimis * ; » bec est, Salva, quaeso, 
«ei es im altissimis. Vox cuim iia aped Hebneos, 
vi ierecteris, boc somat, S«na, qurso. Quemadmo- 
ἄν quer dum sic CXciperetar, palmaram rami 
Hh Uremphakw Christi morum ἄξογα priesicea- 


el zog Usi; νῶν "E6Cpaiev aile; ἐπὶ τὸ πάθος ἐγ- 
Tov τῷ Χριστῷ, ὡς vixrcl τούτῳ μέλλοντι γί- 
νέεσθαι τοῦ θανάτου, δοξυλογητιχῶς ἐπέδσεισαν, χρά- 
ζοντες" € save Ev τοῖς ὑψίστοις" » τουτέστι, X ὕζον 
δὴ, ὁ ἐν ὑψίστοις. Τὸ γὰρ Dcarrà 3p Ἔδραίϊοι; 
σῶσον ξὴ μεθερμτνεύεται. Ὥσεερ οὖν ἐχεξ τὰ βΣἷχ 
τῶν φυιϊνίκων νιχτ τιχὺν τὸν τοῦ Χριστοῦ τροεμτνυῦν 
δυμδολικὲ τὰ ὑποδεῖξει θάνατον, οὕτως “αὶ τὸ £x 
φοίνιχος διδὲν τῇ Θεοτέχω Boa &iisv, Ξληροφόρτ3 
vixi; ὑκξοχεν θανατι ποίου χαταχϑορῆς. 


ὡς τἰς οἱ ςοιμειδάδια Deiparse bravium paleurqoe spatia, ματα de corrwpuome BROortis. victor 


QCOCTWIN PIESIES. οἱ, 


* ach. v 1. 8 Cam. im, 0. 


* Math, Y Y, 9. 


365 


JN DORMITIONEMN B. MARLE. III. 


906 


“Ἔχλαιον αἱ μεταχληθεῖσαι * ἐθρήνουν ol ἐπισυν- A Flebant, qua? accersite mulieres fuerant : luge- 


αχθέντες πρὸς αὐτὴν, ποταμοὺς ὡς εἰπεῖν αὑλαχί- 
ζοντες ἐν τῷ οἴχῳ. Παρεχάλουν αὐτὴν μὴ ὀρφανι- 
σθῆναι παρ᾽ αὐτῆς. Ἡ δέ φησι, Τὸ θέλημα τοῦ Υἱοῦ 
μου καὶ Θεοῦ γενέσθω ἐν ἐμοί. « Οὗτος γάρ μου Θεὸς, 
xaX δοξάσω αὐτόν' Θεὸς τοῦ Πατρός μου, χαὶ ὑψώσω 
αὐτόν" » Υἱὸς μὲν σαρχὶ γεννηθεὶς ὑπ᾽ ἐμοῦ " Πατὴρ 
δὲ χαὶ Κτίστης χαὶ Θεὸς τῆς ἰδίας οὗτος μητρός. Εἰ 
οὖν ὑμεῖ; γονεῖς ὄντες ἐχ φθαρτῶν xal Ex ῥύπου συν- 
αφείας παίδων, οὐ χαρτερεῖτε τούτων πρὸς ῥοπὴν 
χωρισθῆναι, πῶ; ἐγὼ Θεὸν Υἱὸν χεχτημένη, χαὶ 
σπλάγχνα μονομερἧ πρὸς αὐτὸν ἐπέχουσα, διότι χωρὶς 


ἀνδρὸς αὐτὸν ἀφθάρτως xal παρθενιχῶς ἐχύησα, ph. 


μεῖζον ὑμῶν νενίχημαι παρὰ τῶν σπλάγχνων ; Ὑμεῖς 
γὰρ ὑπ᾽ ἀλλήλων τὴν ἐπὶ τοῖς τέχνοις ψυχαγωγεῖσθς 


bant qui ad eam convenerant , atque lacrymarum 
imbre, flumina, ut sic loquar, in domo ducebant. 
Ne et pupillos relinqueret , votis obseerabant. Au 
quos illa : Filii iei ac Dei voluntas in me fiat. « Hic 
enim Deus meus, et glorifirabo eum : Deus Patris 
mei, et exaltabo ewm *. » Filius est ex me carnis 
ratione natus ; Paterque, et Conditor, ac Deus sum 
ipse parentis est, Si igitur vos, cum ex mortalibus 
filiis, sordidaque copula parentes sitis, ab eis se- 
parari ne ad momentum quidem sustinetis : qui 
liat ut ego Deum Filium nacta, et qua ad eum 
indivisa pretendam viscera, idcirco quia nulla viri 
opera incorrupia ac illibata eum virginitate enixa 
suin , non pre'vobis majori subacta sum amoris 


ζημίαν" ἐγὼ δὲ καὶ Θεὸν τὸν Χριστὸν xal μονογενῆ p illecebra? Vos enim mutuo, alternisque proventi- 


τοῦτον νῦν ἔχειν ἠξιωμένη, πῶς μὴ πρὸς αὑτὸν ἡδέως 
ἐπαναλύσω, τὸν ἀεὶ ζῶντα χαὶ ζωὴν πᾶσι διδόντα. 


bus , liberorum δοϊδιμίηὶ jacturam : at ego, quie 
et Deum Christum atque lunc unigenitum habere 


dignata sum, quomodo nou lubenti animo gaudensque ad euin proficiscar, qui et ipse sermper vivat, . 


ac vitarn cuncilis praebeat ? 

Τούτων λαλουμένων, γίνεταί τις ἄφνω βροντῆς 
βιαίας ἦχος, καὶ λαίλαψ ὑπογαίου νεφέλης ἑπιστα- 
αίας, ἐξ ἧς ὥσπερ τινὲς δροσόμματοι σταγόνες ol 
τοῦ Χριστοῦ μαθηταὶ, τῷ τῆς Παρθένου χαθορμι- 
σθέντες ὁμοθυμαδὸν ἐπέστησαν οἴχῳ. Καὶ ἰδόντες 
αὐτὴν, προσεκύνησαν ταύτῃ φιλοφρόνως, καὶ τὴν 
εἴδησιν τῆς ἀφίξεως ἐξ αὐτῆς μεμαθηχότες, τοιαῦτα 
πρὸς αὐτὴν διεξῆλθον " Διότι μὲν ἐν τῇ τοῦ χόσμου 
τούτου παροιχίᾳ σὲ, θεομῆτορ, σύνοεκον ἔχοντε;, xal 


Inter qui verba, entibi repente vehcmentis to- 
nitrui sonitus, nubisque sedentis turbc irrumpens, 
ex qua velut gultarum roris ocelli, Christi discipuli 
depluentes , couferto unanimiter agmine Virginis 
tecto astitere. Quam ut couspexere officiosissime 
venerati sunt: doctique ex illa adventus causam, 
ejuscemodi eum verbis allocuti sunt : Ea. quidem 
ratione, quod te in mundi hujus iucolatu babentes, 
ac velut ipsum Christum contueremur cernentes, 


ὡς αὑτὸν τὸν Χριστὸν θεωροῦντές σε παρεμυθού- C haud exiguum srumnarum levamen, o Dei Mater, 


μεθα βλέποντες, ἀδολεσχοῦμεν ἐπὶ τῇ σῇ μεταστά- 
σει, Ἐπεὶ δὲ καὶ θεϊχῇ ἐξουσίᾳ, χαὶ σαρχιχῇ πρὸς 
μητέρα προσπαθείᾳ, πρὸς τὸν Θεὸν ἐπεζητήθη: ἀνα- 
λῦσαι, χαίρομεν τῷ ἐπὶ σοὶ πρεπόντως ἐχπληρου- 
μένῳ, καὶ συμφερόντως ἐχδησομένῳ. Καὶ γὰρ πλὴ- 
ροφορίαν ζωῆς αἰωνίου xat ἡ μεῖς ἐπὶ σοὶ προσλαμθά- 
νομεν, xal μεσῖτίν as πρὸ; Θεὸν μεθισταμένην 
κεχτήμεθα. Οὐδὲ γὰρ χαὶ ἥρμοζεν τὴν Μητέρα τοῦ 
Θεοῦ ἐν μέσῳ γενεᾶς σχολιᾶ; xat διεστραμμένης δι- 
ἀγειν, ἀλλ᾽ ἐν σχηναῖς οὐρανίων xat ἀφθάρτων δια- 
«ριδῶν μετελθεῖν. 


Ταῦτα λέγοντες, τοῖς δάκρυσιν ἦσαν ἀπαραμύ- 
θητοι. Ἡ δὲ λέγει πρὸς αὐτούς * Χαίρετε, τέχνα πνευ- 
ματιχὰ τοῦ τέκνου μου. Μνήσθητε τῶν αὐτοῦ 
ῥημάτων, πῶς ἡμῖν ἐν τῷ χοιρῷ τοῦ πάθους μὴ 
θρῆνον ποιεῖν τὴν χαρὰν προσέταττεν τοῦ χόσμονυ. 
Káuo2 δὲ σήμερον πρὸς αὐτὸν μετατιθεμένης, μὴ 
κενθοσθὴν ἐμὴν ἐργάσησϑθε χαρμονήν᾽ ἀλλὰ τὸ ἐμὸν 
σῶμα, καθὼς ἐγὼ τοῦτο σχηματίσω πρὸς τῇ κλίνῃ, 
χηδεύσατε πάντες. Δοχῶ yàp kx τῶν χειρῶν αὑτῶν 
ἐνταφιάζεσθαι τοῦ Υἱοῦ μου, παρ᾽ ἡμὼν τῶν ἐχεΐ- 
vou μαθητῶν κηδευομένη πιστῶς. 

Τούτων μεισξὺ φθάζει καὶ Παῦλος ὁ ἀπόστολος, 
ὡς ix μηχόθεν χινήσας τοῦ χηρύγματος. ἙἘπιχρούει 
τῇ θύρᾳ τοῦ δόματος * ἀνοίγει τούτῳ χαριέντως ὁ τοῦ 
οἴχου προεστὼς Ἰωάννης ὁ ἀπόστολος, καὶ τὴν Παρθέ- 


* Exod. xv, δι * Luc. xxii, 28. 


nacti eramus, tuz causa migrationis quiritautes 
dolemus. Quod vero tum divina auctoritate, tum 
carnali in Matrein necessitudine, ut ad Deui proli- 
ciscaris evocata es, gaudemus et gratulamur, ejus 
noniine, quod in te decenter impletur, commodum- 
que eventurum est. Nam et nos in te abunde vitz 
seternz altum pignus accepimus, atque ad Deum 
medialricem humanis emigrantem nanciscimur. 
Nec enimvero decebat ut Dei Mater in inedio 
generationis prava atque perverse vilam ageret, 
sed ut ad coelestia tabernacula ad sedes immorta- 
les transiret. 

Interea. vero inconsolabilibus flebant lacrymis: 
ad quos illa : Gaudete, Filii mei spiritales filii. Mc- 
mentote illius verborum *, quomodo in passione 
commune mundi gaudium laud in luctum verteu- 
dum przeceperit, Et me itaque hodie ad eum com- 
migrante, ne gaudium meum luctuosum reddideri - 
tis : sed meum corpusculum, ita. ut ipsa illud in 
lecto composuero, omnes efferte. Mihi enim videor 
ipsis Filii mei manibus exsequiarum more tumulo 
componi atque efferri, cui ἃ vobis ejus discipulis 
justa, fide solvantur. 

Iuterün advenit et Paulus apostolus, ut. quem 
procul terris dissitum , evangelice predicationis 
functio detineret. Pulsanti vero januam domus 
gratanter aperit prepositus Joaunes apostolus , 


2:1 


S. ΟΕΕΑΥ ΑΙ PATRIARCH EF. CP. 


3:3 


Maria. Ecce εἰ ustewm absque illa que ilo foerat 4 δὼν χωρὶς τῆς ἔνδον τΞεξυπνωθεῖξη ἐπι ττοῖ-2 


aeveluia, eam qerress quim asiriurerat - Εἰ cui 
valet iganimi, ecpulcrale linicum faerat, buc DuDc 
insQu"MR AandamaE Glgwe vovcnl smbsierni amat. 
Eiaoic ves quoque cjus, que translata est, mulie- 
res ungeesta ferentes. Carrie, aosuntiste transla- 
Liumega cjus ΕΣ tegawio, quod vilam Laptisper susce- 
perat. 

Ta quoqoe beatum praem Ge:bsemase, proxi- 
samet Jesephi berw prium coeseculmm. liuc 
Petrus ac Jones cum cursu advolasscot, inventis 
λαμ ως e$ swdaoris, Chréiem resurrexi-se 
credidereat 35 : ia. tc vero Geibsemame cuscti, tum 
t$ SC icd Saíaoris Giecpuli, tum qui ad Mariz 
semper Virrinie exsequias kas coufiurerat pogalus, 


τῶν ἐν αὐτῇ σετασοτγγῆεῖσαν, ἕν ὡς ἄψυχον i2—35ri- 
γου, Z1i ὡς; ἐπ ύχῳ νῦν ὕπεσιριδῖ να: τοῦεξ PE :ve-t- 
xii ὑμεῖς γυναῖχες πυρυφῦρυ: 71. μεταπτάτος Α::- 
Jit, RIXTTIÍAZIE τῦν τπῦττι ἐς τὸν ζισύυπι,αΣ:- 
X79) RYY1::272 πετάδεσιν. 


Mzxiocov xi: τὸ T:$zvruxvi τὸ pel. xix oc 
lwzr2 xíc72 z322—4i2:0 δξεν ενυλατνον. "Ex 
Hp zii wioT $pazjvc; τὰ 050v x πὶ: τὸ 
274p: εὐρόντες, ἐπίστευσαν τὸν Agez-L5 Élzvi- 
0zz531* Ev οὐ. Cb ;fp Tibzrazv? LlEYIL τὸἯ τε ai- 
στ τοῦ Xen Lal x3 | & mwwni«een E» 23x20 
τί xwÉC ττς ἀξιπερύξνον Mae jte] τῶν τὰ- 


φοραλδλω im mocuiesio posiim alqec tranzaLm D τῖ22ν ἐν τῷ 5. τ» τεθεῖταν xz: ξετατεδεῖσσν 


C€umtypexumws. Eiira esum emasem ΟὈΘΙΊΣΟΤΕΣ 25, 
Cas secius OtLom moocuwmesü fusset bhpde 
ecle:um, subtracta ec,lis es$; me absque sizsa- 
€mas5 δὲ €Cusiodibes depouia, fsrti caemaus per- 
vs imcrodukhs eccasiomess prmzberet. AR ub 
Ledci πὰς Cricirita, τὸ (tesmo!o est, moaumen:um 
"3096 Y3€4em TCi]vit, 2€ paral. iem propria 
i-getts gor; cobestus scibeet Τὴ rejcem 
3éegi3, 3€. él ncarem quz seat cam Deo cta- 
σεως eff-eta. Tanta aliaque de te, Despara, Apo- 
δ. lores przeonia. 

fed cvm mihi quoque, iplemerat.ssima Virze, 
suilbeat, sermooum a me tibi oblatorum temeritas 
(deficiet cim sacculum, si qui velint res tmas 
bldar*', 6 bis cantico aem imposam. Memento 
servorz3 trorum Christianorum. Casactorum coxz- 
mwia preces, universorum staime sges, &.em 
enafirma, Ecclesias ad unitatem e»ze, imperium 
tfvr2is 397^, exercitui auziliare, mundum pace 
eom pooe, eunctosque a pericolm et tentat.onibus 
Lberags, unienique a dammatioeis resta solutam 
przstari exora retributionis diem. Ad quem enim 
a'íum ibimus? Verba vitz zterma habes 13, tua 
nimirum ad Deum pro nobis commendationis vota. 
Tu enim es qua feceris semper, nec unquam 
cesses facere, nobiscum m»gnalia. Et sanctam est 
5omen taum, quod ab a»gelis et hominibus, in 
omnes generatiooes generationum beatum praedi- 


eatur, εἰ modo, ei usque in saeculum seculorum. D χ' τος τῶν above. 


Àmen. 
IX. 


Sancti Patris nostri Germani, archiepiscopi Con- 
slantinopolitani, orati0. (1) in Encenia  tene- 
randg adis sanctissimg Doming nosirg Dei 
Genitricis, inque sanctas [ascias Domiui mostri 
Jesu. Christi. 


ἔζυμεν. Ἢ τὸς Jezu cir ἀντιλογίας το2ὸν s. 2.Y- 
χατιπθτυα: τὸῊὟ ai5a τῇ πανί ματος, ἸΣ. τ τέγπτει 
ἀτανί τ ivi uj 7,28 Y 7» Uyz x3! q2Xm puc; 
X3:1::5::23, t.x3:979 Xz-227» ΞΞεὶ Xa&-z tu 
&IITLacD$ PATELIL. Aa. IL, Liwuaiwz xii τὶ 
$220) X3:21xXiv,.2i/7, E3Y τῷ n7 23 xcv» 3z-inec 
x3i:L» Z1212::;7» τς iL.A; ἔτέστοε ÉEITI. x3lci 
9, 01v7:75 Str τὸν xacizz.zc» ἔχει" mi: μετὰ τῆς 
τοῦ Occ» τούυςξς GvorxXTeum, :Ξ357ΞτΞι Τοσαῦτα 
χαὶ Tu» lz£nGTuis XL 2. τὸς :-:i—mox οἱ 
λύγος. 

"Aa ápxvourw χαντὼ τὸ τοοξξτι:Σ τ XI 
αχϑέν-εν, ZA Z39 iav, πανάγραντε 33-902, των 
(£z-Àzf]:: vio ὁ αξὼν τοῖς τὰ τὰ vCOLIYYTEQI ἔγκε» 
prit») be τούτοις στί τω τῶν 2o c9. Ἀξέχτ το Xo 
ατ-ανῶν τῶν τῶν δούλων. 2915: x3: τῖντω» Σεὴ- 
σεῖς, τὰς ὥλον» EAT. τ Ἐξτττν δτεξέεσσο" τὸς 
Ἔχχλνυ τίς Dems ^ τῇ,» δα τξιλεῖχυν 2 2: τ τν" 
τῷ στρατῷ τομπξηλέμτ τον" Tl» XLTAT ξἰξτνε. δὲν, 
xii πάντα: χουδίνων xii πιιραττῶ», λυτρτωένη, 
&xxcíx2co) ἐκάπτῳ vi ἐμέν VE ἀνατάδοτως 
πιοατχεῆττας δυτώπττο.. l2 zi τὰρ ὅλα 
ἀπελευτέ ει, Ῥέαστα lon; ἔχεις τὰ πρ΄ς τὸν 
Θ-ιὸν ὑπξρ fans τῆς Ong ξαρυβέσεω;: ἔπξτξι ΑΣτΣ. 
Z5 yip εἰ ἃ πάντοτε τουιῦύ τ. 51, x1. Ξοιξῖν Ὡὴ ἕν 
£233 μξυαλξῖα μεθ fuo χαὶ ἅντον τὸ eai: 
τὸ ἐξ vrbe xa ἀνθρώπων PEEL ἐν 
πάσαι; τειξαῖς γενεῶν, ἀπὸ τοῦ νῶν, xal ξοις T0) 
'Aafs. 


θ΄. 


Τοῦ ἐν ἀγίοις Πιτρὸς ἡμῶν Γεγμαγεῦ ἀρνιεπι- 
σκόπον Νωνσταντιγουπόϊζλεως, Jérec εἰς τὰ 
Ἐγκαίνια τοῦ σεξασμίευ ναοῦ enc ὑπερατίας 
Δεσποίνης ἡμῶν 9eotóxov. καὶ εἰς τὰ d; 

caxáprara τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριςτιὺ. 


(Coumsris. Manipulus rerum Coastautinop., p. 252.) 


« Gloriosa dicta suut de te, civitas Dei 13,» 
" joan. xx, 5-8. '* Joan. v1, 69. 5 Psal. 


(4) Ex Pegio Cod. paulo aliter cetie ptis Cultus 
apud. Liponanum, debuit;ue hie a chi: Fon 


c ἀτῆδοξαταιένα ἐλαλέθη περὶ coo, ἡ πόλις τοῦ 


LXXXVI, J. 


adorationem zone ejusdem sancte Deipare. — Ad 
οὐ απ. incerto. auctore. ipsam lucu nto. 


373 


Θεοῦ, » € θεῖος ἡμῖν ἐν Πνεύματι ὑπέψαλλε Δαδίδ - 
πάλιν ὄντως ἀριδηλότηετα, περὶ ἧς δεδοξασμένα λε- 
λάληται, καλῶν τοῦ Βασιλέως τοῦ μεγάλου πόλιν δὴ 
ταύτην οἶμαι σαφέστατα χαὶ ἀναντιῤῥητιχώτατα, 
«ἣν ὄντως ἐχλελεγμένην, xal πασῶν ὑπερέχουσαν 
φάναι" οὐκ ὑπεροχῇ δομημάτων, καὶ ὕψει γεωλό- 
φῶν ἑπαρμάτων (2)- ἀλλὰ τὴν τῇ μεγαλοφυῖξ τῶν 
ἐνθέων ὑπερηρμέϑην ἀρετῶν, xal τῇ χαθαρότητι 
διτερέχουσαν Μαρίαν τὴν ὑπέραγνον, καὶ ὑπεράμω- 
pov Θεοτόχον. Ἐν ᾧ ὁ ὄντως ὧν Βασιλεὺς τῶν βα- 
σιλευόντων, xal Κύριος τῶν χυριευόντων χατεσχή- 
νωσςε" μᾶλλον 85, ἐν f τἄν τὸ πλῆρωμα τῆς θεότη- 
τὸς χατῴχησε σωματιχῶώς. 

Αὕτη ὄντως δεδοξασμένη πόλις " αὕτη νοητὴ Σιών. 
Ταύτην, οἶμαι xal Aa615 θεόθεν προανεφώνησεν. El 
δὲ τις καὶ τὸν ταύτης οἶχον δεδοξασμένην πόλιν χα- 
λέσειε, οὐκ ἔξω τῆς ἀληθείας xat τοῦ χαλοῦ φήσειεν. 
Εἰ γὰρ οἷς τὰ ὀνόματα ἐπὶ τῶν γαιῶν ἐπιχέχληνται, 
εἰς μαχρὸν τὴν μνήμην τῆς κλήσεως διασώζουσιν " 
ἄλλων δὲ ὧν οὐδὲ διὰ χειλέων δίκαιον τὰ ὀνόματα 
φέρειν, στῆλαι xal τεμένη, καὶ εἴδωλα μέχρι xal 
«ἧς σήμερον, εἰ xal τῇ φήμῃ μόνῃ ἀλλ᾽ οὖν ὕπερ- 
&xTétavtat, xal ὡς αὐτοὶ περιόντες, τοῖς τῶν ἀφελε- 
στέρων dal διεκωδωνίσθησαν, τί ἄν «tc εἴποι περὶ 
τῆς θεοδοξάστου καὶ πανυμνήτου χόρης τῆς mav- 
ἀχράντου καὶ παναμώμου ; Εἰ γὰρ αὕτη πόλις ἔμψυ- 
χος τοῦ βασιλέως ἐχρημάτισε Χριστοῦ, δικαίως ἄρα 
xai ὁ ταύτης πανάγιος ναὸς, ob χαὶ τὰ Ἐγκαίνια 
σήμερον ἑορτάζομεν, πόλις δεδυξασμένη ἔστι τε xal 


IN S. MARUE ZONAM. 


374 

A divinus nobis in Spiritu succinit David ; vere sut. 
sus clarissime, de qua dicta sunt gloriosa, nimirum 
civitatem magni Regis apertissime vocans, citra- 
que omnem dubitationem, cam quz vere electa 
est, cunctisque eminet ; non altius fastigiatis sdi- 
bus, non tumulis surrigentibus ; sed quz divinarum 
excellentiumque virtutum magniflcentia, ac pr:- 
stanti puritate, eastissima ac immaculatissima Dei 
Genitrix Maria longe przcellit, In qua, qui est vere 
Rex regum et Dominus dominantium, habitavit ; 
vel potius, in quo omnis plenitudo divinitatis habi- 
taculum corporaliter δ liabuit. 


Hzc vere gloriosa civitas; hec spiritalis Sion. 
Hane, puto, divinitus David corde priesago, 518 
priedicavit. Sin autem etiam quispiam ejus sacram. 
sedem, civitatem gloriosam vocaverit, nihil: veri- 
tatis honestique metas excesserit. Si enim ii. quo- 
rum nomina in terra celebrata sunt, appellationis 
memoriam in longos annos conservant; aliorum- 
que nibilominus, quorum nomina iu labiis ferre 
nefas, tituli, delubra ac simulacra usque in hodier- 
num diem, etsi nomine tantum vocisque sono, at 
protraeta tamen suot, velutque ipsi forent super- 
stites, simpliciorum auribus perstrepunt ; quid de 
gloriosa omnique laude diguissima, intemetatis- 
sima illa ac immactlatissima puella Virgiue, quis- 
piam dixerit ? Siquidem enim hae animata Christi 
Regis civitas exstitit, merito etiam ejus sanctis-. 


ὀνομάζεται. Πόλις oüx ἐπιγείῳ καὶ θνητῷ βασιλεῖ C sima sedes, cujus et hodie Encznia celebramus, 


πολιτογραφοῦσα τοὺς ὑπὸ χεῖρα" ἀλλὰ τῷ &rovpa- 
νίῳ, τῷ εἰς ζωὴν αἰώνιον παραπέμποντι, καὶ βα- 
σιλείαν τὴν ἑαυτοῦ τοῖς αὐτῷ ἑπομένοις παρέχοντι. 


Ἐγχαινίων Bb, ὦ τίμιον χαὶ σεπτὸν, ἀχηχοότες, 
ἀχροδτήριον, μὴ νεοχτίστοις οἰχοδομαῖς καὶ ἀρτι- 
παγέσι χατασχευαῖς τὸ τῶν Ἐγκαινίων ὑπολάδητε 
ὄνομα, ἀλλὰ τὸν ἐν πνεύματι χαινισμὸν, χαθ᾽ ὃν ὁ 
ἔπυ ἡμῶν ἄνθρωπος, τὸ παλαιὸν χαὶ διεῤῥωγὸς τῆς 
ἀμλαρτίας ἀποθέμενος ξυδυμα, xal τὸ νέον τῆς εὖὐσε- 
δείας περιξαλλόμενος, ἐν χαινότητι ζωῆς πολιτεύε- 
tat. Τούτοις καὶ ἡ πανάμωμος εὐφραίνεται " οἷς ἂν 
ἀρεταῖς, χαὶ τῇ χατὰ Θεὸν εὐσεδεῖ χαινιζόμενοι πο- 
λιτείᾳ, οὕτω χαὶ τῶν ἀγνῶν τῆς ἁγνῆς ἀγνῶς Ἐγ- 
καινίων χατατρυφήσωμεν᾽" xal ὡς αὐτῇ παρούσῃ 

'* Coloss. n, 9. 


nnam vulgavi Auctarii mei tomo altero, alte- 
ramque Enthvmii monachi, quam Latinam re- 
presenta. Lipomanus, libuit hanc pariter Grece 
eliam hic exhibere, ut nihil mihi omissum, quod 
sancti Germani in manus venerit; cujus ea 
exst'bant, media ipsa parte auxi. Est et hoc 
monumentum ad Christianam Constantinopolim 
singulariter spectans ; quodque tanti eodem argu- 
mento oraverint, indicio est celebritatis ac vence- 
rationis sacrorum  horumce pignorum, uti ct 
templi, in quo illa servabantur, quod ideo Ἢ ἁγία 
σόρος (velut dicas, sancta urna ac copsa) fuit 
appellatum, Quanquam eo nomine, non una. so- 
lum dicta. eeclesia Constantinopoli, iHi ibi os- 
tendi; nedum scilicet liec iu. Chalcoprateis, sed 


gloriosa civitas estque pariter ac nuncupatur. 
Nempe civitas, non terreno ac mortali regi sub-. 
jectos ascribens cives; sed celesti, qui ipsum sc- 
quentes transmittit in vitauy zternam, regnoque 
suo impertit. 

Encznia vero, seu. templi de.licationem, vene- 
randi charique auditores, cum auditis, ne receus 
ezstructis zdiflciis, ac modo compactis dibus En-. 
czniorum nomen conlineri putetis; sed que in- 
spiritu renovatio est, hane vero istud velle, qua. 
homo noster interior, veteri ae lacero peccati: exu- 
tus habitu, novumque pielate constan'em indutus, 
in novitote vitz: 5015 ipse rationes instituit ac vivit. 
His et intemeratissima delectatue; quibus nimi- 

D rum, virtutibus pieque ac religiose institutis vitze 
ralionibus novi incedentes, sic et-castz caslis caste 


ipsa Blaehernarum, in qua sancze Marie vestis 
eposita, eujus advectz? Constantinopolim histe- 
riam Leone Magno imperatore, luculento gravique 
auctore produxi. Auctor Euthymius ditatam Marize 
zona regiam Constantini urbem jam Arcadio im- 
peraiore Magni Tlicodusii fiio; annis proinde non 
paucis ante advectam vestem, quantis saltem Theo- 
dosius Minor ac paulo pluribus, imperavit. 
.. (9) Ὕψει γεωλόφων ἐπαρμάτων. [Δ reddidi, 
velut utriusque Roms colles tumulosque respiciat, 
lisque ac eorum. magnilicenti& sancte Marize ex- 
cellentes dotes opponat, per quas vere legia ci- 
vitas, ac Dei esse meruit. Nou satis assecutus. Li- 
pemani interpres, 


3; S. GERMANI PATRIARCH E CP. 


3.6 


Enczniis gaudio fruamur, ac velut ad ipsam co- Α μέλλοντες προσιέναι, οὕτω τῷ ταῦττς σεδαπμέεν ναῷ 


ram, cunetosque videntem accessuri, sic ejus ve- 
nerandam adituri zdem, cuncta componamus, atque 
omnia im melius mutemus ; actionem scilicet et 
rationem et contemplationem. Nihil eorum qui no- 
$:ra sunt, exsistat die indignum ; nou pedis inces- 
$US, Don risus deniium (ut 2iunl ), non vestis 
o:rnatus tendat ad indecorum. Qoid dico? Ipsos 
quoque €omponamus animi cogitalus. His vere 
etiam omnibus misericordia praeat, qwa Deus 
co'itur, ut animo ac corpore novi, intemeratissimz 
Pei Matiis secundum earnem Encznioruin diem, 
pose ceicebremus. 

Una cuim cum illa, etiam veneranda ac pretiosze 
ejus zon:? deposilio atque adoratio (pariterque 
ipsius Filii intemeratissimarum ac venerabilissima- 
rum illarum fasciarum) splendescit. Zonz, inquam, 
ilius, quse sanciissimum illud corpus ostringe- 
lat, inque utero latentem. Deum circumceingebat. 
Zoo:e illius, qu:e eleganter atque lepide Dei arcam 
perornabat. Zone illius, que sspe intemeratas 
intemeratissimz lactis stillas haurieba?. Nemoque 
aliquis eorum quibus proclivis vituperandi ani- 
mus absurdum ducat, quod velut animata i-ta 
alioquimur, faustisque orninibus prosequentes lau- 
camus. 

Si enim vas, quod unguentum ad breve tempus 
coutinuit, vel eo effuso, diu odorem servat; quid 
dixerit quispiam de ea zona, qua vere ineffusum 
illud ac divinum ungueutum (purissimum, inquam, 
ac immaculatissimum Dei Genitricis corpus) diu 
involvit ac complexa cst? Num in zvum curatio- 
num fíragrantiam servabit, eosque qui flle ac 
amore accedunt, suavitate complebit? Fragrantiam 
scilicet non cjusmodi qux effeminet ac reproba sit, 
s:d quie divina omnique veneratione prosequenda ; 
qux» denique morbos aními ac corporis acerrima 
vi profliget atque depellat. Ac, siquidem vas inani- 
me, uti diximus, hoc comparatum liabet, ut ejus 
uuguenti quod continuit qualitate imbuatur, quid 
de jlla dicemus qua animato Dei Verbi babitacu:zo 
adlizesit? Nou aceurremus? non procidemus? nou 


emundationem animi οἱ corporis ex ea consequi. 


omnino flagitabimus? Quid vero? non et tanquam 
viventem alloquemur, laudisque cantica offerenius ? 
|J certe facianius. 


O zona, quie vite fontem cinxisti, atque iis qui 


te colunt vitam zternam przbes | O zona, qux eo- 
rwn qui ad te accurrunt quz lumbis inest libi- 
dinem exstinguis, iisque fortitudinem ac robur a 
prastand is virtutes atque optima gerenda tribuis! 
0 zoua2, qua ποϑίγ nature imbecillitatem con- 
traliis atque astringis, hostesque nostros tum visi- 
biles, tum qui oculorum aciem fugiunt, impedis! 
Sc] quid iwihi accidit, ut. dum castissime com- 
pu.setus desiderio sermonis impetu feror, fascia- 
rum. oblitus sim? At neque mirum; dum enim 
[datur Mater, Matris amans. Filius propense 
l.ecutur ac jucundatur, Sed ct legi nature cedentes, 


προσερχόμενοι, πάντα ῥνθμίσωμεν, χαὶ πάντα τ-οὲς 
τὸ χρεῖττον μεταξαλλώμεθα" πρᾶξίν τε χαὶ λοιον,ς 
xai θεωρίαν. Μέτζὲν ἔστω ἡμῶν τῆς τημέρα: ἀνάξιον" 
μὴ βῆμα soc, μὴ γέλως ὁδόντων, τὸ δὲ, λεγόμε- 
γον" μὴ στολισμὺς Στωῦτος πρὸς 50 ἀπρεπὲς £x ps- 
πέπτθωσαν. Τί οὖν ςτμι; Καὶ αὐτὰς τὰς νθυχεήίσεις 
ἐυνθμίσωμεν. Τούτων δὲ πάντων προπορξυέσθω xal 
ἔλεος, ᾧ Θεὸς θεραπεύεται, ὡς ἂν καινοὶ duy) zs 
xai σώματι, τὴν τῶν Ἑγχαινίων τῆς παναχρᾶάντου 
τοῦ Θεοῦ χατὰ σάρχα Μητρὸς ἡμέραν, καινῶς Éop- 
τάσωμεν. 


Συνεχλάμπει γὰρ ταύτῃ xat dj τιμίας xal σΞξέα- 
σμίας αὑτῆς ζώνης χατάθεσις xal προσχύνησις ^ xal 
τῶν παναχράντων τοῦ ταῦττς lioo σπαργάνων τῶν 
τιμιωτάτων. Ζώνης ἐχείνης, f) τὸν κανάγιον &xelvo 
περιέσφιγγε gu pa, καὶ τὸν ἐν χοιλίᾳ χρυπτόμενον 
Θεὸν περιέδαλλε. Ζώνης ἐχείνης, fw τῆν τοῦ 
Θεοῦ κιρωτὸν (paio; χατεχόσμει, xal σεμνοτάτως. 
Ζώνης ἐχείνης, ἢ πολλάχις Ex. τῶν ἀχράντων τῆς 
παναχράντου τοῦ γάλαχτος χατεπιαίνετο σταλανχῶν. 
Καὶ μήτις ἀπειχὸς εἶναι ἡγήσαιτο τοῦτο τῶν μεμψι- 
poiguy, ὡς ἐμψύχοις διαλεξόμεθα, xal τὴν εὐφη- 
μίαν προσοίσομεν. 


Εἰ γὰρ ἀγγεῖον μύρῳ προσομιλῆσαν xiv πρὰς 
βραχὺ, καὶ τούτου χενωθέντος οἷὸς μέχρε πολλοῦ 
τὴν εὐωδίαν διαφυλάττειν, τί ἄν τις εἴποι περὶ τῆς, 


C τὸ ὄντως ἀχένωτον ἐχεῖνο καὶ θεῖον μύρον, τὸ χαθα- 


ρώτατον λέγω τῆς Θεοτόχου σῶμα xal «-αναμώμη- 
τον, περιειλησάσης ζώνης, xal συμπλαχείσῃς ἀέχρι 
πολλοῦ; Οὐχ εἰς αἰῶνα τὴν εὐωδίαν τὴν ἰαμάτων 
παραφυλάξεις, xai τοῖς πίστει xal πόθῳ προσιοῦσιν 
ἐμπλήσειεν ; Εὐωδίαν, οὐχὶ θτλυτικὴν τινα χαὶ ἀπό- 
ὄλττον, ἀλλὰ θεέαν χαὶ παναεδάσμιον" παθῶν qv- 

γῖς τε καὶ σώματο; θερμοτάτην ἐλάτειρα. Καὶ εἰ τὸ 

ἄψυχον ἀγγεῖον, ὥσπερ ἔφημεν, τῷ dy-yu AT 

προσομιλῖσαν, οἷδε ^f. τούτου μεταλαμδάνειν ποιό- 
τητος, τί xal φῶμεν περὶ τῆς τὸ ἔμψυχον τοῦ θεὸν 
Λόγου προσεγγισάσης χατοιχητήριον. Οὐ προιδρα- 
μούμεθα ; Οὐ προσπεσούμεθα ; οὐχὶ κάθαρσιν ψυχῆς 
τε xai σώματος παρ᾽ αὐτῆς λαθεῖν αἰτηπόμεθα ἔχ 
παντός Τί 66; οὐχὶ xaX ὡς ζώσῃ διαλεξόμεθα, χαὶ 
εὐφήμους (Ox; προσαγάγωμεν ; Τοῦτο ó5 xaX ποιΐ- 
σωμεν. 

*Q ζώνη, ἡ τὴν τῖς ζωῆς πηγὴν περιχζώσασα, 
χαὶ ζωὴν παρέχουσα τοῖς σὲ τιμῶσιν αἰώνιον] Ὧ 
ζώνη, dj τὰς τῶν σοὶ! πρηστρεχόντων ὁσφύας, véxpu- 
σιν μὲν κατὰ παθῶν δωρουμένῃ, ἀνδρίαν δὲ πρὸς 
πρᾶξιν ἀρετῶν καὶ ἐνέργειαν! Ὧ ζξώνη, ἡ τὸ ἀ:θε- 
νὸς τῆς ἡμετέρας φύσεως ἀναστέλλουσά τε xal περι- 
σφίγγουσα " xal τοὺς ἀοράτους τε xa ὁρατοὺς 
ἐχθροὺς ἡμῶν συμποδίζουσα { 'AXM' ofa γάρ μοι 
συμθέδτχε, τῷ πόθῳ τῆς πανάγνου νυττόμενον, xol 
τῇ τοῦ λόγου ῥύμῃ χατεπαγόμενον, τῶν σπαργάνον 
ἐπιλαθέσθαι. Καὶ οὗ θαυμαστόν" ΔΙητρὸς γὰρ δοξ1- 
ζομένης, ὅδε φιλομήτωρ Υἱὸς εὐφραίνεται. "AX 


χα; νόμῳ ὑπείχοντες φύσεως, εὐχαὶ Unio quat τὰ 











le | 


aT1 
πράγματα, τῇ Μητρὶ πρῶτον τὸ γέρας ἀφοσιώσο- 
μεν. Καὶ οὐχ ἀπώσεται Κύριος πάντως, ὁ ὑπεράγα- 
Ücc. Ὡς γὰρ ἀψευδῶς ἄνθρωπος ἐξ αὐτῆς προελθεῖν 
εὐδόχησε, xal Υἱὸς αὐτῆς χληθῆναι ἠξίωσεν, ἀπο- 
δέξεται τὴν τόλμαν ὡς χατὰ ἄνθρωπον γεγονυΐζαν ὁ 
“πολυεύσπλαγχνος. Πλὴν σπαργάνων μνησθεὶς, πάλιν 
πρὸς τὴν τεχοῦσαν ἀνάγομαι. Αὕτη γὰρ ταῦτα ταῖς 
ἀγναὶϊς αὐτῖς χερσὶ χατεσχεύασεν. Αὕτη βρεφοπρε- 
πῶς τὸν μέγαν Κύριον χερσὶ μητρῴαις ἐν τούτοις 
ξνεΐίλιττεν. Λῦτη σὺν τούτοις τοῦτον ἐγχόλπιον φέ- 
pousa, ἐγαλούχει, τὸν πάσῃ φύσει πνοὴν χαὶ τροφὴν 
παρεχόμενον. 


'AXX ὦ σπάργανα, τὸν ἐλευθερωιτὴν Κύριον Evet- 
λήσαντα, χαὶ τῶν ἡμετέρων παρχπτωμάτων σειρὰς 
διαλύσαντα! Ὧ σπάργανα, τὰ τὸν χραταιὸν Κύριον 
περισοίγξαντα, καὶ τὴν τοῦ γένους ἡ μῶν ἀσθένειαν 
ἀναῤῥώσαντα' "f σπάργανα, πιστοὺς μὲν φρου- 
poovrá τε xal περιφυλάττοντα " τοὺς ἐναντίους δὲ 
δεσμοῦντα, xat χαταθδάλληντα ! 

'AX2* ὦ σπάργανα καὶ ζώνη σεπτή  νέμοιτέ μοι 
τὸν ἁγιασμὸν, τὴν ῥῶσιν, τὸν ἱλασμὸν, τὴν ὑγέειαν " 
Etro! τε, xal τοῖς πόθῳ τῷδε προσιοῦσι xal προσχυ- 
νοῦσι σεπτῷ σον ναῷ. " ζώνη σεπτὴ, d) τὴν σὴν 
πόλιν περιχυχλοῦτα xai περιέπουσα, χαὶ αρδαρι- 


χῆς ἐπιδρομῆς ἀνεπιδούλευτον διασώζουσα ! Ὦ ζώνη, 


τιμία, ἡ τὸν Θεὸν Λόγον ἐγγάστριον ὄντα περιειλή- 
caca, xal τὴν τῶν ἰάσεων εὐλογίαν ἐχεῖθεν πλουτῆς- 
ca32, χαὶ ἐμῖν ἀντιπέμπουσα ! Ὦ ζώνη φαιδρὰ, fj 
«fj; τοῦ ἀφθάρτου Θεοῦ Μητρὸς τὸ ὑπέρσεμνον 
σῶμα σειλνοπρεπῶς προσπεγγίτασα, χἀχεῖθεν τῆν 
&qfapoíav ἀμφιασαμένη, ἀπαρασάλεντος xat &z0ao- 
τος μένουσα, ὡς εἰς ἡμᾶς tt λόγος τῆς ἀληθείας 
χατελέλυθεν 

Ἄλλα τί xal τῶν ἀδυνάτων ἐπιχειροῦμεν, xal ὑπὲρ 
τὰ ἐσχαμμένα πτδᾶν ἐπειγόμεθα τῆς Ex τῶν λόγων 
«(A76 ταῦτα τιμᾷν χατ᾽ ἀξίαν πειρώμενοι, ὅπερ xal 
ἀγγέλοι: ἀδύνατον. Πλὴν, ὦ τιμία τῆς ὑπερτίμου τοῦ 
Θεοῦ Ἀητρὸς ζώνη, περίξωσον τὰς ὀσφῦς ἡμῶν 
ἀλέθειαν, διχαιοσύνην τε χαὶ πραότητα. Τῆς ἀϊδίου 
χαὶ μακαρία: ζωῆς ποίησον χλπρονόμονς, xal τὴν 
ἐπίκηρον ἡμῶν ταύτην ζωὴν, ἐχθρῶν ἀοράτων «s 
καὶ ὁρατῶν, ἀνεπιθούλευτον διατήρησον. Τὴν πίστιν 
ἐν εἰρήνῃ ἀσάλευτον διαφύλαξον. Τὴν σὴν χληρονο- 
μίαν, τὴν σὸν λαὸν, ὦ πανάχραντε τῆς παναχράντου 
ζώνη, ὀρθοὺς τῇ πίστει, σώους τῷ xazk Θεὸν βίῳ, 
ἀδ)αδεῖ; τῆς οἰασοῦν ἐπηρείας διάσωζξε. “Ἐχοιμέν 
ας ἰσχὺν xal βοήθειαν, τεῖχος χαὶ προπύργιον 2t- 
μένα χαὶ χαταφυγὴν σωτήριον. 


Σὺ δὲ μοι, ὦ πάναννςε, χαὶ πανάγαθε, χαὶ πολυ- 
εὐσπλαγχνε Δέσποινα, τὸ τῶν Χριστιανῶν παρα- 
μύθιον, τὸ τῶν θλιδομένων θερμότατον παρηγόρημα, 
τὸ τῶν ἁμαρτανόντων ἑτοιμότατον χαταφύγιον, μὴ 
ἐγχαταλίπῃς ἡμᾶς ὀρφανοὺς τῆς are ἀντιλίψεω“. 
Εἰ γὰρ ὑπὸ cou ἐγκαταλειφθείημεν, ποῦ ἄρα χαὶ 
προσδραμούμεῦα. Τί δὲ &px καὶ vivnsópsü0a, ὦ 
παναγία Θ:οτόχε; ἡ τῶν Χριυτιαγῶν πνοῇ χαὶ quf. 


e 


IN S. MARLE ZONAM. 


478 


A Quanquam res naturam excedunt," Matri primum 
lhonorem persolvhnus. Neque prorsus, qui omni 
prorsus bonitate superior sit, Dominus repudiabit. 
Tanquam enim qui vere ex ea lomo procedere 
voluerit, 3c ejus Filius audire, ipse totus miseri- 
cordie visceribus affluens, quod audaciz vi/leatue 
( quippe limmana presumptum consuetudine) non 
ingratum habebit. Verum eum fasciarum  memi- 
nerim, rursus od eam qua peperit provehor. Hec 
enim castis suis manibus illas confecit. II:ec in- 
fantili inure, qui magnus Doininus ess, maternis 
manibus in eis involvit. Ifzec illis astrietum | in 
sinu gestans lactabat, ipsum nimirum qui omni 
nature spiritum dat ac escam. 

At, 0 fascis, 4:8 liberatorem Dominum invol- 

D vistis, ac nostrorum catenas delictorum dissol- 

vistis! O fascixw, qux fortem Dominum constrin- 

xistis, tostrique generis imbecillitatem roborastis ! 

O fascime , qux fideles quidem muniatis tutoque 

undique przsidio servetis; adversarios vero vin- 

ciatis ac profligetis ! 

Sed o fasciz et zona veneranda; sanctimoniam 
mihi, roburque el propitiationem atque salutem 
tribuite; mihi pariter ac iis qui venerandum hoc 
templum adeunt, 'ac adoratione funguntur! O ve- 
neranda zona, qux: tuam undique civitatem ambis 
ac foves, atque a. grassantium Barbarorum tutam 
insidiis przstas! O zona pretiosa qua Deum Ver- 
bum in utero infantem involvisti, indeque quam 
nobis impertis, curationum benedictionem affatim 
lausisti ! O clara zona, qua incorruptze Dei Matris 
castissimo corpori castissime adh:esisti , indeque 
corrogata incorruptione, nulla vitii labe aut cor- 
ruptione, ad nostram usque zetatem, ut vera qua- 
dain traditione ad nos perlatum venit, consistis! 

Enimvero quid etiam inconcessa tentamus, et 
earceres transilire contendimts, duin. hac: orando 
pro dignitate dilaudare studemus ac celebrare, 
quod et angelis impossibile est. Caeterum pretiosa, 
omni pretio ac existimatione majoris Dei Matris 
zona, constriuge lumbos nostros, veritate, justitia, 
mansuetudine. Fac zternz atque beate vite lise- 
redes, fragilemque ac mortalem nostram hano 
vitam, ab hostium invisihilium visibiliumque insi- 
D diis tutam priesta. Fidem custodi in pace incon- 

cussam. Tuam hareditatem , (uum populum, o 

intemeratissima intemeratissimze zona, rectos in 

fide, ea quz divinis rationibus instituitur vita in- 
coluimnes, ab omni quavis illz:sos injuria, conserva, 

Te robur adjutoriumque habeamus, murum ac 

vallum, portum ac salutare perfugium. 

Tu vero, o castissima, optimaque ac miscricor- 
dissima Domina, Christianorum solatium, paratas 
simum peccatorum refugium, ne tna nos opilula- 
tione destitutos reliqueris. Si enim abs te relicti 
fuerimus, quo vero etiam confugiemus ? Quid autem 
etiam nobis fict, o sanctissima Dei Genitrix, quie 
Christianorum spiritus ac flatus exsistis? Quem- 
adinodum enim corpus nosirum lioc ceitün vitalis 


t LÀ τε ἔπ Lu d - παν» 


"mum 


ww  — 


981 


IN S. MARLE ZONAM. 


382 


τρῴαν ἔχουσα πρὸς τὸν σὸν Yily τὴν παῤῥησίαν καὶ A leas fiducia ac potestate, erga Filium tuum, pec- 


τὴν ἰσχὺν, ἡμᾶς τοὺς ταῖς ἁμαρτίαις xacaxexpi- 
pévou; , xa μὴ τολμῶντας μηδὲ τὸ ὕψος ἐμδλέψαι 
τοῦ οὐρανοῦ, φαΐς ἐντεύξεσι χαὶ σαῖς μεσιτείαις xai 
σώζεις, καὶ τῆς αἰωνίου λυτροῦσαι χολάσεω:. Ὅθεν 
ὁ θλιδόμενος πρὸς σὲ χαταφεύγει" ὁ ἀδιπούμενο; 
ἐπὶ σὲ προστρέχει " ὁ τοῖς δεινοῖς συνεχόμενος, τὴν 
σὴν ἐπιχαλεῖται βοήθειαν, Ὅλα τὰ σὰ, Θεοτόχε, 
παράζοξα. ὅλα ὑπὲρ φύσιν, ὅλα ὑπὲρ λόγον χαὶ δύ- 
ναμιν, Διὰ τοῦτο xal ἡ προστασία σου, ὑπὲρ Év- 
νοιᾶν, Τοὺς γὰρ ἀπωσμένους, τοὺς ἐχδεδιωγμένους, 
τοὺς ἐχπεπυλεμωμένους, τῷ σῷ τόχῳ χατήλλαξας 
xai φχείωσας " xal υἱοὺς xal κληρονόμους πεποίη- 
χας. Σὺ τοὺς χαθ᾽ ἑκάστην ταῖς ἁμαρτίαις χατα- 
ποντιζομένους, χεῖρας βοηθείας ἐχτείνουσα, ἐξέλχεις 
τοῦ χλύδωυνός. Σὺ τὰς τοῦ ποντροῦ xatà τῶν σῶν 
δούλων ἐπαναστάσεις, τῇ κλήσει σου μόνῃ τῇ παν- 
αγΐᾳ ἀποδιώχουσα διασώζεις. Σὺ τοὺ: ἐπικαλουμέ- 
νους σε kx πάσης ἀνάγχης, Ex παντοίων πειρασμῶν 
προφθάνουσα ἐχλυτροῦσαι, πανάλωμε. Ὅθεν xal τῷ 
σῷ ναῷ σπουδαίως προστρέχομεν" xol ἐν αὐτῷ 
ἑστῶτες, ἐν οὐρανῷ ἑστάναι νομίζομεν. Ἐν τούτῳ 

ξολογοῦντές σε, ἀγγέλοις συγχορεύειν ἡγούμεθα. 
Ποῖον γὰρ γένος ἀνθρώπων πάρεξ Χριστιανῶν τοι- 
αὐτῆς εὐπόρησε δόξης, τοιαύτης ἐπέτυχεν ἀντιλέ- 
ψεως, τοιαύτης προστασία: πεπλούτηχε ; Τίς πιστῶς 
τῇ τιμίᾳ σου ζώνῃ προσατενίσας, Θεοτόχε, οὐχ εὖ- 
θὺς θυμηδίας ἐμπίπλαται ; Τίς θερμῶς ταύτῃ προσ- 


᾿ποσὼν, χενὸς τῆς συμφερούσης αἰτήσεως ἐξελή- 


λυθε; Τίς τὸν σὸν χαραχτῆρα ἐνοπτριζόμενος, οὐκ 
αὐτίχα πάσης θλίψεως ἐπιλέλησται : Οἱ δὲ καὶ τῷ 
σεπτῷ σου ναῷ προσερχόμενοι, ἐν à τὴν σὴν τιμίαν 
ἀποτεθῆναι ζώνην εὐδόχησας, χαὶ τὰ τοῦ σοῦ Υἱοῦ 
καὶ Θεοῦ ἡμῶν σπάργανα, ὧν xoi τὴν κχατά- 
θεσιν σήμερον ἑορτάζομεν, ποίας χαρᾶς, ποίας εὖ- 
φροσύνης, ποίας τέρψεως ἐν ἀπολαύσει χαθεστή- 
κασιν, οὐκ ἔστιν εἰπεῖν, 


᾿λλ' ὦ στάμνε, ἐξ ἧς τὸ μάννα τῆς ἀναψύξεως, 
οἱ col; δεινοῖς χαυσωθέντες πεπώχαμεν! ὯὮ τράπεζα 
δι᾽ ἧς οἱ λιμώττοντες τὸν τῆς ζωῆς ἄρτον ὑπερεπλή- 
σθημεν 1 Ὧ λυχνία ὑφ᾽ ἧς ol ἐν τῷ σχότει χαθήμε- 
νοι, τὸ μέγα φῶς γατηνγάσθημεν! Ἔχεις ἐκ Θεοῦ 
τὸν ἐπάξιόν σοι χαὶ πρέποντα ἔπαινον" μὴ ἀπώσῃ 


C 


catis przedamnatos, ac qui nec in calum sursum 
suspicere audeamus, supplicationibus tuis ac in- 
tercessionibus servas, ac ab eterno supplicio libe- 
ras, Quamobrem is qui affligitur, ad te confugit. 
Qui alicujus injuria lditur, sd te accurrit. Qui 
malis tenetur ac implicatur, tuam opem invocat. 
Omnia t3, Dej Genitria, incredibilia miraque 
sunt; cuncta naturam excedunt, cuncta rationem 
et potentiam. Quocirca etiam protectio tua, intelli- 
gentia vim omnem superat. Qui cnim repulsi, fu- 
gati, bostium loco habiti erant, partu tuo recon- 
ciliasti ac necessitudine junxisti filiosque ac haeredes 
fecisti. Tu, quotidie peccstis gurgite naufragis ad- 
jutrices manus porrigens, a fluctibus extrahis. Tu, 
nequissimi hostis adversus servos tuos invasiones, 
sola Lui nominis invocatione sanctissima depellens 
ac fugans, tutos atque incolumes reddis. Tu, eos 
qui te invocant, ex omni necessitate, ex omnis ge- 
neris tentationibus, o immaculatissima, mature ipsa 
praveniens, liberas. Quamobrem ad templum tuum 
sedulitate animi accurrimus ; in quo cum stamus. 
in ipso nos colo stare credimus. [n eo tuis im- 
pensi laudibus, cum angelis nos choros ducere 
existimamus. Écquodnam enim genus hominum, 
talem claritatem, talem defensionem, tale patroci- 
nium nactum est, preter unum Christianorum ? 
Quis fide intentos in venerandam tuam zonam, o 
Dei Genitrix, ferens oculos non statim jucunditate 
repletur ? Quis fervore animi illi procidens, non 
impetrato quod commodum petebat, inanis exivit? 
Quis üigoram tuam contuitus, non subito zrumnz 
omnis oblitus est? Sed οἱ ii qui ad venerandum 
tuum templum in quo pretiosam tuam zonam, 
Filiique tui ac Dei nostri fascias, quorum et hodie 
depositionem celebramus, condi voluisti, eonve- 
niunt, quanto gaudio, quanta letitia ac jucunditate 
fruantur, nullis exponi verbis possit. 

At, o urna, ex qua manna refrigerii, malorum 
nos ardoribus exusti, ebibimus! O mensa, per 
quam qui fame tabescebamus, pane vit supra 
modum repleti sumus! O candelalrum, cujus 
fulgoribus, qui in tenebris sedebamus, ingenti luce 
perfusi sumus! labes ex Deo quod sit ex dignitate 


δὲ xal τὸν ἡμέτερον ἀνάξιον, ἀλλ᾽ οὖν Ex πόθον σοι D ac addeceat, laudis praeconium : at neque indignum 


προσαγόμενον, Mh ἀπώσῃ ῥνπαρῶν χειλέων alvoy, 
πανύμνητε, ἐξ εὐνοίας aot προσφερόμενον. Mh βδ:- 
λύξῃ ἀναξίας γλώσσης λόγον ἰχέσιον. ᾿Αλλὰ τὸν πό- 
θον ἀντιμετρήσασα, θεοδόξαστε, παράσχον ἡμῖν τὴν 
τῶν ἁμαρτημάτων συγχώρησιν, τῆς αἰωνίου Qui 
τὴν ἀπόλαυσιν, xai πάσης βλάδης τὴν λύτρωσιν. 
"Eme ἐξ ἁγίου χατοιχητηρίου σὸν τηύτου τὸ περι- 
εστώς σοι πιστότατον ἄθροισμα, τὸ σὲ Kuplav xal 


Hujus notionis vocis insigne exemplum e«t. illius 
Christi imaginis CP. qux inde ᾿Αντιφωνητὴς dicta 
est, ac ecelehriori honore habita, quod sibi cam 
vadem Christianus mercator suh. usuris 4 Judiweo 
pecuniam muiuo accepturus. sancto. adhibuisset, 
grandi miraculo post multa naufragia a.feptus essct, 


nostrum ac impar (nostro tamen desiderio amore- 
que oblatum) repuleris. Ne quam depangunt ora 
polluta laudem, o laudatissima, qux ipsa benevo- 
lenti animo offeratur, rejeceris. Ne indigna lingu;e 
sermonem supplicem abomineris, sed vicissim 
amorem commetiens, a Deo glorificata peccalo- 
rum nobis indulgentiam , zternz vite delicias, 
alque ab omui labe liberationem, praebe. Respice 


ut et damna preterita sarciret, οἱ Judzo usuras 
solveret, Rem graviter narrat auctor. mihi pro- 
ductus. Auctarii, tom. Il, ἀντιφωνῶ, constituo. me 
Solutorum, expromitto. Budzus in. Pandect , wbi 
ejus vocis illo sensu exstant multa exempla. 


33; 


S. 6EEMANI PATRIARCH E CP, 


ec 
*». 


este, ecce. ego. et parvuli ques mibi dedisti, sam- A σας xz: xa9ao/52; fai; ὕδατι χαὶ πνεύλατε, π-ρος- 


«ἰδελ εοα in nomine ino, quos dedisti mibi, ut 
sint et ipsi sanctificati, et &eecant te solum verum 
Dewm, et qnem misisti Je-um Cbristam, » ut sint 
ipsi haredes regni mei. De quibus ait Pater : 
« lababitabo in eis, et inambulabo ; et ero eis in 
Deum, et ipsi erunt mihi in populum sanctifica 
tom in regale sacerdotium ἢ. » Sanctus autem Spi- 
ritus contirmat promissiones, tanquam iesus fidelis 
et irreprehensibilis plenam ie nobis fiduciam pro- 
creans. Vile sasctam inscriptiogem. Etenim san- 
etam Trinitatem in modum libelli pra»cribit Spi- 
ritas sanctius, velati lingua Dei et Patris, «et 
calamus scribae velociter scribentis *; » sculpens 
scilicet in significationem Chris, nen per atra- 
sentiam et. chartam, sed per unguenti lituram, et 
velut in libro sovo, tabulis cordiom fidelium 
erucem Christi insceulpens, quemadmo Ium ait pro- 
pheta : « EX seripsi legem meam, ait Deus, in 
cordibus eorum, el imprimam eam in froate eo- 
rum, ut signatum sit in ipsis lumen vultus mei, et 
sint ipsi celebres in universa terra '? : » ostendens, 


fÍrxva τῷ Θεῷ xai Πατρὶ à£vwro- « Πάτερ GExa.:. 
Boo £v xat τὰ και δία ἃ μηι ἔδωπας, áp σα» £0- 
τοὺς ἐν τῷ διόματί σου, οὡς δεξδωχὰς μος, ἕνα Ei 
xai αὐτοὶ ἐγιασμένοι, χαὶ Υἱὐώσχωσέξ sz τῶν ἰεζνν 
ἄλτθινὸν Θεὸν, χαὶ 2» ἀπέστειλας Ἵν τοῦ. Xgtz222, 9 
οὐῦ εἶναι αὐτοὺς χλτρουόμους τῆς βατιλεξες Aou. 
Πεοὶ ὧν φτῖιν ὁ [aho .6:t € Ἑνοεχέτω ξ» aL 
τοῖς, χαὶ ἐμπεριπατήσω, xai ἔπομδλι αὐτοῖς εἰς Θεὰν, 
xai αὐτοὶ ἔσονταί μοι εἰς λαὸν ἐγιασμέξνον, st, 2a- 
σζλειον ἱεράτευμα, » Τὸ ὅδ ἅτιο; Πνεῦμα £:2--i 
κἃς ἐπαγγελίας, ὡς δὲ μάρτυς πιξτὸς χαὶ ἀπα ρα 21- 
φοςξ, πλτιροςορῶν ἐμᾶς, "Ib ἐπιτρατῖν $c. δι 
129 ὑπογράτει v5» ἁγίαν Τριάδα λιδέλλο. δέχτ» τὸ 
Πνεῦμα τὸ ἅγιον, ὡς γλῶασχ τοῦ Θεοῦ χαὶ Πατρὸς, 


B xai χάλαμο: γραμματέως ὀξυγράτου" » διαχαρά-- 


Bos εἰ heredes regni sui, et filios legitimos, et. 


cohzredes ipsius, 3i modo et demus operam con- 
servare sancitum baptisma incolume, et signacnlum 
salvum. Concba est juxta illam in Betblebem spe- 
luncam ubi notus est Christus, ei juxta speluncam 
ubi sepulius est : quemadmodum ait Evangelisia 
Marcus : « Era spelonca incisa ex petro, et illie 
posuerupt Jesum ?!. » 


τον οὖν ἐν τῇ σπμειώσει τοῦ Χριστοῦ, οὐ διὰ μέλς-. — 
voz; χαὶ χάρτου, ἀλλὰ διὰ μύρου τῆς χρίσεως, χαὶ 
6; ἐν τόμῳ χαινῷ ταῖς πλαξὶ τῶν χαρδιῶν τῶν πι- 
στῶν τὸν σταυολν τοῦ Χριστοῦ ἐγχαρέττο», xaBex 
ensty ὁ προφέττς" ε Καὶ ἔγρατα τὸν vóuow μου, 
got» 6 Θεὸς, Ev ταῖς χαρξίαις αὐτῶν, xal ἔξεστι actor 
αομαι αὑτὸν» ἐπὶ τὸ μέτωπον αὐτῶν, τοῦ cr μειωδτ- 
ναι αὐτοῖς τὸ φῶ; τοῦ προσώπου μου, καὶ εἶνα: a5- 
τοὺς ὀνολαστοὺς ἂν πάτῃ τῇ γῇ " » δειχνύων ἐμᾶς 
xa χλτιρονόαους τῆς αὐτοῦ βασιλείας, χαὶ υἱοὺς γνη- 
σίους καὶ συγχλτ, ρουνύμους αὐτοῦ, ἐάνπερ καὶ ἄγωνι- 
σώμεθα φυλάξαι τὸ ἅγιον βάπτισμα σῶον, καὶ τὴν 
σφραγῖδα σώαν. Ἢ χόγχη ἐστὶ, χατὰ τὸ ἐν Βηθλεὲμ 


C σπήλαιον, ὅπου ἐγεννήθη ὁ Χριστός. Καὶ κατὰ τὸ 


σπήλαιον ὅπου ἐτάςτ, χαθώς φητῖν ὁ εὐαγγελιστῖς Mápxog, ὅτι « "Hv Ἄκήλαιον λελατομημένον Ex πέ- 


τρας, κἀχεῖ Eorxa» τὸν "imconv. » 


Ecclesia vero est, uii wysticum illud ac vivum | 


sacrilicium fiL, et inte iora speluncar, ubi sepultura 
«ollocata cst pro eo intra sacrarium. Concha autem 
alilaris, translatio est crucis, turres vero, signa : 
idcirco utraque rationabiliter ponantur in facie 
sacrificantium. Sancta mensa est vice loci sepul- 
turz, in quo positus est Christus, in qua propon.— 
tur verus et coelestis panis, quod est mysticum et 
inceruentum sacrificium : qui macetatus, carnem 
Quam et sanguinem in cibum et potum vitz zternaz 
proposuit tidelibus. Est quoque ipsa Dei sedes, in 
qua superceelestis Deus qui super Cherubim vehi- 
(ur, corpore assumpto requievit : in qua mensa ut 
etiam in mystica illa sua caena, in medio aposto» 
lorum suorum sedens et accipiens panem et vinum, 
dicit suis discipulis et apostolis : « Accipite, man- 
ducate, et bibite ex eo : hoc enim est corpus meum, 
el sanguis ineus'*. » Przlíigurata autem est in 
legali mensa ubi manna erat, quod est Christus, 
q:i de calo descendiv. Sancta mensa est vice 
mens Christi cum discipulis, et quz in ea sunt 
margaritz (5), divina sunt dogmata doctrinze Chri- 


* Wh Cor, vi, 10, ex Levit. xxvi, 42. 
42. " Maub.xivi 96-98, —— 


C Marzarítas appellant sacri panis particulas. 


D 


! Psal, σειν, 9. 


Ἢ δὲ "Exxizcla ἐστὶν, ἔνθα ἡ pustorh ζωοθυ- 
σία γίνεται xal τὰ ἔνδον τοῦ σπτλαίου, ἔνϑα ὁ τά- 
φος χεῖτα: ἄντ᾽ αὐτοῦ, ἔνδον τοῦ ἱερατείου. 'H δὲ 
χόγχη τοῦ θυσιαστηρίου, tj μετάθεσίς ἐστι τοῦ σταυ- 
poo, οἱ πύργο: δὲ, τὰ σημεῖα. Διὰ τοῦτο δ᾽ ἀμφό- 
τερὰ λογοθετοῦνται εἰς πρόσονπον τῶν ἱερουργοῦν 
των. Ἧ ἁγία τράπεζά ἔστιν ἀντὶ τοῦ τόπου τῆς -2- 
φῆς, ἐν ἡ ἐτέθη ὁ Χριστὸς, ἐν f] πρόχειται ὃ ἀλη- 
θινὸς xai οὐράντ:ος ἄρτος, tj μυστιχὴ xal ἀναίμαχτος 
θυσέα, ξζωοθυτούμενος τὴν σάρχα αὐτοῦ xal τὸ αἷμα, 
ei; βρῶσιν καὶ πόσιν ζωῆς αἰωνίου προέθτικε τοῖς 
πιατοῖς. "Exvt δὲ xal θρόνος Θεοῦ ἡ αὑτὴ, ἐν ᾧ ὁ 
ἐπουράνιος Θεὸς, ὁ Ext τῶν Χερουδὶμ ἐποχούμενος. 
σωματωθεὶς ἐπανεπαύσατο" χαθ᾽ ἦν τράπεζαν xal 
ἐν τῷ μυστιχῷ αὐτοῦ δείπνῳ, μέσον τῶν ἀποστό- 
λων χὐτοῦ χαθίσας, καὶ λαδὼν ἄρτον χαὶ οἴνον, εἶπε 
tol; αὑτοῦ μαθηταῖς xai ἀποστόλοις * « Λάβετε, φά- 
Ὑετε xai πίετε ἐξ αὐτοῦ " τοῦτο γάρ ἐστι τὸ σῶμά 
pou xal τὸ αἷμά μον. » Προετυκώθη δὲ ἐν τῇ νο- 
μικῇ τραπέζῃ, ἔνθα ἦν τὸ μάνα, ὅ ἐστι Χριστὸς, ὁ 
Ex τοῦ οὐρανοῦ χαταζάς. Ἢ ἁγία τράπεξζά ἐστιν, 
ἀντὶ τῆς τραπέζης τοῦ Χριστοῦ σὺν τοῖς μύσταις" 


i? Jerem, xzvi, 35.7. !! Joan. xi, 58 ;" xix, 4l 


339 


RERUM ECCLESIAST. CONTEMPLATIO. 


490 


xal οἱ ἐν αὐτῇ μαργαρῖται, τὰ θεῖα δόγματα τῆς δι- A sti ad discipulos. Ciborium est, ubi est crucifizio, 


δασκαλίας τοῦ Χριστοῦ πρὸς τοὺς μαθητάς. Τὸ xt- 
δώριόν ἐστιν ἔνθα ἐστὶν ἡ σταύρωσις, ἀντὶ τοῦ τό- 
veu ὅπου ἐσταυρώθη ὁ Χριστός - ἐγγὺς γὰρ ὁ τό- 
πος, χαὶ ὑπόδαθρος, ὅπου ἐτάφη. ᾿Αλλὰ διὰ τὸ ἐν 
συντομῖ ἐμφέρεσθαι τὴν σταύρωσιν, χαὶ τὴν ταφὴν, 
καὶ τὴν ἀνάστασιν Χριστοῦ, ἐν τῇ Ἐχχλησία τέτανχ- 
t11. "Ἔστι δὲ xal χατὰ τὴν χιδωτὸν τῆς διαθήχης 
Κυρίου, ἐν Y. λέγεται Ἅγια ἁγίων xal ἁγίασμα αὐ- 
τοῦ " ἐν f$. προσέταξεν ὁ Θεὸς γενέσθαι δύο Χερου- 
δὶμ ἑκατέρωθεν τορνεντά. Τὸ γὰρ Kl6, ἐστι κιέω- 
τὸς, τὸ δὲ “Ὥριον, φωτισμὸς Κυρίου, ἢ φῶς Θεοῦ. 
θυσιαστήριόν ἐστιν ἱλαστήριον, ἐν ᾧ προσεφέρετο 
περὶ τῆς ἁμαρτίας κατὰ τὸ ἅγιον μνῆμα τοῦ Χρι- 
στοῦ, ἐν ᾧ θυσιαστηρίῳ xal θυσίαν ἑαυτὸν ὁ Χρι- 
στὸς προσήγαγε τῷ Θεῷ xal Πατρὶ, διὰ τῆς προσ- 
φορᾶς τοῦ σώματος αὑτοῦ, ὡς ἀμνὸς θυόμενο:;, χαὶ 
ὡς ἀρχιερεὺς χαὶ υἱὸς ἀνθρώπου, προσφέρων xal 
προσφερόμενος, εἰς μυπστιχὴν xal ἀναίμαχτον θυσίαν, 
xai λογιχὴν λατρείαν τοῖς πιστοῖς ἱεροθυτούμενος, 
δι’ fj; μέτοχοι γεγόναμεν τῆς αἰωνίου ζωῆς χαὶ ἀθα- 
νάτου. “Ὅνπερ ἀμνὸν προετύπωσεν ἐν Αἰγύπτῳ Mo- 
σῆς πρὸς ἑσπέραν, καὶ τῷ αἵματι αὐτοῦ τὸν ὁλοθρευ- 
τὴν ἄγγελον ἀπέστρεψε, τοῦ μὴ θανατῶσαι τὸν λαόν. 
Τὸ γὰρ πρὸς ἑσπέραν σημαίνει, ὅτι χαὶ πρὸς ἐσπέ- 
pav ἐσφαγιάσθη ὁ ἀληθινὸς ᾿Αμνὸς, ὁ τοῦ χύσμον 
αἴρων τὴν ἀμαρτίαν τῷ σταυρῷ αὐτοῦ, Χριστός" 
ε Καὶ γὰρ τὸ Πάσχα ἡμῶν ὑπὲρ ἡμῶν ἐτύθη Χρι- 
ατός. » θυσιαστήριόν ἐστι xal λέγεται ἡ φάτνη xal 


ὁ τάφος τοῦ Κυρίον * θυσιαστήριόν ἔστι xal λέγεται GC 


χατὰ τὸ ἐπουράνιον xai νοερὸν θυσιαστήριον, ἐν 
ᾧπερ ἀντιτυποῦσι τὰς νοεράς xai λειτουργιχὰς ἱερ- 
apylac τῶν ἀὔύλων xat ἄνω Δυνάμεων * xat οἱ ἐπί- 
γεῖοι καὶ ἕνυλοι ἱερεῖς παρεστῶτες xax λατρεύοντες 
τῷ Κυρίῳ διὰ παντός " ὥστε xal τοιούτους δεῖ εἶναι, 
ὡς πὺρ φλέγον. Κατὰ γὰρ τὴν τῶν ἐπουρανίων 
ἀχολουθίαχν, xai τὴν τῶν ἐπιγείων διάταξιν ὁ YU 
ποῦ θεοῦ xat χριτὴς τῶν ἀπάντων ἐνομοθέτησε. 
Βῆμά ἐστιν ὑπόδαθρος τόπος χαὶ θρόνο;, ἐν (rep ὁ 
καμθασιλεὺς Χριστὸς προχάθηται μετὰ αὑτοῦ ἀπο- 
στόλων, ὡς λέγει πρὸς αὐτοὺς, ὅτι « Καθήσεσθε ἐ πὶ 
δώδεχα θρόνων κρίνοντες τὰς ιβ' φυλὰς τοῦ Ἰσραήλ. » 
Θρόνοι δὲ λέγονται τὸ χήρυγμα τῆς πίστεως, ἐν ᾧ 
χηρύγματ: θαῤῥοῦντες, ἐδίδαξαν, καὶ δι᾽ αὐτοῦ λαμ- 
6ávouat τὴν ἀντιμισθίαν τοῦ χηρύγματος, τὴν ἐπου- 
ράνιον βασιλείαν, ἐπεὶ χαθέδρα ἐχεῖ οὐχ ἔστιν. Ὑπο- 
δειχνύει δὲ χαὶ τὴν δευτέραν αὐτοῦ παρουσίαν, καθ᾽ 


vice loci ubi crucifixus est Christus : vicinus enim 
erat locus et fossa ubi sepultus est. Verum quia 
compendio inducitur crucifixio, sepultura et resur- 
rectio Cliristi in Ecclesia ita collocatur. Est item 
et secundum arcam illam testamenti Domini, in 
qua dicuntur Sancta sanctorum, et ejus sanctilica- 
tio, in qua przctcpit Deus fieri duo Cherubim 
utrinque tornatilia. Nam Cib (δ), est arca, orium, 
illuminatio Domini, aut lumen Dei. Altare, e-t pro- 
pitiatorium in quo offerebatur pro peccato, juxta 
sanctum monumentum Christi : in quo altari vi- 
climam se Christus obtulit Deo οἱ Patri, per obla- 
lionem corporis sui , ut agnus immolatus, et ut 
pontifex ei* filius bominis offerens et oblatus, iu 
mysticum et incruentum sacrificium et rationalem 
hostiam fidelibus immolatus, per quam participes 
efficimur :terng vitae et immortalis. Quem aguum 
preüguravit in Egypto Moses ad vespeam, et 
sanguine ejus exterminatorem angelum avertit, ne 
neci traderet populum. Ad vesperam enim, signi- 
ficat quod et ad vesperam mactatus est verus Águus 
muudi, qui tollit peccatum cruce sua Christus : 
« Etenim Pascha nostrum pro nobis immolatus est 
Christus !*. » Altare est et dicitur praesepe et se- 
pulcrum Doinini : altare est et dicitur ad exemplum 
supercelestis et spiritalis altaris, in quo typo 
referunt spiritales et ministratorias bhierarchias 
iminalerialium et supernarum Potesiatum, et ter- 
rehi el materiales sacerdotes assistentes el mini- 
strantes Domino in zslernum : quare et tales sint 
oportet ut ignis flagrans. Nam serie superccele- 
stium, el terrenorum ordine, Filius Dei et judex 
universorum leges tulit. Gradus, subsellii locus est 
et sedes, in quo universorum rex Christus praxsidet 
cum suis apostolis, et ad eos ait: « Sedebitis 
super duodecim sedes, judicantes duodecim tribus 
Israel **. » Sedes enim dicitur, praedicatio fidei, in 
qua praedicatione confidentes, docuerunt, et per 
eam accipiunt remunerationem przedicationis, su- 
percoleste regnum, quia cathedra illie nen est. 
Subindicat vero secundum ejus adventum quo ven- 
turus est in gloria ad judicandum vivos et mor- 
tuos, reddens singulis secundum opus eorum ; et 
ad omnem mundum judicandum, ut ait Propheta : 
« lllie sederunt sedes in judicium , sedes super 
domum David. » 


ἣν ἐλθὼν ἐν δόξῃ χρῖναι ζῶντας xal νεχροὺς, ἀποδοὺς ἑχάστῳ χατὰ τὸ ἔργον αὐτοῦ, xal πάντα x4- 
σμοὸν χρῖναι, ὡς λέγει ὁ ἸΙροφήτης “ ὅτι ε Ἐχεῖ ἐχάθισαν θρόνοι εἰς χρίσιν, θρόνοι ἐπὶ οἶχον Δα- 


6ib. » 

Κοσμήτης ἐστὶ χατὰ τὸ νομιχὸν xal ἅγιον χόσμιον, 
E uealvov τοῦ σταυρωθέντος Χριστοῦ τὸ ἐχσφράγι- 
σμα, διὰ τοῦ σταυροῦ χοσμούμενον. Kióvia ἧτοι τὰ 
στήθεα τὰ διαχωρίζοντα τὸ βῆμα ἀπὸ τοῦ λοιποῦ 


f [Cor.v, 7. 15 Matth. xix, 28. 


(4) Chaldzis utique 2*5 Cub est ras aut arca, 
ΝῊ Ura, (gnis lux. 


Cosmites, ad exemplum legalis et sancti co- 
smii (5), indicans crucifixi Christi signaculum, per 
crucem ornatum. Columelle sive tlioraces sepa- 
rantes gradum a reliquo templo, monstrant! ; exte- 


(5) Navis, sut meditullium Ecclesia. 


391 


S. GERMANI PATRIARCH.E CP. 


3^3 


rior quidem pars, templum quousque iugreditur, A ναοῦ, εἰσὶν ἃ δηλοῦσι * τὸ μὲν ἔξωθεν τοῦ βήματος 


et uhji sistit popilus ad orandum proficiscens : pars 
autem interior sive gradus, significat Sancta aan- 
ctorum, in qui soli sacerdotes et comites eorum 
intrent. Cancelli, locum orationis designant, quous- 
que exirinsecus populus accedit, intrinsecüs au- 
tem sunt Sancta sanctorum , solis sacerdotibus 
pervia. Suut autem revera ad piam memoriam, 
caucelli :enej, ne quis simpliciter et temere ingre- 
diatur. Auibo figuram lapidis saneti monumenti de- 
signat : quem angelus cum 'evolvisset ex ostio 
monumenti, proclamabat resurrectionem Domini 
unguentiferis mulieribus, Est autem juxta Prophe- 
tam dicentem : « In. monte campestii tollite si- 
gnum, ascende qui evangelizas, et exaltavocem! : » 
mons est enim in loco campestri et aequabili po- 
situs. 


Orientem versus precari traditum est, ut et re- 
fiqua ab apostolis sanclis, et ita res habet, propterea 
quod spiritalis Sol justitiz:e Christus Deus noster, in 
terra apparuit in orientis solis sensibilis partibus, 
ut propheta inquit : « Oriens nomen ei est !$ ; » et 
rursum : « Adorate Dominum qui ascendit in co- 
lum cceli secundum orientem !'. » Et : « Adorabi- 
mus in loco ubi steterunt pedes ejus !*. » Et ite- 
rum : « Stabunt pedes Domini super montem Do- 
mini olivarum ad orientem !?. » πὸ aiunt pro- 
phete. Propterea etiam quod nos denuo paradisum 
illum in Eden expetimus et speculamur ab oriente, 
recuperatum iri exspectantes, et etiam recipientes 
ortum illum lucis apparitura in Domini secundo 
adventu et regeneraliune. 


Genu non flectere sancto die Dominico esurre- 
ctionis , siguificat lapsuum nostrorum erectionem 
factam per triduanam Christi resurrectionem. Non 
flectere genu ad Pentecosten usque, est septem 
dies post sanclum Pascha septies muliiplicatos, 
contineri die Pentecostes, Nam septies septem fa- 
cunt quadraginta novem, et Dominico addito fiunt 
quinG"agiuta. Tonsura capitis sacerdotis, el ro- 


unda ejus pilorum media sectio, vice curonz est D 


spinez quam Christus gestavit. Duplex corona 
circumposila capiti sacerdotis, ex capillorum signi- 
ficatione, iinaginem refert. venerandi capitis apo- 
stoli Petri : que, cum missus essel ad pr:edicatio- 
nein Domini et. Magistri, ci tonsa est ab iis qui 
ejus sermoni uon credebant, ut illuderetur ab ipsis, 
eique magister Christus benedixit, et infamiam in 
licnurem, illusionem in gloriam convertit, et po- 
suit super caput ejus coronam, non ex lapidibus 
pretiosis, sed lapide οἱ petra fidei ejus fulgescen- 


* Isa, Lv, 1. 5 Zach. vr, 12. 


(8) Alias διαχαινήσιμος q. d. innoratio. Sie Greci 
appeliant et Feriam v hebSouia dle, et τοι μηδ. qued 


"7 Psal. pxvin, 54. 


vabv, τὴν εἴσοδον xal παράττασιν τοῦ λαοῦ τοῦ sic- 
ἐρχομένου εἰς προσευχὴν " τὸ δὲ ἔσωθεν fro τὸ 
βᾷμα, δηλοῖ τὰ Ἅγια τῶν ἁγίων, εἰς ὃ καὶ μόνος ol 
ἱερεῖς καὶ οἱ μετ᾽ αὐτῶν εἰσίασι. Κἀγχελλά εἰσι, τῇς 
προσευχῆς τόπον δηλοῦντα, ἐν οἷς σημαῖνεε τὴν 
μὲν ἔξωθεν τοῦ λαοῦ εἴσοδον, τὴν δὲ ἔσωθεν τὰ 
λγια τῶν ἁγίων ὑπάρχουσαν, καὶ μόνοις τοῖς ἔξ - 
ρεῦσιν οὖσαν ἐπίθατον. Ἔστι δὲ καὶ ἀλτθῶς εἰς τὸ 
ἄγιον μνῆμα χάγχελλα χαλχᾶ, διὰ τὸ μηδένα εἰσιέ- 
vat ἐν αὐτῷ ἀπλῶς, χαὶ ὡς ἔτυχεν. Ὁ ἄμξων 
ἐστὶν ἐμφαίνων τὸ σχῆμα τοῦ λίϑου τοῦ ἁγίου μνή- 
ματος, ὃν ὁ ἄγγελος ἀποχυλίσας bx. τῆς θύρας τοῦ 
μνήματος, ἀνεθόα τὴν ἀνάστασιν τοῦ Κυρίου ταῖς 
μυροφόροις. Ἔστι 6b xal κατὰ τὸν Προφήτην τὸν 


B λέγοντα" « Ἐπ’ ὄρους πεδιχοῦ ἄρατε σημεῖον " ἀνά- 


θηθι ὁ εὐαγγελιζόμενος, καὶ ὕψωσον φωνὴν" ν ὄρος 
γάρ ἔστιν εἰς τόπον πεδινὸν xal ὁμαλὸν xci- 
μενον. 

Τὸ κατὰ ἀνατολὰς εὔχεσθαι, παραδεδομένον ἐστὶν, 
ὡς χαὶ τὰ λοιπὰ, ἐχ τῶν ἁγίων ἀποστόλων, xai 
ἔστιν οὕτως, διὰ τὸ πὸν νοητὸν Ἥλιον τῆς δικαιο- 
σύνης Χριστὸν τὸν θεὸν ἡμῶν ἐπὶ γῆς φανῆναι à» 
τοῖς μέρεσι τῆς ἀνατολῆς τοῦ αἰσθητοῦ ἡλίον, κατὰ 
τὸν προφήτην τὸν λέγοντα * « ᾿Ανατολὴ ὄνομα αὐτῷ. » 
Καὶ πάλιν" ε Προσχυνήσατε τῷ Κυρίῳ τῷ ἐπιόε- 
θηχότι ἐπὶ τὸν o0 pav^v τοῦ οὐρανοῦ χατὰ ἀνατολά-. » 
Καί" « Προσχυνήτωμεν εἰς τὸν τόπον οὗ ἔστησαν 
οἱ πόδες αὑτοῦ. » Καὶ πάλιν" « Στήσονται οἱ τό- 


C ὃες Κυρίου ἐπὶ τὸ ὄρος Κυρίου τῶν ἐλαιῶν χατὰ 


ἀνατολάς. » Ταῦτά φασιν οἱ προφῆται, καὶ διὰ τὸ 
ἀποχαραδοχεῖν ἡμᾶς πάλιν τὸν ἐν Ἐδὲμ παράδεισον 
χατὰ ἀνχτολὰς ἀπολο μθάνειν, xal ὡς ἐχδεχομένους 
τὴν ἀνατολὴν τῆς φωτοφανείας «nc δευτέρας τοῦ Ku- 
ρίου παρουσίας χαὶ παλιγγενεσίας. 

Τὸ μὴ χλίνειν γόνυ τῇ ἀναστασίμῳ ἁμέρᾳ τῆς 
'Aylag Κυριαχῇ;, σημαίνει τὴν τῆς χαταπτώσεως 
ἡμῶν ἀνόρθωσιν γενομένην διὰ τῆς τριημέρου τῶ 
Χριστοῦ ἀναστάσεως, Τὸ δὲ μέχρι τῆς Πεντηχοστῆς 
ph χλένειν γόνυ, ἔστι τὰ; ἑπτὰ ἡμέρας μετὰ τὸ 
ἅγιον Πάσχα ἑπταπλουμένας χρατεῖν τῇ διακινησί- 
μῳ (θ). Τὸ ἑπτάχις ἑπτὰ, τεσσαράχοντα ἐννέα, vat 
ἡ Κυριαχὴ πεντήχοντα. Τὸ ὃὲ ξύρισμα τῖς κεφαλῆς 
τοῦ ἱερέως, καὶ τὸ qupos:ók; αὑτοῦ τμῆμα τὸ μὲ- 
σον τῶν τριχῶν, ἄντὶ τοῦ ἀχανθίνου στεφάνου, bv- 
περ ὁ Χριστὸς ἐφόρεσεν. Ὁ ἐν τῇ κεφαλῇ τοῦ ἰε-. 
ρέως περιχείμενος διπλοὺς “τέφανος Ex τῇς τῶν τρι- 
λῶν σημειώσεως, εἰχονίζει τὴν τοῦ ἀποστύλου [1 ἐ- 
1000 τιμίαν χάραν, ἣν ἐν τῷ τοῦ Κυρίου χαὶ Διδα- 
σχάλου χυρύγματι ἀποσταλεὶς, χαὶ καρεὶς ὑπὸ τῶν 
ἀπειθούντων τῷ λόγῳ, ὡς ἐμπαιζόμενος ὑπ᾽ αὑτῶν, 
ταύτην ὁ διδάσκαλος Χριστὸς εὐλόγησε, καὶ ἐποίησε 
τὴν ἀτιμίαν τιμὴῆν, χαὶ τὴν χλεύην εἰς δόξαν, xat 
ἔθηχεν ἐπὶ τὴν χεφαλὴν αὑτοῦ στέφανον, οὐχ &x λί» 


U Psal. ΟΥΤΚΙ, 7, 13 Zach, xiv, ἃ. 


nos Paschale dicimus, eo quod facta innovatio per 
(ει πὲ coiumeimnoretur. 


393 


RERUM ECCLESIAST. CONTEMPLATIO. 


391 


(uv τιμίων, ἀλλὰ τῷ λίθῳ xal τῇ πέτρᾳ τῆς πί- A tem super aurum, topazium, et lapides pretiosos. 


στεως αὐτοῦ ὀκλάμπουσαν, ὑπὲρ χρυσίον xai τοπά- 
ξιον καὶ λίθους τιμίους. Kopugh γὰρ χεχαλλωπι- 
σιμένῃ, xol στέφανος τοῦ δωδεχαλίθονυ, οἱ ἀπόστολοί 
εἰσι. Πέτρα δὲ ὁ παναγιώτατος ἀπόστολος ὑπάρχει 
ἀρχιεράρχης τοῦ Χριστοῦ. 

Ἢ στολὴ τοῦ ἱερέως ὑπάρχει χατὰ τὸν ποδὲρη 
᾿Λλαρὼν,, τουτέστιν ἱμάτιον, ὃ ἐστιν ἱερατιχὸν Évbu- 
μα, τὰ μέχρι τῶν ποδῶν, τὸ τιμιώτατον. Ἔστι δὲ 
πυροειδὴς, χατὰ τὸν προφήτην τὸν λέγοντα "« Ὁ 
ποιῶν τοὺς ἀγγέλους αὐτοῦ πνεύματα, xal τοὺς λει- 
τουργοὺς αὐτοῦ πῦρ φλέγον, » Καὶ πάλιν" « Τίς 
οὗτος ὁ παραγενόμενος ἐξ Ἐδώμ;;» Ἐδὼμ γὰρ ἐρ- 
μηνεύεται γήϊγος, ἣ éxAextóc ἣ xóxxiwoc. Εἶτα 
ἐπάγει" ε Ἐρύθημα ἱματίων αὐτοῦ, ἐξ ἀμπέλου 
Βοσώρ. Διὰ τί σου ἐρυθρὰ τὰ ἱμάτια, χαὶ τὰ ἐνδύ- 
ματά σου, ὡς ἀπὸ πατητοῦ ληνοῦ ; » Ἐμφαΐνοντος 
τὴν βαφεῖσαν τοῦ Χριστοῦ στολὴν τῆς σαρχὸς ἐν at- 
pacte, ἐν τῷ ἀχράντῳ αὑτοῦ σταυρῷ. Πάλιν δὲ ὅτι 
καὶ χοχχίνην χλαμύδα ἐφόρεσεν ἐν τῷ πάθει ὁ Χρι- 
στὸς, ἐμφαίνουσιν οἱ ἀρχιερεῖς ποίου ἀρχιερέως εἰ- 
σὶν ὑπασπιαταί, Τὸ δὲ ἀπεζωσμένους τοὺς ἱερεῖς πε- 
ριπατεῖν φαινόλαις, δείχνυσιν ὅτι χαὶ ὁ Χριστὸς ἐν 
τῷ σταυρῷ ἀπερχόμενος, οὕτω: Ἦν βαστάζων τὸν 
σταυρὸν αὐτοῦ. "Ev ταῖς ἄνω λαμπρότησ: τῶν νοε - 
ρῶν οὐρανίυνν λειτουργῶν, προφητῶν χαὶ ἱεραρχῶν, 
εἰσὶ πρεσδύτεροι εἴχοσι τέσσαρες, χαὶ διάχονοι ἑπτά. 
Οἱ μὲν πρεσδύτεροι χυτὰ μίμησιν τῶν Σεραφιχῶν 
Δυνάμεών εἰσι, ταῖς μὲν στολαῖς, δίχην πτερύγων 
χαφαχεχαλυμμένοι͵, ταῖς δὲ δυσὶ πτέρυξι τῶν χει- 
λέων τὸν ὕμνον βοῶντες, χαὶ χατέχοντες τὸν θεῖον 
καὶ νοητὸν ἄνθραχα, Χριστὸν ἐν τῷ θυσιαστηρίῳ τῇ 
λαδίδι τῆς χειρὸς φανερῶς φέροντες. Οἱ δὲ διάχονοι 
εἰς τύπον τῶν ἀγγελιχῶν Δυνάμεων ταῖς λεπταῖς 
vy λεπτῶν ὡραρίων πτέρυξιν, ὡς λειτουργιχὰ 
πνεύματα εἰς διαχονίαν ἀποστελλόμενα προτρέχουσι. 
Πρῶτον μὲν τὸ στιχάριον λευχὸν ὄν, τῆς θεότητος 
πὴν αἴγλην ἐμφαίνει, καὶ τοῦ ἱερέως τὴν λαμπρὰν 
πολιτείαν. Τὰ λωρία τοῦ στιχαρίου εἰσὶ, τὰ ἐν τῇ 
χειρὶ ἐμφαίνοντα τὸν δεσμὸν τοῦ Χριστοῦ * δήσαντες 
γὰρ αὐτὸν ἀπήγαγον πρὸς Καϊάφαν τὸν ἀρχιερέα 
καὶ τὸν Πιλᾶτον. Τὰ λωρία τὰ εἰς τὰ πλάγιά εἰσι, 
.τὸ αἷμα τὸ ῥεῦσαν ἐκ τῆς πλευρᾶς τοῦ Χριστοῦ ἐν 
τῷ σταυρῷ. Τὸ περιτραχήλιόν ἐστι τὸ φαχεώλιον, 
μεθ᾽ οὗ ἐπεφέρετο ὑπὸ τοῦ ἀρχιερέως δεδεμένος, 
χαὶ συρόμενος ἐπὶ τὸ πρόσθεν ἐπὶ τῷ τραχήλῳ ὁ 
Χριστὸς, ἐν τῷ πάθει αὐτοῦ ἀπερχόμενος. Τὸ δὲ τοῦ 
ἐπιτραχηλίου δεξιὸν μέρος, πέφηνεν ὁ κάλαμος ὃν 
ἔδωκαν ἐμπαίζοντες τῇ δεξιᾷ τοῦ Χριστοῦ. Τὸ δὲ 
τοῦ ἐξ εὐωνύμου μέρους, ἡ τοῦ σταυροῦ βασταγὴ 
ἐπὶ τῶν ὥμων αὐτοῦ, Ἢ δὲ ξώνη, ἣν περιξζώννυται, 
πέφηνεν ἡ εὐπρέπεια, ἣν ὁ Χριστὸς βασιλεύσας, εὑ- 
πρεπῇ περιεζώσατο δύναμιν τῆς θεότητος. Τὸ δὲ φαι- 
νόλιον, ἐμφαίνει τὴν ἀπὸ xoxx(vou πορφύραν, fv- 
πὲρ τῷ Ἰησοῦ ἐμπαίζοντες οἱ ἀσεδεῖς ἐφόρεσαν. 
Ἔστι δὲ καὶ ἡ στολὴ τοῦ βαπτίσματος. Τὸ ὡμοφό- 
ριόν ἐ5τι τοῦ ἀρχιερέως, κατὰ τὴν στολὴν τοῦ ᾿Α2- 


* Psal. cui, d. δ᾽ desc στη, d. 5? ibld, 3. 
PATROL. Gg. XCVIIH. 


C 


Verlex enim, ornatus ct corona duodecim lapillo- 
rum, apostoli sunt. Petra vero, sanctissimus apo- 
stolus est, primus lierarcharum Christi. 


Stola sacerdotis est 3d exemplum talaris Aaron, 
id est vestimentum, quod sacerdotale est indumen- 
tum, ad pedes usque, honorabilissimum. Est au- 
tem ignea specie, juxta Prophetam dicentem : 
« qui facit angelos suos spiritus, el ministros suos 
ignem ardentem **. » Et rursum : « Quis iste au- 
veniens ex Edom *! ? » Edom enim sonat terrenum, 
aut electum, aut rubrum. Deinde subdit : « Rubedo 
vestimentorum ejus, ex vinea Bosor : ad quid tua 
rubra sunt vestimenta, et indumenta tua. tanquam 
torcularis calcati **? » Quod indicat tinctam Christi 
stolam carnis in sanguine, in ejus immaculata 
cruce. Itemque quia. etiam coccineam chlamydein 
geslavit in passione Christus, demonstrant ponti- 
fices, cujus pontificis sint satellites. Exutlos autem 
zonis sacerdotes deambulare in casulis, id siguili- 
cat Christum in crucem abeuntem ita gestasse 
crucem suam. In supremis illis splendoribus intel- 
ligentium coelestium ministrorum, prophetarum, et 
hierarcbarum, suut presbyteri xxiv et diaconi vit, 
Presbyteri, ad imitationem sunt Seraphicarum 
potestatum, stolis vice alarum confecti : duabus 
autem alis labiorum, hymnum illum voce cantau 
tes, et tenentes diviuum et spiritalem carbonem ; 
Christum prehensione manus manifesto gestantes, 
Diaconi vero ad typum angelicarum potestatum, 
tenuibus tenuium orariorum alis, ut administratorii 
spiritus, in ministerium 1nissi, praecurrunt: Ac pri- 
mum tunica qu: alba est, divinitatis splendorem 
indicat, et sacerdotis splendidam conversationem. 
Lora tunica 4185 sunt ad manum, signilicant viu- 
culum Christi : vinctum enim eum abduxerunt a 
Caipham pontificem et Pilatum. Lora qus sunt 
transversa, sanguinem significant, qui fluxit ex la- 
tere Christi in cruce. Peritrachelion est fascioia 
qua producebatur a Pontifice vinctus, et tractus in 
anteriorem partem per collum Christus, ad patien- 
dum ipse proficiscens. Épitrachelii dextra pars 


D denotat arundinem quam dederunt, illudentes 


dextra Christi. Leva pars, crucis est gestaiio su- 
per humeris ejus. Zona qux przeingitur declarat 
majestatem qua Clristus regnans magnifica di- 
gnitate divinitatis przecinctus est, et. undique or- 
natus, Ca:ula denotat coccineam purpuram, quam 
Jesu illudentes, gestandam impii dederunt. Est 
etiani stola baptismi. llumerale est pontilicis, ad 
exemplum stole Aaron, quam gestabant legales 
pontifices, sudariis longis Ievo humero circunpo- 
nentes ad significandum jugum mandatorum Chri- 
sti. Humerale autem. quo cpiscopus circumdatur, 
signilicat ovis pellein, quam errantem cum Domni- 


13 


405 S. GERMANI PATRIARCHA CP. 396 
nus invemisset, super suis humeris assumpsit, et Α ρῶν, fvnep ἐφόρουν ol ἐν νόμῳ ἀρχιερεῖς, σουδα» 


cum lis qus non erraverant recensuit. Habet au- 
tem et cruces, quia Christus super huisero ipse 
quoque gestavit crucem suam. Prazterea etiam qui 
volunt secundum Christum vivere, super humeris 
tollunt crucem suam, id est, afflictionem : symbo- 
lum enim afíflictionis crux este Monacbalis habi- 
tus 681 ad imitationem cultoris, et quasi civis 
deserti, Baptiste Joanhis : quia. indumentum ejus 
erat ex pilis cameli, et zona pellicea cireum lum- 
bos ejus. Radi vero toto capite, ad imitationem fit 
sancii apostoli Jacobi, Dei fratris, et Pauli apo- 
stoli, et reliquorum. Anabol:ea autem, ea referunt 
anabolea qua gerebant vestinienta." Cucullz, prout 
ait Apostolus : « Crucifixus est mihi mundus, et 
ego mundo ??, » Mantile declarat tenui sua simpli- 
citate, alatam et volantem conversationem, iwmita- 
tione angelica, prout angelicus babitus dicitur. 
Linteum cum quo ministrant diaconi, designat 
Christi humilitatem quam demonstravit cum pedes 
suorum ablucret. Enchirium quod est in Zzoua, 
linteum est quo manus extersit suas : et encbi- 
rium habere in zona, typum refert extergenlis 
rüanus, et acclamantis : « Innocens ego sum**. » 


plot; μαχροῖς τὸν. εὐώνυμον ὦμον περιξιθέντες, 
κατὰ τὸν ζυγὸν τῶν ἐντολῶν τοῦ Χριστοῦ. Τὸ δὲ ὧμο- 
φόριον ὃ περιδέόληται ὁ ἐπίσχοπος, δηλοῖ τὴν τοῦ 
προθάτου δορὰν, ὅπερ πλανώμενον εὑρὼν 6 Ἀύριος, 
ἐπὶ τῶν ὥμπων αὑτοῦ ἀνέλαδε, xal σὺν τοῖς μὴ; πε- 
πλανημένοις ἐρίθμησεν. Ἔχει δὲ καὶ σταυροὺς, διὰ 
τὸ καὶ τὸν Χριστὸν ἐπὶ τοῦ ὥμου βαστάσαι τὸ" axau- 
ρὸν αὑτοῦ. "Ἔτι δὲ χαὶ ol θέλοντες χατὰ Χριστὸν 
ζῇ» ἐπὶ τῶν ὥμων αΐρουσ: τὸν σταυρὸν αὑτοῦ, ὅ 
ἐστιν ἡ χαχοπάθεια * σύμδολον γὰρ χαχοπαθείας ὁ 
σταυρός. Τὸ μοναχιχὸν σχτμά ἔστι κατὰ μίμησιν 
κοῦ Ἐργυμοπολίτου xat βαπτιστοῦ Ἰωάννου, ὅτι τὸ 
ἔνδυμα αὐτοῦ ἣν Ex τριχῶν χαμήλου, χαὶ ζώνη δερ- 
ματίνη περὶ τὴν ὀσφὺν αὑτοῦ. Τὸ δὲ χείρεσθαι τὴν 


B χάραν ὁλοτελῶς, χατὰ μίμησιν τοῦ ἁγίου ἀποστό- 


λου Ἰαχώδου τοῦ ἀδελφοθέου, καὶ Παύλου τοῦ ἀπο- 
στόλου xal τῶν λοιπῶν. Τὰ δὲ ἀναδόλαιά εἶσι κατὰ 
τὰ ἀναδόλαια, ἅπερ ἐφόρουν ἱμάτια, Τὰ 6k χουχούλ- 
λια, χατὰ τὸν λέγοντα ᾿Απόστολον ὅτι « ἙἘσταύ- 
ρωταί μοι ὁ χόσμος, χἀγὼ τῷ χόσμῳ. » Τὸ δὲ μαν- 
δίον, ἐμφαῖνον διὰ τῆς ἀπολελυμένης ἀπλώσεως τὴν 
πτερωτιχὴν τῆς τῶν ἀγγέλων μιμήσεως (7), χαθότι 
ἀγγελιχὸν σχῆμα λέγετα:. Ἡ δὲ ὀθόνη μεθ᾽ ἧς λει- 


τουργοῦσιν οἱ διάχονοι, δηλοῖ τὴν τοῦ Χριστοῦ ταπείνωσιν, ἣν ἐνεδείξατο ἐν τῷ γιπτῆρι. Τὸ δὲ ἐγ- 
χεέριον τὸ ἐπὶ τῆς ζώνης, ἐστὶ τὸ ἀπομάξαν τὰς χεῖρας αὑτοῦ λέντιον " xal πέφυχε τὸ ἐγχείριον ἔχειν, 
ἐπὶ τῆς ζώνης, ἀντίτυπον τοῦ ἀπομάξαντος τὰς χεῖρας, xal τοῦ € ᾿Αθῶός εἶμι » ἐπιφωνήσαντος. 


Oblatio qua fit in armario, denotat Calvariz 
locum in quo crucifixus est Christus, in quo aiunt 


Ἢ προσχομιδὴ ἡ γενομένη ἐν τῷ σχενοφυλαχίῳ, 
ἐμφαίνει τὸν Κρανίου τόπον, ἐν ᾧ ἐσταυρώθη ὁ 


sitam esse calvariam primi parentis Adam : osten- C Χριστός " ἐν ᾧ λόγος, κεῖσθαι τὸ χρανίον τοῦ προ- 


dit autem « fuisse monumentum prope locum ubi 
erucifixus est. » Prafiguratlus est autem Calvariz 
bic locus, in Abrabam, quando super uno mon- 
tium, Dei jussu, altare ex lapidibus construxit, et 
ligna stravit, imposuitque filium suum, et obtulit 
arietem pro eo in holocaustum; ita et Deus Pater, 
principio carens εἰ Antiquus ille dierum, Filium 
suum principio carentem, postremis temporibus 
incarnatum ex Virgine Deipara ex lumbis Abra- 
ham, juxta promissionem jurisjurandi quod fecit 
cum eo ; ita ut pro genere humano « non peper- 
cerit Filio suo charissimo οἱ unigenito, sed pro uo- 
bis omnibus tradiderit eum ** : » ac passus est 
quidem homo in carne, sed impatibilis permansit 


in devinitate. Etenim Christus proficiscens ad cru- D 


cem suam, gestavit crucem; et pro ariele immo- 
latum est corpus ejus immaculatum , ut agnus 
mactatus, lancea per latus ejus transfixa : et Pou- 
tifex factus ut Filius hominis, et offerens seipsum, 
el oblatus ad subvehendos peccatores multos. Et 
mortuus quidem est ut homo, resurrexit vero ut 
Deus; ex quo supramuudanam gloriam habuit 
apud Deum et Geniturem. Obistio autem panis re- 
présentat corpus Domini affixum propter salutem 
nostram qui sumus fideles. Panis propositionis 
panclificatus indicat purgationem munJi, et exi- 


πάτορος 'Abágu- δείχνυσι δὲ, ὅτι « Ἐγγὺς ἦν 
τὸ μνημεῖον ὅπου ἐσταυρώδη. » Προετυπώθη δὲ 
ὁ τοῦ Κρανίου τόπος οὗτος ἐν «ip ᾿Αδραάμ, ὅτε 
ἐφ᾽ ἑνὶ τῶν ὁρέων τοῦ Θεοῦ χελεύσαντος, τὸ Oy. 
σιαστήριον ἐκ λίθων ἐποίησε, xal ἐπέδασε ξύλα, 

xai ἔθηχε τὸν υἱὸν αὐτοῦ, καὶ ἀνήνεγχε χριὸν àvo 
αὐτοῦ εἰς ὁλοχάρπωσιν. Οὕτως 6 Θεὸς καὶ Πα- 
τὴρ, ὁ ἄναρχος χαὶ Παλαιὸς τῶν ἡμερῶν, τὸν ἀνὰρ- 

χοντα Υἱὸν αὑτοῦ ἐπ᾿ ἐσχάτων τῶν χρόνων, σαρ- 
χωθέντα kx τς Παρθένου καὶ Θεοτόχου, ἐχ τῆς ὁτ- 
φύος ᾿Αδραὰμ χατ᾽ ἐπαγγελίαν τοῦ ὄρχου οὗ Eürxs 
πρὸς αὐτόν. Ὥστε χαὶ ὑπὲρ γένους ἀνθρώπου, « οὐχ 
ἐφείσατο τοῦ Υἱοῦ αὑτοῦ τοῦ ἀγαπττοῦ xal povoys 

νοῦς, ἀλλ᾽ ὑπὲρ ἡμῶν πάντων παρέδωχεν αὑτόν "» 
χαὶ ἔπαθε μὲν ὡς ἄνθρωπος ἐν τῇ σαρχὶ, ἀλλ᾽ ἔμει- 
νξν ἀπαθὴς ἐν τῇ θεότητι. Καὶ γὰρ ὁ Χριατὸς ἀπ- 
ἐρχόμενος ἐν τῷ σταυρῷ αὑτοῦ, ἐδάσταξε τὸν σταυ- 
ρόν" xal ἀντὶ χριοῦ ἐτύθη τὸ σῶμα αὐτοῦ τὸ ἅμω- 
pov, ὡς ἀμνὸς σφαττόμενο; τῇ λόγχῃ τὴν πλευρὰν 
αὐτοῦ, xGl ᾿Αρχιερεὺς γενόμενος, ὡς Υἱὸς ἀνθρώ- 
πον, χαὶ προσφέμων ἑαυτὸν, χαὶ προσφερόμενος εἰς; 
τὸ ἀνενέγχαι ἁμαρτωλοὺς πολλούς. Καὶ τέθνηκε μὲν 
ὡς ἄνθεωπος, ἀνέστη δὲ ὡς Θεὸς, δι' ἣν εἶχεν 
ὑπερχόσμιον δόξαν παρὰ τῷ Θεῷ καὶ Γεννήτορι. Ἢ 
δὲ προσχομιδὴ τοῦ ἄρτον, πέφηνε τὸ σῶμα τοὺ K-- 
ρίον, τὸ παγὲν διὰ τὴν σωτηρίαν ἡμῶν τῶν mos: v. 


88 Galat.vi, 14. **. Mauh, xxii, 24. *5 Rom. vin, 59, 


(7) Deest. 2liquid. 


397 


RERUM ECCLESIAST. CONTEMPLATIO. - 


303 


Ὁ ἄρτος τῆς προθέσεως ὁ ἀποχαθιερούμενος, ἐμ- A mias divitias bonitatis et clementi Dei, in eo quod 


qaivet τὴν κάθαρσιν τοῦ χότμου, χαὶ τὸν ὑπερδάλ- 
λοντα πλοῦτον τῆς χρηστότητος τοῦ Θεοῦ, ὅτι ὁ 
Υἱὸὴς τοῦ Θεοῦ ἄνθρωπος γέγονε, xaX ἑαυτὸν προέθη- 
χε θυτίαν χαὶ προσφορὰν, χαὶ τὸ σῶμα αὑτοῦ ἀν- 
τἴλυτρον ἐξίλασμα ὑπὲρ τῆς τοῦ χύσμου ζωῆς xal 
σωτηρία: * ἀναλαδὼν μὲν τὸ φύραμα ὅλον τῆς ἀν- 
θρωπίνης φύσεως χωρὶς ἀμαρτίαξς, προσενεχθεὶς δὲ 
ὡς ἀπαρχὴ xai ἐξαίρετον ὁλοκάρπωμα τῷ Θεῷ καὶ 
Πατρὶ ὑπὲρ τοῦ ἀνθρωπίνου γένους, ὡς λέγει" 
€ Ἑγώ εἶμι ὁ ἄρτος, ὁ &x τοῦ οὐρανοῦ xaza6á; * » 
καὶ, « Ὃ τρώγων τοῦτον τὸν ἄρτον, ζήπεται εἰς τὸν 
αἰῶνα. » Περὶ οὗ φησι καὶ ὁ προφήτης Ἱερεμίας " 
« Δεῦτε καὶ ἐμδάλλωμεν ξύλο, εἰς τὸν ἄρτον αὑτοῦ, » 


δειχνὺς τὸ ξύλον τοῦ σταυροῦ, τὸ ἐν τῷ σώματ' Eu-c 


παγὲν. Ἢ δὲ λόγχτ,, ἀντὶ τῆς χεντησάσης τὴν πλευ- 
ρὰν τοῦ Κυρίου. Τὸ δὲ ἐν τῇ λόγχῃ ἀποχαθαίρε- 
σθαι, σημαίνει τὸ, « ὡς πρόδατον ἐπὶ σφαγὴν ἤχθη,» 
χαὶ τὰ ἑξῆς. Ὃ δὲ δίσχος, ἡ κλίνη ἐστὶν, ἐν f] τὸ 
σῶμα τοῦ Κυρίου ὑπὸ τοῦ ἱερέως χαὶ τυῦ διαχόνον 
χατασχευάζεται - οἵτινές εἰσιν Ἰωσὴφ καὶ Νιχό- 
δημος. Ὁ δὲ οἶνος πέφηνε τὸ αἷμα, τὸ ἐχ τῆς πλευ- 
ρᾶς τοῦ Χριστοῦ ῥεῦσαν. “ἔστι δὲ χαὶ ὁ μυστιχὸς 


Filius Dei homo factus est, et seipsum proposuit 
hostiam et oblationem : et corpus suum, redempti- 
vam propitiationem pro mundi vita et salute, assu- 
mens totam massam humgnz nature absque pec- 
calo, oblatus autem, ut primitize et holocaustum 
selectum Deo et Patri pro genere humano : quem- 
adinodum ait: « Ego sum panis qui de coelo de- 
scendi : qui manducat hunc panem, vivet in zeter- 
num **, ; De quo etiam ait propheta Jeremias : 
« Venite, et immiltamus lignum in panem ejus '**; » 
ostendens lignum crucis, iu quo corpus ejus infi- 
xum. Lancea vice est ejus qu: latus Domini pun 

xit. Lancea expurgari, significat illud, « tanquam 
ovis ad occisionem ductus est *9, » etc. Discus 


D leciica est in qua corpus Domini componitur a sa- 


cerdote et diacono, qui sunt Joseph et Nicodemus. 
Vinuni autem declarat sanguinem ex latere Christi 
flusum. Est autem et mystieum vinum, quod de- 
dit discipulis in cena. Aqua vero demonstrat cam 
qua fluxit ex latere Christi : et per calorem, signi- 
ficat fervorem sancti Spiritus : per albediuem vero, 
sinceram fidem. ' 


οἶνος, ὃν ἔδωχε τοῖς μαθηταῖς Ev τῷ δείπνῳ. Ἰὸ δὲ ὕδωρ πέφηνε τὸ ῥεῦσαν Ex τῆς πλευρᾶς αὑτοῦ τοῦ Xp:- 
στοῦ, καὶ διὰ τὴν θερμότητα δηλοῖ τὴν ζέσιν τοῦ ἁγίου Πνεύματος " τὴν δὲ λευκότητα, τὴν ἀχίδδηλον πίστιν. 


Ὁ οἶνος ὁμοῦ χαὶ ὕδωρ, εἰσὶ τὸ ἐξελθὸν ἐκ τῆς 
πλευρᾶς αὐτοῦ αἷμα καὶ ὕδωρ, χαθὼς ὁ προφήτης 


λέγει « "Apxoc αὐτῷ δοθήσεται φαγεῖν, καὶ ὕδωρ C 


αὐτῷ ποτὸν πιστόν. » ᾿Αντὶ γὰρ τῆς λόγχης τῆς 
κεντησάση; τὸν Χριστὸν ἐν τῷ σταυρῷ ὑπὸ Aoy- 
χίνου, ἔστιν αὕτη ἡ λόγχη. Ὁ ἄρτος xai τὸ ποτή- 
ριον χυρίως χαὶ ἀληθῶς, κατὰ μίμησιν τοῦ μυστι- 
κοῦ ἐχείνου δείπνου, ἐν (p ὁ Χριστὸς ἔλαδεν ἄρτον 
xaX οἶνον, χαὶ εἶπε' ε Λάδετε, φάγετε καὶ πίετε ἐξ αὖ- 
τοῦ πάντες "τοῦτογάρξεστι τὸ σῶμά μου xal τὸ αἷμα "» 
δειχνὺς, ὅτι χοινωνοὺς ἡμᾶς ἐποίησε τοῦ θανάτου, 
χαὶ τῆς ἀναστάσεως, χαὶ τῇ; δόξης αὐτοῦ. Ἧ δὲ προσ- 
φορὰ, ἡ χαὶ ἄρτος xal εὐλογία χαὶ ἀπαρχὴ λεγομένη, 
ἐξ ἧς τὸ Kopiax^v σῶμα διατέμνεται, εἰς τύπον τῆς 
᾿λειπαρθένου χαὶ θεοτόχου λαμδάνεται͵ f; τις χατ᾽ εὐ- 
δοχίαν τοῦ Πατρὸς, xai θέλησιν τοῦ Υἱοῦ αὐτοῦ καὶ 
Λόγον, χαὶ ἐπέλευσιν τοῦ θείου Πνεύματος, τὸν ἕνα 
v5; ἁγίας Τριάδος, Υἱὸν τοῦ Θεοῦ χαὶ Λόγον clobe- 
ξαμένη, τέλειον Θεὸν χαὶ τέλειον ἄνθρωπον ἀπεχύη- 
σεν. Ὥστπερ δὲ πάλιν ὁ ὑπερούσιος Θεὸς, σάρχα ix 
ταύτης προσλαδόμενος tv μιᾷ ὑποστάσει, τέλειος 
ἣν Θιὸς xax ἄνθρωπος, ὅμοιος ἡμῖν χωρὶς ἁμαρτίας" 
οὕτω xai τὸ Kootaxhe σῶμα ὡς ἔχ τινὸς χοιλίας 
xai σαρχὸς τοῦ παρθενιχοῦ σώματος (τοῦ ὅλον ἄρτου 
φημὶ, τῆς εὐλόγιας χαὶ τῆς προσφορᾶς) παρὰ τοῦ 
διαχόνον, ὡς ἡ μεγάλη Ἐχχλησία παρέλαθε, δια- 
τέμνεται σιδήρῳ τινὶ ὄνπερ xal λόγχην λέγουσιν, εἰ 
χαὶ μήπω ταύτης ἐστὶν ὁ χαιρὸς, καὶ οὕτως ἰδιο- 
ὑποστάτως ix μέσον ταύτης ἀφαιρεῖται. Ὃ μέντοι 
διάχονος ὁ τοῦτο ἐνεργῶν, ἑτοιμάσας σὺν αὑτῷ xal 
πὸ μέλλον ἐπιτελεῖσθαι Δεσποτιχὸν αἷμα, ἐν τῷ προσ- 
ἥκοντι τοῦ πάθους xatpip, διὰ τῆς ζωοποιοῦ Πνεύ- 


Vinum simul et aqua, sunt egressi ex latere ejus 
sanguis et aqua : quemadmodum ait. propheta : 
« Panis ei dabitur ad cibum, et aqua ei ad potum 
fidelem **. » Nam vice lancee que punxit Chri- 
stum in cruce a Longino, est hzc lancea. Panis et 


poculum, proprie et vere, ad imitationem mystica 


illius ceenz in quam Christus accepit panem et vi- 
num, et dixit : « Accipite, manducate, et bilite ex 
60 omnes : hoc enim est corpus meum et sanguis? : » 
ostendens se nos participes fecisse mortis, et re- 
surreclionis, et glorie suz. Oblatio autem, quz et 
panis, et benedictio, et primitie dicuntur, ex qua 
Dominicum corpus dissecatur : ad typum semper 
Virginis et Deipar: sumitur, quz secundum bene- 
placitum Patris, et voluntatem Filii sui et Verbi, et 
adventum divini Spiritus, unum sancta Trinitatis, 
Filium Dei et Verbum recipiens in se, perfectum 


D Deum et perfectum hominem peperit. Ut autem 


rursum supersubstantialis Deus, carne ex ea as- 
sumpta in una hypostasi, perfectus erat Deus et 
homo, similis nobis absque peccato : ita et Domi- 
nicum corpus, tanquam ex quodam utero et carne 
corporis virginalis (loto pane, inquam, bcnedictio- 
nis et oblationis) a diacono, ut magna Ecclesia a 
majoribus accepit, dissecatur ferro quodam qued 
et lanceam appellant, tametsi nondum tempus ejus 
est: et ita peculiari quadam hypostasi, ex medio 
ejus aufertur. Diaconus tamen qui id efficit, pra»pa- 
rato cum eo qui conficiendus est Dominicus san- 
guis, ín convenienti passionis tempore, per vivi- 
fici Spiritus adventum ; dimittit ea. in prothesi, 
orationem adjungente sacerdote. Ipse vero qui di- 


** Joan. vi, 51-52. !*' Jerem, x1, 19. 38 Isa. t0, 7. 5 Hua. xxxii, 46, 39 Matth, xxvi, 26. 


w-— -»-—w 


T Wwcewwe—$Á—7.OXym 000 0 ν π΄ 0 00 —0—- ow ww 


"has 


3») S. GERMANI PATRIARCIL& CP. A 
vinum corpus dividit, diaconus, a benedictione A ματος ἐπιφοιτήσεως, ἀφίησι ταῦτα ἐν τῇ προθέσει 


angelum imitatur, qui Virgini Ave annuntiavit. 
Ncc mirandum, etiamsi sacerdotes id secent : nam 
ad consuetudinem magnz Ecclesi; respiciendum. 
lta igitur dimittitur divinum corpus in proihesi, 
tanquam in Bethleem, ubi natus est Christus : « Cu- 
jus egressus ab initio, a diebus szculi *! ; » simul- 
que eliam tanquam in Nazareth. Insuper quoque 
conversationis in Capernaum locum prothesis ipsa 
explet. Ideo enim in proosmiis prediximus : unum 
eorum qus nunc figurantur, duobus aut tribus 
eorum quz tum fiebant, absolvi et referri. Et ut 
summatim dieam : annorum triginta tempus ante 
baptismum et conversationes prothesis explet. 


p?t. 


τὴν εὐχὴν ἐπιλέγοντος τοῦ ἱερέως. Aütbg δὲ ὁ τὸ 
θεῖον σῶμα διατέμνων διάχονος, ἀπὸ τῆς εὐλογίας 
τὸν ἄγγελον μιμεῖται, τὸν τῇ Παρθένῳ τὸ Χαῖρε 
προσφθεγγόμενον. Εἰ δὲ xaX ἱερεῖς τοῦτο τέμνουσιν, 
o0 θαυμαστόν * πρὸς γὰρ τὰ ἔθη τῆς μεγάλης Ἐχ- 
κλησίας ὁρᾷν χρή. θὕτω τοιγαροῦν ἀφίεται τὸ θεῖον 
σῶμα ἐν τῇ προθέσει, ὥσπερ ἐν Βηθλεὲμ, ὅπου γε- 
γέννηται ὁ Χριστός" « Οὗ αἱ ἔξοδοι ἀπ᾿ ἀργῆς ἐξ 
ἡμερῶν αἰῶνος. » Ὁμοῦ δὲ χαὶ ὡς ἐν τῇ Ναζαρέτ. 
Πρὸς δὲ, καὶ τῆς ἐν Καπερναοὺμ διατριξῆς τὸν τό- 
fov f πρόθεσις ἐχπληροῖ, Τούτου γὰρ ἕνεχεν ἐν προ- 
οιμίοις προέφημεν, ὅτι τὸ ἕν τῶν νῦν τυπουιλένων 
ἐπὶ δυσὶ xav τρισὶ τῶν τότε τελεῖται xal ἀναφέρεται 


᾿ καὶ ἁπλῶς εἰπεῖν, τὸν τριαχονταετῇ χρόνον τὸν πρὸ τοῦ βαπτίσματος xal τὰς διατριδὰς ἡ πρόθεσις ἔχπλη- 


Calix autein est loco vasis quod recepit effusum B Τὸ ὃὲ ποτήριόν ἔστιν ἀντὶ τοῦ σχεύους, ὃ ἐδέξατο 


sanguinem puncti immaculati lateris, et inanuum 
et pedum Christi unguenti defluxum. Cratera sa- 
lutare poculum est, quod dedit discipulis suis in 
cona, Poculum rursum est ad. exemplum crater 
quam describit proprie ; siveSapientia, sive Filius 
Dei, miscuit suum sanguinem loco vini illius, et 
apposuitin sancta sua mensa, dicens omnibus: 
« Bibite ex eo omnes : 3 pro vino'illo misio in re- 
Toissionem peccatorum et in vitam zlernam. Cra- 
teras eliam interpreteria lice, mammas Deiparez ; 
salutare lgxitize poculum, et tutelare ac conserva- 
torium totius generis morialium. Armarium, ubi 
prasentatio perficitur, pro Calvariz loco est. Cor- 
porale, signiflcat sisdonem in qua involutum est 


τὸ ἐχχυθὲν αἷμα τῆς χεντηθείσης ἀχράντον πλευρᾶς 
καὶ χειρῶν xal ποδῶν τοῦ Χριστοῦ τὸ ἀπομύρισμα. 
Ὃ δὲ κρατὴρ, τὸ ῥύσιον ποτήριον, ὅπερ δέδωχε 
τοῖς μαθηταῖς αὐτοῦ ἐν τῷ δείπνῳ. Ποτήριον δὲ 
πάλιν ἐστὶ χατὰ τὸν χρατῆρα, ὃν γράφει xuplu;: 
ἦτοι ἡ Σοφία xai ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ ἐχέρασε τὸ £a»- 
ποῦ αἷμα, ἀντὶ τοῦ οἴνου ἐχείνου, χαὶ προσέθηχεν 
ἐν τῇ ἁγίᾳ αὑτοῦ τραπέζῃ λέγων τοῖς πᾶσι " ε Πίετε 
ἐξ αὐτοῦ πάντες. » ᾿λντὶ τοῦ οἴνου τοῦ χεχερασμέ- 
νου εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν, xal εἰς ζωὴν τὴν αἰώνιον. 
Κρατῆρες ἑρμηνεύονται χαὶ οἱ μαζοὶ τῆς θεοτόχου, 
ῥύσιον εὐφροσύνης ποτήριον, καὶ φυλαχτήριον παν- 
τὸς γένους βροτείου. Τὸ δὲ σχενοφυλάχιον ὅπου ἣ 
προσχομιδὴ ἐπιτελεῖται, ἀντὶ τοῦ Κρανίου τόπου. Τὸ 


Christi corpus cum e cruce descensum est, et in C εἰλητὸν, σημαίνει τὴν σινδόνα, ἐν f; ἐνειλήθη τὸ σῶ- 


monumento collocatum. Et superius disci velamen 
indicat sindonem qua iuvolverunt corpus Domini. 
D'isci velamentum est pro sudario quod erat super 
facie, circuimntegens illam in sepulcro. Velum sive 
aer, est e£ dicitur esse vice lapidis, quo munivit 
Joseph 1nonumentum, quod obsignavit tabella cu- 
stodiz. Ecce cruci Christus est fixus, sepulta vita 
est, r.unitum est sepulcrum. Et statim thuribulum 
subindicat humanitatem Christi, ignis divinitatem 
et fragrans fumus indicat illum bonum odorem san- 
cli Spiritus precedentem. Nam thymiater est (si 
interpretari velis) fragrantissima (&titia. luceusum 
autem reprasenLat aromata illa quz offerebant se- 
peliendo Domino : et myrrha, et thus magorum, 
pura est precatio bonorum operum, ex quibus fra- 
grantia procedit, ut ait Apostolus : « Chrisii bonus 
odor sumus **. » 


Agnoscite igitur, omnes sacerdotes qui sacro al- 
tari assidetis, el incruentam victimam sacrificatis, 
quod vivas passiones Christi annuntietis, Conce- 
ditur itaque tempus a pontifice sacerdoti inchoa- 
turo divinam mystagogiam : id autem tempus re- 
prasental prasictum tempus voce prophetz Isai, 


2. "II Cor. in, 15. 


μα τοῦ Χριστοῦ, ἐχ τοῦ σταυροῦ χαταδὰν xal iv 
μνήματι τεθέν. Καὶ ἡ ἐπάνω χάλνυψις τοῦ δίσχον, 
ἐμφαίνει τὴν σιδόνα, ἧ εἴλιξαν τὸ σῶμα τοῦ Κυρίου. 
Τὸ δὲ δισχοχάλυμμά ἐστιν ἀντὶ τοῦ σουδαρίου “οὔ 
ὄντος ἐπὶ τοῦ προσώπου περιχαλύπτοντος αὐτὸ ἐν 
τῷ τάφῳ. Τὸ καταπέτασμα fiouy ὁ ἀήρ ἔστι χαὶ 
λέγεται, ἀντὶ τοῦ λίθου οὗ ἠσφαλίσατο τὸ μνη μεῖον 
ὁ Ἰωσὴφ, ὅπερ ἐσφράγισεν ἡ πλὰξ τῆς χουστωδίας. 
Ἰδοὺ ἐσταύρωται ὁ Χριστὸς, τέθαπται ἡ ζωὴ, ἢσφα- 
λίσθη ὁ τάφος. Καὶ εὐθέως ὁ θυμιατὴρ ὑποδεικνύει 
τὴν ἀνθρωπότητα τοῦ Χριστοῦ, τὸ πῦρ τὴν θεότητα " 
xaX ὁ εὐώδης χαπνὸς μηνύει τὴν εὐωδίαν τοῦ ἁγίου 
Πνεύματος προπορενομένην. Ὁ γὰρ θυμιατὴρ, ἐρ- 
μηνεύεται εὐωδεστάτη εὑφρροσύνη. Τὸ δὲ θυμίαμα 
πέφυχεν, ἀντὶ τῶν ἀρωμάτων, ἃ προσέφερον εἰς τὸν 
ἐνταφιασμὸν τοῦ Κυρίον " xat ἡ σμύρνα, καὶ ὁ λί- 
ὄανος τῶν μάγων, ἡ καθαρὰ προσευχὴ τῶν ἀγαθὼν 
ἔργων, ἐξ ὧν ἡ εὐωδία ἔρχεται, χαθώς φησιν ὁ 
᾿Απόστολος * « Χριστοῦ εὐωδία ἐσμέν. 1 

Γνῶτε οὖν πάντες οἱ ἱερεῖς, οἱ τῷ ἁγίῳ θυσιαστη- 
ρίῳ προσεδρεύοντες, χαὶ τὴν ἀναίμαχτον θυσίαν ἰε- 
ρουργοῦντες, ὅτι τὰ ζωηρὰ πάθη Χριστοῦ χαταγγέλ- 
λομεν. Δίδοται τοίνυν καιρὸς παρὰ τοῦ ἀρχιερέως 
τῷ ἱερεῖ τῷ μέλλοντι ἄρχεσθαι τῆς θείας μνσταγω" 
ria; Οὗτος; δὲ ὁ χαιρὸς σχηματίζει τὸν παρὰ τιῦ 


ἀν] 


RERUM ECCLESIAST. CONTEMPLATIO. 


402 


προφήτου ᾿Ησαῖου προαναφωνηθέντα χαιρὸν τῆς τοῦ A quando nasciturus esset Prgcursor Joannes, et ad 


Προδρόμου Ἰωάννου γεννήσεως, xal τῆς Χριστοῦ 
πρὸς ἡμᾶς ἐπιδημίας. Ὁ δέ γε Ἱερεὺς, ὁ τὴν ἕναρ- 
ξιν τῆς θείας λειτουργίας ποιούμενος, εἰκόνα φέρει 
τοῦ Προδρόμου Ἰωάννον xai Βαπτιστοῦ προχαταρ- 
ξαμένου τοῦ χηρύγματος, xal λέγοντος ^ « Μετα- 
νοεῖτε * ἤγγιχε γὰρ dj βασιλεία τῶν οὐρανῶν * » xal 
βαπτίζοντος πάντας τοὺς προσερχομένους. Οἱ διά- 
xovol εἶσιν ol. ποιμένες - οἱ ἱερεῖς εἰσεν οἱ ἄγγελοι. 
Ὃ διάχονος" « Εὐλόγητον, δέσποτα. » Ὃ ἱερεύς * 
« Εὐλογημένη ἡ βασιλεία τοῦ Πατρὸς, καὶ τοῦ Υἱοῦ 
καὶ τοῦ ἁγίου Πνεύματος.» Οὔτωτὴν πρώτην ἔχει τά- 
ξιν τῶν πρὸς τὸν Θεὸν ἐντεύξεων ἡ δοξολογία. Διὰ τοῦ-- 
τὸ πρὸ πάσης εὐχῆς καὶ ἱερολογίας, ὁ ἱερεὺς δοξολο- 
γεῖ τὸν Θεόν. Τί οὖν τὸ τρισσὸν ἐπιφημίζει τοῦ Θεοῦ, 
καὶ οὐ τὸ Evialov ; Οὐ γάρ, ebloynróc Θεὸς, ἣ, Εὐ- 
Jornuérn?) τοῦ Θεοῦ βασιλεία * ἀλλὰ τοῖς προσ- 
uote διῃρημένος,ε Εὐλογημένη tj βασιλεία, φησὶ, τοῦ 
ἸΙατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ χαὶ τοῦ ἀγίου Πνεύματος * » ὅτι 
διὰ τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Κυρίου πρώτης, ἔμαθον 
οἱ ἄνθρωποι, ὡς εἴη τρία πρόσωπα ὃ Θεός. Ταύτῃ 
δὲ τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Κυρίου, μυσταγωγία ἐστὶ 
τὰ τελούμενα " ὅθεν ἐν τοῖς προοιμίοις αὐτῶν ἔδει 
προλάμπειν xal χηρύττεσθαι τὴν Τριάδα. Καὶ ὑπὸ 
τῶν ἄνω Δυνάμεων δοξάζεται ὁ Θεὺς τρισὶν ἁγια- 
σμοῖς, καὶ ὑπὸ ἀνθρώπων ἡ βασιλεία τοῦ Χριστοῦ εὖ - 
λογεῖται, 0; δυνάμει θεότητος αὑτοῦ τὸν ἄδην ἐσχύ- 
λευσε, χαὶ ἡμᾶς ἠλευθέρωσε. Τὸ δὲ, ᾿Αμὴν, ἀ.1η- 
θῶς, ἣ γένοιτο. Διὰ δὲ τὸ, « Εἰς αἰῶνας τῶν αἱώ- 
νῶν, 9 τὸν χαπνὸν τῇς πόλεως Βαδυλῶνος áva6alvsty 
δηλοῦται, ὅτι τὸ αἶμα τῶν δούλων αὐτοῦ Ex τῆς χει- 
Q^; Βαθδυλῶνος ἐξεζήτησε, xal τοὺς αὑτῆς οἰχήτο- 
ρᾶς διὰ χολάσεως εὐηργέτησεν, ἐχχοπὴν τῆς ἁμαρ- 
vía; ἐργασάμενος. Ὃ Otáxovog* « Ἐν εἰρήνῃ τοῦ 
Κυρίου δεηθῶμεν. » Μετὰ δὲ τὴν δοξολογίαν, τὴν 
αἴτησιν λέγει " τὸ γὰρ « τί προαευξόμεθα χαθὸ δεῖ 
o9x οἴδαμεν. » Καὶ ἵνα μὴ βαττολογῶμεν, διδάσχει 
ἡμᾶς ἃ δεῖ περὶ τῆς εὐχῆς, ὅτι ἐν εἰρήνῃ εὔχεσθαι 
6:0: οὔτ᾽ ἐξομολογησαμένους πρότερον, οὔτ᾽ εὐχα- 
ρ᾽στήσαντας τῷ Θεῷ, ὅτι ἐν τῷ εἰπεῖν τὴν εἰρήνη» 
χἀχεῖνα περιέλαδεν, εἴ τι; ἀχριδῶς ἐθέλει σκοπεῖν. 
Nov διδάσχει, πρῶτον δεῖν αἰτεῖσθαι τὴν ἄνωθεν 
εἰρήνην χαὶ τὴν τῶν ψυχῶν σωτηρίαν. Οὕτω γὰρ 
ὁ Χριστὸς ἐχέλευσεν αἰτεῖσθαι. Μετὰ δὲ ἡρέμου νοὸς 
τὰς εὐχὰς ἡμῶν ἀποδῶμεν. « Τῆς παναγίας, ἀχράν- 


B sonis distinctis : 


nos Christus peregrinatnrus. Sacerdos autem ini- 
tium divinz liturgia faciens, imaginem refert Joan- 
nis Przecursoris et Baptiste, praedicationem in- 
choantis et inquientis : « Peenitentiam agite, prope 
enim est regnum caelorum **, » et baptizantis om- 
nes accedentes. Diaconi, sunt pastores ; sacerdotes, 
angeli. Diaconus : « Benedic, domine. » Sacerdos: 
« Benedictum regnum Patris, et Filii, et Spiritua 
sancli. » lta primum ordinem habet orationem ad 
Deum, qux doxologia dicitur. ltaque ante omnem 
orationem et sacram commemoralionem, sacerdos 
gloriam Dei celebrat. Quid igitur ter Dei nomen 
nuncupat, non semel duniaxat ? non enim, Benedi- 
ctus Deus : aut, Benedictum Dei regnwm : sed per- 
« Benedictum regnum (inquit) 
Patris, et Filii, et sancti Spiritus : » quia per incar- 
nationem Domini, primum didicerunt homines tres 
esse personas. Hujus autem incarnationis Domini 
mystagogia sunt, qua lic peraguntur; unde in 
procmiis eorum oportebat przlucere et pradicari 
Trinitatem. Et a superioribus illis Potestatibus 
glorificatur Dcus, tribus sanctificationibus ; et ab 
hominibus regnum Christi benedicitur, qui vi et 
potentia divinitatis suze inferos spoliavit, et nos 
liberavit. Amen, vere, aut, fiat. Misautem verbis: 
« ln szcula s:eculorum, » fumum civitatis Ba- 
bylonis ascendere significatur; quod sanguinem 
servorum suorum de manu Babylonis requisivit . 
el ejus liabitatores puniendo, beneficiia affecit, exci- 
sione peccati peracta. Diaconus : « 1n pace Domi- 
nuin precemur, » Post doxologiam autem petitio- 
nem memorat, nam « quid oremus ut oportet, ne- 
&cimus. » Et ne multiloqui simus, docet nos quie 
de oratione sentienda sunt; in pace scilicet oran- 
dum essc, neque prius professis, neque gratiis Dco 
actis. Quia cum dixit pacem, illa quoque comple- 
xus est, si quis accurate considerare velit. « Pro 
superna pace; » nunc docet primum petendam 
cclitus pacem etanimarum salutem. ]ta enim nos 
Christus petere jussit. Tranquilla meute preces no- 
stras exhibeamus. « Sanctissima, immaculate, » etc. 
Actorum omnium sanctorum imeniores : alter alte- 
rum et vitani nostram omnem, cum bonis nostris 
operibus Deo commendemus. 


του, » καὶ τὰ ἑξῆς, Τὰς πράξεις πάντων τῶν &ylov μυηθέντες, ἕτερος τὸν ἕτερον, xal τὴν ζωὴν ἡμῶν ἅπασαν 


σὺν tol; καλοῖς ἡμῶνξργοις τῷ Θεῷ παραδώσωμεν. 
Τὰ ἀντίφωνά εἰσι τῶν προφητῶν αἱ προῤῥήσεις, 
προχαταγγέλλουσαι τὴν παρουσίαν τοῦ Υἱοῦ τοῦ 
Θεοῦ, τὴν ix Παρθένου ἐπὶ γῆς, xat βοῶσαι - « Ὁ 
Θεὸς ἡμῶν ἐπὶ τῆς γῆς ὥφθη, xal εὐπρέπειαν ἐν- 
εδύσατο" » ἤγουν τὴν σάρχωσιν αὐτοῦ δηλοῦσαι, ἣν 
ἡμεῖς ὑποδεξάμενοι καὶ μαθόντες διὰ τῶν ὑπηρετῶν 
χαὶ αὐτοπτῶν τοῦ Λόγου γενομένων τῶν ἀποστόλων 
λέγομεν. Χρὴ δὲ εἰδέναι, ὅτι ἐν ἀρχῇ πάσης τελετῆς 
ὀρθρινῆς τε καὶ λυχνικχῇς πρῶτον τῆς Παλαιᾶς ἄδον- 
τάι οἱ ψαλμοὶ, εἶτα τὰ τῆς νέας χάριτος ἄσματα, 
ὡς προηγησαμένης τῆς Παλαιᾶς Διαθήχης, ἧς 
8. Mattli, in, 2. 


Antiphona, sunt prophetarum pradicliones prze- 
nuntiantes adventum Filii Dei ex Virgine super 
terram, et clamantes : « Deus nosler super lerram 
visus est, et decorem induil : » id est, incarnatio-- 
nem ejus manifestantes, quam nos suscepisse el 
didicisse per ministros et oculalos testes Verbi apo- 
stolos, profitemur. Sciendum autem est, initio on. 
nis officii malulini et vesperlini, primum Veteris 
Testamenti cantari psalmos, deinde nova gratia 
cantica, veteri. nimirum praecedente, cujus lepisla« 
tor hic natus extremis diebus oracula fudit, ut ons 





bel diii. 


403 S. GERMANI PATRIARCH E CP. 404 
nes intelligunt unum et eumdem Deum ac Domi- A νομοθέτης οὖγος ὁ γεννηθεὶς ἐπ' ἐσχάτων τῶν ἣμε- 


numesse, qui bas et illas leges s»ncivit. Christus. 


Antiphonum 1 : « Donum est confiteri Domino. » 
Opera nostri cordis enarrare Domino. boium est. 
« Et psallere nomim tuo, Altissime. » Cantando 
dicere, quos tibi hymnos offerimus, oportet. « Ad 
annuntiandum mane misericordia: tuam, οἱ veri- 
tatem (uam. per noctem. » Ut manifesto narremus 
quomodo misericordiam consecuti sumus, et contra 
omne peccatum opponamus veritatem tuorum fa- 
ciorum. « Quia rectus Dominus Deus noster. » 
Queniam verax est Dominus Deus noster. « Et-non 
est. iniquitas in eo. » Et nullum. mendacium aut 
fisitas apud Deum. « Etiam atque ctiam in 
pace Dominum deprecemur. » lIterumque atque 
iterum intenta et quieta mente Dominum depre- 
cemur. Cum voee pronuntiando : « Quia tua est 
potentia, et tuum regnum , cl potestas, οἱ glo- 
ria, Patris, et Filii, et Spiritus saucti, nunc et 
semper, et in secula ssculorum. Amen. » Quia 
tua est dominatio et regnum onmium visibilium 
et invisibilium : propterea nos qui super terram 
sumus, gratiarum actionem omnes et gloriam in- 
desinenler tibi referimus, nunc et semper, et in 
sxeula szculorum. Amen, est, vere, aut, fiat. 

Antiphonum 2: « Dominus regnavit, decorem 
indutus est. » Dominus regnavit in coelis, et fide- 
lem populum sibi vindicavit proprio sanguine suo, 


et egressus est ad debellandum diabolum. « Etenim C 


firmavit orbem terr: qui non commovebitur. » 
Firmavit orbem terrarum, Ecclesiam, in fide sua, 
et port:e inferorum non przvalebunt ei. « Testimo- 
nia tua confirmata sunt veliementer : domum tuam 
decet sanctitudo, Domine. » Ea quz tu passus es 
credita sunt in. mundo, populum tuum decet gra- 
tia tua in. :terna. secula, Conjunctum autem. est 
extremo primi antiphoni hoc : « Intercessionibus 
Deiparz serva mos : » cujus rei gratia? nisi ad 
eoulirmanda oninino qu:e prius dicta sunt de typo 
semper Virginis, quod ejus ipsa dux est. ministerii 
el verz? dispensationis. Secundi vero ephymnium : 
« Intercessionibus sanctorum tuorum ; » quoniam 


enim pro salute animarum et venia lapsuum divi- D 


mam celebramus mystagogiam, merito tanquam 
superiorem Dei Matrem omnibus sanctis, aut etiam 
ipsis supercaelestibus Potestatibus, in supplicatione 
primom appellamus, deinde eus qui complacue- 
runt ejus Filio. Troparium autem. quod ad finem 
antiphoni secundi dicitur, quod est : « Unigenitus 
Filius et Verbum Dei, » ctc., opus est Joseph et Ni- 
codem:, Tollentes enim Dominum ut sepelirent eum, 
eco sunt initiati à venerando et vivifico corpore 
Domiui, et divinitate in eo inseparabili. Nonnulli 
aiunt idem troparium enuntiatum fuisse a divina 
sorte rege Justiniano, quod valde etiain symbolis 
Christi nativitatis quadrat. Is enim (inquit) natus 
"uigenitus Filius, et Sermo Patris initio carentis 


ρῶν ἐχρημάτισεν, ἵν᾽ ἔχωσιν εἰδέναι πάντες, ὡς εἷς 
χαὶ ὁ αὐτὸς Θεὸς καὶ Δεσπότης, ὁ ταῦτα χκἀχεῖνα 
νομοθετήσας Χριστός. 

᾿Αντίφωνον α΄. « ᾿Αγαθὸν τὸ ἐξομολογεῖσθαι e 
Κυρίῳ. » Τὰ κατὰ τὴν καρδίαν ἡμῶν ἔργα, διηγή- 
σασθαι τῷ Κυρίῳ ἀγαθόν ἐστι. « Καὶ ψάλλειν τῷ 
ὀνόματί σον, ὝψΨιστε. » "Ev μέλει εἰπεῖν οὖς cot 
προσφέρημεν ὕμνους δεῖ. « Τοῦ ἀναγγέλλειν τὸ πρωϊ 
τὸ ἔλεός cou, xa τὴν ἀλύίθειάν cou χατὰ νύχτα. ὃ 
Τοῦ διηγήσασθαι φανερῶς, τὸ, πῶς ἠλεήθημεν, καὶ 
κατὰ πάσης ἁμαρτίας προσφέρειν τὴν ἀλήθειαν τῶν 
πραγμάτων σου. «Ὅτι εὐδσὺ: Κύριος ὁ Θεὸς ἡμῶν.» 
Ἐπειδὴ ἀληθὴς Κύριος ὁ Θεὸς ἡμῶν. «Καὶ οὖκ 
Ἔστιν ἀδιχία ἐν αὐτῷ. » Καὶ οὐδὲν ψευδὲς παρὰ τῷ 


B θεῷ, « Ἔτι καὶ ἔτι ἐν εἰρήνῃ τοῦ Κυρίου δεηθῶ- 


μεν.» ᾿Αχμὴν xat ἀχμὴν μετὰ doipgov νοὺς τοῦ 
Κυρίου δεηθῶμεν. Ἐκφώνως " « Ὅτι σὸν τὸ χρᾶτος 
καὶ σοῦ ἐστιν ἡ βασιλεία καὶ ἡ δύναμις xal ἡ δόξα, 
τοῦ Πατρὸς, xai τοῦ Υἱοῦ, καὶ τοῦ ἁγίσυ Πνεύμα- 
τος, νῦν καὶ ἀεὶ, χαὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. 
Ἀμήν. » Ὅτι σοῦ ἐστιν fj χυρία χαὶ 1 βασιλεία 
πάντων τῶν ὁράτων τε καὶ ἀοράτων, xal διὰ τοῦτς 
ἡμεῖς οἱ ἐπὶ γῆς τὴν εὐχαριστίαν ἅπαντες καὶ δό- 
tav ἀδιαλείπτως σοι ἀναπέμπομεν, νῦν xai ἀεὶ χαὶ 


' ele τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾿Αμὴν, ἔστιν, ἀληθῶς, 


ἢ, γέγοιτο. 

᾿Αντίφωνον β΄. ε« Ὁ Κύριος ἐδασίλευσεν, εὐπρέ- 
πεῖαν ἐνεδύσατο. ». Ὃ Κύριος ἐδασίλευσεν ἐ πὶ τοὺς 
οὐρανοὺς, καὶ τὸν πιστὸν λαὸν περιεποιήσατο διὰ τοῦ 
ἰδίου αἴματος αὐτοῦ καὶ ἐξῆλθεν εἰς πόλεμον χατὰ 
τοῦ διαδόλου. « Καὶ γὰρ ἐστερέωσε τὴν οἰχουμένην 
ἥτις οὐ σαλευθήτιται. » Ἑστερέωσε τὴν οἰχουμένην 
τὴν Ἐχχλησίαν ἐν τῇ πίστει αὐτοῦ, καὶ πύλαι 
ἄδου ob χατισγύσουτιν αὐτῆς. « Τὰ μαρτύριά δου 
ἐπιστώθησαν σφόδρα" τῷ οἴκῳ σου πρέπει ἁγίασμα, 
Κύριε. » Τὰ παθήματά cou ἐπιστεύθησαν εἰς τὸν 
χύσμον " τῷ λαῷ σον πρέπει ἡ χάρις σου εἰς τοὺς 
ἀτελευτήτους αἰῶνας. Συντέταχται δὲ τῷ τέλει «οὐ 
πρώτου ἀντιφώνον τὸ, « Ταῖς πρεσδείαις τῆς θ:0- 
τόχου σῶσον ἡμᾶς. » Τίνος χάριν; ἢ πάντως br 
θαιοῦν τὰ πρότερον elpv μένα, περὶ τοῦ τύπου τῇς Ázt- 
παρθένου, ὡς τῆς αὐτῆ: αὐτὴ προγγεῖται διαχο- 
νίας, xaX ἀληθοῦς οἰκονομίας. Τοῦ δευτέρου δὲ τὸ 
ἐφύμνιον. « Ταῖς πρεσδείας τῶν ἁγίων σου. » "Ene 
γὰρ ὑπὲρ σωτηρίας ψυχῶν καὶ συγχωρήσεως ztzt- 
σμάτων τὴν θείαν τελοῦμεν μυσταγωγίαν, εἰχότως, 
ὡς ὑπερτέραν᾽ οὖσαν τὴν θεομήτορα πάντων τῶν 
ἁγίων, ἣ καὶ αὐτῶν τῶν ἐπονοανίων Δυνάμεων, εἰς 
ἱκεσίαν προχαλούμεθα " εἶτα τοὺς εὐαρεστήσαντας 
τῷ ταύτης Υἱῷ. Τὸ δὲ τροπάριον, ὃ χατὰ τὸ τέ- 
log τοῦ δευτέρου ἀντιφώνου, λέγεται, tb, « Ὁ 
Μονογενὴς καὶ Λόγος τοῦ Θεοῦ,» καὶ τὰ ἑξῆς, 
ποίημά ἐστιν Ἰωσὴφ καὶ Νικοδήμου. "Amalpov- 
τες γὰρ τὸν Κύριον πρὸς τὸ ἐνταφιάσαι αὐτὸν, ἑμνὴ- 
θησαν αὐτὸ, ἀπὸ τοῦ τιμίου καὶ ζωοποιοῦ δώμα- 
τος Κυρίου, xal τῆς ἐν αὐτῷ ἀχωρίστου θεότητος. 
"Ἔνιοι δὲ λέγουσιον, ὅτι τὸ αὐτὸ τροπάριν ἐχπεφῶ- 
νηταᾶι παρὰ τοῦ τῆς θείας λήξεως βασιλέω; Ἴου- 


405 


RERUM ECCLESIAST. CONTEMPLATIO. 


406 


στινιανοῦ, σφόδρα xaX αὐτὸ τοῖς συμδόλοις τῆς Xpr- A cum sit, recepta propter nostram salutem incarna- 


στοῦ γεννήσεως ἐφαρμόζον. Οὗτος γὰρ, φησὶν, ὁ vev- 
νηθεὶς, ὁ μονογενὴς Υἱὸς xaX Λόγος προανάρχου 
Πατρὸς ὑπάρχων, χαταδεξάμενος διὰ τὴν ἡμετέραν 
σωτηρίαν aapxuÜTnvat Extr); ἁγίας Θεοτόχου, ἀτρέ- 
πτοῦυ μεινάσης τῆς θεότητος xal ἀσυγχύτου, εἷς ἐστι 
«ἧς ἁγία: Τριάδος, ἐνανθρωπέσας χαὶ σταυρωθῇ- 
vat χαταδεξάμενος, ὁ xal ἐν Τρισαγίῳ ὕμνῳ συν- 
δοξαζόμενος ὑπὸ τῶν νοερῶν χαὶ οὐρανίων Δυνά- 
μέων, ᾿Ανεχφοιτήτως γὰρ καὶ ἀχωρίστως τῶν 
πατριχῶν χόλπων χαταδὰς σεσάρχωται. Αὐτὸς οὖν 
ἔστι ὁ σώζων ἡμᾶς. Ὃ διάχονος “ « Ἔτι χαὶ ἔτι 
kv εἰρήνῃ. » Ὁ ἱερεὺς ἐχφώνως * « "Ott ἀγαθὸς χαὶ 
φιλάνθρωπος Θεὸς ὑπάρχεις, χαὶ σοὶ τὴν δόξαν ἀνα- 
πέμπομεν, τῷ Πατρὶ xaX τῷ Υἱῷ καὶ τῷ ἁγίῳ Πνεύ- 


tione ex sacra Deipara, immutabili manente divi- 
nitate et inconfusa, unus est de sancta Trinitate, 
homo facius et lubens crucifixus, qui et in sancto 
illo hymno conglorificatur a spiritalibus et ceelesti- 
bus Potestatibus. Nam nulla facta egressione aut 
separatione a paternis finibus, descendens incar- 
natus est: ipse est qui servat nos. Diaconus : 
« Etiam atque etiam in pace. » Sacerdos, elata 
voce : « Quia bonus et hominum amans Deus es, 
et tibi gloriam referimus, Patri, et Filio, et Spiritui 
sancto, nunc. » Bonus et hominum amans es, di- 
cimus, quia Filium tuum in muudum, propitiatio- 
nem misisti. Propterea gloriam et gratiarum actio- 
nem tibi referimus, id est, offerimus, nunc et sem- 


ματι, νῦν.» ᾿Αγαθὸς Θεὸ;, λέγομεν, xal φιλάνθρωπος B per, et in szcula. 
εἶ, ὅτι τὸν Υἱόν σου el; τὸν χόσμον ἰλασμὸν ἀπέστειλας. Διὰ τοῦτο τὴν δόξαν καὶ εὐχαριστίαν σοι 
ἀναπέμπομεν, ὅ ἔστι, προσάγομεν νῦν xal πάντοτε εἷς τοὺς αἰῶνας... 


᾿Αντίφωνον Y'* ε Δεῦτε, ἀγαλλιασώμεθα τῷ Κυ- 
po. » Δεῦτε, ἐμπλησθῶμεν πάσης χαρᾶ; ἐν Κυρίῳ" 
«᾿Αλαλάξωμεν τῷ Θεῷ τῷ Σωτῆρι ἡμῶν. » Δεηθῶμεν 
μετὰ δαχρύων τῷ Θεῷ ἡμῶν Ἰησοῦ « Προφθάσω- 
μὲν τὸ πρότωπον αὐτοῦ ἐν ἐξομολογήσει, xaX Ev 
ψαλμοῖς ἀλαλάξωμεν αὐτῷ. » Καὶ πρὸ τῆς παρου- 
σίας αὐτοῦ δεηθῶμεν αὐτῷ, καὶ ψάλλοντες ἱχετεύ- 
σωμεν αὑτόν" ε Ὅτι θεὸς μέγας Κύριος καὶ Βασι- 
λεὺς μέγας ἐπὶ πᾶσαν τὴν γῆν. » Méva; θεός ἐστιν 
Ἰησοῦς Χριστὸς, χαθὼς ὃ ᾿Απόστολος λέγει, ἐν τῷ 
εἰπεῖν" « Τοῦ μεγάλου Θεοῦ xal Σωτῆρος ἡμῶν 
Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὃς ἔδωχεν ἑαυτὸν ὑπὲρ ἡμῶν, » xal 
ἐπὶ πάντα τὰ ἔθνη ἐδασίλευσε, χαὶ βασιλεύσει διὰ 
τῆς πίστεως αὐτοῦ, ε Ὅτι οὖχ ἀπώσεται Κύριος 
τὸν λαὸν αὐτοῦ" ὅτι ἐν τῇ χειρὶ αὐτοῦ τὰ πέρατα 
τῆς γῆς, xa τὰ ὕψη τῶν ὀρέων αὐτοῦ. » Ὁ πιστὸς 
λαὸς δηλονότι χαὶ οἱ λοιποὶ τῶν προφητῶν. ε Ὅτι 
αὑτοῦ ἐστιν ἡ θάλασσχ, χαὶ αὐτὺς ἐποίησεν αὐτήν. » 
Ὅτι αὐτοῦ ἐστιν πᾶν τὸ πλῆθος τῶν ἀνθρώπων, xal 
αὐτὸς τὸ πρότερον ἐδημιούργησεν αὑτούς " xal πάλιν 
ἐν τῷ Banana: αὐτοῦ ἀνεχαίνισεν αὐτούς. « Καὶ 
τὴν ξηρὰν αἱ χεῖρες αὐτοῦ ἔπλασαν. » Καὶ τὴν χαρ- 
δίαν πάντων τῶν ἀνθρώπων ἔχτισε τὸ Πνεῦμα τὸ 
ἅγιον αὐτοῦ, ἐν τῷ λουτρῷ τῆς ἀφθαρσίας. 

Ἢ Εἴσοδος τοῦ Εὐαγγελίου ἐμφαίνει τὴν παρου- 
σίαν τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, xal τὴν εἴσοδον τὴν εἰς τὸν 
κόσμον τοῦτον, ὡς λέγει ὁ ᾿Απόστολος" « Ὅταν 
εἰσαγάγῃ (ἤγουν ὁ θεὸς χαὶ Πατὴρ) τὸν Πρωτότοχον 
(τὸν Μονογενῆ αὑτοῦ) εἰς τὴν οἰχουμένην, λέγει" 
Καὶ προσχυνησάτωσαν αὐτὸν πάντες ἄγγελοι αὐτοῦ.» 
Ἔπειτα δειχνύντος xal τοῦ ἀρχιερέως διὰ τῆς στο- 
λῆς αὐτοῦ τὴν τῆς σαρχὸς τοῦ Χριστοῦ στολὴν, τὴν 
ἐρυθρὰν xoi αἱματώδη, ἣν ἐφόρεσεν ὁ δῦλος xai 
Θεὸς, ὡς πορφύραν βαφεῖσαν ἐξ ἀχράντων αἱμάτων 
τῆς Θεοτόχου " καὶ ἀνέλαδε τὸ πλανηθὲν πρόδατον 
ἐπὶ τῶν ὥμων αὐτοῦ, τὸ ἀρχαῖον χώδιον τοῦ ᾿Αδα- 
μιαίου φυράματος, ὁ ποιμὴν ὁ καλὸς, ὁ ποιμαίνων 
τὸν Ἰσραὴλ ἐν τῇ ῥάδδῳ τοῦ σταυροῦ αὐτοῦ, ἐν 
σπαργάνοις μὲν εἰληθεὶς xal τεθεὶς, οὐχ ἐν φάτνῃ 
μὲν τῶν ἀλόγων, ἀλλ' ἐν τραπέζῃ λογιχῇ ἀνθρώπων" 


ΤΙ, u, 15. 2. Hebr. 1, θ. 


C 


Antiphonum 3 : « Venite, exsultemus Domino. » 
Agitedum impleamur omni gaudio in Domino : 
« Jubilemus Deo salutari nostro. » Deprecemur cum 
lacrymis Deum nostrum Jesum. « Preoccupemus 
faciem ejus in confessione, et in psalmis jubileimus 
ei. » Et aute adventum cjus, eum deprecemur, et 
psallentes supplicemus ei : « Quoniam Deus magnus 
Dominus, et Rex magnus super omnem terram. » 
Maenus Deus est Jesus Christus , quemadmodum 
Apostolus inquit, cum ait: « Magni Dei et Salvato- 
ris nostri Jesu Christi, qui dedit semetipsum pro 
nobis **' ; , et in omnes gentes regnavit, ei regnabit 
per fidem suam. « Quia non repellet Dominus ple- 
bem suam, quia in manu ejus omnes fines terrz, et 
altitudines montium ejus. » Fidelis populus scilicet, 
et reliqui prophetze. « Quoniam ipsius est mare, et 
ipse fecit illud.»Quoniam ipsius est omnis multitudo 
hominum : et ipse prius fabricavit eos, et rursum 
in baptismate suo renovavit eos. « Et aridam wa- 
nus ejus formarunt.» Et cor omnium hominum crea- 
vit Spiritus sanctus ejus, in lavacro incorrupti- 
bilitatis. 

d 


Introitus Evangelii adventum indicat Filii Dei, 
et ingressum ejus, in huuc mundum , ut ait Apo- 
stolus : « Cum induxit ( nimirum Deus et Pater) 
Primogenitum (et Unigenitum) suum in orbem ter- 
rarum, ait: Et adorent eum omnes angeli ejus **. » 


p Deinde ostendente etiam Pontiflce per stolam suam, 


carnis Christi stolam rubram et sangvineam, quam 
gestavit immalerialis ille et Deus , ut purpuram 
tinctam ex immaculato sanguine Deipara : et quod 
assumpsit errabundam evem super humeros' suos , 
et pellem Adam: massas, pastor ille bonus pa- 
scens Israel in virga crucis suz, in fasciis involutus, 
et positus non jin przsepi brutorum, sed ín mensa 
rationali hominum, quem in nativitate sua celebra- 
runt hymnis angelorum exercitus dicentes * « Glo- 
ria in excelsis Deo, et in terra pax, in hominibu; 


4υ] S. GERMANI ΡΑΤΒΙΑΒΟΒΕ CP. 49 
bona voluntas **, » Ex: « Universa terra adoret te, A 2v ἐν τῇ γεννήσει αὑτοῦ ὕμνησαν ἀγγέλων stpa- 


et psallat tibi **, » Ae omnibus subaudientibus ail : 
« Venite, adoremus et procidamus ei : serva nos, Fili 
Dei. » Primum ei flectamus genu. ut obnoxii , et 
tunc veniam ab eo petamus corum quz ipsi debe- 
mue, εἰ predicemus ejus adventum patefactum no- 
his in gratia Domini nostri Jesu Christi. 


θυνοι ὄντες, καὶ sótz συγχώρησιν abt αἰτήσωμεν, 


τιαὶ, λέγουσαι - ε Δόξα àv ὑψίστοις Θεῷ, xai ἐπὶ 
γῆς εἰρήνη, ἐν ἀνθρώποις εὐδοχία. » Καὶ, « Πᾶσα 
ἡ γῇ προσχυνησάτωσάν σοι, xal ψαλλάτωσάν σοι. » 
Καὶ πάντων χαθυπαχουόντων, λέγει" « Δεῦτε προῦ- 
χυνήσωμεν xal προσπέσωμεν abt: σῶσον ἡμᾶς, 
ΥῈΣ Θεοῦ. » Πρῶτον αὐτῷ χλίνωμεν γόνυ, ὡς ὑπεύ 
ὧν ὀφείλομεν αὐτῷ, xal χηρύττωμεν αὐτοῦ τὴν πα- 


μ»υσίαν, φανερωθεῖξαν ἡμῖν ἐν χάριτι τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. 


Aliter de Introitu. Censeo enim ostensionem in 
Jordane et patefactionem Christi et Dei nostri , in- 
gressu pontilicis obscure designari. Nam eatenus, 
etiamsi aderat. pontifex, at nondum manifestus et 
notus, neque in medio stabat, et supernaturalia et 
eximia mystería celebrabat, sed tempus opportu- 
num nactus sacerdos , quasi precursor poenitenti:e 
baptisina conficiebat : qui cernens pontificem ingre- 
dicntem, loco migrat, tantum non illud ipsum taci- 
Uim secum ratiocinans, quod et Joannes dixit : 
- lunc oportet crescere, me autem diminui 57: » 


, 88 slatim cedit pontifici, ut majora mysteria perfi- 


ciat : qui et ait : « Quoniam sanctus es, Deus no- 
Mer. » Terille sanctus hymnus, ita quidem est, 
quemadmodum illic quidem angeli dixerunt ; « Quam 
»uagnilicata sunt opera tua, Domine! Et : « Gloria 
in excelsis Deo. » llic vero ut Magi dona Christo 
offerentes, fidem, spem et charitatem, quasi aurum, 
thus et myrrham ; incorporeorum canticum vocife- 
rantes fideliter ct dicentes : « Sanetus Deus ; » Deus, 
inquam, Pater. « Sanctus fortis, » Filius et Serino, 
quod fortem illum nostrum adversarium diabolum 
vicit, et irritam ejus fecit potentiam , per crucem : 
quí potestatem habet mortis, ac vitam et robur et 
potestatem nobis dedit calecandi super eum. « San- 
4105. immortalis, » Spiritus sanctus, vivificus, per 
quem omnis creatura viviflicatur, eL in statu per- 
manet, ac clamat, inquiens, « Miserere uostri. » 
Consolator ille Spiritus sanctus et veritatis, qui sa- 
crificium consummat, et semper adjuvat filios Ec- 
elesiz,, et miseretur, et per baptismum immortali- 
tate donat. Aliter : « Sanctus Deus, » id est, Pater, 
qui est, el fuit, et erit, qui olim Mosi oraculum fu- 


Ἄλλως περὶ τῆς Εἰσόδου. Δοχῶ piv γὰρ τὴν ἐπὶ 
τοῦ Ἰορδάνου ἀνάδειξιν xat φανέρωτιν τοῦ Χριστοῦ 
χαὶ Θεοῦ ἡμῶν, τὴν τοῦ ἀρχιερέως εἴσοδον ὑπαινίτ- 
τεσθαι. Μέχρι γὰρ ταύτης, el καὶ £v ὁ ἀρχιερεὺς, 


B ἀλλ᾽ οὐχὶ πᾶσι δῆλος; xai γνώριμος, οὐδὲ εἷς μέσον 


ἑστώς, καὶ τὰ ὑπερφυῇ xai ἐξαίσια τελῶν ἀλλ᾽ ὁ 
τὸν χαιρὸν λαδὼν ἱερεὺς, ὡς πρόδρομος ἐνήργει τὸ 
διὰ “μετανοίας βάπτισμα, Ὃς εἰσελθόντα ἰδὼν τὸν 
ἀρχιερέα, μεθίσταται, μονονουχὶ τοῦτ᾽ ἐχεῖνο ἠρέμα 
πρὸς ξαυτὸν διαλεγόμενος, ὅπερ ἔφησε χαὶ ὁ Ἰωάν- 
vns* € Τοῦτον δεῖ αὐξάνεσθαι, ἐμὲ δὲ ἐλαττοῦσθαι.» 
Καὶ εὐθὺς παραχωρεῖ τῷ ἀρχιερεῖ τὰ μείζονα τε- 
λεσιουργεῖν " ὃς xal λέγει’ ε Ὅτι ἅγιος εἴ ὁ Θεὸς 
ἡμῶν. » Ὁ Τρισάγιος ὕμνος, ἔστι μὲν οὕτως, ὡς 
ἔχεῖ μὲν οἱ ἄγγελοι εἶπον" ε Ὡς ἀμεγαλύνθη τὰ 
ἔργα σον, Κύριε ! » Καὶ, « Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ. » 
Ἐνταῦθα δὲ ὡς οἱ Μάγοι τὰ δῶρα προσφέροντες τῷ 
Χριστῷ, πίστιν, ἐλπίδα xaX ἀγάκην, ὡς χρυσὸν xai 


λίδανον καὶ σμύρναν, τῶν ἀσωμάτων τὸ ἄσμα Boov- 


τες πιστῶς, xal λέγοντες" « Ἅγιος ὁ Θεός" » ὁ 
Θεὸς, ἦτοι ὁ Πατήρ᾽ « ἽΛγιος ἰσχυρός " » ὁ Υἱὸς xal 
Λόγος, διότι τὸν χαθ᾽ ἡμῶν ἰσχυρὸν διάδολον δεσμεύ- 
σας, κατήργησε διὰ τοῦ σταυροῦ τὸν τὸ χράτος 
ἔχοντα τοῦ θανάτου, χαὶ τὴν ζωὴν χαὶ τὴν ἰσχὺν 
καὶ τὴν ἐξουσίαν ἡμῖν ἔδωχε τοῦ πατεῖν ἐπάνω αὖ- 
τοῦ. € "Ayto; ἀθάνατος" » τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον, τὸ 


'ξωοποιὸν, δι᾽ οὗ πᾶσα dj χτίσις ζωοποιεῖται, καὶ 


διαμένει, xal βοᾷ λέγουσα * « Ἐλέησον ἡμᾶς. » Ὁ 
Παράκλητος, τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον χαὶ τῆς ἀληθείας, 
ὁ τὴν θυσίαν τελεσιουργῶν, xaY ἀεὶ ἐπιφοιτῶν τοῖς 
τέχνοις τῆς Ἐχκχλησίας, xai ἐλεεῖ xal ἀθανατοΐ διὰ 
τοῦ βαπτίσματος. Αλλως " « Δγιος ὁ θεὸς, » ἦτοι 
ὁ Πατὴρ, ὁ ὧν, χαὶ ἦν, καὶ ἐρχόμενος * ὁ χρηματίσας 


dit, inquiens : « Ego sum ille qui sum 38, » qui volo p πάλαι τῷ Μωσῇ λέγων" ε Ἐγώ εἶμι ὁ ὧν, » ὁ θε- 


vi*ulum mactare propter vos. « Sanetus fortis : » 
Filius et Sermo Dei, qui «erat in principio apud 
Dcum, per quem omnia facta sunt ??, » et vitulus 
ille qui semper, volens ipse, mactatur , et semper 
vivit. Per ista autem : « Erat in principio apud 
Deum, per quem omnia facta sunt : » simulque , 
« Vitulus qul semper mactatur volens , et semper 
vivit et permanet, » immortalitatem significat ejus 
qui in se complectitur omnium eorum quz sunt , 
et initium, et medi», et postrema. Aliter : « Sanctus 
fortis , » Filius et Sermo Dci : fortis quidem, quasi 
fortitudo Dei, sapientia et potestas, prout ait Apo- 


stolus ** , Filius et Sermo Dei , fortis et potens, et ' 


vivens , efficawque et « magis secans quam gladius 


" Luc.n, 14, 15. * Psal. Lxv, 4. Joan. ur, 50. 


λήσας τὸν μόσχον θῦσαι δι' ὑμᾶς. « ΓΑγιος loyu- 
phe, » ὁ Υἱὸς xai Λόγος τοῦ Θεοῦ, ὃς ἦν ἐν ἀρχῇ 
πρὸς τὸν Θεὸν, δι᾿ οὗ τὰ πάντα ἐγένετο, χαὶ μόαχος 
ὁ ἀεὶ θυόμενος ἐχὼν, καὶ ἀεὶ ζῶν, Διὰ δὲ τὸ, « Ἦν 
ἐν ἀρχῇ πρὸς τὸν Θεὸν, δι᾽ οὗ τὰ πάντα ἐγένετο,» 
ἅμα xai, « 'O μόσχος ὁ ἀεὶ θυόμενος ἑχὼν, xal 
ἀεὶ ζῶν χαὶ διαμένων, » τὸ ἀθάνατον σημαίνει τοῦ 
περιέχοντος ἐν ἑαυτῷ πάντων τῶν ὄντωυνν τὴν τε ἀρ- 
χὴν xai τὰ μέσα καὶ τὰ τελευταῖα. “Αλλως" « ἼΛγιος 
ἰσχυρὸς, » ὁ Υἱὸς καὶ Λόγος τοῦ Θεοῦ " ἰσχυρὸς μὲν, 
ὡς ἰσχὺς Θεοῦ σοφία καὶ δύναμις, χατὰ τὸν λέγοντα 
᾿Απόστολον * « Ὁ Υἱὸς xaX Λόγος τοῦ θεοῦ, ἰσχυρὸς 
xai δυνατὸς, χαὶ ζῶν, ἐνεργής τε xal « τομώτερος 
μαχαίρας διστόμον, » χαὶ τὰ ἑξῆς. « "Αγιος ἀθάνα- 


* Exod, i1, 14, ?* Joan. 1, 1, ὅ. 51 Cor. 1, 24. 


409 RERUM ECCLESIAST. CONTEMPLATIO. 2 A10 
«og, » σημσίνει τοῦ περιέχοντος ἐν ἑαυτῷ πάντων A anceps *! , » etc. « Sanctus immortalis : » significat 


τῶν ὄντων τὴν τε ἀρχὴν καὶ τὸ τέλος. 


Λέγεται δὲ Ex τρίτου τὸ Τρισάγιον, ἐπεὶ ἁρμόττει 
καὶ ἐφ᾽ ἑνὶ ἐχάστῳ τῶν [τριῶν προσώπων τῆς μιᾶς 
θεότητος, τὰ τρία ταῦτα ἅγια. "Exacrov γὰρ τού- 
των, xal ἅγιός ἐστι, xal ἰσχυρὸς, xai ἀθάνατος. 
Φύσις μὲν γὰρ καὶ οὐσία τοῖς τρισὶ μία, ὄνομα δὲ 
χοινὸν ἕν ἡ θεότης, εἰ καὶ ἕχαστον τῶν τριῶν προσ- 
ὠπων Θεὸς ὀνομάζεται τέλειος. Ἔν τούτοις δὲ τοῖς 
βραχέσι ῥήμασι χαλῶς νοεῖται χαὶ τὸ παρὰ τοῦ με- 
γάλου Θεολόγου οὕτω πως εἰρημένον" ε Διαιρεῖται 
γὰρ ἀδιαιρετως, ἵν᾽ οὕτως εἴπω, xal συνάπτεται 
διῃρημένως. » Καὶ ἀλλαχοῦ, ὁ αὐτός" « Οὐ φθάνω 
τὸ ἕν ἐννοῆσαι, χαὶ τοῖς τρισὶ περιλάμπομαι οὐ 
φθάνω τὰ τρία διελεῖν, χαὶ εἰς τὸ ὃν ἀναφέρομαι. » 
᾿Αλλὰ μή τις τὰς μαρτυρίας ταύτας τοῦ Τρισαγίου 
ἀχούων, νομίσῃ τὸν Τρισάγιον τὴν ἀρχὴν λαδεῖν ἀπὸ 
«ἧς τοῦ Χριστοῦ xai Θεοῦ ἡμῶν ἐνανθρωπήσεως. 
Πάλαι γὰρ ὑπὸ τῶν θεηγόρων προφητῶν, μυστιχῶς 
τῷ Πνεύματι προαναπεφωνημένος Tiv. Τούτου γὰρ 
τὸν τύπον xal τὰς ῥήσεις ἱστορῶν ὁ Aa6V5, διὰ βρα- 
χυλογίας τοῦτον παρίστησιν" « Ἐδίψησε, λέγων, f 
Ψυχή μου πρὸς τὸν Θεὸν τὸν ἰσχυρὸν τὸν ζῶντα. » 
Καὶ ἀλλαχοῦ" « Τῷ λόγῳ Κυρίου οἱ οὐρανοὶ ἐστε- 
ρεώθησαν, χαὶ τῷ πνεύματι τοῦ «στόματος αὐτοῦ, 
σιᾶσα dj δύναμις αὐτῶν. » Καὶ ἑτέρωθεν" « Ἐν τῷ 
φωτί σου ὀψόμεθα φῶς. » Ὁ δ᾽ ὑπὸ ᾿Ησαΐου ἐχφω- 
νηθεὶς Σεραφιχὸς ὕμνος, xal τὰ τρία ἅγια εἰς μίαν 
κυριότητα συνάγων χαὶ θεότητα, τίνα διαφορὰν φέρει 
τοῦ παρ “ἡμῶν ἀδομένον Τρισαγίου ; 

Τὸ δὲ ἀνελθεῖν ἐν τῷ συνθρόνῳ τὸν ἀρχιερέα, καὶ 
σφραγίσαι τὸν λαὸν, ἔστιν, ὅνι ὁ Υἱὸ; τοῦ Θεοῦ μέλ- 
λων πληροῦν τὴν χατὰ σάρχα ἡμῶν οἰχονομίαν, Ev- 
ἄρας τὰς χεῖρας αὐτοῦ, εὐλόγησε τοὺς &ylouc αὑτοῦ 
μαθητὰς, λέγων αὐτοῖς " « Εἰρήνην ἀφίημι ὑμῖν. » 
Δειχνύων, ὅτι τὴν αὐτὴν εἰρήνην xal εὐλογίαν δέ- 
δωχε τῷ κόσμῳ ὁ Χριστὸς διὰ τῶν ἀπηστόλων αὐτοῦ. 
"Αλλως" Ἡ σφραγὶς, fjv ὁ ἀρχιερεὺς εἴωθε ποιεῖν ἐν 
τῷ τέλει τοῦ Τρίσαγίου, cl; πλήρωσιν μὲν xa olo- 
νεὶ ἐχσφράγισμα τῶν περὶ Χριστοῦ προηγορευμένων 
προφητικῶν χαραχτηρίζεται. Ἢ γὰρ αὑτοῦ διὰ σαρ- 
κὺς παρουσία, σφραγὶς ἐγένετο, ἐπιχυροῦσα τὰ ὑπ᾽ 
ἐχείνων προηγορευμένα ὡς ἀληθῆ " αὐτὴ δὲ καὶ εἰς 


ἀρχὴν τῶν θέοπρεπῶν ἔργων, καὶ τῆς τοῦ ἀνθρωπί- D 


vou γένους ἀναπλάσεως τέταχται. Τάξις yàp, φησὶν 
ὁ θεολόγος Γρηγόριος, ἀρίστη, Ex Θεοῦ τε ἄρχεσθαι, 
καὶ εἰ; Θεὸν ἀναπαύεσθαι. ᾿Αρχιερεὺς, ὁ Κύριος * 
θρόνος, ἡ Παρθένος * τὸ δὲ χαθίσαι ἐστὶν, ὅτι ὁ Υἱὸς 
τὴν ἑαυτοῦ σάρκα ἣν ἐφόρεσε, xai τὸ πρόδατον ὃ 
ἀνέλαθεν ἐπὶ τῶν ὥμων (ὅπερ σημαίνει τὸ ὠμοφό- 
ριον) ὅ ἐστι τὸ ᾿᾿Αδαμιαῖον φύραμα, ἀνεθδίδασεν 
ὑπεράνω πάσης ἀρχῆς καὶ ἐξουσίας "xat χυριότητος 
τῶν ἄνω Δυνάμεων, xal προσήγαγεν αὑτὸ τῷ Θεῷ 
καὶ Πατρί. ᾿Επειδὴ γὰρ ὁ μὲν ἐθέωσεν, ὁ δὲ ἐθεώθη, 
τουτέστι τὸ πρόσλημμα, ὃ διὰ τὴν ἀξίαν τοῦ προσ- 
svéyxavtog, xal τὴν χαθαρότητα τοῦ προσενεχθέυ- 
τος, ἐδέξατο αὐτὸς ὁ Θεὸς χαὶ Πατὴρ, ὡς θυσίαν xat 


eum qui in se complectitur initium omniuu qua 
sunt , et finem. 

Dieitur autem, Ter sanctus, a ternario : quia con- 
gruunt etiam singulis trium personarum unius Dei- 
tatis hzc tria sancta. Unaquzque enim et sanctus 
est, et fortis, et immortalis. Natura enim et essen» 
tia tribus una est, nomen commune unum divini- 
tatis , etiamsi unaquaeque personarum trium , Deus 
nominatur perfectus. In his autem brevibus verbis 
praeclare licet intelligere illud quoque quod a magno 
Theologo ita dictum est: « Dividitur enim indivi- 
due (ut ita dicam ), et connectitur dividue. » Et 
alibi idem: « Simul atque unum intelligere incipio, 
trium splendore undique collustror; vix dum in- 
clioans tria dividere, ad unum referor. » Verum ne 
quis testimonia hzc Ter sancti audiens, arbitrelur 
Ter sanctum inchoasse a Christi et Dei nostri hu- 
manitatis assumptione. Jam pridem enim a divini. 
loquis prophetis, mystice Spiritus pradictus erat, 
Hujus enim typum et eloquia videns ac declarans 
David, paucis verbis eum reprzsentat :  « Sitivit 
(inquieris) anima mea ad Deum, forlem vivum. » 
Et alibi: « Verbo Domiui coli firmati sunt ; et spi- 
ritu oris ejus, omnis virius eorum δ.» Et alias : 
« In lumine tuo videbimus lumen *.» llle autem 
ab Isaia enuntiatus Seraplicus hymnus, et Ter 
sanctus, in unam dominationem colligens el dei- 
tatem, quid discriminis habet ab hoc nostro Ter 


C sancto quem canimus? 


Quod autem ascendat in consessum pontifex, et 
obsignel populum , id est, Filium Dei impleturum 
in carne nostra ministerium suum , sublatis mani- 
bus suis benedixisse sanctis suis discipulis, di- 
centem eis : « Pacem relinquo vobis, » ostenden- 
tem eamdem pacein el benedictionem mundo, Chri- 
stum per apostolos suos dedisse. Aliter. Signaculum 
quod pontifex.facere solet in fine Ter sancti, in 


complementum et tanquam obsignationem prophe- 


tarum qui de Christo voticinati sunt, designatur : 
nam ejus adventus per carnem, sigillum fuit rata 
faciens et confirmans qua ab illis praedicta fuerant, 
ut vera : ipsum enim , el in initio divinorum ope- 
rum generis humani in reformatione ordinem tenet. 
Ordo enim , ait theologus Gregorius, optimus est, 
a Deo inchoare, et in Deotinire. Pontifex, Dominus 
est : Thronus, Virgo. Sedere autem , est Filium 
suam carnem quam gestavit, el ovem quam super 
humeros assumpsit ( quod designatur superhume- 
rali) que est Adamaa massa, sustulisse supra 
omne imperium , et potestatem , et dominationem 
superiorum Virtutum, et obtulisse Deo et Patri 
Quem enim ille deificabat e hic deificabatur : haec 
est assumptio quam propter dignitatem offerentis 
et puritatem oblati, admittebat ipse Deus et Pater, 
quasi hostiam et oblationem acceptabilem pro bu . 
mano genere : ad quem ait David : « Dixit Domi: 


δ᾽ Hebr, iv, 12. ** Psal. x11, 5, Psal. Axxu, 6, '* Psal. xxxv, 10. 


L] 


411 


: ς GERMANI PATAIARCH.E ΟΡ. 


412 


&ns Domino meo : Sede a dextris meis "ὁ; » id est, A zonagopii: εὐάρεστον ὑπὲρ τοῦ ἀνδρωπξνου τένους " 


Pater Filio, «qui sedet in dextera parte throni 
mojestatis ejus in exeelsis *. » Hie et Jesus Naza- 
renus, « pontifex futurorum bonorum "".» 


Post Ter sanctum hymnum legitur liber aposto- 
li us, et ait diaconus : « AUuendamaus, ausculte- 
mus, auribus percipiamus omnes cum tranquilla 
mente. Sapientia, Ps21mus David. » Sermo Dei san- 
ctus el dilectus, annuntiat quae sunt Patris, quz 
sunt absconJita. Quo proponitur rursum , indicat 
prophetarum sacram manifestationem et przedictio- 
nem adventus rezni Christi , quasi satellites prz- 
eurrentes et clamantes : « Qui sedes super Chero- 


bim, appareto, et veni ad servandos nos. » Ac , B 


« Deus selet super throno saucto suo. » Et testís 
oculatus et minister sermonis Pau!us, clamat prz- 
dicans De: regnum, et inquiens : « Christos assistens 
l'ontifex futurorum bonorum p^r amplius, » etc. 
Cum quo ciamat quoque Joannes Baptista : « Qvi 
post me venit, est Agnus Dei tollens peccatum mun- 
di, » ipse nos sanctificabit in spiritu et igne, et 
medius inter nos stetit. Post id autem, et »posto- 
lorum vocatio, et eornm designotio declarater 
Actuum ipsorum et Epistolarum leetione. AlL-[mia 
clamat David, et ait: « Deus noster. manifesto ve- 
niet, et ignis coram ipso pracedet "δ, » Apparuerunt. 
fulgura (evangelistarum) ejus orbi terrarum. He- 
braica enim lingua est Αἰ, venit, apparwit ; Εἰ, 
Deus ; uia, laudate et celebrate viventium Deum. 
Aliter. Αἱ, Pater : El, Filius: uta, Spiritus san- 
ctus. Alleluia, Deus fortis, potens, laus Dei , laudate 
Deum qui est. Alleluia , laus D'o qui est. Aliter : 
Alleluia, divinam laudem significat trifariam, pro- 
pter tribus personis distinctam Patris, Filii, et 
sancti Spiritus singularem deitatem. Aliter, Alle- 
luia , 1 .eco Evangelii vociferans , Dominus venit. 
Aliter. LauJa:«, celebrate. Dicunt autem angelos 
lac voce celebrare. Deum, veluti. Cherubim, di- 
cendo, Sanctus : idque sancti Patres tradiderunt 
qui 11 auJicrunt, quemadmodum [Isaias e Che- 


rubiim. 


πρὸς ὃν εἶπεν ὁ 3a6i5* « Εἶπεν ὁ Κύριος τῷ Κυρίῳ 
poo, Κάδν. Ex δεξιῶν aco * s £z ὁ Πατὴρ τῷ Yi, 
(Os ἐχάθ:τεν ὃν δεξ: 2 τοῦ θρόνου τῆς μεγελωτόντς 
αὐτοῦ ἐν LAXE. εΟὗτός ἔστιν Ἴτ τοὺς ὁ Νακαραῖος, 
ε ὁ ἀρχξοξὺς τῶν μελλό“το») vallo. 3 

ΜΠ τὰ δὲ τὸν Τρισάγιον Sues, ἀνχιιὥτχεται De- 
6) 15, ἀποττυλιχὴν, χαὶ λόντι ὁ δ: ἄχονος ^ « Πρέζχω- 
μεν, ἀχουτιπθῶμεν, ἐνωτισθῶμεν πάντες μετὰ ἑ;ρέ- 
μου νούς. Συφία. Ἑχλμὸς τοῦ λαδ'ίδ, » Ὃ Αὖγος τοῦ 
Θεοῦ δάτγιος χαὶ ἀγαπττῆς, ἀνζγγξλει τὰ τοῦ Πα- 
τοῖς, ἃ εἴτι» ἀπόχρυφα. Τὸ προχεΐμενον prvitt πά- 
λιν, τὴν τῶν προτητῶν ἐχφαντορίαν, rii τὴν προ- 
μέωσιν τῆς τοῦ Baguiex Χριττοῦ --ἀρουσίας, ὡς 
στρατιῶται προτρέχοντες xol βοῶντες“ « Ὁ xat- 
ἦμενος ἐπὶ τῶν Χερουδὶμ μφάνηθι, καὶ ἐλθξ εἷς τὸ 
σῶται ἡμᾶς. » Καὶ, « Ο Θεὸς χάθτται ἐπὶ θρόνου 
ἁγίου αὑτοῦ. » Καὶ ὁ αὐτόπτης χαὶ ὑπουργὸς «οῦ 
λόγου Παῦλος βοᾷ, κηρύσσων τοῦ Θεοῦ τὴν βασι- 
λεῖα), καὶ λέγων᾽ « Χριστὸς παραγενόμενος Ἄρχιξ- 
ρεὺς τῶν μελλόντων ἀγαθῶν διὰ τῆς μείζονος, » 
χαὶ τὰ ἑξῆς. Μεθ᾿ οὗ βοᾷ xat Ἰωάννης ὁ Βαπτιστῆς" 
« Ὁ ὀπίσω μοῦ ἐρχόμενος, ἔστιν ἀμνὸς τοῦ Θεοῦ, ὁ 
αἴρω» τὴν ἁμαρτίαν τοῦ χόσμου" » αὐτὸς ἡμᾶς; 

γιάσε: ἐν πνεύματι χαὶ πυρὶ, χαὶ μέσον ἡ μῶν 
ἔσττχε. Μετὰ δὲ τοῦτο, χαὶ ἡ τῶν ἀποστόλων χλῆσις 
χαὶ ἢ ἀνάδειξις αὑτῶν ἀναφαίνεται διὰ «ἧς τῶν 
Πράξεων αὑτῶν, 8 τῶν Ἐπιστολῶν ἀναγνώσεως. 
Τὸ ᾿Α.2:2ηλούτϊα, Bod Δαδὶδ, xai λέγει“ ε Ὃ θεὸς 


C ἡμῶν ἐμφανῶς ἔξει, xal πὺρ ἐνώπιον αὑτοῦ προ» 


πορεύσεται. » Ἔφαναν αἱ ἀστραπαὶ (τῶν εὐαγγελι- 
στῶ") αὐτοῦ τῇ οἰκουμένῃ. Τῇ γὰρ Ἕ δραῖδι δια- 
λέχτῳ, ἔστι τὸ 'A.L, ἔρχεται, ἐράνη" τὸ δὲ n4, ὁ 
Θεός" τὸ δὲ orla, alreire χαὶ ὑμνεῖτε zór ζῶντα 
Θεόν. ΓΑλλως "AJ, 6 Πατῆρ' η.ἴ, ὁ Υἱός οὐϊα, 
τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον. Α.21ηλούτα, Θεὸς ἰσχυρὸς, 
x52a:1:5:, alvo; Θεοῦ, αἰνεῖτε τὸν ὄντε Θεόν. "AA- 
.ἰη.ούτα, αἷνος τῷ ὄντι Θεῷ. ᾿Αλλως" A. LIn.tovta, 
θεῖον alvo? σημαίνει τρισαῶς, διὰ τὴν τρισοπόστα- 
τὸν Πατρὺς, Υἱοῦ, xaX ἀγίου Πνεύματος lv:aiav 
θεότητα. "AlÀog* ᾿Α.21ηλούϊα, χτιρυξ ποῦ ESaryt- 
λίου κράζων ὁ Κύριος ἔρχεται" “Αλλως" ᾿Α.1.Σ:ηλουΐα, 
αἰνέσατε, δμνέσατε. Λέγεται δὲ τοὺς ἀγγέλους ταύτῃ 


^5 φωνῇ ὑμνεῖν τὸν Θεὺν, (37:0 τὰ Χερουδὶμ τῷ “Αγιος" xal τοῦτο οἱ ἄγιη: Πατέρες παραδεδώχασιν 


αὐτήχου! γενόμενο', ὥσπερ 'Haatag τῶν Σερατίμ. 


Etenim statim thuribulum subindicat humanita- D Καὶ γὰρ εὐθέως ὁ θυμιατὸς ὑποδειχνύει τὴν ἀυ- 


tem Christi, ignis deitatem : odoratus fumus indi- 
cat bonum odorem sancti Spiritus przcedentem : 
incensum enim est fragrantissima Lelitia. Sapien- 
lia, sermo Dei : « Itecti audiainus sanctum Evan- 
gelium; » id est, erigamus mentes nostras cum 
operibus a terrenis, et intelligamus bonorum de- 
claraüenem. Evangelium est adventus Filii Dei, 
quo apparuit nobis, fion jam per nebulas et sni- 
gmata loquens nobis, ut aliquando Mosi per voces 
εἰ fulgura et tubas, sonitu et caligine et igne, in 
uonte, aut olim prophetis, per somnia : sed mani- 


95 Psal. cox, 1. ** Mebr. 1, 3. Hebr. tx, 11]. 


θρωπότητα τοῦ Χριστοῦ, τὸ πὺρ τὴν θεότητα" ὁ 
εὐώδης χαπνὸς μηνύει τὴν εὐωδίαν τοῦ ἁγίου Πνεύ- 
ματος προπορευομένην" ὁ γὰρ θυμιατός ἔστιν εὑ- 
ωδεστάτη εὐφροσύνη. Σοφία, ὁ λόγος «ou Θεοὺ. 
« Ὄρθοϊ ἀχούσωμεν τοῦ ἁγίου Εὐαγγελίου. » Tovt- 
ἐστιν, Ἄρωμεν τὰς διανοίας ἡ μῶν σὺν τοῖς ἔργοις ἀπὸ 
τῶν γηΐνων, καὶ συνήσωμεν τῶν ἀγαθῶν τὴν δήλω- 
σιν. Τὸ Εὐαγγέλιόν ἐστιν, fj παρουσία τοῦ Υἱοῦ τοῦ 
Θεοῦ, χαθ᾽ ἣν ὡράθη ἡμῖν, οὐχέτι διὰ νεφελῶν χαὶ 
αἰνιγμάτωνλαλῶν ἡμῖν ὥς ποτε τῷ Μωσῇ, διὰ φωνῶν 
χαὶ ἀστραπῶν χαὶ σαλπίγγων, ἤχῳ καὶ γνόφῳ καὶ 


δ Psal. ΧΕΙ͂Σ, 3. 


413 


RERUM ECCLESIAST. CONTEMPLATIO. 


{14 


πυρὶ ἐπὶ τοῦ ὄρους, J| τοῖς πάλαι προφήταις, 5v A festo ut homo vere apparuit, eL visus est nobis ut 


ἐνυπνίων, ἀλλ᾽ ἐμφανῶς ὡς ἄνθρωπος ἀληθῶς ἐφάνη, 
καὶ ὡράθη tut», ὡς πραῦς xa ἦσυχος βασιλεὺς, ὁ 
ποὶν χαταδὰς ὡς ὑετὸς ἐπὶ πόχον ἀψοφητί" « Καὶ 
ἐθεασάμεθα τὴν δόξαν αὐτοῦ, δέξαν ὡς Μονογενοῦς 
παηὰλ Πιτρός " πλέοης χάριτος χαὶ ἀληθείας. » Δι᾽ 
οὗ ἐν άλητεν fuiv ὁ Θεὸς xai Πατὴρ azóua πρὸς 
στ΄ μα, x2Y οὐ δι᾽ αἰνιγμάτων" περὶ οὗ ὁ Πατὴρ ἐξ 
t»: vy) μαρτορεῖ, καὶ λέγει" « Οὗτός ἐστιν ὁ Υἱός 
μοῦ ὁ ἀγχτητδς,» Σοφίχ, Λόγος χαὶ Δύναμις, ὁ ἐν 
«pooh:sat; ῥηθεὶς. xaX προχηρυχθεὶς ἡμῖν, ἐν Εὐαγ- 
γελίοις δὲ φανερωβθεὶ:, ἵνα ὅσοι λάξωσιν αὐτὸν xol 
πιστεύσωτιν εἰς τὸ ὄνομα αὑτοῦ, λάθωσιν ἐξουσίαν 
t£xva. 8:00 γενέσθαι. Ὃν ἀχηχόαμεν xal ἑωράχα-- 
μεν τοῖς ὀφθαλμοῖ: ἡμῶν, Σοφίαν χαὶ Λόγον Θεοῦ 
τοῦτον εἶναι πάντες πιστεύοντες, βοῶμεν, « Δόξα σοι 
Κύριε. » Εἶτα πάλιν τὸ Πνεῦμα, τὸ ἐν νεφέλῃ qu- 
πεινῇ ἐπισχιάζον, νῦν δι᾽ ἀνθρώπου βοᾷ " Πρόσχω- 
μεν. Προσέχετε, τουτέστιν, Αὐτοῦ ἀχούετε. 
"^. MasÜüale;, ἑρμηνεύεται, uti Μάρχος, olroc* 
Λουχᾶς, γάλα" "Ówívvmc, ξλαιον. Τὰ τέσταρα 
Εὐαγγέλιά εἶσι, κατὰ τὰ τέσσαρα πνεύματα  xa0- 
ολιχὰ, ἀπη.ϊιώτην, ζέφυρόν, γότον καὶ βοῤῥᾶν. 
Αὐτὰ γάρ εἰσι πρὸς σύστασιν τοῦ παντός. Καθ- 
ολιχὰ δὲ λέγονται, διὰ τὰ ἀντιπνέοντα ὀχτὼ. Καὶ 
ἄλλως" Τέσσαρά claw Εὐχγγέλια, καὶ τέσσαρα 
καθολιγὰ πνεύματα, χατὰ τὰ τετράμορρα ζῶα, λέγω 
δὴ τὰ Χερουδὶμ, ἐν οἷς χάθηται ὁ τῶν ὅλων Θεός " 
ἐξ ὧν φαίνεται, ὅτι 6 χαθήμενος ἐπὶ τῶν Χερουδὶμ 
βεὸς,. χαὶ συνέχων τὸ πᾶν, φανερμωθεὶς ἔδωχεν ἡ μῶν 
τετράμορφον τὸ Εὐαγγέλιον, ἑνὶ ὃὲ πνεύματι συν- 
ἐχόμενον" xai γὰρ τετραπρίσωπὰ εἶσι" xal τὰ 
πρόσωπα αὐτῶν εἰχονίξουσι τὴν πραγματείαν τοῦ 
Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ. Τὸ μὲν γὰρ πρῶτον ζῶον, φησὶν, 
ὅμοιον λέοντι, τὸ ἔμπραχτον αὐτοῦ xol ἡγεμονιχὸν 
καὶ θασιλιχὺὸν χαραχτηρίζον, Τὸ δὲ δεύτερον, ὅμοιον 
μότχῳ, τὴν ἱερουργιχὴν xa* ἱερατιχὴν τάξιν ἐμφαΐ- 
vov, T5 ὃὲ τρίτον ἔχον πρότωπον ἀνθρώπου, τὴν 
χατὰ ἄνθρωπον αὐτοῦ παρουσίαν φανερῶς διχγρά- 
φου, Τὸ τέταρτον ὅμοιον ἀετῷ πετομένῳ, τὴν τοῦ 
ἁγίου Πνέύματος ἐφιπταμένην δότιν σαρηνίξον. Τοί- 
νυν xal τὰ Εὐαγγέλια τούτοις Gíuunpzá εἶσιν, ἐν 
οἷς ἐπιχάθτται ὁ Χριστός. Τὸ μὲν γὰρ, ἀετὸς, κατὰ 
Ἰωάννην Εὐαγγέλιον, τὴν ἀπὸ τοῦ Πατρὸς ἦγεμονι- 


xh; αὐτοῦ γαὶ ἔνδοξον γένντισιν διηγεῖται λέγων" D 


€ CE» ἀρχῇ T,» ὁ Λόγος. » Καὶ, « Πάντα δι᾽ αὐτοῦ 
ἐγένετο" xoi χωρὶς αὐτοῦ ἐγένετο οὐδὲ ἕν ὃ γέγο- 
νεν. » Τὸ δὲ, ταῦρος, χατὰ Λουχᾶν, ἅτε ἱερατικοῦ 
χαραχτῆρος ὑπάρχον, ἀπὸ Ζαχυρίου ἱερέως θυμιῶν- 
to; ἄρχεται λένων" « Ἐπειδήπερ πολλοὶ ἐπεχείρη- 
σαν ἀνατάξασθαι διήγησιν, » xal τὰ ἑξῆς. Ἤδη 
γὰρ ὁ σιτευτὸς μόσχος ὑπὲρ τῆς εὑρέσξως τοῦ νεω- 
τέρου παιδὸς ἔμελλε θύεσθαι. Βοῦς τὸ ὁρεχτιχὸν 
ἕπαρ σημαίνει. Ποιχίλος δὲ ἵππος, Λουκᾶς, ὡς εὑ- 
Ὑλωττότερον χαὶ ποιχιλώτερον τὸ χατὰ τὸν Koptov 
ἐχθέμενος. MaxOato; δὲ, τὴν χατὰ ἄνθρωπον αὐτοῦ 
γέννησιν χηρύττει, λέγων" « Βίδλος γενέσεω: Ἶη- 


" Josn. 1, 44. " Matth. i5, 17. " 


C 


mitis el quielus rex, qui prius descéndit, ot pruina 
in vellus sine strepitu : « Et vidimus gloriam ejus, - 
gloriam tanquaám unigeniti a Patre, plenum gratiz 
el veritatis *?, » per quem locutus est nobis Deu« 
el Pater, ore ad os, οἱ non per xnigmata, de quo 
Pater coelitus testatur, et ait : « Hic est Filius meus 
ille dilectus **, » Sapientia, Sermo, et Potestas, in 
prophetis dictus, et przedicatus nobis:in Evange- 
lis manifestatus, ut quotquot receperint eum et 
crelidefint in nomen ejus, accipiant potestatem 
qua filii Dei fiant : quem audivimus et vidimus 
oculis nostris, Sapientiam et Sermonem Dei hunc 
esse omnes credentes, clamamus, « Gloria tibi, Do- 
mine. » Deinde rursus Spiritus in lucida nube 
obuinbrans, nunc per hominem clamat : Attend- 
mus. Attendite, hoc est, lpsum audite. 


Matthzeus, δἱ vis interpretari, mel est : Marcus, 
vinum : Lucas, lac : Joannes , oleum. Quatuor 
Evangelia sunt ad exemplum quatuor ventorum 
universalium, subsolani, [avonii, austri, aquilonis : 
hi enim exsistunt ad mundi constitutionem : uni- 


: versales vero dicuntur, propter alios octo ex ad- 


verso spirantes. Et aliter : Quatuor Evangelia sunt 
et quatuor universales venti, juxta quadriformia 
animalia, dico sane Cherubim illa in quibus sedet 
universorum Deus, ex quibus constat, sedentem 
super Clerubim Deum et continentem lioc univer- 
sum, patefactum dedisse nobis quadriforie Evan- 
gelium , idque uno Spiritu contentum : quatuor 
enim facies habent, ac facies eorum imaginem 
referunt administrationis Filii Dei, Primum enim 
animal (aiunt) leoni simile est, denotans efficaciam 
ejus et principatum et regnum. Secundum, similo 
vitulo, sacrificium οἱ sacerdotalem ordinem indi- 
cans. Tertium  liabens faciem hominis, adventum 
ejus secundum hominem, manifesto perscribens. 
Quartum simile aquilae volanti, sancti *piritus ad- 
volantem largitionem declarans. Igitur et Evange- 
lia his conformia sunt, in quibus insidet Christus, 
Nam aquila, 4065 est, secundum Joannem, Evan- 
gelium, quem habet a Patre principatum ejus et 
gloriusam generationem enarrat, inquiens : t [n 
principio erat Verbum; » et, « omnia per ipsum 
facià sunt, et sine ipso factum est nihil quod fa- 
ctum est. » Taurus, quod est secundum Lucam, 
Evangelium, cum sacerdotalem speciem prse se 
ferat, a Zacharia sacerdote incensum offerente in- 
cipit, inquiens : « Postquam multi conati sunt 
retexere narrationem, » etc. Jam enim saginatus 
vitulus pro inventione junioris pueri mactandus 
erat. Bos, appetibile jecur significat. Varius vero 
equus, Lucas, ut qui magis eloquenter el varie 
gesta Domini tractarit. Matthzeus vero, bamanesm 
ejus generationem concionatur, inquiens : t Lioer 


45 


S. GERMANI PATRIARCILE CP. 


416 


generationis Jesu Christi, etc. Jesu Clristiautem na- A σοῦ Χριστοῦ, » xal τὰ ἑξῆς " « Τοῦ δὲ Ἰησοῦ Χρι- 


tivitas sic habet. » Hominis ergo conformationem 
y refert hoc Evangelium. Homo, quod rationis est 
particeps. Homo,quod ejus capite continetur: Latini 
dicunt, rationabile, Graeci, phronesin et logioteta, 
prudentiam et orationia usum. Arabes sive Sara- 
ceni, elaphacar, elacil, eltzinun. Fulvus igitur equus 
Mattheus, ut qui humanitatis assumptionem Do- 
mini diserte exposüerit. Leonis specie, Marcus, a 
prophetico spiritu ex alto adveniente, luminibus 
initium fecit, inquiens : « Initium £vangelii Jesu 
Christi, ut scriptum est in prophetis : Ecce ego 
mitto angelum meum ante faciem tuam : » volati- 
lem imaginem Evangelii, his verbis ostendens. Leo, 
animal tAymicum est, id est, ad iram pronum, 
Latini dicunt, irascibile. Et aliter : Thymicum , 
fortitudinem , οὐ timiditatem siguiflcat, Latinis, 
irascibile, Saracenis, elgadab, enigde, velgiben. Et 
aliter : Variegatus equus, Marcus, ut qui floribus 
distinctius Evangelium scripserit : Joannes, aquila 
ut qui spiritale. Et aliter. Aquila, anima est. Et 
aliter, albidus equus, Joannes, ut qui candidius 
universam laudationem pervulgarit. 
Caterum ipse sermo Dei patriarchis ante Mosem 
diviue et gloriose colloquebatur. Qui erant in 
lege, iis sacerdotalem ordinem tribuit. Postea au- 


tem homo factus, donum sancti Spiritus in uni-- 


versam emisit lerram, tegens nos suis alis. Qualis 
igitur operatio Filii Dei, talis et animalium forma, 
talis et Evangeliorum stylus. Quatuor enim formas 
animalia babent, habet totidem οἱ Evangelium, et 
operatio Domini: et ob id, quatuor generalia te- 
stamenta humanz nature data sunt: unum quidem 
in diluvio, de arcu: secundum Abrabamo, de 
signo circumcisionis : tertium est, legislatio per 
Mosem : quartum est Evangelii Jesu Christi Domini 
nostri. His vero sic se habentibus, vani sunt omnes 
et imperiti, insuper etiam temerarii qui abrogant 
ideam Evangelii, et sive plures sive pauciores 
quam quz dicla sunt , circumferunt Evangeliorum 
facies: partim ut qui plura quam veritas habet, 
extulisse videantur, partim ut qui dispensationes 
faciant irritas. 


Post divinorum Evangeliorum lectionem, preces 


et petitiones habite ad Cherubicum usque hym- 
num, Christi et Dei nostri. doctrinam tribus annis 
imdican!, et eorum qui ad baptismum se applica- 
runt institulionem. Ad quod hos sermonum po- 
lentia. et miraculoruin efficacia pertrahebat : quan- 
do eliam catechumeni, et nondum admissi ad 
Christi mysteria, foras migrant. Qus vero interea 


liunt preces, pro ipsis fiunt catechumenis , fideli- 
bus, et ipso ponutificé, Intelligentes enim sancti 
Patres qualem. esse necesse sit animam et manum 
ejus qui eontrectaLurus est immaculatissimum cor- 
pus Dei nostri, quodque puriorem solaribus radiis 
hanc esse oporicat , preces pro eorum venia, per 


στοῦ ἡ γέννησις οὕτως ἦν. » ᾿Ανθρωπόμορφον οὖν τὸ 
Εὐαγγέλιον τοῦτο. » ΓΑνθρωπος, τὸ λογιχόν. “Ανθρω- 
πος μὲν, τὸ ἐγχέφαλον " Λατῖνοι 6b λέγουσι, ῥατ- 
ζιωγάδι.16, “Ἕλληνες δὲ λέγουσι φρόγησιν καὶ Ao- 
γιότητα᾽ οἱ δὲ "Αραῦες fivot Zapaxnvot, éAagáxap, 
éJAaxlA, ἐλεζιγοῦν. Πυῤῥὸς οὖν ἵππο:, Ματθαῖος, 
ὡς τὰ τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Κυρίου τρανῶς Ex- 
θέμενος. Λέοντος δὲ Μάρχος ἀπὸ τοῦ προφητιχοῦ 
Πνεύματος, τοῦ ἐξ ὕψους ἐπιόντος τοῖς ἀνθρώποις, 
τὴν ἀρχὴν ἐποιήσατο λέγων" « ᾿Αρχὴ τοῦ Εὐαγγε- 
λίον Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὡς γέγραπται ἐν τοῖς προφή- 
ταις" Ἰδοὺ ἐγὼ ἀποστέλλω τὸν ἄγγελόν μον πρὸ 
προσώπου σον, » τὴν πτερωτιχὴν εἰχόνα τοῦ Εὐαγ- 
γελίου διὰ τούτων δειχνύς" λέων, θυμικόν " Λατῖνοι 


B λέγουσιν, ἱρασκίθδι.1. Καὶ ἄλλως " Τὸ θυμιχὸν, ἀν- 


δρίαν xai δειλίαν * Λατῖνοι ἱρασκίδι.16, Σαραχηνοὶ 
ἐλγαδὰθδ, ἔνιγδε, οὐδιγίδην. Καὶ ἄλλως: Wápoz 
ἵππος, Μάρχος, ὡς διανθέστερον τὸ Εὐαγγέλιον 
γράψας - Ἰωάννης, ἀετὸς, τὸ πνευματιχόν. Καὶ ἄλ- 
Aug " ᾿Αετὸς ὃὲ ἡ ψυχή. Καὶ ἄλλως" Λευχὸς ἵππος 
Ἰωάννης, ὡς λευχότερρν πᾶσαν αἴνεσιν στηλι- 
τεύσας. 

Καὶ αὑτὸς δὲ ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ, τοῖς μὲν πρὸ Μω- 
σέως πατριάρχαις, κατὰ τὸ θεϊχὺν χαὶ ἔνδοξον ὧμί- 
λει" τοῖς δὲ ἐν τῷ νόμῳ, ἱερατικὴν τάξιν ἀπένειμε. 
Μετὰ δὲ ταῦτα ἄνθρωπος γενόμενος, τὴν δωρεὰν τυῦ 
ἁγίου Πνεύματος, εἰς πᾶσαν ἐξέπεμψε τὴν γῆν, σχε- 
πάζων ἡμᾶς ταῖς αὐτοῦ πτέρυξιν. Ὁποία οὖν fj πρα- 
Ὑματεία τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, τοιαύτη xal τῶν ζώων 
ἡ μορφὴ, τοιοῦτος καὶ τῶν Εὐαγγελίων ὁ χαραχτήρ. 
Τετράμορφα γὰρ τὰ ζῶα, τετράμορφον καὶ Εὐαγγέ- 
λιον, xal ἡ πραγματεία τοῦ Κυρίου * καὶ διὰ τοῦτο, 
τέσσαρες ἐδόθησαν χαθολιχαὶ διαθῆχαι τῇ ἀνθρωπό- 
vni μία μὲν τῷ χαταχλυσμῷ τοῦ τόξον, ἐπὶ τοῦ 
τόξου * δευτέρα δὲ, τῷ ᾿Αδραὰμ,, ἐπὶ τοῦ σημείου τῆς 
περιτομῆς * τρίτη δὲ, ἡ νομοθεσία διὰ Μωσέως" τε- 
τάρτη δὲ, ἡ τοῦ Εὐαγγελίου Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ Κν- 
ρίου ἡμῶν. Τούτων δὲ οὕτως ἐχόντων, μάταιοι πάν- 
τες χαὶ ἀμαθεῖς, προτέτι δὲ xat τολμηροὶ, οἱ ἀθε- 
τοῦντες τὴν ἰδίαν τοῦ Εὐαγγελίου, χαὶ εἴτε πλείονα, 
εἴτε ἐλάττονα τῶν εἰρημένων περιφέροντες Εὐαγγε- 
λίων πρόσωπα᾽ οἱ μὲν, ἵνα πλείονα δόξωσι τῆς ἀλη- 
θείας ἐξειρηχέναι" οἱ δὲ, ἵνα τὰς οἰχονομίας τοῦ Θεοῦ 


Ὁ ἀθετήσωσιν. 


Αἱ μετὰ τὴν τῶν θείων Εὐαγγελίων ἀνάγνωσιν 
εὐχαὶ χαὶ αἰτήσεις, ἄχρι τοῦ Χερουδιχοῦ ὕμνου, τὴν 
ἐπὶ τρισὶ χρόνοις διδασχαλίαν ἐμφαίνουσι τοῦ Χριστοῦ 
xai Θεοῦ ἡμῶν, xal τὴν τῶν πρὸς τὸ βάπτισμα εὑ- 
τρεπιζομένων χατήχησιν. Ἐφ᾽ ὃ τούτους fj τῶν λόγων 
δύναμις, χαὶ ἡ τῶν θαυμάτων ἐνέργεια χαθυφείλχετο" 
ὅτε δὴ χαὶ οἱ χατηχούμενοι χαὶ μήπω χαταξιωθέντες 
τῶν τοῦ Χριστοῦ μυστηρίων, ἔξω μεθίστανται. Αἱ δὲ 
ἐν τῷ μεταξὺ. τούτων γενόμεναι εὐχαὶ, ὑπὲρ αὑτῶν 
τε γίνονται τῶν χατηχουμένων, πιστῶν, χαὶ αὑτοῦ 
τοῦ ἀρχιερέως. Ἑννοοῦντες γὰρ οἱ θεσπέσιοι Πατέρες, 
ὁποίαν εἶναι χρὴ τὴν ψυχὴν, χαὶ τὴν χεῖρα τοῦ μέλ- 
λοντος ἅπτεσθαι τοῦ παναχράντου σώματος Χριστοῦ 
κοὐ Θεοῦ ἡμῶν, χαὶ ὡς καθλρωτέραν τῶν ἡλιαχῶν 


A17 


RERUM ECCLESIAST. CONTEMPLATIO. 


^ 


418 


ἐχτίνων ταύτην δεῖ τυγχάνειν, τὰς ὑπὲρ τῆς συγχω- A humanitatem futura , exposuerunt: « Miserere 


ρῆήσεως τούτων εὐχὰς, διὰ φιλανθρωπίαν ἐσομένης, 
ἐξέθεντο.«ε Ἐλέησον ἡμᾶς, ὁ Θεὸς, χατὰ τὸ μέγα ἔλεός 
cov. » Μέγα ἔλεος, ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ xal Λόγος, ὃν εἰς 
τὸν χόσμον ἀπέστειλεν ἐλασμὸν ὁ Πατήρ. Τὸ χατα- 
σφραγίσαι τὸν λαὸν τὸν ἀρχιερέα, ὑποδειχνύει τὴν 

βέλλουσαν Χριστοῦ παρουσίαν, ἐν τῷ ἑξαχισχιλιοστῷ 
᾿πενταχοσιοστῷ ἔτει μέλλειν ἔσεσθαι, διὰ τῆς Ψηφίδος 
τῶν δαχτύλων ἐμφαινούσης ἑξαχισχιλιοστὸν πεντα- 
ποσιοστόν, Τοῦτο xat ᾿Ιππόλυτος Ῥώμης, xat ὁ ἅγιος 
Ἀύριλλος λέγουσιν ἐν τοῖς περὶ τοῦ ᾿Αντιχρίστου λό- 
ἴοις αὐτῶν, ἐν τῷ ἑξαχισχιλιοστῷ πενταχοσιοστῷ 
ἔτει; τὴν μέλλουσαν παρουσίαν ἔσεσθαι, καὶ ὁ Χρυ- 
σόστομος" «Ὅτι ἐλεήμων χαὶ φιλάνθρωπος Θεὸς ὑπ- 
ἀρχεις. » 


«Ὅσοι χατηχούμενοι, προέλθετε.» Οἱ χατηχούμε- B 


νοι ἐξέρχονται, ὡς ἀμύητοι τοῦ θείου βαπτίσματος, 
xai τῶν τοῦ Χριστοῦ μυστηρίων, περὶ ὧν λέγει ὁ 
Κύριος, ὅτι « Καὶ ἄλλα πρόδατα ἔχω, ἃ οὐχ ἔστιν ἐχ 
«ἧς αὐλῆς ταύτης, » xai τὰ ἑξῆς. « Εὔξασθε, οἱ χατ- 
ηχούμενοι, τῷ Κυρίῳ. » Οἱ ἀμύητοι, οἱ ἀδάπτιστοι, 
καὶ οἱ ἐν ἐπιτιμίοις δι᾽ ἐξαγορεύσεως. ᾿Αμύητοι μὲν, 
οἱ ἄπειροι, οἱ ἔτι μὴ μετασχόντες τῶν θείων μυστη- 
plv * ἀθάπτιστοι δὲ, οἱ μὴ φωτισθέντες ἕτι διὰ τοῦ 
λουτροῦ τοῦ βαπτίσματος " οἱ ἐξαγορεύσαντες xal 
ἔτι ἐν ἐπιτιμίοις ὄντες. Προσφωνεῖ, ἵνα πάντες εὔ- 
ξωνται ὅπως τύχωσι τῆς ἀφέσεως, xal τοῦ ζωοποιοῦ 
θύματος διὰ τοῦ βαπτίσματος * « Οἱ πιστοὶ, ὑπὲρ τῶν 
κατηχουμένων δεηθῶμεν. » Οἱ φωτισθέντες καὶ 
ἀμνησίχακοι ὄντες, οἱ καὶ ἀνεχόμενοι τῆς ἀδιχίας, 
xa συγχωρεῖν χαὶ εὐεργετεῖν τοῖς ἀδιχοῦσιν, εὔξασθε 
ὑπὲρ τῶν χατηχουμένων, ἤγουν ὑπὲρ τῶν ἀμνήτων, 
ὥς φησιν ὁ ᾿Απόστολος " ε Οἱ δυνατοὶ, τῶν ἀδυνάτων 
τὰ βάρη βαστάζετε. »5—« Κατηχήσῃ αὐτοὺς τὸν λόγον 
τῆς ἀληθείας. » Διδάξῃ αὐτοὺς τὰ τοῦ Σωτῆρος τοῦ 
δι᾿ ἡμᾶς ἐνανθρωπήσαντος. ε᾿Αποχαλύψῃ αὐτοῖς τὸ 
Εὐαγγέλιον τῆς διχαιοσύνης. » Φανερώσῃ αὐτοῖς τὴν 
δήλωσιν τῶν ἀγαθῶν πραγμάτων. ε Ἑνώσῃ αὐτοὺς 
τῇ ἁγίᾳ αὐτοῦ χαθολιχῇ xat ἀποστολιχῇ Ἐχχλησίᾳ.» 
᾿Αξιώσῃ αὐτοὺς τῆς ζωοποιοῦ θυσίας. « Οἱ χατηχού- 
pivot, τὰς χεφαλὰς ὑμῶν τῷ Κυρίῳ χλίνατε" » ol 
ἀμύητοι, τὰς αἰσθήσεις xat νὰς χαρδίας ἀγνὰς πρὸς 
τὸν Κύριον νείματε. «"Iva καὶ αὐτοὶ σὺν ἡμῖν δοξά- 
ζωσι τὸ πάντιμον.» Ἵνα φωτισθέντες,͵ xol τῆς ἀφέσεως, 
καὶ τῆς μυστιχῆς ζωοθυσίας τυχόντες, δοξάζωσί σε 
σὺν ἡμῖν τὸν Πατέρα xal Υἱὸν xal τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον, 
νῦν xat ἀεὶ χαὶ elg τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Τὸ εἰ- 
“ητὸν σημαίνει τὴν σινδόνα, ἐν fi ἐνειλίχθη τὸ σῶμα 
τοῦ Χριστοῦ ἐχ τοῦ σταυροῦ xata6àv, xal ἐν μνη- 
μείῳ τεθέν. «Ὅσοι χατηχούμενοι, προσέλθετε.» Πᾶς 
ἁμύητος χαὶ ἀφώτιστος, καὶ ὧν ἐν ἐπιτιμίοις ἔτι, 
σπεύσατε, ἥχατε, φωτίσθγτε, xol τῇ Ψυχοτρόφῳ 
τραπέζῃ προσπελάσατε, xal τὸν ἱερουργούμενον 
&xyval, καρδίαις xal ψυχαῖς βλέψατε" ἵνα ὡς οἱ πι- 
στοὶ ἧτε, xal μὴ ἧτε ἔτι χατηχούμενοι, ἀχμὴν xat 
ἀχμὴν μετ᾽ ἡρέμου vob; τοῦ Κυρίου δεηθῶμεν. 


δι Joan. x, 16. 5 Galat. vi, 2. 


(8) Vide Malvendum de Antichr. lib. capp. 28,29, 


C 


nostri, Deus, pro tua magna misericordia.» Magna 
misericordia, Filius Dei et Sermo, quem in mun- 
dum misit propitiationem Pater. Quod poniilex 
obsignet populum, id subindicat futurum adven- 
tum Christi, anno sexies millesimo quingentesimo 
fore (8), ex supputatione digitorum siguificaute 
sexies millesimum quingentesimum. I4 et Hippo- 
lytus e Roma, et sánctus Cyrillus dicunt in libris 
suis de Antichristo, anno sexies millesimo quin- 
gentesimo futurum adventum fore, itemque Chry- 
sostomus : « Quia misericors et hominum amans 
Deus exsistis. » 


^ 


« Quotquot estis catechumeni, procedite. » Ca- 
techumeni exeunt, ut divino baptismate, et Christi 
mysteriis non initiati, de quibus ait Dominus: 
« Alias oves habeo quie non sunt ex hoc ovili *!, » 
el cxtera. « Orate, catechumeni, Dominum. » 
Non initiati, non baptizati , quique confessione 
vesira notati estis. Non initiati, imperiti, qui non- 
dum participes estis divinorum mysteriorum : non 
baptizati, qui nondum per baptismatis lavacrum 
illuminati estis, qui confessi estis et adhuc obno- 
xii multze estis. Acclamat, ut omnes orent remis- 
sionem consequi , εἰ vivificam hostiam per bapii- 
smum. « Fideles, oremus pro catechumenis. » lilu- 
minati et malorum immemores , quique sustinetis 
ei injuriam condonare, et injuriis benefacere ; 
orate pro catechumenis, id est, pro nondum ini- 
tiatis, ut ait Apostolus : « Vos potentes, impoten- 
tjum onera portate δ". » — « lunstituat eos verbo 
veritatis: » doceat eos de Servatore qui propter 
nos humilitatem assumpsit. « Revelet eis Evange- 
lium justitie. » Patefaciat ianifestationem bona- 
rum rerum. « Uniat eos cum sancta sua catliolica 
et apostolica Ecclesia: » impertiat cis vivilicum 
sacrificium. « Catechumeni, capita vestra Domino 
inclinate, » nondum initiati, sensus el corda pura 
Domino inclinate : nondum initiati, sensus et corda 
pura Doniino tribuite. « Ut et ipsi nobiscum glo- 
rificent venerabile, » etc. Ut illuminati, et. remis- 
sionem, et mysticum ac vivum sacrificium adepti, 
glorificent nobiscum te Patrem, et Filium, et 
Spiritum sanctum, nunc et semper, et in szcula 
saeculorum. Corporale significat sindonem, in qua 
involutum est corpus Christi de cruce descensum, 
et in monumento positum. « Quotquot estis cate- 
chumeni, accedite.» Omnis non illummatus et non 
initiatus, quique eliamnum est in reatu, festinate, 
venite, illuminemini , et ad animarum nutricem 
mensam propius accedite, et eui qui sacrificatur, 
puris cordibus et animis aspicite: uique fideles 
sitis et non amplius catechumeni, eliam alque 
etiam intente et cum tranquilla mente ureumus, 


$0. 







419 


progressionem, οἱ flabellorum, sive Seraphicarum 
alarum adumbrationem, inspectionem, ct ingres- 
sum sanctorum et justorum omnium una ingre- 
dientium coram Cherubicis potestatibus, et ange- 
licis exercitibus, et choris invorporeis, , et imma- 
terialibus ordinibus invisibiliter praecurrentibus, et 
hymnos dicentibus, et comitantibus quasi satelli- 
tibus ante magnum Regem Christum, 4] profici- 
scitur ad mysticum sacrificium , et manibus mate- 
rialibus gestatur, cum quibus et Spiritus sanctus 
una procedit a fronte, ad incruentum sacrificium 
el rationale inysterium. Quz spiritaliter coutem- 
plamnur in igne et. incenso , et vapore fumi fra- 
grautis: igne quidem deitatem, vapore fumi fra- 
grantis significante adventum ejus , accedente in- 
visibiliter, et odore bono mos exhilarante , per 
mysticam et animalis sacrificii ac iucruenti latriam 
et holocaustum. Quinetiam — intelligentes | Pote- 
states, et coetus angelorum, videntes per crucein 
et mortem Christi consumwatam ejus dispensa- 
tionem, tandemque et de morte victoriam habitam, 
et ad inferos descensionem , et triduanam resur- 
rectionem, et ejus ascensionem, nobiscum clamant 
invisibiliter : Alleluia. lntuere intelligentes Pote- 
States, venientes cum pretiosis muneribus (id est 
corpus Domini Jesu) e Calvaria ad sepulcrum us- 
que, nobiscum invisibiliter acclamant hymnum 
Cherubicum : Alleluia. Ezechiel enim ait: « Εἰ 
Cherubim stabant a dextris domus dum ingrede- ( 
retur vir indutus stola, et nubes replevit aulam 
interiorem, et discessit gloria Domini a Cherubim 
in subdialem partem domus, et implevit domum 


nubes, et aula repleta est splendore glorie Do- 
mini "*. ) 


Est autem sancta mensa, ad imitationem sepul- 
turz Christi, qua Joseph sublato corpore de cru- 
ce, involvit sindone munda, et aromatibus et un- 
guentis ipsum unctum exsportavit cum Nicodemo, 
et scpelivit ipsum in monumento novo exciso ex 
petra : quod est exemplum sancti monumenti illius, 
altare et catathesium, in quo positum cst san- 
ctum et omnino immaculatum corpus , quz est 
sancta mensa, Aliter. Sacrorum trauslatio a pro- p 
Ihiest, eorporis (inquam) Dominici, et sanguinis, 
el eorum ingressus ad altare, et Cherubicum, a 
Betliania in Jerusalem Domini introitum significat. 
Tune enim plurima turba et llebrzorum  p«e:i 
Luquam rez! et vietori mortis hymnum referc- 
hant sensibiliter : spiritualiter autem angeli cum 
Zberubim, Ter sanctum reddiderunt hymnum: ac 
im sc rhomphzess, ut insignia regis proferunt 
BnLh Flabella vero typum referunt Cherubim. 

HIcus veru hymnus qui canitur, admonet 

Ὁ ΠΙ͂ΝΕ et ad finem. usque sacri officii, atten- 

)geniem habere, omissa inferius omni de 


Ezech. τ ὦ, 4. 


S. GERMANI PATRIARCH £ CP. 
Cherubicus hymnus demonstrat per diaconorum ἃ 


420 
Ὁ Χερουδιχὸς ὕμνος ἐμφαίνει διὰ τῆς τῶν διαχό- 
νων προοδοποιήσεως, χαὶ τῆς τῶν ῥιπιδίων. ἔτοι τῆς 
τῶν Σεραφιχῶν ἀπειχονισμάτων ἱστορίας, τὴν εἴσ-- 
οδον τῶν ἁγίων χαὶ διχαίων πάντων συνεισερχομένιων 
μετὰ τοῦ ἁγίου τῶν ἁγίων ὑπάρχοντος, συνεισπορευο- 
μένων ἔμπροσθεν Χερονδιχῶν δυνάμεων, xal óyvs 
λιχῶν στρατιῶν, χαὶ χορῶν ἀσωμάτων xai ἀζ) ων» 
τάξεων ἀοράτως προτρεχουσῶν, xal ὑμνουπῶν xat 
δορυφορηουσῶν ἔμπροσθε» τοῦ μεγάλου Βασιλέως Χρι- 
τοῦ, προερχομένου εἰς μυστικὴν θυσίαν, χαὶ ὑπὸ 
χειρῶν ἐνύλων βασταξζομένου, μεθ᾽ ὧν xat Πνεῦμ. τὸ 
ἅγιον συνεισπορεύεται ἔμπροτθεν ἐν τῇ ἀναιμάχκτῳ 
θυσίᾳ χαὶ λογιχῇ λειτουργέχ, νοερῶς θεωρούμενον, 
πυρὶ χαὶ θυμιάματι καὶ azpiót χαπνοὺ εὐωδους" τοῦ 
μὲν πυρὺς δειχνύουτος τὴν θεότητα, τῆς ὃξ ἀτμίζος 
ποῦ εὐώδους χαπνοῦ, τὴν παρουτίαν αὐτοῦ ἐπελθων- 
τος &cpázt;, xal εὐωδιάσαντος ἡμᾶ:, διὰ τῆς μυστι- 
XT: χαὶ ζωοθύτου χαὶ ἀναιμάχτου λατοεία; xaX ὁλο- 
καρπώσεως. ᾿Αλλὰ xol αἱ νοεραὶ Δυνάμεις, xaX αἱ 
χοροητασίαι τῶν ἀγγέλων, ὁρῶσαι τὴν διὰ τοῦ σταυ- 
ροῦ χαὶ τοὺ θανάτου Χριστοῦ τετελεσιουργτ μένην 
αὑτοῦ οἰχονομίαν " λοιπὸν δὲ xal τὴν χατὰ τοῦ 60 
νάτου νίχην γενομένην, xal τὴν ἐν τῷ ἄδῃ x3)o60v, 
χαὶ τριήμερον ἀνάστασιν, χαὶ ἀνάβασιν αὐτοῦ, σὺν 
ἡμῖν βοῶσιν ἀοράτως τὸ, 'AAAmnAovta. ρῶσαι ot 
νοεραὶ δυνάμεις τὸ Χερουδιχὸν ἐρχόμενην μετὰ τῶν 
τιμίων δώρων, ἤγουν τὸ σῶμα τοῦ Kuplou Ἰησοῦ, 
ἀπὸ τοῦ Κρανίου ἕως τοῦ τάφον, σὺν ἡμῖν ἀοράτως 
βοῶσι τὸν ὕμνον. τὸ ᾿Α.1.1η.1οὐϊα. Ἱεζεχιὴλ γάρ enov 
« Καὶ τὰ Χερονδὶμ εἰστήχει ἐχ δεξιῶν τοῦ ofxou, ἐν 
τῷ εἰσπορεύεσθαι τὸν ἄνδρα τὸν ἐνδεδυμένον τὴν 
στολὴν * χαὶ fj νεφέλη ἐπλήρωσε τὴν αὐλὴν τὴν Ego 
τέραν xat ἀπῆρεν fj δόξα Κυρίον ἀπὸ τῶν Χερουδὶμ 
εἰς τὸ αἴθριον τοῦ οἴχου" xai ἐνέπλησε τὸν οἶχον ἡ 
νεφέλη ᾿ καὶ ἡ αὐλὴ ἐπλήσθη τοῦ φέγγους τῆς δόξης 
Κυρίου.» 

Ἔτι δὲ ἡ ἁγία τράπεζα χατὰ μίμησιν τοῦ ἐντα- 
φιασμοῦ τοῦ Χριστοῦ, χαθ᾽ ἣν ὁ "Iusto χαθεὶὼν τὸ 
copa ἀπὸ τοῦ σταυροῦ, ἐνεΐίλτ πε σινδόνι χαθαρᾷ, xol 
ἀρώμασι καὶ μύροις αὑτὸ ἀλείψας, ἑθάστασε σὺν 
Νιχοδήμῳ, xal ἐχήδευσεν αὑτὸ ἕν ᾿μνημείῳ χαινῷ 
λελατομημένῳ Ex πέτρας" ὅπερ ἐστὶν ἀντίτυπον τοῦ 
ἁγίου μνήματος ἐχείνου, τὸ θυσιαστήριον, χαὶ τὸ 
χαταθέσιον δηλαδὴ, ἐν ᾧ ἐτέθη τὸ ἅγιον xal πᾶν" 
ἄχραντον σῶμα, dj ἁγία τράπεζα. Αὐλως " "HH τῶν 
ἁγίων μετάθεσις ἀπὸ ^m; προθέσξιυςς,, τοῦ σώματός 


τὸ θυσιαστήριον εἴσοδος, xal τὸ Χερουθιχὸὺν, 
τὴν ἀπὸ Βτθανίας πρὸς τὴν Ἱερουσαλὴμ δηλοῖ τοῦ 
Κυρίου εἰσέλευσιν" τηνιχαῦτά γὰρ xal ὁ πλεῖστος 
ὄχλος, καὶ οἱ τῶν Ἑδοχίων παῖδες, ὡς βασιλεῖ xal 
νιχητῇ τοῦ θανάτου, τὸν ὕμνον ἀνέφερον αἰσῆντῶ;" 
νοητῶς δὲ ἄγγελος μετὰ τῶν Χερουδὶμ, τὸν Τρισ- 
ἀγιον ἀπέδωχαν ὕμνον, χαὶ τὰ σχῆπτρα χαὶ τὰς 
ῥομφαίας, ὡς σύμδολα ϑαπιλέως, ἐπιφέροντες ol διά- 
xovot, Α! ῥιπίδες δὲ εἰς τύπον εἰαὶ τῶν Χερουδίμ. Ὁ 
δὲ Χερουξιγὸς ὕμνος ἀδόμενος, παραχε)εύεται πάν. 


42] 


RERUM ECCLESIAST. CONTEMPLATIO. 


422 


τας, ἐντεῦθεν χαὶ μέχρι τέλους τῆς ἱερουργίας προσ- A rebus ad vitam tuendam pertinentibus sollicitudi- 


εχτιχώτερον ἔχειν τὸν νοῦν, πᾶσαν βιωτιχὴν μέρι- 
pvav κάτωϑεν ἀφεμένους, ὡς βασιλέα μέγαν μέλλον- 
τος ὑποδέχεσθαι διὰ τῆς χοινωνίας. Ἢ δὲ πρὸς τὴν 
ἁγίαν τράπεζαν τῶν ἁγίων ἀπόθεσις, μίμησιν ἔχει 
τηνιχαῦτα μὲν τοῦ ἐσταυρωμένου ἀνῳγέον * μετ᾽ ὀλί- 
γον δὲ, ἡ αὐτὴ xal τὴν ἐπὶ τοῦ σταυροῦ ὕψωσιν, ἐν 
δὲ τῷ τέλει τὴν ταφὴν εἰκονίζει, χαὶ τὴν ἀνάστασιν, 
χαὶ τὴν ἐχεῖθεν ἀνάληψιν " ἵνα γὰρ μὴ τοῦ χαθ᾽ Exa- 
ὅτον τῶν τότε γενομένων, τὴν ὥραν, καὶ τὸν χαιρὸν, 
χαὶ τὸν τόπον ἀφορίξοντες οἱ ἅγιοι Πατέρες, ἔτι xal 
μεταθέσεων ἑτέρων χαὶ θυσιαστηρίων πλειόνων δεη- 
. Out, κἀκ τούτων μωμητὸν τὸ τῆς Ἐχχλησίας κατα- 
στῇ μυστήριον, τί ἄρα σχοποῦσιν, ἢ πράττουσιν : 
'Q; λίαν μεγαλοπρεπὲς, καὶ τοῦ ἐν αὐτοῖς οἰχοῦντος 
Πυεύματος ἄξιον, τῆς θεουργοῦ δημιουργίας τὸν 
τρόπον ἐμιμήσαντο, ὡς οἷόν τε ἀνθρώπῳ μιμεῖσθαι 
τὰ θεῖα χαὶ χατεργάζεσθαι" χαὶ ὡς οὐρανὸν μὲν, τὸ 
ἐπάνωθεν τῆς ἁγίας τραπέζης ὁρόφιον ἀπαρτίζου- 
σιν" ὡς ὅλην 0b γῆν ὀρίξονται, τὸ ὑπὸ τεσσάρων 
χιόνων τοῦ εἰρημένου χιδωρίου συγχλειόμενον ἣ 
πΞεριγραφόμενον ἱερὸν ἔδαφος * ἐν ᾧ πληροῦται xal ὁ 
προφητιχὸς λόγος, ὁ λέγων " « Εἰργάσατο σωτηρίαν 
ἐν μέσῳ τῆς γῆς ὁ Θεός. » Εἰ μὴ γὰρ οὕτω ταχθείη, 
πῶς ἂν οἱ ἐν Ἰνδίᾳ τελοῦντες τὸ μέγα τοῦτο μυστήριον, 
καὶ πιστεύοντες αὐτὸ ἐχεῖνο τὸ σῶμα τοῦ Χριστοῦ 
καὶ θεοῦ ἡμῶν εἶναι σταυρούμενον, χαὶ θαπτόμενον, 
χαὶ ἀνιστάμενον, ταύτην τὴν σωτηρίαν ἐν μέσῳ τῆς 
γῆς φήσαιεν ἂν ἐργάσασθαι τὸν Δεσπότην ; Πῶς δὲ 


ol τὰς Βενετιχὰς νήσους οἰκοῦντες πιστοὶ, τὸ αὐτὸ (c 


μετὰ σωζομένης διανοίας εἰσδέξονται, πάντων ὁμολο- 
γούντων ἐν 'ἱεροσολύμοις περιγεγράφθαι τῆς γῆς τὸ 
μεσόξατον ; Ἢ πάντως ὅτι μεθόριον οὐρανοῦ τε xal 
τῆἧς οὖσα ἡ ἁγία τράπεζα, χαὶ αὖθις χατὰ τὸ μέσον 
toU οὐρανίου χύχλου ὑφισταμένη, xat τὸν μέσον τῶν 
χιόνων, τῶν χύχλῳ ῥιπιδίων χατὰ τὴν στάσιν ἔχουσα 
τόπον, ὅπουπερ ἂν εἴη αὕτη ἐν μέσῳ τῆς γῆς, 
τὴν σωτηρίαν ἐργάζεσθαι ἐπεμφαίνει " ἔνθα δὴ καὶ 
πάντα τὰ τοῦ πάθους ὑπέστη Κύριος, τὴν προδοσίαν; 
τὴν χρίσιν, τὰ πρὸ τοῦ σταυροῦ, καὶ μετὰ τὸν σταυ- 
ρόν. Εἰχότως οὖν οἱ ἅγιοι Πατέρες, οὕτω τελεῖσθαι 
ταῦτα xal προσφέρεσθαι ἐδογμάτιϑαν. 

Ὃ δίσχος ἐστὶν ἀντὶ τῶν χειρῶν Ἰωσῆῳ χαὶ Νιχο- 
δήμον, τῶν χτδευσάντων τὸν Χριστόν. ἙἭἮμηνΞεύεται 
δὲ δίσχος, ἔνθα ὁ Χριστὸς ἐπιφέρεται, χύχλος οὐρα- 
νοῦ, ἐμφαίνων ἐν μιχρᾷ περιγραφῇ τὸν νοητὸν ἥλιον, 
Χριστὸν ἐν τῷ ἄρτῳ ὁρώμενον. Τὸ δὲ ποτήριόν ἐστιν, 
ἀντὶ τοῦ σχεύους, ὃ ἐδέξατο τὸ ἐχδληθὲν αἷμα τῆς 
χεντηθείστς ἀχράντου πλενρᾶᾷς, xal χειρῶν xal mo- 
δῶν τοῦ Χριστοῦ ἀπομύρισμα. Ποτήριον δὲ πάλιν 
ἐστὶ χατὰ τὸν xpattpa, ὃν γράφει χυρίως ἡ σοφία, 
ἤτοι ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ ἐκέρασε γὰρ τὸ αἷμα αὐτοῦ, 
ἀντὶ τοῦ οἴνου ἐχείνον, xai προέθηχεν ἐν τῇ ἁγίᾳ 
τραπέζη, λέγων τοῖς πᾶσι" Πίετε τὸ αἷμά μου ἀντὶ 
οἴνου χεχερασμένου ὑμῖν, « εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν » 
χαὶ εἰς ζωὴν αἰώνιον, Χριστὸς ἡ τοῦ Θεοῦ σοφία καὶ 
δύναμις, τὴν ἑαυτοῦ σάρκα ᾧχοδόμησεν, ἐξ ἀπειράν- 


δ᾽ Psal, xxii, 13. 5' Matti, xxvi, 28. 


ne, quasi regem magnum per comaiunionem cex- 
cepturos, Sacrorum ad sanctam mensam depositià : 
imitationem habet tunc quidem temporis cena- 
culi crucifixi : paulo post autem eadem , et crucis 
elationem, et ad finem, sepuliurain designa t.et 
resurrectionem, et illinc assumptionem. Ui enim 
ne singulatim rerum gestarum eo tempore, tem- 
pus, occasionem, el locum distin;uenles sancli 
Patres, adhuc etiam trauslationum aliarum, et al- 
tarium plurium indigereut, indeque culpabile Ec- 
clesiz mysterium exsisteiet, quiduam considerant 
aut faciunt? Profecto quod valde magnificum el 
preclarum, ac in eis inhabitante Spiritu dignum, 
opificii divini modum imitati sunt, quatenus ho- 
mini licet imitari couficereque diviua : atque ut 
coelum, quod supra sacram mensam eininet laquea- 
rium conficiunt : ut totam terrem preüniunt, quod 
ἃ quatuor columnis ejus quod ciborium appellatur, 
conclusum aut circunscriptum sacrum. solum, in 
quo completur et propheticus sermo, inquiens; 
« Operatus est salutem in medio terrz Deus **, » 
Nisi enim ila fuisset actum, quomodo qui in India 
perüciunt maguum hoc mysterium, el creduut illud 
corpus Christi et Dei csse nostri, crucifixum εἴ se- 
pultum, ei resurgens, hanc salutem in medio 
terre dicerent Dominum operari ἢ Quomodo item 
fideles Veneticas insulas inhabitantes, idem seusu 
conservalo recipereni ; omnibus confitentibus, in 
Hierosolymis circumscriptum csse ipsissimum ine- 
dium terrz ? Aut omnino, quia confinium cceli et 
lerra cum saucta mensa sit, et item in medio eclestis 
orbis subsistat, et medium columnarum qua sunt - 
in circuitu flabella, statione teneat locum, ubi ea 
cuinque fuerit in. medio terre, salutem lieri de- 
inonstrat : ubive omuia quas passionis sut, Chri- 
8lus subiit, proditionem , judicationem , qua ante 
crucem, qua et post crucem acta sunt. Merito igi- 
tur sancti. Patres, iia perfici hac etoflerii cen- 
suerunt. 


Discus est vice manuum Joseph et Nicodemi, 
qui funus Christo celebrarunt. Discus cst autein, 


D ubi Christus infertur , si velis interpretari ; coeli 


orbis indicans in parva circumsceriptiong spiritua- 
lem solem, Christum ia pane visum. Poculum est 
vice vasis illius quod accepit sanguinem emissum 
ab imtnaculato latere puncto, ei pretiosus a mani- 
bus et pedibus deduxus. Poculum rursum est ad 
exemplum cralerz illius quam describit proprie 
Sapientia sive Filius Dei : miscuit enim sanguinem 
suum vice vini illius, et proposuit in sancta meusa, 
inquiens omnibus : Bibite sanguinem meum , prc 
vino misto vobis, « in remissionem peccatorum **, » 
et in vitam zternam. Christus, Dei sapientia el 
virtus, suam carnem zxdificavit, ex virum nou exe 






423 


S. GERMANI PATRIARCH.E CP 


4*4 


peria casta Matre et Virgine, prepurgata aninia et A 6pou Μητρὸς ἁγνῆς καὶ Παρθένον, τῆς προχαθαρθεί- 


corpore : « et Verbum caro factum est, et habita- 
vit in nobis **, » et subfulciit columnas septem , 
sancti Spiritus septenarium donum , quemadmo- 
dum ait lsaias, « Requiescent enim super eum 
septem Spiritus ", » id est, septem operationes 
Spiritus : in quibus sunt adversa vitiis totidem. 
« Mactavit suas victimas *5, » prophetas suo tem- 
pore interfectos ab infidelibus pro veritate, et 
clamantes : « Propter te morti addicimur tota die, 
reputati sumus quasi oves occisionis δ. » Et mi- 
scuit in cratera suum vinum, in supersancta Vir- 
gine suam deitatem uniens carni, ut vinum me- 
rum. Servator enim geni(us est ex ea inconfuse, 
et absque conjuge, Deus et homo, et paravit suam 
mensam, agnitionem sancte Trinitatis qux annun- 
tiatur: misitque suos servos in universum mun- 
dum, qui invitarent omnes gentes ad aguitionem 
Dei, ct mentis indigis ait, nondum adeptis sancti 
Spiritus gratiam: « Venite, comedite meum pa- 
nem, et bibite vinum quod miscui vobis 46, » Di- 
vinam suam carnem et sanctum suum sauguinem 
dedit nobis Christus edendum et bibendum in re- 
missionem peccatorum. Disci velamentum est, pro 
sudario quod super ejus facie erat, circumtegens 
ipsam in sepulcro. Velum (id est, aer) etiam dicitur 
vice lapidis quo munitum est ἃ Joseph monumeiu:- 
tum, quem obsignavit Pilati custodia. Ecce cruci- 
fixus est Christus, sepulia est vita, munitum est 
sepulcrum, obsignatus est lapis. 


Ablutio manuum est vice ejus qui se lavit, et 
« Innocens sum, » vociferatus est. Nobis autem 
sacerdotibus innuit, ut puri conscientia, mente οἱ 
cogitatione (quz sunt manus animarum uostrarum) 
cum timore et mansuetudine el clementia omni 
accedamus ad sanctam mensam. « Lavabo inter 
innocentes manus meas. » Áddam puris sacerdoti- 
bus duas naturas raeas : animz manus dico, la- 
vabo in castitate. « Et circumdabo altare tuum, 
Domine *!: » quia semper Deo assidere debemus, 
nusquam ad libidinosum peccatum irruentes. Et 
aliter: Serviam libi, et communicabo cum (fideli 


σης ψυχῇ xal σώματι᾽ « Καὶ ὁ Λόγος σὰρξ ἐγένετο, 
xaX ἐσχήνωσεν ἐν ἡμῖν" » χαὶ ὑπήρεισε στύλους 
ἑπτὰ, τὴν τοῦ ἁγίου Πνεύματος ἑδδομάδα- ὥς rac 
ὁ Ἣσαῖχς" « ᾿Επαναπαύσεται γὰρ ἐπ᾽ αὑτὸν ἑπτὰ 
Πνεύματα. » "ἤγουν σαἱ ἑπτὰ ἐνέργειαι τοῦ Πνεύμα- 
τος * ἐν οἷς εἰσιν ἀντίθετα τῆς πονηρίας ὁμοίως. 
« Ἔσφαξε τὰ ἑαυτῆς θύματα, » τοὺς προφήτας τοὺς 
λατὰ χαιρὸν ἀναιρουμένου: παρὰ τῶν ἀπίστων ὑπὲρ 
τῆς ἀληθείας, xaX βοῶντας, « "Evexa σοῦ θανατού- 
μεθα ὅλην τὴν ἡμέραν, ἐλογίσθημεν ὡς πρόδατα 
σφαγῆς. » Καὶ ἐχέρασεν εἰς χρατῆῇρα τὸν ἑαυτῆς εἰς 
τὴν ὑπεραγίαν Παρθένον, τὴν ἑαυτοῦ θεότητα, ἐνώ- 
σας τῇ σαρχὶ ὡς οἶνον ἄχρατον. Ὁ Σωτὴ» γὰρ 
ἐγεννήθη ἐξ αὐτῆς ἀσυγχύτως xal ἀσυνδοιάστως, 
Θεὸς xal ἄνθρωπος, καὶ ἡτοιμάσατο τὴν ἑαυτῆς 
τράπεζαν, τὴν ἐπίγνωσιν τῇ: ἁγίας Τριάδος xaxar- 
γελλομένην * ἀπέστειλε δὲ τοὺς ἑαυτῆς δούλους, εἰς 
τὸν σύμπαντα χόσμον προσχαλουμένους πάντα τὰ 
ἔθνη εἰς τὴν ἐπίγνωσιν τοῦ Θεοῦ, χαὶ τοῖς ἐνδεέσι 
φρενῶν εἶπε, τοῖς μήπω κχεχτημένοις τοῦ ἁγίου 
Πνεύματος τὴν χάριν" «€ Ἔλθετε, φάγετε τὸν ἐμὸν 
ἄρτον, xat πίετε οἶνον, ὃν χεχέραχα ὑ aiv. » Τὴν θείαν 
αὐτοῦ σάρχα, xal τὸ ἅγιον αὑτοῦ αἷμα δέφωχεν 
ἡμῖν ὁ Χριστὸς ἐσθίειν χαὶ πίνειν εἰς ἄφεσιν &aap- 
τιῶν. Τὸ δισχοχάλυμμά ἐστιν, ἀντὶ τοῦ σουβξαρίου, ὃ 
ἣν ἐπὶ τοῦ προσώπου αὐτοῦ, περικαλύπτον αὐτὸν ἐν 
τῷ τάφῳ. Τὸ δὲ χαταπέτασμα, ἤγουν ὁ ἀήρ ἔστι, xal 
λέγεται ἀντὶ τοῦ λίθου, οὗ ἡσφάλισε τὸ μνημεῖον ὁ 


C looi, ὄνπερ ἐσφράγιπεν ἡ τοῦ Πιλάτου χονστωδία. 


Ἰδοὺ ἐσταύρωται ὁ Χριστός " τέθαπται dj ζωὴ" 
ἡσφαλίσθη ὁ τάφος * ἐσφράγισται ὁ λίθος. 

'H δὲ νίψις τῶν χειρῶν, ἀντὶ τοῦ νίψαντος, χαὶ, 
€ ᾿Αθῶός εἰμι, » φωνήσαντος. Καθ᾿ ἡμᾶς δὲ τοὺ; ἐε- 
ρεῖς δηλοῖ, ἵνα χαθαριεύοντες τὸ συνειδὸς, νοῦν χαὶ 
διάνοιαν, ἄἅτινά εἶσι χεῖρες τῶν ἡμετέρων Ψυχῶν, 
μετὰ φόδου xai πραότητος χαὶ ἐπιειχείας πάτης, 
προσίωμεν τῇ ἁγίᾳ τραπέζῃ. « Νίψομαι ἐν ἀθώοις 
τὰς χεῖράς μου. » Προσθήσω τοῖς χαθαροῖς ἱερεῦσι 
τὰς δύο φύσει: μου" τὰς τῆς ψυχῆς χεῖρας λέγω, 
νίψομαι ἐν ἀγνότητι. » Καὶ χυχλώσω τὸ θυσιαστή- 
ριόν σου, Κύριε" » ὅτιπερ ἀεὶ τῷ Θεῷ προσεδρεύειν 
ὀφείλομεν, οὐδαμοῦ πρὸς τὴν ἄσωτον ἁμαρτίαν ἐμ- 
πίπτοντες. Καὶ ἄλλως " Λειτουργήτω σοι, xal μετα- 


populo. « Ut audiam ego vocem laudis tug. » D δώσω τῷ πιστῷ λαῷ, « Τοῦ ἀχοῦσαί με φωνὴν αἰνέ- 


Acclamationem innuit horum verborum, « Tua de 
iuis tbi offerentes. » Et aliter. Lectionem inquit 
Tanc: Audiam et doceho eumdem populum, scili- 
cet lidelem : et audientes custodiemus simul man- 
dala iua. « Et narrabo omnia mirabilia tua: » 
mysticas, inquam, orationes humanitatis. « Domine, 
decorem domus tux: » de Ecclesia ait ; de- 
muiem Keclesim, fidelis populus est. « Et lo- 
"Wbernaculi gloriz tug ; » castum uterum Vir- 

Ateil in qua habitavit. Et aliter: « Locum 


^QUbhabitas. i 


I, 14, 


" dsa. xi, 3, δ Prov. ix, 2. 


9 Psal. xrin, 23. 


σεώς σου,» τὴν ἐχφώνησιν δηλοζξ τοῦ, ε Τὰ cà ix 
τῶν σῶν σοι προσφέροντες.» Καὶ ἄλλως * Τὴν ἀνά- 
γνωσιν λέγει" ᾿Αχούσω χαὶ διδάξω τὸν αὑτὸν λαὸν, 
ἤγουν τὸν πιστόν * xal ἀχούσαντες φυλάξομεν ἄ:1ἃ 
τὰς ἐντολάς σου. € Καὶ διηγήσομαι πάντα τὰ θαυμά- 
σ!ά σου" » τὸς μυστιχὰς λέγω εὐχὰς τῆς φιλανθρω- 
πίας. « Κύριε, ἡγάπησα εὐπρέπειαν τοῦ οἴχου σου" » 
^TtV Ἐχχλησίαν λέγει. Εὐπρέπεια δὲ τῆς Ἐχχλη- 
cíio;, ὁ πιστὸς λαός ἔστι. « Καὶ τόπον σχηνώματος 
δόξης σου" » τὴν χαθαρὰν μήτραν λέγει τῆς Παρθέ- 
νον, ἐν f, ἐσχήνωσε. Καὶ ἄλλως" « Τὸν τόπον ἔνθα σὺ 
χατοιχεῖς. » 


"6 Prov, αν, 5. € Psal. xxv, 


425 


RERUM ECCLESIAST. CONTEMPLATIO. 


ἢ 


Τὴν δέησιν δὲ ἀποπληροῦντες ὑπὲρ τῶν ἐνεχθέντων A — Supplicatione expleta pro illatis pretiosis donis, 


τιμίων δώρων, λέγει" « Τῆς mavaylac, ἀχράντου, 
ὑπερευλογημένης Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόχου, τοῦ τε 
Προδρόμου, καὶ ἀποστόλων χαὶ πάντων τῶν ἁγίων 
τὸν βίον χαὶ τὰς πράξεις μνησθέντες, οὕτω καὶ ἡμεῖς 
ἕτερος ἑτέρου ἀμιλληθέντες, τὴν ζωὴν ἡμῶν ἅπασαν 
μετὰ τῶν ἁγίων παραδώσωμεν τῷ Θεῷ σὺν ἔργοις 
ἀγαθοῖς " διὰ τῶν οἰχτιρμῶν τοῦ μονογενοῦς σὸν 
ΥἹοῦ, μεθ᾽ οὗ εὐλογητὸς εἶ, εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν 
αἰώνων. » Διὰ τῆς συμπαθείας τοῦ Υἱοῦ σου τῆς εἰς 
ἡμᾶς, εὐλογοῦμέν σε σὺν ἁγίῳ Πνεύματι, νῦν καὶ 
ἀεὶ χαὶ εἰς τοὺς αἰῶνας. ε Εἰρήνη πᾶσιν. » 'Upoyvo- 
μοσύνην καὶ ἀγάπην χαὶ ταυτότητα ἀλλήλοις συν- 
ἄπτοντες, τοῦ Κυρίου τὴν μέμησιν αὐτοὶ ἀντιλαμδά- 
νομεν, εἰρήνην τὴν οἰκείαν ἀφιέντος, καὶ διδόντος, 


ait : « Sanetissimz, immaculatz,  superbenedictze 
domin:x nostre Deiparze, Przcursorisque, et apo- 
stolorum, et omnium sanctorum vitam et facta 
recordati, ita et nos 2116 Γ cum altero contenden- 
tes, vitam nostram universam cum sanctis com- 
mendenus Deo cum operibus bonis : per misera- 
tiones unigeniti tui Filii, cum quo benedictus es in 
ssecula seculorum : » per compassionem Filii tui, 
quam habet in nos, benedicimus te cum sancto 
Spiritu, nunc et semper et in secula. « Pax om- 
nibus : » concordiam, et dilectionem, et eumdem 
sensum, inler nos invicem coalescentes, Domini 
imitationem ipsi arripiamus, pacem suam relin» 
quentis, et dantis, et exclamantis, quietam men- 


xaY ἐχφωνοῦντος, ἤρεμον τὸν νοῦν πάντες σχῶμεν. B tem omnes habeamus. « Et spiritui tuo : » id est, 


c Kat τῷ Πνεύματί σου. » Τουτέστι, Τὴν πρὸς σὲ ἀδι- 
αἰρετον ἕνωσιν δὸς ἡμῖν, ἵνα τῷ Πνεύματι εἰρηνεύον- 
τες, ἀχώριστοι τυγχάνωμεν. «᾿Αγαπήσωμεν ἀλλῆ- 
209€. » Τὰς ψυχὰς ἀλλήλων συνδέσμῳ συνάψαντες, 
γχαλ οὕτως δυνησόμεθα μετὰ παῤῥησίας ἀπολαῦσαι 
τῆς προχειμένης τραπέζης. Τὸ, ε ᾿Αγαπήσωμεν ἀλλή- 
λους, » δηλοῖ xai τὴν πρὸς πάντας ἀγάπην, χαὶ εἰς 
ἑαυτοὺς ἀλλήλους, xai τὴν τοῦ Θεοῦ γενησομένην 
ὁμόνοιαν, xai τὴν τῶν αἰσθήσεων πάροδον, xal τὴν 
τῶν νοητῶν Qavépu3tv, xai τὴν τοῦ ἀγίου συμθό- 
λου τῆς πίστεως, καὶ τὴν καινὴν τοῦ θείον μυστη- 
plou διαδοχήν. « Τὰς θύρας, τὰς θύρας, ἐν σοφίᾳ.» 
Τὰς ἐνθυμήσεις τῶν διανοιῶν ἡμῶν ἄρωμεν ἀπὸ τῶν 
Ὑηΐνων ἔργων xal ἐνθυμημάτων. « Πρόσχωμεν ἕν 


tecum unionem individuam da nobis, ut spiritu 
pacem agitantes inseparabiles simus. « Diligamus 
invicem : » animos alii aliorum conjunctione co- 
pulantes, et ita poterimus audacter et lihere frui 
proposita mensa. Hoc, « Diligamus alii alios, » si- 
gnilicat et charitatem in omnes, etin scipsos in- 


. vicem, et Dei futuram concordiam, et sensuum 


transitum, et spiritalium patefactionem, et. sancti 
Symboli fidei, et novam divini mysterii successio- 
nem. « Januas, januas, in sapientia : » cogitatio- 
nes mentium nostrarum tollamusa terrenis ope 
ribus et cogitationibus. « Attendamus in sapien- 
Ua : » id est, in Filio et Verbo Dei, et δά intelli- 
gentiam divini Symboli a sanctis et divinis Patri- 


τῇ σοφίᾳ. » "ἤγουν ἐν τῷ ΥἹῷ καὶ Λόγῳ τοῦ Θεοῦ, C bus expositi, in Dei Ecclesia atüendamus, id esi, 


xai εἰς τὴν σοφίαν τοῦ θείου συμῤόλου τοῦ, παρὰ 
τῶν ἁγίων χαὶ θεοφόρων Πατέρων ἐχτεθέντος, Ev τῇ 
κοῦ θεοῦ 'Exx)nala προσέξωμεν * τουτέστι, τοῦ « Πι- 
στεύω εἰς ἕνα Θεὸν Πατέρα παντοχράτορα. » Καὶ 
ἐχόντες καὶ συνιέντες μετ᾽ ἡρέμου νοὸς προσέλθω- 
pev τῇ μυστιχῇ ζωοθυσίᾳ. Τὸ θεῖον τῆς ὀρθοδόξου 
πίστεως σύμδολον λέγεσθα! διατέταχται, ἵν᾽ Ex τού- 
του γνώριμον εἴη τοῖς πᾶσιν, ὅτι ὁ εἷς τῆς ἁγίας 
Τριάδος ὁ μονογενὴς Υἱὸς καὶ Λόγος τοῦ προανάρ- 
χου Πατρὸς, οὗτος διὰ τὴν ἡμετέραν σωτηρίαν ἄν- 
θρωπος γέγονς, σαρχωβθεὶς Ex τῆς ἁγίας Παρθένου, 
στανυρωθεὶς, xal ταφεὶς, xal ἀναστάς. Οὐ χατὰ τὰς 
θείας ἐντολὰς, τὰ τελούμενα ταῦτα πράττομεν, ἵνα 


« Credo in unum Deum, Palrem omnipotentem : » 
ac volentes et intelligentes, cum quieta mente ac- 
cedamus ad mysticum et vivificum sacrificium. 
Divinum orthodoxz fidei Symbolum dici constitu- 
(um est, ut ex hoc notum sit omnibus unum e 
sancta Trinitate, Unigenitum Filium et Sermonem 
Patris initio carentis, ipsum propter nostram sa- 
lutem hominem factam — fuisse carne sumpta ex 
sancta Virgine, crucifixum, et sepultum, et resur- 
gentem. Non divino jussu his ritibus utimur,ut non 
verbis duntaxat, sed et operibus in perpetuum sa- 
lutem nostram operantes, ita appareamus viventes 
simul et conversantes, Ac passiones quidem carne 


μὴ λόγοις μόνον, ἀλλὰ xal ἔργοις εἰσαεὶ τῆς σωτη- p hunc sustinuisse confitemur : impatibilem vero hu- 


ρίας ἡμῶν ἐνεργουμένης, οὕτω φαινώμεθα ζῶντες 
ὁμοῦ χαὶ πολιτευόμενοι, Καὶ τὰ μὲν πάθη σαρχὶ 
τοῦτον ὑπομεμενηχέναι ὁμολογῶμεν " ἀπαθῆ δὲ 
τούτου φυλάττεσθαι τὴν θεότητα “ ἅμα δὲ, ἵνα τῇ 
ἐχφωνήσει τοῦ θείου τοῦδε συμδόλον, χαὶ οἱ ἀγνῶτες 
χαὶ ἀμαθεῖς, τούτου ἀχούοντες ἀδομένου, διὰ παν- 
τὸς ἐν γνώσει ἔχωσι τὰ ἔχφορα τοῦ μυστηρίου τῆς 
πίστεως, καὶ ταῖς τῶν πολλῶν ἀχοαῖς οὐκ ἀπόῤῥητα. 
Ἢ δὲ τῶν θυρῶν κλεῖσις, xai ἡ ἐπάνωθεν τούτων 
ἑξάπλωσις τοῦ καταπετάσματος, ὡς οἱ ἐν τοῖς μο- 


ναττηρίοις εἰώθασι, καὶ ἡ διὰ τοῦ λεγομένου ἀέρος ΄ 


τῶν θείων ἐπιχάλυψις, ὡς οἶμαι, τὴν νύχτα ἐχείνην 
δηλοῖ, χαθ᾽ ἣν ἡ τοῦ μαθητοῦ προδοοία προέδη, καὶ 
à πρὸς Καϊάφαν ἀπαγωγὴ, χαὶ ἢ πρὸς “Ανναν ma- 


Parao0L, Ga. ΧΟΥΤΙ, 


jus conservatam fuisse deitatem, simulque ut pro- 
nuntiatione divini bujus Symboli, et ignorantes et 
imperiti audientes dum hoc canitur, perpetuo re- 
coguoscant pronuntiata mysterii fidei, et multo- 
rum auribus non abdita. Januarum autem clausio, 
et supra has veli explicatio, ut in monasteriis as- 
solent, et per eum qui aer appellatur, divinorum 
velatio, noctem (ut arbitror) illam indicat, in qua 
discipuli proditio processit, et ad Caipham abdu- 
ctio, et ad Annam przsentatio, et falsa testimonia, 
et procul dubio illusiones, et colaphorum incus- 
siones, el alia quz tum temporis conügerunt. Quam 
ob rem enim aliam, hoc velamen aer nominatus 
est, quam omnino quia occultatus ab eo terebro- 


. 14 


Ἀ9] S. GERMANI PATRIARCH.E CP. 428 
$us aer dicta? noctis designatur ? quando οἱ Petrus 4 ράστασις, καὶ αἱ ψευδομαρτυρίαι" ναὶ μὴν xa οἱ ἐμ- 


jlle magnus pro foribus stans, intercessione agniti 
pentifici discipuli introductus est in aulam : ubi 
et ancilla ei occurrens, et qui ad pyram astabant 
intuentes, carpebant, et reliqua consecuta sunt ei, 
qüs ad praecipitium  abnegationis .perpulerunt : 
quod qui lapsum admiserit minor evadat quam ut 
aut efferatur, aut glorietur. 


παιγμοὶ, χαὶ οἱ χολαφισμοὶ, xa τἄλλα ὅσα τοτῆνι» 
χαῦτα συμόέθηχε. Διὰ τί ἄλλθ γὰρ τὴ χκάλυμμ: 
τοῦτο ἀὴρ ὠνομάσθη, ἣ πάντως διὰ τὸ τὸν ἐπιχυ- 
λυπτόμενον παρ᾽ αὑτοῦ σχοτεινὸν ἀέρα, τῆς εἰρη- 
μένης νυχτὸς εἰχονίζεσθαι ; Καθ᾿ ἣν xaX Πέτρος ὁ 
μέγας, ἔξω τῆς θύρας ἑστὼς, πρεσδείᾳ τοῦ Evvto- 
σμένου τῷ ἀρχιερεῖ μαθητοῦ, ἔνδον ἐγένετο τῆς “ὑ- 


λῆς, ἔνθα xaX ἡ παιδίσχη τούτῳ ἐντυχοῦσα, καὶ οἱ πρὸς τῇ πυρᾷ παρεστῶτες, διήλεγχον, καὶ τὰ λοιπὰ τούτῳ 
ἐπηχολούθησαν, ὅσα πρὸς τὸν χρημνὸν τῆς ἀρνήσεως χατήπειγον * δι᾽ ἃ τὸ πτῶμα πυγχωρηθεντα, 


ἥττονα γενέσθαι τῆς ἐπάρσεως, ἣ τῆς χαυχήσεως. 


Sublato autem aere, et velo contracto, januis- B Αἰρομένου δὲ τοῦ ἀέρος, χαὶ τοῦ χαταπετάσμα- 


que apertis, tempus matutinum illud innuitur, 
quaudo abduxerunt ipsum, el tradiderunt Pontio 
Pilato praesidi. Accedit sacerdos, conversatur cum 
angelicis Potestatibus, non jam quasi in terreno 
loco stans, sed in celesti altari, coram formidabili 
altari, throno Dei assistens, contemplatur magnum 
et inenarrabile et ininvestigabile Christi mysterium. 
Gratias agit, concionalur. de resurrectione, obsi- 
gnat fidem sanctze Trinitatis. Accedit albis vestitus 
angelus, lapidem e monumento manu revolvens, 
specie sua prz se id ferens, clamans voce tremula, 
el per diaconum praedicans triduanam  resuscita- 
tionem : et extollens velum, clamat diaconus, in- 
Quiens: « Stemus honeste, stemus cum timore. » 


cce primus dies ! « Attendamus sauctz oblatio- C 


ni. » Ecce dies secundus ! « In pace offerentes. » 
Ecce tertius dies! Et aliter : « Stemus honeste : » 
mentes nostras firmas habentes, audiamus mysticum 
et vivilcum sacrificium. Populus conclamat resur- 
rectionis Christi gratiam : « Oleum pacis, sacrifi- 
cium laudis. » Sacerdos vero docet populum, quain 
per gratiam Christi didicit trinam Dei cognitionem : 
« Gratia sancte et. consubstantialis Trinitatis sit 
cum omnibus vobis. » Alii sacerdotes proferunt 
jta : « Gratia Domini nostri Jesu Christi, et cha- 
ritas Dei Patris, et communicatio sancti Spiritus 
sit cum omnibus vobis. » Populus una con(itetur 
et orat, inquiens : « Et cum spiritu tuo:»ut su- 
perius diximus, ita agamus.Vel ita : Si egerimus, 
ut superius diximus, gratia et claritas Domini 
cum omnibus nobis. Ipse enim propler. charitatem 
auam quam in nobis demonstravit, Filium suum 


M indo misil et corpus ejus propiliationem 






saeriliciam y et sanguinem ejus in 


tinst ri ante ES. in atriis tuis, 
Mem sameum ejus clamat : 

—W* rorda.» Omnes te- 
"d Dominum. » 

uno. » Videte, 


τος συστελλομένου, τῶν θυρῶν τε ἀνοιγομένων, ἡ 
πρωΐα διατυποῦται, χαθ᾽ ἂν ἀπήγαγον αὐτὸν, καὶ 
παρέδωχαν Ilovcip Πιλάτῳ τῷ ἡγεμόνι. Πρόσεισιν ὁ 
ἱερεὺς. συνέρχεται ταῖς ἀγγελικαῖς δυνάμεσιν, οὐχ- 
ἔτι ὡς ἐν ἐπιγείῳ. τόπῳ ἑστὼς, ἀλλ᾽ ὡς ἐν τῷ ἐπ- 
ουρανίῳ θυσιαστηρίῳ, ἔμπροσθεν τοῦ φοδεροῦ θυ- 
σιαστηρίου τοῦ θρόνον τοῦ Θεοῦ παριστάμενος, θεω- 
ρεῖ τὸ μέγα xaX ἀνερμήνεντον καὶ ἀνεξιχνίαστον τοῦ᾽ 
Χριστοῦ μυστήριον. Ὁμολογεῖ τὴν χάριν, χηρύττει 
τὴν ἀνάστασιν, σφραγίζει τὴν πίστιν τῆς ἁγίας 
Τριάδος. Πρόσεισι λευχειμονῶν ὁ ἄγγελος, τὸν λίθον 
τοῦ τάφου ἀποχυλίων τῇ χειρί * δειχνύων τῷ σχή- 
ματι, βοῶν τῇ φωνῇ ἐντρόμῳ * καὶ διὰ τοῦ διαχόνου 


“κηρύττων τὴν τριήμερον Eyepotw* xal ὑψῶν τὸ 


χαταπέτασμα, φωνεῖ ὁ διάχονος λέγων " « Στῶμεν 


“καλῶς, στῶμεν μετὰ φόδου * » ἰδοὺ πρώτη ἡμέρα. 


« Πρόσχωμεν τῇ ἁγίᾳ ἀναφορᾷ " » ἰδοὺ δευτέρα 
ἡμέρα. « "Ev εἰρήνῃ προσφέροντες * » ἰδοὺ τρίτη 
ἡμέρα. KaY ἄλλως * εΣτῶμεν χαλῶς. » Τὰς διανοίας 
ἡμῶν στερεωμένας ἔχοντες, ἀχούσωμεν τῆς μυστι- 
χῆς ζωοθυσίας. Ὁ λαὸς βοᾷ τὴν τῆἧς ἀναστάσεως τοῦ 
Χριστοῦ χάριν * « "Ἔλαιον εἰρήνης, θυσίαν αἰνέσεως.» 
Ὃ δὲ ἱερεὺς διδάσχει τὸν λαὸν, ἣν διὰ τῆς χάριτος 
τοῦ Χριστοῦ μεμάθηχε τριαδιχὴν θεογνωσίαν. « Ἡ 
χάρις πἧς ἁγίας καὶ ὁμοουσίου Τριάδος, εἴη μετὰ 
πάντων ὑμῶν. » "AXÀot δὲ ἱερεῖς προφέρουσιν οὗ- 
τως * € Ἡ χάρις τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, 
χαὶ ἡ ἀγάπη τοῦ θεοῦ xal Πατρὸς, xa ἡ χοινωνία 


Ὁ τοῦ ἁγίου Πνεύματος, εἴη μετὰ πάντων ὑμῶν.» Ὁ 


λαὸς συνομολογεῖ, xai συνεύχεται λέγων " « Καὶ 
μετὰ τοῦ πνεύματός σου. ν Ὡς ἀνωτέρω ἔφημεν, 
οὕτω πράξωμεν. Ἢ οὕτως" Ἑὰν πράξωμεν ὡς 
ἀνωτέρω ἔφημεν, ἡ χάρις καὶ dj ἀγάπη τοῦ Κυρίου 
μετὰ πάντων ἡμῶν. Αὐτὸς γὰρ διὰ τὴν ἀγάπην αὖ- 
τοῦ, ἣν εἰς ἡμᾶς ἐνεδείξατο, τὸν Υἱὸν αὐτοῦ εἰς τὸν 


$ τὴν ζωοθυσίαν δέδωχε, χαὶ τὸ αἷμα αὐτοῦ, τὸ ῥύ- 


Εἶτα πάντας ὃ ἱερεὺς ἀναδιδάζων εἰς τὴν ἄνα 
Ἱερουσαλὴμ τὴν ἐπουράνιον, ἐν T] ἑστῶτες ἧσαν οἱ 
πόδες ἡμῶν πρὸ τῆς ἐχπτώσεως, « "Ev ταὶς αὐλαῖς 
σου, Ἱερουσαλὴμ, εἰς τὸ ὄρος τὸ ἅγιον αὐτοῦ, βοᾷ, 
Βλέπετε, ἄνω σχῶμεν τὰς καρδίας. » Οἱ πάντες 
διαμαρτύρονται λέγοντες " « "ἔχομεν πρὸς τὸν Ἀύ- 
ptov. » Ὁ ἱερεύς * « Εὐχαριστήσωμεν τῷ Rupity. » 


Ld 


429 


RERUM ECCLESIAST, CONTEMPIATIO. 


430 


Βλέπετε, « "Avo. σχωμεν τὰς χαρδίας. ». 'Anb τῶν À € sursum habeamus corda : » a terrenis tollamus 


Ὑτῖνων ἄρωμεν τὰς αἰσθήσεις εἰς τὸν ἄνω βασιλέα, 
χαὶ τὰ αὑτοῦ ἀρεστὰ πράξωμεν. « Εὐχαριστήσωμεν 
τῷ Κυρίῳ. » "Ἤγουν τῷ δόντι ἑαυτὸν λύτρον ὑπὲρ 
ἡμῶν καὶ ἀντάλλαγμα, εὐχαριστήριον ὕμνον ἀπο- 
νείμωμεν τῷ Κυρίῳ * xal τὴν ἐφ᾽ ἧς ἐσώθημεν τρο- 
Tijv, εὐχαριστίαν xal δόξαν ἀπονείμωμεν τῷ Κυρίῳ. 
Ὅτι « “Λξιον xaX δίκαιόν ἐστι, ν φησὶν ὃ λαός. Τὸ 
καταπέτασμα λέγεται διὰ τὸν χόγοντα ᾿Απόστολον, 
btt « Ἔχομεν παῤῥησίαν εἰς τὴν εἴτοδον τῶν ἁγίων 
ἐν τῷ αἵματι Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἣν ἀνεχαίνισεν ἡμῖν 
ὁδὸν σωττρίας, καὶ πρόσφατον χαὶ ζῶσαν, διὰ τοῦ 
χαταπετάσματος, τουτέστι τῆς σαρχὸς αὑτοῦ, xai 
ἱερεὺς μέγας ἐπὶ τὸν οἶκον τοῦ Θεοῦ. » Εἶτα πρόεισιν 
ὁ ἱερεὺς μετὰ παῤῥησίας τῷ θρόνῳ τῆς χάριτος τοῦ 


Θεοῦ, μετὰ ἀληθινῆς καρδίας, ἐν. πληροφορίᾳ πί- Β 


στεως, ἀπαγγέλλων τῷ Θεῷ, xal συλλαλῶν μόνος 
αὑτῷ, οὐκέτι διὰ νεφέλης, ὥς ποτε Μωσῆς tv τῇ 
σχηνῇ τοῦ μαρτυρίον, ἀλλ᾽ ἀναχεχαλυμμένῳ προσ- 
ὦπῳ τὴν δόξαν Kuoplou κατοπτεύων" xal μεμύηται 
τὴν τῆς ἁγίας Τριάδος θεογνωσίαν xa πίστιν, xal 
μόνος μόνῳ προσλαλεῖ Θεῷ μυστήρια, μυστήρια ἀπαγ- 
γέλλων ἐν μυστηρίοις, τὰ χεχρυμμένα πρὸ τῶν αἰώνων 
xai ἀπὸ γενεῶν, νῦν δὲ φανερωθέντα ἡμῖν διὰ τῆς 
ἐπιφανείας τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, ἅπερ ἡμῖν ἐξηγήσατο 
ὁ μονογενὴς Υἱὸς, ὁ ὧν εἰς τὸν χόλπον τοῦ Πατρός. 
Καθὼ; γὰρ ἐλάλησεν ὁ Θεὸς τῷ Μωσῇ ἀοράτως, 
καὶ ὁ Μωσῆς πρὸς τὸν Θεόν " οὕτω xal ὁ ἱερεὺς, 
μέσον τῶν δύο Χερουδὶμ ἑστὼς ἐν τῷ ἱλαστηρίῳ, 


sensus ad supernum Regem, et ejus placita facia- 
mus, « Gratias agamus Domino: » nimirum qui 
dedit semetipsum, pretium redemptionis pro no- 
bis, et mutuum gratiis agendis bymnum Domino 
reddamus, et vice salutis qua servati sumus, gra- 
tarum actionem et gloriam reddamus Domino. 
« Dignum et justum est, » ait populus, Velum di- 
citur propter Apostolum inquientem : « Habemus 
fiduciam in introitu sanctorum in sanguine Jesu 
Christi, quam renovavit nobis viam salutis novam 
et viventem, per velamen, id est, carnem suam, 
magnus Sacerdos in domo Dei**,» Deinde progreditur 
sacerdos cum fiducia ad thronum gratize Dei, cum 
veraci corde, in plenitudine fidei conferens sermo- 
nes cum Deo, et solus cum eo colloquens, non jam 
per nubem, ut aliquando Moses in tabernaculo 
testimonii, sed revelata facie, gloriam Domini 
oculis cernens : ac sancta Trinitatis divina cogri- 
tione et fide initiatur, et solus cum solo Deo 
mysteria loquitur, mysteria annuntiaus in myste- 
ríis, occulta aute saecula et a generationibus : nunc 
autem manifestata nobis per apparitionem Filii 
Dei, qus nobis enarravit unigenitus Filius qui erat 
jn sinu Patris. Ut enim locutus est Deus Mosi invi- 
sibiliter, et Moses Deo, ita et sacerdos in medio 
duorum Cherubim stans in propitiatorio, et sa 
concutiens propter intolerabilem et inspectabilem 
Deitatis gloriam et splendorem, celestem cultum 


καὶ χαταχόπτων διὰ τὴν ἄστεχτον xai ἀθεώρητον (; mente cernit, et initiatur vitze principis el singu- 


τῆς θεότητος δόξαν τε xat λαμπρότητα, τὴν οὐράνιον 
λατρείαν νοερῶς ὁρᾷ, xai μνεῖται τῆς ζωαρχιχῆς 
xai μοναρχιχῆς ὑπερουσίου Τριάδος τὴν θείαν ἔλ- 
λαμύιν, τοῦ μὲν Θεοῦ xal Πατρὸς, τὸ ἄναρχον xai 
ἀγέννητον * τοῦ δὲ Υἱοῦ χαὶ Λόγου, τὸ συνάναρχον 
xa ὁμοούσιον, καὶ γεννητόν" τοῦ δὲ ἀγίον Πιυεύ- 
ματος, τὸ συναΐδιον xal ὁμοφυὲς χαὶ ἐχπορευτὸν, 
Τριάδα ἁγίαν χατὰ τὴν τῶν ὑποστάσεων (εἴτουν 
προσώπων) ἀσύγχυτον ἀϊδιότητα, χατὰ δὴ τὴν τῆς 
φύσεως ἕνωσιν, ἀδιαίρετον καὶ ἀδιάστατον μίαν 
θεότητα, xal βασιλείαν xai δόξαν. Καὶ νοερῶς ὁρᾷ 
καὶ βοᾷ τὴν τῶν Σεραφιχῶν δυνάμεων τρισάγιον 
δοξολογίαν, τῶν μὲν Χερονδὶμ ἐπισχιαζόντων, xai 
τῶν Σεραφὶμ χεχραγότων, μεθ᾽ ὧν βοᾷ * « Τὸν 
ἐπινίχιον ὕμνον ἄδοντα. » 

Εἴτα ὁ λαὸ;, ἀντὶ τῶν Χερονθδιχῶν δυνάμεων καὶ 
τετραμόρφων ζώων Bod: « "Ayioz, ἅγιος, ἅγιος, 
Κύριος Za6au0 " » τουτέστιν ὁ Τρισάγιος χαὶ εἷς 
Θεὸς τῶν δυνάμεων. ε Ὧσαννὰ ἐν τοῖς ὑψίστοις * εὖὐ- 
λογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου. » Ὧσαν- 
vd ἔστι, Σῶσον 65, ὥς φησιν" « Ὃ ἐρχόμενος ἐν 
ὀνόματι Κυρίου. » — - Τὸν ἐπινίχιον ὕμνον ἄδοντα᾽ » 
ἄδοντά ἐστιν ὁ ἀετός " βοῶντά ἐστιν͵ ὁ Bouc* xs- 


κραγότα, ὁ λέων᾽ xaX Aéyovta, ἄνθρωπος. Λογιχὸς ᾿" 


ἄνθρωπος ἀντὶ τῶν Χερουδιχῶν δυνάμεων, χαὶ τὰ 
“ετραμορφα Qua Bod: “Αγιος, ἅγιος, ἅγιος, Κύ- 
poc Σαθαώθ. » Αγιοςς μὲν ὁ Πατὴρ, ὡς κυρίως 


es Hebr. i, 19. 


laris principatus supersubstantialis "I'rinitatis ; di- 
vina illuminatione et doctrina de Deo εἰ Patre, 
quod principio carens et ingenitus sit : de Filio et 
Sermone, quod una principio carens et consubstans 
tialis et genitus sit : de Spiritu sancto, quod co- 
sternus sit et connaturalis et procedens : qux est 
Trinitas sancta, secundum hypostaseon (id est per- 
sonarum) inconfusam sternitatem, secundum na- 
ture unitatem individuam, et inseparabilem unam 
deitatem, et. regnum, et gloriam. Atque mente 
cernit, et elata voce canit Seraphicarum Potesta- 
tum ter sanctam glorie celebrationem, ipsorum 
Cherubim obumbrantium , et Seraphim  voci- 
ferantium, cum quibus clamat: « Victorie hyn- 
num canentia. » 
Deinde populus vice Cherobicarum virtutum et 
quadriformium animalium clamat : « Sanctus, 
Sanctus, Sanctus, Dominus Sabaoth ; » id est, ter 
sanctus οἱ unus Deus virtutum. « Hosanna in ex- 
celsis, benedictus qui venit in nomine Domini. » 
Hosanna, est, serva, obsecro, ut ait : « Qui venit in 
nomine Domini. » — « Victorie hymnum canen- 
tia; » canentia, ad aquilam ; vociferantia, ad bo- 
vem ; clamantia, ad leonem, et dicentía, &d hominem 
pertinet. Rationalis homo pro Cherubicis virtutibus, 
et quadriforimia animalia vociferantur, « Sanctus, 
Sanctus, Sanctus : » hoc est, ter sanctus et unus 


DOCU πῃ δ qum νη ννδ. 


431 S, GERMANI PATRIARCHJE CP. 43g 
ficus. virtutum, « Sanctus, Sanctus, Sanctus, Do- A ἅγιος καὶ μαχάριος " ἐκείνη γὰρ καὶ μόνη paxapía 


minus Sabaoth. » Sanctus quidem Pater, ut. prze- 
cipue sanctus et. beatus ; illa enim et sola beata 
natura Dei. Sanctus Filius, ut Sermo Dei et cha- 
racler hypostaseos ejus, et effigies exemplaris, et 
sigillum immobile, et incommutabilis natura : 
Filius quidem, uL ex ipso (scilicet ex Patre) natus 
impatibiliter, ul. Verbum ex mente: et quod per 
ipsum facta sunt: omnia visibiliaque et invisibilia, 
juxta. Apostolum δ. « Sermone enim Domini cceli 
firmati sunt, » ut ait David **. Sanctus vero et 
Spiritus sanctus, qui ἃ Patre procedit οἱ in Filio 


requiescit, el sanctificat omnia, et opera perlicit, . 


nou perficitur ; sanctificat, non sanctificatur. Quem- 
admodum enim sol fons et causa radii et illumi- 


nationis est, ac per radium nobis illuminatio com- B 


municatur, et ipsa est qua nobis praelucet, et a 
nobis participatur , ita sane et Deus et Pater, fons 
est el causa Filii et saucti Spiritus. Spiritus a 
Patre procedens, per Filium communicatur et ma- 
nifestatur. Vox autem Dominus, unit Patrem, et 
Filium, et Spiritum sanctum , et unum esse tria 
demonstrat. Ter sauctus Seraphim dicunt, com- 
plentes glorie celebrationem his verbis : Dominus 
Sabaoth. Singularem naturam ponentia, sanctam 
Trinitatem, ut et ab ipsis nobis testificatum sit 
sanctis Seraphim: nos vero fideles, Patrem, et 
Filium, et sauctum Spiritum, in quo perfectionem 
accepimus, cum angelis sentientes, intacite theolo- 
gamur: est enim in personis Triuitas, unus vero 
Deus cui psallimus : « Benedictus qui venit in no- 


“χη Domini. Hosanna in excelsis.» Hebraicum ita 


babet : Hosanna, Adonai, Asdina, Daruch, Pater, 
Abbath, Semma, Deniam, Sabaoth (10). Deus vir- 
tutum qui voluit mactari vitulum saginatum : et 
vitulus qui semper maclatur volens, et semper 
vivens: qui perücit opus mystici sacrificii, οἱ 
semper adventans per baptismum : sanctus es, Rex 
s&culorum, et ompis sanctimonie dator. Tu es 
omnium potens, qui sancta obsignas dona : sanctus 
vero et unigenitus tuus Filius Dominus noster 
Jesus Christus, ante sz cula ex te ineffabiliter ge- 
nitus: sanctus autem et Spiritus tuus, totus 
sanctus, scrutans omnia, etiam profunda tua qui 
Deus es, per quem universa quz in coelo et super 
terram sunt, sauctificantur. 

Flabella vero et diaconi, indicant Seraphim sex 
alis przdita, et multioculorum Cherubim effigiem. 


Ltenim snpermundanorum et supercoelestium su- 
permundanam et spiritalem ordinationem pariter et 
terrena imitantur. Eteniin quadriformia animalia, 
mutuis cantibus alia ab. aliis vicissim excipientia 
eamaust: primum quideii animal similitudine 
relerens leonem. clamat, Saactus: secundum, si- 


83 Coloss, 1, 16 ** psal. xxxii 6. 


(10) Hae ex Penl, exun, 20, sic. restitue : ΠΝ 
Agdonas, hastiane ; bParuch habba. « Qaso, Domine, 
prosperos lac : benedictus qui venit. » (Deinde clia!- 


φύσις, ἡ τοῦ Θεοῦ. Ἅγιος ὁ Yibc, ὡς Λόγος Θεοῦ 
καὶ χαραχτὴρ τῆς ὑποστάσεως αὐτοῦ, xai ἐκμαγεῖον 
τοῦ ἀρχετύπου xal σφραγὶς ἀχίνητος, καὶ ἀναλλοίω 
τος φύσις * Υἱὸς μὲν, ὡς ἐξ αὐτοῦ, ἤγουν Ex τοῦ 
Πατρὸς, γεννηθεὶς ἀπαθῶς, ὡς Λόγος Ex νοῦ, xai 
ὡς δι᾽ αὐτοῦ γεγενῆσθαι τὰ πάντα, τά τε ὁρατὰ 
χαὶ τὰ ἀόρατα, χατὰ τὸν ᾿Απόστολον" € Τῷ γὰρ Λόγῳ 
Κυρίον οἱ οὐρανοὶ ἐστερεώθησαν, » ὥς φησιν ὁ Δαδίδ' 
ἅγιον δὲ xat τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον, τὸ ix τοῦ Πατρὸς 
ἐχπορενόμενον, καὶ ἐν Υἱῷ ἀναπανόμενον, καὶ ἁγιά- 
ζον τὰ πάντα, xal τελεσιουργὸν, μὴ τελειούμενον * 
ἁγιάζον, οὐχ ἀγιαζόμενον, ὭσπἜερ γὰρ ὁ ἥλιος, 
πηγὴ χαὶ αἰτία τῆς τε ἀχτῖνος χαὶ τῆς ἐλλάμψεως 
ὧν, διὰ δὲ τῆς ἀχτῖνος ἡμῖν ἡ ἔλλαμψις μεταδίδοτα:, 
xai αὔτη ἐστὶν ἡ φωτίζουσα ἡμᾶς, xal μετεχομένη 
ὑφ᾽ ἡμῶν * οὕτω δὴ xat ὁ Θεὸς χαὶ Πατὴρ, πηγὴ 
οὖσα xal αἰτία Υἱοῦ xal ἁγίου Πνεύματος. Τὸ δὲ 
Πνεῦμα, £x Πατρὸς ἐχπορενόμενον, δι᾽ Υ͵οῦ διαδίδοται 
xoi πειανέρωται, Τὸ δὲ εἰπεῖν, Κύριος, δνοῖ τὸν 
Πατέρα, xaX τὸν Yióv, καὶ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον, καὶ 
ἕν τὰ τρία δείχνυσι. Τρίτον "Aqtoc τὰ Σεραφὶμ 
λέγουσι, πληοοῦντα τὴν δοξολογίαν εἰς τό" Κύριος 
Σαδαώθ ' ἑνιαίαν φύσιν τιθέντα, τὴν ἁγίαν Τριάδα, 
ὡς xai ὑπ᾿ αὐτῶν ἡμῖν μεμαρτύρηται τῶν ἁγίων 
Σεραφίμ - ἡμεῖς δὲ οἱ πιστοὶ τὸν Πατέρα καὶ τὸν 
Υἱὸν χαὶ τὸ ἅγιον Πνεῦμα, ἐν ᾧ τὴν τελειότητα ἐ)ά- 
ὄομεν, σὺν ἀγγέλοις ἀσιγήτως θεολογοῦμεν δοξά- 
ζοντες * τοῦτο γὰρ ταῖς ὑποστάσεσι Τριάς * εἷς δὲ ὁ 


c θεὺς, ᾧ xal ψάλλομεν " « Εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος 


ἐν ὀνόματι Κυρίον, Ὡσαννὰ ἐν τοῖς ὑψίστοις. » Τὸ 
'E6paixbv οὕτω χεῖται: Ὡσαγγὰ, ᾿Αδωγαΐῖ͵ ᾿Ασδιγὰ, 
Βαροὺχ, Πατὴρ, Αδδὰθ, Σεμμὰ, Δεγίαν, Σαδαώθ. 
Ὃ Θεὸς τῶν δυνάμεων, ὁ θελήσας τυθῆναι τὸν μό- 
ὄχον τὸν σιτευτόν * xal μόσχος ὁ ἀεὶ θυόμενος ἐχὼν, 
χαὶ ἀεὶ ζῶν, ὁ τελεσιουργῶν τὴν μυστιχὴν θυσίαν, 
xai ἀεὶ ἐπιφοιτῶν διὰ τοῦ βαπτίσματος * ἅγιος εἶ, 
Βασιλεῦ τῶν αἰώνων, χαὶ πάσης ἀγιωσύνης δοτήρ. 
Σὺ sl ὁ παντοχράτωρ, ὃ σφραγίζων τὰ ἅγια δῶρα. 
Λγιος; ὃὲ xai ὁ μονογενὴς oov Υἱὺς ὁ Κύριος ἡμῶν 
Ἰησοῦς Χριστὸς, ὁ πρὸ τῶν αἰώνων kx σοῦ ἀῤῥήτως 
γεννηθείς * ἅγιον δὲ τὸ Πνεῦμά σου τὸ πανάγιον, τὸ 
ἐρευνῶν τὰ πάντα xal τὰ βάθη σοῦ τοῦ Θεοῦ * bv οὗ 
ἄπαντα τὰ ἐν οὐρανῷ xai ἐπὶ γῆς ἁγιάξεται. 


Τὰ δὲ ῥιπίδια χαὶ οἱ διάχονοι, Eu φαίνουσι πὰ ἔξα- 
πτέρυγα Σεραφὶμ, xat τὴν τῶν πολυομμάτων 
Χερονυδὶμ. ἐμφέρειαν. Καὶ γὰρ χατὰ τὴν τῶν ὗπερ- 
χοσμίων xal ἐπουρανίων ὑπερχόύσμιον xai νοερὰν 
τάξιν, οὕτω χαὶ τὰ ἐπίγεια μιμοῦνται. Καὶ γὰρ τὰ 
τετράμορφα ζῶα, ἀντιφωνητιχῶς ἀλλήλοις ἄντιδε- 
χόμενα, βοῶσι" τὸ μὲν πρῶτον ζῶον, τὸ εἰς ὁμοίωμα 
λέοντος Bod, "Ayroc. Τὸ δὲ δεύτερον, τὸ εἰς ὁμοίω- 


daico more : ) isa dadonai sebaoth, « in nomine 
Dei virtutum.» 


43) 


RERUM ECCLESIAST. CONTEMPLATIO. 


428 


μὰ μόσχου, Bod, !Αγιος. Τὸ δὲ τρίτον, τὸ εἰς A militudinem vituli referens clamat, Sanctus: ter- 


ὁμοίωμα ἀετοῦ, βοᾷ, ἽΛγιος. Τὸ δὲ τέταρτον, τὸ 
εἰς ὁμοίωμα ἀνθρώπον, βοᾷ, Κύριος Σαδθαὠθ. Ἔν 
τρισὶν ἁγιασμοῖς, εἰς μίαν θεότητα συνιοῦσι χυριό- 
τῆτα xai δύναμιν, χαθὼς ὁ προφήτης τεθέαται, ὅτι 
« Εἶδα τὸν Κύριον ἐπὶ θρόνου χαθήμενον ὑψηλοῦ 
xai ἐπηρμένου, xal τὰς Σεραφιχὰς δυνάμεις κύχλῳ 
ἑστώσας, καὶ Ex τῆς φωνῆής ἐπλήσθη 6olxoz χαπνοῦ."» 
Τὸ δὲ, ε ᾿Απεστάλη ἕν τῶν Σεραφὶμ, καὶ εἶχεν ἄν- 
θραχα ἐν τῇ χειρὶ, ὃν τῇ λαδίδι ἔλαθεν ἀπὸ τοῦ θυ- 
σιαστηρίου, » σημαίνει τὸν ἱερέα τὸν κατέχοντα τὸν 
νοερὸν ἄνθραχα, Χριστὸν, τῇ λαδίδι τῆς χειρὸς ab- 
τοὺ ἐν τῷ ἁγίῳ θυσιαστηρίῳ, καὶ ἁγιάζοντα xal 
χαθαίροντα τοὺς προσδεχομένους xal μεταλαμθά- 
νουτας. Καὶ γὰρ εἰς τὰ οὐράνια καὶ ἀχειροποίητα 
xal ἅγια εἰσῆλθεν ὁ Χριστὸς, xai ἐνεφανίσθη ἐν 
δόξῃ τῷ τοῦ Θεοῦ καὶ Πατρὸς προσώπῳ, ὑπὲρ ἡμῶν 
γενόμενος ἀρχιερεὺς μέγας, διεληλυθὼς τοὺς οὐρα- 
γυύς * xai ἔχομεν αὐτὸν παράχλττον πρὸς τὸν Πα- 
πέρα, xai ἰλασμὸν ὑπὲρ τῶν ἁμαρτιῶν ἡμῶν, ὡς 
χαταρτισάμενον ἡμῖν τὸ ἅγιον καὶ συναΐδιον αὐτοῦ 
σῶμα καὶ τὸ τίμιον αἷμα, λύτρον ὑπὲρ πάντων ἡμῶν, 
καθὼς ὁ αὑτὸς λέγει " « Πάτερ, ἁγίασον αὐτοὺς ἐν 
τῷ ὀνόματί σου, οὖς δέδωχάς μοι, ἵνα (oc xat αὐτοὶ 
ἡγιασμένοι ἐν ἀληθείᾳ * χαὶ θέλω ἵνα ὅπου ἐγώ 
εἶμι, xal οὗτοι (0t, καὶ θεωρῶσι τὴν δόξαν τὴν 
ἐμὴν, ὅτι ἠγάπησα αὐτοὺς, καθὼς ἠγάπησας ἐμὲ, 
πρὸ χαταδολῆς χόσμου. » Αὐτὸς εἶπε *. ε Τοῦτό ἔστι 
«τὸ σῶμά μον, τοῦτο τὸ αἷμά μου. » Αὐτὸς xal τοῖς 
ἀποστόλοις ἐχέλευσε, xai δι᾽ ἐχείνων ἀπάσῃ τῇ 


Ἐχχλησίᾳ, τοῦτο ποιεῖν * « Τοῦτο γὰρ, φησὶ, ποιεῖτε: 


εἰς τὴν ἐμὴν ἀνάμνησιν. » Οὐχ ἂν ἐχέλευσε τοῦτο 
ποιεῖν, εἰ μὴ δύναμιν ἐνθῆσχι ἔμελλεν, ὥστε δύνα- 
σθαι τοῦτο ποιεῖν. Καὶ τίς ἡ δέησις ; τὸ Πνεῦμα τὸ 
ἅγιον * ἡ ἐξ ὕψους τοὺς ἀποστόλους ὁπλίσασα, κατὰ 
πὸ εἰρημένον πρὸς αὐτοὺς ὑπὸ τοῦ Κυρίου * « Καθ- 
ἰσατε ἐν τῇ πόλει Ἱερουσαλὴ", ἕως ἂν ἐνδύσησθε 
δύναμιν ἐξ ὕψους. » Τοῦτο τὸ ἔργον ἐχείνης τῆς 
χαθόδου * οὗ γὰρ χατελθὸν ἅπαξ, εἶτα ἀπολέλοιπεν 
ἡμᾶς, ἀλλὰ μεθ᾽ ἡμῶν ἐστι, καὶ ἔσται μέχρι παντὸς 
εἰς τὸν αἰῶνα. Τοῦτο διὰ τῆς χειρὸς τῶν ἱερέων xal 
τῆς γλώττης τὰ μυστήρια τελεσιουργεῖ * χαὶ οὐ τὸ 
ἅγιον Πνεῦμα μόνον ἔπεμψεν ὁ Κύριος ἡμῶν, ὥστε 
μένειν μεθ᾽ ἡμῶν, ἀλλὰ χαὶ αὐτὸς ἐπηγγείλατο μέ- 
vitv μεθ᾽ ἡμῶν, ε ἕως τῆς συντελείας τοῦ αἰῶνος. » 
᾿Αλλ᾽ 6 μὲν παράχλητος ἀόρατος πάρεστιν, ὅτι σῶμα 
αὐτὸς οὐχ ἐφόρεσεν. Ὁ ὃὲ Κύριος χαὶ ὁρᾶται, καὶ 
ἁ ᾿ἧς ἀνέχεται διὰ τῶν φριχτῶν xal ἱερὸν μυστη- 
νέων, ὡς ἂν τὴν ἡμετέραν φύσιν δεξάμενος, xal 
φέρων εἰς τοὺς αἰῶνας. Αὕτη ἢ τῆς ἱερωσύνης δύ- 
ναμις " οὗτος ὁ ἱερεύς " οὐ γὰρ ἄπαξ ἑαυτὸν προσ- 
αγαγὼν, xal θύσας, ἐπαύσατο τῆς ἱερωσύνης, ἀλλὰ 
διηνεχεῖ ταὐτῇ λειτουργεῖ τὴν λειτουργίαν ἡμῶν, 
xaÜ' ἣν xai παράχλητός ἐστιν ὑπὲρ ἡμῶν πρὸς τὸν 
Θεὸν δι᾽ αἰῶνος, οὗ χάριν εἴρηται πρὸς αὐτόν * « Σὺ 
ἱερεὺς εἰς τὸν αἰῶνα. » Διὰ τοῦτο οὐδεμία τοῖς πι- 
σιοῖς περὶ τοῦ ἀγιασμοῦ τῶν δώρων ἀμφιβολία, 
οὐδὲ περὶ τῶν ἄλλων τελετῶν, εἰ χατὰ τὴν πρόθεσιν 
xai tà; εὐχ)ς τῶν ἱερέων ἀποπληροῦντα', 


tium simile aquile clamat , Sanctus: quartum ad 
similitudinem hominis clamat, Dominus Sabaoih. 
Tribus sanctificationibus in unam deitatem coeun- 
tibus dominationem etl potestatem : quemadmodum 
propheta contemplatus est : « Vidi Dominum su- 
per throno sedentem excelso et elato, et Seraphi- 
cas potestates in circuitu astantes, et de voce im- 
pleta est domus fumo. » Illud autem , « missum 
est unum e Seraphim, et habebat carbonem in 
manu, quem forcipe ab altari excepit, significat 
sacerdotem tenentem spiritalem carbonem (Chri- 
stum) forcipe manus suz, in sancto altari, et san- 
ctificantem et purgantem accipientes et participan- 
tes. Etenim in caelestia et non manufacta et. san- 
cta ingressus est Christus, et apparuit in gloria 
coram Dei et Patris facie, pro nobis facetus Ponti- 
fex magnus, penetrans coelos ; et habemus ipsum 
advocatum apud Patrem , el propilialionem pro 
peccatis nostris, utpote cujus sanctum el cozter-- 
num corpus nobis coagmentatum sit, et pretiosus- 
sanguis, redemptionis pretium pro uobis omnibus,. 
quemadinodum ipse ait: « Pater, sanctifica eos in 
nouine tuo, quos dedisti mihi, ut siut et ipsi san- 
ctificati in veritate: ac volo ut ubi ego sum, et hi ᾿ 
Sint, et contemplentur gloriam meam , quod dile- 
xerim eos, ut dilexisti me ante constitutionem. 
mundi *'. » Ipse dixit: « Hocest corpus meum, 
Hic sanguis meus. » lpse et apostolis jussit , et 
per illos univeraz€ Ecclesi: , hoc facere: « Hoc 
(enim ait) facite in meam commemorationem **. » 
Non sane id facere jussisset , nisi vim inditurus 
fuisset uL id facere liceret. Et quae est. deprecatio? 
Spiritus sanctus, virtus qu:e ex alto, apostolos ar- 
mavit, ut eis a Domino dietum fuerat : « Sedetc in 
urbe Jerusalem donec induti sitis virtute ex 
alto *'. » Hoc opus est ejus ingressus : non enim 
semel egressus, in posterum dereliquit nos, sed 
est nobiscum et erit in perpetuum, et in avum. 
Hac per manum sacerdotum et linguam mysteria - 
conficit : ac non sanctum Spiritum duntaxat mi- 
sit Dominus noster, ut maneat nobiscum : sed ct 
ipse pollicitus est se mansurum nobiscum, « usque 
ad cousuminationem saeculi *5. » Αἱ Paracletis 


D inconspicuus adest, quia ipse corpus non gestavil : 


Dominus vero conspicitur, et tangi se palitur per 
tremenda et sacra mysteria, uL qui nostram natu- 
ram acceperit, eamque gestet in s:ecula. Hxc sa- 
cerdoti virius, hic sacerdos : non cnim semel cum 
se obtulerit ei sacrificarit , sacerdotio defunctus 
est; sed hoc perpetuo nostrum ministerii munus 
obit, quo et advocatus est pro nobis apud Dcum 
per zvum, eujus gratia dictum est ad eum : « Tu 
es sacerdos in eternum **. » Propterea pulla fidc- 
libus de sanctificatione donorum dubitatio superest, 
neque de aliis sacramentis, an secundum propo- 
silttim et preccs. sacerdotum compleantur. 


* Joan, avit M se4q..— * Luc. iit, 19. €. Luc. xxiv, 49. 5* Matti; xavit,20,— 7? [58]. cis, 4. 


£5 


S. GERMANI PATRIARCHJE ὦ. 


436 


Quid vero (quispiam dicat) de divinis flabellis A Τί δ᾽ ἄν τις εἴποι, περὶ τῶν θείων ῥιπιδίων ἔγχε- 


quz tenent manus diaconorum, et ab ipsis versan- 
tur derepente, quasi im animi consternatione, us- 
que ad precationem Dominicam ? Ac temerarium 
quidem est adhuc de his pronuntiare : verum quia 
semel ad przceptum mandati obsecundavimus , 
age de liis quoque dicamus quz Deus dederit. Si- 
quidem et aliis probentur, Deo gratia habeatur: 
non enim omnino vituperabilia (certo scio), neque 
extra. degmata fidei orthodoxz Christianorum. 
Dieimus igitur semper et inseparabiliter sdfuisse 
Virtutes celestes una cum Domino Christo, prz- 
cipue vero in illa nocte qua traditus est. Ex igitur 
cernentes abductionem ad Caipham, prasentatio- 
wem coram eo, falsa testimonia, alaparum incus- 
siones, in. eum exscreationes , colaphorum infli- 
ctiones, ludibrium illud Judeorum, militum cocci- 
neum indumentum, spineam coronam, cum risu 
conjunctas geniculationes, aliaque omnia tum quz 
divinorum Evangeliorum historia enarrat, tum que 
propter multitudinem fortasse praetermissa sunt, 
in singulis qua» flebant, admirantes et stupentes 
longanimitatis et patienti magnitudinem, velantes 
suas facies se avertebant, et iterum Domini maje- 
statem reverentes, ad se redibant; id autem facie- 
bant usque ad ejus exaltationem in cruce. Extre- 
mum enim corporis passionum, et dedecoris quod 
inde provenit, crux fuit: quz gloria potius est, 
3c non dedecus: hzc enim est initium operatio- 


χειρισμένων τοῖς διαχόνοις, xaX π᾿ αὐτῶν στρεφο- 
μένων αἰφνιδίως ὡς ἐν ἐχπλήξει, ἄχρι τῆς θεολέκτου 
προσευχῆς Ἰολμηρὸν μὲν οὖν τὸ περὶ τούτων 
φθέγγεσθαι ἔτι * ἐπεὶ δ' ἅπαξ ὑπείξαμεν τῇ ἐντολῇ 
τοῦ χελεύσματος, φέρε καὶ περὶ τούτων εἴπωμεν, 
ὅσα δοίη Θεός. Εἰ μὲν xal τοῖς ἄλλοις δεχτὰ, τῷ 
Θεῷ χάρις ^ οὐ γὰρ πάντη ψεχτὰ, εὖ οἷδα, οὐδ᾽ ἔξω 
τῶν δογμάτων τῆς τῶν Χριστιανῶν ὀρθοδόξου 
πίστεως. Φαμὲν οὖν ὡς πάντοτε μὲν ἀδιαστάτως 
συμπαρῆσαν xai δυνάμεις οὐράνιοι τῷ Δεσπότῃ 
Χριστῷ " ἐξαιρέτως δὲ ἐν τῇ νυχτὶ ταύτῃ fj παρ- 
εδόθη. Αὗται τοίνυν ὄὀρῶσαι τὴν πρὸς Katigav 
ἀπαγωγὴν, τὴν πρὸς ἄνθρωπον παράστασιν, τὰς 
Φευδομαρτυρίας͵ τὰ ῥαπίσματα, τὰ ἐμπτύσματα, 
τὰ χολαφίσματα, τὴν χλεύην ἐχείνην τῶν Ἰουδαΐω", 
τῶν στρατιωτῶν τὸ χόχχινον ἔνδυμα, τὸν ἐξ ἀχαν- 
θῶν στέφανον, τὰς μετὰ γέλωτος προτχυνήσεις, 
τἄλλα πάντα, ὅτα τε ἣ τῶν θείων Εὐαγγελίων 
ἱστορεῖ διήγησις, xal ὅσα διὰ τὸ πλῆθος ἴσως παρ- 
ἐλειψεν, ἐφ᾽ ἐχάστῳ τῶν γινομένων διαποροῦσαι, 
χαὶ ἐχπληττόμεναι τῆς μαχροθυμίας τὸ μέγεθος, 
χαλύπτουσαι τὰς ἑαυτῶν ὄψεις ἀπεστρέφοντο, χαὶ 
πάλιν τὴν δεσποτείαν αἰδούμεναι, ἀνθνεέστρεφον. 
Τοῦτο δὲ ἐποίουν ἄχρι τῆς ἐπὶ σταυροῦ ἀνυψώ- 
σεως. Τέλος γὰρ τῶν τοῦ σώματος παθῶν, καὶ 
τῆς ἐπὶ τούτοις αἰσχύνης, ὁ σταυρὸς γέγονεν, ὃς 
δόξα μᾶλλον, xai οὐχ αἰσχύνη " ἀρχὴ γὰρ οὗτος 
τῶν ἐνεργειῶν καὶ δυνάμεων τῆς θεότητος. Ἐντεῦ- 


num et virtutum divinarum. Hinc enim ille mun- C θεν γὰρ ὁ χοσμιχὸς ἐχεῖνος σεισμὸς, τὸ τρίωρον 


danus terrzemotus, trium lorarum spatio tenebre 
super universam terram, atque veli et petrarum 
disruptio, et monumentorum patefactio: praterea 
etiam mortuorum resurrectio, et quzcunque in 
inferos descendens Servator egit: et propterea in 
ipso crucifixionis loco cum esset Christus, stuporis 
et admirationis species divinz "illae Potestates de- 
posuerunt. Hincque omnia convicia qux crucem 
antecesserunt, et illusorli honores quos exhibue- 
runt, et ivrisiones, palientem magis tetigisse (ut 
etiam spiritales illas divinas potestates) perspicuum 
βι. 


Deinde rursus sacerdos recitat Deo et Patri as- 


σχότος ἐπὶ πᾶσαν τὴν yTw, ἢ τε τοῦ χαταπετά» 
σματος xai τῶν πετρῶν διάῤῥηξις, καὶ ἡ τῶν μνη- 
μάτων ἄνοιξις - ἔτι γε μὴν xat ἡ τῶν νεχρῶν 
ἐξανάστασις, xal ὅσα ἐν ἅδῃ χατελθὼν ὁ Σωτὴρ 
εἰργάσατο“ χαὶ διὰ τοῦτο παρ᾽ αὐτοῦ τῷ τόπῳ τῇς 
σταυρώσεως γενομένῳ τῷ Χριστῷ, τὰ ἐχπλήξεως 
xai τοῦ θαύματος εἴδη αἱ θεῖαι δυνάμεις ἀπέθεντο. 
Κἀντεῦθεν δῆλον, ὡς τὰ πρὸ τοῦ σταυροῦ πάντα 
ὀνείδη, χαὶ αἱ χλευαστικαὶ τιμαὶ, xal οἱ xata- 
γέλωτες, πλεῖον ἥπτοντο τοῦ πάσχοντος, ὥσπερ χαὶ 
τῶν νοερῶν θείων δυνάμεων. 


Εἶτα πάλιν ὁ ἱερεὺς ἐπαγγέλλει τῷ Θεῷ xax Πα- 


sumptionis bumanilatis mysteria, ex sancta Vir- D τρὶ τὰ τῆς Χριστοῦ ἐνανθρωπήσεως μυστήρια, τὴν 


gine et Deipara ineffabilem generationem, conversa- 
tionem et babitationem in mundo, crucem, mor- 
terh, ejus ad inferos descensionem, vinctorum illic 
liberationem, triduanam et sanctam a mortuis re- 
surrectionem, assumptionem in coelos, a dextris 
Dei et Patris sessionem, secundum et futurum ejus 
gloriosum reditum ad nos. Et rursum institulione 
sacrorum eruditus, appellat Deum ingenitum ; hoc 
est, Deum et Patrem, et uterum ante Luciferum et 
ante secula Filium gignentem, ut ait: « Ex utero 
aute. luciferum genui te ?*. » Et rursus .obsecrat 
ut conficiatur mysterium Filii ejus, et fiat sive 
transmutetur ipse panis et vinum in corpus et san- 


1* Psal, cix, 9. 


ἐξ ἁγίας Παρθένου καὶ Θεοτόχου ἀνέχφραστον γέν- 
νησιν, τὴν ἀναστροφὴν καὶ ἐμπολίτευσιν τὴν ἐν τῷ 
χόσμῳ, τὸν σταυρὸν, τὸν θάνατον, τὴν ἐν τῷ ἄδῃ αὖ- 
τοῦ χκατάθδασιν, τὴν τῶν δεσμίων δι᾽ αὐτοῦ ἔλευθε- 
ρίαν, τὴν ἐχ νεχρῶν τριήμερον xat ἁγίαν ἀνάστασιν. 
τὴν ἐν τοῖς οὐρανοῖς ἀνάληψιν, τὴν Ex δεξιῶν τὸν 
Θεοῦ καὶ Πατρὸς χαθέδραν, τὴν δευτέραν καὶ μὲλ- 
λουσαν αὐτοῦ ἔνδοξον παρουσίαν πάλιν, τὴν πρὸς 
ἡμᾶς. Καὶ πάλιν μυσταγωγεῖται Θεὸν ἀγέννητον, 
τουτέστι Θεὸν xoi Πατέρα, xoi γαστέρα πρὸ 


᾿ἑωσφόρου, xai πρὸ αἰώνων τὸν Υἱὸν γεννῶσαν, καθὼς 


λέγει" « Ἔχ γαστρὸς πρὸ ἑωσφόρου γεγέννηκά os. , 
Καὶ παρακαλεῖ πάλιν τελειῶσαι τὸ μυστήριον τὸν 


4} 


RERUM ECCLESIAST. CONTEMPLATIO. 


438 


Υἱοῦ αὑτοῦ, xaX γεννηθῆναι, ftot μεταποιηθῆναι ab- A guinem Christi et Dei, et impleatur hoc : « Kgo 


τὸν τὸν ἄρτον xai τὸν οἶνον, εἰς σῶμα καὶ αἷμα τοῦ 
Χριστοῦ χαὶ Θεοῦ, xal πληρωθήσεται τό᾽ « Ἐγὼ 
σήμερον γεγέννηχάσε. » Ὅθεν xai τὸ ἅγιον Πνεῦμα 
τῇ εὐδοχίᾳ τοῦ Πατρὸς, καὶ βουλήσει τοῦ Υἱοῦ, &opá- 
τως παρὸν, ὑπιδειχνύει τὴν θείαν ἐνέργειαν, χαὶ 
τῇ χειρὶ τοῦ ἱερέως ἐπισφραγίζει, χαὶ μεταδάλλει 
xal τελειοῖ τὰ προχείμενα ἅγια δῶρα εἴς σῶμα καὶ 
αἷμα τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, τοῦ εἰπόν- 
τος, ὅτι € Ὑπὲο αὐτῶν ἐγὼ ἁγιάζω ἐμαυτὸν, ἵνα 
ὥσι καὶ αὐτοὶ ἡγιασμένοι. ν “Ὅπως ; « Ὁ τρώγων 
μου τὴν σάρκα, χαὶ πίνων μου τὸ αἷμα, ἐν ἐμοὶ 
μένει, χἀγὼ ἐν αὐτῷ. » Ὅθεν γενόμενοι θείων μυ- 
στηρίων αὐτόπται, xal μέτοχοι ζωῆς ἀθανάτου, καὶ 
κοινωνοὶ θείας φύσεως, δοξάζομεν τὸ μέγα xal 
ἀχατάληπτον χαὶ ἀνεξιχνίαστον μυστήριον τῆς olxo- 
νομίας tou Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ " δοξάζοντες δὲ βοῶμεν" 
€ Τὰ σὰ ἔκ τῶν σῶν σοι πρησφέροντες * » Ex τοῦ 
σώματος καὶ αἵματος τοῦ εἰπόντος * « Τοῦτο ποιεῖτε 
εἰς τὴν ἐμὴν ἀνάμνησιν" » ὅ ἐστιν, "A ἡμῖν διὰ τῶν 
ἁγίων σου ἀποστόλων παρέδωκας, ταῦτά σοι προσφέ- 
ρομεν διὰ τὴν ἡμῶν σωτηρίαν. Ὁ λαός " « Σὲ ὑμνοῦ- 
μεν, τὸν Θεὸν χαὶ Πατέρα. Σὲ εὑλογοῦμεν, τὸν Υἱὸν 
xai Λόγον " σοὶ εὐχαριστοῦμεν τῷ ἁγίῳ Πνεύματι * 
Κύριε ὁ Θεὸς ἡμῶν, Τριὰς ἐν μονάδι, καὶ μονὰς ἐν 
Τριάδι, » ὁμοούσιε καὶ ἀδιαίμετε, παράδοξον ἔχουσα 
καὶ τὴν διαίρεσιν τῶν προσώπων, καὶ τὴν ἕνωσιν 
τῆς μιᾶς φύσεως τῆς θεότητος, Καὶ γὰρ τὸ ἐπιχε- 
κυφότως ποιεῖν τὸν ἱερέα τὴν θείαν μυσταγωγίαν, 
ἐμφαίνει τὸ συλλαλεῖν ἀοράτως τῷ μόνῳ θεῷ. 
Ὅθεν xal τὴν θείαν φωτοφάνειαν ὁρᾷ, καὶ τῇ 2au- 
πρότητι τῆς δόξης τοῦ προσώπου τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ 
ἐμφαιδρύνεται, xal ὑποστέλλει ἑαυτὸν τῷ φόδῳ xat 
«ἢ a:0.i* χαθὼς Μωσῆς ὅτε εἶδε τὸν Θεὸν ἐν εἴδει 


Β 


hodie genui te 7. » Unde et sanctus Spiritus, be- 
neplacito Patris et voluntate Filii invisibiliter prz 
sens, submoustrat divinam confectionem, et manu 
sacerdotis obsignst, et transmutat, et conficit pro- 
posita sancta dona in corpus et sanguinem Domini 
nostri Jesu Christi qui dixit : « Pro ipsis ego san- 
ctilico meipsum, ut sint et ipsi sanctificati "*. » 
Quo pacto? « Qui edit meam carnem et bibit meum 
sanguinem, in me manel, et ego in 6075. » Unde 
nos qui divinorum mysteriorum sumus inspecto- 
res, et participes immortalis vite, et divinae na- 
tur& communione dónati, glorificamus magnum, 
incomprehensibile et investigabile mysterium dis- 
pensationis Filii Dei : glorificantesque clamamus : 
« Tua de tuis tibi oflerentes; » de tuo corpore et 
sanguine, qui dixisti : « Hoc facite in meam com- 
memoratiouneim ; » quod est, quae nobis per sanctos 
tuos apostolos tradidisti, ea tibi offerimus, propter 
nostram salutem. Populus : « Te hymnis celebra- 
mus Deum et Patrem : tibi benedicimus Filio et 
Verbo : tibi gratias agimus sancto Spiritui, Do- 
mine Deus noster, Trinitas in unitate, el unitas in 
Trinitate, » consubstantialis et individua, admira- 
biliter habens et distinctionem personarum, et 
unionem u:;ius natura deitatis. Etenim quod pro- 
nus sacerdos diviuam niystagogiam faciat, id decla- 
rat eum invisibiliter cum solo Deo colloqui. Unde 
et divinam lucis apparitionem cernit, et ad splen- 
dorem glori: conspectus Filii Dei exhilarescit, et 
se subiraliit timore et verecundia, quemadmodum 
Moyses cum Deum vidit in monte ignis specie, per- 
terrefactus recessit et. occultavit faciem suam : 
reverebatur enim percipere ἃ gloria Dei faciem. 


πυρὸς ἐν τῷ ὄρει, ἔντρομος γενόμενος, ἀνέστρεψε xal ἐχάλυψε τὸ πρόσωπον αὐτοῦ" εὐλαδεῖτο γὰρ 
κατανοῆσαι ἀπὸ τῆς δόξης τοῦ Θεοῦ «b πρόσωπον. 


t Ἑξαιρέτως τῆς παναγίας, ἀχράντον. » Χρὴ 
ἡμᾶς τὴν Κυρίαν τοῦ παντὸς ἐπαινεῖν, καὶ τὸ, Χαῖρε, 
τοῦ ἀγγέλον ἐχφωνεῖν. « Τὰ σὰ £x τῶν σῶν. » Ὁ 
8:5; xas' εἰχόνα' αὐτοῦ ἔπλασεν ἡμᾶς, ὅ ἔστι χατὰ 
τὸ ὅσιον χαὶ δίχαιον- χαὶ δυνατόν" παρᾳθάντες δὲ, 
δοῦλοι γεγόναμεν Φαραὼ, τοῦ πιχροῦ δεσπότου. 
Ἐλθὼν οὖν ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς, ἐξ- 
ηγόρασεν ἡμᾶς ἰδίῳ αἴματι, xal ἐνέδυσεν ἡμᾶς τὸν 
νέον ἄνθρωπον" xal τὸ τίμιον αὐτοῦ σῶμα καὶ αἷμα 


« Ργξοῖρυθ sanctissima: , immaculatz. » Oportet 
ut nos Dominam hujus universi laudemus, et illam 
angeli salutationem enuntiemus, « Tua ex tuis. » 
Deus secundum imagiuem suam formavit nos: 
quod esi, secundum sanctitatem, justitiam οἱ po- 
lestatem ; nos. vero transgressi, servi facti sumus 
Pharaonis, asperi heri. Veniens itaque Dominus 
noster Jesus Christus redemit nos proprio sanguine, 
et induit nos novo homine, ac pretiosum suum 


ἡμῖν δέδωχεν, εἰπών" « Τοῦτο ποιεῖτε εἰς τὴν ἐμὴν p corpus et sanguinem nobis dedit, inquiens : « Hoc 


ἀνάμνησιν.» Ἡμεῖς δὲ μεμνημένο: τῆς αὐτῆς ἐντο- 
λῆς, τὰ ἀντίτυπα προσφέρομεν, λέγοντες " « Tà σὰ 
ἐχ τῶν σῶν σοι, » καὶ τὰ ἑξῆς, νοητῶς, ὅ ἐστι τὸ 
ἀρχέτυπον ἡμῶν ἀξίωμα, δηλαδὴ τὸ κατ᾽ εἰχόνα, 
ὃ ἔστι τὸ δίκαιον, τὸ ὅσιον, καὶ τὸ δυνατόν. Δίκαιον 
μὲν, μήτε ἀδιχεῖσθαι, μήτε ἀδικεῖν" ὅσιον δὲ, τῶν 
ἀδιχουμένων ἀνέχεσθαι, χαὶ συγχωρεῖν τοῖς ἀδι- 
χοῦσι, μᾶλλον δὲ χαὶ εὐεργετεῖν αὐτούς, Κατὰ 
πάντα δὲ δεῖ ὑμνεῖν αὐτὸν, ὡς Θεὸν καὶ Κύριον τοῦ 
παντός. 


facite in mei recordationem. » Nos enim memores 
ejus mandati, antitypa (id est, configuralia) offeri- 
mus, inquientes : « Tua ex tuis tibi, » etc., spirita- 
liter, quz est primigenia nostra dignitas : nimirum 
quod ez imagine Dei habemus justitiam, sanctita- 
lem, potestatem.  Justitiam, ut neque patiamur, 
neque faciamus injuriam : sanctitatem, ut inju- 
riam inferentes perpetiamur, et injuriis cedamus, 
vel potius iis benefaciamus. Omnibus autem in re- 
bus, in hymnis celebrandus est ut Deus ct Dowi- 
nus hujus universilatis. 


" Pyal. 5n, 7. 7* Joan. xvii, 19, "* Joan, vi, 57. 








ἠ59 


S. GERMANI PATRIARCH.E CP. 


440 


Signantur autem divina dona, ut adventus et glo- A Τὸ δὲ σφραγίσαι τὰ θεῖα δῶρα, ἵνα τῇ ἐπιφοιτήσει 


τίοβᾶ sancti Spiritus presentia transmutet et faciat, 
ex pane quidem, ipsum pretiosum corpus Domini 
nostri Jesu Cliristi, ex co autem quod est in calice, 
ipsum pretiosum sanguinem magni Dei et Serva- 
toris nostri Jesu Christi, qui effusus est pro mundi 
vita et salute : et ut participantibus ex eo, fiat in 
reniissionem peccatorum et vitam zternam. 


« Hoc autem praecipue. » Id est, o Mater casta, 
lumine carentes typos et przeteritas umbras Verbi 
coutemplantes, quisque in eis sunt, occlusis fori- 
bus, lumen veritatis refulgens glorificamus, tuo 
vero utero digne benedicimus. « Et pro universo- 
rum cogitationibus. » Populus : « Et omnium uni- 


versorum. » Jubet sacerdos populum recordari in- B 


ternarum irarum tempore divine mystagogi: , 
easque abjicere ab omnibus et universis qui odio 
nos persequuntur. 

Fit autem et memoria apud Deuin pro defunctis, 
et spiritibus et omni carne, ut qui mortuorum et 
viventium potestatem habeat, et dominetur super- 
celestibus et terrenis et subterraueis; et ut Rege 
Christo presente, ct ut sancto Spiritu omnes ad- 


hortante viventes atque vita functus ad illic moram - 


tralendam, et requiescendum in Domini et Dei 
nostri Jesu Christi occursum, ut congregentur et 
preoccupent faciem ejus, et audiant. voces laudis 
ejus; ut omnibus qux erant in infernis animabus 


solutis a vinculis per mortem et resurrectionem C 


Christi. Ipse enim excitatus est a mortuis, primi- 
ti:e οἱ primogenitus factus dormientium, et omni- 
hus *iam aperiens resurrectionis a mortuis, ad im- 
mortalem ct beatam vitam refocillans eos qui in 
spe resurrectionis ejus dormierunt. Convocantur 
aulem omnes eorum anims cum prophetis et apo- 
stolis οἱ martyribus, ut una ingrediautur et recum- 
bant cum Abraham et Isaac et Jacob in mystica 
mensa regui Ghristi. 


« Et da nobis, ore uno et corde uno glori(icare 


xai ἐνδόξῳ παρουσίᾳ τοῦ ἁγίου Πνεύματος, μετα- 
6á)n καὶ ποιήσῃ, τὸν μὲν ἄρτον, αὑτὸ τὸ τίμιον 
σῶμα τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ " τὸ 6b. ἐν 
τῷ ποτηρίῳ, αὐτὸ τὸ τίμων αἷμα τοῦ μεγάλου Θεοῦ 
χαὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, τὸ ἐχχυθὲν ὑπὲρ 
τῆς τοῦ χόσμου ζωῆς xal σωτηρίας" xai ἵνα τοῖς 
μεταλαμβάνουσιν ἐξ αὐτοῦ, γένηται εἰς ἄφεσιν ἁμαρ- 
τιῶν χαὶ ζωὴν αἰώνιον. 

Τὸ δὲ, « ἘἜξαιρέτως,» τουτέστιν, "D. μῆτερ ἁγνὴ, 
τοὺς ἀφεγγεῖς τύπους χαὶ τὰς παρελθούσας σχιὰς 
τοῦ Λόγου θεασάμενοι, χαὶ τὰ ἐν τούτοις, χεχλεισμέ- 
νης πύλης, φῶς τῆς ἀληθείας ἀναλάμψαν, δοξάζομεν" 
σὴν δὲ γαστέρα ἐπαξίως εὐλογοῦμεν. « Καὶ ὧν ἔχα- 
στος χατὰ διάνοιαν ἔχει. » Ὁ λαός" ε Καὶ πάντων 
xai πασῶν. » ᾿Ἐντέλλεται ὁ ἱερεὺς τῷ λαῷ, μνημο- 
νεύειν τὰς τῶν διανοιῶν ὀργὰς, ἐν τῷ χαιρῷ τῆς 


θείας μυσταγωγίας, xaX ἀποῤῥίψαι αὑτὰς Ex πάντων 
' καὶ πασῶν τῶν μισούντων ἡμᾶς. 


Γίνεται ὃὲ xal μνήμη πρὸς τὸν Θεὸν ὑπὲρ τῶν 
χεχοιμημένων, xal πνευμάτων, xai πάσης σαρχὸὺς, 
ὡς νεχρῶν xal ζώντων τὴν ἐξουσίαν ἔχοντα, xal 
δεσπόζοντα ἐπουρανίων χαὶ ἐπιγείων χαὶ χαταχθο- 
νίων xal ὡς τοῦ βασιλέως Χριστοῦ παρόντος, καὶ 
ὡς τοῦ ἁγίου Πνεύματος πάντας προσχαλουμένου, 
ζῶντάς τε χαὶ μεταστάντας, πρὸς τὰς ἐχεῖσε μονὰς 
xai χαταπαύσεις, εἰς τὴν τοῦ Κυρίου xaX Θεοῦ 
ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ προέλευσιν, συναθροισθῆυνσι 
xal προφθάσαι τὸ πρόσωπον αὐτοῦ, xal ἀχουσθῆναι 
τῶν φωνῶν τῆς αἰνέσεως αὐτοῦ * ὡς πασῶν τῶν ἐν 
ἅδῃ ψυχῶν ἀπολυθεισῶν τῶν δεσμῶν, διὰ τοῦ θανά- 
του xal τῆς ἀναστάπτεως Χριστοῦ. Αὐτὸς γὰρ ἐγή- 
γερται ἐχ νεχρῶν, ἀπαρχὴ καὶ πρωτότοχος γενόμε- 
νος τῶν χεχοιμημένων * xai πᾶσιν ὁδοποιήσας τὴν 
ix νεχρῶν ἀνάστασιν xal πρὸς τὴν ἀθάνατον xal 
μακαρίαν ζωὴν ἀναπαύων τοὺς ἐπ᾽ ἐλπίδι τῆς ἄνα- 
στάσεως αὐτοῦ χοιμηθέντας. Συγχαλοῦνται δὲ πᾶσαι 
αἱ ψυχαὶ αὐτῶν μετὰ τῶν προφητῶν καὶ ἀποστόλων 
καὶ μαρτύρων συνεισελθεῖν xal ἀναχλιθῆναι μετὰ 


| "Afpx&u. καὶ Ἰσαὰχ καὶ Ἰαχὼόδ, ἐν τῇ μυστιχῇ τρα- 


πέζῃη τῆς βασιλείας Χριστοῦ.᾿ 
( Καὶ δὺς ἡμῖν, ἐν ἑνὶ στόματι xal μιᾷ καρδίᾳ δο- 


et laudare honorilicentiss:imum. »  Supplicamus ξάζειν xai ἀνυμνεῖν τὸ πάντιμον. » Δεόμεθά σου 
Hbi, ore uno unoque corle, ut te verbis glori- ὥσπερ ἐν ἑνὶ στόματι χαὶ μιᾷ καρδίᾳ εἰς τὴν σὴν 
ficemus ; ila sanc et unum spiritum et unum ani- D δοξολογίαν * οὕτω τοίνυν xal ἕν πνεῦμα, χαὶ píav 


mum da nobis, ut conjuncti cbaritatis vinculo pos- 
imus eum fiduela frui proposita mensa, et flainus 
iinis mysteriis digni glorificantes et hymnis ce- 
antes prenosissimum et magnilicum nomen 
"Tam, o Pater, ct Fili, et Spiritus saucte. « Et siut 
eneonibe mspgni Dei et Servatoris nostri Jesu 

| Jab cum omnibys nobis. » Si sic faciamus ut 
dus diximus, miserationes Dei erunt cum om- 
Misericordia Dei Christus est, qui pro- 
" Boslri miserebatur, a magno Deo 
Tadilit semetipsum propter nos, 

Ü"i enim in unitatem fidei, el 

" δόμοι Spiritus coivimus, per 

- 175 Qui nro nobis mortuus est et 


ψυχὴν 6; ἡμῖν, ἵνα συναπτόμενοι τῷ τῆς ἀγάπης 
συνδέσμῳ, δυνησώμεθα μετὰ παῤῥησία: ἀπολαύειν 
τῆς προχειμένης τραπέζης, χαὶ γενώμεθα ἄξιοι τῶν 
θείων μυστηρίων, δοξάζοντες καὶ ὑμνοῦντες τὲ 
πάντιμον xol μεγαλοπρεπὲς ὄνομά σου, τοῦ [la- 
τρὸς, xal τοῦ Υἱοῦ, xal τοῦ ἁγίου Πνεύματος. 
« Καὶ ἔσται τὰ ἐλέη τοῦ μεγάλου Θεοῦ xal Σωτῆρος 
ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ μετὰ πάντων ἡμῶν. » "Extv 


οὕτω πράξωμεν ὡς ἀνωτέρω ἔφημεν, τὰ ἐλέη τοῦ 


Θεοῦ ἔσται μετὰ πάντων ἡμῶν. “Ἔλεος Θεοῦ ὁ Χρι- 
στός ἐστιν, ὁ δι᾽ ἡμᾶς, καὶ διὰ τὸ ἐλεῆσαι ἡμᾶ:, ἀπὸ 
ποῦ μεγάλου Θεοῦ ἀποπταλείς" ὃς xal παρέδωχες 
ἑαυτὸν δι᾿ ἡμᾶς, καὶ ἠλέησεν. Θὲ γὰρ εἰς ἑνότητα 
τῆς πίστεως χαὶ χοινωνίαν τοῦ ἀγίον Πνεύματος 


44] 


RERUM ECCLESIAST. CONTEMPLATIO. 


442 


συνελθόντες, διὰ τῆς olxovoulag τοῦ ὑπὲρ ἡμῶν A excitatus, et sedet in dextera Patris, non amplius 


ἀποθανόντος, xal ἐγερθέντος, xal καθίσαντος ἐν δεξιᾷ 
ποῦ Πατρὸς, οὐχ ἔτι ἐπὶ γῆς ἐσμεν, ἀλλ᾽ ἐν τῷ 
θρόνῳ τοῦ Θεοῦ τῷ βασιλιχῷ παρεστήχαμεν ἐν τοῖς 
οὐρανοῖς, ὅπου ὁ Χριστός ἐστι, χαθὼς αὐτὸς λέγει" 
« Πάτερ δίχαιε, &y(acov αὐτοὺς ἐν τῷ ὀνόματί σου, 
o0; δέδωχάς μοι" ἵνα ὅπου εἰμὶ ἐγὼ, χἀκχεῖνοι 
ὦσι μετ᾽ ἐμοῦ, xal θεωρῶσι τὴν δόξαν ἣν δέδωχάς 
pot, ὅτι ἢγάπησας αὑτοὺς, χαθὼς ἐμὲ ἠγάπησας. » 
Πάντες δὲ οἱ τὴν υἱοθεσίαν ἀπολαθόντες, xai συγ- 
χληρονόμοι τοῦ Χριστοῦ γενόμενοι, διὰ τῆς χάριτος 
αὑτοῦ, χαὶ οὐκ ἐξ ἔργων ἡμῶν ἔχομεν τὸ Πνεῦμα 
ποῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ εἰς τὰς χαρδίας ἡμῶν * οὗτινος 
τὴν χάριν χαὶ τὴν ἐνέργειαν θεωρῶν ὁ ἱερεὺς, βοᾷ 


super Lrerram sumus, sed in throno Dei regi assi- 
stimus in coelis ubi Christus est, quemadmodum ait 
ipse: « Pater juste, sanctifica eos in oomine tuo 
quos dedisti mihi, ut ubi ego sum et illi sint me- 
cum, et contemplentur gloriam quam dedisti mihi, 
quod dilexerim eos, quemadmoduin me dilexisti : » 
omnes vero qui adoptionem in Filium accepimus, et 
coh:eredes Christi per gratiam ejus ac non ex ope- 
ribus nostris facti sumus, liabemus Spiritum Filii 
Dei in cordibus nostris : cujus gratiam et efficaciam 
contemplans sacerdos, clamat et ait : « Abba, Pater 
coelestis, dignare nos cum fiducia indemnabiliter 
audere invocare te et dicere. » 


xat λέγει" «. 'A662,6 Πατὴρ ὁ οὐράνιος, ἀξίωσον ἡμᾶς ἀκαταχρίτως μετὰ παῤῥησίας τολμᾷν ἐπιχα- 


λεῖσθαί σε xal λέγειν. » 


« Πάτερ ἡμῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς. » ᾿Αληθῶς B 


Πατὴρ πάντων ἡμῶν ἐστι, καὶ πάντας τηρεῖ. Καὶ 
εἰ μὲν τὸ θέλημα αὐτοῦ πράττομεν, πατὴρ ἡμῶν * 
εἰ δὲ μὴ, οὗτινος τὸ ἔργον ποιοῦμεν, οὗτός ἐστι πα- 
τήρ. Καὶ ἄλλως Πατέρα αὑτὸν χαλεῖς ; ὡς τέχνον 
πολιτεύου, ἵνα εὐάρεστος αὐτῷ γένῃ τῷ Πατρὶ τῷ 
ἐν τοῖς οὐρανοῖς " τίς γὰρ τῷ χοσμοχράτορι τῶν κάτω 
συρομένων στρατευόμενος, χαὶ υἱοθετούμενος αὐτῷ 
διὰ τῶν πονηρῶν ἔργων, τολμᾷ τὸν αἴτιον παντὸς 
ἀγαθοῦ Κύριον εἰπεῖν Πατέρα; Δῆλον δὲ ὅτι οὗτος 
οὐ τὸν Κύριον Σαδαὼθ χαλεῖ Πατέρα, ἀλλὰ τὸν ἀντι- 
κείμενον, οὗ καὶ τὰ ἔργα πράττει. ᾿Αλλως" Πατέρα 
λέγεις, ἄνθρωπε, τὸν Θεόν ; χαλῶς λέγεις " ἔστι γὰρ 
ἸΙατὴρ xai Ποιητὴς πάντων ἡμῶν" ἀλλὰ σπεῦδε 
ἐργάζεσθαι ἔργα ἀρέσχοντα τῷ Πατρί σον. Εἰ δὲ 


« Pater noster, qui es in ccelis. » Vere Pater om- 
nium nostrum est, et omnes (ut vocis e(ymon indi- 
cat (13), servat. Ac si quidera. voluntatem ejus faci- 
mus, pater est noster : sin minus, cujuscunque 
opus facimus, is est pater. Et aliter : Pater eum 
vocas? ut Filius vitam tuam institue, ut gratus sis 
et placeas ipsi tuo Patri qui in ccelis est : quis enim 
sub mundi principe rerumque inferarum potente 
militans, et in filium ei adoptatus , malis operibus 
audeat Auctorem omnium bonorum ac Dominum 


' dicere Patrem ? Certum est quod hic non Doininum 


Sabaoth vocat Patrem, sed adversarium, cujus 
etiam opera facit. Aliter : Patrem dicis (o homo) 
Deum? praeclare dicis, est enim Pater et Auctor 
omnium nostrum : sed festina ea obire munia qua 


χαχὰ ἔργα ποιεῖς, πρόδηλον ὅτι τὸν διάδολον ἐπικα- C tuo placeaut Patri. Si vero mala opera facis, per- 


λεῖς πατέρα. Οὗτος γάρ ἐστιν ἔφορος τῶν xaxüv. 
Διὸ σπεῦδε ἐχφυγεῖν τοῦτον, xal ἀρέσαι τῷ ἀγαθῷ 
Πατρί σον xai Ποιητῇ σου. 


ε᾿Αγιασθήτω τὸ ὄνομά σου.» “Ονομά ἐστι τοῦ Υἱοῦ 
τοῦ θεοῦ, τὸ ἐπιχληθὲν δ᾽" ἡμᾶς Χριστὸς γὰρ, καὶ 
ἡμεῖς Χριστιανοὶ, χαὶ τὸ ὄνομα αὐτοῦ ἐπιχέχληται 
ἡμῖν. Καὶ ἀληθῶς ἅγιος ὁ Θεὸς, ἀλλ᾽ ἡμεῖς παραχα- 
λοῦμεν, ἵνα ἁγιάσῃ τὸ ὄνομα αὐτοῦ ἐν ἡμῖν, ὅ ἔστι 
τὸ ἔργον ἡ μῶν ἀξιδλόγιστον * ἅγιον xal ὅλως καθαρὸν 
ποιήσῃ τὸ σῶμα ἡμῶν “ ἵνα ἀνέγχλητον εὑρεθῇ ἐν 
τῇ ἡμέρᾳ τῆς ἀπολογίας. Καὶ τί γάρ; οὐχ ἔστιν ἅγιος 
διθεό; ; Ναὶ ἅγιος " ἀλλὰ τοῦτο λέγεις" Ἐν ἐμοὶ 


« ἁγιασθήτω τὸ ὄνομά σου, » ὅπως ἴδωσιν οἱ ἄνθρω- D 


ποι τὰ χαλὰ ἔργα uoo, xal δοξάσωσί σε τὸν Πατέρα 
xai Ποιητήν pov. - 

« Ἐλθέτω fj βασιλεία cov. » 'H βασιλεία τοῦ Θεοῦ, 
τὸ Πνεῦμά ἐστι τὸ ἅγιον, ὡς λέγει" « Ἡ βασιλεία 
τῶν οὐρανῶν ἐντὸς ὑμῶν ἐστι. » Τῷ Πνεύματι γὰρ 
τῷ ἁγίῳ σὺν Πατρὶ xoa Υἱῷ τὸ βασιλεύειν πρέπει, 
τῷ ἁγιάξοντι xai φωτίξοντι τὰς νοερὰς χαὶ ἀγγελι- 
γὰς δυνάμεις, καὶ οὐρανίους στρατιὰς, xal πάντα 
ἄνθρωπον ἐρχόμενον εἰς τὸν χόσμον, καὶ πιστεύοντα 
εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς xai τοῦ Υἱοῦ xai τοῦ 


^ Luc. xvii, 91. 
(1) Πατὴρ, quasi. πάντας τηρῶν. 


spicuum est te diabolum invocare patrem : ipse 
enim est przses malorum. Quocirca festina hunc 
effugere, et bono Patri tuo et Procrealori tuo pla- 
cere. 

« Sanclificetur nomen tuum. » Nomen est Filii 
Dei, quod invocatum est super nos. Christus enim 
est, et nos Christiani, et ab ejus nomiae cognomi- 
nati sumus. Profecto vere sanctus est Deus : at 
nos supplicamus ut nomen suum in nobis sanetifi-- 
cet, quod est opus nostrum rationi consentaneum : 
sanctum et omnino purum faciat corpus nostrum, 
ut irreprehensum inveniatur in die defensionis (12). 
Ecquid enim non est sanctus Deus? Profecto san- 
ctus 651: sed hoc ais: [n me « sanctificetur nomen 
tuum, » ut videant homines bona opera mea, et te 
glorificent Patrem et Factorem meum. 

« Adveniat regnum tuum. » Regnum Dei, Spiri- 
tus est sanctus, quemadmodum ait : Regnum colo- 
rum inira vos esi '*. Spiritui enim sancto cum Pa- 
tre et Filio regnare convenit, qui sanctiíicat et 
illuminat spiritales et angelicas potestates, et. c«- 
lestes exercitus, et omnem bominem venientem in 
mundum, et credentem in nomine Patris et Filii ci 
sancti Spiritus. Vere Rex terre, visibilium ct invie 


(19) 'AzeVoylac, reddendx rationis. 


u3 


S. GERMANI PATRIARCHJE CP. 


ut 


s.bilium. Sed quemadmodum cum civitas cireum- A ἁγίου Πνεύματος. ᾿Αληθῶς βασιλεὺς γῆς, ὁρατῶν 


data est. ab hostibus, requirit ἃ rege auxilium, ita 
ei nos circumdati ab adversariis potestatibus et 
peccatis, quaerimus ab eo auxilium ut nos liberet. 
Regem appellas? fias ut spiritualis miles, ut. pla- 
ceas Regi qui te in suum exercitum allegat. Et quid- 
nam? nou est rex Deus, quod adventurum est 
regnum ejus? Certe Rex omnium est : at quemad- 
modum civitas circumdata, ut supra dictum. Et 
, 9lio modo. Cum Propheta dicat : « legnavit Deus 
super gentes "*, » praeterito tempore ut futuro 
usus, hujus rei gratia vociferamut : « Adveniat 


regnum tuum, » super nos qui gentes sumus, Do- 
mine. 


« Fiat voluntas tua sicut in coelo et in terra. » 
Voluntas Dei et Patris, dispensatio Filii ejus est. 


Angeli iu ccelo, in concordia et consensu sunt, ita 


quirimus et no3 iu charitate non ficta vivere : 
quedcunque vis ac requiris, in colo fit : in terra 
ut id flat, facias oportet. Sensus est ejusmodi : 
Domine, quemadmodum flt in collo voluntas tua, 
et sunt omnes angeli in pace, nec est in eis qui 
pellat et qui pellatur, neque qui :ffligat et affliga- 
tur, neque qui bellum aggrediatur et qui sustineat, 
sed omnes in profunda tranquillitate glori(icant tc , 


ita et in nobis hominibus qui sumus in terra, ' 


« fiat voluntas tua, » ut omnes gentes uno ore el 
uno corde glorificemus te Factorem et nostrum 
omnium Patrem. 


« Panem nostrum quotidianum (15) da nobis 
liodie. » Pauis quotidianus est Christus, qui est, 
qui ante fuit. et qui manet in secula : qui se vo- 
luntario przbet edendum, et sine consumptione 
permanet semper, ut det vitam mundo : quem per 
baptismum acceptum, petimus ut semper accipia- 
mus, habeamus, et comedamus, petimus nature 
nostr: convenientem ; ut nos 60 simus contenti, 
ut ne pauperes facti et fame 1abescentes, ad bla- 
spliemias convertamur, aut. supra modum abun- 
dantes. efferamur, et ἃ te projiciamur. Panem si 
quaxras, aurum ne cumules : sin tibi deest et pri- 


yaris, id admoneat te ul quaras, Quotidianum : 


panem accipere postulamus, quia homines omnes 
€x duabus naturis coalescunt, animo (inquam) et 
corpores proplerea ulriue congruum panem peti - 
nius, Nam panis quiuleni corporis, hic panis est 
quo vescimur : pauis vero. aujmi, sermo Dei est. 
Aperi, lili, os tuuin, el Írequentius Dei sis memor 
quam respires, 

à Εἰ dimitte nobis debita nostra.» Condona nobis 
peccata uostráa, quemadmodum nOS delinquentibus 
im nes dunilàmus : ac, si Ha facimus, ipse quo- 
que oobis sic faciet. Hemiserisne cuipiam, quare : 


Ἢ Psal. πεῖν ἢ 


(45) 'Exi$0510V, tubsianualcu. 


D ψυ ἧς τε λέγω xol σώματος" 


καὶ ἀοράτων. ᾿Αλλ ὥσπερ πόλις χυχλωθεῖσα ὑπὸ 
ἐχθρῶν, ζητεῖ τὴν τοῦ βασιλέως βοήθειαν" οὕτω χαὶ 
ἡμεῖς χυχλωθέντες ὑπὸ τῶν ἐναντίων δυνάμεων καὶ 
τῶν ἁμαρτιῶν, ζητοῦμεν map" αὐτοῦ βοήθειαν, ἵνα 
λυτρώσηται ἡμᾶς. Τὸν βασιλέα καλεῖς ; Γενοῦ ὡς 
πνευματιχὸς στρατιώτης, ἵνα ὀρέσῃς τῷ βασιλεῖ τῷ 
στρατολογήσαντί σε. Καὶ τί γάρ ; οὐχ ἔστι βασιλεὺς 
ὁ Θεὸς, ὅτι μέλλει ἔρχεσθαι ἢ βασιλεία αὐτοῦ ; Ναὶ, 
βασιλεὺς πάντων ἐστίν" ἀλλ᾽ ὥσπερ πόλις χυχλω- 
θεῖσα, ὡς εἴρηται, καὶ χατὰ ἄλλον τρόπον. Ἑπει:δὴ 
ὁ προφήτης λέγει’ « Ἐδασίλενσεν ὁ Θεὸς ἐπὶ τὰ ἔθνη,» 


πῷ παρεληλυθότι χρόνῳ ὡς μέλλοντι χρησάμενο:, 


χάριν τούτου χράζομεν" ε ᾿Ελθέτω ἡ βασιλεία σου, » 
ἐφ᾽ ἡμᾶς τὰ ἔθνη, Κύριε. 

c Γενηθήτω τὸ θέλημά σου ὡς ἐν οὐρανῷ xai ἐπὶ 
τῆς γῆς. » Τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ καὶ Πατρὸς, ἣ οἱ- 
χονομία τοῦ Υἱοῦ αὐτοῦ ἐστιν. Οἱ ἄγγελοι ἐν οὐρανῶ, 
ἐν ὁμονοίᾳ καὶ συμφωνίᾳ ὑπάρχουσιν, οὕτω ζητοῦ- 
μεν xai ἡμεῖς ἐν ἀγάπῃ ἀνυποχρίτῳ γενέσθαι * 
ὁποῖον θέλημα ζητεῖς, ἐν οὐρανῷ γίνεται" τὸ ἐν τῇ 
Yl δεῖ σὲ πληρῶσα'. Τὸ δὲ νόημά ἐστιν οὕτως " 
Κύριε, ὥσπερ ἐγένετο ἐν τῷ οὐρανῷ τὸ θέλημά σον, 
xai εἰσὶ πάντες οἱ ἄγγελοι Ev εἰρηνῇ, xat οὐκ ἔστιν 
ἐν αὐτοῖς ὠθῶν xal ἀντωθούμενος, οὔτε θλίδων καὶ 
θλιδόμενος, οὔτε πολεμῶν xai πολεμούμενος, ἀλλὰ 
πάντες ἐν γαλίνῃ βαθείᾳ δοξάζουσί δε" οὕτω xal ἐν 
ἡμῖν τοῖς ἐπὶ γῆς ἀνθρώποις ε γενηθήτω τὸ θέλημά 
σου, » ἵνα πάντα τὰ ἔθνη ἐν ἑνὶ στόματι xai μιᾷ 
καρδίᾳ δοξἀάζωμέν σε τὸν Ποιητὴν καὶ Πατέρα πάντων 
ἡμῶν. 

« Τὸν ἄρτον ἡμῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡμῖν σήμε» 
ρον.» Ὁ ἄρτος ὁ ἐπιούσιός ἔστιν ὁ Χριστὸς, ὁ ὧν, xal 
προὼν, xal μένων εἰς τοὺς αἰῶνας " ὁ ἐχουσίως 
ἐσθιόμενος, xal ἀδαπάνητος διαμένων ἀεὶ, χαὶ διδοὺς; 
ζωὴν τῷ χόσμῳ " ὃν διὰ τοῦ βαπτίσματος δεξάμενοι, 


τοῦτον λαθεῖν πάντοτε xal ἔχειν xal ἐσθίειν αἰτού- 


μεθα * τὸν πρέποντα τῇ οὐσίᾳ ἡμῶν, ὡς ἔστιν ἀρχοῦν 
ἡμῖν, ἵνα μὴ πενόμενοι χαὶ λιμῷ τηχόμενοι, εἰς 
βλασφημίαν τραπῶμεν, ἣ περιττεύοντες ἐπαρθῶμεν 
χαὶ ἀποῤῥιφῶμεν ἀπὸ σοῦ. "Apzoy ἐὰν ζητῆς, χρυ- 
σίον μὴ σώρευς * εἰ δὲ λείπῃ χαὶ στερῇ, προτρεψάτω 
σε ζητῆσαι. Ἐπιούσιον ἄρτον αἰτούμεθα λαθεῖν, 
ἐπειδὴ ὁ πᾶς ἄνθρωπος ἐχ δύο οὐσιῶν συνίσταται, 
xai διὰ τοῦτο, ἐφ᾽ 
ἑχάστῃ οὐσίᾳ τὸν πρέποντα ἄρτον αἰτούμεθα. "Apos 
μὲν γὰρ σώματος, οὗτος ὁ ἐσθιόμενος * ἄρτος δὲ ψυ- 
χῆς, λόγος Θεοῦ. λνοιγε, τέχνον, σὸν στόμα xal 
συχνότερον μνημόνευε Θεοῦ μᾶλλον f] ἀνάπνει. 


« Καὶ ἄρες ἡμῖν τὰ ὀφειλήματα ἡμῶν. » Συγχώ- 
ρῆσον ἡμῖν τὰ ἁμαρτήματα ἡμῶν, λέγοντες, ὥσπερ 
ἡμεῖς τοῖς πταίουσιν ἡμῖν" χαὶ εἰ οὗτο; ποιοῦμεν, 
καὶ αὐτὸς ἡυῖν οὕτω ποιήσει. Ἐὰν ἀρῆχές τινι» 


M5 


RERUM ECCLESIAST. CONTEMPLATIO. 


us 


ζήτει " ἐὰν ἔλυσας ἀδελφὸν ἀπ᾽ ἔχθρας, παραχάλει " A an fratrem ab. inimicitiis solveris , apud te con- 


εἰ δὲ μνησικαχίαν ἔχεις, ποίαν ἄφεσιν ζητεῖς; Ἡ δὲ 
ἐπίλυσίς ἔστιν οὕτως, ὡς φέρε εἰπεῖν" Κύριε, « ἄφες 
ἡμῖν τὰ χρέα ἡ μῶν, » τουτέστι, τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν 
καὶ τὰ πταίσματα, « ὡς καὶ ἡμεῖς ἀφίεμεν » πᾶσι 
τοῖς ἁμαρτάνουσιν xal πταίουσιν εἰς ἡμᾶς ἀδελφοῖς 
ἡμῶν, ἐλενθέροις τε xal δούλοις, χαὶ πᾶσι τοῖς 
ὑποχειρίοις ἡμῶν. Ταῦτα λέγων, ἄνθρωπε, ἐὰν οὕτω 
ποιῇς, ἐννοήθητ:, ὅτι « φοδερὸν τὸ ἐμπεσεῖν εἰς χεῖρας 
Θεοῦ ζῶντος " » xai διορθωσάμενος, ἐπίστρεψον 
πρὸς τὸν Θεὸν χαὶ Πατέρα xai Ποιητήν σου. 


€ Καὶ μὴ εἰσενέγχῃς ἡμᾶς εἰς πειρασμὸν, ἀλλὰ 
ῥῦσαι ἡμᾶς ἀπὸ τοῦ πονηροῦ. » Ἡμεῖς, Δέσποτα, 
ἐσμὲν ἄξιοι πάσης χολάσεως, καὶ παραχαλοῦμεν μὴ 
παραδῴης ἡμᾶς εἰς χεῖρας ἐχθίστων ἀνθρώπων, 
xai πονηρῶν δαιμόνων, πρὸς τὸ χολάσαι ἡμᾶς * ἀλλὰ 
σὺ, Κύριε, ἡμᾶς παίδευσον, ὅτι ὡς ἡ φιλανθρωπία 
σου, οὕτω καὶ ἡ παιδεία σου. Τί γάρ ; ὁ Θεὸς εἰσ- 
ἀγει ἄνθρωπον εἰς πειρασμόν ; μὴ γένοιτο. Οὐ γὰρ 
αἴτιος τῶν χαχῶν ὁ Θεός " ἀλλὰ παραχαλέσωμεν 
αὐτὸν, ἵνα τοῖς πολλοῖς αὐτοῦ οἰχτιρμοῖς μὴ ἑάσῃ 
ἡμᾶ; πειρασθῆναι. Kopie , ἐὰν ζητήσῃ ἡμᾶς ὁ Σα- 
«ανᾶς σινιάσαι ὡς τὸν σΐτον, ὥσπερ xal τοὺς ἁγίους 
g^u ἀποστόλους ἐζήτησε μὲν, ἀπέτυχε δέ" ἣ ὡς τὸν 


πάλαι Ἰώδ' μὴ δώσῃς αὐτῷ ἐξουσίαν καθ᾽ ἡμῶν. 


'AAX εἰ χαὶ πονηρὸς ἄνθρωπος θελήσει ἡμᾶς πει- 
ράσαι, μὴ δώσῃς ἡμᾶς τῷ θελήματι αὐτοῦ, ἀλλὰ 
σχέπασον ἡμᾶς ἐν τῇ σχέπῃ τῶν πτερύγων cov: 


« Ὅτι σοῦ ἔστιν ἡ βασιλεία xat ἡ δυνάμ:ς χαὶ ἡ c 


δόξα,» κοῦ Πατρὸς, καὶ τοῦ Υἱοῦ, xai τοῦ ἁγίου 
Πνεύματος. Σοῦ γάρ ἐστιν ἡ ἐξουσία xal ἡ χυρία 
τοῦ ἐλεεῖν χαὶ σώζειν, τοῦ θανατοῦν χαὶ ζωογονεῖν, 
«ou Πατρὸς χαὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ ἀγίον Πνεύματος, 
νῦν χαὶ ἀεὶ xai εἰς τοὺς αἰῶνας. Κύρ!ε, ἐπειδὴ σή 
ἔστιν ἡ βασιλεία, μὴ ἐάσῃς ἡμᾶς φοδηθῆναι ἑτέραν 
βασιλείαν, μῆτε δύναμιν, μήτε δεσποτείαν. ᾿Αλλ’ εἰ 
καὶ ἄξιοί ἐσμεν χολάσεων, διὰ τὰς ἀμαρτίας ἡμῶν, 
σὺ ἡμᾶς οἵῳ τρόπῳ θέλῃς, τιμώρησον * χαὶ μὴ πα- 
ραδῷς ἡμᾶς εἰς χεῖρας ἀνθρώπων. Ἐμπεσούμεθα 
δὲ εἰς χεῖρας σάς * ὅτι ὡς dj μεγαλωσύνη σου, οὔ- 
τω χαὶ τὸ ἕλεός σου, Πάτερ παντοχράτορ. 

« Εἰρήνη πᾶσιν. » "Ἥρεμον τὸν νοῦν ἕξοιμεν, πάν- 
τες. ε Τὰς χεφαλὰς ἡμῶν. » Τὰς διανοίας ἡμῶν 
σὺν τοῖς ἔργοις τῷ Κυρίῳ ἐπιστρέψωμεν, δεόμενοι 
τὰ προχείμενα δῶρα εἰς ἀγαθὸν ἐξομαλίσαι χατὰ τὴν 
χρείαν ἑκάστου. Εὐχαριστοῦμεν δὲ, χάριτι xai οἱ- 
κτιρμοῖς xat φιλανθρωπίᾳ τοῦ Μονογενοῦς σον. Εἶτα 
βοᾷ ὁ ἱερεὺς τοῖς πᾶσι λέγων" « Ὅτι ἐγὼ ἄνθρω» 
πός εἰμι ὁμοιοπαθὴς ὑμῖν, μὴ γινώσχων ἐχάστου 
μῶν τὰ ἔργα" » ὁρᾶτε οὖν καὶ γίνεσθε ἅγιοι, ὅτι 
ὁ Χριστὸς ὃν μέλλετε μεταλαθεῖν, ἅγιος Θεός ἐστι, 
xal ἐν ἁγίοις ἀναπανόμενος. « Τὰ ἅγια τοῖς ἁγίοις. » 
Τοῖς ἀμνησικάχοις χαὶ χαθαροῖς τῇ χαρδίᾳ ἀξιοῖ ὁ 
9sb; δοῦναι τὰ ἅγια. ᾿Αγίους λέγει τοὺς κεχαθαρ- 


. 
To Bebr. X, 934. 


sidera : quod si adhuc mali accepti recordaris, 
quam remissionem quzris? Eorum quz dicimus bic 
sensus est : Domine,« dimitte nobis debita nostra : » 
id est, peccata nostra et lapsus, « sicut et nos di- 
mittimus » omnibus delinquentibus in nos fratri- 
bus nostris, tam liberis quam servis , et omnibus. 
subditis nobis. Hzc dicens, o homo, an ita fa- 
cias, tecum reputa, quia « terribile est incidere in 
manus Dei viventis 75 : » et te corrigens et emen- 
dans convertere ad Deum et Patrem et Factorem 
tuum. 

« Et ne nos inducas in tentationem, sed libera 
nos a malo. » Nos, Domine, omni supplicio sumus 
digni, et supplicamus tibi ne tradas nos in manus 
inimicissimerum hominum, et malorum dzmoenum, ' 
2d puniendos nos : sed tu, Domine, nos erudiendo 
castiga, quia perinde est lua. clementia atque ca- 
Btigatio tua. Quid enim? inducitne hominem in 
tentationem ? absit! non enim Deus est auctor 
malorum : sed obsecramus eum ut per multas 
suas miserationes non sinat nos in tentationem in- 
cidere. Domine, si quarat nos Satanas, ut cribret 
quemadmodum frumentum (ut etiam sanctos tuos 
apostolos qussivit, sed non obtinuit ; aut ut ve- 
terem illum Job), ne des ei potestatem in uos. 
Quinetiam si malignus homo velit nos tentare, ne 
tradas nos ejus voluntati, sed tege nos tegumento 
alarum tuarum : « Quoniam tuum est regnum et 
virtus et gloria (14), » Patris, et Filii, et sancti Spiri- 
tus. [n tua. est enim potestale et dominio, misera- 
tio et salus, mors et vita, o Pater, et Fili, et Spiritus 
Sancle, nunc, et semper, el in szcula. Domine, 
quoniam tuum est regnum, ne sinas nos formidare 
aliud regnum, neque potentiam, neque dominatio- 
nem. Et, tametsi supplicii digni sumus propter 
peccata nostra, tu nos quomodo vis punito, et ne 
tradas nos in manus hominum. lIncidemus autem 
in manus tuas : quia talis est maguitudo tua, qualis 
et misericordia tua, Pater omnipotens. 


.« Pax omnibus. » Quietam et sedatam mentem: 
habeamus omnes. « Capita nostra : » cogitationes 
nostras cum operibus Deo acceptas feramus, de- 
precantes ut. proposita munera in bonum compla- 
nel, in usum et commodum cujusque. Gratias au- 
tem agimus, Dei gratia et miserationibus et beni-- 
gnitate Filii tui in homines. Deinde clamat sacer» 
dos, omnibus inquiens : « Quia ego bomo sum, af-- 
fectionibus vestri similis, non cognoscens cujusque 
vestrum opera ; » videte igitur ut sanctilicali sitis, 
quia Christus cujus participes estis futuri, sanctus. 
Deus est, et in sanctis recumbit. « Sancta sanctis. »- 
immemoribus malorum, et mundis corde dignatur 


(14) De hac doxologia qua occurrit in textu Graco Matth. v, 15, videsis Nov. Test. Wetstenii hoc loco,. 


451 


S. GERMANT PATRIARCH E CP. 


Lis 


Deus largiri sancta. Sanctos ait eos qui ἃ prava ἃ μένους ἀπὸ συνειδήσεως πονηρᾶς, xat ἔχοντας πί- 


conscientia mundati sunt, et in sancta fide sincer? 
credunt, Populus fatetur εἰ ait . « Unus sanetus, 
unis Dominus Jesus Christus in gloria Dei Patris. 
Amen. » Unus sanctus et Deus immuris 3b omni 
p:cato est Dominus noster Jesus Christus, cum 
D«o Patre et sancto Spiritu, ipsi sloria in sxcula. 
Alio molo. Deum ait, qui in Trinitate celebratur. 
Centegi autem alis talem ac talem thesin, ad exem- 
pum est illius visionis qua Dei speculatoribus ap- 
paruit. Aut potius quod per ternariam illam san- 
«üficationem, obscure numerus perso»arum innui- 
tur ; et item, unitas potestatis et naturz et deitatis 
per unitatem dominationis. Glorificatur etiam his 
tibus, « Sanctus, Sanctus, Sancius, » trium per- 
sonarum sanctitas : rursum cernitur dominatio 
unius naturae et celebratur. Nimirum Deus in Tri- 
niae, tribus Seraphicis sanctifieationibus glorifi- 
Ccalur, in unam coeunii!us et. convenientibus do- 
minationem nature et deitatis. Sanciificatitonum 
au!em ternio, tres personas innuit : et dominatio, 
unitas est unius potestatis et naturaz. [taque con- 
teg! alarum compage, deitatis id quod izaotum est 
εἰ occultum  subindicat. Cum enim ait, « Sancta 
sauctis, » hoc ait de muudis et sazctis. Samcto- 
ΓΒ, non peccatorum, sed bonorum cperum cepa 
est ac abundantia, Eiatio autem in altum ve: e andi 
Corporis, reprzsentat crucis elati»nem, et nioitem 
ju ea, et ipsam resurrectionem. 


Quod autem sublevet sacerdos divinum panem, 
el signum erucis ter faciat iB aere «um veneraLili 
et vivifico pane, id innuit : ura quilem crux que 
sursum designatur, sanciificatu:» supernum zethe- 
rem monstrat, media, a»rem, infima quee fit supra 
et prope. discum, terram in «va viviticum il'ud 
Christi corpus sepultum est. Quo ant. m. in alice 
ficit erueis sicnum, idque ter, «anctfi 2fuin indicat 
qn3tuor fuil.us ierminatum univerum mun uv, ἃ 
v. Vit à per carnem assumplam ci-pen«tione, et ab 
ipsa vivifiea passione Christi D. i. Εἰ Ci. isius Js 
ci uci aflixus, a! occidentem crat à. tuens, eius viro 
δυο δἰ τῆ masuunm, altera in mci 'ivr, 3! cra 
iu s plentrionem erat extensa. Hoc ast m a erien- 
(^m, preut ait quidam, « Deus a Tec a venit; » 
4:12 ipse est spiritacis Sol jus ite, et « Oc eis r.o0- 
pen ejus; » et propterea 450" 105. exspecilinmtis 
at'rnàm requi m et r.sucz «te, Coo xum 
tes Bt eruees, id. secte Tit cis nass cun 
amisieat. Passas «ss Βιϊις c(t Sor Dei, tanca- 
cio. exeterm De. οἱ Pate s. s-nD ti 
Seius. Ob id et p rilus clamat : eLuzs sai 
etus, unus Domiaus Jesus Christss; » sanctum et 
Dominam ibquieus κα qui in Tei itte eeclebratur 
εἰ g'ordicatur Deus, Nati sanctiüvationuim. trina 
vpn, tres pezs nas inii eb. innuit. Quod 
3itcm Sabicset divi αὖ pinea sotum, ^d est, οἷα 
qe est Ka Dom:aas, et iE E apt utc Apo 

stolus 2t, λὰϑ χα em vem rir: *a $082, s turo κα ἢ 


€ o; cal: 5e 


στιν εἰλιχρινῇ εἰς τὰ ἅγια, Ὁ λαὸς ὁμολογεῖ καὶ 
λέγει " « Εἷς ἅγιος, εἷς Κύριος Ἱνποῦς Χριστὸς εἰς 
δόξαν Θεοῦ Πατρός. ᾿Αμήν. » Εἷς ἅγιος xa: 8:5; 
ἀναμάρτητός ἔστιν ὁ Κύριος ἡμῶν Ἴητοὺς Xo:szhz 
σὺν Θεῷ Πατρὶ xai ἁγίῳ Πνεύματι, αὐτῷ f δ'ξχ 
εἰς τοὺς αἰῶνας. Θεὸν λέγει τὸν ἐν Τοιάδι ὑανού- 
μενον. Τὸ δὲ συγχαλύπτεσθαι διὰ τῶν ππερίγων, 
τοιάνδε χαὶ τοιάνδε θέσιν, χατὰ τὴν τοῖς θεύπτα:ς 
ὁραθεῖσαν νιν" ἣ διὰ τὸ τρισσὸν μᾶλλον τοῦ ἀτν:α- 
σοῦ χρυφίως τὸν ἀριθμδν ὑπαινίττεσθαι τῶν ὑχο- 
στάσεων, xal τὸ μοναδιχὺν ὁμοίως τς ἐξουσίας xal 
φύτεως xal θεότητος, τῇ μοναδιχῇ τῆς χυσιότττος. 
Δοξάξεται δὲ διὰ τοῦ, ε "Avtoz, ἅνγιο;, ἄτιος,» 
χαὶ ὁ τῶν τριῶν προτώποιν ἁγιασμός. Πάλιν δρᾶται, 
χαὶ ἡ χυριότης τῇς μιᾶς vostex ὑμνεῖται " ἔτοι 
ὁ ἐν Τριάδι Θεὸς τρισὶ Σεραφιχοῖς ἁγιχσμοῖ: δο- 
ξάζεται, καὶ εἰς μίαν συνιοῦσι xol συνερχομένοις 
χυοιότητα τῆς φύσεως χαὶ θεότητος. Τὸ δὲ τοι σϑσὸν 
«ὧν ἁγιασμῶν τὰς τρεῖς ὑποστάσεις αἱνίττεται " 
χαὶ ἣ χυριότης τὸ μοναξιχὸν τῆς μιᾶς ἔξουτία: τε 
χαὶ φύσεως. Τὸ γοῦν συγχαλύπτεσβαι, τὸ Ζινωστον 
x2l xojg:0v διὰ τίς τῶν πτερύγων cunc iie ὕπο- 
6:49 τῆς θεότττος. Ὅταν yxp etzr, ". Τὰ ἅντα τοῖς 
Gvímg* » 102-0 λέγει περὶ τῶν χαθηρῶν» xal ἀτξων. 
Τῶν γὰρ &viov, οὐχὶ τῶν ἀπαρττμάτων, ἀλλὰ τῶν 
ἀγαθῶν ἔργων πλοῦτος. Ἦ δὲ δίωσις τὸῦ τιμίου 
σώματος ^, εἰχονέζει τὴν ἐπὶ τοῦ σταυροῦ Type, 
χαὶ τῶν ἐν αὐτῷ θάνχτον, χυὶ αὐτῶν τῆν ἀνὰά- 
3:23:y. 

Τὸ δὲ νῶτα: τὸν ἱερέχ τὸν θεῖον ὅστον, χαὶ τὸς 
πὸν στ:χυ;2ὺ τρὶς «61023: ἐν τῷ ἀέρι “ετὰ τὸῦ u- 
μου xal ζωνποιοῦ ἄρτου, τοῦτο αἰνίττεται: ὁ μὲν 
εἷς σταυρὸς ὁ τυπούμενος ἄνω, ἀντατότ.χι Std 
τὸν ἄνω 1:5:027 ὁ δὲ μέτος, τὸν ἀέρα" ὁ δὲ xxn, 
ὁ ἐπάνω χαὶ πλττῖον τοῦ δίτχου, τῆν YT. Év ᾧ χα 
τὸ qoezo) ἔχιξσὺ τοῦ Χοιζτοῦ στ aa ἐτάττ. Τ᾽ δὲ 
ἐν τῷ ποτηρίῳ πεῖσαι τύπον σταυρηῦ, χαὶ 32zbw 


ποῖπον, ἀγιατῆτυζι Un τὸν τετοχπέφττο, $z3vi1 
x63454, ἸΔ2} τὸς θείας ἐνόχου οἰχιν μας, xxi 
πάθους Χριστοῦ τοῦ 653. 


- - - * ^ . « . 
τ δ οίστὸς deas 2:2325222:v05, xazà C2 27v oiv 
1 


πιοὶ αὐτὸ τοῦ πλοῦ 


ἦν $i-- αἱ ἐξ τι" 2: αὐτοῦ χεῖρες. ὁ uir P» t7 
ἀεστιρ- ἔχ ἡ δὲ ἐν τὰ $ox:o 
i χατὰ Yv1:5A1;. ΧΙῸΤᾺ τὸν AÍv.XAC 4 
03:23, i: ν Emi 227p στιν ὁ 6t 
6.x2:522 στ τ X23, « , 

πὸ xacaexita 
a.33:12.5. Τὸ : 
Tz2.3]e; -22:?2244 6v. "Ezxa0: ni» ὁ YD σι 


- α΄, - 


. - - - . - I2 43 
A2T?s “Ὁ ΌΞο., £.KIZ 52 0 λ΄... 


ξῦ x3: [la- 
q:2ri3 £E $92 ívi.lIbto.zxi: ΔΙΔ τοῦτ 
at olo « Εἷς ilc. εἰς NlI6uocdeÉG. 


χε! ὁ 
Χριστῖς  ν 370» ali» χααὶ δ διον ains. τὴν ἣν 


E 


ΞΕ: το τῶν $2:32zC4. πὰς τρεῖς wcec:dsiu δι 
- 


zi. 2 ππετῶ:. ἀπ 3i ὺς 


45 


RERUM ECCLESIAST. CONTEMPLATIC. 


490 


δὲ ἄλλα τίμια δῶρα, μέλη Χριστοῦ, xal σῶμα Xpi- A Christi, et corpus Chrisü, id est, venerandi cor- 


στοῦ * ἤγουν τοῦ τιμίου σώματος Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ. 
"Exsivog γάρ ἐστι μόνος, ἐν ip τυποῦται xal δείχνυ- 
ται τὸ θεῖον καὶ ζωηφόρον πάθος, τοῦ τυθέντος ὑπὲρ 
τῆς τοῦ χόσμον ζωῆς ᾿ ἐπειδέπερ αὐτὸς μόνος ὁ 
θεῖος ἄρτος, σφάττεται μὲν, xal ὡς ἀμνὸς θύεται " 
τὰ δ᾽ ἄλλα τῶν ὑείων δώρων οὐ λογχεύονται μετὰ 
τῆς λόγχης σταυροειδῶς " ἀλλ᾽ ὡς μέλη xal μέρη 
σώματος, μερίξονται χαὶ χατασφάττονται. Μετέχων 
οὖν ἐχεῖνος ὁ θεῖος ἄρτος ἁγιασμοῦ, μεταδίδωσι καὶ 
tolg ἄλλοις τικίοις διύροις " ὁμοίως xal τῷ ποτηρίῳ 
μεταδίδωσι τοῦ ἁγιασμοῦ καὶ τῆς χάριτος. 

Μετὰ δὲ τὴν ὕψωσιν, εὐθὺς ὁ μερισμὸς τοῦ θείου 
ποιεῖται σώματος. ᾿Αλλὰ xlv μερίζηται, ἀμέριστος 


διαμένει xal ἄτμητο;, ἐφ᾽ ἑνὶ ἑχάστῳ μέρει τῶν Β 


«εἰλνομένων, ὅλος γνωριζόμενός τε καὶ εὑρισχόμενος. 
Εἰ γὰρ xai φθορὰν ὑπέστη τῷ θανάτῳ, ἀλλ᾽ ἡ σὰρξ 
αὐτοῦ ἐν τῷ dr οὐχ εἶδε διαφθοράν. Τότε δὲ xo- 
μίζεται ὕδωρ θερμότατον εἰς μιχρὸν λεδητάριον, 
καὶ χιρνῶσιν ἐξ αὐτοῦ τὰ προχείμενα τῇ θείᾳ τρα- 
πέζῃ, εἴτε χρατῆρες, εἴτε ποτήρια εἶεν " ἵν᾽ ὥσπερ 
ἐκ ζώσης προῆλθον τῆς θείας πλευρᾶς ἀμφότερα 
θερμότητος πεπληρωμένα, οὕτω δὴ xal τὸ ὕδωρ 
θερμότατον ἐν τῷ καιρῷ τῆς μεταλήψεως ἐπεμδαλ- 
λόμενον, τέλειον τὸν τύπον τοῦ μυστηρίου ἀναπλη- 
pol τῶν μεταλαμδανόντων τῇ 9.λῇ τοῦ ποτηρίον, 
ὡς αὐτῇ τῇ ζωοπαρόχῳ πλευρᾷ ψαυόντων. Ταῦτα 
χαὶ θύρα τίς ἔστι, πρὸς τὴν τῆς Τριάδος πίστιν τε 
xai ἐπίγνωσιν, xal τοῦτο ὁ μέγας Ἰωάννης καὶ 


θεολόγος παρίστησι, τοῖς τρισὶ τούτοις μάρτυσι, C 


τῆς σωτηρίου πίστεως xal δυνάμεως ἐπιστηρίζων 
τὸν λόγον. ε Τρεῖς εἰσιν οἱ μαρτυροῦντες, τὸ πνεῦμα, 
«ὃ ὕδωρ χαὶ τὸ αἷμα, xay ol τρεῖς εἰς τὸ ἕν εἰσιν. » 
Ἢ δὲ μετάληψις δηλοῖ χαὶ τὴν πρὸ τοῦ πάθους ἐπὶ 
τοῦ μυστιχοῦ δείπνου μετάδοσιν τοῦ ἄρτου xai τοῦ 
χαινοῦ ποτηρίου - περὶ οὗ εἶπεν ὁ Σωτὴρ ἡμῶν" 
ε Οὐχέτι ἐκ τούτου πίω, ἄχρις ὅτου πίω αὐτὸ καινὸν 
ἐν τῇ βασιλείᾳ τοῦ Πατρός μου. » Ὃ xai Ente μετὰ 
τὴν ἀνάστασιν ξένως ὁμοῦ χαὶ καινοπρεπῶς. Οὐ γὰρ 
ὡς χρείαν τηνικαῦτα τοῦ σώματος ἔχοντος τροφῇ , 
ἀλλ᾽ εἰς πληροφορίαν τῶν μαθητῶν τῆς ἀναστάσεως 
ἕνεχα, Τὸ δὲ μεταλαθδεῖν τὸν ἱερέα μόνον τὸν θεῖον 
ἄρτον, ἄνευ μὲν a?pato;, εἶθ᾽ οὕτως μετασχεῖν τοῦ 
θείου αἵματος, οὐδὲν ἄλλο δηλοῖ, εἰ μὴ αἱματώδη ἔτι 
εἶναι τὸν θεῖον ἀμνὸν, ἀπὸ τῆς θείας χαὶ ζωηφόρονυ 
σφαγῆς, χαὶ τοῦ νοητοῦ θύματος, ἣν ὁ ἱερεὺς ἐπε- 
ποιήχει μυστιχῶς dv τῇ προθέσει. Ἡ εὐχὴ ἡ μετὰ 
τὸ μεταλαδεῖν τὸν ἱερέα * « Ἡτοίμασας ἑνώπιόν μου 
τράπεζαν $$ ἐναντία: πάντων τῶν θλιδόντων pe. » 
Τὴν ἐπουράνιον λέγει τράπεζαν, τὸ μυστέριον τὸ 
ἀθάνατον * τράπεζαν, τὸ ἄχραντον σῶμα. « ἙἘλίπα- 
νας ἐν ἐλαίῳ τὴν χεφαλήν μου" » τὸ ἔλαιον λέγει 
τῆς χάριτος τοῦ &ylou Πνεύματος. « Καὶ τὸ motf- 
ριόν 509 μεθύσχην με, ὡσεὶ χράτιστον | » τὴν ἀθά- 
νατον πόσιν λέγει τοῦ θείου αἵματος, Ἄλλως ᾿ Ilo- 
τήριον, τὸ τίμιον αἷμα. Καὶ τό" « Κατοιχεῖν "ε ἐν 


Y! | Joan. v, 8. 


(15) Benigne interpretanduim., 


poris Christi Dei. Ille enim est solus in quo flgzu- 
ratur el monstratur. divina et vivifica passio ejus, 
qui est immolatus pro mundi vita : quandoquidem 
ipse solus divinus panis mactatur, et ut agnus im- 
molatur : alia vero divina dona, lancea non disse- 
cantwr in modum crucis lancea adhibita, sed ut 
membra et partes corporis particulatim dividuntur 
et mactantur. lgitur panis ille divinus sanctifica- 
lione participans, communicat eL aliis pretiosis do- 
nis, similiter et calici communicat sanctificationem 
et gratiam (15). 

Post elevationem statim partitio divini corporis 
fit. Verumenimvero, tamelsi in partes dividitur 
individuum οἱ insectum, in singulis partibus secto- 
rum tolum agnoscitur et. invenitur. Tametsi enim 
corruptionem subiit morte, at ejus caro in inferis 
non sensit corruptionem. Tunc et affertur aqua ca- 
lidissima in exiguo lebete, ac ex ea temperant quae 
diviu& mense proposita sunt, sive cratera, sive 
pocula sint; ut. veluti ex vivente procedaut divino 
latere, utraque calore referta. Ita sane et aqua ca- 
lidissima tempore communionis injecta absolutum 
typum mysterii explet percipientium mammam po- 
culi, quasi ipso vitam porrigente latere contreciato. 
H:ec etiam janua quadam est ad Trinitatis-fidem et 
coguitionem percipiendam, idque magnus ille Joan- 
nes ac theologus repraesentat, tribus his testibus 
salutaris (idei et virtutis sermonem confirmans. 
« Tres, inquit, sunt tesiiflcantes, spiritus, aqua οἱ 
sanguis, et tres in unum coeunt 77. » Communio 
autem significat eliam illam, ante pa:ssiouem, in 
inystica coena commuuicationem panis et novi po- 
culi, de quo ait Salvator noster : « Non amplius ex 
eo bibo, donec bibero illud novum iu regno Patris 
mci. » Quod et bibit post resurrectionem, exiraueo 
quodam, simul et novo modo. Non enim quasi tum 
temporis corpus opus haberet alimeuti, sed pertinet 
ad plene docendos apostolos de resurrectione. 
Quod autem sacerdos so!um divinum panem perci- 
piat absque sanguine, deinde postea divinum s&an- 
guinem sumat, nihil aliud indicat, quam sangu:- 
nolentum adhuc esse divinum agnum a divina et 
vitali inactatione, et spiritali sacrificio, quam sacer- 


D gos fecerat mystice in prothesi. Oratio post com- 


munionem sacerdotis : « Praparasti in conspectu 
meo mensam ex adverso omnium tribulautium 
me : » supercelestem mensam, inquit, mysterium 
immortale : mensam, immaculatum corpus. « Un- 
xisti oleo caput meum : » oleum dicit gratiz sancti 
Spiritus. « Et calix tuus inebrians me, quam pr:e- 
clarus! » immortalem potui dicit divini sanguinis. 
Aliter : Calicem, pretiosum sanguinem. Et illud : 
« Ut inhabitem ego in domo Domini in longitudi- 
nein dierum , » iu superna Jerusalem ; domus, 60» 
lum, et Ecclesia, et Sion. 


&^ S. GERMANI PATRIARCH;E CP. 


453 


οἴχῳ Κυρίου εἰς μαχρότητα ἡμερῶν, » εἰς τὴν ἄνω ᾿Ἱερουσαλήμ. Olxoc, ὁ οὐρανὸς, καὶ ἡ Ἐκκλησία, xai 


ἡ Σιών. 


« Cum timore Dei et fide et charitate, accedite A 


ad Christum Deum et Regem nostrum. » Igitur 
habeamus oportet timorem et charitatem tempore 
mysteriorum, et cum fide accedamus : quia, etsi 
innumeras scilicet justificationes habeamus,*et in- 
juriarum memores simus, nihil ex eis salutis (in- 
quit) percipere poterimus : propterea et timorem 
liabeamus oportet, et charitatem tempore sacrifl- 
ciorum : nihil enim justiti& aliud memoravit, 
quam charitatem. Ipse unigenitus Filius et Sermo 
Dei, pacis conciliator omni credenti est ; ac pre- 
tiosum suum corpus et sanguinem cum timore et 
fide largitus est. 

« Recti, qui accepimus partem divinorum inta- 
minatorum, immortalium, » id est, recta cogita- 
lione cum operibus stemus qui percepimus, et ei 
meritas gratias agamus, quod dignatus sit ut nos 
gustaverimus divina mysteria , et in regeneratione 
cum eo habitemus : Amen. Aliter : Nos qui com- 
munione vivifici sacrificii aut substantiz lztamur, 
a terrenis ad ceelestia mentem dirigamus, et digne 
ci placeamus, quia dignatus est nos participes fa- 
cere pretiosi corporis Οἱ sanguinis sui : quorum 
uinam'omnes nos compoles flamus, et in rege- 
neratione, visionis Dei, per ejus gratiam. Quid 
vcro est regeneratio ? secundo generari et renovari. 
Sublatio autem relictarum sanctarum reliquiarum, 
assumptionem Domini ac Dei nostri subinnuit. 
Sullitus autem postremus, gratiam eam sancti 


Spiritus per inspirationem datam apostolis post C 


resurrectionem. Quz autem habetur a pulpiti ter- 
go oratio , quasi sigillum est omnium petitionum, 
ac summa ordine repetita congruens primis οἱ 
pretiosioribus epilogis. Cum enim universa di- 
vina res sacra, primario pro offereniibus et propter 
quos obtulerunt, perficiatur, deinde et pro omni- 
bus percipientibus, idcirco sub finem, seriem ad- 
jungit cujusque congruam orationis quze pronun- 
tiata sit. Quoniam enim nonnulli eorum qui foris 
astant, in dubitationem szpe ventunt, ambigentes 
el inquientes : Quisnam est scopus et sensus ac 
vis orationum quas minutatim sacris prefectus 
sacerdos recitavit? et desiderant notitiam quam- 
dam etiam earum assequi; ideo divini Patres, 


« Μετὰ φόδου Θεοῦ χαὶ πίστεως xal ἀγάπης 
προσέλθετε Χριστῷ τῷ Θεῷ καὶ βασιλεῖ ἡμῶν. » 
Δεῖ οὖν φόδον ἔχειν ἡμᾶς χαὶ ἀγάπην ἐν χαιρῷ 
τῶν μυστηρίων, καὶ μετὰ πίστεως προσελθεῖν * ὅτι 
χἂν μυρία δηλαδὴ διχαιώματα ἔχωμεν, καὶ μνησί- 
xaxot ὦμεν, οὐδὲν ἐξ αὐτῶν σωτηρίας, λέγει, χαρπώ- 
σασθαι δυνησόμεθα" διὰ τοῦτο καὶ φόδον δεῖ ἔχειν 
xai ἀγάπην ἐν καιρῷ τῶν θυσιῶν * οὐδὲν γὰρ ἄλλο 
ἐμνημόνευσε διχαιοσύνης, εἰ μὴ τὴν ἀγάπην. Αὐ- 
τὸς γὰρ ὁ μονογενὴς Υἱὸς xal Λόγος τοῦ Θεοῦ, εἰρή- 
γῆς πρόξενο; παντὶ τῷ πιστεύοντι, xal τὸ τίμιον 
αὐτοῦ σῶμα καὶ αἷμα μετὰ φόδου καὶ πίστεως δέ- 
δωχεν. 

« Ὀρθοὶ, οἱ μεταλαβόντες τῶν θείων ἀχράντων, 
ἀθανάτων. » Τουτέστιν, ὀρθῇ τῇ διανοίᾳ σὺν τοῖς ἔρ- 
Ὑοῖις στῶμεν μεταλαδόντες" xal ἀξίως αὐτῷ εὖχα- 
ριστήσωμεν, ὅτι ἠξίωσεν ἡμᾶς τῶν θείων μυστηρίων 
γεύσασθαι, xai ἐν τῇ παλιγγενεσίᾳ σὺν αὐτῷ aó- 
λισθῆναι. ᾿Αμήν. ἔΑλλως " Ol μετασχόντες τῆς ζωο- 
ποιοῦ θυσίας, f| οὐσίας, ἀπὸ τῶν γηΐνων πρὸς τὰ 
οὐράνια διορθώσωμεν τὸν νοῦν, καὶ ἀξίως τῷ Χριστῷ 
εὐαρεστήσωμεν, ὅτι ἠξίωτεν ἡμᾶς μετασχεῖν τοῦ 
τιμίου σώματος xal αἵματος αὐτοῦ ὧν γένοιτο 
πάντας ἡμᾶς ἐπιτυχεῖν, καὶ τῆς ἐν τῇ παλιγγενεσίᾳ 
θεηφανείας, χάριτι αὐτοῦ. Τί δέ ἐστι παλιγγενεσία ; 
τὸ ix δευτέρου γεννηθῆναι, xal ἀναχαινισθῆναι. 
Ἢ δὲ ἄρσις τῶν χαταλειφθέντων θείων λειψάνων, 
τὴν ἀνάληψιν τοῦ Κυρίου χαὶ Θεοῦ ἡμῶν ὑπαινίτ- 
τεται. Ὃ δὲ τελευταῖος θυμιατὸς, τὴν χάριν τοῦ 
ἁγίου Πνεύματος, τὴν δι᾽ ἐμφυσήματος δοθεῖσαν 
τοῖς ἀποστόλοις μετὰ τὴν ἀνάστασιν. 'H δὲ ὀπισθάμ- 
ὄωνος εὐχὴ, οἱονεὶ σφραγίς ἐστι πάντων τῶν αἷ- 
τημάτων, xal ἀναχεφαλαίωσις ταχτιχὴ, πρέπουσα 
τοῖς πρώτοις χαὶ τιμιωτέροις ἐπιλόγοις, Ἐπειδὴ γὰρ 
πᾶσα ἡ θεία ἱερουργία, προηγουμένως μὲν, ὑπὲρ 
τῶν προσενεγχάντων, καὶ δι᾽ oüc προσήγαγον τελεῖ- 
ται, ἔπειτα xal ὑπὲρ πάντων τῶν διαλειφθέντων " 
κατὰ τοῦτο ἐν τῷ τέλει, τάξιν ἐπιτίθησιν τὴν ἐχά- 
στῆς πρέπουσαν ἐχφωνουμένης εὐχῆς. Ἐπειδὴ γάρ 
τινες τῶν ἔξω τοῦ θυσιαστηρίου ἑστώτων εἰς ἀπο- 
ρίαν πολλάχις χωροῦσι, γνωσιμαχοῦντες xai λέ- 
γόντες" Τί; ἄρα ὁ σχοπὸς, καὶ ἡ τῶν παρὰ τοῦ 
ἀρχιερέως ὑποψιθυριζομένων εὐχῶν ἕννοιά τε xol 
δύναμις; xal ἐφίενται εἴδησίν τινα xal τούτων χατα- 


asi omnium summam, per preces postulatorum D λαδεῖν, χατὰ τοῦτον οἱ θεῖοι Πατέρες, i; ἀναχε- 


indicem in hac incluserunt ; docentes qui requirunt, 
quasi ex fimbria vestimentum. 


Virginalis autem corporis typus, participatio 
benedictionis et oblationis. Frangitur quidem ut 
panis, distribuitur autem ut ineffabilis benedictio- 
vis communicatio communicantibus cum fide. Ut 
Oblatio autem plena sanclimonize offerentibus, et 
sanctis vicissim offertur : et ita a communicatione 
immaculati corporis, qui ex ea natus est Christus 
Deus noster, et pretiosi sanguinis sanctificatio et 
adoptatio flliorum, fidelibus reprzsentatur. Spiri- 


φαλαίωσιν πάντων τῶν διὰ τῶν εὐχῶν αἰτουμένων, 
τὸν χαραχτῆρα ταύτης ἐποιήσαντο, διδάσχοντες τοὺς 
ἐπιζητοῦντας, Ex τοῦ χρασπέδου τὸ ὕφασμα. 

Ὁ δὲ τοῦ παρθενιχοῦ σώματος τύπος, ὁ μερισμὸς 
«ἧς εὐλογίας χαὶ προσφορᾶς, χλᾶται μὲν ὡς ἄρτος, 
διανέμεται δὲ ὡς ἀῤῥήπου εὐλογίας μετάληψις τοῖς 
μεταλαμδάνονσι μετὰ πίστεως" ὡς; προσφορὰ δὰ 
τοῖς ἑνηνοχόσι πλήρης ἀγιωσύνης, bx τῶν ἁγίων ἀντι» 
προσφέρεται" καὶ οὕτω; ἀπὸ μὲν τῆς μεταλήψεως 
κοῦ ἀχράντου σώματος, τοῦ ἐξ αὐτῆς τεχθέντος 
Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ ἡμῶν, xal τοῦ τιμίου αἵματος, 
ὁ ἁγιασμὸς χαὶ νἱοθεσία τοῖς πιστοῖς παραγίνεται. 


4 


453 


HYMNUS IN S. DEI GENITRICEM. 


ET 


Ἢ δὲ πνευματιχὴ εὐλογία, xal ἡ ἄλλη τῶν ἀγαθῶν A talis aulem henedictio, et alia bonorum suppedi- 


χορηγια, τῳ τῶν Χριστιανῶν γένει, Ex τῆς διανομῆς 
τοῦ ἄρτου τοῦ δώματος τῆς βεοτόχον γίνεται xal 
πιστεύεται. 'ÓO μὲν θεόπτης ἐχεῖνος Μωσῇς, πάλαι 
αἴματα τράγων χαὶ μόσχων, ἐῤῥάντιζε τὸν λαὸν, λέ- 
Ὑων" « Τοῦτο τὸ αἷμα τῆς διαθήχης Κυρίου ἐστίν. » 


Ὁ δὲ Χριστὸς καὶ Θεὸς τὸ ἴδιον σῶμα δέδωχε, xol. 


ἴδιον αἷμα εξέχεε, xal ἐχέρασε τὸ καινῆς διαθήκης 
πόμα, λέγων’ « Τοῦτό ἔστι τὸ οὥμά μου, xat τὸ αἷ- 
μά μου, τὸ χλώμενον χαὶ διαχεόμενον εἰς ἄφεσιν 
ἁμαρτιῶν " ὥστε ὁσάχις ἐσθίετε τὴν ἄρτον, .xaY τὸ 
ποτήριον τοῦτο πίνετε, τὸν θάνατον χαὶ τὴν ἀνά- 
στασὶν μου ὁμολογεῖτε. » Καὶ οὕτω λοιπὸν μετὰ 
τοιἁύτης ἐννοίας, ἐσθίομεν τὸν ἄρτον xal τὸ ποτή- 
ριον πίνομεν, ὡς σάρχα xal αἷμα τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, 
τὸν θάνατον χαὶ τὴν ἀνάστασιν ὁμολογοῦντες τοῦ 
Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ" ᾧ ἡ δόξα εἰς τοὺς αἰῶ- 
νᾶς. ᾿Αμήν, ᾿ 


tatio, Cliristianorum generi-ex distributione panis 
corporis Deiparz (it et creditur. Ac ille Dei specta- 
tor Moses, olim sanguinibus hircorum ac vitulo- 
rum aspergehat populum, inquiens : « Hic sanguis 
testamenti Domini est. » Christus vero et Deus, 
proprium corpus e£ proprium sanguinem effudit, 
et miscuit novi testamenti calicem, inquiens : 
« Hoc est corpus meum et sanguis meus, quod 
frangitur, et qui effunditur in remissionem pecca- 
torum; ita quotiescunque editis panem, et cali- 
cem hunc bibitis, mortem et resurrectionem 
meam confitemini : » et ila in posterum, cum tali 
cogitatione vescimur pane, et poculum bibimus ut - 
carnem et sanguinem Filii Dei, mortem et resur» 


B rectioneni confitentes Domini nostri Jesu Christi, 


cui gloria in sz:cula. Amen. 





HYMNUS IN SANCTAM DEI GENITRICEM. 


DamiEL. Thesaur. hymnologicus, t. M, p. 79 ; Acta Sanctorum Jun. t. M, p. x1. 


' 6sotóxiov. 


Σαλπίσωμεν ἐν σάλπιγγι ἀσμάτων᾽ 
Προκύψασα γὰρ ἡ παντάνασσα Μητροπάρθενος 
Ταῖς εὐλογίαις, χαταστέφει τοὺς εὐφημοῦντας 
[αὐτήν. 
Βασιλεῖς χαὶ ἄρχοντες συντρεχέτωσαν, 
Καὶ τὴν Βασιλίδα χροτείτωσαν ἐν ὕμνοις, 
Βασιλέα τέξασαν τοὺς θανάτῳ χρατουμένους 
Πρὶν ἀπολύσαι φιλανθρώπως εὐδοχήσαντα. 


Ποιμένες xat διδάσχαλοι, τὴν τοῦ χαλοῦ ποιμένος C 


Ὑπεράγιον Μητέρα συνελθόντες εὐφημήσωμεν. 


Tv λυχνίαν τὴν χρυσανυγῆ, 

Τὴν φωτοφόρον νεφέλην, 

Τὴν τῶν Χερονδὶμ ὑπερτέραν, 

Τὴν ἔμψυχον κιδωτὸν, 

Τὸν περίμορφον τοῦ Δεσπότου θρόνον, 
Τὴν μανναδόχον χρυσέαν στάμνον, 

Τὴν ζωηφόρον τοῦ Λόγου πλάχα, 
᾿Απάντων τῶν Χριστιανῶν τὸ χαταφύγιον 
"Δομασι θεηγόροις ἐγχωμιάζοντες 

Οὕτως εἴπωμεν" Πιλάτιον τοῦ Λόγον, 


᾿Αξίωσον τοὺς ταπεινοὺς ἡμᾶς τῆς οὐρανῶν 


[βασιλείας * 
Οὐδὲν γὰρ ἀδύνατον τῇ μεσιτείᾳ σου. 


Theotocion. 


Canamus tubis, quia Regina 
Omnium, Mater virgo, benevola cst, 
Et benedictionibus coronat laudatores suos. 


Reges ac principes concurrant , 
Aique excitato plausu vene:entur Reginam, 
Quas peperit Rerem, gaudentem 
À morte victos henigne solvere. 
Pastores ac inagistri, Pastoris boni 
Sanctissimam Genitricem una efferamus lau- 
[dibus . 
Candelabrum aureum, 
llluminantem nubem, 
Excelsiorem cherubim , 
. Animatam arcam, —— 
Speciosum Altissimi solium, 
Urnam auream receptricem manhba, 
Vitalem Verbi tabulam, 
Omnium Christianorum perfugium 
Sacro celebrantes carmine, 
Sic dicamus ; Palatium Verbi , 
Nos humiles celorum regno dignare : 


Non est enim quidquam, quod te intercedente 
(fleri non possit. 








AXNXO D^NIXI pDCOCAiXV. 


COSMAS. HIEROSOLYMITANIS. 


NOTITIA. 


κεν. Vet. Patrum Biblioth. t. Kill, p. vri.) 


C:1828, ἃ pst ia κοινός didus, etes eo quod civitas illa Sencta vocaretur, Eheropolites etiam 
Mutespstoe, Condiveipulua (uit saocti Joannis Damasceni, sub eedem praeceptore Cosma monacho edu- 
ἦγον, ut i. sita. Damasceni refert Joannes Hierosolsmwitanus (1). Cum enim ex Italia Damascum rever- 
μηροῦ, a Patarruis €sptus, ab Joannis Dasnasceni patre redemptas est, Joannique filio suo, et Cosma 
ftro bitonoly go mmaziver datus est. Post Petrum factos est episcopus Majumaz (2), cirea aanum 745. 
b^ sohulsy bot judicum tulit ín Joanne Damasceno : Joannis Damasceni equalis fuit Cosmas Hiero- 
aulymitanus, tir inqeniosissimus, omnino musicam harmoniam spirans. Joannis porro et Cosme musica- 
les regula nullatenus cum aliorum carminibus conferri possunt, ac me poterunt quidem, quandiu mortale 
genus suprrerit, Mov hymnos exposuerunt Joan, Zonaras, Theodorus Prodromus, Marcos Eugenius, et 
Gregorius Corintbiscus (2:1, Sunt lamen qui Cosmae monacbo, sive seniori perperam attribuant. Ode 
6*h*s sunt aciosticbz, non pleraque, ut habes in Fabricio (4), qui utique sententiam mutavit postquam 
Vru tentus ab Aldo editus ad manus. ejus pervenii, ex quo etiam Cosmz bymnos recenset (5). Nos ex 
et Alds libro Giaca. descripsimus, 4025 tamen typotbetarum oscitantia viliosissima sunt, sanata nihilo- 
gunuis per nos fuerünt, ut ín notis indicavimus, ex. βιδλίου ἐνιαυσίου Romae edito. Adornavimus etiam 
versionem Latinam, Aldina enim adeo servilis est, uL sine Grzcis ἃ Latine tantum scientibus intelligi 
vix queant. Praevrea bymnis illis xus adjecimus et alios nonnullos Grece et Latine ex versione nostra 
punc primun prodeuntes, quos passim in eodem libro £viauci invenimus. Hos tamen, saltem qui lon- 
giores sunt, facile dixerim ad seniorem Cosmam junioris magistrum pertinere. Animadversione dignum 
vid-tur quod in hymno Theophaniz ἢ 2, dicitur de draconibus sive dzemonibus lustra Jordanis incolen- 
& bus :; quod. itidem refertur ἃ sancio. Joanne Damasceno, Quare consequitar vel per ea tempora 
vulgo ejusmodi obtinuisse sententiam, vel potius a communi magistro utrumque discipulum di- 
dicixse, 





NOTITIA ALTERA. 


( Fasnic. Biblioth. (reca, edit. Harles., t. XI, p. 173.) 


Cosmas lagiopolites sive Hierosolymitanus, non confundendus cum Cosma monacho seniore (6-7), 
quem Italia venicutem Damascum, Saraceni ceperunt, ct Joannis Damasceni pater e captivitate liberatum 
Joanni fllio suo et Cosmz illi juniori przeceptorem praefecit, ut diserte narrat Joannes Hierosotrymitanus 
in Vita Joannis Damasceni pag. 7. Ilic junior non archiepiscopus quidem, ut tradit Corderius τη Catena 
al Lucam (8), sed post Petrum (9) episcopus Majumz in Palzstina factus est, circa a. 745, atque cum 

e 


(1) Pag. vii. 

(2) Lequienius in not. ad vitam Damasc. pag. 
10 seqq. 

(Ὁ) Allatius de Gregor. pag. 418. 

(4) Bibl. Gr. tom. X, pag. 218. 

(5) Ibid. pag. 353. 

(6-7) Hinc emendabis, qu: scripsi supra p. 151. 
[inter Melodos Gr. ubi jam. notavi.| et Caveum, qui 
ex duobus hisce Cosmis unum facit in Historia 
litteraria ad a. C. 730. Fabr. Cave I, p. 625 seq., ubi 
quoque de Cosmz scriptis horumque codd. quadam 
attulit. — Oudin. in Comm. de SS. eccl. tom. 1l, 


p. 1785 seqq., plura de eo, ejusque codd. collegit. 
— Vossius, De poelis Gr. cap. 9, p. 82, et Saxs 
in Onom. litt. I, p. 85, ad an." circ. 745, ἃ quo 
anno episcopus Majumze in Palestina. Pauca de 
eo scripsit cl. Scsroeckh. in Hist. eccl. Christ. pai. 
xx, p. 156 seq. et 224 seqq. Hanr. 

(8) V. supra, vol. vili p. 079, δ}. in cold. 
Coislin. V. Mont(auc. Bibl. Coislin. p. 251, et su- 
pra, vol. IV, p. 261 seq. HaBL. 

(9) Vide Mich. Lcquien. notas ad vitam Jo. Da- 
masceni pag. 20 seq. 


451 NOTITIA. 4^8 


sodali suo Joanne Damasceno (10) longe celebratissimus inter melodos Grxce Ecclesie, quz» memoriam 
ejus colit 14. Octobr. De boc Suidas in. "Iodrrnc ὁ Aupaox. συνήχμαζε δ᾽ αὑτῷ καὶ Κοσμᾶς ἐξ "Ieposo- 
λύμων, ἀνὴρ εὐφνέστατος xal πνέων μουσιχὴν ὅλως τὴν ἐναρμόνιον. Οἱ γοῦν ἀσματιχοὶ χανόνες Ἰωάννου τε 
καὶ Κοσμᾶ σύγχρισιν οὐχ ἐδέξαντο, οὐδὲ δέξαιντο μέχρις ἂν ὁ καθ᾽ ἡμᾶς βίος περαιωθήσεται. Joannis Dama- 
sceni equalis floruit Cosmas Hierosolymitanus, vir ingeniosissimus, et omnino musicam harmoniam spiruns. 
lili autem canticorum canones Joannis et Cosme, nullam cum aliorum hymnis comparationem admiseruut, 
nec admittent quandiu hominam vita durabit. Hymni tamen Cosme, quibus utitur Ecclesia Grieca, pletique 
tribuuntur. Cosma, non episcopo, sed monacho, ut. seniorem eliam Cosmam in hoe genere elabo- 
ra«ae credibile sit, et interjecto tempore utriusque lucubrationes confundi vel ad unum referti contige- 
rit : vel Hierosolymitanus etiam appelletur monachi nomine, monachus quod ante. episcopatum plerosque 
hymnos composuisset (11). In illis expouendils Joaunem Zonaram, "Thecdorum Prodromum , Mar- 
cum Eugenium et Georgium Corinthi metropolitam versatos notavit Allatius de Georgiis, pag. 418. 
Hymni ipsi plerique sunt acrostichi, sive ita compositi, ut prime contaciorum litter sententiam contli- 
ciant. Graece vix usquam exstant editi, quod sciam, nisi in Triodiononnulli, dequibus Allatius, p. 72 seq. De 
libris ecclesiasticis Graecorum.—[Grzce t4nien editos fuisse hymnos, Fabric. patilo post in lioc volumine δ 18, 
p. 932. se ;. vet. ed. ostendit ; quem integrum locum hiuc jure postliminii reducam. « Postea, inqutt, incidi in 
volumen uon adeo frequeuter obvium, vulgatum ab Aldo, Venetiis an. 1501, 4, in quo Cosma hujus non- 
nulla Grece leguntur (12).] 

1. [n 8soyov(av sive nativitatem Domini canticum. Acrostichis : Χριστὸς βροτωθεὶς fjv, ὅπερ Θεὸς μένῃ. 
ΔΟΡῚ : Χριστὸς γεννᾶται, δοξάσατε, Χριστὸς ἐξ οὐρανῶν, ἀπαντήσατε * Χριστὸς ἐπὶ γῆς, ὑψώθητε.. 

2 [n Epiphaniam. Aérostichis: Βάπτισμα ῥύψις γηγενῶν ἁμαρτάδος. Incipit: Βυθοῦ ἀνεκάλυψε πυθ- 
μένα, καὶ διὰ ξηρᾶς οἰχείους ἕλχει. 
ὅ. In magnam secundam, id est, in primam diem hebdomadz sancte. Acrostichis : Τῇ δευτέρᾳ. lucipit : 
Tip τὴν &6axov χυμαινομένην θάλασσαν θείῳ αὐτοῦ προστάγματι ἀναξηράναντι. 

4. In. magnam tertiam. Acrostichis : Τρίτῃ τε. Incipit : Τῷ δόγματι τυραννιχῷ οἱ ὅσιοι τρεῖς παῖδες μὴ 
πεισθέντες, ἐν τῇ χαμίνῳ βληθέντες Θεὸν ὡμολόγουν ψάλλοντες" Εὐλογεῖτε, πάντα và Éoyx Κυρίου, τὸν Κύριον. 

5. In magnam quartam. Acrostichis : Τετράδι ψαλῶ. Incipit: Τῆς πίστεως ἐν πέτρᾳ pa στερεώσας 
ἐπλάτυνας τὸ στόμα pou ἐπ᾽ ἐχθρούς μου. 

6. Jà magnam quintam. Acrostichis: Τῇ μαχρᾷ πέμπτῃ μαχρὸν ὕμνον ἐξάδω. Incipit : Τμηθείσῃ τμᾶ- 


(10) Atque Damasceni epistola ad Cosmam, episc. 
Majumz , praemiBsa est Damascent dialecticte v. 
cod. €oislin, 574, sec. Monfauc. bibl. Colsl, pag. 
581, et cod. Vindobon. 147, n. 14. V. Lanibec. 
IV, p. 210 seqq. ubi hic plura de Cosma et! de 
portu. Majuma Palzstinz, aliisque codd. Carsareis 
-eripsit: de portu Majuma vide quoque Kollar. ad 
Lambec. V, pag. 5 seqq. ubi etiam laudat Relandi 
Palestin. tom. 1l, p. 530, 590 et. 884. — in eod. 
vol. p. 12 seq. de cod. Cas. 305, de Damasceni epi- 
stola ; v. ibi Kollar. not, — in vol. VIL, p. 583, de 
cod. 9.6. HanL. 

(11) Conf. Caveum 1. c. in primis Oudin. l. c. 
— De codd. in. quibus insunt Cosmz hymni, etc. 
pauca subjungam. Paris. in bibl. publ. codd. 345, 
n. 2, Cosma melodi, et Jo. Damasceni hymni : acc. 
commentarius: — In cod. 1372, n. 54, eanon so- 
leinnitatis palmarum , auctore Cosma monacho : 
acc, expositio sive paraphrasis post singula ttopa- 
tia, eb n, 35, cantus sacri in laudem martyris Lu- 
cani, presbyteri Antioch. et Cosme po-Le. — In 
cod. 1720, n. 11, canones sive cantus ecclesiastici 
acrosuchi qualuor.. Primi. ct tertii (uti. ait confe- 
cior cat. codd. regg. Paris. tom. ἢ, pag. 592) au- 
«tor Cosmas monachus ; secundi et quarti Joannes 
Damascenus. Hac oinnia cum Gregorii, Corinthii 
archiepiscopl, interpretatione 8. commentario ; et 
n. 12, versus politici, minio seripti 3 Dimiri quo- 
dai, iu. quibus is Cosmam οἱ Jo. Daimascenum 
summis laudibus extollit, — In coJ. Coislin. 222, 
4, Cosme melodi Expositio hymnorum eccles. Est 
omuino (inquit Montfaucon. in. Bibl. Coislin. p. 274) 
similis ad verbum ei, qui& supra in cod. 219 Theo- 
doro Prodromo tribuitur. — Secundum Montfau- 
coa. in Bibl. biblioth. mss. Cosma hymni, Roma 
iu bibl. Vaticana, (p. 11$ C.) — In bibl. Escorial. 
Cosnxe poema ecclesiastic. cum punctis et modu- 
latione Grecorum (pag. 618 C). — in bibl. Sfor- 
tiana, Cosme et Ju. Damasceni vini festorum 


Paraot. Gn. XCVII. 


dierum, cum interpretatione Theodori Prodromi 
(pag. 697 5). — lbid. Vita et miracula S. Cosma 
poete (pag. 701 (ὁ), — Mosqua in cod. synod. 211 

Iheodori explicationes canonum Cosma et Joan. 
Damasceni. V. Mattlimi Notit. mss. Gr. Mosqueus. 
pag. 141. — Vindob. in cod. 299, n. 6. Cosme Ca- 
non paracleticus ad Christum inter variorum can- 
tica ecclesiastica : inc. Πένθος μοι δώρησαι, Λόγε, 
χαθαρτιχόν * V. Lambec. V. pag. 564. — Ibid. in 
codd. 215, n. 1; 516, cumexposit. Theodori Prodr. 
et 517, canones 8. cantica ecclesiast. in pracipuis 
sacris solemnitatibus cantari solita ; atque in cot. 
$18 cantica eccles. cum expositione Theodori Pro- 
dromi singulis tropariis suljuncta. — In cod. 32U, 
n. 1, Gregorii Coriuth; Expositio in cantica ec- 


cles. eic. Cosinze et Jo. Damasc. etc., denique eadem 


in cod. 101, n. 2. V. Lambec. V, p. 579 (ubi Kollarius 
adnotat additam expositienem non, uti pularat 
Lambecius, habere Theodorum Prodromum , sed 
Gregorium Gorinth. auctorem ) : pag. 584 seq., ubi 
Kollar. pariter contra Lambeciuin de auctore expo- 
sitionis, elc., disputat ; el pag. 585 seq. nec non pag. 
587 seq. et cod. 101 uberius recenset Kollar. iu 
supplem. ad Ebambec. 1, pag. 630 sequ. Cosmw 
Hierosol. attribuit etiam Kollar. in not. ad Lam- 
bec. V, p. 979, ineditum Canticum in ebdormitionem 
B. Marie. — Oxon. in cod. Baroce. 110 Tueodori 
l'rodromi Expositio octoechi Cosmae ac Damasceui. 
Add. supra, vol. IV, p. 679 seq. ; in primis supra, 
vol. IX, p. 719 seq. ibique not. tt. HARL. 

(12) Hoc est primum volumen rarissimum col- 
lectionis poetarum Christianorum velt. : de quo 
vide Panzer. Ann. iypogr. vul. VIll, p. 541, et de 
altero volumine, p. 542, atque de utroque vul. 
Aut. Aug. Henouard, Anaales de l'imprimerie 
des Alde, e:c. tom. 1, Paris. 1805, 8, pag. 34-28. 

ABL. 


15 





i5) COSM.E HHEROSOL. h 9 


ται πόντος "Epu0pó;. Ante tres postremas hymni sectiones lrguntur precum formulz? ad Dominum et ad Dei- 
param, es quibas postremam, quia brevis est et de superstitione illorum temporum testatur, apponam : Τὴν 
πᾶσαν ἐλπίδα μου εἰς ak ἀνατίθημι, μῆτερ τοῦ τωτὸς, φύλαξόν με ὑπὸ τὴν σχέπην μου. Ümnem spem meam 
tn (e rcpono, mater [uminis, serva me sub protectionem tuam. 
7. In magnam Parasceven. Acrostichis : Προσάδξατόν τε. Incipit : Πρὸς σὲ ὀρθρίξω, τὸν δι᾿ εὐσπλαγχνίαν 
ἑαυτὸν τῷ πεσόντι χενώσαντα ἀτρέπτως. - 

8. In magnum Sabbatum. Acrostichis : Zá66axov μέλκω μέγα. Incipit: Συνεσχέδη, ἀλλ᾽ οὐ χατεσχέθτ, 
στέρνοις χητώοις Ἰωνᾶς. 

9. In Pentecosten. Acrostichis : Πεντηχοστὴν ἑορτάζωμεν. Incipit : Πόντῳ ἐχάλυψε Φαραὼ σὺν ἅρμασιν 
6 συντρίδων πολέμους ἐν ὑψηλῷ βραχίονι.. λσωμεν αὐτῷ, ὅτι δεδόξασται. 

40. In transfigurationem Domini ngstri Jesu Christi. Acrostichis : Χριστὸς ἑνὶ σχοτπιΐ σέλα; ἄπλετον εἴ- 
δεος ἧκε. Incipit : Χοροὶ Ἰσραὴλ ἀνίχμοις «oot πόντον ἐρυθρὸν καὶ ὑγρὸν βυθὸν διελάσαντες. 

44. In diem dominicum Palmarum. Acrostichis : Χριστὸ; εὐλογημένος Θεός. Incipit: “Ὥςθησαν al πηγαὶ 
τῆς ἀδύσσου νοτίδος ἄμοιροι. 

12. In exaltationem Crucis. Acrostichis: Σταυρῷ πεποιθὼς ὕμνον ἐξερεύγομαι. Incipit : Σταυρὸν χαράξας 
Μωσῆς ἐπ᾽ εὐθείας ῥάδδῳ τὴν ἐρυθρὰν δ'έτεμε. 

5, [n occursum sive prasentationem, secundum carnem, Domini et Salvatoris nostri Jesu Christi. Acro- 
stichis : Χριστὸν γεγηθὼς πρέτόυς ἀνχαλίξεται. Incipit : Χέρσον ἀδυσσοτόχον πέδον ἥλιος ἐπεπόλευσέ ποτε, 
ὡσεὶ τεῖχος γὰρ ἐπάγη. 








KOXMA IEPOXOAYMITOY 
YMNOI. 


COSME HIEROSOLYMITANI 
HYMNI. 


(GaLLANp. Vet. Patrum Biblioth. t. Xl, p. 254.) 


i A Α' 


IN NATALE DOMINI. ΕΙΣ ΤΗΝ 8bEOQTONIAN. 
Acrostichis : Ἢ ἀκροστιχίς " 
Christus homo factus, quod erat Deus mansit. * Xpictéc βροτωθεὶς, ἦν Cx&p θεὸς μένῃ. 
Christus nascitur, glorificate : Christus ex coelis, Χριστὸς γεννᾶται, δόξασατε. Χριστὸς ἐξ οὐρανῶν, 


occurrite : Christus in terra, exaltamini. Cantate ἀπαντήσατε. Χριστὸς ἐπὶ γῆς, ὑψώθητε. "Λσατε τῷ 
Domino, omnis terra, et in lztitia laudem dicite, Κυρίῳ, πᾶσα ἡ γῆ, xot ἐν εὐφροσύνῃ ἀνυμνήσατε, 
populi, quoniam glorificatus est. . λαοὶ, ὅτι δεδόξασται. 

Dilabentem ex transgressione eum, qui erat se- Ῥεύσαντα ἐκ παραβάσεως Θεοῦ τὸν κατ᾽ εἰχόνα 
cundum Dei imaginem, totusque corruptioni ob- — γενόμενον, ὅλον τῆς «ςθορᾶς ὑπάρξαντα, χρείττονος 
noxius evaserat ex meliori excidens divina vita, rur- ἑπταικότα θείας (uv, αὖὔ!ς ἀναπλάττει ὁ 0095; 
sus reformat sapiens opifex, quoniam glorificatus Αημιουργὸς, ὅτι δεδόξασται. 
est. ' 

Videns Conditor pereuntem liomiacm, quem ina- Ἰδὼν ὁ Κτίστης 642 uso ) τὸν ἄνθρωπον, χερσὶν ὃν 
nibus formaverat, inclinans colos descendit: il- ἐποίησε, κλίνας οὐρανοὺς χατέρχετα!" τοῦτον δὲ ix 
lunique ex. Virgine diva castaque, totum substan- B Παρθένου θείας ἁγνῆς ὅλον οὐσιοῦται, ἀληθείᾳ 72p- 
tia induit, vere caro factus, quoniam glorifica:us χωθεὶς, ὅτι δεδόξασται. 
est. 


" Confer Anthologium editum Roma 1738, p. 436, mense Decembri. 


461 HYMNI. : 
ὧν τοῦ Πατρὸς, Α Sapientia, Verbum ct virlus Filius exsistens Pa- 


Σοφία, Aóyo; χαὶ δύναμις Υἱὸς 
χαὶ ἀπαύγασμα, Χριστὸς ὁ θεὸς, δυνάμεις λαθὼν, 
ὅτας ὑπερχοσμίηυς, ὅσας ἐν γῇ, καὶ ἐνανθρωπίσας, 
ἀνεχτίσατο b ἡμᾶς, ὅτι δεδόξασται. 

Τῷ πρὸ τῶν αἰώνων Ex Πατρὸς γεννηθέντι ἀῤῥεύ- 
στοὺς Υἱῷ, xai ἐπ᾽ ἐσχάτων ἐχ Παρθένου σαρχω- 
θέντι ἀσπόρως, Χριστῷ τῷ Θεῷ βοήσωμεν" Ὃ ἀν- 
υψώσας τὸ χέρας ἡμῶν, ἅγιος εἶ, Κύριε. 

Ὃ τῆς ἐπιπνοία: μετασχὼν τῆς ἀμείνους ᾿Αδὰμ 
χοϊχὸς, καὶ πρὸς φθορὰν χατολισθήσας γυναιχείᾳ 
λπάτῃ, Χριστὸν * γυναιχὸς βοᾷ ἐξορῶν: Ὃ δι' iet 

xaz Epb γεγονὼς, ἅγιος εἴ, Κύριε. 

Σύμμορφος πηλίνης εὐτελοῦς διαρτίας, Χριστὲ, γε- 
γονὼς, xai μετοχῇ σαρχὸ; τῆς χείρω ἃ μεταδοὺς 
θεία: φύτλης, βροτὸς πεφυχὼς, xai μείνας Θεὸς, 
καὶ ἀνυψώσας τὸ χέρας ἡμῶν, ἅγιος εἴ, Κύριε. 

Βηθλεὲμ, εὐφραίνου, ἡγεμόνων Ἰούδα βασίλεια" 
τὸν Ἰσραὴλ γὰο ὁ ποιμαίνων, Χερουδὶμ ὁ ἐπ᾿ ὥμων, 
8x σοῦ προελθὼν Χριστὸς ἐμφανῶς, καὶ ἀνυψώσας 
πὸ χέρας ἡμῶν, πάντων “ἐδα:ίλενσε. 

Ῥαδδο: ἐχ τῆς ῥίζης Ἰεσραὶ, xat ἄνθος ἐξ αὑτῆς, 
Χριοτὲ, ἐχ τῆς Παρθένου ἀνεδλάστησας. ἐξ ὄρους 
$ αἰνετὸς κατασχίου, δατέος ἦλθες, σαρχωθεὶς ἐξ 
ἀπειράνδρον, ὁ ἄδλος xal Θεὸς, δύξα τῇ δυνάμει σον, 
KR pte. 

"Uv πάλαι προεῖπεν "Iaxóf ἐθνῶν ἀπεχδοχῆν, Χρι- 
ατὲ, φυλῆς Ἰούδα ἐξανέτειλας, καὶ δύναμιν Δαμα- 
- χοῦ, Σαμαρείας σχῦλά τε ἦλθες προνομεύσας, πλά- 
v ἣν τρέπων εἰς πίστιν θεοπρεπῇ *. Δόξα τῇ δυνάμει 
gov, Κύριε. 

Tou μάντεως πάλαι Βαλαὰμ τῶν λόγων μυητὰς, 
σοφοὺς ἀστεροσχόπου: χαρᾶς ἔπλητας͵ ἀστὴρ Ex τοῦ 
Ἰαχὼδ ἀνατείλας, Δέσποτα" ἐθνῶν ἀπαρχὴν εἰσαγο- 
μένηυς ἐδέξω δὲ προφανῶς. Δόξα f τῇ δννάμει σὺν, 
Κύριε. 

Ὡς πόχι γαστρὶ παρϑενιχῇ χατέθης ὑετὸς, Χρι- 
στὲ, χαὶ ὡς σταγόνες ἐν γῇ στάζουσαι. Αἰθίοπες xal 
Θάρτεις, xal ᾿Αράδων νῆσοί τε Za63, Μήδων, πά- 
σης γῆς χρατοῦντες προσέπεσόν σοι, Ewuzf;p. Δόξχᾳ τῇ 
δυνάμει σον, Κύριε. 


Θεὸς ὧν εἰρήνης, πατὴρ οἰχτιρμῶν, τῆς μεγάλης 
βουλῆς σου τὸν ἄγγελον εἰρήνην παρεχόμενον ἀπ- 
ἐστειλας ἡμῖν" ὅθεν θεογνωσίας πρὸς φὼς ὁδηγηθέν- 
“ἔς, Ex νυχτὸς ὀρθρίζοντες, δοξολογοῦμέν σε, φιλάν- 
θρωπε. 

Ἐν δούλοις τῷ Καίσαρος; δόγματι ἀπεγράτης πει- 
6 σας" καὶ δούλους ἡμᾶς ἐχθροῦ καὶ ἁμαρτίας ἡλευ- 
θέρωσας, Χριστέ, “Ὅλον τὸ xa8' ἡμᾶς δὲ πτωχώσας, 
χαὶ χοϊχὺν ἐξ αὐτῆς ἑνώσεως xal χοινωνίας ἐθεούρ- 
γησας. 

Ἰδοὺ ἡ Παρθένο“, ὡς πάλαι φησὶν, ἐν γαστρὶ 
αυλλαθοῦσα, ἐκύησε Θεὸν ἐνανθρωπήέσαντα, χαὶ μέ- 
νει παρθένος * δι᾽ ἧς χατ αλλαγέντες Θεῷ οἱ ἀμαρ-- 
τωλοὶ, Θεοτόχον χυρίως ojsav, ἐν πίστει ἀνυμνή- 
σωμεν. 


4602 


tris ac splendor, Christus Deus, clam potestatibus 
coelestibusque et terrenis, homo factus, reforma- 
vit nos, quoniam glorificatus est. 

Ante sacula ex Patre nato sine semine Filio, et 
novissime ex Virgine incarnato sine semine, Chri- 
ato Deo clamemus : O qui exaltasti cornu nostrum, 
sanctus es, Domine. 

Qui inspiratione gaudebat excellentiori Adan ter- 
renus, sed ad corruptionem delapsus est muliehri 
[rav de, Christum ex muliere videns clamat : Qui pro- 
pter me secundum me factus es, sanctus es, Domine. 

Coníormis lutei huinilis figmenti, Christe, effecte, 
el participatione carnis sequioris cedeus divino 
germini, homo natus Deusque manens, et exallaus 
cornu nostrum, sanctus es, Domine. 

Bethleem, gaude, ducum Judie regia : qui enim 
Israel pascit, qui super dorsis Cherubim vehitur, 
ex te procedens Christus manifeste, exaltansque 
cornu nostrum, in omnibus regnavit. 

Virga ex radice Jesse, et flus ex illa, Christe, ex 
Virgine germinasti, ex inonte laudabilis umbroso 
sc denso venisti, carnem assumens ex Virgine, 
qui spiritus es Deusque, gloria potentiz tux, Do- 
mine. 

Quem olim priedixit Jacob gentium exspectatio- 
nem, Christe, ex tribu Juda exortus es, virtutem- 
que Damasci et. spolia Samaris advenisti ablatu- 
rus, errorem verteus in lidem Deo placentem. Glo- 


C ria potentie tux, Domine, 


Vatis quondam Balaam verbis imbutos sapientes 
astrorum inspectores gaudio replevisti, ceu stella 
ex Jacob exortus, Domine : gentium. primitias in- 
velientes conspicue suscepisti. Gloria potenti:e tua, 
Domine. 

Tanquam pluvia in vellus virgincum in uterum 
descendisi, C'uriste, et tanquam gutte stillantes 
super terram. ZEthiopes et Tharsis, Arabum insulae 
el Saba et Medorum, totius terr:e dominatores pro- 
cubuerunt tibi, Salvator. Gloria potentiz tux, Do- 
mine. 

Qui Deus es pacis, paler misericordiarum, ma- 
gni consilii tui angelum pacis exhibitorem misisti 
ad nos: quare divinz eognitionis ad lumen ince- 
dentes, de nocte mature surgeutes, glorificamus 
le, piissime. 

Inter subditos Cesaris edicto descriptus fuisti 
obtemperans ; at servos nos inimici ac peccati in 
libertatem asseruisti, Christe. Tota autem nostra 
assumpta paupertate, terrenum ex ipsa unione et 
participatione divinum reddidisti. 

Ecce Virgo, ut olim dictum est, in. utero conci- 
piens peperit Deum hominem factum, sed permanct 
virgo ; per quam reconciliati Deo peccatores, ccu 
proprie Deiparam in fide laudemus. 


VALE LECTIONES. 


b Anthol. àvevtra. 
fpsavoulio, cas. 


€ Autli. Χριστῷ. 


4 Forte χείρους. 


* Auth. θεοτερπῇ. — f Anthol. δῶρά σοι δεκτὰ 


403 


COSMÁÉ HIEROSOL. 


ἀ{ι 


À visceribus Junam veluti fetum evomuit mari- A Σπλάγχνων Ἰωνᾶν ἔμδρυον ἀπήμεσεν ἑνάλιον 


nus cetus qualem «cceperat : in Virgine vero inha- - 


bitans Verbum carnemque assumens, prodiit in- 
corruptam conservans ; ab illa namque quam non 
est passus affectionem, matrem conservavit immu- 
nem.. 

Advenit assumpta carne Christus Deus noster, 
ex utero quem Pater ante luciferum genuit : qui- 
que habenas moderabatur purissimarum Virtutum, 
in przsepio irrationabilium reclinatus est. Pannis 
fasciatur, at solvit multimodas catenas pravarica- 
tionum. 

Novellus puer ex AdamI conspersione natus est, 
flliusque fidelibus datus est : futuri vero is est sze- 
culi pater ac princeps, et vocatur magni consilii 
angelus. I5 est Deus fortis, et possidens imperium 
creatura. 

Pueri in pietate connutriti, impium mandatum 
contemnentes, ignis minas non sunt veriti : sed in 
medio flammz stantes psallebant; Deus patrum 
nostrorum, benedictus es. 

Pastores in agro degentes stupendi luminis com- 
potes facti sunt : gloria Domini enim eos circum- 
fulsit, et angelus qui clamat : Hymnum dicite, quia 
natus est Christus. Deus patrum nostrorum, benedi- 
ctus e$. ) 

Confestim cum sermone angeli ccelorum exerci- 
tus cfamabant : « Gloria in'excelsis Deo, in terra 
par, in hominibus beneplacitum.» Christus effulsit. 
Deus patrum nostrorum, benedictus es. 

Istud verbo dixere pastores: « Transeuntes vi- 
deamus quod factum est, » divinum nempe Chri- 
stum. Betlileem ubi venerunt, cum matre adora- 
vere canentes : Deus patrum nostrorum, benedictus 
es. . 

Prodigii supernaturalis roscida foruax pre se 
ferehat typum : nec euim quos susceperat pueros 
comburebat, quemadmodum nec ignis divinitatis 
virgineam quam subiit alvum. Quare laudantes 
cantemus : Benedicat omnis creatura Dominum, et 
superexaltet iu omnia secula ". 

Ducit Babylonis filia gentes captivas Davidis ex 
Siun ad se : at ferentes munera mittit Magos sub- 
ditos, Davidis Deipara fili: supplicaturos. Quare 


θὴρ, οἷον ἐδέξατο" τῇ Παρθένῳ δὲ ἐνοικήσας ὁ Λόγος 
xai σάρχα λαδὼν, διελήλυθε φυλάξας ἀδιάφθορον’ 
ἧς γὰρ οὐχ ὑπέστη ῥεύσεως, τὴν τεχοῦσαν κατέσχεν 
ἀπήμαντον. 


Ἧλθε σαρχωθεὶς Χριστὸς ὁ Θεὸς ἡμῶν 5 γαστρὸς 
ὃν Πατὴρ πρὸ ἑωσφόρου γεννᾷ" τὰς ἡνίας δὲ ὁ χρα- 
τῶν τῶν ἀχράντων Δυνάμεων, ἐν φάτνῃ τῶν ἀλόγων 
ἀναχέχλιται Β, Ῥάχῃ σπαργανοῦται, λύει δὲ πολυ- 
πλόχους σειρὰς παραπτώσεων. 


Νέον ἐξ ᾿Αδὰμ παιδίον φυράματος ἐτέχθη, υἱὸς 
χαὶ πιστοῖς δέδοται " τοῦ δὲ μέλλοντος οὗτός ἐστιν 
αἰῶνος πατὴρ χαὶ ἄρχων, καὶ χαλεῖται τῆς μεγάλης 


B βουλῆς ἄγγελος. Οὗτος ἰσχυρὸς Θεός ἔστι, xai xpa- 


τῶν ἐξουσίαν τῆς χτίσεως. 

Οἱ παῖδες εὐσεδείᾳ συντραφέντες, δυσσεθοῦς προσ- 
κάγματος χαταφρονήσαντες, τυρὸς ἀπειλὴν οὐκ 
ἐπτοήθησαν, ἀλλ᾽ ἐν μέσῳ τῆς φλογὸς ἑστῶτες Ejas- 
λον’ Ὁ τῶν πατέρων ἡμῶν : Θεὸς, εὐλογητὸς et. 

Ποιμένες ἀγραυλοῦντες “ἐχπλαγοῦς φωτοφανίας 
ἔτυχον" δόξα Κυρίον γὰρ αὐτοὺς περιέλαμψε, xai 
ἄγγελος, ᾿Ανυμνήσατε, βοῶν, ὅτε ἐτέχθη Χριστός. Ὁ 
τῶν πατέρων ἡμῶν θεὸς, εὑλογητὸς el. 


Ἐξαίφνης σὺν τῷ λόγῳ τοῦ ἀγγέλον οὐρανῶν στρα- 
τεύματα, « Δόξα, ἐχραύγαζον, Θεῷ ἐν ὑψίστοις, ἐπὶ 


Tfi εἰρήνη, ἐν ἀνθρώποις εὐδοχέα. » Χριστὸς ἔλαμ- 
C ψεν. Ὁ τῶν πατέρων ἡμῶν Θεὸς, εὐλογητὸς εἴ. 


Ῥήματι 1] τοῦτο εἶπον οἱ ποιμένες " e Διελθόντες 
ἴδωμεν τὸ γεγον᾽ς, » θεῖον Χριστόν. Βηθλεὲμ χαταλα- 
θόντες δὲ σὺν τῇ τεχούσῃ προσεχύνουν ἀνα μέλπον- 
τες 'U τῶν πατέρων ἡμῶν θεὸς, εὐλογητὸς cl. 


Θαύματος ὑπερφυοῦς ἡ δροσοδύλος ἐξειχόνιζε Κα 
χάμινος τύπον᾽ οὐ γὰρ οὖς ἐδέξατο φλέγει νέους, ὡς 
οὐδὲ πῦρ τῆς θεότητος παρθένου ἣν ὑπέδυ νηδύν. 
Διὸ ἀνυμνοῦντες ἀναμέλψωμεν" Εὐλογείτω f$ χτίσις 
πᾶσα τὸν Κύριον, xal ὑπερυψούτω εἰς πάντας «nue 
αἰῶνας. 

Ἕλχει Βαδυλῶνος ἡ θυγάτηρ παΐδας δοριχτέτους 
Δαδὶδ ix Σιὼν ἐν αὑτῇ δωροφόρους πέμπει δὲ μά- 
γους παῖδας, τὴν τοῦ Aa618 θεοδόχον θυγατέρα λι- 


laudantes cantemus : Benedicat omnis creatura Do- D τανεύσοντας. Διὸ ἀνυμνοῦντες ἀναμέλψωμεν " Εὐλο- 


minum, et superexaltet in omnia szcula. 


Organa deposuit modulaminis tristitia ; neque 
enim canebant inter alienigenas filii Sion : at 
Babylonis dissolvit omnem errorem, et musicorum 
harmoniam ex Bethleem ortus Christus. Quare 
laudantes cantemus : Benedicat omnis creatura 
Dominum, et superexaltet in omnia szcula. 


! Dan. τι, 74. 


γείτω ἡ χτέσις πᾶσα τὸν Κύριον, καὶ ὑπερυψοῦτε ! 
εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας. 

"Opyava παρέχλινε τὸ πένθος ᾧδῆς" οὐ γὰρ ἧδον 
ἐν νόθοις οἱ παῖδες Σιών. Βαδυλῶνος λύει δὲ πᾶσαν 
πλάνην xal μουσιχῶν ἁρμονίαν Βηθλεὲμ ἐξανατεί- 
λας Χριστός. Διὸ ἀνυμνοῦντες ἀναμέλψωμεν' Εὐ)0- 
γείτω ἡ κτίσις πᾶσα τὸν Κύριον, xaX ὑπερνψοῦτε εἰς 
πάντας τοὺς αἰῶνας. 


ι 
! 


ὶ 


VARLE LECTIONES. 


5 Deest ἐχ. ^ Anth. ἀνακλίνεται. 


* 


vios. — | Forte ὑπερυψούτω ut supra, et semper in 


i Anth. omittit 


μῶν, hicet infra. 1 Anth. Ῥῆμά τι. Καὶ Anth. ἐξειν 
nth. 


4Co 


HYMNI. 


- 


400 


Σκῦλα Βαδυλὼν τῇς βασιλίδος Σιὼν, xal δορύκτη- A — Spolía Babylon regalis Sianfs eaptivasque opes 


τον ὅλδον ἐδέξατο, θησαυροὺς Χριστὸς ἐν Σιῷ m δὲ 
καὐτης, χαὶ βασιλεῖς ἐν α ἀστέρι ὁδηγῷ ἀστρολογοῦν- 
τας 9 ἕλχει. Διὸ ἀνυμνοῦντες ἀναμέλψωμεν " Εὐλο- 
γείτω ἡ χτίσις πᾶσα τὸν Κύριον, χαὶ ὑπερυψούτω 
εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας. 

Μυστήριον ξένον ὁρῶ xal παράδοξον, οὐρανὸν τὸ 
σπήλαιον, θρόνον Χερουδιχὸν τὴν Παρθένον, τὴν 
φάτνην χωρίον ἐν ᾧ ἀνεχλίνθη ὁ ἀχώριστος Χριστὸς, 
ὁ Θεὸς, ὃν ἀνυμνοῦντες μεγαλύνομεν. 


Ἑξαίσιον δρόμον ὁρῶντες οἱ μάγοι ἀσυνήθους νέου 
ἀστέρος ἀρτιφαοῦς, οὐρανίου P ὑπερλάμποντος, Χρι- 
στὸν βασιλέα ἑτεχμήραντο ἐν γῇ γεννηθέντα .Βη- 
θλεὲμ, εἰς σωτηρίαν ἡμῶν. 


suscepit; thesauros Christus in Sionem ejus reges- 
que astrologos stella duce trahit. (juare laudantes 
cantemus : Benedicat omnis creatura Dominum, et 
superexaltet in omnia sxeula. 


Mysterium admirabile cerno et incredibile, co- 
lum factam speluncam, thronum Cherubicum Wir- 
ginem, prz:esepe locum ubi reclinatus est qui capi 
non potest Christus Deus, quem laudantes magni- . 
ficamus., 

Insignem cursum videntes Magi insoliti novi si- 
deris recens apparentis plusquam ccelestia effulgen- 
tis, Christum regert conjectati sunt in terra natum 
Bethleemis, pro salute nostra. 


Νεηγενὲς, μάγων λεγόντων, παιδίον, ἄναξ, οὗ Β — Nuper natus puer, dicentibus Magis, o rex, cu- 


ἀστὴρ ἐφάνη, ποῦ ἐστιν; εἰς yàp ἐκείνου mpoc- 
κύνησιν ἤχομεν᾽ μανεὶ; ὁ Ἡρώδης ἐταράττετο, Χρι- 
στὸν ἀνελεῖν ὁ θεομάχος φρυαττόμενος. 

Ἠχρίδωτπε χρόνον Ἡρώδης ἀστέρος, οὗ ταῖς ἦγε- 
σίαις οἱ μάγοι ἐν Βηθλεὲμ προσχυνοῦσι Χριστὸν 4 
σὺν δώροις" ὑφ᾽ οὗ πρὸς πατρίδα ὁδηγούμενοι, δει- 
νὸν παιδοχτόνον ἐγκατέλειπον παιζόμενον, 

B. 
ΕΙΣ TA ΘΕΟΦΑΝΙ͂Α. 
Ἢ ἀχροστιχίς " 
δΒάπεισμα ῥύψις γηγενῶν ἁμαρτάδος τ. 

Βυθοῦ ἀνεχάλυψε κυθμένα, καὶ διὰ ξηρᾶς οἰχείους 
ἕλχει, ἐν αὐτῷ χαταχαλύψας ἀντιπάλους, ὁ χραταιὸς ἐν 
πολέμοις Κύριος, ὅτι δεδόξασται. 

᾿Αδὰμ τὸν φθαρέντα ἀναπλάττει ῥείθροις Ἰορδά- 
vou, καὶ δραχόντων χεφςαλὰς ἐμφωλευόντων δια- 
θλάττει ὁ βασιλεὺς τῶν αἰώνων Κύριος, ὅτι δεδόξα- 
σται. 

Πυρὶ τῆς θεότητος ἀῦλῳ, σάρχα ὑλιχὴν ἦμφιε- 
σμένος, Ἰορδάνου περιδάλλεται τὸ νᾶμα ὁ σαρχω- 
θεὶς ἐκ Παρθένον Κύριος, ὅτι δεδόξασται. 

Τὸν ῥύπον ὁ σμήχων τῶν ἀνθρώπων, τούτοις xa- 
θαρθεὶς ἐν Ἰορδάνῃ οἷς θελήσας ὡμοιώθη, ὃ ἣν μεῖ- 
νας, τοὺς ἐν τῷ σχότει φωτίζων Κύριος, ὅτι δεδό- 
ξασται. ᾿ 

Ἰσχὺν ὁ διδοὺς τοῖς βασιλεῦσιν ἡμῶν Κύριος, xat 
χέρας χριστῶν αὑτοῦ ὑψῶν, Παρθένου ἀποτίχτεται, 
μολεῖ δὲ πρὸς τὸ βάπτισμα. Διὸ πιστοὶ βοήσωμεν " 


jus stella visa fuit, ubi est? δὰ illum enim ado- 
randum venimus : furens Herodes turbstus est, 
Christum e medio tollere hostis Dei fremens. 

Exquisite requisivit tempus Herodes swlle, cu- 
jus ductu Magi in Bethleem adorant Christum cum 
muneribus : ἃ qua in patriam reducti, dirum in- 
fanticidam delusum reliquerunt. 


It. 
IN DOMINI APPARITIONEM. 
Acrostichis : 
Baptisma purgatio hominum peccati est. 

Profundi revelavit imum, et per aridum suos 
ducit, in ipso obruens adversarios, qui potens esk 
in bellis Dominus, quoniam gloriflcatus est. 

Adam perditum reformat fluentis Jordanis, dra- 
conumque capita in lustris degentium conterit rex 
seculorum Dominus, quoniam glorificatus est. 


Igne divinitatis spirituali materialem carnem in- 
dutus Jordanis subit fluentnm incarnatus ex Vir- 
gine Dominus, quoniam glorificatus est. 

Sordes abstergens hominum, hisque purificatus 
in Jordane, quibus sponte similis factus est; quod 
erat manens, eos qui in tenebris erant illuminavit 
Dominus, quoniam glorificatus est. 

Fortitudinem prebens regibus mester Dominus, 
et cornu christorum ejus exaltans, e Virgine na- 
scitur, venitque ad baptisma. Idcireo fideles cla- 


Οὐκ ἔστιν ἅγιος ὡς ὁ Θεὸς ἡμῶν, xal οὐχ ἔστι δί- D memus : Non est sanctus sicut Deus noster, et 


χαιος, πλὴν σοῦ, Κύριε. 

Στειρεύουσα πρὶν, ἡ τεχνουμόνη * δεινῶς, σἦμε- 
pov εὐφραίνον, Χριστοῦ Ἐκχχλησία. Δι᾿ ὕδατος xal 
πνεύματος υἱοὶ γάρ σοι γεγέννηνται, ἐν πίστει ἀνα- 
κράζοντες" Οὐκ ἔστιν ἅγιος ὡς ὁ Θεὸς ἡμῶν, xai 
οὐχ ἔστιν δίχαιος, πλὴν σοῦ, Κύριε. 


Μεγάλῃ φωνῇ ἐν τῇ ἐρήμῳ βοᾷ Πρόδρομος" Χρι- 


στοῦ ἑτοιμάσατε ὁδοὺς, καὶ τρίδους τοῦ Θεοῦ ἡμῶν 


non est justus, preter te, Domine. 

Qus prius sterilis eras, aut fecunda misere, ho- 
die l»tare, Christi Ecclesia. Per aquam et spiritum 
enim filii tibi nati sunt in fide clamantes : Non 
est sanctus sicut Deus noster, et non est justus 
preter te, Domine. 

Magna voce in deserto clamat Prsecursor : Chri- 
sti parate vias, et semitas Dei nostri recias facite, 


VARI/E LECTIONES. 


9?» Anth. ἐν Σιών. 
Antb. pag. 76. 


n Σύν, 


5 Anth. τεχνωμένη. Legerem ἧ. 


o ᾿Αστροπολοῦντας. 


P Anth, οὐρανίους. 4Ἀπ|}. Χριστῷ. τ Confer. 


&61 


COSMJE HIEROSUL. 


ἀξδ 


jn fide clamantes : Non est sanclus sicut Deus uo- A εὐθείας ἀπεργάσασθε, ἐν πίστει ἀναχράζοντες" Οὐχ 


ster, et non est justus prater te, Dominc. 


Audivi, Domine, vocem tuam, eum de quo dixisti: 
« Vox clamantis in deserto *. » Intonuisti enim in 
aquis multis, tuo testimonium perhibens Filio : to- 
tusque effectus prasentis spiritus, clamavit : Tu 
es Christus, Dei sapientia et virtus. 

Purifieatum Solem quisnam vidit, preco clamat, 
natura sua fulgidum? ut tc aquis.splendorem glo- 
riz, Patrisque characterem zterni abluam ; quique 
fenum sum, ignem attrectem tuz divinitatis? Tu 
enim es Christus, Dei sapientia et virtus. 

Ostendit divinam quam habebat reverentiam 
Moyses tibi obvius factus : ui enim ex rubo vo- 


cantem 1e sepsit, staliin avertit faciem. At ego B 


quanam ratione inspiciam te manifeste, vel quo- 
modo eontrectabo te? Tu enim es Christus, Dei 
sapientia et virtus. 

Anima praeditus sapienti, rationisque compos 
inanima revereor. Si enim baptizavero te, accusa- 
tor meus erit igue fumigabundus mons, fugiensque 
mare bifariam, et Jordanis iste conversus. Tu 
enim es Christus, Dei sapientia et virtus. 

Jesus vite auctor solvere damnationem venit 
Adami protoplasti : purgationis vero, utpote Deus, 
minime egens, ei qui cecidit purgatur in Jordane : 
in quo inimicitiam occidens, 4088 omnem sensum 
exsuperat pacem largitur. 

Convenientibus infiniüs populis ut a Joanne 
baptizarentur, ipse iu medio stetit, clamabatque 
iis qui aderant: « Quis ostendit, o increduli, 
vobis declinare a futura ira?*? » Fructus dignos 
Christo facite; praesens enim nunc pacem lar- 
gitur. 

Agricola idemque conditor in medio stans, ut 
unus e multis, corda penetrat : purgativum autem 
ventilabrum in manu babens, totius mundi aream 


sapienter discernit, sterilitatem comburens, fructi- - 


leris steruam vitam largiens. 

Vox Verbi, lucerna luminis, stella matutina, 
solis anteambulo, in eremo, Ponitentiam agite, uni- 
versis clamat populis, et prapurgamini : ecce 
enim adest Christus, ex corruptione mundunti li- 
beraus. 

Genitus siue passione ex Deo οἱ Patre, ex Vir- 
pine carnem induitur sine sordibus Christus, cujus 
corriziaw, nostram nempe cum Verbo conjunctio- 
nem, solvere impossibile docet precursor terri- 
genas ex errore liberans. 

In igne abluit novissimo Christus immorigeros , 
et qui Deum ipsum non reputant : at. in Spiritu 
renovat per aquam gratia qui ejus agnoscunt divi- 
nMatem, ἃ noxis liberans. 


* ]-3. x1, 5 , Matth. m, ὅ. * Joan. ani, 7. 


ἔστιν ἅγιος ὡς ὁ θεὸς ἡμῶν, xal οὐχ ἔστι δίχα!ος 
πλὴν σοῦ, Κύριε. 

᾿Αχήχοα, Κύριε, φωνῇς σου, ὃν εἶπας " ε Φωνὴ 
βοῶντος ἐν τῇ ἐρήμῳ» ὅτι ἐδρόντησας πολλῶν ἐπὶ 
ὑδάτων, τῷ σῷ μαρτυρούμενος Υἱῷ " ὅλος γεγονὼς 
τοῦ παρόντος πνεύματος δὲ, ἐδόησε" Σὺ εἶ Χριστὸς, 
Θεοῦ σοφία χαὶ δύναμις. 

Ῥυπτόμενον Ἥλιον τίς εἶδεν, ὁ χῃυξ Boi, τὸν 
ἔχλαμπρον τῇ φύσει, ἵνα σε ὕδασιν ἀπαύγασμα τῖς 
δόξης, τοῦ Πατρὸς χαραχτὴρ ἀϊδίου, ἐχπλύνω, xal 
χόρτος ὧν, πυρὶ ψαύσω τῆς σῆς θεότητος ; Σὺ εἶ! 
Χριστὸς, Θεοῦ σοφία χαὶ δύναμις. 

Ὑπέφηνεν ἔνθεον ἣν εἶχεν εὐλάδειαν Μωσῆς πε- 
ριτυχών σοι" ὡς γὰρ τῆς βάτου σε φωνήσαντα 
᾿σθήθη, εὐθὺς ἀπεστράφη τὰς ὄψεις. Ἐγώ ὃὲ πὸς 
βλέψω σε τρανῶς, f| πῶς χειροθετήσιυ σε; Σὺ εἶ 
Χριστὸς, Θεοῦ σοφία χαὶ δύναμις. 


υχῆς τελῶν ἔμφρονος καὶ λόγῳ τιμώμενος, ἀψύ- 
χων εὐλαδοῦμαι. El γὰρ βαπτίσω σε, χατήγορόν μοι 
ἔσται πυρὶ χαπνιζόμενον ὄρος, φνγοῦσα δὲ θάλαπδ1 
διχῇ χαὶ Ἰορδάνης οὗτος στραφείς. Σὺ γὰρ Χριστὸς, 
Θεοῦ σοφία χαὶ δύναμις. 

Ἰησοῦς ὁ ζωῆς ἀρχηγὸς λῦσαι τὸ χατάχριμα fxet 
᾿Αδὰμ τοῦ πρωτοπλάστου " χαθαρσίων δὲ ὡς θεὺς 
μὴ δεόμενος, τῷ πεσόντι χαθαίρεται ἐν τῷ Ἰορδάνῃ, 
ἐν ᾧ τὴν ἔχθραν χτείνας, ὑπερέχουσαν πάντα νοῦν 
εἰρήνην χαρίζεται. 

Συνελθόντων ἀπείρων λαῶν ὑπὸ Ἰωάννου βαπτι- 
σθῆναι, αὑτὸς ἐν μέσῳ ἔστη, προσεφώνει δὲ τοῖς 
παροῦσι" « Τίς ἔδειξεν, ἀπειθεῖς, τὴν ὀργὴν ὑμῖν 
ἐχχλῖναι τὴν μέλλουσαν ; » Καρποὺς ἀξίους Χριττῷ 
ἐχτελεῖτε, παρὼν γὰρ νῦν εἰρήνην χαρίζεται. 


. Γεωργὺς ὁ καὶ δημιουργὸς, μέσον ἐστηχὼς ὡς e 
ἁπάντων, «καρδίας ἐμξατεύει " χαθαρτήριον δὲ πτῦον 
χειρισάμενος, τὴν παγχόσμιον ἅλωνα πανσύφως 
διΐστησι, τὴν ἀκαρπίαν φλέγων, εὐχαρποῦσιν αἰώ- 
νιον ζωὴν χαριζόμενος. 

Ἡ φωνὴ τοῦ Λόγου, δ᾽ λύχνος τοῦ φωτὸς, ὁ ξωδ- 
φόρος, ὁ τοῦ ἡλίον πρόδρομος, ἐν τῇ ἐρήμῳ, Μετα- 
νοεῖτε, πᾶσι βοᾷ τοῖς λαοῖς, xa! προκαθαίρεσθ: * ἰδοὺ 


"γὰρ πάρεστι Χριστὸς, Ex φθορᾶς; τὸν κόσμον λυτρού- 


μενος.᾿ . 

Γεννηθεὶς ἀῤῥεύστως x Θεοῦ xat Πατρὸς, Ex τῇ: 
ΠΙαρθένου δίχα σαρχοῦται ῥύπου Χριστὸς, οὗ τὸν 
ἱμάντα, τὴν ἐξ ἡμῶν τοῦ Λόγον συνάφε!ιαν, λυεὶν 
ἀμήχανον διδάσχει ὁ Πρόδρομο:, γηγενεῖς ix πλᾶ- 
vns λυτρούμενος. 

Ἐν πυρὶ βαπτίζει τελευταίῳ Χριστὸς τοὺς 69577 
θοῦτας, xal μὴ Θεὸν φρονοῦντας αὑτόν᾽ ἐν ἄνευ" 
ματι δὲ χαινοποιεῖ δι᾽ ὕδατος χάριτι τοὺς bep 
νας αὑτοῦ τῆς θεότητος, τῶν πλημμελημάτων λυ 
τρούμενος. 


VALLE LECTIONES. 


t Aauliol. γάρ pro οὗν ut et infra. 


40a 


HYMNI. 


410 


Νέου; εὐσεδεῖς χαμίνῳ πυρὸς" προσομιλήσαντας, À Juvenes pios in camino ignis degentes exsibilans 


διασυρίξον πνεῦμα δρόσου ἀδλαθεῖς διεφύλαξε, xoY 
θείου ἀγγέλου συγκατάδασις " ὅθεν ἐν φλογὶ δροσι- 
ζόμενοι, εὐχαρίστως ἀνέμελπον' Ὑπερύμνητε ὁ τῶν 
πατέρων Κύριος xat θεὸς, εὐλογητὸς εἶ. 

Ὥσπερ οὐρανῷ σὺν τρόμῳ xai θαύματι map- 
ἰσταντο ἐν Ἰορδάνῃ αἱ δυνάμεις τῶν ἀγγέλων σχο- 
πούμεναι τοσαύτην θεοῦ τὴν συγκατάβασιν, ὅπως ὁ 
χρατῶν τὴν ὑπερῷον τῶν ὑδάτων ὑπόστασιν, ἐν τοῖς 
ὕδασι σωματοφόρος ἔστηχεν, Ὁ Θεὸς ὁ τῶν πατέ- 
ρων *, εὐλογητὸς εἶ. 

Νεφέλη ποτὲ xal θάλασσα θείου προειχόνιζε βα- 
πτίσματος τὸ θαῦμα ἐν οἷς ὁ πρὶν βαπτίζεται δι- 
εξοδιχῶς τῷ νομοθέτῃ λαός " θάλασσα δὲ ἦν τύπος, 
χαὶ νεφέλη τοῦ Πνεύματος" οἷς τελούμενοι, EüAoy- 
τὸς εἴ, χράζομεν, ὁ θεὸς ὁ τῶν πατέρων ἡμῶν. 


- ' 

"Amavesg πιστοὶ ἐν ᾧ τὴν τελείωσιν ἐλάδομεν, 
θεολογοῦντες ἀσιγήτως σὺν ἀγγέλοις δοξάσωμεν 
Πατέρα, Υἱὸν xai Πνεῦμα ἅγιον" τοῦτο γὰρ Τριὰς 
ὁποστάσεσιν ὁμοούσιος, εἷς δὲ Θεὸς, ᾧ καὶ ψάλλο- 
μεν ^ Ὑπερύμνητε ὁ τῶν πατέρων Κύριος xai θεὸς x, 
εὐλογητὸς el. 


Μυσέήριον πσράδοξον ἡ Βαδυλῶνος ἔδειξε χάμι- 
vo; πηγάσάσα δρόσον, ὅτι ῥείθροις ἔμελλεν ἄῦλον 
πῦρ εἰσδέξασθαι ὁ Ἰορδάνης, xai στέρξαι σαρχὶ 
βαπτιζόμενον τὸν Κτίστην, ὅν εὐλογοῦσι λαοὶ, xal 
ὑπερυψοῦσιν εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας. 


᾿Απόθου φόδον ἅπαντα, ὁ Λυτρωτῆς τῷ Προδρόμῳ 
ἔφησεν, ἐμοὶ δὲ πειθάρχει, ὡς Χριστῷ μοι πρόσελθε, 
τοῦτο γὰρ φύσει πέφυχα. Ἐμῷ προστάγματι εἶξον, 
καὶ βάπτισόν με συγχαταθδάντα, ὃν εὐλογοῦσιν λαοὶ, 
xai ὑπερυψοῦσιν εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας. 


Ῥημάτων ὡς ἀχήχοεν ὁ Βαπτιστὴς τοῦ Δεσπότου, 
σύντρομος παλάμην ἐχτείνει, χεῖρα πτύσας ὅμως 
δὲ τὴν χορυφὴν τοῦ πλάστον αὑτοῦ * ᾧ ξ βαπτισθέντι 
ἐδόα" ᾿Αγίασόν με, σὺ γὰρ εἷς * Θεός μου, ὅν εὐλο- 
γοῦσι λαοὶ, καὶ ὑπερυψοῦσιν εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας. 

Τριάδος ἡ φανέρωσις ἐν Ἰορδάνῃ γέγονεν, αὕτη 
γὰρ ὑπέρθεος φύσις. Ὁ Πατὴρ ἐφώνησεν’ Οὗτος ὁ 
βαπτιζόμενος, Υἱὸς ὁ ἀγαπητός μου" τὸ Πνεῦμα 


συμπὰρῆν τῷ ὁμοίῳ, ὃν εὐλογοῦσι λαοὶ, xat ὑπερ- D 


υψοῦσιν εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας. 

'Amopsl πᾶσα γλῶσσα εὐφημεῖν πρὸς ἀξίαν " 
ἰλιγγιᾷ δὲ νοῦς καὶ ὑπερχόαμιος ὑμνεῖν σε, Θεοτόχε. 
Ὅμως ἀγαθὴ ὑπάρχουσα, τὴν πίστιν δέχου * xal γὰρ 
τὸν πόθον οἶδας τὸν ἔνθεον ἡμῶν. Σὺ γὰρ Χριστια- 
γῶν 1) προστάτις " σὲ μεγαλύνομεν. 


Δαδὶδ, πάρεσο πνεύματι τοῖς φωτιζομένοις Νῦν. 


προσέλθετε, ᾷδε, πρὸς Θεὸν, ἐν πίστει λέγων * Φωτί- 


spiritus roris intactos conservavit, divinique angeli 
descensio : quare in flamma rore recreati cum 
gratiarum actione cauebant : Laudabilissime pa- 
trum Domine et Deus, benedictus es. 

Tanquam .ccelo cum tremore et admiratione 
astabant in Jordane wiliti:e angelorum contem- 
plautes tantam Dei condescendentiam, quomodo qui 
moderatur supernam aquarum substantiam in aquis 
corpus gestans steterit. O Deus patrum nostrorum, 
benedictus es. 

Nubes quondam et mare divini prefigurabant 
baptismatis miraculum, in quibus vetus baptizatus 
est transeundo sub legislatore populus : mare 
autem typus erat aquas, et nebula Spiritus ; qui- 


B bus initiati, Benedictus es, clamamus, Deus pa- 


trum nostrorum. 

Quotquot sumus fideles, in quo perfectionem 
accepimus, theologizantes prolata voce cum angelis 
glorificemus Patrem, Filium et Spiritum sanclum : 
tantumdem namque est Trinitas, personis consub- 
stantialis, sed unus Deus; cui etiam psallimus; 
Laudabilissime patrum Domine et Deus, benedi- 
ctus es. | 

Mysterium admirabile.Babylonica ostendit fornax 
scaturiens rore, quoniam in aquis futurum erat ut 
immaterialem ignem susciperet Jordanis, et com- 
plecteretur im carne baptizatum Creatorem, quem 
benedicunt populi, et superexaltant in oinnia 
szecula. 

Depoue timorem omnem, Redemptor Przcursori 
ait, mihique obtempera : tanquam ad Christura ad 
me accede, talis enim natura sum. Meo pracepto 
cede, et baptiza me condescendentem, quem be- 
nedicunt populi, et superexaltant in omnia sa- 
cula. ᾿ " 

Verba ut audivit Baptista Domini, tremens ma- 
num extendit ; dextera tangens nihilominus caput 
fictoris sui, baptizato clamabat : Sanclifica me; 
tu enim es Deus meus quem benedicunt populi, et 
superexaltant in omnia szcula. 

Trinitatis manifestatio in Jordane contigit ; haec 
est enim divina natura. Pater clamavit: Hic qui 
baptizatur , est! Filius meus dilectus : Spiritus 
simul aderat suo compari, quem benedicunt populi 
et superexaltant in omnia secula. 

Nescit omnis lingua quomodo laudet pro merito : 
vertigine laborat mens etiam coelestis qui celebret 
te, o Deipara. Nihilominus bona cum sis, fidem 
accipe : nosti enim desiderium nostrum divinitus 
afflatum ; tu quippe Christianis patrona. Te magni- 
ficamus. 

' David, spiritu adesto illuminatis : Nunc accedite, 
canta, ad Deum; in fide dicens : llluminamini. 


VARLE LECTIONES. 


" Anth. χαμίνου πυρί. 


Y Anth. Θεὺς τῶν πατέρων ἡ λῶν, et deest soXoy. εἶ, 
8. s. rz. ἡμῶν. Y Legerem χειραπτάσας, Áuth.. χειραπτύτας. 


x Anth, εὐλογ. ei, Κύριε 


2 Antli. τῷ. * Anth. deest εἶς. 








ré C ^X E HI 


€ Iste. pauper e'amavit, » Alam nen pe i lap-0; À 25-75. 


e et him Dominas exanivit eüum*, » veniens ad 
fii^nta Jordanis, eorraptnsmaquae renovavit. 

baias *, Lava nini, mtn !i estote, ait, anferte ini- 
qiita'es de €onspctn. Dosint, (Qni sitis, ad 
22m vivam venie z asperget enim aquam reno- 
sante: Chrisins accedent.bas ad eam in fie, et 
8] vitate hon senc«eritem spiritu baptizat. 

Comer:emur fi:cles gratie εἰ eharacteri. Ut 
enim perniciem effugezunt, limine Bebrei quon- 
ὁ. sangnine tincto; sic et nobis evadendi via 
divinum istnd  re;enerationis lavacrum — erit. 
Unde etiam Trinitatis vilere contingat lomen inoc- 
ciduum, 


n. 
PRO MAGNA SECUNDA FERIA, 
Aerostichis : 
Secunda. 

Ei quí imypervium exaestuaus mare divino suo 
mandato arefecit, εἰ ut incederet per illud Israeli- 
tícus populus dox fuit, Domino canteuwus : glo- 
riose enim glorificatus est. 

IneffaLilis Dei descensus, quod Christus ipse est ; 
Dcus et homo, Deus non rapinam arbitratus in eo 
quod formam prae se ferret, servum ostendit disci - 
pulis : gloriose epim gloriticatus est. 

Ministrare ipse veui εἰ, cujus formam conditor 
sponte indutus sum, m«ndico Adae ; ego qui dives 
sum divinitate : meamque propriam ponere animam 


AGSOL 
« OL; ὁ πτιοχὲς ἐχέπραξε»,» 'Adia ἦν 
πτοσει" εχ: và αὐτοῦ εἰτύχηυξε K2o0c.» ἔλδων 
(si^ oz τοῦ "Eno, τῆαρξτὰ δὲ ἃ σπᾶξιικεν. 

'O Ἡσαΐας, Αούτατῆε, P χαδάρδτης, τξζαε:, τὸς 
οτρίας ἔναντι ἀφξκετῆς πυρί. ΟἹ δενῶντες, 
ζζωο ξπὶ ζῶ» πορεΐετδε" Dxwi vip LÓme6 X174 
πρὸ Χριττὰς τοῖς προτερέχοντι αὐτο ς mI 
xil z594 ζαῖ τὴν ávf oo ῥαπτῖνεε Ξιυεΐαστι. 

Συνττρώμεδα qiprzt 92:5. xxl 720a 70x. Cl τξο 
ξατῆρη» Ízovow, gate "E6paloc πάλι: αἱ »αχδείσης" 
οὕτω xat ἡ μὲν ἐξόδιον τὸ θεζον τοῦτο τὸς παλεγγξυξ- 
σίας λουτέριον Esza:. "Evücv xai τῆς Teile ὀζώ»- 
μεθα φῶς τὸ ἄδυτον». 


r. 
TJ METAAH AEYTEPA. 
H áxpoctixlc- 
Tg δευτέρᾳ. 

Τῷ τὴν ἄδατον χυμαινομέγην θάλασσαν θείῳ a2- 
τοῦ προστάγματι ἀυχξηράναντι, xit πεζεῦσαι δι᾽ 
αὑτῆς τὸν Ἴσραηλίτην λαὸν χαθοδηγήσαυτι Κυρίῳ 
ἄσωμεν, ἐνδόξως γὰρ δεδόξασται. 

Ἢ ἀπόῤῥητος τοῦ Θεοῦ κατάδασις, ὅπερ Χριστὸς 
αὐτός ἐστι, Θεὸ; καὶ ἄνθρωπος. Ὁ θεὺς οὐχ ἀρ- 
καγμὸν ἡγησάμενος Ev τῷ μορφοῦσθαι, δυῦλον δει- 
χυύει τοῖς μαθηταῖς " ἐνδίξως γὰρ δεδόξασται. 

Διαχονῇσαι αὐτὸς ἐλήλυθ2, οὗ τὴν μορφὴν ὁ πλα- 
στουργὸς ἑκὼν περίχειμαι τῷ πτωχεύσαντι ᾿Αδᾶμ, 
ὁ πλουτῶν θεότητα, θεῖναι ἐμήν τε τὴν αὑτοῦ ψυχὴν 


redemptionis pretium, qui impassibilis sum divi-  ἀντίλυτρον, ὁ ἀπαθὴς θεότητι. 


nitate. 

Horruit puerorum sanctorum auimz conforme 
immaculatum corpus, cessitque nutritus immensa 
materia vehemens ignis : vividissima autem be- 
bescente flamma, perpetuus hymnus canebatur : 
Dominum, omnia opera, laudate, et superexaltate 
eum in secula. 

Vos meos tunc discipulos universi cognoscent, 
si mandata mea custodieritis, ait Salvator amicis 
ad passionem venieus*. Pacem habete in vobis ipsis 
et omnibus ; et hurmilia sentientes, exaltamini, Do- 
minumque agnosceptes me, laudate et superexal- 
(ate in omuia secula. 

Ordinis vicissim ethnici. esto. vobis imperium 
congenerum : neque enim lizereditas mea est, sed 
tyrannis, sensus arbitrarius. Qui igitur praelatus 
in vobis esse vult, aliorum esto omnium novissi- 
mus; Dominumque me agnoscentes, laudate et 
superexaltate in omuia sgeula. 

Magniflcasti, Christe, qua te entxa. est, Deipa- 
ran ; ex qua fictor noster ejusdem affectionis in- 
duisti corpus , nostrarum redempturam | insci- 
Varum, [Hanc beatam dicunt omnes. gcoerationes. 
Τὸ magoillcamus. 

* ual. xxxui, 7. 


5 Ioa. 1, £6. * Joan. ΧΗ, 35. 


Ἔφριξε παίδων sóz ov τὸ ὁμόστολον Ψυχῆς 
ἄσπιλον σῶμα, xal εἶξε τὸ τραφὲν ἐν ἀπείρῳ ὕλῃ 
ἀκάματον πῦρ ἀειζώου δὲ ἐκμαρανθείσης φλογὸς, 
διαιωνίζων ὕμνος ἀνεμέλπετο * Τὸν Κύριον, πάντα 
τὰ ἔργα, ὑμνεῖτε, χαὶ ὑπερυψοῦτε αὐτὸν εἰς τοὺς 
αἰῶνας. 

Ὑμᾶς pou τότε μαθητὰς πάντες γνώσονται, εἰ 
τὰς ἐμὰς ἐντολὰς τηρήσετε, φησὶν ὁ Σωτὴρ τοῖς 
φίλοις πρὸς πάθος μολῶν. Εἰρῃνεύετε ἐν ἑαντοῖς 
xaX πᾶσι" καὶ ταπεινὰ φρονοῦντες, ἀνυψῴθητε. Καὶ 
Κύριον γινώσχοντές με ὑμνεῖςς, καὶ ὑπερνψόῦτε εἰς 
πάντας τοὺς αἰῶνας. 


p τάξεως ἔμπαλιν ὑμῖν ἐθνιχῆς ἔστω τὸ χράτος 


ὁμογενῶν " οὐ χλῆρος γὰρ ἐμὸς, τυραννὶς δὲ γνώμη 
αὐθαίρετος. Ὁ οὖν πρόχριτος ἐν ὑμῖν εἶναι θέλων, 
τῶν ἄλλων ἔστω πάντων ἐσχατώτερος * καὶ Κύριον 
γινώσκοντές με, ὑμνεῖτε καὶ ὑπερυψοῦτς εἰς máv- 
τας τοὺς αἰῶνας. 

Ἐμεγάλυνας, Χριστὲ, τὴν τεχοῦσάν ας θεοτόχον, 
ἐξ fj; ὁ πλάστης ἡμῶν ὁμοιοπαθὲς περιέθου σῶμα, 
τὸ τῶν ἡμετέρων λυτήριον ἀγνοημάτων. Ταύτην 
μαχαρίζουσα: d πᾶπαι αἱ γενεαὶ, σὲ μεγαλύνομεν- 


VARUE LECTIONES. 


P Acth. χα. * Auth, ἐν, 9 Forte μαχαρίξουτι, 


413 HYMNI. 414 
Ῥύπον πάπα ἐμπαθῇ ἀπωσάμενοι, ἐπάξιον τῆς, A. Sordes omnes affectionum abjicientes, dignum 


θείας βασιλείας γνώμην ἀναλάδετε ἔμφρονα, τοῖς 
σοῖς ἀποστόλοις προέφης ἡ ὄντως σοφία, ἐν T, δοξα- 
σθήσεσθε λάμποντες ἡλίου τηλαυγέστερον. 

Αφορῶντες εἰς ἐμὲ, εἶπας, Κύριε, τοῖς σαυτοῦ 
μαθηταῖς, Μὴ φρονεῖτε ὑψηλὰ, ἀλλὰ συνεπάχθητε 
τοῖς ταπεινοῖς" ἐμὸν ὅπερ πίνω, πίεσθε ποτήριον 
τοῦτο, ὅτι ἐν τῇ βασιλείᾳ τοῦ Πατρὸς συνδοξασθή- 
σεσθε. 

A'. | 
TH METAAH TPITH. 
'H ἀχροστιχίς" 
Τρίτῃ τε. 

Τῷ δόγματι τῷ τυραννιχῷ οἱ ὅσιοε τρεῖς παῖδες 
μὴ πεισθέντες, ἐν τῇ χαμίγῳ βληθέντες, θεὸν ὧμο- 
λόγουν ψάλλοντες * Βύλογεϊῖτε, πάντα τὰ ἔργα Kv- 
ρίον, τὸν Κύριον. : 

Ῥαθυμίαν ἄποδεν ἡμῶν βαλώμεθα, xal φαιδραῖς 
ταῖς λαμπάσι τῷ ἀθανάτῳ νυμφίῳ Χριστῷ ὕμνοις 
συναντήσωμεν * Εὐλογεῖτε, πάντα τὰ ἔργα Κυρίου, 
τὸν Κύριον. B ' 

'Ixavoóa0t τὸ χοινῳνιχὸν ψυχῆς ἡμῖν ἔλαιον ἐν 
ἀγγείοις, ὅπως ἐπάθλων μὴ θέντες xacphv ἐμπορίας, 
ψάλλωμεν " Εὐλογεῖτε, πάντα τὰ ἔργα Κυρίου, τὸν 
Κύριον. . 

Τὸ τάλαντον ὅσοι πρὸς Θεοῦ ἐδέξασθε, ἰσοδύνα μην 
χάριν ἐπιχουρίᾳ τοῦ δόντος Χριστοῦ αὐξήσωμεν, 
Ψάλλοντες " Εὐλογεῖτε, πάντα τὰ ἔργα Κυρίον, τὸν 
Κύριον. ΄ 

Ἡ τὸν ἀχώρητον Θεὸν ἐν γαστρὶ χωρήσασα, καὶ 
χαρὰν τῷ χόσμῳ χυήσασα, σὲ ὑμνοῦμεν, θεοτόχε 
παρθένε. 

Τοῖς μαθηταῖ; ὁ ἀγαθὺς, Γρηγορεῖτε, ἔφησας, ἧ 
γὰρ ὥρᾳ ἥξω ὁ Κύριος ἀγνοεῖτε, ἀποδοῦναι Exácztp. 


Ἐν τῇ δευτέρᾳ sou φριχτῇ παρουσίᾳ, Δέσποτα, 
δεξιοῖς προδάτοις με σύνταξον, τῶν πταισμάτων 
παριδών you τὰ πλήθη. 

E. 
TH METAAH TETAPTIH. 
H ἀχροστιχίς" 
Τετράδι ψα.ϊῶ 5. 

Τῆς πίπττεως ἐν πέτρᾳ με στερεώσας, ἐπλάτυνας 

τὸ στόμα μου ἐπ᾽ ἐχθρού: μου. Πύφράνθη γὰρ τὸ 


πνεῦμά μου ἐν τῷ ψάλλειν Οὐκ ἔστιν ἅγιος ὡς ὁ ὃ 


Θεὸς ἡμῶν, χαὶ οὐχ ἔστι δίχαιος πλὴν σοῦ, Κύριε. 

Ἕν χενοῖς τὸ συνέδριον τῶν ἀνόμων, καὶ γνώμῃ 
συναθροίζξεται χαχοτρύπῳ, χατάχριτον τὸν ῥύστην 
σε ἀποφῆναι Χριστὸν, ᾧ ψάλλομεν f* Σὺ εἶ ὁ θεὸς 
ἡμῶν, χαὶ οὐχ ἔστι δίχαιος πλὴν σοῦ, Κύριε. 


Τὸ δεινὸν βουλευτήριον τῶν ἀνόμων σχέπτεται 
θεομάχου Ψυχῆς ὑπάρχον, ὡς δύσχρηστον τὸν δί- 
χαιὸν ἀποχτεῖναι ὃ Χριγοῦν, ᾧν ψάλλομεν" Σὺ εἶ ὁ 
Θεὸς ἡμῶν, xal οὐχ ἔστι δίχαιος πλὴν σοῦ, Κύριε. 


divino regno seusum assumite prudentem, tuis 
apostelis priedicebas 1u qui vere sapientia es, '1u 
quo glorificabimini fulgeutes sole splendidius. 

Respicientes in me, dixisti, Dowine, discipulis 
tuis : Nolite alta sapere, sed huniiles imitamini : 
meum quod hibo, bibite calicem bunc, quoniam in 
regno Pairis congloiificabimini. 


IV. 
PRO MAGNA TERTIA FERIÁ. 
Acrostichis : 
Tertiaque. 

Decreto tyrannico sancti tres pueri non obtei- 
perantes, in fornacem projecti Deum contiteban- 
tur psallentes : Benedicite, omnia opera Domini, 
"jomino. 

Socordiam procul a nobis abjiciamus, el splen- 
didis lampadibus immortali sponso Christo hymnis 
occurfanius : Benedicite, omnia opera Domini, Do- 
mino. 

Prasto sit sociale anima nobis oleum in vasis, 
ut ne praemiorum tempus emptioni impendentes, 
psallamus : Benedicite, omnia opera Domini, Do- 
mino. 

Talentum quotquot a Deo accepistis, zqui- 
pollentem gratiam. auxilio dantis Christi augca- 
mus, psallentes : Benedicite, omnia opera Domini, 
Domino. 

O qui» incomprebensibilem Deum utero com- 
prehen/isti, gaudiumque orbi peperisti, te lauda- 
mus, Deipara virgo ! 

Discipulis, bonus qui es, Vigilate, dixisti ; qva 
enim hora veuturus sim Dominus ignoratis, ut 
repeidam unicuique. 

lu secundo tuo terribili adventu, Domine, ad 
dexteram positis cum ovibus me recense, lapsuum 
dissimulans meorum multitudinem. 


V. 
PRO MAGNA QUARTA FERIA, 
Acrostichis : 
Quarta canam. 

Fidei in petra stabiliens ime, dilatasti os meum 
conlra inimicos meos. Ladatus cest enim. spiritus 
meus dum canerem : Non est sanctus uL Deus 
noster, et non cst justus prz:er te, Domine. 

Ín vanis concilium iniquorum et sententia. con- 
gregatur improba, ut damnandum liberatorecin 
suum decernai Christum, cui psalmus : Tw 
es Deus noster, et non est justus prater te, Do- 
mine. 

Nequam concilium impiorum deliberat, cum 
animo sit in Deum hostili, ut tanquam inutilein 
justum | interliciat. Christum , cui psallimus : Tu 
es Deus nostez, et non est justus praeter. te, Do- 
mine. 


VARUE LECTIONES 


* Cover Triodium Ro: cdit. pag. 487. f Triod. Xo:22i, ᾧ κράζομτ». 8 Triod, xazaxptvat. 


45 COSM.E HIEROSOL. 16 


Verbum tyranni quoniam urgebat, 
cijer fornax succensa est quondam, in qua pueri 
non sunt combusti, qui regis conculcarunt' man- 
datum, sed clamabant : Omnia opera Domini, Do- 
minum laudate, et superexaltate in omnia sz- 
cula. 

Effundens mulier unguentum pretiosum super 
doininicum οἱ divinum reverendum caput, Christe, 
: vesligia (ua contrectavit immaculata maculatis 


manibus, et clamabat: Omuia opera Domini, 
Dominum laudate, el superexaltate in omnia 
5.868. 


Lacrymis lavat pedes rea criminum Conditoris, 
ct abstergit capillis. Ideo eorum quz in vita pa- 
traverat non eam fefellit liberatio, sed clamabat : 
Omnia opera Domini, Dominum laudate, et super- 
exaltate in omnia 566 008. 

Celebratur redemptio a grata et memori ex sa- 
lutaribus visceribus ct lacrymarum fonte, in quo 
per confessionem lota, non verecundabatur, sed 
clamabat : Omnia opera Domini, Dominum laudate, 
el superexaltate eum iu szecyla. 

Auimis puris et mundis labiis venite, magnifice- 
mus immaculatam et castissimam matrem Émma- 
nue:is, per ipsam ei qui ex ipsa natus est cfferen- 
tes cultum. Parce animabus nostris, Christe Deus, 
el salva nos. 

Perfidum se proaens, et malum zelatorem, do- 
num Deo dignum pretio taxat. Per euim debitum 
solutum est criminum, dum cauponatur infelix 
Judas divinam gratiam. Parce animabus nostris, 
Christe Deus, et salva nos. 

Dicit pergens ad iniquos principes : Quid mihi 
dare vultis, et ego Christum vobis quem requiri- 
tis volentibus tradam ? necessitudinem Dei Judas 
repudiaus auro. Parce animabus nostris, Christe 
Dcus. 

O ciecante avaritia fedifrage! oblivionem unde 
nactus es eorum quib didicisti, quod ne totus 
quidem mundus xquali pretio cum anima sit ha- 
penus. Desperatione cnim teipsum laqueo sus- 
pendisti, o. proditor. Parce animabus nostris , 
Christe Deus. 

VI. 
PRO MAGNA QUINTA FERIA, 
Acrostichis : 
Longa quinta, longum hymnum canto. 
^ Dwisionibus dividitur mare ftubrum, proc: Ilo- 
sui vcro siccatar profundum, idemque simul et 
inermibus fii permeabile, οἱ armatis scpulerum., 


Ole vero Deo digna canebatur : Gloriose g'oriiica- 
(5 est Christus Deus nost. 1. 


scptempti- A 


Ῥήῆμα τυράννου ἐπεὶ ὑπερίσχυσεν, ἑπταπλασίως 
χάμινος ἐξεκαύθη ποτὲ, ἐν f] παΐδες οὖχ ἐφλέχθησαν 
βασιλέως πατήσαντες δόγμα, ἀλλ᾽ ἑδόων" Πάντα τὰ 
ἔργα, τὸν Β Κύριον ὑμνεῖτε, καὶ ὑπερυψοῦτε εἰς πάν- 
τας τοὺς αἰῶνας. 


᾿Αποχενοῦσα γυνὴ μύρον ἔντιμον δεσποτιχῇ xal 
θείᾳ φρικτῇ χορυφῇ, Χριστὲ, τῶν ἰχνῶν σου ἐπελά- 
θετο τῶν ἀχράντων χεχραμμέναις παλάμαις, χαὶ 
ἐδόα" Πάντα τὰ ἔργα, τὸν Κύριον ὑμνεῖτε, xa! ὑπερ- 
υψοῦτε si; πάντας τοὺς αἰῶνας. 


Δάχρυσι πλύνει τοὺς πόδας ὑπεύθυνος ἁμαρτίαις 
τοῦ πλάταντος, xai ἐχμάσσει Opel. Διὸ τῶν ἐν βίω 
οὗ διήμαρτε πεπραγμένων τῆς ἀπολυτρώσεως, ἀλλ᾽ 


D ἐδόα" Πάντα τὰ ἔργα, τὸν Κύριον ὑμνεῖτε, xat ὑπερ- 


υψοῦτε εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας. 

Ἱερουργεῖται τὸ λύτρον εὐγνώμονι, Ex σωτηρίων 
σπλάγχνων τε xai δαχρύων πηγῆς, ἐν fj διὰ τῆς 
ἐξαγοράσεως i. ἐχπλυθεῖσα, οὐ χατῃσχύνετο, ἀλλ᾽ 
£662 * Πάντα τὰ ἔργα τὺν Κύριον ὑμνεῖτε, χαὶ ὑπερ- 
υψοῦτε αὑτὸν εἰς. τοὺς αἰῶνας. 

Ψυχαῖς xaÜüapatg, xat ἀῤῥυπάντοις 1. χείλεσι δεῦ- 
τε μεγαλύνωμεν τὴν ἀκηλίδωτον xat ὑπέραγνον μὴ - 
τέρα τοῦ Ἐμμανουὴλ, δι᾽ αὐτῆς τῷ ἐξ αὑτήςπροσφέ- 
ροντες λατρείαν k τεχθέντι, Φεῖσαι τῶν ψυχῶν ἡμῶν, 
Χριστὲ ὁ Θεὸς, χαὶ σῶσον ἡμᾶς 

᾿Αγνώμων φανεὶς, χαὶ πονηρὸς ζηλότυπος, δῶρον 
ἀξιόθεον ! λογοπραγεῖ. Δι᾽ οὗ ὀφειλέσιον ἐλύθη ἀμαρ- 
τημάτων, χαπηλεύων ὁ δεινὸς Ἰούδας τὴν φιλόθεον 
χάριν. Φεῖσαι τῶν ψυχῶν ἡμῶν, Χριστὲ ὁ Θεὸς, xat 
σῶσον ἡμᾶς. 

Λέγει πορευθεὶς τοῖς παρανόμοις ἄρχουσι" Τί μοι 
δοῦναι θέλετε, χἀγὼ Χριστὸν ὑμῖν τὸν ζητούμενον 
τοῖς θέλουσι παραδώτω ; οἰχειότητα Θεοῦ Ἰούδας 
ἀντωσάμενος χρυσοῦ. Φεῖσαι τῶν ψυχῶν ἡμῶν, Χρι- 
στὲ ὁ θεός v. 

"D πηρωτιχῆς φιλαργυρίας ἄσπονδε, λήθης δθεν 
ἔτυχες, ὅτι ψυχῆς οὐδ᾽ ἰσοστάσιος ὁ χόσμος, ὧν 
ἐδιδάχθης. ᾿Απογνώσει γὰρ σαυτὸν ἐθρόχισας ἀνά- 
(ag. προδότα, Φεῖσαι τῶν ψυχῶν ἡμῶν, Χριστὲ ὁ 
Θεός. 


Ζ΄. 
TH METAAH IIEMIITH. 
Ἢ ἀνχρεστιχὶς " 
Τῇ μαχρᾷ πέμπτῃ μακρὸν ὕμνον ἐξύδω. 

Τμηθείσῃ ^ τμᾶται πόντο; Ἐρυδρὸ;, χυματοτρό- 
cog δὲ ξηραίνεται βυθὺς ὁ αὐτὸς ὁμοῦ ἀόπλοι; γεν 
γονὼς 9 βατὸς, καὶ πανοπλίταις τάφος" ᾧδὴ δὲ θεο- 
τερπῆς ἀνεμέλπετο" Ἑνδόξως δεδόξασται Χριστὸς à 
Θεὺς ἡμῶν. 


VARLE LECTIONES. 


b Trio, 
j Triod. ἀῤῥυ πώτηις. 


Ait οἷς et infia, n l'oite zu25z5:. Tried. tun: ἰς 


Κυρίου τὸν, et sic semper, additque αὐτὸν ante εἰς τοὺς αἱῶν, 
^ Trio. ποξτθεῖν, supplicationem. 


i Triod. ἐξαγορεύσεως, 


! Triod. ἀξιόχγρεον, Ὁ Triod, ὁ θεὸς, aos. 


"CTIr. γέγουξ, 


411 

Ἡ πανταιτία xal παρεχτιχὴ ζωῆς, ἡ ἄπειρος ao- 
φία τοῦ θεοῦ, ᾧχοδόμησε τὸν οἶχον ἑαυτῆς ἁγνῆς 
ἐξ ἀπειράνδρου μητρὸς, vabv δὲ P σωματιχὸν πε- 
ριθέμενος ἐνδόξως δεδόξασται Χριστὸς ὁ Θεὸς 
ἡμῶν. ᾿ 

Μυσταγωγοῦσα φίλου; ἐσυτῖς, τὴν ψυχοτρότον 
ἑτηιμάζει: τράπεζαν, ἁμδροσίας δ᾽ ἢ ὄντως σοςία 
Θεοῦ χιρνᾷ χραττρα πιπτοῖς. Προσέλθωμεν εὑσε- 
δὼς xaX βοήδωμεν" Ἑνδόξως δεδόξασται Χριστὸς ὁ 
Θεὸς ἡμῶν. 

᾿Αχουτισθῶμεν πάντες οἱ πιστοὶ συγχαλουμένης 
ὑψηλῷ χηρύγματι τῆς ἀχτίστου χαὶ ἐμφύτου σοφίας 
Θεοῦ. Βοᾷ γάρ" Γεύσασθε, χαὶ γνόντες ὅτι Χριστὸς 
ἐγὼ, χράξχτε " ᾿Ενδόξως δεδύξασται Χριστὸς ὁ Θεὸς 
ἡμῶν. 

Κύριος ὧν πάντων χαὶ χτίστης Θεὸς, τὸν χτιστὸν 
ὁ ἀπαθὴς πτωχεύσας ἑαυτῷ ἥνωσας 4" χαὶ τὸ Πά- 
σχᾳ οἷς ἔμελλες θανεῖν αὑτὸς ὧν, ἑαυτὸν προετίθη τ᾽ 
Φάγετε, βοῶν, τὸ σῦ μά μου, καὶ πίστει στερεωθή- 
σεσθε. 

ἹῬύσιον παντὸς τοῦ βροτείου γένους τὸ οἰκεῖον, ἀγα- 
0$, τοὺς σοὺς μαθητὰς ἐπότισας εὐφροσύνης mo- 
τήριον πλῆσας. Αὐτὸ; γὰρ ἐχυτὸν. ἱερούργε:ς " 
Ice, βοῶν, τὸ αἷμά μου, καὶ πίστει στερεωθή- 
8530:. 

"Agpuv ἀνὴρ ὃς ἐν ἡμῖν προδότη:, τοῖς ol- 
χείοις μαθηταῖς προέφης, ὁ ἀνεξίχαχος, οὐ μὴ 
γνώσεται ταῦτα ^ καὶ οὗτος ἀσύνετος ὧν, οὐ μὴ 
συνήσει * ὅμως μείνατε ἐν ἐμοὶ, xol πίστει στε- 
ρξωθήσεσθε. “ 


Προκατιδὼν ὁ προφήτης τοῦ μυστηρίου σοὺ τὸ ἢ 


ἀπόῤῥητον, Χριστὲ, προανεφώνησεν’ "Eüou χραταιὰν 
ἀγάπησιν ἰσχύος, Πάτερ οἰχτίρμον * τὸν μονογενῆ 
Υἱὸν vào, ἀγαθὲ τ ὁ Πατὴρ, εἰς τὸν χόσμον ἀπ- 
ἐστειλας. | 

Ἕπὶ τὸ πάϑδος τὸ πᾶσι τοῖς ἐξ CAÓÀX4 πηγάσαν 
ἀπάθειαν, Χριστὲ μολῶν, vol; φίλοις cou εἶπας " 
M:8' ὑκῶν τοῦ Πάτα μετασχεῖν τούτου ἐπεθύμησα, 
τὸν λίονογενη ἐπεί με ἱλασμὸν ὁ {{πτὴρ εἰς τὸν 
χόσμον ἀπέστειλε, 

λΙετλλαμθάνων χρατῆρος, τοῖς pgaüntaig ἑθύας, 
ἀθάνατε " Γευνήματος ἀμπέλου δὲ πίομαι λοιπὸν 
οὐκέτι μεθ" ὑμῶν βιοτεύων, τὸν Μονογενῇ ἐπεὶ us 
ἱλασμὺν ὁ Πατὴρ εἰς τὸν κόσμον ἀπέστειλε. 

ΠΠύμα χαινὸν ὑπξρ λόγον ἐγώ φημι ἐν τῇ βασι- 
βίᾳ μον, Χριστὶ, τοῖς φίλοις πίομαι " ὥστε γὰρ 
θεοῖς 8:5; ὑμῖν συνέσομαι, εἶπας, τὸν Μονογενῇ ἐπεί 
ps Uaspby * ὁ [Ixz5o εἰς τὸν χότμον ἀπέστειλε. 


Τὼ συνδέτμῳ τῆς ἀγάπης συνδεόμενοι οἱ ἀπό- 
στολοι, τῷ δεσπόζοντι τῶν ὅλων ἑαυτοὺς Χριστῷ 
ἀναθέμενοι, ὡραίους πόδας ἐξχπενίξοντο *, εὐαγ- 
γελιζόμενοηι πᾶσιν εἰρήνην. 

'H τὸ ἄσχετον χρατοῦτα xaX ὑπερῷον ἐν αἰθέρι 


HYMNI. 


A13 
Quas causa est omnium datrixque vitz, infinita 
sapientia Dei zdificavit domum suam castissima 
ex Virgine matre; templum vero corporis indutus 
gloriose glorificatus est Cliristus Deus noster. 


EY 


lmbuens amicos suos, auim:e allricem praeparat 
mens im, ambrosia autem, quas. vere est. Sapientia 
Dei, temperat craterem fidelibus. Accedamus reli- 
giose et clamemus : Gloriose glorificaius est Chri- 
stus Deus noster. 

Audiamus cuncti fideles convocantem excelso 
precouio increatam et innatam sapientiam Dei. 
Clamat enim : Gustate, et. scier:tes quoniam ego 
sum Christus, clamate : Gloriose glorilicatus est 
Christus Peus noster. 

B Dominus cum sis omnium et creator Deus, crea- 
turam, licel impassibilis, factus humilis tibi ipse 
univisti : et Pasclia eorum pro quibus moriturus 
eras exsistena, teipsum proponebas : Manducate, 
clamans corpus nicum, et fide roborabimini. 

Liberatorium totius liumani generis, o benigne, 
proprium discipulis tuis propinasti Letiti:e pocu- 
lum, quod repleveras. Ipse enim temet sacrifica- 
bas : Bibite, inquiens, sanguinem meum, οἱ fide 
roborabimini. 

Insipieus bomo, qui inter vos proditor est, tuis 
discipulis pradicebas, o clementissime, non co- 
guoscet hiec : isque imprudens non intelliget hzec : 
Allàmen manete in me, οἱ fide roborabimiui. 


Pravidens propheta mysterium tuum ineffabile, 
Christe, proclamavit : Posuisti fortem dilectionem 
potentiz, Pater misericordiarum : Unigenitum enim 
Filium, bone Pater, propitiationem in mundum 
niisisli. 

Ad passionem qua omnibus Adami posteris 
scaturivit liberationem a passionibus, Christe con- 
tendens, pernecessariis tuis dixisti : Vobiscum hu- 
jus Pascliz participem esse desideravi, me eniu 
Uuigenituur propiiiationem Pater in mundum mnisit. 

Manu tenens cratereu, discipulis clamabas, o im- 

morlalis : De geuimine vitis non amplius deinceps 
bibam vobiscum wivens; Unigenitum enim ie 
propitiatiogem Pater. in. mundum misit. 
p Pow novum supra rationem ego dico in regio 
uico, Cliriste, cum anicis bibam : tanquam enim 
cum diis Deus vobiscum ero ipse, dixisti : Unige- 
nitum nunc aulem me propitiationem Pater. in 
mundum misit. 

Viuculo charitatis colligati apostuli, dominato: i 
omuium seipsos Christo dicantes, speciosos pedes 
extenilebant, evangelizantes omuibus pacem. 


Qui immensam l1enet. superiorem que in aere 


VAIUE LECTIONES. 


P Tr.91. 7X2 pro 82. 
[5 ἃ. 05 Tr, 22i! ζοντο, 


t Tr. Dav, ut infra, 5 Tr, υὖν à: 


419 


COSM.E ΠΙΕΒΟΘΟΙ,. 


4:0 


aquam ; que abyssos freno coercet eL maria com- A ὕδωρ, ἡ ἀδύσσους χαλινοῦσα, xat θαλάσσας ἄναχαι- 


peseit Dei sapientis, aquam pelvi infundit, pedes 
vero lavat servorum Dominus. 

Diseipulis ostendit humilitatis formam Dominus : 
qui nub.bus autem celui obducit, precingitur 
linteo ; flectitque genu servorum ut lavet pedes, in 
cujus manu est epiritus o"nium exsistentium. 

Abyssus extrema peccatorum circumdedit me, 
estumque non amplius ferens, ut Jonas tibi Do- 
mino clamo : De corruptione edue me. 

Dominum vocatis, o discipuli, et magistrum me, 
sum eienim, o Salvator, clamabas : quare imitamini 
cxewp'ar quo modo in me vidistis. | 

Sordes quis non habens, non indiget lavari pe- 
des. Maudi estis autem vos, o discipuli, at. non 
omnes ; propensio enim inordinate unius ex vobis 
insanit. 

Pueri in. Babylone fornacis flammam non sunt 
veriti, se] in medium ignis projecti irrorati psalle- 
bant : « Benedictus es, Domine Deus patrum πο- 
st: orum *. » 

Nutaus caput Judas mala pravidens movebat, 
Gpportunitateun quaerens tradendi judicem in con- 
demnationem, qui universorum est Dominus, et 
D us patrum nostrorum. 

Lx vobis, Cheistus amicis clamabat, unus me 
tradet. Laetiti:e obliti auxietate ei dolore teneban- 
tur : Quis iste sit dicito, aientes, o Deus patrum 
nostrorum. 


“τες, 


τίζουσα Θεοῦ σοφία, ὕδωρ νιπτῆρι βάλλει, πόδας 
ἀποπλύνει δὲ δούλων Δεσπότης. 

Μαθηταῖς ὑποδειχνύει ταπεινώσεως ὃ Δεσπότης 
τύπον * ὁ νξῳφέλαις δὲ τὸν πόλον περιδάλλων, ξώννυ- 
ται λέντιον, καὶ χάμπτει γόνυ δούλων ἐχπλῦναι πό- 
δας, οὗ ἐν τῇ χειρὶ πνοὴ πάντων τῶν ὄντων. 

“Αὔνσσος ἐσχάτη ἀυαρτημάτων ἐχύχλωτέ με, 
χαὶ τὸν χλύδωνα μηχέτι στέγων ἃ, ὡς Ἰωνᾶς τῷ 
Δεσπότῃ βοῶ σοι" Ἐχ φθορᾶς με ἀνάγαγε. 

Κύριον φωνεῖτε, ὦ μαθηταὶ, καὶ διδάσκαλόν με, 
χαὶ γὰρ πέφυχα, Σῶτερ, ἐδόας" διὸ μιμεῖσθε τὸν τύ- 
πον, ὃν τρόπον ἐν ἐμοὶ ἐθεάτασθε. 

Ῥύπον τις μὴ ἔχων, ἀποπλυθῆναι οὐ δεῖται πό- 
δας. Καθαροὶ, ὦ μαθηταὶ, ὑμεῖς δὲ, ἀλλ᾽ οὐχὶ πάν- 
'Porh γὰρ ἀτάχτως ἐξ ὑμῶν ἑνὸς paot- 
νεται. 

Οἱ παῖδες ἐν Βαδυλῶνι καμίνου φλόγα οὐχ ἔπτη- 
σαν, ἀλλ᾽ ἐν μέσῳ πυρὸς ἐμὄδληθέντες, δροσιζό- 
μενοι ἔψαλλον" « Εὐλογττὸς εἶ, Κύριε ὁ Θεὸς τῶν πα- 
τέρων fuv. » ᾿ 

Νευστάζων χάραν Ἰούδας κακὰ προδλέπων ἐκχί- 
vnoev, εὐχαιρίαν ζητῶν παραδοῦναι τὸν χριτὴν εἰς 
χατάχρισιν, ὃς πάντων ἐστὶ Κύριος, χαὶ Θεὸς τῶν 
πατέρων ἡμῶν. 

Ὑμῶν, ὁ Χριστὸς τοῖς φίλοις ἐδόα, Εἷς παραδώσει 
με. Ἐὐφροσύνης λαθόντες ἀγωνίᾳ xal λύπῃ * συν- 
εἰχοντο, Tic οὗτος φράσον, λέγοντες, ὁ θεὸς τῶν πα- 
τέρων ἡμῶν. 


Qui mecum manum in catinum mittit audacter. C  Ms0' ὅστις ἐμοῦ τὴν χεῖρα τρυδλίῳ βάλλῃ θρα- 


Verumtamen huie bonum erat si portas vit» trans- 
isset nunquam : huncce autem diceus mauifestabat 
Deus patrum nostrorum. 

Legum paternaruim beatificantes in Babylone pueri 
periculum subeuntes, regis contempsere preceptum 
irrationabile : et conjuncti igni quo conflati non 


sunt, omnipotente diguum canebant bymnum :. 


Dominum laudate, opera, et superexaltate eum in 
&ecula. 

Conviv:ie beatificantes in Sion Verbo assidue 
adlizrentes, apostoli, inquam, sequebantur pasto- 
rem tanquam agni : et conjuncti Christo a quo 
divulsi non sunt, divino sermone enutriti, cum 
gratiarum actione. clamabant : Dominum laudate, 
opera, et superexaltate eum in secula. 

L^ge:n amiciti;:e infamis Iscariotes sponte obli- 
vioni tradens, quos laverat praeparavit ad. prodi- 
tionem pedes : et tuum panem manducans, corpus, 
inquam, divinum, elevavit supplantationem contra 
ἐδ, Christe, nec clamare novit: Dominum laudate, 
opera, et superexaltate eum in sxcula. 

Dextera recipiebat reilemptorium peccati corpus 
homo sine conscientia, sanguinemque divinum 


Ἶ θα". ini, 96. 


σύτητι, Τούτῳ πλὴν χαλὸν ἦν πύλας βίου περάσαι 
μηδέποτε " τοῦτον X εἰπὼν ἐδήλου δὲ ὁ θεὸς τῶν πα- 
τέρων ἡμῶν. 

Νόμων πατρῴων οἱ μαχαρισταὶ Y ἐν Βαδυλῶνι 
νέοι προχινδυνεύσαντες, βασιλεύοντο;ξ χατέπτυσαν 
πρησταγῆς ἁλογίστον * καὶ συνημμένοι ip οὐκ ἔχω- 
νεύθησαν πυρὶ, τοῦ χρατοῦντος ἐπάξιον ἀνέμελπον 
τὸν ὕμνον - Τὸν Κύριον ὑμνεῖτε, τὰ ἔργα, xat ὑπερ- 
υψοῦτε αὑτὸν εἰς τοὺς αἰῶνας. 

Οἱ δαιτυμόνες οἱ μαχαρισταὶ, ἐν τῇ Σιὼν τῷ Δό- 
γῳ προσχαρτερήσαντες, οἱ ἀπόστολοι παρείποντο 
τῷ ποιμένι ὡς ἄρνες * xal συνηήμμένοι, οὐχ * ἔχω- 
ρίασθησαν Χριστῷ " θείῳ λόγῳ «ρεφόμενοι εὐχαρί- 
στως ἐδόων’' Τὸν Κύριον ὑμνεῖτε, τὰ ἔργα, xal ὑπερ- 
υγοῦτε αὐτὸν εἰς τοὺς αἰῶνα:. 

Νόμον φιλίας ὁ δυσώνυμος Ἰσχαριώτης γνώμῃ 
ἐπιλαθόμενος, οὗς ἐνίνατο ηὐτρέπισεν εἰς 6 προ- 
δησίαν πόδας * xal σου ἐσθίων ἄρτον, σῶμα θεῖον, 
ἐπῇρε πτερνισμὸν ἐπὶ σὲ, Χριστὲ, χαὶ βοᾷν οὐ συν- 
fxs* Τὸν Κύριον ὑμνεῖτε, τὰ ἔργα, xal ὑπερυψοῦτε 
αὐτὸν εἰς τοὺς αἰῶνας. “ 

Ἐδεξιοῦτο τὸ λυτήριον τῆς ἁμαρτίας σῶμα ἡ ἄσυν- 
εἰδητος, καὶ τὸ αἷμα τὸ χεόμενον ὑπὲρ χόσμον τὸ 


VARULE LECTIONES. 


* Triod. φέρων. τ Tr. z46.. * Tr. οὕτως. ? Tr. μαχαριστοί, sic infra. Tr. ᾧ οὐχ. * Tr. »9- 


τρέπιξζε πρός. 


481 


HYMNI. 


4t2 


θεῖον * ἀλλ᾽ οὐχ ἡδεῖτο πίνων d ἐπίπρασχε τιμῆς. Οὐ A quod. effuhditur pro mundo : at. non reverebatur 


καχίᾳ προσώχθισε, καὶ Bodv οὐ συνήλχε * Τὸν Κύριον 
ὑμνεῖτε, τὰ ἔργα, καὶ ὑπερυψοῦτε αὐτὸν εἰς τοὺς 
αἰῶνας. o 

Ξενίας Δεσποτιχῆς, xal ἀθανάτον τραπέζης iv 
ὑπερῴῳ τόπῳ͵ ὑψηλαῖς φρεσὶ, πιστοὶ, δεῦτε ἀπολαύ- 
σώμεν, ἐπαναδεδηχότα λόγον ἐκ τοῦ Λόγου ᾿μαθόν- 
τες, ὃν μεγαλύνομεν b. : 

"Amice, τοῖς μαθηταῖς ὁ Λόγος ἔφη, τὸ Πάσχα ἕν 
ὅπερῴῳ τόπῳ, ᾧ νοῦς ἑνίδρυται; οἷς μυσταγωγὰς e 
σχευάσατϑο ἀζύμῳ ἀληθείας λόγῳ " τὸ στερὸν δὲ τῇς 
χάριτος μεγαλύνατε, | 

Δημιουργὸν ὁ Πατὴρ πρὸ τῶν αἰώνων σοφίαν γεν - 
vd ἀρχὴν ὁδῶν με, εἰς ἔργα ἔχτισε d. τανῦν μυστι- 
χῶς τελούμενα. Λόγος γὰρ ἄχτιστος ὧν φύσει, τὰς 
φωνὰς οἰχειούμενος νῦν 5 προσείληφα. 


Ὡς ἄνθρωπος ὑπάρχω οὐσίᾳ οὐ φαντασίᾳ " οὕτω 
Θεὸς τῷ τρόπῳ τῆς ἀντιδόσεως ἢ φύσις fj ἐνωθεῖσά 
μοι" Χριστὸν ἕνα, διὸ, μὲ γνῶτε, τὰ ἐξ ὧν ἐν οἷς 
ἅπερ πέφυχα σώζοντα. 

Πρὸς τὸν Κύριον. 

Ὥς φοδερὰ f) χρίσις σον, Κύριε, τῶν ἀγγέλων 
παρισταμένων, τῶν ἀνθρώπων εἰσαγομένων, τῶν βί- 
ὄλων ἀνεῳγμένων, τῶν ἔργων ἐρευνωμένων, τῶν 
λογιαμῶν ἀπολογουμένων. Ποία χρίσις ἔσται ἐν ἐμοὶ 
τῷ συλληφθέντι ἐν ἁμαρτίαις ; Τίς μου τὴν φλόγα 
χατασδέσει, εἰ μὴ σὺ, Κύρις; Ἐλέησόν με ὡς φιλ- 
άνθρωπος. ᾿ 

Πρὸς τὴν 8sotóxcv. 

Τὴν ἀκαταίσχυντον, Θεοτόχε, ἐλπίδα σον ἔχων, 
σωθήσομαι" τὴν προστασίαν σὸν χεχτημένος παν- 
ἅμωμε, οὐ φοθηθήσομαι" καταδιώξω τοὺς ἐχθρούς 
μου καὶ τροπώσομαι, μόνην ἀντεχόμενος ὡς θώραχα 
τὴν σχέπην σου, χαὶ τὴν παντοδύναμον βοήθειάν σου. 
Καὶ καθιχετεύω βοῶν σοι" Δέσποινα, σῶσόν με ταῖς 
πρεσδείαις σου, xal ἀνάστησόν με ix ζοφώδους 
ὕπνου πρὸς σὴν δοξολογίαν, δυνάμει τοῦ ix σοῦ σαρ- 
χκωθέντος Θεοῦ. 

Πρὸς τὴν αὑτήν. 

Ἕνδοξς, ᾿Δειπάρθενε, μήτηρ Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ, 
προσάγαγε τὴν ἡμετέραν προσευχὴν τῷ Υἱῷ aou xal 
Θ:ῷ, ἵνα σώσῃ διὰ σοῦ τὰς ψυχὰς ἡμῶν. 

Πρὸς τὸν Κύριον. 


bibens quod vendebat pretio. Non culpam abomi- 
natus est, et clamare non novit : Dominum laudate, 
epera, el superexalta(e.eum in szcula. 

Hospitalitate Dominica, et immortali mensa in 
excelso loco sublimibus mentibus, fideles, venite, 
fruamur ; superexcellens verbum ex Verbo discen- 
tes, quod maguificamus. 

lie, discipulis Verbum ait, Paseha in superiori 
loco, quo mens roboratur, iisdem quibus sacras 
institutiones, parate azymo veritatis verbo : firmi- 
tatem autem gratiz magnificate. 

Opiticem Pater ante sscula sapientiam generat 
me principium viarum, ad opera autem creavit - 
nunc qui mystice perficiuntur. Cum enim Ver- 


B bum sim increatum natura, voces ejus meas feci 


quem nunc assumpsi. 

Ut hon:o sum essentia, non apparenti tantum 
specie; sic Beus est modo assumptionis natura 
unita mihi. Christum unum idcirco me agtnoscite, 


e& ex quibus et in quibus sum salvanterm. 


Ad Dominum. 

Quam terribile judicium tuum, Domine, angelis 
astantibus, hominibus adductis, libris apertis, ope- 
ribus discussis, cogitationibus respondentibus ! 
Quale judicium erit in nie concepto in peccatis? 
Quis meam flammam exstinguel, nisi tu, Domine? 
Miserere mei, quippe .benignus. 


A4 Deipara.n. 

Quas uon confundit, o Deipara, spem tuam ha- 
bens, salvus ero: patrocinium tuum obtinens, o im- 
maculatissima , non timebo : persequar inimicos 
meos et in fugam converlani, solam retinens veluti 
thoracem protectionem tuam, tuumque omtipo- 
tens auxilium. Et deprecor clamans ad te : Domina, 
salva me intercessionibus iuis, et exsuscita me a 
celiginoso somno ad tuam glorificationem, virtute 
ejus, qui in te caro factus est, Dei. 

Ad eamdem. 

Gloriosa, .semper Virgo, Mater Christi Dei, affer 
nostram orationem ad Filium tuum et D.um, ut 
salvet per te animas nostras. 

Ad Dominum. 


Ἐλέησον ἡμᾶς, Κύριε, ἐλέησον fjud;. Πάσης γὰρ D — Miserere nostri, Domine, miserere nostri ! Omni 


ἀπολογίας ἀποροῦντες, ταύτην cot τὴν ἱγεσίαν ὡς 
Δεσπότῃ ἁμαρτωλοὶ προσφέρομεν" Ἐλέησον ἡμᾶς, 
Κύριε, ἐλέησον ἡμᾶς. 

Πρὸς τὸν αὑτόν. 

Κύριε, ἐλέησον ἡμᾶς, ἐπὶ σοὶ γὰρ πεποίθαμεν. Μὴ 
ὀργισθῇς ἡμῖν σφόδρα, μηδὲ μνησθῇς τῶν ἀνο- 
μιῶν ἡμῶν, &XX ἐπίδλεψον xal νῦν ὡς εὔσπλαγ- 
χνος, xai λύτρωσαι ἡμᾶς ἐχ τῶν ἐχθρῶν ἡμῶν. 
Σὺ γὰρ εἷς Θεὸς ἡμῶν, χαὶ ἡμεῖς λαός σου, πάντες 
ἔργα χειρῶν σου, χαὶ τὸ ὄνομά σου ἐπιχεχλήμεθα. 


enim excusalione destituti, hanc tibi supplicatio- 
nem tanquam Domino peccatores afferimus : Mi- 
serere nostri, Domine, uiiserere nostri. 

Ad eumdem. 

Domine, miserere hostri, in te eniin speravimus. 
Ne irascaris nobis vehementer, neque memineris 
iuiquitatam nostrarum, sed respice et nunc tan- : 
quam benignus, et redime nos de inimicis nostris. 
Tu enim es Deus noster, et nos populus tuus, 
universi nos opera manuum tuarum, et de nomine 
tuo vocamur. 


VARLE LECTIONES, 


b Quiehic male interserebantur 


3 Tr. 8 ἐχτ, ὁ Tr. οἰχειοῦμαι, οὗ vov. 


habes expleta. acrostichide, quippe aliena. 


c Triod. μνσταγωνγῶς 


43. 
Ad Deiparam. . 

Benignitatis januam | aperi nobis, benedicta. Uei 
genitrix. Sperantes. utique in ie nostra nos non 
fAllat sententia : liberemur per 1e à calamitatibus. 
Tu enim,es salus generis humani. 

Ad eamdem. : 

Mut: sunt. multitudines, 0 Dei Genitrix, nieo- 
rum peccatorum. Δα te confugi, o immaculata, 
salutis indigens. Visita infirmam animam meam, 
et postula a Filio tuo et Deo nostro, ut detur mihi 
remissio malorum quz perpetravi : 0 sola imma- 
culata, sola benedicta ! 
| Ad eamdem. 

Omuem spem meam in te colloco, mater lumi- 
nis : custodi me sub protectionem tuam. 

VII. . 
PRO MAGNA PARASCEVE. 
Acroslichis : 
Pridicque Sabbati. 

Ad te de luce vigilo, qui propter misericordiam 
teipsum pro eo qui cecidit evacuasti sine muta- 
tione, et usque ad. passiones unpassibiliter succu- 
huisti, o Verbum Dei. Pacem da mili, misericors. 

Sordidati pedes, sed ante purgati participatione 
mysterii divinz mentis tux», Christe, famuli ex 
sion Oliveti magnum ad montem coascenderunt, 
laudantes te, 9 misericors. 

Videte, dixisti, 0 chari, ne terreamini ? nunc 
enim appropinguavit hora ut capiar interficiarque 
mauibus iuiquorum. Omnes autem dispergemini 
iue derelinquentes, quos congregabo ul prxdicelis 
ie misericordem. 

Siatuam sceleris .Deo adversi divini pueri infa- 
marunt : contra Christum vero insolescens impio- 
ium concilium meditatur inania : interficere cogi- 
tat qui vitam manu tenet, quem omnis creatura 
benedicit, glorificans in szecula. 

À palpebris, 0 discipuli, jam somnum exculite, 
Christe, dixisti , et in oratione vigilate , ne forte 
tentatione pereatis, et praesertim Simon : valentiori 
enim majus quid. Experientia agnosce me , Petre, 
quem omnis creatura benedicit, glorificans in 
«;ecula. . 

Profaaum verbum a labiis nunquam excidere 
inam , Domine : tecum moriar, tanquam bene 
memor, etsi omnes negaverint te, clamavit Petrus : 
uon caro et sanguis, sed Pater tuus revelavit mihi 
te, quem omnis creatura benedicit, glorificans in 
e:ecula. 

Profundum sapientie divin etl cognitionis non 
omue pervestigasti, abyssumve judiciorum meo- 
rum non comprehendisti, o homo, Dominus ait. 
Caro igitur cum sis, ne glorieris : ter enim nega- 
bis me, quem omnis creatura benedicit, glorificans 
in sxcula. , 

Negas, Simon Petre, quod tamen cito patieris, 


συ ΚΕ HIEROSOL. 
Α 


ASA 
Πρὸς τὴν Θεοτόκον. 

Τῆς εὐσπλαγχνίας τὴν πύλην ἄνοιξον ἡμῖν, εὖλο- 
γημένη Θεοτόχε. Ἐλπίζοντες οὖν εἰς σὲ, μὴ ἄστο- 
χέσωμεν " ῥυσθῶμεν διὰ σοῦ τῶν περιστάσεων. Σὺ 
γὰρ εἴ σωτηρία τοῦ γένους τῶν ἀνθρώπων. 

| Πρὸς τὴν αὐτήν. 

Πολλὰ τὰ πλήθη τῶν ἡμῶν, Θεοτόχε, πταισμάτων. 
Πρὸς σὲ xaxéguyov, ἀγνὴ, σωτηρίας δεόμενος. Ἐπί- 
σχεψαι τὴν ἀσθενοῦσάν μου ψυχὴν, καὶ αἴτησαι τῷ 
Υἱῷ σου xai Θεῷ ἡμῶν δοθῆναί μοι τὴν ἄφεσιν 
ὧν ἔπραξα δεινῶν, μόνη ἀγνὴν, μόνη εὐλογημένη. 


Πρὸς τὴν αὑτήν. 
Τὴν πᾶσαν ἐλπίδα μου εἰς σὲ ἀνατίθημι, μῆτερ 
τοῦ φωτὸς, φύλαξόν με ὑπὸ τὴν σχέπην σου. 
Ζ' 
— ΤῊ METAAH ΠΑΡΑΣΚΕΥΉΝ. 
Ἢ áxpoctixlc " 
Πρυσάδδατόν ts. 

Πρὸς σὲ ὀρθρίζω, "τὸν δι' εὐσπλαγχνίαν ἑαυτὸν τῷ 
πεσόντι χενώσαντα { ἀτρέπτως, καὶ μέχρι παθῶν 
ἀπαθῶς ὑποχύψαντα, Λόγε Θεοῦ, Τὴν εἰρήνην πα- 
ράσχου μοι, φιλάνθρωπε. 

'ῬῬυφθέντες πόδας, καὶ προχαθαρθέντες μυστηρίου 
μεθέξει τοῦ θείου νοῦ, Χριστὲ, συῦ, οἱ ὑπηρέται ἔχ 
Σιὼν ἐλαιῶνος μέγα πρὸς ὅρος συνανῆλθον ὑμνοῦν- 
τές σε, φιλάνθρωπε:- 

Ὁρᾶτε, ἔφης, φίλοι, μὴ θροεῖσθε * νῦν γὰρ ἢγ- 
γιχεν ὥρα ληφθῆναί με, χτανθῆναδ χερσὶν ἀνόμων. 


Πάντες δὲ σχορπισθήσεσθε ἐμὲ λυπόντες, οὃς συν- 
C .- ; 
ἀξω κηρύξαι με φιλάνθρωπον. 


Στήλην χακίας ἀντιθέου θεῖοι παῖδες παρεδειγμά- 
τισαν, κατὰ Χριστοῦ δὲ φρναττόμενον ἀνόμων συν- 
ἐδριον βουλεύεται χενά " χτεῖναι μελετᾷ τὸν ζωῆς 
κρατοῦντα παλάμῃ, ὃν πᾶσα χτίσις εὐλογεῖ, δοξά- 
ζουσα εἰς τοὺς αἰῶνας. 

'Anb βλεφάρων, μαθηταὶ δ, νῦν' ὕπνον, ἔφης, Χρι- 
ovt, τινάξατε, ἐν προσευχῇ δὲ γρηγορεῖτε, πειρασμῷ 


ph πὼς δλλυσθε, xaX μάλιστα Σίμων 5, τῷ χραταιῷ 


D 


γὰρ, μεῖζον. Πείρᾳ γνῶθέ με, Πέτρε, ὃν πᾶσα χτίσις 
εὐλογεῖ, δουξάζουσα εἰς τοὺς αἰῶνας. 


Βέθηλον ἕπος τῶν χειλέων οὔποτε προΐσομαι, A£- 
σποτα * σὺν σοὶ θανοῦμαι ὡς εὐγνώμων, χἂν οἱ πάν- 
τες ἀρνήσωνταί σε i, ἐδόησε Πέτρος * σὰρξ οὐδὲ 
αἷμα, ὁ Πατήρ σου ἀπεχάλυψέ pol os, ὃν πᾶσα xs 
σι; εὐλογεῖ, δοξάζουσα εἰς ποὺς αἰῶνας. 


Βάθος σοφίας θεϊκῆς καὶ γνώσεως οὐ πᾶν ἐξ. 
πρεύνησας, ἄδυσσον δέ μου τῶν χριμάτων οὐ xai 
ἐλαδες, ἄνθρωπε, ὁ Κύριος ἔφη. Σλρξ οὖν ὑπάρχων 
μὴ καυχῶ" ἀρνήσῃ τρίτον γάρ με, ὃν πᾶσα κτίσις 
εὐλογεῖ, δοξάζονσα εἰ; τοὺς αἰῶνας. 


λπχγορεύεις, Σίμων Ilécpe, ὅπερ πείσῃ τάχος, ὡς 


VARLE LEGCTIONES, 


' Triod. ἐνώσαντα, 68 Tr. μαϑηταῖς. 


h Tr. Σίμωνι. 


ι Tr. omittit σε. 








485 


HYMNI: 


486 


εἴρηται, xal σοι παιδίσχη οἵα θᾶττον προσελθοῦσα A ul diclum est; übique puella unica improvíso 


πτοέσει ce, ὁ Κύριος ἔφη. Πιχρῶς δαχρύσας, ὅμως 
ἕξεις εὐϊλατόν με, ὃν πᾶσα χτίσις εὐλογεῖ, δοξά- 
ζουσα εἰς τοὺ; αἰῶνας. 

Τὴν τιμιωτέραν τῶν Χερονδὶμ, καὶ ἐνδοξοτέραν 
ἀσυγχρίτως τῶν Σεραφὶμ, τὴν ἀδιαφθόρως θεὸν Λό- 
γον τεχοῦσαν, τὴν ὄντως Θεοτόχον, σὲ μεγαλύ- 
νομεν. 

Ὀλέδριος σπεῖρα θεοστυγῶν πονηρενομένων, θεο- 
χτόνων συναγωγὴ ἐπέστη, Χριστὲ, σοὶ, χαὶ ὡς ἄδι- 
xov εἶλχε τὸν Κτίστην τῶν ἁπάντων, ὅν μεγαλύ- 
νομεν. 

Νόμον ἀγνοοῦντες οἱ ἀσεύθεῖς, φωνὰς προφητῶν τε 
μελετῶντες διαχενῆς, ὡς πρόδατον εἶλχόν σε τὸν 
ἁπάντων Δεσπότην ἀδίχως σφαγιάσαι, ὅν μεγαλύ- 
νομεν. 

Τοῖς ἔθνεσιν ἔχδοτον τὴν ζωὴν σὺν τοῖς Γραμ- 
ματεῦσιν ἀναιρεῖσθαι οἱ μιερεῖς 1 παρέσχον πλη- 
γέντες αὐτοφθόνῳ χαχίᾳ, τὸν φύσει ζωοδότην, ὃν 
μεγαλύνομεν 

Ἐχύχλωσαν χύνες ὡσεὶ πολλοὶ, ἐχρότησαν, ἄναξ, 
σιαγόνα σὴν ῥαπισμῷ " ἢρώτων σε, σοῦ δὲ ψευδῇ 
χατεμαρτύρουν. Καὶ πάντα ὑπομείνας, ἅπαντας 
ἔσωσας. 

Η΄. 
TQ ΜΕΓΑΛΩ ΣΑΒΒΆΤΩ. 
Ἢ ἀκροστιχίς " 
Σάδδατον' uéAzo μέγα. 
Συνεσχέθη, ἀλλ᾽ οὐ κατεσχέθη στέρνοις χητῴοις 


accedens, terrebit te, dixit Dominus. Amare flens 
nihilominus habebis facile placabilem me, quem 
omnis creatura benedicit, glorificaus in szxcula. 
Pretiosigrem Cherubinis, gloriosiorem incompa- 
rabiliter Seraphinis, incorrupte Deum Verbum 
enixam, veraciter Deiparam, te magnificamus. 


Perniciosa caterva Deo invisorum sontium, dei- 
cidarum Synagoga astitit, Christe, tibi, οἱ tanquam 
iniquum traxit creatorem omnium, quem magni- 
ficamus. 

Legem nescientes impii, prophetarumque voces 
meditantes inaniter, ceu ovem traxere te omnium 
Dominum injuste ad occidendum, quem magnili - 


B camus. 


Gentibus traditam vitam cum Scribis. ut interfi- 
ceretur, sacerdotes prodiderunt, sauciali malitia 
nullam invidi: causam habente; cum, inquam, 
qui natura νὴ auclor est, quem magnificamus. 

Cireumdedérunt, tanquam canes multi, cecide- 
runt, 0 rex, genaiu tuam colopho ; interrogaruit 
te, et contra te falsa testimonia dixerunt. Sed om- 
nia sustinens, universos salvasii. 


Vil. 
PRO MAGNO SABBATO. 
Acrostichis : 
Sabbatum canto magnum. 
Coutentus, at non retentus est pectoribus ceteis 


Ἰωνᾶς " σοῦ γὰρ tbv τύπον φέρων τοῦ παθόντος xa C Jonas : tui enim typum fereus qui passus es el 


ταφῇ δοθέντος, ὡς &x θαλάμου, τοῦ θηρὸς ἀνέθορε, 
προσεφώνει δὲ τῇ χουστωδίᾳ * Οἱ φυλασσόμενοι μά- 
taux καὶ ψευδῆ, ἔλεον αὑτὸν ἐγχατελίπατε k. 


᾿Ανῃρέθης, ἀλλ᾽ οὐ διηρέθης, Λόγε, ἧς μετέσχες 
σαρχός. El γὰρ καὶ λέλυταί cou ὁ ναὺς ἐν τῷ 
καιρῷ τοῦ πάθους, ἀλλὰ καὶ οὕτω μία Tjv ὑπόστα- 
σις τῆς θεότητος xal τῆς σαρχός σον. Ἐν ἁμφοτέ- 
ροις γὰρ εἷς ὑπάρχεις Υἱὸς, Λόγος τοῦ Θεοῦ, Θεὸς xat 
ἄνθρωπος. 

Βροτοχτόνον, ἀλλ᾽ οὐ Θεοχτόνον ἔφυ τὸ πταῖσμα 
τοῦ ᾿Αδάμ. Εἰ yàp χαὶ πέπονθέ cou τῆς capxh; d) 
χοϊκὴ οὐσία, ἀλλ' ἡ θεύτης ἀπαθὴς διέμεινε. Τὸ 
φθαρτὸν δέ σου πρὸς ἀφθαρσίαν μετεστοιχείωσε, καὶ 
ἀφθάρτον ζωῆς ἔδειξε ! πηγὴν ἐξ ἀναστάσεως. 


Βασιλεύει, ἀλλ᾽ οὐχ αἱωνίξει Góng τοῦ γένους τῶν 
βροτῶν. Σὺ γὰρ τεθεὶς ἐν τάφῳ, χραταιᾷ ὦ ξωαρ- 
χιχῇ παλάμῃ τὰ τοῦ θανάτου κλεῖθρα διεσπάραξας, 
χαὶ ἐχέρυξα; τοῖς ἀπ᾽ αἰῶνος ἐχεῖ χαθεύδουσι 
λύτρωσιν ἀτευδῇ, Σῶτερ, γεγονὼς νεκρῶν πρωτό- 
ἴοχος. 

Ἄφραστον θαῦμα! Ὁ ἐν χαμίνῳ ῥυσάμενος τοὺς 
ὁσίου; παῖδας ἔχ φλογὸς, ἐν τάφῳ νεχρὸς ἄπνους 
χατατίθεται, εἰς σωτηρίαν ἡμῶν τῶν μελῳδούντων" 
Δυτρωτὰ ὁ θεὸς, εὐλογητὸς εἶ, 


sepultur:e datus, tanquam ex thalamo, a ceto ex- 
siliit, alloquebaturque custodiam : Qui excubias 
agitis vane et imendaciter, wisericordiam ipsam 
descruistis. 

Occisum, at non divulsum es, o Verbum, a carne 
cui participasti. Quamvis enim solutum fuerit tem- 
plum tuum tempore passionis, nihilominus tamen 
una erat hypostasis divinitatis el carnis tux. In 
utraque enim unicus es Filius, Verbum Dei, Deus 
el homo. 

Homicida, at non Deicida fuit lapsus Adami. 
Etsi enim passa est tux carnis terrena substantia, 
divinitas tamen impassibilis permansit. Corrupti- 
bile autem tuum ad incorruptionem transmuta- 
vit, incorrupt:eque vitz ostendit fontem ex resur- 
reciione. 

Regnat, at non perennat Orcus in bominum ge- 
ne:e, Tu enim in sepulero positus, potente vitze- 
que dominatrice manu mortis claustra dilacerasti, 
et pradieasii iis, qui a szeculo ibi sedebant, redem- 
puonem verissima2ui, o Salvator, factus mortuorum 
primogenitus. 

Inenairabile prodigium! Qui in fornace liberavit 
sanctos pueros a flamma, iu sepulcro mortuus nec 
spirans deponitur pro salute nostra, qui canimus: 
Redemptor Deus, benedictus es. 


VARIJE LECTIONES. 


| Triod. ἱερεῖς. 


k Triod. ἔλεος αὑτῶν ἐγχατελίπιτε, 


D Tr. ἔδειξας. " Tr. χοχταιἐ, 








481 


COSM.E HIEROSOL. 


A7 


' Sauciatus est infernus in corde dum suscepit A Τέτρωται ἄδης, ἐν τῇ καρδίᾳ δεξάμενος τὸν τρω- 


eum, qui eauciatus fuit basta per latus, gemitque 
igne divino consumptus pro salute nostra, qui ca- 
nimus : Redemptor Deus, benedictus es. 

Felix sepulerum ! in se enim suscipiens veluti 
dormientem auctorem vitz, thesaurus divinus in- 
dicatus est in salutem nostram, qui canimus : Re- 
demptor Deus, benedictus es. 

Lege mortuorum depositionem in sepulcro vito 
omuium accipit, et hoc fontem demonstrat resur- 
reclionis pro salute nostra, qui caniinus : Redem- 
ptor Deus, benedictus es. 

Una fuit ii inferno inseparata, in sepulcro et in 
Eden, Christi divinitas, cum Patre et Spiritu, pro 
salute nostra, qui cabimus : Redempter Deus, be- 
nedietus es. 

Obstupesce hofrens, ὁ celui, et commoveantur 
fundamehta terrz! Ecce enim inter mortuos repu- 
tatur qui in excelsis habitat, et sepulcro pusillo 
hospitatur, quem puerj benedicunt, sacerdotes lau- 
dant et glorificant in omnia szcula.' 

Solutum est immaculatum templum, at quod ce- 
ciderat erigit habitaculum. Adam enim pro priore 
secundus qui in excelsis liabitat, descendit usque 
ad inferni penetralia, quem pueri benedicunt, sa- 
cerdotes laudant et glorificant jn omnia szcula. 

Desiit animositas discipulorum, sed Ariimathizus 
strenue agit Josephus. Mortuum enim nudumque 


θέντα λόγχῃ τὴν πλευράν" καὶ etévet κνρὶ θείῳ 52- 
πανώμενος, εἰς ὀωτηρίαν ἡμῶν τῶν μελιμδούντων" 
Λυτρωτὰ 6 θεὸς, εὐλογητὸς εἶ, 

"OX6teg τάφος! ἐν ἑαυτῷ γὰρ δεξάμενος ὡς 
ὑπνοῦντα τὸν δημιουῤγὸν ζωῆς, θησαυρὸς θεῖος &va- 
δέδειχται εἰς σωτηρίαν ἡμῶν τῶν μελῳδούντων" Λυ- 
τρωτὰ ὁ θεὸς, εὐλογητὸς εἶ, 

. Nóytp θανάτων, τὴν ἐν τῷ τάφῳ χατάθεσιν ἡ τῶν 
ὅλων δέχεται ζωὴ, καὶ τοῦτο πηγὴν δείκνυσιν ἐγέρ- 
σεως, εἰς σωτηρίαν ἡμῶν τῶν μελῳδούντων᾽ Λυτρωτὰ 
ὁ Θεὸς, εὐλογητὸς ct, 

Μία ὑπῆρχεν ἐν τῷ ἅδῃ ἀχώριστος, καὶ ἐν τάφῳ 
χαὶ ἐν τῇ Ἐδὲμ θεότης Χριστοῦ, σὺν Πατρὶ καὶ 
Πνεύματι, εἰς σωτηρίαν ἡμῶν τῶν μελῳδούντων" 
Λυτρωτὰ ὁ θεὸς, εὐλογητὸς εἶ. 

"Ἔκστηθι φρίττων, οὐρανὲ, xat δαλευθήτωσᾶν τὰ 
θεμέλια εἧζς γῆς Ἰδοὺ γὰρ ἐν νεκροῖς λογίζεται ὁ 
ἐν ὑψίστοις οἰχῶν, καὶ τάφῳ σμιχρῷ ξενοδοχεῖται, ὃν 
παῖξες εὐλογοῦσιν, ἱερεῖς ἀνυμνοῦσι, καὶ δοξολογοῦ- 
αιν εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας ^. 

Δέλυται ἄχραντος ναὸς, τὴν πεκτωχυΐαν δὲ συν- 
ανίστησι σχηνήν. ᾿Αδὰμ γὰρ τῷ προτέρῳ δεύτερος ὁ 
ἐν ὑψίστοις οἰχῶν, χατῆλθε μέχρις ἄδου ταμιείων, dv 
παῖδες εὐλογοῦσιν, ἱερεῖς ἀνυμνοῦσι, χαὶ δοξολογοῦ- 
αιν εἷς πάντας τοὺς αἰῶνας. 

Πέπαυται τόλμα μαθητῶν, ἹΑριμαθαΐος γὰρ 5 
ἀριστεύει Ἰωσήφ. Νεκρὸν γὰρ χαὶ γυμνὸν θεώμενος 


couspicatus universorum Deum, postulet, et pa- ( τὸν ἐπὶ πάντων θεὸν, αἰτεῖται, xal χηδεύει χραυγά- 


rentat clamans : Pueri, benedicite ; sacerdotes, lau- 
date; populi, superexaltate in omnia saecula. 

O prodigia inusitata! O bonitatem, et indicibi- 
lem tolerantiam ! Volens enim sub terra sigillo mu- 
nitur, qui in excelsis habitat; et tanquam erro Deus 
waducitur, quem pueri benedicunt, sacerdotes lau- 
dant et glorificant in omnia szcula. 

Ne quiriteris, mea mater, videns in sepulcro 
quem in utero sine semine concepisti fllium. Re- 
surgam enim et glorificabur, et exaltabo in gloria 
cornu, tanquam Deus, eorum, qui in fide et affectu 
'magnilicant te. 

lu admirabili partu tuo dolores non experta, 
supernaturaliter beatificata sum, ἴοι πα Fíli, Nunc 
aulem te, Deus meus, non spirautem couspicata 
mortuum, gladio doloris laceror veliementer. Sed 
resurge, ul imagnificer. 

Tellus me tegit volentem, sed horrent Orci jaui- 
tores, indutum videntes stola cruentata sanguine 5, 
e Mater, ultionis, Inimicis enim in cruce concul- 
catis, ut Dcus, resurgam rursus, et magni(icabo le. 

Essultet creatura, lheientur omnes tervigen:e : 
inimicus enim exspoliatus est infernus. Cum un- 
guemtis mulieres. occurrant : Adamum cum Eva 
redimit totius generis parentem, οἱ tertia die re- 
surget. 


Cy * Οἱ παῖδες, εὐλογεῖτε, ἱερεῖς, ἀνυμνεῖτε, λαὸς, 
ὑπερυψοῦτε εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας. 

"d τῶν θαυμάτων τῶν χαινῶν ! Ὦ ἀγαθότητος xal 
ἀφράστου àvoytic| 'Exiv γὰρ ὑπὸ γῆν σφραγίξεται ὁ 
ἐν ὑψίστοις οἰχῶν " καὶ πλάνος θεὸς συχοφαντεῖται, 
ὃν παῖδες εὐλογοῦσιν, ἱερεῖς ἀνυμνοῦσι, καὶ δοξολο- 
γοῦσιν εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας. 

Μὴ ἐποδύρον, μοῦ μῆτερ, καθορῶσα ἐν τάφῳ ὃν 
ἐν γαστρὶ ἄνευ σπορᾶς; συνέλαδες υἱόν. 'Avacctso- 
μαι γὰρ καὶ δοξασθήσομαι, χαὶ ὑψώσω ἐν δόξῃ τὸ 
χέρας, ὡς θεὸς, τῶν ἐν πίστει, καὶ πόθῳ μεγαλυνόν- 
των σε Ρ. 

Ἐπὶ τῷ ξένῳ σου τόχῳ τὰς ὀδύνας φυγοῦσα, 
ὑπερφυῶς ἐμαχαρίσθην, ἄναρχε Υἱέ. Nuv δέ σε, θεέ 


Ὁ μου, ἄπνουν ὁρῶσα νεχρὸν, τῇ ῥομφαίᾳ τῆς λύπης 


σπαράττομαι δεινῶς. ᾿Αλλ᾽ ἀνάστηθι, ὅπως μεγα- 
λυνθήσομαι. ᾿ 

Γῇ με καλύπτει ἐχόντα, ἀλλὰ φρίττουσιν (ou οἱ πυ- 
λωροὶ, ἡμφιεσμένον βλέποντες στολὴν ἡμαγμένην, Μῆ- 
τερ, τῆς ἐχδιχήσεως. Τοὺς ἐχθροὺς ἐν σταυρῷ γὰρ πα- 
τίσας, ὡς Θεὸς, ἀνα στήσομαι αὖθις, xaX μεγαλύνω 5ε. 

᾿λγαλλιάσθω ἡ χτίσις, εὐφραινέσθωσαν πάντες 
οἱ γηγενεῖς. 'O yàp ἐχθρὺς ἐσκύλευται ἄδης. Μετὰ 
μύρων γυναῖκες προσυπαντάτωσαν, τὸν ᾿Αδὰμ δὴν 
τῇ Εὔᾳ λυτροῦται παγγενῖ, καὶ τῇ τρίτῃ ἡμὲρς 
ἐξαναστήσεται 4. 


VARLUE | LECTIONES., 


n Triod. ὄν͵ παῖδες, εὐλογεῖτε, ἱερεῖς, ἀνυμνεῖτε, λαὸς, ὑπερυψοῦτε εἰς m. τ. al, Sic et infra, 
9 Triod. δόξῃ ἀπαύστως, ὡς θεὸς, τοὺς ἐν πίστει καὶ πόθῳ σε μεγαλύνοντας. 


* Τιϊοά. δέ, 
q Tr. ἐξιναστήσομδᾶι. 


ἀνθ 
: e. 
EIS ΤΗ͂Ν IIENTHKOZTIIN, 
ἯΙ áxpoctixíc* 
Πεντηκοστὴν δορτάζωμεν. 


Πόντῳ ἐχάλυψε Φαραὼ σὺν ἅρμασιν ὁ συντρίδων ᾿ 


φπολέμους ἐν ὑψηλῷ βραχίονι. “Ἄσωμεν αὑτῷ, ὅτι 
δεδόξασται. 

Ἔργῳ, ὡς πάλαι τοῖς μαθηταῖς ἐπηγγείλω, τὸ 
παράχλητον Πνεῦμα ἐξαποστείλας, Χριστὲ, ἔλαμψας 
τῷ χόσμῳ φῶς, φιλάνθρωπε. 

Νόμῳ τὸ πάλαι προχηρυχθὲν xoi προφήταις 
ἐπληρώθη τοῦ θείου Πνεύματος σήμερον. Πᾶσι γὰρ 
πιστοῖς χάρις ἐχχέχυται. 

Τὴν ἐξ ὕψους δύναμιν τοῖς μαθηταῖς, Χριστὲ, Ἕως 
οὗ ἐνδύσησθε *, ἔφης, καθίσατε ἐν Ἱερουσαλήμ" ἐγὼ 
δὲ ὡς ἐμὲ παράχλητον ἄλλον Πνεῦμα τὸ ἐμόν τε χαὶ 
Πατρὸς ἀποστελῶ, ἐν ᾧ στερεωθήσεσθε. 

Ἢ τοῦ θείου Πνεύματος ἐπιφοιτήσασα *' δύναμις, 
τὴν μερισθεῖσαν πάλαι φωνὴν χαχῶς ὁμονοησάντων, 
εἰ; μίαν ἁρμονίας 5 θείως συ ἦψε γνῶσιν, συνετί - 
ζουσὰ πιστοὺς τῆς Τριάδος, iv ἧ ἐστερεώθημεν. 

Κατανηῶν ὁ προφήτης τὴν ἐπ᾽ ἐσχάτων σου, 
Χριστὲ, ἕλενσιν, ἀνεδόα “Τὴν σὴν εἰσαχέχοα, Κύριε, 
δυναστείαν, ὅτι πάντας τοῦ σῶσαι τοὺς χριστούς͵ σου 
ἐλήλυθας. 

Ὃ ἐν προφήταις λαλήσας, χαὶ διὰ νόμου χηρυ- 
χθεὶς πρώην τοῖς ἀτελέσι Θεὸς ἀληθῆς, ὁ παράχλι.- 
τος τοῖς τοῦ Λόγον ὑπηρέταις xal μάρτυσι γνωρίζε- 
«αι σήμερον. 

Σήμα θεότητος φέρει * τοῖς ἀποστόλοις, ἐν πυρὶ 
Πνεῦμα κατεμερίσθη, xaX ξέναις γλώσσαις ἐνέφηνεν, 
ὡς πατρόθεν θεῖον σθένος ἐρχόμενόν ἐστιν αὐτοκέ- 
λευστον ", 

Τὸ διὰ τὸν φόδον σου ληφθὲν, Κύριε, ἐν γαστρὶ 
τῶν προφητῶν, χαὶ χυηθὲν ἐπὶ γῆς Πνεῦμα σωτη- 
ρίας, ἀποστολικὰς χαρδίας κτίζει χαθαρᾶς, ἐν τοῖς 
πιστοῖς εὐθὲς ἐγχαινίζεται. Φῶς γὰρ καὶ εἰρήνη διότι 
τὰ σὰ προστάγματα. 

'H ἐπιφοιτήσασα ἰσχὺς σήμερον αὕτη, Πνεῦμα 
ἀγαθὸν, Πνεῦμα σοφία; Θεοῦ, Πνεῦμα ix Πατρὸς ἐχ- 
πορευθὲν, xal δι᾽ ΥἹοῦ πιστοῖς ἡμῖν πεφηνὸς, μετα- 
δοτιχὸν ἐν οἷς χατοιχίζεται, φύσει τῆς tv f$ xat- 
οπτεύεται ἁγιότητος. 


Ναυτιῶν τῷ σάλῳ. τῶν βιωτιχῶν μελημάτων, συμ- 


HYMNI. 


490 


IX. 
IN PENTECOSTEN. 
Acrostichis : 
Pentecosten. celebremus. 

Mari operuit Pharaonem cum curribus qui con» 
terit bella in excelso brachio. Cantemus illi quo- 
niam glorificatus est*. 

Reipsa, quomodo quondam discipulis promise- 
ras, Paraclitum Spiritum mittens, Christe, illuxisti 
mundo lumen, o benignissime. 

In lege olim przdictio et prophetis facta Spiritus 
sancti, impleta est hodie. Omnibus enim fidelibus 
gratia effusa est. 

Virtute ex alto discipulis, Christe, donec indua- 
mini, dixisti, sedete in Jerusalem : ego vero ut me 


p Paraclitum alium, Spiritum meum Patrisque mit- 


tam, in quo solidabimini. 

Divini Spiritus adveniens virtus divisam olim 
vocem perperam consentientium, in unam harmo- 
nie divinitus coaptavit sententiam, erudiens fideles 
de Trinitate, in qua solidati suinus. 

Intelligens propheta tuum in novissimis tempo- 


' ribus, Christe, adventum, clamabat : Tuam audivi, 


Domine, potentiam, quoniam ut salvos faceres om- 
nes cliristos tuos advenisti. 

Qui in prophetis locutus est, et per legem prz- 
dicatus olim minus perfectis Deus verus Paraclitus, 
Verbi ministris et testibus innotescit hodie. ἡ 


Signum divinitatis ferens apostolis, in igne 
Spiritus dispertitus est, et stupendis linguis ap- 
paruit, quod a Patre divina virtus sit sponte ad- 
veniens. 

Qui per timorem tuum conceptus fuit, Domine, 
in ventre prophetarum, editusque mundo Spiritus 
&alutis, apostolica corda creat munda, inque fide- 
libus rectus innovatur. Lumen enim et pax siqui- 
dem sunt mandata tua. 

Quas advenit virtus hec hodie, Spiritus est bo- 
nus, Spiritus sapientize Dei, Spiritus ex Patre pro- 
cedens, et per Filium fidelibus nobis apparens, 
donabilis ils in quibus inhabitat, ob naturam ejus, 
in qua cernitur, divinitatis. 

Nauseans zstu hujus vitz: curarum, naviganti- 


πλόοις ποντούμενος ἁμαρτίαις, καὶ ψυχοφθόρῳ. θηρὶ D bus mecum submersus peccatis, bellumque animi 


Tpogpimióuevog Y, ὡς Ἰωνᾶ:, Χριστὲ, βοῶ σοι" Ἐχ 
θανατηφόρου με βυϑοῦ ἀνάγαγε. 

'Ex τοῦ Πνεύματός σον σάρκα ἐπὶ πᾶσα», ὡς εἶ- 
παξ, πλουσίως ἐξέχεας, καὶ ἐπλήσθη τῆς σῆς τὰ σύμ- 
πάντα γνώσεως x, ὅτι ἐκ Πατρὸς Υἱὸς ἀῤῥεύστως 
ἔφυς, χαὶ τὸ Πνεῦμα ἀμερίστως; πρόεισιν. 

Οἱ ἐν καμένῳ τοῦ πυρὸς ἐμδληθέντε; ὅσιοι παῖδες, 


* Exod. xv, f. 


corruptrici projectus, ut Jonas, Christe, ad te cla- 
mo : Ex mortifero me profando educ. 

De Spiritu tuu super omnem carnem, ut dixeras, 
affatim effudisti, et repleta est omnis terra cogni- 
tiene tua, quod ex Patre Filius sine semine natus 
sis, et Spiritus indivisibiliter emanet. 

Qui in fornacem ignis injecti sunt sancli pueri, 


YARLE LECTIONES. 


* Peutecostarium Roman. ἕως ἄν. 
gio. Ὁ Pent. aóto χέλενθον. 
. Vptt. 


Pavnot. Ga. XCVIII, 


" Pent. ἐπιδημήσασδα. 
* Pent, προσριπτούμ. 


δ Pent, ἁρμονίαν... γνώσει. ! Pent, 
x Pent. ἐπληρώθη τῆς σῆς ἡ σύμπασα γνώσει; 


10 





AA 


“ COSMJE HIEROSOL. ^ 4e 
ignem in rorem converterunt, cantu sic clamantes: A τὸ πῦρ εἰς δρόσον μετέδαλον, διὰ τῆς ὑμνῳδίας οὕτω 


Benedictus es, Domine, Deus patrum nostrorum. 


Eloquentibus divina magnalia apostolis, Spiritus 
quz erat virtus reputabatur ebrietas ab infidelibus , 
per quam Trinitas pradicabatur unus Deus patrum 
nostrorum. ME | 

Individuam naturam orthodoxe laudamus , Deum 
Patrem sine principio, ejusdem potentia Verbum 
Spiritumque, Benedictus es, clamantes, Deus pa- 
trum nostrorum. 

 Incombustus igne in Sina rubus, quasi sermoci- 

nando Deum notum fecit tardiloquo eL diflicile 
verba proferenti Moysi; et pueros zelus Dei non 
absumptos igne cantaltores effecit : Omnia opera 
Domini Dominum laudate, et superexaltate in om- 
nia secula. 

Vivilico desuper vehementi veniente cum strepitu 
Spiritus sanctissimi super piscatores flatu iguearum 
specie lingaarum, magnalia Bei loquebantur : Om- 
nia opera Domini, Dominum laudate, et superexal- 
tate in omnia s:ecula. 

Tanquam intactum ascendentes in montem, non 
veriti ignem terri(icum, venite et stemus in monte 
Sion, in civitate viventis Dei, cum Spiritu repletis 
discipulis nunc choreas agentes : Omnia opera Do- 
mini, Dominum laudate, et superexaltate in omnia 
szecula. | 

O non per corruptionis experientiam gravidata, 
omniumque artifici Verbo carnem niutuata, mater 
virum nesciens, Virgo Deipara, hospitium ejus 
qui portari nequit, locus infmiti flctoris tui, te 
maguificamus. 

In zstuante olim ignco curru zelotes ille ignem - 


que spirans letus duui veleretur, que nunc efful- . 


sit inspirationem indicabat ex alto apostolis, qua 
illustrati Trinitatem omuibus notam fecerunt. — 


Nature supra leges stupenda res audiebatur: 
discipulis namque una voce informati Spiritus 
munere, diversimode docebantur populi, tribus et 
linguz magualia Dei, Trinitatis notitia imbuU. 


X. 


βοῶντες " Εὐλογητὸς εἴ, Κύριε, ὁ θεὸς τῶν πατέρων 
ἡμῶν. | 

ἹῬητορευόντων τὰ θεῖα μεγαλεια τῶν ἀποστόλων, 
τοῦ Πνεύματος ἡ ἐνέργεια ἐνομίζετο μέθη τοῖς ἀπι- 
στοῦσι, δι' ἧς Τριὰς ἐκηρύττετο, ὁ Θεὸς X τῶν πατέ- 
ρων ἡμῶν. 

Τὴν ἀδιαίρετον φύσιν * ὀρθοδόξως ὑμνολογοῦμεν, 
Θεὸν Πατέρα τὸν ἄναρχον, τῆς αὐτῆς ἐξουσίας AÓ- 
ov, χαὶ Πνεῦμα' Εὐλογητὸς εἶ, χράζοντες, ὁ Θεὸς τῶν 
πατέρων ἡμῶν. 

ἤΑφλεχτος πυρὶ ἐν Σινᾷ προσομιλοῦσα βάτος, θεὸν 
ἐγνώρισε τῷ βραδυγλώσσῳ χαὶ δυσήχῳ Mtoof], xal 
παΐδας ζῆλος Θεοῦ τοὺς * ἀναλώτους τῷ πυρὶ ὑμν- 
δοὺς ἔδειξε ΠΙΙάντα τὰ ἔργα, ὑμνεῖτε τὸν Κύριον, 


B χαὶ» ὑπερυψοῦτε εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας. 


Ζωτικῆς ἐξ ὕψους βιαίας φερομένης ἢχητιχῶς τοῦ 
Πνεύματος τοῦ παναγίον ἁλιεῦσι πνοῆς, πνρίνων εἴ- 
δει * γλωσσῶν, τὰ μεγαλεῖα τοῦ Θεοῦ ἐῤῥητόρενον " 
Πάντα τὰ ἔργα, ὑμνεῖτε τὸν Κύριον, καὶ ὑπερυψοῦτε 
εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας. 

Ὡς μὴ θιγομένῳ προσδαίνοντες ἐν ὄρει μὴ πε- 
φριχότες πῦρ δειματοῦν, δεῦτε καὶ στώμεν ἐν τῷ 
ὄρεϊ Σιὼν, ἐν πόλει ζῶντος Θεοῦ, πνευματοφόροις 
μαθηταῖς νῦν συγχορεύοντες " Πάντα τὰ ἔργα, τὸν 
Κύριον ὑμνεῖτε, καὶ ὑπερυψοῦτε εἰς πάντας τοὺς 
αἰῶνας. 

Μὴ τῆς φθορᾶς διαπείρᾳ ἃ χυοφορήσασα, xo 
παντεχνήμονι Λόγῳ σάρχα δανείσασα, μῆτερ ἀπείρ- 
ανδρε, Παρθένε Θεοτόχε, δοχεῖον τοῦ ἀστέχτου, 
χωρίον τοῦ ἀπείρου πλαστουργοῦ σον, σὲ μεγαλύ- 
νομεν. 

Ἐπιπαφλάζοντος πάλαι πυρίνου ἅρματος, ὁ ζη- 
λωτὴς χαὶ πυρίπνους χαίρων ὀχούμενος, τὴν νῦν 
ἐχλάμψασαν ἑπίπνοιαν ἐδήλον ἐξ ὕψους ἀποστόλοις, 
ὑφ᾽ ἧς καταλαμφθέντες, τὴν Τριάδα πᾶσιν ἐγνώ- 
ρισαν. 

Νόμου τῶν φύσεων δίχα, ξένον ἧχούετο " τῶν μη. 
θητῶν τῆς μιᾶς γὰρ φωνῆς ἀπηχουμένης Πνεύματος 
χάριτι, ποιχίλως ἐνηχοῦντο λαοὶ, φυλαὶ xat γλῶσ- 
σαι, τὰ θεῖα μεγαλεῖα, τῆς Τριάδος γνῶσιν μνού-- 
μενοι d*. 

r. 


IN TRANSFIGURATIONEM DOMINI NOSTRI ΕΙΣ ΤῊΝ ΜΕΤΆΜΟΡΦΩΣΙΝ TOY KYPIOY HMON 


JESU CHRISTI. 


Acrostichis : 
Christus in specula jubar immensum speciei emisit. 


Chori Israelis siccis pedibus mare Rubrum .hu- 
midumque profundum transmittentes, equites tria- 
rios hostes conspicati in eo submersos, in exsul- 
latione canebant : Cantemus Domino, gloriose 
enim glorificatns est. 


IHZOY XPIZTOY. 
Ἢ dxpoc'tixíc * 

Χριστὸς ἑνὶ σχοπιῇ σέλας &xJerov εἴδεος ἧκε. 

Χοροὶ Ἰσραὴλ ἀνίχμοις ποσὶ πόντον Ἐρυθρὸν xal 
ὑγρὸν βυθὸν διελάσάντες, ἀναδάτας τριστάτα; δυσ- 
μενεῖς ὁρῶντε; ἐν ἑαυτῷ * ὑποόρυχίους, ἐν ἀγάλ- 
λιάσει ἔμελπον ""Ασωμεν τῷ Κυρίῳ f * ἐνδόξως γὰρ 
δεδόξασται. 


VARLE LECTIONES, ' 


Y Pent. γνωρίσεται εἷς 8. .* Pent. ofjow ... . θεολογοῦμεν. 4 Pent. τρεῖς pro τούς. * Pent. ἔργ. 
Κυρίου, τὸν Κύριον üpvelze, xal. Sic et infra. « Pent. fin. ... ἐῤῥητορεύοντο,. —4 Pent. διὰ πεῖραν. 
4' Pent. μυούμενα. * Autholog. αὐτῷ. ! Anth. τῷ Θεῷ ἡμῶν, ὅτι δεδ. Sic et infra. 


493 


HYMNI. 


404 


Ῥήματα ζωῆς τοῖς φίλοις Χριστὸς xol περὶ τῆς A. Verba vite amicis Christus et de regno Dei lo- 


θείας δημηγορῶν βασιλείας ἔφη" Ἐν ἐμοὶ τὸν Πα- 
τέρα ἐπιγνώσχεσθε, φωτὶ ὡς ἐξαστράπτῳ δ ἀπροσ- 
ἔτῳ ἐν ἀγαλλιάσει μέλποντες’ Ἅσωμεν τῷ Κυρίῳ" 
ἐνδόξως γὰρ δεδόξασται. 

Ἰσχὺν τῶν ἐθνῶν κατέδεσθε, φίλοι μαθηταὶ, θαυ- 
μαοθήσεσθε 65 τοῦ πλούτου ἢ αὐτῶν, ὅτι δόξης πλη- 
ροῦσθε ὡς ὀφθήσομαι λαμπρότερον ἡλίου ἐξαστρά- 
κτων, ἐν ἀγαλλιάσει μέλποντες * ΓΑσωμεν τῷ Κνρίῳ" 
ἐνδόξως γὰρ δεδόξασται. 

Σήμερον Χριστὸς ἐν ὄρει Θαδὼρ λάμψας, ἀμυ- 
δροὺς i θεϊκῆς αὐγῆς, ὡς ὑπέσχετο μαθηταῖς, παρ- 
εγύμνου χαρακτῆρας. Σελασφόρου δὲ πλησθέντες θείας 
αἴγλης, ἐν ἀγαλλιάσει ἔμελπον, Ἄσωμεν τῷ Κυρίῳ, 
ἐνδόξως γὰρ δεδόξασται. 


« Ἰόξον δυνατῶν ἠσθένησε, καὶ οἱ ἀσθενοῦντες πε- B 


ριεζῴσαντο δύναμιν. » Διατοῦτο ἐστερεώθη ἐν Κυρίῳ 
Ὦ καρδία pov. 

^ "OXcv τὸν ᾿Αδὰμ φορέσας, Χριστὲ, τὴν ἀμαυρωθεΐ- 
σαν ἀμείψας ἐλάμπρυνας πάλαι φύσιν, καὶ ἀλλοιύσει 
τῆς μορφῆς σου ἐθεούργησας. — 

Στύλῳ πυριμόρφῳ xai νεφέλῃ πάλαι ὁ ἐν τῇ ἐρήμῳ 
τὸν Ἰσραὴλ ἄγων, σήμερον ἐν τῷ ὄρει Θαδὼρ ἀῤ- 
ῥήτῳ 2 ἐν φωτὶ Χριστὸς ἐξέλαμψεν. 

Eisaxf;xoa τὴν ἔνδοξον οἰκονομίαν σου, Χριστὲ ὁ 
Θεὸς, ὅτι ἐτέχθης Ex τῆς Παρθένου, ἵνα ἐχ πλάνης 
ῥύσῃ τοὺς βοῶντάς coi: Δόξα τῇ δυνάμει σου, 
Κύριε. 

Νόμον ἐν Σινᾷ τῷ γράμματι διατυπούμενος, Χρι- 


quens, 3i: In me Patrem agbposcite, tanquam 
fulgente in lumine inaccessibili, cum exsultatione 
canentes : Cantemus Domino, gloriese enim glo- 
rificatus est. 

Fortitudinem gentium comedctis, o chari disci« 
puli, stapori autem eritis ob divitias eorum : gloria 
enim replebimini ubi conspectus fuero micantius 
sole fulgere, in exsultatione canentes : Cantemus 
Domino, gloriose enim glorificatus est. 

Hodie Christus in monte Thaber fulgens, sub- 
obscura divini splendoris, ut promiserat discipulis, 
ostendit judicia. Emicante autem repleti divino ju- 
bare, in exsultatione, canebant : Cantemus Domino, 
gloriose enim glorificatus est. 

« Arcus fortium infirmatus est, et debiles ac. 
cindi sunt robore*. » Propter hoc confirmatum 
est in Domino cor meum. 

Totum Adam portans, Christe, obscuratam quon. 
dam naturam vicissim illuminasti, et transfigura- 
Aione tua deificasti. 

Qui per columnam igniformem et nubem quon- 
dam in deserto Israelem ductabat, hodie in monte 
Thabor ineffabih lumine Christus effulsit. 

Audivi gloriosam conversationem tuam inter fo» 
mines, o Christe Deus; quod natus sis ex Virgine, 
ut ab errore liberares clamantes ad te : Gloria 
potentie tux, Domine. 

Legem in Sina litteris deformans Christus Deus, 


στὲ ὁ Θεὸς, ἐν τῇ νεφέλῃ, πυρὶ xal γνόφῳ, xai lv (* in nube, igne et caligine atque in turbine invehi 


ϑυέλλῃ ὥφθης ἐποχούμενος. Δόξα τῇ δυνάμει cov, 
Κύριε. 

Ἵνα πιστώσῃ τὴν ἔνδοξον οἰχονομίαν σου, Χριστὲ ὃ 
Θεὸς, ὡς xpoünápyov τῶν k αἰώνων, xal αὐτὸς ἐν 
γέφει τὴν ἐπίόασιν τιθεὶς, ἐν τῷ Θαδὼρ ἐνδόξως ! 
ἐξέλαμψας. 

Συλλαλοῦντες παρειστήχεισαν δουλοπρεπῶς σοι 
«ip Δεσπότῃ Χριστῷ, οἷς ἐν πυρὸς ἀτμίδι xal γνόφῳ, 
καὶ λεπτοτάτῃ abpa προσωμίλησας " δόξα τῇ δυνάμει 
σου, Κύριε. 

Κατεμήνυον τὴν ἔξοδον, τὴν ἐν σταυρῷ σον, ἐν 
Θαδὼρ παρόντες, ὁ ἐν πυρί σε xaY βάτῳ πάλαι 
προχατιδὼν Muate, χαὶ ὁ μετάρσιος δίφρῳ ἐν πυρίνῳ 
Ἠλίας, Χριστέ, 


yisus es. Gloria potenti: tuz, Domine. 


Ut confirmes gloriosam ceconomiam tuam, Christe 
Deus, utpote priexsistens szculis, idemque in nube 
ascensum ponens, in Thabor gloriose effulsisti. 


Colloquentes astiterant servilem in morem tibl 
Domino Christo illi, quibus in vapore ignis et cali- 
gine et tenuissima aura locutus es : Gloria potentias 
lux», Domine. 

]nnuehant ezcessum tuum.in cruce in Thabor 
presentes, Moyses qui te quondam in igne et 
rubo przevidit, sublimisque igneo in curru Elias, 
Christe. 


'O τοῦ φωτὸς διατμέξας τὸ πρωτόγονον χάος, iy m p — Lucis qui dividisti primogenitum chaos, in luco 


φωτὶ tà ἔργα ὑμνεῖ σε, Χριστὲ, τὸν δημιουῤγόν. "Ev 
τῷ φωτί σου τὰς ὁδοὺς ἡμῶν εὔθυνον. 

ἱΙροσενωπέῳ 5 σοι ὧραι ὑπεχλίθησαν. Φῶς γὰρ καὶ 
“πρὸ ποδῶν ὑψίδρομον σέλας ἥλιος * ἦχε, μορφὴν 
βροτείαν ὡς ἀμεῖψαι τὐδόχτσας, 

Ἰδοὺ Σωτὴρ, ἀνεδέων Μωδοῇς καὶ Ἡλίας, τῶν 
1207 τῶν ἐν ὄρει ἁγίῳ Θαδὼρ ἐνηχουμένων, Χριστὸς, 
ὃν πάλαι προηγγείλαμεν ὄντα Θεόν. 


51 Reg. 11, 4. seqq. 


te, Christe, opera laudant opificem. In luce tua vias 
nostras dirige. 

Coram te tempora succubuerunt. Lucem enim 
et presens altivagum jubar sol emisit, formam 
lumanam quando transfigurare voluisti. 

Ecce Salvator, clamabant Moyses et Elias, disci» 
pulis in monte sancto Thabor audientibus, Chrie 
suus , quem olim pranuntiavimus csse Deuni, 


VARLE LECTIONES. 


9 Antb. ἱξαστράψω. ^ Anth. τῷ πλούτῳ. 
frog. kAuth. πρὸ τῶν, 
pis, 94, 


i Anth. ἀμυλρῶς .... y 
! Anti. ἀῤῥήτως. " Anth. qáo;, ὡς dv. " Anti, Πρὸς ἐνωπίως. 9 Anth 


yspaxt5oa. | Anth. ἀῤε 


-—s.- w- -- 


TDo——————— 3.9 


[S 
L9 


i95 COSMAE HIEROSOL. 106 


Immutabilis natura humans consoeiata, similis A 


immaterialis divinitatis lumen .denugdans apostelis 
inelfabiliter affulsit, 

Te xternum lumen in paterna gloria. discipuli 
ut viderunt effulgens, Christe, tibi clamarunt : In 
lumine tuo vias nostras dirige. 

Dum tribularer clamavi ad Dominum, et exau- 
divit me Deus salutis mese. 

Jubare solari longe splendidius lumen in Thabor 
refulgens Salvator nos illuminavit, 

Ascendens in montem Thabor transfiguratus es, 


Christie, omnemque errorem obscurans, lumen re-. 


splenduisti. 

Te Deum agnoverunt gloriosi apostoli : in Tha- 
bor autem perterriti, genu flexerunt. 

Abramide quoudam in Babylone pueri fornacis 
fiammaia  couculcarunt,. ct latJantes. psallebant : 
Dcus patrum nostrorum, benedictus es. 

Circumfusi lumine inaceessibilis gloriz in monte 
Thabor apostoJji, Christe, clamarunt : Deus patrum 
nostrorum benedictus es. 

Procella divini sonitus, et roscida nube, Christe, 
et splendure tuo gaudentes apostoli psallebant : 
Deus patrum nostrorum, benedictus es. 

In ineffabili lumine. ut te vidit Petrus in monte 
Thabor effulgentem, Christe, adoravit : Deus pa- 
trum nostrorum benedictus es. 

Auctori vitae Christo astantes filii Zebeda'i, ubi 
euisit forma» lumen tonueruni : Deus patrum no- 
suorum benedicius es. 

In Babylone pueri divino inflammati zelo, tyranni 
flammzque minas viriliter conculcarunt, et in me- 
dium ignis projecti, irrorati canebant : Benedicite, 
omnia opera Domini, Dominum, et superexaltate in 
omnia saecula. 

Voluntate qui omnia portat, pedibus immacula- 
tis montem | ascendit. Thabor, in quo. solis magis 
fulgore irradians facies, legis gratizque przelectos 
effecit canentes : Benedicite, omnia opcra Domini, 
Dominum, et superexaltate in omnia szcula. 


In inaccessibili gloria in monte Thabor apparens 
ineffabiliter immensum occasuaque nescium lumen, 
Pauis splendor; creaturam exhilarans, homines 


deificavit canentes : Benedicite, omnia opera Do- p 
. snipi, Dominum, et superexaltate in omnia saecula. 


Ut in sacris decet, stantes Moyses et Elias in 
monte Thabor, divine eharscterem byposiaseos 
manifeste videntes, Christum in paterna fulgentem 
gloria, canebant : Benedicite, omnia opera Demini, 
Dominum, et superexaltate in omnia ssecula. 


Per divinam vocem in caligine, vultu quondam 
glorificatus est Moyses : Christus vero tanquam ve- 
stimentam lumen et gloriam induitur. Lucis enim 


Ἢ ἀναλλοίωτος φύσις τῇ βροτείᾳ μιγεῖσα P, τῆς 
ἐμφεροῦὺς ἀῦλον θεότητος φῶς παραγυμνοῦσα τοῖς 
ἀποστόλοίς ἀποῤῥήτως ἐξέλαμψε. 

Σὲ τὸ ἀΐδιον φέγγος ἐν πατρῷῴξ τῇ δόξῃ οἱ μαθηταὶ 
ὡς εἶδον ἐχλάμψαν, Χριστὲ, σοὶ ἀνεδόων * "Ey τῷ 
φοιτέ σου τὰς ὁδοὺς ἡμῶν εὔθυνον. 

Ἐν τῷ θλ(δεσθαί με ἐδόησα πρὸς Κύριον, χαὶ ἐπ- 
ἦχουσέ μου ὁ Θεὸς τῆς σωτηρίας pon. 

Λαμπηδόνος πλέον ἡλίον φῶς τρανώτερον ἐν Θαδὼρ 
ἐχλάμψας ὁ Σωτὴρ 4 ἡμᾶς ἐφώτισεν. 

᾿Ανελθὼν ἐν ὄρει Θαδὼρ μετεμορφώθης, Χριστὲ, 
xai τὴν πλάνην πᾶσαν ἀμαυρώσας, φῶς ἐξέλα,,- 
vas. 

Σὲ Θεὸν ἐπέγνων ol ἔνδοξοι ἀπόστολοι, ἐν Θαδὼρ, 
Χριστὲ, δὲ ἐχπλαγέντες, γόνυ ἔκλιναν. 

᾿Αδραμιαῖοί ποτε ἐν Βαδυλῶνι παΐδες χαμίνου 
φλόγα χατεπάτησαν, καὶ ὑμνοῦντες ἔψαλλον" Ὁ τῶν 
πατέρων ἡμῶν θεὸς, εὐλογητὸς εἶ, 

Περιχυθέντες φωτὶ τῆς ἀπροσέτου δόξης. θαδὼρ 
ἐν ὄρει οἱ ἀπόστολοι, ΧριτιξΣ, ἀνεθόησαν" Ὃ τῶν 
πατέρων ἡμῶν Θεὸς, εὐλογητὸς εἶ, 

Λαίλακι θείας. ἠχῆς, xal δροσοθόλῳ νεφέλῃ. Χριστὲ, 
χαὶ αἴγλῃ σου ἡδόμενοι. οἱ ἀπόστολοι ἔψαλλον" Ὁ 
τῶν πατέρων ἡμῶν Θεὸς, εὐλογητὸς εἶ. 

Ἐν ἀποῤῥήτῳ φωτὶ ὥς σε χατεῖδε Πέτρος θαδὼρ 
ἐν ὄρει ἐξαστράπτοντα *, Χριστὲ, προσεχύνησεν" Ὁ 
τῶν πατέρων ἡμῶν Θεὸς, εὐλογητὸς εἷς. 

Τῷ ἀρχηγῷ τῆς ζωῆς Χριστῷ συνόντες παῖδες οἱ 
Ζεδεδαίον, ὡς ἀπέπεμψε μορφῆς φῶς, ἑδρόντησαν" 
Ὁ τῶν πατέρων ἡμῶν θεὸς, εὐλογητὸς et. 

Οἱ ἐν Βαδυλῶνι παῖδες τῷ θείῳ πυρπολούμενοι 
ζήλῳ, τυράννου χαὶ φλογὸς ἀπειλὴν ἀνδρείως xat- 
ἐπάτησαν, xal μέσον πυρὸς ἐμδληθέντες, δροσιζό- 
μενοι ἔμελπον 5' Εὐλογεῖτε, τὰ ἔργα Κνρίον, τὸν 
Κύριον, καὶ ὑπερυψοῦτε εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας. 

Νεύματι τὸ πᾶν ὁ φέρων, ποσὶν ἀχράντοις ὄρους 
ἐπέδη Θαδὼρ, ἑν. * τῷ ἡλίου μᾶλλον αὐγῆς ἐξαστρά- 
yag τὸ πρόσωπον, τοὺς νόμου προχρίτους καὶ τῆς 
χάριτος ἔδειξε μέλπαντας" Εὐλογεῖτε, τὰ ἔργα Κυρίον, 
τὸν Κύριον, xai ὑπερυψοῦτε εἰς πάντας τοὺς αἰῶ- 
νας. 

Ἐν τῇ ἀπροσίτῳ δόξῃ xav ὄρος ἔχφανθὲν àxop- 
ῥήτως Θαδὼρ τὸ ἄσχετον χαὶ ἄδυτον φῶς, τοῦ Πα- 
τρὸς τὸ ἀπαύγασμα, τὴν χτίσιν φαιδρύναν, τοὺς 
ἀνθρώπους ἐθέωσε μέλποντας" Εὐλογεῖτε, τὰ ἔργα 
Κυρίον, τὸν Κύριον, καὶ ὑπερυψοῦτε εἰς πάντας τοὺς 
αἰῶνας. 

Ἱεροπρεπῶς ἑστῶτες Μωσῆς τε xol Ἠλίας ἐν 
ὄρει Θαδὼρ, τῆς θείας χαρακτῆρος ἃ τρανῶς ὑπο- 
στάσεως βλέποντες, Χριστὸν ἐν πατρῴᾳ ἐξαστρά- 
Ἄτοντα δόξῃ, ἔμελπον " Εὐλογεῖτε, πάντα τὰ ἔργα Κυ- 
ρίου, τὸν Κύριον, xal ὑπερυψοῦτε εἰς πάντας τοὺς 
αἱῶνας. 

Διὰ τῆς ἐν γνόφῳ θείας ὀμφῆς τὸ πρόσωπόν πὸ- 
το Y ἐδοξάσθη Μωσῆς Χριστὸς δὲ ὡς ἱμάτιον φῶς 
χαὶ δόξαν ἀναδάλλεται. Φωτὸς αὐτουργὸς γὰρ πεφυ- 


YARLE LECTIONES. 


P Àptb. μιχθεῖσα, 


Ἐὐλογεῖτε, 
χτῆρα, Mox ἐξαστράψαντα. 


4« Anth. ὁ Χριστός. 


Y Anth. deest ποτε, 


— 


' Anth. ἐξαττράψαντα.... 
τα τὰ ἔργα Kuplov, τὸν Κύριον, utetinfra. * Antb. Χριστὸς ἐν. Forte ἐν ᾧ. * Anth. χαραν 


ἀνεδόησεν. 5 Anth. ἔψαλλον. 


L 


: 491 


HYMNI. 


493 


κὼς χαταυγάζξει τοὺς μέλποντας - Ἑὐλογεῖτε, πάντα Α cum sit auctor, irradíat canentes : Benedicite, om- 


τὰ ἔργα Κυρίου, τὸν Κύριον, xol ὑπερυψοῦτε εἰς 
πάντας τοὺς αἰῶνας. 

'Ex φωτογενοῦς νεφέλης Χριστὸς οἱ μαθηταὶ ἀμ- 
πεχόμενον ὁρῶντες ἐν Θαδὼρ, xal πρηνεῖς ἐπὶ γῆς 
χατανεύσαντες, τὸν νοῦν ἐλλαμφῳθέντε-, σὺν Πατρὶ 
ποῦτον ὕμνουν xal Πνεύματι" Εὐλογεῖτε, πάντα τὰ 
Ἔργα Κυρίον, τὸν Κύριον, χαὶ ὑπερυψοῦτε εἰς πάντας 
τοὺς αἰῶνας. 

Ὁ τόκος σου ἄφθορος ἐδείχθη, Θεὸς ix λαγόνων 
σου προῆλθε σαρχοφόρος, ὅς x « ὥφηη ἐπὶ γῆς, xai 
τοῖς ἀνθρώποις συνανεστράφη. » Σὲ, Θεοτόχε, διὸ 
πάντες μεγαλύνομεν. - 

Σύντρομοι χαινῇ φωτοχυσίᾳ ἀθρόον Y οἱ μαθηταὶ 
ἐλλαμφθέντες, πρὸς ἀλλήλους ὁρῶντες, xal πρηνεῖς 
εἰς γῆν καταπεσόντες 2, σοὶ τῷ Δεσπότῃ τῶν ἁπάντων 
προσεχύνησαν. 

"Hyoc ἐκ νεφέλης ἀνεπέμπετο θεόχτυπος βεβαιῶν 
τὸ θαῦμα. Ὁ Πατὴρ γὰρ τῶν φώτων . Οὗτός ἔστιν 
Υἱὸς ὁ ἀγαπητός μου, τοῖς ἀποστόλοις ἐπεθόα « οὗ 
ἀχούετε, ᾿ 

Καινὰ κατιδόντες χαὶ παράδοξα, φωνῆς πατριχῆῇς 
ἐνηχηθέντες b ἐν Θαδὼρ οἱ τοῦ Λόγον ὑπηρέται, 'E«- 
μαγεῖον τοῦ ἀρχετύπου οὗτος ὑπάρχει, ἀνεδόων, ὁ 
Σωτὴρ ἡμῶν. 

Εἰκὼν ἀπαράλλακτὲε τοῦ ὄντος, 
ἀναλλοίωτε, Yik, Λόγε, Σοφία, 
ὝΨιίστου σθένος, 
«τῷ Πνεύματι. 

Φ I4'. 
TH KYPIAKH TON BAION. 
'H ἀχροστιχίς e- 
Dcarrá, Χριστὸς εὐλογημένος Θεός. 

“Ὥφθησαν αἱ πηγαὶ τῆς ἀδύσσου νοτίδος ἄμοιροι, 
χαὶ ἀνεχαλύφθη θαλάσσης κυμαινούσης τὰ θεμέλια 
τῇ καταιγίδι νεύματι " καύτην γὰρ ἐπετίμησας. He- 
ριούσιον λαὸν διέσωσας ἄδοντα ἐπινίχιον ὕμνον σοι 
Κύριε. ᾿ 

Στόματος ix νηπίων ἀκάχων καὶ θηλαζόντων αἶνον 
τῶν σῶν οἰχετῶν χατηρτίσω, χαταλῦσαι τὸν ἀνιτί- 
παλον, xal ἐχδιχῆσαι πάθει σταυροῦ τὴν πτῶσιν τοῦ 
πάλαι ᾿Αδὰμ, διὰ ξύλου ἀναστῆσαι τοῦτον δὲ ἄδοντα 
ἐπινίχιον ὕμνον σοι, Κύριε. 

Αἴνεσιν 'Εχχλησία ὁσίων τῷ Evotxoüvet Σιών σοι, 
Χριστὲ, προσφέρει. Ἐν σοὶ δὲ Ἰσραὴλ τῷ ποιητῇ 
αὐτοῦ χαίρει" καὶ ὄρη, ἔθνη ἀντίτυπα, λιθοχάρδια, 
ix προσώπου σου ἡγαλλιάσαντο, ἄδοντα ἐπινίχιον 
ὕμνον σοι, Κύριε. 

Νάωυσαν ἀκρότομον προστάγματι σῷ στερεὰν ἐθή- 
λασε πέτραν Ἰσραηλίτης λαός " ἡ δὲ πέτρα σὺ, Χρι- 
eti, ὑπάρχεις xal ζωή" ἐν ᾧ ἐστερεώθη ἡ Ἐχχλη- 
σία χράζουσα" Ὡσαννὰ, δὐλογημένος εἶ, 6 ἐρχόμενος. 

Νεκρὸν τετραήμερον προστάγματι σῷ ix νεχάδων 


ἀχίνητε σφραγὶς, 
χαὶ βραχίων δεξιᾷ-, 
σὲ ἀνυμνοῦμεν σὺν Πατρί τε χαὶ 


ἔντρομος ἄδης ἀφῆχε Λάξαρον' ἡ ἀνάστασις, Χριστέ" ᾿ 


“9. Baruch μι, 58. 


nia opera Domini, Dominum, et superexaltate in 
omnia s:-cula. 

Lucigena nube Christum cireumvestitum discipuli 
videntes in Thabor, et proni in terram procumber- 
tes, mente illustra, cum Patre hunc laudabant et 
Spiritu : Benedicite, omnia opera Domini, Dominum, 
et superexaltate in omnia saecula. 


Partus tuus incorruptus ostensus esi : Deus ex 
ilibus tuis processit carnem bajulans, qui « in terris 
visus est, et cum hominibus conversatus est !*. » 
Te, Deipara, propterea omnes maguificamus. 

Contremiscentes nova luminis effusione repente 
illustrati discipuli, se mutuo respicientes οἱ proni 
in térram procumbentes, te Dominum omnium ado- 
rarunt. 

Vox ex nube emittebatur divinitus sonans con- 
firmansque miraculum. Pater enim luminum, Ilic 
est Filius meus dilectus, apostolis clamabat, quem 
audite. 

Nova videntes et paradoxa, a voce psterna edo- 
cii in Thabor Verbi ministri : Imago archetypi hic 
est, clamabant, Salvator noster. . 


O imago immutabilis ejus qui est! O immobile 
sigillum, invariabilis, Fili, Verbum, Sapientia et 
brachium dexters, Altissimi virtus : te laudamus 
cum Paire et Spiritu. 

XI. 
IN DOMINICAM PALMARUM. 
Acrostichis : 
Osanna : Christus benedicius Deus. 

Visi sunt fentes abyssi aqua expertes, et nutu 
revelata suut exzstuantis maris fundamen!a pro- 
pter validum ventum : hoc enim increpasti. Pecu- 
liarem populum salvasti caneutem vicloriz hymnum 
tibi, Domine. 

Ex ore infantium innocentum et lactentium lau- 
dem servorum tuorum perfecisti, ut destruas ini- 
micum, et ulciscaris passione crucis lapsum vete- 
ris Adami, et per lignum resuscites hunc canen- 
tem victorie hymnum tibi, Domine. 

Laudem Ecclesia sanctorum tibi habitanti Sion, 
Christe, profert. In. te autein, Israel, factore suo 
gaudet ; οἱ inontes, geutles nempe adversariz sa- 
xeique cordis, ex facie tua exsultaverunt, canentes 
victorie hymnum tibi, Domine. 

Scaturientem tuo maudato preruptam durissi- 
mam petram suxit lsraeliticus populus : petra au- 
tem tu es, Christe, et vita, in quo fundata est Eccle- 
sia clamans : Osanna, benedictus es qui venis. 

Mortuum quatriduanum jussu tuo ex defunctis 
contremiscens infernus emisit Lazarum : tw enim 


VARLE LECTIONES. 


X Anth. ὡς. Y Anth. ἀθ . 
b Anth. ἐνωτισθέντες, ς Hane 
stituimus. 


* Anth, £o 


. δώρων, θαμδηθέντες δὲ xaX πρὸς γῆν xax. * Anth. ἀνεθόα- 
acrostichidem negligenter omissam ex versuum initiis huc re- 


Ἃ 


^. -—— 
- 





499 


COSM.E HTEROSOÍ. 


500 . 


tesurrectio, Christe, et vita es, in quo fondata est Α σὺ Τὰρ xal ζωὴ, ἐν ᾧ ἐστερεώθη 1j Ἐχχλησία xpá- 


Ecclesia clamans : Osanna, benedictus es qui venis, 

Cantate digne, sacerdotes in Sion, et votum red- 
dite Christo in Jerusalem. Ipse advenit in gloria 
cum dominatione, in quo fundata est Ecclesia cla- 
mans : Osanna, benedictus es qui venis. 

Christus venturus manifeste Deus noster, veniet 
οἱ non tardabit ex monte umbroso, denso, puella 
pariente viri nescia, ait olim propheta. Quare om- 
nes clamemus : Gloria potentie tug, Domine. 

Erumpant lztitiam fortem propter wisericor- 
diam montes, et omncs colles, et ligna silvae plau- 
dant manibas. Christum laudate, gentes, et liunc 
universi populi celebrantes, elamate : Gloria poten- 
iie tux», Domine. 

Fortitudinem rex saeculorum Domimus indutus 
veniet : hujus pulchritudinis et glorie incomparabi- 
lis decor cst in Sion. Quare omnes clamenus : 
"Gloria potenti: tuz, Domine. 

Palmo qui mensus est colum, pugillo autem 
terram, Dominus adest. Sionem etenim elegit : in 
ipsa vero habitare et regnare placitum est, in gen- 
tibus etiam, qui» in flde clainent : Gloria potentize 
tux», Domine. 

Qui evangelizas Sion, in montem ascende; qui- 
que Jerusalem przdicas, in fortitudine exalta vo- 
cem : Gloriosa dicta sunt de te, civitas Dei : pax 
super Israel, et salutare gentibus. 

Qui in altissimis sedet super Cherubim Deus, et 
humilia respicit, ecce venit in gloria cum potesta- 
te, et replebuntur omnia divina laude ipsius. Pax 
super Israel, et salutare gentibus. 


Sion, Dei mons sancte, et Jerusalem, in circuitu 
oculos tuos leva, et vide congregatos filios tuos in 
te. Ecce. enim venerunt. de longe adorare regem 
tuum, Pax super 9.826}, et salutare gentibus. 


Clamaverunt in. letitia justorum animz : Nunc 
mundo testamentum novum disponilur, et asper- 
sione innovatur populus divini sanguinis. 

Suscipe , Israc!, Dei regnum, et qui ambulat ir 
tenebris lumen videat. magnuni, οἱ aspersione in- 
novetur populus divini sanguinis. 

Solutos vinctos (uos, Sion, emitte, ct de lacu igno- 
yant:e sine aqua educ : atque aspersione innove- 
tur populus divini sanguinis. 

Qui salvasti in igne Abramidas pueros tuos, 
Chaldeos vero interfecisti, quoniam injuste ju- 
"tis insidias struxerunt, superlaudabilis Domiue, 
['cu« patrum, benedictus es. 

Genu flexo populi et cum discipulis gaudentes, 
tum pabais Osanna filio David clamabant : Super- 
Juudatilis Domine, Deus patrum, benedictus cs. 


Simplex multitudo, adhuc infantilis aetas, ut 


B 


€ 


ζουσα * 'Ὡσαννὰ, εὐλογημένος εἶ ὁ ἐρχόμενος. 
ἤλσατε, οἱ θεοπῤεπῶς d ἐν Σιὼν, καὶ εὐχὴν ἀπό 
δοτε Χριστῷ ἐν Ἱερουσαλήμ, Αὐτὸς ἔρχεται ἐν δόξῃ 
μετὰ χυρίας, ἐν ip ἐστερεώθη f Ἐχχλησία χράζουσα" 
Ὡσαννὰ, εὐλογημένος εἶ, ὁ ἐρχόμενος. . 
Χριστὸς ὁ ἐρχόμενος ἐμφανῶς θεὸς ἡμῶν, ἥξει χαὶ 
οὐ χρονιεῖ ἐξ ὅρους κχατασχίου. δασέος, κόρης τι- 
χτούσης ἀπειράνδρον, προφήτης πάλαι φησί. Διὸ 
πάντες βοῶμεν Δόξα τῇ δυνάμει σου, Κύριε. 
Ῥηξάτω εὐφροσύνην χραταιὰν ἐπ᾽ ἔλεον ὅρη, καὶ 
πάντες βουνοὶ, καὶ ξύλα τοῦ δρυμοῦ ἐπικροτησάτω. 
Χριστὸν αἰνεῖτε, ἔθνη, xaX τοῦτον, πάντες λαοὶ, Exat- 
νοῦντες, βοᾶτε" Δόξα τῇ δυνάμει σον, Κύριε. 


Ἰσχὺν ὁ βασιλεύων τῶν αἰώνων Κύριος ἐνδεδυμό- 
νος ἥξει, τῆς τούτου ὡραιότητός τε χαὶ δόξης ἀσύγ- 
χκριτος ὑπάρχει εὐπρέπεια ἐν Σιών. Διὸ πάντες βοῶ- 
μεν" Δόξα τῇ δυνάμεν δου, Κύριε. 

Σπιθαμῇ ὁ μετρήσας οὐρανὸν, δρακὶ δὲ γῆν, Κύριος 
πάρεστι. Σιὼν γὰρ ἐξελέξατο" ἐν συτῇ δὲ οἰχεῖν καὶ 
βασιλεύειν ἡρέτισται, καὶ τῶν 2460» τῶν ἐν πίστεθ 
βοώντων * Δόξα τῇ δυνάμει aov, δύσιξι 


Τὴν Σιὼν, ἐπ᾽ ὄρους ἀνάδηθι, ὁ εὐαγγελιζόμενοξ, 
χαὶ τὴν Ἱερουσαλὴμ ὁ χηρύσσων, ἐν ἰσχύϊ ὕψωσον 
φωνήν. Δεδυξασμένα ἐλαλήθη περὶ σοῦ, dj πόλις τοῦ 
θεοῦ" εἰρήνη ἐπὶ τὸν Ἰσραὴλ, καὶ σωτήριον ἔθνεσι. 

Ὁ ἐν τοῖς ὑψίστοις καθήμενος, ἐπὶ τῶν Χερουδὶμ 
Θεὸς, καὶ ἐφορῶν ταπεινὰ, ἰδοὺ ἔρχεται ἐν δόξῃ 
χυρίας, καὶ πληρωθήσεται τὰ πάντα θεϊχης ᾿ 


μετὰ 
Ἰσραὴλ, xai cott 


αἰνέσεως αὐτοῦ. Εἰρήνη ἐπὶ τὸν 
ριον ἔθνεσιν. ; 

Σιὼν, Θεοῦ δρος τὸ ἅγιον, χαὶ Ἱερουσαλὴμ, κύκλῳ 
τοὺς ὀφθαλμούς σον ἄρον, xai ἴδε συνηγμένα τέχνα 
σου ἐν σοί, Ἰδοὺ γὰρ fjxaot μαχρόθεν προσχυνήσαε 
τῷ βασιλεῖ σου. Εἰρήνη ἐπὶ τὸν Ἰσραὴλ, xat σωτῆ- 
(ον ἔθνεσιν. 

Ἐῤδόησαν ἐν εὐφροσύνῃ δικαίων τὰ πνεύμάτα" 
Nàv τῷ κόσμῳ διαθήκη χαινὴ διατίθεται, καὶ ῥαντί- 
σματι χαινουργεῖται λαὸς θείον αἵματος. 

Ὑπόδεξαι, Ἰσραὴλ, τοῦ Θεοῦ τὸ βασίλειον, καὶ ὁ 
βαίνων ἐν τῷ σχότει φῶς θεασάσθω μέγα, xaX ῥαν- 
τίσματι καινουργείσθω λαὸς θείου αἵματος. 

Δελυμέάνους σοὺς δεσμίους, Σιὼν, ἐξαπόστειλον, χαΣ 
ix λάχχου ἀγνωσία: ἀνύδρου ἐξάγαγε" xoi ῥαντί- 
σματι καινουργείσθω λαὸς θείου αἴματος. . 

'O διασώσας ἐν πυρὶ τοὺς ᾿λόραμιαίους σου παῖ- 
δας, γχαὶ τοὺς Χαλδαίους ἀνελὼν, οἷς ἀδίχως δικαίους 
ἐνήδρευσαν, ὑπερύμνητε Κύριε, ὁ Θεὸς ὁ τῶν πατέ- 
ρων» εὐλογητὸς el, 

Γονυκετοῦντες ol λαοὶ, καὶ σὺν μαθηταῖς «ενεθό- 
«sc, μετὰ βαΐων Ὡσαννὰ τῷ υἱῷ Δαδὶδ ἐκραύγανχον" 
Ὑπερύμνητε Κύριε, ὁ Θεὸς ὁ τῶν πατέρων, εὐλογη- 
τὸς εἶ, 

Ἢ ἀπειρόχαχος πληθὺς, ἔτι νηπιάζουσα φύσις, 


VARLE LECTIONES.— , 


δ Forte θεοπρε πεῖς. 


50) 


HYMNI. 


502 


ϑεοπρεπῶς ce, βασιλεῦ "Ispab καὶ ἀγγέλων, ἀνύμνη- A Deum deeet, te, rex Israel et angelorum, laudavit ; 


σεν" Ὑπερύμνητε Küprs, ὁ Θεὸς ὁ τῶν πατέρων, 
εὐλογητὸς εἶ, 
Μετὰ βαΐων σε, Χριστὲ, χλάδοις ἐπεχρότει τὰ 


πλήθη Εὐλογημένος ὁ ἐλθὼν Βασιλεὺς τῶν αἰώνων, 


&6/a δὲ, Ὑπερύμνητε Κύριε, ὁ Θεὸς ὁ τῶν πατέρων, 
εὐλογητὸς εἶ, 

Εὐφράνθητι, Ἱερουσαλὴμ, πανηγυρίσατε, οἱ ἀγα- 
κῶντες Σιών. Ὁ βασιλεύων γὰρ εἰς τοὺς αἰῶνας 
Κύριος τῶν δυνάμεων ἦλθεν. Εὐλαδείσθω πᾶσα f| 
Y? ἐκ πρησώπου αὐτοῦ, καὶ βοάτω" Εὐλογεῖτε, τὰ 
Épya, τὸν Κύριον, xal ὑπερυψοῦτε εἰς πάντας τοὺς 
αἰῶνας. 

Νέον πῶλον ἐπιδεδηχὼς ὁ βασιλεύς σου, Σιὼν, ἐπ- 
ἔστη Χριστός. Τὴν γὰρ ἀλόγεστον εἰδώλων πλάνην 
λῦσαι, τὴν ἀχάθεχτον ὁρμὴν ἀναστεῖλαι πάντων 
ἐθνῶν παραγέγονεν, εἰς τὸ μέλπειν “ Εὐλογεῖτε, τὰ 
ἔργα, τὸν Κύριον, καὶ ὁπερυψοῦτε εἷς πάντας τοὺς 
alovag. . 

Ὁ Θεός σου (χαῖρε, Σιὼν, σφόδρα) ἐδασίλευσεν εἷς 
τοὺς αἰῶνας Χριστός. Οὗτος, ὡς γέγραπται, πραῦς 
xal σώζων, δίκαιος Λυτρωτὴς ἡμῶν ἦλθεν ἐπὶ mó- 
Aou ἵππον 6, θράσος ὀλέσαι ἐχθρῶν μὴ βοώντων" 
Εὐλογεῖτε, τὰ ἔργα, τὸν Κύριον, xal ὑπερυψοῦτε εἰς 
πάντα: τοὺς αἰῶνας. 

Σπανίζεται θείων περιδόλων τὸ παράνομον συν- 
ἐδριον ἀπειθῶν, τὸν προσευχῆς Θεοῦ ἐπείπερ οἶχον 
σπήλαιον ἀπειργάσαντο λῃστῶν, ix χαρδίας τὸν 
Λυτρωτὴν ἀπωσάμενοι, ᾧ βοῶμεν ἘΕὐλογεῖτε, τὰ 


ἔργα, τὸν Κύριον, καὶ ὑπερυψοῦτε εἰς πάντας τοὺς C 


alova;. 

Θεὸς Κύριος xal ἐπέφανεν ἡμῖν, συστήσασθε 
ἑορτὴν, xal ἀγαλλιώμενοι, δεῦτε μεγαλύγωμεν Χρι- 
«tbv, μετὰ βαΐων χαὶ χλάδων ὕμνοις χραυγάζοντες " 
Εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου Σωτῆ- 
ρος ἡμῶν. 

Ἔθνη, ἵνα τί ἐφρνάξατε Γραφὰς, καὶ ἱερεῖς, τέ 
χενὰ ἐμελετήσατε; Τίς οὗτος, εἰπόντες, ᾧ παῖδες 
μετὰ βαΐων καὶ χλάδων ὕμνοις κραυγάζουσιν " Εὐλο- 
Ὑημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου Σωτῆρος 
ἡμῶν. 

Οὗτος ὁ Θεὸς ᾧ παρόμοιος οὐδεὶς, δικαίαν πᾶσαν 
ὀδὺν ἐξευρὼν δέδωχε τῷ ἠγαπημένῳ Ἰσραὴλ, μετὰ 
δὲ ταῦτα ἀνθρώποις συνανεστράφη ὀφθείς. Εὐλογη- 


Superlaudabilis Domine, Deus patrum, benedictus 
es. 

Cum palmis tibi, Christe, ramisque plaudebant 
turbx : Benedictus qui venit rex szculorum cla- 
mabant : Superlaudabilis Domine, Deus patrui, be. 
nedictus es. 

L:tare, Jerusalem, conventum agite, qui diligitis 
Sion. Qui regnat enim in szeula Dominus virtutum 
venit. Timeat emnis terra a facie ejus, et clamet : 
Benedicite , opera, Dominum, et superexaltate in 
omnia szcula. 


juvenem pullum ascendens rex tuus, Sion, astitit 
Ch:istus. lrrationabilem enim idolorum errorem 


D solvere, effrenem impetum compescere omnium 


gentium advenit , ut cantent : Benedicite, opera, 
Dominum, et superexaltate in omuia szcula. 


Deus tuus (gaude, Sion, valde) regnavit in sz- 
cula Christus. Iste, ut scriptum est, mitis et sal- 
vator, justus redemptor noster venit super pullo 
equitans, ut. audaciam perderet inimicorum non 
clamantium : Benedicite, opera, Dominum, et super- 
exaltate in omnia saecula. 

Diesipotur scri templi iniquum synedrium q«on- 
tumacium : oratiouis enim Dei domum speluncam 
effecerant latronum, acorde Redemptorem excluden- 
tes, cui. clamamus : Benedicite, opera, Dominum, 
el superexaltate in omnia szcula. 


Deus Dominus et apparuit nobis, constituite 
diem solemnem, et exsultautes venite maguilicemus 
Christum, cum palmis et. ramis laudibus claman- 
tes : Benedictus qui venit in nomine Domini Sal- 
valoris nostri. 

Gentes. ut quid. fremuistis in Seripturas, el sa- 
cerdotes ut quid inania meditaüi estis? dicentes : 
Quis est iste cui pueri cum palmis et ramis laudi- 
bus clamant : Benedictus qui venit in nomine Do- 
mini Salvatoris nostri.  , 

' Hic Deus cui similis nullus, omnem viam justam 
inveniens dedit dilecto Israel : et post h»c cum 
hominibus conversatus est visibilis. Benedictus qui 


μένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου Σωτῆρος D venit in nomine Domini Salvatoris nostri. 


ἡ μῶν. 

Σχάνδαλα τρίδους τί ἐχόμενα ὑμεῖς τιθέατε ἀπει- 
θεῖς; πόδες ὀξεῖς ὑμῖν αἷμα τοῦ ἐκχέαι Δεσπότου. 
Ἀλλ᾽ ἀναστήσεται πάντας σῶσαι τοὺς χραυγάζον- 
τας Εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ty ὀνόματι Κυρίου 
Σωτῆρος ἡμῶν. 

IB'. 
ΕΙΣ ΤΗΝ Y'YOXIN TOY XTAYPOrT. 
H ἀχροστιχίς" 
Σταυρῷ πεποιθὼς ὕμνον ἐξερεύγομαι. 
Σταυρὸν χαράξας Μωσῆς, ὑπ᾽ εὐθείας ῥάδδῳ τὴν 


Scandala semitas occupantia quid vos ponitis im- 
morigeri? veloces pedes vestri ad effundendum san- 
guinem Domini. Sed resurget ut salvet omnes qui 
clamant : Benedictus qui venit in nomine Domini 
Salvatoris nostri. 

XII. 
IN EXALTATIONEM CHRUCIS. 
Acrostichis : 
Cruce confisus hymnum eructo. 
Crucem figurans Moyses, in directo virya Ku- 


VARL£ LECTIONES. 


* Forie ἱππεύων. 








COSMJE HIEROSOL. 


Sel 


bium mare divisit Israeli iter faeienti, idem vero A Ἐρυθρὰν διέτεμε τῷ Ἰσραὴλ πεζεύσαντι * thv δὲ 


per reductionem supra Pharsonem cum curribus 
percutiens univit ; in latitudine delineans invinci- 
bile telum. Ideo Christo c&namus Deo nostro, quo- 
niam glorificatns est. 

Typum olim Moyses immaculate psssionis in 
seipso ostendit, medius inter sacerdotes stans: 
cruci vero cohfiguratus, extensis tropeum manibus 
excitavit, potentiam perdens Azmalec perditi. Quare 
Christo canamus Deo nostro, quoniam glorificatus 
est. - 
imposuit Moyses super conto remedium, eorru- 
ptivi liberatorium et venefici morsus : et in ligno 
figara crucis se*pentem per terram se trahentem 
alligavit obliquum, in hoc triumpbans noxam. Qua- 
re Christo canamus Deo nostro, quoniam glorifi- 
catus est. 

Ostendit eclum crucis tropeum pio imperatori 
et regi divina meditanti, in quo hostium acerri 
morum dejectus est fremitus, errorque subversus 
est, εἰ fides explicata divina ad usque terminos ter- 
r2. Qnare Christo eanamus Deo nostro, quoniam 
gl»rificatus est. 

Virga in typum mysterii assumitur : germine 
enim declarat sacerdotem. Sterili autem antea Ec- 
clegiz nunc effioruit lignum crucis in imperium et 
firmamentum. 

Ubi emisit percussa aquam .petra durissima im- 
morigero populo et duri cordis, divinitua vocat 


indicavit Ecclesiz mysterium, cujus crux est impe- (c 


rium et firmamentum. 

Latere immaeulato hasta vulnerato, aqua eum 
sanguine effluxit, quz innovat testamentum et pur- 
gat peccata. Fidelium enim crux gloriatio est, et 
regum imperium atque firmamentum. 

Audivi, Domine, cconomiz tux mysterium, in- 
tellexi opera tua, et glorificavi tuam deitatem. 


Amarulentos mutavit ligmo Moyses fontes in 
cremo quondam cruce, ad pietatem prasmonstrans 
gentium translationem. 

Qui imo receperat securim, reddidit Jordanis 
ligno *', cruce et baptismate excisionem erroris 
subindicans. 


c 


ἐπιστρεπτικῶς Φαραὼ vol; ἅρμασι χροτήσας fivuocv- 
ἐπ᾽ εὔρους διαγράψας τὸ ἀήττητον ὅπλον. Διὸ Χρι- 
ν τῷ Θεῷ ἡμῶν, 6t δεδόξασται. 


Τὸν τύπον πάλαι Μωσῆ; τοῦ ἀχράντου πάϑους ἐν 


ἑαυτῷ προέφηνε, τῶν ἱερῶν μεσούμενος " σταυρῷ δὲ 
σχηματισθεὶς, τεταμέναις τρόπαιον παλάμαις ἤγειρε, 
τὸ ἱχράτος διολέσας í ᾿Αμαλὴκ τοῦ πανώλου. Ad 
Χριστῷ ἄσωμεν τῷ ᾿Θεῷ ἡμῶν, ὅτι δεδόξασται. 


᾿Ανέθηχε Μωῦσῆς ἐπὶ στήλης ἄχος, φθοροποιοῦ 
λυτήριον xal ἰοδόλου δήγματο;" xal ξύλῳ τύπῳ σταυ- 
poo, τὸν πρὸς Τῆν συρόμενον ὄφιν προσέδησεν ἐγ- 
χάρσιον, ἐν τούτῳ θριαμδεύσας τὸ πῆμα. Διὸ Xpx. 
στῷ ἄσωμεν τῷ θεῷ ἡμῶν, ὅτι δεδόξασται. 


Ὑπέδειξεν οὐρανὸς τοῦ σταυροῦ τὸ τρόπαιον τῷ 
εὐσεδείας κράτορι χαὶ βασιλεῖ θεόφρονι, ἐχθρῶν ἐν 
ᾧ δυσμενῶν χατεδλήθη φρύαγμα, ἀπάτη ἀνετράπη 
δὲ, xal πίστις ἔφη κλώθη γῆς τοῖς πέοασι θεία. Διὸ 
Χριστῷ σωμεν Θεῷ ἡμῶν, ὅτι δεδόξασται. 


"Pá6b5o; εἰς τύπον μυστηρίου παραλαμδάνεται" τῷ 
βλαστῷ γὰρ προχρίνει τὸν ἱερέα. Τῇ στερευούσῃ δὲ 
πρώην Ἐχχλησίᾳ νῦν ἐξήνθησε ξύλον σταυροῦ, εἰς 
χράτος χαὶ στερέωμα. 

Ὡς ἐπαφῆχε ῥαπιζομένη ὕδωρ ἀχρότομος ἄπει- 
θοῦντι λαῷ καὶ σχληροχαρδίῳ, τῆς θεοχλήτον ἐδήλον 
Ἐχχλησίας τὸ μυστήριον, ἧς ὁ σταυρὸς τὸ χράτος 
καὶ στερέωμα. 

Πλευρᾶς ἀχράντου λόγχῃ τρωθείσης, ὕδωρ σὺν 
αἵματι ἐξεδλύθη ἐγκαινίζον διαθήχην, χσὶ ῥυπτιχὸν 
ἁμαρτίας. T&v πιστῶν γὰρ σταυρὸς χαύχημα. καὶ 
βασιλέων χράτος χαὶ στερέωμα. 

Εἰϊσαχήχοα, Κύριε, τῆς olxovoulaz aou τὸ μυστή- 
ριον, χατενόησα τὰ ἔργα σον, xal ἐδόξασά σον τὴν 
θεότητα. 

Πικρογόνους μετέδαλε ξύλῳ Μωῦσῃς πηγὰς ἐν 
ἐρήμῳ πάλαι τῷ σταυρῷ, πρὸς τὴν εὑσέδειαν τῶν 
ἐθνῶν προφαίνων τὴν μετάθεσιν. 

'O βυθῷ χολπκωσάμενος τέμνουσαν, ἀνέδωχεν "lop- 
δάνης ξύλῳ, τῷ σταυρῷ καὶ τῷ βακτίσματι τὴν τὸο- 
μὴν τῆς πλάνης τεχμαιρόμενος. 


Saerate proficiscitar quadriparüius popalas de- D Ἰερῶς προστοιδάζεται δ ὁ τετραμερὴς λαὺς προ 


ducers arcam testimonii in flgura "2, cruciformi- 
bus aciebus commendabitlis. 

Mirabiliter explicata solares radios vibravit crux, 
et enarraverunt celi gloriam Dei nostri. 


O beatissimum lignum, in que distentus est 
Christus rex et Dominus! per quod excidit qui 
ligno decepit, in errorem inductus eo, qui in te 
carne confixus est, Deo, qui praebet pacem auima- 
bus nostris. 


?' IV. Keg, vi, 6.!* Numer. i, 1 seqq. 


γγούμενος τῆς ἐν τύπῳ μαρτυρίου σχηνῆς, σταυρο- 
εὐποις τάξεσι χλεϊζόμενος. 

θαυμαστῶς ἐφαπλούμενος τὰς ἡλιαχὰς αὐγὰς Ρ ἐξ- 
ηχόντισεν ὁ σταυρὸς, χαὶ διηγήσαντο οὐρανοὶ τὴν 
δόξαν τοῦ Θεοῦ ἡμῶν. 

*Q τρισμαχάριστον ξύλον, ἐν ᾧ ἐτάθη Χριατὸς, 
ὁ βασιλεὺς xai Κύριος, δι᾽ οὗ πέπτωχεν ὁ ξύλῳ ἀπα- 
τήσας, τῷ iv σοὶ δελεασθεὶς Θεῷ τῷ προσπαγέντι 
capxt, τῷ παρέχοντι τὴν εἰρήνην ταῖς ψυχαῖς huy. 


VARLE LECTIONES. 
f Anth. διωλέσας.... πανώλους. δ Autb. προστιό. ΒΝ Antb. βολάς. 








b05 


HYMNI. 


506 


Σὲ «b ἀοίδιμον ξόλον, ἐν ip ἐτάθη Χριστὸς, ἡ τὴν A. Te commendabile lignum, in quo distentus. est 


Ἐδὲμ φυλάττουσα στρεφομένη ῥομφαία, σταυρὲ, 
ἐδέσθη. Τὸ φριχτὸν δὲ Χερουδὶμ, εἶξε τῷ cot. πα- 
γέντι Χριστῷ ", τῷ παρέχοντι τὴν εἰρήνην ταῖς ψυ- 
yate ἡμῶν. 

“Ὑποχθονίων δυνάμεις ἀντίπαλοι τοῦ σταυροῦ φρίτ- 
τουσι χαραττόμενον τὸ σημεῖον ἐν ἀέρι, ᾧ πολοῦ- 
σιν. Οὐρανέυν, γηγενῶν γένος δὲ γόνυ χάμπτει 
Χριστῷ, τῷ παρέχοντι τὴν εἰρήνην ταὶς ψυχαῖς 
ἡμῶν. 

Μαρμαρυγαῖς ἀχηράτοις φανεὶς ὁ θεῖος σταυρὸς 
ἑσκοτισμένοις ἔθνεσι τῆς ἐν πλάνῃ ἀπάτης, τὸ θεΐον 
φέγγος ἀπαστράψας, οἰκειοῦ τῷ ἐν αὐτῷ παγέντι 
Χριστῷ, τῷ παρέχοντι τὴν εἰρήνην ταῖς ψυχαῖς 
ἡμῶν. 

Νοτίου θηρὸς ἐν σπλάγχνοις παλάμας Ἰωνᾶς acou- 
ροειδῶς διεκπετάσας, τὸ σωτήριον πάθος "ροδιυντύ- 
που σαφῶς. "O8rv τριήμερος ἐχδὺς, τὴν ὑπερὰ 2. 
σμιον ἀνάστασιν ὑπεζωγράφησε τοῦ σαρχὶ προῦ- 
παγέντο: Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ, xai τριημέρῳ ἑγέρσει 
«τὸν χόσμον φωτίσαντος. 

Ὁ γήρᾳ χαμφθεὶς, καὶ νόσῳ τρυχωθεὶς, ἀνορθού- 
€t) 1 Ἰακὼδ χεῖρας ἀμείψας, τὴν ἐνέργειαν φαίνων 
τοῦ ζωοδότου k σταυροῦ. Τὴν παλαιότητα xai γὰρ 
«οὔ νομιχοῦ σχιώδους γράμματος ἐχαινογράφησεν 
ὁ tv τούτῳ σαρχὶ προσπαγεὶς ὁ θεὸς, xal τὴν ψυχ- 
όλεθρον νόσον τῆς πλάνης ἀπήλασε. 

Νιεαζούσαις θεὶς παλάμας ὁ θεῖος Ἰσραὴλ σταυρο- 
£c χάραι; ἐδήλον, ὡς πρεσδύτερον κλέος ὁ vo- 
μολάτρης λαός. Ὑποπτευθεὶς ὅθεν οὗτος ! iEn zar 
σθαι, οὐχ ἠλλοίωσε τὸν ζωηφόρον τύπον᾽ ᾿γπερέξει 
λαὸς γὰρ Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ νεοπαγῆς, ἀνεδόα, σταυρῷ 
«εἰχιζόμενος. 

"Exvoov πρόσταγμα *upávvou δυσσεδοῦς λαοὺς 
ἐχλόνησε, πνέόν ἀπειλῆς καὶ δυσφημίας θεοστυγοῦς. 
“Ὅμως τρεῖς παῖδας οὐχ ἐδειμάτωσε θυμὸς θη- 

ἰώδης, o) πῦο βρόμιον, ἀλλ᾽ ἀντηχοῦντι δρο- 
συδόλμῳ πνεύματι, πυρὶ συνόντες ἔψαλλον" Ὁ ὑπερ- 
ὕμνητο; τῶν πατέρων xal ἡμῶν Θεὸς, εὐλογητὸς εἶ. 


Eólou γευσάμενος ὁ πρῶτος ἐν βροτοῖς φθορᾷ 
παρῴκησε. Ῥίψιν γὰρ ζωΐς ἀτιμοτάτην χστα- 
χριθεὶς, ὅλῳ τῷ γένει δωματοφόρος τις, ὡς λύμη, 
τῆς νόσου μετέδωχεν. 'AX)' εὐρηχότες γηγενεῖς ἀνά- 
χλησιν σταυροῦ τῷ ξύλῳπι͵ χράζομεν: 'O ὑπερ- 
ύμνητος τῶν πατέρων καὶ ἡμῶν Θεὸς, εὐλογητὸς εἶ. 


Ἔλυσε πρόσταγμα Θεοῦ παραχοὴ, xal ξύλον 
ἥνεγχε θάνατον Bpotot;, τὸ μὴ εὐχαίρως χαταληφθέν. 
Ἐν ἀσφαλείᾳ, ὃ νυχτὶ λάγου  δυσθανοῦ; ἡνέιμρξεν 
εὐγνωμοσύνῃ χράζοντας " Ὁ ὑπερύμνητο; τῶν πατέ- 
ρὼν χαὶ ἡμῶν Θεὸς, εὐλογητὸς εἶ, 


Ῥάδδου προσπτύσσεται τὸ ἄχρον Ἰωσὴφ ὁ γε- 


Christus, qui Eden custodiebat veseatilis gladius, 
0 crux, reveritus est. Terribilis: vero Cherubimus 
cessit ei, qui tibi confixus est Christus, qui ὑγροὶ 
pacem animabus nostris. 

Inferorum petestates adversari crucis, horrent 
expressum signum in aere, in quo versantur. Co»- 
lestium vero terrigenumque genus genu flectit Chri- 
sto, qui prebet pacem animabus nostris. 

e 

Fulgoribus puris visa divina crux obtenebratis 
gentibus erronez seductionis, divinum jubar corru- 
scans conciliat Christo qui in ea confiaus est, qui 
praebet pacem animabus nostris. 


D  Marinz ferz in visceribus palmas Jonas decus- 


satim extendens, salutarem passionem sapienter 
prefigurabat. Idcirco triduanus egressus supernam 
resurrectionem ad vivum expressit earne crucifixi 
Christi Dei, et triduana resurrectione mundum illu- 
minantis. 

Senio incurvus et morbo confectus surgat Jacob 
manus decussans, quo virtutem indicet vivificze 
crucis, Vetustatem enim legalis adumbrantis litterze 
nova scriptura exaravit, qui in ea confixus est carne 
Deus, et animabus exitialem morbum erroris sus- 
tulit. 

Juvenilibus imponens palmaa divinus Israel de- 
cussatim capitibus, ostendebat antiquioris gloria 


c Poprium legis cultorem. Cum is in suspicionem ve- 


nisset quod erravissel, non immutavil vivificum ty- 
pum : Eminebit enim pepulus Christi Dei recens 
compactus, clamabat, cruce munitus. 

Demens przceptaem tyranni impii populos eommo- 
vit, spirans minarum et blasphemiam Deo invisa. 
Nihilemious tres pueros non perculit ira ferina, 
non ignis crepitans : sed tanquam resonanti vicis- 
sim rorifera in aura, degentes in igne, psallebant : 
Superlaudabilis patrum et nostr Deus, benedi- 
etus es. 

Lignum degustans primus inter hom:nes, ad cor- 
ruptionem transiit. Amissione enim vite ignomi- 
niosissima damnatus, toto generi, ut quis illud suo 
in corpore portans, veluti pestis, morbuin partici- 


D pavit. At repetientes terrigena postliminium crucis 


in ligao, clamamus : Superlaudabilis patrum ct 
noster Deus, benedictus es. 

Solvit inandatum Dei inobedientia, et lignum al- 
tulerat mortem hominibus, quod importune usur- 
patum fuerat. Ad securitatem aulem pretiosze vite 
inde lignum prohibetur, quod uocte insidiarum jin 
doloribus morituri benignitas aperuit clamantis : 
Superlaudabilis patrum et noster Deus, henedi- 
clus eg. 

Virge tenet summum Joseph «qui fatura videl, 


VARIA LECTIONES, 


! Anth, σαρχὶ pro Χριστῷ. ἰ Anth. ἀνορθοῦτο. κα Anth ó 1 " z Auth. τὸ ξύ- 
λον. P? Auth. νυχτιλόχου. M εὐγνωνμοσύντι κράζοντος, . δωηφόρου, Anth, οὕτως. UM. τὸ τὺ 











UU 


COSME HIEROSOL. 


τ 


Iyraeiis regni robur quomo "0 coaptabit inelyta crux 4 νησόμενα βλέπων, Ἰσραὴλ τῆς βασιλείας τὸ χρα.- 


preostendens, Ea enim cst regibus triumplialis glo- 
riatio. ^t lumen iis, qui fide clamant : Superlauda- 
bilis potrum et noster Deus, benedictus. es. 


Benedicite, pueri num^ro pares, Trinitati ; opifi- 
cem Patrem Deum lau 'ate; condescendens Verbum 
quodque ignem in rorem mutavit ; et superexaltate 
omnibus vitam prabentem Spiritum sanctum sx- 
cula, 

Exaltato ligno asperso sanguine inearnati Verbi 
Dei, laudate, virtutes coelorum, hominum revocatio- 
mem festo celebrantes. f'opuli, adorate Christi 
crucem, per quam mundo (ii resurrectio in se- 
cula. 

Terrigenz qui manil;us dispensa!ores estis gra- 
ti, crucem in qua stetit Christus Deus ezaliate ut 
sacerdotes deeet, lancexmque Dei Verbi cerpuas 
quz transverberavit. Videant gentes emnes sa!utare 
Dei glorificantes in s:ecula. 

Qui divino suffragio prelati estis, exsultate : 
Christianorum fWel s reges, gloriamini, triumphale 
lum divinitus consecuti, venerandam scilicet 
erucem. Per banc enim gentes bellorum animosita- 
tem requirentes, disperduntur in szcula. 

Mysticus es, Deipara, paradisus sine cultu germi- 
nans Christum, a quo crucis vivificum in terra 
plantatum est lignum : quo nunc cxaltato, veneran- 
tes illum, te magnificamus. 

Exsultent ligna silvze universa, sanetificata natura 
cerum a quo ab initio plantata fuerunt Christo 
distento in ligno : quo nune exaltato, venerautes 
illum, te magnificamus. 

Sacrum erectum est cornu religiosis capitis uni- 
versorum, crux; in quo peccatorum spiritualium 
confringantur cornua omnia, quo nune exaltato 
adoramus Christum, te maguificantes. 

Que per esum ligni generi contigit mors, per 
crucem evacuata est hodie. Progenitricis enim uni- 
versalis maledictio dissoluta est germine purissim: 
Deipare, quam omnes virtutes ceelorum magnilü- 
caut., 

Qui non retiquisti inabrogatum amarorem ligni, 
Pomine, per crucem perfecte sustulisti, Quare et 
liesnum solvit aliquando amaritudinem aquarum 
Mavrlia, przfigurans crucis efficaciam, quam omues 
virtutes colorum inagnifieant. 

Indesinenter obrutos caligine progenitoris, Domi- 
ne, per crucem ezaltasti hodie. Ut enim errore ni- 
mis intemperanter natura abrepta est, síc integre 
nos iterum erexit lumen crucis, quam fideles ma- 
gnificamus. 

Ut typum ostenderes mundo adorabilem, Domine, 


erucis in omnibus tanquam gloriosum, in coelo ef- 


ταιὸν ὅπως συνέξει ὁ ὑπερένδοξος σταυρὸς «pobr λῶν. 


Οὗτος γὰρ τοῖς βασιλεῦσι τροπαιοῦχυν χαύχημα, 


xal φῶς τοῖς πίστει ἀναχράζουσιν’ ᾽Θ ὑπερύμνττος 
τῶν πατέρων χαὶ ἡμῶν Θεὸς, εὐλογητὸς st. 

Εὐλογεῖτε, παῖδες τῆς Τριάδος ἰσάριθμοι, δη- 
μιουργὺν Πατέρα Θεόν" ὑμνεῖτε τὸν συγχαταβάντα 
Λόγον, καὶ τὸ πὺρ εἰς δρόσον μεταποιήσαντα χαὶ 
ὑπερυψοῦτε τὸ πᾶσι ζωὴν παρέχον νεῦμα πανάγιον 
εὶς τοὺς αἰῶνας. 

Ὑψουμένου ξύλου ῥαντισθέντος ἐν αἵματι τοῦ σαρ- 
χωγέντος Λόγου Θεοῦ, ὑμνεῖτε, al τῶν οὐρανῶν 
δυνάμεις, βροτῶν τὴν ἀνάχλησιν ἑορτάζουσαι. Λαοὶ, 
προσχυνεῖτε Χριατοῦ τὸν σταυρὸν, δι᾽ οὗ τῷ χόσμῳ 
ἀνάστασι: εἰς τοὺς αἰῶνας. 


B Γηγενεῖς παλάμαις οἰχονόμοι τῆς χάριτος, σταυρὸν 


οὗ ἐστι P Χριστὸς ὁ Θεὸς ὑψοῦτε ἱεροπρεπῶς, xal 
λόγχην Θεοῦ Λόγου σῶμα ἀντιτορήσασαν. Ἰδέτωσαν 
ἔθνη πάντα τὸ σωτήριον τοῦ Θεοῦ δοξάζοντες εἰς 
τοὺς αἰῶνας. 

Οἱ τῇ θείᾳ ψήφῳ προχριθέντες, ἀγάλλεσθε " Χρε- 
στιανῶν πιστοὶ βασιλεῖς, χαυχᾶσθε, τὸ τροπαιοφό- 
po» ὅπλονᾳ λαχόντες θεόθεν, σταυρὸν τὸν τίμιον. 
Ἐν τούτῳ γὰρ φῦλα πολέμων θράσος ἐπιζητοῦντες, 
σχεδάνυνται εἰς τοὺς αἰῶνας. 

Μουστιχὸς εἴ, θεοτόχε, παράδεισος: ἀγεωργήτως 
βλαστήσασα Χριστὴυ, ὑφ᾽ οὗ τὸ τοῦ σταυροῦ ζωη- 
φόρον ἐν τῇ πεφυτούργηται δένδρον δι᾽ οὗ νῦν" 
ὑψουμένου, προσκυνοῦντες αὐτὸν, σὲ μεγαλύνομεν. 

᾿Αγαλλέσθω τὰ ὄρυ λοῦ ξύλα σύμπαντα" ἀνιτασθεί- 
an; τῆς φύσεως αὐτῶν, ὑφ᾽ οὗπερ ἐξ ἀρχῆς ἐφυτεῦ- 
θη Χριστοῦ τανυθέντος ἐν ξύλῳ" δι᾽ οὗ νῦν ὑψουμέ- 
νου, προσχυνοῦντες αὐτὸν, GÀ μεγαλύνομεν. 

ρὸν ἠγέρθη χέρας θεόφροσι τῆς χεφαλῇ: τῶν 
ἀπάντων, ὁ σταυρός " ἐν ᾧ ἁμαρτωλῶν νοουμένων 
συνθλῶνται τὰ χέρατα πάντα" δι᾽ οὗ νῦν ὑψουμένον 
προτχυνοῦμεν Χριστὸν, xat μεγαλύνομεν *. 

'Ov διὰ βρώσεως τοῦ ξύλου τῷ γένει προσγενό- 


μενος θάνατος, διὰ σταυροῦ χκατήργηται σήμερον. 


Τῆς γὰρ προμήτορος ἡ παγγενὴς χατάρα διαλέ- 
λνται τῷ βλαστῷ τῆς ἁγνῆς Θεομήτορος, ἣν τᾶσας 
αἱ δυνάμει: τῶν οὐρανῶν μεγαλύνουσι. 

Μὴ τὴν πιχρίαν τὴν τοῦ ξύλου ἐάσας ἀναιρέσιμον, 
Κύριε, διὰ σταυροῦ τελείως ἐξήλειφας. "Uücv χαὶ 


Ὁ ξύλον ἔλυσέ ποτε πιχρίαν ὑδάτων Μεῤῥᾶς, 700 


τυποῦν τοῦ σταυροῦ τὴν ἐνέργειαν, ἣν πᾶσαι αἱ δυνά- 
μεῖς τῶν οὐρανῶν μεγαλύγουσι. | 
᾿Αδιαλείπτως βαπτομένου Y τῷ ζόφῳ τοῦ προτατ 
τορος, Κύριε, διὰ σταυροῦ ἀνύψωσας σὴ μερον. ü; 
yàp τῇ πλάνῃ ἄγαν ἀχρατῶς ἡ φύσις προχατηνς 
χθη. παγχλεῶς " ἡμᾶς πάλιν ἀνώρθωσε τὸ qus * 
τοῦ σταυροῦ, ὃν οἱ πιατοὶ μεγαλύνομεν. , 
Ἵνα τὸν τύπον ὑποδείξῃς τῷ χόσμῳ προῦχυνοῦ- 
μενον, Κύριε, τοῦ 5 σταυροῦ ἐν πᾶσιν, ὡς ἔνδοξον» 


VARLE LECTIONES. 


? Anth. γάρ ἐστι. 


P Auth. ἕστη. 
διὸ vov. Sic et infra. 


t^" *9. 


4 Anth. τῷ τροπαιοφόρῳ ὅπλῳ. 
t Anth. προσχυνοῦντες αὐτὸν, σὲ μεγαλύνομεν. 
Üccurrunt in Anth. pag. 15. Τ Ànth. βαπτομένους. * Anth. παγχλήρο». 


* Ànth, ἐπιζητοῦντα. 5 Anth. 
. Hac videntur temere inse!l3- 
Y Anth. σταυροῦ σον. * Aut. 


δ09 


βασιλεῖ πανοπλίαν ἀήττητον. Διό σε αἱ δυνάμεις 
τῶν οὐρανῶν μεγαλύνουσι, . 
]I*. 
ΕΙΣ ΤΗ͂Ν YrAHANTHN. 
τοι εἰς τὴν κατὰ cápxa προσαγωγὴν τοῦ 


Κυρίου καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. 
Ἢ ἀχροστιχίς " 
Χριστὸν γεγηθὼς πρέσδυς ἀγκαλίζεται, 
Χέρσον ἀδυσσοτόχον πέδον ἥλιος ἐπεπόλευσέ ποτε" 
ὧσεὶ τεῖχος γὰρ ἐπάγη ἑκατέρωθεν ὕδωρ λαῷ πεζο- 
ποντοποροῦντι, xal θεαρέστως μέλποντι " "Actopev 
tip Κυρίῳ ἐνδόξως γὰρ δεδόξασται. 


Ῥανάτωταν ὕδωρ νεφέλαι" ἥλιος ἐν νεφέλῃ 


ΗΥΜΝΕ. 
kv οὐρανῷ ἐμόρφωσας φωτὶ ἀπλέτῳ ἡγλαϊσμένῳ5 A 


γὰρ χκούφῃ ἐποχούμενος ἐπέστη ἀχηράτοις ὠλέναις B 


Χριστὸς ἐν τῷ ναῷ ὡς βρέφος. Διὸ πιστοὶ Bof,- 
σωμεν" "Acupey τῷ Κυρίῳ " ἐνδόξως γὰρ δεδόξασται. 

Ἰσχύσατε, χεῖρες Συμεών, τῷ γήρᾳ ἀνειμέναι, 
xai κνῆμαι παρειμέναι δὲ πρεσδύτου, εὐθυδόλως 
χινεῖσθε Χριστοῦ πρὸς ὑπαντὴν, χορείαν σὺν ἀσωμά- 
τοις στήσαντες ** Ἴλσωμεν τῷ Κυρίῳ " ἐνδόξως γὰρ 
δεδόξασται. 

Συνέσει ταθέντες οὐρανοὶ, εὐφράνθητε * ἀγάλλου 
δὲ, ἡ γῇ  ὑπερθέων γὰρ ἐκ χόλπων ὁ τεχνίτης φοιτὴ- 
ca; Χριστὸς, ὑπὸ μητρὸς Παρθένου θεῷ Πατρὶ 
προσάγεται νήπιος, ὁ πρὸ πάντων" Ἐνδόξως γὰο 
δ:δόξασται. 

Τὸ στερέωμα τῶν ἐπὶ σοὶ πεποιθότων, στερέωσον, 
Κύρις, τὴν Ἐχχλησίαν, ἣν ἐχτίσω d τῷ τιμίῳ σου 
αἵματι. 

Ὃ πρωτότοχος Ex τοῦ Πατρὸς τρὸ αἰώνων, πριυτός- 
«oxog νήπιος κόρης ἀφθόρον τῷ ᾿Αδὰμ χεῖρα προτεί- 
vy ἑπέφανε. 

Νηπιόφρονα τὸν γεγονότα ἀπάτῃ πρωτόπλαττον, 
ἔμπαλιν ἐπανορθώσων θεὸς Λόγος νηπιάζων * ἐπ- 
ἐφανε. 

Γῆς ἀπόγονον παλινδρομήσασα f ταύτην θεότητος 
σύμμορφον φύσιν ὁ πλάστης ὡς ἀτρέπτω;: νηπιάσας 
ἀνέδειξεν, 

᾿Εχάλυψεν οὐρανοὺς ἡ ἀρετὴ σον, Χριστέ. Τῆς χ'- 
δωτοῦ γὰρ προελθὼν τοῦ ἁγιάσματός σου τῆς ἀφθό- 
pov μητρὸς, ἐν τῷ ναῷ τῆς δόξης σου ὥφθης ὡς βρέ- 
€^; ἀγχαλοφορούμενος * xal ἐπλήσθη τὰ πάντα 
τῆς σῆς αἰνέσεως. 

Γηθόμενος Συμεὼν, τῶν ἀποῤῥήτων μῦστα, 
ἡ θεοτόχος ἐδόα, ὃν ὑφ᾽ ἁγίου πάλαι χεχρημάτισα: 
Πνεύματος, νηπιάσαντα Λόγον Χριστὸν ἐναγχαλί- 


ζον, x2átuy αὑτῷ" Ἐπλήφθη τὰ πάντα τῆς τῆς αἰνέ- 


gzto;. 

Ἣν ἤλπισας, Συμεὼν, ἡλιχιώτην βρεφῶν χαέρων, 
ὑπόδεξαι Χριστὸν, τοῦ Ἰσραὴλ τοῦ θείου τὴν παρά- 
κλῆσιν, τοῦ νόμον ποιητὴν καὶ Δεσπότην, πληροῦντα 
νόμον τάξιν, χράζων αὐτῷ" Ἐπλήσθη τὰ πάντα 
«φὴς σἧς αἰνέσεως. 


9 


51 


formasti immenso lumine illustrato regi arma- 
turam invictam. Idcirco te virtutes celorum imagPi- 
ficant. 
XIII, 
IN OCCURSUM. 


Sive in presentationem. secundum carnem. Domini 
el Salvatoris: nostri Jesu Christi. 


Acrostichis : 

Christum letabundus senex in ulnis accipit. 

Aridum effectum solum in quo gignuntur abyssi, 
gol quondam permeavit; tanquam murus enim 
compacta e»t utrinque aqua populo pedibus per 
mare iter facienti, Deoque placite modulanti : Can- 
temus Domino, gloriose enim glorificatus est. 

Rorent aquam nebulz ; sol enim in nube levi in- 
vectus astitit puris ulnis Christus in templo tan- 
quam puer. Quare fideles clamemus : Cantemus 
Domino, gloriose enim glorilicatus est. 

Roboramini, manus Simeonis senio remiss, ct 
crura debilia senis, recta movemini Christi in ὁ - 
cursum, choream cum incorporeis componentes: 
Cantemus Domino, gloriose enim glorificatus est. 


intellectu. distenti «οἰ, lzetanini, exsultetque 
terra; divino etenim ex sinu opifex advenic ns 
Christus, a matre Virgine Deo Patri offertur infans, 
qui ante omnia exstitit : Gloriose enim glorificatus 
est. 

O robur in te confidentíum ! robora, Domine, Ec- 
clesiam, quam acquisivisti pretioso sanguine luo. 


Primogenitus ex Patre ante s:ecula, primogenitus 
infans puellz incorrupta homini nianum porrigens 
apparuit. 

Puerilia sapientem effectum seductione progeni- 


. torem, rursus sanaturus Deus Verbum puerascens 


apparuit. 

(Terr:ze prolem pristina repetentem hanc divinita- 
tis confornem naturam conditor immutabiliter pue- 
rascens ostendit. 

Operuit celos virtus tua, Christe. Ex arca enim 
prodiens sanclilicationis tu: intemeratz matris, 
in templo glorie tuze visus es ut parvulus in ul- 
nis porlatus : el omnia replela sunt laudatione 
ta. 

Lxiabunde Simeon, arcanorum antistes, Dei ge- 
niirix clamabat, quem olim per Spiritum sanctum 
vaticinatus es, puellum Verbum Christum in uluas 
recipe, vociferans ad eum : Repleta sunt omnia 
laudatione tua. 

Quam sperasti, o Simeon, tuo tempore vieturam, 
infantibus gaudens suscipe Christum, Israelis Dei 
cunsolationem, legis factorem et. Dominum, ad- 
implentem legis dispositionem, vociferans ad illum : 
Repleta sunt omnia laudatione tua. 


VARLE LECTIONES. 


α Anth. ἡγλαϊσμένον. 


στήσλτες. ἃ Anth. ἐχτήστω. * Anth. νηπκιάσας. 


b Hanc acrostichem ex initiis. versuum omissam huc revocavimus. 
f Anth, παλινδοομήπτασαν. 


€ Anth. 








' weeds 7 


| COSM.K HIEROSOL. 5l? 
Intuitus Simeon Verbum szternum cum carne, à ἃ θεώμενος Συμεὼν Λόγον τὸν ἄναρχον μετὰ σαρχὸς, 


"irgine, tanquam ἃ Cherubico throno gestatum, 
auctorem exsatandi omnia tanquam puerulum, ob- 
stupescens clamabat ad eum : Repleia sunt omnia 
laudatione tua. 

Ut vidit Isaias symbolice in throno elevato Deum 
ab angelis glori: circumstipatum : O me miserum! 
clamabat, previdi enim corpore indutum Beum, 
luminis inoccidui pacisque dominatorem. 

Intelligens divinus senex primonsiratam olim 
prophete gloriam, manibus Verbum videns matris 
gestatum , O gaudeas, clamabat, veneranda! veluti 
thronus enim complecteris Deum, luminis inoccidui 
pacisque dominatorem. 

Inclinatus senex, et vestigia Deo inspirante con- 
tingens Dei Genitricis et. virum nescieutis : Ignem, 
ait, bajulas, o immaculata! Infantem pavesce in ul- 
nas accipere Deum, luminis inoccidui paeisque do- 
minatorem. 

Mundatur Isaias Seraphim carbonem suscipiens. 
Senex clamalat Dei matri : Tu tanquam forceps 
manibus illustrabis tne tradens quem bajulas, luni- 
nis inoccidui pacisque dominatorem. 

Clamavit ad te videns senex oculis Salutare, 
quod populis astitit ex Deo : Christe, tu es Deus 
meus. 

In Sion tu lapis pos:tus es incredulis offensionis 
el scandali ; petra infracia, tidelium salus. 


Firmiter ferens characterem cjus qui te ante sz- 
cula geiluit, humanam ex misericordia nunc cir- 
cumdatus es infirmitatem. 

Filium Excelsi, filium Virginis, Deum puel- 
lum effectum veneratum jam me nunc dimitte in 
poce. 

Te qui in igne irrorasti pueros de divinis locu- 
tos, in Virgineque immaculate inhahitasti, Deum 
Verbum laudaimnus, religiose canentes : Denedictus 
es, Deus patrum uostrorum. 

Adz declaraturus, Abeo, in inferis degenti, et Eve 
allaturas bonum nuntium, clamabat Simeon cum 
prophetis choreas agens : Benedictus es, Deus pa- 
trum nostrorum. , 

Genus terrenum liberans Deus usque ad infernos 
veniet, captivis vero przebebit omnibus emissionem, 
et visum czxcis, ut invicem clament : Benedictus es, 
De:s patrum nostrorum. 

Tuum vero cor, o immaculata, gladius pertrans- 
Mbit, Simon Deipar: vaticinatus est, in cruce cum 
cernes Filium tuum, cui clamamus : Benedictus es, 


' Deus patrum nostroruin. 


Intoleraudo igni appliciti pietatis moderatores 
pueri, ἃ flamma vero non laesi, divinum hymnum 
€anebant : Benedicie, omnia opera Domini, Domi- 
num. 


ὡς tv θρόνῳ Χερουδιχῷ Παρθένῳ ἐποχούμενον, 
τὸν αἴτιον τοῦ εἶναι τὰ πάντα ὡς βρέφος, ἐκπλαγεὶς 
ἐδόα αὐτῷ: Ἐπλήσθη τὰ πάντα τῆς σῆς αἰνέσεως. 


Ὥς ἴδεν Ἡσαῖας συμδολιχῶς ἐν θρόνῳ ἐπηρμένῳ 
Θεὸν ὑπ᾽ ἀγγέλων δόξης δορυφορούμενον" Ὧ τάλας, 
ἐθόα, ἐγώ! πρὸ γὰρ εἶδον σωματούμενον θεὸν, 
φωτὸς ἀνεσπέρου xa εἰρήνης δεσπόξοντα. 

Συνεὶ; ὁ θεῖο; πρέσδυς τὴν προφανεῖσαν πάλα: 
vi προφήτῃ δόξαν, yspol Λόγον βλέπων Μητρὸς 
χρατούμενον" Ὧ χαίροις, ἐδόα, σεμνή 1 ὡς γὰρ θρό- 
vo; περιέχεις τὸν Θεὸν, φωτὸς ἀνεσπέρον καὶ εἰρή- 
νῆς δεσπόζοντα. 

Προχύψας 6 πρεσδύτης, χαὶ τῶν ἰχνῶν ἐνθέω; 


Β ἐφαψάμενος τῆς ἀπειρογάμου χαὶ Θεομήτορος, Πῦρ, 


ἔφη. βαστάζεις, ἀγνή 1 Βρέφος φρίττω ἀγχαλίσασθαι 
Θεὸν, φωτὸς ἀνεσπέρου xal εἰρήνης δεσπόζοντα. 


Ῥύπτεται Ἡσαΐας τοῦ Σεραφὶμ τὸν &v0paxa δεξά- 
μενος. 'O πρέσδυς ἐδόα τῇ Θεομήτορι " Σὺ ὥσπερ 
λαδίδι χερσὶ λαμπουνεῖς με ἐπιδοῦσα ὃν φέρεις, 
φωτὸς ἀνεσπέρου χαὶ εἰρήνης δεσπόζοντα. 

'E66n:6 σοι ἰδὼν ὁ πρέσδυς τοῖς ὀφθαλμοῖς 
τὸ Σωτήριον, ὃ λαοῖς ἐπέστη £x 8:00 “ Χριστὲ, σὺ 
8:6; μου. 

Σιὼν σὺ λίθος ἐναπετέθης τοῖς ἀπειθοῦσι προσχόμ- 
μᾶτος, xai σχανδάλον " πέτρα ἀῤῥαγὴτ, πιστῶν σω- 
τηρία, 

Βεδαίως φέρων τὸν χαραχτῆρα τοῦ πρὸ αἰώνων 
σε φύσαντος, τὴν βροτῶν δι᾽ οἶχτον νῦν ἀσθένειαν 
περιέθου. 

γιὸν ὙΨίστου, υἱὸν Παρθένον, θεὸν πα:δίον γενό- 
μενον προσχυνήσαντά με νῦν ἀπόλυσον ἐν εἰρήνῃ. 


Zi τὸν ἐν πυρὶ δροσίσαντα παῖδας θεολογήσαντας, 
καὶ Παρθένῳ ἀκηράτως 5 ἐνοικήσαντα Θεὸν Λόγον 
ὑμνοῦμεν, εὐσεδῶς μελῳδοῦντες * Εὐλογητὸς εἶ", 
ὁ θεὸς τῶν πατέρων ἡμῶν. 

᾿Αδὰμ ἐμφανίσων, ἄπειμι, εἰς ᾷἄδου διατρίθδοντι, 
xa τῇ Εὔᾳ προσχομίσων εὐαγγέλια, Συμεὼν ἀνεδόλ 
σὺν προφήταις χορεύων" Εὐλογητὸς εἶ, ὁ Θεὸς τῶν 
πατέρων ἡμῶν. 

Γένος χοϊχὸν δυσάμενος Θεὸς, ἕως τοῦ ἄδου ἥξει" 


p αἰχμαλώτοις δὲ παρέξει πᾶσιν ἄφεσιν, καὶ ἀνάδλεψιν 


πηροῖς, ὡς ἀλλήλοις βοῆσαι " Εὐλογητὸς εἶ, ὁ θεὸ; 
τῶν πατέρων ἡμῶν. 

Καὶ σοῦ τὴν χαρδίαν, ἄφθορε, ῥομφαία διελεύσεται, 
Συμεὼν τῇ Θεοτόχῳ προηγόρευσεν, ἐν σταυρῷ 
χκαθορώσης ἰ σὸν Υἱὸν, ᾧ βοῶμεν" Εὐλογητὸς εἶ, 
ὁ θεὸς τῶν πατέρων ἡμῶν. . 

᾿Αστέχτῳ πυρὶ ἑνωθέντες ol θεοσεδείας προεστῶν 
τε; νεανίαι, τῇ φλογὶ δὲ μὴ λωδηθέντες, θεῖον ὕμνον 
ἔμελπον - Εὐλογεῖτε, πάντα τὰ ἔργα Κυρίον, ἘΝ 
Κύριον. 


VARIJE LECTIONES. 


5 μι. ἀχηράτῳ. 


b Anth. deest εἴ hic et. infra. 


: Anth. xaÜopüax, — à Anth. ἔργα τὸν Koptov 


xal ὑπερυψοῦτε εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας, sic εἱ inira. 


$15 HYMNI 5l 


Λαὸς Ἰ:ραὴλ, τὴν σὴν δόξαν τὸν Ἐμμμανουὴλ A — Popule fsrael, tuam gloriam, Emmanuelem, cer- 
ἐρῶν παιδίον Ex Παρθένου, πρὸ προσώπου τῆς θείας — nens infantem ex Virgine, ante faciem divinse arcae 
χιδωτοῦ νῦν χόρευε" Ἐῤλογεῖτε, πάντα τὰ ἔργά — nuucchorcas age : Benedicite, omnia opera Domini, 
Κυρίου, τὸν Κύριον. Dominum. 

Ἰδοὺ Συμεὼν ἀνεδόα. Τὸ ἀντιλεγόμενον σημεῖον, Ecce Simeon clamabat : Signum cui contradice- 
οὗτος Eat: Θεὸς, ὧν καὶ παιδίον. Τούτῳ πίστει μέλ» tur, iste erit Deus, qui et infaus est. Iluic fide cante» 
ψωμενκ Εὐλογεῖτε, πάντα τὰ ἔργα Κυρίου, τὸν Κύριον. — mus : Benedicite, omnia opera Domini, Dominum. 

Ζωὴ πεφυχὼς οὗτος, ἔσται πτῶσις ἀπειθοῦσι vr- Vita cum sit iste, ruina futurus est incredulis 
πιάσας Θεὸς Λόγος, ὡς ἀνάστασις πᾶσι volg! ἐν πί- pucr natus Deus Verbum, quippe resurrectio omni- : 
στει μέλπουσιν Εὐλογεῖτε, πάντα τὰ ἔργα Κυρίου, — bus qui in fide canunt : Benedicite, omnia opera 
πὸν Κύριον. Domini, Dominum. 

Ἐν νόμῳ, σχιᾷ, χαὶ γράμματι, τύπον χατίδωμεν In lege, umbra et littera typum cernamus fideles : 
el πιστοί» Πᾶν ἄρσεν τὸ τὴν μήτραν διανοῖγον, — Omne masculum adaperiens vulvam, sanctum Deo. 
ἅγιον Θεῷ. Διὸ πρωτότοχον Λόγον, Πατρὸς ἀνάρχου — Quare primogenitum Verbum, Patiis :eterni Filium, 
Υἱὸν, πρωτοτοχούμενον Μητρὶ ἀπειράνδρως, με- Β primogenitum factum matri virginaliter, magnifi- 
γαλύνωμεν. cemus. 

Τοῖς πρὶν νεογνῶν τρυγόνων ζεῦγος δυάς τε ἣν Pwiscis recens natis par turturum duove pulli 
νεοσσῶν, &v0' ὧν ὁ θεῖος πρέσδυς, καὶ σώφρων — erant; pro quibus divinus senex et prudens Anua 
Αννα προφῆτις τῷ ix Παρθένου τεχθέντι, xal — prophetissa nato ex Virgine, et unico Filio Patris 
οἵῳ γόνῳ. Πατρς tv τῷ ναῷ προσιόντι, λειτουργοῦσι — templum subeunti ministrant magniflcantes. 
μεγλλύοντες ". 

᾿Απέδωχάς μοι, ἑδόα Συμεὼν, τοῦ σωτηρίου σου, Reddidisti mibi, claniabat Simeon, salutaris tui, 
Χριστὲ, ἀγαλλίασιν" ἀπόλαδέ σόυ τὸν λάτριν τῇ σχιᾷ Christe, ltitiam : recipe tuum cultorem umbra 
χεχμηχότα, νέον τῆς yápito; ἱεροχήρυχα, μύστην, quidem defatigatum, sed novellum gratize cadu- 


ἐν αἰνέσει μεγαλύνοντα 5, ceatorem, mysteriorum conscium, in laude magnhi- 
flcantem. 
Ἱεροπρεπῶς ἀνθωμολογεῖτο "Avva 00771600032, Religiose gratias agebat Anna vaticinio respon- 


3j σώφρων xaX ὁσία, xal πρέ:δειρα 9 τῷ Δεσπότῃ ἐν — dens, sapiens illa et sancta anus, Domino in templo 
τῷ ναῷ διαῤῥήδην" τὴν Θεοτόχον δὲ ἀναχηρύττουσα — manifeste : Deiparam vero deprzdicans omnibus 
πᾶσι τοῖς παροῦσιν, ἐμεγάλυνεν P. C presentibus, magnificabat. 


VARUE LEC1,0NES. 


kAntn. addit πάντες. 1 Ibid. add. ἀνθρώποις. πὸ Anth. λειτουργοῦντες ἐμεγάλυνον. 5 Anth. μεγαλύ-. 


νομεν. 5 Anth.rpec6upá. Ῥ Notat hic rubrica Anthologii, odas bas modulatos .fuisse monachos Cry- 
pte Ferrata. - 








KOZMA MONAXOY ΩΔΑΙ AAAAI. 


COSMJE MONACHI ALLE ODE*, — . 


— 
- 


A. D l. 

'O πρὶν lx μὴ ὄντων παραγαγὼν τὴν σύμπασαν Qui prius ez non exstantibus produxisti univcr- 
χτίσιν, xol γινώσχων τῶν χαρδιῶν ταμεῖα, προλέ- sam creaturam, et nosti cordium secreta, pric- 
γεις ὡς Δεσπότης τοῖς μαθηταῖς τοῦ Λαζάρου τὴν — dicis tanquam Dominus discipulis Lazari dormitio- 
xolunatv. nem, 

Ἰὸν ἄνθρωπον φύσει οὐσιωθεὶς, Χριστὲ, ix Παρθέ- Hominem natura substantialiter, indute, Christe, 
vou, τοῦ Λαζάρου σὺ τὴν ταφὴν μαθεῖν ἐπηρώτας — ex Virgine, ( Lazari sepulerum addiscere inter- 
ὡς ἄνθρενπος, οὐχ ἀγνοῶν ὡς Θεὸς ὅπου ἔχειτο. rogabas ut homo, non ignoraus ut Deus ubi ja- 

ceret. 


VARI LECTIONES. 


4 Has Odas invenimus in Triodio cdito Romz an. 1738 ad fldem veterum mss. ag. 455 seqq. Qua 


plis. alium Cosmam auctorem habere facile crcdiderim, presertim. qua longioribus constant Siro 








wid "ὦ 





515 COSME HIEROSOL. 516 


Confirmaturum o Verbum, tui resurrectionem ve- A Πιστούμενος, Aóre, τὴν σαυτοῦ ává:tas:v ὄντως, 


raciter, tanquam ex somno amicum excitasti jam 
fetentem', quatridluanum mortuum ex sepulcro. 
Ordines te angelorum et hominum, o spo:si 
nescia iater, laudant iudesinenter ; Creatorem 
enim «oram ut puellum in ulnis tuis portasti. 


In aquis pertransiens veluti in arido, /Egyptiam- 
que impralitaien effugiens, fsraelita clamabat : le- 
demptiori uostro ei Deo cantenius, 

M. 

Astans tu sepulcro, admirabilium patrator Do- 
mine, Lazaii in Bethania, hunc flevisti, lege na- 
tura comprobans carnem iuam, Jesu Deus mi, 
quaur assumpsisti. 

Mari: luctum tu confestim tranquillasti, Salva- 
tor, Marthae simul ostendens arbitrium : tu. enim 
resurrectio, el ti vita, ut dixisti : veritas es eniui 
el omnium Doiisus. ] 

Obvolutum fasciis amicum, Domine, inferni cx 
mortuis et caligine hunc rapuisti, tu in verbo 


(uo cmnipolenti anoriis Jisruupens claustra et 


regua. 
Qui ia Virgine inhabitasti corporaliter, Domine, 
visus es hominibus ut congruebat cerni te : eam 
porro demons!rasti ut veram Deiparam et fiJelium 
auxilium, o sole misericors. 
Callestis fornicis concamerator Domine, et Eccle- 


sim wdilicator, tu me robora in charitate tua , qui 


ὡς; ἐξ ὕπνον τὸν προσφιλῆ ἀνέσττησας ἤδη 6566-2, 
τὸν τεταρταῖον νεχρὸν Ex τοῦ μνήματος. 

Tá$et; σε ἀγγέλων xal τῶν βροτῶν, ἀνύμφευτε 
μήτηρ, εὐφημοῦσιν ἀνελλειπῶς - τὸν Κτίστην γὰρ 
τούτων ὥσπερ βρέφος, ἐν ταῖς ἀγχάλαις σου itá- 
στασας. 

"Yrpàv διοδεύσας ὡσεὶ ξηρὰν, καὶ τὴν Αἰγυπτίαν 
μοχθηρίαν διαφυγὼν, ὁ Ἰσραηλίτης ἀνεδόα * Τῷ Au- 
τρωτῇ xai Θεῷ ἡμῶν ᾷσωμεν. 

B. 

Ἑπιστὰς σὺ τῷ τάφῳ, θαυματουργὲ Κύριε, ἐν τῇ 
Βηθανίᾳ Λαζάρου, τοῦτον ἐδάχρυσας, νόμῳ τῆς φύ- 
σέως πιστοποιῶν σου τὴν σάρχα, Ἰησοῦ ὁ Θεός μου, 
ἥνπερ προσείληφας. 

Τῆς Μαρίας τὸ πένθος σὺ παρευθὺς Éxauza;. 
Σώτερ, καὶ τῆς Μάρϑας δειχνύων τὸ αὐτεξούσι., 
σὺ γὰρ ἀνάστασις, χαὶ σὺ ζωὴ, ὥσπερ ἔφης: - αλή- 


Usa πέλεις γὰρ καὶ πάντων Κύριος, 


 Εἰλημένον χειρίαις τὸν προσφιλὴφ Κύριε, δου ix 
νεχάδων χαὶ ζόφου τοῦτον ἀφήρπασας, σὺ ἐν τῷ 
λόγῳ σου τῷ παναθενεῖ τοῦ θανάτου διαῤῥέξας 
χλεῖθρά τε xal βασίλεια. 

Ἑνοιχήτας Παρϑένῳ σωματικῶς, Κύριε, ὥς € 
τοῖς ἀνθρώποι; ὡς ἕπρεπε δεαθῆναΐ ce, ἂν xal à- 
ἐδειξας ὡς ἀληθῆ Θεοτόχον, xal πιστῶν βοήθειαν, 
μόνε φιλάνθρωπε. 

Οὐρανίας ἁψίδος óoogovpyt Κύριε, χαὶ τῆς "Ex- 
χλησίας δομῆτορ, αὖ μὲ στερέωσων ἐν τῇ ἀγάπτ͵ τῇ 


es desideriurum vertex, fldeliuni flrmamentuimn, o (, σῇ» τῶν ἐφετῶν ἡ ἀχρότης, τῶν πιστῶν τὸ στή- 


sole misericors. 

Coastiterunt Christo Lazari sorores, et fentes 
amare et ejulantes dixerunt ei : Domine, mortuus 
est Lazarus. Ipse vcro ut Deus non ignorans sepul- 
crum, interrogabat eas : Ubi posuistis? et accedens 
al monumentum, vocabat quatriduanum  Laza- 
rum. Statim surrexit, et adorabat eum qui se re- 
suscitavil. 

Prznoscens omnia tauquam auctor, in Bethania 
pradixeras discipulis : Amicus noster Lazarus dor- 
mivit hodie. Et sciens interrogabas : Ubi posuistis ? 
et ad Patrem orasti illacrymans ut homo. Quare 
εἰ clamans, quem diligebas ez inferis resuscitasti, 
Domine, quatriduanum Lazarum. ldcirco clamemus 


ριγμα, μόνε φιλάνθρωπε. 

Συμπαρέστησαν Χριστῷ αἱ τοῦ Λαξάρου ἀδειλταὶ, 
xai δαχρύουσαι πιχρῶς xal ὁλολύζουσαι αὑτῷ ἔφη- 
cav* Κύριε, κτέθνηχε Λάζαρος. Αὐτὸς & ὡς cb; οὐκ 
ἀγνοῶν τὴν ταφὴν, ρώτα πρὸς αὐτάς " Ποῦ τεθεὲ- 
xate; xai προσελθὼν τῷ τάφῳ, προσεφώνει τὸν τὸ» 
τραΐμερον Λάζαρον. Εὐθὺς ἀνέστη, xal προσεχόνει 
τὸν αὑτὸν ἀναστήσαντα. 

ἐρογινώσχων τὰ πάντα ὡ; ποιγτῆς, ἐν Βηθανίᾳ 
προξῖπας ποῖς μαθηταῖς - Ὃ οἷλος ἡμῶν Λάζαρος 
χεχοίμηται σήμερον. Καὶ εἰδὼς ἡνώτας, φησέ" Ποῦ 
κεθείχατε; xal τῷ Πατρὶ προσηύξω δαχρύσας ὡς 
ἄνθρωπος. Ὅθεν xa φωνήσας, ὅν ἐφίλεις ἐξ ἅδον 
ἀνέστησας, Κύριε, τετραήμερον Λάζαρον. Διατοῦτο 


adie : Suscipe, Chiiste Deus, audentium offerre D βοῶμέν σοι" Πρόσδεξαι, Χριστὲ ὁ Θεὸς. τῶν τολ- 


laudationem, et dignos fac omnes gloria tua. 


IM. 

Tu tanquam pastor rapuisti, 0 Salvator, hominem 
tabidum jam quatridusaum, Conditor, de lacu malo 
revera el omnium voraci : utque potens et Dominus 
in hoe praostendens immenaam gloriam tuz nunc 
triduans resurrectionis. 

132 qui vita es costuita Martha, clamaliat : Si 
fuisses lic, Domine, o illuminatio omnium οἱ vita, 


μώντων προσφέρειν τὴν αἵνεσιν, xal χαταξίωσον 
πάντας τῆς δόξης σου. 
r. 

E) ὡς ποιμὴν ἕρπασας, Σώτερ, τὸν d/pom v, 
τὸν φθαρέντα ἤδη τετραήμερον, Δημιουργὲ, λύχου " 
£x δεινοῦ ὄντως χαὶ παμτάγου " ὡς δυνατός τε xol 
Κύριος ἐν τούτῳ προδεικνύων τὴν παγχόσμιον δύξ * 
4t; Gh; vov τριτμέρου ἐγέρσεως. 

Σὲ τὴν ζωὴν 9iizoucat αἱ περὶ Mápflav, Ἄριστε, 
ἀνεθόων" Εἰ ἧς ὦδε, Κύριε, ὁ φωτισμὸς πάντων xal 


VARIZE LECTIONES. 


Y Vorte λάχχου. “ 


ὉΠ 


ἩΥ͂ΜΝΙ. 


518 


ζωὴ, ὅλως οὐ τεθνήχει, νεχρὸς οὐχ ὥφθη ὁ Λάζαρος. A prorsus non fuisset mortuus, defunctus. nos 


Ζωὴ δὲ τῶν θανόντων σὺ, φιλάνθρωπε, πέλων, εἰς 
χαρὰ" μετατρέπεις τὸ πένθος αὑτῶν. 


Σὲ τὴν πηγὴν φρίττουσι, Κύριε, ἄδυσσοι " σοὶ δου- 
λεύρι ἡ ὑγρὰ ἡ σύμπασα" σὲ πυλωροὶ τρέμουσι, 
Χριστὲ, ᾷδου δὲ τὰ κλεῖθρα τῷ χράτει σου διαλύον- 
ται, Λαζάρον; ἀναστάντος ἐκ νεχρῶν τῇ φωνῇ σον, 
παντοδύναμε Σῶτερ φιλάνθρωπε. 

Σὺ τῶν πιστῶν χαύχημα πέλεις, ἀνύμφευτε" σὺ 
προστάτις" σὺ xai χαταφύγιον Χριστιανῶν, τεῖχος 
καὶ λιμήν. Πρὸς γὰρ τὸν Υἱόν σου ἐντεύξεις φέρεις, 
πανάμωμε,, xal σώζεις Ex κινδύνων τοὺς ἐν πίστει 
xai πόθῳ Θεοτόχον ἁγνήν σε γινώσχοντας. 


Σύ μου ἰσχὺς, Κύριε, σύ μου καὶ δύναμις" σὺ 
Θεό; μου, σύ μου ἀγαλλίαμα" ὁ πατριχοὺς χόλπους 
μὴ λιπὼν, καὶ τὴν ἡμετέραν πτωχείαν ἐφπισχεψάμε- 
voz. Δ'} σὺν τῷ προφήτῃ ᾿Αμδαχούμ σοι χραυγάζω’ 
Tf δυνάμει σου δόξα, φιλάνθρωπε. 

Δ', 

Τῷ Πατρὶ νέμων δόξαν, ὥσπερ οὐκ ἀντίθεος ἧσθα 
εὐχόμενος, τὸν περιεστῶτα σὺ πιστούμενος ὄχλον, 
μαχρόθυμε, τὴν εὐχαριστίαν τῷ σῷ Πατρὶ vposava- 
φέρων, τῇ κελεύσει ἐγείρων τὸν Λάζαρον. 

"D φωνῆς θεοφθόγγον, θείας τε δυνάμεως, Σῶτερ, 
τοῦ χράτους σου ' δι᾽ ἧς ἄδου πύλας τοῦ παμφάγου 
θανάτου συνέτριψας, ᾿Αλλ᾽ ἑξάρπασόν με, ὥτπερ 
«b πρὶν, ix τῶν παθῶν pou, τετραήμερον φέχον 
σου Λάζαρον. 

Ἱχεσίαις Λαζάρου, Μάρθας καὶ Μαρίας τε, ἡμᾶς 
ἀξίωσον θεατὰς γενέσθαι τοῦ σταυροῦ, xal τοῦ πά- 
θους σου, Κύριε, χαὶ τῆς λαμποφόρου τῶν ἡμερῶν 
καὶ βασιλίδος ἀναστάσεως τῆς σῆς, φιλάνθρωπε. 

Μητριχὴν παῤῥησίαν τὴν πρὸς τὸν Υἱόν δον χε- 
κτημένη, πάναγνε, συγγενοῦς προνοίας τῆς ἡμῶν 
μὴ παρίδῃς δεόμεθα" ὅτι σὲ χαὶ μόνην Χριστιανοὶ 
πρὸς τὸν Δεσπότην ἰλασμὸν εὐμενῆ προδαλλόμεθα. 

Ἵνα τί με ἀπώσω ἀπὸ τοῦ προσώπου σον, τὸ φῶς 
«b ἄδυτον, χαὶ ἐχάλυψέ με τὸ ἀλλότριον σχότος, τὸν 
δείλαιον ; ᾿Αλλ᾽ ἐπίστρεψόν με, xat πρὸς τὸ φῶς τῶν 
ἐντολῶν σου τὰς ὁδούς μου κατεύθυνον, δέομαι. 

Ε'. 

Τὸν Ἰωνᾶν ἐν τῷ χήτει, Κύριε, μονώτατον χατ- 
ᾧχησα;, ἐμὲ δὲ τὸν πεπεδημένον ἐν ἄρχυσι τοῦ 
ἐχθροῦ, ὡς ἐκ φθορᾶς ἐχεῖνον, διάσωσον. 

'Arám σε εἰς Βηθανίαν, Κύριε, ἀπήγαγε πρὸς 
Λάξαρον, xal τοῦτον ἤδη ὁδωδότα ἀνέστησας ὡς 
Θεὸς, καὶ ix δεαμῶν τοῦ ἄδου διέσωσας. 

'H Μάρθα μὲν ἀπεγνώχει Λάζαρον, ὡς ἤδη, τες 
τραήμερον᾽ Χριστὸς δὲ τὸν διαφθαρέντα ἀνέστησεν 
ὡς θεὸς, χαὶ εἰς ζωὴν μετήγαγε ῥήματι. 

fe," 

Παῖδες  'E6paluv ἐν χαμίνῳ χατεπάτησαν τὰν 
φλόγα θαρσαλέως, καὶ εἰς δρόσον τὸ πῦρ μετέδαλον 
βοῶντες Εὐλογητὸς εἶ, Κύριε ὁ Θεὸς, εἰς τοῖς 
alovas. 

Δαχρύσας ὡς ἄνθρωπος, οἰχτίρμον, ἐξυνέστησας 


fuisset visus Lazarus. Αἱ tu, o misericors, «ui 
vita es mortuorum, in gaudium verts luctum 
ejus. 

Te fontem timent, Domine, aliyssi ; übi serit a 6.3 
universa ; te Jauitores expavescunt, Christe, infei ai- 
que claustra potentia tua dissolvuutur, Lazaro 
resurgente ex mortuis voce tua, o omnipotens 
Salvator misericors. 

Tu fidelium gloriatio es, o vivi nescia; tu pa- 
trona, tu etiam refugium Christianorum, murus 
et portus. Ad Filium tuum namque supplicationes 
affers, o immaculatissima, et salvas ex periculis 
eos qui in fide el affectu Deiparam immaculatau. te 
recognoscunt. 


B Tuesfortitudo mea, Domine, tu et virtus mea ; tu 


Deus meus, iu mea exsüliotio : qui paternura 
einum non deseruisti, et nostram miseriam visita- 
sti. Quare cum prepheta Habacuc ad te clamo : Vit- 
{πῶ gloria, Ο misericors. 

IV. 

Patri dans gleriam, tanquam noun contrarius Deo 
erabas, circumstantem (iu confirmans turbam, 9 
longanimis, pratiarum actionem Patri tuo reddeus, 
jussu resuscitans Lazarum. 

U vox disinitus sonans divinseque virtutis, impe- 
rii tui, Salvator! per quam inferorum portas vora- 
vissim:e mortis confregisti. Sed eripe me ex p«s- 
sionibus meis, ut olim quatriduanum amicum tuum 
Lazarum. 

Supplicationibus Lazari, Marthae et Marix dignos 
nos fac, qui simus spectatores crucis et passionis 
uie, Domine, atque .illuminatricis temporum ct 
regalis resurrectionis tu:e, Ὁ misericors. 

Maternam loquendi libertatem ad Filium tuum 
obtinens, o immaculatissima, connatze providentiae 
mostra ne curam abjicias, precamur : te euim ct 
solam Christiani apud Dominum propitiationem 
benignam offerinus. | 

Utquid me repulisti a facie tua, o umen inocci- 
duem, et operuerunt ime aliene tenebrz miseral i- 
lem? Sed converte me, et ad lumen mandatorum Uto- 
ruin vias meas dirige, deprecor. 

V. 


p Junam in ceto, Domine, omnium unicum colloca- 


sti, me vero vinctum retibus inimici, tanquam ex 
corruptione illum, libera. 

Charitas te in Bethaniaim, Domine, dusit ad L:z2 
rum, ct iunc jam fetentem  resuscitasti tanquam 
Deus, atque a vinculis inferi exemisti. 

Martha. quidem deploratum habebat. Lazarum 
ji quatriduanum. Αἱ Christus. corruptum. re- 
suscitavit ut Deus, et ad vitam revocavit verbo. 

VI. 

Pueri. dMlebizeorum. in. fornace. conculcarusit 
flamman animose, atque. in. rorem. ignem verte- 
ruut, clamantes : Benedictus es Domine Deus, iu 
secula. 

Hlacryaatus tanquam "0180, o misericors, resu- 








S 


519 COSM.£ HIEROSOL. 5^6 
sc.tasti tanquam Deus sepultum : atque ab inferis A ὡς Θεὸς τὸν ἐν cágu^ xal τοῦ ἄδου λυθεὶς ὁ Aá- 


liberatus Lazarus clamabat : Benedictus es, Domine 
Deus, in szcula. 

Exiit fasciis revinctus, claumque inferni el tene- 
bras aufugiens. Domini verbo Lazarus, clamans : 
Benedictus es, Domine Deus, in.szcula, 


γΙ. . . 

Musicis organis consonantibus, et populis in(i- 
nitis adorantibus statuam miserabilem , tres pucri 
non obtemperantes, Dominum laudabant et glori- 
ficabant in omnia szecula. | 

Tauquam pastor agnum vestigiis secutus, atqne 
ex lupo crudeli pernicioso rapiens, qui omnipotens 


. es, corruptum renovas clamantem δὰ te : Laudate 


ct superexaltate in omnia sxeula. 

Ut homo sepulerum requirebas, moertuum δὶ 
conditor resuscitans jussu Dominico : quem infer- 
nas reformidat clamantem ad te-: Laudate et supec- 
exultate in omnia s:ecula. 

vil. 

Immsculatam gloriose honoremus, o populi, Dei- 
parau ; que divinum ignem in utero quin combu- 
reretur concepit, hymnis perpetuis magniticemus. 

Populi videntes ambulantem mortuum quatridua- 
num, perculsi admiratione clamabant Redemptori, 
te Deum in hymnis magnilicantes. 

la antecessum conürmans gloriosam resurrect.o- 
nem tuam,. 0 Salvator mi, mortuum quatridua- 


num ex inferis liberas Lazarum. 1n hymnis magui- C 


fico tc. 
ΙΧ. 

Qui induitur lumine sicut vestimento, propter 
nos secundum nos fieri dignatus est. Fluenta subit 
Jordanica hodie.; non ipse indigens illis ad purif(i- 
caldonem, sed nobis in seipso administrans rege- 
nerationem. Ὁ prodigium ! Sine igne refundit, et 
refigit sine subactione, et selidat qui in ipso illumi- 
maniur (baptismo) , Christus Deus et Salvator ani- 
marum nosirarum. 

Te in spiritu οἱ igne purgantem peccatum mundi 
sidens Daptista accedentean ad se, timens et tremens 
clamabat dicens : Non audeo contrectare caput 
tuum immaculatum. Tu me sanctifica, Domine, di- 
vina apparitione tua, o sole misericors. 


Agitedum imitemur prudentes virgines. Agile 
occurramus apparenti Domino, quoniam processit 
tanquam spousus ad Joannew. Jordanis videns te 
timuit et stetit. Joannes clamabat : Non audeo con- 
treclare caput immortale. Spiritus descendit in spe- 
cie columbxe ut sanctificaret aquas; et. vox coeli- 
ius : Hic est Filius meus, qui venit in mundum 
$alvum facere genus humauum. Gloria tibi, Do- 
3nine, 


Baptizatur Christus, et ascendit ex aqua : simul 


(apos 1662* Εὐλογητὸς εἶ, Κύριε ὁ Θεὸς, εἰς τοὺς 
αἰῶνας. 

Ἐξῆλθε χειρίαις δεδεμένος, χάους ἄδου te xal 
ζόφου ἀποδράσας τοῦ Δεσπότον τῷ λόγῳ ὁ Λάζαρος, 
κραυγάζων’ Εὐλογητὸς εἶ, Κύριε ὁ Θεὸς, εἰς νοὺς 
αἰῶνας. 

Z. 

Μουσιχῶν ὀργάνων Gup.ptovobvttov, xal λαῶν ἀπεξ- 
ῥων προσχυνούντων εἰχόνι τῇ ἐνδεηρᾷ, τρεῖς παῖ- 
δες μὴ πεισθέντες, τὸν Κύριον ἀνύμνουν xat ἐδοξο- 
λόγουν εἷς πάντα; τοὺς αἰῶνας. 

Ὡς ποιμὴν τὸν ἄρνα κατιχνεύσας, xal Ex λύχου 
δεινοῦ ὅλετῆρος ἁρπάσας, ὁ ἐπιχρατὴς, φθαρέντα 
ἐχαινούργεις βοῶντά σοι" Ὑμνεῖτε χαὶ ὑπερυψοῦτε 
εἷς πάντας τοὺς αἰῶνα-. 

Ὡς βροτὸς τὸν τάφον ἐπεζήτεις, τὸν νεκρὸν ὡς 
πλάστης ἀναστήσας προστάγματι Acomotuxp- ὃν 
ᾷδης χατεκλάγη βοῶντά σοι" Ὑμνεῖτε xoi ὑπερ- 
υψοῦτε εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας. 

H'. 

Τὴν ἀγνὴν ἐνδόξως τιμήσωμεν, λαοὶ, Θεοτόχον " 
τὴν τὸ θεῖον πῦρ ἐν γαστρὶ ἀφλέχτως συλλαδοῦσαν 
ὕμνοις ἀσιγήτοις μεγαλύνωμεν. 

Οἱ λαοὶ, ἰδόντες βαδίζοντα vexphv τεταρταῖον, Ex- 
πλαγέντες τῷ θαύματι ἀνεθόων τῷ Msgurt ν θεόν 
σε ἐν ὕμνοις μεγαλύνοντες. 

Πρυπιστῶν τὴν ἔνδοξον ἔγερσιν τὴν σὴν, ὦ 9 Σωτέρ 
μου, νεχρὺν τετραήμερον ix τοῦ ἅδον ἐλευθεροῖς 
τὸν Λάζαρον. Ἔν ὕμνοις μεγαλύνω ce. 


Θ΄. 

Ὁ * ἀναδαλλόμενος qi; ὡς ἱμάτιον. δι᾽ ἡμᾶς καθ᾽ 
ἡμᾶς γενέσθαι χατηξίωσε. Ῥεῖθρα περιδάλλεται 
σήμερον τὰ Ἰορδάνεια" οὐχ αὐτὸς τούτων πρὸς 
χάθαρσιν δεόμενο:, ἀλλ᾽ ἡμῖν ἐν ἑαυτῷ οἰχονομῶν 
τὴν ἀναγέννησιν. "D τοῦ θαύματος δίχα πυρὸς 
ἀναχωνεύει, xal ἀναπλάττει ἄνευ συντρίψεως, καὶ 
σώζει τοὺς εἰς αὑτὸν φωτιζομένους Χριστὸς ὁ Θεὸς 
χαὶ Σωτὴρ τῶν ψυχῶν ἡμῶν. 

Σὲ τὸν ἐν πνεύματι xal πυρὶ χαθαίροντα τὴν 
ἁμαρτίαν τοῦ χόσμου χαθορῶν ὁ Βαπτιατὴς ἐρχόμε- 
vov πρὸς αὐτὸν, δειλιῶν καὶ τρέμων ἐδόα λέγων" Οὐ 
τολμῶ χρατῆσαι τὴν χορυφήν σου τὴν ἄχραντον. Σὺ 


D με ἁγίασον, Δέσποτα, τῇ θείᾳ ἐπιφανεία σου, μόνε 


φιλάγθρωπε. 

Δεῦτε μιμησώμεθα τὰς φρονίμους παρθένου ". 
Δεῦτε ὑπξαντήσωμεν τῷ φανέντι Δεσπότη, ὅτι προ- 
ἢλθεν ὡς νυμφίος πρὸς τὸν Ἰωάννην. Ὁ Ἰορδάνης 
ἰδών σε ἕπτηξε xal ἔμεινεν. Ὁ Ἰωάννης ἐδόα" UJ 
τολμῶ κρατῆσαι xopugfj; ἀθανάτον. Τὸ ἤνεῦμξ 
κατήρχετο ἐν εἴδει περιστερᾶς ἁγιάσαι τὰ ὕδατα" 
χαὶ φωνὴ οὐρανόθεν" Οὗτός ἐστιν ὁ Υἱός μον, ὁ ἐλ- 
θὼν εἰς τὸν χόσμον σῶσαι γένος ἀνθρώπων. Ἀύριε, 
δόξα σοι. 

Βαπτίζεται Χριστὸς χαὶ ἄνεισιν ἐκ τοῦ ὕδατος 


: VARLE LECTIONES, 
Hzc inveninug in Anfhologio mense Januario, p. 79. 


52] 


HYMNI. 


522 


Συναναφέρει γὰρ ξαυτῷ τὰν χόσμον, καὶ ὁρᾷ σχιζο- A enim sccum reducit mundum, vilet jue apertos cee- 


μένους τοὺς οὐρανοὺς, οὖς ὁ ᾿Αδὰμ ἔχλεισεν ἑαυτῷ 
καὶ τοῖς μετ᾿ αὐτοῦ, xal τὸ Πνεῦμα μαρτυρεῖ τῇ 
θεότητι. τῷ ὁμοίῳ γὰρ προστρέχει, χαὶ φωνὴ ἐξ 
! οὐρανοῦ ἐκεῖθεν γὰρ ὁ μαρτυρούμενος Σωτὴρ τῶν 
ψυχῷν ἡμῶν 
Ἕτρεμεν ἡ χεὶρ τοῦ βαπτιστοῦ ὅτε τῆς ἀχράντον 
κορυφῆς ἥψατο. Ἐστράφη ὁ Ἱορδάνης ποταμὸς εἰς τὰ 
ὀπίσω, μὴ τολμῶν λειτουργῆσαί σοι. Ὁ γὰρ αἰδε- 
σθεὶς Ἰησοῦν τὸν τοῦ Ναυῆ, πῶς τὸν Ποιητὴν αὐτοῦ 
δειλιᾶσαι οὐκ εἶχεν ; ᾿Αλλὰ πᾶσαν Er proa olxovo- 
μίαν, Σωτὴρ ἡμῶν, ἵνα σώσῃς τὸν χόσμον τῇ ἐπιφα- 
νείᾳ σου, μόνε φιλάνθρωπε. 


1. 


los, quos Adam clauserat sibi οἱ posteris suis, ct 
Spiritus testilicatur divinitati: simili enim super- 
venit οἱ vox de colo; inde enim qui testimonium 
accipit, est Salvator animarum nostrarum. 


Tremebat manus Baptistze, quando immaculatum 
caput tetigit : Jordanis fluvius conversus est re- 
trorsum, non audens ministrare tibi. Qui enim ve- 
ritus est Jesum Nave, quomodo Faciorem suum ti- 
mere non debehat? Sed omncm implevisti acono- 
miam, Salvator noster, ut salves mundum appari« 
1ione tua, o sole misericors. 


Χ, 


Καταχόσμησον t τὸν νυμφῶνᾷ σου, Σιὼν, καὶ ὑπό. Β — Adorna thalamum tuum, Sion, et suseipe regem 


δεξαι τὸν βασιλέα Χριστόν. Λσπασαι τὴν Μαριὰμ 
τὴν ὑπουράνιον πύλην * αὕτη γὰρ θρόνος Χερουδιχὸς 
ἀνεδείχθη. Αὕτη βαστάζει τὸν Βασιλέα τῆς δόξης " 
νεφέλη φωτὸς ὑπάρχει ἡ Παρθένος, φέρουρα ἂν σαργχὶ 
Υῖίδν πρὸ ἑωσφόρου * ὃν λαδὼν Σιμεὼν ἐν ἀγχάλαις 
αὑτοῦ ἐκήρυξε λαοῖς, Δεσπότην αὐτὸν εἶναι ζωῆς xal 
'θανάτου, καὶ Σωτῆρα τοῦ κόσμου. 
IA". 

Πρὸ" τοῦ σταυροῦ σου, Κύριε, ὄρος οὐρανὸν ἐμι- 
ψμεῖτο, νεφέλη i; σχηνὴ ξφηπλοῦτο, σοῦ μεταμορ- 
φουμένου. Ὑπὸ Πατρὸς δὲ μαρτυρουμένον, παρῆν ὁ 
Πέτρος οὖν Ἰακώδῳ καὶ Ἰωάννῃ, ὡς μέλλοντες 
Guvslval σοι xal ἐν τῷ xatpip τῆς παραδόσεις σον, 


Christum. Amplectere Mariam coelestem januam. 
Hzc enim thronus Cherubicus constituta est. Ilaec 
portat Regem gloriz : nubes luminis est Virgo, por- 
tans in carne Filium qui.est ante Luciferum, quem 
acelpiens Simeon in ulnia suis przdicavit populis 


eum Dominum esse vilg et mortis, et Salvatorem 
mundi. 


KI. 


Ánte crucem tuam, Domine, mons celum imita- 
batur, nubes ut tabernaenlum  explicabatrr, [8 
transfiguruto. A Patre autem testimonium acci- 
pienti aderat Petrus cum Jacobo et Joanne, utpote 
qui tecum futuri erant etiam in tempore proditio- 


ἵνα θεωρήσαντες τὰ θαυμάσιά σου" ἃ προσχυνῆσαι C nis tuz, αἱ conspicerent mirabilia tua : qua ado- 


ἡμᾶς ἐν εἰρήνῃ καταξίωσον διὰ τὸ μέγα σου ἔλεος. 


Πρὸ τοῦ σταυροῦ σον, Κύριε, παραλαδὼν τοὺς 
ψαθητὰς εἰς ὄρυς ὑψηλὸν, μετεμορφώθης ἔμπροσθεν 
αὑτῶν, ἀχτῖσι δυνάμεως χατανγάζων αὑτούς " ἔνθεν 
φιλανθρωπίᾳ, ἐχεῖθεν ἐξουσίᾳ δεῖξαι βουλόμενος τῆς 
ἀναστάσεως τὴν λαμπρότητα ᾿ ἧς xai ἡμᾶς ὁ Θεὸς 
ἕν εἰρήνῃ χαταξίωσον, ὡς ἐλεήμων χαὶ φιλάνθριωξος. 

El; ὄρος ὑψηλὸν μεταμορφωθεὶς ὁ Σωτὴρ, τοὺς 
χορυφαίους ἔχων τῶν μαθητῶν, ἐνδόξως ἐξέλαμψεν, 
δηλῶν ὅτι οἱ τῷ ὕψει τῶν ἀρετῶν διαπρέψαντες, xal 
τῆς ἐνθέου δόξης ἀξιωθήσονται. Συλλαλοῦντες δὲ τῷ 
Χριστῷ Μωῦσῆς καὶ Ἡλίας ἐδείχνυον, ὅτι ζώντων 


rare nos in pace digneris propter magnam miseri- 
cordiam tuam. - 

Áute crucem tuam, Domine, assumptis discipulis 
in montem. excelsum, transfiguratus es ante éos, 
radiis potentie illuminans eos; benignitate eimul 
et potestate ostendere volens resurrectionis fulgo- 
rem : qua et nos, o Deus, iu pace dignare, tan- 
quam misericors et benignus, 


In monte excelso transfiguratus Salvator, priu» 
cipes habens discipulorum gloriose resplenduit, in- 
dicans eos qui celsitudine virtutum conspicui sunt, 
eliam divina gloria dignatum iri. Colloquentes 
autem cum Christo Moyses et Elias ostenderunt 


xa vexpiv χυριεύει, xal ὁ πάλαι διὰ νόμου val p eum vivorum ac mortuorum dominari, illumque 


προφητῶν λαλήσας ὑπῆρχε Θεὸς, ᾧ xal φωνὴ τοῦ 
Πατρὸς: ix νεφέλτε φωτεινῇς ἐμαρτύρει λέγουσα" 
« Αὐτοῦ ἀχούετε, » τοῦ διὰ σταυροῦ τὸν ἄδην 
σχυλεύσαντος, καὶ νεχροῖς δωρουμένου ζωὴν τὴν 
αἰώνιον. 

“Ὅρος τό ποτὲ ζοφῶδες xal χαπνῶδες, νῦν τίμιον 
καὶ ἅγιόν ἐστιν, ἐν ᾧ οἱ πόδες σον ἔστησαν, Κύριε. 
Ilgb αἰώνων γὰρ χεχαλυμμένον μυστήριον ἐπ᾽ ἐσχά- 


'5 Matth. xvii, 5. 


esse Deum, qui olim per legem ct proplietas lo- 
quebatur : eui et vox Patris ex nube lucida testi- 
monium perhibebat diceus : « Ipsum audite 18,» 
qui per crucem infernum exspoliavit, et mortuis 
largitus est vitam sempiternam. 


Mons quondam obscurus et fumidus, nunc glo- 
riosus est et sanctus, in quo steterunt pedes tui, Do« 
mine. Ánte &rcula enim occultatum mysterium 


VAIUE LECTIONES. 


5 Anth. lbid. pag. 190 


. e 


PaTROL. Gn. XCVIII. 


* fl.ec ex An hol. inense Augusto psg. 158. 


41 





8833 COSM.E HIEROSOL. SCHOLIA. 591 


novissimis temporibus manifestavit reverenda tua A των ἐφανέρωσεν fj φριχτή σοῦ μετα μόρφωσις Πέτρῳ, 
transfiguratio Petro, Joanni et Jacobo, qui radios Ἰωάννῃ xai Ἰακώδῳ, olcvvez τὴν ἀχτῖνα τοῦ προσ- 
vultus tui haudquaquam ferentes, et fulgorem ve- που σου μὴ φέροντες xai τὴν λαμπρότητα τῶν 
stimentorum tuorum, proni iu terram proruerunt : χιτώνων Gov, ἐπὶ πρόσωπον ci; γῖν χατεθαρύ c v.o* 
qui et àatupure perculsi, admirabantur videntes — ot xa: τῇ ἐχοτάσει συν: χόμενοι, £020pa:c« βλέπον- 
Moysem et Eliam colloquentes tecum qua eventura. τες Μωῦσῃν xol Ἡλίαν συλλαλοῦντά; got τὰ μέλ- 
erant tibi : et vox a Patre testificabatur dicens: λοντὰα cup6aivety σοι" xal φωνὴ Ex τοῦ Πατρὺς 
« Hic est Filius meus dilectus in quo complacui, ἐμαρτύρει λέγουσα " « Οὗτός ἐστιν ὁ Υἱός μου ὁ 
ipsun audite, » qui et largitur inundo magnam mi- ἀγαπητὸς ἐν ᾧ εὐδόχησα, αὐτοῦ ἀχούετε, » ὅστις 
sericordiam. 20 xal δωρεῖται τῷ χόσμῳ τὸ μέγα ἕλευς. 





COSMJE HIEROSOLYMITANI - 


X SCHOLIA IN S. GREGORIUM NAZIANZENUM. 


(Mae legere est. inter Opera S. Gregorii Nazianzeni hujus Patrologie tom. XXXVII, 
| col. 339-679.) 





ANNO DOMINI DCXC 


S. GREGORIUS II 


AGRIGENTINUS EPISCOPUS. 





TOY EN ATIOIX ΠΑΤΡΟΣ HMON 


I'PHI'OPIOY | 


ATPITENTINOY EIIIZKOIIOY 


ἘΞΗΓΉΣΕΩΣ EIE TON EKKAHZIAXTHN 
AOTOI AEKA. | 


SANCTI GREGORII II 


AGRIGENTINORUM EPISCOPI 


EXPLANATIONIS ECCLESIAST E 
LIBRI DECEM 


ORJRCE PRIMUM ET CUM LATINA INTERPRETATIONE AC COMMENTARIIS VULGATI ; 


Quibus preposita est Vita ejusdem pontificis α Leontio monacho scripta nec hactenus 
Grace edita. 


(Venetiis, 1791, fol.) 


Lad 


STEPH. ANTONII MORCELLI - 


PRAEFATIO 
DE CONSILIO ET ORDINE EDITIONIS. 


Dum librorum edendorum studium crescit in dies, totamque per Europam indoctos 
doctosque hec maxime cura exercet ; beati pre ceteris putantur, qui reliquias aliquas 
neglecto) antiquitatis, easque proximis etatibus omnino invisas proferre possint. Horum 
quippe opera felicior et conatus auspicatiores esse solent: ut quot ubique rerum novitote 
delectantur , totidem fere librorum suorum fautores inveniant. Quod Galli in primis Ita- : 








881 J STEPH. ANTONII MORCELLI PEJEFATIO. 007 MÀ 


lique hoe et superiore secnio experti sunt, quicunque excussis bibliothecarum antiquis 
codicibus, veterum auctorum opera vel primi emiserunt, vel aucta et emendata iterum 
edenda curarunt. Horum enim editiones sic plerumque probata sunt, ut earum exem- 
plaria eupidissime quisque amplexus, in bibliotheca sua desiderari noluerit, eaque et 
cbarissima habeat, et diligentissime retineat; hanc ob causam me quoque sumpsisse ani- 
inos fateor, necinvitum in id consilium venisse, ut vel impar operi Commentarium sancti 
Gregorii H pontificis Agrigentinorum, quem nemo adhuc e tenebris eduxisset, primus in 
lucem hominum celebritatemque revocarem. Videbam enim, etsi de penu meo pauca, nec 
nisi exigui pretii proferre possem, ipsum tamen opus ántiquum, nec adhue hominum ma- 
nibus trituin, instar egregii muneris futuzum, quo se eruditi viri a me donatos laetarentur: 
preesertia cum eo etiam nomine permagni fieri oporteret, quod non privati boininis Jucu- 
bratio, sed episcopi documentum esset. Qua enim ab episcopis scripta accepiinus, ea non 
ipserum tantum animum et sensa produnt, sed Ecclesi& etiam, cui preefuere, testimonium 
impartiuntur: ut cum in singularium Ecclesiarum cousensu catholicam doctrinam agno- 
scamus, episcoporum opera in primis vulgari legique intorsil. Itaque eos maxime, qui 
tuende religionis studio flagrant, et Christianorum lemporum monumenta, atque illustria 
Ecclesiarum decora latere dolent, gratiam quoque habituros intelligebam, quod et sacre 
doctrine copia per me crevisset, et Patrum priscorum census auctus essel. Atque illa etiam 
cogitatio subiit, Agrigentinis potissimum, et qui religionis ergo vigilantissime iis praeerat, 
Viro eminentissimo Antonio Brancinforti cardinali gratum hoc eo nomine gc jucundnar 
6586 debere, quod ad eorum vel gloriam vel dignitatem non parum conferre videretur : 
semper enim praecipua Christianarum urbium laus babita est, virum aliquem protulisse, 
cujus doctrina Ecclesiam illustrarit; nec minori honore ii honestari putantur, quibus da- 
tum est eandem obtinere sedem, in qua sancli dectique viri claruerunt. 


Sed tamen editionis caram suscipienti, ne sterili labore nihil! ipse ornamentoram libro 
-addidisse arguerer, conandum omnino erat, x1 novi preterea aliquid, qued affine esset, 
"accederet, et quantum fieri possel, totum opus ipso rerum ordine st scripisionis diligentia 
probabile redderetur. Qua in re multorum me exempla excitabant, qui cum preeclaris- 
sima Patrum seripta vulgarent, etoperum plurimorum editioni curam impenderent, officii 
tamen sui esse duxerunt, ut quidquid etiam vel ad auctoris laudem famamque specteret, 
vel ad scriptorum illustrationem quamdam distinctionemgue pertineret, non modo [ir] di- 
ligenter conquirerent, sed accurs&te quoque ac luculenter disserendo publiearent, Igitur 
. ab ipsa auctoris nostri historia cognoscenda exorsus, quia nondum lucem vidisset Graecum 
ejus Vite exemplar, quam Leontius quidam, Roma olim Hegumenus Sabeitarum, de Gre- 
gorio scripsit, hoc mihi pr&s ceteris perquirendum, et ob antiquitatem ejus unum potissi- 
mum edendum existimavi: sic tàmen ul ante de ipse scriplore investigando deprehende- 
rem, quis ille landem, quo loco, qua eelate exstitisset. Atque in hac nostra investigatione 
novi aliquid expromere licuit de insigni monasterio Romano, quod antiquis temporibus 
magni Sabe monachi multa cum laude incoluerunt: in quo et Gregorius noster aliquandin 
hospes dicitur esse versatus. Ipsa vero Leontii scriptio multo uberiorem disputationibus 
materiam suppeditavit. Nam et de viris inquirendum fuit, quorum injecta mentio esset, et 
temporum ineunda ratio, uHra qua excurrere historia non posset, et loca ipsa designanda, 
in quibus insigne aliquid aut scitu dignum contigisse proderetur. Nec sane pauca aut 
exigua ea dicere quis possit, que partim nova nec ante cognita, partim emendata ac resti- 
tuta, nunc denique lucem aspectura sint. 


Quia vero Leontius nullos historia sues annos aseripserat, ordinanda quoque Gregorii 
vita fuit, et annali proposito, res ejus gesle, quantum fas esset, ad cerla &vi intervalla 
referenda. Unde factum est, ut contrarie sententie, que de illius evo δρυΐ alios hacte- 
nus obtinuerant, funditus everterentur, tertiaque induceretur, quee firmis plane argumentis 
stare videatur : neque enim ad eam confirmandam recentioris ullius scriptoris testimonium 
temore amploxi sumus; sed. vetustatis monumenta, et eorum qui Gregorii quales fuie- 
sent, indicia conquisivimus, unde solum ad qnestionem dirimendam auctoritates. peti, 
et tanquam ex veri fontibus hauriri pojerant. 

Post heec indagandum etiam censuimus, quam vetus de viri sanctitale apinio ia Keelecia 
fuisset. Cujus rei causa vetera in primis Latinorum Mertyrologia, Gracorummug Mecngga soeu- 


529 STEPH. ANTONII MORCELLI PRAEFATIO. 5 


tari opus fait : unde testimonia sumpsimus, qus reperiré, potuimus vetusta atqua illu- 
stria, neque aliunde quod peti potuit, neglectum, quo Gregorii nostri sanctitatem testatam 
iD agis et jamdiu cognitam ac manifestam ostendereimus. 


Adnectende denique his fuere veterum quoque scriptorum auctoritates, quicunque 
Gregorii laudes et doctrinam celebrassent. Quanquam vero scriptorum, qui etatem ejus 
proxime consecuti sunt, paucilas, nec minus ceterorum, qui deinde fuere, silentium effe- 
cit ut in scrutando felices non essemus, nonnulla tamen reperire licuit, que in ipsa 
temporum perturbatione, at 106 in magnis illis insciti& tenebris virtutis et sapientie ejus 
mermoriam perdiu apud homines mansisse declarent. 


Jam his defunctus, illud precipuum maximeque opportunum existimavi, ut de Gregorii 
scriptis, quorum titulos afferre possem, nonnihil dissererem, fusius vero de Commentario 
ipsius in Ecclesiasten libris decem absoluto, qui tam sero in lucem me auctore prodiret. 
Itaque scire omnes volui, cujus ille in manus primum venisset, quibus deinde cognitus 
fuisset, ad quos demum delatus esset. Aliquid etiam interesse putavi, si accuratius do- 
cerem quam ipse operam in eo edenjo illustrandoque navassem : que scriptoris preeci- 
pue laudes, quee operis summa, que gratia, que utilitas esse videretur. Atque hoc in loco 
oblata etiam occasio est inquirendi de vetewbus sacrarum Litterarum exemplaribus, que 
priscis Ecclesie» Patribus in usu fuerint, cum scilicet eodices magno ubique pretio stabant, 
nec optimorum describendorum copia cuique semper erat. Subinde vero causam item 
investigandam atque afferendam duxi,cur Gregorius Commentarium suum Greco sermone 
sibi scribendum existimarit, [m] qui Latina in Ecclesia natus, Latinoque ritu factus epi- 
scopus, Latina profecto noscere et tractare debuerit. Hac omnia Gregoriano Operi prebire 
volui, ut qui ad legendum accederent, in luce aliqua versarentur, et questionibus de illius 
auctore explicatis, lectioni libentius indulgerent. 


Invenies igitur ipsum denique Commentarium, opus doctum plane nec incomptum : 
invenies simui totum libri Ecclesiastae contextum, qualem a Gregorio lectum descriptamque 
accepimus, que quidem religiose ac totidem verbis vulgata a me esse profiteor, nec ullo. 
aucta addilamento preter numeros, quos ut ascriberem, multoruu me consuetudo, et ipsa 
rei utilitas admonuit. At vero infra, ut mos est, alnotata identidem videas, qu& maxime 
legenti utilia οἱ grata fore judicavi, e quibus alia sacri libri cognitioni intelligen- 
tieque conducent, alia Gregorii interpretis sententias et doctrinam illustrent. Ex 
his porro si pleraque e medio, ut aiunt, sumpta esse putaveris, neque nova diri 
posse aut recondita ; ne tibi persuadeas, ea pluris a me venditari, quam ipsorum sit pre- 
lium: sed lioc tantum me sensisse statuas, usui fortasse atque oblectamento legentibus 
futura, quod nimirum suos in locos congesta et querendi laborem adimere, et cognoscendi 
alTerre voluptatem posse viderentur. Ecquis enim post tantos doctorum virorum labores huc 


nunc recipere possit, se nihil expositurum quod intactum non sit, aut nulla aliorum com- 
mentatione delibatum ? 


Indices demum desiderari nolui, quibus sepe n'agna ex parte studiosorum levatur labor : 
ellecique ut quidquid toto in volumine sive rerum sive verborum inest, quod cuiqua u 
cognoscere aliquando, aut relegen.io perpendere opus fuerit, diligenter ante oculos propo- 
situm nullo negotio invenire quisque possit. 


Habes editionis summam, opereque ac studii mei conatum quemdam et adumbralione: : 
unde, opinor, intelligere queas, ut cetera defuerint, diligentiam certe adbibitam esse, no 
novi operis editio multis culpari posset. Utinam et plura sancti hujus viri scripta reperire 
licuisset! que& quidem ab illo relicta esse scimus, sed vetustatem tamen pertulisse vix 
credimus. Nam quantum ex eorum libris qui bibliothecas veteres scrutaii sunt, cognoscere 


potuimus, nusquam Gregorii nostri nomine inscriptum quidquam emersit hactenus, nedum 
in usum hominum manusque pervenit. 


Quis cum ita sint, vel hoc unum a nobis munusculum libens accipiat Ecclesia sancta, 
catholici nominis parens estque altrix: hoc habeat nostre pignus voluntatis, nostri amoris 
indi ium, quo eam utique amplectimur, οἱ leti servimus, cum ea sentire, in sinu ejus vi- 
vere ac mori dulce et decorum putamus, Si plus dare ipsi nun possumus, si magnuni illa 





δὶ STEPH. ANTONII MORCELLI PRJEFATIO. 532 


aliquid ἃ nobis ob ingenii doctrineque nostre tenuitatem sperare nequit, hoc tamen «ciat 
e£so in votis, ut pro sacris ejus, pro legibus, pro dignitate et subire pericula, et exantlare 
lab »res, et vitam ipsam -profundere Deo auctore contingat. 


Huc Agrigenting, precor, o Pater inclyte, gentis, 
Gregori, age, ad nostram flecte vocatus opem, 

Ficcte acies geminas, tua dum tractamus, et almi 
Mirum opus audemus promere consilii. 

luvida si tenebris multorum in damna Vetustas . 
Obruerat, veterum nec saturata bonis ; 

Adfueris modo, jam nostro tua scripta labore 
Vivent, omnigenis usque probala. viris : 

Quodque cupis, ccelo dum regnas, spernere terraca 
Divino hi discent edomiti eloquio. 





DE LEONTIO 


SCRIPTORE VITJE S. GREGORII PONT. AGRIGE 


. INVESTIGATIO. 


(rv) 1. Vitam sancti Gregorii I1, pontificis Agrizent norum, que a me primum Greece δα» 
ter jamdiu Latine prope integram habebamus (1, sciucet inter Vitas sancterom Siculorum, 
quas saeculo superiore Octavius Cajelanus Soc. Jes. partim ex avis collectas, partim ἃ se 
compositas . sinzulsscuie commentatione aliqua il;u-tratas post se reliquit, ac sodalis ejus 
Petrus Salernus publicacit ,S?. Hane quippe Vitam i ii suppeditaverat insiznis quondam 
et instruetissima hibliotheca monachorvia Basilianozaim 3, qui apud Messaua. sunt: 
eamdemque, cum 3m ἃ Francesco Ra ato. sode'i Laune τὸ. ἀνα esset, altero enam. 1 
codice invencrat, qui ad. Ecclesia. Cephalgsdiensea). pertinebat, Sed Cajetanus, cum 
Greca exeiipla haberet bina, de n»otro edenco cegitarat, et qui scripta. ejus in. lucem 
em:sit, utrumque in codicibus 'atere passus est. Jam vero. cum ea item Vita, quee Latine 
lezebatut, sive cedics sive interzretis €3u58. mihi non saris probare ur, Operis hujus 
$susce;x0 consilia, labori parcen ium non esse duxi. et Grzecam omn:no vul. andam, nova- 
que etian interpretatione rediens: existinsvi : «i sim il et auctoris verba recoznoscere 
quisque posset, οἱ qi3ntum fas esset, Grze. is ubi jue Lat na resi onáerent. 2 

At me tamen de ii ius editiene coz tantem ρον deterruezat Danielis Papebrochii judi- 
cium de Leont:o nostro noi0 tum  |5 enun al Ephkemrridas metricas Gres orum, qus3 
exti iit volumine priai9 inensis Mai, cum vit Rai. De.ember. versum hanc retulisset, qui 
δὰ Grezoriam nostrum spectat, 


ΕἸχοῦδ: ΓΡΗΓΌΡΙΟΝ 8axy3z22 vico; εἴς *£z367T. 
GAEGCRIUM ixrtu Qquar.a ci ΡΣ. min, 


motam suljent h»jusmo ii : Est kic d 0 τηνε episconas, cujus Acta a Meiap*easte cott 
ς᾽ τιρία cum meh kan param fio540s3 τι επί, "i0 vais dass credi carprrani 
φέροι ed eorum f^n.cm prrormisas qa sacr issgt nrocirissi»s, morem porgfereid. 

h Nehaitarum de; omen) ἸΔῈ ;ezca poaria m reta on oc» 35 desits Toma qefert etam 
fees saa (a Pnipi«r drscr.pics barn. od reri fa s jut Xuscrumem facies dum, Nec 800 


(Qe wnaertama Amps. Qu27218 !'L ui Cao ^ tow 7$ &..D4 GET £8 ΣΟ δ ΤΣ ΤΙΝ ΝΣ ini 
» €i E&CNBOUORD rS qeng à τισι τσ afecta] MowscDOM uus BG bdoastx. ΜΠ ὃ 
τανε" οὐδὲ nivei Ὧι Ἰλοδ vis δι πὶ ἃς. γ ΤΟΣ 


(9. l'mvern ; χων 3637. 


833 STEPH. ANTONII MORCELLI PREJEFATIO. 534 


idem loco magis favet Leontio (5), ubi Vitam Gregorii Agrigentini Florentie in bibliotheca 
Laurentiana ἃ se descriptam narrat : quam tamen Indices Bandiniani hodie non re- 
ruunt. 


II. Sed ubi ad Leontium me verti, et historiam ejus perpendere capi, lectio ipsa addidit 
antunos, etferit jue ut. Leonrium a Papebrochio raptim lectum esse intelligerem. Nam ut 
dem, multa ab illo ex Grrecorum ingenio scripta videri, nusquam tamen, uti solemne fuit 
Grecis hujusmodi scriptoribus, quos sublest& fidei merito habemus, illud revera atfirma- 
yit, se eorum, que [ν] tra lerel, oculatum testem exstitisse ; hoc unum prafatus, proxiium 
se natam illorum temporum, quibus Gregorius floruisset (5) : cujus utique etate 1n se- 
nium vergente nandum Leontius, ut opinor, ex ephebhis excesserat. Narrat ille quidem, 
Greg cium nostrum, cum annum ageret decimum octavum, Hierosolymam a tribus mona- 
chi deductum esse, quorum uni nomen erat Leontio (6). Sed hunc abbatem jam tum 
facit, at jue adeo ea jam «etate, ut Gregorio, quem senem occubuisse scribit (7). superstes 
esse nou posset. Tum eosdem illos monachos incolas fuisse tradit monasterii stadiis v'ginti 
ab urbe distantis, cum ipse monasterii Sancti Sabes, quod intra urbem fuit, Hegumenum 
se appellet (8). In ipso denique exordio Gregorium admirationi dicit fuisse Patribus reli- 
giosissimis, qui ante ipsum exstitissent (9) : quibus verbis non obscure indicavit, nou de 
Jis se.scribere, qu& vidisset, sed memoria mandare que audisset. His porro animadversis, 
minus ja: hie Papebrochii auctoritas valere mihi visa est : qui cum ista non attenderit, 
tum quidem Leontium populari q'fudam trutina, non, ul aiunt, aurificis statera exami- 
nasse putandus est, | 


111. Ceterum alia qnadam in Leontio occurrunt, que primo aspectu. suspicionem ficte 
narrationi- Papebrochio prebuisse non miror. Neque enim omnia, qu& iste refert, cun 
historia consentiunt. Unde factum esf, ut Gregorium nostrum alii evo Ju-tiniani 1l Aug. 
vixisse duxerint, alii ad Justiniani II, qui post Constantinum patrem adolescens imperare 
€09, it, longe posteriora tempora referendum existimarint : quanquam is et ante hune, et 
post illuin inclaruerat. Hic tamen temporum perturbatio ex noiwinunm quorumdam asceri- 
plione orta mihi videbatur, qua) a Leontio non essent, sed a seriba librario, qui ma orem 
rebus lucem dare voluisset, historie imperitus, atque ignarus temporum δὰ quee illa per- 
tinebant. Qoa de re plura mibi ia commentariis, quos Viue subjiciam, proferenda protinus 
atque explicanda sunt. 

Leontii igitur narrationem, ul ut in ea quadam Grecorum licentiam sapiant, inira potius 
uam eerta sectantium, retineri tamen posse duxi, atque editionis causam esse probabilem, 
uim ea quee jure in dubium vocare quis possit, diseutiantur atque emendentur: presertim 

cum aliquid ipsa viri dignitas professioque valere debeat, et boc recta doctrina alque 
pietas, quam ille, ut Cajetanus observavit, in scribendo pre se fert, a nobis postulare vi- 
deatur, ut euin mentituin non esse judicemus. 


IV. Enimvero ut de ipso Leontio, quod permagni interest, inquiramus, alium ab hoc 
nostro luisse, qui Vitam reliquit sancli Stephani monachi Sabaitee thaumaturgi, compara- 
tione instituta Jain ostendit Joannes Pinius (10): eumque scripsisse post annum '796, idem 
demonstravit (11). Leontius porro noster in Utulo historie sue hegumenum monasterii 
Sancti Sabe se dicit, ejus nempe, quod Rome prope portam Ostiensem, que et Sancti Pauli 
ab ipsa Procopii etate appellabatur, perdiu fuit: cujus etiam parietina aliqua adhuc ex 
parte prope templum stant. Nec de titulo dubitare licet : nam et codices, quos ipse vidi 
tres, et ii quos vidit Cajetanus et Allatius (12), et qui sunt in bibliotheca Regia Parisiensi, 
emnes habent appositum τῆς Ῥωμαίων πόλεως" ut non bene Fabricius (13) iis verbis Constan- 
Wunopolim: designatam putarit, qua cum Roma appellatur, Nova semper vocari solet: 
preterquam quod [vi] Sancti Sabre monasterium Coustautinopoli fuisse nescimus , ut mihi 
totum Cangii opus versanti (13*) mavifestum fuit. At quo tempore Leontius prefectura sua 
functus sit, certis indiciis ostendere ac definire perdifficile videtur: cum enitn et ille nihil 
de se aliud in Historia sua testàtum reliquerit, quam ea se natum etate, que Gregorii 
nostri! tempora proxime consecuta esset, et nullum de hujus evo monumentum exploratum 
8C certum hactenus prolatuin sit, lucein. ex illius verbis questioni huic nullam aiferri 
liquet. Quare multam res indaginem exposcébat; neque ego, cum in. obscuro argu- 


ἴΏΘΠΙΟ conjecture quoque locus detur, que | tentando invenire mihi visus sum, pro- 
ferre mittain. | 


V. Sabait&& monachi quo anno Romam incolendi causa venerint, ignoramus. Illud tamen 
Scimus, post sancti Saba auctoris sui mortem, sive ab anno 532, graviter eos in Oriente 
ab Origenianis esse vexatos, magnamque partem suis e lauris ejectos, alia in loca, alias 


ἯΙ T. I1 Maii, p. 506, ed. Antuerp. 44) Ibid. p. 529, n. 94. 
δ) In Vita, n. 1. 12) Diatr. de Simeon,,p. 115. 
P lbid. n. 14. . 15) Bibl. Gr. 1. Vll, p. 439. 
(7) Ibid. n. 95. (45 Constantinop.. Christ. post Famü. ; Dyzaut. 
(R) Ibid. n. 17. nec in Antiquitatibus Constantinopolitanis Baniurii, 
- (9) Ibid. n. 1. qui ultimus racemari instituit, vestigium Luve- 


a UD In Act. Boll. ad diem ὃ Jul. t. Ill, p. 550, — nies. 








B5 STEPH. ANTONII MORCELLI PR.EFATIO. 536 


uam in regiones migrasse (1$). Exinde factum crediderim, ut quidam denique et ia 
Aíricam irajicerent : nam. szeculo sequenti lauram Sabaitarum in África foisse constat (15). 
Inde vero, vel, si mavis, etiam ex Oriente circa Benedicti ἔξ aut Pelagii H pontiScum anaxi- 
worum tem; ora aliquos Romam transmigrasse, et in. Aventino sedem nacdos esse, pro 
certo habeo. In 1ic1:m enim facit codex Altempensis, quem vidit Mal«llonius [16.. In eo 
| 0-t narrationem de sacris reli juíis, quas Gregorius A pocrisiarius Constantinopoli rediens 
Romam attalerat, lez !^:üntur: Quz Prlo;ius papa intra palatium suum in. eccíesia Saercti 
Laurentii, schoíe ba:ili-a. reposuisse memoratur..... Partem vero. brachit. ejusdem sancii 
Andrezm dedit religioso a bati Sancti Sabe , que ecclesia posita est prope portam Sancti 
Pauli apostoli, ubi quotidie mirasilia fieri dicuntur. 

Locus autem, ubi monachi cuni reli :10«0 hoc albibate consederant, dictas est Cels XNoca, 
vel etiam, quo vro, e urb:s muros esset, Cella Muroniana ; nam ea atate qua» ros sone- 
sieria vocamus,cellas appellabant (17, : et erat 6116 locus solitariam agentibus vitam δι tis- 
*imus. Cujus rei causa sancüssinus quoque matronae Silvie, quz Gregorii Magni parens 
fit, jucundius perdiu faisse videtur. lidem enim eam habitasse constat, cum aliae in urbe 
omus femine clarissime atque opulentissimae deesse non possent. De bsc pem e ac de 
Gregorio filio, cum is 24 clivum Scauri monachum ageret, scripsit Joannes diaconus: 
Idem tir omnipotentis Dei Gregoriusa matre Silria tunc temporis juzia poriam Beati Pauli 
apostoli, leco qui dicitur Cella Nora, quo hactenus oratorium momini ejus dedicatum, et [6- 
wosum Sancti Sabe confessoris Christi monasterium, eujus laus est in sexta e£ septuma syno- 
do, constitutum videtur, degente, crudis leguminibus pascebatur (18). Celia autem buic 
nove, que fortasse in Silvim furdo, et hujus sumptibus exstrocia fuerat, proxima erat 
ee les antiquas D. N. Jesu imagine insignis, quemadmodum bins adbuc inscrijtiomes 
lestantnre 9]. 

Yl. Hxc quidem Roma Sabaitaram initia fuere. Qurrendom jam, quis famocura mona- 
sterium aditcaril. Exisumo autem, conditorem hujus fuisse Grezorium Magoum, po-t- 
quam pomstfex maxinus renünBliatus esset: qa8njuam is non Sebaitaru:n .causa, sed 
wonachorum suerum fecit, ut 11 scilicet incolerent, cuibas antea sedes «uas ad. clivum 
Scauri concesserat. Haec sunt nimirum avud Joannedm [vn] diaconum (30' Petri. presbyteri 
verba ie Gre-orio ex Prato spirituali (21) desum;ta : 45 effectus pape adificarit monestc- 
Tium tirorum megnem. Neque Joannes Petrum erroris argnil. áut de €o intel genaum 
docet, quod Gregorius 1n a&iibus suis privatus con-truIerai Quin et in promdiu c5088 es, 
cur Grecorius de novo monasterio ὅδυ 2. 2000 coxitarit. Cum enim feminarum  sancetimo- 
ni&lium numerus Rouw ad tria mill.a crevisset 22^, et Silvia matre defuncta (23: domum 
jn Aventino bereditate sili o5venisse videret, qua monaciis magis quam 58 0110 6 ῃ 185 
libus accipiendis idonea esset , idcirco bis rroaa-terium clivi Scauri destinavit, roonackos 
vero in Aventinum traducendos statuit. Blilic certe sanctimoniales feminas aiiquandig 
degisse, testis est hic idem Joannes d:aconus, qui Eupraxiam quamdam € seowafierio 
Sancii Andree apostoli, quod epprliatur. clivus Scauri, subiuctam scribit (3b. Nec recte 
quis eodem in loco monachorum αὐ 106 domicilium simul fuisse putaverii : εὐ Gregzo- 
rius monasteria virorum δὲ feminarum viclpa esse no:uer.t; lauaaver:tqne Januanum 
episcopum C»isritanum, quod monasterium virorum prope feiinarugm menpascnm Οὐδ" 
Sirui veluissel (25). ] 

Exae cato autem apud adem Imazginis Chrisfi, quae ipsa etiam restitula tum fait (265 
»ionasterio hoc maximo prope Cella Novam Sabaitarum, eodem revera mouscbos e mena- 
sterio Sancti Andres migrasse, non levi argumenio adhuc est a&iis ejusdeq altare niaxtmutmn 
Sancli Andres veieris patroni eífi:re insigne: «ui deinde novi loses Sanctum Saiam 
S ciarünti: um eliam alterum, in quo Gregorii conditoris et Silvia atque (συγ δ} paren 
tum ejus imagines sunt ad earum exeupjlar, quae a Joanne diacono imeu;orantur 37). 

VH. Ce:erüm Gregoriani 1i monachi sedem hanc Bovam brevi v5coam retquerünt. 
Mam Maximianus (28, Syracusarum, Marinienus Ravenna eiiscopus fmidus δεῖς Probus 
H.eroso!yga xenodochii cuustituendi c8u5& 1uissus, alii in. palatio apnd ponuüceu 828}}" 


(18. Cyril. Scvtlevp, ἴω V. Sahg n. 88, 89, eic. tamen Tabu! meram scie malt: fiymentum eat : 


»421 Gueler. M. EccL Gr. t. HL wet et iemporum poi cinscondes, n ipsae iynderam 
3) Ex Concil, ἔλαιον. sob Mart. L sp ilanones eorumqpe tm. redibiis sum-res pi29 
6 Anrsl. Bened. lib. vn, n. 20. Geclaraat, Quo a8oo. Sua decesserit, imet in 
.47) Grec. M. in Dial. L à, c. 9, £2, eic. neque a diaccaus Panio Οἱ Josapc m. Gregert fis 
1€ V. s. rer. lila s, n. 8. iracdum sil, Dec Gregorius. ipse in een tis É€! 

(9: Alers Jep.ipr iB templo S. Salam post δῖ, 15statum reugsenst. Sea cum "I pictara ed e s 

v ai. allera 3a perm episivi Jo umes memorat (lih, 1v, 6. 85; wiecrquem pin 
:38) V. S. Greg. Hb. n, m. 45. GnrtcoR:Ds. Suüvuk. maTRL FECH. mde qui ' nt 
.:$3; C. 692. ceiislmel, eam, ut natsrat. iex dercbot, saelto 3 
322; Greg. lib. vi, epist. 38. ílum e vivis excessisse. 

X3) Albertus Cassius Mom. di 8. Stir. c. 15, (31. Lih. τὰς n. $7. 
B 3) Biviam obüsse scripss aimo 6L. paucis scr (251 Lib, xx, epi. 25. 
licel waensbes ane Gregorü dij emi decessum: (20: Muscr. S. Sat, post ali. mar. 


credo quad &dem ile Labeset tabulie 8 Pairs itio (2*, Lih. t*, ἃ. δῷ. : 
δ, qnibas Silvia auno 1 Phecz Aeg. óoties (SR; 9osn. Iac. in V. τες. lh m, 8. s. 
Suudos donasse dicitur menss:erio S. Áudicz: qua 





B1 STEPH. ANTONII MORCELLI PRJEFATIO. 523 


mum degere jussi, plures vero Britannie excolende destinati, quadraginta fuisse, quí 
primi cum Augustino profecti sunt, Maurini tradidere (29) : iidemque alios subinde pluri- 
mos eamdem in insulam migrasse scribunt (30). Quare aut nullos aut perpaucos Roma 
remansisse fatendum est: qui et Sublaqueum aut alio abire potuernnt. 

Tum igitur contigisse arbitror, quod Joannes diaconus hisca indicat verbis (31) : Qua- 
propter sicut constat, Gregorianum monasterium a Latinitate in Gracitatem necessitate 
pottus. quam toluntate conversum : ita fideliter presiolatur in. Latinitatis cultum favente 
Domino denuo reversurum. Sabaitee nempe; qui Cellam Novam incolebant, angu: tam, opinor, 
et pauperetn, Gregorio Magno auctore |vrit| in novuin monssterium jam vacuum deducti 
sunt, et e duabus una domus est facta, quod altera alteri proxima esset. l4. olim adeo 
certum habebatur, ut opinio etiam obtinuerit, quam diaconus idem refutat, Gregorium 
ipsum Graecum monachum fuisse l'o-tquam enim ille de hujus sepulcro dixit et de festo 
anuiversario, quo die populus sancti Gregorii pallium et phylaeteria et baltheum osculari 
solebat, hec addit : Porro in exilitate balthei, que unius pollicis mensuram nunquam ezce- 
dit, speciem propositi regularis olim a sancto Benedicto statuti, cujus ipse vitam describens 
in dialogo regulam quoque laudaverat, eum servasse, luce clarius manifestat : presertim 
€um ídem venerabilis doetor Gregorius Grecam linguam nescierit, et sui monasterii mona- 
€hos Benedicti utique regulis mancipatos in Saxoniam destinarit (32). 

Atque hanc quidem Grecorum monachorum substitutionem satis quoque indicant ipsa 
presidum mutatae deinceps apud eumdem diaconum appellationes: cum eos, qui ante 
&bbates audiebant, jam hegumenos aut praepositos appellet [33 : verum nihil magia 
demonstrat, quam inscriptio illa, qus, ut dixi superius, in templo Sancti Sabe infra altare 
meaxiuum a tergo legitur: 


t GGS EPS SERVYS SERVORYV Di DILECTO 

FILIO NRO EVGENIO. A NOBS CSECRATO EGVMENO: I SVBSCRIP 

TO LOCO Q NOMINAT CELLA MVRONIANA. SVPRA PORTA BE ΝΙΝ 
ATI PAVLLI APLI VBI E JECCLA REUDITA. AD HONORE IMAGINIS DNI Di 


Desunt cetera, quod fortasse atramento tantuin. inscripta fuerant: nam in lapide, qui 
 &dmodum grandis est, linearum vestigia adhuc apparent, que ideo ducte videnlur, ne 
manus scribentis in pingeudo aberrarel, Enimvero inscriptionem hanc ab Odericio editam 
invenies i35) : at is de Gregorio Magno ne cogitavit quidem, ratus scilicet, Graecos mona- 
chos 1nulto serius in urbetn coufluxisse: itaque eam ad Gregorium IV pertinere duxit, 
aut ad unum aliquem e ceteris pontificibus maximis, qui consecuti sunt, ad septimur1 
usque ejusdem nominis, quippe demum post hunc nionachi Latini, ut Joannes diaconus 
optaverat, in monesterium illud redierunt. Yerum in hoc titulo Gregorium Magnum desi- 
nari, ex Joannis diaconi dicto, quod superius attuli , manifestum fit. Nimirum in verbis 
}}}15 sancté Sabe confessoris Christi monasterium, eujus laus. est in sexta et septima synodo, 
hic latet sensus, ut infra ostendemus, ex eo monasterio virum esse delectum, qui ad syno- 
dum sexiam, sc rursum alium, qui ad synodum septimam legatus a pontifice maximo 
mitteretur, atque utrumque legatiune 5808 cum laude defuuctuim. Quia vero synodus sexta 
sive concilium Constantinopolitanum 11, anno 680 vocatum est, id est annis 3$ antequam 
Gregorius Il pontificatum maximum caperet, liquet profecto, qui primus monasterii novt 
Sancti Sabe hegumenus fuerit, eum ab alio, quam a primo Gregorio consecrari non 
)otuisse, atque 8deo magnum Gregorium ejus monasterii conditoret atque constitutorem 
uisse, Priruum autem novi monasterii hegumenum factum esse Eugenium, diploma 
ipsum indicat, cujus initium est ea inscriptio: indicat illata mentio Ecclesie recondite, 
indicat etiam omissio nominis Sancti Sabre, quod posteriores in eo monasterio appellando 
nunquam omiserunt. Verum multo luculentius testimonium a Lucio 11 pontifice maximo 
habemus, qui anno 1135, Gracis delicientibus, monasterium illud monachorum Clunia-, 
eensium esse voluit. Sic enim is aJ Petrum Cluniacensem abbatem scripsit (35) : Monaste- 
riun Sancti Sabe a temporibus sanctissimi pape Gregorii in religione [1x] et honestate fun- 
daium, atque magnis et amplissimis possessionibus ditatum fuisse dignoscitur. Quibus ille 
verbis de-ignat fortasse diploma Eugenio Hegumeno datum, in.quo scriptum fuisse, 
quidquid Gregorius monachis assignasset, non est ambigendum (36): quanquam inscri- 
ptiono illa magna es parle deleta, nibil de his aliunde rescire nunc possuuus (37). Nec 


(39) In. V. (reg. lib. i, c. 5, n. 3. - 

(90) Ibid. et ex Greg. lib. xi, ep. 76, Mellito 
ah'iati, que. incipit, Post discessum. congregationis 
νου, qud Lecum est, etc. Unde liquet epistolam 
41 db. vaut, ad. Candituin S. Audrez abbate, in 
priores [0105 rejiciendatmu esse, 

(51) Lib. iv, n. 82. 

(93) Ibid. n. 80. 

(93) lbi. n. 85, 88, 91. 

(54) Syll. vet. Inscr. p. 270, n. 108. 

(56) Hard. Conc. t. V1, p. 1258. 

(56) V. Ann. Camald. t. 1, App. n. 26, nbi in 
Donatione Balduini comitis, an. 961, mentio lit 
fandt monast. S. Sabe via Appia ad milliar. viu. 
Porro Gregorius idem, antequam Eugeníum hegu: 


menum faceret, eodem modo apud templum 
S. Pancratii Maurum abbatem constituerat iib. 1v, 
ep. 18): Jn quo etiam monasterio (verba ipsius 
sunt) te Maurum abbarem pravidimus preponendum : 
statuenteg ul lerras prejaug ecclesie, vel quidquid 
illuc intraverit, seu de reditibus ejus accesserit, anle 
dicio monasterio tuo debeat applicari αἰφμ illic 
sine diminutione aliqua perlinere : ila sane, ut qua&- 
cunque in ipsa suprascripta ecclesia fienda repa - 
rándaque sunt, per te sine duoio reparentur..— 

(87) Quadam tamen de his tradita puto ín litte- 
ris Alexandri Ill. P. M. De monasterio. S. Sab 
cum pertinentiis suis, quarum initium est: Est 
Ecclesiarum omnium cure. Exstant haec iu. b'blio- 
Uicca ftegia Parisiensi, cod. Golbert, 725. 


598 STEPH. ANTONII MORCELLI PIUEFATIO. 5(6 


vero inscriptionis sntiquitati litterarum forma refragatur, de qua etsi multa quassivit Ode- 
ricius, non ille tamen quidquam exprompsit, quod monumentum illud sequioris setatis 
esse demonstret. Quin nexus quidam iis similes sunt, quos in veteri marmore ad Sanelt 
Puli via Ostiensi videre licel, epistolam referente ejusdem Gregorii ad Felicem subdia- 
conum et rectorem patrimonii Appia, quam inter ceteras Gregorianas reperies (38). 


fllud demum addendum est, utili plane ac salubri consilio Grecos monachos a Gregorio 
Maguo bene habitos,'et Rome perennare jussos: cui totius Orientis causa maxime e6pus 
esset, non desiderari Rome pios ac fideles interpretes Graecarum epistolarum , que inde 
sepissime ob frequentes controversias el variorum hereticorum fraudes mittebantur. 
Rari quippe tunc erant inter Romanos, qui Greece scirent, nec tales semper, ut (ides "15 
habert posset: ut ipse Gregorius se expertum esse, Eusebio Thessalonicensi episcopo 
testatus est (39). Qui vero post eum pontificatu maximo potiti sunt, illud quoque commodi 
ex eo monasterio ceperunt, ut probos inde ac doctos viros deligere potuerint, quos con- 
ciliorum causa tuto atque utiliter in Orientem legarent. 


VIII. Age nunc, tam antiquo monasterii Sabaitarum hegumeno invento, de ceteris in- 
quiramus, quo suus Leontio etiam nostro, si fieri possit, locus tribuatur. In concilio Late- 
ranensi, quod anno 649, Martino 1 pontifice maximo, coactum est. actione sive secretario IL 
hec ἃ Theophylacto primicerio notariorum prolata legimus : Sugáero vestre beatitudi- 
ni, quoniam pre foribus venerabilis secreti sanctitatis vestre astant. plurimi reverentissimi 
abbates, presbyteri et monachi Graci, jam per annos habitantes in. hac Romana civitate, nec 
fon in prasenti adventantes, Joannes, Theodorus, Thalassius, Georgius, et cum ipsis. ali& 
venerabiles viri, petentes ut conspectui vestro prasententur (50), etc. Hi omnes a Martino 
admissi, libellum obtulerunt, quo catholicam doctrinam professi rogabant ut ἃ Patribus 
eommuni consensu Monotheletarum errores daimnnarentur. In fine aulem subscriptiones 
sunt hujusmodi : 


Joannes abba presbyter monasterii Patris nostri. Theodorus diaconts, similiter. 
sanct. Sabbe , posiuluns manu propria sub- Sergius monachus, similiter. 
scripsi. Thomas diaconus, similiter. 

Thalassius misericordia Dei abba presbyter saucia Georgius diaconus, similiter. 

Dei Genetricis et beati Audrec, postulans propria — 90. Stephanus diaconus, similiter. 
manu subsciipsi. ' Sergius monachus siniliter. Ι 

Theodorus gratia Dei abba presbyter monasterii — . Andreas diaconus. similiter. . 
veneraudg laure Saucti Sabe, postuluns manu Eutychius monachus, similiter. 
propria. subscripsi. Cosmas monachus, similiter, 

[x| Georgius abba presbyter, similiter. 95. Muconius monachus, similiter. 

b. Theodorus abba presbyter, similiter. Abralumius monachus, similiter. 
Tlheocharistus misericordia Dei presbyler , si- Joannes monachus, si.niliter. 

nuliter. Anastasius monachus, similiter. 

The«dorus misericordia Dei diaconus , similiter. Theodorus monachus, similiter. 
Paull«s misericordia Dei presbyter, similiter. 90. Theoctistus manachus, similiter. 
Theodorus presbyter, similiter. Leontius diaconus, similiter. 

40. Zosimus presbyter, similuer. Paulus monachus, similiter. 
Joannes presbyter, similiter. Peirus monachus, similiter. 

. Theodorus monachus, similiter. Joan:es monachus, similiter. 
Polychronius diaconus, sinuliter. 99. Maximus monachus, similiter. 
Constantinus diaconus, simi:iter. Anastasius monaclus, similiter, . 

45. Peirus diaconus, similiter. Leontius monachus, sinuliter. 


Omnes istos monachos fuisse, quanquam presbyteri et diaconi usitato temporum illo 
rum more monachos se esse non profitentur, apparet ex epistola Martini P. M. ad Joannem 
episcopum Ph ladelphia : Hec ipsa, inquit, a nobis hic synodaliter gesta ad constituen- 
dam defendendamque catholicam Ecclesiam una cum encyclüs nostris et synodalibus Litteris. 
misimus per presbyterum et. apocrisiarium | nostrum (in Gra:is est καὶ ἀποχρισιαρίου 
ὑμῶν) abbatem Theodorum , et. monachos Saneti Theodosii religiosissime  mansionis., 
Joannem, Stephanum, Leontium, qui hujuscemodi nostre apostoliee synodo interfuerunt (81). 
At vero qui ordine vicesimus subscripsit, diaconum tantum se appellat, cuum. alius ab 
eo, quem Martinus monachum dicit, omnino esse non possit : unus eniin est, cui Stephano 
nomen sit. 


Jam quo hi ordine, qua lege subscripserint, definire non audeo. Qui primus tamen la- 
gitur, de eo ambigenduin non est, ratione habita dignitatis, Erat enim Joannes, ut dwi- 
tur in act. n (52), Abba presbyter venerabilis labre Sancti Sabbei constitute in eremo, que 
est juxta Christi. Dei nosiri sanctam. civitatem, sive[xi] Hierosolymis, ubi primarium et 

:" maxiunum Sabaitarum monasterium erat, atque unde 88 08 {88 omnes originem ducebat. 
Ceteri porro, ut natu major quisque, sic prius subscripsisse videntur. Nam tertius, qui 


(58) Lib. xiv, ep. 14. (44) Hard. ibid. p. 646. 
^) Lib. xt, ep. 74, V. et lib x , ep. 59. (43) ibul. p. 719. 
) Hlard. Conc, V. Ml, p. 719, 





δι STEPH. ANTONII. MORCELLI PR.EFATIO. 5i» 


hospes erst, habet ante se incolam Romanum: ibidem quippe Theodorus ille appelatur- 
abba presbyter venerabilis labre in Africana provincia constitute ; contra Thalassius,. 
abba presbyter venerabilis monasterii Armenissarum in hac Romana civitate constituti, qui. 
appellatur Renati ; quartus est Georgius, abba presbyter venerabilis monasterii de Cilicia, 
qui ponitur in Aquas Salvias , quod ín hac civitate habitare dignoscitur : ,ium dia- 
conus pismcedit. presbylerutn, et monachi d':aconos ; cujus perturbationis alia esse 
causa vix potuit, quain ratio babita etatis , sive monachorum sive monaste- 
riorum. 


At vero, ut propius accedam, quo loco quintus prefecturam gereret, adjectum non 
legitnus : nemo tauien errare me doceat, si Theodoro huic monasterium Romanum Sancti 
Saba assignaverim. Nondum cerle Graecorum monasteriorum numerus in urbe auctus 
fuerat, ut alia huic quaerenda sit domus : quique in urbe ipsa degeret, et omnihus notus 
essel, exemplo ejus, qui proximus subsceripserat, Georgii abbatis suburbani, ip:e etiam. 
monásterii sui appellationem omittere poluit. Nec parum opinionem hane meau adjuvat 
ipsa legatio qua funclus dicitur: ipse enim est, quem Martinus apocrisiarium suum 
appellat in epistola, qua: superius memoravimus, ad Jeannem episcopum Philadelphia: 
" quod utique munus illi non imposuisset, si nec hominem bene nosset, nec eum reducem 
in urbeu exspectasset. 


Sunt autem et Theodori alii quinque : ex his qui ordine septimus est, ipsum illum esse 
opinor, quem non multis post annis Vitalianus P. M. episcopum creavit, et in Britanniam 
misit, ut auctor est Beda, qui et Griecum et monachum facit, et Roma missum scribit (43): 
quanquam idem subdiaconum tantum Greco ritu factum antea fuisse tradit (&&), cum in 
subscriptione diaconus dicatur. Ceterum si niavis hunc esse qui ordine decimus sextus 
est, repugn»re non possum. Indicja enim certa et explorata nulla sunt. De tribus aliis, 
qui sequuntur, multo minus in tanta rerum obscuritate loqui j.ossum: ut neque de cete- 
ris fere, preeter tres illos, quos memorat Martinus, neinpe Joannem , Stephanum, el Leon - 
: tium, qui e monasterio erant sancti Theodosii , de quo sepe ἃ Cyrillo Scythopolitano in 
Vita Sabe mentio fil. Esse autem pulo ex iis qui subscripsere, undecimum, vicesitnum 
et tricesimum primum: ad dignitatem enim legationis pertinebat, ut ii mitterentur, qui ad 
aliquem in Ecclesia gradum ascendissent; jtaque credibile est, presbyterum cum diaconis 
binis missum esse. Duos tamer, e caterorum conditione eximo, et apertam in lucem dedu- 
co, vicesimum nonum et ultimum, sive. Theodorum monachum el Leontium mouachum, 
quos ego ambos diversis temporibus praefectura denique monaslerii Sancti Sabe? in urbe 
iunctos esse contendo. 


IX. Hos e monasterio Romano fuisse, testem habeo Martinum P. M.,cui ambo operam 
suam navarunt. Sic enim in epistola ad Ecclesiam Carthaginiensem scribit: Ut autem hujus- 
modi nostri sacrificii pretiosum opus tobis quoque ipsis penitus certum faceremus, ea, que 
ἐπ presenti a nobis gesta sunt, continentia, sicut diclum est, vestrorum sermonum splcndo- 
rem et coruscalionem, una cum nostris encycliis litteris ad vos misimus per Theodorum et 
Leontium »eligiosos monachos sancte laurg (&5) Sic enim Sabaitarum separatim degentium 
»)ouasteria. appellabantur. Quod. vero et hegumeni Romane laure deinceps facti sint, 
facile ostenuaáu. 

Àc primum de Theodoro dicam, quem ex subscripthonum serie Leontio seniorem [xn] 
fuisse, credere licet. Hunc ego eum esse puto, quetu deinde Agatho pont, max. ad conct- 
lium  Coustantinopolitanum 14, sive ad synodum sextam legavit, ut ei preessel, ac. vice 
sua fungeretur. Cui sane ille subscripsit peimus his verbis : Theodorus minimus presbyter 
sancte. Ecclesie Romane et. legatus Agathonis beatissimi et &ecumenici pape urbis Ronwe 
subscripsi (46). Non ue nomen movet unuu et solitarium : movet Joannis diaconi aucto- 
τί 85, cujus uictum superius attuli. Mentionem is inferens monasterii Sancti. Sabi, illa 
interseru:t, eujus laus est in aexta et soptima synodo. Kuimvero sine controversia est, ad 
septimam synodum inissunm esse. ab Adriauo I j.ont. max. ut. legatus concilio pr&»ideret, 
Petrum heguuenum Saneti Sahaee : sic enim concilii Niceni m, sive septima synodi sub- 
scriptiones se habent: Petrus. indignus presbyter et. hegumnenus monasterii. sancti. patris 
nostri Sabbe siti Rome, et locum supplens Adriani pape senioris Rome, definiens sub- 
scripsi. Cui igitur diaconus. testetur, 1n utraque synodo partam uonasterio illi laudem, 
δὺ Je septima synodo couipertum habeainus quid llle paucis significare voluerit ; recte, 
opinor, statuimus, de sexta item synodo rem eamdem ab illo indicari. Nec sane mirum 
videri debet, Acathonem de Theodoro hoc nostro mittendo cogitasse, cum is jom concilio 
La'e:anensi interfuisset eontea lieretieos eosdem coacto, coutra quos Constautinopolita- 
num ur indicebatur ; presertim cuui Greecuserigine Grece sciret, eoque nomine idoneus pra 
C&leris esset, qui inter Gravos episcoyios ultater ac sine offensione versaretur : eo maxime 
tem, ore quo vix ullus Aasatiioni presto erat, qui tànto muner: par esse posset, Nam de lac 
re sic ille queritur in. epistola ad Augustos : Jgitur quia tranqutllissime fortitudinis eestree 
ciementia personas de episcopali numero dirigi jussit, vita atque. scientia omnium Scriptu- 
rarum praduas; de vita quidem puritate, quamvis quisquam munditer vixerit , condere 


(48) Hist. Angl. lib. 1v, c. F. (45) Hari. Conc. t: ΠῚ, p. 655 
ui Mid, (46, ILid, p. 16235. 





H3 STEPH. ANTONII MORCELLI PILEFATIO. 95 


tamen non presumit: perfecta cero scientia, εἰ ad vere pietatis scientiam redigatur , sola 
est veritatis cognitio: si ad eloquentiam secularem, non. astimamus quemquam temporibus 
nostris reperiri posse, qui de summitate scientie glorietur : quandoquidem in nostris regio- 
nibus diversarum gentium quotidie estuat furor, nunc confligendo , nunc discurrendo ac 
rapiendo. Unde tota vita nostra sollicitudinibus plena est, quod gentium manus circumdat: 
et de labore corporis victus est, eo quod pristina ecclesiarum sustentatio paulatim per di- 
versas calamitates deficiendo succubwit (MT). Quin idem hac ipsa de causa exoptaveret, ut 
Theodorus alter, id est archiepiscopus Cantuariensis, Greecus et ipse olim in urbe niona- 
chus, de quo dixi superius, Romam e Britannia veniret: Sperabamus, inquit, de Britannia 
Theodorum confamulum atque coepiscopum nostrum, magna insule Britannie archiepisco- 
pum et philosophum cum aliis, qui ibidem usque hactenus demorantur , exinde ad nostram 
umilitatem conjungere. atque diversos hujus concilii episcopos in diversis regionibus consti- 
tutos, uta generalitate Lotius concilii servilis nostra suggestio fieret (à8). Quamobrem si quis 
demum opponat, Theodorum illum nostrum in subscriptione concifii Constantinopolitani 
aliter, atque Petrus post eum Nic&e fecerit, semet hegumenum Sancti Sabe professum 
non esse ; non ideo de sententia decedam ; et causam potius fuisse hane dixerim, quod is 
nter presbyteros cardinales allectus, jam in monasterii prefectura Leontium successorer., 
abuisset. 

X. Hunc quippe 6556 Leontium nostrum, quí se in Vite Gregoriana titulo hegumenum 
Sancti Sabes appellat, historia ejus plane confirmat. Scrib:t ipse, iis se vixisse temporibus, 
qua a sancti Gregorii Agrigentini &vo parum distarent. Hoc nempe sonant ea vérba, Kat 
τοῦτο θαυμασιώτερον, ὅτι ἐν ταῖς ἐσχάταις ἡμέραις [χ}}] ταύταις xat ἐν τῇ ἐσχάτῃ γενεᾷ τοιοῦτον ἑαυτῷ 
ὁ Χριστὸς ἀπέδειξεν ἐργάτην, id est : Que etiam eo miranda sun( magis , quod postremis hisce 
diebus ab etate hac proxima talem sibi operarium Christus praoptaverit [9]. Atqui Grego- 
rius, ut infra ostendemus, natus erat anno 5548, idemque, cum ad multain senectutem. vi- 
xisse dicatur, ad annum saltem 630, pervenerat. Preximus igitur ejus etatis erat Leontius, 
qui equalis fuit Theodori legati , quem Constantinopolim profectum scimus anno 680, 
sive quinquaginta circiter annos, postquam Gregorius colestem in patriam avolarat. Qua- 
propter causa nulla est, cur alium ab eo fuisse putemus, quein eodem tempore, eodem in 
monasterio Leontium nomine monachum ezstitisse videamus. Nam ne cetera quidem dis- 
crepant, qua fortasse quispiam ad rem confirmandam requirat. /Elas enim Leontii, qui 
in concilio Lateranensi libello illi supplici tanquam adolescentior subscripserat ultimus, 
Agathonis temporibus ea jam esse debebat, qua& hegumenum deceret. Actium enim fuerat 
concilium illud anno 659, ut auno, quo Constantiuopolitanum ut indictum 6st, quinqua- 
gesimum saltem annuum Leontius nuinerare deberet, tum etiam qui adolescens etiauituim 
rei Christiane causa in Africam legatus fuerat, dignus merito monschis suis videri potuit 
qui natu grandior monasterii preefectura ornaretur. 

Quee cum ita sint, licebit jam et Leontiuum nostrum ceteris adnumerare, quos Basnagivs 
de Leontio Byzantino disserens (50), sexto et septiino saculo cognomines exstitisse, et 
aliquid *»criptis vulgasse invenit. 

AI. Quod reliquum est, aliquot jam monasterii Sancti Sabe hegumenis 8 me detectis 
δῦ designatis, non ingratum fore existimo, si ceteros etiam, quos reperire potuerim, serie 
aliqua instituta, exhibeam, quam proxime ad tempora accedens Lucii ll pont. inas., qui 
&nuo 1155 Cluniacenses mornachos, Griecis dilapsis, in illud camobium adduxit. Quan- 
quain laterculum multis intervallis vacare necesse est: silent enim historici , et monu- 
menta earum elatum periere. Ad annos vero quod attinet, moneo eos a ine. ascriptos, qui 
coinperti omnes et explorati essent, sed potius qui ad unum aliquem ex annis preefecture 
eorum pertinere viderentur: quod ipsum initium mihi ignotuin esset, nec inveniri fortasse 
vel longo labore posset. 


Hegumeni qui monasterio Komano S. Sabe profuerunt. 


AnNo DLXXX. — Religiosus abbas,fortasse ex Africa, colonis sacre conditor, et Celle 
Novee incola, qui sanctum. Gregorium Agrigentinum ex Orienle reducem hospitio acce- 
pit. De hoc dixi superius n. $. Nomen ejus 1gnotum est. 

DXCVI. — EucENIUs, quem hegumenuin 1 consecravit Gregorius Magnus in novo mo- 
nasterio S. 580 9. De eo dixi n. 8. 

DXCVIH. — Cyvaracus 1, cujus meminit Gregorius Magnus lib. 9, epist. 120, ad Clan- 
dium in Hispaniis: Propterea, inquit, dilectissimum filium nostrum Cyriacum monasteri 
nostri Patrem Vestre Glorie commendamus, ut peractis, que ei injuncia sunt , nulla illum 
remeandi mora prepediat. ldem alio etiain ab eodeu legatus, ut apparet ex epist. 107 libri 
ejusdei. 

. [xiv] DCXLV. — Tngoponus I, qui subscripsit libello supplici monachorum Grecorum 
9n concilio Lateranensi, ut supra docui n. 8. . 

DCUXX. — Tukoponus ll, quem Agatho P. M. ad synodum sextam legatum inisit. Lv 

loc superius dixi ad n. 9. 


(47) Ward, Conc, t, Ill, p. 1122. (49) ln Vit. Greg. n. 1. 
(45) Whid. p. 1118. | (. 0) Ad Meuiic. Canis. t. I, p. ool. 


δὲδ STEPH. ANTONII MORCELLI ῬΒΒΕΛΤΙΟ, ^ 5$ 


DCLXKXX, — L&oxrius, qui vilam scripsit sancti Gregorii Agrigentiui. De hoc cji 
n. 9 et n. 10. 

DCCX X. — Manccs, cjus nomen ab uno ÁAllatio didici. Is nempe in Diatriba de Simeo- 
nibus pag. 1090, codicem se vidisse t-statur Marci monachi εἰ hegumeni sancti Patris 
nostri: Sabm ci; τὸν βίην xal τὰ θαύματα τοῦ ἐν ἁγίοις Πατρὺὴς ἡμῶν Γρηγορίου τῆς ᾿Ακραγαντίνων 
'Exx)nclas. De hibliotheca, in qua biasc legerit, nibil ad.lit; codicis tamen hoe affert initium : 
Σοφὸν xai ἀκατάληπτον χρῆμα, xai τῇ οἰχουμένῃ ὠφέλιμον. Ex lis autem manifestum fit, illum ob 
ornlos babuisse Vitam ἃ Leontio scriptam: idcirco post eum recensendus fuit, 
preserlim cum designatlione tem,oruum Gregorianorum- primum se scriptorem Leontius 

radat. . 
d DCCLXX. — Panpus, cujus mentio est in Libro Pontifivali ubi de Adriano 1, P. M. n. 91, 
scribitur : Direzi( ejus ter beatitudo continuo ad eumdem Des:derium regem suos missos ad 
easdem recipiendas civitates , scilicet Pardum religiosum hegumenum monasterio beati 
ϑαϑα, εἰ Anastasium primum defensorem. Vide etiam Cod. Carol. t; 1, ep. 51. 

DCCLXXVII. — Peraus 1l, qui concilio Nieeno at, jussu Adriani L, P. M. profuit, ut dixi 
n.9. De eo liber Poctiticalis in Adriano 1, n. 88: Hic elejantissimus presul atque fortissi- 
mus recte fidei predicator direxit missos suos, videlicet Petrum venerabilem archipresbyte- 
crum sancte Bomane Ecclesie , et Petrum religiosum abbatem venerabilis monasterii 
Sancti Sabe, que appellatur Cellanova, ad imperatorem Consiantinum el matrem. ejus 

fenem. 

DCCCVII. — BasiLios, ad quem scripsit sanctus Theodorus Studites hoc titulo, Πασιλείῳ 
τῷ εὐσεδεστάτῳ καὶ ἀρχιμανδρίτῃ Ῥώμης. Lib. 1, ep. 35, et cui nondum hegumeno alias litteras 
miserat, Βασιλείῳ μονάζουτι. Lib. it, epist. 28, eumdeu Leo H1, P. M. legavit ad Karolum 
Aug. auno 807. Vide Cod. Carol. t. 11, epist. 10. 

DCCCXLVH. — JoauNEs ἢ, cujus meminit Joannes diaconus in Vila sancti. Gregorii 
Magni lib. 1v , n. 85, his verbis: Ubi etiam tempore Petri archidiaconi et Joannis hegumeni 
$aturninus monachus dextra (evaque beati Gregorii e[fiyies sanctorum apostolorum, quem- 
admodum modo videntur, depinzit. 

DCCCLHLI. — ATRBANASIUS, de quo idem Joannes diaconus hec in eadem Vita lib. iv, 
n. 88: Ipsius quoque pontificis !Leonis 1V) tempore, ejusdem Patris (Gregorii) monasterio 
Athanasius prefui, vir quidem charitate conspicuus, et sui monasterii |Xv| cautissimus 
exsecutor. 

DGCCCLX. — EuTBYMIiUs, quei idem Joannes memorat ibidem n. 93, quanquam tempus 
quo vixerit non uesiguat. Altenim, Ad. portas, quas Euthymius hegyumenus fecerat, mo- 
tasterii hujus perveni. Quee verba sunt Urselli cujusdam prodigium narrantis.. ^ 

DCCCLXXHII. — Cyuracus 1H, quem Joannes idem l. 1v, n. 97 , Latina. voce Dominicum 
appellat, Nuper, inquit, Dominicus quidam presbyter, Zacharia episcopo, de quo prefatus 
sum, Gregoriani monasterii curam gerente, prepositus ezstitit monasterii: qui carnis fra- 
gilitate corruptus, Eupraziam quumdam sanctimonialemi a monasterio Sancti Andree apo- 
siolj, quod appellatur Clivus Scauri, diripuit vel subduxit, etc. 

DULCCCXC. —AnoNxuvs, de quo mentio fit in Actis sancti Adalberti episcopi Pragensis 
&b auctore temporuiu ejus equali conscriptis, apud Bolland.,t. lll April., p. crxxxu, et 
apud Mabillon. in Annal. Bened. lib. 1, n. 49, cui litteras pro Adalberto scripsisse dicitur 
Nilus abbas Vallis luci, is qui deinde monasterium Cryptes Ferratee condidit. Nomen illi 
foriasse Petrus 11, cum abbas hoc nomine post cardinales subsceripserit coneilio Romano 
sub Gregorio V, anno 998. (Apud Baluz. Misc. t. Il, p. 118, ed. Luc.) 

MXXXVI. — Gagconius, qui priwus post cardinales subscripsit concilio Romano sub 
Denedicio IX, lis verbis: Gregoríus abbas Saucti Sabe. (Hard. Conc. t. VI, p. 915.) 

ML.— JoaNNzs ll, quem memorat Mabillonius in Annal. Bened. lib. xix, n. T5, de syno- 
do Rouana agens, que sub Leone IX. celebrata est: Romani, inquit, abbates erant Joan- 
pes Sancti Saba, Reinerus Sancti Cosme, Petrus Sancti Bonifacii, eic. Quorum et sub- 
scripliones ulfert in Append, n. 65, tom. IV, ex codice 8. Mausueti. 

MLXXXI. — Maunus, qui priwus post cardinales subscripsit concilio Romano sub 
Grey rio VIE (Baluz. Macell. t. 1H, p. 119, ed. Luc.); ad quen etiam littere exstant. ejus- 
dem QOregorii, lib. in. epist. &6 et 48. (Apud Hard. t. VI, p. 1295, 1297.) 

MCXV. — Ax-ELuMus, de quo bec Mubillonius Annal. Bened. lib. .xxn, n. 102 : Tun 
Rom: Anselni nuper defuncti archiepiscopi (Cantuariensis) ez. sorore nepos Anselmus, 
pontifici ! Paschali 1) mazime familiaris, et ab eo non ita pridem Suncti Sabe in. urbe mo- 
nasterii creatus abbas: quea deinde factum episcopum Londoniensem scribit. Hic tamen 
[1v1] Italus erat, et Sancti Sabe abbas oruamentarius fuisse videtur, postquam Greci mu- 
nachi illic esse desierant. 

Xl. Ad Leontiuin ut redeam, de patria ejus nibil exploratum est. In Africa aliquandiu 
versatum esse ut credam, noounul'a suadent: primum enim animadverti, monachos illos, 
qui libellum Martino 1, pont. max. obtulerunt, oui libello Leontius quoque subscripsit, 
Jam quidem per annos habitantes in hac. Romana civitate dici, δὶ eosdem tamen ex Africa 
Romau Dilgrasse: sic enim de suo erga tbronum apostolicum studio et amare loquuntur: 
Bt prius quidem communiter , dum Afrorum  habitaremus | provinciam , haue apo- 
stolicam summam ez peticimus sedem : quibus Greeca. respondent hujus.::odi : Kal πράτερον 
βὰν κοινῶς, ἡνίχα τὴν "Agpuy παρῳχοῦμεν χώραν, «τὸν ἀποστολικὸν 10010. χαὶ χορυφαῖον Leger aav 


Ἐπ“ .p-."yc 4 τ oe hs pa, GUEPENELD. τ τασσπϑασπροκ δια π PEE ππο........0ϑ..........ϑβ.β.β.β.΄.΄.΄.΄΄.΄.Ὁ ὁ ἐ8ὲΝ ὃ - -- 


"ote ggc£g 5. 


* 


$19 S. GREGORII AGRIGENTINI VITA. 359 


potest. Egregie enim falluntur, qui &ecentus meras vocalium producendarum notas esse 
putent. Quare unum aspirandi signum et iota quod vocant subscriptum abunde aihi esse 
visa sunt, ut Greca quisque expedite lezere, et omnia intelligere posset; cetera illa 
remmalticorum inventa 0! antiquis temporibus, «urn littere florerent, ignota perdiu 
uerunt, sic hodie sine fraude auctoribus reddi suis posse, et prisca scribendi ratio 
merito revocari. 

[xvii] Nolim tamen contemni se putent tot doctissimi viri, qui in Grecis edendis gram- 
maticorum leges secuti, scriptis veterum apices omnino addendos existimarunt, tum 
etiain, cui auctores vulgarent, qui nunquam iis usi essent: & jue, opinor, addendo pec- 
cantes, ac nos demendo. Equidem de consilio eorum causisque non disputo. Satis mihi 
est, si ferant me cum iis sentire, qui jam a seeulo xv apices repudiare ausi sunt: non 
multi licet eos imilari postea voluerint, et pauci adhuc a communi consuetudine 
recesserint. 





AEONTIOY IIPEZBYTEPOY MONAXOY 


ΚΑΙ HTOYMENOY ΤΗ͂Σ MONHZ TOY ΑΓ IOY ΣΑΒΑ ΤΗ͂Σ POMAIQN ΠΟΛΕΩΣ 


ΔΙΗΓΗΣΙΣ 


EIZ TON BION ΚΑΙ͂ TA ΘΑΥΜΑΤᾺ TOY υΣΙ] ΟΥ̓ ΚΑΙ ΜΑΚΑΡΙΟΥ͂ UATPOZ ΗΜΩΝ TPHTOPIOY TOY 
EDIZKOIIOY T'ENUMENOY ΤῊΣ AKPATANTINQN EKKAHZIAXZ HTOl ΤΗΣ XIKEAQN EIIAPXIAZ, 


LEONTII PRESBYTERI MONACHI 
ET PRJEFECTI MONASTERII SANCTI SABAEE URBIS ROMAE 


ENARRATIO 


YITR AC MIRACULORUM SANCTI BEATIQUE PATRIS NOSTRI GREGORII (59) QUI EPISCOPUS FUIT 
ECCLESL£ AGRIGENTINORUM IN PROVINCIA (60) siciL1. 


. K$pw, sbóJóqymcor. [xix] Benedic, Domine 


M. Φοδερὸν xal ἀχατάληπτον θαῦμα, καὶ τῇ ol- 
κουμένῃ ὠφέλιμον πάσῃ, μᾶλλον δὲ τοῖς φόδῳ καὶ 


(59) Secundum hoc nomine episcopum Agrigen- 
tinum appellamus Gregorium nostrum , rati fidem 
aliquam habendam esse Kalendario Agrigentino, in 
φιυ Gregorii ἃ nomen legitur x Kal. Julii. Nam etsi 

e tempore quo ille vixit, minus constat, vixisse ta- 
snen ante Gregoriuni nostrum, fateri oportet. Men- 
tio ejus 8i in Historia translationis 5. Agrippinae 
warlyris, et Agrigenti episcopus fuisse dicitur 
temporibus Valeriani et Gallieni Augg. (Cajet. t. I, 
p. 19. ) Menza quoque Grecorum memiuere, quan- 
quam alio die, quam apud Siculos. De co enim 

ollandus (t. 1l Jan., p. 970, n. 8, ed. Ant.) : 
Alium utroque antiquiorem Gregorium celebrant Me- 
πα xix Decembris, quem et tradunt a Proterio pa- 
triarcha Alexandrino ad S. Elesbaan regem Athio- 
pum missum, multas in Arabia ecclesias consecrasse, 
multos Judeorum adjunzisse Christo. Verum Prete- 
rii mors contigit. anno 457. (Sullier. Patr. Alex. 
n. 290, apud Bull.) duceutis fere post annis, quam 
Agrippina martyr. occubuit : ut. Translatienem il- 
Jam, si retinenda historia est, quam medio «vo li- 
centius amplificatam censuit Papebrochius (t. IV 
jun. p. 464), in. posteriora tempora referre opus 
sit. 

Porro utrumque Gregorium cum dixit Bollandus, 
hunc nostrum designabat, et eum qui tertius Agri- 
gentt episcopus hoe nomine fuisse visus est Baro- 
Dio (in adnot. ad Martyr. Rom. die 23 Nov.); 


|. Ut inopi: mee conscius ad expositionem me 
contuli (61) paulo accurationem prodigii hujus 


quem tamen scriba librarius decepit aliquis, Gre- 
gorio scilicet supposito pro Georgio. Naw ille ter- 
tium Gregorium lacit Agrigentinuim episcopum, quí 
adfuit synodo Romans sub Agathoue peut. max. 
Hunc vero in exemplaribus Conciliorum Regiz, Lab- 
beang et Harduinianz editionis subscripsisae ap- 
paret his verbis : Georgius exiguus episcopus san- 
cie Agrigeniing Ecclesie provincie Sicilie in hanc 
suggestionem, quam pro apostolica nostra fide una- 
nimiler consiruximus , similiter subscripsi. (Conc. 
Const. in, act. 4.) Idemque in altero. concilio Ro- 
ma ob res Britannicas acto Georgius item appella- 
tur (t. lll, p. 1039, Hard. Coll.) ; nec vero discre- 
paut codices veteres: quos inter insignis est Bo ( 
biensis Latinus, seculo vii scriptus, et jamdiu in . 


B bibliothecam Ambiosianam illatus: de cujus le- ' 


ctione officiose me admonuit doctor eruditissimus 
Cajetanus Bugattus, tantorum illorum codicum non 
custos modo diligens , sed ctium interpres egre- 


gius. 

(00) Deest ἤτοι in cod. Vatic. neque tamen opus 
est ; estenim 6aca qr ctxóv, ut. vertere possis nem- 
pe :quod hic additum videtur discriminis causa : 
nam, ul Stephanus Byzantinus ail, ᾿Αχράγαντες 
πόλεις πέντε : ac, praeter Siciliam, suum habebant 
Agrigenrum Thracia, Euboea, Cyprus, Atolia. 

(61) Ut... . me contuli : εἰλάμενο; φράσαι * qui 
Graca legit, assuescat Jam.nunc suapensis id genus. 








Ὁ] 'S. GREGORII AGRIGENTINI VITA. 42 


admirabilis planeque singularis, et cum orbi uni- A πόθῳ ἀκροωμένοις t€ xal δεχομένοις, εἴλάμενος qrá- 


verso, tum iis utilis maxime, qui reverenter id ac 
benevole audierint complexique fuerint ; animus 
meus, Ὁ charissimi, hrc secum cogitans, cum jam 
in prefunda rerum meinoria, quam intellectu teneo, 
recoleuda multum mens ipsa et graviter coborruis- 
set, non mediocrem quamdam, [xx] sed ingentem 
omnino poenam cruciatumque subiit. Me enim -com- 
mentalionis magnitudo perccellit cogi'antem, vires 
mihi: ad vitam hominis constantiamque enarrau- 
dam non suppetere. Ecquis enim tant» historiz 
par sit? vel quo ego ore enuntiem, aut qua loquar 
lingua ? volo equidem dicere, sed non valeo. Fac, 
audeam cífari aliquid de beato sanctoque Patre 
nostro Gregorio, qui in Ecclesia Dei administranda 
pium se pastorem magistrumque prodidit. 1n ipso 
stalim exordio rursum me timor revocat. Neque 
enim ea, qui ille strenue przeclareque gessit, lin- 
gua hac mea efferri pro diguitate possunt : qua 
etiam eo miranda sunt magis, quod postremis hisce 
dielus et etate hac proxima Iialem sibi operarium 
Christus praoptaverit. Nam quid proferre ipse 
queam, cum et religiosissimos majores nostros, 
celeberrimos viros patientia hujus et mansuetudo 
et lenitas in admirationem adduxerit, eum. in 
serumnis non modo animo letaretur ac. secum 
ipse semper exeultaret, sed eiiam graviores expele- 
rei? Quippe et David propheta ille mitissimus de 
justorum Deum timentium patientia, tanquam  hi- 
sundo clamabat olim : « Patientia pauperum non 
peribit iu. finem * : » et iterum : « Sustinentes au- 
tem Dominum, ipsi hzreditabunt terram * : » ac 
rursum : « Salus justorum a Domino, et prote- 
ctor eorum est in tempore tribulationis *; » ac si- 
milia multi alii erophetze de justorum hujusmodi 
beatitate passim locuti sunt. 

H. Ceterum, o charissimi, de beati ac venerandi 
(02) Patris nostri Gregorii prima institutione, ejus- 
que immaculata ae Deo devota pueritia dicere in- 
cipiam. Natus est beatus hic vir in vico, cui, no- 
men Pratoria (65), prope urbem Agrigentum ; ac 


.* Psal. jx, i9. " Psal.xxxvi 9. "bid. 59. 


verbis, quie a reliqua oratione dissident ; nihil enim 
hie irequeutins : ut. illitteratum — scriptorem facile 
agnoscas. Totum autem exordium nonnihil vexa- 
tum videlur, neque codicum ope sanari potuit : qua 
de re Cajetanus quoque questus est. (in Animadv. 
t. 1, p. 168, n. 2).Porro ne oratio sub ipsum initium 
manca essel, voculas adjeci duas περὶ el fjv, scri- 
psique περὶ βαθείας μνήμης θεωρῶν, ἣν ἐν νῷ φέ- 
po. Qui codicem Vaticanum scripsit, ila se ex 
hisce ambagibus expedivit : Φρίχης καὶ ἐχστάσειυς 
ἐνεπλήσθην, xai τὴν τῆς χαρδίας οὐχ ἐνέγχας πύρω- 
σιν, δυνατῶς ἐθασανίσθην. 
(62) Venerandi : pro πανσεδασμίου in codice scri- 
[um erat πανολδίου, quod ide fere ac μαχαρίον. 
laque codicis ὦ lectionem antetuli. 
(65) Natus. est Gregorius annp : 559, ut. infra in 
Annali ostendemus. Vieum autem natalem Latine 
'retoria appellatum puto , queniad modum in Da- 
cia fuere Pretoria Augusta, et Augusta. Pratoria 


D 


σαι ὁ τάλας ἐγὼ εἰς ἀχριδεστέραν Euvoiav* ὁ τῇς 
καρδίας pov ἔνδον λογισμὸς περὶ βαθείας μνήμης 
θεωρῶν, fjv ἐν νῷ φέρω, πολλῆς, ὦ ἀγαπητοὶ, τῆς 
ἐμῆς φρικτῆς καὶ δεινωτάτῃς Ψυχῆς φρ'χώδη τὴν 
καρδίαν ἐνέγχας, οὐ μετρίως ἐτιμωρήθην, ἀλλὰ δυ- 
νατῶς ἑδασανίσθην. Ἐπιπλήττει γάρ μου τὸν νοῦν 
τῆς μεγάλης θεωρία; fj μνήμη, τοῦ βίου καὶ τῆς 
ὑπομονῆς διηγεῖσθαι xal λέγειν οὐχ ἰσχύοντα. Τίς 
γὰρ ἱκανὸς τοιοῦτον φράσαι διήγημα ; ποίῳ δὲ στό- 
ματι φθέγξομαι, ἣ ποίᾳ γλώττῃ λαλήσω ; θέλω μὲν 
εἰπεῖν, ἀλλ᾽ οὐχ ἰσχύω. Τολμήσω τάχα εἰπεῖν περὶ 
τοῦ μαχαρίου χαὶ ὁσίου ἡμῶν Πατρὸς ποιμένος τε 
xa διδασχάλου Γρηγορίου τοῦ τὴν Ἐχχλησίαν τοῦ 
Θεοῦ εὐσεδῶς διοιχήσαντος. Οὕτως δὲ λαμόάνω, πεὶ 
πάλιν φοδοῦμαι. Οὐχ ἔχω γὰρ γλῶτταν ἀξίως εἰπεῖν 
τὰ λίαν πραχθέντα παρ᾽ αὐτοῦ μεγάλα" καὶ τοῦτο 
θαυμασιώτερον, ὅτι ἐν ταῖς ἐσχάταις ἡμέραις ταύ- 
ταις χαὶ ἐν τῇ ἐσχάτῃ γενεᾷ τοιοῦτον ἑαυτῷ ὁ Χρι- 
στὸς ἀπέδειξεν ἐργάτην, Τί γάρ μοι τὸ λέγειν; ἐπεὶ 
καὶ τοὺς τῶν πρὸ ἡμῶν πατρῶν εὐσεδῶν χαὶ μεγα- 
λονύμων ἀνδρῶν ἐξένισεν ἡ τούτου ὑπομονὴ xal 
πραότης xal μακροθυμία, πνευματιχῶς εὔφραινο» 
μένου καὶ συνσχιρτῶντος αὑτῷ ἀεὶ, μᾶλλον δὲ xal 
συντρέχοντος αὑτοῦ ἐν ταῖς θλίψεσιν. Ὅθεν vai 6 
πραώτατος Δαδὶδ ὁ προφήτης ὡς χελιδὼν ἐχελάδει 
περὶ τῆς τῶν διχαίων ὑπομονῆς, ἐν φόδῳ Θεοῦ" ε Ἢ 
ὑπομονὴ τῶν πενήτων οὐχ ἀπολεῖται εἰς τέλος * » 
xaY πάλιν" « Οἱ δὲ ὑπομένοντες τὸν Κύριον, αϑτοῖὶ 


C x)inoovopfisouct τὴν YTv* » xol πάλιν" € Σωτηρία 


τῶν διχαίων παρὰ Κυρίου, xaX ὑπερασπιστὴς αὐτῶν 
ἐστιν ἐν χαίρῳ θλίψεως. » Πολλοὶ μὲν xai ἄλλοι 
προφῆται πανταχοῦ περὶ τούτων δικαίων μαχαρισμοῦ 
ἐξέφησαν. 


Β΄. “Ἄρξομαι δὲ λοιπὸν, ἀγαπητοὶ, διηγεῖσθαι 
τὴν τοῦ μαχαρίον xal πανσεδασμίον Πατρὸς ἡμῶν 
Γρηγορίου τὴν kx παιδόθεν αὐτοῦ πρὸς Θεὸν χαθαρὰν 
καὶ ἀχηλίδωτον πολιτείαν τε καὶ ἀναστροφήν. Οὗτος 
ὁ μαχάριος γεννᾶται ἐν τῇ χώμῃ τῇ λεγομένῃ Πραι- 


ϑαίαεεονντα δι} Alpibus Gralis. Posset quis tamen 
lias appellationes singularis numeri liabere : ut «t 
vici hujus nomen, si codicem Vindobonensem se- 

"amur, cujus. particul«m. affert Lambecius (Bibl, 
lib, viti, p. 281) ... γεννᾶται μὲν x χώμῃ τινὶ λεγο- 
μένῃ Πραιτωρίᾳ. Memorat Gregorius Maguns monas 
sleríium ne-cio quod Pretorianum (lib. '17pi 1. $3), 
sive Pretorilunum, ut estin codice αι ano et in 
Hegiis Parisieusibus. Sed illud in agro Punormi- 
tano fuisse videtur. At vicus hic noster. ut Caje- 
tanus tradit, Agrigento distat millia passuum sex, 
non amplius, situsque est, qua urbs orientem spe- 
cat: nomen priscum mulavit, οἱ Giuraniuum 
audit. 

De vico Thyride nihil compertum ; in colice Ce- 
phalcediensi scriptum est Θυρινόν, lu historia vero, 
quam modo inemoravi, Translationis S. Agrippint 
martyris, vicus occurrit nomine Tyros, isque prope 
Agrigentum designatur. 


53 
[a1 
«4 


S. GREGOiUI AGRIGENTINI VITA. 


tni 


τωρίων, πλησίον τῆς ᾿Αχραγαντίνων πόλεως, πατρὸς A pater quilem ejus Chaiio a, n lHabatus, eater ve- 


μὲν Χαρίτωνός τινος λεγομένου, μητρὸς δὲ Θεοδότης 
ὁρμωμένης ἀπὸ κώμης λεγομένης Θύρις. Οὗτο: ἐν 
εὐπορίᾳ ὑπάρχοντες πολλῇ, ἐν φόδῳ Θεοῦ δ'οίχουν 
τὰ κατ᾽ αὐτούς" ἦσαν vip xal φιλόξενοι xal εὐμετά- 
Got, ἐλεήμονές τε κατὰ πάντα, καὶ « ταῖς χρείαις 
πὧν ἁγίων χοινωνοῦντες, » καθὼς γέγραπται, xal 
τέρας τινὰς ἀρετάς τε xal χατορθώματα ἔχοντες, 
. ὡς πρὸς τὸ παρὸν ἑάτω" ἔτεχον οὖν τὸν μαχάριον. 
Ἐγένετο δὲ αὐτοῦ ἀνάδοχος ἐχ τοῦ &ylou xal σωτη- 
ρίου βαπτίσματος ὁ ὁσιώτατος ἐπίσχοπος Πο- 
τλμίων τῆς ἀγιωτότης τῶν ᾿Αχρχγαντίνων Ἐχχλη- 
o!ae. 

P*. Εἶτα γενομένου αὐτοῦ ὀχταετοῦς, ἀπήγαγον 
αὑτὸν οἱ γονεῖς αὐτοῦ ἐν τῇ πόλει τοῦ παραδοῦναι 
αὑτὸν εἰς τὸ διδασχαλεῖον, τοῦ διδαχθῆναι αὐτὸν τὰ 
ἑ:ρὰ γράμματα. Καὶ εἰσαγαγόντες αὑτὸν πρὸς τὸν 
ὁτιώτατον ἐπίσχοπον Ποταμίωνα, ἤγουν τὸν mvtu- 
ματιχὸν αὑτοῦ πατέρα, δῶρά τε ἄξια χαὶ πολλὰ εἰσ- 
ἀγαγόντες διὰ χειρῶν αὐτοῦ τῷ ἐπισχόπι», ἐῤῥί- 
ψαντο παιδάριον εἰ; τοὺς πόδας αὑτοῦ λέγοντες " Εὗξαι 
ὑπὲρ αὐτοῦ, Πάτερ τιμιώτατε, ὅπως φωτίσει χαὶ 
αὑτὸν ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Xp:- 


στὸς ὁ φωτίζων πάντα ἄνθρωπον ἐρχόμενον εἰς τὸν ᾿ 


κόσμον. Ὁ δὲ ἐπίσχοπος προσκαλεσάμενος ἄνδρα 
τινὰ εὐλαδῇ, Δαμιανὸν τοὔνομα, ὅν ἐμαρτύρουν οἱ τῆς 
πόλεως πλούσιοί τε καὶ πένητες εἶναι χρήσιμον καὶ 
εὐφνῇ ἐν τοῖς διδάγμασιν; λέγει αὐτῷ " Κύρι Δαμι- 
ανὲ, τοῦτόν σοι παρατίθημι τὸν παῖδα, μαρτυροῦντος 
τοῦ Θεοῦ χαὶ τῆς Ἐχχλησίας πάσης" ἵνα Emisor 
αὐτοῦ, χαὶ διδάξῃς αὐτὸν τὰ θεῖα καὶ ἱερὰ γράμμα- 
12, δυνάμενα διὰ τῆ: τοῦ ἁγίου Πνεύματος χάριτος 
διεγεῖραι πάντων ἀνθρώπων τὸν νοῦν εἰς μετάνοιαν. 
Ὁ δὲ Δαμιανὸς πεσὼν παρὰ τοὺς πόδας τοῦ ἐπισχό- 
ToU, λέγει αὐτῷ " Γενήέτω τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ ἐν 
ἐμῖν, Ηλτερ ἅγιε χαὶ τιμιώτατε. Ὁ δὲ ἐπιθεὶς τὸς 
γ:ῖρας τῷ παιδαρίῳ εἶπεν Ἢ χάρις τοῦ θεοῦ, xal 
Πατὴρ τοῦ μονογενοῦς Υἱοῦ, xal αὐτὸς ὁ μονογενὴς 
Υἱὸς, ὁ ὧν ἐν τοῖς χόλποις τοῦ Πατρὸς, Θεὸς ἀληθι- 
νὸς Ex Θεοῦ ἀληθινοῦ, xai ἡ δύναμις τοῦ παναγίου 
καὶ Τωρποιοῦ Πνεύματος ἔστω ἀδιαλείπτω: μετὰ 
συῦ, τέχνον, ὅπω; δυνήσῃ ἐχφυγεῖν τὰς τοῦ ἐχθροῦ 
χαχητέχνου; xal πολλὰς μηχανάς. Kol πάντων 
τὸ ᾿Αμὴἣν ἀποχριθέντων, παρέλαδεν αὐτὸν ὁ Δα- 


ro Theodote, quà ex. vico oriunda erat, nm ΕΤΙΛΡΙΒ 
dictus est. Hi cam opibus abundarei t, rein fami- 
liarem sancte. admodum administrab nt... Noi et 
hospitalissimi erant, etsingulis in rcbus liberales 
plane atque misericordes ut, quemadmodum 
scriptum est, « sua quique, in[xsi] pioriti neecc- 
sitatibus communia ducerent 5; » nec aliis illi vir- 
tutibus aut recte factis minus illustres, quz tamen 
lic pretermittam. Ex lis porro uatum Gregorium 
vir sanctissimus lotamio (64*, Ecclesie Agrigen- 
tine episcopus, sacro ac salutari baptismate re- 
generavit, 

IIl. Jam vero cum ad octavum latis annum per- 
venisset, eum parentes in. urbem deduxerunt, ut 


? in disciplinam traditus sacras Litleras  edisceret : 


ac Potamioni sanctissimo episcopo, tanquam pa- 
renti ejus mystico exhibuere : quem ἢ}: coram ad- 
missi, multis lectisque muneribus pueri manu obla- 
tis, ipsoque puero ad pedes ejus aljecto, ita sunt 
allocuti : Bene huic precare, Pater venerande, ut 
hunc quoque illuminet Filius Dei Dominus noster 
Jesus Christus, qui illuminat omnem hominem 
venientem in hunc mundum. Αἱ vero episcopus, 
cum pium virum advocassel, Damianum nomine, 
quem omnium ordinum cives idoneum magistrum 
et docendo natum przedieabant, hunc ita compellat : 
Hunc tihi ego puerum, mi Damiane, coram Dco «t 
omni Ecclesia. teste commendo : quo curam ejus 
suscipias, el sacris eum divinisque Litteris im- 
buas, quz sancti Spiritus ope omnium hominum 
animos ad poenitentiam exeitandi vim habent. Ilic 
Damianus, cum ad episcopi pedes procubuisset : 
Divinum, inquit, consilium utique implecamus, Pa- 
ter sancte ac. venerande. ]lle autem manibus pue- 
ro impositis : Gratia, inquit, Dei, et Pater unigeiae 
Filii, atque ipseFilius unigena, qui est in sinu Patris, 
Deus verus de Deo vero, et virtus sancti vitzeque au- 
ctoris Spiritus sit tecum, fili, perpetuo, ut varias et 
fraudulentas inimici artes possis effugere. Cum- 
que omnes respondissent Amen, illum de episcopi 
manibus suscepit Damianus : parentes vero, post- 
quam omnes puero fausta precati fuerant, domui 
suam redierunt, multis Deum laudibus, multisque 


μια)ὸς ἀπὸ χειρῶν τοῦ ἐπισχόπου * xai πάντων D puerum votis prosecuti. 
αὐτῷ ἐπευξαμένων, ὑπέστρεψαν ol γονεῖς αὑτοῦ sl; τὸν olxov αὐτῶν, δοξάξοντες τὸν Θεὸν ἐπὶ πᾶσιν 


εὐχόμενοι περὶ αὐτοῦ. 

Δ΄, Eica παραλαδὼν αὐτὸν ὁ Δαμιανὸς ἐπεμελεῖτο 
αὐτοῦ σφόδρα" ἐγένετο δὲ τὸ παιδάριον χρήσιμον πάνυ 
ἐν τοῖς διδάγμασιν, ὥστε θαυμάζειν πάντας τοὺς ὀρῶν- 
τας αὐτόν. Εἶτα 0:0 παρελθόντων ἐν τῷ μεταξὺ 
ἐνιαυτῶν, πᾶσαν αὑτοῦ τὴν μάθησιν ὁλοχλέρως ἐπλῆς- 
ρωσε, τούς τε Ψέφους xal τοὺς; χύχλους τῶν ἑορτῶν 


* ftom. xi , 15. 


(04) Potamionis memoria vivit apud Agrikenti- 
nos m Kalendario : festum enim diem sancti hujus 
episcopi agit iv Kal. Febr. Verum. quie. tabula- 
rum antiquitas, quie auctoritas sil, ignoro. De vita 
ejus post Cajeianum (t. 1, p. 172) pauca quidam 


ParRaOL, Ga. ΣΟΥ. 


IV. At vero Damianus, pueri cura. suscepta, vc- 
hementer deipsius institutione laborabat : ncc mi- 
nus puer in litteris proficicbat : ut qui eum intuc- 
rentur, admirationi omnibus esset. ltaque biennio 
in schola exacto, ejus ztatis studia plane absol- 
vit, οἱ przter calculum (05), festorum quoque dic- 


congessit Dullandus, sed sinzula a Leontío nostro 
ΝῊ sunt. (1. Il Jan., p. 969). 

(05) Cum Leontius sciip-it τοὺς τε Ψήφους (τὸς 
τε ψήφους scripsissent veteres) non rationem ue con- 
venientiam numerorum, ut Rajatus putavi, indica: 


18 


T"-—-o0 y O39 


585 S. GREGORII] AGRIGENTINI VITA. 526 


rum orbes apprime Jidicit (05), [sxn] atque inter A ἕως συντελείας γατέλαδεν, ἕως xal τῶν ὑψηλῶν στὲ- 


c.&lera, 4υ: eublinia el solida babentur, Psalmo- 
rum quoque librum memoria complexus est. Impi- 
ger autem evaiit ac diligens in quotidianis Eccle- 
sie hymnis, atque in. matutinis nocturuisque lau- 
dibus, ut magna einnium admiratione magistrum 
ipeum tam in legendo quam in intejligendo.super- 
gressus vileretur, nedum equales aul. majores 
"atu pueros. Ut ann«m attigit duodecimum, paren- 
les ejus in urbem reversi, filiumque amplexati , ad 
sanctissimum episcopum Potamionorn adduxerunt, 
ul ab eo puerum londeri clericumque fleri postu- 
larent. Quorum ille petitione audita plurimum leta- 
tus est, cosque alloquens : Filii, dixit, mihi credite, 
vas liolie electum et maguuin offertur Deo. Tum 
parentibus obseculus, sacram &uper cum precatio- 
nem rite peregit, eumdemque Donata archidiacono 
et bibliothecze praefecto tradidit, libris, quos uno- 
quoque die percurreret, accurate prascriptis, mo- 
nitisque ei traditis, ut eorum, qug legeret, vim 
sententiamque animo attenderet. Parentes vero, 
dies decem in urbe versati, non exiguam cum sau- 
ctissimo episcopo et clero universo voluptatem per- 
ceperunt, filium sspe intui!i adeo diligenter no- 
cturnis ac matutinis obsecrationibus operam dan- 
tem, nihil ut unquam ir leetione peccaret ; idem- 
que magna cum reverentia assi-teret, οἱ iis, quie 
legerentur, animum adhiberet. Nam et pater cjus 
optime institutus fuerat, ct cum se in lectione dili- 
genter exercuerat, Qum. psalnodig quoque leges 
rationemque tenebat. Porro beati Gregorii adeo 
Suavis erat jn psalmodia vox, u&. quicunque eum 


audirent, omnes stuperent. Decimo igitur dic elapso,. 


parentes ejus, cum sanctissimo episcopo et [xxii] 
clero universo salutem dixissent, domum. suam, 
multas obhi:ec Deo gratias agentes, reversi sunt. 


voluisse mihi videtur, sed potius summam legen. 
di facilitatem, quam sibi puer paraverat. Quo per- 
tinet Isidori locus, quem alias adduxi (De δ. Inscr. 
p. 537 a): Primordia, inquit, artis grammatice lit- 
tere communes. exsistunt , quas librariiet calculato- 
res sequuntur, quorum disctplina velut quedam artis 
grammatice in[antia est. (Orig. lib. 1, n. δ.) Liquet 
hoc inagis ex Julio Capitolino de Pertinacis pueri- 
tia (in Pert. n. 1) : Puer litteris elementariiset cal- 
culo imbutus, datus etiam Greco grammatico. Re- 
cte autem liiteras a calculo distinguit Capitolinus, 
quod pueri primum litteras in calculis pictas earum- 
que nom;na et potestatem cognoscere assuescerent, 
m ex is verba componere inciperent, quod cal- 
"ulus sive 45:0; dicebatur. Atque ab hoc calcula- 
for appeliatus qui litteratos caleulos pueris propo- 
here, eosque jungendi rationem doceret : post quae 
radonenia et jegere et scribere el numeare facile 


possent, Galeutatoris interrozationes designare vi- 
ἜΤΟΣ Aususimus, ubi ait. (Conf. lib. t, c. 15) : Si 
TUcTam, quibus lileris. scributur. Enea nomen, 
ban "6. qui hec didicerunt, verum. responde- 


Γαΐ το 


"ll. perita Damianus, cum jam Gregorium le- 


Am videret, Kalendarium | ediscen.lum 
is sh "x festos dies a prof-tis distingner.t, 
?OUUW atque coiceprtiva. «s! innia memoriae 


ρεῶν αὐτὸν χαταμαθεῖν χαὶ τὸ ψαλτήριον, Ἐγένετο 
δὲ ἄοχνος xat σπουδαῖος περὶ τοὺς καθημερινοὺς τῆς 
Ἐχχλησίας ὕμνους, ὀρθρινούς τε xal νυγὶερινοὺς 
αἴνους, ὥστε θαυμάζεσθαι αὐτὸν ὑπὸ πάντων διὰ 
τοῦ ὑπερθῆναι αὐτοῦ καὶ τὸν διδάσχαλον ἐν τῇ ἀνα- 
Ὑνώσει χαὶ γνώσςι, μᾶλλον δὲ καὶ τοὺς ὁμιλέχους 
αὐτοῦ παῖδας xal προδεδηχότας. Γενομένου δὲ αὑτοῦ 
δωδεχαετοῦς, χατῆλθον οἱ γονεῖς αὐτοῦ ἐν τῇ π’ι- 
λει, καὶ ἀσπασάμενοι τὸ τέχνον αὐτῶν, εἰσήγαγον 
αὑτὸν πρὸς τὸν ὁσιώτατον ἐπίσχοπον Ποταμίωνα, 
αἰτούμενοι αὑτὸν τοῦ ἀποχεῖραι τὸ παιδάριον, χαὶ 
ποιῆσαι αὑτὸν χληριχόν. Ὁ δὲ ἐπίσχοπο; ἀχηύσλς, 
καὶ περιχαρὴς γενόμενος, εἶπε τοῖς γονεῦσιν Goto" 
Πιστεύσατέ μοι, τέχνα pou, ὅτι σχεῦος ἐχλογῖς 


Β μέγα προσάγεται τῷ Θεῷ ἐν τῇ ἡμέρᾳ ταύτῃ. Ὁ δὲ 


ἁγιώτατος ἐπίσχοπος τὴν ἁγίαν xal ἱερὰν ἐπ᾽ 
αὐτῷ ποιήσας εὐχὴν, παρέδωχεν αὑτὸν Δωνάτῳ 
ἀρχιδιαχόνῳ χαὶ βιδλοθηχαρίῳ, διαταξάμενος αὐτῷ 
τὸ πάτας τὰς βίθλους κατὰ πᾶσαν ἡμέραν διέρχε- 
σθαι, ἐχπαιδεύων αὐτὸν τοῦ πρρσέχειν τοῖς. ὑπ᾽ αὖ- 
τῶν λεγομένοις ῥητοῖς. Ποιήσαντες δὲ οἱ γονεῖς 
αὐτοῦ ἐν τῇ πόλει ἡμέρας δέχα, εὐφραινόμενοι μετὰ 
τοῦ ὁσιωτάτου ἐπισχόπου, λοιπὸν διὰ παντὸς τοῦ 
κλήρου ἐν ταῖς νυχτεριναῖς xat μεθημεριναῖζς εὐχαῖς 
ὁρῶντες τὸ ἑαυτῶν τέχνον ἐν ταῖς ἀναγνώσεσιν 
ἀσολοικίστως διερχόμενον., μᾶλλον δὲ μετὰ παντὸς 
φόδου xal τρόμου παριστάμενον, καὶ προσέχειν τοῖς 
ὑπ᾽ αὑτῶν λεγομένοις “ ἦν γὰρ καὶ πατὴρ αὐτοῦ 
πεπαιδευμένο:, xal ἀχριδῶς x«i αὐτὸς τὰ τῆς 


C ἀναγνώσεως ἐπιστάμενος, ἀλλὰ καὶ τὰ τῆς φαλμῳ- 


δία;, ἣν δὲ καὶ ὁ μαχάριος Γρηγόριος ἡδὺς ἐν τῇ 
ψαλμῳδίᾳ πάνυ, ὥστε πάντας τοὺς ἀχούοντας αὐτοῦ 
θαυμάζειν" εἶτα μετὰ δέκα ἡμέρας ἀσπασάμενο: 
οἱ γονεῖς αὐτοῦ τὸν ὁσιώτατον ἐπίδσχοπον xal πάντας 
τοὺς ἀδελφοὺς, ὑπέστρεψαν εἰς «bvoixoy αὐτῶν, ἐπὶ 
10950 εὐχαριστοῦντες τῷ Θεῷ. 


mandaret. Post hzc, ut mos erat, Psalterium sive 
librum Psalmorum dedit. Cyrillus Scythopolitanus, 
sive ex eo Metaphrastes, cum eum, puerum ctiam- 
tum, mater sancto Sab stitisset, hec a venerando 
illo sene prolata scribit: Ἰδοὺ ὁ μαθητής μου Κύ- 
ριλλος " Καὶ ποιήσαντά μὲ μετάνοιαν, εὐλογήσας 
καὶ ἀναστήσας εἶπεν πρὸς τὸν πατέρα" Δίδαξον αὖ- 
τὸν τὸ Ῥαλτήριον ὅτι χρήζω αὑτοῦ, id est, Kece di- 
scipulus meus Cyrillus. Ego me in modum poeniteniis 
inclinavi ; ipse postquam benedixit me et erezit, di- 
zit ad patrem: Doce eum. Psalterium, quia ejus in- 


D digeo. (In Sabe Vita, n. 75; apud Cotel. t. ttl 


Mon bk«cl. Gr., 

Quanquam autem nihil Leontius tradit de Laiinsze 
linguae studiis, dubitare non possumus, Gregorium 
doctum fuisse utrumque sermonein : nam etsi apud 
Siculos magnus erat. Grace. lingese vsus, εἰσι οί 
tamen Latine scire debebant, cum δὰ Lariaam 
Ecclesiam. pertinerent, et Latinos ritus eiiam tum 
sequerentur : ut multis ostendit Joanres Joannis 
in tracta De divinis Siculorum officiis, cap. 4,5 
et 6 (e4. Panormi an. 1756). 

(66) Festorum dierum, ἑορτῶν : οἱ in. codicc 4 
scriptum inveni &vtauziov, id est. ARIOrNDI : qued 
repudiavi, cum ct in celice Gajetani ἑορτῶν csse 
appareat, ut iu (ὁ "σὺ 2 Basil., e( res. ip-a magis 
quadret, 


wy "9 


921 


Ε΄. Οὐχ ἐπαύετο δὲ ὁ παῖς, νὐχτωρ τε χαὶ μεθ᾽ A 


ἡμέραν προσεδρεύων τῇ Ἐχχλησίᾳ, μᾶλλον δὲ 
ἐρευνῶν τὸ τοῦ ψαλμοῦ ῥητὸν τὸ φάσχον * « Σχολά- 
322: x: γνῶτε, ὅτι ἐγώ εἶμι ὁ Θεός. » "Ex τούτου 

o ξἔζέτει χαὶ dvuv(a πάντοτε γνῶναι, πῶς δεῖ 
Apa3miAR.stw τοῖς οἰχτιρμοῖς τοῦ Θεοῦ, xai ἐμδα- 
τεύειν εἰς τὴν τῶν οὐρανῶν βασιλείαν. Ἡμέραν δὲ 
x10' ἡμέραν τούτῳ ἑξαχολουθῶν τῷ σχοπῷ, ἐδέετο 
τοῦ Θεοῦ γνῶναι τὴν δύναμιν καὶ ἑρμηνείαν τῶν 
θείων Γραφῶν. Εἶτα ταῦτα διελογίζετο, ἐν μιᾷ τῶν 
ἡμερῶν εὑρὼν τὸν βίον τοῦ ἐν ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν 
τοῦ Μεγάλου Βασιλείου, ἐπισχόπον γενομένου Καισα- 
ρείας τῆς Καππαδοχία:, καὶ ἀναγνοὺς αὑτὸν φιλο- 
πόνως ἅπαξ χαὶ δὶς χαὶ πλειστάχις, χαὶ χαταλαδὼν 
αὑτοῦ τοὺς μόχθους χαὶ τοὺς ἀγῶνας, οὖς ὑ πέμεινεν ὁ 
χοινὸς ἡμῶν Πατήρ᾽ xa ἐπὶ τοῦτο ἰλιγγιάσας εἶπεν 
àv ἑαυτῷ ^ ᾿Αληθῶ; οὐ μὴ δυνηθῶ χαταλαδεῖν μου 
τὴν ἐπιθυμίαν, εἰ μὴ χἀγὼ διαπεράσω εἰς τοὺς 
ἁγίου; τόπους ἰχείνους, ὅθεν xai ὁ μαχάριο; καὶ 
ἅγιος οὗτο; ἡμῶν Πατὴρ τὴν χάριν τοῦ ἁγίου Ὠνεύ- 
ματος ἐδέξατο. 

ζ΄. Γενομένον δὲ αὐτοῦ ἀχτὼ χαὶ δέχα ἕτους, ἐν μιᾷ 
γυχτὶ χοιμέσας τὸν ἀρχιδιάχονον Δωνάτον ἐν τῷ 
χελλίῳ τοῦ αχενοφυλᾳχίου, xal εἰσελθὼν ἐν τῇ ἐχ- 
χλησίᾳ, ῥίψας ἑαυτὸν ἐπὶ πρόσωπον παρΞ:χάλει τὸν 
Θεὸν, λέγων" Κύριε Ἰησοῦ Χριστὲ, Υἱὲ cou ἀληθι- 
νηῦ Θεοῦ χαὶ Πατρὸς, Θεὲ ἀληθινξ, τὸ γέννημα τὸ 
ἀληθὲς τὸ πρὸ αἰώνων * Πνεῦμα τὸ πανάγιον, τὸ 
συναΐδιον τοῦ Πατρὸς xai τοῦ Υἱοῦ, ἐπάχουσόν μὸν 


τοῦ ταπεινοῦ καὶ ἁμαρτωλοῦ, καὶ ἀξίωσόν με xa- c 


ταλαθεΐν τοὺς ἁγίονς τόπους, οὖς διώδευσαν οἱ ἅγιοι 
ἡμῶν Πατέρες, χαὶ εὐωδώθησαν, ἐρευνήσαντες χαὶ 
λαδόντες παρὰ σοῦ τὸ πνεῦμα τῆς χάριτος τοῦ 
γνῶναι τὴν ὁδὸν τῆς ἀληθείας. Ἐπιπολὺ δὲ ταῦτα 
προπωχόμενος, ἀναστὰς ἀπὸ τοῦ ἐδάφους, ἐπορεύθη 
εἰς τὸ χελλίον, χαὶ ἔθηχεν ἑαυτὸν ἔμπροσθεν τῆς 
χλίντς κοῦ ἀρχιδιαχόνου Δωνάτου. Καὶ μιχρὸν ἀφ- 
υπνώσαντι, ἐπέστη αὐτῷ τις λέγων Γρηγόρις 1 Ὃ δέ" 
Ἰδοὺ ἐγώ. Καὶ πορευθεὶς ἔμπροσθεν τοῦ ἀρχιδιαχό- 
νον, λέγει αὐτῷ * Κύριε, τ χέχληχάς με; 'O δέ qn- 
σιν" Οὐχ ἐχέχληχά σε, τέχνον, ἐγώ. Καὶ ἀπελθὼν 
πάλιν ἀνέπανε. Καὶ πάλιν ix δευτέρου φωνήσας, 
εἶπε" Γρηγόριε Ὁ δὲ πάλιν εἰσδραμὼν ἔστη ἔμπρο- 
σύεν τοῦ ἀρχιδιχχόνου, χαὶ λέγει αὐτῷ Ἰδοὺ ἐγὼ, 
χύριε τί χέχληχός με; Ὁ δὲ onoty * Οὐχ ἐχέχαυῃ- 


8 Ῥρλὶ. χεν, 1t. 


(6 Na credas indicari hic a Leontio Vitam 
$ancti Basilii, quam edidit Combefisius, tanquam 
ab Amphilochio lconiensi scriptam (Paris, 1645, p. 
135) : ea smculi νι vel ix. cominentuim . est, ut 
jamdiu critici adnotarunt. (Baert. in /tct.. SS, 1. }} 
Jun, p. 956; Fabr. B. 6. t. Vil, p. 205); vel 
laudanones: intelligit, quas. Gregorii duo relique- 
rint, Nazianzenus et. Ny-senus, aut. quam texuit 
Ephrznmus. diaconus ; vel. Vitam designat, qua ve- 
tustatemi non pertulit, Sed tainen. in Syriam. eum 
navigasse, οἱ Hierosolynus ipsis versatum — esse, 
a epistole ostendust, (Ep. 2, Ad monachi. laps., 
cic. 

(03) In. cod. 2 Dae. scriptum erat. παρεχάλεσε 
τὸν Θεὸν δαχρύων λέγων... 

(69) 1n ipsis sanctionibus concilii Niczni, qua: 


S. GREGORII AGRIGENTINI VITA. 


δ 

V. Puer interea dies noctesque sedulus in. ἐθμι- 
plo assidebat, multoque etiam diligentius illud 
Psalmi dictum scrutabatur : « Vacate et. videte 
quoniam ego sum Deus *. » Ex co quippe tempore 
inquirere cepit atque contendere, ut rationein 
omnino assequerelur, qua sibi aditum ad Dei mi- 
sericordiam et celeste regnum patefaceret. Cum- 
que hoc unum quotidie urgeret, simu] Deum ro- 
gabat, ut sibi divinarum Litterarum cognitionem 
el intelligentiam largiretur. Atque hzc secum re- 
putans, quodam die vitam invenit sancti Patris no- 
stri Basilii Magni (67), qui Cassarez Cappadoci:t 
episcopus fuit. Quam cum semel studiose ac bis et 
sepius legisset, ae labores ejus cognovisset, eaque 
certamina, qus communis Pater nostri ordinis 
sustinuit ; eas ob res attonitus, secum ipse delibe- 
rare jam institit, nec sibi 68, qua in votis erant, 
successura dicere, nisi ipse eliam ad sancta ea lo- 
ca perveniret, in quibus beatus ille noster ac san- 
ctus Paler. divini Spiritus gratiam accepisset. 


Vl. Annum autem cum ageret decimum octavum, 
quadam nocte, postquam Donatum archidigconum 
jn sacrarii diztam dormitum deduxerat, templum 
ingressus, sic Deum (08) flexis genibus supplex 
orare cepit : Domine Jesu Christe, Fili Dei veri 
et Patris, Deus vere, et ante δέου ἃ vera progenies, 
tuque, sanctissime Spiritus, ut Pater et Filius zeter- 
ne, meas hominis miseri scelestique preces exaudi, 
ac dignum habe me, qui sancta in loca deveniam, 
que pii Patres nostri peragrarunt, etin quibus - 
fausto usi itinere, grati& Spiritum, quem qusere- 
bant, a te acceperunt, quo viam veritatis asseque- 
rentur (69). Atque baec cum sepius iterasset, c 
solo surgens in diztam venit, et contra Donati ar- 
chidiaconi cubile sese reclinavit. Vix tantisper ob- 
dormierat, cum illi astitit, qui nomine inclamaret : 
cui Gregorius : Ecce ego, inquit; seque archidia- 
cono sistens : Quorsum, ait, domine, me appelloati? 
[xxiv] At hic : Minime ego te, inquit, vocavi, fili. 
Itaque eodem rursum concedens, quieti se dedit. 
Verum audita ilerum vox clamantis : Gregori ἢ 
Quare ad archidiaconum denuo accurrens : Eccc 
ego, inquit, domine, quorsum me oappellasti? llc 


D contra : Te ego, fili, non vocavi. Ceterum. pavore 


ad nos cx Arabica interpretatione. pervenerunt, 
(u. 25) diserte probantur. peregrinationes | insiá- 
tute ad orandum el visitandum Dei edes, loca san- 
ctitqiie ejus, el. Christi ejus vestigia. labes autem 
de L:t0 lioc. argumento. libros quatuor, doctum 
Gretseri opus: nec. epistola Gregorii. Nyssen! Περὶ 
τῶν ἀπιόντων εἰς Ἱεροτόλυμα, πὰ peregrinationes 
cujuslihet inprobandas scripta est, ut Gasaubonus 
et Molineus «ontendeliant ; sed 3d eos solum doui 
retinendos, qui solitariam vitam cum ascetis. prae 
optaverunt : Τῶν τὸν μονήρη xal ἰδιάζοντα βίον ἐτ:α- 
νῃρημένων * quemadmodum praeclare idem Gretsce- 
rus exposuit (1. 1, cap. 10. etin Exam. Mol. post 
oper. Nyss.). Vide etiam Euthymii Vitam n. 10 apud 
Coteler. t, Hl Mos. Eccl. Gr. 


553 


S. GREGORII AGRIGENTINI VITA. 


A50 


correptus archidiaconu:, h:ec a.ldilit : Fili mi Gre- A χά ae, τέχνον, ἐγώ. "Evitonos c& γειέμενος ὁ àp;:- 


gori, si rursum vocantem vel semel audias, re- 
sponde illi : Quid est, Domine? ecquid servo przescii- 
bis tuo? Ergo cum se iterum puer reclinasscet, 
astaus rursum angelus clamavit tertio : Gregori. 
llle vero, cum propere assurrexisset : Ecce ego, in- 
quit, Domine, quid servo przscribis tuo? Cui ille : 
Quandoquidem coram Deo postulasti, ut tibi Iliero- 
selyma videre, et sancta illa loca obire liceret, jam 
runc scias, diluculo tihi ad littus pergendum esse, 
teque ibidem. inventurum, a quibus in eas usque 
regiones transmitti possis. 


VII. Excusso igitur somno Gregorius exsultans, 
: ralias Deo cgit, et vocanti fidein. habuit : cumque 
cubiculum illico et archidiaconum dormientem reli- 


quisset , nemine sentiente, celeriter ad mare per- - 


jesit. Jamque ad fluvium venerat, qui suburbium 
»luit, cum forte nautas offendit in littore navigium 
;gentes in fluvium aquandi causa : quod non siue 
pei numine contigisse affirmo. Navigio autem ac- 
eedeus. Gregorius : Salvete, inquit, Deo propitio, 
fratres quotquot estis : qui cum eum resalutas- 
eet, Enimvero, addunt, tempore ades, frater. Ro- 
gatique ab eo, quo tandem profecturi essent, re- 
sponderunt, si Dominus aduueret, se Carthaginem 
abituros. Tum ille : Accipite me, inquit, vobiscum, 
fratres, At navicularius ab eo quxrere, mancipium- 
ne esset, et-fugam a domino pararet? cui Grego- 
rius, Christi quidem se servum csse, respondit, 
ΜΠ in. hominis nullius mancipio censeri. Ad hzc na- 
vieularius :-Age, quicunque sis, nobiscum con- 
scende, et tc, quo velis, duceinus. Quz cum dice- 
rel, ut humana malitia fert, illud, opinor, animo 
volvebat, commode sibi oblatum, quem venderet 
in servitutein, 


Vill. Cum autem el Gregorius in navigium. eon- 
scendisset, et qua sibi usui essent, naute compa- 
rassent, secundus statim ventus exoritur, quo illi 
ἃ ffuvio solventes post. tertium diem Carthaginem 
Lénuerunt. Αἱ vero in itinere navicularius, qui Gre- 
gorium videret vigilantem, et obsecrationibus assi- 
due aut psalmis intentum, stupere adeo ac secum 


διάχονος λέγει abxtip* Téxvov. Γρηγόριε, ἐὰν ἅπαξ 
πάλιν χαλέσῃ σε, ἀποχρίθητι αὐτῷ " Κύριε, τί ἔστι; 
τί ἐπιτάττεις τῷ νῷ οἰχέτῃ; Εἶτα πάλιν θέντο; 
ἑαυτὸν τοῦ παιδὸς, ἐπιστὰς τάλιν ὁ ἄγγελος ἐςὡ- 
viucev αὐτὸν ix τρίτου λέγων " Γρηγόριε |. Ὁ δὲ 
ἀναστὰς μετὰ σπουδῆς εἶπεν" Ἰδοὺ ἐγὼ, Κύριε, «i 
προστάττεις τῷ σῷ οἰχέτῃ ; Ὁ δὲ λέγει αὐτῷ "Eze 
δὴ ἐδεήθης τοῦ προσώπου τοῦ Θεοῦ τοῦ ἰδεῖν τὰ "lzgo- 
σόλυμα, χαὶ ἐμδατεῦσαι τοὺς ἁγίους τόπους ἐχείνους͵ 
χαὶ νῦν ἔσῃ γινώσχων, ὅτι ἀφ᾽ ἐώθεν πορεύθττι ἐπὶ 
τὸν αἰγιαλὸν, χαὶ εὑρήσεις τοὺς ἔχοντάς σε ἕως τοῦ 
ἐχεῖσε δια περάσαι. 

Z. Διυπνισθεὶς δὲ ὁ Γρηγόριος xol περιχαρὴς 
γενόμενος, ἅμα δὲ χαὶ δοξάζων τὸν Θεὸν, μὴ àn:- 
στήσας τῷ χαλέσαντι αὐτὸν, ἀλλ᾽ εὐθέως ἐξελθὼν ἀπὸ 
τοῦ χελλίου, ἀφεὶς τὸν ἀρχιδιάχονον χοιμώμενον, μτ- 
δενὸς αὐτὸν ἰδόντος, δρομαίως κατῆλθεν εἰς τὴν θά- 
^accay * χαὶ ἐλθὼν elc τὸν ποταμὸν εἰς τὸν περὶ Χόλιν, 
xatà συγχυρίαν αὐτῇ τῇ ὧρᾳ κχατέλαθεν ἐπὶ τὸν 
αἰγιαλὸν πλοῖον θέλοντας εἰσελθεῖν εἰς τὸν ποτα μὴν, 
καὶ ἀντλῖσαι αὑτοῖς ὕδωρ * τὸῦτο δὲ λέγω κατ 'olxovo- 
μίαν Θεοῦ γεγονέναι. Ἑγγίσας δὲ τῷ πλοίῳ ὁ Γρη- 
γόριος λέγει" Χαίρετε, ἀδεχφοὶ, ἐν Κυρίῳ πάντες. 
Λέγουσιν αὐτῷ οἱ τοῦ πλοίου " Χαίροις xal σύ " χαλῶς 
ἦλθες, ἀδελφέ. Ὃ δέ φησιν πρὸς αὐτούς " Ποῦ τὴν 
πορείαν ὑμῶν ποιεῖσθε, κύριοί μου; Οἱδὲ πρὸς αὐτόν" 
'E&v ὁ Κύριος χελεύει, ἐν τῇ Καρθαγεννησέων πόλει 
ἀπερχόμεθα. Ὃ δὲ πρὸς αὐτούς " Λάδετέ με μεθ᾽ 
ὑμῶν, ἀδελφοί. Ὁ δὲ ναύχλῃρος τοῦ πλοίον mp5; 
αὐτόν" Μὴ ἄρα ye δοῦλος εἶ, ἄνθρωπε, καὶ τοῦ 
χυρίον cou ἀποδρᾶσαι βούλῃ; Ὃ δὲ Γρηγόριος λέ- 
γει ^ Δοῦλος μέν εἶμι Χριστοῦ, ἀνθρώπου δὲ οὐδα- 
μῶς. Λέγει αὐτῷ ὁ ναύχληρος " Ὅστις ἐὰν εἶ, εἴσελθε 
μεθ᾽ ἡμῶν, καὶ ἀπάγομέν σε ὅπου βούλει. Ταῦτα δὲ 
λέγων ὁ ναύχληρος στοχαζόμενός τινα xaz' ἄνθρω- 
πον, ὡς ἐμοὶ δοχεῖ, βονλόμενος αὑτὸν πιπράσαι. 

H'. Εἶτα ἀνελθὼν ἐν τῷ πλοίῳ ὁ Γρηγόριος, xax 
λοιπὸν οἱ τοῦ πλοίου τὰ τῆς χρείας εἰσαγαγόντες, 
αὐτῇ τῇ ὥρᾳ ἐγένετο ἄνεμος ἐπιτήδειος, χαὶ ἐλθόν- 
τες ix τοῦ ποταμοῦ μετὰ τρεῖς ἡμέρας χατέλαθδον 
τὴν Καρθαγεννησέων πόλιν. Ὡς δὲ ἔπλεον ἐν τῇ θα- 
À&scp, ἑώρα ὁ ναύχληρος τὸν Γρηγόριον ἀνενδότω; 
προσευχόμενον χαὶ ἀγρυπνοῦντα, ψάλλοντά τε ἀδια- 


1.285 loqui : Vere puer bic divinus homo est : proh Ὁ λείπτως, καὶ ἐξέστη λέγων ἐν ἑαυτῷ - ᾿Αληθῶς « 


bomine.! quz ego injuste adversus puerum liunc 
justum ΟΡ ΤΟ ausus sum, mihi remitte ! Ubi 


aulem in urberni ingressi sunt, domum ille suam 
Gregorium deduxit, et cubiculum ei ad quietem 
assibsnavit pacato secretoque in lovo, [xsv] 
precatus, ut sibi a Deo nefarii consilii sui veniam ob- 


speradionibus impetraret. Revera enim navicularius 
de puero. vendendo cogitarat, idque ei sponte fassus 
"X. eb hane sibi fuisse causam pronuntiavit , eur 
cun eeleriter in. navigium reciperet. Cui Gregorius 
Cum Jaervmis respondens, Recte, inquit, facis, 
domine mi, qui ée crimine, quod mente conceperas, 
'X wnimo doles: seriptum est enim : « Quia cogi- 

"oris homisis confitebitur Deo, ct reliquiie 


«aie οὗτος τοῦ Θευῦ ἄνθρωπός ἐστιν. ᾿Αλλὰ σιγχώ- 
ρησόν μοι, Κύρις, ἐπὶ τῇ παρανόμῳ poo ἐνθυμήῆσε:, 
f, ἐνεθυμήθην χατὰ τοῦ διχαίου παιδὸς τούτον. Κατα- 
λαδόντων δὲ αὐτῶν ἐν τῇ πόλει, εἰτήγαγεν αὐτὸν 
ἐν τῷ οἴχῳ αὐτοῦ ὁ ναύχληρος, xal ἀνέπαυσεν 
αὐτὸν ἐν χελλίῳ τινὶ ὄντι ἐν ἡσύχψ χαὶ διαφόρῳ 
τόπῳ, χαὶ παρεκάλει αὑτὸν ὁ νχύχληρός εὔχεσθα: 
ὑπὲρ αὑτοῦ ἐπὶ τῷ ἐνθυμήματι, ὃ ἐνεθυλίθη γατὶ 
αὐτοῦ. Ἐδούλετο γὰρ ὁ ναύκληρος: πωληϊαι τὸν 
παῖδα  ὡμολόγησέν τε σὐτῷ χαὶ οὐχ ὑρνήπατο τὸ 
αἰτίαν, δι᾽ $; αὐτὸν ταχέω; εἰτήγαγεν ἐν τῷ πλοίῳ, 
Ὁ δὲ Γρηγόριας μετὰ δαχρύων ἀποχριθεὶς λέγει 
τῷ νχυχλήρ»" Καλῶς ποιεῖς, xoptf μου, ὅτι μετ- 
£,0122; ἐπὶ τῷ ἐνθυλλέιλατί σου" γέγρατται γάρ" 


5t S. GREGORII AGRIGENTINI VITA. 5653 
« Ὅτι ἐνθύμιον χαρδίας ἀνθρώπον ἐξομολογήσεται A cogitation's diem festum ageut coram 60 (10). à 


τῷ Θεῷ, καὶ ἐγχατάλειμμα ἐνθυμίου ἑορτάσει 
ἐνώπιον αὑτοῦ. » Πλὴν ὁ Θεὸς συγχωρήσει aot, χύ- 
pi6 μου, καὶ γενηθήτω σοι, καθὼς αἰτῆσω. 

Θ΄. Αὐτὸς δὲ ὁ Γρηγόριος οὐχ ἐξῆλθεν ix τοῦ 
χελλίου, οὗ δέδωχεν αὐτῷ ὁ ναύκληρος, οὐδὲ ἐφάνη 
τινὶ ἐν τῇ πόλει, ἀλλ᾽ ἣν ἐκδοὺς ἑαυτὸν εἰς ἄκραν 
ἄσχησιν, xal ποτε μὲν δ'ὰ δύο ἡμερῶν τροφῆς μετ- 
ελάμδανεν, ὁτὲ xal διὰ τρίτων, ὁτὲ xal τὴν ἐδδο- 
μάδα ὁλόχληρον ἀποπληρῶν᾽ καὶ τοῦτο ἄρτῳ βραχυ- 
«ἄτῳ, καὶ ὕδατι, καὶ λαχάνοις, ἄλατι ἀρτύων, ἄνευ 
ἐλαίον. Θεωρῶν δὲ αὐτοῦ ὁ ναύχληρος τὸ καρτεριχὸν 
τῆς ὑπομονῆς, εἰσῆλθεν πρὸς τὸν ἐπίσχοπον τῆς 
πόλεως, καὶ διηγήσατο αὐτῷ τὰ κατὰ τὸν ἄνθρωπον 
πάντα. ᾿Αχούσας δὲ ὁ ἐπίσχοπος, ἀπέστειλε τὸν 
ἀρχιδιάκονον αὐτοῦ τοῦ ἀγαγεῖν αὐτὸν πρὸς αὑτόν. 
Ἐλθὼν δὲ ὁ ἀρχιδιάχονος, εὗρεν αὐτὸν ἐν τῷ χελλίῳ 
ἔνδον ἀναγινώσχοντα. "Hv. γὰρ λαδὼν βιθλίον παρά 
τος πρεσδυτέρου τὸ μαρτύριον τῶν ἁγίων Max- 
κ. δχίων, τῶν ὑπὲρ τοῦ νόμου πρὸ Χοιστοῦ μαρτυ- 
ρησάντων. Καὶ λέγει αὐτῷ ὁ ἀρχιδιάχονος * Χαίροις, 


Verum Deus, wi domine, parcat tibi, οἱ quod pec- 
tis, benigne la:giatur. 


IX. Ipse autem Gregorius c «cubiculo, quad ei 
navicularius dederat, non discessit, neque ulli pec 
urhem visus est: eratque totus in sacris exercitatio - 
nibus, nec cibum nisi post biduum sumebat, quan- 
doque nisi post. triduum, quin et tolam interdum 
bebdomadem jejunus implebat : ac cibus ejus erant 
panis permodicus, aqua, et olera, quibus salis oli- 
quid aspergere solitus, olei nihil. Tantam vero 
virtutem atque patientiam admiratus navicularius, 
episcopum urbis adiit (71), eique omuia qua in 
hospite suo viderat, enarravit. Qus τι accepit 
episcopus, archidiacono mandat, ut eum ad »e 
deducat. llic ad Gregorium profectus, in. cubiculo 
invenit lec'oni operam dantem; librum enim a 
presbytero quod2m commods«tum accepeial, san- 
ctorum Maclializorum, qui pro lege aute Christum 
martyrium fecerunt (72), historiam contiucnteia. 


τέχιον, ἐν Κυρίῳ, χαίροις. Ὃ δὲ πρὸς αὐτὸν àrs- lpsum autem)  salutans archidiaconus, Salve, 


χρίνατο, Χαίροις, θεοφιλώτατε, χαὶ σὺ ἐν Κυρίῳ πάν- 
tote, Καὶ ἀναστὰς ὁ mal; προσεχύνησεν αὐτόν. Kal 
λέγει αὐτῷ ὁ ἀρχιδιάχονος * Ὃ πατήρ coo ὁ ἐπί- 
σχοπος τῶν ἐνταῦθα χαλεῖ σε ἀνελθεῖν ἐν τῷ ἐπίσχο- 
πίῳ. Ὁ δέ φησιν' Ὡς χελεύεις. ᾿Απελθὼν δὲ μετὰ 
«o9 ἀρχιδιαχόνον εἰσῆλθεν πρὸς τὸν ἐπίέσχοπον, xai 
πεσὼν πσρὰ τοὺς πόδας αὑτοῦ, λέγει αὐτῷ ὁ ἐπί- 


inquit, fili, Deo propitio, salvc. Cui ille cum salu- 
tem officiose reddidisset, ac assurgens veneratus 
esset, ut deínde audivit, se ab urbis episcopo ad 
edes pontificales arcessi : Ut jubes, inquit. Secu- 
tusque archidiaconum, ad episcopum perrexit, ct 
coram admissus ad ejus pedes procubuit. Αἴ 
vero episcopus sic eum est allocutus : Salve, o 


ewozo;' Xalpew;, προσφιλώτατε, τί σε πρὸς ἡμᾶς ς charissime : qu:e te causa huc ai nos, fili suavis- 


fixe, φιλότης τέχνον ; Ὃ δὲ πρὸς; αὐτόν - Πάτερ τίμιε 
xai διδάσχαλε, xat' οἰχονομίαν τοῦ Θεοῦ ἐνθάδε χατ- 
ηντήσαμεν πρὸ; τὴν σὴν ἁγιότητα, ἵνα εὔξῃ ὑπὲρ 
«ἧς ἐμῆς ἐλεεινότητος. Λέγει αὐτῷ ὁ ἐπίσχοπος ^ Ὃ 
Χριστὸς ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, τέχνον, συνέλθῃ σοι ἐν 
πάσαι; val; ὁδοῖ; σου. Καὶ εἰπόντων τὸ ᾿Αμὴν, ἐχέ- 
λευσεν αὐτὸν χαθησθῆναι. Εἶτα λέγει αὑτῷ ὁ ἐπί- 
Gxono.' Τὸ ὄντως σὺ, τέχνον, πόθεν ἔρχῃ ; χαὶ ποῦ 
κορεύῃ ; καὶ ἐχ ποίας πόλεως εἴ; καὶ τί τὸ ὄνομά σου ; 
Ὃ δὲ πρὸς αὐτὸν λέγει " Τὸ μὲν ὄνομα μου, Γρη- 
τόριος λέγομαι" ὁρμῶμαι δὲ ix τῆς ᾿Αχραγάντων 
πόλτ:ως τῆς Σειχελῶν ἐπαρχίας" πορεύομαι δὲ, ἐὰν ὁ 
Κύριος χελεύῃ δι᾽ εὐχῶν σου ἁγίων, ἐπὶ τὴν ἁγίαν 
Σιὼν τοῦ εὔξασθαι ἐν τοῖς ἁγίοις τόποις. Λέγει αὐτῷ 
ὁ ἐπίσχοπος * Ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς, 
τέχνον, πληρώσει πᾶσαν ἐπιθυμίαν σου ἐν ἀγαθοερ- 
ὙἹΣ τῇ τοῦ ἁγίου Πνεύματος χάριτι. Ὃ 5$ πάλιν 
πισὼν πρὸς τοὺς πόδας τοῦ ἐπισχόπου ἀπεχρίθη, 


sime, transmisit? Ad quem Gre;orius: Divino 
plane consilio, inquit, Pater ac magister venerande, 
hue ad sonctitatem tuam pervenimus, ut imbecil- 
litatem ipse meam uis obsecrationibus juves. 
Subjecit episcopus : Te Christus Filius Dei comi - 
teur, [xxvi] o. fili, in omnibus viis tuis. Et cum 
responsum esset, Amen, eum sedere jussit, ac 
interrogare coepit, unde potissimum veniss:t, ct 
quo pergeret? tum qua ex urbe csset ct, quo 
ipse noinine appellaretur? Cui puer, Grezoiii^, 
inquit, dicor, et origo mihi ab Agrigento, que 5;- 
cilia provincie urbs est, sanctam vero Sionum 
cogito, siquidem precibus ipse tuis Dominum mihi 
propitium effecerís : quo in sancta illa regiouc Dco 
me ac piis obsecrationibus totum  impendam. 
Euin vero episcopus, bis auditis, Dominus. in- 
quit, nosler Jesus Christus, o fili, divini Spiritus 
gralia ad preclara quaeque desiderium tuum omvo 


Ay), λέγων, γένοιτο ἐμῖν κατὰ τὸ ῥῖμά σον, δές p impleat, Cui Gregorius, ad pedes accidens, respou- 


τα. Kal μετὰ ταῦτα λέγει αὐτῷ ὁ εἐπίσχοπος" 


.(10) Psal. rxxv, 40. At LXX babent... Καὶ ἐγχα- 
τάλειμ μα ἐνθυμίον ἑορτάσει cot. 

(11) Quis tuin, anuo scilicet 577, episcopus Car- 
thiagine esset, invenire uon licuit. Post Primosum, 

wt vivebat auno 553, nominat Holstenius Victorem, 

ublianum, Foriunatum (2 Geogr. sac. Car. a San- 
cto-Paulo p. 87). Anno 590 jani suc: esserat. Donii- 
nicus, ad quem exstant epistole Grezorii! Magni. 

(02) Significatur lic, ut. opinor, Flavii Joscphi 
Εἰς Μαχκαδαίου; λόγος, 3) περὶ αὐτοχράτονος λόγι. 
«po» * quem librum Jo-pio tbi: ἔριν γος 


dit: Amen, 2c fiat, dixit, quemadmodum, domine, 


Hieronymus, Photius, quanquam ab alio. sciiptusm 
putavit Grotius (V. Fabric. B. Gr. t. Ill, p. 210). 
zierum exsrabant | Nazianzeni et Chrysostomi do 
iisdem Machahzis laudationes, nec minus Patrum 
Latinorum sermones, atque in primis sancti Auju- 
$'iui, quoe in Africa invenire facilius potuit Grego- 
rius noster, In. vetustissimo Kalendario Caivtha;:- 
uensi, quod cilidit Mabillonius (Vet. Aaalect, 
p. τυ nov. edit.), Machs:bzorum memoriam Car- 
{σης quotannis celebratam apparet, eodem quo 
nunc τον die, lial. Aug. 





t5) S. GREGORII AGRIGENTINI VITA. 56í 


pronuntiasi, Jussus &utem ab episcopo manere A Μεῖνον μεθ᾽ ἡμῶν, τέχνον, Éo; τῶν ἁγίων ἑερτῶν, 


Carthagine, dum. saneta. festa. celebrarentur (70), 
quod scilicet. per id tempus Dominus Deus, qus 
maximo ile cuperet numine suo expediturus 
essel; eo die ad mensam episcopi accubuit : fausta 
subinde precatioue dimissus, ad cubiculum illud 
idem rediit, in quo ante degebat : ibique tanquam 
in statione vel se in legendo diligentissime exer- 
cehat, vel obsecratiouibus operam dabat, Deuin 
enixé rogans, ut vota suá quam citissime impleret. 

X. Post aliquot dies, cuim 1s in sancti Juliaii 
»acrario sederet (7i), ac lectioni intentus esset, 
ecee. improviso monachi quidam, tres numero, 
«uos aspectus ipse habitusque commendabat, in 
sanctuarium supplicandi Causa ingrediuntur, οἱ 


preces ibi suas absolvunt. Quos ut vidit, vehemen- B 


ter letatus Gregorius, assurrexit veneratusque est. 
Mox cum unus ex illis assedisset, c:xterique ad la- 
lera reverentissime astarent, magno ipse etiam cum 
pudore accessit: hac enim ejus erat consuetudo 
perpetua. )psum vero intuitus qui sedebat : Ec- 
quid hic agis, Inquit, serve Christi, Gregori, bo- 
rai [xxvi] adepte partem, quae juxta Domini di- 
«tum a te non. auferetur? Ille inexspectata ab- 
batis appellatione attonitus, ac simul pavore 
oceupatu$, vlin. lacrymarum | magnam profudit. : 
tun ad monachi pedes projectus , Bono, inquit, 
animo erga me sis, Pater venerande, ac Deum 
pro scelesto homine ae misero exores. Cui mona- 


«hus , Utinam, ait, fili, qua tua sunt admissa, ad (: 


me pertineant. Cumque is magis ac magis mise- 
)uu) Se atque :erumuosum vocaret, eum ille εἰ 
vileros fratres. sedere jussit: qui ubi paruere, 
sic monachus Gregorium affatus est : Scito, Gre- 
uori (li, a Deo nostro benignissimo omnia nobis 
esse patefacta, qua ad te. spectant. Quare. gaude, 
hue nos a Domino missos, qui te in societatem 
1:0 οἵ πὶ admissuin ad saucta ea loea. duceremus, 
ὦ inaxime lustrare. cupis. Eodem enim et nos 
proflciscimur. Hic vero Gregorius illacrymaus 
rursum se ad abbatis pedes abjecit, et , Gratias, 
inquit, Deo maximas ago atque habeo, qui omnia 
in utilitatem veitit : 
quid poti-simum pra licem de adiniraudis toL re- 


(15) Quas hie ἁγίας ἑορτὰς designet Leontius, ex 
tempore arguere licet, quo Gregorius Agrigento 
discessisse dicHur: qui cum pridie Kal. Jul. sot- 
veril, ct terio post die Carthagiuem pervenerit, 
in eaque urhe menses aliquot. mánsisse videatur, 
solemnia , que proxima essent, ali2 Ibidem ex- 
Ópectare non. potuit, quam Natalis D. N. Jesu: qui 
dies festorum solemnium primus sempet habitus 
csl. In Constitutionibus apostelicis (3pud Cotel. t. 1, 
lib. v, c. 139) leges: Ἰὰς ἡμέρας τῶν ἑορτῶν 
φολάτσητε, ἀδελφοὶ, καὶ πρώτην γέ τῆν Γενέλθλιον, 
ldest: Dies festes ebservale, fratres, a« primum 
Natalem. 

(14) Non unus in Alrica Julianus mariyrium fe- 
Ci: at $i ex illis uuus aliquis patria Corthaginien- 
* is fuerit, bujus fuisse a«liculam, qua bie memo- 
ratur, mero dixeris. Legimus vero in Martyrologio 
Áiomano prie bius FEebrsavias, Gartliaqine aaneto- 


Kn “τ Mosesd eb Δα πὶς Nd quem Io um. 


equidem haeo, nec subit, 


D 


xal Kupio; ὁ Θεὸς οἰχονομῆσα:ι ἔχει τὰ καθ᾽ ἡμᾶς, 
ὡς βούλεται. Καὶ ἔφαγεν ἄρτον ἐν τῇ τραπέζῃ τοῦ 
ἐπισχόπον ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐχείνῃ. Καὶ ἐπευξάμενος 
αὐτῷ ἀπέστειλεν αὑτὸν ἐν τῷ χελλίῳ αὐτοῦ, ἕν ᾧ 
Tv ἡσυχάζων. Καὶ fjv χαθήμενος καὶ ἀναγινώσχων 
ἐπιμελῶς, χαὶ προσευχόμενος τῷ Θεῷ, ἵνα διὰ τά- 
χονς πληρώσῃ αὐτοῦ τὴν ἐπιθυμίαν. 


l' Καὶ μεθ᾽ ἡμέρας τινάς χαθημένον αὐτοῦ ἐν τῷ 
μαρτυρίῳ τοῦ ἁγίου Ἰουλιανοῦ χαὶ ἀναγινώσχοντος, 
ἰδοὺ ἐξαίφνης τινὲς μοναχοὶ τρεΐς, χρήσιμοι τῇ ἰδέᾳ 
xal τῷ προσώπῳ. xa εἰσελθόντες ἐν τῷ εὐχτηρίῳ 
xat εὐξάμενοι, xal πληρώσαντες αὐτῶν τὴν εὐχήν (75)" 
o9; ἰδὼν ὁ Γρηγόριυς, καὶ περιχαρὴς γενόμενος, 
ἀναστὰς ξύαλεν αὐτοῖς μετάνοιαν. Εἶτα ὁ μὲν εἷς 
ἐξ αὐτῶν  ixáÜr:o, οἱ ὃὲ δύο παρειστέχεισαν 
αὐτῷ μετὰ πολλοῦ φόδου" ἔστη δὲ xal αὑτὸς iv 
χκατηφεία πολλῇ ἦν γὰρ ἔχων πάντοτε ἔθος τοιοῦ- 
tov. Περιδλεψάμενυς δὲ αὐτὸν ὁ χαθήμενος λέγει 
αὐτῷ Τί σοι ἐνταῦθα, δοῦλε τοῦ Χριστοῦ, Γρηγό- 
ριε, ὁ τὴν ἀγαθὴν μερίδα ἐχλεξάμενος, fittz οὐχ 
ἀφερεθήσεται ἀπὸ σοῦ, χατὰ τὴν τοῦ Κυρίου φωνήν; 
Ὃ δὲ ἐν ἐχστάσει γενόμενος ἐπὶ τῷ παραδόξῳ ῥήματι 
τοῦ ó66ü8, ἅμα δὲ xaX σύντρομος γενόμενος, ὅλως 
δαχρύων ἐπληρώθη καὶ ῥίψας ἑαντὸν πρὸς τοὺς 
πόδας τοῦ μοναχοῦ λέγει αὐτῷ - Συγχώρῃσόν μοι, 
Πάτερ τίμιε, xa) εὖξαι ὑπὲρ ἐμοῦ τοῦ ἁμαρτωλοῦ 
xai ἐλεεινοῦ. Λέγει αὐτῷ ὁ μοναχός Εἴθε τὰς ἀμαρ- 
κίας σον, τέχνον, ἐγὼ εἶχον. Ὁ δὲ ἐπὶ πλείω ταλα- 
νἱζόμενος ἐν ἑαυτῷ, ἐπέτρεψεν αὐτῷ τοῦ καθησθῇναι, 
χαὶ tot; ἄλλοις δυσὶν ἀδελφοῖς. Καὶ μετὰ τὸ xoUm- 
σθῆναι αὐτοὺς λέγει ὁ μοναχὸς τῷ l'gnqoplo: Τέκνον 
Γρηγόριε, γινώτχων γνῶθι, ὅτι ὁ φιλάνθρωπος Θεὸς 
ἡμῶν ἀπεχάλνψεν ἡμῖν πάντα τὰ χατὰ σέ. Ἐπὶ 
τοῦτῳ οὖν yolps, ὅτι ὁ Κύριος ἀπέστειλεν ἡμᾶς τοῦ 
cuAAdÓsiv d& μεθ᾽ ἑλῶν, xal ἀπαγαγέϊν σε ἐν οἷς 
ἐπιθυμεὶς ἁγίοις τόποις. Nàxst γὰρ καὶ ἢ εῖς πο- 
ρενόμεθα. Εἰτα πάλιν ὁ Γρηγόριος, ἔβῥιψεν ἑαυτὸν 
παρὰ τοὺς πόδὰς τοῦ ἀδδᾷ κλαίων καὶ λέγων' Εὐλο- 
γητὸς ὁ Θεὸς ὁ πάντα πρὸς τὸ συμφέρον ἐργαζόμε- 
γος, χαὶ νῦν ἀνα Χολόγητος ὑπάρχω, ἀπορῶν εἰς τὰ 
μεγαλεῖα τοῦ Θεοῦ, ἃ ἐποίγδε μετὰ τοῦ δούλου αὖ- 


Baronius : Restituti, inquit, sso iidem ex. ρμγαίϊειῖο 
antiquo. exemplari : nempe ex codice monasteri 


. B. Cyriaci. quo siepe usus est. Lectionem autem 


eonlirmat Leontius : ut. minus audieidus. sit Flo- 
reniinius, qui post Beliandunm Baroni] etmendationi 
adversatur, et Julianum Alexa.drinum facit. Quod 
mirum támen est, vacat. liic. dies in. Kalendario 
Carthaginiensi Mabillonii : hec reliqui Julianum 
usquam Dabent. /Edieula. porro. et. Μαρτύριον et 
Küxtfipwv appellatur usitzii* ápod veteres nomipi- 
bus, Xarh Chrysostomus (t. Xl, hom. 41, in c. v, 
Ep. 1 ad Ties. 4), cum martytum templa Magzspia 
nominasset , paulo post τοὺς Εὐχτηρίους τῶν Áiap- 
τύρων dixit, que et E5xzfpia. alin. nuncupat. δὶ 
nominis originem spectes, Ürrtoria vut. Augustine 
vocare poles. (Epist. 109). uu 

(73) In vod, 9: RaY πλιεωσάντων αὐτῶν “ἣν 
noineuswy ys, οὖς ἰδὼν ὁ Y prz pun... 


E 


S. GREGORII AGRIGENTINI VITA. 


506 


κοῦ. Εἶτα ταῦτα καὶ τὰ τοιχῦτα διαλεγόμενος τῷ A bus, quas Deus ser:i sui cousa fecit. Atque liaec 


&f66d, λέγει αὐτῷ" "Αγωμεν, τέχνον, ἐν τῷ χελλίῳ 
σου. Καὶ ἀναπτάντες ἐπορεύθησαν ἐν τῷ χδλλίῳ, ἐν 
ᾧ ἣν ἡσυχάζων ὁ Γρηγόριος. "Eviyxac δὲ αὐτοῖς ὁ 
ναύχληρος ἄρτον καὶ ἔψημα, παρέθηχεν αὐτοῖς τρά» 
πεξζαν περὶ ἡλίου δυσμὰς, καὶ ἔφαγον. "Αὔπνοι δὰ 
διετέλεσαν ἀπὸ ἑσπέρας ἕως ἤρθρου Ψάλλοντες,͵ xal 
ἐλάλουν τὸν λόγον τοῦ Θεοῦ. θαύμαζον οὖν οἱ μο- 
ναχοὶ ἐπὶ τῇ γνώσει καὶ ταῖς ἀποχρίσεσιν τοῦ πδι- 
δός. Καὶ πυιήσαντες ἡμέρας τέσσαρας ἐν πῇ Καρ- 
θαγεννησέων πόλει, μετὰ ταῦτα λέγει ὁ ἀδδᾶς 
τῷ Γρηγορίῳψ’ Τέκνον καιρούς ἔστι τοῦ πορεύσασθα 
ἡ μᾶς. 2m 
IA'. Εἶτα γενομένης ἑσπέρας, ἐξῆλθον οἱ μοναχοὶ 
ἐκ τῆς πόλεως, xal ὁ Γρηγόριος μετ᾽ αὐτῶν. Καὶ 
περιπατήσαντες ἡμέρας εἴχοσι, εὐδοχίᾳ τοῦ δυνερ- 
γοῦντος αὐτοῖς Θεοῦ χατέλαθδον ἐν Τριπόλει' καὶ ἀνα. 
χάμψαντες ἐποίησάν ἐν τῷ σεπτῷ ναῷ τοῦ ἁγίου 
Λεοντίον. Πρεσδύτερος δέ τις εὐλαδὴς ὑποδέξαταο 
αὐτοὺς εἰς τὸν οἶχον αὐτοῦ, καὶ ἐξένισεν αὐτοὺς καὶ 
ἀνέπαυσεν, παραθεὶς αὑτοῖς τράπεζαν xat ἄρτον καὶ 
ὕδωρ. Ὁ δὲ Γρηγόριος ἣν ἐξυπηρετῶν αὐτοῖς" ἐθαύ- 
μαζὸν δὲ οἱ μοναχοὶ ἐπὶ τῇ ἄχρᾳ χαρτερίᾳ τῆς ὑπο- 
μονῇς αὐτοῦ" μάλιστα δὲ μὴ γευόμενον el μὴ διὰ δύο 
xa τριῶν ἡμερῶν, xai τοῦτο τοῦ 4662 ἀναγχαζομέ- 
νηυ αὑτόν, "ἔλεγεν δὲ ὁ ἀδδᾶς θέλων αὐτὸν δοκιμάσαι" 
"Aptt, πέκνον Γρηγόριε, o0. λυπεῖ σε dj θλίψις τῶν 
γονέων δου; Ὁ 5k πρὸς αὐτόν" Οὐ τολμῶ περὶ τού- 
τον φθέγξασθαι, ἸΙάτερ, πλὴν χέλευσον εἰ πεῖν τὸν 
δοῦλόν δον, xat περὶ τούτον αὐτὸς ἀπολογήσομαι. Ὃ 


el similia dui diceret, Pergamus, inquit abbas, 
o Bli, ad diztam tuam ; et consurgentes eo simul 
abierunt, ubi Gregorias diversarl solebat. Quibus 
navicularius cum panem et pulmentum parasset, 
mensa sub occasum solis instructa. córhederunt. 
Tum a vespere ad diluculum usque vigilantes, 
noctem qua psalmorum cantu, qua piis de Deo 
sermonibus insumpserunt : mirantibus monachis 
fantam in puero vel ad intelligendum vel &d 
respondeudum inesse sapientiam. Exactiá demum 
Carthagine diebus quátuor, Gregorium abbas ad- 
monuit, profectionis suscipiendze tempus adesse. 
ΧΙ, lgitur ad vesperám egressi ex urba mona- 
ehi, et cum bis una Gregorius , qui vigiuti dierum 
iter emensi, Deo favente ac bene juvante, Tripolirh 
pervenerunt (76). llic, ad venerabile Sancti Leontii 
templum divertentes, ἃ pio quodam presbytero ac- 
ecpti hospitio sunt, qui et demum illls suám ad 
quielem aperuit, et mensam cwn pane el aqua 
vescendum [xxvi] apposuit. "Gregorius veró suó 
Biore iis ministrabat, egregia tolerantisz patiéntize- 
quo sux exempla monachis praebens; prisertim 
cum, nisi post alterum aut tertium diem, cibum 
non sumere, atque lunc abbatis jussu coactus. 
Quo autem. Gregorii virtutem experiretur, sic eum 
abbos quodam die interrogavit : Nihilne te , Gre- 
gori (ili, parentum tuorum angit dolor? Cui ille : 
Non equi lem de hac re loqui audeo, Pater : at si 
servum me iuum fari jusseris, de boc quoque 


δέ φησιν" Λέγε, τέκνον, ὃ βούλει, εὐχόλως. Καὶ ποιή- G presto erit, quod dicam. Age vero, inquit abbas, 


σας αὐτῷ μετάνοιαν, ἤρξατο λέγειν" "Axoucov, Πάτερ 
εἶμιε xat πνευματικὲ, ποιμὴν τε xat διδάσχαλε, τοῦ 
Kvopíou καὶ θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ 
εἰρηχότος ἐν Εὐαγγελίοις" « Ὁ φιλῶν πατέρα fi μη- 
πέρα ὑπὲρ ἐμὲ, οὐχ ἔστι uoo ἄξιο;, » χαὶ τὰ ἑξῆς " 
εἶτα πάλιν ὁ αὐτός € "Ὅστις οὐχ ἀποτάσσεται πατρὸς 
xai μητρὸς, χαὶ ἀδελφοῖς xat τέχνοις͵ ἔτι δὲ καὶ τῆς 
ἑαυτοῦ ψυχῆς, οὐ δύναταί μου εἶναι μαθττής. » Ἐγὼ 
δὲ, Πάτερ, οὐδὲν τοιοῦτον τῆς μακαρίας ἐντολῆς 
ἐκείνης ἠδυνήθην ἐργάσασθα!" ἀλλ᾽ οὖν͵ Πάτερ τίμις, 
κἀχείνοις δώῃ Κύριος ἀγαθὴν παράχλησιν καὶ παρ- 
αἴνεσιν, χἀμὲ διὰ τῶν παναγίων εὐχῶν ὁμῶν σώτῃ 
κὸν ἀμαρτωλὸν χαὶ ταπεινὸν Ex τῶν τοῦ ἐχθροῦ με- 
θοδειῶν. 


* Matth. x, 57, * Luc. xiv, 26, 33. 


(70) De maritimo itinere sermonem hic esse, 
haud. dubium e$t, non modo quia sub noctem in« 
choatum dicilur, sed etiam quia Leon!io nostro τὸ 
περιπατεῖ) cst navigare. Maque infra (n. 19) dixit, 
ὄχλνος..... ἕτοιμον εἰ; τὸ περιπατῆσαι, "Teipolis 
autem Phoenicia designatur, magnum hodie quo- 
que empor. De templo. Leontii martyris, qui 
eolitur xir Kal. Jul., meutio fit in concilio Constan- 
Unopolitano s"b Mena patriarcha celebrato an- 
r9 596, act. 5. Nam in libello monachorum ad- 
versus Severum (Hari. t. ll, p. 1287). legimus, 
Katà τὸν ἐν Τριπόλει προσχυνγ, τὸν οἶχον τοῦ ἀγίου καὶ 
καλλινίχου μάρτυρος Λεοντίου. .} est, In veneranda 
sanctiincictique martyris Leontii ede, que Tripoli est. 


quidquid velis, haud :egre exponas. ltaque ille, 
hohore bhalito abbati, sic cepit : O charissime 
animi mei parens, et pastor, οἱ mayister, veniat 
tibi in mentem Dei Domini et Servatoris nostri 
Jesu Christi dictum illud evangelieum : « Qui amat 
patrem aut máàtrem plus quam ine non est me 
dignus *, » et qux deinceps ; tum illud : « Qui non 
renuntiat patri, et matri, et fratribus, et filiis, atque 
insuper animae suz, non potest eus esse disci- 
pulus *. » Nullam equidem, Pater, divini illius 
precepti partem implere adiuc potui : at utinam, 
Pater optime, et illis Do:ninus jucundum atque 


D utile solatium afferat, et me scelestum ac miterum, 


sanctis precibus vestris placatus, ab inimici insi- 
diis vindicet. 


Miror vero, rnónachos nostros presbyteri potius 
hospitio usos, quam sodalium monachorum. Erat 
enim illie monasterium, ut testatur Metaplirastes 
in Vita Eutbymii (apud Cotel., Mon. Eccl. Gr. t. ll, 
p. 340, n. 129) : quod et conditum dicit in hono- 
fem inagni martyris Leontii, et in tutela fuisse 
Stephani episcopi, qui obiit anno 586, cui fortasse 
etiam praefuit Petrus ille abhas Tripolitanse pro- 
vinci, quem mernorat Cassiodorus (Ae div. lect. 
cap. 8). Fieri tamen potuit, ut cum i!lue Romani 
monachi cum Gregorio pervenerunt, profanos jin 
incolas ea domus liaberet : ueque enim hujusmo-lti 
vices ctas hxc nostra prima vidit. Alias certe. ad 
monasteria eosdem divcitisso natrat Leoctius. 





869 


S. GREGORII AGRIGENTINI VITA. 





570 


«.istv δοξάζειν xat αἰνεῖν τὸν φιλοιχτίρμονα Θεὸν À queretur (79), et. Deo miscranti honorem laudes- 


«4 μὴ ἀποστερήσαντα αὐτὸν τῆς αὐτοῦ χάριτος. 


IT", Καταλαδούτης τῆς Μεγάλης ἑδδομάδος τοῦ 
πάθους τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἴδεν με- 
Ὑάλα xal φοδερὰ θαύματα καὶ ἑξαίσια ἐἔπιτε- 
λούμενα ἐν ἐκείνῳ τῷ μοναστηρίῳ. “ΙἾδεν ἀνθρώ- 
ποὺς μεταθαίνοντα: ἀπὸ γῆς εἰς οὐρανοὺς, ἴδεν ἀν- 
θρώπων πολιτείαν ἰσάγγελον, ἴδεν ποταμοὺς δαχρύων 


ἐχχεομένους, ἴδεν ἀσίτους τὴν ἑδδομάδα ὁλόχληρον 


διαμένοντας, xal ἄλλα τινὰ θαύματα, ὡς ἔφην. χαὶ 
ἐξέστη, χαὶ ἔτυπτεν ἑαυτοῦ τὸ στῆθος λέγων᾽ Οἴμοι, 
εἰ πράξω ὁ τάλας ἐγώ ; Πῶς συναντήσω ἐν ἡμέρᾳ 
κρίσεως μετὰ τῶν ἁγίων ἀνδρῶν τούτων ; Καὶ πάλιν 
μὴ θέλων ἑαυτὸν εἰς ἀπόγνωσιν καταβαλεῖν, ἔλεγεν" 
€ Ἐγγὺς Κύριος τοῖς συντετριμμένοις τῇ χαρδίᾳ, 
xal τοὺς ταπεινοὺς τῷ πνεύματι σώσει. » Δυνατός 
ἔστιν ὁ Θεὸς χἀμὲ σῶσαι, χαὶ ὥσπερ ἐχείνους τοὺς 
περὶ τὴν ἐνδεχάτην ὥραν μηδὲν ἄξιον ἐργασαμένους 
ἔσωσεν, οὕτως χἀγὼ ἐλπίζω εἰς τὸ πέλαγος τῶν 
οἰχτιρμῶν τῆς ἀγαθότητος αὐτοῦ σωθῆναι. Ταῦτα 
xaY τὰ τοιαῦτα ἐπὶ πλείονας ὥρας διαλεγόμενος, 
ἄπεισιν ἔμπροσθεν τοῦ ἡγουμένου. Ἦσαν δὲ χαθήμενοι 
ὅ τε ἡγούμενος xal ὁ μοναχὸς ὁ διασώσας αὑτὸν 
ἕως ἑχεῖσε, ol ὃὲ λοιποὶ ἀδελφοὶ πάντες παρεστήχει- 
σαν αὐτοῖς" σὺν αὐτοῖς δὲ καὶ ὁ Γρηγόριος παρέστη- 
χε, Καὶ λέγει αὑτῷ ὁ à66dc ὁ ἀγαγὼν αὐτόν Κε- 
λεύσει τοῦ χυρίου μου τοῦ Πατρὸς xai ἡγουμένου, 
χαθέζου, τέχνον. Ὃ δὲ βαλὼν μετάνοιαν ἐχαθήσθη 
πλησίον τοῦ ἡγουμένου. Εἶτα ἤρξαντο αὐτῷ παραι- 
νεῖν πρὸς τὸ δοχεῖν, ὅτι Évexev τοῦ εἶναι αὐτὸν ξένον 
ἔστιν ἐν λύπῃ, ὅτι Τέχνον, μὴ λυποῦ, διότι ἀνέδρα- 
μες ἐνταῦθα ἐλπίζομεν γὰρ εἰς τὸν ὑπεράγαθὸόν 
Θεὸν, τέχνον, ὅτε ἐὰν ζητῇς τοὺς σοὺς, καὶ πάλιν 
πρὸς αὐτοὺς ἑπαναχαλύψῃς. Ὃ δὲ ἀναστὰς ἔστη 
ἔμπροσθεν αὐτῶν, καὶ εἶπεν" ᾿Αχούσατε, Πάτρες xal 
χύριοί μου, γινώσχετε, ὅτι ὁ Θεὸς ξένα πώποτε οὐχ 
Eysi, ἀλλὰ « πάντα γυμνὰ καὶ τετραχηλισμένα τοῖς 
ὀφθαλμοῖς αὐτοῦ, » χαθὼς ὁ μαχάριος ᾿Απόστολος 
Bod * ἀλλ᾽ οὗχ, ὡς ὑμεῖς ὑπολαμθάνετε, ὅτι δι᾽ ὧν 
εἶμι ἐνταῦθχ, λυποῦ"λαι" μή μοι γένοιτο τοῦτο ἔνθυ- 
μήσασθαι, Πλὴν παραχαλῶ ὑμᾶ:, Πάτρες, καὶ πᾶ- 
σαν τὴν θεοσύλλεχτον ὑμῶν ὁμήγυριν, εὔχεσθαι ὑπὲρ 
τῆς ἐμῆς ἐλεεινότητος. Ταὐτὰ δὲ αὐτοῦ εἰπόντος" 
ἀφῆχεν αὐτὸν ὁ ἡγούμενο:, xal οὐχότι περὶ τοῦτο 
ἐλάλησεν αὐτῷ ῥῆμα μιχρὸν ἣ μέγα. 

IN. Καταλαδούσης δὲ τῆς ἁγίας xai τριημέρου 
᾿Αναστάσεως, ἦλθον πάντες οἱ ἀδελφοὶ ἄμ“ τῷ ἦγου- 
μένῳ καὶ τῶν τριῶν ἀνδρῶν τῶν ἀνελθόντων σὺν τῷ 
Γρηγορίῳ, εἰς τὴν ἀγίαν πόλιν' ἐάσας ἡγούμενος 
πέντε μοναχοὺς χαὶ πριφθύτερον ἐν τῷ μηνδατη- 
pu^ αὑτοὶ δὲ εἰσελθόντες εἰς τὴν ἀγίαν ᾿Ανάστασιν, 


* Pi;al. xxxii, 19... * Mattb, sx, 6. 


'19) Emen!asi liue Δ πὰ es eod. 2: nam in 
pmo scriptum — eri : διχσαφενιξυρενα δέματα, 
Ab fortisse. sriplam dn aulesrapto 225552 
píuaza, ui απο P'ulas Ep. MH. ad Cor. c. vit, 
h d. 

(NU) Templum he c-l^5 rriimmnn ac mayinnm 
epe sui ül vctus ΓΔὴ χὰ, AV3osX22) , E Ss 


l 
e 


que tribueret, quod nempe gratie suz fontes ipsi 
non interclusisset. 

XIlt. Cum autem Magna. liebdomas advenisset, 
iu qua Domini nostri Jesu Christi Passio recolitur, 
prodigia in eo monasterio fieri vidit magna, adui- 
randa, incredibilia: vidit homines, quie terrain cae- 
lum ascendebant; vidit, qvi ccelestis vite rationem 
imitarentur ; vidit, qui lacrymarum fluvios effunde- 
reut ; vidit, qui hebdomadam totam nihil omnino 
gustarent : alia. ilem portenta , que cum intue- 
retur, vehementer commotus, pectus sibi tundebat 
exclamabatque : Heu ! heu ! quid ego miser faciam ? 
quo pacto in judicii die cum sanctis hisce viris 
conveniam? Ac rursu$, quod desperare de se 
nollet , « Juxta est Dominus, aicbat, iis qui tribulato 
sunt corde, et humiles spiritu salvabit :» ae me quo- 
que servare Deus potest; cumque illos qui sub 
horam undecimam nihil etiam praeclarum preesti- 
terant, salute donarit*, me equidem non mirus 
in tanto illo misericordiz ac bonitatis pelago 
servatum [xxx] iri confido. H»c οἱ similia diu 
secum ipse locutus , ad ,przfectum se contulit, 
qui forte eum monacho, a quo Gregorius eo de- 
ducius fue?at, considebat, fratribus czeteris cireum 
adstantibus, quos inter ipse Gregorius constitit. Ut 
vero abbas deductor ejus pr:xefecto annuerite sedere 
jussit , utrumque veneratus, ad prefecti la!us 
assedit. At illi, quia dolere eum putabant, quot 


C, hospes esset, hortari cosperunt, ne talem ob cau- 


sam moerore conficeretur : sperare enim se, Dei 
optimi beneficio futurum, si suos videre cuperet, 
ut rursum in eorum conspectum veniret, Quibus 
ille , assurgens, Audite, inquit, Patres ac. domini 
mei : scitis, nihil Deo unquam peregrinum esse, 
sed « omnia anle oculos ejus nuda et manifesta 
versari '*, » quemadmodum a beato Apostolo pro- 
nuntiatum est : enimvero minime, ut vos exísti- 
matis, propterea doleo, quod apud vos sim : pro- 
cul a me ea cogitatio absit, Verum Loc a vobis, 
Patres, atque ab omni hoc sancto conventu postulo, 
ut inopiam meam vestris obsecrationibus juvetis. 
Hc cum dixisset, a przfeeto diiissus est, nec 
jam de ea re quisquam in posterum ullam illi 


D mentionem intulit. 


XIV. Ut vero triduana sancte Resurreetionis 
illuxit solemnitas, monachis quinque cum presby- 
tero in monasterio relictis, fratres omnes cum 
profecto ac tribus Gregorii sociis in sanctam civi- 
tatem. migrarunt : ut. 3u;ustum — Resurrectionis 
templum (80), οἱ sancta. qu.e. circum. ánnt, loca 


6 ΠῚ, (v, 13. 


in Euthymii et Sabe. Vita apud Cotelerium leges. 
Api. Eusebium appellatur. etim. Μαρτύροον τοῦ 
Σιυτῆρος ; atque apiid hune in Vita Constantini Ma- 
gni, qui conditor fnit, leg?nda est t0di'iS :edificatia- 
nis historia (lib. ni, à. c. 23:1. Architect palehe:- 
vimi hujus teinpl fuisse. Βα ἢν presbyterowt 
Coustautinopolitauum, ulii Hu vosyinus ii Cluo- 


- - . 


011 S. GREGORII AGRIGENTINI VITA. t hi2 
venerasrentur. llic vero incredibili gaudio [διατὶ A xal περιδραμόντες τοὺ; ἁγίους τόπους, προσεχόνη- 


Gregorius, et Deo gratias agere, cum incolarum 
vitam coelesti quodammodo parem iutueretur. Post 
hiec sancitum et vivificum Jesu Christi Dei et Serva- 
toris nostri corpus ac pretiosum ejusiem sanguinem 
de sanctissimi archiepiscopi (81) manibus sumpse- 
runt [xxxi], qui per eos dies summum sauctze urbis 
Hierosolymorum pontificatum gerebat. Atque idem, 
cum ealteris monachis domum, ubi acquicscerent, 
scorsum dari jussisseL ; tribus illis, qui cum Gre- 
gorio erant, eubiculum prope ades pontificales 
privatim assignandunt curavit. Hic illi nocturnás 
maltutinze psalinodize (82) partes absolverunt. Pre- 
cibus demum et lectionibus peractis, recepit se 
archiepiscopus, et cum assedisset, monachos pri- 
muin (tres cunr Gregorio ad se vocavit, qui ad pedes 
ejus procidentes, salute dicta, sanctum ei osculum 
reddidere. Turn illeepiscopos quoque, et presbyteros, 
et monachos, et populum omnem ingredi passus est: 
cumque salvere omnes jussisset, ac justum subinde 
sermonem de poenitentia habuisset, dimisit uni- 
versos, Qui ubi abiere, abbatem archiepiscopus 


nico ad an. 559. Vide, si vacat ,  Deseriptionem et 
llisiorium Basilicte 8. Resurrectionis , quam post 
Cyrilli Hierosol. Opera edidit Tutteus., 

(81) Pro Macarii nomine lege hic et alibi Joan- 
nis IV, qui nempe, ut Quienus ostendit (Or. Chr. 
t. IIl, p. 242), Hierosolyriorum patriarcha (uit anno 
574, ad annum 892: alque adeo cum eo Gregorius 
noster pervenit. [nepte enim vetus scriba , quod 


σαν’ πάνυ δὲ ηὐφράνθη ὁΓρηγόριος δοξάζων τὸν θεὸν, 
θεωρήσας τὸν ἰσάγγελον βίον τοῦ ἐκεῖσε ὄντος λαοῦ. 
Εἴτα χοινιυνήσαντες τοῦ ἁγίου καὶ ζωοποιοῦ σώμα- 
τος τοῦ Κυρίου χαὶ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ 
Χριστοῦ, χαὶ τοῦ τιμίου αἴματος ἐχ τῶν χειρῶν τοῦ 
ἁγιωτάτου ἀρχιεπισκόπου Μαχαρίον " αὑτὸς γὰρ ἦν 
κατὰ τὰς ἡμέρας ἐκείνας διοικῶν τὴν τῆς ἁτίας πό- 
λεως Ἱεροσολύμων ἀρχήν. Τοῖς μὲν μοναχοῖς δοθῆναι 
οἶχον ἰδίως πρὸς τὸ ἀναπαύσατθαι ἐχέλευσεν᾽ τοῖς 6b 
τρισὶ μοναχοῖς τοῖς οὖσιν ἅμα τῷ Γρηγορίῳ δοθζιναι 
χελλίον ἰδίως πλησίον τοῦ ἐπισχοπίου. Πλῃρώσαντες 
δὲ τὸν νυκτερινὸν ὄρθρον, μετὰ τὴν ἀπόλυσιν χαὶ τὰ 
ἀναγνώσματα, ἀντιλθεν ὁ ἀρχιεπίσχοπος, καὶ ἐχά- 
θισεν. Καὶ πρῶτον μὲν ἐχέλευσεν τοὺς μοναχοὺς εἰσ. 


δ ελθεῖν πρὸς αὐτὸν ἅμα τῷ ΓΡρηγορίῳ, Etica πεσόντες 


παρὰ τοὺς πόδας αὐτοῦ ἐσπάσαντο αὐτὸν τῷ ἁγίῳ ἐν 
Χριστῷ φιλήματι οἵ τε μοναχοὶ καὶ ὁ Γρηγόριος. Kot 
οὕτως ἐπέτρεψεν εἰσελθεῖν τοὺς ἐπισχόπους, fotd6u- 
τέρονυς τε χαὶ μοναχοὺς, εἴθ᾽ οὕτως καὶ τὸν λαὸν πάν- 
κα. Καὶ πάντας ἀσπασάμενος ὁ ἅγιος Μαχὰριὸς 6 
&pyiemigxomo;, καὶ δοὺς αὐτοῖ; τὸν πρέποντα περὶ 


Atqui non modo nullus tam Macarius llierosoly- 
mitanis praeerat, sed nullus omniuo patriarcha 
aderat, qui Gregorium reciperet. lfunc quippe 
Hierosolyma pervenisse contenidit auno 071: hoc 
autem anno Ecclesiam illam etiam tum regebat 
τοποτηρητὴς τοῦ θρόνου sive vicarius. Mortuo enin 
Sophronio circa annum (45, ad. finem usque anni 
080, Ecclesiam Hierosalymitanam vicaria potestaté 


jam monuimus, pro Joanne Macariuim supposuit, C administrarant Stephanus episcopus  Dorensis , 


qui temporum ratione excluditur , uec ea virtutis 
Jaude floruit, quam Leoutius archiepiscopo tribuit, 
qui Gregorium. accepit. Fuit quippe aliquandiu 
Macarius IT, Origenianarum partium, eoque nomine 
throno deturbatus, mulos annos eo lonore caruit. 
Quamobrem Papebrochius (1. HH. Maii) in Historia 
chronologica — episcoporum — Hierosolymitanorum 
(num, 128), suspecta habuit, quiz de Macario dicta 
ἃ Leontio Bruabat. Hec enim ascripsit: ἤν vita 
quoque S. Gregorii Agrigeutini , qui 35. Novembris 
colitur, crebra est Macarii mentio, veluti qui ad- 
ventum. sancii adolescentis in — Hierosolymitanam 
Ecclesiam divinitus cognoverit, ejusque ac sociorum 
nomina et vultum antea ἩΜΜΜΜΩΙΝ risum; ac denique 
diaconum. ordinaverit. Sed hec Vita multe fabulo- 
sitatis suspecta nobis esl, neque in. testimonium san- 
&litatis pro Macario adducenda, donec severo exa- 
ytiue discussa fnerit. 


Joannes episcopus Philadelphize , et Theodorus 

resbyter, qui etiam per Georgium presbyterum 
egalum suum sübscripsit actis $9«0di sext 
ccumenicee anno 681 ineunte : oc deinde alios 
fortasse habuit suecessores usque ad. Joannem V, 
qui aunis amplius sexaginta post Sophronium, 
primus patriarcha renuntiatus est, antio 705. Hac 
plana ómuia esse, ostendet tibi Quienus. (Orient. 
Chr. t. ill, a p. 280.) 

(82) Pugnare inter. se vilentur Νυχτερινὸς et 
"Opüpo;, sive Noclurnus et Matutinus: sed h»c 
usus mollivit, significatione τοῦ "OpBpou prolata. 
Nam Ὅρθρον Greci vocant il etiam quod nocte 
ipsa canitur, elsi Mecovüxtiov, quandoque appel- 
lant, ac simul τοὺς Aivoug sive Laudes, quas illi a 
Matutino non disjungebaut. Quincá "OpOpip przibat 
Ἑσπερινὸν μέγα, magna scilicet. Vespere , quas ab 
occasu solis inchoabant : e quibus omnibus consia- 


At de Joauue IV meliora nobis transmisit Eva- D bat tota ᾿Αγρυπνία sive Vigilim. Docet nos id Sabse 


(rius, ἃ quo liec sunt: Ἐπὶ δὲ τὴν Ἱεροσολύμων 
ἄνειτιν ἱερωσύνην μετὰ Μαχάριον Ἰωάννης, ἐν τῇ 
καλουμένῃ τῶν ᾿Αχοιμήτων μονῇ τὸν ἄσχευον βίον 
ἀγωνιδάμενος, μηδενὸς νεωτερισθέντος πεοὶ τὴν 
ἐχχλησιαστιχὴν χατάστασιν, ld est: Ad Hierosoly- 
thorua artem Ecclesie pontificatum post Macarium 
€cettus est Joannes, qui in Ace metorum monasterio 
γε tgiosat vigo insitnta didicerat; nec quidquam rerum 
pedir in Kcclesia tentatum — est. (Hist. eccl. 1. v, 


uu 6.) 
vterum. Joannes. Lancia in. dissertatione De 
€late. B. Gregorii Agrigentinorwm. episcopi, quam, 
na "o0 Quies ad manum habere possunt, iteruui 
"NA calcem operis edendaim curabimus, senten- 
niano Rex amplexus, qui Gregorium sub Justi- 
viam (n (o punero Üüoruisse tradunt, aliam inivil 
opportune )-et Macarium hunc. Loonüi beneficio 
t4. Her QUiatum Puülavit, quo series patriarclia- 
Vadyantanoir um aliquatenus suppleretur. 


typicum capite 9, cujus est titulus, Εἰδύσις τοῦ 
δγάλην ᾿Ε σπερινοῦ, xal τῆς Aypunviaz διάταξις. 
ost hec ᾿Απόλυσις ficbal, sive caius dimissio. 
hursum ad Horas Πρώτην, Τρίτην, "Extnw et 
'"Evo&tv/ conveniebant, «t Latini solent, ».isi quod 
posi singulas lhasce Horas babebant praterea 
Mice pta, sive horarum dimidia, qu:& tamen. par- 
lim. diebus. solemnibus. omittebantur.. Po-1. lec 
altere erant quotidie Vesperas, id. est. σπερος 
ixp^c hora diei decima: pars demum ultima τῇς 
Αχολουθίας fuit ᾿Απόδειπγον, quod uos completo- 
riwm dicimus : duplex id. etiám, majus ei wuinus, 
sed alierulium tautum pro dici. solemnitate canc- 
batur. Omnia bzc psalmis, precatiovibus, bvmnis 
p-ragcbantur : certisque iiterva.lis. Exsaugelium. el 
sanctorum historias legere inos fuit, quorum tue- 
moria ageretur. Plura de his, si. vacat, lego. apud 
Ravaeum De accluthia oficii canonici. ro. ει ει 
Orient, Gieccor. an AL NS. dd Mo, μ. 43). 


511 


S. GREGORlU AGIUGENTINI VITA. 


i 


μδτανοίας λόγον͵ ἀπέλυσεν πάντας. Καὶ προσχαλε- A compellat, et: Ave, inquit, domine Marce : uude 


σάμενος τὸν ἀδήδν ὃ ἀρχιεπίσχοπος, Aéqe: αὐτῷ * 
Χαίροις, χύρι Μάρῤχε, πόθεν ἡμῖν ἤγαγες τὸν ἀλτθῶς 
δοῦλον τοῦ Χριστοῦ τὸν κύριν Γρηγόριο. τὸν νέον, 
τὸν πόθιυ χαταλαδόντα τοὺς ὄντως xal σιυυτηρίους καὶ 
ἀγίονς τόπους τούτους, ἐν οἷς ὁ Κύριος bc ἡμᾶς τὰ 
πάθη ἐδέξατο: 'O δὲ ἀδδᾶς ἀπεχρίθη" Θὺχ ἡμεῖς 
ἐγάγομεν αὐτὸν, δέσποτα, ἀλλ᾽ ὁ Χριστὸς ὁ Υἱὺς τοῦ 
Θεοῦ, ὁ πάντας ἀνθρώπους θέλων σωῆτιναι, χαὶ εἰς 
ἐπίγνωσιν ἀληθείας ἐλθεῖν, xal σου ἢ εὐχὴ, Πάτὲρ 
ἁγιώτατε. Ἐχπλαγεὶς δὲ ὁ Γρηγόριος ἐπὶ τῇ χλέσει 
τοῦ ὀνόματος τοῦ ἀδθᾶ " οὐδέπω γὰρ ἐπέγνω τὸ ὄνομα 
αὐτοῦ, tosoUtev χρόνον μετ᾽ αὐτῶν πεποιτιχὼς, οὐδὲ 
τῶν συνόντων αὐτῷ ἑτέρων δύο μοναχῶν, μηδὲ πά- 
λιν τολμήσας αὐτοὺς ἐρωτῆσαι, τίνες ἐχέχληνται. 
Πάλιν δὲ 5 ἀρχιεπίσχοπος φωνῆδας καὶ τοὺς δύο τέ“ 
(οὐς μονχοὺς, λέγειί αὐτοῖς - Κύρι ἀδθᾶ Σεραπίων, 
xal σὺ, κύρι ἀδθᾶ Λεόντιε, χάριν ἔχω τῷ Θεῷ τῷ ἐν- 
δυναμώδαντι ὑμᾶς ἔν Χριστῷ Ἰησοῦ, τῷ χαταξιώ- 
σιντι ὑμᾶς διὰ τῆς τοῦ &ylou Πνεύματος χάριτος, 
-οιουῖον ξγῤῥήγορον ἄνδρα τῇ σπουδῇ μὴ ὀκνηρὴν, τῷ 
πνεύματι ζέοντα, χαὶ τῷ Κυρίῳ γνησίω; δουλεύοντα, 
χαὶ τῇ ἐλπίδι ἀεὶ χαίροντα, χαὶ τῇ προσευχῇ &vsv- 
δότως προσχχρτεροῦντα κατὰ τὸν θεῖον xal μαχά- 
p:0v ᾿Απόστολον, ἀγαγεῖν εἷς τοὺς ἁγίους τόπους, 
xai πληρῶσαι αὐτοῦ τὴν ἐπιθυμίαν " λοιπὸν δὲ xal 
πρὸς τὴν ἡμετέραν μετριότητα. Ταῦτα εἰπὼν ὁ ἀρχι- 
επίσχοπο; λέγει" Ἔχω μὲν, τεχνία μου, χαὶ ἄλλα 
τινὰ διαλεχθῆναι ὑμῖν περὶ τοῦ παιδός " ἀλλ᾽ ἐπειδὴ 
χαιρὺὸς τοῦ ποιεῖν τῷ Κυρίῳ, wal πάλιν ἀναγγελῶ 
ὑμῖν περὶ αὐτοῦ ἃ ὁ Κύριος ἐγνώρισεν fiutv. 

IE'. ΕἸσελθὼν δὲ ὁ ἀρχιεπίσχοπος ἐν τῇ ἐχχλησίᾳ 
“ἣν θείαν ἐπιτελέσαι μνοταγωγίαν, ἐχέλευσεν τῷ 
ἀρχιδιαχόνῳ ἑαυτοῦ στῆσαι τὸν Γρηγόριον εἰς τὰ 
δεξιὰ μέρη τοῦ ἄμδωνος. Hv δὲ χατανενυγμένος τῇ 
Ψυχὴ πάνυ χαὶ τῇ καρδίᾳ, ἐχχέων ποταμοὺς δα- 
κρύων, ἄνω τὸν νοῦν ἔχων ἀδιαλείπτως. "Eo paxev δὲ 
ὁ μαχάριος Γρηγόριος xal τὴν παρεστῶσαν τοῦ ἁγίηυ 
Πνεύματος χάριν τῷ ἁγίῳ Μαχαρίῳ εῷ ἀοχιεπισχό- 
Tt. Εἴτα μεταλαδόντες τῶν ἁγίων xal ἀχράντων 
μυστηρίων, xaX μετὰ τὴν ἀπόλυσιν ἐχέλευσεν ὁ ἄρχι- 
επίσχοκος τὸν Γρηγόριον ἀναχληθῆναι ἐν τῇ «pa- 
πέζῃ αὐτοῦ σὺν τῶν μοναχῶν τῶν τριῶν " λοιπὸν δὲ 
al τὸν ἡγούμενον τοῦ μοναστηρίου σὺν τῶν ἀδελφῶν, 


ad nos germanum Cliristi servum adduxisti, ado- 
lescentemn. utique hune Gregorium, quj hiec vere 
salutaria οἱ sancta locá, in quibus Dominus necem 
pro nobis passus e$t, sufimo studio videre expe- 
tivit *Cul abbas : Non eum, inquit, huc nos dedu- 
ximus, Christus Dei Filius adduxit, qui omnes 
liomines salvos esse, atque ad veritatis cognitionem 
perrenire vult *!*, tum et [xxxi] tux preces, Pater 
sanctissime. Obstupuit vero abbatis nomine audito 
Gregorius : nomen enim ejus etiamtum ignofabaàt, 
i'emquecaterorum monachorum, qui ambo cum ipso 
fuerant, tattum licet temporis yna exegissent ; 
nec eos de proprio cujusque nomine interrogare 
ausus fuerat. Tum et duos alios monachos appel- 
lans archiepiscopus : Equidem, ait, dominé abla 
Serapion, et dontine abba Leonti (85), gratiam labeo 
Deo, qui vos divina virtute confirmavit In Christo 
Jesu dignosque effecit qui, saheto Spiritu adjuvante, 
pervigilem hunc virum atque impigrum, virtutis 
incensum studio, ac Domino sincere famulantetm, 
spe perpetuo gandentem et obsecraátionibus $ine 
remissione ex beati divinique Apostoli prasseripto !* 
intentum huc ad sancta loca ipsi adduceretls , ipsi 
desiderium ejus exzpleretis, nee minus tenuitatem 
nostram solaremini. Atque hzc cum dixisset ar- 
chiepiscopus, illud quoque adjecit, alia quadara 
esse, quz ipsis de puero ehuntiare deberet ; sed 
quod sacrificii divini tempus instaret, alias se pro- 


C laturum, quz sibi Dominus de illo manifesta esse 


voluisset. 

X V. Ingressus autem in templum arcliiepiscopus, 
ut divina mysteria perageret, archidiacono suo 
mandavit, ut Gregorium in dextra anibonis párto 
collocaret (84). Ubi ille sic astitit, ut animus qui- 
dem ejus dolore oppressus videretur, oculi lacry- 
mas ubertim funderent, men$ vero celestia ühice 
cogiaret. Quo etiam tempore bcatus Gregorlus 
divini Spiritus gratiam vidit sancto archiepiscopo 
assistentern. Postquam sanctis intaminalisque my- 
ateriis adfuere, et populus dimissus est, Gregorium: 
arehiepiscopus cun tribus monachis, et praefectum 
monasterli cum fratribus ad mensam invitari jus- 
sit, ac die flo, saucio scilicet et magno Dominico, 


καὶ ἠρίστησαν μετὰ τοῦ ἀρχιεπισχόπου ἐν τῇ ἡμέρᾳ D apud. archlepiscopum convivati sunt. Deinde, ut 


-πἣς ἁγίας xal μεγάλης Κνριαχῆς. Εἶτα, ἵνα λόγον 
σύντομον συνέλω, τῇ ἐπαύριον εἰσελθὼν 6 ἀδδᾶς Μάρ- 
Xo, ἔπεσεν παρὰ τοὺς πόδας tou ἀρχιεπισχόπον λέγων 
αὐτῷ E5£at ὑπὲρ ἐμοῦ, Πάτερ, xat ἀπόλυπον ἡμᾶς, 

"1 Tim. n, 46. '* Philipp. iv, 4, 6. 

(85) Apud Graecos sequioris :iatis xopt; appel- 
latio honoris erat inter liownes pro. χύριός, quod 
j:m Deum unum hae voce dessgsare. soliti essent. 
Qua ratione Latini quoque Deum. Dominum, homi- 
wes Domnos dicere «ceperunt. In. Prato. Joanuis 
Focrate, qui et Moss bus, Leontii nosti cqualis, 
nibil occu: rit frequeitius, quam bujusmodi formula 
χύρι "A663. 

(84) Gr:eci. Latinique ambonem dixere suggestum 
in ten plis, unde et. episcopi conciones liabere, et 
diaconi Evangelium pronuntiare ,.— €t. cantores 
] aluo eanere, et anaznostie sscros Lihros legere 
Sutesant, Éxcinplis 1653 noa. id gel. Maneut. vcio 


sermone utor brevi, abbas Marcus postridie ad ar- 
chiepiscopum ingressus, cum se ad ejus pedes ab- 
jecisset , Bene, iuquit, mihi, Pater, precare, nosquo 
dimittg, ut salutatis frawibus, ac divino nu- 


adhue Romx ambones marmorei non pauci anti- 
quis in templis: qui tamen angustiores sunt, 
quam apud Graecos fuisse videantur. Narrat quippe 
Cyrillus Scythopulitanus in Vita Sabie (apud Couel. 
t. Ut, M. Ε. G., n. 56) ascendisse olim Hieroso- 
Iymis in ambunem adis. protoinarlyris Jvannem 
archiepiscopum secum labentem. principes mona- 
chos Theodosium et. Salam. Quin. et. cantoribus 
pluribus ambonem patuisse, indicare videtar c3norn 
15 cuncilii Laed:ceni. Porro. Lat.nane vex. sit ab 
umbio, an. Grava ab àva0xivsty , gramimatsicerii 
lis eel 








515 : 


S. GREGORII AGRIGENTINI VITA. A5 


Tine tuis precibus propitiato, ad mouasterium A ἵνα τυνταξώμεθα τοῖς ἀδελφοῖ;, καὶ διὰ τῶν £241.v 


nostram redeamus. Cui respondit archiepiscopus : 
Age letus discede, Pater; fac tamen, sancto die 
Dominico, qui post Pascha primus erit, huc Do- 
mino supplicatum redeas, et ad nos quoque, ut ipse 
vult, revertare : [xxxii] quo. teultimis saslutationi- 
bus prosequamur, atque ubi nos precibus tuis so- 
latus fueris, in pice Jenique tu. etiam δά mona- 
sterium tuum proficiscaris. Aberat autem Gregorius 
cum bzc abbas cuim archiepiscopo colloqueretur. 
At monachi »rchi-piscopum venerati, discessere, 
εἰ e0 quo desUiraveiant, se contulerunt. 

XVI. Tum saucius. archiepiseopus Gregorium 
arcessit, eumque sic alloquitur : Audi, Gregori fili, 
scire loc te volo, dominum Marcum monachum, 
qui le huc deduxit, hinc abiisse salutatum fratres 
qui circum in sanctz Siovis vicinia degunt : cz- 
terum illi a nobis prescriptum esse, ut Dominico 
die proximo revertatur ad nos, nec nisi post mu- 
tuo: complexus ad mouasterium suum redire velit. 
Quz ut ab archiepiscopo accepit. Gregorius, vehe- 
menti plane n:crore affectus est; ad ejus vero 
pedes procumbens, non sine lacrymis interrogare 
sic cepit : Pater sanctissime, et Christi, cui ser- 
vi3, amorem merite, undenam suit nuagnanimi isti 
ac providentissimi viri, quos equidem, domiue, hinc 
e sancta liac terra o:iundos putabam ? Cui archie- 
piscopus , Ex urbe, iuquit, Roma hi sunt (85), vi- 
gin ab ea stadiis nec lorgius habitantes : itaque 
eodem reverti, et in monasterium suum recipere 
se volunt. Hic vero Gregorius : Vereor, Pater, ut 
eos anplius revisam , atque adeo bonis eo- 
rum precibus infelix carebo. Nequaquam, fili, re- 


spondit archiepiscopus : quippe huc ad nos reJi- C 


turi sunt. Sic enim mibi dominus Marcus spopon- 
dit, se, sanctio die Dominico qui primus futurus 
est, si Deus annuat, venturos 3d nos, ut ex cou- 
dicto utriqu: nostrum bene precetur. 

XVII. Versabatur autem Gregorius cum archie- 
P.scopo, ipsi in obsecrationibus assidens, et viriu- 
tes ejus piamque vitze rationem imitari conabatur. 
Vir enim erat divinis oraculis addictus. Quare 
Gregorius quotidie diluculo lectoris partes assidue 
3gebat, magna omnium admiratione, cuim nec in 
percurrendis libris quidquam erraret, et in. intel- 
ligendo acutus esset, ac, si archiepiscopus man- 
dassel, in interpretando non minus idoneum se 


proderet. quam modestum, Atque lac erat. Gre- 
goru quotiisn3 occupatio, utet. divinis Liueris 
operan: i s3510v | daret, et in obsecrationibus se exer- 
Cort: cióom contra semel in. diem sumeret, hu- 
"s ΗΠ ΤΟ f, plurimum vigilaret, balneo semper 
a^seneret. Dominico demum die ad vesperam re- 
ΠΕΣ inonschi in sanctam. urbem, εἰ archiepiseo- 
PU alque ipsnm deinde Gregorium | inviserust- 


ὑπο Mousst. eim, ni fallor. bie designatnr ad 
Aquas Salvias : neque enim aliud uipiam fuisse 
CTS quod sten milliara duo cum dimidio ab urhe 
Us πίη P Poutfiee movimo. aaro 539 

UP os fÓegorius , qui in concilio. Late- 

T Is f. Cene. t. Hl, p. 2722s, coaniitur 


σου, ἐὰν θέλημα Θεοῦ ἐστιν, χατέλθωμεν ἐν τῷ aca- 
λίῳ ἐμῶν. Ὁ δὲ ἀρχιεπέσχοπαος λέγει αὐτῷ ^ “Δτ:ελ- 
θε, Πάτερ, χαίρων, xal ποίτισον, ἕως; τῇ ἀγίχ Κυ- 
ριαχὴ τοῦ ᾿Αντιπάσχα ἀνταπηδίζως τῷ Κυρίῳ τὸς 
εὐγά: 979, xal ἀνεπίσερεψον πρὸς ἡμᾶς, χαδὼς 
βούλεται͵ tva συνταξώμεθά σοι, xal λάδωμεν τὰν 
εὐχὴν Guo, xal οὕτως ἀπέρχει ἐν εἰρήντ, xal αὐτὸς 
εἰς τὴν χέλλαν oco. Οὐχ ἣν ὃξ μετ᾽ αὐτῶν ὁ Γρτγό- 
ριο;:, ὅτε ταῦτα ὁ ἀξξᾶς τῷ ἀρχ'επισχόταω διελέγε- 
v0. Καὶ ποιήσαντες μετάνοιαν ἔξταθον ix -τοὐὔ ἀρ- 
χιεπ'σχόπου, xa ἀπτλθο» ὅπου ἐδούλοντο. 

[τ’. Καὶ ςωνέσας ὁ ὅγιος λἰαχάριος τὸν Γρηγό- 
ριον. λέγει αὑτῷ ““Ἄχουσον, τέχνον Γρηγόριε, ἔστω 
σοι γνωστὸν τοῦτο παρ᾽ ἑμοῦ, ὅτι ὁ χύρις Máp- 
xoc ὁ μοναχὸς, ὁ ἀγαγὼν σε ἔνταυϑα, ἐπορεύθη ἀσκά- 
σασθαι τοὺς ἀδελφοὺς τοὺς ὄντας χυχλύδεν χύχλιρ 
τῆς ἁγίας Σιὼν, xal ὡρίσαμεν αὐτῷ, Ta ἀναστρέψη 


B πρὸς ἡμᾶς τὸ ἅγιον ᾿Αντιπάσχα, καὶ αυντάξττιαι ἡμῖν, 


xa! οὕτως ἀπέλθῃ ἐν τῷ χε)λίῳ αὑτοῦ. ᾿Αχεύσ;ς δὲ ὁ 
Γρηγόριος ταῦτα παρὰ τοῦ ἀρχιεπιτχέπου, πάνυ. 
ἐλυπήθη σφόδρα, xai πεσὼν καρὰ τοὺ; τόδας τοῦ 
ἀρχιεπισχόπου μετὰ δαχρύων λέγει αὐτῷ - Πάτερ. 
ἁγιώτατε Μαχάριε, δοῦλε ἐγαπημένε too Χριστοῦ. 
xai πόθεν εἰσὶν οἱ μεγαλόψυχοι ἄνδρες οὗτος ol oe- 
ορατιχοί ; ὡς δυχεῖ uot, δέσποτα, ὅτι Ex τῶν ἁγίων 
τόπων τούτων εἰσὶν οὗτοι ἄνθρωτοοι.: Ὃ δὲ ἀρχι- 
επίσχοπος λέγει πρὸς αὐτὴν" Téxvov, Ex τῆὸῖς "Po 
μαίων πόλεώς εἰσιν ὡς ἀπὸ σταδίων tíxest, χάχεϊ 
βούλονται ἐπαναχάμνα:, xal ἀπελθεῖν ἐν τῷ ἰδᾶρ 
χελλίῳ, Ὁ δὲ Γρηγόριος λέγει " Φοδοῦμαι, Πάτερ, 
μὴ πω; οὐ θεάσωαι τοὺς ἀνδρώπτους, xai μείνω 
ὀρφανὸς τῶν εὐχῶν αὐτῶν. Καὶ ἀποχριθεὶς ὁ ἀρχικ- 
πίσχοπος εἶπεν ^ Οὐχὶ, τέχιον ^ ἕνθεν ἔχουσιν ἀνα- 
στρέψαι “οὕτως γὰρ μοι συνέθετο ὁ χύρις Μάρχας, 
ἵνα Θεοῦ κελεύσει τῇ ἀγΐ Κυριχχῇ τῇ νέᾳ χατολλ- 
690: πρὸς ἡμᾶ-:, ὡς ἔτη, xat ἀπολάδωμεν τῶν εὑ- 
4o» αὑτῶν ἀμςότεροι. 

ΙΖ. "Hv δὲ ὁ Γρηγόριος μετὰ τοῦ ἀρχιεπισχό::-..) 
προσεδρεύων αὐτῷ tal; εὐχαῖς, χαὶ ζηλωτὴς γινό- 
μενος τῆς ἐναρέτου χαὶ σεμνῆς αὐτοῦ πολιτείας ᾿ 
T» γὰρ ὁ ἀνὴρ σπουξαῖος πεοὶ τὰ θεῖα λόγια, "Hv 
δὲ ὁ Γρτγόριος x19' ἐχάττην ἡμέραν ἀδιαλείπτως 
τῷ ὄρθρῳ ἀναγινώσχων, χαὶ θαυμαζόμενος ὑπὸ 
πάντων, ἀπολοιχίστως διερχόμενος τὰς βίδλους, πᾶ- 
λιν δὲ ὀξὺς εἰς τὸ νοξῖν xal χρήτιμο;, ἔπιτρεπόμε- 
νος παρὰ τοῦ ἀρχιεπ'σχόπου, ἐν :ai; ἐρμηνείαι- 


p μετὰ πάσης ταπεινοξροσύνης. Οὕτως Gb ἐποίει πά- 


σας τὰς ἡμέρας ὁ Γρηγόριος, σχολάζων τῇ μελέτῃ 
τῶν θείων Γραφῶν, xai προσχαρτερῶν τῇ προσευχῇ 
xai τῇ δεέσει, ἅπαξ ἐσθίων τῆς ἡ μέρας, χαμευνίαν 
τε χαὶ ἀγρυπυίαν ἀδιαλείπτως χεχττ λένος, ὁμοίως 
δὲ χαὶ ἁλουπσΐίαν. Καταλαδούτης δὲ τῇς ἁγίας Kv- 
ριαχῆς, πρὸς ἔἐσπέραν ἀνέσπτοεναν οἱ .ο.5γηὶ ἔν τῇ 
ἀγξ Σιὼν, χοὶ εἰσελθόντες ἐππάτατο τὼν Gpuít- 
« Abba presbyter veneralilis πιδηλοι τὶ! de Cilicia, 
qui pomntur. in Aquas Salvias, quod in hac Romaua 
civitte habilare diznoscin-. » Ejnsdem monasterii 
m: aninit Liber Poti'icalis i Econo ΠῚ qn. $0, et 
B.uecsisio Bl (qu. δ). 


NI 


S. GREGORII! AGRIGENTINI VITA. 


ἈΠ 


επίτσχοπον, λοιπὸν δὲ xai τὸν Γρηγόριον * ὅλην δὲ «v A quibuscum is noctem exegit totam vigilando; fle- 


νύχτα μετ αὐτῶν ἦν ὁ Γρηγόριος δῦπνος, χλαίων 
καὶ δεόμενος αὐτῶν, ὅπως ἀνενδότως εὔχονται ὑπὲρ 
αὐτοῦ * ἵνα χαλῶς διανύσῃ τὸν δρόμον τῆς μετανοίας, 
καὶ ἀξιωθῇ τῆς μερίδος αὐτῶν εὑρηθῆναι ἐν τῇ φοδερᾷ 
ἡμέρᾳ τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ. Γενομένης δὲ ἡμέ- 
ρας, ἦλθον πρὸς τὸν ἁγιώτατον ἀρχιεπίσχοπον Μα- 
χάριον, καὶ πεσὼν παρὰ τοὺς πόδας αὐτοῦ ὁ à66d; 
Μάρχος, λίγει αὐτῷ * Ebzat ὑπὲρ ἡμῶν, Πάτερ 
ἅγιε, χαὶ ἀπόστειλον ἡμᾶς τοῦ πορευθῆναι εἰς τὸ 
δουλιχόν σου χελλίον ἡμῶν. Ὃ δὲ ἅγιος ἀρχιξπίσχο- 
To; Μαχάριος ἐπιθεὶς ἑνὶ ἐχάστῳ αὐτῶν τὴν χεῖρα 
xal ἄρας τοὺς ὀφθαλμοὺς αὑτοῦ εἰς τὸν οὐρανὸν sl- 
πεν" Ὃ Θεὸς ὁ ποιήσας τὸν οὐρανὸν, xaX τὴν γῆν, 
γαὶ τὴν θάλασσαν, xal πάντα ἐν αὐτοῖς, ὁ πάντα 
ἐπιστάμενος πρὶν γενέσεως αὐτῶν, αὐτὸς διάσωσον 
χαὶ τοὺς σούλους σου τούτους * οἵ xai διὰ τὸ σὸν 
ἅγιον ὄνομα παρεγένοντο ἐνταῦθα τοῦ ἰδεῖν xal πε- 
ριπτύξασθαι τοὺς ἁγίους τόπους τούτους, ἐν οἷς τὰ 
ὑπὲρ ἡμῶν ἐδέξω ἅγια παθήματα * οὐ μόνον" δὲ εἰς 
«0010 χόπους ὑπομείναντες, ἀλλὰ χαὶ καρπὸν ἄξιον 
ἄγοντες τῆς μετανοίας, τῷ σῷ χράτει καὶ Ἰησοῦ 
Χριστοῦ εὐπροσενέγχαντες τὸν δοῦλόν “ου τοῦτον, τὸν 
συμπαρεστηχότα σὺν ἡμῖν ἐνώπιόν σου " καὶ δὸς αὖ- 
«οἷς ἐν εἰρήνῃ πορευθῆνα!, χατὰ τὸ σὺν εὐάρεστον, 
ὅτι ἅγιος εἶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. αἱ πάν- 
τῶν ᾿Αμὴν ἀποχριθέντων, ἀσπασάμενος τόν τε Máp- 
τὸν xal Eepaníuva χαὶ Λεόντιον τῷ ἀγί φιλήματι 
ἀπέλυσεν. 


η΄. ΕἰταὀΓρηγόριος εἰσδραμὼν ἐκράτητεν αὐτῶν 
τοὺς πόδας χλαίων xal λέγων - Ἐλεήσατε χἀμδ τὸν 
ἁμαρτωλὸν χαὶ ταπεινόν. Τί ποιήσω ; αὐτοὶ γεγό- 
νατε μετὰ Θεὸν πρόξενγι τῆς ἐμῆς σωτηρίας * δι᾽ 
ὑμῶν ἐδιδάχθην τὰ σύμδολα τῆς ἀγαθῆς πολιτείας, 
εἰ xai οὐχ ἰσχύω ψυλάξαι " αὑτοὶ τὸν ἐμὸν ἐπλη: 
ρύσατε πόθον, xal πλανόμενον εὑρόντες ἀνεστισατε 
ἀπὸ πολλοῦ χλύδωνος εἷς λιμένα εὔδιον. Τί ποιήσω : 
πῶς ὑμῶν χωρισθῶ, Πάτρες χαὶ ἀδελφοί; ποῦ με 
παρατίθεσθε ὑμῶν πορξυομένων, κύριοί μου ; Εἶτα 
μετὰ ταῦτα λέγει αὐτῷ ὁ 466a; " Μὴ οὕτως ἀπολο- 
φύρου, tixvov * παρατιθέμεθά σε εἰς τὸν Κύριον 
Ἰησοῦν Χριστὸν τὸν Yib, τοῦ Θεοῦ τοῦ ζῶντος, Óv 
ἡρήτω ἐχ παιδήύθεν σου, τὸν χαλέσαντά se χλέσει 
ἁγίᾳ, ὡς ποτὲ τὸν προφήτην Σαμουὴλ ἐπὶ τοῦ 'H23, 
καὶ συνάριθμον ἔχοντα τοῦ χορηῦ τῶν ἀγίων προ- 
φητῶν, λοιπὸν δὲ χαὶ εἰ; τὸν χοινὸν ἡ λῶν xal 
πνξυματιχὸν ἡμῶν Πατέρα τὸν ἅγιον Μαχάριον τὸν 
ἀρχιεπίσχοτον, τὸν ἔχουτα διοιχῆσα: τὰ χατὰ σὲ οἵῳ 
βούλῃ, τρόπῳ ἀγα ῷ. Καὶ χρατήσα;: αὐτὸν τῆς χειρὸς 
ἔῤῥιψεν αὐτὸν ὁ 8653; εἰς τοὺ; πόδα; τοῦ &y:ov Ma- 
xa piou λέγων * Πάτερ τιμιώτατε, xat οὗτος σὺν ἡμῖν 
ix τῆς ποίμνης τῆς καθολιχῆς Ἐχχλησίας ἐστίν" 
nis: γὰρ καὶ αὐτὸς τοὺς οἴαχας δέχεσθαι τῆς Ἐχ- 
χλησίας, xai τῷ πηδαλίῳ τῆς διδασχαλίας πνευματι- 
xi χυδερνᾷν αὐτὴν ἀλώδητον. "AAA αὐτὸς, Πάτερ 
ἡ λῶν, καὶ τούτου qpóvtusoy τῆς Ψυχῆς τοῦ κάλλους 
αὐτοῦ τὴν εὐπρέπειαν ἀεὶ λαλπρὰν διχμεῖναι τοῦ μὴ 
930475721 αὐτὴν τῷ σπίλω τῆς νεαρᾶς; 32 οὐ ἦι. 


bat autem, eosque identidem rogabat, ut preces 
semper pro se funderent, quo poenitenti curri- 
culum recte faceret, ac dignus haberetur, qui in 
tremendo Doinini Jesu Chrisii die par cum ipsis 
premium referret. Ut vero illuxit, sanciissimuin 
archiepiscopum simul adierunt : ibique abbas Mar- 
cus, cum ad pedes ejus procidisset , Bene, inquit, 
precare nobis, Pater sancte, et ad monasterium 
nostrum, quod tibi semper addictum erit, nos abira 
permitte. AL sanctus archiepiscopus, cum manum sin- 
gulis imposuisset, sublatis in ccelum oculis, dixit : 
Deus.qui calum fecisti et terram,et mare, et quae 
in his sunt omuia, qui universa nosti, priusquam es - 
sent, lu idem etservos hosce tuos incolumes serva : 
quippe qui sancti nominis tui causa huc advene- 
runt ad sancta hzc loca inviseuda atque am plexan- 
da, in quibus ipse salutáres cruciatus pro nobis 
tolerasti : neque solura ob id labores perpessi sunt, 
sed praeclarum quoque pietatis sux fructum  ob- 
tulerunt, servum bunc tuum, qui nobiscum ast:st 
coram te, tibi, Pater, et Filio tuo Jesu Christo con- 
secrantes : his da, ut in pace proficiscantur, quem- 
admodum tibi acceptum est, qui sanctus e$ in Sz- 
cula sgculorum. Cumque omnes respondissent, 
Amen, Marcum et Serapionem et Leontium sancte 
dcosculatus dimisit. 


XVII. At vero Gregorius 2ccurrens, abeentinm 
pedes tenere, eosque flens in hunc modum affari : 
Nibilne hominis scelesti abjectique vos | miseret ἢ 
Quid jam faciam ? Vos mihi post Deum salutis mex 
auctores fui-tis: ἃ vobis religiose vite instituta, 
quanquam servare nescio, edocius sum : vos de- 
siderium meum explevistia, et quem errantem in- 
veneratis, magnis e fluctibus tranquillum in por- 
tum conjecistis. Quid faciam? quomodo a vobis, o 
Patres fratresque, dividar ? ubi, vobis abeuntibus, 
domini mei, me relinquitis? Post qux albas inter- 
pellans : Plorare, inquit, desine, fili, Domino Jesu 
Christo Filio Dei viventis te nos committimus, 
quem a pueritia jam tum przoptasti, cum te voca- 
tione sancta, ut olm sub Heli Samuelem: prophe- 
tam, vocavit, et in sanctorum prophetarum nu- 
mero habuit : tum communi nostro parenti et 
virlutum oranium magistro sancto arcliiepiscopo, 
qui res tuas eo consilio atque modo curabit, quo 
$ua curat, Prehensaque manu ejus, ad sancti viri 
p des abbas pertraxit, et , O Pater, inquit, charissi- 
me, [xxav] liic etiain, ut nos, de catholicze Ecclesi: 
grege est : quii etiam aliquando gubernacula Ec- 
clesix* tractabit, et doctrinze tanquam clavum te- 
nens, tutam et (raude immunem eam administra - 
bit. At tu ipse, o Pater communis, curam adole- 
scenti adhibe, ut qui nunc. est animi ejus candor 
ac puritas, nihil unquam de splendore remittat, 
aut ullam ex juveuili xtate maculam sus: ipiat ; tuis 


-.- 


53 S. GREGORII AGRIGENTINI VITY. T 


B ues pracepts regere .δῦ' magnique aimi Uti À xiz;, ἄγ᾽ ὑποσττρίνω, X3: στύφειν αὐτὶν 5i b. 


*.r:si^ corfirmare n- des.nas. Que post juam ab- 
las ὧυ mo:umque sancto archiepiscopo ipnculca- 
τι, eum et ipse. εἰ qoi asalont ex omni ordine, 
ἐπι ub-rt.m ferent, sic Marcum abbatem af- 
fa!o« e&t saocims archiepiscopus : Nosii tg quo- 
exe, Pastor, cuz pucri bujas institutio fuerit, et qua 
r31.9:€ primis ab anp»is Deo se devorerit, qui eüm 
3. L!^0 matris $;ibi aschit : nosti apimi robor 26 
n.et: 1$ lal διε, quim timor Dei undique tae- 
ἐσ τ: nti quanto se stadio ad virtutem exerceat, 
c 2*in 24 septimum usqoe diem jejunia continuare 
4(15, p.uritbum 39:em operz is divinarum Littera- 
rum meila&bone posere, in lectione noa assidue 
$/ lum, sed etiam accurate versari, et quz insunt 


orzcula ita int-ligere atque interpretari, ut mode- B 


«Lam semper prae se ferat, nec de se, nisi demisse, 
s^at at. Tur pueri manu prebensa, eoque excitato, 
S, irqit, 1i, ac si plaeet, sedem bie tili aped 
n^s ei 5 : quippe Dorsinus noster Jesss Christus 
tes xesiras, et sibi libet, orJinai4t. Sia abire cum 
fia'ri;us matis, perge ire, e$ pax. vos comitetur. 
Cai Grezorius : Non quil^m, domine mi, hinc, 
quoad vizerim, ulia mili aleundi voluntas est; 
at de borum precibus laboro : et :»pem tamen ba- 
beo, fore aliquando ip hae viia, ut eos, si Domi- 
mus 3n8u3/, revis3m. BHixc aotem cum Jiceret, 
flentes monachi osculu:n. ilii in colium invaden- 
tes dedere, et 21 τς omuitus salutatis, e sar.cta 
urbe exierunt xvii Bal. Maias (57), qui dies tertia 
fuit post. Doiinicom Paschau prorimum. Grezo- 
5190s vero Hierosolvipis ma; s.t. in sacris v ot.umen- 
tis lostranuis, ac monasteri.$. sapctorumque viro- 
rum, qui ilic supt, statioribus invisenjis occu- 
ptus. 


XIX. Interea mozacbi llierosolyznis profecti, Tri- 
polius Kalendis Junis teuverunt. Div:no autem con- 
πιο factum est, αἱ ibidem Panormi anixssvi] epi- 
scopi s3*eu invenirent Begolii. nescio enjus (2058 
appulsam, qua in Siciliam quamprimum reditura 
erat. liaque npavicularie exor.io, ia. navein cous- 
t€cuderaut, Deoque faveste Siciiiain. primum  atti- 
gerunt xvii Kal, Jalias prope Pl:ntbiadis ($5) oras, 


(Zo: In eod. ἃ seripium erat. x3: vt zc» αὐτὴν 
«2i; GXacrariat. Al p'acu:t inazis, quod in cod. 2 
l ceatür 272277. Nain vio «εἴ sobran sum, el 
£413:0. potius 1Indieat, qvea:s quis de rebus suis ce- 
pit, ton im quam de 3:0n73». 

51) llic se. Leontius iiusis accuratum prodit, 
" 3i quis 01 nia menda 1n «σε 25 rezerere teil. 
Na;s 4nuo. 573, qu^ seil;cet tres monachi Hieroso- 
i«vmi« disccsseie, Pascha cclebratum ext. 19 Nn. 
Apriles, sise die w.eus 5. ἡ πὸ -ecunio, cb liabent 
3ccura.issime Maurinorum Ταὶ e c'iiionolozicz. 
"οι σας ὁ. ΠΡ ess in. Albis éepos tis, ut Latini 
ἐνίας, eive ἅντα vía Kopguaxr. fau dics menses 
ip: meus, alque adeo p.cXints. nrofecbionis 
di^ decium. Quare in Grae is dei70  πὲνξε xal, 
€) ». tiber zin as M das Arziuind'] 6 Nov Done- 


C 


σχα ίτις τῆς LI μεγαλον γυ χαρτερίας BLLolL 
πῇς. Yao: δὲ τέγοπος τοῦ B6063 EIL mill 
79 ávio Mzxspiy c» ἀρχιεξιπαότο, xx: τὄ.: 1). 
xp22 ἔχχίοντος αὑτοῦ τὸ X3) τσν Ἐτρεπτιστω. :- 
t'y ἱεοέω τε X3M λιϊχον x3í παντὸς τὸς $322 Dl 
ὁ ἅγιος Maxipi; πρὸς τὸν atta. Mipr- ἘΞ τ-:- 
σχι χαὶ αὐτὸς Πάτερ, τὴν τοῦ -ππιδχηρίου τττο τῷ 
λιτεέαν τε xal ἀναστρυτῖ,, ἦν χέχττοξι ix τ. .:. 
αὐτοῦ πρὸς τὸν Θεὸν τὸν ἀφυρίταν:-Ξ π᾿ τὸν ἐξ. 
ἕξ: ἔχ xou; urlpbl αὐτοῦ, τό τε ξξρπζον rY ix- 
παχίνη τον το νὸς αὑτοῦ, τὸ TAa; ἔστιν περιτετε,,:- 
σμένον τῷ φύδῳ τοῦ Θεοῦ, πρῶτον piv εἰς à 
ἄπχη τιν ἑαυτὸν ἐκδοὺς, ὅτι ἔλόκλτρυν τὸν b ozu 
Ὑηστεῦε:, ἐν Gb τὸ μελέττ, τῶν θείων Γεστν 27 
ζων 9) παύετα:, διερχύμενος -ῶς Bi6Cavol ἄτωτ- 
στιὸς, x3: Tliv αὑτοῖς ῥὑττὰ νῶν τῷ χαὶ ἔν...» 
μετὰ πάτης χατη τείας, tactis χεχττμές; IU 
o9phvraa. Εἶτα χρητέπας τὸν ποῖα. ἔγχειρεν il 
λέγων, ᾿Ανάστα, τέχνον, x3: ἐᾶν 321 ϑωΐτετ. wi 
ἐζου μεθ᾽ ἐπῶν ἐνταϑα c χαὶ ὁ Κύριος ἐμῶν 07225 
Χριττὸ; οἰχονυμῖηξι ἔχει τὰ xil ὑμᾶᾷ;, ὡς peor 
ται" εἰ δὲ καὶ θέλ--ς ἀπελθεῖν μετὰ τῶν Gb. 
πουρεύτυ ἕν εἰρένῃ σὺν αἰτῶς. Ὃ δὲ ΓρηγΖρι: 2:- 
ἐχοΐτ, αὑτῷ, Üly!, xp: μου, τοῦ τορεςῦ “: 
ἔνθεν οὐ βούλομαι τὰς ἡ πέρας τῆς ζωξς pes 
εὐχῖ) αὑτῶν αἰτοῖ μα: x3: ἐχπίζω πᾶλιν ἐν τῷ οἱ 
“χὐττ θεωρξσαι αὐτοὺς, Exv ὁ Κύριος πελεῖτ. 12-33 
ὃξ αὐτοῦ εἰτόπος. ἐπιπετόσες ἔἐτξ τὸν τότ΄ 

ὑτοῦ οἱ [ ντες. XATizi2* ταν 3215.7 MM 
συνταξάλεντι πᾶτιν ξξτ.5ην οὗ τοιῖξς pswapo i? 


“τς ἀγχίας πζδεω; πέντε χα: ὄεχαττ, τῦ "AzzUncs 
pnés. TE ἔὄτυτέρς τῆς ava νέας Kopuxh «οὐ 
"Avzizacya. Ὁ δὲ Γρτυΐριος ἔμεινεν dv ἽἼεροτ»"" 
uve. δειρχύμενος τοὺς ἁγίους τόπους, τὰ τὲ p" 
στέρια χαὶ τὰ χελλίτ τῶν ἄτίων ἀνξρῶν τῶν bran EY 
«21; ἐχξῖσε. 

I8. "Ez:5$7t; οἱ μονχιὶ ἀπὸ "Rtpesuiiss 
χατέλαθον £v Τριτάλει τῇ πρῶτε, τοῦ Ἅουνίου ᾽ν δ: 
Κατ᾽ οἰχονυμίαν δὲ Θεοῦ εὗρον ἐχεῖτε Gxáge; τοῦ 
πισχύποῦ τῆς Πανορμίτων πόλεως τῆς Σιχελῖε 
χὺν πραυματεῖαν τινά " χαὶ εὐρόντε; αὐτὸ οἱ ate 
Jy? ἔτοιμον Eg τὸ περιπατῖσιι, wigixdursas Τὸ 


e" om 


«1 
C 
: 
ee 
. δ 
τωρ 
Φ 
b 
Md 
Φ 
«4 
e 
Vt 


γαύχλτου, X3V εἰσίλίον bv 


Θεοῦ τῇ civ x33 δεχάτι, v9.9 "levviva μινὸ; x1 


Dico vble, si. vzcat, ea6ano2n ὁπ & τος. 7. 

(88. Püinihiadis meu i-e pro». Patatiz45, 1 10" 
appeiat Diolorus εἶς avri £cl, n. 265, el 
liu. λιν, n. 1$ :crat avt^/m, ct Posbiac at Ὁ ἰν Εν 
πολι τ τιον ἀλίμενον, σλάτος 6€ ἐγὼ. x3i ngeh ec 
eppidnium maritimvrt Yoda εἰ ἐγ. iixes 6s 
Nowenriura Phiutiva tyrauno Agriccati ini. i. ΣΤῸΝ 
Ecl., n. 5. a quo. cem dium et Ceteram 65 
nomin baud primus deforiacit. Leontigs : ip. 1"! 
ucrario Àm onini lezes : J.em ab. Agriacmio ΜΠ V7 
ritima loca Nyrecusas 8. P. caxvu, Derda um 9. Τ᾿ 
xvirt, Plimtis πα. P. v. . 

Euinsero. in eo traciu. PP. larium onoqne otv 
eum fait de quo item agit. θεν τῶν doicf. lin. S 
cap. $48,, ὦ fortasse ἴοι tate. loisir2 ᾿ῳ 
(Or ente noni o dicclair. 


5n] 


S. GREGORIT AGRIGENTINI VITA. 


553 


fivtnoav ἐν Σιχελίᾳ τοῖς μέρεσιν τῇς Πλινθιάδος, ἐν A loco, quem Passarariam appellant : atque illie ia- 


τόπῳ λεγομένῳ Πασσαραρίας, χάχεϊσε ἐποίησεν τὸ 
σχάφος ἡμέρας ὀλίγας. Πάλιν γενομένης ὁρμῆς, ἀπ- 
εχίνησαν, χαὶ ἦλθον ἐν τοῖς μέρεσιν ᾿Αχραγάντου ἐν 
τῷ ποταμῷ εἰς τὸ περὶ πόλιν τὸ λεγόμενον Ἔ μπόριον. 
Καὶ ἐξελθόντες οἱ μοναχοὶ Ex τοῦ σχάφους ἀπῆλθον 
ἐν τῷ μοναστηρίῳ τῷ ὄντι ἐχεῖσε, καὶ χρούσαντες " 
ὁ θυρωρὸς δὲ ἐσαφήνισε τῷ ἡγουμένῳ λέγων * Μονα- 
χε! τινες ἄνδρες πνευματικοί εἰσιν ἔξω, καὶ λέγουσι " 
Συντυχεῖν θέλομεν τῷ ἡγουμένῳ. Ὁ δὲ ἡγούμενος 
ἀχούσας, κατελθὼν συνήντησεν αὐτοῖς ἐν τῇ αὐλῇ 
τοῦ μοναστηρίου " xai ποιέσαντες ἀλλήλοις μετά- 
νοιᾶν, εἰσήγαγεν αὐτοὺς ἐν τῇ ἐχχλησίᾳ. Καὶ εὐξά- 
μενοι, ἐχαθήσθησαν ὅ τε ἀδδᾶς χαὶ ὁ ἡγούμενος τοῦ 
μοναστηρίου, οἱ δὲ δύο παρεστήχεισαν αὐτῷ. Καὶ 
λέγει ὁ ἀδθᾶς τῷ ἡγουμένῳ ^ Πῶς ἔχεις, χύρι ἀδδᾶ 
[[αὖλε ; Ὃ δὲ ἀναστὰς xai ἐν ἐχστάσει γενόμενος ἐπὶ 
τῇ χλήσει τοῦ ὀνόματος αὐτοῦ, λέγει αὑτῷ" Καλῶς 
διὰ τοῦ Θεοῦ, Πάτερ, καὶ διὰ τῶν εὐχῶν σου. Λέγει 
αὐτῷ πάλιν ὁ à66d;- Πῶς ἔχει ὁ ὁσιώτατος χύρις 
ιἸοταμίων ὁ ἐπίσχοπος ὁ χοινὸς ἡμῶν Πατήρ; Καὶ λέ- 
γει αὐτῷ * Καλῶς διὰ τῆς τοῦ Χριστοῦ ἀντιλήψεως, 
καὶ 5v εὐχῶν aov, Πάτερ τιμιώτατε. Λέγει αὐτῷ ὁ 
ἀδϑᾶς " Εὐλογημένος ὁ ἄνθρωπος ἐχεῖνος τῷ Κυρίῳ. 
[Ιροσελθόντες δὲ οἱ ἀδελφοὶ τοῦ μοναστηρίον, ἧσπά- 
σαντο αὐτοὺς, χαὶ ζητήσαντες χελλίον, ἔδωχεν αὖ- 
τοῖς 6 ἡγούμενος τοῦ μοναστηρίον, χαὶ παρέθηχεν 
αὐτοῖς τράπεζαν xal ἄρτον xai ἔφαγον, xaX ἔπιον 
ὕδωρ, χαθώς ἐττιν αὐτοῖς ἔθος. Καὶ εὐφράνθησαν 
«πἄνν οἱ ἀδελφοὶ ἅμα τῷ ἡγουμένῳ ἀχούοντες τὸν λό- 
Xov τοῦ ἀνδρός. Εἶτα ἀπέστειλεν ὁ ἡγούμενος πρὸς 
τὸν ὁσιώτατον ἐπίσχοπον, λέγων αὐτῷ xal διηγούμε- 
vos tà χατὰ τοὺς μοναχοὺς, χαὶ τὸ πῶς παραδόξως 
ἐγάλεσεν αὐτοῦ τὸ ὄνομα, “Αὔπνοι δὲ διετέλεσαν ἀπὸ 
ἑσπέρας ἕως ὄρθρου ψάλλοντες καὶ ἀναγινώσχοντες. 
᾿Αχούσαφ δὲ ὁ ὁσιώτατος ἐπίσχοπο;, πάνυ ἐχάρη, λέ- 
γων" Βύλογητὸς ὁ Θεὸς, ὅτι ἀχηχύαμεν τοιαύτην 
ἀγαθὴν ἀγγελίαν. 


Κ΄. Γενομένης δὲ ἡμέρας, ἀπέστειλεν ὁ ἐπίσχοπος 
τὸν ἀρχιδιάχηνον Δωνάτον ἐν τῷ "Eumople, καλῶν 
τοὺς μοναχοὺς ἀνελθεῖν ἐν τῷ ἐπισχοπίῳ. Ὃ δὲ ἀό- 
Jd, ἅμα τῶν σὺν αὐτῷ τῷ λόγῳ τοῦ ἀρχ:διαχύνου ἀν- 
,. ἦλθεν ἐν τῷ ἐπισχοπίῳ. Συνήντη σεν δὲ αὐτοῖς ὁ ἐπί- 
σχοπος " xal πεσόντες ἐπὶ πρότῳτον πρησεκύνησαν 


αὑτῷ, Βὐλόγησον ἡμᾶς, λέγοντες, Πάτερ τιμιώτατε. D 


Ὃ δὲ ἐπίσχοπος * Αὐτὸς, Πάτερ, hd; εὐλόγησον. Ὁ 
δὲ 4663, λέγει" Δέσποτα, τὸ ἔλαττον ὑπὸ τοῦ xcelz- 
τόνος εὐλογεῖται. Ἐπιπολὺ δὲ ἀναγχατόμενος ὁ ἐπί- 
σχοπος παρὰ τοῦ &66d, εἶπεν" Ὁ Κύριος ἡμῶν "In- 
σοῦ; Χριστὸς, ὁ ἀληθινὺς Θεὸς ἡμῶν δώῃ ἡμῖν ἐλεη- 
θῆναι δι᾽ εὐχῶν ὑμῶν ἁγίων. Καὶ τὸ ᾿λμὴν ἀποκρι- 
θέντων, ἀσπάζονται ἀλλέλους τῷ ἁγίῳ φιλήματι. 
Ναὶ ἀνελθόντες ἐν τῷ οἴκῳ ἐχάθησαν ὅ τε ἐπίσχο- 
T0; xai οἱ μοναχοὶ, καὶ λέγει ὁ ἐπίοχοπος" Πόθεν 


. (89) De monasterio isto infra «(am bis mentio 
fil (n. 48. et 80). Idem »utem . fuisse vi:etur, atque 
(n4, quod Pirrus in Sicilia sacra ad annum usque 
1223 stetisse scribit (No, Agr. n... 0, t. 1, p. 752,; 


vis dies aliquot substitit. Mox itinere repetito sol- 
verunt, atque Agrigentum accessere, fluvium | in- 
gressi, qui suburbium interluit, cui Emporium 
nomen est. Hic nave relicta, ad monasterium, quod 
illic est, se contulerunt (89) : quos ostium pulsan- 
tes ut vidit janitor, retulit ad prafectum | mana- 
ches advenisse quosdam, viros venerabiles, qui dice- 
rent, se cum przfecto colloqui velle. lile admoni- 
tus, in aulam monasterii obviam illis descendit, et 
salute invicem dicta, in templum deduxit. Precibus 
demum peractis, abbas simul et prxfectus conse- 
derunt, duo reliqui ad hujus latera astitcere,. Sic 
vero abbas prafectum appellans, Quomodo, in- 
quit, te habes, domine abba Paule? Ille assurgens, 


B nec parum de nominis sui appellatione stupefaetus , 


Bene, respondit, Pater, Dei beneficio, et tuis me 
precibusadjuvantibus. Cui rursum abbas : Quomodo 
valet, inquit, sanctissimus dominus ac'Pater iile 
noster communis Potamio episcopus ? Cumque iste 
recte ilem valere respondisset, Christi scilicet pro- 
videntia, ct obsecrationum ejus causa, subjecit 
abbas : Nz vir ille Domino acceptus est. Jam et a 
fratribus monasteri] confluentihus salutat, cuim 
cubiculum, quo concederent, postulassent, a prz- 
fecto deducti sunt, qui et mensam illis apposuit, in 
qua panem comederunt, et aquam bibere, ut loci 
consuetudo ferebat. Plurimum autem fratres cum 
prefecto sermonem hospitis audientes exhilatrati 
sunt. AL prefectus. ad sanctissimum episcopum 


* subinde misit, qui de monachorum adventu certio- 


rem faceret et de inexspeciata nominis sui appel- 
latione edoecret. (90). Ipsi vero simul a vespeia ad 
matutinum psalinis: et lectioni intenti vigilaverunt : 
quo lempore sanctiesimus episcopus nuntiis acce- 
ptis vehementer gavisus est, ac Dev gratias egit. 


[zxxvu] XX. Jamque, ut illuxit, Donatus archi- 
diaconus jussu episcopi in Emporio aderat, qui mo- 
nachos ad zdes poniiflcales invitaret : quem abbas 
cum sociis diclo audiens eo secutus est. Viso autem 
episcopo, qui obviam ipsis procedebat, coram eo 
procumbentes ac venerantes , Dene, inquiunt, pre- 
care nobis, Peter reverendissime. At episcopus : 
Imo tu nobis, Pater, bene preeare. Cumque abbas 
negaret fas esse, quod majoris in minorem jus illu 
proprium haberetur, repugnante diu abLate, cpi- 
scopus ait : Dominus noster Jesus Christus Deus 
verus omnium nostrum, sanctis precibus vestris 
placatus, misericordie nos sus participes facia! ; 
et Amen reddito, sancto se invicem osculo. salu'a- 
runt, atque in. domum progressi, omnes consede- 
runt, Tum prior episcopus , Unde, inquit, piissiii 


locum ipsum Strabo (lib. vi, p. 966) Ἐμπορεῖον. 

Puodemwus: (fib. 1t, eap. 4) Ἑμπόριον appellat : 

lorum. nempe, quo merces andiie. inveliebentur. 
(90) ln co.l,. 1, ἐχάλεσεν αὐτὸν ἐξ ὀνόματος, 





---  -παο,᾽Ἵ---- -----------μ-------------  Ὸ-- ———- —————*-- —- * - ξ ϑανῴο - -» 


933 S. GREGORII AGRIGENTINI VITA. τ 
e! ἃ Deo protecti (91), hac ad inediocritatem no- A παραγέγονεν πρὸς τὴν ἡμετέραν μιτριύτητα ἢ ὑμῶν 


stram aóívenistis? Cui cum peregrinos se esse, ac 
Romam Domino annuente petere se velle respon- 
dissent, subjecit cpiscopus : De nobis, Pater, qued 
ex Uomini volun!ate est, fiat; instituloque inter 
ees sermose de iis quae maxime δὰ auimorum uti- 
J.tatemi pertinent, parumper simul immorati sunt. 
Mox episcopus dimisso cuetu, in templum perrexit 
divinorum  niysterioOruu causa : dies enim anni- 
versarius erat sanctissimorum apostolorum Petri et 
Pauli : quem secuti. monachi, sacro adfuere, et 
sanctorum inysteriorum partcipes facti sum. Eos- 
dem subinde episcopus mensa suz considere jussit : 
tum cubiculum iis datum quieto in loco prope zdes 
poutificales. Inde sub auroram cum in templum 


rediissent, et matutinas ibi preces absolvisseut, ad B 


ades episcopi reversi, honore illi reverenter ba- 
bito, considentes cum eo colloqui ceperunt. Forte 
δῖε con:iyit, ut Gregorii parentes in. urb: m ve- 
nirenl, secuin. quae opus erant ferentes, quo anni- 
versariam ejus memoriam celebrarent : eodem enim 
die Gregorius inde secesserat, id est pridie Kal. 
Juiias. Cumque oculis eorum obversareutur pueri 
ze jvalcs ejus quondam et socii, quos jam adelevisse 
vikcbant, mater ejus alta voce piorare ccpit ae 
dicere : Heu, fiii mi suavissime, paulum ego mater 
1.3 dicta, et le fio lztatg sum ! jam te misera ca- 
reo, Blcu, Gli, quis te venatus est? lupus fortasse 
aii]uis meuin sibi agaum arripuit. Ecquis vero locus 
Ub!zcnàam Celtat ineum ? siquidem przda uspiam fa- 
«tus est. Αἱ feras bxc. regio non habet. Num eum 
fortasse sub noctem quis necavil «t in mare pro- 
ec ? qu.d dicam nescio; ἃς si qua alia morte sub- 
latus ilie est, Deus unus novit, 


XXI. Hzc et similia com lamentaretur molier, 
cives, qui convenerant, ipsam laerynis proseque- 
Fauurr. Ut vero. lantum. ploratum. [xaxvir] albas 
3uJ;:vi, episco; win interrogavit, quorsum turbato 
illa pe«tacret, quam in urue esse audiret? Αἱ epi- 
scopus, Qui Gregorii parentes advesisse moverat, 
«0-428 t»se qui lereut, lacryais obortis insemuil, 
2:446, Audi, inqu t, Pater : exponam enm tibi tri- 
δέϊβοιθδε €Yenius Lisioriam., qui aute annos duos 
Lac ipsa im urbe accidit, Vir erat quodaia in vico 
piope kane ur.em, qui uxorcoi éuxezat piau Dxi- 
qQ:e anetgeulem : er3ant,ue 3ito vae divites, 
qurque 3 Dco aeccperaut, pie admisitrabast, ege- 
BUS, v duas, pupillos bouis akmles sus, atque, αἱ 
piane dicams, memial deesse paticütes, QUE Opcs 
vc»wul, eb sAsClorum Becessitatibas cupel? ooduta- 
la.4es. Puer vere Bis dalus esi, quem ezo moser 
uiViso Salitarique Bapusmate renatuma sascepi. Eo 
awciü parvmus, liberis eperam dare dexierunt; ut- 
«ue puer ansum all zt oct3avuim, buc ab iius ὠὲ- 
ductus ex£, et 3 me ia diseipicam. τά τας. Cui 
Chitsius 3ieo propitius ft, di priua biüerarum 
el:mei.t3 urca bieanium apprcumn: doceret, usun- 


e! oculi 3, ἠτοτλόττος Y:60i. 


θεοτήρττος θεοφιλία ; 'U δὲ πρὸς αὑτόν" Ξένυ: τγ- 
χάνομεν, Πάτερ ἀχιώτατε, καὶ ἐπὶ τῇ,Ἠ "Pourv$.2- 
περάσαι βουλόμεθα, ἐὰν ὁ Κύριος χελεῦξι. 'O δὲ 
ἐπίσχοπος λέγει αὐτῷ Γευέσθω τὸ θέλτνα Ἀνρθυυ 
εἰς ἡμᾶς, Πάτερ. Ὀλίγον δὲ χαθύταυτε: x3. τυντυ- 
χόντες πρὸς ἀλλύλους τὰ συντείνυντδ εἰς ὡς, ξιτο 
ψυχῆς " συνταξάκενος ὁ ἐπίσχοπος τοῖς ἀδελ- οἷς tiz- 
τλθεν ἐν τῇ ἐχχλισία τοῦ ἃποτελέϊ:: τῖν θείαν xai 
ἱερὰν μυσταγωγέαν" Tv γὰρ ἑἐμέρα τῶν ἀτίων χα: 
πανευφήμων ἀποστόλων Πέτρου xal Πύλου. Kai 
μεταλαξόντες τῶν ἀχεάντων xai ζωνποιῶν μυττι- 
piov, ἔφαγον ἄρτον ἐν -f τραπέζῃ τοῦ π᾿ σχότου. 
Ἕδωχεν 6i αὐτοῖς χελλίον ἐν τόπῳ ἐπτύχῳ cara. 
τοῦ ἐπισχοπίου. Ετὰ ἐπὶ τὴν αὔριον εἰστοθον οἱ μο- 
ναχοὶ ἐν τῇ ExX41,2/2, χαὶ πλτρωυθέντος τοῦ δρδρου, 
εἰσῆλθον ἐν τῷ ἐπισχοπίω * χαὶ τακέσαντες αὑτῷ τὴν 
πρέπουσαν μετάγοιαν͵ ἔχάθτοαν xal bolxyco λαλεῖ 
λόγον. Κατὰ cvyxvpíav δὲ χατέλεξον d vowi; τοῦ 
Foryopico εἰς τὴν πόλιν gépor; τὰ TUM τῶν 
χρείαν, ἵνα ἐχτελέσωτιν αὑτοῦ τὰὸ κα τοΐζυνα" ἐν 
ταύτῃ γὰρ τῇ ἡμέρᾳ ἣν ὑποχωρήσας ὁ Γρεγόριο; ἐκ 
τῶν ἐχεῖσε τῇ τριαχᾶδι τοῦ Ἰουνίου τινός. Καὶ idzv- 
τες τοὺ: πλῖδας τοὺς Ganxeuw. εἰσιόντας χα. ἐξ- 
ἐρχομένους, χαὶ πλύρτις LÀ:xia; τεμένους, ξρξατο 
ἢ μήτηρ αὐτοῦ δλολύςει.» Ev i3j o8: x1* λέυξεν“ ὑΐμοι, 
«χιὼν ἐμὸν γλυχύτατον, πρὸς ὀλίγον σὺ pip 
ἔχλύοτν xai ἐχάρτυν εἰς σὲ, xal εἰς τὸ τάχους 020 
ἐχωρίσϑην. Οἴμοι. τέχνον, τίς σε ἔθξρεωτεν "Apa 
δὲ ποῖος λύχος τὸ ἐμὸν ἀτ-ήοπασεν ἄφνιον: Ποῖος 
& πότος τὸ μοργενῆ uso áziopyls xia. EI 
Zt) θτριάλωτον αὐτὸ γέγονξ᾽ ἀλλ᾽ ὁ τόπος Olpia 
οὐχ fy:t. "Aga vs μὲ τι; αὐτὸν ἐν νυκτὶ ἀπέποιξεν, 
xa: εἰς θχλασσεν ἔρριγξν; φὧκ οἱὸλ εἰπεῖν μὴ 
xi: 3λ}ες κως ἀξεχτάνδη, ὁ θεὰς n4we. ἐξίσταται. 
KA. Ταῦτα xai và τχλῖτα ἀτιλοτζυρημένη ἢ 
τοῦ, συύτεθον ob τῷ πόλεως, καὶ τυνέχλα ον αὐτί. 
'Ax2222; ὧδ ὁ ἀξδᾶς τὸν LaL: ὄρξνον, λέγει τῷ 
πΞισχάξῳ" Ἄραγε, Πάτερ, τὸς ἐστιν ὁ 66p.6el, ὃν 
ἄχουω ἐν τῇ κἄνσι; ἵννος Gi ἃ ἐπίςχοτος, &z: 6i [.- 
νεῖς χατέλαδον τοῦ ἔρτυηκίου, xai αὐτοί εἶσιν οἱ 
δρτνοῦντες, Gctvd2z; ix ἄχηυς, εἶτὰ xal ξαχρύδας 
ττ Ἄχουσον, lilio, χαὶ διτοῦ τι ἐαξ 3A τὸ τοῦ 
625 δε: τὸν ἐν τῇ πίλει τχῦττ ποὺ τῶΤω» δ: ἐνιαυτοι 
τῶν πτιχρελθήστων τούτων. "Hy τις iz2 ἐν χι- τὶ τοῦ 
κατ Σίν τῆς Eytz02 πήλεξαις, ἔχων Tifaz Giuvi 


. δι: 


xit τοδηυμευντν Uy Θεῶν, ὑπο, τετες χαὶ EY εὖ τὸο- 
ΟἿΣ τρλλῇ, εὐτεβῶς διοικηνντες τὰ πῶς: ἃ τοῦ Θεοῦ 
δεξολένα αὐτοῖς, διχυνξατοτες πτυχαῖς, χύρεις xal 
422805; αὐτιλα θαιλάξις " χχὶ ἁπλῶς εἰπεῖν, πᾶσι 

ποῖ; ἤσηξιοες ἐπαηχηοπες τὰ ποὰς τῆν χρειαυ, 

-πζάζυτεςξ x3í ταῖς τῶν Σιΐων pociin τοινωνξῖν. 

Ἕν ZR αὐτοῖς tÉxwGw , οὔτινος; Pw ὁ ἀ:σρτωλὸς 
ἀυζῆα ας ΤΊΥΤῊΣ ix τὸῶῦ θΞ:2. x3l τεστρυδους 8... 
TUlIzXxTM. Aci) ὃς δλλέλως ab voi; ἀφ᾽ εὖ 
if:x23 12-034. Vivaeuijau ὧξ illul ὑχτσετιῦς, δ΄ τον 
αὐτῶν ξυταῦβα, χα: δε ἐποῦ miacóáüq εἰς τὰ eó1- 
9424 53,. Rz ΤατΙ, sic» παχιὰ Xgescwo τὸ zo 


b35 


S. GREGORII. AGRIGENTINI VITA. 


986 


δίον, ὥστε tlg διετῇ χρόνον τὰ γρόμματα ἐπλήρω- A que caleulorum teneret, legeret, P-almorum librum 


σεν, τούς τε ψήφους xa τὸ ἀναγνῶναι καὶ τὴ ψαλτῆ- 

τον, ὥστε πάντας ἡμᾶς θαυμάζειν εἰς τὴν τοσαύτην 
αὐτοῦ φιλοπονίαν, xal ὑπερδῆνα! πάντας τοὺς ὁμιλί- 
xou; αὑτοῦ παῖδας. Γενομένου δὲ αὐτοῦ δωδεχαετοῦς, 
κατῆλθον οἱ γονεῖς αὐτοῦ ἐνταῦθα, xaX προσήνεγχαν 
διὰ τῶν ἁμαρτωλῶν μον χειρῶν τῷ Χριστῷ χληριχὸν 
αὐτὴν πεπηιγχότες, δόντες αὐτῷ τὴν τοῦ ἀναγνώστου 
ἀρχὴν. Παρεδώχαμεν αὐτὸν τῷ ἀρχ:διαχόνῳ ἡμῶν 
xai βιζλιυθυχαρίῳ τοῦ ἐχπαιδεῦσαι αὐτὸν ἐν τῇ ἀνὰ» 
γνώσει, Πάνυ δὲ ἦν σπουδαΐος περὶ τὰ θεῖα λόγια, 
ὅπερ ἀδύνατον εὐφρεθῆναι oru:ooy ἐνταῦθα, τάχα, 
τολμῶ εἰπεῖν, ὡς οἶμα:, ἀλλ᾽ οὐδὲ ἄλλ ἢ ἐν πῇ Σιχελί 
ὅλτ. Τί δὲ γέγονεν, εἰπεῖν cóx οἴδαμεν. Αἰφνιδίως 
ἀφανὴς ἐγένετο ὁ παῖς ἐχ τῆς πόλεως " xol πολλὰ 
ἐρευνήσαντες σπήλαια xal βάραθρα, xal ὅλην τὴν 
νῆσον ταύτον περιδραμόντες, οὐδὲν ἰσχύσαμεν εὑρεῖν 
τὰ χατὰ τὸν παῖδα. Nov δὲ ἔχομεν αὐτοῦ τὴν λύπην 
ἕως θανάτου, μὴ γνωρίσαντος ἡμῖν τοῦ Θεοῦ διὰ τὰς 
ἁμαρτίας ἡμῶν τὰ χατὰ τοῦ παιδαρίου " καὶ λοιπὸν 
οἱ γονεῖς αὐτοῦ xac! αὐτὴν τὴν ἡμέραν, ἐν f$ ἀπ- 
ὠλέετο, ἐχτελοῦσιν αὐτοῦ τὰ μνημόσυνα. 

Kl'. Ταῦτα 65 ἀνούσας ὁ ἀδδᾶς παρχτοῦ ἐπισχό- 
που, ἐγένετο ἐν ἑαυτῷ σύννους εἰς τὸν οὐρανὸν ἀπὸ- 
ὀλέπων, ἔμειν..» δὲ μὴ ἀπολογούμενος ἕως μιᾶς Co; 
ἣ καὶ δύο. Καὶ μετὰ ταῦτα δαχρύσας ὁ à663; γαὶ 
οἱ σὺν αὑτῷ μοναχοὶ, λέγει ὅ μοναχὸς τῷ ἐπισχό- 
πῳ Τάδε σοι, Πάτερ, παρακαλῶ * κέλευδον εἰσελ- 
θεῖν πρὸς ἡμᾶς τοὺς γονεῖς τοῦ παιδαρίου. Ὃ δὲ 
ἀποστείλας ἕνα τῶν διαχόνων ἐπέτρεψεν εἰσελθεῖν 
τοὺς γονεῖς τοῦ l'pnvoplou. οἰσελθόντες ὃὲ ὅ τε Xa- 
piov καὶ ἡ γυνὴ αὐτοῦ, χαὶ πεσόντες παρὰ τοὺς 
πόδα; τοῦ ἐπισχύπονυ χαὶ τοῦ ἀδθᾷ, ἀνέστησαν xol 
ἔστησαν ἔμ πρηθεν αὑτῶν, Καὶ λέγε: αὐτοῖ; ὁ 66; * 
Τί κόπτεσθε, ἀδελφοί; τίς χ' αἰτία, διὸ ταῦτα πάσχετε; 
Οἱ ὃς οὐχ ἠδυνήθησαν αὐτῷ ἀνταποχριθῆναι πρὸς 
τοῦτα. Ἰδὼν δὲ αὑτοὺς ὁ μοναχὴς Ev ἀμηχανίλ ὄντας 
πολ)ὴῖ,, καὶ περιθλεψάμενος τὸν Χαρίτωνα χαὶ στο- 
y3334&v0og αὐτὸν, ἀξζωμοίωσεν αὐτὸν xav! ἀλήθειαν 
τῷ Γρηγορίῳ * $» γὰρ xal ὁ Χαρίτων πάνν ὡραῖο; 
τῷ poat Ty, χαὶ αὑτὸς πυῤῥαχίζων εὐειδῆ. Καὶ λέ- 
γει αὑτοῖς πάλιν" Ἔδει ὑμᾶς, ἀδελφοὶ, χαρῆναι xoi 
εὐφρανῦγναι ἐπὶ τούτῳ, xal εὐχαριστεῖν τῷ Θεῷ, 

(93) Ne te n.oveat, Gregorium nostrum, ut pri- 
mum clericus factus est, non. inter. ostiarios, sed 
inter lectores esse. cooptatum. Canon. 15 concilii 
Sardicensis, antequam diaconus quispiam fieret, 
hoc unum requirebat (Hard, Conc., t. 1, p. 6406), 
ac diu etiam in. Latina Ecclesia obtinuit, ut qui 
minores ordines appellantur, alii a'iis primi attri- 
buerentur. Syricins pont, max. in epistola ad Hli- 
merium episc. Tanacon. (n. 10), diserte scribit : 
Qui vero jam atate grandavus. melioris proposiii 
conversatione protocalus ez laico ad sacram militiam 
pervenire festinat, desiderii sui. fructum non aliter 
obiinebit , nisi eo quo baptizatur tempore , atatim 
eeciortm aui exorcistarum numero societur. Rursus 
in Sacramentarii Gregoriani Auctario ex codice Va- 
ticano, cnjus. titulus est: Jucipit Ordo de sacris 
ordinibus benediceudis, leges : Si ab. infantia eccle- 
διαδι 1018 ministeriis nomen dederit, si $nier lectores 


usque in vicesimum cta is annum continuata obser- 
valione perdurarii, δὲ majori etate jam accesserit, 


PATROL. Un. XCVIII. 


C 


D 


percurreret, non sine omnium admiratione, qui 
tantam in. puero discendi cupiditatem intuebamur, 
et :equalibus suis omnibus antecellere videbamus. 
Annum duodecimum agebat, cum parentes ejus huc 
reversi, puerum Christo obtulerunt, ut manuum 
mearum miuisterio clericus fleret, et a lectoris (92) 
munere initium sumeret : (92) quem nos archidia- 
cono nostro et bibliothecario commisimus, ut eum 
in sacris lectionibus institueret. Erat autem adeo 
dillgens circa divina orascula, ut meo quidem judi- 
(io affirmari fortasse possit, parem ei neminem ne 
in tota quidem Sicilia, nedum bic inveniri. Verum 
quid de eo factum sit, dicere non possumus : re- 
pente puer in urbe esse desiit; nec postquam spe- 
luncas mul'as ac latebras scrutati fuimus, et insu- 
lam hanc universam lustravimus, locum invenira 
vllum licuit, [xxvix] ubi puer vestigium fecisset. 
Nunc vero ejus causa magno admo um dolore »fli- 
cimur, quod nos Deus ob admissa nostra de pueri 
conditione celet : parentes autem hoc ipso die, quo 
ille disperiit, justa ei anniversaria perficiunt. 
XXII. His abbas ab episcopo auditis, cogitare 
secum el coelum suspicere coepit, perdiu nihil lo- 
culus : tum et ipse et monachi, qui cum eo erant 
illacrymare. Tandem episcopum ille compellans : 
Auctor, inquit, tibi sum, Pater, ut pareites. pueri 
huc ad nos ingredi jubeas. Qui uno e diaconis 
mis50, Gregorii parentes accedere passus est. Porio 
el Charito et uxor ejus cum ingressi esscnt, at- 
que ad episcopi et abbatis pedes procidissent, con- 
surgentes coram aslilere ; eos vero abbas sic est 
allocutus : Quid  plangitis, fratres, vel qus vos 
causa tam augit? Illi vero responsum ei dare n:il- 
lum poterant. Abbas contra, dum tàntus eos dolor 
premebat, Charitonem intuitus, et conjectura ex . 
vultu ejus capta, Gregorio persimilem agnovit. 
Nam et Charito formosa plane Tacie erat, nec mi- 
nus quam ille rufus atque speciosus. Itaque 
eos rursus. alloquens : Oportebat, inquit, fra- 
tes, ob id gaudere potius et lz»tari et gratias 
Deo reddere, quam tam indecore ob filium vestrum 
vos lugere, qui abest quidem a vobis, at Deo sem- 


ila tamen, ut post baptismum statim divine militie 
desideracerit mancipari, sive inter lectores sive inter 
erorcistas guinquennio teneat : exinde acolythus vel 
subdiaconus qualuor annis atreteri; et. sic ad. bene- 
dicionem diaconus, si mereatur, accedat. 

Similia vero de Eutliymio puero traduntur (apo.l 
Cotel. t. 11 Mon. Eccl. Gr. in Vita, n. 5), φύσις 
jtem parentes Deo consecraverunt, et Otreio epi- 
scopo Ecclesie Melitenensis commisere. Εἶτα xal 
βαπτίσας αὐτὸν, xal τῶν τριχῶν ὅσα νόμος τοῖς 
παισὶν ἀποχείρας, τῷ τῶν ἀναγνωστῶν ἐγχρίνει 
βαθμῷ. Deinde cum illum baptizasset, et capillorum 
quantum lex de pueris praescribit, totondissel, tn gra- 
dum lectorum cooptat. . 

(95) Cod. 2. τὴν τοῦ ἀναγνώστου εὐχὴν, id est, 
(ermulam qua lector creatur, pronuntiantes. Hanc 
ectionem repudiandam putavi, quod episcopo res 
conveniat, parentibus non item : nisi velis illud 
δόντες εὐχὴν reddere precati, ct αὐτῷ pro eo. 


10 





$81 


Charito : Audi, inquit, Pater, res omnino ita se 
habet ; scriptum quippe est in Proverbiis : « lufer- 
nus et perditio coram Domino : quanto magis cor- 
da hominum (94) ? » quare, domine mi et Pater, 
filius quoque noster, vel si corpus ejus manu ho- 
minis enectum fuerit, anima certe. vivit, et in Dei 
manus pervenit : nam innocens plane exstinctus 
est. Uxor autem Charitonis ori abbatis intenta ex- 
spectabat (95), quid ad hac dicturus esset, At ab- 
bas Charitoni respondens : Audi, dixit, Charito fra- 
ter, ac fidem babe mihi: non si filius tuus ca- 
lamitatem aliquam subiisset, vel ut tu putas, nec 
tameu factum est, ab aliquo occisus esset, m«o- 
rorem ideo ct lacrymas Deus negligeret hujus, qui 
et illi et nobis cominunis est animis curandis Pa- 
ter ; sed eum omnino de pueri rebus edocuisset. 
ltaque, mihi crede, animus illius bona in statione 
versatur. Cui Charito : Bona, inquit, atque utilis 
cohortatio tua est, Pater ; at Dominus novit, quz 
filii nostri conditio sit, et ipse nostri miserebitur, 
nec minus animi illius, quemadmodum voluntas ejus 
fert, curam geret. 


XXHI. Post h:c abbas episcopum rogat, ut ar- 
chidiaconum prodire in medium jubeat ; utque is 
ia medium processit, sic eum affatur :[11] Dic tu, 
homo, quare qu: Deus in puero preclara osten- 
derat, episcopo non declarasti * cur abiens fodisti 
in terra, et domini tui argentum ut servus ille ne- 
quam, occultasti ? malusne animus hzc luus per- 
verlit, an potius banc tibi mentem diabolus do- 
lose injecit, suasitque, ut Dei donum absconderes? 
nunquamae vero legeras, gloriosum esse Dei ope- 
ra promulgare ? ac tales ipse et tantas inferre mo- 
lesiias potuisti sanctissimo episcopo, ejusdemque 
causa populo universo et lis pueri parentibus ? 
Nam si eos certiores deiis fecisses, quz Deus pueri 
causa illustria patrasset, profecto gavisi essent om- 


S. GREGORII AGRIGENTINI VITA. 
per praesens est, et preces pro. vobis fundit. Cui A ἣ οὕτως ἀσέμνως πενθεῖν ἐπὶ τῷ τέχνῳ ὑμῶν, -': 


x 


5 


ω 


πρὸς τὸ παρὸν ὑμῖν μὴ φαινομένῳ, ἀτὶ δὲ τῷ Θεῷ 
φανερῷ ὄντι, χαὶ περὶ ὑμῶν mpossuyouév. Ἃπω- 
χριθεὶς 65 ὁ Χαρίτων λέγει αὐτῷ - "Axovaov, Πάτε;, 
πᾶν τοτούτως ἔχει * γέγραπται γὰρ ἐν ταῖς Παροι- 
μίαις, € "Aon; καὶ ἀπώλεια φανερὰ παρὰ Κυρίου, 
πῶς οὐχὶ xal αἱ χαρδίαι τῶν ἀνθρώπων ; 1 πάντως, 
κύριέ uou xal Πάτερ, χαὶ τὸ τέχνον ἡ λῶν, εἰ x: 
πεφόνευται ἀπὸ χειρὸς ἀνθρώπην τὸ σῶμα αὐτοῦ, 
ἀλλ᾽ οὖν ἡ ψυχὴ αὐτοῦ εἰς χεῖρας Θεοῦ παραδέδοτα: - 
ἀναίτιος γὰρ ἀπέθανεν. 'H δὲ γυνὴ αὑτοῦ ἀπέδλεψεν 
τῷ στόματι τοῦ à66d, τὸ τί ἄρα ἀπολογήσεται τς - 


B pi τούτου. ᾿Αποχριθεὶς δὲ 663; λέγει τῷ Χαρίτων: - 


C 


"Axoucgov, ἀδελφὲ Χαρίτων, πίστευνέ μοι, ὅτι εἰ Ez: 
χαχῷ ἐξέδωχεν ἑαυτὸν τὸ τέχνον cou f) ὡς σὺ νο- 
μίζεις, πεφονεῦσθαι αὑτὸν ὑπό τινος, 0 οὐ γέγονεν, 
οὐχ ἂν παρίδεν ὁ Θεὸς τοὺς χόπους χαὶ τὰ δάγρνυα 
τοῦ πνευματιχοῦ αὑτοῦ τε xal ἡμῶν χοινοῦ Πατρὸς 
τούτου * ἀλλὰ πάντως φανερῶσαι αὐτῷ εἶχεν τὰ χα-᾿ 
αὐτόν. ᾿Αλλὰ πίσθητί μοι, ὅτι ἐν ἀγαθοῖς αὐλίζεται 
ἡ ψυχὴ αὐτοῦ. ᾿Αποχριθεὶς δὲ ὁ Χαρίτων λέγει τῷ 
&66d * ᾿Αγαθὴ καὶ ὠφέλιμος ἡ σὴ παραίνεσις, Πότερ " 
πλὴν ἔγνω Κύριος τὰ χατὰ τὸ τέχνον ἡμῶν " καὶ 
ἡμᾶς ἐλεήσει * αὑτοῦ δὲ, ὡς βούλεται, τὴν Ψυχὴν 
διοιχήσει. 

ΚΓ', Εἶτα ταῦτα εἰπόντων αὐτῶν λέγει ὁ ἀδδᾶς τῷ 
ἐπισχόπῳ * Αγαγε εἰς μέσον τὸν ἀρχ!διάχονον. Εἶτα 
tig μέσον στὰ: ὁ &pgibiáxovo;, λέγει αὑτῷ ὁ ἀδδὰ-" 
Λέγε σὺ, ἄνθρωπε, τένος ἔνεχεν οὐχ ἀπεχάλυψας 
τὰ μεγαλεῖα τοῦ Θεοῦ τὰ γενόμενα εἰς τὸν παῖδα 
τῷ ἐπισχόπῳ ; ἀλλὶ ἀπελθὼν ὥρυξας ἐν τῇ γῆ, xai 
ἔχρυψας τὸ ἀργύριον τοῦ χυρίου σου, χαθὼς χαὶ ὁ 
“πονηρὸς δοῦλος ἐχεῖνος ; ὁ νοὺς σου ὁ δόλιο: ταῦτα 
ἑτρωπήσατο, μᾶλλον δὲ ὁ ἐνσπείρα: ἐν σοὶ xax^cs- 
χνος διάδολος τοῦτον τὸν λογισμὸν, zapaloytoápevo; 
τὴν τοῦ Θεοῦ χάριν χαλύπτεσθαι ; ἢ οὐχ ἀνέγνως᾽ 
ποτὲ τὰ τοῦ Θεοῦ ἔργα ἀναχηρύτιειν ἔνδοξον : χαὶ 
ποσαύτα: γαὶ τοιαύτας θλίψεις ἐπήγαγες τῷ ὁσιω- 
τάτῳ ἐπιτχόπῳ, xai δι᾽ αὑτοῦ παντὶ τῷ λαῷ xai 
τοῖς γονεῦσιν τοῦ παιδίου ; “Ὄντως εἰ ἐφανέρωσας αὐ- 


nes, neque in tantum mororem ad boc usque ἢ τοῖς τὴ δόξαν τοῦ Θεοῦ, ἥνπερ ἐποίησεν μετὰ τοῦ 


tempus pervenissent. Age igitur, homo, singula edis- 
SETe. 


XXIV, llic vero pallere archidiaconus, ac totis 
artubus contremiscere : tum coram eo in terram 
prolapsus, plorare graviter ac dicere : Proh vos, 
met, Patres sancti, miscreat ! flagitium a me adwis- 
*um ext coram Deo et coram populo hoc universo, 
maxime vero adversus sanctissimum episcopum, 
quem communem parentem habemus : per ipsum 
τὸς Deum oro, veniam date. Cui abbas : Surge, 
Inquit, ΟἹ δὰ quie de puero videris atque. audieris, 
"bis enarra. Ergo archidiaconus, cum a solo sur- 
1*3, εἰς dicere instituit : Audite me, Patres fra- 
πεν δε owes : quiescebam | nocte quadam in sa- 


UP Prov. sv, 43; ALLXX 
Θ᾽ ρα, 2, ξεριέδλεψεν στό ευτον 


παιδηρίου, ἐχάρησαν ἂν πάντες, χαὶ οὐχ εἰς τοσαύ- 
τὴν χατήύντησαν ἀθυμίαν fo; τοῦ νῦν, Εἰπὲ οὗ» ἐπὶ 
πάντων, ἄνθρωπε. 

ΚΑ΄. Ὃ δὲ ἀρχιδιάχονος ἔρξατο ἀλλοιοῦσθαι τῷ 
προσώπῳ χαὶ τρέμειν, χαὶ τὰ γόνατα αὐτοῦ τοῦτο 
πρὸς τοῦτο συνεχρούοντο " καὶ πεσὼν ἐπὶ πρόσωπον 
αὑτοῦ μετὰ χλαυθμοῦ πιχροῦ ἔλεγεν. Ἐλεῤσατέμε, 
Πάτρες ἅγιοι, ἔμαρτον ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ, xal ἐνώπιον 
παυτὸς τοῦ λαοῦ τούτου, ἐξαιρέτως δὲ εἰς τὸν χοινὸν 
ἡμῶν Πατέρα τὸν ὁσιώτατον ἐπίσχοπον “ συγχωρή- 
σατέ μοι δι᾽ αὑτὸν Θεόν. Λέγει αὐτῷ ὁ ἀδδᾶς " ᾿Ανα- 
στὰ; διήγησαι ἡμῖν ἃ εἶδες xal ἀχέχοας περὶ τοῦ 
παιδαρίον. ᾿Αναστὰς δὲ ὁ ἀ-χιδιάχονος ἀπὸ τοῦ 
ἐδότους, ἤρξατο λέγειν * ᾿Αχού τατέ uou, Πάτρες καὶ 
πάντες ἀδελφοί. Κοιμωμένου μου ἐν μιᾷ νὐχτὶ ἐν 


παρὰ τῷ Κυρίῳ. Symm. ἐνώπιον. Thco. ἐναντίον. 


589 


S. GREGORII. AGRICENTINI VITA. 


990 


t κελλίῳ τοῦ σχευοφυλαχίον, xal ἐμοῦ ἀφυπνώ- A crarii cella, jamque ob.lormiverom, eum 'orribi- 


σαντο;, κέχληχέν τις φοδερὸς τὸν παῖδα. Ὃ δὲ &vo- 
στὰς ἔστη ἔμπροσθέν μον, καὶ εἶπέν μὴι " Τί χέ- 
κληχάς με, κύριε ; Καὶ εἶπον αὐτῷ" -Οὐ χέκληχά σε, 
τέχνον, ἐγώ. Εἶτα πάλιν μετ᾽ ὀλίγον ἐπέστη αὐτῷ 
δεύτερον φωνῇ Ae vtov" Γρηγόριε" καὶ πάλιν προσελθὼν 
εἶπέν μοι" Ἰδοὺ ἐγὼ, κύριε, τί κέκλνιχάς με; Καὶ el- 
πὸν αὐτῷ Οὐ κέχληκά σε, τέκνον. "Ἔγνων δὲ, ὅτι 
ὀπτασίαν ἑώρα, καὶ εἶπον αὐτῷ" Ἕν χαλεῖ σε 
ἅπαξ, τέχνον, ἀποχρίθητι αὐτῷ Ἰδοὺ ἐγὼ, τί προσ- 
τάττεις τῷ σῷ οἰχέτῃ ; Εἶτα πάλιν ἐκ τρίτον qQu- 
νήσας αὐτὸν ὁ καλῶν αὐτόν * ὁ δέ * Τί ἐστιν, χύριεξ, 
κἰ προστάττεις τῷ σῷ οἰχέτῃ ; Καὶ διετάξατο, καθὼς 
ἤχουσα ix μέρους, ὅτι Πορεύθητι εἰς τὸν “αἰγιαλὸν 
xal εὑρήσεις ἐχεῖσε τοὺς ἔχοντάς σε διαπεράσαι, 
Ταῦτα ἤχουσα παρὰ τοῦ φοδεροῦ τοῦ καλοῦντος αὖ- 
πόν " ἀλλὰ φοθηθεὶ; οὐκ ἀπήγγειλά τινι τὸ ὄραμα, 
μή ποτε 02 μὴ πιστεύσει μοί τις, ἀλλ᾽ εἴπωσιν, ὅτι 
ἐγὼ αὐτὸν ἢ πέπραχα, ἣ ἐφόνευσα. Λέγει αὐτῷ ὁ 
ἀσδᾶ; - Ὃ Θεὸς συγχωρήσει σοι δι᾿ εὐχῶν τοῦ χοινοῦ 
ἡμῶν Πατρός. . 

ΚΕ΄. Εἶτα ἤρξατο ὁ ἀδθᾶς λέγειν ^ ᾿Αχούσατε, 
ἀδελφοὶ xal Πάτρες, καὶ πᾶσα ἡ Ἐχχλησία, τὸ πα- 
ράδοξον θαῦμα τὸ γενόμενον ἐν ταῖς ἡμέραις ταύ- 
ταις. Ἡχούσαμεν ἐν τοῖς Βασιλείοις, ὅτι χοι- 
μωμένου τοῦ ταιδαρίον Σαμουὴλ τοῦ προφήτου ποτὲ 
ἔμπροσθεν τοῦ 'HAV τοῦ ἱερέως, χέχληχεν αὐτὸν 
ἄγγελος Kopíou λέγων" « Σαλουἣλ, Σαμονήλ » τού- 
του δὲ £x τρίτου γέγονεν fj φωνὴ πρὸς τὸ παιδάριον, 
καὶ ἀνέτρεχεν πρὸς τὸν Ἡλὶ, xal ἐποίγσεν χαθὼς 
διετάσσετο αὐτῷ " xal εἰς προφήτην μέγαν ἀναδέ- 
δεικται ἐνώπιον τοῦ θεοῦ. Οὕτω: xal οὗτος ὁ μακά- 
ρος ἐφάμιλλος τούτον γέγονεν, χἂν οὗτος ὁ θεασά- 
μενος τὴν δόξαν τοῦ Θεοῦ, ἐνόμισεν χρύπτειν, ἀλλ᾽ 
οὖχ 1j τοῦ Θεοῦ φιλανθρωπία ἡμῖν τοῖς ἀναξίοις τὰ 
xa:à τὺν παῖδα ἐδήλωσεν, iva τὰ ἔργα αὑτοῦ χαὶ τὰ 
θαυμάσια αὑτοῦ φανερωθῶσιν τῷ Πατρὶ ἡμῶν τῷ ἀεὶ 
προσευχομένῳ περὶ αὑτοῦ. "Axoucoy, Πάτερ τιμιώ- 
κατε, χαὶ πάντες λαοὶ μιχροί τε xal μεγάλοι, ἄν- 
δρε: τε xal γυναῖχες, φοδερὸν xaX παράδοξον θαῦμα 
ὑμῖν διηγήσομιι. θῦντων ἡμῶν ἐν τῇ "Pup, ἀπήλ- 
θαμεν προσεύξασθαι ἐν τῷ πανσέπτῳ ναῷ τοῦ ἀγίου 
καὶ χορυφαίου τῶν ἀποστόλων Πέτρου " ἔλαχεν ἡμῖν 
μεῖναι ἐν τόπῳ τινὶ εἰς ἀδελφὸν μοναχόν τινα * xal 


lis nescio quis puerum vocavit. [ile vero assur- 
gens ct me eoram accurrens : Quorsum, ait, me, 
domine, vocasti ? Cui ego : Non equidem, inquam, 
le vocavi, fili. Paulo post idem ei rursum astiit 
voce inclanians, Gregori : et ille iterum ad me ac- 
cedens : Ecce ego, inquit, domine, quorsum me 
vncasti ? Cui ego: Minime te vocavi, lili. Sed 
cu.n percepissem, visum ei oblatum, adjeci : Si te 
semel etiamnum, fili, vocarit, vocanti responde : 
Ecce ego, quid famulo przscribis tuo? Ergo cum 
eum lertio i.le idem — vocasset, subjecit protinus, 
Quid est, domine, quod famulo prascribis tuo? At- 
que ille, quatenus audire licuit, abire eum ad l:t- 
tus jussit, ibique inventurum ait, qui transmittere 
possent. Hxcego ex terribilis. illius. voce audivi : 
sed metu correptus visum nemini indicavi, nemi- 
nem ratus fidem mihi habiturum, ac dicturos po- 
tius, puerum a me vel venditum vel necatum esse, 
Porro, abbas, tibi, inquit, Deus parcat, precibus 
communis patris nostri placatus. 

XXV. Tum sermonem instituens : Audite, ail, 
fratres pauresque et. oinpis Ecclesia, prodigiuin 
admirabile quod diebus his nostris contigit. Ac- 
cepimus e libris Regum '*, puerum Samuelem 
prophetam, cum non procul a sacerdote Heli 
dormiret, ab angelo Domini nominatim voca- 
tum esse : « Samuel, Samuel, » eamque [xui] 
vocem ter a puero auditam, ipsum ad Heli accur- 
risse, quae hic mandavera!, implesse, ac pro- 
plhetam maguum coram Deo renuotiatum esse. 
Euimvero non aliter beatus hic adolescens illius 
amulator fuit; quanquam ipse gloriam Dci oon- 
templatus, ahscondendam putavit, nec nisi Dei 
linmanitas nobis vel indignis quae ad puerum per- 
linent manifestavit, ut opera ejus εἰ prodigia nota 
fierent Patri nostro, qui assiduis eum precibus Deo 
coinmendavit.. Audi, Pater venerande, vosque e 
populo omnes, pari et grandes, viri et mulieres, 
audite : stupendum vobis ac singulare prodigiuin 
exponam. Cum Row nos versaremur, et ado- 
randi causa in venerandum sancli prineipis apo- 
»lolorum Petri templum venissemus , forte accidit, 
ut monachus qui/am e fratribus hospitio nos acci- . 


ἐν ἐχείνῃ τῇ νυκτὶ ἔφάνησάν μοι ἄνδρες φοδεροὶ p peret. Apud hunc prima ipsa nocte viri duo forimi- 


090 àv ὁράματι λέγοντες " 'A663, Ἐγὼ δὲ &mexplürvy 
μετὰ φόδου * Τί ἐστιν, κύριοί pov; Οἱ δὲ εἶπον " 
᾿Ανάστα ταχέως μετὰ τῶν σὺν τοὶ δύο μοναχῶν, xal 
ἀποπλεύσατε εἰς τὴν ᾿Αφριχὴν, καὶ εἰσελθόντες ἐν 
Καρθαγένῃ τῇ πόλει, xal ζητήσατε ἐχεῖσς ἐν τῷ 
οἴκῳ τινὸς ναυχλήρου ὀνόματι Θὑάρον τινὰ ξένον 
Γρηγόριον λεγόμενον, Σιχελὸν ix τῆς ᾿Αχραγαντί- 
νων Ἐἰχχλησίας " εὔχεται γὰρ τῷ θεῷ xat ἐπιθυμεῖ 
ἰδεῖν τὴν ἁγίαν Σιών. Σπεύσαντες οὖν ἀπέλθατε χαὶ 
διασώσχτε αὐτὸν ἕως Ἱεροσολύμων πρὸ; τὸν ἐπί- 
σχοποὸν Μαχάριον" ἐνετειλάμεθα δὲ καὶ αὐτῷ περὶ 
τοῦ ἀνξρὸς, ἵνα προσλάδηται αὐτόν" ἐπ᾽ αὐτῷ γὰρ 
ἀναπέπαυται τὸ πνεῦμα ἡμῶν, ὥπερ χαὶ Ἠλιοὺ 
"] Weg. an, 1 seqq. 


dabiles nobis per visum se obtulcrunt, et, Abba, 
clamarunt : quibus ego tremebundus respondi : Quid 
est, domini mei? lili vero : Surge, inquiunt, quau- 


primum cum duobus hisce, qui tecum sunt, mona- 


chis, atque in Africam navigate; cumque Cartha- 
ginem tenueritis, quzrite illic apud navicularium, 
cui nomen Varo est, hospitein Gregorium nomine, 
Siculum ex Ecclesia Agrigentina : hoc enim a Deo 
petit, hoc cupit, ut sanctam Sionem videre liceat. 
liaque maturate iter, eumque incolumem Ilieroso- 
Iyma ad episcopum deducite ; nam et illi de tiro 
hoc mandata dedimus, ut eum recipiat : quippe 
spiritus ip eo nostet requievit, non aliter quam 








"- 


Y fj l 


S. GREGORII AGRIGENTINI VITA. 


5)3 


Elis olim in Eliszo. Atque ubi bzc dixere, penitus A ἐπὶ ᾿Ελισσέου ποτέ. Καὶ ταῦτα εἰπόντες μοι, ἄφα- 


evanuerunt. Ego vero eadem hora esxperzefactus, 
2 1 fluvium desceudi, ibique divino consil:o navigium 
inveni solventium iu Africam, quod dato naulo una 
cum fratribus bisce duobus conscendi : ac, Deo 
:u-p'ce, intra decimum ἀΐδια Carthaginein trajeci- 
mus, invenimusque puerum in Sancti Juliani tem- 
p'o lectioni intentum : quem post mulua officia 
volentem Hierosolyma nobiscum perduximus, at- 
que illic die sancto, qui Dominicus Novus est, san- 
cloarchiepiscopo Hierosolymorum tradidimus, apud 
quem vitam instituit adeo moratam et virtutum 
plenam, ut quicunque illic sunt, peerum omnes 
admirentur. 

XXVI. Hzc monachus exposuit, hisque auditis 


νεῖς ἐγένοντο, Διυπνισθεὶς 6k αὑτῇ τῇ ὥρᾳ, &mra- 
θον ἐπὶ τὸν ποταμόν " xaz' οἰχονομίαν Gb Θεοῦ εὗρον 
πλοῖον βουλόμενον ἀποπλεῦσαι ἐπὶ ᾿Αφριχὴν, xai 
δοὺς τὸν ναῦλον ἡμῶν εἰσῆλθον μετὰ δύο ἀδελφῶν 
τούτων᾽ xal προστάξει Θεοῦ διὰ δέχα ἡμερῶν à 
εἐπεράσαβεν ἐν Καρθαγένῃ, χαὶ εὕρομεν τὸν παῖδα 
ἐν τῷ μαρτυρίῳ τοῦ ᾿Αγίου Ἰουλιανοῦ ἀναγινώ- 
σχηντα " xal ἀσπαπάμενοι αὐτὸν, συναιέδη μεθ᾽ 
ἡμῶν εἰς Ἱεροσόλυμα, χἀχεῖτε αὐτὸν εἰάσαμεν τὶ 
&yía Κυριαχῇ τῇ Νέᾳ μετὰ τοῦ ἁγίου Μαχαρίου 
τοῦ ἀρχιεπισχόπου Ἱεροσολύμων, βέον χεχττ μένον 
£02 (mp.ov, xal πολιτείαν ἐνάρετον, ὥστε θαυμάζε:θαι 
τὸν παῖδα παρὰ πάντων τῶν ὄντων σὺν τοῖ; ἐχεῖσε. 

KG'. Ταῦτα διτγήσατο ὁ μοναχός" χαὶ ἀχούσαντες 


universa virorum ac mulierum multitudo elata voce B ἅπαν τὸ πλῖθος τοῦ λαοῦ ἀνδρῶν τε xai vovauxe.v, 


el manibus ad celum expansis clamabat : Domine, 
miserere : magnamque lacrymarum vim effunde- 
bat. Cbarito autem et uxor ejus humi abjecti ac 
prono vultu tanquam mortui jacebant; quos nioua- 
chus aecedens tenuit atque excitavit : Surgite, in- 
quiens, filii mei, et Deo laudes reddite, qui vos de 
filii vestri vita certiores fecit, tali pro»serlim vita, 
qua virtutis et pietatis professione commendatur. 
Subinde, cum eos episcopus salutari signo lustras- 
set, consederunt, maguas Deo laudes [xti] οἱ gra- 
1ías reddentes communis omnium salutis auctori, 
qui sanctorum virorum ministerio, quos singu.is 
zlatibus sibi acceptos habuit, res adeo insignes ac 
mirandas prodidisset. Mater vero Gregorii abba- 
tem alloquens : Charus, ait, utique Deo es, Pater 
sancte, cui revelata mysteria suut quz nos miseros 
solarentur : vivitne vero filius meus, domine? Hic 
autem : Ne, inquit, per Deum vivit et. valet : ac 
vultu quidem parenteimn. ipsius dominum Charito- 
nem virum tuum plane refert. Nam et ipse rufus 
est, pulchrosque habet oculos, pulchrum os, justas 
nares, elegans supercilium, labia minuscula : vul- 
tus quidem ejus semper demissus, at mentem et 
cogitationem ad Deum refert : in psalmodia vero 
suavis admodum omnes allicit (96) : ilem acutis 
auribus sacra audit oracula; si quod verbum pro- 
ferendum sit, lentus est (97) : 4 turpi risu omnino 
abstine!, semper vero optimo quaque et iimnmorta- 
lia in ore habet : animum summo studio exercet, 
patientia pollet singulari. 

XXVII. Hzc aliaque mulia cum exposuisset ab- 
bas, tota convenit civitas, ut Deo laudes redderet 
ob ea omnia, quz ab illo audierat; itaque diem 
eregere lztitie plenum, et quia Gregorium vivere 
coguoverant, et quia parentes ejus gravi magnaque 
cura liberatos intelligebant. Mox vero, πὶ quies 
consccuta est, et sacra mysteria peracta sunt, ci- 


(96) Scriptum in utroque cod. xaXópevoz, quod 
uude sit, aut quid significet, milii plane ignotum 
e&t. Mendum vero esse a scriba arbitror pro xa- 
λώμενον a χαλάω, laxo, quod et ad animum trans- 
fertur, uL sit recreare, exhilarare. Χαλᾷν τὸ μέτω- 
πον, explicare frontem dixit Aristophanes in Veip. 


ἦραν el; ὕψος τὴν φωνὴν αὐτῶν, xa! τὰς χεῖρας εἰς 
τὸν οὐρανὸν ἐχπετάσαντες Expa ov τὸ Κύριε, ἐλέησον, 
μετὰ δαχρύων πολλῶν. 'O δὲ Χαρίτων xat ἡ γυνὴ 
αὑτοῦ πεσόντε; χαμαὶ ἐπὶ πρότωπον ἔχειντο ὡς 
vexpot. Προσελθὼν δὲ ὁ μοναχὺς ἐχράττοεν αὐτοὺς 
xai διήγειρεν λέγων" ᾿Ανάστητε, τεχνία μου, xai 
δότε δόξαν τῷ θεῷ τῷ ἀποχαλύψαντι ὑμῖν τὴν ζωῇ; 
τοῦ τέχνου ὑμῶν" μᾶλλον δὲ xal τὴν ἐνάρετον xci 
σεμνὶ» αὐτοῦ πολιτείαν. Εἶτα στραγίσαντος τιῦ 
ἐπισχόπου ἐχαθέσῆη ταν δοξάζοντες xa εὐχαρισιοῦν- 
τες τῷ Σωτῖρι τῶν ὅλων 8:0 ἐν πᾶσιν, τῷ ἀποχαλὺύ- 
ψαντι μεγάλα xal θαυμάσια διὰ τῶν ἁγίων αὐτοῦ 
Ξῶν γαθ᾽ ἐγάπττυ γενεὰν xai γενεὰν εὐαρεστηχό- 
τῶν αὐτῷ. Καὶ λέγει ἡ μήττρ τοῦ Γρηγορίου τῷ 
"A663- Εὐλογνμέ.ο; εἶ ix τοῦ Θεοῦ, Il$tsp ἔσιε, 
Q ἀπεχαλύφθτσαν μυστήρια διὰ τὴν ἐμῶν ἔλετινόν 
τιτα. Ετὰα, κύριε, ζῇ τὸ τέχνον μου; Ὁ ὃξ,, Ναὶ, 
φησὶν, διὰ τοῦ Θεοῦ, ζῇ xai ὑγιαένει" ἀφωμοίωται 
γὰρ αὑτὸς τῷ ἰδίῳ πατρὶ τῷ χύρῳ Χαρίτωνι τῷ 
ἀνδρί συν * ἔστιν vip χἀχεῖνος πυῤῥοχίζων μετὰ 
κάλλους ὀφθαλμῶν, εὕστομος, cOptvoc, χολόφρυ:, 
μιχρόχειλος, χάτῳ νεύων ἀεὶ, ἄν δὲ τοὺς ὀφθαλμοὺς; 
τῆς χαρδία: πρὸς τὸν Ochv ἔχων, ἐδὺς δὲ xal χαλώ- 
μενος ἐν τῷ ψαλμῳδίᾳ σφόδρα, ὀξείας τὰς &xoi; 
ἔχων ἐν τῷ ἀχούειν τὰ σεμνὰ λόγια, βραδὺς el; τὸ 
λαλῆσαι πᾶν Tua, γέλωτος αἰσχροῦ ἀπεχόμενος 
παντελῶς, τὰ λίαν ἀγαθὰ χαὶ ἄφθαρτα ἀεὶ ἐπὶ στό- 
ματος ἔχων" εἰς ἄχραν ἄσχησιν ἑαυτὸν ἐχδοὺς, ὑπο- 


p μονήν τε χεχτη μένος; πολλήν. 


KZ'. Ταῦτα δὲ xai ἄλλα πολλὰ ἐξηγησάμενος ὁ Δ6- 
6à;, συνήχθη πᾶσα ἡ πόλις δοξάζοντες τὸν Θεὸν Ext 
πᾶσιν οἷς ἔχουσαν παρ' αὑτοῦ ἀδδᾷᾶ, Ἐγένετο χαρὰ 
μεγάλη Ev τῇ πόλει ἐν τῇ ἡμέοᾳ ἐχείνῃ διά τε τὸν 
Γρηγόριον ἀχούσαντες, ὅτι ζῇ, πάλιν δὲ ὅτι xot οἱ 
γονεῖς αὐτοῦ ἀπτλλάγησαν ἀπὸ πολλῆς xol μετάλτς 
θλίψεως. Εἶτα γενομένης ἐσυχία;, καὶ τὴν ἀγίαν 


inde, χαλαρός, lenis, apud Suidam. Caterum ἧι {τὰ 
eliam n. 51, scriptum erat χαλόμενον. 

(97) Col. 2 βραδὺς εἰς τὸ λαλῆσει πᾶν ῥῆμα 
φαῦλον. Vix repudiandum istud φαῦλον videtur: 
melius enim respondeant, qu: paulo post sequun- 
tur, τὰλίαν ἀγαθά, etc. 


05 S. GREGORII AGRIGENTINI Y1TA. 508 


ἐπιτελέσαντες μυσταγωγίαν, μετέλαδον τρηφῆς ὅ τε Α bum simul ceperunt episcopus et monachi et Grc- 


ἐπίσχοπος, xaX ol μοναχοὶ, xal ol γονεῖς vou Γρηγο- 
piov. Kal μετὰ ταῦτα ἀσπασάμενοι τὸν Enlaxono) 
καὶ τοὺς μοναχοὺς, ὑπέστρεψαν εἰς τὸν οἶχον αὐτῶν 
μετὰ χαρᾶς, δοξάζοντες τὸν Θεὸν τὸν δόντα τοιαύτην 
χάριν τοῦ τέχνου αὐτῶν. Οἱ δὲ μοναχοὶ ποιήσαντες 
ἡμέρας τρεῖς μετὰ τοῦ ὁσιωτάτου ἐπισχόπου Ποτα- 
μίωνος, ἀσπασάμενοι αὐτὸν, ἀπέλυσεν αὐτοὺς ἐν 
εἰρήνῃ, καὶ διέσωσεν αὐτοὺς; ἕω; τῆ: Πανορμιτῶν 
πόλεω: * χἀχεῖθεν εἰσελθόντες ἐν πλοίῳ διεπέρασαν 
ἕως τῆς Ῥωμαίων πόλεως, χαὶ διεσώθησαν εἰς τὸ 
μοναστήριον αὑτῶν. Ó 

KH'. "Ovzog; δὲ τοῦ Γρηγορίου εἰς Ἱεροπόλυμα, ἐν 
πολλῇ σπουδῇ xa* θερμότητι ἀόχνως πάντοτε ἡγρύ- 
πνεῖ xal ἐσχόλαζεν ἐν τῇ μελέτῃ τῶν θείων Γρα- 
ζῶν. Καταλαδούση: ὃ: τῆς ἁγίας Πεντηχοστῆς 
διάχονης χειροτηνεῖται ὑπὸ τοῦ ἁγίου Μαχαρίου 
ἀρχιεπισχόπου Ἱεροσολύμων ὁ Γρχυγόριος. Εἶτα 
μεθ᾽ ἡμέρας ὀλίγας παρεχάλεσεν τὸν ἀοχ'επίσχοπον 
τοῦ ἀπολῦσαι αὐτὸν, ἵνα ἐξέλθῃ εἰς τὸ ὄρης τῶν 
Ἐλαιῶν, ἁσπάτασθα: τοὺς ἐχεῖσε Πατέρας. Καὶ ἐχέ- 
λευσεν αὑτὸν ἀπελθεῖν. Ὁ δὲ ἄἅπιε χαίρων, χαὶ δι- 
ἐδραμεν τὰ μοναστήρια τῶν ἐχεῖσξ, μεγάλως ὠφελη- 
θεὶς παρὰ τῆς αὑτῶν παραινέσεως" μᾶλλον δὲ xal 
εἰς πλείονα χατάνυξιν xal σπουδαιότερον αὐτὸν ἐλ- 
θεῖν. Ποιήσας δὲ ἐχεῖ ἐνιχυτὸν ἕνα, ἀσπασάμενος 
τοὺς ἀδελφοὺς, αἰτεῖ τὸ παρ᾽ αὐτῶν εὐχὴν λαθεῖν" 
ἔμελλεν γὰρ ἐπὶ τὴν ἐσωτέραν ἔρημον πορΞύεσθαι. 
Ἐπευξχμένων δὲ αὐτῷ πάντων τῶν ἀδελφῶν, ἀπ- 
ἔλυσαν αὐτὸν λέγοντες, Πορεύου, τέχνον, ἐν εἰρήνη" 


(98) Primum quidem mirere , adolescentem e 
cl.ro episcopi Agrigentini ab archiepiscopo lliero- 
solymorum susceptum οἱ diaconum factum esse : 
cum jam concilium Chalcedonense can. 90 edixis- 
wet; ED δέ τις ἐπίσχοπος μετὰ τὰν Ópov τοῦτον 
ἄλλω ἐπισχόπῳ προσήχοντα δέξεται χληριχὸν, 
ἔδοξεν ἀχοινώνητον εἶναι xal τὸν δεχθέντα vai τὸν 
δεξάμενον, ἕως ἂν ὁ μεταστὰς Χλγριχὺὸς εἰς τὴν 
law ἐπανέλθῃ Ἐχχλησίαν. ld est : Si quis autein 
episcopus post hanc definitionem susceperit clericum 
ad aliwm episcopum pertinentem ; placuit, et susce- 
ptum εἰ suscipieutem communione. privari , donec 
15, qui. migraverat. clericus αἰ propriam fuerit 
regressus. Ecclesiam, Sed [foriasse lac se lega 
non teneri putavit. archiepiscopus, quod Gre- 
gorium jam monachum aptid se haberet, ct. inter 
subditos numeraret, lllud potius mirandum, qui 


à Lstino episcopo clericus factus esset, mox p 


rico sive. Syriaco ritu. diaconum institutum 
fuisse. Cieterum ne hoc. quidem per ea tempora 
insolenaá omnino atque novum dici possit. Nam 
de Theodoro Greco monacho Tarsi in Cilicia nato, 
quem. Vitalianus pont. max, archiepiscopum ἰὴ 
Britanniam misit, li:sc versa. vice a Bela. accepi- 
ius. (Hist, Angl. lib. iv, c. 3): Qui. subdiaconus 
erdinatus , quatuor. exspectavit. menses, donec. illi 
coma cresceret, quo in coronam tonderi possct. Ha- 
buaerat. enim. lonsuram more. Ürientalium — saucti 
Pauli apostoli : qui ordinatus et a. Vitaliano papa 
un ὁ Dominica: tucaruatiouis nctsvim. Contra. vero 
Gerositius diaconus Ecclesie Mesiolanensis sul Am- 
brosio, cum se Constantinopolim contulisset, Nico- 
tiediensis episcopus factus fuerat: quem quidem 
Aubrosius, ut est apud Sozomenum (lib. viti, cap. 
0» litteris ad Nectariuti datis, suerdotio detur- 
bandum censuit, at. longe alia de causa, quium 


gorii parentes. Atqui hi demui salute episcopo et 
monachis dicta, domum suam cum gaudio resersi 
sunt, Dei benignitatem celelirantes, qui filio con- 
servato tantum eis beneficium contulisset. Mona- 
chi vero dies tres apud sanctissimum episcopum 
Potamionem commorati, honore illi habito disce- 
dendi facultitem impetrarunt, et Panormum usque 
deducti sunt : unde Romam navigarunt , atque in- 
columes ad monasterium auum pervenerunt. 


XXVIII. At veroGrcegorius Hierosolymis impiger, 
magno studio atqucamoris ardore perpetuo vigilans, 
divinarum Litterarum mediationi incumbebat. Ul.i 


D verosancta diesPentecostead venit, a sancto archiepi- 


scopo Hierosolymorum inter diaconos (98) cooptatus 
est. [v.i] Tum diebus aliquot exactís, commeatum 
postulavit, ut in Olivarnm montem ire liceret, Patres 
salutandi causa, qui illic degerent (99). Quo impe- 
trato litus abiit, et tractus. illius monasteria pe- 
ragravit, maguo utilitatis fructu, ex patrum illo- 
rum hortationibus percepto, majore animi angore, 
ac vehementiori proficiendi voluntate suscepta. 
Enimvero apu.] eos annum diversatus , cum dis- 
cessionem pararet, petiit a fratribus, ut sibi bene 
precarentur, quod nempe in penitiora deserta esset 
profecturus. Cui fratres omnes fausta apprecati, 
hzc abeunti addidere : Perge, fili, Deo propitio; 


C lides et charitas, qua Deum complecteris, tibi saluti 


quod Latinus diaconus fuisset. Quinetiam usque 
41 Coelestini IIT, pont. max. zevum , non omnes 
hzc το] ρου! duxisse videntur episcopi ; cum hic 
cardinali S. Laurentii legato in Siciliam rescrip- 
scrit: Licet. culpandus sil. episcopus Latinus, qui 
clericos suos a Greco [acil antistite ordinari ; quan- 
diu tamen talis mos ab Ecclesia toleratur, impediri 
non debet αὖ exsecutione ordinum laliter. suscepto- 
rum. (V. Morin. De sacr. Ord. P. 1. c. 5, n. 3.) 
Mirum etiam est. Gregorium aunorum viginti dia- 
conum esse designatum. Sunt tamen, qui Syricium 
pont. max. constituisse arbitrentur : ut acolythus 
et subdiaconus post vicesimum elatis annum , si se 
primitus continenja preeunte dignum probari, ad 
diaconi gradum accedat (Epist. ad. Himer. episc. 
ferrac. n. 9). Verum non satisexplorata ea lectio est : 
Cum in aliis codicibus pro vicesimum scriptum sit 
tricesimum, ut. llarduinus in margine indicavit 
(Conc. t. 1, p. 850). Num autem ubique definitus 
annorum numerus csset, ante quos nemo diaconus 
fieri pos-et, non reperio. Sed Patres concilii Aquis- 
grauensis anno 816, hzc docuere (apud Hard. t. 
IV, p. 1055) : A viginti quinque annis οἱ supra in 
tabernaculo — servire ipsis (Levitis) mandatum esi. 
Quam regulam sancti Patres et in Novo Testamento 
constituerunt. V. can. 14, conc. Trull. 

(99) Apud Cyrillum Scythopelitanum sive potius 
Metaplirastem in Vita Euthymii leges (n. 1035), mo- 
nasterium ibi fuisse Gabrielii presbyteri et hegu- 
nteni Ev. τῇ πρὸς T χοιλάδι τοῦ o:6aculou ναοῦ, 
ὃς ἀπὸ τῆς Ala; ὠνόμαστο ᾿λναλύψεω;. In valle 
veierabiis templi ad Orientem, quod nomine sancta 
Aysuniptionis donalum fuerat. Quo de templo, quod 
in montis Vertice erat, meminit etiam in Vita Sa- 
lye (n. 45). 


—— ——————— — —Ó -— ——— -.- - 





:05 


S. GREGORII AGRIGENTINI VITA. 


596 


sit. Cum igitur Olivarum montem reliquisset, in ἃ ἡ πίστις χαὶ ἡ ἀγάπη, ἦν ἔχεις πρὸς τὸν Θεὰν, σώ»- 


viam se dedit, qux in deserta duceret, ac tertio 
post die monachum invenit horx sextz precationes 
peragentem. Atque id divino consilio factum dico, 
quomadmodum alías contigisse dictum est : mona- 
chus scilicet, qui juvenis profectionem et causam 
nosset, absolutis precibus ipsum advocavit, et quo 
pergeret, interrogavit. Cui ille: Quo me Christus 
deducet: volo enim, si Dominus annuat, in deserta 
penetrare. Αἱ monachus : Mecum, inquit, profici- 
scendum tibi est, fili. Itaque simul dierum viginti 
iter emensi, nescio quo in loco constitere, ubi mo- 
nachus procul Gregorio cellulam demonstravit, 
ante quam bin: palme erant; tum hzc adjecit ; 
In ea cellula, fili, magnus babitat Pater; si salvus 
esse vis, accede illuc; eum ostium pulsaveris, si- 
quidem [xriv] ille psalmis operam det, extra cellu- 
lam subsistes, et quod reliquum erit psalmorum, 
«um ipso absolves: post bac ille te omnino in 
colloquium admittet. Mihi jam alio abeundum 
est (1). Ac monachus quidem post mutua officia 
discessit, eumque solum reliquit. Gregorius vero 
Hlexis genibus sic precari cepit: Domine Jesu 
Christe Deus noster, qui Patres omnes servastii, 
quicunque in hxc loca ingressi tibi placuerunt, 
ipse me quoque abjectum ac nequam accipe, 
ac flagitia mihi remitte : neque enim voluntas 
iua es! perire quemquam, quin omnes bomines ad 
veritatis cognitionem pervenire cupis. 


XXIX. Hzc precatus surrexit, ac salutari signo 
usurpato (2), ad cellulam accessit. Stans autem 
auscultando sensit monachum psalmis intentum 
esse, ei cum eo quasi turbam canentium audire 
sibi visus est ; sed ubi ad cellulam magis appro- 
pioquavit, tres veluti voces simul concinentes au- 
diit: cumque cellule proximus astaret , pulsare 
ausus non esL: psalmos tantum cum eo recitavit, 
dum hora nona absolveretur. Ille subinde ad cel- 
Jule ostium (3) inclinavit sese, et clamans sic ait: 
Gregori fili, huc ad nos ingredere. Quem ut audi- 
vit Gregorius, ad pedes senis accurrens procidit, 
et lacrymans dixit: Miserere mei, Pater, atque 
bominem scelestum precibus juva , ut animam 


ctt σε. Ἐξελθὼν δὲ, kx τοῦ ὄρου; τῶν Ἐλαιῶν ἢρ- 
ξατο τῆς ὁδοῦ τῆς ἐρήμου, xal μεθ᾽ ἡμέρας τρεῖς 
εὗρεν μοναχόν τινα ποιοῦντα εὐχὴν τῆς ἔχτης ὥρας. 
Τοῦτο δὲ λέγω χατ᾽ οἰχονομίαν θεοῦ, ὡς χαΐ που 
εἴρηται γεγονέναι " χαὶ γνοὺς ὁ μοναχὸς, ὅτι ζητεῖ ὁ 
νέο; ἀπελθεῖν χαὶ σωθῆναι, προσχαλεσάμενος αὑτὸν 
ὁ μοναχὸς λέγει αὐτῷ μετὰ τὸ πληρῶσαι αὐτὸν τὴν 
εὐχὴν Ποὺ πορεύῃ, τέχνην; 'O δέ φησιν. Ὅπου ὁ 
Χριστὸς ὁδηγήσει" βούλομαι δὲ, ἐὰν ὁ Κύριος xt- 
λεύει, ἐπὶ τὴν ἔρημον εἰσδαδίτειν. Λέγει αὐτῷ Ó μο- 
vayóz* Ἐλθὲ μετ᾽ ἐμοῦ, τέχνον. Καὶ περιπατῆσαν- 
τες ὁδὸν ἡμερῶν εἴχοσι, ἔρχονται ἕν τινι τόπῳ " xal 
δείχνυσιν αὐτῷ ἀπὸ μακρόθεν ὁ μοναχὸς κελλίον ἔχον 
δύο φοίνικας ἔμπροσθεν τοῦ χελλίου, χαὶ λέγει αὑτῷ " 


B Τέχνον, ἐν τῷ χελλίῳ ἔχειν ἐστὶν Πατὴρ μέγας" 


ἐὰν βούλει σωθῆναι, ἐχεῖ ἀπελθὼν xal χρούσας εἰς 
τὴν θύραν, εἰ μὲν ψάλλει, σὺν αὐτῷ πλήρωσον ξξω- 
θεν ἑστὼς τοῦ χελλίου, καὶ μετὰ ταῦτα πάντως 
ἀπολογήσεταί σοι" ἐγὼ γὰρ ἕν ἑτέρῳ τόπῳ ἀπέρχο- 
μαι. Καὶ βαλόντες ἀλλήλοις μετάνοιαν, ἀπῆλθεν ἀπ᾽ 
αὐτοῦ ὁ μοναχὸς ἀφεὶς αὑτὸν μόνον. Καὶ χλίνας τὰ 
γόνατα αὐτοῦ ὁ Γρηγόριος, εὔξατο λέγων οὕτως’ 
Κύριε Ἰησοῦ Χριστὲ ὁ Θεὸς ἡμῶν, ὁ σώσας πάντας 
τοὺς Πατέρας τούς σοι εὐαρεστήσαντας, vob; ἐν τῷ 
τόπῳ τούτῳ ἐμόατεύσαντας, αὐτὸς πρόσδεξαι χὰμξ 
τὸν ταπεινὸν χαὶ ἁμαρτωλὸν, xal συγχώρταόν pot 
τὰς ἀμαρτίας" ὅτι οὐχ ἔστιν σοι θέλημα ἀπολέσθαι 
τινὰ, ἀλλὰ πάντας ἀνθρώπους εἰς ἐπίγνωσιν ἀληθείας 
βούλει ἔρχεσθαι. 

ΚΘ'. Ταῦτα ὃΣ αὐτοῦ εἰπόντος, ἀναστὰς περιεος ρὰ- 
γισεν ἑαυτὸν, xal ἀπῆλθεν ἕως πλησίον τοῦ χελλίου, 
xai ἑστὼς xal ἀκροασάμενος ἤχουσεν αὐτοῦ ψάλλον- 
τος, xal ὥσπερ ὄχλου πολλοῦ τινος, ὡς ἐδόχει, σὺν 
αὐτῷ, Ἐγγίσας δὲ τῷ χελλίῳ χαὶ πάλιν ἀχροασάμε- 
γος, ἤχουσεν ὥσπερ τριῶν φωνῶν τινων ψαλλόντων, 
χαὶ ἐγγίσας τῷ χελλίῳ xal ἔστὼς, οὐχ ἐτόλμησεν 
χροῦσα!, μόνον συνέψαλλεν αὐτῷ ἕως τοῦ πληρῶσαι 
αὐτὸν τὴν ἐννάτην. Καὶ, μετὰ ταῦτα, παρέχυψεν 
διὰ τῆς θύρας τοῦ χελλίου, xal φωνήσας οὕτως si- 
πεν" Τέχνον Γρηγόριε, εἴσελθς πρὸς ἡμᾶς. 'O δὲ 
ἀχούσας, δραμὼν τοῖς ποσὶν τοῦ γέροντος, προσέπε- 
csv μετὰ δαχρίων λέγων " Ἐλέησόν με, Πάτερ, xai 
εὖξαι ὑπὲρ ἐμαυτοῦ ἁμαρτωλοῦ, ἵνα σώσει ὁ Θεὸς 


meam Deus servet. Seuex vero: Deus, inquit, tui, D τὴν ψυχήν μον. Ὁ δὲ γέρων λέγει αὐτῷ" Ὃ θεὸς 


(1) Cod. 2, ἔν ἑτέρῳ τόπῳ πορεύομαι. 

(3) Quam veteri inter. Christianos consuetudine 
fiat, ut religtopis ergo signum crucis in fronte de- 
svribamus, Tertullianus iu pritpis nos docet (De 
cor. c. 9 ; et Adv. Marc. |. 1, c. 22) ; de signaculo 
quiem, quod a (fronte ad pectus ducitur, loqui 
idem videtur, cum ad uxorem scripsit (lib. n. c. 
5): Latebisne tu, cum lectulum, cum corpusculum 
iuum. signas ? Ncc aliud, opinor, iudicavit Ruffinus, 
cum de Ecclesiw suz consuetudine ait. (Apol. l. 1, 
n. 5): Cum omnes Ecclesie ita sacramentum Sym- 
boli tradant , μι postquam. direrint : Peccatorum 
remissionem , addant : Carnis resurrectionem , 
δανςία Aquileiensis Ecclesia, Dei spiritu. [uturas 
udverum N08 calumnias prevideute, ubi tradit: 
Carnis resurrectionem, addit unius proirominis syl- 
icbam : el pro eo, quod ceteri dicunt : Carnis resur- 


Tectionem, nos dicimus : IHlujus carnis resurrectie- 
pem; quo scilicet (rontem, μὲ mos est, in fine Sym- 
Voli signaculo contingentes, et. ore carnis hujus, si- 
delicel quam contingimus, resurrectionem fatentes, 
omnem venenat adversum. nos lingue calumuiandi 
aditum. perstruamus. Quibus verbis morem indi- 

care videtur, qui adhuc viget, ut. crucis s'gnum 

sub Symboli conclusionem a fronte ad pectus du- 

catur. Planius etiam res eadem significatur in 

Actis sancti Theodoti apud Ruinartum (p. 345, 
8 21): Totwunque corpus. suum. signo. crucis. mu- 
niens, in stadium processi animo imperterrito, Quse 
jtem occurrunt in Actis sanete Restitutze V. οἱ M. 
(c. 2, n. 10), quanquam ea uon bene Castellius de 
si'nis per tolum corpus iteratis accepit. (Enarrat 
in Acla, p. 142.) ΝΕ 

(9) Cod. 2, διὰ τῆς θυρίδος τοῦ κελλίου. 


59 


S. GREGORIT AGRIGENTINI VITA. 


503 


ἐλεήσῃ σΞ, τέχνον, xal δώσαι δοι χοτὰ τὸν χόπον A fili, misereatur, teque [ro laboribus tuis remune- 


σου. Εἶτα προσέμεινεν τῷ γέροντι τέσσαρας ypó- 
νους, χἀχεῖηεν ἐχρηματίσθη πᾶσαν ῥνητοριχὴν xal 
γραμματιχὴν, φιλοτοφίαν xal ἀστρονομίαν χατα- 
μαθὼν, γέγονεν ἅλλο: ἐξ ἄλλου δεύτερος Xpoaósto- 
μης. Μετὰ δὲ ταῦτα συνταξάμενος τῷ γέροντι, xal 
ἐπευξάμενος αὐτῷ ἀπέλυσεν αὐτὸν ἐν εἰρήνῃ, προ- 
6510326 αὑτῷ ὁ γέρων τοὺς πειρασμοὺς, o); ἔμελ- 
λεν ὑπομένειν. Καὶ πάλιν ὑπέστρεψεν εἰ; "Ispoaó- 
λυμα. 

ΛΔ΄. Καὶ ἐδέξατο αὐτὸν ὁ X10; Μαχάριος ὁ ἀρχιεπί- 
σχοπο: μετὰ χαρᾶς πολλῆς, καὶ ποιήσας πάλιν εἰς 
Ἱεροσόλυμα ἐνιχυτὸν ἕνα χκατατρυφῶν τῶν ἁνἕίων 
τῶν ἐχεῖσε ὄντων πατριχῶν ἀνδρῶν, μετὰ τὸν χρό- 
νον ἐχεῖνηυν παρ:χάλεσεν τὸν ἀρχιεπίσχοπον, ἵνα 
ἀπολύσῃ αὐτὸν, χαὶ εὔξτται ὑπὲρ αὐτοῦ. Καὶ ἐπτυ- 
ξάμενος αὑτῷ ὁ δρχιεπίσχεπος xaX πάντες οἱ ἅγιοι 
ἀπέλυσαν αὐτὸν μετὰ χαρᾶς. 'ES2)0ev δὲ ἀπὸ Ἵερο- 
σολύμων τῇ δεχάτη τοῦ ᾿Απριλίου μηνὸς, xaX ᾧχετ 
εἰς 'λντιόχειαν, χἀχεῖσε λαδὼν χελλίον παρὰ τοῦ 
ἁγίου Εὐσταθίου τοῦ ἀρχιεπισχόπου τῶν ἐχεῖσε, 
ἔνϑα ὁ ἅγιος llacho ἡμῶν ὁ μέγας Βασίλειος τὴν 
᾿ξαέμερον ἑομένευσεν, ἤρξατο τοὺς πεοὶ τῶν δο- 
Ὑμάτων ὑποτίθεσθαι λόγους, ὥστε μὴ δύνασθαι τῶν 
σοφῶν tfc ᾿Αντιοχείας ἀνταποχριθῆναι αὐτῷ Tv 
γὰρ ἔχων χάρισμα πνευματιχὸν ὁ ἀνήρ. Ποιῆσας δὲ 
ἐν ᾿Αντιοχείᾳ ὁ Γρηγόριος ἐνιχυτὸν ἕνα, χαὶ θαυμα- 
σθεὶς μεγάλως χαὶ ὑπὸ πάντων ἐπαινεθεὶς, συντα- 
ξάμενος τῷ ἐπισχόπῳ xai τοῖς ἀδελφοῖς, χατέλαδεν 
ἐν Κωνσαταντινουπόλει. Καὶ ἐδέξατο αὐτὸν ὁ ἡγού- 


(Δ) Hec quidem. Chrysostomi appellatio , inquit 
Fabricius (Bibl. Gr. t. Vll, c. 15, p. 533), al.quotl 
saculis ipso recentior est, ut nolat Savilius in limine 
notar. ad Chrysostomum; itaque et Sosomem codici- 
bus α juniore aliquo adjecta, et a Valesio omissa. 
Tamen a tempore s aid synodi anno 680, Consianti- 
uopoli celebrate communiter obtinuit, Verum, pace 
tantorum virorum dixerim, non ila se res habet. 
Jamenim ab anno 555 ea appellatio vulgata erat, et 
emnium ore usurpabatur, testem habeo Vigilium 
Pont. Max. in. Constituto, in quo lize leges. (apud 
Hard. Conc. t. Ul, p. 53): Hanc autem regulam et 
in. sanctorum Joannis Constantinopolilani episcopi, 
quem Chrysostomum vocant, atque Flaviani ejusdem 
civitalis episcopi veneranda memoria constal esse ser- 
ναίαηι. (V. et Theodoret, in ne Hist.) 

5) Cod. 1, καὶ εὔξηται περὶ αὐτοῦ. 

" Cod. 1, τῇ εἰχάδι τοῦ ᾿Απριλίου. 

(7) Dele, sodes, nomen Eustathii, temere imperi- 
teque a scriba iusertum, Quid enim magis discre- 
pat? Sanctus Eustathius concilii Niczni tempori- 
us florebat, nec ultra annum 337, vixisse putatur. 
(V. Hist. Chronol. Patriarch. Antioch. apud Bol- 
land. 4. 1, Jul) Alium Eustathium in fastis Antio- 
chenis frustra quaeras; a& vero. Gregorius noster 
Autiochiam verit anno 586. Quo tempore Ecclesiam 
illam regebat, qui multis laudibus ab. Evagrio 
(lib. V , c. Ν᾿ celebratur, Geegorius 1. (V. Quien. 
Or. Chr. V. M, p. 157.) 

Eustathium tamen. istum recipit ultro. Lancia 
(n. 16) quo seriem augeat. patriaccharum. Antio- 
chenorum; ;ec videt elausuin esse. locum, sedem 
Man tum oeccupante. Macario Mouotheleta. Grezo- 
εἰ enim. nostrum Autiochiam — migrasse censet 
anno 677 (n. 415). At auno, qu: hunc. proxi- 
we consecutus est, seripta est Divalis. sacra Con- 
statini. Pogouati ad Donum pont. max. in qua 


b 


reiur. Ex eo die annos quatuor apud srmem fuit 
Gregorius, atque inde rhetoricze univers: et gram- 
malice: precepta hausit, ac philosophiam atque 
astronomiam edidicit eo successu, ut paulatim 
tanquam alter Chrysostomus evaserit (4). Eum 
dénique senex de [xiv] discessione eogitantcui 
fausta omnia apprecatus dimisit, praedictis adver- 


sis rebus, quas erat subiturus.llle vero Hierosolyma 
reversus cst. 


XXX. Àe reducem eum sanctus. areliiepiscopus 
magna cum letitia accepit, et aunum praterea 
apud se habuit Hierosolymis , ubi sanctorum Pa- 
trum, qui ilc erant, societate plurimum est dele- 
elatus, Post id tempus cum abeun:li facultatem ab 
archiepiscopo petiisset, et ut sibi bene precare- 
tur (5) , rogzasset ; tam ille, quam reliqui saucti viri 
Gregorium votis omnibus prosecuti non sine ga1- 
dio dimiserunt. Discessit. autem  llierosolymis 1v 
Idcs Apriles (6), venitque Antinchiam, ubi, hospi- 
lio acceptus a sancto urbis illius archiepiscopo (7), 
in ea-cellula habitavit, in qua sanctus Pater noster 
magnus Basilius Hexaemeron interpretatus est, 
atque ibi sermones de dogmatis proponere coepit 
ejusmoli, ut qui Antiochix sapientes habebantur 
cum eo certare non possent. Sapientia euim illi 
quadam divina inesse videbatur (8). Porro Antio- 
chia Gregorius annum transegit, magna admira- 
tione affectus, et omnium laudibus commendatus. 
Inde annuente episcopo el fratribus digressus, 


ille se prrisentem interrogasse testatur in regia 
urbe Μαχάριον τῆς Θεουπολιτῶν πόλεως, Sive An- 
tiochenum patriarcham: sic. enim eam urbem ap- 
pellabant : euinidemque iterum οἱ teriio memorat 
(Hard. t. ll, p. 1015), tanquam jamdiu pontificatu 
potitum et veterem controversiarum auctorem. 
(Vide Quien. Or. Chr. t. 11, p. 742.) 

Quod ad Basilium pertin:t, quem Leontius An- 
tiochize versatum affirmat, nihil de ea re dubitan- 
dum essel, siquidem vera Socrates scripsisset, 
eum Basilium magnum, illum ipsum esse existi- 
mavit (Hist. l. vi, e. 3), quocum Joanni Chryso- 
Blomo amicitia fuit: quem et in libris de sacerdo- 
tio secum colloquentem induxit. Verum nemo jam 
ignorat falsum esse Socratem, et. Basilium multo 
ante natum , quam Joannem: zqualem contra 
fuisse Basilium Raphanex episcopum , qui anno 
581, synodo Constantinopolitanz subscripsit ; qui 
cum non multum Antiochia distaret , veri utique 
similius est, cum Chrysostomo familiariter versa- 
tum esse. Sed tamen, cum. sciamus Basilium Ma- 
gnum peragrasse Palzsstinam, Coelen et Mesopotoa- 
miam, in ipso itinere Antiochiam nobilem urbem 
cur lustrare noluisse, putemus? Porro novem illas 
lomilias pulcherrimas in llexaemeror a Basilio 
scriptas censet. Garnierus anie episcopatum (in 
Vita c. 41, n. 2); sedi ubi composuerit, non addit. 
Ex tempore pronuutiatas putare videlur Tillemon- 
tius (t. IX, p. 289): sed tam comptuim opus ne ex 
Daslii quidem ore sine magna commentatioue 
üuere potuisse crediderim. Valeat igitur aliquid 
Leontii nostri testimonium , cl hoc saltem vere 
affirmare statuamus, famain tum fuisse ct homi- 
num opinionem , revera Dasilium Antiocho in 
cellula illa, quam Gregorius noster habitavit, non- 
nulla in Hexaemeron commentatum essc. 

(8) CoJ. 2, ἔχων χάριν πνευματιχήν. 


- ν --πτ- ---- -- - --- 


509 S. GREGORII AGRIGENTINI VITA. 6^0 
Constant nopolim profectus est. Qua in urbe apud A μενος τῶν ᾿Αγίων Σεργίου xai Βάχχον. Κἀχεῖαε εὐ- 


przfectum monasterii Sanctorum Sergii et Bacchi 
Lospitium invenit (9). Ibidem, cum sancti [τιν] 
Patris nostri Joannis Chrysostomi libros reperisset, 
eosque diligenter percurrisset, de se ipso quereba - 
tu7, et : leu me miserum, aielat, quid ego faciam ? 
quo pacto fraudulentas inimici cogitationes effu- 
giam ?* quomodo de tot viri hujus invictis virtutibus 
parare mihi aliquot possim? at profecto indiznus 
ego sum, qui tantorum ejus tamque illustrium 
recie factorum vestigia subsequar. lloc tamen 
supplex per Patris hujus mansuetudinem ἃ siugu- 
lari Dei erga nos misericordia peto atque im- 
poro, ut iis ignoscat, quz ἃ me quotidie a1- 
nittuntur (10). 


XXNL. At vero praíectus, cum quotidie ob B 


oculos haheret coustant-m  bom:nis tolerantiam, 
psalinodize suavissime hilaritatem, summz absti- 
uentiz stuJium : quippe hebjomadem totam usque 
»d Sabbatum jejunus perdurabat, 3c subinde ole- 
»Pbus et sale contentus erst: tum divinarum 
Literarum meditationem perpetuasque vigilias ; 
Lh:c omnia ad archiepiscopum Con-tantinopolita- 
num retulit (13), eumque sic est aliocutus : Pater 
vegerande,Lospes quidam diaconus in monasterium 
meum advenit eximio plane aspectu, sed virtutis 
professione etiam magis spectandus, sapiens lec- 
UonDi intentis, divinarum Litterarum interpres adeo 
[zxrvri] excellens, ut meo quidem judicio par. huic 
alter inveniri hodie in hac urbe non possit, post- 
quam nempe sacram istam dixinamque sapientiam 
igam exceperimus. ἢ δε vero ut audivit archiepi- 
scopus, mirifice lztatus est, ἃς prefecto respon. 
dens : Habemus, inquit, bie homines sapientes : 
hos 3d te mittemus, ut, antequam ille sciat a nobis 
missos esse, causam ipsi aliquam pratiexentes 
conveniant, ac sermonem cum eo liabeant, ilaque 


(9) Cansam si quaxrras, cur Gregorius in id mo- 
masterium, prz al.is, quz multa. erant Constanti- 
nopoli, d.verterit, bec fu:sse videtur, quod Latini 
ritus et monacborum Ro:nanorum erat. in. Svna- 
xariis, ct adneavit Canzius (Comstantinop. Christ. 
I b. iv, n. 83) ad 12 mensis Marti in. Vita sancti 
Th:opbanis, Hormi:dz monasterium app .:llatur, et 
s lums d citur prope palat uui, noiz^n loco ab Hor- 
n.isda Saporis rezis Persarum fratre, qui se Con- 
saBblinopolun receperat (Amuran. 1. avi, n. 17). 
Sed Procopius, qui tem[ lum a Just miaco co: d. tum 
vadit «De edif. Just. 1. 3, c... 5, nli acil. de 
1mOB3sleri0, et temp um. exstructum. dicit, zazà 
τὴν Basiio; αἴλτν. ἢ "U2uizheo miis in 
νος T». Apud Heciam, quar. lormisda cin dice- 
batur. Cedrenus coutra (t. 1, p. 260, n. £47) ros 
docet, binis a Justiniano ibid-m aei tatis στο μοι, 
zero sanctis mariynbus Serzio et b; c 0, :..-7to 
*28ctis principibus apo-te.oruzm dato , μὰ azid 
partem, quiz mare spectabat, et, 4: “τὴν μι prna- 
14s itco!uerat domum, sinu. co:zjucia e-s-, a^ ἃ: 
vt his emnibcs illustrium) wforcti mo-.asc. iom 
CXSlissc. Optime vero his reseau rt que bae 

πῆς 3a epson ad vna nar δ. εὐ τ 31} 
Uiarg, Cac. t. ll, p. 5 : Non ema cá t.a Peri 
DUUEGAm p. jlormirde [κε ab Angus o Ducié 
'TPNT Pretorio (agscmAs. εἰς. Ów Wa ει. τὰ 5 d 
στα τος Veget 5 s;S av. atu xcd Gre 


piv τὰς βίδλους τοῦ ἐν ἁγίοις Πατρὸς ἐμῶν "ekv- 
νοῦ tou Χρυσοστόμου͵ xal αὐτὰς δ::ξελθὼν ὁ paxi- 
ριο, Γρηγόριος, ἑαυτὸν saxavizwy ἔλεγεν * Οἴμοι! τί 
πράξω ὁ τάλας ἐγώ; πῶς δυνγθῶ ἄρα ἐχςυ"γεῖν τὰς 
τοῦ ἐχθροῦ χαχοτέχνους ἐπινοίας - πῶς δυντθῶ χα- 
ταλαδεῖν Ex τῶν πολλῶν αὑτοῦ χαὶ ἀνειχάστων ἀρε- 
τῶν, χἂν ix τῶν μυρίων ὀλίγας χτήσασθαι- ἀλλ᾽ 
ὅμως οὐχ εἰμὶ ἄξιος τῶν τοσούτων αὐτοῦ xa! μενά- 
λων χατορηωμάτων ἐπαχόμουῦος -ενέσῦαι. ᾿Αλλ᾽ 
ἱκετεύω xai δυσωπῶ τὸν ςιλοιχτέρμονα Θεὴλν ἐμῶν, 
xai 22:09 τοῦ Πατρὸς τὸ πρᾶον, ὅπως συγχωρήσῃ 
τὰ παρ᾽ ἔμουῦ πραττόμενα xa ἐχάσττν ἐμέραν. 


AA'. Θεωρῶν δὲ ὁ fvoiurvo; τὸ ἐπίμονον τῖς 
χαρτερίας, χαὶ τὸ $62 xal χαλώμενον τῇς τ2ληιρξίας, 
πάλιν δὲ τῇς ἄχρας ἐγχρατείας τὴν γὰρ ἔδξομάδλ 
ὀλόχλτρον ἀπετέλει μὴ γενόμενος ὅλως ἕως τοῦ 
Z166i-0), χαὶ τοῦτο λαχάνοις μόνον ἐπαρχούμε"ος 
xai ἅλατι - εἶτα πάλιν ἐν τῇ μελέτῃ τῶν θείων T pa- 
Gy σχολάζων ἀεὶ xal τὸ ἄγρυπνον αὐτοῦ πάντοτε, 
ἀνήγγειλεν τὰ χατ᾽ αὐτοῦ 6 ἐτούμειος τῷ ἀρχ'- 
E2:12x6:29 Κωνσταντινουπόλεως, λέγων αὐτῷ * Πάτερ 
τίμιε, χατήντη εν ἐν τῷ μονχσττ ὦ goo ξένος τις 
διάχονος πάνυ ὡραῖος τῇ θέα, πάλιν δὲ x3: ἄτχτΞιν 
ἔχων χαὶ piov ἐνάρετον, g0;b; δὲ χαὶ ἐν ταῖς ἀνα- 
γνώτεσιν προτέχων χαὶ ἐρματνεύεων τὰς θείας 
Γρατὰς, ὡς ἐμοὶ δοχεῖ, μὲ, εὑὐρίσχεθα: ἕτερόν 


Q 7x σήμερον ἐν τῇ πόλι ταύττ, οὐχ οἶδα, εἰ μὴ 


σοῦ αὐτοῦ ἡ θεία καὶ ἱξρὰ σοτί:. Ταῦτα δὲ ἀχούτας 
ὁ ἀρχιεπίσχυπος, ἐχάρη πάνυ, xai λέτει τῷ ἔγου- 
μένῳ Ἔχομεν ἐνταῦθα ἄνδρας σοτούς ἀτογστελοῦ- 
μεν πρὰς σὲ, ὡς ἔχεΐνου ud pév-o2. ὅτι ἐξ ἐμῶν 
ἀπεστάλτ παν, διὰ προτἀπεώς τινὸς, xai ἴξωσιν αὖ- 
“οὖ χαὶ ιαλεγθῶσιν μετὰ τοῦ ἀνδρὸς, xa! οὕτως χαὶ 
ἐμεῖς αὐτὸν θεωροῦμεν. Αέγει ὁ ἐγούμενος τῷ àp- 


jn eo monasterio non essent, el inter suos se 
[uturum intelligeret. Ceterum. 2liquandia pontifi- 
ces maximos de possessione deturbatos constat, 
cum Joannes Vlil, epist. 109 (a5u4 Hard. Cosc. 
t. Vl, p. δ) Basilio, Coustanbno. et Alexandro 
Augg. gratias agere se scriba, quod. monasterium 
Sancti Scrgii intra vestram reqiaem urbem consuta- 
ium, quod sancta Romasa Ecclesie jare. proprio 


D qu-ndem reium, dicina imspireticze repleib , pro 


κι nore principis aposto-orum nosiro presulatni red- 
didislis. À:ia. lamen. duo. prxterea. Romanorum 
n.Onastcria. C nstantinopoli fcisse sxzculo vi, appz- 
Tei do subscriptienipas monachorum, qui. concilio 
Lonsia:tiuopolitauo sub. Mena / adiuerunt, inter 
quus "τῶ Paatus prestzter et prior monsserii ho- 
με, Ánasiastas piestyier el prior woRAsieri 
᾿. πῶ cum. Mard. Ceze. à. Hl, p. 1211.) 

(10 CoL fl, xx? E£xaz:r, 6. à. 

11) Hae vero. scr.ba. in. nuiserato son. habuit, 
G' im eo fetz pore τι διε opum CeostaBtiuopo- 
l,:a..UiB EO:n.narel. Erat (9: ro Jam ab aan» $552, 
Jo:...43 IY, cogucancaso N3zzvzf;, sive, ut Au- 
£f »unPbutQF νόος Je &er. (Cancer, de Hut. 
€ s.n. l'ir. Ceusz; ἃ. 22, aput B1. 4. ἢ, Aug.) 
Q x aunt paa.) itíer.os δι μὰν sapientia ἃ pr.e- 
f^t» σέ ως τὰ 00s6,Ud €Crzo «cL 1o9ec. ἀπ ΓΕ; 
Sci 1312. f bon S.De tU ὧν P0313 pales, Quan ;uaut 
ti. j.a.nes ib a.et. enia 3undicum ellicinas 





6^1 


S. GREGORII AGRIGENTINI VITA. 02 


χιεπισχόπῳ᾽ Τῇ νυχτὶ, ὀέσποτα, ἀπόλυσον πρὸς À cum nos quoque vileamus. Cai praefectus : Hac, 


ἡμᾶς, ὅταν τὰς μεσονυχτινὰς ἐπιτελεῖ εὐχάς " οὐ 
ΥὙὸρ δύναταί τινι παῤῥησιασθῆναι" τὸ ταπεινὸν γὰρ 
xa ἥσυχον χέχτηται φρόνημα. 


AB'. Ἐν δὲ τῇ νυχτὶ ἐχείνῃη προσχαλεσάμενος ὁ ἀρ- 
χιεπίσχοπος Κωνσταντῖνον χαρτο: ὑλαχα χαὶ διάχο- 
νοῦ), xai Μάξιμον φιλόσοφον, ἀμφοτέρους διαχόνους, 
λέγει αὐτοῖς: ᾿Απέλθατε, τέχνα μου, ἐν τῷ μονα- 
στηρίῳ τοῦ ᾿Αγίου Σερτίου, χαὶ ἴδετε ἄνθρωπόν τινα 
ἐχεΐ ξένον, χαὶ προσαγορεύσαντες αὐτὸν τῇ ms 
πούσῃ τιμῇ ἀσπάπασθε αὐτόν. Καὶ ὅταν ἔλθῃ ὁ χαι- 
(^s τῆς ἀναγνώσεως, πρῶτον μὲν ἐξ ὑμῶν ὁ εἴ: 
λαθὼν βιδλίον ἀναγνιώσει. Εἶτα εἰς δευτέραν àvi- 
Ἵνωσιν ἐπίῶοτε τῷ ἀνθρώπῳ τὰ Δπύῤῥητα τοῦ 8zo- 


λόγου τοῦ ἀγίου Γρηγορίου τοῦ Πστρὸς ἡμῶν, xai B 


πάντως γνῶσαι ἔχετε τὴν τοῦ ἀνδρὸς σοφίαν, μὴ 
σχαυδαλίζοντες αὐτὸν τὸ ὅλω;. Οἱ ὃὲ ἀποχριθέντες 
εἶπον * l'évotxo ὃ ἐπέταξας, δέσποτα. ᾿Απελθόντε 
δὲ οἱ δύο διάχονοι χαὶ χρούσαντες εἰσῆλθον ἐν τῷ 
μοναστηρίῳ xal εὗρον τὸν Γρηγόριον μετὰ ἑτέρων 
τριῶν μοναχῶν ψάλλοντας τὰ μεσονυχτινὰ, τὸ, « Κύ- 
ρ:ε, ἐδοκίμασάς με xol ἔγνως με.» Καὶ εὐξάμενοι 
οἱ ἄνδρες τῇ πρεπούσῃ τιμῇ, ἡτπάσαντο τοὺς μονα- 
χοὺ; καὶ τὸν Γρηγόριον. Καὶ χαθεσθέντων αὑτῶν 
εἰστλθεν χαὶ ὁ ἡγούμενος, χαὶ ἐχαβέσθη xal αὐτὸς 
σὺν αὐτοῖς. xai εἶπεν ὁ ἡγούμενος" Λαδέτω τῶν 
δίθλον εἷς ix τῶν πατριαρχικῶν, xal ἀναγνῷ 
εἰς ὠφέλειαν ἡμῶν. Aa6oy ὃὲ ὁ χαρτοφύλαξ τὴν 


magis, quam litterarnm ludos celebravit; vn'e in € Leont;o ignotam archiepiscopi nomenclaturam prv- 


Menologio Basiliano (die VII Septembr.:, 4267; 
τὴν τέχνην, sive arte celator appellatur ;. igenio 
tamen. ac solertía effecit postea, ut probabilis quo- 
que scriptor haberetur, eujus quidem opera. par- 
Hin deperdita sunt, partim adliuc exstare putautur 
(V. Cavem Szc. Eutych. an, 585, et. Bonaechium 
ad calcem Oper. saucti Zenon.) I'em. οἱ famam 
virtutis ae. sanctitatis. apuil Grecos habuit, sed 
quam facta cjus quielam  elevist, pertinacia in 
primis OEcumenici nomen usurpantis, cum οἱ l'ela- 
gius H, et Gregorius Maguus pontifices masinid 
abstinere. eum. illa appellatione siepe jussissent. 
Qua de re legendus tibi Cuperus (ibid. in parergo 
6) et quie in Kalendario CP. ad dicin 2 Septembris 
a4jnotata reperies, 

(12) Hujus diaconi et chartophylacis mentio, 
opinor, est in septima synodo actione. ὃ, in qua 
prolatus liber ejus dicitur, a Theophilo diacono et 


inquit, nocte, domine, illos a4 nos mittito, cum 
is preces absolverit nocturnas : neque enim allo- 
qui quemquam audet libere; adeo demisso est 
animo, et modestiam amat. 

XXXII. Ea porro nocte archiepiscopus Constan- 
tino chartophylace (12) εἰ Maximo philosopho, 
qui ambo diaconi erant, arcessitis : Filii, inquit, 
mei, ad monasterium Sancti. Sergii (15) pergite, 
ibique hominem quemdam hospitem convenite, 
atque compellantes eum officiose salutate. Übi vero 
|. ctionis tempus erit, primum quidem alter e vobis 
»umpto libro legat : deinde, cum iterum legendum 
fu rit, porrigite illi Arcana (14) sancti Patris nostii 
Gr. gorii Theologi, ae simul animadvertite, quae sit 
hominis sapientia, caventes tamen, ne quam ilii 
offensionis ansam przbeatis. Ili vero cum se, 40:8 
prascripsisset, facturos respondisseut, ad nmona- 
sterium profecti sunt, pulsatoque ostio introducti, 
Gregorium ac tres cum eo monaclios invenerunt, 
qui noctui nos psalmos canentes ea. tum verba pro- 
nunUabant, « Domine, probasti me et cognovisti 
me δ: » quibus, post peractas rite preces, [xLvin] sa- 
lutem dixere. Cum autem consedissent, praefectus 
quoque ingressus simul adsedit, atque ait : Quidni 
de vobis, qui e patriarch: demo estis, librum 
alteruter capiat, et in nostram utilitatem aliquid 
legat? igitur chartophylax, libro in. manus sum- 
pto (15), sermonem sancti Joannis Chrysostomi (16), 


tarim, sed consilio fortasse ab eo nemin^m eo- 
rüm, qui dignitate eminerent, propria appellatione 
desisoatum, ne ejus etiam nomen proferre debc- 
ret, quem omnino nollet nominare Σ magni scilicet 
Gregori, eui Sabaite omnes plurimum Romz tai.- 
quam monasterii sui couditori debebant. Negligeu- 
t.us euim is gessisse in Gregorii nostri eausa vi- 
dehatur. et piam homini innocenti irrogasse. 

(15) Col. 2, τοῦ &yloo Σεργίου καὶ Bàxyov. 

(14) ᾿Απίῤῥητα lhüc sive Arcana. Gregorii. Na- 
zianzeni appellatur, opinor, tractatus. De /— fide, 
quem Rulfinus Aquileiensis Latine. reddidit, Graece 
nemo hactenus vulgavit. ln. eo quippe Gregorius 
imuysieria catholies professionis exponit, et arcanis 
Ciiisti. appellationes, qvx divinis in libris occur- 
runt, quajmplurimas explicat. Tractatum Grece 
exstaie iti bibliotheca Vaticana, ex Simleri aucto- 
ritate. scripsit Fabricius (B. Gr. t. VM, p. 521); 


scevopliylace Ecclesie Constantinopolitausg in ta- D Augustino etiam notum fuisse indicat epistola ejus 


hulario inventus, hoc titulo : Κωνσταντίνου δια- 
x^Ávou xal χαρτοφύλαχος τῆς ἀγιωτάτη; τοῦ Θεοῦ 
Μεγάλη: ἐχχλῃηπτίας Κωνσταυτινηουπόλεως εἰς πάντας 
ποὺς ἁγίους μάρτυρας, οὗ ἡ ὀρχὴ " Αἱ μὲν Χριστοῦ 
πανηγύρεις (apud Hard. Conc. 1. 1V, p. 510): 
nempe : Constantini diaconi et chariophylacis san- 
clissime Dei. Magne. ecclesie Consiautinopuleos , 
in omnes sauctos martyres , cujus. iuitium esl: 
Christi quidem celebritaies. Tum lucus. insignis 
ejus laudatonis subjicitur. De Maximo autem, qui 
et philosophus fuisse dicitur, cutn multi eo nouine 
scriptores esstiterint, difficile cst. indicare, quem 
ille locum halieat, aut quorum operum auctor fue- 
rit, siquidem aliquid in sciipiis reliquerit, quod in 
hominum manus venerit, 

Quaret vero hie aliquis, cum Leont us diacono- 
rum quoque nomina tenuerit, quo pacto arcliiepi- 


$topi nomen ignorare potuerit, Veruin non ego 
" Psal. eaxvin, 1. 


148 (novae edit. n. 10); fuere tamen, qui Latinum 
opus ab origiue judjcarent, et. Ambrosio tribue- 
rent, inter cujus opera cdiius est. Chilfletius Vigi- 
lio suo ascripsit, Item a'ii aliis; quibus omnibus 
Leontius quoque noster adversatyr; nisi de Gre- 
gorii versibus loqui ρυϊ μι 5 sit, quorum utique 
tlulus est Τὰ ᾿Απόῤῥητα, quique a Billio editi 
sunt (t. }}, a p. 161), et Latine etiam redditi. €z- 
lerum eos nón beue λόγον appellasset, 

(15) Coll. 2, λαθὼν ob ὁ χαρτοφύλαξ τὴν βίξλον. 

(16) Designatur hic homilia quarta Chrysostomi ad 
populum Antiochenum, qua est Περὶ καρτερίας xai 
ὑπομονῆς ix πχραδειγμάτων τοῦ τε Ἰὼδ χαὶ τῶν 
τριῶν παίδων " καὶ περὶ τῆς τῶν ὄρχων ὁποχῆς * id 
est, De patientia εἰ tolerantia. αὐ exemplis Jobi et 
irium puerorum : et de abstinentia. ὦ juraimentis 
(t. Vl (ov. ediL, p. 48) : nam quatuor homiliz iu 
Jobumn, qui inter Clirysostomi Upera reperiuntur, 


63 S. ΟΣ na XAGRISCENIINI V:TA. £5 
qui est de Jobe, legere carpi. Ξ δ. 8 30t n Grecn- A Aca 703. fzzzcm ποῦ πὸ τὸν CEZl.i m. mI 


nes quiete admodum ac deni sse, 75, nte uot rv- 
basésr sollicite intentus, et Lierrwas ;n sinam 
summ lrge famiebat. Postquam «ehartopbstax ad 
seri. enis linem venit, smrrexeruni, u$ iiervm psal- 
ΒΟ C2R8tCTERÀR : 18 Lempore Gevzorius eodem in 
lece imumebiis stetit, een's in terram dejectis, ἃς 
mesie ij cmm suulata : quz viri 3 patrinrcha 
BiS6l observa^ant, gee sine voleptale. suaviLaem 
eanenus percipiebint, e& stitim. cj243 et coastan- 
Lam mirabantur. 


XXXHI Completa demun: eonsueta psalnodia, 
enasedere rursum tam períectas qnam diaconi 3 
parareha müssi ef eadteri ilem monachi ; unns 


' régorius ἣν eo eoastLit [oeg, quem sibi. sampse- B 


rat; €ui grafectus : Accede, inquit, lili Grezari, 
l| ge, Bosque juvato. Lle veze aximoaenii respon.!t 
slatim : Ut jubes, Pater. Cumque diaeeni libram 
Theeilogi im manibes haberent, ipsi traditerunt, 
sljeciL(ue príeestus : Areanam. sermoaem lezito, 
fl. L:e, preeatieae rie peraeta, lertione inchoa- 
vit. Hasta: aut vero diaeoni, de wertorum ma.io- 
rum expiicMione solicit, ac per przíectim roga- 
tant, αἱ 3rvaBoraem versuum dilfienitates solveret, 
Quancra Ejsen beatis adolescens übeum habnit is 
n;anibus, n:ü.l :psis respoucit, illud ungm !ocutus z 
[:ne-er mius, Fawr. Δι betone absoluta, «um 
"atus dinitLere:ur ,. e& ibi adsedisseut, praefevtig 


m'erpeilans : Gregori, inquit, fiii, eur nobis arra- C 


uorum versuum explieaGonem in:iiisU ? Cui Gre- 
4r us : lanosege, inquit, mihi, Pater; homo enim 
«im sce:estus ac plane rudis. Ceterum s mul aique 
prefe: 1$. obtemperandi necessitatem intulit, vel 
ue lipra, res ab initio. aeeurate decia:are caepit, 
e£ AÁreimurum vim ad sinzulos versus expouere. 
tamque alia mula Δ viris illis beato juveni pro- 
li2 esent, singula ipsis pacate Lranqu.iieque dire- 
uut. Loi denique. interrogandi que viilent fiacm 
"Serrunt , honore ei habue ae salute dicta, al 
Ar hiepieupuim reversi Sunt, Letti exsuiLinies 
A Deo laude: reddentes ob ea omia, qu£ audie- 
cant F'vr.x! 3e viderant τ ingressipoe omnia, que 
a Gresorio audissent, ad archiepiseopum . retuie- 
runt, lud. addentes, past ipsius arehiepiscopi Deo 
e'iaram et emni commendatione diznam beatitudi- 
uem, virum alium in tota urbe, qui Grezavieo com- 
parari posset , Beminem esse. 


XXYXiY. IE:ec eum audisset archiepiscopus, nbi 
lluxit, arcessite ebartophylace, Geezorium a£ «€ 
in dies pontdieales aeciit.. llle vero. üt se. 3b ae- 
«hiepiscogo. voeari intellexit. vehementer πε οἱ αἰ. 


hub: enun quamprimum diseedere, et Romas pcoic 


jur* 3 3avilio et Montíaneonig reject? sunt, nee 
ute habile, quie fanior ns noinen P2 Ll erent, &.e- 
ἔξει δὲ μὲ, auces abad Chrrwente uris ur 5eag- 


5€ ὃ» πάσο ὅτ, 2 ταὶ cccc4p langue i8TI TET 
z65nu mOnTiges AUI AZTLIÍMILI, ἔχ των rici, τὰ 
£3acua πὸ τὸ, adam i252. D2rawcrz E d κμσα-- 

CULGAEL Thu λέν, ἄ ἐτετ τα TCRACR Ld&airi- ETC 
€ ἡ Γοτ- ἔσιας ὃ») ES có»  iuccmxDenung gwümms 
wem, do ΚΣ τοὺς wwconuc ácdrain.g Émue τῆς 
zaz0 zz. "Hzm) GR 4b lcge αἱ παττια στ χα ZG 
- στα Sum, Biel ExilgucI τὶ “1. ql DEau&- 
"cis. αὐτοῦ παὶ ch $Topy) χαὶ Éircpb€Unum iró- 
T. 

AF. lir ρωδεῖτης as i ξῇηυς Lrz.umir. Φ2.- 
Lc ππτὶ ἢ τα πα τσὶ. 


Ὥω χα, 6 Χρυταστξ, τ). CExaaücl ἘΣ Am 


ALD izaüizdnuma i ὅτε ὅτε 
&cXxcunt, AUT) δξ 12: 6b χαςπαὶ ssognt Iac "E 
ἑστὼς ὁ Γοττίσιας b» τὸν τόποι. ds ἦν ΞΖ τὸ iia 
Kzt λέξι αὐτὸ ὁ ἥσπτίαξας" Tix ἔ τητῖριξ, 
εἴσπελῆς, ἀατυοῆ-, χαὶ ccm δῆς CU X εὰ- 
δίέως 312 τῷ λότω εἶπεν 7 Ὥς χξλξιες, ασεα, 
ἜΤΥΞΞ: 2E —2À 4:220» τὴν 3. ὅἄλοαν ταῦ S&nio-7u s 
T3-50$9,:20:, ἔπΞδιυκχπε στὸ πὸ. ἘΠπΞ» Jk ὁ ἡτπορα- 
L2 Τ᾽,» ἁπὴῤ τ τοῦ λότα 3ndvTwul, τέχλ. Mrfere 
Gk εχ, focflrm, τὸ ἀιστιῶα: CHososoe dk vue 
πολλῶν όταν τὰς Ἐπτλσει;, WEM τῷ πε λα» αὐτὸν 
GLX τοῦ d$7n0 Σέ χλ n0 ἄιάχουσε δα ας τὰ ταῖς τὰς ide 
Gz'z τῶν initis 4750-409. ἕως & C pe 
Ei Aca ἃ 2$ £9 τοῖς 4024010 32723. GLüEO ZütuI 
az acm, UuGV69 τοῦτο έτων" Xuvquaqaia ast, 
Πα-Ξ- Εἶτα πλτούτας Chu χυάτκυσοι, χαὶ vtwnuc- 
ἡπς ἀπηολάπεως, ixaflilühe ταῦ 2 2za--900t ΑΞτξιὶ ΖΞ 
ἅ ἥ αὐαξης" Tix Foncáíac. τὸς ἘπεχΞ nx 
ὠφελῆσας ἡ λᾶς τὰς πλάταις τῶν πηῤηήπων TUR- 
χΞ- ων; Ἄξστι αὐτῷ 4 [αττάσιας Ξ τ χὼ τι τῆν aat, 
Παττο, iow; τ2α ria: ἀταποαωλὰς χαὶ GutuTq.. 
Ανατχατῆςις dz ὑπὸ τοῦ ἡτπυλένπω, Razzzn, oeaà 


. 
$2. 
w- δ. 
4 


TOt. τῆς 2.51.2, ΣΞ ἀππη)ῖτς δισταξτοίζοιθ gea 
£ZUL ζὼ»} πηῆς χα τον} σττοῖχι) τῶν iEcn0l5hUuw4 τῖϊν 


629117). XAGLCO dz χα: ἕτενα πολλὰς διαλ: ήετες ei 
ἄνδεες τῶ αχαθίο, πτ αὐτοῖς: Yxfx009270 csci 
Tin. ὅτι ας χα. πααάτττος, λπρωσαντες dk of 
πες τοῦ Ἐπξηωτ) αὐτὸν ὅσα -δηυλαυπο, JquvTE- 
πατῇ τοῦ, ἀπϑ. σι 
» qj. kai χα: ὦ ζ3- 
$ τῶ θεν πὸ πΖτλ ας: ἔχασα xal ἀρὰ εἰς 

τὸν x4 τωπον. Kr ξἰτελήσυτες διττ ταῦτ τῶ ἃ τοῖς 
zz ὕλαν πὰ cuu D vnl: σὸς 


S840 ἢ. 
RP D 
hn [ 
v. ἃ 
- 
Bon, 
",) «ῳ 
ν "d 
4 εἢ 
" c 
» 

V 
A 

3 
4 ts 


4t 

9 ΄ 
-» 

ἢ 


επιπχήπιυ Tivi 2 
Ἄξτοντες, ES τῇ kai τατὴῇ Up EDORÍ auan€ To 
&u02re;znu τούτου 42x QUII. usvgé du ἢ lailila 
βεητήηπτος χαὶ ἀξ ἐπχοος ἀσχαρίοττς. 

AA. Ταῦτα ἀχούτας ἃ l5, πί τχυττὺς, à τῶν 
αἰ ιαὰ ἀποστείλας τῶν γαητηιφυλαχα μετσεατεῖλῖτθ 
τὴν How t9 πὸ ἐπετχαπειῳ. ὋὍ ax gaz (w T23- 
Zr& ZU ἐχάλετεν αὐτὴν ἡ ἀ"πἰτπίτχοτος, λον ετὸ 


Tig ài ρους £z:adafo ἔχεζωξυ, wai ἃπ' τῷ Rue 


ha etiam, ἘΠ: quartam ibam. ὦ σι δ ginis 
aig9 m lue s, Ποὺ puUseuuus ad pal.cuGaM s eg 
14. ur. 


605 


S GREGORII AGRIGENTINI VITA. 


66 


μὴν προσελθήναι.Δμα δὲ τῷ λόγῳ ἐξῆλθον xal Ero- A cisci volebat. Ocius tamen exeuntes perrexere ambo, 


ρεύθησαν ἀμφότεροι" εἰσελθόντες δὲ͵ προπεχύνησεν 
ὁ Γρηγόριος τῇ πρεπούσῃ τιμῇ τὸν ἀρχιεπίσχοπον 
πίπτων ἐπὶ πρόσωπον αὐτοῦ ἐπὶ τὴν γῆν, ἅμα δὲ 
χλαίων xal λέγων Συγχώρηπόν" μοι, δέσποτα, Πά- 
«30 ἅγιε, xal εὖξαι ὑπὲρ t5; ἐμῆς ἐλεεινότητος, 
ὅτι ἄνθρωπός clc ἁμαρτωλὸς xal “ταπεινός. Καὶ 
ἀναστὰς ἀπὸ τοῦ ἐδάφους, ἔστη ἐνώπιον τοῦ &oyt- 
ἐπισχόπου μετὰ παυτὸς φόδου xai τρόμου" xal 
περιπτυξάμενης αὐτὸν ὁ ἀρχιεπέτχοπος, ἡσπάσατο 
αὐτὸν τῷ ἁγίῳ φιλήματι, χαὶ λέγει αὐτῷ * Καλῶς 
ἦλθες, τέχνον, ὁ ὄντως ἀληθὴς δοῦλος τοὺ Χριπστοῦ" 
χαλῶς παραγέγονεν πρὸς ἡμᾶς ὁ εὐγρήγορος νοὺς 
xai ὀφθαλμὸς τῆς ὀρθοδόξου χαῤολιχῇς Ἑκαχλησίας. 
Καὶ μετὰ ταῦτα λέγει αὐτῷ ' Πόθεν παρεγένου, τέ- 
χνον, xal ποῦ πορεύῃ; Ὁ δὲ λέγει αὑτῷ *. ᾿Απὸ τῆς 
ἁγίας πόλεως παρεγενόμην, δέσποτα, πρὸς τὰ τίμια 
ὑμῶν ἴχνη, καὶ ἐπὶ τὴν Ῥώμην βούλομαι, ἐὰν ὁ 
Κύριος εὐδοχήσῃ, καὶ ἡ εὐπρόσδεχτος ὑμῶν εὐχή. 
Καὶ ποιήσα; μετὰ τοῦ ἀρχιεπισχόπον ἡμέρας εἴχοσι 
ἐν τῷ πατριαρχείῳ, πάνυ ἐθαύμασεν ὁ ἀνὴρ ἐπὶ τῇ 
χαρτερίᾳ τῆς ὑπομονῆς τοῦ Γρηγορίου, καὶ ἐπὶ τῇ 
ἀνενδότω αὑτοῦ προσευχῇ, χαὶ ἐν τῇ ἄχρᾳ ἐγχρατείᾳ 
αὐτοῦ. ᾿Αδύνατον γὰρ ἣν αὑτῷ μεταλαδεῖν τροφῆς 
ἕως τοῦ Σαδϑάτου. ἯΗσαν δὲ χαθ᾽ ἑχάστην ἡμέραν 
χαὶ νύχτα ἀμφότεροι διαλεγόμενοι πρὸς ἀλλήλους 
τὸν λόγον' πολλὰ μέωμτοι προδλήματα xal παρα- 
δείγματα εἰς μέσον ἄγοντες οἱ τοῦ πατριάρχου διά- 
xovot ὅ τε χαρτοφτύλαξ xal ὁ Μάξιμος. Ἦσαν γὰρ 
'" οὗτοι οἱ 605 πάντας τοῦ ἐπισχοπείον ὑπερέχοντες " 
xa οὐδὲν ἣν αὐτῷ πρὸς πάντα τὰ παρ᾽ αὑτῶν προ- 
ὑαλλόμενα, ἃ οὐχ ἑρμήνευεν αὑτοῖς ὁ Γρηγόριος, 
ὁμοσταίχως πείθων, χαὶ τὴν τούτων ἀπόδειξιν χατὰ 
τὸ πρέπον ποιούμενος. 

AE'. Καὶ μετὰ ἡμέρας τινὰ; ἱξίου 6 Γρτγόριος 
διὰ τοῦ χαρτοφύλαχος τὸν ἀρχιςπίσχοπον, ἴα ἐπ- 
εὐξάμενος ἀπολύσῃ αὐτόν, Ὁ δὲ ἀρχιεπίσχοπος 
προσχαλεπτάμενος τὸν Γρηγόριον, λίγει αὐτῷ " Té- 
κνὸν Γρηγόρ!ε, ἔχδεξαι ὀλίγον, ἐπειδὴ ἐχθρὸς ἐν- 
ἑπσπειρεν ζιζάνια μέσον τοῦ σίτου «rg χαθολιχῆς 
Ἐχχλησέας. Ὃ δὲ πρὸς αὐτόν" "D; χελεύεις, δέ- 
σποτα. Καὶ οὐχ E23t9. αὐτὸν d ἀρχιςπίσχοπος ἐξελ- 
0 :ἶν, οὐδὲ χωρισθῆναι ἀπ᾽ αὐτοῦ πάσας τὰς ἡ λέρας, 
&; ἦν ἐν Κωυνσταντινουπόλει ὁ Γρηγόριος " ἂν γὰρ 
ἡλέω; ἀχούων αὑτοῦ πάνυ. Διτγήσατο ὃὲ αὐτῷ τὴν 
δυσωδίαν τῆς αἱρέσπεω; τὴν ἀναφανεῖσαν 9x5 τῶν 
δυσσεδῶν (τοῖς περὶ Σέργιον, xal Κῦρον, xal llaüuxov). 

(47) Ut hic Sabbato solvere. jjunium solitus 
dicitur Gregorius, sie infra (n. $5) in more illi fuis- 
se perhibetur lebidoua :em reliquam praeter Sabia- 
tum diemque Donuiicum niliil guistando transigere ; 
«quod G:zeaiu cousue udiuem sapit. Nam | per ipsum 
quadragenarii jejunii. &enipus ucc Sabbato uec die 
Doinitico j-junabant. Itaque bebdumas qu.eque πέντε 
πὧν νηστειῶν ἡμέρας habebat. Germanus. patriar- 
cla Constantinopolitanus in primum jejuniorum 
ÜUominicum : Mipgvnaan inquit, xat ἄλλοτέ ποις 
κατηχηκένα! πιολινέδας aiv iv αὐταῖς πέντε 
τὴς ἑθόδομάδης ἡμέραις τὶς ἁγία; νη ττεία: μονη- 
παγίαν ἀσπάζεσθαι, Nempe, Memini ime ei alias vo- 
bis Gocu menta liortundo dedisse, ut. quique hetdo- 
wcdis dielus sacri iejunii sc uud tautum ciem sumae- 


cumque ad archiepiscopum ingressi essent. Gregorius 
coram eo in terram procumbens reverenter adora- 
vit, obortisque lacrymis sic est allocutus : lgnosce 
mihi, domine et Patcr sancte, et miserum homi- 
nem precibus juva : scelestus enim sum et abjectus. 
Tum a solo assurgens, ante archiepiscopum constitit 
timoris ac reverentiz plenus. Αἱ archiepiscopus ju- 
venein amplexatus, et sancto osculo saiutem imperti- 
tus: Tempore, inquit, venisti, fili, qui verus plane 
Christi servus es : tempore ad nos accessit vigilans 
ista imens atque isje oculus recie semper senlientis ca- 
tholicze Ecclesie. Tutn rogare cepit, unde veniret, 
el quo pergeret ? Cui ille : À sancta, inquit, civitate 
ad tua sacra vestigia veni, ac Romain cogito, si 


B pominus aunuerit, et vestra mihi preces affue- 


rint. Mansit vero apud archiepiscopum in ipsius 
zdibus dies viyinti : fuitque omnino admirationi 
constans ejus patientia, et nunquam remissum pre- 
candi studium, et temperautia plane singularis : 
neque enim adigi poterat, ut cibum ante Sabbatum 
caperet (17). Porro diebus et noctibus singulis si- 
mul eraut ipse et archiepiscopus disputandi causa ; 
multas etiam difficultates et varia exempla in me- 
dium proferebant patriarehze diaconi chartophylas 
ct Maximus : hi enim duo in pontificali domo su. 
per omnes eminebant : nec tamen ab iis quidquam 
objiciebatur, quod Gregorius non interpretaretur, 
ad singulos versus quod opus erat [1] subjiciens, 
eorumque explanationem adhibens non sine quadam 
dignitate. 


XXXV. Caterum post aliquot dies per charto- 
plvlacem postulare Gregorius ab archiepiscopo 
cepit, ut sibi discedendi veniam weret. llle vero 
Gregorio ad se vocato, paululum immorari cum 
etiamnum jube ; quod inimicus komo in media 
catholice Ecclesie tritico. zizania dissemin'sset, 
Cui Gregorius : Ut jubes, inquit, domine, Nec ja 
eum archiepiscopus exire usquam at jue ab co dis- 
cedere passus est, quandiu Constantinopoli Grego- 
rius mansit. Plurimum enim colloquiis ejus dele- 


D ctabatur ; sitiul euim de pestifera hiresi edocckat, 


quam impii homines ingesserant (qui Sergio et Cy- 
ro et Paulo studebant (18) ). Multas vcro crationes 


tis (V. Allat. De Dom. εἰ Hebdom. €ravor. p. 
4427, ed. Colon. 1648), inde vero facium paulatitn, 
ut quidam religioni. quoque. ducerent, Sabbatum 
sou servare, εἰ profestum: babere : quod. Roue 
eliam apud aliques olli uerot.. Quare. Gregorius 
Magnus dilectissimis [ilis suis Romanis civibus sic 
edixit (lib. xii, epist, 4) : Pervenit. ad. me, quos- 
dam perversi spiritus homines prava inter vos aliqua 
εἰ sauctee [fidei adversa seminasse, iia ut in die Sub- 
baii aliquid operari prohiberent. (uos guid. aliud ni- 
δὲ Antichrisli predicutores dixerim ? qui veniens d.e 
Subbaium atque Dumiiicum ab. omui. faciet. operi 
cusiod ri, elc. 

(3) Scripserat, opinor, Leontius uil de his aliud, 
quam illa: Aervrozzo 0: αὐτῷ τὸν δυσωδιᾶν τὴς 


UM —— — - — --3 cK-— - -— “-“  — ---Ἔἔ ---- ἘΠ o 


-.-«- 


πο τ᾿ 9o -τ΄ c0 oW 


MSc urea τν-- τ τἦῪν —————R - ----  -ἙὈς“"-- 


603 S. GREGORII AGRICENTINI VITA. 61 
qui est de Jobo, legere carpit. Scdebat autem Grego- A δέλτον, ἤοξατο τὸν msg τοῦ "Ku λόγον τοῦ ὃν ἁγίοις 


rius quiete admodum ac demisse, 9s, qu:e profere- 
haptur sollicite intentus, et lacrymas in sinum 
suuw large fundebat. Postquam chartophylax ad 
sermonis finem venit, surrexcrunt, ui iterum psal- 
ms canerent: quo tempore Gregorius eodem in 
loco immobilis stet, oculis in terram dejectis, ac 
mente ad colum sublata : quz? viri a patriarcha 
missi observabant, nec sine voluptate suavitatem 
canentís percipiebant, et statum cjus ef constan- 
tiam mirabantur. 


XXXIif. Completa demum consueta psalmodia, 
consedere rursum lam przfectus quam diacoui a 
patriarcha missi οἱ czteri item monachi; unus 
vregorius in eo constitit loco, quem sibi sumpse- 
1at; cui prafectus : Accede, inquit, lili Gregori, 
| ge, nosque juvato. llle vero admonenti respondit 
statim : Ut jubes, Pater. Cumque diaconi librum 
Theologi in manibus haberent, ipsi tradiderunt, 
sljecitque przefeetus : Arcanum sermonem legito, 
fili. llle, precatione rite peracta, lectione inchoa- 
Vit. Hazsital'aut vero diaconi, de verborum multo- 
rum explicatione solliciti, ac per przefectum roga- 
bant, ut arcanorum versuum difficultates solveret. 
Quasdiu tamen beatus adolescens librum habuit in 
manibus, nihil ipsis respoudit, illud unum locutus : 
lyno-ce mihi, Pater. Αἱ lectione absoluta, cum 
coetus dimitteretur ,. et illi adscedissent, prafectug 
iuterpellans : Gregori, inquit, fili, cur nobis arca- 
uorum versuum explicationem invidistif Cui Gre- 
gor.us : ignosce, inquit, mihi, Pater; bomo enim 
sum scelestus ac plane rudis. Cx»terum simul atque 
praefectus obtemperandi necessitatem intulit, vel 
sine libro, res ab initió accurate declarare capit, 
et Árcanorum vim ad singulos versus exponere. 
Cumque alia multa a viris illis beato juveni pro- 
lata essent, singula ipsis pacate tranquilleque dire- 
mit. Ubi denique interrogandi quz& vellent fiacm 
fecerunt , lionore ci habito ac salute dicta, ad 
archiepiscopum reversi sunt, bketitia exsultanies 
ac Deo laude: reddentes ob ea omuia, qux audie- 
rant [xiix] ac viderant : ingressique omnia, quz 
a Gresorio audissent, ad archiepiscopum retule- 
runt, illud addentes, post ipsius archiepiscopi Deo 
tharam οἱ omni commendatione dignam beatitudi- 
nem, virum alium in tota urbe, qui Gregorio com- 
parari posset , neminem esse. 


XXXIV. Ilaec cum audisset archiepiscopus, ubi 
Wluxit, arcessito chartophylace, Gregorium ad se 
in zdes puntificales accivit. ]lle véro ut se ab ar- 
chiepiscopo vocari intellexit. vehementer indoluit. 
Inde enim quamprimum discedere, οἱ Romam prof- 


Jure a Savilio οἱ Montfauconio rejecta sunt, ncc 
dtg ode habite, quz tantum nomen praferrent, C:e- 
terum Jobi !laudes attingit Chrvso:temus in houi- 


Ἰωάννου τοῦ Xpusos:ópou. Ἐχαθέζξετο δὲ ὁ Γρηγό- 
p:o« ἐν πάσῃ ἡσυχίᾳ καὶ τα πεινοτροσύνῃ μετὰ παντὸς 
φόθου προτέχων τοῖς λεγομένοις, ἐχχέων ἀνενδεῶς τὰ 
δάχρυα ἐπὶ τὸν χόλπον αὑτοῦ. Πληρώσας δὲ ὁ χαρ- 
τοφύλαξ τὸν λόγον, ἀνέστησαν πάλιν ψάλλειν" ἔστη 
δὲ ὁ Γρηγόριος ἐν ἐνὶ τόπῳ ἀμεταχίνητος χάτω 
νεύων, ἄνω δὲ τοὺς νοεροὺς ὀφθαλμοὺς ἔχων τῆς 
καρδίας. σαν δὲ οἱ ἄνδρες οἱ πατριαρχιχοὶ mapa- 
ττρούμενοι αὐτὸν, ἡδέως ἀχούοντες τὸ ἡδὺ τῆς ψαλμ- 
ωδίας αὐτοῦ καὶ τὸ ἔσυχον καὶ ἀμεταχένητον αὖ- 
10). 

AT". Πλπρωθείσης οὖν τῆς ἐξ ἔθους ψαλμῳδίας, má- 
λιν ἐχαθέσθησαν ὅτε ἡγούμενος καὶ οἱ πατριαρχιχοὶ 
διάχονοι, λοιπὸν δὲ καὶ οἱ λοιποὶ μοναχοὶ, ἔμεινε δὲ 
ἑστὼς ὁ Γρηγόριος ἐν τῷ τόπῳ, ὃν ἣν ἑαυτῷ ópleac. 
Καὶ λέγει αὐτῷ ὁ ἡγούμενος" Τέχνον Γρηγόριε, 
εἴσελθε, ἀνάγνωθι, xal ὠφέλησον ἡμᾶς. Ὁ δὲ εὖ- 
θέως ἅμα τῷ λόγῳ εἶπεν Ὡς χελεύεις, Πάτερ. 
Ἔχοντες δὲ πρὸ χειρῶν τὴν βίδλον τοῦ Θεολόγου of 
πατριαρχιχοὶ, ἐπέδωχαν αὐτῷ. Εἶπεν δὲ ὁ ἡγούμε- 
νος" Tov ἀπάῤῥητον λόγον ἀνάγνωθι, τέχνο». Λαβὼν 
δὲ εὐχὴν, ἤρξατο τοῦ ἀναγνῶναι. Ἡπόρουν δὲ τῶν 
πολλῶν λόγων τὰς ἐπιλύσεις, x παρεχάλουν αὐτὸν 
διὰ τοῦ ἡγουμένου οἱ διάχονοι δοῦναι αὑτοῖς τὰς λύ- 
σεῖς τῶν ἀποῤῥήτων στοιχείων. “Ἕως δὲ εἶχεν τὴν 
βίδλον ὁ μαχάριος ἐν ταῖς χερσὶν αὑτοῦ, οὐδὲν αὑτοῖς 
ἀπεχρίνατο, μόνον τοῦτο λέγων" Συγχώρησόν pot, 
Πάτερ᾽ Εἶτα πληρώσας τὴν ἀνάγνωσιν, xa γενομέ- 


Q νης ἀπολύσεως, ἐχαθέσθησαν ἀμφότεροι, Λέγει αὑτῷ 


ὁ ἡγούμενος" Téxvov Γρηγόριε, τίνος ἕνεχεν οὐχ 
ὠφέλησας ἡμᾶς τὰς ἐπιλύτεις τῶν ἀποῤῥήτων στοι- 
χείων; Λέγει αὐτῷ ὁ Γρηγόριος " Συγχώρη τόν uot, 
Πάτερ, ἄνθρωπος γάρ εἰμι ἁμαρτωλὸς xai ἰδιώτης. 
᾿Αναγχασθεὶς δὲ ὑπὸ τοῦ ἡγουμένου, ἤρξατο, ἄνευ 
μέντοι τῆς βίδλου, ἐξ ἀπαρχῆς διασαφηνίζων xal 
ἐπιλύων πρὸ; ἔχαστον στοῖχον τῶν ἀποῤῥήτιυν τὴν 
δύναμιν. Λοιπὸν δὲ χαὶ ἕτερα πολλὰ διαλεχθέντες οἱ 
ἄνδρες τῷ μαχαρίῳ, πάντα αὐτοῖς ἀπεχρίνατο μετὰ 
πάττ,ς ἡσυχίας xai πραότητος. Ὠληρώσαντες δὲ οἱ 
ἄνδρες τοῦ ἑπερωτᾷν αὐτὸν ὅσα ἐῤούλοντο, συντα- 
ξάμενοηι οὖν αὐτῷ τῇ πρεπούσῃ τιμᾷ, ἀπῆλθον 
πρὸς τὸν ἀρχιεπίσχοπον χαίροντες, ἅμα χαὶ δοξά- 
ζοντες τὸν Θεὸν ἐπὶ πᾶσιν οἷς ἔχουσαν χαὶ ἴδον εἰς 


D τὸν ἄνθρωπον. Καὶ εἰσελθόντες διηγύέσαντο τῷ ἀρχι- 


επιαχόπῳ πάντα ὅσα ἤχουσαν παρὰ τοῦ Γρηγορίου, 
λέγοντες, Ἐν τῇ πόλει ταύτῃ μὴ εἶναι ὅμοιον τοῦ 
ἀνθρώπου τούτου οὐχ οἴδαμεν, μόνον ἂν ἢ ὑμετέρα 
θεοτήρητος καὶ ἀξιέπαινος μαχαριότης. 

ΛΑ΄. Ταῦτα ἀχούσας ὁ ἀρχιεπίσχοπος, ἐπὶ τὴν 
αὔριον ἀποστείλας τὸν χαρτοφύλαχα μετεστείλατο 
τὸν Γρηγόριον ἐν τῷ ἐπισχοπείῳ, Ὃ δὲ ἐλυπήθη σφό- 
δρα διὸ ἐκάλεσεν αὐτὸν ὁ ἀρχιεπίσχοπος. Ἑδούλετο 
γὰρ διὰ τάχους ἐξελθεῖν ἐχεῖθεν, καὶ ἐπὶ τὴν "Pax 


Jia etiam, qua quartam illam sequitir, nec minus 
alii« in locis, ubi potissimum ad patientiam hor- 
latur. 


603 


S GREGORII AGRIGENTINI VITA. 


6^6 


μὴν προπελθήναι. Apa δὲ τῷ λόγω ἐξῆλθον xal Exo- A cisci volebat, Ocius tamen exeuntes perrexere 3tmbo, 


ρεύθησαν ἀμφότεροι" εἰσελθόντες δὲ, προΞεχύνησεν 
ὁ Τρηγόριος τῇ πρεπούσῃ τιμῇ τὸν ἀρχιεπίσχοπον 
πίπτων ἐπὶ πρόσωπον αὐτοῦ ἐπὶ τὴν γῆν, Bua δὲ 
χλαίων xal λέγων" Συγχώρηπόν μοι, δέσποτα, Πά- 
«20 ἅγιε, χαὶ εὖξαι ὑπὲρ τῇ; ἐμῆς ἐλεεινότητος, 
ὅτι ἄνθρωπός clt ἁμαρτωλὸς xal ταπεινός. Καὶ 
ἀναστὰς ἀπὸ τοῦ ἐδάφους, ἔστη ἐνώπιον τοῦ ἀοχι- 
ἐπισχόπου μετὰ παυτὸς qó60) xal τρόμον" xa 
περιπτυξάμενης αὐτὸν ὁ ἀρχιεπέτχοπος, ἡσπάσατο 
αὐτὸν τῷ ἁγίῳ φιλήματι, χαὶ λέγει αὐτῷ * Καλῶς 
ἴλθες, τέχνον, ὁ ὄντως ἀλτῦης δοῦλος τοὺ Χριστοῦ" 
γαλῶς παραγέγονεν πρὸς ἡμᾶς ὁ εὐγούγορος vous 
xal ὀφθαλμὸς τῆς ὀρθοδόξου χαἠολιχῇς 'ExxAnstaq. 
Καὶ μετὰ ταῦτα λέγει αὐτῷ Πόθεν παρεγένου, τέ- 
χνον, χαὶ ποῦ πορεύῃ; Ὁ δὲ λέγει αὑτῷ ^. ᾿Απὸ τῆς 
ἁγίας πόλεως παρεγενόμην, δέσποτα. πρὸς τὰ τίμια 
ὑμῶν ἴχνη, καὶ ἐπὶ τὴν Ῥώμην βούλομαι, ἐὰν ὁ 
Κύριος εὐδοχήσῃ, καὶ ἡ εὐπρόσδεχτος ὑμῶν εὐχή. 
Καὶ ποιήσας μετὰ τοῦ ἀρχιεπισχόπον ἡμέρας εἴχοσι 
ἐν τῷ πατριαρχείῳ, πάνυ ἐθαύμασεν ὁ ἀνὴρ ἐπὶ τῇ 
καρτερίᾳ τῆς ὑπομονῆς τοῦ Γρηγορίου, χαὶ ἐπὶ τῇ 
ἀν:νδότιυ αὑτοῦ προσευχῇ, xat ἐν τῇ ἄχρᾳ $yxpasela 
αὐτοῦ. ᾿Αδύνατον γὰρ ἣν αὐτῷ μεταλαθεῖν τροφῆς 
ἕως τοῦ Σλδθάτου. "Haav δὲ χαθ᾽ ἑχάστην ἡμέραν 
καὶ νύχτα ἀμφότεροι διαλεγόμενοι πρὸς ἀλλήλους 
πὖν λόγον" πολλὰ μέντοι προδλήματα xal παρᾶ- 
δείγματα εἰς μέσον ἄγοντες οἱ τοῦ πατριάρχου διά- 
xovot ὅ τε χαρτοςύλαξ xol ὁ Μάξιμος. Ἦσαν γὰρ 


' οὗτοι οἱ δύ» πάντας τοῦ ἐπισχοπείου ὑπερέχοντες " C 


xa οὐδὲν ἣν αὐτῷ πρὸς πάντα τὰ παρ᾽ αὐτῶν vpo- 
(αλλόμενα, ἃ οὐχ ἑρμήνευεν αὑτοῖς ὁ Γρηγόριος, 
ὁμοστοίχως πείθων, xal τὴν τούτων ἀπόδειξιν χατὰ 
τὸ πρέπον ποιούμενος. 

ΛΕ’, Καὶ μετὰ ἡμέρας τινὰ; ἐξίου ὁ Γρτγόριος 
διὰ τοῦ χαρτοφύλαχος τὸν ἀρχιεπίσχοπον, ἴα ἐπ- 
εὐξάμενος ἀπολύσῃ αὐτόν. Ὁ δὲ ἀρχ'επίσχοπος 
προσχαλεσάμενος τὸν Γρηγόριον, λίγει αὐτῷ Té- 
xyov Γρηγόριε, ἔχδεξαι ὀλίγον, ἐπειδὴ ἐχθρὸς ἐν- 
ἐσπειρεν ζιζάνια μέσον τοῦ αἰτοῦ τς χαθολιχῖς 
Ἐχχλησίας. Ὃ δὲ πρὺς αὐτόν" Ὡς χελεύεις, δὲ- 
σποτα. Καὶ οὐχ ἔσσεν αὐτὸν ὁ ἀρχιεπίσχοπος ἐξελ- 
0;tv, οὐδὲ χωρισθῆναι ἀπ᾽ αὐτοῦ πάτας τὰς ἡπέρας, 
ἃ; ἣν ἐν Κωυσταντινουπόλει ὁ Γρηγόριος " ὧν γὰρ 
ἡδίω; ἀχούων αὑτοῦ πάνυ. Διγγύσατο ὃὲ αὐτῷ τὴν 
δυσωδίαν τῆς αἱρέσεω; τὴν àvagaviiaav ὑπὸ τῶν 
δυσσεθδὼν (τοῖς περὶ Σέργιον, xal Κῦρον, καὶ Παῦλον). 

(ιὺ Ut bie Sabbato solvere. jejunium solitus 
dicitur Gregorius, sic inlra (n. 83) in more illi fuis- 
se perhibetur ποθ συν iem reliquam prater Sabra- 
tum. diemque Doniicum niliil gustando transigere ; 
quod G:zeain cousue udinem sapit. Nam per ipsu 
quadragegarii jejuuii. Lenipus ucc Sabbato. nec dio 
Dominico j-junaliaut. Itaque bebdouas queque πέντε 
^uv νηστειὼν ἡμέρας habebat. Gerimauus. patriar- 
cha Consiantinopolitauus. in. primum. jejuniorum 
Dominicum : Μέμνημαι, inquit, xal ἄλλοτέ ποτε 
κατηχηχέναι παραινέσας $49 ἐν αὐταῖς πέντε 
τῆς ἑθδημάδης ἤμεραις τῆς ἁγία; νη πτείας μονη- 
ψαγίαν ἀσπάζεσθαι, Nempe, Memini me cl alias vo- 
bis Cocu menta hortando dedisse, ut. quinque hetdo- 
wcdis diel us aucri iejunii seul tautum ciotun suma- 


cumque ad archiepiscopum ingressi essent, Gregorius 
coram eo in terram procumbens reverenter adora- 
vit, obortisque lacrymis sic est allocutus : lgnosce 
mihi, domine et Patcr sancte, et miserum homi- 
nem precibus juva : scelestus enim sum et abjectus, 
Tum a solo assurgens, ante archiepiscopum constitit 
timoris ac reverentize plenus. At archiepiscopus ju- 
venem amplexatus, et sancto osculo saiutem imperti- 
tus : Tempore, inquit, venisti, fili, qui verus plane 
Christi servus es : tempore ad nos accessit vigilans 
ista mens atqueisje oculus recie semper sentientis ca- 
uiolic& Ecclesie. Tum rogare coepit, unde veniret, 
et quo pergeret ? Cui ille : Α sancta, inquit, civitate 
ad tua sacra vestigia veni, ac Romain cogito, si 


B Dominus aunuerit, et vestra: mihi preces affue- 


rint. Mansit vero apud archiepiscopum in ipsius 
xdibus dies viginti : fuitque omnino admirationi 
constans ejus patientia, eL nunquam remissum pre- 
candi studium, et temperantia plane singularis : 
neque enim aiigi poterat, ut cibum ante Sabbatum 
caperet (17). Porro diebus el noctibus singulis si- 
mul erant ipse et archiepiscopus disputandi causa ; 
multas etiam difficultates et varia exempla in me- 
dium proferebant patriarchze. diaconi chartophylas 
ct Maximus : hi enim duo in pontificali domo s 
per omnes eminebant : nec tamen ab iis quidquam 
objiciebatur, quod Gregorius non inlterprelaretur, 
ad singulos versus quod opus erat [1] subjiciens, 
eorumque explanationem adhibens non sine quadam 
dignitale. 


XXXV. Ceterum post aliquot dies per charto- 
phvlacem postulare Gregorius ab a!chiepiscopo 
ccepit, ut sibi discedendi veniam deret. llle vero 
Gregorio ad se vocato, paululum immorari eum 
etiamnum jubet; quod inimicus bono in media 
catholice Eeclesiz tritico zizania dissemin'sscet, 
Cui Gregorius : Ut jubes, inquit, domine, Nec jam 
eum archiepiscopus exire usquam at (ue ab co dis- 
cedere passus est, quandiu Constantinopoli Grego- 
rius mansit. Plurimum enim colloquiis ejus dele- 


D ctabatur; simul eum de pestifera. hievesi edoccbat, 


quam impii hoiines ingesserant (qui Serzio et Cy- 
ro et Paulo studebant (18) ). Multas vcro crationes 


tis (V. Allat. De Dom. εἰ lleblom. Gravcor. p. 
1421, ed. Colon. 1618), iuJe vero facium paulatien, 
ut quidam religioni: quosque ducerent, Sabbatum 
non servare, el. profestum habere τ quod. Koi 
eliam apud aliques obti.uerat.. Quare Gregorius 
Magnus dilectisaimis filiis suis Romanis civivus sic 
edixit (lib. xin, epist, 1) : Pervenit. ad. me, quos - 
dam pevversi »piritus homines prava inter vos aliqua 
el sancte [idei adversa seminasse, ita wl in die Sab- 
bati aliquid operari prohiberent. (uos quid alid ni- 
δὲ Antichristi predicutorcs dixerim ? qui veniens dien 
Sabbaium atque Dominicum ab. omni faciet. oper 
custod ri, eic. 

(18) Scripserat, opinor, Leontius nil de his aliud, 
quam dia: Διγγύσατο ὃς cj: τῷ, δυσωδιᾶν τὴς 


001 S. GREGORII AGRIGENTINI1 VITA. (^8 


Gregorius babuit Constantinopoli partim. dogmati- A Πολλοὺς δὲ λόγους δογματιχοὺς xaX Eystoutasznm' s 


(85, partim laudat:vas,quarum fama ad aures quo- 
que pientiss'mi imperatoris nos'ri pervenit. Nec 
multo post advenere cjiscoyi Alxardiie et An- 
'iochiz, et ezteri ex Oriente omnes (19). Cumque 
toinanerum episcopus [t1] gravi morbo correptus 
esset, ex consensa orthodoxorum episcoporum lit- 
teras manu sua scriptas inisit per b/nos e; iscopos, 
qui locum ipsius servabant. Ut. vero Patres conse- 
"ere in templo iragnas Ircnes (20), quod intra ma- 


αἱοέσεω: τὴν ἀναφανεῖσαν ὑπὸ τῶν PosssGov. Fuit, 
quii hve declarare σιν vellet, cetera ad marginem 
adjecit. inepte, Τοῖς περὶ Σέργιον xai Küoov za 
Πυῦλον. Hae deinde, cum colex. describeretur, ia 
contestam. translata, tanquam. germana. aucto.is 
verba, et-i. illud τοῖς, quod casum habet nullum 
eui respondeat, scriba:o admonere debebat, ne quid 
ia:e auderet, Factum exinde est, ut in reliquos co- 
vices ea:slem referrentur, in eos ctiam, quos haluit 
Metaplrastes, qui exteris hxreticorum nominibus 
Pyrrhum quoque adj»cit. Acilli omnes post G-e- 
&orium nostrum novis rebus studere coeperunt, de 
quibus Martinus l pont. max. post. eoncilir m. Late- 
ranense anni 649 ad. Feclesiam Hierosolymitanam 
et Antiochenam scripsit (Hard. Conc. t. MI, p. 653) : 
Scire enim vos tolo, fratres, de rebus — presentibus, 
id est de [uribus. qui temporibus. nostris insurrexe- 
yimt contra orthodoxam fide », nempe Theodoro, qui 
fvit episcopus l'haran, et Cyro. qui Alezaudrie. οἱ 
Sergio, qui Constantinopolis , ct. ejus successoribus 
Pyrrho et Paulo : quod ki per proprium heresim val- 
ve meliti sunt perfodere, el thesauros sive dogmata 
Ecclesie catholice expilare. Constat autem, ponti- 
li: aim. Constantinopolitanum a Sergio susceptum 
&nno 610 ut in Cürouico Paschali a Inotatum est. 
49) Quorsum, inquies, spectabat tautus iste ma- 
grorum episcoporum conventus? quandoquidium 
1 oudum illa Monotheletarum lieresis eruperat, Ve- 
nerat Con-tantinopoliim Gregorius noster anno 537 
vertente, Per id tempus, ut Evagrius narrat (Hist. 
eccl. 1. vi, e. 7), Gregorius. Antiochensis episcopus, 
vh Asterii contis Orientis sinultates , multorum 
ccnviciis objectus fuerat : cumque Asterio submota, 
Joannes successisset, nun unius criminis accusatus, 
ad imperatorem atque synodum provocarat. Conci- 
lum igitur tidietum δι. 588, cum Gregorits 110 
s er jam de profectione cogitabat ; quia vero patri- 
à ch.e causa agenda erat, omnes primores Constant'- 
nepolim vocati sunt; quod Evagrius discite testatur 
lis verbis : Περὶ τούτων μὲν οὖν, ἐμοῦ παρεδρεύον- 
το; X1Y παρόντος γε αὐτῷ, χατὰ τὴν βατιλέω: 
Y-Y0s8 τὴν ἀπολογίαν ὑφέξων. Καὶ τῶν ἐχασταχοῦ 
πατριαρχῶν, τῶν μὲν δι᾽ ἑαυτῶν, τῶν δὲὴ χαὶ δι᾽ 
ἑκέρων τῇ ζητήσει παραγενομένων, προσέτι δὲ xal 
τῆς ἱερᾶς γερουσίας xal πολλῶν ὁσιωτάτων μητρο- 
πολιτῶν τὴς ὑποθέσξως δοχιμασθείσης μετὰ πολληὺ; 
αγῶνας χρατεῖ, ld est: Meigitur consiliarium et co- 
mitem hubens venit Constantinopolim his accusatio- 
nibus respou.urus. Cumque omnes, qui ubique sunl 
puliiarche, partim per se, partim. per legatos suos 
questioni intleresseut, senatores. item urbis regie, εἰ 
cz religiosissimis metropolitanis quamplurimi, ncgo- 
lio diu multumque examinato, landem post mutas 
a -tiunes Gregorius causam obtinuit. 
lilud mihi exploratum non est, Pelagii ΠῚ, qui tum 
p^ntificatum maximum gerebat, legatos, ut Lcon- 
tius tradit, nec Evagrius difliletur, revera concilio 
a'duisse, Nam, ut rejiciam Pelagii litteras, quie ab 
Ὁ prodierunt, nec. germane habentur, relra- 
detur Gregorius Magnus, qui. de ea synedo 
"lur, tanquam quie inscio Pelagio coacta 
τ Eulog um episcopum AMexandii- 
un episcopum Antiochenum codem 


C 


ἐξέθετο ὁ μαχάριος £v Κωνπσταντινουπόλει, ὥστε τὴν 
φήμην αὐτοῦ εἰς τὰ ὦτα τοῦ εὑὐσεδεστάτου ἡ μῶν 
βασιλέως ἐλθεῖν. Οὐ μετὰ πολλὰς δὲ ἡμέρας v2p- 
εγένοντο οἱ ἐπίσχοποι sc ᾿Αλεξανδρέων καὶ ἽἌντιο- 
χείας, καὶ οἱ τῆς ᾿Ανατολῆς πάντες. Καὶ ὁ τῆς Ῥω- 
μαίων ἐπίσχοπος ἣν νόσῳ βαρείᾳ συνεχόμενος" ἀπ- 
ἐπττεῖλεν δὲ τίτλον ἰδιόχειρον αὑτοῦ πρὸς τὸ θέλημα 
τῶν ὁποψρόνων αὑτοῦ ὀρθοδόξων ἐπισχόπων διὰ δύο 
ἐπισχόπων ἀποσωζόντων αὐτοῦ τὸν τόπον. Ka0faay- 


exemplo scripsit (lib. v. epist. 45) : Aute hos si- 
quidem aunos oclo, δ οἴ δ meworie decessaris mei 
Pelagii tempore, frater et coepiscopus noster Joannes 
in Coustantinopulilana urbe ex causa alia occasio - 
new querens syncdum  fceit, in qua se universalem 
cppellare conatus est. Quod moz idem decessor meus 
v! aguotit, directis litteris ez auctoritate sancti Pe- 
tei Apostoli ejusdem synodi ucla cassavit. Addo ex 
episiola ejuslem (lib. IX, n. €8) ad Eusebium 
Thessalonicensem et alios : Prater illa , qua illic 
de causa venerande memorie Gregorii episcopi Án- 
t'ocheni suut habita. Sed tamen illa. UI agnovit. re- 
f-.rri possunt ad. titulum ecumeaici, quem. Joau- 
nes nec opinaute Pelagio decernendum sibi cura- 
verat. 

Actam synodum anno 589 contendeliat. Valesius 
(a4 Evagr.. |. vi, c. δ) : contra quem Pagius (iu 
Ainal. Bar. 1. ΠῚ, ad an. 588) : Hanc, inquit, sgno- 
dum neque. anno superiori (587) (qu:& nempe Baro- 
nii opinio fuil), neque anno 580, ut voluit. Valesius 
citatus, sed currenti congregatam Evagrius, qui Con- 
stanlinopoli tunc erat, indubitatam fidem facit. Sur" 
autem Évagrii veiba, unde argumentum ducitur, 
omnino hunc: Καὶ τεσσάρων διαγενομένων μηνῶν 
μετὰ τὴν αὐτοῦ ἄφιξιν, Exo; ξόδομον xai τρ'αχοστὸν 
vai ἐξαχοσιγαστὸν γρηματιζούσης Θεοῦ πόλεως, μετὰ 
ἕν xai ἐξεχοστὸν ἔτος τῶν προτέρων σεισμῶν, £pou 
xazk τὴν ἕνη) χαὶ νέαν ἡμέραν τοῦ "Yxspfspsxatou 
μηνὺς χόρην παρθένον νυμφεύοντος, xat τῆς πόλεως 
ἑορταζούσης, χαὶ δημοτελῆ πανήγυριν ἀγο σὴς περί 
τε τὴν πομπὴν xai τὴν παστάδα, ἀμφὶ τρίτην ἐπι- 
λυχνία" ὥραν, βρασμὸς; καὶ χλόνος ἐπελθόντες, τὴν 
πᾶταν μὲν χατέσεισαν πόλιν, etc. Id est : Post ejus 
aulem reditum (Gregorii. scilicel), quatuor mensi- 
bus elapsis, anno Antiochie liberlatem adeptee sez- 
cenlesimo tricesimo septimo, posl annem  sezagest- 
mun primum ab. ultimo terre motu, postremo die 
mensis [lyperberetai, dum ego virginem sponsaut.ac- 
ciperem, el tola civitas feriaretur ac publicum con- 
ventum ad pompam et thalamum celebraret, tertia 


D circiter noctis hora terre motus cum [ragore et so- 


nilu irruens totam urbem concussit, etc. (1bid, 6. 8). 
Jam vero Pagius liec subjicit : Evagrius incipit an- 
num Anliocherum α Kalendis Scptembribus , idec- 
que in ejus sententia annus Anlioclenus 657 Kalen- 
dis Sepiembr. hujus Chrisli anni (588) initium sttm- 
psit ; et terre motus, de quo loquitur Evagrius, ulli- 
ma die ensis Octobris Antiochiam. concttosit. Quare 
synodus Constuntinopolitana, que quatuor οἱ amplius 
mensibus ante. illum. terra: motum. absoluta. [veral, 
a currenti auno remoreri nullo modo potest. Ultimus 
lerrre motus Antiochenus die 99 meusis. Novembris 
anni Christi 528 acciderat, ideoque recte. Evagrins 
pradit, post illum effluxisse annos Gl re[elliique Ya- 
lesiwm loco citato, ubi gravi errore scitbit (xd Vb. t, 
c. 1 Evagr.), annos Antiochenos a men.e Dio, sen 
Novenibri nostro proficisci, idecque hunc terra motum 
et synodum. Constantinopolitemam ad auuwin seqsen - 
tem periiucre, . 
(2:3) Bina hoc nomine temp'a. habult Gonstatti- 
nopolis, de quibus utemiti me disseriissc pn ecme 
mi ntario Kalenilarii: Constautinepulitani ad diem 
11m usis Mali. Mlerum Constan.inus inagis, al- 


609 


S. GREGORII AGRIGENTINT ViTA. 


6:0 


τες δὲ ἐν τῷ ναῷ τῆς ἁγίας μεγάλης Εἰρήνης ἔνδον A gnam urbem illam Deo charam a'tollitur, jussus est 


«ἧς θεοτυρήτου μεγαλοπόλεως, πορετράπη ὁ Γρηγό- 
(roc παρὰ τῶν Πάτρων τὸν θρόνον ἐπέχειν τῆς Xa0- 
δανίχη: ἐπισχοπῆς Κωνσταντίας τῇς Κύπρου. *H» 
Yàp χαὶ αὑτὸς ἀσθενής. “ρξαντο οὖν τῆς ἀναφανεί- 
cn; δολερᾶς αἱρέσεως τὴν ζέτησιν ποιήσασθαι. 
Πολλὰ μὲν οὖν οἱ ὀρθόδοξοι nho τοὺς αἱρετιχοὺς 
ἀπεφήναντο ἐν ἐχείνῃ τῇ ἡμέρλ. Ἴστατο 65 ὁ Γρη- 
γόριος ὡς εὐτελέστατος πάντων μτδὲ) ποὺς ταῦτ 
ἀποχριυόμενο:ξ. Καὶ πάλιν χαβεσθέντων αὑτῶν, fo- 
ξαντο οἱ αἱρετιχοὶ πτερηῦσῆαι κατὰ τῶν ὀρθοζόξων " 
ἣν γὰο πλῆθος πολύ. Τότε ἐπέλαμψεν ἡ τοῦ ἀγίου 
Πυεύματο; χάρις ἐπὶ τὸν μαχάριον Γρηγόριον " xai 
ἔρξατο μετὰ πάσης ἡσυχίας διαλέγεσθα: ἐπ᾿ τοὺς 
χαχόφρονας ἐπισχόπους περὶ τῆ΄ς ἁγίας, ἀχοάντου, 
ἐμοουπσίου καὶ ἀχιγοίστου Τριάδος, χαὶ πρὸς ἔγχασὲον 

πολογούμενος αὐτοῖς, χαὶ ἐπερωτῶν αὐτοὺς τῶν 
λεγομένων τὴν ἀπόδειξιν ποιῆσαι, Ἐδόθη δὲ αὐτῷ 
χύμα σοφίας xal συνέσεως, ὥστε μὴ δυνηῆζιναι αὖ- 
τῷ τὸ πλῆθος ἀνταποχριθῆναι! πρὸς τὰ παρ᾽ αὑτοῦ Ex 


terum Marcianus a'conomus  Magn:e ecclesie ex- 
struxerant : et hoe quidem Εἰρήνη Νέα, illud Εἰρήνη 
Παλαιὰ dicebatur. De secundo autem. liic serino- 
nem esse crediderii, quod hoc Justinianus Aug. 
ampliato solo, tanta munilicentia restituit, ut, Pro- 
copio teste (De edif. 1. 1, c. 5), post templum So- 
phianum nulli ceterorum inferius in ea urbe hahe- 
retur, atque aleo Μεγάλη Εἰρήνη vocari posset; 
quippe quod vetus illud Constantinianum non pul- 
ehritidine modo, sed etiam magnitiidine superaret. 
Appellatio utriuáque, ut mea quidem *fert. opinio, 
non ab [Irene martyre, sed a pace ducta. est, quem- 
admodum «duo alia ibilem erant, Sopliia nempe 
εἰ Anastasia , quorum nomina aliunde quam ἃ 
martyribus desumpta esse constat, Sic Rom:e nunc 
quoque, sic et Bvixiee templum pacis est quiz chiri- 
stianse concordi:e monumenta ha^eri debent. 

E« hec autem. Leontii [000 manifestum est, ncu- 
trum ab eo concilium acumenicum designari, non 
Constantinopolitanum n sub vigilio actum, ut vo- 
lebat Cajetanus : nun Constantinopolitanum i. sub 
Agathone indictum , ut Lancia arbitrabatur. Nam 
primum illud habitum dicitur copsidentibus in se- 
cretario venerabilibus episcopis, ut scriptum vest ini- 
tio prim:e Collationis, et carterarum item, nisi quod 
initio septim'e additum est, in. secretario venerabi- 
fis episcopii hujus regie civitatis. Constantiuopoli- 
tanum vero tertium celebratum vest in secretario sa- 
cri palutii, quud cognominatur. Trullus, quemadmo- 
dum in singularum actionum Prafationibus videre 
licet. 

(21) Cod. 2, τοῦ τῆς Σαρδιχῆς ἐπισχόπου. 

(33) Locum hunc vexatum esse, varians coiicis 
alterius leciio. indicat : nec minus declarat Meta- 
p'urastes, qui legit Σαρδονίου. Quanquam autem et 
Surdanii et Sardonii nomen zque ignotum est ; 
alterutrum tamen a Leontio esse puto, atque ab 
60. scriptum esse,zbv θρόνον ἐπέχειν τοῦ Σαρδανίου 
vel Σαοδονίου ἐπισχόπου Κωνσταντίας τῆς Κύ- 
Tp». lloc planius certe ac veri est similius, quam 
quod Lancia excogitavit (Diss. de vet. Greg. Agrig. 
n. 7 οἱ 27) : jussum scilicet. esse Gregorium. no- 
strum vice fungi episcopi Sardicee in. medio lllyri- 
co sitze, cui jura cessisseut episcopi Constanti:e, ex 
quo nempe Constantiam Barbari oceuparant, quod 
sub Heraclio Aug. contingit. (Porphyrog. l. t1, 
Them.) Primum enim Sardiceusis episcopus, ut 
ipse fatetur, metropolita erat, ut eo honore non 
eyeret. Dcinde Cyprus adeo Sardica distabat, ut si 
quaedo episcopus aüquis ejus insulie. consecran- 


Gregorius sedere in tlirono Sardanii: episcopi (21) 
Constantize. Cypri (22) : nam ejus quoque urbis 
episcopus zgrotabat. Exinde inquiri coeptum est 
in fraudulentam bzresim, [rr] qux eruperat : ae 
multa eo die orthodoxi Patres adversus hereticos 
protulerunt. Continuit autem se Gregorius tanquam 
omnium tenuissimus, nec quidquam ad ea respon- 
dit. Cum rursum Patres convenis ent, cepere liv- 
retici animos tollere eontra orlhodoxos : magna 
enim aderat maltitudo. Tum vero saucti Spiritus 
gratia in beato Gregorio mire enituit Nam pacata 
orafionem inchoavit a:!versus. male sentientes epi- 
scopos de sancta, impolluta, consubstantiali (95) ct 
inseparabili Trinitate, ac respondere cuique singu- 


D γαίῃ co pit, οἱ singulos lacessere, ut ea, qu;e 


dicerentur, explicarent. Tanta vero illi data est 
sapienti: atque intelligenti: copia, ut ex eo numero 
nihil quispiam respondere posset ad ea testimonia, 
qua ipse sacris e Litteris afferebat (24), oraque hze- 


dus esset, nimis longum iter mari terraque pr:escri- 
ptum jure videretur, ut suum ille metropolitam adi- 
ret : pr:esertiin cum. olim Cyprii ealem de causa 
Antiochiam multo minus dissitam ad patriarcham 
suum proficisci recusarint. (V. Conc. Nic. ran. 
97, interpr. Arab. et Conc. Ephes. act. 7.). Ilvc 
demum ἃ Lancia non solum nemine auctore , nul- 
lo teste dicuntur, sed etiam contra Actorum aucta- 
ritatem, contra. synodum ipsam sextam, cui a- 
fuisse Gregorium contendit. In ea enim cum in 
aliis Actionibus, tum in 18, qua ultima fuit, intere 


C Patrum subscriptiones septimo loco hzc eminet : 


Theodorus misericordia Dei episcopus civitatis Tri- 
mithuntorum Cypri insule, et locum tenens. Epipho- 
nii sanctissimi mei archiepiscopi ipsius Cypri insu'e 
similiter subsignavi. Ac re dubitet quispiam, nuin 
de archiepiscopo Constántie sermo sit, io. action 
10 scriptum. esi : Theodoro. episcopo civitatis Tri- 
mithuutorum locum reprasentante Epiphanii venera- 
bilis archicpiscopi Constantie insule Cypri. Quavo 
nullus omnino locus relinquitur. vel. Sardicensi 
episcopo, vcl Gregorio nostro, ut ille jura nactus 
Ecclesi& Constantiensis , hic istius. vice functus in 
synodo dici possit. ' 

De illa urbe Stephanus Byzantinus : ωνσταντεί, 
inquit, ἡ νῦν ἐν Κύπρω Σαλαμίς" γίγνεται ἀπὸ τῇ ; 
Κώνσταντο: yevixrzc. Nempe Constantia que nunc 
in Cypro est, Salamis (uit : nomen [actum ei a pu - 
trio casui Constantis. Jamdiu autem sic. vocabatur ; 
nam οἱ llieronymus scripsit (Coin, in. Epis . 


D Pauli ad. Philem, c. 1) : Et navigantes Salaminam 


Cynri, que nunc Constantia. di.itur. Quare a lil.is 
Constantini maznt nomen habuisse videbitur. Exi- 
stimo autem, ἃ Constantio. potius accepisse, quii 
a Constante : nam fiujus provincie fuere Hiyrieum, 
Jtalia, Africa; Coustautii. contra. Asia, Syria, ZE- 
gyptus. Tum ab hoc eodem, qui diutius imperium 
Sbrinuii, alias urbes restitutas scimus, Seleuci: 
scilicet, ut opinor, Picriam, et Antaradum in Phe- 
nicia, quam Constantiam. appellavit, ( Tillem. in 
Constantio art. 10, ad an. 546.) 

(25) Cod. 2, non liabet ὁμουυσίου. 

(24) Quo hzc auctore scribat Leontius, plan: 
ignoro, eumque nugari hoc loco suspicor, a« p»- 
tius quie sibi veri similia. videbantur, comminlsci, 
quam ea referre, qua ab aJiis tradita invenisset. llc 
enim jam tum amabant Greculi, a quibus Leontiuim 
alienum non fuisse infra eliam s:pe comperiem:s, 
De brreticis certe in eo concilio actiim esse miri- 
me constat, Quinimo de Mauritio Aug. qvi tuu 


611 


S. GREGORII AGRIGENTINI VITA. 


6: 


reicorum obstzucta. quiescerent : mirantilus sane A τῶν ἁγίων Γραφῶν αὑτοῖς διαλεγόμενα ῥήματα, ἐν-- 


[rifr] eunctis Patribus, tantum illi gratiz ex divini 
Spiritus lumine esse impertitum. Ac multi etiain 
ex iis, qui antea inter hareticos censebantur, ex 
co die, quo illis Gregorius silentium indixit, for- 
mula exhibita aut libello dato ad orthodoxam ca- 
tholicze Ecciesize professionem redierunt. Nec vero 
czteri ab eo. die, ac post illam disputationem ver- 
bum ullum cum orthodoxis de dolosis suis vanis- 
que sermonibus interserere ausi sunt, dedecoris 
inemores, quo affecti fuerant. 


XXXVI. Sancta illa synodo ad exitum perducta, 
omnes admirari Gregorium coeperunt, omnes bene 
illi precari, ac simul Dei misericordiam praedicare, 
qui przeter exspectationem virum talem in medio 
eorum excitassel, cujus opera nullis jam curis pre- 
mercntur. Longo enim tempore opus erat ad per- 
versa illa h:reticorum consilia exstirpanda : quie 
beatus vir eclerrime Dei Patris ac Filii favore et 
sancto vitaeque auctore Spiritu adjuvante intra pau- 
cos dies sustulit, omnibus hereticorum artificis, 
ut par erat, revelatis, ferociaque compressa : quip- 
pe qui sacras Litteras Veteris Novique Testamenti 
in numerato habcbat, et doctrinam Ecclesize et rhe- 
torum artem apprime norat. Quare multi, cum eum 
audirent , aiebant : Unde est hic vir ? Angelusne est 
qui loquitur, an unus aliquis e sanctis illis megnis- 
que Patribus? Ac plurimum etiam de eo l:xtatus est 
pienlissimus imperator noster (25-260) et tota do- 
inus ejus. (27) Omnes vero Patres, qui ad sanctam 


imperium administrabat, deque familia ejus scri- 
psit. Gregorius magnus (lih. xi, epist. 46) : Quorum 
temporibus hereiicum ora. conticescunt. Sed tamen 
Patres in eo conventu et consuetudinis et dignitatis 
causa przfatos aliquid de catholica professione, ac 
simul Gregorio nostro occasionem oblatam esse di- 
cendi, qu;e de recta doctrina sentiret, liaud incre- 
dibile videtur. Quippe nominis ejus et virtutis at- 
que eloquentize famam diu Constantinopoli perdu- 
rasse indicat sequioris avi scriptor Nicephorus Cal- 
listus . cujus verba non invitus proferam, quan- 
quam is teinere ad. Vigilii etatem retulit, qu. ad 
Pelagii 1l tempora pertinebant : quod non unicum 
ejus indiligentie. exemplum est. ( Hist. Eccl. lib. 
xvit, c. 27) : Καὶ τοίνυν, inquit, τῆς μὲν «0:26v- 
πέρας Ῥώμης τὸν θρύνον πρυτανεύοντος Βιγιλλίον. 
“ἧς δὲ νεωτέρας τὰ μὲν πρῶτα Μηνᾶ, ἔπειτα δὲ Εὐ- 
πυχίου " τῆς δὲ ᾿Αλεξάνδρηυ ᾿Απολιναρίου " Δομοίνου 
δὴ τῆς ᾿Αντιοχέων, xal τῆς Ἱεροσολύμων Εὐστο- 
χίου" συνόντος τούτοις xai Γρηγορίου τοῦ ᾽᾿Αχρα- 
γαντίνον, ἀνδρὸς βίῳ, καὶ λόγῳ, xat δόγμασιν ἀλτ- 
θείας πάντας σχεδὸν ὑπερλάμποντος, ὁ βασιλεὺς 
Ἰουστινιανὸὺς ἁγίαν πέμπτην οἰχουμενιχὴν 
τὔροισε σύνοδον, [d est, Itaque episcopatum veteris 
Rome adiinistrante Vigilio, nore autem priuum 
Mena, deiude Entychio, Alexandrie Apoliinari, An- 
Hoehte Domino, Hicrosolymorum autem. Eustochio : 
Cun eis enam. adesset Gregorius. Agrigentinus , vir 
"HP sanetilate, eloguentia et veritatis docirina om- 
nibus prope superior : inp. Jusiinianus sanctam 
quiam synodum. occumenicam coegit. Czelerum in 
Acne hujus concilii nulla. Gregorii nostii, nulla 
Agngentini ceujusqu»m vel episcopi vel presbvteri 
£u diaconi mentio tlt. Idem vero et de synodo v: 
terum € : cui tanen Gregorium. episcopum in- 


ἘΠῚ 
, 


ἔφραξεν δὲ τὰ τῶν αἱρετιχῶν στόματα, ὥστε πάντας 
τοὺς Πατέρας θαυμάζειν τὴν τοιαύτην αὐτῷ δοθεξ - 
σαν χάριν διὰ τῆς τοῦ ἁγίου Πνεύματος ἐλλάμψεως. 
Πολλοὶ δὲ ix τῶν δοχούντων εἶναι πρῶτον alpezi- 
χῶν, ἀπὸ τῆς ἡμέρας ἐχείνης, ἧς αὐτοὺς; ἐπεστόμε - 
σεν ὁ Γρηγόριος, διὰ τίτλων fizot λιδέλλων ὑπέστρε- 
φον εἰς τὴν ὀρθόδοξον τῆς χαθολιχῖς Ἐχχλτσίας 
πίστιν. Οὐχ ἐτόλμησαν δὲ ἀπὸ τῆς ἡ μέρος ἐχείνης 
xai ἐπέχεινα προσθάλλειν λόγον μετὰ τῶν ὀρθοξό-- 
ξων περὶ τῆς δολερᾶς αὐτῶν χενοφωνίας, εἰδόντες, 
ὅτι χαττσχύνθησαν. 

AGQ'*. Πληρωθείσης δὲ τῆς ἁγίας ἐχείνης συνόδου, 
καὶ θαυμασθεὶς ὁ Γρηγόριος ὑπὸ πάντων, πάντων 6k 
εὐξαμένων, ἅμα δὲ χαὶ δοξαζόντων φιλοιχτίρμονα 


Β Θεὸν τὸν ἀπροσδοχήτως τὸν ἄνδρα ἐχεῖνον iv μέσιρ 


αὐτῶν ἑξαποστείλαντα ἐπὶ τὸ ἀμερίμνους αὑτοὺς 
διατηρῆσαι ( πολὺν γὰρ χρόνον ἐθδούλοντο διατρέψνει 
ἐπὶ τῇ ἐχριζώσει τῆς παρανόμου τῶν αἱρετιχῶν 
χαχοῤουλίας), αὑτὸς 05 ὁ μαχάριος ἀνὴρ δ'ὰ τάχους 
τῇ εὐδοχίᾳ τοῦ Πατρὸς xai τοῦ Yiou vai τῇ συγ- 
ἐργείᾳ τοῦ παναγίου xai ζωοποιοῦ Πνεύματος δι' 
ἡμερῶν ὀλίγων, πᾶσαν Γραφὴν ἐπὶ στόματος φέρι»υ, 
Παλαιάν τε καὶ Νέαν, ἐχχλησιαστιχῆν τε καὶ ῥῆτο- 
ριχὴν ἐπιστήμην, πᾶσαν, ὡς ἔδει, τῶν αἱρετιχῶν 
ἐξηφάνισεν χαχοδουλίαν, χαὶ χαθεῖλεν αὑτῶν “ὃ 
φρύαγμα. Πολλοὶ δὲ ἀκούοντες ἔλεγον’ Πόϑεν ἐστὶν 
οὗτος ὁ ἀνήρ; τάχα τολμῶμεν εἰπεῖν, ὡς ἄγυελος 
φθέγγεται, ἣ ὡς εἷς τῶν ἀγίων Πατρῶν τῶν μεγά- 
λων. Πάνυ δὲ εὐφράνθη ἐν αὑτῷ ὁ εὑσεδέστατος 
ἡμῶν βασιλεὺς Ἰουστῖνος᾽, xal πᾶσα ἡ τοῦ παλατίου 


terfuisse affirmat Nicetas monachus monasterii Stn- 
dii, is nempe, cujus libellum.contra Latinos edi- 
dit Canisius tom. iiit, p. 2U8, ed ας...) Grzecus 
istius libelli contextus desideratur; :epertus ta- 
men dicitur Constantinopoli ab apocrisiariis aposto- 
lice sedis. Quxs autem huc spectant, sunt. hujus- 
moli : Si enim traditum vobis (uit ab apostolis co- 
medere azyma , quomodo Agatlion sanctissimus pana 
vesler, pra/cessor cum. esset. seziP synodi. sub Con- 
stantino imperatore, et divinus Gregorius Aqrigen- 
tinus episcopus non absiinuere (pane scilicet fermen - 
tato )?* At ,cum puguantia scribaut. Nicephorus εἰ 
Nicetas, indicium nihilominus faciunt, Gregorii 
nostri memoriam Constantinopoli perennasse : ita- 
que eum in regia uibe non sine laude versatum 
CsSe. 
(23-96) Cod. 2. Ἰουστινιανός͵ 
(27) Oinissum hic a Leontiu fuerat. Auzusti no- 
men, ut cetera. alibi insignia, quemadmodum jam 
ἃ nouavimus. Hinc factum. est, ut scribae in diver:a 
abierint, et alter. quidem Ἰουστῖνος, alter vero 
Ἰουττινιανὸς scripserit, neuter quod debebat : «(2t 
evim ttti. imperator Tiberius. Mauririus, ali 2200 
586 imperium adeptus, cujus uxor fuit Constantin 
Aug. Tiberii Aug. filia. Hi. lileros habuere m3. 5 
uinque, Tiberium, Petrum, Paulum , Justin, 
ΠΗ Ἦν : feminas item. quinque, Avasta-Yam. 
Theoctistam, Cleopatram, Sapatram, Mariam (V. 
Congium in Famil. Byzant. n. 10). Hosne ac f2nii- 
liares palatinos, an seuatum designare voluerit l^on- 
tius, cum ait xa πᾶσα fj τοῦ παλατίου, in ambi- 
uo est. Neque enim scnatores apud. principem na- 
itabant; et famil.am principis σύγκλητον, dictam 
esse, non invenio, 
At vero, ad Justiiiaui nomen quod atunet, 


6.i 


S. GREGORII AGRIGENTINI VITA. 


6:1 


σιγχλητος. ᾿λσπασάμενοί τε αὐτὸν πάντες ol ἅγιοι A illam |tiv] synodum convenerant, postquam salu- 


Πάτρες ol ἐν ἐχείνῃ συνελθόντες τῇ ἁγίᾳ συνόδῳ, xal 
ἐπευξάμενοι αὐτῷ, ὡς προειρήχαμεν, ὑπέστρεψεν 
ἔχαστος εἰς τοὺς ἰδίους τόπους χαίροντες xal αἷ- 
γηῦντες τὸν Θεὸν τὸν μηδέποτε παρορῶντα τοὺς 
ἀγαπῶντας αὐτὸν, χαὶ διατηροῦντα ἀλώθητον τὴν 
καθολικὴν Ἐχχλησίαν. 

AZ'. Ἐγένετο δὲ μετὰ τὸ πάντας ἀναχωρῆσαι τοὺς 
Πατέρας ix τῆς Κωνσταντινουπόλεως, ἐν μιᾷ τῶν 
ἡμερῶν προσχαλεσάμενος ὁ εὐσεξέστατος ἡμῶν βα- 
σιλεὺς τὸν ἀρχ'επίσχοπον, λέγει αὐτῷ " Πάτερ, πό- 
θεν παραγέγονεν ὁ ἀνὴρ πρὸς ἡμᾶς οὗτος ὁ νέος, ὁ 
τοιαύτῃ χάριτι χαταχεχοσμημένος ; Ὃ δὲ ἀρχγιεπί- 
σχοπος πεσὼν ἐπὶ πρόσωπον αὐτοῦ, τῷ βασιλεῖ 
προσεχύνησεν, xal εἶπεν Εὐχαριστοῦμεν τῷ Θεῷ, 
εὐσεθέστατε αὐτοχράτορ, ὅτι ἡ πίστις καὶ ἢ χαθαρά 
σου λατρεία, ἣν χέχτησαι πάντοτε πρὸς τὸν Θεὸν, 
χαὶ μόνη ἡ διὰ σοῦ εὐχὴ ἐνέφραξεν τὰ τῶν αἱρετιχῶν 
στόματα διὰ τοῦ ἀνθρώπου τούτου. Οὗτος, δέσποτα, 
ξένος ἐστὶν, xol Ex τῆς ἁγίας πόλεω; ἐνταῦθλ χατο 
ἦντησεν. Μετὰ οὖν ἡμέρας ὀλίγας ἐχέλευσεν ὁ βασι- 
λεὺς τὸν Γρηγόριον ἐν τῷ παλατίῳ παραγενέσθαι. 
Καὶ εἰσελθὼν πρὸς τὸν εὐσεδέστατον βασιλέα ἔστη 
ἔμπροσθεν αὑτοῦ, xal λέγει αὐτῷ ὁ βασιλεύς * Πόθεν 
παραγέγονας, xal ἐκ ποίας πόλεως, xal bx ποίον 
λαοῦ cl; Ὃ ὃὲ λέγει, Εὐσεδέστατε αὐτοχράτορ, ix 
Σιχελῶν ἐπαρχίας τῆς τῶν ᾿Αχραγαντίνων ἘἜχχλη- 
αἰας ὑπάρχει ὁ δοῦλός σον, χαὶ διεπέρασε εἰς "lepo- 
σόλυμα, χἀχεῖθεν ὡρμήθη πρὸς τὴν τοῦ σοῦ χράτους 
περιφανῆ πόλιν. Ὃ δὲ βασιλεὺς λέγει αὐτῷ " Εὐλο- 
γημένος σὺ, ἄνθρωπε τοῦ Θεοῦ, xal εὐλογημένο; ὁ 
τρόπος σου, καὶ εὐλογημένη ἡ πρὸς ἡμᾶς εἴσοδος 
τῆς παρουσίας σου" ὅτι οὕτως ἀποχαλύπτει χαθ᾽ 
ἑκάστην γενεὰν χαὶ γενεὰν μυστήρια τοῖς φοδουμέ- 


tem. εἰ dixerunt, atque, ut diximus, bene precati 
sunt, ad sedes quisque suas leti rediere, multis 
Deo laudibus redditis, qui eos, a quibus amatur, 
nunquam negligit, et catholicam Ecclesiam ill:vsam 
servat. 


XXXVII. Patres jam omnes Constantinopoli dis- 
cesserant, cum pientissimus imperator noster quo- . 
dam die arcliiepiscopum arcessivit, interrogavitque, 
unde advenisset vir ille florentis eatis, cui tanta 
divinitus gratia da!a esset ? Cui archiepiscopus co- 
ram eo procunibens post adorationem subjecit : Ma- 
gnas, pientissime imperator, Dvo gratias agimus, 
quod fides tua εἰ illibata religio, qua Deum assi- 
due colis, atque ipse preces iuz per hune virum 
ora lireticorum obstruxerunt. Porro vir hic, d«- 
mine, liospes est, atque huc ex sancta civitate per- 
venit. Enimvero post aliquot dies Gregorium in re- 
giam ire imperator jubet, οἱ coram adn/ssum sic 
affatur : Undenam advenisti, et qua ex urbe quo- 
ve e populo es ? Cui ille : Ex provincia Sicilia et 
ex Ecclesia Agrigentina est servus tuus, 0 pientis- 
sime imperator, qui profectus Hierosolyma, inde 
ad preclarissimam imperii tui urbem delatus est. 
Imperator vero : Bene, inquit, tibi sit, vir Deo 
cbare, bene moribus tuis, bene item adventui tuo 
atque przsentiz : quandoquidem sic Deus singulis 
statibus mysteria sua iis revelat, quí eum timent 
et voluniati ejus obsequuntur : laus vero atque ho- 
nor sancto nomini ejus tribuatur, qui diebus hisce 
talem tamque sibi acceptum administrum osten- 
dit, a quo sancti Spiritus presenti ope fraudes liz- 
reilicorum maleque artes sublat: sunt. 


vote αὐτὸν, xal ποιοῦσιν τὸ θέλημα αὐτοῦ. ΠΙλὴν alvo; xai δόξα τῷ ἁγίῳ αὑτοῦ ὀνόματι τῷ ἕν ταῖς 
ἡμέραις ταύταις, ἀναδείξαντι τοιοῦτον σχεῦος εὐχάριστον τὸν χαθελόντα τῶν αἱρετιχῶν χαχοτέχνους 


μηχανὰς διὰ τῆς τοῦ ἁγίον Πνεύματος μεσιτείας. 
ΛΗ’. Ταῦτα xal τὰ τοιαῦτα διαλεγόμενος ἐπὶ 
πλείστας ὥρας ὁ εὐσεθδέστατο:; βασιλεὺς ἹἸουστινια- 
νὸς τῷ μαχαρίῳ Γρηγορίῳ, ἔχαιρεν" ὁ δὲ πεσὼν 
ἐπὶ πρόσωπον αὐτοῦ προσεχύνησεν τῷ βασιλεῖ τρί“ 
τὸν ἐπὶ τὴν γῆν xol ἐξαπέστειλεν αὐτὸν ὁ βασιλεὺς 
εἰς τὸν ἀρχιεπίσχοπον. Καὶ ποιήσας ἐχεῖ ἡμέρας 
ὀλίγας, ἀνήγαγεν τῷ εὐσεδεστάτῳ βαδιλεῖ ὁ Γρη- 


non est dissimulandum, in plerisque Menologiis 
scriptum esse, Gregorium sub Justiniano Rhiino- 
(ποῖα floruisse : nec horum testimonium tanquam 
recentioris aatis plane repudiandum videri : cum 
id ipsum in Basiliano legamus, quod s&eculo X 
confectum fuisse scimus. Verum et. illud animad- 
vertendum est, breviarium vita Basiliunum ez Le- 
ontjo expressum esse, cujus exempla jamdiu, ut 
monuimus, interpolata Sergii ac ceterorum Mouothe- 
letarum nomina referebant, qui sub Constantino Po- 


gonato in concilio Constantinopolitano 1: damnati: 


suut : ibidem vero traditum fuisse, sectam illam in 
ipsa »ynodo a Gregorio nostro. strenue csse refu- 
tatam. Igitur Meuologii auctor, qui sciret. Juslinia- 
unum Rbiuotnetum zqualem eorum temporum fuisse, 
et Justinianum in Leontio legisset, recte uon alium 
esne jwdicavit, quam lhinotmetum, aliisque ausain 
prebuit, ut idem litcris vunsignarent : quaiquam 


XXXVIII. Hxc et similia 3 multas horas picn- 
tissimus imperator (28) cum beato Gregorio liben- 
tiasime loquebatur : cum hic demum coram eo 
procidens, imperatorem ter usque ad solum ado 
ravil, ac dimissus ad archiepiscopum rediit. Ac 
dies apud eum aliquot commoratus, per domesti- 
cum quemdam imperatoris Marcianum (29) nomiue 


D Leontius nusquam monotheletarum lresim desi- 


gnarat. Caterum nec bene Lancia (Diss. n. 28) Ju- 
stinianum hunc ab ipsis concilii temporibus Augu- 
stum facit: quem Constantinus pater aut nunquam 
aul serius Augustum appellavit. Eum euim neq " 
Agatho P. M. in litteris suis unquam ciet, nequeP;.- 
tres concilii in. Áctione ulla aut. in prosphonetic » 
ullimo commemorant : cum iidem fratrem. Con- 
stantini Àug. semper meminerint. 

28) Cod. 1, ᾿Ιουστιανός. 

29) Marcianum quemdam memorat Simocatta, 
(Hist. lib. i1, c. 40), quem στρατηγὸν appellat ἐν 
τῷ χαταλόγῳ τῶν πατριχίων ὄντα, περίδλεπτον ἄν- 
6pa, id est, Ducem | inler. patricios allecium, virum 
spectabilem. Atque hunc. sub extremis Justini Ju- 
nioris temporibus in Orientem cum exercitu mis 
suam scribit, nec multo post, propter ejus temerita- 
tem, abdicare se lionore jussum. Ea nota. juvcneiu 


615 


S. GREGOnlf. AGRIGENTINI VITA. 


616 


ah ipso pi'ntissimo (Lv| imp:ratore petiit, ut γόριος διά τινος oixsiou τοῦ βασιλέως Mopatre2 


sibi Romam proficisci, ae sanctos οἱ celeberrimos 
apostolos venerari liceret. Ea autem lege et impc- 
rator et archiepiserpus abire eum Romam p'sssi 
&unt, ut rursum Constantinopolim rediret. l'orro 
cum Marciano amicitia et consuetudo beato Grc- 
gorio permagna erat. Tandem Constautiropoli cum 
solvisset Gregorius, Romain pervenit x1 Kalen:'as 
Julias, aduratisque sanctorum ac celeberrimoruim 
apostolorum sepulcris, cxteri«que urbis sacrariis 
lustratis, cellulam sibi quaxsivit apud praefectum 
mo»asterii Sancti Sabze (50), atque in eo. mona- 
sterio latuit nemini notus, et a cujusque colloquio 
omnino abstinens. At episcopi, quos pontifex masi- 
mus ad synodum miserat, Gregorii adventum 
anleverterant, eique omnia, qua Gregorius egisset, 
exposuerant, quemadmodum scilicet haereticorum 
ora olstruxissct. Interea dum Bomz degeret Grc- 
gorius, Agrigenti episcopus (51) illius Ecclesi;" inor- 
tuus est (52). Ac seditione in. ejus urbis populo 


designare videtur : itaque suspicari licet, eumdem 
hunc esse, qui Mauritii etate etiamtun i superstes, 
inter spatharios sive protectores lateris Augusto ap- 
paruerit : quo nempe titulo infra donatur. Neque 
enim ordinis liujus exigua erat dignitas, cum inde 
legatos etiam quandoque delectos constet, Alcui- 
nus, epist. 9 ad Nicephorum Aug. : Audito, inquit, 
adventu memorati legati dilectionis tue Arsacii glo- 
riosi spatharii , magnopere. gavisi sumus. Atque 
idem honoris gradus σπαθαριχὸν ἀξίωμα appella- 
tur in Orieutalium Synodica ad Theophilum Aug. 
(apud Cowubef. in Manip. Orig. CP. p. 121), quo 
pervenire, nisi post diuturnam ambitionem, non 
licebat, ut eorum ordo indicat, qui ozaüapoxav- 
διδάτοι dicebantur : quos et iu Gregorii. Hl, vel ti, 
b m. litteris ad Loonem Isaur. et in tribus saltem 

hotii epistolis wemoratos invenies. (V. Cotel. M. 
Eccl. Gr. t. 1l, p. 104.) 

(50) Vcl haec una S. Sabz appellatio totam aver- 
tit Cajetani sententiam : quod argumentum a Lan- 
cia neglectum esse miror. Nam si Gregorius no- 
ster Komam veuit Jusiiniano Aug. superstite, quo 
pacto hospitem Rom: invenire potuit hegumenum 
S. Sabz, cum 5abas nullam coloniam extra Pal.e- 
stinam emisisset, nec monachi ejus Roma:n mi- 
grandi causam eliamium liabuissent ? Nimirum Gre- 
gorius ftomam venisse dicendus est an, 395, quo 
jam coucilium v absolutum erat. Is annus a morte 
Sab» vicesimus primus numerabatur : qui autem 
hunc proxime consecutus est, annus. fuit, quo Sa- 
baite Novas Lauram apud Hieroso'yma receperunt, 
quoque, ut ait Cyrillus Scytliopolitanus, τέλος ἐδέ- 
£ato ὁ χατὰ τῆς εὐσεδείας πόλεμος, id est, finem 
habuit bellum, quod contra pietatem excitatum [uerat 
(in Vita Sab:e, n. 90). Quare aute Gregorii adven- 
tum monasterio Sabaitarum constituendo tempus 
lomauis defuit : praesertim cum monachorum fuga 
ceperit anno 596 quo eos Georgius Origenianus e 
Maxima Laura ejecit; nec in longinquas terras su- 
bito aufugerint, sed. εἰς τὸ ὄρος τῶν ᾿Ελαιῶν, ἐπ 
montem Olivarum, deinde vero per regiones, xac 
τὰ; χώρας * ut idem Cyrillus scripsit (ibid. n. 88) ; 
quarum, quie magis dissi: esseut postremo adi- 
tas, existimandum esl. 

At vero anno589, quo nos Gregorii in urbem adven- 
tum consignamus, erat in Aventino Cella nova, de qua 
aute Leontii historiam fusius disseruimus; in eaque 
Gregorium versatum esse, facile quis:jue concedat, 

(91) Cod. 2 non habet Θεόδωρον λεγόμενον * qux» 
tainen leguntur etiam in codice bibliothecz Bon 


ποὔνομα, τοῦ ἀπελθεῖν αὐτὸν bv Ῥώμῃ, xai προῦ- 
εὐξασθαι εἰς τοὺ; ἁγίους xal πινευφήμους ἀποστό- 
λους. Καὶ ἐχέλευτεν ὁ βασιλεὺς ἅμα τῷ ἀρχιεπ:- 
σχύπῳ τοῦ ἀπελθεῖν αὐτὸν ἐν Ῥώμῃ. χαὶ πάλιν ἐπ- 
αναχάνψαι αὐτὸν ἐν Κι νσταντινουπόλει. "Hv δὲ ὁ 
Μαρχιανὸς ἔχων φιλίαν χαὶ γνῶσιν πολλὴν μετὰ 
τοῦ μαχαρίου Γρηγορίου. Εἶτα ἀποχινῆσας ix Κων- 
σταυτινουπόλεως ὁ Γρηγόριος χατέλαδεν ἐν τῇ Ῥω- 
μαίων πό)ει εἰχάδε πρώτῃ τοῦ "louvíou μηνὸς, καὶ 
ποουχυνή σας τοὺς τάφους τῶν ἁγίων χαὶ πανευφή- 
μων ἀποστόλων, καὶ πάντα τόπον ἅγιον τὸν ἐχεῖσε 
διαδραλὼν, αἰτήσας χελλίον παρὰ τοῦ ἡγουμένον 
τοῦ μοναστηρίου τοῦ ᾿Αγίου Σάβα, ἡσύχατεν ἐν τῷ 
αὐτῷ μονασττρίῳ, μηδενὸς γινώσχοντος, μηδὲ δυνά- 
μενος παῤῥτπιασθῦναί τινι τὸ σύνολον, Οἱ δὲ ἐπί- 
σχοποι ol ἀποστιλέντες παρὰ τοῦ πάπα ἐν τῇ συν- 
ὀδιῳ, προέλαθον τὴν Γρηγόριον ἐν ᾿Ρώμῃ, xat δι- 
τγήσαντο πάντα τὰ xavà τὸν Γρηγόριον τῷ πάπᾳ, τὸ 
πῶς ἐνέφραξεν τὰ τῶν αἱρετιχῶν στόματα. Καὶ ὡς 


compagnie, ut ex. Falconio didici, qui loeum hune 
totide: verhis affert in. Commentario ad Tabulas 
Rutlienas. Capponianas (pag. 55); quanquam cde 
codice admonet initio illum et fi 6 carere. Meta - 
plrastes vero in aliquo ex πρίν habet z05651ov, 
uti se legisse ostendit Gregorius Polidorius in sua 
Gregoriano, pag. 51. 

(32) Ne hujus quidem ep'scopi nomen ἃ Leontio 
esse, codicum varietas non Jevi argumento est ; nai 
el in altero, quem in. descriptione bujus vitze ob 
eculos lobui, et in co, quo usus €st. Cajetanus, 
plane deside:atur : sed mhil magis ostendit, quam 
Gregorii Magni. epistola 37 libr) iv. quam ille ad 
Maximiantm episcopum Syracusarum nusit. Se. i- 
pta est liec epistola vel sup finem anti 593 vel ante 
Septembrem auni scquentis : prafert enim indictio- 
nem 12. Hoc autem tempore Gregorius noster Ro- 
ma in custodia habebatur, cau-am coram  ponti- 
fice maximo dicturus , ut infra leges, Porro littere 
ad Maximiauum miss, quod ijs in Sicilia vices 
gereret pontilicis maximi, ut apparet. ex epistola 
1, lib rt, ejusdem magni Gregorii. Ea vero sunt hu- 
jusmoJi : Éuplus  praseutium portitor Eusanium 
Agrigentine civilatis episcopum, suum fuisse memo- 
rat genitorem, matrisque sua res apud eum plurimas 
indicat manaiste Que.n, quoniam intestlotum asserit 
esse de[unctum, ideo el res muternus sibi petit debere 
restitui, el ante dicti episcopi patris sui. se permitti 
substantiam adipisci. Qua de re [raternitati tuas hu- 
jus praecepti serie deputamus, quatenus diligenter cu- 
rel addiscere, el si quid apud pradictam Ecclesiaia 


D de rebus matris ipsius inveniri. potuerit, siquidcia 


nihil est, quod ante dicto Euplo ralionabiliter possit 
obsistere, ei secundum suam [aciat portionem resti- 
lui. l'roinde ei de rebus paternis, quas aute eyisco- 
patum dignoscitur habuisse, sí eus. iu jus. Ecclesie 
ste quolibet modo non transtulit, δὲ quantum per- 
Lioni ejus legaliter scit competere, ut satisfieri posait, 
iumineat. Num omnino et coutra ruttonem et contra 
nosirum probatur esse. propositum, si qui ed, qua 
juste competunt, restitui ac satisfieri deuegemus. Hu 
ergo hac [raternitas (xa tmpiere festinet, ul supra- 
scripto porlitori ad nos denuo ex kac re nulla. rc- 
meaudi necessitas imponatur. Nau quod beate recor. 
dationis decessor nosler. preceptum. direxerat , wl 
lapso eo omnes res eius. Ecclesie remanerent, hoc 
ideo eum οὐ ες praecepisse, ne per eas adhuc am- 
pius deperiret. Nunc vero equam esse pensamnts, sl 
[ilium  parríis culpa non. iugravel; sed. [rateruiatis 
tec. dispensulione quiiquid ei legaliter potest cow- 


eli 


S..GREGORII AGRIGENTINI VITA. 


618 


ἕν τῷ μεταξὺ διατρίδοντος τοῦ Γρηγορίου ἐν Ῥώμῃ, A exor!a, alii elegerunt sibi Sabinum presbyterum, 


ἐγένετο χοιμηθῆναι τὸν ἐπίσχοπον τῆς ᾿Αχραγαντί- 
νων Ἐχχλησίας Θεόδωρον λεγόμενον. Καὶ ἐγένετο 
στάσις μεγάλη ἐν τῷ λαῷ ἐχείνης τῆς πόλεως * xal 
οἱ «μἷν ἐποιοῦντο ἐπίλεχτον Σαδῖνον πρεσξύτερον, 
ἕτεροι ὃὲ Κρησχεντῖνον διάχονον " ὁ δὲ Εὔπλος ὁ τότε 


ἀρχιδιάχονος, καὶ τὸ πλεῖστον τοῦ λαοῦ τῆς πόλεως χαὶ τῆς περιοιχίδος, ἔλεγον" Τοῦ Κυρίου τὸ θέλημα : 


elg ἡμᾶς γενέσθω, ὄντινα βούλεται ἀποχαλύψαι. 
A9'. Ἐπὶ τοῦτο δὲ πάντες οἱ λογάδες τῇ; Ἐχχλη- 
σίας καὶ οἱ πρῶτοι τῆς περιοιχίδος ἀπέπλευσαν xai 
διεπέρασαν ἐν Ῥώμῃ, ζητοῦντες χειροτονηθῆναι 
αὐτοῖς ἐπίσχοπον παρ᾽ αὐτοῦ πάπα' συνάπιε δὲ αὖ- 
«τοῖς xaX ὁ Χαρίτων ὁ πατὴρ τοῦ μαχαρίου Γρηγο- 
οίου. Γνοὺς δὲ ὁ πάπας, ὅτι χατήντησαν οἱ λαοὶ xal 
ol πρῶτοι τῆς πόλεως, ἐχέλευσεν αὑτοὺς πρὸς αὐτὸν 
ἀπελθεῖν. Οἱ 65 εἰσῆλθον, xal προσεχύνησαν αὐτῷ, 
καὶ ἔστησαν οἱ περὶ Za6ivov ἐν ἑνὶ τόπῳ, xal οἱ 
«ερὶ Κρησχεντῖνον ἐν ἑνὶ τόπῳ, οἱ δὲ mei Εὗπλον 
χαὶ τοὺς λοιποὺς τοὺς τῆς περιοιχίδος, ἄρχοντες 
λαϊχοὶ xai χληριχοὶ, ὀπίσω πάντων ἔστησαν. Εἶτα 
λέγει αὐτοῖς ὁ πάπας" Τίνα βούλεσθε χειροτονηθῆ- 
ναι ὑμῖν ἐξ ὑμῶν ἐπίσχοπον ; Oi δὲ περὶ Σαόζον, 
ἕτουν τὸν Σαδῖνον λέγοντες * Τοῦτον θέλομεν, δέ- 
σποτα" οἱ περὶ Κρησχεντῖνον ὁμοίως ἡτοῦντο xal 
αὑτοὶ ἐκεῖνον, λέγοντες " Καὶ ἡμεῖς τοῦτον ἀγαπῶ- 
μεν, δέσποτα. Καὶ χατέχραξαν οὗτο! οὕτως, χαὶ οὖὗ- 
τοι οὕτως. Λέγει δὲ ὁ πάπας πρὸ; Εὔπλον ἀρχιδιά- 
xovov xal πρὸς τὸν Χαρίτωνα χαὶ τοὺς λοιπούς " 
Ὑμεῖς δὲ, τέχνα μου, τί λέγετε περὶ τούτον, τί ὑμῖν 


δοχεῖ ; Οἱ δὲ πεσόντες ἐπὶ πρόσωπον αὐτοῦ, xat ἀνα» (c 


στάντες ἀπελογοῦντο διὰ τοῦ Χαρίτωνος λέγοντες " 
Πάτερ τιμιώτατε, τολμῶμεν εἰπεῖν, ὅτι ε Οὐδεὶς 
ἑαντῷ λαμόάνει τὴν τιμὴν, ἀλλ᾽ ὁ καλούμενος ὑπὸ 
«οὔ θεοῦ. » Πλὴν ὡς βούλεται ὁ θεὸς, xa d) χαθαρὰ 
τοῦ χυρίου χαὶ πνευματιχοῦ ἡμῶν Πατρὸς εὐπρόσ- 
δεχτος εὐχὴ, τὰ καθ᾽ ἡμᾶς χυδερνήσῃ, xat δῴη ἡμῖν 
διὰ τῶν χειρῶν σον ποιμένα τὸν ὀφείλοντα ἡμᾶς χυ- 
δερνῆσαι. Ὁ δὲ πάπας προσχαλεσάμενος τοὺς ὄχλους 
τοὺς περὶ Σαδῖνον xal Κρησχεντῖνον, λέγει αὐτοῖς " 
Φέρετε μεθ᾽ ἑαυτοῖς βουλὴν μίαν ἀγαθὴν, ἵνα ὁμο- 
γνωμόνως αἰτήσησθε ὄντινα βούλεσθε, δεχόμενοι 


petere, consequatur. Vides, opinor, episcopum, qui 
tui Agrigenti decesserat , liunc ipsum Eusaniu 


m 
esse : quandoquidem et lilius de adeunda patris D 


hzreditate ab ejus morte statim cogitare debuerit ; 
et ipsa Eusanii mors in superiora tempora referri 
non poasit, repugnante Pelsgii prosime defuncti 
decreto, quo bona Eusanii, simul atque obiisset, 
Ecclesi: Ágrigentinze attribuebautur. Ipsam autem 
coniroversiam Maximiano delatam esse, quo tem- 
pore Gregorius pster Rome detinebatur, declarat 
etiam appellatio Ecclesige Agrigentin sine ulla epi- 
$copi mentione, a quo sane, si affuisset, bona illa 
repetenda erant. 

um vero Euplus hic Eusanii filius idem sit at- 
que is, quem Leontius archidiaconum appellat, di- 
judicari non potest. Neque enim nomen tanti esse 
debet, ut propterea unum eumdemque virum utro- 
que in loco designari arbitremur : przsertim cum 
id nomen in Sicilia familiare essey propter Eu- 
pli martyris Cateaneusis memoriam, cujus Acla 
vulgavit Cutelerius. (Mon. Eccl. Gr. 1.1, p. 193). 


PaTnoL. GR. XCVT'. 


alii Crescentinum diaconum. Euplus vero, qui tuin 
erat archidiaconus, ei [Lvi] populi pars potissima 
tam ex urbe quam ex agro, eum se velle profiteban- 
tur, qui Domino placuisset, et quem sibi acceptum 
ipse demonstrasset. 


XXXIX. Post hzc selecti viri ex Ecclesia aliique 
e diceesi primores Romam omnes navigarurt co 
consilio, ut ab ipso pontilice maximo episcopuin 
($5) sibi designari postularent. Profectus autem 
una est Charito etjam beati Gregorii pater. Euim- 
vero pontifex maximus ut eos advenisse novit, om- 
nes in conspectum suum venire jussit : qui cum 
ingressi essent, eumque adorassent, Sabini quidcm 
fautores ex una parte, ex altera Crescenilni asse- 
cle constiterunt, qui vero cum Euplo sentiebant 
caterique omnes e dicecesi primores populi et cleri 
ultimum sibi locum sumpserunt. Jam eos pontifex 
maximus iuterrogans : Quem, inquit, e civibus ve- 
stris episcopum vobis constitui vultis? Qui vero 
a Sabino erant, Sabinum petebant, adJentes : Hunc 
volumus, domine. Similiter qui Crescentino stude- 
bant, illum sibi dari postulabant, illud pronuntian- 
tes : Hunc nos amamus, domine; atqui hi quidein 
sic, illi sic clamabant. Tum pontifex maximus ad 
Euplum archidiaconum οἱ ad Charitonem ac reli- 
quos conversus : Vos vero, inquit, filii mei, quid ad 
hac dici is, aut quid vobis videtur ? At ii primum 
ad pedes provoluti, tum surgentes hoc per Chari- 
tonem responsum dedere : Nos quidem, Pater ve- 
nerande, illud in ore habemus : « Nec quisquam 
sumit sibi honorem, sel qui vocatur a Deo (34). » 
Ac Deus certe, ut vult, accedentibus domini ac 
Patris nostri precibus, quz illi valde accepte sunt, 
rerum nostrarum curam geret, ac pastorem per 
manus Quas dabit, a quo regamur. Ergo ponii- 
fex maximus advocata eorum turba, qui Sabino 
quique [Lvii] Crescentino favebant : Ünum inquit, 
consilium siniul inite bonum, ut communi consensu 


Alium Euplum memorat item Gregorius in epistola 
ibri 1. 

(3) Cum Siculz Ecclesi: ea φίδια metropolitam 
in insula non haberent, sed.eum agnoscerent, quem 
et patriarcham habebant, pontificem maximum, ut 
Jam Pirrus ostendit (Sic. Sacr. t. 1, disq. 9) ; in 
episcoporum electione, si forte minus convenireut, 
ab eo petere solebant, ut ipse episcopum, quem 
maxime idoneum crederet, auctoritate sua designa- 
ret, Exemplum huic simile exbibet nobis Gregorii 
Magui epistola 22 libri v, ad nobiles Syracusanos : 
Laudis vestre testimonium, quam direzistis, geri 
epistola, quod electionis vos onera sapienter declj- 
tasse significat .. . sed quia a clero et plebe Ecclesie 
Syracusang Agatho, ab aliquibus autem alter eligitur : 
hunc qui a clero et plebe electus est, ad. nos iterum 
venire necesse est ; ul utrisque cominus constitutis, ille, 
qui Deo placuerit, et utilior visus fuerit, ordinetur. 

($4) Ad Hebr. v, 4. Sed in vulgato exemplari 
legimus, Καὶ οὐχ ἑαυτῷ τις λαμδάνει τὴν τιμήν, οἷς, 


20 





- 


962) S. GREGORII AGRIGENTINI VITA. C21 


ex adverso sanctum Marcum, ad quem assurgens A τὸν ἅγιον Mápxov ἐνώπιον αὐτοῦ, καὶ ἐξαναστὰς τα- 


illico accurrit, et ad pedes ejus provolutus, multis 
eum lacrymis ait : Magnam tua causa Deo gratiam 
habemus, Pater venerande; tu quippe salutis nostrz 
auctor fuisti : te duce datum est, ut sapientiz iter 
tenerem. Vere praenuntiasti fore ut te in bac vita 
pro meo desiderio cernerem ; Dec fefellisti, Pater 
sancte. 

XL!H. Talia Gregoriutn eum abbate commemo- 
ryautem sermone admodum longo, mirabantur om- 
Des, ac simul cum ipsis flebant. Subinde pontifex 
maximus secedere cazteros, atque unum Gregorium 
cum Marco abbate ac duobus episcopis nonnullis- 
que aliis manere jussit : atque ad eum conversus, 
Gregori, inquit, fiti, Dominus noster Jesus Christus 
sanclis apostolis ejus ad nos deimissis, praesidem 
te designavit sanct, catholice, magn: Ecclesia 
Agrigentinorum, ut populum illum pastor regas. 
Quippe te potissimum locus ille requirit, quo tua 
opera quz supersunt populi illius reliquis conser- 
ventur. Cui Gregorius responsum dedit hujusmodi : 
O domine, mihi, quzeso, iguosce : neque enim is 
sum eyo, qui tam tremendo ministerio par esse 
possim. Cum eum nihilominus pontifex maximus 
hortaretur, ne Deum sibi adfuturum dubitaret, υἱ- 
que meminisset gravem iis poenam non defuisse, 
qui repugnassent ; temporis sibi aliquid dari Gre- 
gorius petiit, antequam senteatian illi suam rursus 
aperiret. Tum abbatem secutus in cellulam ejus 
concessit, [Lx] atque ibi noctem totam insomnes 
ambo exegerunt. Vulebat autem Gregorius inde 
aufugere in llispaniam (58). Ceterum ignorabat 
etiam tum parentem quoque ipsius ibidem esse 
cum reliquo populo, Cui abbas : Nostine, inquit, 
fili, dominum Charitonem patrem tuuin huc cum 
ceteris orthodoxis eivibus advenisse, et apud com- 
Kunem parentem nostrum pontificem maximum 
fnagna esse in gratia? Hac ut audiit Gregorius, 
in.loluit plurimum, et fugam-ab urbe magis medi- 
tabatur. At abbas interpellans : Cave, inquit, (ili, 
ne Dei iram accendas : nosti profecto, quid tibi 
olim przceperit beatus ille senex, «pud quem annos 
quatuor versatus es : atqui ipse eliam, ut c:etera 
de te, ita hoc quoque Deo monstrante coguovit, 
si quid contra ausus esses, tibi pro divino favore 
iram et exitium imminere (29). Ad lisc vero Gre- 
gorius acquievit. Nec multo post pontifex maximus 
Siculos omnes in domum pontificalen coactos sic 
est allocutus : Ecquid demum de communi salute 
vestra delibersstis? cui Euplus archidiaconus et 
Charito hoc responsum dedere ; Nobis quidem 
nibil est, quod oppouamus (40); hoc solum ad- 
dimus, quod tibí Deus ostenderit, id de nobis 
statuito. 

XLIV. Cum autem pontifex maximus a Marco 


(58) Grace alii quoque Σπανίαν scripsere, vut 
Paulus ad Rom. xv, 98 : ᾿Απελεύσομαι δι᾽ ὑμῶν εἰς 
«tv Σπανίαν. Stephanus de Urb. Καὶ συνωνύμως 


χέως ἔδραμεν xal ἔῤῥιψεν ἑαυτὸν bc τοὺς πέδας 
αὐτοῦ χλαίων xai λέγων Εὐχαρ'στοῦμεν τῷ Θεῷ 
διὰ σοῦ, Πάτερ τιμιώτατε, ὅτι σὺ ἐγένου πρόξενος 
«te σωτηρίας ἡμῶν᾽ διὰ σοῦ ἐξιώθημεν χαταλχθεῖν 
πᾶσαν ὁδὸν ἐπιστήμης. ᾿Αληθῶς 6 ἐπηγγεΐλω E» τῇ 
ζωῇ ταύτῃ ἐωραθῆναΐ σέ μοι τὸν ποθούμενον, xal 
ἀψευδῇ τὸ ῥηθὲν ὑπὸ σοῦ, Πάτερ ὅσιε. 

ΜΕ΄. Ταῦτα ἐπὶ πλεῖστα: ὥρας διαλεγόμενο; ὁ 
Γρηγόριος τῷ ἀδδᾷ, ἐθαύμαζον πάντες xai συν-ξά- 
xpuov αὑτοῖς. Μετὰ δὲ ταῦτα, ἐχέλευσεν πάντΖ; ὁ 
πάπας ἐξαποστεῖλαι ἀπὸ προτώπου αὑτοῦ, xai μόνον 
τὸν Γρηγόριον xai τὸν ἀδόᾶν Μάρχου xal τοὺς δύο 
ἐπισχόπους καὶ ἑτέρους ὀλίγους στῆναι σὺ αὐτοῖς; " 
καὶ προσχαλεσάμενος ὁ πάπας τὸν Γρηγόριον λέγει 


B αὐτῷ " Téxvov Γρηγόριε, ὁ Κύριος ἡ λῶν Ἰησοὺς 


Χριστὸς προσχέχληταί σε sl; ἡγούμενον διὰ τῆς 
παρουσίας τῶν ἁγίων αὐτοῦ ἀποστόλων εἷς τὴν τῶν 
᾿Αχραγαντίνων ἁγίαν. χαθολιχὴν μεγάλην Ἔχχλη- 
cíav, τοῦ ποιμᾶναι τὸν λαὺν ἐχεῖνον, Δέεταί σον γὰρ 
ὁ τόπος ἐχεῖνος, ἵνα διὰ σοῦ σωθῇ τὸ ἐγχατάλειμμα 
τοῦ λαοῦ ἐχείνου. Ὁ δὲ ἀποχριθεὶς ἔφη Δέσποτα, 
συγχώρησόν μοι" οὐ γάο εἶμ: ἄξιος τοιούτου φρι- 
Χχτοῦ ἐγχειρήματος. Ὁ ὃΣ πάπας πρὸς αὐτὸν ἀπ- 
&xplvavo * Mh, τέχνον, τοδήθητι τὸν Θεὸν, μνυέσθηχ 
ὅπως οἱ δι᾽ ἀντιλογίαν ὑπέμειναν ποινὴν δεινήν. 
Ἔφη δὲ πάλιν ὁ Γρηγόριος" Ἐπίσχες ὀλίγον τοῦ 
δούλου σου, xal πᾶλιν ἀπολογοῦμαι πρὸς τὴν σὴν 
τιμιότητα, Παραλαδὼν δὲ αὐτὸν ὁ à663;, ἅπεισαν 
ἐν τῷ χελλίῳ αὐτοῦ, xai ὅλην τὴν νύχτα ἄπνοι 
διετέλεσαν. Βουλόμενος; ὁ Γρηγόριος ἀποδράται ἀπὸ 
τῶν ἐχεῖσε ἐπὶ τὴν Σπανίαν, οὖχ ἔδει δὲ ὁ Γρηγό- 
p:0g, ὅτι χαὶ ὁ πατὴρ αὐτοῦ ἐχεῖ ἣν μετὰ τοῦ λοιποῦ 
λαοῦ. Καὶ λέγει αὐτῷ ὁ ἀδδᾶς Οἶδας, τέχνον, ὅτι 
xai ὁ χύρ'ς Χαρίτων ὁ πατήρ cou ὡδε παρεγένετο 
μετὰ τῶν ὀρθοδόξων λοιπῶν, φίλο; ὧν τοῦ χοινοῦ 
ἡμῶν Πατρὸς τοῦ πάπα; ᾿Αχούσας δὲ πάνυ ἐλυπήθη 
ὁ Γρτγόριος, καὶ ἐζήτει ἀποδράσαι τῆς Ῥώμης. 
Καὶ λέγει αὐτῷ ὁ à66d; Mápxo;* Τέχνον, μὴ παρ- 
οργίξων πχροργίσῃς τὸν Θεὸν " οἶδας γὰρ τὸ τί σοι 
ἐνετείλατο ὁ μαχάριος γέρων ἔχεῖνο;, ἐν ᾧ τοὺς 1E3- 
σαρας παρέμεινες χρόνους" καὶ αὐτὸς δι᾽ ἀποχαλύ- 
ψεως θείας ἐπιστάμενος, xal τὰ χατὰ σὲ γινώτχων, 
πῶ; τολμήσας, ἐπαγάγῃς ἑαυτῷ xatápav ἀντὶ εὐλο- 


D γίας ix τοῦ Θεοῦ. Ὁ δὲ Ex τότε ἡσύχασεν. Καὶ μετ᾽ 


ὀλίγας ἡμέρας ἐχέλευσεν Ó πάκας πάντας τοὺς D 
χελοὺς ἀχθῆναι ἐν τῷ ἐπισχοπείῳ πρὸς αὐτὸν, χαὶ 
λέγει αὐτοῖς " Τί ἐσχέψασθε περὶ τῆς χοινῆς ὑμῶν 
σωτηρίας; ᾿Αποχριθέντες δὲ ὁ Εὗπλος ἀρχιδιάκονος 
xai Χαρίτων λέγουσιν τῷ πάπτ᾽ Ἡμεῖς τί ἀπολο- 
γήσασθαι οὐχ ἔχομεν, μὴ ὅσα ἀποκαλύψει σοι ὁ θεὺς, 
«οὔτο ποίησον εἰς ἡμᾶς. 


MJ. Ἕγνω δὲ ὁ πάπας διὰ τοῦ ἀδδᾶ Μάρκον. ὅτ' 


Ἰδῃρία ἔτι xal Σπανία χαλεῖται. (Υ΄. Ἰδηρίαι ) 
) Cod. 2, ἐπάξοις ἑαυτῷ χατάραν. 
(10) Ουά, 2, “Ετερόν τι ἀπολογὴ σα:θαί. 


625 


S. GREGORII AGRIGENTINT VITA. 


628 


πατὴρ ἦν ὁ Χαρίτων τοῦ Γρηγορίου, xai οὐδενὶ A abbate scivissel, Charitonem Gregorii- parentem 


ἀπεχάλυψεν, ἀλλὰ διεσχέπτετο ἀμφοτέρους, καὶ Tv 
θαυμάζων αὑτῶν τὴν ὁμοιότητα. Εἶτα πάλιν μεθ᾽ 
ἡμέρα; τρεῖς προσχαλεσάμενος ὁ πάπας τοὺς τῆς 
᾿Αχραγαντίνων πόλεως ἱερεῖς τε xal λαϊχοὺς, xal 
τοὺς ἄρχοντας τῆς περιοιχίδος, λέγει αὐτοῖς " Πάντες 
ἡμεῖς πορευθῶμεν μετὰ λιτῆς οἵ τε μοναχοὶ καὶ 
πᾶσαι Ἐχχλησίαι τῆς πόλεως ἐν τῷ ναῷ τοῦ xopu- 
φαίου τῶν ἀποστόλων" καὶ ᾧ ἂν δείξῃ ὁ θεὸς ση- 
μεῖον, οὗτας χαθιστάτω ἐν εἰρήνῃ. Καὶ ἐξῆλθεν πᾶσα 
ἡ πόλις μετὰ λιτῆς ψάλλοντες, xat εἰσελθόντες ἐν 
τῷ ναῷ τοῦ χαρυφαίου τῶν ἀποστόλων Πέτρου, 
προετράπη ὁ Γρηγόριος ἀνελθεῖν ἐν τῷ &p6ovi, xal 
διαγγεῖλαι τὸ ἅγιον Εὐαγγέλιον. Καὶ ἐθαύμασεν πᾶς 


ὁ λαὸς τὴν ἠδύτητα τοῦ στόματος αὑτοῦ. Καὶ ποιΐῆ- - 


σας χαὶ πληρώσας τὴν συναπτὴν, ἀναστὰς ὁ πάπας, 
χαὶ σφραγίσας τὸν λαὸν, ἐξῆλθεν περιστερὰ kx τοῦ 
ἁγίου θυσιαστηρίου, χαὶ ἐχάθισεν ἐπὶ τὴν χεφαλὴν 
τοῦ Γρηγορίονυ. Καὶ ἰδόντες πάντες ἐξεπλάγησαν ἐπὶ 
τῷ παραδόξῳ θαύματι τῷ γενομένῳ πρὸς τὸν μαχά- 
ριον. Οὐ μέντοι ἐγνώρισεν αὐτὸν ὁ πατὴρ αὐτοῦ Ty 
ἄλλος τις ἐκ τῶν τῆς πόλεωφ αὐτοῦ. Ἐχάρησαν δὲ 
πάντες οἱ τῆς πόλεως αὐτοῦ, καὶ ᾿γάπησαν αὐτὸν 
πάντες ἀπὸ τῆς ἡμέρας ἐκχείνης οἱ τῆς Σιχελίας, ἦτοι 
ὁ ὄχλος τῆς ᾿Αχραγαντίνων ἐπαρχίας. Εἶτα ἐπὶ τὴν 
αὔριον συναθροισθέντες οἱ τῆς συνόδου ἐπίσχοποι 
ἐχειροτόνησαν τὸν Γρηγόριον Ex(axonov ἐν τῇ 'Axpa- 
γαντίνων Ἐχκλησίᾳ, καὶ παρέλαθον αὑτὸν χαίροντες 
xal δοξάζοντες τὸν θεὸν πᾶς ὁ χλῆρος χαὶ οἱ τῆς 


περιοιχίδος ἄρχοντες. Kal ἐποίησαν ἐν τῇ '᾽ Ρώμῃ αὶ 


χειροτοντθέντος αὐτοῦ ἡμέρας δέκα" οὐχ ἀπεχωρ'- 
αθὴ δὲ αὐτοῖς ὁ ἅγιος ἀδδᾶς, ἀναμιμνήσχων αὐτὸν 


τὸ καρτεριχῶς ὑπομένειν τὰς μελλούσας αὐτῷ ém-.. 


εἰισέρχεσθαι θλίψεις xaX συμφοράς. 

ΜΕ". Μετὰ δὲ ταῦτα ἐν μιᾷ νυχτὶ ἀναστὰς ὁ Χα- 
ρίπων ἄπις ἐν τῷ χελλίῳ, ἐν ᾧ ἣν ἡσυχάζων ὁ ἅγιος: 
Γρηγόριος xai ὁ ἅγιος ἀδθᾶς Μάρχος, καὶ χρούσας 
εἰσῆλθεν ἐν τῷ χελλίῳ, xai εὗρεν ἀμφοτέρους δια- 
λεγομένους τὰ περὶ τῆς σωτηρίας " χαὶ πεσὼν παρὰ 
τοὺς πόδας τῶν ἀμφοτέρων λέγει αὐτοῖς " Εὔξασϑε 
ὑπὲρ ἐμοῦ, Πάτρες ἅγιοι, ὅτι πολλῇ ἀθυμίᾳ. συν» 
ἐχομαι περὶ τοῦ τέχνου μου, οὗ ἀπώλεσα. Καὶ λέγει 
αὐτῷ ὁ μαχάριος Mápxoc* Οὐχ ἐπηγγειλάμην σοι, 
χύρι Χαρίτων, περὶ τοῦ υἱοῦ cou, ὅτε ἐν τῇ ζωῇ 


esse (nemini quidem indiearat, sed utrumque ipse 
considerabat, ac de similitudine eorum mirabatur), 
lertio post die convocatis rursum Agrigentinz 
civitatis clero et populo et dioecesis primoribus, 
Ümnes,. inquit, monachi atque omnes urbis 
Ecclesi: supplicatione indicta procedent nobi- ἢ 
scum * in templum principis apostolorum : ibi 
quem Deus indicio aliquo designaverit (41), is pa- 
ciliee constituetur. Processit autem universa civitas 
obsecrationibus et psalmis intenta; atque ubi im 
principis apostolorum templum pervenit, jussus est 
Gregorius in ambonem ascendere, et inde sanctum 
Evangelium pronuntiare : quod quidem tanta vocis 
suavitate fecit, ut populo admirationi fuerit. Post- 
quam pontifex maximus precationem solemnem 
absolvit (42), et conversus ad populum salutare 
Bignum super eum dextra descripsit, e sancto altari 
columba exiit, et in Gregorii capite consedit (42). 
Quo [ιλ1] viso prodigio tam singulari omnes ob- 
stupefacti : Gregorium tamen nec pater cjus nec 
alius quispiam ex Agrigentinis agnovit. Αἱ gavisi 
omnes sunt, qui eives ejus erant, et ex eo die 
amare eum omnes coperunt quotquot e Sicilia 
erant; ne dum Agrigentini. Postridie vero ejus diei 
simmo mane biui episcopi, qui a synoJo venerant; 
cum convenissent, Gregorium episcopum Agrigen- 
εἶπα: Ecclesie consecraverunt, eumque clerus om-- 
nis ct primores diccesis leti, gratiis Deo actis, 
suscepere. Romx autem decem praterea dies post 
consecrationem ejus manserunt, quibuscum et san- 
clus abbas fuit, qui et Gregorium hortari non 
destitit ut molestias οἱ calamitates impendentes 
forti animo tolerarct. 

XLV. Per id tempus Charito nocte quadam ex- 
surgens ad cellulam venit, in qua sanctus Gregorius 
et sanctus abbas Marcus degebant, pulsatoque ostio 
cum ingressus essct, invenit ambos de pietatis 
studio disserentes; quorum ad pedes procidens, 
Deo, inquit, preces pro mc funJdite, Patres sancti; 
magno enim moerore conficior filii mei casa, quem 
amisi. At beatus Marcus : Nonne, inquit, tibi ego, 
Charito, de filio tuo praedixi, fore aliquando in hae 
vita, ut eum videres? lta plane es!, respondit ille ; 


ταὐτῃ ὄψεσθαι ἔχεις τὸ τέκνον cou; Ὁ δὲ )έγει aà- D verum ex quo te hic vidit, desiderio quedam ardco 


τῷ " Ναὶ, φησὶν, Πάτερ᾽ ἀλλ᾽ ἀφ' ἧς ἡμέρας ae ἴδον 
ἐνταῦθα, πάνυ φλέγομαι ἀχοῦσαι λόγον παρὰ σοῦ 
παραινετιχὸν περὶ τοῦ τέχνου μου. Ὁ 6$ μαχάριος 


(M) Cod. 4. καὶ ᾧ ἂν ἐπιδείξῃ ὁ Θεός. 

(42) Gr:eci Συνχπτὴν appellant, cum plures pre- 
caionum formula, altera post alteram, pronun- 
- fiantur.. In. corum. Euchologio invenies (p. 2): 
Μετὰ «tv συμπλήρωσιν λέγει ὁ ἱερεὺς τὴν μεγάλην 
Συναπτῆν, αὐ: sunt preces pro pace. Ibid. (p. 8): 
Ἱερεὺς μνημονεύει ἐν τῇ μικρᾷ Συναπτῇ πάντων 
τῶν προχεχοιμὴ μένων πατέρνιν χαὶ ἀδελφῶν ἡμῶν. 
Illas Latini Commemorationes dicunt. Ceterum hie 
a Leontio. preces illa? designantur, qux peracto 
sacrificio, modo singulze, mudo plures adiuntur : 
qui rilus perantiquus est, et. in. uteoque. Ordine 
Nomano, Dc missa poutficali, ἃ Malrllonio cdito 


singulari audiendt aliquid:a te, quod super filio 
meo solatium afferat. Hie beatus Gregorius valde 
suaviter annuerat, ea a patre suo oudiens. Marcus. 


indicatur. (Ord. 1, n. 21; Ord. ir, n. 15:) 

(45) Prodigil hujus opinionem ae memoriam 
apud Agrigentinos perdurasse,. indicat columba 

u:x* apud eos in Gregorii imaginibus appingi solet. 
Simili specie imaginem Pl'auorml essc, narrat Pir- 
rus (Sic. Sacr. t. 1, Not. Agr. n. 5); nisi quod co- 
Jumba ad, aures, iuquit, insusurrare videtur. Tum 
addit : Quamvis hec εἶ! species sancti Gregorii 
Magni, forte eam pictor Gregorio nostro adjicere 
voluit, in quem columbam delapsam coitus dixi- 
mus, οἱ quem alii pictores depinjgcre soliti sunt cum 
co!imba capiti immincnte. 


631 


S. GREGORII AGRIGENTINI VITA. 


6:32 


bant. E monasterio igitur laudandse Dei Matris (47) A γενόμενοι ἐλυπήθησαν σφόδρα προσεδόχηυν yàp ἐν 


obviam exiit przfectus cum fratribus et. omni po- 
pulo, qui in suburbiis erat, et beatum Gregorium 
e navi descendentem acceperunt supplicantes et 
canentes Sanctus Deus (48). Cumque beatus vii 
[ix1v].stetisset, et silentio ab eo manu indicto, 
omnes pariter constitissent, Euplum archidiaconum 
inclamare jussit, Attendamus, et concione salutari 
signo lustrata, dixit : Pax omnibus; cui populus 
respondit : Et spiritui tuo; archidiaconus vero 
rursum clamavit : Sapientia. Tum sanctus Grego- 
rius flexis humi genibus duas prope horas suppli- 
cavit, ac demum a solu surgens, populumque 
rursus salutari signo ter lustrans, elata voce ail : 
Bene Deo dicamus, qui facit mirabilia solus, nunc 
et semper et in secula seculorum. Übi omnes Amen 
responderunt, ad peles ejus progressi sunt ado- 
randi causa : ille vero singulos sancto osculo sa- 
lutabat, grandes parvulosque atque ipsos lactentes; 
dextraque elata viris ac mulieribus bene precaba- 
tur. Inde agmen ad monasterium perrexit psalmos 


concinens, et in templo Domin nostre laudanda: 


Dei Matris preces fudit. Egrediente autem Grego- 
rio, ad ipsum templi ostium monacbus quidam 
proeidit ante pedes ejus : quem prefectus retrahere 
conatus est, ne ad pedes ejus appropinquaret. At 
sanctus vir ad eum conversus, Sine, inquit, illum, 
frater, aecedere. Cui prefectus : Insanus est, do- 
mine, etl mutus idem ac surdus. Gregorius vero 
cum graviter ingemuisset ac lacrymatus esset, 
sublatis in ccelum manibus sic precatus est : Do- 
mine Jesu Chiriste Deus noster, celi ac terrz cun- 
ditor, qui praesentia tua sancta leprosos sanasti, 
Οἱ aures surdorum aperuisti, et linguz vincula 
dissolvisti, tu idem et servum hune tuum invisibili 
potentia tua sanato : ut sanctissimum nomen tuum 
apud nos quoque servos tuos perpetuo celebretur. 
Atque his dictis, fratrem manu tenens. excitavit, 
adjecitque : In. nomiue Domini Jesu Christi, qui 
dz:monem surdum ac mutum e figmento suo exire 
jussit, loquere rccte atque audi, Deoque laudem 
reddito, a quo conditus es. Ille vero clamare illico 
ac diccre ccpit : Magna tua opera, Domine, quz 
per hominem hunc justum perfecta. sunt, qui hu- 
militatem respexit meam. lnterrogavitque euin 
beatus Gregorius, quot anni essent, ex quo usum 
loquendi amisisset; cui monachus sanitati resti- 
tutus dixit z Haud memini, domine, num vel lo- 
quendi usum unquam liabuerim vel audiendi. Ve- 
rum prefectus, postquam ante eum procidit, ac- 

(M1) Cod. 2, Θεοτύχου τῆς οὔσης ἐχεῖ μετὰ τῶν 
ἀδελ tV " 

(48) Grzieos monachos fuisse, qui obviam pro- 
cessere, non obscure Τρισάγιον signiflcat, quod illi 
canere instituerunt. Nibil quippe frequeutius Graeci? 
ἯΙ sacs usurpant, uL in Typico Sabz et aliis in 

bris rilualibus vijlere licet. Caeterum Leontius, 


| eum ile Larnis agit, Greros passim attingit τὶς 
: Cupusmodi est illa diaconi admonitio, qua 
τ "Wr, Hoós;csevy* et iMa altera. cjusdem 
'Iea'don's, €5,!*, quie in. Litargie sepe 


πῶν δύο τῶν λεγομένων ἕνα γενέσθαι αὑτοῖς ἐπί» 
σχηπον, Ἐξῆλθεν οὖν ὁ ἡγούμενος τοῦ μοναστηρίου 
τῆς πανυμνήτου Θέοτόχου μετὰ τῶν ἀδελςῶν, xal 
τοῦ λοιποῦ λαοῦ τοῦ ἦντος bw τῷ περιπολέῳ " xal 
ἐδέξαντο τὸν μαχάριον Γρηγόριον εὐθέως ἀπὸ τοῦ 
πλοίου μετὰ λιτῆς, ψάλλοντες τὸ, Ἅγιος ὁ Θεὸς, xat 
στὰς ὁ μαχάριος ἐν ἑνὶ τόπῳ, xal χατασείσας τ 

χειρὶ σιωπὴν γενέσθα:, ἔστησαν δὲ πάντες, χελεύ- 
σὰς τῷ ἀρχιδιαχόνῳ Εὔπλῳ φθέγγεσθαι τὸ, Πρόσχω- 
μεν, xal σφραγίσας τὸν λαὸν, εἶπεν " Eipslrm za- 
σιν" καὶ ὁ λαός" Kal τῷ πνεύματί σον" καὶ ὃ 
ἀρχιδιάχονος πάλιν εἶπεν Zog/a. Θεὶς τὰ γόνατα ὁ 
ἅγιος Γρηγόριος ἐπὶ τὴν γῆν, προσεύξατο ἐπὶ ὥραν 
μίαν, εἴπω xal δύο’ χαὶ ἀναστὰς Ex τοῦ ἐδάφους. 
χαὶ πάλιν τὸν λαὸν χατασφραγίσας τρίτον, ἐχφωνεῖ 
οὕτως " Εὐ.1ογητὸς ὁ Θεὸς ὁ ποιῶν θαυμάσια μό- 
γος, γῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἷς τοὺς αἰῶνας τῶν aló- 
voy. Καὶ πάντων Ἀμὴν» ἀποχριθέντων, προσελθόν- 
τες πάντες προσεχύνησαν αὐτῷ τοὺς πόδας" χαὶ 
ἡσπάσατο πάντας τῷ ἁγίῳ φιλήματι ἀπὸ μιχροῦ 
ἕως μεγάλον, ὁμοίως χαὶ τοὺς θηλάζοντας " xat θεὶς 
τὴν χεῖρα αὑτοῦ πάντας εὐλόγησεν ἄνδρας τε χαὶ 
γυναῖχας. Καὶ ἀπεχίνησαν ἐν τῷ μοναστηρίῳ Ψψάλ- 
λοντες, xai εὐξάμενοι ἐν τῷ val τῆς Δεσποίνης xol 
πανυμνήτου Θεοτόχου. Καὶ ἐξεῤχομένο" αὐτοῦ τὴν 
θύραν τῆς Ἐχχλησίας, μοναχός τις προσέπεσεν τοῖς 
ποσὶν αὐτοῦ " ὁ δὲ ἡγούμενος ἀπεσείετο τὸν ἀδελφὸν, 
χαὶ οὐχ εἴα αὐτὸν πελάζειν τοῖς ποσὶν τοῦ μαχαρίου 
Γρηγορίου. Εἶτα στραφεὶς πρὸς τὸν ἡγούμενον ὁ ὅσιος 
Γρηγόριος λέγει αὐτῷ * ΓἌφες αὑτὸν, ἀδελφέ. Ὁ δέ 
φησιν" Σάλος ἐστὶ, δέσποτα, xal οὔτε λαλεῖ οὔτς 
ἀχούει. Ὁ δὲ στενάξας ἐχ βάθους xal δαχρύσας, καὶ 
τὰς χεῖρας εἰς τὸν οὐρανὸν ἐπάρας, προσεύξατο οὗ- 
τως " Κύριε Ἰησοῦ Χριστὲ ὁ Θεὸς ἡμῶν, ὁ ποιήτας 
τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν, ὁ ἐπὶ τῇ παρουσέᾳ σου τῷ 
ἁγίᾳ ἰασάμενος τοὺς λεπροὺς, xai ὦτα χωφῶν δι- 
ανοΐξας, xat δεσμοὺς. γλώσσης ἐπιλύσαΐ, αὐτὸς χαὶ 
τὸν δοῦλόν σον τοῦτον ἴασαι τῇ δυνάμει σου τῇ ἀορᾶ- 
τῳ" ἵνα δοξάζηταί σου ἀεὶ τὸ πσνάγιον ὄνομα χαὶ εἰς 
ἡμᾶς τοὺς δούλους σου. Καὶ ταῦτα εἰπὼν, χρατῆσας 
τὸν ἀδελφὸν, ἤγειρε αὐτὸν xal λέγει αὐτῷ " Ἐπὶ τῷ 
ὀνόματι τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ ἐπιτάξαντος 
τῷ χωφῷ xal ἀλάλῳ δαίμονι ἐξελῆεῖν ἐκ τοῦ ἰδίου 


D πλάσματος, λάλει ὀρθῶς χαὶ Áxovs, xal αἵνει τὸν 


Θεὸν τὸν ποιήσαντά σε. Ὁ δὲ εὐθέω; ἤρξατο κράξειν 
xal λέγειν: Μεγάλα σου τὰ ἔργα, Κύριε, τὰ διὰ τοῦ 
ἀνθρώπου τούτου τοῦ διχαίου τελεσθέντα, καὶ ἐπι- 
σχεψαμένου τὴν ταπείνωσίν pov. Καὶ λέγει αὑτῷ ὁ 
μαχάριος Γρηγόριος " Πόσα εἰσὶν ἔτη ág' οὗ οὐχ 


occurrunt, In ea, quz Chrysostomi nomen prefer. 
leges : Καὶ μετὰ τὴν e πλήρο τιν «οὔ Τρισαγίου, ὁ 
διάχονος ἐλθὼν ἕμπροσθεν τῆς θύρας λέγει" [1g65- 
χωμεν. Καὶ ὁ ἱερεύς * Εἰρήνη πᾶσιν. Ὁ διάχονος" 
Σοφία. Wl est, Et completo Trisagio diaconus veniens 
ante ostium. dicit : Altendamus. Et sacerdos : Pax 
omnibus ; diaconus : Sapientia. In Philotliei Diatazi 
ad Matutinum. invenies, Σοφία, ὀρθοὶ ἀχουσισμεὺ 
τοῦ ἁγίου Εὐαγγελίου. Nempe, Sapieutin, recti au- 
dinmns sanctum Frangzliu n, Vule Goar. iu Euckol. 
p. 125, n. 11. 


033 


S. GREGORII AGRIGENTINI VITA. 


634 


ἐλάλησας ;  ὃΣ ἰαθεὶς μοναχὸς ἔφη" Οὐ μέμνημαι, A cedens ait: Anni sunt viginti, domine, ex quo bic 


δέσποτα, ὅτι ἐλάλησά mots, ἢ fjxouca. Πεσὼν δὲ 6 
ἡγούμενο; ἐπὶ πρόσωπον αὐτοῦ, ἔστη ἔμπροσθεν 
τοῦ μακαρίου Γρηγορίον, xaX λέγει " Δέσποτα, sixo- 
στὸν ἔτος ἐστὶν, ἀφ᾽ οὗ ἀπετάξατο ἐν τῷ μοναστη- 
ρίῳ μου" ἣν δὲ ἐτῶν ὀχτὼ, ὅταν ἐνθάδε ἀπεχάρη. 


jin monasterium receptus est; octo veto. annorum 
erat, cum istic debilitatus est. Metus exinde ac 
$tupor omnes occupavit, cclebrabantque Deum 
singuli, quod per beatum hunc virum ipsis pro- 
&pexisset. 


"Ἔλαθεν δὲ φόδος xal ἔχστασις πάντας ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐχείνῃ, χαὶ ἐδόξαζον τὸν Θεὸν τὸν αὐτοὺς ἐπισχεψά- 


pevov διὰ τοῦ μαχαρίου ἀνθρώπου τούτου. 

ΜΘ΄. Εἶτα ἀνελθόντων ἐν τῷ ὑπερῴῳ τοῦ μονχστη- 
plou, ἐξυπηρέτει αὐτοῖς ὁ ποτὲ χωρὸς χαὶ ἄλαλος. Ἐχέ- 
λευσεν δὲ ὁ μαχάριος Γρηγόηιο;, μτδένα ἐξελθεῖν ἐν 
ἐχείνῃ τῇ ἡμέρᾳ ix τῆς πόλεως. Ἔμειναν οὖν iv 
τῷ μοναστηρίῳ, xaX ὄὅλτν τὴν νύχτα ἄὔπνοι διετέλε- 
σὰν ἕως ὄρθρον. Tlpuitz; δὲ γενομένης, ἀπεχίντσαν 
ὃτε μαχάριος Γρηγόριος ὁ ἐπίσχοπος, χαὶ «37,05; 
λαοῦ àx τοῦ περιπολέου πολὺ, xal οἱ μηναχοὶ 
ἅμα τῷ ἡγουμένῳ ψάλλοντες, xai πᾶς ὁ χλῆρος ὁ 
συμπλεύσα: αὐτῷ ἀπὸ τῆς Ῥώμης" ὁ δὲ ἀδβᾶς 6 
ἰαθεὶς προεπορεύετο βοῶν Ἐγώ εἶμι ὁ ποτὲ χωφὸς 
χαὶ ἄλαλος, ἰαθεὶς διὰ mpossuyfic μόνης τοῦ ἁγίου 
ἐπισχόπου τούτου. ἙἘξίσταντο δὲ πάντες οἱ ὄντες Ev 
τῷ μοναστηρίῳ, ἰδόντες τὸ παράδοξον θαῦμα τὸ γε- 
νόμενον ἐπὶ τῷ χωφῷ χαὶ ἀλάλῳ, τὸ πῶς ἰάθη πα- 
ραχοΐμα δι᾽ εὐχῆς τοῦ μαχαρίου Πατρὺὸς ἐμῶν. 
Ἐξῆλθεν οὖν τὸ miro; τῆς πόλεω;, οἱ τριβοῦνοι xol 
οἱ ἄρχοντες χαὶ λαὸς πολὺς sl; ἀπάνττσιν τῆς τοῦ 


ἁγίου παρουσία, χαὶ ἀνευφέμου» πάντες τὴν εἴσ-. 


οδὺν αὑτοῦ * xa Συγίτα; τὴ πύλῃ τῆς πόλεως, mpo3- 


ελθὸν ἅπαν τὸ πλῆθος τοῦ λιχοῦ προσεχύνησεν αὖ-᾿ 


τῷ, xal εὐλογοῦντο παρ᾽ αὐτοῦ " χἀχεῖνος δὲ ἐσπά- 
σατο αὑτοὺς τῷ ἁγίῳ φιλήματι. "H 6b μήτηρ αὐτοῦ 
ἔτωθεν τῆς μεγάλη: πύλης τῆς πόλευς ἔστη μετὰ 
τῶν διαχονισσῶ» xal πρ:σδυτίδων τῆς πόλεως " xal 


(49) Cum tribunos ct archontes  cieri villes, ne 
tibi subeant veteres. illi magístratus Romani aut 
Athenienses : hoc loco tribuni sunt. privfecti, ar- 
chontes vero patricii Agrigentini. Neque id per ea 
fempora novum aut. rarum, Tribunum Centum- 
c llensem. ineuorat. Grezorius Magnus. ( lib. 1, 
epist, 15), item. tribunum flydeuntinum (lib. xiv, 
epist. 99) et. tribunum Sipontinum (lib. xr, cpist. 
21), quos rogat, ut judicium instituant et engno- 
scant, ille de damnis civitati ab alio tribuno illatis, 
hic vero de controversa servi libertate. 

Ad archoutes quod attinet, in Goarii Euchologio 
(paz. 951), occurrit bic titulus, Εὐχὴ ἐπὶ προσαγωγῇ 
ἀρχόντων, ἧτοι πατριχίων. id est, Precatio, cum 


pro:woventur archontes sive patricii. Nec alio no- D 


mine primores aulz Constantinopolitana: appellat 
G.liclmus Tyrius (lib. xx, c. 18), ut eorum uxo- 
res ἀρχοντίσσας vocat Nicetas (Chron. in Isaac. 
l. nt, c. 11) ; quin et ordinem. nobilium ἀρχοντιχὸν 
dixit Anna Comnena (Alexiad. l. 1). 

,(90) Ad seculum usque xu fuisse in Ecclesia 
diaconissarum collegia tam in Oriente, quam apud 
nos, explorata Morini sententia est (De s. ordin. 
P. "1, c. 5, n. 5). Ea vero initio ex virginibus con- 
labant, serius paulo ex viduis (Cotcler. αι] lgnat. 
ep, ad Smyrn. u.. $55; Joan. Pinius. in. Act. SS. 
t. 1, Sept. initio); earum munera que essent, ve- 
teres Patres, item. Constitutiones, 45 apostolica 
dicuntur, non semel exponunt : apparetque, in 
f:iinarum deduelione, institutione, cura maxime 
constitisse. Presbvteras contra sive. presbyteridas 
usquam fuisse negabat idem. Morinus, dabatque 
lioc solum, sicubi pesbytiles occurierent, eo s9- 


XLIX. Post hzc cum in monasterii ceenaculum 
ascendissent, qui surdus fuerat ct mutus, fFixv] ipse 
ministrabat, edicendum autem curavit beatus Gre- 
gorius, ne quis co die ab urbe exiret : ac in mona- 
sterio omnes mansere, et noctem totam usque ad au- 
roram insomnes traduxeruut. Diluculo demum proce- 
dere incipiunt et beatus Gregorius episcepus, et nia- 


B gna populi suburbani multitudo, et monachi cura 


praefecto suo canentes, ct clerus omnis, qui eum eo 
Roma navigarat ; monaclius vero qui sanatus fuerat, 
priecedcbat clamans : Ego ille sum, qui modo surdus 
ac mutus eram, nunc autem uuis sancti hujus epi- 
scopi precibus sanatus sum : stupebantque quotquot 
in monas'erio erant, et prodigium illud miranduimn 
viderant, quemadmo:lum nempe bcati Patris nostri 
precibus surdus ille et mutus repente convaluisset. 
Tum et inultitudo ab urbe exiit, et tribuni et archon- 
tes (49) magno post se agmine obviam sancto viro 
prodeuntes ; adventumque ejus omnes celebrabant, 
Jamque urhis porta appropinquavcrat, cum eum 
jam prepior omnis populus a'oravit, ipse populo 
fausta precatus cst, omnesque passim sancto 
osculo salutavit. At mater ejus intra magnam. 
urhis portam constitit inter. diaconissas ac pres- 
bytidas urbanas (50); utque beatus vir in uibetu 


mine design^ri diaconiscas, quz setate. provectio- 
res essent. Sententiam ille suam Epiphanii aucto- 
ritate tuebatur, sed illo, opinor, invito. Nau ἔμ]. 
phanii liec sunt verba (Har. 79, n. 4) : Παάρχτιρν- 
πέον δὲ, ὅτι ἄχρι διαχονισσὼν μόνον τὸ ἐχχλυ- 
σιαττιχὺν ἐπεδελύη τάγμα, χέρας τε ὠνόμασε. χαὶ 
κούτων τὰς ἔτι γραοτέοας πρεπδύτιδας, οὐδαμοῦ 
δὲ πρεσδυτεοίδας ἢ ἱερίσστας προσέταξε Καὶ γὰρ 
οὔτε διάχουνο: ἐν τῇ ἐχχλησ'αστιχῇ τάξει ἐπιστεύ- 
0n3áv τι μυστήριον ἐπιτελεῖν, ἀλλὰ μόνον δ' αχονεῖν 
τὰ ἐπιτελούμενα. Id. est, ut reddit Petavius : Illud 
vero. diligenter observandum est, solum diaconissa- 
rum officium ad ecclesiasticum. ordinem — necessa- 
rium fuisse ; ac viduas quidem nominatim expressas, 
el inter illa», qug anus essent, presbytidas vocatas, 
nunquam presbyteridas aut sacerdotissas esse factas. 
Nam neque diaconis quidem ipsis ullum in ecclesia- 
stico ordine sacramentum perficere conceditur, sed 
hoc duntaxal, ut eorum, qua perficiuntur, ministri 
sint. Vides, credo, ab Epiplianio rem quidem ex- 
cludi, nomen non item, aique hoc ab eo potissi- 
mum Iradi, nunquam in Ecclesia feminas sacris 
esse initialas : quod et. manifestius ex toto oratio- 
nis cjus contextu intelliges, si consulere volueris. 
ld vero in controversia.an. nemo vocat. Et. tameu 
presbytere. ciiam non. minus, quam presbyrides 
dicte feminz sunt. nullo discrimin». lllo enim no- 
mine in Consiituiionibus apostolicis memorantur 
(lib. 1, c. £8) : et. presbyteras Dasilius his dizit, 
que sororum collegia regzerent. (in Reg. brev., 
n. 1:0 ct. 411. Photius etiam. in. Nomocanone 
(tit, 1, c. penult.) diserte ait, presbyteras. esse, 
que furibus Laolicenis suut preahytides.. Nec 


639 S. GREGORII AGRIGENTINI VITA. 640 


[ielate, et moribus ac factis illis persimiles, Sia. ἃ xat Πλατωνικόν. Οὗτοι oi τρεῖς παῖδες ἐζήλωσαν τὴν 


ragdus, Philadelphius et Platonicus. Hi tres prze- 
elira vit;e ejus instituta. zemulati sunt,' et ex assi- 
dua proligiorum contemplatione inagno virtutis 
studio exarserunt., 


Lil. Post dics aliquot. lustrare urbem coepit, et 
qui in ea essent, wgrotos ac pauperes 401: vi- 
duas invisere. Cumque urhem medi:m obiret , 
quicunque zgros domi babebant, eos propter viam 
exponebant, qua beatus Gregorius transire debc- 
ret. lpse vero manus iis imponebat, et qu$cunque 
detiner. ntur morbo, ia. Domini Jesu nomine cura- 
antur. Habebat Sabinus presbyter filiolam formo- 
sissimau, sed cujus membra Satanas ante annos 
novem resolverat; qui cum in lectulo jaceret, 
in neutram $e partem movere poterat, atque alio- 
rem ope semel per diem latus niutabat. llujus 
mater, qui pateata prodigia audierat, ipsa etiam 
flliam aliorum manibus sublatam in pub'icum 
egit (54), eamque ante. domus. vestibulum collo- 
candam curavit : illac enim beatus Gregorius crat 
transiturus, Ut vero hic ad Sabini ostium appro- 
pinquavit, uxor ejus egressa, ad beati viri procidit 
pedes cet flens οἱ clamans : Dei serve, miserere 
mei, et. incredulitatem. meam adjuva. Ad. quom 
ille : Quid tili est, filia? Ea rursum ad pedes ejus 
provoiuta : Miserere, inquit, mei, o Dei serve: 
filiola mea paralytica est, nec se ullo modo movere 
potest. llle vero : Quocum, ait, ipsa vivis? Tum 


Sabinus progressus ad Gregorii pedes se abjecit, C 


atque hiec addilit: Serva tua, mi domine, uxgr 
mea est. Cui Gregorius : Quantum, inquit, tempo- 
(is csl, ex quo id illi contigit? Sabinus autem 
novem esse annos respondit. Αἱ sanctus vir geni- 
bus humi flexis, in hunc modum precatus est : 
Domine mi Jesu Christe Deus, qui colum et ter- 
ram, qui mare ct omnia, qux in iis sunt, condi- 
disti, respice preces servi tui, meque audi nequam 
licct ac. miserum, itaque puellam hanc sancti 
Spiritus tui viitute. invisito. Nec plura effatus 
surrexit, ac puella signo salutari lustrata, [ἢ no- 
mine, inquit, Dowini nostri Jesu Christi, excita 
te, ac pedibus tuis insiste. lilico autem puella 
surrexit, el ad sancti beatique Gregorii pedes se 
abjiciens. Per te, inquit, domine, ago Deo gratias, 
qui ob sinceram illam, qua Deum colis, religio- 
nem ἃ [1xix] mea me inlirmitate liberavit. Ade- 
rant vero cives, qui eum sequebantur, magna fre- 
quentia, ac prodigiorum novitate stupebant. Ubi 
omnem urbem peragravit, οἱ singulis, συ opus 
eraut, distribuit; ad templum reversus est hora 
noua clero populoque omui comitante. lbi divinis 
mysteriis peractis, mensam apposuit universo po- 
pulo, sacro ordini in primis et clero ac pleli, nec 
minus viduis et. mendicis suam: aderatque ipse 
linteo praecinctus, ct una cum tribus diaconis 
Erasmo, Philadelpho ct Platonico plebi universz 


ἐνάρετον αὐτοῦ πολιτείαν, προσχαρτεροῦντες κατὰ 
πᾶσαν ὥραν τὰ παρ᾽ αὐτοῦ γινόμενα θαύματα. 


NB. Μεθ’ ἡμέρας δέ τινας ἐξῆλθεν ὃ μαχάριος 
θ:άσασθαι τὴν πόλιν xol τοὺς ἐν αὑτῇ ἀσθενεῖς. 
πτωχούς τε xdi χήρας ἐπιαχέψασθαι. Διερχόμενός 
τε ἀνὰ μέσον τῆς πόλεως, ὅσοι εἶχον ἀσθενεῖς, προ-- 
ετίθουν αὐτοὺς ἐν τῇ πλατείᾳ τῆς πόλεως, ὅθεν ἔμελ- 
λεν ἐξέρχεσθαι ὁ μακάριος Γρηγόριος. Καὶ ἐπετίθη 
αὐτοῖς τὰς χεῖρας, xal ἐθεραπεύοντο, οἴῳ ἂν χατεί- 
χοντο νοσήματι, ἐπὶ τῷ ὀνόματι τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ. 
Πν δὲ Σαθῖνος ὁ πρεσθύτερος ἔχων θυγάτριον πάνν 
ὡραῖον, ὃ παρέλυσεν ὁ Σατανᾶς πρὸ ἐτῶν ivvéa * καὶ 


B αὐτὴ κατέχειτο, μηδὲν δυναμένη ὅλως χινηθῆνα:ι, 


εἰ μὴ παρ᾽ ἄλλων περιεστρέφετο ἅπαξ τῆς ἡμέρας. 
᾿Αχούσασα δὲ ἡ μήτηρ αὑτῆς τὰ γινόμενα θαύματα 
ἐξἠναγεν"καὶ αὐτὴ τὴν θυγατέρα αὑτῆς βασταζομέ- 
νην ὑπὸ ἄλλων" xal ἔθηχαν αὐτὴν ἔξωθεν τοῦ πυ- 
λαιῶνος αὐτόθεν γὰρ ἔμελλεν διέρχεσθαι ὁ μαχάριος 
Γρηγόξιος. Εἶτα ἐγγίσας τῇ πύλῃ τοῦ Za6lvou ὁ μαχά- 
ptos, χαὶ ἐξελθοῦσα ἡ γυνὴ αὐτοῦ ἔπεσεν παρὰ τοὺς 
πόδας τοῦ μαχαρίου χλαίουσα xal λέγουσα" Ἐλέησόν 
με, δοῦλε τοῦ Θεοῦ, καὶ βοήθει τῇ ἀπιστίᾳ μον. Ὁ 
δὲ πρὸς αὐτὴῆν᾽ Τί ἐστίν σοι, θύγατερ; Ἦ 0$ πάλιν 
πεπτοῦσα παρὰ τοὺς πόδας αὑτοῦ λέγει αὐτῷ * Ἐλέη- 
σόν με, δοῦλε τοῦ θεοῦ " τὸ θυγάτριόν uoo παρελύ- 
θη, xai o0 δύναται ὅλως σαλευθῆναι. Ὁ δέ φησιν" 
Τίνος ἐστὶν σύμθιος αὔτη; Ὃ δὲ EZa6ivo; ἐξελθὼν 
ἔπεσεν παρὰ τοὺς πόδας τοῦ Γρηγορίου, xai εἶπεν " 
Δούλη σον, χύριέ μον, γυνὴ μού ἐστιν. Ὅ ὃ: λέγει 
αὐτῷ Πόσος χρόνος ἐπτὶν, ἀφ᾽ οὗ αὐτῇ συνέδη τοῦ- 
το; 'O δὲ ἀποχριθεὶς εἶπεν᾽ Ἐννέα χρόνοι εἰσὶν, 
δέσποτα, ἀφ' οὗ τοῦτο γέγονεν αὐτῇ. Ὁ δὲ ἅγιος 
θεὶς τὰ γόνατα προσεύξατο λέγων" Κύριέ pou "In- 
σοῦ Χριστὲ, ὃ ποιῆσας τὸν ὀὐρανὸν χαὶ τὴν γῆν, τὴν 
θάλασσαν χαὶ πάντα τὰ ἐν αὐτοῖς, ἔπιδε ἐπὶ τὴν 
προσευχὴν τοῦ δούλου σου, xal ἐπάχουσόν pou τοῦ 
ἁμαρτωλοῦ χαὶ ταπεινοῦ, χαὶ ἐπίσχεψαι τὴν παῖδα 
ταύτην τῇ δυνάμει τοῦ ἁγίου σου Πνεύματος. Καὶ 
καῦτα εἰπὼν, ἀναστὰς περιεσφράγισεν τὴν χόρην, 
καὶ εἴπεν: Ἐπὶ τῷ ὀνόματι τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ 
Χριστοῦ ἔγειραι χαὶ στῆθι ἐπὶ τοὺς πόδας σου. Εὐθέως. 
δὲ xaX παραχρῆμα ἐξανέστη 4 χόρη, χαὶ ἔπεσεν 
παρὰ τοὺς πόδας τοῦ ἁγίου χαὶ μαχαρίου Γρηγορίον 
λέγουσα " Εὐχαριστῶ τῷ Θεῷ διὰ σοῦ, δέσποτα, ὅτι 
διὰ τῆς σῆς͵ καθαρᾶς λατρείας, ἧς χέχτησαι πρὸς 
τὸν Θεὸν, ἔσωσέν με ἐκ τῆς ἀσθενείας μον. "Hv δὲ 
τὸ πλῆθος τῆς πόλεοις ἀχολουθοῦν αὐτῷ, xat θανμά» 

ζοντες ἐπὶ τὰ παράδοξα τὰ γενόμενα το αὐτοῦ. 

Πᾶσαν δὲ τὴν πόλιν διελθὼν, καὶ πᾶσιν τὰ πρὸς τὶν 

γρείαν διανέμων, ὑπέστρεψεν ἐν τῇ ἐχχλησίᾳ τὴν 

ἐννάτην ὥραν μετὰ παντὸς τοῦ χλήρου xal «οὔ λαοῦ, 

xai τὴν θείαν ἐπιτελέσας μυσταγωγέᾶν, παρέθηχεν 
τράπεζαν παντὶ τῷ λαῷ, τοῖς τε lepattxols, καὶ τῷ 
χλήρῳ, καὶ τῷ χοινῷ τοῦ λαοῦ, λοιπὸν δὲ καὶ τῶν 
χηρῶν καὶ τῶν πτωχῶν ἰδίως. Ἣν δὲ αὐτὸς burn 


(34) Cod. 9, βατταζομένην χαὶ αἰρημέντν ὑπὸ τεσσάγων * vaY ἔθηχαν, 


eil 


S GREGORIT AGRIGENTINI VITA. - 


6412 


σμένο: jáxo; xaX διαχονῶν παντὶ τῷ λαῷ ἅμα τοῖς A ministrabat. Mater autem cjus cum ancillis suis 


τρισὶν διαχόνοις, ἙἘράσμῳ, Φιλαδέλφῳ xa Πλατω- 
vixip. 'H δὲ μήτηρ αὐτοῦ μετὰ τῶν αὐτῆς θεραπαι- 
νίδων ἣν ἐξυπηρετοῦσα ἀδιαλείπτως εἰς τὰς χήρας 
xai πᾶσαν πτωχίαν, ἰδίαις χερσὶν νίπτουσα ἑνὸς ἐχά- 
στου αὑτῶν τοὺς πόδας. Ὁ δὲ Χαρίτων ὁ πατὴρ αὖ- 
τοῦ οὖχ ἀφίστατο τῆς ἐχχλησίας, νηστείαις xal 
προσευχαῖς, νυκτός τε xal ἡμέρας λατρεύων τῷ 
Θεῷ, ἐνδεδυμένος ῥαχώδη, ἀναγινώσχων καὶ διερ- 
χόμενος τὰς Βίδλους " xai ἑρμηνεύων ὁ μαχάριος τῷ 
πατρὶ ὁμοστίχως πρὸς ἕχαστον. "Hy δὲ ὁ μαχάριος 
παιδεύων τοὺς διαχόνους ἐν τῇ ἀναγνώσει χαὶ τῇ 
ψαλμῳδίᾳ καὶ ἑρμηνείαις τῶν θείων Γραφῶν Πα- 
λαιᾶς τε καὶ Νέας. Ἐδόθη δὲ καὶ χάρις ἐπὶ τὰ παι- 
δάρια, ὥστε προσέχειν αὐτῷ πᾶσι τοῖς λεγομένοις 


μετὰ πάσης ἀχριδείας, xal θαυμάζεσθαι αὑτοὺς Β 


ὑπὸ πάντων τῶν ὄντων ἕν τῇ πόλει, ἀλλὰ καὶ πάσης 
«ἧς νήσου. Ταῦτα δὲ ἐποίουν πάσας τὰς ἡμέρας. 
NI". Ἰδὼν ὃὲ ὁ ἀρχέκαχος διάδολος τὴν τοῦ ἀνδρὸς 
καθαρὰν καὶ ἀχηλίδωτον πολιτείαν, οὐχ ὑπήνεγχεν 
φθόνῳ φερόμενος" ἐχίνησεν δὲ πόλεμον κατὰ τοῦ 
δικαίου, ὅπως αὐτὸν ἀπὸ τοῦ θρόνου αὑτοῦ χατεάξῃ. 
Ka προσυπῆρχον ἐν ἔχθρᾳ ὅ τε Σαδῖνος ὁ πρεσδύτε- 
ρος, καὶ Κρησχεντῖνος διάχονος, Κατὰ δὲ τὰς ἡμέ- 
pos ἐχείνα; ἐφιλίασαν πρὸς ἀλλήλους, xal τοῦτο ix 
τοῦ ἀρχεχάχου Σατανᾶ αὑτοῖ; παρασχευασθέντος. 
Καὶ συμόουλευσάμενοι μετ᾽ ἀλλέλων εἶπον πρὸς 
ἑαυτούς" "Et; πότε ἡμεῖς ἔχωμεν εἶναι ὁποχείριοι 
ποῦ ἀνθρώπου τούτου ἐν τῷ εἶναι αὐτὸν γοήτην xal 
φαρμαχὸν, χαὶ διὰ τῶν μαγειῶν αὐτοῦ ποιεῖν τὰ 
ψευδῆ, À ποιεῖ τοῖς ἀγνώστοις ἀνθρώποις τῆς πό- 
λεως ταύτης; χαὶ οὐχ ἐπιστάμεθα vb πῶς ἔφυγεν 
£x τῶν ἔνθέν, χαὶ διεπέρασεν εἰς τὰ ἔθνη, χἀχεῖσε, 
ὡς hxoócapsv, παρέμεινεν ἕν τινι φαρμαχῷ xol 
μάγῳ" κχἀκχεῖθεν ἤντληχεν πᾶσαν μαγικὴν xaxóce- 
yvov ἐπίνοιαν, χαὶ ἐπιπλανᾷ τοὺς ἀνθρώπους, λέγων 
ὡς Σίμων ὁ μάγος, ὅτι “᾿Ανθρωπός εἶμι τοῦ θρρῦ, xal 
γέγονεν δαίμων; ὁρᾷς, ὅτι οὔτε ἐσθέει οὔτε πίνει, 
πάντως ὅτι χαὶ οἱ δαίμονες οὔτε ἐσθίουσιν οὔτε πί- 
vougtv; Ἐρευνήσαυτες δὲ ἐν ὅλῃ τῇ πόλει, εὗρον 
ἐχ τοῦ λαοῦ παντὸς, ἐκ μὲν τῶν χληριχῶν τὸν ἀρι- 
Ὀμὸν ἀνδρῶν τριάκοντα, χαὶ τούτους ἀγνώστους xal 
ἀγραμμάτου;, μὴ εἰδότας δεξιὰν αὐτῶν fj ἀριστεράν" 
καὶ λαϊχοὺς τὸν ἀριθμὸν εἴχοσι πέντε, Οὗτος συν- 


assidue viduas et omne egentium genus curabat, 
pedes quoque singulorum mauibus suis lavare 
solita, Nec Charito Gregorii pater a templo disce- 
debat : jejuniis atque obsecrationibus nocte ae 
die diligentem Deo cultum tribuens, lacera con- 
tentus veste, sacrorum Librorum lectioni deditus , 
quos ctiam beatus vir per singulos articulos patri 
interpretabatur. Quanquam idem praecipuam dia- 
conis suis instituendis operam navabat, ut et bene 
legerent, et psalmos canerent, et divinas Veteris 
Novique Testamenti litteras interpretarentur. Ne- 
que iis incitamenta defuere, quominus diligenter 
jis attenderent, qux ab eo tradebantur : adeo ut 
non civibus solum, sed insulariis omnibus admira- 
ioni essent. Atque hzc erat eorum occupatio 
quotidiana. 


LIH. Vitam vero sancti viri tam puram atque 
illibatam intuitus malorum ille auctor diabolus, 
invidia actus non tulit; ac bellum adversus justum 
excitavit, uL eum 3 throno deturbaret. Inimicitise 
erant inter Sabinum presbyterum et Crescentinum 
diaconum. At post eos dies, Satana adnitente eos- 
que conciliante, amicitiam inter $e inierunt. Itaque 
ad delibe:andum congressi, dicere coeperunt : 
Quousque tandem hominis nos hujus imperium 
feremus, qui przstigiis ac veneflciis delectatur, 
et fal:3 magicis 9rtibus obtrudit, imperitisque 
hujus urbis hominibus imponit? Nec vero viam 
inveniemus, quo pacio ille solum vertat, atque eo 
gentium trajiciat, ubi, ut audivimus, cum homine 
vencfico et mago versatus e.t, et malam omnei 
magorum hausit scientiam : qua nunc homines 
decipit (55), Dei se hominem esse, ut Simon ille 
magus, dictitans, cuim daemon sit? videsne, ut 
neque quid 6.121, neque bibat, omnino ut dzmo- 
nes ueque edunt quidquam, neque bibunt? Totam 
aulem urbem scrulati, ex universo populo inve- 
nere clericos quidem numero (triginta eosque 
rudes plane atque illitteratos, qux? dextra ipsorum, 
qua sinistra esset, nescientes ; plebeios vero ho- 
mines quinque et viginti. Hi contra justum [1x] 
conspiraverunt ad eum ex urbe expellendum ct 


ωὡμοσίας μετ᾽ ἀλλήλων διέθεντο χατὰ τοῦ διχαίου, ἢ ejus loco creandum sibi Leucium quemdam hvre- 


ὥστε ἐχδιῶξχι αὐτὸν bx τῇς πόλεως, xal χειροτονῇ - 
σαι ἑαυτοῖς Λεύχιόν τινα αἱρετιχὴν, ἀποπρεσδύτε- 
ρον, ξένον ἐχεῖσε παραγενόμενον, ἀναθεματισθέντα 


(53) Cod. 2, καὶ ἀποπλανᾷ τοὺς ἀνθρώπους. 

(55) Unde iste Leucius fuerit, quam h:eresim 
foverit, que illum synodus damnaverit, omnia 
i,nota sunt. In. Decreto concilii Womaui, in quo 
recensentur libri apocryphi, qui non recipiuntur, 
notati quoque sunt libri omnes, quos fecit Leucius" 
discipulus diaboli (Hard. t. 11, p. 941). Verum ple- 
rique sub Gelasio prodiisse decrejum illud censent, 
anno 494; quidam antiquius etiam esse volunt. 
Sunt przterea, qui Leucium illum esse puteut, qui 
Charinus cognominatus est, de quo Photius cud. 
114; is autem multo antiquior Gelasio fuit, cum 


ticum ac sacerdotio spoliatum, qui hospes iu Si- 
ciliam advenerat, postquam eum sancta syno- 
dus (56) ex (finitimis Laodiceam coacta, anatlie- 


librum ejus appellet Photius «xong αἱρέσεως πηγήν. 
Unus eet Pfaffius, qui illum &x«eculo vi vixisse con- 
tendat (in. 7nst.. Hist. eccl. p. 2975). Syno!us porro 
Laodicena, cujus ad nos.Acta pervenere, uua fuif, 
eaque in Phrygia Pacatiana celebrata est anuo 
9/9 a Patribus 92, quorum canones omnes «de 
moribus deque Ec.lesiarum regundarum ratione 
sunt. Alize Laodiceze synodi non memorantur ; nec 
qui reliquias id genus racemando perquisiverunt, 
novum, quod sciam, aliquid adhuc in rem no- 
stram nacti, Leontii auctoritati fulciend:ze prodesse 
possint, 


643 


S, GREGORII AGRIGENTINI VITA. 


544 


male ποίαν. γαῖ. [c umpe, quanquam. nihil de Α £x τῆς ἁγίας τοπικῆς συνόδου γενομένης iv Aaobe- 


eo senserat. Gregorius, latebat apud. Theodorum 
quemdam Euloswium (57) in loco, quem Modio- 
lum appellant, tertium jam mensem tanquam 
serpens absuusus : atque idem invidiam justo 
couflavit. : 


LIV. Hi omues in consilium cum Sabino εἰ 
Crescentino. convenerunt : qui satis grandem eis 
pecuniam dederunt, ut. sanctum Gregorium accu- 
sarent. lorro beatus vir Leucium in Oriente vi- 
derat, ejusque sententia circa divinam inbuma- 
nationem tentala, notaverat atque in exsilium 
pellendum curarat. Exinde, ut dixi, consilium illi 
inierunt acerbum sane atque crudelitatis e& fu- 
roris, et sceleris impietatisque plenissimum. Puella 
erat in urbe meretricula, nomine Evodia (58), ea- 
que specie pulcherrima. Hanc impii homines 
«um praoccupassent, sic alloquuntur : Fidem 
habe nobis, οἱ quod tibi- committere volumus, ar- 
canum servato : magnam tibi pecunie vim dabi- 
mus, et urbis te primam faciemus. Quibus illa : 
Quid est, inquit, quod significare mihi vultis? Hi 
vero: lloc volumus, dixerunt, ut coram episcopo 
allirmes illum tecum fuisse. At puella : Timeo 
hominem, inquit, ae vereor, ut quisquam mihi 
credat, ncve me cives occidant ; eum enim tanquam 
angelum e ccelo lapsum venerantur. Cui | illi * Non 
ita, inquiunt ; dummodo fldei, przstes , nos illi- 


tam te custodiemus. Ergo coacta a perversis lio- ( 


minibus, se ea dicturam recepit, quie ipsi vel- 
)ent, Enimvero ex eo die occasionem illi querere 
coperunt, si qua daretur, ad puellam in epi- 
scopi edes inumnittendam. Porro quadam nocte 
beatus: vir. in templum descendit cum  Euplo 
archidiacono et junioribus diaconis Erasmo, 
Philadelpho et Platonico, ae duobus przterca mo- 
nachis [rxvi] admodum piis, ut ex more noctur- 
nas preces absolverent. Aderant quidem ad domus 
pontificalis portas assidui custodes tribunus (59) 
et danatzanus : at hos impii perversique homines 
Sabinus ac Crescentinus auro ipsis etiam dato cor- 


ruperant : itaque portas aperuerunt, et aditum in- 


cubiculum, ubi sanctus vir«uicscere solebat. liluc 
merecirieulom. introducunt, eamque in ἰδία au- 
gulo collocant. 


(57) God, 2, Θειοηώμου Ἐνιωλουστρίου. Cajet. 


"FStA)o3t6i09. 


(58) Metaphrastes vocat. E36oxfav ^. sed. Cajeta- 
nus eism im eodicibus suis Εὐωδέαν invenit. Quid 
in primo codice BHa-iiano. scriptum esset, prodere 

! possum; a n. 54 id 05 chartee avulsze erant : 

diee uno secando utendum fuerit. At in. Mar- 
Wo Sieulo hae ipsa Evodia appellatur item 


ia Agrigenutina "ΝΗ ΦΉΣ, qua obiisse dicitur 

He [Idus Martias, el sepulta esse in. caenebio 
“ὦ ἃ. (Grecilie. Fm tamen Bollan liani iuter 
Funissos nuuiecrarunm, anaolarumntque, Matty- 
inm illud alistinere ab omni titulo sancte aut 
miubur Pirus (in Not. Agrig.) beatam uo- 
"E. 
2) Militare vocabulum hoc loco tribunus vide- 
nop civile, κα desiguandum  excubitorem, qui 


x:ila. Μὴ εἰδὼς αὐτὸν ὁ μαχάριος, ὅτι ἐχεῖδε παρ- 


, δγένετο" ἦν δὲ χεχρυμμένος ἐν οἴχῳ τινὸς Θεοδώ- 


p^» Εὐλοστρίον, πλησίον ταῦ τόπου τοῦ λεγομένου 
Mobiókou, ἔχων ἑἐχεῖσε ἐμφωλεύων ὡς δράχων μῇ- 
νας τρεῖς χαὶ αὑτὸς διήγειρεν αὑτοὺς εἰς φθόνον 
ποῦ δικαίου. ᾿ 

NAÀ'. Οὗτοι πάντες συνεδουλεύσαντο ἅμα Σαδίνῳ 
xai Κρησχεντίνῳ, γρήματά τε αὑτοῖς χατεδάλοντο 
ἱχανὰ, ὅπως αὐτὸν κατηγορήσωσιν. Ἦν δὲ ὁ ἅγιος 
Γρηγόριος θεασάμενος τὸν Λεύχιον &v τῇ ᾿Ανατολῇ, 
xa προσδαλὼν αὑτῷ περὶ τῆς ἐνσάρχου οἰκονομίας, 
ἐφίμωσεν αὑτὸν ὁ μαχάριος Γρηγόριος, χαὶ φυγάδα 
αὐτὸν κατέστησεν. Εἶτα, ὡς ἔφην, συμθούλιαν πι- 
χρὸν συνεατήσαντο ὅλον ἀνελεῇ xai ἀπάνθρωπου, 
ὅλον ξεινὸν xal πικρότατον καὶ ἄθεον. Ἣν δέ τις ἐν 
τῇ πόλει χόρη ἐταιριζομένη Εὐωδία ποὔνομα, καλὴ 
τῷ εἴδει σφόδρα. Ταύτην προχειρισάμενο: οἱ ἄθεοι, 
εἶπον αὐτῇ’ Πείσθητι ἡμῶν χαὶ σνγχατάθου ἡμῖν, 
ὅπερ σοι ἔχομον θαῤῥῆσαι μυστήριον" xaX παρέχω-. 
μέν σοι χρήματα πολλὰ, χαὶ ποιᾶμέν σε πρώτην 
τἧς πόλεως. Ἢ δὲ πρὸς αὐτοὺς, Τί, φησὶν, ἐστὶν, 
ὃ βαύλεσθε λέγειν πρὸς ἐμά; Οἱ δὲ εἶπον" Ἵνα εἴ- 
πῇς ἐπὶ πρόσωπον τοῦ ἐπισχόπου, ὅτι ἐγένετο μετὰ 
σοῦ. Ἢ δὲ εἶπεν Φοδοῦμαι τὸν ἄνθρωπον, pf, ποτε 
χαὶ οὐδείς μοι πιστεύσῃ. χαὶ ἀποκτενοῦσίν με οἱ 
«ἧς πόλεως " ὡς γὰρ ἄγγελον Θεοῦ σέδοντα:! αὑτόν. 
Οἱ δὲ εἶπον" Οὐχὶ, μόνον συγχατάθου ἡμῖν, xol 
ἡμεῖς φυλάττομέν σε ἄσχυλτον. 'H δὲ ἀναγχασῦςεϊσα 
ὑπὸ τῶν παρανόμων συνέθετο αὐτοῖ; εἰπεῖν, ὅσα 
βούλονται. Ἦ σαν ὃὲ ἐχ τότε ζητοῦντες τὸ πῶ; εὖ- 
ρωσιν χαλάται αὑτὴν ἐν τῷ ἐπισχοπείῳ. Ἐν μιᾷ οὖν 
νυχτὶ χατῆλθεν ὁ μακάριος ἐν τῇ ἐχχλησίᾳ ἅμα 
Ἑύπλῳ ἀρχιδιαχόνῳ καὶ τῶν τριῶν παιδαρίων 'Epá- 
σμου, Φιλαδέλφου xal Πλατων:χοῦ τῶν διαχόνων, 
καὶ δύο μοναχῶν τινων εὐλαδῶν πληρῶσα: τὰς ἐξ E- 
00v; μᾶσονυχτινὰς εὐχάς. Ἦσαν δὲ πάντοτρ φυλάτ- 
τοῦτε; τὰς θύρας τοῦ ἐπισχοπείου τριδοῦνος xal δα- 
γατζάνης, καὶ πείσαντες αὐτοὺς οἱ ἄθεοι xal παρά- 
νομοι Σαδῖνος χαὶ Κρησχεντῖνος ἔδωχαν χαὶ αὐτοῖς 
χρήματα, καὶ ἤνοιξαν τὰς θύρας, ἐν ᾧ ἣν ἡσυχάζων 
οἴχῳ ὁ paxápto;* xal χαλῶσι τὴν ἑταιριξομένην 
ἐχεῖσε, xal ἔστησαν αὐτὴν ἐν τῇ γωνίᾳ τοῦ οἷ- 
χου. 


8:1 αι τη pontificalium introitum pernoctabat : ut 
apud Suetonium (iu Claud. c. 42, n. 6), Excubitori 
tribuno signum de more posce"ti, etc. 1d. infra. ma- 
nifestius deprehendes (n. 56), ulà tribuni, id est 
magistratus, accurrisse dicuntur, et pro Gregorio 
8lelisse, 

AL Danalaani nomen apud Grammaticos nusquam 
apparet; vestigia tamen bujus vocis in Hesychio 
me reperisse puto, uhi habel δηνάσα: el explicat 
διεξελθών, id est qui periramsiu. Siculi ewm 
l'erico more δανάσας prenuntiasse pulandi sunt, 
atque hinc deduxisse δανάξανον a ó2váqo, €ui Leou- 
tius τ interseruit. lteddi autem potest cubicularius, 
vel potius magister admissiouis, qui ad « piscopum 
deduceret, οἱ sine quo nemo ill adire. possel. 
Ab eodem verbo esse videtur δανάχη, poriorium 
Charontis apud S'ridam. 


615 


S. GREGORII AGRIGENTINI YITA. 


645 


NE'. ID p63a; οὖν ὁ ἅγιος τοῦ θεοῦ ἄμα τῶν σὺν ἃ LV. Interea Gregorius, obsccratione eum sociis 


αὑτῷ τὰς εὐχὰς, ἀνῆλθεν ἐν τῷ ἐπισχοπείῳ, xat x30- 
ἴταντος αὐτοῦ, ἐζήτησεν ἐπιδιθῆναι αὐτῷ βιδλίον 
καὶ ἤρξατο ἀναγινώσκειν τὸν βίον xa τὴν ὑπομο- 
viv τοῦ ἐν ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν Ἰωάννου τοῦ Χρυ- 
σοστόμου, Ἐγένετο ὃὲ ἐν τῷ αὐτὸν ἀναγινώσχειν 
τὸν βίον xai εὐχαριστεῖν τῷ Θεῷ, ἡ χόρη ἀφύπνω- 
σεν, μὴ εἰδυῖα ὅτι ἀνηλθέν τις ἐν τῷ οἴχῳ, Ἐπ- 
ἐτρεψεν δὲ τῷ ἀρχιδιαχόνῳ χρουσθῆνα! τὸ ξύλον τοῦ 
ὄρθρον τῶν ἑωθινῶν * εὐθέω; Ob φωνήσας τὰ παι- 
δάρια, xat 0ov πάλιν ἀμφότεροι εἰς τὴν ἐχχλησίαν, 
xai ποιήσας τὰς πρεπούσας εὐχὰς συνηθροίσθη nd; ὁ 
χλῆρος σὺν τῷ λοιπῷ λαῷ " οὕτως γὰρ fiv νουθετῶν 
αὑτοὺς ὁ paxáoto;. Πλτρώσας οὖν τὸν ὄρθρον, καὶ 
᾿γενομέντς ἀπολύσεως, ἀνῆλθεν ἕν τῷ ἐπισχο- 
πείῳ, καὶ πᾶς ὁ λαὸς μετ᾽ αὐτοῦ ἀχοῦσαι τὴν διδα- 
σχαλίαν αὑτοῦ. Οὕτως γὰρ ἐποίει xaü' ἐχάστην 
ἡμέραν, ἀναγινώσχων τῷ λαῷ μετὰ τὴν ἀπόλυσιν 
τῆς ἐκχλησίας τὰ συντείνοντα elg ὠφέλειαν, Αὐτοὶ 
δὲ οἱ κάχιστοι, οἱ τῇ; δολίας ἐχείνη; συμβουλίας 
διδάσχαλοι, ἔστησαν χεχωρισμένο, ἐχ τοῦ λοιποῦ 
ὀρθοδόξου xat ὀμοψύχονυ λαοῦ, xai ἀλλήλους ἐτέρουν 
ὡς θῆρε:; ἄγριοι, τεταραγμένοι χατὰ τοῦ διχαίου, 
xa οὐχ ἐδέξαντο χατὰ τὸ ἔθο; ἐπιτραπῆνα! αὑτοὺς, 
χαὶ οὕτως εἰσελθεῖν, ἔνθα ἦν ὁ μαχάριο:. Εἰσπηδή- 
σαντες δὲ οἱ ἀνίεροι Σαδῖνος καὶ Kproxsvztvoz vat 
ἕτεροι δέχα σὺν αὑτοῖς, χαὶ χρατήσαντες τὴν ἐται- 
ριζομένην χόρην, ἔστησαν ἔμπροσθεν τοῦ ἁγίου, 
καὶ ἔχραξαν μεγάλῃ τῇ φωνῇ " Δεῦτε, λαοὶ πάντες, 
ἴδετε τὸ ἀθέμιτον πρᾶγμα τὸ πραχθὲν παρὰ τοῦ 
ἐπισκόπου ἡμῶν, ὃν ἐλέγομεν εἶναι ἄξιον͵ ἀπὸ τοῦ 
νῦν δὲ λέγομεν αὑτὸν ἀνάξιον εἶναι τοῦ ἀποστολικοῦ 
θρόνου. ᾿Ἔγαδεν δὲ φόδος ὅἅπαυτας, καὶ ἔμειναν ὡς 
λίθο!: ἄφωνοι, μὴ ξυνάμενοι φθέγξασθαι np»; οὐδένα 
ἐτμα. "Ení6aloy δὲ τὰ; χεῖρας ἐπὶ τὸν μαχάριον, 
χαὶ ἔτυραν αὐτὸν ἕξω ἐν τῇ αὐλῇ τοῦ ἐπισχοπείου " 
xai πᾶν τὸ πλῆθος τοῦ λχοῦ ἔχλαιον τὸν δίχαιον, 
xai ἔχόπτοντο ἐπὶ τῇ γενομένη ἐπ᾽ αὐτῷ συμφορᾷ. 

NG'. Προσελθόντες δὲ ol «pif ovvot χαὶ οἱ ἄρχοντες 
τὴς πόλεως ρώτηπξαν τὴν ἐταιρ'ζομένην χόργν" Ναὶ 
σὺ λέγε τὸ ἀληθὲς, εἰ ἐγένετο μετὰ σοὺ ὁ ἐπίσχο- 
πος ; 'H δὲ bmi πάντων ἀπεχηίγατο’ Na, ἐγένετο 
μετ᾽ ἐμοῦ τῇ νυχτὶ ταὐύτή. Ὁ δὲ ἀρχιδιάχονος xa! οἱ 
μοναχοὶ ἡρώτων αὐτήν" [lola ὥρᾳ ἐγένετο μετὰ σοῦ 


peracta, in domum susm reJiit, cumque assedis- 
set, librum sibi dari postulavit : ac vitam et pr:ze- 
clara patientize exempla sancti Patris nostri Joan- 
nis Chrysostomi legere instituit, Accidit vero, dum 
ille vitam legeret, et Deo gratias ageret, ut. puella 
obdormisceret, nec ullum in domum venisse scnti- 
ret. Manlat subinie Gregorius archidiacono, ut 
tabula pulsata *ignum det matstinr psatmo.'i v (60) : 
ace pueris illico vocatis, rursum ambo in templum 
descendunt : quo ad consuetas preces et clerus et 
populus frequentes convenere. De hoec enim cos 
beatus vir admonuerat. Fine his imposito, ae 
discedendi potestate facta, in xdes suas ipse re- 
versus est, sequente eum populo universo, ut in- 


B siitutionem ejus audiret. Nam. hunc quotidie me- 


rem servabat, ut supplicatione in templo absoluta 
aliquid populo legeret, unde ille juvari posset. At 
pessimi bomines, fraudulenti illius consilii aucto- 
res, extra eaetum ortliodoxi atque unanimis populi 
constiterunt , seque invicem tanquam agreste; 
fer: observabant, contra j'stum virum commoti ; 
nec intus, ubi beatus Gregorius erat, se ex consue- 
tudine deduci passi sunt. Insilientes vero. sacrilegi 
illi duo, Sabinus et Crescentinus, et cum iis alii 
deccm, cum meretriculam apprehendissent, coram 
sanclo viro eam statuerunt, [txxii] et magna. voce 
clamantes , Agite huc, aicban!, populi omnes, 
atque aspicite iniquum facinus ab episcopo nost: o 
patratum ; quem quidem diguum appellabamus , 
sed jam indignum plane dicimus is!o apostolici 
throni honore. Tum vero timor omnes occupavit, 
ac velut saxa sine voce liesere, ul ne verbum αἰ“ 
dem ad quemquam proferre possent. At illi manus 
beato viro injccere, eumque foras in zedium pou- 
tificalium aulam traxerunt, tota populi mulutu- 
diue justi vicem deflente, et. illatam calamitatem 
deplorante, 

LVI. Advenere autem tribuni et archontes ur- 
bis, qui meretriculam interrogantes dicere jusse- 
ruunt, num revera cum cpiscopo ipsa fuisset. 
«θυ: coram omnibus respondit, omnino illum ca 
nocte secum fuisse. At archidiaconus et monachi 
ab eadem petebant, qua noctis bora episcopus 


«ἔς νυχτός ; CH δὲ εἶπεν" Μετὰ τὰ ἀποδείπνια : p cum ea fuisset ? Respondit autem : À ccena : nam 


οὕτως γὰρ ἦν προδιδασθεῖσα ὑπὸ τῶν παρανόμων 


(60) Gregorii nostri :elate nondum sacra tem. 


plorum zra populi convocandi causa in usu esse 
corperant, Quique inventum illud antiquissimum 
faciunt, Sabiniano pont, max. tribuunt, qui. crea- 
tus est anno 604, cum Gregorius noster. pontift- 
«atus sui anmuun ageret 14; de quo argumento 
legendus tibi Bona cardinalis Rer. Liturg. lib. 1, 
ep. 30. 

"rgo ubi populus vocandus, ubi clerus aut mo- 
Βα. congregandi essent, instrumento ligueo autea 
veteres usos csse constat, et in. Oriente quidem 
diutius etiam, quam apud nos. In concilio Ni- 
cxuno ll, act. À, in Rlatione miraculorum 8. Ana- 
stasii martyris, quam legit Euthymius diaconus 
pro episcopo Gottliie, hiec invenies : ᾿Αναστάντες, 


- 


ul sic responderet, scelesti illi prasmonuerant. [lic 


τὰ τὸ ἱερὰ ξύλα σήημάναντες, συνηθροίσθησαν &xav- 
τῆ: ἐν τῷ πανσέπτῳ ναῷ τῆς Θεοτόχον " Cum sur- 
recissenl, δἰ sacra. ligna. percussissent, congregati 
soit omnes in. venerabili templo. Genitricis Dei. 

Apud Hard. t. IV, p. 175.) Tum in Prato Joannis 
Moschi, c. 2, scriptum est, Κρούσοντος τοῦ xavov- 
ἀρχον τὸ ξύλον, ἐφ᾽ ᾧ πάντας τοὺς ἀδελφοὺς auvay0r- 
vat. ld. est, Canonarcha [ignum pulsante ad omnes 
fratres congregandos. Nec alia desunt exempla, quae 
afferri possint. (Vid. Theod. Stud. iamb. 10, in 
Canonurch.) Graeci vero sequioris avi tabulain il- 
lam peculiari nomine donarunt, στ μαντήριον aut 
χειρησήμαντρον appellantes : quod. instiumentunm 
describit Hieronymus Magius c. 15 ejus libri, 
quein. De tintinnabulis scripsit. 


647 S. GREGORII AGRIGENTINI VITA. 9 
vero monachi et archi izconus et diaconi tres re- A λέγειν, Οἱ C porr47- χαὶ ὁ ἀρχιδεΐχονος χαὶ οὗ λος- 


liqui asscverare ae Hlocere : Vivit Dominus, puclla 
baec verum non profert. SJ ma..us illa hominu:n 
sceleratorum opponere, familiares eos episcopi 
esse, nec lidem ipsis baberi, «quidquid de illo 
dicant. Cum vero unus e diaconis Philadelpius 
nomine respondisset : « Muta fiant labia dolosa, 
qu e loquuster adversus justum iniquiLitem in sa- 
perbia εἰ contemptione ? , » prosiliens sacrilegus 
Cr.scentinus— maxillam  aJolc»centis percussit : 
«quod. pop.lus omnis indignatus non tulit, et in 
eum clamans : Quid to, nefarie, adolescentem p-r- 
cutis ? impetum fecit, jamjam  occisurus. At san- 
«igs vir ad populum conv«rsus dechortari eoepit, 
ac ; Sinite, inquit, fravres εἰ domiui mei, ul perficiat 
quod vult. Nam nunc quidem patrem ille snum 
diabolum adjutorem babct. At postea ruinam e;us 
magnam videlitis. Ceterum populus omnis in du- 
bitationeim cliam m-tumque venit, ne vera essent, 
qu.e ab illis dicebantur ; itaque sacrilegi illi et 
praligni fio:sines prevaluerunt, ct Gregorio in 
custodiam conjecto , μὲ fugeret , nervo etiam 
vinciendum curarunt, eo in loco, ubi clausus 
fuerat sanctus Gregorius episcopus Lilybaetano- 
rum (01), qui ibidem martyrium ferit, a Tyrcano 
tyranno capite damnatus. [{χτη}}] Universa vero 
urbis multitudo ad carcerem corgr gata cest, im- 
pellebanique ostium, si. perfringere possent : qui- 
dam etiam ferreis vectibus allatis, carcer. in labe- 
factare conabantur. 

LVM. Jamque rei fama ad finitimos quoque per- 
vencrat : qui consilio inito, a: Sabinum et Cre- 
scentinum οἱ omnes conjuratos e medio tollendos 
conspirarunt, Nísi quod sanctus Gregorius dehor- 
tari eos non destitit : Ne quid tale, inquiens, lilii 
milii clarissimi, contra cos audeatis : Domini enim 
mei ultio, fratres : quandoquidem, ut dicunt, nc- 
quam homo revera sum. Cui populus universus 
resp ndens ait : Transferantur, Pater sancte, pec- 
caia tia in nos et in lilios nostros. Ile rursus : Ne, 
quaeso, fllii charissimi, ne manus vestras iis inji- 
ciatis; hoc tantum cavete, fratres, ne quando 


necem mihi iuferant. Quod co consilio dixit, ut 


ccriiores faceret, Christum ad ipsius tutelam advi- 
" Psal. xxx, 10. 


(01) D« Gregorio martyre ct episcopo Lilyba- 
lana quidquid et Cajetanus οἱ Pirrus scripsere, 
Leontii nostri verbis et auctoritate totum inuixum 
est, ec plus aliquid Danicl Pap:brochius extudit : 
&ed ad Cajetani animadversiones, elevata Leontii 
lide, adjecit. heec : Non. ideo tamen ausim, passim 
receptum a. Sieulis sanclum. Lilybetanum | prorsus 
cxpungere ut. fictitium, cum verosimile sit, ista, 
guam: suspectam: facimus, Vita verorum alias san- 
S90) ποίᾳ aduisceri (Jun. t. 1, ad diem 5, 


*9 vero duo illa tantum annotabo, qua huic 
ΠΗ ΘΝ] ΩΣ nounihil favent : primum est, Lily- 
"[scopos fuisse jam ab anno Christiano 125 ; 
? euim Iempora actum in Sicilia concilium 

^5 Peracleonem e Valentini. schola. h.ereti- 


TÀ τρεῖς διάχυνοι ξΖιισχυρίζοστο λέγοντες" Tí Κυ- 
(.0;, οὐ ςθέγγετα: ἀλτῆξς ἢ xpmy az-v. Ἀέγουσιν 
zb zur συνέδρυσν τῶν ταρανόπον ^ Yad οἷ 
οἰχια πο; αὐτοῦ οὐ πιστεύε:δε ὃ Liv εἴπητε περὶ αὖ- 
v22. ᾿Ατοχριθεὶ; δὲ εἷς Ex τῶν ξελχόνω; e Ec T0; 
ὀνόματι, λέγει" ε«“Αλαλα γεντθήτω τὰ χεΐλη τὰ &- 
λια, τὰ λαλυντα χατὰ τοῦ δ:Χα!0.) ἀνομίαν ἐν ὑπΞρ- 
τφανίλ χαὶ ἐξουδενώσει. » Eisópauar δὲ ὃ ἀνξερος 
Κρητλχεντῖιος, ἔτυψεν τὸν παῖδα ὑπὸ τ,» σιαγόνι 
αὐτοῦ" xat ἀνέστη πᾶς ὁ λαὸς ἐπὶ τὸν παρζνοξον 
τοῦ áxoxztivat αὐτὴ»), λέγοντες Mr, τῦστΞ τὸν καξ- 
02, ἐπιχατάραχτε ἄυθρωξε᾽ xai ὥρμτ ταν ἐπάνω αὖ- 
τοῦ. Καὶ στραςεὶς ὁ ἅγιος ΞΡΌΣ τὸν λα, πληεχά- 
λει αὐτὸν», λέγων " Ἄφετε αὐτὸν, ἀξεῖςο) xal χύριοί 
μου, ἵνα ποιἣ ὃ βούλεται" ὁ γὰρ παττ αὐτοῦ ὁ 
διάδολος συνεργεῖ αὐτῷ zh; τὸ παρόν. Μετὰ δὲ 
ταῦτα ἀνατζανέσεται ἡ πτῶσις αὐτοῦ gzr3Àr. Πάλιν 
δὲ ἐφοζήθη πᾶς ὁ λαὸς, διαγογιζόμενο: vp ἔἕασυ- 
τοῦ;, μὴ ποτε ἀληθτ, εἶναι τὰ παρ᾽ αὐτῶν λεγόμενα. 
Καὶ ὑπερίσχυσαν οἱ ἀνΐερηι χαὶ χεχόφρονες" xai 
ξόαλον αὑτὸν ἐν τῇ φυλαχῇ, xal ἀ:ταλίλ.τὸ αὐτὸν 
ἐν τῷ ξύλῳ, ἔνθα Tv χεχλεισμένος ὁ ἄγιος; 'Γρηγό- 
pio ὁ ἐπίσχοπος τῆς Διλυδιτῶν πόλεως, ὁ ἐχεῖστε 
μαρτυρήσας, xal ὑπὸ τοῦ ξίφους τελειωθεὶς ὑπὸ 
Topxávou τοῦ τυράννου. Ἅπαν Gk τὸ πλῆθος τοῦ 
λαοῦ τῆς πόλεω; συνηθροίσθη ἔξω τῇ; φυλαχῖς, 
xai προσέχρονον τῇ 02023 βιυλόμενοι αὑτὴν συντρί- 
ψαι" ἄλλοι δὲ μοχλοὺς σιδτροὺῦ; ἐνέγχαντες ξτήτουν 
χατεάξαι τὴν φυλαχῆν. 

NZ'. ᾿Αχούσαντες δὲ οἱ τῆς περιοιχίζος, συνέχθη- 
σαν ἐπὶ τὸ ἀποχτεῖναι τοὺς χαχίστου: xai ἀνιέρους 
Σαθῖνον xal Κρησχεντῖνον, xat τὸ χατ᾽ αὑτοὺς συν- 
ἐδριον. Ὁ δὲ ἅγιος Γρηγόριος παρεχάλει αὑτοὺς, 
λέγων Μὴ, τέχνα μου ἀγαπητὰ, μηδὲν τοιοῦτον 
πράξητε sl; αὐτούς " τοῦ Κυρίου μου γὰρ 1, ἐχξί- 
χησις, ἀδελφοί" ἐπειδὴ, ὡς λέγοσσιν, ἀνὴρ ἀἁμαρτω- 
λός εἶμι ἀληθῶς vai. ᾿Απεχρίθησαν δὲ ἅπαν τὸ 
πλῖθος τοῦ λαοῦ, xal εἶπον αὑτῷ * Γενηθήτωσαν ἐφ᾽ 
ἡμᾶς αἱ ἁμαρτίαι σου, Πάτερ ἅγιε, χαὶ ἐπὶ τὰ τέ- 
xv& ἡμῶν. Ὁ δὲ πάλιν πρὸς αὐτοὺς ἀπεχρίνατο᾽ 
Μὴ, τέχνα μον ἀγατιητὰ, παραχαλῶ ὑμᾶς, μὴ ἐπι- 
θάλητε τὰς χεῖρας ὑμῶν ἐπ᾽ αὐτούς" πλὴν TpoG- 
μείνατέ μοι, ἀδελφοι, pf] πως ἀποχτείνωσίν με. 


Dcum, eique interfuisse Eustachium episcopum 


Lilybstanun, ex. lilarii Fragmentis ostendit 
Baluzius (Nov. eccl. conc. p. 3). Alterum cst Tyr- 
cani nomeu inm Actis martyrum minime no- 
vum esse, ct apud Surium (t. Vl, nono Kal. Jau.) 
exstare przeclaram sancti Gregorii presbyteri Spo- 
letini Confessionem ἃ Tillemontio ctiam laudataut 
(ι. V. p. 455), in qua Tyrcauus quidam srpe me- 
moratur, qui tanquam judex cum Flacco prafecto a 
Maximiano Aug. Spoletuim contra Christianos misso 
scdet pro tribunali, Gregorium. interrog t, arguit, 
damuat: ac demum inartyris corpus Abuuddutize 
lewinge Christiane aurcis triginta quinque vendit. 
WA liec ipsa in Adonis Martyrologio reperies κα 
3l. Jan. 


619 


S. GREGORII AGRIGENTINI VITA. 


650 


Τοῦτο ὃὲ ἔλεγεν, βουλόμενος αὑτοὺς πληροφορῇσαι A gilare. Nam et archidiaconus et monachi cum ado- 


περὶ τῆς τοῦ Χριστοῦ πρὸς αὑτὸν ἐπισχέψεως. 'H6ov- 
λήθησαν γὰρ 6 τε ἀρχιδιάκονος xal οἱ μοναχοὶ σὺν 
«Gv παιδαρίων σννεισελθεῖν αὑτῷ, xat οὐχ εἴασαν 
χὑτοὺς οἱ ἄγριοι θῆρες χλεισθῆναι σὺν αὐτῷ. Προσ- 
χαρπεροῦντος δὲ τοῦ πλήθους ἔξωθεν τῆς φυλαχῆς, 
αὐτὸς ὁ μαχάριος προσεύχετο, λέγων" Εὐχαριστῶ 
cot, Κύριε Ἰησοῦ Χριστὲ, ὁ καταξιώσας με διὰ τὸ 
σὺν ὄνομα ἐνταῦθα εἰσαχθῆναι. Ileot δὲ τὸ μεσονύ- 
χτιὸν ἰδοὺ φῶς μέγα περιέλαμψεν ἐν τῇ quias. 
"Αγγελος γὰρ Κυρίου προσελθὼν διέῤῥηξεν τὰ δεσμὰ 
ἐχ τῶν ποδῶν τοῦ μαχαρίου Γρηγορίου, xax ὑπὸο- 
στηρίζων, ἀσπασάμενος αὐτὸν ἀπῆλθεν ἀπ᾽ αὐτοῦ. 
Ἡνοίχθησαν δὲ αὐτομάτως αἱ θύραι τῆς φυλαχῆς. 
Ἰδόντες δὲ τὸ πλῆθος τοῦ λαοῦ τὰ γενόμενα σημεῖα 
εἰς τὸν ἅγιον, εἰσῆλθον πάντες, xal προσεχύνουν 
τοὺς πόδας αὑτοῦ,, λέγοντες * ᾿Αληθῶς γινώσχομεν, 
τι Θεός ἐστιν μετὰ σοῦ. Συνεχύθη δὲ ὁ λαὸς πρὸς 
ἀλλήλους ἑαυτοὺς εὐτρεπίζοντες, ἣ φονευθῆναι αὐ- 
τοὺς ὑπὲρ τοῦ διχαίον, f) φονεῦσαι. 

NH'. Ὃ δὲ ἅγιος Γρηγόριος παρεχάλει αὑτοὺς 
μετὰ δαχρύων, λέγων Τούς τε τριδούνους, καὶ τοὺς 
ἄρχοντας, καὶ τοὺς λαοὺς ἅπαντας παραχαλῶ ὑμᾶς, 
ἀδελφοί μου xai τέχνα, μὴ ἐπιδάλητε τὰς χεῖρας 
ὑμῶν ἐπ᾽ ἀλλήλους, xat ἐχχύσητε αἷμα ἀθῶον ὑμῶν 
διὰ τὴν ἐμὴν ἐλεεινότητα, Συμφέρει τὸ ἐμὸν αἷμα 
ἔχχυθῆναι ὑπὲρ ὑμῶν, ἢ ἐξ ὑμῶν ἕνα ἄνθρωπον 
ἀδιχηθῆναι. Ἐγὼ γὰρ ἔχω τὸν ὑπὲρ ἐμοῦ πολε- 
μοῦντα Χριστὸν, xal λυτρωσάμενον πάντας τοὺς εἰς 


lescentibus diaconis simul ad eum ingredi vole- 
bant : quos belluz illas cogcludi cum eo noluerunt. 
Cum autem multitudo ad carceris fores immorari 
perseveraret, beatus vit. has Deo preces fundebat : 
Gratias tibi ago, Domine Jesu Christe, quod me 
dignum putaveris, qui tui nominis causa in hunc 
Jocum includerer. At dimidio noctis fere exacto, 
ecce lux magna in carcere circumfulsit, Angelus 
quippe Domini advenit, et beati Gregorii compedes 
diffregit (62) : cumque eum excitasset, salute dicta, 
discessit. Fores quoque carceris spopte sua aperte 
supt. Hac vero prodigia, qux& sancti viri gratia 
fiebant, simul atque populi multitudo aspexit, 
ingredi omnes, ac pedes ejus osculari cceperunt, 
fuitque omnium vox: Nunc vere agnoscimus, Deum 
tecum esse. Tumultuahatur autem populus, et pro 
justo parati omnes erant ad necem vel subeundam 
vel inferendam. 


LVIII. Sed sanctus Gregorius non sine lacrymis 
universos dehortari pergebat, tribunos, archontes, 
populum oppcellanshis verbis : Ne, quzeso, fratres 
mei et filii, ne vim invicem inferatis, neve miseri 
hominis causa [rxxiv] sanguinem innocuum effun- 
datis. Sanguinem meum pro vobis profundi prz- 
stat, quam vestrum quemquam violari. Ego qui- 
dem Christum habeo, qui pro me pugnat, et eos 
omues vindicat, qui spem in eo ponunt : atque hoc 


αὐτὸν ἡλπιχότας " ἔσεσθε τοῦτο γινώσκοντες, ὅτι οὐ (, vobis confirmo, nunquam futurum, ut me Dominus 


μὴ παραδῴη με Κύριος εἰς χεῖρᾳς αὑτῶν. Καὶ 
ἁππασάμενος πάντας χαὶ ἐπευξάμενος αὑτοῖ;, ἀπ- 
ἔλυσεν αὐτοὺς τοῦ φαγεῖν ἄρτον. Ταῦτα δὲ αὐτοῦ 
εἰπόντος, φωνήσας τὸν ἀνίερον Σαδῖνον καὶ Κρη- 
σχεντῖνον, λέγει αὑτοῖς * ᾿Αχούσατε, τί ὑμῖν δοχεῖ, 
ἀδελφοὶ, περὶ ἐμοῦ ; τί pe ἐνταῦθα περιεχλείσατε - 
ἢ ἀποχτείνατέ με, ἣ ἀποστείλατέ με ὅπου βούλεσθε. 
Οἱ δὲ πρὸς αὐτόν" ᾿Απεστείλαμεν πρὸς τὸν ἔξαρχον 


(62) De miraculis hujusmodi, que, ut ea setas 
- ferebat, multa admodum congessit Leontius, quid 

sentiendum sit, ii viderint, qui legent. Equidem 
scriptorem hunc tanti non. facio, ut ei fidem om- 
nino habendam esse contendam. Pleraque lantum, 
ut acceperat, temere narrasse crediderim, nec de 
penu suo addidisse, nisi levia quaedam et vulgaria, 
quie sibi veri quam simillima viderentur. In banc 
me sententiam prope adducit azquabilis ista 3c mi- 
nime fueata swribendi simplicitas, qua» nihil olet 
exquisitum, atque ab astu et calliditate quam lon- 
gissime abest. 

(65) Vocat Leontius £E£epyov qui ponti(icis 
maximi vices in Sicilia ageret : liunc ego legatum 
dixi, ut rem eamdem designarem. Sed Graeca vox 
siguificationem liabebat ampliorem in Ecclesia quo- 
que, nam metropolite ἔξαρχοι audiebant, ima οἱ 

atriarchae, ut nolum est: quanquam apud. Sicu- 
05, qui tum. metropolitas non habebant, usurpari 
recte poluit ad eum indicandum, cui quodammodo 
exarchi partes delatae fuerant. 

Quis porro eo tum munere fungeretur, docet nos 
prima Gregorii Magni epistola, quam ad universos 

icilie episcopos. wiisit. Valde, inquit, necessarium 
esse peripeximus, ut sicul decessorum nostrorum [uit 
Judicium, ita uni eidemque persouwe omnia commilta- 
mUu3; εἴ ubi nos prasentes esse non possumus, nostra 


PATROL. Cn. XCVIIJ. 


in manus eorum tradat. Post que salutavit omnes, 
ac bene iis precatus dimisit, quo se cibo refice- 
rent. Tum sacrilegos adversarios suos Sabinum et 
Crescentiuum compellans, sic est allocutus : Aures 
przbete, fratres, quid de me vobis videtur? quid 
huc me inclusistis? vel me jam interficite, vel eo 
amandate, quo vobis libet. llli vero, Literas, in- 
quiunt, ad pontiflcis maximi legatum misimus (63) : 


per eum, cui precipimus, reprasentelur auctoritas. 
Quamobrem Petro subdiacono sedis mostre intra 
provinciam Siciliam vices. nostras Deo auxiliante 
commisimus. 

Nec minus altera ejusdem  cpistola declerat, 
qu» Leontius de navihus attingit. Nam sic Petro 
scripsit Gregorius Maghtus hoc anno 501, Julio 
mense aut Augusto (epist. 72. lib. !) : Quinqua- 
ginta. vero euri libris nova (rumenia ab extraneis 
compara, εἰ in Sicilia in locis, in quibus non pereant 
repone : ut mense Februario illuc nuves quantas pos- 
sumus dirigamus, et eadem ad nos (rumen:u defe- 
rantur. Sed elsi nos transmillere. cessamus, ipse 
naves provide, el ad nos auxiliante Domino Februa- 
rio mense transmitte hoc. eadem frumenta, exceptis 
duntaxat frumentis, que πῆς mense. Septembri vel 
Octobri juxia consuetudinem transmitti prastolamur. 

legionem Philosophianorum memorat Amntoni- 
nus, quam ad Gelam fluvium sitam putavit Cluve- 
rius. J4em a Catana Ágrigeutum mansionibus nuuc 
institutis u. P. xci. Copttoniunas Μ. P. xxiv. Philoso- 
phiunas Ww. P. XXI- 

Petrum denique, acceptis accusalorum litterís, 
statim ad pontificem maximum de Gregorii cri- 
mine, quod fortasse indubitatum illi erat, scri- 
psísse, infra ostendemus. 


" 31 


^"^ - 


051] 


S. GREGORII AGRIGENTINI ViTA. 


652 


Cum ille advenerit ac de te judicium egerit, ipse de A τοῦ ἀποστολιχοῦ" τούτου ἐρχομένου ávaxplvac τὰ 


te statuet, quod volet. Namque epistolam revera ad 
cUm scripwrant, qua ipsum adesse postulabant. 
Erat enim apud Philosophianos navigiorum in- 
siruendorum causa, qux Romam navigare debe- 
bant. Ut Agrigentum legatus venit, postridie in 
forum, quod in media urbe est, convenire omnes 
jassit; cumque consedisset, mandavit, ut justus e 
castodia adduceretur : quem omnis multitudo us- 
que ad legati tribunal secuta est. Admonuit autem 
tribunos et primores urbis, ut sederent, atque e 
sélla justum interrogarent : qui sedere recusarunt, 
et boc illi responsum dedere : Nos tua quidem causa 
neque stamus neque sedemus, verum quia hic vi- 
demus pastorem nostrum et patrem et magistrum, 
per quem in Domini Jesu Christi nomine bac ipsa 
in urbe tot prodigia patrata sunt. Quorum quidem 
multa tu ipse oculis vidisti tuis. At dicat uxor 
Sabini hujus, quem Judam alterum Iscarioten ac 
proditorem: jure dixeris. Tu vero cum diaconus 
sis (64) communis Patris nostri pontificis maximi, 
[ixxv| non debes in causa viri hujusmodi judicare, 
neque par est sine synodo hunc ante te produei, 
multoque minus de eo sententiam ferri. 


LIX. Hac cum ab archontibus audisset legatus, 
timere cepit, ne in ipsum insurgerent, ac morte 
afficerent. Quare relicto loco, ubi sedebat, ipse 
quoque sietit, et sacrilegis bominibus Sabino et 
Crescentino appellatis : Producite, inquit, in me- 
dium puellam, quacum episcopum vestrum fuisse 
alfirmaus. Virum enim hunc et pium et bonum 
esse nos novimus : ceterum quid de ejus causa ad 
dominum nostrum pontificem maximum referre 
debeamus, hinc eognoscemus. Producta vero puella 
est : qua tremens in omnium conspeciu stetit. 
Atque hanc legatus interrogans : Verumne, in- 
quit, est, quod a te dicitur, episcopum hunc te- 
cum concubuisse? Cui illa ait : Ne, domine, me- 
cum fuit. Utque h»c respondit, portentum illico in 
ea magnum exstitit : quippe acerrimo a demone 
correpta, provolvi coram omnibus coepit ac spumas 
in ore agere ad pedes beau viri. Tum vero expa- 
 vescere omnes atque clamare, Fidem babe nobis, 
domine, falsum isti crimen objiciunt. Contra sa- 
crilegi impudenter adversati aiebant, Nonne nos 
diximus, magum hune esse ac veneficum? Ne vero 
iongior sim, beatus Gregorius sic legatum affatur : 
Tu bomo, si vis, causam ad pontificem maximum 
defer, οἱ vinculis astrictum domini tui navibus 


(64) Diaconum tribuni appellant legatum, qui 
tantum hypodiaconus erat, γενικῶς, opinor, atque 
vt infra episcoporum Ordinem se esse meminisset. 
Factum deinde diaconum scimus ab ipso Gregorio 
Magno, qui de eo aic scripsit ad Cyprianum dia- 
conum (lib. v, epist. 54) : Benenatus frater et coepi- 
scopus noster Ciceronem. quemdam monachum, qui 
"TO süi$ eScessibus α dilectíssimo filio nostro dia- 

80 Peiro, tunz autem subdiacouo et rectore patri- 


xaxà σὲ, ποιῇ εἰς σὲ, ὡς βούλεται. Ἦσαν γὰρ áro- 
στείλαντες πρὸς αὐτὸν γράμματα τοῦ παραγενέσθαι 
αὐτόν. "Hv γὰρ ἐν τοῖς μέρεσιν Φιλοσοφιανῶν ἕτοι- 
μαζόμενος τὴν χρείαν τῶν πλοίων " ἦσαν γὰρ ξτοιμοι 
τοῦ ἀποπλεῦσαι Ey τῇ Ῥώμῃ. Εἴτα παραγενομένου 


“τοῦ ἐξέρχου ἕν τῇ ᾿Αχραγαντίνων πόλει, ἐπὶ τὴν 


αὕρων ἐχέλευσεν συναθροισθῆννα: πάντας ἐν τῷ φόρῳ 
μέσον τῆς πόλεως * xal χαθίσας, ἐκέλευσεν τὸν δέ- 
xa:oy ἀχθῆναι ix τῆς φυλαχῆῇς  ἠχολούθει δὲ αὐτῷ 
ἅπαν 1b πλῆθος τῆς πόλεως ἐλθόντες ἔνθα ἣν xab- 
ἦμενος 6 ἔξαρχος. Ἐπέτρεψεν δὲ τοῖς τριδούνοι; xat 
τοῖς πρώτοις τῆς πόλεως χαθεσθῆναι, xal οὕτως 
ἀναχριθῆναι τὸν δίχαιον. Οἱ δὲ οὐχ ἠνέσχοντο καβ- 
εἐσθῆναι, ἀλλ᾽ ἀπεχρίναντο αὑτῷ λέγοντες: Ἡμεῖς 


B £yexev σοῦ οὔτε στήχομεν οὔτε χαθεζόμεθα, ἀλλ᾽ 


ὁρῶντες τὸν ποιμένα ἡμῶν, πατέρα χαὶ διδάσχαλον, 
καὶ σημεῖα πολλὰ δείξαντα διὰ τοῦ ὀνόματος Κυρίου 
Ἰησοῦ Χριστοῦ ἕν τῇ πόλει ταύτῃ. Καὶ αὐτὸς τῶν 
πολλῶν αὐτόπτης γέγονας. Εἴποι ἡ γυνὴ τούτου τοῦ 
Σαδίνου xai δευτέρου Ἰούδα τοῦ Ἰσχαριώτυυ xat 
προδότου. Σὺ δὲ αὐτὸς διάχονος ὧν τοῦ χοινοῦ ἡμῶν 
πατρὸς τοῦ πάπα, οὐδὲ πρέπον ἐστίν σοὶ ἄνδρα 
τοιοῦτον ἀναχρῖναι, οὐδὲ πάλιν ἁρμόδιόν ἔστιν ἄνευ 
συνόδου τοῦτον ἔμπροσθέν cou παρέστασθαι, μᾶλλον 
δὲ καὶ ἀναχρίνεσθαι. 

ΝΘ’, Ταῦτα ἀχούσας παρὰ τῶν ἀρχόντων 6 ἔξαρ- 
χος ἐφοδήθη, μὴ πως ἐπαναστῶσιν ἐπ᾽ αὐτὸν, xat 
ἀποχτείνωσιν αὐτόν. Καὶ ἀναστὰς ἀπὸ τοῦ τόπου, οὗ 
ἐχαθέζετο, ἔστη καὶ αὐτὸς, xal προσχαλεσάμενος ὁ 


ἔξαρχος τοὺς ἀνιέρους Σαύξνον xa Κρησχεντῖνον, 


λέγει αὑτοῖς" ᾿Αγάγετε εἰς μέσον τὴν χόρην, ἣν λέ- 
γεῖξ, ὅτι ἐγένετο ὁ ἐπίσχοπος ὑμῶν. Ἡμεῖς γὰρ 
γινώσχομεν ἄνδρα εὐλαδῇ αὑτὸν εἶναι χαὶ χρήσιμον" 


ἵνα δὲ λοιπὸν γνώσω τὸ πῶς ἀναγάγω τῷ χυρίῳ pou 


τῷ πάπᾳ τὰ χατὰ ἄνθρωπον. Ἤγαγον δὲ εἰς μέσον. 
τὴν xópnv: ἡ bb ἔστη τρέμουσα ἐνώπιον πάντων. 
Εἶτα λέγει αὐτῇ ὁ ἔξαρχος ᾿Αληθές ἐστιν τὸ παρὰ 
σοῦ λεγόμενον, ὅτι ἐχοιμήθη μετὰ σοῦ ὁ ἐπίσχοπος 
οὗτος; Ἡ δὲ εἶπεν" Ναὶ, δέσποτα, ἐγένετο μετ᾽ 
ἐμοῦ. Ἐν δὲ τῷ ἀποκριθῆναι αὐτὴν ταῦτα, αἴφνης 
ἐγένετο εἰς αὐτὴν θαῦμα μέγα" ἐχυριεύθη ὑπὸ δαΐμο- 
νος χαλεποῦ, xal ἤρξατο ἐνώπιον πάντων χυλίεσθαι 
καὶ ἀφρίζειν ὑπὸ τοὺς πόδας τοῦ μαχαρίου. "EXabsw 


D δὲ φόδος πάντας, xai ἔχραζον λέγοντες " Πείθομέν 


σε, δέσποτα, ὅτι ψευδῆ αὑτοῦ χατηγοροῦσιν. Οἱ δὲ 
ἀνίεροι ἀναισχυντοῦντες ἔλεγον" Οὐχ εἴπομεν ἡμεῖς, 
ὅτι μάγος ἐστὶν καὶ φαρμαχός ; Καὶ ἁπλῶς, ἕνα τὸν 
λόγον σύντομον εἴπω, λέγει ὁ μαχάριος Γρηγόριος 
πρὸς τὸν ξξαρχον * ἔΑνθρωπε, σὺ, εἰ βούλῃ, ἀνάγαγε 
τὰ xav ἐμὲ τῷ πάπᾳ, xal δεαμήσας ἀπόστειλόν με 


monii nostri,etc. Atque hic 1aem est, quocum Gre- 
oriug in Dialogis loquitur. ubi etlam ille se in 
Sicilia fuisse testatur (lib. 1v, c. 57). Apypellatur 

infra Tiberius (n. 66) : quod ejus prenontn aut 

cognomen fuisse dicerem, nisi tum unicayn appel- 

lationem in usu fuisse eonstoret. Sed jam vidimus, 
wam parum in hac bistoria nominibus Gden- 
um sit. 


655 S. GREGORII AGRIGENTINI ViTA. 6:4 


μετὰ τῶν δεσποτιχῶ» πλοίων, ἵνα, ὡς xatpóc ἐστιν, A transmitte,ut dum tempus propitium cst, co salvi per- 


διασωθῶμεν" ἀδύνατον γάρ ἐστιν ἡμῖν στῆναι ἐν- 
ταῦθα, ἕως οὗ τὸ χρεωστούμενον εἰς ἡμᾶς πληρῶται. 
Ἢ δὲ γυνὴ τοῦ Σαδίνου ἅμα τῆς αὐτῆς θυγατρίῳ, 
καὶ ἄλλοι πολλοὶ, χαὶ ὁ ποτὲ ἄλαλος καὶ χωφὸς ἕπι- 
πτὸον παρὰ τοὺς πόδας τοῦ paxaplou χλαίοντες xa 
λέγοντες " Ἐλέησον ἡμᾶς, δοῦλε τοῦ Θεοῦ, χαὶ μὴ 
μνησιχαχήσῃς εἰς ἡμᾶς, μηδὲ μνησθῇ: τῶν καχῶν, 
ὡς ἔπραξαν εἰς σὲ οἱ ἀνίεροι οὗτοι. Στραφεῖσα δὲ ἡ 
γυνὴ τοῦ Σαδίνον λέγει αὐτῷ "᾿Απόστα Ey, τοῦ οἴχου 
μου ἀπὸ τῆς σήμερον ἡμέρας, ἵνα τί ἐδουλεύσω πο- 
νηρὸν χατὰ τοῦ διχαίου τούτου, τοῦ ἰασαμένον διὰ 
μόνης προσευχῆς αὐτοῦ ἐνώπιον παντὸς τοῦ λαοῦ 


τηύτου τὸ θυγάτριον ἡμῶν ; ᾿Απόστα ἀπ᾿ ἐμοῦ, fj 


ἐμαυτὴν διαχειρίζομαι. Συνέπεσεν δὲ ὁ Σαδῖνος τῷ 
προσώπῳ, καὶ ἔμεινεν ὡς λίθος ἄφωνος. Εἶπεν δὲ ὁ 
ἅγιος Γρηγόριος τῷ ἐξάρχῳ * Ἐπειδὴ αὐτὸς, ἄνθρωπε, 
μηδενός σε καταστήσαντος χριτὴν xal διχαστὴν xat' 
ἐμὲ, ἐπιτρέψαι ἀπελθεῖν με ἐν τῇ φυλαχῇ, xoi 
ἀσφαλισθῆναί με ἐν τῷ ξύλῳ, ἕως οὗ σχέψησαι τὰ 
περὶ ἐμοῦ, χαθὼς ἐποίουν οἱ ἀπ᾽ ἀρχῆς τύραννοι. 
Τότε λέγει αὐτῷ ὁ ἔξαρχος" Οὐχ ἐγὼ ἐπιτρέπω 
ἀσφαλισθῆναΐ σε" ἀλλ᾽ οἱ διαδάλλοντές σε, αὐτοί σε 
ἀσφαλίζονται. Ἐχίνησεν δὲ ὁ μακάριος ἀφ᾽ ἑαυτοῦ, 
καὶ ἄπιε ἐν τῇ φυλαχῇ " πᾶσαν δὲ τὴν νύχτα ἄῦπνος 
διετέλει ὁ μαχάριος ἅμα τοῦ ἀρχιδιαχόνου χαὶ τῶν 
λοιπῶν διαχόνων Ἐράσμου, Φιλαδέλφου xal Πλατω- 
vixou ψάλλοντες, xaX ἀναγινώσχων αὐτὸς, φέρων 
ἄνευ βίδλου" οὐχ εἴασαν γὰρ αὐτὸν ἐχδάλαι Ex τοῦ 
ἐπισχοπίον οὐδέν. 


Z'. Μετὰ δὲ ταῦτα μετεστείλατο ὁ ἅγιος Γρηγό- C 


ριος τὸν ἔξαρχον ἐν τῇ φυλαχῇ, xal λέγει αὐτῷ "O 
βουλέσῃ εἰς ἡμᾶς ποιῆσαι, ἐν τάχει ποΐησον. Ὁ δὲ 
ἔξαρχος λέγει αὐτῷ " Ἐγὼ βούλομαί σε ἅμα τῶν 
σῶν χατηγόρων ἀποστεῖλαι ἐν Ῥώμῃ πρὸς τὸν χύ- 
Qv μου τὸν πάπαν, τὸν ἀποστολιχὸν ἐπέχοντα 
θρόνον. 'O δὲ πρὸς αὐτὸν αἀπεχρίνατο" Ναὶ χἀγὼ 
«οὔτο αἰτῶ ποιῆσαι, καὶ ἀποστεῖλαί με ἔνθεν ἐν τά- 
χει. Γενομένης δὲ ἑσπέρας, παρεχάλεσεν ὁ ἅγιος 
Γρηγόριος τὸν ἔξαρχον, ἐν ὅσιν 6 λαὸς ἡρέμησεν 
ὀλίγον, ἐχδάλαι αὐτὸν διὰ τῆς πλαγίας πύλης τῆς 
βλεπούσης ἐπὶ τὴν θάλασσαν, καὶ παραδοῦναι αὑτὸν 
elg τὰ πλοῖα τοῦ πάπα. "Ἔμελλον γὰρ ἀποχινεῖν ἐν 
αὐτῇ τῇ νυχτὶ ix τοῦ ποταμοῦ. Ἐξήγαγέν τε αὐτὸν 


veniamus. Neque enim (ieri potest, ut hic nos tan- 
dia immoremur, dum negotium loc nostrum trans- 
actum sit. Uxor vero Sabini cum filiola sua et alii 
multi, in primis ille, qui mutus fuerat et surdus, 
ad beati viri pedes procidebant flentes, eumque sic 
alloquebantur : Misereat te nostri, Dei serve, ne 
tibi injurie nostre animo obversenitr, neve ma- 
lorum memineris, quz tibi sacrilegi isti intulerunt. 
Mox Sabiuum intuita uxor : Domo, inquit, mea ab 
hoc die extorris esto : quid tu pessimum inire con- 
silium ausus es adversus hunc justum, qui filio- 
lam nostram unis precibus coram omni populo 
valetudini restituit? Discede a me, aut ego mihi 
manus infero. Enimvero Sabinus vultu concidit, et 
saxi instar obmutuit ; et sanctus Gregorius sic le- 
gatum affatur : Quoniam te, homo, arbitrum cause 
mex judicemve nemo constituit, jube me hinc in 


custodiam redire, [rxxvi] nervoque constringi , ' 


donec de causa cognoscas : qui olim tyrannorum 
mos fuit (65). Cui legatus : Non ego, inquit, con- 
stringi te jubeo; sed qui te eriminantur, ipsi te 
custodiendum curant. Ab eo igitur digressus bea- 
tus vir in carcerem abiit, atque ibi totam noctem 
uraduxit insomnis cum archidiacono et reliquis 
diaconis Erasmo, Philadelpho et Platonico, qui- 
buscum psalmos. cecinit, aut lectienis loco multa 
memoriter pronuntiavit sine libro. Neque enim ex 
adibus efferri ab eo quidquam passi sunt. . 


LX. Legatum deinde arcessivit sauctus Grego- 
rius ad carcerem, rogavitque, ut quod de ipso fa- 
ciendum sibi statuisset, quamprimum faceret. Ego 
vero, inquit ille, deliberatum habeo, Romam te (66) 
cum accusatoribus tuis ad dominum meum ponti- 
ficem maximum throni apostolici heredem mit- 
tere. Cui sanetus vir respondit : ld ipsum profecto 
ut facias peto, meque hinc cito dimittas. Sub ve- 
speram vero legatum hortatus est, quandoquidem 
populus paululum conquieverat, ut eum per posti- 
eum emitteret, quod mare respiciebat, et pontificis: 
maximi navibus imponeret, Nam ea ipsa nocte a 
flumine solvere debebant. Eduxit autem eum lega- 
tus cum accusatoribus ejus Sabino et Crescentino 


ἔξαρχος σὺν τῶν κατηγόρων αὑτοῦ Σαδίνου καὶ p ac decem aliis : qui ad littus descenderunt, ubi 


Κρησχεντίνου, xal ἑτέρων δέχα σὺν αὐτῷ. Καὶ χατ- 
ἦλθον εἰς τὸν αἰγιαλὸν, ἔνθα τὰ πλοῖα ἧσαν βουλό- 


(05) Dictum hoc satis aculeatum est, ut Leontii 

otius, quam Gregorii nomine prolatum malim. 

eque vero legatus reprehendi poterat, quod alie- 
nis se negotiis immisceret, Hwc enim a pontitice 
maximo mandata habebat : ut. Gregorii Magni 
epistole testantur. Pergenti, inquit, tibi ad Sici- 
liam Capitulare, quod dedi, assidue relegendum est, 
wt cura mazima esse de episcopis debeat (lib. 1, 
epix. 36). Rursus : De lapsis sacerdotibus vel quo- 
libet ez clero observare ie volumus, ut in rebus eo- 
rum nulla contaminatione miscearis (lib. 1, epist. 44). 
In alia : Preterea hoc tibi indagandum maudare cu- 
vavimus, veteri, que jam inoleverat, consuetudine 
postposita, ut si que civitates in provincia Sicilie pro 


naves erant, quamprimum vela facturz. At Grego- 
rium parentes ejus sequebantur plorantes; quorum 


peccatis per sacerdotum lapsus a pastorali regimine 
vacare noscuntur, de clero Ecclesiarum ipsarum, vel 
ez monasleriis, εἰ qui digni ad sacerdolalem locum 
possunt inveniri, perepicias (lib. 1, epist. 18). 

(66) Num litteras Petrus a pontifice maximo jam 
accepisset , quibus Gregorium Agrigentinum ac 
duos 3lios episcopos Romam mittere jubebotur, 
affirmare non audeo. AÁngustizx enim temporis ex- 
cludere videntur. Sed Gregorius Magnus Julio aut 
Augusto anni 591 sic ad cum scripsit : Gregorium 
vero Agrigentinum εἰ Leonem Catanensem ei Victo- 
rem Panormitanum per omnia nos volumus ad nos 
aite hiemem proficisci (lib. 1, epist. 72). 


657 


S. GREGORII AGRIGENTINI VITA. 


6358 


δουλῇ πρὸς τὸν xüpióv μου τὸν πάπαν. OL δὲ προσ- A dominum meum pontificem maximum profectus 


χαλεπάμενοι τὸν ἀρχιδιάχονον Εὔπλον xal τοὺς σὺν 
αὐτοῖς, ἐπυνθάνοντο παρ᾽ αὐτῶν, εἰ ἀληθές ἐστιν τὰ 
λεγόμενα παρ᾽ αὑτῶν. Οἱ δὲ, Ναὶ, φασὶν, ὡς λέγει ὁ 
ἔξαρχος, οὕτως ἐγένετο. Λαῤόντες δὲ πῦρ οἱ λαοὶ 


πάντες, ἐνέπρησαν τοὺς οἴχους τῶν ἀνιέρων Σαδίνου ᾿ 


καὶ Κρησχεντίνου" xal συνέδραμε τὸ πλῆθος τοῦ 
λαοῦ τοῦ ἀποχτεῖναι τὸν Xa6ivoy καὶ Κρησχεντῖνου. 
Καὶ ἔφυγον εἰς τὴν ἐχχλησίαν καὶ χατέδραμον αὖ- 
τοῖς, Συνήντησεν δὲ αὑτοῖς ὁ Χαρίτων εἰς τὴν πύλην 
45g ἐχχλησίας, xal παρεχάλει αὑτοῖς, λέγων " Μὴ 
ἀδελφοὶ, παρακαλῶ, μὴ ἀποχτανθῶσιν ol ἀνίεροι οὗ- 
τοι" μή πὼς xal ἀληθῆ εἰσιν τὰ παρ᾽ αὐτῶν χατ- 
ἡγορούμενα χατὰ τοῦ ἐπισκόπου ὑμῶν, καὶ εὗρε- 
rite xal αὐτοὶ ὡς χαταχρινόμενοι. OE δὲ ὑπήχουσαν 


est. Illi accito archidiacono οἱ qui cum eo erant, 
interrogarunt eos, verane essent qua ab his di- 
eerentur : qui rem ita se liabere conürmarunt, ut 
legatus dixerat. Αἱ populus universus facibus abre- 
ptis sacrilegorum hominum Sabini et Crescentini 
domos incendit ; tum Ipsos quoque occidere conata 
esi, et in templum fugientes incessit. [Lxxxvin] 
Verum Chbarito illis se ad templi portam opposuit. 
et obsecrans et clamans : Ne quiso, fratres, ne 
manu vestra sacrilegi isti procunibant : nolite 
committere, ut episcopi vestri criminatores vera- 
ces habeantur, vosque accusatione digni videa- 
mini. Quibus Charitonis dictis illi auscultantes 
recesserunt : legatus etiam se ab eerum conspectu 


τοῦ Χαρίτωνος, καὶ ἀπεστράφησαν. "Equyev δὲ xal B et ipsa ex urbe proripuit, atque in Philosophiano- 


ὁ ἔξαρχος ἀπὸ προσώπου αὐτῶν kx τῆς πόλεως " xai 
ἀνῆλθεν ἐν τῇ χώμῃ Φιλοσοφιανῶν. 

ZB', Ὡς δὲ ἤχουσεν τὸ πλῆθος τοῦ λαοῦ τὸν λόγον 
τοῦ Χαρίτωνος, ὃν εἶπεν αὐτοῖς, ἀνέσχον μιχρὸν ἐχ 
τοῦ πονηροῦ συνεδρίου, xaX οὐχέτι αὐτοὺς ἐδίωχον. 
᾿Αλλὰ χοινῇ γνώμῃ οἱ ἄρχοντες xal οἱ τριδοῦνοι 


χατῆλθον ἐν τῇ Συραχουσέων πόλει πρὸς τὸν ἄρχοντα. 


πἧς Σιχελίας, λοιπὸν δὲ xal πρὸς τὸν ἁγιώτατον 
ἀρχιεπίσχοπον τῆς αὐτῇς πόλεως " χαὶ διηγήσαντο 
αὑτοῖς πάντα τὰ συμδάντα τῷ. ἁγίῳ Γρηγορίῳ, xol 
τὴν στάσιν τοῦ ἀνιέρου λαοῦ ἐχείνου. Καὶ ἐθαύμα- 
σεν ὁ ἄρχων σὺν τῷ ἐπισχόπῳ, καὶ πᾶς ὁ λαός. Ἦσαν 
γὰρ γνωστοὶ πάντες τῷ μαχαρίῳ, καὶ ἐμπλήσθησαν 
σφόδρα. τήσαντο δὲ αὐτὸν οἱ ἄρχοντες χαὶ οἱ τρι- 
θοῦνοι ἀποστεῖλαι καὶ χατασφαλίσασθαι τὸ ἐπισχο- 
πεῖον. 'O δὲ ἄρχων τῆς Σικελίας καὶ ὁ ἐπίσχοπος 
ἀπέστειλαν ἄνδρας εὐσεδεῖς, ὁ μὲν ἐπίσχοπος ἄρχι- 
διάκονον αὐτοῦ, ὁ δὲ ἄρχων Παῦλόν τινα μετὰ στρα- 
,ποτέδου τὸν ἀριθμὸν διακοσίων ’ χαὶ ἀνῆλθον μεξὰ 
τῶν τριδυύνων ἔν τῇ ᾿Ακραγαντίνων πόλει, xat ἐπ- 
ἐσφραγΐίσαντο μετὰ πάσης ἀχριθείας τὸ ἐπισχοπεῖον, 
χαὶ πιρέδωχαν τῷ ἀρχιδιακόνῳ Εὔπλῳ. Τούτων δὲ 
ἀναχωρησάντων συνήχθησαν οἱ ἀνίεροι ἐχεῖνοι " ἦσαν 
γὰρ ἑαυτοὺς χατασφαλιζόμενοι, xal ποιοῦντες συν- 
ὁμοσίαν μετ᾽ ἀλλήλων τοῦ μὴ ἐάσαι τὸν ἀρχιδιάχο- 
νὸν Εὔπλον εἰσελθεῖν ἐν τῷ ἐπισχοπείιμ, ἀλλ᾽ ἐν- 
εδρεῦσαι xat ἀποχτεῖναι αὐτὸν ἐν νυχτί. Ὁ δὲ ταῦτα 


rum regionem remigravit. 


LXII. Ut vero et reliqua plebs, qualis fuisse 
Charitonis sermo intellexit, paululum continuit se 
nec jam impium illum hominum conventum urgere 
institit. AL vero archontes et tribuni communi con- 
sensu Syracusas ad praetorem Sicilix (68), atque 
ad ipsum sanctissimum ejus urbis archiepisco- 
pum (69) profecti sunt : eisque omnia quie sancto- 
Gregorio contigerant, ac scelerate illius factionis 
tumultum exposuerunt. Qua res tam praztori quam 
episcopo et omni populo admirationi fuit : et quia. 
Gregorium universi noverant, vehementer obstu- 
puerunt. Rogarunt autem prztorem archontes ac 
tribuni, ut Agrigentum mitteret qui domum ponti- 
ficalem tutam redderent. llle vero ac simul episco- 
pus pios viros delegarunt, archidiaconum nempe: 
suum episcopus prztor autem Paulum quemdam. 
cum ducenlorum armatorum cohorte : qui cuum. 
tribunis Agrigentum ingressi, domum pontiflcalem 
diligentissime ohsignarunt, eamque Eupli archidia- 
coni tutele. commiserunt. At ubi illi se recepere, 
sacrilegze factionis homines rursus congressi sunt : 
quippe se interea abdiderant ; interque se conjura- 
runt, ut Euplum archidiaconum a domus pontili- 
calis ingressu prohiberent, et ipsum mociu pee 
insidias de medio tollerent. Hac vero ille ut resci- 


(68) Pr:ztor erat. Sicilie eo anno Justinus, ad fy religionis habitu censelur, fraternitati (κα ex nostra 


quem duz exstant Gregorii Magni epistole (lib. », 
epist. 2; lib. i, epist. 53) : is tum forte Syracusis 
forum agebat, vel etiam praetorium in ea urbe lia- 
behat. Erant enim. Syracusas tum quoque primaria 
eivitas; praetores vero, veteri, ut opinor, consue- 
tidine jam. omis«a, provinciam universam, quam 
prisci illi Romani conventoum celebrandorum causa 
obibant, una ex urlie regere solehant. 

Cur autem Agrigentini ad Syracusanum quoque 
episcopum rem detulerint, ea fuisse causa videtur, 
quod μος ipso anno 591, mense Octobri, ut habet 
roódeX Vatic., non Decembri, ot est in editis exem- 
plaribus, Maximiano episcopo Syracusano Grego- 
rius Magnus vices suas per Siciiam commisit. 
Proinde, inquit (lib. n, epist. 7), super cunctas 
Sicilie Ecclesias reverendissimum te. virum. Mauxi- 
mianum [ratrem et coepiscopum nostrum vice sedis 
apostolice ministrare decernimus : ut quisquis. illic 


auctoritate subjaceat. Maximiani autem archidiaco- 
nus erat fortasse Agatho ille, quem post ejus mor- 
tem Syracusanoruin pars episcopum poscebat (Greg. 
lib. v, epist. 22), cum Trajanum presbyterum sli 
preoptarent (idem lib. v, epist. 47), quorum neu- 
tro electo, factus est Joannes archidiaconus Cata- 
nensis (lib. vi, epist. 48). 

Paulum denique illum, quem prator Justinus 
Agrigentum eum ducentis militibus misit, fuisse 
eum puto, quem Gregorius Magnus Pauíum Scho- 
lesticum appellat, cui et duas scripsit epistolas 
(lih. 1, epist. 5; lib xiv, epist. 1), Erat hic, ut 
apparet, iw cohorte przetoris, et in causarum cogni- 
lione assessor, quem Gregorius a justitia laudat : 
Quia illum, iuquit (lib. xiv, epist. 1), vobis per hoc 
placabilem redditis, contra cujus inimicos scli vestri 
reclitudinem exercetis. 

(69) Cajetanus ἐπίσχοπον lcgit. 


δ59 S. GREGORII AGRIGENTINI VITA. 660 
vit urbem reliquit, [ixxix] ac tandiu latuit, dum A áxoíca;, ἀνεχώρησεν ἐχ τῆς πόλεως, xal Expó- 


beatus episcopus ejus rediret. Sabinus contra et 
Crescentinus cum asseclis suis Leucium improbum 
hominem et h:reticunf inducentes in domo ponti- 
fieali collocarunt : et quia Charito archontes et 
populum ac tribunos colortabatur, nec dubitare 
sinebat, fore, Deo sic jubente, ut ille rursum in 
urbem reverteretur, exinde nihil hi adversus sa- 
erilegos illos moliti sunt. Itaque tanquam agrestes 
fera: Ecclesiam Dei, ut libuit, distraxerunt. Romam 
autem ul pervenit beatus vir, relationem pontifict 
maximo navicularius tradidit. Ille ut legit, et quie 
in ea contra justum virum inique conficta expone- 
bantur, percepit (70), graviter in eum indignatus, 
ne faciem quidem ejus aspicere voluit, eumque 
magna cum ignominia tractum in earcerem ire 
jussit, et vinculis gravibus nervoque astringi, ca- 
tena manibus pedibusque injecta. (ui dum in 
carcerem duetus traheretur, Deo laudes reddebat, 
Gratías, inquiens, tibi ago, Domine mi Jesu Christe 
Deus, quod me digwum putaveris, qui sancti no- 
minis tui causa lizc subirem, quanquam exiguum 
id est prz: meorum criminum magnitndine, Car- 
ceris vero eustodi mandala-dedere ministri, nc 
unquam eum vineulis solveret, eumque sic solita- 
rium reliquerunt : nam diaconum alibi [uxxx] in- 
cludi pontifex maximus jussit (71). Ποὺ quam pa- 
rum sui compos, heu quam erat durus ac suspicio- 
sus, qui tum summam apostolorum sedem (72) 


(70) Quanquam ignoramus unde hac hauserit 
Lcontius, suspicari tamen licet, e maledici homi- 
nis commenlario sumpta esse, qui ex eorum nu- 
mero esset, quos Gregorii Magni memoria infensos 
fuisse scimus. (V. inter Script. Ré. Ital. Ptolom. 
Lucens. lib. xi, c. 10, in t. Ll Nam quis Grego- 
rio Magno vcl mansuetudine vel humanitate prz- 
stantior? Nihil certe magis in epistolis ejus cate- 
risque scriptis elucet. Sed quia vindex idem erat 
vitiorum, et legum sacrarum custos, et dignitatis 
Ecclesi: assertor, displicuit improbis, et obtrecta- 
torum convicia non effugit : itaque et facla sua 
quandoque defendere coactus est : ut cum ad Salo- 
nitanos ob Maximum in ea Ecclesia minus legi- 
time designatum. episcopum scripsit his verbis 
(lib. vt, epist. 96) : Pervenit ad me, quod quidam 
perverse mentis homines, ut dilectionis vestra ani- 
2108 vulnerarent, vobis insinuare conati sunt, quta 
ego contra Maximum quodam odio movear, δἰ non 
magis qua canonica, sed. ea, qua furoris suni, exse- 
qui concupiscam, Sed absit hoc, absit a. sacerdotali 
animo, ut in qualibel causa privato zelo movea- 
tur, etc. Porro si Gregorio ille nostro paulo infen- 
sior fuit, et accusatorum testimoniis deceptus est, 
momenti aliquid habuisse videtur ipsum crimina: 
tionis genus, et quia gravissimum erat, et quia 1831} 
et aliorum Siciliz episcoporum delata nonina fue- 
rant, Leonis scilicet Catanensis (epist. 93, lib. 11), 
et Agathonis Liparitani, qui et pontificatu abire 
jussus fuerat (epist. 55, lib. 11). Prodendum enim 
aliquod severitatis exemplum videbalur, ne malum 
latius serperet, ceterique episcopi parum sibi me- 
tuendum arbitrarentur. Sed tamen Gregorium no- 
strum ab eo in carcerem conjectum esse ac vincu- 
lis astrictum , credi omnino non potest. Scio 
clericos aliquando ah episcopis iu custodiam da- 
tus : doeet 1d nos etiam Gregorius Magnus in epi- 


D 


T*£10 ἕως τῆς ἐπανόδου τοῦ paxaplou ἐπισχόπου 
αὑτοῦ. Ὁ δὲ Za6lvo; καὶ Κρησχεντῖνος χαὶ οἱ περὶ 
αὑτοὺς ἀγαγόντες τὸν παράνομον Λεύχιον τὸν αὖρε- 
τιχὸν, ἔθεντο αὑτὸν ἐν τῷ ἐπισχοπείῳ “ οἱ δὲ ἄρχονε 
τες xal οἱ λαοὶ xal ol τριδοῦνοι παραχαλούμενοι 
ὑπὸ τοῦ Χαρίτωνος καὶ πληροφορούμενοι παρ᾽ αὐτοῦ, 
ὅτι τοῦ Θεοῦ χελεύοντος πάλιν ἐπανιέναι αὑτὸν ἐν 
τῇ πόλει, λουπὸν ἐνέδωχαν Ex τῶν ἀνιέρων. Καὶ τότε 
ὡς ἄγριοι θῆρες κατενεμήσαντο τὴν Ἐχχλησίαν τοῦ 
Θεοῦ, ὡς ἐδουλήθησαν. Φθάσαντος δὲ τοῦ μαχαρίου 
ἐν Ῥώμῃ, ἐπέδωχεν ὁ ναύχληρος τὴν ἀναφορὰν τῷ 
πάπᾳ, ᾿Αναγνοὺς δὲ καὶ γνοὺς τὰ ἐν αὐτῇ ἐμφερό- 
μενα κατὰ τοῦ διχαίου ψευδῇ καὶ ἀθέμιξα πράγματα, 
xai θυμοῦ πλησθεὶς χατ᾽ αὐτοῦ, οὐδὲ τὸ πρόσωπον 
αὐτοῦ ἠδουλήθη θεάσασθαι, ἀλλ᾽ ἐχέλευσεν αὐτὸν 
μετ᾽ ἀτιμίας πολλῇς συρόμενον ἐπὶ τῇ εἰρχτῇ ἀπ- 
ελθεῖν, χαὶ ἐν δεσμῷ βαρεῖ ἕν τῷ ξύλῳ ἀδσφαλισθῆναε 
σιδήρῳ χεῖρας χαὶ πόδας. Ὁ δὲ συρόμενος καὶ βαλ- 


όμενος ἐν τῇ εἰρχτῇ ἐδόξαζε τὸν Θεὸν λέγων" Εὺ- 


χαριστῶ σοι, Κύριέ pov. Ἰησοῦ Χριστὲ ὁ Θεὺς, ὁ 
καταξιώσας με διὰ τὰ ὄνομά σον τὸ ἅγιον χαταντῇ- 
σαι εἰς ταῦτα, χἂν ὀλίγον, διὰ τὰς πολλάς μου 
ἁμαρτίας. Παρήγγειλαν δὲ τῷ δεσμοφύλαχε, μηδ᾽ 
ὅλως αὐτὸν λῦσαι τοῦ δεσμοῦ, οὕτω ἀφέντες αὐτὸν 
εἶναι μόνον" τὸν δὲ διάχονον ἐκέλευσεν ὁ πάπας ἐν 
ἑτέρῳ τόπῳ ἀσφαλισθῆναι. "D τῆς ἀνοίας, ὦ τῆς 
ἀσπλαγχνίας, ὦ τῆς xaxlac, ἧς πεπλήρωται ὁ τὸν 
πρῶτον ἐπέχων τῶν ἀποστόλων θρόνον, uh μᾶλλον 


e 


stola ad Cyprianum diaconum (lih. v, n. 52) : sed 
hoc primum de episcopis non legimus, qui ne tum 
quidem, cum ob crimina honore se abdicare coge- 
bantur, nisi in monasteria mitti solebant. Deinde 
illa ipse clerieorum custodi: carceres won erant, . 
neque illic nervus aut compedes visebantur. Facit 
huc locus insignis epistol:e Gregorii II pont. max. 
ad Leonem Isaurum, in qua ostendit quam diversa 
ratione in maleficos animadvertant pontiflces et 
reges. Ea est secunda epistolarum, qua concilii 1t 
Niczeni Acta precedunt (Hard. t. IV, p. 15) : Vides, 
imperator, pontificum et imperatorum discrimen? si 
quispiam te offenderit, domum ejus publicas et spo- 
lias, solam illi vitam relinquens : tandemque. illum 
etiam vel suspendio necas, vel capile truutas, vel 
relegas, eumque longe a liberis el ab omnibus cogna- 
tis δἰ amicis suis amandas. Pontifices non iia ; sed 
ubi peccarit quis et. confessus (uerit, suspeidii. vet 
ampstationis capitis loco. Evangelium. el crucem 
ejus cervicibus circumponunt : eumque tanquam τα 
carcerem, in secretaria sacrorumque vasorum «raria 
conjiciunt, in Ecclesie diaconia el in catechumena 
ablegant : ac visceribus ejus jejunium oculisque vigi- 
lias et luudationem ori indicunt. Cumque probe ca- 
stigarint, probeque [ame ufflixerint, tum preuosum 
illi Domini corpus impariiunt, et sanclo illum gem- 
guine potant : el cum illum vas electionis restituerit 
ac immunem peccati, sic ad Dominum purum i1nson- 
lenique (ransmittunt..— — . 

(11) Graca a num. 62, ad hunc locum, quo, 
chartis avulsis, in utroque codice DBasilianorum 
deessent, descripsi e codice Vaticano n. 307. Qum 
vero sequuntur usque ad nui. 65, ea Cajetanus 
sibi omittenda putavit. . 

(12) Cod. Vatic. τὸν ἀποστολιχὸν θρόνον. 


661 


S. GREGORII AGRIGENTINI VITA. 


C62 


τοὺς ἁμαρτάνοντας διὰ παραχλήσεως xal προσευχῇῆς A obtinebat : ut delinquentes non tam solatio aliquo 


θεραπεύων, ἣ μᾶλλον εἰς ἀπόγνωσιν ἀπωσάμενος" 
xai τοῦτο, μὴ ἐπερωτήσας καὶ γνοὺς μετὰ ἀχρι- 
δείας, χαὶ καταμαθὼν" τὸ ἀληθές, ᾿Αλλ᾽ ὅμως ὀργὴ 
xal φρονέμους ἀπόλλυσιν * τοῦτο δὲ γέγονεν τὸ ταρα- 
χθῆναι αὐτὸν ἐχ τοῦ ἀρχεχάχου ἐχθροῦ. 


EI". "Ὄντος δὲ τοῦ μακαρίου Γρηγορίου ἐν τῷ 
δεσμωτηρίῳ, ἐν τῷ ξύλῳ πλεπεδημένου σιδήροις, xal 
προσευχομένου, περὶ τὸ μεσονύχτιον, φῶς μέγα περι- 
ἔλαμψεν τὸ δεσμωτήριον, χαὶ ἰδοὺ ἄνδρες δύο φοδεροὶ 
ἐπέστησαν τῷ μαχαρίῳ ἐν σχήματι ἀποστολιχῷ, λέ- 
Yovtes αὐτῷ * Xalpote, Γρηγόριε, δοῦλε Χριστοῦ, ἢγα- 
πημένε καὶ ἡμῶν Γρηγόριε" ὁ Χριστὸς ἀπέστειλεν 
ἡμᾶς λύδαι σε ἐχ τῶν δεσμῶν, ὧν ἀδίχως δέδεσαι 
ὑπὸ τοῦ πάπα " καὶ ἡμεῖς χαίροντες τῇ καρτερίᾳ τῆς 
ὑπομονῆς σον, συνευφραινόμεθά σοι" δεῖ γὰρ χαὶ ἐν 
τῇ πόλει ταύτῃ πολλὰ σημεῖα γενέσθαι τῇ τοῦ παν- 
αγίου Πνεύματος χάριτι διὰ σοῦ. Καὶ ἁψάμενοι τῶν 
δεσμῶν ἀπέσπασαν ἐχ τῶν χειρῶν αὐτοῦ χαὶ τῶν 
ποδῶν. Καὶ ἀναστὰς, ἔπεσεν παρὰ τοὺς πόδας αὖ- 
τῶν, xal κατεφίλησεν αὐτοὺς, λέγων" Εὐχαριστῶ 
τῷ Θεῷ δι᾽ ὑμᾶς, ἅγιοι ἀληθῶς ἠγαπημένοι χαὶ 
ἀπόστολοι τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ, οἱ τὴν οἰχουμένην 
πᾶσαν φωτίσαντες, ἰδοὺ χαὶ εἰς τὴν δούλου ὑμῶν 
σμιχρότητα παρεγένεσθε τοῦ ἰατρεῦσαί μον τὸ 
τραῦμα τῆς ψυχῆς, οἱ τῷ φοδερῷ παριστάμενοι 
θρόνῳ. Ταῦτα δὲ αὐτῶν εἰπόντων, καὶ ἀσπασάμενοι 
αὐτὸν, ἀφανεῖς ἐγένοντο" διερχόμενοι δὲ οἱ ἅγιοι λύ- 


σᾶντες xat τὸν Πλατωνιχὸν, καὶ ἐχδαλόντες ἐν ᾧ ἦν 


τόπῳ χεχλεισμένος, ὁδηγήσαντες αὑτὸν ἕως οὗ fjv ὁ 
μαχάριος Γρηγόριος, ἀπῆλθον ἀπ' αὐτοῦ. Ἰδὼν δὲ 
αὑτὸν ὁ Πλατωνιχὸς, πάνυ εὐχαρίστησεν τῷ θεῷ. 
EA". Ἦν δὲ ὁ δεσμοφύλαξ ἔχων υἱὸν μονογενῇ ἑτῶν 
εἴχοσι, ὃς εἶχεν πνεῦμα χαλεπὸν σφόδρα, χαὶ ἦν 
ἐλαυνόμενος ὑπὸ τοῦ δαίμονος, καὶ μηδέποτε δυνά- 
βένος χρατηθῆναι ὑπό vwo;. Κατασυγχυρίαν οὖν 
χατὰ ταύτας τὰς ἡμέρας ἣν αὐτὸν χρατήσας ὁ πα- 
τὴρ αὐτοῦ, καὶ δεσμεύσας ἁλύσεσι τὰς χεῖρας xal 
τοὺς πόδας καὶ τὸν τράχηλον ἐν χίονι ὄντι ἐν τῷ οἴχῳ 
αὐτοῦ. Καὶ τῇ νυχτὶ ἐκείνῃ διαῤῥήξας ὁ δαίμων τὰ 
δεσμὰ τοῦ παιδὸς, καὶ βαστάσας αὐτὸν ὁ δαίμων εἰς 
τὸν ἀέρα προσέῤῥηξεν αὐτὸν εἰς τοὺς πόδας τοῦ 
μαχαρίου ἐν τῇ φυλαχῇ, ἔνθα ἔστηχεν ψάλλων, 


βουλόμενος αὑτὸν προστρίψαι, καὶ ἀποσχολῇσαι αὖ- D 


τὸν τῆς εὐχῆς " xal ἐχυλίετο ἀφρίξων. Ὃ δὲ 
ἅγιος xol μαχάριος cl; τὸν οὐρανὸν ἄρας τὰς χεῖ- 
pa; αὑτοῦ εἶπεν. Κύριε, ὁ Θεὸς τοῦ οὐρανοῦ χαὶ 
«ἧς γῆ: καὶ πάσης τῆς χτίσεως, ἴασαι τὸν δοῦλόν 
σου τοῦτον διὰ τῆς τῶν ἁγίων σου ἀποστόλων παρ- 
ονσίας. Εἶτα λέγει τῷ δαίμονι " Ἐπὶ τῷ ὀνόματι τοῦ 
Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ ἔξελθε, πνεῦμα ἀχά- 
θαάρτον͵ ἀπὸ τοῦ πλάσματος τοῦ Θεοῦ, Καὶ αὐτῇ τῇ 
ὥρᾳ ἐξῆλθεν ἀπὸ τοῦ παιδαρίου ὁ δαίμων, xal ἔμει- 
νεν ὡς νεχρός. Kal χρατήσας αὐτὸν τῆς δέξιᾶ: yi 
9^6 , ἤγειρεν αὐτὸν, λέγων" 'λνάστα, τέχνον, va! 


, (03) CoJ. Vatic. καὶ μάλιστα τοὺς ἀμαρτάνοντα; 
(à προσ υχῆς τε xal παραχλήτεω; θεραποιύειν, ἢ 


curarel et precibus, quam rejiciendo ad desperan- 
dum impelleret (75)! przsertim cum neque inter- 
rogarit quemquam, neque verum accurate cogno- 
verit didiceritve. Sedenim ira prudentes etiaus 


. perimit : tantumque in eo perturbationis ab hosto 


malo et malorum auctore excitatum est. 
LXIIl. Cum vero in carcere esset beatus Grego- 
rius, ac ferrea constrictus compede, precationibus, 
operau) daret, media nocte lux magna carcere 
totum illustravit : ac viri duo verendi habitu apo- 
stolico ante eum constiterunt, qui eum appellan- 
tes : Salve, dixere, Gregori serve Christi, nobisque 
charissime : Christus nos misit, ut 1e vinculis 
solveremus, quibus te pontifex maximus iamneren - 
tem addixit : letamur enimvero ob constantiam οἱ 
patientiam tuam, tibique gratulamur, quod in hac 
quoque urbe sancti Spiritus gratia prodigia per te 
multa fient. Tum vincula appreheudenltes e mani- 
bus ejus ac pedibus detraxérunt. llle cum sur- 
rexissel, ad eorum procidit pedes, lhosque oscula- 
tus : Gratias, inquit, ago Deo per vos, o saucti, 
o Domini Jesu vere dilecti apostoli, qui totum ter- 
rarum orbem luce vestra implevistis : cece οἱ. 
exiguum huuc servum vestrum miserati, ad δ τ] 
cjus vulnus sanandum adeslis, vos, qui verendo 
insignique throno sedetis. Post qu:e, salute beato 
viro dicta, evanuerunt, atque ad Platonicum diver- 
tentes, ipsum quoque solverunt, eductumque c 
loco, ubi inclusus erat, non ante digressi sunt, 
quam ad locum deduxissent, ubi beatuf Gregorius 
versabatur. Quem ut Platonicus aspexit, δύ 
Deo quas potuit maximas: reddidit. 
LXIV. Habebat vero carceris custos filium uni- 
genam annorum viginti, pessimo a spiritu vexa- 
lum, quem demon tanta vi agitabat, ut eum nemo 
coercere unquam posset. Caeterum per eos dies. 
pater ejus forte apprehenderat, et manibus cjus ἃς 
pedibus atque collo catena constrictis, columuz, 
qua domi erat, alligarat. At nocte illa daemon, cuin 
pueri vincula diffregisset, sublatum in aerem aute 
pedes beati viri prostravit in ipso carcere, ubi tum. 
psalmos canebat, quo nempe illum attereret, εἰ ἃ 
precibus revocaret. Puer vero provolvebatur, et 
spumas vomebat. Tum sanctus vir (74), sublatis 
ad celum manibus : Domine, inquit, Deus coli et 
terra ac rerum omnium, ob sanctos iuos, qui 
modo mihi adfuerunt, apostolos servuut hunc 
tuum sana:o. [.xxxij Deinde demoni sic imperat . 
ln vomine Dumini nostri Jesu Christi exi, immun.le 
spiritus, c fignento Dei. Ac subito puerum demon 
reliquit : quem heatus vir, cum tanquam mortuus 
jaceret, dextra cjus appreliensa, excitavit, ac, 
Surge, dixit, fili, et Deo honorem redde, qui te 
respexit. Interea pater allolescentis cum surrexis- 
δεῖ, nec filium quirendo. inveuisset, faciem sibi 


εἰς ἀπόγνωτιν Ep dizi. . 
(71) Cod. 2, Ὃ δὲ ὅνιος τοῦ Θεοῦ x1: p2xápto;. 


663 


S. GREGORII AGRIGENTINI VITA. 


G64 


tuadere et clamare cepit : Heu me miserum t quid A δὸς δόξαν τῷ Θεῷ τῷ ἐπισχεψαμένῳ as, ᾿Αναστὰς Bk 


de fllio meo factum est? Omnino eum dzmon. vel 
in preceps vel in aquam actum enecavit : quid 
putaudum sit, nescio. Hxc dum diceret carceris 
custos, oculis circümlatis fores carceris apertas 
videt, magnamque in eo lucem splendere : itaque 
latentari rürsum, ac se miserum dicere peenam- 
que metuere, Nam quo me pacto, aiebat, defen- 
dam, ejus liominis causa, quem illic habebam. Sed 
cum se inclinasset, sanctum virum stantem vidit 
et psalmos canentem, cumque eo filium suum et 
Platonicum : nam et puer ille litteras didicerat, 
nisi quod apnos sex in daemonis mancipio fuerat. 
Porto carceris custos fllium intuitus agnovit, ac 
raptim ín carcerem ingressus, ad pedes beati Gre- 


gorii procidit, sic eum mullis cum laerymis allo- 


quens : Misereát te mei, o Dei serve, et qus in te 
admisi, remitte mihi, quippe qui mauibus meis te 
vinculis astringere ausus sim. Vere enim, domine 
mi, tu Dei totus es. Atque ab eo die beato viro 
ministrare coepit, eique interdiu noctuque astabat. 


D. 


πος £l. Καὶ ἀπὸ τῆς ἡμέρας ἐχείνης, καὶ ἐπ’ ἐχεῖνα 


“αραστήχων αὐτῷ ἥ μέρας xal νυχτός. 

LXV. Mullo post tempore vidua quedam, ad 
quam prodigiorum fama pervenerat, ad beatum 
virum in carcerem venit, eumque flens rogare sic 
cepit: Filiolam habeo, o Dei serve, unigenam, sed 
qua incurva est, nec coelum suspicere omnino po- 
test. Cui sanctus vir, lloc, o mulier, inquit, Dei 


ὁ πατὴρ τοῦ νεανίσχου, ζητήσας αὐτὸν xal μὴ εὖ- 
ρὼν, ἤρξατο τὸ πρόσωπον αὐτοῦ τύπτειν χαὶ λέγειν" 
θΐμοι τῷ ἀθλίῳ, τί γέγονεν τὸ τέχνον uoo ; πάντως 
ὁ δαίμων αὐτὸν ἀπέπνιξεν fj ἐν χρημνῷ ἣ ἐν ὕδατι, 
τὸ τί λογίσασθαι οὐκ οἷδα. Εἶτα ὡς ταῦτα ἔλεγεν, 
περιδλεψάμενος ὁ δεσμοφύλαξ θεωρεΐζ τὰς θύρας τῆς 
φυλαχῆς ἀνεῳγμένας, xai φῶς μέγα ἐν τῷ δεόμω- 
τηρίῳ, χαὶ ἤρξατο χράζειν" Θύὐαΐί μοι τῷ ἀθλίῳ, 
τιμῇ σὺν ἐμοί" πῶς f) τί ἀπολογήσομαι περὶ τοῦ 
ἀνθρώπου τούτου τοῦ ὄντος ἐνθάδε ; Καὶ παραχύψας 
ἴδεν τὸν ἅγιον στήχοντα xai ψάλλοντα, χαὶ τὸν υἱὸν 
αὑτοῦ σὺν αὑτῷ xal τὸν Πλατωνιχόν. Ἦν γὰρ χαὶ ὅ 
υἱὸς αὐτοῦ πεπαιδευμένος" ἐξ γὰρ χρόνους εἶχεν ἐλαν-- 
νόμενος ὑπὸ τοῦ δαίμονος. Σχεψάμενος δὲ ὁ δεσμο-- 
φύλαξ, χαὶ γνωρίσας τὸν υἱὸν αὐτοῦ, δρομαίως εἰσ- 
ελθὼν ἐν τῇ φυλαχῇ, ἔπεσεν παρὰ τοὺς πόδας τοῦ 

μαχαρίου Γρηγορίου, χλαίων xal λέγων" Ἐλέησόν 

με, δοῦλε τοῦ Θεοῦ, xol συγχώρησόν μοι ἃ ἔπραξα. 

εἰς σέ " χαὶ ἐπέδαλον ἐπὶ τοὺς δεσμούς δου τὰς ysi- 

ράς pou. ᾿Αληθῶς γὰρ, χύριέ μον, τοῦ θεοῦ ἄνθρω- 

ἣν ἐξυπηρετῶν ὁ δεαμοφύλαξ τῷ μαχαρίῳ, xe 


EE'. Μετὰ δὲ πολὺν χρόνον ἀχούσας τις χήρα τὰ 
σημεῖα, ἃ ἐποίει ὁ μαχάριος, χαὶ δραμοῦσα ἐν τῇ 
φυλαχῇ, παρεχάλει τὸν μαχάριον χλαίουσα καὶ λέ- 
γουσα Δοῦλε τοῦ θεοῦ, θυγάτριόν μοι ὑπάρχει μο- 
γογενὲξς, xal ἔστιν συγχύπτουσα ἀεὶ, καὶ μὴ ἀνὰ- 
νεύουσα τὸ σύνολον. Ὃ δὲ ἅγιος λέγει αὐτῇ " Τοῦτο, 


solius opus est, qui verbo salutem dare potest, ut (C γύναι, τοῦ Θεοῦ μόνου ἔργον ἐστὶν, τῷ δυναμένῳ 
et olim ineugvam mulierem erexit. Illa vero domum σῶσαι λόγῳ, ὡς xal ποτε τὴν συγχύπτουσαν ἀνόρθω- 


profecta, filiam ad pedes sancti Gregorii adduxit, 
ab eoque contendit, ut preces pro ipsa funderet. 
Qui cum genua flexisset, Deum supplicans ail: 
Domine Deus omnipotens, qui solus sanclus atque 
jncomprehensibilis es, unus prodigiorum magno- 
rum elfector, servi tui respice preces, et puellam 
banc invisibili illa dextera tux potentia valetudini 
restitue : ut. mahifestum sit. te unum esse Deum 
verum, misericordem, placabilem iis qui te ex 
animo invocant, sanctum denique in szcula. Amen. 
Atque his prolatis, surgens, puella salutari signo 
lustrata, et Christi veri Dei nostri nomine invocato : 
Insiste, inquit, pedibus tuis: ea vero extemplo 
erexit sese ac stetit, sanitate recepta. Quas vero 
mater ejus Deolaudes non reddidit ? Qux et domum 
cum filia reversa, per urbem universam Dei prodigia 
[rxxxi]] per. beatum Gregorium patrata. celebravit. 
Cumque eam vieini interrogarent, quis filiam ejus 
sanasset, llospes quidam, respondebat, episcopus 
Siculus, quem dicunt sub judice esse, eoque nomi- 
ne carceri addictus est. 


LXVI. Alia enimvero id genus multa sanctis vir 
in carcere fecit, multorumque | morbos. curavit. 
Serius »utem sive post annum (75) poutifex maxi- 


(75) Nou utique Gregorius Magnus. causam epi- 
&copi nostri neglexerat aut oblitus fuerat: sel ac- 


c&y γυναῖχα. ᾿Απελθοῦσα δὲ ἡ γυνὴ 7 ἤγαγεν τὴν θυ- 
γατέρα αὐτῆς παρὰ τοὺς πόδας τοῦ &y:00 Γρηγορίου" 
xai παρεχάλει αὐτὸν, ὅπως ἐπεύξηται αὐτῇ. 'O δὲ 
χλῖνας τὰ γόνατα αὐτοῦ, ἱχέτευεν τὸν θεὺν, λέγων" 
Κύριε ὁ Θεὸς παντοχράτωρ, 6 μόνος ἅγιος χαὶ ἀχα- 
τάληπτος, ὁ 'κοιῶν θαυμάσια μεγάλα, ξπίδλεψον ἐπὶ 
τὴν προσευχὴν τοῦ δούλον σον, xai ἴασαι τὴν παῖδα 
ταύτην τῇ δυνάμει cou. τῇ ἀοράτῳ καὶ πνευματιχῇ 
δεξιᾷ, ἵνα δειχθῇ, ὅτι σὺ μόνος θεὸς ἀληθινὸς, εὕ- 
σπλαγχνος χαὶ εὐήχοος τοῖς ἐπικαλουμένοις σε ἐν ὅλῃ 
χαρδίᾳ, ὅτι ἅγιος εἶ el; τοὺς αἰῶνας. 'Apfjv. Ταῦτὰ 
δὲ αὐτοῦ εἰπόντος, ἀναστὰς va χατασφραγίσας αὖ- 
τὴν ἐπὶ τῷ ὀνόματι Χριστοῦ τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ 


D ἡμῶν, 'Avádta, λέγει, ἐπὶ τοὺς πόδας σου" 1 δὲ cC- 


θέως xal παραχρῆμα ἀνορθώθη xai ἔστη ὑγιὴς. Ἢ 
δὲ μήτηρ αὐτῆς ἐδόξασεν τὸν Θεὸν, xal ἀπῆλθεν 
μετὰ τῆς θυγατρὸς αὑτῆς εἰς τὸν οἶχον αὑτῆς, διαφη- 
μίξουσα ἐν ὅλῃ τῇ Ῥώμῃ τὰ μεγαλεῖα τοῦ Θεοῦ, ἃ 
ἐποίησεν μετ᾿ αὐτῆς διὰ τοῦ μαχαρίηυ Γρηγορίον. 
Ἔλεγον οὖν αὐτῇ οἱ σύνοικοι αὑτῆς, Τίς ἰάσατο τὸ 
θυγάτριόν δου; Ἡ δὲ ἔλεγεν' Ξένος τις ἐπίσχοπος 
Σιχελὸς, ὄν λέγουσι xazáxptcoy εἶναι, xal διὰ τοῦτο 
ἐγχέχλεισται ἐν τῇ φυλαχῇ. 

E. Ταῦτα δὲ χαὶ ἄλλα ἐποίει πολλὰ ὁ ἅγιος ἐν 
τῇ φυλαχῇ, xal πολλοὺς ἐθεράπευσεν. Μετὰ E γρό- 
voy πολὺν ἤγουν &viauzby ἕνα ἐμνήσθη ὁ πάπας so» 
cusatores potius, cum sibi nietuerent, vem quotidia 
differeliant ac procrastinabant. Declarat hoc epistola 


r'65 


S. GREGORII AGRIGENTINT- VITA. 


666 


l'onyepiso. καὶ ἀποστείλας ἤγαγεν τὸν à663) Máp- A mus de Gregorio recordatus est, οἱ Maroo abbate 


ον Ex τοῦ μοναστηρίου αὑτοῦ πρὸς αὐτὸν, xai λέγει 
αὐτῷ Οἷδας, ἀδελφὲ, ὅτι ὁ ἐπίσχοπος Γρηγόριος ὁ 
τῆς ᾿Αχραγαντίνων Ἐχχλησίας ἔνθάδε ἤχθη πρὸς 
ἡμᾶς δέσμιος, καὶ χέχλεισται ἐν τῷ δεσμωτηρίῳ τῷ 
σχοτινῷ, χατηγορηύμενος διὰ μοιχείαν ; Ὁ ὃξ à66dg 
Μάρχος ἀποχριθεὶς λέγει τῷ πάπᾳ“ Γένοιτο ἡ μερίς 
μου ἐπ᾽ αὑτοῦ ἂν τῇ ἡμέρῃ φοδερᾷ τοῦ Κυρίου ἡμῶν 
Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ὁ δὲ πάπας ἀχούσας ταῦτα, ἡλλοιώ- 
θη τῷ προσώπῳ, καὶ λέγει αὐτῷ * "Ide τὴν πεμφθεῖ- 
σάν μοι ἀναφορὰν περὶ αὐτοῦ παρὰ τοῦ ἐξάρχου Τι- 
6eplou, ὃν ἔχομεν ἐν τοῖς μέρεσιν τῆς Σιχελίας, Ὁ 
δὲ ἀδθᾶς ἀναγνοὺς τὴν ἀναφορὰν, ὑπεμειδίασεν, καὶ 
χράξας φωνῇ μεγάλῃ λέγει" Ζῇ Κύριος, δέσποτα, 
ἀσφάλισον αὐτὸν, ἕως σὺ βούλεσαι, ἕως οὗ σύνοδον 


e monasterio ejus arcessito, sic eum rogavit : No- 
Stine, frater, huc ad nos in vmculis missum esse 
Gregorium Ecclesie Agrigenting episcopum, eum- 
que stupri delatum tenebroso in carcere detineri ? 
Cui abbas Marcus respondens : Utinam, iuquit, iu 
tremendo illo Domini nostri Jesu Christi die ea- 
rumdem cum eo partium sim ! Hac pontifex maxi- 
mus ut audiit, vultu expalluit, et: Age, inquil , 
relationem vide nobis a Tiberio missam , quem in 
Sicilia legatum habemus. At vero abbas, relatione 
perleeta , subrisit, et exclamans, dixit inagna voce : 
Vivit Doininus, o Pater, illum habe, si vis, in custo- 
dia, dum synodum cogas ; tum ille omnia tibi, quie 
ad se pertinent, declarahit : vir enim est veterum 


ἐπισυναγάγῆῃς, xal πάντα φανερῶσαί σοι ἔχει τὰ D Patrum :emulator , eorum potissimum , qui proli- 


xav' αὐτόν. Ἐπεὶ ὁ ἄνθρωπος ixclvo; Πατὴρ ἐστιν 
ἐφάμιλλος τῶν σημειοφόρων τῶν μεγάλων, ὡς καὶ ὁ 
χοινὸς ἡλῶν Πατὴρ ἐπίσταται, Λέγει ὁ πάπας τῷ 
μοναχῷ * Ναὶ οἶδα, ὅτι χάρις ἣν ἐν αὐτῷ τὸ πρῶτο"" 
ἀλλ᾽ ἁμαρτῆσας, ἀπέστη ἀπ᾿ αὐτοῦ ἡ χάρις. Ὁ δὲ 
ἀδθᾶς λέγει " Δέσποτα, ἔγνω Κύριος τοὺς ὄντας αὐὖ- 
τοῦ, Λέγει αὐτῷ ὁ πάπας " Εἶτα τί ποιοῦμεν περὶ 
αὐτοῦ, τί συμθουλεύεις ; 'O δὲ μοναχὸς λέγει τῷ 
πάπξ'᾽ "Axoucóv μου, δέσποτα, xal δέξαι συμθου- 
λίαν τοῦ δούλου σου. Ἢ μεῖς οὐ δυνάμεθα αὐτὸν xpl- 
ναι ἄνευ συμθουλῆς τοῦ ἀρχιεπισχόπου Κωνσταντι- 
νουπόλεως, λοιπὸν δὲ χαὶ τοῦ εὐσεδεστάτου ἡμῶν 
βατιλέως. ᾿Αποστείλας οὖν ἐν Σιχελίᾳ ἀνάγαγε τοὺς 
κατηγόρους αὐτοῦ, λοιπὸν δὲ xai ἣν λέγονσιν, ὅτι 
ἐμοίχευσεν, γυναῖχα " καὶ ἔση αὐτοὺς χατασφαλιζό- 
μενος φέροντας χαὶ ὃν ἐψηφίσαντο ἐπίσχοπον, ὅπερ 
οὐχ ἔστιν ἄξιον τοῦ γενέσθαι. Καὶ εἴ τι ὁ θεὸς δείξῃ 
σοι, τοῦτο ποίητον, ὁ ἁγιώτατος ἡμῶν Πατήρ. Ὁ. δὲ 
πάπας ἀπεχρίνατο" ᾿Αγαθὴ ἡ βουλή σου, ἂν ἐδου- 
λεύσω, Πάτερ. Καὶ καθήσας ὁ πάπας, ἔγραψεν ἀνα- 
φορὰν τῷ εὐσεδεστάτῳ βασιλεῖ Ἰουστιανῷ χατὰ 
ἀχρίδειαν τὰ χατὰ τὸν ἄνθριυπυν, λοιπὸν δὲ xal 
πρὸς τὸν ἀγιώτατον ἀρχιεπίσχοπον τῆς Κωνσταντι- 
νουπόλεως. Καὶ προσχαλεσάμενος τοὺς δύο ἐπισχό- 


ejus ad Maximianum episcopum Syracusarum (lib. 
nt, n. 12): Pridem, inquit, Fraternitati. vestre 
scripseram, ut eos qui adversus. Gregorium episco- 
pum ÁAgrigentine civitatis aliqua dixerant, ad Ποπια- 


giis inclaruerunL, quod nec communis parens no- 
ster ignorat. Cui pontifex maximus: Novi equidem, 
inquit, illum olim Deo charum atque acceptum 
fuisse : verum in crimen prolapsus, gratia excidit. 
Abbas vero : Scit Dominus, inquit, o Pater , qui 
sint ejus. Tum pontifex maximus abbatew interro- 
gavit, quid de eo faciendum censeret ; abbas vero 
€ic est exorsus : Pra be mili aures, domitue, et servi 
tui consilium proba. Judicium de eo institui, ar- 
clhiepiscopo Constantinopolitano et piissimo impe- 
ratore nostro inconsultis (76) , omnino non licet. 
Mitte porro in Siciliam, qui accusatores ejus ac 
mulierení ipsam quacum|dicunt [rxsxi] illum 
coisse, deducant, et hos simul cum episcopo, quem 
contra fas crearunt , in custodia habeto. Tum οἱ 
quid aliud tibi Deus ostenderit , id quoque, sanctis- 
sime parens nostef, facito. Placuit abbatis consi- 
lium pontifici maximo, qui statim consedit, et ac- 
curatam de viri causa relationem perscripsit tam 
ad piissimum imperatorem (77) quam ad sauclissi- 
mum archiepiscopum Constantinopolitanum. Tum 
accitis binis episcopis , qui cum sancto Grego- 
rio adfuerant synodo, eos viatico instruxit; deinde 
comites duos (78) , viros probos , in Siciliam misit 


rum jus archiepiscopo illi nullum erat, ut in causa 
ejus, qui patriarclie R'omano parebat, judices wit- 
teret, aut reum ampliaret : neque Augusti hoc sibi 
tribuebant, ut sine ipsorum permissu pontifices 


nam civitatem transmittere deberetis, (Quod et nunc D maximi de episcopls cognoscere aul. sententiam 


ut instantius fieri. debeat, presentibus adhortamur 
epistolis. Unde personas ipsas ceteraque documenta, 
id est gesta εἰ petitiones, que dala sunt,  festinate 
cum celeritate transmittere: nec moram. aliquam 
ezcusalionemque perquiri penitus permittimus ? qua- 
tenus eis in Romanam, sicul. dizimus, civitatem sub 
celeritate transmissis, sciamus, quid auxiliante Do- 
mino de persona salubrius ejus disponere debeamus. 


(16) Quzrenti mihi causam, cur Marcus abbas 
censuisse dicatur judicium de Gregorio nostro 
sine archiepiscopi Gonstantinopolitaut et. Mauritii 
Aug. consensu a pontifice maximo instituendum 
Ion esse, non alia afferri posse visa est, quam Gre- 
gorii ipsius inita jam apud utrumque gratia, cum 
"wempe Constantinopoli aunum εἰ menses. aliquot 

commoratus est. Aliqua enim eorum habenda ratio 
videbatur, ne in ejus, quem amabant, periculo nul- 
lum officiis suis locum fuisse queri possent, Cietc- 


ferre non possent : nisi forte Ecclesix in singulari 
eoruni: tutela essent, in qua num Agrigentina foret, 
ignoramus. )J . 


(71) God. 9, βασιλεῖ Ἰουστινιανῷ. 

(18) Dicti hac atate comiles quicunque munere 
aliquo publico fungerentur, ul eorum munera 
Comilive (Greg. M. lib. 1, epist. 15), quarum ali;e 
majores, alie minores. Nihil in Codice occurrit 
frequentius, uti norunt qui bec tractant: multa 
etiam de his apud Pancirolium in Notitia invenies. 
Illud ego annotabo, nomen ipsum etiam sub novis 
Augustis in Occidente mansisse. Nam sic Ludovi- 
cus Pius comites appellat in. Capitulari 2, n. 6: 
Vobis vero comitibus dicimus, vosque commone.,ut, 
quia ad vesirum ministerium marime yerlinel, ut 
reverentiam et honorem. sancte Dei Ecclesie exhi- 
bealis, cl cum episcopis vestris concorditer vivatis, ci 
eis adjutorium ad. suum. ministerium. peragendum 


607 


S. GREGORII. AGRIGENTINI VITA. 


668 


cum maudatis ad Tiberium legatum et ad commune A πόυς τοὺς προόντας ἐν τῇ συνόδῳ ἅμα τῷ ἁγίῳ T'pn- 


el archontes ac tribunos Agrigentinos , uL accusa- 


tores episcopi Romam venire compellerent, una- ὁ 


que imulierculam in qua episcopus offendisset : 
adjecitque in litteris, ne vel unus accusatorum de- 
sideraretur, utque cum his episcopus quoque disce- 
deret, quein illi creandum curaverant. 


γορίῳ, δοὺς αὑταῖς τὰ πρὸς τὴν χρείαν ἐφόδια, πάλιν 
δὲ δύο χόμητάς τινας χρησίμους ἀπέστειλεν ἐν Σι- 
χελίᾳ μετὰ χελεύσεως αὑτοῦ πρὸς τὸν ἔξαρχον Ἐ᾿τΓ6δὅ - 
piov. Σιχελίας, xai πρὸς τὸ χοινὸν παντὸς τοῦ λαοῦ, 
ἄρχοντάς τε καὶ τριδούνους, τοῦ ἀγαγεῖν τοὺς κατ- 
ἡγόρους τοῦ ἐπισχόπου ἐν Ρώμῃ, xal τὸ γύναιον, ἐν 


Q παρέπεσεν ὁ ἐπίσχοπος, γράψας τῷ λαῷ παντὶ, ἵνα μὴ διαλίπῃ εἷς καὶ μόνος τῶν χατηγόρων - 
ἐνέγχαι δὲ σὺν αὐτοῖς xal ὃν ἐψηφίσαντο ποιῆσαι ἐπίαχοπον ἑαυτοῖς. . 


LXVII. Egressi autem sunt Roma duo comites 
post sanctam Pentecosten , et Siciliam ipsumque 
Agrigentum tenuerunt vi ldus Julias (79). Forte ibi- 
dem legatus quoque versabatur : is litteras cum 
accepisset legissetque, comites ter ad terram usque 
veneratus, respondit, qux dominus ejus przscribe- 


ret, omnia in promptu jam esse. At vero episcopi a 


serius Constantinopolim pervenerunt. lpso enim die 
appulere, quo exaltatà Crucjs solemnia celebraban- 
tur. Ut epistolie ah his tradita sunt, altera [xxxiv] 
nempe piissimo imperatori, altera sanctissimo ar- 
chiepiscopo Constantinopolitauo, utque suam uter- 
que legit, et qu: perscripta eraut cognovit , ambo 
vicem sancli viri graviter doluerunt, quod tandiu 
carceris angustias toleraret : nec tamen animum 
inducere potuerunt, ut vera putarent, quie de san- 
cto beatoque Gregorio a pontifice maximo refere- 
bantur. Paucis post diebus, imperator episcopos 
cum mandatis redire jussit, quibus Marcianum 
spatharium suum coiitem dedit. Eodem modo ar- 
chiepiscopus cum arcessivissel episcopum Ancyrz, 
episcopum Cyzici et episcopum Corinthi (80), eos 
ltemam legavit, et Constantinum diaconum charto- 
phylacem cum iis proficisci voluit : qui omnes idem 
návigium cum Marciano conscenderunt. Hc au- 
tem ipsis mandata piissimsus imperator dedit : ler- 
gite, Patres sancli, ac synodum quam sanctissimus 
Pater pontifex maximus vocavit, celebrate, com- 
munis Patris nostri, qui urbem banc Deo charam 
Tegit, nomine convenientes. In eo cousessu Deam 
metuentes omnia ad judicium revocate ; de muliere 


pre beatis, εἰ ul vos ipsi in ministeriis vestris pacem 
ct justitiam faciatis, etc. Fortasse autem qui semel 
munere publico functi fuissent, etiam post caratio- 
nem comi!es audiebsnt, honoris ergo: atque ex 


EZ. Ἐξηλθον δὲ ol χόμητες ἀπὸ Ῥώμης μετὰ 
τὴν ἁγίαν Πεντηχοστὴν, xat κατέλαδον ἐν Σιχαλίᾳ 
τῇ δεχάτῃ τοῦ Ἰουλίου μηνὸς ἐν τῇ ᾿Αχραγαντίνων 
πόλει. Κατὰ συγχυρίαν δὲ εὑρέθη χαὶ ὁ ἔξαρχος &v 
tol; ἐχεῖσε. Δεξάμενος οὖν τὴν χέλευσιν, χαὶ àva- 
γνοὺς ὁ ἔξαρχος, καὶ προσχυνήσας τρίτον ἐπὶ τὴν 
γῆν τοὺς δύο χόμητας, εἶπεν" Γέγονεν, ὡς ἐπέταξεν 
ὁ χύριός μον, πάντα. Οἱ δὲ ἐπίσχοποι ἐχρόνισαν τοῦ 
φθᾶσαι ἐν Κωνσταντινουπόλει " χατήντησαν δὲ τῇ 
ὙΨώσει τοῦ τιμίου σταυροῦ, χαὶ ἐπέδωχαν ἀμφοτέρας 
τὰς ἀναφορὰς, τῷ τε εὐσεδεστάτῳ βασιλεῖ, xaX τῷ 
ἀγιωτάτῳ ἀρχ'επισχόπῳ Κωνσταντινουπόλεως. 'Ava- 
Ὑνόντες δὲ τὰς ἀναφορὰς, ὃ τε εὐσεδέστατος βασι- 
λεὺς, καὶ ὁ ἀρχιεπίσχοπος, xal γνόντες τὴν δύναμιν 
τῶν ἐν αὐταῖς γεγραμμένων, ἐλυπήθησαν σφόδρα 
ἀμφότεροι περὶ τοῦ ἁγίον, ὅτι τοσοῦτον χρόνον ἐγ- 
χεχλεῖσθαι τῇ φυλαχῇ. Οὐδ᾽ ὅλως δὲ τοῦτο fibuvázn- 
σαν πιστεῦσαι τὰ παρὰ τοῦ πάπα αὑτοῖ; ἀνεχθέντα 
κερὶ τοῦ ἁγίου καὶ μαχαρίου Γρηγορίου. Μεθ᾿ ἡμέ- 
pac δέ τινας ἐχέλευσεν ὁ βασιλεὺς ἀποστεῖλαι τοὺς 
ἐπισχόπους μετὰ χελεύσεως, ἀποστείλας μετ᾽ αὑτοὺς 


C καὶ Μαρχιανὸν τὸν σπαθάριον αὐτοῦ. Ὁμοίως δὲ xal 


ὁ ἀρχιεπίαχοπος προσχαλεσάμενο;ς τὸν ἐπίσχοπον 
᾿Αγχύρας xai τὸν ἐπίσχοπον Κυζίχον xal τὸν ἐπί- 
σχοπὸν Κορίνθου, ἀπέστειλεν αὐτοὺς ἐν Ρώμῃ " σὺν 
τούτοις δὲ καὶ τὸν χαρτοφύλαχα Κωνσταντῖνον τὸν 
διάκονον, καὶ συναθροισθέντες ἅπαντες ἐν τῷ πλοίῳ, 
οἵ τε ἐπίσχοποι xal ó Μαρχιανός" χαὶ ἐνετείλατο 
αὑτοῖς ὁ εὐσεδέστατος βασιλεὺς Aévuv* ᾿Απέλθατε, 
Πάτρες ἅγιοι, xaX χροτήσατε σύνοδον ἁγίαν χελεύσει 
κοῦ ἁγιωτάτου πάπα, καὶ τούτου τοῦ χοινοῦ ἡμῶν 


trum Sicilia decessisse, quam Gregorius optarat, 
mirari non debemus: erat enim natura segnis ac 
lentus : qua eum de re Gregorius non semel festive 
perstrinxit. (Lib. 1, epist. 32; lib.i1, epist. 1 et 40 


horum uumero erant hi duo, qui in Siciliam missi D εἰς.) 


δ. 

Ue legati nomine dixi superius: verum addubi- 
Ure licet; uum. Petrus hypodiaconus in Sicilia 
ettam tum esset: inde enini eum evocaverat Gre- 
gorius Magnus, ac se cupere significaverat, ut 
Komam se circa Idus Septembres conferret, auno 
s: licet 592 : Sinde, si Deo placuerit, ut in hanc ur- 
bem. ante. natalem beati Cypriani transeas: ne ex 
sigRo, quod diebus istis mari semper imininet, quod 
€eb:it, aliquod periculum possit. evenire (lib. wn, 
epist. 52). lllud certe exploratum est, hoc ipso anno 
quo comites in. Sicilia accepisse dicitur, literas ei 
ἃ Gregorio. Magno missas cum inscriptione Petro 
subdiacono Camparie (lib. m, cpist. 40); qux cum 
script fuerint indictione 10, aute. Augustum ejus 
aunt Sicilia decessisse. putandus. est: si quidem 
utrumque tueri. velimus, cundem οἰκίδιον auno οἱ 
jn Siciha εἰ ia Campauia fuisi;c. Sciius autem Dc- 


(79) Devium iter nec festinatum fecisse comites 
dicendi sunt, qui tam sero in Siciliam pervenerint. 
Pascha enim eo anno, qui fuit 595, actum est iv 
hal. April. Atque. adeo. profectionis dies fuit post 
xvi Kal. Junias, quo die Pentecoste crat. Itaque 
quinquagesimo quinto itineris die appuleruut. 

(80) Quid hic facit. episcopus Gorinthi ? nullum 
68 tempestate jus in. eum erat archiepiscopo Con- 
stantinopolitano: parebat enim patriarchae Roma, 
ut Gregorii Magni epistole ostendunt. (lib. 1, 
epist. 2/; lib. ut,epist. 39; lib. v, epist. 52 et 51); 
pre Κορίνθου sovipserat. fortasse. Leontius Kíoz* 
scrilie vocem coniractam esse suspicati, extulc- 
runt Κορίνθου, quod deinde cateri receperunt. 
l'erro Cius oppidum Bitliynie erat, nec adeo procul 
a Cyzico, ut non inde citius, quam Corittho epi- 
scopus evocari posset. Thcognius, Cii episcopus, 
scite syuodo intei fuit. 





609 


S. GREGORII AGRIGENTINI VITA. 


610 


Πατρὸς τῆς ἐνταῦθα θεοσχεπάστου ἡμῶν πόλεως. A deque accusatoribus sic cognoscite, αἱ non rerum 


Καὶ καθήσαντες, μετὰ φόδου Θεοῦ ἀναχρίναντες 
πάντα, xal τὸ γύναιον xai τοὺς κατηγόρους, xai μὴ 
χατὰ πρόσωπόν τι πράξητε, ἀλλ᾽ ὡς αὐτὴ ἡ δύναμις 
τῆς ἀληθείας ἔγχειται, οὕτως διοιχήσατε * χαὶ od μὲν 
σνυχοφαντῶσι τὸν ἄνδρα, ὅσο: ὑποπέσωσιν λαϊχοὶ, τῷ 
φιλευσεδεῖ ἡμῶν νόμῳ παράδοτε" ἐπὶ τούτῳ γὰρ 
ἀποστέλλομεν τὸν σπαθάριον ἡμῶν" ὅσοι δὲ χληρι- 
xoi ὑποπέσωσι,͵ τῷ θείῳ xat lepip κανόνι ἀποδίδοσθε" 
παρεγγνάσας αὑτοὺς τοῦ ἀναγαγεῖν τὸν ἄνδρα mpb, 
αὐτόν. 

EH'. Ἐξελθόντες δὲ ἀμφότερο: ἀπὸ Κωνσταντινου- 
πόλεως of τε ἐπίσχοποι xal ὁ σπαθάριος ἀπὸ προσ- 
(xou τοῦ βασιλέως, κατέλαδου τὴν Ῥώμην, ὡς ἀπὸ 
σταδίων δεχαοχτώ * συνέδῃ bk τῷ Mapxtavip ἀῤῥω- 
στῆσαι ἀῤῥωστίαν δεινὴν καὶ βαρεῖαν. ᾿Εγένοντο δὲ 
ἐν λύπῃ πολλῇ οἱ ἐπίσχοποι χαὶ πάντες οἱ σὺν αὖ- 
τοῖς. Μετὰ δὲ ἀνάγχης πολλῆς εἰσῆλθον ἐν Ῥώμῃ" 
ἦσαν δὲ πάντες λυπούμενοι περὶ τοῦ Μαρχιανοῦ. 
Μετὰ δὲ ἡμέρα: δέχα ἤμελλεν τελευτᾷν " xal περὶ 
ἡλίου δυσμὰς ἰδοὺ γυνὴ, ἧς τὸ θυγάτριον ἰάσατο ὁ 
ἅγιος Γρηγόριος, διερχομένη ἤχουσεν ὀδυρομένων καὶ 
θρηνούντων τὸν Μαρχιανόν. 'H. δὲ γυνὴ ἐπυνθάνετο 
παρ᾽ αὐτῶν τίνος ἕνεχεν χόπτεται τὰ παιδάρια. 
᾿Αποχριθεὶς δὲ εἷς ἐξ αὐτῶν λέγει αὐτῇ " "Appa, ὁ 
χύριος ἡμῶν εἰς τὴν ἐσχάτην πνοήν ἐστιν, καὶ τοῦ- 
τὸν θρηνοῦμεν. Λέγει αὐτοῖς ἡ γυνή Βαστάσατε 
αὑτὸν μετὰ τῆς χλίνης, χαὶ ἀχολουθήσατέ μοι, χἀγὼ 
ὑμῖν ὑποδείξω ἄνδρα ἅγιον, ὃς ἰάσεται τὸν χύριον 


speciem, sed veritatem ipsam secuti videamini. Ac 
de viri calumniatoribus, qui convicti fuerint, si 
laici sint, sacris legibus nostris subesse ?ogite ; 
nam hac de causa spatharium nostrum mittimus : 
si clerici, eam subire poenam jubete, quam Eccle- 
sie canones prascripserunt. Postremum e man- 
datis ejus fuit, ut sanctum virum ad eum dedu- 
cerent. 


LXVI. Jam vero dimissi ab imperatore et epi- 
scopi et spatharius, Constantinopoli simul ounces 
solverunt. Δὲ cum secunda usi navigatione, ab ur- 
be Roma non plus abessent quam stadia decem 
octo, Marcianus in gravem admodum ac periculo- 
sum incidit morbum. Cujus rei causa tam episcopi 
quam οἰ δὶ omnea, quos secum liabebant, magno 
dolore affecti sunt. gre demum in urbem ingress!, 
Marciani vicem omnes dolere pergebant. llle vero 
post decem dies in ultimum vit:e discrimen venit. 
Verum sub solis occasum, ecce mulier, cujus filiam 
Sanctus Gregorius sanaverat, planctum eorum, qui 
Marcianum ]lamentabantur, pertransiens audivit : 
Quare interrogavit, cujus causa pueri lugerent ? 
Quorum unus sic illi respondit : Herus noster, o 
bona mater (81), animam agit : hunc nos ploramus. 
lila vero omnes [.xxxv] compellans, Quin eum, ait, 
cum lectulo suo tollite, ac me sequimini : vobis 


ὑμῶν. Kal ὡς ἐν τῷ μεταξὺ ἐσχότασεν, xal ἐγένετο C eyo virum sanctum demonstrabo, qui berum τὸς 


ἑσπέρα βαθεῖα, 1j δὲ γυνὴ ἀνάγχασεν αὐτοὺς βαστά- 
σαι τὴν χλίνην σὺν τοῦ ἀνδρὸς xai μετ᾽ αὐτῆς ἀπ- 
ελθεῖν. Οἱ δὲ ἀνελθόντε; ἐν τῷ οἴχῳ περιέδησαν αὖ- 
τόν" αὑτὸς δὲ ἣν ὀλοφυρμένος τῷ πυρετῷ, xal οὐχ 
οἶδε, τὸ τί αὐτῷ ἐποίουν οἱ παῖδες αὐτοῦ. Βαστάσαν- 
τὲς δὲ αὐτὸν τὰ παιδάρια, ἤγαγον εἰς τὴν φυλαχὴν, 
ἔνθα ἦν ὁ μαχάριος Γρηγόριος. Καὶ εἰσαγαγόντες αὖ- 
τὸν ἔνδον τῆς φυλαχῆς, ἰδὼν αὐτὸν ὁ μαχάριος ἀδη- 
μονοῦντα, ἔχλαυσεν ἐπ᾽ αὑτῷ, ἕως οὐχ fv αὐτῷ 
ἰσχύς" χαὶ φωνήσας αὐτὸν ἅπαξ xat δὶς, οὐδὲν αὐτῷ 
ἀποχριθῆναι ἴσχυσεν, οὐδὲ ἐπέγνω αὐτὸν ἐχ πολλῆς 
cuvoyTie, ἧς συνείχετο. Ὁ δὲ μαχάριος «προσελθὼν 
ἐπέθηχεν αὐτῷ τὴν χεῖρα, δοὺς αὐτῷ τὰς ἐξέθους 
εὐχάς. Καὶ μετ᾽ ὀλίγον ἡσύχασεν ὁ Μαρχιανὸς xoi 
ἀφύπνωσεν" ἦν γὰρ ἔχων ἡμέρας εἴχοσι πέντε μηδ᾽ 
ὅλως χοιμηθῆναι δυνηθείς. Προσελθόντες δὲ οἱ mat- 
δες αὐτοῦ, πίπτοντες παρὰ τοὺς πόδας αὐτοῦ, 
χλαίοντες καὶ λέγοντες" Ἐλέησον ἡμᾶς, δοῦλε τοῦ 
θεοῦ, xaX εὔξαι ὑπὲρ τοῦ χυρίου ἡμῶν xa σοῦ ἣγα- 
πημένου φίλου. Ὁ δὲ πρὸς αὐτούς Téxva μου, τὸ 
θέλημα τοῦ Κυρίου γενέσθω χαὶ εἰς αὐτὸν χαὶ εἰς 
ἡμᾶς. Περὶ δὲ τὸ μεσονύχτιον προσῆλθον τὰ παιδά- 
ρια, καὶ χρατήσαντες αὑτὸν, ἰδοὺ οὐκ ἦν ἐν αὐτῷ πυ- 
ρετὸς, xal ἐδόξαζον τὸν Θεόν. Ὁ δὲ ἅγιος Γρηγόριος 


(81) In Moschi Prato non semel occurrit hujus- 
modi formula in feminis appellandis, iis: etiam, 
qua procul a monasteriis vitam degcerent, Διηγή- 
σατο δὲ ἡμῖν ἡ αὐτῇ "Aupac Δαμιανὴ xal τοῦτο. 
Narravit autem nobis eadem. Mater. Damiana etiam 


strum sanabit. Interea cum tenebre jam essent, 
coegit eos mulier viri lectum tollere ac secun abire : 
itaque domum ingressi, Marcianum obligaverunt, 
qui cum febri zstuaret, minime sensit, .quid sibi 
pueri facerent. Tum succollantes herum usque ad 
carcerem gestaverunt, in quo beatus Gregorius de- 
gebat. Ut vero, iis in carcerem ingressis, vidit bea- 
tus vir Marcianum morbo doloribusque cunfectum, 
tenere lacrymas non potuit, ac flebiliter lamenta- 
tus est : deinde inclamavit eum semel ac bis : qui 
tamen nec respondere illi quidquam potuit, nec 
ipsum, vi morbi quo angebatur, exsternatus, agno- 
vit. Ergo accedens magis beatus vir manum illi im- 
posuit, et consuetas addidit preces. Non multo post 
quiescere Marcianus atque obdormire coepit, cum 
jam vicesimus quintus dies easet, ex quo somnus 
eum omnino reliquerat, Servi vero illius ad san- 
ctum virum conversi, procidunt ad pedes cjus, ac 
flentes : Miserere, inquiunt, nostri, o Dei serve, et 
adhibe preces pro hero nostro, eodemque amico 
tibi charissimo. Quibus ille : Filii, inquit, mei, de 
eo deque nobis quod Dominus statuit, id fiat. Cir- 
ca mediam noctem accessere iterum pueri, cum- 
que lierum tetigissent, sine febri eum esse sentiunt: 


hoc (apud Cotel. M. Eccl. Gr. t. 11, p. 405) : cujus 
Damianze filius paulo post (p. 407) appellatur 
Athenogenes Petrarum episcopus. Τοῦ υἱοῦ τῆς 
"Aupgae Δαμιανῆς. 


01] 


S GREGORII AGRIGENTINI VITA. ; 


6:2 


qua res illos ad laudes Dco reddendas excitavit. A πρὸς αὐτούς: Αφετε ἀναπαύσασθαι τὸν κύριον 


Eos autem sanctus Gregorius admonuit, ut berum 
suum quiescere sinerent : ipse noctem reliquam 
jnsomnis transegit Dee supplicaus, ut zegrum sani- 
Lati restitueret, atque in his precibus usque ad.au- 
roram perseveravit, Subinde matutina psalmodia 
inchoata, sub finem quinquagesimi psalmi, dum 
sanctus vir thus (88) adoleret (85), exsiliit e le- 
cto Marcianus, ac beatum virum contemplatus agno- 
vit : itaque accurrens ac pedes ejus complexus, 
osculum his dedit,. ipsumque adorans ait : Ago Deo 
gratias per te, Pater sancte, qui tuis precibus exo- 
ratus me valetudine donare dignatus est, Mansit 
vero apud eum Marcianus cum pueris suis, ac psal- 
os simul cecinere, et Servatort omnium Deo lsu- 
des tribueruot. [1xzxvi] His peractis cum assedis- 
sent, et Marcianus miraretur, quod sanctus vir tam 
tenebroso in loco conclusus fuisset, rogare eum 
Gregorius sic coepit : Quomodo te habes, Domine 
Marciaue Christi serve? qui nostra causa tantum 
itineris susceperis cum sanctissimis episcopis ob 
crimina mea tecum laborantibus. Cui ille : Bene, o 
Ico cliare, ex hac hora per tuas preces, 

LXIX. At vero Orientis episcopi, qui cum Mar- 
ciano venerant, simul atque experrecti fuere, do- 
mum, in qua spatharius decumbebat, adierunt : 
quo non invento, faciem sibi tundere cceperunt , et 
lleu clamare, quid factum est qui nobiscum huc ve- 
nit? Quam excusationem domino nostro imperatori 


ὑμῶν. Πᾶσαν δὲ «hv νύχτα ἄδπνος διετέλει προσευ- 
χόμενος τῷ Θεῷ, ὅπως αὐτὸν !' ἰάσηται ." ταῦτα δὲ 
ἐποίησεν ἕως ὄρθρου. ᾿Αρξάμενοι δὲ τοῦ ἑωθινοῦ bp- 
θρου, xal εἰς τὸ τέλος τοῦ πεντηχοστοῦ, θυμιάξοντος 
τοῦ ἁγίου, ἀπεπήδησεν ἀπὸ τῆς χλίνης, χαὶ κατα- 
γοήσας τὸν μαχάριον ὁ Μαρχιανὸς ἐπέγνω αὐτόν * 
xai δραμὼν ἐκράτησεν αὑτοῦ τοὺς πόδας, xal προσ- 
εχύνησεν αὐτῷ χαταφιλῶν αὐτοὺς xal λέγων *. Εὐ- 
χαριστῶ τῷ Θεῷ διὰ σοῦ, Πάτερ ἅγιε, ὁ χαταξιώσας 
με διὰ τῶν εὐχῶν σον τυχεῖν ῥώσεως. "Ec: δὲ σὺν 
αὐτῷ ὁ Μαρχιανὸς ἅμα τῶν παιδαρίων αὐτοῦ, ψάλ- 
λοντες ἅμα xa εὐχαριστοῦντες τῷ Σουτῇρι τῶν ὅλω"» 
Θεῷ. Γενομένης δὲ ἀπολύσεως ἐχαθέσθησαν. Καὶ 
ἐθαύμασεν ὁ Μαρχιανὸς, ἐν ποίῳ τόπῳ σχοτινῷ ἦν 

χεχλεισμένος ὁ ἅγιος. Εἶτα λέγει τῷ Μαρχιανῷ ὁ 

ἅγιος " Πῶς ἔχεις, κύρι Μαρχιανὲ, δοῦλε Χριστοῦ ; ὁ 

δι᾽ ἡμᾶς τοσοῦτον μῆχος ὁδοῦ διανύσα; ἅμα τῶν 

ἁγιωτάτων ἐπισχόπων τῶν σὺν σοὶ διὰ τὰς ἐμὰς 

ἁμαρτίας χοπιάσαντες. Λέγει αὐτῷ ὁ Μαρχιανός * 

Καλῶς ἀπὸ τοῦ νῦν, ἅνιε τοῦ Θεοῦ, διὰ τῶν εὐχῶν 

σου. 


E&'. ᾿Αναστάντες οὖν οἱ τῆς ᾿Ανατολῆς ἐπίσχοποι, 


el παραγενόμενοι μετὰ τοῦ Μαρχιανοῦ, ἀπῆλθον ἐν 


τῷ οἴχῳ, ἐν ᾧ fjv ὁ σπαθάριος ^ καὶ μὴ εὑρόντες αὖ- 

τὸν, ἤρξαντο τύπτειν τὰ πρόσωπα ἑαυτῶν λέγοντες" 
ΤΙ γέγονεν ἡμῖν, ποῦ ὁ σὺν ἡμῖν χατελθών ; cl ἀπο- 
λογησόμεθα τῷ χυρίῳ ἡμῶν τῷ βασιλεῖ περὶ τοῦ ἀν- 


»fferemus, qui virum hunc unice amabat? Ecce ve- C δρὸς τοῦ ὄντος αὐτοῦ ἀγαπητοῦ; Καὶ ἰδοὺ εἷς των 


ro Servorum unus e carcere veniebat, qui sic epi- 
scopos affatus est : Ne vos merori dedatis, domini 
mei; herus quippe meus, divino munere per pias 
preces saocti illius episcopi hospitis hic in eusto- 
diam traditi, cujus causam vos huc judicatum ve- 
nistis, sanitatem recepit, et cum ipso iu carcere est, 
nec ab eo sejungi vult. His auditis, et gratiis Deo 
aclis celeriter puerum — sequuntur episcopi atque 
ad carcerem veniunt. Ut pedem intulere, sanctum 
Gregorium inveniunt, οἱ cum pueris Marcianum, 
qui modo animam agebat, incolumem. Conteirnplati 
vero Gregorium, agnoverunt, et ad pedes ejus sta- 
tim provoluti, sic eum compellarunt : Vere tu Do- 
mino acceptus es, quandoquidem Domini nostri Jesu 
Christi gratia et sancti Spiritus ope, insanabiles mor- 
hos eurare potes. Quibus ille: Salvete et vos, inquit, 
Pomino propitio, omues, Ο catholice, quam Deus 
anam amat, Ecclesis columna atque bases. Quor- 
sum tantum molestiarum nostra causa suscepistis * 
Nobis quidem, o domini, satis erat judicium ejua, 


(82) Procter sacrilicii tempus, thuris adolendi con- 
Suebudinem obiinuisse etiam dum psalmodia per- 
"aeretur, indicat quoque Cyrillus Scethopolitanus in 


Ha 5abs (n. 45, 1pud Cotel. t. 0l) : Ka: γνοὺς 
(0b τῆς ψαλμῳδίας ἦχος, ἐξυπνίζει τὸν xavov- 
. καὶ ποιεῖ αὐτὸν χροῦσαι" xal ἀπέρχεται 
πτάματος,,., ΕἸ dntelligens unde oriretur 

WE sonus, canonarcham experge(acit, ac pul- 

4. mm abi cum suffmento. (Quin ct Lati- 

Mus hie fiir, quanquam rarius. quam apu.l 


«2:62. 0lov παρεγένετο Ex τῆς φυλαχῆς, v^t ἀποχρι- 
θεὶς λέγει τοῖς ἐπισχόποις * Mh λυπηθῆτς, χύριοί 
μον, ὅτι διὰ τοῦ Θεοῦ ὁ χύριός μου διὰ τῶν ἁγίων 
εὐχῶν τοῦ ἁγίον ἐπισχόπον ἐχείνου τοῦ ὄντο; ἕν τῇ 
φυλαχῇ τοῦ ξένον, δι᾽ ὄν παρεγένεσθε ἐνταῦθα τοῦ 
κρίναι αὐτὸν, ὑγιὴς γέγονεν, καὶ σὺν αὑτῷ μένει ἐν 
τῇ φυλαχῇ, xal οὐ βούλεται ἐάσα!: αὑτόν. Ταῦτα δὲ 
ἀχούσαντες οἱ ἐπίσκοποι εὐχαρίστησαν τῷ Θεῷ * xat 
διαδραμόντες σὺν τῷ παιδαρίῳ, ἦλθον ἕως τῆς φυ- 
λαχῆς " xai εἰσελθόντες ἐν τῇ φυλαχῇ εὗρον τὸν 
ἅγιον Γρηγόριον χαὶ τὸν Μαρχιανὸν σὺν τῶν παιδα- 
ρίων αὑτοῦ, xal τὸν ποτὲ δαιμονιζόμενον ἰαϑέντα. 
Καὶ ἰδόντες ἐπέγνωσαν αὐτὸν, χαὶ δραμόντες ἔπεσον 
παρὰ τοὺς πόδας αὐτοῦ, λέγοντες αὐτῷ “ Εὐλογημέ- 


D yo; εἶ σὺ τῷ Κυρίῳ, ὅτι διὰ τῆς χάριτος τοῦ Κυρίου 


ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ χαὶ τῇ συνεργείᾳ τοῦ ἁγίου 
Πνεύματος θεραπεύειν δυνάμενος πάθη ἀνίατα. Ὁ 
δὲ πρὸς αὐτοὺς ἀπεχρίνατο᾽" Χαΐρετε xai ὑμεῖς ἐν 
Κυρίῳ πάντες οἱ στύλοι χαὶ ἐδραίωμα τῆς χαθολιχῆς 
xai μόνης τοῦ Θεοῦ Ἐχχλησίας. Τί ἐσχύλθητε πρὸς 


Graecos usurpatus. Liber Pontificalis i» Stephano V 
(n. 10): h»c habet: Cum im basilica beati. Petri 
apostolorum principis, ubi sacro ipse corpore requie- 
scit, cerneret. nocjurnis laudibus vix semel ihymia- 
satis incensum offerri, instituit, ul per singulas 
lectiones et responsoria adoleatur. l'orro Stephanis 
pontificatum maximum cepit anno 835, at ritus ille 
jundiu aliquatenus in usu erat. 
(85) Cod. 1, θαυμάζοντος τοῦ ἁγίου. 


613 


S. GREGORII AGRTIGENTINI VITA. 


674 


τὴν ἡμετέραν μετριότητα; ἡμῖν, δεσπόται, ἤχει A qui apostolicum hic obtinet thronum, sive ille ab 


. xai ἡ κρίσις τοῦ xuplou pou τοῦ τὸν ἀποστολιχὸν 
ἐπέχοντος θρόνον, ἣ διχαιοῦντος, ἣ γχαταχρίνοντός 
ps. ᾿Αποχριθέντες δὲ οἱ ἐπίσχοποι, εἶπον ᾿ Γένοιτο 
ἡμῖν ἐν σοὶ χαταχριθῆναι ἐν ἡμέρᾳ χρίσεως, Πάτερ 
ἅγιε. Ὁ δὲ πάλιν πρὸς αὐτοὺς ἀπεχρίνατο" Συγχω- 
pícati μοι, Πάτρες ἅγιοι, τῷ ἁμαρτωλῷ. Ταῦτα δὲ 
αὐτῶν εἰπόντων, ἐχαθέσθησαν, καὶ ἐθαύμασαν xot 
αὑτοὶ τὸν δεινὸν τόπον ἐκεῖνον τοῦ δεσμωτηρίον, xal 
εἶπον" Πόσος χρόνος ἐστὶν, ἀφ᾽ οὗ ἐνθάδε ἐδεαμεύθης, 
δέσποτα ; Ὃ δὲ εἶπεν " Διετῇ χρόνον ἐνταῦθα ἐπλη- 
ρώσαμεν xal τέσσαρας μῆνας. Οἱ δὲ ἠγαγάχτῃησαν 
χατὰ τοῦ πάπα, ὅτι τοσοῦτον χρόνον οὐχ ἐπεσχέψατο 
τὸν ἄνθρωπον τοῦ Θεοῦ, οὐδὲ πάλιν ἠδουλήθη τὸ 
ἀσφαλὲς περὶ αὐτοῦ ἐρευνῆσαι. ἸΙδουλήθησαν δὲ οἱ 
ἐπίσκοποι xat ὁ Μαρχκιανὸς ἐχξάλαι αὐτὸν Ex τῆς φυ- 
λαχῆς. Ὃ δὲ οὐχ ἠνέσχετο ὑπ᾽ αὐτῶν, ἀλλ᾽ εἶπεν αὖ- 
τοῖς * Ἕως οὗ χαταλάδωσιν οἱ χατήγοροί μου, xai 
ἴδητε τὰ xat' ἐμὲ, πῶς δυνατόν ἔστιν ἐξελθεῖν, πά- 
λιν δὲ xal ἄνευ ἐπιτροπῆς τοῦ πάπα: & 

θ΄. ᾿Απῆλθον δὲ πάντες εἰς τὸν πάπαν, xal διηγῆ- 
σατο αὐτῷ ὁ Μίχρχιανὸ;, τὸ mio; αὐτὸν παραχρῆμα 
ἰάσατο ὁ μαχάριος, αὐτοῦ μὴ εἰδότος " τὸ πῶς ἀπ- 
ἦλθεν ἐν τῷ δεσμωτηρίῳ βασταζόμενος ἐν τῇ χλίνῃ" 
xal σποοσχαλεσάμενος ἕνα τῶν παιδαρίων αὑτοῦ, λέ- 
γει αὐτῷ * Εἰπὲ τὸ πῶς ἐμοὶ ἐξηγήσω περὶ τῆς γυ- 
ναιχός. Τὸ δὲ. παιδάριον διηγήσατο τὸ πῶς αὐτιῖς ἡ 
γυνὴ ἐλάλησεν, xal ἐχολούθησαν αὐτῇ ἕως τοῦ 
δεσμωτηρίον, xal ἐπέθηχιεν αὐτῷ τὰς χεῖρας * χαὶ ὁ 
μὴ ὑπνώσας πέντε xal εἴχοσι ἡμέρας, ἀπέφυγεν ἡ 
βαρεῖα νόσος, ἣν εἶχεν. Καὶ ταῦτα ἀχούσας ὁ πάπας 
χαὶ ἐν ἐχστάσει γενόμενος, συνέπεσεν τὴ καρδίᾳ 
ἀχούσας τὰ παράδοξα τὰ παρὰ τοῦ ἀνδρὸς γενόμενα" 
πᾶσα γὰρ dj πόλις σέδοντο αὐτὸν ὡς ἕνα τῶν ἁγίων. 
Κατὰ δὲ τὰς ἡμέρας ἐχείνα: εἰστλθον ξύλα διὰ τοῦ 
ποταμὴῦ τὸν ἀριθμὼν δέχα πάνυ ὡραῖα σφόδρα, 
ὀφείλοντα ἀποχομισθῆυαι εἰς τοὺς ἁγίους χαὶ σεθα- 
σμίους οἴχους τῶν ἀγίων xaY χορυφαίιυν ἀποστόλων 
Πέτρον καὶ Παύλου. 'Αντλθον δὲ τὰ ξύλα ἕως μέτον 
τοῦ ποταμοῦ, xal ἐῤῥίζωσαν ἐν ἑνὶ τόπῳ, xat ὥσπερ 
τινὸς σιδήρου f| μολίδδου αὐτὰ ἐδραιώσαντος, ἐκρά- 
τῆσαν ἀπὸ τοῦ μέρους τούτου, xal ἕως τοῦ μέρους 
ἐχείνου, ὦστε μὴ δύνασθαι τὰ πλοῖα εἰσέρχεσθαι, 
μήτε ἐξέρχεσθαι. Καὶ θλίψις πολλὴ ἣν Ev τῇ Ῥώμῃ 


soluturus me esset, sive damnaturus. Cumque 
episcopi respondissent optare se, ut in judicii die 
parem, atque fpse, sententiam subirent, hic con- 
—ra rogasset, ut sibi homini scelesto ignoscerent, 
una omnes consederunt. Tum illi, carceris ejus 
squalore non parum commoti, interrcgarunt , quan- 
diu ibidem in vinculis fuisset? quibus Gregorius , 
Biennium, inquit, et menses quatuor hie implevi- 
mus. llli vero indignari, quod pontifex maximus 
tam pium hominem tandiu neglexisset, nec de per- 
scrutanda veritate quidquam laborasset. Cumautem 
et episcopi et Marciauus ipsum e carcere educere 
statuissent, non tulit (84) Gregorius, eosque sic al- 
locutus est : Num par est, antequam accusatores 


B mei advenerint, et causa vobis mea cognila sit, 


me hine exire, presertim cum pontificis maximi 
permissu caream ? 


[xxxv] LXX. Omnes igitur pontificem mazxi- 
mum adierunt : cui Marcianus exposuit, quo pacto 
ipse a beato viro, cui nihil nossel, extemplo sa- 
natus esset : utque in carcerem suo in lectulo de- 
latus venisset. Vocatoque uno e servis,. narrare 
jussit, quz ipsi de muliere retulerat. Qui exposuit, 
quomodo eos mulier allocuta essel, eamque ipsi us- 
que ad carcerem essent secuti : utque manibus ei 
a beato viro impositis, post viginti quinque dierum 
vigiliam , gravis ille, quo premebatur, morbus 
Marcianum reliquisset. At. pontifex maximus his 
auditis obstupefactus animo concidit, tanta. scili- 
cet prodigia reputans a viro patrata, ob qux jam 
urbs tota in sanctorum virorum numero eum bha- 
bebat. Per eos autem dies flumine advecte sunt 
trabes numero decem pulcherrima specie (85), 
que inferendz erant in veneranda templa sancto- 
rum principum apostelorum Petri et ἴδ} ἢ. Hx 
trabes cum medium iter diu tenuissent, quodam in 
Joco hzsserunt, ac velut ferro aut. plumbo depri- 
merentur, hinc iude ripam utramque tenuore, ut, 
aditu intercluso, neque ingredi neque egredi navi- 
gia possent. Cujus rei causa. nou mediocris Rome 
consternatio erat. Nam sspe quidem sepplicatione 


ἕνεχεν τούτου" πολλάκις γὰρ κατῆλθον ἅμα τῷ πάπᾳ p instituta cum pontifice maximo processerant, sed 


μετὰ λιτῆς, xal οὐχ ἴσχυσαν χινῆσαι αὐτά. "Ἔλεγον 
δὲ οἱ τῆς πόλεως, Δεῦτε παρακαλέσωμεν τὸν ἄνδρα 
ποῦτον τὸν δίκαιον, ἵνα διὰ τῇ; εὐχῆς αὐτοῦ δυντθῶ- 


(84) Col. 2, ὁ δὲ οὐκ ἐδουλήθη ὁπ᾽ αὐτῶν. 
. (85) Quidquid de trabium barum prodigio, quod 
infra Leuutiua narrat, scndeudum sit, adnotare hic 
uvat, mentionem de his esse in. epistolis Gregorii 

agni. Sic enim ad Arogem ducem Beneventano- 
rum scripsit (lib. xii, epist. 21): Indicamus autem 
propter Ecclesias beatorum Peirí eà Pauli aliquantas 
nobis trabes necessariae esse; el ideo Suvino subdia- 
cono nosiro injunzimus de partibus Jrutiorum ali- 
quanias incidere, et usque ad mare in lucum aptum 
trahere debeat, Rursum Gregorio cuidam expre'fecto 
(ibid. epist. 22): Et ideo quia in pradictis. Ecclesiis 
irabes omnino sunl. necessarie, atque. Sarino. sub- 


trabes commovere non po'uerant,. Aiehant vero ci- 
ves : Quidni advocemus virum hunc justum, ut ad 
ejus preces dimoveri trabes iste possint ? Nec mi- 


diacono, ut interim usque ad viginii incidere festinet, 
et ad mare trahere debcai, injunximus ; paierno sa- 
lutantes affectu. petimus, ut. gloria vestra de posses- 
sionibus, quas illi in empliyleosiin. libet, hac in re 
homines eum bobus suis (uciat. prebere solatia. De- 
mum et a Stepliono episcopo eamdem opem petit 
(Ibid. epist. 25) : enimvero tres lue epistolie in libro 
duodecimo leguntur , qui prifert indictionem b, 
atque adeo ad annum Gregoriaui pontificatus duo- 
decimum spectasre. videntur: sed tamen nullam 
habent temporis. illius notam : ut, quemadmodum 
tot aliz a Maurinis loco motz sunt, sic iste etiam 
in aunum 2 transferendz videantur. 


675 S. GREGORII AGRIGENTINI VITA. 6:6 
nus ob eamdem rem pontifex maximus angebatur, A σιν ἑλχυσῦτναι τὰ ξύλα 12:2. "Hy δὲ χαὶ ὦ πκάσξας 


ct cum Orientis episcopis de ea sermonem habue- 
rat : quippe qui sancti Spiritus graiia ornati erant. 
Nec parum ipsi etiam narratione audita miraban- 
tur. Czterum non multo post comites, quos pon- 
tifex maximus i Siciliam miserat, redierunt, epíi- 
scopi accusatoribus puellaque deductis. Cum bis 
vero venere et duo urbis tribuni et archidiaconus 
et diaconi Erasmus ac Philadelphus et de plebe ur- 
bana multi. 


LXX!. Horum adventu cognito, pontifex maximus 
episcopos Orientis εἰ Marcianum arcessit, qui apud 
beatum Gregorium assidue in carccre versabantur, 
ubi et Marcus abbas aderat. [Lxxxvin] Ut ad pon- 
tificem inaximum venere, eosque ille certiores fe- 
cit, Gregorii episcopi accusatores venisse ; respon- 
dent, se quoque de illorum adventu ab.aliis acc? - 
pisse. Pervenerant autem ipso Parasceves die. Tum 
haec addidere : Episcopos 'omues congregari jube, 
ac, si Deo placet, diem his alterum e Paschalibus 
przscribe (86), quo nem;e consideamus, et de ho- 
minis causa deliberemus. Subjecit vero albas Mar- 
cus : V:eaccusatoribus illis et in hae vila, et in 
futura. Cui pontifex maximus : Pace, inquit, tua 
dixerim, tu lioc solus affirmas, Pater. At episcopi 
et Marcianus : Quin , domine, responderunt, hoc 
scias, ct nos sex et urbem hanc totam de viro 
praeclare sentire : ut nobis admirationi sit, unum 
ie. hic esse, qui illi adversetur. [taque exiere e 
conspectu pontificis maximi conturbato animo, in- 
ter se questi, pontificem maximum invidentia ra- 
ptum, vera, quz afferrentur, de viro Lestimonia non 
recipere. llle vero episcopos omnes finitiinos (87) 
convocavit : et accusatores summa diligentia custo- 
diri jussit (88). 


LXXII? At tribuni ac diaconi ezterique e Sicilia 


(8€) Pa«cha hoc anno, qui fuit 594, actum est 
" [dug Apriles. Cum autem episcopi synodum τῇ 
6:vzí£pa cogi posse dicunt, indicari visus est dieg 
primus post Pascha, sive, ut nos quoque appella- 
mus, fería secunda, quse proxima esset. Id f.aco- 
nico quidem more dictum, sed non obscure, quod 
hujusmodi formule familiares essent. 

(87) Concilium a Gregorio Magno indictum, ut 
de Gregorii nostri causa cognosceret, mirari non 
debemus: hoc idem majores fecerant, hoc. ipse 
Fwiendum. decebat, eum episcopi. vomern delatum 
erat, Cum. exarehus [talia Blandum episcopum 
llortensem Havennaz detineret, sic ad eum scri- 
pserab »uno 1 pontificatus sui (lib. 1, epist. 35): 
ΕἼ rursus, quia non credimus, quod eum Excelleutia 
Vestra, nisi pro aliqua probabilis excessus causa te- 
nuerit, oportet, wt habi;a synodo palam fiat, εἰ quod 
in enm crimen. intenditur. Quin. ctiam, quadriennio 
post, ipsam Joannis presbyteri. Chalcedonensis 
vausam in synodo agi voluit : de quo Narsi cowiti 
»oripsit (lib. vi, epist. 44) : De Joanne vero presby- 

ἴων. fuguoseite, quia illius causa per synodum decisa 
ko Une "Iperle cognovi, quia ejus adversarii eum 
Wiflicum voluerunt, εἰ diu conati sunt, sed 
CFuML δία item Joanni cpiscopo 


[4 


ταλανῖδων ἑαυτὸν περὶ τούτου" xal διτγούμενης τοῖς 
ἐπισχόποις «f; ᾿Ανατολῖζ ς" ἦταν γὰρ xat αὐτοὶ χάρι- 
πος τοῦ ἁγίου Πνεύματος ἐξιωμένοι, ἐθαύμαξόν τε 
χαὶ αὐτοὶ ἐπὶ τῷ διηγήματι τοῦ πάτα. Mock οὖν 
ὀλίγον χρόνον, χατέλαξον xal οἱ χόμητες, οὖς ἀπ- 
ἐστειλεν ὁ πάπας by Σιχελί:, ςέροντες τοὺς χατηγό- 
ρους τοῦ ἐπισχόπου, xal τὴν χόρτν. λθον δὲ μετ᾽ 
αὐτῶν xaX δύο τριδοῦνοι τῆς πόλεως χαὶ ὁ ἀρχιδ:άχο- 
νος, xai Ἕρασμος χαὶ Φιλάδελφος cl διάχονοι, xal 
λαοὶ τῆς πόλεως σὺν αὑτοῖς. 

OA'. Γνοὺς δὲ ὁ πάπας, ὅτι κατέλαθον, ἀποστείλας 
μετεστεΐλατο τοὺς τῆς ᾿Ανχτολῖς ἐπισχόπους xa τὸν 
Μαρχιανόν" ἦσαν γὰρ ἀδιαλείπτως ἐν τῇ φυλαχῇ δι- 
άγοντες μετὰ τοῦ μαχχαρίου Γρηγορίου * xai ὁ ἀδδᾶς 


B Mápxo; σὺν αὑτοῖς. Παραγενόμενοι δὲ πρὸς τὸν πά- 


παν, λέγει αὑτοῖς * Ἥχαστιν οἱ χατήγοροι τοῦ ἐπι- 
σχόπου l'pnyopiou. Λέγουσιν αὐτῷ Nat, δέτποτα, 
ἀχτχόαλμεν, ὅτι χατέντησαν ἐνθά)ξ. "Hv δὲ Παρα- 
σχευὴ͵ ὅτε ἔφθασαν. Καὶ εἶπον ol ἐπίσχοποι τῷ πάπα 
Κέλευσον συναθροισθῆναι τοὺς ἐπισχόπους πάντας, 
xai ἐὰν θέλημα Θεοῦ ἐστιν, τῇ δευτέρᾳ ὄριτον, xal 
χαθευθῶμεν χαὶ ζητήσωμεν τὰ χατὰ τὸν ἄνθρωπον. 
᾿Αποχριθεὶς δὲ ὁ ἀδῥᾶς Μάρχος, εἶπεν * Θὑαὶ τοῖς 
χατηγόροις ἐχείνοις xai ἐν τῷ κόσμῳ τούτῳ, χαὶ ἐν 
τῷ μέλλοντι. ᾿Αποχριθεὶς δὲ ὁ πάπας λέγει obtu" 
Σὺ μόνος τοῦτο λέγεις, Πάτερ, συγχώρησον. Οἱ δὲ 
ἐπίσχοποι xal ὁ Magxiav); ἀποχριθέντες, εἶπον " 
"Axoucov, δέσποτα, καὶ αὐτοὶ ἕξ ἡμεῖς xal πᾶσα ἡ 
πόλις αὕτη τὸν ἄνδρα μακαρίζομεν, xal ἡμεῖς θαυ- 


C μάζομεν, ὅτι μόνος σὺ ἐνθάδε ᾿νέχθης αὐτῷ. Ἐξῖλ- 


θοὸν 6E ἀπὸ προσώπου τοῦ πάπα τεταραγμένοι xai 
λέγοντες πρὸς ἑαυτούς * Φθόνῳ φερόμενο; ὁ πάπας, 
οὐχ εἰσδέχεται τὰς τοῦ ἀνδρὺς ἀληθεῖς προσαγομέ- 
νας μαρτυρίας. "Hv γὰρ ὁ πάπας τοὺς ἐπισχόπους 
πάντας τῶν μερῶν ἐχείνων συναθροίσας " τοὺς δὲ᾽ 
κατηγόρους ἐχέλευσεν ὁ πάπας ἀπφαλισθῆναι μετὰ 
πολλῆς ἀχριθείας. 

OB'. Οἱ δὲ τριθοῦνοι χαὶ οἱ διάχονοι xat οἱ λοιποὶ 


Constantinopolitano (ibid, epist. 15), οἱ. Mauritio 
Aug. (ibid. epist. 16), et Theoctisto cognato impe- 
ratoris (ibid. epist. 17), signiflcasse reperies. 
(V. etiam epist. 16, lib. 1.) : 

Ca'terum in id concilium convenisse episcopos 
centum quinquaginta, vix eredibile est. Neque 
enim tot invenire in Komanis finibus intra triduum 
fas erat; nisi existimare velimus, casu tum 
factum, ut multi jam ex Italia et provinciis alias 


p 9b causas in urhe essent. In synodo, quam Grc- 


pr habuisse dicitur (Hard. Conc. t. }}, p. 496): 
legnante in^ perpetuum Domino nostro Jesu Christo, 
temporibus piissimi ας serenissimi domini Matricii 
et Tiberii et Theodosii Augustorum ; ejusdem domi- 
ni Mauricii. imperii anno. tertio decimo, indictione 
terlia decima, quinto die mensis Julii, id est anna 
595, qui Gregorii nostri absolutionem proxime est 
consecutus ; subscripserunt concilii Actis episcopi 
viginti tres, ac presbyteri aut diaconi numero tri- 
ginta tres. In allera autem synodo, 4025 ab eodem 
acia est sexennio post (apud Hard. ibid. p. 540), 
subscripsisse reperio episcopos item viginti tres, 
presbyteros sedecim. i 
(88) Cod. 4, μετὰ πολλῖς ἀσφαλείας, 


6" 


S. GREGORII, AGRIGENTINI VITA. 


678 


Ὑνόντες τὸ ποῦ ἣν ὁ ἅγιο; Γρηγόριος, ἀπῆλθον πρὸς A advenz cum novissent, quo loco sanctus Grego- 


αὐτὸν ἐν τῇ φυλαχῇ * ἦσαν δὲ ἐχεῖ χαὶ οἱ τῆς 'Ava- 
τολῇς ἐπίσχοποι χαὶ ὁ σπαθάριος. Καὶ προσελθόντες 
ἐχράτηπαν αὐτοῦ τὰς χεῖρας χαὶ τοὺς πόδας γλαίον- 
«tq xai λέγοντες" Εὐλογητὸς ὁ Θεὸς ὁ μὴ συγχωρῆ- 
σας ἀπορφανισθῆναι τοῦ ἐγαπημένου ἡμῶν Πατρός" 
διὸ ἡμεῖς πάντες ἕτοιμοι μετὰ σοῦ χαὶ εἰς ζωὴν χαὶ 
el; θάνατον" ὑπὲρ σοῦ τὸ αἷμα ἡμῶν ἐχχέομεν τοῦ 
ὑπερμαχοῦντος ὑπὲο τῆς ἀληθείας μόνου. Πολὺς θρή- 
νός ἐστιν ἐν τῇ πόλει doo, Πάτερ, περὶ σοῦ. Ταῦτα 
καὶ τὰ τοιαῦτα μετὰ δαχρύων ἀπεφήναντο ἀχούον- 
τες δὲ οἱ ἐπίσχοποι xai ὁ Μαρχιανὸς δαχρύοντες 
ἐθχύμαζον. Τῇ δευτέρᾳ δὲ ἐκέλευσεν ὁ πάπας xafi- 
εσθῆναι τὴν σύνοδον ἐν τῷ μικρῷ τριδουναλίῳ ἐν τῷ 
ναῷ τοῦ ἁγίου Ἱππολύτου πλησίον τοῦ δεσμωτηρίου, 
ἔνθα fj» ὁ ἅγιος Γρηγόριος. Κατῆλθον δὲ πάντες οἱ 
ἐπίσχοποι ἅμα τῷ πάπᾳ μετὰ λιτῆς, ἦσαν γὰρ τὸν 
ἀριθμὸν ἑκατὸν πεντήχοντα, χαὶ οἱ τῆς ᾿Ανατολῆς xal 
ὁ χαρτορύλαξ' λοιπὸν δὲ χαὶ τὰ μοναστήρια τῆς 
Ῥωμαίων πόλεως πάντα, xai τὸ ἱερατιχὸν, xol 
λαὺς πολὺς σφόδρα, ὥστε μὴ χωρηθῆναι ἐν τοῖς 
ἐχεῖσε. . 

OI', Εἰσελθόντο; δὲ xal χατασφραγίσαντος τοῦ 
πάπα, ἐκαθέσθησαν" xai ἐχέλευσεν παραγενέσθα: 
«οὺς χατηγόρους τοῦ ἁγίου l'pnyopiou. Παραγενο- 
μένων δὲ αὐτῶν τὸν ἀριθμὸν ἑχατὸν δέχα, ἔστησαν 
ἐν μεσόθεν τῆς ἁγίας συνόδου. "Hv δὲ ὁ διάχονος ὁ 
πατριαρχιχὸς ὁ καὶ χαρτοφύλαξ ἀποσώζων τὸν τῆς 
ἹΚζωνσταντινουπόλειυις ἀρχ'επισκόπού ÜOpóvov. 'Exé- 
λευσαν δὲ ἀποστεῖλαι ἐπισχόπους τρεῖς xal πρεσῦυ- 
τέρους πέντε xai τὸν à663v Mápxov τοῦ ἀγάγαι τὸν 
δίχαιον πρὸς αὐτοὺς Ex τῆς φυλαχῇς. Οἱ δὲ ἀπελθόν- 
ςες εὗρον αὐτὸν ἀναγινώσχουτα " ἦν γὰρ ὥρα δευ- 
πέρα τῆς ἡμέρας ᾿ καὶ προσεχύνησαν αὑτὸν, χαὶ αὐ- 
τὸς αὑτούς * χαὶ εἶπον αὐτῷ * Κέλευσον, Πάτερ, εἰσ- 
ελθεῖν εἰς τὴν ἁγίαν σύνοδον. Λέγει αὐτῷ ὁ ἅγιος 
Μάρκος Χαίροις ἐν Κυρίῳ, ἀθλητὰ, « τύπτου xal 
γίχα, » ὡς xal που ἄλλῃ γέγραπται. ᾿Ἐξελθόντες δὲ 
ἀπῆλθον ἔνθα fjv ἡ σύνοδος * xal εἰσελθὼν ὁ μακά- 
ρος προσεχύνησεν αὐτοὺς τρίτον ἐπὶ τὴν γῆν, καὶ 
ἀναστὰς ἔστη ἔμπροσθεν τῶν ἐπισχόπων, ἐν ἡσυχίᾳ 
xaX ἐν φόδῳ πολλῷ παρισταμένου αὑτοῖς. ΟἹ δὲ τῆς 
᾿Ανατολῆς ἐπίσχοποι xat ὁ ἀρχιδιάχονος ἐξέχεον δά- 
κρυα πολλὰ ὀρώντες παραστήχοντα τὸν ἅγιον. Προσ- 


rius versaretur, eum in carcerem convenerunt, uhi 
et Orlentis episcopi et spatharius erat. Ingressi 
manus ejus pedesque amplexari ac flere ceperunt, 
tum .sic eum affari : Benc Deo dicamus, qui orbi- 
tatem nostrain miseratus, charissimum Patrem no- 
strum servavit. Tua nos causa in vitam mortem- 
que parati tecum sumus, pro te sanguinem effündi- 
inus nostrum, qui solus pro veritate dimicas. Est 
vero |.xxxix| in. urbe quoque tua, Pater, magnus 
ob te luctus. Hzc illi et similia cum lacrymis retu- 
lerunt : quz episcopi et Marcianus audientes et 
flebant et mirabantur. Ut vero indictus illuxit dies, 
pontifex maximus synodum ad tribunal parvum 
(89) in saneti Hippolyti templum vocavit, quod 
carceri proximum erat, in quo sanctus Gregorius 
degebat. Supplicatione autem instituta convenere 
cum pontifice maximo omnes episcopi numero cen- 
tum quinquaginta, cumque his episcopi Orientis et 
chartophylax, atque urbis etiam monasteria omnia 
et ordo sacerdotum, ac multi etiam e populo, ut 
eos locus ille non caperet. 

LXXIII. Postquam pontifex maximus ingressus 
salutari eos signo lustravit, consedere. llle vero 
sancti Gregorii accusatores introduci jussit nu- 
mero centum et decem : qui in medio sancte syn- 
odi constiterunt. Diacono autem chartophylaci 
sedes archiepiscopi Constantinopolitani attributa 
fuerat, cujus locum tenebat. Exinde episcopos trea 
ac presbyteros quinque cum Marco abbate tmitten- 
dos censuerunt, qui sanctum virum e carcere ad- 
ducerent. Qui cum eo profecti essent, legentem 
invenerunt. Erat enim hora diei secunda. Post 
mutua officia, sic eum alloquuntur : Ad sanctam 
synodum aecedere, Pater, ne graveris. Adjecitque 
sanctus Marcus : Salve Deo propitio, athleta, « va- 
pula et vince (90), » ut jam alias scriptum est. Inde 
vero egressi ad synodum veniunt : quo introductus 
beatus vir ter omnes ad terram usque adoravit, 
tum surgens coram episcopis constitit, pacatum 
snimum 2c reverentem pre se ferens. Αἱ Orientis 
episcopi et archidiaconus ubertim flebant, quod 
sanctum virum stantem viderent. Appellatis vero 
sacrilegis viris Sabino et Crescentino, sic eos e 


χαλεσάμενος δὲ τοὺς ἀνιέρους Ea6tee" xat Konsxev- p tlirono suo pontifex maximus rogat : Qusenam est 


(89) Erat quidem Romz locus Tribunal dictus, 
quem Philostorgius memorans (H. eccl.,'l. xi, c. 5) 
codem modo appellat : Ἐν τῷ λεγομένῳ  Tpi6ov- 
valip* de quo multa Valesius ad Ammiauum 
(p. 316).. Verum hic sermonem esse puto de templi 
parte, quam et absidem vocabant, in. qua nempe 
tribunal pontificis maximi exstaret, ut Rome ad- 
]iuc antiquis quibusdam in. templis videre licet : et 
quia aliis in templis amplior erat consessus, idcirco 
tribunal hoc a Leontio μικρόν esse dictum. At illud 
obscurius, ubinam S. Hippolyti templum 6856], in 
quod syuodus convenisse perlihetur. Nam de οἱ 
Inqui Leontium, quod in eampo Verano erat, οἱ a 
Prudentio versibus celebratum est (P'eristeph. in 
Pass. S. Hippol.), omnino admitti non debet. Cum 
enim extra urbem esset, ac prope insignem illain 


S. Laurentii z2sdem, ibidem et carcerem fuisse fa- 
tendum esset, quem extra urbem fuisse nemo cre- 
det. Fuit tamen aliquando intra urbem aues alia 
S. Hippolyto sacra sub. Quirinali prope A'umnorum 
Maronitarum. domum, quam anno 1587 diruta 
esse scribit Marangonius (delle Cose Gentil. tra- 
sport. ad wso sacro, c. 81, p. 445). Czterum de 
illius adis antiquitate nihil mihi exploratum est. 

(90) Unde lioc dictum hauserit Marcus, non re- 
perio. Fortasse locum illum libri Sapientize (x, 12) 
indicare voluit : Certamen forte dedii illi, ui vincc- 
rel, ei acirel, quoniam omntum poleniior esi sapienu- 
tia. llla enim formula ὡς xal που ἄλλῃ γέγραπται, 
usurpari fere solet, cum locus aliquis divinarum 
Literarum significatur, quod Leoitio ipsi familiare 
cise, superius vidimus, 


---- 


(19 ' S. GREGORII AGRIGENTINI VITA. $829 
eriminatio, quam contra. episcopum vestrum affer- A τῖνον xax τοὺς περὶ αὑτοὺς, λέγει 6 τὸν ἀ ποστολιχὸν 


tis ? Cul. sacrilegi illi responderunt : Hunc, do- 
mine, cum puella concumbentem invenimus. llle 
rursum : Vosuo ipsum vidistis, an puella vobis 
nuntiavit? Hi vero majore impudentia responden- 
tes : [xc] Ingressi, inquiunt, domine, ut consuetum 
1} honorem haberemus, ipsum et puellam in eo- 
dem cubiculo dormientes (91) invenimus ; cumque 
puellam üpprehendissemus, hzc verum nobis (assa 
est, nc veliti concubitus crimen confessione sua 
coram legato tuo et frequenti populo con(irmavit : 
eademque ob admissum scelus ab eo die ad hanc 
diem in daemonis mancipio est. Tum episcopi Orien- 
tla ipsos interpellant, et Protus Ancyranus (92) sic 
jnterrogat : Ὁ scelesti. Deoque exosi Juda imitato- 
res, idue. crimen malitia vestra eon(inxit, an viri 
hujus justi. pietas admisit? Contra sacrilegi illi : 
Quinino, inquiunt, puellam, o domini, in. medium 
producite, utcunque ea labet ac. spumis agat, utl 
vobis videntibus istum coarguat. Missis igitur qui 
puellam adducerent, coram sancta synodo'producta 
est, duobus de grege calumniatorum cam coercen- 
tibus : quie stetit mutato vultu, nec ubi esset agno- 
vit. Sed pontifex maximus accusatoribus ait : Ve- 
rum vos edite ; nàm huic non credimus, nec de 
dau oniaco ac furioso judicium fit. Addunt sacri- 
legi illi ; lpsum etiam criminis auctorem interro- 
gate, quomodo se defendat, Gregorius vero oculis 
cicumlatis, ita. cos affatus est : « Surgentes testeg 
iniqui, qux ignorabam interrogabant me, retribue- 
baut mihi'mala pro bonis (95). » Verum Deus, fra- 
Uuvs, hoe vobis facinus remittat. Hic eo dicente, 
wiulier spumans ac flens anie beali. viri pedes in 
altum ἃ daumone sublata est. llle vero oculis ad cce- 
Iu erectis, tacitus 3d horam supplicavit, omnibus 
aciem in eum. intendentibus : absolutaque preca- 
tione siléntium abrupit : Et in nomine, iuquit, Do- 
mini Dei Servatoris uostri. Jesu Christi, οἱ coram 
sanctis maximisque apostolis atque ob preces sau- 
cterum, qui hic adsunt, Patrem, exi, immunde 
spintus, e figmento Dei, ut haec mentis sana verum 
de me eloquatur. 


ἐπέχων θρόνον" Τίς f| χατηγορία, ἣν ποιεῖτε xarà 
τοῦ ἐπισχόπου ὑμῶν; ΟἹ δὲ ἀνίεροι ἀπεχρίθησαν, 
λέγοντες * Δέσποτα, εὕρομεν αὐτὸν μετὰ τῆς. χόρης 
συγγινόμενον. Λέγει αὐτοῖς " Ὑμεῖς αὐτὸν εἴδετε, ἢ 
ἡ χόρη ὑμῖν ἐλάλησεν ; Οἱ Gk πάλιν ἀναισχυντοῦντες 
εἶπον" Εἰσήλθομεν, δέσποτα, κατὰ τὴν συνήθη 
προσχύνησιν πρὸς αὑτὸν, xal εὕρομεν αὑτὸν σὺν τῇ 
κόρῃ κοιμωμένους ἐν τῷ κοιτῶν: αὑτοῦ" xal χρατή- 
σᾳντες αὐτὴν ὁμολόγησεν ἡμῖν τὸ ἀληθὲς, ποιήσασι 
συγχατάθεσιν τῆς παρανόμου αὐτῶν μίξεως, ἐπὶ τοῦ 
ἐξάρχου καὶ λαῶν πολλῶν * xal διὰ τὴν παράνομον 
αὐτῆς πρᾶξιν Ex τότε xal νῦν ὑπὸ δαίμονος ἐχυριεύ - 
θη. Λέγουσιν αὐτοῖς οἱ τῆς ᾿Ανατολῆῇς ἐπίσκοποι, 
Πρῶτος ὁ τῆς ᾿Αγχύρας " Παράνομοι xoi θεοκατάρα- 


D «ot, οἱ Ἰουδαϊκὸν ἔχοντες φρόνημα ^, fj ὑμῶν παρα- 


νομία τοῦτο ἐποίησεν, ἣ ἡ τοῦ δικαίου ἀνδρὸς τούτου 
εὐσέδεια ; Λέγουσιν αὐτοῖς οἱ ἀνίεροι * Ὅλως φέρετε 
αὑτὴν εἰς μέσον, δεσπόται, πῶς πέπτει χαὶ ἀφρίζε:, 
ἵνα ἴδητε ὅπως αὑτὸν ἐλέγξη. ᾿Αποστεΐλαντες δὲ 
ἤγαγον τὴν κόρην ὀνώπιον τῆς ἁγίας συνόδον, χρα- 
τουμένην ὑπὸ δύο Ex τοῦ πονηροῦ συνεδρίου * xal 
ἐστάθη ἀλλοιωμένῳ τῷ προσώκῳ, μὴ Yvousa τὸ ποὺ 
εἰστήχῃ. Λέγει αὐτοῖς ὁ πάπας " Εἴπατε τὸ ἀληθέ; * 
ταύτης vàp ἡμεῖς οὐ πιστεύομεν " δαιμον:ζό"ενος 
γὰρ καὶ μαινόμενος οὐχ ἀναχρίνεται. Λέγουσιν οἱ 
ἀνίεροι" Ἐρωτήσατε xa τὸν τὸ πονηρὸν ποιήπαντα, 
ὅπως εἴπῃ τὰ xat αὐτόν; Ὃ δὲ περιδλεψάμενος 
λέγει αὐτοῖς * « ᾿Αναστάντες μοι μάρτυρες ἄξιχοι, ἃ 
οὐχ ἐγίνωσχον, ἠρώτων με, ἀνταπεδίδασάν μοι πὸ- 
νηρὰ ἀντὶ ἀγαθῶν. » Πλὴν, ἀδελφοὶ, ὁ Θεὸς ὑμῖν 
συγχωρήσῃ τὸ δρᾶμα τοῦτο. Ταῦτα ὃὲ αὑτοῦ εἰ πόν- 
το; ἐπεδάρῃ ὑπὸ τοῦ δαίμονος 4j γυνὴ ἀφρίζουσα 
xai χλαίουσα παρὰ τοὺς πόδας τοῦ μακαρίου, Τότε 
ὁ μαχάριος xai ἅγιος τοῦ Θεοῦ τοὺς ὀφθαλμοὺς εἰς 
«τὸν οὐρανὸν ἐπάρας, ἐν ἑαυτῷ προσεύξατο ἐπὶ ὥραν 
μεἱαν, πάντων αὐτὸν ἀτενιζόντιυν " xal πληρώσας ἐν 
ἑαυτῷ, λέγει" "Exi τῷ ὀνόματι τοῦ Κυρίου xsV Θεοῦ 
xai Σωττρος ἡμῶν ἵητου Χριττου, xai τΆὸ παρ- 
QuSia τῶν ἁγίων καὶ χορυταῖων ἀποστόλων, xal 
διὰ τῶν εὐχῶν τῶν ἁγίων τῶν άτρων πάντων, 
δαίμων ἀχάδαρτε, ἔξελθς ἀπὸ τοῦ πλάσματος coU 

:99, iva σωζουνοῦσα ςὐέγξτισι τὸ ἀλνδὲς περὶ 
ἐμοῦ. 


LNMN., lico amteum spiritus càm male vexans p. g, Ε: ἕως δὲ καὶ zapzyctaa σταςάξαν αὐτὴν 


wehquit, jàcuiique puettà tanquam mortua. Sed 
οὐδ Gregenius miu. apprebensa excitavit; itaque 
ceram eawibus constitit. ipsam igitur interroga- 
vent, qu* nemine appellaretur; qux ait : Evelia 


, vecer, Tua chaitophiytax ; Nam, iuquit, ὁ BRuüer, 


(91) CL, 2, zi εἴουπεν αὐτὲν xeigeuivev ἐν τῷ 
γυτειι δὲτιςς . 

S3» Mane ÜCretum frestea 3! là eusxras, InJices 
Hardwen wuwllcm babeat νοι τρισίν νας. ae- 
dum Awcvcanum, Lecus ix:cn baic ex apad Qaie- 
weu (QOrwxt, Car, t Ul, p RS ncer Paeium εἰ 
F*aremce :ow298 d seb Tiene Constaut.o0 B»- 
rest, δὸς τῶν Ceoxstant ee loco: 315 : uU iDicr stre 
«we lm »33€9 (poej As ramum Eoo pour- 
feet prtaeeh sam, Werinus οἰ. νὰ 64 Y 1: δῶ: 
NES. weperUAA €cRí Pelosalgs X29 ve; Pads 


τὸ mwluiz ἔξτλθεν ἀπ᾿ αὐττς " ἔαξινεν δὲ ἡ χόρη 
ἐχεῖντ, ὡς νεχρὰ. Rai χροατέζι: αὐτὴν τὸς χειρὸς, 
fre» αὐτῶν, x3 σιλϑεῖσα ἡ πίοτ ἔμπροσθεν 
Ciel. iuxrt3XYe αὐτὴν τὸ τὸ bai 9 ; Ἢ δὲ 
ἔπε, Eleseza x202231. AÁiv:t αὐτῇ € χγερτυςξύλξξ, 


mem tamen foisse, qui hcic «ee !o R.zasz ia- 
Veriud, wound haigans c;osains est QQezus, 
Greronem bext:u: Mocebb-.:or.ne. ΣΧ: 2.4 veis 
F3les, G^ r8 201 Serum Ww-ior vi etat, 

(3. Pacn.oaxir, 60.42. Ses opu LXX sen- 
δα ext, A vas τατος ξὲχι ἃ lxi 
WIS. EX-lIecUM πε΄ 3v03-— i LDolI$ 2L CAR 
Xv Xissoó. Cxtera-m τὰ ἃ τ 0€ B.» oti 
p.a διέλοι σεν exo 1 ποι &í0o faga εἰ 
ἀντὶ τσ διν. ει νεῖ ἃς ks. Lien 


631 


S. GREGORII AGRIGENTINI VITA. 


682 


* Ap ys, γύναι, ἐπίστασαι τὸν ἐπίσχοπον τῆς πόλεώς À urbis tux cpiscopum nosti? Cei illa : Profecto, 


δον ; Λέγει αὐτῷ ἢ xópr* Nat, δέσποτα, καὶ πάνυ 
αὐτὸν ἐπίσταμαι * πολλάκις γὰρ ἐθεώρουν αὐτὸν δι- 
ἐρχόμενον χαὶ ἐπισχεπτόμενον πάντας τοὺς πτωχοὺς 
τῆς πόλεως, καὶ ταῖς χήραις καὶ ὀρφανοῖς παρέχων 
τὰ πρὸς τὴν χρείαν. Κἀγὼ αὐτὴ ἡ ἀθλία πάντοτε 
παρ᾽ αὑτοῦ ἐδεχόμην ἐλεημοσύνην παρὰ τοῦ τετα- 
vpévou eig τὸ διαχονεῖν. Δέγουσιν αὐτῇ πάλιν τάδε" 
Σὺ, γύναι, ἔγνως τὸν ἄνδρα ἐπιμίξεως σωματιχῆς 
γενόμενον μετὰ σοῦ; Ἡ δὲ στενάξασα ix βάθους xai 
δαχρύσασα, ἄρασα τὴν φωνὴν εἰς ὕψος, εἵἴπεν᾽" Ζῇ 
Κύριος τῶν δυνάμεων, οὐχ οἷδα τὸν ἄνθρωπον τοῦ- 
τον, τίς ἔστιν, χαθὼς αὐτοὶ εἰρήχατε γενόμενον μετ᾽ 
ἐμοῦ * ἀλλὰ Σαδῖνος καὶ Κρησχεντῖνος οὗτοι οἱ παρ- 
εστηχότες ἔμπροσθεν ὑμῶν, αὐτοί με fváyxacav 
χατητορῆσαι τὸν δίχαιον τοῦτον " χρήματα γάρ μοι 
χατεδάλοντο ἱκανὰ, ἵνα, ὡς εἶπον, χατελέγξω αὐτὸν, 
ἀδίχως παρανομήαασα, ἀπατηθεῖσα ὑπὸ τῶν παρα- 
νόμων ἀνδρῶν τούτων. ᾿Ανταποδώσει αὐτοῖ; Κύριος 
ὁ Θεὸς τὴν ἁμαρτίαν τῆς ἐμῆς ψυχῆς εἰς γὰρ διὲτῆ 
χρόνον χαὶ μῆνας ἕξ ἐδασανίσθην ὑπὸ τοῦ δαίμονος. 
Ταῦτα δὲ εἰποῦσα σταθεῖσα καὶ περιδλεψαμένη πάν- 
«ας τοὺς ἐπισχόπους, xal μετ᾽ ὀλίγην χατανοήσασα 
κὸν ἅγιον Γρηγόριον, ἐπέγνω αὐτόν" καὶ δραμοῦσα 
παρὰ τοὺς πόδας αὑτοῦ, χλαίουσα ἔλεγεν ἐν ἰσχύει " 
Ἐλέησόν με, δοῦλε τοῦ Θεοῦ, χαὶ συγχώρησόν μοι 
τῇ ταπεινῇ τὸ παράνομον xa ἀθέμιτον συμδούλιον, 
ὃ ἐποίησα εἰς σέ. Ζῇ Κύριος ὁ Θεός μου, οὐ μὴ ἀνα- 
στῶ kx τῶν ποδῶν σου, ἕως οὗ τὴν συγχώρησίν μοι 


ἀπαγγείλῃς τῆς παρανόμης μου πράξεως. Διὸ μὴ tv- C 


νοήσῃ, μηδὲ μνησθῇς τῶν παρ᾽ ἐμοῦ πραχϑέντων εἰς 
ck χαχῶν, Πάτερ ἅγιε. 

OE'. Ταῦτα δὲ ἐπὶ πλείστας ὥρας διαλεγομένη τῷ 
ἁγίῳ ἡ χόρη, ἀποχριθεὶς ὁ ἅγιος λέγει αὐτῇ " Ὧ γύ- 
vat, 00x ἔστιν ἡμῖν τὸ ἐπαγγείασθαι, ὡς σὺ vopl- 
ζεις, εἰ μὴ μόνον τοῦ φιλοιχτέρμονος xa φιλανθρώ- 
που Θεοῦ ἡμῶν * αὐτὸς γὰρ ἰᾶται τὰ τραύματα τῶν 
Ψυχῶν ἡμῶν, ὁ τὰ πάθη δι᾽ ἡμῶν ἐχουσίως ὑπομεί- 
νες, καὶ γινώσχων τῆς σαρχὸς τὰ πάθη, ὡς πλάστης, 
καὶ ἐνδυσάμενος αὐτὴν. Πλὴν, γύναι, δῴη ἡμῖν αὑτὸς 
συγχώρησιν κατὰ τὰ αἰτήματα ἡμῶν, xa χαθαρίσαι 
ἡυνᾶς ἀπὸ πάσης ἀμαρτίας, ὅτι αὑτός ἔστιν ὁ αἴρων 
τὴν ἁμαρτίαν τοῦ χόσμον. Καὶ χρατήσας ἤγειρεν 
αὑτήν. Ἐγένετο δὲ φόδος ἐπὶ πάντας τοὺς ὄντας ἐν 
τῇ ἁγίᾳ συνόδῳ ἐχείνῃ, ὥστε λέγειν πάντας * Εὐλο- 
γητὸς ὁ Θεὸ; τῶν πατρῶν ἡμῶν, ὅτι τοιοῦτον Epyá- 
τον ἑαντῷ ὁ Θεὸς ἐφανέρωσεν, χαὶ ἀνέδειξεν ἐν τῷ 
χόσμι ἐν ταῖς ἐσχάταις ἡμέραις ταύταις. Ταῦτα δὲ 
αὐτῶν εἰπόντων, ἀπεχίνησαν χαὶ ἀπῆλθον ἐν τῇ ἐχ- 
χλησίᾳ, καὶ τὴν θείαν ἐπιτελέσαντες μυσταγωγίαν, 
χαὶ μεταλαδόντες τοῦ ἀχράντου σώματος τοῦ Kuplou 
ἡμῶν Ἴησοὺ Χριστοῦ, ἔφαγον ἄρτον ἐν τραπέζῃ κοῦ 
πάπα lv τῇ ἡμέρᾳ ἐχείνῃ οἵ τε ἐπίσχοποι τῆς "Ava- 
τολῆς, Χαὶ ὁ σπαθάριος, καὶ ὁ ἅγιος Γρηγόριος, xat 
ὁ χαρτουφύλαξ. "Hv δὲ ὁ ἅγιος Γρηγόριος ἄρτῳ βραχυ- 
tá: ἀρχούμενος, xat λαχάνοις ἄνεν ἐλαίου. Ἐχεῖ- 
θεν δὲ ἐξελθόντες ἔμειναν ἀμφότεροι ἐν τῷ ἅμα, 


(94) Cod. 1, ἵνα, ὡς εἶπον, χαταπλέξω αὐτόν. 


ParRor,. Ga. XCVIII, ᾿ 


domine, probe illum [xci] novi : spe enim ipsumi 
videbam, cum urbem obiret, et omnes urbis eges 
nos inviseret, ac viduis pupillisque quidquid opus 
esset suppeditare; quin et ego misera per cura- 
torem ejus stipem ab eo quotidie accepi. Eam vero 
rursum interrogant : At enim tu, mulier, virum 
hunc congressu corporis una tecum fuisse nosti? 
Hic illa ab imo pectore suspirans ac lacrymaus in- 
genti voce clamavit : Vivit Dominus virtutum, ho- 
minem ego hunc, quis sil, quatenus mecum fuisse 
vos dixistis, non vidi; verum Sabinus et Crescen- 
tinus, qui ante vos astant, illi ipsi me ut justum 
hunc accusarem adegerunt : pecuniam enim mihi 
satis grandem dedere, quo, ut dixi, eum redargue- 
rem (94), injustum ausa facinus, ut me hominum 
istorum iniquitas in fraudem illexit. At crimen hoc 
meum Dominus Deus pari illis pena rependet. 
Nam ego quidem biennium et menses sex a de- 
mone excruciata sum. llis dictis cum stans oculos 
circumtulisset ad omnes episcopos, paulo post san- 
clum Gregorium contemplata agnovit, atque accur- 
rens ad pedes ejus, multis cum lacrymis et magno 
animi dolore sic eum est allocuta : Misereat te mei, 
o Dei serve, ac injustum iniquumque consilium, 
quod in te suscepi,mihi infelici et abjectae remittas. 
Vivit Dominus Deus meus, a pedibus ego tuis non 
ante abscedam, quam mihi flagitii mei veniam a te 
datam renunties, Quamobrem nme animadvertas 
neve memineris, Pater sancte, quz ἃ me mala contra 
te admissa sint, 


LXXV. Hzc illi etiam atque etiam edisserenti 
sic denique sanctus vir respondit : Nostrum, o mu- 
lier, non est, sieut tu. putas, renuntiare quod cu- 
pis, sed Dei unius nostri indulgentis ac miserentis. 
Ipse enim animorum nostrorum vulnera sanat, qui 
voluntarios pro nobis subiit cruciatus, et humani 
generis, quod condidit idem atque induit, affectus 
novit. C:eterum det. ipse nobis, o mulier, veniam, 
quam singuli petimus, nosque ab omni labe mun- 
det ; quippe ipse est, qui tollit peccata mundi. Eam- 
que tenens excitavit. Omnes vero, qui in sancta illa 
synodo erant, timor cepit, fuitque omnium vox, 
Deo laudes tribuendas, qui talem sibi operarium 
prodidisset, eumque extremis illis diebus orbi ma- 
nifestasset. Dumque hzc dicerent, discedere ccepe- 
runt, atque in templum ingressi sacra mysterix 
peregere et immaculato corpore Domini nostri Jesu 
Christi refecti sunt. Eodem die pontifex maximus 
episcopos Orientis, spatharium, sauctum  Grego- 
rium οἱ chartophylacem convivio accepit : quan- 
quau sanctus Gregorius exiguo pane et oleribus 
sine oleo contentus fuit. Inde egressi, mansere sí- 
mul apud episcopos Gregorius οἱ spatharius et 
chartophylax : ac [xcu] noctem totam insomnes 
waduxere singuli, quos dixi, admirantes tam epi- 


22 





683 


S. GREGORII. ΛΟΒΙΘΕΝΤΙΝΙ VITA 


681 


scopi, quam Marcianus et chartoplylax singularem A iv ᾧ ἦσαν οἱ ἐπίσχοποι, ὃ τε Γρηγόριος καὶ ὃ 


illam Dei erga virum benelicentiam, in qua et di- 
vina vcluti vox οἱ sancti Spiritus lumen sese oin- 
uibus manifcstassent. 


σπαθάριος, χαὶ ὁ χαρτοφύλαξ, Πᾶσαν δὲ τὴν νύκτα 
ἄννπνοι διετέλεσαν, ὡς ἔφην, ἀμφότεροι θαυμάζον- 
τες οὗ «s ἐπίσχοποι, xal ὁ Μαρχιανὸς, χαὶ ὁ χαρ- 


τοφύλαξ τὴν τοσαύτην χάριν τὴν δοθεῖσαν τῷ ἀνδρὶ δι᾽ ἀποκαλύψεως θείας χαὶ ἐλλάμψεως Πνεύματος 


ἁγίου. 

LXXVI. Orto sole pontificem maximum omnes 
convenerunt in venerandum augustumque sancti 
principis apostolorum Petri atque Pauli templum, 
quo el cateri 6 synodo episcopi concessere. Hic 
pontificem maximu- venerati, in magno vestibulo, 
quod Sancti Audrez (95) apostoli dicunt, consede- 
ruut. Eodemque seculi eos sunt plebs Agrigenuna 
et duo tribuni atque archidiscopus cum socii 
Erasmo, Philadelpho et Platonico. lmpii vero οἱ 
iniqui accusatores sancti Gregorii in custodiam 
inclusi fuerant. At pleno jam consessu ponüfex 
maximus adduci eos in medium jussit, ut Patres 
de eorum pana deliberarent. Producti igitur co- 
ram sancta synodo sicterunt, hisque eos verbis pon- 
tfex maximus allocutus est : Quomodo vos, pes- 
simi homines atque ipfelives, virum hunc jasium, 
ac nobis videnübus tot prodigiorum auciorem 3c- 
cusare potuistis? Num iguorabotis vos ipsi, quo 
pacto in oculis vestris. gratia Dei virtusque Do- 
mipi caput ejus iuumbrasset? utque Dei unius vo- 
luntas fuisset, pastorem hunc esse ei wagistrum 
vestrum ? Aa tu nesciebas, Sabine miser, ut (ἡ οἶδ 
tuam precibus extemplo sauassel, nec vos omes 
Ocul;s vestris uon videratis, quemadeiodum mona- 
chum illum surdum et mutum loquendi atque au- 
diendi facultate. donarat? Tum Felicem ltalicum 
episcopum a.lmonuit pontifex maximus, ut ea expo- 
neret, quie ipse viderat pro!izia a beato viro pa- 
trata, cum eum [vcui] Agrigentum. misisset, ut 
Gregorium in see sua collocaret. Qui surgens 
narravit, quomodo ille imultis jam ab annis surdum 
mutumque saná3ssel, tum czlera viri miracula, 
Qui ipse viderat. Qu: cum Felix episcopus synodo 
universze referret, et episcopi Orient.s ac di.conus 
«bartopbylax et spatbarius, omnes de:ique aud.- 
rent, stupor cunctos perculit, et narfatio i'ia plane 


OQ'. Γενομένης οὖν ἡμέρας, προσῆλθον πάντες 
εἰς τὸν τὸν ἀποστολιχὸν ἐπέχοντα θρόνον iv τῷ σε- 
zt) χαὶ σεδασμίῳ ναῷ τοῦ ἀγίου xai χορυφαΐου τῶν 
ἀποστόλων Πέτρου xaX Παύλου, λοιπὸν δὲ xal οἱ τῆς 
συνόδου πάντες ἐπίσχοποι᾽ χαὶ προῖχυνήσαντες τῷ 
πάπᾳ, ἐχαθέσθησαν εἰς τὸν μέγαν ἔμθολον, ἐν ip λέ- 
Ὑεται τοῦ ἁγίου ᾿Ανδρέου «ou ἀποστόλου. Πάντες ἂὲ 


B οἱ λαοὶ τῆς ᾿Αχραγαντένων πόλεως, οἱ δύο τριδοῦνοι 


xai ὁ ἀρχιδιάχονος μετὰ τῶν σὺν αὐτοῖς Ἔράτμους 
xai Φιλαδέλτου, xal Πλατωνιχοῦ, συνηχολούθτ 22v 
x&àxslvot ἐχεῖσε. Οἱ bb ἀσεδεῖς xal παράνομοι xas- 
ἦγοροι τοῦ ἀγίου Γρηγορίου ἔν ταν χεχλεισμένοι Ev τῷ 
φυλαχῇ. Καθεσθέντων δὲ αὐτῶν, ἐχέλευσεν αὑτοὺς ὁ 
κάπας ἀχῦτναι εἰς μέσον, (va διοιχήτωσι τὰ χατ᾽ αὖ» 
τοὺς. Βροτελθόντες δὲ ἔστη σαν ἔμπροσθεν τῆς ἁγίας 
συνώδου. Εἶτα λέγει αὐτοῖς ὁ πάπας" Ὑμεῖς, ὦ ἄν- 
ὅξες πονηροὶ χαὶ πανάθλιοι, ποίῳ τρόξω χατηγορέ- 
63:5 τὸν δίχαιον ἄνδοχ τοῦτον, τὸν πολλὰ σημεῖξ 
ποιΐταντα ἔνώπιον ἡμῶν; Ἢ οὐχ ἐπίστασθε ὑμεῖς 
αὐτοὶ, τὸ πῶς ἡ χάοις τοῦ Θεοῦ, τῶν ὀφθαλμῶν 
ὑμῶν ὁρώντων, ἐξεσχίατεν ἐπὶ τὴν χεφαλῖν αὐτοῦ 
ἡ δύναμις τοῦ Κυρίου, χαὶ αὐτοῦ πόνου γέγονεν θέ- 
ALUua τοῦ εἶναι εἰς ὑμᾶς τοιμένΣ τε καὶ ξιξάτκαλον; 
1j οὐχ ἔγνως, ἄθλιε Σαξζνε, πῶς τὸ θυγάτριόν aoo ἐδ» 
σατὸ παραχρήμα διὰ προσευχῆς: ἃ πάντες ὑμεῖς οὐχ 
ἑωράχατε ἐν τοῖς ἐτ χα nol ὑμῶν, πῶς τὸν μοναχὸν 
ἐχῖνον τὸν χουν χα! ἄλτλον ἐποίτ σεν λλλῖπλι χαὶ 
àxo231t; Ἔχέλευσεν ὧὲ ὁ πλκας τῷ ἐπκισχόπε, ΦῚ - 
λιχι τῆς Ἰταλίας ξδιγυζτατήλι πῖντα, ἃ ἐθεά35τ 
Orgu:ia τὰ γενόμευδ δ: τοῦ 13X29.95, Ctt αὐτὸν ἀτ- 
ἐσιξιλεν ἀτχαταστιται αὐτῶν ἐν τῇ za Ὃ cà 
ἐπκίσχοπος ταις ἀναστὰς δι τυ Ξ5τὸ ὡς ἰάσατο τὶν 
xerphw x3! ἄλλλον jzi2j2423 τὸ ἔτῶν πολλῶν, X1l 
ξίεοΣ, $ ἔδεν γὙειΐμενα δὲ 23:722 ἐς εἶχ. Ἴσυτα δι- 
τοῖσετο ὁ ἐπίτχηπος Ll ἔνειξιον τὸς τυνζζω. 
Tas: & ἀχούτλιτες οὐ τῆς Aout ἐκίσχο- 


(95) Quod Graci veteres στοὰν εἰ πρόναον appel- ἢ ^n que Romani ponrifces. solemnia quedam in sum 


labant, id sequiores fu6eov dixere ab àn6aian, 
immitto, De porticibus feri Cyrillus Sevthepolita- 
nes iu Vita Sabs (un. 62), ἔχ: το ἐν τῷ δυτιχ Ei- 

as τὸς αὐτῇ; πλατείας " Jacebat im occidentali 
[eri illius. porticu, De vestiLulo kmpli Joaui.es 
Mscbus in Prato v. 66, apud Cotel. t. 8, ME. G.i: 
Καὶ eledbeussa; τὸ süxtho:sv, imoin T2 uvri:icv 
χάλλεστων εἰς τὸν δὲ Ξιὸν ξιλζολιν. δὲ exadificato 1a- 
crario, monumcnium pulckerrimum ad dexirum vesii- 
batum [εεἰ. Euumvero de hoe Vaticani templi veste 
belo, quod S. Ansrex — vocabant, Tiberii Alfaraoi 
verbe sbhciam ex lbelle, quem nBoadum editum 
babemes, boc tulo : De secroc., Basica B. Peri 
prumcipis epestolor. in Vaticano ur$is siar amtiquis- 
STUEBNE δὲ 20T€ structura ; ἐπὶ 300em in baibiiotheca Ai- 
base (Army, S. vin, 10) ; 4 Basnüce, icit, pa- 
QU saséó t (lramscursa R48 δι PMriitéwR, 

WchEm4 οὐ S. Petr πρίίι Ggpanox aues fui S. An- 
7M CUR. Sqnunaccug pape «φάμεν Cronua erat, 


COrUNdiIONC , Ul (0 Cousecrati- aw. CHlebrare coausutee- 
ταπι. Hunc l.cum |[xisse ses. €um cem pi Apollinis, 
q:cd quidem temp:xm postea ἃς Per nim nomen 
accepi, Masseus έφιας ostemiit, Seu Petrus Matin 
dicU (misse tesliürtuea Nercuss..... ἔκ huius igitur 
testiuli medio erat aiiare. S. Asndrie a Symmachc 
erectum, sab quo S. Asdree cet. Luca brucisa Gre 
gorius Magnus  Constanttuepo i iransistg magna 
tenera ime recondiait,. llo« Aifaraems : At Lier 
Pcsutifcalis ἃ V.guolio vulzatus baec i» Svummacho 
in. Gs refert : Fic. fecit mutas bushkuus : bessticem 
Sexct!. Amdreee apostoli aped  Beuium Perrum, abi 
fecit. ciboriuga ex. argento perissmo im ceafessinne 
JF«"s. ἰ(.8..15 CAE, &rCmS &4I94RMisOS τ. pumsumiqg - 
bras xx. l';cra vero. de. hac re d.Gzertssme 65" 
petsa iens m precCcaro opere ἔν gsesreteris 
te np Va icax, quod, dam bac ufriopas, Fras- 
cisews Cagcci erus vir erm. ussimees, ed ucme jam 
iniututa. pab.xt jzris facit. 


685 


S. GREGORII AGRIGENTINI VITA. 


686 


ποι, χαὶ ὁ διάχονος ὁ χαρτοφύλαξ, xal ὃ σπαθά- A admirabilis visa. Neque enim de his quidquam epi- 


ριος, χαὶ πάντες ἐξεπλάγησαν, xal πάνυ ἐθαύμα- 


scopi ab ullo audierant. 


(ov τῇ παραδόξῳ διηγήσει τοῦ ἀνδρός. Οὐδέπω γὰρ ἦσαν ταῦτα ἀχούσαντες ol ἐπίσχοποι παρά τινος. 


UZ'. Ταῦτα εἰπὼν, λέγει αὑτοῖς ὁ πάπας * TU πρὸς 
ταῦτα ἀποχρίνεσθε ; εἴπατε ὅ βούλεσθε. Οἱ δὲ οὐδὲν 
ἕτερον ἀπεκρίναντο, εἰ μὴ ἔῤῥιψαν ἑαυτοὺς ἐπὶ πρόσ- 
ωπον, χλαίοντες χαὶ λέγοντες τό" Κύριε ἐλέησον" 
ἡμάρτομεν καὶ ἠνομήσαμεν χατὰ τοῦ διχαίου ἀνθρώ- 
vou τούτον. Οἱ Gk ἐπίσχοποι ἐχέλευσαν αὐτοὺς δια- 
χωρισθῆναι, φτοὺς μὲν λαϊχοὺς ἐν ἑνὶ μέρει στῆναι, 
τοὺς δὲ χληριχοὺς ἐν ἑτέρῳ * καὶ ἔδωχαν χατ᾽ αὐτῶν 
ἀπόφασιν οἱ ἐπίσχοποι πάντες τῆς συνόδον σὺν τῷ 
πάπᾳ * τὸν μὲν Σαδῖνον ἐξορισθῆναι ἐν τοῖς μέρεσι 
«ἧς Θράκης, τὸν δὲ Κιρησχεντῖνον ἐξορισθῆναι ἐν τοῖς 
μέρεσι τῆς Σπανίας " τοὺς ὃὲ λοιποὺς κληριχοὺς δια- 
σπαρῆναι ἐν Ῥαυέννῃ. σαν δὲ χληριχοὶ, ὡς προ- 
ἐφημεν, τριάχοντα, xai λαϊχοὶ ὀγδοήχοντα, καὶ ὥρι- 
σαν καὶ αὐτοὺς ἀπελθεῖν ὃν τῇ τῶν βασκάνῳων χώρᾳ. 
Τοὺς δὲ τῶν λαϊχῶν ἐχέλενσεν ὁ σπαθάριος ἐν τῷ 
δεσμωτηρίῳ ἀσφαλισθῆναι, χαὶ χατὰ τὸν φιλευσεδῆ 
“νόμον ὑπηπεσεῖν. Παραλαθόντες δὲ οἱ στρατιῶται τοῦ 
ἀπαγαγεῖν αὐτοὺς ἐν «fj φυλαχῇ, ἤρξαντο ὀλολύζειν 
ἐν ἰσχυρᾷ φωνῇ χράζοντες’ Ἐλέησον ἡμᾶς, δοῦλε 
Θεοῦ, μὴ ἀποδώσῃς ἡμᾶς εἰς χεῖρας ἀλλοτρίων, 
παραχάλεδον τὴν ἁγίαν σύνοδον δι᾽ ἡμᾶς xal τὸν φιλ- 
ευσεδὴ βασιλιχόν" ἡμάρτομεν εἰς σὲ, συγχώρησον 
ἡμῖν xàv ὀλίγον. Ταῦτα δὲ ἀχούσας ὁ ἅγιος Γρηγό- 
ριος, ἤρξατο τύπτειν τὸ πρόσωπον αὐτοῦ κλαίων καὶ 
πίπτων παρὰ τοὺς πόδας τοῦ πάπα καὶ τῶν τῆς 
᾿Ανατολῆς ἐπισχόπων χαὶ πάντων, λέγων" Κύριοί 
μου Πάτρες xai συλλειτουργοὶ, ἑπαχούσατέ μου τοῦ 


LXXVII. Cum ille dixisset, ad accusatores con- 
versus ponüfex maximus : Quid, inquit, ad bec 
respondelis ? edite quod libet. At illi ne verbo qui- 
dem prolato, et vultu demisso, abjecerunt se 161,» 
tes et inclamantes : Domine, miserere; peccavi- 
inus, inique egimus adversus hominem hunc ju- 
slum. Episcopi vero separari eos jusseruut, et 
laicos quideia in. locum unum, in alterum clericos . 
deduci. Deinde perrogatione facta, omnes synodi 
episcopi cum pontifice maximo censuerunt, ut 
Sabinus exsul in Thraciam miHeretur, Crescenti- 
nus in Hispania exsularet, reliqui clerici Ravennam 
dispersi secedercnt. Erant autem clerici, ut jam 
diximus, triginta.: laici contra octoginta ; quos 


B item in Vasconum (96) regionem mittendos decre- 


verunt, Sed laicos spstharius in carcerem concludi 
jussit, et sacris imperii legibus subesse voluit, Dum 
vero milites eos cogebant, ut in carcerem deduce- 
rent, magna voce lamentari et clamare. coperunt : 
Misereat te nostri, Dei serve, ne in alienas manus 
nos dederis, tu sanctam synodum et piissimum im- 
peratoris administrum nobis placato : flagitium in 
te admisimus, parumper etiamnum ignosce nobis. 
Qu: ut audivit sanctus Gregorius, faciem sibi tuun- 
dere ac flere cepit, procidensque ail pedes pontificis 
maximi atque episcoporum Orientis czterorumque 
omnium, sic affatus est : Domini mei Patres et &a- 
crorum socii, date hoc mihi servo vestro, date, 


δούλου ὑμῶν, ἐπαχούσχτε, xaV μὴ τὴν ἐμὴν ἐχδίκη- (. quaeso, ul nullam ab hisce hominibus ultionem mea 


σιν ποιήσητε εἰς τοὺς ἄνδρας τούτους. Tov γὰρ Κυ- 
ρίου μόνου ἡ ἐχδίχησις, χαθὼς γέγραπται" « Ἐμὴ ἡ 
ἐχδίχηαις, ἐγὼ ἀνταποδώσω, » λέγει Κύριος. Καὶ, 
ε Αὐτῷ χάμψει πᾶν γόνυ ἐπουρανίων, καὶ ἐπιγείων, 
καὶ χαταχθονίων. » Καὶ τὰ νῦν δυσωπῶ πᾶσαν ὑμῶν 
τὴν θεοσύλλεχτον ὁμήγυριν, μηδὲν παθεῖν τοὺς ἄνδρας 
πονηρὸν ἕνεχεν τῆς ἐμῆς ἐλεεινότητο; " ἄξιος γάρ 
εἰμι πάσης παιδεύσεως ὁ τάλας ἐγώ. Ὁ Θεὸς γὰρ ὁ 
πάντων ἔφορος τῇ ἰδίξῷ εὐσπλαγχνίᾳ ἐμακχροθύμησεν 
ἐπὶ τοῖς παρ᾽ ἐμοῦ πεπραγμένοις, xa ἐχάλυψέν μὸν 
τὸ ἀδίχημα. Οὕτως καὶ αὐτοὶ διαφυλάξατε τούτους 
ἀδλαδεῖς. Ταῦτα ἀκούσαντες οἱ τῆ; συνόδου ἐπίσχο- 


(96) Vascones esse, qui Βασχάνες hic dicuntur, 
putavit Cajetanus, quem secutus sum : neque enim 
melior mihi interpretatio in promptu erat. Quia ta- 
men Crescentino, exsilii causa, Hispania assignata 
est, in qua et Vascoues cénsebantur, pariem po- 
tius Aquitaniz desiguatam hic puto, quam per baec 
tempora Vascones, superatis Pyrenzis, jam occu- 
paverunt : a quibus postea Vasconia sive Guasco- 
nia dicia est. De illis Gregorius Turonensis (lib. ix, 
c. 7) : Vascones de montibus prorumpentes in plana 
descendunt, vineas. agrosque depopulantes. Porro 
calumniatorum pana Gregorii Magni setate exsi- 
lium fere erat, quam et clerici quandoque su- 
biere, nedum laici. Audi enim, quid ilje ad Anthbe- 
mium subdiaconum Campanic scripserit in eausa 
lMilari hypodiaconi Neapolitani, qui Joannem uia- 
conum apud Pasclasium episcopum calumniatus 


causa exigatis. Nam Domini unius ultio [xciv] est, 
ut scriptum nostis: « Mea ultio, ego retribuam (97), » 
dicit Dominus. « Et ipsi curvabitur omne genu cc- 
lestium, terrestrium et infernorum (98). » Quam- 
obrem totum hunc ccetum vestrum a Deo coactum 
rogo atque obsecro, ne viros istos tam miseri ho- 
misis causa mali quidquam subire velit. Nam ego 
quidem infelix omuis egeo disciplina : Deus vero, 
qui omnia videt, clemeptite euze obsecutus, admissa 
mea patienter pertulit, et scelera obtexit, Sic et vos 
noxam ab his prohibete. His auditis illaerymarunt 
synodi episcopi et pontifex maximus, eique respon- 


p fuerat : Quia ergo, inquit, tante nequitig malum 


sine digna non debet ultione transire, suprascriptum 
fratrem nostrum Paschasium volumus admoneri, ut 
eumdem Hilarum prius subdiaconatus, quo indignus 
fungitur, privet officio, atque verberibus publice ca- 
stigatum, (aciat. in. exsilium. deportari. (lib. ΧΙ, 
epistola 71). Affert hzc ipsa Joannes Diaconus inu 
Vita Gregorii (lib. tv, n. 31), quibus alia severita- 
tis ejus contra falsos delatores exempla suhnectit. 

(97) Deuter. xxxii, 85; at LXX habent : Ἐν ἡμέρᾳ 
ἐχδιχήσεως ἀνταποδιύσω. 

(98) Ex Paulo ad Philipp. 1, 10, qui scripsit : 
Ἵνα tv τῷ ὀνόματι Ἰησοῦ πᾶν γόνυ κάμψῃ ἐπουρα- 
νίων, καὶ ἐπιγείων, καὶ χαταχθονίων. Cui preiverat 
Isaias, qui ait, c. xtv, v. 24 : Ὅτι ἐμοὶ χάμψες 
πᾶν γόνυ, xai ὀμεῖται πᾶσα γλῶσσα τὸν Θεόν. 


587 


S. GREGORIT AGRIGENTINI VITA 


sum hoc dederunt : Si eum bis tu quoque petis, ne A ποι σὺν τῷ πάπᾳ ἐδάχρυσαν x31 εἴπον᾽ El αὐτὸς cuv 


qni! patiantar, nihil jam ad nos pertinet. Nam illud 
quidem vere scriptum est, Domini unius ultionei 
esse. Igitur jussi milites dimittere eos, quo rursus 
eodem omnes convenirent. Accidit vero, dum uno 
in loeo omnes essent, 8ὲ procella improviso erum- 
peret, et. locus ille, in quo accusatores erant, ob- 
seuraretür. Ventus porro e terra exiit, et adeo densa 
caligo omnes texit, ut terra dehiscere, eosque in 
voraginem abreptura esse videretur : quare omnis 
queque synodus commota, sublatis ad celum ma- 
nibus inclamavit : Domine, miserere. At rei exitus hie 
111. Paulo post caligo, qoz illis incubuerat, dissi- 
pata est, at vultus eorum nigrantes apparuerunt ; 
quorumdam vero tota facies omnino nigruerat (99) : 
Sabini in primis et Crescentini aliorumque multo- 
rum, quibus praterea labia quoque adeo diducta 
sunt, ut vix ea tantum adducere possent, quantum 
ad loqu^ndum opus esset. Ultimo boc prodigio di- 
vina in accusatores ira eonquievit. Quare synodus 
universa clamavit : Nunc denique Dominus ehri- 
stom (1) suum servasse, nunc e ccelo sancto suo 
preces ejus exaudiisse visus est. Magnus Dominus 
noster, et magna virtus ejus; et non est investiga- 
tio consilii ejus. Vere magnus et laudabilis nimis, 
ei magnitudinis ejus non est &Snis. Bene Domino 
dicamas Deo nostro, qui omnia utilitatis nostrze 
causa facit; ipse enim noscit qui eum amant, qui- 
que voluntati ejus obsequuntur, 26 servat eos, et 


«de inimicorum manu atque ex omni afflictione li- c 


berat. Ipse justitiam impertit, ipse mysteria reve- 
lat, ipse metgentibus eum salutem affert ; semper 
enim prope est invocantibus eum in veritate, el 
eos [xcv] celeriter uleiscitur, quod sine intermis- 
sione clamant ad eum die ac nocte. 


LXXVIlI. Atque his prolatis, accessere ad eum, 
et ad pedes provoluti dixerunt : Preces adhibe, 
Pater sanete, pro nobis, qui unus extremis hisce 
temporibus invictz' patientiz: virum te prodis, et 
Christi 3c discipulorum ejus imitatorem : age, te 
ebsecramus, precibus nos tuis babe commendatos. 
lile vero humi prostratus, pedes singulorum oscu- 
labatur, ac, Vos, aiebat, ignoscite mihi, Patres 
sancti : ego enim sum vermis, et non bomo, op- 
probrium hominum οἱ abjectio omnium. Vos po- 
tius tenuitatem meam precibus vestris sustentate. 
Jamque oinnes sancto illum osculo salutabant : 
qu.ppe tota ex urbe viri. feminzque cum lactenti- 
"5 pueris convenerant, accusatorum prodigio 
exciti : et ora eorum nigrantia obstupefacti intue- 
bantur. Rersum deinde episcopi ad sedes suas 


(99) Quidni Agrigentinum aliquem, amarum 
hominem, Leontio nostro imposursse, et fabellam 
banc vendit^sse existimemus ἢ Agrizenti fortasse, 
«i Bi, familis aliquot ex Africa eztorres sedem 
Bxerant ; ex iisque n3ti fusca facie, labris im- 

is parentes atque avos referebant. [09 pla- 
uus il'e, ut coloris et fori» causam redderet, ex 


αὐτοῖς αἰτεῖς τὴν ἀπάθειαν αὐτῶν», $arl πρᾶγμα 
οὐχ ἔχομεν “ τοῦτο γὰρ ἀλτθῶς γέγραπται, ὅτι τοῦ 
Κυρίου ἡ ἐχδίχησις μόνου. Καὶ ἐχέλευτεν αὐτοὺς &ág- 
tfvat τοὺς στρατιώτας, χαὶ πάλιν iv τῷ ἅμα συν- 
αθροισθῆναι ἅπαντας. Ἐγένετο δὲ ἐν τῷ αὐτοὺς stvas 
ἐν ἑνὶ τόπῳ, γέγονεν αἴφνης λαϊλαῷ ἀνέμου, καὶ 
ἐσχότασεν ὁ τόπος, ἐν ᾧ ἵσταντο οἱ χατέγορο: “ καὶ 
ἰδοὺ ἄνεμος ἐξῆλθεν Ex τῆς γῆ: xal ἐχάλυψεν χύτους 
πάντα: γνόφος σχοτινὸς, ὥστε πάντας λέγειν, ὅτι ἡ 
ὙΣ ἔχανεν καὶ κατέπιεν αὐτούς, Καὶ πᾶσα d σύνοδος 
εἷς τὸν οὐρανὸν τὰς χεῖρας ἄραντες ἔχραζον, λέτεν- 
τες τό" Κύριε ἐλέησον. Ka τὸ δὴ πέρας, μετ᾽ δὄλίγον 
διεσχίσθη 6 γνόφος ἐπά κωθεν αὑτῶν xat ἐφξάντοαν 
τὰ πρόσωπα αὐτῶν μεμελανωμένα, τῶν δὲ xal ὁλό- 
x)rpa τὰ πρόσωκα αὐτῶν ἐμελανώθτ ταν. Ξαδίνου δὲ, 
xai Κρησχεντίνου, καὶ ἑτέρων πολλῶν οὐ μόνον τὰ 
«κρόσωπα αὐτῶν ἐμελανώθτσεν, ἀλλὰ καὶ τὸ ys) 
αὑτῶν χατηνέχθησαν, ὥστε μόλις αὑτοὺς δύνασθαι 
περισφίγξαι αὑτὰ εἷς τὸ λαλῆ παι. Τούτου δὲ γενομὲ - 
νοῦ τοῦ σημείου ἐτελειώθη ὀργὴ εἰς τοὺς χαττγό- 
ρους. Ἔχραξεν πᾶτε ἡ σύνοδος λέγουτα “ Νὺν ἐγ - 
χαμεν, ὅτι ἔσωτεν Kopwg τὸν χριστὸν αὐτοῦ, xai 
ἐπήχουσεν αὐτοῦ ἐξ οὐρανοῦ ἁγίου αὐτοῦ. Μέγα: ὃ 

Κύριος ἡμῶν, χαὶ μεγάλη d ἰσχὺς αὐτοῦ xai οὐχ 

ἔστιν ἐξερεύνησις -ἧς φρονήτεως αὐτοῦ " Bir Dex; p£- 

γα: καὶ αἰνετὸς σφόδρα, χαὶ τὰς μεγαλωτύννς αὐτοῦ 

οὐχ ἔστιν πέρας. Εὐλογητὸς Κύριος ὁ Θεὸς ἐμῶν ὁ 
πάντα πρὸς τὸ συμφέρον ἐργαζόμενος. Αὑτὸς γὰρ 
γινώσχει τοὺς ἀγαπῶντας αὐτὸν, χαὶ τοὺς ποιοῦντας 
τὸ θέλημα αὑτοῦ, χαὶ σώξει αὐτοὺς, χαὶ ῥύεται αὐὖ- 
τοὺς Ex χειρὸς ἐχϑῆρῶν αὑτῶν xal Ex πάσης θλίψεως. 
Αὐτὸς διχαιοῖ, αὐτὸς ἀποχαλύπτει μυστήρια, χαὶ 
ποιεῖ σωττιρίαν τοῖς φοδουιλένοις αὐτόν. Ἔγγυς γάρ 
ἔστιν πάντοτε τοῖς ξπιχηλουμένοι; αὐτὸν ἐν ἀλνθείᾳ, 
παὶ τὴν ἐχδίχτοαιν αὐτῶν ποιεῖ ἐν τάχει, ὅτι ἀνενδό- 
τως βοῶσι πρὸς αὐτὸν “πέρας χαὶ νυχτός. 

OH'. Καὶ ταῦτα αὐτῶν εἰπόντων, προτελθόντες 
ἔπιπτον παοὰ «50€ τόδις αὐτοῦ, λέγοντες " Εὐξα: 
ὑπὲρ ἡμῶν, Πάτερ Epis. ὅτι ἐν alo ἡμέραις ταύταις 
ταῖς ἐσχάταις σὺ μόνος ἐδείχθης ἐργάτης τῆς ὑπο- 
μονῆς, καὶ δοῦλο; Χριστοῦ xal τῶ) μαθητῶν αὐτοῦ. 
Παραχαλοῦμεν δέ σε, εὔχου ὑπὲρ ἡμῶν, eDyou. Ὁ δὲ 
κεσὼν Eri πρόσωπον αὑτοῦ, προσεχύνησεν ἑνὸς ἐχά- 
6τὺ0 αὐτῶν τοὺς πόδας, λέγων" Συγχωρήσατέ μοι, 
Πάτρες ἅγιοι " ἐγὼ γάρ εἶμι σχώληξ, xal οὐχ &- 
θρωπος, ὄνειδος ἀνθρώπων χαὶ ἐξουθένημα πάντων" 
αὐτοὶ μᾶλλον εὔχεσθε ὑπὲρ τῆς ἐμῆς μετριόττ τος. 
Ἠσπάσαντο δὲ αὐτὸν πάντες τῷ ἀγίω o zzz. ΠΣ 
σα' γὰρ ἣ τόλις Ev συνηθροισμένη ἀνδρῶν τε χαὶ vo 
ναιχὼν», χαὶ ἕως μ'χροῦ θηλάζοντος ἐπὶ τῷ τεγουότι 
στ μείῳ εἰς τοὺς χατηγόρους, Καὶ ἦταν θευΣάτον- 
1£;, ὡς ἐθεώρουν μεμελανωμένα αὐτῶν τὰ πρόσωπα. 
eorum genere esse dixit, qui Gregorium nostruin 
accusassent, ac simul ostentum istud commentus 
est, quod homo minime malus, εἰ bistoriz sue 
producendz atque ornandze cupidus, facile hausit, 


utque audierat, exp^suit. ᾿ . 
(1) Ex psal. xix, 7; et ex aliis carptim, 


(89 


λεσάμενοι τοὺφ χατηγόρους, ἔττησαν ἔμπροσθεν τῆς 
συνόδου, xai λέγει αὑτοῖς ὁ πάπας " ᾿Αχούσατε, πᾶν- 
άθλιοι, ἰδοὺ γεγόνατε ὅμοιοι τοῦ πατρὸς ὑμῶν τοῦ 
διαδόλου, τοῦ γενομένου ὑμῶν ἐδηγοῦ ἐπὶ τῇ παρα- 
νόμῳ ὑμῶν χατηγορίᾳ, ἣν ἐποιήσατε χατὰ τοῦ διχαίου 
ἀνδρὸς τούτου. Ἰδοὺ ἔσεσθε δοῦλοι ἀπὸ τῆς σήμερον 
ἡμέρας χαὶ ὑμεῖς καὶ τὸ σπέρμα ὑμῶν πάσας τὰς 
ἡμέρας τοῦ αἰῶνος, ὅσοι τῷ σημείῳ τούτῳ ὃ ὥρισεν 
ἐν ὑμῖν τοῦ ἔσεσθαι ὁ Θεὸς, χαὶ ὅσοι γεννηθῶσιν ἐν 
τῇ πόλει ἐξ ὑμῶν, ἔσονται οἰχέται τῶν μελλόντων 
προχειρισθήναι ἐπισκόπων ἐν τῇ ἐχεῖσε οὔσῃ καθ- 
ολιχῇ xal ἀποστολιχῇ μεγάλῃ Ἐχχλησίᾳ. Πᾶς δὲ 
ἐπίσκοπος, ὅστις Ex τοῦ σπέρματος ὑμῶν εἰς ἱερω- 
σύνην προχειρίσηται, ἐπιγνόντο; αὐτοῦ τὸ τί ὑμεῖς 
ἐπράξατε, ἔστω αὐτῷ ἀνάθεμα τῶν ἁγίων ἀποστολι- 
χῶν χαὶ τῶν ἀγίων Πατρῶν τῶν ἐν ταῖς ἁγίαις καὶ 
dixoupivixal; συνελθόντων συνόδοις. Ὅστις δὲ τῶν 
μεθ' ἡμᾶς &x τῶν μελλόντων χειροτονεῖσθαι ἐπισχό- 
Ttov ἐν τῇ τῶν ᾿Ακραγαντίνων Ἐχχλησίᾳ τῆς Σιχε- 
λῶν ἐπαρχίας, τὸν παρ᾽ ἡμῶν ὁρισθέντα εἰς αὐτοὺς 
ὄρον παρείδῃ, καὶ μὴ φυλάξῃ, xal χεεροτονήσει τῆς 
χατ' αὐτῶν γενεᾶς πρεσδύτερον ἣ διάκονον ἣ χληρι- 
xhv, fj λαϊχῷ ἐξ αὐτῶν πιστεύσει τι τῶν ἐχχλησιαστι- 
xv πραγμάτων, ἔστω αὐτῷ ἀνάθεμα. Καὶ ἀπεχρί- 
θη πᾶσα ἡ σύνοδος " 'Ανάθεμα, ἀνάθεμα, ἀνάθεμα. 
Εἶπον δὲ τῷ ἁγίῳ Γρηγορίῳ * "Ἔντειλαι περὶ αὐτῶν, 
καὶ ἀπόστειλον αὐτοὺς ἐντεῦθεν. Καὶ προσχαλεσάμε- 
νος ὁ ἅγιος Πρηγόριος τοὺς δύο τριδούνους xal τοὺς 
ἄρχοντας τῆς πόλεως, παρέδωχεν αὐτοῖς τοὺς χατ- 
ἡγόρους, λέγων * Τούτους τοὺς ἀνθρώπους ἄρατε ἐν 
τῇ πόλει ὑμῶν, χαὶ ἀπόδοτε εἰς τοὺς οἴχους αὐτῶν, 


S. GREGORII AGRIGENTINI VITA. 


Εἴτα πάλιν ἐχαθέσθησαν ol En(axonot, καὶ προσχα- A cum 


C30 


rediissent, accusatores adesse jusserunt : 
quibus, ut. coram synodo steterunt, sic poutifex 
maxinus locutus est : Audite, homines infelicis- 
simi (2), ecce similes facti estis diabolo patri vestro, 
quem iniqua criminationis vestre, qua virum hunc 
justum aggressi estis, ducem habuistis. Ecce servi 
eritis ab hoc die vos et genus vestrum, quotquot 
indicium istud habebitis quod vobis Deus inesse 
voluit; et quotquot Agrigenti e volis nascentur, 
vernz erunt episcoporum, qui catholice illi et apo- 
s$lolic:e magna Ecclesi» praefecti erunt. Episcopo 
autem, quicunque de genere vestro quempiam in 
sacros ordines cooptaverit, siquidem noverit, quod 
a vobis patratum est scelus, par anathema 5}, 
atque illud, quo pontifices maximi et sancti Patres 
in magnis conciliis damnare solent : tum quicun- 
que ex episcopis, qui deinceps Ecclesiam Agrigen- 
tinam in provincia Sicilia recturi sunt, (ines, quos 
ipsis nos definivimus, neglexerit ac pratergressus 
fuerit, et de stirpe vestra quempiam presbyterum 
creaverit aut diaconum aut clericum, vel uni ex eo 
genere laico homini Ecclesiz res [xcvi] commiserit, 
huic anathema sit. Responditque omnis synodus : 
Anathema, anathema, anathema. Subinde sanctum 
Gregorium admonuerunt, ut jure suo uler«tur, 
eosque illinc dimitteret. 1116 vero tribunis ambobus 
atque urbis archontibüs vocatis, accusatores ipsis 
tradidit, atque : Hos, inquit, homines in patriam 
deferte, ac. suas in domos quemque distribuite, 
donec Deo annuente nos quoque illuc perveniamus, 
Interea tribuni et archontes Agrigentini amoverunt 
illos, et unum omnes in locum congregaverunt. 


ἕως τοῦ Θεοῦ χελεύοντος xai ἡμεῖς χαταλάδωμεν ἕως Exsise. Παραλαθόντες δὲ αὐτοὺς ol τριδοῦνοι xat ol 
ἄρχοντες τῆς πόλεω: ἀπήγαγον ἐν τῷ τόπῳ, οὗ ἦσαν συνηγμένοι. 


06’. Μετὰ δὲ ταῦτα προσελθοῦσα ἡ χόρη ἡ αὐτὸν 
χατελέγξασα, ἔπεσεν ἐπὶ πρότωπον αὐτῆς, χλαίουσα 
χαὶ λέγουσα * ᾿Ελεήσατέ με, Πάτρες ἅγιοι, χαὶ ἀπό- 
δοτέ με εἰς μοναστήριον " ἐπεὶ οὐχέτι ἐν «ῇ πόλει 
pou ἀπέρχομαι, ᾿Αναστάντες δὲ οἱ ἐπίσχοποι ἔδωχαν 
αὐτῇ τὰς πρεπούσας εὐχὰς, καὶ ἀπέχειραν αὐτῆς 
τὴν χεφαλήν. Καὶ ἀποστείλας ὁ πάπας μετεστείλατο 
τὴν διάχονον τῆς ᾿Αγίας Κιχιλίας γυναῖκα εὐλαδῇ xal 


(2) Hiec Metaphrastes serio prolata non censet. 
Nam iis ipsis, qux Leontius refert, alio verborum 
textu narratis, post allocutionem pontilicis maximi, 
&uljecit : Οὕτως ἐχεῖνος οὐχ ἀπὸ σπουδῆς, ὡς ἐμοὶ 
δοχεῖ, λέγων * οὐδὲ γὰρ ἂν ἀπέδωχε δὶς ἐπὶ τὸ αὐτὸ, 
ἄλλως τε ὅτι μηδὲ Γρηγόριος συνεχώρει * ἀλλὰ τῷ 
pao χατενεγχὼν αὑτῶν tà; ψυχὰς xat σιυφρονίζων 
ἔτι ἀπονοίας ὄντας μεστούς. Οὐδὲ γὰρ εἰ μὴ τὸν νοῦν 
οὕτως διέχειντο, οὐκ ἂν αὐτοὺς οὕτως οὐδὲ ἡ θεία δίχη 
μετῆρχετο (ex Cud. e. n. 34, Bibl. Vallic. p. 350). 
Nempe : Sic ille, neque ex animo, ut mihi videtur, 
locutus; neque enim de eadem re bis pronnntiasset ; 
quippe nec ipse Gregorius passus. esset, Verum. ad 
terrorem animos. eurum arguere, et amentig etium- 
iun. plenos ad sanitutem reducere voluit, Qui si tam 
perversa mente. non. fuissent, non. utique. divinam 
Piwticiamn catenas. experti. essent. Ex. his. apparet, 
opieor, quid de. suo in sanctorum, quas describit, 
vitis addere soleat Metaphrasteg ,  immeritoque 
Cuipari tanquam. fabularum. auctorem, qui. potius 
co nomino reprelendendus est, quod veteium | hi- 


LXXIX, Post hzc accedens puella, quz» sanctum 
virum criminata fuerat, demisso vultu procidit 
fleus, atque ait : Misereat vos 1nei, Patres sancti, 
ac me monasterio addicite : neque enim in patriam 
redire in. posterum volo. At vero episcopi astitere 
illi, et postquam przsceriptas preces adhibuerunt, 
caput ejus totonderunt. Cumque pontifex maximus 
diaconissam Sancte Czcilie (5) teminam piam et 


storías sine judicio receperit, et ea eliam, qua re- 
pudianda erant, bona fide vulgarit. (Vide Allatii 
ἰδεῖν apud Fabric. Bibl. Gr. t. V, p. 29, de 
ilis.) Porro Leontius noster de «cervis lie loquitur 
ad juris Romani consuetudinem, qua tum οὐ 
Hom: obtinebat. ld in. primis eminet in. Gregorii 
Magui epistola (lib. vr, ὦν. 12), qua Montanmm οἱ 
Thomam Ecclesie Romaua famulos manunmisit. 
(5) Aduotavit ad hunc locum Cajetanus, se «t 
Coustauntino fratre, litteris Roma  inissis, edocluin 
esse : Monasterium S. Cecilie, in quo Evodia Agri- 
gentina. pornitens vixit sancteque obiit, virginum de 
[umilia S. Benedicti ium fuisse. M ille, opinor, e 
codice aliquo apud sodales suos eruerat : erat enim 
abbas Benedictinus, multarum litterarum. vir, ct 
eperum plurimorum scriptor. Neque est, quod 
opponi possit : pr:esertim cum Gregorius Magius 
testatum veliquerit, tria. sanctimonialium millia 
tum in urbe exsitisse (lib. vit, epist. 20). De sede 
sanche virgini οἱ martyri. Ciecilite sacra, illud. in. 
comperto est, eam. niulto aute hiec tempora condi- 


pr 


vc 


1 


S. GREGORII 4GRIGENTINI VITA, 


8:9 


δλ € »oc^piaen arcessnisBP!, raqoe m rrnpoüum in- À τιλύδεον. Καὶ πρυσξυνίααπα παὶ ambpucs rÜybkw, 


i'ejucla nóorasee| onmes aC bi bene precanrihus 
in:umet, his ilb verls eam es xfies : Hanc 
1," peciam, óemuus maber, cemmspenádo,. vot anum 
lpe:uB CuTàID peras, exit»ou& ip dx Don ni Gui 
gpuetcedetm aa. utue δεῖ, Dm:achlktkU TesLiuxe. (τα 
ia c Sac, ipguiL, demise, Eat, c5 juses Ac bene 
n^ grecntllbuas CUDULEQO puedrm Ca 013 ACoegüt, 
?lquE UD GfGeormRerig-m Oedvi coi: arro Opi) 
Quos exc; moribes emepzanss et errans eipian- 
€.& ónlCbia 25 συ δ᾽ ΙΓ Σν Σσε ὸ ΤΟΙΣ OCC- 
list 

LXYY. Com m doa ed mea. per 
Reli... 6B cancun ΟΣ τειν: δ τ στὶς ΦΕΣ. τὸ de 
*na mieten peureu ἢ. Q2» funpae icu; 
(p:ce t tue ouP € τ Se nucES grato 
WootTlil &RLOLO τΓῸ RDIUTOU D LÉÀLDUIRI GUDOZa d$ 
ἐν ΕΔ Llc ^U SUIDID VIR BUTLUDCL SER [6.0 : ΣΙΣ 55 ed 
ΣᾺΣ ἀμ 3.u cGÍzm ΔΙΌΡΣΩ €rrPÓ, ilélozn T«- 
3. 25 q[gusle pen Rai owero i:isíitm Dona rom 
δὰ C: rerpzs wm 26 ΠΕ ΕΘ Sorb τὲ τῷ € laci 
Οὐ. τὶ ὩΣ: δῖ BeoNerol, «5 à6l:Ó6 d 
p τ. 8 πι 21.513 HOCDSIÓIBS G7 Deere 112 
(oL ^; ΧΙ ἐξ: ΟἸΣ ΟΣ 03 Rl 
εἰ NoeLc» πε (41359 τοῖον δὲ τος 
plu ποτ at je Al. pBoOUDUS R9 
é cerebsPIzeoiacumici.Gesll we 
ΤΌΣ Eas mEURB3TUCRRY1,€6..2€ (0.23 6) t7250:pza 
ki!lei:cALL. αὶ, σις 2.253 Ἐξ 22 OLIDOE..60 ΟΣ 
ελ τυ, GIAT το κὺξ μέν ἘΦ ÉÜiyn:a resa 
εοοῦ; ὦ; fal-or.. Tra.es qcgi22 et ἄττα am 
vebe:o-ctart ad Sa-éto& Apes» o0: Hg iz urea 
pervenerost, ecco moi o im Zaz.oe tasca 6. a- 
p3etg a:t f-:ro ΕἸΣ erg τἐσταῖ, [2ττΦ eiit 
13 We m 32 213, Ca*en.cs, wb rox ao ar qoe; gonzo 
εγν κι. 5 2 [es τἴς 62 ne «i*es p.f. 2 Az 
g1:0n)m SXpc ποῦτῖῦς δίων δὶ, τὰς ε25 per- 
ἢ γ΄,στ πα: οὐλππὸ petu mus. Ecuvero cucniym be 
τος 6." 5, υἱκςτο VOS, BL 409) U-;ce 3-celer? re 
£73ve2..!; sQ"ro enim fore, wt Dem zcs preces 
v«siras exaa.ist. Cni Geezgories respoc 7- 0$ : Om- 
&:nO0,inju t, vt icLes, parens ΒΟΊΟΥ saoctissi.. 
f nam iptur ἸΔῈ. dari poat ez masimzs jasait, 


"» €-wo50 
4A s. 


""JA 


99 


t9. 'ἴν svao!o enim Romana sub Symmaeb^, 
30540 [') j«c.-tis «2-:3cr:os. 6 Maraanxus presbg:er 
Bua διπεία Cacing, ut deice in. των *u0 
G6 ez») Mazno Victor Sancte Caci ig. Ue mona- 
sb^i1» ego Li unm alirace pos-um, revera id ie 
anie Pascaal.s E ztavem fuisse vel virorum vei £e- 
5unirum ::0dicat. enim ipse in epi-be'a De preen- 
Uuo£ reimutarum sancte Caeciig i;cad Hard. ἔσπε. 
& IV, p. 1225. Sed tamen Baud ἔσει με apparet, vitri- 
re am [eniuinae antea inco.erent, 3€ Dim ipse primos 
viros iodusxerit, 3n veteres incolas reGnvterit, Sce 
enim, posi-iuam de tea:pio ἃ se restiiut) divit, ex- 
ἃ 12 4025 101 tom períeet enarrat : [oque ad laudem 
Cremtorts insteura!9. mona.ter:o. b-atorum. Andrew 
dGposima αἱ Gregat:i con'essorks , mecnom un honorem 
4B£LE TV 0) eT qJREUTRE εἰ martrwas quta etC peur. 
re Ecce im loco. qui diciuar Cos jac nus: 
[4 φᾷ TROMMIHUTUDR ὦ ὁ a€rCie RUE. ἐσ c guliunt 
BAGETS CoABILESRENS pru quoDuidntS (aud'tus, et 
pre .4ó6 du 45 Unminac sm contingdjáie, 504 u.i- 


C 


ξσττ fr -pucbrv τῷ,» συνύδον " χαὶ drm αὐτῷ ὃ πὸ- 
τας ΤἸαύττν sw τῶν zziz περος ϑτ, πυρὰ ἄγμμα, 
iv ἔπιε ήτις τῆς Ψψυγτς αὑτῆς, xsi mupalbe. 
δπτ λον ἕν τῇ τρέταᾳς τοῦ νου, Kx: ERE SyDOL σὺν 
μεσϑον πυρίτις. CH δὲ zizzv Fiíwurze, κύριε, ὥς xz 
ἀξῴξ.-ς. Kzi πάντων αὐτί ἐπξυξαμένων, παφέλοεν 
πὺτὴν i διάχονυς. xi ἅπι: E» Tip prwEDTT οἷν μετ᾿ 
αὐττς xixtizr διέτριψεν ἔττ, fixum: Div ἕν grim 
ETLeIJTTTTV. 


Π T»; iva UG ybxzci-cy Tpuwclpilxu $ πὸ- 
TXP T5» pBzxiz7» Form τοῦ ἐπεξειέξα: τὸ» 
b:iiv nozzz Tu Tixv. Οἱ ἂς "AvzTt TL. ÉTZLERTEC 
ra: £o Dx τὸς 22v2Do. ἔξελεχνεν πνεῖ μὰ τῆς yi- 


- 
— “«. 
* Δ 

n 


$7UX XXZA-X7anZZv τὸν ὅτῦν, χαὶ Pun gmpupit-- 
Tx» εἰς 5: τῆν PzX» τὴ: ZlTu ἐξα σένω pig. 
χα: llc-z2i-X 37:122 μετέχοντες, Ἐπυνιννῆπαντες UR 
τὸ kv). τὸ ξτις τὶ τὸς πιο. αἴρατις Cw Ào- 
:-ο $4» 1.22. Ψ:.ττον Là y-:.puwv» τοῦ pnxxzpLiva 
Dg. ἔξσχον ἄρτον t» τῇ CpETÍIZ τοὺ κάξας 
xXx. iav.,-t-2z» ἕν 3.3 τὸ EtT-xvrcm. xs» 
& Tv. v.z7E ÍÁ.Tvu 


- 

Qu 

—P 
^4 


£z» Eng Lobps. xal 
DIVX TTL wIIIGIi το᾽ὐτξι νον εἰς ὡς ἔλειχν. 
I 22x YEED-RELY TILTXXLIGaftw- ὁ TÉEZEI 
Ti γεΞ τῷ " 'Axo.mww, τέζυνν. EX 
: f. £» Ti TASA vELITI, 
siTe διὰ A ἔν ττ ας ἄρτρτ:ς. X24a 
Συετντταν εἰ ττὸ τ ξνΣ £21 τοῦ TXIZQU. εἰς τοὺς 
2$7 EX: Ξτξινινξον 2. τον, É27T- 
ὡς πΞΈΞ τ τα, dom. τὸ ow-— 
χιχεσττιΣ. 2-7 Xiuand$ 
TR» Calonu, KI. τῶπε ELT 


S.L: ἔν τῷ τῆν: 
χιπάταντες 92x Ἱτείταιλεν ἔλπτες il-R. διὰ οὖν 
ξυτων Lus ἐπα χ, πλοχασ, ἢ ται τις ὑμᾶς 
ἕως ξἔχεϊῖεε, x31 Z.3 205 εἴ χθν ἢ κῶν ἘΞ αν ΣΕῸΣ 
Σαῶο ἀ Kle^6L OX auc) εἴξει - Ὡς χεὰττες 
£o τον fum) Πχτρὺς kac. Ἔχξλτο τον ὃ 
& πάτα; π:».τ3.α: τὸ ξῖλτν, zi- σοι σῖ ποτ τα 


zizr: τῷ, Tl» X3: τὸ ago321272202Q χαὶ τοῦτα τὸν 


Mate et slizendio monachorum érs saccum Deunno 
Dex mostro. derot(teme detita persaisemt:s. Perzneut 
34iem Lazc $i annum 321. 

(4^ Svm.ua se przstitisse Grerocs Macnes. 6x3 
Lecae ep:opo Canmnenmsi. sernost ad δια ΕΣ 
praetorem Seius, postquam nemge Boarim eoa 
quo Rester tenicore voedtus, se ua peli pagas 
set : Üuarrkon ὑμίπτ, inquit, quedorm cumtoa MECCT- 
dotale proposi um de Leoue [ratre e£ ccemscure 
ROMIQ amiser ruMoT Gsperueruit. Wwirums ταῦ Gsaeá, 
distritig dimtius f[ecimnma musst iom. Derpexrt;— 0i 
Bul.um tm eo de vs, que dicta juccunt, cu. pn - 
ten:mas. Sed me quií ttdové.ar geia Rm, δαὶ Nue T? 
potursset dubium curdi remuaere, «ὦ ὅκα à Port va 
Crdiiss$)mu»m curpus disiri.id emi (I 45ιπι κι '- 
Cc: rES sacramen:a priouerv. (ucres pragnacttts, IBN LIU 
su.nUS €rsmiid.P)Mé Gguviol, quud bomanbodr SIVeFe 
men:Q immoceniii ejus evui n ev enfixM (hu. OB. 
epist. Ὁ). 


693 


S. GREGORII AGRIGENTINT( VITA. 


691 


lav ἐν τῷ σεδασμίῳ ναῷ τοῦ 'áylou ἀποστόλου ἃ el civitatem omnem 2c morasteria populumque 


xa χορυφαίου Πέτρου. Kal συνήχθη πᾶσα fj πόλις 
χατὰ τὸ ἐπάγγελμα τοῦ κάπα. Καὶ ἐξῆλθον πάντες 
ol ἐπίσχοποι μετὰ λιτῆς ἕως οὗ ἧσαν τὰ ξύλα ἐν τῷ 
ποταμῷ. 


TIA'. Διερχόμενοι δὲ, ἰδοὺ vuvf τις χαίουσα χλί- 
δανον" xaX χατ᾽ ὀλίγον ἐχνεύσας ὁ ἅγιος Γρηγόριος 
tfe ὁδοῦ, λέγει τῇ γυναιχὶ τάδε * "Ap pa, ἐπίδος μοι 
ἀνθραχιὰν ὀλίγην ἐνθάδε. Ἢ δὲ λαδοῦσα ἄνθραχας Ev 
«tp σιδηρῷ πτύῳ, ἤγαγεν πρὸς αὑτόν, Ὃ δὲ μὴ σχὼν 
ὅπου δ᾽ ἂν λάδῃ αὐτοὺς, ἥπλωσεν τὴν ἀρχὴν τοῦ μαν- 
εἴου αὐτοῦ, καὶ ἐδέξατο τὴν ἄνθραχιάν" xal ζητή- 
ea; τῷ ἀρχιδιαχόνῳ θυμίαμα, ὁ εἶχεν Ex τοῦ γέ- 
ῥοντος, ἐν ᾧ fjv προσμείνας ἐν τῇ ἐρήμῳ. Καὶ ἐγ- 
γίσαντες ἐν τῷ τόπῳ, ἔνθα fiouv τὰ ξύλα, προετράπη 
ὑπὸ τοῦ πάπα θυμιάσαι τὰ ξύλα, καὶ δοῦναι αὑτοῖ; 
εὐχὴν. Ἰδόντες δὲ οἱ ἐπίσχοποι xai πᾶς ὁ λαὸς, ζει 
ἐν τῷ μαντίῳ αὐτοῦ ἐδέξατο τὴν ἀνδραχιὰν, xà- 
“κεῖσε τὸ θυμίαμα ὑπεδέξατο, ἔπεσον παρὰ τοὺς πό- 
δας αὐτοῦ, μετὰ δαχρύων λέγοντες " Σοῦ f) προσευχὴ 
μόνον δύναται ταῦτα ἑλχύσαι, xal ἐπιλύσαι τὴν 
εἴσοδον τῆς πόλεως" xal περιεδίασαν αὐτὸν, ἵνα ab- 
τὸς ποιήσῃ εὐχήν. Ὁ δὲ πεισθεὶς αὐτῶν ὑπήχουσεν, 
ἵνα uf, πὼς θόρυδος γένηται, αὐτῶν περιενοχλούν- 
τῶν αὐτῶν ἐπαχοῦσαι. θεὶς δὲ τὰ γόνατα ὁ μαχά- 
οιος εὔχετο οὕτως * Ὁ θεὸς καὶ Πατὴρ τοῦ Κυρίου 
ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, 6 μόνος ἀγαθὸς χαὶ φιλάνθρω- 
πος, ὃ ποιήσας τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γὴν χαὶ τὴν θά- 
λασσαν, αὐτὸς ἐπίδλεψον ἐπὶ τὴν προσευχὴν τοῦ 
δούλου δου τῇ εὐδοχίᾳ τοῦ μονογενοῦς δου Υἱοῦ xal 
Θεοῦ ἡμῶν, καὶ τῇ συνεργείᾳ τοῦ ἁγίου Πνεύματος, 
xaY τῇ παρουσίς τῶν σῶν ἀγίων μαθητῶν, ποίησον 
ἑλχυσθῆναι τὰ ξύλα ταῦτα, xol ἀποχομισθῆναι ἐν 
οἷς προσετάγησαν ἁγίοις τόποις. Mb ἱχετεύομέν σε 
παρορᾷν τὰ παραπτώματα τῶν δούλων σου, θαῤ- 
ῥοῦντες προσεγγίζομεν τοῖς οἰχτιρμοῖς δου xal 
σπλαγχνίσδητι ἐπὶ τὴν πόλιν σον ταύτην τὴν ἁγίαν, 
&v fj οἱ σοὶ μαθηταὶ διὰ τὸ σὸν ἅγιον ὄνομα ἐτελειώ- 
θησαν" xal αὑτοὺς χινοῦμεν, ἵνα 8i αὐτῶν σώσῃς 
τὸν λαιόν σου τοῦτον μόνῃ τῇ δεξιᾷ σον, ἀγαθὲ, ὅτι 
μόνος ὑπάρχεις μακρόθυμος εἰς τοὺς αἰῶνας. ᾿Δ μήν, 
KoY ταῦτα εἰπὼν, ἐθυμίασεν τὰ ξύλα μετὰ τοῦ 


(5) Baronius ad annuum 594, n. 90, Metaphrastze 
summarium designans : Exstant, | inquit, Acta 
Gregorii Agrigentini Grece scripla, sed a Graco 
anctore dum awnpliantur, fide minuuntur. Suvinde 
navrationem hanc totam repudians addit; Sed et 
ridicula ibidem ei fabulosa esse probantur, que ha- 
bentur de linis Tiberis ripas hinc iude positas pertin- 
gentibus, et immobiliter inharrentibus. ÀÁt Cajetanus : 
f;quidem, inquit, non omnino improbuserim miracu- 
lum : [oriasse autem ejus. enarrutio plerisque additis 
vitiata. Movet me auctoritas D. Josephi hymnogra- 
phi, qui Hymno suo in sanctum Gregorium. miracu- 
I: probal, dum meminit prunarum, quas. manibus 
et pallio tenuit, Verba hymui, ut Latine edidit, hiec 
eunt ; naià Graeca, qua in. Mensis sunt, non adje- 
cit: bai contra te improbe moliitt sunt, Pater, ob- 
scura sunt offusi caligine; sed (ua contra, Pater 
(iregori, clara vita, resplendwit , quorum in conspe- 
εἰν. prunas manibus tenens , edebns. Celer ui nec 
J-comius tractatas ab co inanibus prunas. scripsit; 


universum in eancti principis apostolorum Petri 
venerandum templum convenire. Qui ubi frequen- 
tes. affuerunt, quemadmodum ille admonuerat, 
supplicatione instituta omnes episcopi processere 
usque ad fluminis ripam, ubi trabes h:serant. 
LXXXI. At dum agmen incederet, forte mulier 
quidam furnum accendebat (5). Eo paululum di- 
vertens sanctus Gregorius, mulierem rogat, ut sibi 
prunarum aliquid det. lla [xcvi] vero prunas in 
batillo ferreo attulit: quas Gregorius, cum nihil 
aliud presto esset, in quo reciperet , explicatio 
pallio, ín hujus limbo accepit: tum ab arcbidia- 
cono thymiama petiit, quod illi olim , cum in de- 
seriis esset, senex monachus dederat. Ut ad locum 
pervenere, in quo trabes stabant , Gregorium al- 
monet pontifex maximus, ut thiymiama adoleat, ac 
precationem in:hoet. llic vero episcopi et omnis 
populus simul atque viderunt, prunas ab eo in 
pallio allatas, et in eo thyniiama incendi ; ad pedes 
ejus procidentes lacrymari ac dicere cu perunt. 
Unis hoc precibus tuis datum est, ut trabes hasce 
dimoveas, et aditum urbis patefacias. Contende- 
bantque, ut ipse preces funderet. Quibus ille mo- 
rem gerens acquievit, ne forte tumultus exoriretur, 
urgentibus illis, ui sibi obtemperaret: ac flexis 
genibus sic beatus vir supplicavit : Deus et Pater 
Domini nostri Jesu Christi, qui unus bonus et mise- 
ricors es, qui celum, et terram, et mare fecisti , 
gervi tui preces ipse respice, annuente unigena Filio 
t10 Deo nostro, et sancto Spiritu adjuvante : τὺ 
sanctis discipulis tuis prope spectantibus, efflce, ut 
trabes hz hinc avulse, quo destinat« sunt, sacra 
in templa avebantur. Cujus rei causa te oramus, 
ut a servorum tuorum erratis avertas oculos, 
3c spem coufidentius in clementia tua et mi- 
sericordia ponimus, qua sanctam banc urbem com- 
plecteris , in qua discipuli tui pro sancto nomine 
luo mortem oppeliverunt: quin ipsos tibi sistimus, 
ut eorum gratia populum bunc tuum dextera ista, 
o bone, unus serves: quippe qui solus es patiens 
ac benignus in secula. Amen. H»c precatus, tra- 
bes thure adolevit, pallio usus suo, deinde astanti- 


nec ea est hyronographi antiquitas, qu:e Leontio 
sullragari jure possit. Josephus enim ille hymno- 
graphus ad seculum ix pertinet ; et a Leonuo ple- 
raque omnia muluatus videlur, quanquam metri 
causa quadam aliquatenus discrepant. Codicem 
hymuorum ejus in. bibliotheca Ciesarea. Vindobo- 
nensi exstare membraneum pervetustuu , n. 910, 
ex Lambecio adnotavit Oudinus (t. Il, ad an. 850); 
Qura vero vidit novitque Cajetanas, qui ad ejus 

itam (SS. Sicul. t. ll, p. 18, animad.), h:ec ail- 
notavit: In ritualibus Graecorum libris canones hym- 
nosque sancti Josephi 500 et amplius leges : in. Pa- 
racl.tico canones 36; in. Triodio canoues $2 ; iu 
Peutecostario canones 5; in. llorologio canonem 1 ; 
iu Menwis canones 468, qui omnes sunt canones 905. 
Quilibet auiem canon sive hymnus, qui certis dicbus 
de more caneretur, in. p irles novem , quas Odas ap- 
pellant, distributus ext. Ode vero in. qualuor Lroyu- 
ria ut plurimi. 





£35 S. GRECORII AGRIGENTINI VITA. 696 
bus ait ; Aceedite, 2ὲ Urabes pertrabite..— lili A μαντίου αὐτοῦ, χαὶ λέγε: τοῖς mzgczunan)- Ey-i- 


vero »ing| atq4ge aecurrentes  trabiLus manus 
B.jeceetfe , illico trahes ex aqua esxtrabent, 
atque inm terram addaeunt, Tum eas tractantes 
inecriptionem ipsis additam ínveninnt, qua indi- 
caret, quinqne ex. iliis ad sanctum principem Pe- 
irum, quinque ad vas electionis Paulum pertinere. 
Interea pontifes maximus οἱ episcopi omnes atque 
πρίτεγευφ populus, qui prodizii speetatores fue- 
rant, stupore perculsi aiebant : Nze hic alter Grego- 
τίῃφ Thaumalurgus est, terris bodie e caelo reddi- 
dus. 

LXXXII. Hi« Romz peractis, cum magna om- 
nium Ltitía fuisset, ad suas demum sedes [xcix] 
(inguli redierunt. Marcianus vero negotiis, que 
ipsi piissimus imperator noster mandaverat , in 
urbe confeclis, commeatum a pontifice maximo 
petiit, ut sibi Constantinopolim redire liceret : 
cumque eo episcopi quoque et diaconus charto- 
phvlax petiere. Quibus Pontifex maximus : Paulis- 
per etíam tum vos moror, Patres omnes, dum de 
sancti Gregorii rebus transigamus : jussitque sy- 
nodum cogi in templum sancti beatique apostoli : 
atque illic cum iterum consedissent, Siculos omnes 
ac tribunos et archontes adduxerunt , eosque et 
pontífes maximus οἱ episcopi sic allocuti sunt: 
Ecce Pater vester ac magister: huie addicti reve- 
rentiam atque amorem exhibete. Nostis, quam 
justus sit Deus, utque singulos pro meritis remu- 
neretür. Quibus illi respondentes : Bene, inquiunt, 
Deo dicimus, qui virum nobis dedit justum, et pium, 
ct religlosum, cjus voluntatibus obsequentem, atque 
hominibus demonstrantem, quam sancte ac puri- 
ter numen ejus venerari oporteat. Post. quz sur- 
gens sanctus Gregorius pontiflci maximo sancteque 
synodo postulatum suum proposuit his verbis : Vos 
rgo, Patres sancti, rogo, ut qus» Aygrigenti erat 
domus pontificalis, eam everti, et alio in loco adi- 
licari Jubeatis: ac simul catholicum templum ἃ 
solo condi velitis. Nam Leucius hic hereticus altare 
subvertit, et qux» in co recondit: erant, reliquias 
$anctas in profundum projecit. Ad h»c synodus : 
Moc quoque, inquit, sancimus, ut quemodinodum 
petis, ic facere liceat. Deum enim tecum esse no- 
vimus, et opein tibi ad omnia presentem afferre. 
Tum rescriptum ej. datum est, ut de. ea re quod 
uni sibi placeret, statuere posset. Constituit vero 
sanctus Gregorius , ut. Euplus archidiaconus et 
Erasmus Ecclesiam pie alministrarent , ut Jam 
secum assueverant (6). Qui demum cum populo 
omni, fausta apprecantibus episcopis, dimissi , 
animo lzti ac Deo laudem reddentes abierunt. 


(6) Circa h»c tempora, cum meminisset Grego- 
rius Magnus, delatam ἃ se episcopo Triocalie cu- 
vam Ecclesie Agrigentinz pro potestate invisende, 
videretque Gregorii nosti. reditum. ob iter Con- 
stantinopolitanum differri in. annum proximum; 
congulendum illi duxit, ne laboris illius sine ulla 
mercede. essent. taque. has eidem litterss. misit : 
Quoniam Agriqentina Ecclesia a nobis. fratcrnita:is 


σατε καὶ ξλχύσατε τὰ ξ.λ2. Οἱ ὃ πραζελῆξυτες 162- 
Ans τὰς χεῖρας ixi τὰ ξύλα, xai τ τὸὁ τῇὸ ὥρᾳ :x- 
στ άσῆτοτ τὰ ξύλα Ex vo ὑδατος, XX ξτοζαν χυτὰ 
εἰς τίν τῖν" xal ὁτλαφέπαντες τὐτὰ εὔ2ο» ἔπεχει- 
μένη» αὐτοῖς ἔπτγραφῆν, τὰ pio πέμπε τοῦ dvi. 
χαὶ χορυταίου Πέτρου, τὰ δὲ ἄλλα πέντε τοῦ σχεύους 
τῆ; ἔχλογτς Παύλου. Ἰζὼν δὲ ὁ πάτας καὶ οἱ ἐτιί- 
σχοτῶι πάντες χαὶ πᾶς ὁ λαὸς τῆς κόλεοις τὰ vtwd- 
μενον or,uziow ἐπὶ τὰ ξύλα, ἐξεπλάγησαν ἀξγοντες" 
᾿Αλτδῶς οὗτος δεύτερος Γρτγόρως ὁ Θαυματουρτὴς 
ἀνεφάνη ἐπὶ τς γῆς σήμερον. 

HB. Τούτων δὲ πάντων γενομένων ἐν Ῥώμῃ, xat 
χαρᾶς πληρωθέντες, ἀπῖλθον ξχαστος ἐν ᾧ ἦταν 
διάγοντες τόπῳ. Πάντα 6 ποιέσας ὁ Μαρχιανὸς τὸ 


B προσταχθέντα αὐτῷ παρὰ τοῦ εὐπεδεστάτου ἡμῶν 


βααιλέως ἐν τῇ πόλει, ἔττισεν τὸν ἅγιον κά παν ἄπο» 
χίνίσαι xai ἀναδραμεῖν αὐτοὺς ἐν Karicvavttvou- 
κόλει. "Ομοίως καὶ οἱ ἐπέσχοποι, χαὶ ὁ διάχονος, χαὶ ó 
γαρτοφύλαξ, Ὃ δὲ πάπας ἔλεγεν αὐτοῖξ. " Ἐχδέξασθε, 
Πάτρες πάντες, καὶ ὁρίσωμεν τὰ χατὰ τὸν ἅγιον 
Γρηγόριον. Ἐχέλευσεν δὲ ὁ πάπας χαβεσθξναι τὴν 
σύνοξον ἐν τῷ ναῷ τοῦ ἀγίου xat paxapioo 'Δπο- 
στόλον. Κἀχεῖσε πάλιν χαθίσαντες ἔγαγον πάντας 
τοὺς Σιχελοὺς, τοὺς τριδούνους xal τοὺς ἄρχοντας. 
καὶ λέγουσιν αὐτοῖς ὃ πάπας «αἱ οἱ ἐπίσχοποι" "Icon 
ó Πατὴρ ὑμῶν xai διδάσχαλος, δουλεύσατε αὑτῷ 
φόδῳ καὶ πόθῳ * οἴδατε τὸ πῶς ὁ Θεός ἔστιν δέχαιος 
καὶ ἀνταποδίδων Exáct χατὰ τὰ ἔργα αὐτοῦ. Οἱ 
δὲ ἀπεχρίναντο αὐτοῖς " Εὐλογοῦμεν τὸν Θεὸν τὸν 
δόντα ἡμῖν ἄνδρα δίχαιον, xal εὑσεδῇ, xat φιλόθεον, 
ποιοῦντα τὰ θελήματα αὐτοῦ, xal δείξαντα τὴν τοῦ 
ἀνδρὸς ἀκηλίδωτον καὶ χαθαρὰν πρὸς αὐτὸν λατρείαν. 
Ταῦτα δὶ αὐτῶν εἰπόντων, ἀναστὰς ὁ ἅγιος Γρηγό- 
ριος ἡτέσατο τὸν πάπαν καὶ τὴν ἁγίαν σύνοδον, M- 
γων * Πάτρες ἅγιοι, αἰτῶ ὑμᾶς κελεῦσαί μοι ἄραι 
τὸ ἐπισχοπεῖον, καὶ ἐν ἑτέρῳ τόπῳ ἐν τῇ πόλει αὐτὸ 
ἀνοιχοδομῇσαι " ὁμοίως καὶ χαθολιχὴν ἐχχλησίαν Ex 
νέας κχαθιδρῦσαι, ἐπειδὴ ὁ Λεύχιος οὗτος, αΐρετι- 
χὸς ὧν, κατέστρεψε τὸ θυσιαστήριον, χαὶ τὰ &voxsi- 
μενα ἐν αὐτῷ ἅγια λείψανα ἐδύθισεν. Ἢ δὲ σύνοδος 
πρὸς αὐτὸν ἀπεχρίνατο * Καὶ τοῦτο ὁρίζομεν, ἵνα, 
ὡς ἡτήσω, καὶ τοῦτο ποιήσῃς * οἴδαμεν γὰρ, ὅτι ó 
Θεός ἐστιν μετὰ σοῦ, καὶ αὑτός σοι συνεργεῖ εἰς «ἂν 


Ὁ ἔργον. Καὶ περὶ τοῦτο ἔγραψεν αὑτῷ τίτλον, ἵνα 


ὡς ἕνι ἀρεστὸν αὑτῷ ἐν ὀφθαλμοῖ;, ποιήσῃ. “Ὥρισεν 
δὲ ὁ ἅγιος Γρηγόριος τὸν ἀρχιδιάχονον Εὗπλον χαὶ 
Ἔραοσμον διοιχεῖν τὴν ἐχχλησίαν εὐσεδῶς, καθὼς 
αὐτοὶ αὐτῷ παρηχολούθησαν. Ἐπευξάμενοι Bb πάν- 
τες οἱ ἐπίσχοποι τοῖς διαχόνοις καὶ τῷ λαῷ ἀπέστει- 
λαν αὐτοὺς ἐν εἰρήνῃ χαίροντες xai δοξάζοντες τὸν 
Θεόν. 


(ug visitationis care commissa est, laberibus tuis 
aliquid ex ea utile prospeximus consulendum : prop- 
terea. Maximiano fratri el cocpiscopo nostro scripsi- 
mus, ut quaria, quam ejusdem Ecclesie episcopum 
oportebat accipere, a die visitationis (ua, vel quo- 
wsque illic cam sollicitudinem. gesseris, tibi debeal 
applicari, (Lib. v, epist. 15) ΄ 


697 


S. GREGORII AGRIGENTINI VITA. 


693 


11. Γνοῦσα δὲ ἡ ἁγία σύνοδος, ὅτι ἐχεῖ ἣν χε- A LXXXIII. Edocta autem sancta synodus , Leu- 


χρυμμένος ὁ Λεύχιος, ἐρευνήῆσαντες ἤγαγον αὐτὸν 
εἰς μέσων, χαὶ λέγουσιν αὐτῷ οἱ τῆς ᾿Ανατολῆς ἐπί- 
σχοποι " Τρισάθλιε, οὐχ ἡρχέσθης ἐν τῷ ἀναθεμα- 
τισμῷ, ὃν ἐδέξω ἐν τῇ ᾿Ανατολῇ παρὰ τῶν ἁγίων Πα- 
τρῶν * ἀλλὰ καὶ ὧδε παραγέγονας τὸ αὐτὸ πάλιν χλη- 
ρονομῆσαι ; Ὁ δὲ οὐδὲν αὐτοῖς ἀπεχρίθη. ᾿Απέστει- 
λεν δὲ ὁ πάπας αὐτὸν ἐν τῇ Σπανίᾳ τοῦ εἶναι αὐτὸν 
εἰς ἐξορίαν ἐχεῖ, ᾿Απολυθέντος δὲ τοῦ λαοῦ τοῦ τῆς 
᾿Αχραγαντίνων πόλεως ἅμα τῶν διαχόνων, οἵ καὶ 
ἀπήγαγον μεθ' ἑαυτῶν τοὺς χατηγόρους ἐν τῇ πό- 
λει ᾿Αχραγαντίνων " ἔμεινεν ὁ Γρηγόριος τοῦ ἀπελ- 
θεῖν ἐν τῇ πόλει ἅμα τῶν ἐπισχόπων, καὶ τοῦ σπα- 
θαρίον, καὶ τοῦ ἀρχιδιαχόνου xal χαρτοφύλαχος. Οὔ- 
τως γὰρ ἐχελεύσθησαν ὑπὸ τοῦ εὐσεδεστάτον βασι- 
λέως χαὶ τοῦ ἀρχιεπισχόπου. 

ΗΔ', "Ev μιᾷ δὲ τῶν ἡμερῶν ἀποστεῖλας ὁ πάπας 
μετεστείλατο τὸν ἅγιον Γρηγόριον xac! ἰδίαν. Καὶ 
πεσὼν παρὰ τοὺς πόδας τοῦ πάπα μετὰ δαχρύων 
fi*st παρ᾽ αὑτοῦ συγχώρησιν, καὶ παρεχάλει αὐτὸν 
. εὔχεσθαι ὑπὲρ αὐτοῦ. Ὁ δὲ πάπας λέγει αὑτῷ " Τί 
cot ἀνταποδῶμεν, τέχνον, περὶ πάντων, ὧν ἀνταπ- 
ἐδωχεν ἡμῖν ὁ Θεὸς διὰ σοῦ; Γινώσχει;, τέχνον μου, 
ὅτι fiiov. μέρος; τῆς xa0' ὑμῶν πόλεως σὺν τῷ ἐπι- 
σχοπείῳ ὑπόκειται τοῦ ἁγίου καὶ χορυφαίου ᾿Αποστό- 
λου τῶν ἐνταῦθα ; Ὁ δὲ ἅγιος Γρηγόριος λέγει" 
Ναὶ, δέσποτα, οὕτως ἔχει. Ὁ δὲ πάπας λέγει" Συν- 
ἐκρινα ἐν ἐμαυτῷ τοῦτο ἀποδοῦναι τῷ Θεῷ διὰ σοῦ, 
καὶ τῷ ὑπὸ σοῦ μέλλοντι ἀνοιχοδομεῖσθαι ναῷ τὸ 
xa0' ἡμᾶς ἁρμόζον ἥμισυ μέρος τῇς καθ᾽ ὑμῶν πό- 
λεως, τὸ δωρηθὲν τῷ χορυφαίῳ ὑπὸ τοῦ ἐν ἁγίοις 
xai θείᾳ xai ἀειμνήστῳ τῇ λήξει γενομένδυ ἡμῶν 
βασιλέως Κωνσταντίνου. Ὁ ὃΣ ἅγιος Γρηγόριος λέ- 
Yet αὑτῷ * Δέσποτα μαχάριε, αὐτὸς τῷ Θεῷ παρ- 
ἔχεις, αὐτὸς ὡς ἀγαθὸς χαὶ φιλάνθρωπος ἀποδώσε! 
χάριν ἀντὶ χάριτος. Καὶ προσχαλεσάμενο: ὁ πάπας 
τοὺ; λογάδας τῆς Ἐχχλησίας xal τοὺς πρώτους τῆς 
πόλεως, καὶ καθίσαντες ἔγραψαν τόμον ὅ τε πάπας, 
καὶ οἱ λογάδες τῆς ἘἜχχλησίας, xai οἱ ἄρχοντες thc 

(7) De hoc Leontii loco sibi admodum gratulatus 
est. Lancia (Diss. de zt. Greg. Agr. n. 39) , unus 
invenisse visua sibi, unde vetus illa donationis 
Constantinianze opinio orta essel : quam ipse re- 
petit a Constantino Pogonato, de quo hic serino- 
nem esse putat, tanquam ejus , qui primus diri- 
diam vectigalium, quie populus Romanus Augu- 
elis penderet, ultro remiserit, atque in pontificum 
maximorum et in Ecclesie Romaue commoda ce- 
dere voluerit: nec vidit, pontificem maximum de 
Constantino loqui jaw sideribus recepto, τοῦ ἐν 
ἀ οις, quod de uno Constantino Magno intelligi 
dicique potest. Atqui, omissis, quae jam attulit, ut 
Constantinum Pogonatum εἰ Justinianum ll, post 
vun Gregorii nostri imperitasse ostenderem ; pr:ze- 
clarum istud Lanciz inventum una litterula totum 
abolet planeque tollit. [n utroque enim codice Ba- 
siliano scriptum est, non τῆς χαθ᾽ ἡμῶν πόλεως, 
urbis nostra, sed τῆς χαθ' ὑμῶν πόλεως, urbís ve- 
stre, alt ue adeo non de Romans urbis vectigalibus, 
seid de Agrigentinis ecclesie Romanae proventihus 
bic agitur, quos pontifex maximus ad templum 
Agrigenti coustruendum Gregorio nostro concesse- 
rit: qua in re nemo absurdam illam et incredibi- 
lem profüsionem agnoscet, quam codicis Messa- 
nensis lectio enuntiat. Fundus. autem apud. Agri- 


D 


- cium Rómz latere, missis qui hominem quaererent, 


in mediurn produci jussit : atque illum Orientis 
episcopi sic allocuti sunt : Parumne fuit , homo 
infelicissime, te'in Oriente a sanctis Patribus ana- 
themate perculsum fuisse, ut huc etiam ad poenam 
eamdem iterum subeundam pervenires? Ile voro 
obmutuit, nec hiscere ausus est. At pontifex maxi- 
mus in Hispaniam , ut illic exsularet , relegavi. 
Populo [c] autem Agrigentiuo cum diaconis in pa- 
triam profecto, quo et accusatores secum deduxe- 
runt, mansit Rom:e Gregorius cum episcopis et 
spathario atque archidiacono chartophylace. Ilzc 
enim a pientissimo imperatore atque ab archiepis- 
copo mandata acceperant. 


LXXXIV. Paulo post pontifex maximus sanctum 
Gregorium privatim ad se arcessiri jussit. llle iu- 
gressus ad pedes procidit laerymans , veniamque 
petiit, et ut preces Deo pro se funderet, rogavit. 
At pontifex waximus: Quid tibi, inquit, fili, refe- 
remus pro his omnibus, qua nobis Deus per te 
largitus est ? Nostine, fili mi, partem dimidiam 
urbis vestre. cum sede ipsa pontilicali subesse 
sancto priucipi apostolo huic nostro (7) ? Cui san- 
cius Gregorius: Omnino, inquit, domine, it^ est. 
Enimvero, suscepit ille, deliberavi mecum hanc 
Deo propter te dedicare, itaque in templi zdifica- 
tionem concedere dimidiam qux ad nos pertinet, 
urbis vestre partem, quam nempe sancto principi 
donavit Constantinus imperator noster, vir sanctus 
ac divina zeternaque apud nos celebratione hono- 
randus. Tum vero sanctus Gregorius: O beate, 
inquit, domiue, Deo tu hzec exhibes ; ipse , qui bho- 
nus et benignus est, graliam gratia rependet,. Vo- 
cavit deinde pontifex maximus Ecclesie proceres 
atque urbis primores: ac simul omnes Decretum 
scripserunt, quod synodi ej iscopi obsignarunt cum 
universa Ecclesia, ac beato viro tradide. unt. Post- 


genium eliam fuisse, qni a4 Ecclesie Romans 
patrimonium spectarent, docet nos Gregorius Ma- 
gnus in epistola ad lhomanum defensorem (lib. 1x, 
n. 18) : Et ideo quiu te Homanum defensorem fide- 
lem. sollicitumque probavimus exstitisse, patrimo- 
nium sancte Homancg , cui Beo miseiante deservi- 
mus, Ecclesie, in pariibus Syracusanis, Catinensibus, 
Agrigentinis, vel Milensibus constitutum a prasenti 
secunda indictione  gubernationi tum  previdimus 
committendum. Cum autem epistola hxc scripta 
fuerit quinquennio post absolutionem Gregorii, 
recte quis statuat ,. templum  Agrigentinum ante 
Septeimbrem anni 598, exeitificatum fuisse, post 
quem proventus illos Romani defensoris cura: 
commissos videmus. 

Demum in Sicilia etiam fundos 4 Constantino 
Maguo Ecclesi: Howmane donatos, liber Puntilica- 
lis testatur (iu Silvestro, n. 12) ; datam. enim ab 
eo legimus AMassam  Castis in territorio Calinense 
prestuntem solid. millc. Massam Trapeas iu territo- 
rio Catinense prastautem. solid. 4650. Rursus (n. 
14) data dicitur Massa intra Siciliam Tauranam in 
territorio Paramnensi proa'stans solid. 5U0. Nihil qui- 
dem de fundis Agrigentinis traditum est: verum 
nec omuium, qua ille donavit, elenclium ad. nos 
pervenisse scimus. 


{99 


$. GREGORII AGRIGENTINI VITÀ 


700 


quam autem (am Marcianus quam episcopi res A πόλεως, xai ἐπεσφραγίσαντο οἱ ἐπέίσχοποι τῆς auv- 


suas composuerunt, eisque poutifex maximus quae 
ad iter necessaria essent, dedit, ac [ci] dona prz- 
terea mhlta et episcopis et Marciano , et ipsi san- 
«t0. Gregorio adjecit; sacra demum urbis templa 
venerati , οἱ omnibus officiis apud pontificem 
maximum perfuucti , ipso bene precante, Homa 
exierunt. simul omnes, episcopi scilicet, Mar- 
cianus, eliartophylax, et Gregorius, cujus potissi- 
mum sermones in itinere omnibus oblectamento 
fuerunt. Habehat vero hic secum et binos diaconos 
Puiladelphum atque Platonicum, cumque his pue- 
ros duos Secundum et Stratonicum tribunorum 
filios, quorum primus clerieus erat, alter laicus, 
bicque notarii munere apud eos fungebater. 


LXXXV. Ut Constantinopolim pervenerunt, hu- 
manissimus imperator , adventu eorum cognito, 
prxseripsit, ut sanctus Gregorius in mouasterium 
Sancti Sergii concederet, in quo non multo ante 
fuerat : accepitque ipsum praefectus magna letitia 
Siguiflecatione. Biduo post imperator adiisso Mar- 
ciano, rescire ab eo voluil , quid synodus de viro 
justo statuisset. Itaque narrare imperatori ccpit 
Marcianus proiligia omnia, quie sanctus vir patra- 
verat, in primis singulare illud et stupendum de 
puella a dz:emoue correpta ,. et iniraculum coutra 
accusatores ejus : tum et de prunis addidit, quas 
in pallio suo recepisset, ac de trabibus, qu:e preci- 
bas ejus e fluvio educta fuissent, et cum alia mul- 
ta viri facta admiranda, tum et mansuetudinem, et 
comitatem, et constantiam commemoravit. Quz ut 
audiit pientissimus imperator, secum ipse pluri- 
mum admiratus magnas Deo gratias eyit. Similiter 
vero episcopi etiam et chartophylax eadem archi- 
episcopo exposuerunt, cui tot illa prodigia non 
minori admirationi fuerunt. At postridie imperator 
sanctissimum arehiepiscopum et qui Roma vene- 
r& M, episcopos ipsumque sanctum Gregorium ad 
$e jn palatium venire jussit. Cumque primus ad 
cum archi.pisc»pus ingressus esset, atque honore 
lia^ito consedisset, sic eum imperator est allocu- 
tus: Nam de prodigiis, domine, certior factus es, 
qua liowx ab homine hoc justo. edita sunt? Cui 
arciuepiscopus : Utique, inquit, domine imperator 
piissime,audivimus, et planc lxtati gratias Deo tua 
causa egimus , quod sub religiosissimo piissi« 
meque principatu tuo. talem viram ae tantá 
gn» wisuctudine, comitate, prodigiorum potentia or- 
natum ostenderit. Qui quidem vir puritatem atque 
pietatem tuam contemplatus te imitari studuit : de 
quo audierat, quam erga egenos liberalis sis, quam 
pitieus et comis erga omnes , quam immobilis ia 
orthodoxa professione tidei. Atque hac de causa 
huc a4 nos lierosolymis divertit. Post bec. impe- 
1 alor Gregorium cum episcopis ingredi jussit: qui 
vbi adwissi sant, ter illum ad terram usque vene- 
rai, [ci] coram constiterunt. lite vero : Pulchre, 


6600 xal πᾶσα ἡ ᾿Εχκλησία, xal ἀπέδωχαν τῷ μα- 
χαρίῳ. Πάντα δὲ τελέσαντες ὅ «s. λίαρκιανὸς xa οἱ 
ἐπίσχοποι, δοὺς αὐτοῖς ὁ πάπα: τὰ πρὸς τὴν χρείαν 
ἐφόδια τῆς ὁδοῦ, πολλά τε δῶρα παρασχὼν τοῖς 16 
ἐπισχόποις xai τῷ Μαρκιανῷ, λοιπὸν δὲ χαὶ τῷ 
ἀγίῳ Γρηγορίῳ' xay προσχυνήσαντες τοὺς ἁγίους 
τόπους, Xàl συνταξάμενοι τῷ πάπᾳ, xal λαδόντες 
τὴν εὐχὴν παρ᾽ αὐτοῦ, ἐξῆλθον ἀπὸ Ῥώμης oi τε 
ἐπίσκοποι, xal ὁ Μαρχιανὸς, χαὶ ὁ χαρτοφύλαξ͵, ἅμα 
ὃὲ αὐτῶν καὶ ὁ Γρηγόριος. Κατὰ ὃὲ τὴν ὁδὸν πάνυ 
χατετρύφησαν τῶν παρ᾽ αὐτοῦ φθεγγομένων ἀγαθῶν. 
Σὺν αὐτῷ δὲ xa οἱ δύο διάκονοι Φιλάδελφος xat Πλα- 
τωνιχὸς xxt δύο παιδάρια Σεκοῦνδος xaX Στρατόνι- 
χος " οὗτοι υἱοὶ ὑπῆρχον τῶν τριβούνων " καὶ ὁ μὲν 
Σεχοῦνδος χλτηριχὸς ὑπῆρχεν, ὁ δὲ Στρατόγικος λαῖ- 
xb ἣν νοτάριος αὐτῶν. 

ΠΕ’. Καταλαδόντων ὃὲ αὐτῶν ἐν Κωνσταντινου- 
πόλει, γνοὺς ὀφιλάγαθος βασιλεὺς, ὅτι παρεγένοντο, 
ὥρισεν τὸν ἅγιον Γρηγόριον, iva T) ἐν τῷ μοναστη- 
pl τοῦ ᾿Αγίον Σεργίου, ἐν ᾧ καὶ πρὸ ὀλίγον ὑπῇρ- 
χεν. ὕπεδέξατο δὲ αὐτὸν ὁ ἡγούμενος μετὰ πολ- 
λὴς χαρᾶς. Kal μετὰ δύο ἡμέρας ἐδέξατο τὸν Map- 
x.av5y ὁ βασιλεὺς, xat ἢρώτησεν αὐτὸν ὁ βασιλεὺς 
τὸ πῶς ἐδιοίχησεν ἡ σύνοδος τὰ χατὰ τὸν δίχαιον. 
Καὶ ἤρξατο ὁ ΜΙαρχιανὸς ἐξηγεῖσθαι τῷ βασιλεῖ πάντα 
τὰ παρὰ τοῦ ἀγίου πραχθέντα σημεῖα, xal τὸ πα- 
ράδοξον χαὶ ὑπερδάλλον τὸ χατὰ τὴν δαιμονιῶσαν 
κόρην, χαὶ τὸ θαῦμα τὸ γενόμενον εἰς τοὺς κατηγο- 
ρήσαντας αὐτὸν, λοιπὸν δὲ xal τὸ τῆ: ἀνθραχιᾶς τὸ 
πῶς ἐδέξατο εἰς τὸ ἅγιον φελόνιον, χαὶ τὸ κῶς διὰ 
προσευχῆς αὐτοῦ ἀνεσπάσθησαν τὰ ξύλα ἀπὸ τοῦ 
ὕδατο:, καὶ ἄλλα - πολλὰ θαύματα ὁ σπαθάριος περὶ 
τοὺ ἀνδρὸς, τό τε πρᾶον αὑτοῦ, καὶ ἧσυχον, xai ἄσει- 
ὅτὸν αὐτὸν διαμένειν. Ταῦτα δὲ ἀχούσας ὁ εὑσεθέ- 
στατος βασιλεὺς Ἰουστινιανὸς, ἔμεινεν θαυμάζων ἐν 
ἑαυτῷ, ἅμα 0b χαὶ εὐχαριστῶν τῷ Θεῷ περὶ αὐτου. 
Ὁμοίως ὃς καὶ οἱ ἐπίσχοποι χαὶ ὁ χαρτοφύλαξ δι- 
ἡγήσαντο τὰ xav' αὐτοῦ πάντα τῷ ἀρχ'επισχόπῳ. 
Ἐξέπλαγεν δὲ χαὶ αὐτὸς ἐπὶ τοῖς σημείοις τοῖς 
παρὰ τοῦ ἁγίου. Τῇ δὲ ἐπαύριον ἐχέλευσεν ὁ Bast- 
λεὺς προσελθεῖν ἐν τῷ παλατίῳ τὸν ἁγιώτατον ἂρ- 
χιεπίσχοπον xal τοὺς ὄντας ἐν Ῥώμῃ ἐπισχόπουξ, 
σὺν αὑτοῖς χαὶ τὸν ἅγιον Γρηγόριον. Εἶτα προσελ- 


Ὁ θὼν ὁ ἀρχιεπίσχοπος πρῶτος εἰς τὸν βασιλέχ, καὶ 


προασχυνέσας αὐτῷ ἐχαθέασθη. Καὶ λέγει αὐτῷ ὁ βα- 


"σιλεύς " Πάντως, δέσποτα, ἀχήχοας τὰ γενόμενα ση- 


pila διὰ τοῦ ἀνθρώπου δικαίου ἐν Ῥώμῃ; Ὃ δὲ 
ἀρχιεπίσχοπος &rexplvato * Ναὶ, δέσποτα αὐτοχρᾶ- 
top εὐσεόξέστατε, ἀχηχύόαμεν xal πάνν ἐχάρημεν, καὶ 
τῷ Θεῷ εὐχαριστήσαμεν διὰ σοῦ, εὐσεδέστατε, ὅτι 
ἐπὶ τοῦ χράτους τῆς σῆς θεοχυρώτου εὐσεδοῦ: 8ασι- 
λείας ἀνέδειξεν ὁ Θεὸς τοιοῦτον πρᾶον, xal ἥσυχον. 
καὶ σημειοφόρον ἄνδρα. Καὶ τοῦτο ὁ ἀνὴρ ὁρῶν σου 
τὸ χαθαρὸν χαὶ φιλόθεον, ἐξήλωσέν σου τὸν τρόπον " 
ἀχνχηὼς γάρ σου τὸ ἐπίπονον τῆς ἐλεημοσύνης, καὶ 
τὸ διαπαντὸς μαχρόθυμον xai φιλάνθρωπον εἰς πάν- 
τας χαὶ τὸ ἀμετάθετον τῆς εἰς Χριστὸν ὀρθοδόξου 
σηυ πίστεως, τούτου χάριν παρεγένετο ἐνταῦθα ἀπὸ 


701 


S. GREGORH AGRIGENTINI VITA. 


708 - 


Ἱεροσολύμων πρὸς ἡμᾶς. Εἶτα ἐκέλευσεν αὐτὸν sio- A inquit, ades, sancte et venerande Gregori Dei ser- 


ελθεῖν ἅμα τῶν ἐπισκόπων. Kal εἰσελθόντες προσ- 
εκύνησαν τῷ βασιλεῖ τρίτον ἐπὶ τὴν γῆν. Avaacáv- 


τὰς δὲ ἔστησαν ἔμπροσθεν τοῦ βασιλέως, xol Ayer . 


ὁ βασιλεύς " Καλὼς ἦλθες, δοῦλε τοῦ Θεοῦ ἅγιε καὶ 
τίμιε Γρηγόριε, καλῶς παρεγένον πρὸς ἡμᾶς, ὁ voo- 
αὗτα σημεῖα ποιήσας μόνος διὰ τῆς προδευχῆὴς σου * 
ὄντως γὰρ ἀληθῶς δεύτερος θανματουργὸς ἀνεδεί- 
χθης διὰ πίστεως. Ταῦταᾳ καὶ τὰ τοιαῦτα ὁ εὑσεθέ- 
στατὸος βασιλεὺς διαλεγόμενος ἐπὶ πλείστα: ὥρας, 
χαὶ ἀσπασάμενο; αὑτοὺς τῷ ἁγίῳ φιλήματι ἀπόλυ- 
σεν. Ὁ δὲ ἀρχιεπίσκοπος καραλαδὼν τὸν ἅγιον Γρη- 
γόριον, ἀπῆλθεν ἐν τῷ ἐπισχοπείιρ " καὶ ἔφαγεν ἄρ- 


ve, pulchre ad nos pervenisti, e precibus potens et 
tantorum prodigiorum elfector. Vero euim tua te 
fides Thaumaturgum alterum prodidit. H»c. et si- 
inilia piissimus imperator perdiu elocutus, sancto 
quemque osculo salutavit, el abeundi potestatem 
dedit. Archiepiscepus vero Gregorium secum in 
zedes pontificales deduxit : qui eo cogente ibidem 
cibum sumpsit, cum mos ipsi esset hebdomadem 
reliquam, praster Sabbatum diemque Dominicum, 
nihil gustando transigere. Eodem autem identidem 
non modo ipse, sed eliam Marcianus ventitaliat, 
uL nocturnis cum eo precibus operam daret. 


τὸν μετ᾽ αὑτοῦ ἀναγχαζόμενος ὑπὸ τοῦ ἀρχιεπισχόπου * ἣν γὰρ αὐτῷ ἔθος τὴν ἑδξομάδα cto; δια- 
τελεῖν ἄνευ  Xa66átou καὶ Κυριαχῆς. Ἡμέραν δὲ xa0' ἡμέραν ἣν μετὰ τοῦ ἀρχιεπισχόπον, καὶ ὁ Μαρ- 
κιανὸς σὺν αὐτῷ ἣν ἡσυχάζων ἐν ταῖς νυχτεριναῖς αὐτοῦ εὐχαῖς. 

ΠΩ͂. Μετὰ 65 ταῦτα ἐχέλευσεν προσελθεῖν iv B  LXXXVI. Post hzc in. palatium areessiti sunt 


τῷ παλατίῳ τόν τὰ ἀρχιςπίτχοπον xai τὸν ἅγιον Γρη- 
γόριον, χαὶ λέγει αὐτοῖς * ᾿Αχούσατε, Πάτρες ἅγιοι, 
βουλόμεθα, ἐὰν ὁ Κύριος γχελεύει, ἡμεῖς τῇ συνερ- 
γείᾳ τοῦ Πνεύματος τοῦ ἁγίου, χανόνας νέους ἐχ- 
θέσθαι τῇ ἁγίᾳ καὶ καθολικῇ μεγάλῃ τοῦ Θεοῦ Ἐχ- 
χλησίᾳ, ἵνα καὶ εἰς τὰς μετέπειτα γενεὰς ἔσται χαὶ 
τοῦτο εἰς δικαίωμα τῇ καθολιχῇ 'ExxXnsía. ᾿Δπο- 
χριθέντες δὲ ὅ τε ἀρχιεπίσχοπος ἅμα τῷ ἁγίῳ Γρη- 
γορίῳ εἶπον τῷ βασιλεῖ * Πάντως καὶ τοῦτο, δέσποτα 
εὐτεδέστατε, ἐκ θείας χάριτος τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ 
Χριστοῦ, καὶ θείας ἐλλάμψεως τοῦ ἁγίου Πνεύματος 
ἦν ἀποχεχαλυμμένον τῷ σῷ χράτει. Πλὴν τὸ ἀρε- 
στὸν ἐν ἀφθαλμοῖς σου διὰ τοῦ Θεοῦ ποίει * ἀγαθὸν 
γὰρ τὸ παρὰ σοῦ λεγόμενον, χαὶ ὠφέλιμον πάνυ τοῖς 
ὀρθοδόξοις Χριστιανοῖς. Καταλαθούσης δὲ τῆς ἁγίας 
Τεσσαρακοστῆς, ὥρισαν ἑαυτοῖς ἕν τινε τόπιρ ἡτύ - 
yu. χἀχεῖσε ὁ εὐσεδέστατος βασιλεὺς ἐξέθετο τοὺς 
νέους καὶ ἱεροὺς χανόνας. ᾿Ωσαύτως καὶ ὁ ἅγιος 
Γρηγόριος τοὺς περὶ δογμάτων ὑπέθετο δογματιχοὺς 
αὐτοῦ λόγους, καὶ Τεσσαραχοστῖς, xai τοῦ ἁγίον 
xai χορυφαίου τῶν ἀποστόλων ᾿Ανδρέου, xal ἐτέ- 
ρους πολλοὺς λόγους ἐξέθετο ἐν Κωνσταντινουπόλει " 
πάνν δὲ ἐθχυμάσθη ὁ μαχάοιος ὑπὸ τοῦ φιλευσεδοὺς 
ἡμῶν βἀσιλέως χαὶ ὑπὸ πάντων τοῦ τε ἀρχιεπισχό- 
που χαὶ πάντων τῶν ἐν τῇ πόλει ὄντων σοφῶν ἐπὶ τῇ 
χαρτερίᾳ καὶ ὑπομονῇ xal ἄχρᾳ ἐγχρατείᾳ αὐτοῦ. 

(8)0uanquam non bene antea de Ecclesia meritus 
esse Mauritius Aug. visus erai, lege scilicet lata, 
qua pracipiebat : Ut nullus, qui actionem publicam 
egitset, nullus, qui optio vcl manu signatus, vel inier 
milites fuisset habitus, ei in monasterio converti lice- 
ret, nisi forte. si militia ejus fuisset. expleta (Greg. 
M. lib. n, epist. 66); multas deinde alias tulit, 
qui a Gregorio Magno summis laudibus commen- 
datig: egque cirea hiec potissimum tempora pro- 
mulgatUe fuere. Ac primum leges ejus et edicta de 
pice Ecclesize laudat. Gregorius libro v, epist. 19: 
Quamvbrem, inquit, providentissime piissiuus domi- 
nus ad compescendos bellicos motus pacem qua'rit 
Ecclesie, aique ad hujus compagem sacerdotum | di- 
g»atur corda reducere, quod quidem ego opto, atque 
quauium ad me attinet, serenissimis jussionibus obe- 
dieulitm  prebeo. Idem leges adversus Donatistas 
ab codem latas alibi celebrat (lib. Vl, epist. 65) : 
(ualiter autem pietalis vestra serenitas contra. Do- 
uiaiislarum flagitiosissiinam pravitatem consideratio 


archiepiscopus et sanctus Gregorius; quos impera- 
tor sic est affatus: Agite, Patres sancti, consilium 
nobis esse sciatis, si Domiuus annuat, et sancii 
Spiritus auxilium adsit, novas leges (8) sanetz et 
catholice magn: Dei ÉEcclesizm prop»nere, ut. po- 
sieritas quoque habeat a nebis, quod catholicae 
Ecclesi conservandz prosit. Ad hrec. arehiepisco- 
pus cum sancto Gregorio respondens imperatori : 
Omnino, inquit, o domine pientissime, hoc quoque 
sub principatu tuo demonstrandum tibi servabatur 
divino Domini Jesu Christi munere , divinaque 
sancli Spiritus  illustratione; quare quod tibi 
$fiaxime placet, Deo auspice aggrederc ; consilium 
enim hoc tuum et bonum est, et Christianis ortho- 


C doxis perutile. Porro quadragenario jejunio re- 


deunte locum sibi elegerunt a turba remotam, ibi- 
que piissimus imperator novam sacrarum legum 
codicem explicavit. At sanctus Gregorius sermones 
interea de dogmatis habuit doctrinzxs plenos, «quos- 
dam et de quadragenario tempore, et de sahc!o 
apostolorum «duce Andrea (9), aliosque multos [cui] 
per totam urbem: faitque admirationi non solam 
piissimo imperatori nostro, sed omnibus etiam ar- 
chiepiscopi familiaribus ac doctis quibusque urbis 
viris, qui simul virtutem ejus, et patiene 
tiam, et abstinentiam extollebant. Exaito au- 


ne justitie et sincerissima religionis zelo commota 
sil, direcltarum lucidissime tenor insinuat jussionum, 
ldem Mauritius porro curam quoque suscepit epi- 
scoporum, qui sedibus suis 3 Barbaris pulsi fue- 
rani, eosque a proximis lllyrici episcopis ali jussit. 
(Greg. M. lib. 1, epist. 45). 

(9) Pro Andrea legit Cajetanus Petro : mendose, . 
opinor ; codices cnim Basiliani ambo Andream ex- 
hibent: et crat Andree apud Constantinopolitanos 
clara memoria, insiqnisque eullus, cui tempia jam. 
tuta tria aut quatuor dicaverant, qux in Constan- 
tinopoli Christiuna Cangius enumerat (lib. 1v, cap. 
9, ἢ. 9). Quin eL opinio demum illa apud eos inva- 
luit, Christianam professionem Bvzantii ab eo 
exordium daxisse, οἱ Stachym primum. ab eodem 
episcopum esse constitutum : quam tamen Cupe- 
rus egregie retutavit (Hist. Chron. patriarch. Cowet.). 
Erant ibidem ejusdem sancti apostoli reliquim, de 
quarum translatione ex Achaia non semel meminil 
lierouymus, οἱ Martyrologia tidem facitut. 


T2 


S. GREGORII AGRIGENTINI VITA. 


710 


(lou, xaX ἀνήρχετο εἰς τὴν πόλιν ἅμα τῶν μοναχῶν A procedere copit nonachis comitantibus et suppli- 


μετὰ λιτῆς ψάλλοντες οὕτως Εὐλογητὸς el, Χριστὲ 
ὃ Θεὸς, ὁ παιδεύων χαὶ ἰώμενος, ὁ ἀνορθῶν τοὺς χατ- 
εὐῤῥαγμένους τῇ σῇ δυνάμει, καὶ διδοὺς χάριν τοῖς 
πεπηιθόσιν ἐπὶ σοὶ, σώζων αὑτοὺς ἐν παντὶ χαιρῷ * 
διαφύλαξαν πόλιν σου χαὶ λαὰν πιστὸν, τηρῶν aó- 
τοὺς κατὰ τὸ σὸν εὐάρεστον, παρέχων ἡμῖν καὶ τὸ 
μέγα ἕλεος. Κατῆλθεν δὲ τὰ πλῆθος τοῦ λαοῦ τῆς 
πόλεως ἕως τοῦ ποταμοῦ τῆς πόλεως, χαὶ ἐδέξαντο 
τὸν ἅγιον, ἐπενφημοῦντες αὐτὸν, ἅμα xal εὐχαρι- 
στοῦντες τῷ Θεῷ. Πάντας δὲ ἀσπασάμενος τῷ ἁγίῳ 
φιλήματι, ἐπιθεὶς Exdaty τὰς χεῖρας, εὐλόγησεν 
αὑτούς. Προσελθὼν δὲ ὁ μαχάριος Γρηγόριος ἔπεσεν 
παρὰ τοὺς πόδας τοῦ Πατρὸς αὐτοῦ, χαὶ χατεφίλησεγ 
αὑτούς. Καὶ ἀναστὰς ἔπεσεν ἐπὶ τὸν τράχηλον αὐτοῦ, 
xai ἔχλαυσεν ἔχαστος «pho τὸν ἕτερον. Ὁμοίως δὲ 
xai τὴν μητέρα αὐτοῦ ἰδὼν μετὰ τῶν πρεσδυτίξων 
τῆς πόλεως, προσεχύνησεν χαὶ αὐτῇ : τοὺς πόδας xal 
τὰς χεῖρας, Καὶ εἰσῆλθον εἰς τὴν πόλιν τὸ αὐτὸ ψάλ- 
λοντες. Οὐ μέντοι ἀνῆλθεν ἐν τῷ ἐπισχοπείῳ οὐδὲ ἐν 
τῇ Ἐχχλητίᾳ, οὔτε τοὺς ὀφθαλμοὺς ἠθέλησεν ἀτε- 
ϑίσαι χαὶ ἰδεῖν αὐτὸ, ἀλλ᾽ ἀπελθὼν ἔπηξεν τὴν oxv,- 
vh» αὐτοῦ ἔξωθεν τοῦ ναοῦ τοῦ εἰδωλιχοῦ τοῦ ὄντος 
πλησίον τοῦ τείχους ἐπὶ μεσημδρίαν. Καὶ ἦν ἐχεῖ 
διανυχτερεύων ἀπαύστως ἅμα τῷ λαῷ, ποιήσας 
ἐχεῖσε ἀντίτυπον τραπέζης ἁγίας " χἀχεῖσς ὕψωτσεν 
τὸν τίμιον xal ζωοποιὸν σταυρόν, Μετὰ δὲ ταῦτα 
προσευξάμενος τῷ Θεῷ, ἐφυγάδευσεν τοὺς δαίμονας 
«nU ἐχεῖσξ ὄντας τοὺς ἐμφωλεύοντας ἐν τῷ εἰδώλῳ 
400 Ἕδερ xal τοῦ Ῥάψ. Καὶ ἀνῳχοδόμησεν τὸν 
ναὸν ἐχεῖνον πάνυ ὡραῖον, xal ἐπωνόμασεν αὐτὸν ἐν 
τῷ ὀνόματι τῶν ἁγίων xai χορυφαίων ἀποστόλων 
Πέτρον χαὶ Παύλου. "Ὥρισεν àk τῷ ἀρχιδιαχόνῳ παρ- 
ἐχειν πᾶσιν tot; δεομένοις ἐν τῇ πόλει χήραις τε 
καὶ ὀρφανοῖς ἐπαρχεῖν τὰ πρὸς τὴν χρείαν. 

(17) Delubrum , quod a Gregorio nostro refe. 
cium, sanctisque apostolis Petro et Paulo deiica- 
nim dicitur, ΗΠ Δ esse. videtur, cujus meminit 
Uicero (lib. rv in Verr. c. 45), quodque Ilerculis 
templum appellat, οἱ sanete npud. Agrigentinos 
ac religiosum fuisse tradit, Erat id, ut ait Tullius, 
non longe a foro, 91 simul, ut adnotavit Orvilliug 
(in. Siculis c. 5, p. 93), prope inania in extrema 
utbe versus mare, id est ad meridiem, ut. affirmat 
Leontius. At ejus exigua nuuc vestigia supersunt. 

(18) Heldidi sacre mense mysteria quod Leon- 
tio. est. ᾿Αντίτυπον τραπέζης ἁγίας. Quippe is bre- 
vitatis gratia ouislt, quod alii addunt. In Consti- 
tutionibus apostolicis leges (lib. v, e. 15). Τὰ àv- 
τίτυπα μυστήρια τοῦ σώματας xa! αἴματος τοῦ 
Χριστοῦ, sive sacrum corpus οἱ aunguinem Christi 
sub figura panis et vini. Hec eulm verborum illo- 
rum vis est, Nam a catholica ductrina recedunt, 
et Patrum dictis abutuntur, qui ἀντίτυπλ aliter 
explicant. De qua controversia vide, sí vacat, Har- 
duinum θὲ Sacramento. altaris. (cap. 7, p. 261, 
inter Op. Sel. . ᾿ 

(19) Eit qui tam barlara deorum nomina Inepte 
a Leoutio conficta putet : at Punica ego nomina 
esse duxerim, llerculis εἰ Triptolemi : qua in Sici- 
lia perdurasse, nemo jure miretur, cum ibidem, 
in maritimis proserlim, et Phoenices et Poeni do- 
miuati perdiu sint. (Bochart. Geog. sacr. lib. 1, c. 2 
ct seqq.) Eber nimirum dictus videtur llercules ille 
T yrius, qui orbe peragr.to columnas Gadibus flae- 
fà : uai 27g llebrais ipsis diciiur tronsitus el 


cationis ritu ita eanentibus : Bene übi omnes di- 
cant, Christie Deus, qui castgas eL sonas, qui 
prostratos erigis virtute tua, qui spem in te collo» 
cantibus opem affers, et in omni discrimine salu- 
tem reddis, Tu civitatem, tu fidelem populunr 
serva : sint. omnes, quales esse cupis, et magna 
pos misericordia sustentes. Ingens vero populi 
multitudo, quz: ad flumen usque pervenerat, sau- 
cium virum excepit, acclamabanique illi, et gratias 
Dco agebant: quibus ille sanctum osculum impar- 
Hiebatur, et manus capiti bene cuique precando 
imponebat. Progressus beaius Gregorius ad patris 


. sui pedes procidit, eosque osculatus est : mox 


surgens in collum ejus invasit, ac flevit uterque 


B alterius causa. Deinde cum inter urbanas preshy- 


tidas matrem vidisset, eadem modo pedes ejus et 
manus osculatus est : agmen autem in urbem per- 
gebat eumdem iterans cantum. Ceterum sanctus 
vir ad domum pontificalem non aceessit, neque ad 
templum ; quin et oculos avertit, ne illud videret : 
verum dirertens tentorium suum fixit contra vetus 
delubrum, quod prope meia erat meridiem spe- 
clans (17). llle pernoctare assidue cum populo, 
ibidemque sacre mens: mysteria peragere [cvi] 
coepit (18), delixo veneranda crucis signo, ut su- 
blime éminerct; tum fusis ad Deum precibus, 
dzemiones fugavit sub idolis illic latitantes, quorum 
aliee Eber, alter laps dicebatur (19). Restituit au« 
vem templum illud pulcherrimam in formam, et in 
honorem sanctorum principum apostolorum Peiri. 
et Pauli dedicavit, Nec interea egenos oblitus, pre- 
scripsit archidiacono, ut quotquot in urbe erant 
vidus ac pupilli, iis qux cuique opus essent sup- 
peditaret (20). 


quRavid est ulterius : Raps vero Triptolemus sive 
agister a 2^, quod is homines agriculturam do- 
cuissel, cujus Siculi stydiosisyimi fuerunt. Quod si 
indigetem atque ἐγχώριον vis Deum, eo nomiue 
Vulcanum designatum dixerim : qui οἱ flex artis 
in Claudii Gothici nummo appellatus est. (Vaill. 


t. V.) 

(20) Ad hzc tempora pertinere dicenda est Gre- 
gorii Magni «pistola (lib. viij, n. 25), qua Fanti- 
num defensorem, Judzorum causa, qui Cliistiani 
fieri volebant. Agrigentum ire jussit, ut eum epi- 
scopo de illorum baptismo trausigeret. Scripta enim 
fuit meuse Junio indictionis primz, sive anno598 : 
Domina , inquit, abbatissa monasterii Sancti Ste- 
phani, quod in Agrigentino est territorio constiiu- 
tum. indicante, comperimus multos Judeorum ad 
Christianam fidem, divina gratia inspirante, velle 
converti. Tum bhoriatus, ut eo& conveniat atquo 
adjuvet, hsec addit; Quibus tamen εἰ longum vcl 
triste videtur. solemnitatem sustinere Paschalem, e 
eos nunc ad bapiisma [eslinare cognoscis ; ne, qu.d 
absit, longa dilgtio eorum retro possit animos revo- 
care, cui fratre nostro episcopo loci ipsius loquere, 
μὶ penitentia ac abstineutia quadraginta diebus iu- 
dicta, aut die Dominico, aul si celeberrima festivitua 
fortassis occurrerit, eos omnipoteniis Dei miseri- 
cordia protegente baptiset. Demum Fantiuo adinio- 
nito, ut pauperibus vestem ad baptisma sug iui 
pensa comparet, subjicit : Si vero sanctum Pascliq 
eleger.:u exspectare, iterum. cum. episcopo loquere, 
wt modo quidem catechumeni fiant, atque ad eos [re- 


7i 


S. GREGORII AGRIGENTINI VITA. 


112 


ΧΕΙ. Templi exzedificationem, cui annus im- A Β΄. Εἶτα μετὰ ἐνιαυτὸν πληρώσας τὸν ναὸν, 


pensus est, consecratio excepit, postquam divina 
illic mysteria peragere instituit. Adjecit. autem 
templo et. bonas dizetas (21), in quibus ipse ac fa- 
, miliares ejus habitarent. Solebat autem identidem 
et viduis el egenis omnis generis apparare metres 
sam, iisque idem ministrare : quod et mater cjus 
non minas przstabat. Ipse vero populum praterea 
dies noctesque hortari non desinebat, ut saluti suz 
consuleret serioque respicerel, ac' se ab omni 
scelere revocaret. Sic beatus Gregorius, cum quo- 
tidie, sive diceret quid, sive faceret, in hominum 
animis, tanquam, sulco faeto, spiritalia dona se- 
münaret; populum ingentem Deo Servatori uni- 
versi. consecravit, pestiferas hareses 8 grege sibi 
credito divinum veluti gladium stringens preecidit, 
coelestia denique documenta instar iterali salis ad 
condiendum nulli unquam deesse passus est. Ne- 
q"e hic utilitatis fructus ad eos solum pertinuit, 
qui urbem habitabant, [cvin] sed in longinquos 
eüam redundavit :fama nempe illius in omnem 
terram perlata, et studiis hominum excitatis, qui 
ad eum venire gestiebaut, et ad pedes ejus omnes 
dzemoniacos comportabaut. Nam cum ii curationis 
causa ad beatum virum venirent, omnes cum redi- 
Lan', precibus ejus et corporum et animorum $a- 
nitatem domum referebant. lloc pacte sanctus vir, 
cum Domini mandata dies nmoctesque propheta 
Davidis exemplo meditaretur, factus est sicut li- 
gnum propter aquarum decursus adsitum, quod 
fructum suum tempore praebuit, pribetque egen- 
tibus. 


ΧΟΙΠ. iaterea tamen, ut multitudinem illam 
populi curationum causa Agrigentum con(luentis, 
utque opinionis larvam ac vanam hominum glorio- 
lam vitaret, ascitis sibi aliquot e clericorum nu- 


mero sociis pietate priestantibus , privatim in de- 


sertis ac montibus vitam Deo uni addictam ali- 
quandiu agitavit. Ceterum non ideo sapientissimus 
vir gregis sui curam magua ex parte abjiciebat. 
Nam Euylus archidiaconus cum Erasmo inandata 
babebat, ut Ecclesise negotiis prxsiderent. (33). 


ἀφιέρωσεν αὐτόν" χἀχεῖσε thv ἁγίαν ἐπιτελεῖ 
μυσταγωγίαν ᾿ ποιῆσας ἐν αὑτῷ κελλία χρήσιμα, 
ἐν οἷς ἣν αὐτὸς ἡσυχάζων xal οἱ μετ᾽ αὑτοῦ. ἯἩμέ- 
pav δὲ. χαθ᾽ ἡμέραν ἣν ἑτοιμάζων τράπεζαν ταῖς 
χέραϊς xaX πᾶσιν τοῖς δεομένοις, xal αὐτὸς δι᾽ ἑαν- 
τῶῦ ἐξυπηρετῶν αὐτοῖς. Ὡσαύτως ἣν ποιοῦσα καὶ 
μήτηρ αὐτοῦ. Καὶ fjv xa0' ἐχάστην ἡμέραν xal 
νύκτα ἀναμιμνήσχων τὸν λαὸν τὰ περὶ σωτηρίας 
xai μετανοίας, xaX ἐνδιδόναι αὐτοὺς ἀπὸ πάσης ἀδι- 
κίας. Οὕτως ὁ μαχάριος Γρηγόριος, ὡς ἡμέραι, τοῖς 
πνευματιχοῖς χαρίσμασιν ἔν τε λόγῳ χαὶ ἔργῳ ταῖς 
τῶν ἀνθρώπων χαρδίαις τῷ τῆς πίστεως ἀρότρῳ ἐγ- 
χκατασπείρων, λαὸν περιούσιον τῷ Σωτῆρι τῶν ὅλων 
Θεῷ χαθιέρωσεν, πᾶσαν λύμην αἱρέσεως ἐν ταῖς 


ἢ τῶν ποιμαινομένων ὑπ᾽ αὑτοῦ διανοίαις τῷ τμητικῷ 


τοῦ Θεοῦ Πνεύματος ξίφει ἐχχόψας, τῷ νοστίμῳ τῆς 
θεϊχῆς γνώσεως ἅλατι ἀεννάιυς ἑπαρτύων, οὐ δι- 
ελιμπάνετο. Καὶ τοῦτο ἐποίει οὐ μόνον τοὺς τῆς 
οἰχείας πόλεως οἰχήτορας, ἀλλὰ χαὶ τῶν πόῤῥω- 
θεν τὴν οἴχησιν ἐχόντων * ὥστε διὰ πάσης γῆς τὴν 
φήμην αὑτοῦ διαδραμεῖν, χαὶ πάντων ἐπὶ τῷ αὐτῷ 
σπευδόντων προσέρχεσθαι, χαὶ τοὺς ὀχλουμένους 
ὑπὸ πνευμάτων ἀχαθάρτω" πρὸς τοῖς ποσὶν τοῦ μα- 
χαρίου προσέφερον. Οἱ ὃὲ ὠφελείας χάριν πρὸς τὸν 
μαχάριον παρεγένοντο, xal πάντες τὴν ῥῶσιν τῶν 
Ψψυχιχῶν χαὶ σωυματιχῶν ταῖς τοῦ ὁσίον εὐχαῖς οἴχαδε 
λαμθάνοντες ἐπορεύοντο. Οὕτως τοῦ μαχαρίου ἐν 
ταῖς ἐντολαῖς τοῦ Κυρίου νυχτὸς xai ἡμέρας χατὰ 
τὸν θεσπέσιον Δαδὶδ ἐμμελετῶντος, γέγονεν ὡς τὸ 
ξύλον τὸ πεφυτευμένον παρὰ τὰς διεξόδους τῶν ὑδά- 
κων, ὃ τὸν χαρπὸν αὐτοῦ παρεῖχεν χαθ᾽ ἡ μέραν, xol 
παρέχει τοῖς χρήζουσιν. 

εἴ". ᾿Αλλὰ xal οὕτω τὸ πλτῦος τοῦ λα πρὸς 
τῇ πόλει τῶν ᾿Αχραγαντίνων, χάριν láctw;, συῤ- 
ῥέοντος, τὸ τῆς οἰήσεως προσωπεῖον χαὶ τὸ χενὸν 
τῶν ἀνθρώπων δοξάριον ἐχςεύγων, τινὰς τῶν εὐλι- 
Θεστέρων αὑτοῦ χληριχῶν παραλαδὼν ἐν ἐρῆμοις 
xai ὄρεσιν τῷ Θεῷ λαταμόνας προσημᾶει ἐν πνεὺ- 
ματι * ἀλλ᾽ οὐχ ἐγύμνου ἑαυτὸν ἐπιπολὺ τῆς Tel- 
μνης ὁ πάνσοφος. Εὗπλον γὰρ τὸν ἀρχιδιάχονον σὺν 
Ἑράσμῳ ἐπιστατεῖν τὰς ἐχχλησιαστιχὰς διοιχή σεις 
ἐχέλευσεν. Καὶ ὁ μὲν Εὗπλος χήραις xai ὀρτανοὶς 


Arque Euplus quideni) jussus fuerat viduis pupillis- «ἃ πρὸς zhv χρείαν χορηγεῖν ὅπ τοῦ μακαοῖον ἀφ- 
que large sumplus pribere; Erasmo autem delata p ϑόνως προσετάχθη " ὁ δὲ Ἕρασμος τὸν λόγον τῆς 
«nra populi e: wliendi et ad reetam doctrinam in- πίστεως διαγγέλλειν τοῖς λαοῖς ἐντέταλτο * tv γὰρ 
sipuendi, Nam (ipse quoque ingenio przestabat, οἴ x3! αὐτὸς εὐφνὴς καὶ πεπαῖδευ μένος ἐκ τὴοῦ ἁγίου 
» εἐππτῖν Grerorios excultus fuerat. Quare cum lpr,vootou. Οὕτως οὖν τῶν μαχαρίων ἐπαρχούντων 


beau hi vu ule opus erat, operam suam ἐβγοξβιο 
pavareni, copia etium sancto Gregorio fuit plurima 
"ruinis orseelis privatim explicandi (25), qu:e ad 


"edat, geratque sollicitudinem, et animos 
alone sug adkortatonis accendat : & 
xspeciatur, elongatur festivitas, tanto 

εἰ ram desiderio fercenti. debeant 


ἃ m concilio Carthaginensi iv. pra- 
M (can. 44) : Ut episcopus non longe 
nodteium kabeat. 
| h»e quoque lex erat, quam Tl'atres 


tà πρὸς τὴν γρείαν, ὁ ἅγιος Γρηγόριος τὰ πλεῖστα 
δι᾽ ἑαυτοῦ παῤῥησιαξόμενος τὰ πρὸς πωτηρίαν συν" 
τείνοντα ὑπετίθετο λόγια. Πολλὰ δὲ σημεῖα ἐ πὶ τῶν 


concilii Carthaginiensis tv sanxerant (can. 17) : Ut 
episcoyus gubernationem viduarum et pupillorum ac 
peregrinorum noa per seipsum, sed per archipresby- 
terum aut per archidiaconum agat. 

(33) Ex hoc loco satis constare videtur, quo po- 
tissimum tempore Gregorius noster Commentarium 
in Ecclesiasten conscripserit. Qua de re nobis 4110 
loco dicendum est. 











713 S. GREGORII AGRIGENTINI VITA. 114 
ἀσθενούντων ποιησάμενος, χαὶ τὴν Ἐχχλησίαν τοῦ A hominum salutem conferre possent. Enimvero 


Θεοῦ ἐπὶ πλείστους χρόνους ποιμάνας, xal ταύτην 
ἐχ τῆς τῶν νοητῶν λύχων βλάδης ἀπήμαντον δια- 
τηρήσας, ἐν εἰρήνῃ ἐχοιμήθη εἰς χεῖρας Θεοῦ τὸ 
πνεῦμα παραθέμενος " ὑπογραμμὸν τῆς ἐναρέτου 
αὑτοῦ πολιτείας χαταλείψας ἡμῖν, τοὺς ἐπενεχθέντας 
αὐτῷ πειρασμοὺς ὑπὸ τοῦ διαθόλου. 


Δ΄. Ἐν μὲν «aig ἐν νηπιότητι ἀποχαλύψεσιν 
*bv μέγαν Σαμονὴλ ἀνιστόρησεν. Ἐν δὲ τῇ ταπει- 
νοφροσύνῃ xat ὑπομονῇ τὸν δίκαιον Ἰωσὴφ ἐμιμήῆ- 
σατο. Ἐν δὲ τῇ χαρτερίᾳ τῶν θλίψεων τὸν πολύ- 
αὔλον Ἰὼδ ἐχμιμούμενος. ᾿Αλλὰ τέ μοι μαχρηγορεῖν 
τοῖς θεολόγοις Πατράσιν παρειχάζειν τὸν θεῖον Γρη- 
q6piov ; Ἡλίου μὲν τὸν ζῆλον, Ἐλισσαίου τὸ ὑπ- 


multis prodigiis zegrorum gratia editis, Ecclesiaque 
Dei per annos plurimos ita administrata (24), ut 
nullo insidiantium luporum morsu appetitam re- 
linqueret, in pace obdormivit, spiritu in Dei ma- 
nus reddito , nobis vero preclaro perpetuzx virtutis 
suz exemplo relicto, qua omnes diaboli petitiones 
rejecit. 

[cis] XCIV. Retulit ille in pueritia magnum Sa- 
muelem (25), mysteriis ei a Deo patefactis. Demis- 
sione autem animi et patientia Josephum illum 
justum est imitatus. At in zrumnis fortiter subeun- 
dis Jobut tet certamimum victorem expressit ac 
reddidit. Sed quid ego in divo homine Gregorio 
theologis illis Patribus comparando longior sum? 


ἦχοον xal ταῖς θαυματουργίαις ἰσόῤῥοπον, ἄμφω δὲ D llle Elize studium, Eliszi obedientiam et prodigio- 


«τοὺς τῆς θείας χάριτος μύστας, Πέτρου μὲν «b θερ- 
μὸν, Παύλου δὲ τὸ εὐπερίδρομον καὶ ἐμμέριμνον 
ταῖς τοῦ Θεοῦ Ἐχκλησίαις διδασχαλιχὸν χήρυγμα, 
Ἰωάννου τὸ θεολογικώτατον συναῖδιόν τε χαὶ ὁμόθρο- 
νὸν χαὶ ὁμόδοξον Πατρὸς χαὶ Υἱοῦ χαὶ ἁγίου Πνεύ- 
ματος, ὅση δύναμις, ἐμιμήσατο. ᾿Αλλὰ καὶ μάρτυς 
γέγονεν τῇ προαιρέσει, χαθ' ἑχάστην ὑπὲρ τῆς ἀλη- 
θείας ἀγωνιζόμενος, χαὶ διδάσχων τὸν τοῦ Κυρίου 
λαὺν, ἀποτρέπων τε τοὺς νοητοὺς θῆρας, καὶ ἀσινῆ 
τὴν ποίμνην διατηρῶν, ἱεραρχῶν χρηπὶς, ὁσίων 
ὁμόσχηνος * πάντων γὰρ τὰς ἐναρέτους τρίδους 
κατὰ τὸ δυνατὸν αὐτῷ, χάριτι Κυρίου διώδευσεν. 
Καὶ μαρτυροῦσιν αἱ ἰάσεις ἐν τῇ θείᾳ σορῷ αὐτοῦ 
ἐπὶ πάντων νοσημάτων. 


&E', "Αλλ᾽, ὦ Πατρῶν ἀχρότης, Γρηγόριε, παῤῥη- 
σίαν ἔχων πρὸς τὸν σὸν ἐραστὴν τε χαὶ Κύριον, ὡς 
ἅτε περιπολῶν τῷ θρόνῳ τοῦ Κτίστου σον, μὴ παύσῃ 
δυσωπῶν ὑπὲρ ἡμῶν ἀδιαλείπτως τῷ φιλανθρώπῳ 
Δεσπότῃ ὑπὲρ τῶν σῶν ἀναξίως χινούντων πρὸς ἔπ- 
αινον τὴν ἀδαῇ xal ἄναρθρον γλῶτταν. Σοῦ γὰρ 
παρεῖναι ἔδει πρὸς εὐφημίαν τὸ ἱερότατον ὄργανον, 
ἴσως τῶν σῶν ἐγχωμίων ἀξίως ἐχφράσοιτο πρόσ - 
φθεγμα. ᾿Αλλ᾽ ὅμως τὸ τῆς προαιρέσεως γινώσχων, 
μὴ ἀπαναίνου τῆς ἐμῆς ταλαιπώρου διανοίας τὰ 
νἡπιώδη ψελλίσματα,. Παῦσον τὰ τῶν Ἐχχλησιῶν 
ἐξαιρετιζόντων ἑπεγειρόμενα σχάνδαλα, τὰς τῶν 


(24) Pirrus in Notitia Agrigentina anno 616, 
episcupum Agrigentinum facit [f 

staret, Gregorius noster decessisse dicendus esset 
ante annum ztatis quinquagesimum septimum, id 
est multo citius, quam Leontius siguiflcarit. Verum 
Pirrus non alia adducit testimonia, quam Tabulas 
Agrigentinas, de quarum antiquitate aut Auctori- 
tate. nihil profert. Scimus autem, Saracenis postea 
Agrigeuti dominantibus, interruptam episcoporum 
seriei fuisse annis 260, quo tempore quidquid 
veterum monümentorum illic erat, incensum dele- 
tumque esse, quis non putet? contra Leontio favet 
Menologium Sirleti cardinalis ἃ Canisio editum 
(t. IIl, ed. Basn.) in quo hzc legimus : Multis edi- 
lis miraculis, in summa senectule migravit ad Do- 
minum. 

Enimvero Agrigenti Gregorium obiisse, minime 
addubitare videtur Leontius. At in codice Basi- 
liano 2 hec post. Vite contextum ascripta eadem 
manc eraut : Φασὶν οὖν τινες τῶν πρὸ ἡμῶν ὁσίων 


ParRoL. Gn. XCVIllL 


rum facilitatem, e magnis item Dei apostolis Petri 
ardentem animum, Pauli irrequietam omnium Ec- 
clesiarum instituendarum curam, Joannis doctri- 
nam in zlerna illa et zqmali Patris et Filii et san- 
cti Spiritus gloria versatam, quantum ipsi fas fuit, 
zmulatus est. Quin et voluntate martyr fuit, cuin 
idem quotidie pro veritate decertarit : tum in po- 
pulo Domini imbuendo, in avertendis malarum 
ferarum insidiis, in gregis denique incolumitate 
conservanda magnorum sacerdotum basis, et sau- 
ctorum virorum contubernalis visus est : quippe 
qui omnes virtutis vias, quantum vires ferrent, 
Domino favente obivit : quod et omnium inorbo- 
rum ad divinum sepulcrum ejus sanationes te- 
stantur. 

XCV. At, o Patrum vertex, Gregori, Domini tui 
smantissimi colloquiis jamdiu dignate, cui nempe 
ad Conditoris tui thronum aditus patel; age pro 
nobis clementissimum Dominum perpetuo exorare 
né desine, pro nobis, inquam, qui tui sumus, et 
indoctam debilemque linguam. in tuas laudes, at 
non pro meritis tuis solvimus. Nam ad te cele- 
brandum sacri oris tui facundia opus foret, qua 
&ola, opinor, laudum tuarum praeconio par esset. 
Sed tamen cum animum noscas, bosce meos per- 
exiguz menlis ac lanquam pueri balbutientis cona- 
ius ne repudies (26). Tu vero Ecclesiorum in 


᾿ἀνδρῶν, ὅτι διά τινας χρείας ψυχωφελεῖς mapavevó- 
iberium. ld si con- [) μένος ὁ ὅσιος Πατὴρ ἡμῶν ΓΓνηγόριος "y E M 


πανίᾳ, 
ἐκεῖσε τὸ τοῦ βίου τέλος ἐδέξατο. ld est : ('uidaim 
porro 6 sanctis viris, qui ante nos. exstitere, aiunt, 
beatum. Patrem nostrum Gregorium nescio quas «b 
causas, quae ad animorum wiilitatem spectabant, in 
Hispaniam profectum, ibidem vita de[unctum esse. 

(45) Imitatus hoc loco videtur. Leontius, quod 
de sancto Basilio scripsit Ephraemus in ea lauda- 
tiene, quam edidit Colelerius. (Mon. Eccl. Gr., 
t. Lt, p. 54.) Similia enim in fine ille habet :"Q πι- 
στὲ Βασίλειε. ὦ; "Λόελ προσεδέχθης, ὡς Nos &- 
ἐσώθης, ὡς ᾿Αδραὰμ φίλος Θεοῦ ἐχλήθης, ὡς Ἰσαὰχ 
θυσία τῷ θεῷ προσηνέχθης, ὡς Ἰακὼδ πειρασμοὺς 
γένναίως ὑπέμεινας, χαὶ χαθὼς Ἰωσὴφ μεγάλως 
ἐδοξάσθης, et qua sequuntur. 

(20) Historie sue finem imponit Leontius, 
evum, quo ipse vixit, indiciis prodens satis ma- 
nifestis, ut extrema. illa s:culi. septimi tempora 
facile agnoscas. Nam in iis, quos memorat, dis8i- 

| .2J 


4 


115 S. GREGORII AGRIGENTINI 718 
sectas. alieuntium oblatis offensionibus finem im- A Bap6ápuv ἐφόδους τῷ Χριστοχλήτῳ λαῷ μάτην iz- 


ponito ; tu Barbarorum incursiones, ne populo 
Christiano exitium afferant, tuis precibus avertito; 


tu rem publicam stabili pace firmato; tu mona- 


chorum pr:esides a latentium leonum malorumque 
dainonum impetu [cx] tuis apud: Deum obsecratio- 
nibus defendito : tu denique corporum aniimorum- 
que nostrorum morbis prazsenti illa precationis tuae 
medicina medetor ; atque in. hac quidem vita pre- 


- cum tuarum ope ex invisibilium nos atque visibi- 


lium hostium manibus eripe; in futura vero fac, 


audiamus beatam illam vocem ad dexiram atque 


cgellestem iu thalamum eos vocantem, qui recte 
vixerint, ac Domini priecepta dictis faclisque sancte 
servaverint : quo pervenire nos omnes conlingat 
gratia et misericordia Domini nostri Jesu Christi, 
cui gloria et imperium nunc et semper et in szcula 
seculorum. Amen (27). 


dentium Ecclesiarum offensionibus Graecorum no- 
vitates significatas dixerf, quas synodus Trullaua 
invexit canone 9, 4, 135, 67, 82, ea. ut Natalis 
Alexandrius contendit, acta est anno 688. Barbaros 
autem, quorum incursionibus Christiani vexaban- 
tur, Saracenos fuisse scimus, qui per ea tempora, 
Oriente occupato, Occidenti quoque inhiabant. 1165 
demum publica verissitue dicitur pace caruisse, 
cum partium studiis nutaret imperium, Justiniano- 
que e solio deturhato, Leontius, deinde Absimarus 
non sine multorum ca«dibus regnum sibi vindi- 





ἐρχομένας ταῖς σαῖς σ:ρεσδείαις ἀπόστρεψον " τῇ 
πολιτείᾳ εἰρήνην σταθερὰν διευθέτησον * τοὺς τῶν 
μοναστῶν λογάδας Ex τῆς τῶν νοητῶν λεόντων xai 
τῆς τῶν πονηρῶν πνευμάτων ὁρμῖς ταῖς πρὸς 8:5 
σου δεήσεσιν ἐλευθέρωσον * τὰς τῶν ψυχῶν - χαὶ σω- 
μάτων ἡμῶν νόσους τῷ δραστιχῷ τῆς δεήσεώς σου 
φαρμάχῳ ἰάτρευσον * χαὶ ἐν μὲν τῷ, “παρόντι αἰῶν: 
ταῖς ἀντιληπτιχαῖς εὐχαῖς σὸν ἐξ ἀοράτων xal épa- 
τῶν ἡμᾶς ἐχθρῶν ἑξάρπασον * ἐν CE τῷ μέλ)οντι, 
τῆς μαχαρίας ἀχουτίσαι φωνῆς xai τῆς Ex δεξιῶ, 
προσκαλουμένης ἐν τῷ οὐρανίῳ νυμφῶνι τοῖς ὁρῶ; 
βεδιωχόσι χαὶ ταὶς ἐντολαῖς τοῦ Κυρίον ἀμέμπτως 
διά 58 λόγῳ xax ἔργῳ τηρήϑασιν " ἧς γένοιτο πάντα: 
ἡμᾶς ἐπιτυχεῖν χάριτι χαὶ φιλανθρωπίᾳ τοῦ Kuplou 
ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ᾧ ἡ δόξα χαὶ τὸ χράτος 
νῦν χαὶ ἀεὶ xai εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. 
᾿Αμῆν. ᾿ 


cassent. 

Porro qu:e hactenus in Leontio a nobis vel emen- 
data vel illustrata sunt, plus aliquid lucis allatura 
speramus ad totam Gregorii histuriam  cognosceu- 
dam : quam utique mulus. ditlicultatibus impedi- 
tam accepimus. Aute nos cerle. neque Bailletus 
quidquam enuclcatum ediderat, neque ceteri vila- 
rum aut elogiorum scriptores tiisi comuiuniá, ea- 
que leviter delibarant, 

(27) Cod. 2, ὁ λαὸς τὸ, ᾿Αμῆν. Δίδου, Χριστὲ, 
τοῖς ἐμοῖς πόνοις χάριν. 





S. GREGORII II, PONTIFICIS AGRIGENTINORUM 
: ANNALIS. 


[cx1]]. vum quo Gregorius noster vixit, ita a nobis circeumscriptum est, ut neque Caje- 
tano assentiremur, qui eum sub Justiniani 1 imperio floruisse ceusuit (28), neque illi Lanciam 
anteferendum duceremus, qui eumüem Justiniani H4. eati supparem fecit (29). Nimirum 
ut Cajetani sententiam Lancia multis argumentis labefactavit, sic Lancie opinionem rauo- 


nes intirmare videntur, quas jam in adnotationibus exposuimus ; quanquaim nobis vel 1n 
hoc uno satis causa esse visum est, cur ab utroque recederemus, quod neuter auctoritatem 


ullam protulerit eorum temporum, quibus Gregorium vixisse contendit. ld quippe neces- 
sarium omnino erat, atque omnem in id diligentiam ac studium conferre debebant; quando- 


quidem Leontii hi*torià certis ac perspicuis &vi indiciis plane caret, quemadmodur 
diversm ipsorum opiniones sententieeque declarant. Uter eorum testimonium scriptoris illo- 
mum temporum aqualis protulisset, ἃ eo lis dirempta esset, nec jau dubitandi causa ulla 
Superesss videretur. 
Seposilis igitur horum coutentionibus, unde nihil compertum haberemus, illud unice 


uuerendum judicavimus, num apud yelerum scriptorum aliquem aliquando de Gregorio 
nostro injecta mentio esset. Ne vero in antiquitate scrutauda latius justo vagandum foret, 
vdortt 3 Leontio, Gregoeium non multe ante ipsum erstitisse; primum de ipstus Leontt 
mo Investigandum censuimus. Hoc enim detecto, non ultra seculi preecedentis fiues excur- 
ΟΝ ΠῚ erat, ut Gregorii nostri vestigia aliqua iuveniremus. Neque vero operam in ea !n- 
TCpenidimus, ac Leontium seculo d du ut jam recoguoscere licet, praefectura 

^ii Sancti Sábm functum Roma esse deprehendiinus. 
"Axtur ex Leontii dieto Gregorius noster vix seculo anüquior esse posset, 10 
ronumoentis, quee exstant, meinoriam ejus nomenque perquirere coepitnus. 
' in epistolis (30) Gregorii Magni semel atque iterum Gregorius quidam Οὔ" 


ὅτε, tom, I, in animad. p. 169. 


30) Lib. 1, epist. 72, lib. wt, epist. 12. 
» B. Greg. Agrig. C. 1V Opusc. Sic. (30) " "P 


"17 ANNALIS. 718 


currit episcopus Agrigentinus. Arrisit hoc plane. Temporum enitn rationes preeclare con- 
veniebant : id tamen unum satis esse non videbatur, ut illum ipsum esse statueremus, 
eujus vitam Leontius posteritati tradidisset. Epistolis illis perlectis, accusatum Gregoriuni 
Agrigentinum apud pontilicem maximutrn, ut Leontius narrat, clare atque perspicue didi- 
cimus : id vero alacriores fecit, et ad reliqua investiganda vehementius incitavit. Inveni- 
mus autem, quemadmodum a Leontio traditum est, Romain eum ad causam dicendam pro- 
lectum esse GU) huc accitos e Sicilia accusatores (32), οἱ judicio peracto, ad sedem illum 
suam rediisse (33). 

Porro hec rem prope conficere visa sunt, ut non alium jara Gregorium a Leontio desi- 
gnari censeremus. Nam casu quidem contingere vix posse putabamus, ut episcopi duo 
ejusdem urbis, eodem ambo nomine exstitissent, qui et accusati et Romam 1n judicium 
vocali essent, et in urbem suain postliminio rediissent. 

]H. Resltabat tamen, ut ea perpeuderemus, qua aliud evum, alia omnino tempora si- 
gnare videntur, quam ea, quibus nos tolam Leontii historiam circumscribimus. [cxri) Ejus- 
inodi sunt appellatio Macarii archiepiscopi Hierosolymorum, qui ultra annum 575 non 
vixit; Bustathii archiepiscopi Antiochise, qui annum 338 attigisse non putatur; Justiniani 
Aug. qui decessit anno 565; Sergii, Cyri, Pauli hereticorum, quorum primus dictus est 
archiepiscopus Constantinopolitanus anno 610. Inde enim nate controversie ille sunt, 
quas diximus, et geming orla de Gregorii &late.sententia. (τὴ hec autem 4nter se pugnare 
constaret, quod 81.865 fierent, qui longe diversis temporibus exstiterunt; suspicandi an- 
sam prabuere, mendosa esse exemplaria, 418 ad nos pervenerunt, non Leontii auctoris, sed 
Scriba veteris stulta quadam imperitia, qui nomina addiderit eoruin, quos quidem ali- 
quando fuisse sciret, at quorum νυ plane ignoraret. Auxit suspicionem.coudex 40 Basilia- 
norum, in quo, pro Justiniano, Justinum cieri vidimus : auxit et Simeon Metaphrastes, qui 
quanquam res a Leontio narratas recepit singulas, nomina.tamehn Justiniani et Eustathii 
non habet : tum ne illud quidem parum valere duximus, quod in omnibus exemplaribus 
et episcopi Carthaginiensis et archiepiscopi Constantinopolitani et pontificis maxim! nomen 
teticeretur, iu uno aytem ne nomen quidem exstaret Theodori illius, qui Gregorii deces- 
sor fuisse dicitur. Cur enim hec potius, quam illa preetermisisset Leontius? praesertim 
cum incole Romano nomen saltem pontilicis maximi ignotum esse non posset. Nihil de- 
mum alienain manum.olere magis visum est, quam trium, qui memorantur, haereticorum 
nomina : quine qui eo tempore daranáti sunt, quo Leontius Rome versabatur, nec Con- 
stantinopoli solum, sed Romo prius damnati a centum viginti quinque episcopis, quos 
Agatho pontifex maximus in consilium vocaverat. 

Hac omnia prope vim adhibuere, nec invitos in eam sententiam adduxerunt, ut nomina 
propria a Leontio singula pretermissa consulto, ac legentium interpretationi relicta cen- 
sereinus : cum esset etiam silentii hujus satis ea probabilis causa, ne prolatis ceterorum 
nominibus, nomen item efferre deberet Gregorii Magni, cujus memorie, quam ipse cha- 
rain haberet, minus favere historia videbatur. Itaque pronuntiandum jam duximus, men- 
dosos esse codices, et historiam ascitis nominibus deformatam : quibus nempe sublatis, 
Ciptera constare, el veterum aionumentis respondere videantur. 

IV. Accessere autem ex ipso Gregorii nostri Commentario argumenta non contemnenda, 
que avum ejus ad seculi vi postrema tempora et ad initium vri referendum non minori- 
bus indiciis declarent. Primum enim Mauritii Aug. etatem tanquam sibi proximam non 
obscure commeinorat, tristi ejus exitu per ambages indicato (34). Nec minus tanquam tein- 
jorum suorum Eutychii heresim de resurrectione corporum designare videtur, quam 
nempe Gregorius Mugnus compressit, cum diaconus Constantinopoli apocrisiarium age- 
tet (35). Alio in loco urcapam Procopii historiam quadamtenus attingere dixeris (36) : qua 
j.0*t Justiniani excessum, vel potius Justini Junioris, quem ille successorem habuit, morte 
)n lucem emissa est. ldem) cum non semel variarum sectarum hereticos detestatur atque 
coarguat, nunquam Monotbeletarum mentionem injecit, qui nempe a sexta synodo post an- 
uum 680 damnati sunt. At contra civitates autonomas agnoscit (37), earunique clamores in 
exemplum adducit, quastamen in Sicilia, seculo vir vertente, Saracenorum arma silete 
coegerunt. Caetera deinum, quacunqtüe Gregorius noster attingit, indiciuin pre se ferunt 
nullum, quo quis ad eum e loco, quem tribuimus, amovendum abuti possit, 

V. His igitur animadversis, pro comperto habemus, Leontii historiam ad seculi vr ex- 
trema, et seculi vir initia pertinere, in eaque vitam predi Gregorii illius, de quo in episto- 
lis Gregorii Magni mentio est. ln qua quidem sententia Baronius etiam fuil (88), auctorita- 
tem secutus epistolarum ejusdem Gregorii Magni. [cxi] Ceterum opinio ejus jure veri 
haud siuiilis videbatur Cajetano et Pirro. Nam ille, cum Metaphrasten, quem unum de liis 
consulerat, non excussissel, res inter se prope pugnantes conciliare nitebatur : quippe qui 
Gregorium nostruyj et synodo quintae interfuisse poneret, et apud Gregorium Magnuui 
&ccusatutmi esse contendeiet : qua si starent, senem septuagenarium stupri delatum fateri 
oporteret. Αἱ ejusinodi difficultate nequaquam nos premimur, cum ex nostra computatione 


(51) Lib. 1, epist. 72; lib. v, epist. 19. (55) Lib. x, & 14. 
(32) Lib. i, epist. 19. UP (56) Lib. "kh 29. 
(93) Lib. viui, epist. 25, (37) Lib. ix, ὃ 2. 


(54) Lib. v, καὶ 5. (98) In adnot. ad Martyr. Rom, vii Kal. Deccinbre 


(ay f VELUM atat "3 


TREETEPETEESTE 4st aie b ng Llano tatit Vu idtibit iacuit. Ομ secunoum τι rum muere 
49) 4-0 0344 0x abesse 4. aga ros Gau ad nianu 

j^ “ὦ νἀ’ μὰ τ ηνέιμὲ diymuet V2, eenep Üesoriuert., ΘΒΠΗΜΕΕ BRL Deu 
ἀν αν a aida. y AAT a gti nar 

forse uA Pul pps Ayo Aut cic 44 u Sut ptt pou ies fÜf3 nU erm ῬΆΙΣΤΗ... πι.- 
δι deoa και, νι φ μα Api yg fet een, etc ὠδισω ἡμυε : Vocum enn dumm 
pose eli 6 Aat UO. Afploruwl $4 Lut Uy) Any Ute 9. iu£T)8&£ Ju.» smi Ásrpur AR, ok 
pola ynies d aqui Aio gt Ag fca μιν, ut Besvot.ue feptrur iU. πος πόθεν ΚΒ 
Jaen aae ai ska en “κι᾿ o Jie i HOA t4 46vl (pt ytgy 16 Unpeu ener, s11-90imb Bocr- 
vada fry kg Aoi gy d uud wysil ÉÓogpoyutius Manos sro 8 poni μας *L. 
0d e een VF, usd apis gap dun δια ui) As, que ide ie μετ)! Ὁ TREXUILOIB 6967: 
Rig nau jos gn, Axa) aeu ἡ 4.5 pguprstur enteccorg ins foiseet, Coóarito peter e i5 
oap «x Fila aerias q usd riui SIM x quo MMiieisset (81, : Gregorius itur, cat 
ἐ εν n mulu κι iin eost μι $98 7782, Moni primum cuin. fait conseeranon.s 
(dg Pep nr, nerui den ptas 20, dens pun A6 de 590, exsistet annus 539, quo eum 
ΠΗ ἢ diotinsges 

Àupm hf, μα puer ΒΒ ΗΝ octo Agyriyentum 8 Charitone et ThecJota pa- 
T ule iip Hur, Banana μέ.) )n disciplinam traditur a Potamione eji- 
FH UM 

fm» y, ku mpm: dunducimn aset, porentum rogatu, a Potamione clericus fit, 
ij rtp np Hbi pin ἢ enmmptihur (44), 

ἄμ. 1f, divina mdinon i Pualt Agrigento, annos natus xvii, et navi ad litfhs invente, 
Enpiglipen navigant (A0) . 

Y Wil, olgresatia Cnthnalne enm. (ribus monachis Tripolim adit, ibique mensem 
iei pir dedu Hour eun ἀκ fEndem: peragit, monasteria Palestine lustrat, ac 
denen Πα πη ἢ ΘΒ] veut (M), 

Δ}. I9, ὦ. negatis veraniur. annum agens vicesimum, ab archiepiscopo Hiero- 
ub um on dH nna dE (T 

Ant ΒΝ κ΄. aru menaxteria permis archiepiscopi obit, et in singulis 
AM immu, eb anajort virtutis. audio incenditur (48. Mox in desertam 
ralem erdt 

nan RV, pente |eA cin Ἀρυβλανίπκοί, Annox quatuor apud senem monachum 
Veris Phu petat quavepti e ΜΠ ΑΛ. disciplinarum studiis excultus, redil 
vegisp Mos esed na, Agi ami NN (AH 

win ARS, ΒΝ ani A iwelevea apud amehiepiscopum manet, ac vicina 
Wen n nn med eque ow! 

UA aqu, utes Δ en abeo Annam werstus. multa sapicntite sui documenta 
SNAM 

Ves NS C SS eSI asp serm, ec oam qmensstenium Sanctorum. Sergii. et 
W* τινὰ apsyee νι Wes. pieivtan, wb gragdam apod archrepisco- 
YU SM ' 

N00 ΝΩ͂Ν esee on eS ae eso So ὁ (xS AnboDum 39 impmeraiors Amg. et 085» 


^N NM * Xt (NX δς UNSX YA ἊΝ 

VN S NS ἈΝ Hx cS, soe. ρδνδρν δον Mee τ Σ τοδϑδελοσδαι S. Seba 
Ἀν: «ἃ Li EM «^ Ἐ e» Wn. hy »N A SA MA 
Vo NN 2o ons m nÀ 0 6 RUNS S. AOCNSRNS P ONIS Ὡς A7 τ ΜΉ. θυ Ποῖ, 


NN ov NVOUN€NN εν ἢν uN NN 9 NS NS Sn NN. 
^ ^. 
^ DIM ΦΟ ΝΕ ΘἈΝΝ ΝΣ ἐν δῶ ἈΝ ὃς UD E Σ δ τὶν 2A, auSBlIBSCUR Bonon 
δ Y a TN toos m Nor es X NNSNSN Ou Ὧι ιν HEX ἔκ. PAS Ca WS. 
Δ ΝΑ cse o NN INN SS mu Vossusa s vun IY o gnistee Supra apRSCOPES 


L4 CNN v b] NOS CN νον A. Bb ῳ τυ. Ws * Bw * NN 


Ae NA o. Nos O99 MNAMO XCL9uMCAO NY λιν 5. o CeNILM.. ÁpcoHRR. 1059. TMAGR 
"NSSNN C ΦΩΝΗ. v V9 ^ oat DNE. -Ὁ Seu A ἄμωνςπ LAIT Wm — fd PueeqeBD- im 


BE LME MEL 


Wow ΝᾺΝ qs eec sS aM A ἈΝ ADAM WwACEAM NM γι RS X croco A τον 5B Tae 


A. NS NN NNNM S NS NAA ERES qo ^X ^. «ἢ ὃς ἜΣ ρα; 3 “ἧς 1 δ᾽ o. τὸς S. 
veo M WR n ΔΝ Ν 08 € V 
» * o3. 2 EN * xt Itu. 
« $^ q - * x8 Dv. & X EN 
. φι. "EE Y ἴω Jeune o9. Ἔν 
m Ὧν « e ἃ AR Ya 0. 4. « 
ὡς φις * M ὁ “ὃ. l| -ca — Wn - ἣν» 
L] "M. LN GN Pu 09 $7 "o. eu c o. à T 
Ὁ. ἂς , “«ι Ἂν κ,ὥ,ὥ,-ὲ da s -. στ ὃ 
" ᾿ Las ι:ι ὡς ῖ * à. « —C8 
S e . Βιω € 7. e 
b. a ψι - B !'-- ὦ ἃς --.-. ,υ,. 
μι. «- 


121 HONORES C(ELESTES. 122 


Anno eodem praeclaris auctus donis, cum Romam revisisset, Agrigentum repetit, et 
sumira omnium letitia in urbem suam deducitur (62). 

Anno 596, delubrum antiquum expiat ac restituit, ut in religionis Christiane monu- 
mentum et sacrorum usum convertat (63). ] 

Ànno 597, templum dedicat in honorem sanctorum affostolorum Petri et Pauli (65). 

Anno 598, a Fantino Defensore, Gregorii Magni nomine, admonetur de Judais, qui in 
suburbano Agrigentino Christiani fleri cupiebant (65). 

Hactenus Gregorii vitam et res ab eo gestas certis annis assignare licuit. Qua deinceps 
& Leontio breviter perstringuntur, temporum notis carent : nec de Gregorii morte quid- 
quam suppetit, quod iis addendum sit, que in adnotationibus exposui. 








HONORES C(LESTES 
- S. GREGORII Ii PONTIFICIS AGRIGENTINORUM. 


I. A Martyrologio Romano vel ob ipsam Ecclesie dignitatem initium ducendum est. In 
eo legimus 1x Kal. Decembr. Agrigenti depositio sancti Gregorii episcopi. Scio equidem, 
Valesii sententiam esse (66), preter Fastos Ecclesie Romane proprios, nullum fuisse 
antiquitus Martyrologium Romanum, primumque exstitisse, quod Xysli V pont. max. 
jussu editum est, et Baronii adnotationibus illustratum. Αι quid magis contrarium Gre- 
gorii Magni verbis in epistola ad Eulogium patriarcham Alexandrinum (67) : Nos autem 
pene omnium martyrum distinctis per dies singulos passionibus collecta in uno codice 
tomina habemus, atque quotidianis diebus in eorum veneratione missarum solemnia agimus. 
Non tamen in eodem volumine quis qualiter sit passus, indicatur, sed tantummodo nomen, 
locus et dies passionis ponitur : unde fit, ut multi ex diversis terris atque provinciis per 
dies, ut pradizi, singulos cognoscantur martyrio coronati. Ecquis Martyrologii Romani 
ordinem et formam describere accuratius poterat? nam quod addit Valesius, indicari a 
Gregorio [cw] Martyrologium toti Occidenti commune, id ultro dabo; sed tamen conu- 
tendain , et nomen illi et auctoritatem ab Ecclesia Romana fuisse, que illud prima pro- 
bavit, et probatum emisit. Hac plane confirmat decretum synodi Cloveshoviensis n, in 
Britannia, anni 77 his verbis (68) : Itemque ut per gyrum totius anni natalitia sanctorum 
uno eodemque die juxta Martyrologium ejusdem Romane Ecclesie cum sua sibi convenienti 
psalmodia seu cantilena venerentur. Nomen igitur ipsuin antiquum est, nedum res. νι 

Quo tamen anno Gregorii nostri memoria apud Latinos rite celebrari coeperit, perdiffi- 
cilis et perobscura questio est, Germanum antiqui Martyrologii Romani exemplum, a 
Gregorio Magno commemoratum, merito jam, posl preeclaras Sollieri Vindicias (69), pu- 
tatur esse Rosweidinum, sive illud ipsum quod Ado Viennensis Martyrologio suo pra- 
posuit, et Homanum vetus, aut Romanum parvum appellari solet, magne sane antiquitatis, 
quippe quod Sollierus circa annum 150 scriptum esse statuat. Ejusdem vero etatis ha- 
beatur, 51 placet, Hieronymianum a Florentinio editum, vel etiam antiquius. 1n neutro 
Gregorii nostri facta mentio est ; neque enim id tempora ferebant, quibus vix alii, quau 
martyres enuntiari solebant. Nec Beda proximus eorum temporum nomen ejus prolerre 
debebat : natus enim est eodem seculo, quo Gregorius obiit; veteremque cousuetudineni 
retinendau) arbitrabatur, quam in Eeclesia repererat. Mitto Kalendaria, que fere eorum 
tantum meminere, quorum festum ageretur in iis Ecclesiis ad quas ipsa pertinerent. At 
ue Florus quidem, qui Bede Συλλογὴν auxit, quanquam serius scripsit, notum sibi Gre- 
gorium nostrum fuisse ulla ratione significavit. Quid, qui post hos Martyrologiuai 
scribere aggressi, Ado Viennensis, Usuardus, Rhabanus, Notkerus? ne ex his quide 
ullum usquam meminisse apparet : nisi quod de Notkero, num ipse etiam uretermiserit, 
imninus certum est. Exempluin enim a Canisio vulgatum (770) deficit post diem vir Kal. 
Novembr. Suspicari igitur licet, ac prope affirmare, ad annum usque octingentesimuimm 
quinquagesimum quintum, quo Martyrologium suum Rhabanus confecisse creditur, de- 
sideratum esse in Komano Gregorii nomen : presserlim cum Sancti Trudonis presbyteri 
et confessoris, qui post Gregorium nostrum in Romano hodierno legitur, et Florui et 
Usuardum tieminisse videamus. 

M. Quarendut jam, cur apud Latinos tam sero Gregorius eo honore affectus videatur ; 
cujus rei causa ab eorum temporum historia repetenda est. Defunctum diximus Grego- 
rium circa annum 638. Post eum annum quis Ecclesiai Agrigentinam proximus rexerit, 


(6s [n Vita, n. 89, 90. (07) Lib. vini, epist. 29. 

65) Ibid. n. 91. (68) Hard. Conc. t. llt, p. 1956. 
(64) lbid. n. 933. (69) In pref. ad Usnard. cap. 2. 
(65) Greg. Mago. lib. viu, epist. 25. UU) Lect. Antiq. t. M, part. nu. 


(66) Diss. de Mart. Rom. post Hist. eccles. Euseb. 


741 S. GIIEGORIIE AGRIGENTINI 124 


non HWaquet, Quin ab ejus morto ad annum 825, longo admodum temporis spatio, tres 
tautum proferri possit, quos Ibl episcopos fuisse constet, Felix, qui concilio Romano 
eulieeripmsit anh Agathonag Hermogenes, quem ex. Meneis Grecis eruit Cajetahus (71). 
Hn vero tindicia milii sunt, Uürbatam smpo  Agrigenti rem Christianztn, et Barbaroruin 
evinis vexalmin Peelasiam : quod anuo 070 Syracusis cliam contigit, quas Saraceni magna 
civium emde diripaerant, Interea, cum Koma atque [talia omnis hostiles aggressiones 
uiidique ferre cogeretur, do quibus alio loco (72) Agathonem pout. max. quereuteim audi- 
viua poenmigua elausis hostium terroro. itineribus, et mari a piratis infesto, rari in 
urbem aceeasiia esnont, nequo indo ad. longinquos curan suam pontifices inaxuni exten- 
uere faetle possent, patetarehay Constantinopolitani Siciliam universam tanquam ab illis 
desertam ad sun jura pereaherg conati sunt, et quod in Illyrico ausi fuerant, in Sicilia 
queque. elfeeerunt, occupatis etiam patrinoniis amplissimis, quae ad Ecclesiam Roimnanain 
witebant, Quo. sqieetant Nieolat E pont. max. querele ablata repetentis in epistola 2 ad 
ΠΡ πο ρ Aug, Preterea, inquit, Calabritanum patrinontum et Siculum, queque n»stre 
leelesit voneessa. fuerunt, et ea possidenda obtinuit, et disponendo [cxvi] per suos [ami- 
litres teqero atuduit, costrie concessionibus reddantur..... inter. ista et superius dicia 
αν nb omseeratio. Nyraeusano. episcopo. nostra a. sede impendatur, μὲ traditio ab 
ρα κα (nstitwta nullatenus mosrrie (temporibus veioletur. Neque hec tamen impetrasse 
(on δα eom haud multis post annis ἃ Leone Aug., qui Sapiens cognomibalus est, 
variis fuerit eelebeis dla alque δ ΠΣ edita Ἢ yeyovulz Διατύπωσις παρὰ τοῦ βατιλέως Λέοντος 
e nven ame, Dyno m τῆς ὡς οἱ δ) ό οἱ τῶν Kyo sooy τῶν ὑποχειμένων τῷ πετριάλόχτ Κωντταντινου- 
mene δ dn ὯΝ oeeurret tibi Ἐπαρχία Σιχελία;, ex qua parere patriarchae illi dicuntur : ὃ Συ- 
possa ὁ Ns ἡ VTaecoasvion, ὁ Miss vez, ὁ τοῦ Κεφαλουδίου, ὁ ouv, ὁ Πχόρμλον. ὁ τοῦ 
Narr wv d oov aieiv, ὦ 'Ax^ Yi άντου, ὁ τοῦ Tovia, iX ó Δεοντίντις, ὁ Ἄλέστς, ὁ M^: πᾷ vfoo. (15). 
δεν lee νι. δυϊνι θροῦς ut Geegori noster aemoria apud Latinos taudiu negiecta 
δ ceu pec ex tempora Neal, partim Barbarocum, partiin Gr.coru:8 causa, prope 
aval a datus seereti que videcentur, ἃ tenstisque animis, atque interinissis veteribus 
veo, VIN ew 8E eclesia Romsusm de cocum rebus notti quidpiam perveniret, 

46 WM m Nera Gen, ae beris mam Aarizenti, ubi Leontius (23! se; u.crum Gregorii 
POS CR OS ihn (uiNse seni eecle ιν ιν, Sanelis eum e» nbus annaaeratum f.o1:»e 
Vd oed dle NeoaMMNI je ua ἀΔαγνη νὰ γος quai ono fuse, Rozer:o duce. Sancacen cs 
νι κὸ Τὸ esceedaly qas de ve 1a Murs ose cio δεῖ nih σα δ δι Ceisnus v9. Nec 
Menon « Dae nS ul νυ velers ΝΒ Δὰν v AZ^culSDO τῷ ΟἾΔ 1 Te (ila 15 ατὸς "d 
BNNOSCNAIISN fous és; 14 Ten o ms om nui Purus tret 85. hsoet ea gris brach .a 
eb voco cm ex ese xvm D Sncsonus ἐξ A, πέος do asina veno SA: DID GDeZATO "δια τὼ 
$089 8 Sem neam (vx Gg τ cras loans Pho sine Quos ceci Rec ρου tit nan og: 
ec seis δὰ τὰν Gow Ra $0739. NS 9 ον x; ΤΟΣ Eiesco un B ὅτ cum τὸ: odd 
Χο c O9. QUPACN. Pf C6 S0 λων ΜΝ oW MS τὶ ΣΤ TWWÉéoa SOS πως lus C E-c.n? 
so 7W 8 τ NS! Np GRON INC sno. δεν δ δὴ ΤᾺΝ ὃ. 7 00S70 CEPR FN sx orte S4 d 
60 0 ov (esmomn os ,.IRSC 8 V ἂν ON as, ραν neu x p ΠΡ ΝΙΝ PRSE f00 το δ 6t- 


^00 s$VUM 68 ^38 v0 eA VN UN PN 05 Cu NUS P 0B 76 a8. 0$ ΤᾺΝ e BS $..8 8. wt: À ΤᾺ TUS 
oves. ον INS S m ΣΝ Doo. ON oco ma ocu ipswIR T0 n9 c2, (Cw D IESUS 
Wes Pr. 34", Cort 9 97 ὡς RS 008 7 PF Sn NL 770. S ες "Ὁ" t ns 005. Don C's, at 
V^ c γον aes 96 7 ὍΣ’ “ΝΟ λιν UE RV uS s. Δ, δἰ μὸν Pus Naso Luul.l4 AY. ὮΝ 
ἃ δι NO wWOÉC Cu Hp C CNN Vo I8 4 
NES, ee ΚΝ ον, 9 NNUS Ens ut Ma, Gn or gem ct po X Siege Pal 
ὩΣ a, ot αν Ων ΤΌΝΟΝ Lo ὩΣ. K M. Ys. X«L Ou S nc EE S .t 
UNS Sn Neo, NNVS SNC ὁ N07 7 Y a. 0 Its SoX.Ro NUS. Td Wo pes oS I-A 
ὡς 9t. Φινιω Sm 9990778 Eo Wo. 7m x a m S ats 7 Uo x20 . Lum Ned X, PD 
i ns s, € " «4x J. 955,7. ^7 995 c. 9 hl E EA Na C J 17.4. Hs EE o7 :94 
ap ^wbisses quen Joc Y c K WaERIUS XC use Ἔσο 
Bron *NANL NS C ΤΡ SN G0 0N 661 "me umewa τὺ das S dE $6 59 3 iu "x 
δὼ νι ἈΨι Gay 50 5 1 wo vea Ἢ 5 PSY - « I 3 7 i δ. MD. 
«V9 * AEN «04. n 4» δ᾽ 2. a ὃ 2t e. Á t uox E ὡς ἐς Te ee cm x e. «αὐ d! - ’ 
Wwe) vana Nu 0789 o5 c $1. NUS o 0.0 R . E: o uer NOU er) uS * ass 
«πῶ ον R^n.ar- MOM Rc EE ER . sw Eos DN LO ME ἔπος Ἐπ 1, ἢ. 7 , T4 A IIN .» τὰν 
.oc. . M ü 
At pax EEUU uro Wet οὐδε δὰ τινι a oA Τοῖς dL τὸ 
*9- s - ? ; 3 T" wes am πες WES c-—ÀL -od 
NY Y ox 2. τιν. " GR NY c - φε. 
. - - "T - 41S ἐὰν x 4 70 08a 77- T 
X EN 1 δὲ, wD mM HE M. io cw c»  wol* 
Wo DES ΘΕ ἫΝ ἘΝ SASU Sie dps. e 
x * CEU ONE ass 54 νὰ *. - ὃ μὰς ἃ. ἃ... .2. 
. Lm ἐς Lu NP τ τὰ à M 9 tf ἐδ" “ιν ὃ 
Eo: oae. 9 Y δ 
»" We. * Y *. ΜΟῚ T? 
δ. €x m n $c. Ἢ " 1 E - τ τ 
ὩΣ -..ο .-- δ - 





725 HONORES C(ELESTES. 720 


tius (83), tam in aliis fortasse,.si qua tante etatis exstant, frustra quererem, quod, ad Kalen- 
dariorum nostrorum morem, hujus aufillius Ecclesic eausa, non in omnium Ecclesiarum 
usum perscriptafuerint. Sed tamen hic Josephi hymnograpli multum valet auctoritas, quem 
seculo ix vixisse constat (84). Quod enim ille hymnos conposuit, ecclesiaruni causa compo- 
suisse scimus, ut in templis per anniversarias solemnitates canerentur (85). Quarecum hunc 
sanctum vatem Gregoriusnoster laudum suarum preconem habuerit, nemo inficiari potest 
Gregoriumapud Grecos szeculo rx in sanctorum, quos ritecolerent, censu jam etalbo exstitisse. 

Seculo autem x, vertente preclarum sanctitatis ejus testimonium prolatum est in 
Menologio, quod Basilii Aug. Porphyrogennete fuit ; nam Basilii Macedonis non fuisse 
ostendit Allatius (86); de quo nimirum Bollandiani sodales sic scribunt (82) : Est enim 
ceteris, que vidimus, omnibus illustrior hec collectio, auctoritatisque majoris, eo quod 
nofi privato alicujus arbitrio compilata, sed in publico Ecclesiarum Constantinopolitana- 
rum usu fuisse videatur : cum jussu. Basilii imperatoris Porphyrogeniti ante annum 985 
esse exarata cognoscatur. Án prima in hoc genere, non audemus divinando asserere. Juvat 


describere hoc loco ipsa Menologil verba, qua jamdiu ex pulcherrimo illo codice Vaticano, 


viri doctissimi 


et cardinalis praestantissimi Hannibalis Albani munere, edita 
mus (88! : quanquam quee de Gregorii etate traduntur, corrigenda sunt ex 


iis que in 


adnotationibus ad Leontii historiam disseruimus. 


Μνήμη τοῦ ἁγίου Γρηγορίου ἑπισχόπου τῆς 
᾿Αχραγαντίνων πόλεως. 


€ Ἐπὶ τῆς βασιλείας Ἰουστινιανοῦ τοῦ Ῥινοτμῆ- 
του, Χάρίτων τις xai Θεοδότη ἡ σύμδιος αὐτοῦ, 
φιλόξενοι ἄνδρωποι, ὑπῆρχον ἐν τῇ πόλει "Axpa- 
. γαντίνων * ἐξ ὧν ἐγεννήθη Γρηγόῤιος οὗτος, ὃν ix 
τοῦ ἁγίου βαπτίσματος δεξάμενος ὁ ἐπίσχοπος ἀν- 
ἐθρεψεν, εἶτα χαὶ χληριχὸν πεκοίηχεν. "Uxtüo καὶ 
δέχα δὲ ἑτῶν γενόμενος, ἀπῆλθε προσκυνήσων τοὺς 
ἁγίους τόπους * xal γίνεται διάχονος ὑπὸ Μαχα- 
ρίου Ἱεροσολύμων. Εἶτα ὑπέστρεψεν εἰ; τὸ Βυξάν- 
τιον * εἶτα εἰς Ῥώμην ἐν ἧ καὶ προχειρίζεται 
ἐπίσχοπος ᾿Αχραγαντίνων. Ὅθεν φθονήσαντες αὐὖ- 
tip Za6lvoc xaX Κρησχεντῖνος, μυρίους πειρασμοὺς 
ἐπήγαγον. Καὶ θαυματουργήνας διαφόρως, θεοῦ 
χάριτι, χατήσχυνεν αὑτοὺς, και μέλανας. ἐποίησεν, 
ὥστε χαὶ μέχρι τῆς σήμερον οὕτω φαίνεσθαι κατὰ 
γενεάν. Καὶ οὕτω παραλαδὼν τὴν Ἐχχλησίαν, xal 
μυρία ἐργασάμενος θαύματα, ἐν βαθυτάτῳ γήρᾳ 
τὸν βίον ἀπέλιπεν. » 


Commemoratio sancii (ὑτεσοτὶξ episcopi Agrigenti- 
norum (89). 


« Justiniano Rhinotmeto (90) imperante , Cha- 
fiton et Tleodota ejus uxor, hospitalissimi ho- 
mines, in urbe Agrigentinorum degebant. Horum 
lius fuit Gregorius iste, quem e sacro baptismatis 
fonte susceptum episcopus educavit, et elericum 
fecit. Sed annes duodeviginti natus, cum sacra 
loca inviseret, a Macario episcopo Hierosolymi- 
tano diaconus creatur : hinc Byzantium, deinde 
Romam profectus, hic demum Agrigentinorum 
episcopus ordinatur. Unde invidia moti Sabinus 
et Crescentinus, maximum ei facessebant uego- 
tium : quorum tarnen insolentiam multis editis di- 
vina gratia miraculis compressit, [cxvii] eosque 
nigros reddidit, ita ut ad hanc diem eorum poste- 
ritas iia appareat. Atque Ecclesiam hác ratios re- 
cipiens, patratisque innumeris prodigiis, im ex- 
trema senectute vita functus est. » 


V. Hujus etatis proximum est Menologium a Sirleto cardinali Latine redditum, et a 


babe- : 


Canisio vulgatum (91). Seculo enim x1 confectum esse Basnagius pronuntiavit (92). In 
eo Gregorii vita sic describitur : Eodem die (93) commemoratio sancti Gregorii episcopi 
Agrigentini. Hic fuit tub imperio Justiniani ez urbe Agrigento, piis atque. hospitalitatis 
et. eleemosynarum studiosissimis parentibus ortus. Annos natus decem et octo, desiderio 
venerandi sancta loca Hierosolymam petiit, ibique a sancto Macario diaconus factus, re- 
versus. est Dysantium : postea Romam venit, ubi episcopus Agrigentinus creatus est. Quo 
munere praclare functus, multis editis miraculis, -in summa senectute. migracit ad 
Dominum. . ] 

Ejusdem seculi habetur codex Naniorum 166, qui Evangelia continet omnium annt 
dierum (9*). Iu hoc ad viu Kal. Deceinbr. legimus : Τοῦ &ylou Γρηγορίου τοῦ ᾿Αχραγαντίνων. Nec 
etate ipferius est Τυπιχὸν τὸ τυπωθὲν χειρὶ τοῦ ὁσίου Πατρὸς; ἡμῶν Βαρθολομαίου τοῦ Νέου τοῦ 'Pou- 


sub Rhinotmeto vixisse tradit. At quid ille, qui 
Gregorium ipsum  Rhinotneton. fecit? Enimvero, 


(85) De lib. Eccles. j 12, n. 83. 
quod rideas, auctor Gallicus in. Marlyrologio wni- 


e Vitam hujus edidit Cajetanus SS. Sicalor. 
t. Wl, p. 45, etc. . 


(85) Hem Cajet. in. Animadv. ad camd. Vit., 
p. 18, n. 20. De hymno in laudem saucti Gregorii 
dixi in aduot, ad hist. Leont. n. 81. Ejus initium 
in Menzis est bujusmodi : Totg τοῦ Πνεύματος 
ἀχτῖσι πυρσευόμενος τὸν νοῦν, ἱερὲ l'onyópue, xal 
φωταυγὴς ἀστὴρ γεγενημένος, ὅλον με χαταύγασον 
φρεσύδείαις σον, ὅπως ὑμνήσω σε. 

(8s De lib. Eccles. αὶ 19. 

87) T. 1. Martii, p. 861. 

(88) Urbini anno 1737. 

(89) Au diem 24 Nov. 

(90) Male quidem auctor Menologii Gregorium 


versali Parisiis [orma quadrantaria edito, anno 1709, 
hxc de Gregorio nostro in margine adnotavit : 
C'est saint. Grégoire le Rhinotméte , ainsi nommé 
our avoir eu le nez et les oreilles coupés. Atque 
ic tamen tam prazclarus interpres, mirum, quam 
contumeliose in priemonito suo de correctoribus 
Martyrologii Romani, summis alque integerrimis 


e viris, garrire ausus sit. 


(94) T. IlI, part. 1, Lect. Ant., p. 499, ed. Bosn. 
99) [n przf. ad Menol. ibid. 

95) 1x Kal. Decembr. 

(9)) lu Catal. cedd. Mingar., p. 370. 


7p & GREGORII AGRIGENTINXI γέ. 


Tunixas  ἘΤΕΣ Reexmeche Por - Quale adhnc rm sponasíeno Kp ἘΨΕ (τ onu 
Kerr aseerveanur : cu) sanons apnms Berpolemenc predns ab anno $908 δὰ 1306. 


Ünrugrnrp porre mense Wpvenuüm ΕἸ : « WEenvD- αὐτῷ xf irm Foren, £nxbIn,o — Agenx—.- 
τόνου Lamemc. xm. ἢ dcukumz eU ÉwrnL o» Éirmoe nr: [dere an Weraeek 811 emnes 


Aeg. mo DumDeD ügebSNe τι δας, Raepenm enam Eobemenoes Grecm ρον, ἜΣ δὶ Pape. - 
vei: 86 Tyco ἘΚ ΡΤΩ Yatage Weschornm CerooniBbeE. in quas Cummeniarimm ἘΠΠ 1 
Kacwn.us- ὙΠΟ diaieun VamoerherL;AIHP Ὁ ΒΕ, nsur$*: Papernmochios "E. (umme i» cuu- 
Quer ΤῊΣ, MaUegan ΠΤ TURTUEIE ἃ SSBOLos DODD BÓ TDSLBID sSumbem omesum ΓΙῸ ΤΕΥ Δ ΕΣ I 
bcototsd uw CL τὸ fssBS Ar pHDPOBBAIEB Ot ΣΝ. ὩΣ SÉnOLINLE ODIDUDEND hb imielo* 
τα mule. 

VE. formi nb τὸ of ΔΤ τὶ veteADD E ὥστ CO» feun cr. DoB ijdem idugne in:í dp 
τῆι; {Ὲ «f ERAS gu sSCCICET IPY4T. : « Yer δὲ d vUougoIEa. nini isfhiet στα: Cemagibnis 
Ad vicam. - τὸ παῖς τονεὶς Ἱμᾶς τ υχας xrznLIcH τῆς Àmmzrm. nonno» AjDDt lumr GSUIE Don 
δος, Ὧν πὶ BRUT. On W.ismmhecne ied: 03 ne50PE Vo ΠΈΣ ΤΣ bilo ότι. cu zu ὩΣ Ὧιτον- τὸ 
T0e3Üu- 2r, T£. Énmhen Wesaecucrnm Bes ΔῸΣ τὰ coe Warnconn e Y ejr «0 nd 
B rcm τὸ τῷ τ A morosegm. ac Rouemmeesles pe cota Pucecnmanpno ge canem 3 Bhiccs- 
lm Ael oce VO REGES τας InpnenocuH AGSGTLEILER CP - mBDDRO OE) 1:5 o OINDTUPDIED 
s mmmnme ὦ τὶ €Mewmeesano pm. CI Tub Ánjcool0m LR 4€ δῷ ΗΠ Γ ῚΣ DIRUIBIUIIDLO - 

Ὁ *) 2" mc Laccez Yauo€ διιτ α "πὰ fILEAOOM Yaruamu. xr Ti £2) σαῖς Lr—mz Tun» Tm-urm mua 
σα τος. Δ vcl δ ται ννις Lu -7e8cn. κυ; ÉRramum. σοι τς τς 3c ΤΣ π᾿ 
WhDL. 8I. Dem ἀππίνη & o eceato 411. τὲ τ δὲ. ἔν. τα, DomE CamESINTE 30M 15 
aC TeTESce NMisamum s. Ra mem semeresa tesant Ecuemer.oüs Ser. emiesm XunLa 
ἮΓΕ ἢ Lneen addr4t Vaneeruen gig - SIeqD D πα Wogans sr3 occX-ELI We Ts 
Maczia, τὰ 5 ierimunm aves sb ap Vonetm efooodes ταρα απ f. Pur nsemaa 15 
HB, cB ΠΩΣ 3 0 G3« 09€ ἔκ ΘΓ ἘΠῚ tomum urls eceriew qeneTWHI. dOnmro ub 
T.UB pe Be€eurmum τπῖπ ΤΠ 6s6enat ic yc. qoc ΠΡ ΤΣ ΤΣ ρα ΓΞ ndn 
TeleT"-Car DoDLM CHI (Qe ITE Deng osse 9Xcm.4 66nürman eger Kam camem cun 
vem Cescrm aant sm Ka. Decemor. 1.6}: mer: maaegs erecveci Leu ÜDusse cFe- 


48mus, (quo. 16019 «L 2emas ewig rn sedes EHLgrassed d.GUfDLhL mL. 





AUCTORITATES VETERUM SCRIPTORUM. 
DE 5. GREGORIO Η PONTIFICE AGREGENTESO. 


E Ρησὶ Leantinm no«trum, qi onmas iompor orstioue vitam scr bere samet Ge mpici 
aSETe*€-gs, Duis passim prooavic, qnemaumnouum exempia ejus, quas piura suhur ὦ 
iuniptlecis τοί «imüs nom o0scure deciarant:; tuere deinde nom n8ur:, jur eam- 
iem wmrmatim tradidere. Agmen ducit Marcus hezumenus monasteri S. Senes, e quo 
-upenns actum est 2, Quam is minute ae serucuio-e Leontii. vestimis insuterit, cct 
nee imünm, quo nsus est, Xam eum. Leontius vitam ineroaverit, Aed:pov xsi zxmt1i7 74 
2514 234 τῇ χουμένη 'οφέλιμο», Mareus SC 0rIS est, Xozow xai ixacxAr 709 (0T; xai τῇ 7800- 
A£rr| “σρέλεμον. Haque minus Alatio. sucecenseo, qui aiini 1e Bibuothees. aunotavit, in qus 
Warri exempinm vulerat : suspicari enim iine ucet, niil a Mar) proiarum esse, quit 
non ante Leontins «cmipesisset. Post nos Smeon Metapnrastes, eum ommium tere, qui 
ταῖσι στα (lormissent, vitas vouiumimiDus suis conciudere «constütuisset, Gregorii nostm res 
attigit : «c autem Leontium Marcumva secutus est, ut prater ornatum verborum ac sen- 
tntiaenm nimi) de suo addidisse, aut aiunde naetüs esse viueatur. Graeca, quod. seram. 
frrIms librariis nondam edita, qua muitis tamen in. bibiiotheeis. exstant. sertrpta. manu, 
quorum est initiam, χλλιστόν τὸ χρῆμα fj 1pe-n, xa: δόξαν oar. Hime Surius Laüne vulgawit. 
hex. accuratissime, quod jam observavit Cajelanus. | | 

Fuit deinde anonvmus, qui Breviarium peregit, Leontium et ipse secutus, liberius 
'ameu, quam Metaphrastes. Hujus exemplum cum "Venetis invenisset. Coustanminus 
Cajetanus abbas, ad Octavium fraerem misit, quo hic tempore. sanctorum sSecuioram Vitis 
eoiligenJis operam navabat. Itaque Breviarium qnoque istud. Laune redditum in Oetav!! 
Opere vulgatum est (3) : ἢν autem primi sunt versus : Fizit hic sanctus Justimano Bhtnot- 
meto imperante, ortus ex Agrigentna eirilate provmcie Sicilie. 3  Margumi Mene ver- 
volvens inveni, codicem ilum Constantim nihil aliud. continere, quam. Breviarium Me- 
niorum, cujus exordium his pine respondet, qma modo prolata sunt : Οὗτος ὁ ἅγτος axrortY 
ἐπὶ τῆς βασιλείας Ἰουξτινιάνοῦ τοῦ Ῥινοτμήτου, ὁρμώμενος XX πόλεως Αχραγάντου τῆς Iixtnw rT39- 
(ας, Nec discrepant caetera, ad finem usque. 


(86) IS Martyr. meir. Eccl. Gr. ed. Lipsiae 1727, /|) Per Andr. Juliam. an. 1626, t. [, et παρὰ 


ad diem 35 Nov. e Νιχολάμ Γλυχεῖ τῷ ἐξ Ἰωχνυνένων ἔτει τῆς Ütoyo 
(98) 7. Il Maii, p. 596. Act. Boil. "az, TyT', sve anno 1630, t. I. 
91) , 96. 1775. i2) [n invest. de Leout. n. 114. 
Ὦ T. Wt, Maii, Aci. Boll. i2) Post Animad. ad Hist. Leunt,, t. l, p. 17& 


ὃ) ia Kalend. Eccl. ἀμιν., t. V, p. 379. 


199 SCRIPTA. 130 


Alterum &nonymi Breviarium memorat Lambecius (8), quod bibliotheca Augusta 
Vindobonee asservari scribit, hoc titulo : Βίος καὶ πολιτεία τοῦ ἐν ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν Γρηγορίου 
ἐπισχόπου ᾿Αχραγαντίνων, Ipsius autem Vite initium hujusmodi esse testatur : Οὗτος ὁ μαχάριος 
xai μέγας Γρηγόριος, ὁ τῆς ᾿Αχραγαντίνων Ἐχκχλησίας ἐπίσχοπος γεννᾶται μὲν ἐν χώμῃ τινὶ λεγομένῃ 
llpgattopía, Χαρίτων αὑτῷ ὁ πατὴρ, μήτηρ Θεοδότη * οὗτοι ἐν εὐπορίᾳ πολλῇ ὑπάρχοντες, xai ἐν φόδῳ 
θεοῦ. Similia huic sunt alia duo Breviaria, quee bibliotheca Ambrosiana servat, quoruni 
alterum incipit, Οὗτος ὑπῆρχεν ἐπὶ τῆς βασιλείας Ἰουστινιανοῦ τοῦ 'Ρινοτμήτου ix τῆς πόλεως "Axpa- 
γαντίνων (cod. Sec. {{, fig. D. 75, part. sup.); alterum, Ὃς ὑπῆρχεν ἐπὶ τῆς βασιλείας Ἰουστινια- 
νοῦ τοῦ Ῥινοτμήτου ὁρμώμενος τῆς Σιχελῶν ἐπαρχίας, Χαρίτωνος καὶ Θεοδότης iex] γέννημα εὑσεδῶς 
ζώντων ἐν αὐταρχείᾳ. Οἵ ὀχτὼ ἔτη τὸν Γρηγόριον ὑπάρχοντα δεδωχότες ἐχπαιδεύεσθαι τὰ ἱερὰ γράμματα, 
χληριχὸς ὑπὸ Ποταμίωνος τοῦ ἑπέισχόπου σφραγίζεται, x. τ. À. (Cod. sign. B. 133, part. sup.) Heec 
porro qui conferet cum Leontii commenlario, ipsius et rebus et verbis constare reperiet , 
ut ne isti quidem alia sancti Greuorii Agrigentini vitam litteris mandasse cognoverim. 

11. Jam ex antiquis, qui de sancto Gregorio in scriptis suis mentionem fecerint, non 
. multos recensere licet post eos, quos superius de sanctitatis ejus fama agentes memora- 
virus : sunt autem fere, quorum verba in adnotationibus ad Leontium protulimus, 
Gregorius Magnus (5), Nicetas" monachus monasterii Studitarum (6), Nicephorus Cal- 
listus (7). Nam quartus anonymus est, cujus senariolos ex iis, quos Greci politicos 
versus appellant, in fine codicis Gregoriani ascriptos invenit Possinus. Sunt autem 
hujusmodi : 


Ἐχχλησιάζει τοῖς λόγοις xai τοῖς τρόποις Dum concionatur bene morato stylo 

'O νοῦς ὁ λεπτὸς, τῶν νοημάτων χράτος Subtilis illa mens, sententiis potens, 

Ὃ Γρηγόριος ἡ θάλαττα τῶν λόγων, Gregorius, magu:e pelagus eloquentize, 
Καθαγιάξζων νοῦν, ψυχὴν, σῶμα, φρένας * intellectum, animam, mentem, corpus consecrat 2 
Toi; ἐνθέοις ῥήμασιν αὑτοῦ πανσόφως Divinis atque eloquiis sapientissime 

Σοφοῦ σοφίζων Σολομῶντος τοὺς λόγους, Dum sapientis Solomontis verha ponderat, 
Σοφὸς σοφοῦ δόγματα πανσόφως λύει . Doctrinz naviter summani unus expedit 

Ὃ Γρηγόριος Σολομῶντος τοῦ πάνυ. Gregorius, Solomontis par interpres 50}}}}. 
El γοῦν ἐπέλθῃς ἀχριδῶς ταῦτα, φίλος, Ergo hzc, amici, sedulo pervolvite, 

Ko σὺ σποφισθεὶς, καὶ σοφῶν ἔσῃ φίλος. : Qua doctos, qus sapientie amicos fecerint : 
Τέως δὲ νῦν μέμνησο x&poU τοῦ φίλον. Queis 0 nec vester mente amicus excidam. 


Heec vero eruditulus ipse scriba extudisse videtur, postquam Commentarium Gregorii 
descripserat. Fuit enim hic scribarum multorum mos, cujus exempla alia in Montfauconi 
l'aleographia reperies. 


CCCII UM RR UA iIEMM MM MM ο.  ο.. ς΄ νννσσοοΝ 


SCRIPTA 
$. GREGORII IJ, PONTIFICIS AGRIGENTINORUM. 


[cxx1] 1. Quanquam hactenus in sensu veterum Patrum, qui Ecclesiam scriptis illustra- 
rünt, vix numeratus uspiam est Gregorius noster, (nam de eo post Caveum, qui Possini verba 
retulit, ceteri siluerunt, ne Ceilliero quidem excepto, qui ultimus scriptorum sacrorum 
historiam pertexuit) multa tamen eum multis de argutmentis scripsisse, àuctor est Leon- 
tius, e cujus Commentario in Bibliotheca Sicula Mongitorii hec illi Opera tribuuntur : 
Orationes de [Mei dogmatibus ad Antiochenos (8). — Orationes tum ad. docendum tum ad 
laudandum edite Constantinopoli (9). — Conciones ad populum de dogmatibus, de jejuniis 
cineralibus, de sancto apostolorum principe, alieque plures (10). 

Addit idem ex eadem Vita, Gregorium adolescentem sacras Litteras, jubente patriarcha 
Bierosolymitano, interpretatum esse (11). Addere vero item poterat, id postea 8b eodem 
actitatum, cum Ecclesiam Agrigentinam episcopus administraret : quo pertinent. illa 
Leontii verba (19) : θὕτως οὖν τῶν μαχαρίων ἑπαρχούντων τὰ πρὸς τὴν χρείαν, ὁ ἅγιος Γρηγόριος τ 
πλεῖστα δι᾿ ἑαυτοῦ παῤῥησιαζόμενος τὰ πρὸς σωτηρίαν συντείνοντα ὑπετίθετο λόγια. ]d est : Quare 
cum beati hi viri (diaconi ejus) ubi opus erat, operam suam egregie navarent, copia 
eliam sancto Gregorio fuit plurima e divinis oraculis privatin explicondi , que ad homi- 
num salutem conferre possent. Cujus quidem teinporis opus existiunamus esse Couimen- 


(4) Bibl., 1. VIII, p. 981. (8) Leont. in V. Greg. n. 350. 
(5) Ad n. 60, ex epist. 19, lib. 1; et ad n. 66, (9) Ihid. n. 35. 
ex epist. 12, lih. nt. (40) Ibid. n. 87. 


(6) Ad n. 35, ex Canis., t. Ill, p. 508, ed. Dasn. (13) Ibid. n. 17. 
(7) Ibid. ex Eccl. Mist. lib. xvin, cap.27. (12) Ibid. n. 93. 


123 SCRIPTA. 1 


IV. Ut enim severiores litteras amplectendi copia fuit, hane mihi σπάρτην ornandaum 
sumpsi: et ab interpretatione exorsus, quod RHossii translatio non probaretur, totum 
opus a capite iterum ad finem Latine reddidi. Quo in labore e (cxxni] magni Hiero- 
nymi prascripto (19*) eorum ego rationem sequi malui, qui minus auctorum verba, 
quam sententiam spectandam censuerunt, 115 me scribere ratus, qui res bic magis, quaui 
verba quasituri sint. Alia deinde successit cura, ut qua paulo obscuriora crederem, ea 
petitis aliunde exemplis aliquatenus illustrarem, efficeremque, ut ipsa simul divini 
Ecc!esiastee sententie eminerent magis, et diligentius explicata facilius perciperentur. 
Hujus autem rei causa ne illud quidem negligendum duxi, ut verba Ecclesiaste, qua 
noster affert, cum hacSeptuaginta. interpretum translatione, quam nunc teriuus, accurate 
conferrem; Olyapiodori quoque lectiones, quandoque et aliorum Patrum, qui Ecclesiaste 
loca usurparunt, :eque coinpararem : et qua haberent isti diversa ac variantia, suo qua- 
que loco subscriberem : tum etiam, ne diligentie quidquau praetermissum videretur, 
quoties caeteris in exemplis, qua ille sacris e Litteris non raro petit, discrimen aliquod 
deprehenderem, ut nihilominus lectorem de hoc ipso admonerem : qus inihi crebro 
admodum prestanda fuerunt; adeo sepe ἃ vulgatis exemplaribus ista, dissentiunt. 

V. Quari vero hic potest, ecquaimn. sacrarum Litterarum interpretationem Gregorius 
secutus esse videatur? cum enim totus Eeclesiaste contextus, quem ille particulatim 
explanat, ac ceetera etiam loca, qua identidem e divinis Libris aifert, ssepenumero, ut 
modo aiebam, ab iis discrepeut, quae nunc in editione LXX Interpretum legimus, aliud 
illi exemplar, quam {00 8l nos pervenit, praesto fuisse manifestum est. Euimvero 
dubitare non licet, multo ante Origenem non pauca ubique in Ecclesiis Gro-a exstitisse 
divinorum Librorum exemplaria, ab uno foute singula. De illa enim translatione Au- 
gustinus : Hanc, inquit, que Septuaginta est, tanquam sola esset, sic recepit. Ecclesia, 
eaque utuntur Greci populi Christiani, quorum plerique, utrum alia sit aliqua, ignorant, 
Ἐφ hac Septuaginta interpretatione etiam in. Latinam linyuam interpretatum. est , quod 
Ecclesie Latine tenent (20). Hic porro editio, ex quo alia esse ceperunt, bine scilicet 
ab Aquila, bine rursus a Theodotione et Symmacho, tuin. que quinta el sexta et septima 
dict& sunt, ut ab his distingueretur, Κοινὴ appellari ccpit sive vulgata et communis. Sed 
exemplaria paulatim, cum alia 81} aliis describerentur, vel negligeutia vel imperitia scri- 
barum a codicis illius primi Alexandrini, unde fluxerant, lectione discrepare ceperunt. 
Koi autem. ista, ait Hieronymus (21), hoc. est communis editio, ipsa est, qua εἰ Septua- 

inta ; sed hoc interest inter utramque, quod how] pro locis et temporibus, et pro vo- 
untate scriptorum velus corrupta editio est, etc. Existimo enim, jau tuin fuisse aliquos, 
qui Biblia νυ δία describentes, ad manus haberent. exeimnplum etiau aliquod diversae 
interpretationis, Symmachi puta vel alterius interpretis, iidemque, quoties in locum 
obseurum aut mendosum incvidissenl , ex illo exemplo emendarent : itaque ob hane 
quoque causam crevisse lectionum variantiui nuujeruu,, quas e&llate quoque sua Hiero- 
nymus plurimas a8gnoscebat (22). 

Dices fortasse manuum operi satis mature ab Origene adino!am esse, ab eoque per- 
opportune Tetrapla illa et Hexapla et OQclapla incredibili labore confecta, ut ex ceté- 
rorum interpretum coinparatione reprasentaretur cuique, quid in Translatione prima 
vel deesset vel abundaret vel Hebraeo denique exemplari minus responderet. Nimirum: 
ex egregio illo Origenis codice exemplum sibi diviuorum volutniauin parare Kccles!ee 
potuerunt germanum magis atque sincerum : ex quo sane Latinam etiam ΗΠ γον 
interprelationeii expressam esse scimus : qua .cum suinma diligentiae atque solertia 
opus fuerit, merilo ab Ecclesia sancta est delecta, quam omnes religiosissime retinerent. 
At ne Origeuis quidem industria eb labor effecit, ut unum iu posterum apud omnes 
divinorum Librorum exemplar esset, una ab omnibuseditio communi consensu probaretur. 
Aud!i enim, quid de [cxxiv] bae re tradat Hieronymus (23) : Si Septuaginta interpretum 
pura, et ut ab. eis in Grecwuin versa. est, editio perinaneret, super(lue me, mi Chromati 
episcoporum sanctissime atque doctissüne, impelleres, ut Hebraa volumina Latino serinoue 
trans([errem. Quod. enim semel aures hominum occupaverat, et nascentis Ecclesie robora- 
verat fidei, justum erat. etiam nosiro silentio comprobari. Nunc vero, cum pro variela.e 
regionum diversa ferantur exemplaria, et gerinana illa antiquaque translatio corrupta sit 
atque tiolutu, nostri arbürii putas aut e pluribus judicare, quid verum sit, aut novam 
opus in veteri opere cudere, illudentibusque Judeis cornicum, ut dicitur, oculos con[igere. 
Alexandria et ZEgyptus in Sepiuaginta suis Hesychium laudat auctorem; Constantinopoius 
usque Ántiochiam Luciani martyris exemplaria probat; inedie inter. has provincie Pa- 
lestinus codices legunt, quos ab Origene eluborutos Eusebius et Pamphilus valgavcrunt ; 
lotusque Orbis hac inter se trifaria varietate compugnat. . 


Et erat sane cuique jus etiam tum aliquod, ne Origenem sequi amplectique cogeretur. 
Neque enim in ediliote sua adornanda cOdicen) abzó(pago» Septuaginta seniorum de- 
&cripserat ab Ecclesia omni receptuin, sed. exeinplum tantummodo aliquod vulgato inter- 


(19') V. epistolam ejus ad Pammachigm, que (21) In epist. 106, ad Sumn. et Fretel., n. 2, 
hunc est 57, olim 101 numerabatur, a $ 5. (22) Ibid. a n. 5 ad n. 59. 
(20) Lib. χν De C. D. e. 435. (25) l'raef. in Libr. Paralip. 


T35 S. GREGORIL ACRISENTINT 736 


pens MS ees: 323 de re aucienlus est Va'esius in episto'a 31 Usseriam 2$, 
3 eéearm cam eo ce Ora nis est ene ogsserit : Qui si authenticum ipsum LXX. seniorum 
exesapuar, cod tu in Acexandriua bi5.00:heca asservatum faisse Tertuliano et Chrysostouno 
€ irwekn.;)a$ mts fecil credidisti, nactus fuisset, id profecto masvquem facuisse[; sec 
dd rem nusan: Eziphanius ejus aa'hentici exemplaris mentionem pretermisissent. Proimale 
COM Wm (sl. qued scripsit Bar»nius, falli Chrysostomum, qui authenticum LXX 
ρα σα UR ἢ pandrina bi^ 1 cÀeca ed sua usjae lempore servadum esse uM 5. 
tur (mim, ἔνι Barenmies, edes. laboratum αὐ Origene primum, deinde els, ec 
retequeescend s, emcen;ands ec im candorem pristmum restituenda, si ipsum origenembe 
*uppetebat exemp.ar, ex 448 potuissent omnia swams faci.tale corri,0 aigue emendara ? 


v 0)'eclioni feastra respondere conmaris μα). 33 cum ais, «a5orasse Ór.;enem ef cateroa 
ἢ γὼ. ADR εὐ eR dun de, sen axíom im pars εἴ inie;ra LXX -enserum tersome. 
Verum Bec (2a resp^usio nen disso.rt d:/Acuacem. Nem n euthenzicuem exempesr edkbene 
supererat, εἰ pres ipsum. eret OÓrvrenem, quid opus fau emenizatione ?. sufficiebat cuum 
UMWA Galba cem CKrempaur (Om pacem cedere. 

Mequae venio Cotvrest0m0 exemp qm Oczenis, 8- 16. 5116 :i suc-caz paiarit, 
SM.3 δ, δ᾽. 2.2 Wisuda esse cCon:tat : enm a;amD aip3-.5 45210 1,56 secatmes, 
*^ax δὲ Sis. €0c«x δῖ 8. tum ὃ: 5: 512 151 εν 1 Ὁ vara lem» alsl cceda sucyece- 
τοῖς q2i22 51]26 u532 ρέδεις 9πιδε ISSECGSLIULUED 622 ἴ [2 qaa 811:.»» 28 δεκὶ»- 
ἃ ὧδ ΣΤΥ κε ρσα ΝΣ ἸΡῚΞἧ ΣΌΣ 122 DEA. ΤΙΣ δὰ vers2li [ἢ exec. ins CQ c. 6.i5, 130d 
Ev. Aizovc2ejla sejustelclr. [δ- ΠΩΣ [01223 s a T0 CEcalae Zio. ας: πζασὰς 
$ ul ἔτεος" ὁ dai ics —Rri τῶ hun τῖῷὸ Du&QICX τοῖς rJ RÉn τὰ xzbzüz A225 GC Τιδδ : 
ἍΛΑ Ὁ izxictl πρὶν αὶ Ἰεττω P tll Σ εκ LL P DTIGmilm— lil σὰ, ἔα. ἔξεροι Ὃ Ok. ἄσκας͵ 
* τε: στὸ τοῖὸ τὸ ἐπὶ τς cav 2ἴ : τε Esullrmcz ἂὲ σίτας εἴταν, ÉEcnlase πσϑῦτ x. χε 
WEIJao.l $ UtII^ dura d in-dec3 Ἐπ: ἘΣΣΔ τ "enun 

Vl. rum cas sa τὸ σὰ X μι; Deest. we) cz CO alli ϑὶππ Ἢ €eL- 
PeORSOCR exe, ve. ume lect (20 flot Dol: ΒΒ: ocn exec: τπ. 20 CCS IZ 
σοί RS £XCsl)e GlICOWEIDÓ clc e IIDISmB eL C€ITE δι; os πὸ aücIOC ws CX Pu- 
GEO LR EXAIDeLI. τοιισῶ εκ SE δ τ cecoct Β΄ τὰν :2(, zl mee πὸζὲ eX 
lisaeucc V. ΣΟΙ ὩΣ Bos Bl Pu JgeclIccinm cuo ΞΕ el LOCeOgr € l6(eqfper-coIgpoemocanmesme. 
Verg ΔῸΣ ὍΣ uo Own e ΒΡ τὸς loo lecce, DILDO ἔστε. FRLoco— Bnme— 
CIC gll 4c. Rg^. PeQecce 2270 ὡς, ITOD£WM)NÀSULDOZ Gc Grm» 200 Esvos GSLB ecoTUME 
vOdecte Sess esto Di ledgEL mew Bui Bani e. τὶ mol LOonDc9vlolscaIlL ec ἃ onam. Puccsed- 
SU Lo 3220 202€ CX€XX* τος τἰςτς E RRo4.01 coop T T$ τὶ ICTU 43 S107 ΕΣ, 
ς ΒΡ IWULI.IT. τ τ εχ esee AT ΣΙ ΞΓΊΣΙτα cnn orSHÉ δ ει, TED amv mr: mu. C1  DiB 
Geurpce λοι. ΠΣ €(AGD.GNT Gecotidnb ΦῊ DCG LS. 8: ἔξδετε 00 :o-0—c ocn oat 
ee. ἐξ Bem LES DR δὲ Foc.o3 Ocugeco& e eca Pan.c-o t Eoece0— 3. BR om 
ΕΝ πὶ ρος COCCAP TOaE. CIO ἄπ .iGRp 9t ἜταΣει il χσυξτιτοα feno —79 imua-l-- 
AIiiwrLua Tb. E-a3r2- Ex τὸῶν Da0ana. il ona Xr ZXGXxc—d-- ger:e- Ewex33ces τες 30  —I-Éme9- 
puri subcssm asas meh Wanet: c Desccqowm ex 7: τ... pusras»9-* came τοι ερααν 
es TT. Sed olx. o0 cmooaleuB ID TCCeS ἃς τ ἐξ τὸ 3e« jerenogg Βα ὦ, FIlscune 
αν LIIOILGE ἄτα. clit Épcico3 IPMDPR ἐξ UCóx oT HITS ΣΙΝ Jt X ὮΣ, echo 
ἘΞ Ἔρς τι, πε σε xgpn—-orIÍIlL τ: LÁ. gri-acul TIL Ev LOELILOTG πεῖ τὶ TE EERLGII Ww Lll IaTua 
U.C ULLLIE CS ce)X« 9 S uSOITDTHB uo 000 lec sHleLo Pruoc 0 cntDB 4xmsoagr Tum 
DONOR OAUT au. σαι, xl c0a&Ho Cvece4X ded P s e Φ ΎΓῚΞ Loon couwmncoecniigr] DENR 
vocl ἋΣ Pai o2 ΝΣ προ po cs S LWIÉER IC Σ ΔῈ ἔτ ἘΠ ΜΙ τε πος JC. Cp D»OMS 


Ὁ τών TCSecuesiIÉ — cec. DIC LIP δὲ σα veles cCImso4nsngs. δ cs ΡΣ 
Sm - Mecocaasg is τ c. cin σε δ sLBoInnn Ii ΠῚ πὸ Πρ GRlIELICS. 
Quid. pIUd dJgUsec ΤῊ Lees CLD Ot ΠΣ ΣΟ ΟἹ A GSEHDITUIM Cece Iugsedtt τὰς (UU 
ecd ἃ Peers oM oc ΣΙ ΟΣ cunda, SI Cc πὰ emcbóiS. ἘΞ απ XR τη; Τα 
'ABZ/ZJO Lhnxenu-. png Bes coim ὦ τως Bet Cen ost u] ἔων aues Gun Da 9-— τσ πεῖς 
vus eqniegpOSOQ ΣΙ δε ἐπε τος dao 9 MmeeBDuR ΩΣ ΓΛ Gea4meeousm 02? 2gnmir3 
Wero αὐτὰς MO ere ne dgoux. cUE cvvceS ΒῚ Ew]: BI ITMHDBES 4e iUHecuamt BINS 
GU “ἢ τσ cc de IARE ΓΦ Gd !aScAT Cu cuo cSm Dio s- c'uuesgceip OX ^ Xonae 
Bem; mwAECANERE Σ᾽ τῶι: ΠΡ cCXUese. Μὲ ὦ σις PUAPSSGDB COR ΣΤ ΠΝ DG 
eECEpUusS Bactps cC CNW χὰ σιζισ ἘΝῚ Σ βοῦς *P a Y37 D. ἌΞΩΝ »».Ε ὙΦ cA» 
απο) [ROS apr Cr uen» P νι: Δ ip 9 I leu) 7. 2 $4 5 DsocH RU€us 
τ SUAM greQo comp aci cows But πιο ΓΔ Welue lUrrnn Ὁ ΟΣ ΓΗ. I πὶ x muts 
*UMAIUMBEM “ἘΠῚ εἰ D.o- I'uX3G0 B. n) SY CX 0s. ΣΙ τς, [UB ἘΞ Xi) ΤΊΣ agcH- 
ΗΜ. qup gespnoe cog uHca. gedpo]aae0$ NB. oCLHH cXDGDodicd4d Bl ΧΟΡ cna.z IJUCLHDA 


C HB OI 3À 3 wenmed ἋΣ ιν cxÓegMIN ὅς o. 
CPC νει}. ἸῺΝ sed] GUepRAHM.€Hc9 da LEID BGDICqd σοι wu TeBTC crus8m 


7e : ὡς enun déQu ced. XÉ (dL ΤΠ ἢ GUDUuguP. κα Gub cNSCIDILA fad o, ud 


MO "ub enis. Mec. Κι τὰ. VU Qd. . m P πὶ amet. 
"UY. * dp... Qva. $. à Jte 1. ÉD. Ἦν aen. AQUUT 
P tfo. Puwasegr. * 33b. κα Perm. on lao Meo πιο Rusa. cán AEBRICCTUÓUTNO ποεῖ cw. 
- &. 9 momen] akre cues dang. mm. ὁ δὲ ἐτ τὶ ecc 
κὰν a anm. ». 3. x Sow. CaUM AX BIACETE. 


LL ————————077 073 








791 SCRIPTA. 798 


solitarium, aut Origenis Hexapla in ejus manus venisse dixeris. Utrumque tamen incertum 
puto, non modo quia ex Valesii sententia (32) post Origenem obtinuit, ut ad ejus 
exemplum in communi etiam Bibliorum editione lectiones identidem adderentur inter- 
pretum caterorum; sed ea non minus de causa, quod noster Symmachi interpreta- 
menta in Patrum quoque scriptis, qui sepe illum secuti sunt, invenire potuerit. 
Quidquid demum de his statuendurn sit, illud mihi exploratum est, que Gregorius 
diversa a Septuaginta interpretuin editione, quam nunc terimus, presertim in Ecclesiaste 
contextu enuntiat, ea. non casu aliquo aut vacillante memoria temere illata, sed ex co- 
dica aliquo sumpta, et cuin. animadversione relata esse : cum opus hoc non extempo- 
rales orationes a notariis exaralas contineat, sed commentarios studio seriptos, et ad 
egentium utilitatem in lucem editos. 


VH. Ad ipsum Gregorii opus quod attinet, sive seribendi vim spectes, sive doctrine 
copiam consideres, dignum jure dixeris, ut non ultimis velerum Patrum scriptis an- 
numeretur. Stylus quidem Gregorii Asiatieus prope videtur, sed tamen e schola est , 
ui neque rudis neque confusus dici possit. Verba interdum ejusdein fere [cxxvi] signi- 
ficationis conjungit, sed que orationem pleniorem ac robustiorem efliciant. Amat etiam 
-quaudoque textum orationis longiusculum et suspensum ; sic tamen, ut sententia constet 
seinper et emineat. Nec sine utilitate est, quod vocabula sepe componat audacius : inde 
enim grammatici opes suas non parum augere possint. At vero, quod precipuum baberi 
debet, recta ejus semper et plana doctrina est, ubique magistrum agit pietatis, animos 
ad virtutem incendit, vitia erroresque insectatur, Christianum dogma et catholican j.ro- 
fessionem tuetur. Ecclesisstab autem sententias sic explicat, ut multo planiorem faciat 
lectionem libri omnium ferme intellectu difficillimi. Nam eas plerumque, ut sonant, 
interpretari solet : perraro allegoriam et tropos venatur. Exempla potius e reliquis divinis 
libris congerit, qu& illi in numerato fuisse apparét : tum quexiam e Patrum scriptis deli- 
bat, sed res potius et sensa, quam voces et ornatum eorum persequitur : nonnulla etiam, 
que commode dicta non censet, se non amplecti profitetur, et quare in alia sit senteutia, 
acute arguteque demonstrat. 


Scire si velis, quae in toto opere animadversionem excitare, et notatione digna esse 
videantur, ea, quanguam suo queque loco indicata sunt, hic tamen celeriter perstringam. 
Primum quidem doctrinam catholicam de euziliis divinis ac de libero hominis arbitrio 
preclare ac dilucide pluribus in locis usurpat et tradit. Nec minus recte de originali 
peccato disserit, ut infantes t&men, quos ante baptisma mors interceperit, inter damnatos 
non amandet. Docet idetn, viventium recte facta in utilitatem cedere tuortuorum : uo- 
rales vero actiones hominum quoruméunque bonas babet et aguoscit. De corporum 
nostrorum resurrectione diserte agit : confessionem peccatorum nou semel meunorat, 
et consecrationis item formulam allert, qualem i8 Grecorum Liturgiis legimus Danielis 
et Susanne historiam authenticam se putare demonstrat. Hareticis semper infensus, 
Eunomium in primis et Aelium objurgat, erroresque eorum refellit. Celibem vitam 
extollit, et Paulum atque Antonium :agnos illos anachoretas commendat. Usum pre- 
candi Deum ante egressum e domo obunuisse indicat : conciones in templis habitas, et 
templorum moles ubique Deo uni excitatas affirmat. Jobum athletam pietatis inuito ante 
Salomenem vixisse censet : de Salomone vero sentit, poenituisse eum scelerum suorum, 
et post resipiscentiain ad Ecclesiasten scribeudum se contulisse. Meminit seepius Jacobi 
fratris Domini nostri, nec apostolum facit. Demum et profana qu&danpi attingit : nam et 
autonomas urbes earumque psephismate commemorat, et militares machinas el desultorum 
decursiones : tum et quam plumbei etiamtum in physicis essent philosophi, declarat, 
opiniones de solis orbita recensens, quee tum ferebantur : et epocham quamdam cele- 
brans, quam mathematici ejus setatis terliarn tnotionem periodicam appellabant. Mitto 
cetera, qu& leviora videntur. Sed qui animum ad lectionem applicuerit, alia, opinor, 
extundet complura, quie catholice potissimum doctrineb illustrandee prodesse possint. 

Porro totum Commentarium dividit Gregorius in decem λόγους, quos ego Libros appel- 
lendos censui : nau eo etiam sensu Greci eam vocem usurpabuut, uti post alios ad- 
notavit Montfauconius et Bucherus (33). Nec vero Orationes dici debebant, cum in- 
dicium in opere nullum sX, unde libros hujusmodi coram populo pronuntiatus esse 
intelligamus. 


VH. Restat, ut causam quoque scrutemur, quare Gregorius, cum Ecclesiam Latinam 
regeret, ac Latino ritu factus episcopus Latina tractare deberet, Greece potius, quam La- 
tine scripserit. Nondum quippe Grecis adheeserant Siculi episcopi, et Latinus etiaintum 
in Ecclesiis illis ritus, qualis cceperat, obtinebat, Itaque: in codice perantiquo Ecclesie 
Syracusanee, in quo series episcoporum illius Ecclesie descripta est, de Stephano I, quem 
Pirrus episcopum fuisse denmonstrat anno 787 diserte adnotatum fatetur. Cajetanus (34), 
Syracusanam Ecclesiam [cxxvii] ab eo cepisse Grece psallere, cum antea Latine cantaret. 
Hic nempe sd Grecos primus defecerat, ἃ quibus propterea urchiepiscopum appellandum 


(358) In epist. ad Usser. (34) Isag. ad Hist. Sic. c. 42, p. 554 ; et Joan. 
(δ Paleogr. lib. 1, c. 4; Buch. Ant, Erang. — Joann. tract, De div. Sicul. offic. c. 8, u. 4. 
P. 


41 


IN ECCLESIASTEN: — LIB. I. 


112 





TOY EN ATIOIX IIATPOX.HMON 


l'PHI'OPIOY 


ἘΠΙΣΚΟΠΟΥ͂ 'ATPITENTOY 


EZHIHXIX ΕἸΣ TON EKKAHXIAXTHN. 
AOTOX A. 


S. P. N. GREGORII 


PONTIFICIS AGRIGENTI 


EXPLANATIO SUPER ECCLESIASTEN. 
LIBER I. 


ΠΡΟΔΟΓῸΟΣ. 

« ἽΔμελγε γάλα, xaX ἔσται aot βούτυρον, » φησί 
που τὸ Παροιμιαχὸν καὶ σοφώτατον λόγιον, τί τοῦτο 
φάσχον, ἣ δηλονότι τὴν ἐπιπόλαιον ἡμᾶς εἰσηγού- 
μενον ἔννοιαν τῶν θείων Γραφῶν ἐρευνᾷν φιλοχάλως 
xai φιλοπόνως ; ἵν᾽ ἐντεῦθεν ἡμῖν ἀναχαλυφθῇ xal 
ἧς κατὰ βάθος ἀποῤῥητοτέρας xai λυσιτελεστέρας 
διανοίας τὸ χάλλος. ᾿Απλῶς γὰρ ἀναγινωσχόμενα τὰ 
ῥητὰ τὴν πρόσχαιρον προμνῶνται τοῖς μετιοῦσιν 
ὠφέλειαν" ἢ γάλαχτι προδεοιχέναι δοχεῖ, διὰ τὸ 
ἀπαλώτερον τοῦ νοήματος, καὶ τοῖς ἀτελεστέροις 
τὴν ἕξιν εὔληπτον xal εὐσύνοπτον. El δέ τις αὐτὰ 
δίχην μαστῶν ἐχπιέζειν ἐθέλει, διὰ συντονωτέρας 
παρεξετάσεως τοῦ νοῦ καὶ θεωρίας, γλαφυρωτέραν 
εὑρίσχει xal στερεμνιωτέραν, fj τῷ βουτύρῳ προσ- 
&otxe v, ὡς ἐντελεστέραν xal τροφιμωτέραν τοῖς von- 
τοῖς τῆς ψυχῆς αἰσθητηρίοις παρεχομένη τὴν ὄνησιν. 


Διὰ τοῦτό φησιν ὁ αὐταληθὴς Λόγος ἐν τοῖς Εὐαγ- 
Ὑβλίοις " « Ἐρευνᾶτε τὰς Γραφάς" ὅτι ἐν αὐταῖς 
δοχεῖτε ζωὴν αἰώνιον ἔχειν. » Ἧ γὰρ ἔρευνα τῶν 
. ἀφανῶν καὶ χεχρυμμένων τὴν γνῶσιν φανεροῦν 
εἴωθε χαὶ δήλην ποιεῖν. 

᾿Αμέλει τοίνυν χαὶ ἡμεῖς τὸ τοιοῦτον ῥητὸν χαλῶς 


M. Apud LXX interpretes Proverb. xxiv, 55, 
sed tamen in editis exemplaribus deest got. Ín Bi- 
bliis nutem nostris c. xsw, 55, legimus, Qui au- 
tem fortiter premit wbera | ad eliciendum lac, expri- 
ttl utyrum. 

(2) Huc usque Gregorius noster proverbiale di- 
ctum ex Gregorii Nazianzeni sententia interpreta- 
tus est : fusiori nempe oratione explicans, quod 


Ὁ δὲ ἐχχλησιαστὴς φυσιολογίας ἅπτεται, 
καὶ ἀποχαλύπτει Vigiv τῶν ἐν τῷ χόσμῳ τούτῳ 
τὴν ματαιότητα "ὥστε μὴ ἡγεῖσθαι περισπού- 

.. δαστα εἶναι τὰ παρερχόμενα, μηδὲ τοῖς ματαίοις 
προσαναλίσχειν τῆς ψυχῆς τὰς φροντίδας. 
(Basilius, Hom. in princ. Proverb.) 


PFLEFATIO. 

1 « Mulge lac, et erit tibi butyrum (1): » prover. 
bisle est oraculum sapienti: plenum , quonam 
spectans, nisi scilicet ut nobis persuadeat vulgarem 
divinarum Litterarum sententigm scite studiose- 
que investigare; unde eorum, qua altius abdita 
latent, preclaram majori cum utilitate intelligen- 
tiam babeamus. Nam ex cum leviter delibantur, 
ob ipsam animi remissionem, obviam tantum affe- 
runt utilitatem : quz lacti recte comparari videtur, 
vel quod blandius percipiatur, vel quod se capta 
facilem visuque manifestam tironibus exhibeat. 
Verum si eas quis tanquam ubera comprimere 
velit, acriore scilicet investigatione profundi sen- 
sus ac mystici, eamdem is reconditam magis et so- 
lidam iaveniat, qua butyro conferri possit; cum 
inde perfectius quoddam et salutarius animi sensi- 
bus alimentum praebeatur (2). 

Idcirco illa sunt in Evangeliis ab ipso veritatis 
fonte: « Scrutamini Scripturas, quia putatis in 
ipsis vitam zternam haberc (5). » Nam e scruta- 
lione cognitio obscuraium et latentium rerum 
cfllorescere solet clara atque perspicua. 

Enimvero et nos utique sententiam 48. ejusmodi, 
ille sic expressit : « "AusAye γάλα, xat Éaxa: βούτυ- 
pov. » ᾿Εξέταζε, xaY τυχὺν àv εὕροις tt Ev αὐτῷ τρο- 
φιμώτερον. 14 est: « Mulge lae, et erit butyrum δ » 
sedulo exquire, et fortusse in iis succulentius aliquid 
invenies. (Orat. 51, p. 501 edit. Bill.) 


(5) Joan. v, v. 59, sed iia scriptum invenies : Ὅτι 
ὑμεῖς δοχεῖτε ἐν αὐταῖς ζωὴν αἰώνιον ἔχειν. 


E E ἡ τ andlihd*7W πο. 


Ὁ wo, umi. . num νέα εἶνε ιξα asi4ibte ἘΞ ΞΞελιτασγοτ,, ὡς NILILITODERI£Y. CCEEECNE OT AGG:tfANA “τὲ 


we ἃς cSGMHEPEU GL οι CHülue — Linum. 
mà NMUCYT Be3tSOMIQEEEB NEM OMERNTME  JerOeT- 
wr utemur weTTR Orel  dbumue n ἴδιτ: 6-- 
δὲς: -crOMMESMG Dini Σ πόδι ila {δέν 
κα πὰ n ^ — ΜΠῸῚ 3uemüne ΜΙ... ἘΠΕ 
nula 86. CONLGNeSB πεν, “51 ὙΠΥΝΕΙ ΟΣ OUR XE 
δ. — UDeri0:-MRS UU did. ^o ἘἈΜΠΠ awe ἀπε c£ 
iígéeto ima ." , 4$ nurum ἡ 0^ Lor 3o 
oae, juxns δα. CESDeNUER  WIDBRuiUR- 
οὲ ὥι, “θστι coram M) fü LCDUL ae 


“τ, Éíimm "omurmo Xuilov-v rv CX. ΩΣ, ELO C€EXX3— 
IIlIULGU -πταξεοσζιως τοῦς ÁÉILZOMa cuv €4UR 2-:.- 
TEDXLITUIA 2l ce  Hamnr—ixutl cy37si mam o er — 
lrirp ZDEDLLUDRGCHL “τ COXIXEXXi&DIIU Yen IlICTR-7— 
—- xm -.xcun (δὲν “απ τοαζξει 


(ας; τῶ IDCNXLTUEC € W-bIL Ξὸ ἝΞ CEL. 
τ Δ - Ἧς 1I/&eTTE 


! 


TUE XoTETUL τευ. ταῖς ZITYZiT7 


ilt. 


"eme 1. 
rmsenesms 6; 

Be: adinenurm fristinete-mme "ere dito um 
num. 1125 ingna erus scmileanst. a 1162 semi- 
guizte mne ant mi baomens ma dia- 
Bo, ingna -989, Ἐ2΄ "CCTTHB TXOUUTTWR  omustuavit; 
εἰ cefDe€mm  dlorum oHeerr mudem caxusm  dmW- 
uiu* ^ailét 2 buomens inegeua '20muaxm mi— 
διε I2Lenu2 di. igne mn Tane 395b: 20 
ume ile verna anm sse μὲ iulkrmaaxvui. quemad- 
HNABIB ide39 DWiovrtis qmesne a4cmüeanowem .m 
P-oaveruernm -roressib οἰ, ἘΠ mic 6 Wes oer- 
NOURES- Ormai δαὶ τ Jen τ΄. » dla osum e$ oxi- 
πὲ munLisiTZNBVQUe Caus2:3B . OR sUperrloreTB ive 
^fee:riterB, aum δυο Je&enuor 2SsL, designavit : 


^áserte MUTHBGO:e 46539£&, serTIBORES sciiicet ilu C 


“Ὁ. ADS. ^3SSEÉ cf à de) are p[go«usSe. ')jnamonrenm 
Bem iC uas; iaryociumonie Hid Cérha, seti menie 
patius- -eroda Jes vsus warnia accipere ienemus, 
ME Orr UHBA Otlius -b d. Devil uuu, Éccte- 
δεπεία. 

B Wwtorme ie reris ierme mum, qua sunt, 
quaenue "onintur. naitraW (emere alone 240, iles 
ἠδ᾽ vhlUniaZIa 20581" UPB v.TtDIC abge mails; a9 
weme Fcctessastez ascito, audientiam τὸν apu o 
nes mortales :act. [lae nempe, quam prae se lert, 
aypeiaiome, lanquam L(UD2 234402 wataissima, 


“ἢ P-aim. Lxx, 13: LXX suernretes iauent,. 
Πλατ ον τὸ z-02m. |a jew ihunia Dsginus δὲ, 
L& f. 

|) Hoe peus effaunm -peetasse mil videtur Ba- 
sius Cwieuciensis, cnm 2:6: Ὅταν :26m τῆς χοῦς 
προῆ", 4: πὸ" 4x0tl. τότε καὶ UHMTTT, ἐγ» γαηίζξται, 
και τὸ “δ Ti 02 R09. 1A “Ἢ ὑπ Der gratta an 
déenea «ΜῈ  meenerit, iBm cé sormonem iimgsne 
ed rim dicenir iargüur. latio orat. 15, qae ex ter- 
ua in Dasiaeom., 

(3) 2ente:uai0. istam LY — nterpretes n. Pro- 
verus» nen cexdiauere, qua io Vulganis sc cflenur 
c. xvi, 1: Hominis est amumam prsparase: εἰ Douim. 
quéernere ingnam. Psi tamen im cOdike Alesam- 
driuo ἃ Grabe edito, item iu codice iusigni biblio- 
Ur: Masciasoe Vemetiis, sed ins verbis, τῷ zy- 
Üpecmp διατάγματὰ παρδίας C-0X τοῦ ὀντωτοῦ Ok 
απόκεισις τλώττῃς. Couunet antem ille codex. P«u- 
Untencheam, l'roserbtia, Ruth, Cantica, Ecciesia- 
“εν, Threuos Jeremie, Diuelem. 

(6) Eccles, c. 1. 1. variat inum aped LXX- 

"EES enim, βασιλέως lspzn^ ἐν "roousasr 

(ἢ Desiderasior lige iu Vuigatis :. ἀρὰ LXX, 

"ln, qua invenies c. XXXI, 1. eme autem imi 


7mm Érciesumtur gi σεται. cri le— q Ῥημαιτε CHoeediwrtamronn fron aW Zamrtiaz εἰ 


&xb  lponmTUELn. 

—OUnm  MMTIUIDUL IESGIUGQEME ἋΣ τῶν τῆς C/MEITY 
Xb-T7.l τ oGI9 πῶν COUTDAZIRAs iliInfw" al INNER 
τεῦ CUXI[-INEGP IXi-09 τὩὧν τεοκιτοαν 2170l1MED(AS “Ὁ 
Xuesibt? PXIDX9. ἀασύασιχον ἃ τῶ πΞρλοσντος “ἸΡΡ 
TMTTUM. Har" ἃ inpunvenrvev Dur DICES Ξέναξ 
-αῦτα --ὰ τατος N€ECID Ἔ CO TODCIDEJP τραικνύζεευαιν 
£9 Tf Ze πῶν Üxoniuiny 5c ir7:c ε É cn 
AGTOA ZGT"UUUR ἀπὸ "bon. ) "Cy ταῖσι ταὶ τὸ ϑοαῦσεχές: 
di-1g9. στ πὰ τὸ Ἰαγανιχον. Ἐπὶ τὸ τοῦσδο, TOUT CE 
7b τοιπγτίπον, τυασνεύτερον νεται. XGA CUu. Σ-- 
TUA CX ALLEU IU ZÜRASCIL, ταὶ -:οΥ̓ στῶαΣ CYUEX cu 
Sruu τουῦϊμας ἀτακοτυάχενος ΙΕ) χοῦν uxo ὡς X 
Σολομοντος XILLUR. 2T AGZI ποοασχετὴ ὩΣ: λοῖχεν, IRA 
Ge Xl τοῦ "en. πολλῷ εὔλλον, COD ὡς IXEUNSQ. CZ 
τὸ λαλύπαντος. BiTX.zror. Ἐς. ταστοῦ.. 


Πεο: τῆς πάντων τηεῖδν τὸν πω χα: :ασχζαως- 
Ὧν φυῖιχτς ἀχολουστας χαὶ χαταστοξεολ: χελλον 
QCXRGLGXURDPR! τῖτα καὶ τῆς προιρετιχτ, τοῖν I$- 
ἡωτπον IDECTI παὶ χαχιας, τῶντας χυυροίποως 
ἄγειοξι TUUS τι; ἀχοοασεν AOI τς τροσπγποιας τοῦ 
Ἑκκιησιαστου. Τὸ 7zp ivopz τοῦτο --ἐοοὔσλλαμε- 


reiüf Δὲ viiio vertaL, s Grareis. artieniis my P 
Laumos ^ V.;zatis nostris non ippeuimus, £t sb 
into& DOU US, ut sonant, reddimus . cmm cmm 
Gregorrus verba LXX inierpretuma iere egnatur, 
ea .psa m irameialigne reprasenmtare nmecesae i14, 
ne uentidem comemenianus ilis auam ceapendere 
Yluecrriur. 

δι Nerabai hoe Theoder"s Wopsuestenws , a 
«ü"ujus seripiis .B. cOMNChIO i0 Constamirmepot L2:0, 
enis 31.43 IBulla, eá (ai3a δὲ 1mpr&, excerpia μειιδ- 
l.Gue »Unt,:nas naec ueque: eis) Laiusa — Las 
36 ues pervenere. « His, » aichat iiie, « was «o 
doecttiBa ΘΗ sCT!piA 3sUBL, DÀ Cxdesmene DIT 
conuemerandi sumt, id cs Proverta ἐλ Eactesiasia, 
quae ;pse ex »δδβ persoaa a4 3olurwma utnibteten 
compoeuu, cum propjaeuzp quales gradame usc 
aecepiset, prüsdeniiae vero zraiisi, qua evalineor 
allera esi praster iilama , secundum beali 3pgeieti 
voces. » Coilat. iv, &. 63). Quar a Purus cem 
"mem censensa rejecta :lanmuaiaque smt. Δὲ apo 
Grotius alias miu vias, li, cem bri διε ων δ, 
argumeniunm expo&uissct, aujcezt: « lue tage S 
In.uonis 0556 noB pulo, sed scripiipg sere alib 
uus regis ἱδῃήπαιν. ,.Hienla κι} uut, ὃ 


210 


IX ECCLESIASTEN. — LIB. I. 


146 


vog οἷόν τινὰ σάλπιγγα μεγαλοφωνοτάτην, τοὺς ἀνὰ A quotquot sub ccelo degunt, ia concionem vocat , ct 


eticav τὴν ὑπὸ τὸν οὐρανὸν ἐχχλησιάζει χαὶ μετα- 
μαλεῖται πρὸς τὴν τῶν ῥηθησομένιον εἰσήγησιν, ἐξ 
αὐτῆς xal μόνης τῆς χατ᾽ αὐτὸ σημασίας δυσωπη- 
τιχωτέραν τὴν πρόσχλησιν ποιησάμενος. Μὴ nece ob 
προσφορώτερόν ἐστιν εἰπεῖν xal χαταλληλότερον, 
ὡς διὰ τοῦτο προσηγόρευσεν ἑαντὸν Ἐχχλησιαστὴν, 
ὡς προτείνοντα ῥήματα πρὸς μόνην τὴν ἐξ ἐθνῶν 
Ἐχχλησίαν, ἣν xai συνήγαγε τοῦ Θεοῦ τὸ Σωτέριον 
«o9 δι’ αὑτὴν σωματωθέντος, καὶ τῆς Σατανιχῆς αὖ- 
τὴν ἐξαπότης λυτρωπαμένου " xai διδάξαντος xal 
πείσαντος πάντων τῶν τῇδε χαταφρονεῖν ὡς μα- 
ταίων, xat τὸ πολίτευμα ἔχειν ἐν οὐρανοῖς. Ἐχρῆν 
ζὰρ μάλιστα xa διαφερόντως, οἷς ἔμελλε διὰ τῶν 
ἔργων αὐτῶν παραδεχθῆναι τῶν τοιούτων ῥημάτων 
ἡ δύναμις, τούτοις αὐτὰ χαὶ προτείνειν. Οἶμαι γὰρ 
ὡς διὰ τοῦτο παρῆχεν ἐνταῦθα χαὶ τὸ χύριον ὄνομα, 
δηλονότι τοῦ Σολομῶντος, ἀλλ᾽ οὐχ ὡς ἐν ταῖς Πα- 
ροιμίαις xàv τῇ Σοςίᾳ τέθειχεν αὑτὸ χατ᾽ ἀρχάς" 
ἐχεῖ μὲν γάρ φησι, « Παροιμίαι Σολομῶντος, υἱοῦ 
Δαδὶδ, » xal, « Σοφία Σολομῶντος, υἱοῦ Δαδίδ" » ἐν- 
ταῦθα δὲ, «'Pfuata Ἐχχλησιαστοῦ υἱοῦ Δαδίδ. » 


Καίτοι γε Δαδὶδ oüx Ἐχχλησιαστοῦ πατὴρ ἦν, 
ἀλλὰ Σολομῶντος προηγουμένως, τί δηποτοὺν ἐν- 
ταῦθα μόνον ἀπεσιώπησε τὸ χύριον ὄνομα, προετί- 
p*ss δὲ τὸ ἐπίθετον, xal προσηγόρευσεν ἑαυτὸν 
ἀπλῶς Ἐχχλησιαστήν ; ᾿Αλλ' εὔδηλον ὡς" δι ἦν 
αἰτίαν εἰρήχαμεν" ἵνα δείξῃ σαφῶς ὡς πρὸς τὴν ἐξ 
ἐθνῶν Ἐχχλησίαν προδάλλεται τῶν ῥημάτων τούτων 
τὴν δύναμιν. Ἔτι δὲ xat διὰ τῆς ὁμωνυμίας ἑαυτὸν 
ὀμόφρονα δεῖίχννοι xal σύμφωνον xal συνήγορον τῆς 
Ἐχαλησίας τοῦ Χριστοῦ xai Σωτῆρος ἡμῶν. 


Quam hoc novum, quam inauditum ! quam iis ver- 
bis contrarium, ἃ quibus liber incipit? sententiam 
tamen suam sic tuetur : « Argumentum, inquit, ejus 
rei habeo multa vocabula, 4φυ uon alibi, quau in 
Daniele, Esdra et Chaldaeis interpretibus reperias. » 
Sel jam hujusniodi. rationem — elevavit. Calovius 
externus item scriptor, qui vocabula, qua ille pe- 
regrina facit, prope omnia llebrea origine esse 
demonstravit. Nec vero, si talia non essent, tole- 
rabilius non fuisset Esdrae illa Bibliorum restitutori 
tribuere, qui et Chaldaicis litteris totum divinorum 
voluminum coutextum reddidisse putatur, veie- 
ribus formis relictis, quas Samaritani retinue- 
runt. 


(9) Non aliter senserat Gregorius Neoczesarieusis: 
sic enim Metaphrasin suam inchoavit: Τάδε λέγει 
Σαλομὼν ὁ τοῦ Aa615 βασιλέως xal προφήτου παῖς 
ἀπάσῃ τῇ τοῦ θεοὺ Ἐχχλησίᾳ, παρὰ πάντας ἀνθρώ- 
πους, βασιλεὺς ἐντιμότατος xat προφήτης σο- 
φώτατος. ld. est, 116 verbis Salomon Davidis regis 
et prophete filius, rex mortalium omnium clarissi- 
mus et propheta sapientissimus universam Dei Eccle- 
síam a[fatur. Contra Gregorius Nyssenus hanc ejus 
eppellationis causam profert, quod Lbri hujus 
doctrina magis ad Ecclesiam pertineat, quam quie 
caeteris in libris sive Veteris sive Novi Testamenti 
contínentur; quorum nempe non pauca bistoria 
&unt et vaticinia, atque ad urbium et gentium ori- 
gines et bella spectant. 'H δὲ, inquit, τοῦ βιδλίου 
τούτον διδασχαλία πρὸς μόνην τὴν ἐχχλησιαστιχὴν 
πολιτείαν βλέπει, δι᾽ ὧν ἂν τὸν ἐνάρετόν τις χατ- 
ὀρθώσειε βίον, ταῦτα ὑφηγουμένη. ld e-t, Hujus au- 
lem libri doctrina ad unam ecclesiasticam vivendi 


PATROL. Gn. XCVIIIL, 


ad rerum tradendarum cognitionem invitat: co 
flexanimam magis adhortationem efficiens suan, 
quo ipsa nominis siguificatio simplicior est. Jam ct 
cominodius fortasse aptiusque quis dixerit, nomen 
ab eo sibi impositum Ecclesiastz (9), ut uni Eccle- 
sie verba se facere ostenderet, qua ex gentibus 
futura erat, Dei beneficio congregata, qui ad ejus 
salutem humano corpore assumpto, ipsam ab Sa- 
tan? insidiis redemit, atque idem erudivit per- 
suasitque, ut omnibus, qux hic sunt, tanquam le- 
vis momenti ἅ, rebus contemptis, ccelestium socic- 
tatem sibi coinparare niteretur. Oportebat eniur 
prestabatque vel maxime, qui talium verboru.n 
vim opere implere debebant, ad equs ut mature 


D eorum etiam doctrina perveniret. llac, opinor, de 


causa proprium ille Salomonis nomen hic przter- 
misit, aliter tque in Proverbiorum et Sapientize 
libris fecit ; quippe horum quidem alterum sie in- 
choavit, « Proverbia Salomonis filii David, » alte . 
rum vero sic, « Sapientia Salomonis filii David 
(10), » cum hujus sit initium, « Verba Ecclesia- 
ste filii David » (11). 

Nam eum David Salomonis potius esset quam 
Ecclesiast: pater, cur demum proprio illo nomine 
bic solum relicto, adscititium przferret, seque 
uno verbo Ecclesiasten diceret, nisi ea omnino, 
quam attigimus, causa illum impulisset ? quo nem- 
pe aperte declararet, se verborum horum vim ad 


( &entium Ecclesiam convertere. In quo etixm ob 


cognominationem ostendit , quantum, idem Christi 
Servatoris nostri Ecclesi: et animo consentiat, ct 
voce patrocinetur. 


rationem perlinet, cum ea. erzplicet , per que quis 
recte ei ex virtute vitam instituat. (How. 4, in 
Eccles.) At. lieronymus, cum tribus nominibus 
Salomonem vocatum esse scripsisset, Pacificum, id 
est Salomonem, Ididia, hoc est dilectum Domini, 
Cosleth, id est Ecclesiasten, adjecit: « Eeclesiastes 
autem Graco sermone appellatur, qui ceetuin, id est 
Ecclesiam, congregat, quem nos nuncupare possu- 
mus Concionatorem, eo quod loquatur ad populum, 
et sermo ejus non specialiter ad unum, sed ad 
universos generaliter dirigatur. » Adnotat vero 
post, Drusium. Bochartus (Hieroz. P. 1, 1. 1, c. 4), 
τὸ ΠΡ, quemadmodum et ΓΞ sopheret. scriba 


(Esdre xi, v. 54), femininam quidein babere ter- 
minationem, sed significationem masculinam. Qu.ra 
inepte quidam ad animam aut. sapientiam Salomo- 
nis retulerunt : inepiius multo Küinchius eam hujus 
appellationis commentus est. causam, « Quod. fi- 
brum hunc scripserit Salomon jam senex et gran- 
davus, cumque ejus vires elanguissent, ut femina, 
eorum ratione, guam viro similior essel. » (Àinana 
ad Tit. Eccl.) 

(10) Apud LXX titulus libri duobus tantum ex- 
pressus est vocabulis Σοφία Σαλομών, ut in Vulga- 
tis Liber Sapientid, sine auctoris nomine. 

(14) Id ipsum disertius a Gregorio Nvysseno trai- 
tur: Τάχα δὲ xaV πρὸς τὸν χαθηγεμόνα τῆς Ἐχχλησίας 
ἡ ἐπιγραφὴ βλέπει" ὁ γὰρ ἀληθινὸς Ἐχχλησιαστὶ:", 
ὁ τὰ ἐσχορπισμένα συναγαγὼν εἰς ἕν πλήρωμα, χαὶ 
κοὺς πολλαχὴ χατὰ τὰς ποιχίλας ἀπάτας πεπλανημέ- 
νους εἰς ἕνα σύλλογον ἐχχλησιάζων, τίς ἂν ἄλλὸς εἴη, 
εἰ μὴ ὁ ἀληθινὸς βασιλεὺς: τοῦ Ἰσραὴλ, ὁ Υἱὸς τοῦ 
Θεοῦ, πρὸς ὃν εἶπεν ὁ Ναθαναὴλ, ὅτι « Σὺ εἶ ὁ Υἱὸς 


9 


P 
4. 


) 


IN ECCLESIASTEN. — LID. I. 


"mif 
ía 


545.6, » χαίτοιγε xXxsivou , κατὰ τὴν ἄτποροην καὶ A tem assumptionem humanz naturz spectes, filius 


παρῆενιχὴν τῇς ἀνθρωπίνης φύσεως πρόσληψιν, υἱοῦ 
Δαδὶδ πεφυκότος. 'AXÀ ἵνα μή τινες οἱηθῶσιν, εἰς 
τὸν πρόχειρον xa* σω!λατιχὸν Σολομῶντα τὸ εἰρημέ- 
νὸν τὴν ἀναφορὰν ἔχειν, ὡς ἐπ᾽ ἀμφοτέροις διπρη,- 
μένης τῆς ὑπολήψεως, σοφῶς ἄγαν ἀπεσιώπητε τὸ, 
«υἱοῦ Δαδίδ- » χαὶ διὰ τῆς τοιαύτης ἀποσιωπήσεως, 
χαὶ διὰ τῆς δοτιχῇς ἀπΞ:ίργων ἑαυτὸν τῆς ὑπολήψεως 
ταύτη;:, καὶ μόνον τῷ Χριστῷ xal θεῷ ἡμῶν ἀπο- 
χεχληρωμένως ἀνατιθεὶ: πᾶσαν ἔννοιαν τοῦ Ατμα- 
το: τῶν ἀσμάτων, ἐν ᾧ φάσχει, « Ὃ ἐστι τῷ Σαλο- 
pov. » | 

«Βασιλέως ( Ἰσραήλ).»Πότερον τοῦ Ἐχκχλησιαστοῦ 
κπαραλαμδανομένου vov βασιλέως, f) τοῦ Aa6l5 ; ἐμοὶ 
διχεῖ χατὰ χοινοῦ λελέχθαι τῶν ἀμφοτέρων, ὡς 
ἐχχτέρου τοῦ Ἰσραὴλ βασιλεύσαντος. Εἰ γάρ τις 
ἀποχεχληρωμένως εἰς τὸν Δαδὶδ ἐξειληφέναι τοῦτο 
προέλοιτο, διὰ τὸ Σολομῶντα γνωρίζεσθαι δῆθεν βα- 
σιλέα τοῦ "Iopani , ἀλλ᾽ οὐχ ᾿Εχχλησιαστήν" àv0- 
ελχυσθήσεται θᾶττον παρὰ τοῦ Ἐχχλησιαστοῦ μετὰ 
βραχὺ φάσχοντος διαῤῥήδην. « Ἐγὼ Ἐχχλησιαστὴς 
ἐγενόμην βασιλεὺς ἐν Ἰσραὴλ ἐπὶ ᾿Ιερουσαλέμ. » 
Οὐχοῦν ἄρα κατὰ χοινοῦ λελέχθαι τὸ, ε Βασιλεὺς 
Ἰσραὴλ, » προσηχόντω: ὑποληπτέον. “Τὸ μέντοι, 
« ἐπὶ Ἱερουσαλὴμ, » δηλοῖ, χατὰ τὸν πρόχειρον 
νοῦν, χαὶ τὴν πόλιν, ἐν f βασιλεὺς ἑχάτερος Eypn- 
μάτισεν, ὅ τε Δαδὶδ xal ὁ Ἐχχλτσιαστῆς" ἵνα xai 
διὰ τῆς χατὰ τὸν τόπον μεγαλειότητος παρεμφήνῃ 
τὸ ἔνδοξον χαὶ τὸ περιφανὲς τοῦ λαλοῦντος. 

"Ec: δὲ μᾶλλον ἀπὸ τῆς τοιαύττς προχείρου δια- 
σαφήσοως ἀναγωγιχώτερον ἐξειληφέναι τὸ εἰρημέ- 
νον, xai γλαφυρόν τι vorat xal εἰπεῖν" xai Ὑὰρ 
ἐπειδὴ τὸ ὄνομα τῆς ᾿ξρουσαλὴμ Ὅῤασις εἸρήνης 
ἑρμηνεύεται, καπὼς οἱ πρὸ ἐμῶν ἐν τούτοις ἐσχο- 
λαχότε; παρέδοσαν" μήποτε φἦσας, « ἐπὶ 'Iepov- 
σαλῆνχ, » ἐπὶ xap2iav φησὶ ὄρατιν ἔχουσαν εἰρήνης 


(15) Istud Ἰσραΐλ, quod virgulis seclusi, vel lioc 
loco perspicuitatis causa adjectum est, vel perpe- 
ram iniiio omissum. Apud LXX certe non deside- 
ratur : quanquam Bieronymus superfluum esse 
scripsit; et in Synopsi etiam  legiinus, quie Atla- 
nasio. tribuitur : item apud Gregorium Nyssenutu 
et Olympiodorum. 

(16) Eccle. 1, 12. Sed. apud. LXX scriptum est 
βασιλεὺς ἐπὶ Ἰτραὴλ ἐν Ἱερουσαλήμ. 

(17) Patres Gracos, qui ante Gregorium nostrum 
dedita opera Ecclesiasten illustrarint, scriptaque 
$ua ad nos usque  transmiserint, facile est nume- 
rare, llabeaius enim Gregorii Neocassaricusis in- 
tegram. Metaphrasin, et Gregorii Nysseni homilias 
octo, quibus caput Ecclesiastie primum, alterum 
εἰ bono ex parie tertium diserte, explanavit : tuin 
egregium — commentarium  Olympiodori diaconi 
Alexandrini, quem revera Gregoriu nos!ru antiqu:o- 
rein 3lio loco. ostendemus. His addenda. Synopsis 
sacrorum Librorum, qu.e olim Atlianasio tribueba- 
tur ; quippe a Cave aliisque scriptoris salis vetusti 
opus babetur : quanquam in ea. auctor. suminati 
tantum Ecclesiasize delibavit, ut propositi ratio 
ferebat. Laiere vero adhuc in bibliotheca Bavarica 
Polychronii Diaconi Commentarium in Ecclesiasten, 
aduotavit Meursius (al ejusdem "Eznynzi in Cant. 
x ant.), de quo etiain ter mentioneut [ecil. Labbeus 
(Bib, Nov. mas, p. 49, 171, 550); et Spizelius 
(Cod, Basil.). Huic demum οἱ Procopii Soohlistae 


B 


D 


David natus est. Verum ne essent qui putarent, 
orationem ad obvium tractabilemque Salonionem 
esse referendam, perinde quasi ea in utrumque 
suspicio cadere posset, sapienter admodum, 6 « filii 
David » silentio prztermisit: atque apposito lhu- 
jusmodi pratermisso , et dativo casu usurpato 
illud est assecutus , ut orationis ambiguitate sub- 
lata, sententiam omuem Cantici canticorum , in 
quo dicit: « Quod est Salomoni, » in unum Chri- 
stum Deumque nostrum egregie transferret. 


« Regis (Israel) » (45). Ecclesiastzne, qui mo- 
do est appellatus, regis, au Davidis? equidem dc 
utroque arbitror dictum esse promiscue ; quoniam 
uterque in Israele regnavit. Nam si quis illud sc- 
paratim de Davide interpretari maluerit ; quod Sa- 
lomon nempe, non Ecclesiastes rex leraelis agno- 
.Sceretur : jam is in aliam statim sententiam ipso 
Ecclesiaste auctore trahetur, cum paulo post aper- 
Lissime dicat : « Ego Ecclesiastes fui rex [srael in 
Jerusalem (16). » Igitur promiscue hic istud, 
« Rex Israel » usurpari, convenienter opinemur. 
Nam quod additur, « super Jerusalem, » siqui- 
dem obviam altendas sententiam , urbem quoqua 
ostendit, in qua uterque dominatus est et David et 
Ecclesiastes: ut a loci etiam majestate digni- 
tas atque splendor loquentis interluceat. 


C:ieterum, vulgari sensu delibato, gradum facere 
pras:at ad multo ampliorem dicti signilicationen, 
et perfectum. aliquid cogitare atque dicere : uam 
quia nomen Jerusalem Visio Pacis redditur, quem- 
admodum ab iis, qui hzc. ante nos pertractarunt 
(17), accepimus, fortasse cum '7 « super Jerusa- 
lem » dicit, super cor ille dicit cupiditatum | in 


Scholia jungi possunt in Proverbia et Ecclesiasten, 
qu:e in Pelliserii Bibltotlieea.— fuisse constat (Mont- 
fauc. D. B. p. 1198 E); ac Veuetiis etim in. Mar- 
ciana asservari, a Zane to accepimus (δ δι. Gr. Mare. 
p. 21). 

Commentarios contra, quos nunc quidem desi- 
derari, et ol:m in. hominum manibus fuisse, et a 
Gregorio nostro lectos esse, verisimile est, quis 
omnes recenseat ? multi. enam e Graecis. quoque 
Patribus in divinis Libris explanandis sedulam ac 
diuturnam operam posuerunt. Mitto Diodorum Tar- 
srnsem ac Joauneim Clirysostomum, quos in omnes 
libros Testamenti utriusque. Scholia reliquisse, 
testatur Suidas : Cyrilli Hierosolymitani tempori- 
bus plures. jam in Ecclesiasten. legebantur. Comi- 
mentarii primorum Patrum, quos ilte memorat Ca- 
tecliesi 3v, n. 20, inquiens, Ὡς δὲ oi ἐξτγηιαῖ 
Qr, nempe ad caput xit Ecciesiastie, v. 4; atquo 
ex hocuin, opinor, numero erat lHlippolytus martyr, 
cdi Commentarium in. Ecclesiasten. tribuit Thco- 
d.retus. (t. IV, p. 88). Ab Origene etiam librum 
eumdem illustratum esse, scrips.t Xystus Senens;s 
(bibl. Sauct. lib. iv, in Orig), Meibodii usus testi- 
monio, quod tamen lHuetius in Methodio se reperire 
nou potuisse aflirmat (in. Ürigenian, |. 11, n. 4, 
sect. 2) ; sed id ip.um a Dionysio Alexaulrino pge- 
siitum esse, potiort auctoritate. comprobatur : idet 
enim ipse mentonem de commentario sao. fecit tu 
cqpotola ad Ja5.ldem (ipud. EXieb. l1 νον, c. 22, 


“ S. GREGCELE AGRIGENTINI 


-— —- - 


homine Uimu.lJaatium eontrac,.one nactum eam A τῆς πρὸς Θεῶν, διὰ τῇς: TozaALI TA TTXL 


p:eis visiones, qux: Deum spectat : quippe δά oc 
ipsum oratonis suz vim passim convertit; cui, 
inquam, corJi quasi aures quzdam spiritales ad 
audiendum datze sint, de quo Dominus in Evange- 
liis, « Qui babet, isquit, aures audiendi , au- 
diat '* ; , fliu.] simal significans, qux obdurue- 
rint. cotJa, nunquam. ad eorum aures dicta. per- 
venire. 

Quin fortasse iilud, « super Jeru.alem, » alitcr 
quoque accipi conven:at. Nam. eum Jerusalem , at 
paulo ante dixi, ilem sonet atque Visio pacis, com- 
inodissime quis exclestem spiritalemque Jerusalem 
significari credat, quae vere proprieqne atque ap- 
prime Visio pacis est, sivé sanctorum civium an- 
Zrlorumque emlestium, eoncordiam, sive beatita- 
lem ipsam consideremus ab omni prorsus vel su- 
àpicione vel pugna vel tumultu vel procella va- 
€uam “οἱ mirum in modum quadret quod dicitur : 
« Verba Ecclesiastz regis Israel super Jerusalem, » 
,, 022 nimirum ad supernam intelligibilemque Jeru- 
s1iem omnes illos cedueunt, qui hae libenter au- 
diant, humilesque orbis partes, et quz? in eo sunt, 
derelinquant humanas vicissitudines , desidias, 8 
viua, factiones, fluctus, quo ad altissima avolent 
tabernacula, atque ad visionem pacis; fiantque 
jam sanctorum Evangeliorum vel ante tempus par- 
ticipes. Idcirco adjecit (12) protinus : 


$ Il. 
Vras. 2. Vanitas vanitatum, dizit Ecclesiastes,  ΒΜαταιότης ματαιοτήτων, εἶπεν d. Eara- duce 


vanitas vanitatum, omnia vanitas. . 


Si vanitas est quidquid nullam habet utilitatem, 
nullumque bumana vitze commodum affert, neque 
in iis qua: ad animum, neque in iis qua ad cor- 
pus, sive separatim sive conjunctim referuntur ; 
üt ex utraque parte invtile omnisque Θ᾽ compendii 


' Matth. xiii, 9, 


nec minns de Didymo sentiendum est, cujus locos 
fi Josnnis Damasceni Parallelis αἴτιον, quem in- 
fra ail αὶ 8 lib. 1n ascribemus. Athanasium quoque 
εἰ Acacitim Caesariensem eamdem operam navasse, 
in Comperio. est: de illo enim testis est. Photius 
(cod, 405); de hoc. Hieronymus ( De script. Eccl. 
e. 98). Eucathii. Antiocheni. nomen et reliquias 
sliquot bibliotheca Osoniensis servat; Apollinaris 
J.aodicem locum ex. Hieronymi commentario infra 
4.leresnus (lib. iv, 8 2). Si autem titulis credimus 
corum voluminum, quas Cateng Patrum. appellan- 
tar, ahi ctiam Ecclesiaste interpretes exstiterunt : 
hinas nempe hujusmodi Catenas in Ecclesiasten ha- 
bet bibliotheca Bodleiang, inquibus Basilius agmen 
ducit (Grab. in Spicil. Pref. t. H): in Ambrosiapa 
uem est, que cumdem Basilium cum aliis refert, 
at ex Bugatti viri doctissimi litteris didici : in Mar- 
ciana vero Venetiis quarta servatur, in qua praeter 
Nos Patres loca afferuntur Origenis, Evagrii et 
int, " 

Jam quos potissimum Gregorius hoc loco desi- 
ghiet, tot veterum commentariis deperditis, ig ora- 
inus : nisi. quod Olympiodorus ille, de quo paulo 
anle dicebam, carodem plane rem initio oper.s sui 


δ" a5 ἀυδρώπῳ παθῶν πρὸς ^ CLOÉZIASA— C 
zo τῶν ὀὁτῆν τοι ξλων διάναιπ." G9 L492XE. 
λαδὴ ττὰ τὴῦ ἀχοῦειν" AXÜRG. qx, 19 £7 τοῖς 
γξαίοις ὁ Kzoto;, € 'O ξχων ὦτα ExpL ERW, Xxc.— 
τὰς ἀπεσχλτχυΐίας χαρδίας σπᾶσεςλδῶς ἕνας. τ 
τῶν" λεγομέ τω" Ξαοα:ιπτόμενος. 





Tii Ut καὶ ἄλλως cx, ε ἐπὶ Ἴξασουτο-. 
ἐχοέξαπθα: πρησῖχεν. Ξε! τὰρ "Ogaem—c εἰ. τ 
ἽἼΞρουσαλτα ἐρατυξύετας, x3 0u | ELIT -— 
To0Gg6opurzpó) i3: vuniunbduero τὸς Ee 
wor, zny δηλοὺν Ἱερηυσαλῆμ, ὡς obgare "UOgwme-r--- 
γης ἀληθῶς x3: χυρίως xal πρώτιως dnx το --- 
quia) τῶν ἐχεῖσε πολιτευαμένων ἄν εν x o. 
οὐσιῶν χαὶ μτδειιίαυ ἔχειν τὸ ασαὐναλου arp. κΞ 
ταραχῆς χαὶ ζάλης ὁπόλτι ψον, ὡς clt TOROUIL, --- 
gus τὸ λεγόμενον,ε Ῥήύματα Ἐχχλησιαισεξιῦ 35-- : 
Ἱσραΐλ ἐπὶ Ἵερουσχλξ " ν ἤγουν ἐπξ τῶν Ew 
νου τὴ» Ἱερουταλῖμ παραπέμποντα Ev -. 
εὐγυωμό)ως ἀχούοντας" ἅτε δὴ χάτω mmo τῆν “ 
xai τὰ ἐν τῇ τῇ πάντα χαταλιπόντας παὶ -ἀ τ- 
θρωπίνας περιφορὰς xai τὐρέας χαὶ μοχϑηρι-:; x2: 
ταραχὰς xal ζάλας" καὶ πρὸς τὰς ὑπερουρζνέους 
σχηνὰς ἀναπτάντας ἐπὶ τὴν ὅρασιν τῆς dorm. χαὶ 
συναυλιτομένους χαὶ πρὸ χαιροῦ τοῖς ἀνίαις C.z- 
γτελίοις, 'Au£azt τοίνων ἀμέσως ἐπέγχατε, 








---ο 


στῆς, ματαιότης ματαιοτήτων͵ τὰ πάντα p 
ταιότης. 

Εἰ ματαιότης ἐστὶ πᾶν ὃ μτδεμίαν ἔχε: λοασετξαλε:αν 
ἢ χρτσιμότητα πρὸς τὸν βίον τῆς ἀνθρωπένες So; 
τῶν χατὰ φυχὴν, xal μέντοι τῶν χατὰ σῶμα, xrt2 
διαίρεσιν f| xatà συνάφειαν παραλαμδανομένων 
ἀλλ᾽ ἐχατέρωθεν ἀνόνητον εὕρηται xal μνδειέαν 





attigit: qux» tamen apad alios quoque occurrit. Nam. 
et Cyrillus Alexandrinus in Glaphyris (l. 1 De Afr. 
εἰ Melchis.), cum Jerusalem commemorasset, ai- 
jecit ; Ὅρασις δὲ εἰρήνης καὶ τοῦτο ét ppor we - 
ται. 

(18) Sanctorum Evangeliorum nomine desig» 
tur hic vila illa coelesti similis, quam ia terris «uo- 
que ii vivunt, qui Deo dediti omnem veterem labem 
aboleverunt. Neque ea appellatio nova est : quippe 
Basilius (De Spir. sanct. c. 15) jam scripserat: 
Εἴ τις ὁριζόμενος εἴποι, τὸ Εὐαγγέλιον εἶναι: τοῦ ἀτ- 
στάσεως βίου προδιατύπωδιν, οὐκ ἄν μοι δοχεὶ τ} 
προσήχοντος ἀμαρτεῖν. ld est : δὲ quis definiens ἐϊ 
cerel, Evangelium esse formam vite, qua est es 
resurrectione , mihi nequaquam videreiur a vero 
aberrare. 

juvat sutem hic adversus eos, qui allegoric 
usum ne in antiquis quidem Patribus, qui sacras 
Litteras interpretati sunt, satis probant, paucis ad- 
notare, quar justa illi de causa mysticis ejusmodi 
explicationibus delectarentnr. Noraut utique magni 
plane viri magnoque ingenio ac judicio praditi, 
Origenes, Hilarius, Ambrosius, Chrysostomus, als, 
norant, inquam, quot quanteque controversie do 


"109 


IN ECCLESIASTEN. — LIB. 1. 15A 


xixnuévoy (éstas * τί δήποτέ φησιν ὁ Ἐχχλη- A expers inveniatur: quid tandem dicit. Ecclesiastes, 


σιαστῆς, « Τὰ πάντα ματαιότης ; » El μὲν γάρ ἐστιν 
αὐτῷ περὶ τῆς φύσεως τῶν ὄντων ὁ λόγος͵, οὐδὲν δὲ 
μάτην ἐποίησεν ὁ Θεὸς, ἀλλὰ πάντα χαλὰ λίαν μεμαρ- 
τκύρηται παρὰ τοῦ λόγου τῆς ἀληθείας, ὡς xai δι᾽ 
αὐτῆς ἴσμεν τῆς πείρας" ποῖά φησι, « Τὰ πάντα μα- 
ταιότης ; » Τὰ μὲν γὰρ οὐράνια μεγέθη τε xal χάλλη 
πρὸ; τὰ χρῆσιμα πεφυχέναι xal λυσιτελῇ τοῖς ἀν- 
θριώποις, xal πολλῷ μᾶλλον ἐχδιηγοῦνται χαὶ χατ- 
αγγῶλουσι τοῦ πεποιηχότος τὴν μεγαλωσύνην χαὶ 
δ'ξχν. 'H 6b γῇ χαὶ θάλασσα διὰ τῶν προσόντων αὐ- 
tat; ἀναριθμήτων ζῴων τροφίμων xal μέντοι xal 
πρὸς θητείαν ἐπιτηδείων " χαὶ τῶν ἄλλων παντοδα- 
πῶν φυτῶν ἐγχάρπων χαὶ ἀχάρπων, xal τῶν ποιχί- 
λῶν σπορέμων, δι᾽ ὧν ἡ ζωὴ τῶν ἀνθρώπων πορι- 
ζομένη τὸ εὔοσμον xal τερπνὸν xal τρόφιυον Ex 
περιουσίας συνίσταται xal περισώζεται xal φυλάτ- 
τεται" xal προσχυνεῖ xal δοξάζει τὸν ἀγαθὺν xal 
πάνσοφον ποιητὴν τῶν ἁπάντων. "Ἔοιχεν οὖν μᾶλ- 
λον ὁ Ἐχχλησιαστὴς τῷ χαθόλου χρησάμενος mpoc- 


διορισμῷ μάτην τοῦ ματαίου τὴν δόξαν χαὶ ἐν τοῖς 


ἰδίοις ῥήμασιν ἔχων τοῖς ἀποφαινομένοις εἶναι μα- 
ταιότητα πάντα τὸν χόσμον. Πῶς γὰρ ἕξει χώραν 
ἐν τούτοις τὸ σύνολον || προσηγορία τῆς ματαιό- 
τητος 

᾿Αλλ᾽ εὔδηλον, ὡς οὐχὶ περὶ τῶν ὑπὸ «20 ἀγαθοῦ 
xal πανσόφου xal ὑπερχάλου Δημιουργοῦ γεγονότων 
προεδάλλετο τὴν τοιαύτην ὀνομασίαν " ἀλλὰ περὶ μό- 
voy τῶν παρὰ τῆς μοχθηρᾶς χαὶ φαύλης προαιρέ- 
σεως τῶν ἀνθρώπων ἐνεργουμένων μάτην, f) χατὰ 
διάνοιαν f) χατὰ λόγον ἣ χατὰ πρᾶξιν" δι᾽ ὧν ὁ 


plerisque sacrarum Litterarum locis vel institute 
essent, vel institui etiamdum possent. At, cum po- 
puli, quem quisque regeret, bonum maxime spe- 
clarent, et hanc àumniam esse ducerent, si auditores 
cum veritatis cognitione bene vivendi studium 
co..jungerent ; controversiis illis raro delibatis, que 
melius. in. Seholis Chrisüanis tractabautur δά 
Alexandrinz exemplum, qua doctorum sapientia 
et eruditione insignis fuit, populum rudem et 
penitioris doctrin:e impatientem alia ratione insii- 
'uendum esse censuerunt. Sic oria illa inlerpretagi 
cousuetudo per t(0pos. εἰ allegoriam, in vitiorum 
lere insectatione. ae. virtutum. [aude triumphans, 
quam «a imnpeusius Patres quidam amarunt, quo 
populi, quem excolerent, auribus atque auimis ju- 
cuud.or utiliorque videbatur : neque id ramen siue 
auctoritate fecerunt, cum hanc ipsam Interpreiandi 
rationem | ostendisset Paulus apostolus, quocum 
errare non poterant (Ad Galat. iv, 24 seqq.). 

Porro no. tum quidem omues sermonem  hujus- 
uiodi popularem eteruditionis expertem proliabant : 
nec defuere, qui maguum — ipsum Basilium repre- 
lienderent, quod in Hexaemero explananda — quie- 
siones quasdam nobiles praiermisisset : quem 
Gregorius frater sic defendit (sub init. libri in Hex.): 
Οἱ ταῦτα τοίνυν xal τὰ τοιαῦτα πρηφέροντες οὔ μοι 
δοχούσιν ἐπεσχέφθαι τὸν σχοπὸν τῆς τοῦ [ἰἸατρὸς 
ἡμὼν διδασχαλίας, ὃς δήμῳ τοσούτῳ διλλεγόμενος 
ἐν Ἐχχλητίᾳ τῇ πολυανδρούσῃ, χατάλληλον ἐξ ἀνάγ- 
χης ἐποιξῖτο τοῖς δεχομένοις τὸν λόγον᾽ ἐν γὰρ τοσ- 
οὐτοῖς τηῖς ἀχούουσι πολλοὶ μὲν ἧσαν xa οἱ τῶν 
ὑψηλοτέρων ἑπαΐοντες λόγων" πολλαπλασίους δὲ ol 
τῆς λεπτοτέρας ἐξετάσεως τῶν νοημάτων οὐχ ἐφ- 
ἰχνούμενο:, ἄνδρες ἰδιῶται χαὶ βάναυσοι tat; ἐπιδι- 
φρίοις ἐργασίλις προσασχολυύμενοι, χαὶ ὁ ἐν quva:&: 
λαὸς τῶν τοιούτων μαθημάτων ἀνύμναστος;, xol ἡ 
veolala τῶν παίδων͵ καὶ οἱ παρηλιχέττεροι χατὰ τὸν 


« Omnia vanitas? » nam si de rerum, qua sunt, 
natura sermonem habet, quarum Deus nullam sine 
causa fecit, quasque bonas admodum esse omnes 
et verissimo idem testimonio affirmavit , et nos 
ipsi experiendo novimus ; qui potuit dicere, « Om- 
nia vanitas ? » Celestes enim magnitudines pulchri- 
tudinesque quantas habeant utilitates, et quanta 
hominibus commoda importent, ipse declarant, 
multoque magis Conditoris majestatem et gloriam 
commendant ; terra vero ae mare, eum innumerabi- 
lia nutriant animantia nou modo ad esum sed etiam 
ad servitutem idonea; cumque tanta sit plantarum 
omnis generis copia, tanta frucluum satorumque 
varietas, quibus suffulta hominum vita large atque 


D 4d suavitatem usque jucunditatemque alitur, con- 
.stituitur, conservatur, custoditur ; nonne his omni- 


bus bonum et summe sapientem rerum omnium 
Conditorem et agnoscunt et praedicant? Quare per- 
peram potius Ecciesiastes definitione illa generatim 
complexus singula, conceptam animo vanitatis opi- 
nionem verbis quoque ad mundum universum 
protulisse videatur : cum nullum plane locum ia 
his illa vanitatis appellatio babere possit. 


Atqui liquet, denominationem ejusmodi non de 
boniet perquam sapientis przstantisque Artificis 
operibus inductam esse, sed de iis tantum, quse 
improho pravoque hominum frustra anuitentium 
consilio fiunt, in quibus aut cogitatione aut verbis 
aut factis labuntür (19) : itaque qui sublimis erat, 


χρόνον, πάντες οὗτοι τῶν τοιούτων ἐδέοντο λόγων, 
τὸν μετά τινος εὐλήπτου ψυχαγωγίας διὰ τῆς φαινο- 
μένης χτίσεως xal τῶν ἐν ταύτῃ xaXov πρὸς τὴν τοῦ 
πεποιηχότος τὰ πάντα γνῶσιν χειραγωγούντων. 
11 est : Qui liec et alia ejusmodi loquuntur, hi mi- 
hi non. videntur propositum putris nostri doctrina 
finem. intueri, qui. iu amplissima Ecclesia populum 
frequeniissimum alloquens, pro audientium intellige 
Lia sermonem moderabatur.. 1n tanta enim multitu. 
dine licet essent multi, qui altiores etiam disputatio 

nes intelligerent, plurimi tamen doctrinc subtilita- 
tem non capicbant, stpote homiaes imperiti. atque 
opifices εἰ negotiis humilibus occupati, et. mulieres 
in ejusmodi «isciplinis minime exercitate, et pue. 
rorum (urba, aiateque provecti. senes, qui omues 
oratione facili iustitwendi. recreandique erant, et per 
res procreatus, qua cernuntur, earumque puichriin- 
dinem ad. rerum omnium Auctorem. procreatorenuque 
deduceudi. 

(19) lia sane hune. locum, quandocunque usur 
pare opus 1uit, plerique Patrum inierpretati. sunt, 
quibus praivit Gregorius Neoc:esariensis, dictum 
sic explicaus : Ὡς κενὰ χαὶ ἀνόνητα τὰ τῶν ἀνθρώ- 
T:09 ποάγπαταά τε χαὶ σπουλάπματα͵ 03a ἀνθρώπινα" 
οὐδὲ Yap ἔχει τις εἰπεῖν ὄφελός τι 102551; προσηρτη- 
μένον, ἅπερ ἄνθρωποι περὶ γὴν ἕοποντες xat σώμασ: 
xai ψυχαῖς ἐχτελέσαι σπεύδουσι, τῶν μὲν προσχα!- 
ρων ἡττημένοι, ἀνωτέρω δὲ τῶν ἅστρων τῷ γενναίῳ 
τῆς ψυχῆς ὄμματι οὐδ᾽ ὁτιοῦν χατιδεῖ) βουλόμενο'. 
14 est, Quam vana. et. inutilia sunt omula en homi- 
num negotia el studia, que in humanis rebus. susci- 
piuntur ! nemo cnim est, qui utilitatem ullam cum 
iis conjunctam esse dicere possit, que homines lumi 
replantes el corporibus et animis perficere contendunt, 
rebus caducis el temporariis addicti, supra sidera 
generoso auime cculo ne tantillum quidem aspicere 
volentes. (Int. Metaplir.). 


720 S. GREGORII AGIUGENTINI rie 
humilis fit, quique ad calestia eontemplanda natus, A ὑψηλὸς γίνεται ταπεινὺς, xai 6 X ἄνω πεφυχὼς 
inferiora inhiat insipienter : tum qui in honore ha- βλέπειν, πρὸς τὰ χάτω χέχηνε παραφρόνως, καὶ ὁ ἐν 
hebatur, stupidarum pecudum similitudinem spe- τιμῇ ὧν, παρασυνεδλήθη τοῖς χτήνεσι zolg ἀνοή, τοις 
ciemque gerit; οἱ qui regia dignitate auctus prin- — xal ὡμοιώθη αὐτοῖς * χαὶ ὁ ἄρχων xat βασιλεὺς τε- 
cipari ceeperat, mancipiorum prope ritu servitutem ταγμένος, ἀχλεὴς εὕρηται παραπλτοίως τοῖς ξού- 
servit inglorius ; 10 qui denique immortalitatis λοῖς * xal ὁ τῆς ἀθανασίας χαθωραϊσμένος xxt &ta- 
particeps ornamentorum pulchritudine renitebat, πρέπων τοῖς χάλλεσι, τῷ θανάτῳ xat «fj φθορᾷ 6:- 
morti jam et corruptioni merito addictus est. Nam καίως χαθυποχείμενος. Τὸ yàp μηδαμῶς πρὸς τὴν 
ilerna quidem semperque mansura ut teneas, nul- τῶν αἰωνίων xa διαμενόντων ἀεὶ χτῆσιν ἀφορᾷν τὸ 
lam omnino operam ponere, neque ullo bonorum παράπαν, μὴτε μὴν τῶν θείων ἀγαθῶν ἔχειν thv 
divinorum desiderio moveri; atque adeo nihil ἐπηγγελμένην χληρονομίαν ἐν τοῖς οὐρανοὶς * μιτιδὲ 
adeundz in coelis h:ereditatis promissa attendere, πρὸς τὴν ἀχήρατον καὶ paxaplay ἐχείνην ἄναπετε- 
nuuquam ad immortalem illam et beatam gloriam ροῦσθαι δόξαν xal χαρμονὴν " μήτε μὴν πυρπολεῖ- 
letitiamque aspirare aut ullo ineffabilis angelorum σθαι τῷ ἔρωτι τῆς ἀῤῥήτου τῶν ἁγίων ἀγγέλεωον 
gaudii amore accendi : contraque gloriam hanc, ἀγαλλιάσεως * ἀλλ᾽ ἔμπαλιν τὴν kmavüoucav δίξαν 
non secus ae. vernos flores deflorescentem, omni D ἴσα xaY τοῖς ἐαρινοῖς ἄνθεσιν ἐπιμελῶς διώχειν, xal 
&tudio persequi ; ct quantum adhiberi cur; potest, παντὶ σθένει σπεύδειν πρὸς ἀδίχου xai φθειρομένου 
tautum δὲ divitias injustas corruptibilesque coa- πλούτου συνάθρο:σιν, καὶ μεμηνέναι πρὸς spavwt- 
cervandas conferre, atque. δὰ quastus per vim et — X5,» χαταδυναστείαν xai τῶν ἀρπαχτιχῶν καὶ πλεον- 
rapinas augendos tyranniez potestatis furore im- ἐχτιχῶν δῆθεν χερδῶν τὴν ἄδιχον αὔξη σιν ^ xal 
flammari, falsa simul contexere, calumnias men- ψεύδη ῥαψῳδεῖν, xal διαδολὰς xo συχόφαντίας 6r. 
dacesque accusationes venari : tum comessationi- ρεύειν " xal σχολάζειν ἐν ἀδδηφαγίαις x3l xpaixi- 
hus crapulisque ad ebrietatem usque tolos se de- — λλις xoi μέθαις, xat ταύταις ἀχολούθως ἔγχαλευ- 
dere, ct quie ista comitari solent, in exsecrandis δεῖσθαι ταῖς σαρχιχαῖς xa B2ziuxsalg ἡδοναῖς" z:- 
voluptatibus atque in omni libidinum genere volu- — 97,6 οὐχ àv εἴη τοῦτο ἔχαστον ματαιότητος; μᾶλλον 
tari ; quanti, queso, vanitatis vel singula qu:eque δὲ πῶς οὐχὶ ταῦτα πάντα xal τὰ mapazAisr v5- 
esse reperiuntur? quidni igitur h:ec omnia et ho- τοῖς ματαιότης ματαιοτήτων εἰσέ ; τῷ ἀναδεπλατιΣ 
rum similia vanitas vanitatum sint, sive ut Eccle- σμῷ τῆς λέξεως ποιοῦντος τοῦ Ἐχχλησιαστοῦ τὴν 
Siastes iterata appellatione significare intenüius ὑπόληψιν τῆς ματαιότητος ἐπιτατιχωτέραν, ᾿Ἀμέλει 
voluit, summa vanitas (20)? Atque idem, quia τοίνυν ὡς πρὸς οὐδὲν πέρας ὀνησιφόρον ἀφιχομένω 
homines qui studium curauque suam in ejusmodi C τῶν ἐν τοῖς εἰρημένοις ἀσχολουμένων ἀμέσως ἐπ 
rebus ponunt, ad eum tendunt. finem, in quo nulla. — 51275* 


, ΦΎ 
n3 


utilitas sit, idcirco adjecit statim : . 
S Hl. 
VEns 2. Quid habet amplius homo de universo la- Τίς περίσσεια τῷ ἀνθρώπῳ ἐν παγτὶ μόχθῳ αὖ- 
Fore ἐπο, quo laborat sub sole? τοῦ, ᾧ μοχθεῖ ὑπὸ τὸν ἥλιον; 
Id est, edisserant vero, qualem sibi utilitatem ii "Avi τοῦ, Ποίαν γὰρ, εἰπάτωσαν, πορίχνονται λυσ:» 


comparent, qui rebus 1 inhiant przsentibus, οἱ τέλειαν οἱ χεχτινότες πρὸς τὰ ταρόντα, χαὶ τὰς σα- 
Lreves corporis voluptates et delicias et populares χιχὰς xai προσχαίρους ᾿δονὰς χαὶ τρυφὰς xai δόξας 
«uras studiose consectantur : quie nempe aquae ἔχειν ἐσπουδαχότες, θᾶττον αὐτῶν ἀποιχομένων δὶ- 
instar, qu:e per declive feratur, aut roris matutinx- — xrzv ὕδατος ἐπὶ τὸ πρανὲς ςερομένυ, xai 6póso) 
que nebulze iore, cito dispereunt. Übi enim cra- — xai νεφέλτς ἑωθινῆς" ἤἔχιστε se εὑριαχομῆντε εἰς 
tinus illuxerit dies, quam illi hodie honesti exper- τὴν αὔριον τῆς ποοτούστς τοῖς ἀπειρηχάλοις σέξατα 
tes voluptatem nequitiamque amplexi sunt, minime ρὸν εὐπαλείας xal μοχηήτοίας, χειὰ δείχνωνται χαὶ 
jam constautem inveniant, et inania eos alquevana — pàiza:x παντελῶς δεδηαχότες. Διὰ τοῦτο χαταμειι- 
| ersecutos esse, manifestissime appareat. Propterea ς 2u:voz xai χαττγορῶν τῶν τοιούτων qr xal ὁ 
Los ipsos A-ros quoque divinus propheta objur- θεσπίσιος πεοτῆττς Auot « "QD iri Bel- 
s4üS accusansque, « Stare, iuquit, sibi finxerunt, σαντο, x3* οὐχ ὡς φεύγοντα, » τῇ» ὠχυτάτη πὶ- 
qua fugerent. (2D, ν» velocissimo utique cursu ἢ p32;9n$» xa* παρέλευτιν τῶν αἰτχίστων τὴς ἀτιμίας 

20) De ista ejusdim vocabuli. iteratione αἰ. ctum sanc'or! ri, ecco nf pari ntensura et sanctum 
Nysse nus, quiet morem sacrarum Litterarum esse — stiperet. pri, "rmm ἐπ suuclalule, eb huc uerum sug- 
C esteiptl, ui qu.e medium excedunt, per ejusmo i. εἰμ δῶν ciorum, 4Rud per e3snperafitouem cousticra- 
εὐρεῖς ati: nem si ἐπα πόθι Οὕτως inqu.t, χαὶ ἅγιον (Ue ja sqnciiucaiteac.... Dici enim non. simpliciter 
uocnmi5i τὸ ἔσχ ἢ λέγηται χαὶ τοῦ vvv. X3ylow. ὡς — 6s? cona quur da rehws erparent, sed. ea esse “78ε- 


E 


En πῷ uil ὦ τοῦ TI ἐξ ἄγθωτ τὸ ἄν τοὺς iliniy4. ie ΤῊΣ 4 (uH: gil ἢ (dots eracene quoad ipsam tani 

CY! inc. χοὶ 752162 πολιν τὸ τῷ v3 AQY OMS τὸ YA: ὩΣ ἀμ à 2 Ferieuc ὡς si quis dicat mortno 

Unir5l2.9 ἐν ἂν sac ὕςι epe ἃς τι egg 0,8 nina CC κα dug 1301915 Utagimanm. (Hom. 
πὺς εἴντι ἄτας iw τοῖς lm φαούμενα, σα ἵ im bees . 

xat DET. ziii. τοὶ τῆς xiii τὸ ni:1 "Ὁ GRADUS (51) Aus σι mn. ἂν 3pal LXN. legimus ὡς 

εἶν: 7 19:157" ἐς ei τς λέγει καὶ v: Ye LN QXgotl00€ ἔστη τλὲ 5 :133974.. ; ἴθ ποξτὶκ vero alia Onnino 
αἰ τοῦ i2. x'p:t205.04924 ον! [a τ sat- — € sente nta :o$iriptum. enim est ; Sie«t Dcvid 

Canqud dicünrsccris nio: o. (YU Sub Su DPllQrfWlÓ* $d Aecoré ἔσο πὶ ὩΣ 





— —— .- PEREELQEQGEEMDIEM EE Ma C ——— 
- - - - 
- . ] 


191 


IN ECCLESIASTEN. — LIB. I. "e 


παθῶν, xai βδελυχτῶν ἡδονῶν, χαὶ τῶν ἄλλων τῶν Α przlereuntia, ledissimos «1 igocmunie plenos 


τοῖς φαύλοις ἀνθρώποις ὄντων περισπουδάστων ἀδό- 
ξων δοξῶν, χαὶ τιμῶν ἀτίμων, xal χερδῶν ἀχερδῶν " 
τῶν διὰ συχοφαντίας xal χολαχείας xai τῶν λοιπῶν 
τῆς φαυλότητος ἐπιτηδευμάτων, τῶν πρὸς μόνην 
ἀφορώντων τὴν ζωὴν τὴν ὑπὸ τοῦτον τὸν ἥλιον. 
Ἐντεῦθεν παραινιττόμενος xai μόνον οὐχὶ φάτχων * 
Πάρες, ἄνθρωπε, τοὺς ἀφιχνουμένους xal χαταντῶυ- 
τας μόνον μέχριττς προσδλέψεως τοῦ αἰσθητοῦ ἡλίου 
τοῦ πρὸς ἀνατολὰς ἀπιόντος χαὶ πάλιν ἀφιχνουμένου 
πρὸς τὰς δυσμάς" xal διὰ ἀδοξίαν ἐνδυομένον χαὶ 
τὴν ἀφάνειαν * χαὶ διὰ τῆς ἰδίας ἀνατολῖις τε xal 
δύσεω; σὲ προδήλως διδάσχοντος μέλλειν τεθνάναι 
xai χατὰ ταυτὰ χαὶ ὡσαύτως ἀποστερεῖσθαι τῆς 
προσηύσγς σοι περιφανείας χαὶ δόξης * ὅπου γε πολ- 
λάχις xai ζῶντά os κατείληφεν d$ σύμθδασις τῆς τοι- 
αὐτῆς ἀλλοιώσεως χαὶ περιτροπῆς * χαὶ μᾶλλον ἀνά- 
νευσον πρὸς τὴν ζωὴν τὴν ὑπὲρ τοῦτον τὸν ἥλιον, xal 
συνανυψώθητι πρὺς τὴν ὑπερουράνιον ζωὴν xal χα- 
τάττασιν᾽ καὶ παράτεινόν σου τὸν νοῦν πρὸ; τὰς ἀχτῖ- 
va; τοῦ ἡλίου τῆς δόξης " ἵνα ταῖς ἐχείνου μεθ- 
ἐξ:σι χαὶ μετουσίαις φωτισθῇς xax λαμπρυνθῇς, καὶ 
τῆ; ἐν Κηδὰρ παροιχίας ἀνώτερος χαὶ χρείττων 
ἁ ποφανθῇς. 


Παραπλησίως γὰρ χαὶ Μιχαίας ὁ προφήτηξ, χα- 
ταγινώσχων σφόδρα τῶν τῆς ματαιότητο; ἐραστῶν 
χαὶ τὸν μοχθηρὸν μόχθον μοχθούντων ὑπὸ τὸν ἥλιον, 
οὕτω φησέ᾽ « Ἐγένοντο λογιζόμενοι χόπους, xal ἐρ- 
γαζόμενοι χαχὰ ἐν ταῖς χαρδίαις αὑτῶν, xal ἅμα 
τῇ ἡμέρᾳ συνετέλουν αὐτά * διότι οὐχ ἦραν πρὸς 
τὸν Θεὸν χεῖρας αὐτῶν * χαὶ ἐπεθύμουν ἀγροὺς, xal 
διήρπαζον ὀρφανοὺς, χαὶ οἴχους χατεδυνάστενον" » 
τοὺ: πρὸς μηδὲν πέρας ἀναθὸν χαὶ λυσιτελὲς xazav- 
τῶντας χόπους fjitot μόχθους * ταυτὸν γάρ ἐστιν Exá- 
τερον, δηλαδὴ παρεμφαΐίνων xal τὰς συμπαρομαρ- 
τούσα; αὐτοῖς πονηροπραξίας καὶ ματαιοπονίας. 

Μήποτε δὲ τὸ, « ὑπὸ τὸν ἥλιον, » χαὶ ἄλλως ἐξει- 
ληφέναι προσῆχεν ἐπειδὴ γὰρ ἀπέδλεψεν ὁ Ἐχ- 
χλησιαστὴς πρὸς πάντας ἀνθρώπους τοὺς xatoi- 
χοῦντας τὴν γῆν, fiv ὁ ἥλιος ἀφ᾽ ὑψηλοῦ xal μεταρ- 
σίου προσδλέπει, χαὶ διὰ τῆς ἰδίας ἀνατολῆς χαὶ 
, δύστως ἐν τῇ βουλῇ χαὶ προυτάξει τοῦ Κτίσχντος 
εὐεργετεῖ πολυτρόπως, προτείνει πρὸς τοὺς ἐν φαῦ- 
λότητι xal μοχθηρίᾳ καὶ χαχοπραγίᾳ προελομένους 
πολιτεύεαθαί τε xai ζῇν ἀνὰ πᾶσαν τὴν γῆν ὑπὸ 
τὸν ἥλιον ἐν τῇ, φάσχειν" «€ Τίς περίστεια τῷ ἀν- 


(22) Cedar, inquit Hieronymus (in Is. c. 1x, 
n. 7 ) regio Saracenorum est, qui in Scriptura vocan- 
tar [smaelite. lncole «jus regionis Cedrei aut. Ke- 
dareni dicti, quos leJanidus (Palast. lib. t, e. 18), 
eosdem esse putat atque. Arabes. Scenitas, qui a 
('ntoriis nomen. habent. Verum eo. hie. nomine 
designatur hominum genus caduca et. praya se- 
cianium, ἃ quibus. Cristiani. virtutis. ac. pietatis 
cultores sic d:screpant, quemadmodum a barbaris 
Cedarenis cives Israelitte. differebant, Comparatie- 
n^m liaud dissimilem induxit Chrysostomus ad. illa 
psalmi cvix. : Hobitavi cum tabernaculis Cedar : hec 
en m subjecit : B2pf£ao5v τοῦτο τὸ γένος ἐστὶ θηριω- 
δίπτερον πρὸς τοῖς χεχρατομένους, διαχει μένων j34n5- 


affectus, detestandas voluptates, ezeteraque pravo. 
rum hominum conquisita studiis, gloriam gloria 
vacuam, bonorem sine honore, lucrum. lucri ex- 
pers : qua accusando aut adulando, nullamque 
improbam curam prztermittendo ii perquirunt, qui 
unam islam respiciunt vitam, qux: hoc sub sole 
degitur. Hinc ille inmuere mihi videtur, aeprope in 
hunc modum admonere : Labores, o mortalis, et ma- 
chinationes, quotquot superveniuut occurruntque, 
tandiu prztermittito, dum solem hunc aspectabi- 
lem contempleris : qui ad orientem ut abiit, rur- 
sum ad occidentem commeans, splendorem subinde 
suum et speciem obducit : atque orlu et.occasu 
suo illud palam te edocet moriendum tibi esse, nec 


B dissimili te modo ea, qua nunc flores, dignitate at- 


que gloria spoliatum iri : quanquam par szepe re- 
rum conversio immutatioque te viventem eliamtum 
occupavit. ltaque eam potius vitam suspicias, quie 
supra hunc solem vivitur, altiusque assurgas ad 
celestem :eterni zevi beatitatem, atque in alterius 
solis splendore et pulchritudine animum defigas : 
quo ille te propius copiosiusque lumine suo per- 
fundat illustretque, tu jam habitatoribus Cedar 
sublimior et praestantior videare (22). 

19 Nimirum et Michzas propheta, non aliter 
amatores vanitatis, et hoc sub sole perversis studiis 
et contentionibus rem suam urgentes vehementer 
improbans, sic est locutus : « In meditandis labo- 


C ribus occupati, opera mala animo destinabant, ea. 


que intra diem perliciebant : itaque non ad Deum 
manus suas protendere, sed agrorum cupidi pupil- 
los spoliare, in familiis dominari soliti (23) ; » 
liorum scilicet neque labores neque machinationes, 
nam idem utrumque est, ullum habere exitum de- 
monstrans bonum atque utilem, unoque iis nexu ct 
prava opera et inania studia adh:erescere. 

Quidni vero illud, « &ub sole » in aliam quoque 
sententiam merito interpretemur ? nau cum Eccle- 
siastes sermonem ad omnes homines converterit. 
qui terram hanc babitant, quam sol ex edito su- 
plimique loco intuetur, atque ortu ct occasu. sio 
lustrans, Conditoris consilio et voluntate multis 
afficit beneficiis ; jam cum ait : « Quid habet am- 


D piius homo de universo labore suo, quo laborat sub 


sole, » homines alloquitur, qui quacunque ie.t4 
sub sole patet, dedita opera in omni scelere eL m.- 


vate xai χαλύθαις χεχρτημένων, xai πρὸς τὴν τῷ 
0r, oi» ἀγριότητα ἔχπεπτωχότων᾽ ἀλλὰ τούτων πολ 
λῷ χαλεπώτεροι οἱ &pra ves, οἱ πλεονέχται, οἱ ἐν ἀσελ. 
γείαις, οἱ ἐν τρυφαῖς ζῶντες. ld est: Barbarum | hec 
hominum genus est adversuscos, quos vicerunt, [ero 
ciorem animum gerentium, qui tentoriis et tugurii . 
utuntur, et ad. immaniiatem ferarum — reciderun! ; 
sed his mulio sunt efferatiores raptores, avari, et qui 
impudice, qui libidinose in deliciis vitam | agunt. 
(lom. V Expos. in Psalm. civ, n. 5.) 

(95) Mich. τι, 1. Sed apud. LXX scriptum e:t 
ἙἘργαζόμενοι xaxà ἐν sal; χοΐταις αὐτῶν * quad. et 
in Latims redditum est. [m cubilibus; quanquara 
cxtera minus respondent. 





199 S. GREGORII AGRIGENTINI 760 
litia et improbitate versantur ae vivunt : velut si A θρώπῳ tv παντὶ χόπῳ αὐτοῦ, ᾧ μοχθεῖ ὑπὸ τὸν VA vov ;o 


diceret, quicunque sub sole hoc est mortalis, enar- 
ret, v2na ipse secando agendoque quantum utili- 
tatis et commodi laturus sit: cum quz hodie sunt, 
cras futura non sint : nec, si quis nunc gloriz, 
amplitudinis, divitiarum, dominationis causa ani- 
mos exiulit, οἱ fastu tumens omnes superbe con- 
lemnit, non is brevi ad ignominiam et humilitatem 
extremamque inopiam recidat. 


Neque vero absurde, opinor, existimet quispiam, 
illud, « sub sole, » usurpatum esse ad defunctorum 
exceptionem, qui, a sole hoc procul, infra terram 
sunt, quasi hzc insit in illis verbis sententia, Ec- 
clesiasten scilicet eos alloqui, qui etiamnum su- 
perstites hanc vivunt vitam : quod 13 ii mutare 
mores, atque a pessima vitz ratione ad bonam fru- 
gem redeuntes resipiscere facile possint ; illud si 
forte animo cogitent, sibi quoque supremum instare 
diem, nec se minus, quam czeleros morti esse de- 
votos : jamque, in mortalitatis suz& cogitatione de- 
lixi, flagitiosz denique vitz pravisque moribus mo- 
dum ponant. 


Ceterum qux hactenus dieta sunt, ansam alicui 
prxbeant ambigendi, quzrendique, quonam pacto 
Ecclesiastes, qui hominum improborum perversas 
vit:e rationes et prava facta detegere sibi proposue- 
rit, nihil aliud pronuntiaverit, quam « Vanitas va- 
nitatum, omnia vanitas? » nam si vanitas sunt, ut 
jam diximus, sive facta, sive dicta, sive cogitationes 
quaecunque nullam habent utilitatem : cum omne 
improbitatis, nequitiz:sque et malitiS genus non 
modo nullum amatoribus suis afferat commodum, 
sed etiam ad zterna illos supplicia transmittat; cur 
non aliud his nomen ab Ecclesiaste impositum esl, 
nisi vanitas? optabile enim erat istis, qui diu in 
rapinis, in avaritia, in criminationibus, in ingluvie, 
in ebrietate, in crapula, in aliis omnibus flagitiis 
versati essent, vanitatem eorum solis operum cu- 
jusque terminis definitam ac circumscriptam esse ; 
ne cum iis ad illam quoque vitam transire deberent, 
in qua justus judex de omnium, qui vita defuncti 
sint, meritis est cogniturus. Quomodo igitur quz 
poenas importent intolerabiles cruciatusque per- 
petuos, vanitas vanitatum appellabuntur? przser- 
tim cum vel de otioso verbo ponas ab hominibus 
dandas, rationemque in judicii die reddendam esse, 
Christus et Deus noster in Evangeliis edixerit "9, 


llanum porro hinc est, quod ad quzstionem 
respondeas, Sapiens enim Ecclesiastes, tauquam ad 
tirones verba faciens, damnatis increpatisque iis 
qui, nature fines ralionesque transgressi, leges 
cjus a quo conditi sumus, subvertuut, et. volunta- 
riis liberi arbitrii momentis ac motibus ad res 
inutiles et malas abutuntur ; satis esse existimavit, 
Εἴ 605 ab una vanitate reprehenderet notaretque : 


!* Matth. xi, 56. 


ἀντὶ τοῦ, Πᾶς ἄνθρωπος τελῶν ὑπὸ τοῦτον κὸ 9 Toto 
εἰπάτω, ποίαν Ex τῶν τῆς ματαιότητο: ἔπεετυδευ- 
μάτων xal πράξεων ὄνησιν εὑρήσει χαὶ λυαντέ- 
λειαν" ἐπ᾽ ἂν σήμερον ἔστι, χαὶ abptow οὖν 
ἔστι “ χαὶ νῦν μὲν ἐν δόξῃ xoi μεγαλωσῶντ χα: 
πλούτῳ xai χαταδυναστείᾳ τὴν ἰδίαν γνώμ ῆν £ila.- 
δαίνουσαν xaX φλεγμαίνουσαν ἔχει, xal χατατφρρυστιο- 
μένην πάντων τῶν ἄλλων' μετὰ βραχὺ δὲ πρὸς ἀδοξία 
xai ταπεινότητα χαὶ τὴν ἐσχάτην ἀπορίαν tec, «be. 

Táya δὲ τις οὐχ ἀπειχότως τὸ, ε ὑπὸ τὸν TjAtov, » 
οἰήσοιτο χατὰ ἀντιδιαστολὴν εἰρῆσθαι τῶν τεθνηχό- 
των, xai μηδαμῶς ὄντων ὑπὸ τοῦτον τὸν ἥλιου, ἀλλ᾽ 
ὑπὸ νἦἣν γεγονότων * ἕνα ἐστὶ τοιοῦτον τὸ εἰργ, μένου" 
ὡς τὰ ῥήματα τοῦ Ἐχχλησιάαστοῦὺ προδέδληντα: 

D πρὸς τοὺς ἤδη παρόντας ἐν τῷδε τῷ βίῳ xai gov- 
τας τὴν παροῦσαν ζωὴν * ἅτε δὴ xal πρὸς Ez3zp9- 
φὴν χαὶ μετάθεσιν τὴν ἀπὸ τῆς χειρίστης πολιτείας 
xai βελτίωσι» μεταθεῖναι ῥᾳδίως: δυναμένους * ὡς; 
ἔντευθεν διενθυμουμένους, ὡς xaX αὐτοὶ τελευτή 2073 
πάντως, καὶ θνέξουσι παραπλνσίως ἐχείνοις * xai 
χατὰ τὸ ἀκόλουθον λαμδάνοντας ἔννοιαν τῇς θνττῆς 
αὑτῶν φύσεως, xal διορθουμένους τὴν μοχθηρὰν 
αὐτῶν xai φαύλην ζωήν. 

Ἄλλα γὰρ ἐξ ἀχολουθίας τῶν εἰρημένων ἀνα;υζ- 
σεταί τις ἀπορῶν λόγος, χαὶ φήσειε * Καὶ τί δήποτε 
τὰς πονηρολογίας χαὶ χαχοπραγίας τῶν μοχδ Ὡς 
χαὶ φαύλως ἐν τῷδε τῷ βίῳ πολιτευομένων ἀνδιὺ- 
πων ὁ Ἐχχλησιαστὴς δηλύισσαι βουλόμενος. « 311- 
ταιότης, εἶπε, ματαιοτήτων, τὰ πάντῃ μα-ταιό- 
τῆς ; » El γὰρ ματαιότης ἐστὶν, ὡς ἔφθημεν εἰπόν- 
τες, ἡ μηδεμίαν ὠφέλειαν ἔχουσα πρᾶξι;: xai λαλιὰ 
καὶ ἐνθύμησις, τὰ δὲ τῆς φαυλύώτητος χαὶ μοχθη- 
ρίας εἴδη χαὶ τῆς xaxla; πρὸς τῷ μηδεμίαν ὄνησιν 
προξενεῖν τοῖς σφῶν ἐρασταῖς, ἔτι xal πρὸς τὰς αἴω- 
νιζούσας παραπέμπουσιν αὑτοὺς τιμωρίας " πῶς 
ὠνομάσθησαν τῷ Ἐχχλησιαστῇ ματαιότης ; ἀγαπη- 
τὸν γὰρ Tj» τοῖς ἑσπουδαχόσι περὶ τὴν ἁρπαγὴν xai 
τὴν πλεονεξίαν xal τὴν συχοφαντίαν xal τὴν ἀδξη- 
φαγίαν xal μέθην xal χραιπάλην καὶ τὴν ἄλλην πᾶσα» 
χαχοπραγίαν περιορίσθαι χαὶ περιγεγράφθαι τῶν 
ἰδίων ἐνεργειῶν μόνοις τοῖς πέρασιν " ἀλλὰ μὴ συν- 
ἀπῴχοντο τούτοις xal. πρὸς τὴν ἐχεῖθεν ζωὴν, ἐν 
ἧ τὴν τῶν βεδιωμένων ὥρισεν ὁ δίκαιος χριτὴς ἂντ- 

D ἀπόδοσιν. Πῶς οὖν τὰ προξενοῦντα τιμωρίας ἀν- 
υποίστους xal χολάσεις ἀτελευτήτους ὠνομασῦἧδον- 
ται ματαιότης ματαιοτήτων ; ὅπου γε χαὶ ὑπὲρ ἄργοῦ 
λόγου τοῖς ἀνθρώποις εἰσπραχθήσεξθαι δίχας, xal | 
λόγον ἀποδώσειν χατὰ τὴν ἡμέραν τῆς χρίσεως ἐν 
τοῖς Εὐαγγελίοις φησὶν ὁ Χριστὸς xal Θεὸς ἡμῶν, 

Ἔστι δὲ χαταφανὴς αὐτόθεν τῆς ἀπορίας ἢ λύσις. 

Ὃ γὰρ σοφὸς Ἐχχλησιαστὴς ὡς πρὸς εἰσαγομένους 
τὸν λόγον ποιούμενος, xaX χαταγινώσχων xal χστα- 
μεμφόμενος τῶν παραχαραττόντων τοὺς ὄρους xai 
λόγους τῆς φύσεως, xal τοὺς νόμους τοῦ χτίσαντος 
ἡμᾶς παραλογιζομένους, καὶ ταῖς προαιρετιχαῖς τεῦ 
αὑτεξουσίου ῥοπαῖς xaX χινῆσεσι χεχρημένους ἐπὶ 
ποῖ; ἀσυμφόροις xal φαύλοις, ἀποχρῆναι ἢγήσατο 








- πο - ἂν -—  — uh c 9 e mu —— — —  ———MERRE- o omo o9 i 


161 


IN ECCLESIASTEN. — LiB. I. 162 


διὰ μόνης αὐτοὺς ἐξελέγξαι χαὶ στηλιτεῦται τῆς A ut animo interea recolerent discerentque nulium ex 


ματαιότητος * ἵνα διενθυμηθῶσι xal μάθωσι τέως, 
pz62y ἀπόνασθαι τῶν ἐπιτηδευμάτων τῆς πονηρίας, 
ἀλλ᾽ ἀφρόνω; χαὶ παραλόγως οἴονται περισπούδα- 
στον τὴν ἀνῃρωπίνην δόξαν xal τὰς σαρκιχὰς ἦδο- 
vi;. Εἰ γὰρ, « Πᾶπα σὰρξ χόρτος, χαὶ πᾶσα δόξα 
ἀν) ρώπου ὡς; ἄνθος χόρτου, » πρόδηλον, ὡς οἱ “περὶ 
ΤΣ σαρχιχὰ πάθη τῆς αἰσχύνης ἐνασχολούμενοι 
πρὸς τὴν ἀπεικασθεῖσαν τῷ εὐμαράντῳ ἅνθε!: τοῦ 
χόρτου δόξαν ἀνθρωπίνην καὶ χαταδυναστείαν, ἧς 
οὐδὲν ὠφέλιμον ἣ χρήσιμον τὸ παράπαν τὴν σφῶν 
ζωὴν ἀναλίσχουτι. Μόνον οὐχὶ γάρ φησι" Γνῶθι τέως, 
ἄνθρωπε, διὰ τῶν παρ᾽ ἐμοῦ σοι προτεινομένων, ὡς 
74 παρὰ σοῦ λελεγμένα xal πεπραγμένα φαύλως 


χαὶ μοχθηρῶς, ματαιότης ματαιοτήτων εἰσὶν, ὡς͵ 


ἀλυσιτελῆ xal ἄχρηστα xai ἀσύμφορα " μετέπειτα δὲ 
χατὰ τὸ τέλος τοῦ βιδλίου τὴν ἐντελεστέραν διδασχα- 
λίαν ἀχούσεις, ἀναχεφαλαιουμένου τοῦ Ἐχχλησιαστοῦ 
πάντα χαὶ φάσχοντος " ε Τέλος τοῦ λόγου τὸ πᾶν 
ἄχουε - τὸν Θεὸν φοδοῦ xai τὰς ἐντολὰς αὑτοῦ 
φύλασσε" ὅτι τοῦτο πᾶ; ἄνθρωπος, ὅτι σύμπαν τὸ 
ποίημα ἄξει ὁ Θεὸς εἰς χρίσιν ἐν παντὶ παρεωρα- 
μένῳ, ἐάν τε ἀγαθὸν ἧ, ἐάν τε πονηρόν. » 

᾿Αλλὰ γὰρ τούτων οὕτως ἀποδοθέντων ὑπὸ τοῦ 
λόγου τῆς ἀληθείας, χρῆναι καλῶς φήθημεν παρα- 
σῃμήνασθαι xal εἰπεῖν, ὡς εἰχὴ xat μάτην ἔνιοι 
τῶν προγενεστέρων ἐξηγητῶν ἐξειλήφασι τὸ, « Ma- 
ταιότης ματαιοτήτων, » χαὶ περὶ τῶν ὄντων χαὶ 
φαινομένων, λέξεσιν αὐταῖς εἰπόντες " « Λέγει γὰρ 
οὐχ ἀπλῶς εἶναι μάταια τὰ ἐν τοῖς οὖσι φαινόμενα, 
ἀ,λὰ xa0' ὑπέρθεσιν τῆς χατὰ τὸ μάταιον σημα- 
cla;. » ΓΛλλοι δὲ τὸ, « ὑπὸ τὸν ἥλιον, » δηλοῦν ῴή- 
0nazv xai τὴν γεωργιχὴν ἐπιμέλειαν xal φιλεργίαν 
λέξεσιν αὐταῖ; εἰπόντε:, « Τὰς περὶ τὴν γῆν ἐργα- 
σίας φησί" » οὐδετέραν γὰρ ἐχδοχὴν προσίεται τῇς 
ἀληθείας ὁ λόγος. Tà γὰρ ὑπὸ τοῦ Δημιουργοῦ γε- 


39 [55, aL, 6. 


(24-25) Eccle. xui, 15. Extrema aliquid variant apud 
LXV; sic eiim se habent : Ὅτι σύμπαν τὸ molr μα 
ὁ Θεὸς ἄξει ἐν xplazt, ἐν παντὶ παρεωραμένῳ, ἐὰν 
ἀγαθὸν, χαὶ kXv πονηρόν. 

(26) Carpit hic Nyssenum prolatis ejus verbis, 
qus paulo superius ascripsi (ἢ 2, p. 10); displicent 
pempe Gregorio nostro illie voces τὰ ἐν τοῖς οὖσι 
ψαινόμενα : quod. vanitatem in. pravis hominum 
studiis, non in rebus ipsis agnoscat. Ceterum Nys- 
senus post illa sententiam suam loc modo explica- 
vit : Καὶ μηδεὶς ὑπολάδοι χαττγορίαν εἶναι τῆς χτί- 
σεως τὰ λεγόμενα" xal γὰρ ἂν εἰς τὸν πεποιτχότα 
πάντα διαθαίνοι τὸ ἔγχλημα, εἰ τούτων ἡμῖν δτιμιουρ - 
γὸς ἀναφανείτ, ὁ συστησάμενος ἐξ οὐκ ὄντων τὰ 
πάντα, εἴπερ ματαιότητος εἴη τὰ πάντα. ᾽Λλλ᾽ ἐπειδὴ 
διπλῆ μέν ἐστιν ἡ τοῦ ἀνθρώπου χατασχευὴ, Ψυχῆς 
σώματι συνδραμούση: " μεμέρισται δὲ χαταλλήλω; 


. ἕχατέρῳ τῶν ἐν ἡμῖν θειυρουμένων xa τῆς ζωΐς 


εἶδος " ἄλλη γὰρ ψν ἧς καὶ ἑτέρα σώματός ἐστι ζω δ᾽ 
ἡ μὲν γὰρ νητὴ xat ἐπέχηρος " ὁ δὲ Gaza! n; χαὶ ἀχῆ- 

τος χαὶ αὔτη μὲν εἰς τὸ παρὸν βλέπει μόνον, τῆς 

ὁ σχοπὸς εἰς τὸ διγνεχὲς παραπτ:ίνεται" ἐχεὶ 02v 
πολλὴ διαφορὰ τοῦ θνττοὺ πρὸς τὸ ἀϊδιον, ποὺς τοῦτ 
φέρει τοῦ Ἐχχλησιαστοῦ ἢ φωνὴ, τὸ μὴ δεῖν πρὸ; 
“ἣν αἰσθητὴν ταύτην βλέπει» ζωήν" ἥτις συγχρῖνο- 
μένη πρὸς τὴν ὄντω; ζωῆν, ἀνύπαρχτὀς τις xal 
ἀγυπόστατός στιν. ll est : Neque existimet quis; ium 


D 


improbitatis studiis percipi fructum; 14 sed insi- 
pienter eosdem atque temere et. humanam gloriam 
el corporis voluptates studio dignas putare. Si 
enim, « Omnis caro fenum, et omnis gloria hominis 
quasi flos feni **, » manifestum est, qui voluptariis 
hisce turpibusque indulgent cupiditatibus, vitam 
605 suam insumere, gloriam apud homines domi- 
nationemque consectanio feni flore nihilo diutur- 
uiozem, in qua nihil utilitatis, nihil commodi sit : 
velut si diceret : Agnosce interea, 0 mortalis, cx 
jis, qu ἃ me tibi enuntiantur, quidquid improle 
flagitioseque dixeris fecerisve, id omne vanitatcim 
csse vanitatum, quippe inutilia cuncta οἱ superva- 
cua et incommoda. Idem postea sub libri finewm 
docirinam audies, absoluliorem : universa enim sic 
colligit. Ecclesiastes, cum ait: « Finem sermonis 
32udile omnes : Deum time, εἰ mandata ejus ob- 
serva. [loc enim omnis homo; el cuncta, quie 
fiunt, adducet Deus in judicium pro omni errato, 
sive ponum sive malum illud sit (21-25). » 


llis jam sic ex veri oraculo expositis, omnino 
adnotaudum videlur, dicendumque, temere quos- 
dam et fruatra, ex iis, qui ante 008 fuerunt, inter- 
pretes illud, « Vanitas vanitatum, » et de iis que 
sunt, et de iis qua visuntur, accepisse : hec nam- 
que usurpant verba : « Dicit enim, non simpliciter 


esse vana qux in rebus apparent, sed esse cum ex- 


euperatione quoad ipsam vani significationem (26).» 
Alii vero illud, «sub 15 sole» designare putaveru:t 
rei rustic:e curam et laboris sedulitatem, his nempe 
usi vocibus : « Opera dicit, quae ad terram perti- 
nent (27). » Atqui neutrum ad. sententig veritatein 
accedit. Nam qua a Conditore facta sunt, ea omuia 


ca que dicuntur, rerum. conditarum. accusalionem 
esse. Revera euim éu eum, qui omnia fecit, trans- 
iret criminatio, si eorum auctor is proderetur, qui ex 
iis, qu& non erant, condidit omuia ; siquidem essent 
omiiia vanitatis. Sed quoniam dup'ex. ext. hominis 
consiructio, cum. anima concurrat cum corpore : 
conveuienter autem utrique eorum, qua in nobis cou- 
siderantur, dispertitum. est vite genus; alia. enin 
est anima, alia vita corporis : nam liec quidem est 
murtalis, et in eam cadit. inteiitus ; illa autem. im- 
patibilis atque expers interitus : et hec quidem aspi- 
cit tantum quod adest, illius autem scopus tendit ad 
eternitatem : quoniam igitur multum differt immor- 
(ule a mortali, et eleruum a. temporario, eo speciat 
tor Ecclesias, non. oportere ad hunc seusilem in- 
lueri vitam : qua si conferatur cum ea, quae vere est 
rila, non est nec potest consistere, (lou. 1 n Eccl ) 
Porro ex hoc loco ostendit Montfauconius, falsum 
esse titulum codicis Coisliniani, qui opus hoc tri- 
buit Gregorio Nysseno. (Jib. Coisl, p. 120.) 

(21) Aseriptum erat in Colice ad marginem Ato- 
νυσ, 'Axs&. Dionysii scilicet Alexandrini eam fuisse 
interpretationem, quie lie a. Gregorio nostro reji- 
citur. At jam Dionysianum coaunentarium in Ec- 
cl.siasten ínter ca. numeravimus, qua deperdita 
sunt, 


-— σ- - 799 π“ . 





7JJ S. GREGOIUI AGRIGENIINI 161 
valde pulchra reperta esse, divino testimonio doce- A yovóza πάντα καλὰ λίαν ἐμαρτυρέθησαν " xal εὖτε 


mur. Neque vero aut diviuarum Litterarum senten- 
ti adversari fas est, aut cognitam manifestamque 
utilitatem et pulchritudinem ct orJinem ipsum ua- 
lurze in iis, que sunt quzeque visuntur, quomodo- 
cunque reuargui par erat. Quin et homincs priscos 
recentesque, qui rei rusticae dediti terre cultores, 
operumque stuJiosi fuerunt, sacris in Lileris com. 
mendari videmus, contraque qui negligentes οἱ 
jgnavi et desides sint, multis reprehendi : quando- 
quidem οἱ initio, cum Deus generis nostri princi- 
pem finxit, in paradiso collocavit: « Ut operaretur 
et custodiret illuin **. » Et de [saaco scriptum esl : 
« Sevit in terra illa, c& anno eodem hordeum inve- 
nit centaplicato (28). » Longum vero esset et grave, 
quie de his exstant testimonia, vel evolvere vel 
referre. Novere euim omnesea etiam, quie 6. con- 
trario ad reprehensionem oliosorum ct segnrum 
prolata sunt, quorum causa dicitur, « Via: inertium 
sirabe spinis (29). » Ac rursum : « Vade ad formi- 
cam, o piger, atque δι] γα vias ejus, et esto illa 
sapientior ; nam cum ei 50u sit agellus, neque ha- 
Leat qui cogat, neque sub domino sit, parat zestate 
alimentum et multam in messe facit acervationein. 
Aut vade ad apem, et disce, quomodo operaria est, 
3lque opus suum quam speciosum facit, cujus la- 
boribus reges privatiquead sanitatein utuntur (20).» 
Magnus vero Paulus, os illud aureuim, ne in esu 
quidem cessare quemquam et otiosum esse permit- 
tit !**. Quomodo igitur cogitare 1G liceat, qua in 


rerum natura videmus, ea vanitatem esse vauitatum? C 


aut sententiam illam, qux adducta est, « Quid habet 
amplius homo de universo labore suo, quo laborat 
sub sole? » terrze opera significare ? Propter qua 
potius honestus et industrius et Deo. cliarus homo 


' sil inventus, illud scilicet cura ejusmodi et laboris 


assiduitate consecutus, ut et egenos aleret, et ho- 
spites benigue acciperet, et alia Dco jucunda. face- 
Ῥεἰ. “ 


Nam uisi sit, qui sudoribus suis et laboribus co- 
piam sibi paret, ut et ipseabundet, et indigentibus 
commodare possit, qui comprobabitur, aut ad quem 
pertinere putabimus dietuin illud : « Dispersit, de- 
dit pauperibus : justitia ejus manct in seculum 
5.66 }}} **? » Quare nihil cjusmodi designabat Eccle- 
siasles, sed illud in animo habuisse videtur, ut 
clare przciperet, ne quis unquam iis exuberare 
operibus vellet, αἰ in detesiata voluptate, atque 
in corruptelarum illecebris et in obscoenis corpoiis 
libidinibus versantur : aut. iu. cupiditatibus iis οἱ 
curis οἱ servitute et. cerumnis, quas homines iuani 
glorixw studio tolerant ; ex quibus non modo nul- 
jum omnino cepere fructum, sed spe, ingruente 
Tiorborum cohorte, uaturze quoque. vires. amise- 


"Gen, n, 45, 5.1 Cor. x, Ὁ]. 15 Psal, cxt, 9. 


x o1), Gen. Xxvi, 12. Latina nostra nou reddunt 


(29) Prov, Xv, 19. Iu. Latin's sic redditur : 7ter 


τῷ λόγῳ τῆς θείας Γραφῆς οἷόν τὲ ἔστι ἀντιφάαχειν, 


οὔτε τὴν διεγνωσμένην xat κατειλημμένην χρησιμό- 
tn:& xal χαλλονὴν χαὶ τάξιν τῆς φύσεως τῶν ὄντων 


xai φαινομένων ὁπωσοῦν ἐνδιαδάλλειν προσῆκον. 
᾿Αλλὰ xal τοὺς τὰς γεωργιχὰς ἐπιμελείας xal τη- 
πονίας χαὶ φιλεργίας ἐσχηχότας ἀνθρώπους τὸλ- 


λαιούς τε χαὶ νέους χατασεμνυνομένους εὑρΐξυνο- 


pev ὑπὸ τῆς θείας Γραφῆς" ὡς ἔμπαλιν τοὺς ἀμε- 


λεῖς xal ἀργοὺ: καὶ ῥᾳθύμους μέμψεσι πολλαῖς καἪ- 
υποδεθλημένους. Ἐπειδὴ xai xav' ἀρχὰς ἧνέχα τὸν 
γεννάρχη» ἔπλασεν ὁ Osho, ἐν τῷ παραδείσῳ ἔθετ-, 


« Ἑργάζετθχι αὐτὸν χαὶ φυλάσσειν. » Γέγρλπιαι 


δὲ χαὶ περὶ τοῦ "oaix, ὡς « Ἵπσπειρεν ἐν τὸ γῇ 
ἐχείνῃ, καὶ eps τῷ ἐνιαυτῷ ἐχείνῳ Exa8to3:£20. 2 1v 


xpiÜfv* » xal μαχρὴν ἂν εἴτ xal φορτιχὸν τὰς περὶ 
τῶν τοιούτων μαρτυρίας ἀνελίττειν xal φἄάσχειν. 
Αὖλον γάρ ἐστι πᾶσι xal τὰ κατ᾿ ἐναντίωσιν εἰς 
μέμψιν εἰρημένα τῶν ἀέργων xol ὀχντρῶν, δεῖ ὧν 
φησ!" « Ὁδοὶ ἀέργων ἐστρωμέναι ἀχάνθαις - » χαὶ 
πάλιν, ε Ἴθι πρὸς τὸν μύρμηχα, ὦ ὀχνηρὲξ, xi 
ξήλωσον τὰς ὁδοὺς αὐτοῦ, xai γενοῦ ἐχείνον δοτώ- 
τερος * ἐχείνῳ γὰρ γεωργίον μὴ ὑπάρχοντος, μτὸξ 
τὸν ἀναγχάζοντα ἔχων, ὑπὸ δεσπότην ὧν, ἔτοιμάςε- 
ται θέρους τὴν τροφὴν, πολλὴν δὲ ἐν τῷ 3urto 
ποιεῖται τὴν παράθεσιν. Ἢ πορεύθττι πρὸς Tis 
μέλισσαν, xal μάθε ὡς ἐργάτις ἐστὶ, τὴν τε ἐρτα- 
σίαν ὡς σεμνὴν ποιεῖτα!, ἧς τοὺς πόνους βασιλεῖς 
καὶ ἰδιῶται πρὸς ὑγείαν πῤοπσφέρονται. » Ὁ δὲ μέγας 
χαὶ χρυσόστομος Παῦλος παραχελεύεται, μτιδὲ τὸ 
σύνολον τοὺς ἀργοὺς xat ῥᾳ)ύμους ἐσθίειν. Πῶς οὖν 
δυνάμεθα νοεῖν ἢ τὰ ἐν τοῖς οὖσι φαινόμενα ματαιό- 
vnza ματαιοτήτων, f| τὸ ἐπαγόμενον ῥητὸν καὶ pi 
cxov, € Τίς περίσσεια τῷ ἀνθρώπῳ ἐν παντ' μόχῆφ 
αὑτοῦ, (p μοχθεῖ ὑπὸ τὸν ἥλιον,» τὰ; περὶ τὴν 
γῆν ἐργασίας διλοῦν ; ἐξ ὧν εὕρηται μᾶλλον ὁ qr 
λόχαλος χαὶ σπουδαῖος xai θεοφιλὴς ἄνθρωπος 65. 
τῆς τοιαύτης ἐπιμελείας χαὶ φιλοπονίας, χαὶ πτω- 
χοὺς διατρέφων, καὶ ξένους φιλοφρονούμενος, xal 
τὰ ἄλλα τὰ ἀνδάνοντα τῷ Θεῷ δρῶν. 

El γὰρ μὴ διὰ τῶν ἰδίων ἱδρώτων xat μόχθων πορί- 
σοιτό τις ἑαυτῷ τὴν αὑτάρχειαν, ὡς εὐπορεῖν xal τοῖς 
ἐνδεέσι χιχρᾶν, ποῦ πληρωθήσεται, xai περὶ tivo, 
ῥηθήσεται τὸ φάσχον ῥητὸν, « Ἐσχόρπισεν, ἔδωωχε τοῖς 
πένησιν * fj δικαιοσύνη αὐτοῦ μένει εἰς τὸν αἰῶνα τοῦ 
σὶὥνος ; ν Τοιγαροῦν οὐδὲν τῷ Ἐχχλησιαστῇ πράχει. 
ται τοιοῦτον εἰπεῖν "ἀλλὰ υτδειίαν περίσσειαν ἔχειν 
τὸν ἄνθρωπον λέγειν σαφῶς ὑποληπτέον ἐπὶ πάσαις 
ταῖς χαθ᾽ ἡδονὴν διαδεθλημένην πράξεσι, χαὶ σιυ ζατι- 
χὴν xai σαρκιχὴν εὐπάθειαν χαὶ πονηρὰν ἀπόλα».- 
σιν, χαὶ τὰ; ἐπὶ ταὶς ἀνθρωπίναις xai παρερχομέ- 
vat; δόξαις ἐπιθυμίας, χαὶ μερίμνας xal θητείςς 
xai χαχουχίας ὧν οὐ μόνον οὐδὲν ἀπώναντο τὰ 
παράπαν, ÉXAX πολλάχις χαὶ νοσημάτων ἐσμὸν, xat 
φυσικῆς ἀλχῆς στέρησιν εὗρον" καὶ πρὸς πέρας 


pigrorum quasi sepes spiuarim.— - 
(90) Prov. vi, 6. Sed apiid. LXX leg'tur, Καὶ Qf; 
λωσον ἰδὼν τὰς ὁδοὺς αὐτου. 





41 


Ua IN ECCLESIASTEN. — LIB. I. 706 


"^r . 


ξιαντίον vnl Dag ἐφέσξως εἰς ἀπορίαν χαὶ πτῶω- A runt : atque alio. plane, quam. oplarent, exitu, ad 


y x4 ἂχ περιγυσίας χατήντησαν. Τοιοῦτοι γάρ εἶσιν ol 
μ΄ χθυῦντες διὰ μόνην τὴν ὑπὸ τοῦτον τὸν ἥλιον ἀπό- 
ut χαὶ τρυφὴν χαὶ δόξαν xai δυναστείαν * οἱ δὲ 
μοχθοῦυντές τε xaX χοπιῶντες 0:X τὰς ὑπὲρ τὸν ἥλιον 
ἐγ πιζηομέῖνας ἁμοιθὰς οὐρανίας xai θείας, πολλὴν 
ἔχηυτι περίσσειαν ἐν τοῖς ἰδίοις μόχθοις * οἵους ἴσ- 
μεν τοὺς πανευφήμους ἀποστόλους, τοὺς ἁγίους προ- 
φἧτα:, τοὺς τῆς ἀληθείας xxi τῆς πίστεως μάρτυ- 
ρας, xol τοὺς παραπλησίως τούτοις τὴν ἀρετὴν ἐξ- 
ατἰχήσαντας, xal πᾶσαν τὴν χατὰ τὸ δυνατὸν Oxato- 
σύνην ἐργασαμένους, ὧν ἔχαστος ἔλεγεν ἔργοις αὖ- 
τοῖς " « Al χεῖρες αὗται xal ἐμοὶ χαὶ ἄλλοις διηχό- 
νησαν "» xal πάλιν, « Ἐργαζόμενοι ταῖς ἰδίαις 
y:pat. » 

Τοὺς οὖν τὸν ἴδιον μόχθου tv τῇ παρηύτῃ ζωῇ χα- 
ταδαλλομένους διὰ τὴν χτῆσιν τῶν ἀγαθῶν τῶν 
ὑπὲρ τὸν ἥλιον, καὶ τὴν ἀχήρατον χληρονομίαν ἐν 
οὐρανοῖς, πολλὴν περίσσειαν ἔχειν εἰδὼς ἐν τῷ μό- 
χῆῳ αὐτῶν, δηλονότι τὴν ἀνεχλάλητον xal μαχαρίαν 
τῶν ἁγίων ἀγγέλων χαρὰν καὶ τῆς θείας δόξης τὴν 
ἀγαλλίασιν, ἐξελέγχει χατὰ ἀντιδιχστολὴν τούτων 
τοὺς τὸν μοχθηρὴν μόχθον μοχθοῦντας xai χοπιῶν- 
τας μέχρι τῆς παρούτης ζωῆς τῆς ἐπικχήρου xal 
φθειρομένης xal τελούσης ὑπὸ μόνον τοῦτον τὸν 
ἥλιον. ᾿Αμέλει τοίνυν ἐμπεδῶν τὴν ἡμετέραν ὑπό- 
λῆψιν ὁ Ἐχχλησιαστὴς, καὶ δειχνὺς, ὡς οὐδὲν τῶν 
διτων χαὶ φαινομένων ἐστὶ μάταιον, ἀμέσως ἐπ- 
τ γᾶγξ " 


Β 


inopiam οἱ paupertatem ex rerum omnium affluen- 
tia reciderunt, Tales nimirum sunt, quorum labo- 
res una illa, quz sub sole hoe habentur, ollecta- 
menta et delicias et gloriam et dominationem spe- 
ctant. Verum qui laborem ct operam ponunt in iis 
quae supra solem speramus coelestia Dei praemia, 
large in ipsis 3erumnis abundant : quemadmodum 
conligisse scimus celeberrimis apostolis, sanctis 
proplietis, ipsis veritatis el lidci martyribus, caete- 
risque illis, qui virtutem xque colueruut, et justi- 
ti? partes oinnes pro viribus egere : quorum sin- 
guli operibus ipsis dicebant, « Manus hx et mibi 
ei aliis ministraverunt (31). » Et rursum : « Opc- 
rantes manibus propriis **. » 

l:aque quia noverat, quicunque laborem suum 
in presenti vita impendunt, bonorum, quia supra 
solem sunt, acquirendorum, el immortalis illius 
hxveditats 17 adeunda causa, eosdem magnum 
ferre laboris sui. fructum, ineffabilem scilicel b«a- 
tamque sanctorum angelorum let tiam οἱ divirz: 
gloiiz gaudia , idcirco, istis ex adverso propos:ts, 
eos redargu' Ll, qui perverso studio pravoque labore 
vires insumunt suas vite hujus causa, quz fluxa 
est el corruptibilis, ae finem hoc sub sole habet. 
Tum sibi utique constans Ecclesiastes, ct opinioi £ 
assertor uostra, quo ostencere!, eorum, qua 511}, 
quaque visuntur, nihil vanum esse, subjecit pro- 
tinus, 


ΕἸ. . 


Γεγεὰ πορεύεται καὶ γενεὰ ἔρχεται, καὶ ἡ γῆ ἃ 


εἷς τὰν αἰῶνα ἔστηχξε. 

Μονονουχὶ γάρ φησι" ἹΚατέλαδες, ἄνθρωπε, xa 
διέγνως τῶν ἰδίων μοχθηρῶν σπουδασμάτων xaX τῶν 
φλύλων ἔργων xai πονηρῶν ἐπιτηδευμάτων τὴν μα- 
ταιότητα, δι᾽ ὧν εὗρες τοὺς γεγεννγχότας σε, χαὶ τοὺς 
ἐχείνους Ézt τεχόντας, παροιχηκχότας, xal σὲ πρὸς τὸ 
στάδιον τῆς παρούτης Cof; ἀντ᾽ ἐχείνων μεταχληθέντα 
διὰ τῆς ἐξ ἐχείνων γενέσεως. Οὐχοῦν συνήσει; χαὶ 
χαθομολογήσεις ἀληθῆ τὴν δόξαν τῶν παρ᾽ ἐμοῦ λεγο- 
μένων xal φασχόντων, ὡς « Ματαιότης ματαιοτήτων, 
καὶ πάντα ματαιότης, ν Εἰ γὰρ οἱ κατ᾽ οὐσίαν xai 
φυσιχὴν ὕπαρξιν γεγονότες xaX ὄντες, ἀπῴχοντο τῆς 
“παρούσης ζωῆς, χαὶ πρὸς τὸν χοῦν xal τὴν γῆν, 
ὡς ἧς ἐλέφθησαν, ἀνελύθησαν, xai τεγόνασιν ὡς 
οὐδαμὼς ὑπάρξαντε;, ὅσον ἧχεν εἰς τὴν πρόχειρον 
v 3i φαινομένην ὑπόληψιν, σχολῇ γ᾽ ἂν ὑπολαμλθάνειν 
δῖον ἔτι περιφυλάττισθαι xal διαμένειν τὰς σαρχι- 
χὰ; x3: βυελυχτὰς ἐδηνὰς, xal τὰς; χαπνοῦ δέχην 
παρερχομένας ἀνθρωπίνας δόξας xal χαταδυναστείας, 
αἱ συμθεδηγχότως ὑφίστανται χατὰ τὴν αὐτεξούτιον 
ῥοπὴν χαὶ βούλησιν τῶν μισοχάλων γνιυμῶν, καὶ 
ὑᾶττον ἀπογίνουται πάλιν, χαθὼ; ὁ ὑπὸ λαίλαπος 
ἐλαυνόμενος χοῦς, χαὶ πτῆσις ἱπτομένων ὀρνέων, 
xal ἴχνη ποντοπορούσης vis. 

351 Cor. iv, 13. 


691) Act, xx, 395. Sed Lucie hie suat verba : A2- 
τοῦ ὃξ γινώσχετε, ὅτι ταῖς χρείαις μὸν καὶ τοῖς οὔτι 
μετ᾽ ἐμοῦ ὑπτρέτησαν αἱ χεῖοςς αὖται, 


Vrns. 4. Generatio. pra'terit et generatio ádzeni!, 
terra autem in. seculum stat (52). 

Perinde ac si diceret : Nosti jam, 0 mortalis, οἱ 
assecutus , es, flagitiosorum studiorum pravorum- 
que operum atque improbz contentionis tux quanta 
sil vanitas : cum et eos qui te genuerunt, et horum 
item parentes jam przteriisse deprehenderis, et ex 
illis prognatus ad prx»sentis vite stadium eorum 
te loco vocatum videas, Nonne igitur intelliges, ae 
vera illa fatebere, quz ἃ me dicta sunt in cam 
sententiam, « Vanitatem esse vanitatum, et ómnia 
vanitatem ? » nam si quos olim re et natura exstitisse 
constat, jam ex hac vita abiere, atque in pulverem 
terramque, unde exordium bLabuerant, conversi, 
quantum ex iis, que apparent, opinari obvium est, 
ila esse desierunt , quasi nunquam exsliterint ; 
nullo modo existimare quis possit, bene constitutas 
ac stabiles esse faedas corporis voluptates, aut. fu- 
mi instar evanescentes huuanos fastus et. Lyranni- 
cos dominatus : in quibus mhil solidi insit, nihil 
diuturni, et in. voluntatis arbitrio totum atque in 
perversi animi consilio sil : ut. omnia rursum 
quasi pulvis turbine agitatus, aut sicut. preeterla- 
bentium avium volatus, aut navis mare tranautis 
vestigia, cito dispereant (55). 


(323) Olympiodorus habet, ἡ oi 7. 
(29) Liceat. mihi hoc loco particulam orat onig 
Di oferre, quam πα ἢ in festum halendarum diser-« 


161 


S. GREGORII AGRIGENTINI 


168 


18 :« Enimvero terra in szculum stat: » eadem ἃ « Ἢ μέντοι γῇ εἰς τὸν αἰῶνα ἕστηχεν. ». αὐτῇ 
Φ 


quippe esse pérseverat, et qua'!is majorum aetate 
fuit, talem se oculis ostendit tuis (54); que ex 
ejus, qui condidit libravitque, consilio atque prz- 
scripto fructiferas quotannis stirpes et. germina in 
lhumanz vite alimenta emittit: tum postquam ad 
mortem prope enecta posteritatem simul suam hie- 
mali glacie atque a!gore enecavit, reviviscit iterum, 
Merumque virescit, et singula parit elfuuditque, 


quaecunque ei Conditoris οἱ effectoris consilio ab - 


ipsis pimordiis desiguata sunt. Quare hanc tu 
quoque, quatenus nempe par erat, imitari si. vo- 
luisses, ut ratione pr:editus rationis expertem se- 
querere, animoque pollens sensu carentem , atque 
ad Dei imaginem similitudinemque factus eam, 
que tua causa condita est; profecto nature tu 
etiam limites nunquam esses transgressus: idem- 
que volurtatem et leges Conditoris tui servares; 
nec solum quie nulla te utilitate juvent, pretermit- 
tercs, sed. etiam ea unice sectarere, quiz? ad Dei 
gloriam deducunt, viamque ad hareditatem illam 
muniunt, quam ultra solem speraimus. Itaque stare 
iu quoque in. szeceul:m videreris, nou secus ac ter- 
ra; vel potius jam supra t rram : quod ca auiJem 
aliquando pr:eteritura sit, te vero beata atque zterna 
supernarum virtutum vita mancat (55). Addit deinde: 


γὰρ διαμένει xai χαθορᾶται͵ χαθὼς ἐπὶ τῶν προ- 
γόνων, οὕτω xal τοῖς σοῖς ὀφθαλμοῖς χαξὰ τὴν β᾽υ- 
λὴν xa τὸν ópov τοῦ χτίσαντος xal ἀπαιωρήσαχντος 
αὑτὴν, ἐτησίως ὠδίνουσα τὰς χαρπογόνους φυὰς xat 
βλάστας πρὸς σύστασιν τῆς ἀνθρωπίνης ζωῆς εἴτα 
χαὶ τρόπον τινὰ νεχρουμένη χαὶ θνήσχουσα, χαὶ τὰ 
ἔχγονα συννεχρηῦσλ διὰ τοῦ χειμονιχοῦ  xpua- 
poU χαὶ τῆς Ψύξεως, xal πάλιν ἀναθιοῦσα xoi ἀνα- 
θάλλουσα xal φύουσα χαὶ βλαστάνουσα τὰ διορι - 
αθέντα πρότερον αὐτῇ καὶ χαταρχὰς παρὶ τῆς ποῖ - 
τιχῆς βουλῇ; τοῦ δημιουργήσαντος. ᾽" ἂν οὖν too» - 
λήθης χαὶ σὺ μιμήσασθαι χατὰ τὴν πρέπουσαν μί- 
μησιν ὃ λογιχὸς τὴν ἄλογον, ὁ ἔμψυχος τ΄ν ἄψυχο". 
ὁ xac' εἰχόνα Θεοῦ xal óuoluztv γεγονὼς τὴν διὰ σὲ 
γεγονυῖαν, εὑρέθης ἂν χαὶ τοὺς ὄρους φυλάττων τῇ ς 
φύσεως, χαὶ τὴν βουλὴν χαὶ τοὺς νόμους συντηρῶν 
τοῦ Ποιήσαντος, χαὶ τὰ πρὸς μηξελίαν ὄνησιν δυν- 
τελοῦντα τὸ παράπαν οὐχ ἔπραττες ^ ἀλλὰ μόνα τὰ 
συμφέροντα χαὶ συντείνοντα mo^; τὴν τοῦ Θεοῦ δ΄- 
ξαν, καὶ τὴν ὑπὲρ ἥλιον ἐλπιζομένην xXnpovoyia * 
οὕτω γὰρ ἂν ἱστάμενος εἰς τὸν αἰῶνα χαὶ σὺ πα- 
ραπλησίως εὑρέθης τῇ γῇ * μᾶλλον δὲ χαὶ ὑπὲρ τὲν 
γῆν, ὡς ταύτης μέν ποτε καὶ πχρελξευπομέντς, 202 

tb συμπαραθησημένου τῇ μαχαοίᾳ xai ἁἀϊδίῳ ci 

τῶν ἄνω δυνάμεων" εἶτά φησιν" 


ΒΥ. 
19 Vrns. 3. Oritur 8οἱ et occidit sol, et ad locum C 


suum. ducit (56). 

Quasi dieat: Nec vero sola tellus przescriptos 
sihi a Deo terminos servat, mirabili plane consti- 
tuta statu ; quie uno. Conditoris nutu cum medio 
orbium coelestium spatio. suspensa, nulla ex parte 


tissimus Amase:e episcopus Ásterius: prxclara cnim 
continet, et qux Gregorii nostri sententie respon- 
deant: Καὶ οἱ τῆς χορυφῆς τῶν ἀξιωμάτων ἀνθρωπιχῶν 


ἐπιδάντες, οἱ πολυθρύλλητοι ὕπατοι τῇ ματαιότητι, 


ἑα πανῶσι τὺν πλοῦτον σωροὺ  χρτι μάτων σχορπίζοντετ, 
εἰς ἀκαρπίαν διχαιοσύνης, xai χαρπὸν ἀμαρτίας: ὧν 
τοσοῦτον περιφανῆ: ἡ ἀφροσύνη, ὅσον ὑψηλὸς ὁ θρό- 
νος... . . χαὶ τί τὸ τέλος ; ματαιότης. Μετὰ πάντα 
τάφος μιχρὸς, ἐσθὴῆ: ὀλίγων ὁδολῶν τὸ σωμᾶἅτιον πε- 
ριττέλλουσα, λήθη μετ᾽ ὀλίγον, τὸ ἀναγχαῖον πάθος 
^00 χρόνου, πάντα τὰ ασπουδασθέντα χαλύπτουσα " 


κρίσις ἐπὶ τούτοις θεοῦ, καὶ τῆς χαχῆς προαιρέσεως D 


xólact; ἀπαραίτητος. Ποῦ οἱ ὕπατοι ; . ἄρα 
οὖν, χατὰ τὸν σοφὸν Ἐχχλησιαστὴν, οὐ πάντα ὅσα 
τοιαῦτα, ματαιότης ματαιοτήτων, καὶ φάσματά ἐστιν 
τὰ ἀξιώματα ἀνυποστάτων ὀνείρων, τέρψαντα πρὸς 
ὀλίγον εἴτα παραδραμόντα, ὀνθήσαντα xal μαραν- 
θέντα. Id est: Consules etiam. ipsi fama inclyti, et 
ad fastigium humanarum dignitatum evecti, per va- 
Hilatlem opes exhauriunt, aceivos. nummorum. di- 
spergunt, nou modo sine fruciu, sed etiam cum pec- 
calo: ut eorum quam sublimis est throuus, tam 
insignis dementia videatur. . . . et quis, quaso, 
finis ? vanitas. Post omnia tumulus exiguus, pauco- 
rum obolorum vestis corpusculum ambiens : ac paulo 
post, mecessarium temporis mulum, oblivio, que 
cuncla, circa que sudaveris, lenebris involvat. Sed 
et judicium postea divinum, οἱ iudeprecabilis mali 
propositi vindicta atque pana. Ubinam  consu- 
les?. . . . non igitur vere juxta. sapientem. Eccle- 
síasten. hac talia cuncta. vanitas vanitatum ? ac vel 
aiiplissimg dignitates inania quadam visa et os:en- 


'Araréldst ὁ ἥλιος, καὶ δύνει ὁ ἥλιος, xal 
εἰς τὸν τόπον αὐτοῦ &£Àxei. 

Μονονουχὶ φάσχων * Οὐχ ἔστι δὲ μόνη τοὺς ὄξους 
τοὺς δεδομένους αὐτῇ θεόθεν ἡ vr, συντηροῦσα, xat 
vh» παράδοξον ἔχουσα στάσιν, ἀπῃωρημένη μέπον 
τῆς οὐρανίας xai χυχλοφορουμένης χινήσεως, μό- 


ta somniorum ? que, cum ad breve lempus oblecta- 
runt, deinde diffugiunt, ei cum aliquantum — floruc- 
rint, subito marcescunt, (Dibl. PP. Ducei tom. 1}, 
p. 586). Vide etiam Clirysostomi homiliam ín Eu- 
tropium, t. Ill Oper. p. 531.) 

(51) Non ingrata, opinor, mathematicis futura 
est hxc de terre stabilitate explicatio, quam. πολ 
quidam, quibus commentarius, hic. noster. igeotus 
erat, naviter oceuparuut. Nam Drusius. externus 
theologus ad eumdem Ecclesiaste locum hasc oli 
adnotavit: « Hujus loci est Psal. cxix, 9U : Firmasti 
terram et perstat, Quidam, siat immota: dubito au 
bene. Nam moveri quandoque . terram. docent nos 
et S. Litter», et ipsa quoque experientia. luto 
rectum stat, non abit, non recedit, nempe ut honmi- 
nes, ut secula solent. » (Crit. Sacr. t. MI, p. 0.) 

(55) Totum liuuc locum sic est. interpretatus 
Ifieronymus : « Prima recedit generatio Judacorum, 
εἰ succedit generatio de gentibus congregala ; ira 
autem tandiu stat, quandiu. Synagoga recedente, 
Ecclesia omnis introeat. Cum. euim. praedicatum 
rüerit Evangelium in toto orbe, tuuc crit. finis. 
lmminente vero. consummatione, coelum et terra 
pertransibunt. Et signanter non ait: Terra ín sace- 
lis stat, sed in sa/culum. Porro laudamus Dominum 
non in uno $&eculo, sed in seculis s.eculorum. » 

(50) Apud LXX leges xai ἀνατέλλει. . .. in La- 
tinis illud ἔλχει redditum est revertitur ; Aquila pro 
ἕλκει posuit εἰσπνεῖ, idque Symmachus et lheodotio 
interpretati sunt , recurrit. Hieronymus iu antiquis 
exemplaribus Latinis inven:t ducit, aut trahit, 


pe la 


S |. JN ECCLESIASTEN. — LIB. I 110 


v5 τῇ Pouf, τοῦ Ποιήσαντο;, καὶ μηδαμόθεν ἕχουσα À suslentetur, caelestibus undique intervallis. zequa- 


4&5 προσάπτον * ἀλλὰ πανταχόθεν τῶν οὐρανίων δια- 
στημάτων ἐξ ἴσου σαφῶς ἀφισταμένη, xat τὴν ὦρι- 
guévry ἀποπληροῦσα θητείαν. "AXX ἴδε καὶ τὸν ἥλιον, 
ἄνθρωπε, συνεχῶς ἀνατέλλοντα χαὶ πάλιν δύνοντα, 
χαὶ πρὸς τὸν τόπον αὐτοῦ, τουτέστι πρὸς ἑαυτὸν, 
ἕλχοντα πάτας τὰ; ὄγεις τῶν χατοιχούντων. τὴν T.V. 
Ὅπον γὰρ ὁ ἥλιος ὑπάρχων εὑρεθῇ, χἄν τε χατὰ 
ἀνατολὰς, χἄν τε xarà δυσμὰς, ἐχεὶ xal τὰς ἰδίας 
alla; χαὶ λάμψει; ἐπιφερόμενος εὕρηται, πρὸς 
&; ἐφέλχουται χαὶ τῶν ζώων πάντων αἱ ὄνεις ἐρα- 
σμίως ἔχουσαι πρὸς 39 φῶς αὑτῶν" οὐδὲ γὰρ ὁ fius 
τὴν περιφάνειαν xal τὴν δόξαν τῆς ὑπὲρ γὴν λάμ- 
dise ἀεὶ φιλονειχῶν ἔχειν, οὔτε τὰς ὑπὸ γὴν χατα- 
δύσεις αὐτοῦ xal τῶν ἰδίων ἀχτίνων ποτὲ παραιτοὺ- 
μενος xai διαναδαλλόμενος, διὰ τὴν ἔντευθεν αὐτῷ 
προσγινομένην ἀφάνειαν χαὶ συχνὴν ἀδοξίαν, εἰς τὸ 
χαθ᾽ ἡμᾶς ἡμισφαίριον λάμπει ἀλλὰ τοῦ Ποιητοῦ 
τοῖς ὅροις πειιόμενος θητεύει τὴν τοσαύτην θητείαν 
ὡς εὐγνώμων οἰχέτης. Σὺ ὃὲ xal τοὺς φυσιχοὺ: ὄρους 
ἀμείψας: (τὰ γὰρ ἄνω σε φρονεῖν χοὶ: ζητεῖν εἶτ- 
ηγοῦνται, χαὶ τὰ ἐν τῷ νοητῷ δηλαδὴ χόσμῳ φαντά- 
ζεσθαι καὶ διώχειν διὰ τῶν νοητῶν δυνάμεων τῆς 
νοερᾶς σου Ψυχῖ;ς), χείρων εὕρησαι xat τῆς γῆς xal 
τοῦ ἥλιου τῶν ἀψύχων xal μηδεμίαν ἐχόντων λογι- 
κότητος ἔμφασιν. Πῶς οὖν οὐ ματαιότης ματαωτῆ- 
τῶν μετὰ τῶν μοχθηρῶν σου xal φαύλων ἐνθυμη- 
μάτων καὶ λόγων χαὶ πράξεων xal σὺ αὐτὸς νομι- 
σθήσῃ ; xarà ἀλήθειαν μὲν ἐχείνων ὄντων ματαιο- 
τήτων, σοὺ δὲ ταῖς ἐχείνων ἀνυπαρξίαις ἀπεικασμένου. 


Διὰ τοῦτό φησιν Δαδὶδ ὁ προφήτης " « “Ανθρωπος e 


ματαιότητι ὡμοιώθη" αἱ ἡμέραι αὐτοῦ ὡσεϊ σχιὰ 
παράγουσι. » Παράδοξον τῷ ὄντε τὴν ἀχριξολογίαν 
τῆς λέξεως περὶ τῆς ἀνθρώπου φύσεως ὁ προφητι- 
xb; ἐποιήσατο λόγος. Καὶ γὰρ ἐπειδὴ τῶν παρὰ θεοῦ 
γεγονότων xal xas' οὐσίαν xal φυσιχὴν τὴν ὕπαρξιν 
λαθόντων οὐδὲν εὕρηται γεγονὸς μάτην" xal τούτου 
χάριν οὐδὲ ματαιότης ὠνόμασται χατὰ τὸ ἀχόλουθον - 
διὰ τοῦτο χαὶ τὸν ἄνθρωπον οὐχὶ ματαιότητα προσ- 
ηγόρευσεν " ἀλλὰ ματαιότητι προστχόντως ἀπεΐχασς 
διὰ τὰς κατὰ συμθδεδηχὸς αὐτῷ προσπαρείσχεχρι- 
μένας ἔξωθεν, χαὶ συμπα ρυφισταμένας πρὸς βραχὺ 
πονηρὰς πράξεις ἐξ ἀδουλίας. Ὁ γὰρ μηδαμῶς 
τοὺ: φυσιχοὺς ὅρους ἀλωθήτους φυλάξας, ἀλλ᾽ ἐξ- 
εστηχὼς τούτων πάνττ, xal παρατραπεὶς ὅλως εἰς 
τὰς παρὰ φύσιν ἐνεργείας xal πονηροπραξίας, μα- 
ταιότης μὲν οὐχ ὀνομασθήσεται χατὰ τὸν ποιητιχὸν 
σχοπὸν τοῦ δια πλάσαντος αὐτὸν χαὶ δημιουργήσαντος 
xaX τὴν xaz' οὐσίαν xal φυσιχὴν ὕπαρξιν ἐξεταζόμε- 
νος χαὶ χρινόμενος. Διὰ δὲ τὸ μηδὲν ἔχειν παρεπό- 
μενον ταῖς φυσικαῖς χαταστάσεσι xol τῇ βουλῇ 
τοῦ ἰοιήσαντος ἔργον σύμφωνον xal χατάλληλον, 
ὁμοιοῦσθαι λέγεται διχαίως τῇ ματαιότητι, οὐχ ὡς 
γεγονὼς μάτην, ἀλλ᾽ ὡς ζήσας ματαίως, xal μη- 
δεμίαν ἀγαθῆς μνήμης ἔμφασιν τῷ βίῳ καταλιπών * 
« Μνήμη γὰρ δικαίον μετ᾽ ἐγχωμίων, » φησί" xal 


^ 


lit r perspicueque distat, et definita sibi servitute 
defungitur. Quin solem etiam intuere, o mortalis, 
quotidie exorienlem etque occidentem, qui ad lo- 
cuum suum, id est ad se ipsum, omnium, quicun- 
que terram incolunt, oculos adducit. Nam sol qui- 
dem sive ad ortum versetur, sive ad occasum, 
semper fulgorem inde suum οἱ radios effundere 
visus est: ad quos animantium omnium conver- 
tunt se oculi, lucis illius amore illecti. Sol nempe 
dum hemispharium hoc nostrum illustrat, ncque 
ut splendorem pulchritudinemque luminis sui 
supra terram perpetuo ostenlet, conterticne ulla 
nititur; neque occasus sui obscuritatem erepta silii 
specie illatam aversatus, statas radior:m declina- 
tiones evitat unquam auL differt : sed. Conditoris 
prascriptis sic. obtemperat, ut servitutem tantam 
quasi benevoli animi verna servire videatur. Tu 
vero nalurz: terminos transgressus (nam superna 
ut cogites οἱ inquiras, utque animi vi οἱ intelli- 
gentia quidquid mundus ille spiritalis labet mcedi- 
teris ac persequaris, tibi suadent), Lu, iuquam, 
et terra et sole pejor inventus es, inauiines licct ^ 
illi sint, nullamque rationis indicium pras se 
ferant. Quidni igitur vanitas vanitatum tu quoque 
una cum flagitiosis pravisque cogitationibus et 
dictis atque factis tuis babearis ? esto ᾿ς quidem 
revera vanitates sint, tu levitatein eoruin similitu- 
dine referas. 


90 Quamobrem dixit David propheta : « Homo 
vanitati similis faetus est: dies ejus sicnt. umbra 
praetereunt. (57). Cujus quidem in verbis mira 
plane aique exquisita inest de humana naíura lo- 
cuiio : nam cum inu iis, quz divinitus eondita ct 
ad stabiles natura leges constituta sunt, nihil a 
Deo sine consilio factum, eaque de causa uilii!, 
quod vanitas jure appelletur, iuveniri possit ; pro- 
pterea. bominem nequaquam vanitatem dixit : scd 
lamen pravorum operum ergo, qua extrinsecus 
ascita, simul cum ipso ex imprudentia ad breve 
lempus exsistunt, vanitati uecte. comparavit. Qui 
enim naturze fines non modo lzsit, sed etiam longe 
transgressus est, atque ad agendi rationem natur:e 


p contrariam et ad prava quaque opera deflexit, noa 


is quidem vanitas denominabitur, siquidem consi- 
lii ejus et facti, qui formavit perfecitque, ratio 
habeatur, et hujus ipsius natura et constitutio ad 
aumussiu examinetur: at, quatenus opere caret, 
quod et nature respondeat eus», el Conditoris 
voluntati consonum ac consentaneum sil, jure vani- 
tati similis fleri dicitur, non quasi temere factus, 
sed tanquam temere vivens, ut nullum bonz me- 
morie indicium posteritati relinquat. Nam, ut 
scriptum est: « Memoria enim Justi. eum Jlaudi- 
bus (38) : » et rursus: « In memoria azterna erit 


(31) Psal. cxtiv, 4, qui in Latinis est centesimus quairagesimus tertius. Theodotio habet ἀτμίδι pro 


ματαιότητι, nempe vapori. 


(98) Prov. x, 7. Apud LXX lezimus M»f;ur, διχαίων μετ᾽ ἐγχωμίων. 


--- .ς-:-κα΄«- « -ἰ :- 


- - - --- 


"1 S. GREGORII AGRIGENTINI 7:2 


justus *5 ; » quoruin (59) plane expers cum sit, qui A πάλιν, « Ei; μνημοσύνην αἰώνιον ἔσται δίκαιος “ » 


perverse flagitioseque vitam egerit, vanitati merito 
comparatus est, Jam addit: 


ὃ 


Vgns. 6. Oriens ipseibi vadit ad. austrum, ei 
gyrat ad aquilonem. | 

Jam obiter Ecclesiastes elementorum sensu ca- 
rentiuin. obsequium enuutiat οἱ famulatum, quz 
ex ejus prascripto, qui condita ordinavit atque 
distiuxit, eodem gyro eamdem ineunt ac redeunt 
viam: atque hine ul coerceret. comprimeretque 
elationem human:e menlis, atque ab operibus na- 
turz oppositis ad justa et nature consentanea de- 
duceret ; nihil aimnplius quam quz oculis usurpa- 
mus, commemoravit: quod nempe, ut jam dixi- 
mus, 9] ad lirones etiamtum et nondum satis 
eruditos sermonem haberet ; ejusque rei causa 
ímmensum tantummodo atque interminatum solis 
iter describit, dicendo: « Et gyrat ad aquilonem.» 

Nec tamen diserte dixil. utrum, ut quidam ex 
opinione sua tradiderunt, infra terram commeans 
ad horizontem redeat orientalem, et quantum orbis 
terrarum infra nos est, radiis illustret ; an, ut alii 
arbitrantur, eodem oblique revertatur? Nihil, in- 
quam, hujusmodi aperte indicavit: quippe illud 
gyral utroque modo accipere quis possit, et in 
utramque sententiam, ut libet, explicare atque 
pertrahere (40). Caeterum solem per inferius he- 


inisphzerium discurrere, et ad horizontem iterum C 


Temeare  veriesime demonstratur argumento a 
cmterorum astrorum, qua χα, queque errantia 
sunt, concilatioribus motibus et ordinibus ad rem 
confirmandam desumpto. Addidit sane: 


ἅπερ οὐχ ἔχων ὁ φαύλως xa μοχθηρῶς ἐνταῦθα πο- 
λιτευσάμενος τῇ ματαιότττι προσηχόντως ἀπεῖχα- 
στα!. Εἶτά φησιν’ 


VI. 


Avarélduov αὐτὸς ἐκεῖ πορεύεται πρὸς vérov, 
xal κυχιῖοὶ πρὸς βοῤῥᾶν. 

Τὴν τῶν ἀψύχων στοιχείων εὐγνώμονα θητεῖαν, 
χαὶ τὴν αὑτὴν πρὸς τὰ αὐτὰ περιτροπὴν xai πα- 
λινδρόμησιν διὰ τὴν τοῦ χτίσαντο: χαὶ τάξαντος xal 
διορίσαντος βουλὴν διεξηδιχῶς ὁ Ἐχχλητιαστὴς ἐξαγ- 
γέλλει " χἀντεῦθεν ἔχδειματῶσαι χαὶ συστεῖλαι τὸ 
φρύαγμα τῆς ἀνθρωπίνης γνώμης ἀπὸ τῷν ἀλλοτρίων 
ἔργων τῆς φύσεως, xal πρὸς τὰς xac φύσιν διχαίας 
πράξεις ἀνθελχῦσαι βουλόμενος " οὐδὲν δὲ πλέον τῶν 
φαινομένων ἐξεῖπεν * ἅτε δὴ, χαθὼς ἔφθην εἰπὼν, 
πρὸς εἰσαγομένους χαὶ τοὺς ἀτελεστέρους τὸν λό- 
γον ποιούμενος * ἀλλὰ μόνον τὴν ἄπλετον xal παν- 
τελῶς ἀπέραντον διαγράφων τοῦ ἡλίου παρεΐαν δὲὰ 
τοῦ φάναι" € Καὶ χυχλοῖ πρὸς βοῤῥδν. » 

Οὐ μὴν ἐναργῶς εἶπε, πότερον, ὥς τινες ὑπειλή- 
qacty καὶ χατήγγειλαν, ὑπὸ τὴν γῆν διάττων οἵ- 
τως ἐπάνεισι πρὸς τὸν ἀνατολιχὸν ὁρίζοντα, xci 
παντὶ τῷ χαθ᾽ ἡμᾶς χόσμῳ τὰς αἴγλας ἀφέησιν " 
ἣ, χαθὼς ἄλλοι δοξάξουσιν, ἐγχαρσίως ποιεῖται τὴν 
παλινδρόμησιν ; Οὐδὲν τοιοῦτον ἐκεση μήνατο φανε- 
po;* τὸ γὰρ, HuxJAo!, τὴν ἑχατέρα" ὑπόληψιν τοῖς 
βουλομένοι; παρίστησι" διαιρεῖται γὰρ xal μερί- 
ζεται xal πρὸς ταύτην xal mph; ἐχείνην τοῖς βο.- 
λομένοις. Κἂν ὁ τῆς ἀληθείας λόγος τὸ ὑπὸ γὶ» 
ἡμισφαίριον διατρέχοντα χαὶ πρὸς τὸν ὁρίζοντα πὸ- 
λιν ἀποχαθιστάμενον διαδείχνυσι ταῖς τῶν ἄλλων 
ἀστέρων τῶν ἀπλανῶν καὶ πλανωμένων ἔναργε- 
στέραις χινήσεσ! xal χαταστάσεσιν εἰς βεδαίωςιν 
χεχοιμένος. ᾿Αμέλει τοίνυν ἐπέγαγε * 


8 VII. 


Gyrat gyrans, vadit. spiritus, el in circulos suos 
reverlitur spiritus (41) 
Universum hunc mundum ad circuli rationem 


$8 Psal. cxi, 7. 


(39) Apud XX, ordo verborum est, Αὐτὸς ἀνα - 
τέλλων Exet.. . . 

40) Erant ea quoque atate astronomi aliquot, 
qui de mundo deque planetarum orbitis ac de tellu- 
ris forma si minus vera, at. veris tamen propiora 
traderent, Sed iis, ut fit, adversabantur non pauci, 
qui aniles fabellas, quas imberbes didieerant,, reli- 
giose retinendas putabant ; quorum facile princeps 
fuit Cosmas ludicopleustes, proximus eorum tempo- 
rum : scribebat enim circa annum 540, aut serius 
aliquanto. 15 porro, cum de plagis dixisset quie 
habitantur, ac de iis qua iucolas mullos [Lia- 
bere ferebantur, liec de solis cursu adjecit : 
Τούτων οὖν οὕτως ἐχόντων, EpoUp:y , λαμδάνοντες 
μὲν χατὰ τὴν θείαν ᾿ραφῆν, ἐξ ἀνατολῶν τὸν ἥλιον 
πορενόμενον διὰ τοῦ ἀέρος τὰ νότια μέρη, ὑψούμενον 
xat φαίνοντα ἐπὶ τὸν βοῤῥᾶν πάσῃ τῇ olxoupivm: 
τὸ δὲ ὕψος tnc γῆς τὸ βόρειον χαὶ δυτιχὸν μεσωλα- 
δοῦν, ποιεῖ νύχτα περαιτέρω τῆς γῆς ταύτης χατὰ 
τὸν "Dxeavby xal τὴν γῆν τὴν πέραν τοῦ ὭὨχεανοῦ 
κατ' αὐτὰ μέρη ᾿ εἶτα λοιπὸν ἐπὶ δυσμάσι γινόμενος 
ὁ ἥλιος ὑπὸ τὸ ὕψος τῆς γῆς xal διχτρέχων ἐπάνω 
τοῦ Ὠχεανοῦ διὰ τῶν βορείων μερῶν, ποιεῖ ἀνταῦῦα 


ῦ 


Κυκχιλοῖ χυχιϊῶν, πορεύεται τὸ πνεῦμα, καὶ ἐπὶ 
xÜxAlovc αὐτοῦ ἐπιστρέφει τὸ πνεῦμα. 
Κυχλικῶς ἡμᾶς ὁ σοφὸς Ἐχχλησιαστὴς εἰσηγεῖ- 


νύχτα, ἄχρι χυχλεύων ἔλθῃ πάλιν εἰς ἀνατολὰς, xol 
ὑψούμενος πάλιν χατὰ τὸ νότιον μέρος χαταλάμψει 


ταύτην τὴν οἰχουμένην, χαθὰ xal ἡ θεία Γραφὴ λέ- 


γεν διὰ τοῦ θείου Σολομῶντος *« 'Ανατέλλει,» etc. 
ld est: Hec cum ita se habeant, re secundum divi- 
nas Litteras accepta, dicimus, solem ab oriu per 
aerem decurrere -meridionales partes, ascendereque 
versus septentrionem, ac universe lerre apparere : 
septentrionale autein. οἱ occidentale terre cucumen 
cum intermedium. poniur, noctem efficit ullra ter- 
rum hanc nostram. ad Oceunum, indeque ad terram 
ultra Qceauum sitam : postca ubi ad occidentem per- 
venit, sub terre cacumine absconditus ultra Üceanum 
1 $eptentrionalibus parlibus percurrena hic mociem 
e[fici:, donec circumiens rursus ad orientem accessc- 
ril, atque ilerum ad. meridionales partes ascendeis 
hanc terram illustrel : quemadmodum sacym Littere 
per divinum Sulomouem. uiuunt. Oritur, etc. (lib. ui 
De mundo, p. 155, ed. Montfauc.) 

(41) In exemplari Vaticano Xvsti V, non est coin- 
ima post xuxiov , quippe totum versiculum quidam 
de sole interpretantur, ut aduotavit Amama. 


x JM 


213 IN 


ECCLESIASTEN. — 11B. I. TA 


&1t διαχεῖσθαι x2 συνίστασθαι πάντα τήνδε xócuov A conditum ac corslitutum esse, sapiens Ecclesiastes 


εἰ γὰρ, « Γενεὰ πορεύεται, xat γενεὰ ἔρχεται, » τῶν 
ἀνθρώπων ἐπανιόντων χατὰ γενεὰν xai γενεὰν εἰς 
τὸν αὐτὸν χοῦν, ἐξ οὗπερ ἐλήφθησαν * πρόδηλον, ὅτι 
ὁ ἀπό τινος χέντρου τοῦ σημείου χύχλος πέριγγ- 
μένος, πρὸς τὴν ἐπ᾽ ἀρχὴν ἐπάνεισι χίνησιν" οὕτω 
«χαὶ πᾶς ἄνθρωπος μετὰ πολλὰς περιστροφὰς χαὶ περι- 
$8002 αὖθις ἐπαναλύει πρὸς τὰ ἐξ ὧν συνετέθη στοι- 
χεῖα καὶ τὴν γένεσιν ἔσχεν. ᾿Αλλὰ χαὶ ἡ γῆ, xxv εἰ; 
τὸν αἰῶνα ἕστηκε, πλὴν ἀλλὸ γὰρ διὰ τῆς φθίσεως 
χαὶ τῆς ἐν τῷ χρυμῷ τοῦ χειμῶνος τρόπον τινὰ προσ- 
γινομέντς αὐτῇ θνήξεως καὶ πάλιν ἀναδιώσεως ἐτη- 
σίου χυχλιχὴν ἔχει τὴν σύστασιν. Ωσαύτως γε μὴν xat 
ὁ ἕλιος ἀνστέλλων εἰς τὸ αὐτὸ τοῦ ὁρίζοντος σημεῖον 
xal πρὸς τὸν δυτιχὸν ὁρίζοντα διαστείχων * xat πά- 
λιν εἰς τὸ αὐτὸ σημεῖον τοῦ ἀνατολιχοῦ ὁρίζοντος 
εὑρισχόμενο; xal τοῦ δύνοντος, χυχλιχὴν χατείλη- 
πται πεποιημένος: τὴν χίνησιν. 

Ἰὸ αὑτὸ δὲ τοῦτο πάσχειν xal τῶν ἀνέμων ἕχα- 
στον παρίστησι νῦν φάσχων " «€ υχλοῖ χυχλῶν, 
πορεύεται τὸ πνεῦμα, καὶ ἐπὶ χύχλους αὑτοῦ ἐπι- 
στρέφει τὸ πυεῦμα. ν Πρόδηλον γὰρ, ὡς ὅπουπερ 
ἂν ὁ βοῤῥᾶς πνεύτῃ χαὶ votos, εἰς τὸν ἴδιον τόπον 
αὖθις ἐπάνεισι χυχλιχῶς, ἐξ οὗ χαὶ τὴν γένεσιν 
ἔσχε, ποίαν ἡμῖν ἐντεῦθεν προμνώμενος ὄνησιν; 
πεῖται βούλεται πολυμερῶς xal πολυτρόπως fud;, 
ὡς οὐδὲν τῶν ἐν ἀνθρώποις διοιχουμένων χαὶ πολι- 
τευομένων τὸ στάσιμον ἔχει xal βέδαιον " ἀλλὰ xal 
αὑτὰ τὰ τὴν διαλονὴν ἔχοντα χαὶ τὶ ν στάσιν àxfj- 
ρατον, ἄχρι τῆς ὁρ:σθείσης παντελοῦς ἀποπερχτώ- 


σεως διὰ τῆς tom; μεταδολῇς καὶ χυχλιχῖς ἀλ- C 


λοιώσεως xai χινέσεως τὴν διαμονὴν» xai τὴν σύ- 
στασιν ἔχουσιν * ἅτε δὴ πιιθαρχοῦντα χαὶ θητεύοντα 
τοῖς ὅροις xal νόμοις τοῦ Κτίσαντος xai τάξαντος 
καὶ ταύτῃ συντηροῦντος χαὶ σιυζοντος * ἵνα χἀντεῦ- 
ϑεν ἡμεῖς τὴν πρὸς τὸ αὐτὸ τῆς γενέσεως ἡμῶν χέν- 
τρον ἐπάνοδον xal παλινδρόμησιν ἀεὶ προσδοχῶν- 
πες σπουδάσωμεν ἐμμένειν τοῖς νόμοις τοῦ Κτιίσαν- 
τος, τοῖς ἀψύχοις παραπλησίως " xal μὴ χεέρους 
εὑρεθῶμεν ἐχείνων, ἀθετοῦντες χαὶ παραθαίνουτες 
τὴν βούλησιν τοῦ Ποιήσαντος, « Ὃς ἐξάγει xal τοὺς 
ἀνέμους ἐκ θησαυρῶν αὐτοῦ, » χαὶ παλινδρο λεῖν 
αὖθις χατασχευάζει χυχλιχῶς ἔχαστον εἰς τὸν ἴδιον 
τόπον, καὶ τοὺς ἀνθρώπους εἰς τὸ τοῦ παρόντος βίον 
στάδιον εἰσάγει xaX τίθησι" xal πάλιν ἐξάγει μετὰ 
“ἦν ἀποπεράτωσιν τις ὀρισθείστς ἐχάστῳ διαδιώσεως 
xal πρὸς τὴν αὐτὴν τιθηνὸν ἐπιστρέφει. 

Τάχα δέ τινα xaX μυστιχωτέραν θεωρίαν ἐν τού- 
τοῖς ἡμῖν προδάλλεται, πάνυ συντελοῦδαν πρὺς 


(42) Mira bec omnino, qux de Aquilone et Noto 
traduntur, nec physicis nota nostris: qui tamen, si 
de subsolano dicerentur, minus repugnarent, ls 
enim ventus in. Oceano navigantibus solis plagain 
tenere. videtur, atque adeo circulum sic obire, ut 
postquam cui) 5016 in. occidentem flaverit, idem 

uouammodo cum sole rursum ab ortu spiret, 
wlerum ea Ecclesiasue verba de spiritu hominis 
Nyssenus accépit; ait enim: Κυχλοῖ γὰρ, φησὶ, κνχλῶν" 
οὕτω τοίνυν xal τὸ σὺν πορεύεται πνευμα' ἀπὸ μέρους 
ἅπαν ὀνομάζων τὸ ἀνθρώπινον πνεῦμα" τὴν ἐγχύχλιον 
παύτην τὴν διὰ τῶν ὁμοίων περιτρέχων φοράν᾽ 


D 


nos addocet. Nam si-« Generatio pricrit, et gene- 
ratio advenit, » hominesque per generationum vices 
99 in eum redeunt. pulvercm, unde. exstiterunt ; 
manifestum est, ab aliquo puncto signi circum- 
actum orbem ad motus sui exordium reverti, itaque 
omnem hominem post multas conversiones atque 


circuitus in ea iterum elementa resolvi, ex. qui- 


bus coinpositus est, genusque duxit. Nec minus 
terra, quanquam iu zeternuira stat, ex corruptione 
tamen quasique morte per Líemis frigora super- 
veniente, alque ex iterata quotannis vita perio 
dicun babet constitutionem. Enimvero et solem 
pari modo, cum ab eodem horizontis cxortus 
signo in occidentem procedat, tum remeaus rursum 
orientis et occidentis eadem percurrat signa, cur- 
riculum suum ad circuli rationem absolvere de- 
prehendimus. 

Jam et ventorum quemlibet eodem pacto moveri 
nunc indicat, dum ait : « Gyrat gyraus, vadit spi- 
ritus, et in circulos suos revertitur spiritus. » 
Perspicuum enim est, quandocunque aquilo εἰ 
notus spiraverit, codem rursus per circulum re- 
dire, in eum scilicet locum unde ortum habuit (42). 
At quam ille nobis utilitatem hinc afferre studet ἢ 
nempe multis ille et variis persuadere exemplis 
vult eorum, qux inter homines geruntur atque 
administrantur, nihil esse firmum, nihil stabile: 
quin ea ipsa, qu:e lirmitatem et siabilitatem habeut 
immortalem, intra prascriptos fines ila stare per- 
petuo atque consistere, ut et locum tamen mutent, 
et orbem suum vicibus peragant, de(initos profecto 
limites servantia, οἱ Conditoris per quem conser- 
vantur ac vigent, legibus obsequeutia : quibus nos 
animadversis sic reditum illum recursumque a4 
idem generationis nostre punctum semper pr;esto - 
lemur, ut ad inanimatorum normam naturz tcrmi- 
nis et Conditoris praescriptis studiose insistentes, 
in deteriora lapsi ne videamur, abrogata scilicet 
violataque Aucloris nostri voluntate, « Qui produ- 
cit de thesauris suis ct ventos (43), » 99 atque 
per circulum rursus redire singulos docet in pro- 
piium locum ; idemque homines in. przsentis vitae 
sladium inducit ac mittit, atque iterum eductos, 
elapso quod cuique defiuivit vitz spatio, ad eam - 
dem nutricem revocat. 


' Fortasse vero et aliam in his magis mysticam 
rotationem nobis ob oculos ponit : qua plurimum 


Πορεύεται γὰρ. φησὶ, τὸ πνεῦμα, xal ἐπὶ χύχλους 
αὐτοῦ ἐπιστρέφει τὸ πνεῦμα. [μ6δὶ : Gyrat, inquit, 
in orbem. Sic igitur tuus quoque ingreditur spiritus, 
a parte tolum vominans spiritum. hominis, hunc:in 
orbem molum per similia peragens. Pergit enim, in- 
quit, spiritus, el ad circulos suos revertitur. (Ibid.) 
Recte autem. Nyssenus prima :ia. verha. Κυχλοῖ 
xuxAQv ad solem refert ; nam si ad. νεῦμα perti- 
nerent. scribendum esset Κυχλοῖ χυχλοῦν. 

(43) Psal. cxxxv, 7. At. sententiam. apud. LXX 
ἃ οἷς redditam invenics: Ὁ ἐξάγων àvíuoo; ἐχ 
θησαυρῶν αὐτοῦ, 








Ἴτὸ 


S. GREGORII AGRIGENTINI sd 


ad emendationem conformationemque vite, atque A διόρθωσιν τῇς Cure ἡμῶν xai βελτίωσιν καὶ quy:- 


aJ animorum nostrorum salutem conferre possit: 
velut si. diceret : Cum animadvertas, 0 wortalis , 
quicunque in celo aunt atque in terris, omnia ila 
esse, ut cireumactione renovanda siut, et conversa 
ad cpochen, quam mathematici (41) motionem 
periodicam tertiam esse dicunt, in. melius immu- 
tentur; immutare tu quowe, deteriora converso 
eUrsu aversatus, viteque rationem praestautiora 
sec.ando innova : ut quasi orbem relegens ad Con- 
ditorem et Dominum tuun revertare; quemadmo- 
dum sol ad horizontem, terra ad. vitam, venti ipsi 
ad praescripta sibi divinitus loca redeunt. lta fiet, 
αἱ pulchre admodum renovatus perenmilatem ac 
consistentiam immortalem przclara apud posteros 
memoria adeptus videare. Jam vero hzc protinus 
subnectit, atque ail : 


xtv σωτηρίαν. Μονονονχὶ γάρ φησιν" Ei. xavavosis, 
ἅ ρωπε, χυχλιχῶς ἀναχαινίζεσθαι xai συνίττασθα: 
πὰ xat' οὐρανὸν xai τὴν γῆν, xai διὰ τῆς ἑἐπιστρο- 
cA; πρὸς τὴν ἐποχὴν, ἣν τρίτην οἱ μαϑηματιχοΐ 
φασι περιοδιχὴν εἶναι χίνησιν, ἀλλοιοῦσθαι πρὸς τὸ 
βέλτιον - ἀλλοιώθητι xal σὺ τῆς ἐπὶ τὰ χείρω πα- 
ρατρηπῆς xai χινήσεως, χαὶ τὴν ἰδίαν ζωὴν cà τῆς 
ἐπιστροφῖς τῆς ἐπὶ τὰ χρείττω πάλιν ἀναχαξνισον 
καὶ τρόπον τινὰ χυχλιχῶς ἀνάχαμψον πρὸς τὸν ἴδιον 
Ilo:5:5v xai Δεσπότην" χαθὼς ὁ ἥλιος πρὸς τὸν ópl- 
ζοντα, xal ij γῆ πρὸ; τὴν ἀναδίωσιν, xal τῶν ἀνέ- 
μων ἔχαστος πρὸς τοὺς ἀφορισμένους αὐτῷ τόπους 
θεύθεν. Οὕτω γὰρ ἂν τὴν χαλὴν ἀλλοίωσιν ἀλλοιούμενο; 
εὑρεθήσῃ xoi τὴν διαμονὴν xol τὴν σύστασιν ἀχή- 


D ρατον φυλάττων διὰ τῆς ἀγαθῆς μνήμης. ᾿Αμέλει 


τοίνυν ἀμέτως ἐπήγαγε, xal φησι" 


Β VIII. 


Vrns. 7. 9/& Omnes torrentes καάμπί in. mare, et 
sare non erit impletum (45). ) 


Animadverte, quicunque ista curas, quomodo 
ineluctiabile rerum conditarum obsequium atque 
irrequietum Conditoris Dominique sui causa famu- 
latum sapiens Ecclesiastes perstringat. Nam cum 


onines torrentes mare ingredi dicit, boc vero nun-- 


quam redundare, quidnam inde demonstrat, nisi 


Πάντες οἱ χείμαῤῥοι πορεύονται elc τὴν 0d- 
Jaccarv, καὶ ἡ θάλασσα otx ἔσται ἐμπεχ.ῖα- 
μένη. 

Παρατηνεῖ πᾶς ὁ βουλόμενος, πῶς τῶν κτισμά- 
των τὴν ἀπαραίτητον ὑποταγὴν xal τὴν ἄπαυστον 
θητείαν πρὸς τὸν ἴδιον Ποιητὴν xai Δεσπότην δι- 
ἐξεισιν ὁ ποφτῆς Ἐχχλησιαστῆς " πάντας γάρ τῖσι 
τοὺς χειμάῤῥους εἰς τὴν θάλατσαν εἰσπορεύεδαι, 
xai ταύτην ἐμπίπλασθαι μηδαμῶ;, τί παρεμφαΐνων 


prodigium profecto opinione omni atque fide majus, C ἐντεῦθεν ; παράδοξον τῷ ὄντι xal πλῆρες κάτης 


de quo nemo satis miretur ac stupéat? Si enim 
torrentibus et tot tantisque fluminibus per omnes 
ierrz plagas, ut nemo ignorat, in mare confluen- 
tibus, nullo id tempore auctum prolatumque de- 
prehendimus; manetque idem, sibique perpetuo 
quam simillimum, ut neque ulterius porrigatur, 
neque inferius decrescat ; undenam loc illi obtigit, 
aut quam ob causam incrementi zque et decre- 
menti expers visum est? sane liquet idcirco esse, 
quod praescriptis paret, εἰ verba reveretur Condi- 
toris sui, qui ei edixit: « lluc usque venies, nec 
transgredieris , at im te confringentur fluctus 
tui (46). » Divinum enim ejusmodi prxceptum quasi 
frenum quoddam inanimi elemento fuit : ut immen- 
sarum quidem aquarum vim capiat, et quas nempe 


(44) Epochen Suidas quamdam colestem memo- 
rat, quam sic. definit: Ἐποχή ἔστιν ?) μοῖρα, ἐν T 
χαταλαμθάνεται 6 τε fio; καὶ ἡ σελήνη xat ἔχαστος 
vv πλανττῶν " id est : Epoche pars illa est, que 
el solem et lunam et singulas erraticas stellas com- 
prehendit. At hic novus orbitarum ordo designatur, 
qui pest certos annos ab eodem puncto inchoari 
putabatur. De sole hzc Tatius: 'Az» δὲ σημείου 
ἐπὶ σημεῖον ἀποχαύέσταται Ev ὀχτωχαιδεχαεττ ρίδι... 


χατὰ δέ τινας ἐν ἕξ xai ἑύδομήχοντα ἔτεσιν" ἧς 


δόξης ἐστὶ xal Κάλιππος * χατὰ δὲ Μέτωνα δι᾽ Evysa- 


χαιξικαετηρίδο:. Nempe, Ad idem vero punctum 
octodecim annis vertentibus redit. .. ut autem qui- 
dem putant, intra annum sexagesimum sextum, qua 
Calippi etiam opinio (nit. E Metonis autem sententia 
annis novemdecim. (Isag. ad Phan. un. 19.) Horum 
annoruüms spatium veleres Annum magnum appella- 
bant, ut videre licet apud Censorinum (De die nat. 
cap. 6), qui hee quoque, apposite aJ. rem istam, 


ἐχπλέξεως. El γὰρ τῶν χειμάῤῥων xal τῶν τοτού- 

τῶν xal τηλιχούτων ποταμῶν ἀνὰ πᾶσαν τὴν Oz οὐ- 

ρανὸν εἰσρεόντων ν τῇ θαλάτσῃ, χαθὼ; ἅπαντες ἴσα- 

ety, αὐτὴ κατ᾽ οὐδένα χαιρὸν αὔξησιν εὕρτται χαὶ pos 

θέχην εἰσδεδεγμένη, μένει 05 μᾶλλον ἡ αὐτὴ χαὶ ion 
χαὶ χατὰ τὰ αὐτὰ χαὶ ὡσαύτως, μῆτε πρὸς τὸ πλτῖον 
παρατεινομένη, μὴτε πρὸς τὸ ἔλαττον μειουμένη, 
πόθεν αὐτῇ τοῦτο πρόσεστι, χαὶ δι᾽ ἣν αἰτίαν àzzagá- 
δεχτος εὕρηται xai τῆς αὐξήσεως χαὶ τῆς ἐλαττώ- 
σξως ; f| ὄτλον Ex τοῦ πειθαρχεῖν xal διαμένειν τοῖς 
ὅροις χαὶ λόγοις τοῦ Κτίσαντος xax πρὸς αὐτὴν εἰρῃ, χό- 
τὸς * «€ Μέχρι τούτου ἐλεύσῃ, xal οὐχ ὑπερδῆςτῃ. ἄλλ᾽ 
ἐν ἑαυτῇ συντοιδέσονταί σου τὰ χύματα. » Τὸ vig 
πρόσταγμα τοῦτο τὸ θεῖον οἷόν τις χαλινὸς γέγονε τῇ 
ἀγύχ»», καὶ γίνεται μὲν yopr τιχὴ τῶν ἀφάτων ὑξάτων 


refert: « Est praeterea annus, quem Ατίϑιοῖο ος 
Maximum potius, quam Megrum appellat : quem 
solis et lunz; vagarumque quinque stellarum orbes 
conficiunt, cum ad idem signum. ubi quondam 
simul fuerunt, una referuntur. » Hzc, opinor, est 
el Gregorii nostri et Suidze Epoche, quanquam hic 
minus accurate locutus videtur. Pergu vero Cengo- 
rinus: « Cujus anni hiems summa est. xazaxAv 
σμός, quam nostri Diluvionem vocsnt : sestas autem 
ἐχπύρωσις, quod est mundi incendium. Nam in bis 
alternis temporihus mundus tum exigoescere, tum 
exaquescere videtur. » Habes hic motiones binas 
periodicas ; tertia autem erit anmi illios maximi 
ver, quo scilicet omnia in melius immutentur. 

(45) Apud LXX leges, καὶ ἢ θάλασσα οὐκ ἔστιν 
ἐμπιμπλαμένη. 
. (46) Job xxxvim, 11, sed postrema apad LXX 
in se habent, ἐν σεαυτῇ ouv:p:Ó6fhot:ai σου τὰ 
Juaza. 


ΤΙ] 


IN ECCLESIASTEN. — LIB. I. ͵ 


1:8 


μετὰ τῶν ἀρχῆθεν αὑτῇ προαποχληρωθέντων, xaX A iuitio accepit, et qux aliunde perpetuo confluunt 


τῶν ἔξωθεν ἀεννάως παρεισχεχριμένων ἀναριθμή- 
των, xat xav' οὐδεμίαν αὐξήσεως ἔμφασιν εὕρηται 
πλημμυροῦσα χαὶ τὴν ἀμμώδη χαὶ γείτονα χέρσον 
καρερχομένῃ ἂν πρὸ: μιχρόν. Τοῦτο ἄρ᾽ αἰνιτιτόμε - 
νος, μᾶλλον δὲ παρεμφαίνων xal ὁ προφήτης Aa605 
ἔλεγε πρὸς τὸν τῶν ὅλων Θεὸν, « Ὅριον ἔθου ὃ οὐ 
παρελεύσονται, οὐδὲ ἐπιστρέψουσι χαλύψαι τὴν γῆν. » 
Εἶτά φησι" 

ὃ 


Εἰς τόπον, οὗ οἱ χείμαῤῥοι πορεύονται, ἐκεῖ 
αὑτοὶ ἐπιστρέφουσι τοῦ πορευθῆγαι. 
Καὶ νῦν αὖθις ἕτερον θαῦμα παρίστησιν, ὃ λαν- 


innumerabiles; nec tamen ullo augmenti indicio 
redundet, aut ultra arenas littoris et continentes 
terras vel minimum excurrat. Quod et David pro- 
pheta attigit, vel potius ostendit, cum auctorem 
rerum omnium sic est allocutus: « Terminum 
posuisti, quem non transgredientur, neque rever- 
tentur operire terram 35. » Tum ait: 


IX. 


Ad locum, quo torrentes eunt, illuc ipsi revertun- 
(ur ad eundum (47). 
Et nunc aliud rursus miraculum reprzsentat, 


θάνει μὲν τοὺς πολλοὺς τῶν ἀνθρώπων " οὐ γὰρ ἴσα- B quod quidein plerosque $5 bominum latet: quippe 


σιν αὐτὸ πάντες " μόνοις δὲ τοῖς ναντιλλομένοις 
διέγνωσται τοῖς τὰ μέγιστα πελάγη τῶν θαλασσῶν 
διαπλέουσιν " ἕτι δὲ χαὶ τοῖς τὴν θείαν μεμνημένοις 
Γραφὴν xai τοῦ προφήτου λέγοντος 'Appto; * ε« Ὁ 
προπχαλούμενης τὸ ὕδωρ τῆς θαλάσσης, χαὶ ἐχχέων 
αὐτὸ ἐπὶ πρόσωπον πάσης τῆς γῆς, » σημαίνοντος διὰ 
τῶν εἰρημένων τὴν ἀπὸ τῶν θαλαττίων ὑδάτων τῷ 
παντοδυνάμῳ βουλήματι τοῦ Θεοῦ. γινομένην ἄνοδον 
πρὸς τὰς νεφέλας πολλάκις, Τὴν τοιαύτην οὖν μετάχλη- 
σιν τῶν θαλαττίων ὑδάτων alvictóusvo; xal ὁ σοφὸς 


Ἐχχλυησιαστὴς ἔφησεν" ἐ Εἰς τόπον 60 οἱ χείμαῤῥοι 


πορεύουται, ἐχεῖ αὐτοὶ Σπιστρέφουσι τοῦ πορευθῆναι.» 
Πορεύονται μὲν γὰρ οἱ χείμαῤῥοι xai πάντες οἱ ποτα- 
μοὶ, καὶ συῤῥέουσιν εἰς τὴν θάλατσαν" Ex δὲ τῶνἀμυ- 
θήτων τῆς θαλάσσης ὑδάτων, διὰ τῆς εἰρημένης προσ- 
κλήσεως αὐτῶν, οὐρανόθεν πλη" μυροῦτι ταῖς βρο- 
qos χαὶ τοῖς ὅμδροις͵ καὶ πάλιν ἐπιστρέφουσιν εἰς τὴν 
θάλασσαν τὸ ληφθὲν ἐξ αὐτῶν ὕδιυρ. Kat τοῦτό ἐστιν 
ἄρα σαφῶς ὅ φησιν ὁ σοφὸς Ἐχχλησιχοτῆς " «Εἰς 
τόπον, οὗ οἱ χείμαῤῥοι πορεύονται, ἐκεῖ αὐτοὶ ἐπι- 
στρέφουσι τοῦ πορευθῆναι * » χἂν δοχῇ πως ἔχειν 
πκαυτολογίαν * φάναι γὰρ ἐχρῆν * « Εἰς τόπον, ὅθεν 
οἱ χείμαῤῥοι δέχονται, &xel αὐτοὶ ἐπιστρέφουσι τοῦ 
πορευθῆνλι * » τοιῶσδε γὰρ εἰρημένον ἐχδηλότερον 
ἂν χαὶ σαφέστερον εἶχε τοῦ ῥητοῦ τὸν νοῦν χατὰ τὸ 
ἀχόλουθον. ᾿Απὸ γὰρ τῆς θαλάσσης προσλαμθάνου- 
ctv αἱ νεφέλαι τὸ ὕδωρ * ὕουσι δ᾽ αὐτοῖς ποταμοῖς 
xai χειμάῤῥοις" οὗτοι δὲ παλινδρομοῦσιν αὐτοὶ πρὸς 
τὴν θάλασσαν. ᾿Αλλ᾽ οὐχ οὕτως αὐτὸ σαφῶς ὁ 'Ex- 
χλησιαστὴς εἶπεν * ἀλλὰ τῷ ποιητιχῷ τρόπῳ χατὰ 
συνεχδυχὴν ᾿δουλήθη δι᾽ ἑτέρου σημᾶναι τὸ ἕτερον, 
ἵνα ἐστὶ τὸ εἰρημένον τοιοῦτον, ὡς ἔφθημεν εἰπόν- 
t€; ^ € Elg τὸν τόπον, ὅθεν οἱ χείμαῤῥοι χιχρῶνται 
καὶ δέχονται διὰ τῶν νεφελῶν τὸ ὕδυνρ, xa πλημ- 
μυροῦσιν, ἐχεῖ αὐτοὶ ἐπιστρέφουσι τοῦ πορευθῆναι, » 

είχνυσι γὰρ οὕτως ἀναγινωσχόμενον τὸ ῥητὸν, ὡς 
ol μὲν χείμαῤῥοι καὶ οἱ ποταμοὶ διὰ τῶν νεφελῶν 
ix τῆς θαλάσσης δεχόμενοι ὕδωρ, αὔξονται xal πλημ- 
μυροῦσιν" ἀντιπαρέχουσι δὲ πάλιν τῇ δανεισάσῃ τὸ 


3* Ps3l. cu, 9. ** Amos v, 8 et ix, 6. 


($7) Apud LXX scriptum εἰς τὸν τόπον. . . 
totam autem. sententiam sic reddidit Symmachus : 
ἙΠς τὸν τόπον, ἀπ᾽ οὗ oi ποταμοὶ πορεύονται, xal 
Exsl αὐτοὶ ἀναστρέτουσιν * quie optiuie respondent 
verbis Latinorum. exemplarium, quz vidit Hiero- 


ParkoL. Gn. XCVIIH., 


caeteris ignoraniihus, ii solum norunt, qui maxima 
Oceani :quora navigaudo permeant, et qui sacra- 
rum Litterarum meminere atque Amos prophetae 
dicentis : « Qui vocat aquam maris, et effundit 
eam super faciem terrz totius ?** (48) ; » quibus hoc 
verbis frequentem. aquarum e mari ad nubes redi- 
unn designavit, ad quas Dei omnipotentis voluntate 
ascendunt. Hanc porro aquarum marinarum con- 
vocationem ipse etiam indicans sapiens Ecclesiastes 
dixit: « Ad locum, quo torrentes eunt, illuc ipsi 
revertuntur ad eumdem. » Nam pergunt sane tor- 
rentes amnesque omnes, et in mare confluunt: 
tüm vero e ccelo, quo vim illam aquarum inexpli- 
cabilem convocari dixi, exundant pluviis atque 
imbribus, marique iterum, quas ab eo acceperunt, 
aquas refundunt. Atque hoc ipsum sine controversia. 
es!, quod sapiens Ecclesiastes enuntiat: « Ad lo- 
cum, quo torrentes eunt, illue ipsi revertuntur ad 
eundum ; » quanquam in his verbis rem ille eanj- 
dem iterare quodammodo videtur. Oportebat enim 
dicere : « Àil locum, unde torrentes derivantur, 
eodem ipsi redeunt ut denuo fluant ; » nam dicti 
sentenliam hoc pacto manifestiorem deinceps atque 
clariorem reddidisset. A mari siquidem aquam 


"nubes bauriunt, ez;demque, cum pluit, torren- 


tibus eam ac fluviis reddunt: hi demum iterato 
illam recursu ad mare deferunt. Sed hoc minus 
aperte dixit Ecclesiastes, et poetarum more per 


D intellectionem alterum altero signillcare voluit, ut 


ea in verbis sententia insit, quam wodo exposui- ἡ 
mus: « Ad locum nempe, unde torrentes mutuaa- 
lur desumuntque per nubes aquam, alque exun- 
dant, eo iidem revertuntur, ut iterum fluant. » 
Sic enim accipi dictum ostendit, ut torrentes fluvii- 
que, aqua a mari per nubes bausta, augeantur 
atque redundent ; ac debitum feneranti rursus 
retribuant : non quod omuipotenti Domino ad 
terrai irrigandam alie sint opus aqua ; sed quo 
ineffabilem ín hoc quoque potentiam demonstret 


nymus; sunt enim hujusmodi : De quo torrentes 
exeunt, illuc ipsi revertuntur, ut introeant, 

(48) Amos v, 8. Apud LXX deest πάσης, nec minus 
apud Olyinpiodorum , qui eodem utitur testimo 
nío. 


25 





410 S. GREGORII AGRIGENTINI 790 
mortalibus suem, qui non solum suspensis a A χρέος, οὐχ ὡς ἀποροῦντος δὲ τὸ παράπαν ἄλλων 


nubibus inclusum insidensque aquarum pondus in 
pluvias resolvit, utque terra incolas beneficiis affi 
«οἷοι, naturali modo, qua gravitate ipsa fertur, in 
iuferiora mundi demittit; sed ex jmo etiam, con- 
traria natur: ratione. convocare idem potest, 26 
atque ad nubium altitudines attollere. 


ὑδάτων τοῦ τανσθενοῦς Δεσπότου πρὸς τὸ βρέχειν 
ἐπὶ τὴν γῆν, ἀλλὰ τὴν ἄφατον αὐτοῦ χἂᾶν τούτῳ δύ- 
vapty τοῖς ἀνθρώποις δειχνύντος * ὡς οὔ μόνον διὰ 
τῶν ἀπτωρημένων νεφελῶν τὸ ἐναπειλυ μένον αὐ- 
ταῖς xal προσεφιζάνον βαρὺ xal κατωφερὲς σῶμα 
τῶν ὑδάτων δύναται φυσικῶς ὕειν ἄνωθεν πρὸς τὰ 


κάτω, xal ταύτῃ τοὺς τὴν γὴν χατοιχοῦντας εὐεργετεῖν " ἀλλὰ xal χάτωθεν μεταχαλεῖσθαι καὶ τροσα- 
ναδιδάζειν πρὸς τὰ ὕψη τῶν νεφελῶν ἐναντίως τῷ λόγῳ τῆς φύσεως. 


Porro quia ineluctabile illud rerum a Deo con- 
ditarum obsequium, et irrequietum Conditoris et. 
Domini sui causa famulatum accuratius pleniusque 
indicare sapienti Ecclesiastze in auimo erat, ob eam 


Tiv οὖν ἀπαραίτητον ὑποταγὴν, xai τὴν ἄπαυ- 
στον θητείαν τῶν ποιημάτων τοῦ Θεοῦ πρὸς τὸν ἔδεον 
Δημιουργὸν καὶ Δεσπότην διεξοδιχωτέρως σημάναι 
βουλόμενος ὁ σοφὸς Ἐκχχλησιαστὴς περὶ τῶν τοιού- 


rem de his singulis disseruit : minime vero, ut p των πάντων διείληφεν " ἀλλ᾽ οὐχ, ὥς τινες ᾧήθησθαν 


quidam, qui ante nos fuerunt, interpretes opinati 
sunt, que de mari dixit, ad avarorum, et qui in- 
satiabili animo sunt, reprehensionem referre vo- 
luit (49). Nam hoc sibi unum Ecclesiastes proposi- 
tam babebat, ut ineffabilem Dei sapientiam et infi- 
nitam illam potentiam enuntiarel ;: per quam ipse 
ei secundum quara ea, quz non erant, ut essent, 
utque oculis usurparentur, effecit ; inque naturalem 
redegit ordinem, et ad superiorem quoque extulit : 
quem et custodiunt et servant illesum plane atque 
immutabilem : itaque fit, ut qui bxc percipiunt, 
emnes admirentur aique obstupescant; iidemque 
Dei gloriam et animo et lingua prosequantur. ld- 
eirco hzc protinus sapiens Ecclesiastes adjecit. 


τῶν πρυγενεστέρων ἐξηγητῶν, τοὺς πλεονέχτας xal 
τὴν γνώμην ἀχόρεατον ἔχοντας ἐξελέγχων, τὰ περὶ 
τῆς θαλάσσης εἰρημένον ἐξεῖπε. Σχοπὸς γάρ 
ἐστι τῷ Ἐχχλησιαστῇ μόνην διαγγεῖΐλαι τὴν ἄφατον 
τοῦ Θεοῦ σοφέαν χαὶ τὴν ἀνεξιχνίαστον δύναμιν, &i 
ἧς καὶ καθ᾽ ἣν ἐξ οὐχ ὄντων ἔχαστον τῶν ὄντων xal 
φαινομένων παρήγαγε" καὶ τάξιν δὲ φυσιχὴν, καὶ 
πολλῷ μᾶλλον ὑπερφυῆ, πᾶσιν ἐνέθηχεν" ἣν χαὶ 
ψυλάττουσι xal συντηροῦσιν ἁλώδητον καὶ παντελῶ; 
ἀμετάβλητον - ὡς ἐχθαμδεῖσθαι xai χσταπλέττεσθαι 
πάντας τοὺς συνιέντας, xal ταύτῃτοι πρὸς τὶν τοῦ 
Θεοῦ δόξαν xal τὴν χαρδίαν, xal τὴν γλῶσσαν &va- 
χινεῖν. ᾿Αμέλει τοίνυν ἀμέσως ἐπήγαγεν ὁ σοφὸς 
Ἐχχλησιαστής * 


5X. 


Vegas. 8. Omnes sermones. laboriosi : nou poterit Πάντες ol λόγοι Érxoxoi * οὐ δυνήσεται ἀνὴρ 


vir loqui ; et non satiabitur oculus videndo : et non 
implebitur auris ex auditu (50). 


Quales hic sermones commemorat? liquet plane 
non alios, quam qui 9/7 versantur in describenda 
designandaque immensa bonitate et infinita poten- 
tia ejus, a quo tanta ferum visibilium pulciiritu- 
dine, utilitate, concordia, ordine sapientissime om- 
nia et validissime constituta sunt. Qualiacunque 
enim et quaniacunque ad ea, quae singulis in rebus 

 coutemplari ac deprehendere liceat, declaranda 


(49) Rursum perstringit Nyssenum, qui ad hunc 
Ecclesiasue locum hzc adnotarat : Εἰ δέ τις xegm- 


rov Aalsiv* xal οὐκ ἐμπιλησθήσεται ὀφθαλμὸς 
τοῦ ὁρᾷν * xal οὐ πληρωθήσεται oc ἀπὸ dxpod- 
σεως. 

Ποίους λόγους φησίν ; ᾿Αλλ᾽ εὔδηλον, ὡς τοὺς 
ἐπιχειροῦντας χαθυπογράφειν xal χαραχετρίζειν τὴν 
ἄπειρον ἀγαθότητα, χαὶ τὴν ἀνεξιχνίαστον δύναμιν 
τοῦ πάντα πανσόφως xal πανσθενῶς ὑποστήσαντος 
διὰ τῆς τῶν ὄντων xoX τῶν φαινομένων χαλλονῆς, καὶ 
χρησιμότητος, xal συμφωνίας, xal τάξεως. Οἷα γὰρ 
ἄν τις καὶ ὅσα λαλήσει πρὸς διασάφησιν τῆς ἐφ᾽ ἐχάστῳ 
τῶν ὄντων θεωρίας χαὶ χαταλήψεως, ἤχιστα obe 


quoddam mare immensam attendens cupiditatem, un- 
dique afflueniibus lucris non polest satiuri, is ad 


γὼς πρὸς τὴν πλεονεξίαν, xal χαθάπερ τινὰ θάλασσαν p) mare quod est liic, aspiciens, worbum curet. Quo- 


τὴν ἀμετρίαν τῆς ἐπιθυμίας ἀπλώσας πρὸς τὰ mav- 
dev εἰσρέοντα χέρδη ἀπλήστως ἔχοι " οὗτος πρὸς 

y ὄντως θάλασσαν βλέπων θεραπευέσθω τὴν νόσον " 
ὡ; γὰρ ἐχείνη τὸ ἑαυτῆς οὐ παρέρχεται μέτρον ἐν 
καῖ; μυρίαις τῶν ὑδάτων ἐπιῤῥοαῖς, ἀλλ' ἐν τῷ ἴσῳ 
διαμένει πληρώματι, χαθάπερ οὐδεμιᾶς αὑτῇ ἐξ 
ὑδάτων γινομένης προσθήχης, κατὰ τὸν αὐτὸν τρό- 
mov xat ἡ ἀνθρωπίνη φύσις ἰδίοις μέτροις ἐν τῇ ἀπο- 
λαύσει τῶν προσόντων διειλημμένη, συμπλατυναι τῷ 
πλήθει τῶν προσόδων τὴν ἀπολαυστιχὴν λαιμάργως 
οὐ δύναται, ἀλλὰ τὸ μὲν &lapfov παύεται, ἣ δὲ τὴς 
ἀπολαύσεως δύναμις ἐν τῷ ἰδίῳ ὅρῳ φυλάσσεται " εἰ 
οὖν ἡ ἀπόλαυσις πλεονάσαι οὐ δύναται παρὰ τὸ μέ- 
*pov τῆς φύσεως. εἰς τέ τὰς τῶν προσόδων ἐπιῤῥοὰς 
ἐφελχόμεθα, οὐδέποτε πρὸ; εὐποιέαν ἄλλων ὑπὲρ τῶν 
Ἱπεισιόντων ὑπερχεόμενοι; Id est : Sí. quit autem 

varitia laborans pluribus divitiis inhiat, et. veluti 


modo enim illud in innumerabilibus aquarum inffu- 
tionibus suwm non (ransgreditur modum. sed. w'que 
plenum semper remanet, perinde alque εἰ ex aquis 
nulla fiat accessio ; ita eliam linmana natura. in. iis, 
qua: adsunt, fruendis. suis modulis comprehensa, per 
proventuum multitudinem nom polest simul dilatave 
avidam preter nature modum [rue;di cupiditatem, 
sed cessat quidem id, auod influit ; vis autem [ruendi 
servatur in. proprio termino. Si ergo in fruendo non 
potest redundure copia preter. naturg. modum, cur 
vectigalium attrahimus influxus, pio iis, qu& ingre- 
A nunquam e[fusi ad benue[aciendum aliis? 

idi. ). 

(90) Apud LXX leges, Καὶ οὐ πλησθήσεται ὀφθαλ- 

b... Ulympiolorus vero babet : Οὐ δυνήσεται 
ἀνὴρ τούτους λαλεῖν, 





T8] 


IN ÉCCLESIASTEN. — LIB. I. 


182 


τὴν κατάλληλον ἀφίχοιτο δόξαν' ἀλλ᾽ ἰλιγγιάσει xot A quis proferat; minime tamen opinione sua rerum 


κατοχλάσει" λέγων μὲν πολλάχις, οὐχ ἐξισχύων δὲ 
τὴν παντελῆ xai τελείαν διάγνωσιν xai κατάληψιν 
ἐξειπεῖν" xÀv εἰς τὸ ἀκρότατον ἔφθασε τῆς σοφίας 
xaX τῆς γνώσεω:, καὶ τῆς ἀνδριχῆς ὑπολήψεως 
πλήρης ἐστίν. Οὐχ ἐμπλησθήσεται μὲν γὰρ ὁ ὀφθαλ- 
μὸς τοῦ ὁρᾷν τὰ κάλλη καὶ τὰς τερπνότητας τῶν 
μεγάλων θαυμάτων τῶν χατ᾽ οὐρανὸν βλεπομένων 
χαὶ τὴν γῆν χαὶ τὴν θάλασσαν " οὐδὲ πληρωθήσεται 
οὖς ἀπὸ ἀχροάσεως τῶν περὶ τὰ τοιαῦτα διηγουμέ- 
νων. Πάντες μὲν γὰρ οἱ φιλόκαλον ἔχοντες χαὶ φιλο- 
θεάμονα γνώμην, τὰς ἐρωτιχὰς διαθέσεις xaY δυνά- 
μεῖς τοῦ ἐντὸς xal τοῦ ἐκτὸς ἀνθρώπου χεχινημένας 
καὶ παρασχευασμένας ἕξουσι πρὸς ἀχρόασιν τῶν χἢ - 
ρυττόντων τὴν ἄῤῥητον μεγαλοσύνην τῆς θείας καὶ 


magnitudinem assequetur : quin vertigine attoni- 
tus succumbet ; nec sepe dicendo absolutam ha- 
rum perfectamque coguitioneia comprehensionem- 
que explicare unquam poterit : esto, ad summum 
is sapientize intelligentieque fastigium pervenerit, 
et acerrimi ingenii vi polleat. Neque enim exsatu- 
retur oculus, pulchritudines jucunditatesque dum 
videt magnorum miraculorum, quas colo, quaque 
terra et mari cernuntur : neque. auris impleatur, de 
hisce disserentes dum audit. Nam quicunque ho- 
nesto sunt animo el speciandi cupido, ii utique 
semper studio affectuque omni et mentis et corporis 
ferantur comparatique sint ad eos audiendos, qui 
ineffabilem divin:e invictzeque potenti: atque sa- 


παναλχοῦς δυνάμεως, xat σοφίας τῆς τόδε «b πᾶν B pientiz majestatem praedicant, cujus omnia numine 


ὑποστησαμένης, καὶ διεξαγούσης, καὶ συντηρούσης * 
καὶ τὸ παράπαν ob λήψονται χόρον ἐπαΐειν τῶν περὶ 
τὸ τοιαῦτα λόγιυν. ᾿Αλλ᾽ ὁ ἐξηγητὴς συντετάχθαι 
«fj παραδόξῳ συμφωνίᾳ καὶ τάξει τῶν ὑποχειμένων 
πραγμάτων οὐχ οἷός τε ὧν, τοῦ λαλεῖν μᾶλλον alps- 
τώτερον ἡγήσατο τὸ σιγᾷν. Εἶτά φησιν ὁ Ἐχχλησια- 
στῆς" 


οἱ condita sunt et reguntur ac conservantur : 
iidemque nunquam audiendi satietate sermones 
tantis de rebus fastidiant. Czeterum interpres, cum 
admirandz illi rerum subditarum concordiz atque 
ordini par esse non posset, silenduin sibi potius, 
quam loquendum existimavit. Jam addit Eccle- 
siastes : 


$ ΧΙ. 


Ti τὸ γεγονός ; αὑτὸ τὸ γενησόμενον. Kal τί 
τὸ πεποιημένον; αὑτὸ τὸ ποιηθησόμενον. Καὶ 
οὐκ ἔστι πᾶν πρόσφατον ὑπὸ τὸν ἥλιον. Ὃς 
.ζαλήσει καὶ ἐρεῖ" Ἰδοὺ τοῦτο καιγόν ἐστιν; 


ἤδη γέγονεν ἐν τοῖς αἰῶσι τοῖς γεγενημένοις C 


ἀπὸ ἔμπροσθεν. 

Προϊὼν ὁ σοφὸς Ἐχχλησιαστὴς αὔξει xal πρὸς 
ἐπιτατιχωτέραν ὑπόληψιν, καὶ τὴν μεγαλωσύνην 
προάγει τῇ; ἀπείρου σοφίας xal θείας δυνάμεως, 
xo τὴν τῶν χτισμάτων ὑποταγὴν xai θητείαν" 
παρίστησι γὰρ διὰ τῶν νῦν προχειμένων, ὡς οὐχὶ 
μόνον τῶν γεγονότων χαὶ φαινομένων ἕχαστον τὴν 
δουλικὴν ὀνομασίαν χαὶ σχέσιν χαὶ θητείαν πρὸς τὸν 
ἴδιον ποιητὴν ἐπιδείχνυσιν * ἀλλὰ xai τὰ μήπω γεγο- 
νότα, γενησόμενα δὲ xal ποιηθησόμενα τοῖς προῦπ- 
ἀρξασιν ἐφέψεται καὶ συμπαρομαρτίσει, χαὶ τῷ 
λόγῳ τῆς τάξεως, Χαὶ μέντοι xal τῆς ὑποταγῆς τῆς 
πρὸς xbv ἴδιον Ποιητὴν καὶ Δεσπότην ὡς μηδὲν τῶν 
γενησομένων χαὶ ποιηθησομένων ἀλλοῖον εὑρεθῆναι 


Vgns.9, 10. Quid est quod fuit? ipsum quod futu- 
rum est. Et quid est quod facium est ? ipsum. quod 
faciendum est. Et non est. omne recens sub sole. Quis 
loquetur ac dicet : Ecce hoc. novum est; jam fui 
in seculis, que fuerunt. ante nos (51). 


Progreditur sapiens Ecclesiastes majore gradu ad 
ampliorem quoque comprehensionem ; simul infi- 
nitz sapientiz potentieque divine majestatem, ac 
rerum conditarum obsequium et famulatum pro- 
ducit. Nam his, qua modo propostit, declarat, 
non solum ca, que jam 26 sunt et visuntur, sin- 
gula servilem appellationem et habitum et famula- 
lum erga auctorem suum pra 86 ferre; sed illa 
etiam, qua nondum fuere, quaque futura et fa- 
cienda sunt, iis, qua jam exstiterunt, accessura 
esse eamdemque initlura viam, cum ratione ordinis, 
tum vero Conditoris et Domini sui causa, cui parere 
debent * itaque quidquid futurum et faciendum 


xai ἕτερον πρὸς τὰ προγενεστέρως ὑπάρξαντα. Κατὰ p est, nulla ex parte dissimile alterumve ab iis fore, 


δὲ τὴν ἀχολουθίαν τὴν ἐντεθειμένην τοῖς προτέροις 
παρὰ τῆς ποιητιχῆς τῶν ὅλων xal προνοητιχῆῇ: ἐξ- 
ουσίας χαὶ δεσποτείας, οὕτω χαὶ τὴν γένεσιν ἕξουσι 
xa τὴν xlynow xal συντέρησιν μέχρι τῆς ὁὀρισθεί- 
σὴς παντελοὺς ἀποπερατώσεως. Καὶ τὸ παράπαν o5- 
δὲν εὑρεθήσεται ἑτέραν γένεσιν ἔχον, f| τάξιν xal 
κίνησιν" ὡς λαθεῖν τινα πρόφασιν λαλῆσαι καὶ εἰ- 
πεῖν" ἸδΣ τοῦτο χαινόν ἐστιν. Εἴ τι γὰρ xa! οὐρα- 
νὸν θεωυρήσει τις παράδοξον xal ξένον ἐν ταῖς τῶν 
μεγάλων φωστήρων ἀνατολαῖς χαὶ δυσμαῖς χαὶ ταῖς 
ἔχλείψεσιν, 7) τῶν ἄλλων ἀστέρων τῶν ἀπλανῶν xat 


qu& zlate majorum exstitere. Átque etiam ad eum 
tenorem, qui cxteris rebus, que jam prazcesserunt, 
ab universorum effectore et Domino providéntissimo 
prescriptus est, originem singula eamdem et mo- 
tum et statum tandiu habebunt, dum delinitos sibi 
terminos attingant. Nihil nempe inveniri usquam 
poterit, cui alio origo, alius ordo, alius sit motus; 
nullaque se cuiquam occasio offeret loquendi di- 
cendique : Ecce hoc recens est. Nam sl quld in ec.o 
quis viderit inopinatum ac novum in magnoru n 
luminum aut in czterarum stellarum, et qua fix: 


(54) Apud LXX, est δὲ τοῦτο xatóv ἔστιν. Olympiodorus legit ἐν τοῖς αἰῶσι tol; γενομένοις ἀπὸ 


ἔμπροσθεν ἡμῶν, ut est in exempl. edit. Vatic. 


753 


S. GREGORII. AGRIGENTINI M 


εἰ G2 errantes sunt, orig, occasu, defectu ; vel si A τῶν πλανητῶν " ἔτι δὲ xal χατὰ τὴν γῆν xai xii 


quid ejusmodi ;n terra aut in mari deprebenderit 
tot inter animantium genera, tamque varias plan- 
farum stirpes et pratorum amoanitates ; multo id 
antea fuit, et nibil omnino diversum, sive ortom 
spectes, sive naturam, sive ordinem, sive motum ; 
quippe res omnes, vel jam exsistant, vel futura 
aint, divine voluntati prascriptisque initio legibus 
necessario obsequuntur. Quapropter Oseas pro- 
pheta Conditorem ipsum, qui seculorum auctor est, 
idemque universorum constitutor, sic loquentem 
induxit : « Ego Dominus Deus tuus, firmans corium, 
et terram condens (52) ; » quibus verbis divinam 
significat potentiam, qu:x provide utrumque fovet 
atque tuetur, ostenditque, qui celum ab initio fir- 
mavit fundavitque terram, per enm nunc etíam 
manere utrumque, et una ejus divina atque omni- 
potenti voluntate constare. Nihil igitur sub sole re- 
cens, nibil plane novum natum est : quandoquidem 
presentia eque et futura eamdem omnia originem 
et inotum habent : itaque οἱ coeli sine intermis- 
sione gloriam Dei enarrant, ac dies diei, noxque 
nocti effectricis provideeque sapientiae infinitam po- 
testatem enuntiat, 90 nec vero minus terra et 
inasre terminationibus illis suis el ordinibus et 
' wortis viteque vicissitudine et concitatiore motu et 
suinma quiete, tanquam vocibus quibusdam ineffa- 
hllibus Dominum suum celebrat : nihil ut posteri- 
tal nostre relictum sit, quod novum ac recens 


videri debeat, Idcirco sapiens Ecclesiastes adjecit : C 


«Jam íuit in seculis, que fuerunt ante nos. » 
Quidquid enim faciendum sit, jam faclum omnino 
repertum est, ait subinde ; 


τὴν θάλασσαν ἐν τοῖς ποικίλοις xal τιασντοδατοῖς 
ζώοις τε χαὶ φυτοῖς xal λειμῶσι ^ τοῦτο Tos 
πρώην ὑπῆρξε χατὰ τὰ αὐτὰ χαὶ ὡσαύτεος χαὶ τὴν 
γένεσιν ἐσχηχὸ:, καὶ τὴν οὐσίωσιν, χαὶ τὴν τάξιν xai 
χίνησιν, πάντων τῷ θείῳ βουλέματι χαὶ ψηφίσματι 
τὸ καταρχὰς ἐχτεθέντι πειθαρχούντων ἀπαραετήτως 
xai τῶν ὄντων ἤδη χαὶ τῶν γενησομένων. Ach τοῦτό 
φησιν Ὡσηὲ ὁ προφήτης ἐξ αὑτοῦ προσεώτονυ τοῦ 
χτίσαντος τοὺς αἰῶνας xal τὰ πάντα xarasxtud- 
σαντος « Ἐγὼ Κύριος ὁ Θεός σου, στερεῶν οὐρανὸν 
xa χτίζων γἦν" » τὴν συνεχτιχὴν xai «povor τικὰν 
xai σωστιχὴν ἑχατέρων θείαν δύναμεν ἐντεῦθεν 
παραινιττόμενος χαὶ δειχνὺς, ὡς στερεώσας τὸν oj- 
ρανὸν, xat θεμελιώσας τὴν γὴν xatapy3e , xai vov 


B δίδωσι τοῖς ἀμφοτέροις μόνῳ τῷ θείῳ xal τπεαντο- 


δυνάμῳ βουλήματι τὴν διαμονὴν xal συντέρησιν. 
Οὐδὲν οὖν πρόσφατον ὑπὸ τὸν ἥλιον, 3) χαινὸν τὸ 
σύνολον πέφυχε" πάντα γὰρ τὰ ὄντα χαὶ τὰ γεντ- 
σόμενα τῇ: αὐτῆς ἔχονται xal γενέσεως, xal τάξεως, 
xai χινήσεως " xat διηγοῦνται μὲν ol οὐρανοὶ τοῦ 
Θεοῦ τὴν δόξαν ἀπαύστως, καὶ ἡμέρα τῇ ἡμέρᾳ xol 
νὺξ τῇ νυχτὶ διαγγέλλει τῆς ποιητιχῆς αὐτοῦ χαὶ 
προνοητιχΐῆς σοφίας τὴν ἄπειρον δύναμιν. Ilapa- 
πλησίως μέντοι xa ἡ γῆ χαὶ ἡ θάλασσα ταῖς ἰδίαις 
ὁροθεσίαις, καὶ τάξεσι, xal θνήξεσι, γαὶ πάλιν ἀναθιὼ»- 
σεσι, χαὶ σφοδροτέραις χινήσετι, xal παντελέσιν tps- 
μίαις διεγνωσμένη xat! οὐδὲν ἧττον ἀλαλήτοις φω» 
val, ἀνυμνεῖ τὸν ἴδιον Δεσπότην * ὡς μηδὲ ὑπολελεῖ- 
φύαι τοῖς μεταγενεστέρως γενησομένοις χαινόν τε 
xai πρόσφατον. Τούτον χάριν ἐπήγαγεν ὁ σοφὸ: 
Ἐχχλησιαστῆς " « “Βδη γέγονεν ἐν τοῖς αἰῶσι τοῖς 
γεγενημένοις ἀπὸ ἔμπροσθεν ἡμῶν. » Πᾶν γὰρ τὺ 
γενησόμενον Ἦδη γεγονὸς εὔρηται πάντως. Εἶτά 
φησιν" 


" $ XII. 


Vgns. 1. Non est memoria primis, et quidem no- 
vissimis, cum facia (uerint, non erit ipsis memoria 
cum eis, qui futuri aunt in novissimo (53). 

Circularis temporis cursus in medio sui ipsius 
omuia complectens ac circumscribens, quasi rota 
quedam perpetuo aca motu, sic eos, qui modo 
uiles et clari, quique molesti. atque inglurii sunt, 
manifeytet, ut que primum contigerunt, oblivioni 
dei: vel quod humana mens prseteritorum facta 


Οὐκ ἔστι μνήμη τοῖς πρώτοις, xal γε toic £o xd- 
toic γενομένοις οὖκ ἔσται αὑτοῖς μνήμη μετὰ 
τῶν γενησομένων elc τὴν ἐσχάτην. 

Κυχλιχὸς δρόμος τοῦ χρόνου μέσον ἑαυτοῦ πάντα 
διαλαμδάνων χαὶ περιγράφων, οἷόν τις τροχὸς ἄπανυ- 
στον ἔχων τὴν χίνησιν ἐν τῇ φανερώσει τῶν νῦν 
χρηστῶν xal ἐνδόξων, ἣ λυπηρῶν xai ἀδόξων τῇ 
λήθῃ τὰ πρώην παρέπεμψεν" ἣ ὡς μηδαμὼς ἀξιοὺ- 
σης τῆς ἀνθρωπίνης διανοίας ἐν τοῖς ἀξίοις μνήμτ,ς 


tenquam prava et inala, inter ea, qua commeino- D τιθέναι τῶν παρῳχηχότων τὴν πρᾶξιν ὡς μοχθηρὰν 


ratione digna sunt, recensere ac ponere nolit ; sive 
quod sgre eorum, qua transierunt, memoriam 
consociare cum prazsentibus possit. Verum non ita 
memora eorum intermoritur, qui virtutem omni 
studio amplexi sic ad summum justitia. fastigium 
pervenere, ut idonea vite documenta et salutaria 
sancta institutionis exempla posteritali relinque- 
rent. Soli enim laborum suorum uberem fructum 
Ceperunt, bonam scilicel memuriam : quemadmo- 
dum scriptum. est : « Memoria justi cum laudi- 


Ὁ) Osee xut, 4, quie tamen desunt in ed. Compl. 
ὁ) LXX habent... Οὐκ ἔσται αὐτῶν μνήμη. Ca- 


καὶ φαύλην ἣ ὡς οὐχ ἐφιχνουμένης μετὰ τῶν év- 
ἐεστώτων συμπαραχαιέχειν καὶ τὴν μνήμην τῶν 
παρεληλυθότων. Πλὴν τῆς μνήμης τῶν τὴν ἀρετὴν 
ὁλιχῶς ἀσχησάντων, xal πρὸ; τὸ τῆς διχαιοσύντς 
ἄχρον ἀφιχομένων * xal προγράμματα πραχτιχὰ xal 
παραδείγματα ψυχωφελῇ xal σωτήρια τοῖς ματα- 
γενεστέροις χαταλιπόντων. Οὗτοι γὰρ μόνοι xal 
περίσσειαν ἔσχον ἐν παντὶ μόχθῳ αὐτῶν, τὴν ἀγαϑὴν 
δηλαδὴ μνήμην" χαθὼς γέγραπται" « Μνήμη δι- 
xalou μετ᾽ ἐγχωμίον" » xol πάλιν, « Εἰς μνημόσυνον 


terum et Hieronymus αὐτοῖς alicubi legisse videtur, 
ut Nobilius adnotavit. Olympiod. εἰς τὰ ἔσχατα. 





a —'J—:maa m ——nA P —  .— — — c M — " πππὸ͵ 





185 


IN ECCLESIASTEN. — LIB. I. 


188 


αἰώνιον ἔσται δίχαιος " » ol. χαὶ ζῶσιν εἰς τὸν αἰῶνα Α bus (54), » et rursum : « In memoria :erna erit 


κατὰ τὸ γεγραμμένον, « Alxatot εἰς τὸν αἰῶνα Quat, 
καὶ ἐν χαιρῷ ἐστιν ὁ μισθὸς αὐτῶν, » τὰς ὑπερ- 
ougavlou; xai θείας ἀνταμείψεις μισθὸν ἐχ μετα- 
φορᾶς τῶν ἐν ἀνθρώποις ἐργαζομένων ὀνομασάσης 
«ἧς θείας Γραφῆς. Εἶτά φησιν ὁ Ἐχχλησιαστῆς " 


justus*'; » qui etiam. in seculum vivunt, ut tradi- 
tum legimus : « Justi in seculum vivunt, et in tem- 
pore est merces ipsorum(55):» divina quippe coeles- 
tium prx mia sacris in Litteris merces appellantur, 
metaphora ab operis sumpta, qua apud homines 
exercerentur. Addit deinde Ecclesiastes : 


$ XIII. 


Ἑγονόμην βασιλεὺς ἐν "IopatA ἐπὶ 'lepovca- 
Jt), καὶ ἔδωχα τὴν καρδίαν μου τοῦ ἐκζητῆσαι 
καὶ τοῦ κατασκέψασθαι ἐν τῇ σοφίᾳ περὶ πάν- 
των τῶν γινομένων ὑπὸ τὸν οὐραγόν. 


30 ὲ3εκϑ. 42. Fui τες ἰῃ Israel super Jerusalem, et 
dedi cor meum ad inquirendum εἰ considerandum in 
sapientia de omnibus, qua fiunt sub calo (56). 


'᾿Απολαμθάνει xal πάλιν, καὶ προστίθησι τὰς p  HMesumit denuo etiam, sibique apponit appella- 


ὀνομασίας, αἷς ἐχρήσατο καὶ χαταρχὰς, xal φησιν ὁ 
Ἐχχλυσιαστής * ε Ἐγενόμην βασιλεὺς ἐν Ἰσραὴλ ἐπὶ 
ἽἹερουσαλήϊδ» Πρὸς ὃν ἐρεῖ τις οὐχ ἀπειχότως " Καὶ 
elc σε χατέστησεν Ἐχχλησιαστήν : ὅτι μὲν γὰρ βα- 
σιλεὺς ἐπὶ Ἰσραὴλ ἐν Ἱερουσαλὴμ γέγονας, τοῦτο 
ποῖς πᾶσι χαταφανές " χλῆρον γὰρ πατρῷον ἔσχες 
vkv ἐν Ἱερουσαλὴμ βασιλείαν" οὐχ ἔτι δὲ καὶ πα- 
τρῴαν χληρονομίαν εἴλγφα: τὸ Ἐχκχλησιαστὴς ὑπ- 
ἄρχειν, Πῶς οὖν ὠνόμασας ἑαυτὸν Ἐχχλησιαστήν; 
᾿Αλλ' ἀποχριθήσεται θᾶττον ἀντ᾽ αὐτοῦ τῆς ἀληθείας 
ὁ λόγος, xa φήσειεν, ὡς ἡ θεία Σοφία, παρ᾽ ἧς ἐχεκί- 
νῆτο χαθυπογράψαι xa διορίσασθαι τῶν φαύλως xal 
μοχθηρῶς πεπολιτευμένων ἀνθρώπων τὰς ματαιό- 
τῆτας xal πονηροπραξίας, χαὶ μέντοι τὴν διαιωνί- 
ζουσαν ὑποταγὴν ἀπαραίτητον χαὶ θητείαν ἑκάστου 
τῶν ὄντων χαὶ φαινομένων" χαὶ τοὺς ἀνὰ πᾶσαν 
τὴν ὑπὸ τὸν οὐρανὸν συναγείρειν πρὸς τὴν τῶν ἰδίων 
ῥημάτων ἀχρόασιν, καὶ τοῦ ᾿Ἐχχλησιαστοῦ τὴν ὀνο- 
μασίαν αὐτῷ παρέσχεν, ὡς ἀξίωμα χαινὸν χαὶ μεῖ- 
ζον τῆς βατιλείας. Βασιλεῖς μὲν γὰρ χαὶ πρὸ αὑτοῦ 
πολλοὶ διεγνώσθησαν ἀνὰ πάντα τὰ ἔθνη, μεθ᾽ ὧν 
κὰν * Ἰπραὴλ ἐπὶ Ἱερουσαλήμ. Ἐκχχλησιαστὴς δὲ 
οὐδεὶς ἐγνωρίσθη τὸ σύνολον, οὐδὲ τῆς ὑφ᾽ ἥλιον δι- 
δάσχαλος. Οὐχοῦν ἄρα διὰ τῆς καινοτέρας ἀξίας 
καὶ προσηγορίας ἀξιολογωτέραν καὶ πιστιχωτέραν 
φήθη δράσαι τοῖς ἐντευξομένοις τὴν ἰδίαν εἰσ- 
ἥγησιν. 

Ἀλλ’ ἀναχύπτει πάλιν ἐντεῦθεν ἕτερος ἀπορῶν 
λόγος, xal qásxuv* Καὶ εἰ χα'νὸν αὐτὸς ὄνομα «b 
Ἐχχλησιαστὴς εἴληφε, πῶς φησιν οὐδὲν πρόσφατον, 
οὐδὲν χαινὸν ὑπὸ τὸν ἥλιον ; Ἔχει δὲ τοῦτο σύντομον 
αὐτόθεν τὴν λύσιν " οὐ γὰρ περὶ προαιρετιχῶν σπου- 
δασμάτων fj γνωμιχῶν προτερημάτων τὸ « πρόσ- 
. Φᾶτον » ἣ τὸ « χαινὸν » ἔφασχε πρώην " ἀλλὰ περὶ 
τῶν φυσιχῶν χινήσεων καὶ παραχολουθήσεων τῶν ἐν 
τοῖς οὖσι θεωρουμένων, ἐν οἷς οὐκ ἔστιν εὑρεῖν ἐπί- 
τάσιν ἢ προσθήχην, ἢ μείωσιν καὶ ἀφαίρεσιν. Τί 
οὖν φησιν; « "Ebuxa τὴν χαρδίαν ρου τοῦ ἐχζητῆ- 
ται xal τοῦ χατασχέψασθαι" » δηλονότι σχολάσαι 
πρός τινα χαιρὸν πρὸς θεωρίαν τῶν ὄντων" xat χα- 

** Psal. cxi, 7. 

(94) Prov. x, 7; sed apud LXX invenies, Μνήμη 
δικαίων μετ' ἐγχωμίων. 
(55) Sap. v, 16. Verum LXX lahent : Καὶ ἐν 


Κυρίῳ ὁ μιαθὺς αὐτῶν, quemadinodum in Latinis 
οἱ : Et apud. Dominum est merces eorum, ct ut iu- 


tiones, quibus et initio usus est, ait ue Ecclesiastes : 
« Fui rex in Israel super Jerusalem. » Cui haud 
inepte quis dixerit : Ecquis te Ecclesiasten consti- 
tuit? nam te quidem regem l[srael in Jerusalem 
fuisse, notum id omnibus; paternum enim Jerusa- 
lem regnum tibi hzreditate obvenit : at non etiam 
paterno tibi jure datum est, ut Ecclesiastes dicerere. 
Qui ergo tibi nomen Ecclesiastz imposuisti ? verum 
ipsius loco oraculum veritatis extemplo responsum 
dabit, ac dixerit : Divinam Sapientiam, cujus ille 
impulsu facinorosorum hominum vanitates et im- 
proba facta describere ac definire aggressus est, nec 
minus perpetuum atque immutabile rerum om- 
nium, quz sunt quisque visuntur, obsequium ae 


C famulatum ; atque idem, quotquot universum or- 


dinem terrarum incolun!, omnes ad sermoneni 
ejus audiendum convocare : eam, inquam, sapien-- 
tiam nomen huic dedisse Ecclesiastze, novam veluti 
dignitatem, atque regno potiorem. Nam reges qui- : 
dem vel ante ipsum multi per omnes nationes in- 
claruerunt, quos inter et qui rex Israel super Je- 
rusalem. At neque Ecclesiastes quisquam omnino, 
neque orbis terrarum magister usquam auditus est, 
Quare ascita novas dignitatis appellatione luculen- 
tam magis institutionem suam, magisque ad per- 
suadendum idoneam fore existimavit. 


Caeterum alia hinc rursum dubitandi exoritur 
causa, rogandique, cum novum Ecclesiastes ipse 
nomen duxerit, quonam pacto affirmarit, niliil esse 
recens, nihil sub sole novum? at hoc brevem ex 
eodem loco solutionem habet. Neque enim ille su- 
perius de voluntariis studiis aut de mentis progres- 


.Sibus recens et novum usurpaviL; sed ad naturales 


hac retulit motus et successiones eorum, qui ex- 
stant atque spectantur : in quibus nec incrementi 
quidqüam aut decrementi, nec quod additum aut 
ablatum sit, invenire 31 liceat. Jam quid audit? 
« Dedi cor meum ad inquirendum et consideran- 
dum ; » id est rerum contemplationi aliquandiu in- 


fra habes lib. ir, $ 7. 

(36) Sed apud LXX, initium ejus articuli est : 
Ἐγὼ Ἐχκλησιαστὴς ἐγενόμην βασιλεὺς ἐπὶ Ἱσρχὴλ £« 
Ἱερουσαλὴμ. Olymp. Βασιλεὺς Ἰσραὴλ ἐν ᾿Ιεροντα- 
λήμ. 


741 
eumbhboro [nstitul, quo nvenirem, quantum fleri A 
potest, ac. deprehenderem quinam sit rerum cun- 
ditarum, quas intuemur, motus atque ordo, qu: 
lem desldum ac voluptariorum hominum facinora 
atquo probra, Enlmvero et didici et enuntiavi de 
aule ac. terra, dequo fluminibus et torrentibus et 
marl, qua quidem ex parte exponens ad res uni- 
versas referebam, nihil nempe ex iis esso, quod non 
pareat aubdituimquo sit Conditori ac Domino δυο, οἱ 
naturales, quos Hle prissceipsit, terminos, vel si na- 
Quem adversentut, sancto non servet : cum. ho- 
wines contra inaauia amentiaque acti vel designa- 
tos sibl naturae (Ines transgressi sint, atque iis, quie 
divina liberalitate atque indulgentia acceperant, in 
viax vauitalla delapsi, exciderit, De. quibus etiam 
Hla ἃ tue dicta unt, « Vanitas vauitatum et omnia 
vaulias, à. Nuno. vero, postquam  sapieatia duce 
eua, que sub. evotlo Quat, cousideravi, ea. nitui- 
vun, qua ab hominibus geruntur, quicunque iu 
loc terearuim, quantus sub sole est, orbe versantur, 
deprehendi jam et τυμυυνὶ. 


S. GREGORII AGRIGENTINI 


"53 
θὼς οἷόν τέ ἐστιν, ἐξευρεῖν xai χαταλαβδεῖν vv x!«-- 
σιν χαὶ τάξιν τῶν ὄντων xal φαινομένων, χαὶ pa£--- 
xai τὰς χαχοπραγίας xai τὰς qaulórr ta; τῶ» ῥ- 
στώνῃ διαζῇν ἐθελόντων ἀνθρώπων. Καὶ μέντοι xa: 
διέγνων χαὶ διήγγειλα περὶ ἡλίου καὶ γῆς xat ποτα- 
μῶν xal χειμάῤῥων xat τῆς θαλάσσης. ἄπερ ξξΞῖπον 
ἀπὸ μέρους περὶ πάντων χατασημαίνων τῶν ὄντων 
ὡς ἕκαστον αὐτῶν πειθαρχεῖ xal χαθυποτάττετα:ι τῷ 
ἰδίῳ Ποιητῇ xat Δεσπότῃ " xal τοὺς τεθειμάνους ὥρους 
παρ᾽ αὐτοῦ φυσιγοὺς ἀλωδήτους διαφυλάττει, κἄν εἰ- 
σιν ἐναντίοι τῆς φύσεως. Ol δὲ παραπλτγες xa 
«καράφρονες ἄνθρωποι xal τοὺς δεδομένους αὐτοῖς 
φυσιχοὺς παρεσπόνδησαν ὄρους, χαὶ τῶν ἄνωθεν διὰ 
πολλὴν φιλοτιμίαν καὶ φιλανθρωπίαν yopr, vr θέν- 
tov αὐτοῖς παρεξέχλιναν, χαὶ πρὸς τὰς τῇς ματαιό- 
ητος ὁδοὺς χατωλίσθγσαν" περὶ ὧν καὶ εἶπον, 
« Ματαιότης ματαιοτήτων xal πάντα ματαιότγΥς. » 
Καὶ vov δὲ χατασχεψάμενος ἐν τῇ copia περὶ πᾶν- 
τῶν τῶν γενομένων ὑπὸ τὸν οὐρανὸν, δηλονότι τῶν 
ποαττοιλένων παρὰ τῶν ἀνὰ πᾶσαν τὴν ὑφ᾽ ἔἕλιον 
πολιτευομένων ἀνθρώπων, χατεΐῃφα xal διέγνων. 


E XIN. 


Veus. UX Quoniam disienttosem— malam dedit 
[uus Aus hominum wt distendantur in (d. 

Studi νομαὶ et supervacuog conatus, ae va- 
was wultipliceeque vünlias atque coneursalioses, 
quorum wibil, uuweipandi demiuaudique cupiditate, 
&wA pares de xi qieré, ἐλ pecanis wale parte 
Wque qu. coueudatum causa, defugiuat: siuml 
ἀνα qualiqual ob detesiamlas corporis voluptates, 
δὰ νειὰ να stu orutuque eouneereia agre 
dantur, Bas varuia « Doteutustem ualaw » 3ppel- 
Bv 2 quippe qua wala tevera suot, wec ullis wur 
Wto bono! wn Bkabert possuut, Ad!u auteu, e Dedit 
Deux lax Bouyinuna, v uva quis sipp'ieueec d3stegue 
ejussiedh ἃ Uo git, sd qud o, beer webus ac 
1: αιχὰν veru Cases Baa. quisquid wat, 
$qxtw qUeUALUX gucuruR : We s oqued τῷ potestate 
SB eoeca e coge, Ceu queue ege 
«yix Beositiwr uus :40R xuD eren, que κατα SUR 
Mosel Üouces τὰ Caes ue Glue cuni gru ἃ 
γι Ἀν Ἢ OMwp NOU ἃν ὡς CQ, qUO verd quuuque 
ψέλια, δὰ φο θαμι Judica tibi eost. 
W γνέφι hires AS, Decdipi ΜῈ νι τῷ πε ενοῦςαι "uc 
πὰ. οἱ τὸν MAR uut Δι ριον oen ub gar 
v, NN quemiauc νας ΣΝ 


ST Yiemoa Có wn1 a Ὕλας mut Bust ERIT 


8 3S X Ex ARE nv τα icio SB τ ofa 
Au "o9 conAMSC 4 mt s o 3 ς BoWWMedu Ὡς ἜΝ 
Xo .9 mo€$eaiseEus c]. νι τὸ GU. BY.7i&. 


v 


᾿. ^ πο ᾳς LN ᾿ JPN « πΙΧΧ Aut A. 
erbe Gheate. Wu. bO€OU eegecot. Pa TE vrds ven. 


-*2 4. fU" E.o.k τὰ 


*. ὦ 
D "ES ' 


&t*t as musco d. δὲ san VS 
ΝΗ δ ἫΝ Dl wt. Sues cov. MN 07 o. Mts unn 
wr. o. X tU 0 0.4 ^78 ;, FORE y. - le. 
as 09 on 0 RN 8 cT E n on 
oo. ec DOXQ 75 we. 5 3 MT NM. 
MT oc a3 4c ia e... MAS RATIUM 
. τῷ τιον » t- A uu. rU Voc τὸ c 
“ ΝΑ, ἃ ιν, DEP MS In D ** .'!ἅὃ 
b -ς .-᾿- Μ{ .-"“. e. mcum C ^. 78 " 


--. --- «.ὄ e ...... 


Ὅτι περις πες μὲν πον ηρὲν ἔξωχεν ὃ Θεὸς τοῖς 
εἰοὶς τῶν ἀνθρώτων τοῦ περεσπάσθαε ἐν αὐτὶ 

Τὰς ἐπὶ cai; ἀνδοωπίναι:ς ἀρχαῖς, καὶ δέξαι, n 
κατοδυναστείαις, χαὶ τυναθροΐτετι τῶν ἀδέχοι τος- 
pituw xal χρταλτων φιλοπονίας χαὶ περιξρτίΣ:, 
χδὶ ποικίλης xal κολυτούπους ἀγρυπνίας xai περι 
φολέσεις" xal ρέντις xiti τὸ ἀχέλουθον -ὡς ἐπὶ 


C τοὺς 3agxixai xxi Sü:l.x-3:; BOovai. xal -χοσυό- 


pO δυνουσῖσις xai nlisin € περισπσοσὰν 3 e€- 
pii € mmwnodv, » ὡς Unwrcàl τῷ ὄντι χαὶ Là: 
eui3t:97 τίνα: γῆς àmncloewL Ὃ δὲ gn-3 
ς« Ἔδωχει ὁ Θεὰς τιῖς v τῶν dom, ς 1 
ὡς imu τοῦ Θενὰ τὸν vnaücTe πξαᾶι στ στ. τν σεῖς - 
χτος, ἀλλὰ τῷ All; τῆς 2έοτξϑηι στο Y 

ἸΣΩΣ. 24 τξῦλς, Tuv 351? DE3TUS —3ETTXD3 £275. 5752 
ἂν doun-diàw^ δα nis CÓ Py] 8:09 δας: «αν», ra 
tur,q X2) τῶν ΣΥ ΣΏΠΞΊΎΣΞΞ Énea. τᾶ $3 i 0—li- 
τὸν didus σύτεξυ παν xx iGhuxte x2—u Lo 5 
ix τὸ X2L τος χη T τὸ CEI ILI Exil; 
X2. dhivgormmeg 


χοὶ 


- 
“ον 
«4 


χε τος χαὶ τῶ χαξ τττα: 
πραπτονΣ TbortildOw εἰ κῶν» xul τὸς iani. i-- 
ἂς." ὡς ἔιπειν tnlTDOTE τὸ meta, 


. - 
£e... 
— ὦ m tmÀ 
. 


Ὁ aauic reris το τς bm tu iTTO*xn. 


Mtf ΡΝ ΠΣ prts, XE NTC ΠῚ ES DOES 
"9c. dift εν S". Ξωεε ἜΣ NEUE GXqUTMEER. Y 2 
Put "o quon, πα, Ὁ ΠΝ $8773 ΘᾺ  QUARPII 
φ'αι 1) ἃ CAR RCWNE "ete, ΠΕ, Jt ἔχ 6L 
X B. xw Dew ec nfkcue tra ap SHE DLL 
*n.r*t. 9 no a Jee crntwme m€ ccm do quad Cea 
eto ον ΩΝ ani. a4 RUM S 4 COOULMLUR 3vY'S-— wA 
τ. δ. Ὄπ Δ Chaves, aD. vou ἃ —- T ξἰ 2... 
ἢ οὐ, 64" δι τ) 09 4, IPFC CIE mif? zB ν. 3... 
(UU 7 M oS.» X00 δέ. GR ᾿πτεδ Com 
aut ce ftexs tS QE δὲ Τὶ Δός, λαδεμεῖν DwgRen τ΄ 
4A Ud ΝΣ δι δ 39US δα" "Τὸ. Bá ἘΠ᾿ ΩΣ οἱ "Δὲ 

Vf4M ἃ ΟΡ πΡ μι Γι ἃ ΣΝ ἘΣ aupT APA C ιν’ 
ἐπχοῖν cw e ἜΩΥ ἢ B Wr. διοιοδει δε. τ Ie we 

δὰ o8 ὦ “οὶ *«4 ^4, JD, — 8 P o or Δ. . 


-"* 





789 


IN ECCLESIASTEN. — LID I. .*90 


Τὸ οὖν, « Ἔδωχεν ὁ θεὸς,» ἀντὶ τοῦ, « αυνεχώ-α 39 Itaque illud « Dedit Deus * sapiens Ecclesia- 


pr2t, ἀφῆκε, » τέθειχεν ὁμολογουμένως ὁ σοφὸς 
Ἐξχχλησιαστῆής " χαθὼς xai Παῦλος ὁ μέγας &nó- 
στολος ἔφησε περὶ τῶν ἐξοχειλάντων εἰς πᾶσαν ἀθε- 
ιΔιτοπραγίαν καὶ πονηροπραξίαν " φησὶ γάρ" « Av 
ὃ χαὶ παρέδωχεν αὑτοὺ: ὁ Θεὸς ἐν ταῖς ἐπιθυμία:ς 
τῶν χαρδιῶν αὐτῶν εἰς ἀκαθαρσίαν τοῦ ἀτιμάζεσθαι 


vim habet. (Hom. 9, e divers. Quod Deus non est 
auctor malorum.) 

Cieterum Gregorius quoque noster catholicam de 
hominis lihertate sententiam multis in locis sic ex - 
posuit, nihil ut planius aut Iucalentius optare pos- 
sis. Cujus ego verla, presertim quod post dam- 
natum. Pelagium scripserit, semel omnia reprz- 
sentanda ob oculos censeo, in eorum solatium, qui 
veterem Ecclesie doctrinam  labefactari dolent, 


8les pro, « concessit, permisit, » sine controversia 
usurpavit ; quemadmodum magnus quoque aposto- 
185 Paulus de iis cst locutus, qui in nefarium quod- 
que opus improbumque facinus prolapsi sunt : ait 
enim : « Propter quod tradidit illos Deus in desi- 
deria cordis eorum, in immunditiam, ut contume- 


inclinaret, hujus rei causa hominem conditor ta- 
lem constituit, ut przeter voluntarii consilii ae pro- 
peusionis terminum et rationem et destinationem 
nulla alia reperiretur causa, qu;e vel perseverantis 
in melius, vel mutationis in pejus socia esset 86. 
ecomes. » Qua vero ratione homo in peccatum laba- 
tur, lib. vit, 8 14, sic explicat : « Quippe rationalis 
intelligentisque anim: libertate in re mala abusus, 
potestatem suam exercet, voluntatis momentum in- 


eamque quo licet. studio ac summa lide tuentur. p clinaudo, id est indulget, ut mentiatur, et calum- 


Enimvero paulo inferius (δ 15) ad illa Ecclesiastes 
verba : E! praesumptio spiritus, sic disserit : « Quasi 
diceret : Hec omnia optio animi sunt arbitrio uten- 
tis. qui ad utrumque, bonum nempe et malum, in- 
clinandi facultate manifesto przditus est. » Fi 
lib. n1, $15, prolata Moysis sententia : « Posuit Deus 
ante conspectum tuum vitam et mortem; bonum et 
malum, » addit : « Nam unicuique hominum au- 
cior nostri generis et naturalibus et. scriptis legi- 
bus dedit, ut. quae bona quzeque meliora, et mala 
item quie essent. quzeque pejora, cognoscere pos- 
δεῖ. Ác quemadmodum unam quisque rationalem 
intelligentemque sortitus est animam, ita unam 
pariter affectionem haberet bonam honestique stu- 
diosam, selizeretque bona. factu οἱ potiora, unde 
. vitam hauriret; contrariorum vero optionem et de- 
lectum tanquam mortiferum respueret, atque a vita 
procul detestaretur. At homines, quanquam natu- 
ram nacti eum intrinsecus vi, potentia, affectibus, 
tum extrinsecus conformatione habituque unam 
atque exmdeim, magna ex ignorantia honestatis et 
ex pravitate consilii in naturam, qus una esset, 
divisionem induxerunt absuriam, ut variam diver- 
samque mentis humanz voluntatem demonstra- 
rent. » : 

Jam lib. iv, $9, postquam .mirandum non csse 
ail, mula ab hominibus contra jus et fas passim 
admitti, hec subnectit : « Liberum enim suique 
juris animal super terram solus homo est, qui se 
n utramque partem flectere potest : ut qualem vi- 
vere vitam voluerit, sive bonam nempe sive malam, 
talos ἃ Deo remunerationes ac premia sit relatu- 
TUS. 5 

Ilem vero lib. vi, αὶ 15, praefatus, tempora et dies 
nullam cuiquam afferre vim posse : « At nequiti:e, 
inquit, et improbitatis pravitatisque effector dies 
nullus omnino est : sed hominum voluntates ut 
b:ec quoque exsisterent, negligentia sua ac desidia 
effecerunt, » Et 814, ostendens, qua». proborum 
virorum doctrina esse debeat, « Simul et doceant, 
ait, et virtutem οἱ vitium ab humano arbitrio pen- 
dere, ac propterea tam pacatam serenamque bho- 
minum vitam, quam turbulentam eorumdem ac 
tumultuos:m conditionem. » Kursum ut declaret, 
nibil homini obesse, ne vitae suz& exitum habeat 
iustum. atque beatum, δ 17, sic loquitur : « Con- 
didit Deus. iotelligentis ac ratiocinantis animae po- 
irstatem, deditque homini, quo deducere et emen- 
dare in honum omnia posset, ea etiam, qux natu- 
ram afferre contrariam viderentur : ut. iuconipre- 
hensibiles divini bonitatis atque saplentite thesau- 
ros emuntiando, et gratias Deo in omnibus cum 
laude ageudo, sliam homines causam invenirent 
nullam, cur quisque, bonam retinens mentem, ac 
quod bonum est przstans, melior fleret, quom 
nam propriam voluntatem, qua a Deo potestate 
libertatemque accepit, ut se in. quam vellet part m 


nietur et vexet et dilescat alienis, et. proximum 
multis et variis modis pessime afficiat. » 

Simillima hzc, opinor, ac gemina iis, quz in 
Historia Maffeiana a Patrum scriptis decerpta legi- 
mus. Ne vero quispiam illud objicere possit, dum 
Gregorius noster hominis libertatem extollit, sus-' 
picionis ansam praebere, ne Pelagiame labis immu- 
nem eum habeamus, utque divini auxilii necessita- 
tem vix agnoscere existimemus; preclara illa 
sunt, qua hoc ipso in libro habet ὃ 16, exposita 
enim illa Ecclesiast:. sententia : « Perversum non 
poterit adornari, et imininutio non poterit nume- 
rari ; » hzc subjicit : « lta plane bumana voluntas, 
simul atque subversa sit, et ad pejora devenerit, 
non jam suis ipsa viribus emendet sese meliorem- 
que faciat, nisi alter providentia ejus curaque sus- 
cepta, gratiz su: ope et potentia medeatur, idem- 
que ad virtutem atque ad absolutam perfectamque 
melioris vite rationem et viam sanando revocet. ld 
vero ille omnino przstabit, qui eam finxit, et ad 
suam ipsius expressit imaginem, cuncta ipse com- 
mutans in melius atque transformans : Dei scilicet 
Verbi, per divinam et bonitate ejus dignam natura 
nostre assumptionem, omnium poteute gratia. » 
Vide et lib iv, $ 1. 

Nec vero divino auxilio egere minus hominem 
censet, ne delinquat : nam lib. vii, δ 1, illa £ccle- 
siast:?. verba : Quia homo non est justus in. terra, 
qui facie! bonum, et non peccabit, sic interpretatur - 
« ld eo spectat, ut auditores ad animi demissionein 
adducat, el ad caelestem sapientiam atque opem 
impensius inquirendam; cum peccali labem ne- 
quaquam in hac vita effugere homo valeat, nisi sub- 
sidium illi auxiliumque divinitus praesto sit. » Et lib. 
virt, $9 : « Nos vero, inquit, operam demus, ut 
sobriam semper et vigilante et attentam vitam 
agamus, imploremusque superna:n gratiam et opem 
in agendo adjutricem, qua insidiatorum et furum 
latronumque laqueos et dolos omnes et furorem 
effugere possimus : et virtute przstantiores facti, 
spiritali quodam — sanclioris ac perfectioris vita: 
nexu Deo plane conjungaiur. » Vide etiam lib. 1, 

16. 

Denique ipsum etiam omnium recte factoruw 
iuitium ἃ Deo item esse, aiserte profitetur. Nam ad 
illa Ecclesiast:e verba : « Beata tu terra, cujusiex 
tuus filius liberi; »lib. 1x, 8 15 adnotata reperies : 
t Quidni etiam intellectum modo filium liberi s:- 
gnilicet, id est saneti divinique Spiritus, qui intel- 
lectum effinyit sapientem ac purum, idemque oh- 
signat et. paril. sanctum et. omnino ingenuum ac 
uobilem ? sui quippe juris Spiritus veritatis plane- 
quo liber, ubi vult spirat, atque ut voluerit, intel- 
lectum sui. participem facit : qui viriute accepta 
sancti Spiritus, orJinat, regit, in officio continet 
priuc'pes $008, ceteras nempe. rationalis. anime 
facultates. » 





791 


S. GREGORII AGRJGENTINI 


122 


lils afficiant corpora sua in semetipsis **. » Et Α τὰ σώματα αὐτῶν ἐν ἑαυτοῖς." » xol πάλλεν ^ « Ka: 


FUr$us : « Et sicut non probaverunt Deum habere 
Ín notitia, tradidit illos Deus in reprobum sensum, 
ut faciant ea qug? non conveniunt **; » arbi- 
trio quemque. suo, quod liberi sin!, facere passus, 
qua non conveniant, addit deinde sapiens Eccle- 
ainstes : 


καθὼς οὐχ ἐδοχίμασαν τὸν Θεὸν ἔχειν àv ἔἐπεειγνώσει, 
παρέζωχεν αὑτοὺς ὁ Θεὸς εἰς ἀδόχιμον νοῦν, τιρεεῖν 
τὰ μὴ γχαθήχοντα. » Τῇ σφῶν προαιρέσες, διὰ τὰ 
αὐτεξούσιον εἶναι, συγχωρήσας τὰ uh καιθἧχκοντα 
δρᾷν. Εἶτά φησιν ὁ σοφὸς Ἐχχλησιαστῆς" 


g Xv. 


e 

Vgn8 14. Vidi universa opera, qua facta. sunt 
aub sole; et ecce omnia. vanilas et praesumptio spi- 
ritus. , 

Non quio in. mundi fabrica ab eo sunt facta, qui 
omnia valde pulchra S4 construit ; nam cui hoc 
aut quomodo jn. mentem. veniat, cum. absurdum 
plane sit? Sed ea, que ab liominibus malis impro- 
hisque et gesta sunt οἱ geruntur, quemadmodum 
paulo ante diximus, ld enim adjecta illa sententia 
confirmat dicentis : « Et presumptio spiritus (58), » 
quasi diceret : Hiec omnia optio animi sunt arbitrio 
utentis, qui ad utrumque honum nempe et malum, 
Inclinandi facultate manifesto proditus est, Eum 
quippe nune aperte apiritum appellavit, Humani 
porro auimi proisumptioni non utique rerum natura 
subjecta est, ut de his ea verba prolata esse putare 
possis; sed ea sunt, qui& plerique hominum na- 
turre adversati. facere solent. Nam quod in liomi- 
nibus mala hzc distentio et pravorum operum va- 
nitates minime secundum naturam sint, cum olim C 
uult. ostendere, qui. Deo chari virtutum omnium 
splendore nituerunt ; tum vero ii nuuc etiam decla- 
rant, qui nobiscum ita versantur ac vivunt, ut eo« 
vum semper vestigiis lusistaut. Jam subdit : 


Εἴδον σύμπαντα τὰ ποιήματα tà πεποεημέόνα 
ὑπὸ τὸν ἥλιον" καὶ ἰδοὺ τὰ πάντα ματαιόετ;ς καὶ 
apoalpscic πνεύματος. 

Οὐχὶ τὰ γεγονότα κατὰ τὴν χτίσιν ὑπὸ τοῦ κατα- 
σχενάσαντος τὰ πάντα χαλὰ λίαν' μηδαμῶς οξῆσοιτο 
τοῦτό τις, χἂν ὁπωσοῦν " ἄτοπον γάρ * ἀλλὰ τὰ παρὰ 
τῶν φαύλων xai πονηρῶν ἀνθρώπων πεποιημένα xat 
δρώμενα, καθὼς ἔφημεν προσεχῶς. Τοῦτο γὰρ ἐμ- 
πεδοὶ διὰ τῆς ἀποδόσεως τοῦ ῥττοῦ, φήσας, « καὶ 
προαίρεσις πνεύματος, » ἀντὶ τοῦ ταῦτα πάντα 
βούλησίς εἰσι τῆς ψυχῆς, τῆς ἐν τῇ αὐτεξουσιόττ, τ΄ 
τὴν ἐφ᾽ ἑχάτερα ῥοπὴν, ἐπί τε τὸ ἀγαθὸν, ἐπί τε τὸ 
πονηρὸν, ἀριδήλως ἐχούσης. Ταύτην γὰρ πγεῦμα 
νῦν ὠνόμασε προφανῶς. Οὐ τοίνυν ἡ προαέρεσις τῆς 
ἀνθρωπίνης ψυχῆς τὴν τῶν ὄντων φύσιν ὑπέστησεν" 
ἵνα τις περὶ αὑτῶν οἱηθείη τὰ εἰρημένα λελέχθαι " 
περὶ δὲ ὧν ὁ πολὺς ἄνθρωπος παρὰ φύσιν χεχινημέ- 
vog εἴωθε πράττειν. Ὅτι γὰρ οὐ χατὰ φύσιν ἔστιν ὁ 
πονηρὸς περισπασμὸς χαὶ τῶν φαύλων ἔργων αἱ μα- 
ταιότητες τοῖς ἀνθοώποις, ἔδειξαν καὶ πάλαι “ποτὲ 
πολλοὶ τῶν εὐαρεστησάντων τῷ Θεῷ καὶ διαλαμιψάν- 
τῶν ταῖς αἴγλαις τῶν ἀρετῶν ἀπασῶν " xal νῦν ói οἱ 
χατὰ μίμησιν ἐχείνων πολιτεύεσθαι xal βιοῦν ἔσπου- 
δαχότες. Εἶτά φησιν" 


E XVI. 


Vk, ὃ. Perversum won. poterit. adormari, et 
imminultio Non poterit numerari (59). 

Naturalia nobis exempla iu mentem revocat, qui- 
bus illud demonstrare vult, liberam hominis volun- 
tatem, qus semel ἃ veritatis. justitiseque. semita 
aberraverit. atque. deflexerit, corrigi jam atque aid 
meliorem frugem redire non. posse, Nam quemad- 
modum, inquit, quie arbor, aut ves alia hujusmudi, 
distorta atque 99 in dexteram dellexa sit partem, 
ipsa per se vique sua. attollere se, eamque. in- 
duere. nequit formam, quam tecta cum. aliis. pa- 
wew babebat; meque item jimminutiu. numerati 
unquam polest, ub qui numerus. deccm. erat, 
uno iummimutus, εἰ uovem factus, decem. dici 
queal ; nisi nempe eb peritissimus quispiam plam- 
tarum €ultor. arborem. ποεῖν relucat, atque 


9 Rom. 1, 24. ** ibid. 38 


(98) « Septuaginta interpretes, à duquit. BHliero- 
γῶν, c uon Hebreum sermonem. expressere, sexl 
Syrum, diceutes m203/:22:v, ν δεν, Hibraice 
Ν Τρ est 7, quod Vul ei Enecdotio vo tv, 
Nytithiasehus n ddulu 3.3037 quare et 3 veteit 
Sel we, MW auetor est Nobis, explicatur vou 
ἀνέ 10, 3iv9 pasiio veni. Neutra (nien intipreta- 
«2 m lweconyzio. probabatur. Ad it eau: 
€ Dicebat ahi Hebraeis, quo Ser posae sanctas 


Διεστραμμέγον οὗ δυνήσεται τοῦ ἐκιχοσμηθῆναι" 
καὶ ὑστέρημα οὐ δυνήσεται τοῦ ἀριθμηθῆγαι. 
Φυσιχῶν παραδειγμάτων ἡμῖν Ξἰσάγει τὴν ἔννοιαν, 
& ὧν ἀποδεῖξαι βούλεται τὴν ἀνθρωπίνην πριαίρε- 
σιν ἅπαξ τῆς ἀληθεὲας xal τῆς διχαιοσύνης καρεχτρα- 
πεῖσαν xai παρεχχλίνασαν, ἀμηχανεῖν πρὸς τὴν διόρ- 
θωσιν xat βελτίωσιν. Ὡς κἂν τὰρ, φησὶ, τὸ διεστραμ- 
μένον xal παρεχχλίναν ἐπὶ θάτερον μέρος φυτὸν, ἢ τι 


D τῶν παραπλησίων οὐ δυνὴ τεται παρ᾽ ἑαυτοῦ χαϊ οἴχοθεν 


τὴν ἐπανόρθωσιν εὑρεῖν xal τὴν χοσμιότητα τῇ 
bx εἰθείας τοῖς ἄλλοις θεωσου μένην" οὔτε ub. 
ὑστέρημα δυνήσεται τοῦ ἀρ! τ θτ vais τοῦ γὰρ àg:G- 
μοὺ τῶν üixa λείπηντὸς ἐνὸς αὐτῶν, x30. ἑαυτὸν τὸ, 
ἔννχτον ἀοιθιλὸν οὐχ οἷὖν τῇ ἔστι χαλ-:ῖν δέχατον" ti 
pA τὶς ἔπισττ λον χώτατο: φοτηχῆμος xxi τὸ φυτὸν 
ἀνθελχοσβι, gii ποὺς τὴν ἰθυτεὺνῦ στῶτῖν χαὶ θέαν 


institueate perlezi, quo]. suprascrrpusm ;T2* ver- 
bum mayis in boe [eco actionem et malitiam, 
quam pustoonem ét qg.udig'em sig nücareb ; non a 
mul» quod est coutrari i ai Je), wd a^ eo, q«0d ig 
Exaugeao seriitac : Saficu aen σεα τὰ sua. quiam 
Grai siguuicantnus xaxovg::» wocapt » [« Com. 
ix Feel. τς ail 

po Ovni ὃς 


Qiii... τς 


SNnTR τι aj2zmt0)-m. Nye 








493 . IN ECCLESIASTEN. -- LIB. I. 194 
' dk γεκοχαταστήσει διὰ τῆς ἐμπειρίας " xal μέντοι τοῖς À rectum in statum aspectumque arte restituat et 


"E-wvéa νομίσμασιν ἄλλος τις ἑτέρου ποιήσοιτο προσ- 


"Od xn» νομίσματος " οὕτως οὐδὲ τῆς ἀνθρωπίνης 


“τροαιρέσεως ἅπαξ παρεχτραπείσης χαὶ πρὸς τὰ 


- χείρω διαστραφείσης δυνατὸν αὐτὴν παρ᾽ ἑαυτῇ καὶ 


οἴχοθεν ἀναλαδεῖν τὴν διόρθωσιν xa βελτίωσιν, εἰ 
pe] τις ἄλλος προμηθούμενος αὐτῆς καὶ χηδόμενος 
διὰ τῆς ἰδίας χάριτος xal δυνάμεως ἰάσοιτο, καὶ πρὸς 
τὴν ἀρετὴν ἀνθελχύσῃ καὶ τὴν παντελῆ xal τελείαν 
διόρθωσιν χαὶ βελτίωσιν. Τοῦτο δὲ δράσει πάντως ὁ 
διαπλάσας αὐτὴν χαὶ ποιήσας xax! εἰχόνα ἰδίαν, xal 
ελεταποιῶν πάντα xat μετασχευάζων πρὸς τὸ βέλτιον" 
ἀπειροδύναμος τοῦ Θεοῦ Λόγου χάρις διὰ τῆς ἀγα- 
Θοπρεποῦς αὐτοῦ χαὶ θείας ἐνσωματώσεως. 

Καὶ μηδεὶς παρέλχον ἡμᾶς χαὶ περιττόν τι λέγειν 


novem quoque nummis alius quis alterum super- 
addat nummum (60) ; iia plane humana voluntas 
simul atque subversa sit, et ad pejora devenerit, 
non jam suis ipsa viribus emendet sese, meliorem- 
que faciat, nisi alter providentia ejus curaque su- 
Scepta, grati: suz ope el potentia medeatur, idem- 
que ad virtutem atque ad absolutam perfectamque 
melioris vita» rationem et viam sanando revocet. ld 
vero ille omnino praestabit, qui eam finxit, et ad 
suam ipsius expressit imaginem, cuncta ipse com- 
mutans in melius atque transformans : Dei scilicet 
Verbi per divinam et bonitate ejus dignam natura: 
nostrz assumptionem omnium potente gratia. 
Neque hic quispiam superfluum aliquid et re- 


οἰέσθω, ἅτε δὴ τὸ μὴ λελεγμένον τῷ Ἐκχχλησιαστῇ B dundans a nobis induci existimet, quasi nos, quod 


κατὰ προσθήχην τῷ λόγῳ συμπαρεϊσχρίναντας. 
ἹΠολλὰ γὰρ ἐν τῇ θείᾳ Γραφῇ τῷ λόγῳ τῆς ἐλλείψεως 
εὕρηνται χατὰ τὸν ποιητιχὸν τρόπον, ἃ προσυπαχουό- 
μενα δέχονται τὴν ἀναπλήρωσιν παρὰ τῶν εὐγνωμό- 
νων ἐξηγητῶν" χαὶ μάλιστα τῆς τῶν πραγμάτων 
ἔχδάσεως τὴν ἡμετέραν ἐχδοχὴν ἐμπεδούσης. Εἶτά 
φησιν ὁ Ἐχχλησιαστής " 


ab Ecclesiaste dictum non est, sermoni ejus ad- 
dendo adjudicemus. Multa enim divinis in Litteris, 
poetico quoiam more, per prateritionem omissa 
invenimus, quz aequitate interpretum, si subintel- 
lecta sint, sententiam apprime complent : ac. tum 
maxime, cum explicatio 36 nostra ipso rerum 
exercitu comprobatur. Jam addit Ecclesiastes : 


$ XVII. 


᾿Ε.1άλησα ἐγὼ ἐν τῇ χαρδίᾳ μου τῷ A&vew Ἰδοὺ 
ἐγὼ ἐμεγαλύνθην, καὶ προσέθηκα σοφίαν ἐπὶ 
πᾶσιν, ol ἐγένοντο ἔμπροσθέν μου ἐν 'Impovca- 
«τὴμ " καὶ καρδία μου εἶδε xoAAà σοφίαν καὶ γγῶ- 
σιν" καὶ ἔδωχα καρδίαν μου toU γγῶγαι σοφίαν 
καὶ γνῶσιν, zapa6olác καὶ ἐπιστήμην " Error 
ὅτι καί γε τοῦτό ἐστι προαίρεσις πνεύματος. 

τῷ ἐνδιαθέτῳ λόγῳ ποιήσασθαι τὴν διάλεξιν αἰνίτ- 


Vgns. 17, 18. Locutus. sum ego in corde meo 
dicens : Ecce ego magnificatus sum, et adjeci sapien- 
tiam super omnes, qui (uerunt ante me in Jerusalem : 
et cor meum vidit multa, sapientiam οἱ scientiam : 
et dedi cor meum , ut noscerem sapientiam et scien- 
tiam, parabolas et. scientiam; cognovi , et hoc esse 
praesumptionem spiritus (61). 

Interno hzc sermone apud se disserere significat, 


κεται xa' ἑαυτὸν, ἤχιστα προφοριχῷ λόγῳ χρησάμε- C cum. oratione ad neminem conversa, cum animo 


νης, ἀλλ᾽ ἐν τοῖς διαδουλίοις ἐλάλησεν, ὡς Ἰδοὺ μεγα- 
λοσύνην ἔχω βασιλιχὴν ὑπὲρ τοὺς ἔμπροσθέν μου, 
δηλονότι τοὺς προδεδασιλευχότας ἐν Ἱερουσαλὴμ, 
καὶ σοφίας xaX γνώσεως ἐπίτασιν. Καὶ γὰρ ἐπ᾽ αὑτὸ 
τοῦτο χατέσπευσα τὴν χαρδίαν μου τὸ πρὸς τὸ 
ἀχρότατον ἀφικέσθαι σοφίας xal γνώσεως, xai τῇ 
περιλήψει τῆς ἐμαυτοῦ διανοίας παραδολὰς καὶ πᾶ- 


(60) Delibata hzc e Nysseno, qui rem eamdem 
elegantius expressit atque amplificavit. Sic enim 
ille disserit : Τὸ οὖν ὑστέρημα, φησὶν, οὐ δυνήσεται 
ποῦ ἀριθμηθῆναι. Τί τοῦτο σημαίνει διὰ τοῦ λόγου : 


ipse suo in hunc veluti modum consultet : Ecce 
majestatem habeo regiam , quanta in majoribus 
non fuit, qui nempe ante me Jerosolymis regnave- 
runt : sapientie item el scientie plurimum ; nam 
buc animo contendi, ut ad summum sapientiz scien- 
tieque fastigium evectus, parabolas assequerer, et 
omnia scitu digna intellectu et cognitione compre- 


nario rationalium ovium censebamur. Postquam au- 
tem a montanis pascuis aberravil. ovis una, nempe 
nostra natura, vitio suo ad hunc aridum et incultum 
locum abstracta, non amplius commemoraiur idem 


ὅτι ἣν ποτε xai τὸ χαθ᾽ ἡμᾶς τῷ παντὶ ἐναρίθμιον. p numerus in. grege earum, que non. aberrarunt, sed 


Συντελοῦμεν γὰρ καὶ ἡμεῖς εἰς τὴν ἱερὰν τῶν λο- 
γιχῶν προδάτων ἑχατοντάδα. Ἐπειδὴ δὲ ἀπεόουχο- 
λήθη τῆς ὀρείου διαγωγῆς τὸ ἕν πρόδατον, ἡ ἡμετέρα 
φύσις, διὰ χαχίας πρὸς τὸν ἀλμῶντα τούτον χαὶ 
αὐχμηρὸν τόπον xatagzac0sisa , οὐχέτι ὁ αὑτὸς 
ἀριθμὸς ἐπὶ τοῦ ποιμνίου τῶν ἀπλανῶν μνημονεύεται, 
ἀλλ᾽ ἐνενήχοντα xal ἐννέα χατονομάξονται. Τὸ γὰρ 
ἅταιον ἔξω τοῦ ἀριθμοῦ τῶν ὑφεστώτων γίνεται " 
ιότι ὑστέρημα οὐ δυνήσεται τοῦ ἀριθμηθῆναι. Ἦλ- 
θεν οὖν ζητῆσαι χαὶ σῶσαι τὸ ἀπολωλὸς, χαὶ ἐπὶ 
τῶν ὥμων ἀναλαδὼν ἀποχαταστῆσαι τοῖς οὖσι τὸ τῇ 
αταιότητι τῶν ἀνυπάρχτων ἐναπολλύμενον, ἵνα πά- 
λιν ἄρτιος γένηται ὁ τῆς χτίσεως τοῦ Θεοῦ ἀριθμὸς, 
ἀποσωθέντος τοὺ ἀπολωλότος tul; μὴ ἀπολλυμένοις. 
l.l est : Defectus igitur, inquit, non poterit numerari. 
Ecquid dicto hujusmodi significatur 3 fuisse scilicet 
lempus, quo. nos quoque emnino ud uumernum per- 
(Uicbaimns z nam et nos in sacro. illo munero. ceute- 


nominantur nonaginta et. novem. Vanum enim est, 
quod exira numerum subsisteniium sit : quia de[ec- 
tus non poterit numerari. Venit ergo ad querendum 
el serrandum quod perierat, εἰ cum in. humeros 
sustulisset, ad restituendum iis, que sunt, id quud 
peribat in vanitale eorum, que non sunt, ut rursus 
fieret. integer divinorum operum numerus, conservato 
e guod perierat iis, qu& non pereunt. (Hom. 2 in 
ccl.) 

(61) Apud LXX, alio h:ec verborum ordine scripta 
legimus, quz ita se habent : Ἐλάλησα ἐγὼὲν χαρδί 
poU... , xal ἔδωχα χαρδίαν μου τοῦ γνῶναι σοφίαν xa 
γνῶσιν. Καὶ χαρδία uoo εἶδε πολλὰ, σοφίαν xal Yvo- 
σιν, παραθολὰς χαὶ ἐπιστήμην. Ἔγνων ἐγὼ, ὅτι xal γὲ 
τοῦτό ἐστι προαίρεσις πνεύματος. Olymp. non ha- 
bet, xaX ἔδωχα χαρδίαν μοῦ τοῦ γνῶναι σοφίαν xal 
γνῶσιν. Flem legit, χαὶ z2021x λον εἶδε πολλὴν 30- 
φίαν, εἰς, 


. 
- 
e 4 





199 


ultimesque humanz felicitatis attigi &nes; tum 
vero humanam moazis vitam comm seratus sum, 
quz nullam omnino utilitatem ex bis omnibus re- 
ferre possit. Qua demum de causa? Propterea, 
inquit, quod hoc etiam est presumplio spiritus ; 
tanquam si diceret : Animi quidem volentis 
negotium hxc sunt omnia; nam animum hic 
quoque spiritus appellatione desiguavit : δὶ ni- 
hil profecto ad commodum salutemque animi iis 
prosunt, qui minus de virtutis adeptione laboran- 
tes, omne in eo studium ponunt, ut populo pla- 
Ceant, inanique gloria e'ati et fastum amant et plau- 
sus hominum aucupantur. Atque illud etiam acce- 
dit incommodi, ut qui ob animum ab intelligibi- 
lium bonorun cognitione alienum nullam inde 
utilitatem capiunt, iidem in his occupati defati- 
gationem przeterea et laborum molestias atque inu- 
tiles quoque vigilias vanasque curas subire debeant. 
Hoc namque iis confirmat, qua protinus subne- 
ctit. 


B ἀγαθῶν àávavstvÁasvov ἔφεσιν, xai zio, 5 


S. GREGORII AGRIGENTINI 
henderem. Hisce omnibus postquam potitus sum, A σαν ἐπιστήμην συσχεῖν. Τούτων &xir 


«hone γέγονα, καὶ πρὸς τὴν àxoninvi, 
vote ἦλθον εὐετηρίαν * τότε μᾶλλον iui. 
ἀνθρωπίνην ζωὴν, ὡς ξἐεηδὲν ἀ πόνασθα: | 
τῶν δυναμένην τὸ σύνολον. Τί δὴ ποτε; 4::: 
καΐγε τοῦτό ἐστι προαΐρξαςς νεύματα. 1- 
Ψυχιχῆς μὲν βουλήσεως ἔργον ταῦτα ziea vi 
Πνεῦμα γὰρ κἀνταῦθα τὴν Ψυχὴν tp: 
Οὐ μέντοι ὃ πρὸς τὴν ὠφέλειαν χαὶ τοῦ. 
Ψυχῆς συντελοῦσι τοῖς μὴ περὶ ποιλοῦτ ἡ 
τῆς ἀρετῆς τιθεμένοες, ἀλλὰ πρὸς pin. 
ἀρέσκειαν xal τὴν φυσέωσιν τῆς xv; s 
πρὸς τὸν τύφον xal τὸν ἀνθρώπινν izi.—. 
ἔπαινον. Πρὺς δὲ τῷ μηδὲν ἀπόνλοῦς -, 5:7 
τοὺς μηδαμῶς ἔχοντας νοῦν Tb τὸ τῶι ν΄ 








κόπον, καὶ πόνον τοῖς περὶ τὰ τοιτ'.5.5 
πεφύχασι προξενεῖν, καὶ περιττὰς P032 
ματαίας φροντίδας. Τοῦτο γὰρ capis: 
ἀμέσως ἐπαγομένων" 


& XVIII. 


37 Vrns. 18. Quia in multitudine sapientie multi- 


tudo. cognitionis, εἰ qui apponit scientiam | apponit 
dolorem (62). 

Quibus manifesto declarat, quantum quis sapien- 
ti» modum supergressus, animum suum uberiore 
doctrina compleverit, tantum huic xgritudinis ac- 
cessurum et anxietatis, atque curarum, ut sublimio- 


rem sapientiam majoremque rerum cognitionem C φροντίδων xal μερίμνων τῇ: ὀψηλοτέρει v - 


assequatur, Nam animadverte, quaeso, qua lizec ra- 
tione Ecclesiastes exponat. Quo, inquit, pacto inui- 
titudinem sapienti; multitudo cognitionis con- 
sequitur, eodem scientie additamentum  addi- 
tio dolorum pone comitatur. Quare externam 
Mam et superfüluam multarum disciplinarum 
scientiam seciali , postquam eam, qum an- 
nexa est, humanam sibi sapientiam et summam 
rerum cognitionem vigiliis et laboribus pepererunt, 
non molo diuturno ii studio necessarium nihil et 
utile, viteque zternz: viam muniens auferre so- 
, lent, sed dolorum etiam magnam sibi rursus faciam 
accessionem esse sentiunt, Quando illud melius, si 
nos, lhi& omnibus valere jussis, in Conditoris no- 
stri οἱ Dei et Domini laudibus, in precibus, in oh- 
secralionibus occupati vigilias agamus ! Si hiec co: 
lere, his operam dare incipiamus : atque per liec 
animum ac mentem ad incumprehensibilem illam 
divinze majestatis altitudinem attollentes, in ejus. 
qui glorie Sol est, pulchritudine oculos defigamus : 
ea ut luce perfusi ac ditati et quod. intra in homi: 
ne et quod extra est, illustrare possimus, coelestia- 
que, quantum fleri potest, meditantibus contem- 
ylantibusque arcana frui gloris, et ineffabili plane 
"ivinoque gatio compleri liceat. Minime jam erit 
Petuendum, ne opera vanis in rebus posita, nos 


(82) Sed LNX habent 76550528: ἄλγη μα. 


Ὅτι ἐν πλήθει coplac π.1ῆϑθος vrac. 
προστιθεὶς γγῶσιν προσείθησιν ülra 


Δειχνὺς ἐμφανῶς, ὡς καθ᾽ ὅσον ἄν τὸ c 
θείη τῆς σοφίας vol; μέτροις, xxl τῷ dii “ 
γνώσεως, ἐνδαψιλευομένην ἔξει τὴν Een 
χατὰ τοσοῦτον τοῖς ἀλγήμασιν αὐτὴν epi 


vos σοφίας xai γνώσεως. "Opa γὰρ τὴν c) 
χὴν ἀπόδοσιν τοῦ Ἐχκλησιαστοῦ. Ds 7 
πλήθει τῆς σοφίας ἀκολουθεῖ τὸ πλῆθο; τῆ: 
καὶ τῇ προσθήχῃ τῆς γνώσεως ἡ spei 
γημάτων συμπαρομαρτεῖ xarà τὸ ἀχόλουδιν᾽ | 
πρὸς τὸ μηδὲν ἀναγκαῖον χαὶ λυσιτελὲς 12: 15 
νον τῆς αἰωνίου ζωῆς ἐκ τῆς ἀναλήψεως νος 
θεν πολλῶν καὶ περιττῶν μαθημάτων, 9 ᾿ | 
ἀγρυπνίαις xai χόποις προσγινομένης id 
σοφίας xai γνώσεως ἀκροτάτης ἀκολουθεῖν v 
τὰ τοιαῦτα λίαν ἑσπουδαχόσιν, ἔμπαλι! ni | 
κασις συμδαίνει τῶν ἀλγημάτων᾽ δέον, wine 
χαίρειν εἰπόντας, διαγρυπνεῖν ἐν ὑμνῳδίαις 55: 4 
εὐχαῖς χαὶ δεήσετι ταῖς πρὸς τὸν ἴδιον [6.7 








Ὁ ϑεὸν καὶ Δεσπότην" xal τούτο:ς byxxp P8 


τοις σχολάζειν, διὰ τῶν τοιούτων dvo Ἢ 
δίαν χαὶ τὸν νοῦν πρὺς τὸ ἀχατάληπτον “Ὁ T 
μεγαλωσύνης, xal τῷ χάλλει τοῦ Πλίου 5f ' 
προσατενΐζειν, xal ταῖς ἐχεῖθεν "60€ s 
σίαις χαταλαμπρύνεσθαι xal τὸν ἐντὸς ΧΣ' " 
ἄνθρωπον, καὶ τῆς ἀῤῥήτου 0000 xai) T 
ταῖς xatà τὸ δυνατὸν «tob; αὐτὴν Üropits " 
τασίαι;, καὶ πληροῦσθαι τῆς ὄντως à exa 
θείας ἀγαλλιάσεως * ἵνα μὴ τῷ Exin 
πλησίως τοῖς ἀσυμφόροις σχολάζοντος, £y . 
σιν ἔλθωμεν μικρὸν ὕστερον τὴς dvo 


£e5t yj ἡ 


4 »ε2 
“πῇ 
/ 


xrz* 


—— 
—-— 


- IN ECCLESIASTEN. — LIB. I. 198 


. .5& Y&p xal φησιν" 


. πον ἐγὼ ἐντῇ καρδίᾳ μον" Δεῦρο δὴ, πειράσω 


- - νκ εὐφροσύνῃ, καὶ ἴδε ἐν ἀγαθῷ" καὶ ἰδοὺ xal 


- 
- 
— 


"ovto ματαιότης. 
ἄσαν γάρ τις ἐν ἑαυτῷ συναθροίσας xai περιλα- 


- -- - ' εὐφροσύνης ὑπόθεσιν, xal διημερτύσας ἐν τοῖς 
.. “ζομένοις ἀγαθοῖς ἀνθρωπίνοις, ἤγουν ἐν βρώμασι 


Σ 


“- 


* *oopocUvnc ἐχείνης εὑρήσει φροῦδον γενόμενον * ὡς 


gu 


-— 
- 


-— 
— 
-— 


' πόμασι τοῖς χεχαρυχευμένοις xat θελχτιχοῖς, xal 
"* ate λελαμπρυσμέναις καὶ περιηνθισμέναις, καὶ 

* χιναίδοις xal βδελυχταῖς τῆς capxb; ἡδοναῖς, 
περιδόξοις χαταστολαῖς * ὅταν εἰς τὸ πέρας ἔλθῃ 
'" χρονιχοῦ διαστήματος τῆς ἡμέρας, τηνιχαῦτα 
7,va τὸν χατάλογον τῆς ποικίλης xal παντοδα ποῦς 


δὲν ὑπολελεῖφθαι τὸ σύνολον ἴνδαλμα χαὶ λείψανον 


(65) Olymp. καὶ ἐν ἀγαθοῖς" καὶ i855, etc. Cum 


τ πος feforius noster commentarium suum, contra at- 


Co - Ὁ «ὦ» 


- "r, in libros decem tribuerit atque adeo, ut hic 


je capitum Ecclesiastz:e uumerus poscere videba- 


des, et infra vilere item potes, divisionem capi- 
Am communem in librorum suorum distributione 
'eculus non sit ; quaerendum putavi, num liber ille 


τον C pud aliquos aliquaudo eodem modo decem tantum 


Loc. -abuerit partes. Verum non modo Latina exempta, 


-2:-* vus in iis, quz Orientalium linguis scripta accepi- C te misi. 


wotquotin lucem emissa sunt, a vulgatis wihil 
ifferre vidi; sed in Graecis etiam omnibus, nec mi- 


-Az,, ;Wu8, Ecclesiasten passim duodecim pariter capi- 


- 
» I. ο΄ - 
κα Φ - 

"T 


tibus constare animadverti. llfud tamen subit, 


7 partitiones istas vetustissima zelatis inventum non 
"esse : quique primi de perpetua oratione dividenda 
-. cogitarunt, eos versuum sive articulorum numeris 


penrliu contentos fuisse. Nam hoc satis declarat 
vetus illa sacrorum librorum Στοιχομετρία in Pu- 


* teana bibliotheca, itemque apud monachos Germa- 
.. nianos inventa, quam edidit Cotelerius ad calcem 
" prefationis sive judicii sui de Epistola Barnabz. 


(PP. App. t. l, pag. 8.) Nihil enim est aliud, quam 


; versuum census, quot liber quisque constaret, 


quemadmodum Origenes quoque apud Eusebium 
(Hist. lib. v1, c. 16) Hexapla sua partitus esse di- 
citur. Nec vero sententiam hanc parum confirmat, 
ut alios mittam, Vaticauus ille coex optima: nota, 
ad cujus exemplar Xysti V, pont. max. auctoritate 
Biblia LXX interpretum edita sunt. Capita enim 
nulla, nullos ille exhibet numeros : nisi quod in 
libro quatuor prophetarum, ut in Pra:fatione legi- 
mus : « Distinctio quzdam apparet subobscura, 
Illi pene similis , quam describit sanctus Dorotheus 
martyr, qui vixit sub Magno Constantino. » Ae. me- 
miu etiam, quie de cura a se suscepta scripsit Eu- 
thialius episcopus Sulcensium, qui szculo quinto 
vertente florebat : ipsum nempe, cum jam Epistolas 
Pauli junior in versus plurimos dispertivisset, hor- 
tatu Athanasii minoris archiepiscopi Alexandrini 
camdem deinde operam navasse, ut Acta apostolo- 
yum et Epistolas catholicas eodem | modo diseruni- 
naret. Sic enim ille (in. Prol. Act. Ap. ed. Zacagn. 
p. 409.) Athanasium alloquitur : "Evayyoc ἐμοΐ γε 
τήν τε τῶν Πράξεων βίδλον ἅμα xa χαθολιχῶν Ἐπι- 
στολῶν ἀναγνῶναί τε χατὰ προσῳδέαν, xal πὼς ἀνα- 
χεφαλαιώσασθαι, χαὶ διελεῖν τούτων ἑκάστης τὸν νοῦν 
λεπτομερῶς πρησέταξας, ἀδελφὲ ᾿Αθανάσιε προσφι- 
Ἀέσταιῖε" X3: τοῦτο ἀόχνως ἐγὼ χαὶ προθύμως π:- 


; ονθέναι φάσχει xal διὰ τῶν ἑπομένων αὐτός " A eliam, quemadmodum Ecclesiastes, non multo post 


tempore inutile otium damnare debeamus : quod 
sibi ille contigisse, iis etiam, quae sequuutur.. af- 
lirimat. Addit enim atque ait : 


- (0 XIX. 


38 Ca». II.Vgns. 4. Dizi ego in eorde meo: Veni, 
nunc ientabo te in letitia, et vide in bono. Et ecce 
eiiam hoc vanitas (63). 

Nam si quis Letitiz occasionem unde arripiat 
ac complectatur, inque 39 iis, qux huma- 
na putantur bona, diem terat, exquisita quzque et 
suavia edendo ac potando, lectis purpura fulgen- 
libus accubans, obscenis idem ac delestantis cor- 
poris voluptatibus deditus, et splendido cultu luxu- 
rians : jam is exacto diei spatio cum ad finem 
pervenerit , totum illum tam varix multiplicisque 
]mtiti: eletichum sic evanuissc invenict, nulla. ut 
species omnino aut vestigium voluptatis relictum 
sil. Quin etiam homines hujusmodi morborum 


ποιηχὼς, στοιχυδόν τε συνθεὶς τούτων τὸ ὕφος, xac 
τὴν ἐμαυτοῦ συμμετρίαν, πρὸς εὔσημον ἀνάγνωσιν, 
διεπεμψάμην ἐν βοαχεὶ τὰ ἕκαστά σοι... est : Nu- 
per mihi, Athanasi fraler amicissime ,  mandasti , 
ul et Actuum apostolorum et. Epistolarum Catholi- 
carum librum in lectiones partirer, qua cantari pos- 
sent, atque in quedam capila dividerem, distingue- 
remque sententias. singularum partium ;. idque ego 
inpigre atque ez animo cum fecissem, horumque 
couteztum per versus ordinassem, ut, quantum eff.- 
cere ego possem, commode legeretur, brevi singula ad 

Quamobrem statui jam hoc posse visum est, 
Gregorium nostrum ideo super Ecclesiaste libros 
fecisse pauciores, quam ejus modo libri capita nu- 
meramus, quod nempe, cum se ille ad commenta- 
rium scribendum contulit, codicem Ecclesiastze pre 
manibus babuerit, qui nondum in capita duodecim 
divisus esset, sed aut decem tantum constaret, aut 
versuum numeris tantummodo distingueretur. Nu- 
meri quippe, ut diximus, in sacros libros prius in- 
ducti, quam capitum sectiones : quin Eutlialii zetate 
erant etiamtum libri aliquot e Novo "Testamento, 
quibus ne numeri quidem adjecti fuerant. Οὐδένα 
γάρ, inquit Euthalius, zou τῶν, ὅτοι τὸν θεῖον ἐπρε- 
σδεύσαντο λόγον, εἰς δεῦρο διέγνων περὶ τοῦτο τῆς 
γραφῆς ταύτης εἰς σπηυδὴν πεποιημένον τὸ σχῆμα. 
ld est, Neminem enim ez tis, qui divina eloquia tra- 
ctarunt, hucusque agnovi a quo scriptionis hujus ge- 
nus diligenter susceptum sit. (Ibid. pag. 404.) Qui- 
bus verbis eas, opinor, Novi Testamenti partes de- 


D signat, quas ipse in lectiones et capita el versus 


dividere aggressus est. De antiquis vero sectionibus 
librorum Veteris Testamenti, qui item capitibus, 
qua nuuc in usu sunt, minime respondebant, quas- 
que Hebrzei in Synagoga singulas singulis Sabbatis 
legere consueverant, multa apud Croium invenies 
(Sacr. Observ. c. 2) : illud hic a me tantum habeto. 
quod ad divisiones pertinet hodiernas, earum scilicel 
auctorem fuisse Stephanum Langhtonum cardinaleni 
Auglum seculi xin. initio. clarum. De hoc. enim 
Georgius Josephus Eggs in Purpura docta (lib. 1, 
n. 61) : « Primus, inquit, sacrorum auctorum to- 
tam Bibliam in capitula et numeros distinxit : or- 
Jinemque ab eo constitutum omnes Ecclesi, qua: 
usquam jam inde ab eo tempore fuerunt secuta 
sunt; quae Ciacconius ante tradiderat ex. Jongclini 
Purpura S. Bernardi. Hzc Morinus ignorasse vide- 
tor, quippe qui Hugoni cardinali inventum tribui. 
(Exerc, Dibl. V. i, n. 17, c. δὲ) 





--* 


199 S. GREGORII AGRIGENTINI : 
quoque cohors szpenumero invasit : queniadmo- A ἡδονῆς. "Ὅπου γε πολλάχις xol voor] ge dt te v EG uA -. 


dum el Osee (64) propheta significavit, cum dixit : 
« Et. inürmabuntur in corporibus suis ἃ multitu- 
dine fornicationis. » 

Ergo damnatis utique reprehensisque occupatio- 
nibus ac studiis suis, pronuntiavit sapiens Eccle- 
siastes : « Et ecce etiam hoc vanitas ; » nam illud : 
« Et ecce » usurpans aperte ostendit, post summa 
illius δε copiam omnem et satietatem, cum 
vestigium a se nullum voluptatis repertum, tum 
ipsam, quz lztitia putatur, omnis vanitatis effeciri- 
cem, stabilitatisque expertem inventam esae. 1ta- 
que rursus ait : 


τοιούτοις συμδέθδηχεν * ὅπερ alvi-có jg & voc καὶ CO- 
ὁ προφήτης φησί" « Kal ἀσθενήσουσεν ἄν τοῖς aus 
σιν αὐτῶν ἀπὸ πλήθους πορνείας. » 

᾿Αμέλει τοίνυν χατεγνωχὼς xal αεταμεμιψάμεν. 
τῶν ἰδίων ἐπιτηδευμάτων xal anouGazc 42 cen» ὁ ::- 
φὸς Ἐχχλησιαστὴς, xai φήσας, « Kat ἔδοῦ xal v. 
τοῦτο ματαιότης » τῷ γὰρ εἰπεῖν, e EN&ami ἐδοὺ,. 
προδήλως ἐσήμανεν, ὡς μετὰ τὴν mATjGpovi» καὶ 
τὴν κόρον τῆς ἀχροτάτης εὐφροσύνης ἔπεεέντης οὐδὲ, 
εὖρε λείψανον ἡδονῆς " ἀλλ᾽ ὡς ματα:ότε, τα ÉD» 
εἰργασμένην χαὶ παρελθοῦσαν τὴν νοκεσΘεξΞξαν εὖ- 
φροσύνην χατείληφε * καὶ τοῦ χάριν αὖθίς φησε-" 


$ XX. 


Vgns. 9. Risui dizi circumactionem; et letitig : 
Quid hoc facis (65)! 

Ássecutus sapiens Ecclesiastes, quam futilis reg 
sit risus, vel potius quantam peccandi materiem, 
quantumque zternorum suppliciorum periculum 
imporiet , mutato nomine appellavit illum circum- 
aciionem, motum nempe inzqualem, conversionem- 
que inordinatam, qua a virtute revocat, bonorum 
contemplationi adversatur, eorum, qui animum 
ridentis et deceant et juvare possint, usum interci- 
pit (66). 

[e Tum lztitiam increpare pergit, eamque sic 
interpellat : « Quid hoc facis? » tanquam si dice- 
ret: Nihil tu mihi utilitatis a!tulisti, nec ulla pro- 
fecto me ope ad beatum exitum adjuvisti. Quin tua 
opera evanui, et quasi compedibus astrictus sum, 
ne iis vero saluberrimoque consilio vacarem, quae 
Deo placent, et homini conveniunt. Apage hinc 
procul, ne mecum verseris ac vivas, et ne redeas 
in posterum. Nunquam enim mihi in optatis adven- 
tus aspectusque erit tuus, semperque inutilis ha- 
bebitur, cum malum ad exitum me compellas. Pro- 
pterea subjecit: 


B Τῷ γέλωτι εἶπα περιφοράν " καὶ τῇ soooc s» 
Τί τοῦτο ποιεῖς ; 

Τὸ τοῦ γέλωτος ἀνόνητον, μᾶλλον ὃὲ crx. 
ἀμαρτίας, xai πρόξενον διαιωνιζούσης καταδὶχ- ς 
xai χαταχρίσειος συνιδὼν ὁ σοφὸς Ἔχχλτι Ξιαστὴ, 
ἀντωνόμασεν αὑτὸ περιφορὰν, Ὦγουν κέντ, “τὸ δυε-- 
μαλον χαὶ μεταδολὴν ἄταχτον, ἀποστεροῦσαν το: wx: 
ἀρετὴν καταστήματος, xat τῆς θεωρίας τῶν d&vz5: 
xai σχολῆς τῶν χαθηχόντων xal συμφερόντεσν τὴν 
τοῦ γελῶντος ψνχήν. 


Εἴτα xai χατὰ τὸ ἀχόλουθον τῇ εὐφροσύνῃ προσ- 
ἐπετίμησεν εἰπών" « Τί τοῦτο ποιεῖς ; 9 ἀντὶ τοῦ, μη- 
δὲν ὄφελος προξενοῦσά μοι, μὴτε μὴν λυσιτελοῦ τ 
πρὸς τὸ paxápioy τέλος " ἀλλ᾽ ἔμπαλιν διαχέουτά 

C με καὶ παρεμποδίζουσα πρὸς τὴν ἀληθινὴν xat σὼ- 
τηριωδεστάτην σχολὴν τῶν ἀνδανόντων τῷ Θεῷ καὶ 
προσοιχειουμένων. 71 τοῦτο ποιεῖς; "“Ἄπιθι πόῤῥω 
τῆς ἐμῆς χαταστάσεως xal ζωῆς, μηχέτε μοι ποοῦ- 
πελάσῃς. ᾿Απροαίρετον γὰρ ἔχω xal παντελῶς ἀσύμ- 
qopoy τὴν σὴν ἄφιξιν xal παρουσίαν, ὡς πρὸς πονη- 
ρὸν πέρας p.e συνωθοῦσαν. Διὸ καὶ ἐπήγαγε - 


$ ΧΧΙ. 


VgRs. ὅ. Et consideravi, s1 cor meum trahel tan- 
quam viuum carnem meam : el cor meum deduzit in 


(64) Id vero μνημονιχὸν ἁμάρτημα est : Nahum, 
opinor, dicere voluit, apud quem sententiam, quie 
sequitur, leges c. un, y 3, totidem plane verbis. Ge- 
terum Osez illa sunt, Οἱ δὲ ἀσεθεῖς ἀσθενήσουσιν 
ἐν αὐτοῖς, 6. Xiv, 9. 10; quie tamen eodem trahi 
non possunt. Sic in Matthi;ei Evangelio cap. xxi, 

. 9, pro Zachariam legimus Jeremiam, sic olia alibi 
immutata accepimus : quorum tamen magna pars 
1nenda librariorum habenda suut. 

(05) Olymp. τῷ γέλωτι εἶπον περιφοράν... qua 
ξειδνίὰβ in prxciara illa sua Paraplhrasi sic extu- 
it: 

Tóppa TéÀAoc παρ᾽ ἐμοὶ ἀπάτη xéxpiv ávtt- 
[xpvc ἔμμεν" 
Χάρματί τ᾽ εἶπα" Tín vov σὲ μάτην ἀπαφεῖς ; 

(66) Περιφορὰ quid hoc loco significet, paulo ali- 
(Ὁ exposuit Nyssenus ; ait enim : Καὶ περιφορὰν 
ὀνομάξε: τὸ πάθος, ὅπεο ἴσον ἐστὶ χατὰ διάνοιαν τῇ 
παραφορᾷ τε xal παρανοίᾳ " εἴ τι γὰρ ἄλλο τις Óvo- 
μάσειε χυρίως vbv γέλωτα, ὃ μῆτε λόγος ἐστὶ μήτε 

PYOv ἐπί τινι σχοπῷ χατορθούμενον; Διάλυτις δὲ 
στόματης ἀπρεπῆς, καὶ πνεύματο; χλόνος xoi 8. α- 

3 ὅλου τοῦ σώματος καὶ διαστολῃ παρειῶν, καὶ 


Καὶ κατεσχεψάμην, el ἡ καρδία μου ἑλκύσει ὡς 
οἶνον τὴν σάρκα μου, καὶ καρδία uov ὡδήγησεν 


γύμνωσις ὀδόντων τε καὶ οὔλων xal ὑπερῴας, αὖχᾶ- 
νης τε λυγισμοὶ, καὶ φωνῆς πλράλογος θρύψις συν- 
επιχοπτομένη τῇ χλάσει τοῦ πνεύματος, τί ἂν ἄλλο 

Ὁ εἴη τοῦτο, φησὶ, καὶ οὐ παράνοια ; Διό φησι, Τῷ γέ- 
λωτι εἶπα παραφορὰν, ὡς ἂν εἰ ἔλεγε τῷ γέλωτι, 
Μαίνῃ xai παρεξέσττχας xai οὐκ ἐντὸ: τοῦ παθ- 
ἐστῶτος μένεις, ἐχουσίως ἀσχη μονῶν, καὶ διαστρέφων 
ἐν τῷ πάθει τὸ εἶδος, ἐπ᾽ οὐδενὶ χρησίμῳ τὴν δια- 
στροφὴν ἐργαζόμενον. ld est, Et circunuctionem 
morbum illa m. appellat, quod sensu idem est ac. de- 
lirium et amentia : siquidem nil aliud. quis proprie 
risum appellaverit, quam rem, que neque oratio est, 
neque opus cousullo susceplum. Oris autem indecorus 
hiatus ei anhelatio atque. totius. corporis concussio, 
tum qenarum diducliones et dentium. gingivarumque 
ac palas ostenseo, et colli flexus εἰ vocis interruptio ς 
inexspeciata, qua [racius. spiritus. colliditur, quid 
uliud, iuquit, hoc sit, nisi amentia ? propterea ail, 
Risui dixi delirium perinde ac ai diceret risui : 1nsa- 
nts es, et οποία mentis, neque manes inira constitu- 
tos fines, decorum sponte non servans, ac. formam 
in affectu pervertens, que immutata nullam. affeiat 
utilitatem. (Womil 2 iw Eccle). 





.21 IN ECCLESIASTEN. — LIB. I. 802 


4» ἔδω ποῖον τὸ ἀγαθὸν τοῖς υἱοῖς τῶν ἀγθρώπων, 
, “τοεήσουσιν ὑπὸ τὸν dor ἀριθμὸν' ἡμερῶν 


πος αὐτῶν. 


Τῆς ἐν ταῖς ποιχίλαις καὶ παντοδαπαῖς ἡδοναῖς 
τ Ὡς σαρχὸς μεσιτευούσης καὶ χορευούσης εὐφροσύ- 
“ἧς τοῖς ἄφροσιν, ἀντιταττομένης xal πάλιν ποιου- 


ξλένης πρὸς τὴν ἔφεσιν τῆς καρδίας τῆς ζητούσης τὸ 


Οέλημα τοῦ πλάσαντος; αὐτὴν, χἀταμόνας τὸ ἀγαθὸν 
xai εὐάρεστον xal τέλειον παρετηρησάμην, φησὶν, 
εὡς εἰ χαθυποτάξει χαὶ χαταδουλώσει τὸ φρόνημα 
τῆς: σαρχὸς ὁ σχοπὸς τῆς χαρδία:" καὶ δίχην οἶνον 
“πινομένου χαὶ χατενφραίνοντος αὐτὴν, χαταποθήσε- 
ται τῷ φρονήματι τοῦ πνεύματος ἢ τῶν σαρχιχῶν 
“παθῶν ἑπανάστασις. ᾿Αλλ᾽ οὐδαμῶς, φησὶν, οὕτω 


«ἣν ὑποταγὴν χαὶ τὴν παραχολούθησιν πρὸς τὸ πνεῦμα Β 


τῆςς σαρχὸς χατείληφα καὶ διέγνων. Πιαινομένης γὰρ 
αὐτῆς χαὶ κατασπαταλώσης, ἐξοιδαίνειν xal φλεγ- 
μαίνειν xal χραταιοῦσθαι πέφυχεν αὐτῆς τὸ φρό- 
νημα μᾶλλον. Διὰ τοῦτο τὴν θείαν σοφίαν χτησάμε- 
voz ὁδηγὸν, συνῆχα δι᾽ αὑτῆς κρατῆσαι καὶ χατασχεῖν 
xai παντελῶ; ἀναστεῖλαι τὰς ἐπ᾽ εὐφροσύνῃ φαυλ- 
επιθυμίας χαὶ σωματικὰ; ἡδονάς" ἵνα τὴν νιχῶσαν 
ψῆφον βραδεύσω τῷ φρονήματι τῆς χαρδίας μου, τῆς 
ἐφριεμένης xal ζητούσης τὸν ἀγνὸν χαὶ σώφρονα βίον, 
xai τὴν τεταγμένην καὶ χατὰ τὸ δυνατὸν ἀναμάρτη- 
τον πολιτείαν" ἕω; χαταλλόωμαι xal διαγνῶ δι᾽ αὖ- 
τῆς τῶν πραγμάτων τῆς πείρας, ὡς τοῦτο μᾶλλόν 
ἐστιν ἀγαθὸν τοῖς υἱοῖς τῶν ἀνθρώπων, Ó ποιήσουσιν 


ἐν πάσαις ταῖς ἀριθμουμέναις ἡμέραις τῆς σφῶν αὶ 


ζωῆς" ὃ γάρ φησιν ἀριθμὸν ἡμερῶν ζωῆς αὐτῶν, 
πάντα τὸν βίον τῆς ἐνταῦθα παροιχίας χαὶ ζωῆς τῶν 
ἀνθρώπων παραδηλοῦν ὑποληπτέον. 

Εἰσηγεῖται τοίνυν, ὡς οὐχ ἄλλως ἐστὶ δυνατὸν τοῖς 
ἀνθρώποις ἀρετὴν χατορθοῦν xai τὴν ἀναμα ρτησίαν 
χαὶ τὴν ἀπάθειαν χαὶ τὴν ἀγιωσύνην, εἰ μὴ δι᾽ ἐγ- 
χρατείας τῆς ἀποχῆς τῶν εὐηδόνων χαὶ λίχνων xal 
περιττῶν βρωμάτων τῶν τῆς εὐρυχώρου xal πλα- 
«εἰᾶς ὁδοῦ τῆς πρὸς ἀπώλειαν ἀγούσης σημαντιχῶν. 
Εἰ γὰρ καὶ τοῦ νοὸς εἰλιχρινεῖς καὶ χαθαραὶ θεω- 
ρίαι, χαὶ νεύσεις πρὸς τὴν τῶν νοητῶν χαὶ θείων 
χατάστασιν, xal προσευχαὶ συνεχεῖς xal πρδότης 
χαὶ ταπεινοφροσύνη χαὶ τὰ λοιπὰ προτερήματα 
τῶν xaz' ἀρετὴν ἰδιοτήτων μεγάλως συμδάλλονται 


.a^ €oglíg, καὶ τοῦ κρατῆσαι ἐπ' δὑφρροσύνῃ, ἕως A sapientia, et ut obtinerem. [eiitiam , donec viderem 


quid sit bonum — filiis hominum, quod facient sub 
sole numero dierum vita suc (91). 


Cum ea, qux media inter varias multiplicesque 
corporis voluptates tripudiat, insipientium Izetitia op- 
pona!'ur atque adversetur animi studio voluntatem 
Conditoris sui tanquam unicum bonum et jucundum 
et perfectum inquirentis ; animadveiti,inquit,si mens 
animi cupiditates corporis subegceril, ei in servitu- 
tem adduxerit ; fore, ut sequiores affectus in ipso 
exortu, quasi vintm haustu exhilarans, spiritus vo- 
luntate absorbeantur (67). Sed tamen non ita. cas, 
A&&1 inquit, spiritui obtemperare atque obsequi, de- 
prehendi planeque cognovi. Quippe luxuriante cor- 
pore et deliciis affluente, cupiditates ejus intume- 
scere magis incendique el vires capere majores ne- 
cesse est. ldcirco divinam sapientiam nactus vi;e 
ducem, hujus ope subigere institui ac cohibere pe- 
nitusque comprimere qua in laetitia sunt pra- 
va desideria et corporis voluptates : ut quud animo 
proposui, victorize calculum ferrem ; unum id op- 
tans atque inquireus, puram honestamque vitam, 
in qua nihil inordinatum, et quantum fleri potest, 
nihil culpabile inveniatur : quo denique asseque- 


rer, et. ipsa rerum experientia intelligerem, nihil - 


hoc filios hominum facturosesse prastantius, quan- 
diu illi vi:e su: dies numerare pergent. Nam quod 
numerum appellat dierum vitz eorum, id ad totam 


vi, quod hic bomines degunt, vitam referri, praz- 
sumenduin est. 


Monet igitur, nulla alia ratione fleri posse, ut vir- 
tutem homines et innocentiam et constantiam et 
sanctitatem  adipiscantur, quam si auimum ὃ vo- 
luptariis rebus, ab helluationibus, a crapulis absti- 
nere inducant, quz nein pe viam ad interitum «e- 
ducentem, amplam illis latamque demonstrant, Si 
enim el perspicaces ac purz mentis meditationes, 
et propensa rerum divinarum studia, et preces as« 
siduz et mausu: tudo demissioque animi et cetera, 
qua virtutis propria sunt munia, ad innocentiam 
atque constantiam magnopcre conferunt; lizc sane 


πρὸς τὴν ἀναμαρτησίαν xal τὴν ἀπάθειαν" ἀλλὰ D omnia. antecedit perfecte continenti; vis, quz 


γὰρ τούτων ἀπάντων προηγεῖται τῆς χατὰ τὸ δυνα- 
τὸν ἐγχρατείας ὁ yapaxttp, οἷόν τινα προδιαζωγρα- 
qv ἐν τῇ καρδίᾳ πνευματιχῆς xol θεοφιλοῦς To- 
λιτείας εἰχόνα, χατὰ τὸ ἀχόλουθον ἐπιμορφούμενος 
αὑτὴν, οἷόν τισιν ἀνθηροτέροις χρώμασι, ταῖς ὠνο- 


(0 lllud ὡς οἶνον ex Gregorii Neoczsariensis 
sententia. expositum videtur. Sic enim ille inter- 
prelatus. est : Λογισάμενος δὲ, ὅτι ψυχὴ δύναται 
στῆσαι μεθύουσαν xal ῥέουσαν ὥσπερ οἶνον σώμα- 
τος φύσιν, ἐγχράτεια δὲ δουλοῦται ἐπιθυμίαν" προ- 
ἐθυμήθην χατιδεῖν, τί ποτε εἴη προχείμενον ἀνθρώ- 
ποις σπουδαῖον, xai τῷ ὄντι χαλὸν, ὃ χαταπράξονται 
παρὰ τυντονὶ τὸν βίον. Id est: Cum autem cogitas- 
«m eam anima vim. esse, wt. temulentam corporis 
Raluram atque instar. vini difluentem. eístere possit, 
runusque. continentia cupidilatem. aubjici ac. servi- 


Domnina virgo decuerat ; Οὐδὲν οὕτως ὀνῆσαι 
σεται πρὸς τὸ χαλὸν τὸν ἄνθρωπον, ὦ χαλλιπάρθενοι, 
ὡς ἁγνεία. Τὸ γὰρ χάλλιστα καὶ ἄριστα διαχυδερνη- 


prima quamdam veluti imaginem in animo pingit 
spiritalis Deoque accepte institutionis, et eo sub- 
inde ornatu, qui egregiam probamque vitam maxi- 


me honestat, quasi floridioribus pigmentis colo- 
rat (68). Quam utinam ut omnino 49 assequamur, 


tute premi; perspiciendum mihi esse constitui, quid- 
pam tandem hominibus propositum sit serium vere- 


ue bonum et honestum, quud in hac vita conficiant. 
orro nec Olympiodori dissimilis interpretatio est * 


ut Neocirsariensem que secutus. videatur; nisi 
forle aut nostrum Olympiodorus, aut. huuc. noster 
initatus sit : qua de re alio loco disseremus. 


(68) Similia olim apud Methodium in Symposio 
υνὴ - 





--- — ......-Ὁ σ ...... 


emm 


le .6 4 
a8, . no rtnn:$. .002LO  6n3. Ἔ «mne ngu- 
.nscer-:uu? s..adurF.-ui-eem 2 Ὃ σα 
"0.. «2at uo ὉΠ mms nmunes Σὲ: .:ri- 
'*azÀ "A nnd Decisius. i& .4 e-nb  Qeiestis 
UID -antls  (PiDlUS COR 
σον τ. "aepmNw- «BDis — evcetur 
2.49€ à ct .uuo€ ἢ ^vflb£g..- 


“Ἔ οὐδ Δ eREfILDA WJEfZCIUIUER. 


un 
I" adio) P9 v ues CUu. 
L dila ETT 19e 
τα τε — aft) 


"De. ι΄ ubt 





σ «Y 


Aul 


Li3cu 


"£4 


ad ει — ἰαὐπιπέσεν πὰ eno cmii- 1 


'HIamPgprE CCISI —TEEUGS. ὩΣ UU" 


ΣΕ 143 o .0TRNS. 
*t.g EL"nwarFIE. E "TJ.HIJITIT ἈΚ 
1106123 .CESIU 


[.—:.1&8 um er »s.[ mH- 


.l:$  HEHR mme 


—- 122.5. . 1 "Wu ΖΦ —c7-7anuam 
AX:.5 χε πὶ  S'TIIDUNDM. 
να ξ 


)yrme*mi 


STUPAGCIG LTTIHI UP. D. NHIGZASUT COd$í.n0 


ξ "THESE CUL: (1 ἜΠπ:8Ὸ ZGD?VT πεμόξ ONE 


NM: ἴδ᾽ C107 ILS. TUTO [TUI UULIÍ 62cm 


GIN  NIUIMR. oG£ UOS ofumct CU OULDCLTI 


UL -o— 0.0. τ Xo τ Cau ΖΕ IXTIIT UDI- 
22 CT .iT i22. TIL. IDo7 MID 7X.7. iz 
τσ τὸ 27 ollm S. 6. 4 4d d πιὰ dacig-— 
"iun C ει ΠὮὋΔ εἰ τ λα! — UNGSCOU CD 
gros. Eo Jue Ogg. CoumM sm tva; ἐπ 


gii." nt. gba λ᾽ dab "Tia ΝΣ ὁ 286 !'BHEIH 


pre" ac. 47 t9. iMi .Ut 118 «ὁ T'FES.4À 4a 
TRU t ἢ». οὖ τιν. 3 


ον 5453 1 “{ι'" 512 
136 IDEM LL Ane IP YU] 


s4509*0 L8 , TOTO 
"yer. 


»"? 
ἐδ ἐς ἘΣ «và ι414} 44À 


seg pnefo DM. cin0€93. o6] D a6 Γ{Π:Ὶ: ib s Luc. 
Hb κοτε DoauqeteeO c ὁ ooertjlerm ce aPd9 d3S ὦ 


B2:M L3 426 1o NÉE. De 
tici 


J4pbPtA “«σἰτι δ CE sau. 


“αἰδοῖ. — detlb Ibid grop CGUES * Obr tas. 
erst» Ghi. τ 5 4:7,» («ἢ τ ὉὸὃἜ DMIUIZME 
«asdu a "S δὲ So af Hunt. i807 ft, 00 ΟΣ ἌΡΕΟΣ 
Mibi. —— amti.ctbetg — Hd $955 io gui... DU. 1 
τε "jara c "4 "rab .. ὁ Ιλ εέῖ lf cS Uu 
dL a* — [7 crt; 1 "ποτ, —— 67*.9f23. ,.ιϑ, 
"18M T iIprtt8S Sw t d . 6 ]f'se-w EN “Ὁ 9t8g 
ned) || πος καὶ 


MC. c4. PBDe(Pttnp, coe o 0Ὁ|} aiiud 


il» ^ al 1 1) πες, SUEEE ..λι12 .8 oct εκ cta Je 
"9a. 2a? «εξ. c8 n 4 --0 00's “4 g^. usd 
jeetoa] 0! adm 4M t^ TEN o antet? 
141 1 *4p» ** sia . ctp]... Ln “4: “οὐ . .2.7 
f934? CT πὴ σπι» PTT) ." i à **94a a n AL .5. 

.Σ D2.X4—71—7 A&eca- oT TVA lu 2T 222 - 
IXARIIT:. τωτ2. ? a— c A - m :. « 2 
Ὦ- πτ - στ τ £2 τῶν ieo444. í2T7U. Q9 
Xe n1 ΚΔΩΣ Ὁ 56edidbeangda — ΑΓ τ n ce. 11 
CÜÉUSAMRGIER im DüpbmMd. 10 Hes 2 ΘΝ 5» . 0. € 
cA, 203 fim ) nÉÍs ERG 0... XR 25 
red. Cien Uil o cce) 


ΠΥ τό, 
Zjus esemptaci., it ω 69 “Ἐξ; USED. Μὲ} ρα 


.i..-22f1. "Uri .ODOPFUNS mmium ons 43$ 4, -X1c—5;TI- 55-τὴ: 


VOTUM NY. 


A mu «- Am ad 


b 


T sÉEncHIID iteulozUil 


—RI τ: IE. “ΞΞΞ-. —— 

url c WTZLInl.. CCAZI € OTXOuream—— —- 7 
Thr) “-ι-, ὭΣ . -“χ:σΣ dm lc. ELI C 
AuLTIXE 71.7173 ILI .—L.Immm IL - 
DLE Tm 13:.-,τῶς IL ΞΣΞΕΞ .IÍLEXEGT- IL. 
T.I Ξ:: αι ΤΩΣ l1Izz702 οὐ XXL -— 
ΤΕ: TU 1.222.223 ^L οὐχ. 0 OX DL——— 
στο. IXZTILID—LAI o OETE τ“, . το... Σ .. 
Σῶτ. -τ::Ξ: --Ξ zx. ULTO X “Ξεεξσ..  “-.-- 

Tc τα σι ἃ ας πο 27a ἴω- -- Il 
2L LXI ILI UL I ILL Gum τῶν πα ...5 7 





^ anti» 


ΣΟ ΟΥ̓͂Σ, 


ΠΩΣ τε το OCT.  SEEC (2 TIE D .» 


ἐστ, -IVTZICTI..DL τ ΞΕ αν εκ. II. ἘΞ ol Ὁ 


TLrrc ΟἽ MCact ccTYCc. πὸ ΣΩΞΕΣΣΞΣ FÉ v 

"o FP TIT UcIIlco. ID CI c: Ca. c 
σον το τεττῖσπο I Ua 0 000 0 cm 
-». LuIÍTCcuav oc2sgvC ΄ἂὲ TE 0 ccua-c oL . 
ADR τῆν £o noc 0 Í—c-- 0 - 
ecU HL CD Ir τὸ... cev*T—7 p το cle 


Uc lv cy lLUv- ———C 9" L 





ΙΕ ΠῚ}, κα “ἝΞ πμιῖ4 five see pU pua “τῇ “. , 
eut πὶ τς {2} ΄ 12} ὦ ned» c JETITES - 
δι Ὁ ΡΠ; dq M. uu Ul e... T. l1t- ' 
Mn 777... τ ἔς. τσ. AXIC.. -— 
UBGCW.7 DLL τι 2. M.Tc 
i ocoxX o vo [ὦ -tenneni γε χα τ a . .-ὦ 
Pto. i (div δ δὲ abut à 18 7o 9€. 2*7 νὼ" 
δ UVITIUILBB C302 7. Aeull. * ADITU 23. »- - 
T denim . t 9 opi, 9 v9? 4 0$50.1.. 2000 78 "IEEE 
PHISEQ GÀ disse JB FS SAPE cac9e ul EE !. 2 - 


Ue bw Vs ἐἰὰξιλιθεεεηνε s βεῖλιλ, δον ξεν . 
eTSPMHOLLAETITER 20et: 111» «9 


1:z2f2R a PN : 
(9215 (790 p^6 9 9. 


L4. ^a 5 
. 








γι δ ccÉC nllo. 71 11 ὦ lall3 τς - 
c . - - - - -- 
Σ.. 2 2 JJ .4 — *a A^. £a —  €— Te - D ncd "- z 
Á€— AT. 
SAL ILU. LXu.Xl 7073 στὸν, δ. ^^^ P ur 
- . 
T “στὸ —— 0 —— - —— - - - 
t s -^ 9-9 - -—- P rm e A € UC€ÁáÀ p 
- - 
-— I7. I τ i. -ο- 
- "-- - . - - - - - - -—- - 
- inen 
Dans PotttÜeeeee d Σ᾿" i - 
. «Dita a**? * ᾿ο ΣῈ Ἢ LI QR UTTS Y A P 
— — m 
-LtUIVel- ULL .. 2:2. 7.2 à: .. ς, - 
 -— - o. — * - - 
24 » ^ de -- * — . - ᾿ 
- “-» 
αὐτο τ ài ὦ, 71. 3 l1. .— . -- 
- - -- P 
ael 2 κα. «M LII €» PE ει m IE 
- 4*8 all. . 
nemus ut hnoeartds 08 (Pt. cau. Cj 
7 - »—-— - -- 
a 4. ...-. " a -— o ὦ - o. a —- — - 
T — "n ou - 
κ...ἩὌὄ ἡ ΠΣ ,.’ . Φ ---.- 2, δὃὺὗὁ᾽ “ὦ -ω. A PEN - - 
a—— - 
T2154 “Ξ3.--. - - -^. . « " 
- - . —-— “ “Ὧ «-- - « * A o - — — - 
—-—-P- T ——— A €— - Ξι —- τ 
--. - -—9 ire Nu a . 7 * - i 
- P o- a 
270 ὩΞ αὶ τὸ LX 2. τοὺς n ($a 
- 
- LJ - 
"3 —o2A32:068 * PESTTLLETLPES **tdbi^..at8a — 7 . 
- - Uc LÀ - .— 0*9 » ^- m 
-— «. «ἡ. ——— o «ἂς A -^5 . PD -- ᾽-- - 
-- 
ILI: ΠΊΠΤΕΙ: I alo. . e -- 
—-— - 
- [ — - m 
ὁ indu | 1) —--— 24 -.- »o-- -" o 9 amm. - 
- ^ . — -- " 9S) e. 
Rom. ^ P- * edad" «4. Mbit al m dime 
- ABA. 


[bd a 
FitfU9 » JU, Δ aU CUMDAALUAa τωλλδι, mc yl 


-- -— -- - 


" 


25 IN ECCLESIASTEN. — LID. II. 80 
aA. Συνήγαγόν μοι καί γε ἀργύριον καί ve A rum, feci mihi cantores ei cantairices et delicias filio- 


pvecor xal περιουσιασμοὺς βασιλέων xal τῶν 
:Gpcor, ἐποίησά uci ἄδοντας xal ἀδούσας xal 
»rpvoüluara υἱῶν cov ádv0paxov, olroyócuc xal 
(|o x óac. Ἐμεγαζύνθην xal zpocéünxa παρὰ 
20vcadüp * xal ve σοφία μου ἐστάθη μοι. 

'E«p τῆς εὐφροσύνης ὡς γενιχῷ χρησάμενος óvó- 
pace πρότερον, πᾶσαν τὴν ἀνθρωπίνην εὐΞξτηρίαν 
δι" αὐτῆς χατεσήμανε" νῦν δὲ χατ᾽ εἶδος ἰδιαζόντιυς 
κατὰ διαίρεσιν ἔχαστον τῶν ὑπ᾽ αὐτὴν τελούντων χατ- 
ονομιάξει σαφῶς xai διέξεισιν, ἵνα μὴ δόξῃ χόμπου 
χάριν ἑαυτοῦ χαταψεύδεσθαι, χαὶ μηδαμῶς ἐπὶ τῶν 
ὁ ποκειμένων πραγμάτων πάσης ἀπολαυστιχῆς xal 
θελκτιχῆς ἐπιτηδεύσεως τὴν πεῖραν λαθεῖν ^ ἀλλὰ 
Αόγους προτείνειν πραγμάτων χενούς. Βούλεται 
Yàp πιστώσασθαι πάντας τοὺς ἐντευξομένους τῷ 
-αρόντι συντάγματι, διὰ πάσης ἡδονῆς xal ῥᾳστώ- 
vY,g δαψιλῶς xal πολυτελῶς πολιτεύσασθαι, xal χα- 
τατρυφῆπαι τῶν ἐμπαθῶν xal σαρχιχῶν ἡδονῶν" 
ἀλλὰ μηδὲν ἀπύνασθαι τούτων, μήτε μὴν λυσιτελές 
“τι πέρας εὑρεῖν " ἀλλ᾽ ἐν ματαιότητι προσαναλῶσαι 
«ἡ» ἰδίαν ζωὴν, b2' ᾧ χρονιχῷ διαστήματι πεοι- 
σπούδαστον ἡγεῖτο τὰ; σαρχιχὰ : ἡδονὰς χαὶ τὸν ἀπο- 
λανυστιχὴν xal δουλοπρεπῇ βίον" ἵνα πείσῃ xal 
«πάντας τοὺς μεταγενεαστέρου: φευχτὴν ἡγεῖσθαι xol 
στυγητὴν τὴν ὑπ᾽ αὐτοῦ διαγραφομένην χαὶ χαρα- 
πτηριζομένην ζωὴν xai πολιτείαν ὡς πρόξενον πολ- 
λῆς ἀθλιότητος. 

Κωμῳδήσας γὰρ καὶ διατύρας xal στηλιτεύσας 


rum hominis, vini ministrus el ministras. M agnificatus 
sum εἰ adjeci super omnes, qui [uerunt ante me in 
Jerusalem : et quidem sapientia mea astitit mihi (*0). 


πάγτας τοὺς γεγομένους ἔμπροσθέν μου ἐν "Ia- 


Lztiie nomine tanquam generali antea usus, 
universam hominis prosperitatem appellatione illa 
designavit. Jam per partes separatim singula, quee 
genus complectitur, discriminando clare denominat 
ei pertexit, ne jactantia quadam de se ipse men- 
tiri, et nulla earum rerum, quz ad voluptaria.om- 
nis generis studia pertinent, experieniia edoctus, 
Serinones rerum vacuos proferre videatur. lMlud 
enim iis, qui ad librum hunc legendum se confe- 
rent, omnibus confirmare vult, se quidem in volu- 
ptate qualibet atque desidia opipare sumptuoseque 
esse versatum, et corporis cupiditatibus large ad- 
modum indulsisse : at nihil inde commodi 44$ sibi 
partum, nec illum in exitu compendium oblatum : 
UL tandiu ztalem suam in vanitate contriverit, 
quandiu corporis voluptates οἱ desidiosam servi- 
lemque vitam amore et studío dignam putarit. Quo 
denique e posteris omnibus persuadeat, ut quod 
jpse vit» genus describit atque notat, tanquam mul- 
tarum zrumnarum fontem, fuga odioque omnino 
dignum arbitrentur. 


Sic enim pr:sumptionem ille suam, quibus tem- 


ctv ἰδίαν προαίρεσιν ὡς ἀπειροχαλίας εὑρεθεῖσαν (, poribus pravi voluptati adh:esit, vitamque suam in 


ἀινάμεστον, ἐν οἷς χαιροῖς περὶ τὰς φαυλοποιοὺς 
ἡδονὰς xal τρυφὰς τὸν ἑαυτοῦ κατηνάλωσε βίον, 
εἰσηγεῖται διαῤῥήδην, οἷόν τις μεγαλοφωνότατος 
πῆρυξ, τῷ καθ᾽ ἑαυτοῦ παραδείγματι μηδαμῶς τοῖς 
αὐτοῖς περιπαρῆναι θελχτιχοῖς τῶν ὀφθαλμῶν εἶ- 
δεσι xal μορφύμασι, μηδΣ κατασχεθῆναι ταῖς ἄρ- 
yust τῶν ἀπολαυστιχῶν τῆς ἀτιμίας παθῶν. Πάντα 
qàp, φησὶ, παριππεύουσι, xal παρέρχονται χαπνοῦ 
δίχην, πολλὰ μὲν δριμύξαντος τοὺς τοῦ σώματος 
ὀφθαλμοὺς, πολλαπλασίως δὲ ζοφώσαντος τοὺς vos- 
ροὺς τῆς ψυχῆς, καὶ μὴ συγχωρήσαντος ἀναδλέπειν 
χαὶ δέρχειν πρὸς τὴν ἄχραντον ἡδονὴν τῆς θείας 
ἀγάπης, xal τῶν τῆς ἀρετῆς ἀγαθῶν. Τοῦτο γὰρ 
αἰνίττεται φάσχων" « Καί γε σοφία μου ἐστάθη 
pot. » ᾿ 

Μονονουχὶ γάρ «nat, Τῶν ἄλλων πάντων ἀπολαυ- 
στιχῶν, xai θελχτιχῶν, xat τερπνῶν, xai περιχαλλῶν, 
δηλονότι τῶν ἐν ταῖς τῶν οἰχοδομη μάτων χατασχεναῖς, 
τῶν ἐν τοῖς ἀμπελῶσι xal κήποις χαὶ παραδείσοις 
xai τοῖ; χηολυμδήθραις τῶν ὑδάτων, xal τῷ ἑσμῷ 
«ὧν δούλων, χαὶ παιδισχῶν, χαὶ τῶν ποιμνίων, χαὶ 

(10) Apud. LXX leges... τοῦ ποτίσαι ἀπ᾽ αὐτῶν 
δμυμὺν βλαπτῶντα QuAm, .. καὶ ἐντρυφήματα νἱῶν 
ἀνθρώπων, οἰνοχόον xal οἰνοχόλς. Καὶ ἐμεγαλύνθην 
xal προτέθτχο παρὰ πάντας τοὺς γενομένους ἀπὸ 
ἔμπρησ"έν μου...» . 

Vb da scholio editionis Romans priora illa 
verha. "EÉpzvàXuvz τὸ ποίημά pou his esplicantur, 
Μεγάλα ἐποίησά μοι ἔργα, opera nempe miln exstruzi 
magnifica, Ex iis porro eiiam Paradisi fuere, de 
quibus quaeri solet, quid revera ossent. Ác priinum 


deliciis consumpsit, quasi ineptiarum plenam care 
pit, exagitat, insectatur, ut veluti przco aliquis 
vocalissimus apertissime Omnes admoneat, ne 
exemplnm ejus imitati, eadem illa formarum specie 
avide oculos pascant, aut iisdem se corruptelarum 
illecebris irretiri unquam patiantur. Omnia enim, 
inquit, tanquam obequitando prztereunt, aut fumi 
instar dilabuntur : qui non tam oculus corporis 
mordeat, quam mentis lumina caligine obruat, ne 
guspiciant scilicet, et in divinz charitatis inconta- 
minatam voluptatem aique in virtutis bona aciem 
intendant. Hoc namque ille siguiflcat, cum ait: 
« Et quidem sapientia mea astitit mihi. » 


Quod perinde est, ac si diceret : Czetera qua- 
cunque mihi ad voluptatem et sojatium et oblecta- 
tionen et luxum fuerunt, quae nempe et axdilicio- 
rum moles przbebant et consita vine: οἱ horti ac 
pomaria el piscin:e aquarum, et servorum atque 
ancillarum examina (71) : greges A455 item atque 


vocem ipsam externam esse, putavit Pollux : Ot δὲ 
παράδεισοι βαρθαριχὺὴν εἶναι δυχοῦν τοὔνομα, ἧχει 
χαὶ μετὰ συνήθειαν εἰς χρῆσιν Ε)λτνιχῆν, ὡς xal 
ἄλλα πολλὰ τῶν llepsixow. Paradisi autem nomen 
burbaricum videiur, et consuetudine in usu esse σα- 
pisse apud Grecos, quemadmodum alia Persurum 
multa. 1d tamen. Alberto in Hesychio nou arvidet, 
qui rem quidem ἃ Persis, vocabulum a Gicis esse 
existimat. Est. autem. Hesychio. Παράδεισος τόπος 
Evuópo; ftot εὔυδρος, ἐν ip περίπατοι : locus scili- 





801 


cantorum et pincernarum ex utroque genere deli- 
cim, marium utique feminaromque, hzc, inquam, 
omnia cum preterierint et evanuerint, una mihi 
solaque superest et relicta est consolatio, ea, qua 
a Deo mihi data est sapientia : atque haec animum 
excitavit meum, ut corruplibilia et caduca rerum 
oblectamenta damuarem ac delestarer; eadenique 
impulit, unam ut virtutis possessionem respicerem, 
hanc optarem, hanc quaxrerem, in liac una conse- 
ctando totis viribus exerceret (72). 


Nam quie humana voluntatis studio eminent, et 
cupidis oblata oculis mayna cum jucunditate liau- 
riuntur, ea quidem beare homines, οἱ voluptates 
corpori afferre, visuque pulcherrima sensus per- 
mulcere putantur ; at omnia non modo dilabuntur, 
et frondium more decidunt, sed etiam amatores 
culloresque suos secum in perniciem raptos eo 
deducunt, ut penitus esse desinant. Qui enim con- 
ditionis suze naturalisque facultatis tramite 46 de- 
flectit, ipsa vitiorum inolescentium accessione el 
societate impetum quodammodo accipit, quo ulti- 
mum ad interitum feratur. Verum qui divinam sa- 
pientiam agjutricem et consiliariam habet, quando- 
quidem stat ipsa et perpetuo immota manet, virtu- 
tibus, tanquam cólumnis innixa septem, immotum 
eum planeque inflexibilem servat, nec quem auailio 


cet irriguus sive aquis abundans, ubi ambulationes 
sint. ltaque a δείω nomen ductum videtur, quod 
idem, ac 6:20 rigo, ut Suidze placet. At Olympio- 
doro ad hunc locum Παράδεισος ὁ δένδροις διαφό- 
pots χαταπεφυτευμένος. Quare Paradisos dicere 
cum  lloratio possumus (l. 1, od. 7). Uda mobilibus 
powariu rivis. Apud Persas tamen plus aliquid 
fuisse videntur : Addit euim Hesychius, Καὶ ἡ Ba- 
σιλέω; χατάλυσι:, Εἰ regis diversorium , sive ut 
Diodorus S culus ait, ἐν ᾧ tà; χαταλύσεις ob τῶν 
Il:psov βασιλεῖς εἰώθεισαν ποιεῖσθαι, quo divertere 
Persarum reges soliti. ( Lib. xvi.) Idcirco latius ea 
appellatio patere ccepit, ut vivaria eliam et robo- 
raria significare, loca scilicet. sepla, in quibus 
[ἐγ pascerentur : li:ec enim esse ait. Gellius, quos 
παραδείσους Grieci appellant. (V. A. lib. κ᾿, c. 20.) 

d cantores et caniatrices quod attinet, pulehrum 
est, quod adnotavit Bochartus (Hieroz. P. 1, 
lib. vi, c. 19, n. 6). Haec enim ejus verba : « Dicit 
nempe Salomon, se sibi comparasse cantores et 
caniatrices ei delicias filioru ; hominis, id. est, qui 
recreaveut. hoounes TTA ΠΤ, cantu. et cantatio- 
nibus. Nam ΠῚ. est pr.: zT ga. Ea voee verisimile 
esl, non quasvis cautiones, sed proprie ὑμνῳδίας 
signilicar1 ab iuventrice sic dictas : id est. Sido 
muliere apud Pigeiices niagni nominis, de qua ve- 
(ustissimus ille scriptor Sauchoniathon, ᾿Απὸ δὲ τοῦ 
Πόντου vivesat Σιδὼν, fj xa0' ὑπερθδολὴν εὐφωνίας 
«Qn ὕμνων ᾧδὴν εὗρε. Ex Ponto autem Sido nata 
est, qua propter canorw vocis praestantiam liymno- 
rum cantum prima reperit. Nempe uta. Sappho Sap- 
Puicum carmen Graci dixere, sic a Sido ὑμνῳδίας 
'henices TYTTZ. sidoth vel. siddoth appellasse verisi- 
nie est, ) 

(712) Non obscure indicat hoc loco Gregorius no- 
£ler, sc 1n eorum sententia. esse, qui Salomonem 
non modo resipuisse aliquando, sed eliam post- 
quam ad bonam frugem rediisset, ea mente ad li- 
brum hunc scribendum se contulisse censent, ut 


D φιλοσοφίας ἴσχνσε φώ., τὸ τηνιχαῦτα τὴν Oulu 


- —À 


S. GBEGORII AGRIGENTINI 


armenta, οἱ auri argentique ingentes acervi; tum A βουχολίων, καὶ τῇ συναγωγῇ xai guvaB gos 


zt 


τυρίου xat χρυσίου, xal τοῖς Ever cpi pexat τῶν: 
των xal οἰνοχόων ἐξ ἑχατέρου γένους, ib 
δηλαδὴ καὶ τοῦ θήλεως, τούτων τ ντων ἀπ: 
νων xat φρούδων γεγενημένων, μέσ qaos κπὶ 
περίεστι xal ὑπελείφθη παράχλησες ὦ παρ᾽ 
μοι δεδομένη σοφία, ἥτις καὶ πρὸς αἀτάγνιουτ, 
διαδολὴν τῶν φθειρομένων καὶ προσπεαέριον à 
σεων τὴν ἐμὴν χαρδίαν ἐξήγειρε, 3aY δεανὲ-- 
πρὸς μόνην ἀφορᾷν τὴν χτῆσιν τῆς psc? 
ταύτην αἱρεῖσθαι, ταύτην ζητεῖν, ταύτη. τ 
σθένει διώχειν χαὶ δρᾷν. 

Πάντα γὰρ τὰ σνστατικὰ τῆς τρυφῇ ;, xa! τ΄ 
τιχὰ τῶν σαρχιχῶν ἡδονῶν, xaX τῷ δοχεῖν —: | 
χαλλῇ, xal θελχτιχὰ τῶν xaT' ἐπιτίδευσεν τὸῆὺς i- 
θρωπίνης προαιρέσεως φαινομένων, γαὶ τοὺς; - 
σθητοὺς ὀφθαλμοὺς ἐξωραϊξζόντων xal σφόξρα χα: 
τερπόντων, ἀποῤῥέουσιν xai πέπτουσι δῖχτν «.- 
λων, καὶ τοὺς ἐραστὰς αὐτῶν χαὶ -οὺς kprrx 
πρὸς τὴν ἰδίαν σύμπτωσιν ἐφέλχοντας, zr “-ν 
ἀνυπαρξίαν χωρεῖν ἀχολούθως παρασχεοῖς".."... 
Πᾶ: γὰρ ὁ τῆς xat' οὐσίαν ὑπάρξεως καὶ τί; τὸ 
σιχῆς ἐνεργείας παραῤῥυεὶς, διὰ τῆς τῶν c.p 
δηχότων τῆς χαχίας ἰδιοτήτων παρεισχρίσεως 12 


᾿παρυποστάσεως, τὴν πρὸς τὸ uh ὄν, τρόπου τι. 


δέχεται περιχώρησιν. Ὁ 6k τὴν θείαν σοφίαν 2ζ::- 
γὸν xai σύμδουλον ἔχων, ἐπείπερ ἐστὶν αὖττ τὶ 
μένει διαπαντὸς ἀχράδαντος, ἐρηρεισμένη τοῖς ἐπ 





eumdem veluti poenitentie. su testem po««^- 
relinqueret. Atque eodetti pertinent quae. infra t- 
bet $ 2, ubi damnari ab eo contendit, n»n aliorcu. 
sed suam ipsius vanitatem, quam imprudens sec 
tus, experientia demum non solum inutilem c 
prehenderat, sed ab infausto etiam  exitn umet 
andam cognoverat. Qus: omuia Clirysostoini («5 : 
simum verbis mire respondent, qui aitz "Emir: ὁ 
Σηλομὼν, ἡνίχα μὲν τῇ τῶν βιωτιχῶν ExiBupiz τοῦ 
μάτιν χατείχετο, μεγάλλ τε αὐτὰ ἐνόμιζεν :v 
χαὶ θαυμαστὰ, καὶ πολλὴν περὶ αὐτὰ τὴν φιλοξπον:: 
ἐπεδείχνυτο. λαμπρᾶς τε οἰχοδομούμενο; Oixía;,. x: 
χρυσίον συνάγων ἄπειρον, μουσιχὼν τε χορ ὺς τ 
τραπεζοποιῶν γένη παντοδαπὰ, xat μαγεΐρων z1- 
τῦθεν συναθροίζων, xal τὴν τῶν χἡπων yàp:v, x 
τὴν ἀπὸ τῶν λαμπρῶν σωμάτων ἡδονὴν δα ᾧ ελῶς τ 
ρασγενάζων τῇ τῆς ψυχῆς ἐπιθυμίᾳ, καὶ τιὥπον, ὁ 
εἰπεῖν, ὁδὸν ψυχαγωγίας xaX τέρψεως ἑαυτῷ τέμνων 
Ἐπειδὴ δὲ μικρὸν ἐχεῖθεν ἀνήνεγχε. χοὶ xa03— 
ἐξ ἀδύστου τινὸς ζοφερᾶς, ἀναῤλέψαι mpg τὸ τ΄ 


ἐχείνην xal τὴν τῶν οὐρανῶν ἀξίαν GzT,xe τ-- ον! 
Ματαιότης ματαιοτήτων, λέγων, τὰ πεΐρστεε jg 
ταιότης. dd est: Etenin et ϑυίοιοι, cum cair 
carum rerum cupiditate tenerelur, magnas eas ec «i 
mirandas putabat, multumque in eis luboris eg s«L- 
citudinis insumebat, maguificas edificaudu duma 
immensum coacervando aurum, congregando cae 
rum clioros, varia genera ministrorum mensa: et pr 
pine, quaerendo anime suc voluptatem ab horitorss 
gratia, eorumque [ormosorum specie, qugutam enm 
ditas posceret, atl ue omnem, μὲ ita dicam, sola 
atque obleciauonis vium sectando. AL vero sinit ai- 
que inde a se reversus, et quasi ex caliginosa quadam 
abysso ad lumen vere sapientie respicere. valu, 
tunc sublimem illam ct celis dignam ewitsit. vocem : 
Vanitas vauitatutn, dicens, etumnia vauitas. (Tow. ). 
Ürat. advcrsus eos, qui Syiisact. habebant, n, 12.) | 
Lege etiam, quie. infra habet noster S 9. 





809 


IN ECCLESIASTEN. — LID. If. 


810 


στύλοις τῶν ἀρετῶν, ἀχλόνητου συντηρεῖ xal παντε- A dignata suo'est, hunc ad improba vanitatis facta 


λώς ἀπαράκλιτην" xaX τὸν ἔχειν αὑτὴν ἀξιωθέντα συλ- 
λήπτορα μνηδαιλὼῶς ἑῶσα χατολισήῃσαι πρὸς τὰς μο- 
χηηρὰς τῆς ματαιότητος πράξεις. . 

᾿Αλλὰ vào ὁ coQh; Ἐχχλτσιαστῆς, τὰς xac! εἷ- 
δος ὀνομασίας τῆς εὐφροσύνης διεξελθὼν, ἐμφιλο- 
χωρεῖ τοῖς αὑτοῖς ἔτι, καὶ διατείνεται μὴ μάτην 
τῶν ἀπαριθμηθέντων ἐσχηχέναι τὴν χτῆσιν ^ ἀλλὰ 
πρὸς τὸ χαταθέλγεαθαι καὶ χαθωραΐζεσθα: ταῖς τού- 
τῶν τερπνότησι, χαὶ καταπολαύειν χαὶ χατατρυφᾷν 
τῆς ἀπ᾽ αὐτῶν προσγινομένης ἡδονῆς τοῖς ἐθέλου- 
σιν. Ἑπάγει γὰρ ἀμέσως, xal φησι" 


Φ 


Καὶ πᾶν, ὃ ἤτησαν οἱ ὀφθαλμοί μου, οὐκ ἀφεῖ- 
ἴον ἀπ' αὑτῶν. Obx ἀπεκώλυσα τὴν καρδίαν μου 


ἀπὸ πάσης ebppocirnc " ὅτι καρδία μου εὑςράν- Β 


0n ἐν παντὶ μόχθῳ μου. Καὶ τοῦτο ἐγένετο με- 
οἰς μου ἀπὸ παντὸς μόχθου. Καὶ ἐπέδλεψα ἐγὼ 
ἐν πᾶσι ποιήμασί μου, οἷς ἐποίησαν αἱ χεῖρές 
μου, καὶ ἐν μόχθῳ, ᾧ ἐμόχθησα τοῦ ποιῆσαι. 
Καὶ ἰδοὺ τὰ πάντα ματαιότης, καὶ προαίρεσις 
σπγεύματος " καὶ οὐκ ἔστι περίσσεια ὑπὸτὸν ἥλιον. 

Ἴαῦτα φάσχων διατείνεται χαὶ διαδεθαιοῦται σα- 
φῶς, δι᾽ αὐτῆς ἐλθεῖν τῶν πραγμάτων τῆς πείρας, 
χαὶ μήτε τοὺς ὀφθαλμοὺς; ἀποκωλῦσαι τῶν χατα- 
θελγόντων αὐτοὺς εὐηδένων χαὶ τερπνῶν θεαμάτων, 
μῆτε τὴν χαρδίαν ἀπεῖρξαι τῶν διὰ τῶν αἰσθητῶν 


ὀφθαλμῶν παραπεμπομένων εἰς αὑτὴν καὶ παρεισ- 


xptvopévoy σαρχιχῶν ἐπιθυμιῶν “ἵνα καὶ πᾶσιν ἄλ- 


λοις ἀνθρώποις ἀληθεύων λογισθείη χαὶ πιστὸς ἐν τῷ C 


φάσχειν, « Καὶ ἰδοὺ τὰ πάντα ματαιότης καὶ προαίρε- 
σις πνεύματος" χαὶ οὐχ ἔστι περίσσεια ὑπὸ τὸν ἅλιον. ν 

Οὐχοὺν ἄρα μάτην τινὲς ᾧήθησαν χαὶ χατήγγει- 
Àav τῶν προγενεστέρων ἐξηγητῶν, “ὡς οὐχὶ xata- 
γινώσχων ἑαντοῦ ταῦτα διέξεισιν ὁ σοφὸς Ἐχχλη- 
σιαστὴς, ἀλλ' ἀπλῶς τὴν ματαιότητα διασύρων, ὅπερ 
οὐχ ἔστι. Τὴν μὲν γὰρ ματαιότητα χωμῳδεῖ xal 
διασύρεύ διαῤῥήδην, ἀλλὰ τὴν δι᾽ αὐτοῦ πεπραγμέ- 
vw, καὶ BV αὐτῆς τῆς πείρας χατεγνωσμένην ὡς 
ἀσύμφορον, καὶ πρὸς μηδὲν πέρας χρηστὸν ἀπαν- 
τῶσαν " ἀλλ᾽ ἔμπαλιν xa τοὺ; αἱρουμένους αὑτὴν 
συνωθοῦσαν εἰς πέταυρον ἀπωλείας. Εἶτά φησι" 


delabi unquam patitur (75). 


Eninero sapiens Ecclesiastes, lztitiz2e nominibus 
sigillatim cnuntiatis, libens in iisdem etiamnum 
immoratur, et illud inculcat, minime se ab eorun, 
qua enumeravit, possessione frusiratum esse : sed 
abunde omnia sibi priesto. fu'sse ad fruen.lum | at- 
que letandum ; et quam inde vol: ptatem, si velit, 
capere quisque possit, ea se usque ad dilicias ob- 
lectari potuisse. lle cnim protinus subneciit : 


811. 


Vens. 10, 11. Et omne, quod. postulaverunt. oculi 
mei, non abstuli αὖ eis : non prohibui cor meum ab 
omni letitia; quia cor meum letatum est in omni 
labore meo. Et hoc [uit portio mea ex omni labore. 
Et respexi ego ad omnía opera mea, que feceruni 
manus mer, el in laborem, quo laboraveram [aciendo. 
Et ecce omnia vanitas ei presumplio spiritus ; et non 
est abundantia sub sole (714). ᾿ 


Quz cum dicit, illud urget aperteque coufirmat, 
se res ipsa experientia explorasse, neque oculos 
cohibuisse, ne blandis jocundisque, quibus inhia- 
bant, spectaculis fruerentur, neque animum conti 
nuisse voluptariis a desideriis, qu$ per oculoruin 
scnsus immíssa, usque ad ipsum se insinuant : quo 
eta ceteris omnibus mortalibus veridicus et [ide 
dignus habeatur, cum ait : « Et ecce A7 omnia 
vanilas, et praesumptio Spiritus; el non est abun- 
dantía sub sole. » 

Quare eorum, qui aite nos fuerunt, interpretum 
quidam non bene, opinor, existimarunt ac pronun- 
tiarunt, quz hic profert Sapiens Ecclesiastes, non 
eo pertinere, ut seipsum damne!, sed ut vani'atem 
tantummodo insectetur (75) : quod non ita est. Nam 
vanitatem quidem manifesto objur;at et carpit, at 
eam, quam ipse secutus erat, quauque experientia 
edoctus ab inutilitate alque ab infausto exitu im- 
probaverat, eum et amatores denique suos in la- 
10.605 interitus compellat. Addit deinde : 


$ rl. 


Καὶ ἐπέδλεψα ἐγὼ τοῦ ἰδεῖν cozlav xal πε- Ὁ  Vgns. 


p'gopár καὶ ἀφροσύνην * ὅτι vic ἄνθρωπος, ὃς 
δἰεύσετωι ἐπίσω τῇ βουιῆς ; σὺν τε ὅσα éxoln- 
σεν αὑτῇ; 


(75) Celumne, quas hie noster. memorat, [1}πὸ 
sunt, de quibus sermo est. in. l'roverbiis (^x, 1): 
Ἢ σοφία (xobóurgev ἑαυτῇ oixov, xal ὑπήρεισε 
στύλους ἑπτά " Sapientia edificavit. sibi domum, el 
columne septem. firmamento snpposuit, Latinus in- 
lerpres habet, Excidit celumnas se,tem, vt Aqui!a 
e Symmaclius , ἐλατόμη σε" noster vero LXX secu- 
L3 est, Porro interpretes in ia. domo Ecclesiam, 
iu colis nis apostolos. maxime anmiscunl : quan- 
Quan (talia quiam sigeitiea'a ptaverunt. 

(i Apud. LXX leges.., Ἃ πὶ πέσνς εὐτουτύνς 
pov. Ὅτι καρδίχ,,, Olymp. "1 5:5, τῷ cu) ποιτῖν 
Καὶ ἰδοὺ... 


Patnor. €». XGVKE . 


12. Et respezi ego, αἱ viderem sapientiam 
et errorem et stultitiam : quia quis est homo, 
gredietur post consilium? et cum hoc. sj) 
rit (16)? 


qui ín - 
ἰσμία fece- 


(12) Ta codicis margine ascriptum erat Νῖλος. At 
nibil in eam sententiam invenias apud Ascelam, iu 
its scilicct operibus, qux Suaresius et Allatius e; .i- 
dere, Nin alia quadam ejusdem Nili opuscula la- 
litare in bhibliot iccis, adnotum est, Nec vero |i- 
quet, vum hoc loco Nilus asceta, an alius quispiam 
icsignetur : cum in Allatii diatriba de Nilis (ad 
calc. toin. 11} clari viri hoc nomine viginti nunie- 
rentur, quorum plerique in sciiproruim censu locum 
ha'ent, quidam vero sine cont oversia Grcgurio 
nostro antiquiores sunt. : 

(79) AL extrema. verba api! LXX ita se habent, 
$17.72 izolrozy αὐτὴν adque Nebilius, In are, 


50 


8i 


Ad rerum copiam eamque magnificentiam pro- A 


gressus, quz summo studio in voluptatibus paran- 
dis expromitur, cum in his Ecclesiastes nihil ho- 
mine, nibil animo ratione prxdito dignun: invenis 

set; contraque omnem vitam.  improbam et pravis 
in rebus exactam ipso ab exordio et celeriter au- 
fugientem et ad. interitum. festinantem  deprehen- 
ilisset, illa pronuntiavit : « Et re«pexi ego ad omnia 
opera ea, qui fecerunt manus 1c, et in Libo- 
rem, quo laboraveram faciendo. Et ecce omnia va- 
nitas el praesumptio spiritus; et non est abundan- 
tia sub sole, » quod levitate sua omne nequiliz ge- 
uus dispereat. Jam sobriai modcratamque sapien- 
lie vitam nunc confert, ejus seilicet, quam a Deo 
acceperat, ad priorem sancte institutionis formam 
revocantis ; el ob bonitatis praestantiam tantum in- 
Leresse discriminis reperit 'cognovitque, quantum 
est inter sapientiam sive prudentiam, et errorem 
ipsum A48 sive stultitiam. Nam idem utraque so- 
uant atque designant : cum error mutabilitatem et 
transitum ad hoc et illud aperte significet, cujus- 
modi profecto sunt insipieutite proprietates, ut il- 
Iud. divinarum. Litterarum nos doect. oraculum : 
« Stultus ut luna mutatur ?*!, » quo conversio ejus ad 


| pejora aberrantis indicatur. 


Mis igitur inter. se co!latis comparatisque, quare 
quam ejusmodi sunt, ut propter generis diversita- 
lem.componi vix possinL; cuin illud didicerit, in 
sapientia sive prudentia maximam inesse. util:a- 
tem, errorem vero sive insipientiam cum plane fu- 
Ulem et ineptiarum plenum, tum 4] beatam. pro- 
bamque vitam nihil omnino conferre : quasi in 
magnam animi zgritulinem adductus, quo! pleri- 
que hominum flagitiosam pravamque vitam opia- 
biliorem putent, illa oh summam rei indiguitatem 
subjecit : « Quia. quis est homo, qui ingredletur post 
consilium? ». Velut. si diceret : Solus ille dignus 
est, ut. homo appelletur, et hominum in numero 
habeatur, qui prius tanquam e specula aliqua at- 
que edito sublimique loco rerum naturam clare ac 
distincte contemplatus, quie eligenda sint. et. quie 
relinquenda, quie utilia et qua inutilia, quz? salutem 
afferant et quie ad. interitum deducant, unus diju- 
dicat : initoque consilio sic meliora praeoptat, ut ca 
averselur, quie non solum utilitatis nibil habent, 
sed etiam eterna ad supplicia Lransumittunt. 

Nam homo hujusuodi, qui mature vitum opti- 
mam amplectatur atque cognoscat, emque sequiori 
aateponens, prieterita quoque, sapientie prudenti:e- 
que opportuno usus consilio, egregle restituat pet- 
liciatque; is, inquam, felix ac revera beatus est : 
quippe qui studium suum in eorum bonorum pos- 
sessione «ollocet. impendalque, qua vera et man- 


9 Eccli, xxvit, 12. 


Inqni , libro pro τά est o9». οἱ utrumque nihil vide- 
lur ad senteniiam facere, sed tantum. respondere. ar- 
UÜculo. Hcbrgo. Tum in plerisque libris scriptam 
esse adiit, Πάντα ὅσα ἐποίν σεν £v αὐτῇ * quie item 
Balis obscura : ut G:egoriana lectio cate 15 pre- 


. παν o—— A ἀπρα 


S. GREGORII AGRIGENTINT 


81. 
᾿Αφιχόμενος ὁ "Exx)ns:agtn; πρὸς τὴν δα ψιλεια, 
καὶ πολυτέλειαν τῶν xa^ ἡδονὴν ἐπιτηδεωμόάτω, 
xai σπουδασμάτων χαὶ μηδὲν ἄτιον τῆς ἀνθ ρεωτεῖξννς 
xal νοξρᾶ, ψυχῆς ἐντεῦθεν εὑρὼν, ἀ)λὰ τᾶσα. τὴν 
μοχθηρὰν ζωὴν xaX φαύλην πολιτείαν Apa c6 
γενέσῆχ! xai θᾶττο; ἀπογινομένην, χαὶ 
ἀνυπαρξίαν χωροῦσαν κατειληφὼς xal φύσας, τι Kal 
ἐπέδλεψα ἐγὼ ἐν πᾶσι ποιὴμασί μου, οἷς ἐποίν, σαν 
αἱ χεῖρές μου, καὶ ἐν μόχθῳ, ᾧ ἐμόχθησα τοῦ πο:ῖ- 
σαι" χαὶ ἰδοὺ τὰ πάντα ματαιότης xai προαέρεσις 
πνεύματος * χαὶ οὐκ ἔστι περίσσεια ὑπὸ τὸν f£Atov,» 
φρούδων γενομένων πάντων τῇ; καχίας εἰδῶν ^ νῦν 
συγχρίνει τὴν σώφρονα xal τεταγμένην τὴν 30725 
ξωὴῆν, τῆς παρὰ τοῦ Θεοῦ δηλονότι δεδομένης αὐτῷ, 
xai πρὸς τοὺς χαραχτῆῇρας ἀνθελχυσάσης τῆ: προ» 
τέρας πνευματικῆς χαταστάσεως * καὶ πολὺ τὸ δεά- 
qopov χαθ᾽ ὑπεροχὴν τὴν πρὸς τὸ βέλτιον εὑρὼν καὶ 
χατειληφὼς τῆς σοφίας ἧτοι φρονήσεως, καὶ μέντοι 
χαὶ τῆς περιφοοᾶ; ἤγουν ἀφροσύνης. Ταυτὸν vio 
ἑκάτερα δηλοῖ χαὶ παρίστησιν. Ἥ τε γὰρ περιφορὰ 
μεταχίνητιν xal μεταδολὴν πρὸς τοῦτο κἀχεἶνο δι» 
σημαίνει σαφῶς " ἃ δὴ τῆς ἀφροτύνγς εἰσὶν ἰδχὼ- 
ματα, καθώς φησι τὸ λέγιον τῆς θείας Γραφῆς" 
« Ὁ ἄφρων ὡς σελήνη ἀλλοιοῦται, » τῇ, ἐπὶ τὰ 
χείγω περιφορὰν αὑτοῦ xa παρατροπὴν alvitzoónzvov. 
Tav:a τοίνυν ἀλλήλοις παραθεὶς xai συγχρίνας, 
xaítot ys συγχρί εσθαι μὴ περφυχότα διὰ τὸ σφιν 
ἑτερογενὲς, xal σφόδρα «hv σοφίαν ἦτο: ςτρύντη τιν 
"ἡ σιφόρον εὑρὼν xal λυσιτελεστάτην * τὴν περῖτο- 
ἀν, ἤγουν ἀφροτύν. v, ἀνόνητον χαὶ παντελῶς dguu- 
02^», χαὶ μιδαμῶς συμθαλλομέντν πρὸς τὸν μαχά- 
υἱὸν χαὶ σπουδαῖον βίον" ὥσπερ εἰς μεγάλην ἀθυ- 
μίαν ἐλθὼν διὰ τὰ τοὺς; πολλοὺς ἀνθρώπους alptto- 
πέραν “ἡγεῖτθαι τὴν μοχθηρὰν χαὶ φαύλην ζωὴν, Ex 
πολλὴς ἀμηχανίας ἐπήγαγεν, « Ὅτι τίς ἄνθρωπος 
ἐλεύσεται ὀπίσω τῆς βουλῆς ; » ἀντὶ τοῦ, Μόνος ἐχεξ- 
νός ἔστιν ἄξιος ἄνθρωπος χαλεῖσθαι, xal τὴν τοι- 
αὐτὴν ἔχειν ὀνομασίαν, ὃς πρότερον ἀπό τινος oxo- 
πιᾶς xal τόπου περιόπτου xal μεταρσίου τὴν σῦ- 
σιν τῶν πραγμάτων διαδλέψας τρανῶς xat αχοπήσας 
διαχρίνει τὰ αἱρετὰ χαὶ οὐχ αἱρετὰ, χαὶ τὰ συμφέ- 
ροντα xal ἀτύμφορα, χαὶ τὰ πρόξενα σωτηρίας, 
χαὶ τὰ πρὸς ἀπώλειαν συνωθοῦντα * xat βουλευσά- 
μενος ἕλοιτο τὴν αἵρεσιν τῶν χρειττόνων, xal φεύ- 


1« 2» ; 


D ξοιτο τὰ μὴ μόνον ὠφελοῦντα μηδὲν, ἀλλὰ xol ma^ 


paxépmovra «mph: χολάσεις ἀτελευτήτου:. 

'O γὰρ τοιοῦτος ἄνθρωπος, ὁ πρότε,ο»ὐ βουλόμενος 
καὶ διαγινώσχων τὴν βελτίστην ζωὴν, xat προχρίνων 
ταύτην τῆς χείρονος, xal μέντοι χα! χατὰ τὸ ἀχόλονθον 
πράττων τὰ παραλειφθέντα χρείττω χαὶ βελτίωπαρὰ 
τῆς ἐν σοφίᾳ καὶ φρονήσει γεγενηλένης θουλῆς, εὐδαί- 
pov ἔστὶ χαὶ τῷ ὄντι μαχάριος * ὡς περὶ τὴν χτῆσιν 
τῶν ὄντων xal τῶν ἀληθῶς ἀγαθῶν θέμενος τὴν ἰδίαν 


stet, sent nttamique absolvere videatur : velut si 
scriptum egset : Καὶ σὺν αὐτῇ βουλῇ, ὅσα &xoírstv; 
esie, Unesis illa poeticam sapiat licentiam. Olymp. 
|. git : Ὃς ἐπελεύσεται ὀπίτω τῆς βουλῆς, ὅσα Enoin- 
σὲν αὐτῇ. . 


“ —— — b mo 


pe —————M ——— M nn RE 








- ^o —A: —— ———á- —À —C 





813 


IN ECCLESIASTEN — LIB. II. 


814 


απουδῆν, τῶν μέτε τῇ ματαιότητι καὶ τῇ φθορᾷ xaü- A sura, non modo nunquam evatiescunt aut corrum- 


υποχειμένων, μὴήτΞ μὴν προξενούντων τοῖς πράτ- 
τοῦσι ἀνυποίστους χολάσεις, ἀλλ᾽ ἔμπαλιν àxm- 
ράτηυς ἁμοιδὰς καὶ διαιωνίζουσαν ἀγαλλίάσιν. Ol 
γὰρ ἀθούλως δρῶντες τοῦτο χἀχεῖνο, μὴ προηγη- 
σαμέντς τῆς ἐν φρονήσει xat σοφίᾳ βουλῆς, προσ- 
κόπτουσι συνεχῶς, πρὸς ἃ μὴ θέμις χατολισθή- 
ααντε: " xal μεταδουλεύονται μὲν μεταμεληθέντες 
xai διαγνόντε;, ἀνασχευάσαι ὃὲ τῆς ἀδουλίας τὴν 
πρᾶξιν οὐχ ἐξισχύουσιν, εἰ μὴ τοιοῦτον εὑρεθείη τὸ 
ὑποχείμενον, ὡς δέχεσθαι διὰ τῆς μετανοίας τὴν 
ἰασιν χαὶ πρὸς τὴν προτέραν χατάστασιν Em- 
ανόρθωσιν. Διὰ τοῦτό φησί που τὸ σοφώτατον λύγιον, 
« Δεινὸν ὑστεροδουλία μὴ δεχομένη βελτίωσιν. » 
᾿Αμέλει τοίνυν ἐπήγαγε" 


puntur, neque sectatoribus suis intolerandos im- 
portant cruciatus , sed etiam immortalis intamina- 
(eque mercedis οἱ perpetuorum gaudiorum spem 
faciunt. Nam ceteri quidem, qui hoc et illud in- 
consulte agunt, nec prudentiz sapienti;eque consil:a 
reguntur, assidue offendunt, in ea prolapsi, qu;e 
fierl nefas est : ac paenitentia quidem et coguitione 
excitati consilium 49 mutant, sed temeritatis su:e 
supplere adinissa non possunt, nisi animum ita ha- 
beant paratum, ut poenitenlize medicinam non re- 
spuat, seque ad pristinum statum emendatione re- 
vocari patiatur. Quo pertinet illud sapientissimi 
oraculi dictum : « Mala res poenitentia, qux? emene 
dationem excludit (77). » Jam vero addit: 


8 IV. 
Kal εἶδον ἐγὼ, ὅτι ἔστι περίσσεια τῇ σοφίᾳ D — Vens. 19. Et vidi ego, quia abundantia est sa- 


ὑπὲρ τὴν ἀφροσύνην, ὡς περίσσεια τοῦ φωτὸς 
ὑπὲρ τὸ σκότος. 

Πρόδηλον ὡς τῇ σοφίῃ τὴν ἀφροσύνην ἀντιτιθεὶς, 
ἀντὶ τῇ : φρονήσεως τίθησι τὴν σοφίαν. Ἡ γὰρ φρόνησις 
κυριωτάτη xai βασίλισσα τῶν ἄλλων ἐστὶν ἀρετῶν 
ἀπασῶν" ἣν καὶ περίσσειαν πρλλὴν ἔχειν ὁ σοφὸς 
ἔφησεν Ἐχχλησιαστὴῆς, ὡς τὸ φῶς πρὰς τὸ σχότος. 
"Oc γὰρ ἐν τῷ φωτὶ τὴν χρίσιν τῶν πραγμάτων 
ἀχριδῶς διαχρίνουσιν ἄνθριυποι πάντες, xai τὸν 
λίθον ὡς λίθον, xal τὸν ἄρτον ὡ; ἄρτον νῦν προσ- 
θλέπουσιν, ἐν δὲ τῷ σχότει πολλὴν πάσχουσιν ἐξαπά- 
τὴν, ἀντ᾽ ἄλλων ἄλλα δέρχειν νομίζοντες" οὕτω xa 
τῷ φωτὶ τῆς σοφίας ἤτοι φρονήσεως χατανγαζόμενοι 
τὸν νοῦν ἥχιστα διαμαρτάνομεν τῶν ἀνδανόντων τῷ 


Θεῷ xai λυσιτελῶν. Ὅταν δὲ τῆς φρονήσεως fjtot τῆς € 


παρὰ Θεοῦ δεδομένης σοφίας παραρνῶμεν, τηνι- 
xauti τὸν λύχνον οὐχ ἔχοντες τῆς ζωῆς, καὶ διὰ 
τοῦτο μὴ διαχρίνοντες τῶν πραγμάτων τὴν φύσιν, 
ἀντὶ τῶν μαργαριτῶν χαὶ τῶν τιμίων λίθων, δηλον- 
ὅτι τῶν ἀπειχασμένων τῷ χάλλει τῶν ἀρετῶν, τὴν 
δυσώδη χόπρον αἱρούμεθα χαὶ τὸν πατούμενον ὑπὸ 
πάντων ἐν ταῖς πλατείαις πηλὸν, ἤγουν τὴν ἀμαρ- 
κίαν. 

Τίς οὖν ἄνθρωπος εὑρεθείη τῆς τοιαύτης χλήσεως 
ἄξιος, ὃς βουλευσάμενο; πρότερον καὶ χατειληφὼς τὰ 
δέοντα χαὶ συμφέροντα, καταχολουθήσει τῇ βουλῇ, καὶ 
τὰ ἔργα πράξει τῆς ἀληθείας καὶ τῆς διχαιοσύνης ; Τὸ 
αὑτὸ δὲ τοῦτο xai Ὡσηὲ ὁ προφήτης κατὰ τὸ τέλος 
τῆς προφητείας ὡς ἀπορῶν εἶπε " φησὶ γὰρ, « Τίς 
σοφὸς χαὶ συνήσει ταῦτα ; ἣ συνετὸς καὶ ἐπιγνώσεται 
οὐτάς διότι εὐθεῖαι al ὁδοὶ τοῦ Κυρίον, χαὶ δίχαιοι 
πορεύσονται ἐν αὐταῖς " οἱ δὲ ἀπεδεῖὶς ἀσθενήσουσιν 
ἐν αὐταῖ;, » Προδήλων γὰρ xal προφανῶὼν ὑπαρχόντων 
τῶν σωστιχῶν ἐπιτηδευμάτων xal χατὰ λόγον χαὶ 
χατὰ πρᾶξιν, ὡς ἔμπαλιν τῶν πρὸς; ἀπώλειαν συν- 
ὠθούντων «ἧς ματαιότητος σπουδασμάτων " ὁρῶντες 
οἱ φιλόχαλοι χαὶ ὑεξοπεδεῖ; τὸν πολὺν ἄνθδριυπον κατα- 
φρονοῦντα μὲν τῶν χρειττόνων, ἀνθαιρούμενον δὶ 


(17) Unde liec seutentia desumpta sit, invenire 
rou potui, Haustam quidem Gregorius sacris e Bi- 
bils siguilicare videtur, sed in exemnploribus, qua 


pientig super slultitiam, sicut abundantia lucis su- 
per tenebras. 

Cum sapienti: opponat stultitiam, manifestum 
est sapientiam ab eo prudentie loco usurpari. 
Maxima enim prudentiz vis est, ut ceterarum vir- 
tutum omnium regina videatur : quam et sapiens 
Ecclesiastes longe copia prastare dicit, non secus 
ac lucem pra tenebris. Quemadmodum enim in 
luce reclissime quisque de rebus judicat, ct qui 
lapis est, lapidem esse videt, qui panis, panem , 
in tenebris contra sspe decipitur, alia pro aliis 
sibi videre visus : ita et nos, ubi sapientie siv« 
prudentis lux. menti affulserit, miuime in eorum 
judicio fallimur, qux» Deo placent, et nobis. utilia 
sunt. Át vero cum prudentia sive sapientia a Deo 
tradita excidimus, quasi viue amissa face, jam re- 
rum na!uram minime dignoscimus, et tanquam 
margarita atque gemmas, «quie nempe virtutum 
pulchritudinem referunt, graveolentem fimum, at- 
que omnium pedibus tritum per vias caemum, pec- 
catum scilicet eligimus. 


Ecquis igitur homo invenietur hac appellatione 
dignus, qui tempore sibi ad deliberandum sumpto, 
lisque perpensis, que deceant, quique prosint 
consilium sequatur, et qux vera et. justa sunt, in 
iig se exerceat? Hoc vera. idem οἱ Oseas proplicia 
in vaticinii sui fine velut auimi pendens expressit ; 
ait «Dim : « Quis sapiens el intelliget ca? aut ia - 
telligens et cognoscet ea? propterea recte vise D.- 
mini, et justi ambulabunt in eis : impii vero intir- 
mabuntur in ipsis (78). » Cum enim persyicuuin 
manifestumque sit et ex dictis δῷ et ex facis, 
exercitationes illas salutares esse, atque e coutrar.o 
vanitatis studia ad perniciem compellere; hinc 
probitatis pietatisque cultores, qui plerosque liomi- 
num meliora negligere, et pejorum possessio: 


exstant, nullum vestigium est. 


418) θεὸς xiv, 10; at LXX habent ὅτι pro διότι 
£,0:l2:... 7 








815 


5. GREGORII AGRIGENTINI 


£1ó 


inhiare videant, quodam quasi stupore oppressi, A τῶν χειρόνων τὴν κτῆσιν, κἀντεῦθεν ὡς ἐν Xpvga- 


« Quis est homo, exclamant, qui ingredietur post 
consilium ? » et : « Quis sapiens, et intelliget ca? » 
Atque hunc hominem, quod ea in se uno com- 
plexus sit, quz beatitudinis propria sunt, beatum 
denoininant. Addit deinde Ecclesiastes : 


via vevópevet, τὸ, « Τίς ἄνθρωπος, φασὶν, ὃ; 
ἐλεύσεται ὀπίσω τῇ: βουλῆς; » xat, « Τίς σοφὸς σὺν 
ἦπτει ταῦτα; » μαχάριον τὸν τοιοῦτον ὡς τὰ τἴ: 
μακαριότητος ἐχδεξάμενον ὀνομάζοντες. Εἶτά φησε, 
ὁ Ἐχχλησιαστῆς e 


BY. - 


Vgns. E14. Sapientis oculi in capite ejus : et stultug 
ἐπ Lenebris ambulat (19). 

Sapientia modo stultitie opposita, et prudentia, 
uti jam diximus, eo nomine designata, utrainque 
inler se comparavit. Quanquam prudentiz ea cum 
sit excellentia atque bonitas, quacum institui com- 
paratio nulia possit, nostra quoque opinio est, non 
tam comparationem hanc esse, quam rerum dis- 
junctissimarum oppositionem : quemadmodum lux 
eliam οἱ tencbr:e magno utique discrimine oppo- 
nuntur, Nam cum ait, qualis sit lucis eopia prz 
tenebris, talem csse in sapientia prastantiam supra 
stultitiam, ita rem enuntiavit, ut non alteram cum 
altera conferret, sed summam vtriusque opposi- 
tionem demonstraret ($0). Enimvero his prolatis, 
eos jam aggreditur, qui nomen inde ducit, a sa- 
pientia sapientem, a stultitia stultum, palanique 
contendit, sapienti quidem oculos in capite esse, at 
s'ultum et oculis ct omni videndi facultate ita ca- 
rere, ut perpetuis in tenebris v rsetur, in iis ne 
pe, qua& a peecato-sunt. 

At cur tandem hoc ille prof.rt, et quasi cogui- 
tione dignum proponit? cum omnes homines ip-a- 
que animantia, qui hominis causa sunt condita, 
oculorum aciem in capite pr:e se ferant. Naim de 
quinque 51 illis sensibus, qui a rerum omnium 
suctore animantibus tributi sunt, quatuor mani- 
festo caput ostentat, visum nempe et auditu n ct 
olfactum et gustum, ut nemo ignorat. Quod igitur 
omnes aque sciunt, quid, juquam, Ecclesiastes 
quasi precipuum aliquid ae peregrinum proponit? 
Verum plane liquet, potiores rationalis iurelligen- 
tisque animi hominis potentias ab eo esse oculos 
sapientis appellatos; quippe hi sunt, qui naturam 
cujusque rei dispiciunt atque intuentur. Nec vero 
eos habet stultus, qui prudentiam voluntaria pri- 
vatioue amisit. Itaque nec mentem acriter inten- 
dens, ad eorum, qux subjecta sunt, cognitionem, 
aut ad eorum, quz edoctus fuit, intelligentiam ad- 
hibet; ct nulla ratiocinandi verique inveniendi 
exercitatione excultus, ipsam intelligendi faculta- 
tem quo pacto expromat, non tenct (81). 


(79) LXX labent, Οἱ ὀφθαλμοὶ αὐτοῦ ἐν χεφαλῇ 
αὐτοῦ..., 

(80) Gregorio Neoc:esariensi astipulari videtur, 
qui presse, ut solet, locuius, sententiam eamdem 
verbis conclusit. perpaucis : ait enim : Φρονήσεως 
Y4p xal ázposivni πρλὺ τὸ μέσον, διχφορὰ δὲ ἀμ- 
b. τοσαύτη, ὅση πιρ ἡμέρας mph, νύχτα. ld est, 
Prudentia enim et dementia magno. intervallo dis- 
J'icte sunt, nec minus inter utramque est discrimi- 


Τοῦ σοφοῦ ol óg0aAyuol ἐν κεφαλῇ αὐτοῦ " xa' 
ὁ ἄφρων ἐν σκότει πορεύξται. 

Πρησεχῶς ἀντιπαραθεὶς τῇ σοφίᾳ τὴν ἀφροσύντν, 
διὰ τῆς σοφίας σημαίνων τὴν φρόνησιν, ex ἔφθημε- 
εἰπόντες, xal συγχρίνας ἐχάτερα. Καίτοιγε τῆς «oo- 
νήσεως ἀσύγχριτον τὴν πρὸς τὸ χρεῖττον ἐχούτης 
ὑπεροχήν" ὡς καὶ ἡμᾶς ὑπειληφέναι μὴ σύγχρισιν 
εἶναι τὸ εἰρημένον, ἀλλὰ τῶν ἄχρως ἐναντίων ἀντι- 
παράθεσιν, χαθὼς πρὸς ἄλληλα πέφυκε τὸ φῶς δηλαδὴ 
καὶ τὸ σχότος. Εἰπὼν γὰρ, à; ε Περίσσεις τοῦ φωτὸς 
ὑπὲρ τὸ σχότος, » οὕτως εἶναι περίσσειαν brio «ty 
ἀφροσύνην τὴν σοφίαν χατήγγειλεν, οὗ συγχρίνων 
ἑχατέραν πρὸς ἑχατέραν, ἀλλὰ τὴν ἄχραν αὐτῶν 
ἐναντίωσιν ἐντεῦθεν διασημαίνων. Ταῦτα τοίνυν t 
πὼν νῦν ἀμέσως παραλαμβάνει τοὺς παρωνύμως 
ὀνομασθέντας, τὸν μὲν σοφὸν Ex τῆς σοφίας, ἀπὸ C 
τῆς ἀφροσύνης τὸν ἄφρονα, xal χαταγγέλλει χεὶ 
διατείνεται τὸν μὲν σοφὸν ἐν τῇ χεφαλῇ τοὺς ὀγτθαλ- 
μοὺς ἔχειν, τὸν ἄφρονα δὲ μηδαμῶς " ἀλλ᾽ ὡς ἀόμ- 


m. C &atov xal πάσης ἀπεστερημένον ὁρατιχῇς ὄξος, 


ἐν τῷ σχότει πορεύεσθαι, δηλονότι τῆς ἀμ: ρτίας. 

Τὶ δήποτε δὲ τοῦτό φησι καὶ τίθησιν ὡς ἄξιον 21z- 
γνώσεως ; πάντων ἀνθρώπων ἐχόντων ἐν τῇ χεφα᾽ f 
τὰς ὄψεις τῶν ὀφθαλμῶν, ἔτι xal τῶν ἄλλων ζώων 
τῶν πεφυχότων παρὰ τὸν ἄνθρωπον. Πέντε γὰρ οὐσῶν 
ἀφορισθεισῶν παρὰ τοῦ Δημιουργοῦ τοῖς ζώο:ς at- 
σθήσεων, τὰς τέσσαρας ἣ χεφαλὴ σαφῶς ἐπιφέρεται, 
τὴν ὁρατιχὴν δηλονότι xal τὴν ἀχουστιχὴν aat τὴν 
ὀτφραντιχὴν xal τὴν γευστιχὴν, ὡς ἔστιν εὔϑηγον 
T.d3sty. Ὃ τοίνυν ἴσασι πάντες ἐξ ἴσον, τί δῆποτε τί- 
θησιν ὁ Ἐχχλησιαστὴς ὡς ἐἑξαίρετόν τι χαὶ ξένον: 
᾿Αλλὰ πρόδηλόν ἐστι xal χαταφανὲς, ὡς τὰς xupto- 
τέρας δυνάμεις τῆς λογιχῆς χαὶ νοερᾶς ψυχῆς τοῦ 
ἀνθρώπον, τὸν νοῦν δηλονότι xal τὴν διάνοιαν ὀφθαλ- 
μοὺς τοῦ σοφοῦ προσηγόρευσεν, ἅτε διορατιχῶν» xal 
προδλεπτιχῶν τῆς ἐφ᾽ ἔχάστῳ φύσεως τῶν πραγι2- 
των προδήλως ὄντων᾽ οὖ; 6 ἄφρων οὐχ ἔχει, τὴν 
στέρησιν πεπονθὼς Éxoustog τῆς φρονήσεως, ναὶ 
διὰ τοῦτο μηδὲ τὸν νοῦν ὀξυδορχοῦντα χαὶ πρὸ; τὴν 
διάγνωσιν τῶν ὑποχειμένων ἀμέδως ἐπιδάλλοντα, 
xai τὴν τῶν δεδεγμένων χατάληψιν" οὔτε μὴν τὴν 
διάνοιαν ἀπὸ τῆς τοῦ νοῦ θεωρίας σνλλογιζομέντιν, 
χαὶ τῆς ἀληθείας τὴν διάγνωσιν ἐξευρίσχονσαν. 


nis, quam inter diem et noctem. (In. Metaph. Eccl.) 
(81) Nilil ab liis discrepat Basilii Neociesariensis 
interpretatio, cui sapientis oculi sunt προορατιχὸν 
xa περιεσχεμμένον τὸ χρυπτὸν τοῦ σοφοῦ, Sive pro- 
videntia circumspectioque occulta sapientis. (Mamil, 
in ps. xxxii.) At Clirysostomus de studio potius 
rerum coelestium, quo sapiens flagri, accipere 
maluit : sic enim dictum explicat : TovcéGt:, τῶν 
χάτιυ πάντων ἀπήλλαχται, xai οὐρανηπολεῖ χαὶ pr 





811 


IN ECCLESIASTEN. — LIB. IT. 


813 


ες 


Πυραδόξως οὖν τὸ παρὸν ῥητὸν διεμόρφωσε xal A — Quareeffatum hoc, « Sapientis oculi in capite ejus » 


διεσχημάτισεν ὁ σοφὸς Ἐχχλτσιαστὴς, εἰπὼν, « ToU 
σοφοῦ ὁ ὀφθαλμοὶ ἐν κεφαλῇ αὐτοῦ, » τοὺς νοητοὺς 
ὀφθαλμοὺς δηλαδὴ φάσχων, ὡς ἔφθημεν εἰπόντες, 
οὗς οὐ μόνον τὰ λοιπὰ τῶν ἀλόγων ζώων οὐχ ἔχου- 
σιν, ἀλλ᾽ οὐδ᾽ οἱ πλεῖστοι τῶν ἀνθρώπων, ὡς αὐθαι- 
ρέτως μύσαντες αὑτοὺς, xal mphg τὰς ὁδοὺς τῆς 
ἀπωλείας παρασυρέντες. Μόνοι δὲ σαφῶς ἔχουσιν 
οἱ σοφοὶ τῆ: ἄνωθεν ἠξιωμένοι σοφίας, δι᾽ ἧς τὴν 
φυξιχὴν φρόντσιν ἀλώθδητον διεφύλαξαν " ὡς xal 
δι᾿ αὑτὸ τοῦτο καλεῖσθαι σοροὶ, διὰ τὸ σοφῶς πὸ- 
λιτεύεσθαι καὶ ζῇν, xal μηδαμῶς προοτχύπτειν ἐν 
ταῖς πορείαις αὐτῶν * χαθὼς τοὺς τοιούτους alvtz- 
τόμενος Νύριος ἔφησε, ε Πᾶς ὁ φαῦλα πράπσων 
μισεῖ τὸ φῶς, fva μὴ ἐλεγχθῇ τὰ ἔργα αὑτοῦ. Ὁ 
δὲ ποιῶν τὴν ἀλήθειαν ἔρχεται πρὸς τὸ φῶς, ἵνα 
φανερωθῇ αὐτοῦ τὰ ἔργα, ὅτι ἐν Θεῷ εἶσιν εἰργα- 
σμένα. » Ὁ τοίνυν τοὺς τοιούτους ὀφθαλμοὺς χκαθα- 
ρυὺς ἔχων ἀπὸ πάσης ἐμπαθοῦς λήμτς, ἀχυμάντως 
τὴν εὐρύχωρον ταύτην τοῦ βίου xal μεγάλην θάλασ- 
cay διχπλέει, μήτε ταῖς εὐθηνίαις τοῦ βίου xol 
ταῖς εὐνμερίαις xai ταῖ; ἀνθρωπίναις εὐφημίαις 
καὶ τιμαῖς xat δόξαις ὑπεραιρόμενος xat χαταφρυατ- 
«όμενος τῶν πλησίον, μήτε ταῖς δυστυχίαις xal 
ταῖς τῶν δεόημτων ἀποστερήσεσι vaY ταῖς δυσφη- 
plat; χαὶ τοῖς ὀνειδιμοῖς xai φαυλισμοῖς τῶν ἀν- 
θρώπων ἡττώμενος, xal πρὸς τὰ μηδαμῶς ἀνδά- 
νοντὰ τῷ Θεῷ χαθελκόμενος * ἀλλ᾽ ὁ αὐτὸς δια λένων 
xai κατὰ τὰ αὐτὰ xoà ὡσαύτως διατιθέμενος ἐν ταῖς 
τῶν ἀντιχειμένων συμθάπεσιν, ἅτε δὴ τοὺς νοεοοὺς 
ὀφθαλμοὺς ἀνχτεινομένους ἔχων ἀεὶ πρὸς τὸν τὶς 
μένου: xaY σοφῶς τὴν ζωὴν τοῦ σοφοῦ διιθύνεντας. 

E! δέ τις Bou? v 0slv τὸ ῥητὸν ES: mua χχὶ χατ' 
ἄλλην ἐχδοχὴῆν, γλαφυροτέραν εἶναι δοχοῦταν, ΟἿ 
ἁιλαρτίσει τῆς ἀληθείας. Εἰ γὰρ χεφαλὴ μέν ἐστι 
τῆς Ἐχχλτσίας ὁ Χριστὺς; γαὶ Oz); ἡμῶν, χατὰ 
τὸν μέγαν ᾿Απόστολον, ἔχε! Bi τις ἐπ᾿ αὐτὸν wai 
τοὺς νοητοὺς καὶ τοὺς αἰπθητοὺ; 622) μοὺς δια παὺ- 
τὸς ἀφορῶντας xol τὴν παρ᾽ αὐτοῦ ζητοῦντας 65- 
ἡγίαν xal βοῤθειαν xax συντέοτσιν " ὑπέρτερος γί- 
νεται τῶν κοτμιχῶν πειρατηρίων καὶ τῶν πολυπλό- 
χων τοῦ διχδόλου μηχανγ μάτων, xal τὰ σκῶλα xal 
προσχόμματα παραθλέπει xal παρορᾷ τῆς ἀνθρω- 
πίνης Qu, ὡς; ἐπ᾿ ἀσφαλοῦς χαὶ βεδαίας ἀγκύρας 
ἐρηρεισμένος τῆς mph; τὴν ἰδίαν χεφαλὴν ἀγάπης 
xai ἐλπίδος χαὶ πίστεως. Ὁ δὲ ἄφρων ἐν τῷ σχότει 


δὲ j.a5, Π|, 90. 95. 


9 Dn'hes, v, 


U 


tanquam paradoxum aliquod sapiens Ecclesiastes 
expressit aplavitque, oculos scilicet entis sig.i- 
ficans, uti superius diximus, quos non solum (28 - 
tera animantia rationis expertia, sed plerique etiam 
hominum non habent, cum in vias interitus per- 
tracti, ultro ipsi claudant : at uni sine dubio ii 
habent sapientes, quibus data divinitus sapientia 
est, cujus ope naturalem prudentiam ill:esam ser- 
vaverunt; hac ipsa de causa sapientes nuncupati, 
quod :vum suum sapienter agentes, nusquam iu 
vite curriculo impingant. Quo pertinent qua de 
hujusmodi hominibus dixit Dominus : « Omnis, qui 
male agit, odit lucem, et non venit ad lecem, ut 
non arguaniur opera ejus : qui autem facit. vcrita- 
D tem, venit ad lucem, ut manifestentur opera cjus, 
quia in Deo sunt facta ?*.»Ergo tales oculos qui 
habet, puros nempe atque ab ommwi cupiditatum 
lippitudine immunes, is vastum istud et ingens 
vite pelagus placide enavigat : non vitae commocis 
et rerum prosperitate, non $49 populi favore aut 
honoribus aut gloria elatus sibi proximos despicit : 
calamitates idem, inopiam, obuectatiores, con- 
vicia, nequitiam hominum forti "animo su:tinet, 
nec ad ca se adduci patitur, quz? Deo displicent : 
sili nempe perpetuo constans, et aque a:dversarum 
rerum event bus par ; quppe qui inentis oculos it 
Sole glorize semper delixos liabeal, εἰ radios inde 
hauriat, quibus sapientis vita illustratur, sapienter- 
que dirigitur. 
δ᾽ξης ἔλιν, καὶ ταῖς ἐχεῖθεν αἴγλαις κατανγαζο- 
Q:0d si quis effatum hoc in aliam sententiam, 
sie elegantior vi lestur, accip.re volucrit, non ἦν 
a veritste. aberraverit,. Cum. enim , ut. maguus 
ApostéIus docuit **, Christus Deua noster. caput 
Eccl sie sit, si quis et mentis et corporis oculo« 
ip cum semper habeat intentos, quibus ab co vilae 
"normam et auxilium et conservationeni requirat ; 
mundana is pericula οἱ dolosas diaboli a:tes eludit, 
et ofl.ndicula atque. impedimenta. humans vite 
despicatui liabet, tanquam stabili soli'aque an- 
chora firiratus, anchora vtique charitatis Οἱ apei 
et fidei erga caput suum (82). At vero. siultus in 
tenehras detrusus incredulitatis su:e, cum ad veram 
mundi lucem et ad justitiz solem cculos, quibus 


fa 


τίωρα φαντάζεται : 1d est, liberatus est (sapiens) D Χριστῷ τὸν ὀφθαλμὸν ἔχοντα, ποό; τι τῶν natale, 


ab omnibus infimis rebus, per celum vagatur, el 
contemplatur sublimia. (Expos. in ps. cxx, 4.) 
(82) Hzc noster a Nysseno mutuatus. videtur ; 
ait enim ille : EL δὲ γνωρίσασα (τῆ: ψυχῆς δύναμις) 
τῶν ὑποχειμένων τὸ μάταιον, ἀναγάγοι τὰς ὕγεις 
ἐπὶ τὴν ἑαυτῆς χεφαλὴν, ἥτις ἐστὶν ὁ Χριστὸς, xa- 
θὼς διερμγνεύει ὁ Παῦλος, μαχαριστὴ ἂν γένοιτο τῆς 
ὀξυωπίας, ἐχεῖ ἔχουσα τοὺς ὀφθαλμοὺς, ὅπου οὐκ 
ἔστιν ἡ τοῦ xaxou ἐπισχόττσις. [1χῦλος ὁ μέγας, 
χὶὶ εἴ τινες ἄλλοι χατ᾽ ἐχεῖνον μεγάλοι, ἐν τῇ χε-αλῇ 
τοὺς ὀφθάλμοὺς εἶχον, xal πάντες οἱ ἐν Χριστῷ ξΣῶν 
τις Χχαὶ χινούμινοι xal ὄντες, Ὡς ἅν οὐχ ἔστ' τὸν ἐν 
τὶ ὄντα σχύτος ἰδεῖν, οὕτως οὐχ ἔστι τὸν ἐν τῷ 


ἐνατενίσαι. Id est : Sin autem objectarum rerum τα - 
nilatle cognita (vis animi) sustulerit oculos ad ca, it 
suum, quod est Christus, sicut interpretatur Pau? s, 
beatissima ob acrem oculortm aciem censend à [ve 
cum ibi oculos habeat, ubi mali non est ob:cuiit 1 
Magnis ille Paulus, et si qui sunt. alii, sicut. ill», 
magni, oculos habebant in. capite, πα" que. omnes, 
qui civunt et moventur et sunt. in. Christo. Queinad - 
modum nempe fieri non potest, κι is, qui iu luce rer- 
$ctur, vileat tenebras; ita non potest [ieri, 8! qui 
oculum ín Christo habet, eunidem iu vem ullam τα" 
uam defigat. (lom. 5 in Eccl ) e 





£19 S. GREGORII AGRIGENTINI 829 
respiciat, non habeat, neque in honorum ac divi- A καθειργμένος τῆς ἀπιστίας, οὐχ ἔχων ὀ:θα) ποὺς 


tiarum Lzetitia aut in magnificentia et dominatione, 
neque in illis, qux contraria his sunt, utiliter se 
gerit: imo in utraque conditione zstu fertur, 
obruentium fluctuum procellis et tempestatibus in 
abyssum actus errorum et flagitiorum. Atque hac 
de causa sapiena Ecclesiastes subjecit protinus : 


&Tvo6)Eénovtac πρὸς τὸ τοῦ χόσμου φῶς ἀληθινὼν xai 
τῆς διχαιοσύνης τὸν ἥλιον, οὔτε τὰ ἔνδοξα κα' 
περιχαρὴ τοῦ πλούτου καὶ τῆς χοσμιχῆς Azxpó- 
τητος καὶ χαταδυναστεία:, οὔτε τὰ τούτοις ἔναντίσ 
διατίθησι συμφερόντως * ἀλλ᾽ ἐφ᾽ ἐχατέροις συμέα- 
μασι χλύδωνα πάσχει xal σάλον xat τριχυμξας καὶ 


καταιγίδας τὰς χαταδαπτιζούσας αὐτὸν xal παραπεμπούσας εἰς τὴν δἄόυσσον τῆς ἁμαρτίας xai zo 
νηροπραξία:. ᾿Αμέλει τοίνυν ὁ σοφὸς Ἐχχλησιαστῆς ἀμέσως ἐπήγαγε" . 
$ VI. 


B3 Vrns. 15. Et cognovi etiam ego, quia eventus 
unus omnibus eveniet ; et dixi ego ὧι corde meo: 
Sicul. eventus stulti, ita et. mihi eveniet : el ui quid 
sapieus factus sum ego? tunc abundanter locutus sum 
in corde meo; quoniam stultus ex abundantia lo- 
quitur : quia hoc item vanitas (83). 

* 

Descriptis definitisque sapfentis oculis, οἱ tanta 
huic ad potiorum delectum cognitione auributa, 
quanta lucis pra tenebris prestantia est; jam [ore 
prizvidit, ut questiones exorirentur repugnantium, 
qui rogarent, quonam modo fieri possit, uti lux 


; melior est. tenebris, ita stulto meliorem esse sa- 


^ 


pientem , cum tamen qui stulto eventus accidunt , 
iidem sapientem etiam intercipiant? Videmus enim, 
que : admodum stultum, sic et sapientem succum- 
here morbis atque inopiz, ac sape vel necessariis 
carere, et ab extraneis spoliari, et ceteras hujus 
vitie. vicissitudines subire. Quidui igitur quos ca- 


Kal ἔγνων καί γε ἐγὼ, ἔτι ἕν συνάντημα τοῖς 
πᾶσιν ἀνθρώποις συναγτήσεται " καὶ εἶπεν ἐγὼ 
ἐν καρδίᾳ μου" Ὡς σινγάντημα τοῦ ἄφρονος καί 
η8 ἐμοὶ συναντήσεται * καὶ ἵνα τί ἐσορισώμην 
ἐγώ; τότε περισσὰν ἐλάϊησα ἐν καρδίᾳ pcv * 
διότι ἄφρων ἐκ περισσεύματος -1α.1εἶ - ἔτε καὶ 
6 τοῦτο ματαιότης. 

Καθυπογράψα: xai διορισάμενος τοὺς ὁτυ χρὼς 
τοῦ σοφοῦ, χαὶ τοσαύτην αὐτῷ τὴν πρὸς τὸ χρεῖττον 
ὑπόλεψιν ἀποδοὺς, ὅσην ἔχει πρὸς τὸ σχότος τὸ φῦ;, 
εἶτα προὐπειδόμενος ἀναχαλυπτούσας ἀντιῤῥὲ τις 
τῶν λόγων χαὶ μαχομένας xal λεγούσα;, Πῶς οἷόν 
τέ ἔστιν, ὥσπερ ἐστὶ βέλτιον τοῦ σχότους τὸ φῶ, 
οὕτως εἶναι χρείττονα xal τοῦ ἄφρονες τὸν) σης}, 
ἐπ᾿ ἂν αἱ συμπίπτουσαι συμύάσεις τῷ ἄφρονι 
xai τοῦ σοφοῦ διειλήφασι ; εὑρίσχεται γὰρ ὡς 
ἄφρων, οὕτω χαὶ ὁ σοφὸς χεχρατημένο: ἐν νόσοις 
xai πενίαις xal χαθυστερήσεσι τῶν ἀναγχαΐων πολ- 
λάχις xal ταῖς ἐξ ἀλλοφύλων ἀπαγωγαῖς xal cai; 


jjem in vita aggressiones premunt, ezdemque C ἄλλαις ἀνωμαλίαις τῆς παρούσης ζωῆς. Πῶς oiv 


plane arumn:s ac necessitates undique urgent, 
codem eos numero habuisti, nec de his cum age- 
res, parem utrique laudem aut vituperationem es 
impartitus? Imo vero, quantum rerum mazime 
inter àe pugnantium, lucis scilicet ac tencbrarum 
est, tantum sapientis et stulti discrimen esse dicti- 
lasti? Nam eadem certe utrique contingunt : atque 


aleo quo pacto demonstras, sapientis, cum stulto - 


«comparatur, in rerum meliorum przsumptione 
eamdem esse przatantiam, atque eam, quam prz 
tenebris in luce esse statuisti? llac igitur de causa 
sapiens Ecclesiastes , tanquam  providentissimus 
aliquis medicus, autevertit, el liis, qui :egrís sunt 
seusibus, el cogitatione verbisque impudentius cffe- 


runtur, salubre propinat poculum ; ait enim : « Et D 


cognovi eliam, quia eventus unus his omnibus 
eveniet ; et dixi iu corde meo: Sicut cventus stulti, 
ita et mihi eveniet : et ut quid sapiens factus sum 
ego ? » Quibus verbis in se ipso plerosque hominum 
describit, qui minime 54A qua sapientis quique 
stulti verba et facia sint, distinguunt, el de utro- 
que ex jis tantum judicant, qua exirinsecus nobis 
et praeter volunpateur contingunt. 


(89) Verum ex his quxdam apud LXX ordine 
variat, quadam desunt : sic vnim Vulgata se ha- 
beut : Καὶ ἔγνων xat ve ἐγὼ, ὅτι συνάντημα Ev συν- 
ανὙτήπεται τῆῖς πᾶτιν αὐτοῖς. Καὶ εἶπα Eve ἐν 

τρὸΐᾳ peu M, συνάντημα τοῦ ἄφρονο; zal c ἐμὴ 


τοὺς τοῖς αὑτοῖς βιωτιχοῖς πειρατηοίοις κατισχη,- 
μένους, καὶ ταῖς ἴσαις χαὶ ταῖς αὑταῖς θλίψεσι χαὶ 
περιαστατικαῖς ἀνάγχαις συνεχομένους, οὐχὶ χαὶ ταῖς 
αὑταῖς ὑπολήψεσι χαθυπέδαλες, xal τῆς ἴσης εὑςτ,- 
μίας fj δυσφημίας τοῖς λόγοις διωρίσω xal χαθυτ- 
ἐγραΐύας, ἀλλ᾽ ὡς τῶν ἄκρων ἐναντίων, τοῦ φωτὸς 
δηλαδὴ χαὶ τοῦ σχότους, οὕτω xal τοῦ σοφοῦ xal τοῦ 
ἄφρονο; χατήγγειλας τὴν διαφοράν ; Καὶ μὴν τὰ 
αὑτὰ συμθαίνει τοῖς ἀμφοτέροις. Εἰ ὃὲ τοῦτο, πῶς 
ἀπεφήνω τοδαύτην ὑπεροχὴν εἶναι πρὸς τὸν ἄφρονσ 
τοῦ ποφοῦ χατὰ τὰς ὑπολήψεις τὰς xptittous, ὅσην 
ὑπείλυφας τοῦ φωτὸς πρὸς τὸ σχότος ; Διὰ touto 
τοίνυν οἷόν τις προμηθέστατος ἰατρὸς 6 σοφὸς "E.- 
χλησιαστὴς προφθάνει xai δίδωτι τὴν ἀλεξέχαχκον 
κύλιχα τοῖς τὰ τῆς Ψυχῆς αἱσύττήρια πάτχουσι, 
xai διενηυμουμένοις xai φάσχουυσιν, ἃ μὴ προσῆκε. 
Φησὶ γάρ" ε Καὶ ἔγνων xal. γε ὅτι συνάντημα ἐν 
τοῖς πᾶσιν αὐτοῖς συναντήσεται * xal εἶπον ἐν 
χαρδίᾳ μον, Ὡς; συνάντημα τοῦ ἄφρονος xal γε ἐμοὶ 
συναντήσεται" xal ἵνα τί ἐσοφισάμην ἐγώ; » τὸν 
πολὺν ἄνθρωπον ἐν ἑαυτῷ χαθυπογράφζων, μύτε 
μὴν διαστέλλοντα ποίοις ὁ σοφὸς καὶ ποίοις ὁ ἅτ ρων 
χαραχτηρίζεται λόγοις xal ἔργοις, ἵνα δὴ χαὶ μόνοις 
τοῖς ἐφ᾽ ἡμῖν χαὶ τοῖς παρὰ προαίοεσιν συμδάμασι 
xai συμπτώμασιν. 


συναντύσεταί μοι, xat ἵνα sí ἐσοφισάμην ἐγώ; Πε- 
ρισσὸν ἐλάλησα ἐν χαρδίχ μου, ὅτι xal Ye τοῦτο 
ματαιότης, διότι ὁ ἄφρων ix περισσευμᾶτος λα- 
m 


wv 


.** 


891] 


ἡμῖν τὰ χρείττω xat λυσιτελῇ xai σωστιχὰ προχρί- 
νων xax διαιρούμενος δρᾷν, τὰ κατ᾽ ἐναντίωσιν àv- 
τ χξίιτν πόῤῥω τῆς ἰδίας ἐξορίζει xa παραπέμπει 
ζωῖς. Οἷον τὴν ἀλήθειαν, τὴν διχαιοσύνην, τὴν 
ἐπιείχειαν, τὴν πρχότητα, τὴν ἀσργησίαν, τῇ» ἐλεη- 
μοΣύνην, χαὶ τῇ» πρὸς τὸν πλησίον ἀγάπην, xaX 
τῶν ἄλλων ἀρετῶν τὸν γατάλονον, χαὶ πολλῷ δὲ 
πρώην τὴν πρὺς τὸν ἴδιον month xai Θεὸν xal δε- 
ατότην εἰλιχρινῦ πίστιν χαὶ βεύαίαν ἐλπίδα προτι- 
μώμενος xaX φυλάττων, τῶν ἀντιχειμένων τούτοις 
τὰ; διαθέτεις χαὶ πράξεις φευχτὰς ἡγεῖται καὶ στυ- 
γητάς. Ὁ ἄφρων δὲ πάντα τὰ τῷ σοφῷ φευχτὰ καὶ 
στυγητὰ λελυγισμένα, παρὰ τὸν πρέποντα σχοπὸν xal 
τὸν ὅρον xai λόγον τῆς τρονήσεως καὶ σοφίας 
αἱρετώτερα μᾶλλον ἡγούμενος, χαὶ τούτοις ἐνασχο- 
λούμενος; καὶ θητεύων, ἀποστρέφεται xal φεύγει 
“ὧν εὑρεθέντων τῷ σοφῷ λυτιτελῶν χαὶ σωστιχῶν 
τὴν αἴρεσιν καὶ τὴν πρᾶξιν. "Ev τοῖ: τοιούτοις οὖν 
ὁ σοφὸς χαραχτηρίζεται xaX ὁ ἄφρων, ἀλλ᾽ οὐχ ἐν τῷ 
ὑγιαίνειν f] νοττλεύξσθαι, χαὶ πλουτεῖν ἢ πενητεύειν, 
χαὶ τῶν προσόντων πάτχειν τὴν στέρησιν - xol 
τῶν ἄλλων τῆ: ἀνθρωπίνης ε΄ εττρίας καὶ πολυτε- 
λείας εἰδῶν δέχεσῆχι τὰς συμβάσεις, ὃ τὸ ξαπαλιν 
θλίψεων χαὶ χαχώπεων xal τῶν ϑιωτιχῶν πειρατη- 
ρίων ἀμέτοχον εὑρίσκεσθαι παντελῶς χαὶ χαθ- 
ὑπερθεν. 

Ταῦτα γὰρ τῶν οὐχ ἐφ' ἡμῖν ὄντοιν», χατὰ τὴν 
ἐν τῷ παρόντι βίῳ συγχεχ΄ ᾽ρημένην ἀνιυμαλίαν, ἔχα- 
τέρῳ συμθαίνουσιν ἐξ ἴσου πολλάκις, κἂν οὐχ ἐχά- 
τερος ὁμοίως μεταχειρίζηται τὰς τοιαύτας συμδά- 
σεις. 'O γὰρ σοφὸς xal tà; ὑγείας xal τὰς νόσους, 
καὶ τὸν πλοῦτον xal τὴν πενίαν, xil τὴν τιμὴν xai 
τὴν ἀτιμίαν, καὶ τὴν δόξαν χαὶ τὴν ἀδοξίαν, καὶ τὰς 
ἐπιδρομὰς χαὶ δηϊώσεις xal λεηλασίας τῶν ἀλλοφύ- 
λων, χαὶ τὰς ἐπαγωγὰς xol τοὺς ἐμπρησμοὺς xal 
σεισμοὺς, καὶ τῆς Qui; τὴν εἰρηναίαν χατάστασιν, 
διὰ τῆς προτούσγς αὐτῷ φρυνέσεως χαὶ σητίας πρὸς 
τὸ ἄμεινον xal λυτιτελέστερον διατίθησιν, ἐν πᾶσιν 
εὐχαριστῶν τῷ Θεῷ τῷ πάντα σοτῶς οἰχονομοῦντι 
X3. συμφερήντω, xal προσχαρτερῶν τοῖς δεινοῖς 
καὶ τοῖς λυπηροῖς, καὶ διὰ τῆς ὑπομονῇς ἀθλητιχῷ 
στεφάνῳ χαταχυσμηύμενος. Οὔτε γὰρ ἐν ταῖς συμ- 
ἔχσεσι τῶν δοχούντων περιχαρῶν xai χρειττόνων 
ὑ περαίρεται χαὶ διαχέχντα: τὴν ψυχὴν, xaX aat vat; 
ἐχδίδωσιν, οὔτε ταῖς τῶν ἀνιώντων χαὶ λυπούντων 
συναντήσεσιν ἡττᾶται xal χαταχάμπτεται, χαὶ τὸν 
ἡγεμόνα νοὺν εἰς; ἀγενν. ἴς ἐχτροαπῆνα: διενθυμκέσεις 
ἀφίησιν. Ὃ ὃὲ ἄφροων μνυδιμῶς ἔχων τὴν διαχρι- 

ud τῆς φρονήσεως ἐπιστήμην, ἐπὶ πάσαις ταῖς 
τοιαύταις συμθάπεαι" αὔξει τὰ; ἀλγηδόνας xa: πολ- 
λαπλασίου; ἑαυτῷ δίδωσι τὰς θλιπτικὰς περιστάσεις 
διὰ τῆς ἀνυπομονησίας χαὶ τῆς δυσφημίας χοὶ τῆς 
ἀνΞλπιστίας, 

Πῶς οὖν οὐχ ἐν πᾶσι καὶ τοῖς; ἐφ᾽ ἡαἵν χαὶ τοῖς 
οὐκ ἐφ’ ἡμῖν τὸ χαῦ᾿ ὑπεροχὴν τὴν πρὸς τὸ χρεῖττον 
abpvra: τῷ συφῷ χαὶ φρονίμῳ διάφορον ὑπὲ τὴν 
ἄφρονα τὸν χὰν τοῖς ἐφ᾽ ἡμῖν wal τοῖς οὐχ ἐφ᾽ ἡ ἷν 
φαύλως διαχείμενον χαὶ διάττουτα τῇ ζοφιῦτει! τῷ 


"P . e" 


IN ECCLESIASTEN. — LIB. IT. 
ἡ μὲν γὰρ φρόνιμος xal σοφὸς πάντων τῶν ig Δ 


C 


822 

Nam prudeus quidem sapiensque ex iis, qu.v n 
potestate nostra sita sunt, praestantissima quaque 
el utilia et salubria praoptat, sibique ad agendum 
comparat ; eztera, qua his adversantur, procul a 
vita sua climinat atque depellit. Veritatem nimirum 
amplectitur, justitiam, mansuetudinem, clemen- 
tiam, comitatem, iuisericordiam, charitatem erga 
proximos, cwterarum virtutum seriem : maxime 
vero sinceram erga Deum et Dominum conditorem 
suum fidem firmamqae spem antefert atque Luetur ; 
quaque oppositarum rerum cure occupationesque 
sunt, eas fuga odioque dignas existimat. ΑἹ vero 
stultus, quzecunque sapiens fugienda odioque lia- 
benda censet, prapostere omnia et coptra pru- 
denti sapientiz:que rationes eligenda sibi piae cxe- 
teris arbitratur, in his se exercet, his servilem in 
modum operam navat : qua sapiens salubria sibi 
atque utilia vel delectus causa vel occupationis in- 
venit, ea aversatur ac fugit. Poiro in his sapiens 
ac slulius se produnt, non si bene valeant aut 
morbo tententur, non si divites sint aut. pauperes, 
vel parias opes amittant : nou δὶ cxteris bumanie 
prosperitatis et. opulentix bonis poliantur, aut e 
contrario calamitates, zerumnas, reliqua vitas pe- 
ricula sic effugiaut, nihil «t sensisse, uihil succue 
buisse videantur. 


Nam hzc, ut alia. quie. in. potestate. nostra tini- 
nime sunt, quantum. concessa viventibus inaqua- 
lias patitur, utrique siepe contingunt. zequaliter : 
elsi iisdem in eventis haud eodem modo uterque 
se gerit, Nam sapiens bonam valetudinem et a«- 
versam, divitias et paupertatem, honorem et igno- 
miniam, gloriam et infamiam, tum incursiones, 
vasationes, rapinas extraneorum, et hostiles iu:- 
petus, incendia, terree motus, uec minus. peccata 
tranquillaque vite tempora ita duce sapientia pru- 
dentiaqne complectitur, ut melior ipse fiat, et fru- 
cium aliquem capiat utilitatis : cum el. Deo, qui- 
eunque Sil rerum slatus, gratias agat sapienter 
omnia et utiliter gubernanti, et adversa ac tristia 
sie ferat, ut certaminis coronam 55 patientia adi- 
piscatur, Neque enim vel in eventis eorum, qua 
valde leta et potiora videntur, supra modum el.- 


D tus, lztiti:e nimium indulget, animumque remitiit ; 


vel ingruentium. curarum. et. molestiarum. moli 
succumbit oppressus, et principantem animum al 
ignobiles cogitationes converti patitur. ΑἹ stultus 
contra, cui prudentig scientia ad dijudicandum 
deest, quxcunque. illi contingant. hujusmodi, do- 
lores auget, plurimasque ipse sibi xgritudinis πος 
cit causas, impolentiz, maledictioni, desperationi 
obnoxius. 


Quomodo igitur, sive ca spectes, quie vostra in 
potestate sunt, sive ea, qua extrii sceus obveninm:, 
non tibi in. potiorum stu io sapiers pridess que 
longe stulto. pristaze videatut, αὐ et in his, qui 
a nobis pen.lent, et. in. veliquis οὐδὲ} us -mp.oLe 


£23 


jns Ecclesisst^s, quo ma!urius ratiocinatiores 
rorum sermonesque irnhiberet διὸ  refelleret, 
quos, ut. ipse in semet expressit, talia opinaturos 
videbat, verba illa usurpantes : « Εἰ dixi ego in 
corde meo : Sicut eventus stulti ila et milii eveniet : 
ct ut quid sapiens factus sum ego? » simul ut 
aperie ostenderet, se contra fas ac temere locü- 
turp, adjecit protinus : « Tunc abundauter locutus 
sum ego ín corde meo. » Tunc, inquit ; quando- 
nam? Eo neinpe tempore, quo tales in cogitationes 
devenit, interiori sermone superflua, vana, a ve- 
ritate aliena secum ipse meditatos atque locutus. 
Et quo hujusmodi cogitationes insignius notaret, 
subjecit statiin : « Quoniam stultus ez abandantia 


loquitur; et hoc ilem vanitas (84). » B 


Si ergo stultum esse pronuntiat, qui talia animo 
volvat, et vanitatem vocat B8 temerarium istum 
cogitatarum rerum motum, Jiquet jam, eo hzc 
animo ab eo prolata, ut vulgares illas et insanas 
plerorumque bominum altercationes compesceret. 
Interpretationem vero nostram iis eliam, qua 
proxime sequuntur, confirmat, cum dicat: 


S. GREGOIUI AGRIGENTIN] 


87. u$, ín peccati caligine insanit? Enünvero sa- A ánapiia;, Τοὺς τοιούτους οὖν λογισμοὺς xat λόγους 


824 


£771/21:51)o71 καὶ πρυανασκενάζων ὁ σοφὸ:  Exxir.- 
διασττς ἐξ αὐτοῦ προπτώπου τῶν τὰ τοιατα μεὶ)- 
λόυτων ὑπολαμδάνειν xal λέγειν " ε Kal εἴτεον ἐγὼ 
ἐν χαρῶ! uoo, Ὡς συνάντημα τοῦ ἄτρονο;, xa! τξ 
tac συναντέσεται" χαὶ va τί ἐσοτισπάμην ἐγώ» 
χαὶ δειχνὺ; ἐναργῶς, ὡς ἀδίκως ἔφη τοῦτο χαὶ πτ- 
ραλότως, ἀμέπως ἐπήγαγε" € Τότε περισσὸν ἐλ΄:τ,52 
ἐγὼ ἐν xapila μου. » Τότε, πότε; Δτηλονύτε χαθ΄ ὁ". 
χαιρὺν £l; τὰς τοιαύτας ἦλθε διενθυμήσεις, τῷ ἐνζ:5- 
θέτῳ λόγῳ τὰ περιττὰ xal μάταια, χαὶ uv,oz 752v 
ἀἁλτθείας ἔχοντα Φύνλμιν ἐνθυμηθεὶς καὶ λαλέ:2;. 
ἜἘχροφαντιχώτερον δὲ χαθιστῶν τὸν ψόγον τῶν τοι τῶν 
ἐνθυμημάτων, ἀμέσως ἐπήγαγε" ε Διότι ἄτ ρων» ἐχ 
περισσεύματος λλλεξ * xal γε τοῦτο ματαιότη, :. » 


El xolvov ἄφρονα τὸν διενθυμηθέντα τὰ τι: 2012 
πκροπαγορεύει, xal ματαιότητα χαλεῖ τὸν ΞξὸἬ » .“τ- 
θέντων» παράλογον χένησιν, πρόδηλον, ὡς xg&xv1z::- 
ράζων τῶν πολλῶν χαὶ χυδαίων χαὶ παραπξλττων 
ἀνθρώπων τὰς ἀντιῤῥήτεις ταῦτα προεῖπὲ. Dou 
ται δὲ xàv τοῖς ἀμέσως ἑπομένοις τὴν facie 
ἐχδοχὴν οὕτω φάσχων. 


g vit. 


Vgns. 16. Quia non est. memoria sapientis cum 
stulto in clernum, eo. quod jam, diebus superve- 
nientibus, omnia oblivio operuil : et quomodo mo- 
rietur sapiens cum stulto (85)? 


Hacc enim in verbis sententía latet : Β΄ ne appo- c 


sileque dixi : « Quoniam stultus ez abundantia 
Joquitur, et hoc item vanitas; » temere enim om- 
nino atque insipienter in ejusmodi cogitationes 
abit, falsas et absurdas, ut unum eumdemque esse 
312tuat sapientis el stulti evenlum. Sapientis sane 
memoria cum apud zequales jure quodain | virtutis 
bonorumque studiorum proprio immortalis est, 
tum vero zeternam apud posteros nominis clari- 
tatem habet. Nam « Memoria justi cum laudibus, » 
sapientissimi oraculi dietum est (86) ; ut illud al- 
terum : « Justi in ternum vivunt, et in Doinino 
merces eorum * ; » item illud : « 1n memoria 
elerna erit justus *^; » et hoc quoque : « Gloria et 
divitis in domo ejus, ct justitia cjus manet in 
saeculum szculi ?*; » item hoc : « Dispersit, dedit 


Ὅτι οὐκ ἔστι jr ipm τοῦ cegev μετὰ toU dz po- 
voc elc τὸν αἰῶγα, καθότι ἤδη ταῖς ἡμέραις ταῖς 
ἐπερχομέγαις τὰ πάντα ἐπειιήσθη - xal πῶς ἀπο- 
ϑαγεῖται ὁ σοφὸς μετὰ τοῦ ὄφσρονος; 

ἈΠονονουχὶ γάρ φησι" Καλῶς χαὶ προσγχόντω; 
εἶπον" « Διότι ἄτρων Ex περισπεύματος λαλεξ, ὅτι xal 
γε τοῦτο ματαιότη ^ 9 τῷ ὄντι γὰρ μάτην καὶ παρι- 
φρόνω; ἶλθε πρὺς τὰς τοιαύτας ἐνθυμήσεις ψευδεῖς 
xai παραλόγους τὰς λεγούτας, ὡς ἕν ἔστι τοῦ SOT 
τὸ συνάνττμα καὶ τοῦ ἄφρονος. Καὶ μὴν f) τοῦ σοφοῦ 
μνήμη διὰ τῶν προτερηπάτων τῇς ἀρεττς xal τῶν 
ἀγαθῶν σπουδασμάτων, ἐπί τε τοῖς ἐφ᾽ ἡμῖν áü$va- 
τός ἐστι, χαὶ διχιωνίξουσαν ἔχει τὴν εὔχλειαν. 
« Μνήμη γὰρ δικαῖου μετ΄ ἐγχωμίου, » «rst 
ποὺ τὸ σοφώτατον λόγιον“ xa πάλιν" « Δίχαιοι εἰς 
τὸν αἰῶνα ζῶσι, xat ἐν Κυρίῳ ὁ μισθὸς αὑτῶν" » xa: 
πάλιν * « El; μνημόσυνον αἰώνιον ἕσται δίκαιο; " ν 
xai πάλιν, « Δόξα χαὶ πλοῦτος ἐν τῷ οἴχῳ αὐτοῦ, χαὶ 
ἡ δικαιοσύνη αὐτοῦ μένει εἷς τὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶνος * » 
καὶ πάλιν, ε Ἐσχόρπισεν, ἔδωχε τοῖς πένησιν, 1) δι- 


pauperibus, justitia ejus manet in sxculum *?. » D χαιοσύνη αὑτοῦ μένει εἰς τὸν αἰῶνα. » 


** Sap. v, 16. " ibig. 3. 


(84) Multa muliis in locia ab Ecctesiaste proferri 
ex persona hominum perditorum, qui wihil de fu- 
tura vita laborant, apposite admodum οἱ magnus 
Gregorius adnotavit : cujus verba semel ascripsisse 
haud inutile fuerit : « Hic igitur liber idcirco, in- 
quit, Concionator dicitur, quia Salomon in eo quasi 
tumultuantis turbz suscepit sensum, ut ea per in- 
quisitionem dicat, qua fortasse per tentationem 
imperita mens sentiat, Nam quot sententias quasi 
per inquisitionem movet, quasi tot in se personas 
diversorum suscipit, Sed concionator verax velut 
exteusa manu onmium tumultus sedat, cosque ad 
unam sententiam revocat, cum in ejusdem libri 
termino ait : Finem loquendi omnes pariter audia- 


9 Psal. cxi, 7. 


* ihid. 9. 


mus : Deum Lime, et mandata ejus observa, hoc est 
enim omnis homo. Si enim in libro eodem per lo- 
cutionem suam multorum personas non susceperat, 
cur ad audiendum loquendi finem secum pariter 
omnes admonebat ? Qui igitur in fine libri dicit, 
Omnes pariter audiamus, ipse tibi testis est, quia 
in se multorum personas suscipiens, quasi solus 
locutus non est. » ( Dial. lib. 1v, c. 4.) 

(85) Leges apud LXX. χαθότι ἤδη αἱ ἡμέραι ἐκ. 
χόμεναι τὰ πάντα ἐπελήσθη..... 

(86) Prov. c. x, n. 7. Apud LXX scriptum est, 
ut ad lib. 1, 8 6 ann«tavimus, Μνήμη διχαίων μετ᾽ 
ἐγχωμίων. 


25 |. IN ECCLESIASTEN, — LIB. IT. 826 

EizoY δὲ τοῦ ἄφρονος &xoucow αὖθις τί φησιν ὁ A — Jam vero de stulto audi rursus, quid dicat Pro- 
Igogií:rng:« Καὶ ἔτ: ὀλίγον, χαὶ μὴ ὑπάρξει ὁ 
ει κααρτελὸς, xai ζητήσεις τὸν τόπον αὐτοῦ, xal οὐ μὴ 
ΞὉ ρὮς᾽ »xai πάλιν, ε Εἶδον τὸν ἀσεδῇ ὑπερυψού- 
μενον καὶ ἐπαιρόμενον ὡς τὰς χέδρους τοῦ Λιδάνου " 
καὶ παρῆλθον, καὶ lou οὐχ ἣν" xal ἐζήτησα αὐτὸν, 
xaX οὐχ εὑρέθη ὁ τόπος αὐτοῦ * » xal πάλιν, « "Am- 
εὔλετο τὸ μνημόσυνον αὑτοῦ μετ᾽ ἤχου " καὶ ὁ Κύριος 
εἰς τὸν αἰῶνα μένει. ». Τὴν οὗ» τοσαύτην τοῦ σοφοῦ 
πορὺς τὸν ἄφρανα διαφορὰν γινώσχων ὁ σοφὺς Ἔχκχλτ,- 
σεαστὴς, διατείνεται μηδαμῶς εἶναι τοῦ σοφοῦ τὴν 


plieta : « Et adhuc modicum, et non erit peccator, 
el inquires locum ejus, et non invenies (87). » Εἰ 
iterum : « Vidi impium superexaliatum et eleva- 
lum sicut cedros Libani; et transivi, et ecce non 
erat : et quaesivi ipsum, et non inventus est locus 
ejus 9. » Et rursum : « Periit memoria ejus cum 
sonitu; et Dominus in zlernum manet **. » Cum 
igitur tantum esse discrimen cognoverit sapientem 
inter οἱ stultum, hoc sapiens Ecclesiastes con- 
tendit, memoriam sapientis minime cum stulti ine- 


νήμην μετὰ τοῦ ἄφρονος * « Καθότι, φησὶ, ἤδη 
ταῖς ἡμέραις tal; ἐπερχομέναις τὰ πάντα ἐπελήῆ- 


σθη, » δηλαδὴ τὰ τοῦ ἄφρονος " xai τούτου χάριν 


ἐπήγαγε ε Καὶ πῶς ἀποθανεῖται ὁ σοφὸς μετὰ τοῦ 
ἄφρονος; ντὸ « ἀποθανεῖται » φήσας ἀντὶ τοῦ, πῶς 
ἐ πιλησθήσεται χαὶ ὁ σοφὸς ὡς ἄφρων, μηδεμιᾶς παρ- 
αχολουθούσης αὐτῷ μνήμης ἐπ᾽ εὐχλείᾳ xoi δόξῃ. 
καθὺς οὐδὲ τῷ ἄφρονι παραχολουθεῖ τὸ παράπαν, 'O 
μὲν γὰρ σηφὸς, « Εἰς μνημόσυνον αἰώνιον, » xavk τὸ 
γεγραμμένον e ἐστὶν, ὅτι ἔστιν ἐγχατάλειμμα ἀν- 
θρώπῳ εἰρηνιχῷ ’ τὰ δὲ ἐγχαταλείμματα τῶν ἀσεδῶν 
ἐξολοθροευθήσονται, » x200; φησιν ὁ Προφήτης. Καὶ 
πάλιν, εὍτι γινώσχει Κύριος ὁδὸν διχαίων " xal 
hog ἀπεδῶὼν ἀπολεῖται. » Τὰς γὰρ πράξεις τῶν 
σπουδαίων τῇ διαιωνιζούσῃ γνώσει τοῦ θεοῦ σαφῶς 
ἀνατίθησι, τὰς δὲ τῶν μοχθηρῶν καὶ φαύλων πρὸς 
ἀπώλειαν παραπέμπει. 

Τοιγαροῦν μεγαλωσύνην xat διαιωνίζουσαν δόξαν 
τῷ σοφῷ προσμαρτυρήῆσα:, τῷ δὲ ἄφρονι διὰ τῆς 
ὀνοματίας τοῦ θανάτου τὴν ἀνυπαρξίαν χαὶ τὸν ἀφα- 
νἱσμὸν, ὅσον ἧχεν clz χλέος μνήμης, ἐμφιλοχωρεῖ 
πῇ στήλῃ τῶν ἀφρόνων, xal χατασχενάζει χαὶ δεί- 
χνυσιν αὐτῶν τὴν ζωὴν στυγητὴν χαὶ φευχτὴν" 
φησὶ γάρ" 


moria sociari : « Eo quod, inquit, jam 577 diebus 
supervcnientibus oblivio omnia operuit, » stulti 
scilicet; itaque adjecit : « Et quomodo morietur 
sapiens cum stulto? » Quomodo, inquit, morietur, 

D id est, quomodo ignorabitur sapiens, sicut stultus, 
quasi, non secus ac stultum, nulla eum qu»que 
memoria, nulla nominis fama sequeretur? Nam 
sapiens quilem, quemadmodum sacrz habent Lit- 
tere : « ἔπ memoria seierna est; quoniam sunt 
reliquix: homini pacifico ; reliquie vero impio- 
rum exlerminabuntur, » uti Propheta deuun- 
tiavit **. Et iterum : « Quia. cognoscit. Dominus 
viam justorum ; el via iunpiorum peribit V. » 'ro- 
borum quippe bominum facta zternge Dei cozni- 
tioni diserte assignat, improborum contra et flazi- 
tiosorum destinat mo:ti. 


Ergo amplitudinem atque immortalem gloriam 
sapienti futuram esse testatus, stulto autem mortis 
nomine, quantum ad memorie attinel— decus, 
interitum et excessum ; pergit proscribere stultos , 
vitamque eorum depingess, odioct fuga dignam 
ostendere ; ait enim : 


8 vill. 


Kal ἐμίσησα σὺν τὴν ζωὴν, ὅτι πονηρὸν 
év' ἐμὲ τὸ ποίημα τὸ πεποιημένον ὑπὸ τὸν 
W.Uucv* ὅτι τὰ πάντα ματαιότης καὶ προαίρεσις 
πγεύματος. Καὶ ἐμίσησα ἐγὼ σύμπαντα τὸν μό- 
χῆον' μου, ὃν ἐγὼ μοχθῶ ὑπὸ τὸν ἥλιον" ὅτι áglo 
αὑτὸν τῷ ἀνθρώπῳ τῷ γενομένῳ μετ᾽ ἐμέ" καὶ 
τίς οἷδεν, εἰ cozóc ἔσται ἣ ἄφρων; καὶ εἰ ἐξου- 
σιίσεται ἐν παντὶ μόχθῳ μου, ᾧ ἐμόχθησα, καὶ 
ἐσοφισάμην ὑπὸ τὸν ἥλιον; καί γ8 τοῦτο μα- 
ταιότηξ. 

To» πολὺν ἄνθρωπον χάνταῦθα χαραχτηρίζων τὰ 
λελεγμένα φησί. « Πονηρόν γε ἐπ᾽ ἐμξ τὸ ποίημα 
πὸ πεποιημένον ὑπὸ τὸν ἥλιον » ἔφησεν" οὐχὶ τὴν 
ὑπὸ Θεοῦ γεγενημένην χτίσιν ἐνδιαθάλλων, ἀλλὰ τὴν 
μοχθηρὰν πρᾶξιν τοῦ ἄφρονος τοῦ χατοιχοῦντος ἐπ 
πᾶσαν τὴν γῆν τελοῦσαν ὑπὸ τὸν ἤλιον᾽ διὰ τὸ μὴ 

" Psal, xxxvi, 5 * Psal. ix, 7. 

(87) Psal. xxx«n, 10. LXX. bobent xai οὐ μὴ 
ὑπάρξζη ἁμαρτωλὸς... 

(88) lllud. σὺν ante τὴν ζωὴν ab Aquila. est, qui 
particulam Hebraicam ΠΝ notam accusativi casus 
sie designare ac reddere. solebat: hec, quanquam 
(Wigeties asterisco , quoties occurreret, indicave- 
130 srcluseratque, (men. in. commutmem quoque 


99 Daal. xxxvi, 38. 


Vgns. 17-19. Εἰ odivi vitam, (S8) quia malum 
super me opus, quod factum est sub sole : quia omnia 
vanitas et. praesumptio spiritus. Et odivi ego omnem 
laborem meum , quem ego laboro sub sole : quia di 
mitte illum homini, qui factus post me. Et quis novit, 
uirum sapiens (uerit, an stullus ? el an potestatem 
habuerit in omni labore meo, quo laboravi ; atque 
sapiens factus. sum- sub sole Ὁ eiiam hoc. vani- 
Las (89). 


n 


Plerosqne honinum hic quoque, dicta iterans, 
describit.« Malum enim, inquit, super me opis, 
quod facium est sub sole : » quas non eo p-rtinent, 
ut opus a Deo conditum, sed ut improba stulti facta 
redarguat, quicunque universam $$ lianc, quam sol 
ambit , terram habitat ;: quippe qui neque volunta- 


δι Psal, 1, 6. 


editionem τῶν O' ideutidem irrepsit. Verum quia 
vacat omnino, nec sententiam ναὶ aut. auget, 
recte, opinor, in traoslaGoue omittitur : ut Iliero- 
nymo etiam placuit. ] 

(89) Apud LNX leges... "0, ἐγὼ xomu) ὑπὺ τὸν 
ἥλιον.... Hem ἀνθρώπῳ τῷ γινομένῳ, οἱ ἔἐξουσιλξε- 
και, οἱ καὶ 839917 Xi νιον 


827 


pr.escripta usus, temere imprudenterque pejora me- 
horibus mutat, et que ad perniciem compellunt , 
salutaribus anteponit. Nam hujusmodi hominibus 
« l'onum utique fuisse , si nee geniti omnino es- 
sent, » queniadmodum Doniinus in. Evangeliis lo- 
cutus est ** ; illis nempe, qui ja hanc vitain ingressi, 
vitai morte detestabiliorem vixerunt, quz illos 
post tempus in mortea e amandaret , cui nulla 
omnino asllatura sit finem ztas. Propterea stulto- 
rum res omnes vanitas el preesuniptio spiritus sunt, 
sive voluntaria aniii temeritas atque impetus, quo 
jn perpetua supplicia aguntur: cum autem dicat : 
« Et odivi ego omnem laborem, quem ego laboro 


loc sub sole : quia dimitto illum bomini, qui flet . 


post me, et quis novit , utrum sapiens fuerit, an 
stul us? » eos quoque perstringit, qui sapientes 
quidem videntur, at cum peruoverint vite cur- 
Suin esse quam brevissimum, et magnam simul 
hominum parten. vitiis adhzerescere, opes tamen, 
quas mercaturis sive agrorum cultione aut. via et 
solertia sibi peperere, in tenuiorum et pauperum 
comuno.la minime distribumnt : studiumque in eo 
suum collocant , ut divitias ad extremum vitae diem 
ipsanique mortein servatas ac custoditas aliis deni- 
que hominibus, sive velint sive nolint, transmittan!, 
nec prudenter eas nec sapienter administraturis : 
quibus integrum quidem erit, de iis, quz nacti 
fucrist , inanimáa atque animata in egentium atque 
luopum subsidium erogare, et ex libero hu;nani 
censilii judieiique arbitrio thesauros in culestem 
pauiam przemittere; illud tamen continget , ut et 
vi ac tyraonide divitiarum in servitutem ipsi redi- 
gaotur, et nullam iidem largiendo miserendoque 
utilitatem iis afferant, in quorum opes et copias 
successerunt (90). 


'3 Matih. xxvi, 94. 


(99) Parum hzc, opinor, Calvinianis arrideant. 
D -erte enim constautem catholice Ecclesie seu- 
i.ntiam. designat. docentis, viventium recte factis 
defunctorum animas  allevari. Quod tamen Patres 
alii jam confirmant, Chrysostomus in primis, cujus 
jlle potissimum insignis est locus, ubi rationem Lra- 
Cit, qua defuncto, qui crimina sua vivens non ex- 
piaverit, opitulari fas sit :" E321 γὰρ, ἔστιν, inquit, ἐὰν 
θέλωμεν, χούφη» αὑτῷ γενέσῆαι τὴν κόλασιν" ἂν 
οὖν εὐχὰς ὑπὲρ αὐτοῦ ποιῶμεν * ἄν ἐλεημοσύνην 
διδῶμεν᾽ χἂν ἐχεῖνος ἀνάξιος T1, ἡμᾶς ὁ Θεὸς δυσ- 
e πῆσεται, Εἰ διὰ Παῦλον ἑτέρους διέσωσε, χαὶ δι' 
ἄλλων φείδεται" πῶς οὐχὶ xax 6c ἡμᾶς: τὸ αὐτὸ τοῦτο 
ξργάσπεται; ἐκ τῶν ἐχείνου χρημάτων, Ex τῶν σῶν, 
ὅθεν ἂν θέλῃς, βοήθησον * ἐπίσταξον ἔλαιον, μᾶλλον 
δὲ ὕδωρ. Οὐχ ἔχει ἐλεημοτύνα: οἰχείας ἐπιδείξασθαι ; 
χλν τυγγενιχά:. Οὐχ ἔχει τὰς ὑπ᾽ αὑτοῦ γεγενημέ- 
νας; χἂν τὰς ὑπὲρ αὐτοῦ. Οὕτω μετὰ παῤῥτοίας 
αὑτὸν παραιτήσεται τότε ἡ γυνὴ, λύτρον ὑπὲρ αὐτοῦ 
χαταθεμένη. “Ὅτῳ πλειόνων γέγονεν ἁμαρτημάτων 
ὑπεύθυνος, τοσούτῳ μείζονος αὐτῷ δεῖ τῆς ἐλετμο- 
σύνη : " οὐ διὰ τοῦτο δὲ μόνον, ἀλλ᾽ ὅτι οὐδὲ ἴσην ἔχει 
τὴν ἰσχὺν νῦν, ἀλλ᾽ ἐλάττω πολλῷ ' οὐ γὰρ ἔστιν 
ἴσον, αὐτήν τινα ποιῆσαι, xal ἕτερον ὑπὲρ αὐτοῦ. 

Ὡ; οὖν ἐλάττονος οὔστς, οὕτω τῷ πλήθει μεγίστη" 
πιιῶμεν αὐτῆν, Μὴ περὶ σήματα, μὴ περὶ ἐντάφια 
ἀσχολώμεθα. [{Περίστη τον 4qfoa;" τοῦτ ἐντὰ 9.2) 


S. GREGORII AGRIGENTINI 
tià 2rbilrio neque nature motibus ai recta tationis Α κεχρῆσθαι μὴτε τοῖς προαερετικοῖς βουλή μαπι, pi 


val, φυσιχαῖς χινήσεσι λογιχῶς xa! πρεπόντως, 3». 


ἐξ ἀδουλίας πολλῆς xai ματαιουροσύνη- ἀνθατ:ρεῖ. 


σθαι τὰ χείρω τῶν χρειττόνων, xai τὰ σρὸς ὁτ 
ὦλειαν συνωθοῦντα τῶν σωστιχῶν. Τοῖς γχρ τοτούτει. 
ε Καλὸν ἦν, εἰ μηδὲ τὸ σύνολον ἐγεννήθν σαν. » 1. 
ὁ Κύριός φησιν ἐν τοῖς Εὐαγγελίοις " οἱ πρὸς -t. 
παροῦσαν ξωὴῆν εἰσελθόντες ἔζησαν θανάτοω cz. 

χτοτέραν ζωὴν, fj πρὸς θάνατον αὐτοὺς napa seis ic 
μετὰ βραχὺ τὸν αἰώνιον χαὶ τέλος οὐκ ἔχοντα c 
παράπαν. Διὰ τοῦτο πάντα τὰ τῶν ἀφρόνων pata: 
τῆς πέφυχε xai προαίρεσις πνεύματος, ἧτοι προϑι- 
ρετιχὴ τῆς ψυχῆς ἀδουλία xaX χίνησις συνευθοῦ 18 
πρὸ; χολάσεις ἀτελευτήτους " εἰπὼν δὲ, « Kal ἐπ΄- 
σησα ἐγὼ σύμπαντα νὸν μόχθον, ὃν ἐγὼ μοχθῶ ὑπ 


B τοῦτον τὸν ἥλιον" ὅτι ἀφίω αὐτὸν τῷ ἀνθρώπω τὸ 


γενησυμένῳ μετ᾽ ἐμέ" χαὶ τίς οἶδεν, εἰ aoc? 
ἔσται, f) ἄφρων; » καὶ τῶν σοφῶν μὲν εἶναι δοχούν- 
των καθάπτεται, διεγνωχότων δὲ τὸ τῆς ζωῆς ὠχύ- 
popov xal τῶν πολλῶν ἀνθρώπων τὴν πρὸς τὰ 
φαῦλα ῥοπὴν, χαὶ uh δ. νεμόντων καὶ χιχρώντων 
τοῖς ἐνδεέσι γαὶ πένησι τὸν συναθροισθέντα τοῦτον 
αὐτοὶς δι᾽ ἐμποριχῶν ὑποθέσεων, fj διὰ χόπιον γ5- 
πονιχῶν, 7| φιλεργίας ἑτέρας " ἀλλὰ συντηρούντων 
αὑτὸν xal φυλαττόντων μέχρι τῆς τελευταίας ἡμέ- 
pas xal τοῦ θανάτου, καὶ παραπεμπόντων ἐχουσέιυς 
χαὶ ἀχουσίως εἰς ἄλλους ἀνθρώπου; τοὺς ἤχιστα φρο- 
νίμως καὶ σοφῶς αὐτὸν διοιχήσοντας, xaX τὴν ἔξου - 
αἰαν ἔξοντας κατὰ τῶν προτόντων τῷ πλούτῳ πραν- 
μάτων ἀψύχων xal ἐμψύχων τοῦ διαδιδόναι τῆς 
δεομένοις xal πενητεύουσι xal πρὸς αὐτάρκειαν 
χρείας, xat θησαυρίζειν ἐν οὐρανοῖς, χατὰ τὸ αὐτ- 
εξούσιον τῆς ἀνθρωπίνης βουλῆς τε xal χρίσεως 
ἀλλ᾽ ἔμπαλιν ἐξουσιασθησομένους ὑπὸ τῆς τοῦ πλού- 
του δεσποτείας χαὶ τυραννίδος, χαὶ μηδὲν ὄφελος 
προξενήσοντας διὰ τῆς μεταδόσεως xal τῆς ἐλεη"ο- 
σύνη; ἐκείνοις, àv διεδέξαντο τὴν τοῦ πλούτου πε- 
ριουσίαν. 


μέγιστον * εἰπὲ τοὔνομα * πάσας χέλευσον ὑπὲρ αὐὖ- 
τοῦ ποιεἶσθαι τὰς δεήσεις καὶ τὰς ἱκετηρίας" ὃυ5- 
ωὠπήτσει τοῦτο τὸν Θεὸν, εἰ xal μὴ ὑπ᾽ αὑτοῦ, ἀλλὰ δι" 
αὑτὸν ἕτερος αἴτιος γίνεται τῆς ἐλεημοσύνης. M 
est : Possumus , certe possumns , si velimus , ejus 
supplicium levius efficere. Si preces frequenter. pro 
illo fundamus, si quid ex misericordia largiamur: 
eliamsi non sit ille dignus, nos Deus exoratus audiet. 
Si propter Paulum alios servavit, et propter alios 
parcit, cur non id ipsum faciet ? ex illius pecuniis , 
ex Iuis, unde volueris juvato, instilla oleum , imo 
aquam. Non potest elcemosynas proprias exlibere? 
saltem cognatorum exhibeat ; non potest a se [actas ? 
saltem pro se factas. Sic cum fiducia ipsum tunc de- 
precabitur uxor pretium. redemptionis pro illo depo- 
neus. Quo pluribus [uit peccatis obuozius, eo mugis 
opus habet eleemosyna ; nec propter fioc tantum, ved 
quia nou parem nunc vim habet, imo multo miren. 
Non par enim res est ipsum quedam (acere, el alium 
pro ipso. Cum igitur mínor sil, per copiam f[aciomos 
illam majorem. Ne circa monumenta, ne cirea sepul: 
eralia operam iusuma.nus ;. patrocinave vidua , hie 
sepu!crale officium est maxinmsu : Dic nomen, omues 
illas jwbe pro ipso preces cl svpplicat-onvs peragere ; 
loc Deum ptacubit, eti amai aon per illum, ài piopter 
illum alius sil uncior clcemostaa. (Ma Aet Ap hu 
2l, n. 9. 


835 





| 


| 








———swuA———X&€c———— 000770 συσος, 
—r DOPO FS mad 


IN ECCLESIASTEN. —- LIB. II. 


830 


X τοῦτο γὰρ uazai n. στον εἴτ: γχο dypuy A 59 Nimirum et hoc vanitas est : sive enim stul- 


ὅς £-*z δοχεῖ σοφὸς ὑπάρχειν ὁ τὸν πλοῦτον χατ- 
^» καὶ μὴ διχνέμων τοῖς δεομένοις, ἀλλὰ τα- 
γώμενως αὑτὸν τοῖς ἐχθροῖς καὶ τοῖς μισοῦσιν, 
πολλάκις συμδέδηχεν, ἄφρων εὔρηται τῷ ὄντι 
μάταιος, καὶ διχαίως ἀχούσει λέγοντος τοῦ θεοῦ 
ig αὐτόν * « "Agpov, ταύτῃ τῇ νυχτὶ τὴν ψυχήν 
| ἀπαιτοῦσιν ἀπὸ coy; & δὲ ἡτοίμασας, τένι 
'at$ » τὸ γὰρ, « Τίνι ἔσται; » τὴν εἰς ἐχθροὺς 
ἔττεται τῆς τοῦ πλούτου δεσποτείας μετάπτωσιν, 
Ὑέγονε πολλάχις. Διὰ τοῦτο xal Δαδὶδ τροφήτης 
Gí* « Θῃσαυρίζει, καὶ οὐ γινώσχει τίνι συνάξει 
τὰ, » τῷ Ἐχχλησιαστῇ λέγων συμφώνως, ὡς ἀν- 
xaÀot χαὶ μισοῦντες τὸν τοῦ χεχοπιαχότος xal διὰ 
λῶν ἱδρώτων καὶ περισπασμῶν xal μεριμνῶν 
tt φροντίδων συναθροισθέντα πλοῦτον ἕξουσι, xal 
ὧν ἐχείνον χαμάτων χατα πολαύσουσι. Τούτου χάριν 
Ἐκχχλησιαστὴς χαταγινώσχων xal χαταμεμφόμε- 
"φ τῶν τοιούτων ἐπήγαγε * 


Καὶ ἐπέστρεψα ἐγὼ τοὺ ἀποτάξασθαι τῇ καρδίᾳ 
iov ἂν πανεὶ μόχθῳ, ᾧ ἐμόχθησα ὑπὸ τὸν ἥλιον, 
τι ἔστιν ἄνθρωπος, ὅει μόχθος αὑτοῦ ὃν σοφίᾳ 
ναὶ ἐν γνώσει καὶ ἐν ἀνδρείᾳ. " καὶ ἄγθρωπος, 
b; οὐκ ἐμόχθησεν ἐν αὐτῷ, δώσει αὐτῷ μερίδα 
αὑτοῦ. 

Τῶν πολιτευομένων τοῖς ἀνθρώποις καὶ συμθαινόν - 
τῶν πραγμάτων, ἀπειροχάλοις διλαδὴ χαὶ σπονδαίοις 


lus $.L, sive sapiens videatur esse, qui pecuniam 
reconiit neglectisque egenis , eam inimicis, ut ple- 
rumque fit, atque adversariis reservat ; stultus re- 
vera ac demens inventus est : qui et merito Deum 
audiet sibi inclamantem : « Stulte, hac nocte aui- 
mam tuam repetuni a te; qux autem parasti, cu- 
jus erunt? » Nam illud, Cujus eruat ? divitiarum et 
dominatus, quod szpe contingit, translation^m ad 
inimicos designat ; itaque et David propheta dicit : 
« Thesauros parat, nec cognoscit, cui eos sit con- 
gregaturus, » idem cum Ecclesiaste affirmans, quas 
nempe is opes labore multo et sudore , atque con- 
tentione et angoribus eL curis cumulaverit , ad iui- 
micos eas et adversarios esse pervcoturas , ut illi 


B hujus laboribus perfruantur. Idcirco Ecclesiastes 


ad hujusmodi hominum condemuationem repre- 
liensioneinque adjecit : 


$ IX. 


Vgns. 90, 91. Et conversus sum ego, ut renuntia- 
rem cordi meo in omni labore, quo laboravi sub sole, 
quia est homo , quia labor ejus in sapientia et in co- 
gnitione et in virtute ; et homo, qui non laboravit in 
eo, dabit illi partem suam (91). 


Conditione perpensa rerum earum, αὐ ab lio- 
minibus geruntur, quaeque Q() inhonestis, sepe 


τιλάκις mapetetágag τὴν φύσιν, xal τὴν ἄταχτον ( εἰ lionestis contingunt , tum considerata cum ani- 


zii xat' οὐδεμίαν ἀχολουθίαν τοῦ πλούτου mapa- 
πομπὴν τὴν πρὸς ἑτέρους yposopavel; xoi φει- 
ξιωυλοὺς, εἰ xa χιναίδονς χαὶ ταῖς τῆς σαρχὸς ἐπι- 
υυμίαις δεδουλωμένους τῇ διανοίᾳ κατοπτεύσας xxi 
ξιχγνοὺς, ἀγαθὸν παράδειγμα τίθησιν ἑαυτὸν τοῖς 
μεταγενεστέροις ἀλλοιώσεως τῆς πρὸς τὰ χρείττω 
χαὶ μεταδολῆς βελτίστης καὶ λυσιτελεστάτης " ἵνα 
τ πρὸς αὐτὸν μιμέσει xal πάντες ἄλλοι τῇ; ἰδίας 
λύουλίας καὶ πονηροπραξίας χατεγνωχότες, ἐπὶι- 
στοίψωτιν ἀπὸ τῆς πρὸς τὰ χείρω χατολισθήπεως, 
χαὶ τὴν ἰδίαν ξωὴν ἀναχαλέσωνται τῆς πρὸς τὰ χείρω 
ῥηπτς" φησὶ γήρ « Καὶ ἐπέστρεψα ἐγὼ τοῦ ἀπο- 
τόξαπθαι τῇ καρδίᾳ μου ἐπὶ παντὶ μόχθῳ, ᾧ ἐμό- 
Μη. σα ὑπὸ τὸν ἥλιο», ὅτι ἔστιν ἄνθ, ὠπος, ὅτι ὁ μό- 
4Jo; αὐτοῦ ἐν σοφίᾳ χαὶ ἐν γνώσει χαὶ &vopela, xal 
ἄνηρωπος, ὃς οὐχ ἐμόχθησεν αὐτῷ, δώσει αὑτῷ με- 
ρ᾽ δ. αὐτοῦ, » Ἀπὸ χαρδίας xai διαθέσεως ἀληθοῦς 
ἐπέστρετα, φτσὶ, παντὶ τῷ προσγεγονότι μοι πλούτῳ 
διὰ πολλ ὧν μόχθων xal χόπων xal περισπατμῶν xal 
φροντίδων χαίρειν εἰπεῖν xal διασχορπίσαι xal δια- 
νεῖμαι τοῖς ἐνδ:ιέτι, Ac ἣν αἰτίαν; Ὅτι πᾶς ἄνθρω- 
πος, φησὶν, ὁ βουληθεὶς xal μοχθήπας cuvaÜüpolsat 
πλοῦτον περιουσίαν, ὡς θαυμασ:ωθεὶς ἣ διὰ πλῆθος 
συφίας, for μεταρσίων θεωρημάτων ἀχρότητα καὶ 
ἐνῶσιν ὑξίων xal ἀνθρωπίνων πραγμάτων, ἢ Cui 
ποιειιχὴν ἀνδρείαν, fj τὴν χατὰ τῶν ἀλλοφύλων xal 
σω τικῶν ἀντιπάλων, ἢ μᾶλλον εἰπεῖν τὴν χατὰ 


(91) Apud. LXX. leges, τοῦ ἀποτάξασθαι zt 


ν 
X1pii? ou. .. infeiius. vero, M 


xai ἄνθρωπο;, ᾧ 


nio suo cognitaque bonorum, 415 nullo ordine aut 
delectu fit , transnissione ad alios , qui auri amore 
insani, qui sordidi sunt, vel etiam pudore nullo 
prediti , corporisque cupiditatibus jamdiu de- 
diti; preclarum in se ipso exemplum posteris 
proponit mutationis conversionisque ad meliora 
optima plane atque ulilissim:e : quo czeteri quoque 
omnes ex imitotione ejus temeritatem suam uequi- 
tiamque perosi, inde, quo pejora sectantes prolapsi 
sunt, pedem sic referant, ut veterem vitae suzx pro- 
pensionem in melius reflectant. Ail eniin : « Et 
conversus sum ego, ul renuntiarem cordi meo 
in omni labore, quo laboravi sub sole, quia est 
lomo, quia labor ejus in sapientia et in cognitione 


ἢ et virtute; et homo qui non laboravit in eu, dabit 


illi partem auam. » Ex animo, inquit, ac libens 
volensque in eam deliberationem veni , ut divitiis, 
quas labore multo et molestia et contentione el cura 
comparatas habebam , universis valediceream , eas- 
que in egentium opera distribulas  profunderein. 
Quam ob causam ? Quia omnis, inquit, bono , qui 
operam suam magnis in opibus cougerendis pu- 
nere maluit , quatn admirandus fieri. vcl sapientie 
magnitudine, summaque sublimium intelligentia ac 
divinarum hu:manarumque rerum. €ognitione, vel 
bellica virtute ac fortitudine. coutra extraneos cor- 
poris adversarios, vel potius contia impetuin domi- 


οὐχ ἐμόχθησεν iv χὐτῶν, Olymp. δώσει 
αὐτοῦ. 


μερίδα, 


80} 


que ad ultimam uberrimamque omnis humanz 
prosperitatis copiam el possessionem pervenerit , 
uisi h»c velit curetque, ut quze Dei munere accepit, 
miseris egenisque large ditatis, Deo iterum retri- 
L,uantur atque lezentur ; ac nisi cavcat, ne ipse divi- 
tiarum amore captus, intaclis opibus ex lac viia 
discedat ; alter jam liomo invenietur , qui laborem 
in: peaderit pullum ,. nullam tulerit molestiam , et 
partem tamen labLorum ejus et molestiarum fructum 
recipiat. Quod ego miserrimum et magne iufelici- 
tatis plenissimum esse ewm inccum ipse reputando 
nosscm, auimum iuduxi meuti, ut mundum 6&1 uni- 
versum et am'eitiam atque ill-cebras ejus, et totam 
iltam divitiarum cobortem plane repudia rem (32) : 
consiliumque cepi , nihil posthae de opibus conge- 
rendis laborare, quas hoe sub sole (iuem habituras 
tinea quoque et fzres effodiunt atque compi'ant ; 
δῖ eos contra Lliesanros in ceelum przemittere, qui 
geterni futuri sunt, Quapropter adjecit : 


Et quidem hoc vanitas et nequitia magna (93). 

Si quis scilicet per labores, curas, molestias, 
omuis deuique generis machinationes alllu: nti divi- 
tiarum co;.ia potitus sit : nec tamen cogitet aut 
intelligat, quam utiliter hz distribaantur 3c dispen- 


scntur, cum cgentibus ac mendicis benigne habitis, C 


100 dantur fenori, Deo, inquam, qui multo auctióra 
reddere pr::smia possit; itaque iis servare pergat 
quos neque ob sapientiam aut scientiam, neque 
ob fortitudinem aut. quamcunque aliam virtutis 
lau.icm ullus exercuerit labor : hioc vero, inquit, 
« Vanitss est et nequitia magna » iis nempe homi- 
nibus, qui vite suz res sic administraut ; eum ob 
id ipsum majorem illis poenam et condemnationem 
importet. Quare ct addidit : 


S. GREGORII AGRIGENTINI ' 


naturiqie turpissimarum cupiditatura : eum deni- A τῆς ἐπαυαφτάπεως xat τυραννίδος τον τοι on 


παθῶν" χἀντευθεν πρὸς ὑπειρτάττιν zai. -; 
στάτην xai παντοδαπῇ τῆς χοσμιχῆς εὐπη 
σιν γενόμενος, εἰ μὴ βουληθείη xai ;-- 
παρὰ τοῦ Θεοῦ ταῦτα x:yapisuivi xiii | 
πάλιν αὐτῷ Spoginovtipat xal προῦλιχ" 
διὰ τῆς πρὸς τοὺς ἐνδεεὲς xal δεομένου; ἃ 
μεταδόσεως, ἀλλὰ τῇ προσπαῆείζ τοῦ -.- 
χρατη μένος ἐξέλθῃ τῆς παρούσης Qi tc 
οὕτω χαταλεπών" ἄνθρωπος ἄλλος εὑρεθΐπτ 
μοχθήσας ἣ κεχοπιαχὼς, καὶ 41:p:72t τῆν μερὶ: 
ἐχείνου χόπων καὶ μόχθων. "Umso £i 
πολλῆς ἀθλεύτητος πλῆρες Ómipyw bw 
καὶ διαγνοὺς, ἐπέστρεψα, φησὶ, τοῦ ize 
παντὶ τῷ χόσμῳ χαὶ τῇ φιλέᾳ xal xpi 











B χόσμου xai πάσαις ταῖς ἀπὸ τοῦ zu y. 


plat; ἀπὸ χαρδίας, καὶ pmxém psi τοῦ τι» 
αθροΐίζειν πλοῦτον τὸν ὑτοὸ τοῦτον tiui iy: 
ὅπου σὴς καὶ χλέπται διορύστουσι τ Dlxw 
ἀλλὰ θησαυρίζειν θησχυφοὺς αἑωνίους ἐν 21 
ἀμέλει τοῖνον ἐπέγαγε " 


X. 


Καί γε τοῦτο ματαιότης, xal πονηρία p 

,Δπλονότι τὸ μετὰ τὴν συνάθροιδιν τὴν EE 
xai μόχθοις χαὶ χαχουχίαις xai cavam " 
νοίαις τῆς χατὰ τὸ» πλοῦτον περι2.1.1., 9 τ 
νῆσαι καὶ συνῖσλι τὴν ὀνησπιφόρον lav 
καὶ διοίκησιν, καὶ δανεῖσαε τῷ Θεῷ διὰ τι" 
τοὺς ἐνδεεῖς xal πτωχεύοντας δαψιλοῦς Urz- 
τῷ δυναμένω πολλαπλασίους ἀντιδοῦναι τὰ -- 
δάς ἀλλὰ ταμιεύεσθαι τοῦτον τοῖς μηδὲν τ΄ | 
κότιν iv G4qía xaY γνώσει xai ἀ eg di 
ἄλλοις τῶν ἀρετῶν προτερήμασι " τοῦτο, 2" 
ταιόττς xal πονηρία μεγάλη » πέφυχε ὩΣ 

ιοιχοῦσιν ἀνθρώποις τὰ κατὰ τὸν [ao δ 
διὰ τοῦτο xai χαταδίχηῃης καὶ χαταχρ!7:0: ^ 
εὑρίσχεται πρόξενω;. Δι} xal ἐπήγαγε qu 


i^ 


ὃ XI. 


Vrns. 22, 95. Quoniam fit in homine in omm 
labore suo et in voluntate cordis sti, quo ipse labo- 
vat sub sole ; quia omnes dies ejus dolorum et ira- 
candig disteatio ejus. Sed et hoc vanitas est (94). 


(902) T'ursum hic noster aperit sententiam suam, 
τὶ se de Salomonis penitentia niliil. dubitare de- 
snonstrat. Inter eos autem, qui ante eum idem sen: 
serant , maxime eminet Bachiarius ille monachus 
«x llispania, in libro De Reparatione lapsi ad Janua- 
vium ( n. 19, pas. 72 ed. ltoin, Florii) : « Salomon, 
inquit, ille mirabilis, qui meruit assistrici Dei, hoc 
est sapientiz copulari, iu alienizen irum mulierum 
incurrit amplexus, et viuculo libidinis illaqueatus, 
ctiam saerilegii errore se polluit, quando simula- 
crum Clamos Moabitico idolo fabricavit. Sed qui 
per prophetam culpam erroris agnovit, numquid mi- 
s-ricordie caelestis extorris est? Αἱ forsitau dicas : 
Nusquam eum in canone lego panituisse, neque 
misericordiam consecutum. Audi ergo, frater : Pae- 
nitentiam ejus, gue von scribitur publicis legibus, 
[5;tasse δ acceptalilez aliqui dicant , quia. non 


D ad faciem populi, 


Ὅτι γίγνεται τῷ ἀνθρώπῳ ἐν παντὶ ! T 
αὐτοῦ, xal ἐν τῇ προαιρέσει καρδίας 07 
αὐτὸς μοχθεῖ ὑπὸ τὸν ἥλιον" ὅτι πᾶσαι εἰν 
ραι αὑτοῦ ἀλγημάτων καὶ θυμοῦ περιζῖδ' 
αὐτοῦ" καί γε τοῦτο ματαιότης ἐστίν. 


sed in secreto conscii" 
teste, peenituit, Veniam autem cx hoc e 
essc cognoscimus , quia ctm solutus υ" | 
corpore, sepultum illum inter regut! tame 
corpora Scriptura commemorat ; quad "e 
peccatoribus regibus abnegatum esse cili pe 
qui usque in finem vite sua: in propos! E 
tate manserunt : et. ideo quia inl pan 
meruil sepeliri, non fuit alienus ἃ P tuit po^ 
autem ipsam sine poenitentia nou P? 


- reri. . | 

93) AL LXX non habent μεγάλη.  ἑ με) 

(o ἢ Post ea verba xat ϑυμοῦ separat n 

hec alia apad. LXX legimus: ΚΖ D, 

κοιμᾶται d χαρδία αὐτοῦ. Ma J nennt ie 
vulgatis sic reddita Νὲς per noct 

scit. lec ipsa iu Ols mp. etas 510. 


IN ECCLESIASTEN. — LIB. If. 


834 


- ετασχώπτει xal διασύρει xoi χαχίξει τῶν φει- A. Ávarorum hominum perversum consilimn deri- 


: 09 ἀνθρώπων τὴν ἀδουλίαν, καθυπογράφων ἔτι 
χαραχτηρίζων τὰς φροντίδας καὶ τὰς ἀγρυπλίας 
τὰς ποικίλας τύρβας, ἃς ἐν τῷ θελήματι τῆς 
o καρδίος ὑπήνεγκαν, ἵνα συνάξωσι τὸν πλοῦτον, 
. ἀσυμφόρως καὶ παραλόγως ἐπέσχον, xai τοῖς 
9 n ροτέροις ἐταμιεύσαντο, καὶ χαθ᾽ ἑκούσιον βού- 
vv ἐθησαύρισαν μηδεμίαν αὑτοὶ τὸ παράπαν εὑ- 
ποι Ψυχιχὴν ὄνησιν, ἀλλ᾽ ἢ μόνον τῆς ἐν τῇ ζωῇ 
ὧν γεγονυίας ῥᾳπτώνης τὴν ἀπόλαυσιν᾽ ὅπερ 
: ττός ἐστι ττμαντιχὸν καὶ πολλῆς ἀθλιότητος. 


f1 


» 
BT- 1A 


. *2Yi kcfayev- 


- 


dere et exagitando vituperare $92 pergit , dcscri- 
bens etiamnum atque depingens quas ultro curas 
et vigilias, quamque varios aniiffo tumultus tulerint, 
quo eas congererent divitias, quas inutiliter incon- 
sulteque reconditas pejoribus reservarcnt : thesau- 
ris quidein, ut expetiverant , potiti , at nullo sane 
animi sui bono, nec alia ex iis utilitate capta, quam 
ul ea sibi parata esse vit:e ccmmoda gauerent : 
quod et vanitatis indicium est, et infelicitatis ina- 
gna. liaque etiam subjecit : 


g xil. 
CO vx ἔστιν ἀγαθὸν τῷ ἀγθρώπῳ πλὴν ὃ φάγε- Β VkRs.24. Non est bonum homini preterquam quod 


le καὶ πίεται, xal δείξει τῇ ψυχῇ αὐτοῦ ἀγαθὸν 
- μόχθῳ αὑτοῦ. Καί γὲ τοῦτο εἶδον ἐγὼ, ὅτι 
':Ó χειρὸς τοῦ Θεοῦ ἐστιν, ὅτι τίς φάγεται καὶ 
'erat xar é£ αὑτοῦ; 
Ol τῶν αἰωνίων xaX μελλόντων ἀγαθῶν χαὶ τῶν 
ερουρανίων χαὶ θείων ἀμοιδῶὼν παντελῶς ἀλογή- 
ντες, καὶ διὰ τοῦτο πρὸς μόνην τὴν ἀπολαυστιχὴν 
ς παρούσης Qui, σφᾶς αὐτοὺς ἐχδεδωχότες τρυ- 
jV, Ξαύτην μόνην οἴονται xaX νομίζουσιν ἀγαθὸν ἐν 
Tg δίοις μόχθοις χαὶ κόποις * οὖς αἰνιττόμενος xal 
᾿ ραχτηρίζων τὰ εἰρημένα φησὶν ὁ σορὸς Ἐχχλη- 
αατῆς. Εἰπὼν δὲ, « Καί γε τοῦτο εἶδον ἐγὼ, ὅτι 
ὃ χειρὸς τοῦ Θεοῦ ἐστιν, » ἔδειξεν ἀριδήλως, ὅτι 


aX πῆς σωματικῆς αὑταρχείας ἡ χρεία καὶ ἡ πρόοσ- C 


opo; τροφὴ xai χατάλληλος Txtwta κἀρεμποδίζει 
^. σπουδαῖον πρὸς τὴν ἀποτελεσματιχὴν ἐνέργειαν 
ὧν ἄλλων ἔργων χρειττόνων, δι᾽ ὧν εὐαρεστεῖται 
᾿εὸς καὶ δοξάζεται παρὰ τῶν εὐφρόνως xal σοφῶς 
᾿ξταχειοιζομένων τὴν βρῶσιν xal τὴν πόσιν ^ « Εἴτε 
χρ ἐσθίετε, εἴτε πίνετε, πάντα εἰς δόξαν Θεοῦ 
οἰεῖτε, » φησί που Παῦλος ὁ μέγας ἀπόστολος, 
'aX πολλῷ δὲ πρώην ὁ προφήτης Δαδὶδ πρὸς τὸν 
Ὧν ὅλων Θεόν" « ᾿Ανοίγεις σὺ τὴν χεῖρά σον, xal 
uude πᾶν ζῶον εὐδοχίας" » χαὶ πάλιν, « Ὁ δι- 


$3 Ps3]. czxxv, 95. 


(95) Apud LXX non legimus πλὴν" sed tamen 
am adnotavit Nobilius, miuus coberere illud : 


comedet εἰ bibet, et ostendet anime sum bonum in 
labore suo, et quidem hoc vidi ego, quia de manu Dei 
est : quis enim comedet et bibet sine ipso (95)? 


Qui zterna zvi futuri bona et divina caelestis 
patrie praemia nullo in pretio habent, eaque de 
causa soli vitz hujus xoluptati totos se dedideruiit, 
hanc unam in omni labore ac contentione sua honuin 
ducunt ac censent. Ex borum ingenio sigillatim *a- 
piens Ecclesiastes pronuntiat quz dicta sunt (O6). 
Cum vero ait : « Et quidem hoc vili ego, quia «de 
manu Dei est , » manifesto declarat, jusiam victus 
rationem et tempestivum congruumque alimentum 
nusquam honesto G3 viro impedimento esse, ue 
c:xelera potioris ordinis opera absolvat, quibus placare 
Deum et bonore prosequi illi solent, qui ciho et potu 
sobrie et sapienter utuntur : « Sive enim mandu- 
cabitis sive bihetis, omnia in gloriam Dei facite (97), » 
ail alicubi Paulus magnus apostolus; multoque 
prius David propheta rerum omnium Deum appellans: 
« Aperis tu manum tdgam , et imples omne animal 
benedictione (98). » Ac rursum : « Qui dat escam 
omni carni , cl pullis corvorum invocantibus 
ipsum "5. Nam cum fluxam hominun naturam au- 


νεανίσχοις καὶ οἶνον παρθένοις xal ἔλαιον εἰς εὐφρο- 
σύνην τῶν ζώντων * χόρτον τοῖς χτήνεσι xal χλόαν' 


Quod comedet ; nam est, inquit, Hebraismus , et D τῇ δουλείᾳ τῶν ἀνθρώπων " χρέα τοῖς θηρίοις, σπέρ- 


'olunt suppleri, Nisi quod comedit. Olymp. habet , 
δὲ μὴ ὃ φάγεται. 

. (96) Eodem modo interpretatus hzc est Nysse- 
uus : Ταῦτα, inquit, ὁ τῆς λαιμαργίας συνήγορος 
ἀνθυποφέρει τῷ διδασχάλῳ * nempe, Hec quispiam 
fur Petrocinator objicit pra'ceptori. (liom. 6 in 
ki cl. 

At que sequuntur, seripta a Gregorio videntur, 
cni eb. oculos haberet Constitutiones apostolicas ; 
ev enim ab ipsis Eusebii temporibus exstabant et 
le ebantur. In his (lib. 1v, c. 8) scriptum est : Παρ- 
a vo)uzv οὖν ταῖ; χήραις xai τοῖς ὀρφανοῖς χατὰ 
παντὺς w.509 xai πάσης εὐλαδείας μεταλαμθάνειν 
zen aj: χορηγουμένων, xat εὐχαριστεῖν Θεῷ τῷ 
6.551 τοῖς πεινῶσι τροφὴν, xal ἐπ᾽ αὐτῷ τοὺς ὁφ- 
θχλμοὺς ἐκτείνειν, Τίς γὰρ, φησὶν, ὑμῶν φάγεται, 
35 τίς πίτται παρὲξ αὐτοῦ ; Αὐτὸς: γὰρ ἀνοίγει «hv 
ἐεἶρα αὐτὴῦ, χαὶ ἐμπιπὴᾷ πᾶν ζῶον εὐδηχία; " αἴτον 


ata τοῖς ὀρνέοις, xal πᾶσι τὴν πρόσφυρον xpogf.v.. 

empe : Consiliwn igitur damus viduis et pupiilis, 
ut cum summo metu et. sumina reverentia. capiaut- 
que eis suppeditanlur , utque Deo escam danti esu- 
rienlibus gratias aganl , et in eum cculos intendant, 
(Quis enim, inquit, vestrum comedet, aw quis bibet. 
sine ip$o ἢ lpse enim aperit mauum suam , eit implet: 
omne animal benedictione ; tribuit. frumentum jure-- 
nibus εἰ vinum virginibus et oleum ad viceniium hi-- 
laritatem ; fenum jumentis et herbam servituti honii- 
mum , carnes belluis, semina avibus, οἱ omuibus 
alimentum conveniens. 

(97) 1 Cor. X, 51. Sed verba ipsa Pauli sunt : 
ΕΠτῚ οὖν ἐσθίετε, εἴτε πίνετε, εἴτε τι ποιεῖτε, πάντα 
εἰς δόξαν Θεοῦ ποιεῖτε. 

(93) Psal. cxuv, 16 , sel LXX liabent τὰς χεῖράς. 
σου. 








&3b 


S. GREGORII AGRIGENTINI 


A 


cior ejus sic formaverit ac constituerit, ut. nisi ali- A δοὺς τροφὴν πάσῃ σαρκὶ xal τοῖς veG c zot; t6. 


, mentorum subsidio sustentari non possit, merito 
et Ecclesiastes a manu Dei esse dixit, quod mandu- 
cemus, quodque bibamus. 

τροφῶν μεταλήψεως, εἰκότως ἀπὸ χειρὸς εἶναι τοῦ 
τὸ πιεῖν. 

Supremo igitur consilio, et singulari Dei erga 
homines providentia id nobis delatum est. At co- 
messationibus, pr:eter quam opus sit, indulgere, 
el natur: plus concedere quam pelat, seque iu 
exquisitas cranis peneris epulas ac potationes in- 
gurgiíare; consilium est insatiabilis. voracisque 
cupiditatis : queniadmodum sordide avareque se 
gerere, et coactas omnis generis opes ila servaie, 
ut pro portione copie, qui domino suppelit, in 
eorum commoda non refundantur, quos necessitas 
premit , a Deo non est: utrumque enim ab uua 
hominis voluntate atque perverso consilio ortum 
habet ; quare cum id, quod in bomine precipuum 
est , meus atque ratio, tanquam in servitutem ad- 
ducta, misere ob crapulam lhebescit, nec reno- 
vari divinitus et coguitionibus ac ministeriis par 
esse potest ; tum divitiae in malorum et flayitioso- 
rum hominum conunoda seposit γιὰ supplicia 
possessoribus parant. Ut enim aliorum miserti non 
sunt, ita nulla ipsis misericordia tribuelur : quique 
nihil ulli commodaverunt , pari ratione a Deo, qui 
donala egenis sibi data pulat, nullam mercedem 
ferent. 

Sobrie ergo certoque tempore manducare GA ac 


- -- 


ράχκων τοῖς ἐπιχαλουμένοις αὑτόν. ». "ET 
πτῆς ἡμῶν φύσεως οὕτως ὑπὸ τοῦ δεαπ' 
αὑτὴν ὁρισθείσης ἔχειν τὴν σύστατιν δ: ἃ τίς: 


-- 


Θεοῦ χαὶ ὁ Ἐχκχλησιαστὴς ἔφησε xat τὸ gars. 


bibere , stque ea agere, qui natura tanquam ne- C 


cessaria omnino requirit, et quibus si careat, nec 
incolumem vivere vitam , nec Conditori tuo, quse 
debes, ministeria diurnis nocturnisque precibus 
praestare possis, diving utique dextere sive boni- 
ia4is-ct consilii opus est. At ulura modum et praeter 
watura necessitatem hisce indulgere, rabidi insa- 
eique veutri- et perverse voluntatis, non divinze 
dextera aut divini cousilii opus dixeris. Atque hoc 
Adcin merito quis de divitiis pronuntiaverit. Ut enim 
ew, quas sibi homines multo labore ac sudore , at 
4 naces veritatis et justitie pepererint, siquidem 
»pe Dowinum respiciant, et egenis illas pro sua 
4uisque facullate distribuant, bona res sunt, et 
bona afferunt incorrupta atque perpetua ; ita opes 
ille, quas homines, quacumque ratione potuerint , 
Cungestas in sua commoda absumunt, neque in 
egentium ac mendicorum subsidium derivant, de 
«quibus dixit Dominus : « Quandiu fecistis. uni 
€x lis frawibus meis minimis, mihi fecistis **,» 
wala res sunt, et malam plane mercedem impore 
1ant. 


$i quis vero mystico etiam sensu verba illa 
«o'ncedere et bibere vclit interpretari, ut lioe proprie 
«oium ab Ecclesiaste denominatum contendat ; non 


** Matth. xxv, 40. 


D δεέσι κατὰ τὴν ἀναλογίαν τῆς ἰδίας δυνάμεως, àv 


Τοῦτο οὖν ἔστι τῆς ἄνωθεν ἡρτημένωαν Οξίας -.. 
θουλῖς καὶ φιλανθρώπου προνοίας" τὸ δῈ χεχρῖτ 
ταῖς παρὰ τὴν χρείαν ἀδδηφαγίαις, xal τῆς Ql 
τὴν αὑτάρχειαν ὑπερύδαίνειν xal χατελφορεῖσθαι- |. 
χαρυχεντιχῶν xal παντοδαπῶν βρωμάτων καὶ “-- 
μάτων, ἐξ ἀχορέστου xal λαιμαργιχῆς τοῦ gapxr 
φρονήματος ἡδονῆς" ἣ τὸ φειδωλὸν εἶναε, xci. 
λάττειν τὸν ποιχίλον xal παντοδαπὸν πλοῦτον, x: 
μὴ διαδιδόναι τοῖς χρείαν ἔχουσι χατὰ τὴν &valori: 
τῆς προσούσης τῷ χεχτημένῳ περιουσίας, οὐκ Ést. 
£x τοῦ Θεοῦ. Μόνης γὰρ τῆς ἀνθρωπίνης ποοχιρέ- 
σεις xal πονηροθουλίας ἐστὶν ἑχάτερον, δι᾽ ἧς χα: 
ταὶς χραιπάλαις χαταδεδουλωμένος ὁ ταλυΐπωσς 
ἄνθρωπος ἀμαυροῖ τὸ τῆς λογιχῆς Ψυχῆς dipsa 
χὸν xal πρὸς τὰς θείας νεώσεις xal θεωρίας x2 
λειτουργίας χαθίστησιν ἀνενέργητον. Καὶ ταμιευό- 
μενος δὲ πρὸς ἑτέρους μοχθηροὺς καὶ φαύλους ! 
πλοῦτο; προμνᾶται τοῖς ἔχουσιν αὐτὸν ἀτελευ τῇ του; 
κολάσεις " ὡς γὰρ οὐκ ἡλέγησαν, οὐδ᾽ αὐτοὶ πάντως 
ἐλεηθήσπονται᾽" xol τοῖς μὴ δανείσασιν οὐκ ἀντιδεδέ- ἢ 
σεται παρὰ τοῦ λαδόντος Θεοῦ διὰ τῆς τῶν Tav 
λήψεως ἡ ἀντίδ᾽σις. 





UT — "m 


Τὸ τοίνυν σωφρόνως xat τεταγμένως qaystv 13x. , 
πιεῖν, καὶ τὰ παρὰ τῆς φύσεως ἀπαραιτήτως 3:7 
χαΐα ζητούμενα δρᾶν, ὧν ἄνευ οὐχ οἷόν τέ iz 
ἐῤῥωμένως Civ πρὸς τῷ xal τῷ Δημιουργῷ τὸ 
χεχρεωστημένας ἀποδιδόναι λειτουργίας καὶ περι: 
χὰς ἡμερινὰς καὶ νυχτερινὰς, τῆς θείας χειρὸς, fico 
ἀγαθότητος xai βουλῆς, ἔργον ἐστί" τὸ δὲ rcgi: 
καὶ τῆς ávayxolag χρείας πόῤῥωθεν ὃν, τῆς Xozue 
σὴς καὶ μανιώδους γαστρὸς xal προαιρέσεως, 29 | 
οὐχὶ τῆς θείας χειρὸς xal βουλῆς. Τὸ αὑτὸ δέ τ: 
καὶ περὶ τοῦ πλούτου φήσειε προσηχόντως ^ ὦ: : 
μὲν ἀπὸ μόχθον καὶ χόπον xai τῶν ἰδίων IBpur | 
τῷ ἀνθρώπῳ συναθροιζόμενος πλοῦτο: μετὰ t 
πρεπούσης ἀληθείας καὶ δικαιοσύνης tol; ἔχουσι τὸ 
ἐλπίδας ἐπὶ τὸν Κύριον, καὶ διανέμουσι χαὶ τοῖς t- 


————— —À- 


————— - 





θόν ἐστι xaX πρόξενος ἀγαθῶν ἀκηράτιων καὶ Gu 
νιξζόντων * τὸ δὲ πλουτεῖν μὲν, ὡ: ἄν τις xal 6o 
θείη πλουτεῖν, εἰς ξαυτὸν δὲ καὶ πρὸς τὰς Ux 
χρείας τὰ τοῦ πλούτον προσαναλίσχειν" μὴ λαμέίξ: 
νεῖν ὃὲ χοινωνοὺς χὰν τούτῳ τοὺς ἐνδεεῖς xal πτὸ 
χεύοντας περὶ ὧν εἶπεν ὁ Κύριος "ε ᾿ Ἐφ᾽ ὅτι 
ἐποιήσατε ἑνὶ τούτων τῶν ἀδελιρῶν pou τῶν ἐλ: 
στων, ἐμοὶ ἐποιήσατε" » πονηρόν ἔστι χαὶ qtovr.cor 
ἀνταποδόσεων πρόξενον. 

Εἰ δέ τις βουληθείη xai μυστιχώτερηον ὑπολαθε:" 
τὸ € φαγεῖν » xal ε πιεῖν, » ἵνα τοῦτο Ya* wo | 
« ἀγαθὸν ν ὀνομάζεσθαι τῷ Ἐχκλησιαστῇ καταγγεῖ p 


- -—— -Ξ.- m Emm ———. niil 


527 ΙΝ ECCLESIASTEN.: -- LIB. II. 688 


»2** ἀπειχότωυς ἐρεῖ τῆς μυστιχὴ: τραπέζης vv áp- 
tow δηλοῦσθα. τὸν Ex τοῦ οὐρανοῦ χκαταθάντα, καὶ 
τῷ χόσμῳ διδόντα ζωὴν, περὶ οὗ φησιν ὁ Κύριος, 
« Λάθδετε, φάγετε, τοῦτό ἐστι τὸ σῶμά μου, τὸ ὑπὲρ 
μῶν χλώμενον εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν" » xai μέντοι 
xac τὸ ἀχόλουθον τὸ μυστιχὴν ποτήριον, ἐν (p χέ- 
κραται τὸ αἷμα τῆς χαινῆς διαθήχης " περὶ οὗ φησιν 
ὁ Kopuwg* « Πίετε ἐξ αὐτοῦ πάντες " τοῦτό ἔστι τὸ 
αἷμά μου, τὸ ὑπὲρ ὑμῶν χαὶ πολλῶν ἐχχυνόμενον 
εἰς ἄφετιν ἁμαρτιῶν. ν Eixhg δὲ τὸν σοφὸν Ἔχ- 
γληπσιασπτὴν ὑπὸ τῆς ἄνωθεν ἔμπνευσθέωντα χάριτος 
£w τῇ διαλέξει τῶν αἰσθητῶν xal σωματιχῶν ὑπο- 
θέσεων xav πρχγμάτων διαλαθεῖν χαὶ περὶ τῆς εἰρη- 
Mívne πνευματιχῆς xat νοητῆς ἀπολαύσεως, ἣν ἀπὸ 
42:054 τοῦ Θεοῦ μάλιστα xaX διαφερόντως ἴσμεν γε- 
γενημένην. Μήποτε γὰρ χαὶ τὸ εἰρημένον ἐν τῇ βί- 
C» τῶν Παροιμιῶν παρὰ τῆς ἐνυποστάτου xol 
θεαρχικῆῇς Σοφίας" « "ἔλθετε, φάγετε τὸν ἐμὸν ἄρ- 
του, καὶ πίετε οἶνον, ὃν χεχέραχα ὑμῖν, » τὴν τοιαύ- 
τὴν ἡμῖν παρίστησιν ἐχδοχήν; ἀμέλει τοίνυν ἐπ- 
f,Y2ys ὁ σοφὸς Ἐχχλησιαστῆς" 


A ille inmerito mystice mense panem siguiflcari 
dicat , qui de ccelo descendit , et mundo vitam im- 
periit, de quo Dominus ait : « Accipite, comedite, 
hoc e*t corpus meum , qued pro vobis frangitur in 
remissionem peceatorum (98) ;»»3tque. adeo mysti- 
cum quoque poculum iudicari, in quo commistus 
est sanguis novi testamenti : de quo Dominus dicit : 
« Dibite ex eo oinnes; hie. est sanguis meus, qui 
pro vobis et multis effunditur in remissionem pee- 
catorum "5. » Veri autem simile est (99) , sapien- 
tin. Ecclesizstem 85 superno favore inspiratum, 
dum argumenta tractat rerum , qux corporeis sub- 
jectv sunt sensibus, hanc quoque atingere, quam 
diximus , spiritus et mentis voluptatem, quam a 
manu Dei potissime et singulari plane modo scimua 

B esse profectam. Noune cni" id quoque, quod in 
Proverbiorum libro divina illa ac per se ipsa sub- 
sistens Sapientia protulit : « Venite, comedite panem 
meum , et bibite vinum, quod miscui vobis (1) , » 
sententiam nobis ejusmodi exhibet? enimvero ad- 
Jecit sapiens Ecclesiastes : 


6 XI. 


"Ott τῷ ἀνθρώπῳ τῷ ἀγαθῷ πρὸ προσώπου at- 
τοῦ ἔδωχε σοφίαν «al γνῶσιν καὶ εὐφροσύνην" 
καὶ τῷ ἁμαρτάνοντι ἔδωχδ περισπασμὸν τοῦ 
προσθεῖναι xal τοῦ συναγαγεῖν, τοῦ δοῦναι τῷ 
ἀταθῷ πρὸ προσώπου vov Θεοῦ. 


* Mattb. xxvi, 26; Luc. xxii, 20. 


(93) Matth. xxvr, 26; L»cas, ΧΗ, 19, qui tamen 
. non habet χλώμενον, sed διδόμενον. 
( 9) Non jam hic Gregorius noster ea verha tan- 
quam ab adversario aliquo. prolata explicat, scd 
velut ipsius Ecclesiastae dictum interpretatur : quod 
qilem non consideratissime faetum videretur , 
nisi aliorum opinioni hoc se dare ipse ostenderet, 
et ab ea, quam exposuit, seutentia quodamiioo 
discedere. 
Formulz autem , uas hoc loco recitat, quaque 
iufra etiam ter occurrent, ex veteribus στον} 
Liturgiis deprompte sunt. In. ea quippe Liturgia , 
quie tiasilii appellatur, ità scriptum cst ; "Eó:.xs 
τοῖς ἁγίοις αὑτοῦ μαθητσῖς xat ἀποστόλοις εἰπὼν, 
Λάδετε, φάγετε, τοῦτό μού ἔστι τὸ σῶμα, τὸ ὑπὲρ 
ὑμῶν χλώμενον, εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν. Id est: Dedit 
sanrclis discipulis suis εἰ apostolis, dicens : Accipite, 
comedite , hoc esi. corpus meum, quod pro tolis 
[rangitur in. remissionem peccatorum. Subinde vero, 
"Eàuxs τοῖς ἁγίοις αὑτοῦ μαθηταῖς xai ἀποστόλοις 
εἰπὼν, Πίετε ἐξ αὐτοῦ πάντες, τοῦτό ἔστι τὸ αἷμά 

9), τὸ τῆς καινῆς Διχθήκης, τὸ ὑπὲρ ὑμῶν xal πολ- 
λῶν ἐχχυνόμενον εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν. Nempe Dedit 
sanctis. discipulis suis et apostolis, dicens : llibite 
ex luc omnes ; hic est sarguis ineus novi Testumeuii, 
qui pro vobis εἰ multis effunditur in. remissionem 
pecca:orum, Similia porro invenies in Liturgia, qu.e 
Clirjsostomi nomen liabet, similia item in omnibus 
Oriemialibus. Haque. Renaudotius. ( Lit. tom. 1, 
paz, 969 ) 2 elec , inquit, frequentissima verborum 
Uinisti pronuntiandorum forma, qualiter legnur in 
Gi1egorii Marcique Grzcis Liturgiis, ut etiam Cupri- 
ris; nam nescimus, qua ratione Maronita inteirpres 
vonteà omnium librorum fidemn verterit, Quod pio 
mullis tradetur, et pro multis dabiir τ cum. Ava- 
bie versiones vocem habeant, que τῇ χλώμενον 
accurate respondet, ut. etiim Coptuca ;. sed. cuJus 
rationem non habuit. in toto. interpretanionis sue 


Vens. 26. Quoniam homini bono coram se dedit 
sapieutiam Εἰ scientiam οἱ [etitiam ; et. peccant 
dedi! sollicitudinem, ut augeal et congreget ad dan- 
dum bono ante faciem Dei. 


C decursu. » De lis autem verbis, qua in consecra- 


tione omittun'ur, hac habet apposite Harduinus : 
« Que:admodum ex trai ione accepta a. Christo. 
Domino dicit. Ecclesia Mysterium fidei in consecra 
lione calicis; sic ex eadem omnino. traditione 
prat^rmitit in consecratione. panis hee verla, 
Quod pro vobis tradetur, vel Quod pro vobis datur ; 
tametsi prolata tunc. ea fuisse a Do ninu , cum sa-: 
cramcutum institueret, testes sint Paulus et Lucas.- 
Docente Domino nimirum post resurrectionem cum. 
sacra liturgie modum .ritumque defimret, σου μὴν 
ibi suum. inteligi oportere esse per se veneralite, 
etiamsi p.o nobis non traderetur : quamvis tradi - 
tum illi fuisse , norint fideles, et forma ipsa con- 
secrationis calicis aperte prodat. » ( De sacram. 
ali. embol. 3. in (ine. ) 

At unde, inquies, δι! Grecorum illa Τὸ ὑπὲρ’ 
ὑμῶν χλώμενον ὕ Utique a Paulo apostolo; sie ὁ ἣν 
Corinthios in prinja epistola (1, 16) interrogat : Τὸν 
&otcv, ὃν χλῶμεν, οὐχὶ xotwuvía τοῦ σιυματος τοῦ 
Χριστοῦ ἐστιν; id est, Panis, quem frangimus, nonue 
participatio corporis Domini est ? qua sic explicat 
Chrysostomus : (Tom. X, hom. 94, n. 2 in l Co- 
rintli.) Διὰ τί δὲ προσέθηχεν, Ὃν χλῶμεν ; τοῦτο γὰρ᾽ 
ἐπὶ μὲν τῆ: εὐχαριστίας ἔστιν ἰδεῖν γινόμενον * ἐπὶ’ 
δὲ τοῦ σταυροῦ οὐχέτι, ἀλλὰ χαὶ τοὐναντίον τούτω. 
᾿Ὀστοῦν γὰρ αὐτοῦ, φησὶν, οὐ συντριδήσετα’. ᾿Αλλ᾽ 
ὅπερ οὐχ ἔπαῆεν ἐπὶ τοῦ σταυροῦ, τοῦτο πάτχει ἐπὶ᾿ 
τῇ προσφορᾶς διὰ σὲ, xal ἀνέγεται διαχλώμενος, ἵνα. 
πάντας ἐμπλήσῃ. Nempe, (Υ̓' autem addidit, Quem 
Irangimus? hcc. enim in. Eucharistia fier: videre est, 
in cruce vero. uon item, imo costrarium, Ait enim x 
Üs (03 couminueiur. Sed. quod vcn. passus «st iim 
eruce, hoc propter te patitur in. oblatione, 6t [rangs 
patiuur, nt omues inpleant, 

(1) Proverb. τ, 8. Verum opud. LXX  te.c., 
"Ex0ass, φάγετε τῶν ἐμὼν ἄρτων, καὶ πίετε οἶνον, ὃν 
ἐχέρασα ὑμῖν. 











. temm 
NND Tid 


639 


S. GREGORII. AGRIGENTINI ς 


ς 


66 Congruunt inter se hoc Eeclesiast» effatum εἰ A. Παράλληλόν ἔστι τὸ παρὸν ῥητὸν τοῦ Ἔν κα΄ τς 


Moysis theologi illius magni verba dicentis : « Po- 
suit Deus aute conspectum tuum vitam el wortem, 
: bonum et malum (2). » Nam unicuique houunum 
Auctor nosti generis et naturalibus et scriptis 
legil.us dedit, ut quie bona quaque meliora, εἰ 
mala item quz essent queque pejora, cognoscere 
posset : ac quemadmodum unawu quisque raliona- 
lem iutelligentemque sortitus est auimam , (8 
uuain pariter affectionem haberct bonam l:onesti- 
que studiosam, seligeretque boua factu et potiora, 
unde vitam hauriret ; contrariorum vero optionem 
et delectum tanquam mortiferum respueret, atque 
ἃ vita procul detestaretur. Αἱ Lowines, quan- 
quam naturam uacti cum intrinsecus vi, potentia, 
affectibus, tum extrinsecus conformatiouc halbi- 
tuque unam atque eamdem, magna ex ignorantia 
honestatis, et ex pravit4te consilii. in. naturam, 
quae una esset, divisionem inJuxerunt. abisuram, 
ut variam diversamque mentis humarz. volunta- 
tem demonstrarent. Alii enim (35), quia. honestati 
veritatique student, naturze. limites veveriti, ea, qu:e 
naturalis prudentia prascripsit, saucte servant, 
nec quie ab aliis ferre notint, ipsi cuiquàm inferre 
audeut : quinimo quod siLi ab aliis prestari 
dignum pulaut, óc et ipsi aliis prastant : itaque 
divinas leges el uatgrae. prosscripta. plane inter se 
eonseutire declarant. Cateri vero, que ratio. in 
primis et omnium virtutum domina ΕἸ regia pru- 
dentia inter honesta et justa et ulilia numerat, 
cum bonestatem odio prosequ:ntur, ultro prava 
interpretatione pervertunt : hoc cnim, ut arbitror, 
verba significant illa : « Ad dandum bono ante 
faciem Dei ; » nimirum peccati avidus homo et 
vanarum cogitationum plenus, cum se in oni- 
nem perversitatem improbitatemque projecit, sa- 
pientiam, inquit, et acientiam, et quam hie aui- 
mis rationi obsequentibus letitiam affert, et di- 
vinum G7 gaudium ac jucunditatem, qu:e Deus 
volentibus dat omnibus, ego in votis non habeo, 
simt uliue ante conspectum tuum, quando nempe 
Deus tbi dederit. Idcirco adjecit : « Quoniam et 
fioc vanitas et praesumptio spiritus **. » Usitatam 
sententiam rürsum iterans, qua eos a se damnari 
significat, qui falsa et uala praeoptant. 

A quorum imitatione omnes procul abesse stu- 
desmus : ut et eorum, qua mala ac fugienda 
suut optionem totis viribus a nobis deprecemur; 
οἱ qui digna omniro, ut eligantur, ac salutaria 
$i.4, ea nobis ad agendum et cczitandum  presu- 


Δ Pede. αν, ὅθι 

(2) V vt. 6c. sx δ. ἡ. 10. vc snnt Moysis 
verba : Try qii, καὶ τὴν θάνατον οἰζωχα πρὸ προσ- 
που ὑ 407, τὴν εὐλογίαν xaY τὴν χατάραν. 

(5) Hwc ipsa paucis Eusebius : Καὶ αὐτὸς μὲν 
ὁμοίως *rV φύσιν τοὺς πάντας ὑποστησάμενος, προ- 
G:oi3et οἰχείᾳ γρῆπθαι πρὸς τῆν τῶν χρειττόνων 
CipE2ty tol; πᾶσιν ὁμοίως συγχεχώρηχεν. OP δὲ, 
δι: χύριο! ἑαυτῶν χαθεστῶτες, ἄτφετοί τε xal ἐλεύ- 
L. pot τὴν ὀσμῶν, αὐτοπρηαιρέτῳ γυύμη διέστη σαν 


C 


στοῦ τῷ φάσχοντι ῥητῷ τοῦ μεγάλο. χαὶ 7957 
φάντορος Δίωῦ τέως « Τέθειχεν ὁ Occ zo τ ;ττι.-- 
δου τὴν ζωὴν xoi τὸν θάνατον, xb χαλὸν xat -ἰ . 
xóv. » Παντὶ (Xo ἀνθδοίπῳ τὴν διάγνωσε) τῶν 2: 
θῶν καὶ χρειττόνων, xai τὸ ἔμπαλιν τῶν τοὸ.τ- 
χαὶ ysttóvtoy δέξωκεν ὁ Árntoupyb;, καὶ διὰ τῷ. 
φύτων νόμων, καὶ διὰ τῶν γραπτῶν, ἵνα καθὼς -: 
ψυχῆς λογικῆς xai νοερᾶς λελό[ν]χασιν ἅπαντες͵ --, 
χαὶ διάθεσιν ἔχωσιν ἀγαῤξΐν zat φιλόχαλον, xii 
ἀγαθῶν xal χρειττόνων xal προξένων τῆς Geor z ἔχ. 
γωνται τὰς πράξεις" τῶν ἀντιχειλένων δὲ τούτο:ς τ' 
αἴρξτιν xal τὴν ἐχλογὴν, ὡς θανάτου motz vix», 8π.ἷ- 
δράσχωτι χαὶ πόῤῥω 17; ἰδίας ζωῆς παραπέμπω:... 
᾿Αλλὰ τὴν αὐτὴν χαὶ μίαν φύσιν λαχέντες xxi xxi: |d 
κὰς bvspvsíag χαὶ δυνάμεις xax ξιχθέσεις τὸν ξνξ.5:"» 
ἀνθρώπου, καὶ χατὰ τὴν διάπλασιν xal zyv 123729: παν 
τοῦ ἔξωθεν, διαίρεσιν παράλογον εἰς τὸν μίχν τύσιν 
πλροεισχεχρίχασιν Ex πολλῆς dst poxali zz κοὶ τοοὺτ- 
ρούδουλίας, ἀλλοίαν καὶ διάφορον ἐπιδειχνώμενοι 7; 
λογιχῆς ψυχῆς τὴν προχίξεσιν. Θὲ μὲν γὰρ τῶν 75 
φύσεως ὅρων, οἷα δὴ φιλόχαλοι xai ςιλαλέθεις, ἐντὶ; 
βουλόμενοι δισμένειν, τὰ χεχριμένα τῇ φυσιχῇ 
visit φυλάττηυσιν, οὐκ ἐθέλοντες ἄλλοις ποιξῖν, ἢ S 
βούλοντα: πάτχειν αὐτοὶ παρ᾽ ἑτέρων" ἀλλ᾽ ὅπερ 
ἀξιοῦσιν ἄλλους δοᾶν εἰς αὑτοὺς, τοῦτο xii sic 
δρῶσι τοῦ; ἄλλοις" χαὶ ταῦτῷ tot xal τοὺς τοῦ θε) 
vóuous συμφώνως τοῖς τῆς φύτεως ὅροις bvaczozx- 
νηυσιν. "Exzpo: δὲ τὰ παρὰ τῶν ἐμφύτων Acn: ἵν 
καὶ nq χυριωτάτης xai βασιλίδος τῶν pec. τὸ! 
γενιχῶν τῆς φρονήσεως, νογθέντα xaXÀk χαὶ δῖν1: 
xai συμφέροντα, διὰ μισόκαλον γνώμην a29a:t[—; 
παραληγίζονται. Καὶ τοῦτο γὰρ, ὡς οἶμαι, aras 
τὸ, « Δοῦναι τῷ ἀγαθῷ «oh προτώπον τοῦ 6:7. 
πουτέστιν, Εἰς πᾶσαν ἐξοχείλας χαχοδουλίαν xai τ- 
νηροπραξίαν τὴν σοφίαν xai τὴν γνῶσιν καὶ τὴν ὃ: 
αὑτῶν ἐγγινομένην ταῖς λογικαῖς χαρδέαες sózpoz—- 
νην xal θείαν ἀγαλλίασι) xal χαρὰν, fjv Ἐξοιπτ d 
Θεὺς πᾶσ: τοῖς βουλομένοις, ἀδούλττον ἔχω, ςττϊ. : 
φιλαμαρτήμων καὶ ματαιόφρων" ἕστωσαν Ek τοὶ 
προσώπου σου, δυλαδὴ τοῦ Θεοῦ σοι δ:δωκότος. 1: 
xat ἐπήγαγε' « Καί γε τοῦτο ματαιότης καὶ τῷ 
αἰρεσις πνεύματος" » τὸ σύνηθες ἀπόφθεγμα 5 
σημαντιχὸν χαταγνώσεως τῶν τὰ ψευδῆ καὶ -ς::. 
προαιρουμένων, χαὶ νῦν αὖθις εἰποῶν. 

᾿ Ὧν τῆς μιμήσεως πόῤῥω γενέσθαι σπουξά τω! 
ἅπαντες, xai τῶν φευχτῶν xal φαύλων τὴν πἴοιτιν 
παντὶ σθένει διαδρᾶναι προθυμηβῶμεν" τῶν alorze: 
δὲ τῷ ὄντι xol σωστιχῶν προελώμεθα τὰς vp 
καὶ τὰς ἐννοίας * ἵνα χαὶ τῇς τῶν οὐρανῶν Baziuxiz 


Ὁ» 
9^ 





! 
| 


- 
«9.» 
ὃς 


*- 


οἱ μὲν τὴν εὐθεῖαν ὀδεύε:ν, οἱ ὃξ τὴν διάστρος ον ξἰ"- 
μενοι. Id est : ΕἸ ipse quidem, cnm wnieersos nats à 
similes constituisset, voluntate propria queuque ni 
liora deligere pariter permisit. 1i ero, mign-ie ον. 
sui ipsorum domini, sui juris ac liberi quoad. mor 
essent, arbiiratu. suo. disjuucti stint, oliis mecico, 
ME nliis ciam praoptautibus. (da psalm. Lid. 
p. 205. 


tii IN ECCLESIASTEN. --- LIB. III. 812 
ἀιξιωθῶμεν ἐν αὐτῷ Χριστῷ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν, ᾧ ἡ δό- A mamus : quo et ceelorum regnum: per ipsum Cliri- 
ξα καὶ τὸ χράτος σὺν τῷ παντοχράτορι Πατρὶ xaV — stum. Dominum nostrum' adipiscamur. Cní gloria 
“«-ᾧ παναγίῳ xal ἀγαθῷ xat ζωοποιῷ Πνεύματι νῦν et imperium cum Patre omnipotente et sancto 
"καὶ ἀεὶ xai εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν. αἰώνων. ᾿ἸΑμήν. honoque ac vitz auctore Spiritu nunc et semper 





et in secula seculorum. Amen. 


ΛΟΓΟΣ TPITO2. 


Τοῖς πᾶσιν d χρόνος, xal καιρὸς τῷ παντὶ B. ΘΒ Car. Ill, Vgus. 1. Omnibus tempus est, et 


σιράγμαει ὑπὸ τὸν οὐραγόνς 
'Tà περὶ τῆς φύσεως τῶν ὄντων ὡς ἀπὸ μέρου: δι- 
εξελθὼν, οἷον περὶ τῆ; ἀνθρώπου παρελεύσεως xal 
Ὑνώσεως, περὶ τῆς διαιωνιζούσης ἐδραστῆς γῆς, περὶ 
-τῆς ἡλιαχῆς φορᾶς καὶ χινήσεως, περὶ χειμάῤῥων xal 
ποταμῶν xal θαλάσσης, xal διαγγείλας τὴν ὑποτα- 
γὴν χαὶ θητείαν τῶν χτισμάτων πρὸς τὸν ἴδιον χτί- 
στην xal ποιητὴν ἀπαραιτήτως ἐνεργουμένην πάντοτε 
x3i χατὰ φύσιν, xal μέντοι xal χατὰ φυσιχὴν ἕναν- 
τίωσιν" εἶτα διαλαλήσας περὶ τῶν παραχολουθούντων 
χαὶ συμβαινόντων τοῖς φιληδόνοις ἀνθρώποις, xal 
περισπασμῶν μοχθηρῶν ἐξ ἀδουλίας, καὶ τῶν φαυ- 
λοτήτων καὶ καχοπραγιῶν, περὶ ὧν καὶ εἶπε, « Μα- 
ταιότης ματαιοτήτων, τὰ πάντα ματαιότης " » xol 
καταγνοὺς χαὶ χαταμεμψάμενος τῶν ἐν εὐφροσύνῃ 
xai γέλωτι ζῇν τὴν ἰδίαν ἀφιέντων χαρδίαν, καὶ τοῦ 
συναθροισαθέντος αὐτοῖς πλούτου τὰ εἴδη xai τὰς ὀνο- 
μασίας εἰπὼν, xat στηλιτεύσας καὶ θριαμδεύσας xal 
ταῦτα πάντα ματαιότητα χαλέσας xai προαίρεσιν 
πνεύματος, xal διὰ τοῦτο μᾶλλον ὑπερθεὶς τὴν oo- 
φίαν τῆς ἀφροσύνης οὐκ ἀσνγχρίτως οὖσαν χρείττονα 
xa νιχῶσαν ἔχουσαν ψῆφον ἐπὶ πᾶσι τοῖς χρατίστοις 
δηλαδὴ καὶ βελτίστοις, ὅσην ἔχει τὸ φῶς πρὸς τὸ 
σχότος " χἀντεῦθεν τὴν ἰδίαν καρδίαν ἐπιστρέψας 
πρὸς τὰ βελτίω, καὶ πείσας ἀποτάξασθαι παντὶ 
μοχθηρῷ μόχθῳ καὶ τῇ φιλίᾳ τοῦ χόσμου" νῦν &x- 
λαμδάνει περὶ τοῦ χρόνου τοῦ ταῦτα πάντα περι- 
ἐχοντὸς χαὶ συνέχοντος, xal φησι, « Τοῖς πᾶσιν ὁ 
χρόνος xai χαιρὸς τῷ παντὶ πράγματι ὑπὸ τὸν o5- 
ῥνόν. » 
᾿Αλλὰ τὸν μὲν χρόνον ὡς γενιχώτατον χαὶ περι- 
ἐχτιχώτατον xal τῶν φυσιχῶν πραγμάτων xat τῶν 
χατὰ σύμδασιν συμπιπτόντων * xal μέντοι xal τῶν 
καιρῶν, οἷς καὶ ὡς εἴδεσι τοῦ χρόνου δευτέραν τάξιν, 
xatà thv θέσὶν τῶν ὀνομάτων ἀπένειμε, τῷ λόγῳ δὶ- 
ἐλαδε. Εἴ τι μὲν γὰρ καιρὸς, τοῦτο χαὶ χρόνος * ὥσ- 
περ εἴ τι μὲν ἄνθρωπος, τοῦτο χαὶ ζῶον" οὐχ εἴ 
τἴ δὲ χρόνος, τοῦτο χαὶ xatpóc* ὥσπερ οὐδ᾽ εἴ τι 
ζῶον, τοῦτο xal ἄνθρωπος. Χρόνος μὲν γάρ ἔστι τὸ 


(ὁ) Olymp. ὑπὸ τὸν ἥλιον. 
PATROL. CR. XCVIIT, 


C 


n " v LIBER TERTIUS. " E 


Ja i " M 03 €'a € 


tempestivitas omni rei sub celo (4. 

Postquam de rerum natura quasi per partes 
disseruit, nimirum de hominis transitu et cogui- 
tione, de perpetua terre stabilitate, de so'ari gyro 
atque motu, de torrentibus et fluviis et mari : 
tuin rerum conditarum obsequium illad et famo- 
latum enuntiavit, quem auctori ac conditori suo 
constantissime et ad nature modum et preter 
ipsam quoque naturam semper exhibent : ac post- 
quam verba de iis fecit, qux voluptarios homincs 
comitantur ac consequuntur, deque improbis ct 
temere susceptis contentionibus ac flagitiosis pra- 
visque factis, dequibus etiám dixit : v Vanitas va- 
nitatum et omnia vanilas ; » ac deinde eos damn: - 
vit et reprehendit, qui animum ad vitam ([etitia 
risuque jucundam transtulerunt ; designatisque 
divitiarum, quas illi congessere, generibus ac 
nominibus, suam cuique rei notam inussit, quas;- 
que triuniphans vanitatem omnia et spiritus prae- 
sumpüionem appellavit : idemque sapientiam pro- 
pterea magnificentius extulit, eamque stultiti:e 
quodammodo comparatam longe excellere, atque 
in iis, qua preclarissima et optima habentur, 
lucis iustar pre tenebris omnia superare ostendit : 
ac denique animo ad meliora converso, omnes 
hortatus est, ut labori cuique przpostero et mun- 
danze amicitie renuntient; de tempore jam scr- 
monem instituit, quo hzc omnia complexa conti- 
hentur, atque ail : « Omnibus tempus est, οἱ 
tempestivitas omni rei sub celo. » 

69 Αἱ tempus ita vérbo distinxit quasi id, quod 
gencratim lateque res omnes comprehendit, tat 
eas que natura flunt, quam eas qua eventu con- 
tiugunt : atque adeo ipsas etiam tempestivilates, 
quibus et, tanquam formis ipsius tempori& , ut 
ex nominum collocatione apparet, ordinem secuu- 
dum attribuit. Nam quod tempestivitas sit, tempus 
eliam est, quemadmodum quod homo, idem et 
animal : ἢ non quod. sit tc.: pus, idem et tempe- 


23 


Etenim tempus quidem est intervallum , quod 
protenditur inter ststum οἱ motum eorum, que 
sunt, nec babet in semetipso distinctam circum- 
scriptamque substantiam natura 502 atque motus: 
nisi quis precidere maluerit, et preteritum a pre- 
senti et futuro secernere, tripartitam illam divisio- 
nem secutus, qua usu recepta a professoribus 
artium in ceteros homines manavit. Quippe na- 
turam etiam el motum- temporis inter continuas 
quantitates ii potissimum referunt atque censent, 


qui otium suum in ejusmodi studiis contrive-- 


runt (5). Αἱ vero tempestivitas definitum ac ter- 
minatum habet principium atque exitum. Nam 
zstatis tempestivitati proprium est iuitium ac flnis : 


eodemque modo et autumni et hiemis, ipsiusque Β περιέχονται xal συνέχονται" xat διὰ τοῦτό grs 


veris, quz temporis sunt species, et temporis spa- 
tio comprehensa continentur. [taque ait sapiens 
Ecclesiastes : « Omnibus tempus est; » velut si 
diceret : Per omnes res et naturales et accidentes 
permeat, omnia in se ipso discriminat, omnia com- 
prehendit ac continet. Singulis autem in rebus, 
qua natura aut eventu fluat, sive ez in potestate 
nostra sint, sive non sint, sua inest tempesaivitas (6). 

Sol etenim suam habet propriam terre illu- 
suande tempestivitatem, nempe diem, suam item 
Occasus infra terram, id est noctem. Ας sua quo- 
que ceteris astris tempestivilaa est, Nec minus 
terra propriis tempestivitatibus respondens, fe- 
cunda animantium genitrix et frugum parens 70 
ostenditur, fertque germina, et fetus edit iunume- 
rabilium ac diversorum generum ; eademque rursus 
emoritur quodammodo ac «essat, minime jam ad 
fructus gignendos et prolem procreandam apta : 
donec iterum reviviicat, vitalemque vim pristinam 
vere resumat. Quare postquam pronuntiavit, tem- 
pus permeare per omnia, idemque omnia continere 
atque complecti; tum suam cuique rei tempesti- 
vitatem sive nalura sive eventu contingenti attri- 


buit : disinete jam rerum pleraque percurrit, 


alque ait: 


$1. 
Vegas. 2. Tempestivitas pariendi, et tempestivitas p Καιρὸς τοῦ τεκεῖν, xal καιρὸς τοῦ ἀποθανεῖν 


moriendi : tempestivitas planiandi, et. tempegtivilas 
. euellendi quod plgntatum ess (T). 

Obvius quidem horum verborum sensus natura- 
lem hominum, fortasse et ceterorum item ani- 
mantium procreationem indicat atque exhibet , 
simulque nature progressum atque finem (8); 


(5) Aristotelem, opinor, potissimum designat, cu- 
ius auctoritate infra etiam utitur. Sie autem hoc 
ipsum ille attigiL : Ὅτι μὲν τοίνυν ὁ χρόνος ἀριθμὸς 
χινήσεώς ἔστι, χατὰ τὸ πρότερον χαὶ ὕστερον, καὶ 
συνεγές" συνεχοῦς γάρ" φανερόν, Id est, Tempus igi- 
lur esse numerum motus ralione prioris et posterio- 
ΤΙΝ, el es22 conlinuum, cum continui sit, liquet. (De 
nahur. princip. |. iv, c. 18.) 

15} lud τῷ παντὶ πράγματι, slve omni rei He- 
braieam voe, yEn reddere negat. Drusis tQOweit. 


$. GREGORII AGRIGENTINI 3 
stivitas est, ut nec quod animal, idem et homo. A συμπαρατεινόμενον διάστημα τῇ διαμονθ xat xc: 


τῶν ὄντων, οὐχ ἔχων xa0' ἑαυτὸν διωωρ:σ,χιέντι c 
περιγεγραμμένην τὴν ὕπαρξιν τῆς ἰδίαις qoato: x 
χινήσεως " εἰ μή τις ἀποτεμεῖν ἐθελέσξε, za: 6. 
τὸν παρεληλυθότα τοῦ ἐνεστῶτος; xal p£ AA v6; r-— 
παραληφθεῖσαν αὐτοῦ διαίρεσιν τριμερ ἢ. καὶ ---:: 
δοθεῖσαν τοῖς; ἄλλοις ἀνθρώποις ὑπὸ τεῶν τεχν-«. 
Μάλιστα γὰρ xai τοῦ χρόνου τὴν φύσιν καὶ xi-: 
ὑπὸ τὸ συνεχὲς ποσὸν ἀνάγουσι χλὶ te £a σιν οἱ - 
τὰ τοιαῦτα τὴν σχολ᾽ )σχηχότες. Ὁ δὲ xa:zb;. 
σμένην ἔχει χαὶ περιωρισμένην τὴν ἐδέαν &gpzr. 
τὴν τελευτήν. Καιρὸς μὲν γὰρ θέρους ἰδιὰ zZoo3zv: 
τὴν ἀρχὴν xal τὴν τελευτήν. ὡσαύτως: μὲν 
pov xal χειμῶνος ἔτι γε μὴν xal τοῦ ξαρος, ἢ -- 
χρόνου πεφύχασιν εἴδη, xat τῷ χρονικῷ &:a3-1,- | 








Cg Ὡς 
Φ4 -- 


σοφὸς Ἐχχλησιαστὴς, « Τοῖς πᾶσιν ὁ χρόνος, » à.- 
τοῦ, ἐν πᾶσι χαὶ φυσιχοῖς xat aup.6c6rxón. πράγμα. 
δίεισι xal πάντα διείληφεν ἐντὸς αὐτοῦ, «αἱ τεάντωυν 
ἐστὶ περιεχτιχὸς καὶ συνεχτιχός" ἐφ᾽ ἐχάστῳ 6b πράγ' 
μάτι xal τῶν φυσιχῶν xal τῶν χατὰ σύμόδασιν v- 
νομένων ἐν τοῖς ἐφ᾽ ἡμῖν xal τοῖς οὐχ ἐφ᾽ fjuiv χα» 
px ἰδιάξζων ἐστίν. 





Ὁ μὲν γὰρ ἥλιος ἴδιον ἔχει χαιρὸν τῆς ὑπὲρ 7 
λάμψεως αὐτοῦ τὴν ἡμέραν * ὁμοίως καὶ τὴν vox: 
τῆς ὑπὸ γῆν δύσεως. "Ext δὲ καὶ τῶν ἄλλων ászipe: 
Exaato, ἴδιον ἔχει χαιρόν. ᾿Αλλὰ καὶ d) 3, xai 
ἰδίοις διαιρουμένη δείχνυται ζωογόνος xal χκαρκπυ;: 
νος, καὶ δίδωσι τὴν βλάστην καὶ τὸν τόχον τῶν yx 
ρίων χαὶ διαφόρων εἰδῶν xat πάλιν τρόπον tà 
θνήσχει καὶ τελευτᾷ, xal γίνεται καντελῶῷ-: vasi 
γῆτος πρὸς χαρπογονίαν xal γενεσιουργέαν - xal x7 
λιν ἀναδιοῖ, καὶ τὰς ζωτιχὰς αὐτῆς ἐνεργεῖος be ! 
λαμδάνει χατὰ τὰ ἔαρ. Εὐπὼν οὖν ὡς δίεισιν ἐν πὸ 
σιν ὁ χμόνος xai πάντα συνέχει χαὶ πάντων i7: 
περιεχτιχὸς, xal χαιρὸν ἐχάστῳ πράγματι xai τὸν 
φυσιχῶν xal τῶν χατὰ συμθεδηχὸς γινομένων 45" 
κληρώσας, διέξεισι χατὰ διαίρεσιν τὰ τελείω τῶι 
πραγμάτων, χαί φησι" 





καιρὸς τοῦ φυτεῦσαι, καὶ χαιρὸς τοῦ &xr(. dar καὶ 
πεφυτευμένον. 

Ὁ μὲν πρόχειρος νοῦς τῶν παρόντων ῥητῶν τίν 
φυσιχὴν γένεσιν τῶν ἀνθρώπων, τάχα δὲ xat τῶν D- 
λων ζώων, αἰνίττεται χαὶ παρίστησι, xa* τὴν ἀχο- 
λουθίαν τῆς φύσεως xa τὴν τελευτήν * ὡσαύτως γε 


Hebr. lib. ui, n. 81) : « Cnm sit, inquit, ΨΞΓΙ non 
res simpliciter, sed res cupita desideratave, aut quz 
alicui oblectamento est, » 

(7) In vulgatis τοῦ τεχεῖν redditur nascendi, ci 
sane melius respondet moriendi, itaque iu Pars- 
plirasi sua Petavius cecinit, 

Üpn τοῦ τεχθέντα φόωσδ᾽ ἐκ γαστρὸς ἱκέσθαι" 
"Üpn φθιγούσης καὶ θανάτῳ βιοτῆς. 

(8) Sle omnino totum huuc Ecclesiagie locum de 

varia reroin tempesiivitaie aceepit. Gregorius ; 
é 


i3 --- ---- y —— — — 7 


ξΞάό". IN ECCLESIASTEN. — LIP. II. 816 
τοῖν καὶ τῆς φυτείας ἡ ὀνομασία xoi τῆς ἐχχοπῆς A quemadmodum 7]. ipsa etiam plantationis usurpata 


αιὐ τῆς, xai τῆς xavaÓoAfc ἐχάστου φυτοῦ τῷ mzpo3- 
φόρῳ καιρῷ δηλαδὴ γινομένης. Καὶ πάλιν ἡ διὰ τὸ 
«τιαλαιτωθῆναι χαὶ χαταγηράσαι, χαὶ μηδὲν xaomoyo- 
νεῖν, ἣ τάχα xal διὰ τὸ μηδέποτε χρῆσιμον εὑρεϑῆ- 
vat τὸ φυτὸν, ἀλλὰ μόνον xal τὴν γῆν χαταργεῖν, εὐχαί- 
pus ἐχτίλλεσθαι σημαίνει παρὰ τῶν φυτοχόμων * τά- 
ξιν τοῦ λόγοι δειχνύντος ἐν τοῖς οὖσι καὶ φυσιχὴν καὶ 
«περοαιρετιχὶ,ν, ἀλλ' οὐ συγχεχυμένως καὶ πεφυρμένως 
τὰ φυσιχὰ πράγματα xal τὰ γνωμιχὰ τῶν νοῦν ἐχόν- 
τῶν ἐπιτηδεύματα δεχόμενα τὴν διοίχησιν, ἀλλὰ κατὰ 
«ἣν ἀχολουθίαν xat τὴν χατάλληλον xal συμφέρουσαν 
τάξιν ἵνα χἀντεῦθεν ἐξελέγξῃ τοὺς ἀεὶ τὸν φιλήδο- 
νον βίον προελομένους, χαὶ τὰ φαῦλα χαὶ μοχθηρὰ 
ζῇν ἐπιτηδεύοντας xal σπουδάζοντας, ἀλλ᾽ οὐχὶ, 


κατὰ μίμησιν τῶν φυσιχῶν πραγμάτων 7) τῶν γνω- Β 


μιχῶν ἐπιτηδευμάτων, ἐν πᾶσιν ἄλλοις χαιρὸν ἀφ- 
ορίζοντας ἴδιον ταῖς σαρχιχαῖς ἡδοναῖς xai ταῖς 
ἡδυπαθείαις, καὶ πάλιν τῶν τοιούτων ἀπεχομέ- 
νους. 

Μήποτε δὲ τὰ τοιαῦτα πρὰς μόνον τὸν ἔμτγυχον 
ἀνδριάντα τὸν ἄνθρωπον διέξεισι, δυσωπντιχώτερον 
«ἀς φυσιχὰς προτείνων γενέσεις xal τοὺς θανάτους 
χαὶ τὰς φυτείας τε xal τὰς σφῶν ἐχτομὰς χαὶ τῶν 
λοιπῶν, ὧν ἀπαριθμεῖται πρὸς τὸ ἑξῆς τὸν χατάλο- 
^w, μονονουχὶ φάσχων ; ὡς ἴδε χαὶ γνῶθι σαφῶς, 
ἄνθρωπε, τὰ πάντα πειθαρχοῦντα τῇ τάξει τῇ 
παρὰ τοῦ δημιουργήσαντος αὐτοῖς τεθειμένῃ, xol 
μηδὲν ἔξω τοῦ πρέποντος χαιροῦ ποιεῖν f) πάσχειν 
ἀνεχόμενα τὸ παράπαν" xal σύνες ὁ xat! εἰχύνα 


casariensis : ut non tam qua aptis temporibus fieri 
debeant, quam qu:e fieri solent, bic designari puta- 
ret. Ait enim : Χρόνος δὲ οὗτος πάντων γέμει τῶν 
ἐναντιοτήτων, τοχετῶν, εἶτα θανάτων, βλαστήσεως 
φυτῶν, εἶτα ἀνατροπῆς, ἰάσεων καὶ ἀναιρέσεων, οἵ- 
χων τε ἀνορθώσεως καὶ χαταλύαεως, χλαυθμῶν xal 
γελώτων, κὐπετῶν xal ὀρχημάτων. Νῦν μὲν, συν- 
ἄγει τις τὰ ἀπὸ γῆς, νῦν δὲ ἐξέδαλε * xal ποτὲ μὲν 
ἐπιμέμηνε γυνα:χὶ, ποτὲ δὲ αὐτὴν ἀποστύγει" xal 
νῦν μὲν ἐζήτησέ τις ὁτιοῦν, νῦν δὲ ἀπώλεσε * xol 
νῦν μὲν ἐφύλαξε, νῦν δὲ προΐχατο" ἄλλοτε ἀπέχτει- 
vtv, ἄλλοτε ἐφονεύθη" ἐλάλησεν, εἶτα ἡσύχασεν " 
ἡγάπησεν, εἶτα ἐμίσησε" τὰ γὰρ ἐν ἀνθρώποις πρἀάἀγ- 
pata ποτὲ μὲν πολεμεῖται, ἄλλοτε δὲ εἰρηνεύεται, 
ὀξυῤῥόπως τῶν πραγμάτων ἐξ ἀγαθῶν εἶναι δοχούν- 
των εἰς ὁμολογούμενα χαχὰ μεταπιπτόντων. Παυ- 
σωμεῦα .olvuv ἐξ ἀνονήτων μόχθων. Id est : Euim- 


C 


appellatio et excisionis ac dejectionis cujusque 
plantzx, qua convenienti sane tempestivitate per- 
aguntur. Ac rursum, quia forte arbor vel inveterata 
adeo consenuit, nullum ut fructum proferat, vel 
nullius jam usus esse, et solum inutile reddere 
videatur, hanc opportune a cultoribus evelli aigni- 
ficat. Ordinem vero in his el naturalem et volun- 
tarium ipsa verba designant, ne naturse opera et 
cogitanum atque eligentium studia confuse po- 
tius atque promiscue, quam per gradus quaque 
suos el propria atque utili sege digerantur : quo 
hinc etiam eos redarguat, qui delicatam vitam 
praoptarunt, cumque vitiis flagitiisque se totos 
addixerint, minime, ex imitatione maturalium 
operum vel ad rationem voluntariorum studiorum, 
opportunitatem corporee delectationis et volu- 
ptatis propriam inter reliquas alias dietinguunt, 
nec rursum ab ejusmodi oblectamentis sibi tum- 
perare animum inducunt. 

Num vero hzc homini, tantum ut spiranti simu- 
lacro (9), edisserit, cum, qux eum majori pudore 
afücere possint, naturales generationes stque ἴῃ» 
teritus ponat ob oeulos (10), et arborum sationes 
exstirpationesque earum, caterarumque rerum 
seriem, 484 deinceps enumerat, sic prope com- 
pellans? Vide nempe ac manifesto aguosce, o 
mortalis, quam omnia ordinem illum servent, qui 
a Conditore ipsis prascriptus est! ut nibil omnino 
extra tempestivilatem suam vel agant vel patian- 


scriptum est, usque ad illum locum, m quo ait: 
Tempus belli et tempus pacis, super Israel intelli- 


unt. .. . Tempus fuit geherandi et plantandi Israe-.. 


tem, tempus moriendi et ducendi in captivitatem ; 
tempus occidendi eos in ZEgzypto, et tempu« de 
JEgypto liberandi ; tempus destruendi templi sub 
Nubuchodonosor, et tempus cvdificanéi sub. Dario; 
tempus plangendi eversionem urbis, et tempus ri- 
dendi atque saltandi sub Zorobabel, Esdra οἱ Nee- 
mía ; tempus dispergendi Israel, et tempus in unum 
congregandi ; tempus quasi cingulum et balteum 
cireumdari Deo populum Judaeorum, et tempus du- 
cendi eos in. Babyloniam captivitatem, et ibi com- 
putrescere trans Euphratem... ; tempus quzrendi 
illos et servandi, et tempus perdendi et tempus pro- 
jicieudi ; tempus scindendi Israel, et tempus ierum 
consuendi; tempus taceudi proplietas, nunc in ca- 


vero he. tempus rebus. inter se mazime contrariis D piivitate Romana, et tempus loquendi eos, tunc 


plenum est, parius et mortis, orius stirpium et ever- 
sionis alque interitus, curationum et cedium, exstru- 
cilonis dium εἰ disturbationis, gemilus e risus, 
plaeuctus et. saltatioumm. Nunc quispiam terra fru- 
ciu. colligit, nunc rursus ejicit ; nunc mulierem de- 
perit atque. insano. amore complectitur, nunc eam 
infense odit et. aversatur ; nunc aliquid querit, muc 
unitiit; nunc diligenter asservat, nunc projicit; uunc 
interficit, uunc obtruncatur ; nunc loquitur, nunc ai- 
leniio acquiescit ; nunc amal, nuuc odio inseclalur, 
Iles enim humane nunc bello afflictantur, nunc tran- 
quile εἰ pacatm sunt; tantaque. est. earum. in- 
constanlia, μὲ qua modo secunda esse videbantur, 
celeri momento. in. certissima mala delabuntur. Ac 
proinde tanis laboribus exerceri desinamua, (lu Me- 
lapur. Eccles.) 

At vero « llebrzi, » inquit ad hunc locum Hiero- 
nymus, «omne hoc, quod de contrarietate temporum 


quando etiain. in hostili terra Dei «onsolatione et 
alloquio non carebant ; tempus dilectionis, qua eos 
sub patribus aute dilexit, εἰ tempus odii, quia in 
Christim intulerunt sanus ; tempus praehi, modo 
non agentibus eis poenitentiam, el tempus pacis in 
futuro, quando intrante plenitudine gentium, omnis 
[srael saivus erit. » 

e In cod. Sangerm. Τὸν ἔμψυχον xal λογιχὴν 
ἂν ριάντα, εἰ subinde xai τὰ; φυτεύσεις xal τὰς 
σφὼν ἐχτομάς. 

(10) Legendum fortasse in Grecis δυσὼ πητιχιΐί τε- 
p^» τι, id est quod ad pudendum magis inducil. Mud 
autem significare Gregorius voluisse mihi videtur, 
dicta Ecclesiast;ir ea mente esse prolata, ut non ad 
aures solum, scd ad animum usque liominis pe: ve- 
niunt, eumque de oflicio s.o, comparaliene qua- 
dam instituta, aumoncant : quod £a declarant. quaa 
sequuntur. 





LI 


E YI 


S. GREGORII AGRIGENTINI 


8i 


fur!-jamque intelligas, qui ad imaginem Dei et A Θεοῦ xai ὁμοίωσιν γεγονὼς, καὶ ψυχὴν λαχὼν ai 


similitudiaem conditus, animum arbitrii compo- 
tem nactus es, quantum auctori tuo pro collati 
honoris portione debeas obsequium ac famulatum! 
Nam si omnia suam a Conditore ipso opportunita- 
tem sortila aunt, quidni tribuas tu quoque sepa- 
ratum aliquod temporis "79 intervallum auctori 
tuo, uL meditere et agnoscas ipsum esse Deum, 
atque adco ut preceptis ejus sancte obtemperes, 
el recie factis ad bonitatis ejus dignitatem acce- 
das? cum te contra summa temeritas ceteris in 
rebus et a naturz operibus aberrantem et a vo- 
juntariis hominum studiis transversum agat. Hac 
nimirum, qua dicta sunt, nisi sapiens Ecclesia- 
stes. in illis verbis spectasset, frustra plane ac sine 
causa ea protulisset, quz omnes norunt. Cum 
vero et partui et morti suam esse horam consti- 
tutam nemo viventium ignoret, ad objurgationem 
eorum, qui semper in peccati sordibus misere 
versantur, ejusmodi dictis usus est. 

. Quanquam elegantior eorum verborum sensus 
et mystice sumptus talis est: Tempestivitas est sua 
timori Dei, tanquam in utero, in mente conci- 
piendo, pariendisque recte factis divinam cbari- 
tatem prz se ferentibus : quemadmodum 1saias pro- 
pheta dixit : « Quia in utero concepimus et par- 
turivimus atque genuimus spiritum salutis, quem 
gestavimus super terram (11) ; » ac subinde cor- 
poris protervitati opportune interimende, mem- 
brisque his, quibus premimur, perdomandis. Sua 
item opportunitas est, ut quicunque recti honesti- 
que studio tenetur, quasi in prato, serat in animo 
$uo plantarum instar przclaras quasque et virtute 
praestantes actiones : el* sua. ilem tempestivilate 
consentaneam bis quielem assignet, earunique vim 
et conatum convenienter imminuat, quasi otium 
nalure impertitus : cum secus si fiat, in volun- 
tana ipsa boni appetitione humanz vires diu 
contentioni parces esse non possint. 118 nos ejus- 
modi effata consideranda censuimus, ut el naturalis 
ordo et mystica ratio ferebat. Quam interpreta- 
tionem ea quoque adjuvant, qua sequuntur ; ad- 
dit enim, alque ail : 


εξούσιον, ἡλίχην ὀφείλεις ἔχειν χατὰ τὴν &vasoyís; 
τῆς δεδομένης σοι τιμῆς τὴν πρὸς τὸν ἔδιον 1ξοιτ τ 
ὑποταγὴν xai θητείαν. El γὰρ πάντα τὸν ἴδιο", ty 
xa:pbv, ὃν ὁ Δημιουργὸς αὐτοῖς ἀπεχλήρωσεν, οὐ δ'- 
δως σὺ τῷ ποιητῇ σού τινα χαιρὺν ἀφωρισμέ" 
πρὸς τὸ σχολάσαι χαὶ γνῶναι, ὅτι ἔἕττι Θεὸς, zz 
χατὰ τὸ ἀχόλουθον τὰς ἐντολὰς αὖτοῦ φυλάττευ. 
κἀντεῦθεν προσοιχειοῦσθαι τῇ δόξῃ τῆς ἀγαθόττυ; 
αὑτοῦ διὰ σπουδαΐων πράξεων ; ἀλλὰ χεέρωων xat τὶ, 
φυσιχῶν ἐνεργειῶν καὶ τῶν γνωμιχῶν ἐπτετυδευ!: 
τῶν ἕν τοῖς ἄλλοις εὑρίσχῃ διὰ πολλὴν ἁδουλίαν. E 
μὴ γὰρ ἀποδλέπων πρὸς τὸν τοιοῦτον σχοπῶν ὁ τουξὶς 
Ἐχχλησιαστὴς εἶπε τὰ εἰρημένα, μάττῃν ταῦτα v2 
περιττῶς εἶπεν, ὅπερ ἅπαντες ἴσασι. Καὶ τὸν τόχο;" 
γὰρ xai θάνατον οὐδεὶς ἀγνοεῖ τῶν μετασχόντω" 
τοῦ βίου, καιρὸν ἴδιον ἔχειν " ἀλλὰ πρὸς ἔλεγχον τῶν 
ἀεὶ τῇ δυσωδίᾳφ τῆς ἁμαρτίας ἐγχαλινδουμέ. U 
ἀθλίως, ἐχρήσατο τοῖς τοιούτοις ῥητοῖς, 


Ὃ μέντοι γλαφυρώτερος νοῦς xai λαμδα μενος 
ἀναγωγιχῶς τῶν εἰρημένων τοιοῦτός ἐστι - Ἰζαιρ; 
ἐστιν ἴδιος τοῦ συλλαδεῖν ἐν γαστρὶ, δηλονότι τῇ 
νοητῇ, qó6ov θεοῦ, χαὶ τεκεῖν πράξεις ἀγάπης θεία: 
σημαντιχὰς, χαθώς φησιν Ó προφήτης 'Hoaizn: 
« Ὅτι ἐν γαστρὶ ἐλάθομεν xal ὠδινῆσαμεν καὶ ἐτέ- 
xopey πνεῦμα σωτηρίας, ὃ ἐχυήσαμεν ἐπὶ -ἴ; 
γῆς ^ » χάντευθεν ἀχολούθως ἐν ἰδίῳ χαιρῷ θανατῶ- 
σαι τὸ φρόνημα τῆς σαρχὸς, χαὶ vexpiooa* τὰ μέλη 
τὰ ἐπὶ τῆς γῆς. Καιρός ἐστιν ἴδιως ᾧ τᾶς ὃ οὐλόκε- 
λον xai σπουδαίαν ἔχων προαίρεσιν φυτεύει τῷ du 
μῶνι τῆς χαρδίας τὰ παντοδαπὰ φυτὰ τῶν xaz' ἀρε- 
τὴν παραλαμδανομένων κατορθωμάτων xal πάϊιν 
ἐν ἰδίῳ καιρῷ τίθησιν ἐπ᾽ αὑτοῖ; τὴν χατάλλτλ» 
παῦλαν, xat τὴν σφῶν ἐχτίλλει προσφόρως ἔνξογειδν 
xai πρᾶξιν, ὡς ἀνάπαυσιν τῇ φύσει διδοὺς, διὰ τὸ 
μηδαμῶς ἰσχύειν συντετάσθαι ταῖς προαιτρετιχλ; 
πρὸς τὸ ἀγαθὸν ἐφέσεσι χαὶ βουλήσεσιν. Οὗτις 
ἡμεῖς τὰ παρόντα ῥητὰ νοεῖσθαι χαλῶς ὑπειλέφαμιν, 
δηλονότι xal κατὰ φυσικὴν ἀχολουθίαν xai χατὶ 
τὸν ἀναγωγῆς λόγον. Παρεμπεδοῖ δὲ τὴν dosi 
ραν ἐχδοχὴν διὰ τῶν ἑπομένων" ἐπάγει γὰρ i 
φῇσι" 


8 Lt. 


Vene. 90. Tempestivitus occidendi, et lempesti- D Καιρὸς τοῦ ἀποκτεῖγαι, xal καιρὸς τοῦ ia- 


vitas sanandi. 

Nam si alium occidendi nulla unquam est tem- 
pestivitas, quod actionem ejusmodi Deus vetuerit, 
ac detestari quisque et odisse debeat; liquet jam, 
73. ab ipso sapiente Ecclesiaste ansam hic nobis 
praeberi mysticarum commentationum, cum et 
occidendi tempestivitatem esse dicit : eamque 
esse, in qua qui vitam agere spiritualem cupit, 
obscenis cupiditatibus pravisque voluptatum af- 


σασθαι. 

Εἰ γὰρ οὐδεὶς καιρὸς πέφυχεν ἐπιτήδειος πρὸς τὸ 
ἀποχτεῖναί τινα, τῆς τοιαύτης πράξεως àzT)Yopsonué- 
γῆς θεόθεν, καὶ πᾶσιν ἀπευχταίας xal στυγητῆς, c5- 
δηλον, ὡς ἀναγωγιχῶς δίδωσιν ἡμῖν ἐννοεῖν ὁ aoz^; 
Ἐχχλησιαστὴς τοῦ ἀποχτεῖναι τὸν χαιρὸν, ἐν ᾧ πᾶς 
ὁ ζῇν ἐθέλων πνευματικῶς, τὰ σαρχιχὰ φρονήματι 
xai τὰς φιληδόνους τῆς ἁμαρτίας ἀποχτεῖνας κινΐ- 
σεις, λαμδάνει πρόσφορον χαιρὸν ἰάσασθαι τὰ συν- 


(11) Isai xxvi, 18, sed apud LXX legimus.... Σωτηρίας σον, ὃ ἐ ποιήσαμεν imis 33e γῆς. Latina vero ma- 


pis etiam discrepant. 


£19 


IN ECCLESIASTEN. — LIB. III. 


850 


τρίμματα τῆς ψυχῆς xa τὴν πνευματιχὴν ῥῶσιν A fectibus sublatis , occasionem arripit medendi 


ἀναλαδεῖν. Τούτων χάριν ἐπήγαγε. 


ΕΙΥ͂. 


Karpóc τοῦ καθε.ϊεῖν, καὶ καιρὸς τοῦ οἱκοδο- 
μῆσαι. 

Διλονότι τὰς τῆς ἀπιστίας xal τῆς χαχίας ὁχνυ- 
ρώματα παρὰ τῆς δυσμενοῦς ἡμῶν ἐν τοῖς ἔνδοθεν 
διαλογισμοῖς xa τῆς σαρχὸς τοῖς μέλεσιν οἰχοδομη- 
χέντα, καὶ τὸ μεσότοιχον χαταστρέψαι τῆς ἀμαρ- 
τίας, τῆς ἐξ ἀπροσεξίας xai ῥᾳστώνης ἡμῖν προ- 
οἰχοδομηθείσης, πρὸς τὸ λαδεῖν καιρὸν ἐπιτήδειον 
οἰχοδομῆσαι τῶν ἀρετῶν τὸν χατάλογον, χαὶ ναὸν 
ἅγιον ἀπεργάσασθαι τὴν ἰδίαν χαρδίαν τοῦ εἰπόντος " 
« Ἑνοιχήσω ἐν αὑτοῖς χαὶ ἐμπεριπατήσω * » xal 
“πάλιν" € Ἐγὼ xat ὁ Πατὴρ ἐλευσόμεθα καὶ μονὴν 
πρὸς αὐτῷ ποιήσομεν. » El γὰρ xal ποτε τὸ πα- 
λαιωθὲν xal σαρχωθὲν οἰχοδόμημα χαθαιτιροῦσιν ol 
ἄνθρωποι, προῦπειδόμενοι τὴν βλεπομένην αὐτῷ τῆς 
πτώπεως ἀπειλὴν, καὶ χαινουργοῦσι xal χαθεστῶσιν 
ἑδραῖον. 

᾿Αλλὰ χ᾽ ἂν τοῦτό τις δηλοῦν τὸν ᾿ΕΧχληπσιαστὴν 
οἰηθείη, τὸ ῥητὸν ἐχδεξάμενος αἰσθητῶς χαὶ προχεί- 
ρως" πλὴν ἀλλὰ γὰρ ἀνάγεσθαι χαὶ τοῦτο πρὸς τὴν 
εἰρημένην ἕννοιαν φήσειεν ἐξ ἀνάγχης. Τὸ γὰρ al- 
σθητὼς παραλαμθανόμενον, εἰ μὴ τι χαὶ νοητὴν 
ἕξει τὴν θεωρίαν, οὐδὲν ἀξιόλογον ἔχει χαὶ σοφίας 
ἀνθρωπίνης, ἢ πολλῷ μᾶλλον σημαντιχὸν θείας, 

^ Levit. x1v1,12; lj. Cor. vi, 16. 


12) Ibidem Olymp. οἰχοδομεῖν, 

(5) Formulam hanc ab apostolo Paulo mutua- 
tus est noster , quo significaret, homfnes, simul 
atque peccatum admiserint, muro veluti per me- 
dium ducto, a Deo sejungi: Paulus siquidem ad 
Ephesios scribens (cap. mnm, v. 14), de Jesu 
Christo ait: Αὐτὸς γάρ ἔστιν ἡ εἰρήνη ἡμῶν, ὁ 
ποιήσας τὰ ἀμφότερα ἕν, xal τὸ μεσότοιχον τοῦ 
φραγμοῦ λύσας" id est : Jpse enim est pax. nostra, 
qui fecit utraque unum, et. medium parietem mace- 
rie solvit ; que idem ad legis discrimen retulisse 
videtur Judzos inter et ethnicos positum , quod 
servator Christus sustulit, cum unum ex utroque 
populum fecit; noster vero ad ipsum peccatum, 
quo a Deo separamur, quandiu posnitendo non 
tollimus. Verum unde ista intermedii parictis si- 
militudo ducta sit, plerique omnes interpretes in- 
vestigare omiserunt. Est tamen de ea re Ludovici 
Cappelli externi theologi explicatio , meo quidem 
judicio verissima, existimantis, Apostolum re- 
»picere ad templi Hierosolymitani structuram ; et 
quie in eo vigebat, Judzorum sui temporis consue- 
tudini alludere. « Teinplum nempe Hierosolymita- 
num, » inquit idem (ad eum Apostoli locum), « tem- 
pore Apostoli ita fait constructum, Leste Josepho 
(Ant. Jud., lib. vii, cap. 2; et lib. xv, cap. 14 ;et 
De bello Jud. lib. vi, cap. 6), ut duplici constaret 
quadrangulari septo amplissimo , quorum alterum 
intra alterius ambitum, inque ejus medio situm 
erat. In secundi autein. sive interioris septi medio 
1T) templuin proprie et stricte sic dictum , quod 
locum Sanctum Sanctumque sanctorum cu. vesti- 
bulo complectebatur , collocatum fuit. Utrumque 
sep:um tum exterius illud , tum interius istud. un- 
dique quatuor ex partibus latis οἱ amplissimis 
cingebatur porticibus, quibus populus excipiebatur. 
Inwer. utrimque autem septum spatium fuit ὕπαι- 


vulneribus animi sui, et vires ejus confirmare 
conatur. Propterea adjecit : 


Vrns. D. Tempestivitas destruendi, εἰ tempesti- 
vitas &dificandi (12). 

Infidelitatis scilicet improbitatisque munimenta 
demoliendi, qux hostis noster in mentis penetra - 
libus atque in ipsis corporis membris inzedificavit ; 
subvertendique intermedium parietem peccati , 
quod nos ipsi negligentia desidiaque nostra primi 
construximus (15) ; quo opportunitatem 44 nacti 
virtutum congeriein paremus, atque intus in animo 
templum sanctum constituamus illius, qui: dixit: 
« Inbabitabo in illis, et inambulabo" ;»etrursum: 
(44) « Ego et Paterad eum veniemus et mansionem 
apud eum faciemus ; » si quidem aliquando vetustum 
et tabidum zdificium bomines repurgent, et. coi 
minationem ejus veriti, ruinae impendenti reficieu- 
do occurrant, firmumque consiituant. 


Enimvero vel si quis ab Ecclesiaste id signifl- 
cari putet, quod ipse in verborum sono obvium de- 
preliendit ; id tamen ad eam quoque sententiam, 
quam exposuimus, necessario referendum f[ateatur. 
Quod enim vulgari sensu accipitur, nisi in aliam 
scutentiam intelligi possit, nihil existimationc di- 
gnum continet, nec humanz sapientis, multoque 


0pov sub dio sive patente ccelo vacuum et apertum, 
latum circiter 40 vel 50 cubitos. In eo spatio ὑπαί- 
0px lorica fuit lapidea sive paries quidam humilis, 
altus tres cubitos, quo undique cingebatur septum 
interius, et ab exteriore separabatur. Jam vero ad 

rius istud et exterius septum admittebantur non 

udei modo, qui non usquequaque mundi erant 
secundum legem, sed et ipsi gentiles sive ethnici, 
qui adorandi gratia Hierosolymam veniebant, sed 
lorica illa lapidea discludebantur et arcebantur ab 
interioris septi aditu, quo solis Jud:ris, et quidem 
ex lege mundis, patebot ingressus. Quin et Jose- 
phus, De bello Jud. lib. vi, cap. 6, et alibi, notat 
diserte loric:e isti impositas fuisse et paribus in- 
tervallis dispositas columellas Graecis et Latinis. 
litteris inscriptas, quibus significabatur , nemini 
licere alienigen:e sub capitis poena transgredi lori- 
cam illam, et irrumpere in interius septum. Pari- 
ter et in interiori septo alia fuit isti similis lorica, 
qua populus a templi ingressu et atrio sacerdotuui, 
qui sacris in eo operabantur, discludebatur... Apo - 
stolus hoc loco omnino alludit ad utramque illam 
loricam sive lapideum parietem, quo tum teniporis 
populus Judaeorum a templo et sacerdotibus in in- 
teriori templi septo separabatur , tum ethnici a 
Judzis in exteriori septo distinguebantur ; illamque 
loricam vocal hic μεσότοιχην τοῦ φραγμοῦ * et με- 
σότοι ον quidem, quia revera fuit μέσος τοῖχος pa- 
ries inedius e intergerivus inter populum et sa- 
cerdotes, item iuter Judaeos et gentiles : φραγμὸν 
autem vocat, quia paries ille hos ab illis ἔφραττε 
arcebat, et quasi sepe qua.lam separabat. » 

(14) Joan. xiv, v. 253. At. paulo diversa in (γᾷ. 
cis exemplis legimus. Sxriptum enun est, Kat ( 
Πατὴρ uou ἀγαπήσει αὐτὺν, καὶ πρὸς αὐτὸν ἐλευσά. 
μεθα, καὶ μονὴν παρ᾽ αὐτῷ ποιήσομεν, 





£51 


deciis queque, adnotum sit. Ait deinde  Ecclesis- 
sies : - 
$ 

Vans. Δ. Tempestivias fendi, et tempesiiziias ri- 
dendi: tempestivitas plangendi, et tempestivitas sal- 
tandi. 

Auctor optimus et virtnti Lradend:e superna be- 
Bignit2le przpositus mortalibus universis przeepta 
dat, ne ob ea qux in hoc vite ac tentationumcur- 
ricalo adversa ae molesta enolinzunt, marrorem 
unquam zygritudinemque suscip'ant: cumillud probe 
noverint, presentem vitam ex eontrariis constare, 


id est, ex iis quz humanum animum angunt ἃς B 3za5t» ὁ παρὼν βίος“ 


cruciant, ut fiere perdiu et vim lacrymarum ex 
oculis tanquam ex fontibu: emittere cogamur ; el 
ex iis quz eihilarant ac l|etandi gaudendique 
argumenta prebent. Nam hoe diserte. significavit, 
cum dixit : « Tempestivitas ridendi. » Et. oportet, 
eum, qui vitam suam prudenter moderatur, neque 
jn illis desperare consolationis diem, neque in his 
sdeo effundi ac Tiütim voluptate efferri, quasi 
bibil jam triste evenire possit. Paratos potius in 
utrumque nos es3e convenit, atqne ita cogiiare 
a; imoque perpendere temporum vices, ul post tri- 
siium et molestarum rerum "75 eventus [ει pez- 
stolemur, iidemque post fausta atque jucunJa. op- 
positorum illapsus prospiciamus. Hac euim ratione 
qui se instruxerit ac przparaverit, vitam illum suam 
sapienter prudenterque traducere comperiemus : 
8t neque in lztis jucundisque exsultet audacius, 
aique ad inhonesta convertatur ; neque in adversis 
ἃς tristibus plane animum abjiciat, et ad indecoras 
querimonias descendat. 

ποιοῖς ὑπεραιρόμενος, χαὶ 


S GREGORII AGRIGENTINI 
swinos divinze respondet, cum iliud omnibus, in- A ἅτε ξὴ zic χαὶ vol; ἀμαϑέσι δεςγνωσμένον. Iti 


πρὸς ἃ μὴ θέμις πχρεχτρεπόμενος, oL: τὰς 


gr3ty ó Ἔχαλττιαστῆς . 


τ. 
Καιρὸς τοῦ κλαξσαει, καὶ καιρὸς τοῦ γελάζα' 
. παιρὲς τοῦ κόψασθαι, πα παιρὸς τοῦ ἐργὰ 
cacüat. 

Κράτιστος eivzYL-hI προχειρισθεὶς «riiv 
ὑπὸ τῆς ἄνωθεν χάριτος, τος ἀνὰ τῇ» D 5 
πᾶυτας διδάτχει τδιμῶς ἀποχπναίΐειν xat 55 
pais) ἔν τοῖς συμξα!ξνουσι λυπηροῖς εἰς τὸ dw 
χὸν τοῦτο τῆς tun; ἑλῶν πειρατέριον ἅτε δΐ 

ει τῦν δα 


, 


ςῶς ἐπιστεμένη)ς ὡς ἐχ τῶν Évavcimy 
δηλονότι τῶν ἀλγούντων D 
:u62/09 EntosuThy) τὴν ἀνθ ρογττέντν xapbiw ἐ; 
ἐξ ἀνάγχη:; χιὶ χετὰ τὸ ἀχόλη. γον χλαΐξ:» xi 
χρίω» ῥοὰς πηγάξειν ἀπὸ τῶν ὀφθαλμῶν ἔχ τί 
τῶν εὐτρασόστω» χαὶ γἀννωπῆαχς παρατεευχχόντων 
x1. χαίρειν. Ἰηῶτο γὰρ ἐσέμανε προδέλως ζ3 τοῦ 
ςάνε;, « Κα:οὺς τοῦ γελάσας. » Καὶ yof τὸν 757." 
uex, à. τϑύνοντα τὴν Haw ξζωΐξν, pics ἐπ᾿ unte 
πελπίζειν χαιτοὺν πδολχλήσξως, qe ἐπὶ τοῦτος 
διαχεχύσϑθαι τοτηῦτον ἐν τοῖς εὐφραίνουτε, Xii 
Φιλῶς χατειφιηρεϊπῆλι τῆς δυμτνδίας, ὡς fne 
αυλόττημένων τῶν λυπηοῶν * ἀλλὰ σωφρόνος 5:5 
ἰε582: xa τούτω) χἀχείνων τὴ» σύματιν, ἐν 
γουῦντας χαὶ διειδυμουμένευς τὴν πρὸς 3n. 
μεταβολὴν τῶν χαιρῶν, χαὶ χαραδοχοῦντα: τὰ 
y102iu uiti τῆν σύμθδασιν τῶν ἀντ:ώντων χΑὶ δι. 
δόντων" xii πάλ: ix τῶν εὐτ οχ!νόντεον χαὶ 5 
τὸξας ποιητιχῶν, τὴν τῶν ἀντιχειμ ἔων σὐμπτω. 
Εἰ γὰρ τοιῶτδε διαχεῖσθα! τις ἄνθρωπος pow Ex S 
μετὰ quvi 1320. x2 φρονήσεως εὑρεθήσεται τὴν ὁ" 
διτθύνων ζωὴ» τοῖς εὕςραΐνουσε xii p 
ἀδιχοῦα: xai θχλίδουςιν 17 


φ οὗτξ 


γῶς ταπεινούμενος xat πρὸς ἀπρεπεῖς ἐξελχόμενος λόγους. 


IHloe igitur praecipue natura rerum suspicari. nos 
eogit : deinceps vero persuadet, ut ad interpret a- 
tionem eliam magis spiritgalem transeamus. Nam 
quos hie ducimus, dies esse lucius dicit ; itaque 
flendum hic esse ac plorandum ululandamque iis 
omnibus, qui in fletus loco etiamnum versantur: 
quo ia f.itura vità, cum przmia eorum qua ges- 
serint, l;turi sunt, ridere zterno possint ; quem- 
a|modum veri auctor Christus et Deus noster. in 
Evang«liis ostendit, cum ait: « B:ati qui nunc 
plorant, quia ridebunt (15) ; » et : « Beati qui 
lugent, quoniam ipsi coasolabuntur *" ; » et rur- 
5895: « Gaudete εἰ exsultate quoniam merces ve- 
sira copiosa est in va:lis ^ 


Fortasee vero et alio sensu aecipi ea verba par 
sit. Nam cum virtus queque in medio stet, 
ac proximum sibi excessum z.ue ac defectum 
€vitet; multi vero et in ploratibus et in Leti- 
tía gaudioque modam transeant: quidni eos, 

v" Math. v, 5. 5 ibid. 12. 


(15) Lac. vi, 25, nostris in. exemplis est ὅτ: 


Τοῦτο ui» o2» zoon7o0afw; ἡμᾶς $zsatin 
χαταναγκάζει τῶν πραγμάτων ἡ φύσις " ἐπι: ἅ 
χαὶ πρὸς πνευματιχωτέραν ἐχδοχὴν τὸν λόγον P7 
ἀγαγεῖν εἰσηγεῖται. Ka:ghv γὰρ εἶνα: χλαυθχοῦ 77 
τῆς ἐνταῦθα πκαροιχίας φησὶ, χαὶ χοῦ χλαΐτῖιν τὲ 
χατολητύρεσθαι χαὶ χατηλολύζειν ἐν παντὶ xs? 
τοὺς ἔτι ἐν τῷ τόπῳ τοῦ χλαυθ,κῶνος Unápgor 
fva χατὰ τὴν πέλλουταν ξωὴν ἐν τῷ καιρῷ τι 7 
βεδιωμένων ἀντατοοδόσεως αἰωνίως - γελάτωτ, 7 

D θὼς ὁ ταὐυταλτηῖς Χριστὸς xai Θεὸς ἡ μῶν $7 
νατο ςάτχω» ἐν τοῖς Βὐχγγελίοι;, ε Μαχάροι á 
χλαίοντες νῦν, ὅτ: γελάσονται " » xai, « Μαχάρι 
πευθοῦντες, ὅτι αὐτοὶ παραχλνθέσονται" " x) 
Ar», ε Χαίρετε xal ἀγαλλιᾶσθε, ὅτι ὁ pis 5; τὰ 

πολὺς ἐν τοῖς οὐρανοῖς, » 

Τάχα 6i xs ἄλλω; ἐχδέξατϑα: τὰ εἰρημένξ ΤΡ 
χε. Καὶ γὰρ ἐπειδὴ μεσόττς ἐστὶν ἀρετὴ 
τὴν συμπαραχειμέντν ἐχατέρωβδεν ὑπέε akt 
μείωσι» παρεχχλένουσα " πολλοὶ δὲ τῇ &267P^ Ξ 


à 
χρτνται x3í vf ὑπερόολϊ xàv της χλαυθμοῖ: Y 


χελάϑετει 


& 





p53 L. EULLESIASTEN. — LIB. IH. E 


wat; εὐφροσύναις xa Üupgnblaw: μήποτε τῶν A qui virtutem jvofltentur, hortari sapiens Ecclesia- 


τοιούτων ὑπερδολῶν ἀπέχεσθαι τοὺς ἀρετῆς ἀντ- 
εχομένους ὁ σοφὸς Ἐχχλησιαστὴς εἰσηγεῖται, xal 
Ὡαεκατὰ τὸ πρέπον χαὶ τὸν χοπετὸν ἐπιδείχνυσθα: xal 
«ἣν ἀγαλλίασιν ; Οὔτε γὰρ ἀναλγήτως πάντη διαχεῖ- 
αῦσι xai διαμένειν ἐν τοῖς βιωτιχοῖς πειρατηρίοις 
ὀφείλομεν " ἀλλ᾽ εἰ μὴ Ov ἑαυτοὺς, διὰ τὰς συμφο- 
pXc τῶν πέλας συνοδύνεσθαι χαὶ συνθλίδεσθαι τού- 
τοις χρεὼν, καὶ πάλιν ἐν ταῖς εὐημερίαις γάννυσθαι 
καὶ συγχαίρειν αὐτοῖς. Οὕτω γὰρ τῆς ἀποστολιχῆῇς 
ὑποθήχης φυλᾶχθήσεται xal παρ᾽ ἡμῶν ὁ φάσχων " 
« Κλαίειν μετὰ χλαιόντων, καὶ χαίρειν μετὰ χαιρόυ- 
των» να μὴ xaX τῆς εὐαγγελιχῇῆς παραδολῖς ὁ 
λόγος γαϑαπτόμενος ἡμῶν καὶ χαταγινώτχων ῥη- 
θείη πρὸς ἡμᾶς, « Ηὐλίσαμεν ὑμῖν, καὶ οὐχ ὠρχῆ- 


σασθε" ἐθρηνήσαμεν ὑμῖν, καὶ οὐχ ἐχύψασθε, » τὰς Β 


ἀπεσχληχνίας xapblag xai μηδαμῶς τοῖς ἀλγοῦσι 
xai λυπουμένοις συλλυπουμένας καὶ συναλγούσας, 
μὴτε τοῖς χατά τινα τρόπον εὐημεροῦσιν ἀδελφοῖς 
xa φίλοις συγχαιρούσας xal συνευφραινομένας, πρὸς 


stes videatur, fines ut. servent, ipsumque luctunxr 
atque l»titiam cum dignitate prz se ferant ? Nequo 
enim in tot bujus νι tentationibus doloris expertes 
nos esse oporlet : qui si minus nostra ipsorum 
causa, at certe ob proximorum calamitates dolere 
cum bis angique debemus : quemadmodum et iu 
secundis rebus letari cum ipsis e& gaudere nog 
convenit; ut illam Apostoli regulam nos quoque 
servemus, qua edocemur « flere cum flentibus, 
et gaadere cum gaudentibus (16) ; » ae ne adver- 
sus nos dicta ferantur illa evangelic:e. parabola 
verba : « Cantavimus vobis 76 tibiis, et non sal- 
tastis; lamentati sumus, et non plorastis  ; » qua 
eo pertinent, ut preeduros animos, quí neque alieno 
luctu quidquam aut. moerore commoventur, neque 
faustis quadantenus prosperisque fratrum atque 
amicorum rebus consociate laetitiam solent, ad 
justos affectus deducant. Ait deinde : 


τὰς πρεπούσας διλθέσεις ἐπανορθούμενος. Εἶτά φησιν - 
5 VI. 


Καιρὸς τοῦ βαλεῖν «λίθους, xal καιρὸς tov cvr- 
αγαγεῖν λίθους. 

Οἵἷμαι λίθους ἐνταῦθα χαλεῖν τοὺς ἀντιτύπους χαὶ 
σχληροὺς λόγους, o0; δεῖ βάλλειν χατὰ τῶν pov 
μάτων χαὶ προαιρέσεων τῶν δεῖσθαι τῶν τοιούτων 
ὑπειλημμένων" καὶ πάλιν ἀναστεῖλαι τούτους Ex 
πῶν τοιούτων, ὅταν τῆς ἐχείνων αὐθαδείας χαταμα- 
λακισθείσης, καὶ τῆς ἀγερωχίας καταδληθείσης, 
δέονται πάλιν πρὸς ψυχαγωγίαν ἡμερωτέρας καὶ 
πραοτέρας διδασχαλίας " ἵνα μὴ τῷ πολλῷ βάρει τῆς 
ἐπιπλήξεως f| τῇ λύπῃ καταποθῶσιν, ἣ πρὸς χαλε- 
πωτέραν ἀρθῶσιν αὐθάδειαν. Οὕτω τὸ παρὸν ῥητὸν 
γοῆσαι χαὶ διασαφῆσαι προήχθημεν " οὐδεὶς γάρ ἔστι 
καιρὸς τοῦ χατά τινος λίθους βάλλειν. E! δὲ xal γέ- 
νηταί πότε τοῦ βάλλειν λίθους κατὰ τῶν ἄξια πρατ- 
κόντων ἔργα λιθοδολευστήσεως, χατὰ τοὺς πάλαι 
νόμους τοῦ θεοφάντορος Μωῦσέως, ἀλλ᾽ οὐδαμῶς 
ἀχολουθήσεω; ἔχεται τὸ συναγαγεῖν τοὺς λίθους αὖὗ- 
θις ἐκ τῶν αὑτῶν. Εἶτά φησιν" 


Vens. 5. Tempestivitas jaciendi lapides, et tem- 
pestivitas colligendi lapides. 

Lapides hoc 1oco appellari arbitror acres ac 
duros sermones, quos jacere oporteat adversus 
cogitationes alque consilia eorum qui egere his 
putantur; et quos contiuere item prastat, cum 
pertinacia eorumdem edomita, depressaque super- 
bia, jam animi solandi causa mansuetiorem mitio- 
remque doctrinam requirunt : ne nimia objurga- 
tionis severitate aut doloris vi corruant, vel diffi- 
ciliori assurgant audacia. Sie effatum hoc iutelli- 
gere atque explicare necesse fuit : nulla quippe 
tempestivilas est, qua alium lapidibus petas ; ac si 
fuit olim, qua lapides in eos jacerentur, qui di- 
gnum lapidatione facinus perpetrassent, ut. veteres 
theologi Movsis leges ferebant (17) , minime ta- 
men ea quadrant, quz de lapidibus rursum colli- 
gendis subinde adduntur. Protinus ait : 


δ Vil. 
Καιρὸς τοῦ περιλαδεῖν, xal, καιρὸς τοῦ paxpvy- D 577 Veas. 6. Tempestivitas amplexandi, ei tem- 


θῆναι ἀπὸ περιλήμματος. 
^ Matth xi, 17; Luc. vir, 52. 


(16) Rom. xu, 15. Sed iu nostris exemplis 
scriptum est, Χαίρειν μετὰ χαιρόντων, xal xàaletw 
μετὰ χλαιόντων. 

(17) Suppliciorum apud Hebreos quatuor fuisse 
genera, annotat. Drusius (ad Levit. xx, 10), sulfo- 
cationem, cambustionem, &uspensionem, lapidatio- 
nem : levissimum horum sulfocationem , gravissi- 
mum lapidationem , itaque cum sacris in Litteris 
leginus: Morte multabitur, de sullocatione serino- 
nem esse, contra cum additur: Sangwis ejus super 
eum, lapidationem designari. Tales autein formule 
occurrent tibi Levit. xx, et Deut. xxi. 

Αἱ quaestio est subobscura de adulterarum poena, 
quod nempe in Joannis Evangelio scriptuin sit 
(cap. viu, *. 5): In lege autem. Moyses mandavit 
Robis hujusmodi lapidare. ἴῃ Levitico autem ea 
pena nou adversus adulteras quascunque. consti« 


, pestivitas, quà procul αὖ amplexibus recedas (18). 


tuta legitur, sed in novercam, qus 'cum prívigno 
adulterasset ; item in Deuteronomio adversus spon- 
sam tantum, que ab alieno compressa esset, nec 
cum vim ei adulter afferret, clamasset , siquidem 
in civitate versaretur. Quare quidam arbitrati sunt, 
sermonem in Evangelio esse de adultera, quis 
sponsa etiamtuu esset: alii vero Evangelii verba 
Sic esse sumeuda duxerunt, qua:i diclum esset : 
Moses (ales precipit morie puniri, quam mortem 
posiremus usus fecit. lapidationem. Nimirum obti- 
nuisse mos videtur aliquando, ut aitullera quizelibet 
ea morle afliceretur. Nam Ezechielis ille conür« 
mant minz, cap. xvi, v. 58: Εἰ judicabo te judicii 
adulterarum et effundentium sanguinem... Et addis 

cent super (6 multitudinem , et lapidabunt te. (np 


dibus. 
(18) LXX habent ἀπὸ περιλήψεως. 








e died ^ Li 
N*,75 Ἂς . ei iti il 


lf ce uo19e 4 quis “οἱ commis coferre cataent, A 


eondraenMer ínnosuenue divert, nas areserttid 
ro? ulas :i« qui c..nigzalem saricstatera órP5nlarnnt - 
ne ,mmeerati γπ ΠΩ» int. 34019 E. n ^2 "uaque 
vit seiat vir, yon Two Toaler.ns axorP 2 ezi- 
ime, sohrie, oedinatine siti. sed etiam matenus .b 
e? ab«tinere ae secuhare maxime deceat, ἴον 
enim dem deríarana Panina maznus inostolus , 
« Wnlier, inquit, smi corporis 2otestalem non ..2- 
bet, sed vir. Similiter antem »t vir ini. *nrpori« 
potestatem nen habet, ied inner. Nolite trandare 
invieem, ntsk foete ex consensu 34. emos, ijt va- 
r^tía :ejunie et orationi: ^t .leT« TA reve Umini (ἢ 
id ipsnm, ne wntet vos Satanas procter .ncanii- 
yentiam vestram, » 


At οἱ offainm istud. mvstieo magis sensn inter- 
prefai velimus , (4 dicemus : tempestiritatem 
nempe esse nam a«ssnmendis amicis pren«andis- 
^16 et amni comitate exeipiendis, qnando ojiusdens 
| obiseunm. animi sint. eademque de professionis 
r^osr- veritate atque doetrina sentiant. Recte 
eim sentientes et salgtare et amplerti et. dicere 
«olemus. Com vero ens 2 recta doctrina recessisse, 
AMne in liereticorum opiniones prasaenue sententias 
deiapeos esse. comperimus, Uim ab eornm ample- 
xibus, id est a familiari eongresen ot amoris olfic;is 
3c dexirarim eonjunctione abstinemus . 12., Q'am- 


obrem. Christns et. Dens 745 no«ter edixit: « Ca- c 


ν 16 2 fermento P'iariseorum et Sadduczorum *' , » 
prrversa« eorum opiniones et prava doeumenia 
aversari nos edoeens. Ft Joannes 320) thienlogus 
r'aximnsqne evangelistes, « Si quis, inqu.t, venit 
wJ vos, et hane doctrinam n^n affert, nolite reci- 
p^re cum in. domum, nec Ave ei dixeritis. (Qni 
enim dict illi Ave, communicat operibua ejt ma- 
V 4ni« 9, » Ait dein? sapiens Ecclesiastes, : 


^ f Cor. vii, 4, 8... " Mau. xvi, 6. 5 TE Joan. 


(19) Recte, opinor, noster ; at hella est. atque 
! pida Dilymi interpretatio hujas item. nt ego qni- 
'^W arbitror, loci, quam Joannes Damascenus. in 
γόνα Parallala retlit, et Quienns in endice Rupe- 
fieaMino invenit: "Eve22t, inquit, ποτὲ πρὸς ^ai- 
teo Berta Th τὸ οῤσιμὴ ἀν λοερίας διδατχαλίας, 
t koe) τῆς ἰδίχφ εὐθέος ξ,31Ὅαι, Οἱον pausa 
6 impia corp Swiss Ταύτῃ πάν.» χαρὼν ποὺς 
tr Cit) ἐγγίται διὰ τὸ esque) was ὀξὺ τῆς a o- 
61to2* φιλίους dopo PX τὴ apoya τοῦ λόγου καὶ 
“ἣν ἀχολουθίαν" ἀλλὰ καὶ queas za» διὰ τὸ S03 
Le χτον τῶν φαινομένων ἐναντίω". Μετὰ δὲ τοῦτο, ὡς 
ἀπ᾽ τῆς Αἰγυποίας “Αγαρτοχνώσαντες, παιλίσχης ob- 
σης τῆς ἐλευθέρας Σάῤῥας, τί: ἀρχούτης χαὶ αὐτοσο- 
eias o t6, πάλιν εἰς τὴν ἐν notos τραπίομεν 207 
φίαν,ἔτις καὶ θεῤφυτός 17:ι., ro, γα! ἐς αὐττς E- 
* (30382, οὐχέτι ὡς ἀτὸ b) τς 2159055 afi; κατ, 
ἀλλ᾽ ἐφ id ἐλευθέρας χα! s: tlal orn. dd est : 
licei nonnunquam — utilitatis causa docirínam a'i- 
nm nd breve. lempus attingere, nigve ad propriam 
agiplezandaim statim. ae re[etre. Verbi qratia, gram- 
matie i muller aliena ext, Gum ea c mmercium ali- 
quantinper habere commodum es! , propter lectionis 


ILEB'ULRNMTD'A 
Monat a... 
^ - - - - -—- -- 
2. τοῦ, τὸ TI GLTES TIME τς αν ςΞ τ. UII 
3247 255. CODnTUXOUTIA. ITTEL εξ TCDOVTIT-' - I 


LX LITE nuoürczig τΉῊΞ lonaujitguntz  .Ξ.-. -. 


f226402. καὶ τόδαως χειστιτὰχε -f IIAYECcLXL ^ lI]. 


ξιᾶξυας χαν τοῖς COIDLIDAN WOGETIRAAT 85. 
ἦν ζυγὰ ἱτετὰ τῆς δίας xuurrT"fB-cl-EzÉf o c “- 
μας ταὶ τωσοόνως χαὶ TETXT IET ^O XII 
χαϊοὴν εἰδέυχε χαθ' 2. ποόόαι τῆς CUNG TI --.“ τ 
TXl του χεεσι: Τοναυσίας. Τὰ “χὰ στὰ 
εαπεξι χας [ἴἔπσλας ἃ αὐτὰς  X—2772A&l 002 
-ῖ « Ἢ ποῖπ τοῦ 53. παάστὺς οὐχ. 

Ὁ 


—— - — 
΄ῳ ἀμ.“ 4Φ - — 


XA2t2622.:1 LB πὸ 1ὸ Ix τὸ σοιου TCOOICOEIZC.. Ξ 


- 


σι τἷττξῷ τὸ grTUDm χαὶ τῇ πΟΎΞΕΟΥΞ, Xu 


ταις LX ττῦ Σχοχξιχν 8.9.» 
.Ὅ6:2 0.0.27 o 


λ. 2 π Ζίοτε οηὴ nk louarüi.TxI 
“πὸ, S57 ατστν 2)" ὡς Xüioál πτς -Ξο:. - 
ἤςζ, ὅν cf) Ξίλους Gl ὅς ξεευαςεῖς:.. c. 


φιληφρηνεῖ), ἔταὸ τι οεθῶστυ τος δη ον τΕΣ XXL τ :- 


——— 
- 
—- o σὰ «Ὁ» 


οὐ} ὁ 


-- 


φοοιοῦπες fuis τὶς và ἀδτωστα τῆς τολστι τς 
uan. πίξτειυος. Πηγοδηξητας vTip παὶ -π:-:- :-- 
ξχ,5 1) χα! XITATTIIIIIÓE αὶ liàelcunma. UI 
ób τῶν 4o)el6lIl1s) ξοσσχτων τοὺς πύτϑαις Ξ κ΄. 
παοχτοξτας XXL χατολι τῆ ταῦτας 
ὁπολτ εις καὶ χαποδόξους δόξες. πτριχαι τε 2I 
ποῦνε) T2. τὰτοὺς ἀπὸ τοῦ πτὸς GX2-u-l T.- 
ήαμασας, $7059 τῆς ἀγχξητιχτς τοι τολσχτ: c 
πιαιχῆς τον. σίας χαὶ δεξιώαξιως. 3px ποῦτο τττ 
ἃ ζἰοισπὸς χαὶ F&L; f$oussc oe Ποησέμετε i—59 τ΄ 


Dnm d 
—]ata 


LJ 
-- — 


CI. 


ξδατς dou Φχοιταίων xai Zaübouaaitw C 
WLACUZ πα! 4340663520 EÍZT TC TE. πότον Aizlm. 
ἀττοδιδηΐταξι. dm δὲ zoo xa: lmelwven. " 
elgUvYIADTTTI. 4 ΕΞ τῖς 
ταῦττο Tm) διδα χῦγυ τὰ 
αἰχί χα), xai χτέρε:» a.— - 


. 
Gi o.l- 
--- - 


“ἧς χαὶ ἀξ σπης 


-— ——. 
oo - ^» 
. . 


ποὺς μᾶς, χαὶ 
zt 
T 
aívitz c ὁ τὰρ AÍivtus χύτῷ χαῖρε, WI £p clo 
ποτ οῖς. » ΕἾΤΑ τοῦτον ἢ nm 


Aaubxuetz αὐτὴν 


-60 χροωνεῖ Tei 
'Éx7772777;* 


t0, 1l. 


arHficium et acumen : eodem modo eum τήκίυτι.. 
ob serraonis robur et seriem : atque item cum pac 
sophica , quo fides iis astruatur, quar videninr rcc 


p 7*27*- Posteaquam autem velut. ἐξ ὅ gygptu 4i; 


ancilla Sare, que libera est et. ipsames same: 

liberos susceperimus, ad eam iterum, qua a yu: 

eiate sapientia est, ac divino muner» concessa, «^ 
conteriamus , at ex ea. quoque liberos procrecuns. 
hoc est non jam ut ab ancila, sensibiles discip.s 
sed ut ab ingenua et per[ecta, prudentiam. (Ex Sr. 
Parall. tit. 1x, liu. 22.) 

(20) Familiare id Patribus Grzcis est, ut Joaa- 
nem evangelistam Θεολόγην appellent: sed tas 
non antiquissimis. Nam , ut Cherus conten! i 
( Antiq. ecangel. p. 817, 8 15), vel ab. Eusebie, vel 
certe Eusebii 2tate. initium ea. appellauo duvi. 
Nimirum ne ipse quidem Apoecialvpseos.— titulus in 
(Gris exemplaribus, ᾿Αποχάλυψις Ἰωάννου τοῦ 
Θεολότου, ab ipso auctore est, sed ab Ecclesiis, φὰς 
divinum illum librum in ceterorum ceusum retu- 
lerunt : neque enim si ab Joanne esset, ip vuleatis 
L'uinis legeremus Apocalypsis beati Joannis cpo- 
$aMolt, nec titulus in aliis exeinplaribus Graecis inodo 


-«Ὁ Au q- am Aw Pata am é e “Ὁ “ἃ Emm — 
— MEER RE EÉ 


D —M— €— ——— 





851 IN ECCLESIASTEN:- — LIB. III. S53 


8 Vul. 


Καιρὸς τοῦ ζητῆσαι, xal καιρὸς τοῦ ἀπ- À — Vens. 0. Tempestivilas acquirendi, et tempestivi- 


o Aérrat. 

Τί ζητῆσαι; Σοφίαν xai γνῶσιν παρὰ Θεοῦ, τὴν 
ἀνθρωπίνην δηλαδὴ χαὶ πολλῷ μᾶλλον τὴν θείαν, 
δι᾽ ὧν σχοίημεν xal τὴν τῶν ὄντων χατάληψιν᾽ 
καὶ δυνηθῶμεν χατανοεῖν ἀπὸ τῆς καλλονῆς χαὶ τοῦ 
ἱιεγέθους τῶν ὁρωμένων χτισμάτων τὸν ὑπέρχαλον 
Δημιουργὸν xal Θεὸν xal Δεσπότην * ἀλλὰ καὶ πρὸς 
τοὺς βρενθυομένους χαὶ χομπάζοντας ἐπὶ τῇ χο- 
σμικῇ σοφίᾳ καὶ τῇ τῶν θύραθεν μαθημάτων δῆθεν 
περιουσίᾳ, χαὶ λυττῶντας χατὰ τῆς ἀληθείας χαὶ 
τῶν ὀρθοδόξων δογμάτων, ἐξισχύσομεν ποιεῖσθα: τὰς 
ἄντιῤῥήσεις προσφόρους, καὶ τὰς ἀνασχευὰς τῶν 
ἐριστιχῶν προδλημάτων. Ὅταν γὰρ τοιαύτη τις 
ἅμιλλα γένηται παρὰ τῶν συνηγόρων χαὶ συνιστό- 


tas perdendi. 

Quid acquirendi? Sapientiam et cognitionem ex 
Deo, humanam utique, multoque magis divinam, 
quarum ope intelligentiam eorum, quz sunt, as- 
sequamur, et ex pulchritudine ac magnitudine 
conditarum rerum, quas oculis usurpamus, Con- 
ditorem et Deum atque Dominum longe przstantis- 
simum contemplari possimus : tum etiam eos qui 
fastu elati, mundanz sapientie et disciplinarum 
externarum copia superbiunt, ac veram rectamque 
doctrinam insectantur, refellere opportune, et 
captiones ipsorum discutere valeamus. Quoties 
nimirum ab hisce erroris fautoribus ac patronis 
in certamen vocenmur, calestem ἃ Deo sapientiam 


ρων τοῦ ψεύδους, χρὴ χαὶ ἡμᾶς ζητεῖν παρὰ θεοῦ B inquirere, et humane quoque sapienti perceptioni 


τὴν ἄνωθεν σοφίαν" ἐπιμελεῖσθαι δὲ xal ζητεῖν xal 
τὴν τῆ; ἀνθρωπίνης σοφίας ἀνάληψιν πρὸς τὸ παν- 
ταχόθεν εὐδοχιμεῖν, χαὶ χρατεῖν τῶν ἀντιπάλων τῆς 
ἀληθείας. Ὅταν δὲ καιρὸς εἰρήνης χαὶ γαλήνης 
ἐστὶν, οὐδενὸς ἀναῤῥιπίζοντος ἐν τῇ Ἐχχλησίᾳ τοῦ 
Χριστοῦ ταραχὰς xai ζάλας ἣ χαχοδοξίας ἣ παρα- 
μόνων ἔργων τὰς φαυλότητας γαὶ πονηροπραξίας, 
π“ηνικαῦτα χρὴ τὴν ff&v ἀνθρωπίνην ἀπολέσαι σο- 
φίαν, ὡς ἤχιστα λυσιτελοῦσαν, xal παῦλαν ἐπιθεῖ- 
ναι ταῖς xav' αὐτὴν xal περὶ αὐτὴν ἀσχολίαις " προσ- 
ευχαιρεῖν δὲ χαὶ σχολάζειν μόναις ταῖς προσευχαῖς 
καὶ δεήσεσι, χαὶ ζητεῖν χατορθῶσαι τὴν τοῦ Θεοῦ 
οὐρανῶν βασιλείας. Εἶτά φησι" 


operam dare necesse est , quo in omnibus probati, 
veritatis adversarios superenius. ΑἹ cum pax erit at- 
que screnitas, 79 ut Ecclesiam Christi nulla exa- 
gitent turbze, nulla procell:e, non prava opiniones, 
non perversa atque improba hominum facinora; tum 
vero humanam perdere sapientiam oporlet, lauquam 
minime proficientem, ct modum exercitationibus 
iis ponere, quas ejus causa suscipiiuus, ut oppor- 
tune precibus tantum et obsecrationibus vacemus, 
ac justitiain sancte colentes, celestis regni bavre- 
ditatem acquiramus. Ait deinde : 

διχαιοσύνην, xal τὴν χληρονομίαν εὑρεῖν τῆς τῶν 


ΕΙΧ. 


«εῖν. 

Tí φυλάξαι; Τὰς ἐν τῷ ἀγαθῷ θησαυρῷ τῆς xap- 

᾿ δίας ἀποχειμένας ἀγαθὰς ἐννοίας χαὶ σοφὰς εἰσηγή- 

σεις, ὅταν ἀνεπιτήδειοε βλέπωνται πάντες οἱ τού- . 
τῶν μέλλοντες ἐπαῖειν. χαθὼς ὁ Κύριος παρεγ- 
γύησε λέγων, ε Μὴ βάλητε τοὺς μαργαρίτας ὑμῶν 
ἔμπροσθεν τῶν χοίρων, ἵνα μὴ χαταπατήσωσιν αὖ- 
τοὺς, χαὶ στραφέντες ῥήξωσιν ὑμᾶς. » 

Ἔστι δὲ πάλιν χαιρὸς προσφυὴς xol χατάλληλος, 
ἐν ᾧ ὁ ἀγαθὸς ἄνθρωπος ix τοῦ ἀγαθοῦ θησαυροῦ 


longior, modo brevior occurreret , sed unus idem- 
que in omnibus ad nos pervenisset, C:eterum οὔ! 
Apocalypsin potissimum Θεολόγον dictum Joannem 
lucherus idem opinatur (ibi. p. 850, $ 28), ratus 
Christianpgs veteres ob tot illa mysteria nomen 
Joanni imposuisse, quo apud veteres poet: quan- 
doque et sacerdotes et philosophi et epoptae appel- 
lati fuerant. Atilla communior doctorum senteutia, à 
divinis tractandis eam illi appellationem attributa. 
(21) Matth. vit, 6. Sed hic omissa illa ἐν toig πο- 
olv αὑτῶν. Similia uos docet Chrysostomus, ipsum 
hoc Christi dictum prefatus. Ait enim : ᾿Αχουέτω- 
σαν οἱ ἁπλῶς χαὶ ἀδιχφόρως πρὸς ἅπαντα; διαλεγό- 
μένοι. Οὐδὲ γὰο ἐχεῖ περὶ χοίρου αἰσθητοῦ ὁ Xp:- 
στὸ; λέγει, ἀλλά τοὺς χοιρώδεις τῶν ἀνθρώπων αἷνιτ- 
τόμεγος, καὶ ὁμοίως: τοῖς ἀλόγοις ἐγχυλινδουμένου 
τῷ τῆς ἁμαρτίας βυρδόρῳ, παιδεύων ἡμᾶς εἰδέναι͵ 
καὶ προφώπιυν διαφορὰν, χαὶ πολιτείας ἐπιζητεῖν 
ἀκρίόε αν, ἡνέχα ἂν δέῃ τι τῶν θείων λογίων Exxa- 
ἀυνπτεῖν, ἵνα μὴ κἀκείνους χαὶ ἐχυτοὺς Aou stu μια" 


Καιρὸς τοῦ φυλάξαι, καὶ χαιρὸς τοῦ 2x6a- ὁ Tempestivitas custodiendi, el tempestivitas cmit- 


tendi. 

Quid custodiendi ? Bonas scilicct, quas in bono 
menlis thesauro conditas habemus, cogitationes 
et plena sapientie documenta, quandiu qui hxc 
audituri sunt, nondum idonei videantur : quemad- 
modum eL Christus prescripsit, cum ai: « Ne 
miltatis margaritas vestras ante porcos , ne con- 
culcent eas, et conversi dirumpant vos (21). » 

At est quoque sua probo viro tempestivilas, qua 
de bono mentis thesauro bona superna cbaritatis 


ol γὰρ τοιοῦτοι οὗ μόνον οὐδὲν χερδαίνουσιν ἀπὸ τῶν 
λεγομένων, ἀλλὰ χαὶ τοὺς ἀνεξετάστως παραθέντας 
τοὺς χαλοὺς τούτους μαργαρίτας, εἰς τὸ αὐτὸ αὑτοῖς 
βάραθρον τῆς ἀπωλείας πολλάχις χατήγαγον. Διὸ χρὴ 
μετὰ ἀχριθείας ταῦτα παραφυλάττεσύαι, ἵνα μὴ τὰ 
αὐτὰ τοῖς vov ἀπατηθεῖσιν ὑπομένωμεν. ld est : 
Audiant, quisine discrimine simpliciter cum omnibus 
colloquuntur. Neque enim ibi Christus de sensibili 
porco precepit, sed homines porcinis moribus signi- 
ficat. qui sicut brula illain peccati luto involvuntur, 
docens nos, ut personarum diversitatem dignosca- 
mus, εἰ vite rationes inquiramus , quaudo. aliquid 
divinorum eloquiorum exponere opus [uerit , ne et 
illos εἰ nosmet ipsos ledamus. Nam qui tales sunt, 
nonu solum nihil (ucri ex. dictis cupiunt , sed et eos, 
qui bonas illas margaritas absque disquisitione illis 
proposuerant, secum in sug perditionis pro[undum 
sepe pertraxerunt.. Ideo cum diligentia observanda 
sunl linc, ^ eadem patiamur, que illi, qui hic de- 
cepti sint. (Tom, ΤΥ, hom. 16 it Gen., n. 2.) 


859 


S. GREGORII AGRIGENTiNI 


&9 


documenta depromat ; iis nempe inventis, qui bec ἃ τῆς χαρδίας ἐχδάλλει τὰ ἀγαθὰ διδάγματα τῆς ἄνω- 


audientes atque discentes zqui bonique faciant : 
qui sane terrz bonz manifesto comparantur, quz 
postquam in ea sator praeconium veritalis sevil, 
fructum protulit ad trigintà et aJ sexaginta atquc 
etiam ad centum : cum cateri contra petrz ἃς 
spinis assimilentur, 8.0 in quibus serere vetamur, 
jn illa quidem propter siccitatem insitamque ari- 
tudinem, in his quod semen mundanis curis et 
intempestivis distractionibus suffocetur **, Hac 
igitur ratione prudens et cordatus homo atque 
cautus docirinz sapientizeque su: bona apud se 
in opportunam diem custodire debet; itemque 
tempestive depromere, ac large cupidis dare et 


dispertiri. Ait deinde ; B 


θεν χάριτο;, ὅταν εὑρεθῶειν ol. διδασχόμενοι μετ᾽ 
εὐγνωμοσύνης καὶ προαιρέσεω; ἀγαθῆς τοΐτων 
ἀχούοντες. Οἱ γὰρ τοιοῦτοι καὶ τῇ ἀγαθῇ vi aasa« 
ἀπειχάξονται, ἐφ᾽ f σπείρας τὸ κάρνυγμα τῆς ἀλτ- 
θείας ὁ σπείρων ἐχαρτοότόρησεν εἰς τριάχοντα x» 
εἰς: ἐξέχοντ-2 χαὶ εἰς ἔχατόν " ὥππερ ἔμπαλτν ési- 
xa43ty ἐχεῖνοι τῇ πέτρῃ καὶ tal; ἀκάνθαις, ἔν αἷς 
ἀπηφόρευται ἀπείρειν" ἐπ᾿ ἐχείνῃ μὲν διὰ τὸ ἄν 
uxuoy xal κατάξτρον παντελῶς ἐν ταύταις Ci δ:2 
τὸ συ πνιγῖναι ταῖς βιωτιχαῖ; μερίμναις xal τοῖς 
ἀχαΐρο:ς περισκαπποῖζς. Οὕτως οὖν xal φυλάττειν 
δεῖ τὸν ἔμτοονα χαὶ νουνεχὴ χαὶ περιδξόχεμ μένον 
ἄνθρωπον ἐν ἰδίω χαιρῷ, καὶ παρ᾿ ἑαυτῳ κατέχειν 

τὰς ἀγαθὰς xal avg povac εἰσηγήσεις, καὶ πάλιν ἐχ- 

θάλλειν εὐκαίρως, καὶ διδόναι καὶ διανέμειν τοῖς τοῦ 

“ων ἐφιεμένοις. Εἶτά φησι" 


5X. 


Vens. 7. Tempestivitas. arellendi ,. εἰ tempes:i- 
vitas consuendi. 

Avellendi animum et cor et cogitationem a qua- 
cunque bumara cupiditate atque omni amoris af- 
feciu, cum Deo propense vacandum est, atque prz- 
scriptis hymnorum divinorum laudibus, diurnisque 
ac nocturnis obsecrationibus (22) : nulla ut cura 
dignos putemus, qui nos ad res suas gerendas 
pertrabere conantur ; ac dum divina tractamus, ne C 
jis, qu.e ad hominis potissimum et corporis usum 
&1 pertinent, iutercipiamur. Cum autem officio 
defuncti fuerimus, bonoque arnctori nostro Deo 
atque Domino debiti eultus ministeria percgerimus; 
tum vero cum iis, quas diximus, et personis ει 
rebus cor atque δηϊ πὴ veluti con«uere 3tque 
cousjuncere sie oportet, ut sobiie. studiose, caute 
susceptam earum curam ac diligentiam uostram 
provilentiamque ostendamus. « Qui Damque prz- 


5! Matth, χη, 19.95. 


, Q3) Habes bic quoque haud obscurum testi:no- 
nium, quam vctus in Ecclesia consu-tudo sit diurna 
illa atque nocturna psalmo-!ia, quarn a Ihuc retine- 
mus. Sic enim eam wuoster attinzit, ut deliuita ejus 
tempora et statas horas 3znoscere viueatur. Nec 
vero dubita:di loeus est ullus, mu!to aute G.ezorii 
nostri vom istam sacri cantus rationem apud D 
monachos maxime obtinuisse. Basilius ii!'e magnus, 
€ cujus schola Gregorius prodiit, jam praescripse- 
rat, bymnis Deum et eauticis nlacandum esse hora 
matutina εἰ 1 τὶ τ ἃ Εἴ non3, vespere item ct 
"odds diíctlium , ut 
πα dlcginus Re- 
EX3*:0l morem 3utem in ninasteriis 

iesceióit s32€19s Chrysostomus : 
u::3 εὐλαφείας τὸ» ὕπνον 
Tus πούξστῶτος αὐτοὺς δ:- 

(21:94 στη ξάμενοι χοοῦν, 
ξγαντες, τοὺς ἱξυὺς 3Y252- 

ἔα μέλαν, Ὑϊνξῖθας, δι- 

fast; ἀοξώμλεθα τῶν 
pto7i τῆς ἀναπζύπεως..,. εἶτὦ 
ἱ τὸς ἔσπερινὰς εὐχὰς ἐἔπι- 
ἔπ τῆν $u£oavw tauiluay- 
τ λενον τΔδαιμυξίχις, 
4^ est: Dli/ico. cmnes 


ΓΞ 


, tà CITI 


5 ma ἣν a—— .- 


" "RWUSI... 
ἧπαρ ς —— * jJ — 
TET] 772: À54.— gu A 


- 


xo τι - 
mob Wu à 


Καιρὸς τοῦ ῥῆξαι, xal καιρὸς cov ῥέψαι. 


Ῥτξαι τὴν ψυχὴν καὶ τὴν καρδίαν, xai τὴν διά- 
νοιαν ἀπὸ zácng ἀνθρωπέντς προσκαθείας πεὶ τιν. 
luz; διαθέσεως, ὅταν ἔστι χαιρὸς τῆς πρὸς τὸν 
Θιὸν σχολῆς τε χαὶ γεύσεως Xii τῶν ὡρισμένων 

ξίων ὑμνῳδιῶν xal δοξολογιῶν τε χαὶ XpoSsuyoy 
ἐμεριχῶν χαὶ νυχτερινῶν, πρὸς τὸ prbrpide ét vo 
epov:ibo; τοὺς ἀνθέλχειν ἡμᾶς πρὸς τὴν bxrbe^ 
πειρωμένους διοΐχτ τιν" μήτε μὴν ἀντιλα n6 ávesta: 
τῶν ἀνθρωξινωτέρων xdi σωματιχωτέρων ραγμᾶ- 
των, ὅταν τοῖς θείο:ς σχολάτωμεν. 'Hvíxa δὲ τὸς 
χεχρεωστημένας ἀποπερατώτωμεν, χαὶ fptto3-uns 
ἐχτελίσωμεν λειτουργίας πρὸς τὸν ἀγαθὸν ἐμῶν 
ποιττὴν xal Θεὸν χαὶ Δεσπότην, τηνιχοῦτα ῥάπτειν 
δεῖ xal συνάπτειν χαὶ τοῖς εἰοημένο:ς προτώτπαν 
xai πράγματι τὴ» χαρδίαν xai τῆν wu4tv. ἴνντ. 
φῆντως χαὶ μετὰ τῆς δευύτης προτεχείας xa wu 


€um pietate ξοπι πῆι deponentes surquat , prarposite 
illos exciianMe , sianique sacrum consiitmenies cko- 
rum. munusque slaiim extenden:es, sacros kgy»nnos 
cauxnt.... nau!0. ante. (ucem. demi quiescunt, et 
cnm nos orera aqgredimmr ,. illi quietis tempus ha- 
bent.... deinde Tcriiam, Sextam, Nonam et Vesper- 
tias preca:iones absolrunt, aique ia quatuor paries 
diem partiti, s:ug lis im partibus psalmodiee operam 
dantes, Deum hymnis honorant. (Tom. Xl, hom. 
44 in l epist. 3d Timoth., n. 4.) ; 

De psatuiodia iliud hic adnotandum , aiios anti- 
quitus placuisse ritus, quam quibus nunc utiunur : 
neque euim alterni ubique canebant , sed. singuli 
etiam, idque dicebatur. Psalterium per ordinem ca- 
rere. Quem morem ex Cassiano potissimum discere 
licet. « Quotidiauos, inquit, orationum ritus volcnti- 
bus celebrare, &nus in medio psalmos cantaturus 
exsurgit, sedentibus cunctis, ut moris est nonc 
quoque in /"Egvpu rartibes, et in psallentis verla 
omni cordis inventione delivis. » (De imsetst. carnob. 
|. i, cap. δ.) Rursus : « Tantum a cunctis silcntian 
prebetar, ut cum i& unum tam numeresa frauum 
nultitüuo conveniat, prater illum «ui consurgens 
psalmum d.cautat ia. melio, awÜües hominum 
p. orsus adesse credatur. » (1914. cap. 29.) 


2m -——"  «» m “ὦ —o— 
ap —— ΠῚ 





» —]AÓ— 
ppp  οΠ’-ὖΦ — U——Á— o. 0 .. - 


(COm*o "U m ψὸ ἣἣῃ 


€Ci IN ECCLESIASTEN. — LIB. III. 602 


σχέψεων xat τὴν ἀντίληψιν πρὸς αὐτὰ χαὶ τὴν xn- A est, in sollicitudine ; qui miseretur, in hilaritate **, ; 
δεμονίαν ἐπιδειξώμεθα xal τὴν πρόνοιαν' « Ὁ προς — dixit quodam in loco Paulus magnus apostolus. 
Ἰστάμενος » γάρ, « ἐν σπουδῇ, ὁ ἐλεῶν, ἐν Dapó- — Addit deinde Ecclesiastes : 

τὴτι, » φησί xou Παῦλος ὁ μέγας ἀπόστολος. Εἶτά 

φησιν Ἐχχλησιαστή ς" 


Ext 
Καιρὸς tov σιγᾷν, xal καιρὸς τοῦ AaJsir. Tempestivitas tacendi, εἰ tempestivitas loquendi, 
Ταῦτα, τὸ σιγᾶν δηλονότι χαὶ τὸ JAa.deiv, συμ- ἰϑι facere atque istud loqui in superioribus 


περ!ιλαμβάνηνται xaX συμπεριέχονταιταϊζς διχιρέσεσι — divisionibus atque enumerationibus comprehensa 
xal zal; ἀπαριθμέσεσι τῶν εἰρημένων ἀνόπιν. Πᾶν — utique inclusaque sunt : nam quz verbis illis si- 
γὰρ, ὅ φησιν ἐπ᾽ ἐχείνοι;, Καιρὸς τοῦ ῥῆξαι, xa — gnificantur, tempestivitas avellendi ; et, tempesti- 
καιρὸς τοῦ φυλάξαι, καὶ καιρὸς τοῦ éxCaeiv, — vitas custodiendi ; el, tempestivitas emittendi ; et, 
xai xa pc τοῦ ζητῆσαι, καὶ καιρὸς τοῦ dxoAé- Β tempesiivitas acquirendi ; et, tempestivitas perdendi, 
σαι, καὶ τὰ λελεγμένα τούτοις παραπλησίως, μετὰ — Qu&que lis similia hactenus retulimus, omnia si- 
τοῦ σιγᾷν ἣ τοῦ λαλεῖν γίνεσθαι προδήλως πεφύχα-  lentio aut loquela peragi manifestum est. Neque 
σιν. Οὐδεὶς γὰρ οἷός τέ ἐστι δρᾶν ἢ διάῤῥηξιν ἢ enim quisquam dare operam potest, ut avellat aut 
συνάφειαν, ἢ φυλαχὴν ἢ ἐχδολὴν, ἢ ζήτησιν ἢ  Consuat, custodiat aut emittat, ac.uirat aut perdat, 
ἀπώλειαν, ἢ περίληψιν ἢ μακρυτμὸν ἀπὸ περιλὴμ- — 3mplexetur aut ab amplexibus recedat, vel deni- 
ματος, οὐδέ τι τῶν ἔτι προειρημένων, el μὴ σιγέσας — que aliud quid agat eorum .quz liuc. usque dicta 
καθ᾽ ἐχούσιον βούλτισιν, ἢ μὴ λαλέσας πάλιν εὐκαί- Sunt, quin et silendi quam voluerit legem servet, 
ρως. Εἴπερ γὰρ ἄνευ τοῦ σιγᾷν ἣ τοῦ λαλεῖν οὐ δι- Εἰ idem rursus ex opportunitate loquatur, Nimirum 
ἐννωσπταί τι, τίς τὸ τύνολον ποιεῖν ἐρεῖ τι τῶν mpo- δὶ nilil sine silentio et loquela factum novimus, 
λελεγμένων συζυγιῶν ; Εἰ δὲ τοῦτο, πῶς ἰδιάζοντα — quis hoc sibi tribuat, ut omnino aliquid ex iis que 
xatphv τῷ σιγᾷν καὶ τῷ λαλεῖν ὁ σοφὸς ἀπένειμεν — COujuncia recensuimus, prastare alia ratione pos- 
Ἐχκχλυσιαστίς : εἰ γὰρ Exactov τῶν γατὰ σιζυγίαν — SiL ? ld vero si ita est, quomodo suam silentio et 
πιρὰ τοῦ Ἐχχλησιαστοῦ λελεγμένων οὐ méquxs —loquele tempestivitatem sapiens Ecclesiastes attri- 
γίνεσθαι γωρὶς τοῦ σιγᾷν ἣ τοῦ λαλεῖν, τέ δήποτε νῦν — buit? cumque nihil ex iis quz ille commemoravit , 
ἰδιαζήέντως φησὶ, « Καιρὸς τοῦ σιγᾷν xal καιρὸς τοῦ (; sine silentio et loquela fieri u'lo modo possit, cur 


λαλεῖν: » lamea hic sigillatim pronuntiat : « Tempestivitas 
tacendi et tempestivitas loquendi? » 
᾿Αλλ᾽ ἔχει λύσιν ἣ ἀπορία τοιαύτην ^. ὅτι ἕκαστον Atqui dubitationem istam tollas, si animadverte- 


μὲν τῶν προλελεγμένων συξυγιῶν, εἰ xat μὴ πέφυχε — ris, singula illa paria, quze superius enuntiavimus, 
χωρὶς τοῦ σιγᾷν ἣ τοῦ λαλεῖν, ἀλλ᾽ ἐξ ἑτέρων ὑπο- — elsi hoc natura requirunt, ut omnino silentio aut 
χειμένων πραγμάτων λαμδάνον xal τὰς ἀρχὰς, οὕτω — loquela 8.8 Giant, sictamen liomini justam tacendi 
δίδωσιν εὔλογον πρόφασιν τῷ ἀνθρώπῳ τοῦ σιγᾷν aut loquendi occasionem dare, ut ipsa hoc aut illud 
ἣ τοῦ λαλεῖν" xxl προηγεῖται μὲν ἡ πρὸς τὸ ὑποχεί. — exordium aliis ex rebus capiant, quas subjectas 
μενον πρᾶγμα χρίσις τῆς προαιρέσεως, ἕπεται δὲ habent : (um judicium quidem circa rem subje- 
πρὸς τὴν ἐν τῷ πράγματι βούλησιν τὸ σιγᾷν ἢ τὸ clam antecedere. voluntati; ipsum autem tacere et 
λαλεῖν" οἷον, χαιρός ἐστι τοῦ ζητῆσαι" λαλῶν ποιεῖ- — loqui tum consequi, cum jam voluntas in re subje- 
ται τοῦ προχειμένου τὴν ζήτησιν * xcitpóg ἐστι τοῦ — cla versatur : ut si tempestivilas sit. acquirendi, 
ἀπολέσαι" σιγῶν xal παρασιωπῶν ποιεῖται διὰ τῆς — loquens rei subjecta fhquisitionem | instituit : si 
παραθδλέψεως καὶ παρασιωπήσεω: τοῦ zpáypg2xoQ, — lempestivitas sit perdendi, silentio tacens per con- 
τὴν ἀπώλειαν. Ὁμοίως δὲ xal ἐφ᾽ ἐχάστῳ τῶν ἄλ- D niventiam ac relicentiam rei amissionem facit. Pari 
λων φιλοκρινεῖν τις tà τοιαῦτα βουλόμενος, tEópf aulem modo in aliorum singulis, si quis talia 'ex- 
δει τὴν ἴσην xa τὴν αὐτὴν ἀπόδοσιν. "Evta20a 6h, pendere voluerit, similem eamdemque convenire 
χωρὶ; ἄλλου τινὸς προὐποχειμένου πρλγματος τοῦ — explanationem comperiet. Hic vero, quin alia res 
καταναγχάζοντος Gi dv ἢ λαλεῖν, ἴδιον ἔχει χαιρόν. ulla subjecta sit, qux necessitatem afferat tacendi 
Καὶ δοχεῖ τοῦτό πως εἶναι χαθολικώτατον πάντων — aut loquendi, propria utrique rei tempestivitas as- 
τῶν bv τῷ βίῳ πραγμάτων. Ἐνεργεῖται plv γὰρ — signatur. Atque hzec duo in hominum vita illud esse 
xoi ἐπὶ πάσαις ταῖς προειρημέναις συζυγίαις, ὡς — quodammolo videntur, quod ex omnibus rebus . 
ἔφθημεν εἰπόντες, tolg νοῦν ἔχουσιν ἐῤῥωμένον, xat — maxime pateat. Cum enim in paribus illis omni- 
τὰ φωνητιχὰ τῆς δ'αλέξεως ὄργανα πάμπαν ἀλώδητα᾽ς — bus qua antea recensuimus, siquidem et sana mens 
παραλαμθάνεται δὲ xal ἐπὶ πᾶσιν ἄλλοις xal πνευ- — sit, et loquendi facultas innoxia, plurimum valent ; 
ματιχοῖς xal σωματιχοῖς, xat θείοις xal ἀνθρωπίνοις. — tum et locum his esse czeleris in rebus apparet, sive 
Πάρεστι τοῦ χαθευδῆσαι χαιρός ; ἀκολουθεῖ τὴνι- — spiritalibus sive corporeis, sive divinis sive huma- 
χαῦτα tb σιγᾷν πάντως. Ἐξανέστης τοῦ ὕπνου ; τότε nis. Finge dormiendi Loram adesse : jam. et tibi 
καιρός ἔστι τοῦ λα) εἶν. Προσελήλυθας ἐν προσήχοντι — penitus tacendum est, Αἱ si som:o exnergefactus 


* Rom. sii, 8. 


ΦδΦ- .«6 - τ e: coc. . ει ANLE. 
'* w9 — ef 4 . ^. .a* “σ΄ s" 4* a.» IJ- 
» .- δ... MI. PT *e 0 0-9? a.b gw c 7 
4^ 5 - mL. LT s* { «8 “.." 2... a$ 2 o» 
"ων F'* as pd . ΓΜ} s." 7 ." c LS P" 
nr. —— Ae" 2*2. 5 s PE 4 .--.3 “ον, 
»“»"» “δ. σ᾿ ow t. ^ 1 . .e? T. 
. . " - 9 2.9 . Ded ΕἸΣ À c: UU. 
Σ ἀ.ὦ -οδν.." “5.5 erm -, 4.4 
9-7 κα: oM oc. 07. ua. STi UL 
- «moo 55.7" o 9 .7..a5 — cfe. un “Δ ὦ» 
' . $95 092 $3 ἢ 7-5 9t 7L, 
. . ^. ν γ - e" ΓΣ e s lea - a 
007 "e 0. dot πο a3bsoToi 
νφ 7 a9 €. do ὠὖϑὸ mo occ.c. yg (ac i£ 
"A " e? 5,97 VA Lo? ἘΣ 6 f$-—cL. 
* . "M £5.59. 7 “ὁ ..8 »"."4 hie 
. ^ 2" —-— si. t, Xm 
0 2 c o». FW “ t9 E 
*—.8 E us e 2-4 ^g fe 2*7 77 » d 4. 
“ ts. ΄ 2n à efe. coal fe 
TE - - P q ^» οὐδ * 2.4." D ur 
eve. ἂν ἐν »" . ta t1 A 
6 o" -*,. 1e . "ο2 - Q9 .a ^ - 9 
. ^e ? ^* 8 24 — a Ce. 6. 
ΜΝ $0 .- τι £9. «ὦ ἴω. τ A 
^ - Φᾧ sot PF vi. Y "5.2 
. . ἔαρ... * P 3.9 τ Nt Po τὸ rion «e 4$ 
r9 0r. “5. 0 PI LE HC τῶ DHT MI 
- à ὦ “τ εἴδει uf os ΖΕ x Sf. wet oce um Pu 
, 8." 4 “Ἔα ad. Evo dE 12aepn *TA.s.F A “«΄..11“5 
“ι το tr EM | t e»uPILAR eura o Te" 
9/5. 347 5 «ὦ. Ὅ 4» — won stsssauwP 03 ι.ἴν ἴον. 
a et €. o. tog ld 9 0 52^ ὦ «Ὁ 4£'XnD0,. .1i« s pe 
“τι € “1. ν» (4 our 4. Το ate εἴ,". δ. Σ -— 
TMU'TPPPEM » WT," ἢ It, 8 »* UP ate ur 
f$. * *, . «αἴ » 1? *eut ullius n'en etnlilat «ἢ 
“441 4 (01, 70.4. ἦν, δείι 52Σ(01Ἱ AD cT, 7. BN 
“οι fi oa f a. ^. d εἰν 9$ 9 ^ "V HT 7) 14) 101 " nugert, 
ey. ss “4... gg / 4425ὅ5.5,: nasum Cp, t dtt, 
“ἴοι, 0 MressadatWian aa us de ores MAS 
"τ νος c 185 005 fas uot os T ρει ἐν 


πον α΄ δὴν οὔ uot «inf unl lt εἴ ἦεν ue npe 
pets rr o, ns utst d acit choro d neaspemmeisos 5» — τ 
etel: 43$ 0 oat “6 ὁ. “ἢ τ OX “ὍΛ ΣῊ s 

Ar (ocrRACICHIM OC u67 ts*OrfEMja, 0211 — nac 
Anratet c tht nuts wu emu 1 ἡ) φρο. 11{| 
elo. dur xta orem Το δ. d ur o0 iS HOMI ὀ11- 
(6€0 0perlert, na "pe otfosdata, vau, 2048 νῷ "ἢν, 


uoc (atri amotiarmus 427... mMutitl, 75 «tore 
ad utu bnt nsu) TA QU€M, S UaaT6eS T5 A275 


ad uA ἰδ.) ΔῊ τό une Hx 4d ΡΤ 45A 
B4 5484. FPlib.d6jgnag&nsq., TIL ΑΔ 704.4 
“Δι λα VIT, σαὶ SAUSOnoRIR Xu) 


“ἦα P4 ^14), 5*6 «5 7^0312) aut. τὴ) ΖᾺν 12 
δα, 1 4*6 2) LAS πιστὸ (AU t Jr 16 
(aea )alet) τὰν τς κτλ τ} 1. (Ta "ὙΠῸ tu «ὧν 
(mS εφλλι νῶν, ΓΝ ΤΙ τ 2, a * 86. 25 


ρμέρτι, γκετὶ, πινηραί in. Nempa, DOhseurum. ost 

Ium . 6 vero, perspicuum ezemplo jaciam. fio 
“3 méht quemptom, quá domum hubeut peudidam: 
“36 ingqsedi íligmos, ut rum iniernceiant, et nium 
"ΜΝ laden inis sn cripee s ciam diniunus eum oe 


» -— app ap RR -— Hügá— 
4m on - do - - ——— m udi» — - 
. - - - a c — -— -—— «ὦ» -—— Ὁ — -— 
- - 4» — DAS e c παν ENÜEEEREEEDSEm — a n— 
» auumpm- — € — - -— — am rci ntm 
T -.- d - - — “Ὁ σ΄ ——— a S" -— — —PÓÁdül — 
. -— “» . m— —À — τ» ——— “ — -—— -— -— 
» Po ὦ — ὅκα . — - -— 
— “Ὧν 
"- ou m— — -“- -Σ — u--- 2 —— o 
-— -—- - - -—ÀA X 9 aA — 'ὰ M τῷ I-A — — 
—À » -- apum. n —— Pugna — 
- - dni mt * »- ——— . - - - nm m -& pim — a 
md d - -— —R m — m 
- ^s “πο d - π΄ Pu a —— ARD - - — RR at 
[and M a—— 
P nal - -.7 μόδας — I - -— [nnd m ——— - 
mg LJ -— - - 
-— «ὦ ὦ ἀν 2... τῶν IUE -— - —-—. T EN 
- ——— -- puteus Pm musst Lond 
—— m ν - » M — . aum A -— ——À — πᾶσ. 0 
— 
a —— - —m -— e — am σῦν --- » -— “ον... 
-o- * - — -- — M Ὁ ee ^ gae no—cG» anum alm. 
“.» τον — -  — - D — 
-- im - Po mma anam em — ας — *- diim 
νυΨΙ - -- - oum - m m “το -- o - a (wp τῷ τἀ — P— 
Dd —— d - - — L] — 
- o——m - αὐτό πππν τὸ ὦ αν“ ὐπὸ - m — € HR 
τς. παρα ὅσπαναν. -— - - 
- - -— e» τῷ -- — - o-—— uie ^ —ÓR RENE. “αἹ-αὐπη σαι — 
[ddl «-- ntiletedito dp -- uon — 0 milia ἢ. ctii wm odi - -—ÓüBnn «στ... 
-—-9 pun νὰ» - παπμασασ δ» ιν...» - - — M— -- 
M e: aX— ios wy Ὁ “αὐ ppae— di » — -— ——Q — a RR ri. — 
anm » -" -- npe np - cá A ES — ΜΝ 
“απο ἀπ. κἂν τἷν «- um Ain παρ ΠΝ aa - mie -— — —-—DAIEÀ 
- - -—— ——] 
“.-: Nl. .— m ΞΕ, ——EÉÉ— I 
am 7T 7 — - EE - 
SP u t -Ó Pond - 
- md - — n - 
- - P nun T —Óóe— o - —— E —p - 
UE -- I .773. 
ap - ge e appa --— —— Ὁ d -—— — - - 
-J £f tMEL- ων pe -— — pone - -  — 
Ln [ted -— —n— - 
TA OX WIL UELLLLTTZLUT Lo £a————- ILL 
- - 
X. γεγὴ» αὐ isdem (-τ, δ - —Ám po cri p - 
- ——  ÁÀ— -— 
-— -Ξ. - uad) ssh dai o i» di T7 - - ο--Ξ-... 
"3 “-τ - P αὖ - ." —— Ὁ X——— - I. — - Σ 
*?» 5 -- -— - e ---—— — -— -— o rum - 
do o e s -— » “ὦ a 4 ad “50. ^ ——A Ὁ τῷ d 
-— - - P ——ÀMRáÉ— — (Ὁ " 
παν -e. «“ ἔχ. 5... E ^ 2 4 4- c^ o - “Δ. --- 
- “» - - — € — — — — ^ σαν 
^4» ΒΨ 4 “Φου-᾽ a “Ὁ "ortnm rarae Ped T-—-—Aa2-x—A am A» unie * 
apt [. -—. --^ πα - - o neum — 
24 p4 9 ἂν, AILTLITL- -— ded “ὦ pu -.-Ξ--- 
EP “- αν e -— ὦ .*- ee -—À £z — 
"2-96 5 ὦ rend | 5 Φ « - ο . - « αὖ c nllo. 
4 . - -— — -—— 
«4 LZ EL UU TOLLIT CIL. III .Φ1- 
P - P and -——— c—— ———d—— MÀ 
—-—— .:.Σ P óc-6 8 ——73 “ .» σήν . - fm. * wu — 
΄ 
-—— -—— [eun-d —— — -—- 
IVLLLOTL.I. πὸ Ί UI C -- --. 
. - 
«- Pomme V a — À * ^ -- - -— 
pul 7 AXE ATZ - eder. 2 dt 2412 wb. o fibelpe. p edP EN . 
— μ - «ν- P “Ὁ ἔνα. αὐ οἱ -- εν -—- ὦ 
πο ΠΩ Στ T3 L.UTAX 70* .- 


21552484 ὩΣ Cl τὴς τσ, C 4 


2m DER UM 


TAI LTD) TOTTXALITIL (0 78 το mio CILl1- 
Tug TüTID στ.) TTÓZ πτοτῆς LAIOU MU. DaXXl0WM&Q «τς 


"duos naX. 0. 48 4 CN 739€ .9 "tU C pe 
J9 n rer? ;. 'rruiimoju, "E "nmi 
SUSHI t9? ETgPERUR 2 ᾿Ξ eon 08 
atti. ,J108 cult "51.4. unl. 
νιν . 508 XIX. |. 

$2 ^. d. LYXY. 22 9d ΓΟ. exemnrarma ca 
"uet 729 (à0«m ZL2310704, ἘΠΊ ν᾿ c9 Don Pena b, una: 
(,um accenero ^ empyus..... ial. LXXIV. 2. 

25) ioc ΠΏ ΓΙ ὁ τὰν ( 6S8. ΠΡΟ ΓΝ auv-r- 
Hs Golisiatibitlin, ab noc 039 Ceeiessastam die a 
hrim ec erorsug ; € Dlespons ess coqnena, ona 
riff ornmternt temps tacent, ΓΙ Σ᾿ exspecteiur, 
quia Ὧι Anuctitristus ; : Funent pastores, qu 
"merienarn iwrermnt ; Dnouamus anifnas pro nv us, 
aquia Lares introerimnt, οἱ 01eo0. ὩΥΙΡΗΝ mni b 
Mate idem Subiude tempore se loque! cogmaragnm bs 
Verbis : c D qiis πγ΄ prudens. rat:0Dem | «ien! 1 
mer pereipir, proiecio. me usque oune. recens τ 
jurat acerbiratem inederarum, nunc temm, trio i 
in Ghrisio. libertate (ostaauie, nou. αν Ὁ — vito hu- 
mans perinrbalonis d 06. sceribetiua argset a 


"0317779 : 
IcvCT*t?er n IS d 
uL. dv 


.- 


πα. δἰ, s o. 


μια τ 0m omo — 








t65 IN ECCLESIASTEN. - LIB. IIT. 666 


κινεῖν ὡς σάλπιγγα τὴν ἰδίαν φωνὴν * χαθώς φησιν A dicil: « Quasi tubam extolle vocem tuam, et annun. 


ὁ μέγας Ἡσαΐας" « Ὡς σάλπιγγα ὕψωσον τὴν qu- 
νὴν σου, καὶ ἀνάγγειλον τῷ λαῷ τὰς ἁμαρτίας ab- 
κῶν, καὶ τῷ οἴχῳ Ἰαχὼδ τὰς ἀνομίας αὑτῶν. » 
Eicx φησιν ὁ Ἐχχλησιαστῆς" 


$ XII. 


Καιρὸς τοῦ φιλῆσαι, “καὶ καιρὸς τοῦ μισῆ - 
σαι. 

Τὰ xa: συζυγίαν ἀντιχειμένωςξ εἰρημένα τῷ Ἐχ- 
χκλη σειχστῇ πρὸς τὸ αὐτὸ νοεῖσθαι πρόσωπον f) πρᾶγ- 
p.a πάντως ὀφείλουσιν * ἀλλ᾽ οὐχὶ πρὸς ἄλλο xa 
ἄλλο, χαθώς τινες τῶν προγενεστέρων ἐξηγητῶν. 
Τοῦτο γὰρ οὐδεμίαν ἔχει ζήτησιν ἀξιόλογον * 
οὐδὲ γάρ τινα χαιρὸν ἰδιαζόντως ἔχει τὸ ςιλεῖν μὲν 
ποὺς ὁμοπίστους, μισεῖν δὲ τοὺς ἑτεροδόξους ^ πᾶς 


tia populo peceata eorum, et domui Jacob iniqui- 
tates eorum (27). » Ait deinde Ecclesiastes : 


VrRs. 8 Tempestivitas amandi, et tempestivitas 
edio habendi. 

Qua Ecclesiastes inler se opposita conjunxit, 
ea de. persona eadem vel re omnino dicta cesse cen- 
sendum est, non utique, ut inlcrpretes quidam 
ante nos, ad alia atque alia referre debemus (28). 
Hoc enim nuliam liabet investigationem pretio 
dignam : cum nihil iu co ad opportunitatem pecu- 
liare sit, si eadem tecum religione obstrictos ames, 


γὰρ καιρὸς ἐπιτήδειος τοῦ χἀχείνους μὲν ὡς Θεοῦ B et ab ea alienos odio liabeas ; quippe eadem sem- 


φίλους φιλεῖν, xal τούτους μισεῖν ὡς ἐχθρούς. ᾿Αλλὰ 
περὶ τοῦ αὐτοῦ xal ἑνὸς ὑποχειμένον xal τὸ φιλῆσαι 
καὶ τὸ μισῆσαί φησιν ὁ σοφὸς Ἐχχλησιαστής. Πῶς 
τοίνυν εἰς τὸ αὐτὸ χαὶ ἕν ὑποχείμενον τὸ εἰρημένον 
ἐχληψόμεθα xa διασαφήσομεν ; “ἔστι τις ἄνθρωπος 
διεγνωσμένος φιλόχαλος καὶ περὶ πολλοῦ τὴν ἀλή- 
θειαν xal τὴν δικαιοσύνην τιθεὶς, καὶ τοῖς ὀρθοδό- 
ξοις δόγμασιν ἀχαπηλεύτως συνηγορῶν, xal προ- 
μηθούμενος xaX φροντίζων τῶν ἐν ἑξορίαις χαὶ φυ- 
λαχαῖς τληπαθούντων, ὡς συνιστόρων τῆς ἀληθείας" 
δεῖ τηνιχαῦτα τὸν τοιοῦτον φιλεῖν, καὶ ταῖς ἀνωτάτω 
χαταγεραΐρειν εὐφημίαις τῶν λόγων. Εἶτα μετὰ μι- 
χρὺν φεναχισθεὶς ὑπὸ τῶν χαχοδόξων xaX χενῇ 
δόξῃ χαὶ χρημάτων ἑσμῷ χειρωθεὶς xal παρατρα- 
πεὶς xal πεπονθὼς τὴν ἀλλοίωσιν, εὑρεθῇ βλάσφη- 
μος καὶ διώχτης τῆς ἀληθείας, χαὶ τοὺς ἐραστὰς 
αὑτῆς καὶ συνηγόρους xat συνίστορας χαταχερτομῶν 
xoi χαλεπῶς τιμωρούμενος" νῦν αὖθις μίσησον 
τὸν τοιοῦτον, παραιτούμενος τὴν πρὸς αὐτὸν ἀγά- 
κὴν xai συνδιατριδῆν, ἵνα πληρώσῃς τοῦ Ἐχχλη- 
citatum. Neque enim immature loquor, qui diu ta- 
cui ; nec sine modestia tacui, qui aliquando jam 
loquor; neque injuria queror, qui dissimulavi 
recentem ; et qui ne quid ex cauca mea loqui exi- 
simarer, tantum adhibui ad silentium temporis. 
Nunc nihi non alia ad dicendum causa, quam 
Christi est : cui et hoc debui, quod usque uuncta- 
cui, eLex reliquo me intelligo debere, ne taceam. » 


(27) Isa. Lvin, 4. At LXX habent : "Il; σάλπιγγι 
ὕψωσον, et. τῷ λαῷ μου τὰ ἀμαρτῆματα abtóv.... 


per opportunitas est, ut οἱ illos tanquam Dci ani- 
cos adamemus, et hos tanquam ininicos odio pro- 
sequamur. ltaque ad unum aliquid atque idem εἰ 
amare et odisse sapiens refert. Ecclesiastes. Quo- 
nam igitur pacto quod ab eo de uuo eodeuque 
prolatum est, et accipiemus et explicabimus ? Sit 
vir aliquis, quem veritatis $5 justitizeque cul:orem 
egregium agnoveris atque pulaveris, 4ui doctrine 
orthodoxe ex animo patroxinetur, exsulum srum- 
nis et eorum, qui in custodiis degunt, inopi: tan- 
quam veritatis testium provide opituletur : hunc 
sane virum et diligere oportct, et summis laudum 
praconiis celebrare. At hic idem paulo post per- 


versorum hominum Íraude aique inanis glorize cu». ' 


piditate deceptus, et. pecuniarum copia stibactua 
atque immulatus eo. devenit, ut. veril.tenr. verbis 
factisque insectetur, cultoresque ejus et patronos 
ac testes conviciis appetat, et gravibus molestiis 
afficia! ; bunc jam, qui talis evaserit, odio habuc- 
ris, awicitia ejus ac societate rejecta, ut ccnsilio 


, hujus auctorem ad nonum aut. undecimum s:ccu- 


lum rejecerunt. Eum vero diaconum oppellavi; sic 
enim 23udit, quanquam el monachus idem füit. 
V. Qudin. tom. Hl, pag. 514.) Nam quod apud 

ontfauconium Przelim. in Hexaplo Origenis (tom. 
], p. 10) hzc legantur : « Olympiodorus episcopus 
Tricces in Thessalia, ut in codice quodam Coisli- 
niano decimi circiter vel undecimi szculi dicitur, 
Commentariis in Ecclesiasten, in Job et in Jere- 
miam nobiliiatur ; » si te demum ad Bibliothecam 


(28) Olympiodorum omnino Noster hoc loco p Coislinianam, quam ille subinde edidit, evolvendam 


perstringere mihi videtur : sic enim ille Ecclesiastae 
diclum accepit, ut in alios amorem, in alios odium 
prescribi existimaret ς "Acl, inquit, ὀφείλει ἡ ψυχὴ 
xai φιλεῖν xal μισεῖν * τὸν μὲν ἑαυτῆς νυμφίον φιλεῖν 
Λόγον, δι᾽ ἔργων λέγουσα, Φιλησάτω με ἀπὸ φιλημά- 
των στόματος αὐτοῦ " μισεῖν ü τὸν ἐχθρὸν xat ἐπι- 
σπορέα διάθολον, ld est : Semper anima εἰ amare et 
odisse debet : amare quidem. sponsum. summ, illa 
f«ctis. verba. exprimens : Osculetur me ab osculis 
oris sui ; odisse vero inimicum el superseminatorem 
diabolum. (Apud Duceum Auct. ad Dibl. PP. tom. 
ll, pag. 621.) 

Inde porro lux tandem nobis oboritur, quz 
scholiastae hujus s»vum retegat. Nam δὶ commen- 
larius ejus a Gregorio nostro lectus est, Olynpio- 
doro illi opus tribuendum jure dixeris, qui diaro- 
ni$ F«clesite Alexandrina fuit, et Anastasii Sinait:e 
(V. Caveum in Olymp.) laudes promeruit. Frus.ra 
quippe coutendisse jam patet, qui commentar.i 


referes, invenies codice 224, episcopum illum Tric- 
ces jam non Ὀλυμπιόδωρον esse, sed Οἰκουμέ- 
vtov, quem plerique szculo decimo floruisse censent, 

Diaconum auiem factum esse Olympiodorum ἃ 
Joanne Nicio!a archiepiscopo Alexandrino post an- 
num Christianum 506 et ante annum 518, disce 
ex subscriptione codicis 5 Barberiniani, in. quo 
(pag. 224, liec leguntur : Ἐπληρώθη σὺν Θεῷ τῶν 
χατὰ χεφάλαιον σχολίων εἰς τὸν μαχάριον Ἱερεμίαν 
τὸ πονημάτιον τοῦ μαχαρίου Ὁλυμπιοδώρου διαχό- 
vou ᾿Αλεξανδρείας, χειροτονίας Ἰωάννου ἀρχιεπι- 
σχόπον ᾿Αλεξανδρείας Νιχιώτου. Nempe, Absolutum 
est, Deo favente, Commentariorum in singula capita 
beati Jeremia opusculum Olympiodori diaconi Alecan- 
drim ex ordinatis α Joanne. Niciota archiepiscopo 
Alexandrie. Hic enim pentilicatum gessit asinos 41, 
ac decessit xi. Kal. Jun. anni Christiani 517, ut ex 
Theophane adnotatum ἃ Sollerio reperias in llist. 
chron. patriarch. Alexandr.. n. 325. ἡ 








U— * TNnLIS5UL addu 
T oec.e Jo σι — ancma.gweui&  aclo0^2 X. AZETLL τὸ ἘΞ CERIILGET1 - - “- - 
sUEP-i.7 dem —— iino 4 Qu0we—i.sclneewía TE. Lkacc-c-l2-cum umm ττπ. τος 
.»:.Δ. τ F9 π- ἃ Ὄιφτπι πὶ te τος πὸ Loco oL LE r£ το LIU σοστ. - 
e» wi PCR 4v B )0—359) ττξιι τ, Due Or. 4 στα -ξΞ- .- omm oIe τὰἪ “ἃ OCIO ΑἈΑτ ΞΞ στ ᾿ 
AMENME icm f7...:s.5.4 sb e duerme 70. ἌἋ ILLCT.CUL 42 TS. δεν - τῷ I c 
peo 43 24 aD. Wo  “. 5 UL b otffgs;97. οἱ €... IL—mw— 2 cl Dc oc ZL7— τ 
2. «ὦν — a3 π 9 κ΄, SU n.i cuc τ rou τὸ 0... 
.- TA. TL oc oc col. lI oc 
Tolo 

Tl. mt oc osE 4. “τ τον, 7 χ h.t. LL Tc -T- - fh. T 

t^ - m BOT AFÜ Qno 97 A. πὶ Y. as με΄ moco unc 2: c0 --- τ :τ 
-—— «4 0.9 Qft9 (e qe arm uet o. ditti LIT Cu τ στ LI oE cT. cl: --- - 7 
aee ot 4a. UM T. noche soy nemo je δα ποῖ: χ τ C. ILI IL ὦ RTT -C. 
* 9 νι 4 ad dex €-— cte 2s τς. Ὁ T————.——m —- - πτ:-Ἔ- π - 0M mIc— 
yt. hono Mum Ge] τρί οὐ og. no τὰ eO ALD TUULO π- LI -- Ξ- .Ξ c.i 
$e. dle o3qenc cau docs o» TL"--7 2. - Φ. .Ξ ΕΞ. UU — lI I -- 
CIA σοι Tee GE dà t o—ARBAKOA»DVSS o Égedmie IT .- Ὥς Ξ Ξ CIL IL m 7e 7 
$4 5i τρήσει, lue JgaenB 0 acmRne- τίπτε CL Oc lol Ilem τ 
- Δ.’ Yun. s. dot we Wd "UA {ποτὶ um- -π- cT I ο σα. Ol 577. xjrc-—'LI om. 07 
docs (Woche nS στῪο:. jF3 0d. 7 Ffd- IL ETOUI OTI Tto ——000-— n 
* wo d e: δε ων ΓΔ ws 1 {εἴ Wales T3933 “Ἴ-Ξ “πο 72. TII Om o o mM— c0 
45 t€ ct n Qr e wn redupe d 7 jy. Δ — 5—. — Ξ:- - το “ΊΞ ΞΞϑ ο - -- 
4 sse or “πριν Je (AMA 5. de y monia c yT-o lan τ τ τῷ om Eoi 77.7 
ftw. 7 o. rsntiaro πρέποι m παρ, π che — dul Στ. τς: REL co— πιὸ π Τ 
dplc tube ora — dae tanus ct gm» Wien o χπτ πο τε στῖξ π᾿ Ξ τι το o9 77 
«Se^. t jf eem ceo maar» Mni 4T o T.ICOT— rz “τος. luc. 

πιο; σ᾽ ϑλη ἔν  93bemysot ἃ, ὅπ. Quantum ὀ  Ξ22 τ. EI.T— AI ξῷττ τ m .- τ 7 
2 νὰ παι 3stus ΘΠ οἱ »τπιδῖρτ ma Dum - 53 π-ππτ Ll ΞωτΞ-..... -.-- --.-- 
τς ὈΜῸΣ sLerxde £. ect c za ποι FRLIQDLSLL R07 mLIC É-- 
AIC CÓ". aant :-ῷ OUTO MEZALGNSWTuQ τὶ €en.. gm ττς I£mlLI Toe πε :-: 
& Xx.7247*27 

117 
7 z2« 4 "ἡ Cone qiaJdrms og uL κε caun5x. m T- τι, ττα τ τ co-——- τῷὟΖΉό- m7 - 
v 2 


4qmihus gs πῆγα ? Vai wear ua d. tomionsw TLLE 
νι Deus fins amrmim, st distevtantut m eux. 
K. “νσγια que !ocit 1596 πὰ Lemgesci.utato yes 

Kt facaseo. quio voe ρθη ες 17τ»λ(. “ 3 - 
pente Keriosace rar un atn Δ.62ῖ, aum anm 
ennuntGata vint. Sod ὦ δηιι με} οι... «1007s 
anorne qeu&. ^, ^20 AUC 6 mid. habet. amatins 
hamo de nniserw iatore 4, qua norat φῦ 
Sole ** *; ot rar eum - e (rianmiam dideniiones ma- 
lam ἐστί Pene fius homm, € dí«indantar an 
ea ** . » anti anac demum exiem a«u7patL?. AL ans 
mdiei 14 defene one uer«pt, dicens 309n«6o, 
ü^TiLA ΒΛ *hleri, quz» eem appetiaionmibne ae 
f»: mn':« rem plane dii»rtam ὄρ τ σή ἈΠῈ ezui- 
beant. Τα €i sentenia etam, qua ipsis ἢ ver- 
bi inest, vim qnuodammado et significat.onem 
e2mdiem habere rursum v.1e2'3r ; Bon id absur- 
dum ee, siquidems ilis tum utaris, enm res, 
qua tractantur εἰ personae. regnirant ; qnemad- 
medinm hoe leen factum est, Nam si snperius 
eliam, eum similia bis perpendenda proponeret, 
dictiones usurpavit easdem ; ns 8une ipsis potis- 


"9 Rom sp, 9. "Eccle. u, 229. ibit. 25. 
(29! Apsd LXX, xa) x1:px, εἰσέυτς. 


T. 


gt. E?cwc—- 


6 Senn mine 


Tr;z- -— i-e A, (T 4- 
ThAGTZ., £9 τῆς: 2 


$Xax177). E. v1i0 m ὌΣΣΕΟΣ. i—I 


T: - 
8 | -— "—"- - πρὸ a nnum 
“ eio P unu πα 


πῶέτξον, $732 ÉD: 
£) —ri— 
11: C152. € 
τὴς m 
£) τ τῶ - 


"irm 


e 
« 
΄-οι᾿-» 


- 
8 ΔΤ “2 em. 


Δ.“ nazis mta mam esum 


D 9r i 


-—LÓ.-— 


Tz. TXEIT ae 
le Tua cnm 
z229 £q2T pw d TI net 


rs 252.71 I2g3u7- ὩΣ - ΤΈΩΣ Ξις ΙΑ ΞΞ 


Tf σξΞ ΠΏ ΠΥ C 
Tu» τον aalLl-- TIS Στ ΤΕΣ " T 


αὐτο. Zoumaw;z limo wt guuGx cx νεῖ 


- 
-- Ὁ 
- 

τς .9 - 


"7" - 


- πος TIL URL OX. ED 9.- 


— - 
-- 5“ 


νυ χα, δ στα. 5 ΣΟΥ ΕΞ ac τ 


- 


TT 
-— e ^ 
TRI1TAC 2.mlE- 


- 
P al 


-: 
TanTixcA χΞ τῇ τῆχ: ταῖς τ ταῖ- 0458122 


AIZITT 
zl 


Tu jn έξξι πος $ πῆς TCXa4Tl 


), ὅταΞ εἰοἶσαν c3: δισεηαρας ἢ Per 


.bk:cz xr τῇ: Ti br» EX3CI-. 


air 54^ u 


πὸ πος Epiri, Δα aLdko Korzge, εἰ 0$V77 " 


ποὰς τὸ», mue ὄτσσσξ: δα) πα ἌΣτων ἘΣ 
(5 7tu» ὁπόῆεσου, 157 723 3 τοῖς χὐ τῆς $0 a 
λαδέδηχει, Ei is zai πράτϑραν διὰ τῷ Ὁ 


fa 7- 


--* 


χὰ πο 


Σ »Υ̓ 
δννοΐας χαὶ ταῖς πὐταῖς ξ»΄τηϑατο Mp δι 


(59) Apud LXX, τὰ σύλπαντα & eoi 2... Ot yup. €03 713092»70; bo στῆς 0, zü- 


4545! ; 





859 


IN ECCLESIASTEN. — LIP. III. 


87^ 


μάλιστα τούτων ἐδεήϑη χαὶ χρείαν ἔσχε τῶν ἐννοιῶν Α simum et sententiis el formulis opus fuit. Post- 


καὶ τῶν λέξεων. Περὶ γὰρ τοῦ χρόνου διειληφὼς xal 
«ὧν κατὰ συζυγίαν χαιρῶν ἀντιχειμένως παραλη- 
φθέντων, καὶ θεασάμενος τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως 
«ἣν ἀσθένειαν, ὡς οὐχ ἐξιχνουμένης τὸν τοσοῦτον 
κόπον δῆθεν ἀναλαμθδάνειν, xal περισχοπεῖν ἐχά- 
στου πράγματος τοῦ χαλοῦ xal συμφέροντος ἀντιθέ- 
τως λαμδανομένου χαὶ ζητεῖν τὸν καιρὸν, ἀλλ᾽ ἰλιγ- 
γιώτης πρὸς τὰς γεγονυίας διαιρέσεις παρὰ τοῦ 
Ἔ κχλησιαστοῦ τῶν ἀντιχειμένων χαιρῶν, χρῆναι 
καλῶς ήθη συντόμως ἄγαν xoi νῦν αὖθις συστεῖ- 
Aat τὸ φρύαγμα τῆς οἰήσεως τῆς περισπωμένης 
περὶ τὴν χτῇσιν τῶν ματαίων χαὶ φθειρομένων 
Ψυχῶς πρὸς ἀπράγμονα καὶ παντελῶς ἀπερίσπα- 
στον ζωὴν xol γαληνιῶσαν χατάστασιν συνωθῆσαι 
^h» φιλόπλουτον γνώμην. 
Διὰ τοῦτό φησιν, € Τίς περίσσεια τοῦ ποιοῦντος 
&v οἷς αὐτὸς μοχθεῖ; » μονονουχὶ γάρ φησιν, Ei δὲ 
περὶ πάντων τῶν xatà τὸν βίον ἀγαθῶν χαὶ χαλῶν 
χαὶ λυσιτελῶν ἴδιον ἐγὼ χαιρὸν ἔφην ὑπάρχειν " ὁ 
δὲ πολὺς ἄνθρωπος; χατοχλάσας περὶ τὴν τούτων 
μελέτην, οὐ βούλεται τιθέναι σπουδὴν ἐν τοῖς τοιού- 
τοις, ἀλλὰ μόνον ἐχεῖνον ἔχειν ἐθέλει τὸν περισπα- 
σμὸν καὶ τὸν μόχθον, δι᾿ οὗ συναθροίσει xat συνάξει 
πολλαπλασίονα χαὶ παντοδαπὸν τὸν φθειρόμενον 
πλοῦτον, χαὶ μηδεμίαν ὄνησιν προξενοῦντα τοῖς χτη- 
σαμένοις, πλὴν τοῦ φαγεῖν χαὶ πιεῖν" εἰπάτω ποίαν 
περίασσειαν ἐπελπίζων, xal πρὸς ποῖον ἀποδλέπων 
χέρδος ὀνησιφόρον, οἷς αὐτὸς εὑρεθῇ μοχθῶν xal 
ταλαιπωρούμενος, αἱρετώτερον οἴεται τοῦτον τὸν 
μόχθον καὶ τὸν περισπασμὸν χαὶ τὸν χόπον τῆς ἐπὶ 
τῇ εὑρέσει τῶν προσφόρων xa:püv ἐπιμελείας xal 
ζητήσεως χαὶ νήψεως εὐτρεχοῦς xal νηφαλιότητος, 
ἵνα μτδέποτε διαμαρτήσῃ τῆ; ἀγαθῆς χαὶ λυσιτελοὺς 
πράξεως ; 
᾿Αλλ᾽ εὔδηλον, d; οὐδεμίαν περίασειαν ἐλπίξει 
λυσιτελοῦσαν καὶ σωστιχὴν, οὐδὲ κέρδος ὀνησιφόρον. 
Ὡ; γὰρ ἐπίπαν f| φθονηθεὶς διὰ τὸν πλοῦτον ὁ χατ- 
ἔχων αὐτὸν παρ᾽ ἑτέρων ἐπεδουλεύθη, χαὶ δ'αδολαῖς 
ἐδλήθη xai συχοφαντίαις χαλεπωτάταις " χαὶ μετὰ 
τοῦ πλούτου χαὶ τῆς ἰδίας ζωῆῇς ἐξημιώϑη τὴν 
ὕπαρξιν" ἣ πολλὰ μογήσας xol χαχοπαθήσας xal 
τληπαθήσης διὰ τὴν τοῦ πλούτου συνάθροισιν τὸν 
ἐξαπίνης ἀπροσδοχήτως ἐπελθόντα θάνατον ἔσχε, xal 


quam enim de tempore ac de comparatis opposi- 
tarum rerum tempestivitatibus disseruit, humaus 
naturz imbecillitatem eontemplatus, que tantum 
sibi laborem assumere non pergat, ut in illa oppo- 
sitione cujusque rei bona atque utilis tempestivita-. 
tem distinguat atque perquirat, eademque ad con- 
trarias potius tempestivitates, quas Ecclesiastes 
designavit, quasi verligine delabatur; oper: pre- 
tium duxit, si vel obiter hic etiam insolentiam 
eorum rursus comprimeret , quorum cura in 
rebus vanis et animo  perniciosis tola versatur, et 
simul eosdem a divitiarum cupiditate ad quietam 
vitam ac tutum 87 plane tranquillumque statum 
traduceret. 


Idcirco ait : « Qu: abundantia facientisin quibus . : 


ipse laborat? » velut si diceret : Rerum equidem 
omnium qua in vita ὁ} bona aut pulchra aut 
utilia, propriam esse tempestivitatem indicavi ; 
cum tamen plerique hominum in eorum cura la- 
bantur, nec diligentiam ob ea ullam adhibere vc- 
lint; atque unum illum magne sollicitudinis la- . 
borem subire ament, quo multas sibi omnis 
generis opes caducasque divitias comparent, unde, 
cum adepti fuerint, nullam przter cibum et potum 
utilitatem auferre possint ; dicant, qua abundan- 
tiz spe, quove sibi compendio iis e rebus propo- 
sito, quas duro miseroque studio prosecuti sunt, 
laborem istum et molestiam et curam potiorem 
putant, quam eam diligentiam, qua in opportu- 
nitate rerum investiganda ponatur, aut quam illain 
sobrietatem ac soleriem temperantiam, qu: per- 
petuo nos intra recti et utilis fines contineat? 


Atqui liquet profecto, nullam his utilem copiam 
ac salutarem, nullum esse coumodum aut coimpen- 
dium, quod sperent. Nam qui divitiis potitus 
fucrit, livori omnino et invidie obnoxius, et insi- 
diis oppressus, et ca'umniis atque conviciis gra- 
vissimis appetitus est, ut divitiarum etiam cum 
ipsa vita substantiam amitteret : it2que multis 
opum congerendarum causa laboribus el serumuis 
segre exantlatis, mortem improviso ingruentem 


χατέπεμπε τὸν πλοῦτον τοῖς ἐχθροῖς; xal μισοῦσιν. Ei D sensit, et divitias ivimicis adversariisque suis 


δὰ μηδὲν πΞρισσὸν xai σωστιχὸν εὑρίσχεις, ἄνθρωπε, 
διὰ τοῦ τοιούτου περισπασμοῦ xat μόχθου, τί δή ποτε 
μὴ διαῤῥήξας xai χαταλιπὼν τὰς ἄρχεις τὰς xat- 
ἐχούσας σε πρὸς τὴν τοῦ χόσμου φιλίαν xal τὴν τοῦ 


πλούτου προσπάθειαν, μεταδαλεῖς καὶ μεταθήσεις τὴν 


ἐπιμέλειαν χαὶ τὸν μόχθον ἐν τῇ ἀνευρέσει τῶν ἀγαθῶ" 
χαὶ λυδιτελῶν τε xal σιωστιχῶν xal τῆς ψυχῆς καὶ 
τοῦ σώματος ; « Πάντα γὰρ χαλὰ ἐν χαιρῷ αὑτῶν. » 
Καὶ δεῖ σε τὸν χαιρὸν ἑχάστου πράγματος ζητεῖν, 
καὶ μηδενὶ τὸ παράπαν ἀκαίρως χεχρῆσθαι, 
μηδὲ τῷ φαγεῖν μηδὲ τῷ πιεῖν, μήτε τῷ κλαίειν 


(51) -Superius quidem legimus, ἐν χαιρῷ αὑτοῦ - 
a blc scriptum, ἐν χαιρῷ αὐτῶν ad Symmachi, 


transmisit, Quod si nihil, o mortalis, quod re- 
dundet, nihif quod salutem ferat, in labore cura- 
que inest, quam divitiis parandis impenderis ; cur 
aliquando rctia ista, quz le rnundana amicilia et 
divitiarum amore captum impediunt, non con- 
scindis ac deseris? cur, mutato studio, diligentiam 
atque laborem ad bonarum atque utilium rerum, 
qua corpori et anima prosint, investigationem 
non transfers? « Universa enim bona in tempesti- 
vitate sua (51). » Et oportet, ut eujusque rei tem- 
pestivitatem ipse inquiras, et nulla omnino utaris 


opinor, sententiam, qui ea verba 5:6 reddidit : Και- 
λὸν ἕχαστον ἐν χαιρῷ ἰδίῳ. 








&;l 


fiat, βόε soto ant Gb vos, on re ala qaa 
ἐδ enim s. i, qnas bomines i9. bac vita 
μ᾽“ state deli 2." 

Pumiqiid Dasitem non audisti, quibus verbis 
Lrstatm hominem nobis designet atque. depingat? 
(€ Wwedin lige, inqmt, Domini soluntas ejus ; et in 
!. yn ον meditabitur die ae nocte : et erit tan- 
quam χ qnod. plantatnm cst secus decursus 
aquarum, quod fructum sun dabit tempestivitate 
&un set Folium ejus non defiuet δ᾽, » Cum arbor ipsa 
Fans tempestate sua proferat, age 10 multo magis 
“1 enpnsgue, o mortalis, teipestivitatem inquire : 
nili ah co quod decet, unquam aberrabis. Addit 
deinde Eccloninstes : 


S, GREGORII AGR 
f» indempeitise, hm (ibo aut pota, noa fta ant Α μήτε τῷ 


RIGENTINI ^ 
rd 5.3 τδ τ΄ oxahilLes»e miu D 


moii aB-tt£vA e Ξας πτριτ ταῖς τοῦτο 2 - 


vu 


ὃ» πῶ $65 piii 
6o». 

"H οὐχ ἔχη, 3: ; τὸῦ ἘΡΡῚΞ ἐπ “υ Αγδιδ τὸ, τ 

pur) ἄ νδρωπον χαραχττρέζοντος xai χἭεῦ.:.. 
τ νας τε χαὶ φάτχοπος : € "AAA iv 
pio» θέλτμα αὐτοῦ " χαὶ ἐν τῷ νόμῳ αὐτο ὦ 
τίσει ἡμέρας xaX νυχτός. Ναὶ ἔσται ὡς τὸ i. 
τὸ πεφυτευμένον παρὰ πὰς διεξήξδους τῶν Xo 
15) χαρτπὸ αὐτοῦ δώσει ἐνχα: σῷ αὑτοῦ, χαὶ τὸ τι 
αὑτοῦ οὐχ ἀποῤῥυήῆσετα!. » Καθὼς τὸ αὑτὸς 
χαιρῷ δίδωσι τὸν χαρπὸν, οὕτω πολλῷ pix vi 
θρωπε, σὺ καιρὸν éxásvou. πράγματος ἴδιον iz 
τει" xal τὸ παράπαν οὗ διαμαρτήσεις τὸ τ’: 


Z:4 5t ξε», T3: 


t ius x 


B τος. Εἶτά φησιν ὁ Ἐχχλησιαστής" 


$ XV. 


Vrtns, 104, Et quidem amculum tradidil secundum 
eor eont,n, ul non duvenlat. homo opus, quod fecit 
Deus ab inilio, et unque in. finem (252). 

Vim. horam. verborum In eos. profert, qui tan 
quam: vertigo. laborantes, In oppositarum rerum 
opportunitate Invesiiganda atqua. invenienda dili- 
μι eb studium. defugiunt : ut. qui nempe 
bellnodi aut firmmidi pacis tempestivitas sit, quie 
Βα. odio habendi, quae avellendi aut con- 
auendi, qua cuatodiendi aut emitteudi, qus acquis 
rendi aut perdendl, qui. fendi aut. rideridi, qua 
θαι ἢ} aut. wedillcandi, οὐ hujusmodi, miuitie 
Bequantur, Nam eum. operam, quam ad res 
quastlliet opportune. agendas in. propria. cujusque 


(eimpeatis ate inquirenda ponere. debebant, iu fla- C 


glosa — laboribus. perdidecint, οἱ iutempesti- 
v potius. occupationes ac. peiturbatam. atque 
praqusteram vitam adamarint, que in deliciis ac 
pedeudit corporis: voluptatibus: conteritur; eos 
etiam condemnat, et honestatis expertes cosre 
put: wee jaw fice unquam sperans, ut mutatis 
αἴ κ ad leuam redeant frugem, adjecit : « Et 
quistlem. sxHeulum Uradidit ju corde eorum, ut nou 
bPwmiet lema eus, qued lecit Deus ab iaitio et 
Wwe QU Gem; Mw 89 minioit usus. verbo 
t4 Au, WU seo lere loquantur ἢ τότ, (Cut 
septies 99 alas welus (exemplum divina eracu'à 
werben Ies douur. ut bates iu 
veMvyosm. aee maáaseesNdam FN aris TAus 
Kov vM atas αἰ ubag e pepe osem S, 
KMS ese s qus qe wm M ἀπ dre onu INT 


Mé AONNNUOd, ΒῸ ΔΝ ὁ var we Np S lac δι ᾧ 
Movit, Hon s vow s NV ἐν γ ναι ts 
* 

ΝΙΝ UN ut 'dü 

Ὗ ΑΔ ΧΑ oO INS pro ums TY na 
& C& (6S ἂν YAN OR ALTRO τὴς τσοὶ»; 
δ csv DS oc o mtà ot uL ut E 
NH S8 κα CSS: uU NN Jd uw€SNte OMS "s 
AE NAI ^ ATE EE P$ κε tO 
σφ, . ον ἰζι - * ς Ἐ * , “, ὃ --» - - 
€. "SN. ν .. τ νων "ἢ Ἃ A Mt V? Y 

ΝΙΝ eo) εν ks sx a £0 ut HE των Uu. 
NN gt UMS hiv. ct xs onm xs 


LLL ν σοῦ imm ..»---- .---- 


Kal γε σὺν τὸν αἰῶνα δέδωχε τὴν u^ 
αὐτῶν " ὅπως μὴ εὕροι ἄνθρωπος τὸ 1055 
ὃ ἐποίησεν ὃ Θεὸς ἀπ' ἀρχῆς καὶ μέχρι riv. 

Πρὸς τοὺς ἰλιγγιῶντας χαὶ κατοχλάξοντας “ἡ: 
τὴν ἐπιμέλειαν χαὶ σπουδὴν τῆς ζητήσεως x17. 
ἐξευρέσεως τῶν ἀντιθέτως χαιρῶν τῶν Eg luz 
πράγματι παραλαμθανομένων ἀντιχειμένως, 5s 
ποῦ πολεμεῖν fj πάλιν ἔχειν εἰρήνην, τοῦ quio 
μισεῖν, τοῦ ῥηγνύςιν xal ῥάπτειν, τοῦ φυλάτι»" 
κοῦ ἐχδάλλειν, τοῦ ζητεῖν καὶ τοῦ ἀπολλεῖν, " 
χλαίειν χαὶ τοῦ γελᾷν, τοῦ χαθελεῖν καὶ “00 1^ . 
δομεῖν, καὶ τὰ παραπλέσια τούτοις, προτείνει 5: ' 
ῥητῶν τούτων τὴν δύναμιν. Καὶ γὰρ ἐπειδὴ viz 
τῇ χαταλήψει τῶν προσφόρων χαιρῶν σπουίν 7 
Ὡτήσαντο πρὸς τὸ ποιεῖν ἔχαστον ἐν χαιρῷ 4.1. 
xal μᾶλλον ἐρετέσαντο τοὺς μοχθηρηὺς V 
xal τοὺς ἀχαίρους περισπασμοὺς xal τὴν $605 ' 
χυμένην χαὶ πεφυρμέντν Qokv, τὴν xat 
μέντν ἐπὶ ταῖς τρυφαῖς xal χιναίδοις τῆς 61:7 
ἐδιναῖς " χαταγινώσχων ἔτι τούτων xal xi377 
φόμενος τῆς ἀπειροχαλίας, χαὶ τεαντελὼς 67D 
«Ὡς πρὸς διόςθωσιν xai βελτίωτιεν ἀλλοιώσεως 5 
μεταξδολῆς, ἐπέταγε, « Kal γε σὺν τὸν aita E^ 


ἐν χα δὲλ αὐτὸν" dnd pi εἴ τοι ἄνδεωτα " 
ποτα, eB invenis ὁ Θεὶς ἀπ᾿ ἄςχξε χαὶ £07 


* 


Alo. ὅν ἀντὶ τοῦ, Cuowfz0y ncs φέτα; 64-7 


xatà τὸ HLoua τῆς Βεΐας ἔραςξς, ὡς x» MIU 
toxic. dÓ-ÓXu ὁ 


Uv ἔχειν ἐν t$ παρὲξ Σ αὐτῶν τὸ δότυ τον 


r$) AZ. be ES:Ó5-7 7 


* * 


COYosn st 9 Ju. 60$ A ce σι 2. MT “ 
". (FDef WGd4'uü iE δι (347 0 $07 
“λιν ἀπ C6 RAO ag a NN 73 007 
MO04 0343 4oWXNSO.L 24 MOX Cover, c1 S XM. 7 
v, AN. to n o; in zc. τ' 

wt o. 7*1 . (t x. 
£o. 5 9 4 Whia6 u$. τὶ - T. 
Nie ss τὸς DEUM (4793 7 


( GS Rit t9 2. 0.063 


- » » [i Η - . 





5.13 


IN ÉCCLESIASTEN. — LID. 1{Π. 


8 


ττορὸς τοὺς ἀχαίρους περιτπασμοὺς καὶ τὰς φαύλας A intempestivis occupationibus et pravis laboriosis- 
καὶ μοχθηρὰς πράξεϊς σφᾶς αὑτοὺς ὁλοσχερῶς ἐχ- 
δόντες, εὑρεῖν ἐσπούδασαν τὴν διαίρεσιν τῶν χαιρῶν 
τῶν ἐν τοῖς ποιήμασι τοῦ Θεοῦ * τοῦ ἕαρος δηλαδὴ 
καὶ τοῦ θέρους xai τοῦ μετοπώρον xal τοῦ χειμῶνος 
ὧν ἕκαστο; πάντα χαλὰ παρίστησι χαὶ δείχνυσι 
τὰ ποι ματα τοῦ θεοῦ, βλεπόμενα καὶ παραλαμθα- 
νώμενακ προσφόρως xat προσφυῶς * ἵνα κἀχ τούτων 


ὁ νοῦς 


χατὰ μίμησιν -ἧς θείας καὶ ποιητιχῆς τῶν 


᾿ἄπτάντων βουλῆς χὰν τοῖς ἰδίοις ἔργοις διαττέλλων 


τὸν πρόσφορον ἑχάστῳ πράγματι πρὸς τὴν πρᾶξιν 


καιρόν. ᾿Αλλ᾽ ὡς ἔοιχε, φησὶν, ὡς ἀπ᾽ ἀρχῆς, οὕτω 
| *zYi μέχρι τέλους οἱ ἄνθρωποι διὰ πολλὴν ἀδουλίαν 
᾿ Ἐπὶ τὰ πονηρὰ παρεχχλίνοντες ἐχ νεότητος τῷ ἐξ 
- &Yvvolasc ζόφῳ χατέχονται, xal καθάπερ ἐν νυχτομᾶ - 


χίᾳ. κατὰ τῆς ἰδίας σωτηρίας παραπέμπουσι τὰς 


Botón; τῆς ἁμαρτίας. ᾿Αμέλει τοίνυν ἐπήγαγεν" 


que factis totos se dediderunt, , bt. teimpestatuin 
discrimina in Dei operibus invenirent : veris nimi 
rum et :estatis, autumni atque hiemis, quarum sin- 
gulae pulchra omnia repraseutaut. ostendunique 
Dei opera, siquidem scite illa atque idonea ra- 
tione et speclentur el assumantur; ut& inde ad 
diving et omnia efficientis voluntatis imiiationeimn 
humana «eus congruam cujusque rei tcmpesti- 
vitatem ad agendum in suis quoque operibus 
distinguat. Caeterum ut apparet, inquil, quemad- 
modum ab initio, ita et usque in finem homines 
ob nimiam temeritatem ab ipsa adoJescentia ad 
improba deflectentes, ignorantiz tenebris obruuns 
tur, et quasi nocturna in pugna, peccatorum tela 


in propriam perniciem convertunt. ldcirco utique 
adjecit : 


$ ΧΥ͂Ι, 


Ἔγνων, ὅτι οὐκ ἔστιν ἀγαθὸν ἐν αὐτοῖς, εἰ μὴ 
τὸ ECzparünvat καὶ τὸ ποιεῖν ἀγαθὸν ἐν ζωῇ ab- 
τοῦ. Καί γε πᾶς ἄνθρωπος, ὃς φάγετωι xal πίε- 
zai, καὶ ἴδοι ἀγαθὸν ἐν παντὶ μόχθῳ αὑτοῦ, τοῦτο 
δόμα Θεοῦ ἐστιν. 

Πολλὰ, φησὶ, τῶν νομιζομένων ἀγαθῶν, οὐκ ὄν- 
τῶν δὲ τοιούτων, χυρίως δρῶντες οἱ ἄνθρωποι; μά- 
τὴν εὑρίσχονται ταῦτα ποιοῦντες" εἰ; τέλος γὰρ 
ἄθλιον αὐτοὺς παραπέμπουσιν. "Ex δὲ πάντων, ὧν 
ἐκεῖνοι τὴν αἵρεσιν xai τὴν πρᾶξιν περισπούδαστον 
ἔχουσιν, οὐδὲν ἀγαθὸν ἔγνων ἐγὼ, φησὶ, πλὴν τῆς ἐξ 

ἀνάγχης χεχρεωστη μένης δίδοσθαι τῇ φύσει τρηφῆς, 
ποῦ φαγεῖν δηλονότι καὶ τοῦ πιςῖν, xal τῆς ἐντεῦθεν 
γινομένης εὐφροσύνης τοῖς ζῶσιν ἐν τῇ ζωῇ αὑτῶν. 
Ἴοῦτο γὰρ δὴ μόνον ὡς δώρημα Θεοῦ παρείλτπται 
«ol; ἀνθρώποις ἀχαταχρίτως, διὰ τὸ ῥοῶδες τῆς φύ- 
σεως. c Πάντα γὰρ, φησὶν ὁ προφήτης Δαδὶδ, πρὸς 
σὲ προσδοχῶσι, δοῦναι τὴν τροφὴν αὐτῶν εἰς e5zat- 
pov* δόντος σου abtoi; συλλέξουσιν * ἀνοίδαντος δὲ 
σοὺ τὴν χεῖρα, τὰ σύμπαντα πλησθήσονται χργηστό- 
κῆτος. 9 Καὶ πάλιν" « Οἱ ὀφθαλμοὶ πάντων εἰς σὲ 
ἐλπίζουσι, xai σὺ δίδω: τὴν τροφὴν αὑτῶν ἐν εὖὗχαι- 
pla ἀνοίγειᾷ σὺ τὴν χεῖρά σου, καὶ ἐμπιπ)ᾷς πᾶν 
ζῶον εὐδοχίας. » 

Διὰ τοῦτο xal νῦν ὁ σορὸς Ἐχχλησιαστῆς τοῦτο 
μόνον δόμα Θεοῦ κατήγγειλε, δηλονότι τὺ φαγεῖν xal 
πιϑῖν σωφρόνως καὶ τεταγμένως. Τὰ δὲ λοιπὸ τῶν 
νομιζομένων τοῖς ἀνθρώποι: περισπουδάστων τῆς 
ὑπολήψεως τοῦ ἀγαθοῦ πόῤῥω διώρισεν, ὡς θᾶττον 
αὐλοιούμενα καὶ φθειρόμενα, xat πρὸς ἀνυπαρξίαν 
περιστάμενα παντελῶς, xal μηδεμίαν προξενοῦντα 


(3) 'iymp. xai ἴξῃ. 

(55) Psal. civ, 27, 28. At LXX habent δοῦνα!: τὴν 
τρηφὴν αὐτοῖς εὔκαιρον. 

(26) Psal. οχιν, 4. Leges apud LXX : ᾿Λνοίγεις 
σὺ τὰς χεῖράς 6929. . .. 

(91) Swibentiam  Ecclesiastie totam, opinor, nec 
* ambages, paucis complevus. fuerat. Gregorius 
VOCCsarietisis 2 {Πὲπτισχι τοίνυν τὰ μέγιστα 


FaATROL. Gn. XCVIII 


Vgns. 12, 15. Cognovi quia non esl bonum in cis 
nisi (etari, et [acere bonum in vita sua. Et quidem 
omnis homo, qui comedit et bibit, et videat bonum li 
omui labore suo, hoc donum Dei esi (54). 


Mulia, iuqu.t, eorum, qua putantur bond, cum 
talia non sint, postquam magno homihes stu.lig 
aa2gressi fuerint, frustra operam in ea suam contu 
lisse reperiuntur : quippe ad miserum illos exitum 
deducunt. Enimvero ex omnibus, qua isti maxime 
optanda aique amplectenda censent : Nibil mihi, 
inquit, bonum ΘΩ͂ visum est prater alimenta. quat 
natura debentur, id est przter cibum et potum, et 
quam hiec afferunt in ista vite conditione laetitiam. 
Id enim uuum hoiines tauquam Dei muuus cit: a 
reprehensioucm ob fluxas. naturig vires assumunt; 
« Omnia enim, inquit David propheta, ἃ te exsje« 
ctaut, uL des escam ipsorum in. tempore : dante te 
illis colligent; aperiente té mauum, omnia. implee 
buntur bonitate (55). » Et rursum : « Oculi omniu 
in te sperant, et tu das escam illorum in tempore 
opportuno : aperis tu manum tuam et imples omne 


p animal benedictione (36). » 


Propterea et hic sapiens Ecclesiastes hoc unum 
Dei munus appellavit, ut sobrie scilicet ac destina- 
tis temporibus edamus atque bibamus : cirteia vero 
quz homines studio digna arbitrantur, a suspicione 
ipsa boni procul sejunxit (37); quippe qus cito 
mutentur aique contabescaut, cumque iut ritum 
undique metuant, nullam penitüs utilitatem suppe- 


ἀγαθὰ ἀνθρώπι» εὐθυμίαν καὶ εὐποιίαν ὑπάρχειν, 
καὶ μέντοι καὶ τὴν πρόδσκαιρην ταύτην ἀπόλαυσιν ix 
Θεοῦ παραγέννεσθαι μόνον, εἰ δ'χαιητλυτ, τῶν ποᾶ- 
ξεων ἡγοῖτο. ld est : Persuasum ἰ0 1 Γ habeo, ammi 
hilaritatem. et. beneficentiuim maxima homini bona 
esse, alque aueo brevem hauc solam voluptatem divi- 
nitus obvenire, si rcbus gerendis justi.ia prevcat, (ln 
Metaplir. Eccles.) 


28 





ti 


ÍN ECCLESIASTEN. — LIB. tif. 


819 


$ XVIII. 
72ὸ γενόμενον, ἤδη ἔστι" καὶ ὅσα τοῦ γεγέ- αὶ — Vins. 13. Quod fuit, jam est ; et que futura sunt, 


c Oa. ἤδη γέγονε" καὶ ὁ Θεὸς ζητήσει τὸν διωκχό- 
“ενον. . 
ἸΜΣονονουχὶ γάρ φησιν" ᾿Αἴδιος μέν ἐστιν ὁ θεὸς μό- 
voc. μήὲτ' ἀρχὴν ἔχων μήτε μὴν τέλος " ἀλλὰ χαὶ 
»ατὰ τὸ ἀχόλουθον ἀναλλοίωτος ἀεὶ διαμένων χατὰ 
τὰ αὑτὰ χαὶ ὡσαύτως, ὡς μόνος xal πάσης τροπῆς 
»x μεταθολῇς ἁπαράδεχτος. Σὺ δὲ θνητὸς ὑπάρχεις, 
240 ewe, xai παρατρυπαῖς μυρίαις καθυποχείμενος, 
καὶ θητεύων πάντοτε xal χατὰ σῶμα xal κατὰ ψυχὴν 
προφανῶς. Ταῦτα δέ co. προσγίνονται διὰ τὸ τῆ: 
“ὠμῆς ὀλισθηρὸν, xdi τὸ τῆς προαιρέσεως πρὸς 
-Y,v τῶν χειρίστων πρᾶξιν μεταχίντ τον. Οὐδὲ γὰρ ἐξ 
120 χὰν τοῖς ὑπὸ Θεοῦ γεγονόσιν ἀψύχοις τὴν δια- 
tovt» xat τὴν ἀμετάδλητον χίνησιν καὶ χατάστασιν 
ἀἁἀψφαλλοίωτυν ᾿δυνήθης ἔχειν, διὰ τὴν ἐθελούσιην τῶν 
υσιχῶν χαταστάσεων μεταχίνησιν xal παρέγχλισιν 
za πορέχτασιν" τῶν γὰρ ὑπὸ Θεοῦ γενομένων ἔχα- 
τοὺ ἔδη ἔστι" χαὶ ὅσα γίνεσθα: προέδλεψεν ὁ Δημι- 
ουργὸς εἰς τὴν τοῦδε τοῦ χόσμου σύστατιν xal δια- 
κονὴν xal συντήρησιν, ἤδη γέγονε Σὺ ὃὲ τούτων 
ἀπάντων αὐθαιρέτως εὑρίσχῃ χείρων ὁ κατ᾽ εἰχόνα 
πῆς θείχς ἀϊοιύτητος γεγονὼς, οὐδὲ ταῖς φυσιχαΐς 
ἐμμένων χινήσεσιν, οὐδὲ ταῖς ἐντολαῖς τοῦ Θεοῦ 
“πειθαρχῶν, καὶ τὰ καλὰ xai δίχαια xal πρέποντα 
χαὶ σωστιχὰ φυλάττων ἀμεταθλήτως. Διὰ τοῦτο τοί- 
vuv παρεῤῥύης τῆς ζωῆς, καὶ τῷ θανάτῳ xal τῇ 
φθορᾷ παρεπέμφθης. Κἂν ὁ Θεὸς ὁ ποιήσας σε xai 
€tà σὲ xai πάντα τὸ» ὁρώμενον χόσμον ὡς ἀγαθὸς 
ὑπηστήσας, ἀναζττήσῃ σε πάλιν τὸν ὑπὸ τοῦ ᾧθο- 
νεροῦ xal μισανθρώπον διαθόλου πρὶν φθονηθέντα 
χαὶ διωχθέντα. χαὶ πρὸς τὴν τοῦ θανάτου χαὶ 
τῆς φθορᾶς παραπεμφθῆναι παρασχενάσαντα χατ’ 
otv. | 
Τοῦτο δὲ προφητιχῆς ἐστι χάριτος τῆς τῷ Ἐχχλη- 
σιχστῇ δεξομένης θεόθεν, τὸ φάναι τὸ παρὰ τοῦ θε- 
αρ(ιχοῦ Λόγυν χαὶ Ποιητοῦ τῶν ἀπάντων γενησόμε- 
vuv διὰ τῆς ἀγαθοπρεποὺς αὐτοῦ xal φιλανθρώπου 
συγχαταδάσεως" αὐτὼ; γάρ qnt, « Ἦλθεν ὁ Υἱὸς 
ποῦ ἀνθρώπου ζητῆσαι xal σῶσαι τὸ ἀπολωλός. » 
Πιστοῦτα! γὰρ τὴν τοιαύτην ἐχῆοχὴν xai διὰ τῶν 
ἀμέπως ἑπομένων. Φησὶ γὰρ" 


jam [uerunt : ei Deus quarei cum, qui persecutione 
premitur (40). 

Velut si dicat : JEternus quidem estsolus Deus'*,, 
principii z::que et finis expers : atque adeo iminuta- 
bilis semper in omnibus, ac sibi plaue coustans, 
ut conversionem et varielateui ungs omnei exclu- 
dat. At tu, homo, ct mortalis es, et 99 variationi 
passim mutationique obnoxius : nec minus corpore 
quam animo semper addictus plane iu servitute. 
Porro hxc tu subis propter lubricam istam meutis 
ac voluntatis tug ad pessima queque. facilitatem, 
Quippe qui eorum, qux inaniuia ἃ Deo condita sunt, 
perseverantiam «onstaniemque. motum aut imuu- 
tabilem statum ob voluntariam naturalium cousti- 
utionum transmutatienem et. deflexum et. produ- 
cliouem aàquare non potueris; Nam. rérum a Deo 
coudilarum singulae jam sunt, et quacunque 8uin- 
mus ille artifex ad mundi bujus compositionem et 
incolumitatem οἱ tutelam. facienda esse. praevidit, 
jam exstitere. Tu. vero hisce omnibus (ua. sponta 
pejorem te prodis, tu, inquam, ad divin aternie 
tatis siuilitudinem conditus, qui neque naturalibus 
obsecundes motibus, neque divinis pareas man:a- 
lis, neque liunesta qua sint et justa el convenientia 
et salutaria constanter tuearis. ldcirco igitur vita 
amissa ad mortem corruptiunemque deducius es : 
quanquam Deus, qui te condidit, et pro bonitate 
sua mundum hunc, quem intuemur, universum tua 
causa coustituil, te ilerum requirit, invidia ja: el 
iusectatione communis hostis subactum, diaboli, 
inquam, qui ieterhum . tibi exitium. perm ciemque 
molitur (41). 


B 


Αἱ vero prophetica in eo faculias emihet, qua: 
diviuitus Ecclesiast:e data est, quod ea enuntiarit, 
qui? a summo divinoque Verbo el omnium Condi- 
ture per dignum illum bonitate ejus atque humani: 
tate descensum facienda erant : ipse enim ait: Venit 
Filius hominis querere et salvum facere quod perie- 
rut **, 3 Et fidein interpretationi huic afferunt, quie 
protinus subjiciuntur. Ait enim ; 


93 $ XIX. 


Καὶ ἔτι εἶδον ὑπὸ τὸν ἥλιον τόπον τῆς xpí- Ὦ Vgns. 16. Et cdhuc vidi sub sole locum judicii; 


σεως * ἐχεὶ ὁ ἀσεδής " xai τόπον cov Gixalov* ἐχεὶ 
ὁ εἰσδδὴς. 

Μυστιχὰς ἡμῖν δύο θεωρίας εἰσάγει χαὶ ποοτίθη.- 
σιν vuv ὁ σοφὸς Ἐχχλησιλστῆ; 5 προχατα, γξλλει 
vàp προφητιχὼς τὴν ὑπὸ τοῦτον τὸν ἥλιον Yevraoyé£- 
vr) τοῦ Ἑμμανονὴλ xa Χριστοῦ xai Σωτῆρος ἡ κῶν 


9' Psal. υὑχνὶ, 1. ** Lucevix, 10, 


(40) Olymp. καὶ ὅσα τοῦ γίνεσθαι. 

(41) In alia abit Symmaclius ; hec enim est ejus 
interpretatio : Ὃ δὲ Θεὸς ἐπιζητήσςι ὑπὲρ τῶν Ex- 
διωχομένων. Nempe, Deus autem. inquirel [9 eis, 
qui persecutionem paisuntur.. Nec ab eo dissentit 


illic impius : εἰ locum Justi ; Mlic pus. 


Mysticas nunc cousiderationes adducit binas, 
easque nobis proponit sapiens Ecclesiastes ; pra- 
nuntiat enim vaticinans, quz hoc sub sole fleri de- 
bebat, Emmanuelis et Christi ac Servatoris vostri 


Neocmsariensis Gregorius, qui locum liunc sic ex- 
planat : Θεῷ ὃὲ χέχρηται ὁ ἀδιχούμενος Boro. ld 
est, Deum vero. ἰδ, ηκὶ injuste lesus est, autiliatos 
rem habet. (lbid. 


39 S. GREGURII AGRIGENTINI δι 
inhumanationem (42) : quemadmodum εἰ David A ἐνανθρώπτ,σιν " χαθὼς καὶ Δαδὶδ ὁ πρυφέττ- π|,;-- 


proplicta praedixit, cam ait : « In sole posuit taber- 
taculum suum**; »illud declarans justitize Solem, 
qui in summis divinisque celestium  altitudinum 
sedibus acternum sedet, natura humana assumpta, 
tabernaculum sibi hoc sub sole, quem oculis usur- 
pamus, electurum, quomodo etiam Joannes evan- 
gelistes dicit : « Et habitavit in nobis **, » ac simul 
judicium designat, quod is deinde subire necessa- 
rio debebat, qui primus impium maxime se prz- 
buit, diabolus, lInquam, de quo Dominus ipse in 
Evangeliis ait : « De judicio autem, quia princeps 
hujus mundi jam judicatus est**;« et multo antea 
David propheta*! ; « Increpasti gentes, et periit im- 
pius; nomen ejus delevisti in zernum et in sazecu- 
lum s:zculi (15). » 


Judicium igitur pranuntiat, quod adversus Sa- 
tanam Íactum est, qui primus summa impietatis 
reus, et contra Deum omnipotentem superbia elatus 
dixit : « Ponam thronum meum super nubes, et 
ero s'milis Altissimo (44); » tum etiam judicium 
9/4 cxterorum omnium, qui comites ejus fuerunt 
et honestatis hostes demonum, atque liominum 
quoque malorum, qui Deum ae pietatem repudia- 
verunt, ut iterum Propheta memorat : « Paravit in 
judicio thronum suum, et ipse judicabit orbem 
terre in xquitate, judicabit populos in justitia *'*., 
Jam vero. locum, ubi diaboli et caeterorum, quos 


sub hoc sole esse aiebat, judicium peractum est, C 


videre contendit, et Hierosolyma, ut opinor, pólis- 
simui. indicat. llic enim patibulo affixus auctor 
vite nostrae, sslutiferis eruciatibus sponte toleratis, 
desertorem et hostem humani generis Satanam so- 
ciosque cjus transfugas cruce ipsa et dolorum per- 
pessione judicavit εἰ condemnavit. Consequitur 
autem, ut et terram universam, quz sub hoc sole 
cst, judicii locum appellet ; quippe omnipotenti pra- 
cepto ejus et oraculo divin: potestalis elicenti : 
ε Euntes docete. omnes gentes, baptizantes eos in 
nomine Patris, et Filii, et Spiritus sancti *5, » cum 
paruissent sanctissimi ac laudatissimi discipuli ejus 
et apostoli, ita per totum orbem divisi sunt, ut ex 
Domini doctrina atque sermonibus impios omnes 
judicarent condemnarentque, atque idololatriam, 


** Dual, xviii, 6. 55 Joan. 1, (ὁ. * Joan. xvi, 11. 


típrxs φάτχων, « Ἔν τῷ ἡλίῳ ἔθ:το τὸ axf «i 
αὑτοῦ * » τῆς διχαιοσύνης τὸν ἔλιον τὸν ἐν τοῖς 2-:5- 
οὐρανίοις χαὶ θείοις ὑψώμασι καὶ θύχκοις dESS 
χαθήμενον, ὑπὸ τὸν fiw τοῦτον τὸν αἰσθτ τῶν -ος- 
ελέσθαι διὰ τις προσλιφθείστς αὐτῷ φύσεως: àv5ce- 
πίνης τὴν χατασχήνωσιν προδηλῶν, χαθῶς φησι τὰ 
ὁ εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης" « Καὶ ἐσχένωσεν -: 
ἡμῖν“ » χἀντεῦθεν τὴν ἐξ ἀνάγχης δι᾽ αὖ τῇ)ς Ezou- 
vn. χρίσιν τῷ ἀσεδεῖ γεγονότε προηγουμένως; χε 
χαταρχας, δηλονότι τῷ διαδόλῳ, περὶ οὗ φταιν a 
τὸς ὁ Κύριος ἐν τοῖς Εὐαγγελίοις, ε Περὶ Bk Σερέσεως. 
ὅτι ὁ ἄρχων τοῦ χόσμου τούτου χέχριτας. » Kz: 
πολλῷ δὲ πρώην ὁ προφέτη; Δαδίδ" « Ἔπε-ἐμπν τος 
ἔθνεσι, xal ἀπώλετο ὁ ἀσεύῆς " τὸ ὄνομα aS o2 ἐξ- 


B ἐλεξιψας ti; τὸν αἰῶνα xai εἰς τὸν αἰῶνα τοῦ aio- 


νης. » 
Τὴν χρίσιν οὖν προχαταγγέλλει τὴν γεγονυξαν τῷ 
πρώτως καὶ χυρίως ἀσεδεῖ φανέντι Σατᾶν, xai vcpa- 
χηλιάσαντι κατὰ θεοῦ παντοχράτορος xaX am. " 
« Θέσω θρόνον μου ἐπὶ τῶν νεφελῶν, χαὶ sou xt 
ὅμοιος τῷ ὙψΨίστῳ. » "Ἔπειτα ὃὲ χαὶ τῶν 3526» 
ἁπάντων συνοπαδῶν αὐτοὺ xal μισοχάλων 63:15. 
xai μέντοι xai τῶν ἀθέων xai δυπσεδῶν ἀνθρώτων 
xai φαύλων, χαθὼς αὖθι; ὁ προφήτης φησί. « Ἔτο!- 
μασεν ἐν χρίσει τὸν θρόνον αὑτοῦ, xal αὑτὸς xp.vc 
τὴν οἰχουμένην kv διχαιοσύνῃ, χρινεῖ λαοὺς &v εὐδὺ- 
vntt. » Τὸν τόπον οὖν sf; χρίσεως ταύτης τῆςς γι- 
γονυίας τῷ διαδόλῳ χαὶ τοῖς ἄλλοις, περὶ ὧν εἶπεν ὁ 
λόγος ὑπὸ τοῦτον τελεῖν τὸν ἔλιον, ἰδεῖν δίας: νεται, 
δηλῶν, ὡς ofuot, προηγουμένως τὴν "lepouozàta- 
ἐχεῖ γὰρ ἐν τῷ ἰχρίῳ προσηλωθεὶς, xat τὸ dur SA pov 
ἀνατλὰς πάθος ἐθελουσίως ὁ τῆς Qut; ἀρχηγὸς, διὰ 
τοῦ σταυροῦ χαὶ τοῦ πάθους κέχριχε καὶ χατέχριν: 
thy ἀποστάτην χαὶ μισάνθρωπον Σατανᾶν xal τοὺς 
συναποστάτας αὐτοῦ xal συνοπαδούς. ᾿Δχολούθως ct 
xal πᾶσαν τὴν γῆν τὴν οὖσαν ὑπὸ τοῦτον τὸν ἥλιου, 
τόπον ὀνομάζεις τῆς χρίσεως " τῷ γὰρ παντοδυνᾶπο 
ποοστάγματι χαὶ λόγῳ τῆς θεοπρεποῦς αὐτοῦ δυ"ἀ- 
μεως (τῷ φάσχοντι" « Πορενθέντες μαθητεύσατε 
πάντα τὰ ἔθνη, βαπτίζοντες αὐτοὺς εἰς τὸ ὄνομα τοῦ 
Πατρὸς, καὶ τοῦ Υἱσῦ, xoi τοῦ ἁγίον Πνεύματος ν) 
πειθαρχήδαντες οἱ θεσπέσιοι xal πανεύφημοι μαῦτ- 
ταὶ χαὶ ἀπόστολοι διῃρέθησαν εἰς πᾶσαν τὴν γῆν ἐν 
τοῖς τοῦ Κυρίηυ δόγμασι xal λόγοις χρίνοντες xa: 


*! Psal, ix, 7. *" lbid. ** Mauh. xxviri, 19. 


(42) Ἐνανθρώπησιν, quam vocein Greci Patres ἃ D autem etiam circa ἐνανθρωπήσεως vocem improbe ac 


coteiti Nicani temporibus passim usurparunt, red- 
didi inhumanationem : id quippe vocabulum Gre: Ὁ 
apprime respondet, nec novum est, cum bis libro 1 
Codicis legamus, l. v et vi, tit. 1. Caeterum Grece 
dietionis vim οἱ significationem eludere olim coua- 
bantur Apollinarii sectatores, de quibus Gregorius 
Nazianzenus sic scribit : Τὸ δὲ αὐτὸ καὶ περὶ τὴν 
τῆς «ἐνανθρωπήσευς » χαχουργοῦσι φωνὴν, τὸ "E:- 
τινθρώπησεν, οὐχ ἐν ἀνθ,ώπῳ γέγονεν, ὃν ἑαυτῷ 
περιέπηξεν ἐξηγούμενοι κατὰ τὸ εἰρημένον " « Αὐτὸς 
(à. ἐγίνωσχε, τί ἣν ἐν τῷ ἀνθ, ὠπῳ, » ἀλλ' &v9pu- 
ποῖς ὡπέλησς, xat συνεπολιτεύσατο λέγοντες xai Ot- 
δάσκοντε;, χαὶ ποὺς ἐχείντν καταφεύγοντε; τῆν φω- 
vhv, τὴν, 4 Μιτὰ τοῦτο ἐπὶ τῆς; γη: ὥφθη, xil tti; 
$00 ὑποις 30va £3 pág), 9 A610022V. Neupe, Iden 


versute usurpant, hoc verbum ἐνηνθρώπηδεν haud ua 
explicantes, ut idem sit, atque« In howiue,quem sibi 
affixil, exstitit, » quemadmodum scriplum esi, «]pie 
enim scieba: guid essel in homine » (Evang. Joau. n, 
35) : verum idem esse dicentes aec docentes, alque : 
« Cum hominibus eonsuetudinem habuit. et versatua 
est, » el his se verbis tutantes : « Post hec in ierra 
visus est , et cum hominibus conversatus est » ( Bu- 
ruch,ui, 58). Vide, si lubet, reliqua orat. lib. tu, 


n, 9. 
(45) At. LXX habent : Τὸ ὄνομα αὐτῶν tfc 
Qai... 

(41) Isaíss, xiv, 14. Sed apud. LXX leges, 'Avz- 
612548t ἔπανω τῶν νεφῶν, 52640 ὁμοῖος e ee, 





- - 





£81 


καταχρίνοντες πάντας τοὺς ὀπεθεῖς xaX τὴν χορυφω- 


Ost32v εἰδωλολατρξείαν χαταράσσοντες εἰς τὴν γῆν. 


καὶ ςρρυῦδον ἀποδειχνύντες. 

Εἰς τὸν τόπον οὖν τῆς χοίσεως εἴδεν ὁ σοφὸς Ἐχ- 
χλη σιαστὴς τὸν ἀσεδῃ χαταδεδιχασμένον, χαὶ χατα- 
χεκριμένον, ὡς ἔφθημεν εἰπόντες, τὸν διάδολον, xal 
--ἄνπας τοὺς τῇ πονηρίᾳ χαὶ δυσπεθείᾳ τῆς ἐχείνου 
) Ἄττης γετηχολουθηχότας. Εἶδε δὲ xa τόπον τοῦ δι- 
xatov, τυυτέστι τοῦ μέλλοντος δικαιοῦσθαι παρὰ τοῦ 
Χριστοῦ xal Σωτῆρος ἡμῶν διὰ τῆς πρὸς αὐτὸν κατ- 
α“ολουθήσεως καὶ τῆς πρὸς τὸν Θεὸν xal Πατέρα 
πέπτεως ἀχραᾳιφνοῦς. Διὰ τοῦτό φησιν, « "Excel ὁ có- 
σελ ἢςξ. ν Εἰ γὰρ εὐσεδὴς ἐστιν ὁ τὰς ὑπολήψεις ἀγα- 
OX; ἔχων πρὸ; τὸν ἐπὶ πάντων Θεὸν, xal τῶν ὀρθο- 
ξόξων δογμάτων τὴν ἀσφάλειαν φυλάττων xal συν- 
τηρῶν, δῆλον, ὅτι χαὶ πάντες ol πεπιστευκότες εἰς 
Χριστὸν τὸν Σωτῆρα τοῦ χόσμου χαὶ Λυτρωτὴν, xal 
διὰ τοῦτο παρ᾽ αὐτοῦ διχαιωθέντες Ex. πίστεως, τῇ 
προσηγορίᾳ τοῦ προχαταγγελθέντος διχαίου παρὰ 
τοῦ Ἐχχλησιαστοῦ παραληφθήσονται προσηχόντως, 

Mia μὲν οὖν αὔτη τῶν εἰρη μένων ἡμῖν θεωριῶν 

«-ἔφυχεν" ἑτέρα δὲ χατὰ τὸ ἀχόλουθον αὐτῇ χαταγ- 
Ὑελθήσεται. Δῆλον γὰρ, ὡς τῆς ἐν τῇ δευτέρᾳ παρ- 
οὐσίᾳ τοῦ Χριστοῦ xal Θεοῦ xal Σωτῆρος ἡμῶν γε- 
ντ σομλένης χρίσεως χαὶ τῆς τῶν βεδιωμένων ἀνταπο- 
δήπεως, διατείνεται τὸν τόπον ἰδεῖν ὁ σοφὸς Ἔχκλη- 
σιαστῆς. “Ἔσται δὲ χἀχείνη πάντως ἐπὶ τῆς γῆς, ὡς 
ἐλπίζομεν xal πιστεύομεν, πρὸς ἦν ὁ χρίνων πᾶσαν 
τὴν γὴν χαὶ δίχαιος χριτὴς ἕν δόξῃ τῇ πατριχῇ χα- 
καλὰς χρινεῖ πάντας ἀνθρώπους, xal τοὺς mpoarxa- 
μένους τὸ τῆς σωτηρίας ἡμῶν Εὐαγγέλιον, xal τοὺς 
ἥχιστα τοῦ εὐαγγελιχοῦ χυρύγματος τῇ σωτηρίῳ 
ζεύγλῃ χαθυποταγέντας διὰ πολλὴν ἀδουλίαν * περὶ 
ὧν φησι xal Δαδὶδ ὁ προφήτης « ᾿Αποστραφίτωτχν 
οἱ ἁμαρτωλοὶ εἰς τὸν ἄδην, πάντα τὰ ἔθνη τὰ ἐπ'- 
"χνῇχνόμενα τοῦ Θεοῦ, » Εἴνε τοίνυν ἀμφοτέρας ὀνο- 
μάζει τὰς χρίσεις, ὡς ἡμεῖς ὑπειλήφαμεν, εἴτε θα- 
πέραν" τέως, ἄνθρωπε, σὺ γνῶθι χρίσιν ὀνομάζεσθαι 
x3Y προκαταγγέλλεσθαι παρὰ τοῦ σοφοῦ προφανῶς 
Ἐχχλησιαστοῦ, καὶ διάχρισιν xal διαστολὴν τόπου 
χαὶ τόπου, xal ἀσεθοὺς xal εὐσεδοῦς πρὸς τὸ, 
χατὰ τὴν διαφορὰν τῶν ὑπολέψεων ἑχατέρον xai 
τῆς ζωῆς χαὶ πολιτείας, ἑχατέρῳ χαὶ τὸν τόπον 
χληρώσασθαι παρὰ τῶν θεοπρεπῶν xal θεοχρίτων 
eoo. 


Ἐντεῦθεν οὖν ἀποδέδειχται χατὰ τὸ μᾶλλον xal D 


χαιτατανεστέρως μηδὲν ἐν ἀποδοχῆς μέρει τῶν 
ανήπιν αὐτῷ λελεγμένων, ἢ κατόπιν λεχθγσομένων 
περὶ τῶν μοχθηρῶν μόχθων χαὶ χόπων καὶ τῶν ἄλ- 
γων τῆς πονηρίας xal φαυλότητος ἐπιτηδευμάτων 


* Psal. ix, 47. 


43) Hec quadrant, si cum LXX legimus καὶ τό- 
«ow τοῦ διχαΐίον ἐχεῖ ὁ εὐτεθῆ;, quemadmodum et 
iu codice. Vaticano scriptum est, et aliis quibusdam 
iti libris, ut in edilione ftomana adnotatur ; quin et 
ita ὌΝ Lucifer Caralu. lib. 1 pro sancto Athana- 
so; bt locum justi; il.ic pius : nec. aliter legisse 
videlur Gregorius. Neucies.; sic enit hunc locum 
eiplaaavit : Εἶδον ἐν τοῖς χάτω μέρεσι χολάτσεως 
psi βάραθρον τοὺς Cu33ebli, διχόμενον, εὐπεθέσι δὲ 


IN ECCLESIASTEN. — LIB. IL 


682 
ἃ qua ad summum sese fastigium extulerat, deje- 
ctam et humi afflictam, plane inanem demonstra- 
rent. 

Porro ad judicii locum vidit sapiens Ecclesiastes 
condemnatum impium, atque, ut modo diximus, 
pereulsum diabolum, et omnes, qui improbitatem 
perversitatemque furoris illius consectati fueruut. 
Vidit autem et locum justi, sive ejus, qui justi san- 
ciimoniam a Cliristo et Servatore nostro laustu- 
rus erat, siquidem ipsi adlieveret, et. Deum Pa- 
tremque ejus sincera professione veneraretur. 
ltaque dicit: « llic pius; » si enim pius est, qui 
rectas de Deo universi opiniones habet, quique do- 
cirinz orthodoxv sanctitatem custodit atque tue- 
tur, profecto omues quoque, qui Cliristum Servato- 
U rem mundi Liberatoremque agnoverunt, et ob hanc 

professionem ab eo justitie sauctimoniam acce- 

pere, merito ab Ecclesiaste Justi appellatione de- 

signati censeantur. (45), 


575 Habes jam primam earum cousiderationum, 
quas initio memoravimus.. Áltera nunc, ut par cst, 
proferetur. Liquet nimirum, sapientem Ecclesia- 
sten contendere, ut locum videat judicii, quod in 
altero Christi et Dei ac. Servatoris nostri adventu, 
non sine eorum quz in vita peracta fuerint remu- 
neratione, facieudum est. Erit véra et illud omnino 
in terra, uli speramus atque eredimus : cujus causa, 
qui orbem universum judical, justus judex patertna 
cum gloria delapsus, omnes homines in judicium 

C vocabit, tam eos qui salutis nostri? Evangelium a4- 
misere, quam illos, qui salutare evangelicze pre- 
dicationis jugum temere incousulteque detrectave- 
runt : de quibus et David propheta dicit : « Con- 
vertantur peccatores in infernum, omnes gentes. 
qui obliviscuntur Deum **. » Sive igitur utrumque 
ille judicium appellat, uti nos opinamur, sive al- 
terutrum ; illud tu interea agnosce, o mortalis, ju- 
dicium a sapiente Ecclesiaste nominari, manifes:o- 
que przedici, ac secretionem simul distinctionemque 

* loci a loco et impii 4 pio, ut pro ra'ione suscepti 
consilii el acte vite eum babeat. uterque locum, 
quem zquissima justissimeque Dei lances utrique 
autribuerint, 


Quas cum ita sint, si potiorem manifestatiorem- 
que sensum sequamur, jam ia comperto est, niliil 
eorum quz superius dicta sunt, quazve infra dicen- 
tur de flagitiosis laboribus et defatigationibus cet. - 
risque pravitatis improbitatisque professionibus οἱ 


χῶρον ἕτερον ἀνειμένον. Nempe, Vidi porro in inferis 
partibus supplicii barathrum impios excipiens : piis 
contra sedem alieram patefactam. At qui. editioneni 
Komanam curarunt, candide ascripsere : In ple. 
risque vero libris est, KaY τόπον tou διχαίου, ἐχεὶ ὁ 
ἀσεοὶς " (tum οἱ Hieronymum legisse, Et locum 
Justine, ubi iniquitas, quie verior lectio videtur 
WUsto, 


te) 


S. GREGORII. AGRICENTINI 


£s] 


sIudiis, niliil, 'nquam, comprobandi gratia, sed ob- A zal σπουδασμάτων ποιέσασθαι τὴν ἐξέγη σιν" dn 


ΠΟΘΙ Δ polius et deprimendi et. castigandi con- 
céemnandique causa prolatum esse, ut omnes ille 
honines, quantum. ad desiderium ejus et stuium 
pertinelat, institueret hoc pacto erudiretque, at jue 
ad rectam potioris vitae rationem traduceret. Pro- 
pterea utiqve ail rursum: 


ἐν διαθολῇ xaY θριάμόιυ xal στήλῃ καὶ χαταγνῶτστ' 
πρὺς τὸ πάντας ἀνθρώπου, ὅσον Tx&v εἰς τὴν Ur 


χατὰ [τ] χυτὰ χαὶ ὠταύτως, χαὶ πρὸς ἐπισερυτὶ,» :-- 
ανάξαι χαὶ διόρθωσιν xal βελτίωσιν. ᾿Αμέλει 7v... 
αὐθὶς φησιν" 


8 XX. 


GG VYrns. 13. Dixi ego in corde meo : Justum et 
impium judicabit Deus; quia tempestivitas omni rei, 
ri super omne factum. Dixi ego in corde meo de lo- 
que'a filierum hominis, quia separabit illos Deus, et 
xt ostendat, quia ipsi jumenta sunt. Et quidem ip- 
εἶς, quia eventus filiorum hominis, et eventus pecoris, 
eventus unus ipsis onmibus. Sicut mors hujus, ita 
mors illius ; el spiritus unus omnibus (40). 


locutus mudo de judicii loco, sive illius, quod a 
primo eoque henevolo summi ac divini Verbi Chri- 
$li. Servatoris nostri descensu peractum est; sive 
ejus, quod deinceps secundo adventu ipsius magno 
illustrique fieri debet : vel etiam de utroque, quem- 
9. limodum nos opinati sumus ; tum impio quidem 
in judicii sive punitionis locum ablegato, contra 
vero &ede justi sive sanctimonia attributa pio, cum 
nempe 46 utriusque loco ait: « Illic impius, » ac 
rur-um : 4 illie pius; » ampliorem jam et planio- 
rem de hisce enarrationem instituit, illudque con- 
tendit, cum justo impium quoque a Deo universi in 
judicium vocatum iri, eo utique tempore, quod jam 
et diving inhumanationis ergo, et gloriosi adventus 
aiterius causa definitum constitutumque esset : quo 
et celestium angelorum ad sauctos laudatosque 
apostolos verba pertinent, cum  Emmanuele οἱ 
Christo ac Servatore nostro coelis recepto, dixere : 
« Vi i Galiliei, quid statis aspicientes in coelum ἢ 
llic Jesus, qui assumptus est a vobis in coelum, sic 
veniet, quemadmodum vidistis eum euntem in ca- 
lun ἴδ.» ) 


C 


ἐμθλέποντες εἰς τὸν οὐρανόν; Οὗτος ὁ Ἰησοῦς ὁ &var, 
τι, ὃν τρόπον ἐθεάσασθε αὐτὸν πορενόμενον εἰς τὸν οὐρανόν. » 


Definitum igitur erat divinze quoque inhumanatio- D 


nis tempus, per quam ille impium ac superbientem 
Satanam condemnavit : quem, cum propter defectio- 
,em impius esstilissel primus, et tenebras jam luce 
nutasset, cruce etiam et morte sepulturaque ac vi- 
Vifica resurrectione, quasi novo quodam justoque 
judicio reum peregit. Nec vero minus definitum cst 
ΟἿ tempus, quo ad judicium coget quotquot con- 
diit rationis el intellectus participes, arbitriique 
libertate divinitus honestatos ; non ulique et ratio- 
nis expertes animantes, multoque minus vel plan- 
ias vel lapides : neque enim eorum qux in mundo 
universo sunt, aliud. quidquam. prater. lhiominem 


79 Act, 1$, 11. 


,U8) At L* X habent καὶ ἐπὶ παντὶ ποιήιστι iust, 


Yi αὺ- 


Eia... cL coutra ion habent ὅτι post. zai 


ΕἾπα ἐγὼ ἐν τῇ καρδίᾳ μου Σὺν τὸν δ΄ ταν 
καὶ τὸν ἀσεδῆ κρινεῖ ὁ Θεός" ὅτι χαιρὺς zip πα»: 
πράγματι καὶ ἐπὶ παντὶ ποιήματι. ΕἾπα ἐγὼ ὦ 
καρδίᾳ μου περὶ Ἰαλιᾶς υἱῶν ἀνθρώπει, déc 
διαχριτεῖ αὐτοὺς ὁ Θεὸς, καὶ τοῦ δεῖξαι. ἔτι α.- 
τοὶ κτήγη εἰσί. Καί γε αὐτοῖς, ὅτι cvrarz: 
υἱῶν τοῦ ἀν θρώπκοι;, καὶ συνάντημα tov xznyci, 
συνάγτημα ἐν αὐτοῖς πᾶσιν. Ὥς ὁ θάνατος τεὺ- 
του, οὕτως ὁ θάνατος τούτου " xal πεεῦμα ἐν 
τοῖς πᾶσιν. 

Εἰπὼν προσεχῶς περὶ τόπου τῆς χρίσεως. εἷς: 
τῆς χατὰ τὴν προτέραν xal φιλάνθρωπον συγχατέ- 
θασιν χαὶ χαταφοίτησιν τοῦ θεαρχικοῦ Αὖγου xr 
Χριστοῦ xoY Σωτῆρος ἡμῶν γεγενημένης. εἴτε πὰ 
τῆς ἔτι χατὰ τὴν δευτέραν ἔνξοξον παρουΞέαν vem. 
σομένης, εἴτε χαὶ περὶ τῶν ἀμφοτέρων, ὡς fu 
ὑπιιλήφαμεν" χαὶ τῷ μὲν τύπῳ τῆς χρίσεως, ἔτ 
χολάσεως, ἀποχλτρώσας τὸν ἀδσεδῇ, τῷ δὲ τόπῳ τ΄. 
διχαίον, τουτέστε τῆς διχαιώσεως, ἀποχληροώσας f; 
παλιν τὸν εὐσεόῃ, διὰ τοῦ ἐφ᾽ ἐχατέρων tóm. 
εἰπεῖν" « "Exet ὁ ἀσεθῆς, ν καὶ πάλιν, « Ἔχεϊ £c 
σεδής * » διεξοδιχωτέραν ἔτι ποιεῖται τὴν σερὶ τί. 
τοιούτων ἐξήγησιν, χαὶ διχτείνεται χριθήσεσθα: a2 
τοῦ δικαίου χαὶ τὸν ἀσεθὴ παρὰ τοῦ Θεοῦ τῶν $zi- 
των ἐν προδιωρισμένω χαὶ τεταγμένῳ xatot, Uri: 
ὁτι xal τῷ χατὰ τὴν θεία» ἐνσωμάτωσι.» 3p: 
Θανομένῳ" xat μέντοι χαὶ τῷ χατὰ τὴν ἔνδοξην ὅτ" 
τέραν παρουσίαν" οὕτω xol τῶν οὐρανέων ἀγν:)"" 
γέγονεν fj φωνὴ πρὸς τοὺς ἁγίους xal πανεὺυς ἡ is. 
ἀποστόλους ἐν τῷ χαιρῷ τῆς εἰς οὐρανοὺς ἀν- 
λήψεως τοῦ '"Eupzvouqà xai Χριστοῦ xal Σευτῖσς 
ἡμῶν, εἰπόντων, « ΓΛνδρες Γαλιλαῖοι, τὰ Ezztxr. 


φθεὶς ἀφ᾽ ὑμῶν εἰς τοὺς οὐρανοὺς, οὕτως Ex:.. 


Ὡρισμένος οὖν ἦν ὁ χαιρὺς χαὶ τῆς θείας ἂν: 

θρωπήσεως, δι᾽ ἧς τὸν εὐτεδῖ͵ χαὶ μεγάλαυχωῶν χει: 
ἐχριε Σατανᾶν, τὸν διὰ τῇς ἀπουτχπέας doi" 
πρῶτον φανέντα, χαὶ διὰ τοῦτο γεγονότα ox; 
ἀντὶ φωτὸς, ἐν χρίσει καὶ διχαιοσύνῃ τὴν κατ᾽ αὐτὸ. 
γατάχρισιν ποιησάμενος διὰ σταυροῦ xal θχυλτο, 
xai ταφῇ, xal τῆς ζωαρχιχῆς ἀναπσπάπεως. Καὶ αὶ za- 
λιν ὡρισμένος ἐστὶν ὁ χαιρὺς χαθ᾽ ὃν εἰς κρίσιν Z2; 
πᾶν τὸ ποίημα, δηλονότι τὸ λογιχὴν xal νοερὴν Ast» 
Ψυχὴν, ὡς αὐτεξουσιότητι παρὰ τοῦ Ay pot noo τ΄- 
μηθέν " οὐχὶ δὲ xal τῶν ἀλόγων ζῴων ἔχαοτου, ἢ 
πολλῷ μᾶλλον τῶν φυτῶν xai τῶν λίθων. Θὺδεν vz: 
ὄὅλλο τῶν παρὰ τὸν ἄνθγωπον ἀνὰ πάντα τύνδς τὸν 


τοῖς, nec πᾶτιν post ἐν αὐτοῖς. Vid. inferius, lib. x, 


ἢ ὃ 


$8919 x4Y σπουδὴν, παρασχευάσαι διατεθἤἦν.ι xx. 








————————Mm 





8 
χκότμον αὑτεξουσιότητι Ψυχῆς λογιχῆς 
ἐτιμήθη, οὔτε πρὸς χρίσιν ἀχθήσεται τὸ παράπαν, 
οὐδ᾽ ἀνταμείψεις ἔξει πράξτων ἀγαθῶν f| φαύλων. 
Οὐκοῦν ὃ φησιν ὁ ἘΧχχλησιαστὺς, « “Ὅτ' χαιρδ; τῷ 
παντὶ πράγματι καὶ ἐπὶ παντὶ ποιήματι,» ὄνλοῖ 
ποοφανῶς τὴν ὡρισμένη" ἐν τῷξε τῷ βίῳ ζωὴν χαὶ 
διχγωγὴν xal διαμονὴν χαὶ τῶν ἀνθριύπων xal τῶν 
ἄλλων ζώων ἁπάντων * ἔτι δὲ χαὶ τῆς οὐρανίας vai 
x.xiogopoupgévre χινήσεως xai τῆς γῆς δὲ wat τῆς 
(1243076; "Ὅταν δὲ πέρας δέξηται xol παῦλαν ἡ 
σύστασις τῆς ἐνεστώσης ζωῆς " τηνιχαῦτα χρίσις δι- 
γχΐα γενήσεται χαὶ κατάλληλος ἀνταπόδοσις, μόνοις 
δηλχδὴ τοῖς λαχοῦσι παρὰ τοῦ Δημιουργοῦ Ψυχὴν λο- 
γιχήν τε καὶ νοερὰν, ὡς τὴν ἐφ᾽ ἑκάτερα χεχτημέ- 
νοῖς προαίρεσιν. Τοῦτο γὰρ ἐμπεδοῖ φάσχων, « Σὺν 


τὸν δίχαιον xa τὸν ἀτεδῇ χρινεῖ ὁ Θεός. » ᾿Ασεδὴς n 


v 3p χαὶ δίκαιος οὐδεὶς ἄλλος εὕρηται τὸ παράπαν, ff 
σ:οηταγορεύεται τῶν πεφυχότων παρὰ τὸν ἄνθρωπον. 
'Toz:o yàp αἰνέττεται χάν τοῖς ἑπομένοις εἰπὼν, 
4 Εἶπα ἐγὼ ἐν χαρδίᾳ μου περὶ λαλιᾶ: υἱῶν ἀνθρώ- 
που, ὅτι διαχρινεῖ αὑτοὺς ὁ Θεὸς, ν ἀνθρώπους εἰσ- 
ἄγων πανταχοῦ τοὺς εἰσπραχθυησομένους τὰς δίχας, 
xai χροιθησομένηυς περὶ ὧν δι:πράξαυτο χατὰ τῆς 
95m αὐθαίρετον. ᾿ 

Ὃ δέ φησι, « Περὶ λαλιᾶς, ν τοῦ Κυρίου προδια- 
γράφει τὸν λόγον τὸν ἀποφαινόμενον, καὶ περὶ ἀργοῦ 
μόγου δοῦναι λόγον ἐν fuépa τῆς χρίσεως τοὺς &v- 
θρώπους. Ὁ μέντοι προφήτης Δαδὶδ ἐν πνεύματι 
&ylo καὶ πλεῖον εἶπε τῶν εἰρη μένων " φησὶ γὰρ πρὸς 


τὸν τῶν ὅλων θεὸν, « "Ost ἐνθύμιον ἀνθρώπου ἐξ- (c 


ομολογήσεταὶ eot. » Παρίστησί γε μὴν χαὶ τὰς περὶ 
»χλιᾶς τῶν υἱῶν τοῦ ἀνθρώπου χαταδίχας χαὶ xa- 
«axpistt; χὰν τοῖς Εὐαγγελίοις φάσχων ὁ Κύριος " 
& "Ex τῶν λόγων σον διχαιωθήσῃ, xal ix τῶν λόγων 
979 χαταδιχχηθήσῃ. » Τὸ 6i, « Διαχρινεῖ αὐτοὺς ὁ 
(τὸς, » χατὰ μὲν τὸν χαιρὺὸν τῆς ἐνανθρωπήσεως: 
τοῦ Χηιπτοῦ xai Σωτῆρος dui, δείχνυτι xa ὁ 
Vazetgrh; Ἰωάννης περὶ αὐτοῦ λέγων, « Οὗ τὸ 
πτύον ἂν τῇ χειρὶ αὐτοῦ, χαὶ διαχαηυριεῖ τὴν ἄλωνα 
αὑτοῦ, χαὶ συνάξει τὸν σῖτον αὐτοῦ εἰς τὴν à of - 
χὴν, τὸ δὲ ἄχυρον χαταχαύσει πυρὶ ἀπβέστῳ, » 
Kazà δὲ τὸν χαιρὸν τῆς ἐνδόξου xal φοδερᾶς δευτέ- 
(ἃ; αὐτοῦ παρηυσίας δειίχνυσιν αὐτὸς ἐχεῖνος ὁ 
θεαρχιχώτατος Λόγος καὶ Χριστὸς καὶ Σωτὴρ ἐμῶν 


οὕτιυ φάσχων" « Ὅταν ὃξ ἔλθῃ ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώ- P 


ποὺ ἐν τῇ δόξῃ αὑτοῦ, χαὶ πάντες οἱ ἅγιοι ἄγγελοι 
pis] αὐτοῦ, τότε καθίσει ἐπὶ Oo/vou δόξτς αὐτοῦ " 
χαὶ συναχθήσονται ἔμπροτθεν αὑτοῦ πάντα τὰ ἔθνη, 
χαὶ ἀφοριεῖ αὐτοὺς ἀπ᾿ ἀλλόλων, ὥσπερ ὁ ποι χὴν 


τι Psal. xxv , ΠΠ. 15. Matth. xit, 27. 


(41) Exdem liec refert Hieronymus; sic enim Ec- 
elesiaslen. inducit sensa sua. explicantem :« Postea 
vero cum corde meo colloquens et reputans, intel- 
| xi, nou per partes Deum et per singulos nunc 
judicare, sed ju futurum tempus reservare judi- 
cium, ut omnes pariter judicentur, et secundum 
voluntatem et opera sva ibi recipiant, Hoc est enim 


IN ECCLESIASTEN. — LID. ΠῚ. 


e86 


xaX νοερᾶς A libero rationalis intelligentisque animi arbitrio ex- 


ornatum est, atque adeo ncc judicii onus. subibit, 
nec male aut recte factorum compensationes feret. 
Jam quod ait Ecclesiastes, « tempestivitatem omni 
rei esse, el super'omne factum, » nonne manifesto 
declarat, definitam apud nos vitam e£ stationem εἰ 
moram cum hominum tum caeterorum eliam ani- 
mantium : insuper celestium item conversionum, 
2c terrz etiam et maris? porio ubi presentis vitze 
constitutio finem quietemque habuerit ; tuin justum 
fiet judicium et consentanea remuneratio (47), uti- 
que propter eos lantum, qui ab auctore suo ratia- 


- palem et intelligentem animum nacti sunt; quippe 


qui libera eligendi, quod mallent, facultate pr:editi 
fuerunt. Nam id Ecclesiastes confirmat, cum ait : 
« Justum et impium judicabit Deus. » Neque enim 
impius et justus inveniri alius quispiam potest, 
aut eo nomine preter hominem in rerum natura 
appellari. Quod iis etiam significat, quae subjecit : 
« Dixi ego in corde meo de loquela filiorum homi- 
nis, quia separabit illos Deus, » homines inducens 
undique, qui panas solvere, et judiciuin subire de 
iis debent, qux ex libero animi arbitrio admisere, 


Quoa vero dicit « De loquela, » ai Domini di- 
cium pertinet admonentis, in illo judicii dic homi- 
nes vel de verbo otioso rationera esse reddituros. 
Quanquam David propheta sancto Spiritu alllatus 
his ipsis plus aliquid enuntiavit : sic enim Deum 
universi alloquitur : « Quoniam cogitatio homiuis 
confitehitur tibi **. » Enimvero ad poenam et con - 
demnationem loquelc filiorum 9$ hominis ea quo- 
que spectant, qux Dominus in Evangeliis ail : « Ex 
verbis tuis justilicaberis, el ex verbis tuis condem- 
naberis **. » Tum illud : « Separabit illos Deus, » 
si ad tempus referas iuhumanationis Clristi. et 
Servatoris nostri, ostendit etiam Joannes Baptista, 
cum de ipso dicit : « Cujus ventilabrum in manu 
ejus, et purgabit aream suam, et congregalit tri- 
licum. suum in horreum, paleas autem comburet 
igne inexstinguibili **. » Sin vero tempus respicias 
gloriosi simul atque terribilis adventus ejus s-- 
eundi, Verbum ipsum divinum zternumque Chri- 
stus et Servator noster declarat, ubi ait: « Cum 
autem venerit Filius hominis in majestate sua, et 
omnes sancti angeli cum eo, tunc sedebit sup! 
sedem majestatis 81; ct congregabuntur aute 
eum omnes gentes, el separabit eos ab invicem. 
sicut pastor segregat oves ab hedis: et statuct 


τὸ [,uc. tti, 17, 


quod ait : Et tempus omni voluntati et. super emn? 
factum ibi, id est in judicio, quando Dominus ca- 
perit judicare, tunc futura. est veritas, nunc inju- 
stitia dominatur in mundo. Tale quid et in. Sa- 
pientia, αὐτὸ filii Sirach inscribitur. (Eccli. xxaix. 
26) legimus : Ne dixeris : Quid est hoc, aut. quid es! 
illud ? omnia enim tempore suo requircntur. » 


85] S. GREGORII AGRIGENTINI e: 
«i cum calitibus .mmortalibus atüngunt. De A ἀχτράτου ζωῆς xoti τῆς ἀθανατίας ἔξτειλτ,,..: 


quibus Lic idem in libro Proverbiorum dicit : 
« Justi in. zeternum vivunt, 101 et in tempore 
e»t merces illorum (55). » — « Visi sunt oculis insi- 
pientium mori ; et zestimata est afflictio exitus illa- 
rum "*. »*« Spes autem illorum immortalitate pl«na 
est **, » Addit deinde sapiens Ecclesiastes : 


μετὰ τῶν ἐξ αἰῶνος ἀτίων. Περὶ ὧν φησιν ὁ α--- 
ἐν βίδλῳ τῶν Παροιμιῶν « Δίχαιος εἷς t» τ΄, 
ζῶσ!, xal ἐν χαιρῷ ἔστιν ὁ μισπθὲς αὑτῶν.»---- Ἔν 
ξχν ἐν ὀφθαλμοῖς ἀφρόνων τεθνάναι, χαξ £257: 
χάχωσις ἡ ἔξοδος αὑτῶν. » —« Ἢ δε ἐλπεὶῖς 2.-. 
ἐστὶν ἀθανατίας πλήρης, » Εἶτά φησιν ὁ σοφὰς: E: 


χλτσιαστῆς * 


$ XXI. 


Vgnas. 91. Εἰ quis norit spiritus. filiorum homi- 
sis ^i ascendat ipse sursum? et spiritus pecudis si 
descendat ipse deorsum in terram (54)? 

Diseite prefatus : « Omnia unum ad locum per- 
gere, οἱ omnia ex pslvere exstitisse, atque in 
pulverem omnia converti; » jam contradictioni 
occurrere vult, quam ad sententias ipsius labefa- 
ctanilas suboriri przvidet, atque hunc in modum 
proferri : quonam sensu omnia ex pulvere ezsti- 
li-se dixisti? anne enim ut quadrupedes, ut bel- 
luas, ut repentes animantes, qui de terra procreati 
Sunt, quemadmodum a Moyse accepimus : « Et 
dixit Deus: Producat terra animam viventem in 
g'nere suo, quadrupedes et reptilia, et bestias terre 
secundum species suas, et jumenta in genere 
δὴ (53); » ità animam hominis e terra prognatam 
avbitraris, ut perinde ac jumenta in terram deni- 
que redigatur? nec tu Moysen audisti magnum 
illum theologum dicentem : « Formavit igitur Deus 


hominem de limo terr, et inspiravit in faciem ejus C. 70v χοῦν λαδὼν ἀπὸ τῆς γῆς, xxt ivezugrazv εἰς 


spiraculum vitz, et factus est bomo in animam 
YViventem (56). » Vides, opinor, inter animas ju- 
mentorum et animam hominis, quantum intersit, 
lla quippe unde corpora esse ceperunt, inde ori- 
ginem duxere suam, ex pulvere scilicet, ut recte 
3c merito ad parentem propriam et nutricem ite- 
rum reverlantur. At vero anima hominis, cum 
divine inspirationis gratia constituta sit, naturze- 
que sux substantiam habuerit, ila excellere digni- 
late videlur, ut comparationem omnem excedat. 
Quantum. enim gratia ac potentia divina inspira- 
tionis terrestri natirz ac. potentize antecedit, tan- 
tum existimare debemus, rationalem intelligentem- 
que hominis animam przstare animz jumento- 
ryim : quemadmodum ipsa etiam rerum experientia 
c'iocti deprehendimus. 109 Homo siquidem, pro- 
pter intelligentis ac ratiocinantis animi principa- 
tum, animalium omnium caeterorum princeps est 
ac rex appellatus : eique illa omnia non me- 
do suhjecta, sed ctiam in servitutem addicta 
sunt. 

(fiomolo igitur indiscriminatim omnia unum ad 


71 Sap. i1, 3. 18 ibid. 4. 


(53) ΔΙνημονιχδν ἀμάρττμα, non in Proverbiis, 
eed in libro Sapieptiz hiec leguutur cap. v, 15. Ubi 
reperies ἐν Κυρίῳ à i:205; αὐτῶν, ut supra |. in, 
$ 7 ; non ἐν xa:po, ut hic et L. 1, $ 12. 

(34) Olymp. αὐτὸ εἰς τὰ ἄνω. 

(55) Genes, 1, 294. AL LXX non. habent, xai τὰ 
κτήνη χατὰ γένος, quee tatum in sequenti numcro 


Kal τίς cle πνεῦμα υἱῶν τοῦ ἀνθρώπευ.. 
ávatulrzt αὐτὸ εἰς ἄνω; καὶ τὸ ἀνε μα τ. 
χτήρους, εἰ xata6aíre: αὐτὸ κάτω εἰς vv -- 

᾿Αποφηνάμενος χαὶ εἰπὼν, « Τὰ πάντα τορξ:τι 
πρὸ; τόπον ἕνα, καὶ τὰ πάντα ἐγένετο ἀτὸ τος γ᾿, 
χαὶ τὰ πάντα ἐπιστρέφει πρὸς τὸν χοῦν - » &vz:i:-- 
σιν ἀναχύπτουσδαν πρὸς ἀνασχευὴῆν τῶν ἀπε-ς:άτειν 
αὐτοῦ προῦπειδόμενος, βούλεται λῦσαι τὴν τάτχι.- 
σαν "Ilo; ἔφης, Τὰ πάντα ἐγένετο ἀπὸ τοῦ pw. 
ἄρά γε ὡς τὰ τετράποδα xal τὰ Ürpíz χα τὰ &o- 
πετὰ τῆς γῆ: ἀποτεχθῆναι, χαθώς φησι Μοῦ τς" 
ε Καὶ εἶπεν ὁ Θεός " ᾿Εξαγαγέτω fd; y; ζυχῆν Sosn 
κατὰ γένος, τετράποδα xal ἑρπετὰ xal θηρία -- 
γῆς χατὰ γένος αὑτῶν, xai τὰ χτένη παιτὰ -ἰ 
νος : » οὕτως οἴει xai δοξάζεςς “ἧς γὙτς à 
πεχθῆναι τοῦ ἀνθρώπου τὴν Ψυχὴν, ἵνα sape 
σίως τοῖς κτήνεσιν ἀποστραφῇ πρὸς τὸν χοῦν: Ἥ 
οὐκ ἐπέπυδο τοῦ μεγάλου χαὶ θεοφάντορος Μ..- 
σέωυς εἰπόντος, ὅτι « Καὶ ἔπλασεν ὁ Θεὸς τὸν Σνῦρω- 


τὸ πρόσωπον αὐτοῦ πνοὴν ζωῆς. xal ἐγέν:το ὁ i. 
θρωπος εἰς ψυχὴν ζῶσαν; » Ὁρᾷς οὖν τὸ ξιά-...:: 
πρὸς τὰς χτηνώδεις ψυχὰς tno ἀνθρωπένης «υγῖς. 
Αἱ μὲν γὰρ ὅθεν τὰ σώματα τὴν ὑπόστασιν ἔ5γο., 
ἐχεῖθεν xal τὴν γένεσιν ἔλαβον, ἔγουν ix. τοῦ χεῦς, 
xal χαλῶς. χαὶ προστχόντιυς ἐπιστρέφουσιν αὐϑ'ς 
εἰς τὴν σφῶν μητέρα χαὶ τιθηνόν. Ἢ 6b ψυχῆ τὸῦ 
ἀνθρώπου παρὰ τῆς τοῦ θείου ἐηωφυσήματος χάριτο; 
οὐσυυθεῖσα xai λαδοῦσχ τῷ» ὑπώσταπιν xol τὴν 
ὕπαρξιν, Éotxsv ἀσύγχριτου ἔχηυτα τῇ» πρὸς τὸ 
χρεῖττον ὑπεροχήν. Καθ᾿ ὅσον γὰρ διενῆνυχε χάρ:ς 
xai δύναμις ἐμφυσήματος Θεοῦ πρὸς τὴν τῆς v9 
φύσιν xai δύναμιν, κατὰ τοσοῦτον ὑπολαμθδάν»ε:» 
ὀφείλομεν τὴν λογιχὴν xal νοερὰν τοῦ ἀνθρώ το. 
Ὁ ψυχὴν ὑπερέχειν τῆς ψυχῆς τῶν χττηνῶν" ὡς xat à' 
αὐτῆς τῶν πραγμάτων πείρας ἐκδιδασχόμεθα xal 
χαταλαμδάνομεν. Ὃ μὲν γὰρ ἄνθρωπος διὰ τὸ τῆς 
νοερᾶς καὶ λογικῆς ψυχῆς ἀρχιχὼν ἄρχων xat Ban- 
λεὺς εἴρηται πάντων τῶν ἄλλων ζώων ἐχεῖνα δὲ 
πάντα τῷ ἀνθρώπῳ καθυποτάττονται, xol δοῦλα 
πεφύχασι. ι 
Πῶς οὖν ἀδιαστόλως ἀπεψήνω τὰ πάντα mopsut- 





occurrunt. 

(56) Genes. v, 7. Apid LXX sic leges : Καὶ ἔπλα- 
σεν ὁ θεὸς τὸν ἄνθρωπον χοῦν ἀπὸ τῆς γῆς, vol... 
ln. codice bibtiothece Marcianz Venetiis, "Eeia- 
σεν οὖν ὁ ovttozn (sic) ὁ Θεὸς ctv ἄνθμωπον χοῦ) ἀπὸ 
τῇς γῆς, 


-- --:------ ἕἝ --Ξ- 929807 — 000 


——— ^ ——À- ——— 
- BED τ σατο τσ M 
T B i pasa — ÁÀ75 


813 


οθα: πρὸς ἕνα τόπον, xai πρὸ; τὸν χοῦν ἐπιστρέ- 
φΕΙΣ : εἰ μὲν γὰρ μετὰ διαστολῆς ἔφτς, τὸ σῶμα 
«Ὡς ἀνθρωπίνης φύσεω: μετὰ τῶν χτηνῶν πρὸς τὸν 
χοῦν ἐπιστρέφειν, οὐδὲν οὖν ἀλλότριον χαὶ ξίνον τῆς 
φύσεως εὑρέθης ἀποφαινόμενος. Νῦν δὲ χωρὶς τῆς 
προοσηχούσης διαστολῆς, τῷ χαθόλου χγρτσάμενης 
ροσδιορισμῷ, πρὸς ἄτοπον ἐξενήνοχας τὸν λόγον 
παγιυγήν, Τ λῦτα προῦπειδόμενος ὁ σοφὸς Ἐχχλη- 
-ια΄σπτὴς, προέφθασπε τὴν δέουσαν ἀπολογίαν χατα- 
Παλόμενος, xal φησι, « Tí; οἷδεν πνεῦμα υἱῶν τοῦ 
ἀυήὴρώπου, εἰ ἀναθαίνει αὐτὸ εἰς ἄνω, χαὶ τὸ πνεῦμα 
τοῦ χιήνους, εἰ χαταθαίνει αὑτὸ χάτω εἰς τὴν 171v; » 
τ ονονηυχὶ φάσχων " Οἶδα χἀγὼ σαφῶς τὸ διάφορον 
πῶς ἑχατέρου ψυχῆς, ἀνθρώπον δηλαδὴ χαὶ τοῦ χτή- 
vous. ᾿Δλλ᾽ ὡς ἀφωμοίωσαν σφᾶς αὑτοὺς τοῖς κτή- 
νεσιν οἱ ἄνθρωποι παντελῶς ταῖς ἐν τοῖς ἔργοις 
ἁδωουλίαις xaX xal; ἀθεμιτοπραγίαις, καὶ πολλῷ δὲ 
μᾶλλον ταῖς παραφρονούσαις χαὶ ταῖς ἀσεδέτι xai 
«:χραλόγοις δόξαις τῶν ἐσφαλμένων περὶ Θεοῦ xal 
t; «υδῶν ὑπολήψεων * ὡς ἔχ τινος περιστατικῆς ἀνά- 
Y*ne πρὸς ἀμφιδολίαν με συνωθούσης, εἰς τὰς τοι- 
αὐτας περιηνέχθην ἀποφάσεις τῶν λόγων, "Apa γὰρ 
ἐν ἑαυτῷ διενεθυμήθην καὶ εἶπον" Τὸ πνεῦμα τῶν 
υἱῶν τοῦ ἀνθρώπον, τουτέστιν ἡ προαίρεσὶς μετὰ 
τῆς λογικῆς ψυχῆς, τῷ πνεύματι τῶν χτηνῶν συμ- 
φωνῆσαν ἐν πᾶσι, χαὶ χατὰ πάντα πρὸς αὐτὸ τὴν 
ὁμοίωσιν ἔχον, ἀξιωθήσεται τῆς χατὰ φύσιν τιμῆς 
ποὺς τὸ ἀγψλθεῖν εἰς τοὺς οὐρανοὺς, δηλαδὴ πρὸς 
τὸν Θεὸν, παρ᾽ οὗ χαὶ διὰ τῆς χάριτος τοῦ θείου 
δ ἰφυσήματος οὐσιύθη xai γέγονε" μόνον δὲ τὸ 
πιεῦμα τοῦ χτήνου: καταδύσιται πρὸς τὴν γῆν, ὡς 
τηγενέ,; τῆς δὲ τοιαύτης ἀμφισδητέσεως αἱ πονὴη- 
(οβδουλίαι καὶ χαχοπραγίαι τῶν μοχθτρῶν xai φαύ- 
γτων ἀνθρώπων παρέγουταί μοι τὰς αἰτίας. ᾿Ἀπορίας 
οὖν λότους προεθαλλόμην, ἀλλ᾽ οὐχὶ δογματοποιίας 
Καὶ δόξη ἀνηθοὺς χαὶ χχτὰ φύσιν οὕ sm" ἐντρέπων 


mum 
9 
* 
c 


(51) Quidni illal Quis ,novit ? explicare item 
liccat : At quam μι uorunt? svpe. enim, ut ad- 
nelavit. Hieron sius. (in. Comment, Nah. €. iit., 
€ Verbi Quis ? non tam. pro difficili, quam. pro 
raro debemus: zcetpere, » Jta porro. et Massoretas 
In punctis su^seiihiendis diclum interpretatos esse, 
enimadyertit Δι τ}. 

(98) Vemortaies esse animos non φύσει sed. χά- 
(^5, multi c Panibus docuere, quorum testimonia 
congessit Petavi s (fe angel. lib. 1, €, 5) ; unum 
rgo locum proteram, qui est Sopbeonii. Biievosoly- 
rütant ex. Synodicis ejus, quae perlecta. sunt. act. 
11 concilii: Corsiantinopolitani nr (Apud. Hard, 
t. 1H Conc. p. 1282): Πάντα γὰρ διὰ τοῦ Movoztvo2; 
ὁ lazo £» ayío πεποίγχε Ivsuaazt, ἃ xat προνοίχ 
οὐφῇ οὐγχηχτοῖ τῶν οἰχείων ἔργων ὡς Θεὸς προ- 
ἐσταλενης "ἀσλήν τε τοῖς πᾶσι χρονι χὴν ὀριτάμενος, 
τὰ μὲν ai3Unzà πέλει ypovuxo χαθυπέδαλε, τὰ δὲ 
νη τὰ X2: αὐρλτα τούτων ὀξίας ἀξίωσε μείζονος * 
χαὶ θνήσχει μὲν οὐὐχιλως οὐδὲ cÜclpsza. χατὰ τὸ τὼν 
αἰτα τῶν ῥευστὴν καὶ gU fto potazov. Οὐ μήν ἐστι τὴν 
ςὔὐσιν θα ατα, f| ποὺς οὐτίαν μετελήλυθεν ázlixo- 
τον" 34.3 ,άγ:» συτοῖς ἐχαρίσατο, φθηρᾶς αὐτὰ xal 
I avÀ iy ὁ Sio y0990W. Οὑτως ἀὑρώπων Ψυχαὶ διχ- 
μένουσιν ἀφηαρτοι οὕτως ἄγγελο. διαφελοῦτιν αὐ ἅ- 
v.*0*, 02 φύσιν ἀληθῶς, ὡς ἔφ'μεν, ἀφθαάρτον, fj 
υὐτίαν χυρίως ὀθάνατον ἔχοντες" ἀλλὰ χάριν ἐκ 
UioU χληρωσάμενοι á)avasiac yop ihv, καὶ ἀφθαρ- 
οίας 27:90, ὑπάρχηυταν προόξινην, ld est : Quiuta 


IN ECCLESIAST 


EN. — LIB. IIT. 824 
Α lo: um pergere, ac in pulverem converti provuntia- 
sti? nam si discrimine inducto dixisses, huma::e 
nalure corpus in pulverem cum juments reverti, 
nihil utique alienum, aut in natura peregrinum 
protulisse viderere. At quia hic distinctione, quz 
oprs erat, neglecta, precise omnino locutus es, 
orationem ad alisurda plane atque avia dedusisti. 
liec. vero sapiens Ecclesiastes providerat. ltaque 
defensionem praemittit. idoneam, atque ai! ; « Quis 
povit, spirilus filiorum hominis si. ascendat ipse 
sursum, el spiritus pecudis si descendat ipse deor- 
sum in terrain? » Velut. si diceret : Vidi et ego 
manifesto animx utriusque, hominis nempe οἱ 
pecudis differentiam (57). Sed cum se homines 
pecudum similes effecerint, tanta nempe teuierilate 
in facta quxque injusta prolapsi, et opiniones pre. 
terea insanas et impias et irrationabiles, ac fallacia 
et minendacia de Deco cominenta amplexi ; quasi 
quadam me circumstans necessitas ad ambigen- 
dum compelleret, ad ejusmodi verba: usurpanda 
adductus sum. Nimirum haec mecum cogitaus di- 
cebam : Spiritus filiorum hominis sive ipsa voluu- 
las et rationalis aniwa, cum pecudum spiritum 
omnino imitetur, et in omnibus similitudinem ejus 
speciemque gerat, ille ne honore natura (58) sua 
congruo dignabitur, 103 ut a! caos scilicet at- 
que ad Deum ascendat, a quo per divin: inspira- 
tionis gratiam exordium habuit et duxit naturam : 
solus vero pecudis spiritus, qu'ppe terra genitus 
C iníra terram descendet ? Porro hanc. mihi dubita- 

tionem improba consilia ac nefaria facta malorum 

2c perversorum hominum injecerunt, Ergo sermo- 

nem protuli dubitationis, non judicii aut senten- 

ti: indicem, quam revera animo imbibissem : pu- 

dore potissimum et verecundia aliqua afficere si 

possem eos, qui jumentorum spiritum ac vitam ia 


enim Pater per Unigenitum in Spiritu sancto. fecit, 
qiue el sapienti providentia continet, operibus suis ut 
Deus prasidens; principioque omnibus. temporario 
constituo, ea. quidem, qu& sub sensum cadunt, | [i- 
niri voluit in lempore, intelligibilia vero et invisibilia 
majori , quam illa, houore volui. aftcere, itaque 
nullo pacto moriuntur neque corrumpuelur, uli. sen- 
sibilibus accidit, que in fluxu posita sunt, el. facite 
preiereunt.. Neque tamen natura sunt. immortalia, 
aut ad incorruptam substantiam transitum fecerunt ; 
terum graliam iis indulsil, qua ab corruptela et in- 
p (erit tlla vindicat, Sic hominum anime. corrnptio- 
nis cryertes. manent ; sic immortales perseverant 
angeli ; non quod naturam. revera incorruptam ha- 
bcant, ut. diximus, aut. substantia proprie immortali 
constent, sed quod gratiam divinitus sortiti sunt lar- 
gitiicein. immortalitatis, et. incorrupiibilitatis conci- 
liatricem,  Catterum bene. noster. immortalitatem 
appellat honorem nature hominis congruum, post- 
quam homini per inspirationis gratiam et exordium 
Simul vite datum est, et natura immortalis Paires 
nempe, cum animorum immorlalitatein natura 
nullam esse dicunt, im : ortalitatem intelligunt quae 
Dei propiia est, et initium non. babuit ς Πᾶν γὰρ τὸ 
ἀρξάμενον, inquit. Damascenus. (Orth.. fid. 1. ut, 
c. 3), xai τελευτᾷ χστὰ φύσιν. liaque equi in 
animis immortalitatem, ob quam semper fuerit. 
merito non agnoscunt : at eaim. agnoscuut, ob 
quam scinper erunt; qua, quia. denegari. auis 


πω ἡ 


£25 


cendi genere verborum suorum sententiam adver- 
sus obtrectatores ac percontatores tutatus, jam ad 
aliam justze et spiritalis lzetiti:e significationem di- 
vertit. Ait enim : 


S, GREGORII. AGAIGENTINI 


seipsis retulerunt. llec locutus, et ambiguo di- A δὲ μᾶλλον xal καταισχύνων τοὺς ἀφομοιώσαντα-: iz. 
τοὺς τῷ πνεύματι xal τῇ ζωῇ τὼν χεηνῶν. Ta.- 
εἰπὼν xai διὰ τῆς ἀμφιδόλου λέξεως xac τὰν E νδεια- 
σμὸν ἐμφαινούσης, τὴν ὀφειλομένην ἀπολογίαν τοῦιτ- 
αὐτὸν εὐθύνειν xc 


σάμενος πρὸς τοὺς μέλλοντας 


δια πυνθάνεσθαι λόγους, μέτεισιν ἐφ᾽ ἑτέραν ἔμ τας. 
ποΞςπούσης χαὶ πνευματιχῆς εὐφροσύνης. dbrst yarn 


& NXIY. 


VeRs. 22, Et vidi, quia non est bonum, nisi quod 
laetetur homo in operibus suis : quia hec est pars 
ejus (59). 

ld est, ego vero, reprehensis jam damnatisque 
hominibus iis omnibus, qui stupidarum pecuduin 
instar habiti sunt, seque illis persimiles prodide- 
runt, ut propterea indigni visi sint, quibus aditus 
ad coelestia pateret, postquam nempe factis ipsis 
et siolida brutaque vivendi ratione ostendissent, 
gocictatem se cum jumentis 1044 peculibusque 
iniisse ; nullum plane aliud bonum agnosco et 
filiis hominum reliquum esse denuntio, quod utile 
ac salutare sit, nisi ut, dum vivunt, justitix culto- 
res sinl, et ex recti judicii norma divitias quacun- 
que ratione partas egenis et pauperibus distribuant ; 
quando « beatus vir ille dicitur, qui miseretur et 
commodat (60); » tum ut operam dent assiduam 
obsecrationibus et precibus et sacris hyinnis Deo 
universorum supplicantes; iidemque dextram lio- 


spitibus comes porrigant, domumque deducant. Ad (C 


liac enim et Isaias propheta hortatus est illis ver- 
l/s : « At solve omnem colligationem iniquitatis : 
dissolve laqueos violentorum contractuum, dimitte 
vulneratos in. remissionem, et omnem Scripturam 
iniquam conscinde : frange esurienti panem tuum, 
et pauperes extorres deduc in domum tuara. Si 
videris nudum , amicito. Tunc erumpet matuti- 
num lumen tuum, et remedia tua cito exorientur; 


et przibit in conspectu tuo justitia tua, et gloria 


Dei cireumdabit te ?*. » Quse qui przstet, jam ct 
dicere possit, quod magnus Isaias rursum ait : 
« Exsultet anima mea in. Domino; induit. enim 
me pallio salutis, ef tunica lxtitiz: circumdedit 


. me(61). » 


Eo igitur bono, quod homo talia gerendo asse- 
quatur, ipsum exhilarari sapiens Ecclesiastes si- 
guificat, vel quod laudem et splendorem nominis 
ac gloriam ex rcbus gestis viventi pariat, vel quod 
fatur: vibe causa peregrinanti p*o viatico large 
«ulliciat. hl enim indicavit, illa subjiciens : « Quia 


hiec est pars ejus. » Sumit enim homo secum, 
Το Ísa. Lvin, 6. 
pordit, iique, nisi Dei ope conservarentur , iu 


oio n redituri essent, χάριτι potius quam QU- 
taribuirur, Est taven eadem Dei dono naturalis, 
(uia ab origine data, οἱ quia, si cum ceteris Dei 
"peribus, un inferioris sunt ordinis, animi com- 
"entr, eum. simplices omnino sint natura, non 
tuns uli » ab ilis dissolvi, non ulla vi perinmi 


} 


Καὶ εἶδον», ὅτι obx ἔστιν ἀγαθὸν, εἰ qas) € 


αὐτὸ μερὶς αὐτοῦ. 


Τουτέστιν, Ἐγὼ δὲ πάντων χαταμεμφόμενος xz 


χαταγινώσχων ἀνθρώπων τῶν παρασυμδλη θέντ:» 
ς χτήνεσι τοῖς ἀνοήτοις, xal ὡμοιωθέντων ai. 
$. καὶ διὰ τοῦτο xaX πρὸς τοὺς οὐρανοὺς ἀνόζ:" 
χχὶ πορείας ἀναξίων ὑπειληυ μένων (ἔργοι: χὰ αὖὐ- 
τοῖς ἐδεθαίωυταν, ὡς τὸν ἴδιον χλῆρον καὶ τὴν uz- 
υἱδα μετὰ τῶν βοσχημάτων xai τῶν χτηνῶν 187,75, 
ζήσαντες ἀλόγως παραπλησίως ξχεένοις), οὐδὲν ξτε- 
pov ἀγαθὸν διαγινώσχω καὶ χκαταγγέλλωο;» τοῖς υἱὸς 
τῶν ἀνθρώπων ὑπάρχειν ὡς ὀνησιφόρον xal ces 
xbv, εἰ μὴ τὸ ποιεῖν διχαιοσύνην ἐπὶ tmc Yr xn 
χρῖμα κατευθύνειν,. χαὶ διανέμειν τοῖς ἐνδεέσι xz: 
πενητεύουσι τὸν ὁπωτοῦν αὐτῷ συναθροισθέντα -λοὺ- 
τον" « Μαχάριος » YXp, φησὶν, « ἀνὴρ ὁ οἰχτείρων 
xai χιχρῶν᾽" » χαὶ σχολάζειν χαὶ vposxapz: pziv τοῖς 
προσευχῖς xai δεήσεσι xai xal; ὑμνμῳῤίσις ταῖς 
πρὸς τὸν ἐπὶ πάντων Θεόν" xal δεξιοῦσθαι: καὶ 9:10- 
φρονεῖν τοὺς ἐτιξενουμένους. Ταῦτα γὰρ  mip-- 
γύησε χαὶ ὁ προ-ἧτης Ἡσαΐας λέγων, « 'AXAX λ.Ξ 
πάντα σύνδεσμον ἀδιχίας" διάλυε στραγγαλιὰς βιαίων 
συναλλαγμάτων, ἀπόπτελλε τεθραυσμένους ἐν àz- 
£czt, xaX πᾶσαν συγγραφὴν ἄδιχον διάσπα" διάθρυ- 
πτε πεινῶντι τὸν ἄρτον σον, χαὶ πτωχοὺς ἀστέγου, 
εἰσάγαγε εἰς τὸν οἶχόν aou. Ἐὰν ms γυμνὸν περί- 
θα... Τότε ῥαγήσεται πρώϊμον τὸ φῶς σου, xal τὰ 
lápat& σου ταχὺ ἀνατελεῖ χαὶ προπορεύσετα: ἐμ- 
προσθέν σου ἡ διχαιοσύνη σου, χαὶ tj δόξα τοῦ Θεοῦ 
περιστελεῖ σε. » Ταῦτα. γὰρ ὁ ποιῶν ἐρεξ χατὰ τὸ 
ἀκόλουθον, ὅ φησιν αὖθ'ς ὁ μέγας 'Haataz* € ᾿Αγαλ- 
λιάσθω ἢ ψυχῆ μου ἐπὶ τῷ Κυρίῳ ᾿ ἐνέδυσε γάρ με 
ἱμάτιον σωτηρίου, xal χιτῶνα εὐφρμοσύνης περι- 


Ὁ ἐθηχέ ps. » Ξ 


Τὸ τοίνυν τοῖς τοιούτοις ποιήματι παρὰ ἀνθρω- 
που γινόμενον ἀγαθὸν, εὐ:ραίνειν τὸν ἄνθρωπον 
αἰνίττεται χαὶ ὁ σηφὸς Ἐχχλησιαστῆ:, ὡς xàv τῇ 
παρούσῃ Cui προξενοῦν τῷ ποιοῦντι τὸν ἔπαιν." 
xai τὴν εὔχλειαν xal τὴν δόξαν, xal πρὸ; τὴν μὲλ- 
àousav ἐχδημοῦντι ζωὴν χαλὸν ἐφόδιον παραλαμῦ “- 
νόμενον. Τοῦτο γὰρ ἐνέφτυε. εἰπὼν, « Ὅτι αὐτὸ 


exstinguique possunt. | 

(5") Olymp. Εἰ ph ᾧ ᾧ εὐφρανθήσεται, 

M eR Psal. cxi, 9. Sed apud LXX leges Χρηστὸς 
àv 


(ὁ) Isa. Lxi, 10. Sed hic in utroque loro verba 
nonnulla desiderantur. 


&"6 


€ εὑ- 
cravineecac árópoxxoc ἐν ποιήμασιν αὑτοῦ 7 ἔτι 


ι 








&31 


.. IN ECCLESIASTEN. — LIB. ΠῚ. 


893 


μερὶ τ αὐτοῦ, » Λαμδάνει γὰρ ὁ ἄνθρωπος; xa: πρὸς A tum quoque, cum ad vitae metam pervenerit, veluti 


τὸ τοῦ βίου πέρας ἐλθὼν οἷόν τινα μερίδα xal χλη- 
ρονομίαν τὰς ἰδίας πράξεις μεθ᾽ ἑαντοῦ “ ταύτητοι 
μετ᾽ εὐφροσύνης μεθίσταται τῆς πολυαμαρτήμονος 
καὶ πολυπαθεστάτης χαὶ πολυθλίπτου ζωῆς, χαὶ 
«ἣν μαχαρίαν εὑρίσχει λῆξιν τῶν ἐξ αἰῶνος ἁγίων. 
Ιᾶσα γὰρ ἡ σπουδὴ τῷ Ἐχκχλησιαστῇ πρόχειται 
νῦν ἀποστῆσαι τὸν ἀνθρώπινον νοῦν τῆς ὑλιχῆς 
προαπαθείας χαὶ τῆς τοῦ χόσμου φιλίας, καὶ πόῤῥω 
xai μαχρὰν ἀποφῆναι τῶν ἐμπαθῶν σαρκχιχῶν xal 
βδελυχτῶν ἡδονῶν. Μονονουχὶ γάρ φησι" Σύνες, 
ἄνθρωπε, τί ἀγαθὸν, xal ποίησον αὐτὸ, xai λάβε 
χαὶ σὺ τοῦτο μερίδα φρονίμως ἐξ ὧν συνήθροισας 
ἑαυτῷ παντοδαπῶν εἰδῶν τοῦ πλούτου διὰ τῶν ἰδίων 
χόπων χαὶ μόχθων, ἵνα θησαυρίσας ἐν οὐρανοῖς τῶν 
τοιούτων σοὶ ποιημάτων χαὶ ἔργων τὴν ἀγαθὴν με-- 
ρίδα, λάδῃς αὐτὴν ἐν ἡμέρᾳ τῆς χρίσεως χαὶ τῆς 
«ὧν βεδιωμένων ἀνταποδόσεως. Οὔτω δὴ xal ὁ Κύ- 
puo παρεγγύησεν ἐν Εὐαγγελίοις εἰπών: « Ποιή- 
σατε οὖν ὑμεῖς φίλους ἐχ τοῦ Mapuovd τῆς ἀδιχίας, 
ἵνα δέξωνται ὑμᾶς εἰ; τὰς σχηνὰς τῆς αἰωνίον 
ζωῆς. » Εἶτά φησιν ὁ Ἐχχλησιαστῆς * 


partem quamdain sive baveditatem facta. sua ; ii- 
circo ex hac vita, quam multis obnoxiam erroribus 
et malis curisque coinpluribus refertam novit, cum 
laetitia transmigral, beatamque invenit requiem, 
qua celites perpetua fruuntur. Totus enim in eo 
hic est sapiens Ecclesiastes, ut humanam meutem 
8 caducarum rerum cupiditate et mundi amore 
abducat, atque ah omni immoderato affectu obsce- 
nisque corporis voluptatibus efficiat quam alienis- 
simam. Hzc enim quodammodo effatur : intellige, 
o mortalis, quid sit bonum, atque 105 id urge, 
id tibi sapiens quasi partem sumito ex iismet om- 
uis generis diviliis, quas curis eL laboribus tuis 
coegisti : quo, postquam de recte factis ejusmodi 


B bonam in colos partem pramiseris, eamdem in 


judicii et promerite remunerationis die recipias. 
lta sane et Dominus in Evangeliis admonuit, cum 
ait : « Facite igilur vos de Mamona iniquitatis 
amicos, ut recipiant vos in tabernacula vitae 
aleruas (62). » Addit deinde sapiens Ecclesiastes : 


& XXV. 


Ὅτι τίς ἄξει αὑτὸν coU ἰδεῖν, ἐν dp γένηται 
μετ᾽ αὑτόν; 

Τουτέστι, Τίς ἄξει τὸν πλούσιον μετὰ τὴν τελευ- 
τὴν χαὶ τὴν ἀποδίωσιν, ἐὰν μὴ συνήσῃ ζῶν ἔτι δια- 
νεῖμαι τοῦτον τοῖς ἐνδεέσι xal πένησι, τοῦ ἰδεῖν ἐν 
ἐχείνῳ τῷ ἀνθρώπῳ τῷ μετ᾽ αὐτὸν διαδεξομένῳ τοὺς 
ἐχείνου μόχθους xai χόπους, τί γενήσεται, καὶ 
ποίαν ἕξει κατάστασιν διοιχήσεως ; Apa γὰρ.ὁ πλοῦ- 
τος παρὰ τοῦ χατὰ διαδοχὴν παραλαθδόντος εἰς ἐλεη- 
μοσύνας χαὶ διανομὰς πτωχῶν χαὶ χρείαν τῶν ἐν- 
δεῶς ἐχόντων εὑρεθήσεται διοιχούμενος ; f| ταῦτα 
μὲν οὐδαμῶς ἔσται, μετὰ μεθύσων δὲ χαὶ χραιπα- 
ληστῶν xal πορνῶν xal πορνοδοσχῶν χαταναλωθή- 
σεῖαι πρὸς πλείονα χατάχρισιν τοῦ πρώην αὑτὸν 
ἔχοντος χαὶ μὴ διασχορπίσαντος φιλανθρώπως χαὶ 
θευσεδῶς χατὰ τὸ γεγραμμένον: « Ἑσχόρπισεν, 
ἔδωχε vol; πένησιν" ἡ διχαιοσύνη αὐτοῦ μένει εἰς 
τὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶνο;, » ἀλλ' ἔμπαλιν αἰτίαν καὶ 
πρόφασιν παρασχόντος xal τοῖς μεταγενεστέρως αὖ- 
τὸν ἐσχηχόσι πρὸς ἀνοσιουργίας xal πονηροπρᾶ- 


Ὗ 


Vgns. 22. Quia quis adducet eum, ut videat in il- 
lud, quod futurum est post ipsum (63)? 

Quis scilicet divitem post finem ipteritumque 
ejus , nisi cum viveret, egenis ipse et. pauperibus 
divitias distribuendas curaverit ; quis, inquam, ad- 
ducet ut eo. in homine, qui post ipsum hzredita- 
tem laboribus ejus et sudoribus partam adierit, 
illud videat, quod fiet, et quam is rerum adipini- 
strationem instituet? Num enim iste quos divitias 
successionis jure accepit, eas in solatium egentium 
distribuisse, atque in usum miserorum adimini- 
strasse invenietur? Án nihil horum plane futurum, 
easque cum ebriis potius et comessatoribus, cum 
scortis lenonibusque ille absuinet, ad graviorem 
ejus condemnationem , qui prius possedit, nec hu- 
maniter eas pieque dispersit, quemadmodum scri- 
ptum est : « Dispersit, dedit pauperibus; justitia 
ejus manet in saeculum saculi**; »sedcausam con- 
tra et occasionem posteris quoque prazbuit, ad quos 
illa pervenere, ut iinpiam pessimamque vit:e ra- 


ξίας, παρεχτρεπομένοις δὲ xai πρὸς ἁρπαγὰς xai D tionem | inirent , nec rapiendi , concupiscendi, ca. 


πλεονεξίας xal συχοφαντίας ἔτι χατὰ τὸ μᾶλλον, ὡς 
οὐχ ἐςαρχοῦντος τοῦ περιενεχθέντος εἰς αὐτοὺς 
πλούτου παραλόγως xal δυστυχῶς πρὸς ἐξυπηρέτη- 
σιν τῆς φιληδόνου ζωῆς. Τοῦτο γὰρ αἰνέττεται διὰ 
τῶν ἐπομέγων * φησὶ γάρ" 


lumniandi ullum facerent finem : quasi opes, quz 
temere illis infeliciterque obvenissent , ad volupta- 
rie vit ministeria plane non sufficerent. Huc euim 
iis significal, qui& sequuntur ; quippe ait : 


106 5$ XXVI. 


Ἑπέστρεψα ἐγὼ, xal εἶδον συμπάσας τὰς 
συχοφραγτίας τὰς γινομάνας ὑπὸ τὸν ἥλιον" καὶ 
εἶδον δάγρυον τῶν συχοφαγντουμένων, καὶ οὐχ 
ἔστιν αὑτοῖς ὁ Xapaxador* καὶ ἀπὸ χειρὶς συ- 


*! Psal. cxi, 9. 


(62) Luc. xvi, 9. Sic tamen in Grxcis exempla- 
r.bus leges : llotfoaze ἑαυτοῖς φίλους Ex τοῦ Ma- 
βωνᾶ ττς αδιχίας, tva ὅταν ἐχλίπητε, δέξωνται ou; 


Cap. IV. vns. 1-5. Converii ego me, et vidi wuni- 
versae calumnias que fiunt sub sole ; et vidi lacrymam 
eorum, qui calumniam sustinent, et von est. qui 
consoletur eus : et de manu calumniantium eos [cr- 


εἰς τὰς αἰωνίους σχηνάς. 
^ 2 - 
(t3) Olymp. £v ᾧ àv vívr tat. 





991 


IN ECCLESIASTEN. — LIB. IIf. 


90z 


κόσμον τερπνότησι xal χαχίαις" χαθώς φησι xai A sunt ; quemadmodum εἰ Paulus magnus apostolus 


Παῦλος ὁ μέγας ἀπόστολος " « Νεχροὺς μὲν εἶναι τῇ 
ἁμαρτίᾳ ".» xa πάλιν, ε Οἴτινες ἀπεθάνομεν τῇ 
ἁμαρτίᾳ" » καὶ πάλιν, e 'Epol δὲ μὴ γένοιτο καυχᾶ- 
σθαι, εἰ μὴ ἐν τῷ σταυρῷ τοῦ Χριστοῦ, δι᾽ οὗ ἐμοὶ 
xógpo; ἐσταύρωται, χἀγὼ τῷ χόσμῳ. » Τοὺς γὰρ 
ποιούτου: πάσης χαχίας σφᾶς αὐτοὺς ἀλλοτριώσαν- 
«τας, ὅση δύναμις, xal τῆς ἀνθρωπίνης πολυπραγμος- 
σύνης xal τύρδης xai τῶν σαρχιχῶν ῥἡδονῶν τὸ τῆς 
ψυχῆς ἡγεμονιχὸν ὑπεράραντας, xal νεχρῶν xal 
τεθνηχότων οὐδὲν ἀπεοιχότας, ἀλλ᾽ ὡς μὴ μετέχον- 
πας τῆς ἀνθρωπίνης ζωῆς, τὸ ὃὲ πολίτευμα μᾶλλον 
ἔχοντας ἐν τοῖς οὐρανοῖς, χαὶ τὰ ἄνω φρονοῦντας, 
πὰ ἄνω ζητοῦντας, xal μηδαμῶς πρὸς τὴν γὴν χε- 
χηνότας ἐπήνεσεν ὁ σοφὸς Ἐχχλτυσιαστὴς ὑπὲρ τοὺς 
ζῶντας τὴν φιλαμαρτέμονα xal πολυφρόντιδα xal 
πολυτάραχον ταύτην ζωήν. ΓἜφησε δὲ, « Καὶ ἀγαθὸς 
ὑπὲρ τοὺς δύο τούτους ὅστις οὔ πω ἐγένετο, 0; οὐχ 
£lós σὺν τὸ ποίημα τὸ πονηρὸν τὸ πεποιημένον ὑ πὸ 
τὸν ἥλιον, » οὐχὶ τὸν μηδαμῶς εἰς γένεσιν ἐλθόντα 
καλῶν ἀγαθὸν, ἀλλὰ τὸν £x βρέφους περευγότα τοῦ 
ὀίου τὸ μάταιον, xal διαδράντα τὰς τῶν ἀνθρώπων 
χακηπραγίας καὶ πονηροπραξίας, ὡς ἐντεῦθεν χατὰ 
^^ ἀκόλουθον ἐν tal; ἐρήμοις καὶ sat; ὀπαῖς τῆς γῆς 
^hw διαγωγὴ» χαὶ τὴν διατριδὴῆν ποιησάμενον xal 
«hv χάθειρξιν" μηδὲ χατιδεῖν τὸ σύνολον τὰς ὑπὸ τὸν 
Ἦλιον παρὰ τῶν ἀνθρώπων γενομένας χαχοπραγίας, 
ἃς xal ποίημα ποντρὸν προσηγόρευσε. 

Ταύτην δὲ τὴν ἐχδοχὴν ἐμπεδοῖ xal ὁ Σύμμαχος 


ait: « Mortuos quidem esse peccato! ; » et iterum :- 
« Quicunque mortui sumus peccato **; » ac rur- 
sum : « Mihi autem absit gloriari, nisi in cruce 
Christi, per quem mili mundus crucifixus est , et 
ego mundo (66). » Homines enim hujusmod; , qui 
semetipsos, quantum fas fuit, ab omni nequitia 
atque ab ipsis negotiorum curis et tumultu absti- 
nuerunt, et. corporis voluptatibus animo imperi- 
tantes, mortuorum instar atque humani sensus 
prope expertes, in ccelis quodammodo versati suut, 
superna meditantes, superna quaerentes, ac terre- 
strium curarum plane vacui ; hos, inquam, sapiens 
Ecclesiastes prze illis laudavit, qui vitam hanc vi- 
vunt peccati avidam , et. curarum. turbaruanque 


B plenissimam. Adjecit vero : « Et bonus super lios 


binos, qui nondum factus est, qui non vidit omue 
opus malum, quod factum est sub sole, » non eum, 
qui minime in lucem hanc venerit, bonum app 1- 
lans, sed illum, qui a pueritia vanitatem defugerit, 
et vitia hominum ac facta. improba evitarit : velut 
qui proplerea desertam in solitudinem atque in 
montium jatebras. habitatum mature concessit, 
ibique inelusus nullum malorum illorum vidit, qua 
sub sole ab hominibus 108 liunt ; qux nempe opus : 
malum nuncupavit. 


Hanc vero interpretationem Symmachus quoque 


| . εἰπών" € Ὃς οὐκ εἶδε τὰ ἔργα τὰ καχὰ và πεποιη- (αὶ, confirmat , sententia sic reddita : « Qui non vidit 


μένα ὑπὸ τὸν ἥλιον. » "Ezfjvtas τοίνυν τοὺς 0caca- 
ἱλένους τὴν ποιχίλην τοῦ βίου φαυλότητα xai πονη- 
ροπραξίαν, εἶτα διαδράντα: τὰς ἄρχυς τῆς χοσμιχῆς 
ματαιότητος, xal παντὶ τῷ χόσμῳ χαίρειν εἰπόντας, 
χαὶ σταυρώσαντας ἑαυτοὺς, xal τῇ ἁμαρτίᾳ νεχροὺς 
ἀποφανθέντας. Ὑπὲρ δὲ τούτους, χαὶ πολλῷ δὲ 
μᾶλλον τοὺς ἐν τῇ χοσμιχῇ τύρδῃ καὶ ματαιότητι 
διαζώντας ὠνόμασεν ἀγαθὸν τὸν μηδὲ συγχωρηθέντα 
τὰς ἀνθρωπίνας συχοφαντίας xal τὰς ἄλλας γαχο- 
πραγίας ὅλως ἰδεῖν" ἀλλ' ἐξ ἀχμῆς καὶ παιδικῆς 


* Nom. vi, 10. ** ibid. 9, 

(00) Ad Galat. vr, 14. At in exemplis nostris le- 
gimus... Ἕν τῷ σταυρῷ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ 
Χοιστοῦ... 

(07) Symmachum ter ciet Noster : αὖ28 tamen ex 
ejus trauslatione delibat, non bene iis respondent, 
qui: Montfauconius unde unde collegit, et inOrigenis 
Hexaplis non aliter olii descripta existimavit. Nam 
hec quidem loco tanquam Symmachi verba, quae 
nempe ex edit. cod. Vatic. desumpserat, h:ec po- 
stil, Τὰ xaxà ἔργα «à γινόμενα " ἃ quibus, ul vides, 
Gregorii nostri manu excerpta differunt. Jam infra 
leges lib. v, 81: Ἐ γὰρ ἀνδραγάθημα τῷ ἔχοντι 
αὑτὸν, εἰ μὴ μόνον θεωρία ὀφθαλμῶν αὐτῶν ; at vero 
apud Montlauconium scriptum ὁδί : Τί γὰρ ἀνδρ- 
αγάθημα τῷ ἔχοντι αὐτὴν, εἰ μὴ μόνον θεωρία ὀφθαλ- 
μῶν αὐτοῦ ; denique Noster lib. vi, $ 5 habet: "Apci- 
vov ὄνομα ἀγαθὸν μύρου εὐώδους" apud Montfíauco- 
nium invenies, Βέλτιον ὄνομα ἀγαθὸν ὑπὲρ μύρον 
εὐῶδες, Quare nou. immerito dubitare quis possit, 
num quz illis *in Hexaplis hodie legimus todo 
Aquilz, modo Theodotioni ,modo Symmachi distin- 


b 


opera mala, quz facta sunt sub sole (67). » Itaque 
eos laudavit, qui varia vite improbitate et crebris 
liominum maleficiis consideratis, mundanz vanita- 
lis retia subinde effugerunt, et mundo, quantus 
est, valere jusso, se ipsos crucifixere, mundoque 
mortui visi sunt. Super hos vero, multoque magis 
super illos, qui vitam mundanos inter tumultus ac 
vanitates traducunt, bonum appellavit eum, qui ue 
cognoscendis quidem calumniantium fraudibus εἰ 
cieteris improborum factis quidquam indulsit tem- 


cta nominibus, eorum semper sint, quibus tri- 
buuntur, et dubitandi auget. causam, praeter com- 
munes codicum vices atque obviain librariorum vel 
inperiliam vel negligentiam, singularis quidam 
dillicultas, quam olim in Tetraplis illis et llexaplis: 
alque. Octaplis Ürigenianis describendis vel doctus: 
3c diligeus superare v:x posset : quod alia ab aliis 
perpetuo distinguenda notis essent, et in ceras 
quaque suas revocanda, aut certo loco ad margines 
Sppingenda. liaque. s* adnotavit Gcorg. Joannes 
Menckes, « conjunetis sie editionibus, prasertim 
postquaum ipse Origenes LXX interpretum. oram 
observalionibus circumscripserat, ac postmodunr 
LXX ecorsum edebat cum asteriscis, obelis, 'emni- 
»cis, episemis, quibus aliorum interpretum dis- 
seusionem vel additiones aut detrectationes nota- 
bat, factum est, ut a describeniibus confunderen- 
tur, quz distincte ab ilio posila erant , aut ex. or^ 
in textum reciperentur » (De nsu LAX interpr. Sv 
N. Test. c. 1, $ 6). 


903 


poris ; et quicunque ab ipso puerilis ztatis flore, A ἡλιχίας τὸν ἄξζυγα βίον προελομένους, καὶ τὸν y-. 
στὸν ζυγὸν ἄραντας τοῦ Κυρίου, xat πορευξεν-:. 


calibis vite consilium secuti, suave Domini jugum 
toleravere, et ad solitarium Dei famulatum se con - 
tulerunt. Hos utique bonos ille dixit et czeteris 
omnibus virtute prastantes, qualis nempe (uit 
Joannes Baptista, multoque prius Elias Thesbites, 
et post illos agmen eorum iunumrrabile, qui cum 
summis celestium angelorum ordinibus vel iu ipsa 
humans conditionis imbecillitate contenderunt. 
Eos autein dico, qui Pauli Thebani et magni Auto- 
nii tempore fuere , et qui pari cum his strenuilate 
adversarios atque liostes communes debellarunt (68). 
Rursum vero ad mundanorum 109 hominum et 
avarurum condemnationem revertitur, οἱ inanes 
eorum labLores singillatim perpendit. lec enim 
addit : 


S. GREGORII AGRIGENTINI 1 


4. 


καὶ χαταμόνας τῷ Κυρίῳ δουλεύσαντα:. To2-o.-- 
ἀγαθοὺς ὀνομάσας xal τῶν ἄλλων ἄπαιντεον .—- 
ρμένους xat' ἀρετὴν (οἷος δηλονότε γέγου εν « ἐ. 
πτιστὴς Ἰωάννης, xal πολλῷ δὲ πρώην ὁ θ:- -- 
Ἠλίας, xal τῶν ues" ἐχείνου:; ἀναριθμέτων ὁ xz- 
λογος, τῶν ταῖς ὑπερουρανίαις τῶν ἀγγέλων -::-:- 


ἁμιλληθέντων ἐν τῇ τῆς ἀνθρωπίνης φύτεω. 3- 


vzía * φημὶ δὲ τῶν περὶ τὸν θηδαΐον Παῦλον xa: : 


| 





μέγαν ᾿Αντώνιον, xal τῶν τούτοις lao Z6-u a 


αγωνισαμένων τοὺς ἀντιπάλους xal χοενοῖς 2.7- 
veio), ἐπάνεισιν αὖθις πρὸς τὴν τῶν ςιλυχέ:.. 


καὶ φιλοπλούτων κατάγνωσιν ἐμφιλοχωρῶν E— τ΄ , 


χατ᾽ εἶδος ματαιοπονίαις αὑτῶν. ὅτ, σὶ γ22- 


$ XXVII. 


VrBs. ὁ. Ei vidi ego universum laborem, et omnem 
ririutem operis ; quia ipsum emulaiio viri a sodali 
ejus. Et quidem hoc vanitas , et presumplio spiri- 
tus (69). 

Virtutem, inquit, atque vim omnem, quam na- 
tura habebat ab auctore datam suo, ut prascriptas 
ab eo :eges servaret, homines mundi sectatores et 
corporis voluptatibus atque cupiditatibus addi: ti 
perdidere vanis in cogitationibus, ac malis in con- 
siliis atque factis misere absumpseruut : alius alium 
laboribus et divitiarum congestione superare ag. 
gressi, id unum zmulatione atque studio urgeutes, 
nullo contentionis modo, nullo consilio : ut eos 
neque noctis gelu, neque diei aestus retardaret : 


Kal εἶδον ἐγὼ εσὐμπαντα τὸν μέχϑιν, re 


σύμπασαν ἀνδρείαν τοῦ ποιήματος - ὅτι dino 


ζηῖος ἀνδρὸς ἀπὸ τοῦ ἑταίρου αὑτοῦ. ko. - 
τοῦτο ματαιότης xal πιοαΐίρεσις πε εύματ:- 
Πᾶσαν, φησὶ, τὴν δεδομένην τῇ φύσει τι: “-- ᾿ 

διαπλάσαντος αὑτὴν ἀνδρείαν χαὶ δύνα:λιν εἰ: z.- 
χὴν τῶν δοθέντων παρ᾽ αὑτοῦ νόμων, οὐ τιλέα.- 
xai φΦιλήδονοι χαὶ φιλεμπαθεῖς ἐν ματαιοφ».τ.1 
xai χαχοδουλίαις xai πονηροπραξίαις χατεῦδλ-.-" 
xai χαχῶς χατηνάλωσαν ἄλλος τὸν ἄλλον ὑτν 


Θαλέσθαι xal τοῖς μόχθοις xal τί δυναθροΐατ: - ᾿ 


πλούτου χατερεθισθεὶς xal ζηλώσας xal σπουδὰξ:. 
χαὶ πρὸς αὐτὸ τοῦτο πολλὴν φὴν ἄμλίλλαν Eze 
γμένος διὰ πολλὴν ἀθουλίαν" xal μῆτε τῷ zx 


ausi quoque mari se profundo committere, οἱ lon- C τῆς νυχτὸς, μήτε τῷ χαύσωνι τῆς ἡμέρως τὸ- 


gi»simorum itiuerum labores mercaturze faciend:e 
«ausa contemnere, nec ullau omniuo defugere 
arumnam, ac nullam non subire molestiam : defa- 
Ligalionis adeu el curarum patientes, ut dolos etiam 
et fallaciam et calumniam ferrent, dum opibus po- 
Lrentur : quie omnia summqz vanitatis indicia 
eunt. Addit eniin : « Et quidem hoc. vanitas et 
priesumptio spiritus, » studium neiupe . illud inutile 
atque inane, et cum ad auimz salutem ineptuin, 
tum re ipsa flagitiosum , more suo ταν αἰ! ἐπὶ sive 
aium. laborein appellans, et spiritus. presumptio- 
nem , uL nempe humani arbitrii opus hzc esse si- 
gnificaret., 


Hos autem ipsos designans atque depingens Dei 
quoque (rater magnus Jacobus, sic ail: « Agite 
nunc qui dicitis : llodie aut crastino ibimus in illam 
civitatem, et faciemus ibi quidem annum, et mer- 
eabimur, et lucrum faciemus : qui ignoratis quid 
erit in erastino. Quie est enim vita vestra? vapor 

(68); πὸ apii Grecos. presbyteros. castimonia 
iabalat, et Trullanie synodi licentize via munieba- 
tur, ecee εἰθὲ Gregorius. noster celibatus przco- 
inum perazit, quem ipse ctiam secutus fuerat, οἱ 
"um singulari morum sanctitate conjunxerat. Simul 


antem post Eliam et Joannem , duo illa ascetatrum 
"Hina, duos preclarissimos τὲς site at;ue 


υφείς ἀλλὰ xai πελαγῶν θαλαττίων xatatoAunv-:;. 
xal μαχρυτάτων ὁδῶν τοὺς χόπους ἐν ταῖς ἔμπτ',- 
xal; ὑποθέσεσι περιφρονοῦντες xal παραξλὲποστ: 
xii πᾶσαν ἀἁπαξαπλῶ; χάχωσιν xal ταλλ!-- -- 
ἀναδεχόμενοι χαὶ μογοῦντες xal σφυδρῶς lin 
θοῦντες " xal δολιότητα xa* ψευδοῤῥτ μοσιντ. c 
συχοφαντίαν ἀναλαμθάνοντες διὰ μόνην -ἣν τ. 
πλοῦτον συνάθροισιν * & πάντα πάσης εἰσὶ στ uas-u: 
ματαιότητος. Orsi γὰρ, « Καί γε τοῦτο ματ2'..-, 
xa προαίρεσις πνεύματο:, » τὴν ἀνόνητον v 
περιττὴν xal πρὸ: μηδεμίαν σωτηρέα» φυ͵." 

συυτελοῦσαν σπουδὴν μοχθηρὰν, ματαιόεηεα, --..- 
ἐστι ματαιοπονίαν ὀνομάσας, χατὰ τὸ σύνηθες, x 


p προαίρεσιν πνεύματος" ἀντὶ τοῦ, Βουλήσεως z- 


θρωπίνης ἔργον ταῦτα πεφύχαοι. 

Τοὺς δὲ τοιούτους αἰνιττόμενος xol χαραχτηρίζυ, 
xai ὁ ἀδελφόθεος xai μέγας Ἰάχωθος οὑτωσί -ητ'᾿ 
€ Ἄγε νῦν, οἱ λέγοντες, Σέμερον χαὶ αὔριον προ:.- 
σόμεθα εἰς «fjvós τὴν πόλιν, xal ποιήσομεν cxi 
ἐνιαυτὸν ἕνα, χαὶ ἐμπορευσόμεθα xal x&póf 3o::», 
οἵτινες οὐχ ἐπίστασθε τὸ τῆς αὔριον" mola Ὑ2ρ 
omnium virtutum magistros ac duces commenvat, 
quos Oriens pariter. ÜOccidensque emnis unralos 
est, dignosque semper habuit, quorum memoriam 
anniversaria celebratione posteris traderet. 

(69) Olymp. ὅτι αὐτὸ ζῆλος ἀνδρὶ, τοῦτο gata 


ἘΠῚ τὰ 

















εν —A— --.ὕἍ —— παππ- HP aa GR amt “ὦ Ns LÁ gm n ERR RARI 000A - πὶ ——Á"- — —--mi| 


905 


IN ECCLESIASTEN. — LIB. III. 


900 


ἔστιν ἡ ζωὴ ὑμῶν; ἀτμὶς γάρ ἔστιν ἡ πρὸς ὀλίγον A 11 est ad modicum parens, et deinceps extermi 


φαινομένη, ἕπειτα δὲ xol ἀφανιζομένη " ἀντὶ τοῦ 
λαλεῖν ὑμᾶς, ἐὰν ὁ Κύριος θελήσῃ, χαὶ ζήσωμεν, χαὶ 
“ποιήσωμεν τοῦτο ἣ ἐχεῖνο. Νὺν δὲ χαυχᾶσθε ἐν ταῖς 
ἀλαζωνείαις ὑμῶν. Πᾶσα καύχησις τοιαύτη πονηρά 
ἔστιν.» 

Ὃ μέντοι cob; Ἐχχλησιαστὴς ἐν ὀλίγαις λέξεσι, 
ταῖς χατὰ συνήθειαν ἀὑτῷ παραλαμδανομέναις, πᾶ- 
σαν κχκαθυπογράφει τὴν ματαιοπονίαν τῶν ἐμματαια- 
ζόντων τοῖς ἰδίοις μόχθοις xal χόποις, xal μηδὲν 
ὄφελος ψνυχιχὸν σφίσιν αὐτοῖς προξενούντων * ἀλλὰ 
“πολλάχις xai πρὸς αὑτὰς τὰς χρείας τῆς φύσεως, 
διὰ τὴν φειδωλίαν καὶ τὴν φιλοχτῃ μοσύνην, ἐλλιπῶς 
x3V μετὰ πολλῇς ἐνδείας τοῖς πρὸς διατροφὴν ἀπο- 
χεχρη μένων ἀδούλως. ᾿Αμέλει τοίνυν ἐπήγαγε " 


nabitur. Pro eo ut dicatis : Si Dominus voluerit, et 
si vixerimus, faciemus hoc aut illud. Nunc autem 
exsultatis in supérbiis vestris. Omnis exsultatio 
talis maligna est (70). » 

Enimvero sapiens Ecclesiastes paueis , ut solet, 
verbis usus, vanam omnem eorum describit solli- 
citudinem , qui opera sua et contentione iuania 
sectantes , nullum sibi ad animz utilitatem subsi- 
dium parant: quiu sepe ad ipsa vite commoda, 
parcimoniz studio atque avaritiz causa, ne id 
quidem, quod satis sit, sumunt, et de alimentis 
quoque aliquid sibi misere inconsulteque decer- 
punt. ltaque adjecit : 


$ XXVIII. 
"Agpuy περιξλαδε τὰς χεῖρας αὐτοῦ, xal xat- B — Vens. 5. Stultus complexus est manus suas, et 


ἔφαγε các cápxac αὐτοῦ. 

Tat; γὰρ ἀποτεύξεσι τῶν ἐλπισθέντων ταῖς xatà 
τὴν ἤπειρον xai τὴν θάλασσαν ἐμπορίαις, εἰς τοσαύ- 
τὴν περιίσταται θλἴψιν, xal τηλικαύταις ἀλγηδόσι 
καὶ χαρδιαχαῖς ἀθυμίαις χαταδαπτίζεται τὴν διά- 
νοιαν" ἡνίχα μάλιστα πρὸς τῷ μηδὲν χερδᾶναι τὸ 
αύὐνολον, xal τὸ καταθληθὲν προσαπώλεσεν ἀργύριον 
καὶ χρυσίον, ὡς χαὶ τὰς τρίχας τῆς ἰδίας κεφαλῆς 
«ἴλλειν, καὶ πειρᾶσθαι xal τὰς σάρχας χαταφαγεῖν. 
Τί δήποτε δὲ τοῦτο πέπονθεν ; Ὅτι, φησὶ, κατεσφι- 
Ὑμένας εἶχε τὰς χεῖρας πρὸς τὸ μηδεμίαν ποιεῖσθαε 
διάδοσιν χαὶ διανομὴν τοῖς πτωχοῖς καὶ τοῖς πένη- 
σιν ἀλλ᾽ ἔνδοθεν τῆς περιλέψεως τῶν ἰδίων χειρῶν 
περιχλείειν xal περιγράφειν τὸν συναθροιζόμενον 


comedit carnes suas (11). 

Is quippe. compendiorum spe frustratus, quse 
terra marique speraverat, tanta animi tristitia op- 
primitur, et dolore tanto atque sgritudine obrui- 
tur, presertim quod ad totius lueri detrimentum 
argenti etiam atque auri jam expensi jactura ac- 
cesserit, ut capillos sibi evellat capilia, et carnem 
suam morsu petat. Αἱ quonam pacto ad hoc usque 
devenit? Qnia, inguit, manus habuit astrictas, uo 
quid dono egenis atque pauperibus distribuerel . 
idemque, quantum manibus capere suis possel, in 
collectis opibus concludendis circumscribendisque 
totus fuit: neque his ad quotidiana naturse subsidia 
liberaliter ac benigne usus est, sed vanis potius 


πλοῦτον" οὐδὲ πρὸς τὰς ἀναγχαίας χρείας τῆς φύ- C laboribus curisque inanibus opum comparaudarum 


σεως ἐλευθέρως αὑτῷ χεχρημένος καὶ δαψιλῶς, ἀλλὰ 
καὶ τοὺς μόχθους καὶ χόπους καταδαλλόμενος τοὺς 
ματαίους χαὶ περιττοὺς πρὸς τὴν τούτων συνάθροι- 
σιν, καὶ χαλεπῶς τληπαθῶν, xai διὰ τὸ τῆς προλι- 
ρέσεως ἀγεννὲς xal χαταδεδουλωμένον ταῖς τοῦ 
“πλούτου προσθήχαις, ἥχιστα ταῖς τροφαῖς xal 
χρείαις τῆς φύσεως τὴν ἐπιζητουμένην ἀνάπαυσιν 
χαριζόμενος. Οὐ γὰρ ἔδει διὰ πολλὴν ἀποπλυηξίαν, 
ὅτι μᾶλλον αἱρετώτερόν ἔστι xal λυσιτελέστερον 
βραχεῖα xai σχληροτέρα μετάληψις τροφῆς ἀκόπως 
προστιθεμένη πρὸς ἀναγχαίαν χρείαν τῆς φύσεως, 


causa susceptis ac toleratis, illiberali servilique 
animo in divitiarum augmentum alimenta sibi et 
commoda et necessariam nature quietem sub- 
duxit (72). Summa enim mentis stupiditate 111 
ignoravit, quanto optabilior sit atque utilior brevis 
ac durior cibi gustatio sine ullo labore ad necessa - 
rium nature usum appositi, quam lautus magnifi- 
cusque apparatus exquisitarum dapium atque po- 
tionum , qui? nisi Jabore multo ac sudore talium 
rerum studiosi comparare non possunt. Propterea 
subjecit : ' 


ὑπὲρ δαψιλείας xal πολυτελείας χαρυχευτιχῶν βρωμάτων xai πομάτων μετὰ πολλῶν μόχθων xai χό- 
πὼν εὑοισχομένη τοῖς ζητοῦσιν αὑτήν. Τούτου χάριν ἐπήγαγε" 


. 8 XXIX. 


᾿Αγαθὸν πλήρωμα μετὰ Ópaxóc ἀναπαύσεως, p — VEns. 6. Bona plenitudo cum pugillo requietis su- 


ὑπὲρ πληρώματα δύο Cpaxor μόχθον xal προ- 
αιρέσεως πνεύματος. 


(70) Jac. iv, 15. In nostris exemplis est... ᾿Αντὶ 
τοῦ λέγειν ὑμᾶς... 

(4) At LXX. habent... αὶ ἔφαγε τὰς σάρχας 
ἄ τοῦ. 

(72) Quod hic dicitar, Complexus est manus suas, 
proverbiale dictum Drusio videtur ad pigritiam no- 
landam. (Prov. I1, lib. nt, n. 54). Ac bis sane in 
Proverbiis Salomonis dictionem hujusmodi co 
seusu usurpatam invenies (vr, 10; et xxiv, 55). 
Necesse ergo est, qui res suas negligat, ut fame 


PatBAL. Gn. XCVIII. 


per plenitudines duorum pugillorum 


laboris ei pic. 
sumptionis spiritus (15). ᾿ 


subinde discrucietur. Sed nostri interpretatio eque 


constat, et acuminis plus habet. Has scilicet poenas 


dare avaros ait, ut quanto in aliorum egestate le- 
vanda remissiores sint, tanto in se ipsos parcimo- 
nic studio crudeliores flant, Quae autem subjicit, 
ea sunt anticipatio quzdam , ut responsum refellut 
eorum, qui diviliis 66 studere ea mente dicunt, ut 
aliquando sibi otiosis el lautis esse liceat. 

(73) Sed apud LXX deest μετά, quie pra»positio 
apud Symmachum legitur post 0paxó;. 


2) 





801 


S. GREGORII AGRIGENTINI 


cts 
--θ 


Non aliter et in Proverbiis hoc ipae diserte con- A Οὕτω xà» ταῖς ΠᾺαροιμίαις ὁ αὐτὸς ἔπεστο, τχτὸ 


firmavit. Ait enim : « Melior est parva pars cum 
" timore Dei, quam thesauri magni sine timore (74). » 
Et rursum : « Melior hospitalitas olerum cum amie 
citia, quam appositio vitulorum cum iuimicitia (75).» 
Atque hoc idem David quoque propheta asseruit, 
"cum ail: « Melius est modicum justo super divi- 
tias peccatorum multas*? (76). » Verum in alia 
"abeuntes stolidi homines, immutabilis vite et a 
pono etiam metu tempestatisve imminentis peri- 
"culo vacui securitatem multis ac laboriosis occu- 
' palionibus posthabuere : et onerariis navibus ma- 
gne molis comparare, ab ortu ad occasum 
mercatur& causa návigare institerunt. Sxpe vero 
maris tempestatibus procellisque obruti, aut in. 
praedonum et piratarum occursum manusque de- 
lati, una merces et vitam amiserunt. ldcirco quo- 
-dam in loco »it Paulus magnus apostolus: « Nihil 
intulimus in hunc mundum, haud dubium, quod 
nec auferre 119 quid possumus : habentes autcm 
alimenta et quibus tegamur, his contenti simus. Qui 
euim volunt divites fleri, incidunt in tentationem 
et laqueum diaboli , et desideria multa inutilia et 
nociva, quee mergunt homines in interitum et per- 
. -ditionem. Radix enim malorum est avaritia, quam 
quidam appetentes erraverunt a fide, et inseruerunit 
se duloribus multis*. » Hac ipsa de causa addit 
Ecclesiastes : 


8 XXX. ! 


VgRs. 7,8. Εἰ conversus sum ego, εἰ vidi vani- 
tatem sub sole. Est unus, et non est secundus, el 
quidem filius et frater non est. ei ; uec est. finis in 
omni labore ejus. "Et quidem oculus ejus non sutia- 
tur divitiis, et cui ego laboro et fraudo animam meum 
bonitate? sed et hoc vanitas, atque distentio pessima 
est (11). 


Avarum hominem et sordidum depingit atque 
exprimit, qui nempe unus, ac Jure et potestate 
solus divitiarum dominus, cum nulla ei nature 
propago sit (78) , ac ne fratrem quidem habeat eo- 


5! Psal. xxxvi, 16. ** [ Tim. vi, 7, 8. 


C ἐπειραν ὀδύναις πολλαῖς. » Διὰ τοῦτό φησιν ὁ T» 


προφανῶς" φησὶ γάρ" ει Κρείσσων μιχρᾶ peg; ar 
φόδου Θεοῦ, f] θησανροὶ μεγάλοε μετὰ ἀφοβίας. 
Καὶ πάλιν’ ε Κρείσσων ξενισμὸς λαχάνων ns-i z- 
λίας, ἢ παράθεσις μόσχων μετὰ ἔχθρας. » Τὸ zi... 
δὲ τοῦτο χαὶ Δαδὶδ ὁ προφήτης ἐπιστώπαταο iz; 
« Κρεῖσσον ὀλίγον τῷ διχαίῳ ὑπὲρ πλοῦτον ἀ 2» 
τωλῶν πολύν. » ᾿Αλλ' ἔμπαλιν διατεθέντες οἱ za 
πλῆγες τοῦ ἐν ἀπερισπάστῳ ξωΐ xal μηδένα xix 
vov ἐχούσῃ, μήτε ζημίας ὑφισταμένης χαὶ ζάλ1; 
τὸν πολύμοχθον xat πολυπερίσπαστον &vDatpozu: 
βίον, ταῖς μυριοφόροις ὁλχάσι χέχρηντα:, xai τὸ 
ἐξ ἀνατολῶν πρὸς δυσμὰς στέλλονται πορείας iu 
ρικάς " οἵ πολλάχις xa θαλαττίαις ξζάλαις xai tg- 
χυμίαις ὑπούληθέντες, xal πειρατῶν xal λτιττὸν 


B ἐφόδοις καὶ λεηλασίαις κατηντηχότες μετὰ τῶν xc 


Tipo καὶ τῆς παρούσης ζωῆς σφᾶς αὑτοὺς: ἀπεστι. 
ρησαν. Διὰ τοῦτο φησέ που Παῦλος 6 μέγας ázósr- - 
λος" « Οὐδὲν γὰρ εἰσηνέγχαμεν εἰς τὸν χόσμον" δῇς 
λον, ὅτι οὐδὲ ἐξενεγχεῖν τι δυνάμεθα - ἔχυστ:ς δὲ 
διατροφὰς χαὶ σχεπάσματα, τούτοε; ἀρκεσθτιεύμεδα. !ᾧ 
Οἱ δὲ βουλόμενοι πλουτεῖν, ἐμπίπτουσιν εἰς ut 
395», καὶ παγίδα, καὶ ἐπιθυμίας πολλὰς &v-vic. | 
xoi βλαδερὰς, αἵτινες βυθέζουσι τοὺς ἀνθρώπους: 
ὄλεθρον xal ἀπώλειαν. Ῥίζα γὰρ πάντων τῶν τ΄ 
xov ἔστιν fj φιλαργυρία, ἧς τινες ὀρεγόμενοι -- | 
ἐπλανήθησαν ἀπὸ τῆς πίστεως, xol ξαυτοὺς zu- 


χλησιαστή;" 


Καὶ ἐπέστρεψα ἐγὼ, καὶ εἶδον ματαιότητα iz 
τὸν ἥλιον. "Ἔστιν εἷς, xal οὖκ ἔσει δεύτερος. | 
καί γὲ υἱὸς xal ve ἀδειῖφρὸς obx ἔσειν aótq- xà 
οὐχ ἔστι περασμὸς ἐν παντὶ μόχθῳ αὑτοῦ. Ka 
γε ὀφθαιϊμὸς αὐτοῦ οὐκ ἐμπίπιἫλαται xJAovro. 
Kal τίγι μοχθῶ ἐγὼ καὶ στερίσκω τὴν vv 
μου ἀπὸ ἀγαθοσύνης; xal γε τοῦτο ματαιέτης 
καὶ περισπασμὸς πονηρός ἐστιν. 

Ἑξειχονίζει χαὶ χαραχτηρίζει τὸν χρυσομειῖ 
χαὶ φειδωλὸν ἄνθρωπον ἕνα μὲν ὄντα δηλονότι τὶ, 
τὴν ἐξουσίαν xal δεσποτείαν τοῦ πλούτου χεχττμέ- 
νον, xal μηδαμῶς ὄρπηχα τῆς φύσεως ἔχοντα, με 





(74) Prov. xv, 16. At LXX habent , Μετὰ φόδου D πάντι μόχθῳ αὐτοῦ. Olymp. Οὐκ ἔστι πέρας Ὁ 


Κυρίου, ἣ θησάυροί... 

(45) Ibid. 17. Sic tamen apud LXX legimus, Κρεία- 
coy ξενισμὸς μετὰ λαχάνων πρὸς φιλίαν xal χάριν, 
ἣ παράθεσις... At iu codice Bibl. Marc. Venet. 
scriptum est, Κρείττων ἐδωδὴ Xayávou, ὅπου ἀγάπη 
δὲ ἐχεῖ, ὑπὲρ βοῦν φάτνης, μῖσος δ᾽ ἐν αὐτῷ. 

(70) Sententia igitur Ecclesiastza ex Gregorii 
interpretatione hic esse videtur : « Satis abundat 
qui paululum quietis nactus sit ; non ita qui dives 
quidem est, at animum habet zrumnis curisque 
obnoxium. » Quod Symmachus felicius extulit; 
ait eniin : Ὑπὲο πληρώματα ἀμφοτέρων χειρῶν xal 
καχώσεως πνεύματος, Sive quam divitiarum simul 
εἰ curarum copia. Caeterum vexatam hoc loco trans- 
lationem τῶν U' recte duxeris, et post. πληρώματα 
desiderari prepositionem μετά, aut hanc bis loco 
movendam inserendamque post ópaxó; et ópaxuv. 

(77) ALLXX habent , Καὶ οὐχ ἔστι περασμὸς τῷ 


πάντι μόχθῳ αὑτοῦ. 

(18) Symmachum hic sequi videtur nost; 
quippe ille non οὐχ ἔστι habet, sed οὐχ ἔσται £z 
τερος, id est et non erit secundus, sive prolem x. 
qua legitimo jure succedat, sperare non polest. 
Caterum. obvius ille sacris in Litteris loquendi 
modusS est , ul ἕν διὰ δυοῖν exponatur. Hujusuodi 
sunt Non moriar, sed vicam (Psal. cxvu, 1). Mo- 
rieris enim tu, Εἰ non vires (LV. Reg. xx, 1). Conje- 
sus est, et non negacit. (Joan. 1, 20). 

Fusius autem locum hunc interpretatur Nilus 
asceta in traciatu De paupertate voluntaria ad Ma- 
gnam diaconissam cap. 36 (tom. ἢ, p. 2974: Τοῖς 
μὲν γὰρ ( Yevapemxóac) x&v ποσῶς συγγνώμην ἕνει- 
pev ὁ Ἐχχλησιαστὴς τῆς ματαιοπονίας μόχθον àva- 

ἐχομένοις ὑπὲρ τοῦ παραπέμψαι τοῖς ΝΞ αὐτῶν ur 
χρὰν τῆς ζωῆς παραμυθίαν " ἄωρον ὑποστησομένων, 
ἴσως ἐρημίᾳ χαὶ τῶν ἀναγχαίων ἐνδείᾳ τρυχόμενοι 


EP D o JP RP -“-- ὦ ὦ «τἂν αὶ πσαισαιαι παπαια 


το ΡΠ." ...........---“--------“--- 


"1.3 


iN ECCLESIASTEN. — 118. Ilf. 


910 


ἔτι γε μὴν ἀδελφὸν τὸν τῆς αὐτῆς xai μήτρας ἀπο- A dem 113 ex utero genitum , qui propterea fratei-- 


ξεχθέυτα, καὶ τὴν πρὸς αὐτὸν ἐπιφερόμενον σχέσιν 
δξελτρικὴν ἀχολούθως, (va xat πρὸς ἑχάτερον ἀπὸο- 
δι ἐπων ἣ πρὸς θάτερον ταμιεύηται τοῦ πλούτου τὴν 
“κολυτέλειαν πρὸς τὴν ἐφ᾽ ἔχαστον αὐτῶν μετένεξιν 
καὶ παραπομπὴν ἀλλ᾽ οὐδ᾽ ἑτέρωθεν ἀφορμὴν fj 
πρόφσιιν ἔχων " μόνῃ δὲ τῇ δυσδουλίᾳ xat φειδωλίᾳ 
συμπνίγει τὰς ἀποθήχας, καὶ περιχλείει τὰ ταμιεῖα, 
χαὶ μετασφαλίζεται τοὺς θαλάμους τοὺς τὸν χρυσὸν 
καὶ τὸν ἄργυρον καὶ τὰς ἐσθῆτας ἔχοντας ἔνδον" 
ἦτε τοῖς πεινῶσι χιχρῶν, χαὶ τοῖς ἐνδεῶ; ἔχουσι 
διανέμων τὰ πρὸς αὐτάρχειαν, μὴτε τῇ χρείᾳ τῆς 
ἰδίας φύσεως τὰ πρόσφορα παρεχόμενος ἀλλὰ δίχην 
ἄδου τὴν ψυχὴν ἀκόρεστον ἔχων οὐχ ἐμφορεῖται τοῦ 
σιλούτου, τὴν ἀεὶ προσγινομένην αὔξησιν αὐτῷ xal 


προσθήκην, ὑπόθεσιν ἐπιτατιχωτέρας ἐφέσεως προσ- Β 


λαμόδάνων πρὸς τὸ μᾶλλον xat μᾶλλον αὔξειν αὐτὺν 


᾿κατὰ τὴν ἰδίαν ἐπιθυμίαν ἐπ᾽ ἄπειρον. “Ὅπερ ὁ σο- * 


φὸς Ἐκχχλησιαστὴς σημᾶναι βουλόμενος, ἔφησε" 
ε Καὶ οὐχ ἔστι περασμὸς ἐν παντὶ μόχθῳ αὐτοῦ" » 
«τ'λος δηλονότι τοῖς Bor; μόχθοις καὶ κόποις ἥχιστα 
τιθέντος τὸ σύνολον, διὰ τὸ βούλεσθαι τὸν πλοῦτον 
προσαύξειν καὶ παρατείνειν ἐπ᾽ ἄπειρον" ὃ πολλῆς 
κῷ ὄντι σημαντιχόν ἐστι παραπληξίας, Διὰ τοῦτο 
φησὶν ὁ Ἐχχλησιαστῆς * « Καί γε τοῦτο ματαιότης 
wa περισπασμὸς πονηρός ἔστι. » Καὶ πῶς οὐχὶ πο- 
νηρίας ἐσχάτης ἔργον ὀνομασθείη τὸ χεχτῆσθαι μὲν 
“-αντοδαπῇ πλοῦτον τοῖς ἰδίοις συναθροισθέντα xó- 
ποῖς χαὶ μόχθοις, μέτε δὲ τοῖς πτωχοῖς xal πένησιν 


αὐτὸ" διανέμειν, κἀντεῦθεν τὴν ἰδίαν ψυχὴν πληροῦν C 


ἀγαθοητύνη; διὰ τὰς ἀντιδοθησομένας αὐτῇ παρὰ τοῦ 
ἀγαθοῦ xai διχαίου Θεοῦ χατὰ τὴν μέλλουσαν ζωὴν 


nam illi referat speciem, ut vel utriusque vel alte- 
rius causa praeclaras opes custodire debeat, quas 
deinde ad unum aliquem eorum transferat trans- 
mittatque : nec vero alia ex parle occasionem 
aliam aut titulum jactare possit; stolide tamen 
avareque apolhecas coarctat, cellas circumcludit, 
cubicula, in quibus aurum et argentum et vesies 
repositas habet, omnia munit ; tum nihil esurien- 
tibus ad famem levandam suppeditat, nullo inopes 
subsidio solatur : sibi ipsi parcus et naturae con- 
grua invidens : at contra inferorum instar, insatia- 
bilem gerens animum nullis saturatur opibus, has 
semper augere, has proferre pro cupiditatis suie 
ratione etiam atque eiiam pergens, qua finem plane 
modumque nescit. Quod sapieifs Ecclesiastes indi- 
care cum vellet, adjecit : « Nec est finis in omni 
labore ejus; » quia [inem scilicet laboribus hic 
suis atque curis nullum omnino impouit; cum 
divitias augere, et in immensum protendere sem- 
per velit, quod magna revera insanig indicium 
est. ltaque addit Ecclesiastes : « Sed et hoc vani- 
tas οἱ distentio pessima est. » ΕἸ sane cur non 
extrem: ncquiliz opus appellabitur, qui divitias 
omnis generis laboribus curisque suis compara!as 
possideant, nihil eos pauperibus et egenis de tanto 
cuniulo disperliri, quo animam ipsi suam bonitate 
adimpleant, larga nempe ac muuifca a Deo et 
buno et justo laturi premia, simul atque futuram 
vitan) attigerint : eosdemque stbimetipsis, quz na- 


tura poscit, commoda etiam atque alimenta de- 
trahere ἢ 


πολλαπλασίους xai δαψιλεῖς ἀντιξότεις " μήτε δὲ τῇ qUzet τὴν πρόσφορον χαὶ κατάλληλόν ἐν ταῖς ἰδίαις 


χρΞίχ:, διδόναι διατροφήν; 

᾿Αλλὰ γὰρ τῶν τοιούτων τὸ ἀχόρεστον ἡμεῖς δια- 
δράντε;, χαὶ παντὶ σθένει τὴν μίμησιν ἡγησάμενοι 
στυγητὴν χαὶ φευχτὴν, βουληθῶμεν xal σπουδάσω- 
μεν μὴ μόνον Ex τοῦ περισσεύματος χατὰ τὴν παραΐ- 
νεσιν ᾿ἰΙαύλον τοῦ ἀποστόλου τὴν λέγουσαν “ «v Τὸ 
ὑμῶν περίσσευμα εἰς τὸ ἐχείνων ὑστέρημα, » τοῖς 
ἐνόςἐσι χιχρᾷν, ἀλλὰ xal ἐχ τοῦ ὑστερήματος μετὰ 
προθύμου καρδίας παραιλυθεῖσύαι χαὶ χοινωνοὺς 

*: 4 Cor. vin, 18. 


Que cum ita sint, insatiabilem istorum cupidi- 
tatem. et exempla odio fugaque digna totis viribus 
aversari, operam studiose libenterque iu eo pora- 
mus, non modo ut ex iis, quie nobis supersint, 
juxta illud Pauli apostoli monitum : « Vestra abun- 
dantia illorum inopiam suppleat **; » 1314 pau- 
peribus 8ubveniamus, sed etiam ut abjectos alacri 
animo consolemur, domumque nostram hospitibuz 


π΄ταν πάντοθεν ὑπομένωσιν ὀδύνην, ἐν πᾶσι 00:166- D liberatus, propter quos acquirendi cura excusationem 


ivt. Τῶν Gk προφανῆ χατεψηφίσατο ἄνοιαν εἰπών" 
Ectir εἷς, καὶ οὐκ ἔστι δεύτερος, καίγε υἱὸς 
καίγε QOs.lpéc οὐκ ἔστιν αὐτῷ, καὶ τίνι μοχθεῖ 
εὗτος εἰς ἀγέμον; Ἑύλόγως σφόδρα τῷ τοιούτῳ 
μεμψάμενος, ὅτε διαδόχων ἢλευθερωμένος, δι' οὖς τ 

χττύαι δίδωσιν ἀπολογίαν ἴσως εὐπρόοωπον, μὴ 
κατλχέχρηται τῇ εὐχαιρίᾳ εἰς δέον, τὸν παρὰ τοῖς 
πολλοῖς ἀπολλύμενον χρόνον χρήσιμον ἑαυτῷ ποιῶν 
πρὸς πορισμιὼν τῶν τῆς ψυχῆς ἀγαθῶν. Id est : Jllis 
enim (maritis) veniam. aliquatenus sultem dedit. Ec- 
clesiuMes , δ᾽ vani laboris molestiam suscipiant , ut 
[iliis suis solatium viue aliquod. Lrunsmultlant : quod 
(piis intempestive succumbentibus, 1lli fortasse orvi- 
late ek rerum. necessariurum inopia vexati, omnes 
undique drumnas. tolerarent , omnibus opprimeren- 
lur. AU horum. mam[esiam condemnavit. dementiam 
dicens : Unus est, et eecunidus non est ei, noa fihus 
ci est, non fraier, et cui laborat lic in ventum ? 
lHiecte liunc. plurimum incusans, quia. auccessoribus 


habel foriusse honestam , opportuni:ate usus. non est 
ed ea, que opus erant, tempus, quod. mu!ti perdunt, 
ulile sibi efficiens ad anima bona comparanda. V.nim- 
vero in lis etiam Nili lectionem attenito, xal τίνι 
μοχθεῖ οὗτος εἴς ἄνεμον ; quie expediti-sima est. la 
vulgatis babemus : Nec recogitut dicens , cui laboro 
εἰ [raudo animam meam bonis: quo wque. pla- 
num; sed junctura illa tam in Gracis, quam in 
Hebraicis exemplaribus desideratur, uti jam ad- 
monuit Amama.  Existimo autem. Nilo praivisse 
Gregorium Neocssariense , qui locum. eumdem 
sic explanavit : Ἡδέως οὖν ἂν αὐτὸν ἐροίμην, ὅτου 
χάριν ὁ τοιοῦτος μοχθεΐζ, τὸ μὲν ἀγαθόν τι δράσαι, 
προτροπάδην φεύγων, ποικίλαις δὲ τοῦ χρηματίσα- 
σύα! ποθὲν ἐπιθυμίαις διασπώμενος, ld est : ΚΖ eo 
igitur (ubeus quesierim, quum ob causam laboribus 
se conficiat, boni quidem al.quid facere summopere 
[ugiens , multiplicibus autem. quasius. alicunde [a- 
ciendi cupiditatibus distractus. 


911 5. GREGORII AGRIGENTINI 5 
et egeus ac mendicis patere velimus : « Hilarem A παραλαμόάνειν τοὺς ἐπιξενου μένου: χαὶ e 


enim datorem diligit Deus, » ait idem Paulus **. 
Sic porro beatum illum exitum inveniemus, quem 
Domini designant verba : « Beati misericordes , 
quoniam ipsi misericordiam consequentur *' ; » cum 
ipso Christo Deo nostro, cui gloria et potestas cum 
omnipotente Patre et sancto bonoque 30 vitz au- 
ctore Spiritu nunc et semper et in secula szculo- 
rum. Àmen. - ' 


xai πτωχούς. € Ἱλαρὸν γὰρ δότην ἀγαπὶ ὁ εἰ, 
φησὶν ὁ αὑτὸς Παῦλος, Οὕτω γὰρ χαὶ τὸ juo. 
τέλος εὑρήσομεν, xa0* & φησιν ὁ Κύριος (Xx 
ριοι οἱ ἐλεήμονες, ὅτι αὐτοὶ ἐλεηθήσονται" 15i. 
Χριστῷ τῷ Θεῷ ἡμῶν, dp fj δόξα xal τὸ apr: 
τῷ παντοχράτορι Πατρὶ καὶ τῷ παναγίῳ xi: 7; 
καὶ ζωοποιῷ Πνεύματι, vuv xai ἀεὶ xol εἰ; -. 
αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾿Αμῆν. 








ΛΟΓΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟΣ. 


LIBER QUARTUS. 


est merces bona in labore suo: quia εἰ ceciderint, 
unus eriget parlicipem suum :et vie ipsi uni, cum 
ceciderit, et non sit alter, qui erigat eum. Et qui- 
dem si dormient duo, eliam calor illis; et unus quo- 
modo calefiet? εἰ si invaluerit unus, duo stabunt 
adversus eum. Et funiculus triplex non cito rumpe- 
tur (79). 

lP'ostquam eum expressit atque improbavit, qui 
solus de gente sua superstes, divitiarum potestati 
ac dominationi subest; et cem nec fratrem nec 
filium habeat; quorum nomine parcimoniam suam 
εἰ insanum auri amorem ac ditescendi cupidita- 
tem atque avaritiam excuset ; divitias tainen nullo 
titulo, nulla certe rationabili causa consectatur et 


cumulat, neque de cupiditate (80) quidquam ac de- C yov περιέποντα τὸν πλοῦτον xal προσαυ θα» 


siderio remittit, ut rem novis incrementis 1η8]0- 
rem faciat: quod eti vanitatem eL dissentionem 
pessimam nuncupavit : binos jam probos viros in 
sermone inducit circa bonum concordes idemque 
sentientes, non utique binos simpliciter, "eosque 
pravis perversisque opinionibus addictos, ut quidam 
putaverunt (81), sed bonis plane 116 atque lo- 
nestis. Ait enim : « Quibus est merces bona in 
labore suo, » honestos utrosque et humanos atque 
unanimes repraesentans, eaque de causa pauperum 


δ gl Cor. ix, 7. Matth. v, 7. 


(19) OlTmp. Καὶ οὐαὶ τῷ ἑνὶ ὅταν πέσῃ... xalye 
ἐὰν χοιμηθῶσιν οἱ δύο, xal... 

(80) In cod. Sangerman. deest ἐπιθυμίαις καί. 

(81) Quorum hic sententiam noster rejiciat , in- 
venire non licuit, Nam Gregorius Neocaesariensis 
wque de probis hzc viris explicavit : Πολλῷ δὲ 
τούτου, inquit, βελτίους ol xotwoviav ἅμα βίου 
ἐστείλαντο, ἐξ ἧς καρποῖντο ἂν τὰ βέλτιστα * δύο 
γὰρ ἀνδρῶν τοῖς αὐτοῖς πράγμασιν ὀρθῶς προσχει- 
μένων, εἰ xaX θατέρῳ τινὶ προσπέσῃ zt* ἀλλὰ μὴν 
οὐ μιχρὰν ἐπιχουρίαν ἔχει τὸν αὐτῷ συνόντα. ld est: 
Quanto tandem hoc meliores , qui υἱία societatem 
$uierunt, ex qua optimos (ruclus decerpere queant ? 
duobus enim viris rebus iisdem recte incumbentibus, 


$ I. 
115 Vgns. 9-12. Boni duo super unum, quibus B 


᾿Δγαθοὶ οἱ δύο ὑπὲρ τὸν ἕνα, οἷς ici ε΄ 
ἀγαθὸς ἐν μόχθῳ αὐτῶν" ὅτι ἐὰν aicut: ἢ 
ἐγερεῖ τὸν μέτοχον αὑτοῦ * καὶ οὐαὶ αὐτῷ τ" 
ὅταν πέσῃ, καὶ uii] δεύτερος τοῦ ἐγεῖραι : 
Καί γε ἐὰν κοιμηθῶσι δύο, καὶ θέρμη aitc - 
ὁ slc πῶς θερμανθῇ ; Καὶ ἐὰν ἐπικρατα. 
εἷς, οἱ δύο στήσονται κατέναντι αὐτοῦ. Β΄ 
σπαρτίον τὸ ἔγτριτον οὗ ταχέως daojfo7 

Προσεχῶς χαθυπογράψας xol στηλιτεύτι 1." 
μὲν ὄντα τὸν ἐπειλημμένον τῆς ἐξουσίας τ." 
του xai δεσποτείας, xal μήτ᾽ ἀδελφὸν pi 
υἱὸν ἔχοντα τὸ παράπαν " ὡς διά τινα τοῦτ» EC 
σθαι τὴν φειδωλίαν xal τὸ τῆς γνώμης 1/977 
xal πλεονεχτιχὸν xal φιλάργυρον ἀλλ᾽ iud 
στως xaX χωρίς τινος τῆς οἵας δήπουθεν 155^ 


ταῖς ἀεὶ γενομέναις προσθήκαις αὔξησιν 11 577 
χὴν τῆς ἐπὶ τὸ μεῖζον αὑτοῦ παραστάσευς EX^ 
νον ἐν ταῖς ἰδίαις ἐπιθυμίαις καὶ ἐφέσεσιν" T7 
ματαιότητα καὶ περισπασμὸν πονηρὸν npo 
νῦν εἰσάγει δύο τινὰς ἀγαθοὺς ἐν «ᾧ 2A 
ἐπ᾽ ἀγαθῷ συμφωνίαν ἔχοντας καὶ τὴν ὀρθή" 

ἀλλ᾽ οὐχ ἁπλῶς δύο παραλαμδανομένους ἐν € 
καὶ μοχθηραὶς ὑπολήψεσιν, ὥς τινες jenit 
à ἐν ἀγαθαῖς δηλαδὴ καὶ σπουδαίας. V 
φησιν « Οἷς ἐστι μισθὸς ἀγαθὸς ἐν μόχθῳ 777 





. m 
etiamsi alteri quidpiam adversi accidel. ann. 
leve subsidium in sodali et contubernali "mr ts 
habet. Nec vero Olympiodori divers 0... 


D qui concordiam duorum al Ecclesisste Jj 


cit, quz in recte factis versatur, εἰ 8. 7 ^u. 
meretur. Gregorius Nyssenus esplanationt?, d 
ultra capitis tertii numerum decimum Mim f 
que produxisse creditur; cum integr9n €... 
mentarium Possinus ex codice Romano 56 T 
psisse testatus sit (in Prol. TÁes. esc m 
praterea editam hactenus est. Nec Cte? , 
librum Ecclesiast:*e ante Gregorium p 
exposuerunt, opera, si qua exstant, € 

ad manus esse potuerunt. 


913 


IN ECCLESIASTEN. — LIB. IV. 


914 


«οὺς ἀμφοτέρους παριστῶν φιλοχάλους xal qiAave A inopiz opportune bernigneque opitulautes. : qucd 


ὑρώπους xal συμπαθεῖς, xal διὰ τοῦτο χιχρῶντας 
x2Y διανέμοντας τὰ χατὰ χρείαν τοῖς ἐνδεέσι χαὶ πέ- 
νη 31ν" ἅτε δὴ πρὸς τὴν μέλλουσαν διχαιοχρισίαν 
ἀποθλέποντας, καὶ τὴν παρὰ Θεοῦ μισθαποδοσίαν 
ἐλπίζοντας, Τοῦτο γὰρ ἐσήμανεν εἰπών - εθἷς ἔστι 
ἰεισθὺς ἀγαθὺς ἐν μόχθῳ αὐτῶν. » Οὐ γὰρ ὡς ὁ φει- 
δωλὸς ἐχεῖνος πέρα: οὐχ ἐπιτιθεὶς τοῖς ἑαυτοῦ μό- 
χθοις χαὶ πόνοις πρὸς τῷ μόνον ἐπαύξειν xal παρα- 
τείνειν τὸν πλοῦτον, xal μηδαμῶς τοῖς ἐνδεέσι διανέ- 
μβμὼν τὰ πρὸς αὐτάρχειαν" ἅτε δὴ τὴν προαίρεσιν 
ἀχόρῤεστον ἔχων πρὸς. πλοῦτον, καὶ μηδόλως ἐμπι- 
πλαμένην, οὕτως οὔ γε χαθυπογράφει xa τοὺς παρ- 
ὀντας δύο φιλοπλούτους xal μισοχάλους wal φειδω- 


rectum illud judicium eogitent, quod futurum est, 
el premia sperent, qua a Dco distribuenda sunt. 
Nam hoc item significavit, cum dixit : « Quibus 
est merces bona in labore suo. » Neque enim ut 
sordidus ille, qui modum laboris ac defatigationis 
omnem ignorat, ut opes augeat ac proferat, nec 
quidquam egentibus, quod satis sit, clargitur, in- 
satiabili semper animo, nec unquam diviliis sa- 
turo, sic et duo isti describuntur pecunie amato- 
res, virtutis hostes, avari, sondidi; at contra 
misericordes scilicet atque unanimes : nam hoc 
aperte, ut jam diximus, illa significant : « Quibus 
est merces bona in labore suo. » 


λυύς" ἀλλ᾽ ἔμπαλιν ἐλεήμονας δηλονότι καὶ συμπαθεῖς. Τοῦτο γὰρ παρίστησιν ἐναργῶς φάσχων * « Οἷς 
ἐστι μισθὸς ἀγαθὸς ἐν μόχθῳ αὐτῶν, » ὡς ἔφθημεν εἰπόντες. 
Καίτοι γε χαὶ μόνος ὁ εἷς ἀγαθὸς xai φιλάνθρω- Β΄ Ceterum etsi vel unus tantum, quem bonum 


πος παρειλημμένος βελτίων εὑρίσχεται τοῦ ἑνὸς 
ἀπσυμπαθοῦς δηλονότι xal φειδωλοῦ, xal τὸ ἀμετά- 
botow τῆς προαιρέσεως ἔχοντος * πλὴν ἀλλὰ γὰρ 6 


, συφὸς Ἐχχλησιαστὰς δύο παραλαμθάνει φιλοχάλους 


xai συμπαθεῖς, τὸ ἀναντίῤῥητον τῇ συγχρίσε:ι τῶν 
ἐδίων λόγων ἐντεῦθεν χατασχευάζων, ὅτι φησίν᾽ 
ε« "Exy πέσωσιν, ὁ εἷς ἐγερεῖ τὸν μέτοχον αὐτοῦ. » 
ὭΣ εὐολίσθου τῆς ἀνθρωπίνης προαιρέσεως οὔσης, 
xai τὴν ἑτοιμοτάτην πρὸς τὰ φαῦλα ῥυπὴν ἐχούτης 
μᾶλλον, ἣ πρὸς τὴν αἴρεσιν τῶν ἀγαθῶν χαὶ σπου- 
δχίων, ἐν τῇ παρεγχλίσει καὶ παρεχτροπῇ τῇ πρὸς 
τὰ χείρω, θάτερον ὑπὸ θατέρου δεδέχθαι τὴν διόρ- 
θωσιν καὶ βελτίωσιν αἰνιττόμενος. Tou γὰρ ἑνὸς εἰς 
ἃ μὴ θέμις χατολισθήσαντος, καὶ μηδαμῶς ἔχοντος 
ἕτερον τὸν διαναστήσαντα αὑτὸν, xal πρὸς τὴν τῶν 
ψρειττόνων χατάστασιν ἐπανάξοντα, μένει σαφῶς ἡ 
πτῶσις xal χατολίσθησις ἡ πρὸς τὴν ἀμαρτίαν ἀμε- 
τάδλητος xal παντελῶ; ἀδιόρθωτος. Διὰ τοῦτο φησὶν 
ἂν τοῖς Εὐαγγελίοις ὁ Κύριος" « “Ὅπου εἰσὶ δύο 1 
«pet; συνηγμένοι ἐν τῷ ἐμῷ ὀνόματι, bxel εἰμι ἐν 
μέσῳ αὐτῶν" » τὴν ὁμοφροσύνην xal σύμπνοιαν τὴν 
ἐπ᾿ ἀγαθῷ τῶν δύο xal τριῶν χρείττονα xai προτι- 
μωτέραν τοῦ ἑνὸς χαὶ μόνον σαφῶς εἰστγούμενος. 
Ei γὰρ τὸ ἔλαττον ἀγαθὸν κατασεμνύνει τῆς ἀλη- 
θείας ὁ λόγος, πολλῷ μᾶλλον τὸ μεῖζον" ὥσπερ 
ἔμπαλιν εἰ τὸ βραχὺ καχὸν χαὶ φαῦλον ἡγεῖται στυ- 
γητὸν χαὶ φευχτὸν, πολλῷ μάλλον τὸ πλεῖον. Ὃ παρ- 
εὐποδῶν, φητὶ xii ὁ σοφὸς Ἐχχλησιαστής " « Καί 


humanumque esse constet, melior altero inveni- 
tur, qui et humanitatis expers sit, et avari- 
tie vitio ae cupiditate laboret ; binos tamen sapiens 
Ecclesiastes assumit honestos viros et unanimes ; 
atque omnem jam a verborum suorurà compara- 
tione contradictionem tollit, eum dicat : « Si ceci- 
derint, unus eriget participem suum : » illud si- 
gnificans, cum humanum arbitrium facile labatur, 
et multo paratius ad mala, quam ad bonarum hone- 
starumque rerum electionem sit, in declinandis ac 
effogiendis iis, qux deteriora sunt, alterum alte- 
rius consilio et ope juravi. Nam si alter in illicita 
prolapsus, nusquam alterum reperiat, a quo eriga- 
tur, et in meliorem vite statum revocetur, 
mánifestum est, casum ejus et prolapsionem 
in peccatum manere eamdem, nec mutari quid- 
quam aut corrigi. Propterea dicit in Evangeliis 
Dominus : « Ubi sunt dao sut tres congregati in, 
nomine meo, ibi sum in medio eorum **. » Cou- 
cordiam conspirationemque 117 circa bonum 
longe potiorem prestantioremque duorum aul 
trium esse, quam unius tantum, manifesto nos 
edocens. Si enim ab oraculo veritatis bono minori 
laus tribuitur, multo magis majori : ut e contrario 
sileve aliquod malum et peccatum odio fugaque 
dignum habeatur, multo magis quod gravius sit. 
Atque illud ipsum con(irmans ait et sapiens Eccle- 
siastes : « Et quidem si dormient duo, etiam caior 


s ἐὰν χοιμηθῶσι δύο, xal θέρμη αὐτοῖς * καὶ ὁ εἷς p illis; et unus quomodo calefiet (82)? » Certanien 


πὡς θερμανθῇ ; » Τὴν ἅμιλλαν xal τὸν ἐρεθισμὸν 

ἐχατέρου πρὸς ἑχάτερον τὴν ἐπὶ ταῖς σπουδαίαις 

πράξεσιν ἐντεῦθεν παραδηλῶν᾽ χαθὼς οὗτος αὑτὸς 

ἐν τῇ βθίόλῳ τῶν [αροιμιῶν ἐμπεδοῖ φάσχων᾽ « Σί- 
δ. Matth. xviit, 20. 


(82) Haec Chrysostomus de mutua inter homines 
charitate accepit, quie invicem et voluptatem affert, 
et vires auget. Sic enim Ecclesiaste auctoritate 
w-us est : Καὶ ἕτερος αἰνιγματωδῶς αἰνιττόμενος τὸ 
ἰσγυρὸν αὑτοῦ λέγει" !Ectr κοιμηθώσιν οἱ δύο, καὶ 
θέρμη αὐτοῖς, καὶ τὸ σπαρτίον τὸ ἔντριτον οὐ 
ταχὺ ἀποῤῥαγήσεται. Καὶ γὰρ xa! τὴν ἡδονὴν ἐν- 
καυθα xat τὴν ἰσχὺν ἐχδείχνυται, χαὶ ἐμφάνει, ὅτ: 
xil ἡσυχάζουσι πολλὴ ἔσται ἡ ἡδονὴ, χαὶ ἐνεργοῦσι 


inde contentionemque declarans alterius cum al- 
tero circa. Mrtutem : quemadmodum in libro Pro- 
verbiorum ipse idem asseruit, cum ait :« Ferruin ferro 


exacuiur, et homo exacuit faciem alterius (85) ; 


πολλὴ ἡ ἰσχύς, ld est : Et alius vires ejus per emiqma 
significans, dici : Si duo dormierint, calur erit ipsis, 
et fuuiculus triplex non facile rumpetur. Nam εἰ 
toluptatem hic ostendit et vires, εἰ magnam quiescen. 
tibus voluptatem, magnas operantibus vires fore de- 
clarat. (Expos. in psal. cxxxitt, n. 4, tom. V.) 

; (85) Prov. xxvit, 11. At LXX habet... «956070» 

10:679. 





m - 


915 S. GREGORII AGRIGENTINI o 
et. quedam in loco etiam Paulus a3posto- A ὄνρος 3íónpow ἐξύνει" àvho C$ παροξῦνε: zy-- 


lus dixit : « Scio enim promptum animum ve- 
&irum, pro quo de vobis glorior apud Macedóhes : 
quoniam Achaia parata est ab anno przterito ; et 
vestra zvulatio provocavit plurimos **. » Ac rur- 
sum : « /Emulamini autem charismata meliora ". » 


Nimirum animus bominis ut in rebus pravis 
proximum quodammodo zmulari solet, ita sape et 
in bonis bouestisque eumdem imitatur, 3tque ad 
«a strenue referenda, qux operum optima haben- 
tur, assurzit : qui si sous forte sit, minime divini 
amoris δὲ honesiz prob:que vii ardore incale- 
561 : aut si. quis est, cui hoc obüngat, tam rarus 
est, ut vix inveniatur; et hic idem, si potentiores 
subverterint, dirigentem et ad optimam vitze ratio- 
nem revocantem habebit neminem, (uod autem 
addit sapiens Ecclesiastes : « Et si invalaerit unus, 
duo stabunt adversus eum ; » unum quidem a recía 
r;orum institutione descivisse significat ; duus vero 
adfuturos illi ex adverso, ut dirigant atque con(ir- 
ment, socium nempe contubernalem et celestem 
Dei opem, unde omnis emendatio repetenda est. 
4juare ait : c Et funiculus 118 triplex noa cito 
rumpetur, » tüiplicis funicui nexum infragilem 
potissimum proponens tanquam imaginem et exem- 
p'um, unde intellizas, plus quam unum aut duos, 
valere ad bonum sectandum tres simul concordes, 
vi in Evangelio pronuntiatum ad:nonuimus, 


Sic quilem bhze, uti sonant, interpretati, sen- 
tentiam eorum non admiltimus, qui de anima et 
« orpore sermonem bic esse Guxerunt (857) : quippe 
125 labat, et stare non potest. Anima enim impe- 
ri jus omne habet, et cum sui ipsius, tum corporis 
r'gendi summam auctoritatem. Corpus vero man- 
«;pinin est animz, qu:£cun;ue buic arriserint prz- 
*!'aus ac mercenarium exlibens famulatum. Itaque 
si anima ad malum ac scelus deflexerit, et 3 bona- 
rum Cogitalonum ac meditationum consuetudine 
agerraverit, fieri non polest, ui corporis ope as- 
* àrgat, et meiiorem ad frucein redeat : neque enim 
illud ita comparatum est. ἃς rursum, si corpus ia 
]:ccatum decilere prolabique continzat, non a 
seipso eb propria imbecilliaie cadit, sed anima 
multo ante prava ob desideria collapsa, casum uia 
suuit eum.lcm, vel inforuicationem, vel in homici- 


85 J[Cor. v0, ἢ. ? ECorc. xs. δὲ. 


(85) Olvmpio-lo-o se non assentiri siznitiat, qui 
jw: pe in eam quoque sententiam dictum Eccle-ia- 
ste interpretatus est, tanquam si de ania. et corc- 
poris eoncondia Aecipi Possit. Ait eaim : Πῶς δὲ 
ἀγαθοὶ οὗ δύο ὑπὲρ τὸν ξυχ; ἐὰν τὸ σ΄ 11 σωϑτηνΐ, 
χενοδοξῇ δὲ ἡ ψυχῆ, βαταῖΣ τοῦ 30 ss ἢ τωξ2- 
Sv. Καὶ ξ ἔμπαλι», E» ἡ νυν ταπειναφοῦνξι πος 
vein €& τὸ ceua, ασταία ἡ τα πεινοτ σοτντ. EVA; 
Ye μέρους ἀμαρτάνοντος͵ waxns d τῷ ματος, ἂν" - 

Ὡς χαὶ τὸ ἕτερον coc περιλαμβάνεται, CAYa^r 


τῶ» 6.5 ἡ τολτοῦυ, εἰς τὸν Σ τοτέτῆφι τῆς RI 


"Y AS? ede * a ^T 


ἐτέρου. » Φι τὶ δέ που xai Παῦλος ὁ μέγας ic. 
λος" « Ola γὰρ -ἶν προθυμίαν ὁμῶν, ho 
ὑμῶν καυχῶμα: Ἀδιχεῦδα:, " ὅτι "Agata zac 
σται ἀπὸ πέρυτι" χαὶ ὁ ἐξ ὅ᾽νμχῶν (reg toin 
πλείονας. » Καὶ πάλιν € Ζτιλοῦπτε δὲ τ τὰ 20:721: 
χρεῖττονα. » 

Πέτφυχε γάρ πὼς f$ ἀνθρωπίνη καρδία, 62 
τοῖς φαύλοις τὸν πλησίον ζτιλοῦν, οὔτι Σὲ oa. 
χὰν τοῖς ἀναθοῖς χαὶ σπουδαΐοες, χαὶ rcv 
πρὸς τὰς τῶν χρειττόνωνυ ξογῶων ἐνεργεῖ: xi. 
ξεις " ἔχιστα δὲ πως ὁ εἷς xai διαθερπένει: “΄ 
τὴν θείαν ἀγάπησιν χαὶ τῶν σπουδαΐαν nii 
σττν χατάπτατιν᾽ εἰ δὲ xaf τις εἰρεθϑεῖτ ποτ 
μόγις εὑρεϑέσεται χαὶ σπιακνέως. Kat 02:5; n2: 
τραπεὶς τῶν xpettvóvers, οὐχ ἕξει τὸν i16 
βξνον xr: πρὸς c5» βελτέστην ἄνάγοντατι!:. " 
δέ orav ὁ σοφὸς "ExxXxhnzz3-h;^€ Kain 
ταιωδῇ ὁ εἷς, οἱ δύα στήσονται κατέναντι 1.1.. 
Eva μὲν δηλοῖ τὸν καραὀῥυέντα τῆς κρείττον- iv 
δίο δὲ τοὺς στησομένηυς εἰς ἐναντίωσιν 12.7 
διόρθωσιν xat βελτίωσιν, xai τὸν συνόντα x3 
χοῦντα, xal μέντο: xal τὴν ἄνωθεν τὸῦ θεῖν. 
παρ᾽ ἧς πᾶν ἀνθρώποις τὸ χατορθούμενο " 
ernsí* « Καὶ τὸ σπαρτίον τὸ Evzptzov "s z 
ἀτυῤῥαγίσεται,» τοῦ τριπλόχου σχοινίου τὸ 5. 
ἔτι χαὶ μᾶλλον προβαλλόμενος cixówa xai ue 
γὙμ4 “τῆς ás2xArzlípac πρὸς zb. fea χαὶ το. 
τῶν τριῶν ἐπὶ τὸ ἀγαθὸν συμξωνέας, xaci m 

α΄ Ὑελιχτ 27007 xn), ὡς ἔτϑυν κεν εἰττῦντες. 

Tat:a uiv οὕτω χατὰ τὸ γράμμα voti : 


* 


προτιέμεθα τοὺς ἐξειλτφότας ἐπὶ T4 ve 


T 
Gouico; τὴν ἐχδυχὲὴν τῶν Ebor ξένων, ὧν TIT | 
σωζηλξντυ, Ἢ uiv γὰρ ψυχὴ «ὃ χῦρας ἔχει me 
posa; xai κυδεονέτεως ὅλτις xai τῆς ἰδίας n 
τοῦ πτώματος. Τὸ δὲ σῶμα δοῦλόν ἔστι τῇς vs a 
κἄτι ταὶς χρίσεσιν αὐτῆς ἔξυ τῦ ππβετοῦμ εν uu 
«εὔον. "Edw οὖν ἡ ψυχὴ χατανεύϑῃ πρὸς she 
χαὶ xor oh), χαὶ παραῤῥυῇ τῶν κρειττόνον ἐν). 
ctv xai διαληγιτιῶν, ox αἷόν τὲ ἔστιν αὐτὸ 
σῶμα Guy:3:dv, xai πρὸς τὸ βέλτιον ἐπανάγεν " 
Υἱρ πέφυχε. Καὶ πάλιν, bXv τὸ σῶμα ud 
συλπτωθῇ πρὸς τὴν πρᾶξιν τῆς Asi . 
παρ ἐχυτοῦ xa3i0/700:y πέπτωχεν, ἀλλ᾽ Ex τῷ T ᾿ 
D πρότερον συχπτωθείστς φοχῖς ταῖς ποὺς τὸ : 
πιθυχίαις, τὴν τοιαύτη πέπονθε σύμπτοῦ 


ποὺς πορυείσν, ἃ πρὸς μιαιφανέαν, Ἐ τιν τ 


rp 
τῆς λύγον, ὅτι ἐὰν πέτωτο ὁ εἷς ἐστρεῖ τ' dais 
αὐτὸ. jest: Αἱ quomodo meliores i ai 
wuus? si corpus temperanter se gerat , € 
grid capiulur:;: vana αι cvrporis 
Rarsus si anima demissionem amet, corp c dt 





cordia circa virtslem. pra mio dignam - pei met 
οὐ imt, ΚΣ eriget participem. smam UM 
pet 2 E. 





017 IN ECCLESIASTEN. — LIB. IV. 918 


ἑτέραν ἀπειρημένην χατολιτ᾽ῇσαν, ὡς ὑπενηνεγμένον A dium, vel in. vetitam aliam actionem — corruens 


παῖς ῥοπαῖς xai βουλήσεσι τῆς Ψυχῆς. Ταύτης δὲ 
προπεπτωχυίας, xal τοῦ σώματος συμπτωθέντος, οὐχ 
ἔχει χώραν τὸν ἕνα λέγειν πεσεῖν, ἀλλὰ τοὺς ἀμφο- 
τῆρους " ἀμφοτέρων δὲ πεπτωχότων, πῶς ὁ πεπτωχὼς 
τὸν πεσόντα διαναστήσῃ χατὰ τὸν Ἐχχλησιαστῆν ; 
Ἥσπίνυν ἑχατέρου πεσόντος οὐδέτερος διεγεῖραι τὸν 
ἕτερον οἷός τέ ἐστι πρὸς τὴν τῶν χαλῶν στάσιν. Τὸ 
σῶμα γὰρ οὐ. xéguxev* ἡ δὲ ψυχὴ χἂν πέφυχεν ἀλλὰ 
προηγουμένως ἑαυτὴν ἐξεγερεῖ τῆς ἀμαρτητιχῖς συμ - 
π-τώτεως διὰ τῆς μετανοίας" ἔπειτα δὲ χαὶ τὸ σῶμα 
συνεγερθήσεται πάντως αὑτῇ τὰς ἡνίας ἐχούστ καὶ 
τὸ χράτο; τῆς ἐπὶ τὸ χρεῖττον f| τὸ χεῖρον ῥοπῆς. 


.Ei δέ τις βονληθείη τῆς ἀναγωγῆς τοῖς λόγοις 
ἁλλῃγοριχώτερον ἑρμηνεῦσαι τὸ εἰρημένον, τοῦτο 
ιἄλλον προαχθήσεται χαὶ νοῆσαι καὶ εἰπεῖν ὦ; τρι- 
μεροῦς τῆς ψυχῆς ὑπαρχούσης, ἅτε δὴ τὸ λογιστιχὸν 
χαὶ τὸ ἐπιθυμητιχόν τε χαὶ θυμιχὸν σαφῶς ἐχούσης, 
ἀγαθοὶ παραληφθήσονται χατὰ τὸ μᾶλλον τοῦ ἑνὸς 
τούτων, 0! δύο πρὸς τὸ ἀγαθὸν συμφωνήσαντες, καὶ 
τῷ λογιστιχῷ μέρει τοῦ ἐπιθυμητικοῦ χαταχολουθή- 
σαντος ἐπὶ ταῖς τῶν βελτιόνων ἐχλογαῖς xal ῥοπαῖς" 
ἀλλὰ xdi θατέρου τούτων, fitot τοῦ ἐπιθυμητιχοῦ 
mphe & μὴ θέμις παρεκτραπέντος, ῥᾳδίως αὐτὸ πρὸς 
τὸ βέλτιον ἐπανάξει" τοῦ λογιστιχοῦ πρὸς ἐνθυμὲ - 
σεις ὑπενεχθέντος ἀτόπους, xal παραρυέντος τὴς ἀλη- 
θοῦς χαταλήψεω: τῶν πραγμάτων, τὸ ἐπιθυλητιχὸν 
μέρος τῇς πρὸς τὸν ἐπὶ πάντων Θεὸν ἐφέσεως ἀντ- 
εὐχόμενον, καὶ τῇς ἀληθοῦς διαγνώσεως, ἀνασχευάᾶτει 
τοῦ λογιστιχοῦ τὴν παρέγχλισιν καὶ παρεχτυοπήν, 
Καὶ σώζεται τὸ ῥητὸν, ὡς Exazépou παρ᾽ ἑκατέρου 
διεγερθέντος. Οὐαὶ δὲ θατέρῳ τούτων ἤτοι τῷ ἐπι- 
δυμητιχῷ, ὅταν οὐχ ἔχῃ τὴν ἀπὸ τοῦ λογιστιχοῦ μέ- 
pouc βοήθειαν xal πρὸς τὰ χρείττω διέγερσιν, Κατ- 
ολισθαίνει γὰρ πρὸς βλαπτιχὰς ἐπιθυμία; καὶ qu- 
χοφθόρους μυρίας. Τοῦτο δὲ πάσχουσιν οἱ λωθησά- 
μένοι χαὶ διαφθείραντες αὐθαιρέτω; τὴν χρίσιν τοῦ 
λογιστιχηῦ μέρους, xal νεχρὸν χαὶ παντελῶς ἀνενέρ- 
γήτον ἀποφήναντες, ᾿Αλλὰ xal τὸ ἔμπαλιν οὐαὶ τῷ 
ληγιστιχῷ μέρει τῆς ψυχῆς, ὅταν οὐχ ἔχῃ τὸ ἐπιθυ- 
μττιχὸν τεταγμένον πρὸς τὴν θείαν ἀγάπησιν" ἅτε 
δὴ πυρπολούμενον τῇ συντόνιν ἐφέσει τῆς πρὸς τ 
νοητὰ χαὶ θεῖα βελτίστης προσνεύσεως. Πεσόντι γὰρ 


tanquam auimz propensione ac voluntate delatum. 
Anima vero prelapsa, collapsoque una corpore, 
dici nequit, unum tantummodo cecidisse, sed 
utrumque dicendum est : utroque autem lapso, 
quomodo qui cecidit, ut Ecclesiastes ait, jacentem 
erigat? Quin etiam alterutro tantum lapso, neuter 
ad honestarum rerum statum revocare alterum po- 
test. Corpus enim ineptum natura. est : anima vero 
quanquam idonea est, semetipsam tamen prius ἃ 
peccati lapsu penitentia excitabit. Tum denique οἱ 
corpus erigetur omnino cum ipsa habenas regente, 
ac propensionem ad bonum et malum tanquam 
domina moderante. . 
119 Si quis autem orationem attollere, et dicta 
interpretando allegoriam sequi maluerit, illud po- 
tius cogitare atque dicere necesse sit; cum tripar- 
tito anima consideretur, quippe qui manifesto et 
rationem, et appetitum, et irascentiam complectitur, 
multo validiores deprehendi binas ejus quasi partes 
in bono conseutientes, quam unam tantum, cum 
nempe rationem in bonarum rerum delectu et 
conseciatione appetitus subsequitur (84). Quin- 
etiam alteram istarum, si se ad illicita converle- 
rit, appetitum scilicet, facile ratio ad meliora re- 
ducet; et si ratio ad absurdas cogitationes delata. 
fuerit, et a vera rerum comprcehensione deflexerit, 
appetitus, qui in Deum universi desiderio fertur 
verumque amat judicium, rationis declinatiorem 
erroremque emendaLit. Atque adeo stat dictum, 
nempe alterum ab altero auolli. Vie autem alteru- 
tri earum, sive appetitui, quotiescunque illi ratia- 
nis auxilium et áncitamentum ad potiora defuerit. 
Àd noxia eniin desideria οἱ quaslibet animi corru- 
ptelas delabitur. Atque hzc iis contingunt, qui 
sponte sua rationis judicium contumelia illata per- 
verterunt, ipsamque velut mortuam atque omnino 
inertem reddidere. Αἱ e contrario vs ipsi rationi, 
quotiescunque appetitum sibi addictum non habue- 
rit, cujus ope ad divinam claritatem aspiret : cum 
is potissimum vehementi ardeat desiderio, et ad ea 
inclinatione optima tendat, quz menle percipiun- 
tur, et divina sunt. Rationi siquidem in irrationa- 
biles cupiditates delapssze nullam appetitus ulilita- 


εἰς παραλόγους ἐνθυμήσεις τῷ λογιστιχῷ μέρει, τὰ D tem suppeditabit, postquam vim suam virtutemqu * 


ἐπιθυμητιχὸν οὐδεμίαν ὠφέλειαν πρυτανεύσει" ἅτε 
δὴ τὴν ἰδίαν ἀπολέσαν ἐνέργειαν, Τὸ αὐτὸ ὃ τοῦτο 
θεώρημα ληφθήσεται χἀπὶ τῇς τῶν ἀμφοτέρων xa- 
θευδήσεως, xal τῆς τοῦ ἑνός᾽ ὁ δὲ nat * « Καὶ ἐὰν 
ἐπιχραταιωθῇ 6 εἷς, οἱ δύο στήσονται κατέναντι αὖ- 
τοῦ, » χαὶ τὸ θυμιχὸν παρεισάγει τῆς Ψυχῆς μέρος, 
εἰς βοηθειαν εὐρισχόμενον τοῦ λογιστιχοῦ πολλάχις, 
ἢ τοῦ ἐπιθυμητιχοῦ mob; τὴν τοῦ διαδόλου xal τῶν 
ἔργων αὐτοῦ χινουμένην ὀργὴν, ἢ παρὰ τοῦ λογιζο- 
μένου τὸ χρεῖττον, ἢ παρὰ τοῦ ἐπιθυμοῦντος τῶν 
ἀμεινόνων. Τῶν δὲ τριῶν τούτων τὴν συμφωνίαν 


(M) Hic vero Olympiodori auctoritatem et do- 
eirinam clanculum amplexatur, qui aliis verbis rem 
eamdem persequitur, atque c duarum quasi par- 


perdiderit. Enimvero consideratio hujuswodi in iis 
quoque locum habeat, qux de dormitione amborum 
et unius prolata sunt. Quod autem dicat : « Εἰ si 
invaluerit unus, duo stabunt adversus eum, » ira- 
sceutiam quoque tanquam anima partem introdu- 
cit, quz szpe rationi vel appetitui auxilio venit ad 
iram adversus diabolum ejusque cepia incitatam, 
sive quis, quid praestantius sit cogitet, sive ca, 
qua potiora sunt, concupiscat. llarum autem trium 
veluti animas partium 31 9Q concordia et funiculo 
triplici designatur, qui dillicile ruropitur : quippe 


tium concordia ipse etiam fieri ait, ut tertia. suc- 
cumbat , ac penes priores illa victoria sit (ltid, 
p. 650 E). 


91) S. GREGORII AGRIGENTINI t. 
410} et tri.us animz facultatibus consentientibus, A ἐξειχονῖζει xai τὸ σξαρτῆσν τ ξντξετον, 0l 
sanete spirilalisque vitz status majori soliditate δίως ἀτυῤῥτγυύμενον. Aij καὶ τοῦ τρεμτου: -: 


NEC —-- 


emn. 


conlirmoatus reperiatgr. 


At vero et mysticum mazis sermonem tiaazisque 
d: sinum sapiens Ecclesiastes faniculi triplicis exem- 
p:o fortasse. significat 85). Quid si enim unicum 
civinum principatum designat e tribus constantem 
divinis bvypostasibus? Et nos verze professionis no- 
strz doctrinam ordiri et contezere docet e tribus 
Jersonis zquoipollentiLus, ejusdemque naturz, et 
c'zlernis, unam in substantiam coeunübus et po- 
i^niiap et voluntatem el dominationem et impe- 
piu:n? qni enim dizni babiti sont, ut bzc profi- 


cjusquam sermo a vita zterna beataque spe avel- 
L-re possit. Ait deinJe Ecclesiastes : 


ψυχῆς συμφωγήϑαντος, áódavis-ipa ττς EL 


TUO. καὶ πιεματιξῆς ερεθήπεται τηλιτεῖς. ὁ : 


7,577, ἔτι, χατάσναςις. 
Tiya δὲ καὶ μυστικώτερον χιαὶ θειότερόν ca; 


αἰνίττεται ὁ σοφὸς Ἔχχλν πιαττὺκς dà τὸς oe 
yo Evzpizon σξαρτίου" dick Tàp τῆν 3:0} τ 


θελρχίαν ἐχ θεαρχιχ» τριῶν ὑὕποστξτιτεν cl. 
χυΐα» ἔξει γυνέχει" διδάζχωνν Apnd. τ, vc 
€h:xgvooos tous) πίατεως παταπχευΐζειν xri ou 


χεῖν Ex τριῶν» ἰζυσζϑενὼν xai Σομφ ῶν 23: 25:2. 
Ξροσώπων σονιόστων εἰς ἱκέαν οὐπτίαν xai: 6e. 


χαὶ βούλησιν xil ξεστοτεέαν xai xopó T. 
γὰρ οὕτω πεττεύειν ἐξιωμξννως οὐ Balle $—;-— 
teanisr, non facile eos bzréticus atque impius p τις αἰρετιχὸς χαὶ δυσσεδὴς λότος δυνί, Ξεται dii» 


vio) ζωτς χαὶ τῶν uixzpieey ἐλπέδεωον. Eti ci 
Ἔχχλι Ξξιαστέ ς" 


Vrms. 15, 14. Bonus est puer peuper εἰ sapiens 
saper regem seniorem et sim!ium, qui nescit prori- 
dere : insuper de domo vinculorum egredietur, ut 
regnei : quia eliam in reqno suo (actus est. peu- 
per (86). 

Bonum habet atque honestum propositum Eccle- 
«;astes, Ut investigatis comparatisque inter se re- 
μυ9 ac persenis, quz in hac vita versantur, mores 
lominum emendet, eorumque voluntates 2 pravo 


quoque affectu. maleficioque deterreat. Idcirco hic C 


cliam cum puero paupere et sapiente seniorem 
2| mem et rezem et stultum confert, tanquam qni 
p'arimum inter se distent, et contrariis sententiis 
12] longe discrepent : ac puerum et pauperem, 
c 0i sapiens inventus sit, extollit, potioremque illo 
judicat, qui rex cum sit et senior, stultus tamen 
inveniatur. Quo nempe ab insipientia atque inseitia 
jivenes et senes, paup res et reges deducat, eos- 
cemque ad sapientie prudentizque certamina per- 
irahat. Sic enim eos affari mibi videtur : Ecquam 
rex capit utilitatem, vel si decus senectutis iu 
capite preferat, siquidem innata prudentia sapien- 
tiaque illa careat, quam sibi homo discendi cupi- 
dus et laborum patientia et honestatis studio com- 
parat ἢ nam si sapientia ab eo et prudentia absit, 
perturbata confusaque rerum administratione, sti- 
pendiarios suos quasi rectoris expertes ostendet, et 
alienorum atque hostium armis absumet ac perdet, 


(85) Quz sequuntur. hzc quoque ex Olympiodoro 
desumpta videri possint. Verum scriptori utriqne 
praiverat Basilius Magnus. Is libro v Adversus Ex- 
nomium art. 15, sic erat locutus : Οὐχοὺν iv Υἱῷ 
γνῶθι Πατέρα, ἐν Πατρὶ δόξασον Υἱόν" μὴ Ρερίσῃς 
“ἁ ἀμέριστα, μὴ σχίζε τὰ ἄσχιστα " x3v γὰρ θέλεις, 
οὐ σχίζεται, χἂν διαῤῥήγνυνται ol αἱρετιχοὶ, οὗ 
διαῤῥήγνυται fj Τριάς xat σεδάτμιός ἔστιν ἐν μιᾷ 
χαὶ ἀϊδίῳ δόξῃ, τὴν αὐτὴν x μέαν μόνην θεότητα 
πανταχοῦ περιφέρουσα, ἄῤῥηχτος, ἄσχιστος, ἀδιαί- 
ρετος, πάντα πλτηροῦσα, πάντα περιέχουσα, ἐν πᾶ- 
σιν οὖσα, δημιουργοῦσα, χυδερνῶσα, ἀγιάζουσα καὶ 
νιυοποιηῦσα, Αὕτη ἡ θεία xai θχυμασιωτάτη πλοχὴ 
U παῤῥήγνυται, χατὰ τὸ γεγραμμένον " ὅτι Τὸ τρί- 


᾿Αγαϑθὺς παῖς πένης xal σο;ὲς ὑπὲρ ξε:.: 
πρεσέξύτερον xal ἄξρονα, ὃς οὖκχκ ἔτνο " 
προσέχειν - ἔτι ἐξ οἴχου τῶν δεσμῶν lc 
ται τοῦ Sacilevcas " ὅτε xaf γε ἐν βσσιϊε.: 
τοῦ ἐγενήθη πένης. 

To "Exxinsas:f πρόχειταε σχοπὰς ἀγεμεν 
φιλόχαλος, ἵνα ταῖς τῶν ϑιωτειχῶν πριυμότον 5 
προΞξώπων ἐξερτυνήπεσι xai παρΞεξ:τάξεσι fov 
cr τὰ ἔθη τῶν ἀνθρώπων χαὶ τῶν χειρίστων 9 
θέσεων καὶ πράξεων ἀλλοτριτῃ τὰς σφῶν xp 
ρέτεις. Διὰ τοῦτο xal vus ἄντ: παρα τοῦτ τ τῦὸ 
πένητι χαὶ συτῷ πρεσδύτερην ὄντα τινὰ xii B 
Aia καὶ ἄφρονα, τοὺς μαχρὰν ἀλλήλων δι: rtr 
χαὶ ταῖς ἀντιχειίμέναις ὑτουιλέψεσι τὴν 037 
χεχττ μένους " χαὶ δοξάζει τὸν παΐϊδχ χαὶ 7 
cozhv μὲν εὑρεθέντα, μᾶλλον δὲ ἀγαθὴν τοῦ U7 
λέως μὲν ὄντος, πρεσδυτέρη»υ δὲ καὶ BÉyp c7 
λοτρίων μὲν τῆς ἀφροτύνης καὶ τῆς ἀπαιδειτε 
χαὶ τοὺς νέους χαὶ γέροντα: τοὺς πέντ: 5 
τοὺς βϑατιλεῖς, πρὸς δὲ τοὺς ἀγῶνας, xal τοὺ; 7 
The σοφίας xal τῆς φρονέσεως τούτους ρθε 
χόμενος. Μονονουχὶ γάρ φητι Τίς ὠτέλεια apos 
βασιλεῖ, x3v τὸ γῆρας ὑπὲρ χεραλῆς £5 τα! δ; 


p 5. ἀμοιροῦντι δὲ τῆς ἐμφύτου φρονήσεως, E 


χαὶ σητίας τῆς ix φιλομαθοὺς xal ςἰλοπόνου 5 
φιλοχάλου vwournc; τῷ ἀνθρώπῳ προσγινομένη 
᾿Ἀπούσης γὰρ τῆς συφίας καὶ τῆς φρονήσεοις, C7 
πὸ ὑπίχοον ταῖς πεφυρμέναις xa co jxsqopbts 


a.lcxor σπαρτίον οὗ διαῤῥαγήςετπαι. 14 e: P 
ob res in Filio Patrem coquosce, in Patre F ies , 
ποτα: ne dividas qua indiridna sunt, ne rri 
xon scinduntmr. Nam vel si velis, non scit din 2 
cbi dirumpuntur haretici, Trinitas tamen not eodet 
pitur, et est colenda in uua εἰ eterna glori dm 
unam et solam Deitatem ubique circum[eren "αι 
pta, incedua, indivisibilis, adimplens ΟἸΝΆΙδ. — 
continens, in omnibus exsistens, condens. 99" se al 
sanclificans, vivificans. llic divinus el —— at: 
mirandws nexus mon dirumpilur, wl seripl* 

Funiculus triplex non dirumpetur. EY 

(86) Apud LXX legimus... Ὃς ox ET" 


“π-ουτέχει ἔτι" ὅτι ἐξ οἶχηυ,.. 





IN ECCLESIASTEN. — LIB. IV. 


922 


κῆἢσεσιν ἀκχυδέρνητον ὀΞξίξει, xaX τῶν ἀλλοφύλων À vi'am vero suam atque regnum calamitatibus obji- . 


; τῶν ἀντιπάλων χαταναλιόσει xai διαφθερτ:ῖ ταῖς 
'μαΐς, καὶ τὴν ἰδίαν δὲ ζωὴν xai βασιλείαν μυ- 
ες κα θυποθδαλεῖ συμφοραῖς. Καὶ τὸ ἔμπαλὶν τι 
(aA dep τὸν νέον, xÀy πτωχεύῃ, χἂν πενττεύῃ, 
φὸν ὄντα χαὶ τῆς φρονήσεως περιλαμπόμενον ταῖς 
μμπρότησιν; Ἕσται γάρ ποτε χαιροῦ χαλοῦντος, 
ἂν τοῖς λόγοις τῆς σοφίας χαὶ τῆς φρονήσεως ἐχ- 
t6 faac, καὶ χαταπλήξας τοὺς πλουσίους, καὶ τοὺς 
χοντας, καὶ δυνάστας, xal βασιλεῖς, προφερέστερος 
χγεσθήσεται χαὶτιμιώτερος πάντων * ἅτε δὴ πρόξενος 
ἧς ἄλλοις εὑρεθεὶς σωτηρίας xaX διχα!οσύνης ἀλη- 
A. καὶ πολιτιχῆς χαταστάσεως. Οἷον συμδέθηχε 
9 Ἰωσὴφ ὄντι χαὶ παιδὶ xal πένητι, καὶ διαδράντι 
ἃς ἄρκυς τῆς Αἰγυπτία:, xa σώσαντι τὴν Αἴγυ - 
πὸν ἐκ θανάτου τοῦ χατὰ τὴν ἐστυμένην λιμοῦ xa- 
αλαιλθάνειν αὐτὴν μέλλοντο:, Ἕτι δὲ τοιοῦτο; εὑ- 
Z0» χαὶ Δανιὴλ ὁ αἰχμάλωτος, mal; ὧν xal πένης, 


ciet quamplurimis (87). Αἱ contra quid juveni obsit, 
mendico licet atque inopi, si sapiens .sit, et pru- 
denti luce inclaruerit? Fiet enim quandoque, 
opportunitate invitante, ut sermonibus sapientis 
prudentieque plenis divites, et magistratus, οἱ dy- 
nastas,el reges stupore metuque afficiat, el utilior 
ipse atque honore dignior, quam cateri omnes, 
habeatur, salutis quippe communis auctor, vera- 
que justitia ac publice securitatis constitutor in- 
ventus ; quemadmodum Josepho contigit, cum puer 
esset 199 et pauper, qui /Egyptix laqueis ela- 
psus, fame quz impendebat prohibita, Egyptum 
ab interitu liberavit. Ac Daniel quoque non aliter 
in captivitate, puer quamvis et pauper, seniorum 
et stultorum judicum impielatem coarguit, et scnili 
jam dignitati ac prophetarum honori par habitus 
est (88). 


Gi τῶν πρεσδυτέρων xal χριτῶν τῶν ἀφρόνων τὴν ἀσέθδειαν διελέγξας, χἀντεῦθεν τῆ; πρεσθδυτιχῆς 


AX προφητιχῇς ἀξιωθεὶς ὑπολήψεως xal τιμῆς. 
"A&AX γὰρ τῷ γράμματι τὴν τοιαύτην ἐχδοχὴν ai- 


(81) Ad hzc et quie in articulo proximo habes, 
aiorum interpretationem ascripsit Hieronymus his 
verbis : « Vir sanctus Gregorius Ponti episcopus, 
Origenis auditor, in Metaphrasi Ecclesiaste ita 
huuc locum intellexit. Ego vero..... adolescentu- 
lum pauperem et sapientem rege sene et stulto, 
€ul nunquam venit in mentem, quod possibile sit, 
quemauam de his, quos vinxerat, ad regnum exire 

e carcere, Εἰ se ipsum de iniqua deinceps potestate 
sua corruere. Evenit enim interdum, uL hi, qui sub 
adolescentulo sapiente fuerint, absque moerore sint : 
.ita tamen, ut sub sene rege ante versati sunt. Qui 
enim postea nati sunt, quia imnala przterita nescie- 

runt, nec adolescentulum laudare possunt, qui 
postea consurrexit, abducti opinione perversa et 
nnpelu spiritus adversantis. » Graca vero etiam 
afllerenda sunt, cum et illud demonstrent, perpe- 
vam ἃ Billio et aliis Metaphrasim hanc Gregorio 
Nazianzeno esse attribulam : nam qua exstat, ipsam 
. esse, quam legit Hieronymus ex his manifestum 
est. Ἐγὼ δὲ, inquit Neoczsariensis Gregorius , 
προχρίνω νέον πένητα σώφρονα γέροντος βασιλέως 
ἄφρονος, ᾧ ἐνθύμιον οὐ γεγένηται, ὡς δυνατόν ἐστι, 
| τῶν μὲν ix τοῦ δεσμωτηρίον τινὰ εἰς τὸ βασιλεῦσαι 

742327179311, αὐτὸν δὲ τῆς ἀδίχου δυναστείας, διχαίως: 

ὕστερην ἐχπεσεῖν" συμθαίνει γὰρ τοὺς ὑπὸ τῷ νέῳ 
' μὲν, ἔκλφρονι δὲ, τασσομένους, ἀλύπους εἶναι τοὺς, 
, ὅσοι προγενέστεροι. Οἱ γὰρ μετέπειτα γενόμενοι διὰ 

τὸ ἑτέρου ἀπειράτως ἔχειν, οὐδὲ τοῦτον ἐπαινεῖν δύ- 
vivtat , &éyópevol , τε γνώμῃ ἀλογίστῳ, 
| πνεύματος ἐναντίου. 


Addit deinde Hieronymus quz in eumdem locum 
scripserat Apollinaris : « Laodicenus , inquit, in- 
b rpres res magnas brevi sermone exprimere con- 
tendens, more sibi solito etiam hic locutus est : De 
vominiitatíione , inquiens, bonorum in mala nunc 
Feclesissue. sermo est, insipientem hominem co- 
nantis exprimere, qui futura non cogitaus, prz- 
sentius el caducis quasi mognis atque perpetuis 
delectatut : ei post diversa, quae solent bominibus 
accidere in vita sua, atque uiutari, quasi genera- 
lem infert de morte sententiam, quod innumerabilis 
multitudo intereat , et. paulatim consumatur, et 
wanseat, unoquoque iu suo loco alium relinquente, 
ei rursum alium, successore moriente. » 


(88) Danielis pueri attingit factum, quod in Da-- 


nielis prophetze libro legimus cap. xii, ille quippe, 
Susanne innoceptia deleusa, ct seniorum calumnia 


xai ὁρμῇ p 


Enimvero postquam litterarum sensum  seceli 


detecta : Fartus est magnus in. conspectu populi ἃ 
die illa ei deinceps (Dan. viu, 64)..— 

Habemus vero hic Rovum testimonium, ex quo 
historiam Susannz, quam heretici repudiant, in 
Ecclesia antiquitus. receptam agnoscamus, intelli- 
gamusque, ob Josephi vices proxime commemo- 
ratas, auctoritatem ejus jam tum nihilo minorem ἢ 
fuisse, quam quee libro ipsi Geneseos tribucbatur. 
Quse quidem et in Patrum aliorum scriptis, et in 
vetustis Christianorum monumentis satis eminebat : 


(C at insignis jam magis est, atque llebrzo e fonte 


manasse jure creditur, postquam e Chisiano codice 
ipsa Danielis prophetia, qualem LXX viris tribue- 
bant, in lucem denique prodiit, eaque 14 distincta 
capitibus, id est posirema etiam duo complexa ca- 
pita, qua liactenus ex Theodotione tantum habe- 
hamus. Quis enim dubitare jai possit, num caput 
utrumque in Hebrzo exemplari legeretur, cum et a 
prioribus iuterpretibus traus!'atum utrumque videa- 
mus? Juvat autem verba hic describere doctissimi 
viri, qui Danielem emisit, et preclaro plane munere 
Ecclesiam donavit. « Monogramma, inquit. ( edit. 
Hom. p. 81), ad oram codicis bac forma conspi- 


citur quod si resolvatur dat litteras 
A. X. 0. indicat autem Aquilam, Symmachum, 
Theodotionem convenire cum LXX interpretibus, 
mon verbis, at verborum sensu, ideoque lemniscis 
ea, quz sequuntur, adnotata sunt usque Ad versi- 
culum quintum, ubi legitur, ἐν τῷ ἐνιαυτῷ ἐχείνῳ. 
Quod si hac historia Susanne, ut llieronymus 
Pradatione in lanielem innuere videtur, ex codice 
autem nostro apparet, sb illis omnibus reddita 
Grace est, nedum a LXX fateamur, oportet, arclie- 
typum ipsum, unde interpretatio est lacta, diu 
at LXX seniorum tempora superfuisse. Haud 
itaque postremum conficiunt argumentuin de bujus 
veritate historie monogramma et leuinisci. nostri 
codicis, quorum fides vel ab ipsa Theodotionis 
editione comprobatur. Nisi enim Theodotio ex ar- 
chelypo esset interpretatus, non eral, cur Ecclesia 
ipsius potius quam aliorum — versioni. adliereret. 
Serio igiiur perpendant qui ab Ecclesix judicio 
dissident, ac Susunnz «capul ad apocrypha reji- 
ciunt, quam nullo judicio, ac Judaice. prorsus id 
faciant. Nam si archelypus initio Ecclesie, into 
adulta lateque propagata exstabat, quid si malitia 
Hebraeorum, aliave de causa intercidit, adeoquo 
Africani εἰ Origenis avo jam deerat? etc. 0 


82) 


quid jam per anagogen a similituline desumptum 
aldemus. Erat diabolus veluti rex quidam, qui 
coelesti in regno imperitabat : a Conditore scilicet 
suo dux creatus angelici agminis, idemque senior, 
est enim « Initium operum divinorum (89), » uti 
Jobus athile:a ille pietatis appellat (90). Sed iuna- 
tain prudentiam 1993 oblitus, ncgligentiz incon- 
sultaeque temeritatis causa a superioribus ad infe- 
riores projectus est sedes, et tenebras luce mulavit, 
angelis, quos liabebat subjectos, parem in perni- 
ciem ac ruinam actis, atque in ejusdem pene 
societatem perductis. Eodem modo princeps ille 
nostri geneiis Adam crat olim in paradiso velut 
rex quidam omnium  irrationalium animantium, 


principatus quidem ratione atque honoris; quia B 


vero eliam ante alios omnes eflictus oc conditus, 
senior quoque ferebatur : cum inconsulte stulte- 
que praeceptum Conditoris sui contempsit, et quod 
invidus hominum hostis infestusque adversarius 
dabat, praestantius atque utilius arbitratus, fecit. 
liaque ab innocua illa paradisi vita excidit, atque 
in mortem exitiumque prolapsus, universum ho- 
minum genus, qui ab eo orituri erant, ut parem 
simul eamdemque condemnationem subiret, effe- 
cit (91). Atque e contrario puer erat pauper, de 
quo dicit imagnus [Isaias : « Parvulus enim natus 
est nobis, et filius dalus est nobis *!; » ille, qui 
misericordia ineffabili humanam conditionem am- 
plexus est , lumanumque sibi corpus circusdedit, 
Unigenitus, inquam, Dei Filius et Verbum Patris ; 
cumque, ut est in salutis nositrze Evangelio **, et 
sapientia et gratia, quatenus nempe liomo erat, 
profecissct, nequam veteratorem diabolum confecit, 
et cruce ac passione sepulturaque non modo su- 
perbientem evertit, et magna jactantem prostravit, 
sed etiam condemnatum cum sectalorum grcge 
vinculis aeternis addixit. At generis bumani aucto- 
ribus, et qui ab iis prognati sunt, redemptionem 


*! [sa. ix, 6. ** Luc. n, 52. 


P4 


(89) Qua noster in Satanam quadrare censet, 
alii de rege Nabuchodonosore acceperunt (Berr. 
ι. Υ, 4v) : ltaque et Jobi ipsius ortum, qui ex 
Gregorii opinione, ut infra exponemus , multo ante 
(nit, ad Salmanzsaris et Ose:x tempora rejecerunt. 
Quippe Deum ille sibi dicentem inducit : Ecce 
BHiehemot, qnem feci tecum, fenum quasi bos come- 
det ; ut Behemot his Nabuchodonosor esse videatur. 
At qui sacras Litteras, ut sonant, interpretantur, 
ipsoque in limine consistunt, belluam describi ele- 
pliantum aiunt, et verba illa /nitium operum divi- 
rorum, sive ut in Vulgatis, Principium viarum Dei 
i lem valere putant, atque quadrupedum ab origine 
primum, vel etiam inter animantia, qui? Deus con- 
didit, prcipuum, quasique specimen viarum sive 
cperum Dei : quemadinodum et mel in Ecclesiastico 
(c. xit, v. 9) ᾿Αρχὴ γλυχασμάτων, sive rerum dul- 
cissimum dictun: est. 

(90) Jou xv, 14. Apud LXX leges, Τουτέστιν 
ὀρχὴ πλάσματος Κυρίου. Cyrillus Hieros. 'Apyh γάρ 
ἐστι πλάσματος Κυρίου. Catech. vi, π. 4. 

(91) Doctrinam Catholicam de peccato originali 


S. GREGURII AGRIGENTINI 


obviam verborum significationem exposuiinus, ali- A σθητῶς ἀπονείμαντες, εἴπωμέν st χαὶ ετ ὁ 


D travit, et per peccatum mors, 


σύνης τὴν ἐντολὴν ἠθέτησε τοῦ ποιήσαντα 












ἀναγωγῆς λόγον ἐξ ὁμοιότητος χαξαναρθι, 
"Hy ὁ διάδολος οἷόν τις δαπιλεὺς ἐν τῇ τῶν uz 
βασιλείχ πολιτευόμενος " Δ΄ τε δὲ καὶ. Ac: 
χειρισθεὶς ὑπὸ τοῦ ποιύ σαντος ἀγγελιχου δ" 
Ὑμᾶτος, ἀλλὰ xaX πρεπσθύτερος" * App 
πλάσματος Θεοῦ, ν καθώς φησιν f pas? τὸ: 
«09 τῆς εὐσεθείας Ἰώδ. ᾿Αλλὰ τῆς ἐμφύτου το." 
παραῤῥυεὶς ἐξ ἀπροσεξίας χαὶ δυσδουλίας 17 
κῶν ἄνω πρὸς τὰ χάτω, χαὶ γέγονε σχύτις 
τὸς, συναπολέσας xal συνδια φθείρας χα! τος: 
αὑτῷ τεταγμένους ἀγγέλους, xal «fias 
χαταδίχης λελογχέναι παρασκχευΐσας. kic 
γεννάρχης ᾿Αδὰμ οἷόν τις βασιλεὺς ivo 
πρὶν τῶν ἄλλων πάντων ξῴώων ἀλόγων, 9:7. - 
τῆς ἀρχῆς καὶ τῆς τιλῆς, ἔτ: δὲ καὶ τῆς pz? 
λων πάντων διαπλάσεως χαὶ γενέξτεως 50777 : 
πρεσδύτερος. ᾿Αλλὰ ἐξ ἀδουλίας καὶ zu 


δ. 


J e 


φθονήσαντος μιτανθρώπον xal δυσμενοῦς 1: 
pav οἰηθεὶς xoi λυσιτελεστέραν ἐποίγσε' εἰ 
τοῦτο τῆς ἀπήμονος ἐν παραδείσῳ Cusco d 
xai πρὸς τὸν θάνατον xat τὴν φθορὰν χατ' " 

χαὶ συμπαρεσχεύασευ ὅλον τὸ ἐξ αὐτοῦ τ . 

σθαι thv ἴσην xai τὴν αὑτὴν χαταδίχτν. ὌΝ 

παλιν, ἣν παῖς πενητεύων, περὶ οὗ vns 60r 
Ἡσαῖας. ὅτι « Ιαιδίον ἐγεννήθη ἢ μέν, υἱὸς 1.- | 
ἡμῖν, » ὃς δι' ἄφατον ἔλεον £vavO puris c 
ματωθεὶς ὁ μονογενὴς τοῦ Θεοῦ καὶ Πατρὶ: i 
καὶ προχόψος σοφίᾳ xaY χάριτι, καθώς WIS | 
σωτηρίας ἡμῶν Εὐαγγέλιον, fj δηλονότι ré 
θρωπος, χατεσοφίσατο τὸν σοφιστὴν τῆς 1rut 

oXov, xai διὰ σταυροῦ, xal πάθους, καὶ «1:55 £ 
£626 τὸν ὑψαύχενα xaX κατέῤῥαξεν εἰς Yi? " 
λοῤῥήμονα, xol xatéxpuwe xal xavebixas: d 
ἀϊδίοις μετὰ τῶν ὀμοφρονούντων αὑτῷ χαὶ i 
δῶν. Τοῖς δὲ γεννάρχαις xa πᾶσι τοῖς ἐξ au 
τάνευσε τὴν ἀπολύτρωσιν διὰ τῆς ἰδίχς Xv τ 

χῆς ἀναστάσεως, καὶ πρὸ: τὴν προτέραν £77 





AP 





praeclare comprehendit, de quo Paulus (Ron. ^ 
Per unum hominem peccatum. in hunc mw , 
et ila in oma? " 
uo ommes pem 
ridentiui docir? ' 
reatum et pen 
ita comprehendat, ut nobis etiam omnibu* 


. . . üe αἱ 
eo originem ducimus, commune brio e 


eU 
4} ' 
xr 


nes mors pertransiit ,. in 
Nempe cum ex concilii 


iter P177. 
πὸ pot E 


4 m 4.» 
fuerit ' 
Ak: 


in humanum quoque genui. Lransfusa 659^ 
non intelligit, 


4— —7 - — c" ὦ "5 uw 


9^5 





| IN. ECCLESIASTEN. — LIB. IV. 096 


bcavdaye, μᾶλλον δὲ xal πρὸς τὴν ὑπερτάτην xai A omnibus attulit, novo vit? initio resurrectione sua, 


πανευπρετῆ δόξαν τῆς ἰδίας μεγαλωσύνης συναν- 
ὕψωσε, xai τῆς χρείττονος ᾿ξίωσε λέξεως. Τὴν δὲ 
τοιαύτην ἐχδοχὴν παρεμπεδοῖ διὰ τῶν ἑπομένων ὁ 
σοφὸ;: Ἐχχλησιαστής: " ἐπάγει γὰρ xal φησιν" 


eosque ad priscum decus revocavit, vel potius δὰ 
summam 194 przclarissimamque majestatis sua 
gloriam secum evexit, atque ad multo prestantio- 
ren transtulit dignitatem. Hanc vero interpretatio- 
nem sapiens Ecclesiastes iis confirmat, quie sc- 
quuntur. ILec enim aducctit : 


δ ΠΙ. . 


Z'M$ov σύμπαντας τοὺς ζῶντας τοὺς περιπα- 
τεῦντας ὑπὸ τὸν ἤϊζιον, μετὰ τοῦ vearic«ov τοῦ 
δευτέρου, ὃς ἀναστήσετων ávc αὐτοῦ * οὐκ ἔστι 
«8, ασμὴς τῷ zartl Au, τοῖς πᾶσιν, ὅσοι ἐγέ- 
vcrro ἔμπροσθεν αὑτῶν. Καί γε οἱ ἔσχατοι οὐκ 
εὐς: ρανθήσονται ἐν αὑτῷ" ὅτι καί γε τοῦτο μα- 
ταιδτης καὶ προαίρεσις πνεύματος. 

Παῖδα πένητα χαὶ σοφὸν παραλαδὼν προτεχῶς καὶ 
προχρίνας xal προφερέστερον xal μᾶλλον ἀγαθὴν 
ὀνομάσας τοῦ πρεσθυτέρου βασιλέιυς χαὶ Xppovo;, 
καὶ ταῖς ἀντιθέτοις ὀνομασίαις, χατὰ τὴν πρόχειρον 
E vota, περισπούδαστον ἔχειν τὴν παίδευσιν χαὶ τὴν 
σοφίαν πάντας εἰσηγησάμενος, διαδιδράσχειν δὲ τῆς 
ἀφροπύνης xal τῆς ἀπαιδευσίας τὰς ἄοχυς " κατὰ ὃξ 
435,4 τῆς ἀναγωγῆς λόγον, τὸν Διάδολον χαὶ τὸν ᾿Αδὰμ 
τῇ ; ἀφροτύνης xal τῆς ἀδουλίας ἑαλωχότας xax περι- 
«παρέντας τοῖς βρόχοις, xai χαταχριθέντας ἐνδίχως 
καὶ θεοχρίτως, xal τὴν ἔχπτωσιν τῆς ἰδίας πέπου- 
θχς περιωπῆς, παῖδα πένητα xai σοφὸν τὺν προα!ώ- 
w:09 xal θεαρχιχὸν Λόγον τοῦ παντοχράτορος Θεοῦ 
z3Y Πατρὸς ὑπερεχφήνας, f| γέγονεν ἄνθρωπος διὰ 
φιλανθρωπίαν ἀνείχαστον, τὸν χαταῤῥάξαντα τὸ 
φρύαγμα τοῦ Διαδόλου, χαὶ τὴν μεγαλαύχησιν χαὶ 
«τυραννίδα xaX καταδυνχστείαν τὴν χατὰ τοῦ γεννάρ- 
χου xaY πάντων τῶν ἐξ αὐτοῦ φύντων, χαὶ τούτοις 
πρυτανεύταντα xal παρασχόντα τὴν ἀπολύτρωσιν " 

νὺν (ἐμοὶ &oxsT) θεάσασθαι καὶ προθλέψαι προφητι- 
xot; ὀφθαλμοῖς πάντας τοὺς ἀνὰ τὴν οἴχουμένην ἀν- 
θρώπους τὴν τελοῦσαν ἡ πὸ τοῦτον τὸν ἥλιον, τῷ νεα- 
νίσχῳ τῷ δευτέρῳ συνόντας χαὶ χαταχολουθοῦντας, 
ὅν ἐχεῖ παῖδα χαὶ πένητα προσηγόρευσε xol σοφόν. 
᾿λπὸ γὰρ τῆ; παιδιχῆς ἡλικίας fj τοῦ νεανίσχου σο- 
φία πέφυχεν ἀνίσχειν καὶ χαταχηλουθεῖν τῷ λόγῳ 
ἧς φύσεως. Δεύτερον δὲ τοῦτον ὠνόμασεν, ὡς γεγο- 


εκβ. 15. Vidi universos viventes, qai ambulant 
sub sole cum adolescente secundo , qui exsistet pro 
ipso : non est. finis omni populo, universis, qui [ue- 
runt ante illos; et quidem novissimi non latabunzur 
in eo; quippe et hoc vanitas εἰ pre»umplio spi- 
ritus (92). 


Postquam puerum pauperem et sapientem in- 
duxit proposuitque, ac przestantiorem ac meliorem 
rege seniore et stulto pronuntiavit, commemoratis- 
que, ut est omnium captus, oppositis appellationi- 
bus, horta!us est universos, ut eruditionem et 
sapientiam summa sihi diligeutia comparandam, 
insipienti:e vero atque ignorantize retia effugienda 
putent : tum, si anagogen spectes, diabolum et 
Adam insipientiz temeiitatisque laqueis captos at- 
que trajectos, divino judicio recte damnatos osten- 
dit, et de dignitatis sux gradu dejectos : puerum 
pauperem et sapientem, id est omnipotentis Dei ct 


C Patris Verbum szcula antecedens et principio di- 


vino przditum, per inhumanationem incomparabili 
erga homines amore susceptam, contrito frementis 
diaboli fastu, sublataque tyrannide ac dominatione, 
quajn in primum parentem omnemque posteritatem 
exercebat, redemptionis pretium cuique compa- 
rasse atque attulisse : jam proplietarum more spe- 
ctare mihi videlur (95) ac procul intueri. homines 
universos, qui sub hoc sole terram incolunt, cum 
adolescente secundo conversantes, eumque sequet- 
tes, quem modo puerum et pauperem et sapientem 
appellavit. A puerili enim :elate adolescentis sa- 
pientia oriri solet, et nature rationem comitari. 
Hunc autem secundum dixit, quasi natum appella- 
tunique secundum hominem et secundum Adam. 


viva xal προσαγορενόμενον δεύτερον ἄνθριυπον χαὶ D Nam : « Primus homo de terra terrenus, secundus 


δεύτερον "AGán" « Ὁ πρῶτος γὰρ ἄνθρωπος Ex γῆς 
χοῖχόξ" ὁ δεύτερος ἄνθρωπος ὁ Kopto; ἐξ οὐρανοῦ, » 


9! | Cor. xv, 47. 


(92) Apud LXX est..... ὃς στήσεται ἀντ᾽ αὑτοῦ, 
Olymp. τοῖς πᾶσιν, οἷ ἐγένοντο... 

19) Duo hac verba in apograplio desiderantur, 
sed in autographo aliquid ejusmodi seriptum fuisse, 
rnifestum est, Nec ope codicis Sangerm. supplere 
liguit, in quo item mendum. 

. (94) Mic ille est locus, quem Marcion, Tertul- 
[auo tes'e, corrupit (lib. v, c. 10, Adv. Marcion.) : 
€ Àid hoc enim, inquit, et de ipso Clivisto priestruit, 
Factus primus homo Adam 3n animam vivam ; no- 
tissimus Adam ἐμ spiritum vivificanteimn ; licet stul- 
Ussimus liereticus uoluerit ita esse. Dominum enim 
posuit. novissimum pro novissimo Adam; veritus 
διδεῖ, ne si et Dominum novissimum haberet 
Alam, et ejusdem Cliristum defendereimus in Mam 


195 homo Dominus de carlo, » ut ait Paulus ** (94) 
magnus apostolus; qui et sine' controversia pro 


nóvissimo, cujus el primum. Sed falsum relucet, 
Cur enim primus Adam, nisi quia et novissimu« 
Adam ?.... Primus, inquit, /iomo de humo terrenus; 
secundus, Dominus de codo. Quare sceundus, si 
non homo, quod et primus? etc. 

At. vero « [n Grocum textum, » verba sunt Mo- 
rini (exerc. 9 De llebr. Grecique textus sinc. c. 1, 
n. 5), c irrepsit ab antiquo, ut ex sancto Chrysosto- 
mo, Theodoreto et Tüeophylacto colligitur, Mar- 
cionis falsatio, dictione relicta ex iis, quas Marcion 
eraserat. Α Vulgata abest falsatio, istunique lecum, 
ul refert. Vulgata, citant $S. Ambrosius, Hierouy- 
mus, Beda, Sedulius Scotus, Primasius. » Mciiorem 
igitur, quam Greci illi haberent, codicem Gregorius 
nosler iactus erat. 





07 S. GREGORII AGRIGENTINI - 
in«^ «"rfetit, pro priino scilicet. Adam. eoltapso, À καθὼς zrst Παῖλος ὁ μένας ἀπάστολας- 2. χα: ..- 


"t enm redemptim refingeret ac iransformaret (05) : 
quem et homines per órhem nnicersum omnes fere 
& cnt] «nnt, divine himaniterqne persuasi, atqne 
ohtemperantes dicenti ; « Qui amat patrem aut ma- 
(rem plusquam. me, non est me dignus : et qui 
non tollit erneem anam, et sequitur me, aon est 
moe di«nne 1596): » qui etiam, cnm. vocem suam 
finciia diacipnti« e&t apostolis vocem virtutis de- 
eisset, quemadmodum δον ἃ propheta prenuntia- 
"Δ. 68m . nit : € Ecce dabit vocem saam vocom 
virtutis, date gloriam Deo (07); » terram per eos 
t niverjam evangelica prirdicatione eepit : ot neque 
nnmerari possint qui in. eim erediderant, neque 
wllue numero terminus futurus. sit, eum. singulis 
rintihue multitudo per. (otnm mbhem in eum cre- 
dentium. infinita eeperintur, Quod vero dicat. sa- 
piens Ecelesinetea : € Üniversos viventes, qui am- 
| ulnnt. sub sole, » non. ideo 4 veritate aherfas«e 
(onvineatur : quis. quanquam. vivere. quidam et 
"^mbilare suh sole. videntur, in. infidelitatis ver- 
cantur tenebris, nee emm profitentar fldem, quie ad 
emm deducit, Nimirum. Viventea hie eos. denomi- 
envit, qui seram nd. vitam featinnverint, ad Chri- 
etum Deum nostrum aperte. dicentem : € Ego sum 
vin el veritae (PR; à eb aibulantes dixit, qui vitie 
vat certo percurrere, aemitus slbi muniverunt ad 
buntertalem: divinamque. vilam. ducentes, quam 
Vemm demonstravit, eum att t € 199 Ego sum via 
el esi ὁ per tie s quis Inirelverit, anlvabltur ; et 
Predietue δὲ epiedietur, et paseua Inventet (00), » 
Ue vtique et uinmheuites et viventes appellavit, Nam 
und lue ordo nee ^sSsmbsdant nee vivunt, esto vivere 
vt ebulare videantur, in wibra tamen. eb morte 
yeee Hue I Pelis. verb eon pellus. qus 
eeu ey vens, ratieetnande epertas, 


C 


λοϑουμέμως ἀνέστη Xvv αὐτοῦ, τουτέξειν iu -. 


πρώτου τοῦ πεπτωχότος 'ABig. -τρὸς ἀπιλ.--- 


ἐχείνου καὶ ἀνάπλασιν χαὶ μεταστοῖχεΐε5:. co. 
χαττ χουούθτσαν οἱ ἄνθρωποι ταυτες σχξῖῶυ - ol 


— 
[nd 


πᾶταν τὴ» ὑφ᾽ flo, ξήσαπι Ümmprcxn xml. 
αυϑθρώπως πεισθέντες xai πειθασχύ τανεξς c. 6o— 
φιλεῖ πατέρα 9] τπέρα ὑπὲρ ἘΣ οὐχ ἔστι nc, il: 


καὶ ὅστις οὐκ ἄρει τὸν σταυρὸν εὐται", χα iy». 


θεῖ ὀπίσω μου, οὐκ ἔστι ιου ἅξιης “ν ὃς χα τ-ἡ c 


νὴῆν αὐτοῦ δεδωκὼς τοῖς ἀνίσοις αὐτοῦ . DE 


- 
ϑ..» 


ἀποστόλοις φωνὴν δυνάμεως, χαθὼς πραχατ' —- 


λὲν ὁ προφήτης Δαδὶδ, εἰπών" « Ἰδοὺ δῶτε: — 
φωνὴν αὐτοῦ φωνὴν δυνάμεως, δάτε δόξχυ τῷ 8c 
πᾶσαν τῷ εὐαγτελιχῷ χηρύγματι δι" αὐτῖῶν ἔστε" 


νευσς τὴν ὑπ᾽ οὐρανόν" ὡς μηδὲ TOL; εἰς χὐτὶ 


- 
— 


πιστευχότας ἐξαοιθμεῖσθαι, μήτε μὴν πέρας 12:::- 


νειν, διὰ τὸ χατὰ πᾶσιν γενεὰν ἄπετρονυ εἰς τετὸς 
πλῆθος ἀνὰ πᾶσαν τὶν ὁφ᾽ fütov τῶν εξ; σὐτὸἪ —- 
στευόντων" ὃ δέ φησιν ὁ σοφὸς Ἔχχλτι τι τὶ: € τὶ -- 
παντας τοὺς ζῶντας τοὺς περ: Ἐ“τοῦντας X D 
ἥλιον,» οὐχ ἐξελήλεγχται διαμαρτάνων τῆς ἀλτό- τ 

ὡς xal τινων δοχούντων ζῆν xat περιπατεῖν 27 

τὸν τὸν ἥλιον, παραλελημμένων sig τὸν ξότ: " 

ἀπιστίας, καὶ μηδαμῶς τὴν πρὸς αὔτδυ πέστον τῷ 

ηχαμένων, εζῶντας » γὰρ ἐνταῦθα τοὺς τῇ ài 
ξωῇ προσδραμόντας Χριστῷ τῷ θεῷ ἡμῶν τῷ t 
κπόντι διαῤῥήδην" « Ἐγώ εἶμι ἡ ζωὴ καὶ ἡ ἀλήϑε. 
προσηγόρευσε᾽ καὶ ε περιπατοῦντας » δὲ τοὺς τὸ- 
ἐλομένους περιπατεῖν ἐν τῇ ὁδῷ τῆς ζωῆς, χεὶ τΣ 
«ρίδηυς διατάττοντας τὰς ἀγούσας sic τὴν ἀχέρττι 
xal θείαν ζωὴν, ἣν ὑπέδειξεν αὐτὸς εἔρηχώ:" « ἜΣ. 
£c ὁδὸς, xal ἡ θύρα" δι᾽ ἐμοῦ ἐάν» τις εἰσέλιτ, 
σιυϑήσεται, xal εἰσελεύσεται xal ἐξελεύσεται, xxiv 
μὲν tó2^3s1. ν Τοὺς τοιούτους ὠνόμασε xal « Ξεβ’ 
πατοῦντας " χλὶ « ζῶντας. » Οἱ γὰρ μὴ tous —- 


pem reg Ree cru SAN διδῶσι ΣῪ καὶ σεριχατεῖν, ἀλλ ἐν τῇ oed χαὶ τῷ θανάτῳ τῆς ἄσπαρτα, 
8M τῆς emere eo λέν ταῦ sal es qvem aov, 9 περιπατοῦντες καὶ ζῶντες. 


esequam Nene es, apmi alfeleseeten eb κύνα - 
vw Ala sees sus, (v nimus eee, wee 
View Vtqeam babe: je stis ewe enu tog 
v Ἰνιβχες tpm yx ἂς aC AH e RSS wb. ew. 
ow AR, αὐ ἀμ ΑΝ γα qeu parens pbeve- 
ν τι Ner aw aeu! SA R εὐ Sg 
Voce ὦ NNÉ RN UMA, età de jean Oye vi koi ux 
VH δ Pese (ow! es δὲ ἐφὲ ἢ He te eC) 
MON Ἔν 9 6o aee ὅλας o gm γὴν aeree τὰ 
MUSS Ce aNpehRSNSOHR VUONR P eno ve νυ σε. 
XS Apis SS peres NS Φεδειοειι τ τὰ NAR 
QOWNESS I seóe aee OR SOS ye Qu MONS SON He P 


wNw RR Se Nee IX aN|NSSéSRMO ΛΝ τω κοὐ 
"Uv NN τς RÀ V .enswsN k EPIS MM T 
-- - « LCS ett NN € ^. «3 v- o oo ὡς 
v» ^ wv s ΙΝ - 2. κὰν Aou Ret cn 
ν τς MN. "o£ s s.c ἢ νὰ 
KM ee e ^ ^ ἡ LEN ví * o9 Xx 
QUA qoe NAR 008 XC RN (n9 99 Reo. Fm 
wp, 8 e S ψ απὸ S ὦ σὸς ἢ ἢ PE 
"? 4» L3 "-» 
by ν x "2 M o . 


Ἐπειδὴ δὲ τοὺς τῷ vexvísxu xai! δευτέρῳ zi—c- 
λονβπα τας Ἄδλα εἰς dcipaw do: ab. 2 5σ--:-- 
δι χαὶ πέιας mrnÜlaew ἔχειν προεῖπεν - εἴς: ὃ 
vec τῶν ludas) xxl πρὸ τῶ2ῶν τε 5ῚΣ IT 
bates. τῷ ἔσυστῳ τὸς dmn €3i:z:zxa:5-- 


rhy 
SM 


Β 
χὰ ome. sib ard τὰν ξπειλαν πλχδ᾽ τῷ o. 


Weldeceow wa τῶν ἐξ bbhao τὸς ἔλξϑιοες εἰ- il 
δ πτν τις irit τ ττσσοτνοις τοῖς χα τσ, 
νυν τὸ nega m τῆς ἔστ αὐ zzrhl τς ξασστ--:.- 
b.c Tie ὩΣ τὸ τον ῈΣ τὸς 
ἕξ τς ἘΤΡΣΣ ἔτ τς £9 σι σαντα  ἄινσχ-- 


ELECTA χο- ς-- 


ww 


tno. Στὸ τῶν TIO TLLOX c. I RI το oc 
^ xw - 
Ww λος OC ADTNCIA4 "LOT τῶν. RACIAL. AED €.7-xoW 


eo IN ECCLESIASTEN. — LiB. IV. ' 030 


at t£v;5bo ὠφεληθήσεσθαι παρ᾽ αὐτοῦ διὰ τὴν σφῶν A tatem suam utilitatis niliil ab eo relaturos contendit. 
ἱπιστέαν. Καὶ γάρ φησιν * ε Ὅσοι ἐγένοντο ἔμπροσ- — Ait enim: « Universis qui fuerunt ante illos, » eos 
εν αὐτῶν,» δηλονότι τῶν εἰς Χριστὸν πισταουσάν- — nempe, qui in Cbristum crediderunt; « Et quidem 
rexv. « Kal Ye ol ἔσχατοι οὐχ εὐφρανθήσονται ἐν — novissimi non lztabuntur in eo; » illos utique, qui 
αὐτῷ » δηλονότι τοὺς ἐσχάτως, xal μέχρι τῆς guv-— postremo, atque ad finem usque szculi jn caligine 
κελείας τοῦ αἰῶνος àv τῷ ζόφῳ τῆς ἀπιστίας Evaxo- — infidelitatis permanserint, promulgata sperataque 
μεῖναιντας, τῆς ἐπ᾽ αὐτῷ χηρυττομένης xai mpooto- — in ipso lztitia et divina exsultatione dignos nun- 
χιωγμένης εὐφροσύνης xal θείας ἀγαλλιάσεως οὐκ — quam futuros, suamet dementia et voluntaria per- 
&&tu0 f) σονται διὰ τὴν σφῶν ἀδουλίαν xai τὴν ἀὐθαί- — fldia exclusos. Etsi enim verba ipsa sententiam 
pexov ἀπιστίαν. Κἂν γὰρ οὐχ ἔχῃ τὸ ῥητὸν aageové- — banc manifesto non produnt, sed qux tantum suh- 
ραν τὴν ἔννοιαν, ἀλλὰ προσυπαχονομένην χατὰ «b — audiri debeat, siquidem sacrarum Litterarum con- 
ἐδίωμα τῆς Γραφῆς "πλὴν ἡμεῖς ἀκραιφνῶς τὸν νοῦν — Sueludo spectetur; nos tamen sensum simpliciter 
ἐπιατήσαντες, οὕτως ἔχειν τὴν ἀληθεστέραν ἐχδοχὴν — scrutati, bane potissimum inesse vim opinati su- 
ὃ πειλήφαμεν" ὡς εἶναι τοιοῦτον τὸ εἰρημένον" τοὺς — mus (1), 1977 et hoc illis verbis enuntiari : eos 
μὲν τῷ νεανίσχῳ χαὶ δευτέρῳ  xatnxolouürxóvag — quidem, qui adolescentem et secundum Adam se- 
᾿Αδὰμ,, εὐφρανθήσεσθαι σὺν αὐτῷ τὴν αἰώνιον εὐφρο- B cuti fuerint, gavisuros cum ipso gaudio sempiteruo, 
σύνην " ὡς καὶ λέγειν πρὸς αὐτόν" « Εὐφρανθήσομαι — eique dicturos : « Laiabor et exsultabo in te, εἰ 
xaX ἀγαλλιάσομαι ἐν σοὶ, ψαλῶ τῷ ὀνόματί σου, ὝΨι- — psallam nomiui tuo, Altissime **; » ac rursum : 


, 


ote. » Καὶ πάλιν * « 'Ενέδυσε γάρ με ἱμάτιον σωτη- 
píoo, καὶ χιτῶνα εὐφροσύνης περιέθηχέ μοι. » Τοὺς 
bk τοιαύτης ἀχολουθήσεως σφᾶς αὐτοὺς ἐχουσίω; 
ἀπομακχρύνοντας, ἀναξίους εὑρεθῆναι xal παντελῶς 
ἀμετόχους τῆς εἰρημένης εὐφροσύνης xai τῆς θείας 
ἀγαλλιάσεως * ὃ χαὶ τῆς ἐσχάτης ματαιοφροσύνης 
ἐστὶ σημαντιχόν" χαὶ διὰ τοῦτό grat ὁ σοφὸς "Ex- 
Κλησιαστῆς " «Kal γε τοῦτο ματαιότης xal προαίρε- 
σις πνεύματος, » δειχνὺς ἐμφανῶς, ὡς Ex πολλῆς 
ματαιοφροσύνης xal προαιρέσεως αὐθαιρέτου τῆς 
τοιαύτης εὐφροσύνης ἑαντοὺς ἀπεστέρησαν. ᾿Αμέλει 


τοίνυν παρεμπεδῶν τὴν εἰρημένην ἐχδοχήν τε xal C 


διασάφησιν διὰ τῶν ἑπομένων, ἐπήγαγε φάσχων * 


« Induit enim me pallio salutis, et tunica lzetitiae 
circumdedit me (2);» δὰ vero illos, qui sponte sua 
9110 conversi vesligio ejus sequi noluerint, indignos 
habitos esse, ad quos latiti' illius divinzque exsul- 
tationis pars ulla perveniat : quod extrem de- 
mentie indicium cum sit, idcirco sapiens Eccle- 
siastes subjecit : « Quippe et hoc vanitas et pra- 
sumptio spirilus, » aperte declarans, magna illos 
imprudentia et voluntaria plane deliberatione tantae 
latitize expertes esse voluisse. Enimvero sententiam 
atque explanationem hujusmodi iis, qui sequun- 
tur, confirmans, addidit et dixit : 


g1V. 


Φύλαξαι τὸν πόδα cov, ἐν ᾧ ἂν πορεύῃ εἰς ol- 
xov τοῦ Θεοῦ, xal ἔγγισον τοῦ ἀχούειν. Ὑπὲρ 
δόμα τῶν dgpóror θυσία σου" ὅτι οὐχ εἰσὶν ei- 
δότες τοῦ ποιῆσαι xaJór. 

Περὶ τοῦ νεανίσχου τοῦ δευτέρου ᾿Αδὰμ τοῦ ἀνα- 
στήσεσθαι μέλλοντος ἀντὶ τοῦ πρώτον διειληφὼς, xal 
tuv μελλόντων ἀπείρων ἀνθρώπων ἐν πᾶσι τοῖς Eüve- 


" Psal. 1X , 9. 


(1) Habebat vero noster opinionis suz asseriorem 
Olympiodorum, qui similia prior et senserat et scri- 
pserat. Hiec enim ejus verba sunt : Εἰδέναι λέγει τοὺς 
ὑπὸτὸν ἥλιον τῆς δικαιοσύνης, τουτέστι dimid ζωὴν 
ζῶντας. Οὗτος δέ ἐστι ὁ νεανίσχος ὁ δεύτερος ἐξ οὐρα- 
γοῦ͵ ὃς ἀνέστη ἀντὶ τοῦ πρώτου τοῦ Ex γῆς χοϊχοῦ. Φησὶ 
δὲ τοῦ ᾿Αδάμ. Καὶ ἀπέραντοι, φησὶν, Tes ol ὑπὸ τοῦ- 
tov τὸν νεανίσχον ἔμπροσθεν ἑαυτῶν ὁδεύοντες, τουτ- 
ἐστι τῶν ὄπισθεν ἐπιλανθανόμενοι, τοῖς δὲ ἔμπροσ- 
θεν ἐπεχτεινόμενοι " aber γὰρ τῶν πιστῶν f) πο- 
λιτεία, Τίνες δέ εἰσιν ol ὅχατοι τούτων, οἱ μὴ εὖ- 
φραινόμενοι ἐπὶ τῷ Κυρίῳ Ἰησοῦ Χριστῷ ; ἣ ὁ τῶν 
Ἰουδαίων λαὸς, ὄστις πρῶτος ὧν γέγονε ἔσχατος" 

οἱ πρὸς τῇ συντελείᾳ τῷ ᾿Αντιχρίστῳ πιστεύτοντες * 

καὶ πάντες, οἱ μετὰ τοὺς ἐνχαρέτους ἔσχατοι λεγό- 
μένοι διὰ τὸ τοῦ βίου χυδαΐον. Nempe, Vidisse se ait 
ambulantes sub. sole justitid, id est veram vitam vi- 
tenies, llic vero est adolescens secundus e calo, qui 
surrezit pro primo de terra terreno, pro Adamo sci- 
licet : el infiniti erunt, inquit, qui. sub hoc. adole- 
«eue in. anteriora gradiebantur, preterita wempe 
eMiti. et proposita consectantes. [lec enim Chri- 


Vegas. 17. Custodi pedem tuum , cum vadis 
in domum Dei, el accedito ad audiendum. Super 
donum insipientium sacrificium tuum : quia nesciunt 
quod faciunt bonum (δ). 

Multa prafotus de adolescente secundo Adam, 
qui pro primo consurrecturus erat, ac de infinitis ex 
omni natione hominibus in eum lJeredituris spemque 


sliange vite ratio est. Αἱ quinam sunt postremi 
eorum, qui in Domino Jesu Christo gaudere nom 
debeant? Vel Judaeorum populus, qui, cum esset 
primus, factus est novissimus : vel qui supremo re- 
rum lempore Antichristo fidem habebunt ; vel omnes 
eliam, qui posi eos, qui virtutem colunt, ob vite ' 


p gnobilitatem novissimi appellantur. (Ibid. p. 632 D). 


Czterum qui obvio sensu contenti, de mysticis 
non curant, regum hic vices ab Ecclesiaste de- 
signari aiunt, qui regni quidem sui initio populos 
habere solent studiosos et propensa voluntate fa- 
venies : cum senuerint, remissos jam senliunt, 
animis et studiis in successores conversis, atque 
orientem potius quam occidentem solem spectare 
vident. . 

(2) lsa. 1x1, 10. Sed apud LXX scriptum est, 
'"Evéóvcs γάρ με ἱμάτιον συτηρίου καὶ χιτῶνα εὑ- 
φροσύνης, ὡς νυμφίῳ περιέθηχέ μοι μίτραν. 

(5) At LXX habent Φύλαξον v πόδα σον, ἐν p 
ἐὰν ζορεύῃ... xal ἐγγὺς τοῦ ἀχούειν... τυῦ ποιῆσαι 
χαχόν. 


631 


que liabituris, deque perfidia Judaeorum, qui ante 
fuere, quique post, sive novissimoruim, quos οἱ in 
eo nunquam letatum iri pranuntiavit : omnibus 
subinde volentibus auctor est, ut ad utilium rcrum 
comparationem veritati obsequantur. Etenim, cum 
divinarum Litterarum documenta, qui sacris in 
templis ubique terrarum exstructis leguntur, co- 
gitationes 198 hominum illustrent, dicente leaia 
propheta : « Quoniam lumen mandata tua super 
terram ??; » ac rursum proverbiali oraculo pro- 
vuntiante : « Lucerna mandatum legis et lamen** : ) 
consilium dat, ut qui Dei domum petunt. atque 
ingrediuntur, pedem utique custodiant, quo vesti- 
gium faciunt, at zque spiritalem quasi gressum 
moderentur, ut neque citius digrediantur, ac di- 
vína, qux leguntur, scripta contemnentes negli- 
.gant; neque si intus iu templo persistant, proeul 
stationem habeant, et sacris in Litteris minime 
initiati reperiantur : quin accedant magis, et pro- 
pinqui consistant, quo a legentibus divinorum 
prophetarum oracula hauriant ad adolescentem 
illum, quem commemoravimus, novumque Adam 
spectantia, qux» ipsum ex Virgine Deum hominem 
nasciturum prenuntiant, el vilam ejus moratique 
inter homines designant, ac Deo dignam doctri- 
nam, et mira atque innumerabilia miracula, et 
voluntariam in cruce fortem , et sepulturam, et 
entra diem terlium resurrectionem, et ascensum 
ád coelum, et descensum ejus secundum glorie 
plenum, cum de omnibus hominibus judicium ha- 
biturus est, tam de iis qui crediderunt, quam de iis 
qui non crediderunt, ac pro cujusque;meritis justam 
est sententiam pronuntiaturus. Hos, inquit, ser- 
mones audire s!udeas, hos ames, his accedas, his 
advertas, bis aures libenter prebeas (4). 

« Super donum insipientium sacrificium tuum : » 
eorum scilicet, qui Judaica legis sacrificia stulte 
atque intempestive, atque ultra terminum et men- 
tem et consilium ejus offerupt, qui hzec prius fleri 
opportune sancivit atque presceripsit: « Quia ne- 
sciunt quod faciunt bonum; » id est, nullam 
199 utilitatem, nulla commoda, nullam salutem 
sacrificia hujusmodi praebent iis, qui hzec nunc vel 
faciunt vel curant. Post adventum enim atque pra- 
sentiam przenuntiati adolescentia novique Adam 
danda opera est sacrificio laudis et rationabili 
cultui, de quibus divini propletz vaticinati sunt, 
qua jam constituta exitum habuere suum : ita ut 


7 J.3, xxvi, 9. ** Prov. vi, 253. 

(4) Qua fuerat apud IHebrzos consuetudo, ut per 
festos dies sacri Libri in eorum conventibus lege- 
rentur, eam subiude apud Christianos omnes in 
ipsis Ecclesi: exordiis inductam semperque reten- 
tam constat. De Epistola sua Paulus ad Colossenses 
scribit : Et cum lecta fuerit apud vos Epistola liec, 
facite, ut et in. Laodicensium Ecclesia legatur : el 
46" Qe Laodicensium est, vos legatis (Coloss. ἵν, 
clatat prro iteratam szpius horum lectionem de- 

wstinus sub finem Apologiie sux secunde : 


Kol τὰ ἀπομγημο εὐματα τῶν ἀποστόλων, ὃ τὰ 


5. GREGORII AGRIGENTINI 


rm. 


A σιν εἰς αὐτὸν πιστεύειν, xai τὰ; ἐλπίδας ἔχειν, zz 
τῆς ἀπιστίας τῶν Ἰουδαίων ἔμπροσθεν xat τῶν ὅΞ:ς 
θεν, ἤγουν ἐσχάτων, οὗς xai μηδαμῶς £o pau τι. 
σθαι προχατήγγειλεν ἐπ᾽ αὐτῷ " παρεγγυᾷ νῦν» ἀτ-- 
λούθως παντὶ τῷ βουλομένῳ τῇ ἀληθείᾳ τ-τεῖδε τ᾽: 
πρὸς τὴν τῶν συμτερόνξων ἀνάληψιν. Καὶ αὶ vào Ez 
πᾶσαι διδασχαλίαι τῶν θεοπνεύστων Γραφῶν ξ:: 72 
ἀνὰ πᾶσαν τὴν ὑπὸ τὸν οὐρανὸν οἰχοδυμτ, θέντων δ.:: 
σηχῶν ἀναγινωσχόμεναι φωτίζουσι τοὺς διαλογι5:ς.ς 
τῶν ἀνθρώπων, φησὶν ὁ προφήτης "Hootaz* s» &— 
φῶς τὰ προστάγματά σου ἐπὶ τῆς Yo ^ » xai zi 
ὁ παροιμιαχὸς λόγος " ε Λύχνος ἐντολῖῆ νόμς. Σὲ 
φῶς.» ᾿Ασφαλίζεσθαι συμδουλεύει τὸν πόδα, choc. 
σθητὸν δηλαδὴ καὶ νοητὸν, τοῖς εἰσιοῦσε xal 72-7 

ἕνοις εἰς οἶχον τοῦ θεοῦ πρὸς tb μὴ θᾶττον £iz.a 
xai παραδλέπειν χαὶ παρορᾷν ἀναγινωσχομένες 5i, 
θείας Γραφάς - ἢ μένειν μὲν ἐντὸς τοῦ θείου 
πόῤῥωθεν δὲ τὴν στάσιν ποιούμενον, ἂμυστανώτγιτον 
εὑρίσχεαθαι τῶν θείων Γραφῶν - ἀλλὰ πριδιυνΐζει, 
μᾶλλον καὶ προσπελάζειν καὶ σύνεγγυς faisait 
ἀναγινωσχόντων τὰς προῤῥῆσεις τῶν θεΐων Cos; 
τῶν τὰς περὶ τοῦ ῥηθέντος νεανίσχου xat νέου "Ai. 
προχαταγγελλούσας xai τὴν παρθενικὴν aim 
θεανδριχὴν γέννησιν, καὶ τὴν διατριδὴν αὐτοῦ τ :- 
αγωγὴν, χαὶ τὰς θεοπρεπεῖς εἰσηγήσεις uz: 8:.- 
τοποιίας ἀπείρους καὶ παραδόξους, καὶ τὴν ἐπ." 
σιον σταύρωσιν, καὶ τὴν ταφὴν, xal τὴν τρτή;::: 
ἔγερσιν, χαὶ τὴν εἰς οὐρανοὺς ἀνατροἔτη σεν, xil» 
δευτέραν ἔνδοξον αὐτοῦ χαταφοίτησιν αὖθις, fà 
μέλλει χρίνειν πάντας ἀνθρώπους, xal τοὺς ec 
σαντας xal τοὺς μὴ πιστεύσαντας εἰς αὐτὴν, i 
τὴν ἐχάστῳ διχαίαν καὶ πρόσφορον &rolouvat x: 
ἀξίαν δίχην. Τούτων, φησὶ, σπούδατον ἔπαῖειν zv | 
λόγων, τούτων ἐράσθητι, τούτοι: πλτισίαξε xal zc 
ἔγγιζε, χαὶ βουλήθητι τούτων ἀχούειν. 

c Ὑπὲρ δόμα τῶν ἀφρόνων θυσία σον " » coti 
τῶν τὰς ἸἸουδαϊχὰς καὶ νομιχὰς προσφερόντων (- 
σίας ἀφρόνως χαὶ παρὰ τὸν χαιρὸν, καὶ παρὰ τὸν 27. 
xai παρὰ τὸν σχοπὸν χαὶ τὴν βουλὴν τοῦ ταύτας τ. 
εὐχαίρως νομοθετήσαντος xal προστάξαντος 9.:.. 
« Ὅτι οὐχ εἰσὶν εἰδότες τοῦ ποιεῖν χαλὸν * » «guit, 
οὐδὲν ὀνυσιφόρον χαὶ πρόξενον εὐεργεσξας xax su 
ρίας αἱ τοιαῦται θυσίαι παρέχουσι τοῖς πρροσφέρ.." 
αὑτὰς, ἢ τοῖς προπέχονσι θύειν. Μετὰ γὰρ τὴν ὁ.» 

D χαὶ τὴν παρουσίαν τοῦ προχαταγγελθέντος νξα «τὸ 
xal νέου ᾿Αδὰμ δεῖ προσέχειν τῆς αἰνέσεω; τῇ 6.— 
xal τῇ λογιχῇ λατρείᾳ τῇ χαταγγελθείσῃ capi:e 
θείων πρὶν προφητῶν, τῇ ἐχδεδηχυίᾳ δὲ xa λαδοιτ 


- 
27,35. 


Guy Ypáp.ata ἐῶν προφητῶν ἀναγινώσχεέαι, μέχρις 
ἐγχωρεῖ. Εἶτα παυσαμένου τοῦ ἀναγινώσχοντος, 
προεστὼς διὰ λόγου τὴν νουβεσέαν χαὶ πρόκλττι! 
τῆς τῶν χαλῶν τούτων μιμήσεως ποιεῖται. ld es, 
Et commentaria apostolorum aut scripta. propheta- 
rum, quoad lempus fert, leguntur. Deinde lectori 
quiescente, pre'ses orationem, qua admuneal, et ei 
praeclaras eas res. imitandas hortetur, habet, Chri- 
suanorum nempe conventus descrihit, qui sacrorum 
causa celebrabantur. Vide etiam. Teriutlianum 18 
Apolog. n. 59. 





53 


IN ECCLESIASTEN. — LID. 1V. 


974 


ὃ χατάλληλον πέρας xal θυομένῃ μετὰ πίστεως A sincera fide per orbem universum peragantur , 


.X ραιφνοῦς ἀνὰ πᾶσαν ὑφ᾽ ἥλιον, καθὼς ὁ προφήτης 
$2Xayla; προχστήγγειλε φάσχων ἐξ αὐτοῦ τοῦ προσ- 
ustou τοῦ Θεοῦ τῶν ἁπάντων πρὸς Ἰουδαίους " « Οὐχ 
τι μοι θέλημα ἐν ὑμῖν, καὶ θυσίαν οὐ προσδέξομαι 
ὡς τῶν χειρῶν ὑμῶν. Διότι ἀπὸ ἀνατολῶν ἡλίου xa 
iue δυσμῶν αὐτοῦ θυμίαμα προσάγεται τῷ ὀνόματί 
μου, xat θυσία χαθαρά. » Av ὧν γὰρ προείρηχε, xal 
τὰς Ἰουδαϊχὰς χαὶ νομιχὰς ἐξοστραχίζει θυσίας, xal 
τὰς ἀναιμάχτους xal λογιχὰς ἀντειαάγει, τῷ τῆς 
καθαρότητος ὀνόματι ταύτας ἀντιδιαστείλας ἐχείνων " 
ὥσπερ xal πολλῷ πρώην ὁ προφήτης Δαδὶδ πρὸς τὸν 
τῶν ὅλων Θεὸν ἀναχέχραγε φάσχων᾽ ε θυσίαν xal 
προσφορὰν οὖχ ἐθέλησας, σώμα δὲ χατηρτίσω μοι. » 
Τὸ σῶμα δηλαδὴ τὸ χυριαχὸν, περὶ οὗ φησὶν ὁ Κύριος 


ἐν τοῖς Εὐαγγελίοις" « Λάθδετε, φάγετε, τοῦτό ἐστι τὸ D 


σῶμά μου, τὸ ὑπὲρ ὑμῶν χλώμενον εἰς ἄφεσιν ἁμαρ- 
τκιῶν. » 
Φυλάξασθαι τοίνυν συμδουλεύει τὸν πόδα χαὶ τὸν 
τοῦ σώματος xal τὸν τῆς Ψυχῆς, ἵνα ὁπηνίχα τις 
εἰσέλθῃ εἰς τὸν οἶχον τοῦ Θεοῦ, μετὰ τῆς πρεπούσης 
ἀπφαλείας ἐρείσῃ καὶ τὸν νοῦν xal τὴν χαρδίαν, ἔτι 
ok καὶ τοὺ; πόδας πρὸς τὸ μὴ μεταχινεῖσθα: ῥᾳδίως, 
μήτε μετὰ ῥᾳθύμου γνώμης ἔχεσθαι tj; ἐχεῖ στά- 
σεως xal προσεδρείας, ἀλλὰ προτεγγίζειν xal προσ- 
πελάζειν ἐξεπίτηδες xal μετὰ πολλῆς νουνεχείας 
ἀχούειν καὶ μυεῖσῆχι τὰ περὶ τῆς ἐνανθρωπήσεως 
τοῦ θεαρχιχωτάτου Λόγου καὶ Χριστοῦ καὶ Σωτῆρος 
ἡ λῶν, xat λαμδάνειν ἐχ τῶν θείων Γραφῶν τὴν πί- 
στωσιν xal βεδαίωσιν ἐνσωματώσεως αὐτοῦ xal 
σταυρώσεως xal τῆς ἀναστάσεως, ὡς ἔφθημεν εἰπόν- 
τες. Δι’ ὧν ἀπελυτρώσατο τοῦ θανάτου xai φθορᾶς 
τὸν παλαιὸν ᾿Αδὰμ, ὄν προσεχῶς πρεσθύτερον xol 
ἄφρονα προσηγόρευσε * πρεσδύτερον μὲν διὰ τὸ ἀρ- 
γαιότατον «ἧς διαπλάσεω; αὐτοῦ xal γενέσεως" 
ἄφρονα δὲ διὰ τὸ παραδλέψαι xal παριδεῖν τοῦ &ya- 
θοῦ χαὶ φιλανθρώπου χαὶ ποιητοῦ χαὶ Θεοῦ χαὶ δε- 
σπότου τὴν λυσιτελεττάτην xal σωστιχὴν ἐντολὴν" 
ἀνθελέσθαι δὲ τὴν συμθουλὴν τοῦ μισοχάλου xal 


*' Malach. 1, 10, ** Psal, xxxix, T. 


(5) llieronymus Hehraicum Psalmi contextum ad- 
amussim reddidit :. Victima et oblatione non indi- 


ges : aures autem. fodisti. mihi : quie iis. plane re- 
spondent, 4: in exempla:i Vaticano adnotata sunt. 


quemadmodum Malachias propheta przdixit, cum 
rerum omnium Deum sic adversus Judzos loquen- 
tem induxit : « Non est mihi voluntas in vobis, et 
munus non suscipiam de manu vestra. Ab ortu 
enim solis usque ad occasum ejus thymiama offer- 
tur nomini meo et oblatio inunda *". » Per ea enim, 
que pr:edixit, et Judaica legis sacrificia procul 
amandat, et incruenta eorum loco inducit ac ra- 
tionalia, munditiarum nomine hzc ab illis distin- 
guens, non aliter, atque David propheta multo 
prius ad Deum universi exclamans dixerat (5) : 
« Sacrificium et oblationem noluisti; corpus au 
tem perfecisti mihi **; » corpus nempe Domiilcun, 
de quo dicit Dominus in Evangeliis : « Accipite, 
comedite, hoe est corpus meum, quod, pro vobis 
frargitur in remissionem peccatorum (6). » “ 


Admonet igitur, uti pedem custodiamus, 830 εἱ 
quo corpus incedit, et quo animus stat , ut quando- 
cunque domum Dei quis ingreditur, caute ac reve- 
renter mentem, animum. pedes etiam sic fizat ut ne- 
que facile se loco dimo:eat, neque segnis astel aut 
sedeat ; at accedat potius et appropinquet, ut per- 
attente audiat et ediscat quxcunque ad inhumana- 
tionem pertinent summi divinique Verbi et Christi 
Servatoris nostri; itaque sacris ex Litteris alius 
percipiat, ac firmius profiteatur, humanz illum 
conditionis participem fuisse, ac mortem in cruce 
Lolerasse, resurrexisse a mortuis, uti jam recensui- 
mus : per qux a morte atque interitu veterem 
Adam redeniit ; quem protinus seniorem et stultum 
appellavit; seniorem quidem propter formationis 
atque originis antiquitatem ; stullum vero propter 
neglectum atque contemptum Dci et Domini, au- 
cloris sui optimi ac benignissimi, utilissimum sa- 
luberrimumque preceptum, tum ob preoptatum 
inimici virtutum omnium, et hominum zque ac 
Chiisti hostis atque adversarii consilium. Hc 


quia multe. Quid enim, dic, quaso, opus eral multis 
cum una sufficiat ? Àc &ubinde occasionem arripit 
multa disserendi de religione ac puritate, qua quis- 
que ad sancta Eucharisti-» mysteria accedere debet 


Σῶμα δὲ, in commentariis |Gracis legitur, ὠτία δέ D (Mom. 47, in Ep. ad Hebr. x, in tom. XII). 


μοι χατηρτίσω. Scholion, Ὠτία δὲ ἔσχαψάς μοι. 
ὠτία δὲ χατεσχεύασάς por, et uliud scliol. Τὰ ὠτία 
δὲ χατηρτίσω pot, ὁ μαχάριος Παῦλος εἰς τὸ σῶμα 
μεταδραλὼν εἴρηχεν, οὐχ ἀγνοῶν τὸ "E6paixby, ἀλλὰ 
πρὸ; τὰν οἰχεῖον σχοπὸν τούτῳ χρησάμενος. Cate- 
rum Paulus LXX virorum interpretationem secutus 
es; qui liabent σῶμα non cocía* hisque adhazret 
noster, et hunc Psalmi locum sic. explicat, quem- 
admodum et Clirysostomus accepisse videtur. Nam 
lic commemoratis Pauli verbis: Jdeo ingrediens 
mundwun dicit : Hosiiam et oblationem noluisti, cor- 
pus autem aptasti mili,ect quae sequuntur (ad fJebr. 
x, 9), jam subnectit lec : 'Opd; πάλιν τὴν πε- 

ιουσίαν ; Mía, φησὶν, αὑτὴ fj θυσία, ἐχεῖναι δὲ πολ- 
δαί, Διὰ γὰρ τοῦτο οὐχ ἰσχυραὶ, ἐπειδὴ πολλαί ; Τί 
γὰρ ἔδει πολλῶν, εἰπέ μοι, τῆς μιᾷς ἀρχούσης. Id 
est: Vides ue rursum abundantiam ἢ Una est, inquit, 
uec hostia, illae autem mulie. Nam ideo nec valides, 


At vero Drusius sic lectionem quodammodo coa- 
gineniat utramque : « Corpus, iuquit, aplasti mihi 
aures perforando, quo ritu corpus aptum  redde- 
batur ad obsequium vel servitium heri, cui perfo- 
ratus aures inserviebat usque ad annum Jubileum. 
Nam quin eo respexerit propheta, nullum omuino 
dubium est. » Designat nempe caput xx1. Exodi, 
ubi n. 5, scriptuui est : Quod si dixerit servus, Di- 
ligo dowinum meum et uxorem ac liberos, non egre- 
diar liber : offeret eum dominus diis (id est judici- 
bus), et applicabitur ad. osiium el postes, per[ora- 
bitque aurein ejus subula, el erit ei servus in sgcu- 
lum. Quod idem est. atque iu. annum. Jubilieum, 
qui quiuquagesimo quoque anno recurrebat: id 
quippe temporis spatium Hebrais seculum erat. 

(6) Mattb. xxvi, 20. At. desunt in. vulgatis, quae 
habes post τὸ σῶμά μου, ut jam adnotavimus. 


935 


S. GREGORII AGRIGENTINI 


enim, inquit, edocti, bis initiati mysteriis, atque in A μισανθρώπου xai μισοχρίστου xat δυσμενοῦς. T. 


vera professione Deo universi constanter adhzeren- 
tes, zterna apud eum lztitia perfruemini. Sicut e 
contrario qui minime crediderint, sive de primis, 
sive de novissimis, omni prorsus gaudio carebunt, 
quod et in ipso, et per ipsum dari debet, tam 
hic per mysticam participationem, quam in ccelo- 
rum regno vitaque futura. ltaque rursum adjecit 
statim : 


των γὰρ, φησῖν, ἑπαϊόντες, καὶ ταῖς τοιαύταις μὦ.τ 
αγωγίαις πιστωθέντες, xal βεύαιωθέντες εἰ- τ 
εἰλιχρινῇ πίστιν τὴν πρὸ; τὸν Ext πάντων θεῶν͵ - 
φρανθήσεσθε ἐπ᾽ αὐτῷ τὴν αἰώνιον εὐφροςῦτ». ἘΠ 
περ ἔμπαλι οἱ μὴ πιστεύσαντες καὶ τῶν fue: 
χαὶ τῶν ἐσχάτων, ἀποστερηθήσονται πάσης εἴτ΄ 
νης τῆς ἐπ᾽ αὐτῷ, xal δι᾿ αὐτοῦ δοθη ποιμένι... 
νῦν διὰ τῆς μυστιχῆς μεταλέψεως, xai χατι τ 
μέλλουσαν QGhv Ev τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν. 1. 
λει τοίνυν ἀμέσως αὖθις ἐπήγαγε " 


8 V. 
Ca». V. VERs.2, 5. Noli festinare in ore tuo, et cor B. Μὴ σπεῦδε ἐπὶ σεύματί σου, καὶ καρ α -- 


(uum non properet αὐ proferendum verbum in conspectu 
Dei : quia Deus in calo, et tu super terram. Propter 
hóC sint verba tua pauca ; quia advenit somnium in 
multitudine sollicitudinis ; εἰ voz stulti in mullitudine 
sermonum (1). 


Hactenus sapiens Ecclesiastes 608 cohortatus, 
qui domum Dei ingrediuntur, ne prz»propere disce- 
dant, neve dum intus astant, divinas Litteras con- 
temnendi animo aot cavillandi studio audiant, at 
omnem ut curam ac diligentiam 131 praseferant, 
concurrantque et accedant propius, ut quz perle- 
guntur, exaudiant, sive ex Novo sive ex Veteri Te- 
stamento, unde zternam vitam salutemque haurire 


possunt; ait quippe Dominus : « Scrutamini Sceri- C 


pturas, quia putatis iu ipsis vitam zternam ha- 
bere **; » nunc aliam rursus impietatis causam 
avertit, perpetuam « ori custodiam ponendam ad- 
monens, et labiis « ostium circumstantiz !, » quo- 
tiescunque sacras Litteras audiunt, divinam illam 
et charitate insignem, at minime indagabilem Uni- 
geniti iuhumanationem , vel antequam fieret, prze- 
nuntiantes, vel postquam perfecta est, enarrantes, 
ac divinitatis ejus et potenti& maguificentiam pro- 
dentes : ne scilicet audacter ac temere, quos secun 
ipsi meditantur, infidelitatis sermones proferant 
labiis, ac rem Deo indignam esse diclitent, ipsum 
ineffabili erga homines amore hominem factum 
esse, qualis quisque nostrum est, qui supra liomi- 
nem fuerit, ac formam ab eo servi assumptam *, qui 
omuem excedit substantiam, omnemque supergre- 
ditur intelligentiam atque circunscriptionein, unus 
incomprehensibilis:: at contra ut inde avocent ani- 
inum, eumque cupidiorem ac studiosiorem osteu- 
dant institutionum, qua sacris in Litteris continen: 
tur ci*ca ea qua et credi a nobis et parendo pr:z- 
stari oporteat : itaque multo magis caveanj, ue sibi 
ex ore verbum excidat infidelitatis aut blasphemiae 
adversus eum qui nos condidit atque formavit, et 


renovabit rursum restituetque ac in melius trans- 


formabit. 


** Joan. v, 39. * Psal. cxt, ὅ. * Philipp. ni, 7. 


. 7) Olvimp. ἐν τῷ οὐρανῷ ἄνω, χαὶ σὺ ἐπὶ τῆς γῆς χάτω, 


TAB C πειρασικῶν. 


μὴ ταχυνέτω ἐξενέγκαι Aóyor xp πρες.Ξ 
τοῦ Θεοῦ, ὅτι ὁ Θεὸς ἐν τῷ οὐρατῷ, xai c .: 
τῆς γῆς. Διὰ τοῦτο ἔστωσαν οἱ Ac oc 
ὀλίγοι" ὅτι παραγίνεται ἐνύπνιον ἐτ zi 
πειρασμοῦ" καὶ φωνὴ ἄφρονος ἐν xljcul 
qox. 

᾿Ασφαλισάμενος ὁ σοφὸς "ExxAnctas-t; τοῖς - 
θρώπους, μὴ ταχέως ἐξιέναι τοῦ οἴχου τοῦ θε:} -. 
εἰς αὐτὸν εἰσιόντας " μὴῆτε μὴν ἐν οἴχῳ 6 Ὁ | 
ἱσταμένους χαταφρονητιχῶς xal παραλελο--. - 
T). τὴν ἀχρόασιν διατίθεσθαι τῶν θεΐων Iz. 
ἀλλὰ πᾶσαν ἐπιμέλειαν xal σπουδὲὰν ἔπιξειτ, “ 
καὶ συντρέχειν χαὶ προσεγγίζειν καὶ πλησιάτειν -- 
τὸ ἀκούειν τῶν ἀναγινωσχομένων Γραφῶν τι: ἢ 
λαιᾶς xai Καινῆς Διαθήχγς, δι᾽ ὧν τὰ f pozv.. 7 | 
τὴν αἰώνιον ζωὴν xal σωτηρίαν εὑρἔσχουτιν- Ξ ' 
γάρ φησιν ὁ Κύριος" « Ἐρευνᾶτε τὰς l'p24à; 075 — 
αὑταῖς δοχεῖτε ζωὴν αἰώνιον ἔχειν -“ » νῦν 239; ἔ- 
ραν &as6clac αἰτίαν προαναστέλλει. παρεγυ.ῖ. - 
θέναι « φυλαχὴν ἐν τῷ στόματι » πάντοτε, χαὶ -. 
χείλεσι « θύραν περιοχῆς, » ἡνίχα περὶ cnim 
ἰχνιάστον καὶ φιλανθρώπου xat θείας σωματώ::. 
τοῦ Μονογενοὺς ἑπαΐουσιν, ἢ πρὸ τοῦ γενέσθαι — 
αγορευουσῶν τῶν θείων Γραφῶν, ἣ μετὰ τὸ vivi: 
διηγουμένων, xat φανερουσῶν tà μεγαὶ εἴα -ἴ: *- 
τητος αὑτοῦ xal δυνάμεως " ἀλλὰ μὴ μετὰ το. 
αὐθαδείας xdi ταχύτητος, τῆς ἀπιστίας cp 
ποὺς λόγους διὰ τῶν χειλέων, οὗς ἐν τῇ σςῶν xz- 
διενθυμεῖσθαι λέγοντες, ἀνάξιον εἶναι Θεοῦ χγχ--: 
διὰ φιλανθρωπίαν ἄφατον, ἄνθρωπον ὡς Éxaa-» 
θρωπον, χἂν ὑπεράνθρωπον γέγονε, χαὶ p;- 
δούλου «ἰαδεῖν τὸν ὑπερούσιον χαὶ πάσης i-x- 
καταλήψεως χαὶ περιγραφῆς xal μόνον ἀττερινί:- 
ἀλλὰ xat τὴν καρδίαν ἀφιστάνειν xal προξεσ- ε- 
τέραν xal νουνεχεστέραν ἐπιδειχνύναι ταῖ- riz 
δεσι τῶν θείων Γραφῶν, πρὸς τὸ πᾶσι τοῖ- ὑτ᾿ zr 
τῶν λεγομένοις καὶ πιστεύειν xal πειθαρχεῖν ιτ-. 
πολλῷ δὲ μᾶλλον μὴ προσφέρειν διὰ τοῦ av:227 
λόγον ἀπιστίας ἢ βλασφημίας χατὰ τοῦ χκτίσαν-: 
ἡμᾶς καὶ διαμορφώσαντος, xal πάλιν &vaxatvisor.; 
xai μεταστοιχειώσοντος xal πρὸς τὰ κρεῖττον ἀν:- 
μορφώσοντος. 





τς ——T "Emu κα ᾿Ξ "tum - --——— κα πθθθ,.ὦὁὉΦὁ 


.» ἐπὶ τούτων ἔστωσαν οἱ λόγοι. ς. ὁ, 











931 


IN ÉCCLESIASTEN. — LIB. IV. 


638 : 


Τοῦτο γὰρ σημαίνει σαφῶς 6 φησι, « Πρὺ mpos- A — Nam lioc aperte indicant verba illa, « In conspe- 


που τοῦ Θεοῦ, » τουτέστι xatà βούλησιν xax ψῆφον 
ἀντιχειμένην τῇ βουλῇ χαὶ ψήφῳ τῆς τοῦ Θεοῦ βου- 
λῇς xai χρίσεως ἀγαθοπρεποῦ:. Ὁ γὰρ « Θεὸς, φῆ- 
σὶν, ἐν τῷ οὐρανῷ, xal σὺ ἐπὶ τῆς γῆς,» τὸ διάφο- 
ρον ἑχατέρου παριστῶν διὰ τῶν εἰρημένων, ἀνθρώ- 
ποὺ δηλαδὴ καὶ Θεοῦ. Καθάπερ γὰρ, φησὶν, ὁ οὐρα- 
νὸς ὑπερανέστηχε τῆς γῆς ἀσυγχρίτως, χαὶ τὴν 
ὑπεροχὴν πρὸς τὴν γῆν ἔχει παντελῶς ὑπερδάλλου- 
σαν, ὡς μηδὲ σοὶ καταλαμδανομένην * πολλῷ μᾶλλον 
ἀκατάληπτον ὄντα καὶ παντελῶς ἀνεξιχνίαστον τὸν 
Θεὸν. μηδαμῶς πειραθείης εὐθύνειν, ὡς οὐχὶ πρε- 
πόντω; ποιήσαντα xat τὸν ἴδιον Υἱὸν ἐξαποστείλαντα 
πρὸς τοῦτον δηλονότι τὸν χόσμον, « γενόμενον Ex γυ- 
vatxbs, γενόμενον ὑπὸ νόμον, ἵνα τοὺς ὑπὸ νόμον ἐξ- 
αγοράτῃ, ἵνα τὴν υἱοθεσίαν ἡμεῖς ἀπολαύωμεν. Ὅσοι 
γὰρ ἔλαθον αὐτὸν, ἔδωχεν αὑτοῖς ἐξουσίαν τέχνα 
Θεοῦ γενέσθαι, οἵ οὐχ ἐξ αἱμάτων, οὐδὲ ix θελῆ- 
ματος σαρχὸς, οὐδὲ ἐκ θελήματος ἀνδρὸς, ἀλλ᾽ ἐχ 
Θεοῦ ἐγεννήθησαν, » φησὶν Ἰωάννης ὁ μέγιστος εὖ- 
αγγελιστής. ᾿ 
Εἰσηγεῖται μέντοι xol βραχεῖς εἶναι χαὶ Guvió- 
μοὺς τοὺς λόγους, o0; οἱ ἄνθρωποι λέγειν ὀφείλουσι 
περὶ τῆς φιλανθρώπου xal θείας ἐντωματώσεως, xal 
τῷ τῆς πίστεως ὅρῳ τὴν περιγραφὴν ἔχοντας, ἀλλὰ 
μὴ φυσιχοῖς λογισμοῖς καὶ παρεξετάσεσι xat παρα- 
θέτεσι xai συγχρίσεσιν ἀνθρωπίνων πραγμάτων πὴν 
ἀχατάληπτον τοῦ Θεοῦ βουλὴν καὶ χοίσιν χαθυπο- 
θάλλειν. "Ὥσπερ γὰρ, φησὶν, ἡνίχα περιπέσῃ τις 
& ῦρωπος συμθάσεσι πειρασμῶν xal θλίψεων ἑσμῷ 
παντοδαπῶν xal ποιχίλων, φαντασίας ὁρᾷ xaO 
ὕπνον ματαίας, καὶ μηδεμίαν ἀληθείας ὕπαρξιν χε- 
χτημένας, ἀλλὰ ταῖς φροντίσι χαὶ μερίμναις ταῖς 
προσούσαις αὑτῷ διὰ τὴν, περιστοιχίξζουσαν καὶ σὺμ- 
πιέζουσαν θλίψιν, ἀναλόγως καὶ τῶν ἐνυπνίων δεδε- 
Ὑμένος τὴν φαντασίαν, μηδὲν ἐντεῦθεν χαρπούμενος 


ὄφελος" ἅμα γὰρ τοῦ γενέσθαι τοῦ ἐνυπνίου τὴν ὄψιν. 


xat μετὰ τὴν τοῦ ὕπνου παρέλευσιν ἀπελήλυθε τὸ 
φαντασθὲν μηδεμίαν ἔχον ὑπόστασιν Ev “οἷς πράγμα- 
σιν" οὕτω καὶ τῶν ἀφρόνιυς πολυλογεῖν σπευδόντων 
ἐν τοῖς δόγμασι τοῖς περὶ θεολογίας ἣ τοῖς olxovo- 
μίας ὁ ἑ:μὸς xal τὸ πλῆθος ἑνυ πνέων Éotxe φαντα- 
ciat; μηδαμὼς χαταγγέλλων ἀλήθειαν, ἀλλ᾽ ἐξαπά- 
τὴν χαὶ πλάνησιν παραπλτνσίως τοῖς ἐνυπνίοις, Διὰ 
πουτό crat» ὁ αὑτὸ; ἐν Παροιμίαις" « "Ex πολυλο- 

* Joan. 1, 18. 

(8) Usurpavit hunc Ecelesiastz? loeum Gregorius 
Nyssenus contra Apullinarem in Antirrhetico, quem 
priuius vulgavit Zaccageius, Cum enim ille Christi 
quiuem humanitatem divinitatis hospitem faceret, 
ipsum vero Christum Deum esse negaret, ex hoc 
ilem luco sic in eum est. argumentatus : El. γὰρ, 
xaÜcg φησιν "AcvoÀwáptoz, οὐρανίου Θεοῦ δη͵, εἴόν 
ἐστιν " ὁ δὲ Θεὸς ἐν τῷ οὐρανῷ ἄνω, χαθὼς ὁ 'Ex- 
χλησιαστὴς λέγει " ἄρα ὁ χωρήσας ἐν ἑαυτῷ τὸν 
θτ:ὴν μετὰ τοῦ χωρηθέντος ἐστὶν, ἐπουράνιος ἀντὶ 
χυῖκου χυρίος λεγόμενος, ὡς xai δι᾽ ὧν φησιν 


ὁ λυγογράγος, εἴπερ τὸ ἀχόλουθον τοῖς ἰδίοις 
λόγοις ἐπίστατο, σαφὼς τὸ δόγμα τῆς ἀλη - 


0.24 χαταιχενάξεται, τῇ σοφίᾳ τῶν ἐχθρῶν xpi- 
τυνόμενον, ld est: Nam si. αχία Apollinurem ἐα- 
lesiis Dei receptaculum (homo) est; Deus. autem in 
(clo sursum, quemadmodu.n. Ecclesiastes ail : ergo 


PaTrROt. Gn. XCVIII. 


ctu Dei, » id est voluntate atque sententia, quee di- 
vino cunsilio et sententi:e ejus ac judicio priestan- 
tissimo adversetur. « Deus enim, inquit, in caelo, 
et tu super terram, » discrimen utriusque illis 
verbis significans, hominis utique ct Dei (8). 
132 Sicut enim, inquit, ccelum tellure multo subli- 
mius est atqueexcelsius, quam ut tàntum excessum 
comprehendere ipse ulla ratione possis; ita, cum 
multo minus comprehendi Deus atque investigari 
ab homine queat, ne tibi in mentem veniat tanquam 
minus convenientia emendare quz ille fecerit, quad 
nempe Filium suum in hunc mundum miserit, « fa- 
ctum ex muliere, factum sub lege, ut eos, qui sub . 
lege erant, redimeret, ut nos adoptionem filioru:u 
reciperemus (9). Quotquot enim receperunt eum, 
dedit eis potestatem filios Dei fieri, qui neque ex 
sanguinibus, neque ex voluntate carnis , neque ex 
voluntate viri, sed ex Deo nati sunt, » inquit Joau- 
nes maximus evangelistes * (10). 


w^—- 


Admonet nimirum , sermones de incffabili ac 
benignissima Dei inhumanatione breves, concisos, 
fidei terminis circumscriptos esse oportere ; nun- 
quam vero Dei judicia atque decreta, qu;e assequi 
nemo possit, naturalibus rationibus aut disc: pta: 
tioni ulli ac perquisitioni subjicienda essc, vel cum 
humanarum rerum exemplis comparanda.Ut enim, 
inquit, si quis magnam aliquam in aerumuam inci- 
derit, et multis plane variisque molestiis afíllicte - . 
tur; imagines quidem per somnum inanes aninig 
videt, φυ a vero quam longissime absunt, at xzri- 
tudine et curis nunquam abeuntibus ob inlizeren- 
tem urgentemque calamitatem, etsi idonea rebus in- 
somnia videre sibi videalur, utilitatem tamen inde 
habet nullam : cum simul atque rerum illarum 
species animo insederint, avolante somno, id quo- 
que, quod reprzsentabatur, intercat, quod. neinpe 
nihil veri subesset: sic et iis, qui stulte mulia 
agitare de theologicis ac de divinze inhumanationis 
consilio aggrediuntur , magna velut somniorum 
obversatur cohors et imaginum multitudo, quz veri 
quidem nihil affert, at non secus atque iusonnia, 
errorem et deceptionem. llcirco 13323 2»it idem in 


D Proverbiis: « In multilequio non effugies pecéa- 


qui in semelipso Deum recipil, uno eodemque in lo- 
coesl in quo illi manet, quem recipit, et pro terrestri 
celestis proprie vocatur. Quamobrem, si coharrenter 
loqui velit. Apollinaris, suismel dictis palam astrvit 
rerum dogma, quod vel ipsa adversariorum sapien- 
tia confirmatur (1l. c. n. 48). 

(9) Ad Galat. c. iv, n. 4. Erasmus in. codicibus 
nonnullis scriptuim dicil γεννώμενον Ex γυναιχὺς, 
natum ex muliere. 

(10) Hzc Joannis verha opponere iis Noster vi- 
detur, qui aliena. de. Deo. cogitarent, quo dubita- 
tionem omnem abjiceren!, intelligeventque summo 
liominum bono, ac aivino plane consilio humanam 
naturam a Dei Filio assumptam : cum nibil bic do 


dignitate Sua. amiserit, liomines vero. 60 evexeril, 
uL Dei filii fierent. 


90 


639 'S.'"GREGORII AGRIGENTINÍ | 
tum *; » id autem de omni etiam argumento affir- A γίας οὐκ ἐχφεύξῃ ἀμαρτίαν. » Εἶτε & as 


mavit, quod fusius tractare instituamus : at de eo 
maxime przcipueque, quod ad Deum divinamque 
doctrinam spectet, ne qui rudiores etiamnum, nec 
animo satis puro mundoque sint, quique nondum 
diving charitatis fastigium attigere, nec superne 
gratize dona ceelesti henignitate sunt consecuti, jn 
d.vinarum disciplinarum explanatione verbosiores 
esse velint; utque traditam duntaxat ab Ecclesie 
magistris professionem ore enuntiare contenti sint. 
Ait deinde Ecclesiastes (11): 


περὶ πάσης ἄλλης ὑποθέσεως χατὰ τὸν fai 
λαμδανομένης " μάλιστα δὲ καὶ διαφερί τς 
Θεοῦ xal τῶν θείων δογμάτων, πρὸς 7. a 
τοὺς ἀτελεστέρους καὶ μέπω καθαρθέντες, αἱ 
τὸ ἄχρον ἐληλαχότας τῆς θείας ἀγάπη; (ἃ 
χκαταξιωθέντας χαὶ μετειλγφότας τῆς ἀκ. 
τος, πολυῤῥήμονας ὑπάρχειν kv 2i 527731 

θείων δογμάτων * ἀλλὰ μόντιν τὴν ἀπὸ τὸ, Ma 
λων τῆς Ἐχχλησίας παραδοθεῖξαν épeiczim 
φέρειν διὰ τοῦ στόματος. Εἶτά qnse ὁ Eua 
στῆς, | 


δ VI. | 
Vgns. ὁ. Prout voveris votum Deo, ne moreris ἢ αθὼς ἂν εὔξῃ εὐχὴν τῷ Θεῷ, μὴ sm 


reddere illud. Quia non est voluntas in insipientibus. 
Tu igitur quecunque voreris, redde. . 
Quasi aliud jam commode admonitionis caput 
instituere velit, bortatur nos sapiens Ecclesiastes, 
ut qui quis promiserit vel ingruente morbo, vel 
alio, periculo sive mari eive terra impendente , vel 
etiam ob prosperitatem qui? jam supervenerit, ut 
inultis szepe contingere solet, ea ipplcamus Deoque 
reddamus, ipsa illico offerentes, quemadmodum 
vovimus, nullo ut intervallo debitum distulisse 
videamur. Quin et ον Davide dicere liheat.: 
« Reddam tibi vota mea, quas distinxerunt labia 
mea, et locutam est 13/5 os meum in tribulatione 
mea *, » Canctari enim in his vetat Deus: ne qua 


»lia obveniente causa impediamur quominus voli (? Τὸ yàp χρονίζειν ἐν τοῖς τοιούτοις ἀπαγορί᾽ 


liberemur, atque adeo Deum universi fraudasse ac 
fefellisse existimemur. Ficri enim facile potest, ut 
qui segnem se prabeat, et in voto reddendo mo- 
ras nectat, hunc mors nec opinantem ac meliora 
sperantem occbpet, vel certe alia premat calami- 
tas, qu:e votum ab eo solvi non patiatur. Ac tum 
porro votum antea susceptum multo gravioris con- 
demnationis causa non reddentibus (it, quippe quia 
crimen nondum admissum in eos tamen rejicitur, 
ipsisque adhzret. Tu vero, inquit, o mortalis, ne 
similem te insipientibus fleri patiare, qui neque 
Deo votum vevent et faciunt libenter, neque, post- 
quam voverint, de ipso voto reddendo quidquam 
laborant. Quin operam quamprimum dare velis, 


- 


* Prov. x, 19. * Psal. 1xv, 15, 14. 


ἀποδοῦναι αὑτήν" ἔτει οὐκ ἔστι θέλημα ὃν τᾷ 
Σὺ οὖν ὅσα ἂν εὔξῃ, ἀπόδος. | 

Ὡς ἐφ’ ἑτέραν ἀρχὴν ἀγαθῖς εἰσηγή πε; si 
θεῖν δόξας ὁ σοφὸς Ἔχχλτ σεαστὴς, f250 cH 
γινομένας map! ἡμῶν ὑποσχέσεις, ἢ". -g 
περιστοιχίζει νόσος, ἢ τις ἄλλος ipu 
ρασμὸς χατὰ τὴν θάλασσαν ἢ τὴν ξηρὸν c7 
4 xoi διά τινα συμδᾶσαν εὐημερίαν 'ς 3 
πολλάχις γίνεσθαι πέφυχεν, ἀποπληροῦν s 
τῷ Θεῷ καὶ προσφέρειν, ἅπερ ἐπηγγειλάμ-: 
τον" ἀλλὰ μὴ διά τινος ἀναδολῆς ospite: 
τῆς ἀποδόσεως" λέγειν δὲ μετὰ τοῦ προφὶ τ 
« ᾿Αποδώσω σοι τὰς εὐχάς μου, à; διέστεινς - 
μον, καὶ ἐλάλησε τὸ στόμα μου ἐν τῇ fiis ὁ 









μὴ τινος ἄλλης αἰτίας συμδάσης παρεμτοἢ- 
ἀποπληρῶσαι τὰ τῆς εὐχῆς, χαὶ λογιτθῶμεν "5 
χέναι xal διαψεύσασθαι τὸν ἐπὶ πάντων 8. 
γὰρ μέλλησιν ἐπιδεικνύμενον xal βράδυττ - 
τὴν ἀπόδοσιν θάνατον ἀθρόως xal map lici? 
λαβεῖν, ἢ τινα βιωτιχὴν συμφορὰν ἄλλην ἐν 
παραχωροῦσαν ἀποπερατῶσαι τὰ τῆς bro 
Καὶ τηνιχαῦτα γίνεται μᾶλλον tol; ávipurti 
βαθυτέραν κατάχρισιν fj προεπηγγελμέη M 
δὴ τὴν μήπω πεπραγμένην ἁμαρτίαν αὐ’ 
στησαμένη χαὶ προξενήσασα. Σὺ δὲ, φησὶν, bi 
μὴ τοῖς ἄφροσιν ὁμοιωθῆναι θελήσῃ:» o5 7 
τῷ Θεῷ τὴν εὐχὴν εὔχονται xal ποιοῦνται T 
v6, οὔτε δὲ μετὰ τὸ εὔξασθαι προκχιροῦνται -' 





(11) Τὸ yàp, inquit Chrysostomus, ἐπὶ τῶν τοι- D videtur. vel ex Hieronymi sententia, vel (7 


0910 περιεργάζεσθαι τὰς αἱτίας, καὶ ἀπαιτεῖν τὰς 
εὐθύνας, χαὶ τὸν τρόπον ἐπιζητεῖν, τολμηροτάτης 
xai ῥυφοχινδύνου ψυχῆς. ld est : De hujusmodi enim 
rebus curiose perquirere, el rationes exposcere, mo- 
dumque sciscitari, audacissimi et ^ temerarii. animi 
est. (Ser. 2 contra Anomaevos, 3, tom. 1.) 
Forinulam autem ipsam, qui a. doctoribus Ec- 
clesie tradita est, retinendam, nec quidquam mu- 


. tandum esse, admonebat olim magnus quoque 


Athanasius ad Jovianum Aug. περὶ πίστεως scri- 
beus : Nic:ene enim professionis formulze hxc sub- 
jecta legimus : Ταύτῃ τῇ πίστει, Αὔγουστε, πάντας 
ἐπιμένειν ἀναγχαῖον, ὡς θείς xat ἁποστολιχῇ, χαὶ um 
δὲν μεταχινεῖν αὐτὴν πιθανολογίαις καὶ λογομαχίαις, 
Nempe : Jn hac fide, Auguste, omnes oportet manere 
ufpote divina et apostolica, neque quidquam inde 
iransmutare arlificiis contentionibusque verborum. 

Enimvero totum hunc locum expl.care. Noster 


eorum interpretatione, quos. llieronynius C 
est ; hzec enim hujus sunt verba : « Alit " 
lius intelligentes boc prsecipi affirmant, δὲ ἐδ 
quentes δυὶ cogitantes plus de Dco, quam " 
mus, opinemur ; sed sciamus imbecilliiale? 
tram, quod quantum distat celusn a terr 
nostra opinalio a uatura illius separeir : [a 
circo debere verba nostra esse mudera!a. A ' 
qui in multis cogitationibus est, ea 5018) eli 
quenter, de quibus cogitat ; ita qui plura" 
de divinitate disserere, incidu in εἰυ μια 
cerle sic : Verba nostra pauca ideo C86 
quod etiam ea, qui& nosse nog arbitra , 
speculum videmus et in znigu.ate, εἰ ΝΟΣ 
nium comprebendimus, quod teucré pape 
Cumque plura, ut *isum nobis [ΕΠ t 
finem disputationis 1.0:tr:e esse etulitiat ^ 
tiloquio enim ros non effugere pecontun. 


*« 
Ld dd 


' 


941 


οθαι τὴν ἀπόδοσιν * ἀλλὰ ταχεῖαν βουλήθητι ποιήσα- 
σθαι τὴν ἀπόδοσιν τῆς εὐχῆς" τοῦτο γὰρ ἐσήμανεν 
εἰπὼν, « Ὅτι οὐκ ἔστι θέλημα ἐν ἄφροσι, » τὸ καὶ 
πρὸς τὴν εὐχὴν ἐλθεῖν ἀδγύλητον αὑτὸν χαθυπογρά- 
qv καὶ πρὸς τὸ τὴν εὐχὴν ἀποδοῦναι, παντελῶς 
ἀθέλητον χαὶ ἀπρόθυμον. 

Διὰ τοῦτό φησιν ὁ προφήτης Δαδίδ" « Εὔξασθε 
καὶ ἀπόδοτε Κυρίῳ τῷ θεῷ ἡμῶν. » Καὶ πάλιν, ε Τὰς 
εὐχάς pou τῷ Κνρίῳ ἀποδώσω ἐναντίον παντὸς τοῦ 
λαοῦ αὑτοῦ ἐν αὐλαῖς οἴχου Κυρίου ἐν μέσῳ σὸν 'It- 
ρουσαλήμ᾽ » 6v ὧν εἰσηγεῖται σαφῶς, ἄμεινον εἶναι 
μηδαμῶς εὔξασθαι xal χαθυποσχέσθαι τι τῷ Θεῷ 
δοῦναι xaO οἱονδήποτε χαιρὸν f| τρόπον, ἣ εὐξαμέ- 
νους καὶ χαθυποσχομένους μὴ ἐχπληρῶσαι τὰ τῆς 
εὐχῆς xal τὰ τῆς ὑποσχέσεως. “Ὅπερ ἐναργεστέρως 


καὶ χαταφανεστέρως δείκνυσι xal ὁ σοφῆς "Ex»)n- Β 


σιαστῆς " ἐπάγει γὰρ xal φησιν" 


IN ECCLESIASTEN. — LIB. 11V. 


4 


012 


A ut te voto exsolvas. ld enim ille significavit, cum 


dixit: « Quia non est voluntas in insipientibus, » 
et in suscipiendo scilicet et in reddendo voto istos 
demonstrans οἱ consilio et voluntate et. diligentia 
carere (12). 


Propterea David propheta : « Vovete, ait, et reu— 
dite Domino Deo vestro *. » Et rursum: « Vo!a 
mea Domino reddam coram omni populo ejus, in 
atriis domus Domini, in medio tui, Jerusalem *. » 
Quibus luculenter declarat melius esse nihil vo- 
visse Deoque promisisse, quocunque id tempore 
aut modo dandum sit, quam eos, qui voverint ali- 
quid ac promiserint, votum non solvere et promissi 
fidem non przstare. Quod clarius atque apertius 
sapiens quoque Ecclesiastes indicat, cum protinus 
addat : 


vi. 


Ἀγαθὸν τὸ μὴ εὔξασθαι, ἣ τὸ εὔξασθαι καὶ μὴ 
ἑποδοῦναι. 

Τὰ γὰρ αὐθαιρέτου γνώμης xal. χαθ᾽ ἐχούσιον 
βούλησιν γινόμενα παρ᾽ ἡμῶν καὶ χατὰ πᾶσαν ἄλλην 
ὑπόθεσιν ἀποδοχῆς τῆς πρεπούσης ὁ θεὸς ἀξιοῖ" κἂν 
νηστείαν εἴπῃς, x&v προσευχὴν, x3v ἀγρυπνίαν, χἂν 
ἐλεημοσύνην, χἂν δεξίωσιν xal φιλοφροσύνην τῶν 
ἐπιξενουμένων, ἀλλ᾽ οὐκ ἀθελήτως xal παρὰ γνώμην 
καὶ βούλησιν ἡμετέραν. Οὕτω χἀπὶ τῷ λόγῳ τῆς εὖ- 
χῆς καὶ τῆς ὑποσχέσεως. τοὺς ἐχουσίω; εὐξαμένους, 
καὶ προθύμως τὰ τῆς εὐχῆς ἀποπληρυῦντας ἀξιοῖ 
δηλονότι χαὶ τῆς ἀποδοχῆς. Τοὺς μέντοι μηδαμῶς τὰ 
τῆς εὐχῆς ἀποῆδόντα:, ὡς ψευσαμένου: τῷ Θεῷ καὶ 
οὐχ ἀνθρώποις, μεγάλαις καταχρίδεσιν ὑποδίχους 


εὑρίσχων, τῷ αἰωνίῳ παραπέμπει θανάτῳ, ὡς πάλαι ς 


τὸν ᾿Ανανίαν xal τὴν Σάπφειραν διὰ Πέτρου «οὔ χο- 
ρυφαίου τῶν ἀποστόλων. 


* Psal. cxv, 18,19. 


(12) Εὐχὴν δὲ, inquit Eusebins (in psal. Lxiv, 5), 
σύνηθες τῇ θείᾳ Γραφῇ καλεῖν τὴν ἐπαγγελίαν, fv 
ἂν ἐπαγγέλληταί τις τῷ Θεῷ. Id est : Votum autem 
divine Littere vocare. promissa solent, que quis 
Deo dederit. Olympiodorss vero. a4 hunc. ipsum 
locum (apud Duc. p. 654. E) : Προσευχὴ ἔστιν at- 
uw ἀγαθῶν παρα Θεοῦ εὐχὴ δὲ ἡ ἐπαγγελία. 
Ἑπαγγέλλεταί τις θεῷ οὐ μόνον χρήματα, ἀλλὰ καὶ 
νηστείαν χαὶ ἀγνείαν χαὶ ὅσα τοιαυτα. Ἐπεὶ οὖν οἱ 
ἄφρονες μετὰ τὸ ἐπαγγείλαστθαι μεταμέλονται, οὐ 
ὑέλοντες πληρῶσαι τὴν εὐχὴν, παραινεῖ μετὰ πολ- 


4 Psal. εαλνῦ, 18. 


λοῦ τοὺ τάχους ἐχπληροῦν τὰς ἐπαγγελίας. Nempe: ^ 


Proseuche est. bonorum a Deo petitio, euche rero 
promissio, Promiitit quis Deonon solum pecuniam, 
sed. etiam jejunium, οἰ castitatem, et quee aunt. ἐμ. 
jusmodi ; quia vero stuli post promissa. (cryiver- 
santur, quod votum implere nolini, hortatur, utqua 
polliciti simus, magna celeritate prestemus.. Euim- 
vero Christignorum veterum in votis reddendis pie- 
tatem ac diligentiam quadam ostendunt eorum. la- 
bella νοιίν quie vetustatem. pertulerunt ;. nec 
pauca ex historia exempla peti possunt. 

(13) Apud LXX leyes... τὸ μὴ εὔξασθαί cs, fi 
τὸ εὔξασθαί os, xal .. 

(14) Mitiora de his sentire O!ympiodorus videtur 
eui nihil de aterna corum paesa locutus, hiect n- 
lunmodo ad hunc ipsum  Ecelesiastiie. locum as- 
eripsil : Ὅσον δὲ τὸ ἐπιτίμιον τῶν μὴ TAnporsás- 
των τὰς εὐχὰς, δήλωσιν ᾿Ανανία: xol Σάπφειρα α- 


135 Vens. 5. Bonum est non vorere te, quam 
vovere le et non reddere (15). 

Nam qua ultro a uobis et voluntario quodam 
studio quamcunque aliam ob causam fiunt , ea 
Deus, ut merentur, et probat et recipit, sive jeju- 
nium dicas, sive preces, sive vigilias, sive largitio- 
nes, sive hospitalitatem ; minime vero, si hzec sine 
voluntate fiant, ac preter mentem consensumque 
nostrum. Eodem modo, cum «e voto et promissione 
agitur, qui libere aliquid vovent , et alacri animo, 
qua voserint, solvunt, eos utique Deus etiam com- 
mendatione dignatur. At qui vota non reddunt, 
tanquam Deo et non. hominibus mentientes , cum 
gravissimis dignos suppliciis reperiat, eos, ut olim 
Ananiam et Sapphiram per apostolorum principem 
Petrum, ad :eternam mortem transmittit (14). 


νάτῳ χαταδιχασθέντες. Id est, Quanta vero. eorum 
poena sit, qui promissa non impleverint, declarant 
Ananias εἰ Sapphira morte — muliati. (ibid. p. 
635 B). At criminis genus »lii designant apertius : 
Asterius, cum avaritiz acelera recenseret, et Giezi 
pueri fraudem, perduellionem Absalonis, Jude pro- 
ditionem commemorasset, adjecit : ᾿Ανανίαν xa* 
Σάπφειραν διὰ τί τρχγῳδοῦσιν τῶν ἀποστόλων Πρά- 
ξεις ; οὐχ ἐπειδὰν τῶν ἰδίων ἐγένοντο χλέπται, xat 
τῶν οἰχείων ἀναθημάτων ἱερόσυλοι ; Id est : Unde 
Ananiw et Sapphire tragicus ille in Actis ayostolo- 
rum fuit exitus ? noune quia. suarum. furto rerum, 
et propriorum donariorum sacrilegio se contnmina- 
runt ? (In. Auct. Duc. tom. Il, p... 581 B.) Similia 
etiam apud Chrysostomum invenies (hom. 12 iu 
Act. ap , tom. VIIL), 

Quid autem Patres significare vellent, cum Ῥ.- 
tru:u. τὸν xopugalov τῶν ἀποστόλων appellabant 
Ὁ 6'egorii nostri. alati. proximis. Martinus ] port. 

max. declaravit in concil.o Laterauensi coram cen- 

tm et qninque epi-copis, actione sive secretario 

9. (Hard. 1. lif, p. 758.) Nam lecta Vietoris episcopi 

Carthag niersium  synodica, subjecit, in causa 

ita l'auli patriarchz t.onstantinopolitani non mints 

Victoris zelum en'tuisse, quam humilitatem, quod 

nen preesumpsisset abregntim — eumdem. Pau- 

luin habere, sed consacerdotem — appellasset, « Do- 

nec, inquit, judicium de eo nostra apostolice 80- 

ctoritatis, hoc est principis apostolorum Petii co- 


913 


Meus iLiter est, inqnit, non vovere, 3t non A 


sir;p'citer ; ext enim lioc quoque superna condem- 
natione pesaque dignum, cum vovere Deo possis, 
et hanc etiam amoris tui atque cultus. significatio- 
nem dare queas. Αἱ cum opponitur et coipnparatur 
eum voio »uscepto nec reddito, tum 136 utique 
melius est ownino non vovisse. Propterea dicit 
Ecclesiastes : « Bonam est non vovcre te , quam 
vosere et non reddere ; » com enim, inquit, utrum- 
que incommodum sit ac prorsus fogiendum , 
existimare debemus, prz malo graviore qaod levius 
est, rectius atque utilia: eligi. Addit deinde: 


S. GREGORII. AGRIGENTINI 


"Auzwwo) οὖν τὸ n$ εἴξατξχ: g705..9 oL 
ἔστι γὰρ xal τοῦτο χατα Ὺνεξελες 
χαταχρίσεως ἄξ:ο» τοῖς ξυνείτνη-: «τ΄ τ: - 
Θεῶ, χαὶ τὰ ethpawuxi τὸς τοῖς 3217. ἐστ. 


— » 
- 9 em — 
-o- 9 Wl. 


λατρείας προσφέρες». Ἀπ προ ῖττι, δ .: τ᾿ 
σιν τοῦ εὔξασθσι, xai uz 2ap; &-—VA.2.lIc- 
ἐστι τὸ urbane. εὐξατῆξε —» ἸΞΟΣΣ.2: τὸ 
eraot) ὁ Ἔχχλυτ στὰς, « "Avat τὸ 
σε, f τὸ εὔξαπθαι χαὶ at ἀτσζουνα:. » Y Στ: 
po^ ςτοὶν ἀλυσιπελὼν πξετοκχῆτε; τα Στ D 
χτῶν, αἱρετώτερον δὲ χαὶ λυϊιτε ἐξτερ. 27. τ 
βαρυτέρου χαγοὺ τὸ χουτότερ::. ΕΠτὰ τς 


. 
-ὀ - 
Φ 


$ Viii. 
Vegas. 6. Ne desos tuum,"ut peccare facias car- B. Μὴ δὲς τὸ crcua σου ccv ἐξαρ 77 


nem (xam; et ne dixeris in conspeciu Dei, quia igno- 
raniia est ; ne irascatur Deus super vocem tuam, et 
disperdai cepera manum tuarum. Quia in. multitu- 
dine somniorum et canilatum εἰ verborum plurimo- 
run : quare itu Deum time (15). 


Quod varía diversique generis peccata sunt, 4 2 
abore proficiscentur; nam et qui adveisus Dei 
majestat m blasp';emias loquuntur, aut falsas de co 
cpiniones d:sseminant, et qui 4d iram et petulantiam 
celeres prorique sunt, ac. proximos conviciis im- 
pudentibus peiunt , et qui calumniis innocentes 
traducunt, et qui bene de se meritos per contem- 
pium proscindunt, utique peccatum ore perficiunt. 


cápxa σου" xai μὴ εἵἴπρε πρὸς xpcc.z 57 
Θεοῦ, ἔτι ἄ;νοιά ἐστιν" ira μὴ 57— 


.Θεὲς ἐπὶ τωγῇ σου, καὶ δια--βείξη τα - 


χειρῶν σου. Ὅτι ἐν adn ig ἐνιπ'.τι, 7 
τωιοςτήτων καὶ Aécror xc ων * ἔτε σι 5*5 
φοξεοῦ. 

Dotxfr; xai παυτοαπτις πετυχοῖίας τ: 1: 
στόματος ἁμαρτίας" οἵ τε γὰρ BAZZQLC C 
“ες εἰς τὸ ὕγος τοῦ 0:02 χαὶ τῆς pRXu Ξὄ - 
τοῦ χυούττοντες 05227, 6125 προυτιετεῖς χΣ- τ -- 
ὁργὰς χαὶ παροινίας ὑπάρχοντες 
ὕθρεσιν ἀπρεπέσι χαθυποξζάλλονπες. v: 
τοῦτες τοὺς ἀυευθύνους xai διαράλλοντε;. 5. -} 


λοι δυρού μενο: χαὶ 


5 * »" : - i - -- ^ 
19423469 /7-8$ τοῦ $T. 


Quod et magnus JacoLus Dei frater illis verbis (; διὰ τοῦ στόματος ἐχτελοῦτε τὴν ἀπαρτίαν. i 


expressit: « Sic et lingua modicum quidem mem- 
brum cst, et magna exallat, ecce quantus ignis 
quam magnam silvam incendit, et lingua ignis est 
uDpiversitas iniquitatis *.» Quare ad procaces ejus- 
modi linguas cohibendas coercendasque ait: « Sit 
omnis bomo velox ad audiendum, tardus autem ad 
loquendum, et tardus ad iram *. » Idcirco Eccle- 
siastes multorum maleficiorum causam os fccit. 
Yerum cum idem bic addat : « Ut peccare facias 
carnem tuam, » amatoria hic colloquia quz ore 
fiunt, et congressus cum alienis uxoribus inhibere 
mihi videtur. Facile omnino indulgent feminz 
blandis sermenibus cum viris. Ta vero os tuum ab 
ejusmodi nefariis jocis et significationibus coerce- 


10, tam lis, quz, per interpretem , quam iis, quz Ὦ Σὺ δὲ τὸ στόμα χώλυπον ἀπὸ τοιαύτης ἀθεμίτ. * | 


recta et coram (iunt. Neque enim apud Deum ex- 
cusare te poteris, quod talem in culpam ex igno- 
rantia incideris. Audisti enim illum Mosaicis in le- 
gibus sine ambage dicentem: 1377 « Non mecha- 
beris, non fornicaberis (16), » et peccatum utrum- 


* Jac. 1, 19. 


noscerel : utpote quoniani solus atque prz ouni- 

fus creditus est atque accipere meruit a rege 
regum Christo Deo claves regni coelorum, ad ape- 
riendum recie credentibus in eumdem Domiaum 
mostrum, ct claudendum infidelibus hzreticis. » 
Uuibus Grzca plane respondent : Ταὐτὸν δὲ λέγειν 
Hiétgov τοῦ χορυφαίου τῶν ἀποστόλων, ὡς μόνου 
vastus val χε x2 λαξεῖν ὑπὲρ πάντας ἀξιωθέντος 
*0à τοῦ βασιλέως τῶν βασιλευόντων Χριστοῦ τοῦ 

᾿ πὰς κλεῖς τῆς τῶν οὐρανῶν βασιλεία; εἰς τὸ ἀνοΐ- 


5 Jac. 1n, 5. 


αἰνιττόμενος χαὶ ὁ ἀδελςόθεος xai péz:; bc ' 
ὧδέ πού φησιν εθὕτως xai ἡ γλῶσσα x 

λος ἐστὶ, χαὶ πμεγαλαυχεῖ- ἑἐδοὺ ὀλίγον TU 
χὴν φλόγα ἄναπτει“ χαὶ ἡ γλῶτσα z22 ὁ 557 
τῆς ἀδιχίας:. » Διὸ xal τὰς τοιαὐτας C 
γλώσσας ἀνζχαιτίζων xal ἀναστέλλων φησίν Ci 

πᾶς ἄνθρωπος ταχὺς εἰς τὸ ἀχοῦσα:, xax oss 

τὸ λαλῆσαι, βραδὺς εἰς ὀργήν" » πολλῶν ph | 
ἁιπαρττμάτων τὸ στόμα χαθέστηχεν αἴτιον. D i 
ἀλλὰ γὰρ vuv εἰπὼν ὁ Ἐχχλτοιαστῆς᾽ “ΤΩΝ n 
αμαρτεῖν τὴν σάρχα σου, » οἶμαι τὰς διὰ τοῦ UP l 
τος φιλιχὰς ὁμιλίας xai συντυχία; πρὸ: «ἃ; " 

«ρίας γυναῖχας ἀπείργειν. Εὐόλισθον xal 5st | 
πέφυχε val; θελχτικαῖς προστωνήσεσ: τῶν ἀῤῥῥ' | 


λώσεως χαὶ παρεμτάσεως iv μέσῳ γινομένης 1? | 
λιν ἀμέσως xai χατὰ πρόσωπον. U) γὰρ ἔχεις 177^ 
λέγειν πρὸς τὸν Θεὸν, ὅτι τοῦτο τὸ ἔργον E3777 
μοι γέγονεν. Ἥχουτας γὰρ αὑτοῦ τοῖς Μωραϊῶι 
νόμοις ςάσχοντο; διαῤῥήδην, ε Οὐ μοιχεύ θείῃ δ 








γεῖν αὐτὴν διχαίως τοῖς εἰς αὐτὸν τὸν Ropi Η 


Ae isdab aii ἀποκχλείειν δὲ πᾶσι ht 
t; αἱρετιχοῖ; τῇ αὑτῶν αἱρέσει f posue s a 
(15) Sed spud LXX scriptum e. Mi Vs " 
στόμα σου τοὺ ἐξαμαρτῆσαι: τὴν aápxa Go) xi y 
εἴκῃς «ph προσώπου τοῦ Θεοῦ ὅτι. .- θυ . 
δῷς τὸ στόμα cou ἐξαμαρτάνειν τὴν σάρχ: o » 
(16) Exod. xx, 13. At LXX non habent ? 


γεύσεις. 


915 


IN ECCLESIASTEN. — LIB. IV. 


946 


πορνεύσεις, » xal τοσοῦτον ἑχατέραν ἁμαρτίαν xaxa- A que adeo damnantem, ut feminam se prostitueutem 


διχάσαντος, ὥστε προστάξαι xal λιθοδολεῖσθαι μὲν 
τὴν προπορνευχυῖαν ὑπὸ πάντων τῶν ἰδίων συμπο- 
λιτῶν᾽ τὸν δὲ μοιχὸν θανατοῦσθαι μετὰ τῆς μοιχαλέ- 
δος. El τοίνυν οὐ δύνασαι φάναι, Τοῦτο τὸ ἔργον ἐξ 
ἀγνοίας μοι γέγονε, δηλονότι τὸ τῆς μοιχείας 1] πορ- 
νεέας " ἐπίστασαι γὰρ ἀπηγορευ μένην ἑκατέραν ὑπὸ 
Θεοῦ διὰ τοῦ Μωσέως, τί δήποτε πρὸς τὴν γινωσχο- 
μέντιν ἁμαρτίαν χατολισθαίνεις, ὅτι πανταχόθεν ἀν- 
απολόγητο; εἶ, xal συγγνώμης ἀνάξιος ; El γὰρ àv 
γνώσει ποιεῖ; τὴν ἁμαρτίαν, ἑπομένην ἔχεις πάντως 
xai τὴν χατάχρισιν. Εἰ δὲ φάναι τολμήσεις πρὸς τὸν 
Θεὸν, ὅτι Τοῦτό μοι γέγονεν ἐξ ἀγνοίας, ὁ Θεὺς, 
« τῶν γνώσεων Κύριος ὧν, » διπλῆν σοι τὴν ὀργὴν 
ἐπάξει καὶ τὴν κατάχρισιν, ὅτι τὴν ἁμαρτίαν πε- 


ποίηχας, χαὶ ὅτι ψευδῇ φωνὴν ἀφῆχας πρὸς τὸν B 


Θεὸν τὸν γινώσχοντα xai τὰ ἀπόῤῥητα τῆς σῆς χαρ- 
δίας. Τοῦτο γὰρ σημαίνει σαφῶς b qnstv, «Ἵνα μὴ 
ὀργισθῇ ὁ θεὸς ἐπὶ φωνῇ σου, χαὶ διαφθείρῃ τὰ ποιή- 
ματα τῶν χειρῶν σον" » δηλονότι τὰ λήϊα, τὰ οἰκή- 
ματα, τοὺς παραδείσους, τοὺς ἀμπελῶνας δι᾽ ἀν- 
opÓpla; καὶ ἐπομδρίας ὑπερδαλλούσης, ἣ δηώσεως 
καὶ ληΐσεω; ἀλλοφύλων. Οὕτω γὰρ xal διὰ φωνῆς 
"Haatou φησὶν ὁ τῶν ὅλων Θεός - « Ἐὰν θέλητε χαὶ 
εἰπαχούσητέ μου, τὰ ἀγαθὰ τῆς γῆς φάγεσθε " ἐὰν δὲ 
ph θέλητε, μηδὲ εἰσαχούσητέ μου, μάχαιρα ὑμᾶς 
κατέδεται. » 

Τὰς δὲ χιναίδους πράξεις καὶ τὰς ἀμαρτιχὰ; xol 
παρανόμους τῶν ἀνδρῶν μετὰ τῶν γυναιχῶν συν- 
ουσίας, καὶ τὰς θελχτιχὰς ὁμιλίας χαὶ συντυχίας 
ἐνυπνίων ἑσμῷ καὶ ματαιοτήτων ἀπείχαδεν ὁ σοφὸς 
Εχχλησιαστὴς ἐν τῷ εἰπεῖν, « “Ὅτι ἐν πλήθει ἐν- 
υπνίων xal ματαιοτήτων xal λόγων πολλῶν “ » ἀν- 
τὶ 100, Δίχην ἐνυπνίων συμπιπτόντων ταῖς νυχτερι- 
val; φαντασίαις, καὶ μηδεμίαν ἐχόντων ὕπαρξιν ἐν 
τοῖς πράγμασιν, ἔτι δὲ χαὶ τῶν ἄλλων ματαιοτήτων 
xal τῶν σῶν λόγων, ἄνθρωπε, τῶν πολλῶν xal θελ- 
χτιχῶν πρὸς τὰς; χιναίδους μίξεις xal παρανόμους 
συνουσίας, ἡ δοχοῦσά σε xa νομιζομένη παρελεύ- 
σεται θᾶττον ἀπόλαυσις, ἔρημόν σε χαταλιποῦσα 
πάσης νομιζομένης ἡδονῆς τῆς ἐν τοῖς ἐνυπνίοις 


σοι φαντασθείσης. "Aua γὰρ τῷ γεγονέναι xat παρ- D 


ἦλθε, καταλιποῦσα μόνην thv ἀμαρτίαν ἐχχεντοῦ- 
σαν xal καταδαπανῶσαν τὴν ψυχήν σου xal τὴν 
χαρδίαν, ὡς μάχαρξραν. Εἶτά φησιν ὁ Ἐχχλησιασιή:" 


* ab omnibus civibus ejus obrui lapidibus jusserit : 
mechum vero cum adveltera multandum morte 
sanxerit (17). Cum igitur nequeas dicere : Hoc a 
me facinus ex ignorantia admissum est, adulterium 
nempe aut fornicatio; quippe qui utrumque a Deo 
per Moysen vetitum fuisse scias : quomodo in sce- 
lus prolaberis, quod tibi plane cognitum est, ut 
excusationem habeas nullam, et venia indignus 
omnino sis? Si enim peccatum sciens facis, con- 
demnationem tecum ipse plane adducis. Quod si 
Deum alloqui audeas , et rem tibi ex ignorantia 
contigisse przexas; Deus, qui « omnis scientiz 
Doniinus est !?, » iram adversus te suam duplica- 
bitac penam, quod et peccatum patraveris , et 
mendacem ad eum vocem miseris, qui etl secreta 
animi tui novit, Nam hoc diserte significant quz 
subjecit: « Ne irascatur Deus super vocem tuam, 
et disperdat opera manuum tuarum, » segetes sci- 
licet, domos, viridaria, vineta vel siccitate vel im- 
brium copia superveniente , aut hostili aliqua. va- 
statione atque clade. Sic namque 1saix voce Deus 
universi effatur : « Si volueritis et audieritis me, 
bona terr; comedetis: sin vero nolueritis neque 
audieritis me, gladius vos devorabit *!. » 


Obscenas autem actiones et lethalia ac vetita vi- 
rorun cum feminis commercia, voluptariosque ad 
confabulandum congressus somniorum et vanitatum 
examini comparavil sapiens Ecclesiastes, cum ait: 
« Quia in. multitudine somniorum et vanitatum et 
verborum plurimorum ; » id est, Instar somniorum, 
qua per noctem visuntur inania plane οἱ rerum 
omnium vacua, et vanitatum cateraruin, ac tuo- 
rum quoque verborum, o mortalis, quz» multa et 
blanda adhibes turpium commerciorum οἱ vetile 
consuetudinis causa, quidquid inesse vuluptatis libi 
videtur, totum celeriter preteribit, teque deseret, 
omni 18$ illa voluptate carentem, quam somniando 
conceperas, et veram pulabas. Simul enim atque 
pala est, evanuit, el unum relinquit crimen, quod 
animum et cor quasi cuspis pungat atque exedat. 
Addit deinde Ecclesiastes : 


6 IX. 


Ἐὰν συκοραντίαν πένητος xal ἁρπαγὴν κρί- 
patoc καὶ διχαιοσύνης εἴδῃς ἐν χώρᾳ, μὴ θαυ.- 
μάσῃς ἐπὶ τῷ πράγματι " ὅτι ὑψηλὸς ἐπάνω τοῦ 
ὑγηοῦ ρυλάσσῃ, καὶ ὑψηλοὶ ἐπ' αὐτοῖς * καὶ 
αερίσσεια γῆς. Ἐπὶ &avcl αὐτός ἐστι βασι.ιεὺς 
τῇ χώρᾳ εἰργασμένῃ. 

! [ Reg. 11,5. ** Isa. 1, 19. 

(07) Huc. revoca, qus superius ad $6, lib. m 
dicta sunt, De sententiz autem interpretatione con- 
sentit Olympiodorus. Se alii illa verha, Ut peccare 
facias carnem. tuam, sic, inquit Isidorus Clarius 
civis meus, interpretantur : « Ut non solum super 


té, verum. et super filios tuos, qui sunt tua caro, 
ultionem divinam provoces. » Ipse hoc modo ex- 


Vgns. 7-9. Si calumniam pauperis el direptionem 
judicii et justitig videris in regione, ne mireris super 
ea re : quia excelsus super excelsum custodiam agit, 
el excelsi super eos : et prasiantia terre. Super omne 
ipse est rex regioni culte (18). 


plicat: Cave, ne lingua futilitas totum te peccato in- 
voiv«t, 

(18) Apud LXX legimus... Τοῦ ὑψηλοῦ φυλά- 
ξαι... et Καὶ περίσσεια γῆς ἐπὶ παντί ἐστι βασιλεὺς 
τοῦ ἀγροῦ εἰργασμένου. Olymp. Ἐπάνω ὑψηλοῦ φυ- 
λάσσει... Athan. in Apol. ad Constant. Καὶ ὑψηλοὶ 
ἐπ᾽ αὐτῆς. 





* 


951 S. GREGORII AGRIGENTINI T 
fruciwm, et saturabitur. fruciu ? sed. et hoc vanitas.  κορεσθήσεται γεννήματος ; xal γε τεῖτε pc. - 
J^ multitudine bonitatis multiplicati sunt qui come- τῆς. Ἐν πλήθει ἀγασοσύνης ἐπ.1ηθίνθηκαν 
duni eam, Et que fortitudo ei, qui ab ea? num alia ἐσθίοντες αὐτήν. Καὶ τίς ἀνδρεία τῷ axo, c- 


quam videre oculis euis (93) * εῆς ; ὅτι KA, ἢ τὸ ὁρᾷν ὀφθωϊμεῖς αὐτο: 
Sententia hiec geminam omnino interpretationem Τὸ ῥητὸν τοῦτο διττὴν ἔοιχεν ἔχειν πρηξή'ε- τ 


babere videtur: νοὶ nempe argentum ab eo, qui ἐχδοχήν᾽ ἢ ὅτε ἀγαπῶν οὐχ εὑρίσκει τὸ 72;- 
8.8, prorsus non. inveniri, vel ab eo, qui inve- ἀργύριον, ἧ εὑρίσχων οὐχ εὑρίακεςε $s39o.:5. 77 
niat, tantum non inveniri, quantum et cupit etque- καὶ βούλεται xazà τὴν ἰδίαν ἔπιθυμέαν χαὶ L5: 
rit: sed. cum insatiabili dítescendi cupiditate te- ἀλλ᾽ ἀχόρεστον ἔφεσιν ἔχων πρὸς τῶν 9:a3p7.:. 
Healur, quo magis pecuniam auget ac cumulat, eo ὅσον ἂν αὔξη xat προστίθετο τὸ ἀργύριον, «v7 
longius avariti:e suse lines proferre. ὑπεραυξάνει xat τῆς φιλαργυρίας τὸ πάθος. 


Jam οἱ illa : « Quis dilexit in multitudine ejus Παραπλησίαν μέντοι δέχεται OGtagág σιν xz - 
πυσίυπι ᾿» eadem fere ratione explicantur. Vel «Τίς ἡγάπησεν ἐν πλήθει αὐτοῦ γέννε με. 3. 
enim qui amat, non. invenit, ut egenlibus contin- ἀγαπῶν οὐχ εὑρίσχει, καθὼς σνμόαξνει -τἰς —- 
jit ; vel qui invenit, minus invenit quam cupiditas p atv: ἢ εὑρίσχων οὐχ ὅσον fj τῆς ἐπιθυμίας 237 
conquisi verat. Inexplebile enim habebat desiderium ζίτησις, εὗρεν " ἀχόρεστον γὰρ εἶχεν ἔφεσιν: 7 
fructum iagno numero congerendorum, non ut συναθροίσει τοῦ χατὰ γεννήματα «Af uz οἱ: 
famelicorum satiaret ventres, neque ut hospites li-— χορτάσῃ τὰς τῶν πεινώντων χοιλίας, οὐδὲ 7: 
beraliter &cciperet, neque ut. pupillis ac. viduis φιλοφρονεῖν τοὺς ἐπιξενουμένους, οὐδὲ πρὸς c 
divisionem daret ; verum αἱ copisin nactus, quan- νέμειν τοῖς ὀρφανοῖς; xat ταῖς χήραις * ἀλλ᾽ ἐν τ΄, 
tau! concupiverat, cum divite illo, cujus ager exu- θεῖ τῆς ἰδίας ἐπιθυμίας λέγειν χατὰ τὸν min 
beraverat, dicere. posset: « Destruam horrea mea, ἐχεῖνον, οὗτινος εὐφόρτησεν ἡ χώρα" ε Et. 
et uajora. adillcabo, οἱ congregabo illic omnes — pou tác ἀποθήχας xai μείζονα; οἰχοδομῇ 3e, 1; τ. 
frnctus meos et bona mea: οἱ dicam anime mex: ἀξω ἐχεῖ πάντα τὰ γεννήματά μου xal z— 
Aulua, labes multa bona reposita in annos multos, pou: xal ἐρῶ τῇ ψυχῇ μου, Tuyh, ἔ): “2 
quiesce, comede, bibe, lietare. » Cui Deus, qui ἀγαθὰ κείμενα εἰς ἔτη πολλὰ, ἀνα παύου, 23 3. 
omnia diguoscit, 149 ctiutu. diiit: « Stulte, hac εὐφραίνου" » πρὸς ὃν xal εἶπεν ὁ πάντα ἐπ" 
nocte animam tuam repetunt a te; quie autem ρὰ- σχων θεός" « "Agpov, ταύτῃ τῇ νυκτὶ τὴν.“ 
tasti, cujus erunt '* ? ». Talem. porro. hic quoque σου ἀπαιτοῦσιν ἀπὸ σοῦ" ἃ δὲ ἡτοίξασας, iv inr 
designat sapiens Ecclesiastes, itaque ait: « Et quis C Τοιοῦτον αἰνίττεται καὶ νῦν ὁ σοφὸς "Exaxinz:- 
dilexit in. multitudiue. ejus fructus? » ld est inex-.— xat διὰ τοῦτό oras ε Καὶ τίς ἠγάπησεν iv—- 
plebili animo alque insaturabili cupiditate fructi- αὐτοῦ γεννήματα ; » τουτέστιν, ἐν τῇ &xocízz. “" 
bus comparandis iutentus, eaque de causa nun- μῃ xal τῇ ἀπλέστῳ ἐπιθυμία ποιούζκενος τῇ τ 
quam *atur. Nam si ad liospites accipiendos foven» γεννήματος ζήτησιν, xai τούτου χάριεν fxi- 
dos jue at;ue ad egenos et. pauperes largitione ju» ἐμφορηύμενος. Εἰ μὲν yàp ἐπὶ δεξιώσει x2: 
vandos pecuniau aut fructus amaret, et hos alque φροσύνῃ τῶν ἐπιξενουμένων, καὶ δεχνυμῖ τὶ - 
lla conjunctiui aut separatim perquireret, multos τοὺς ἐνδεεῖς xal πτωχοὺς ὁ ἀγαπῶν τὸ ào:— 
utique haberet, qui. secuti. utroque. fruerentur.— τὸ γέννημα, τὴν ζήτησιν εἶχε τούτου χᾶχε .:. 7 
Quod iudicans Ecclesiastes. ait: € In multitudine ημμένως ἣ διηρτμένως, πολλοὺς ἂν εἶχε 7: 
buuitatis multiplicati sunt. qui comedunt eam. 9 τέρου πυρσαπολαύοντας ^ ὅπερ αἰνεττάμεν: τ 
Amoris enim el charüatis ratio, cum multos ejuS-— χληπτιαστὴς ἔφησεν, « "Ev πλήθε: ἀγχθωτῦν:τπ', 
dem partie pes. fa.iat, et quasi. socios babeat, εἰ O5v8z sav ἐσθίοντες αὐτόν.» Ὃ γὰρ τῆς à7:7 
pecunie et fructibus propitium Deum eicit atque. γος xai τὴς ἀγαθωσύνης πολλοὺς αὐττις τὸ 
wiun ücum (343. Nuue vero avaritie morbus et p 63vov. χοινωνοὺς καὶ μετόχους, εὐλογία: 
habendi cupio, €um  pareituonian propositam — προύξενος τῆς παρὰ Ozon xii τῷ ἄργυσίς nc 
habeat atque teuacitateu perpeluam, illus omues, γεννήμασι, Nov δὲ vt; φιλαργυρίας χαὶλτις .“ 
qui οἷς allecti sul, (t hoc. duntaxat. virtutis posi-. μοχύντς ἡ νόσος τὸ φειδωλὸν Ξροδυλλοιεόνν 1:7 
lam putare gloriaur eoulirinat, ut pecunie Llaütum- τελῶς ἀμετάξοτον, ἐν τούτῳ μόνως Teolzis 


V Luo. xu, (8-20. 


(359) Apud UNX sceiptum esl... Ἐν 1)*3:: αὐτῶν (20) πα 4. opinor, docere nos veluit ir: 7 
vivera ^ desiderantur weco, quae lic βαιόν νστ΄ Bosler, bane esse ÉEccle-tastie doctrinam , τὸ. 
des, Xà3l a922307 4524 vaa Postreua de-.— gereudis, sed. "ivijen-li». opibus eri, et ὦ 
vau εἰς sunt, τι àn τοῦ .:dv GydzA cil 22- — suidro εἰ saturitas alleratur : quod aempe q^ — 
tou. KEalem porto tu Utvtip. que apud ιλλ sd 35;erum Subsidig impenditar, D ntamz- m ». 
qux ua Vulzatis usatiis lk Suas Gies oit dleetiedt aeciescal ; ut sib. seurper, quod largis» -n13 | 
Mipruue repeudest, ieu ἔς qatuemat distuus, — Urban erogarwue possit. Amat qu'ppe Db... 
"ME IH SMDNS GU 402085 DO09 odnus eongtuuel — .werteond:an, et. euur coptosius Ex dex. i τ 

vam ἐνόν Bios Mares ρος, Ka. a τὶ qui erga alius Beniznus est. 


, Ν - Ὗ . 
^" » d. X «a "4 (X «ἧι rv “ὦ ARRA.. Ge. 


553 


IN ECCLESIASTEN. — LIB. Y. 


9A 


πᾶσι τοῖς χεχτημένοις ἔχειν τῆς ἀνδρείας τὴν xaó- A modo atque fructuum copiam oculis suis contem- 


χησιν, ἐν τῷ μόνον δέρχειν τοῖς ὀφθαλμοῖς αὑτῶν 
τὸ πλῆθος τοῦ ἀργυρίον xal τοῦ γεννήματος " τοῦτο 
γὰρ ἐδήλωσεν εἰπών * « Καὶ τίς ἀνδρεία παρ᾽ αὐτῆς, 
ὅτι ἀλλ᾽ ἣ τὸ ὁρᾷν ὀφθαλμοῖς αὐτοῦ; » 

Τὴν δὲ τοιαύτην ἐχδοχὴν παρεμπεδοῖ χατὰ τὸ 
μᾶλλον ὁ Σύμμαχος εἰπὼν, « Τί γὰρ ἀνδραγάθημα 
τῷ ἔχοντι αὐτὸν, εἰ μὴ μόνον θεωρία ὀφθαλμῶν αὐὖ- 
τῶν ; thv ix τοῦ τὰ τοιαῦτα βλέπειν τέρψιν ἔχειν 
οἱόμενος εἰς καύχησιν καὶ παράκλησιν τῆς ἀνηλεοῦς 
Ψυχῆς αὐτοῦ καὶ φειδωλοῦ καρδίας" ἐχεῖ xal μόνος 
εὑρισχόμενος ἔχων τὴν ἀσχολίαν, ὅπου τῶν χρημά- 
τῶν χαὶ τῶν γεννημάτων ἐστὶν ὁ θησαυρὸς ἀποχεί- 
μενος, ὡς μηδὲ καθεύδειν χωρὶς ἀδολεσχίας τὸν λο- 
Ὑισμὸν καὶ μοχθηρᾶς μερίμνης " χαθὼς ἐν τοῖς Εὐαγ- 


γελίοις χατήγγειλεν ὁ Κύριος φήσας" « "Ürou γὰρ Β 


θησαυρὸς ὑμῶν, ἐχεῖ ἔσται χαὶ ἡ χαρδία ὑμῶν. » 
Διὰ τοῦτό φησιν ὁ Ἐχχλησιαστής - « Καί γε τοῦτο 
ματαιότης " » τὴν ἀνόνητον διάθεσιν xal μηδεμίαν 


λυσιτέλειαν ἔχουσαν παρεμφήνας διὰ τῆς ματαιό-᾿ 


τητὸς. Εἶτά φησιν" 


plentur. ld enim ostendit subjiciens: « Et quz for- 


titudo ei, qui ab ea? num alia quam videre oculis 
suis ? » 


Talem vero interpretationem magis comprobat 
Symmachus, qui ait: « Ecquod enim virtutis spe- 
cimen in eo, qui ista possidet, pra:terquam ut ocu- 
lis suis spectet? » Cum is talia spectando hanc 
sibi paratam voluptatem putet, ut. gloriari secum 
et iimmitlem animum suum avarumque* ingenium 
recreare possit : idemque occupationem nusquam 
habere videatur, nisi ubi sepositus est opum et pro- 
ventuuim 1lhesaurus ut ne per somuum quidem 
quiescere nens possit sine sollicitudine malaque 
cura ; quemadmodum in Evangeliis Doininus enun- 
tiavit, cum dixit : « Ubi enim thesaurus vester, ibi 
et cor vestrum erit 17. » Propterea ait. Ecclesiastes : 
« Sed et hoc vanitas; » inanem ejusmodi propen- 
sionem et omnis utilitatis 3449 expertem appella- 
tione vanitatis desiguans.- Addit deinde : 


$ 


Γιλυχὺς ὕπνος τοῦ OovAov, εἰ ὁ.1ίγον, καὶ si 
στολὺ φάγεται " καὶ τῷ ἐμπιλησθέντι τοῦ πιλου- 
κτῆσαι, οὐκ ἔστιν ὁ ἀξίων αὐτὸν τοῦ jxro- 
σαι. ! 

Ἐξελέγχει xai νῦν αὖθις, διὰ τίς ὀνομασίας τοῦ 
δούλου καὶ τῆς συγχρίτεως, τῶν ἀγαπώντιον τὸ ἀρ- 
Υύριον χαὶ τὸ γέννημα xaz'! ἐπιθυμίαν ἀχόρεστον, 
καὶ διὰ τοῦτο μηδαμῶς ἐμφορουμένων " ὡς τοῦ δού- 
λου, χἂν βραχύ τι λάδῃ τροφῆς, xiv εἰς πλησμονὴν 
χατά τινα σύμδασιν, ἡδέος ὄντος τοῦ ὕπνον " ἅτε 
δὴ πάσης ἀδολεσχίας ἀπηλλσγμένου χαὶ περιττῆς 
φροντίδος. Οὐ γὰρ εἰς τοὺς ἐναποχειμένους ἐν τοῖς 
ταμιείοις τοῦ ἀργυρίου καὶ τοῦ χρυσίου θησαυροὺς 
xai τῶν ἄλλων τῶν πολυειδῶν κτήσεων τὴν ποσό- 
κητα xal πληθὺν ἀποδλέπει, ἵνα συμπιεζομένην ἐπι- 
φερόμενος τὴν χαρδίαν ταῖς τοιαύταις ἐνθυμήσεσι 
καὶ μερίμναις, ἐναγώνιός ἐστι, xal τοῦ ὕπνου παν- 
«ελῶς ἀπαράδεχτος, τῷ πλουσίῳ παραπλησίως, ὅν 
χαραχτηρίζει καὶ A2615 ὁ προφήτης εἰπών * « "Hóo- 
λέσχησα, xal ὠλιγοψύχησε τὸ πνεῦμά μον, προχατ- 
εἰλδοντο φύλακας οἱ ὀφθαλμοί μου. » Καὶ πάλιν * 


γεβϑ. 12. Dulcis somnus servi, sive paululum, sive 
multum. comederit : et ei, qui saturatus est. dite- 
scendo, nom est qui sinal ipsum dormire (25). 


Nunc quoque servi nomine et comparatione usus, 
reprehendit rursum qui cupiditate inexplebili pe- 
cuniam et fructus amant, atque adeo nunquam 
sasliantur : cum s$^rvus, sive raptim cibi aliquid 
suinpserit, sive quandoque ad. satietatem, placi.'e 
omnino dormiat, quippe qui sollicituitine omni ac 
superflua cura sit liber. Neque enim repositos in 
conclavibus argenti atque auri thesauros et cxte- 
rorum varii generis bonorum vim magnam et co- 
piam tuetur, cujus rei causa animum gerat cogita- 
tonibus hujismodi atque. curis oppressum, et ob 
contentionem somnum capere nullum possit, di- 
viti illi similis, quem ct David propheta describit, 
ubi ait : « Exercitatus sum, et defeeit spiritus meus : 
anticipaverunt vigilias oculi nei !*. » Et iterum : 
« Nocte cum corde meo exercebar, et fodiebam spi- 
ritum meum ?? curis circumseplus rerum omuige- 


« Νυχτὸς μετὰ τῆς xapbia; poo ἠδολέσχουν, καὶ D narum, quas magna varielate sepositas habebam. 


ἔσχαλλον τὸ πνεῦμά μου, » ταῖς περὶ τῶν ἀποχέι- 
μένων παντοδαπῶν xal ποιχίλων εἰδὼν φροντίσι πε- 
ριστοιχούμενος. Τοῦτο γὰρ ἐσήμανε xoi νῦν ὁ σο- 
φὸς Ἐχχλησιαστῆς εἰπών" « Καὶ τῷ ἐμπλησθέντι 
κοῦ πλουτῆσαι οὐχ ἔστι ὁ ἀφίων αὑτὸν τοῦ ὑπνῶσαι, » 
Ἢ γὰρ τῆς χαρδίας ἀδολεσχία καὶ τῶν διαλογισμῶν 
αἱ φροντίδες οὐ συγχωροῦσιν αὐτὸν καθεύδειν μετὰ 
-ἧς πρεπούσης ἐλευθερίας, Ὥστε μᾶλλον τῶν δού- 
λων οἱ τοιοῦτοι θητεύοντες εὕρηνται xal χείρους bv- 
«ες ἐχείνων. 


1* Matth. vi, 21. 7* Psal. Lxxvi, ὅ. !* ibid. 7. 


$5) Olymp. ὁ ἀφιεὶς τοῦ ὑπνῶσαι αὐτόν. 

36) Utitur eodem Ecclesiastes dicto Chrysosto- 
mus, sed ad sobrietatem commendandam, atque ut 
divites servis iniseriores ostendat, quibus scilicet, 


Hoc enim significavit cunc etiam sapiens Ecclesia- 
sics illis verbis: « Et ei, qui saturatus est dite- 
scendo, non est qul sinat ipsum dormire. » Animi 
namque exercitationes, et meditationum cura mi- 
nime patiuntur, ut somno, quantum oporteal 
et velit, indulgeat. Quare deteriores hi sunt, 
quam servi ipsi, el servitutem serviunt miserio- 
rem (26). 


quia modum in re 
vite commoda 
εἰπέ μοι, xal 
gi) εἶναι ἡδύν ; « 







C59 S. GREGORII AGRIGENTINI 9^ 
eunte vita, eodem plane modo nihil omnino in A εἰς τὸν βίον, xaX γυμνὸς ἔξεισιν Ex τοῦ βίου, xa: 
manu sua ferentes, neque cum primum lucem τὰ αὑτὰ xal ὡσαύτως μηδὲν ἐπιφερόμενος ἐν c 
aspiciunt, neque cum ex hac vita decedunt. Quod et χειρὶ αὐτοῦ τὸ παράπαν, μῆτε xa0' ὄν παερὸν iy- 
multo prius asseruit Jobus, magnus ille pietatis νήθη, μήτε μὴν ἔτι καθ᾽ ὃν ἔξεισι τς παρο,τ-; 
athleta (29), cum ait: « Nudus egressus sum ex — ζωῆς. Ὅπερ ἐμπεδοῖ xal πολλῷ πρώτην ὁ pir 


ulero matris mes, nudus scilicet et revertar (50). ; 
Nihil enim ab hoe dissentit aut discrepat sapiens 
Ecclesiastes, qui et nativitatem ἃ ventre matris 
nudam repraesentat, et. reditum cognatam ad Ler- 
ram transitumque parem. Quod 23utem addat 
« Quemadmodum venit, » ostendit, sententiam suam 
esse, non omnium hominum nudum esse reditum, 
δι eorum tantum, qui misericordie 147 expertes. 
atque avaritize dediti, neque pauperum inopiam ulla 
largitione levaverint, neque peregrinos hospitio ac- 
ceperint, neque sanctorum necessitatibus presto 
fuerint, neque omnino quemquam abjectuim ac mi- 
serum ullo vel. humanilatis vel charitatis officio 
juverint ; in reponendis autem opibus, quas con- 
gererent, toti fuerint, et in iis augendis ac cumu- 
landis pravam simul in se ipsis cupiditatem auxe- 
rint ac cumularint. Hujus rei ergo ait : « Sed et hoc 
languor pessimus. » Quidni enim iste consilii talis 
el voluntatis pessimus quasi morbus sit? Cum to- 
tuin. vite sus spatium  immultabiles, :inhumano 
semper atque immisericordi animo fuerint. Ut enim 
qui toto vitzz suze tempore fehri correptus est, aul 
renum vitio vel pedum morbo laborat, pessima uti 
valetudine dicitur, quod vitam suam inter perpe- 


ἀθλητὴς τῆς εὐσεδείας Ἰὼδ λέγω, « Γυμνὸς ie 
θον ἐκ χοιλίας μητρός μου, δηλονότε γυμνὸς; τε: 
ἀπελεύσομαι. » Τούτῳ γὰρ συνῳδεῖ καὶ Gupger: 
xal ὁ σοφὸς Ἐχχλησιαστῆς, xal τὴν ἀπὸ [a7 
μητρὸς γέννησιν παρεμφαΐνει γυμνὴν, καὶ τὴν zz: 
τὴν συγγενῇ γῆν ἐπιστροφὴν xai πορείαν. Ὃ € 
φησιν, « Ὡς εἰχῇ, » παρίστησιν, ὧς οὐχὶ x^ 
παντὸς ἀνθρώπου τὴν πρὸς τὴν γῆν ἐπιστροφὴν viv 
μένην εἰσηγεῖται γυμνὴν, ἀλλὰ περὶ τῶν ἄνελετ, μόνω, 
χαὶ φειδωλῶν μηδεμίαν μετάδοσιν ποιησαμένων zv; 
τοὺς ἐνδεεῖς καὶ πτωχοὺς, μήτε μὴν ξενοδοχτ, σά στον 
τοὺς ἐπιξενουμένους, μὴτε τῶν ἁγίων ταῖς ypiis; 
χοινωνησάντων, μὴτε μὴν ὅλως ἔργον Evbs: [xui 
voy φιλανθρωπίας xaX συμπαθείας εἷς τοὺς i- 
ἐστερημένους ἀναγχαίων, ἀλλὰ μόνον ἄποθ»:2..- 
ζόντων τὸν συναγόμενον πλοῦτον, xal τὴν £2e25r- 
χὴν αὑτοῦ xal τὴν αὔξησιν ποιησαμένων οαὖξες. 
χαὶ προσθήχην ἐφέσεως πονηρᾶς. Τούτου 2i 
φησὶ, « Kal γε τοῦτο πονηρὰ ἀῤῥωστέα. » Kr x 


'γὰρ οὐχὶ πονηρὰ τῆς τοιαύτης διαθέσεως xc τ-γε- 


ρέσεως 3) νόσος ἐστίν: "Er! ἂν τὸν ἅπαντα 7.7) 
τῆς ζωῆς αὐτῶν ἀμετάδλητοι γεγόνασι τῆς iz 
θρώπου xai παντελῶς ἀνελεήμονος γνώμης. Ὥς τ. 
ὁ τῷ παντὶ χρόνῳ τῆς ἰδίας ζωῆς πυρετῷ Govt 


tuos dolores assiduosque cruciatus absumat; sic μενος ἣ νεφριχῷ f ποδαγριχῷ νοσήματι, πόντον 


multo magis qui voluntario animi morbo affectus 
fuerit, curamque nullam susceperit, ut, comparatis 
sibi in coelo thesauris sternis, viam sibi ad bono- 
rum perpetuorum beatitatem  murmniret, pessiino 
plane morbo laborasse cxistimabitur. Nam ille qui- 
dem, qui corpore aeger sit, siqui.lei ea, qua par 
est, erga Deum universorum observantia languorem 
suum morbumque Lulerit, ingentes capiet molestia- 
rum suarum multoque ampliores remunerationes : 
« Non enim sunt condign:e passiones hujus terapo- 
ris ad futuram gloriam, quz iis revelahitur ?*, » 
qui toleraverunt hic xstumn diei et glaciem noctis. 
Porro ut is, qui languore voluntario oppressus fue- 
rit, pessimum habuisse morbum dicitur ; sic multo 
magis penas et supplicia inveniet pejora. 


λέγεται διελθεῖν νόσον, ὡς ἐν ἀλγηδόσιν às c 
διηνεχέσιν ὀδύναις τὸν ἴδιον βίον χαταναλώϊ::" 
οὕτω ποχλῷ μᾶλλον ὁ τὴν ἀῤῥωστίαν τῇς yop 
αὐθαιρέτως νοσήσας, xaX μὴ φροντίσας ἔν οὐρανος 
ἀποθησαυρίσαι θησαυροὺς αἰωνίους πρὸς τὴν wu 
αἰωνίων ἀγαθῶν ἀπόλαυσιν ἀτελεύτητον, ἀῤῥω:τ::. 
ἐσχηκέναι δοχιμασθήσεται πονηράν. Ὧ μὲν Ti 
σωματιχῶς ἀῤῥωστήσας, ἐὰν μετὰ τῆς τερεπούσι: 
εὐχαριστίας τῆ; πρὸ; τὸν ἐπὶ πάντων Osbv, 0i. 
τὴν ἀῤῥωστίαν xal νόσον, μεγάλας ἀπολή γετσιΣ 
πολλαπλατίους τῶν χόπων τὰς ἀμοιδάς. ε (2 
ἄξια τὰ παθήματα τοῦ νῦν καιροῦ πρὸς τὴν ub- 
λουσαν δόξαν ἀποχαλύπτεσθαι » τοῖς ὑπομεμεν- c 
σιν ἐνταῦθα τὸν χαύσωνα τῆς ἡμέρας xai τῶν τ, 


D γετὸν τῆς νυχτός, 'O δὲ τὴν προαιρετιχὴν ài. 


στίαν νοσήσας, ὡς πονηρὰν ἐσχηχέναι λέγεται νόσον, οὕτω πολλῷ μᾶλλον πονηροτέρας εὑρήπει τὰς x 


σεις xaX τιμωρίας. 
Qua siita sunt: « Quas abundantia, inquit, huic 


*! Rom. vii, 18. 


(29) Jobum Noster sic compellat, ut duin ad ve- 
tustissima tempora referre videatur. Ut enim hic 
multo aute Salomonem, sic infra, sub finem nempe 
libri i. ante ipsum Abrahamum collocat : quippe 
qui pest Noewuum recenseat, eique Abrahamum 
&ubnectat, Neque id lamen. novum admodum aut 
3bsurdum ; plerique enim veterum, ut eruditi n0- 
ront, vel aequalem eum patriarcharum faciunt, vel 
certe circa. Moysis zialeimm. vixisse censent : itaque 
cel omnium librorum canonicorum primum quem 
üc eo habemus, numerant, atque ἃ Moyse ipso 


Ei δὲ τοῦτο, « Tí; περίσσεια, φησὶ, τῷ 0:5.» 


scriplum existimant. Sed quia sunt in eo mol 
qu:xe Salomonis et stylum sapiant, et sententias imi- 
tentur; ab hoc potius, vel etiam 2b Isaia aut Σ' 
altero posterioris aetatis scriptore compositum ali 
arbitrantur. Ceterum id si demus, non ideo ad Da- 
vidis zsvum aut posterius etiam Jobus ipse retra- 
hendus eril: cum afflatus Deo scriptor facile ei 
citra erroris periculum vel antiquissimi temporis 
historiam scribere potuerit. 

(50) Job :, 21. Sed apud LXX leges..... Μητρός 
pov, γυμνὸς xat ἀπελεύσομαι exei. 


96] | IN ECCLESIASTEN. — 118. V. 968 
τῶν μόχθων, ὧν ἐμόχθησεν εἰς ἄνεμον; » ἤγουν A a laboribus, quibus laborat in ventum? » Frustra 


εἰκῇ καὶ μάτην. Καθάπερ γὰρ ὁ τὸν ἀέρα δέῤῥων, 
εἴτε τοῖς δαχτύλοις κατέχειν ἐθέλων τὸν ἄνεμον, 
οὐδὲν πλέον εὕρηται δρῶν, ἣ χόπους ματαίους xai 
“ππεριττούς * οὕτω χαὶ τῶν τοιούτων ὁ μόχθος χωρὶς 
“ἧς δαψιλοῦς ἐλεημοσύνης χαὶ τῆς πρὸς τοὺς ἐνδεεῖς 
χαὶ πένητας μεταδόσεως, εἰς ἄνεμον εὕρηται γινό- 
ἱενος προφανῶς, ἅτε δὴ χἀνταῦθα παρὰ πάντα τὸν 
ἑαυτῶν βίον χατειργμένην ἐχόντων ἐν σχότει τὴν 
ἰδίαν Ψυχὴν, xaX διχ τοῦτο μὴ δυναμένην ἀπούλέ- 
πεῖν πρὸς τὸ φῶς τῆς σωτηρίας xai τῆς ζωῆς, καὶ 
χόλῳ καὶ πιχρίᾳ καὶ πένθει διγνεχεῖ συνεχομένην 
ἐν τῇ ἀποτεύξει μάλιστα τῶν ἰδίων χαταθυμίων " x&v 
«fJ μελλούσῃ ζωῇ παραπεμπομένην « εἰς τὸ ἐξώτε- 
pov σχότος xal τὸ πῦρ τὸ αἰώνιον τὸ ἡτοιμασμένον 


nempe atque inaniter. Quemadmodum enim qui 
serem verberat, etsi ventum digitis comprehendere 
velit, nihil aliud consecutus videatur, quam ut inani 
et supervacaneo labore delassaretur ; sic et istorum 
contentio, qux cum munifica misericordia et pau- 
perum atque egentium subsidio conjuncta non sit, 
manifesto in ventum suscepta reperiatur : prgeser- 
tim cum hic quoque toto vite tempore animum 
habuerint in tenebris clausum 14$ ut neque sa- 
lutis viteque Jumen aspicere posset, et rabie assi- 
dua et :zritudine et dolore premeretur, iis potissi- 
mum, qua concupiverant, minime succedentihus; 
tum vero in futura vita transmittendum sciant « in 
tenebras exteriores et ignem zlernum, qui paratus 


τῷ διαδόλῳ xal τοῖς ἀγγέλοις αὐτοῦ. » Καὶ τοῦτό B est diabolo et angelis ejus ***. » Atque hoc profecto 


ἐστιν ἄρα σαφῶς ὅ φησιν, « Εἶδον πλοῦτον ὑπὸ τὸν 
ἥλιον φυλασσόμενον εἰς χάχωσιν τοῦ συνάξαντος. » 
Νοητῶς δὲ τὸ Εἶδον ὑποληπτέον * δηλονότι τοῖς vos- 
poi; ὀφθαλμοῖς καὶ τῇ χαταλήψει τῶν γνωστιχῶν 
δυνάμεων τῆς ψυχῆς " ὀφθαλμοῖς γὰρ αἰσθητοῖς τὴν 
ὑπὸ πᾶσαν τὴν ὑφ᾽ ἥλιον πολιτενομένην χαχίαν, οὐχ 
οἷόν τέ ἔστιν ἰδεῖν ὁπωσοῦν * εἶτά φησιν" 


est, quod ait : « Vidi divitias sub sole custoditas in 
ejus perniciem, qui coegit. » Est autem illud, Vidi, 
de mentis visione intelligendum, sive de spiritalibus 
oculis et comprehensione, qu:e ad anima viui cogni- 
tionemque pertinet. Nam corporeis quidem oculis, 
qua per universam terram versatur, hominum ne- 
quitiam unus. videre quis possit? Addit deinde : 


ΕΥ̓͂. 


Εἶδον ἐγὼ ἀγαθὸν, ὅ ἔστι καιϊὸν, τὸ φαγεῖν 
καὶ τὸ πιεῖν, καὶ τὸ ἰδεῖν ἀγαθωσύνην ἐν παντὶ 
μόχθῳ αὐτοῦ, ᾧ ἂν μοχθίσῃ ὑπὸ τὸν ἥλιον, ἐπὶ 
ἀριθμὸν ἡμερῶν ζωῆς αὐτοῦ, ὧν ἔδωχεν αὑτῷ ὁ 
Θεός" ὅτι αὑτὸ μερὶς αὑτοῦ. Kul γε πᾶς ἄνθι ὠ- 
πος, ᾧ ἔδωκεν αὐτῷ ὁ Θεὸς πιλοῦτον καὶ ὑπάρ- 
yovra, xal ἐξουσίασεν αὑτὸν τοῦ φαγεῖν ἀπ' 
αὑτοῦ, καὶ Aa6siv τὸ μέρος αὐτοῦ, καὶ τοῦ &b- 
φραγθήῆγαι ἐν μόχθῳ αὐτοῦ, τοῦτο δέμα Θεοῦ 
ἐστιν. ὅτι οὐ πο.λιλὰς μνησθήσεται τὰς ἡμέρας 
τῆς ζωῆς αὐτοῦ, ὅτι ὁ Θεὸς περισπᾷ αὑτὸν ἐν 
ἀξροσύνῃ καρδίας αὐτοῦ. 

᾿Αῤῥωστίαν τοῦ ἔνδοθεν ἡμῶν ἀνθρώπου πονηρὰν 
ὀνομάσας τὸ θησαυρίζειν χαὶ φυλάττειν τὸν συν- 
αθροισθέντα πλοῦτον ἐν πολλοῖς μόχθοις καὶ κόποις, 
χαὶ χαλεπὰς ἀντιπαρέχοντα τῷ φυλάττοντι τὰς διὰ 
τὴν φυλαχὴν ἀνταμείψεις " εἰς γὰρ xáxuatv. εὑρί- 
σχεται, φησὶ, τοῦ φυλάττοντος * καὶ διεξοδιχῶς καθ- 
υπογράψας τὴν τῶν πολλῶν ἀνθρώπων ἐν τούτῳ 
παραπληξίαν " ἀντιτίθησιν ἔτι πρὸς ἔλεγχον τούτων, 
χατὰ τὸ προσυπηχουσμένον, xal πλοῦτον ἀγα- 


θὸν, οὐ τῷ δοκεῖν, ἀλλὰ χαλὸν ὡς ἀληθῶς πεξυ- 


χότα καὶ παραλαμδανόμενον, δηλονότι τὸν μετὰ τὴν 
αὐτάρχῃ χρείαν τοῦτον πλοῦτον συναθροίσαντος xal 
φυλάττοντο;, ἧνπερ ἐσήμανε διὰ τοῦ φάναι, « τὸ 
φαγεῖν χαὶ τὸ πιεῖν "» ἀχολούθως xal τοῖς ἐνδεέσι 
διανεμόμενον παρὰ τῶν χειρῶν τοῦ χατέχοντος " ὥστε 
ῥεάσασθαι χαὶ τοῖς ἰδίοις ὀφθαλμοῖς εἰς ἀγαθω- 


8" Matth. xxv, 44. 


(34) Sed spud LXX sic : Ἰδοὺ εἶδον ἐγὼ ἀγα- 
0iv, 6 ἐστι χαλὸν, τοῦ φαγεῖν xal τοῦ πιεῖν xal τοῦ 
ἰδεῖν ἀγαθωσύνην ἐν παντὶ μόχθῳ αὑτοῦ, ᾧ ἐὰν μο- 
χϑῇ ὑπὸ τὸν ἥλιον ἀριθμὸν ἡμερῶν..... xat ἐξουσία- 
σεν αὑτῷ φαγεῖν ἀπ' αὐτοῦ..... ὅτι οὐ πολλὰ μνη- 


Vkns. 18, 19. Vidi ego bonum, quod est pulchrum, 
comedere aique bibere, el cernere bonitatem in omni 
labore suo, quocunque laboraverit sub sole per nu- 
merum dierum vitg sua, quos dedit ei Deus; hoc 
quippe est pars ejus. Et quidem omnis homo, cui dedit 
ipsi Deus divitias εἰ substantiam, concessitque ei, ut 
ez ipsa vescere(ur, et tolleret pariem. suam, et leta- 
Qelur in labore suo, hoc. Dei donum esi : non enim 
dierum multorum vite sue recordabitur, quia Deus 
occupat eum in latitia cordis ejus (51). 


Postquam ditescendi studium et laboriosam mo- 
lestamque congestarum opum custodiam , unde 
acerba prorsus sollicitudinis merces custodi repen- 
ditur, pessimum animi nostri languorem appella- 
vit : quippe quz in perniciem, inquit, custodientis 
6:86 invenimus; ac postquam per digressionem ho- 
miuum multerunr hac in re insaniam descripsit, ad 


D eorumdem reprehensionem opponit praterea, ut 


subaudienJum est, divitias quoque bonus, non uli- 
que visu, at revera pulchras et natura tales haben- 
das, eas nempe, quas quis collegerit et custodiat 
moderatum io usum, quem illis verbis significavit; 
« comedere alque Libere : » el quz non minus 
egenis quoque domini manibus distribuantur ; ut 
et oculis ipse suis eas in bonitatem conversas vi- 
deat, 149 qux misericordiam desiguat ct humani- 


σθήσεται τὰς ἡμέρας τῆς ζωῆς αὑτοῦ... .. Olymp.... 
ὧν ἔδωχεν ὁ Θεὸς αὐτῷ ᾿ πλοῦτον xal ὑπάρχοντα xol 
ἐξουσίαν ἐν αὐτῷ τοῦ φαγεῖν ἀπ᾿ αὐτοῦ, χαὶ λαδεὶϊν 
τὸ μέρος αὑτοῦ, xai τοῦ εὐφραυθῆναι.... 





9(3 


Hoc ille dicit « Videre bonuin, quod est pul- 
chrum, » dividere ac partiri in numerum vitz sue 
id nempe, quod pro toto vitze curriculo tanquam 
hereditatem homini Deus in prasentia assignavit, 
tam ad necessarios naturae propriz usus, quam ad 
. seculi futuri providentiam atque utilitatem. 
« Quippe lioc, inquit, pars ejus. » 


Nam totum id, quod cum homine abit, et spera- 
tam ad vitam stabilemque sedem commigrat, hoc 
illi profecto vera hsreditas est. ldcireo David 
etiam ad Deum universi exclamavit: « Portio mea 
es, Domine, dixi, custodire legem tuam **; » quod 


S. GREGORII AGRIGENTINI 


tatem et curam erga egenos atque calamitosos (32). A σύγην παραπεμπόμενον, fj σημαΐνει vhv Bu. 


σύνην xal τὴν φιλανθρωπίαν καὶ κηδεμονξαν : 
πρὸς τοὺς ἐνδεεῖς χαὶ καθυστερουμένους. Τοὺτί - 
σιν ε Ἰδεῖν "ἀγαθὸν, ὃ ἐστι καλὸν, » τὸ δεσιρεῖει 
μερίζειν ἐπ᾽ ἀριθμὸν ἡμερῶν ζωῆς αὑτοῦ, ἦτ)"; 
παρὰ πάντα τὸν ἑαυτοῦ βίον ἀπεκλήρεοσεν 2." 
κατὰ τὴν ἐνεστῶσαν ζωὴν ὁ Θεὸς, εἷς τε τὴν 3.7 
χαίαν τῆς ἰδίας φύσεως ypelav, καὶ εἰς cn: 
μέλλοντος αἰῶνος ἀποθησαύρισιν" « Ὅτι το": 
φησὶ, « μερὶς αὐτοῦ. » 

Πᾶν γὰρ τὸ συναπιὸν τῷ ἀνθρώπῳ καὶ cuim 
χόμενον πρὸς τὴν ἐλπιζομένην ζωὴν χαὶ χατάτ-: 
σιν, τοῦτο δὴ xal χλῆρος αὐτῷ πέφψυχεν à 
Διὰ τοῦτο xal Δαδὶδ ἀναχέκραγε πρὸς τὸν τῖν 
Θεόν" « Μερίς uoo εἶ, Κύριε" εἶπα, τοῦ goiizz- 


futuram etiam ad vitam nobiscum perveniat divina- B τὸν νόμον σου" » διὰ τὸ συναπέρχεσθαι χαὶ — 


rum legum acta custodia. Enimvero Dei lex, mise- 
ricordes nos esse jubet atque munificos. Αἱ avarus 
animus et divitiarum amator, qui varias cujusque 
generis opes in penetralibus auis slipat et concludit, 
dignus judicatur, qui »»udiat : « Thesaurizat, et 
ignorat cui cengregabit ea δ᾽: » et rursum : 
« Stulte, hac. nocte animam tuam repetunt a te : 
qua autem parasti, cujus erunt **»»Qui enim ditat 
ei 150 pauperat Deus ?*, non dedit homini divi- 
tias, quasi οἱ daret, ut reconderet clauderetqne, ac 
inope$ et miseros necessariis nature subsidiis 
fraudaret : sed e contrario ad potestatem in eas 
exercendam, atque ut divisor esset et sapiens pru- 
densque dissipator : qui et hic moderate viveret, 


nec plus inde sumeret, quam necessarius posceret C 


usus; et quod superesset de parte sua, futuram ad 
vitam transmitteret : quod potissimum partem 
ejus, bominis scilicet, appellavit ; tanquam hec una 
ex omnibus laboribus et curis, quz divitiis impen- 
duntur, causa sit effectrix verze lzetitize, et sola cum 
homine proficiscatur ipsumque comitetur. Namque 
id ipsum sapiens Ecclesiastes etiam « donum Dei » 


** Psal. cxvin, 57, *** Psal.xxxvi, 7. 


*5 Luc. xi, 90. 


τὴν μέλλουσαν ζωὴν τῶν τοῦ Θεοῦ vópuv ctv c»: 
xfv. Ὁ μὲν γὰρ τοῦ Θεοῦ νόμος ἐλεήμονα: 7; 
ἡμᾶς θεσπίζεται xal μεταδοτιχούς " d$ yen 
xaX φιλόπλουτός γνώμη συσφίγγουσα καὶ τ..2 
κλείουσα τοῖς ἐνδοτάτω ταμιείοις τὸν Ξοχῖμκ n | 
παντοδαπὸν πλοῦτον, ἀξία xplvecat τοῦ ἐς." 
« θησαυρίζει, χαὶ οὐ γινώσχει τίνι guvát za 
xai πάλιν, € "Agpov, ταύτῃ τῇ νυχτὶ cep 
σου ἀπαιτοῦσιν ἀπὸ σοῦ" 8 δὲ ἡτοΐμδιο. τ" 
ἔσται; ν ὁ γὰρ πλουτίζων xal πτωχίζων θεὶς :ι 
ἔδωχε τῷ ἀνθρώπῳ τὸν πλοῦτον ὡς ἄν καὶ iur 
ἵνα θησαυρίζῃ καὶ περιχλείῃ, xat τοὺς πτωχειεσ, 
καὶ χαθυστερουμένους ἀποστερῇ τῶν τῆς 9:— 
ἀναγχαιῶν χρειῶν" ἀλλ᾽ ἔμπαλιν τοῦ xazegoons.: 
αὑτοῦ χαὶ μεριστὴν xal διανομέα | gogby ori; 
xai φρόνιμον πρὸς τὸ χἀάνταῦθα σωφρόνως ; 
καὶ τῶν ἀναγχαίων ἐξ αὑτοῦ μεταλα μδάνειν χρε.; 
τὸ δὲ περιττεῦον εἰς ἰδίαν μερίδα πρὸς τὴν μὲι-- 
σαν παραπέμπειν ζωήν" ὃ xal μᾶλλον μέρος «.--. 
δηλαδὴ τοῦ ἀνθρώπον προσηγόρευσεν " ὡς χαὶ — 
τιχὸν εὐφροσύνης ἁληθοῦς μόνον ὑπάρχον ἐν τὶ 
ὑπὲρ τοῦ πλούτου μόχθοις xal κόποις " ὡς xii; β 
36} Reg. 11, 7. 


(52) Vulgata exemplaria habent : Et fruatur !e- p 11), in Epistola secunda, Εἰς ὃ xal tposcvr.- 


titia ex labore suo: ut pro ipsa bonitate effectum 
ejus et uberem veluti. fructum. designent. Nulla 
enim re magis ketari pii solent, quam benefactis. 
Quare Gregorii nostri explicatio Latinc interpre- 
tationi zque convenit. Drusius tamen ᾿Αγαθωσύ- 
νην bona lortune esse vull : quod omnino probare 
non possum. Ter nimirum bae utitur voce Paulus 
apostolus, nec in aliam unquam sententiam, quam 
ut virtutem significet, Nam ad Romanos scribens 
(cap. xv, n. 14) : Πέπεισμαι δὲ, inquit, ἀδελφοί 
μου, xat αὐτὸς ἐγὼ περὶ ὑμῶν, ὅτι xaX αὑτοὶ μεστοί 
ἐστε ἀγαθωσύνης, πεπληρωμένοι πάσης γνώσεως, 
δυνάμενοι καὶ ἀλλήλους νουθετεῖν. Id est: Ceriws 
sum Autem, (ratres mei, et 600 ipse de vobis, quo- 
niam et ipsi pleni estis dilectione, repleti omui scien- 
lia, ita ul possitis alterutrum. monere. ldem vero ad 
Galatas scribit (cap. v, v. 22) : Ὁ δὲ χαρπὸς τοῦ 
Πνεύματός ἐττιν ἀγάπη, χαρὰ, εἰρήνη, μακροίυ ula, 
χρηστότης ἀγαθωσύνη, πίστις, πραότης, ἔγχρά- 
τεια. Nempe : Fructus autem. Spiritus. est charitas, 
gaudium, paz, patientia, benignitas, bonitas, longa- 
uinitias, mansuetudo, fides, modestia, continentia, 

"itas. Ad Thessalonicenses denique (cap. 1, v. 


πάντοτε περὶ ὑμῶν, ἵνα ὑμᾶς ἀξιώσῃ τῆς xi 
ὁ Θεὸς ἡμῶν, χαὶ πληρώσῃ πᾶσαν εὐδοχέαν ἀπ | 
σύνης. xal Épyov πίστεως ἐν δυνάμει. Hoc «' 
quo etiam oramus semper pro vobis, «ut dignetr* 
vocatione sua Deus noster, et impleat omnem τι: 
latem. bonitatis, et opus fidei in virtute. Nec Ὁ 
alio sensu hzc interpretati. Patres sunt, qui I» 
Epistolas explanarunt Theophylactus ad μην" 
illud Apostoli dictum, hzc adnotavit, Μεστοί i7 
ἀγαθωσύνης, τουτέστι ἀγαθῆς γνώμης xal eusle 
φου" f| χαὶ ὀλόχλτιρον τὴν ἀρετὴν ἀγαθωσύντν c 
Aet. Id est : Pleni estis Povilate, sive onimum habc 
erga fratres bonum atque. benignum : vel. umteric 
virtutem. bonitatem appellat. Chrysostomms in Eo:- 
ad Galat. legit. ἀγαθοςργίαν, quod sane sini i 
tionis vim auget. Et in &pist. Lad Thessal. iliud τ." 
σαν &000xlav ἀγαθωαύνῃης sic explicat: 'DasV face 
Ἵνα τὸ πεῖσμα τοῦ θεοῦ γένηται, ἵνα μηδὲν ὑμῖν ε:᾿ 
πῇ. ἵνα ὡς βούλεται οὕτως fs. ld est : Ac si diceret. si 
fiut quod Deo cerium est ac persuasum : αἱ nili mt 
desit, ut sitis itaut vult. Quas omuia ad aniaium et τιν 
tutem pertinent, ncc de opibus ac divitiis dici pola. 
runt, quas semper Apostolus contemnendas petivi, 


955 


IN ECCLESIASTEN. — LIB. V. 


966 


αὐτῷ suvantby xal συναποιχόμενον. Τὸ yàp αὐτὸ A nominavit. Cum enim dixisset : « Et quidem omnis 


«οὔτο xal « Δόμα θεοῦ » προσεῖπεν ὃ ὁὀοφὸς 'Ex- 
χλησιαστῆς " εἰπὼν γὰρ, « Kal γε πᾶς ἄνθρωπο, 
ὡς ἔδωχεν αὐτῷ Θεὸς πλοῦτον χαὶ ὑπάρχοντα, καὶ 
ἀξουσίασεν αὐτὸν τοῦ φαγεῖν ἀπ᾿ αὑτοῦ, xal λαδεῖν 
4b μέρος αὐτοῦ, xai τοῦ εὐφρανθῆναι ἐν μόχθῳ αὖ- 
ποῦ, » παρευῃὺς ἀμέσως ἐπήγαγε, « Τοῦτο δόμα 
Θεοῦ ἐστιν, » ἀντὶ τοῦ, Διὰ τοῦτό σοι ἔδωχεν, ἄν- 
θρωπε, τὸν πλοῦτον ὁ μεγαλόδωρος Κύριος xal Θεὸς, 


homo, cui dedit ipsi Deus divitias et substantiam, 
concessitque ei, ut ex ipsa vesceretur, et tolleret 
partem suam, et letaretur in labore suo, » adjecit 
protinus : « Hoc donum Dei est, » id est, propterea 
tibi, o mortalis, divitias dedit munificentissimus 
Dominus ac Deus, ut eas egentibus distribuas, at- 
que animas re,leas esurientes, et cor tuum spe fu- 
turorum preemiorum latifices. 


[va διανείμῃς αὐτὸν τοῖς ἐνδεέσι, xai ψυχὰς ἐμπλήσῃς πεινώσας, xal χατευφράνῃς oov τὴν xapiíav 


ἐπὶ τῇ ἐλπίδι τῆς τῶν μελλόντων ἀνταποδόσεως, 


Παρεμπεδοῖ δὲ τοῦτο xai τὸ ἁμέσως ἑπόμενον" B 


φησὶ γὰρ, ὅτι « Οὐ πολλὰς μνησθήσεται τὰς ἡμέρας 
τῆς ζωῆς αὐτοῦ, » ἀντὶ τοῦ, Βραχύς ἔστιν ὁ ἀνθρώ. 
“πῖνος βίος, xai τὸ στάδιον. τῆς παρούσης ζωῆς ὠχύ- 
popov πέφυχε" xal τὴν ποσότητα τῶν ἡμερῶν τῆς 
ἰδίας ζωῆς ἔχαστος, εἰ βουληθείη ἐξαριθμεῖν, ὀλίγας 
αὐτὰς xal οὐ πολλὰς εὑρήσει, καθώς πού φησὶν ὁ 
προφήτης Δαδὶδ πρὸς αὐτὸν ἀναχεχραγώς * « Τὴν 
ὀλιγότητα τῶν ἡμερῶν μου ἀνἀγγειλόν μοι, ἵνα 
Ywv τὶ ὑστερῶ ἐγώ" » xal πολλῷ δὲ πλέον ὁ πα- 
πριάρχης καὶ θεοφιλὴς ὁ "laxo6* ε Al ἡμέραι τῶν 

τῶν μου μιχραὶ καὶ πονηραί" » τὰς ὀλίγας ὀνομά- 
σας μιχράς. Ὃ δέ φησιν, « Ὅτι ὁ Θεὸς περισπᾷ 
αὑτὸν ἐν εὐφροσύνῃ καρδίας αὐτοῦ, » τοῦτο σημαΐί- 
νει σαφῶς, ὡς ἀγαθὸς καὶ φιλάνθρωπος πεφυχὼς ὁ 


Hioc vero ea etiam, quie deinceps sequuntur, 
confirmant ; 3it namque : « Non enim dierum mul- 
torum vitz? su: recordabitur, » velut si dicat : Bre- 
vis esP' hominis vita, ejusque stadium veloci plane 
cursu conlicitur : ac numerum dierum vitz sua si 
numerare velit, paucos eos quisque, non multos 
inveniet, quemadmodum quodam in loco David 
propheta Deum alloquens dixit: « Paucitatem die- 
rum meorum nuntia mihi *', ut sciam quid desit 
mihi *^; » ac multo prius dixerat Deo charus pa- 
triarcha Jacob : « Dies annorum meorum parvi et 
mali (55); » qui pauci essent, parvos appellans. 
Quod vero ait : « Quia Deus occupat eum in Lxtitia 
cordis sui, » manifeste hoc signiflcat, a Deo, qui 
bonus notura est. et hominum amentissimus, ho- 


Θεὸς ἐντίθησιν εἰς τὰς ἀνθρωπίνας χαρδίας τῶν C rum animis inditam futurz vitz cogitationem, dari- 


μελλόντων τὴν ἔννοιαν, xal δίδωσιν αὑταῖς ἐν ἐλεη- 
μοσύναις καὶ οἰχτιρμοῖς πενήτων ζῇν βουλομέναις 
πλείονα περισπασμὸν τῆς πρὸς τοὺς πενομένους 
διαμονῆς" ἵνα καὶ πλείονος εὐφροσύνης ἐμφορηθῶ- 
σιν ἐν τῇ ἐλπίδι τῆς ἀνταμείψεως τῶν μελλόντων. 
El γὰρ « καταχαυχᾶται ἕλεον χρίσεως, » ὥς φησιν 
6 ἀδελφόθ:ος xal μέγας Ἰάχωδος " ἔστι δέ τις ποιού- 
μένης δαψιλεῖς τὰς ἐλεημοσύνας, πῶς οὐχὶ πάσης 
πληρωθήσεται πνευματιχῆς εὐφροσύνης : ὅταν εἰς 
εὐθύμησιν ἔλθῃ τῆς ἀπὸ τοῦ παρόντος βίον μετανα- 
στάσεω;, ἐλπίζων ἀπολαδεῖν, ἅπερ ἐσχόρπισε, παρὰ 
τῆς πάντα ταλαντεύσης τὰ ἀνθρώπινα διχαιοχρισίας 
θεοπρεποῦς, ὡς καὶ μετὰ τοῦ προφήτου λέγειν Δα- 
6ió* « Οἴμοι ὅτι ἡ παροικία μου ἐμαχρύνθη " χατ- 


que.iis, qui erga egenos benigni semper ac miseri- 
cordes esse student, propensionem quamdam ma- 
jorem, quo inopes 151 libentius foveant : ut spe 
futurorum pr:emiorum exliilarati, cumulatiore gau- 
dio complcantur. Si euim « superexaltat misericor- 
dia judicium **, » quemadmodum ait magnus Jaco- 
bus Dei frater, quomodo qui se misericordem ac 
liberalem prabuerit, non omni lztitia spiritali cu- 
muletur ? Cum jam proximam ex hac vita transmi- 
grationcm laetus przsentiat, et receplurum se speret, 
qua disperserit, judicio ejus divino justissimoquoe, 
qui cuncta hominum facta ponderat : itaque cum 
Davide propheta dicat : « Hei mibi, quia incolatus 
meus prolongatus est : hbabilavi cum tabernaculis 


εσχήνωσα μετὰ τῶν σχηνωμάτων Κηδάρ" » xaX σὺν D Cedar *^; » et cum Paulo clamet (34) : « Cupio 


πῷ Παύλῳ Bodv: « Ἑπιθυμῶ ἀναλῦσαι καὶ σὺν 
31 P5al. ct, 2t. 


(55) Genes. σεν, 9. Sed apud. LXX leges : Αἱ 
ἡμέραι τῶν ἐτῶν «ἧς ζωῆς μον, ἃς παροιχῶ, ἑκατὸν 
τριάχοντα ἔτη“ μιχραὶ xal πονηραὶ γεγόνασιν αἱ 
ἡμέραι τῶν ἐτῶν τῆς ζωῆς μον. 

(54) ΠΠυὰ dissolvi non perinde accipi solet, ab 
anima divisio significata proprie creditur, atque in 
G"xco scrmone sonat. Nam corporis cum tropus 
sit, et verbum totum nauticum, ut propterea funem 
subaudiri oporteat, et δίς explicari ; Cupio funem 
ud pro[ectionem dissolvi, sive religari, ut apud Ca- 
tulium (Carm. 65, v. 174). 

Perfidus in Cretam religasset navita funem. 

llicronymus sane hunc locum attingens (lib. 1 Con- 
tra Huff. n. 22). reddidit reverti, quod Rullinus etiam 
in Apologia) lih. 1, n. 26) retinuit. Nam hoc est áva- 
λύειν sive ἀναλῦσαι, ut habet. Paulus, nempe redi- 
u$ causa solvere ex hac vita, tanquam ex pericu- 
losa statione : quibus respond. ut qu.e sequuntur, τὸ 


dissolvi, et esse cum Christo (25). » Qui enim in 


38 Ps], zxxviri, ὃ. * Jac. 1, 15. ** Psal. cxix, 5. 


δὲ ἐπιμένειν ἐν τῇ σαρχί. Itaque Chrysostomus 
Pauli verba illustrans (liom. 4 in Ep. ad Philipp. 
n. 1), sic ipsum Apostolum affatur : Τί λέγεις; 
μέλλων ἔντευθεν πρὸς τὸν οὐρανὸν μεθίστασθαι, xai 

τὰ Χριστοῦ εἶναι, οὗ γνωρίζεις τί αἱρήσῃ ; id est, 
Duid ais ? cum hinc abiens ad celum εἰς migraturus, 
et cum Cliristo futurus, ignoras quid eligas? Tum 
infra apertius : Οὐχ ἐχρὴν τὸ ἄδηλον toU μέλλοντος 
δεδοιχότα πρός τινα λιμένα σπεύδειν ; Τίς ἔμπορος, 
εἰπέ μοι, θησαυρῶν μυρίων πλήρη τὴν ὀλχάδα ἔχων, 
παρὸν εἰς λιμένα καταδραμεῖν xal ἀναπαύεσθαι, 
ἕλοιτο θαλαττεύειν ἔτι; Nempe, "Nonne. oportebat 
incerla (uturi temporis pertimesceniem ud. portum 
aliquem contendere? ecqnis. mercator navi. vectus iu- 
nlmerabilium thesaurorum plena, εἰ liccat confugere 
in. portum ac requiescere, mari diutius jactari melit ὦ 

(55) Philipp. 1, 25. Sed verba Pauli sunt, Thvir:- 
θυμίαν ἔχων εἰς τὸ ἀναλῦσαι, καὶ σὺν Χριπτῷ εἶναι. 


967 |. $. GREGORII AGRIGENTINI si 
μιᾶς vita ad Pauli et Davidis normam versati sint, A Χριστῷ εἶναι. » Τοὺς γὰρ ἕν τῇ ragouat ζυὴ τῶν 


hihil utique absurdum est, iisdem atque illos voci- 
bus uti, cum eamdem futurorum bonorum spem 
fovcant. Ait deinde sapiens Ecclesiastes : 


τευσαμένους κατὰ τὸν Παῦλον xai τὸν Az63, ox, 
ἀπειχὸς xai τὰς αὐτὰς ἐχείνοις φάσχειν φωνὰς i: 
ταῖς αὐταῖς τῶν μελλόντων ἐλπίσιν. Εἶτά goi 
σοφὸς Ἐκχχλησιαστῆς * 


ev. 


Ca». Vl. Vrns. 1-6. Est malum, quod vidi sub sole, 
ct multum est super. hominem : vir, cui dabit ipsi 
Deus divitias et. substantiam et gloriam, et non est 
deficiens in anima sua ex omnibus, que desideravit, 
nec dal ei potestatem. Deus manducandi ez eo : quia 
vir alienus comedel ex eo. Et hoc quidem vanitas et 
languor est pessimus. Si genuerit vir centum, gt annis 
multis vixerit, et multitudo quacunque fuerint dies 
annorum ejus, et anima cjus non repleatur ez boni- 
late, nec sepulcernm — fuerit illi : dixi bonum super 
eum aborlivum. In vanitate quippe venit, et in tene- 
bris vadit; et in tenebris nomen ejus abscondetur. Et 
quidem solem non vidit , neque cognovit : requies 
huic super hunc, et vixit mille annorum reditus, el 
bonitatem non cognovit (56). 


Adversus pecuniz cupiditatem ac plura habendi 
studium, vehemeutioremque 159 avaritiam, quae 
in hominum animis maxime dominatur, eosque ἃ 
divina charitate retrahit, quasi gladio districto, 
reprehensionem potissimum profert rationis ple- 
nam, et vitium boc undique eliminare, atque ex 


hominum animis penitus evellere conatur. Quare (C 


nunc etiam varios eorum mores ac vices persequi- 
tur, qui omni ratione ditescere volunt, et quz adepti 
sunt, hic in terris recondunt, ubi tinea et fures effo- 
diunt atque furantur : nec tam varias opes tamque 


amplas in ccelum remittunt, coelestibusque thesau- . 


ris inferunt, ubi non tinea edit, non fures effodiunt 


.aut furantur : atque adeo horum temeritatem de- 


mentiamque insectatur; qui omnia quodammodo 
ad advérsarios suos hostesque transmittant. Nam 
cum ait : « Est malum, quod vidi sub sole, et mul- 
tum est super hominem, » insanam illam avare 
mentis propensionem, qux per orbem universu:n 
diffusa est, hominum esse multorum diserte indi- 
cat (57). Istud enim illis verbis signifücatur : « Et 


(56) Sed apud LXX quadam variant: leges enim... 
xa πολλὴ ἔστιν ὑπὸ τὸν ἄνθρωπον .... ἀπὸ πάντων, 
ὧν ἐπιθυμήσει, xai οὐχ ἐξουσιάσει αὐτῷ ὁ Θεὸς τοῦ 
φαγεῖν ἀπ᾽ αὐτοῦ, ὅτι ἀνὴρ ξένος φάγεται αὐτὸν..... 
αὶ T& ἥλιον οὐχ εἶδε, χαὶ οὐχ ἔγνω ἀναπαύσεις, 
τούτῳ ὑπὲρ τοῦτον"..... xal ἀγαθωσύνην οὐχ εἶδε. 
Olymp. vero habet..... xai πολλὴ ἐστι ἐπὶ τῶν àv- 
θριπων..... χαὶ οὐχ ἔστι ὑστεροῦν τῇ ψυχῇ αὐτοὺ 
ἀπὸ παντὸς, οὗ ἐπιθυμήσε!..... χαὶ εἰ ἔξησε χιλίων 

"ὧν, καθόδους ἀγαθωσύνης οὐχ εἶδε. 
31) Vatablus ex Hebraicis verbum verbo reddit : 


mujium est apud. homines. Sic ei in. Vulgatis . 


nus ; Et quidem frequens apud liomines ; nec dis- 
^ Symmachus , qui hatet παρὰ τοῖς àvOpto- 
Sanctos autem. monachos designare subinde 


"Ectt πονηρία, ἣν εἶδον ὑπὸ τὸν ἥλιον, u 
ποιλή ἐστιν ἐπὶ τὸν ἄνθρωπον " ἀνὴρ. ᾧ ἐκ! 
αὑτῷ ὁ Θεὺς πιιοῦτον καὶ ὑπάρχοντα xal 6» 
καὶ οὐκ ἔστιν ὑστερῶν τὴν γυχὴν αὐτοῦ ὦ 
πάντων, ὧν ἐπεθύμησε, καὶ οὖν ἐξουσιάζει n 
ὁ Θεὸς τοῦ φαγεῖν ἀπ᾽ αὐτοῦ" ὅτι drip Ur 
φάγεται dz" αὐτοῦ. Καί γε τοῦτο ματαιτης n 
ἀῤῥωστία πονηρά ἐστιν. Ἐὰν γεννήσῃ vi 
ἑχατὸν, καὶ ἔτη πολλὰ ζήσεται, καὶ πλῆθις, " 
ἔσονται αἱ ἡμέραι τῶν ἐτῶν αὐτοῦ, καὶ yt: 
αὐτοῦ οὐκ ἐμπλησθήσεται ἀπὸ ἀγαθωσίνης " 
η8 ταφὴ οὐκ ἐγένδτο αὑτῷ" εἴπω, ἀγαθοῖς; 
αὑτὸν τὸ ἔκτρωμα" ὅτε ἐν ματαιότητι iif, π 
ἐν σκότει πορεύεται" καὶ ἐν σχότει ὄνομα uso 
καλυφθήσεται. Kal γε Tuv. oix εἶδε, n^ 
οὐκ ὅγνω" ἀνάπαυσις τούτῳ ὑπὲρ toit! “ 
ἔζησε χιλίων ἐτῶν καθόδους" xal dw 
οὐχ ἔγνω. 

Πρὸς τὸ μάλιστα καταχρᾶτῖ,σαν τῶν ἀν" 
γνωμῶν xai τῆς θείας ἀγαπήπεως ἀνθελχυῖε τ" 
φιλοχρηματίαν χαὶ τὴν φιλοχτη μοτύνην p^ 
πλεονεξίαν ἐπιτατιχωτέραν, μάλιστα nine 
τὴν λογιχὴν μάχαιραν τῶν ἐλέγχων, παν: 
ἀναστεῖλαι, xal παντελῶς ἐχριζῶσα: πειρύμρα: 
κάθος τῶν ἀνθρωπίνων ψυχῶν. Διὰ τοῦτ ἫΝ 
ἐμφιλοχωρεῖ ταῖς ἑτερότησε καὶ διαφοραῖς VUL 
πᾶσαν αἰτίαν πλουτεῖν βουλομένων xa! Qro 
των ἐπὶ τῆς γῆς, ὅπου cte xal χλέπται δι0ρ᾽ 55. 
καὶ χλέπτουσιν * ἀλλ᾽ οὐχὶ πρὸς οὐρανοὺς pre 
μένων xal ταῖς νοηταῖς ἀποθήχαις ἀποθηῖ8:.- 
των τὸν ποικίλον xal παντοδαπὸν πλοῦτον, 727 
οὐχ ἐσθίει, οὔτε χλέπται διορύσσουσι xil x57 
σιν ἀλλὰ παραπεμπόντων αὑτὸν ὅσον 00:9 7 
ἀντιπάλους xal δυσμενεῖς ἐξελέγχων axe 
ἀθουλίαν xal ματαιοφροσύνην. Τὸ γὰρ εἰπεῖν, 
πονηρία, ἣν εἶδον ὑπὸ τὸν ἥλιον, xat τολλὶ τ 
ἐπὶ τὸν ἄνθρωπον, ν» τὴν ἀνὰ πᾶσαν τὴν ὑτ΄ 
πολιτευομένην χρυσομανῇ χαὶ φιλοχτήμονα óf 
καὶ γνώμην αἰνίττεται τῶν πολλῶν ἀνθρώτ» 


D noster mihi videtur, qui ut Gregorius Nati 


aiebat (orat. 12, p. 191, edit. Morell.) op i 
periate ponuni, possessionem in peris 
gloriam in contemptu, potentiam in infürmib^ 
cunditatem in ezlibatu : Οἱ τρυφῶντες τῷ VIC 
φᾷν, οἱ ταπεινοὶ ὑπὲρ τῶν οὐρανίων ' os 
κόσμῳ χαὶ ὑπὲρ τὸν χόσμον, οἱ aapx^: p 
σαρχὶ, ὦν μερὶς Κύρως, οἱ πτωχοὶ διὰ RET 
xa διὰ πτωχείαν βασιλεύοντες, ld est: Ur 
minime studere pro deliciis habent, qui 109! B 
causa humiles suut, qui. in. mundo nihil 59^. 
supra murdum sunt, qui eiiam in cam 00, 
nem vivunt, qui pro portione Dominum ud 
propter regnum inopia. laborant, et propt! 5 
regnant, 


J69 


IN ECCLESIASTEN. — LIB. V. 10 


φῶς. Τοῦτο γὰρ ἐσήμανεν εἰπὼν, « Καὶ πολλή ἐστιν A multum est super hominem, » quz declarant, non 


ἐπὶ τὸν ἄνθρωπον, » δηλῶν ὡς οὐχὶ πάντες ἄνθρω- 
ποι τὴν τοιαύτην ἔχουσι πονηρὰν νόσον. Εἰσὶ γὰρ, 
εἰσὶ xal τινες οἱ τῆς προσπαθείας τῶν παρόντων 
ἑαυτοὺς ὑπεράραντες, χαὶ τὸν ἀκτήμονα προελόμενοι 
βίον, ἅτε δὴ χαὶ τὸ πολίτευμα ἔχοντες ἐν οὐρανοῖς, 
xai μὴ μόνον ix τοῦ περισσεύματος τῶν ὁπωσοῦν 
αὑτοῖς δεδομένων ὑπὸ τῆς θεία: προνοίας, ἀλλὰ xàx 
τοῦ ὑστερήματος χοινωνοὺς λαμδάνοντες τοὺς ἐνδεεῖς 
x«i πτωχούς. Τὸν πολὺν οὖν ἄνθρωπον αἰνιττόμενος 
ἔφησε, « Καὶ πολλή ἐστιν ἐπὶ τὸν ἄνθρωπον. » Εἰ- 
πὼν δὲ, ε ᾿Ανὴρ, ᾧ δώσει αὐτῷ Θεὸς πλοῦτον xal 
ὑπάρχοντα xai δόξαν, » δείχνυσιν, ὡς πάντα τῆς 
θείας ἑξήρτηνται προνοίας, xa πάντα θεόθεν πρυ- 
τανεύονται τοῖς ἀνθρώποις, x&v πλοῦτον εἴπῃς, x3v 


omnes homines tali morbo affectos esse. Sunt cnim, 
sunt et quidam, qui superatis presentium benorum 
illecebris, et paupere vita preoptata, tanquam in 
celis svum agentes, non solum in eerum, quz sibi 
a divina providentia quomodocunque 153 data 
sunt, sed in. communionem demensi quoque sui 
egenos et mendicos accipiunt. Plerosque igitur ho- 
mingm designans dixit: « Et multum est super 
hominem.» Illa vero subjiciens : « Vir, cui dabit ipsi 
Deus divitias et substantiam et gloriam, » ostendit, 
omnia a divina Providentia appendi, ei divinitus 
singula hominibus administrari, sive divitias dixe- 
ris, sive agrorum possessiones, sive vineta mayno 
numero, sive dominatum, sive gloriam, universa, 


χτῆσιν ἀρουρῶν, xàv ἀμπελώνων μυρίων, κἂν δυ- B inquam, omnipotenti Dei judicio et voluntate ap- 


vactelav καὶ δόξαν, πάντα τῆς ἀπειροδυνάμου ἐξήρ- 
«ηνται θείας χρίσεως καὶ βουλῆς, xal χαθ᾽ οὺς ἂν 
οἷδε τρόπους κριμάτων ἀχαταλήπτους ἡμῖν ὄντας, 
οἷς μὲν δίδωσιν, οἷς δὲ οὐδαμῶς. 


Εἴτα Xap6&vov, φησὶν, ἐχ Θεοῦ τὴν δαψίλειαν τῶν 
εἰρημένων χαὶ πολυτέλειαν ἄνθρωπος, χαὶ τὴν μὲν 
ἑαυτοῦ ψυχὴν ἐμπιπλῶν τῶν ἰδίων ἐπιθυμιῶν ἀπα- 
σῶν, οὐ διανέμων δὲ καὶ διδοὺς τοῖς δεομένοις xal 
πένησιν, εὑρίδχεται σαφῶς ὁ τοιοῦτο; ὡς οὐδαμῶς 
ἐξουσιάσας τῶν δεδομένων αὐτῷ θεόθεν « πρὸς τὸ 
φαγεῖν ἐξ αὐτῶν. » Av ἣν αἰτίαν ; "Oti, φησὶν, al 
μὲν ἐπιθυμίαι παρῆλθον, καὶ τῶν σαρχικῶν ἡδονῶν 
ἠφανίσθη τὸ πλῆθος, αὐτὸς δὲ λιμῷ ταχήσεται χα- 


pendi, eumque secundum consilii sui rationes, 
quas ipse novit, nos ignoramus, aliis quidem tri- 
buere, aliis non tribuere. 


Jam vero cum homo, inquit, bonorum, que 
recensuinmius, copiam et varietatem accipiat a Deo, 
si animo suo, quz appetit, omnia sic indnlgea!, 
nihil ut egenis et pauperibus distribaat atque im- 
partiatur; is profecto potestate usus nulla videtur 
in iis, que illi a Deo data sunt « ad comedendum 
ex ipsis. » Quam ob causam? Quia, inquit, deside- 
ria preterierunt, et voluptatum corporis evanuit 
multitudo; ipse vero, cum futuram attigerit vitam, 


λεπῷ xat& τὴν μέλλουσαν ζωὴν, μηδαμῶς ἀποθη- (; dura fame contabescet, nullis illic thesauris beni- 


παυρίσας ἐχεῖσε διὰ τῆς μεταδόσεω; τῶν πενήτων 
τὰ τῆς αἰωνίου χαὶ διαιωνιζούσης διατροφῆς * ξένος 
γὰρ ἀνὴρ ἕτερος διαδεξάμενος αὐτοῦ τὸν πλοῦτον, 
ἐχεῖνος φάγεται χαὶ χαταναλώσε!: πάντα ταῖς αὐτοῦ 
gapxiuxat; ἡδοναῖς xal πράξεσι χιναίδοις τε xal 
μοχθηραῖς. Τοῦτο δὲ σημαντιχὸν τῆς ἄχρας iau 
ματαιότητος xal τῆς πονηρᾶς ἀῤῥωστίας τῆς xa- 
τασχούσης τοὺς λογισμοὺς αὐτοῦ, xai χαθελκυσάσης 
εἰς ἄδου πέταυρον χαὶ θανάτου φθοράν. Τοῦτο δὲ, 
φυσὶ, τὸ εἶδος τῆς ματαιότητος καὶ τῆς πονηρᾶς 
ἀῤῥωστίας, οὐχὶ μόνον τῶν βραχὺν βίον λαχόντων, 
χαὶ τὰς ἡμέρας τῆς ζωῆς ἐσχηκότων ὀλίγας ἐστὶν, 
ἀλλὰ xai παραταθήσεται τῆς ζωῆς αὐτοῦ τὸ μέτρον 
εἰς ἔτη πολλὰ, xüv πληθυνθήσονται τῆς ἐνταῦθα 


παροικίας αἱ ἡμέραι τῶν ἐτῶν αὐτοῦ καθ᾽ ὑπερδο. D 


λὴν, ἀποστερήσῃ δὲ τῆς ἐν ἐλεημοσύναις χαὶ διᾶνο- 
pal; τῶν πενήτων παραλαμδανομένης ἀγαθωσύνης 
τὴν ἰδίαν ψυχὴν. τὴν ἴσην xat τὴν αὑτὴν εὑρεθή- 
σεται ματαιότητα xal πονηρὰν ἀῤῥωστίαν ἐπιφε- 
ρόμενος " οὗ γὰρ συνῆχεν, ὅτι θνητός ἐστι, χαὶ πάν» 
τως ἀποῤῥαγήσεται τῆς παρούσης ζωῆς, καὶ τῶν 
ἰδίων κτημάτων xai χρημάτων ἄλλοι διαδέξονται 
τὴν ἀπόλαυσιν, πολλάκις ὄντες χαὶ δυσμενεῖς, ὡς 
μηὸξ φροντίσαι τῆς προσηχούσης ἐχείνῳ ταφῆς " 
ἀλλὰ παρεωραμένον χαταλιπεῖν καὶ παντελῶς ἀπρο» 
véntov. 


Τοῦτο δὲ πολλοῖς πολλάχι: συμδέδηχεν, οὐχ ἐν 


«αἷς παρῳχημέναις γενεαῖς μόνον, ἀλλὰ κἀν τῇ xa0' 
Parnor, Ga. ΧΟΥ͂Π]. 


gnitate erga pauperes comparatis, unde eterna illi 
et perpetua alimenta suppeditentur. Yir enim cx- 
ternus alter in ejus opes succerdet, qui edat omnia, 
et corporis voluptatibus ac pudendis improbisque 
rebus impendens absumat. ld porro summe vani- 
tatis indicium est et pessimi languoris, qui men- 
tem ejus rationemque occupavit, quique in inferni 
laqueos et in mortis perniciem traxit. Atque hzc, 
inquit, vanitatis οἱ pessimi languoris species non 
eorum solum cst, qui brevem nacti vitam, paucos 
svi dies habuere; sed etsi producatur vitze hominis 
mensura in annos plures, et dies annorum ejus et 
terrestris hujus habitationis in immensum multi- 
plicentur, siquidem animam ipse suam bonitate 
fraudarit, quam miscricordia et largitate erga pau- 
peres comparare sibi posset, pari utique vanitatis 
pessimique languoris morbo laborare perget. Ne- 
que enim mortalem se esse in animum induxit, 
seque ex hac vita avulsum iri; res vero suas 
omnesque opes ad alios, szepe et hostes transitu- 
ras, qui sic bonis ejus fruantur, ut ne de justo 
quidem ipsius 1544 sepulcro cura suscepta, negle- 
ctum plane, atque inglorium ignotumque derelin- 
quant. 


Quod mulis profecto sape contigit, nec trans- 
actis tantum :etatibus, sed eliam nostra, ul omues 
3l 


i. SSOGRECORIE ACACOGENTINI "^ 


Quis πὶ. Qu $9 corfP. pu xe xfeccpes st. τσ ἃ 2$ ἂς ξἔπξιπε: ἴτστ.. Ὧν τὴν ku. 
δι tunt Ὡς τσ, A6peb ceusert quemM|- — €r lCIIYCE ταὶλ το Ξε ΣΕ σειαι, ὡς 11155-—2. 
"hMunr πὲ ἘΗπΣ Écvansunteme ἀρ ηκα, Una ὲ mI EceecIIITL cCurcz. τοῦ χοῦ τς 
nuu. duca.imcemus " Egom wena crshrmm o pur — Wem) παρτιετοις CAS il mJ hoc 
πο Jer τὸ ΓΝ « TOv Qunume signet ὥστ τι l7 D ExcIc02 ΣΣ ΡΤ "ΕΠ ΞΔ: 

vit Ὠ Γ πὰ ἢ indu ἀπ wen € m 1πΠῚ Éric v ἘΣΞΤΌΣΣ, ζΞ E)imrumG. 
Ooegenmeowauit. Εἴ, Π oanmeurs nmamerp sb hhscHnfü-- ἘΣ ijs DfTL TUDIOITELS XX. f) mM b6dGcic 
ur. A quie hung σὰρξ πῆς πρὶ 2cepe€Lt.o» —r.dc0 ἘῸῚ ἂς τὸ Ὁ. τὸ ἸὼῺΣ δε, τῷ στ΄, 
"UI οι κ᾿ δηγ ὩΣ πὶ πὶ Obusnine Iunius ἔστ. o» ἘΣ ἼἜΣΣΣ ΣΙ ΣΞΕΣ um Exeuim: 
ἴ κα (qUcGartm Wuncgnt ΠΣ n pmegrs σι - — Mel τς Ξε s RBR4mE LiB url: 
uns X itubünlx GÀ cRHCObumE CeMucpr XP. qunpes Ἐπ τὶ πὶ cu ΞΙΞ: τς TlITUCOREGLI 
*n) up Cum πος. o 8 τος πὸ Teecls εἴπει; ΞΟ τὸ Ἢ τοϑ Il  m—ME.£ecc 
fecta, στῆς ubpntceu IDa ca dU pus Dm Oo πὶ τὸς οι ΣΈ o XXL τ τὸς “ς π|. 
πῆι Ἢ &AeqrovuisRS. ΠῈΣ XODeSUE quw ne — DTILeBIl irs — Imo c2 lmr-— χε πὶ 


Cem rernm pnoc De cann X ES g τῆς oBny τοσξ ΠΊΣΤΙΣ ἘΞ: Im—ELDIAMD OLIs 


fog Crf| ae ttu, 2X Dpa"DR  COIDWEDD (& Di p" Lo 3 0v 'LIERLDILL ΣτΞ στὰς ILS 
BET qud frm o indo 8. Lope due ΝΡ. οτος τὸ Ἐπ, τξΞόΟοὸο Y... ——LIlDi- 
lu n. fOrve ndo UDa "8 Pot πὶ ἀπ. ΤΙ προ τῷ δ ἢν ILL —«—ucUI Ilem. 
(SS 0b di HEN s "1 juan pen cum "oL IIT 038 a.—L-l cu .L TT 


δι αὐτὶ oct 9" BM Ced pese gon gne £Tnue glo — R£——I« cL —cLLILVII EFT ἀξ: τ. 
Tecra D VER $0 aQn6cvum "dur qr qm DT 
E ES (CSS «'2δῖι Ἰξιιωεῖἴζι uu δὲ. S Qul Jt Cuudt L.u - lU o LC ITIC 5 LE -—: | 


"en 
àv «UV — pb duni). Ww di νιν δ 11 εἰσι οι TX Πῶσ. τὸῷὸἡ EÉIOCLLIIIEA WXLLIII 


ONIS ἀρετὴν Ua b) σις, (Uem uus pup uu τσ lc 7 IIIMU. TRO. m Ξι --." 
(OU ΔΝ ἀπ πὰ leatut δὲ επί 9 πὶ- CT. ἢ LILL ITXUmU—M accum 2c! 


ΚΝ Β΄. NEUSS o0oR τινι πὰς ITPINGUM€AMAS dat ἀπ ID CQ. . τῶ Lc LL 


ind - - - - e^ m, PEE — gp- -^ - - -— " 
. δ ΤΌΣ UT .-- . ἜΣ ene ρος τὸ 


- *. . - - Ν --- 
- (770 0. 7 ἐκ ἧς δ᾽ "máue mss hu ua TLa ΤΡ τὰ τ Uo F9 IG s 
$a οἴ ^. (9 PT - **1* ^ es 8l, τι * .*1 " «᾿ 1 4 ἃ. L] "T8 "e "c Klee. "42 "aoo. 1.24. . δι 
τὰ τς ὼς’ τερον Του cat ΣΡ Δ. 7^ 4 ΡΞ CaA “. 
ΟΝ τ ctt. p. n0 : LR M07. d. 6€ T^ 95 tcl o-—.zHila.!. ἃ oí" 
ITE ΤΠ." 0 Uu od; o: o5 yg s vc. s. 7o— ec$* "7 .2.5 ." cw d Up mie UT 
“τῇ " 8 Vit "atr MIO “πὸ πῶ -€- 57 D i ir -7 * e “ "d -— a. - - it. ν T uL» δι Σ e IET τ h 
p-T ]ocoats 70... 75.0 0. c3. 3 - t0. aX Lu n a 9. 0» dg . 
τ᾿ "t. " . " 1 s Q..-" A,. s" A8 "* eu "sk "C. . 7 .$. —-— e. ἣν * i, Ἶδιι T P" 12 Mad. 
& ιὲ εἢ « . δ΄ 8 /* dX G.M ον 5 ^ To *. Toc "PET - τ’ 74 ἡ ἐπῆε Co 
» 
Cv . * JQoe.b x. "9 9u* . RR .At s. $£.77 ἃ. To τὶ - c. [7.2 "he ac o δῷ ἰ. 
V. A. οὕ, S ca" we ^ o: à d s. x ue. t Ro a.c? — RIT τ. τ 
». MM. τ 2.7 Ga! π΄ ΠΝ $9*-2 Ὁ u.s 0507. 7 e λι:. 5 το. τ στ LI wr Ν 
"9 κι νος T . e* "e » ὌΝ, CS r3 ^ . IT I-A — T m T - 9 - TA —— 4-— — —— «Ὁ... yp" -— - ^ 
9-707580 69 M80. 8 Seo i o. Ti .20cL LM 0. 0 σε τῷ τὸ τ - τοὶ 
Ἀρπ cC u.s aTAME Oa 0I. 94. . ἕο, cS "cu Ὧι r"ITTZZT.JQ 7o. -—-— n — M τ 
& 4$ X Slc. £0 M tu .:-7t.. . Tut Ξπ 7, lLo— mL -— oT Ic 
n. 5 ΩΝ «Ὁ» t€ « «€ *AL 5 env ως ν»ν . - πῆς - A-—- — -— — «οὐ -- em Γ - ^ "Uo aiat - ! 
.Σ - “τω τς τοι τ: «τε T cC— 2 o π᾿. Tz? αᾷλῆτ τ: τπτ c2 CI... 77 - 
ποτ. 2-7. XA .--- ποτ o. olo .e0 πω. 0 “- t-- 1. 
- “-: δ . e. c "n . ". --- Fh -— «Ὁ. -- 0 ΜΙ o P «b ο. Ὁ" w"ITyQ.. * a 
"T$ e Ta T - hri — - τ “-. «᾿ «^ - ua UD - Pd y . m * . T" ean. ἃ à o. ".U-y. o0? if — -- 
u.77 οὖ. T7 -— Ua “ὦ e - - — ^ nhi indi 5 va 7 v ^ Aie T -—- 5 - zi 
o - A. - iN ^. -— -— T. iuge —M *. τ .-- TT "le “ Tf P r^ Ld πε. T Η . 
πο. --- "ROT 2X5 τς 5.2... 78 τ Γι lUa YX7f 0 «y cuu - τ 
- — T t «τς "T7. - - - * "e. 7 7 oe “Ἂν : Jv . ".aR ΡΠ ^ [o 7 | 
"A Auge à ὦ ὦ "m-— -* 17 *-*-9 eU. nnd “ , - * 8 ΟΝ - ^ . -- * dia m 5 ' 
- LI -— - - 1 P - .- - 
f. “Ὁ - -. 2. --. — - . "7 -» e i "n. - $e. - T : ι . 
, AU. n3 - - - . .7T - κω." - Ὡς. Ξ - -- *oc€- 7T - M “ M - - - T 
- ΓῚ «»4 
- - um. - “- - - —- - - -— πῶ - .« . - 
v — 4 -- ote T. - m * oO 2." c $2. 050 9 7 e-—X o Ya T a2 | 
- -» -"o— - - ""- 
P Ὡω- -— - . a * E *wa "e & eo? e$ "e. " ψῳ ^ τὰς y ᾿ ds "7 1 DL -TY'. | 
* [9 P , » ΒΩ - 7*1 [Ὶ ν᾿ « α΄ . . 
e ." 
» - 7 " - . LI « 8 - bd μα 7 
- « LIS 
- s. i 
— . - 0! "A ' DEP ja:7 5 
— ^ " . --ν o9 ? t. - "v 0, m 
. £a . . & " $^ o. tul εἴ 589 n 
es » ? .ο - 
" . 4» a$ c . e ὃ * 273. M . - ., ) 
φι""- - M dto .d - 
Φπρ τς ὅθ αν .. ἢ ὁ 2" "E - . ! 
-——— «- P - ΓῚ - ᾿ ᾿ ᾿ dll - "* ιν τ - - | 
m- “" . . . - « τ "5 * * τ * V^ - 
-—- 'w «- »" 7 * 1 
—  NEREEEm. .. wo ] ' ᾿ " 57. 9. e στ᾿ - 
- - -- .* 9 . "9 " 9" on. . ἜΣ à 4 ds * 1 --ὠὀ Fo PU -— "- . 4 
- "- 89 «ed . "9 Le μη A - - 


572 


Ταύτην δὲ παρεμπεδοὶ τὴν ἐχδοχὴν χὰν τοῖς Εὐ- A 


αγγελίοις ὁ Κύριος φάσχων * ε Καλὸν fjv τῷ ἀνθρώ- 
Tip. ἐκείνῳ, εἰ οὐχ ἐγευνήθη, » τὸν προδότην Ἰούδαν 
ἐντεῦθεν δηλῶν. Ὁ δὲ σοφὸς Ἐχχλησιαστὴς ἀμέσως 
εἰπὼν, « Καὶ ἔξησε χιλίων ἐτῶν χαθόδους, χαὶ ἀγα- 
θωσύνην οὐχ ἔγνω, » τῶν πολλῶν xal παραπλήγων 
ἀνθρώπων ἐξελέγχει τὴν ἀδηυλίαν χαὶ ματαιοφροσύ- 
vr, οἵτινες ἀναιδῶς παῤῥησιάζονται, xal φασιν " Ἐγὼ 
τὰ ἔτη τῆς ζυῆς μου θέλω γενέσθαι πολλὰ, χαὶ χατ- 
ἀπολαῦσαι τῶν ἐπιθυμιῶν, xal κᾶσαν ἔχειν ἀνάπαυ- 
σιν xal τρυφὴν * χαὶ μετὰ τοῦτο τὰ τοῖς ἄλλοις ἀπαντῆ- 
σηντα χἂν ἐμοὶ συναντήσωσιν, οὐ φρουτίζω. Κἀγὼ γὰρ 
σὺν Exelvotg πᾶσιν ἕπομαι δεξόμενος τὰς μὴ βλεπομέ- 
νας χηλάσεις, ἐὰν ἄρα λοιπὸν xal γενήσονται. Ποῖον 
γἀρδφελος εὑρέσεις, ἄνθρωπε, χἂν χαθόδους ζήσεις χι- 
λίων ἐτῶν, οὐδὲν δὲ σεαυτῷ διὰ τῆς ἐλεημοσύνης xa τῆς 
πρὸς πένητας μεταδόσεως ἀποθησαυρίσῃς πρὸς τὴν 
μέλλουσαν ζωὴν καὶ χατάστασιν; εὑρεθήσονται γάρ σοι 
κὰ χίλια ἔτη χατὰ τὸ τέλος τῆς παρούσης ζωῆς ὡς 
ἕτος Bv, ἣ χαὶ μία ἡμέρα. Τί γὰρ ὠφέλησε τὸν γεν- 
νάρχην ᾿Αδὰμ ὑπερδάντα τὸ ἐνναχοσιοστὸν ἔτος, xal 
κατὰ τὴν χιλιοστὴν χάθοδον τῆς ζωῆς τεθνηχότα 
μετὰ τὴν παράδασιν καὶ παράπτωσιν ; "Ap'obyt μία 
ἡμέρα τὸ πλῆθος τῶν ἐτῶν αὐτοῦ προφανῶς ἑλογῖί- 
60» , εἰ μὴ διὰ φιλανθρωπίαν ἀνείχαστον ὁ μονο- 
γενὴς Υἱὸς; τοῦ Θεοῦ νέος ᾿Αδάμ γεγονὼς ἐξῆρεν αὖ- 
. πὸν τοῦ ἄδου xai τοῦ θανάτου καὶ τῆς φθορᾶς ; Εἷτά 
φησιν ὁ Ἐχχλησιαστῆς" 


IN ECCLESIASTEN. — LIB. V. 


oii 

Hanc vero interpretationem Dominus quoque in 
Evangeliis confirmat, ubi ait : « Bonum erat ho- 
mini illi, si natus non fuisset ?!, » Judam prodito- 
rem eo loco designans. Cum autém sapiens Eccle- 
siastes protinus addat : « Et vixit mille annorum 
reditus, et bonitatem non cognovit, » hominum 
multorum vecordium lemeritatem redarguit atque 
amentiam, qui hzc jactant impudenter atque aiunt : 
Annos ego vit: mez: multos esse volo, et cupidi- 
tatibus indulgere, et omni otio ac voluptatibus 
frui : ac mihi post hzc si ea contigerint que aliis 
contigere, non curo. Nam et ego cum illis omnibes 
pergam, ut poenas subeam illas invisibiles, si quid 
nempe superest, et ille futurae sunt. Αἱ ecquam 
utilitatem, o mortalis, inven?es, vel cum ad annum 
millesimum vitam produxeris, si nihil tibi, mise- 
ricordia et liberalitate erga pauperes, futurum in 
evum mapsuramque sedem seposaeris? Nam tibi 
mille anni sub exitum vite hujus tanquam annus 
unus aut dies unus videbuntur. Quid enim proge- 
nitori Adamo profuit, quod annum nongentesimum 
supergressus sit, et millesimo vertente post lapsum 
ejus et excessum occubuerit? Noune unus plane 
156 dies tot annorum ejus multitudo zstimata 
essct, nisi unigenitus Dei Filius ob incomparabi- 
lem erga genus hominum charitatem novus Adam 
factus, ipsum ex inferni faucibus et morte et 
corruptione eripuisset ? Addit deinde Ecclesiastes : 


δ ΥἹ. 


Μὴ οὐκ εἰς τόπον" να πάντα πορεύνται; Πᾶς ( VERS. 2-9. Nonne ad locum unum vadunt omnia? 


μόχθος τοῦ ἀνθρώπου εἷς τὸ στόμα αὑτοῦ " xal 
T8 ψυχὴ οὐ πιἪηρωθήσεται" ὅτι περίσσεια τῷ 
σοφῷ ὑπὲρ τὸν ἄφρονα, διότι πένης οἷδε πορευ- 
θῆναι xacérarco τῆς ζωῆς. ᾿Αγαθὸν ὄραμα ὁς»3 
θαλμῶν ὑπὲρ πορευόμενον ψυχῇ. Kal γε τοῦτο 
παταιότης καὶ προαίρεσις πνεύματος. 

᾿Ανόνητον ἀποφηνάμενο; xal πᾶσαν τὴν ζωὴν 
«o0 xai πολλὴν αὐτῆς δεξαμένου παράτασιν, καὶ 
χιλίων ἑτῶν καθόδους ζήσαντος χωρὶς ἀγαθωσύνης, 
ἤγουν ἐλεημοσύνης xal διανομῆς xal διαδόσεως τῆς 
πρὸς τοὺς ἐνδεεῖς xol πτωχούς " ἀχολούθως καὶ διὰ 
τῶν ἑπομένων τὴν ἰδίαν δόξαν παρεμπεδοῖ, ταῖς 
τῶν πραγμάτων ἐναργεστάταις ἀποδείξεσιν εἰς βε- 
βαίωσιν χεχρημένος. « Μὴ γὰρ, φησὶν, οὐχ εἰς 
τόπον ἕνα τὰ πάντα πορεύεται ; » δηλαδὴ πρὸς τὸν 
τοῦν, ἐξ οὗπερ ἐλήφθημεν xaz' ἀρχάς; Εἰ δὲ xai 
τὸν ὠχύμορον καὶ τὸν μαχρόδιον τὸ αὐτὸ πέρας 
ἐνδέγεται, xal τόπος ὁ αὐτὸς ὑποδέχεται, τί πλεῖον 
ἔχει οὗτος ἐχείνον, τὸ αὑτὸ τέλος εὑρίσχων xal τῷ 
αὐτῷ χαλυπτόμενος τάφῳ, τῆς γῆς, ἀλλ᾽ ἢ μόνον 
“ὧν πολ) απλασίων μόχθων καὶ πόνων τε καὶ χόπων 
κατὰ τὴν ἀναλογίαν τῆς χρονικῆς παρατάσεως τὴν 
ταλαιπωρίαν xal χαχουχίαν καὶ σύνθλιψιν ; ὥστε 
44416) ἔστι χατεγνωσμένος καὶ χατσχεχριμένος ὁ 
πλείω ζήσας τοῦ ζήσαντος ἐλάττω, καὶ μηδὲν ἔργον 


3! Matth. xxvi, 94. 


ííisma mors oppresseril : cum 605 potiori esse 
"nwditione agnoscat, quam qui vitam ad multos 
annos in flagitiis produxerint. Vide, ei vacat, Gre- 


Omnis labor hominis ob os ipsius : et quidem animá 
non implebitur ; quoniam abundantia sapienti super 
insipientem, eo quod pauper novit ire ad faciem vita. 
Bonum est aspecius. oculorum. super. ambulantem 
anima. Hoc etiam vanitas εἰ presumptío ερὶτὶ- 
tus (40). 

Cum inutilem ostenderit vel omnem vitam cjus, 
qui longum in zvum producere potuerit, et mille 
annorum orbem impleverit, siquidem bonitatis 
expers fuerit, misericordie scilicet ac liberalitatis 
erga egentes atque mendicos : jam et iis, que 
sequuntur, sententiam confirmat suam, et pracla- 
rissimis usus rerum demonstrationibus compro- 
bat. « Nonne enim, inquit, unum ad locum vadunt 
omnia? » id est, eam ad terram, unde ab origine 
desumpti fuimus? Si autem et brevis et diuturnze 
vits hominem idem terminus manet, idemque ex- 
cipit locus, quid amplius bic babet, quai ille, ' 
cum eumdem ad (inem recidat, et eodem terrz 
sepulcro contegatur , nisi hoc unuin, quod majores 
pro vitz diuturnitate labores tulerit, ac plures et 
graviores molestias agro afflictoque animo exantla- 
verit ? adeo ut severiure sit judicio damnandus qui 
plus vixerit, quam qui minus vixit, et nullum 
bonitatis protulit opus; quod illi longius quoque 


orium Nazianzenum eadem sentientem in orat. 40 


. V je 
(40) Olymp.,... ὅτι τις περιστεία νῷ σοςῷ... 


^ - τ ^P UL add ὦ, - 
ταῖς vVitinilt ud qiero Toyrmtmenennemm at. 
» jeffinaesf Φ oto Bron ncn o uu Le 
“ΜΙ Indis -— Most — o^ntiistit cte nou "virum 
ΜῊΝ HN*uS^ATML SA ras ΣΟΥ ἴς ΚΡ (Utitl. ^ abf 
“ἃ »- rS c.lies. wur a6n E «οἱμ τι 
Sid, and τις ἐρῶ τ entum cw zc d. o6 ab 
at ρα Δ s unio unen ES uin inortes- 
a8, 46 culto ciat beue. el δ γ»ΕῚ AMO, 
mi ΞΔ evt auto i660 unber orem aomimuem, ame 
"Rari ntes, nif nb orovidentis tiznarmtur. et 
etenie db nones defen, μη [ἴα ami ecenmulernt. 
ee mut 4 με 4. agberes 25 inm σαν ας 
fuu sorens cipef. «πὰ ὁ .͵, on abere 
MiHA cre aie lune autem. ommibre !aba- 
fun frnclibua (68 oe atiin δ apes conjertis, 
net σα homine »& allam  exiutare bonitatis 
pfi fonat, pef inventum ρας quam ezcenusa 
qiiienne en σέ δῆς, eum mil idle habest, quod 
sut τ 1 ^t dacilatur, ae propterea nulla. hic 
datinatione ignis flat. Quod. uudirare sspiess Ee- 
(lesasiet eon set, aud € £o quod. pauper novit 
pes ud Faro tu vile, » Quid vera id eu Non aliud 
p'atin, quam quod. pauper i8 eioctus, qua μνᾶ 
patitur, ngreitium aec αι ον Δ rnmnaxs et an- 
guetinm nb. nemcelatex quas propriss dicit, eos 
nemus ceepe ad frugalces et inopes mensas accipit 
ρα, AUL papertalis iicommora we ferens, ut 
etiam Deo. universi gratias ayat, futuram. respuit 
vitu, illie a Domino opimo atqge amantissimo 
w^ ἀμ} ΠῚ (perang ($5), quas in. Evangeliis 
diviti ill. dicta legimus : e Recepimiti. bona. tua in 
và (Ua, nune vero. erucariw ; xuniliter et Lazarus 
mala, nunc autem 158 hic consolatur (ἢ). » 
δες τὰ χγτθά Tou bo τή ζωή του, νῦν Ob ὀδυνᾶται 
παλ.ίται, » 

Hane enin interpretationem iis tuetur, qu.e pro- 


(Mo Nilus aserta (ἃ fiee aercpisse viletür, tan- 
equam w« homint priseriptuim {ιν ne majerem 
humanis (elus euram impemlat, quam que. eor- 
port alendoe tuendoque sutliciat, A4 enim : FE: vxo 
fA) εἰν Τὴν quf 2X τὸς πε ταῦτα πατα πΊ AQ 
ἐ τεῦ iTAL, 44)... dox. uod ἀνθωπου, X121 
Tho Ἑκκιο σαι no, € εἰς τὸ στοὰ χὐτὴῦ jo» Ó.in- 
fps, ἋΣ xat σκιπασιατα, 237a τν AT T9409, 
ἰκάνὰ ποὺς τὴν 22;211:09. τὸς δ στένου σας; Γἰ 
6 9 A^2pAost3 ποιοῦ ον χαὶ 44.500 τὸν RI. Δ. τοὺς 
ὡς 4*1 Eooiwv, bx τὸς RIOU0 τὰ vtloa σπηνοὺς 
δὰ 001, νῖες zv v ον πρὸς Tf) τῶν ἤξίων 1v300y 
ἀπολανιν, καὶ ττν ΣΣΩΧ περιέποντες, Xl Ἰχλπην- 
τὰς πλέανς ἡ χαλὼς ἔχοι ς M est : θα eutin. nobts 
ad cum e lam silo jubere circa iuge orocenit ὃ 
"ouBe Omnis δος hournnis, — sccundum  E--"csia- 
Sem, propter os ejts? victus aniem d teo»tisenia, 
J"Xta Apesoium, satis sumt ad misc ἴμεν curtis 
aasieR(aLivuem " cur wulur in?ntüs Ódascriows d 
GUIAS, ut loqailur Suco ton, necumbamas ed cem- 
UM, PUrUum ἐγ γυ ΓΝ ἡμέ uantHtam pru iesite Rs S. 
"« Bunt ἐν πιο Ber ruauRI. 4€ curn cuic6cs cl 
ἔδασειος σφας ἐς πὸ coR e& ". Je Mouase. cic r- 
CM. «c. t6. 

v, Uc c Necesaste "cs quw ne πον τ it- 
Up, “ες ἃ là τῷ a me.a ns να: LXX, v4 
SEIEN Pr ee 

| Pe jur. Ausus CY qat ise id ac 


ul. .m T7 - 

κι. τὰς » M - . 

A reum EIE. C07 om 0. 
-«,ῖ[΄΄᾿Ψ. τσ. AUT GL ZA-n6 τὸ. oi—o ς 
JE CTI YT o—— ἘΞΚΟΣΞ GEL Gar 
ARM ,... LAT TT Li] cATL LL 
χ τσ To 24 CCo CTIL. ὦ τὸς - 
το μι ς UL πάππος τι τσ. - 


πες FUleTo τς, LICL Ξ τ - 
304.4 !9}ἷΠπὸ -j05T αὶ TmAa)A IXALIW. τ Ξ τ τ 


? καὶ δε: , τοις, αξοις THER τ᾿ ΞΙπ2.Σ zl τ΄ 
Thu TEES) Δ. 1 κω Ξ. IT τ προ τ ἃ 
μῶσαι πατο; ΣΤ ἼΠΗ ΤΣ, TY ἘΞ τῆς τι. --ὄ. - 
TAI LLITUDG6TUI κα πη. τς. τὸ τ 
σπχ πεοιττειαι Ἴρου. ἸΣ ππτὸς .- 0. 
κατὰ τὸ: LiL/752l Ζωτὸ} καὶ τος «τι.. 
B παυτας τοῖς πασοτῶςς τῶν Utiles τὸ τ 
αὐτηῦ 2ο.ς καὶ WUCIDAG LLUCL. CX ::-.:.-. - 
τὰς ποτπιχῖς Σχθωτουτς τὸν Ξ,22: - τ 
Jfi0to) gEL5TTXL χα: τοῦ πεπεξαστος: CL 
τὸς, Ug τοῦ τοῦ UI) χυῦξ) E;nYTOITLD 1 
διάδοσιν, χαὶ 2:4 τοῦτοὸ uT6E TTD) πε." τ 
ἔχονπης, “περ αἰνιττόμευες ἃ τοσῖς Ἐ...- Ὁ 
E2nzz, € Διότι ὁ πέυτς οἷδε cops nm Ξ 
τὸς Den; » ΤῈΣ τοῦτό E19. Διὰ 6.0 
ἐξ ὧν πάτχει πειραζόμενος, πονίστττι τὸ τ 
Rh ἢλύφευ xal τὴ» χναγυτ 49 mmo 
πτιυχ τ υήστων, χαὶ χοιλωνοὺς αὐτοῖς 42277 
λάχις ἐπὶ ταῖς ἀπόροις xai πενεχρτῖς 21 — 
μετ᾿ εὐχαριατίας τῆς πρὸς τὸν ἐπὶ τ “ 
ὑπομένων τὰ τῆς πενίας, ποὸς τὴν 1092 “ 


ρλέπει QUf, ἐχεῖ πυθέσθαι χαραδοχῶ; 2^ 

ἄ “αθηῦ χαὶ cias ρώπου Δεσπτόξου τὸ Tp 

σιῶν :χεῖνον εἰον χένον bv El2avcTzAje$Q τ} 
er T $5 


mu 


* ὁμοίως xai Αχζαρος τὰ χαχά “ νὸν i 6 


[Iacíz75,7: γὰρ τὴν τοιαύτον ἔχβογδν δ 


[2 


interrogal, demnm sigaüczcnt, quod arr 
qual ? nne emerat sensus. contrarius. δ᾽ 
pius se ad [lenrauaim veritate m ver. ii, T 7 
e0» ; Quid. imtur cnplius ? Ne quid cs. 
me Rum. edi, tn qua errore operarum 777 
3ca,cwm deq:anensgi ὅτ: τίς πτὸ 22:1 |] 
verum. Jure. porro. Drusias de mendo m 
e*t. Naim in. fine capitis, ubi lectiones Τοῦ ἢ 
gnantur, ad Symma: ii interpretotioser n 


ὔ , 


e zz7v , Ub sul τς «προσίῃς ig centexis ' - 
Ua operarum excrdhisse videatur. Czteni7. 7 
ejusmo.li, quam et Ülvinpiexlorus sequicii. 7 
ut vides, uon 3znüscil, €um B0B unc —— 
illud *; in verbis Ecclesiast, verum "τ. 
eam sententiam explicaverzi, velut $ «06 Τ᾿ 
certo haberet, sapientema  seiicet abenor: 7 
quam stuitum. 

(d Divino nemye ?nlicig se adfatui 7 7 
euius iie Lazari siccis. pro. errto 5a. 5 7 
dives iuXureosus Fterns 3Uppecus 23:2 
€ ri^3 34 ΓΙ we es odnuagsp8StS T cT 
Bé 1 ὁ ΔΝ Cue. κὶ ἐξ dos 7. 

e L4. αν, 3.4 «4 paso a-ft "o 
" δ εἰτῖν eYonts prr.las acruemm oj. l7 


D» rituum lese. 5 lu τὸς —23.270523.9 97 


* - - 
"- P - I ^e 12 . “ a "o — * “᾿»» -5, FE 
λ z^ — 9 NE A 4. c a 4 - 7 2 -o- 
- .- — - P4 - - - 
πὰ» 
-Σ --..-ὄ «ἢ e- «’ "t. 7 " --" ^5 3I. ^ 
- - - - 
- »* T - *- -"- - 
at ^ s e4- P4 — 2 M. A. 2- 2- -— 


971 


ΙΝ ECCLESIASTEN. — LIB. VI. 


78 


σως διέξεισιν εἰπών ^ € ᾿Αγαθὸν ὄραμα ὀφθαλμῶν A tinus sic edisserit : « Bonum est aspectus oculo- 


ὑπὲρ πορενόμενον ψυχῇ, xal γε τοῦτο ματαιότης 
xal προαίρεσις πνεύματος * » τὴν ἐν ἐλπίσι τῆς μελ- 
λούσης ζωῆς πρόθδλεψιν τῶν νοερῶν ὀφθαλμῶν ἐν- 
τεῦθεν παραινιττόμενος, xa9* ἣν χαὶ πρὸς ἣν πάν- 
τες « οἱ ἐξ αἰῶνος τὸν Ἀύριον ὑπομείναντες, » ἐν 
πολυτρόποις χαχουχίαις χαὶ θλίψεσι διήνυσαν τὸ 
στάδιον τῆς παρούσης ζωῆς " οἵ xal βελτίους εὖ- 
ρέθησαν ἀριδήλω; τῶν πορευομένων ἐν ταῖς ὁρμαῖς 
τῶν Ψυχιχῶν αὐτῶν βουλημάτων πρὸς μόνα τὰ 
παρόντα χαὶ φθειρόμενα χεχηνότες, xai μηδε- 
μίαν ὁπτιχὴν χτησάμενοι τῶν νοερῶν ὀφθαλμῶν 
δύναμιν διὰ πίστεως πρὸς τὴν τῶν ἐλπιζομέ- 
Muy ἀγαθῶν πραγμάτων ὑπόστασιν " ἀλλ᾽ οἷα δὴ 
γυχιχοὶ μὴ δεξαμένοι τὰ τοῦ πνεύματος, ταῖς Quo- 


τιἰχαῖς xal χοσμιχαῖς τύρδαις xai τέρψεσι xat ῥᾳ- D 


στώναις παρὰ πάντα τὸν ἑαυτῶν βίον ἀθλίως, ἔζη- 
αν, ἐν ματαιότητι χαταναλώσαντες τὸ δολιχὸν τοῦ 
(ρόνου διάστημα. Τοῦτο γὰρ αἰνιττόμενος ὁ σοφὸς 
Ἐκχλησιαστὴς αὖθίς φησι, « Καί γε τοῦτο ματαιό- 
m$ xal προαίρεσις πνεύματος. » Ὧν ἡμεῖς ἐχφυ- 
(ὄντες τὴν μίμησιν, τὴν προθλεπτιχὴν τῶν νοερῶν 
᾿φθαλμῶν ἡμῶν ὀξυδερχίαν χατέναντι τῆς μελλού- 
ης ζωῆς ἀνατείνωμεν, πρὸς τὸ βραδεῖον τῆς ἄνω 
ἐλήσεως τοῦ Θεοῦ πορευόμενοι, xal τοὺς πτωχοὺς 
ἐχτείροντες xal χιχρῶντες τοῖς πένησιν, ὅση δύ- 
apts, ἵνα πολλαπλασίους ἀντιδεξώμεθα Χριστόθεν 
e ἀμοιδάς * « Ὃ γὰρ ἐλεῶν πτωχὸν δανείζει 
Jeip, » φησί που τὸ λόγιον τῆς θείας Γραφῆς " xal 
ἣν τῶν οὐρανῶν βασιλείαν χληρονομήσομεν ἐν αὐτῷ 


ἰριστῷ τῷ Θεῷ ἡμῶν, ᾧ ἡ δόξα xat τὸ χράτος σὺν C 


ᾧ παντοχράτορι Πατρὶ xal τῷ παναγίῳ καὶ ἀγα- 
(p xat ζωοποιῷ Πνεύματι νῦν xal ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς 
ἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾿Αμήν, 


rum super ambulantem anima, hoc etiam vanitag 
et praesumptio spiritus; » prospectum his desi- 
gnaus spiritalium oculorum, dum futuram vitam 
speramus, propier quam et ad quam omnes, qui 
« a &eculo Dominum sustinuere ?*, » per zarumnas 
multas atque angustias presentis vitze stadium ab- 
solverunt (45) : qui et prestantiores sine dubio in- 
venti sunt, quam ii, qui appetitui et cupiditatibus 
suis perpetuo indulgentes, ac praesentia solum οἱ 
caduca inhiantes, tum nulla przditi facultate ad 
videndum spiritalibus oculis per fidem vera illa, 
qua speramus bona, sed veluti plane animales quas 
Spiritus sunt, minime perceptis, vitam omnem 
suam in quotidiano mundi tumullu atque in volu- 
ptatibus et desidiis misere exegerunt, diuturno 
temporis spatio in vanitate consumpto. Nam hoc ut 
significaret, sapiens Ecclesiastes iterum ait : « Hoe 
etiam vanitas et presumptio spiritus. » Quorum 
nos imitationem aversati, perspicacem mentis aciem 
el totam spiritalium oculorum vim ad futuram 
vitam intendamus, viclorie premium, ad quod 
Deus nos vocat, petentes, et quantum quisque po- 
test, misericordia et largitate mendicis atque egen- 
tibus opitulantes : quo amplissimas a Christo rc- 
munerationes referamus : « Qui enim pauperis mi- 
seretur, feneratur Deo**, » ut est in oraculis 
divinarum Litterarum : et regni coelestis hzredita- 
tem adeamus cum ipso Christo Deo nostro, cui 
gloria et imperium cum omnipotente Patre et sancto 
bonoque ac vit: auctore Spiritu nunc et semper 
et in secula szculorum. Amen. 


—————— ——— AAA EGKESIGGLLLLAAAE!..  . |!!! ———————————OOM IN 


ΛΟΙῸΣ EKTOX. 


LIBER SEXTUS. 


81. 
ET τι ἐγένετο, ἤδη κέχληται ὄνομα αὐτοῦ, xal Ὁ 1859 Vens. 10. δὲ quid fuit, jam vocatum est 


rrocün ὅ ἐστιν ἄγθρωπος, καὶ οὐ δυνήσεται 
οὗ χριθῆναι μετὰ τοῦ ἰσχυροτέρου ὑπὲρ αὐτὸν, 
γι εἰσὶ (όγοι πολιοὶ πληθύνοντες ματαιότητα. 
Ἀαθυπογράψας καὶ χωμῳδήσας τὸν ἀνελεήμονα 
αἱ φειδωλὸν πλούσιον παντοδαπῶς xal ποιχίλως, 
αὶ μέντοι τὸν πορευόμενον ἁπλῶς ταῖς ὁρμαῖς τῶν 
υχικῶν βουλημάτων, καὶ μηδαμῶς στοιχειοῦντα 
?* Psal. xxvi, 14. ** Prov. xix, 17. 


(45) Symmachum sine dubio noster hic sequitur, 
n ppe hzc ille sic reddidit : Βέλτιον προδλέπειν, ἣ 
ieustv αὐταρεσχίᾳ. Id est, Praestat providere, quam 
mbwulare prout libet, sive secundum vana animi 
?sideria. Nam ψυχὴ etiam est τὸ ἐπιθυμητιχόν " ut 


nomen ejus, et cognitum quod est homo, et non po- 
terit. contendere cum fortiore super se, quia sunt 
verba mulia multiplicantia vanitatem (46). 

Divite jam, qui et immisericors sit et avarus, 
emnifariam multisque modis descripto: ac notato, 
nec minus eo, qui non alium vite ducem babet, 
quam appetitum animalesque cupiditates, ac nibil 


cum ait Psalmista sanctus, Μὴ παραδῷς με εἰς ψυ- 
χὰς θλιθόντων us ἰά est, Ne tradideris me in ani- 
mas tribulantium me. (Psal. xxvi, 12.) — 

(46) Apud LXX .. .. xal οὐ δυνήτεται xpir vac. 








979 


S. GREGORII AGRIGENTINI y 


de morum suorum emendatione animique cultura A xal ῥνυθμίζοντα τὴν ζωὴν ταῖς πνευματιχῖς ia 


laborat; transit nunc ad alterum argumentum, in 
eoque versatur atque ait, nihil in iis, qua facta 
sunt, relictum usquam, quod sine appellatione sit : 
el quidquid factum sit aut esse caoperit, aptum 
nomen propriumque vocabulum accepisse : quippe 
omnia rerum Conditor ante novit, et futurum scie- 
bat, ut homines dividerentur, et pluribus variisque 
linguarum ac dialectorum differentiis distingue- 
rentur. ltaque vel si quis rem aliquam pro lingua- 
rum ac dialectorum discrimine aliter diverseque 
denominare conetur; non ideo ipsam non esse 
eamdem, aut non talem manere atque agnosci, 
qualis a Conditore facta est : ut subjectum quidein 
ipsum appellationibus denominetur pluribus, at 
immutabile, ob dialectorum varietatem nihil variet, 
et una ejus eademque natura sit, 408 nomina plura 
et vocabula multis e linguis inter se diversis ad- 
mittat, ad rem unam designandam pertinentia : 
quemadmodum in auro et in igne atque in siimili- 
bus videre licet (47). Nec vero, si quis hominum 
160 aliquid eorum, qua facta sunt, contrario no- 
mine appellare audeat, idcirco quam Conditor ab 
urigine indidit nomenclaturam mutare is possit, 
tanquam si melius aliquid excogitasset. Novit euim 
Conditor, quam gloriz aviduin, quam contentiosum 
animal homo futurus erat, et quantum certare 
inter se debebant de inventione nominum recen- 
tiorum. At « Non potcrit, inquit, contendeie cum 


στάσεσι * voy ἐφ᾽ ἑτέραν ὑπόθεσιν μέτεισι xa is 
τείνεται xal φησι, μηδὲν ἐν τοῖς γεγονόσιν nr. 
ονόμαστον ἐαθῆναι τὸ σύνολον * ἀλλὰ κᾶν, Une 
xai πρὸς τὸ εἶναι παρήχθη, τὴν πρόσφορου niic 
ἀλληλον λαθεῖν ὀνομασίαν χαὶ χλῇσιν * ὡς cox. 
χότος τοῦ Κτίσαντος τὰ πάντα xol τὸν ἀνα πὶ 
ὡς διαιρεθήσεται xol μερισθήσεται μυρίας πα 
ποιχίλαις γλωσσῶν xaV διαλέκτων διαφοραῖ,, E 
διὰ τοῦτο χἂν πειραθείη τις καὶ τῶν zpryu 
ἔχαστον χατονομάζειν ἀλλοίως xe ἐτεροίω; τ' 
τὰ τὴν γλωσσῶν xat διαλέχτων διαφορέν᾽ c 
ἀλλὰ γὰρ εἶναι xal διαμένειν xà bc 
τὸ πρᾶγμα τοιοῦτον, οἷον χαὶ γέγονε sapi τ." 
σαντος " ὡς τὸ αὐτὸ ὑποχείμενον ὀνομάςε:!:. 
μυρίαις προσηγορίαις, μὴ συναλλοιοῦσδαι zc 
συνεξαλλάττεσθαι ταῖς τῶν διαλέχτω" ἐτερύηευ 
διαφοραῖς" ἀλλ᾽ εἶναι μὲν αὑτοῦ τὴν φύσιν por 
τὴν αὑτὴν, πολλὰς δὲ καὶ διαφόρους brin 
παρὰ τῶν πολλῶν xal διαφόρων γλωτσῶν zm 
ρίας χαὶ χλήσεις πρὸς τὸ αὐτὸ enyuacdate 1" 
ιούσας, ὡς ἐπὶ τοῦ χρυσοῦ χαὶ τοῦ πυρὰ 1" 

παραπλησίων ῥάδιόν ἔστι κατιδεῖν. Καὶ χ τ 
σοιτό τις ἀνθρώπων ἀντονομάσαι τι τῶν T7 

ἥχιστα δυνήσεται μεταδαλεῖν τὴν ἀρχῆξ!:: 

παρὰ τοῦ Δημιουργοῦ δεδομένην ὀνομασί:ν." 

τιόν τι δῆθεν ἐπινοήσας. "Ἔγνω γὰρ 63727 
ὡς φιλόδοξον xat φιλόνειχον ξῶον ὁ ἄνθρωτι, 77 
xaX πολλὴν ἅμιλλαν ἕξουσι πρὸς ἀλλήλους ἐπ᾿ 5 


fortiore super se, » id est, nequaquam is poterit C γοτέρων ὀνομάτων εὑρέσεσιν. ᾿Αλλ᾽ « οὐδὲ Gr 


certando cum sapientissimo atque omnipotente 
rerum omnium Conditore melius quidquam extun- 
dere et magis accommodatum : sed uuum profecto 
illud multis diversisque .in aermonibus variarum 
omuis generis cogitationum, qui hoc faciunt, as- 
seculi videantur, ut vanitatem suam augeant, eL a 
veritate ac natura rerum aberrent : quod sapiens 
Ecclesiastes declaravit, cum dixit : « Quia sunt 
verba multa multiplicantia vanitatein. » 


Dum enim multi inter se coutendunt, et linguas 
litigiosa disputatione exacuunt, ut. appellationem 
aliquam magis novam imponant rebus, sequitur 
necessario, ut ἃ convenienti veritate deflectentes, 
vim magnam. inducant falsarum opinionum vano- 
umque commentorum, et in peccatum prolaban- 
tur. Quod designans externorum) quoque philoso- 
phorum princeps sic ait : « Deflnire autem et 
peccata oportet, quz iu problematis admittuntur, 
et gemina sunt; cum nempe quis menLitur : vel 
cum a, recepto vocabulo discedit : tam enim ii 
peccaut, qui mentiuntur :et quod non est, esse 


(41) Placet Amama interpretatio : « Quodcunque 
est, jam vocatum est nomen ejus, et constat quod 
$it liomo, et non poterit contendere cum co, qui 
fortior est se; » quam subinde sic explicat. « Vult 
Mur vds Eranitatem hominis àb ipsa notatione vo- 

. ttt generale quid, quidquid est iu re- 
| natura, habet suum Domen, e quidem tale 


φησὶ, τοῦ χριθῆναι μετὰ τοῦ ἰσχυροτέρον v7 
τὸν, » τουτέστι, οὐδαμῶς ἐξισχύσει τῷ S777 
πανσθενεῖ Δημιουργῷ τῶν ἀπάντων ipio 
ἄμεινόν τι νοῆσαι καὶ mposqu£acepoy : ἀλλ᾽ 1" 
ἐν τοῖς πολλοῖς xai διαφόροις λόγοις τῶν 7 
xai παντοδαπῶν νοημάτων, οἱ τοῦτο Dor ^ 
ταιότητα πληθύνοντες εὑρεθήσονται, Χ1::" 
μένοι τῆς ἀληθείας καὶ τῆς φύσεως τῶν spit 
ὅπερ ὁσοφὺς ἐδήλωσεν Ἐχχλησιαστὴς εἰπών". 
εἰσὶ λόγοι πολλοὶ πληθύνοντες ματαιότητα. ! 
Πολλῶν γὰρ ἀμιλλωμένων ἀλλήλοις χαὶ 937- 
τας ἐριστιχῶς παραθηγόντων πρὸς ἐξεύρεῖ: t 
νοτέρας τινὸς ὀνομασίας ἐπὶ τοῖς πράγματι, 
ἀνάγχης ἕπετα: τῆς προσφυοῦς ἀληθείας πα 
γόντων ψευδῶν ὑπολήψεων καὶ ματα!ιολογιῶν ? 
ἀγειν αὐτοὺς τὸν ἑσμὸν, καὶ κατολισθαίνο. 
ἁμαρτίαν " ὅπερ σημαίνων καὶ τῶν θύραθεν * 
σόφων ὁ χορυφαῖος οὕτω qual * « Διορίσασθαι ^ 
xai τὰς ἁμαρτία; τὰς ἐν τοῖς προδλήμασιν, V 
οὶ διτταὶ, ἣ τῷ ψεύδεσθαι, fj τῷ παραδαίνεν ' 
μένην λέξιν. Οἵ τὲ γὰρ ψευδόμενοι xal τὸ μὲ ^ 
yov ὑπάρχειν τινὶ λέγοντες ἁμαρτάνουσι, xal 


nomen, quod cjus naturam exprimit. ἃς ufi t 
nomina Hebraica bestiis et rebus singulis ν᾽ 
mo instinctu Dei indita. (Gen. n, 12.) ὃι M 
suis vocibus sunt insignita, etiam lomo 03 
bebit ; jam notum est illud nomen esse e 

sit ex luto, et non Deus, ait Salomo darbl. " 


981 


IN ECCLESIASTEN. — LIB. VI. 


982 


ἀλλοτρίοις ὀνόμασι τὰ πράγματα προπταγορεύοντες, A alicui confirmant, quam qui alienis nominibus res 


οἷον ol τὴν πλάτανον ἄνθρωπον, παραθαίνουσι τὴν 
χειμένην ὀνομασίαν. » ΠΠχρεμπεδοί δὲ τὴν τοιαὐτὴν 
ἐχδοχὴν καὶ διὰ τῶν ἀμέσως ἑπομένων ὁ σοφὸς Ἐχ- 
πλησιαστῆς "φησὶ γάρ" 


δ}. 


Τί περισσὸν τῷ ἀνθρώπῳ; ὅτι τίς οἶδε τί ἀγα- 
θὸν τῷ ἀνθρώπῳ ὃν τῇ ζωῇ αὐτοῦ ἀριθμὸν ἡμε- 
γῶν ζωῆς ματαιότητος αὑτοῦ; καὶ ἐποίησεν αὐτὰ 
ἐν σκιᾷ" ὅτι τίς ἀπαγγελεῖ τῷ ἀνθρώπῳ, τί ἔσται 
ὀπίσω αὐτοῦ ὑπὸ τὸν ἥλιον; 

Μονονουχὶ γάρ φησιν" Εἰ γὰρ τοσοῦτον ἀπολειπό- 
μενος σοφίας xal φρονήσεως ὁ ἄνθρωπος εὕὔρῆται 
πρὸς τὴν ἰδίαν γνῶσιν, ὡς μηδὲ τὰ xav αὐτὸν δια» 
τιθέναι πρεπόντως χαὶ συμφερόντω;, ἀγνοεῖν δὲ xat 
τὸ χυρίω; ἀγαθὸν, xal διὰ τοῦτο τὸ xaxbv χαὶ φαῦ- 
λον ἀνθαιρεῖσθαι χαὶ πράττειν ^ πῶς μηδέν τι πλέον 
ἔχων xal περισσὸν πρὸς διάγνωσιν τῶν ὑψηλοτέρων 
χαὶ μειζόνων χαὶ βελτιόνων, ἐριστιχὴν ἅμιλλαν ἐξ- 
ἰσχύσει ποιεῖσθαι πρὸς τὸν πάντων ἐπέχεινα xal 
μόνον ἀπειροδύναμον Κύριον, τὸν χαὶ μόνῃ βουλήσει 
τῶν γεγονότων ἕχαστον οὐσιώσαντα χαὶ παραγα- 
γὙόντα πρὸς ὕπαρξιν, χαὶ ταῖς προσφυέσι xaX προσ- 
φόροις ὀνομασίαις χαραχτηρίσαντα παρευθύς ; Τοῦτο 
δὲ σημαίνων χαὶ ὁ προφήτης Ἡσαΐας φησίν" « Ὁ 


ἀχφρέρων κατ᾽ ἀριθμὸν τὸν χόσμον αὐτοῦ, καὶ πάντα C 


χαλῶν ἐξ ὀνόματος, » δηλῶν ἐντεῦθεν, ὡς ἅμα τῷ 
γεγονέναι χαὶ τὴν πρόσφορον ἔλαχεν ἔχαστον προσ- 


ηγορίαν παρὰ τοῦ Κτίσαντος, ἣν οὐδεὶς ἀνθρώπων͵ 


ἀλλοιῶσαι τὸ παράπαν ἰσχύσειεν᾽ ἀλλ᾽ ὥσπερ ἔχαστον 
τῶν τεγονότων εὕρηται διαμένον χατὰ τὴν φύσιν 
ἀμετάδλητον, μηδεμίαν παραλλαγὴν προσιέμενον ἕν 
-ε τοῖς ἀψύχοις χαὶ τοῖς ἐμψύχοις " xax τὸ παράπαν 
οὐδεὶς ἀνθρώπων εὕρηται δυνηθεὶς ἐναλλάξαι τινὰ 
xai μεταδαλεῖν φύσιν phe ὅπερ οὐ γέγονε" τοῦτο 
γὰρ ἐσήμανε xaX tol; ἀνόπιν λόγοις εἰπὼν, « Τί τὸ 
γεγονό; ; Αὐτὸ τὸ γενησόμενον * » οὕτιυς οὐδέ τινος 
κῶν ὄντων ἀλλοιῶσαξ τινα δυνηθείη προσηγορίαν. 
Πάντα γὰρ, φησὶν, ὅσα ἐποίησεν ὁ Θιὸς, αὑτά ἐστιν 
εἰς τὸν αἰῶνα" ἀπ᾿ αὐτῶν οὐχ ἔστιν ἀφελεῖν. Νῦν 


οὖν φησι, € Τίς οἷδε τί ἀγαθὸν τῷ ἀνθρώπῳ ἐν τῇ D 


ζωῇ αὐτοῦ ἀριθμὸν ἡμερῶν Qufj; ματαιότητος αὖ- 
τοῦ ; xal ἐποίησεν αὐτὰ ἐν σχιᾷ" ν τουτέστιν, ἀγνο- 
οὖὗντι τῷ ἀνθρώπῳ τοῦ χυρίως ἀγαθοῦ τὴν χτῇσιν, 
χαὶ διὰ τοῦτο πορενομένῳ ταῖς ματαιοπραξίαις παρὰ 
πάντα τὺν ἑαυτοῦ βίον, al xal παρελεύσονται δίχην 
σχιᾶς, τίς αὐτῷ διαγγελεῖ τὰς συμθησομένας βιωτι- 
κὰς περιπετείας xal συμφορὰς ὑπὸ τοῦτον τὸν ἥλιον; 
Μηδὲν γὰρ ἀπευχταῖον ἐλπίζων ἀπὸ τοῦ εἶνα: περί- 
ὄλεπτος xai περιφανὴς, xai μυρίαις περιστοιχεῖσθαι 
τῆς προσούσης αὐτῷ χαταδυναστείας λαμπρότῃσιν, 

** Arist. Topic. lib. n, 1. 4) Eccles. 1, 9. 

(48) Olymp...:. Τῷ ἀνθρώπῳ ; τί ἔσται αὐτῷ; 
xai ἐποίησε αὐτὰ bv σχιᾷ..... omissis, quz iuter- 


media sunt. In edit, Vatic. iude incipit caput vit. 
149) lsa.. x5, 26. Sed. apud LXX  leyimus, Ὁ 


appellantes, velut qui platanum hominis appella- 
tione designent, consuetam denominationem Lrans- 
grediuntur **, » Talem wero interpretationem | ii3 


etiam qu» protinus sequuntur, sapiens Ecclesiastes 


confirmat ; ait enim : 


V£gns. 11. 161 Quid plus homini? quis namque 
cognovit, quid sit bonum homini in vita ipsius se- 
cundum numerum dierum vitat vanitatis ejus? Εἰ 
fccit ea in umbra : quia quis annunliabit homini, 
quid eril post eum sub sole (48) 

Tanquam si hune in modum loqueretur : Nam 
δὶ adco sapientiz prudentieque expers inventus est 
homo in iis, quae ad cognitionem ipsius pertine- 
Tenl, ul nce res suas recle atque utiliter ordi- 
nairet, e& quod praecipue bonum esset, nesciret, 
itaque malum atque inhonestum praferret ἃς 
sectarelur : quomodo is plus aliquid valeat in- 
struclusque sit ad ea cognoscenda, quse altiora 
sunt et majora atque potiora, inque certamen cum 
eo venire possit, qui summus omnium Dominus 
est et unus omnipotens, qui sola voluntate, qux 
facta sunt, ut essent exsisterentque, perfecit, et 
aptis ac convenientibus appellationibus statim de- 
signavit? Hoc vero et Isaias propheta indicans ait : 
« Qui educit in numero mundum ejus, et omnia 
vocat ex nomine (49). » Quibus ostendit, singula, 
quo tempore condita sunt, eodem et nomen a 
Conditore congruum nacta esse, quod neo ho- 
minum commutare ulla ratione posset : ut quem- 
admodum siugula, qua facia sunt, eadem na- 
tura atque immutata manere vides, varietate 
omni, sive inanima sint, sive animam habeant, 
rejectà; ac nemo hominum inventus unquam est, 
qui vel unius rei mutare naturam possel, atque 
ad id transferre, ad quod facta non cesset; hoc 
enim et superius significavit, cum dixit :« Quid est 
quod fuit? ipsum quod futurum est?*; » sic nul- 
lam rei ullius appellationem invertere potuerit. 
Omnia enim, inquit, quz fecit Deus, ea sunt in 
seculum, nec de his demere quidquam licet. 
Nunc igitur addit : « Quis coguovit, quid sit 
bonum homini in vita ipsius secundum numerum 
dierum vitze vanitatis ipsius ? et fecit ea in um- 
bra; » id est, homini, qui boni przcipui adipi- 
scendi rationem ignorat, ac propterea totam im- 
pendit vitam 1684. vanis in rebus, quie umbree 
instar pertrausibunt, quis futuras hoc sub sole 
vicissitudines viteque srumnas prenuntiabit? Cuni 
enim funesti nihil sibi metueret, quod conspicuus 
essct atque spectabilis, multoque dominationis 


ἐχφέρων xaxv' ἀριθμὸν τὸν χόσμον αὑτοῦ, πάντας 
ἐπ᾿ ὀνόματι χαλέσει ἀπὺὴ πολλῆς δόξης, xal ἐν 
xpávet ἰσχύος αὐτοῦ. 


983 


suz: splendore ornatus incederet, in ultimam reci- 
dit ignominiam, ac ludibrio esse ccpit et omnibus 
in miseriis versari. Quod si eorum, quae sibi im- 
pendent, nihil prenoscit, nee qua secutura sit 
conversio rerum atque ruina, quomodo certamen 
inibit cum virtutum UÜomino, qui et rerum ersi- 
stentium naturas produxit, et scite his apteque 
nomina imposuit ? 

Notato igitur improbatoque etiam illo, qui su- 
perbia elatus multa, ad conditarum rerum deno- 
minationes melius. aliquid comminisci sibi videa- 
tur , quod reliquum est, heriatur atque suadet, ut 
bonestis recteque factis partam appellationem 
pluris zstimemus, argutasque et leves de novo- 
rum nominum inventionibus, quz rebus magis 
conveniant, cavillationes relinquamus : unam vero 
hanc, ut decet, curam suscipiendam arbitremur, 
ut honesta vitz? ratione illud nobis nomen adipi- 


scamur, quod laudabiles ac beatos facere potest ; 
ait euim : 


$ 


Car. vn. VeRs. 1. Bonum est nomen super oleum 
bonum , et dies mortis sumper diem  naiivitatis 
ejus (50). 

Olei proprium est exhilarare ac lenire, et dolo- 
ribus, qui ex inzqualitate aliqua obveniant, homi- 
num naturam liberare : olei utique, quod externo 
plane careat vitio, nec ob vetustatem productio- 
nemque temporis, naturalem sinceritatem purita- 
temque qualitatis suze propriam immultarit, aut 


S. GREGORII AGRIGENTINI | 
À εἰς τὴν ἐσχάτην ἀδοξίαν παρεῤῥύη, xal variu. 


M 


στος ὥφθη xal πάσης ἀθλιότητος πλήρης. Ei δὲ p 
δὲν τῶν ἑπομένων αὐτῷ προγινώσχει xol Cupra 
μένων πρὸς τὴν ἐπὶ τὰ χείρω μεταδολὴν χαὶ uci 
πτωσιν, πῶς ἀμιλληθήσεται τῷ Κυρίῳ τῶν ta 
pev, τῷ xai τὰς φύσεις παράγοντι τῶν trou, 
xai τεθειχότι καὶ τὰς σφῶν ὀνομασίας προσφυῖς x: 
προσφόρως; 

Κωμῳδήσας οὖν xa φαυλίσας xal τὸν διὰ xi, 
ὑπεροψίαν οἰόμενον βέλτιόν τι ταῖς τῶν γεγονίον 
ὀνομασίαις ἐπινοεῖν, εἰσηγεῖται λοιπὸν xol το; 
ἐγγυᾷ τὴν διὰ τῶν πράξεων τῶν ἀγαθῶν val zz 
δαίων προσηγορίαν περὶ πολλοῦ ποιεῖσθαι͵ xi d; 
μὲν ἐρεσχελίας xal λέσχας τὰς ἐν ταῖς χαινοῖξας: 
ἐξευρέσεσι τῶν ὀνομάτων τῶν ἐν τοῖς nv: 
χαταλιπεῖν " μίαν δὲ ταύτην φροντίδα προσητύτις 
ἀναλαδεῖν τοῦ διὰ τῶν σπουδαίων πράξεων wor 
ἑαυτῷ περιποιήσασθαι τὸ ἐπαινετὸν χαὶ puis 
χεχτημένην᾽ φησὶ γάρ" 


᾿Αγαθὸν ὄνομα ὑπὲρ ἔλαιον ἀγαθόν" καὶ «.« 
θανάτου ὑπὲρ ἡμέραν γεννήσεως αὐτοῦ. 


Τὸ ἔλαιον ἱλαρύνειν πέφυχε xa προσημερν." 
τῶν παρεμπιπτουσῶν ἀχθηδόνων Ex t; 1-5 
λίας τὴν φύσιν τῶν ἀνθρώπων ἐλευθεροῦν 5" 
δηλαδὴ τὸ πάσης ἀπηλλαγμένον χαχίας τῆς ξυξ᾿ 
xaX μέθ᾽ ὑπὸ παλαιότητος xal χρονιχῖς eap 
παρεχτραπὲν τῆς χατὰ τὴν ἰδίαν modo τ 


aliqua deterioris permistione corruptum vitiatum- C εἰλικρινείας xat χαθαρότητος, μήθ᾽ ὑπό τιν; 


que sit ; quodque et odorem servet suum, et pro- 
priam puramque in ipso gustu suavitatem exbi- 
beat. Enimvero hujusmodi oleo, quód ad excel- 
lenti significationem bonum nuncupatur, melius 
multo atque przstantius 163 bonum nomen est, 
quod ex recte factis atque ex virtute, lanquam ex 
oleis, exprimitur ac generatur. Nam oleum quidem, 
cum eduliis inspersum fuerit, ea esui jucundiora 
facit ac suaviora. Quo illud Davidis prophete 
pertinet dictum : « Exhilaret faciem in oleo**; » 
pinguefacit nempe ac lztificat quodammodo natu- 
ram, quod ciborum humores diluat ac temperet. 
Bonum autem nomen, quod arbor veluti miseri- 
cordiz et temperantiz et patientiz et mansuetn- 
dinis, atque pudicitiz: etiam ac virginitatis pro- 
ducere solet, non eum solum, qui adeptus est, 
lilarem efficit et omnibus plane amabilem; sed 
etiam ad alios omnes bonz qualitatis 5025 odorem 
“0 suavitatem diffundit, ac eos etiam et exhilarat 
et tranquillat, superbis acerbisque moribus exuens, 
atque immitibus et illiberalibus aaimi affectionibus, 


* Psal. cin, 15. 


(50) Ne hic quidem noster discedit ἃ Symma- 
cho, qui τὸ ἀγαθὸν reddidit ὃ συμφέρει ait enim: 
Tis γὰρ οἶζεν ὃ συμφέρει; Quis enim norit, quid 
expedia1? at quz sequuntur : ΕἸ fccit ea in umbra, 
a Vulgatis ad vile dies tefesuntur - Naericro dic- 


μιξίας χείρονος προσδιαφθαρὲν xal rapis 

ἀλλὰ διασῶζον τὸ εὐῶδες xa τὸ ἠδὺ τῆς veo 
ποιότητος ἄκρατον. Τούτου τοίνυν τοῦ χατ᾽ init 

ἀγαθοῦ παραληφθέντος EXafou πολλῷ εξ : 
ἀγαθὸν ὄνομα τὸ Ex τῶν ἀγαθῶν ἔργων χαὶ «o 7 
ἀρετὴν ἐλαίων ἐχπιεζόμενον χαὶ γεννώμενον. ἐξ 
νόν ἐστι χαὶ χρεῖττον. Τὸ μὲν γὰρ προσεπιθεῦι" - 
vov τοῖς ἐδωδίμο:ς ἱλαρωτέραν xal προσρυῖτ:5 
αὐτῶν χαθίστησι τὴν μετάληψιν" ὅπερ aicut 
ὁ προφήτης Δαδὶδ ἔφησε" « Τοῦ Dapivai ad 
ἕν ἐλαίῳ" » πιαίνει xal προσιλαρύνει πῶς τὴν τ΄ 
ἅτε δὴ τοὺς χυμοὺς τῶν βρωμάτων πρὸς τ δὰ: 
χαθιστῶν. Τὸ δὲ ἀγαθὸν ὄνομα. ὅ γεννᾷν ox 

δένδρον τῆς ἐλεημοσύνης xat τῆςς suxppo.": : 
«ἧς μαχροθυμίας xai τῆς πραότητος, ἧ 93 : 
ἀγνείας xa παρθενίας, οὐ τὸν ἔχοντα pivot 
δείχνυσιν ἱλαρὸν καὶ πᾶσιν ἐπέραστον" ἐμ j 
«ob; ἄλλους πάντας ἀφίησι τὸ εὐῶδες uni 
thc ἀγαθῆς ποιότητος, xal προσιλαρύνει χΣ: Jt 
ημεροῖ χἀχεΐνους, xal τῶν ὑπεροπτιχὼν χεὶ "i | 
ἐθῶν καὶ τῶν ἀνελεημόνων xal φε:δωλῶν δια: 


ΠῚ 
rum peregrinationis sme, εἰ tempore, n. » 
umbra pre'!erit. Isidorus vero nostras 5i i. 
vit: Fecit enim dies hominis Deus simile v 

Sed apud LXX desideratur 277». 


985 


IN EUCLESIASTEN. — LIB. VI 


936 


καὶ τῶν ἄλλων ἰδιωμάτων τῆς ἀγριωτέρας xai 0n- A ceterisque fer» atque agrestis vite vitiis, simul 


ριωδεστέρας ζωῆς ἀπαλλάττει, διὰ τῆς ἀγαθῆς qf- 


pne πρὸς τὴν ἰδίαν ζήτησιν xaX χτῆσιν προσεφελ- 
κόμενον. 

Παρεμπεδοῖ δὲ τὴν τοιαύτην ἐχδοχὴῆν μᾶλλον ὅ 
Σύμμαχος εἰπὼν, « "Apstvoy ὄνομα ἀγαθὸν μύρου 


εὐώδους, » δειχνὺς ἐμφανῶς, ὡς τὸ χατασχευαζό- 
μενον μύρον ἐχ πολλῶν χαὶ διαφόρων εἰδῶν ἀρω- 


ματιχῶν οὐ τοὺς πλησιάζοντας μόνον εὐωδιάζει xal 


πληροῖ τῆς ἰδίας τερπνότητος, ἀλλὰ xal πρὸς τοὺς 


^ 
- 


πόῤῥω παραπέμπει τῆς εὐωδίας τὴν ὀσφρασίαν" 


᾿ οὕτω χαὶ συντιθέμενον ἐχ τῶν xav' ἀρετὴν ἰδιοτῆ - 


*tuy ὄνομα ἀγαθὸν, οἷον ὀχήματέ τινι τῷ ἀέρι χρη- 
σάμενον, διὰ τῆς ἀγαθῆς φήμης xal πρὸς τοὺς 
ποῤῥωτέρω παραπέμπει τὴν εὐωδίαν" χαθώς qat 


: ΧΑὶ Παῦλος ὁ μέγας ἀπόστολος" ε Χριστοῦ εὐωδία 


ἐσμὲν ἐν τῷ Θεῷ bv τοῖς σωζομένοις xal ἐν τοῖς 


- ἀπο)λυμένοις, οἷς μὲν ὀσμὴ ζωῆς εἰς ζωὴν, οἷς δὲ 


- 
Pi 


PT d 
mar 
, 

. 

3» 
e. 


POL 


ὁσμὴ θανάτον εἰς θάνατον. » 

Εἴτά φησι" «Καὶ ἡμέρα θανάτου ὑπὲρ ἡμέραν 
Ὑεννήσεως αὐτοῦ. » Τίνος ; Δηλαδὴ τοῦ σπουδαίον 
xai χατ᾽ ἀρετὴν διαξζῶντος, xat τὸ ἀγαθὸν ὄνομα 
χατασχενάσαντο; ἑαυτῷ xal συνθέντος Ex τῶν ποι- 


* χίλων καὶ παντοδαπῶν ἔργων τῆς εὐαγγελιχῆς xal 


πνευματιχῆς πολιτείας xal χαταστάσεως. Ὁ γὰρ 
θάνατος τοῦ τοιούτου τῶν ὑπὲρ ἀρετῆς ἀγώνων xal 
πόνων πέρας ἐστὶ, xal διὰ τοῦτο χαὶ πρὸς τὸ μαχά- 
ριον τέλος αὐτὸν παραπέμπον, τιμιωτέραν καὶ προσ- 
φιλεστέραν δείχνυσι τῆς τελευτῆς τὴν ἡμέραν, τῆς 


^ χατὰ τὴν γέννησιν xai τὴν εἰς τὸν βίον πάροδον 


- - 
(M 
. 


" 
- 


*e 


« 
T. 


e 


παραληφθείσης ἡμέρας. Ἐχείνη piv γὰρ πολλῶν 
πειρατηρίων χαὶ δεινῶν χαὶ θλίψεων χαὶ περιστά- 
σεων εὑρίσχεται πρόξενος οὐ μόνον τῶν ἀπὸ τῶν 
ἔξωθεν παρεισχεχριμένων συμφορῶν ἀδοκήτων, 
ἀλλὰ χαὶ πολλῷ πρώην ἐχ τῶν χατὰ τὴν φύσιν εἰω- 
θότων γίνεσθαι συμπτωμάτων. Νόσοι γὰρ ἀλλεπάλ- 


- AmÀo: xal διαφόρων χαὶ ποιχίλων παθῶν inavactá- 


^ σεῖς περιστοιχοῦσαι τὴν ἀνθρωπίνην ζωὴν, χαὶ τοῦ 
:* θανάτον φευχτοτέραν πολλάκις ἀπέδειξαν, χαθὼς 


»- 
.- 


αἰνίττεται xai τὸ λόγιον τῆς γραφῆς τοῦ Ἰὼδ τὸ 


z^ φάσχον" ε Ἵνα τί γὰρ δέδοται τοῖς ἐν πιχρίᾳ φῶς, 


“ 
«-ς 
- 


εκ 
J^ 


* 
. 


^ 
HC 


, ὦ} 


ζωὴ δὲ ταῖς ἐν ὀδύναις ψυχαῖς ; Οἱ ἱμείρονται τοῦ 
θανάτον, καὶ οὐ τυγχάνουσιν. » Ἡ δὲ τῆς τελευτῆς 
ἡμέρα τοῦ σπουδαίον xai xat' ἀρετὴν διαλάμψαντος 
ἀπολυτροῦται μὲν χἀχείνων ἁπάντων, ἅτε δὴ τῶν 
βιωτιχῶν πειρατηρίων ἐπιφερομένη τὴν παῦλαν" 


V Job qs, 30. 8 HE Tim. iv, 7. 


(91-2) Id ipsum ex S(mmacho protulerat Olympio- 
dorus ( p. 644 E in Auct. Duc.). Cieterum et ipsa 
vox oleum sape pro unguento usurpatur : ut 
apud Lucam, Oleo caput meum non unzisti (c. vit, 
v. 46). Atque id Latinis familiare fuit : Nemon' 
oleum feret ocius ? dixit Horatius ( Sat. VU, 1. ut, 
v. 94), de oleo ad unctionem in balneis : et oleum 
qratuitum in thermis datum szpe exhibent inscri- 
piienes antiqui, ut alias adnotavimus ( De ss. 
inscr. p. 91), quod Apuleius oleum balsamum 80 - 


/ pellavit. 


p 


el, bona fama proposita, ad sui ipsius pervestiga- 
tionem atque adeplionem perducit. 


Porro interpretationem hujusmodi Symmachus 
putissimum con(rmat, qui ait : « Melius nomen 
bonum unguento fragrante(31-2),» non obscure de- 
clarans, quemadmodum unguentum, quod e multis 
variisque aromatis componitur, non vicinos tantum 
odore perfundit ac suavitate complet sua, verum 
etiam ad longinquos non minus gratam fragran- 
tiam wansmittit; sic nomen bonum, quod ex vir- 
tutis proprietatibus constat, tanquam aeris ope ad 
vehendum utatur bona utique fama ad remotiores 
etiam diffundere odorem suum. Quare et Paulus 
magnus Apostolus : « Christi, inquit, bonus odor 
sumus in Deo in iis, qui salvi flunt, et in iis, 
qui pereunt, aliis quidem odor vite in vitam, aliis 
autem odor mortis in mortem (53). » 

Ait deinde Ecclesiastes : « Et dies mortis super 
diem nativitatis ejus. » Cujusnam ? Probi omnino 
et ad virtutis normam viventis, bonumque sibi 
nomen adepti, ac multis 1644 variisque evange- 
lice et spiritualis institutionis operibus promertiti. 
Hujus enim mors susceptorum pro virtute certa- 
minum laborumque terminus est, qui cum eum ad 
beatum transferat finem , pretio atque amore 
dignum magis ostendil mortis diem, quam eum, 
qui genitis aditum in banc vitam pajefecit (54). 
Nam ille quidem periculorum multorum et zrum- 
narum cei dolorum et necessitatum vim nobis 
ingentem attulit; nec solum calamitatibus objecit, 
qui przeler opinionem adrepunt extrinsecus, sed 
eliam casibus iis, qui jamdiu natura incidere con- 
sueverunt. Morbi enim ita alternant, et tet animi 
affectiones ac motus humanam obsident vitam, ut 
sxpe morte tristiorem ostendant : quod et divino 
Jubi oraculo designatur, ubi ait: « Quare misero 
data est lux, et vita his, qui in amaritudine anima 
sunt? qui exspeclant mortem, et non venit 7» 
Dies autem mortis ejus, qui probe vixit el virtute 
enituit, illis quidem omuibus liberat, eum pericu- 
lorum vite finem afferat, et ei, qui bonum cerla- 
inen certavit, et cum virtute curaum consummavit, 


D fidemque servavit, exordium adducat beatorum 


praemiorum, et justitiz coronam imponat **. 


ἐς ἀρχὴν δὲ δίδωσι τῷ καλῶς ἀγωνισαμένῳ, καὶ τὸν xax! ἀρετὴν τελειώσαντι δρόμον, καὶ τὴν πίστιν τη- 
2^ ρήσαντι, τῶν μαχαρίων ἑπάθλων xal τῶν τῆς διχαιοσύνης στεφάνων. 


(85) 1} ad Cor. »1, 45. In Vulgatis legunus.... 
ἐσμὲν τῷ Θεῷ...... et οἷς μὲν ὀσμὴ θανάτου εἰς θάνα- 
τον * οἷς δὲ ὀσμὴ ζωῆς εἰς ζωήν. 

54) Hunc Ecclesiaste locum Christiani veteres 
ob oculos habuisse videntur Mazochio, quando 
transitum ex hac vita vocarunt Natalem aut Γενέθλια 
seu Γενέσια (Spic. Bibl. 1. 1, p. 324). Velut. cum 
ait Augustinus : « Digne Natalem istorum colimus, 
quos beatius cleruc vite mundus. edidit, quam 
mundo malternorim — viscerum partus. effudit, . 
( Serm. 10 De Saverie Y 


037 S. GREGORII AGRIGENTINI k 
Plus igitur nonoris et commodi dies mortis ejus, A Πλεῖον oov τὸ τέμιον ἔχει xal zgegtgérzos | τ, 


qui probus fuit, et virtute inclaruit, quam dies 
nativitatis habet. Nam illud profecto omnes 
norunt, nunquam contingere, ut dies nativitatis 
diem mortis honore aíficiat. Αἱ contra dies mor- 
tis, viteque supremus innumerabilium bominum 
natalem diem illustravit : quemadmodum ex iis 
perfacile est cognoscere, qui per omnes states 
sanctitate floruerunt : de quibus ait Propheta : 
« Dinumerabo eos, et super arenam multiplica- 
buntur **, » Quippe beatus horum omnium enxitus 
ortum quoque beatum declaravit. Ait deinde Ec- 
clesiastes : 


τελευτῆς ἡμέρα τοῦ omoubatoo xml xat! in-. 
διαλάμψαντος τῖςς κατὰ τὴν γέννησιν fapusyl. 
μένης ἡμέρας" (gast γὰρ ἅπαντες àvéc,. 
ἡμέρα γεννήσεως οὐδέποτε πέφυχε τοῦ Uri. - 
ἡμέραν τιμᾷν ἀλλ᾽ ἔμπαλιν «οὐ θανάτου χε 7; 
τελευτῆς ἡ ἡμέρα τὰς τῆς γεννήσεως ἡμέρε: 
μῆσεν ἀναριθμήτων ἀνθρώπων" ὡς ἐπὶ τῶν: 
τοῦ παντὸς αἰῶνος ἀποφανθέντων ἁγίων χε; 
ἐστιν εὐπετὲς, περὶ ὧν φησὶν ὁ Προτήτης, vU 
ὑμήσομαι αὐτοὺς, xat ὑπὲρ ἄμμον πληθυνθήτοπε,, 
Τῶν γὰρ τοιούτων ἁπάντων τὸ μαχάρυν τῷ - 
xapiag καὶ τὰς γεννήσεις ἀπέφηνεν. Εἰτὰ gi. 
Ἐχχλησιαστῆς" 


165 $1V. 


Vgns. 9. Bonum ire ad domum luctus, quam ire B 


ad domum convivii : eo. quod hic est finis omnis 
hominis, 

Finem rerum quarumque contemplatus sapiens 
Ecclesiastes , cujus quidem exitum Jaudabilem 
agnoscit atque beatum, hanc et utiliorem ac ho- 
nore digniorem scite denominat, et contrariis ad 
comparationem opponit. Etenim postquam in domo 
juctus dolorem versari vidit et fletum et caducze 
hujus hominum vite, tanquam multis fere acer- 
bisque lacrymis et planctibus-plenissimz: condeimn- 
nationem : quz hoc nempe homini prestant, ut 
ad future vitz zternitatem considerandam, vel si 
animo obduruerit, excitetur, atque adeo contracto 
fastu compressoque superbarum cogitationum fre- 
mitu, se a corporis voluptatibus atque a pravis 
obscenisque factis contineat (55) : contra vero con- 
vivii domus ei visa sit homines ad rerum potiorum 
oblivionem deducere, et ad pejora atque tempora- 
ria plane et caduca amplectenda pellicere : idcirco 
ait : « Bonum ire ad domum luctus magis qu:un 
ad domum convivii. » Quam ob causam? Quia illic 
quidem argumentum invenit et fontem beatitatis : 
« Beati enim, dictum est, qui lugent, quia ipsi 
consolabuntur ** ; » hic vero miseriarum : « Ve enim 
ridentibus **, » evangelica interminatur senteutia. 
Domum autem luctus appellavit vel ab iis, qui 
defunctum plorant : « Super mortuo cnim educ 
laerymas *5, » sacris alicubi in Litteris legimus : vel 


᾿Αγαθὸν πορευθῆγαι εἷς οἶκον πένθευς, i: 
ρευθῆναι εἰς οἶκον πότου" καθ᾿ ὅτι τοῦτο τι)" 
παντὸς ἀνθρώπου. 

Πρὸς τὸ τέλος ἀποδλέπων ἔχάστου τῶν τι: 
τῶν ὁ σοφὸς Ἐχχλησιαστῆς,, οὗ μὲν βλέπει i 
ἐπαινετὸν xol μαχαριστὸν, τοῦτο xal tyi 
pov xal τιμιώτερον προσφυῶς ὀνουάζει, χε τ: 
ἐν τῇ συγχρίσει τῶν ἀντιθέτων. Καὶ γὰρ ἐπ" 
μὲν οἶχον τοῦ πένθους εἶδεν ἔχοντα xai. 
χλαυθμὸν καὶ τῆ: παρηύσῃης xai φθειρ',:".". 
ἀνθρώπων ζωῆς χατάγνωσιν, ὡς ávapizs o 
χυίας πολυσχεδῶν λυπηρῶν καὶ δαχρύων χ' c 
τῶν, δι᾽ ὧν εἰς ἔννοιαν ἔρχεται τῆς Arii 
μελλούσης ζωῆς ὁ καὶ λιθώδη καρδίαν £177 
ἄνθρωπος, χἀντεῦθϑεν συστέλλεται xai xia: 
χκαθυφίησιν ἀπὸ τοῦ φυσήματος xal epi57 
τῶν ἀλαζονιχῶν ἐνθυμέσεων xol τῶν 611: 
ἐπιθυμιῶν καὶ τῶν φαύλων xal χιναίδων io 
ται πράξεων" ὁ οἶχος δὲ τοῦ πότου τοῦτ 
παρασχευάζει τῶν κχρειττόνων λήθην in 
τοῖς δὲ χείροσι προσαρμόττειν xal τοῖς n9UUS 
καὶ φθειρομένοις " τούτου χάριν qnot! 4; 
qopsu0Tvat εἰς οἶκον πένθους, ἣ εἰ; οἶχον 1... 
Av ἣν αἰτίαν; Ὃτι ἐχεῖ μὲν ὑπόθεσιν C7 
μακαριότητος πρόξενον * « Μαχάριοι v Υὐῤι τ' 
« οἱ πενθοῦντες, ὅτι αὐτοὶ παραχληθή, soi 
ταῦθα δὲ ἀθλιότητος " « Οὐαὶ » γὰρ « τοῖς TU 
ἐπήρτητα: παρὰ τῆς εὐαγγελιχῆς ἀποφάστο;! 
δὲ πένθους ὠνόματεν ἢ τῶν ἐπὶ τῇ uc 


3b 118, qui peccata sua lugent, et confessione (26) p τεθνηκότος πενθούντων" « Ἐπὶ ν γὰρ ER 


? Psal, cxxxi, 18. 5 Matth. v, ὅ. *! Luc. vi, 25. '* Eccli, xxxvin, 16. 


(55) Eodem pertinent, quie hahet Chrysosto- 
inus, eadem Ecclesiastae verba explicans : "Apa 
τὰρ τις ἐπιθῇ τῶν προθύρων τῆς οἰχίας τῆς τὸν ve- 
κρὸν ἐχούσης, καὶ τὸν τετελευτηχότα εἶδεν ἄφωνον 
κείμενον, χαὶ τὴν γυναῖχα τὰς τρίχας τίλλουσαν, τὰς 
παρειὰς καταξαίνουσαν, τοὺς βραχίονας χατατέιινου- 
δᾶν, χαταστέλλετα:, σχυθρωπάζει * χαὶ τῶν συγχα- 
ϑημένων ἔχαστος 095g τὸν πλησίον οὐδὲν ἕτερον φθέγ- 

ττας ἀλλ᾽ ἢ ὅτι Οὐδέν ἐσμεν, χαὶ ἡ xaxta ἡμῶν ἄφα- 

ἣν Τί τούτων φιλοσοφώτερον τῶν ῥημάτων γένοιτ᾽ ἂν, 
ἡ καὶ τῆς φύσειως τὴν εὐτέλειαν ἐπιγινώσχωμεν, 
τῆν πονηρίαν διαδάλλωμεν, xai μηδὲν εἶναι τὰ 
Ὁ υὐδκίζωμευ; dest: Simul enim ac quis- 

"ius mortuum habentis vestibulum asccuderit, 


defnnclum intuitus. mulum — jacentem , εἰ Ὧι 
vellentem. crines , lacerantem genas, brachia 
dentem, componitur, rulium deJicit ; el con [iece 
quisque ad prorimuim nihil aliud loquitur, | 
illa, nihil nos esse, et ineffabilem nosiram (* 
liam. Quid his verbis. sapientius esse pon 
et nature vilitatem ugnoscamus, el. nosiram t^ 
mus improbitatem , et presentia mhil tiat 0 
sius. (N. 2, hom. 45, ad pop. Antioclt.] ? 
(56) Non hic solum, sed infra etiam €^ 
nem sive ἐξαγόρευσιν meinorat noster : à) " 
(ὃ 5 hujus libri ), qui in domum luclss τον 
illud consilium sensim venturum, c ul I^^ 
admiserit, ponitentia plane. deiestetur, 19 


939 


IN ECCLESIASTEN. — LIB. VI. 


9)0 


κατάγαγε báxpua, » φησί mou «b λόγιον τῆς θείας A ἃς penitentia veniam 166 eorum efflagitant, 


T'pag?;-* ἣ τῶν ἐπὶ ταῖς ἰδίαις ἀμαρτίαις θρηνούν- 
τῶν, xai διὰ τῆἧς ἐξαγορεύσεως xal τῆς μετανοίας 
τὴν συγχώρησιν αὐτῶν ἑξαιτούντων ἀλλ᾽ οὐχὶ τῶν 
ἐπὶ ταῖς δυστυχίαις τῶν ἐμποριχῶν ὑποθέσεων, fi 
ταῖς ἀποτεύξεσι τῶν ἀνθρωπίνων ἀρχῶν καὶ δυνα- 
στειῶν καὶ δοξῶν. Τῶν γὰρ τοιούτων ὁ οἶχος οὐχ 
ἀγαθὸς, χἂν Κλήρης ὁλοφυρμῶν εὑρεθείη χαὶ πέν- 
θους " ἅτε δὴ τὸ πένθος χαὶ τὸ θρῆνος οὐχ ἐπὶ ταῖς 
ἐννοίαις xal ταῖς ἐφέσεσι τῶν χρειττόνων xal τῶ» 
ἐλπιζομένων ἀγαθῶν ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν 
ποιουμένων, ἀλλ᾽ ἔμπαλιν ἐν τῇ ζητήσει τῶν ἀν- 
θρωπίνων xal προτχαίρων xaX φθειρομένων, xal 
«ἧς ἁμαρτίας ὡς ἐπίπαν ποιητιχῶν. 

Τοῦτο γὰρ ἐμπεδοῖ δι' ὧν εἶπεν ἀμέσως " φησὶ 
γὰρ, ε« Καθ᾿ ὅτι τοῦτο τέλος παντὸς ἀνθρώπου. » 
Τοῦτο, ποῖον: 'H δηλονότι τὸ τελευτᾶν καὶ θνή- 
σχεῖν ἐφ᾽ i χαὶ τὴν μελέτην τῆς χαρδίας ἔχειν 
ὀφείλομεν ἅπαντες, θανάτου μελέτην τὸν ἴδιον ἐπι- 
δειχνύμενοι βίον" f$ τὸ μεταγινώσχειν xa μετανοεῖν 
καὶ χλαΐειν ἐπὶ ταῖς ἁμαρτίαις ἡμῶν. Διὰ γὰρ τῶν 
συνεχῶν xal δαψιλῶν δαχρύων, ὡς ἐν λουτρῷ τὸν 
σαρχιχὸν ἀποχαθαίρομεν ῥύπον, οὕτως ἀπολονόμεθα 
xai τὰς ψυχικὰς ἀποπλύνομεν χηλίδας xat βεδηλώ- 
σεις. Ἐχ δὲ τοῦ προσφοιτᾷν εἰς τὸν οἶχον τοῦ πέν- 
θους προσγίνεται τῷ προσφοιτῶντι χατανύξεως 


ἢ ὀφορμὴ xat πρόφασις μετανοίας, ἐφ᾽ οἷς ἐπλημμέ- 


λησε" χάντεῦθεν παρεχχλίνει μὲν τῶν χειρόνων, xal 
μεταδέδληται πρὸς τὴν πρᾶξιν τῶν ἀγαθῶν xal 
χοξιττόνων. Τούτου χάριν ἐπήγαγε" 


nequaquam vero ab iis, qui de adversa fortuna et 
mercium jactura queruntur, aut.de interversis 
magistratibus et dominatione atque gloria subrepta. 
Horuni enim domus non bona, lamentorum quam- 
vis plena inveniatur atque luctus : quippe quod 
luctus ille et lamenta non eorum sunt, qui cogi- 
tent ei desiderent potiora ea bona, quz in coelo- 
rum regno sperantibus obveniunt, sed eorum 
potius, qui humana quarunt el temporaria et 
caduca , unde originem plerumque peccatum 
ducit. 


Nam hoc ille confirinat iis, que protinus sub- 


B jecit ; ait enim : « Eo quod hic est finis omnis 


loiminis .» Hic, inquit; at quis? nimirum excessus 
el mors : in qua utique reputanda curam animi 
ponere debemus, et hanc vite nostrz& summam 
putare, ut resipiscentes admissorum poenitentiam 
agamus, et peccata nostra ploremus. Perpetuis 
enim uberibusque lacrymis, sicut in lavacro fedi- 
tates abluimus corporis, ita maculas anime sor- 
desque detergimus, Adeunti porro domum luctus 
in ipso accessu resipiscendi ansa praebetur et poe- 
nitentiz occasio se offert super iis, quz deliqueritz 
itaque se a noxiis avertitur, et ad ea praestanda, 
que bona ac potiora sunt, traducitur. liac de 
causa adjecit : 


6 V. 


Kal ὁ ζῶν δώσει ἀγαθὸν εἰς καρδίαν αὑτοῦ. 
Μονονουχὶ γάρ now" Ὅταν εἰς τὸν οἶχον τοῦ 
πένθους πορευθῇ xai τῶν ὀλοφυρμῶν xal χοπετῶν 


" 6 ζῶν ἄνθρωπος ἀχούσῃ τῶν σνγγενῶν xal φίλων, 
" συυδιατεθήσεται πάντως ταῖς σφῶν διαθέσεσι, xal 


«pb; χλαυθμὸν xal δάχρνα χινηθεὶς εἰς ἀγαθὰς 
ἐννοίας προελθεῖν παρασχευάσει τὴν ἰδίαν χαρδίαν " 
καὶ xàv ἁμαρτίας εὑρεθείη πεποιηχὼς, μετανοήσει 
πάντως, xdi δι᾿ ἐξαγορεύσεως xal δαψιλοῦς ἐλεη- 
μοσύνης τὴν συγχώρησιν αὐτῶν λαδεῖν ἐπιζητήσει, 
λέγων μετὰ τοῦ προφήτου Aa615, « "Oct τὴν ἀνομίαν 
pov ἐγὼ ἀναγγελῶ, xal μεριμνήσω ὑπὲρ τῆς 
ἁμαρτίας pou. » Káv ἐξοιδαίνων ἐστὶ χαὶ φλεγμαί- 


. vuv τὴν χαρδίαν, xal πεφυσιωμένος τοὺς λο- 


Ὑἱσμοὺς τῷ πάθει τῆς ὑπερηφανείας xat τῆς ἀλα- 
* Eccle. vi, S. δὴ Psul. xxxvii, 19. 


eorum confessione et largis inopum aubsidiis impe- 
trare contendat. ». Est autem. ἐξαγόρευσις indi- 
cium rei arcana, ut grammatici explicant, quo 
vocabulo veteres Patres salutarem criminum con- 
fessionem, qua sacerdoti secreto (it, designare 
soliti : quanquam eamdem passim ἐξομολόγησιν 
quoque appellant. Ceterum quia utraque voce 
usi quandoque Patres sunt ad puiteutie etiam 
siguiticationem, quam Deo in obsecrationibus pro- 
fiteri testarique debemus ; nec minus ad arcanam 
οἱ privatam, quam ganifestam ac publicain cou- 


Εἰ qui vivit, dabit bonum ad cor suum. 

Nam hic verborum horum sensus est, cum in 
domum luctus viveus etiamnum homo pervenerit, 
ibique cognatorum 167 atque amicorum fletus ge- 
mitusque audierit, fore omnino, ut eorum induat 
affectus, et ad moerorem ac lacrymas commotus, 
seria tandem ac recta meditari animum inducat : 
atque ut. peccata, qux admiserit, penitentia plane 
detestetur, veniamque eorum confessione et largis 
inopum subsidiis impetrare contendat, Davidis 
propheta usurpaus verba : « Quoniam iniquitatem 
meam ego aununtiabo, et cogitabo pro peccato 


: meo **. » Idem vel si tumidus sil et animo elatus, 


superbisque assvetam cogitationibus mentem ge!at, 


D et fastu insolenter se jactet, ad pudorem ac de- 


fessionem, quas aliquandiu in Ecclesia celebrata 
est, indicandam : mirum est quantum allaborent 
bzretici 2tatum nostrarum cum suo illo Kemnit.o 
et Dalleo, ut Patrum auctoritates alio. trahant, 
nec ullam ex iis ad arcauam unquam et privatam 
confessionem pertinere concedant. In quorum qui - 
dem manus, quando alia contemnunt, inaxinme 
velim perveniant egreyie Jacobi Sceheffmacheri 
epistole , ut quartam potissimum partis prima 
attente legant. 


991 


S. GREGORII AGRIGENTINI " 


missas affectiones pertrahetur, buman:e vite bre- A ζονείας ἐξογχώμενος, ἀνθελχυσϑήτεται πόκον 


vitatem repulabit, preclira mutatione alius esse 
incipiet : jamque potiora amplexus cousilia, ad 
optima quzque facinora animum referet, ac vias 
salutis inibit. Hoc igitur illa designant verba : 
« Et qui vivit dabit bonum ad cor suum ; » pes- 
simx quippe vitze damnatio, οἱ deliberatio susce- 
ptioque melioris animum hominis ad bonum bea- 
tumque finem deducunt. Ait deinde : 


διαθέσεις, καὶ τῆς ἀνθρωπίνης Qus; eue | 
ται τὸ ὠχύμορον, xa τὴν xaltv ü)siozs i. 
θήσεται xat βελτίου ; ἀναλαδὼν ἑννοίας, d; — 
ἐχδώσει πράξεις τὴν ἰδίαν γνώμην, vii τ: 
τῆς σωτηρία; τὰς τρίδους, Τοῦτο οὖν g^ il 
ζῶν δώσει ἀγαθὸν εἰς χαρδίαν αὐτοῦ, 1 T: 
χειρίστης ζωῆς ἡ χατάγνωσις, xal τῆς χρείπ,, 
διενθυμήσεις xal ἀναλήψεις πρὸς τὸ iu 
μαχάριον τέλος ἐφέλχονται τὴν dps 
δίαν, Εἶτά φησιν» 


ΕΥ͂Ι, 


γεββ. 4. Bonum est ira super risum ; quia in malo p 


vultus fiet bouum cor. 

Iram decentem ac justam omni risu. meliorem 
esse pronuntiat. Nam divinis quidem in Litteris 
locum reperies nullum, ubi risus tanquam res 
bona commendatus, et aliqua ex causa probabilis 
habitus sit: cum ira e coutrario, quz deceat, et 
indignatio justa ac tempestiva ad delinquentium 
emendationem et improborum utilitatem, in laude 
ponatur, et magno favore celebretur. ltaque et 
Deo szpe ira tribuitur, atque etiam furor, Nam de 
geutibus adversus llierosolymam frementibus ait 
Deus universi : « Quoniain ira magna ego irascor 
super gentes, quz superimposila sunt ei : pro- 
pterea quod ego quidem iratus sum parum, illi 


vero superimpositi multum (36*).» Et longe autea ; € 


« Et iratus furore Dominus in Moysen, ait : Nonne 
ecce frater tuus Levites * ? » Et multa alia hujus- 
modi de Deo quis Deique famulis scripta 168 inve- 
niet, quemadmodum et de Moyse relatum est : 
« Et iratus. indignatione Moyses projecit de mani- 
bus suis tabulas ambas, et confregit eas sub 
monte **. » Quapropter optabilior atque utilior esse 
justa ira videtur, tanquam bona adversus impro- 
bitatem et improbos homines, quam risus riden- 
tium, id est, quam incuria et dissimulatio el lenitas 
ininime tempestiva. - 


Quanam de causa? « Quia, inquit, iu malo vul- 
tus fiet bonum cor. » Severum scilicet obtutum 
et truculentiorem aspectum appellavit malum. Nam 
et qui in ludo diseunt, si semper placidum magi- 
strorum vultum aspiciant, in preceptis addiscen- 
dis negligentius se gerunt, nec de penso suo quid- 
quam ac praecipuis exercitationibus laborant. Αἱ 
cum acerbitatem torvitatemque vultus intuiti fue- 
rint, excussa remissi animi ac negligentis segnitie, 
ad ea studiose recolenda, qux in magistrorum in- 
stitulionibus proposita habent, alacrius se eonfe- 
runt; jamque animo a perversis studiis revocato, 
bonam vita rationem praferunt, et mores suos 
emendare nituntur (57). Hoc igitur est, quod Ec- 


*5 Exod. 1v, 14. ** Exod. xxxii, 19. 


|. (86*) Zachar. 1, 15. Sed apud LXX leges: .... 


αὑτοὶ δὲ συνεπέθεντο εἰς xaxá. Nec habeut αὐτῇ 
aut διότι. 


(37) Paucis hec eadem expresserat Olympiodorus : 


e 


᾿Αγαθὸν θυμὸς ὑπὲρ qélora: ἔτι δ ἡ 
προσώπου ἀγαθυνθήσεται καρδία. 

Τὸν προσήχοντα xa δίχαιον θυμὸν iz 
κρείττονα παντὸς γέλωτος πεφυχέναι᾽ τις 
γὰρ οὐχ εὔρηταί που παρὰ τῇ θείᾳ Γριτὶ - 
τυρημένος ὡς ἀγαθὸν, ἢ τινος ἀποδοχῖ: ὁ; - 
ὀργὴ μέντοι πρέπουσα: καὶ θυμὸς xi: 
προσέχων πρὸς διόρθωσιν τῶν πλημ μενα, 
τῶν ἁμαρτανόντων βελτίωσιν, ἐπαινεῖ 7 
μεγάλης ἄξιος εὐφημίας. Διὰ τοῦτο xt! 
λαμθάνεται πολλάχις ἡ ὀργὴ xai μέντοιτ!: | 
φησὶ γὰρ ἐπὶ τῶν χατὰ τῆς Ἱερουσαὶζ: c 
ἐθνῶν ὁ τῶν ὅλων Θεός " ε Διότι ὀργῇ ε΄ 
ὀργίζομαι ἐπὶ τὰ ἔθνη τὰ συνεπιτιξέχ." 
ἀνθ᾽ ὧν ἐγὼ μὲν ὠργίσθην εἰς ὀλίγα, 11} 
ἐπέθεντο εἰς πολλά. » Καὶ πολλῷ p^ 
θυμωθεὶς ὀργῇ Κύριος ἐπὶ Μωῦσῆν, dert 
ὁ ἀδελφός cou ὁ Λενΐτης; » χαὶ ποὶλὲ τοῦ 
ἐὑρήσει γεγραμμένα περὶ Θεοῦ xal τῶι", 
θεραπόντων, ὡς γέγραπται καὶ περὶ τῷ Ἀ- 
« Καὶ ὀργισθεὶς θυμῷ Μωῦσῆς ἐῤῥιτεν 5 
χειρῶν αὐτοῦ τὰς δύο πλάκας, xa suites 
εἰς τὸ ὄρος. » Τοιγαροῦν αἱρετώτερο: CF 
λυσιτελέστερος ὡς ἀγαθὸς ὁ προσήχων tus 
τῆς πονηρίας xal τῶν πονηρενομένων 1^ 
ὑπὲρ τοὺς γέλωτας τῶν γελώντων, fy 7 
ἀνοχὴν καὶ παρασιώπησιν xal τὴν μὴ τὸ 
μακροθυμίαν. 

T( δήποτε; « Ὅτι, » φησὶ, e[iv] xar? 


p ἀγαθυνθήσεται χαρδία. » Τὴν γὰρ aint 


βλοσυρωτέραν τῆς ὄψεως ἐπιφάνειαν 12^ 
μασε. Τῶν γὰρ διδασχάλων οἱ μαθητενήμεν" 
μένειαν ἀεὶ χαθορῶντες, xatagpovn us] 
τίθενται πρὸς τὰς ἀναλήψεις τῶν patr 
τῶν βελτίστων διατριδῶν xal m pasion ait 
xal διαθέσεις" ὅταν δὲ πιχρίαν χαὶ P6 
προσώπου θεάσωνται, τῆς διαχεχυμένης 5 
ημελημένης ἠλευθέρωνται γνώμης x2 9 
xai πρὸς ἐπιμέλειαν xal σπουδὴν τὴν i 
χειμένοις ταῖς εἰσηγήσεσι τῶν πρρεστων 
ίστανται προθυμότερον, xai τῶν πονηρῶν i 
μάτων ἀπαλλατόμενοι, τὴν ἀγαθὴν ἀν} 


Ἐν γὰρ τῇ τοῦ προσώπου αὐστηρίξ' hy a! 
φησὶ, αὐτός τε ἀγαθυνθήσεται, καὶ T 
ἀγαθοὺς ἀπεργάσεται. Id est : (ui prt 


. . "n . Ti 
gisler sive dominus, severitate vulits, ? 


53 


IN ECCLESIASTEN. — LID. VI. 


994 


ολιτείαν, καὶ τὴν σπουδαίαν χατορθοῦσι χατάστα- A clesiastes ait : Quia in malo vullus fiet bonum 


ἐν. Τοῦτο οὖν ἐστιν ὅ φησιν, « Ὅτι ἐν χαχίᾳ mpoa- 
"ποὺ ἀγαθυνθήσεται χαρδία. » Τῇ γὰρ πιχρί τῆς 
ἑαις καὶ τῇ βλοσυρότητι τοῦ προσώπου μᾶλλον ἢ 


πρδία τῶν ἀρχομένων αἰσθητιχώτερον xal νηφαλιώ-- 


&pov ἀναλαμδάνουσα λογισμὸν, τῆς xav ἀρετὴν 
ἰχγαθωσύνης γίνεται πλήρης xal μᾶλλον ἀπόναται 
τῆς τοῦ προσώπου χαχίας, » ἣ τῆς εὐμενείας καὶ 
τς προσηνεστέρας θέας. ᾿Αμέλει τοίνυν τοῖς αὐτοῖς 
μῳφιλοχωρῶν ὁ σοφὸς ᾿Εχχλησιαστὴς ἐπήγαγε" 


cor; aspectus enim acerbitate ac torvitate vultus 
multo acrius percellitur subditorum animus, 
sobriaque cogitalione suscepta, virtutis adipi- 
scendze desiderio et studio completur : itaque 
multo majorem capit utilitatem « ex malo vultus, » 
quam ex ben'gnilate el comi nimium blandoque 
aspeciu (58). Hec igitur ipsa rcetractans sapiens 
Ecclesiastes, utique subjecit : 


g Vil. 


Καρδία cogor ἐν οἴχῳ πένθους * καρδία δὲ 
σρόνων ἐν οἴχῳ sbzpoc)rnc. 

᾿Απλῶς ἀποφηνάμενος ἀγαθὸν τοῦ προσφοιτᾷν 
ἰς οἶκον πένθους, ἣ εἰς οἶχον πότου, διὰ τὸ διάφορον 
-*axépuy τῶν οἴχων, νῦν προστίθησι, καὶ διεσταλ- 
"ἕνως ὀνομάζει σοφοὺς τοὺς ἔχοντας τὴν χαρδίαν 
τὴ τὸν οἶχον τοῦ πένθους, ἄφρονας δὲ τοὺς τὴν xap- 
ταν ἔχοντας ἔμπαλιν εἰς τὸν οἶχον τῆς εὐφροσύνης " 
: «εἴνους διὰ τοῦ χαλέσαι σοφοὺς χατασεμνύνων xal 
ἧς ἀνωτάτω χαταξιῶν εὐφημίας " ὁ γὰρ σοφὸς ἄν- 
Ἴππος πανταχόθεν ἐπιφέρεται τὸ ἐπαινετόν" ἕμ- 
«Ἅλιν δὲ τούτους χαταχωμῳδῶν διὰ τῆς ὀνομασίας 
«r9 ἄφσονος * ὁ γὰρ ἄφρων χατεγνωσμένω: καὶ qe- 
εῶς πάντα διανοεῖται χαὶ λέγει χαὶ δρᾷ, πρὸς μη- 
-ν λυσιτελὲς ἀποτεινόμενος πέρας. 
, Οὐκοῦν ἄρα τὴν εὐαγγελιχὴν πολιτείαν προδια- 
, λάφει xal χαραχτηρίζει σαφῶς διὰ τῶν εἰρημένων. 
: ἰς γὰρ τὸ τῆς σωτηρίας ἡμῶν Εὐαγγέλιον ἐπαινε- 
" Jue ἡγεῖται χαὶ μαχαρίους τοὺς πενθοῦντας παρὰ 
V: στενὴν xal τεθλιμμένην πορευομένους ὁδόν " 
παλιν ὃὲ τοὺς χατασπαταλῶντας xal τὴν εὐρύχω- 
-. xal πλατεῖαν &p(6ov ὁδεύοντας, xaV πρὸς μόνην 
ἰ- - " 
]4 παροῦσαν ξωὴν χεχηνότας, ἀθλίους * οὕτω xol 
“ μλλῷ πρώην ὁ σοφὸς Ἐχχλησιαστὴς χατὰ τὰ αὐτὰ 
"αὶ ὡσχύτως τοὺς ἔχοντας τὴν χαρδίαν εἰς πενθιχὰς 
U ατριδὰς χατασεμνύνει xal σοφοὺς ὀνομάζει, διὰ 
7 ^ τῆς ἀνθρωπίνης εὐετηρίας χαταφρονεῖν, χαὶ τῶν 
^ χρκιχῶν ἡδονῶν xal τῆς ἀπολαυστιχῆς ζωῆς ἀνω.- 
δ ίρους εὑρίσχεσθαι xai βελτίους" τοὺς δὲ τὴν χαρ- 

ἂν ἔχοντας εἰς τοὺς οἴχους τῆς εὐφροσύνης, χατα- 
δ σεως καὶ μέμψεως ἀποφαίνεται πλέρεις, ὡς 
" γρόνως πολιτευομένους, xaX δίχην ἀλόγων χορεν- 
εὐ μένους τῶν σαρχιχῶν xat βδελυχτῶν ἡδονῶν, χαὶ 
.- ^ ἀνθρωπίνης ἡμέρας ὅλως εὑρισχομένους, καὶ μὴ- 
εἰ ιμίαν ἔχοντα; φροντίδα τῆς μελλούσης ζωῆς χαὶ 
τῆς ἁγιοπρεποῦς καταστάσεως, χαὶ τῶν ἐν ἐπαγ- 
z Alae ἀποχειμένων οὐρανίων ἀγαθῶν τοῖς ἀξίοις. 
αἱ αῦτα δὲ τῆς εὐαγγελιχῇς ὁσιότητος οὐδὲν ἀπὸο- 


Vgns. 9. 169 Cor sapientum in domo luctus; 
cor insipientium in domo letitia. 

Rem bonam simpliciter dixit superius, ire potius 
in domum luctu», quam in domum convivii, ob ipsum 
nempe domus utriusque discrimen. Pergit nunc, ei 
distincte sapientes appellat, qui in. domo luctus 
animo versantur, insipientes e contrario, qui animo 
versantur in domo latiti:e. Atque illos quidem dum 
sapientes vocat, honorat maxime, ac summis lau- 
dibus dignos declarat. Vir enim sapiens jure quo- 
dam suo omne sibi praeconium vindicat. Hos veio 
appellatione insipientis e contrario plaue depri- 
mit: nam insipiens in iis omnibus, qu:e cogitat et 
loquitur et facit, cum ad nullum utilitatis terminum 
tendat, vituperationem subit ac notam. 

Aperte igitur per hzc verba evangelicam vitz ra- 
tionem tanto ante. describit atque. designat.. Nam 
sicuti salutis nostre Evangelium laudabiles beatos- 
que ducit, qui vitam suam in luctu totam et fletu 


Ava τὸν ἑαυτῶν βίον xal κατολοφυρομένους, xal C exigunt, viamque ingrediuntur angustam atque 


serumnosam , contra vero deliciis affluentes et spa- 
tiosa lataque via progressos, qui nihil al:ud, quai 
hanc vitam spectant, miseros appellat : ita ct sa- 
piens Ecclesiastes multo prius, qui luctuosis occeo- 
pationihus animum addixerint eadem plane rations 
honorat, et sapientes denominat, quod humar 
vitae faustos successus contemnant, el majore atque 
excelsiore animo sifit, quam ut voluptatum illece- 
bris et vitze commodis capiantur , qui vero lztiti;e 
domos animo incolunt, eos ignominiz plenos «e- 
clarat atque dedecoris, quoi vita stulte instituta, 
obscenis corporis voluptatibus pecudum instar al 
satietatem indulgeant , totamque humanz vitz cu- 
ram impendere, nullam futura videantur, sancto- 
rum felicitate, et quz? dignis promissa sunt, coaele- 
slibus bonis neglectis. Qux cum nihil abevangelica 
sanctitate dissentiant , simile plane atque idem vite 
institutum ob oculos ponunt nobisque describunt. 
Propterea utique adjecit rursum : 


ἐφ ίοντα τὸν ἴσον xal τὸν αὐτὸν προδάλλονται xal χαθυπογράφονται βίον. ᾿Αμέλει τοίνυν αὖθις ἐπ- 


epe 


* lum appellat, et. ipse plus proficiet, et subditos 
; 5 eliores faciet, (In Auct. Duc. p. 645 E. ) 
. 5 (98) AMiter hzc Nilus in epistolio ad milianum 
^' Potectorem. (n. 951) interpretatus, de utilitate 
1" icta existimavit, qu:e in eum ipsum redundat, qui 
ἰδὲ succenset, Ait enim : « Ἐν xax(a προσώπου, 
131 Σολομών, ἀγαθυνθήπεται xapbla * » àv. γὰρ 
μαργισθῶμεν καὶ πιχρανθῶμεν χαθ᾽ ἑαυτῶν xtvou- 
γ- 
{ V 


, 4" 


ἔνων πρὸς τὴν ἄτοπον πρᾶξιν, πάντως ὅτι ἀγαθυν- 
δήσεται ἡ Ψυχὴ ἡμῶν τερπομένη xat ἀγαλλιωμέ" ἢ 
τῷ χάλλει τῶν ἀρετῶν. ld est: « In malo eultus, 
inquit Salomon , fiet bonum cor. » Quippe quia, si 
contra nos ipsos, cum «d absurda [acia conrer- 
timur, succensuerimus, amaritudine quadam affecti ; 
bonts utique fict omnino animus noster, quem viriw- 
tum pulchritudo exkilarando delectabit. 


gw - ιν --- στο 


905 S. GREGORII AGRIGENTINI 
$ VIII. 
170 Vkns. 6-7. Bonum est audire increpationcim A 


sapientis super virum audientem carmen stultorum, 
quia sicut voz spinarum sub olla , ita risus stulto- 
rum (59). 

Persequitur etiamnum quae inter se opposita 
protulit, ac scite mala a bonis sejungens, senten- 
tiam statuit veram , quod juvat bonum appellans, 
atque adeo quod in contrarium fertur, malum. Etsi 
enim dicendo : « super virum audientem carmen 
stullorum » , per comparationem quodammodo 
* bonum » appellare videtur, minime tamen prz- 
positione illa « super» usus est, velut si etiam hoc 
habendum sit. bonum; sed quod bona per se ipsa 
sit iucrepatio sapientie , carmen vero insipientium 
ir. alum. Nam lioc quidem ad omnei mollitiem ac 
voluptatem pellicere solet, audientium fasciuans 
aures, et animum adducens ac pertrahens absurda 
nd facia , quae a Deo avertunt, viamque ad eum 
ferentem intercludunt. At vero illa istorum omnium 
cogitationes inhibet, ac incitatos libidinisque ple- 
nos corporis mots odio habere, atque fuga dignos 
putare docet. Rursus carmen stultorum effusos 
nimium animos audientium facit, et effeminat atque 
emollit cogitandi vim, ut immoderatos ament risus, 
et insanis clamoribus delectentur. At contra sapien- 
tis increpatio animi motus comprimit, et corde 
stimulis puncto, ad lacrymarum fontes ex oculis 
ciendos adducit. Hoc porro per seipsum emnino 
bonum est, cum utilitatem afferat et salutem : illud 
vero malum, cum saluti adversetur, atque ad inter- 
itum (rabat. fPropterca dixit : « Quia sicnt vox 
spinarum sub olla, ita risus stultorum. » Quippe 
risus stultorum index est desidiee, qux ipsis inhz- 
ret, et effusi animi ac nibil de iis laborantis, qux 
prodesse solent, et saluti esse possuut : quemadmo- 
dum et spinarum sonitus jis quoque, qui eas mini« 
me vident, si strepitum duntaxat exaudiant, ipsas 
comburi significat. Nam strepitus earum subject 
materia indicat speciem non minus , quam stulto- 
rum risus vel sinc ulla alia cognitione ridentium 
dementiam manifestat, Propterea. 171 divinum 


" item oreculum est : « Amictus hominis et. gressus 


pedis et risus dentium aanuntiabunt de eo (60). » 
Fit enim quodammodo, ut interiorem hominis babi- 


"| 


᾿Αγαθὸν τὸ ἀκοῦσαι ἐπιτίμησιν σοφοῦ, ὑπὲρ 
ἄγδρα ἀκούσοντα ἄσμα ἀφρόνων " ὅτι ὡς φωνὴ 
τῶν ἀκανθῶν ὑπὸ τὸν «16δητα, οὕτως ὁ γέλως τῶν 
ἀφρόνων. 

Tév ἀντιθετιχῶς ἐχφερομένων ἐχόμενος Eo, 
πρεπόντως ἀποδιαστέλλει τῶν χειρόνων τὰ χρείττω, 
καὶ τίθησιν ἀληθῇ δόξαν, καὶ προσαγορεύει τὸ λυσιτε. 
λὲς ἀγαθὸν, καὶ κατὰ τὸ ἀχόλουθον τὸ ἀντιδιαστελλύ- 
μενον πονηρόν, Ei γὰρ xa δοκεῖ πὼς χατὲ ew 
χρισιν ε τὸ ἀγαθὸν » ὀνομάζειν, ἕν τῷ φάσχειν, 
« ὑπὲρ ἄνδρα ἀχούοντα ἄσμα ἀφρόνων, » ἀλλ᾽ o 
ὡς ἀγαθοῦ καὶ τούτον παραλαμθανομένου, τὴν 
« ὑπὲρ » τίθησι πρόθεσιν" ἀλλ᾽ ὡς xat! αὐτὸ μὲν 
ἀγαθοῦ πεφυχνίας τῆς ἐπιτιμήσεως τοῦ σοτοῦ͵ T7 
νηροῦ δὲ τοῦ ἄσματος τῶν ἀφρόνων. Τοῦτο μὲν γ}) 
πρὸς πᾶσαν πέφυχε χαταθέλγειν ἡδυπάθειαν car 
χιχὴν, καταγοητεῦον τῶν ἀχονόντων τὰς ἀχοὰς, χαὶ 
παρασύρην xal χατασπῶν τὴν ψυχὴν εἰς τὰς ἀναι- 
ρετιχὰς xal φθαρτιχὰς τῆς πρὸς θεὸν φερούσης 
ὁδοῦ πράξεις ἀτόπους. Ἐκχεένη δὲ τούτων ἀπάντων 
ἀναστέλλει τοὺς λογισμοὺς, xal στυγητὰς xal geo 
χτὰς ἡγεῖσθαι παρασχενάζει τὰς ἐμπαθεῖς χαὶ gid- 
ἡδόνους χινήσεις τοῦ σώματος. Τὸ ᾷσμα τῶν ἀφρόν 
νων διαχεχυμένας ποιεῖ τὰς τῶν πεπυσμένων vag 
δίας, χαὶ χαταθηλύνει xal χκαταμαλαχίζει τοὺς 1 
γιτμοὺς, καὶ πρὸς γέλωτας ἀτάχτους xal pryue 
φώνους μεταχαλεῖται xat διατίθησιν, Ἡ δὲ τοῦ ov 
φοῦ ἐπιτίμησις ἔμπαλιν συστέλλει τῆς UI tài 
κινήσεις, xai χατανύσσει τὴν xapblav, xay baxpan 
ῥοὰς ἀναπέμπειν εἰσηγεῖται διὰ τῶν ὀφθαλμῶν, 
Τοῦτο δὲ χατ᾽ αὐτὸ πέφυχεν ἀγαθὸν πάντως, ὡς Un 
σιφόρον xal σωστιχὸν, ἐκεῖνο δὲ πονηρὸν, ὡς Pi 
πτιχὸν τῆς σωτηρίας χαὶ φθαρτιχόν. Διὰ “«οὐτό ζ᾽ 
σιν, € Ὅτι ὡς φωνὴ τῶν ἀχανθῶν ὑπὸ τὸν λέδηται 
οὕτως ὁ γέλως ὁ τῶν ἀφρόνων. » Σημαντικὸ; 1? 
ἔστιν ὁ τῶν ἀφρόνων γέλως τῆς προσούσης αὐτοῖς 
ἀπροσεξίας χαὶ διαχεχυμένης χαρδίας xal μηδαμῶς 
νηφούσης ἐν τοῖς ὀνησιφόροις xal σωστιχοῖς, ὃν 5f^ 
mov ἐστὶ σημαντιχὴ καὶ τῶν ἀκανθῶν ἡ φωνὴ 79 
tol; μὴ βλέπουσιν αὐτὰς Ex τοῦ μόνον τὸν viet 
ἀχούεσθαι τῆς σφῶν χαταχαύσεως" ὁ γὰρ ve 
αὐτῶν χαρακτηρίζει τῆς ὑποχειμένης ὕλης τὸ εἶδος, 
καθὼς ὁ γέλως τῶν ἀφρόνων χαραχτηρίζει καὶ χωρὶς 
ἄλλης τινὸς διαγνώσεως τὴν τῶν γελώντων σὺν 


tum, mores scilicct cujusque et affectiones, externus D εσίαν. Διὰ τοῦτο πάλιν τὸ λόγιον“ ε Στολισμὸς ἂν 


quibusdam veluti figuris atque notis designet. Enim- 
vero subjecit sapiens Ecclesiastes : 


δρὸς xal βῆμα ποδὸς καὶ γέλως ὀδόντων ἀγγέλλουϑι 
τὰ περὶ αὐτοῦ. » Πέφυχε γάρ πως τὴν κατάσταδ' 


τοῦ ἐντὸς ἀνθρώπου χαραχτηρίζειν ὁ ἔξωθεν ὡς διά τινων εἰχονιχῶν χαραχτέρων xal σχημάτων 
τῶν ἰδίων ἡθῶν δηλονότι xal χινημάτων. ᾿Αμέλει τοίνυν ἐπέγαγεν ὁ cogb; Ἐχκλησιχστῆς " 


8 IX. 


Vgns. 7-8. Etiam hoc vanitas. : quoniam calum- 
ria circumfert sapientem , εἰ perdit cor vigoris 
ejus (61). 


(39) Apud LXX legitur ἀχούοντα isua, οἱ dcsi- 
leratur ὅτι ante ὡς φωνή. 

(nt) Ecclesiastic. xix, 27, sed apud LXX fic 
pnus, “τηλισμὸς ἀνζοὸς καὶ "C ὀδόντων xal 

*pata ἀνθρώπου ἀναγγέλλει τὰ περὶ 32129. 


hai ye τοῦτο ματαιότης " ὅτι ἡ συνοφαῦτ a 
περιφέρει σοφὸν, xal dxoAdíec τὴν παρξίαν εὖ» 
tor(ac avtov. 


(61) At LXX habenti τὴν xagbigv εὐγενείας 0^ 
τοῦ, in exemplaribus utique tantum , qu£ v 
versasmpus : pam qum vidil llierongmus v μά 
νίας exbibebaut. 


697 


IN ECCLESIASTEN. — LID. VI. 


0^8 


Τάχα δὲ τις Ev τούτοις ἀπορήσειε λόγος, xal φῆ- A — Erit fortasse, qui ad hec anceps hxreat, ac 


σειεν" ὡς χαλῶς μὲν εἶπε xal πρηοσηχόντως ματαιό- 
τητα τῶν ἀφρόνων τὸν γέλωτα " ματαιότης γὰρ ὄν - 
τως ἐστὶν, ὡς μάτην γενόμενος, ἀλλ᾽ οὐχ ἐπ᾽ ὀνγ- 
σιφόρῳ τινὶ χαὶ λυσιτελεῖ τὴν ἡδονιχὴν διάθεσιν τῆς 
ψυχῆς ἐνδειχνύμενος. Τί δήποτε δὲ περὶ συχοφαν- 
τίας ἀμέσως διείληφε, τῆς τὸν σοφὸν περιφερούσης 
χαὶ διαλυούσης τῆς χαρδίας αὐτοῦ τὴν εὐτονίαν - 
Ποία; ἀχολουθίας ἔχεται τοῦτο μετὰ τὸ φάναι, « Καί 
γε τοῦτο ματαιότης ; » Περὶ τοῦ γέλωτος δηλαδὴ 
πὧν ἀφρόνων, ὡς αἰτιολογιχὴν ἀπόδοσιν προδάλ- 
λεσθαι καὶ εἰπεῖν, « Ὅτι ἡ συχοφαντία περιφέρει 
σηφὴν, χαὶ ἀπολλύει τὴν καρδίαν εὐτονίας αὑτοῦ. » 
Τοῦτο δοχεῖ πω: ἀσυνάρτητον εἶνα! καὶ πόῤῥω τῆς 
ἀχολονθίας τῶν εἰρημένων. ᾿Αποχριθήσεται δὲ τῆς 
ἀλτθείᾳς λόγο; χαὶ φήσειεν * ὡς αἱ μυστιχαὶ θεω- 
ρίαι τῶν θεοπνεύστων Γραφῶν μυστιχωτέρας ἔχουσι 
xal τὰς ἐννοίας xai τὰς ἀποδόσεις τῶν λόγων " χαὶ διὰ 
&05t0 μᾶλλον εὔρηται πᾶσαν ἀχολουθέαν τὸ προχεί- 
μενον ἀποσῶζον. Εἰπὼν γὰρ, « Ὡς φωνὴ τῶν ἀχκαν- 
0v ὑπὸ τὸν λέδττα, οὕτως ὁ γέλως τῶν ἀφρόνων * 
xa! γε τοῦτο ὑαταιότης " » xal διενθυμηθεὶς, οἷα 
εἰχὸς, ὡς οἱ tat; ἀνθρωπίναι; εὐετηρίαις χαὶ yap- 
povatg χαὶ φιληδονίαις xal γελωτοποιοῖς θέαις xal 
φωναῖς ἑκουσίως ὑπενεχθέντες, καὶ μηδεμίαν φρον- 
εἶδα τιθέμενοι τοῦ μέλλοντος αἰῶνος, ἀποδλέποντες 
πρὸς τὴν σοφῶν ἀνθρώπων χατάστασιν xal τὴν πά- 
σης εὐλαδείας ἀνάμεστον ζωὴν χαὶ πολιτείαν, xa- 
ταγελῶσιν αὐτῶν τῆς προσεχτιχωτέρας xal νηφα- 


λεωτέρας xal πνευματιχῆς διαγωγῆς καὶ διατριδῇς, αὶ 


γέλωτας αὑτῶν χαταχέοντες ἀχρατεῖ;, xat συχοφαν- 
κίας χατάγοντες, καὶ διαδολὰς ῥαψῳδοῦντες, xat 
λέγοντες, ὦ; Μάτην τὰ μὲν ὁρώμενα παρορῶσι, χαὶ 
st» ἤδη βλεπομένην ζωὴν παραδλέπουσι" τῶν οὐχ 
ὁρωμέ.ων δὲ xal μὴ βλεπομένων ἀντέχονται διὰ 
πίστεως, Xil τλῆ παθοῦσι, χαὶ λύπας χαὶ ὑλίψεις xal 


(01) Sic olim Gregorius Narianzenus, cum. Athc- 
bis Julianum novisset, et cutn eo congressus esset, 
jain tim nihil abillo boni r-ipublicae causa speran- 
éum, multum tali timendum, ex fiabitu cjus as- 
pectuque. eognovit : Οὐδενὸς γὰρ, inquit, &cóxet 
pot σημεῖον εἶναι χρηστοῦ, αὐχὴν ἀπαγὴς, ὦμοι 
πα λόμενοι χαὶ ἀναστηχούμενοι, ὀφήαλμὸς σοδούμενος 
καὶ περιφερόμενο; xat μανιχὸν βλέπων, πόδες ἀστα- 
τοῦντες χαὶ μετοχλάζοντες, μυχτὴρ ὕδριν πνέων 


dicat: Recte quidem ac merito risum stultorum 
appellavit vanitatem. Est enim revera vanitas, cum 
temere erumpat , neque illam animi voluptatem in 
re aliqua utili conducibilique positam ostendat. Αἱ 
cur illa protinus dc calumnia subtexuit, qua sapien- 
tem circuinfert, et coriis ejus vigorem dissolvit (51*)? 
Quo enim hzc pacto ab iis pendent, quz: modo 
dixit , « Etiam lioc vanitas? » de risu nempe stul- 
torum locutus, quasi causam effectricem demon- 
strare velit, et addat : « Quoniam calumnia cir- 
cumfert sapientem, οἱ perdit cor vigoris ejus.» Hzc 
nimirum haud 179 connexa videntur esse, et lon- 
ge ab iis abire, quz dicta sunt. At responsum huic 
ex vero dabit, qui dicat, mysticas-Litterarum divi- 
narum contemplationes iis esse verbis abditas, quie 
et ad intelligendum et ad iuterpretandum paulo 
difficiliora sint : itaque qui hoc noverit, inventu- 
rum, quam tota sibi sententia constet. Nam cum 
ait : « Sicut vox spinarum sub olla, ita risus stul- 
torum : etiam hoc vanitas (62), » illud quoque, ut 
par erat, animadvertit, qui humanas prosperitates 
secundasque res et jucunda spectacula ac suaves 
voces studiose consectantur, nec ullam futuri zvi 
curam suscipiunt, eosem, cum ad sapientium viro- 
rum instituta oculos convertunt, et vitam eormv 
pudoris plenam vident , deridere tantam tamque 
impensam ac sobriam animi occupationem, εἰ 
convicia in eos jacere nullo ludibrii modo , calum- 
niasque instruere ac dolos, dicltitare etiam , temere 
abiis, qu:e apparent negligi, et quam usurpant vitam 
contemni : qu:e vero. non apparent nec spectantur, 
ca (ide przesumi, eorumque causa :erumnosam duci 
vitm, et dolores, angustias, cruciatus optari in- 
utiles strenueque perferri, quorum nihil profuturues» 
iis sit, cum nuila futurorum bonorum , qua spera- 


gnificantia, risus protervi εἰ exas:uantes, nutus. et 
renulus omni raiione carentes, sermo  heerens spiri- 
(uque intercisus, interrogationes. precipites et impe- 
riw, responsiones his nihilo meliores, alie in alias 
ínsultuntes, non autem graves εἰ constanles, nec eru - 
ditionis ordine progredientes. Quid singula describere 
opws est? talem ante opera disperi, qualem operibus 
postea cognoti. Quod si quidem ex iis, qui tum simul 
erapt atque audiebant, nunc mihi praesto essent, haud 


xai περιφρόνησιν, προσώπου Gyraaticpol xaza- pp egre tesiareutur. Ad quos, ut μας conspexi, etatine 


γέλαστοι τὸ αὐτὸ φέροντες, γέλωτες, áxpatel τε 
xal βραασματώδεις, νεύσει: xal ἀνανεύδεις σὺν οὐ 
δενὶ λόγῳ, λόγυς ἱστάμενος xal χοπτόμενο: πνεύ- 
Aat, ἐρωτήσεις ἄταχτοι xal ἀσύνετοι, ἀποκρίσεις 
ουδὲν τούτων ἀμείνους, ἀλλήλαις ἐπεμδαίνουσαι xal 
οὐκ εὑὐσταθεῖς, οὐδὴ τάξει προΐυῦσαι παιδεύσεως. 
{{ àv τὰ γαθ᾽ ἔχαστον γράφοιμι; τοῦτον πρὸ τῶν 
ἐογηων ἐθεασάμην, ὃν χαὶ ἐπὶ τῶν ἔργων ἐγνώρισα. 
ναὶ εἴ μοι παρῆσάν τινες τῶν tT, v:xauza. συνόντων 
xai ἀχοηυσάντων, οὐ χαλεπῶς àv ἐμαρτύρησαν. Οἷς 
ἐπειδὰν ταῦτα ἐθεασάμην, εὐὐὺς ἐφθεγξάμην, Οἷον 
καχὸὼὸ» ἡ Ῥωμαίων τρέφει  χαὶ πρυαγυρεύσας xai 
γενέσθαι ψευούμαντις ἐμαυτοῦ χατευξάμενος. Id est: 
ieque enim mihi boni quidquam significare videban- 
Iur cervix mirime firma, humeri agitali sublatique, 
oculus ragus εἰ oberrans ac [uriosum quiddam in- 
t^cns, — pedes instubiles εἰ DIuubantes, nasus contu- 
Miestdin spirans, cultus lineamenia idicula idem si- 


his verbis usus sum : Quale lomanorum res alit ma- 
lum ! prefatus licet, ac mihi, ut falsus essem vales, 
imprecatus. (Orat. quarta adv. Julian.) 

(62) Non multam ab his abiit Amama, cum illa 
ad hunc locum ascripsit : « liec videtur esse ratio 
connexionis : Quia. de stu'tis dixerat, vitandas co- 
rum blanditias et quantumvis amcenum et suave 
vitae genus, quod cuin aliorum oppressione conjun- 
clum est, subdit: Propterea te plane a toto. vile 
genere stultorum revocatum velim, quia si illos 
sectabere, iniquus. quzstus, quem illi sectantur, 
ut placidius vivant, eliam sapicntem insanum ef. 
ficiet, et corruptela, mentem perdet, Sic Mercerus. 
Kimchius οἱ alii aliter. Vide Mercerum. Sunt qui 
13 per sane, cerle, reddunt , et nullam. hic esse cou- 
nexionem volunt, ut soleL lieri istis locis, ubi sem- 
tenti: οἱ proverbia congeruntur. » 


999 


S. GREGORII AGRIGENTINI 


Lx 


verant, przemia inventuri sint. Enimvero dum hzc A Χαχοπαθείας ἀνονήτους ἀνθαιροῦνται χαὶ glpea: 


insipientes garriunt, szxpe qui sapiens esse videtur, 
cum ea crebro perpetuoque audiat, despondet ani- 
mum, atque in virtutis studio et recte factis virilem 
constantiam ac robur remittit; tanquam qui ob 
stultorum contumelias gravi niinium tristitia ac do- 
lore oppressus fuerit. 

θοῖς xat σπουδαίοις ἔργοις χαθυφίησιν * 
ὁὀνειδισμῷ. 

Hine enim cum Davide propheta ia eos etiam 
questus prorumpit : « Ecce isti peccatores et abun- 
dantes in seculum obtinuerunt divitias . » Et ite- 
rum : « Mei autem pene moti sunt pedes, pene effusi 
. Bunt gressus mei; quia zelavi super peccatores, 
pacem peccatorum videus "δ. » Àc rursum : « Usque- 
quo 179 peccatores, Domine, usquequo peccatores 
gloriabuutur : effabuntur et loquentur iniquitatem, 
loquentur omnes, qui operantur injustitiam **? » 
Atque eliam cum Jeremia : « Quare via impiorum 
prosperatur ** ? » et cum athleta illo pietatis Jobo ; 
« Gemens dimittam adversum eum eloquium meum, 
loquar in amaritudine animz mez, et dicain Do- 
mino, Ne me impium esse doceas; et quare me sic 
judicasti ? an bonum est tibi, si inique egero , quia 
repudiasti opera manuum mearum , et ad consilium 
impiorum animadvertisti? uum ut honoo videt, tu 
despectas (63)? » 

Hujusmodi ergo in sermones sapiente etiain 


L4 
0:Q 


prolapso ob instructas sibi a stultis calumnias et C 


perpetuas eorumdem obtrectationes et convicia et 
ludibria; cum ille subinde ad se cito redeat, et su- 
pervenientibus ipsi facile, ut humana imbecillitas 
fert, cogitationibus, qux virum non deceant, ani- 
mum item ac linguam ad gratiarum actionem rur- 
sum convertat, atque ad laudem optimi Conditoris 
nostri Dei ac Domini, qui omnia divinitus ponderat,: 
et justa lance liominum res  amdinistrat, sapien« 
ter omnino atque utiliter; idcirco sapiens Ecclesia- 
sies subjecit protinus : 


- 


γενναίως, ἐξ ὧν οὐδὲν ὠφεληθήσονται, μηδεμίαν 
τῶν ἐλπιζομένων αὐτοῖς μελλόντων ἀγαθῶν εὑρ!- 
σοντες &pot6fiv. Ταῦτα δὲ λεγόντων τῶν ἀφρόνων ὁ 
σοφὸς εἶναι δοκῶν, ἀχούων ἀλλεπαλλήλως χαὶ τιν 
εχῶς, πάσχει πολλάχις ἀγεννὲς πάθος, xol τὴς d 
ῥενωποῦ χαρδίας τὴν συντονίαν τὴν ἐπὶ τοῖς ἀν. 


δὴ πληρωθεὶς ἀχθηδόνος xai λύπης ἐπὶ τῷ τῶν ἀ-ρόν 


Πρόεισι γὰρ ἐντεῦθεν καὶ εἰς τὸ φάσχειν pri 
τοῦ προφήτον Δαδίδ' « Ἰδοὺ οὗτοι ἀμαρτωλὶ χε 
εὐθηνοῦντες εἰς τὸν αἰῶνα, χατέσχον πλούτου" 
xal πάλιν, « Ἐμοῦ ὃὲ παρὰ μιχρὺν ἐσαλεύ᾽λν 
οἱ πόδες" παρ᾽ ὀλίγον ἐξεχύθησαν τὰ διαδέμηι: 
pou* ὅτι ἐζήλωσα ἐπὶ τοῖς ἀνόμοις εἰρήνην ἀμ 
τωλῶν θεωρῶν. » Καὶ πάλιν, « Ἕως πότε ἀμαρτιν 
λοὶ, Κύριε, ἕως πότε ἁμαρτωλοὶ χαυχήσοντα!ι " clc 
ξονται xal λαλήσουσιν ἀδιχίαν * λαλήσουσι πάντ; 
οἱ ἐργαζόμενοι τὴν ἀνομίαν ; » Καὶ μέντοι xai yc 
τοῦ Ἱερεμίου * « Τί ὅτι ὁδὸς ἀσεδῶν εὐοδοῦται; o ml 
πάλιν μετὰ τοῦ ἀθλητοῦ τῆς εὐσεθείας Ἰώδ᾽ « Ec 
νων ἀφήσω ἐπ᾽ αὐτὸν τὰ ῥήματά μου λαλέσω ἃ 
πιχρίᾳ ψυχῆς συνεχόμενος, χαὶ ἐρῶ πρὸς Kop 
Mf, με ἀσεθεῖν δίδασχε * xal διὰ «( με οὕτως ἔχ" 
νας ; ἣ xaXóv σοι, ἐὰν ἀδιχήσω, ὅτι ἀπεῖτα;: ls 
χειρῶν μον, βουλῇ δὲ ὁσεθῶν προσέσχες ; $ 972 
ὁ βροτὸς ὁρᾷ, καθορᾷς ; , 

Πρὸς τοὺς τοιούτους οὖν λόγους ὑπενεχθέντος ur 
τοῦ σοφοῦ διὰ τὴν τῶν ἀφρόνων γενομένην εἰς aii 
συχηφαντίαν xal διαβδολὴν συνεχῇ, xal τὸν xat 
λωτα καὶ τὴν παροινίαν" εἶτα πάλιν θᾶττον zr: 
ἑαυτὸν ἑπανιόντος, καὶ τῶν πρὸς μικρὸν ἐπανελδ.." 
σῶν αὐτῷ μὴ προσηχουσῶν ἐυθυμήσεων ἐξ ἀν)». 
πίνης μιχροψυχίας, καὶ πάλιν πρὸς εὐχάριστον Ξ' 
νεσιν xal δοξολογίαν καὶ τὴν καρδίαν xal τὴν ru 
τᾶν χινήσαντος τὴν πρὸς τὸν ἀγαθὸν ἡμῶν Dietz 
xai Θεὸν xal Δεσπότην, τὸ τὰ πάντα Ozon 

“ταλαντεύοντα, καὶ δικαία τρυτάνῃ τὰ ἀνθχυ ὁ 
πανσόφως. διοιχοῦντα xal συμφερόντως : ἀμέλι 
ἐπήγαγεν ὁ σοφὸς Ἐκχλησιαστῆς . 


$X. 


Vens. 9. Bonum est novissimum sermonum super D 


principium ejus. 

Sermones, qui primum ex bumana infirmitate , 
atque in ipsa mentis perturbatione adversus ,Deum 
supremum prolati sunt, ut ut a servo prodierint pio 
atque benevolo, ac Domini tantum causas ignoran- 
te, si cum eo sermone compares, qui ἃ sapiente 
scilicet sub finem pronuntiatus est, quique laudem 
contiaet et gratiarum actionem de omnibus, quae 
per orbem administrantur, hic utique multo melior 
et conveniens ac consentaneus reperiatur. Nam qui 
revera sapiens sit , quidquid circa bominum vitam 
constitutum videat ac noscat,, ita debet admittere , 


᾿Αγαθὴ ἐσχάτη Aóror ὑπὲρ ἀρχὴν αὑτοῦ. 


Τῶν ἐξ ἀνθρωπίνης μιχροψυχίας xac àpyk t 
τοῦ σάλου τῶν λογισμῶν προελθόντων λόγων 5^5 
τὸν ἐπὶ πάντων Θεὸν, ἁγιοπρεπῶς μὲν χαὶ ἴτ' 
εὐγνώμονος οἰχέτου, τὰς αἰτίας δὲ οὐ γινώσχγ 
τῶν ὑπὸ τοῦ Δεαπότου διοιχουμένων " ὑπὸ τοῦ τ᾽ 
δηλαδὴ προσαγορευθέντος ἡ ἐπ᾽ ἐσχάτων vv" 
τῶν λόνων εὐχαριστήριο; αἴνεσις ὑπὲρ πάντων 
κατὰ χόσμον διοιχουμένων, ἀγαθὴ μᾶλλον deo 
xai πρέπουσσ xai χατάλληλος. Ὃ yàp eoph ^' 
ὄντι πᾶν ὃ βλέπει xal διαγινώσχει διοιχούμενον ts 
τὴν ἀνθρωπίνην ζωὴν, μετ᾽ εὐχαριστίας ὀφείλει apt 


7 Psal. rxxu, 13. ** 1... 9, ** Psal, xci, 9. ** Jerem. xm, 1. 


(65) Jub x, 1 seqq. Sed apud LXX legimus, ὅτι ἀπείπω ἔργα y: 


t pv Lr prp 





100} 


IN EÉCCLESIASTEN. — LIB. VI. 


1002 


cledüat, xav πρὸς λυσιτελεστέραν ἐἔχδοχῆν alyu- A ut et gralias agat, et judicio addicto niliil utilius 


αλωτίζειν καὶ &opiseu. ᾿Αμέλει τοίνυν ἐπήγαγεν * 


habendum censeat (64). Jam vero addit : 


$ XI. 


Aryiüv μαχρόθυμδς ὑπὲρ vynAórv πνεύ- 
ματι, 

Τὸ μέγα τῆς μαχροθυμίας χατόρθωμα καὶ πᾶς 
ὁ τῶν ἀγίων προφητῶν xal τῶν πανευφήμων ἀπο- 
ct/Àuv χατάλογος ταῖς ἀνωτάτω χατεσήμηνεν seb- 
φημίαις, ἃς μακρὸν ἂν εἴη πρὸς τὸ παρὸν ἀνελίτ- 
*siy xal φάσχειν. ᾿Αλλὰ γὰρ καὶ τὸν Θεὸν αὐτὸν ol 
θεολόγοι μαχρόθυμον ὀνομάζουσι, Φησὶ γὰρ ὁ προ- 

- οἥτης Ναούμ" « Κύριος μαχρόθυμος, xal μεγάλη 
ἡ ἰσχὺς αὐτοῦ, xal ἀθῶον οὐχ ἀθωώσε: Κύριος. » 
Καὶ πολλῷ δὲ πρώην ὁ προφήτης Δαδίδ'" « 'O θεὸς 
χριτὴς δίχαιος xat ἰσχυρὸς καὶ μαχρόθυμος, καὶ gi 
ὀργὴν ἐπάγων χαθ᾽ ἑχάστην ἡμέραν. » Καὶ προσέτι 
πρόπαλαι Μωῦσῆς ὁ θεοφάντωρ᾽ « Κύριος ὁ Θεὸς 
μαχρόθυμος καὶ πολυέλεος καὶ ἀληθινός. » El δὲ xai 
θεοπρεποῦς ἰδιότητο; εὕρηται ἔχων κατόρθωμα πᾶς 
ἄνθρωπος ὁ τὴν μαχροθυμίαν χτησάμενος * ἀραρότως 
ἅμα xal προσηχόντως καὶ νῦν φησιν ὁ σοφὸς Ἐχ- 
χλησιαστῆς * « ᾿Αγαθὸν μαχρόθυμος ὑπὲρ ὑψηλὸν 
πνεύματι" » μιμητὴν τὸν τοιοῦτον τῆς θείας ἀγα- 
θότητος xal μαχροθυμίας παρισνὰς ἀριδήλως " οὐχὶ 
χατὰ σύγχρισιν οὕτως ὀνομασθέντα « τοῦ ὑψηλοῦ 

τῷ πνεύματι, » χἂν οὕτω τὴν λέξιν διεσχημάτισεν. 


. 


17456 Donum est sapiens super excelsum animo. 


Eximiun patientite propositum omnis et saneto- 
ram prophetarum et clatissimorutn apostolorum 
eliorus summis plane ornavit preconiis, qus lon- 
gum esset hoc loco explicare ac referre. Quin etism 
Deum ipsum theologi patientem appellant. Naum 
enim propheta dixit : « Dominus patiens , et magna 
virtus ejus; et mundans noh faciet innocentem Do- 
minus δ". » Ac multo antea propheta David: « Deus 
judex justus et fortis et patiens, nec iram inducens 
per singulos dies **, » Tum et longe prius Moyses 
theologorum princeps: « Dotninus Deas patiens ct 
mulie misericordiz et verax (05) » Jam sl qui- 
cunque hominum patientiam sibl comparaverit, is 
proprietatem habere videtur, quz Deo ipsi conve- 
nit; 'apte nunc etiam congruenterque aii sapiens 
Ecclesiastes : « Bonum patiens super excelaam ani- 
mo ; » divine hunc bonitatis atque patientie imi- 
tatorem non obscure constitueus : pec tamen sic 
appellans, quasi cum eo comparet, quem « excel- 
sum animo » nominavit : esto, id diclio pra se 
ferre videatur. Nam hic « excelsus animo » est, 


ε Ὑψηλὸν » γὰρ « τῷ πνεύματι » νῦν τὸν ὑπεραι- c, qui animo elatus et superbia fastuque alta petens , 


ρόμενον καὶ μετεωριζόμενον ταῖς ἰδίαις φλεγμοναῖς 
τῆς καρδίας καὶ τοῖ; τῆς ὑπερηφανίας ἱστίοις ὑπερ- 
ζιρθαι φρονοῦντα τῶν ἀνθρωπίνων μέτρων, xal πᾷν- 
πας ἄλλους οἰόμενον ἀφιέναι κατόπιν. 

Τοῦτο δὲ χαθ᾽ αὑτὸ πονηρόν ἐστιν" ὥσπερ χαθ᾽ 
αὑτὸ πέφυχεν ἀγαθὸν τὸ εἶναι μακρόθυμον * τὰ δὲ 
κατ᾽ ἐναντίωσιν ἄχραν τὴν ἀντίθεσιν ἔχοντα, τῇ συν- 
6fxn τῶν λόγων τὴν διαφορὰν ἀσύγχριτον ἔχουσιν. 
Οὐκ ἄρα κατὰ σύγχρισιν ἀγαθὸν ὠνόμασε τὸν μα- 
χκρόθυμον, ἀλλ᾽ ὡς ἐν τοῖς ἄλλοις πᾶσι τοῖς προσ- 
εχῶς τῷ λόγῳ τῆς ἀντιθέσεως εἰρημένοις, οὕτω xal 
νῦν τὴν ὄντως οὖσαν ἀληθῆ δόξαν ἐπὶ τῷ paxpo- 
Ούμῳ χατήγγειλεν, ὡς ἔμπαλιν ἐπὶ « τὸν ὑψηλὸν 
τῷ πνεύματι,» τὴν ἐναντίαν ὀνομασίαν κατὰ τὸ προσ- 


velis quodammodo viam hominibus negatam te- 
nuisse sibi videtur, ei unus caeteros omnes post 
reliquisse. . 


Hoc vero ipsum per se malum est; quemadmo- 
dum per se bonum est, esse patientem. Tum que 
inter &e summam habent oppositionem, si confe- 
rantur , omnis comparatio discrimine tollitur. Non 
igitur patieutem ex comparatione bonum appellavit , 
sed ut in reliquis omnibus, qua secundum quamdam 
opposilionis rationem efferre voluit, ita et nunc 
veram et solidam gloriam patienti attribuit; sic- 
ut e contrario appellationem adversam, 175 quse 
ex opposito judicio eritur ac subsudienda est, im- 


υπαχουόμενον ἐν τῇ συνακολουθήσει τῆς ἐναντίας D posuit illi, quem « excelsum animo » nominavit. 


ὑπολήψεως τέθειχε. Διὰ τοῦτο φησί που Παῦλος ὁ 
μέγας ἀπόστολος * « Μὴ τὰ ὑψηλὰ φρονοῦντες, ἀλλὰ 
ταπεινοῖς αυναπαγόμενοι. » Μαχρόθυμον δέ 
φησιν ἀγαθὸν τὸν μὴ διὰ μιχροψυχίαν ὑπερδάλλου- 
σαν κἀπὶ τοῖς τυχοῦσι μάθην παροργιζόμενον καὶ 
- ἔῆης ἐχτεθηριωμένον καὶ πάσης ἀγριότητος πλή- 
oT ἐπιδεικνύμενον * ἀλλ᾽ ἐπὶ μὲν τῶν ἀναφερομένων 
ἐς ξαυτὸν παροινιῶν καὶ πλημμελειῶν ὑπό τινων 
'τέρων ἐλαττόνων, f| καὶ μειζόνων ἀποσώζοντα τὸ 
Ido YT)tov, xal μηδαμῶ; παροξυνόμενον τοῖς τοιού- 
xii, 16. 


efi: 
* δίς 


δι Nahum 1,5.  *! Psal. vir, 11. 53 Rom. 


(64) Quo pertinent illa Chrysostomi (In psal. 
φιλονειχεῖν μαν- 


h 
ἀμηχάνοις γὰρ φι- 
υϑειχοῦκεν πράγμασι, xat σφόδρα ὑπερδαίνουσι 
ἄταν φύσιν χτιστήν. ld est : Non oportet ergo ni- 
dum contendere, ut in. omnibus discas Dei admini- 


x vas. ἢ: Aet τοίνυν ἐν ἅπασι μὲν 
ἅἄνεεν ποῦ θεοῦ τὴν διοίχησιν * 


PaTROL. On. XCVIIL 


Propterea ait quodam in loco Paulus magnus apo- 
stolus : « Non alta sapientes, sed humilibus con:en- 
lientes 55. » Bonum autem appellat patientem, non 
qui ex nimia animi. imbecillitate, ob ea etiam, quae 
temere contingunt, ira accenditur, ac feriuos mores 
et, agrestem plane ferociam ostentat : sed qui alio- 
rum eontumeliis atque conviciis sive minorum sive 
majorum appetitus, pacatum servat animum, nec 
ullis earum rerem stimujis commovetur. Ceterum 
si qub se virum et honestum et veritatis studio- 


atrationem : 46 rebua. enim immensis contendimus, 
ei qua creatam omuem naturam longe superant. 

(03) Exod. xxxiv. 6. AL LXX habent, Κύριος ὁ 
Θεὸς οἰχτέρμων, καὶ ἐλεήμων, μαχρόθυμος xal πο- 
λυέλεος χαὶ ἀληθινὸς... 


32 


:mr--w — ——————— — 


1603 S. GREGORII AGRIGENTINI "τ 


. "ἢ 


sum et Deo charczm ac virtuti deditom przstet, et ἃ τοῖς. Ὅταν δ: τις ἄνδοωξος Ξπουξαΐος 11: —. 


quosdam viderit injusta loquentes atque impia ad- 
versus summam Dei bonitatem ac majestatem, vel 
tyrannidem exercentes in pupillos et viduas et pau- 
peres, ae nuilo jure et per vim proximum quemque 
rebns suis spoliantes : tum is profecto qua decet 
ira et indignalione suecenseal , oportet, eontra im- 
probos εἰ veritalis adversarios ae mendacii con- 
scios. Sed enimvero singula considerare diligenter, 
et caute tam ofera quam sermones perpemdere 
rorum qui vitam nobiscum agunt, necesse est. 
ut- neque soperbiz vitie aut. animi imbecillitate iis 
irascamur , qui nihil a pietate discesserunt ; neque 
rursum taciti feramus et poalienter eos toleremas , 
qui contrariam viiz rationem iniere . Sic. enim 
mansuetudo nostra et patientia, sic ira etjam atque 
indignatio Domino e£ bono et justo heminumque 
amanti grata sine dubio futura est, nam boc ipsum 
conürmans sapiens Ecclesiastes iis, quae sequuntar, 
adjecit protinus : 


6r; xai δεοτιλὴς καὶ φιλάπαλος Ürárr-al -ινα: " 
xíag λαλοῦντας xul βλασσημῖας d; τὸ Ὁ»: ἡ, 
ϑεοπρεποῦς ἀγαβάτητος παὶ μεγαλωσύννς. ἔν 
δυνασττύοντα: τῶν ἀρφανῶν παὶ τῶν χηρῶν τὰ τ΄ 

πτωχῶν, xil τὰ τῶν πλησέων ἀφατρηυ Σέντις rni 


μόνην τυραυνιχὶν ἐξ οτἝαν Χχαὶ xztà baro 
τηνιχαῦτα xai τὸν προσήχοντα θυ πὸ» χαὶ το 


καίαν ὀργὲν ἐξ ἀνάγχης musto ὀφείλει χατὰ τὸ τ΄ 
νυρευομένων xal τῆς ἀληθείας ἀντιπάλων nc. 
ιστόρων τοῦ ψεύδους. XpR τοίνυν ἐπὶ zio το: 
ἐχειν ἀχριδῶς χαὶ νήφειν τοῖς ἔστοις iiiv 
πἀς διατριόὰς μεθ᾽ ἡμῶν ποιουμένων καὶ μήτ’ 


ὑπερηφανείας ὄγχην ἢ πάθο: μιχραύυχίΣς nc 
ζεσθαι χατὰ τῶν μηδαμῶς ᾿σεδηκότων᾽ un 


πάλιν ἀνέχεσθαι καὶ περαστωπᾶν χαὶ unb. 
ἐπὶ τῶν τὰ χατ᾽ ἐναντίωτιν ἔχφερόμενα ἔρωτας, 
Οὕτω γάρ καὶ τὸ πρᾶον μῶν xal μαπρόδη2πν, x 
μέντοι xat ó θυμὸς καὶ f ὀργὴ παρὰ τῷ iribs τ. 
διχαίῳ xal φιλανθρώτῳ Κυρξῳ τὴν &xoleyn 'τ» 


σιν ἀριδήλως. Τοῦτο γὰρ xat ἐμπεδῶν xal τοῖς ἑπομένοις ὁ σοφὸς Ἐχχλησιαστὴς ἀλέσως b 


fyavt * 


3 XH. 


Vgas. 9. δὲ fesiinaveris in. spiritu (tuo irasci; 


quia (uror ín sinu stultorum requiescit (66;. 


kdem enim id est, ac si diceret : Cave ne levi de 
ceusa indigneris, ac temere vel ex mentis superbia 
vel ex animi imbecillitate iis succenseas , qui nibil 
alversus Deum deliquerunt, ant quos in crimen 
voluntate lapsos esse non constat. Quin etiam, quan- 
tum fas est, cura, ut 176 patiens sisatque indulcens, 
eum iis etiam, qui minimis in rebus delinquunt : 
et omni studio enilere , ut virsis mansuetus atque 
magnanimus; ne ie quoque sacre Litterz stultum 
sppelleat. Ait enim : « Quia furor in sinu stultorum 
requiesc.t. » Ideirco et Paulus magnus apostolus 
quodam in -loco dicit: « Modestia vestra nota sit 
omnibus hboninibus **. »llla enim rerum omnium 
tolerantia ae patientia, quz modestiam morum prz 
se fert. ei affectionum tranquillitatem, quorum in 
anifis viget, in iis regiuam dominamque virtu- 
twin emnium inesse testatur, prudentiam seilicet. 


Μὴ σπεύσῃς ἐν πγεύμαςεί cov τοῦ ϑυμοῖτ, 
ὅτι θυμὸς ἐν κόλπῳ ἀφρόνων ἄἀνακπατεται. 

Μονονουχὶ γάρ φησι" Μηδαμῶς (de c 
σθαι ῥᾳδίως xai παρορτγέζεαθαι μάτην ἰξ .3: 
ηφάνου καρδίας ἣ xa μιχροψυχέας κατὰ τῶν Σ᾽ 
εἰς Θεὸν ἐσεδηχότων, ἢ τοσαύτῃ πληρλελς τ 
ἑχούστον γνώμην ἑαλωχότων * ἀλλ᾽ ὅσον 05i 3: 7. 
μαχρόθυμος εὑρέθητι xal συγγνωμονιχός, 1 7- 
αὐτοὺς τοὺς τὰ ἐλάχιστα πλημμελοῦντἫς, 17 77 
δυνάμει πρᾶος εὐρίσχου καὶ μεγαλόψυχος $7 
ἵνα μὴ καὶ σὺ παρὰ τῆς θείας Γραφῆς $927 
μασϑῇς. Φησὶ γὰρ, « Ὅτι θυμὸς ἐν χόλῳ ἐ:: " 
ἀναπαύεται. » Διὰ τοῦτο φησί που καὶ Πεῦϊα ἐκ 
γας ἀπόστολος - « Τὸ ἐπιειχὲς ὑμῶν τοῦ" 
πᾶσιν ἀνθρώποις. » Ἢ γὰρ tv κἄσιν ài σ᾽» 
χροθυμία, τὴν ἐπιείκειαν ἐνδεικνυμένη τῶν δε Ὁ 
χαταστάσεων τῆς ψυχῆς, τὴν βασιλιχωτάτητ" 
χυριωτάτην τῶν γενιχῶν ἀρετῶν ἐνυπέρι; " 
τοιούτοις χηρύττει, δηλονότι τὴν φρόνητιν. ἢ 


Quamobrem oportet , ut qui pradentia regitur, is ἢ προσέχει τὸν ὑπὸ φρονήσεως ἐθυνόμενον, Er 


ne improbis quidem et.impiis et avaris et homicidis 
properantius succenseat, et facile indignetur. At 
ubi nec auctoritate qBidquam, nec mitioribus con- 
ciliis aut ulla sacrarum Litterarum adhortatione 
deliniti; iu eadem illi voluntate se manere osten- 
dant, et emendationem respuere; tum vero 'justze 
irz atque indignationis acutiorem expediat gladium, 
quo «allum obductum cxscindat , et animi duritiem 
ad medicorum rationes sauet : qui primum quidem 
unctionibus quibusdam atque malagmatis tumores 
vulnerum et inflammationem mitigare conantur, et 
adsauitatem perducere. Αἱ cum morbus diflicilis est, 
et leuiora atque molliora artis medicamenta loage 
superat, tum severicribus quoque pharmacis et 

* Philipp. iv, à. 

(60) Av LX X $aeez! ἀναπαύσετδι. 


τοὺς πονηρευομένους xai δυσσεδεὶς xal zie 
καὶ μιαιφόνους, εὐχερῶς παροργίζεσθα:, 5 
μοῦσθαι ῥᾳδίως * ἀλλ᾽ ὅταν διὰ τῆς izuu-— 
ἀξιώσεως xai συμδουλῆς, xai τῆς mpamis 


Γραφῶν εἰσηγήσεως οὐδεμίαν Exstyot pasabus 


δείχνυνται πρὸς τὸ χρεῖττον * τηνιχαῦτα τὸν α΄ 
τέρα» τοῦ θυμοῦ χαὶ τῆς δικαίας Apri; 571 
ζεσθαι μάχαιραν εἰς ἐχτομὴν τῆς ἐχεΐνων το. ᾿ 
καὶ λάξευσιν τῆς ἀιθώδους καρδίας χατὰ th 
στήμην τῶν Ἰατρῶν * οἵ πρότερον ἀλοιφαῖ; 7 
χαὶ μαλάγμασι τὰς οἰδήσεις xal φλεγμονι ^ 
τραυμάτων καταπραῦνειν πειρῶνται καὶ 95367 
πρὸς ῥῶσιν. Ὅταν δὲ χαλεπὸν τὸ cie i 
ὑπερδαίνῃ τὰς ἀπαλωτέρας καὶ πραοτέρα: ? x 


| 





1005 


IN ECCLESIASTEN. — LIB. VI. 


1008 


CL; τέχνης, τότε χέχρηνται Xo τοῖς αὐστηροτέροις A igne et ferro utuntur, ne vim morbo ullam ad rc- 


ςαρμάχοις xai πυρὶ xai ξίφει πρὸς ἀναίρεσιν τῆς 
τοῦ πάθους ἐπαναστάσεως, Εἶτά φησιν ὁ σοφὺς 'Ex- 
χλησιαστῆς " 


pullulandum relinquant. Ait deinde sapiens Eccle- 
siastes : 


8. Xll. 


Μὴ εἴπῃς. Τί ἐγένετο; ὅτε αἱ ἡμέραι al zpó- 
τεραι ἀγαθαὶ ἧσαν ὑπὲρ ταύτας; ὅτι οὐκ ér σο- 
φίᾳ ἐπηρώτησας περὶ τούτου. 

Τῶν χρόνων ὁ ποιητὴς χαὶ πῶν χαιρῶν χαὶ τῶν 
ἡμερῶν χατὰ τὰ αὐτὰ xal ὡσαύτως ὑφίστασθαι πᾶ- 
sav ἡμέραν xal πάντα χαιρὸν καὶ χρόνον διὰ τῆς 
ἡλιαχῆς φορᾶς καὶ χινήσεως ἢδουλήθη xal x£xprxs * 
χαὶ κατ᾽ οὐδεμίαν ἑτερότητα καὶ διαφορὰν εὑρεθή-“ 
σεταί τις ἡμέρα πρὸ αὐτῆς f| τῆς μετ᾽ αὐτὴν, Ὅσον 
Tixsv εἰς γένεσιν xat φυσιχὴν ὕπαρξιν᾽ εἰ μὴ τις τῶν 
ἀνέμων τὰς βίας προδαλέσθαι θελήσειε xal τῶν τετ- 
τάρων καιρῶν, δι᾿ ὧν τὸν χύχλον τοῦ ἐνιαυτοῦ xaz' 
ἀρχὰς ὁ Δημιουργὸς ἐστεφάνωσε τὴν ἑτερότητα xal 
τὴν διαφοράν. Kaxlag δὲ καὶ πονηρίας xal φαυλό- 
«Tto; οὐδεμία πέφυχεν ἡμέρα ποιητιχὴ τὸ παράπαν" 
ἀλλ᾽ αἱ τῶν ἀνθρώπων προαιρέσεις παρυφίστασθαι 
καὶ ταύτας διὰ τῇςς ἰδίας ἀπροσεξίας χαὶ ῥᾳστώνης 
παρασχευάζουσιν. El δὲ τοῦτο, πῶς ἀγαθὰς, φησὶ, 
τὰς προτέρας ὀνομάζεις ἡμέρας ὑπὲρ τὰς ἐνεστώσας, 
«f, ταυτότητο: ὡσαύτως ἐπὶ πάσαις εὐρισχομένης ; 
Τοῦτο τοίνυν οὐχ ἐν σοφίᾳ χατήγγειλας, ἀλλ᾽ ἐξ ἀφρο- 
σύνης εἶπας. Δέον μᾶλλον τῶν προγενεστέρων ἀν- 
θρώπων τὰς σπουδαίας καὶ φιλοχάλους προαιρέσεις 
κατασεμνύνειν, ἢ τὸ ἔμπαλιν χαταμέμφεσθαι τῶν 
μισοχάλων xal φαύλων γνωμῶν τὸ ἄδουλον * καὶ 
τοὺς μὲν ἀγαθοὺς χαὶ σπουδαίους μιμεῖσθαι, τῶν 
πονηρῶν δὲ χαὶ φαύλων ἀπομαχρύνεσθαι πάντη τὰς 
ἐμφερείας " ἡμερῶν δὲ διαφορὰν μηδαμῶς χαταγ- 
γέλλειν, μηδὲ ε προφασίξεσθαι προφάδεις ἂν ἀμαρ- 


Vgns. 10. Ne dixeris: Quid factum est ? quia dies 
priores erant boni super hos ? quippe non in sapientia 
interrogasti de hoc. 

Temporum et tempestatum et dierum auctor ad 
solis cursum ac motum ea, quam dedit, lege et 
diem omnem et omnem tempestatem ac tempus per- 
petuo fluere voluit atque decrevit ; neque varietate 


. ulla differre dies quilibet a priore aut a posteriore 


invenietur, quatenus in lucem venerit exactusque 


B sit; nisi quis ventorum objicere vim voluerit , et 


quatuor tempestatum varietatem atque diserimina, 
177 quibus Conditor ab initio anni circulum co- 
ronavit. At nequitiz et. improbitatis pravitatisque 
effector dies nullus omnino est : sed hominum vo- 
luntates, ut hzc quoque exsisterent, negligentia sua 
3c desidia effecerunt. Quz si ita se habent, quomo- 
do, inquit, dies priores bonos appellas prz iis, qui 
nuncsunt, cum iidem omnes plane esse reperiantur? 
Profecto non ex sapientia hoc pronuntiasti, at ex 
stultitia locutus es (67). Illud referat magis, honesta 
majorum studia ac virtutes honore prosequi , aut e 
contrario temeritatem pravarum mentium, qus vir- 
tutem aversantur, reprehendere : tum bonos bhone- 
stosque imitari, improborum vero ct malorum 
omnem a se similitudinem delestari ; nutlum deni- 
que dierum: jactare discrimen, neque « excusare 
excusationes iu peccatis *5; » aut corum, qu: in no- 
bis sunt , et a nostris voluntatibus pendeut, causas 
transferre ad inanima, Ait deinde : 


«fau * » xal τῶν ἐφ' ἡμῖν καὶ τῶν ἡμετέρων προαιρέσεων ἡρτημένων τὰς αἰτίας ἀνατίθεσθαι τοῖς ἀψύ- 


χοις. Εἶτά φησιν " 


ἐ xiv. 


᾿Αγαθὴ σοφία μετὰ κληροδοσίας, καὶ περισ- 
σεία τοῖς θεωροῦσε τὸν ἥλιον " ὅτι ἐν σκιᾷ αὑτῆς 
ἡ cogía ὡς σκιὰ τοῦ ἀργυρίου, καὶ περισσεία 
γγώσεως τῆς σοφίας ζωοποιήσει τὸν παρ᾽ αὑτῆς. 
᾿Αποφηνάμενος πρὸ βραχέος, οὐκ kv σοφίᾳ φάναι 


εκ. 11, 19. Bona est sapientia. cum hereditate 
et amplius videntibus solem : quia in umbra ejus 
sapientia, sicut umbra argenti, et abundantia. scien- 
tie sapientie vivificabit eum, qui ab ea (68). 

Prafatus modo, non ex sapientia locutum esse, 


τὸν ἀγαθὰς εἰπόντα τὰς προγενεστέρας ἡμέρας τῶν D) qui dixit, dies, qui ante nos fuerunt, bonos pre 


νῦν" καὶ δείξας τῷ λόγῳ τῆς ἀντιδιαστολῆς, xal τινας 
εἶναι σοφοὺς ἀνθρώπους τοὺς τοῦτο μὴ καταγγέλλον- 
*5 Psal. cxL , 4. 


(07) Non aliter Basilius sive ejus nomine alius 
nescio quis, proxiniua tamen eorum temporum : uam 
Commentarium in Isaiam, qui Basilio tribuitur, Basi- 
lii Magni non esse, Julianus Garnierus mihi omnino 

robavit (Pref. 8 10): non aliter, inquam, hac 
ipsa Ecclesiast:e usurpans verba, omnem in homines 
culpam rejioit, si in pejus ruant, el »nnis succe- 
Jentibus deteriores Bant : quanquam dies priores 
non eos jinterpretari videlur , qui — antiquitus 
fuerunt, sed quos quisque primos vixerit. Sic enim 
(ad 15. cap. 1, n. 4) locutus est : Οὕτως οὖν βιώ- 
σωμεν ὡς μηδέποτε τὰ παρελθόντα χρείττονα εἶναι 
τῶν μελλόντων fj τῶν ἐνεστηκότων. Τοῦτο γὰρ vai 
ὁ Ἐχχλησιαστὴς ἀπαγορεῦει " « Μὴ εἴπῃς ὅτι 
ἡμέραι αἱ πρότεραι ἀγαθαὶ ἧσαν ὑπὲρ «ata; " 
ὅτι οὐκ ἐν σοφίᾳ ἐπηρώτησας περὶ τούτον, » Ἐὰν 


iis esse, qui nunc sunt; atque adeo Lestatus, 
ut ipsa oppositionis fert ratio, quosdam etiam 


γὰρ ai mpo&youdat ἡμέραι βελτίους ὧτι τῶν μετὰ 
ταυτα, λεχθήδεται ὑμῖν, Τοσαῦτα ἐπάθετε εἰχῇ, 
ἀμαυρουμένων τῶν χαλῶν ὑπὸ τῆς ἐν τοῖς ὕστερο" 
ἀμελείας. Nempe : Ad hunc igitur modum vitam no- 
siram. instituamus, ut qua praeterierunt, nunquam 
prestantiora esse censeamus futuris aut presentibus. 
Nam hoc Ecclesiastes quoque vetat, Ne dixeris quo- . 
niam dies priores boni erant pra his : quia nou 
in sapientia interrogasti de hoc. Si enim qui pre- 
cesserunt dies meliores [uerint, merito nobis dicitur : 
Tanta passi estís frustra; bonis operibus vestris. ad 
nihilum reductis, quod que secula. sunt, negleze- 
ritis. 

(68) Olymp. ζτι ἐν σχιᾷ αὑτοῦ ἡ σοφία... 


: e. 9 ζωο- 
ποιήσει τοὺς παρ᾽ αὐτῆς. 














4 - A - - - - 
. «ἃ. Ν .Ε“-.͵,." ." a- “» 


— πὸ Ὁ - - 
4 : Y- -——À - : 
P - — Δ. ^ 


178 ^^ 2 gx de6.iMT. 8 186 TWá5 Ne tere iw- A -ε:λ τ “τὸ Ζ.-. 4.5 EK» — — Zl T 


Wi 2.8 nami C€hD34247& δ 29e7in[ (IL. ἰ-- 
."U3EB “διε: "&cezantcm. ^i DIO Dans DeOeumaedr 
ΓΝ gm : »b.t vggc ; 4 Bona ^u sigvniCa tum 
baeretitade : 5 o0, DU sipe7aam tivnamque s39si- 
Eas 2 ΕἸΣ sunt, Γ΄..." raMems. ὃς et mios “πὸ.- 
ses oieezant, unam ade cOpicre auf lbeqmi, ser 
vsHI2(am 3€ 'UYUBOeRS eDuuienes Dueh. e$ qm 
mesquam sumt. «b: ineeme : 26 σε μὴ anm δ2ι5-- 
wm rerum cemempiauies, ventau sineerzs ae aw- 
"me fneace aihazrrere, αἱ 4:098 emnios zione 
Demino '—üwere. qU i69 απ ρα pares eon- 
«imd, ΤῈ i2ct-nüs exsSüuerm, οἱ BBEREOFAQER 
AS omnemque prerp..: Um sende primos 
Bene pos: remos dlisunctione δή πεῖ Donos appei- 
are, se eines sumpiieter. tamquam ex nm pra- 
Juente*, ^£ eurs8 0:9 26 meti; croumser pis : 
smul et virtutem et vitium 20 humano arturo 
pendere, ac propterea iam pacatam serenamque 
ΠΣ Wiam, quam Lurbwientan eoraammiesm 
ac ummulinosam cendilionerg - πὲ virtntesm mazni 
faciemtes,  mprotuiatem taquam. ictestatsiem aver- 
cnm. 

Qui i»Lursapiemtiam 3 D«o accepit, non eam 
«bi ami auribuere debet a€ arcmams-ecsbere, sed 
'eimti diligens quidam paterfamilias et sberorwm 
29289, exteris queque bominibus, quanta 
senti indita faerit, singnis distr Deere, at mani- 
festo bons et habeatur et nemmeinr. Nom — habere 


sapiemtamg, οἱ banc quasi hzreuitalem nom irans- 


metere ai alios benosmm wiique non est em 
«qui hoe faeit, similis est et plame comparamius ei, 
«qui anuas, quei acceperat, t!alemtam oe segniuiem 
“Ὁ ignaviam sub terza comdidit, (ui vezo eam mai- 
us aiiis dividit et taequam haredHatem tradit, il- 
lum im;tater, qui taleuta quinque, quique duo ac- 
cepit, εἰ sedulo lionestoque consilio Inerum eorum 
ams 26 duplcavit. Qusd sapiems ÉEcclesiaues si- 
emienre cum vellet, ai : « Et asaplius videntibus 
solem. » (Qui enias datam sibi divimitue sapientiam 
dispertit, ie benum queque ascepiase- aenplilicas, 
talentum adeugems, quippe qui erudit muios, εἰ 
dem piases corum, qué solem bene aspeciainiem 
imémeniur, ad vesa; sententiae εὐ spiritelem vitam 


Σ. ΞΞ.. Ἐπ: ἜΖΩΣΕ: Ξ τ ΞΕ ἘΞ —» I ILLE 
"43 2TZ2.€ ΝΣ" zzzi 
TX oX.-l0L0TIQ 7o» ΞἘτττ 3 T—--: r.c 
£x. 1- τς κε: ϑξινε I GWNILGXL ἘΞ ΠΣ: 
&üxcra--) Iq AICEEX ἅ.Ξ."- ξεαστα. i 
τὰς ΞΞΖΏΣΑ, πες ἘΠῚ OEXLTLAXL WADE XI 7c 
χα Δ : ὩΣ ÜCLILI- isa τυ ξι τος ull 
ΞΙΣΙΞ τῷἢ.ς τ Thr ταῖν ΣΣΩαν £XDÉA LL. τ. 
«σε τῆς ὅσαις TIBI 2. ΤΈΞΕες, πὸ ας .-.. 
c) πάσαις τοῖς —2:5IErl Ξ. Áo πν Ξ --- 
TXZEQ πησιτξατὰ τὰς ἡμέας. 4CWDO “πὸ Ilo -- 
UEZT) XXL TUGUETD? QTIDGU., ταὶ τὸ τεττντ: το. 
XUL u1r-T ἘΞ CDASITOG τ Ἔ Ὡς Ἰχχας. ἀτῖτ 
Συ ΣΊΣς τ χιξος ΖΑ TOC ὅπλων Ὃς D 
foi ΕΤΎΣΔΩΣ, ταὶ TtUGU£DOdQ RA l2 4XmE-l τι 
XIt X-/U7CEBKQ^ XOCTR» Ók IGI XODEUD) - τ Τ2. τς 
qim πε: και: WGl NGUTEX τὰ ix;amua. DD 
1:1?) Z1I:.71ATo:DeOGUS XGIRSUAGI$. ταὶ i00 oc 
CILIgtu65n XXL TOAEIIXID? TDALCRDES “να 2:5. me 
Aa TUMBDUTEL TID» A20ETIDA φεωτιασκ X CD 3X1IlL 
ὡς στο τῆν. 


26—— ZX—X- κῶας " 


Q τοῖν» &x Ocnu Guide καθῶνα, ἤχει 5: 1." 
ὀξειλει κοοίζειν χαὰ περιν οάςξιν εἰς ἐστον 5 
“ον, XAA οἰὖνπις σιλότεχνος TERCIO XXL 24:277 
YO, διανεεειν auris xci -—imre ἄλλοις iic — 
ἦσαν TAE εἰς CMUQITY. ἵνα λογίζοαιτα χαὶ κατ} 
τοετθασφτῶς i 165. Τὸ τὰρ ἔχειν παρίαν, χα: itc 
πλη ροδατεῖν αὐτῇ χα τσαινἄλλοες, οὐκ ὅτ: —3 1? 
βων. Acxixa&--u: γὰρ ἁ τοιαζτας xGi Ξροσσς.:. 
to LOLUXCIEE. τῷ AGÓGYTI τὸ ἐν τάλαντον καὶ παταυπ" 
ὅκα ἐπαξτωντις xai ᾳαθυμίας εἰς γῆν. Üdkazz. 
Tto λαύόντ: πέντε ταλᾶνται »αὶ τὰς δύο, πὶ hice 
πόνου χαὶ φιλοχάλου προατρέσεκιος Tolle oH 
ἄιπλασιάσαντι τὸ χέρζος αὐτῶν. Ὅπερ ite 
ὁ σοφὸς Ἐχχλησιαστῆς, εἶπε" e Καὶ πὶ περι52::2 
βεωροῦαι τὸν ἥμαν. » Ὁ γὰρ πλτιροδοτῶν t & 


perduca, R79 simal Bei jlosiam eorum salwie [) τοῦ θεοῦ διὰ τῆς σφῶν amczpiae ἐπεαύξεσν. 07 5 


adauget. Nam veinii umbra quadam sive tezyumento 
sapyeniise su: ab exernorum captionibus Luetur, 
etab astu peccati aque impiarum cogitationum 
imamae:s peszesiat. ΕΞ hec utique sine. cumaroversia 
est, qued addit : « Quis in umbra ejus sapientia, 
sicut umbra argenti ; » quemadmodum enim qui 
dena allesuni et argentum dani iis a. quibus — laedi 
peseuut, vel periculum ost ne lasdamtur, vel aqui- 
vus capiivi habentur et inale. vexantur at pejora 
in dées metuunt, quasi umbra protect, nequitiae 
eusum siue evitaet, et periculorum (incius οἶδε. 
Quat : sic et divine sapientie distributio et tan- 
quàm bareditalis divisio, cum umbr:e iustor ab 


δα protegat teulalas mentis ei 3llicientimn. vi- 


τινι Gxti f:o0 τῇ σχέτπτῃ τῆς σοφίας αὐτοῦ wwe 7 
λοφύλων ἐνθυμημάτων ἐξχιρεῖ, χαὶ τοῦ x373^ 
ἀπολυτροῦτας τῆς ἁμαρτίας, xal τῶν ἀσεδῶν : τ΄ 
μήζεονν. αὶ τοῦτό ἐστιν ἄρα ames ὃ 1: 
« "Ott ὃν σχιᾷ αὐτῆς 5| τοψία, ὡς σχιὰ τὸῦ 17" 
piou* » καθάπερ γὰρ οἱ προσφέραντες δῶρα τ" 
δόντες, τὰ ἀργύριον τοὺς δυναμένοις xal cue 
wot; αὐτοὺς παραδλάπτειν, ἢ καὶ ταπέχου:" 5 
αἰγμαλμυτοὺυς καὶ συνυλίδουσεν χαὶ τὸ χείρω τοῦ 
απειλοῦσιν, ὡς ἐν JXLÀ φιλαττόξεενοι τοῦ X197" 
τῆς xaxiac αὐτῶν ἐχλυτροῦντα:, καὶ τῶν πε᾿ 547. 
διαδιδράσχηυσι τὸ χλυδώνισν ^ οὕτω xal τῆς n 
σοφίας ἢ διανομὴ καὶ xarnpooosia ἀΐκτν TeX 7 
ρισχέπουτα τοῦ χαύτωνος τῶν γοττῶν πτραΐ͵ "i 


1009 


IN ECCLESIASTEN. — LIB. VI. 


1010- 


καὶ τῆς ἁμαρτίας, τὰς σφῶν ἀπολυτροῦται φυχὰς, A tiorum , animos eorum servaL ; nec solum, quot- 


οὐ μόνον ὃὲ τῆς νοητῆς αἰχμαλωσία: ἀπαλλάττει 
τοὺς μνυσταγωγουμένους, ἀλλὰ xol τῆς αἰωνίου πα- 
ρασκενάζει καταξιωθῇγαι ζωῆς. 

Τοῦτο γὰρ ἐσήμανεν ὁ σοφὸς Ἐχχλησιαστὴς αὖθις 
εἰπών" « Καὶ περισσεία γνώσεως τῆς σοφίας ζωο- 
ποιήσει τὸν παρ᾽ αὐτῆς * » ἀντὶ τοῦ, χαθ᾽ ὅσον ἄν 
, *t$ ἐν τῇ σοφίᾳ τῆς γνώσεως ποιήσηται τὴν χληρα- 
δοαίαν εἰς ἄλλους, χατὰ τοσοῦτον εὐρήσει ζωοποιού- 
μενος ὑπ᾽ αὐτῆς καὶ τὸ πλῆθος τῶν μυσταγωγου- 
μένων καὶ δεχομένων τῶν νοημάτων αὐτῆς τὸ χάλ- 
Àog χαὶ φῶς. Μὴ τοίνυν εἰς ἑαυτοὺς περιγράψωμεν, 
οἱ λαθόντες ὁπωτοῦν μέτρον θείας σοφίας τὴν τού- 
τὸν χάριν, ἀλλὰ παντὶ σθένει χαὶ πολλοῖς ἄλλοις 
χαταχληροδοτεῖν αὐτὴν προθυμηθῶμεν, ἵνα μὴ 


τῷ Aefóvu τὸ ἕν τάλαντον ἀφαμοιωθῶμεν, καὶ B 


πρὸς *b πῦρ τῆς γεέννης παραπεμφθῶμεν * 
ἀλλ᾽ ἔμπαλιν ἐοιχύτες εὑρεθῶμεν τοῖς τὰ δύο χαὶ 
τὰ πέντε τάλαντα λαδοῦσι, χαὶ τὰ δεδομένα 
διπλασιάσασι xal καταξιωθῶμεν ἀχοῦσαι παρὰ τοῦ 
διχαίου χαὶ φιλανθρώπου Δεσπότον χαὶ νῦν χαὶ χατὰ 
thv ἡμέραν τῆς τῶν βεδιωμένων ἀνταποδόσεως, 
« Εὖ, δοῦλε ἀγαθὲ χαὶ πιστὲ, ἐπὶ ὀλίγα ἧς πιστὸς, 
ἐπὶ πολλῶν σε χαταστήσω, εἴσελθε εἰς τὴν χαρὰν 
τοῦ Κυρίου σου. » Τοιγαροῦν τῆς ἀχολούθου διανοίας 
ἐχόμενος ὁ σοφὸς Ἐχκχλησιαστὴς ἐπήγαγε xal φησιν᾿ 


quot iaitiatos habet, a spiritali eaptivitate eximit, 
sed dignos quoque cffcit, ut xlerna vita po- 
tíaptur. 

Nam hoc significavit sapiens Ecclesiastes, eum. 
rursum ail: « Et abundantia scientiz sapientiae 
vivificabit eum, qui ab ea (69) ; » id est, quo pfus 
scientie quis de sapientia sua tfanquanr hzredita- 
tem ad alios transmittet ; eo majorem illius ope 
reviviscentem (inveniet mulütudinem initiatorum , 
quos illa seientize suze pulelritudine ac splendore 
compleverit. Ne igitur, qui divin: sapientize donum 
accepimus, quocunque id modo datum fuerit, no- 
sira solun in commoda conlrahamus, sed omni 
studio conemur, ut bareditatem ejus ad multos 
alios prorogemus : quo minime illi similes, qui 
unum talentum accepit, gehennz ignem  effugia- 
mus ; atjue iis potius comparaudi videamur qui 
duo et quinque talenta nacti, hee ipsa geminavc- 
runt : itaque digni babeamur, qui el nuuc et su- 
premo remunerationis die ab justo ac misericorde 
Domino audiamus: « Euge,serve bone et (delis, 
quia super pauca fuisti fidelis, super multa tecon- 
siituam, intra in gaudium Domini tui **,» Quare 
j| connexo argumento perseverans sapiens Eccle- 
siastes adjecit atque ait : 


8 XV. 
"Iós «à ποιήματα τοῦ Θεοῦ, ὅτι τίς δυνήσεται C. 380 Vrns. 15. Vide opera Dei, quoniam quis 


τοῦ κοσμῆσαι ὃν ἂν ὁ Θεὸς διαστρέψῃ αὐτόν; 

Κωμῳξδήσας τὸν ἀποφαινόμενον καὶ δοξάζοντα τὰς 
προγενεστέρας ἡμέρας ἀγαθὰς εἶναι μᾶλλον τῶν νῦν, 
ὡς πασῶν δηλονότι τὴν ταντότητα τῆς ὑπάρξεως 
ἐχουσῶν παρὰ τῆς ἀγαθῆς τῶν ἀπάντων ποιητιχῆς 
αἰτίας, παρακελεύεται τοῖς ἐπαΐουσιν ἀποδλέψαι 
πρὸς τὴν ποιχιλίαν τῶν τοῦ Θεοῦ ποιημάτων, xal 
παρεξετάσαι χαὶ διαγνῶναι σαφῶς, ὡς οὐδεὶς ἀνθρώ- 
πων δύναταί τι τῶν παρὰ τοῦ Δημιουργοῦ γεγονό- 
τῶν ἣ βέλτιον ἀποφῆναι χαὶ χρείττονα ὑπὲρ ὃ πέ- 
φυχεν, ἣ τὸ ἔμπαλιν χεῖρον. Ὥς οὖν τὸν ἑτερόφθαλ- 
pov ἣ χωλὸν γεγονότα, xaX στρεύλὰς ἔχοντα βάσεις, 
καὶ τοῖς παραπλησίοις πάθεσιν εὐρισχομένους, καὶ 
πρὸς τὴν ἀρτιότητα καὶ τελείωσιν τῆς φύσεως ἐλλι- 
πῶς ἔχοντας οὐδεὶς ἕτερος δύναται, πλὴν τοῦ ποιῆ- 
σαντος καὶ τὰ πάντα χατασχευάσαντος, ἀναχαλέ- 
σασθαι: καὶ μετοχετεῦσαι πρὸς τὴν φυσιχὴν τελειό- 
τὴῖὰ xai διόρθωσιν" οὕτως οὐδὲ τὰς τῆς αὐτῇ; 
χαὶ μιᾶς δπάρξεως καὶ γενέσεω; δύναται διαιρεῖν, 
xai τὰς μὲ» ἀγαθὰς, τὰς δὲ πονηρὰς ὀνομάζειν. 
Πᾶσα γὰρ ἡμέρα τὴν ἴσην ὑπόληψιν ἔχει χαὶ τὴν 
αὐτὴν, ἀγαθὴ πεφυχυῖα παρὰ τοῦ ἀγαθοῦ Δημιουρ- 


** Matth, xxv, 25. 


(69) Supple eum, qui ab. ea dives est, sive, ul in 
Hebraicis, qui ea preditus est. In. Vulgatis leges, 
Hoc auem plus habet eruditio- et. sapientia, quod 
itum tribuunt possessori suo. (Cap. vi, v. 45). 
Caterum Noster ita. liec interpretari subinde vide- 
(ur, ul eum qui ab ea, non. ipsum. sapientem. ve- 
terauutm esse putet, sed eum, qui hujus magiste- 
f10 sapientiam tiro ediscit, et ab ea dives. (di. lHa- 
bet veio liaec interpeetatio acuminis non parum, «t 


poterit adornuare, quem Deus perverterit ipsum (10) ἢ 

Postquam eum perstrinxit, qui jactet atque opi- 
netur dies, qui ante nos fuerunt, iis méliores esse, 
qui nunc sunt, quod nempe a bona illa omnium 
effectrice causa eamdem omnes originem el natu- 
ram sortiantur: auditores jam coboriatur, ut ad 
divinorunr operum varietatem oculos attollant, iis- 
que attente consideratis, clare dignoscant, nemi- 
nem ex hominibus esse, qui de iis quidquam, quie 
ἃ condilorefacta sunt, vel melius atque praestantius 
vel contra pejus reddere possit. Quemadmodum 
igitur qui altero oculo. aut membro captus sit, vel 
plantas liabeat distorlas, quique similibus laborent 
corporis vitiis, οἱ membrorum integritate careant, 
alius hos nemo, preter eum, qui condidit et on- 
nia constituit, ad naturalem perfectionem  enien- 
dationemque revocare ac transferre potest (71) ; sic 
nemo qu: ejusdem prorsus sulatantie ac nalura 
sunt, dividere uMo modo valet, atque alios quidem 
dies bonos, slios malos denominare. Quilibet 
enim dies parem camdemque habel zstimationem, 
et bonsms a bono Conditore atquc Domino :qua 


iis optime respondet, qui proxime praecedunt. 

(70) Olymp. διαστρέψῃ αὐτὸν ἐν ἡμέρᾳ ἀγαθω- 
σύνης. 

(711) Ex interpretatione Chaldaica suam hanc 
Noster expressit : sic enim se habet illa Paraphra- 
sis : « Contemplare opus Dei et fortitudinem. ejus, 
qui fecit cecum cb claudum, ut sint mirabilia. in 
seculo : quis enti est, qui poterit corrigere unt 
ex iis, nisi Domiuus mundi, qui creavit. cum ? v 


M 

ΓΝ 
MPa Ress CAO. Men ρει «μὰς MX 
δι λα NVGiaS dA MARTEUEN ilte o δὲ πο 3 
(58S Nus Ns ὁ ὧλιλ}}} i-i τ Ὁ- 
δι, ὡς Aeneas οὐ Alu 8. SREMNARME ulis im., 
Δ PER quM 4$ 44 ἃν, Deni AGMRnifIA 
(evi, SS arcanis la 


4pumwb adco 


bhaund.npug £z —sAuDnHEAM 
« d "Hia Maz 
ve. ὡς Wieso διδιχλλε, NUS SUUS. dee. i 


SUA» PMsaiiuaM alekurM e loco stint ἃ 


δ δ RAN ALME NR SEES dH— 


ANN δι 


X 
- δι, δὰ. Ten M "able. ἢ 


ipe. 


χὰ ως ὦ. A 


Mh s mo — oom ὃ, εὐοαλά "b 


"va 


— 


"ad Εἰ ΑΝ Im 


AB δρῶ ἤναι, 
"a ἢ κὸὸ ἐλ ἡ οὗλα κύρης. Δεν Aue NB 


"*oauwM ὡς. ow iba tf: * 6e ᾿ς "γᾶς δας Σ᾽ ἼΔΟΙΣ, ΤΊ. ΑΝ 


PR 


tW Ww ÜRvvos qom fu. “Δ CATRAN,— 172: 
Jd. 2 Ἀν CM Maa A Pss DM κα curd, — PSU ST 
S * 2'€é]a]a*a ἵδὰ a Ἀ.. S 2o Qt unm X 
»Waslaltsdes. Ma aac tu? tiade e u& 1 "v J.'*"B& 1... 
"κε AN, dat δοδ ἢ. 26 «ὦ DS ὐϑθαξιοαδἣ VOU της 


Vl. τσ 228p. «τὸς :.ῶ νει. Qu 2*4 δολ} "119 
UwM- 9 o.c. cS S MAIIR 6d. δ — 2 νον (Ὁ ae 
- jas δὴ, 9-90 ὦ da aud, (δὲς aQ ι8- ul. 
TO! eda τς ORO 03 c τς. Ὡς ΜΉ χε, 8 
4e. sac 8 cv κω d$ d ons uu CeyaAvI'UnNM 6 
"oa da Bo Lua ite o. qco35.7 AZ δι. "'aatuuest HUME 
wT 2d» ὼ x14 no.) τὸ αἴ. WEN inu 
"b a πα Aaa κυ v Δι 2AX 5 
» ac. δι. Ὁ — Va ὁ CMAXUM ..... 1 Rh M. 
"AR ^a 9". . ÓA -& —""eanesatlh oid *. Asa λει. 2 catal 
^». — 9 Mo S9 oh RUN 2A. - - cn Aha. au Qa" POS. 
9000 75 4-2. A — MÀ. — e. eo P AXIS ἡ m 
"eaa * . J. a*" 4. b Δ "e— 0928 2 die - Ma «etae, 
. "A^ εἴ πη . 9 astro cac. ὦ 8. T. BARS Pa-ag 
5CAAAA Qu — 8A. AeLAaÀ o so. ARAS "Ad cte 4:5. 
“ὦ Brem, δ. ἽΝ. 42 — DB. eid 4 Vw od Q7 
-— M - 0 ΣΡ --.2οοἜὨἱ δι. .-.8λ6λ4 "M 
" Co πὰς δος. A τλρδλδοτὼ πιο. L1 deat. 2 d 
E «^ AT —— am a 2 AA f 4. -»Aa ον 4-51. A4*e «Ha » aem 
^ 0 ode Wa e "ἢ Aat. sae iub A:- $& «αἸδοδὰ 
8009 VOS su use d$ οὐ eSI 0. ὦ Hagae P 
Δ΄...» — Jekea AA". Aa “ δέν δ — "a δωῤδοὺ δὼ, . BaAbteAni.t 
« ὃ a “ἀν... ^ ale τὔῶδϑο A 4^hesà οτὴφ wA δες διδ λολὰ 

A POT PUPPY Y 4 - 0.4 c9 ceabfSa a22 «AB as δ A WM 
TC-—- .- 4b Ἄν νὰ P ab $ ^de Aen bas Δ ἢ Tel a 
-- 0| desse ead ΣΡ χὰ e he - Asia, & & 974 

"a c lóos -.. κω P » ὦ δὼ -- 9 «βοῶ “δῷ 
- *-- Ad "T o. atasa δε an "a 3 9e a tif. 
- -- ἃ Mieten. «.*. a. 8*a ." e eode *9-- 9.8 
. I c.r ΠΝ "Ass ὦ 4 πὸ eabts 8d * 6d Qd d ΤῊΝ 
^ es Bab M οἱ **- e. ow n 4 ^. - δο "« ΓῚ 9 offa. 
"V0. νυ 
- - ^". - 
. - Ν 


S NRRECORIM Ἀ0τΠ ἙΕΚΎΥΤΟΙ : 
δι, ἑρς Φ δδδῖνδο, (Ansus QUE- À 


δι. 


- 
E A, 


κοι. ÁIDTEZEL ^ ZLEIES DTLZiw TREvuuoh 
baecm. zT. E*o€4Em τὸ - τΞυονέσ. χα: συυΐτ εις 
COGUMEBRE MI" IDNABDICHP. Βυσπεοτας τὸ ὁπ: τὸ, 
LAu^ Ezra XA VIZMÁTTINEG, “ χα ETT IU; GIL 
zOlIUIELL TEE Ux ghe καὶ τισὰς ὑτεστττες 
RTAUDUDCE πος. f0—ÁIGCS2L-GIDXL. JD. χα. XEZZI 20D 


-——— — αἰ» προ, * αὐτὴν 


EXELOII £A. LILTUEERS LX τι 


—n» 


Ó—— — e 
E *- — ΟΣ 


efe m 


L LDIB;P IZ IEZLIIERP ICNXECTILI Yn 


- 
- e 


La ^ 
—wMÀ, ». infa, 


Ad 


- - 


ας πο I ILU Ξ ἀρῶ χα Ξ ἘΞ uil 


4l CASUB2S DUUM 


. 
z- ».:'€ a. UC cwm T^ g p. » 
StocCo ofa πος . στ τ εὐ cb 9 
TEC DES ;. «τον 770 τξὰ. 
Ξ χΣχ ταν ,-- -.:. -πῷὸΨ — ἘΞ: . “οὐ τ 


DOT OLITDZEXI τὸ σι τ WEG Ix - 
- 
«5 τς TCOIDLILDIITIQus. LO CCMERO ἘΞ--.:Ξ - τ 
—- ThlLERR..7WR4. — x 3..:..» -Ξ 
- Ὄξω: Lc .IL IE -- :---.- τ 
“-πΞῸς XXL τ᾿ IYXDAL Ξε Ξι αν τ ΤΣ 
ww? με cMü E DLITO LIN.  Ξ- 23 
.lTUA-RITE; TE m4  CCITEI S ITVELL* -77 
PO 20$ — .IXLZITZIL co TLMXaAL Il. 2-7 
CA.22 TIT CR uM πι- o0 27m. 7 Te. - 
TITA.Cun9 ἘΣ. “- ὋΞ... τ C$ 02. ——- τὸ 
το σα ξοιυς Lil aTIR c... 2.7 cl τ 
IxmDicXLD liz Ξ τους M 
-αοὐς «τως, E τ LEE: CI IU. 
—-- 


«ΣΦ amem CAR 22-4 C952 7 2 : 
Me ee  77UXR OST ELIT σ᾿ U- 
— eade ἘΣ 07. Cu. co .DI ne C 70 
δι UTI A 42 Ξι. τς ITA - 
-- A EO a-——27 7 m ZA. . 
- 4X 2a o. T2 c. 2 Cm -- - 
-—- 0. AR c c.c dmi. m .-- 
us di 4.2.7227. χ;. τς... 7 7€ 
x PRECES - -- Qt.rTLlAmIT ζ΄ 
eL ἄκος 2-0 x c. m0 AX00xRÉ c 
^ Q2. ὦ... τὸ A9 "στ΄ 0 
2c di -— 7 et UR. Coe 
σιν, 7, 00 X1XQCUc-A& m o - 

- 44 « Az o —n5- TT UM —be——- 

9$... τς Ξ ὦ 7994 ZLDU-- 9 :-5-- 
mud 9-786 à eee c ER Ó -— XM D. 

-. 0 43. — Meat? llXP € —-—V— 79 o * 
o 9. — 9E. DÀ Σ X o lLIRLoIÍ c 
"" .π m. ΞΡ aA «ὃς £..77- 

- -9- -.7 le -oA-—— LZ τ ToC 
-- - ὦ." -- T2.722m. τ 

- - "9 24-9 - - «Ὁ -- -. 

- vé 8 - - .» — "ΣΝ 
πω νων l2. o. . T. o7 I 
c - o * 2. «- z 

2 2C cte. T - .o07 — 


1011 


IN ECCLESIASTEN. 


- LIB. VT. 1011* 


. g XVII. . 
Τοῦτο ἐποίησεν ὁ Θεὸς περὶ λαλιᾶς, ἵνα μὴ A — Vtns. 15. Hoc fecit Deus ob loquelam, wt non. in- 


εὕρῃ ἄνθρωπος ὀπίσω τούτου μηδέν. 

Τοῦτο, ποῖον ; τὸ σύμφωνον γίνεσθα: πέρας, χαὶ 
τὸ αὐτὸ τέλος ἀγαθὸν xal μαχάριον ἐπὶ τῶν bvav- 
τίων xal ἀντιθέτων διὰ τῆς ἀγαθῆς διαθέσεως xat 
τῆς φρονήσεως χαὶ φιλοχάλου γνώμης χαὶ προαι- 
ρέσεωςς, Ὃ Θεὸς ἐποίησεν ἐξουσίαν νοερᾶς χαὶ λο- 
γικῆς ψυχῆς, δεδωχὼς τῷ ἀνθρώπῳ πρὸς τὸ πάντα 
χαὶ τὰ δοχοῦντα τὴν ἐναντίαν ἐπιφέρεσθαι φύσιν, 
μετοχετεύειν xal μεταουθμίζειν εἰς ἀγαθόν ^ ἵνα 
διαγγέλλοντες οἱ ἄνθρωποι τὸν ἀχατάληπτον πλοῦτον 
τῆς θεοπρεποῦς ἀγαθότητος χαὶ σοφίας, xai τὴν 
εὐχάριστον αὐτῷ δοξολογίαν ἐν πᾶσι προσαναπέμ- 
ποντες, μηδὲν εὕρωσιν ἕτερον αἴτιον τοῦ βελτίονα 
γίνεσθαι τὸν ἄνθρωπον διαμένοντα ταῖς ἀγαθαῖς ἐν- 


υεπίαι homo vost hoc quidquam. 

Hoc, inquit, at eequam rem ? nempe ut. concors 
Bit exitus, et bonus zeque ac beatus rerum contra- 
rium atque oppositarum terminus, boni .utique 
consilii et sedul mentis honesteque voluntatis 
arbitrio (75). Condidit Deus intelligentis ac ratio- 
cinantis animae potestatem, deditque homini, quo 
deducere et emendare in bonum omnia possel, 
ea etiam, qua naluram afferre contrariam. videren- 
tur : utincomprebensibiles divinse bonitatis .atque 
sapiontize thessuros enuntiando, et gratias. Deo in 
omnibus, cum laude agende, aliam homines cau- 
sam invenirent nullam, cur quisque, bonam reti- 
nens mentem, ac quod bonum est przstaus, melior 


νοίαις καὶ ποιοῦντα τὸ ἀγαθὸν, εἰ μὴ μόνην τὴν ἰδίαν B fieret, quamunam propriam voluntatem, qux a Deo 


προαίρεσιν τὴν λαδοῦσαν kx Θεοῦ τῆς ἐφ᾽. ἑχάτεμα 
ῥοπῆς τὴν ἐξουσίαν xa δεσποτείαν.. Τούτου χάριν 
τοιοῦτον αὐτὸν ὁ Δημιουργὸς χατεσχεύασεν, ἵνα πα- 
ρὰ τὸν ὄρον xal λόγον xal σχοπὸν τῆς προαιρετι- 
χῆς βουλῆς χαὶ ῥοπῆς μηδὲν εὑρεθείη συμπαρομαρ- 
τοῦν xai παραχολουθοῦν αἴτιον ἕτερον τῆς πρὸς τὸ 
Χρεῖιτον διαμονῆς, ἣ τῆς πρὸς τὸ χεῖρον μεταδολῆῇς. 
Ταῦτ᾽ οὖν διεξιὼν ὁ σοφὸς Ἐκκλησιαστὴς, xal συν» 
εἰς ὡς γλαφυροτάτων νοημάτων. ἡμῖν ὑφηγήσατο 
λόγους, ἀμέσως ἐπήγαγε" 


potestatem libertatemque accepit, ut. se in quam 
vellet partem inclinaret. Hujus rei causa hominem 
Conditor talem constituit, ut preter voluntarii con- 
silii ac propensionis terminum et rationem οἱ de- 
stinationem nulla alia reperiretur cauga, qus vel 
perseveranti» ejus ad melius, vel mutationis in pe- 
jussocia esset ac comes. Ilis jam delibatis, conscius 
sibi sapiens Eeclesiastes, se pulcherrimarum sen- 
tentiarum rationes nobis. proposuisse,  adjeciL. 
protinus : 


$ xvii. 
Τὰ πάντα εἶδον ἐν ἡμέρᾳ ματαιότητός μον. C — VEns. 16. Omnia vidi in die vanitatis mec (i4). 


Τουτέστι, xai τὰ πρότερον xal τὰ νῦν παρ᾽ ἐμοῦ 
λαληθέντα τοῖς νοεροῖς ὀφθαλμοῖς ἐθεώρησα, xal 
διέγνων ἐν τῷ χρονιχῷ διαστήματι τῆς ἰδίας δια- 
Θιώσεως " ματαιότητα γὰρ τὴν ἐν τῷ βίῳ τούτῳ ζωὴν 
προσηγόρευσεν, διὰ τὸ πολυτάραχον αὐτῆς xai mo- 
λυπερίτπαστον xal πολύθλιπτον. Εἶτά φησιν" 


$ XIX. 


"Eat δίκαιος áxoAdípevoc ἐν δικαίῳ αὐτοῦ 
καὶ ἔστιν ἀσεθδὴς μένων ἐν καχίᾳ αὐτοῦ. 

Τοὺς περὶ πολλοῦ ποιουμένους κατορθοῦν τὴν ἀλη- 
θῇ διχλιοσύνην αἱ τῶν θείων Γραφῶν ἐξηγήσεις χατ- 
ἀσφαλίζονται μηδαμῶς ὑπεραίρεσθαι, xal χατὰ 
τῶν ἄλλων ὑκαυχενεῖν, καὶ διχαιοῦν ἑαυτοὺς xal 
προησεπαινεῖν χατὰ τὸν Φαρισαῖον ἐχεῖνον τὸν εὐχα- 
ριστηρίους δῆθεν ὕμνους ἀναπέμποντα τῷ Θεῷ xal 
δοξολογίας, διὰ τὸ μηδαμῶς εἶναι χαθάπερ ἕνα τῶν 
λοιπῶν ἀνθρώπων, f, xat παρχπλήσιον ἐχείνῳ τῷ τε- 
λώνῃ " περὶ οὗ φησι τὸ τῆς σωτηρίας ἡμῶν Εὐχγγέ- 
Any « Κατέδη οὗτος δ:διχαιωμένος, ἤπερ ἐχεῖνος. » 

λλλὰ χἂν πάντα τὰ τῶν ἀρετῶν εἴδη διαπράξωνταί 
τινες, χἂν πρὸς τὸ ἄχρον ἀφίχωνται τῆς ὑπὸ Θεοῦ 


5. Luc. xvii, 14. 


(75) In Vulgatis una cst articuli hujus et. prre- 
-edentis sententia hoe modo : Sicut enin hanc, sic 
illam fecit Deus, ut non inveniat üomo coutra eum ju- 
stas querimonias (cap. vit, v. 15) ; quze ad Symmachi 
interpretationem accedunt quam maxime ; sic enim 
ille reddidit Kal γὰρ ἀνάλογον τούτου τοῦτο ἐποίησεν 
ὁ V; τὸν [Ld εὑρεῖν ἄνθρωπον xat αὐτοῦ μέμγιν, 
Nc tamen Noster multum inde abite videtur, cum 


ld cst, et quz prius et qua nunc à. me prolata 
sunt, mentis oculis ipse spectavi, ac labente vite 
mec tempore 183 agnovi. Vanitatem enim, quam 
hic homines vitam ducimus, appellavit propter 
multas ejus perturbationes et angores ct. agritudi- 
nes. Tum ait : 


Est justus periens in justo suo, et est impius nic- 
nens -in malitia sua (15). 

Qui veram justitiam summo studio sibi comparare 
enituntur, his divinarum Litterarum exhortatio- 
nes viam banc esse inuuitissipam | ostendunt, si 


p nec fastu superbiant, nec. alios despiciant, nec se 


justoà jactent, et Pharisaei illius more commenient, 
qui laudes Deo tribuebat et gratias agebat, quo.l 
minime ipse esset quasi unus hominum catctro- 
rum ; ac ne publicauo quidem illi similis: de quo 
nempe ait salutis noatrze. Evangelium ;  « Descen- 
dit bic justificatus prae illo", » Tum postquam 
eiiam in omnibus se virtutum generibus exercue- 
rint, et ad summum quoque justitie ἃ Deo. pre- 


et ipse humanis a rebus vim omnem tollat, ct erc- 
ptam homini peccanti excusationem contendat, ne 
criminum suorum causam vel in dies malos. vel in 
aliud quidpiam externum δία. innocuuim rejicero 


posset. 

(743) ALLXX habent, Σύμπαντα εἶδον ἐν ἡμέραις 
ματαιότητός uoo. Oiympiodorus ἐν ἡμέρᾳ. 

(75) At liec abud ΟἸνη}ν. desiderantur, 


-)2 - 


2: «ὦ S. Gi 5;o;8!i1 ΑΒ ΕΣΕΤΕΥ 
wr ὙΖ εἰ δ perrene.nt, ὦ demiese sentianl. Δ Aca cm AoepBel..-7. CXLDNERDISD τ 


4 ez mondo tom Evrange!iro dicont : « Servi na- 
les emus, qnod debeas (ocerz, ferimus ". » 
2544 οἱ 406€ 0b reri» (2.22 npe vue aut etiam ar- 
yocant merbas e»rreptss fuer.t, εἰ aaume eiatos 
Sif« jas» propter vitalem magnos atque speria- 
bslis vioator ; 6 Dominae non «volum minime 26- 
e»yius, cod viam detestabilis futurus. est, 34qoe 
aen panos doterue sempiernas. 

Béeirc» Wayeos. mognne ille theoioque. ait: «Jo- 
9t^ qnod justum est. persequeris. 056.. » id est wr- 
minié 2466 Fationibng virtus et jasüGiz  Serva- 
6s : «nod in justiua persegnenda qui prestat, me- 
rito 9 Dei (amiliaritatem venit. A£ οἱ jnstas sine 
hoe esee eontendit, ingyota justa ejae 25 repe- 
dianda videatur ; ^b eamque eausa ipsum ju- 
4,44,2 9906 perniciem .ili potius afferat, qnam. 52- 
betem. Divinom enim oraeuam est: « Dominus 
superbie resistit, ham:tibus antem 428 gratiam 9. » 
Adde qnod virtutis ac jnsiitiat ea ratio est, ut me- 
diem vitiorsm siat augue nirinque reduetom : οἱ 
8, quie viristem 2s»e»ui eonetar, nisi imMor nes 
ejus iacesserít, et quam ipsa servat, mediam sine 
olia éeelinatione 10$ viam triverit; simul ate 
[5 aMeyrotrsm adjacentis praecipiti partem decflexo- 
5i, S igneviam aat in audaciam decidat, virtute, 
qua medinm est, relicta, ac repente se δὰ perni- 
ties magis quam ad salutem compulsum esse 
eomyeriat. Propterea rursum divine nos Litterz 
&imonent : « Ne declines ad dexteram, neque. ad 
sinistram (77) : » sed. via regia. incede. Dexterz 
nempe atque sinistre nomine adjacens vilium de- 
e:gnavit. Id vero in omni virtute spectari potest. 


Bic igitur ; « Justus periens in. justo suo » du- 
plici modo deprehenditur, quemadmodum nos exi- 
nimavimus, Cum veroait: « Et est impius manens 
jn malitía sua, » eum, qui infideliset piane athieus 
sit, diserte indicavit ; summa divin bonitatis pa- 
tientia atque lenitate abutentem, atque. obstinato 
plerumque animo in impietatis opinionibus et ne- 
quits factis perseveranteim : quem bic impietatis 
ejus et nefarlorum scelerum vindex poena non premit, 
(uturamque invitam reservat, ut prasenti Dei patien- 
tia u5u58, ad veras sententias, et honestas actiones 
poritendo convertatur. Qui nisi ad meliorem  fru- 
gem redierit, cum rerum in vita gestarum rnerces 
culque sua tribuetur, defensionem profecto nullam 
habiturus est, ac Judicio quod fnturum est damua- 
1us, Jure ac merito in gehennae ignem transmittetur. 
Neque euim omnes impli in hac vita scelerum suo- 
rum subeuntposnas, neque rursus omnes judicio illi 
el sententige reservantur : verum alii quidem et liic 
et futuro post avo, alii. autem illic tantum poeuas 
persolveut, cum illa quisque corum audierit : « Cos- 
savit impius omnis, qui nec Justitiam didicerit, 


δ Luc. xvii, 10. Jac. iv, 6. 


(€) Deuter. xvi, 90. ACLXN. habent. διόξτς. 


hus 4 


TE» XN τοῦ ταῦ ἸΏ: Ξ.:.: τ - 
«΄Δ,252εξω: usuario ΞΞ τευ OE LTLGTUER TL. C 


K.ouo zm: lÉragxa-e.. ἘΞ ὅπ τ πεν: τον Ὁ 
ὄλεισ» TXOETZATAXVAEWM, TIUS St Ξένττ. 

Διὰ mos φύσι» 6 Sossürcec ον τῆς  - 7. 
1h üfasise διοιξαις, » ORu-i9u Gam 0 
a;cape τες ἀπεςῆς ταὶ c ÜmnS€ wl  -- - 
CLGTOM τὰ GXRUX, Xin» wh; τὸν» "AL. n. 
mita; οξχείωστι. K: Gk χωρὶ: Er» € τες “- 


B φελποίν. Καὶ τούτοῦ γῆσεν mheuIà τττ΄. 
“πότ τὸ διχαίωοιαΣ, άλλου * mlIli$20o7 
πὸ erus) * ε Ἐ55:6: δξερτΞάνοις ἀντ ---- 
“τοῖς 0b δίδωτι χάσον. » "UH χδλὲ £x» € 
τῆς χαὶ τῆς δικαιοσίυτς $ λῦτος BET τ 


£y ἐχάτερα παρεχτρυπῖ», TGOCDODAM or τ΄ 
giai τις χατιοδοῶν τὴν ἄἀνδρεξων, - 
οἷς σοι: αὐτὸς, χαὶ τ: URGÁTITM, τς ΤΣ - 
1451:.0;, ἀπαρέγχλετως εἰρεθεῖπ, & * 27 
tapizisg6ymeizXtipeAco χαταλ:Σ,ὴ τε: 25M 
«Qs δειλίαν ἧ ὑρασότητα zaprguiTn. τ L7 
τις: ἐστὶν & μετόττς, χαταλι ταν), R3. kioc 
λα θάνω" εὑρεθήσετα: πρὸς ἀἄπξωώλειαν 22377 
ττ ρίαν συνωδισθείς, Τούτου χάρω zs te 
Γραφῇ « Mt, Exi; UT ance "n 
ὁδῶν ϑατιλικί βάδιζε. MÀ vip τοὺ Apre - 
μέντοι xat τοῦ δεξιοῦ τὸ «agaxzigbti Ξ 
ἐσήμανε. Τὸ αὐτὸ δὲ χἀπὶ πάττς 09675 7 
τς à βουλόμενος. et 
Οὕτω μὲν οὖν, ὁ Cixaux ἁποῦ apres ᾿ ' 
αὑτοῦ » κατείληπται διττῶς, ὡς ἡμεῖς πῖη o 
Εἰπὼν δὲ, « Καὶ ἔστιν ἀσεδὴς μένων ἐν δ | 
«hy ἄπιστον καὶ παντελῶς ἄθεον ἀριδῆλες τ’ 
νεν’ ὃς ἀνοχῆς καὶ μαχροθυμίας mote icit : 
ρὰ τῆς θεοπρεποῦς ἀγαθότητος ἐπεπαεῖον m 
xai προσμένει ταῖς ὑπολήγεσι τῆς ἀαεθεῖας a 
πράξετιν τῆς κακίας, οὐ δίχας εἰσπραττόμενα á 
τῶν ἀσεδημάτων αὐτοῦ xal χαχοπραγῃ μάτων 
μιευόμενος πρὸς τὴν μέλλουσαν δέχην "iva x : 
D ἐνταῦθα μαχροθυμίας ἀλλοιωθῇ διὰ βετανος 
τὰς ἀληθεῖς δόξας xai τὰς σπουδαίας npe 
el μὴ μεταδληθῇ πρὸς τὸ κρεῖττον, ávaztióo 
νηται παντελῶς ἐν τῇ τῶν βεδιωμένων ἀντ: - 
xaX διὰ τῆς πρὸς τὸ μέλλον δίχης χαὶ ^ ^ 
διχαίως παραπεμφθῇ xov προσηχόντως εἰς 4 Jj 
the γεέννης ᾿ οὐδὲ γὰρ πάντες ol ἀσεβεῖ; ui 
παρόντα βίον εἰσπράττονται τὰ τῆς; ticas 5 
οὐδὲ πάντες ἐχεῖ ταμιεύονται πάλιν " ἀλλ id / 
γὰν χἀνταῦθα xal πρὸς τὸ μέλλον, οἱ S E 
τίσουσι δίκην, ὅταν ἕχαστος αὐτῶν ἀκουδῇ, " 
παυται ὁ ἀσεδὴς πᾶς, ὃς οὐ μὴ μάθῃ bua 


(73) Prov. 1v, 27. Apud LXX desunt czun. 


1011 ΙΝ 


CCLESIASTEN. — LIB. VI. 


1018 


ἐπὶ τῆς γῆς ἀλήθειαν οὐ μὲ, ποιήσῃ. ᾿Αρθήτω ὁ Goz. A nec veritatem in. lerra fecerit « auferatur. impius, 


Ghz. ἵνα μὴ ἴδῃ τὴν δόξαν Κυρίου. Κύριε, ὑψηλός 
σου ὁ β.αχίων, xal οὐχ fóstaav * γνόντες δὲ αἰσχυν- 
θήτωσαν. » Τὸ μὲν γὰρ πεπαῦσθαι τὸν ἀσεδῇ τοῦ 
μὴ μαθεῖν διχαιοσύνην ἐπὶ τῆς γῆς, τὸ μένειν ἐν 
τῇ xax[3 αὑτοῦ δηλοῖ, χατὰ τὸν σοφὸν Ἐχχλησια- 
στὴν, Τὺ δέ. « ᾿Αρθήέτω ὁ ἀσεζῆς, ἵνα μὴ ἴδῃ τὴν 
δόξαν Κυρίου, » χαὶ τὰ ἐφεξῆς, τὴν ἀπόφασιν σῇ’ 
μαΐνει τὴν ἀφορίζουσαν αὐτοὺς χατὰ τὴν μέλλουσαν 
δίχην Ex «ἧς τῶν πιστῶν χληρουχίας. 

Ὁ μὲν οὖν δίχαιος ἐλέγχεται χάνταῦθχ πολλάχις 
παρασιῳπῶντος ἀπ᾿ αὐτοῦ τοῦ πάντα θεοπρεπεῖ 
πρυτάνῃ ταλαντεύοντος, ἡνίχα, χαθὼς ἔφθημεν εἰ» 
πόντες, χατασχεθῇ τῷ πάθει τῆς ὑπερηφανίας ἣ 
καὶ περιαντίας, ἣ méga τῆς xav' ἀρετὴν μεσότητος 
ὑπερθὴ " xal παρασιωπώμενος εἰς πειρασμοὺς παρ- 
εμπίπτων,, xal ποιχίλιας xal πιντοδακὰς θλέψεις ᾿ 
εἰ μὴ συνήσει, χαὶ διὰ ταπεινοφροσύνης ἐξευμενίς 


σάιτο τὸν ἀγαθὸν Δεσπότην xai Κύριον, x&v τῷ fap» - 


ὄντι βίῳ — xàv τῷ μέλλοντι τὴ» καταδίχην εὑρέσχει 
καὶ τὴν ἀπώλειαν. "saotug γε μὴν καὶ τὸ εἰρη- 
μένον περὶ τοῦ ἀσεῦοῦς ἤγουν ἀπκίδτου διεσάφησε 
τῆς; ἀληθείας ὁ λόγος. Παρεμπεδῶν δὲ τὴν τοιαύτην 
ἐχδοχὴν χαὶ ὁ σοφὸς Ἐχχλτοιαστὴς ἀμέσως ἐπ’ 
fave" 


pe videat gloriam Domini. Domine, excelsum est 
brachium tuum, et noun cognoverunt :. qui auteu 
nuvere, confundantur (78). » Nain cessasse impium 
ne justitiam in terra disceret, idem cst ac « ma- 
nere in malitja sua, » ut loquitur sapiens Eccl-- 
siastes : illud vero : « Auferatur impius, ne videat 
gloriam Domini, » e£ qux deinceps, supremam 
sententiam significant, que in futuro judieio im- 


. pios a fidelium hbazereditate excludet, 


Enimvero justus epe hic etiam eoerceiur, 185 
silentio nempe ab eo preeteritus, qui omnia lance 
justissima ponderat, quandocunque, ut paulo ante 
dicebamus, superbie aut arrogantis quoque morbo. 
correptus fuerit, sive ultra virtutis medium pra- 
cesserit : utque pr:eteritus est, in tentationes Incidit 
et va;iias omnis generis zgritudines : ac nisi re 
sipuerit, et misericordem Regem ac Dominum de 
missione placaverit, et in. hac vita et in futura 
damnationem atque exitium inveniat. Eodem certe 
modo id etiam, quod de impio sive infideli dictum 
est, sermo veritatis exposuit. Atque | interpretatio- 
nem bujusmodi sapieus quoque Ecclesiastes con- 
lirmans, adjecit protinus : 


$ XX. 


Μὴ γίνου δίκαιος xoAv, xal μὴ σοφίζυυ πε- C Vens. 47. Noli esse justus multum, et noli argu- 


ρισσὰ, μή ποτε ἐκπιλαγῇς. Mf) ἀσεδήσῃς zoo, 
καὶ μὴ γίνου σχιηρὸς, Ira μὴ ἀποθάνῃς ἐν οὗ 
καιρῷ σον. 

Ταῦτα σύμφωνα τοῖς προδεχῶς εἰρτ μένοις εἰσὶν, 
ἐν οἷς ἀπηγόρευσε τῆς ἀληθείας ὁ λόγος xal τὴν 
ἀπὸ τῆς κατ᾽ ἀρετὴν μεσότητος παρεχτροπὴν xal 
καρέγχλισιν " xai πολλῷ δὲ μᾶλλον τὸν χατορθοῦντα 
διχαιοσύνην μηδαμῶς ὑπεραίρεσθαι καὶ περιαυτίαν 
νοσεῖν, ἀλλὰ xal μετριοφρονεῖν, καὶ μᾶλλον xat- 
ητορεῖν ἑαυτοῦ, κατὰ τὸ γεγραμμένον" « “ὅσον μέ- 
γᾶς εἶ, τοσοῦτον ταπεινοῦ σεαντὸν, xal ἔναντι Ku- 
ρίου τοῦ Θεοῦ cou εὑρήσεις χάριν" » xal πάλιν, 
« Δίκαιος ἐν πρωτολογίᾳ ἑαυτοῦ χατήγορος * » τοι- 
γαροῦν καὶ νῦν φησι «€ Μὴ γίνου δίχαιος πολύ" » 
παραχελεύεται γὰρ μὴ παρ᾽ ἑτέρῳ τῶν τῆς διχαιο- 
σύνης ὅρων τροδαίνειν, μηδὲ τῆς κατ᾽ ἀρετὴν με- 


** Proy, x viu, 17. 


(78) Isa. xxvi, 40. Sed apud. LXX cgimus , 
πέπαυται yip ὁ ἀσεδὴς. I13;, ὃς οὐ μὴ μάθῃ δι- 
χαιοσύνην ἐπὶ τῆς γῆς, ἀλήθειαν οὐ μὴ ποιήσει" 
γνόντες δὲ αἰσχυνθή, οντᾷᾶι. . 

(79) Eccle, 11, 48, Sed apud. LXX scriptum est, 
“Ὅσῳ μέγας el. τοσούτῳ ταπεινοῦ σεαυτὸν, xal Évav- 
τι Νυρίου εὑρήσεις χάριν. ᾿ 

(80) Pulchre Gregorius Nazianzenus ad — hoc 
ip.um Ecclesiasta dictum : Τὸ γὰρ αὐτὸ χαὶ περὶ 
διχαιοσύνην χαὶ περὶ σοφίαν πάδος, θερμότης περὶ 
fitu xal λόγον, ἔξιυ τοῦ χαλοὺ xal τῇς ἀρετῆς δι" 
ὑπερβολὴν πίπτουσα, j| xai τὸ ἐνζέον xal v, ὑπτρ- 
62X^ov ὁμοίως λυμαίνεται, ὥσπερ xal τῷ γανένι 
πρόσθετις i) ὑφαίρεσις. Mna: οὖν ἔστω πλέον ἃ 
καλῶς ἔχει σοφὸς, μηδὲ τοῦ νέμου νοιμλελληντε ρος 


- ^ Αι » .»* 
μηδὲ λακλποότερο; τοῦ φωτὸς, uml τοῦ X1vv.; 


mentari plusquam oportet, nequando obstupescas. Ne 
impie agas multum, et noli esse durus, xe moriaris 
in tempore uon tuo. 

liec iis respondent que modo dieta sunt, in 
quibus sermo veritatis praescripsit. ne quisquam 
a virtutis medio recedat atque deflectat : multoque : 
niagis ne qui justitiam profitetur, animos tollat, 
et arroganti:e laboret vitio ; sed ut modestiam 
amet, ac se ipsum potius accuset, juxta id, quod 
scriptum est : « Quantum magnus es, tantum hu- 
milia te Ipsum, et coram Domino Deo invenies 
gratiam (79). » Ac rursum : «Justus. prior est 
accusator suí **. » [taque οἱ hic ait: « Noli esse 


D lustus multum (80). » Cohortatur enim, ne alte- 


rum e justitize terminis transgrediamur, neve a 
virtutis medio deflectentes, ad malitiam recidamus, 


εὐθύτερος, μυὸς τῆς ἐντολῆς ὑψηλότερος. "Eatat δὲ 
τοῦτο πώς; ἐὰν εἰδῶμεν χόσμον, xal ἐπαινῶμεν 
φύστ:ως νόμον, χαὶ ἐπώμεθα λόγῳ, χαὶ μὴ ἀτιμάζω- 
μὲν εὐταξίαν, Nempe : Fur etenim justitie atque κα» 
pieni detrimentum. affert acris taii in actione quam 
in serinoue impetus animi, a bono nempe et a virtute 
propler excessum excidens. [lanc emim de(cctus εἰ ex- 
cessus. pereque labefactaut, non. secus ac. regulam 
eddilio aliqua gut. subiraciio. Nemo igitur sapien- 
tior ail, quam conveniat, nec lege exactivr, uec luce 
splendidior, nec uorma rectior, uec precepto. divino 
sublimior. Id vero qua tandem ratione consequemur ? 
nempe si modesti el compositi esse curemus, ngturg 
l.qes$ comprobemus, rationem ducem sequamur, or«- 
ep 6n eb disciplinam non. asperuemur. (Orat, 20.) 


1.19 


S. GREGORII. AGRIGENTINI 


1090 


Nam hoc proverbiali quoque 186 illo oraculo ἃ σότητος ἐξολισθαίνειν, καὶ πρὸς χαχίαν ἐκπίπτειν, 


comprobatur, quod ait : « Comedere mel multum, 
non bonum est(81): » manifesto nos edocens, sua- 
vissimam rerum vírtutem non sine modo et ordine 
appetendam. 

Quod autem ait: « Et noli argumentari plus. 
quam oportet, » vehementiores contentiones atque 
perquisitiones sine dubio prohibet tam de iis, qux 
in mundi initio condita spectamus, quam quie in 
vita contingunt, quod inutiles ez sint et supervaca- 
nee, nec bonum ad exitum tendant. Nam quid 
homini prodest, eniti omni cura et conari, ut asse- 
quatur, quot stadiis terr:  ambitas et mensura con- 
liciatur, vel quot partes celestem, quz circumvol- 
vitur, molem distinguant, quemadmodum qoi 
superlluam el vanam astrologiam exercent, dividere 
ac temere enumerare aggressi sunt. Haec igitur 
investigare curiosius perinde habetur, atque bomi- 
nem argumentari plusquam oportet, quod nihil inde 
utilitatis ferat 3c commodi : nec minus serutari 
diligentius atque perquirere, cur pietatis alumni 
inopia laborent, et divin justiti:e. cultores vim 
alienam non effugiant, et periculis quamplurimis 
atque calamitatibus omnis generis objecti sint: 
mali autem atque impii homines opibus affluant, 
et vitam plerumque incolumem planeque innoxiam 
traducant. In his quippe omnibus gratizf agendze 
sunt bono auctori el sapienti omnium moderatori, 
ncc investigandum quidquam ex his aut studiosius 


Τοῦτο γὰρ ἐμπεδοῖ xal τὸ παροιμιακὼν Exetvo λό- 
γιον, δηλονότι τὸ φάσχον' « Φαγεῖν μέλι πολὺ, οὐ 
χαλὸν, » τὴν γλυχυτάτην ἀρετὴν μεμετρημένως xat 
τεταγμένως μεταδ'ώχειν σαφῶς εἰσηγούμενος. 

Ὃ δέ φησι" ε Καὶ μὴ σοφίζου περισσὰ, » τὰς 
περιεργοτέρας πολυπραγμοσύνας καὶ παρεξετάσεις 
τῶν ἐν τῇ κτίσει θεωρουμένων, xal μέντοι xal τῶν 
ἐν τῷ βίῳ συμθδαινόντων πραγμάτων ἀπαγορεύει 
προδήλωξ, ὡς ἀνονήτους xaX περιττὰς xal πρὸς μη- 
δὲν τέλος ἀγαθὸν χαταντώσας. Τί γὰρ ὄφελός ἐστι 
τῷ ἀνθρώπῳ τὸ δι᾽ ἀχριδείας πολυπραγμονεῖν xx: 
πειρᾶσθαι γινώσχειν, πόσα τῆς γῆς ἔστι στάδια χατὰ 
τὴν περιφέρειαν αὐτῆς, f) τὴν περίμετρον, ἢ πόας 
μοῖραι τὸ οὐράνιον xat χυχλοφορούμενον διειλήφαι 
σῶμα, καθὼς οἱ τὴν περιττὴν xot ματαίαν &acpoao- 
γίαν ἀσχήδαντες διαιρεῖν, χαὶ μέντοι xaX παραλόγως 
ἀπαριθμεῖν ὑπειλήφασι. Τὸ τοίνυν τοιαῦτα πάρεξε- 
τάζειν, ε περισσὰ αοφίζεσθαι » τῷ ἀνθρώπῳ λελό- 
γισται, διὰ τὸ μηδὲν εὑρίσχειν ἐντεῦθεν λυσετελές. 
᾿Αλλὰ xal τὸ πολυπραγμονεῖν καὶ διερωτᾷν διὰ τί 
τῆς εὐσεθδείας οἱ τρόφιμϑι πένονται, xal τὴν τοῦ 
Θεοῦ δικαιοσύνην οἱ χατορθοῦντες εἷς ἀλλοτρίας 
χεῖρας χεχήνασι, καὶ πειρασμοῖς μυρίοις καὶ παν- 
“ςδαπαῖς χαθυποδέδληνται θλίψεσιν " ἁμαρτωλοὶ δὲ 
xai δυσσεθεῖς εὐθηνοῦσι, καὶ τὸν παρόντα βίον ἄνο- 
σον ὡς ἐπίπαν xal παντελῶς ἀπείραστον διαμε:- 
δουσι. Δέον ἐπὶ πᾶσι τούτοις εὐχαριστεῖν τῷ ἀγαθῷ 
ποιητῇ xal πανσόφῳ χυδερνήτη τῶν ὅλων, καὶ μτ- 


tentandum, tanquam inutile ac superfluum. Nam ( δὲν παρεξετάζειν τοιοῦτον χαὶ πολυπραγμονεῖν, tu; 


si hujusmodi meditationibus te, o mortalis, addi- 
xeris, ac fines virtutis transgressus fueris, cave, 
ne aliquando in verba malitiz declines, atque ad 
vitii recidas viam. 


Quod vero dicit: « Ne impie agas multum, et 
noli esse durus, ne moriaris in tempore non tuo,» 
apertam coliortationem continet, ne vitam nostram 
in impiis atque indecoris de Deo quastionibus 
insumamus, neve obduratum animum habeamus, 
ae mutationis conversienisque in melius omnino 
.mpotientem, neve tempus ullum vel in rapinis vel 
in avariti:e sordibus vel in pupillorum ac viduarum 
tyrannica vexatione impendamus : ut ne, inquit, 
Dominum Deum tuum acrius ad 187 iram a te 
incitatum exinde sentias, et angelum ille tibi tan- 
quam przceps fulmen immittat, atque alieno plane 
tempore vitam auferat. Nam hoc et David propheta 
confirmat cum ait: « Viri sanguinum ac dolosi 
non dimidiabunt dies suos (82). » lta subjecit 
jllieo : 


ἀνόνητον ὑπάρχον xal περιττόν. El γὰρ τοῖς τοιοῦ- 
τοῖς ὑπενεχθῇς, ἄνθρωπε, λογισμοῖς, 3j τοὺς XT: 
ἀρετῆς ὑπερδῇς ὄρους, πρόσεχε, μὴ ποτε καὶ πρὸς 
λόγους πονηρίας ἐχχλίνῃς, χαὶ πρὸς τὴν ὁδὸν τῇ: 
χαχίας ἐχπέσῃς. 

Ὃ δέ φησι, « Μὴ ἀσεδήσηῃς πολὺ, xa μὴ vii 
σχληρὸς, ἵνα μὴ ἀποθάνῃς ἐν οὐ χαιρῷ σου, » μὴ 
συμπαρατείνεαθαι τὴν ἰδίαν ξωὴν ταῖς ἀσεδέαι περ: 
Θευῦ xai μὴ προσηχούσαις ὑπολήψεσι, μτὶ)ὰὸδὲ τὴν 
xapólav ἔχειν ἀπεσχληχυῖαν, xat μηδεμίαν ἀλλοίω- 
σιν ἢ μεταδολὴν ἐπιδεχομένην τὴν πρὸς τὸ χρεῖτ- 
τὸν, μηδὲ ταῖς ἀρπαγαῖς xai ταῖς πλεονεξίαις xa: 
χαταδυναστείαις τῶν ὀρφανῶν xat χηρῶν ἐπιμένε.. 
χρονίως, εἰσηγεῖται σαφῶς, ἵνα μὴ, φησὶ, χἄντει 


D θεν εὑρεθῇς ἐπὶ πολὺ πλροργίζων Κύριον τὸν Θεό: 


δου, xal γαθάπερ τινὰ χεραυνὸν ἀπότομον ἄγγελν 
ἐξαποστελεῖ σοι, xal παρὰ τὸν πρόσφορον καιρὸ 
καὶ προσήχοντα μεταστήσῃ τῆς παρούσης ζωΐς. 
Τοῦτο γὰρ ἐμπεδοῖ xal Δαδὶδ ὁ προφήτης eizuww: 
« ΓΑνδρες αἱμάτων xal δολιότητος οὗ μὴ ἡμισεῦ- 
σουσι τὰς ἡμέρας αὐτῶν. ν» ᾿Αμέλει τοίνυν ἀμέσως 
ἐπήγαγεν" 


$ XXI. 


Vgns. Donum est inherere in. hoe, et quidem ab 
lioc ne contamines manum (tuam : quoniam qui timel 
Deum egredietur omnía (85). 

(81) Prov. xxv, 27, ALLXX pro. φαγεῖν habent 
ΣΌΝ, 


82) Psal. Liv 25. At LXX habent. 75:2323071. 
5) ALLXN habent "Ay205y τὸ àvz!q:502l σὲ ἐν 


& 


᾿Αγαθὸν τὸ ἀντέχεσθαι ἐν τούτῳ, xai. γε ἀπὸ 
τούτου μὴ μιάνῃς τὴν χεῖρά σου" ὅτι φοδούμεσος 
τὸν Θεὸν é£6Acücctaut τὰ πάντα. 
τούτῳ.... eL ὅτ' φοβουμένοις τὸν Θεὸν ἐξελεύαξττα: 
κὰ πάντα. 11 Scholüs legitur μὴ ἀνῇς pro μ5 


pivms. 


102] | IN ECCLESIASTEN,. — LIB. VII. 1922 


« 'λγαθὸν ἀντέχεσθαι, φησὶν, ἐν τούτῳ. » Τούτῳ, ἃ 


ποίῳ ; Δηλονότι τῷ μὴ συμπαρατετάαθαι τὴν T poat- 
ρετιχὴν βούλησιν τῷ παντὶ χρονιχῷ διαστήλατι τῦς 
ζωῆς, τοῦ διαμένειν ἐν ἀσεδείχ τῶν πρὸς τὸν Θεὸν 
ὑπολήψεων, xal σχληρότητι χαρδίας τῶν ἀνηλεῶν 
ἁρπαγῶν xal τῶν ἱταμῶν χαὶ πλεονεχτιχκῶν χατα- 
δυναστειῶν * ἀλλὰ θᾶττον ἀναστεῖλαι τὴν φ'λοπόνη- 
pov ὁρμὴν ἐκ τῶν ψδυδῶν ὑπολήψεων xal τῶν ἔρ- 
γῶν τῆς ποντρίας, ἵνα μὴ παρεμπέσυς ἐντεῦθεν 
ἀχολούθως xai μιαιφονίας μολύσματι. Τὸ γὰρ αὖ- 
θάδη χαὶ σχληρὸν εἶναι τὸν ἄνθρωπον, χαὶ καταδυ- 
ναστεύειν xal συνθλίδειν ὀρφανὸν καὶ χήραν, xal 
τῶν ἀλλοτρίων ἀφαιρεῖσθαι τὰς χτήσεις, ἑνίοτε 
συνωθεῖ xat πρὸς μιαιφονίας μολυσμὸν xal pe6f;- 
λωσιν. 


« Ὅτι, φησὶ, φοθδούμενος τὺν Θεὸν ἐξελεύσε- B 


«αἱ τὰ πάντα * » τουτέστιν, ὁ δὲ τὸν φόθον τοῦ Θεοῦ 
πρὸ τῶν ὀφθαλμῶν ἔχων, παρελεύσεται πάντα τὰ 
τῆς ἀσεδείας εἴδη xal πονηροπραξίας, ὑπ᾽ σὑδενὸς 
4uv ἀρχύων τῆς χαχίας χατασχεθείς " ἀλλ᾽ οἷόν τι 
στρουθίον πετόμενον ἄνωθεν, xal προδλέπον τὴν 
προκειμένην πάγτν πρὸς ἄγραν, ὑπερίπταται καὶ 
διαφεύγει τὸ σύμπτωμα τῆς ἀδιχίας χαὶ τῆς χα- 
χοπραγίας. Ἐξ ὧν ῥυσθείημλεν ἅπαντες πάντοτε 
τῷ θείῳ φστοιχειούμενοι φόδῳ, xal σχεπόμενοι τῇ 
0x:d τῶν πτερύγων τῆς θεοπρεποὺς ἀγαθότητος * ἐν 
αὐτῷ Χριστῷ τῷ Θεῷ ἡμῶν, ᾧ ἡ δόξα xal τὸ xpá- 
τος σὺν τῷ παντοχράτορι Πατρὶ χαὶ τῷ παναγίῳ 
xai ἀγαθῷ καὶ ζωοποιῷ Πνεύματι, νῦν καὶ ἀεὶ xal 
εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾿Αμήν. 





« Donum est, inquit, inhzrere in hoc; » in 
quonan Ὁ [4 eo utique, ut ne liberam voluntatem 
temporario isto totius vite spatio proroges ac de- 
Lineas in quaestionum impietate adversus Deum, 
neque in duritie animi et crudelium rapinarum at- 
que audacis avarzeque dominationis : sed ocius 
perversum illum remittas impetum, quem false 
npiniones el prava facta. intenderunt ; ne jam co 
eliau devenias, ut aliena te exde cruentes. Nam 
audacia et duritia et dominatio vexatioque pupilli 
ac νὰ: et alienorum bonorum rapinae hominem 
eo interdum deducunt, ut. buniauo. etiam sanguine 
coutaminetur. 


« Quoniam, inquit, qui timet. Deum, egredietur 
oinnia ; » id est, qui timorem Dei ob oculos ha- 
beat, omnia impietatis nequitizeque genera pr:eter- 
ibit, nullis vitii retibus impeditus : qualis scilicct 
volucris ab alto irruit, et parátum ad. pradam la- 
queum przevidet, sic ipse supervolat, et injustiti.e 
ac sceleris casus evitat (84). A quibus 188 υἱιἱ- 
nam omnes perpetuo liberemur, divino stipati metu, 
el superna bonitate quasi alarum umbra protecti : 
per ipsum Christum Deam nostrum, cui gloria et 
potestas cuim omuipotente Patre et sancto bonoque 
ac vile auctore. Spiritu, nunc οἱ semper et. in 
siecula saeculorum. Amen. 





AOLlOZ EBAOMO-. 


LIBER 


SEPTIMUS. 


189 5 !. 


Ἢ σοφία βοηθήσει τῷ cogo ὑπὲρ δέχα éEov- C 


σιάζοντας τοὺς ἐν τῇ πόλει" ὅτι dvüpuxoc οὐκ 
ἔστι δίχαιος ἐν τῇ Til, ὃς ποιήσει ἀγαθὸν καὶ 
οὐ ἁμαρτήσεται. 


(84) Non hic Noster similitudinem posuit stru— 
thionis sive passeris marini, ut. Latine appellatur, 
sed omnino avem quamlibet ex iis. qux laqueo ca- 
piuntur, designavit. Sic et Homerus de aviculis a 
dracone devoratis ait, ltiad. 1. n, v. 511: 

Ἔνθα δ' ἔσαν σττρουθοΐο νεο:οοὶ νήπια τέχνα, 
ei de carducle Hesychius, ᾿Αχανθυλλὶ; στρουθοῦ 
γένος. Nec apud LXX interpretes aliud plerumque 
στρουθὸς aut. στρηυθίον, quam ὄρνις. Psal, Lxxatit, 
9: Καὶ γὰρ στρουθίον εὗρεν ἑαυτῷ οἰκίαν. Vulgata 
habent : Eterim passer iucenit aibi domum ; αἱ Aquila 
reddidit : Kal γε ὄρνεον eüps. Jerem. vut, 7: Tov: 
γὼν Χλὶ χελιδὼν àypoo, στρουθία ἐφύλαξαν χαιροὺς 
εἰσόζων ἐχυτῶν, lu. Vulgatis : Turtur οἱ hirundo. οἱ 
ciconia custodierunt. lempus. adeentus sui. Sed iu 
(δ είν seriptum fuisse 'Avo2p pro 'Aypo3 suspica- 
tus est Troaanius, velut οἱ flobiraienia uunen du 


" Vens. 19, 90. Sapientia adjuvabit sapientem super 
decem potestatem habentes, qui sint in civitate : quia 
homo non est justus in terra, qui facict. bonum, et 
non peccabit (85). 


terpretes retinnissent (V. Bochart. De anim. prz. 
p. 3) : quod Latina translatione comprobatur ; tres 
enim numerantur aves Sive στρουθία, nec χελιδὼν 
ἀγροῦ recle dicitur, cum in muris et parietinis fere 
nidificet, in Thren. im, 53 : Θηρεύοντες ἐθήρευσάν 
pe ὡς στρουθίον πάντες οἱ ἐχθροί μου. In Vulyatis: 
Venatione ceperunt. m quasi avem inimici mei gra- 
tis. Inde. porro. haustam a. Gregorio similitudinem 
recle duxeris, στρουῆός aut στηουθίην, quod veteres 
interpretes siepe reddunt struthocametlum aul. stiu- 
thiocameltun, belua. potius. est, quim. avis : solo 
insreditur, nee alis utitur, nisi ad pedum perniei- 
(το augendam : neque eciai a terra tollitur. Plura 
de hae apud. Bochartum in Hieroz. invenies (lib. 1, 
a c. ἡ 

(85) LXX hahent..... τοὺς ὄντας ἐν τῇ πόλει... 
(νην. χαὶ 0 4 2220105zt 


1023 
Ulare modo praíatus, qui Deum timeat, 
impedimenta oinnia supervolare, et. inipiirum opi- 
nionum effendiculu ac mala peccati retia effugere ; 
werito nunca divino timore, qui hominem regit, 
et in veri justique semitas deductum, sapientize iter 
&ddocet ; est cnim, ut ait proplieta : « lnitium sa- 
pieutiz timor Domini ** : » transit ad auxilium, quod 
sapientia ipsa praebet, οἱ : « Sspientia, inquit, adju- 
vablt sapientem super decem potestatem babentes, 
qui sint. in civitate ; » illam designans sapientiam, 
qu& divinitus data est iis, qui bons perpetuo or- 
bite institerunt, de qua magnus Jacobus Dei frater 
dixit : « Quz autem desursum est sapientia, pri- 
mum quidem pudica est, deinde pacifica, modesta, 
suadibilis, plena misericordia et fructibus bonis, 
non judicans, sipe simulauone. Früctus autem ju- 
siti: in pace seminatur facientibus pacem 53.» 
Hanc igitur sapientiam auxilio fore ait illi, qui 
adeptus sit, nomenque sibi sapientis pepererit, ut 
viue pericula evadat et insidias ab oecultis hostibus 
animi instructas et. impiarum opinionum mali- 
guarumque sententiarum laqueos, melius quam de- 
cem, qui in civitale potestatem gerant. Nam decem 
ili civitatis principes, qui magistratus digoitate 
exornati dominantur, ct rerum copia ac varietate 
abundant, multas quidem et diversas cogitationes 
atque consilia suscipient 190 et conserent et com- 
miniscentur, qu: civitatis, in qua versantur, salutem 
«muia unice spectent : δὶ si eam quandoque ser- 
vabuut, et. machinis ingeuiose inventis οἱ passim 
hosti obiectis, ac ministerio atque opera incolarum 
ct stipeadiariorum adhibita, ab hostili obsidentium 
imeursu. defendent ἢ quanduque etiam spe omni 
salutis excident, olsessorum vineis turribusque 
eppugnati ac subacti (86), atque in servitutem et 
mortem abducentur. Sapientia e contrario auxilia 
sua millens, nunquam palitur, quam quis teucat 
spiritalem animse civitatem, ut ea ab hostibus men- 
wm ipsius ohsidentibus, aut ab infestis malignisque 
hominibus in c3ptivizatem ct peccati. mortem de- 
datur: verum septem summi divinique S,iritus 
columnis innixa, sic tueler, ut. occuitorum simul 
et manifestorum hostium machinamenta ac propu- 
gRacula everiat ac. destraat, 
ατίλοις Egretisuive τοῦ θεα τ χιχοὺ IHwz227w;. 
τῶν δἱσέττον ἐςέξοων χαὶ vonlC.. 


*'! Psal. εν [ὃ. 5: Jac. ui, 1058. 


S. .GREGORII AGRIGENTINT 
lunc A 


icezel:, xil χαταργεῖ τὰς ἔλεπεις 


1021 
Προσεχῶς ἀποφηνάμενος xat qhoag τὸν qobos;«- 
voy τὸν Θεὸν ὑπερίπτασθαι xat διαδιδράσχειν πάντα 
τὰ σχῶλλ χαὶ κροσχόμματα τῶν ἀσεβῶν ὑτολήψεων 
καὶ τῶν πονηρῶν ἀρχύων τῆς ἁμαρτίας, ἀχολούθως 
νῦν ἀπὸ τοῦ θείου φόδου τοῦ. στοιχειοῦντος τὸν ἄν- 
θρωπον καὶ ῥυθμίξοντος εἰς τὰς ἀληθεῖς ἀτραποὺς 
xaX δικαίας, xol παραδσχευάξοντος ἐν σοφίᾳ περ: π- 
τεῖν * ἐπειδὴ xol χαθώ: φησιν ὁ προφήτης, ε ᾿Αρχὴ 
σοφίας φόδος Κυρίου" » πρὺς τὴν ἀπ᾽ αὑτῆς τῆς 
σοφίας μέτεισιν ἀῤῥωγὴν, φάσχων" « Ἦ σοφία Bor- 
θήσει τῷ σοφῷ ὑπὲρ δέχα ἐξουσιάζοντας τοὺς ἐν «f 
πόλει " » σοφίαν δηλῶν τὴν ἄνωθεν δεδομέντιν τοῖς 
κατορθοῦσι πάντας ἄξονας ἀγαθοὺ:, περὶ f; rv 
ὁ ἀδελφόθεος xa μέγας Ἰάχωδος" « Ἡ δὲ ἄνιυθεν 
σοφία πρῶτον μὲν ἁγνὴ ἐστιν, ἔπειτα εἰρηνιχῇ, 
ἐπιειχῆς, εὐπειθὴς, μεστῇ ἐλέους καὶ χαρπὼν 
ἀγαθῶν, ἀδιάχριτος, ἀνυπόχριτος " χαρπὸς δὲ δ:- 
χαιοσύντς tv εἰρήνῃ σπείρεται τοῖς ποιοῦσιν εἰ- 
phvnv. » Τὴν το αὔτην οὖν σοφίαν βοηθῆϑτειν τῷ 
χεχτημένῳ φησὶ xal παρωνύμως ὀνομασθέντι onse 
πρὸς τὸ τὰ πειρατήρια τοῦ βίου διεχφυγεῖν xz 
«ὡς bx τῶν νοητῶν ἐφέδρων ἐπιθουλὰς καὶ τὸ; 
πάγας τῶν ἀπτεδῶν ὑπολέψεων xai χαχοδόξων L- 
Ὑμάτων ὑπὲρ δέχα ἐξουπιάζοντας τοὺς ἐν τί 
πόλει. Δέχα γὰρ ἐξουσιάζοντες iv πόλει χαὶ LS 
ναστεύοντες ἐν ἀξιωιάτων Ü*:0oyzl; χαὶ ez 
σίλ καὶ πολυτελείζ τῶν ὑκαρχόντων, πολλὰ μὲν x- 
ποικῶα νοΐύματα χαὶ ϑουλεύματα διενθόμτθῶσι xz! 
βουλεύσονται χαὶ νοΐδουσι συνιέντα πάντωις c0: 
ἕνα σχοπὸν σωστιχὸν τῆς τύλεως, ἐν ὑπέρ size. 
'AXX ἐνίοτε μὲν σώτουσιν αὐτὴν, xal τῶν To: 
χούντων ἀντιπάλων χαὶ usus uv ἔχλυτρώσοντα: xi. 
διὰ τῶν ἐξευρισχολένων ὑπὸ τῆς στῶν τρυνίττ'.: 
μτχανη μάτων παντοδαπῶν Ἐρὸς ἀντιπιοράταξεν, x: 
διὰ τῇς ἐξυπτοετήσεως χαὶ συνεργείας τῶν τῆν τΆ 
λιν χατοιχούντων ὑτυχειρίων" ἕνξοτε 6E xal Ξ5»τ- 
λεὺς ἀποιεύξονται σωτηρίας, τῶν 021:90x9..- 
«αἷς ἐλεπέλεσιν ἐττηϑέντες xai χαταξζυγαπεευθὲν-:;, 
χαὶ ποὺς ἀτπανωυγὴν καὶ θξνατον ἔχξοθέντες. Ἢ 
€i 3sozix τῆν ἰδὶτν ᾿παρεχομέντ, ρέδειχν, olli 
συ χωρεῖ τῆν νοττὴν τῆς φυχῖς πόλιν τοῦ ἔχοντ 
ὑπὺ τῶν πολιορχούντων αὐτὴν γοττῶν ἄστιτεσιεν 
δ. ταενῶν χαὶ χυχοδόξων ἀνθρώπων εἰς Sososcv ix 
Czva: xai τῇ: διπρτίας τὸν θάνατον" xo 
xai τ. 


τοῖς ἐτ- 


στγξλ::. 


(36) Vineis tarribusqpe reklidi quoJ Grave éxi- D oa aiia turris rro: bal, C8 r2. 45, ἰαφιέξε et ε΄. 


twr ἐλεπώλεσιν, Beque, αἱ arlatror, uai? : ulnisque 
eRUR, vincis BOmpc εἰ turribus cuslat2l. &x:z6- 
4x. (am qure ἃ Vitruvio descent τὰς οἶς τις. 2S, 
qux 3^ Appiano (ἰ6 Mahrid.!, ot δι. tocbum, 

, )ios millaia : ac Valtave $ quiocig c ts 

"eel , «ua. Demcuius Po. orcdtes eec xa R' ο- 
*$ Wsus CL, alüipoinem facit poduaa 625 : App a- 
were c;8. qua Mibrizatcs Cvzicam e ἐμάν 
“κατὸν Ξἔέχεων, sve C6blgm cub το ὩΣ ^ ab 0€ 
wédA, CEldlicpu ττιςς ἔπξετε, ilicli- 

^O wu καὶ Bn πονῶ στι ςτατοοῖς ἃ 


1..6 ἐπι τας. bp-a ἀν πὴ μα βί  £9a..x 
Qx *uncirum diem μέν ἃ fecal, σπδνον 21 A - 
hoofus db. YXur €. 40: «€ σι ἐν. 0--- 
paraulut imnhorüoe,., Με} πὲ [eearaa jmmee- -. 
Íertei-qac Gavis »(7313, «6 €niccuar carus Puis - 
Vinforun τς De€onu dura. aiqme bLhme sqec- 
fi.uf «jus enpren.a, wt flawences detrecio« τς 
b is$oes CaRtR, ν ἢ το P. 9 Lavaerum eo 5 -- 
mula ΟΣ τῷ as tf.» 1: 0 ἀστοὶ uses, BT. c 
eps gesto: 


1025 


IN ECCLESIASTEN. — LIB. VIT. 


1096 


Οὕὔτω μὲν οὖν τὸ παρὸν ὁητὸν διεσάφησεν ὁ 26- A δὶς igilur sententiam hane sermone nostro ex- 


γος, χαὶ τὴν ἀπὸ τῆς θείας σοφίας βοήθειαν ὑπερτέ- 
ραν ἔδειξς τῆς ἀῤῥωγῆς xal τοῦ συνασπισμοὺ τῶν 
ἐν τῇ πόλει δέχα ἐξουσιαστῶν τε χαὶ τῶν δυναστῶν, 
ἀπλῶς οὕτως παραληφθέντων αἰσθητῶς κατὰ τὸν 
πρόχειρον τοῦ γράμματος νοῦν. El δὲ βουληθείημεν 
xa κατὰ τὸν τῆς ἀναγωγῆς λόγον διασαφῆσαι τὸ εἰ- 
pnbévow, πάλιν μὲν ἐχληψόμεθα τοῦ ἀνθρώπου τὴν 
φύσιν xai τὴν ὑπόστασιν, ἐν fj δέχα εἰσὶν οἱ ἐξου- 
σιάζοντες, δηλονότι τῆς ψυχῆς αἱ πέντε δυνάμεις, 
νοῦς, διάνοια, φαντασία χαὶ δόξα χαὶ αἴσθησις, xal 
πέντε τοῦ σώματος, ὅρασις, ἀχοΐ, ὄσφρησις, γεῦσις 
xai ἀφὴ, 6 ὧν εὕρηται ζῶν xal πολιτευόμενος xal 
διοιμούμενος ὁ ἐντὸς καὶ ἐχτὸς ἡμῶν ἄνθρωπος" 
ἀλλὰ τῆς ἄνωθεν σοφίας ἀπούσης, οὐδὲν ἀπόνασθαι 
δύναναι τῶν τοιούτων ἡ παραληφθεῖσα νῦν πόλις" 
παντὶ γὰρ σάλῳ χαὶ χλύδωνι τῶν παρὰ τῶν νοητῶν 
καὶ γῶν αἰσθητῶν δυσμενῶν ἀνχῤῥιπιζομένων τρι- 
χυμιῶν xal χαταιγίδων: καταδαπτίζεται, xal τῷ 
βυϑῷ χατολιαθαίνει τῆς ἁμαρτίας. Οἷς ὃὲ πρόσεστιν 
$ ἄνωθεν σοφία, βοήθειαν δίδωσιν ἀλχιμωτάτην 
ὑπὲρ τοὺς εἰρημένους δέχα τοὺς ἐξουσιάζοντας ἐν 
^[j παραληφθείσῃ πόλει, xol μηδαμῶ; αὐτὴν διασώ- 
σαντας. 

Πῶς οὖν οὐχὶ τὸ πλεῖον ἔχειν ἡ σοφία δοξασθήπε- 
τῶι τῆς ἀντιλήψεως xai βοηθείας, δι᾽ ἧς ἀπόρθητον 
xai πλυτδλῶς ἀπροσμάχητον τοῖς ἀντιπάλοις ἐνα το 
é$5v& τὴν πόλιν, ἐν ἧπέρ ἐστι; διὰ τοῦτό φητι xol 
Μαῦλος ὁ μέγας ἀπόστολος, ε Ἐν σοφίᾳ περιπα- 


«εῖτε πρὸς τοὺς ἔξωθεν" » σοφίαν ὀνομάζων, οὐχὶ C 


τὴν Ext τῇ ἀναλήψει τῶν θύραθεν μαθημάτων λαμ- 
ζανημένην, ἀλλὰ τὴν διὰ τῶν ἀγαθῶν xal σπουδαίων 
ἔργων χαραγτηριζομένην, ἥτις xatotxel. ἐν παντὶ 
τῷ χατορθοῦντι τὴν ἁγνείαν καὶ τὴν εἰρηναίαν xa- 
τάστασιν καὶ τὴν ἐπιείχειαν xal τὴν εὐπείθειαν xal 
τὴν ἐλεημοσύνην χαὶ τοὺς ἄλλους τοὺς ἀγαθοὺς χαρ- 
πούς. Διὰ τοῦτο καί πού φησιν ἡ βίδλος τοῦ ἀθλητοῦ 
τῆς εὐσεδείας Ἰώδ᾽ « Εἶπεν ὁ Θεὸς τῷ ἀνθρώπῳ " 
Ἰδοὺ ἢ θεοσέδεια ἐστὶ σοφία, τὸ δὲ ἀπέχεσθαι ἀπὸ 
καχῶν ἐστὶν ἐπιστήμη. » Τὴν τοιαύτην οὖν ἔχειν 
σοφίαν xal ἡμεῖς πάξῃ δυνάμει σπουδάσωμεν, ἵνα 
περισώσωμεν Exagto; τὴν ἰδίαν πόλιν ἀπὸ τῶν πο- 
λιορχούντων αὐτὴν αἰσθητῶν xai νοὴτῶν ἐφέδρων 
χλὶ δυσμενῶν. 


posuimus, divinzque sapientie auxilium ope illa 
et defensione praestantius ostendimus, quam ha- 
bere civitas possit a decemviris in. ipsa dominair- 
tibus : verba nemye simpliciter atque, ut sonant, 
planissime interpretati. Si vero dictum illud etiam 
ad anagoges rationes explicare velimus, naturam 
conditionemque hominis constituemus, in qua de- 
cem sunt, qui potestatem exercent, quinque scili- 
cet anim: facultates, intelligentia, cogitatio, ima- 
ginalio, opinio, sensüs, et quinque corporis, vistis, 
auditus, odoratus, gustus, tactus, qu:& hominem 
inlra pariter atque extra vivere οἱ vice sua fungi 
declarant : at si coelestis sapientia abfíuerit, nihil 
inde utilitatis ea, de qua nunc agimus, civitas 


B percipere potest. Totius enim maris :estu ac pro- 


cellis et fluctibus internorum 191 externorumque 
hostium furore concitatis obruitur, et in peccati 
gurgite demergitur. Quibus autem superna adsit 
sapientia, iis multo firmius auxilium przbet, quani 
decem illi, quos in hae cititate potestatem exercere 
diximus, nec (amen servare potuerunt. 


"Quidni ergo majus in sapientia praesidium auxi- 
liumque positum videatur, eujus ope inexpugnabilis 
et hostibus omnino impervia civitas flat, iu qua 
ipsa versetur ἢ propterea et l'aulus magnus apo- 
stolus ait * « In. sapientia. ambulate ad eos, qui 
foris sunt ** ; » sapientiam appellans non eam que 
externarum disciplinarum subsidio comparattm, 
sed quae virtutibus οἱ recte factis 86 prodit, et in 
unoquoque habitat, qui pudicitiam et mansuetudi- 
nem et zqnitatem et obedientiam et misericordiam 
et ceteros bonos fructus consectetur. ldcirco Jobi 
quoque athlete pietatis liher quodam in leco hzc 
habet : « Dixit Deus- homini : Eece ümor Domini 
ipsa est sapientia, et recedere a mole intelligen- 
tia **. » Porro sapientiam hujusmodi nos etiam omni 
contentione habere studeamus, ui propriam quisque 
civitatem ab oppugnalorum telis εἰ hostium cor- 
poris atque animi ebsilione vindicemus. 


Ὃ δέ φησιν, € Ὅτι ἄνθριυπος οὐχ ἔστι δίχαιος D — Quod autem addit : « Quia homo non est justus 
in terra, qui faciet bonum, et non peccabit, » ideo - 


iv τῇ γῇ, ὃς ποιήσει ἀγαθὺν, καὶ οὐχ ἁμαρτήσε- 
παῖ, » πρὸς πλείονα ταπεινοφροσύνην ἕλχεται τοὺς 
ἀχούοντας, πρὸς τὸ χατὰ τὸ μᾶλλον ἐπιζητεῖν τὴν 
ἄνωθεν σοφίαν χαὶ τὴν ἐχεῖθεν βοήθειαν, ὡς οὐδα- 
μῶς ἐξισχύοντος τοῦ ἀνθρώπου χατορθῶσαι τὴν 
ἀ[να]μαρττσίαν ἐπὶ τῆς γῆς, οὐχ ἔχοντος τὴν ἄνωθεν 
ἀῤόωγὴν χαὶ συνεργίαν. llewi μὲν τὸ ἀγαθὸν &v- 
ὑρωπος, καὶ ταῖς φυσιχαῖς ἐπιμένων xal στοιχειού- 


** Job χχν, 28. 


(87) Quam hie Noster interpretatur. Ecclesiastze 
sententiam, ea est, qua. Calvipiani abutuntur, ut 
justorum etiam facta. omnia uon. moo non. lona, 
se etiam peccata. plane esse contendant. Quilts 
Gregerius. adeo adversatur, ut ab. eoritm etiain 
opuone dissentiat, qui ethnico homiui,.et cuique 
cliam qui claritate. divina careat, quidquid agit, 


*3 Co6loss, 1v, 5. 


spectat, ut auditores ad animi demissionem addu- 
cat, ei ad celestem sapientiam stque opem im- 


pensius inquirendam ; cuni peccati. labem. nequa... 


quam iu hac vita effugere liomo valeat, nisi suli- - 


sidium illi auxiliumque divinitus priesto sit. Ronum 
quidem agit !jiomo, naturam quoque secutus du- 
cem (87) : verum facile admodum rtatatur, «t ad 


culpe veriunt,. Quippe diserte affirmat, bonum aci 
ab eo quoque, qui vel unis naturd prescriptis 
ohsequitur et. insistit : Kat ταῖς φυσιχαὶς ἐπιμένων 
xai στοιχειούμενος γαταστάσετιν, quamvis divina 
sapientia sive coelesti gratia nondum atietus sit, ut 
nempe ex iis liquet, qu: protinus sequuntur. 


8. 


*. 
" 


-- 


ΐ 


--- 


Jn S. GIESOHIEI AGIRUIGENTINI 1.5 


peccatuin pronus couvertüur : quippe qui ex o:ni Α μένος καταστάσεσιν" ἀλλ᾽ εὐχερῶς AAA Tm r2. 


parie varietatibus innumeris et vicissiLudinibus 
subjecius sit. QuoJ si, animo 139 »d Deum per- 
fecie planeque sublato, dignus fiat, qui supernam 
sapientiam hospitantem accip.at, quae Cbristus est, 
de quo P»ulus magnus apostelus ait: « Christus 
est Dei sapientia el virtus **, » ut in Proverbiorum 
quoqué libro ipsa dicit : « Ego sapientia inbabitavi 
consilium cL scientiam, et cogitationem ego invo- 
cavi **; » tum vero aditum adversariis omnem 
intercludit. Ait deinde Ecclesiastes : 


“παρατρέπεται ῥᾳδίως πρὼς épspríxe, ἅτε Gb ".- 
ρίαις ἀλλοιώσεσ: xal przaGolai; καϑυποπεί μεν: 
ἀμφοτέρωθεν. E! δὲ χαταξιωθείη διὰ TEQ τοῦ v 
ἐνδελεχοῦς πρὸς Θεὸν νεύδεως cw ἅ εσθεν σ΄: :ν 
λαδεῖν ἕνοιχον, ἔτις ἐστὴν ὁ Χριστὸς, περ οὖ ττῦν 
Ὠαῦλος ὁ μέγας ἀπόστολος" « Χριστὰς ἐπτι τ΄: 
σοφία χαὶ δύναμις, » ὡς xàv τῇ τῶν Παροε;εῶν 3:- 
ὅλῳ φησίν. « Ἐγὼ ἡ σοςία χατεαχήνενυς 5... 
χαὶ γνῶσιν, xal ἔννοιαν ἐγὼ Exxexa e S Apr, v 7 νυ τι- 
vtXa0t2 γίνεται παντελῶς coi; ὑπεναντέοες ἀξ τ- 
πος. Εἶτά φησιν ὁ Ἐχχλησιαστής " 


$ If. 
B Καί τε slc πάνεας Jóyovc, otc JAaAsccevc* 


Vgns. 21, 22. Et quidem in omnes sermones, quos 
woquentnr impii, ne dederis cor (iuum, wt non 
«udias serrum. tuum  maledicentem [δὲ ; etenim 
(requeuter aget tecum mealique, et muliis modis male 
officiel cor tuum, quia ulique ct tu maledixisti aliis S8;. 


Postquam ostendit eximiam atque ingentem su- 
perme sapienti:e vim esse ad eorum, qui ipsam 
adepti sint, liberationem atque salutem ; transfert 
sermonem ad. hominem quoque ipsum sapientie 
comparand:e studio maxime incensum, excitans 
eumdem atque urgens, ut animos tollat, et soler- 
tem azat vitam, nec omnia in sapientie przsi:iio 
:Ique ope sic collocet, ut ipse diligentiam remittat, 
ei securus oliosusque desidiz se dedat atque socor- 
die ; itaque impiorum sive d:emonum sive perver- 
sorum liominum suasiones facile admittat : quin 
ino illis succenseat, et vehementer indignetur, 
quotiescunque ailloquentes consilium dant, ut. im- 
pietatis el erroris opiniones amplectatur. « Ne 
dederis » enim, inquit, « cor tuum » sermonibus, 
quos illi inducunt. Est autem. genus hoc contu- 


macie et fastidii οἱ aversationis et contemptus Ὁ 


bonum utique aec beatum. Verum et si quidam in- 
veniantur, qui te conviciis petant et despiciant et 
irrideant, non ideo animum liis advertas, nec, ut 
illis, i1a et his iram atque indignationem ostentes : 
mánsuete polius et patienter preximorum peltulan- 
tiam feras, et. servurum ipsorum mussitationes ; 
("0 flagellis ejusmodi et. plagis sapientem ac for- 
iei animum objiciens, ad meliorem eos frugem 
transferre facilius possis. Ne dederis igitur cor 
tuum, ut impios audias consiliarios, 399 sive ex- 
lernos sive internos, neve eos attendas, qui tili 
quomodocunque conviciantur ac maledicunt : sei 
quasi nibil audieris, sic te cum his aque ἀς cum 
illis geras, ut neque illos ullo modo sequaris aut 
ju eorum sententiam venias ; neque dum hos re- 
tundere conaris, ludibria eorumdem ac rabiem a 1- 
versas te cumules, et contumelias multiplices, 
quas ab ipsis in vita reliqua perferre debeas : tan- 
quam si sermonibus eorum, quibus te quasi jaculis 
confodere conati sunt, animo vulnerato concidisse 


* | Cor. 1, 94. ** Prov. viri, 12. 


(38) LXX. habent ὅπως μὴ ἀκούσῃς τοῦ δούλου σου xat 


δον .... 


dct6zic , μὴ δὸς παρδίαν σου. ózttoc μὴ ἀσει- 
σῃς τὸν δοῦ.ϊόν σου καεαρώμεν ον σε" Ctc xc 
στάχις πονηρεύσεταί σε, καὶ καθ' ἐδοὺς zclla 
καχώσει *xupbíar σου, ὅτι mal. “Ὲ ὡς cb και- 
npáco ἑτέρους. 

Κραταιὰν xal μεγάλην ἔχειν ἰσχὺν τίν EKw4- 
σοφίαν ἀποφηνάμενος πρὸς ἀπολύτρωπιν χαὶ τι» 
τηρίαν τῶν ἐχόντων αὑτὴν, μετοχετεύες τὸν $675 
xal πρὺς αὐτὸν τὸν ἄνθρωπον τὸν περὶ τρολλοῦ το 
χιήσιν τῆς σοφίας πεποῖν λένον, διανιστῶν 2.» 
xai παρορμῶν, θαῤῥαλεοῦσθαι χαὶ Ξροπσε"τιπῶς “3. 
yai μὴ τὸ πᾶν εἰς τὴν ἀντίλτψιν ἀνατιθένΣι xx 
βοήθειαν τῆς σοφίας, αὑτὸν δὲ διατίθεσθαι 2252 
xai γνώμην ἀτημέλητον ἐπιφέρεσθαι, καὶ μετὰ ::- 
στώνη: xal χχταφρονητιχῶς ζῇν, ὥστε καὶ τᾶς e 
ηγήσεις τῶν ἀσεδῶν ἔτοι δαιμόνων Ὦ κχακοδόξι» 
ἀνθρώπων προσίεσθα! ῥαδίως * ἀλλ᾽ ὀργέζεσθαει xx 
αὐτῶν xai χαλεπαίνειν a0bpioc, ἡνίχα *posiar.- 
xal συμδουλεύωνται τὰς ὑπολήψεις τῆς ἄσεξε:2: xz: 
τοῦ ψεύδους προσήχατθαι. « Mi δὸς » vio, cr2. 
« τὴν χαρδίαν σον » εἰς o9; ἂν ἐροῦσεν Exstw 2v 
ἵους. Τοῦτο Ct τὸ εἶδος τῖς ἀπειθείας χαὶ -ἴ-: ἐν 
γχοῖας xul τῆς ἀποστροφῆς χαὶ παραχοΐτις, £vz7 
ἐστι καὶ μαχάοιον. ᾿Αλλὰ x&v τινες εὑρεθῶσιν :- 
σχώπτοντέ; σε xal ξ:αλοιδορούμενοι καὶ κατε" 
δοῦντες, μὴ π΄οσέξῃς αὐτοῖς, οὐχὶ καθὼς ἔχε.ν: 
οὕτω xàv τούτοις ὀργὴν ἐνδειχνύμενος xai er: 
viv χαρδίας" ἀλλὰ πράως χαὶ μακροθύμως τι͵ 


p τὰς παροινίας τῶν πέλας, $ χαὶ τῶν ἐξυπτοιτ 


μένων τοὺς γογγυσμοὺς, ἵνα τὸ φιλόσοφον τῆς τ.’ 

xai χαρτεριχὸν ἀντὶ μαστίγων xai πληγῶν C 

λόμενος, μᾶλλον ἕξεις αὐτοὺς πρὸ: τὸ πρεῖττεν -- 
λοιουμένους. Μὴ δὸς οὖν τὴν χαρδίαν cc», --. 
ὑπαχοὴν τῶν ἀσεδῶν συμβούλων, αἰσθητῶν ξεὶ-- 
ὁτι xai νοητῶν, μηδὲ πρόσχτς τοῖς ὁπωσοῦν 3: t7 
ταχερτομοῦσι καὶ δυσφη μοῦσιν" ἀλλ᾽ ὡς niróiy 2..- 
σας, οὕτως διατέθητι πρὸς τούτους xal πρὸς ἔτι:.- 
νους, ἵνα μήτΞε τὸ παράπαν ἐχείνοις ἀκχολουθέττ: 
xai συμφωνήσῃς " «μήτε τούτους πειρώμενος: ἀ.-:- 
πλήττειν, μᾶλλον αὐξήσεις χατὰ σοῦ λοιδορίας x: 
λύττας καὶ πολλαπλασιάσῃς τὰς πὰ ο᾽ αὐτῶ» ἔΞ:; " 
σομένας τῇ ζωῇ σὸν χαχώσε:ς - ἅτε δὴ τιτρωτσι.-- 


ταρωμένου ct. Olymp. μὴ 6üc τὴν καρξ'» 


1...) 


ΙΝ ECCLESIASTEN. — 118. VIT. 


1070 


v0; thv xapólav τοῖς ἐχείνων λόγηις ὡς Ev βολίσιν A videaris (89). Mitte potius eos, ΟἹ silentium sema : 


iv τῷ πειρᾶσθαι τιτρώσχειν * ἀλλ᾽ ἄφες αὐτοὺς. xal 
παρασιώπησον, ὡς ἐννοῶν xal διενθυμούμενος, ὡς 
καὶ σὺ χατηράσω πόλλάχις ἑτέρους, ἥγουν ἐχωμὼ- 
ἔδησας xai χατεχερτόμησας " ἀλλ᾽ οὐχ ἡ δούλου παρ᾽ 
ἐχείνων αὖθις ἀντιχωμῳδεῖσθαι xal δέχεσθα! τὰς 
ἴσας παροινίας. 

Ταύτην δὲ τοῦ Ἐχχλησιαστοῦ τὴν εἰσήγησιν ἧχι- 
στα διενηνοχέναι: τῶν ἀποστολιχῶν τε xal τῶν ἄγγε- 
λιχῶν παραγγελμάτων ὑπειληφώς τις, οὐχ ἁμαρ- 
κτήσει τῆς ἀληθείας. Ἐχεῖ μὲν γάρ φησι" « Λοιδορού- 
μενοι εὐλογοῦμεν, διωχόμενοι ἀνεχόμεθα. » Kal 
πάλιν" « Εὔχεσθε ὑπὲρ τῶν ἐπηρεαζόντων χαὶ διω- 
κόντων ὑμᾶς. » Καὶ πάλιν" ε 'Ayamádse τοὺς ἐχθροὺς 
ὑμῶν, χαλῶς ποιεῖτε τοῖς μισοῦσιν ὑμᾶς. » Εἶτά φη- 
σιν ὁ σοφὸς Ἐχκχλησιαστήςτ᾽ 


illud cogitans, ae mente reputans, (ὁ quoque alis 
sepe conviciatum essc, sive alios derisisse, aliis 
maledixisse, quin velles ab illis rideri invicem, et 
paria ferre convicia. 


Hanc vero Ecclesiastie admonitionem si quis nibil 
ab apostolicis et evangelicis przceptis differre duxe- 
rit, non is profecto a veritate aberrabit. Ex illis 
enim hxc sunt: «Cum maledicimur, benedicimus ; 
cum persecutionem patimur, sustinemus 9". » Ft 
rursum : « Orate pro calumniantibus et persequen- 
tibus «os **. 9 Etiterum : « Diligite inimicos vestros, 
Llenefacite his, qui oderunt. vos **. » Ait deinde 


p S»piens Ecclesiastes : 


8 ΠῚ. 


Πάντα ταῦτα éxsipaca ἐν τῇ σοφίᾳ" εἶπα, Xo- 
φισθήσομαι: καὶ αὕτη ἐμακρύνθη ἀπ᾿ ἐμοῦ, μα- 
κρὰν ὑπὲρ ὃ ἣν" καὶ βαθὺ βάθος, τίς εὑρήσει 
αὐτήν; 

« Πάντα ταῦτα, » ποῖα; δηλονότ! τῶν τοῦ Θεοῦ 
χτισμάτων τὴν εὔτακτον χίνησιν καὶ τὴν ὑποταγὴν 
χαὶ θητείαν τὴν πρὸς τὸν ἴδιον ποιητὴν χαὶ δεσπό- 
πὴν" τῶν φιληδόνων χαὶ φιλαμαρτημόνων ἀνθρώπων 
xai φιλοπλούτων «ai φειδωλῶν τὴν ματαιοπονίαν, 
τὴν τῶν ὑφεστηκότων χαὶ γεγονότων ἀλλοίωσιν ἀναλ- 
λοίωτον καὶ μεταδολὴν ἀμετάδλητον, τὸν πουηρὸν 
πειρασμὸν, ὃν συνεχιύρησεν ὁ Θεὸ;, ἤγουν ἔδωχε τῷ 
λόγῳ τῆς αὐτεξουσιότητος τοῖς υἱοῖς τῶν ἀνθριύπων " 
τὴν περισσείαν τῆς σοφίας, ἤγουν ὑπεροχὴν, ἣν ἔχει 


Vrns. 95, 94. Οπιπῖα hac tentavi in sapientia, 
Diai : Sapiens efficiar ; et ipsa procul a me discessit, 
longe super id quod erat; et alia profunditns, quis 
inveniet eam (90) ? 

t Omnia lac.» Quaenam ? primum rerum a Deo 
conditarum ordinatam motionem, et:quod auctori 
dominoque suo przstant obsequium ac famulatum : 
deinde inanes hominum labores, qui voluptatem et 
scelus amant, ac divitias appetunt 194 εἰ recondunt: 
rerum eliam, qux continua successione fuerunt, 
constantem. vicem , mulabilitatemque | immtabi- 
lem, tum tentationem malam, quam Deus permisit 
sive dedit hominum filiis, arbitrii quo pollent, ra- 
Hone habita : et excessum sapienitiz, sive przstan- 


“ποὺς «ὃ κρεῖττον ὑπὲρ τὴν ἀφρησύνην . «ἣν ἐφ᾽ ἐχά- C tiam, quam pra stuliitia hzc habet 4} melius : et 


ctp xatpip πρόσφορον ἀποχλήρωσιν τῶν ἀντιθέτων 
πραγμάτων καὶ τῶν λοιπῶν τὸν χατάλογον, ὅσον 
διείληφεν ὁ λόγος. Ἐπεὶ τοίνυν ταῦτα πάντα διέγνων 
διὰ τῆς ἄνωθέν μοι δεδομένη: σοφίας, ἀχολούθως 
1,607107,» ἐξ ἀγαπητιχῆς διαθέτεως τὴν καρδίαν μου 
πυρπολούστς, καὶ πρὸς τοιχύτην ἔφεσιν παρορμώ- 
σῆς, σηφρισθῆναι κατὰ τὸ μᾶλλον ἔτι xal πολλαπλα- 
σίαν τῆς σοφίας τὴν ἐνέργειαν χαὶ χάριν λαδεῖν" ὡς 
xai τὸ χάλλος αὐτῆς τῆς σοφία: xai τὴν λαμπρότητα 
τῆς φύσεως χατιδεῖν xal χαταλαδεῖν αὔτῃ δὲ πολλῷ 
μᾶλλου ἀπεμαχρύνθη μόν, χαὶ τῆς ἐμῆς καταλήψεως 
χαὶ δι χγνώσεω: ὑπερανέστη xat ὑπερέρθη, Πέφυχε 

41 Cor. 1v, 12. 9 Matth, v, 4. ** μὲς, vi, 27. 


(89) Qux hic Noster explicat , ex gemina trans- D 


latione coaluerunt. Verterant LXX, Ὅτι πλειστάχις 
ποντρεύσεταί σε χαρδιά aou * aller interpres, quem 
Aquilam fuisse ceiset Montfauconius. hoc todo, 
Ὅτι xaX καθόδους πολλὰς καχώσει xapoia σου, Li- 
lrarii utraque conjunxerunt, et sententiam immu- 
larunt , quie recepta ext. Latinus interpres habet : 
Scit eniin. conscientia (na , quia el Iu crebro male- 
dizisi aliis ; que llebraicis plane respoudent, nec 
mimus Hieronymi ejusdem schotio, qui scribit : 
Quomodo novit conscientia (ua, quod. (u, de multis 
loculus es, el scpe aliis delraxisti : sic el aliis debes 
ignoscere detralentibus. Eadem porro in LXX et in 
Aquilze verbis sententia jnerat, antequam pro xap- 
δία scriberetur χαρδίαν, et »ervo tribuerentur, quie 
de corde dicia erant. Sic enim illud verti poterant: 
Quia te sepe cor tuum vexabit , adimonendo scilicet 


{116 πὶ in sua cujusque tempestivitate clectionem 
rerum opposilarum : ae reliqua omnia, quz supe- 
rius oratio complexa est. Postquam igitur hc 
omnia sapientie illius ope, qux mihi divinitus data 
est, cognovi, subinde ardore quodam ainoris ani- 
mum incendente 31que ad. ejusmodi desiderium in- 
citante, in sapientia proficere magis ac magis vo- 
lui, et multiplicem vim ejus et gratiam assequi : 
ut et ipsius sapienti: pulchritudinem naturzque 
splendorem perspicerem ac deprelienderem. At illa 
multo magis a me recessit, et captum cogmitionem- 
que meam longe supergressa est. (91). Est enim 


de iis, quze in alios ipse protuleris. 

(90) Apud LXX leges, τίς εὑρήσει αὐτό: 

(34) Apposite Dasilius jn oratione aliera περὶ 
πίστεως «um praefatus esset, quam homini arcuum 
sit divina investigare, subjecit: Ταύτην δὲ ἡμῖν τὴν 


ἔννοιαν σαφῶ; παρίστησι xal ὁ σοφιυτατος Σολομὼν : 


λέγων" Elza, Σοξισθήσομαι, καὶ αὕτη ἐμαχρύνθη 
ἀπ᾿ ἐμοὺ μηχρὰν ὑπὲρ ὃ ἦν οὐ τῷ φεύγειν, ἀλλὰ 
τῷ ἐχείνοις μάλιστα ςανεροῦσθαι αὑτῆς τὸ ἀκατάλῃ- 
πτον, οἷς Θεοῦ χάριτι περισσοτέριυς προσγέγονεν ἡ 
γνῶσις. ld ext : Hanc tero nobis sententiam sapien- 
lissimus quoque Salomon diserte exponit, cum eil : 
Dixi : Sapiens elliciar, et ipsa longius recessit a me, 
quam erat. Non quidem, quod illa fugeret, sed quod 
il maxime intelligunt , quantum ea. l'ominis captum 
eXouperet , qui Dci bencficio «ampliorem quam ceteri 
cognitionem suut consecuti. Hac porro ipsa iu euin- 


^. 


[3^ 


natura ineomprelezs b [.4, e£ qua ingestiqari nou A 7ao λχατάλίπτης 422: Tit) ζυεξτισστο: 


possit ; habet qui. pe «ienel.ras latibulum suugs “δ. » 
Neque illam prersus. Coynilione. compreierelere 
quisquam poterit, ne i$ quilem, qui al fastum. 
pervenerit scii nt ae puritatis. Nam id significavit, 
eum taniiam stupens dixit : « Et aita profunditas, 
quis inveniet eam? » incomprehensililem nataram 
ejus, e$ a mmine investizandam. deugrans, Ail 
deinde s29iens Ecclesiastes : 

| 


^ 
195 Yrzas. 925. Circuivi 410 et cor meum, κὶ 
tognoscerem et tconsiderarem et quarerem sapientiam 
ei. ealeuinm, et κί cognoscerem impii stulutiam | et 
tuvbulentiam. ei crcumaciionem, Et insenio ego eam 
morte amariorem (32). 
Fo-Linvestigationem consideralionemque ae eom- 
p. ehensionem opernm universi et rerum crterarum, 
que a filiis hominum tel nattira. vel. voluntate 
iunt, eum ad sapicntise queque illius, qua haec ips 
pereeperat, cognitionem intelligentiamque pervenire 
epla»s-t ac voluisset; nec tamen majus quidquam 
inv-niwe potuisset, sed quasi v*rligie correptus, 
quod ante. majestatis ejus eclsitudinem consistere 
pón valeret, rursum et ad seipsum et ad terresuria 
yeversus se retulisset; ob nimiam consili. inopiant, 
in eam venit cogitationem, oL astrologorum artem 
edisceret, qno. pernoscercet, quibus freti rationil.us 
et astrorum mola proliteantur, se futurorum even- 
(us prienuntiare, et eorum positionibns et prozres- 
sibus σ᾽ eoncentihbas bominum rativitates amri- 
buere, atque. si»dem humanam virtulem ae vilia, 
nec minus alia. emnia, quie in n:undo adminisiran- 
tur, transferre et aecribere ; minime tamen ui se- 
cundum illos opiniones absnrilas er falsas. admitte- 
ret, quibus rationalis intelligentisque animze liber- 
(as evertitur, et utraque humans voluntatis quoad 
virtutem et vitium tollitor optio, que optima scili- 
ect, et quos. pessima (65). 


** Psal, xvii, 12. 


dem sensum magnus ipse Alhauasius usurparat, 


cum ad solitarium vitam agentes. scriberet, et de D 


Verl divinitate dicere instituisset : hzec et. Gre- 
gerius Nazianzenus in oratione prima, c«m subli- 
mia quedam eb mira attingere. aggressus. esset. 
Vide etiam, si vacnt, Origenem in. Jerem. hiom. 9. 

(02) Apud LXX invenies, Ναὶ eoplaxo ἐγὼ αὖ- 
hv, xat ἐρῶ πιχρότερον ὑπὶρ θάνατον. Olympiodo- 
rus legit, Καὶ e2plaxu αὐτὴν ἐγὸν πιχροτέραν ὑπὲρ 
θάνατον τὴν jovalxa, ἥτις ἐστὶ θήρευμα, etc. 

(95) Eorum amentiam sie perstrinxerat Crrillus 
Alexandrinus hom. 6, de fest. Paschal. : "i yx2 
δὴ xal ποιοῦσιν ol παράφρονες; ἀποττεροῦσι τῶν 
χαλλίστων τὸν ἄνθρωπον, χαὶ τὸ μέγα τῆς φύσεως 
γέρας πληροῦντες ἀφανίζουσιν, Οὐ γὰρ δή φασιν, 
9uSb βούλονται τῆς ἑαυτοῦ προαιρέσεω; εἶνα' κάτ- 
ὑχὸν" οὐδὲ ἐλενθέραν ἐν τοῖς πραχιέγι; ποιεῖσθαι 
τὴν αἵρεσιν, ὡς τὴν ἐφ᾽ ἐχάστῳ τῶν ἔργων ῥοπὴν 
μὴ τοῖς αὑτοῦ χεῖσθαι θελήμασιν, ἀλλὰ ταῖς ἑτέρων 
νας d di ψῆφοις. Εἰδαρμένη váp τις καὶ γι- 

"ὩΣ φᾶσι, χατὰ τὴ αὐτὴ δοχοῦν, τὸν ἑχάστου 


ϑγήστατεῖ, καὶ ἀπονέμει μὲν τισι τὰ χλλλισνα 


S. GuEGOTGE. AG IGENTINI ΜΝ 


-- 


ρ- 
. - - 


€ Σχότ’ς ἀποκου; ἢ) αὐττς χα: τῷ παεφάϊεσν ἃ 
s τὙξηάαῆαι τς ΞΞισγυσες. x24 lj 


Tez 21614 3. - E Ῥ 


[4 * . . - 
ἄκοην ἀν χηϊτὸ v0S8tu. αὶ xr3825zz»ec. [5.732 - 
if αυξὸ ὡς ἀττὰ TUUM DWOILLiI ul ἐπα Rx. ll 
paüslI. τὶς &l2L3:. XüThu.9 τῇ XXl— AM o£ 
TXWESOI XUI εἰχττηῦ ΦΊΤΟ τι τῆς G12TT5 τὸς 
* Li . . . 

εἶτά τ το ὁ 36.5. Esa succ 

JV. 


M 


"Exv».leca £o 289 ἡ «σεῶνα peor τοῦ Teunr 
καὶ τοῦ zatacxéyactikaa, καὶ τοῦ ζητῆσαι cec m 
xul γῆξον, χαὶ τοῦ γνῶσωαε ἀςεξσῖ ὧς: ρι συν 
χαὶ ἐχιϊηρίαν xal περι:ερών" χαὶ αὐὑρέσ πω e 
αὐτὴν πιχροτόρων ὑπὲρ θάνατον. 

“Ἀπὸ τῇς ἐξετάσεως χαὶ τῆς δια ππέφειως παὶ σστι- 
λήέψεως τῶν ἐν τῇ δτνιλιουυΥί χτιτισάσξων xxi τῶν 
ἄλλων τῶν φυσιχῶ: xat πρηαερετιξως TUBAETEUO2 A.) 
τοῖς viol; τῶν ἀνθοώπων xai πρὸς αὐ cns ἔπε: τς τς 
σηφίας, παρ᾽ ἧς ἔσχε τῶν εἴοπ μένων Tipo Tuc, 
τὴν θξωρίαν χαὶ χατάλτινιν ἀνελῆξξυν ἐττιθ).ετ τὰς π2. 
βουληθείς xai μηδαμῶς τι πλεῖον εὑρεῖν οἷός τἱ 
γεγννῶς, ἀλλ᾽ Δεγγιάσα;, ὡς ἤἔχισται quw 
τῷ ὕψει τῆς μεγαλοσύνης αὐτίς δου τ ηεὶς, παὶ -: 
ἐχυτὼν καὶ τὰ χάτω πάλιν ἐπιστρέζφας χαὶ περι ε- 
χθείς- ἐξ ἀμτχανίας ὑπερδαλλούσης εἰς kwü2uzo: 
ἦλθε τοῦ καταμαθεῖν τῶν ἀστρολόγων τῆν c£. 
ἵνα διαγνῷ ἐκξρειδόμενοι λόγοες ἐππτ ἐλλον- 


e 
ποΐοις 


C ται διὰ τῇ ; τῶν ἀστέρων χινήσεως, χαὶ τὰς τῶν ate 


λόντων ἐχδάσεις προχαταγγέλλειν, xai τὰς poii 
τῶν ἀνθηρώπιον ταῖς ἐχείνων διαθέσεσε xai φηοεὶς 
xai συμφωνίαις ἀποχλυροῦν, xai τὴν ἄνθρε,-! “» 
ἀρετὴν αὑτοῖς καὶ χαχίαν ἀνατιθέναι καὶ ἔξΞινρό- 
Qi, xal πάντα τὰ ἄλλα τὰ διοιχούμεναι κατὰ tb 
τὸν κόσμον" οὐχ ἵνα, χαθάπερ ἔχεῖνοι, &oEázn τὰς 
p*j προσηχούσας χαὶ Ψευδεὶς ὑπολήψεις, δι" ὧν 2. 
ρξῖται χαὶ τὸ τῇς λογιχῆς xat νοερᾶς dere αὐτεξο- 
σιον, καὶ τῆς ἀνθρωπίνης προαιρέσεως ἢ πρὸς áp: 
τὶν xai xaxlav δοπὴ ἑκατέρα, βελτέστη δι,ιλαδὲ χε 
χειρίσττ, 


καὶ οἷς ἂν ιὔξαιτό τις διχαΐίιος προσομιλεῖν * ἂν:-::- 
γει δὲ πάλιν ἑτέροις, ὧν οὐχ ἂν ἕλοιτό τις εξατεχοῦ»- 
ελθεῖν. Ὡς αὐτόχλητον μὲν ἐν μηδενὶ Baóil 
pit τὴν ἐπ᾽ ἀγαθοῖς ἐξουσίαν ἔχοντα, μήτε μὴν -τ' 
πὶ θάτερα " σειραῖς δὲ ὥσπερ xai τοῖς ἐξ G&vávzr.. 
tv' οὕτως εἴπω, χκαλεῖσϑα! σχοινίοις πρὸς ἄμφω jv 
ὑεηδὲν ἔτι τῶν ἀλόγων διαφέρῃ ζώων ὁ πάντων ἄνω- 
ἐν τὴν ἡγεμονίαν λαχὼν. ld est : Nam quid ρτα- 
teret insani homines aggressi sunt? quid est in ho- 
mine omuium. praestantissimum, id homini eripimni. 
ac magum uature unus vanis commentis au ferum. 
Voluniatis enim sud potentem esse negant, ac. [iber- 
laits su. compotem nolunt, quecunque agat ; quippe 
qui a quamcungue actionem feratur, Num. sua roiaa- 
ὁ quidquam f'üciat, sed ex aliorum sententia pr 
scriptum Imbeat.. Fatum siquidem et genitura qu.t- 
d un, ut aiunt, eitam uniuscujusque pro arbiüirio suo 
moderatur, ac. aliis quidem optima tribuit ,. et qve 
ed. ciam recte ageudam optare quis possil : alii 
eontra cupiditates immittit eorum, quic nunguam et- 
tiigere quisquam optasset. Jiaque. homo sua spone 
εἰ agqreditur, nu'la bene vel male aqendi facul. 4 





- -- — — -;,ν- 9 


1023 


IN ECCLESIASTEN- — LIB. VII. 


101: 


Δείχνυται ὃξ xal πολλῷ 8$ πρώην ὁ ἀγαθὸς Ποιητῆς α 196 Mauifestum porro est, multo prius bonum 


«τῶν ἀπάντων αἴτιος τῶν xaxüv, ἅτε δὴ τῶν ὑπ᾽ ab- 
“οὔ Ὑεγονότων ἀστέρων χαχοποιῶν πεφυχότων, xal 
«Y, xaxlac ὄντων αἰτίων. Οὐ τοίνυν τῶν ἀστρολόγων 
τὴν τέχνην χαταμαθεῖν ἐζήτησε πρὸς τὸ τοιαῦτα δο- 
ξάξειν ἄτοπα καὶ παλίμλφημα xal πάντως ἄξια χατα- 
Ὑέλωτος " ἀλλ᾽ ἵνα μᾶλλον ἔμπαλιν δι᾿ αὐτῆς τῆς 
κατὰ γνῶσιν πείρας διαγνῷ τὴν ἀφροσύνην τῶν ἀσε- 
Οἷὧν xal τὴν ὀχληρίαν χαὶ περιφοράν. "'Ovopásac γὰρ 
« σοφίαν xo ψῆφον,» τὴν τῶν ἀστρολόγων τέχνην 
ὁμολογουμένως ἐδήλωσεν * αὕτη γὰρ μάλιστα διὰ 
Ψψηφοφορίας τὴν ἰδίαν δοχεῖ σύστασιν ἔχειν. Σημαίνε- 
τῶι δὲ xal διὰ τῶν ὀνομασιῶν, τῆς ὀχ.ἰηρίας λέγω 
καὶ τῆς περιφορᾶς, ἢ τέχνη τῶν ἀστρολόγων, ἅτε 
δὴ xot; μετιοῦσιν αὐτὴν, ἐνδελεχῇ, μᾶλλον δὲ διηνεχῆ 
παρενόχλῃσιν ἐμποιοῦσα, χαὶ τοῖς χαταχολουθοῦσιν 
αὐτοῖς xai πιστεύουσιν ἀπχγγελλοιλένη καὶ προχατ- 
αγγέλλουσα τοῦτο x&xcivo* πρὸς τὴν ἐναντίαν δὲ 
καταντῶσα περιφορὰν, ὡς προσδοχᾷν μὲν ἀεὶ τοὺς 
τὰς ἐπαγγελίας τῆς εἰσηγήσεως αὐτῶν δεδεγμένους, 
τὴν ἔχδασιν τῶν εὐφραινόντων, f| τῶν λυπούντων, 
xaX διὰ τοῦτο μηδέποτε τὴν ἰδίαν καρδίαν ἀπηλ- 
λαγμένην εὑρίσκοντες λύπης, διὰ τὴν τῶν τοιούτων 
καραδοχίαν fj περιττῆς ϑυμηδίας, τῆς μηδεμίαν αὖ- 
«οἷς προξενούσης χαράν" ἀλλ᾽ ὡς ἀτημελήτως δι 
αὐτό γε τοῦτο διατεθέντας, ἐν ταῖς ἰδίαις ἀπροσ- 
εξίαις xal πρὸς χαλεπότητας περιενεχθάντας καὶ συμ- 
φορά;:. Τοῦτο γὰρ ἐδήλωσεν ὁ σοφὸς Ἐχχληπτιαστὴς 
εἰπών’ ε Καὶ εὑρίσχω ἐγὼ αὐτὴν πιχροτέραν ὑπὲρ 
θάνατον. » 

Αὐτὴν, viva ; Δηλαδὴ ε τὴν σοφίαν xal τὴν Ψῇ- 
φον, » ftot τέχνην τῶν ἀστρολόγω", ὡς ἀεὶ μυρίοις 
θανάτοις καθυποδάλλουσαν τοὺς χατακολονθεῖν αὐτῇ 
βουλομένους" xal διὰ τὴν προσδοκίαν τῶν λυπηοῶν, 
χαὶ διὰ τὴν ἀπότευζιν τῶν χαροποιῶν. "Anat μὲν γὰρ 
θνήσχειν ἄνθρωπος πέφυχεν" ἅτε δὴ χαὶ θνητὸς ὦν. 
Τὸ δὲ τοιαύταις πολλαῖς καὶ διηνεχέσι xal χρονίαις 
καθυποθ. ὄλῆσθαι τῶν δυσχερῶν καὶ λυπηρῶν προῦ- 
δοχίαις, καὶ μέντοι τῶν δῆθεν ἀγαϑῶν καὶ χαροποιῶν 
ἀποτεύξεσι, πῶς οὐχὶ καὶ θανάτου πιχροτέραν τὴν 
τοιαύτην δεέχνυσε ψηφοτορίαν xat τέχνην ; Ὃ δέ φη- 
σιν ὁ Ἐχχλησιαστής" ε Εχύχλωσα ἐγὼ xai ἡ xapbía 
pov * » μηδεὶς οἰηθείη δηλοῦν τὸ ἐγὼ ἄλλο, καὶ efe 
χαρδίαν ἄλλο" ἀδιαίρετος γάρ ἐστιν ὁ ἄνθρωπος, 


rerum omnium Conditorem, malarum quoque cau- 
sam exstitisse, cum ab eo astra condita sint, quz 
inala afferre ct vitiorum caussx esse feruntur, non 
igitur astrologorum artem ediscere studuit, ut talia 
opinaretur, quz importuna sunt ct infamia, ac pla- 
ne deridicula : sed ut potius e contrario impiorum 
stultitiam et turbulentiam et circeumactionem ipsa 
scienti:e experientia detegeret. Cum enim appella- 
rit « sapientiam et calculum, » astrologorum artem 
diserte designavit ; quippe quz in calculorum ratio- 
nibus ineundis maxime consistere videtur. Nec mi- 
nus astrologorum artem illz significant appellatio- 
nes, turbulentie, inquam, et circumactionis ; cum iis, 
qui eam colunt, assiduam, vel potius perpetuam 
afferat perturbationem, οἱ sSectatoribus eorum fidem- 
que habentibus hoc et illud denuntiet ac pollicea- 
tur, eosdemque in contrariam retorqueot circum- 
aetionem, ut semper exspectent, dum promissa ac- 
cipiant, que illi dedere, foustos scilicet. exitus aut 
tristes : itaque nunquam animum cura vacuum in- 
veniant, talium rerum exspectatione et vanis illecti 
blanditiis, quz nullum ipsis gaudium allaturaz sint : 
ac propterea negligentius se gerant, οἱ in suamet 
dcsidia undique difficultatibus zerumnisque confli- 
ctentur. Naní hoc ipsum sapiens Ecclesiastes indi- 
cavit, cum dixit : « Et invenio ego eam morte ame- 
riorem. » 


Eam, quamnam ? nisi « Sapientiam et calculum, » 
sive artem astrologorum,-cum hzc millies eos 
mori quodammodo cogat, qui se illi dediderunt : 
partim ob tristium formidinem, partim ob fausto- 
rum frustrationem, Semel enim homini moriendum 
est. ut mortalis ejus natura fert. At vero ea esse 
conditione, ut funesta atque tristia diuturna per- 
petuaque trepidalione (imere debeas, bona atque 
leta nunquam adventare videas, quomodo suppu- 
tationem 197 ejusmodi atque artem non ipsa 
morte amariorem ceclarat? Quod autem dicat Ec- 
clesiastes : « Circuivi ego el cor meum, » nemo 
putet, aliud voce Eyo, aliud voce Gor significari. 
individuus enim est homo, nominum licet signiflca- 


xiv διήρηται ταῖς σημασίαις τῶν ὀνομάτων’ ἀλλὰ p tionibus dividatur. Verum sic accipe, ut rei inqui- 


λογιζέσθω τὴν ἀπὸ καρδία; ἐπὶ τῷ πράγματι ζήτησιν 
τὸ εἰρημένον δηλοῦν, ἤαρεμ πεδοῖ δὲ χαὶ χαταχωμῳ- 
δεῖ τῶν τοιούτων τὴν ἐξαπάτην xol διὰ τῶν ἀμέσως 
ἑπομένων εἰπών. Φησὶ γάρ’ 


sitionem a corde pendere illis verb's significetur. 
Pergit porro przstigias isiorum et fallacias perstrin- 
gere iis etiam, 40:5 protinus sequuntur. Áit enim : 


v. 


Σὺν thv γυναῖκα, ἥτις ἐστὶ θηρεύματα, xal 
σαγῆναι καρδία αὐτῆς, δεσμὸς εἰς χεῖρας αὑτῆς. 
Ara0óc πρὸ προσώπου τοῦ Θεοῦ ἐξωρεθϑήσεται 
ἀπ᾿ αὑτῆς, καὶ ἁμαρτάνων συ.1.1η θήσεται ἐν 
αὐτῇ. 
praeditus est ; sed veluti vinculis quibusdam, ας ne- 
cessilatis, uL ita dicum, nexibus constrictus ad utrum- 
que adducilur : nihil ut. reliquum sit, quo a bestiis 


differat, qui omuium earum imperium divinitus na- 
ci8s est, 


Parnot, Ga. XCVHI. 


Vrns. 26. Mulierem qua est laquei venatorum, et. 
sagene cor ejus, vinculum in manibus ejus. Bonus 
coram Deo eruelur αὐ ea, et qui peccat, capietur in 
illa (94). ' 


(94) LXX habent θήρευμα pro θηρεύματα. At 
vero in Consiitulionibus apostolicis sententia tota 
sic alfertur (lib. 1, c. 9): Ἐμίσησα ὑπὲρ τὸν θάνα- 
τὸν σὺν τὴν γυναῖχα, ἥτις ἐστὶ θήρευμα xai σαγήνη 
γαρδίας, δεσμοὶ δὲ χεῖρες αὐτῆς, 


33 





» » * 
" 


. , Ata! tmt o tmo n estt ον ,2 τ dn E 
"P » σον Rr 6s $ c Μρ σι nang 4.» abet 
eto s n6, bn ct annt ocn tin Am ett otf mmm 
Q0 0 p Ns yo Ire θη 9 ynmineg 

4 “,» "*"Sennle05b a, ὑφ αρουν et “ΠΥ 39 
" nut n or rums rt robe eon Tat 4er ιν eins "t 
prt ong; ““ 049 app εκ σης ImW^OrloTR- 
(30 ΠΣ; “παι Pr gen aee γι {αἴ σῇ σα 


γι λα" anm ue 6009, vereri Dnmegiam marins 


" Coa os ost or Δ, κυ 68 msn fle-idoa Ae annt ones 
Δ δα uae Sut gym guts uns παρε, 
zi ty "ME. HC 2 siveenyt og prp apgrrrmÓur (LA 1 E. EM 


ea rn den o n π΄ δ nonam as vntimtst juga panlis- 
prd do m dep nne oor vi atu dentur, we 
pido gnati m grt qum utei reno fempns ejusmodi dol- 
(0 nn BUS amore nme, et ferro aneipiti: acatio- 
toam “ἢ Fnoncnmo mile quidprm ain a-teo- 
ldem (bim. vrie quis spnrie reperit (00) Bo- 
aibi nfi rpm c qe rieihintes imitistorim animnm 
ealaptete aa of uin (uim prom ««iq 
“Πρ et 3690 ingentibus, tnqnam qui 
tuynllenem. terim 6mm hsbesnt, et futnra 
previtesmte ec «ΤΠ Π{ὄυὦΨὺὄνὌ equimque deprehenmfant, In er. 
(tla bue Inteiitia anpetimim Impellint, et inti 
(oon votenqeos cempmion mo ΠΗ ΠΗ ΠΑ Inborihue 
abpetumnt Binhlitur vero ntque neolm unis conto 
ΜΝ rua, 1 ns nbi inue (onem td albi oa Feolesine 
ed 8 ΜΠ stile stone neutpavit) vir tempe 
αὐ 61 Ὁ alliisena, nest mmetet Peeque clus, 
Fu oen edo lbs cerle e eoram Pee, 9 τη]. 
novit bere dicun, m qui Pee μι ἀν pla- 
(one e es rendu e emntratie qui prave 
anie ed deese A es. Δ ἄρῃ ας lune siperart, 
WE aet ae fy he δ 1} dis Hs NU enm 1 
Cr amt ae t gehe d Hn toy E est ben al 
Uu y wd eame Ree, uw d ees arde cales 
tiw Vous wes NS o aed egen Us Pedo at 
Wow Qo sav ἃ γεν λέ ue eps ἂν poem owe 
«MU ow vv we el e A, ra RH. ἡ ναι. 
LN INIM M UTEUNIIDMBSEIITUMN NENUM 
ν sce «e Vy og Neg NI 9" valboreervw 


LE X VM 


aub c dine, 


tU «s SAYS «v ΠΌΑΝ eot. 


^ 68 4*** e v δὼ NS ot 6c 


x & ' P" e c. ὁ ὁ «Ἢ e Niles $90 


16x 


n 
rures. sve tuam,a,U son BS, eio t n 


Ὁ  SAE 


' $*99 2 $i «4 * )} PAN Near gg weg 


. 
RET vs NIS οι NN LAU 1e) tvN *(8 0x 


ΣΟ δ ΑΝ ἈΝ UNS NS SCTNNSSSSS Names s ΤΙΝ 


ΚΟ ΝΥΝ ΝΥΝ ΔΝ UNS τὰν εἰν καὶ « 


ΝΥΝ hj q'MOSNSNMS χι ννν EE Y - is "HW λέων 


ἡ ." SH. 


$2 3 : b 


- 


27D." 


P md 


“- *o— - 
o ^. Ps 5; 


, 
- . 
εἶ ^ ^h “1. sire Ἂς 


-- 
- 


Cw 25 Ὶ  ,)2΄᾽7, XTXI-IS I27724—X38 ΓΞΞ.Σ...--- 


ah .Ὑ7,, 2 Ξ . α πε. ILLU 5... Δ. Σῶϑ.-.. τ -τ- 
s 
te que 4*XmM.U.T7T CRI IXTZETTRLIL.I nc 
. 


24V LTUET.uunu.lrcHllisxasitua. o2 L- 
T" T,T αταν ποὺς LUDZÉGIIII TOQOWCEIT..1: -τ.: 


2A 745 v977 χαρῆ χα καὶ AE.ToMESuxUT Lon. 
TeiciacaTrg καὶ πέτι σεως, OdTX3 2. Lil 


xr ord 


29 ΤΟΥΣ, ΤΙ τς DZXTLAGTIZ1 —.2- 


-— co 
*e49 "αἱ 


Yu. Tu, Δνῆτ τεσ) LIXLLITR9 :x 


- 
429 


τῶν πιῶ, Myra, ετιχοζ XUL T XDLE. d 
poti: X ἄρχον τὶ τλοχαξεσθας cL .: 

27292; 222. 4ai; χαὶ ᾿ελυχταῖς Tóc, IL 

79. )224 404570 TAZATLAA χολῆς EDLTTAR 
VAA VAIO CIL) ZASTRTA, ταὶ κάλλον Qro. 1: - 
hzvraimo. fagaz4tzoe δὲ τις sone τ. 
757 τῇ τὸ f τῶν ἁστοηλόνων, Kxzafo— . 
04. fAQAT2 758g τῶν ELSOETOIEM τὸν LiT 
ἡ; κα. “αυκύτητος τῶν ὑψηλῶν XI “τς. 
ἐ παγγλιῶ" τῶν ἐπὶ τῇ παντελεϊ γ κύσε: τῶι 153 
καὶ τῇ τῶν μελλόντων προῤῥή ει χαὶ χατλ᾿-:. - 
ὀφανιον, εἰς τὴν τῆς ἐξαπάτης xaY τὶν lime 
ἐμδάλλουσι σαγήνην, πρὸς ἀνόνητον χαὶ τς 
ἀλλολίαν xaX ματαιοπονίαν χαθυποβάλλοντες. 1: 
διδράγκει δὲ καὶ ὑπερίπταται μόνος σαφὼς «δ τ 
τὴν, 9 δηλονότι τῆς ἐχατέρας" κατὰ xwv. 
ἐλήφθη τῷ Ἐχκχλησιαστῇ δηλονότι τὸ ἀπ᾽ aiti 
6v lib; καὶ σπουδαῖος εὑρισχόμενος ἄνθρωτο; xi. 
λόκαλος καὶ θεοτιλὲς. Τοῦτο γὰρ σημαίνει, «πρὸ τ: 
ὠπὸν τοῦ Θεοῦ, 9. τὸν ἐραστὴν τῆς ἀληθείαι; Κὶ 
περὶ πολλοῦ ποιούμενον τὴν θείαν. ἀρέσχειαν ic 
τήμενος. Ὥσπερ χαὶ τὸ ἔμπαλιν τὸν ἔχοντα gi7 
xil μιτάκαλον γνώμην ἐν αὑτῇ, χεχρατῆσθ: τ 
evManfavesai χατὰ τὸ ἀκόλουθον εἶπε. δι 15 
(Na! ἀλλα τάνων συλληφθήσεται ἐν αὐτῇ vlr: 
καὶ τῇῪ aen ai xal ποντ 2d γυναιχὶ, xal pic: 
τῇ vuU τῶν datzolivew. Ὃ γὰρ οὐχ inc 
Neo τὰς ἐλπίδας, καὶ μόναν αὐτὸν net 
kAtavt Ow eus tiw τῶν χωρίων xii 5.12 
Av toos tov Duo, καὶ aude: ne 3 x35 ez 
δε “ἧς δι ξι νεται τὸς LE. ἀπ IT gU 


ὌΠ γτιης 


APA vel κῶς Ifl πὶ πρὸ: ἀχττλ ἋΣ: 


v. E - 
tS NS aet ETuUTR ὑπ DIITM- 


- M - 
€ V4(nTS EMEN DurRTLL τὸς τὸς ΣΦ 


v.c σι: qles€e9 ὌΠ ππον CREDIDI T 


QS ΤΡ L^ v FE gu ΞΙ, ἘΣ Wi lc -- 


- 


&c 


t EE ina. Σ ὩΣ 
LA] * : ^ P4 Jh *-» «T -— -^" ^. oL €. ST IS ro 
vx νὴ δ}7Ή Δ, πο βρῆς ARI. 7 --7 
xd τ c M CE t E rr 
SL —-— - ο- -" - S TC -—— - 
st wv. [av] φι, X7 T3 heec Berne -— “᾿ 
- 
-— ἊΣ -Ψ 
U. Cw NY τ SD. Al T x 2. - m 
ὁ Ἰὰς F.. ᾿ς. -—- win - δ Nx. iR 
-— [4 », .- - bos amd - e 
eC τ . * 3d v Czg., Tao 7T. -——e am T 
zw 
48 &À 2) -—09 cn «6999 n) 52 ΓΟΥ͂Ν , ' 
| 
9*8 I6 /— * τος T, «' 13 wu" )suuo HÀ Ξ 
4, ] 


-͵ις * 


1031 


IN ECCLESIASTEN. — LIB. VII. 


1378 


Fgagnz; Καὶ πῶς οὐ θᾶττον ἀποδιδράσχεις τὸ xa- A esse? quid tu vero, operam quamprimum muon de- 


λεῖσθαι προφανῶς ἀσεδὴς, ἀλλ᾽ ἔτι xal μᾶλλον ἐν- 
Ἠσχόλησαι ταῖς ματαιοπονίαις, ἃς ἀφροσύνην xal 
ὁχληρίαν xal περιφορὰν ὠνόμασεν ὁ σοφὸς Ἐκχχλη- 
σιαστῆς ; ᾿Αλλὰ γὰρ ἄχουσον ἔτι χαὶ τοῦ μεγαλοφω- 
γοτάτου τῶν προφητῶν ᾿Ησαῖον διαγγέλλοντος xaX 
μυχτηρίζοντο; καὶ χωμῳδοῦντος τοὺς τῇ κινήσει τῶν 
ἀστέρων χομπάζοντας τὰ μέλλοντα γινώσχειν, καὶ 
«ἢ: ἀνθρωπίνης εὐετηρίας ἣ δυσπραγίας τὰς αἰτίας 
τούτοις ἀνατιθέντας. Φησὶ γάρ" « Ποῦ εἰσιν 9l γραμ- 
μαπτιγοῖ δου ; ποῦ εἶσιν ol συμδουλεύοντες ; ποῦ ἔστιν 
ὁ ἀριθμῶν τοὺς συστρεφομένους : λαὸς πεφαυλισμέ- 
vos, χαὶ οὐχ ἔστι τῷ ἀχούοντι σύνεσις. »ν---ε᾿Αναστή- 
τωσᾶν xai σωσάτωσάν σε οἱ ἀστρολόγοι τοῦ οὐρανοῦ, 
οἱ ὁρῶντες τοὺς ἀστέρας, xal ἀπαγγειλάτωσάν σοι, 


deris, ne impius palam appellere? sed vanis adhuc 
in laboribus te exerceas, quos sapiens Ecclesiasteg 
stultitiam et turbulentiam et circumactionem nomi- 
narit7 Verum enimvero  vocalissimum quoque pro- 
phetarum [saiam audito indicantem et tum irri- 
sione perstringentem, qui gloriantur se futura nosse 
ex astrorum motu, et his humauz felicitatis aut 
rerum adversarum causas assignant. Áit enim * 
« Ubi sunt litterati tui? ubi sunt consiliarii ? ubi 
est qui numerat coactos ? Populus depravatus, et 
non est audienti 199 intelligentia (96).)—«Stent et 
servent te augures ccli, qui contemplantur sidera, 
et annuntient tibi quid super te venturum sit. Ecce 
omnes ut stipulz in igne comburentur, nec libera : 


«( μέλλει ἐπὶ σὲ ἔρχεσθαι. Ἰδοὺ πάντες ὡς φρύγανα B bunt animas suas (97). » Quod si astrologorum ars 


ἐν πυρὶ χαταχαυθήσονται, xao) μὴ ἐξέλωνται τὰς 
Ψυχὰς αὑτῶν. » Εἰ ὃὲ παρὰ τῆς θείας Γραφῆς οὕτως 
ἐξελήλεγχται xaX χωμῳδεῖται τῶν ἀστρολόγων ἡ τέχνη, 
«ὡς οὐχὶ παραπλῆγες εὕρηνται καὶ δυσσεδεῖς οἱ τὴ" 
πολυάσχολον ταύτην ματαιότητα μετιόντες ; Εἶτά qn. 
σιν ὁ σοφὸς Ἐχχλησιαστής" 


divinis in Litteris sic reprehenditur atque notatur ; 
quomodo non stulti omnino atque impii sint, qui 
tam laboriosam tamque inanem rem persequan- 
1ur (98)? Ait deinde sapiens Ecclesiastes : 


ὃ vi. 


'102 τοῦτο εὗρον, εἶπεν ὁ "ExxAnciactic, μιᾷ 
«τῇ μιὰ τοῦ εὑρεῖν AopywcpÓv , ὃν ἐπεζήτησεν ἡ 
ψυχή μου, καὶ οὐχ εὗρον. Καὶ ἄνθρωπον ἕνα ἀπὸ 
χελίων εὗρον, καὶ rvraixa ἐν πᾶσι τούτοις οὐχ 
εὗρον. Πλὴν ἴδε τοῦτο εὗρον, ὃ ἐποίησεν ὁ Θεὸς 
σὺν τὸν ἄγθρωπον &0Un, καὶ αὑτοὶ ἐζήτησαν .10- 
γισμοὺς ποιλλούς. 

Πρὸ βραχέος εἰπών * ει Ἐχύχλωσα ἐγὼ xa f] χαρ- 
δία μου τοῦ χατασχέψασθαι χαὶ τοῦ ζητῆσα! σοφίαν 
32i ψῆφον, » τὴν ἀστρολογιχὴν δηλαδὴ τέχνην" οὐχ 
ἵνα δοξάσῃ xazà τὰ αὐτὰ xai ὡσαύτως ἐχείνοις, ἀλλ᾽ 
ἵνα χαταχωμῳδήσῃ xai μᾶλλον ἐξελέγξῃ καὶ δείξῃ 
ματαιοπονίαν χαὶ πλήρη πολλῆς ἀσεδείας. Εἶτα qfj- 
g2;' «Καὶ εὑρίσχω ἐγὼ αὐτὴν πιχροτέραν ὑπὲρ 
θάνατον" » μετὰ τὴν αὑτὴν ἀπόφασιν παραχελεύεται 
παντὶ τῷ ἐντευξομένῳ τῷ σπαρόντι βιδλίῳ συνιέναι 
καὶ διαγνῶναι σαφῶς, ὡς εὗρεν ὅπερ ἐζήτησς χαὶ 
διέγνω χαὶ πρεπόντως ἐξήλεγξε τῆς ἀστρολογίας 
αἰ,» ματαιοπονίαν, Καὶ γάρ φησι" c "δε τοῦτο εὗρον, 
εἶπεν ὁ ᾿χκλησιαατῆς * » ἀντὶ τοῦ, Τέως ταύτη" 


(96) Isa. xxxi, 18. ALLXX habent, ὁ ἀρ μῶν 
ποὺς τρεφομένους μιχρὸν xal μέγαν λαόν; ᾧ οὐ συν- 
εδουλεύσατο, οὐδὲ ἤδει βαθύφωνον, ὥστε ph ἀχοῦσαι 
λαὸ: πεφαυλισμένος... 

(97) dem aLvir, 15. Porro LXX reddidere, Στή- 
χωσαν δῇ καὶ σωτάτωσάν ac οἱ ἀστρολόγοι τοῦ οὐ- 
ρανοῦ, οἱ ὁρῶντες τοὺς ἀστέρας ἀναγγειλάτωσάν 
σοι, τί pM 

(98) Huc pirtinent que Cyrillus Alexandrinus 
habel hom. 14, de fest. Pasch. : "Aytot προφῆται 
γεγόνασι πχο' ἡμῶν, οὐχ ἀστέρων χίνησιν χατα- 
μετρεῖν εἰωθότες, οὐ τὴν τῶν στοιχείων πολυπραγ- 
ηνοῦντες χρείαν, γαὶ εἰς ἃ μὴ προσῆχεν, ἐχὄδια- 

ὄμενο! τῶν ἀνθρώπων τὴν φύσιν, οὐ φεναχισμοῖς 
ἑώλοις ἐπιθαρσήσαντες " ἐξ ἀποχαλύψεως δὲ θείου 
νεύματος προαναθροῦντες τὰ μέλλοντα, χαὶ ix 
μαχρὼν ἄνωθεν ἡμῖν διγγορευχότες γχαιρῶν. M- 
γτιμάρτηχε δὲ τῶν εἰρημένων οὐδὲν, ἀλλ᾽ ἕρπει χατὰ 
Χτιροὺς τῶν πραγμάτων ἡ φύσις ἐπὶ τὸ λιαν ἐγγύς" 
ιλάλλον δὲ χατ' ἴχνος τὸ ἀχριδὲ; τῶν fon monn7yis- 


b ει. 


* 


VeRs. 27, 298. Ecce hoc inveni, dixit Ecclesiastes, - 
una ad suam πὶ invenirem rationem, quam quasirit 
anima mea, et non inveni. Et hominem unum de mille 
inveni, et mulierem. in omnibus his non .ínveni. So- 
lummodo ecce hoc inveni, quod fecit Deus hominem 
rectum, et ipsi quaesierunt ratiocinativnes multas (99). 


Cum paulo ante dixeril : « Circuivi ego et cor 
meum ut cousiderarem el quzrerem sapientiam et 
calculum ; » id est artem astrologorum : non ut in 
eorum sententiam veniret, sed ut derideret ma- 
gis ac reprehenderet, vanumque eum laborem et 
multe tantum impietatis plenum demonstraret ; 
cumque deinde addiderit : « Et invenio ego eam 
morte amariorem ; » hae jam prolata sententia, eos 
omnes, in quorum manus hic liber venturus sit, 
cohortatur, id ut. discant probeque intelligant, se 
quod quzsivit, invenisse 90 atque cognosse : ac 
merito inanes astrologia labores improboasse. Nam- 
que ait : « Ecce hoc inveni, dixit Ecclesiastes, » 


μένων. θεὺς γὰρ fv ὁ λαλῶν. Ἔστι τοίνυν ἐχείνω" 
αὐτῶν ἐπκαῖϑιν σαφῶς. ὡς ὀλέθριον ἐχχεχυχότων τὴν 
φιλογψευδῇ χαὶ ἀργυροχάπηλον ἀστρογοητείαν. ld 
est : Sancti. prophete apud nos erstiterunt ,. non 
astrorum molus dimetiri soliti, non in elementorum 
usu curiose inquirendo occupati, nec ád ea, que ni- 
nime decuit, humanam naturam perirahentes , non 
prastigiis fuitilibus prafidentes ; sed cum. ex manife- 
statione divini Spiritus futura prenoscerent, ea. no- 
bis multo antequam | fierent, indicarunt, Nihil eorum 
porro, qua: predizerunt, irritum fuit; sed per tem- 
porum vices natura rerum quam proxime consequi- 
tur, vel potius iisdem plane vestigiis insistil eorum 
qua prenuntiata sunt, Deus enim erat, qui loqueba- 
tur. Licet igitur, jam munil[esto. intelligas, quanta 
cum. pernicie mendaces illi. suas οἱ argenti. illices 
astrologi nomine prestigias effundant, 

(99) Olymp., Ἰδοὺ χαὶ τοῦτο εὗρον,,. Cyrill. llie- 
ros... T^y ἄνθοωπον e)Cov... 


-..- 


Y. cu Σ οὐδενὶ, Ae. lw 

veto eterro dan. gets Nap dAecti JanscAL (2 XXTL.ü-c27—77. 21327 zzlT ἴξξξξ--ι . 
“τον 9 Vos altos nos. waa] san Οὐχ, 6:7 LL ILI χαεχσξοετο;. :----Ξ- 
eraMveDonuspAMOR, NUDO RuADO TECSMBR. DAPLUL LL. UC àAnT aci τοτῦσΣ. τς . X0—r f 
EU Y ívVeO wwe 3381 — QiECRITI. ΘΙ. 9523-.. €. nO: CUSS 7 OL. πὸ πὶ Ll ILU. --Ξ — 
anie. ων. Ano «τ. ΟἿ θοῦ  QeCcCch —— UILQSIIZ.GiaaAf$ "ΤΕ OLIO ER IÉTTLLOU τι 


e(ak- qumoAe ἢ- . ἐδώ. cau$.4aMIOWCe UOLABIAB ας τ O2IGE042 oc uer ’ο.. τ 
4...» s NAAnnI i 61s: n? 0pm eclCcOZL. X agwiLhb— —CXXZATZ9TIII-]— OLI τ IERIILMM - - 


ao δὲ An δ. SOR 4 ΑἸ Φοροῦι ΩΣ. 4 Cf. οὐττποτ — ti4*X«ii:7 — RZTTEE CXL ITE c 
“ὦ C o rePTIi. esp duae o PO.CÓIAT. LI n0 P In ὩΣ L4  Il295 τς. - τ.Ξ -- 
“εν IRA sOo0M δε. decYce^ nonam ΦΊ ΤΣ. τὼ ocv c—ri- o CIRAGE i ΞΞΞ ἘΞ 
ei o Fo (vorm NAE GA AHL 5. CrTIDAeUCOR oec7L]o Στ: Στ Ὑς X .———— τ a0 ἘΞ Ξ 
Avo. ee Δ ὦ a. WncenP?T. 1 νὩ2δ rCcaotimuunL —CCL.TLE) II “ΣΞ π-Ξ- τῖξξξ τοῖς: τ - 


e. «ι-ι.ι. δ ᾿ὠϑδον νῷ 42 FR NOS eon PIS CUR -—-— ot o malee-eesczcu-z ee Ue-WWc e ET. 


we. 007 RÀ MORS nnn b NIG UCA ὃ 4 "152. .,»Ξ Ue uM GESTUS τ. C WE X ὀ .: 
(nn £1. NF SP 4078. Ὁ 4 Vat. fu ———.EXLO XE S III “Ξε X Lc τ - 


πίνι 4» ἃ f^tvbepy (de aae οὖ 242974 2 8 7I XXIQUS  ODCOLIAMEGLDOTITO τ TEXT 1: 


διε) ael OBICSHPORENSP V udo E κι δ Xe AAL.UQTUPCUGTCRELLIJEZ SET CXUEMXTL c 0.7 7 
ἀνα $04 Sedan εὲ dSnies/—fes5 — "Tcal. de tT4—F9 CLOLTIZTCUSNI 7307738 Ἐπ: M— 7 


——— « o 


Ce πο λίπ τὸ 6«Np8TO OT? ὁ Ζιφ. T7 ZATCCILIU DNI “τ (DEXEELI.OC3. CO 
u.c co GUAE 44 GUnIolaS (τὼ 1. ΟΣ "qILuDME ἘΠῚ CIL CCNXEENEC O3 XL OILLCCERGRLO IL 


- 


$* vri 244 .v.4 L279. 

«πος CR edd, ν δε" ess vef * suD09« 28. Ine Lr zs cmm. κ᾿ -..-- 
(6 e£. d BÉEADnes dxSeo ριον ET dux P108 Ὁ τὐ DEL τς. 5 ἧς --ὀἰΞ:Ξ- TE. 
of “ἃ. 42.383 be. — UM εἴ; o£ Db5e....4 JU» Al 7L) : τὰ πε «Ξε. 5 Σστ-Ξ-Ξ::τἰι E mA 
scuto ^T FS, C6 0608s. PC ο «2 2 aum ΣΞΞΩΞ  .ΤῈ} GTI “Ὁ pros Er E 
SAC x A.X 0 νην. T ἐμ ἀρ ὁ δε τσ — OZETT.. íAQTLL ER. OIL πὶ “ἢ πᾶν ..:--. 1 - 
Sac. at 09 0.4.1 008 M98 D ouam δ Γιλ3.., 5 aS —UALMT4 o— τ} τε  -- Ἴπι.-.: τ 
: κὸν 5l yh a uy 201 áo! cw oa ax. guys ce-q ruere mo τῷ Ἃ cei doce E. na: 
TEMPE bettdes.s O4 gus cR oCOLeTTTC. UE TE) 544... 775.702 Lov Eun .z0m2. moe 


M ed -—— 


€ — C^ dr. 5 “δι, cb , omine εξ... ἢ "Iff cy. τῷ Gul lUI περ ἘΠῚ - Ξ- 


JT^6CEO su ,ν»κῇκῶξ. dcs 70 aAnCIBOP τῶ ἦε (ἢ, (CQ 24:132. δος, τοῦτ LUTTE 
pK 
Fe 4 RS. T "ong omit sapientes, ob Ἰπῖς Fe4CecnzCvC, Ἔἀ τις ἴὔε στ 0007 


norit s6dulyonem verht? sapientia omen duminabit pia uartroccv ZU Tz ZpCCuLzEY αἰτει. e “" 
(dini cue, κι ompudens ez »vuitu «ue odio iabebi- — Ziecczo zpcCIOXCU αὐτοῦ μισπηήςεται. 


iüyp (5), 

Το ohenret 6 264} 6omines in ratio» ΜΟΊ ΌΜΩΣ Ὑπὸ org» Οὗτοι ci» 039731707 
“νον prolaper aconssideratas atqne oerversas, πος T0. πολυπγτοεῖς Yül τχλλις 077-0 
enn phe tatem. oinciat rationis, quas lhormini 3 Deo. οχειλαντες, TTD ἀπλτττα CT παρὰ ὩΣ ΤΟΣ 
daté eat, permeiose noniddernnt, et ad pereernta- χυήγλώπο δεδηλέσς εὐηύτττος,. X02u750 
ρα Inquiatiónemqie rerum onubiiium. delati £/209, χαὶ ποὺς zT» ξοτυναν χαὶ LT 700 70 ᾿ 


awnt, AC ἢ oque voluerit fea. cffigere ambagum τον περιτυςγήτσαν. ΕἸ δὲ τὶς βουλτήξιπ D 
lmanernm, viros querat sapientes atque prudens — τῶν ἀνπρωπίνων χαιλπυλοτήτων τὰς I0X-— 


EI 


" Gin seriptam leyainus σαὶ γοναΐκα 7) πάτι Λροειοίμα. ΟΤιμιτοα, τς 10.) Cregtor. iium * 
iov, haee quidam apte, opinor, cons bonus, ad bona creavit opera ; creata i07 
! | suit interpretati. 4n mile mulieribus, τι τη arbitiatu iu madlttiam concersa cs» "7 


H ien, nulium: invenb. siucere proóouam, 1. 
ia (ex ""hiomon eas. designare muieres A αν dies vero ul] E225. multo etiam 
hel usw domi habeliat, sepungentas ποις erat Interpretavus, Ait enim, ÉYOVE ary. 
in En et concubinas Lreccnlas . ub est ὠρᾶν τὸν soy xa ὑπ αὐτοῦ φωτίζεσθαι, 
nube HE Heg, ai. ὦ, τῶν JU proztv ) * αὐτῇ Os ἀντὶ τοῦ Deo) 2 T 


iiem sententiam Gerillus Hierosol vini- χαὶ τὸ σχύτος ἐζήτησεν, ὡς που χαὶ τὸ dv: 
iw uu esposuerat fis verbis : "mxo:noi — YoXyUS Qngiv* (0 ϑεὺς tor drüpuaor "3 ! 
ων ἀν ρω πον «ἢ }} κατα τῶν χκαλης- εὐ μὴ , αὐτοὶ δὲ ἐζήτησαν «ἰογισμους τ E 
αὐτοὶ ἐκφὴνησαν λογισάηυς πολλός — Nempe : Vam condita est (mens humana). ' 
ἅν. ποῖ μὰ 1s me. ὦ τὸ τοῖς avis — sprelel, et ab eo. illustretur : ipsa tero prO "πὸ 
σάν. 0 ar ων ἰν οι σις a, 1-2 lalla el lenebras exquisieti, ut alicubi Snnte- 
adit: e Bale £is doó e κτλ prodat : Deus hominem rectuin. [τον LAM : dh 
fiw ia Pila, κὸν εν. μ᾽ AN -τρά cm. d lest, inultas ente raliociuatioues. (ürat. ! B 
(de a ligue nan Juda ἐποι δ ἃ erue» . 
|ieiln: “Με ὁ 14locuiutionc, 1 psiaus (n LAX habent... Καὶ àvaó^; o ERE 
*I*6wu.a, adici ad opera hona, Uuqual Si. NA !)) vnip. st: p pr Uf 222 Xt. 


101} 


"IN ECCLESIASTEN. — LIB. VII. 


10:9 


Ξεἴτω τοφοὺς ἄνδρας χαὶ συνετοὺς, τοὺς τὸ θεωρητι- À tes, qui nativam animi ad dispiciendum agendum- 


xbv τῆς Ψυχῆς, xal τὸ πραχτικὸν ἀνεπιδούλευτον 
διασώσαντας, χαὶ διὰ τοῦτο δυναμένους τὴν ἀλήθειαν 
ἀποχρίνειν τοῦ ψεύδους, καὶ τῶν ἐσφαλμένων ὑπολή- 
ψεων ἀπαλλάττειν τοὺς προσφοιτῶντας αὐτοῖς, xal 
πρὸς τὰς ἀτραποὺς τῆς σωτηρίας χαθοδηγεῖν. Οἱ 
τοιοῦτοι γὰρ ἴσασι χαὶ λύσιν ῥήματος δοῦναι παντὸς 
προδληθέντος ἐξ ἀπορίας, χαὶ φωτίσαι τοῦ μαθη- 
τιῶντο; τὸ νοητὸν πρόσωπον, ὡς xai πάλιν αὐτὸν 
διὰ τῆς ἐχεῖθεν αὐτῷ προσγεγονυίας λύσεως καὶ σο- 
φίας ἄλλους φωτίζειν, Οἱ γὰρ ἐν μετριοφροσύνῃ xal 
πραότητι χαὶ διαθέσει χαρδίας ἀπεριέργως τοῖς σο- 


φοῖς προσιόντες, χαὶ διδασχόμενοι παρ᾽ αὐτῶν τῶν. 


ἀπυμφόρων χαὶ τῶν λυσιτελῶν τὴν γνῶδιν, ἀπρόσχο- 
πὸν χαθιστῶσι τὴν ἰδίαν ζωήν. “Ὥσπερ ὁ ἀναιδὴς xal 


ὑπερήφανος xat μεγάλαυχος, μηδαμῶς τῷ διδασχα- Β 


λείῳ τοῦ πνεύματος προσιέναι βουλόμενος, στυγητὸς 
εὕρηται xal φευχτὸς τοῖς συνετοῖς xal σοφοῖς τῆς 
ἰδίας μεγαλαυχίας ταύτην εὑρίσχων τὴν ἁμοιδήν. Τὰ 
πρέποντα γὰρ xal συμφέροντα μαθεῖν ὑπὸ τῶν 
σοφῶν οὐχ ἐθελέσας, ἀλλ᾽ ἐν πονηρολογίαις xal 
ψευδοῤῥημοσύναις παῤῥητιαζόμενος ἀναισχύντως, 
αὐτὸ; ἑαυτὸν καθίστησι αἱσητόν. Εἶτά φησιν ὁ Ἐχ- 
χλησιαστῆς " 


que facultatem intactam integramque servarint, 
itaque vera a falsis secernere possint, et. ventitan- 
tes ad se non. modo ab errore revocare, sed etiam 
in semitas salutis deducere. Viri euim hujusmodi 
dissolütionem quoque verbi cujusque ex ambigui- 
tate propositi reddere norunt, et discendi cupido 
mentis vultum tanta luce perfundere, ut ipse etiain 
non minus, ob enodatum quixsitum ct partam inde 
sapientiam , aliis lucem aíferre possit. Nam qui 
moderate pacateque et animo parato ac composito 
ad sapientes accedunt, atque ab ipsis cognitioneimn 
liauriunt eorum, qux» noceant, quaque prosint, ii 
vilam suau omnis plane offensionis experlem im- 
munemque constituant : cuin e contrario impudens 
el superbia fastuque elatus, qui ad animi scholam 
itare nolit, hunc ostentationis su:xe fructum capiat, 
ut in prudentium sapientiumque odium et aliena- 
tionem incurrat. Is enim, qui a sapientibus qui 
deceant, quxque utilia sint, ediscere noluerit, et 
in pravis potius falsisque sermonibus libere impu- 
denterque se exerceat, semeltipse ad commune 
odium exponit. Addit deinde Ecclesiastes : 


ὃ Υ͂ΠΙ. 


Στόμα βασιλέως g5JaEor, καὶ περὶ Aóyov ὄρ- 
που Θεοῦ μὴ σπούδαζε ἀπὸ προσώπου αὐτοῦ 
περεύσῃ" μὴ στῇς ἐν Aópyp πονηρῷ, ὅτι πᾶν 
ὃ ἐὰν θεϊήσῃ ποιήσει, καθὼς «λαλεῖ βασιλεὺς 
ἐξουσιάζων " καὶ τίς ἐρεῖ αὐτῷ, Τί ἐποίησας ; 

Εἰσηγησάμενος τὰς ἀληθεῖς περὶ Θεοῦ φυλάττειν 
ὑπολήψεις, χαὶ μηδαμῶς παραχαράττειν τὴν εἰχόνα 
^"; εὐσεδείας τοῖς ἀχαλλέσι xai ψευδοδόξοις χρώ- 
μᾶσι τῶν ἐν ταῖς ἀστρολογικαῖς ψήφοις ἀσχολουμέ- 
νων, ἀλλὰ μίαν οἴεσθαι χαὶ χαταγγέλλειν ἀρχιχὴν 
φύσιν τὴν τότε τὸ πᾶν διεξάγουσαν πανασόφως xai 
συμφερόντως, καὶ τὴν ἐχάστου προαίρεσιν τῆς ἐφ᾽ 
ξχάτερα ῥοπῆς, δηλονότι τῶν ἐφ᾽ ἡμῖν xal τῶν οὐχ 
ἐφ᾽ ἡμῖν ἔχειν τὴν ἐξουσίαν" νῦν ἐφ᾽ ἑτέραν εἰσήγησιν 
μέτεισι, καὶ κατασφαλίζεται, μηδαμῶς τὰ λελεγμέ- 
va παρὰ βασιλέως δημοσιεύειν, ἵνα μὴ πρόσχομμα 
xal σχῶλον εὕρῃ xal πειρασμὸν ἀνόνητον ὁ τοῦτο 
ποιῶν, Διότι xal πού φησι τὸ λόγιον τῆς θείας 
Γραφῆς" « Μυστήριον βασιλέως φυλάττειν χα- 
269. 1 

Ἔπειτα παρεγγυᾶται, xal μὴ πρόχειρον elvat 
πρὸς ὄρκον, μηδὲ τὴν γλῶτταν εὐόλιαθον οὖσαν 
συγχωρεῖν ὄνομα Θεοῦ προάγειν εἰς τὰς ὁμιλίας τὰς 
πρὸς τοὺς πέλας. Τοῦτο δὲ διττὴν ἔχει τὴν ἔμφασιν " 
ἣ τὸ μηδαμῶς ἐπ᾽ ὀνόματι Θεοῦ διά τινα προχειμένην 


(4) At LXX habent... μὴ σπουδάσῃς... e xa- 
θὼς βατιλεὺς ἐξουσιάζων, χαὶ τίς.... Aduotat vero 
Olyinpiodorus, "Αλλα δὲ βιδλία ἔχουσι πορευθῆ- 
»ut. 

(5) Tob. xit, 7. Sed apud LXX legiinus Muzcfjptov 
βαπιλέως χαλὸν xpzyat, Ephricmus in. Encom. }}8- 
eil. χρύπτειν μὲν γὰρ τὰς βουλὰς τῶν βασιλέων, xa- 
λόν (apud Cotel. Mon. E. Gr. t Ill, p. 54.) 

(6) In. Vulgatis habemus : Ego os regis observo 
et precepta. juramenti. Dei : que melius. Hebraicis 


209 Vzns. 2-4. Os regis custodi, et de verbo 
juramenti Dei ne satagas : a facic ejus ambulabis : 
ne sies in verbo malo, quoniam omne, quod volue- 
rit, faciel, sicul loquitur rex potestatem habens ; et 
quis dicet ei : Quid facis (4)? 

Postquam admonuit, ut veras de Deo sententias 
tueamur, ac ne pietatis 'inaginein indecoris fuca- 
tisque eorum coloribus deformemus, qui se astro- 
logi: calculis: dediderunt, utique sentiamus ac 
profiieauur unam esse principem naturam, qui 
initio omnia sapienler atque utiliter ordinarit, et 
voluntati cujusque datum, ut in utramque partem 
inclinare se posset, tam ad ea nempe qua in 
nobis sunt, quam quie in nobis non sunt : jam ad 
alteram adinouitionem transit, et cavendum prz- 
scribit, ne unquain regis dicta vulgemus : ue qui 
hoc fecerit, offendat, magnum nulla utilitate peri- 
culum subeat. Quamobrem quodam inu loco divina- 
rum Litterarum id quoque exstat oraculum : « My- 


p sterium regis custodire bonum est (5). » 


Hortatur deinde, ne quisquam facilis sit ad 
jusjurandum , neve ferat, ut lingua in prosimis 
alloóquendis Dei nomen temere ciere assuescat (6). 
ld autem geminam habet significationem, ne acili- 
cet in Dei nomine, quicunque se przetextus offerat, 


respondent, et hanc sententiam continere videatur: 
Equidem tam praceptum regis. servandum censeo, 
quam quod Deo juravimus. Vel etiam. docent sancto 
*servandum regis preceptum, cum subditorum lilleg 
jurejurando olligata regi sit. At Noster LXX inter- 
preies. sequitur, et qu.e in eorum verbis eminet, 
senteutiam exponit. Syminachus babet : Μὴ σπεύ- 
σῃς, quod eodem recidit. Sive cnim legas μὴ σπου- 
δάσῃς, sive μὴ σπεύσῃς, illul monemur, ne ad jut» 
randum proclives simus. 


Do A 


] «4 ^ 


jui 6 ἀν naà quam ἢ, nevs alios ad pusjgu 


Vendom adisamiuas qua. | d0 ub oqu sil σθαι. 


Sui auti etl 


vÀA be npus ambulahia, ue ios 


is vil AU ba 


wal. UB») Ὁ Hells quia tege 


LI vU ud 30161 


δὴν ἢ 0 dis tedious 
ἢ 


uua 


auscipiás 
Wevo d í6060m 
e o Vu'sare 


e! one Wes μι αι es 


ἴς xs λ1ι &*«6 lat) s εαἰὐῖν εκἀ 8 ἢ 


e! Cw. sess OS ὃν ano δε ιν Nelui 
3 MID b MI eB TENIETTTITMT ἢ τιν CARI ΡΤ ΤΥ Ύ τὰ 
oet $4 c * « εἰς 5.44 γ2" n ΕΝ qu il $. eX 
SN. * N as RS Às ἢ. V. 0. NON, uy "in. 
N 1 LEE ΣΝ m XM . i a í0. 0€. 5094 MISSIS 
πιὸ tog s. VOL N t. 5 Cyr, NS Δ...» 
δι. -"--. .ὄ ΓΝ LL EN ^ o. ." &$ λυ... T 
9. LY ^ . 
wv 
WIES e . e. 8. 89$ 9 ινν 
V. . * s . 2 89 9 rr * 98 «x "» 
* « . ΒΝ P" PA "LS . e. 
Ne - - -ο. ΠΝ e* e. δ αν"... . ", 
v PIN - PE MS - wu s. o "eer 
* e. To ].- - o. *. - 09S ÉEootc- 
- * ^  ε.- “ον κὸ à4 ὦ Ἰὼ... 07 . 
» * 9 - » , - wo. M 22 - — 
- . *- - -0N -- fs). . ta» 7^ - 
“χὰ -. -o-— "o sc. | . 
t.t - -- . . o oC.ja « λ. “ων, NP 
. . .. Ἀν * 2» ^2 - "a. -* 
bibi -- 9 *. -- ες -" eo» ον κω « vni 
* - Ὺ - 9e. ats . mbeoss . οὔ *-- 
-. . ΕΝ ." - - S - -. "ua" - 
*. - δε . » B "x. «ἃ. - «.:,Θὸὦὸν. — de 
^P c. a “. δι. ον "e Ν κα ν 
5 - -^  » eb "- - . os Ld 
"- € - . .ἃ e. ΦΧ Aa “ὦ. δ. κ΄ 
5 "» "- * ^ * 49 o5 » * cw M *e Ua 5 aaa ν 
.*Ma - 09 PEN m . . . e^. .. "s 
4- "e. ES ᾿ “- . »ν δο Ἕ.» - £79 
- M. n v We rtm “πον a . ^ ^. 
CM . . e. ς να . -- εξ 
“Ἄν. 2 » - - 9 € , * leen 7 
“ - . » " - M do » T - "τἂν - 
£96 — . » * . T5 a s.a 
C 5, . - à m 
s» . "e . ^ τ - 
"4, “ SOME 
"4 C. « ^^ 5 E ^t τ’ 
&tes o .. .α . ἢ 


LEV. 2... uil: . -. 


ον Φ' ἄλαλα -α.,1Δ ἢ . ͵ 
"LL OL PR . M t 
βιδιο oc , 
»d LJ * * 
4 ^. M 
Jddaest, * 


Ac uio ENTIM T 
A πρόφασιν οἴχῳ χεχοῖ 5θα: τὸ σύνολον, gíz: 
χὴν ἄλλοις προτείνειν ὡς ἑκατέρου τὴν DW ism 
ἁμαοτίαν. Ὃ δέ ττσιν ε ᾿Απὸ προσισξυ- 13.7 
p.e. pi στῆς ἐν λόγῳ ξοντ σῷ CERO: 
£zuü, μετὰ τοῦ πυθέτθα: τῶν αλσῆτπε 207 


t9 c 
e * 


ES 


Siitclux, ἐζιὼν εἰτέξς τι χαταξουντξεο: L7 
v-oa. τιυυστας τὸ: XLITXLUTG. DO τῖς-- 


- ——— 
τὸς z.nÓ2uAIT Lu. 
*. -—-- “οὐχ "ἂς Cv p-os « 
. 
wo - 
*- x ἀ-ῃ΄ᾳΛῳφασναιν -- - αἱ L5 
* ζ- * “ὥς “ AXL-- -- 9 m Ss. A— τν - 


M Pe - ας -— -— —- 
TXItLZTTQ τὸ. LL2UVTL. - E. 
* 
E - «1e -- et - a 
"no l.l σ᾿ Ξ:-- zT ΔΩ “ὦ 
- 
LJ ν Ὃ — --- - 
. - - a - --—- .-— . - 
2. ^ X. UT ιν. κα er mesi -— 
- - T —— "“- 
T T -» ^  - 
A UTEULI.—&d c: be --ὄ. AER 
- -- - 
Δ, UA oU. I - TI t m d. - 
D 
-0 01s. LIO. TLLLDICTELIEEZIU - 
€ T^ ll. LIBGCM 5 —— 
85 - νά --ε — A—— ὦ 
« -Ἴηο. “ὦ -————— ὧν 9 m^ 
ον 
- ἃ 
«. 
“..“οὦὌ.. A P acc d £z “γε 5. . 7 
- £e XR 7 — £t. “ΠΕ e 
— -- -- Iz *- "Ὁ Ὁ ν νῷ £ - A- 
— "-  -— Lond - mt 
- A- atiis -— A -- -— — 
- 
-- -— — — —À - - — 
PS -- — - cm -——— 
—— T - — ——À - — - σ 
- --—  — - — 
—À ——— - -— - m 
- — — A -- ᾿ν TL --- mo — € -— 
- 
-- - τ —T — LIÉ m Ξ: ΞΞΞ---- 
- - -»——— —- O-—— ς - --. 
- — — - — —h 0 πα. 
- - L oun - " o-—" 
-. € - — n T — .- À — - — pm 
2-7. Ute. - - -- MA——— — AmlI— m 07 
-- "5 
-- « — —m τὰ ΝΕ 
“δ — -—-—-P — — - 
- . -»- nnd — απααναα -— 
- ^ - -o- posl — 
- 
— — ὦ — — "-- — T 
.- b -- «- -αὐ E à — 
-.- -— 
mna ND pm -— 
P 9" ^ "» ^ -»"..... 5.-ὕοοὕ. —— -— 
- 
- - o — —QÜ IU - 
-——— Ὁ -- A-—- "a ainagamm - 
- -— -— H 
-." Lnd Dl -— Ὁ "* - - ——— 
- - -—O- -— - 
^ -— P1 “ὧν --- — — 
-— — — - 
A zi Ta -—- UE. — —X — — mnm - “- 
- -— -. 
- ΤΌΝ — το 
- - - “περ συ. die - 
-—-—mQ 
27 T7. - ..7 σπ 2-27 -—À 
- ——— - 
-- - & 5. ? T - - L-8 
- — Ὁ T 
- κα T - -- ^» -- — -— -"7 
E -—— nod - TT —- 9 —-— on 
- . --- — . 
". --—- — - " -— ^ a μα. 
- T- - * *"- - MT EN Ρ 
- 
. c. 7 7t) . ὦ ye? n. 
. -- .- ^9» - - - om - dL ν 
" 
“ * "TT » A [4] dob D δ 
-- 
" [1 "^ r3. ug - 
le 
. * P Cou S t- " 
-κἋ . B "nad 
rj 9-— d Φ Ld "y PVTLLO 
. 
. -". -- ὦ» -“ῳ -w.- 98 . dt 
$ 
5 "T P4 5» 
* 9 $- 
* eod . Cu 
- δῶ, εν .«.4 $2 ἂ φοδενιδν . 
, 
^ - δ -“ο «- «66.555: ὼ 
* 
- e ". 
. " "Aem s. 28 a -, VL i7s and ' , 
. . 4! 4- ’ - 
» 
—— “Ὁ . 
. . ab 14 -* M 
' . . 8 25. 1 we 





)^:5 


IN ECCLESIASTEN. — LIB. VIF. 


ORE 


tov σοφοῦ δεδήλωκεν ὀνομασίας, ὡς ἡ δοθεῖσα παρά A tione significavit : Sciant, inquam, de maudito, 


voc ἐντολὴ χαιρὸν ἴδιον ἕξει τῆς χρίσεως, ἐν ip λή- 
ψεται τὰς ἐξετάσεις xal τὰς ἐρεύνας τῆς χατὰ τὶν 
ἐντολὴν δηλονότι φυλαχῇῆς fj παραδάσεως. "Ut: παντὶ 
πράγματι πλτρουμένῳ δι᾽ ἐντολῆς ἐξ ἀνάγχης ἀχο- 
λουθεῖ χαιρὸς ἐξετάσεως χαὶ χρίσεως πρὸς ἀντάληψιν 
ἀποδοχῆς ἣ καταδίχης. 

Παρεγγνᾶται τοίνυν τὰς δεδομένας ἐντολὰς, ὅθεν 
ἂν εὑρεθῶδι διδόμεναι, φυλάττειν ἐξ ἅπαντος, διὰ τὸ 
μένειν τὴν ζωὴν τοῦ λαθόντος τὴν ἐντολὴν, ἀπείρα- 

τὸν χαὶ πάσης λώδης χαὶ τιμωρίας ἀμέτοχον. Ὁ 
γὰρ ἐντελλόμενός τισι μείζων εὕρηται πάντως καὶ 
χρείττων τῶν δεδεγμένων χαὶ λαδόντων αὐτὴν, εἰ 
καὶ τῶν ἐντελλομένων πολὺ πρὸς ἀλλήλους εὕρηται 
τὸ διάφορον * χαὶ πάντως εἰσπραχθήσονται δίχας có- 


χαίρως ὑπὸ τῶν δεδωχότων τὰς ἐντολὰς οἱ λαθόντες. B 


Καὶ διὰ τοῦτο σπουδάζειν χρὴ χαὶ τῶν δεδωχότων 
ἀρχόντων καὶ βασιλέων καὶ γονέων καὶ διδασχάλων 
τὰ θεσπίσματα φυλάττειν ἐξ ἅπαντος, χαὶ πολλῷ δὲ 
μᾶλλον τοῦ ποιητοῦ χαὶ Θεοῦ χαὶ δεσπότου τῶν 
ὅλων * ἵνα καὶ τὴν εὐμᾶρειαν τοῦ βίου σφίσιν αὐτοῖς 
οἱ φυλάσσοντες πρυτανεύσωσι, χαὶ τεύξονται δὲ χαὶ 
τῶν ἐπουρανίων xal θεοπρεπῶν ἀντιδόσεων. Ἐντο- 
λὴν δέ φησιν ὁ λόγος τὴν ἔχουσαν τὸ φῶς τῆς ἀλη- 
θείας καὶ τῆς διχαιοσύνης, οὐχὶ τὴν ἐπὶ τοῖς χειρί- 
στοις ὑπό τινων φαύλων χαὶ μοχθηρῶν γινομένην. 
Εἶτά φησιν ὁ Ἐχχλησιαστής : 


quod quis ab aliquo acceperit, judicium idoneo 
tempore futurum, in quo inquiretur atque investi- 
gabitur, quatenus mandatum custodilum violatumve 
fuerit. Quippe rem quamlibet ex pracepto perfe- 
etam necessario tempus consequitur quzstionis et 


- judicii, ut premium feratur aut poena. 


Hortatur igitur, vt accepta mandata, undecunque 


᾿ data sint, omnino servemus, quo vita ejus, qui 


mandatum acceperit, intacta maneat, et dedecoris 
atque poenz immunis sit. Nam qui aliis mandatam 
dat, major plane atque praestantior jis est, qui 
datum aeceperunt: esto, inter eos quoque, qui 
precipiunt, discriminis non parum inveniatur : 
itaque qui mandata accepere iis, qui dederunt, 
opportuno tempore omnino poenas dabunt, propter- 
ea cure esse debet, ut qu:& a magistratibus aut 
regibus aut parentibus aut magistris praescripta 
fuerint, ad amussim servemus ; multo vero magis 
quz? ab auctore et Deo Dominoque universi : ut iis 
custoditis, vitae facilitatem nobis comparemus, et 
celestia simul ac divina premia assequamur. Est 
autem hic sermo de mandato lucem labente veri- 
tatis atque justitiz, non de eo, quod pessimarum 
rerum causa a malis quibusda:n et improbis profe- 
ctum sit. Ait deinde Ecclesiastes : 


$X. 
Ὅτι γγῶσις toU ἀνθρώπου πο.λλὴ ἐπ᾽ αὐτόν" Q — Vens. 0. Quia scientia hominis mulla super eum , 


ὅτι οὐχ ἔστι γινώσκων cl τὸ ἐσόμενον, ὅτι καθὼς 
ἔοται, τίς ἀγαγγε.ϊεῖ αὑτῷ; 

Τὰς προφασιστιχὰς αἰτίας ἀναιρεῖ τῶν λαμθανόν- 
των τὰς ἐντολὰς, παρ᾽ ὧν ἂν xal λάδωσι, xat μηδα- 
μῶς τηρούντων καὶ φυλαττόντων " χαὶ τῷ καιρῷ τῆς 
χρίσεως χαὶ τῆς ἐξετάσεως τὴν ἀνάλογον χατάχρι- 
σιν δεδεγμένων, τῆς ἀθετήσεως xal παραδάσετως 
ἄγνοιαν, ἣ τῇς ἑαυτῶν διανοίας ἀφέλειαν, ἣ ἄλλο τι 
τῶν παραπλησίων εἰωθότων λέγειν, τῶν τὰς ἐπολο- 
γίας ἐν τῷ χαταχρίνεσθαι ποιουμένων. Μὴ vào προ- 
φασίσῃ, φησὶν, ἄγνοιαν ἐν τῷ μὴ φυλάξαι τὴν ἐντο- 
λῆν, ἣν παρὰ τοῦ μείζονος καὶ χρείττονος εἴλτφας " 
εὑρεθήτῃ γὰρ τῆς ἀληθείας χαταψευδόμενος. Δι᾽ ἣν 
αἰτίαν: « "Oct γνῶσις τοῦ ἀνθρώπου πολλὴ ἐπ᾽ αὖ- 
τὸν, » τουτέστι εἰς τὰ συμφέροντα xal λυσιτελῇ τῆς 
ἰδίας ζωῆς. Καὶ μάτην ἐρεῖ τις * Οὐκ ἤδειν, ὡς 
χαταχριθήσομαι μὴ φυλάξας τὴν ἐντολήν. Ἐξελέγ- 
χεται γὰρ γινώσχων, ὡς πᾶς ἄνθρωπος τὴν δε- 
δομένην αὐτῷ μὴ φυλάξας ἐντολὴν, ἀναλόγως τῇ 
ταύτης παραθδάδει τὴν δίχην ἕξει xat τὴν κατά- 
χοιῖσιν, 


(9) Olymp.... Ὅτε οὐχ ἔστι γινώσχων ἐσό- 
μενον. 

(10) Diversam plane sententiam exhibet Symma- 
chius, qui locum hunc sic transtulit : Ἡ γὰρ κάχω- 
σις τοῦ ἀνθρώπου πολλὴ χατ' αὑτοῦ id est, Vexatio 
cnim hominis multa est contra ipsum; et hanc. am- 
plexus item est Latinus interpres, qui habet : Et 
»tulta hominis afflictio, quanquam Theodotioni ca 
placuit interpretatio, quam apud. LXX viros legi- 
1.u$ ; reddidit eniti, Ὅτι γνῶτις τοῦ ἀνθρώπου ἐστὶ 


quia non est, qui cognoscat, quid futurum ait : quippe 
sicut erit, quis annuntiabit ei (9)? 

Pretextus, et excusationes evertit eorum, qui 
accepta mandata, quicunque ea dederint, minime 
servant aut custodiunt ; cumque judicii el iuquisi- 
tionis tempus advenerit, quo merita poena affecti 
siut , neglecti violatique officii ignorantiam aut 
mentis sue simplicitaten vel 205 aliud. quil 
lujusmodi proferre solent, quo se, dum condem- 
nautur, aliqua ratione defendant. Ne enim, inquit, 
ignorantiam przetexas ad patrocinium non custoditi 
niandati, quod ἃ majore et przsiantiore accepisti : 
veritatem enim minime a te stare, constabit. Quam 
ob causam? « Quia scientia hominis multa euper 


D cum, » id est, ad ea cognoscenda que vite sua 


prosint atque conducant. ἂς frustra quis dicat : 
Nescieham me condemnatum iri, nisi mandatum 
servassem. lilud enim ipse nosse convincitur, ho- 
mini cuique, qui datum s:bi mandatum non custo- 
dierit, judicium «t condemnationem paratam esse, 
qua delicto respondeat (10). 


πολλὴ ἐπ᾿ αὐτόν. illorum autem discordiam, quia 
vocalia puncta nondum apud Hebreos recepta 
erant, una omnino ijntulit. littera : Symmachus 
enim legit y^, quod est offliciio sive Rahat, cum 
LXX interpretes legissent ny", quod est cognitio 
sive Dehat, raá scilicet esse Daleth, quod Symma- 
cho Resch visum est ; quippe utriusque littera una 
prope forma est, caque, ut lectorem. fallere sapo 
posit. 


10:7 


S. GREGUHI! AGRIGENTINI 


là 


Super ipsum igitur hominem, sive circa vite sug A Ἐπ᾿ αὐτὸν οὖν τὸν ἔνθρισξον, ἔχουν εἰ; τὸ 3; 


rationes, multa bomini scientia est: eum enim 
uulium latet nihil. Atque eniti quisque debet, ae 
quil eorum, que sibi praescripta atque indicta 
fu-rint, per segnitiem 3mt contemptum ast animi 
remiss:ionem praztergrediatur ac negligat : etsi enim 
ignorst, quanta damnaLonis sua parga futura sil, 
ac num gravis et vehemeas, an levis ae mius; il! 
certe novit ac bene firmeque cognitam habet, qui 
rrandaium custodierit, ab eo, qui delit, dignum 
jsdicatum iri, ut mercedem et przmia (erat : qui 

1Ὸ non custodierit, e contrarie dizuum, ut [8 Ji- 
"Cum et condemnalionem et ponam pro meritis 
saLeat. . 

Quod autem ait : « Quippe sicut erit, quis anson- 
tiabit ei? » ignoraptiam similiter designat viodictz 
3i ue judicii. Neque enim quisquam huminum mo- 
dui) rovil irz rezis aut. parcrtum aut magistro- 
rum, mumtque minus judiciorum cousil orumque 
Dei, cvius justia: a:scqui nemo potest. Nam 
kb miaes quidem , cu.n mirimum se delquisse 
existimarent, perszpe 3 judicibus plurimum pec- 
casse Convkü sunl : mul:o magis ab eo, qui et 
corda seru:atur, εἰ bominum coz;itaüones novit, 
206 de quo et Joznres tLev'o2us quedam ia loco 
aii τ - « Qzctiam maior ext Deus curde nostro. » 

Ta igitur, o mortaks, r.andatum, quodcen «e 
tibi Doni;rzzzor rercm omnium Dias decrit, aut 
aids Qquisquii) corum, qui quomodocun]ue 55- 


premirent ac maiores »url, capessere tetis virib is C 


£63.35, epera:.;"e des, οἱ ἐπαείρας 3€ serves: 
nc€ a2 cXcusaL.ones εἰ przievtus confuzere cortes, 
eb ea πὸ rem ad iiizd praicceundom pertrabar.s ; 
*4 CU-.9...u40 Servan? ce p-zmium et haadem 


LH 0LY-LL3.3 Cerio soxres. licirco. etique a j-eit 


iia. διεξαγωντς χαὶ ζωῆς, ἔστιν ἢ γνῶτι; n 
ΞΟΛΑΥ, "λανθάνει vip αὐτὸν τῶν gopngepóvteni cà. 
Καὶ δεῖ χα-“εταλίζεσθαι próa za, Ἐπαρεξελβεῖν χὲ 
πεἪοεχαλίνειν τῶν ἐν:εταλμένων αὐτῷ χϑὶ 9:72:55. 
των ἐξ ἀπροστξέας χαὶ 18-93 peví σεως X3* Tun 
xh; ῥαδυκίας ὅτι xi» οὐχ ξστι viwe wen, ὅπη: 
ἔσται τὸ δοδτυδεενον αὐτῷ κρξπα τὸς xsiaiEr;. 
XE χαλεπὴν x3: ατοδρὸν, εἴτε ὅδδεον xii xoc 
πίτυν ἀλλὰ Tip οἶδεν ἀσφαλόας ναὶ Bebaux, XX! 
φυλάττων ἐντολξν, ἄποξοχγτ- ἅξινος χρίνεξται xri 
per παρὰ toa δεδωκότος " ὁ δδ μὲ quacum, ἔ;::- 
Ar» πέκτεως χαὶ τὸ ς ἀναλόγου παταξέχτς χαὶ χε 
κρίπεως. 

Ὃ δὲ ςττῖν «Uc χαϑὼς ἔσται. τίς ἐτσντιι! 
αὐτῶν» ὡασχύτως τὴν ἄννοιτν στ az iwi 11; 1Στ1.-- 
ὠσμέντς αὐτὸν δέχης χαὶ χρίσεοος. Οὐδεὶς 129 : δ, 
ἀνθρώπων εὖτε πέτρον βαπιλέωος doy. ὃ γονέα, ἢ 
ξιξατχάλων, ἢ πολλῷ μᾶλλον τῶν ἀνεξίχτο» 5. 
Θε.2 διχαστ:χῖρ χριμάτων καὶ Sevazagidon. D3r- 
σττυ vip οἱ Σνῆρωξε: Ξολλάκις eléarem τὶ ε ὃ-, 
τὸν απέλειαν, μεγίστεν ἐξελένχητ quw ἔχετν "τ τὶ. 
&xilóvcen ] EDAX μᾶλλον ἐτὸ τοῦ καὶ τὰς xin 
ἐρευνῶνντο:, ταὶ τὰ ἐνδυκήματα τῶν ἀνθούτν τ. 
νώσχοντος, περὶ οὗ gri wuo παὶ hein! 
βειλότα; « Ὅτ: ὁ Θεὸς μείζων cr. παρδέΣς $2! 

€, τόξον, KS uacz. πῆᾶτάν το: δοῤεῖσαν ξντο} 
παρὰ τοῦ Δεσπότου xii Θεοῦ τῶν ἀξάντω,. ἢ 5: 
τῶν ἔπωυτο ὥξερεχέντων χαὶ 5ε..0 5. 
wot .aftmeI., 15 


AT. TO. 
xipiaig&iw:» παντὶ cti. 
Gz.213139» v.kITzti» X3i Sov Rasta " 
àzusrua. Tpmiziuxi.Uxvpislat€" -U $5 
xit Ci zik» ταράδαςιν παϑιλχ..Ξ 
31x ἔν τῷ q2243x$ xii τωυττοῖσει τὶ, ἅττ," s: 
τ ξιοις ἔλπξέζοων, ApEàI o 


- T. εἰ. 
ἐπα; Ὁ 


- «- 
Toa LU. 


T I-X€. 6 a4 ^T- 


ài πεν τσυς' 


$ ΧΙ. 


Ἧεεξ. 8.9. - 
sPiTEm, KL prc-.2éu; apicem. Ei nom est pete.'as 
$e cué ER. TU 5, εἰ RZ & e31 €.15210 Q2 die be1: εἴ και απ 
£alza5:112.:.6.28 £13: qal est. ab ea. Εἰ ome liec vili, 
εἰ d.c1 cor ue21s iB CERX£ 0755, qx.d [ctam est «mb 
δ. ὃ. que pro pciestzte [ecil. ho 9: homiksem, nt 
«7.272 60am CMM]. 


4 4 20.6 p.uutitowm Lo^ens ix 


εἰ τι σι 88 aique accotcral.c(0M quemque et 
2322orius recdib sapi:ns Ecclesiistes in v.ta sra 
2] masala loca quz acccper:t, semper orlinazda, 
«t in NOorilas seunlum petiorum in:tlzDores 
«oeforman is, rauo.e δαὶ corum, qug spe 
coeüaz38L, DeC azie Δγράγοεῖ δαὶ prespiuitplr: 
dvestanus mempe ἐντὶ ? u$ supremi, quo Eox0 
^" bemsewE comdition.s perica:.5 a€. sede Io.125, 
eX hae vita 3d fcturax, quam spurat, uars- 
Meque emium im spir.tus buzani, sive p.o- 


3. cap. 3. n. 25. 


Races em 


p 


Oc« éctur dycgeuxec ἐξειςιάζων ἐν py A 
p.676 τεῦ inu ltcas civ τὰ πνεῖμα. Καὶ εἴς E57 
ἐξειτίᾳ £r ὑριέρᾳ δανάτεν, καὶ cox ἔςτι 87 
ςτι.1 ἐν ἡμέρᾳ πειϊέμεε " mal εὖ διασωκε: rt 
€: a τὸν παρ᾿ αἰτῆς. Καὶ ctgzax τεῖτε 6^ 
xdi ἔδωχα τὰν χα, δίαν μευ εἰς τἂν z^! 
τὸ πεχεεπ μένον Ü(1i6 τὸν μεν, 6€8 TEN 
ca-c ἃ ἄνλιωπες ἐν ἀνθρώπῳ tcv xgz-- 
acc. v. . 

Do3sx-ol.cvT» xi3í Ὑτταλττεοιν ias 

DTI is xili37832» ὁ 3ezhl Exnar, zat 


πὸ πχιτὸτξ ταῖς ξιξοσένχις &vi4lii iva ἢ 

9» 
-— - - e M 
ιν στοεγεῖοον 5: X11 Vai; τοῦ χρειττθαδα 


art 
a-dd 


£.54:jzr0 τῆν Im» Qui, δι 17. 
.- -. 

9I XilD2-27z72» Un. τὸ ΣΟ Σινζυτων τοῦδ 

z 4 - ei 


a:4.27—s—— T £^ A — iz t«4 φυτικοῦ i 


xzi τῶν ἄπιξιν τῆς boicau “5 
“Ζ 


-τ 2.:. X1l τῶῦ τόξο τοῦ αλπυῦλῶνας, (ant e 
uu - 3 
οπῶτες ζωῖς, εἰς τὸν ξλΞξιζταίνον xxi pfe 7. 

2ice. 





101. .IN ECCLESIASTEN. — LID. VIL 


ΙΝ "ἢ 


οὐδὲ γὰρ ἕν τῇ ἐξουσία τοῦ ἀνθρωπίνου πνεύματος, À prie voluntatis, (nam id boc loco spiritus nomii 3 


ἥτοι τῆς ἰδίας προαιρέσεως (ταύτην γὰρ διὰ τῆς ὀνο- 
μασίας τοῦ πγεύματος ἐδήλωσε νῦν), ὑπάρχει τὸ 
κωλῦσαι διαστῆναι τὴν ψυχὴν ἐκ τοῦ σώματο;, xol 
τὴν ἡμέραν τοῦ θανάτου παραγινομένην ἀμεῖψαι χαὶ 
παρ:λθεῖν. ᾿Αλλ᾽ ἐν τῇ ἐξουσίᾳ τοῦ xol συνδήσαντος 
ἀλλήλοις ἑχάτερον xal θεμένου λύσεως ὄρον, χαθ᾽ 
ὃν αὑτὸς χαιρὸν ἡδουλήθη χαὶ χέχριχε καὶ προ- 
ὥρισε. 

Πάσῃ τοίνυν σπουδῇ φυλάττειν τὰς θείας χρεὼν 
ἐντολὰς, χαὶ τὰς ὑποθῆχας χαὶ διδασχαλίας τῶν 
ὁπωτοῦν παραληφθέντων ἡμῶν εἰσηγητῶν xal σο- 
qv παιδευτῶν͵ ἵνα προετοιμασθέντες καὶ προχαταρ- 
τισθέντες ταῖς τῶν ἀρετῶν τελειότησι, φήσωμεν 
μετὰ τοῦ προφήτου Δαδὶδ καὶ ἡμεῖ; " « Ἡτοιμάσθην, 


χαὶ οὐχ ἐταράχθην" » χαὶ μηδαμῶς θορυδηθῶμεν καὶ B 


ταραχθῶμεν, ἡνίχα τὸ πνεῦμα ἡμῶν, ἤγουν ἡ Ψυχὴ, 
διίστασθαι μέλλει τοῦ σώματοφ - τηνικαῦτα γὰρ οὐκ 
ἔστιν ὄνησις τῷ ἀνθρώπῳ μετὰ τὴν ἄνωθεν δοθεῖσαν 
ἀπόφασιν παρὰ τῆς θείας βουλῆς, xiv μυρία mpos- 
χλαίωμεν. Καθὼς γὰρ οὐχ ἔστιν ἐν ἡμέρᾳ πολεμιχῆῇς 
παρατάξεως ἐνεργεῖν τι δυναμένη πρὸς διαλλαγὴν 
xa διάθεσιν εἰρηνικὴν, ἀποστολὴ mpsoÓsla; προῦε- 
ὄλημένη * πολλῷ γὰρ πρώην δρᾶσαι ταύτην ὥφειλον 
οἱ τηνιχαῦτα δρῶντες * οὕτως ἐφεστηχότο; τοῦ θανά- 
του, χαὶ τὴν ψυχὴν ἡμῶν yoplzovvoz Ex τοῦ σώμα- 
toe, οὐδεμία πρόσεστιν ὄνησις τῷ τελευτῶντι, xy 
μυρίας προτείνῃ ἱκετηρίας καὶ δεήσεὶς πρὸς μέλλῃ. 
σιν xaX χρονιχὴν ὑπέρθεσιν, xal πιὸς τὸ παρὸν ἀπο- 
λύτρωσιν. 


Τοῦτο μὲν οὖν τὸ τῆς ὡρισμένης ἡ μέρας ἐπὶ τῇ C 


διαστάσει τῆς ψυχῆς bx τοῦ σώματος ἀπαραίτητον, 
χοινόν ἐστι xal πᾶσιν ἀνθρώποις. Πλὴν ἀλλὰ γὰρ οἱ 
ζήσαντες εὐσεδῶς χαὶ διχαίως ἐν τῷ παρόντι βίῳ, 
πρὸς τὴν τῶν μελλόντων ἀγαθῶν ἀντάμειψιν διὰ τῆ: 
ἀγαθῆς καὶ θείας ἐλπίδος χειραγωγούμενοι, σωτηρίαν 
εὑρήσουσι τὴν αἰώνιον. Ὁ μέντοι πονηρῶς χαὶ δυσ- 
σεδῶς χαὶ φαύλως πολιτευσάμενος ἐν τῇ παρούσῃ 
ζωῇ. xai ταύτην χαταλιπὼν, πρὸς ἀνυποίστους χαὶ 
διαιωνιζούσας παραπεμφθήσεται τιμωρίας, πρὸς μη- 
δ: μίαν ἐλπίδα σωτηρίας χειραγα γούμενος. Τοῦτο γὰρ 
ἐσήμανεν εἰπών" « Καὶ οὐ διασώσει ἀσέβεια τὸν παρ᾽ 
αὑτῆς, » ἤτοι τὸν ἐραστὴν αὐτῆς xal τρόφιμον καὶ 
συνίστορα" μᾶλλον μὲν οὖν εἰς ἔλεγχον αὐτοῦ γενή- 
σεται χαὶ χατηγορίαν ἐνδικωτάτην. 

Ταῦτ' οὖν ἐν τῇ κατὰ νῦν θεωρίᾳ σύμπαντα προ- 
ἰδὼν ὁ σοφὸς Ἐχχλησιαστῆς ἐπήγαγε! « Καὶ σύμπαν 
τοῦτο εἶδον, καὶ ἔδωχα τὴν καρδίαν μου εἰς πᾶν 
ποίημα τὸ πεποιημένον ὑπὸ τὸν ἥλιον" ν οὐχὶ τῶν 
ὑπὸ Θεοῦ, τῆς ποιητικῆς δηλονότι τῶν ἁπάντων al- 
τίας πεποιημένων, ἀλλ᾽ ὑπὸ τῶν φαύλων χαὶ μισο- 
γάλων ἀνθρώπων, τῶν ἀδικίας χαὶ πλεονεξίας χαὶ 


"! Psal. cxvin, 60. 


(12) In Vulgatis habemus : Neque salvabit implie- 
as impium ; quod plane respondet Hebraicis, quz 
vertere sic possis : Neque liberat improbitas domi- 
"Os 5u0s. llaque S omschus reddidit ἔχοντα αὐ- 
τήν, quod idem est, Nec aliter Olympiodorus, quan- 
(quam signiticantius; sie enim explicat : Ka οὐ 


designat) potestate est prohibere, ne anima a 
corpore separetur, et diem mortis appropinquan- 
tem permutare aique pratergredi : sed id arbitrio 
ejus vertitur, qui et utrumque colligavit invicem, 
Et dissolutionis terminum statuit, quo ipse teme 
pore voluit et decrevit et praeinivit. 


1 

Omni igitur cura custodienda nobis sunt divina 
mandata, et monita ac precepta rectorum, quos- 
cunque delegerimus, ac 907 sapientium modera- 
torum, ut preparati et summis instructi virtuti- 
bus, cum propheta Davide nos etiam dicamus: 
« Paratus sum, et non sum turbatus "*; » neque 
percellamur ac perturbemur, cuin spiritus noster 
sive anima profectionem a corpore parabit. Tum 
enim, post prenuntiatam divinf consilii sententiam, 
nihil jam homini prodesse potest, vel si in lacry- 
mas effundamur. Quemadmodum enim quo dio 
acies ad pugnandum instrucLe suut, nihil ad con- 
ciliaudam constituendamque pacem valere oblata 
legatio potest : quippe multo prius eam mittere 
debebant, qui tunc mittunt; sic imminente jam 
morte et animam nostram a corpore separante, 
nibil morienti prosit, vel si preces et obsecrationes 
adhibeat innumerabiles, ad cunctationem et indu- 
cias impetrandas,.atque ad illud redimendum, quod. 
jam ingruit. 


[nexorabile igitur id est, et commune omnibus 
hominibus, ut animz a corpore discessio definito 
die fiat. Verumenimvero qui pie ac juste in hac 
vita versati sint, ad futurorum bonorum praemia 
bone divineque spei ope deducti, salutem inve- 
nient sempiternam. ΑἹ qui malam et impiam per- 
versamque duxerit vitam, ita hanc deseret, ut ad 
intolerabiles sternosque cruciatus transmittatur, 
nec spem ullam salutis, cui fidat, sociam inveniat. 
Hoc enim significavit, cum dixit : « Et non salvabit 
impietas eum, qui ab ea, » id est, amatorem ejus 
ct alumnum et asseclam : 4185 potius reprehensioni 
ejus justissimaque condemnationi pondus est ad- 
ditura (12). 


Porro bzc omuia sapiens Ecclesiastes tanquam, 
priesentia jamdiu contemplatus, adjecit : « Et omne 
hoc vidi, et dedi cor meum in omne opus, quod 
factum est sub sole; » minime quidem eorum, qua 
ἃ Deo, id est, a prima illa universorum effectrice 
causa facta supt ; sed quz improbi scelestique 908 
homines moliuntur, quibus propositum est quid- 


rd 


διασώσει ἀσέδεια τὸν map' αὑτῆςς “ ἀντὶ τοῦ, τὸν ὑπὸ 
τῆς ἀσεδείας τυραννούμενον xai χρατούμενον. id 
Csb : Et non salvabit impietas eum, qui αὐ ea, nempe 
illum, qui tyrannidi ejus subjectus est, imperiumque 
accepit 





175] 


* 3 


S. GREGORII AGRIGENTINI zi 


quil iujustitia et avaritia el calumnia afferre possit, A συχοφαντίας πορευομένων si; τέλος, χαὶ uri. 


nec lamen peccandi unquam et nocendi ulla est 
satietas. lJ enim expressit, cum dixit : « Qux pro 
potestate fecit homo in hominem, vut affligeret 
eum; » quippe rationalis intelligentisque anima 
libertate in re 1nala abusus, potestatem suam exer- 
cet, voluntatis momentum ad peccandum incli- 
nando, id est indulget, ut mentiatur et calumnietur 
el vexet et ditescat alienis, et proximum multis ct 
variis modis pessime afficiat. Propterea utique 
adjecit protinus : 


χορεννυμένων Ey ταῖς χαχοπρατγίαις xal zowr, pez 
ξίαις. Τοῦτο yàp ἐδήλωσεν εἰτοῦν" « "Oza E20, z:izr. 
ὁ ἄνθρωπος ἐν ἀνθρώπῳ τοῦ xaxa cat αὐτὸν. V T. | 
γὰο αὐτεξουσίῳ τῆς λογιχῆς χαὶ νοερᾶς φυχῖι ἐ- 
τοῖς φαύλοις ἀποχρησάμενος, 6 τῶν ζυπὶ» ττς --.- 
αιἱρέσεωξ; πρὸς τὸ ἀδιχεῖν ἀποχλίνας ἔξ..1:::: 
κουτέστι συγχεχώρηται χαὶ διαψεύσα θαι χαὶ co. 
φαντεῖν xai διαδάλλειν χαὶ πλεονεχτεῖν, xai— 
τρόπω; xai ποιχίλως τὸν πλησίον χάκοῦν. 'À—.. 
τοίνυν ἀμέσως ἐπήγαγε " 














ἃ XII. 
ἵεας. 10. Et (unc vidi impios in sepulcra intro- Β Καὶ τότε εἶδον ἀσεθεῖς εἷς τάους á χθέτστας. 


ductos (15). 

Quando scilicet adversus imbecillimos quosque 
sevire coeperunt, eL ad nequitize et improbitatis et 
rapinarum et avaritiz? summum venere: tum, inquit, 
iinproviso ac prater spem supergressa mors eos 
in terram prostravit, sepulcrisque contexit. Id 
autem ipsum et David propheta clare reprasen- 
tat, cum ait : « Defecerunt, perierunt propter ini. 
quitatem suam 75.» Et rursum : « Vidi impium 
superexaltatum et elevatum sicut cedros Libani. Et 
trausivi, eL ecce non erat, εἰ qua;ivi eum, et non 
est inventus locus ejus ?*; » mortis nimirum repente 
ingruentis adventu, in perniciem sempiternam aman- 
dati sunt, lloc enim ostendit iis, que proxime sub- 
jecit : 


'Hv(xa δηλονότι xateQpuáZavto τῶν à$ovz-— 
ρων, καὶ πρὸς τὴν àáxpótnta τῆς xaxíaz xii; 
φαυλότητος, xat τῶν Ῥϑπαχτιχῶν καὶ τῶν sàn 
χῶν ἐπιτηδευμάτων ἀφίχοντο, τότε, φησὶν, ἀτ- 
ὄπτως χαὶ παρ᾽ ἐλπίδας ἐπελθὼν ὁ θάνατος. x1 
pais πρὺς τὴν γῆν, καὶ τοῖς τάφοι: ἔχάλυτ-, Τὶ 2 
δὲ τοῦτο παρίστησι σαφῶς xai Δαδὶδ ὁ πρυτίττι: 
πών᾽ «€ Ἐξέλιπον, ἀπώλοντο διὰ τὴν ἀνομέα- a5-... 
Καὶ πάλιν" « Εἶδον τὸν ἀσεδῃ ὑπεραιρόμενον χαὶ iz 
υψούλενον ὡς τὰς χέδρους τοῦ Λιδάνον, χαὶ --:: 
τλθον, χαὶ ἰδοὺ οὐχ fv, καὶ ἐζήτησα αὐτὸν, x: -. 
εὑρέθη ὁ τόπος αὑτοῦ" » ὑπὸ τῆς ἐξάπινα τοίνυν '“- 
ελθούσης αὑτοῖς τοῦ θανάνου φορᾶς, πρὸς τὴν ξ.:.- 


C νίξζουσαν ἀπώλειαν παρεπέμφθησαν. Τοῦτο τὸ 


ἐδήλωσε ἀμέσως εἰπών" 


' $ XIII. 


Et de Sancto iverunt, et laudati sunt. in civitate, 
quia sic fecerant. At hoc quoque vanitas (14). 


Impii quidem, inquit, in sepulcrum illati, a Deo 
scjuncti sunt. Nam id Sancti appellatio hoc loco 
designat, quemadmodum scriptum est : e, Auferatur 
impius, ne videat gloriam Domini **. » At qui cum 
illis parem operam a impietatem: et scelera contu- 
lerunt, eorumque vestigiis 909 in hac vita insti- 
tere, przeconio illos celebrare atque exornare non 
desinunt ob ea ipsa, qux improbe atque impie 
gesserunt. Multos enim tales civitas habet : szepius 
quippe inter improbos consensio est, quam inter 
probos et lhonestos : ut propterea, qui eadem 
epinantur ac sentiunt, illis laudem vel mortuis 


L'ibuere, mirandum non sit Ideo sapiens Ecclesia- 
sies 2iL: « AL lioc quoque vanitas, » usitatam ite- 
rans formulam ail condemnandas improbandasque 
fallaees et malas opiniones atque facta. Jamvero 
uL causam quoque demonstraret, ob quam ad 
impios vel mortuos commendandos adducti sunt, 
gdjecit protinus : 
^ Pssl. txxmn, 15. τὸ Psal. xxxvi, 55. 


AX εἰς τάφους εἰσαχθέυτας. 
^^ feleruut ad superiora xa* Ex τοῦ 


Kal ἐκ τοῦ ᾿Αγίου éxopsóünca*, καὶ ixyn 
θησαν ἐν τῇ πόλει, ὅτε οὕτως ἐποέησαν. Καὶ 
τοῦτο ματαιότης. 

Οἱ μὲν ἀσεδεῖς, φησὶν, εἰς τάφον ἀχθέντι:ς, 2: 
ωρίσϑησαν ix τοῦ Θεοῦ. Τοῦτο γὰρ τοῦ "Age 
ὄνομα δηλαῖ νῦν, χατὰ τὸ γεγραμμένον - « "Ac 
ἀσεόὴς, ἵνα μὴ ἴδῃ τὴν δύξαν Κυρίηυ. » Οἱ E 
αὑτῶν ἐχείνοις ἀσεδημάτων xal xaxempavr i 
ἐργάται &v τῇ ζωῇ ταύτῃ προσαπαμείδοντες, -᾿ 
ἐπήνεσαν αὐτοὺς ἀνευφημοῦντες xat Yspatgovz:.- 
οἷς ἔπραττον φαύλω; xal δυσαεθδῶς. Πολλοὺ: - 
ἔχουσα τοιούτους ἡ πόλις " ἐπὶ πλεῖον γάρ ἐτ- 
τῶν φαύλων ὁμοφροσύνη τῆς τῶν σπουδαΐω, 
φιλοχάλων * ἀχόλουθον ἣν τοὺς ὁμοδόξους xaX «2 


D φρονας xat τεθνηκότας ἀνευφημεῖν. Διὰ τοῦτό 77 


ὁ σοφὸς Ἐχχλησιαστής" « Καί γε τοῦτο ματαιότ᾽.᾿ 
τὸ σύνηθες πρόσρημα τῆς χαταγνώσεως, καὶ c 
᾿ἀπαγορεύσεως τῶν ἐσφαλμένων xai πονηρῶν 5-7 
λήψεων χαὶ πράξεων ἐπειπών. Εἶτα δεικνὶ- x 
τὴν αἰτίαν, δι᾽ ἣν προήχθησαν καὶ τοὺς ἀποιχημ."" 
ἀσεόεῖς ἐπαινεῖν, ἀμέσως ἐπήγαγεν" 


*v [sa. xrvi, 10. 


ἁγίον, ct addunt. xai ἐπορεύθησαν xat... 





1052 


IN ECCLESIASTEN. — LIB. VII. 


1051 


& XIV. 


"Oti οὐκ ἔστι γινομένη ἀντίῤῥησις ἀπὸ τῶν 
“τοιούντων τὸ πονηρὸν, ταχὺ διὰ τοῦτο éxJAnpo- 
φορήθη καρδία υἱῶν τοῦ ἀγθρώπου ἐν αὑτοῖς 
τοῦ ποιῆσαι τὸ πονηρὸν, ὅσον ἥμαρτεν ἀπὸ τότε 
καὶ ἀπὸ μαχρύτητος αὑτῶν. 

Φησὶ τοίνυν * Οὐδείς ἐστιν ὁ τοὺ; ἀσεῦδεῖς ἐξελέγ- 
χων, καὶ τῶν ἀσεδημάτων αὐτοὺς χαὶ χαχοπραγη- 
μάτων ἀναστέλλων, χαὶ διδοὺς παῦλαν διὰ τῶν ἀν- 
τιῤῥήσεων xal συνεχῶν εἰσηγήσεων ταῖς mpoatpe- 
*&uxal; αὐτῶν ὁρμαῖς, ταῖς πρὸς τὸ ψεῦδος χαὶ τὸ 
φαῦλον xai πονηρόν" ἀλλ᾽ ἀδεῶς xal μετὰ πάσης 
εὐχερείας δρῶντες τὰ πονηρὰ, διὰ τὸ μηδαμόθεν 
ἐμποδίζεσθαι τὸ παράπαν, ἐντεῦθεν χαὶ πολλοὺς 
ἄλλους λαμθάνουσιν ὁπαδοὺς xol μιμητὰς xa συν- 
δργάτας τῆς ἐχείνων χαχίας. Τῷ γὰρ ἀνεξελέχτῳ 
τῆς ἐχείνων ἀσεδείας χαὶ πονηροπραξίας, καὶ τῶν 
ληιπῶν ἀνθρώπων ὁ ἑσμὸς βεθαίωσιν χαὶ πληροφο- 
ρίαν δεχόμενος, ὡς οὐχ ἄτοπα πράττουσι, χαὶ διὰ 
“οὔτο χατευημεροῦσι τῶν ἄλλων, ζηλοῖ τὸ χαχὸν xal 
κατερεθίζεται πρὸς τὴν ἴσην χαὶ τὴν αὐτὴν φαυ- 
λότητα xal πονηρίαν, χαὶ διατίθεται xatà τὰ aj- 
| τὰ xai ὡσαύτως ἐχείνοις xal πράττει τὸ πονη- 
ρόν. 

Τοῦτο γὰρ ἐσήμανεν εἰπών" « Διὰ τοῦτο ἐπληρο- 
φορήθη καρδία νἱῶν τοῦ ἀνθρώπου ἐν αὐτοῖς τοῦ 
ποιῆσαι τὸ πονηρόν. » Εἶτα δειχνὺς τί ἐστι τὸ πονη- 
ρὸν, ἀναμέσως ἐπήγαγεν" « Ὅσον ἥμαρτε τοῦ 
ποιῆσαι τὸ πονηρὸν ἀπὸ τότε xa: ἀπὸ μαχρότητος 
αὐτῶν. » 'H yàp « ἀμαρτία ». περιεχτιχόν ἐστι xal 
χκαθολιχὴὺν ὄνομα πρυδῆλως xal γενιχὸν, xal xàv 
καχοδόξους εἴπῃ τις ἀνθρώπους ὑπάρχειν, xày ἄρ- 


(15) AL LXX habent.... Τοῦ ποιῆται τὸ ποντρόν. 
"Uc ἥμαρτεν ἐποίησε τὸ πονηρὸν ἀπὸ..... Olvmpio- 
dorus vero legit, ἀπὸ τότε, xal ἀπὸ νεότητος αὖ- 
τοῦ. 

(16) Parum his congruere videntur, quz in Vul- 
ratis legimus ; sunt enim hujusmodi : Etenim. quia 
non profertur cito conira malos. sententia, absque 
timore ullo filii hominum perpetrant mala. Quibus 
propiora scripsit Symmachus : Διὰ γὰρ τὸ μὴ γί- 
νεσῦχι τὴν ἀπόφασιν * uam. ἀπόφασις siepe est sen- 
tet,^ia judicis ; sic enim Hesychius explicat, 'Amó- 
φασις " χρίσις, drigcc, δίχη. Caeterum. decretorium 
iem verbum habendum est. ἀντίῤῥησις, quod hic 
LXX interpretes przetulerunt. Quanquam enim, si 
usum spectes : ἀντίῤῥησις idem fere sonat, ae re- 
(utatio accusationis; ab origine. tamen. interdictum 
quoque significat, quippe ex eodem fonte etiam ῥ ἢ- 
*pa lez est sive edictum (V. Mazoch. Tab. Heracl., 
p. 255); εἰ ῥήτωρ, ut apud Suidam invenies, 
ὁ τὴν ἰδίαν ἀποφαίνων γνώμην χριτῆς * tum ῥητὸν 
llesyehio auctore τὸ τεταγμένον, εἰ ῥήσεις νόμοι, 
δόγματα, ψηφίσματα, ut idem tradit, nec alio sensu 
eam vocem LXX interpretes. usurpare potuerunt, 
cum reddere Graece debuerint, quud. llebrass est 
DCT'D sive sententia aut decretum. 

At vero Noster, quanquam de judicio aut iuter- 
dicto nominatim non memitit, ipsorum tamen ver-, 
borum sententiam satis retinet, cum hoc. signilie 
cari doceat, propterea hominum peccata crescere, 
quod omnes silcant, atque adeo niagistratus etiam 
εἰ judices, qui potissimum de improborum emen- 
datione laborare debent. Grotius tamen. liec. ita 
accipiebat, velut si Ecclesiastes ex diuturia inpu- 
utate, quam Deus interdum lacinorosis liominibus 


A Vers. t1. Quia non est. facta. contradictio de [a- 
cientibus malum, cito propterea repletum est cor f- 
liorum hominis in eis, ut. faceret. malum quantum 
peccavit ex lunc et ez. longitudine eorum (15). 


Ait igitur : Nemo est, qui impios reprehendat, at- 
que impietatem eorum et scelera inhibeat : nec qui 
contradictionibus 26 monitis assiduis moram ali 
quam afferat. voluntarie in. errorem ruentibus et 
flagiium et omne nefas, ut intrepide atque omni 
facilitate facinus quodlibet suspicientes, cum nulla 
ex parte impedimentum inferatur, jam et alios sibi 
multos ejusdem sceleris socios et imitatores et ad- 
ministros adjungant. Nam cum illorum inipittas 
improbitasque a reprehensione immunis sit, czele- 

B rorum hominum turba animos sumit, sibique per- 
suadet nom adeo absurda esse quz ab illis fiuut? 
eaque de causa feliciores esse quam alii sint. lta- 
que nequiliam eorum amulatur, et ad parem im- 
probiiatem et similia scelera contendit , eodem 
studio atque iisdem in flagitiis occupata (16). 


210 Id enim significavit, cum dixit:« Propterea 
repletuin est cor filiorum hoiinis in eis, ut faceret 
malum. » Deinde ostendens, quid sit malum, addi- 
dit protinus: « Quantum peccavit ex tunc et ex 
longitudine eorum, ut faceret malum (17). » Nam 
peccatum appellatio est sine dubio multa comple- 
clens et universalis generalisque ac si quis ho- 
mines esse dixerit perversa sentientes, aut rapaces, 


concedit, fleri doleret, ut malorum numerus auge- 
relur: qua Latine interpretationis perpulchra 
mihi explicatio esse videtur. 

Quod verba τῶν O' sic verteriin : « Quia non est 
facta contradictio, » ne mirere ; satis causz fuit: 
nempe apud Latinos etiam contradicere vetandi 
verbum aliquando est, ut cum de Augusto scripsit 
Suetonius (in Aug. c. 56) : Contradixit edicto, εἰ 
cum Livius. ad. postulata. Samnitium de senatus 
sententia responsum ait. (lib. viu, c. 4): Nec 
conirudici , quin .... amicitia de integro reconci- 
lietur. 

(17) Hieronymus hzc a prioribus dividit, et cum 
sequentibus conjungit hoc modo: « Quia peccator 
(acit malum centies, et elongat ei ; ex hoc cogno- 
sco ego, quod erit bonum 1imentibus Deum, qui 
timebunt. ἃ facie ejus. » Tum sic explicat: « Ex 
eo, quod peccanti plurimurm, hoc quippe »ignificat 
centies, dat Deus locum poeenitentie, et non eum 
statiin punit. in scelere , sed exspectát, ut conver- 
tatur ab iniquitate sua : ego intelligo, quam beni- 
gnus et niisericors super eos futurus sit Deus, qui 

babent timorem ejus, et a4 verbum illius contre- 
iiscuut, » Mirum auteui, quod in. Hebrzo est nuQ 
sive centies, id a Septuaginta. redditum ἀπὸ τότε, 
ἃ Syninacho contra et Aquila et heodotioue ἀπ- 
£02vsv, quanquam Hieronymus utramque  inter- 
preta.ionem explicari sic posse censet, ut. hujus 
quidem sit sensus « Qui pectavit et fecit malum, » 
juortuus est; « in eo emm quo. peccavit, statim 
mortuus est ; » illius vero hic alter, « juxta quos- 
dam, » ut ipse ait, nou ex ipsius sententia, id 
e» « Peccator non. tunc. primum peccat, quando 
videtus facere. peccatum ,sed. jamaute. peccavit. ὁ 


1.55 S. GREGORII AGRIGENTINI 

δῖ avaros, aut delatores malignos atque calum- A raya; xai mDuexz22. πᾶν - ᾿ 
niatores , aul. scortatores el impudicos, hi omnes — xai διαῤέόλου:, χαν ÉL 
peccati nomine tanquam geueris appeliaione co:xu-— ázagziaw πάντες ὧς ὑξὲ τὲν 
prebenduntur. Αἱ ut ostenderet diversum esse.— τελοῦντες " ἀλλὰ δεινῶς τῷ ξ:ας 
utrorumque exitum, alium nempe eorum, qui ρίε- τέρων, δηλονότι τῶν τξς εἴτ: 


tatem amant, et rectam doctrinam reliuent, aC in συνιστόρων τῶν ὄρδοδέξων 6c 

recie factis sinceram prudentemque operam ponunt; σπουδλέων πράξεων &xa*razl-- 

alium vero eorum, qui contraria bis et przoplant γατῶν, xal μέντοε τῶν càvw3x-:: 

et faciunt ideo addidit protinus: μένων χαὶ δρώπων, ἀκ έσω»- E—: 
᾿ g xv. 

211 Vers. 12, 13. Quare et cognosco ego, quia Ὅτι xad re£ γνώσσχωω éy cb, cre ἃ 


erit bonum limeniibus Deum, ut timeant a facie εἶμ; £o6ovpé£row τεὸν Θεὸν, ὅπως. —c7 
el bonum non erit impio, et men prolongabit diesin που αὐτοῦ" xal ἀγαθὲν οὖς 54 


nmbra, qui non est timens a facie Dei (18). B xai οὗ μαχρυνεῖ ἥμέρας ἔν c2. 
δούμενος ἀπὸ τροσώκεον εοῦ 6c 
Tanquam si diceret, exploratum equidem habeo, Μονονγυχὶ γὰρ q€r,3t* Πεπλτν οος: 


ei verissimum esse scio, qui Dei timorem in oculis πᾶσαν ἀλτθεστάτην ἔχω βεδλέίωσ: 
ferant, eumque illis verbis alloquantur: « Confige ἔχουσι τὸν φόδον τοῦ Θεοῦ πρὸ τῶν 
timore tuo carnes meas (19,» ne unquam a virtu- λέγουσι πρὸς αὐτὸν, « Καθήλωπτον à 
iis excidam dignitate; quippe orthodoxam fidem σου τὰς σάρχας μου,» πρὸς τὸ μνξα; 
periter servant, nec minus ad justitix rationes vi- σθαι τῆς πρεπούσης χαὶ χατ᾽ ἀρεττιν 
tam suam regunt, praeclara his praemia justissimo καὶ χατορθοῦσι xai τὴν ὀρθόδοξον z-ía- 
Dei judicio datum iri, id est gloriam ipsam et bea- — xal μέντοι xa τῆς διχαιοσύνης τὸν à: 
titatein angelorum coelestium ac spiritalium ordi- ἴδιον βίον, ἀνταμείψεις ἀγαθαὶ δοθῇ 35. 
! um atque cohortium divini Solis splendorem per- τοῦ Θεοῦ διχαιοχρισίας * ἔγουν ἡ δόξα. 
petuo contemplantium, et ineffabile inde gaudium τὴς τῶν ὑπερουρανίων ἀγγέλων xai vc 
vivinamque jucunditatem haurientium:at vero cpovy xai τάξεων, τῶν tal; αἴγλαις - 
impios et fligitiosos ac divinorum mandatorum δόξης χαταυγαζομένων ἀεὶ, xai τῇς & 
conteinptores nihil omnino de illo premiorum ge- C ρουμένων ἀῤῥήτου xai θείας ἀγαλλιάσει. 
nere delibaturos, animzque facienti malum para- πνότητος τοῖς ἀσεθδέσι δὲ xal ποντ per; 
las esse aerumnas etangustias et iram et indigna- φρονηταῖς τῶν θείων διχαιωμάτων, οὐδ 
tionem ?*. ἀνταμείψεως εἶδος δοθήσεται τὸ παράπαν 
vie xai στενοχωρία xal θυμὸς xal ὀργῇ. 
Ψυχὴν τὴν χατεργαζομέγην τὸ πον ρόν. 

ld autem et David propheta confirmat, ubi ait : Τοῦτο δὲ παρεμπεδοῖ xal Δαδὶὸ ὁ fpoci: 
«Semellocutus est Deus, duo hzc audivi, quia po- ε Ἅπαξ ἐλάλησεν ὁ θεὸς, δύο ταῦτα fx 
testas est Dei, et tui, Domine, misericordia : quia tu « τὸ χράτος τοῦ Θεοῦ, xal σοῦ, Kopie, τὸ Ecc, 
reddes unicuique juxta opera sua ?*. » Id vero ma- ἀποδώσεις Exáatq κατὰ τὰ ἔργα αὑτοῦ. » Π: 
gisetiam exhibetur in salutis nostre Evangelio, δὲ τοῦτο πολλῷ μᾶλλον xal τὸ τῆς Sw 
ubi dicitur : « Et resurgent qui bona egerunt in Εὐαγγέλιον xaxov: « Καὶ ἀναττήσονται ci : 
resurrecionem vite; qui vero mala fecerunt, in θὰ ποιήσαντες εἰς ἀνάστασιν Qu, οἱ δὲ τ 
resurrectionem judicii (20). » Ac multo prius Da- πράξαντες εἰς ἀνάστασιν χρίδεως. » Καὶ — 
niel proplieta in eamdein plane sententiam locutus πρώην xazà τὰ αὐτὰ xal ὡσαύτως Δανιὴλ ὁ - 
est. « Et multi de his, qui dormiunt. in terrz pul- D της φησὶν, « Καὶ πολλοὶ τῶν χαθευδόντων : 
vere, resurgent, alii in vitam zeternam, alii in pe- χώματι ἀναστήσονται, οὗτοι μὲν εἰς ζωὴν aà 
nam peipetuam (21). » οὗτοι δὲ εἰς χόλασιν ἀτελεύτητον. ) 

Quod autem additur:« Et non prolongabit dies Ὃ 66 φησιν" « Kal o) μαχρυνεῖ ἡμέρας ἐν. 
in umbra, qui non est timens a facie Dei, » justam ὃς οὐχ ἔστι φοδούμενος ἀπὸ προσώπου τοῦ Θ:» 
iram in hac quoque vita praproperain manifesto si- σύντομον xai δίχαιον ὀργὴν χὰν τῇ παρούσῃ, 
giiliciit, 212 Uimnbram enim praesentem cujus- δηλοῖ προφανῶς. Σχιὰν γὰρ τὸν παρόντα βίον: 
que hominis viram dixit, quod velocissime preeter- στοῦ ἀνθρώπου ὠνόμασεν͵ ὡς παρερχόμενον oi 
gredialur, et. umbra: instar dispercat, simul atque τάτως, xal δίχην σχιᾶ, περιιστάμεγον εἰς dvoso 


"" lom. n, 8. 15 Psal. Lx, 19, 13. 


(15) Olymp. non habet ἡμέρας. 21, Dan. xui, 2. Sed ipsa Danielis verba δον 
(19) Psal. cxvirr, 120. At LXX (Psal. cxix, 420). LXX hzc sunt : Καὶ πολλοὶ τῶν χαθενδόντων ἐν v, 
übent, ἐκ τοῦ φόβου..., χώματι ἐξεγερθήσονται, οὗτοι εἰς αἰώνιον, xol οὗ :. 
(20) Jonn. v, 99. Sed in Vulg. exempl. leges: ^ εἰς ὀνειδισμὸν xal εἰς αἰσχύνην αἰώνιον, 

- *xró6tusüuta: αἱ πὰ ἀγαῦλ ποιήσαντες .... 


ποτ lx. pede Te " 
ie τι cmm RD - ME - EE 


"al 
u.-, 
7 


D x ..o Ὑὰρ καὶ μὴ πάντας τοὺς ἀσεδεῖς ὠχυμό- 
Uigi. ἐν xdi χαρπαλίμως δεχομένους τὴν ἀπὸ 
Ἄππιος, ς οὐσης ζωῆς ἔχπτωσιν καὶ περιτροπήν " ἀλλ᾽ 
(mou τῶν διαγνωσθέντων ἡμῖν τοιούτων ἐφ᾽ Exá- 
Tul ο, τᾷ δηλονότι καὶ γενεᾷ, τῷ Ἐχκχλησιλστῇ παρ- 
- tl a - : 
ERN «τὸ εἰρημένον xai νῦν. Εἶτά φησιν ὁ 'Ex- 


xa. refe ᾿ 
— 


ΒΝ IN ECCLESIASTEN — LID. YII. 
πότος - "v ἧχεν elc τὴν πρόχειρον θέαν xat qawó- A ostenderit sese, et in conspectum nominum vene- 


(58 


rit. Nam etsi non omnes impios brevis avi fuisse 
scimus, et ex hac vita medio in cursu correptos 
celerius migrasse; non ideo, si ratio habea!ur eo- 
rum quz? singulis ztatibus contigisse accepimus, 
quod hic diclum est, temere ab Ecclesiaste prola- 
tum videri debet (22). Ait deinde Ecclesiastes : 


ὃ XVI. 


tC ματαιότης, f) z8xolncac ἐπὶ τῆς γῆς, ὅτι 
nrw. καῖοι, ὅτι φθάνει πρὸς αὐτοὺς, ὡς ποίημα 
ui a,. Τεθαψ' καὶ εἰσὶν ἁσεθεῖς, ὅτι φθάνει πρὸς 
- ἢ 'eóg ποίημα τῶν δικαίων. Καὶ εἶπα" Kul 
ες Τ᾿ το ματαιότης. 
D. ᾿δάλογος εὕρηται φορὰ καὶ δόξα διεφθαρμένη 
“ς"." Vue ψευδὴς, ἡ καρὰ τῶν μισοχάλων xal xaxo- 
᾿ v. ^ ἀνθρώπων καὶ δυσσεδῶν γινομένη τοῖς εὖσε- 
al δικαίοις, xa τῆς ἀρετῆς ἐρασταῖς, χαὶ τὸ 
᾿ΛΑΣ λιν τοῖς ἀσεθέσι xal ποντροῖς ἡ χαὶ τὰς τῶν 
^! 98" ἄρων ὑπολήψεις ἀμείδουσα, xai μέντοι καὶ τὰς 
ἋΣ Κηχούσας καὶ καταλλήλους ἀνταμείψεις ἐναλλάτ- 
UN 2, xal τὰς μὲν ὀφειλομένας τοῖς ἀγαθοῖς xal 
Δ ποις; ἀπονέμουσα τοῖς ἀσεδέσι xal πονηροῖς * xal 
ΤῈΣ τχπαλιν τὰς ἐπηρτημένας ἐκείνοις ἀντιπαρέχουσα 
C15. "aote, xat! ἐναντίωσιν τῆς θεοπρεποῦς ἀγαθότητος 
TU. i: διχαιοχρισίας., Ὃ μὲν γὰρ Θεὸς τοῖς ἀγαθοῖς 
"S 7:0Xe δίδωσιν ἀντιδόσεις, ὡσαύτως γε μὴν xal 
Σ r$ πονηροῖς πονηράς" ἅτε δὴ θεοπρεπεῖ τρυτάνῃ 


ΓΝ 
δοφ 


L 


Vers. 14. Est vanitas, qua facta est super terram, 
quia sunt jusli, quia venit ad eos , quasi factum 
impiorum ; et. sunt. impii , quia tenit ad eos, quasi 
factum justorum. Et dixi : Hoc etiam vauitas 


g 45: (25). 


Absurdam distributionem et corruptum judicium 
ac plane falsum induxere homines inhonesti, per- 
versique atque impii, tam quoad pios et justos ac 
virtutis amatores, quam quoad impios e contrario 
etflagiiosus, quo nempe utrorumque opiniones 
permutant, et. convenientes propriasque — remu- 
neraliones inverlunt, ut. quz: bonis ac justis de- 
bentur, ea impiis οἱ flagitiosis assignent ; et e con- 
trario quz istis impendent, in eos reflectanit, divi- 
nz bonitati et justo judicio plane adversati. Nam 
Deus quidem bonis bonas dat remunerationes, ct 
eodem utique modo mal:s malas quippe qui lance 
2quissima ponderat et distribuit singulis qux quis- 
que meritus est. At humanz mentis judicium e 


᾿ς αντεύων, καὶ διανέμων ἐχάστῳ τὰ xas' ἀξίαν. C COntrario bonis malas, et malis bonas illosque pee- 


M τὸ δὲ χριτήριον τῆς ἀνθρωπίνης γνώμης ἔμπαλιν 
Σεῖς ἀγαθοῖς πονηρὰς, τοῖς δὲ πονηροῖς ἀγαθὰς, 
: z ξεχείνους μὲν χολάσεσι χγαθυποδάλλει καὶ τιμωρίαις, 
a zx ἑξορίαις παραπέμπουσα, χαὶ χαθείργουσα 
- στ )ονίαις εἰρχταῖς * ἑνέοτε δὲ χαὶ λιμῷ χαὶ μάστιγι 
22V δυρὶ xat σιδήρῳ, χαὶ βορὰν θηρίοις παραπέμ- 
; ππτϑὶ καὶ δίδωσιν ἀκρίτως χαὶ παραφρόνως * τούτους 
kb xavayepalpey καὶ τρυφῶν ἀξιοῖ xal δυναστειῶν 
La αἱ δοξῶν. 
z:: Τοῦτο τοίνυν πάσης παραλόγου χρίδεως ἀνάμε- 
.. Jtov εὕρηται καὶ τῆς ἐσχάτης παραπλτξίας στη μαν- 
᾿ς δικὸν, χαὶ καταγνώσεως ἄξιον. Διὰ τοῦτό φησι " 
j« Καί γε τοῦτο ματαιότης, » τὸ σύνηθες πρόσρημα 
πῆς ἐκφαυλίσεως τῶν τοιούτων εἰπών. Διὸ τὴν 


nis suppliciisque subjicit, οἱ modo varia exsilia 
tolerare jubet, modo carceribus in diuturnum tem - 
pus includit : interdum vero et fame et flagris et 
igne et ferro excruciat, aut escam destinat traditque 
belluis, indicta $813 causa et amenti consilio ; at 
hos premiis aflicit, et deliciis, imperiis, gloria di- 
gnatur. 


ld porro est, quod perversi judicii plenum vide- 
tur, et dementiam indicat summam atque omnium 
damnatione dignissimam. ldcirco ait : « lloc etiam 
vanitas est, » consuelum usurpans dictum , quo 
talia improbaret. Jamque objurgata reprehensaqu^ , 


: ποιαύτην καταχερτομήσας xal καταχωμῳδήσας ἀκατ- D perversione ejusmodi absurda atque prepostera, a.1 


.. ἄλληλο» ἀντιστροφὴν xal παράλογον, ὡσαύτως ἐπὶ 
σὴν εὐθῇ δόξαν τῶν ἐν τῷ βίῳ πολιτευομένων πραγ- 
. μάτων ἐχώρησεν, ὡς τῆς διεστραμμένης γνώμης 
καὶ πονηροπραξίας ἀμέτοχοι, χαὶ χρείττους ἀπο- 
, Φανθέντες, τὰς ἀληθεῖς ὑπολήψεις xal τὰς εὐθεῖς 
δόξας ἐπὶ τοῖς ἀγαθοῖς χαὶ θεοσεδέσι χαὶ σπουδαίοις 
ἀνθρώποις, καὶ τὸ ἔμπαλιν τοῖς ἀσεδέσι xal πονη- 
pots χαὶ φαύλοις διαφυλάξαι σπουδάσωμεν " ἵνα πε- 


-«- 


(33) Aliaest Hieronymi interpretatiofeNon enim, 
inquit, hi, qui multo tempore vivunt, prolongant 
dies s30$; sed qui grandes cos faciunt bonorum 
operum tagniludine: unde et Jacob quasi se pec- 
catorem confitens dicit: Parti et mali dies mei 
(Gen. xvvn,9) ; et in Psalmo contitens, Dies, in- 
quit, mei siet wnbra. inclinatà sunt, et ego sicut 
tenum aruj (Psal. c1, 12) ; non quod. longam vitam 


rerum itidem , qux in hac vita geruntur, rectam 
existimationem devenit, quo male sentiendi pra:e- 
quo agendi licentiam perosi, et potioribus rebus 
addicti, non minus de bonis et piis honestisque ho- 
minibus, quam de impiis οἱ malis improbisque ve- 
Tas sententias et rectas opiniones tueri studeamus : 
ut quisque nostrum fidenti animo Deum universi 
cum Davide propheta alloquatur et dicat : « Parti- 


quzsierit in pr:esenti, in quo omne, quod vivimus, 
breve et umbra est et imago : In imagine enim pe- 
rambulat homo (Ps. xxxvii, 1) ; sed quod. de fu- 
turo timeat, ne longitudo vitae ipsius, ubi vera cst 
vita. brevietur. » 

(25) Apud LXX leges... Ὅτι εἰσὶ δίχαιοι, ὅτ: 
φθάνει ἐπ᾽ αὐτοὺς.... Ülymp. "Ort φθάνει πρὸ; 
αὑτοὺς ὡς ποίημα «uv ἀδέχων.. 








iu) S. ΡΞ ΒῚ ACLIZENTINI wx 


eeps ^20 sum omninm mentium tet enstodientium A —z22rgtzcii»ex; EXXccL. boa «ἐπ᾿ Rm 0L 


mandata [12 "^; » et rncsum : e Vahs. 200028 nois 
bonor δ. 2. sm ποσὶ tr, Deus. valle ennürmatus 
est principaius. e»rum 7.» Aique e contrario: 
«Nenne »lienies te, Domine. odio habui οἴ -aper 
ini"iens tuos. labesepbam 7? , fliaque rezni. eae- 
lestis hareilitaem adeamus eum ipso Christo Deo 
noatro, eni 2lor'3 et. imperium enm amnipotente 
Parre et sancto bonoque vitzque auctore *piriti, 
Aune e£ semper et in perpetua szeula szecuíorum. 
Amen. 


φήταο Sué3 TD -ἂὧν “οὖν Sas τον ι Ἐ--γς 
Ev zidl WTXUThn) sw 200 ie ἹΞ ἘΣ τῶ ac 
σήνπ πὰς Beni Tm.» ÉKr τῶλ εἰ Ek: 
air) £ctuiü€9zz9 αἱ ΞΞ ἃ c0. ἃ θεὰς 2m oc 
eraof-iryo zx χε γτὸ πίπτων. o: EX ERE. 
ὁ τοὺς uumwxI τῷ, σις, ξἰείσνας, σς τ -. 
ἐ, δὸς sno ἐξξττχδιξτα: » Καὶ cm: τἴὖν - τ΄ 
2G3 Az X0 ἈλτΤ κὰν πω λξ Có στ ἴσιττε -ἡἢἮ ἡ 
ἑχῶν, o ἢ δάξε mci τὰ πράτας φπὼν τῷό ταν τι: 
κησε ατοὶ zat c παχετ παὶ ἀνχόω iL 
-ιῷὸόῦῤ ÉMoeóaa-t νὸν πα! ἀεὶ χαὸ εἰς c fn 
“πὰς αἴνας τῶν αἰρνων. "Ag. 


7 β..] ἐστι, 82. 7 Psal. exxxvin, 17, Ὁ [ὉΠ], 9f. 





AOTOZ ΟΓΔΟΟΣ. 


LIBER OCTAYUS. 


215 i! 
Vers. 15-17. Εἰ landavi ego lriiiam, quia non Ὁ Kal ἑπήνεσα ἐγὼ civ τὴν eézpocvrT. 


est bonzum homini sub sole, nisi comedere et bibere 
et letari, Et. ipsum. simul alerit ei in labore ejus 
per dies vite ipsins, quos dedit ei Dens sub sole. In 
quibus dedi cor memm, ut. cognoscerem sapientiam, 
el eiderem distensionem, quae [acta est super terram, 
quia et in die et in moclé somnam ocnlis sais nom 
est videns. Et vidi omnia opera Dei, quia nom poterit 
hom» insenire opus, quod [acium est sub sole. Que- 
eunque laborabit homo querere, et mon. inveniet. 
Eiiam quecunque. dixerit sapiens se nosse, nom po- 
terit invenire. Quare omne hoc dedi in corde meo; 
ct cor meum εἰσί! omne hoc : quomodo justi et sa- 
pientes et [acta eorum coram Deo (24). 


cox &ctor ἁγαϑὲν κῷ ἀνθρώσεῳ àzó τὸν &i7 
pn τὸ φαγεῖν zal τὸ zurr, xal τὸ ev zpori* 
καὶ αὐτὸ συμπροσέσταε αὑτῷ ἐν gore 77 
ἡμέρας ζωῆς αἰτοῦ, dc ἔδωκεν αὑτῷ 68c7 
τὸν ἥλιον. Ἐν οἷς ἔδωκα τὴν παρδίαν μετ "" 
χνώναι τὴν σοφίαν, xal τοῦ ἰδεῖν zcv περ 7 
σμὸν τὸν πεποιημένον ἐπὶ τῆς τῆς. ἔτ. 7 
ἡρέρᾳ xal ἐν νυχτὶ ὕπνον ἐν ἐςσθα!ρ' (7 
οὖχ ἔστι βλέχων. Καὶ εἶδον cvpxarta t2: - 
pata cov eov, ὅτε οὗ δυνήξσεταε ἄνθγωτι c 
ρεῖν σὺν τὸ ποίημα τὸ πεποιημέτνεν 3. τ' 
ἥλιον - ἔσα ἂν μοχθήσῃ ἄνθρωπος τοῦ (1C 
xal ovy εὑρήσῃ. Καί γε ὅσα ἂν εἴχη c0 


Trovut, οὐ δυνήσεται τοῦ εὑρεῖν - ὅτε σύμπαν τοῦτο ἔδωχα εἰς χαρδίαν μου, καὶ καρδία μιιῖ 
σύμπαν τοῦτο" ὡς οἱ δίχαιοι xal οἱ cogol καὶ αἱ ἐργασίαι αὑτῶν ἐνώπιον cov Θεοῖ. 
Posiquam rejecit praposteram et absurdam ju- C Τὴν ἀχατάλληλον xai παράλογον &v:37p027^ ^ 


dicii perversionem de utrisque, tam bonis scilicet 
86 píià, qnam impiisae malis; atque itidem com- 
mulaliones traduciionesque remuneratiunum, quas 
borum ipsormm “8058 ex convenienti et justo judi- 
e:0 dandas esse, cordaius quisque et honestus homo 
sentiat: qnippe quz contra Dei decretum justamque 
senientisum imlgetze sunt; ac postquam nihil in 
umprorum δ dementium , quos notavit, hominum 
sindiis diznum inesse commendatione invenit ; per 


appositionem eomparationemque eum reliquis omni- 
hus eorum facitis impiis et flagitiosis adlaudem 215 
Wsnsit hümanioris eorumdem lztitiz , quam sibi in 


edendo i bendoque constituunt ; et unicum talium 


"s A: LXX habent... Ὑπὸ τὸν ἥλιον, ὅτι el μὴ 
^7* X3! τὴῦ πιεῖν xal τοῦ €ogpavOr.va:..... ει: 


ὑπολήέψεως ἑχατέρων, δηλαδὴ τῶν ἀγαθων x 
εὐσεθδῶν, xai μέντοι τῶν ἀσεδῶν x2i τῶν τοντ᾿ 
ὡσαύτως δὲ xai τὰς ἀλλοιώσει: xai μεταδολὶς ^ 
ἐπ᾽ αὐτοῖς τούτοις ὀτειλομένων Bot σεσδαι μετ: " 
πρεπούσης διχαιοχρισίας καρὰ Aoytxoi; καὶ ς᾽" 
λοις ἀνθρώποις xat συνετοῖς ἀντιδόσεων, Ex 22.7 
ὡς παρὰ τὴν τοῦ Θεοῦ ψῆφον xal τῆν Qon 17 
σιν γεγενημένας " xal μηδὲν ἄδεον ἀποδοχῆς ἐν τ" 
ἐπιτηδεύμασι τῶν χαραχτηριζομένων τοιούτων ὦ" 
σεδῶν ἀνθρώπων χαὶ παραπλήγων εὑρών" MESS 
κατὰ παράθεσιν xal σύγχρισιν τῶν ἄλλων ais 
αὑτῶν ἀσεδημάτων xal χαχοπραγημάτων εἰς E227 
νον τῆς ἀνθρωπινωτέρας αὐτῶν εὐφροσύνης τῇ: ^ 


Καὶ αἱ ἐμγασίαι αὑτῶν ἐν χειρὶ τοῦ Θεοῦ. Ulynf- 
Καὶ ἐπήνεσα ἐγὼ σὺν τῇ εὐφροσύνῃ... 


1:61 


IN ECCLESIASTEN. — 818. VIIT. 


1062 


βρώμασι xal πόμασι χατασχεναζομένης ἐπ᾽ αὐτοῖς, A hominum bonun designat ac separat, quia bonum 


xal μόνον ἀφορίζων xai προσαποχληρῶν τῶν τοιού- 
κων ἀνθρώπων τὸ ἀγαθὸν, ὡς οὐδὲν ἄλλο δυνηθέν- 
των, f] μᾶλλον εἰπεῖν βουληθέντων χτήσασθαι xa- 
λὸν χατὰ τὸν παρόντα βίον " ἀλλ᾽ οὐδὲ πρὸς τὴν μέλ- 
λουσαν ζωΐν αὐτοῖς εὑρεθήσεται τὸ παράπαν, ἀλλ᾽ 
3| μόνον tj χατὰ τὸν παρόντα βίον εὐετηρία xat θυμ- 
ηδία καὶ τέρψις dj διὰ τῆς βρώσεως xat τῆς πόσεως. 
Μονονουχὶ γάρ φησι" Πάντων ἀπεστέρηνται τῶν 
ἀγαθῶν χαὶ χατὰ τὴν παροῦσαν ζωὴν χαὶ χατὰ τὴν 
μέλλουσαν, ἅτε δὴ σφᾶς αὐτοὺς αὐθαιρέτως πρὸς 
πᾶσαν ἄδιχον πρᾶξιν xal δόξαν κατάλληλον xal 
παράλογον ἐπιῤῥίψαντες, ὡς εὐλόγως χαὶ προσηχόν- 
των ἀχοῦσαι xal δι᾽ αὐτὸ τοῦτο παρὰ τῆς θείας 
βουλῆς xal διχαιοχρισίας" « ᾿Απελάδετε τὰ ἀγαθὰ 
ὑμῶν ἐν τῇ ζωῇ ὑμῶν, καὶ διὰ τοῦτο νῦν ὀδυνᾶσθε. » 
Ζῶντες γὰρ ὑπὸ τὸν αἰσθητὸν ἥλιον, χαὶ μήπω xa- 
λυφθέντες ὑπὸ τῆς γῆς, οὐδεμιᾶς ἠξιώσατε φροντί- 


aliud in hac vita nullum potuerin!, seu po'ius no- 
luerint comparare: quod quidem in futura vita ini- 
nime illis przsto erit ; ut tota, dum vivunt , felicitas 
eorum et lasitia ei jucunditas edendi et bibendi vo- 
luptate circumscripta sit. Velut si diceret : Omni- 
bus bonis illi caruere et quoad przsentem vitam, 
et quoad futuram ; eum seipsos sponte in omne fla- 
gitium atque in similes planeque absurdas opiniones 
projecerint, ut jure meritoque vel ob id ipsum in 
divino consilio judicioque addituri sint: « Rece- 
pistis bona vestra in vita vestra : ac propterea nunc 
cruciamini (25). » Dum enim sub sole illo aspecta- 
bili vitam duceretis, nec vos etiamnum terra ob- 
tegisset, nullam de zvo futuro curam suscepistis.. 
Idcirco nunc ad hoc translati, impietatis, ut par 
erat, et scelerum vestrorum justam iercedem inve- 
nistis. 


δος περὶ τοῦ μέλλουτος αἰῶνος. Διὰ τοῦτο νῦν ἀμειφθέντες εἰς τοῦτον, τῶν ἰδίων ἀσεδη μάτων xal xa- 


χοπραγῃημάτων ἀξίας εὑρήχατε xal -τὰς ἀμοιύάς. 


Ταῦτα γὰρ, φησὶν ὁ σοφὸς Ἐχχλησιαστὴῆς, ἐννοή - 
ca; , « Ἕδωχα τὴν χαρδίαν μὸν τοῦ γνῶναι τὴν 
σοφίαν, καὶ τοῦ ἰδεῖν τὸν περισπασμὸν τὸν πεποιη- 
μένον ἐπὶ τῆς γῆς " » ὅν ei πονηροὶ xal μισόχαλοι 
χαθάπερ ἕνοιχον ἔχοντες, οὐ διδόασιν ὕπνον τοῖς 
δοθαλμοῖς f| νυσταγμὸν τοῖς βλεφάροις " ἀλλ᾽ ἐν ἡμέ- 
ei πάσῃ καὶ νυχτὶ τὰς χατὰ τῶν εὐσεδῶν xat δι- 
καίων ἀνθρώπων τίθενται μελέτας ἀδίχους xal fto- 
νηρὰς εἰς τὸ ἐξᾶραι καὶ τὸ μνημόσυνον αὑτῶν ἀπὸ 


Hec enim, inquit sapiens Ecclesiastes, cum co- 
gitassem: « Dedi cor meum, ut coguoscerem &a- 


: pientiam, el viderem distensionem, quz facta est 


super terram ; » quam improbi homines et virtutes 
hostes, cum intus in animo patiautur, non oculis 
somnum, non palpebris dormitionem concedunt : 
sed diem tolum ac noctem in eo traducunt, ut piis 
8c justis hominibus perniciem moliantur, et omni 
suppliciorum ac tormentorum genere vel ipsam 


γῆς διὰ ποιχίλων xal παντοδαπῶν τιμωριῶν xat C eorum memnoriam e medio tollendam curent. Ei- 


βασάνων. Kal γὰρ ἐπειδὴ mporyouuévog ἔφησεν, 
« "Ost γινώσχω ἐγὼ ἀγαθὸν εἶναι τοῖς φοδουμένοις 
τὸν Θεὸν, ὅπερ οὐχ ἔσται τοῖς ἀσεδέσι " » προχατ- 
αγγέλλων ἐντεῦθεν, ὡς οἶμαι, προφητιχῶς τὴν τῶν 
ἁγίων ἀποστόλων καὶ μαρτύρων ἀγαθὴν θεόθεν 
ἀντάμειψιν ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν, ἐφ᾽ οἷς 
χαθυπήνεγχαν πόνοις καὶ χόποις διὰ μυρίων τελειω- 
θέντες βασάνων " εἶτα παρευθὺς ἐπαγαγὼν καὶ φή- 
σας, « εἶναι ματαιότητα' πεποιημένην ἐπὶ τῆς γῆς,» 
δηλονότι παρὰ τῶ") ἀδίχων ἀνθρώπων χαὶ δυσσεδῶν, 
ἥτις ἐναλλάττει τὰς ὑπολήψεις τῶν διχαίων εἰς τοὺς 
ἀξίχους, καὶ τῶν ἀσεδῶν εἰς τοὺς εὑσεδεὶς * xal προ- 
γαταγγέλλων διὰ τῶν εἰρημένων ctv τῶν ἀσεδῶν 
χαὶ παρανόμων βασιλέων χαὶ τυράννων ἀντίστροφον 
χρίσιν χαὶ διεστρι μμένην χαὶ σχολιὰν, ἣν ἐποίουν 
εἰς τοὺς ἀθλητὰς «τῆς εὑσεδείας xal tr; ἀληθείας 
προμάχονς καὶ τῆς εἰλιχρινοῦς ἡμῶν πίστεως μάρ- 
τυρας " καὶ μέντοι τοὺ; χαταμαλαχιζομένους xal 
πειθαρχοῦντας ταῖς σφῶν ἀξιώσεσιν, xal γινομένους 
ἐξάρνους, xal ταῦτα πάντα ταῖς ἀνωτάτω μέμψεσι 
χαθυποδθαλὼν χαὶ κχαταχωμῳδήσας * ἀχολούθως 
προῆλθεν εἰπεῖν καὶ σημᾶναι χαὶ τὸν ἄταχτον περι- 
σπασμὸν, ὃν xal ἐν ἡμέρᾳ χαὶ ἐν νυχτὶ χατὰ τῶν 
ἁγίων λυττῶντες εἶχον πρὸς τὸ χαθελχύσαι xal xa- 
τασπᾶσαι τὸ» ἀξιεπαίνετον τόνον τῆς γενναιότητος 
αὐτῶν xal θεοφιλοῦς προαιρέσεως. 
** Eccle.vii, 12. 


(25) Luc. xvi, 95. At ipsa Evangelii serba sunt : 


Téxvov, μνήσθητι ὅτι ἀπέλαθες σὺ τὰ ἀγαθά cou 


enim eum superius dixisset : « Quare et cognosco 
ego , bonum esse timentibus Deui, quod non erit 
impiis ** : » et exinde prophetarum, ut reor, more 
sanctorum apostolorum atque mariyrum pramia 
prenuntiasset, que in cclestiregno propter tolera- 
tos labores cruciatusque plurimos consummata vi.a 
a Deo accepere: jam suhjiciens protinus; « esse 
vanitatem, quz: facta est super terram, » ab inju- 
stis nempe atque impiis hominibus , quz justos tap- 
quam injustos, et piostanquam impios traducit ; 3c 


. oratione designans imp'orum regum cL scelcstorum 


tyrannorum 216 Yerversum illud ac peiturbatum 
inordinatumque judicium, quo usi sunt. in pietatis 
athletas et veritatis propugnatores sincerzque pro- 


D fessionis nostr martyres : iis quoque, qui delis iti 


atque illecti, eorum auctoritati parueruut, et pro- 
ditores facli sunt, ceterisque hujusmodi rebus gra- 
vissime improbatis ac reprehenais, eo deunum ἀ5 
venit, ut irrequietam illam distensionem indicaret, 
qui dies noctesque adversus sanctos exercuit eo- 
rum furorem, si qua ratione germanam horum vir- 
tutem e Deo gratissimz voluntatis constantiam nun- 
quam satis laudandam labefactare ac dissolvere 
ullo modo possent. 


ἐν τῇ ζοιῇ aco, xal Λόζαρος ὁμοίως τὰ xaxá* νῦν 
δὲ ζὼς παραχαλεῖται, σὺ δὲ ὀδυνᾶσαι. 


1953 


GREGORII AGRIGENTI | 


Btaque ut tenebras istorum ct caecitatem signi- À Τὴν οὖν ἀδλεψίαν τῶν τοιούτων χαὶ ciue 


ficaret, dixit rursum : « Et vidi omuia opera Dei, 
quia non poterit homo invenire opus, quod factum 
est sub sole.» Neque enim quidquam cognoverunt 
aut intellexerunt, sed in czcitatis sux tenebris pro- 
gressi sunt, dicentes lapidi : « Tu me fecisti, » 
et aureo simulacro vel ligneo : « Deus meus es tu. » 
Nam cum ob summam consilii inopiam intelligere 
non potuerint, materiem universam a Deo condi- 
tam et eztera omnia, qua. spectamus, opera homi- 
num ministerio ab auctore destinata esse; in 
falsas hujusmodi et insanas opiniones prolapsi 
sunt (26). Atque hac de causa qui apud Grecos 
sapientes esse videntur, quantacunque cura unum 
verum Deum investigare atque invenire conti sint, 
minime repererunt, sed evanuere in cogitationibus 
suis, ct insipiens cor eorum tenebris obductum est : 
professi se esse sapientes, insanierunt. Ego vero, 
inquit, cum haec omnia anino explorata haberem 
planeque cognossem, accurate. deprehendi atque 
assecutus sum: « Quomodo justi, et sapientes, et 
facta eorum coram Deo ; » ac licet visi sint oculis 
insipientium 91'7 occubuisse, et zrumna exitus 
eorum habitus fuerit, spes tamen eorumdem immor- 
talitate plena sit. 

lac profecto vaticinans sapiens Ecclesiastes 
occupavit atque predixit de impiorum regum ac 
tyrannorum furore atque rabie adversus pietatis 
atbletas ac triumphales martyres; quorum przcla- 
ra certamina, et omnis generis cruciatus et suppli- 
cia et dolores tanquam fragrantissimum suffimen- 
tum ad sublime ac sanctum Dei altare pervene« 
runt, atque illic descripta prostant, et nobilem 
athletarum. virtutem. atque amorem erga illum, 
qui unus natura solusque verus est Deus, commene 
dant atque testantur, ac simul odium declarant, 
quo diaboli fraudes et idolorum culium detestati 
sunt: qu» omnia aine discrimine deleetuque, vel 
potius in contrariam partem insani homines atque 
impii, novis nominibus atque opinionibus inductis, 
immulant, ac rerum naturam invertunt, bonum 
rati, quod malum, atque e contrario malum, quod 
honum est ; et tenebras pro luce habentes, lucem- 
que pro tenebris ; quodque dulce est, amarum appel- 


αἰνιττόμενος, ἔφησεν αὖθις * « Ka! εἶδον ciu 
τὰ ποιήματα τοῦ Θεοῦ, ὅτε οὐ δυνήσεται! iva 
τοῦ εὑρεῖν σὺν τὸ ποίημα τὸ πεποιημένιν ὑπ) ὴ 
ἥλιον.» Οὐδὲ γὰρ ἔγνωσαν, οὐδὲ συνῆχαν. i; 
σχότει τῆς ἰδίας τυφλότητος ἐπορεύθησαν, iim 
κῷ λίθῳ, ε Σύ με ἐποίησας, » καὶ τῷ yorzza 
ξοάνῳ, xat μέντοι τῷ ξυλοτεύχτῳ, « θείς μοὶ 
σύ. » Μὴ δυνηθέντες γὰρ vor,sat διὰ πολλὴν ἐξ 
λίαν, ὡς ὕλη πᾶσα παρὰ τοῦ Θεοῦ veros n 
πᾶν ἄλλο χτίσμα τῶν δριομένων πρὸς τὴν τὸν! 
θρώπων ἐξυπηρέτησιν γέγονε παρὰ τοῦ cuite: 
εἰς τὰς τοιαύτας ἐσφαλμένας χαὶ μωρὰς ὑπν".. 
ἐξώχειλαν. Καὶ τούτου χάριν ὅσην ἂν ἐπ: εἰς: 
ἔσχον οἱ δοχοῦντες εἶναι σοφοὶ τῶν "Extws :. 
τὸ ζητῆσαι xal ἐφευρεῖν τὸν μόνον ἀλτθυὶ, & 
οὐχ εὗρον, ἀλλ᾽ ἐματαιώθησαν ἐν tol; διαλον:.. 
αὑτῶν, xal ἐσχοτίσθη ἡ ἀσύνετος αὐτῶν xis -- 
σχοντες εἶναι σοφοῖ, ἐμωράνθησαν. Ἑγὼ ἃ, τ' 
ταῦτα πάντα τῇ χαρδίᾳ μου παρεξετάτας xiii 
γνοὺς, χατελαδόμην ἀχριδῶς xaX wy: 
δίχαιοι καὶ οἱ σοφοὶ, χαὶ al ἐργασίαι αὐτῶν ἱν.: 
εἶσι τοῦ Θεοῦ * » χαὶ x3v ἔδοξαν tv ὀφθαλμοὶ; ic 
νων τεθνάναι, χαὶ ἐλογίσθη χάκωσις ἡ ἔξοδος 1 
$ δὲ ἐλπὶ; αὐτῶν ἀθανασίας πλήρης ἐστί, 
Ταῦτα προφητιχῶς ὁ σοφὸς Ἔχχλγσιασι - 
εἰληφε σαφῶς xal χατήγγειλε περὶ τῆς τῶν iz. 
βασιλέων καὶ τυράννων δυσμενείας χαὶ list. 
κατὰ τῶν ἀθλητῶν τῆς εὐσεξείας xal τρηπη:" 
μαρτύρων, ὧν αἱ τῶν ἀθλητιχῶν παλαιτμάτν: 
γασίαι χαὶ ποιχίλαι xal παντοδαπαὶ xoixr 
τιμωρίαι καὶ ἀλγηδόνες εἰς -ὸ ἄνω xol vi^ 
Θεοῦ θυσιαστήοιον ὡς εὐῶδες ἀνῆλθον 0 
χἀχεῖ γεγόνασιν ἀπογεγραμμέναι xal παρι5:1.: 
καὶ χηρύττουσαι xal μαρτυροῦσαι τὴν γεν: 
τῶν ἀθλητῶν, xal τὴν πρὸ; αὐτὸν ἀγάπην, 0 
τὸν ὄντω; ὄντα xat μόνον ἀληθινὸν θεόν. Ks: 
καὶ τὸ μῖσος xai τὴν ἀπέχθειαν τὴν χατὰ τ 
δόλου xai τῆς εἰδωλικῆς ἑξαπάτης, ὧν ἐπ΄" 
ἀδιαχρίτως καὶ συγκεχυμένως μᾶλλον ὃ C 
ἀντιστρόφως ol ματαιόφρονες χαὶ παραπλῖπι" 
δυσαεδεῖς, τὰς ὀνομασία: xal τὰς ὑπολίψεις ' 
ζοντες, ἀμείδουσι χαὶ προσεναλλάττονται τῶν " 
μάτων τὴν φύσιν" καὶ δοξάζουσι «τὸ καλὸν, 7 


lantes, εἰ quod amarum, dulce, longe aliter, ac p) ρόν᾽ καὶ τὸ ἔμπαλιν τὸ πονηρὸν, καλόν" χαὶ 


δΔΟΓΙΒ nos Litterze docuerunt *'. Quod sapiens Ec- 
clesiastes ut ostenderet, adjecit protinus et ait: 


δὲ [sa. υ, 20. 


(36) In Synopsi divinarum Litterarum, quas Atha- 
nasio tribuitur, hzc ipsa Ecclesiastze verba auctor 
refert, quibus declarari ostendat, quam van:? jam- 
tum essent AEgyptiorum artes, quamque futiles fu- 
turz/ deinde essent. Grecorum. contentiones. "Ev 
τούτῳ δὲ, inquit, τῷ βιδλίῳ περὶ τῆς φυσιχῆς θεω- 
ρίας φιλοσοφὼν φαίνεται. Ἐπειδὴ vap Αἰγύπτιοι 
μὲν ἐφαντάζοντο, Ἕλληνες δὲ ἔμελλον περὶ τούτων 
μυθολογεῖν * διὰ τοῦτο οὗτος Πνεύματι ἀ [ὦ χινού- 

δνος, πᾶνε: μὲν τοὺς ἐπιχειροῦντας περὶ τούτων 
ἥτειν, φδσχων" Ob δυνήσεζαι ἄγθρωσπος τοῦ εὑ- 


τὸ σχότος, φῶ;, καὶ τὸ φῶς, σχότος" χαὶ ᾿ξ’ 
«ὃ γλυχὺ, πιχρὸν, xal τὸ πιχρὸν, γλυκὺ, 7: 
εἰσήγησιν τῆς θείας Γραφῆς. Ὅπερ maptis 
ὁ σοφὸς Ἐχχλησιαστὴς, ἀμέσως ἐπήγαγε χαί τ΄ 


ρεῖν τὸ ποίημα τὸ πεποιημένον ὑπὸ τὸν "- 
ὅσα ἂν μοχϑήσῃ ἄνθρωπος τοῦ ζητῆσαι. 9 

εὑρήσει. ld est: Hoc autem in libro De παιεῖδί 
templaiione philosophari videtur. Cum enum &; 
jam opinionum commentis dediti essent, 676^ * 
mulia de his fabulaiuri essent ; idcirco ét* 
Spiritu. impulsus, qui de istis inquirere. ceu 
compescit inquiens: Non poterit bomo "ΡΠ 
opus, quod sub sole factum est : nec qaautiós 
rendo fatigetur, insegiet, (Syros. lib. στ} 


1005 


IN ECCLESIASTEN. — LIB. VIII. 


1056 


$1... 
Kal γε ἀγάπην xal γε μίσος oix ἔστιν εἰδὼς Ó A — €ap. IX. Venus. 1. Et quidemcharitatem et quidem 


ἄνθρωπος. Γὰ πάντα πρὸ προσώπου αὑτῶν. 
Ματαιότης ἐν τοῖς πᾶσι. 

Δηλονότι τοῖς ματαιόφροσι, καὶ τὸν μὲν εὐσεῦῇ 
xaX δίχαιον, ἄδιχὸον ὀνομάζουσι, καὶ τὸ ἔμπαλιν τὸν 
ἄδιχον, εὐσεδὴ xai δίκαιον" καίτοι γε τοῦτο τῆς 
θείας ἀπαγορευούσης Γραφῆς οὕτω λεγούσης ^ « Ὃς 
δίχαιον εἴπῃ τὸν ἄδιχον, ἄδιχον δὲ τὸν δίχαιον, 
ἀχάθαρτος xai βδελυχτὸς παρὰ Θεῷ. » Ταῦτα δὲ 
κἀπὶ παντὶ χρόνῳ xal χαιρῷ, xai χατὰ γενεὰν xal 
Ὑενεὰν τοῖ; ἀσυνέτοις ἀνθρώποις xal παράπληξιν 
ἀομόπττουσιν. "Acl γὰρ πλέρης οὗτος ὁ βίος εὕρηται 
πῶν τοιαύτας σχολιὰς χρίσεις χα. διεψευσμένας τῇ 
φύσει τῶν πραγμάτων παρεισαγόντων. Μάλιστα δὲ 
καὶ διαφερόντως ἐχείνοις ἐοίχασι τοῖς χαιροῖς, οἷς 
παρευδοχιμεῖ τὴν ἀλήθειαν τὸ ψεῦδος, καὶ ἡ ἀσέδε:α 
xai fj ἀδιχία χατενημερεῖ τῆς εὐσεθείας xal τῆς 
διχαιοσύνης. ᾿Αμέλει τοίνυν ἀμέσως ἐπήγαγεν ὁ 
σοφὸς Ἐχχλησιαστῆς " 


odium non est cognoscens homo. Omnia anle [facicm 
eorum, Vanitas in omnibus (27). 

ld est in amentibus illis, qui quod pium est οἱ 
justum, appellant iniquum ; et contra quod iniquum 
est, pium ac justum (28). Etsi. lioc ipsum divise 
Liuerz 918 his verbis vetant ; « Qui justum dixe- 
rit iniquum, et iniquuui justum, immuudus : t abo- 
minandus apud Deum (39). » Atque hzc quidein 
insanis ac stolidis omnium tempornu atque omniu 
elatum hominibus apte conveniunt. Semper. enim 
in hac vita magnam constal fuisse copiam eorumi, 
qui judicia hujusmodi perversa etfalsa de rerum 
natura induxerunt. Praecipue vero ac potissimum 
in ea quadrant tempora, quibus veritas mendacio 
succunibit, et impietas atque injustitia pietate atque 
justitia felicior est. Idcirco utique sapiens Eccle- 
siastes adjecit protinus; 


Ὡς συνάντημα ὃν τῷ διχαίῳ καὶ τῷ dcc6si, 
tQ ἀγωθῷ καὶ τῷ καχῷ, καὶ τῷ καθωρῷ καὶ τῷ 
ἀχαθάρτῳ, καὶ τῷ θυσιάζον τι καὶ τῷ μὴ θυσιά- 
ζουντε" ὡς ἀγαθὸς, ὡς ὁ ἁμωρτάνων " ὡς ὁ 
ὁμγύων, καθὼς ὁ τὸν ὄρχον φοδουύμενος. Τοῦτο 
πογηρὸν ἐν παντὶ τὸ πεποιημένον ὑπὸ τὸν 
ἥλιον, ὅτι συγάντημα ἕν τοῖς πᾶσιν. Kal ra 
καρδία υἱῶν τοῦ ἀνθρώπου ἐπιληρώθη πονηροῦ, 
xal περιφέρεια ἐν καρδίᾳ αὐτῶν ἐν ζωῇ αὑτῶν, 
xal ὀπίσω; αὐτῶν πρὸς τοὺς γνεχρούς. 

Τοῖς ἀγύμναστα τὰ τῆς ψυχῆς αἰσθητήρια χεχτή- 
μένοις πρὸς διάχρισιν τοῦ χαλοῦ καὶ τοῦ χαχοὺ, xal 
ποῦ ὠφελίμου καὶ βλάπτοντος " παρ᾽ οἷς οὐδεμία 
διαφορὰ τῖς πρὸς Θεὸν ἀγάπης f) τῆς ἔχθρας νενό- 
μισται διὰ τὸ χαμπύλας Eyety τὰ; τροχιὰ; τῶν ἰδίων 
βουλευμάτων xal λογισμῶν, ἕν εἶναι συνάντημα δο- 
χεῖ" τουτέστι τέλος καὶ πέρας τοῖς ἐναντίως δια- 
τεθεῖσι χαὶ νοήσασι xal φρονήσασι χαὶ πολιτευσα- 
μένοις " ὡς xal τοὺς πᾶσαν ἰδέαν εὐσεδείας καὶ 
διχαιοσύνης κατορθωχότας, τὴν αὐτὴν καὶ μίαν λῆξιν 
εὑοίσχειν, τοῖς ἔμπαλιν πᾶσαν ἀσέδειαν χαὶ χαχο- 
πραγίαν ἐργασαμένοις " ὅπερ τῷ ὄντι πονηρὸν τοῖς; 
ἔμφροσιν ἔοιχε, χαὶ πάτης παραπληξίας σημᾶντ'- 
χόν, El γὰρ ὁ τῆς ἀληθείας xa! τῆς εὐσεθείας ὑπὲρ- 
αθλῶν, καὶ διχαιοσύνῃ συζῶν, χαὶ ταῖς πρὸς Θεὸν 
ἐντελεχέσι xal μυστικαῖς θυσίαις χαὶ λειτουργίαις 

(27) Addit Olymp. Σύμμαχος, ἀντὶ τοῦ, "Ev τοῖς 
tic ματαιότης, Τὰ πάγια ἔμαροσθεν αὐτῶν 
ἄδη.α ἐκχδέδωχβ. 

(35) lutei pretari hec Noster ín eam sententiam 
videtur, quasi judicare perversi. liomines nesciant, 
quid amore, quid odio dignum sit. Qua in re Sym- 
$3: lun, opinor, auctorem sequitur, cujus. h:ec est 
interpretatio : Ποός τε δὲ οὐ φιλίαν οὐδὲ ἔχθραν 
ἐπίσταται ὁ ἄνθρωπος. Nam Latinus quidem inter- 
pres habet : Et (amen nescit homo, μίγη πὶ amore an 
odio dignus sit. Et hzc est. Hieronymi explicatio, 
quam a verbis precedentibus inchoat : « Etiam in 
loc dedi cor meum, et scire volui, quos Deus dili- 


geret, οἱ quos odisset ; et inveni justorum quidem 
Oyera in iauu De? essc, οἱ tamen utrum amentur 


PATROL. Gn. XCVIII. 


Vgns. 2, 5. Quasi eventus unus justoet impio, bona 
ei malo, et mundo εἰ immundo, etsacrificanti et ncn 
sacrificanti : sic bonus, wt qui peccat ; sic juraus, kt 
qui juramentum veretur. Hoc est. pessimum in omi 
quod [actum est. sub sole; quia eventus unus omui- 
bus. Et quidem cor filiorum hominis repletum est 
malo, οἱ circumactio in corde eorum in vita eorum, 
εἰ post hec ad mortuos. (30). 


Qui an'mz sensus ín boniset malis a(que in uti- 
libus et noxiis dijudicandis minime exercitatos ha« 
beut: et quia in obliquas consilii ac. rationis orbi- 
tas deflexerunt, nullum iuter amicitiam Dei et ir.i- 
micitiam discrimen esse arbitrantur; iis unus esse 
eventus videtur: id est finis ac terminus illorvin 
qui, contraria omnino amplexi, alia, atque ipsi, «t 
cogitarunt et senseruntet egerunt; uL ii etiam qi 
omnes pietatis el justitie partes impleverint, unu:n 
eumdeinque exitum reperire debeant, atque uli 
qui e contrario omnem impietatem ac scelus. aduii- 
serunt: quod sane improbum s:pientibus ac suni- 
ma dementis indicium videatur. Si enim qui pr» 
veritate alque pielate pugnat, et justitiam colit, ac 
mysticis 919 sacrificiis Deo rite factis, et suppli- 


D cationibuset precibus assiduis vitam suam illustrem 


a Deo, annon, nunc eos scire non posse, et ambi- 
guum fluctuare, uirum ad piobationem sustineant 
quod sustinent, an ad supplicnumn. » Ceterum lianc 
eliam interpretationem Gregorius noster infra de» 
libat δ 3, init.), cum ait: s Lt quia in obliquas 
consilii ac rationis orbitas deflexerunt, nutlum inter 
amicitiam Dei et inimicitigm discrimen esse arbi- 
trantur ; » nisi quod hzc non tam ab iis ignorari, 
quam susque deque haberi signiflcat. 

(29) Prov. xvit, 15. At LXX babent, Ὃς δίχαιον 
κρίνει τὸν ἄδιχον... 

(50) Apud LXX non legitur initio Ὡς. Olymp. ὡς 
ὀμνύων, ὡς ὁ τὸν ὄρχην φοδούμενο:... xai περι- 
φέρεια ἐν χαρδίᾳ αὐτῶν, xat ὀπίσω αὐτοῦ πρὸς τοὺ: 
γεχρούς. 


3^4 


1067 


S. GREGORI1 AGRIGENTINI E 


reddit, eumdem Eabiturus est exitum, atque ille A xai xpostuyxi; xal δεήσεσι τὸν ἴδιον δίον is 


qui ne cogitationem quidem ull.m de hisrebus sus. 
ceperit, quomodo iis omnibus, qui sub sole conditi 
sUnt, ac mentem ad naturam rerum dijudicanlam 
scceperuut,uon hoc injustum prorsus esse videa- 
tur? Sed tamen cor filiorum hominis, cum extrewa 
nequitia et incoustanti atque absurda haillueinatione 
plenum sit, ad injustas et falsas opiniones foto ν΄ 
corum spatio devolvitur atque deprimitur: ac iim- 
probas sententias atque commenta e malo nequitize 
thesauro expromit. Cum vero ex lac vi'a abeunt 
qui malum hujusmodi cor babuere, et, ut morta- 
les, post eos proficiscuntur, qui ante ipsos defuncti 
exstinctique sunt, reliquias perverse doctrinesuz 
sectatormm studio atque cura mansuras augmran- 
t r. Verum, quemadmodum Propheta ait: « Reli- 
quie impiorum d:ssipabuntur**, » a. verbo verita- 
tis, quam caxeris omuibus fortiorem esse divinae 
Litterz testantur. A t deinde Ecclesiastes : 


ται, ) παρὰ τοῦ λύγον τῆς ἀληθείας πάντων ἀλχιμωτέρας 


Ἐραφῆῇς. Εἶτά φησιν ὁ Ἐχχλησιαστῆς " 


& IV. 


Vers. &. Quia quis est qui communicet. in omnes 
tiventes (51)? 

Nam qui vitam vivunt veritati addictam, ac Dei 
justitiam rectamque nature rationem in cogitando 
ct agendo illesam servant, ii singulos ad se adeun- 
tes et in verz ac. salutaris doctrine communionem 
partemque ascitos e fallaciis expediunt pravisque 
moribus, quibus temere ab illis imbuti fuerint (52). 
Ait deinde : 


$ v. 


990 Vkns. 5, 6. Est. spes, quoniam canis adliuc 
tivens, ipse bonus super leonem moriuum.Quia viveutes 
scient, quod morientur : et moriui non sunt. cogno- 
scenles quidquam ; et non est eis amplius merces; in 
oblivionem enim venit memoria eorum. Etiam dile- 
ctio eorum, eliam odium eorum, etiam zelus eorum 
jam periit : et pars non erit eis ultra in seculum, in 
omni quod fucium est sub. sole (55). 


Profligatig jam notatisque iis, qui falsa opinati 
sunt de summi Dei amatoribus vitam suam pie reli- 
gioseque tradueeutibus, et qui impiat ac flagitiosam 
ipsi vitam cum agant, perversas de utroque vitae 
genere opiniones indueunt ; post ea demum verba: 
« Et post hic ad mortuos ; quia quis est, qui com- 
municet in omnes viventes ? » comparationem in- 
stituit inter eos qui ex hac vita abiere, et eos qui 
etiamnum in vita versantur; atque illud ostendit, 


$* Ps3l, xxxvi , 58. 


(51) Olymp. "Ὅτι τίς χοινωνεῖ... 

(321 Proxima Ecciesiastz; verba sic reddit Sym- 
macnus, Τίς γὰρ εἰς ἀεὶ διατελέσει ζῶν : Quis enim 
semper perseverabit vivens? Idem porro sensus latet 
n psa interpretatione τῶν Ὁ’, quem Gregorius 

'am amplectitur, esto significationem verborum 

5; et preclaram inde sententiam eliciat. Fore 
V*!, ut qui vivi multos falsa doctrina labe 


D τῶν, τὰ ἐγκαταλείαματα τῶν χαχοξόξευν αὐτὸ, 


C αἱροῦνται τῆς ἐξαπάτης xal πονηροπραξί " 


λαμπρόνων, τὸ αὑτὸ τέλος ἔξει τῷ μυῶν τὸ 
χἂν ἐν διανοίᾳ λαδόντ' " πῶς οὐχ ἄν εἴη τοῖν, ej 
vol; ὑπὸ τὸν ἥλιον re rot μένοις, xa* νοῦν ὅ:5..:. 
χὸν εἰλτχόσι τῆς φύσεως τῶν πραγμάτων, τὶ; 
ἀδιχίας στμαντιχόν; ᾿Αλλ᾽ ὄμως ἡ χσρδία τῶν. 

τοῦ ἀνθρώπου πληρωθεῖσα ποντρίας ἐσχαττι c 
“ἴις ἀσυπτάτου xdi παραλόγου περιφερείας, hu. 
«at xai χαταδιθάξζεται πρὸς ἀθεμίτους χαὶ τς. 
δόξας παρὰ πᾶσαν τὶν σφῶν ζωὴν, ἔχ “οὗ τὸν 
θησαυροῦ τῆς χαχίας προσφέρουσα τὰς τὶ 

ὑπολήψεις καὶ δόξας. ᾿Αλλὰ χαὶ τῆς ζωῆς iz. 
vot τῆς παρούσης οἱ τοιαύτην πονηρὰν χεχῖτ,: 
χαρδίαν, xal πρὸς τοὺς πρὸ αὐτῶν τεθντχίτς " 
ὑξκροὺς ὄντας ὡς θυγτοὶ πορευθέντες bz 











μάτων χρατύνεσθαι xai φυλάττεσθαι (0i 
παρὰ τοῖς ὀμόφροτι" xal χγαθώς φησιν ὁ Do 


τῶν ἄλλων μαρτυρουμένης παρὰ τς ἢ 


Ὅτι τίς ὃς κοινωνεῖ πρὸς πάντας τοὺς Gr 


Οἱ γὰρ ἐν ἀλτθεία ζῶντες, χαὶ τὴν τοῦ Bw. 
χαιοσύνην xal τὴν εὐθύτητα τῶν φυσιχῶν λ57::, 
xal πραγμάτων ἀκαπήλευτον συντηροῦντες, 7 
προσφοιτῶντας αὑτοῖς xal γινομένους χουν. 
xai μετόκους τῶν ἀληθινῶν αὐτῶν δογμότω 
ποιγτιχῶν xal προξένων τῆς αἰωνίου jut 


παρ᾽ ἐχείνοις ἀλογίστως εἰστγν θέντων Εἶτά 1" 


Ἔστιν éAzlc , ὅτι ὁ κύων ἔτε ζῶν, αὐτὸς ὁ" 
θὸς ὑπὲρ τὸν .éorra τὸν vexgór. Ὅτι εἰ ζ 
γγώσονται ὅτι ἀποθανοῦνται" καὶ ol vto: 
εἰσὶ γιγώσκοντες οὐδέν" καὶ εὑχ Ecur 0€ 
ἔτι μισθός" ὅτι ἐπελήσθη ἡ μνήμη oU 
Καί γε ἀγάπη αὐτῶν, xal γε μίσος αὑτῶν.» 
(j.loc αὐτῶν ἤδη ἀπώνιετο. Καὶ μερὶς οὖ C 
αὐτοῖς ἔτι elc alora ἐν παντὶ τῷ 363CI- 
ὑπὸ rór flor. 

[12009 ptapócóo2g καὶ προττηλιτεύσας “οὖς Vr 
μένας δόξας ἐπχηχότας ἐπὶ τοῖς ἀγαπῶσι τῷ 
πάντων Θεὸν, xal μετὰ πάσης εὐσεδείας xai f 
600, καταστάσεως τοῦ βίου τὸ στάδιον περ" 
νους, xal μέντοι τοὺς ἀσεδεῖς xal πονη piu 
γαὶ φαύλους xal τὰς ἀντιστρόφους bxasip τ 
λήψεις παρέχοντας" xal φέσας, « Καὶ ὀπίτι 5: 
πρὸς τοὺς νεχροὺς, ὅτι τίς ὃς χοινωνεῖ πρὸς τὸ. 
τοὺς ζῶντας ; » σύγκρισιν ἀκολούθως ποιεῖ! ἢ 


infecerint, iidem post morlem, tanquam * e 
num viverent , aliis norere pergant. Neque €, 
defuturos ait, qui vere vivant, ei deceptos C. 
liberent ac depravaios bona« ad frugem deer 

(58) At LXX habent... xat γε μερὶ; 0*7, 
αὐταῖς ἔτι... Olymp. "Ort à κύων ὁ τῶν αὐτὸς 41. 
ὑπὲρ, τὸν λέοντα τὸν t&Üvrxóza,.. ὅτι b 
μνήμη αὑτῶν. 


71 


poe 


- 
* 


1069 


IN ECCLESIASTEN. — LIB. VIII. 


1970 


ἀποιχολένιον bx τῆς παρούσης ζωῇς, καὶ τῶν ἔτι A qui impie se gesserint, et nulla data poenitentize εἰ 


περιόντων Ev αὐτῇ " xal δείχνυσιν, ὡς οἱ μὲν ἀσε- 
δήσαντες xal τεθνηχότες ἐν τῇ σ. ὧν ἀσεδείᾳ μηδε- 
μίαν δλλοίωσιν ἐπιδειξάμενοι χαὶ μεταμέλειαν πρὸς 
πὸ χρεῖττον, οὐκ ἔτι μεταδληθέσονται τῶν ἀσεδῶν 
ὑπολήψεων xal καχοπραγημάτων οὐδέ τί γε μὴν 
τῶν ἐντεῦθεν ἐπηρτη μένων αὐτοῖς ἀπολυτρωθήσονται 
τιμωριῶν xal κολάσεων αἰωνίων. Οἱ περιόντες δὲ 
χαὶ ζῶντες ἔτι χατὰ τοῦτον τὸν βίον, εὐχερῶς χαὶ 
ῥτδίως ταῖς τῶν χρειττόνων χαὶ σοφῶν xal συνετῶν 
ἀνθρώπων τῶν ἀληθῶς τῷ Θεῷ ζώντων εἰσηγήσεσιν, 
ὡς ἐπ᾽’ ἀγαθῇ ζύμῃ μεταφυραθήσονται, καὶ τῷ 
ἅλατι τῶν ἀληθινῶν δογμάτων ἀλισθέσονται, xal 
τῶν χαχοδόξων ἐχστήπονται δογμάτων, κἂν ὦσιν 
εὐτελεῖς τινες καὶ μιχροὶ καὶ πάμπαν ἐτιμωμένο: 
καὶ παρεωραμένο: δίχην χυνῶν. Οἱ δὲ συναποθανόν- 
τες ταῖς σφῶν ἀσεύθείαις, χαὶ πρὸς vou; ἤδη προ- 
χατοιχομένους ἀπελθόντες μετὰ τῶν ἀγεθων Ümo- 
λήψεων xat τῷ, ἀνοσιουργη μάτων, οὐχ ἔτι τεύξοηνταί 
τινος ἀπαλλαγῆς τῶν τοιούτων διὰ τῆς πρὸς τὰ 
βελτίω μεταδολῇῆς, xàv iot) ἄρχοντές τινες, κἂν 


B 


gui.catione, nulla morum  emendandorum cura 
suscepta, impietate sua ebligati occubuerint, nihil 
jam illos de impiis opinionibus ac sceleribus suis 
deposituros : nec quidquam de panis auppliciisque 
wternis, que. exinde. imminebant , evitaturos. Qui 
vero superslites vitam etiamnum ducunt, eos expe- 
dite atque facile proborum et sapientium hominum, 
qui Deum ex animo colunt, institutionibus quasi 
bono fermento subactum iri, et verz doctrine quos 
dani veluti sale conspersos, perverez: vin non sen- 
suros: sintlicet tenues quidam etparvuli, et eind 
honore οί ἃς despicatui habiti, tanquam ca: 
nes (54): cum ii contra, qui cum impietate su 
obierunt, et. ad eos qui priores decessere, 491 
impias opiniones el scelesta facta pertulerunt, nibil 
jam horum, versis in melius morihus , imwutatu l 
sint ; vel si magistratus gesserint, vel si divites et 
dynasta et reges fuerint, «tque adeo propter adepii 
priucrpatus ac dominat onis ferociam leonibus coni 
parari potuerint. Juan. euim. interempti. sunt, ct; 


πλούσιο: xal δυνάσται xal βασιλεῖς, ὡς x«i τῷ . ub scriptum est : « Eos Deus. interclusit (55). » 
φρυάγματι τῆς; παρούσης αὐτοῖς ἀρχῆς xal δυναστείας ἑουκέναι τοῖς λέουσιν, Ἤδη γὰρ ἐνεχροθὴ : 
σαν, χαὶ χατὰ τὸ γεγραμμένον, « ᾿Απέχλειτεν ὁ Θεὸς xat! αὐτῶν. » 


Τοῦτο οὖν, ὅ φησιν ὁ σοφὸς Ἐκχλησιαστῆ;, 
« Ἔστιν ἐλπὶς, ὅτι ὁ χύων ὁ ζῶν, αὐτὸς ἀγαθὸς ὑπὲρ 
«bv λέοντα τὸν vsxpbv, » τὸν ἡτιμω μένον xal λελο- 
γισβμένον ὡς κύνα, διὰ τὴν ἀφάνειαν καὶ τὴν πρ’σ- 
οὔσαν αὐτῷ πενίαν καὶ πτωχείαν, ἀγτιθὸς εἰπὼν 
διὰ τὴν πρὸς τὰ κρείττω μεταδολὴῆν, ὑπὲρ τὸν 
λέοντα τὸν ὑπεραιρόμενον χαὶ μεγαλονχούμενον πά- 
λαι ποτὲ τῇ πορτυρίδι καὶ τῷ διαξήύματι τῷ δια- 
λίθῳ xat μεμαργαρωμένῳ᾽' τεθνηχότα δὴ νῦν καὶ 
Ὑεγονότα νεχρὸν, xai διὰ τοῦτο μηδεμίαν δίξασθαι 
διδυνημένον διόρθωσιν καὶ βελτίωσιν. Τοῦτο γὰρ 
ἐμπεδοῖ wal τὸ ἑπόμενον ἀμέσως χαὶ φάζχον, « Ὅτι 
οἱ ζῶντες γνώσονται ὅτι ἀπ.θχνηῦνται, καὶ ol γεχροὶ 
οὐχ εἰσὶ γινώσκοντε ; οὐδὲν, xat οὐκ ἔστιν αὐτοῖς ἔτι 
μισθὸς, ost ἐπελήσθτ, ἡ μνήμη αὐτῶν " xal γε ἀγάπη 
αὑτῶν, xal γε μίοος αὑτῶν, xal γε ζῆλος αὐτῶν 
ἤδη ἀπώλετο, καὶ μερὶς οὐχ ἔσται αὐτοῖς εἰς αἰῶνα 
ἐν παντὶ τῷ πεποιημένῳ om» τὸν ἥλιον. à “Ὁ γὰρ 
συναποθανὼν ταῖς ἰδίαις δυτπσεδείλις xa πλημμε- 
λείαις xaX πονηροπραξίαις, χἂν περιφανὴς καὶ περί- 
ὅοξος fjv, καὶ λελαμπρυσμένος καὶ χατηγλαῖσυ ένος 
τῷ πλούτῳ xal χόμπῳ τῇς περιχυχλούση: αὐτὸν 
πανταχόθεν εὐς-ηρίας, χείρων εὕρητσι χαὶ τοῦ 
ταπεινητάτου xai πενεστάτου Xal πτωχοτάτον, xal 
“ὡριεσχισμένοις ῥαχκίοις τμτιεσμένου xai rgos- 
αἰτοῦντης, καὶ μή πω τιθνηχότος,, ἀλλ᾽ ἐλπίζοντο; 


(54) Proverbium nempe illud fuisse censet Dru- 
$ius ( Prov. cl. I, lib. un, n. 55), quo declararctur, 
omnibus parubus meliorem esse conditionem vivo- 
rum, quai mortuorum : ceterum. id ex hominum 
voluptariorum sententià. usurpatum | aliis. videri, 
quod illi in morte mhil. honunis superesse crede- 
tnt , naque. ei prieferrent. vitam quamiuinvis. ab- 
jectissimam el contenplissitnaa. Addit tQamen ipse, 
quod Greyorii. nosti interpretalioni maxane con- 
grun; ait eum :; e Verba illa Huic spes est , cvin- 


C 


b 


Jd igitur est, qtiod »it sapiens Ecclesiastes: « Est 
spes, quoniam Canis viveus ipse bonus super leo: 
nem mortuum, » contemptum et quasi. canem ha- 
bitum, propter inharrentem iguobilitatem et inopl«nt 
et pauperta!em; et cum mulari ille in melius possit, 
bonus audi; pra leone, qti. elim fa-tü superbiaq id 
elatus, purpurum et diadema c geumis ac marg4- 
ritis ostentabal; «unc. vero exstinctus, et. mortuis 
aneumeratus, nullo propterea modo coriigi δὲ me- 
liorem ad frugem redire potest, Hoc euim ex quoque 
confirmant, qua proxime sequuntur :« Quia vivens 
Us. scient quod. worientur; et mortui non surf 
COguoscenles quidquam, et 9m est cis amplius 
merces; iu. oblivionem enim venit memoria eorant, 
Etiam dilectio eurum, eti: odium eorum, etiaut 
zelus eotum jim periit: ct pars non erit eis ultra 
in seculum, in omni quod factum est sub 501... ν᾽ 
Nam qui cum iipietate et vitiis ac sceleribus suis 
niortuus est, quanquam . illustris antea erat et glo 
ria elatus, ac splendore divitiarum et affluente un» 
dique rerum copia. enilebal seque jactabat, pejor 
jam factus est bumillimu quoque el. pauperviimo et 
e;enatissi.no, qui paunosus mendicet, sed. sitam ἘΝ 
meu Daliat, cui eliamnum spes est, se ad emenda- 
t!0ne δ] polioreique vivendi rationeu perveu- 
turum. Horum enim omnia abiere ac disjeeta sunt, 


mode accipi possent de eo qui vitiis deditus est : 
cui vivo ad meliorem ineutemi et senienliatn. redi-d 
licet, mortuo nullus relicius honestioris vite. iut: 
Lum. exordieudi locus. » Porro interpretatio. ili3 
prior Gregurii Neocasariensis est. (iu. Melaphr.) : 
h.ec altera, quai Drusius amplecutur, Hieronymuu 
2uciurear liabet (in Comment. Eccles.). 

(95) Davidis verba indicari videntur psal. xxxv, 
ὁ: δυγχλειδον ἐξεναντίας τῶν χαταδιωχόντων ^7 


107] 


S. GREGORII AGRIGENTINI 


1073 


nec jam usui esse ca possunt, per quae ad bonam A ἔτι πρὸς διόρθωσιν ἐπανελθεῖν xol βελτίωσιν. "Ex:-- 


frugem redire licet: cum neque anim: affeciu-, 
sive amor aut. odium, neque corporis instrumenta 
ad morum correctionem οἱ poenitentiam conferre 
quidquam possint. Ait deinde sapiens Ecclesia- 
bles; 


νων γὰρ συναπῴχοντο πάντα xal συναπελήλανται, 
χαὶ φροῦδα γεγόνασιν ἤδη τὰ δι᾽ ὧν ἡ πρὸς τὸ 
κρεῖττον ἐπάνοδος γίνεσθαι πέφυχε᾽ μῆτε τῶν (υ- 
χιχῶν διαθέσεων, ἤγουν ἀγάπης fj μίσους, μιδὲ 
τῶν σωματιχῶν ὀργάνων ἐνεργεῖν τι δυναμένων 
πρὸς ἐπιστροφὴν xai μετάγνωσιν. Εἶτά φησιν ὁ 
σοφὸς Ἐχχλησιαστῆς" 


ξ VI-VII. 


$99 Vns. 7,8. Veni, comede in lotitia panem 
luum, ei bibe in corde bono vinum tuum, quoniam jam 
complacuerunt Deo opera tua. In omni tempore siut 
vestimenta (tua. candida, el oleum supra caput iuum 
nom desit. 

Si dictum hoc obvio vulgatoque sensu declarare 
velimus, haud improprie dicamus justam videri 
cohoriationem, qua nos Ecclesiastes admonet, ut 
ebliquas ac flexuosas hominum improborum οἱ ve- 
riiatis hostium orbitas derelinquamus ac decliue- 
miu8$: utque, simplicem vivendi rationem amplexi, 
ac sincerz erga Deum fidei doctrinis addicli, pa- 
nem in lztitia manducemus, et vinum bibamus in 
eorde bouo ; ut neque in verba imalitiz prolabamur, 
nec ullo in aufractu. versemur; sed polius et recta 
semper cogitemus, et, quantum fas est, misericordia 
el liberalitate egentibus el mendicis subveniamus: 
ii£nimirum et studiis dediti et factis, quibus Deus 
ipse delectatur. ln iis enim, qua homines gerunt 
ejusmodi, simplicitatis sectatores et ad. obtempe- 
randum semper parati, caudida utique vestimenta 
quocunque tempore inveniuntur, sive bonz splen- 
dide«que actiones, nec oleum in capite eorum un- 
quam deest (36). Cum enim quod egentibus commo- 
ilant, Deo mutuum deut, 993 sanctissimi Spiritus 
a Deo vim recipiunt εἰ gratiam, qua capul eorum 
vitamque omnem tueatur ac foveat. 
ματος ἀντιλαμδάνουσι παρὰ Θεοῦ wv ἐνέργειαν xal 
ὅλην ζωήν. 

At vero anagoges ratio ad altiorem cogitationem 
nos evehit, el cceleslem ac mysticum panem repu- 
tare doce!, qui de ccelo descendit, εἰ vitam attulit 


(36) Proverbia hic quoque bina agnoscit Drusius 
(Prov. cl. M, lib. n, n. 28, 29), primum : Sint ve- 
stimenta tua semper candida ; alterum : flabe caput 
iuum semper unguento delibutum; utroque autem 
uil aliud nos doceri coutendit, quam ut hilaritatem 
amemus, lztitiamque animi perpetuam expetamus. 
Atqui non ita liec veteres Patres interpretati erant. 
Audi enim quid Cyrillus Alexandrinus in primis 
senserit : Γράφει δὲ που, inquil, xai Σολομών" Ἔν 
παντὶ καιρῷ ἔστωσαν ἱμάτιά σου λαμπρά. Φαίην 
&' ἂν, ὅτι χαὶ μάλα ὀρθῶς ἐννενοηχὼς, οὐχ ἂν εἰς 
«οῦτο προήχοι τερθρείας ὁ σοφὸς ἡμῖν Σολομὼν, ὡς 
ἱματίων ἡμᾶς ἀναπείθειν μειραχιωδῶς ἐντρυφᾷν 
λαμπρότησιν “ ἀμφίῳ δὲ ὥσπερ παρειχάξει λαμπρῷ 
τὴν οἷονεί πως ἐχνενιμμένην xal ῥύπου παντὸς ἐλευ- 
θέραν ζωήν. Id est: Ser i& vere alicubi Salomon 
quoque : Omni tempore vestimenta tua splendida 
81nt; pulo autem , ei quidem recte, nunquam. virum 
sapientissimum Salomonem nd has nugas devenire 
toluisse, ut suaderet nobis vestium splendore puerili- 


ÁsUpo,gdye ἐν εὑξ:ροσύνῃ ἄρτον cov, xa) κι 
ἐν καρδίᾳ ἀγαθῇ οἷνόν σον, ὅτε ἤδη ηὐδόκηςεν t 
Θεὸς τὰ ποιήματά σου. Ἐν παντὶ καιρῷ Ectoccr 
τὰ ἱμάτιά σου «ἰδυχὰ, καὶ ξλαιον ἐπὶ κες:-α ἰῇ cce 


B μὴ ὑστερησάτω. 


Ταὶς μὲν αἰσθηταῖς xai προχείροις ἐννοίαις 5 
παρὸν διασαφοῦντες ῥητὸν, φαίημεν ἂν οὐκ ἀπειχό- 
τως σημαίνειν παραίνεσιν πρέπουσαν, δι" ἃς ὁ "Ex 
χλησιαστὴς εἰσηγεῖται χαταλιμπάνειν xal «opa 
ὀλέπειν τὰς σχολιὰς xal χαμπύλα: τροχιὰς τῶν πὸ 
νηρενομένων ἀνθρώπων καὶ πολεμίων τῆς ἀληθείας. 


, Ἐν ἀπλότητι δὲ χαρδίας διαζῇν, καὶ τοῦ Aóyou τῆς 


εἰλικρινοῦς πρὸς Θεὸν πίστεως ἔχεσθαι, καὶ τὸν ἄσ- 
voy ἐσθίειν ἐν εὐφροσύνῃ, καὶ τὸν οἶνον πένειν o 
ἀγαθῇ χαρδίᾳ, xai μηδαμῶς παρεχχλίνειν εἰς 6 
γους πονηρίας, xal πολιτεύεσθαι μετὰ σχολιότττεο;" 
ἀλλ᾽ ἐν εὐθύτητι μᾶλλον τῶν διαλογισμῶν, xa «ai; 
χατὰ τὸ δυνατὸν ἐλεημοσύναις καὶ μεταδόσεσι τοῖς 
πρὸς τοὺς ἐνδεεῖς xal πτωχούς" ἤγουν xal v 


C ἐπιτηδεύμασι xal τοῖς ἔργοις εὐδοκεῖ δηλονότι χοὶ 


ὁ Θεός. Ἐν γὰρ τοῖς ποιήμλτι τῶν τοιούτων χαὶ “1. 
ἁπλῶς πόρενομένων, ἤγουν βιούντων xal πεποιβ- 
τως πολιτενομένων, εὑρίσχονται λευχὰ xat τὰ ipa 
τια ἐν παντὶ χαιρῷ, ἔγουν αἱ ἀγαθαὶ χαὶ φωτοε-δε:: 
πράξεις, xal μηδέ ποτε χαθνατεροῦν τὸ ἔλαεον iz. 
τῆς χεφαλῇ: αὑτῶν. Κιχρῶντες γὰρ αὐτοὶ cei; tv 
ócéct , zat τῷ Θεῷ δανείζοντες, τοῦ παναγίου Π1.:.- 


τὴν χάριν περιέπουσαν τὴν σφῶν κεφαλὴν xai -΄. 


Ὃ δὲ λόγος τῆς ἀναγωγῆς εἰς ὑψηλοτέραν υ-: 
διδάζει διάνοιαν, εἰσηγούμενος νοεῖν τὸν oüpi.* 
ἄρτον xal μυστιχὸν, τὸν Ex toU οὐρανοῦ κα-ταῦ:--. 


D ter oblectari : sed vesti splendide vitam veluti ον". 


lam et αὖ omnibus sordibus liberam compa: 
(Tom. I, De ador. in sp. et cerit. lib. xiv, pag. 5i 

ldem igitur et de olei sive unguenti usu , qv.- 
assiduum vul esse , recte sentie us : ut. baec ve 
borum illoruin sit vis, quemadmodum qui corpo. 5 
voluptatibus serviunt , oleu bal-ame caput. αι. 
in deliciis haben!, sic homini caelestia perseque ^ 
cura esse opuriere, ut meus ejus sSuove aliqu! 
semper et Deo jucundum spiret- Sumpia autem s.- 
militudu est ἃ conviviis Hlebrzorum et. omnium 
Orientalium, quos delibuto capillo accumberc s«.- 
tos novimus. Eo pertinent illa Domini nostri dici 
Oleo caput meum non unxisti (Luc. vi, 46); et : Ta 
aulem cum jzjunas, unge caput tium (Math. vi, t7 
tum quod Maria Magdalene fecit: quz in dome Ὁ 
monis leprosi super caput Jesu recombentis z1a- 
bastrum unguenti. pretiosi effugit (Mauh. xus. ἢ 
De bis, si vacat , lege Friler. Bucherum in An: 
evang. in Math, c, 3x1, ὃ 55. 


Ὁ K("-U ow "7" € w 


1073 


IN ECCLESIASTEN. — LIB. VIII. 


1074 


xai διδόντα τῷ χόσμῳ ζωὴν" xal μέντοι τὸν νοητὸν A mundo: et. spiritale item vinum bibere in corde 


οἶνον πίνειν ἐν ἀγαθῇ χαρδίᾳ, δηλονότι τὸν ix τῆς 
πλενρᾶς τῆς ἀληθινῆς ἀμπέλου βλύσαντα κατὰ τὸν 
χαιρὸν τοῦ ζωηφόρον πάθους. Περὶ ὧν φησι τὸ τῆς 
σιυυτηρίας ἡμῶν Εὐαγγέλιον, « Καὶ λαδὼν τὸν ἄρτων, 
εὐλόγησεν ὁ Ἰησοῦς, καὶ εἶπεν τοῖς ἁγίοις αὐτοῦ 
μαθηταῖς καὶ ἀποστόλοις, Λάδετε, φάγετε, τοῦτό ἐστι 
τὸ σῶμά μου τὸ ὑπὲρ ὑμῶν χλώμενον εἰς ἄφεσιν 
ἀμσρτιῶν" ὡσαύτως καὶ τὸ ποτήριον, xal cime " 
liz:ze ἐξ αὐτοῦ πάντες, τοῦτό ἔστι τὸ αἷμά μου τὸ 
τὴν Καινῆς Διαθήχης, τὸ ὑπὲρ ὑμῶν xal πολλῶν ἐχ- 
χυνόμενον εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν. » Οἱ γὰρ τὸν τοιοῦ- 
τῶν ἄστον ἐσθίονχες xaX πίνοντες τὸν μυστιχὸὺν οἶνον, 
ἀγαθύνονται τῷ ὄντι xoi χατευφραίνονται, xal 
μονονουχὶ βοῶσιν, « "Ἔδωχας εὐφροσύνην εἰς τὴν 


bono, illud scilicet, quod e latere profluit verz vi- 
tis sub salatiferz Passionis tempus (57). De quibus 
3it salutis nostrze Evangelium: « Et cum accepisset 
Jesus panem, ac henedixisset, dixu sanctis disci- 
pulis et apastolis suis: Accipite, manducate, hoc 
est corpus meum, quod pro vobis frangitur in re- 
missionem peccatorum ; similiter et calicem, et 
dixit: Bibite ex eo o:nes, hic est sanguis meus 
Novi Testamenti, qui pro vohis et mnltis effunditur 
in remissionem peccatorum (58). » Qu enim liunc 
pauem manducant, et mysticum bibunt. vinum, 1:8- 
lantur revera eli exsultant, atque inclamare pos- 
sunt: « Dedisti letitiam in cor nostrum **, » Porro 
hunc, ut arbitror, panem atque hoc vinum in Pro- 


xac8lav ἡμῶν. » Οἶμαι δὲ, τὸν τοιοῦτον ἄρτον xat B verbiorum quoque libro designavit Dei sapientia 


τὸν τοιοῦτον οἶνον xàv τῇ Παροιμιαχῇ βίδλῳ δεδή- 
λωχεν ἡ ἐνυπόστατος σοφία τοῦ θεοῦ, Χριστὸς ὁ 
Suthp ἡμῶν, λέγουσα, « "EX0cxe, φάγετε τὸν ἐμὸν 
ἄρτον, καὶ πίετε οἶνον ὅν χεχέραχα ὑμῖν" » τὴν 
μυοτιχὴν αἰνιττόμενος τοῦ Λόγου μετάληψιν. Τῶν 
γὰρ ἀξίως αὐτῆς μετεχόντων ἐν παντὶ χαιρῷ χαὶ τὰ 
ἱμάτια, ἤγουν τὰ ἔργα τοῦ φωτὸς, εὑρίσχονται λευχὰ 
χαγάπερ τὸ φῶς " χαθώς φησι xàv τοῖς Εὐαγγελίοις 
ὁ Κύριος " « Οὕτως λαμψάτω τὸ φῶς ὑμῶν ἔμπρο- 
σύεν τῶν ἀνθρώπων, ὅπως ἴδωσι τὰ χαλὰ ὑμῶν 
ἔργα, καὶ δοξάσωσι τὸν Πατέρα ὑμῶν τὸν ἐν τοῖς 
οὐρανοῖς. » ᾿Αλλὰ xal τὸ ἔλαιον ἐπὶ τῆς χεφολῆς 
αὐτῶν εὕρηται διηνεχῶς ἐπιπολάζον᾽ ἦτοι τὸ 


per se ipsa subsistens, Christus Servator noster, 
cum ait: « Venite, comedite paneni meum, et bi- 
bite vinum, quod miscui vobis (59): » mysticam in- 
dicans Verbi participationem. 994 Ad quos eni:u 
haec pro dignitate pertineat, eorum omni tempore 
vestimenta, sive lucis opera, non minus, quam lux 
candida inveniuntur, quemadmodum et in Evangeliis 
Dominus ait: « Sic luceat lux vestra coram homini- 
bus, ut. videant opera vestra bona, et glorificent 
Patrem vestrum, qui in ccelis est **. » Quin et oleum 
in capite eorum perpetuo redundare videbitur, 
Spiritus nempe veritatis, qui protegat, οἱ ab omni 
peccati injuria vindicet. Ait deinde E; clesiastes : 


Πνεῦμα τῆς ἀληθείας περιέπον καὶ πάτης ἁμαρτητιχῆς ἐξαιρούμενον ἐπηρείας. Εἶτά φησιν ὁ Ἐχχλησιαστῆς * 
Καὶ ἴδε ζωὴν μετὰ γυναικὸς ἧς ἠγάπησας πά- c γεμβ. 9. Εἰ vide vitam cum. muliere, quam dile- 


σις τὰς ἡμέρας τῆς ζωῆς ματαιότητός cov, al 
ἐδήύθησάν σοι ὑπὸ τὸν ἥλιον" ὅτι αὐτὸ μερίς oov 
ἐν τῇ ζωῇ σου, καὶ ἐν τῷ μόχθῳ σου, ᾧ σὺ προ- 
δειιόχθησας ὑπὸ τὸν ἤινϊιον. 

Παραχελευσάμενος προσεχῶς ἐσθίειν τὸν ἄρτον, 
xal πίνειν ἐν ἀπλότητι χαρδίας τὸν οἶνον, xai μὴ 


δὲ Psal. iv, 7, ** Mauh. v, 16. 


(57) Hzc ipsa animo volvisse Salomon, cum ista 
scriberet, Olympiodoro etiam visum erat, qui de 
illo sic est locutus : Καὶ εὐδοχεῖΐ xat συγχαίρει τοῖς 
^ne Ἐχχλησίας movjuaow* nempe Et favet et plau- 
dit mysteriis Ecclesie. (in Auct. Duc. p. 6059 D). 
Quit totum hunc locum prior occupaverat Cyrillus 
llierosolgmitanus in Catechesi mystagogica 1v, de 
corpore et »anguine Jesu Christi, n. ἃ : Διὰ τοῦτο, 
ioquit, xa ὁ Σολομλὼν ταύτην αἰνιττύμενος τὴν yá- 
piv, ἐν τῷ Ἐχχλησιαστῇ λέγει" Δεῦρο, gdye ἐν &6- 
ψροσύνῃ τὸν ἄρτον cov (τὸν πνευματιχὺν ἄρτον, 
Δεῦρο, χαλεῖ τὴν σωτήριον xat μαχαριοποιὸν χλῇσιν). 
Kal πίε τὸν οἶνόν σον ἐν καρδίᾳ ἀγαθῇ (τὸν 
κιρυματιχὸν οἶνον), hal διαιον ὑπὲρ κεςαλῆς σου 
ἐκχεισψω, (δρᾶ; αὑτὸν χαὶ τὸ μυστιχὸν αἰνιττόμε- 
vov χρίσμα") Καὶ διὰ παντὸς ἔστω σου τὰ ἱμάτια 
Asv«à, ὅτι εὐδόχησε Κύριος τὰ ποιήματά σου. 
Ἡρὶν γὰρ προσέλθῃς τῇ χάριτι. ματαιότης patato- 
τήτων ἣν τὰ ποιήματά σου. ᾿Αποδυσάμενον δὲ τὰ 
παλαιὰ ἱμάτια, χαὶ ἐνδυσάμενον τὰ πνευματιχῶς 
λευχὸ, “ρἢ λευχειμονεῖν διαπαντός. Οὐ πάντως τοῦτο 
λέγομευ, ὅτι σε δεῖ λευχὰ ἱμάτια προδεῦλῃ σθαι ἀεί 
ὁλλὰ τὰ ὄντως λευχὰ xal λαμπρὰ xat πνευματιχὰ 
δναγχαϊόν ἔστι περιδεθλῃσθαι, ἵνα λέγη: κατὰ τὸν 
μαχάριον Ἡταῖχν" Αγιμμιάσθω ἡ ψυχὴ μου ἐπὶ 
τῳ Ανρίῳ" ἐνδέυσε γὰρ μὲ Ἱμάτιον" Cocn ἰοὺ, 


αἰδ'ὶ omnibus diebus vite vanitatis twe, qui dali 
sunt tibi sub sole : quia hoc est pars tua in vita (ua, 
el in labore tuo, quo jam iu laborasti sub sole (40). 


Hlortatus modo, ut panem edas , et vinum bibas 
in simplicitate cordis, neve ad (lexuosas ratioci- 


xal χιτῶνα εὑ: ροσύγης περιέθηκέ μοι. Id est: 
Idcirco et Salomon eam gratium in Ecclesiaste signi- 
βίης ait: Veni, comede in. Letilia. panem tuum 
(spiritalen panem. Veni : salutari nempe et quce 
beatos facit vocatione vocal) ; el bibe vinum tuum 
in corée Llono (spiritale viuum); et oleum super 
caput tuum effundatur. (Videsne quomodo etiam 
mysiicam. unctionem designet?) EL omni tempore 
sint tua vestimenta candida, quia Deo accepta sunt 


D opera tua. Prius enim quam αὐ gratiam accederes, 


vanitas. vanitatum erani opera (uu : poslquam vero 
exuisti velera veslimenta , et ea qua sunt. spiritali 
modo candida indwisti , semper te candidis vestitum 
esse oportet. Non hoc dicimus, albis te vestibus sem- 
p:r indutum. ease oportere : sed que vere albe suit 
ei splendide el spiritales , his necesse esse , ut indu. 
(us ais. Quo beati Isaie usurpare verba possis : Ex- 
sultet anima mea in Domino ; induit enim mc ve- 
stimento salutaris, et tunicam lztiti:? circeumposuit 
mihi. (/sa. μαι, 10.) 

(38) Matth. xxvi, 20. Sed quidam. Jiscrepaut, 
ut superius lib. it, καὶ 12; et lib. 1v, $ 4. 

(59) Prov. ix, 9, superius lib. n, $ 05. 

(4U) Sed apud LXX leges... Πάσας τὰς ἡμέρας 
vc ματαιότητός σου τὰς δωθείσας σοι... εἰ ἐν τῳ 
μόχθῳ σου, ᾧ σὺ μοχθεῖς ὑπὸ τὸν ἥλιον. 


πσακιν» &dà dA e id " σὰ τ ἀνὰ c CN c ERN a ua a MM 


"uc S. GREG: AH. AGRIGENTIM 'N 


-χ δα eA €:5.i 22 smod νοι Coeci. εἰ À ταρςχ: τε ε τὸς. τὸν: τὸ: τῶΤτιν ATTI. TE22—. 


£o 3,.-594* UICe€ 4’, 8:ὃὲ “ΗΠ, .2 Sem v ,52 3 
2S] n38.34datiox« o νι: αἰ .2 eW69 v IE 
so £o... $ Ae €.4o34qee&mxuc Bprorscé ali mcab . 6i 
2l. EUÓ se gala, “8.52 Ct m Θ ji» ED, M ΟΣ- 
X4 £c» Lot, €; δέ: τ N24 eu bo we es 
na. $-5*-., (2...:.:Ὸ € Δ.) ΣΡ Ὁ 8 $E 
à A 15.5 ζυὶεῖ Aia Óc Cris cy Sis pea, € εδῖ- 
^L τον: μευ cat s € xanut QUAD Vauspst 
Lo ouai fp0€o03 lelnáacLjel à2ofpavi Pars 
(ar bono κἰ dad gáà €; .[—1^ enum ea 
cade L.S netora ( ἡ. Baar Lruier τες, d.c, 
εἰ οὐκ, δ vua Los. εἰ va uiis dios 605229- 
τῷ i6 laLam veto t^i ἢ δὰ of Lilo ἐπ zIe 6 2: 
Yas.taiea aon Vue alpesass τὰ: 2: τὸ εἰ 
(Oft.Veé£f»iób*1I Brolii.gn.^ie , de 3r. ru ovoDi2:uwn 
L'AI B^naFWin: Οὐ qua yc jef-ax Boa €x n--li- 
ε΄... qua am eLreu»:05€ »J «8 an tà» vcl«e a 
ecla, lur, 9925 que a1 pcccatum aiiocaut, Ast 


é cmd: 


223 Xxn-..l4 ΣΣ- σι £p: v.i A iaie 


τς. « UL χοῦ. kt τὸν £L. 2- 


5Ξ ἐκ χπὸ LIV.» x3T σὐςτὶ,- 


. 
a" 
wi 
[.] 
LE 
* 
3 
b 
"- 
-- 
$e 
* 


Co» v. malva XlTT.. € Z2lY3 di- 


2:» X1: “Ξοιτοσ πῆ. χα: a£72 5684. I 


P 
ἐ τς τ, ÉVLnooe6w Teens 


“ἢ 
ν 
: 


- e μὰ v 24... «4 -.- 
pi^ zs 2222:T7*-£2; 0,» ue '. vl. 
&.$--5 ἔχ ce ἀποητιξς σατο ι:σῖζοῖν τ, 


27573 


£15.2iíx; Ei τττι" 


j vil. 


Vrns. 10. Omnia qua inrenerit manus 'na 5e-ere, 
j 7021 tirius ina, [cc : quia om est opus, el cogitu'io, 
es iCienlia, eb sapiea ia in. iaferno , q Φ Με tudes 
). uc $2). 

$ zregium vilae honinu:s insti: otiTeto a^ 8 op ^- 
'. m cons:liarium se prodit. E. cie-tact--. A δ teni- 
ι US €Lim SUiS inco'pal x vitP et ἃ pe (310, q.an- 
(1m feri potest, aliene neas preporit, ac Lil 
eorom quz bumana natura p Gre poss t, r.-zli- 
2»3wium esse docet, n-c quicquam przterntt-n- 
cun eorum quz Deo gr.ila. sutt, εἰ ad henorem 
(47$ atque 2.1 divinazum Ll cum ob-ervantiam con- 
éncunt; verum. δὲ cui sel bh:evis ten poris otiu:n 
íasr90gr ad. hymnorum cantum et olbsecrationes, 
τ}: 2j mediotionem  contimnplationemque rerum 
( d es'ium, atque ad temperantiam et j-juniam, sive 
("ortunam ciborum mul:crum ac variorum de- 
cactionem , vel 4. inisericordiam εἰ lar, itat. in 
ga inopes et men-iicos, vel ad justitie. coguitio- 
nem ae manifestiorem τοῦ 2.15 illustrationem, vcl 
4d ealamitosorum solatium, et patrccinium eorum 
qui ab judicibus perversis et a dynastis immitibus 
4866 inbumanis injus:a patiuntur; hec omnia, 
« Pteraque his similia, qu» in virtutis choro recen- 
-entür, sine mora et toto anüino susciplena esse : 
«um prasens utique tempus ad Lona et honesta 
peragenda idoneum sit, futurum vero mullum 
abeuntibus det locam , ut tale aliquid prestare 
possiut. Quod declaravit, cum addidit : « Quia non 
est opus, εἰ cogitatio, et scientia, eL sapientia in 


95 (τη. 11, 48. *'ibid. 921. 


(41) Iliud i£ refert Noster ad maritalia jura et 
«enjugalem societatem : omnino recte ; idem enim 
liebrzris sitam videre, ac vitam jucunde traducere; 

»"emadmodum alibi legimus : Videre somnum, vi- 

* bonum ct siwilia; ubi videre est frui. ltaque 


llir:a éca ἂν £6, ἡ χε! ccv τεῦ s 0x 
ὡς f; Cr" nc σευ, Xe c0 ἔτι eve ἔςτι zc x 
xni lev cu cxa. voco xai cczíia ér M oc 
cC x7&66c74 xL 


- 


* £P . * * . .* 
AvatL EOTT*RILRQ χαὶ 22252 22046524 |L90UL 
- - - Ed € . - 

πῇ OI03 i64 ἀπο, 4 Ἔχχντ σις 


ἀχαταυν στὴν Ὑι ΧΧῸῚ τῷ, Σου Στὸν ἀνλμλρτί το τ 


-À 4o. «ὦ - 6 - , - - - . - *, o- 
&LIfIA, ὉΠΌΤΙΟΣΤΕ τοῦς J2p2XT522g τοῖς ETISL 
* - κα s - 


x1: €:012x:: uz2i9 τῶν εἰς Clvapgi. RoPce Tdi τς 
σεως ἀντχόντων XK122)517:,:20211, X3; Z3530.5 72x23 
πῶν 3.61 ruri τῷ Θεῷ x3: τυντελοίντων εἰ: Ut 
αὑτοῦ χαὶ τῶν θείω, ἐντολῶ», AILES. doi 
χὰ» τοὺς μιγολ, εὔὴτ τὸς Tyalho εἰς Qe 
π223:.γ}, X34 πρὸς ὙξΞῦσι»ν χα: ὅτα pizw τῷ D 
χαὶ wv, xzi πρὸς ἔγχράτειαν xal ντστεῖσν, T 
πολλῶν x3: δ: πτήχων σιτίων i xatpey ám Y 
TA hrAaezoóT4 xí Óugevte xai διάδυτν τῇ 
πρὸς τοὺς ἔνζε:ῖ; χαὶ πένττας χαὶ πτωχοὺς V 
πρὸς χρίπον διχατοτῦτς xai τῆς ἀλτθείας ἀρ᾿" 
λοτέραν φιυέρωτιν - xi» πρὸς τὴν τῶν ἀξ'χ᾽.- 
νων xil Ξαραλήτως παχόσπων ὑπὸ τινῶν ἦχρ."- 
χριτῶν ἣ δυναστῶν ἀτυμπιλζῶν xal ἀνελετμ'" 
ἀντίλτι ιν xil πριστατίαν, κάντα ταῦτα μετὰ τ΄ 
ἄλλων τῶν παραπλητίως τούτοις tl; τὴν x3:)05 
“παραλαμδανημένων zT; ἄρεττε, ἀνυπερθέτω: di 
μετὰ προθυμίας ámioni^ ὡς τοῦ περόντο;ς ΧΙ" 
τῆς ἐργασίας ὑπάρχοντος τῶν ἀγαϑῶν χαὶ x^ 
τοῦ ἐξ μετ᾽ αὐτὸν ἔτιστα χώραν (vow τοῖς 37 
οχομένοις τοιοῦτόν τι δρᾶν. Ὅπερ ἐνέφηνεν 60^ 
€ Ὅτι οὐχ ἔστι ποίτια xai λογισμὸς xat γνῶσι; B 


Symmachus locum hunc reddi Hit ᾿Ὰ πόλασσον τοῖοι 

e! Latinus inierp.es : Perfraere vig cum 83^ 

quam dilizis. . wLoded 
(43, AL LXX habent... ὅπου σὺ roptvm 5X 


1071 


IN ECCLESIASTEN. — LIB. VIII. 


1018 


σοφία £v ἄδῃ, ὅπου σὺ ποοεύτῃ ExsT* » οὐχ ὡς &ro- A inferno, quo tu vadcs illuc; » haud quia anima 


ϑεμένης xal παντελῶς ἀποδαλλομένης τοὺς ἐμφύτους 
λογισμοὺς τῆς ψυχῆς χαὶ τὴν οὐσιώδη γνῶσίν τε χαὶ 
σοφίαν, ἀλλ᾽ ὡς οὐδαμῶς δυναμένης μετὰ τὴν ἀπο- 
ξίωσιν τὴν ἐνταῦθα ἐξομολόγησιν ποιεῖσθαι τῶν ὧν- 
περ μετὰ τοῦ σώματος ἐπλημμέλησε, xal τὴν ἐπανά- 
λτψιν τῶν κρειττόνων xal συμφερόντων. Τὸ γὰρ 
συναμφότερόν ἔστιν ὁ ἄνθρωπος, ἡ ψυχὴ δηλαδὴ καὶ 
τὸ σῶμα, xal πᾶν χατόρθωμα xaX πλημμέλημα διὰ 
τῶν ἀμφοτέρων ἐνταῦ9α γινομένων, παρ᾽ ἑχατέρου 
καὶ τὴν ἴασιν δέχεσθαι πέφυχε. Κἂν δόξῃ δέ τις 
προβαλέσθαι τὰς ἀσεδεῖς xal πονηρὰς ἐνθυμήσεις, 
&iz διὰ μόνον ἐνεργεῖσθαι τῶν λογιχῶν δυνάμεων τῆς 
ψυχῆ, μηδαμῶς ἐπιχοινωνοῦντος τοῦ σώματος, ὡς 
κἡ mo πρὸς πρᾶξιν ἐχδεδηχυίας * ἀλλ᾽ οὖν συνεζευγ- 
μένη τῷ σώματι, διὰ τῆς 
ταύτας ὠδίνησεν. 

Οὐχ ἔστιν οὖν, «Ev. τῷ ἄδῃ σοφία xaX γνῶσις xol 
λογισμὸς, ὅπου σὺ πορεύσῃ ἐχεῖ, , δηλονότι. πρὸς 
ἐπανόρδωσιν xai βελτίωσιν. Καὶ διὰ τοῦτο παρ- 
εγγυᾶται μηδὲν τῶν λυσιτελῶν χαὶ ψυχῆς σωστιχῶν 
ἐν τῷ παρόντι βίῳ παραδλέπειν xol παρορᾶν, 
ἀλλὰ πάτῃ δυνάμει χαρπαλίμως ποιεῖν. Εἶτά φη- 
σιν" 


Ξτ΄ αὑτοῦ συναφείας xal Β 


deponat et omnino exuat insitas cogitationes aut 
cognitionem et sapientiam nature propriam, sed 
quol, postquam hinc e vita excessit, non jam 
eorum qui cum corpore admisit, criminum con- 
fessionem peragere possit, nec se ad, honesta atque 
utilia referre. Est enim homo utrumque conjunc- 
(ám, anima scilicet atque corpus, et cum omne 
facinus ac scelus, dum hic 226 simul degunt, ab 
utroque sit, utrumque item sanitatem recipere ne- 
cesse est. Nisi quod objiciendas quis censeat impias 
rnalasque cogitationes, velut quie solis anima fa- 
culiatibus — perficiantur , cui nulla cum corpore 
communio tum sit, quod ad facinus ipsum non- 
dum pervenerit. Verum quia corpori egnjuncia est, 
θὰ quoque non sine ejusdem commercio pepe- 
rit (45). 

Non est igitur « in inferno sapientia, et scientia, 
et cogitatio, quo tu vades illuc, » id est ad correcetio- 
nem atque profectum, ac propterea hortatur ut, 
re nulla quz utilis et salutaris animae sit, dum vi- 
vimus, neglecta aut contempta, illud matureatque 
omni contentione urgeamus. Addit deinde; 


$8 IX. 


᾿Επέστρενψα, καὶ εἶδον ὑπ τὸν ἥϊζϊιον, ὅτι ob 
τοῖς κούφοις ὁ δρόμος. καὶ οὐ τοῖς δυνατοῖς ὃ 
πόλεμος. xal γε οὐ τῷ σο:ῷ ὁ ἄρτος " xal γε οὐ 
τοῖς συνετοῖς πιοῦτος, καί γε οὗ τοῖς γι ώσχου- 
σι γάρις " ὅτι καιρὸς καὶ ἀπάντημα συναντήσε- 
ται τοῖς πᾶσιν αὑτοῖς. "Ori οὖκ ἔγνω ὁ ἄνθρωπος 
τὸν χαιρὸν αὑτοῦ. Ὡς οἱ ἰχθύες οἱ θηρευόάμεγοι 
ἐν ἀμ»ιδιήστρῳ κακῷ, καὶ ὡς Cgrea τὰ θηρευό- 
μενα £v παγίδι, ὡς αὑτὰ παγιδεύονται οἱ υἱοὶ 
τεῦ ἀνθρώπου ἐν καιρῷ πονηρῷ, ὅταν ἐπιπέσῃ 
ἐπ᾿ αὐτοὺς ἄφνω. 

1120εν ἐπιστρέψαι qna3lv;' Ex τῶν περιστοιχιζουσῶν 
αὐτὸν φροντίδων xai μεριμνῶν πολλῶν xal παντοδα- 
1:59, ὡς βασιλέα καὶ χριτὴν καὶ χυδερνήτην τῆς ἐγ- 
κιχ:ιριαμένης αὐτῷ θεόθεν μεγάλης ὀλχάδος τοῦ 
δυταριθιλῆτον πλήθους τῶν Ἰσραηλιτῶν. Εἰχὸς γὰρ 
ἐν αὐτῷ ταῖς ἀναφυομέναις ἀσχολεῖσθαι διοιχήτεσι 
τὸς βασιλικῆς προμηθείας. Ἐντεῦθεν οὖν ἐπιστρέ- 


Vrns. 12. Converti me, et vidi sub. sole, quo- 
niaw non est velocibus cursus, nec potentibus pre- 
lium, nec quidem sapienti panis , nec quidem intelli- 
gentibus divilim, nec quidem scientibus gratia, quo- 
niam tempus εἰ eventus occurret omnibus illis. Quia 
nescit homo tempus suum. (Quasi pisces, qui tenen- 
tur ín retiaculo malo, εἰ sicul volucres, qu& capiun- 
tur. in laqueo : sicut. ea. illagueantur | filii. hominis 


in tempore malo , cum ceciderit super ipsos sw 
bito (54), 


Unde tandem se conversum ait? À curis nempe, 
quibus circumseptus erat, negotiisque multis ac 
variis ; quippe qui rex et judex et rector creditam 
sibi divinitus immensi Israelitarum populi navim 
moderabatur. Eum enim oborientibus regie pro- 
videntiz curis distineri oportebat. Minc igitur con- 
versus, inquit, sive presentium atque occurren- 


Ψψας, φησὶν, ἀντὶ τοῦ, προχειμένων καὶ προσδλεπομέ- D tium rerum occupatione posthabita, ad rei propo» 


νων πραγμάτων τὴν ἀσχολίαν χαταλιπὼν, ἀνθείλχυ - 
ca πρὸς τὴν προχειμένην θεωρίαν τὸν νοῦν, καὶ 
εἴην, δτιλονότι τοῖς νοεροῖ; ὀφθαλμοῖς, ὡς οὐχὶ πᾶ; ὁ 
γοώμενος ὠχυτάτοις ποδὶ, xal πρὸς σύντονον Χαὶ 
χουφοτάτην πορεία» ἄγαν εὐφυῶς ἔχων, τῆς νίχης τὸ 
βραδεῖον ἀπείηφε. Πολλάχις γὰρ διολισθήσας ἣ 
αυμποδισηεὶς, ἥττων ἀπεφάνθη τῶν ἀντιπάλων. 
Ἀλλ᾽ οὐδὲ τοῖς ἀλχιμωτάτοις ὁ πόλεμος χατορθοῦ- 
σθαΐί πὼς πέφυχε" καὶ τὴν χχτὰ τῶν ἐναντίων xat 
πολεμίων ἡ φυσιχὴ δυναστεία ἐπικράτειαν προεξένη- 


(4$) Ἐπανατέλλουσι γὰρ, inquit Basilius (in ps:d. 
, 1), λογισμοὶ πονηροὶ ix τῶν παθῶν τῆς σαρχὸς 
ταῖς Ψυχαῖς ἡμῶν ἐντιχτόμενοι, dd est: Oriuntur 
enim praed cogiiationes e. carnis affectibus, et ani- 


sitze contemplationem animum adduxi, ac vidi, 
mentis ulique oculis, non unumquemque , cui ve- 
locissimi sint pedes, et habitus corporis ad conci- 
tatum pernicemque cursum aptissimus , victoriz 
laurea potiri ; sepe enim prolapsus aut impeditus, 
4297 inferior adversariis est renuntiatus ; quin et 
robustissirais quibusque uon semper bellum succe- 
dere e sententia; nec natura vires, vel'si superio- 
Tcs essent, contra hostes pugnantes semper va- 
luisse. Aliquando enim potentes ab imbecillioribus 


mis nostris ingenerantur.. : 

(44) Olymp..... καΐγε οὐ τοῖς σοφοῖς ὁ ἄρτος... 
ὡς αὕτυς. παγιδεύονται οἱ υἱοὶ τοῦ ἀνθρώπου εἰς 
χαιοὴν πονηρὸν, ὅταν ἐμπέσῃ ἐπ᾽ αὐτοὺς ἄφνω. 


1.:} 


S. GRECORII ACRIGENTINI p 


οὐ owe bunuifaws victi superalique sunt; qauem- Α 3cv. Ἕνίοτε γὰρ ὑπὸ τῶν ἀσθενεστέρων xol zin 


i vofum Daávij puer wststur, qui de Goiiace 
Ξ ἃ ἰὸ [gtriumphavit: ε Non. enim ἰὼ fortituJ: 
6115. voluntatem hoberit, nec in tibiis viri benepla- 
c« tam est ei; sed beneplacitum est Domino super 
| mentes eum, et in eis, qui. speraal saper miseri- 
cordia ejus (11"),» ut ipse Daxi-l aos docuit. 


Quid vero de 3limentis quis dixerit, quae qz 
t: !ie maturze debentur, de pane «ει ἰδὲ ac id geuus 
ceteris? Nam doctis e sap.enübas ρίας δι σία τι 
ἐπε. quàm idis qui e contrario. sapientia carent? 
Atqui man:festum est, ara:oritas et maatcis, apad 
q'0S Ee Suspicio Qquilem ulla sapertize(est, mee 
p:nem defai:se mec cxterecum {011 ἃ. 4.00} 
3 ene ΤΙΣ 521: 95 essel : quemcdirol.m et rei qu.5 
τα 2d noi. in seats τ}. perverisz2nt, secas 
T? opecuenbius, ἀντι» srpe ἃ onjcerznt. deze- 
Cox (Ὁ Yinb δι τα «1 τῶῖέξς (un οὐ Ὁ scuim 
αἱ sz. "abf δὲ ργχεῖληῖ νὰ ὧν ἡ .χλρ΄, des 
eciai9wpe pos;lnataln et.ax 5:5ϊ, wt 35 σι; "5 ed 
iPn^wcersuw nmna.us ba-n ere τοῖς δι΄. M3 
«ὩΣ qui Uvibicim iàocuiricz: τοὶ Dez €vIc|d- 
0| τὸ ρ χει ζηϊ, eet300 5. TIOST τ Σεῖς alfgel τῷ 

νὰ Σ πον Nom δὲ συ γασε τε τι τὰ τὐ- 
ὦ ἐξ πιτι τς ἂὧκ Κἰπβ τὶ δὲ don. zi Ὁ COa- 
Cis vis ler pas Ura2sUo Ja vero euc Sec et «ca de 
eiui? « Qna pren,. ἐς exezlss 
Φιτεττι CIL ἴτας dL 5. P UID ρας (d €Yen'2:8 2 Φιόξ- 
HQT3 MI σα σε (Ob ἔα ἼΣΟΙ ΤῊΣ ÓÉLEu3ili- 
ἐξ Οὐσ ;:: s doe car 5 s ἔχε, w73s ὶ.» (rte 
τυ", € «quo D “1 πὐξι τι c3 ἐξ iT ΜΣ 12 sra pe- 
ex: peces U. ν τος € quce etd.atn 
alice ἐπεί Σὲ ὡς dof^3 60233 . ἐξ ἐδ WeCCO(* 
ἐς τ) pr ecerem o ios egg bNalans ἐν :2- 
€ X δὲ αὶ £RenDeobpe qe8 aset D. 


1 ᾿ 
ς΄. ς 


249) 5ὲ vero pco 39 hrcemem cx ijs 
€» πὶ Capí£z$ (5i ΒΑΘ ΣΤ, C38:3NB qp 31:33 
if:rre wsmmRES. Bare melos esse vlDOVnetwn. q.are 

* iet i. 7. "I Rz « 

4V* Puce, UC Deu ni ainoPPXY 


Δ: ouo oNMeeerx(3ces4hs.0 Bo bf7e0s) 
DANCER 2 Cp us Pefoczoc*Y E an cir evt 3e 
ecc$mUNO ον δι cst lxi qexNES VC ard IC ÀAiTI 
“ις ἀἄπρ mU τ $204 DI 15$ ROS τος εἰς * 
ς ἂς XX στ Io RÓo occi δὲ e.c). 

hom LMELÍDE O: Àí(C 6f 1414 OSRLCR acto cons. 

ΓΕ παι £X LUNT$. 029 e» Atte 29 - 
ODXRGLlL m iL .ττὐἰῷἃ ΩΣ à σόν SZ 
FTYilm39 m4 τεσ Iv iila ax. 

τῷ ὡς Στ ἧκσι .τ-ὸ: τοῦ IlL— ταν; ττξξ- 

£o0TUSRAS τῶτε τ $2:37X. πε. τιάξ τς TE 


ὄπ Γ 2 
i ἐξισῶττιξ τὸῊἠ τῖοι 0:0: TIL an- 
τόσος ἐσέ τὸ πὸ ] x 
- - 7 - op -- - * - -- - 
- dus 1... dà 6577 77 Bj rf i1 
z- L. 4 * - 
Ager. Tm4dR τοὰὺξτς πιττᾶυ XX anazlió rina 


— TICpREÓ4Be CHI ΤΣ ΠΣ 
SWIrw. il τὸὺὴι το." RJ 
τας. ἘΣ. L7 alc τ: τσ fq 
É τ στ τεσσ Town τὶ χε Affe 
z2. £- 2$ qucm Xe 

"hc Los bg cj2ix (uuo 
477 MERE ΣΝ 60 07 (30 Pon. 


Wd oT WKhreenumn. 5.574. ΠΣ do 


-— 
* «4 


cin à δυνχοὺὶ χατιπλλεμυνθέντε; x3* varices; 
E22:5Trz3w- ὡς Δαρτυρεῖ 16:3 6 r3]; ovii 
21:35 τροπυτάπεις. « Οὐ γὰρ ἂν τί $- vao τὸ 
ἔππου Ü:nrczt. οΟὐξὲ ἐν ταῖς χυΐμσις τοῦ 1&0: : 
ὑδοχεὶῖ Βύριο; ἐν tul; eu: lx 
κως χαὶ bs τοῖς ἐλπίζουσιν EzxX τὸ ἔλεος: $7252, 9i» 


LE 


τ περὶ ten ἔτ᾽ Exi: bio re 
χιΞξυστταξιον τῷὸ 2222: τοῦφο, ἄρτου 2: 1. ssa 
"Api ys τοῖς Toà.il's τ 
Cul. XTXXIXAT σεν τ ando $ wn Pus 
ἀτίτοες : ARM εὔξτλον, ὡς tu. 396731: X1: v1.-. 

ὩΣ: Ὡς X3: Bora Ἐν σὐΞς ὑπῶλτῖν, ἔχετ. ὃ- 
L5» Laer xxi. τῖς ΣΟΤΣΤΕΣ 
TQz-c xb τοῖς: Ew» οὐδε ιν Tonic 
2-1z2:1 συ κέξειας, ἀλλ᾽ 62]. τος Ta AES, r1 tivm 
TOO ixX; ὁ niue 0: vis 3: x3* 7. 


te; 220773: X3. τ 


I.l€y?9. 


—— "M. 
. . 


.£25t7: x3 isiiecie 2f YTAXLD τοῦτον, 


.5 yas: cele 

προς t $e τς τ ξ χεν. yt 
TIO 2222304 X2. 375v 794 ARX554a27^25221 X1: σ᾿: 

*- - -- . i-e *- - ε. - 
Q:21:124. ΑἼΑΣ τῆς 5.44 τῊῆΤς T τ 7.1 β.:- C 
- * *^- - .:-€w $-- 
Φ ΡΞ MU TT I2TT. 7.47742 p1l-M EQ 2-0 
-2:1 7:20 2.»32754 9 zal i203 τῆς τς ὑπ’ 
—— κοι. o n -—1. e “-᾿ τ νῷ &-z-:2a δὲ: 
"—- wo mum —- -" - * - - - - iu^ 

ν - εν - -€-9 a * LI ἃ 
XYz. 4.2.4 tf(722.X X1. T5675 Inr He 

- - . - bd - . * 
al. colles τὸὰἜὰ ἐσ τττξα: Tij 3c 


τι: 23:101 
Xl:l342 TI TE20 Στ, P ΧΣι δὴν ἘΣ Σ΄ 
lio τὶ ς ξσ τῶν Ξε ει ττο τον ΣΙ: Q140— 
π ΣΙ: Xue lif zn -uSyTlI.Iu& 
ὧξν « ὦ x30 0C 


M» t. pt Σ I 
rii Ξιτιτνν. Xil ob τος ἔνε: τ΄. 


- - - - --- ὁ “ 
ἘΞῸΔ τὸ ido cr4T) τὴν 7215 τῆς Σ΄. τε, 
- R.LIGUuIl TX πὶ: X€IX-ZA^ II QT". 217-77 


"T€-ipn0) 8 4qpid! 


κω} quus ἢ 


φ΄ὺῖς διε (007 30 47 43 Kd. 
r5 0: “..» Lt. .Σ 

No 70 συ 0706 LE Ποῖ ΣῸ Φ Ὁ Σ 5.1 C 
, ΚΞ δι 4$ F3 fUr CITTREW 88 7: 1" 
Pir.bhebull Moi Lg γι .DWIXE: σπὲ;. "€ 
“« τ π T4 &t 6M o£ 1. πκε 2’. ὁ 
417"  Σ YLoi YT Σ 1" pua ΤΙΣ die 
líaab LTo. πες σεῖς Ὅσα Γ 1“. »C0 δεν επ re 
(1: p. L7. BITCBROXS τὰ OCPhEGE δ ΜΉΝ. δι Δ. ! 
* COEM mn 00 ἜΡῚΔ .LE. 

ἀν τροπὰς OD 474 oce 7» δ κῶν vt 
τα v9. ribs . ἔχ στο 4? 


»cb ot 


δι LI oc. σ ὶ ΤΊΣ 5. δὲ: 9 Δἴ ἘΟ ΣΌΣ. 
- - - - «^ 
- -—" € --- -— ὦ - —— ὦ» — - 
E ὡς ἃ - - a——— — ὦ € - ZR. 4 -—— 1- 

- -ϑ- T — ut . -—— l9 --7—9 4f 7 
- ^ mon hU - t. x €-- z. -— E «(ὖ ὑπ 0 —— 7 T 
A id -— - -——— - f ————  ——X — À—ÀÀ 
p τι a e :Φ ἃ. - ᾿ς Te £I - - --- m o——— Ὁ m “Ὁ 

l ᾿ : WEM - £2 
s - — - - -— -——— ὦ» - 
"T 04 ZZ73E4& i AZLC o DE Tu τς τος: 
-— *- i - - ΩΝ *. 
ξ ΕΙΣ ΞΟ ΣΣ τ 32 το τιν τς Ue b 


Ὁ 


€ 4t t^ f T) .. Tod € c 4 IA LE 


i H 
8/023 40D. Lb) aW. κὲ 27DRS S W&3€ 2 07, 
ει) - τι τῶι μῶρ. ὁ RcÍus C δἰ δ TW τ 
EST Q'DIZDUu a UNCOÁBÉE REIS 00847 


2.1 ἃ. ὃ. — d. ι. εἶ Eo 3. -- 


108] 


IN ECCLESIASTEN. — LiB. IX. 


1062 


ὡς Tuyx&yó pntat τἀναντία πολλάκις τοῖς υἱοῖς τῶν A filiis hominum sape contraria contingere permit- 


ἀνθρώπων, ἵνα μηδεὶς ἐπερειδόμενος xai προσελπί- 
vOv ἢ ταῖς ταχύτησι τῶν ἰδίων ποδῶν, ἣ ταῖς ἄλλαις 
τῶν βραχιόνων, ἢ τῇ περιουσίᾳ τῆς σοφίας ἣ 
συνέσεως ἣ γνώσεως, ὑπερόπτης εὑρεθείη xax xasa- 
φρονητὴς τῆς πρὸς τὸν ἴδιον ποιητὴν xol Θεὸν xal 
Δεσπότην προσνεύσεως χαὶ προσεδρείας χαὶ προσευ- 
χῆς καὶ δεήσεως, ἀλλὰ πάντες ἐπ᾽ αὐτὸν ἔχωσι τὰς 
ελπίδας, xal παρὰ τίς ἀγαθοπρεποῦς αὐτοῦ χαὶ φιλο 
αυθριύπου προνοίας ἑξαιτῶνται τὴν χατευόδωσιν καὶ 
τὴν ἀπολύτρωτιν xal σωτηρίαν xal νίχην κατὰ τῶν 
σφῶν ἀντιπάλων. Τούτου χάριν ἀπρόοπτον xal τοῦ 
θχνάτου τὴν ὥραν χονόμησε τοῖς ἀνθρώποις ὑπάρ- 
χειν ἵνα τῷ ἀσυμφανεῖ xal ἀδιαγνώστῳ τῆς ὥρας 
νήφωμεν ἀεὶ xai διαγρ; γορῶμεν, μὴ κλαπῆναι 
τὸ) οἶχον τῆς ἡμετέρας ψυχῆς͵ xal τοὺς θησανυ- 
ρεὺς τῆς πρὸς Θεὸν ἐλπίδος χαὶ πίστεως ἀπ- 
οὐ ἔτωμεν- - 

Διὰ τοῦτό φησιν ὁ σοφὸς Ἐχχλυσιαστῆς, ε« Ὅτι 
οὐκ ἔγνω ὁ ἄνθρωπος τὸν χαιρὸν αὐτοῦ,» ἀλλὰ δί- 
v1,7 ἰχθύων « θηρευομένων ἐν ἀμφιθλήστρῳ χαχῷ » 
χαὶ πιπτόντων Ópuét ὃν πάγτ,. θηρεύονται xal πα- 
υἱὖνϑονται πολλάχις καὶ οἱ ἄνθρωποι, ταῖς ἀν ἀρτη- 
τικαῖς δηλαδὴ πάγαις xai τῷ ἀμφιδλέστρῳ τῶν 
χαλκῶν βουλευμάτων τοῦ μισοχάλου διαδόλου xal 
ὃ σμειοῦς ἡμῶν, ὅταν ἐξάπινα χαὶ παρ᾽ ἐλπίδα ἐπ- 
(70v τοῖς μὴ προσέχουσιν. 

'AMM ἡμεῖς ἀεὶ νήφοντες εὐρΞθῶμεν xal γρηγο- 
ρυῦντες xal προσεχτιχῶς διαξῶντες, καὶ τὴν ἄνωθεν 


tantur, αἱ nemo scilicel subnixo animo, ac spe in 
pedum suorum pernicitate aut brachiorum robo- 
re, vel in sapienti: przstantia et ingenii et scien- 
ti: collocata, superbiat , ac debitum Deo — 1uctori 
et domino suo cultum et assiduitatem et obsecra- 
tioues el preces negligat : utque omues spem suam 
in eo positam habeant , atque ab optima ejus et 
benignissima providentia prosperitatem et redem- 
ptionem el salutem deque hostibus suis victoriam 
petant. Hac de causa ipsam mortis horam ne ho- 
mines prenoscere possent, constituit : quo propter 
ejus temporis obscuritatem et ignorationem sobrii 
semper simus, ac vigilemus ne πίη nostiraze do- 
mus diripiatur, et spei in Deo posite ac fidei the- 
sauros amiltamus (46). 


Propterea ait sapiens Ecclesiastes: « Quia ne- 
scit homo tempus suum, » sed piscium more, 
« qui tenentur in retiaculo malo, » et sicut volu- 
cres, quie incidunt in laqueum, homines utique 
ipsi capiuntur sepe atque illaqueantur , peccati 
scilicél laqueis, el consiliorum malorum retiaculo, 
quo malignus nostri generis hostis diabolus utitur, 
cum improviso qui minus seduli sunt, nec opinan- 
tes invadit. 

229 Nos vero operam demus, ut sobriam sem- 
per et. vigilantem εἰ atteptam vitam agamus, iimn- 


ἐπιχαλούμενοι χάριν xal συνέργειαν * δι᾽ ἧς δυνησώ- ( ploremusque supernam gratiam et opem in agendo 


μὲθα τῶν ἐπιδονλευόντων ἐφέδρων xal χλεπτῶν xal 
ληστῶν ὑπεραναπτῆναι τῆς πάγης xal πάτης ἐπι- 
θουλῆς καὶ λύττης αὐτῶν, εὑρεθῆναι δὲ βελτίους, 
καὶ παντελῶς οἰχειωθῆναι τῷ Θεῷ διὰ τελείας ἁγιο- 
πρεποῦς xal πνευματιχῆς χαταστάσεως᾽ ἵνα xai 
τὴν τῶν οὐρανῶν βασιλείαν χληρονομήσωμεν, ἐν αὖ- 
«t Χριστῷ τῷ Θεῷ ἡμῶν, ᾧ ἡ δόξα xal τὸ χράτος 
σὺν τῷ παντοχράτορι Πατρὶ xai τῷ πανα ίῳ xal 
ἀγαθῷ xat ζωοποιῷ Πνεύματι, νῦν xal ἀεὶ xat εἰς 
“οὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. 'Aufjv. 





adjutricem ; qua insidiatorum et furum latronum- 
que laqueos et dolos omnes et furorem effugere 
pessimus, et virtute przestantiores facti , spiritali 
quoJam sanctioris ac perfeetioris vite nexu Deo 
plane conjungamur, itaque coelestis quoque regni 
liareditatem adeamus, cum ipso Christo Deo no- 
stro, cui gloria et imperium cum omnipotente Pa- 
treet sancto bonoque ac vit auctore Spiritu, 
nunc et semper el in szcula seculorum. Amen. 





ΛΟΓῸΣ ENNATOZ. 


LIBER NONUS. ! 


Καί γε εἶδον τοῦτο, σοφίαν ὑπὸ tór ἥλιον. Ὦ 9930 Vzns. 15-16. Et hoc quoque. vidi , sapien- 


xal μεγά ἰη éorl πρός με’ πόλις uixpht, xal ἄν- 
*psc ἐν αὐτῇ ὀλίγοι. Καὶ ἐπέλθῃ 2! αὐτὴν βασι 
δεὺς μέγας. καὶ κυχλώςσει αὐτὴν, xal οἰχοδομή- 
σει ἐπὶ abrir χάραχας μεγάδους" xal εὕρῃ &v 
αὐτῇ ἀν δία πένητα ocpér, καὶ διασακσει αὐτὰρ 


liam sub sole, et magna est ad me; civitas parta, 
et viri pauci in ea. Et venit. super eam rex magnts, 
el circumdabit eam, et edificabit adversus eam agge- 
res magnos. Et invenit in ea virum pauperem sapien- 
(cim , et servubit is. civitatem. in. sapientia sud, Et 





; Coe Ww. 
"ie ui. Dav πρὸς τὰς ἄνω xal vo? tà θεωρίας * 

, φενητεύοσιν τοῖς τοῦ σώματος ὅπλοις xai ταῖς 
᾿ς πρὸς τὰς τῶν νοητῶν ἐφέδρων καὶ δυτλενῶν 


I Pun T 


' ᾿ς 
M e ev 


;. Οὗτος οὖν ὁ χληλεὶς drip πένης, ἤγουν ὁ, 


τον σεῖς, ἂν τῇ δεδαμένῃ αὐτῷ θεόθεν σοφί2 xai χάριτ: 
“παλαίει xa καταδάλλει ποὺς ἀλλοφύλους xal πο- 
"T Ug, χαὶ περιπώζει τὴν πόλιν τῆς Ψυχῆς, ἧς 
“πὸ, ᾿ς δύναμις χυριωτάτη, xal ἐν 9| χαταμένει, τῆς ἐκ 
" ἀντιχειμένων ἁλώσεως, αἰσθητῶν δηλονότι xal 
3.1 ᾿ εἰν, Ὁ γὰρ θείαν σοφίαν xal χάριν ἄνωθεν 
"^32, οὐ μόνον τὰς διαθολιχὰς χαὶ δαιμονιχὰς 
“ηυλὰς τῶν πονηρῶν ἐνθυμήσεων, ἀλλὰ χαὶ τὰς 
τος κακούργων xai πανούργων καὶ βχαχάνων ἀνθρώ- 
' ξἑξαπάτας προῦπειδόμενος xaX προχαταλαμῦά- 
"διαῤῥίήγνυτι, xaX παντελῶς ἀπράχτους χαθίστησι 
ξἐχατέρων τὰς μγχανάς. 
Ry δὲ πόλις ἡ λογικὴ ψυχὴ προσηγόρευται, δεί- 
ἐσῆδεν ὁ προφήτης Δαδὶδ λέγων * « Τοῦ ποταμοῦ τὰ 
UR sc baata εὐφραίνουσι τὴν πόλιν tow Osou* » τὰς 
πὶ πανανίον Π)εύματος ἐνεργείας χαὶ χάριτας γα- 
Sxdva: « ὁρμήματα ποταμοῦ, ν τὰ χατευφραΐίνοντα 
Ὡς ngog τὴν ἐπὶ Θεὸν ἔχουταν τὰς ἐλπίδας. ᾿Αμέ- 
(51, ποίνυν τὴν τοιαύτην ἔχδοχὴν, παρεμπεδῶν χαὶ ὁ 
zog. Ἐχχλυσιαστὴς ἐπήγαγε" « Καὶ ἄνθρωπο- οὐχ 
«T gm τοῦ ἀνδρὸς: τοῦ πένητας Exzlvou. » Οὐδὲ γάρ 
εὕρηται τῶν ἄλλων ἀνθρώπων ἁπάντων τὴν 
χαὶ νίχην εἰδὼ-, καθ᾽ ὅν χαιρὸν fj 
ψυχῆς, ἦτο: τῇς πόλεως γέγονεν" 
s: τὲ γε μὴν € εἰσιν ἀχουόμενοι » παρά τισιν ἄλ- 
« οἱ λόγο: αὑτοῦ, » δηλονότι τοῦ vou, χαθ᾽ οὗ; 
z τῶς ἀντιπάλους. Καὶ διὰ τοῦτο χαὶ χατα- 
ται χαὶ χατεξουδένωται πολλάχις fj σοφία τοῦ 
ice) πένητος, ὡς ἀγνοουμένη, πηλίχον παγχρά- 
ὧν ἐνεστήσατο, καὶ τρόπαιον ἤγειρεν. 
" 'AXX ὁ σοφὸς Ἐκχλυσιαστὴς ἀναχγρύττει τὸν 
^s )λητὴν διὰ τὴν παρὰ τοῦ ἀθλοθέτου δεδομένην αὐτῷ 
; vglav καὶ χάριν, xal φησι, « Καὶ εἶπα ἐγὼ, ᾿Αγαθὴ 
) uela ὑπὲρ δύναμιν.ν Τοῦτο δὲ σα φῶς ἔοιχε τὸ ῥντὸν 
᾿ᾧ φάσχοντι λόγῳ τοῦ προφήτου Δαθ)δ, « Οὐχ ἐν τῇ 
^ ρυαστεοῖζ τοῦ ἵππου θελέσει, οὐδὲ ἐν ταῖς χνήμαις 
599 ἀνδρὺς εὐδοχεῖ, ἀλλ᾽ εὐδοκεῖ Κύριος ἐν τοῖς φο- 
ou μένοις αὐτὸν, xal ἐν τοῖς ἐλπίφουσιν ἐπὶ τὸ ἔλεος 
"45299. » Καταπαλαίονται γὰρ χαὶ τροποῦνται μᾶλλον 
«τὰ στίφη τῶν ἀντιστατῶν δαιμόνων, ἔτι γε μὴν καὶ 
τῶν βασκχάνων xal μισοχάλων ἀνθρώπων ὑπὸ σοφίας 
5 χαὶ χάριτος χαὶ φρονήσεως, ἣ δυνάμεως φυσιχῇῆῇς. 
“Τοῦτο γὰρ ἐμπεδῶν, ἀμέσως; ἐπήγαγεν ὁ σοφὸς Ἔκ- 
χλησιαστῆς 


* 
"emn " , 
em 


DE κα 


δ." ^4 


si 


esu οὗνου πάλην 
2070222. τῆς 


΄ 
$9? &$' 


IN ECCLESIASTEN. — LIB. IX. 


πένητα A wl supernas ac spiritales contemplationes avolat: 


10sd 


pauperem autem, quod corporis careat armis atque 
Su. skis ad spiritalium insiliatorum atque hostium 
luetas. Hie igitur, qui etr pauper appellatur, id est 
iuleHectus, ea, quam divimitus accepit, sapientia 
34[ue graba exlerBos. hostes luctando prosternit, 
οἱ urbem anime, cujus potissima facultas est , et 
in qua m2uet, ab a ersariorum tam sensi! ium 
qUam Spirilalium captivitate salvam (tuetur. Qui 
enim divina) sapientiam atque gratiam de coelo 
accepit, non solum diaboli fraudes eu malarum co- 
gititionum 932 iusidias, sed etiam improborum 
liominum calliditatem et. inviliatu et dolos provi- 
dendo prioccupat dissipatue , ac utrorun;que ar- 
tificia inutilia prorsus atque inania reddit. 


B 


Quod vero ralionalis anima urbis nomine appel- 
lata sit, David proplieta ostendit, cum. ait :-« Flu- 
minis impetus l:etificant. civitatem Dei **; » sancti 
Spiritus virtutes ac dona appellans fluminis impetus , 
quibus animaexhilaraltur, quecunque spem suain in 
Deo collocarit. ltaque ut interpretationem hujus- 
modi confirmaret, sapiens quoque Ecclesiastes 
adjeciL: « Et homo non est recordatus viri illius 
pauperis. » Neque enim ex omnibus aliis homini- 
bus inventus est quispiam, qui, quo tempore aui- 
ma sive urbs obsidione premebatur, luctam illius 
et victoriam noverit ; neque ab aliis ullis « exau- 
vita sunt verba cjus, » ipsius uempe intellectus, 
quibus adversarios exclusit. Idcirco sz pe pauperis 
cjusmodi sapientia contempta est, ac. pro nibilo 
habita, quod ignoraretur, quantum ille certamen 
sustinuisset, et quantum tropaum escilasset. 


At sapiens Ecclesiastes athletam hunc extollit ab 
daía illi a certamiuis constitutore s3pientia atque 
gratia, eL 3it: « Et dixi ego : Dona sapientia super 
potentiam. » Quod dictum plane respondet Davidis 
prophetz: verbis dicentis : « Non. in fortitudine 
equi voluntatem habebit, neque in (iviis viri bene- 
placitum est Deo, sed beneplacitum est Domino 
super timentes eum, el in eis qui sperant super 
misericordia ejus **. 1 Turm: enim infensorum 
demonum, ac invidorum improboruinque hominum 

p multo magis a sapientia εἰ gratia. et p! udentia, 
quain 8 nature virtute propelluntur ac superan. 
tur. [4 enim ut confirmaret, adjecit protinus sapiens 
Ecclesiastes : 


ii 
Ü , 


! Αδγοι Cozorv ἐν ἀναπαύσει ἀχούονται ὑπὲρ 
, Ἀρωυγὴν éCovciatórrur £r ἡρροσύναις. 


MovovouyY γὰρ. φησὶν, ol λογισμοὶ xat λόγοι τοῦ 
ταρλληφθέντος σοφοῦ τοῖς ἄλλοις πᾶσιν ἀφανεῖς 
ε.1". χὰὶ χρυφίαν ἔχουσι xal μυστιχὴν τὴν ἀντι- 
«ἀράταξιν χαὶ χατασχολήν" τοῖς ἐθέλουσιν αὑτοὺς 


** Psal, xtv , ὃ. "^ Psal.cxtvi, 09. 


(43) Olymp. λόγοι σοφοῦ. 


Vrns. 17. Verba sapientum in quiete audiuntur , 
super clamorem. eórum , qui potestatem. habent in 
stultitiis (43). 

Tanquain 8i diceret : Cogitationes et verba sa- 
pientis, de quo. loquimur, 933 «cxteris omnibus 
occulta sunt, atque arcana eb mystica contis 
nent puauanci seque exercendi artem : qui ediscere 


NIME .:-τκ πι.»- ' 


1087 S. GREGORII AGRIGENTINI E 


velint, ab his audiuntur, eum ille ipse declarel A χαταμανθάνειν ἀχούονται, φανεροῦντος αὐτοὺς vi 
omnia atque enuntiet iis qui benevolo animo acee- διαγγέλλοντος τοῖς μετ᾽ εὐλαδείας προσιοῦσι xal bu 
dunt et exquirunt, atque idem in corda eorum πυνθανομένοις, xal ταῖς σφῶν καρδίαις eloxplyoes 
perducat majore s0no, quam quo theatra resonent ὑπὲρ πᾶσαν μεγαλοφωνίαν γινομένην ἐν xol; (d. 
apud eos, qui suis legibus vivunt, cum puerorum τροῖς παρὰ τῶν αὐτονομίας συζώντων, xal npipe 
more inter se clamoribus contendunt (49). Id enim νούντων ἀλλήλοις τὰ τῶν παιγνίων μετὰ χραν"ϊς 
ia significant : « super clamorem eorum, qui Τοῦτο γὰρ ἐσήμανεν εἰπὼν, « ὑπὲρ χραυγὴν ἐξ. 


potestatem habent in stultitiis. » Ait deinde: ουσιαζόντων ἐν ἀφροαύναις. » Εἶτά φησιν 
g Iii. 
Vrgns. 18. Bona sapientia. super vasa belli, el pec- ᾿Αγαθὴ σοφία ὑπὲρ σκεύη πο.ἱέμου, xa) dap 
cans unus perdet bonilatem multam. τάνων εἷς ἀπολέσει ἀγαθωσύνην zoAdlr. 
Ut obvius fert sensus , supernam sapientiam Hiph; μὲν τὴν πρόχειρον ἔννοιαν, ὑπερτίθηδι 


atque gratiam machinis instrumentisque bellicis ὡσαύτως τὴν ἄνωθεν σοφίαν χαὶ χάριν τῶν πῶ: 
pari modo apteponit. Ubi enim prudentia desit, p μιχῶν μηχανημάτων καὶ χατασχενασμάτων᾽ qp 
omnis eorum apparatus et copia inutilis est (50). νήσεως γὰρ ph παρούσης, ματαία τούτων Cgtx 
Αἱ si vim anagoges attendas, declarat, nequaquam — παντελῶς ἡ mapaoxeuh xai χατασχενί, Πρὶς ü 
epus esse machinis ullis sensibilibus ad aciem τὸν νοῦν τῆς ἀναγωγῆ:, παρεμφαίνει, καὶ prius 
adversus diabolum et socios ejus malos dzmones δεῖσθαι τινῶν αἰσθητῶν μηχανημάτων εἰς τὴν χε 
instruendam : sed. solertia tantum et sobrietate, τοῦ Διαῤόλου χαὶ τῶν συνοπαδῶν αὐτοῦ xi y 
quam iis qui spem suam in Deo posuerunt , su- χάλων δαιμόνων ἀν τιπαράταξιν " ἀλλὰ μένη; τ 
p'rna sapientia largitur. Ipsa enim vel sola liuma- οχῆς xai νηφαλιότητος, ἣν ἢ ἄνωθεν egi y 
num intellectum imbuit ac roborat, 93/$ ut ma- ζεται τοῖς ἐπὶ τὸν Θεὸν ἡλπιχόσιν " abi, rion. 


» 


chinamenta eorum et propugnacula omnino μόνη συνετίζει καὶ χραταιοῖ τὸν ἀνθρώπινον 5. 


elu !at. χαταργεῖν τὰς ἐλεπόλεις xoi πυργοδάρεις αὐτῶν. 
Quod autem ait, « Et peccans unus perdet boni- Ὃ δέ φησι, « Καὶ ἀμαρτάνων εἷς ἀπολέσει ir 


tatem multam, » indicat quidem et proditionem in θωσύνην πολλὴν, » δηλοῖ μὲν xai τὴν ἐπὶ τοῦ" 
bellis, ubi ferro res geritur, minime raram, qu: σθητοῖς παλέμοις γινομένην παρά τινος προ: 
ouium tribulium studia in perniciem vertit, cum πολλάχις" ἥτις ἀπόλλυσι πάντων τῶν συμφυλεῖι 
proditoris ind:eio ad obsessos in ipsa pugna op- C τὴν σπουδὴν, ταῖς ὑποθήχαις αὐτοῦ yatpaqurri^ 
primendos hostes deducantur. Αἱ ex juteriore τῶν τῶν ἀλλοφύλων πρὺς ἅλωσιν τῶν Toloprzss 
s^nsu. illud addocet atque demonstrat , ubi intelle- — voy. xav μαχομένων. Πρὸς δὲ διάνοιαν, εἰστντῖ: 
ctus. voluntaria negligentia langueat , aciemque χαιὶ δείχνυτιν, ὦ: ὁπηνίκα καταραθυμέσει καὶ ἐν 
claudat, atque adeo improvisa; cogitationum impia- σει τὸ ἴδιον ὀπτικὸν ἐχουσίως ὁ νοῦς, xai διὰ sos 
rum oppugnationi aditum patefaciat ; priorem abeo πρὸς συγχατάθεσιν ἔλθῃ τῆς ἀπροόπτου mposfor; 
multam bonitatem amitti, virtutem scilicet, et que τῶν τῆς ἀσεδείας ἐνθυμγ μάτων * ἀπόλλυσι τὴν si 
in piis concertationibus victori: comes est, luctam τέραν πολλὴν ἀγαθωσύνην, ἤγουν ἀρετὴν, xd Τ' 
contra spiritales adversarios atque hostes. Sobrios ἐπὶ ταῖς εὐσεθδέσιν ὑπολήψεδι τροπαιοτφόρον CD 
enim perpetuo nos esse oportet, ac vigilare αἱ se- τὴν χατὰ τῶν νοητῶν ἀντιπάλων xal δυσμενῶν. δ 
dulo circumspicere spiritalium inimicorum aggres- φεῖν γὰρ ἀεὶ χρὴ καὶ διεγρηγορέναι καὶ προῦεῖν 
siones : ne quando intellectus, veritatis tuenda ra- χῶς περισχοπεῖν τὰς προσδολὰς τῶν νοητῶν s 


(49) Urbs αὐτονομουμένη Suidz est ἡ τοῖς αὐτῆς — bant, tum optime meritos cives e civilale ἐμὲ 
νόμοις χρωμένη, xal οὐχ ὑπαχούουσα ἑτέροις, quie — bant. » Et paulo superius : « Sic sunt expresa" 
suis utitur legibus, nec aliis paret. Αὐτονομίαν au- Ὁ preclara, quie recitantur, psephismota, non sel 
tem esse docet Strabo, μὴ ὑπαχούειν τῶν εἰς τὴν liis neque auctoritatibus declarata, nec jurejunr 
ora py[av πεμπομένων στρατηγῶν, μήτ᾽ αὐτὴν, μήτε — constricta, sed porrigenda manu profundendo? 
τοὺς ὑπηχόους, uti neque urbs ipsa, neque ejus clamore multitudinis concitat. 
subditi missis in provinciam rectoribus parere ne- (50) lllustrant hunc. locum quz Tullius 4". 
cesse habeant (lib. 1v, p. 181). Porro hanc immuni- lib. 1 De offic. c. 22. « Vere autem si volumus] 
latem. $zpe Grecorum urbibus a senatu atque ab — dicare, multze res exstiterunt urbanz majores ΠΡ 
ipsis Augustis concessam aut ademptam pro cujus-  rioresque, quam bellic:. Quamvis enim Them»? 
que civitatis meritis adnotum est. Diu autem ca cles jure laudetur, et sit ejus nomen, quam S^ 
jura retenta esse ac conservata, salis indieal Noster, — nis, illustrius, eiteturque Salamis clarissimz? lo» 
qui temporum suorum cousuetudinem se describere — victorize, quie anteponatur consilio Solouis el. 1" 
ostendit. primum constituit Areopagitas; non minut Jr2^* 

De concionum licentia et magnis tlicalrorum οἷς. rum hoc, quam illud judicandum est. lllud e 
moribus, cum eo populus couitiorum causa con- — semel profuit, hoc semper proderit civitati; » 
veniebat, similia habet Tullius in orat. Pro Flacco consilio leges Atheniensinm, hoc majorum ^ 
(cap. 7) :e«Gracorum autem totze respublicze seden- — tuia. servantur. Et. Theinistocles — quidem 1" 
Us concionis temeritate ad.iinistrantur... cum iu — dixerit, ut in quo ipse Areopagum adjuverit; 2! '* 
Ueatro. imperiti bomines, rerum omnium rudes — vcre, a se adjutum Thenistectem. Est enim Lob" 
Lararique consederant; tum bella inutilia suscipie- — gesium. consilio. seuatus ejus, qui a Sole e 

aol, tum seditiosos liomines reipublica praficie- — constitutus. » 


-wW G9, 070 8 τά 


— — 7 Ὄπ oe 


1059 


IN ECCLESIASTEN., — LIP. IX. 


1000 


φύλων * ἵνα μηδέποτε διαμαρτίσας ὁ νοῦς τῶν ἀλη- A lionem oblitus, victoria excidat, etl omnem, qua 


Qo v ὑπολήψεων, παραῤῥνῇ τῆς νίχης, xat πᾶσαν ἀπο- 
λέσει τὴν προτέραν εὔχλειαν xat σπουδήν. Εἶτά φη- 
σιν ὁ Ἐχχλησιαστῆς " 


8 

Mviai θαγοῦσαι cazpiovot σκευασίαν &JAalou 
ἡἠδύσματος. . 
Αἰσθητῶς μὲν τὸ παρὸν ῥητὸν σημαΐνει τὰ paxpá 
ταύτα ζωῦφια τὰ διϊπτάμενα xal νύσσοντα xal παρ- 
ενοχλοῦντα μετὰ τῶν ἄλλων ζώων ἁπάντων xal τοὺς 
ἀνθρώπους, ἃ xai πρὸς τὸ κατασχευασθὲν χάριν 
ἠδύσματος ἔλαιον ἐμπεσόντα, συνα ποπνίγονται χαὶ 
θανατοῦνται τῇ τῆς ὕλης παχύτητι, xal διὰ τοῦ 
σφῶν θανάτον σαπρὸν ἧτοι δυσῶδες ἀπεργάζονται 
xal φευχτόν. ᾿Αναγωγιχῶς δὲ μυίας θανατούσας ὀνο- 
μάξειν τοὺς μισοχάλους δαίμονας ὑπειλήφαμεν, οἵ 
δίκην μυιῶν τοῖς μώλωψιν ἐπιτρέχουσι τῶν ἀνθρω- 
πίνων Ψυχῶν, xal πρὸς τὸ κέντρον συνωθοῦσι τῆς 
ἁμαρτίας, ὅπερ ἐστὶ πάντως ὁ θάνατος " χἀντεῦθεν 
τὴν χατασχευὴν τοῦ νοητοῦ τῆς ψυχῆς ἐλαίου, διὰ 
τῶν χατ᾽ 'ἀρετὴν ἀρωμάτων γίνεσθαι πεφυχυΐαν 
πρὺς ἥδυσμα τῆς θείας ἀρεσχείας χαὶ θεοπρεποὺς 
ἀγαθότητος, σαπριοῦσι διὰ τοῦ θανάτου τῆς ἁμαρ- 
«ἰας, καὶ ταῖς ὁσφραντιχαῖς τοῦ Θεοῦ δυνάμεσιν εὑ- 
ρίσχεαθαι δυσώδη παρασχευάζουσιν" ὡς; μιδαμῶς 


florebat, gloriam navatamque operam perdat. Ait 
deinde sapiens Ecclesiastes : 


IV. 


Car. X. Vens. 1. MHusce mortug  putrefaciunt 
compositionem olei suavitatis (51). 

Dictum hoc, ut sonat, parvas hasce bestíolas de- 
sigtiat pervolentes atque pungentes, *ec omnibus 
solum animalibus molestas, sed etiam hominibus, 
qua in oleum quoque suavitatis causa paratu 
incidentes suffocantur, materizx illius crassitudine 
eneclz , ibique immortu:x putre illud et graveolens 


B reddunt planeque aversabile. Juxta anagogen vero 


muscas mortiferas nominari. arbitramur malignos 
dzemones, qui, muscarum more, animarum howi- 
num vibicibus insident, et stimulum przterea in- 
ligunt peccati, qui omnino mors est, itaque apiri- 
lalis animz olei compositionem, e virtutum veluti 
aromatis conflati ad divinz oblectationis et summ:e 
bonitatis delicias, peccati morte corrumpunt, efli- 
ciuntque, ut eam Deus graveolentem sibique ingra- 
tam inveniat, nec ullo mo.lo oleum ejusmodi ex 
virtutibus 935 compositum Dominus tanquam 
odore suavitatis fragrantem odoretur (52). 


εἰς ὀσμὴν εὐωδίας ὀσφρανθῆναι τὸν Κύριον τῆς τοιαύτης τοῦ ἐλαίον τοῦ χατ᾽ ἀρετὴν παραλαμθανομέ- 


νου χκατασχενῆς. 


Πάνυ δὲ προσφυῶς τὸ παράδειγμα προήγαγε τῶν C. Enimvero apposite omnino exemplum intulit 


μυιῶν, ταύταις ἀπειχάζων τοὺς δαίμονας, χαὶ διὰ τὸ 
δίχην μυιῶν ἀερίως περιίπτασθαι πανταχότε καὶ 
νύσσειν τοὺς ἀνθρώπους χαὶ πλήττειν, χαὶ διὰ τὸ 
σφῶν ἀναιδὲς χαὶ ἰταμὸν χαὶ ἀναίσχυντον, ὅπερ 
ἔχουσι χαὶ ταῖ; μνίαις παραπλησίως. Καὶ γὰρ ἐπειδὴ 
μιχρὸν ἀνόπιν εἶπε, « Καὶ ἁμαρτάνων εἷς ἀπολέσει 
ἀτζαθωσύνην πολλὴν, » ἀχολούθως xal τὰς μυίας 
παρεισκχέχριχε τὰς θανατούσας xal σαπριούσα: * ἵνα 
δείξῃ σαφῶς, ὡς μάλιστα τὸν τῆς ἁμαρτίας αἰνίττε- 
ται θάνατον, ὃς ὁπηνίκα γένηταί τινι διὰ τὴν τοῦ 
yob; ἀπροσεξίαν xat ῥᾳθυμίαν, ἀπόλλυσι χρονίων 
ἱδρώτων καὶ παντοδαπῶν ἀγώνων πολλὴν ἀρετήν. 
᾿Αμέλει τοίνυν ἐπήγαγε" 

5 

Τίμιον óAl yov. σοφίας ὑπὲρ δόξαν ἀφξρισύνης 
μ(“γάλην. 

[lap/atrst γὰρ ἐντεῦθεν, ὡς xal τὸ μικρὸν μέτρον 
τς ἄνωθεν δεδωρημένης παρὰ Θεοῦ σοφίας xal χά- 
ριτος, αἱρετώτερον xal λυσιτελέστερόν ἐστι μᾶλ) ον 
ὡς τίμιον τῶν ἐν xol; ἐπιτηδεύμασι χαὶ τοῖς ἔργοις 
τῆς ἀφροσύνης ἤτοι φαυλότητος δόξαν μεγάλην Aap- 
ὑανόντων παρὰ τῶν ὁὀμοφρόνων, περὶ ὧν φησιν ὁ 
᾿Απόδτολος, « Ὧν ἡ δόξα ἐν τῇ αἰσχύνῃ αὐτῶν.» 

^! Philipp. i11, 19. 

(21) Olymp. Μυῖαι θανατοῦσαι.... quod LXX 
quoque babent. Quin et Noster in. contexiu 8avz- 
1623234 dicil. At. vetus. Scholiastes explicat, Μυιῶν 
63vato; σήψει ἔλαιον εὐῶδες μυρεψοῦ. Muscarum 
snors pulre[aciet unguentum bene olens aromatarii. 
ín Mebr. Musce mortis. 


(^21 Geneseos. atluiit verbis, quibus acceptum 
D.u lui-ée. Noemi. a diluvio aacriicium | docemur 


muscarum, iisque demones comparavit, tum qu:a 
lanquam muscie undique per aerem feruntur , ct 
homines pungunt ac sauciant; tum quia impuden- 
tiam labent et audaciam et liceritiam non dissim - 
lem. Quoniam autem paulo ante dixit, « Et pec- 
cans unus perdet bonitatem mvltam, » merito iu- 
duxit 4nuscas el. mortem | infercntes οἱ putredine 
contaminantes : ut luculenter ostenderet. se. maxi- 
me peccati mortem significare, qua simul atque 
liominein ob intellectus socordiam et. remissionem 
oppresserit, multam virtutem diuturnis sudoribus 
el omnis geferis certaminibus partam. disperdit, 
Idcirco utique adjecit : 
V. 


D  Pretiosum paulu'um sapientie super gloriam iusi- 


pientie magnam (55). 

Hinc enim statuit, v«] exiguam partem ejus, qu;e 
3 Deo datur, sapienti:: atque gratie , optabiliorem 
multo esse et utiliorem, quain honores eorum, qui 
studiis factisque amentiie alque. nequitiz. plenis 
apud asseclas suos magnam sibi comparant glo- 
riam (54) ; de quibus ait Apostolus : « Quorum 
gloria in confusione ipsorum **. » Nam qui se exer- 


(cap. viti, v. 21) : Καὶ ὠτφράνθη Κύμιος: ὁ Θεὸς 
ὁσμὴν εὐωδίας, Odoratusque est Dominus Deus odo- 
rem suavitatis. ln quo Paulum apostolum imitatus 
est, qui dictionem eamicm nec. diversa sententia 
his usurp vit. (Ephes. v. 2 ; Phil.p. ww, 18.) 

(53) Olyuip. μεγάλης. 

(53) A* germanam hajus foci lectionery, qiie τῇ 
cozicibus Latinis plurimum variat, hauc esse Lucas 


109] 


plures in equos apte junctos msiliant, ac veluti 
alati volitent (55), quiqae nil querunt 5886 ma- 
gis, quam ut comessalionibus ac perpotstionibus 
alios vincant, ct obsceeuis commerciis latius indul- 
geant; bi gloriam binc se habere petaft aptid eos 
qui similis vibe flagitiis adhizeserunt, quos ul per- 
stringeret derideretque , rursum sapiens Ecclesia- 
stes subjecit : 


S. GREGORII AGRIGENTINI 
cent ut gymnicis tn ludis psalmam ferant, vel ut A Οἱ μὲν γὰρ γυμνικοὺς ἄγωνας xacoc 


"».Ὅ0 


C 


- Σ «- . 
ν᾿ —- 
“3 i1zz27.*- 
* 4 
- 


σαντες, ἢ πλείους ἵππους ἐφαρμοσθέντας £z Xn: 1, 


xa ἵπτασθαι πττνῶν δίχην, 9, ταῖς ἄξδι τ ΧΥΣΞΙΤῪΣ 
ταῖς οἰνοολυγίσις χατευγμερεῖ» τῶν ἄλλων͵ xz: x. 
κιναίδοις συνουσίαις ἐξαρχεῖν ἐπιπλέον, eoa o i 
ἔχειν ἐντεῦθεν παρὰ τῶν τὰς αὐτὰς τοῦ pio. af» 
πρεγίας ἐξηλωχότων" οὖς ἐχφαυλίξεον καὶ xz-zi 
μῳδῶν ὁ σοφὸς Ἐχχλησιαστὴς, αὖθις ἐπέτγαγε" 


ς vi 


σεεξ. 9. Cor sapientis in. dextro ejus, et «or 
sti lii in sinistro ejus. 

Quibas significat, prudentium hominum et hone- 
storum voluntariam propensionem in ea ferri, quz 
bona et utilia et Deo grata sunt; imprudentium 
vero et vecordium in ea, qux damnum et perniciem 
impertant Nam partis dextre nomine boni omnis 
οἱ honest electio desiznatur; aique e contrario 
levz appellatione eorum optio, quae prersus oppo- 
sita babentar (56). Idcirco statim adjecit : 


Καρδία vegoU slc δεξιὸν a6rov, xal» 
ἄφρονος elc ἀριστερὸν αὐτοῦ. 

Τὴν τῶν συνετῶν καὶ φιλοχάλων ἄνθρωπο, τ. 
κὰ χαλὰ καὶ λυσιτελῆ καὶ τῷ θεῷ &vóivo:::- 
Tf; προαιρέσεως αἰνιττόμενος, χαὶ μέ»το: 
ἀσυνέτων xai παραπλήγων ἀνθρώπων» τῶν 
βλαπτικὰ χοὶ ἀπολλύντα παρέγκλεστιν. Xia. 
δεξιοῦ μέρου: τῇ» πρὸς πᾶν ἀγαθὸν xaX c—. 
αἵρεσιν ὑπεξέφγηνε, χαὶ τὸ ἔμπαλιν διὰ 752 1:.-- 
ροῦ τὴν. πρὸς πᾶν τὸ xuv ἀντίθεσιν "tapalzgut- 
μενον. ᾿Αμέλει xolvuy ἐπήγαγε" 


xi. "., 


“-Φ- “Ὁ 
ee. c^ 
. 


$ VIL. 


Wgms. 5. Etiam in via, cum stultus ambulat, 
cor ejus deficiel, el qug cogitavcrit omnia stultitia 
suni. 

Cum nulla stulto sit cura ut Deo placeat, quan- 
«um domi desidiosam agit vitam atque improbarm, 
tantum foris utilia atque lionesta post se relin- 
quit, Neque enim domo egres:urus, supernam 


opem implorat, neque ul divinum subsidium impe- c 


tret, sospilatorem sibi Deum universi precatur (57); 


Brugensis contendit : Pretiosior est sapientia et glo- 
ria parva ad lempus δἰ αἱ ἴα ; qualis nempe Latini 
interpretis vulg.ta. lectio est; nisi quod. hic inter- 
serit et post parva. « {πὸ enim, inquit, et emen- 
datiorut est codicum, et llebraicz conformis veri- 
tati. » Tum comparationem quoque. inesse arbitra- 
tur bujusmodi, quz Isidoro etiam et Grotio probata 
est : « Sicut muscze inortis fetere faciunt. et exha- 
lare fetorem: unguenium. aromatarii j sic hominem 
pretiosum ob sapientiam et gloriam stulkitia p rva 
[ctere facit. » At vero. Noster translationem τῶν 
Q' sequitur, ex qua sententiam, ut vides, plaue 
cJmmodam et moralam expressit. 

(55) Palaestiram. etiamtuim vigentem indicat, nec 
munus certamina illa desultorum Circensia, quie 
aute missuin sive aute quadrigarum cursum specta- 
bantur. De his Cassiodorus (Var. |. ut, ep. 51) : 
& Equi desultatorii, per. quos Circensium  ininisiri 
missos denuntiant exituros, Luciferi. priecurso- 
rias veloeitates. imitantur. » Jpsaui autein. desul- 
toris artei — descripsit. Manilius. (Astronoim. — lib. 
v, 85) : 

Nec non alterno desultor fidere dorso 
Quadrupedu:, et stabiles poterit defigere plantas 
Per quos vadit equos : ludet per terga volatum ; 
Aut solo veciatus equo, nunc arma movebit, 
Nunc, licet in. longo per cursus praua Circo, 
Quidquid de tali studto [omatur, habebit. 

(90) ῥα ναι  ulique idein. quandoque aec pruspe- 
fum, et (evam partem τ ἢ) Jaustorumi omi- 
nun s»edem  liabuere. veieres Σ düaque. e2ovu- 
pov dixerunt Geeci, quod. Lauuis. [goin est, sive 

'ustuti sive sinistrutin signilicet. Sed. hoc loco 
a$siér. divinarum Litterarum consuetudinem sequi- 


D 


Kal γε ἐν ὁδῷ, ὅταν égpgur xopgorra,. i 
αὐτοῦ ὑστερήςει, καὶ á Acpieicae zds ta v. -- 
σύγνη ἐστίν. 


στησιν, ὥσπερ X23  olxoy ῥχατώναις δια ζῇ xr 
λότησιν, οὕτω xdi ταῖς προόδηις, καθ στερεῖτοι τ. 
ὀφειλόντων xai πηοσηχόντων. Οὐδὲ γὰρ usi ες Ὁ 
ναι τοῦ δωματίου, τὴν ἄνωθεν ἐπιχαλεῖτα: 55΄΄.-.. 
οὐδὲ τὴν θείαν ἀντέλη γι» εὐρεῖν ἀῤωγλωο xat. 


tur, in quikus deriera. τὶν τἰς, sinistrg wit 
via est : ut cum ait Deus Jowwe (cp. 1v, v. 410,: 
ego non parcam Niiire ciritati maguor, da qii 
plus quam centum cginii millia hom.num, 4 1: 
sciunt quid sitzinter dexiram et sinistram «5.5 
Id est, qui nondum quid ἢ quidve mit: - 
norunt, sive ut. in. Detiteronomio ἰδ ἡ εἰν αν "τὸ. 
v. 39) Qui hodie buni ac wali. ignoran: d. 
tan, 

(57) In more positum apud veteres Chri: 
fuisse, nihil ut aute inchoareut quam Deum ;-— 
aliqua et obsecratione placassent, locus «quoqu 
Tertulliani declarat. de ciueis. figura, quai 
quisque in fronte designabat. « Ad ommnern, :. 
progressum atque promotrum, ad onmmiem adi. 
exitum, ad vestitum οἱ enlceatum, ad. Javacra - 
meusas, ad lumina, ad cubilia, ud sedilia, qus 
418 nos conversatio exercet, frontem crucis τὰ - 
culo terimus. » (Decor. mil. c. 5.) Ipse auum , * 
ces cur pracedere debeaut, quamque uulitec vi- 
pentur, sic nos ducet Chrysostomus (tom. ss, «: 
4 de Anna, n. 5) : Ὃ διαθερμάνας αὐτοῦ cr. -- 
νοιαν, xal τὴν Ψυχὴν ἀναστήσας, xai moz 
οὐρανὸν ἑαυτὸν μετοιχκίσας, xai οὕτω τὸν Aca: 
τὸν ἑαυτοῦ χαλέσας, xal τῶν ἁμαρτημάτων αὐ. - 
σθεὶς, xal περὶ τῆς συγχωρήσεως τούτων αὐτῷ 9. 
λεχθεὶς, xal παραχαλέτας ἵλεων γενίσδτ: -- 
ἵμερον, ἀπὸ τῆς ἐν τοῖς «λόγοις τούτοις διχτα» 
πάσαν ἀποτίθεται βιωτιχὴν φροντίδα, καὶ «- 
ται, χαὶ τῶν ἀνθριωπένων παθὼν ὑψηλότερο. - 
ται. Κἂν ἐχθρὸν ἴδῃ μετὰ τὴν εὐχῆν, οὐχ ἐτ: 
ἐχ'ρὸν ὄψεται. Κἂν γυναῖχα εὔμορφον, οὐ χατῶν» 
ονήσεται πρὺς τὴν ὄψιν, τοῦ πΞωρὸς τὸῦ χατὰ cr. 
ΔΤ, £.907 μένοντος, χαὶ πάντα ἄτοπον 4o iSc. 


-^ 
* 

i 

H 
“- 


δ. 


1093 


IN ECCLESIASTEN. — LIB. IX. 


1004 


λεῖ τὸν ἐπὶ πάντων Θεόν ἀλλ᾽ ἕξεισι τοῖς ἀλόγοις A sed stupidarum 9377 pecudum more prodit , uihil 


ζώοις παραπλησίως, μηδὲν διενθυμούμενος τῶν λογι- 
κοῖς ἀνθρώποις πρεπόντων, ἀλλὰ πᾶν ὃ λογίζεται τῆς 
ἀφροσύννς ἔχγονον προδήλως ἐστί" μελετῶν μὲν μά- 
ταια χαὶ Ψευδῇὴ χατὰ τῶν πέλας, ἐλπίζων δὲ xal 
συμδάσεις χερδῶν xai Come ἀπήμονος ἔχθασιν" 
εὑρίσχων ὃὲ τ᾽ ἀναντία τῶν ἐλπισθέντων χαὶ μελε- 
τηθέντων χαὶ βουληθέντων * ἐνίοτε γὰρ Ex τινὸς βιω- 
“ιχῆῇς περιπετείας χατηντηχὼς ἀσυμτόροις συμῦἀσε- 
σι, πολλὰ; ἀνέτλνι δυσχερείας xaX χαλεπότητας. ᾿Αλλ᾽ ὁ 
συφὸς Ἔχχλησιαστης δι᾽ αὐτό γε τοῦτο μάλιστα τὴν 
καρδίαν ἀνανεύουσαν ἔχειν ἀεὶ πρὸς τὸν ἰδιον mowm- 
τὴν χαὶ Θεὸν καὶ δεσπότην ἐχδιδάσχει τοὺς ἐπαΐοντας, 
χἀχεῖθεν ζητεῖν τῶν συμφερόντων xal σωσςστιχῶν 
thv διάγνωσιν, ἵνα μηδέποτε παρασιωπηθέντες ὑπὸ 


τοῦ Κυρίου τοῖς χαταθαίνουσιν εἰς λάχχον ὁμοιωηῶ- B descendentibus in 


μεν. Εἶτά φησι" 


eorum animo reputans, qua homines ratione prie- 
ditos üécent, cum quidquid cogitat, e stultitia om- 
nino natum videatur. Vana quippe el falsa adversus 
proximos meditari solet, et futuros qu:stus ac fau- 
stum innocu:s vite exitum sperat , idemque con- 
traria offendit iis , quie speraverat et meditatus 
fuerat et voluerat. Interdum enim, ut hnumanz vite 
sunt vices, calamitates repente obvias babuit, et 
d:rumnas multas atque angustias tulit. Porro sa- 
piens Ecclesiastes liac maxime de causa auditoribus 
suis precipit, ut animum semper ad conditorem 
suunf Deum ἃς dominum habeant intentum , ab 
coque quxrant utilium et salutarium rerum eogni- 
tionem : ne si nos Dominus 5 leutio. prazternise:it, 
lacum assimilemur *9*. Ait 
deiude : 


$ vill. 


᾿Εὰν πνεῦμα τοῦ ἐξουσιάζογτος dra65 ἐπὶ σὲ, 
τόπον σου μὴ ἀφῇς" ὅτι ἕαμα καταπαύσει ἀμιιρ- 
τίας μεγάλας. 

Παρεγγνᾶται μηδαμῶς τόπον διδόναι ταῖς σχτανι- 
xaíc μεθοδείαις, ἐπειδὴ νῦν « ἑἐξουσιάζοντα » τὸν 
διάῤολον προσηγόρευσεν " ὡς xai Παῦλος ὁ μέγας 
ἀπόστολος Ἐφεσίοις ἐπιστέλλων φησί" « Κατὰ τὸν 
ἄρχοντα τῆς ἐξουσίας τοῦ ἀέρος τοῦ πνεύματος τοῦ 
νῦν ἐνεργοῦντος ἐν τοῖς υἱοῖς τῆς ἀπειθείας. » Καὶ 
γὰρ ἐπειδὴ μικρὸν ἀνόπιν xal προσεχῶς τοῦ σοφοῦ 
τὴν πόλιν ἐπήνεσε xal τὴν νέχην τὴν κατὰ τῶν vorn- 
τῶν ἀντιπάλων ἀχολούθως παραχελεύεται νῦν, μὴ 
παραδέχεσθαι τὰς προσδολὰς τῶν ἀσεθῶν ἐνθυμή- 
σεων f| τῶν αἰσχρῶν καὶ βδελυχτῶν ἡδονῶν ὡς Excl- 
vou μὲν ἐξουσίαν ἔχειν συγχωρηθέντος προσεπιθάλ- 
λειν xal παρεισχρίνειν τῇ λογιχῇ καὶ νοερᾷ Ψυχῇ 
λογισμοὺς ἀθεμίτους " οὐ μέντοι δὲ xai καταῤῥι- 
ζοῦν αὑτοὺς, καὶ προσεπιπλᾷν xal χρυτύνειν, εἰ μὴ 
διά τινος ἀπρησεξίας τοῦ νοὺ καὶ ῥᾳθυμίας παραδε- 
χθώσι, xat τοῖς τῆς χαρδίας ταμείοις ἐγχυμονήσου- 


82 Psal, Lxxxvr, 9. ** Ephes. n, 2. 


ωθουμένου. [d est, Qui mentem suam. accendit, et 
animam erexit atque ad celestia transtulit, et ita 
Dominum. suum invocavit, peccutisque in memoriam 
reductis, de eorum remissione. cum. illo collocutus 
est, obsecrans, ut placatus ac. propiius sibi esse di- 
gnetur, is post tales obsecraliones omnem presentis 
vile curàm abjicH, spe erigitur, ac supra cunctas 
humanas. affectiones extollitur. ἃς sie. inimicum 
post preces. viderit, jum non tanquam. inimicum 
aspiciel : sive. mulierem. formosam, ejus. aspectu 
non frangetur, durante adhuc igne per precationem 
intus accenso, el omnem absurdam cogitationem de- 
pellente. 

(58) Symm. ὅτ! σωφροσύνη παύσει. 

(59) Par Cyrilli Hierosolynntani interpretatio est ; 
Οὐ μόνος δὲ ou χαθέστηχας, inquit, τοῦ πράγματος 
ἀρχηγός" ἀλλὰ xai ἄλλο: τίς ἐστι χάχιστος ὑπο- 
θολεὺυς, ὁ διάδολις. Ὑ ποδάλλει πᾶσιν ἐχεῖνος, ἀλλ᾽ 
οὐχ ἐπιχρατεῖ τῶν μὴ πειθομένων. Διὰ τοῦτο λένει 
ὁ Ἐχχλητιλστῆς᾽ Ear πνεῦμα τοῦ ἐζξουσιωζ,γ- 
τὸς ἀναβῇ ἐπὶ cé, τύπον σου μὴ ἀξῇς ἁπό- 
χλεισον τὴν θύραν σον, xal μάχρυνον ἀπὸ 35v, xax οὐ 
ϑλάψει σε. M' est, Neque vero tà. solus. fncti πα va; 
«ed aliua est quidam peesunus insituctor, diatolus. 


VghRs, 4. Si spirifus'potestateim habentis ascende- 
rit super te, locum tuum ne dimiseris : quia curario 
requiescere faciet peccata magna (53). 

llo?tdtur ne Satante. insidiis lacum défmus ; uam 
« potestatem habens » lioc loco Uiaholus est app'l- 
latus (59) ; quemadinodum $$ ei Paulus magnus 
apostolus ad Ephewios cum scriberet, ail : ε Secun- 
dum principem potestatis seris hujus, spiritus, qui 
nunc operatur in filios diffiderti» 9*. » Euimvero, 
cum paulo ante sapientis urbem οἱ victoriam de 
spiritalibus adversariis commendarit ; merito nuuc 
praescribit ne aditum przebeamus assultibus impia- 
rum cogitationum, aut turbium et abominandarimua 
voluptatum ; quandoquidem permissum est. illi ut 


C potestate utatur, et ratiorali intelligentique anim.e 


nefarias cogitationes objectet atque immittat : quin 
eiiam ut eas exstirpenius, atque ut nosmet ad i;.- 
lando muuiamus, ne illie per intellectus. segnitiein 
ac ignaviam recipiantur, et in animi pen. tral bus 
couceptaz: gestentur (60). Nam si ca, qux-pruden- 


llle omnibus suggerit, sed non vi superat eos, qui u: n 
acquiescunt. Quamobrem dicit Ecclesiastes : Si «ji- 
ritus potestatem labentis asceuuerit. super ite. Ja 
cum ruum ne vimisevris ; ostium tuum claude, et 
illum procul a te fugato, nec tibi nocebit. (Catech. 2, 
n. 2.) 

Cxterum. qui obviam sequuntur sententiam. sic 
explicant : δὲ ira dominantis soviat adversum. te, 
Ne commovecaris. Quidam etiam sic : Si regiam di- 
gni'alem. adipiscaris, statum pristinum me deseras. 
ld est, epinor, veleris. couditionis Lue memor 
cslU. 

(60) Similia virgines discipulas docebat Sync (i- 
ce saneta illa Deoque devota. virgo , cujus viiam 
Athanasius ipse scripsisse. putatur. (Co... Mon, 
Ecci. Grac. vom. 1, p. 218. Vide not. p. 754) :^0g2 
πόσων ἀπέστης, xai οὐχ ὀλιγωρήσεις πρὸ: τὰ παρ. 
ὄντα. Τὴν ὑλιχὴν καὶ ἔμπραχτον ἐνέχη σας πορνείαν; 
] 7» διὰ τῶν αἰσθύ σπεὼν cot προστίύτισιν ὁ tyftp^z. 
Ὅταν δὲ xai ταύτη: σαυτὴν χιυλύσῃ:, ὅτι τὸ πρῶ - 
κὸν ἐν χαχοῖς πορν.ία, χα! ἐν τοῖς χατὰ διάνοιαν 
χωρίοις ἐμφωλεύξι, τὸν ἀῦλόν Got xU. Qv πόλει λον 
Πρόώσωπα v2p εὐπρεπῇ xal σχήματα ἀπρεπῦ, xc) 
ὁμιλίας ἀυνχαίας τοῖς ἡτυγαζούταις πορεισφέρει, 


1095 


S. GREGORII AGRIGENTINI bu 


tes et cordatos decet, animadversione ac sobrielate A σιν. Εἰ γὰρ διὰ τῆς πρεπούσης ταῖς ἔμφρισι s. 


dividere intellectus ac secernere voluerit impias 
cogitationes ab opiniouibus piis, nullum profecto 
aditum spiritalibus nequitie commentis in animo- 
rum thalamos ac penetralia patuisse comperiemus; 
quod si aliquando repentina oppugnatione non 
prievisa, intellectus tardior occurrerit, ut vel ad 
breve illud tempus malas cogitationes prohibea- 
mus ac repellamus. Nam et ille se ipsum revocans, 
adea reputanda convertetur, quz? dolori suo me- 
dcanjur, et adversarii violentiam retundet ac dissi- 
pabit. 


Hoc enim significavit, cum addidit : « Quia cu- 
ratio requiescere faciet peccata magna. » 939 
Ait vero Dominus in Evangeliis: « Venit princeps 
mundi hujus, et in me non inveniet quid- 
quam (61) ; »intact&in scilicet planeque immunem 
abomni mala cogitatione declarans animum suum 
immaculatum atque divinum. [5 enim cum esset, 
ac baptismate jam suscepto, quod naturam nostram 
mundabat, iu desertis perseveraret, accessit ad 
eum diabolus , voluptatis cogitaliones el inanis 
glori« atque avaritiz impudentissime ingerens : at 
cum nullo usquam modo locum sibi invenisset, re- 
pulsus est penitusque disperiit, nunquam in poste- 
runi cum eo decertare ausus, a quo idoneis oppo- 
silisque responsis victus, non aliter aufugerat, 
quar) servus flagellis czsus ac vulneratus. Aduit 
deinde sapiens Ecclesiastes : 


συνεταῖς xapbiatg mposoyfg xaX vr ζαλιότττος ans 
διαστέλλειν xal διαχρίνειν ὁ νοὺς Bauirfieis τὰς a7. 
θεῖς ἐνθυμήσεις ἀπὸ τῶν εὐσεδῶν ὑτολήψεον, ἀπ]. 
ράδεχτα παντελῶς εὐρΞθήτονται τὰ mvicyazoa τὴ 
πονηρίας ἐνθυμήματα col; θαλάμοις τῶν χαρὶιι, 
χαὶ ταμείοις. El δὲ xal ποτε τὴν ἀπρόοπτον πρὸν- 
λὴν μὴ προῦπειδόμενος ὁ νοῦς χαθυστερέτε:, xb 
πρὸς μικρὸν ἀπεΐρξαι χαὶ διώσασθαι τῆς muros 
τὰς ἐνθυμήσεις " πλὴν ἀλλὰ γὰρ xal πάλιν ins 
λούμενος ἑαυτὸν, ἀχεσώδυνον ἐνθυμηθήτεται λ." 
σμὸν, καὶ καταργήσει χαὶ διολέσει τοῦ ἀντιχει μὲ». 
τὰς προσθδυλάς. 

Τοῦτο γὰρ ἡνίξατο φήσας, « Ὅτι ἴαμα xatini- 
δει ἁμαρτίας μεγάλας. » Ὁ μὲν οὖν Κύριός ττ 


B ἐν τοῖς Εὐαγγελίοις " « Ἔρχεται ὁ ἄρχων τοῦ x51. 


τούτου, xal ἐν ἐμοὶ εὑρήσει οὐδέν" 1 ἀπαρλδσδι 
xal παντελῶς ἀπροσπέλαστον πάσης ἀμδρτητιῖ, 
ἐνθυμήσεως παρεμφαίνων τὸν ἄχραντον vd 557 
pov αὑτοῦ νοῦν. Οὕτω γὰρ xal μετὰ «b Badii 
τὸ χαθαρτιχὸν τῆς ἡμετέρας φύσεως βάπεισματο 

χαρτεροῦντι χατὰ τὴν ἔρημον, ὁ Διάβολος :- 

προσελήλυθε, τοὺς τῆς ἡδονῆς λογισμοὺς καὶ ta; 
x&vobolíag xai φιλοχρηματίας παρεισχρίνων 2: 
πολλῆς ἀναιδείας" ἀλλὰ μήδαμῇ μηδιμῶς ép 
αὐτῷ τόπον, ἀπεχρηύσθη xat διώλωλε παντελῶς, '- 
χέτι προσπαλαῖσαι χατατολμῆσας τῷ ὑφ᾽ (ir 
θεὶς ταῖς χαταλλήλοι: τῶν ἀντιῤῥήσεων vias 
ξεσιν, ἐδραπέτευτεν οἷά τις δοῦλος paca 
τραυματίας. Εἶτά φησιν ὁ σοφὸς Ἐχκχλησι στῆς, 


$ IX. 


Vgns. 5-7, Est malum, quod vidi sub sole, quasi C 


non spontaseum quod. exitit a. facie potestatem ha- 
bentis. Datus est stultus in. sublimitatibus magnis, 
ei divites in humili ponentur. Vidi servos in equis, 
et principes ambulantes quasi servos super ter- 
ram (03). 

Ut ohvius verborum est sensus, hic quoque de- 
signari videntur nec opinati favores potentum et 
absurdie promotiones, ob quas sepe fit ut homo 
siulius militares gradus magnasque dignitates obti- 
neat, ac plurimuin potestate valeat vel ob morum 
similitudinem vel ob veterem diuturnamque araici- 
tiain vel ineptam aliam aliquam ob causam ex iis, 
quas falsa hominum judicia sequi solent. Cum 
enim ejusmodi homines summis magistratuum 4i- 
gnitatibus potiti fuerint, mox vice versa, qui divi- 
tes erant, ad obscuram et abjectam et humilem 
vitam translatos invenias (63) : cumque principatum 

sl οὖν μὴ συγχατατίθεσθαι τοῖς φαντάσμασι. Té- 
γραπται γὰρ, ὡς 'Eàr πνεῦμα τοῦ ἐξουσιάζοντος 
ἀναδῃ ἐπὶ σὲ, τόπον cov μὴ ἀφῇς. Ἢ γὰρ πρὸς 
ταῦτα συγχατάθεσις ἀντίζηλός ἐστι τῇ χοσμιχῇ 
πορνείᾳ. ld est : Vide undenam evaseris, nec 1e 
negligenter geres civica. presentia. Jpsumne fornica- 
lionis facinus victrix rejecisti? Eam, que per sensus 
exerceiur, libi objicit inimicus. Cumque ab hac etiam 
le colubueris, quia malorum primum fornicatio esl ; 
ehamimin in. cogitutionum domicilio lutet hostis, ac 
malerig exeers in te concitat bellum. Decoras euim 


acies ac iudecoras [figuras ei vetera colloguia sugge- 
Ἡ €is, que. solitiriuj aguid vitam. ΔΙ non oporiet 


Ἔστι πονηρία, ἣν εἶδον ὑπὸ τὸν furo 
ἀκούσιον ὃ ἐξη.θεν ἀπὸ προσώπου τοὺ dto 
ζογτος. 'ECó0n ὁ ἄφρων ἐν ὕψεσι μετάεις,: 
πιλούσιοι ἐν ταπεινῷ τεθήσονεαι. Εἶδον Cav 
ἐς» ἵππους, καὶ ἄρχοντας πορευομένους ὡς ὁ" 
Aovc ἐπὶ τῆς γῆς. 

Αἰσθητῶς μὲν ὑποληπτέον, χἀνταῦθα ins 
τὰς ἀπερισχέπτους καὶ παραλόγους προχειρίσεν 
προδολὰς τῶν χρατούντω», αἷς εὕρηται milio 
ἄφρων ἀνὴρ ἐν στρατηγιχοῖς καὶ μεγάλοις 0157 
ὑπεραρθεὶς, χαὶ μεγαλυνθεὶς ἢ διὰ τρόπον 077 
χὺν f φιλίαν ἀρχαϊκὴν χαὶ χρονίαν fj τινα παρ 
ἄλλην αἰτίαν τῶν παρεπομένων ταῖς àv0ou-- 
χρίσεσιν ἐσφαλμέναις. Τῶν γὰρ τοιούτων ὑπη!: 
νων ἐν ὑψώμασιν ἀξιωμάτων ἀρχοντικῶν, £^ 
πλούσιοι τὸ ἔμπαλιν ἐν ἀφανείᾳ καὶ ταπεινότης: " 
χαμαιζηλίᾳ τεθειμένοι " xal δεσποζόντων xal 1.77 
ὄντων τῶν πρὶν δούλων, ἄρχοντες xalopuvt 2' 
phaniasmatis assentiri; quia scriptum est : S ^ 
tus potestatem habentis ascenderit super te, I 
tum ne dimiseris. Quippe consensus circa hec P"! 
fornicationis crinen emulatur. ἢ 

(61) Joan. xiv, ὅ0. At ἴῃ Vulgatis est..." 
ἔχει οὐδέν. . 

(62) ALLXX habent. ... Kal πλούσιοι iv $8 
καθύήσονται..... a N- 

(05) Hunc olim locum in memoriam revocant i 
Ins Pompeio diacono, miranti nempe sc HUP" 
quod impius bomo honores nactus ess ud . 
atque piseelaros (Epi-1. 74) : Μνήσθητι, juqu.. 
Vpagh: ἐυδοώσης, ὅτι Ἐδύθϑη ὁ ἀσεξὴς ΕΥ̓ V7 


100] 


IN ECCLESIASTEN. -- 118. IX. 


1093 


δουλιχαῖς ὑπολήψεσι διαξῶντες ἐπὶ τῆς γῆς. "Apyov- A QAO dominationemque tenuerint. qui ante servi 


τας δέ φημι χαὶ πλουσίους τοὺς ἀρχιχῆς τῷ ὄντι qpo- 
νέσεως ἀναμέστους, xai πλοῦτον ἔχοντας φυσιχῶν 
ἐννοιῶν ἄγαν ἐπιτηδείων πρὸς μεταχείρησιν ἦγεμο- 
νιχῆς ἐξουσίας. 

Τοῦτο τοίνυν φησὶν ὡς ἀχούσιον πονηρίαν ὑπὸ τὸν 
ἥλιον ἰδεῖν ὁ σοφὸς Ἐχχλησιαστής ᾿ ἣ διὰ τὸ ἀγνοεῖ- 
σῦχι χαὶ λανθάνειν τοὺς προχεχειρισμένους “οἷς 
προχειρίζουφίν * ἣ διὰ τὸ φεναχισθῆναί τισιν ἐλπίσι 
χρειττόνων ἐκδάσεων. Τοῦτο γὰρ σημαίνειν οἰητέον 
ὃ φησιν « ὡς ἀχούσιον" » οὐ γὰρ « παντελῶς ἀχού- 


σὶον » τοῦτό φησιν, ἀλλ᾽ «€. ὡς ἀχούσιον, » f yovv. 


ὁμοιότητά τινα φέρει διοικήσεως ἀθελήτον * διὸ xal 
πολλάχις οἱ χρατοῦντες, μεταμεληθέντες ἐν ταῖς 
ἀδοχήτοις ἐχδάσεσι, μεθιστῶσι τοὺς τοιούτους ὧν 
διέπουσιν ἀρχιχῶν καὶ μεγάλων ἀξιωμάτων " εἑξου- 
σιάξοντα » γὰρ νῦν τὸν χατὰ χαιροὺς χρατεῖν xal 
βασιλεύειν λελαχότα φησί, Καταγινώσχει τοίνυν τῶν 
μἢ xaz' ἐχλογὴν προχειριζομένων τοὺς ἡγεμονιχὴν 
διάνοιαν ἔχειν διεγνωσμένου;, καὶ τῆς δουλείας τῶν 
ψυχικῶν xal σαρχιγῶ) παθὼν ἐλευθέρους, καὶ πλου- 
τοῦντας ἐν φυσιχοῖς xal προαιρετιχοῖς ἀγαθοῖς. 
periis virtute aunt, et animo minime servili atque 
partis divites. 

Ei δέ τις ἀναγωγιχῶς ἐξειληφέναι τὸ παρὸν ῥητὸν 
ἐθελῆσοι, τὴν ἄμειψιν καὶ μετάθεσιν δηλοῦν οἰηθείη 
πρεπόντως τῶν ἑκατέρων λαῶν, τοῦ Ἰουδαίων δη- 
ον λαδὴ xal τοῦ ἐξ ἐθνῶν. Ὁ γὰρ πρὶν ἄφρων διεγνω- 
σμένος ὁὲξ ἐθνῶν, καὶ λέγων ἐν χαρδέᾳ αὐτοῦ, «Οὐχ 
ἔστι Θεὸς, » fj καὶ τῷ λίθῳ, « Θεός μου εἶ σὺ, » xal 
τῷ ξύλῳ, « Σύ με ἐποίησας, » οὗτος ἀντεισῆλθεν 
εἰς τὰς ὑψηλὰς χαὶ μεγάλας τῶν θεοπρεπῶν ἀγαθῶν 
δωρεῶν xol χαρίτων πνευματιχὰς xal σωστιχὰς 
ἀπολαύσεις. Οἱ ὃΣ πλουτοῦντες ἔμπαλιν ἐν τοῖς τοι- 
οὐτοις, ἤγουν τῷ Μωσαϊχῷ νόμῳ xal τοῖς προφήταις 
xat ταῖς πρὸς τὸν ἐπὶ πάντων Θεὸν οἰχε'όττσι xal 
ἐλπίσιν, ἐχενώθησαν καὶ παντελῶς ἐταπεινώθησαν " 
xat καθορῶνται πορευόμενοι νῦν δίχην δούλων ἐπὶ 
πῆς γἷς ἀνὰ πᾶσαν τὴν οἶχου μένην χατὰ τὸ γεγραμ- 
μένον" « Κύριος πτωχίζει xal πλουτίζει, ταπεινοῖ 
xat ἀνυψοῖ, ἀνιστᾷ ἀπὸ γῆς πένητα, xal ἀπὸ xonpla; 
ἐγείρει πτωχόν. » Οὕτω γὰρ εὕρηται προφανῶς ἡ 
τῶν ἑχατέρων ἄμειψις καὶ μετάθεσις γεγοννῖα, διὰ 
τὴν ἰδίαν ἀπιστίαν ἐχδληθέντων τῶν Ἰουδαίων, xal 
τὸ ἔμπαλιν ἀντεισαχθέντων τῶν ἐξ ἐθνῶν, διὰ τὴν 
ἐλπίδα χαὶ πίστιν τὴν πρὸς Χριοτὰν τὸν ἐπὶ πάντων 
Θεύν.᾿ 

Ἀμέλει τοίνυν xal χαταχωμῳδῶν καὶ φανλίζων 
τὴν ἀπιστίαν xal πονηροδουλίαν τῶν Ἰουδαίων, « ὡς 
ἀχούσιον, » πονηρίαν ταύτην προσφόρως ὠνόμασε. 
Τῆς μὲν γὰρ ἀπιστίας ταῖς ἄρχυσιν ἐχόντες χατώλι- 
σθον" τὴν ἔχπτωσιν δὲ καὶ μετάθεσιν ttv Ex Θεοῦ 
“αὶ τῶν θείων πεπόνθασι καὶ μὴ θέλοντες, οὕτω τῆς 


** [ Rer, n, 7. 


[16 rd-lorc, τουτέστι συνεχωρήθη ὑψωθῆναι xatà τὸν 
χόσμον τοῦτον, Συγχεχώρηται δὲ οὐχ ἀχρίτως, ἀλλ᾽ 
ἵνα λίαν μετάρπιος ἐχφανθεὶς, χἀχεῖθεν χαταπεσὼν, 
&»iasov αυντριδὴν ὑπομείνῃ. ld est, Recordare Scri- 
ptura inclamantis : Datus est impius in sublimita- 


PaTROL. Gh. XCVIHHIJ. 


erant, priacipes servili animo vitam agere videas. 
Principes porro ac divites appello, qui priucipali 
prudentia reapse praediti sint, et naturz opes ba- 
beant, idonea nempe gerendz potestati consilia. 

Id igitur illud est malum, quod sospiens Eccle» 
$iastes sub sole se vidisse ait tanquam non spon- 
taneum, vel quod qui alios promovent , ignorant ao 
minime dispiciunt quos evehant ; vel quod spe qua- 
dam melioris exitus decipiuntur. Nam lianc habere 
significationem videtur quod ait: «Tanquam non spon- 
taneum. » Neque enim dicit : « Omnino non spon- 
laneum, » sed « tanquam non sponianeum, » 
alque adeo similitudinem exhibet quamdam admi- 
nistrationig minime voluntarie. Propterea etiam, 


B qui summ rei praesunt, sepe ob inopinalos exitus 


poenitentes, is, quos gerunt, magistratibus sum- 
misque honoribus tales houines abire cogunt. llic 
nimirum « polestatem habeus » ille dicitur, qui 
ad tempus imperium regnumque nactus cst. ltaqua 
eos condemnat, qui in mandandis magistratibug 
delectum non habent illorum qui spectata in im- 


8 cupiditatibus libero, ac Louis et naturalibus et 


AL si quis dictum hoc secundum anagogen acci- 
pere voluerit, merito existimaverit, vicissitudinem 
ac transmutationem significari poyuli utriusque, 
Judzorum scilicet atque gentium. Nam qui de gen- 
tibus stultus antea habebatur, et secum ipse dice- 
bat : « Non est Deus ; » aut et saxo: « Deus meug 
es tu ; » et liguo : « Tu me fecisii, » δὲς alterius 
loco ad sublimes magnasque bonorum divinorum 
donationes, ac munerum spiritalium et salutarium 
possessionem pervenit. Qui vero e contrario hisce 
locupletes erant, lege nemp^ Mosaica et prophetis 
ac Dei universurum familiaritate ac promissis , 
exinanili sunt, atque abjecti penitus couciderunt : 
iaque nunc servorum jnstar universam terram 
obire conspiciuntur , quemadmodum scriptum est: 
« Dominus pauperat et ditat, humiliat et sublevat, 
suscitat de pulvere egenum, et de stercore erigit 
pauperem **. » Sic enim utriusque populi muta:as 
6588 vices aperte constat, rejeciis ob infidelitatem 
suam Judzis, et in eorum locum introductis , qui 


Ὁ 241 ex geutibus erant, per spem atque fidem, 


quam in Christo universorum Deo posuerunt. 


Qnare irridens nimirum atque perstringens Ju- 
deorum infidelitatem perversumque consilium, ma- 
lum | illud apposite « tanquam non voluntarium » 
appellavit. Nam volentes quidem in inlidelitatis 
retia incideruut : at casum suum ct Dei rerumquo 
divinarum amissionem lranslat;onemque passi sunt 


tibus magnis ; permissum scilicet. illi est ut secuu- 
dum huuc mundum exaltetur. Neque. hag [ucultus 
sine judicio data est, sed ut. ille in sublime evecius, 
inde ue in praeceps actus, excidium subcal imineate 
cubile. 


3à 


* 


109) 


S. GREGORII AGRIGENTINI hy 


vel inviti, divino consilio et decreto suo juste sic A θείας βουλῖς xai φήφου τοῦ πάσπων unir, 


statuente Deo, qui in omnes potestatem exercet. 
Qua ratione e contrario qni eunuchus natura est, 
cum nec vo'ens diabolum fugiat, exaltatur; dum 
qui Deum gestabant, debellati bumi repunt (64). 
Ait deinde Ecclesiastes : 


Vgrs. 8-10. Qui fodit foveam, in ipsam incidet, 
et qui dissipat. sepem, mordebit eum serpens ; qui 
subtrahit lapides, dolebit in eis. Scindens ligna, pe- 
riclitabitur in eis. Si exciderit ferrum, et ipse faciem 
iurbavit. Et fortitudo confirmabit , et abundantia 
fortis sapientia (65). 


Qui clam subdoleque fraudem nectunt ac perni- 
ciem struunt proximis, quo nec opinantes incauti- 
que in magnas arumnarum voragines obripiantur, 
eos nunc sapiens Ecclesiastes deterrere nititur, ne 
quid tale unquam vel moliantur vcl faciant ; quippe 
qui in eas ipsas augustias merito casuri sint, in 
quas alios compulerint, et eorum omnium, que 
aggressi fuerint, poenas daturi : quemadmodum el 
David propheta ait : « Lacum aperuit, et effodit 
eum ; et incidet in foveam quam fecit. Convertetur 
labor ejus in caput ejus, et in verticem ipsius ini- 
quitas ejus descendet "δ, » Nam boc ipsum illa 
significant : « Qui dissipat sepem, mordebit eum 
serpens; » qui sepem scilicet dissipat non in 
proxinii commoda , sed ad expeditum facilemque 
furum introitum. Serpens enim, 9449 inquit, 
hunc mordebit, qui nempe damnum perniciemque 
proximo infert : inde tentatio exsislet veneni plena, 
qua ipsum lanquam serpens invadet atque mor- 
dclit. Et « qui subtrahit lapides, » eos scilicet, 
qui ad insidiatores prohibendos aggesti sint, in 
quos illi offendentes aditum sibi ad insidias inter- 
clusum reperissent, hunc dolore affectum iri dicit, 
id est vehementer laboraturum. 


Idem vero, cum similia sint, illa quoque osten- 
dunt : « Scindens ligna periclitabitur in cis : si 
exciderit ferrum, et ipse; » nam qui scindit czdit- 
que ligna, non ut exquisitorum edulium aliquid 
coquat ad hospites humaniter accipiendos, sed ut 
exslinctas antea curas et pravas cogitationes ac- 
eendat, buic quandoque contingat, ut ferro pro- 
lapso, id est mente n.a.a in perniciosum sermonem 
effusa, ipse potius periculum in his inveniat : qua 
οὐ millies contigisse nos quoque scimus, malo 
consilio in ipsius auctores converso, et omnem in 


δὲ Psal. vii, 16. 


(61) Isai verba (Lvr, 5) prz oculis habuisse 
Noster mihi videtur, ubi ille ait : « Et non dicat 
eunuchus : Ecce ego lignum aridum ; quia hac di- 
cit Dominus eunuchis : (ui custodierint. Sabbala 
wea, ei elegeri«t qua ego volui, et tenuerint. fedus 
ncum ; dabe eis iu domo mca et in muris meis lo- 

am et nomen melius α (ills et filiabus : noinen 


8:c0 διχαίως χεχριχυίας. "H τὸ Epzalo ὁ vp; 
φύσει, ἀκουσίως διαδρὰς τὸν διάδολον, aloat iz 
οἱ ϑεοφόροι πολεμούμενοι, ταπεινοὶ τορεύντς. 
Εἶτά φησιν ὁ Ἐχχλησιαστῆς " 


sx. 


Ὃ ὀρύσσων βόθρον ἕν αὑτῷ épxect cn, τὸ 
καθαιροῦντα φραγμὸν δήξεται αὑτὸν ἔξις. "Eta. 
per «λίθους διαπονηθήσεται ἐν αὐτοῖς. X; c 
ξύλα κινδυγεύσει ἐν αὑτοῖς " ἐὰν ἐχπίσῃη i 
σιδήριον, καὶ αὑτὸς zpécwaor ἐτάραξε. δὰ 
δύναμις δυναμώσει" καὶ περισσεία τοῦ drljc.: 
σοφία. 


B Τοὺς χεχρυμμένως xoi λανθανόντως χαιτκης 


xai ῥαψῳδοῦντας τὰ πρὸς ἐτειδουλὴν xai Gato; 
τῶν πλησίον, δι᾽ Ov ἀσυμφανῶ; χαὶ àrpoz: 
περιπίπτουσιν εἰς βάραθρα βιωτιχῶν copi. 
ἀσφαλίζεται νῦν ὁ σοφὸς Ἐχχλνσιαστῆς «à 
μηδέποτε τοιοῦτόν τι μελετᾷν χαὶ mudo 
πάντως ἐν τοῖς αὐτοῖς χαλεποῖς, τοῖς παρ᾿ 57. 
καττυθεῖσιν, ἐνδίχως πεσοῦντας, xai “ὧν ἰδίω, :"- 
χειρημάτων τὴν δίχτν εὑρήσυντας, χαθώς τη: c 
Δαδὶδ ὁ προφήτης " « Λάχχον ὥρυξε xai ba 
αὑτόν" xal ἐμπεσεῖται εἰς βόθρον, ὅν tipiin 

πιστρέψει ὁ πόνος αὑτοῦ εἰς χεφαλὴν αὐτῶν, Τ' 
ἐπὶ χορυφὴν αὑτοῦ ἡ ἀδιχία αὐτοῦ χαταδή5ε:):} 
Τοῦτο γὰρ αὑτὸ σημαΐνει καὶ τὸ « χαθαιροῦν!2 13 
Ὑμὸν δήξεται αὐτὸν ὄφις. ν» Καθαιροῦντα τ 


C οὐχὶ πρὸς ὠφέλειαν τοῦ πλησίον, ἀλλὰ np i 


ἐμπόδιστον xai ῥᾳδίαν εἴσοδον τῶν χλεττύνυ. 
"Ogtc γὰρ δήξεται, φησὶ, τοιοῦτον, δηλονότι τὸν 5 
βλαπτιχὰ καὶ φθαρτικὰ δρῶντα τοῦ πέλας" 5 
κῶν ἀναφυήσεται xal χαταλήφεται καὶ Oti : 
χὴν ὄφεως πειρασμὸς ἰοθόλος. Kat, « Tv E77 
λίθους, » χωλυτιχοὺς δηλονότι τῶν ἐπιθονλυ, ? 
οἷς ἔμελλον ἐχεῖνοι προσχόπτοντες ürpux “. 
ἐπιδουλὴν ἕξειν, διαπονηθήσεσθαι, τουτέστι 557 
μογῆ σαί φησι. | 
Τὸ αὐτὸ δὲ τοῦτο δηλοῖ παραπλῆτιον ἦν Χ" 
« Σχίξων ξύλα χινδυνεύσει ἐν αὐτοῖς " ἐὰν ἐχ: 
τὸ σιδήριον, xal αὐτός "» ὁ γὰρ σχίζων $257 
διαιρῶν, οὐχ ἵνα προσεψήσῃ τι τῶν προσφυῶ:: 
δίμων, εἰς φιλοφροτύνην καὶ δεξίωσιν τῶν iz 


D μένων, ἀλλ᾽ εἰς ἔχχαυσιν τῶν ἐσδεσμένων v^ 


θυμημάτων χαὶ λογισμῶν τῆς χαχίας, ἔστιν δ: 5 
σιδηρίου διολισθήσαντος, fiot τῆς χαχοῦουλον Κ΄ 
νοίας πρὸς ἀσύμφορον λόγον, αὐτὸς μᾶλλον I7 
τοῖς εὑρήσει τὸν χίνδυνον * ἃ xai συμὔάντα pr 
χις xat ἡμεῖς ἴσμεν, στραφείσης τῆς ovn poo 


sempiternum dabo eis, quod mon peribit. " fec 
Vorerius de cunuchis evangelicis potissimum } 
dicta esse, non immerito existiiavil. 35 

(08) Sed apud LXX leges..... xai περι δον — 
ἀνδρὶ οὐ σοφία * quam tamen veram leciern* 
negat. Drusius. 


710] 


αὐτοῖς προξενησάσης ᾿ ὡς εὐρίσχεσθαι τὸν σχίζοντα 
τὰ ξύλα μάτην ταράττοντα τὸ ἐπιδουλευόμενον mpós- 
ωπον, μᾶλλον μὲν οὖν xal τὰς δυνάμει; αὖὗτοῦ 
δυναμοῦντα xavà τὸ μᾶλλον, ἤγουν ἀσφαλέστερον 


᾿ αὑτὸν ποιοῦντα διὰ τῆς κατὰ τὴν ἐπιδουλὴν πείρας". 


ὅτε δὴ xa περισσείαν σοφίας, ἤγουν ἐπιστήμην καὶ 
διάγνωσιν ἐπὶ τῇ προτέρᾳ &vbpslg σαφῶς προπλᾶ- 
θόμενον. 

Τὴν ἴσην δὲ καὶ τὴν αὐτὴν ἐχδοχὴν ἐξειληφώς τις 
xai χατὰ τὸν τῆς ἀναγωγῆς λόγον, οὐχ &papthast 
τῆς ἀληθείας. Ὁ γὰρ 'loubaixal; χεχινημένος ἰτα- 
μότησι xai πονηροθδουλίαις, fj τισιν αἱρετιχαῖς xat 
καχοδόξοις ὑπολήψεσι παρατεθιγμένην ἔχων τὴν 
γλῶτταν, xal διὰ τοῦτο τὸν τοῦ νόμου φραγμὸν 


καθαιρῶν xal τὸν πύργον τῆς ἀληθείας ταῖς ἑτεροδι- B 


δασχαλίαις xal παρερμηνείαις χαὶ -χαμπύλαις xoi 
διεστραμμέναις διασαφήσεσιν, εὑρίσχει τὸν ὄφιν τὸν 
σχολιὸν, δηλαδὴ τὸν ἀρχέχαχον διάθολον, ταῖς ἰδίαις 
δέξεσιν αὑτὸν ἀναλίσκοντα χαὶ συνωθοῦντα πρὸς τὸν 
βόθρον τῆς ἀπωλείας. Ἕτι δὲ καὶ ἄλλων ἕχαστον πα- 
ραδειγμάτων τῆς αὐτῆς θεωρίας ἐχόμενον, καὶ τούτου 
χάριν ὑπάρχον εὔληπτον πᾶσι τοῖς βονλομένοις, ὡς 
μὴ δεῖσθαι χἀν τούτοις ἀνὰ μέρος τῆς προσφυοὺς παρ᾽ 
ἡμῶν ἑρμηνείας, ἵνα μὴ ταυτολογοῦντες ἀἁλῶμευ, 
Παρεμπεξοῖ δὲ τὰ φθάσαντα διὰ τῶν ἑπομένων. 


IN ECCLESIASTEN. — Π18.1τΧ- 
χατὰ τῶν γεννητόρων αὐτῆς, xal τὴν πανωλεθρίαν A eos perniciem congcrente : 


11293 
ut qui ligna. sciudit, 
vultum  insidiatoris nequidquam turbare videatur, 
at vires ejus potius confirmare mayis, sive ad ten- 
tandas insidias multo eum reddere valentiorem : 
quippe qui sapientiz: copiam majorem, id est scien- 
tiam et cognitionem ampliorem ausis prioribus 
sine dubio acquisierit (66). 


Qui vero et anagoges rationem secutus in eam- 
dem hac sententiam interpretanda duxerit, mi- 
nime a veritate aberraliit. Nain qui Judaica temcri- 
tale perversisque consiliis correptus est, aut aliqua 
b:xreticorum labe et pestiferis opinionibus linguam 
habet infectam, atque adco legis sepem ac veri- 
tatis turriin. alienis doctiinis et interpretationibus 
atque explanationibus obliquis et detortis labefactat, 
93 is flezuesum offendit serpentem, malorum 
scilicet auctorem diabolum, qui morsibus suis 
ipsum perimat, et in exitialem foveam impellat. 
Enimvero et cetera item exempla eodem singula 
spectant, et euique captu facilia sunt, ut in his 
interpretalione nostra opus non &H, qui parles 
singulas persequatur : ne cadem iterare argua- 
mur. llis autem qua scquuntur, jam dicta con- 
lirmat, 


$ XI. 
Ἐὰν δάχῃ ὁ ὄφις ἐν οὗ ψιθυρισμῷ, xal οὐκ — Vrns. 11. Si momorderit serpens iu non susurro, 


ἔστι περισσεία τῷ ἐπάδοντι. 

᾿Αναγωγιχῶς ἐχδέχεσθαι χρὴ xai μόνον, τοῦτο 
δτλαδὴ τὸ ῥητόν. "Ὥφιν γὰρ ἐνταῦθα anpaivét, περὶ 
οὗ φησι Μωσῆς ὁ θεοφάντωρ, « Ὁ δὲ ὄφις φρονι- 
μώτατος ἣν πάντων τῶν θηρίων τῶν ἐπὶ τῆς γῆς» 
δηλῶν τὸν ἀνθρωποχτόνον διάδολαν τὸν ψιθυρίσαντα 
«ἧς Εὔας ταῖς ἀχοαῖς, xai φεναχίταντα δι᾿ αὐτῆς 
τὸν γεννάρχην ᾿Αδὰμ, ἐν ταῖς ψευδέσιν ἐπαγγελίαις. 
Οὗτος τοίνυν ὁ ὄφις « ἐὰν δάχῃ » τινὸς ἀνθρώπου 
Ψυχὴν « ἐν οὐ ψιθυρισμῷ,, » τουτέστιν ἐν βραχέσι 
καὶ λεπτοτάταις χαὶ ψιλαῖς προσθολαῖς τῶν ἀτόπων 
ἐγθυμημάτων, ἀλλ' ἐν σφοδραῖς xal μεγάλαις xat 
δαψιλέσιν ἑξαπάταις τῆς πονηρίας, χαλεπὴν xai 
σφοδροτάτην αὑτῷ ποιήσει πληγήν" ὡς μηδὲν ὄφε- 
λος εἶναι λοιπὸν € τῷ ἐπάδοντι, » δηλονότι τῷ διδα- 
σχάλῳ πειρωμένῳ τὸν ἰὸν τῆς ἐχείνου χαχίας αὖθις 
ἐξωθῆσαι, xal παρασχεῖν γλυχασμὸν τῇ δηχθείσῃ 
χαὶ πληγείσῃ φυχῇ τῆς ἀληθείας xai τῆς δικαιο- 
σύνῃς- 

** Gen. t, f. 


(00) At Nilus hzc alio trahebat : nam. de peri- 
culo cum ageret, in quo ii versantur, qui alios do- 
cendo instituunt, cum ingenio magis, qu.un doctrina 
nituntur, h:c subjecit : Kal | παροιμία δὲ τὸ 
ἐπιχίνδυνον τοῦ πράγματος αἰνίττεται λέγουσα" 
« Σχίζω" ξύλα κινδυιύδει ἐν ἀντοῖς, ἐχν ἐχπέτῃ 
τὸ σιδήριον. ». Ὃ γὰρ διχιρῶν τῷ λύγῳ τὰ πρά- 
γμᾶτα, xal τὰ νομιζόμενα ἡνώσῆαι χωρίζων τῇ; 
συμλφνΐας, χαὶ ξένα πάντη ἀλλήλων διίχννται " 
βουλόμενος τὰ ὄντω; ἀγαθὰ τῶν νομιξομὲ κῶν τοῦοῦ- 
τῶν, ἐὰν μὴ πάντοθεν ἔχῃ ἠσφολισμένον τὸν λόγον, 
χινδυνξύει ἐν tol; ἀχηύονσι, τοῦ ἐκπεσόντος τῆς ἀσφα- 
λ-ίας λόγου σκανζάλου ἀφορμὴν τοῖς μαθητευομένοις 
παρέχοντο;, ld est, Quantum vero fn. ea re periculum 


er. non est amplius incantanti (61). 

Dictum hoc secundum anagogen fantummodo 
accipiendum est. Serpentem enim eum hic designat, 
de -quo Moyses ille theologus ait : « Sed et serpens 
erat callidior cunctis auimantibus terri *5; » ho- 
micidam diabolum demonstrans ad Εν aurcs in- 
susurrantem, ac per ipsam progenitorem Adam 
falsis promissis decipientem. Mic igitur. serpens, ΄ 
δὶ eujus hominis auimam « momorderil i) non 
susurro, » id est, brevibus ct exiguis levissimis- 
que petitionibus absurdarum cogitationum, gra- 
vibus tamen ei magnis atque mullis ΠΟΘΙ) 
fallaciis perniciosum illi ac vebementissimum in- 
feret ictum; nihil ut íncaetauti relinquatur, quo 
juvare possit, praeceptori uempe, qui malitiae illius 
venenum rursus depellere conetur, et sauciz per- 
culs:eque anime verilalis atquc. justitis lenimenta 
praebere (68). 


sit, proverbia quoque dicto significater : Qui scin- 
dit ligna, periclttabitur iu illis, si exciderit ferrum. 
Qui enim res rativcinaudo dividit, et eorum, que uni:a 
reusentur, compagem dissolvit, etiam exiranea invi- 
cem plane esse ostendit. Qui ex his, qum putanur 
bona, vult. ca que vere talia sint, nisi undique tutus 
radiocimettr, apud. auditores periculum subit, quod 
ralio, ubi a veritate deciderit, offensionis prateut 
causam iis, qui iustiiuuntur. ( De monast, exerc, 
c. 39. 

(67) Olymp. ἐὰν δὲ 63». 

(63) Hane Ec lesiaste sententiam Latinus in!er- 
pres vertit : Si mordeal serpens in silentio, nitil eg 
minus liabet, qui occulte detrakit. Yelut si con.pae 


-ὯοῬμρνρ -- -- - - 


in S, GERE I &GRIGENT. NI 2 
Que 2) των Lodenastos οὐδ musei, cavená sm αΔ E-7m-: τεόνυν ὁ mghl Eneszxz—. - 


€r9£ , Bec ει nc BhaszdtAB AREA pesi fhum 
σιν i123 alie: ιν; Ὁ). QUAM ἀντ ο jn- 
ννἐ2λί, εἰ T3:/01.2:1€5 351327 δου: Ὁ po aar 
Mpea3 *€TO iE.La πράσα οὐζ. δυθα Cot--e- 
randa, εἰ 14.09 pt.L.5wia, 310€ ab ER :itw- 
1:01;$ boto.nis 2513 9oi-Tler. solneque 3mandabsa, 
quemaimoiu:s im rerum e1orzjo0 decimam a Deo 
ecc lestalar Movecs : « Ipse ttum obseniab:t ea- 
put. et tu obw rval;s 4115 calrancum 63 ; » initium 
μι Ba peiliosis CateTeé Bos jubes, εἰ statim 
jpss: τεῖα!! €apul jos dals!iem frawrere at;we 
€ovlerere fidei virga, atque «peritus glaJj:9, « quod 
esi ve bam Dci, » ut aii Paci» 13; Bus 2p'»-toius", 
aipHare ab;we Coníolre i2v,; : quod prep'eta 
li3;.2«em , Christum Deum nostrum. €ompel:an, 
*at.C.sansque expressit, cum ail : « Prejecisti ia 
capita imp.o:um moriem, ezciosti viacuia usqee 
ad cllum im finem : ampata.ti is excessu eapita 
p^ientum (71). Nam si caput sie iniDum ma:.cos 
petitionis misime caveris, nce menlis soleitiam 
adhibueris (72), sed eam in intima cogitationum 
penetralia intumescentem εἰ mequitiz veneno ple- 
nam libcre subire passus fueris ; jam illz cfüciept, 
et 3sima nullo modo amt certe noa sise summa 
difficultate revocari ad voletedioem possit. Ait 
éeinde : 


Z-3227zpwp&l» τῶν Ξ;γΊξσπευν bz beyxd, 35 x-. 
TA. τῇ; του ριζσυειίας ποτ CLIQ τῆς 334303 
ΣΞΈςΣ, τα EICREQET) Ue a$—-2:734 ἢ. 1... 
TIS στ: RAE TRI χογὰς Uam ἀξεάων ivt 
Cun LEpgÜÉEVL. xz. $áro-w &rc70 mn 0 
ζεώχειν τῆς α'τὶ Tv2 ἔνδεδεν BY Rx ii 
TU. νοῦ XOACEITI XZÀ ντΌ χα τυ τς ἘΣῸᾺ ὦ :τ- 
μένον ἀηχ δὲν LL T 8992 Lx c2 Weca 
€ À 26; 27. τερῖ oi: Quguüte, Ἐπὶ τ΄, 7777 onc 
mig» o» τῖν 827 ν τῆς τονε -ςϊ XDecUncir- 
λεΐωων TX£G-Y2:,, X3: άττον ποτῦν uL Ἐὼ xv 
α:ὴρεωυμέντν Xz21af» vk» x32 τυ; ἔ:, τ 
ὑδέξζῳ τῆς πίστεως, κ2ὶ τῇ a3]p3:393 v9. 26.7 
« $ ἐστι ἐγ7.12 8:5, xsbo; τεῦ: Bax { τς 


B ἀτέττολος, ξεσχύξτειν χαὶ χεταστ ϊετν᾽ ᾧ τ, τ 


Χριστὸν xai 0&5, banc: x2v2*- x ς 3. τιξ1:1". 
$ G:2zizwo; "A663x2.a τάττειν" « "bón τ- - 
φαλὲς ἀνέμων Üávatow, ἐξέγεερας 0232 5502 
I54^72 εἰς τξὥλμος " διέχυψας ἕν ἐχειάπε: γὙττσις,: 
γυχστων. » Ei τὰρ μὲ ttv γεςζαλῦοεν, πε: 70 ID 
τῆς τουρᾶς zpetur. παρατηρήστ: διὰ τὸς 
νοὸς πρυτύχττ, ἀκα üvizug αὐπτὲν εἰξ..»3. τὸ 
iim Ὀαλάπος cur) λογιῶν Lvl 631c- 
φλεγμαίνουσαν τ-αντελῶς τῷ i» SEI XaraD 13» 
χάπτονται, τὴν φυχὲν ὡς ἀδίνατον B ppt 
λοιπῶν ἀναχλτθτνα: πρὸς ῥά σιν. Εἶτὰ τη 


8 Xi. 
γεες, 19, Verba oris sa;ientis gratie, et labia C Αἕ;ει στόματος σοξοῦ χάρις, καὶ χε᾽ 1055 


ézsipi-utis demergent eum. 

Veneratar bic quoqee iterumque extollit qui in 
ore sapientiam bab*nt, ac sermones sapienter psro- 
fcrunt; quos gratiam appellat, tanquam qui audi- 
toribus 945 plures ac varias afferant utilitates. 
Sic enim εἰ in Proverbiorum libro dixit: « De ore 
justi distillant gratiae (75:.» Nam qui ea, quse veri- 


*' Fohes, vi, 17. 


ratio inslituatur intez serpentem et maledicum. 
Nam quod redditur ἐπάδων, rcédi etiam poterat 
γλωτ:σώδης, sive qui lingua valct. AL vero si verba 
τῶν U' spe«temus, illud siguificari nonnulli cen- 
»cent, debere scilicet, qui serpentes venatur, vir- 
(ute sua maturius uli, ne serpegs improvidum 
mordeat, ei artem ejus inutilem reddat. Quare 
eo nos exemplo» moneri, ut quz muneris nostri 
sunt partes, iis tempore fungamur. 

(69! Gen. 11, 15, sed in exempl. Complat. leges, 
αὐτός dou τηρήσει χεφαλῖν, xat σὺ vrpfstts αὑτοῦ 
πτέρναν : quam lamen lectionem veteres. Patres 
non agnoscunt. “ 

(70) Explanationis, qua memoratus G.resis locus 
exponitur, gemina prope videtur, qua» 1n Augusti- 
no legitur V fib. Hu, de Genesi. contra Manicheos, 
vap. 38) : « Übservat, inquit, ipse plantam niulieris, 
ut si quando illicita labitur delectatione, tuac illam 
capiat * el illa observat caput ejus, ul eum in ipso 
initio ualz suasionis excludat, » 

Ceterum Hebraicis melius respondent quz iu 
Vulgatis habeinus : « lpsa conteret caput. tuum, 
el iu jusidiaberis calcaueo ejus. » Nisi quod ipse 
BiYC i, aum, nempe semen mulieris, in Hebraicis est : 
qUvd. εἰ ín Latinis quibusdam exemplaribus ali- 
grando fuisse videtur : cum hunc locum Leo 

3gnus (seri. 2, De Nai. Dom.) sic explicet : 


roc καταζοντιοῖσι αὑτόν. 

Ἐχθειάξει xai χατασειινύνει χαὶ νῦν αν}: va 
ἀτοφθεγγομέιους ἐν sogiz, καὶ φοζῶς T9. 675 
προγέριντας, χάριν ὀνομάζων αὐτοῖς, ὃς Ue 
ἀχούοντας ὠφελοῦντας, πολυμερῶς Ürnio^- ri 
πολντρότοος. Οὕτω γὰρ xiv τῇ βέδλῳ τῶν I: 
Egrsse, « Στόμα διχαίον ἀποστάζει χάριτας." 


« Denuntians serpenü, foiurum semen mu 
Quod noaii capitis elationem sua virtute ΟΠ ΕΓ" 
Christum scilicet in carne venturum Deum M 
neinque signans, qui nalus ex Virgine rieiti-"* 
humane propaginis incorrupla nativitate damni 
Quin Isidorus legit plane : !psum conicrel e 


D tuum; εἰ adJit : « lpsum sesuen mulieris Cbr» 


Dominus contrivit caput serpentis, hoc est tco 
pecca. » Vulgatam tamcn lecbionerm defendi lr 
cas Brugensis. ine 

(11) Habac. i, 45. At LXX habent, Bats ^ 
χεφαλὰς..... ἕως τραχήλου. διάψαλμα buxorto 

(72) Hiec vero paulo lonyus petita l^ 
dixeris, nec multum rei, de qua agiltuf, couv, 
Nam capita illa potentum, qui Deus 3mpui. 
tyranni sunt, quos Deo auciore populus bran 
in Gnibus Palastium debellavit, cum pronis 
*ibi terram reciperet. Et tamen in iis 5liqua 5 iré 
litudo : quod nempe, ut sublatis capitiUus " 
cucibus hostes Hebrzorum conciderunt; $C P 
quoque diaboli impetu represso, mens 1n ur ^ 
nitur, e periculo awoto pax anus et tranq^ 
redditur. im 

(3) Prov. x , 51. ALLXX reddider?, pem 
σοφίαν. Infra vero leges, v. $2, Χειλὴ 9 
οιχλίων ἀποστάζει χάριτας. 


1105 


IN ECCLESIASTEN. — LIB. IX. 


1106 


*(&p φρονῶν τὰ τῆς ἀληδείας, καὶ ταῖς εὐθύτησιν Α tatis sunt, sentit, et os habet ad recti regulam 


ἰϑυνόμενον καὶ χανονιζόμενον ἔχων τὸ ἴδιον στόμα, 
λόγους ἐχδλύζει χατὰ τὸ ἀχόλουθον ἀγαθοὺς καὶ yá- 
ριν tol; ἐπαΐουσιν ἐμποιοῦντας, καὶ τῆς μὲν περι- 
ατοιχούσης αὐτοὺς ἐπαναστάδεως τῶν παθῶν f) τι- 
voc ἀθυμίας xat λύπης τοῦ ἔνδοθεν ἀνθρώπου χατα- 
χρατούσης ἐξαιροῦσαν, καὶ μετοχεπεύουσαν πρὸς 
παράχλησιν xal ψυχαγωγίαν καὶ θυμηδίαν. 

᾿Αλλ' οἱ βάσχανον χαὶ μισόχαλον ἔχοντες γνώμην, 
oU καὶ δεδήλωχε διὰ τῆς ὀνομασίας « τοῦ ἄφρονος, » 
ἐπεισελθόντες τοῖς σοφῶς εἰσηγηθεῖσι xal συνετῶς 
λαληθεῖσι, μετὰ ῥαγδαιοτάτης τῶν παραφρόνων λό- 
γῶν κινήσεως, δίχην θαλαττίων χυμάτων σνγχέουσιν 
αὑτοὺς καὶ χαταδακτίζουσι, χαθὼς ἐμπεδοῖ χἀν τῇ 
βίδλῳ τῶν Παροιμιῶν, φάσχων * « Σοφίαν καὶ παιδίαν 
ἀσεδεῖς ἐξουθενήσουσιν. » Ἦ μήποτε τὰ χείλη τοῦ 
ἄφρονος αὐτὸν ἐχεῖνον καταποντίζειν φησὶν, ἀλλ᾽ οὐχ 
ἕτερον ; « Ἐκ γὰρ τῶν λόγων σου διχαιωθήσῃ, xat 
éx τῶν λόγων cou καταδικασθήσῃ, » φησὶν ἐν τοῖς 
Εὐαγγελίοις ὁ Κύριος " καθάπου φησὶ xal τὸ λόγιον 
τοῦ ἀθλητοῦ τῆς εὐσεῤείας 'lu6* « Ἐλέγξαι σε τὸ 
σὸν στόμα, τὰ δὲ χείλη aoo χαταμαρτυρήσουσί σου "» 
τὴν ἐπ᾽ αὑτὸν ἐκεῖνον τὸν ἄφρονα γενομένην κατά- 
Χχρισιν ἐπὶ τοῖς ἰδίοις λόγοις σαφῶς αἰνιττόμενον. 
Καὶ εὕρηνται πολλάχις οἱ παράφρονες λόγοι τῶν 
μισοχάλων ἀνθρώπων, καὶ τῶν σοφῶν τοὺς λόγους 
αὐεννύντες, καὶ δειχνύντες ἀνενεργήτους διὰ τὴν 
παρείσχρισιν χαὶ τὴν ἀντίῤῥησιν τῶν ἀσόφων " ole 
αἰνιττόμενος αὖθις ἐπήγαγε" 


exactum ac conformatum, sermones, ut par est, 
bones effundit et eain. audientibus ingerentes gra- 
tiam, qua non solum insurgentium cupiditatum 
impetum et desperationem ac dolorem animo in- 
fixum tollat, sed etiam in solatii et oblectationis 
et letit:ie communionem partemque vocet. 


At vero qui maligno sunt. animo et honesti iui- 
mico, quos etiam insipientis appellatione designa- 
vit, iis adversati, quz sapienter proposila, pru- 
denterque tradita sünt, violentissimo stultorum 
verborum impetu, tanquam marinis fluctibus ob. 
ruunt illos atque demergunt : ut in,Proverbiorum 
quoque libro confirmat, cum ait ; « Sapientiam 
atque doctrinsm impii despicient **. » Quid si labia 
ins'pientis illum ipsum demergcre dicit, non alium? 
« Ex verbis enim tuis justificaberis, ct ex verbis 
tuis condemnaberis **, » inquit Dominus in Evan- 
gceliis; sicut quodam in loco athleta ille pietatis 
Jobus oraculum edidit hujusmodi : « Argua! te os 
tuum, et labia tua testificabuntur contra te (14) : » 
diserte significans contra illum ipsum insipientem 
in ejuslem verbis inesse condemnationem. Nec 
rari sunt stulti improborum lieminum sermones, 
qui sapientium sermonibus tenebras offundant, 
eosque insipientium comparatione et contradictione 
inürmert atque eleveut; quos ut indicaret, adjccit 
rursum : 


g xul. 
'Apx «Ἰόγων στόματος αὑτοῦ ἀφροσύνη" xal 5 Vrns. 15. Initium verborum oris ejus iusipientia, 


ἐσχάτη στόματος αὑτοῦ περιφέρεια πονηρά" xal 
é ἄξρων πιιηθυνεῖ 1όγους. . 

Διὰ τῶν ἐν ἀρχῇ καὶ τῶν ἐσχάτως παρὰ τοὺ ἄφρο- 
vo; λεγομένων πᾶσαν τὴν τῶν λόγων αὐτοῦ προφο- 
pàv ἐνδιαδάλλων χαὶ κατασχώπτων, χαθὼς καὶ ὁ 
προφήτης Ἱερεμίας τοῖς τοιούτοις παραινιττόμενος 
οὕτω φησί" « Μ:ιμάθηχεν ἡ γλῶσσα αὐτῶν λαλεῖν 
ψεύδη, ἠδίχησαν, xal οὐ διέλιπον ἐπιστρέψαι. » 
« Bog τιτρώσχουσα ἣ γλῶσσα αὐτῶν, δόλια τὰ 
ῥήματα τοῦ στόματος αὑτῶν, τῷ πλησίον λαλεῖ εἰ- 
ρηνιχὰ, καὶ ἐν αὐτῷ ἔχει τὴν ἔχθραν, » Τὸ αὐτὸ δὲ 
τοῦτο xal Aa6ib ὁ προφήτης ἐμπεδοῖ φάσχων " 
€ Ἡ παλύνθηδαν οἱ λόγοι αὐτῶν ὑπὲρ ἔλαιον, xai 
αὐτοί εἰσι βολίδες. » Καὶ τὸ ὃὲ χαλεπώτερον, ὅτι 


el novissinum oris ejus circumactio pessima. Ei stul- 
tus multiplicat verba (15). 

lis nempe, qua insipiens in sermonis exorJ;o 
&tque in (ine loquitur, universam orationis ejus 
summam perstringens ac notans, quema.Jmodum 
et propheta Jeremias homines ejusmodi cesignans 
sie ait : « Didicit lingua eorum loqui mendacia, 
inique egerunt, et nou iutermiserunt, A46 ut con- 
verterentur *.» — « Sagitta vulnerans lingua eorum, 
dolosa verba in ore eorum, proximo loquitur pa- 
cifica, et in se habet inimicitiam *. » IJ vero ipsum 
et David propheta conürmst, cum ail. « Molliti 
sunt sermones eorum super oleum, et ipsi suut 
jacula (76).«lllud vero gravius, quod temere gar- 


xai παραφρόνως φθεγγόμενοι xal παρηλόγως λα- p rientes et absurda blaterautes uon intelligant, se in 


λοῦντες οὐχ ἴτασιν ὡς εἰς χατάγνωσιν καὶ xatáxpt- 
σιν ἰδίαν ἀποφθέγγονται xal λαλοῦσι, xal διὰ τοῦτο 
πληθυνοῦσιν αὐτῶν καὶ τοὺς λόγους" τοῦτο γὰρ ἐνί- 
ξατο φήσας" « Καὶ ὁ ἄφρων πληθυνεῖ λόγους. » Οὐ 
γὰρ ἤχουσε τῆς παραινέσεως τοῦ λαλοῦντος" « "Ex 
πολυλογίας οὐχ ἐχφεύξῃ ἁμαρτίαν. » 

Εἰσηγεῖται τοίνυν ὁ σοφὸς Ἐχχλησιαστῆς, καὶ 
χατασφαλίζεται πάντας τοὺς ἐπαῖοντας, ph 35 


* Prov, jy, 7. ** Matth. 31, 51. * Jerem. ix, 


(74) Job xv, 6. Sed apud LXX leges, 'Excvzat 
ὅς τὸ σὸν στόμα, xal μὴ ἐγὼ, τὰ δὲ χείλη..... 
(76) Olymp. καὶ ἐπ άτη a2102..... 


9, * ibid. 8. 


reprehensionem et eondemnationem suam garrire 
ac blaterare, itaque verba sua multiplicant. Nam 
hoc iudicavit, cum dixit. « Et stultus multiplicat 
verba. » Neque enim admonitionem percepit ejus, 
qui ait : « lu multifoquio non effugies pecca- 
tuin ?. » 

Preescrihit igitur sapiens Ecclesiastes, omnibus- 
que au.litoribus auctor est, nc 0s habeant praeceps, 


3 Prov. x, 19. 


(10) Psal. μιν, 92, verum. LXX. liabent. οἱ λέγοι 
ἄντον. 





117; 


S. GREGORII AGRIGENTIVI 1. ὃ 
meve verba proferant ins;pi-ntia, ae me maprobis ἃ 2-221 προξετὲ; ἔχειν, μκτὸξ λόντους ἀτυνέτου, -,-- 


εἰ rimium crebris sermonibus se demenüa labo- 
rare demonstrent : scd ut * ostium circumstanüe 
labiis ponant et ori custodiam *, » quemadmodum 
Pasid vates sibi a D-o wmiversi precaba:ur. Ait 
dinde E:clesia .t:s: 


φέρειν, μτδέ τι γε μὴν ἐν τῷ τοὸοντρολονξῖν 21 τν3ἡῬ 
λυλονεῖν δειχυδε Ἐξραφροσύνην ἔχετν ^ ásai 6 ..- 
pa» περιογτς -ιθένλς «τοῖς χείετι χεὶ στό, στ z- 
λαχὶν,υ e; προσηύχετο Ἀτξιδ ὁ ὑμνενράτο; -ῦ.: 
zs E πάντων Θεόν. Εἶτά crow ὅ Ἔχκχαν :: τὴς 


g xiv. 


Vegs. 84. Ja. r t komo qid sit, quod faciam 
€5sl, el quid quod [u urum est, quia post eum quis 
aunnuntialit εἴ Lavor sicliorum affiget eum, qui 
mcscit ire ifi. cieitatem (71). 

Magrz varizque utilitatis monita sapiens Excle- 
siastes auditoribus proponit. Arbitror enim, vel 
potius apcrte intelligo atque contendo, illum hoc 
loco designare impudentisstmos superbissimosque 
Impiarum sectarum duces, et insolentiam eorum 
atque jactantiam deprimere, evertere, perterrere: 
ipsum nemp:* insolentissimam Eunomium ejusque 
praclarou:n deductorem Actium nomen saum men- 
ticntem (78), atcue frugis ejusmodi 947 bomines, 
qui eo usquc amentie atque impietatis processe- 
TUDI, ul diccre audcrent, se Dei essentiam com- 
pertam hab.re, quz et naturali intelligentie et 
tlieolocic:s doctrinis impervia*t arcana babetur ac 
praedicatur. unaque omnibus ombino incompreheu- 
sibilis est. Nam « Ignorat, inquit, bomo quid sit quod 


facium est, et quid qnod futurum est. » Nimirum C 


FKunomiaus essentig 50 rationem non agnovit; 
nec assecutus est, quo pacto quatuor simplicia ele- 
menia, contraria iuvicem et pugnantia, ad Lumanz 
naturze atque ad ezterorum animantium substantie 
constitutionem coicrint alque consenserint : multo- 
«ue mazis ignoravit, quid postea futurum sit; id 
est quomodo anima scjuncta a corpore ac divisa, 
secr'm ipsa maneat usque ad comuinem. omniun 
resurrectionem, cum iterum in altero Christi. ad- 
veilu z;lorioso, ex Dei decreto, illud assumet ; ita- 
que cum nec quod olim factum cst, rec qu.-d 
futurum 6.1 cognosceret, tantam zd amentiam 
furorem: que pervenit, at per summam impuden- 
fiam diceret, ctiam incomprehensibilis Dei essen- 
tiam sibi cognitam essc. Hune (79) igitur, 948 t 


* Psal. cxL , 3. 


T1) LXX  habent..... τίς ἀνχγγελεῖ αὑτῷ..... 
Olgmp.. .. χαυχώσει αὐτούς * οὐχ ἔγνω τῶν...» 
'os autem (in Proleg. al peal. ) codicis Alexan- 
dini lectionem affert hujusmo:ti, λιόχθο; τοῦ &zpo- 
«0; σχοτώσει αὐτόν. Ad/it deinde : « Pro. ozo- 
“ὠσει obscurabit l-gendum χοπώσε: fatigabit , μι 
rect? habet Ald. et Comp. ct convenit eum Hebr. ; 
set librarius ille Alexandrinus oscilanter ex. pr:- 
e^dente voce repetiit. litteram C εἰ dein pro II 
1.6} T.» . 2. 

(78) Aetiu n. vocat Noster ψευδιονυμον, ut insci- 
tiam et siiporem heretici hominis notet, qui. veri- 
talem errori noa pratulit, ct Arianorum cc.mmenta 
»ovorum portentorum adjectione. cu.enlavit. Est 
enim ἀττὰς Grecis aquila, unde ille "A£cz:o: dictus. 
Quo sare nomine indignus fuit, cum excellens 
quadam mentis vis, ct pr.ec!ara ingeni laus ap- 
pellatione illa designari solcat. Nom idcirco Aquila 
tasquam insigne data est Juan (à apostolo, qui di- 
vina tractare pro dignitate. potuit, ct. Tacolozus 


Οὐχ ἔγνω ἄνθρωπος tí τὸ γενόμενον, xa. τί 
τὸ éccpercr, ἔτι ἐπκίσω αὑτεὺ εἰς &xayzzlb:ao- 
τῳ; μέχθος τῶν ἀξρέγων καχώσεε erbzév, ic ca 
É-ro τοῦ πορειϑηναιε εἷς πόλιν. 

Μεγάλτ xal ποιχῶτς ὠφελείας εἰσι ες σῦν 
«ἴόττι τοῖς ἐπιηίουσιν ὁ συφὸς Ἔχγλτπιαιστῆς. 6 x 
γὰρ νῦν, μᾶλλον δὲ καὶ σαφῶς οἶδα χαλ Brains, 
«τοὺς ἀλαζόνας xai μεγαλαύχους καὶ μεναι: 2...» 
νας -ὧν δυσσεδῶν αἱρεασιδοχῶν alviczes Sas, xx -ὦ- 
περινοῦν χαὶ καταβάλλειν χαὶ ταράττειν τὸ clo. 
φρύαγμα xai τὴν μεγαλοῤῥημοσύντην τ ὅτι λονύς: τοὺς 
περὶ τὸν ἐχνομώτατον Ευνόμιον χαὶ τὸν v euin - x 
'A£ztoy τῶν τούτου μυπταγωγὺν, xal τοὺς Ξ25.τ 
σίυυς, οὗ πρὸς τοσαύτην Dzspfolbw ἔλαπαν 253: 
“ἀτξίας xat δυσπσεξείας͵ ὡς εἰπεῖν Soa paz Tut x3: 77 
οὐσίαν τοῦ Θεοῦ Óurytwoaxttv, τὴν xoi ταῖς: g.— 
xai; ἐννοίαι; χλὶ ταῖς θευλογικαξς εἰπτι γξαξϑιν — 
ρισχομένην xai χηρυττομένην ἀνεξιχνἕα τον m 
“παὐπελῶς ἀχατάλτπτον, χαὶ μόνην ἔντως 0251» — 
σιν ἀπερινόττον. € Οὐχ ἔγνω » γὰρ, φν 5ὶν, «i» 
θρωπὸς τί τὸ γενόμενον χαὶ τί τὸ ἐσόμενον. ε N* 
διαγνοὺς γὰρ 6 Εὐνόμιος τῆς ἰδέα; οὐπέας τὸν λ᾽ττν, 
pn χατειλτ φῶς, πῶς ἐγένετο τῶν τεττάρων $7. 

τοιχείων f$ συνθέχη xal συμφωνία τέων vx. i 
νῶν ἀλλέλοις xil πολεμίων πρὸς σύστασιν TI. 3. 
θρωπίνης φύσεως xal «t; τῶν ἄλλων ζέων i57. 
ὑπάρξεως, μειδέ τι πολλῷ μᾶλλον τὸ ἐσόμενον 327 
«ουτέστι πῶς 1j Ψυχὴ διαστᾶσα xai διαιρεθεῖτα το. 
σὕματος μένει χαθ᾽ ἑαυτὴν μέχρι τῇς xoi 
χαθολιχῖς ἀναστάπεως, ὀπηνίχα τῷ θεῖ ἔτι 
πάλιν ἀπολύψεται τοῦτο χατὰ τὴ» ἔνδοξ,»» χα: Ξ.- 
τερον τοῦ Χριστοῦ παρουσίαν" μὲτε τοένω» τὸ “ὦ 
λα! γινόμενον γινώσχων, μήτε μὴν τὸ ἐσόμεν.., -- 
τοσαύττν ἴλασεν ἀποπληζίαν χαὶ λύτταν, ὁ: : 
ὑπερθαλλούσης ἀλαζονείας φάνδι χαὶ τῆν οὐὖτὶχ. τ 


D dici meruit. Quin erat in proverbio ᾿Δετὸν Fzzz- 


διδάπσχεις. Si quis peritiores se docere conarc * 
ut leges apud Suidam. I 

Habuii autem Aetius pro notario aut sc: 
παχυγρᾶζῳ Eunomium : quem εἴ bLarresin sca 
docui; ut μυσταγωγὴς jere illi fuisse dica: 
quod nempe, tanquam qui bospitles per tirhe: » * 
sendi causa deducil, errores illi suc et qor« * 
inonstraverit. 

(79) Multis plane modis amentem hunc !z:- 
siarcham exagitarunt. veteres Paures, Bassin... 
primis. Hic vesauo bomini glorianti nibil sit^: 
Dei virtute izneium, ulbil abditum esse, epist οι 
etiam scripsit, in qua plures de formica quaest. - - 
preposuit, ut eodem scilice! , quo Ἄσιῖος gt ivt, 
argumento superbiam ejus furoremque reineca i. 
Οὐχοῦν, inquit, ὁ «rv περὶ τῶν vows sonat »:-- 
εἰληφέναι μεγαλαυ,ούμινος, τὸ σμιχρότατεν — oc 
προυταινομένον, ὅπως ἔχει qut, learvissil: 
xai τίς ἡ $29 μύραγχῆς pA3UI, DOAWYO)C ED Dl κοτε 


— - σ- "U- παρ 


110) 


ΙΝ ECC.ESIASTEN. - L1B. IX. 


210 


ἀπερινοῆτου Θεοῦ διαγινώσχειν. Τοῦτον οὖν, ὡς ἃ modo aiebam, et sectatores ejus sapiens Eccle- 


ἔφθην εἰπὼν, xal τοὺς περὶ αὐτὸν προφητιχοῖς ὄμ- 
μασι διαδλέψας ὁ σοφὸς Ἐχκχλησιαστὴς, κατασπᾷ 
«ἧς μεγαλαυχίας καὶ τῆς μεγαλοῤῥημοσύνης, xai 
καταδιδάζει πρὸς τὴν σύμμετρον τοῖς ἀνθρώποις 
«απείνωσιν" ἵνα μηδὰν τοιοῦτον ἐννοῶσιν T] λέγωσιν, 
ἀλλὰ γινώσχωσιν ἀσφαλῶς χαὶ βοῶσι μετὰ τοῦ χρυ- 
σοστόμου Παύλου, Νὺν γινώσχω ε Ey ἐσόπτρῳ καὶ 
ἐν αἰνίγματι, τότε δὲ » γνώσομαι « πρόσωπον πρὸς 
πρόσωπον. 9 

Καὶ μηδεὶς οἰέσθω με τὴν τοιαύτην ὑπόληψιν πε- 
πλαπμένως xal χενοπρεπῶς παρεισάγειν, ὡς τοῦ 
Ἐχχλησιαστοῦ μηδὲν τοιοῦτον ὑπειληφότος. El 
Y3p μὴ τοῖς τοιούτοις προσώποις τὸ παρὸν ῥητὸν 
ἀποχληρώσομεν xab' ἣν αἰτίαν εἰρήχαμεν, παρέλχον 
ἂν εὑρεθείη xai περιττόν. Καὶ γάρ φησιν, « Οὐχ 
ἔγνω ἄνθρωπος τί τὸ γενόμενον xat τί τὸ ἐσόμενον. » 
Καὶ μὴν ἐγνώχαμεν ἄνθρωποι πάντες σχεδὸν, ὡς 
ὑπὸ τοῦ πάντων δημιουργοῦ xal τεχνουργοῦ γέγονε 
«b οὐράνιον εὗρος xai τὸ βάρος τῆς γῆς παραχθὲν 
ἐξ οὐχ ὄντων ἀπῃωρήθη μόνῳ τῷ παντοδυνάμῳ 
βουλήματι τοῦ ποιήσαντος, χαὶ ἄδυσσοι χαὶ ὄρη χαὶ 
νάπαι καὶ ἥλιος χαὶ σελήνη χαὶ πᾶς ὁ τῶν ἀστέρων 
ἑσμὸ; xal πάντων ἄλλων ζώων σαφῶς ὁ κατάλογος. 
“τμεν δὲ χαὶ τὸ ἐσόμενον, ἀπὸ τῶν θεοπνεύστων 
Γραφῶν διδασχόμενο: καὶ παραλχμδάνοντες διὰ πί- 
στεως, ὡς; ἀλλαγήσονται μὲν οὐρανοὶ καὶ fj. γῆ καὶ 
τὰ bv αὐτοῖς, xaX πρὸς χρείττονα μεταστοιχειωθή- 
σονται λῆξιν, Do; οὖν ε οὐκ ἔγνω ἄνθρωπος τί τὸ 
γενόμενον, xal τί τὸ ἐσόμενον, ὅτι ὀπίσω αὐτοὺ τις 


siastes oculis propheticis intuitus, ἃ superbia et 
jactantia revocat, atque ad eam, qua homines 
decet, animi demissionem deducit : ut nihil tale 
cogitent aut loquantur, sed certo €ognoscant, ct 
cum aureo illo Pauli ore clament : Nunc cognosco 
« in speculo et iu zenigmate; tum vero cognoscam 
facic ad faciem (80). » 


Nec quispiam putet, sententiam liujusmodi con- 
fieiam a me ac citra decorum inductam, quasi 
Ecclesiastes nihil tale fuerit suspicatus. Nisi eniin 
dictum istud ex ea, quam diximus, causa personis 
illis assignemus , ascitum extrinsecus ac superva- 


B caneum videatur. Etenim ait : « Ignorat homo quid 


sit quod factum est, et quid quod futurum est. » 
Atqui omnes fere homines novimus, totum, quan- 
Lum patet, celum ἃ summe omnium auctore atque 
arlilice conditum esse, ípsamque telluris molem 
ex lis, quz non erant, eduetam, uno Conditoris 
omnipotenti consilio esse suspensam; ac simul 
ahyssos et montes et valles, et solem item ac lu- 
na'"» et omne astrorum agmen, nec niinus cetera 
omnia animantia eodem modo exstitisse. Scimus 
porro et futurum, divinis Lilteris edocii, ac per 
lilem tenemus, cclos quidem et terram, quzque 
in his sunt, mutatam iri, ac meliorem in statum 
transitura *. Quomodo igitur « ignorat liomo quid 
sit quod factum est, et quid quod futurum est , 


ἐπαγγελεῖ αὐτῷ ; » ἰδοὺ γὰρ xal τὰ γενόμενα xai τὰ C quia post eum quis annuntiabit ei * » Ecce enim et 


ἐσόμενα διὰ τῶν θείων ὑποφητῶν ἐδιδάχθημεν xal 
γινώσχομεν, ᾿Αλλ᾽ εὔδηλον, ὡς τὴν ὑπερτφανίαν καὶ 
βλάσφημον οἴησιν, καὶ δυσσεθεστάτην μεγαλοῤῥημο- 
σύνην τῶν εἰρημένων, xal τῶν παραπλησίων αὐτοῖς 
αἱρεσιαρχῶν παραινιττόμενος, πρὸς τὴν σύμμετρον 


81} Petr. ui, 19, 15. 


xoi ἄσῦματι συνέχεται αὐτοῦ d ζωή * εἰ ὀστέοις 
τὸ σῶμα διείληπται " εἰ νεύροις καὶ συνδέσμοις τὰς 
ἁρμονίας πετόνωται " εἰ μνὼν περιδολῇ χαὶ ἀδένων 
ἡ τῶν νεύρων περιχρατεῖται φύσις * εἰ τοῖς vo- 
«talo; σπονδύλοις ἐχ τοῦ βρέγματος ἐπὶ τὸ οὐραῖον 
ὁ μυελὸς συμπαρατείνεται * εἰ ἡ περιοχὴ τοῦ νευ- 
ρώδου: ὑμένος τοῖς χινουμένοις μέλεσι τὴν ὁρμῆτι- 


qu:& facia sunt, ct quic futura sunt, a divinis vatibus 
edocti didicinius. At manifestum est, sic eum su- 
perbam ac maledicam opinionem et impietatis 
plenam jactantiam in. his, quos diximus, atque in 
similibus sectarum ducibus perstringere, ui ad 


mice natura sit, dicat : Num spiritu οἱ auhelitu 
tia ejus contineatur; num corpus habeat con. 
pactum ossibus ; nervisue ac junciuris compages ex- 
plicel ; an. musculorum. ei glandularum. complexu 
nertrorum nalura conservelur ; an a stncipite per 
dorsales vertebras ad. caudam usque medulla pro- 
ducatur; utrum ex nervos. pellicule complexione 


χὴν ἐνδίδωσι δύναμιν * el ἔστιν ἐν αὐτῷ τὸ ἧπαρ xal D motis membris sM  progrediendi facultus; num ha- 


τὸ χοληδόχον ἀγγεῖον, ἐπὶ τοῦ ἥπατος, νεφροί τε xal 
xapóia xai ἀρτηρίαι χαὶ φλέθες, ὑμένες καὶ δια- 
φράγματα " εἰ qus. ἐστιν, ἢ τετρίχωται μονώ- 
νωχόν ἔστιν, f) πολυσχιδεῖς ἔχει τὰς βάσε:ς " πόδον 
δ βιοῖ τὸν χρόνον, xaX τίς αὑτοῖς ὁ τρόπος τῆς ἐξ 
ἀλλήλων γεννήσεως * ἐπὶ πότον δὲ χυΐσχεται τὸ 
τιχτόμενον καὶ πῶς οὔτε πεζοὶ πάντες οἱ μύρμηχες, 
οὔτε ὑπόπτεροι πάντες, ἀλλ᾽ οἱ μὲν τῶν χαμαὶ 
ἐρχομένων εἰσὶν, οἱ δὲ διαέριοι φέρονται. Ὃ τοίνυν 
τῶν ὄντων τὴν γνῶσι" ἐπιχομπάζων, τέως τὴν τοῦ 
μύρμηχος φύσιν εἰπάτω * εἰθ' οὕτως φυτιολογείτω 
4^5) πάντ νοῦν ὑπερέχουσαν δύναμιν" εἰ δὲ τοῦ 
βραχντάτον μύρμηχος οὕπω περιέλαδες τῇ γνώσει 
πὴν φύσιν͵ πὼς τὴν ἀχατάληπτειον τοῦ Θεοῦ δύναμιν 
μεγαλαυχεῖς φαντάξεαίαι ; ld. est, Πίαφιο qui se 
ex;talenttum scientiam. esse. assecutum — gloriatur, 
exponal nobis, quomodo quod. minimum est eorum, 
que in lucem prodierunt, vitam habeat, el que [ur- 


beat hepar, num sub jeccre sit βατα bilis folliculus; 
utrum renes habeat, ei cor, et arterias, et venas, et 
membranas, ei sepimenta ; nudane sit an. crinita ; 
unguemne unum an plures. in. pedibus habeat ; 
quandiu vivat, et que sit illi propagande sobolis 
ralio ; sin minus, quoluplex ab ea [etvs in. wtero 
gestatur ; el quomodo nec pedestres onnes sint for- 
mica, nec ala(e omues, sed alie humi repant, alice 
tero per aera volitent..— Dicat. igitur. [ormicarum 
mobis nalwram, qui eurum, que in natura. sunt, 
scientiam cum (astu. se. pradicat assecutum, ἐἰ- 
que itu demum de potentia i/la omnium intellectum 
superante. disputet, Si. vero. scientia. minulissime 
[ormice naturam nondum tenes; quomodo incom- 
prelensibilem Dci potentium. imaginatione (ua com- 
preheusam esse gloriaris? ( Epist. 165.) 

(80) L Cor. xui, 12. Sel in. vu!gatis leges, Δι᾽ ἐσό- 
«po? ἐν αἰνίγματι, τότε δὲ πρόσωπον πρὺς πρόσωπον. 


{1 S. GREGORIJ] ΑΟΒΙΟΕΥ͂ΤΙΧΝΙι n 
eam, quz homines decet, modestiam animiquee ἃ ἀνθρώποις ἀναχαλεῖται μετριότητα καὶ rcu; 


demissionem revocet, ul ante disi. 

44,0 Nam hoc iis etiam esteadit, que prosisae 
sequuniur. Ait enim : « Labor s(nltorum affiiget 
eum qui nescil ire in civitatem. » Excellens enim 
et plane eximium nacti ingenium, labore mak» et 
conieBlione ass:dwa illnd ii de quibus loquimur, 
effccerunt. vt per cos conatus tantasque curas per- 
Diciem «sihi pararent, vitamque zternam amit'e- 
rent. Neque enim noverunt quo pacto ad supernam 
civitatem cundum esset, spiritalem sci'icel Jeru- 
salem Petri et Pauli parentem (8h55, et cceterorum, 
qui parem cum illis vivendi rationem studiose 
inierunt : sed fastu atque ostentatione arbitrati et 
jactare ausi, quz supra naturam a:que ultra om- 


Goyr,», ὡς ἔφθην clzuv. | 
Τοῦτο γὰρ órsol xai διὰ τῶν ἀπέσπα: Ein 
φτοὶ γᾶρ, « Μόχϑος t» ἀφρόνων xzxwc i 
ὃς οὐκ ἔγνω τοῦ πορευθτιναι sl; πόλιν. » Mic 
γὰρ ὄτθεν χτητάμετοι τὸν wo», διὰ πολλῶν κγ΄ 
xai πόνων καὶ φιλοξοντῶν, ὑτὲρ ὧν ὁ Mou τ; τ 
χωτιν αὐτῶν xal στέρτ σιν τς abenés) $c 
τοῦτον μόχθον xaX τὴν τοσαύτην ἔσχον ptis v 
γὰρ ἔγνωσαν πῶς δεξ πορευθῆναι πρὸς τῆν δὰ τ 
λιν, δτλονότι τὴν venthw "lapossaaha, τῇ, ὑπ: 
Πέτρου xai Παύλου xal τῶν καρχῆλτσιος ἔχεν: 
[fv xai πολιτεύεσθαι σπουδασάντων di bc 
χόμπῳ τῆς ἰδίας ἀλαζονείας ol τὰ μειέωρε x 
ὑπὲρ τὴ» φύτιν χεὶ πᾶστν ἀνθρωπίνην nu. 


nem hominum captum sunt, se dignoscere, ob D διαγινώσχειν οἰόμενοι χαὶ μεγαλαυχή Ξαντες, 5.7 


falsas sententias et perversas opiniones regno 


exclusi exciderupt. Addi! deinde sapiens Eccle- 
siastes : 


βασιλείας ἐναπεχλείσθτσαν διὰ τῶν ψευδῶν .-.. 
ψεων xal καχοδόξων δοξῶν. Εἶτά φησιν ὁ ovs ἵν 


χλτ πιαστί,ς " 


6 XY. 


Vgas. 16, 17. Ve tibi, civitas, cujus rex tuus 
junior, εἰ principes twi mane comedunt. Beata. (m, 
lerra, cujus rez imus filius liberi, et. principes twi 
ad tempus comedunt in fortitadine, et non con- 
fundentur (82). 

Obvium ipsorum verborum sensum explicantes 
dicimus, regem juniorem hoc loco minime eum 
qui vitz? tempore atque zetatis flore javen's sit, 
hecessario juniorem esse appellatum. Multi euim 
sape inventi sunt natura juniores atque atate flo- 
yentes, qui prudentia essent ac maturitate scnili, 
et cum inculpata vita longevum consilium rerum- 
que gerendarum scientiam conjungerent : ut. Da- 
niel, ut Jeremias, ut David, ut Salomon, qui et 
solus extremis temporibus in ea qus nefas pro- 
lapsus est, Atque id in aliis libris idem ipse sa- 
pientissimus Salomon ostendit inquiens : « Se- 
nectus venerabilis est, non diuturna nequ» anno- 
rum numero 2850) conpulata : canities autem est 
prudentia in. hominibus, ct atas senectutis vita 
immaculata (835). » 

Non iguur omnino vigentem ztate ac javenescen- 
tem « regem juniorem » hic appellat, sed qui juve- 


nilibus corporis cupiditatibus serviat, ac turpes et p 


abominandas voluptates sibi imperitautes ferat, 
wancipii more ab dominante peccato in otnne fla- 
girium pertractus, vel si tatem habeat provectam 
ac senescentem, et canitiem jam el in capite et in 
mento preferat, Hujusmodi utique homini, qui 
rorriptelarum | illecebris deditus sit, si regmum ad- 


(84) Mentionem Petri et Pauli cur hoc loco in- 
Jecisse ΓΤ: pulctur, nisi ut indicaret, quibuscum 
wenlire, quos sequi debeamus, quicunque aeterni 
ΠΥ} felieitote potiri eopimus ? Omnes nimirum, qui 
lueresin ainplesi sunt, d& via decesserunt, et, apo- 
*inlorgm vestigiis relictis, procul a caelesti, quam 
ΠῚ tenuere, civitate aberrarunt. Nam, ut olim Cy- 
prianus scripsit nil pleliem suam, « Deus unus. est, 
"EChristus auus, et una Ecclesia, el cathedra una 

* petram Domini voce fundata. Aliud. altare 





Οὐαί σοι, πόλις, ἧς ὁ βασιλεύς cov rictt 
καὶ οἱ ἄρχοντές σου ἐν πρωξᾳ ἐσθίουσι. Nar. 
γῆ, σὺ, ἧς ὁ βασιλεύς σου υἱὸς ἐλευθέρου, «s 
ἄρχοντές σου πρὸς καιρὸν “ἄγονται ἂν Cori 
καὶ oéx αἰσχυνθήσονται. 

Τὴ» μὲν κατὰ τὸ γράμμα καὶ πρόχειρτι ii 
διαταφοῦντές φαμεν, ὡς βασιλέα νεώτερον vo. - 
τὸν χρονιχῷ διαστέματι xat τῇ καϑ᾽ duum rs 
γέον πεφυχότα, νεώτερον προστγόρευσεν ἐξ 177. 
τολλοὶ γὰρ πολλάχις εὕρηνται νεώτεροι xxiii 
ya τὴν ἡλιχίαν ἀχμάζοντες, καὶ γηραλέον 5 
φρόνημα xal χάτάττημα xai πρεόδυτιχὴν 0z^^ 
xai πολιτείαν xat ζωὴν ἀχατάγνωστον᾽ ὡς ὁλ5"" 
ὡς ὁ Ἱερεμίας, ὡς ὁ Δαδὶδ, ὡς ὁ Σολομὼν. δν 
μόνης ἐν τοῖς ἐσχάτοις καιροῖς πρὸς ἃ μὴ 055 i 
ὦλιαθε. Καὶ τοῦτο δείχνυσιν ἐν ἄλλοις αὐτὸ “ἢ 
οὗτος; αὐτὸς ὁ σοφώτατος Σολομὼν φάσγων, 1 
τίμιον, οὐ τὸ πολυχρόνιον, οὐδὲ ἀριϑμῷ Eo κ΄ 
tpntat* πολιὰ δὲ φρόνησι; ἐν ἀνθρώποις, xit 7 
γήοως, ἀχηλίδωτος βίος. » β 

Οὐ τοίνυν ἐξάπαντος τὸν καθ᾽ ἐλικίαν ixi 
xa νέον περυχέτα, « βασιλέα νεώτερον » vov" 
ἀλλὰ τὸν ταῖς νεωτεριχαῖς ἐπαναστάσεσι τοῦ τί 
ματὺς τῆς σαρχὸς xal ταῖς χιναίδοις xal Mur 
ἡδοναῖς δεδουλωμένον καὶ xalüunurctay £v 
χὴν ἀνδραπόδου πρὸς πᾶσαν Χαχοπρᾶγίᾶν γῇ : 
δεσποίνης ἁμαρτίας ἑλχόμενον, xiv γερονταῖ 
τὴν ἡλικίαν χαὶ τὸν χρόνον πρεσθυτιχὸν ἀπε: 
λιωμένος ταῖς θριξὶ τῆς κεφαλῆς καὶ τῆς T^^ 


constitui, aut sacerdotium novum feri P 
unum altare οἱ unum. sacerdotium. non i 
Quisquis alibi collegerit, spargit. » ( Epis ds 

(82) At LXX habent... Kat ol &gm" 
πρωΐ ἐσθίουσι.  Maxapia Gv, YQ» '" 
σιλεύς σου υἱὸς ἐλευθέρων. .....». δυ8ιΒ,. 
Oo, Ὑῆ..... νὰ ü 

(83) Sap. τιν, 8. Apud LX leges. P; 
ἐστιν φρόνησις ἀνθρώποις, xal ἡλιχία T^i 
ἀχηλίδωτος. 


ι.2 


- Ὁ ἪἋἩ o ὠἈἅὗἔἑὠἔἢ 


1113 


IN ECCLESIASTEN. — LIB. IX. 


1115 


φαινόμενος. Tou τοιούτου γὰρ βασιλεύειν λαχόντος. A ministrandum obtigerit, vx civitati atque civibus, 


xai ταῖς ἡδυπαθείαις σχολάζοντος, xal τῇ πόλει xal 
τοῖς πολίταις, ὧν αὑτὸς λέλοχε βασιλεύειν. 

- ᾿Αναγωγιχωτέραν δὲ βουληθέντες ἀποδοῦναι καὶ 
φάναι τὴν ἐχδοχὴῆν, φαίημεν ἄν, ὡς παραληφθήσεται 
μὲν ὁ νοῦς βασιλεύς " ἅτε δὴ προχαθεζόμενος χαὶ 
κατάρχων τῶν ἄλλων δυνάμεων τῆς ψυχῆ: xal πάσης 
τῆς φύσεως. Πόλις γε μὴν αὐτὴ δήπουθεν ἡ Ψυχὴ, 
ἧς δύναμίς ἐστιν ὁ νοῦ; ἡγεμονικωτέρα xai πρω- 
τεύουσα χαὶ χατάρχουσα τῶν ἄλλων πασῶν. Ἐὰν οὖν 
διά τινος ἀπροσεξίας xal ῥᾳθυμίας τῶν ἐνθυμω- 
πέρων καὶ φωτοειδεστέρων ἐφέσειων καὶ προσνεύ- 
σεων τύχεσθαι χατοχλάσας, ἀπολέσει τὴν λευχό- 
τῆτα χαὶ καθαρότητα τῆς φυσιχῆς ἀπαθείας καὶ xa- 
ταστάσεως ἁγιοπρεποῦς" εὑρίσχεται τρόπον τινὰ 
νεώτερος, χαὶ τῆς πρεσθυτιχῇς ὀνομασίας ἀνάξιος, 
ἅτε δὴ νεωτεριχαῖς ἀσωτίαις xal τρυφαῖς γενόμενος 
ἔχδοτος, xal νεωτεριχοῖς ῥεμδασμοῖς ἡτιμωμένος 
ἀποφανθείς, Τῇ πόλει τοίνυν ἤτοι τῇ ψυχῇ τοῦ 
ποιῶσδε νεωτεριχῶς παραληφθέντος ζῇν βασιλέως τὸ 
Οὐαὶ προσεφώνησεν ὁ σοφὸς Ἐχχλησιαστὴς, ὡς οὐχ 
ἐχούσῃ τὸν διιθύνοντα xal διέποντα μεγαλοπρεπῶς 
χαὶ βασιλιχῶς. "Αρχοντάς γε μὴν ὀνομάζειν κατὰ τὸ 
ἀχόλουθον οἰητέον τὰς ἄλλας δυνάμεις τῆς λογιχῆς 
ψυχῆς, αἴ τοῦ βατιλέως ἀπραχτοῦντος πρὸς τὰ xpelx- 
τω xai φωτο:ιδῇ xal θεοςειδέστερα, xal χαταδουλω- 
θέντος καὶ σχολάζοντος τοῖς ὀσυμφόροις καὶ χείροσι, 
σύμφωνον ἐπιδεέχνυνται τὴν πρὸς τὰ τοιαῦτα ῥοπὴν, 
ἀχαίρως; ἐμπιπλάμεναι τῶν ἐμπαθῶν ἐνθυμήδεων, 
καὶ πλρὰ xaipbv χοῤῥεννύμεναι τῶν ἀθεμίτων φαν- 
τασιῶν" ὥσπερ χἀπὶ τῆς αἰσθητῆς διανοίας ἄρχοντα; 
ἀχολούθδως παραλαμδάνειν olüev ὁ λόγο; τοὺς οὐδε- 
μιᾷ τάξει χεχρημένους ταῖς ἐδωδαΐς ἐν προσφόροις 
xa:pol;* ἀλλ᾽ ἕωθεν πρὸς τὰς ἀπολαυστιχὰς xal Συ- 
δαριτιχὰς αὐτομολοῦντας τραπέζας, xal γαστριζο- 
μένους xai χραιπαλῶντας, xat μηδεμιᾶς προμτθείας 
ἀξιοῦντας τοὺς τῆς πόλεω; f] τῶν ὑπὸ χεῖρα συμπο- 
λιτῶν. 

. (84) Similis huic est interpretatio, quam legimus 
in veleri. commentario ad Isaiam, quod majores 
non bene Basilio Maguo adjudicarunt, Ad ea enim 
prophete verba (cap. 5, n. 4), Et dabo pueros prin- 
cipes eorum, εἰ effeminati dominabuntnr eis, haec 
ile suhjicit : Οὐ γάρ ὁ τῷ χρόνῳ ἐλλείπων πάντως 
ψεχτὸς. ἀλλ᾽ ὁ κατὰ πάθος Quy " ὁποῖος ἣν ὁ Ροδοὰμ, 
περὶ οὗ γέγραπται, ὅτι καὶ 'Po6oàp ἣν νεώτερος, 
καὶ δειιδὴς τῇ καρδίᾳ. Διὰ τοῦτο xat 6 Ἔχχλησια- 
στή :" Οὐαί σοι, πόζις, φησιν, ἧς ὁ βασιζεύς cov 
γεώτερος, καὶ οἱ dpyortéc cou πρωΐ ἐσθίουσιν. 
0» γὰρ ὁ τὴν ἡλιχίαν νέος, ἀλλ᾽ ὁ τὴν ψυχὴν ἀτελὴς, 
νεώτερης xal ἐνταῦθα λέγεται. Ἐπ: τόνε τῆς 
ἡλικίας ὅτι οὐχ ἐμπόδιον τῷ foulouivo ζῇν xat 
σρετῆν, ἐν τοῖς πρὸς Ἱερεμίαν λόζοις ὁ Κύριος 
ἐδειξιν εἰπών" ΜῊ «ἱέγ8 ὅει νεώτερος εἰμί. Οὐ γὰρ 
ἐρνήσατο αὐτὸν εἶναι νεώτερον, ἀλλ᾽ ἔφη μὴ εἶναι 
ἐμπόδιον αὐτῷ τὴν νεότητα διὰ τὴν τελείωσιν τῆς 
ψυχῆς * ὅτι πάντας πρὸς οὖ; ἐὰν ἐξαποστελῶ Gi, 
πορεύσῃ " τῷ γὰρ φρονή ματι ἑώραχα πρεσθυτιχῷ 
τυγχάνοντι, ὁ βλέπων τὴν σεμνότητα τῆς ἐν τῷ 
χρυπτῷ πολιᾶς, [4 est, Non emim is, qui atate 
yuntor sit, prorsus vituperatur, sed qui vitiis deditus 
vival, qualis erat Roboam, de quo sciiptum est: 

Ex Koboam erat juni»r et corde pvido. (1 Paral. 

xt, 7.) Quare οἱ Ecclesiastes, Vs, inquit, tibi, 

civilas, cujua rex junior, et principes tui mane 


iu quos ille imperium nactus sit (84). 


At si proferre interpretationem libeat, quse magis 
ad anagogen accedat, dicendum erit, regem hic 
interpretandum esse intellecltum, cum is exteris 
animz totiusque nalurz facultatibus prxfectus im- 
peret. Ac civitas quidem habebitur ipsamet anima, 
cujus virtus praecipua atqge prestantior est intel- 
lectus aliis omnibus imperans (85). Si igitur ex 
iucuria quadam atque desidia, przsentioribus ac 
illustrioribus, quz nactus erat, desideriis et affe- 
ctibus destitutus, candorem amittat ac puritatem 
naturalis sanctzeque tranquillitatis; jam quodam- 
modo junior invenitur 951 ac senis appellatione 
indignus, quippe qui se juvenili luxurie et vo- 
luptatibus dedideril, et adolescentiorum erroribus 
dehonestatus videatur. Igitur civitati sive anima, 
eujus rex juvenili ejusmodi vite addictus fuerit, 
ve inclamavit sapiens Ecclesiastes tanquam non 
habenti, a quo rectam ad normam digne ac regie 
dirigatur. Principes porru appellare eodem modo 
putandus est reliquas rationalis animae facultates, 
quz, rege nibil se in bonis praclarisque rebus ac 
Deo magis acceptis exercente, ac servilem in mo- 
dum noxiis pravisque dedito, parem ad talia qua- 
que propensionem prz se ferunt, voluptatem intem- 
pestivis cogitationibus arripientes, et importune 
ge in improbas imaginationes ingurgitantes. Quem- 
admodum si obviam sententiam spectes, eos indi- 
cari principes liquet, qui nullum justi temporis 
ordinem in cibis sumendis servant, sed mane ad 
voluptarias et Sybariticas convolant mensas 186), 
ac ventri large comissando indulgent, rei pu- 
blic:e civiumque sibi creditorum administratione 
omni curaque post:abita. 


comedunt. Non enim qui cate. juvenis, sed qui 
secunium animam est imper[ectus, hoc eli.m [luco 
junior appellatur. Nam quod id catis ei, qui ad 
virtuilis normam vivere. velil, impedimento non sit, 
Dominus in iis, quos ad Jeremiam habuit, sermoni- 
bus ostendit, inquiens : Noli dicere quia junior 
sum (Jerem. 1, 2); Neque enim negavit. es.e ju- 
niorem; sed dixit non esse illi impedimento juveni - 


D lem etaiem, ob anime perfectionem. Quia ad omnes, 


ad quoscunque te misero, ibis. Vidi enim, consilio 
le esse seniorem, quippe qui abdilam. canitiem εἰ 
gravitatem perspicio. 

(83) Πρὸ ipsa leviter perstrinxerat. Oiympio- 
dorus; ait enim : Πρὸς δὲ ὀιάνοιαν πόλις τροπιχὼς 
ἡ Ψυχὴ, ἧς ὁ βασιλεὺς voug. ld est: Si sensum 
species, οἰυμας immulatione verbi est anima, cujus 
rex intellectus. (Vn Auct. Duc. p. 667 E.) 

(R6) Scribit. Noster Συμθαριτιχάς, quo] minus 
quidem usitatum, at novum plane dici non potest. 
liabet enim Hesychius, qui etiau sic explicat, Συμ- 
δαριτιχαῖς * Περσιχαῖς, ὑπερηφάνοι;, πολυτελέσι ; 
nempe Symbariticis, id e»t Persis, superbis, sum- 
piuosis. Porro nomeu a Sybari ductum, qu:c. urbs 
fuit Maguz Gracie, ᾿Αχαιῶν κτίσμα, ul ail Strabo 
(lib. vi, p. 182), δυοῖν ποταμῶν μεταξὺ, Koáutooq 
xai Συδάριδος * quam a (το οι. atibus. ücletati 
Atlienieuses in proximo restit:eruat, et Thuiios a 


"ew 


.:2 S. GREGORII AGRIGENTINI : 


Kasm vero inte-pre'ati,nem eccfrmat atque de- A. Hacen oZ δὲ τῆν zLp ixÜeyh x Rau 
carat iis, quz s quontur : ai dictum Llud secun-— τῶν ἔτσαξασν" ὦ; ἀνσυω: Σεσίερον aXnn UL. 


“--- 
2 


dum a-a;gen [0.110 mazis, quam ex obvio sensu -ςξ2: τὸ sionaftws -pocrtxE», ἄλλ᾽ οὐχ 1.-σὉ 
et verborom s'zníüicatione explicari par sit. Ait. χατὰ τῇ zo pei τοῦ τράπιχεστος Even. € -.-: 
enim : « Beata ta, terra, cujus res tuos filius liberi, — « Maxszz 25, Ὁ, $£:4 ϑατιλεῖς 3» A b.c 
et princijes t8i ad tempas comedunt ia fortitudine, — xat si ἔσχοντξς 002 TUA xx: giri. 
e$ non eonfundeniwr. » Nam cum Gliem ἢ μα τὶ re-— 5::, χαὶ οὐχ aizp,htisur31. 5 O1is3; 715 7.2 
gem dixerit, inieliectum indicavit eopilitatum do- — Gioco τὸν βατιλέξ, τὸν 32722225022 0i Use 
minom regemque voluptatum, ramum scilicet ac. pa3£a τῶν ἵζυεεν té gre vri ra Lopiun- 
germen animz liberz, quz menquam servierit aul a;2o-r,xz xa: βλαστὸν zT; μήξωῳω xr:3bos.. 7 
suljerta foerit ignominiz passionibus et corporis x3: xa*uzoe-zrií;r; τῆς ἀτιαΐας τὸς τοι αὶ 
voluptatibus. Quidsi etiam imtellectum modo &- 234; $5312 τς πχρχός. Ἢ oufímw wl iioc 
Lam liberi sizni&cet, id est sancti divinique Spi- — vo» v» ὑπάργοντα LàroBigmo, two t3 D 
ritus, qui inicilectum 9594 efngit sapientem ac. θεάρχιχου Hvc2aaco; voa Gcxasc qoare 1: 
parum, idemque obsignat εἰ parit sanctum et om- xa! zxaÜaphv νυ. χαὶ ας σατίχεξας ὙΣ τ 
mino ingenusm 3c nobilem? Sai quippe jaris D ἀτ-οπρεπῇ χεὶ παντελῶς ἀζούλεντον Χαὶ χ::15 
spiritus veritatis planeque liber, « ubi vult, spi- αὐτεξούσιον γὰρ πετυκὸς τὸ πυεῦ! τῆς δ᾽ 11, 
γι", » atque ut voluerit, intellectum sui partici- — x3: ξαντελεύβερον, εἶτα» βέλει, vri. o Inn 
pem facit: qui virtute accepta sancti. Spiritus, ἄν ϑυυλτθείν, ξια μορτοῖ τὸν μέτοχον αὐτὸ o 
erdinat, regit, in e(ficio continet principes suos, νοῦν,δ- ἐντ δυνάμει τῆς μετουξίας τοῦ xre175.l 

ezieras nempe rationalis anima faculiates , ut ματὸ; τάττει χαὶ χαθέτττσιν ἐν χλτσστέσε Ὁ 
statis boris ac tempestivis alimenta menlis ae — xai τοὺς ἄρχυντας αὐτοῦ, τὰς ἅλλα- δηλονῖς. Lo. 

spiritus in omni fortitudine sumant, pe confun- — XL; λογιχῖς ψυχῆς πρὸς τὸ haufdwo zokin 

dantur in passionum ignominiz servitutess addecti- — Kx coxaípox τὰς vat zi; τρυφὰς x3: 60107 

sed potiora sectantes εἰ divinarum rerum medila- — xisr, δυνάμει, πρὸς τὸ αἴ, παταισ χυνϑηγα, 7 
iori studioque dediti, omnem plane eonfusionem — 7p) τὰ πάθη τῆς ἀτιμίας χαταδυυλεύσεος 8.5: 


εϑουρίλοι. “τς ἀσχολίας τῇς ποὺς τὰς χρεΐττους Xi ua 
gavtaasíaz xai θεωρίας ἀχαταίσχυντοι lazio 7s 
Si vero quispiam vulgarem quoque sensum in- —— Eb xai τί, αἰσθτιτὴν διάσεαν vorzzi τὸ 7." 


telligere velit illius terrz, quam Ecclesiastes bea- μθείν τῆς μαχαριζοικέντς 075 τοῦ "Exe ma 
tam pr:dicat, hunc sumat ab explicatione super ^ λέψοιτο ταύτη Ex τῆς διασατφέσεως τῆς i277 
deplorata civitate, quz ad verba ipsa, ut sonant, λανισθεΐσῃ πόλει χατὰ τὸ γράμμα τὴν» án 
enntraeta est (87). Ubi enim bane civitatem versa — guías. Ἔμπαλιν γὰρ ταύτη» ἐξειλητῶς, t1 
vice intellexerit, interpretationem babebit facilem ῥαδίως ἕξει τὴν ἐχδοχήν. Ὁ δέ vot σοφὸς Tn 
et expeditam. Ceterum sapiens Ecclesiastes ex iis, στὶς, ἐξ ὧν ἀμέσως αὖθι: Exfvaycv, eim ὁ 
quz proxime rursum a ijecit, secundum anagogen — Xov ἀναγωγιχῶς ἐχδέχεσθαι τὰ τοιαῦτα, rii 


potius hzc accipienda docet, ut jam dixi. Addit εἰπών. Ἐπάγει γὰρ xa! φησιν" 
enim aitque : 


$XVI. 
Vgns. 18. In pigritiis humiliabitur conlignatio, et Ἐν éxrnpíatc ταπειγωθήςεται ἡ 6606" 
$n segnitie manuum stillabit domus (88. . ἐν ἀργίᾳ χείρων στάξει ἡ οἰκία. 


Nam quz intellectum, bonis sanctisque medi- Τὸν γὰρ ἀπραχτοῦντα νοῦν xav παντελῶτο; 
tationibus rcliclis, plane cessantem tuebatur ac xai πρὸς τὰς ἀναθὰς xai χαλὰ- χαὶ νοητὸς 5 
custodiebat, virtus Spiritus sancti, in illius tutela D ἡ συνττροῦσ καὶ φυλάττουσ 2 02/245 2i 
succubuit; non utique viribus ejus imminatis, et — παναγίου Πνεύματος τεταπείνωται zpb; τὴ 7 
naturali ejusdem gratia ac divina potestate atque συντήρησιν" οὐχὶ τὴν ἰδίαν ἰσχὺν ἐλαττωῦε:" 


* Joan. 1, 8. 


foute ibidem reperto appellavere. Idcirco Stephanus — docentis, infelicem fore civitatem, quz rez"? " 
De urbibus a: Θούριοι πόλις Ἰταλίας ἡ πρότερον sit consilio et prudentia juvenem, alque 95 5 
Ej6apwu. (Vide Dio. Sic. 1. xn, c. 10.) Sybarita- — tium more cupiditatibus servientem ; e^ — 
rum vero mense ferculis omnis g-neris infames — sumi hec posse ait, ut beatam fore civilale? ^^ 
eint; unde apud Rowonos induclus nescio quis — ret, cui rex ingenuus et nobilis, cui soit δὲς 


Sylariticus missus, quem H:lagabalus semper ex- — ratique mazistratus obtigerint. Ceterum 1 li P 
hibuisse dicitur ex oleo ct csro. (Lampr. in cis utroque loco non civitas, sed terra scitu? 
Helag. c. 30.) Maque XZo6apiz:tv apul Grxcos nempe V^, quz vox regionem desinat, ul 3p . 
*dem atque lururiari genioque indulgere. Syha- tinos : Terra Παίϊα; itaque Syromachus verti 07 
Ite enim, inquit Suidas, γάττριες ἧσαν xa: tpo- g^, 15. el Latinus interpres : Ye tibi, WT, 
ταὶ (88) Olympiodor. "E, ὀλοκληροίαις 73597 


"XA .osc7 


T) Quema.Imodum scilicet superiora Ecclesia- 
erba ifa primum explicav.t, tanquam loe nos 


1117 


IN ECCLESIASTEN. — LIB. IX. 


11)8 


χκενωθεῖσα τῆς ἰδιας χάριτος φυσιχῆς χαὶ θεαρχιχῆς A cura exhausta : sed laxaia custedia tutelaque in- 


ἀρχῆς xal περιωπῆς, ἀλλὰ πρὸς τὴν φυλαχὴν xal 
συντήρησιν τοῦ ταῖς ὀχνηρίαις ὑποχαλάσαντος ἕαυ- 
τὸν νοῦ πρὸς τὴν ἀργίαν τῶν ὑψηλῶν xal νοητῶν 
θεαμάτων χἀντεῦθεν ἀνάξιον ἑαυτὸν ἀποφήναντος 
τἧς ἐχεῖθεν δοχώσεως, Ὦγουν σχέπης χαὶ συντηρή- 
σεως. 

Ei χαὶ χατὰ τὴν αἰσθητὴν διάνοιαν ἀρίδηλον ἔχεις 
τὴν διατάφησιν * πᾶσι γὰρ sol; χατοχνήσασιν àva- 
χαινῆσαι τὴν ὀροφὴν τῆς αἰσθητῆς οἰχείας ἤδη πα- 
λαιωθείσης εὕρηται πάντως ἀσθενεστέρα, τὴν ἀσφά- 
λειαν ἥχιστα παρεχομένη τοῖς χατοιχοῦσι, Μὴ γὰρ 
καλλιεργηθεῖσα καὶ δεξαμένη τῇ φιλεργίᾳ χαὶ φιλο. 
“«ονίᾳ τῶν χειρῶν τὰ πρὸς ἐπανόρθωσιν xal βελτίω- 
σιν, σταλαγμοὺς ix τῶν ὑετῶν ἄνωθεν παραπέμπει, 
xai χαιρῷ τῷ προσφόρῳ χιόνας. Εἶτά φησιν ὁ σο- 
φὸς Ἐχχλησιχστής " 


μὲ] οἴυ8, qui seipsum desidiz dederit, sublimium 
ac spiritaliun rerum 953 contemplatione otio 
atque inerti? posthabita, atque adeo indignum se 
pribuerit, quem ille contignatione, sive tegumento 
el tutela, defendat (89). 


Quanquam, si sententiam spectes, qux in prom- 
ptu est, explavationem hxc habent plane mani- 
festam. Omnes enim, gui domus suz vix jam 
vetustatem ferentis mature tectum reficiendum non 
curaverint, eam iufirmiorem in dies invenient, et 
habitantibus minime tutam. Nisi enim apte resti- 
tuta, multo fabrum labore atque opera stabilitatem 
ac robur acceperit, cum pluet, guttas demittat, ac 
suo tempore nives (90).. Ait deinde sopiens Eccle- 


P. siastes - 


$ XVII. 


Eic γέζωτα ποιοῦσιν ὄρτον, xal οἶνος ebgpalvst 
τοὺς ζώντας, καὶ τοῦ ἀργυρίου ὑπακούσεται: τὰ 
σύμπαντα. 

ὝΛφατον ἔχει τὸν πλοῦτον fj θεία χάρις τῆς mp»; 
πὸ ἀνθρώπινον γένος χηδεμονίας, ὡς ἐκπλήττε- 
σθαι πάντας τοὺς συν:τῶς ἑἐπαίοντας, πῶς συνέζευξε 
τῷ γράμματι τὰς ὑψηλὰς θεωρίας, καὶ ταῖς αἰσθη- 
ταῖς ἐννοίαις ὡς ἕν τισιν ἐσόπτροις xal παραπετά- 
ὅμασι χατεχάλυψε τῆς πνενματιχωτέρας διανοίας τὴν 
ἐχδυχῆν" ἵνα μήτε τοὺς xav! ἐκείνου χαιροῦ σχληρο- 
χκαρϑίους xai φιλονείχους Ιουδαίους διὰ τὴν ἀριδηλο- 
tán, πρηοχαιάγγελσιν τῶν μελλόντων παρασχευάσῃ 


(89) Gregorius Nyssenus, cum illa Cantici expla- 
naret : Tigna domorum nostrarum cedrina, laquearia 
noslra cupressina (ap. 1, 16); idemque adnotasset, 
imbrem in Evangeliis (Matth. vit, 27; Luc. vi, 45) 
vocari ἃ Domino varias tenlationum petitiones, 
quas ille solum rejicere et contemnere possil, «qui 
domum lhabeat in petra zeificatam, ac przeclaris vir- 
tutibus, quasi robustis trabibus firmatam et tectam ; 
h:ec deinde addidit : Μάθοιμεν δ᾽ ἂν τὸ λεγόμϑνον, 
τὴν ἐν τῷ Ἐχχλησιαστῇ not τῷ προχειμένῳ συν- 
εξετάπαντες. 'Exst γάρ φησιν" Ἐν ὀχγηρίαις τα- 
σεινωθήσεται ἡ δόχωσις, καὶ ἐν ἀργίᾳ χειρῶν 
στάζει ἡ οἰκία. Ὥσπερ γὰρ εἰ ἀσθενῆ «s xai ἄτονλ 
ὑπὸ λεπτότητος εἴη τὰ ξύλα τὰ διειληφότα τὸν bpo- 
φον, ὀχνηρὸς δὲ ἔχῃ πρὸς τὴν τοῦ δώματος ἐπιμέ- 
λείαν ὁ τοῦ οἴχου δεσπότης, οὐδὲν ἀπώνατο, τῆς στέ- 
γῆς τοῦ ὅμὄρου διὰ σταγόνων εἰσρέοντος * χοιλχίν:- 
και γὰρ ἐξ ἀνάγχης ὁ ὄροφος, εἴχων τῷ βάρει τοῦ 
ὕδατος, xal οὐχ ἀντέχει τῶν ξύλων ἡ ἀτονία πρὸς τὴν 
“οὐ βάρους προαθολὴν ὑποχλάζουσα. Διὰ τοῦτο ἐπὶ τὰ 
ἐντὸς διαδίδοται τὸ ἐναπειλημμένον τῇ χοιλότητι 
ὕδωρ, χαὶ αἱ σταγόνες αὗται χατὰ τὸν παροιμιώδη 
2610? ἐμδάλλουσιν Ex τοῦ ἰδίου οἴχου τὸν ἄνθρωπον 
ἐν τῇ diea τοῦ ὑετοῦ. Οὕτως τῷ τῆς πχραδολὴς 
αἰνίγματι διαχελεύεται διὰ τῆς τῶν ἀρετῶν εὐτονίας 
ἀ"ενδότους εἶναι ποὺς τὰς τῶν πειρασμῶν ἐπιῤῥοὰς, 
μήποτε μαλαχισθέντες διὰ τῆς τῶν παθημάτων συμ- 
73:0; Xxoliot γενώμεθα, xal τὴν ἐπιῤῥηώήντων 
“αὐὐτῶῦ ὑδάτων ἔξωθεν ἐπὶ τὴν χαρδίαν εἰσρέουσαν 
ἐντὸς τῶν ταμιείων παραδεξώμεθα, δι᾽ ὧν φθείρεται 
ἡμῖν τὰ ἀπόθετα. ld est : Dictum. autem intellige- 
tins, $i cnm. eo, quod est prepositum simul exami- 
naverinus Ecclesiasiee effutum. Mlic enim dicit : qn 
pgritiis huunliabitur corstiguatio, el iu seznilie tma- 
nuum stillat domus. (Quemadmodum enim si [iga, 
qii lectu contineat, iofra sint et ob tcuui. «tert 


Vzns. 19. In risu faciunt panem, et vinum ezhi- 
larat viventes, et argento obedient omnia (91). 


[neffabiles divina grati: in humani generis cura 
divitis sunt, ut qui hec 95/4 audiunt ac perci- 
piunt, mirari omnes debeant, quomodo cum vulgari 
verborum sono sublimes meditationes copulaverit, 
ac sensibilibus sententiis tanquam in speculis et 
aulzis spiritalis intelligentie expositionem velarit: 
ut neque Judaeis illias zelatis pervicacibus et con- 
tenliosis ob apertissimam futurorum praedictionem, 
legis Mosaice, quod aliquando finem habitura 


imbecilla, piger autem 84 paterfamilias ad domus 
curam gerendam, nihil tectum pro[uerit, imbre stil- 
latim immeante : quippe excavari tecium necesse est, 
ei aque ponderi cedere, nec tignorum imbecillitas 
resistit, pouderis oppressa wi : propterea subit. inter- 
nad, qu in concavitatibus intercipitur aqua, ipseque 
stilla, ut est in Proverbiis (xxvu, 15), hominem domo 
expellunt in tempore pluvie; ita nobis per illas am- 
bages praecipit, ut virtutum robore ac firmitate ten- 
tationum impelum sustiueamus ; ne quando a'rumna- 
rum vexalione debilitati aditum  pate[aciamus, et 
aquas ejusmodi ad animum usque extrinsecus influen- 
tes. inira penetralia admitiamus, ob quas ca. nebis 
pereant, qug reposita habemus. (Mem. 4, in Cant. 
cantic.) 

(90) Observavit ad bunc locum Mazoclius (Spic. 
bibl. tom. Il, p. 221), seutentiam totam. sie acecipt 
posse, velut si duabus constet partibus, et in. pro- 
tasi. similitudo sit, in apo.losi documentum ; non 
aliter, opinor, ac si scriptum esset : Quemadmodum 
ex negligentia incuriaque contignatio labefit ; ila do- 
mus ex vemissione utriusque manus deirimentum [a- 
ciet; Salomonem: nempe ambiguitate verburum 
usum esse; cum ea, qua vertimus er remissione 
utriusque manus, tau de inflexu lateris utriusque 1n 
tecto, quam de scguitie utriusque manus. in. ho- 
ruine intelligi possint : manus cette. sacris in Litte- 
ris scepe idem, ae pars sive latus. Itaque ab Eccle- 
siasle damna etiam indicari, qus familiis a socordia 
inferuntur. . 

(91) Sed apu. LXX lezimus, Εἰς γέλωτα ποιοὺ- 
σιν ἄρτον, xai οἶνον xai ἔλαιον τὸῦ εὐτρανῆτναι 
ζῴώντας, χαὶ τοῦ ἀργυρίου ταπεινώτει ἐτιαχούτεται 
πὰ πᾶντα, Qiyu:p. αὶ τοῦ ἀργυρίον ἔπα! υυ2:τλι 
συ) τὰ R42, 


TEL 


11198 S. GREGORII AGRIGENTINI 1 


esset, contemnendze ansam praeberet; et initiatos À καταφρονεῖν τῶν Μωσαϊχῶν νόμων, ὥς tutt χαὶ τον 


evangelicz:e sanctitati post eorum eventum, qua 
tanto antea. przdicta essent, omni utilitate ac lz- 
titia cumularet : cum ante oculos eorum denique 
versarentur, quz longe prius prophet: prznuntia- 
vissent. Plura porro sic enuntiata invenies tam in 
legibus oraculisque Mosaicis, quam in aliorum 
prophetarum monitis et vaticiniis. Igitur eodem 
moo in hoc quoque Ecclesiaste dicto geminum 
invenimus interpretationis sensum, et spiritalem 
expositionem sub sensibili latitantem. Nam cum 
ait , « In risu faciunt panem, et vinum exhilarat 
viventes, » panem sensibilem i's, qui hunc fingunt, 
gaudio esse significavit. Risum enim hic appellavit 
gaudium, velut quodam in loco beata Sara (91*), 
cum Ísaacum peperisset, dixit : « Risum feeit mihi 
Domiuus; quicunque enim audierit, corrvidebit 
mihi *. » Panis quippe cum sit, esurientibus et 
alim»nii indigis gaudium quodammodo afferre so- 
let. Exhilarat autem et vinum viventes, ut ait 
David : « Εἰ vinum lztificat cor hominis *. » Ac 
bene Ecclesiastes visentes dixit : omnino enim ab 
nis 255 bibitur, non utique a cxteris, qui jam 
ad patres abierunt (92). 

At vero iisdem verbis prxdictum maxime ac 
prenuntiatum invenies mysticum panem, qui de 
celo descendit, et mundo dat vitam; de quo ait 
Dominus : « Accipite, manducate, hoc est corpus 
meum, quod pro vobis frangitur in remissionem 


λαν δεξομένων, xal τοὺς μύστας δὲ τῆς clayrüur; 
τελειότητος ἐν τῇ ἐμδάσει τῶν προῤῥηθέντων ziv; 
ὠφελείας πληρώσῃ xai θυμηδίας " ἅτε δὴ τὐῤῥυνη 
προφητευθέντων χαὶ προῤῥηθέντων τῶν προχειμέν, 
γῦν τοῖς σφῶν ὀφθαλμοῖς. Οὕτως εὑρήσεις τὸ τι: 
κἀπὶ τῶν Μωσαϊχῶν νόμων καὶ θεσπισμάτων, viz 
τῶν ἄλλων προφητιχῶν εἰσηγήσεων χαὶ xp Pon. 
Ὡσαύτως τοίνυν κἀπὶ τῷ παρόντι ῥητῷ τοῦ "Eni. 
σιαστοῦ διττὸν εὐοίσχομεν τῆς ἐρμηνείας τὸν vis 
xal ταῖς αἰσθηταῖς ἀποδόσεσι χεχαλυμμέντηυ v 
γοητήν. Εἰπὼν γὰρ, « Εἰς γέλωτα ποιοῦσιν fps, 
xal οἶνος εὐφραίνει τοὺς ζῶντας, » τὸν αἰτϑγοὶ ἦν 
τὸν γίνεσθαι παρὰ τῶν ποιούντων αὐτὸν bvigne 


Β χαράν. Γέλωτα γὰρ νῦν ὠνόμασε τὴν χαράν, or; 


δὴ xal πού φησιν, fj μάχαρία Σάῤῥα vitra ἦν 
Ἰσαάχ" « Γέλωτά μοι ἐποίησεν ὁ Κύριος rh 
ἀκούσῃ, συγχαρεῖταί μοι. » Πέφυχε γάρ ma τὰ 
πεινῶσι xai δεομένοις τροφῆς ποιηθεὶς ὁ psp 
ρὰν ἐμποιεῖν. Εὐφραίηει δὲ καὶ ὁ οἶνος τοὺς Vor- 
καθώς φησι καὶ Δαδίδ᾽ « Καὶ οἶνος εὐφραίνει n 
δίαν ἀνθρώπου. » Καὶ χαλὼῶς ἔφη τοὺς ζῶντας ὁ b 
κλησιαστῆς " ὑπὸ γὰρ τῶν τοιούτων πένεται cios 
ἀλλ᾽ οὐχὶ τῶν ἀποιχομένων καὶ τετελευτηχύτυι. 
Εὐρήσεις δὲ τοῖς εἰρημένοις μάλιστα zpostptz^ 

καὶ προχατηγγελμένον καὶ τὸν μυστιχὸν Bp 9 
ἐχ τοῦ οὐρανοῦ χαταθάντα xa διδόντα τῷ rio 
ζωήν " περὶ οὗ φησιν ὁ Κύριος, « Λάδετε, e57* 
τοῦτό ἐστι τὸ σῶμά μου τὸ ὑπὲρ ὑμῶν xiope t 


peccatorum *. » Nec minus mysticum vinum de ἄφεσιν ἁμαρτιῶν, 3. Kal μέντοι τὸν poo. x ὑπ 


germine vitis desumptum, quod maxime ac prz- 
cipue exbilarat viventes : de quo dicit Dominus : 
« Bibite ex eo omnes, hic est sanguis meus, qui 
pro vobis et pro muliis effunditur in remissionem 
peccatorum !*; » ac rursum : « Ego sum panis 
vite qui de colo descendi; si quis manducaverit 
ex hoc pane, vivet in :eternum (95) ; » et iterum : 
« Qui manducat meam carnem, eti bibit meum 
sanguinem, habet vitam aternam *!. » Euimvero 
el argentum paci modo, qui animadverterit, gemi- 
nam babere interpretationem inveniet, ab obvio 
sc.licet sensu atque ab anagoge desumptam. Sen- 


τὸν Ex τοῦ γεννήματος τῆς ἀμπέλου napalapfniz: 
yov, tbv μάλιστα xal δισφερόντως κατευφρσ κα 
τοὺς ζῶντας " περὶ οὗ φησιν ὁ Κύριος" ε {{{|π ἐν 
τοῦ πάντες, τοῦτό ἐστι τὸ αἷμά μου τὸ ὑπὲρ ὑμννῈ 
πολλῶν ἐχχυνόμενον εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν." " 
πάλιν, € Ἐγώ εἰμι ὁ ἄρτος τῆς ζωῆς, ὁ ἐχ uen 
νοῦ καταδάς. Ἐάν τις φάγῃ ix τούτου τοῦ ὁ 
ζήσεται εἰς τὸν αἰῶνα, » Καὶ πάλιν, « Ὁ ἘΠ 
μου τὴν oápxa, xai πίνων μου τὸ αἴα, Ee 
αἰώνιον. » Ὡσαύτως γε μὴν χαὶ τὸ ἀργύριν δ᾽ 
ἑρμηνενόμενον εὑρήσει πᾶς ὁ βουλόμενος, ὧδ 
δηλονότι xal ἀναγωγιχῶς " τῷ γὰρ αἰσθητῷ 1c 


Ἶ Gen. xxt, 6. * Psal. cu, 1ὅ. " Matth. xxvi, 96. "5 ibid, 381. '* Joan. τι, 55. 
(01*) Grzeci Patres Σάῤῥαν scribunt, ut Abrahami D audiunt quidam, ut adnotavit Vatablus, el s^ 


uxorem nomine illo appellent, quod ei Deus, priore 
mutato, imposuit, Nec mirum : quanquam enim in 
Vulgatis legimus : Dixit quoque Deus ad Abraham : 
Sarai uxorem luam non vocabis Sarai, sed Saram 
(Gen. xvii, 15); gic lamen. LXX interpretes eum- 
dem locum reddidere ; Kat εἶπεν ὁ Θεὸς τῷ ᾿Αδραάμ" 
Σάρα ἡ γυνῇ cou οὐ χληθήσεται τὸ ὄνομα αὐτῆς Σά- 
ρα" Σάῤῥα ἔστχ: τὸ ὄνομα αὑτῆς. Propterea allu- 
dens Chrysostomus secundum eos scripsit : Ὃ τὸν 
᾿Αὔραμ ᾿Δύραλμ, χαλέσας, xai τὴν Σάραν Σάῤῥαν, 
χαὶ τὸν Ἰαχὼδ Ἰσραὴλ. (Toi. vitf. hom, 19 
in Joan, n. 2.) De nominis vero signilicatione 
hec Mieronymus : « Causa ita nominis inumu- 
lati. hzec. esi, quod. antea dicebatur princeps mea, 
"nius tantum. domus materfamilias, postea vero 
dicitur absolute princeps, id est &pyousa.... 
ednium quippe gentium — futura. jam. princeps 
31, y 


(02) At hie quoque adverbia similitudinis sub- 


tiam sic redduut : Ut propter. (einam P 
pauem, et vinum letificare solet vitam ; 44r 
pres:at omnia. Tum alii de convivio Inle- 
quod nempe ,etiam rex Baltassar (Dan. ^ 
nem sive ὉΠ) fecisse dieatur, quam vocem — 
pretes convivium reddidere. Nec vero aliler 
videtur Gregorius Neocxsariensis, qui S^ 
Ecclesias; verba cum iis, quie bic habes" 
modo connectit : 'Uxvnob δὲ xat ἀργὸὴς Hf s 
voügt, χλενασταὶ γενόμενοι, xa sl; uw 
λαιμαργίαν τοῖς πᾶσι χαταχρώμενοι, Apri 
γιμοι, ἕνεκα ὀλίγου τιμήματος, πάντα yu 
ταπεινῶς πράσσειν ὑπομένοντες" iid esl: "e. 
ignavus domum minuunt, scurre facti, p ἢ 
gluviem suam rebus omnibus abutenles, at. 
cLiles, exigui pretii causa turpiter εἰ abjecit 1 
facere sustinentes (1n Metaphr. eccl.) T 
᾿ (95) Joan. vi, 50. [n vulgatis ext... **7 
gU... 


τ "à "Ww —— 


412! 


]N ECCLESIASTEN. — LIB. IX 


1122 


πείγονται πάντες σγεδὺὴν xai θητεύειν xal παρεστά- A sibili enim argento omnes fere obediunt, ut iilud 


vit xal χαταχολονθεῖν τοῖς παρέχονσι, χαὶ πλοῖα 
κυατασχευάξειν, χαὶ οἰχίας οἰχοδομεῖν, xai τὴν διά: 0- 
pov χαὶ ποιχέλην τῶν ὄλλων ἀνθρωπίνων χρειῶν Exce- 
λεῖν ἐργασίαν. Ἐπειδὴ δὲ xal νοητὸν ἀργύριον ὦνο- 
μασμένον εὕρηται ταῖς θείαις Γραφαῖς, ὅπερ ἐστὶν ὁ 
εὐαγγελιχκὸς καὶ διδασχαλιχὸς λόγος " χαθώς φησιν ὁ 
Κύριος, « Ἔδει σς βαλεῖν τὸ ἀργύριόν μου τοῖς τρᾶ- 
πεζίταις "9 xal πολλῷ πρώην ὁ προφήτης Δαδίδ * « Τὰ 
λόγια Κυρίου λόγια ἀγνὰ, ἀργύριον πεπυρωμένον, 
δοχίμιον τῇ γῇ, χεκαθαριτμένον ἑπταπλασίως; * » χρὴ 
voci), ὡς προαγγέλλει προφητικῶς τὴν ἐπὶ τῷ χη- 
ρύγματι τῷ εὐαγγελικῷ προδηλότατον ὑπαχοὴν xav 
καταχολούθγησιν τῆς ἀνὰ πᾶσαν τὴν ὑπ᾽ οὐρανὸν ἀγίας 
«οὔ Θεοῦ χαθολιχῆς xal ἀποστολιχῆς Ἐχκλησίας. Ὁ 


przbentibus famulentur, appareant, pedisequos se 
adjungant, eoque navigia construant, domos zWifi- 
cent, multa ei varia, quz aliis vitze usibus prosunt, 
opera períiciant. Quoniam vero spiritale etiam ar- 
gentum divinis in Litteris nominatum reperitur, 
quod est evangelicus institutionis sermo, sicut ait 
Dominus ; « Oportuit te committere argentuin meum 
numnulariis !* ; » ac multo prius prophela David : - 
« Eloquia Domini eloquia casta, argentum igne exa- 
minatum, probatum terre, purgatum septies !* ; » 
existimandum est manifesto vaticinio ab eo pre- 
nuntiari obedientiam atque obsequium, quod evan- 
gelice praedicationi exhibitura erat omnis, 40 sub ᾽ 
coelo est, sancta Dei catholica 986 et apostolica 


évxot σοφὸς Ἐχχλησιαστὴς τῆς αὐτῷῇς ἐννοίας ἐχό- B Ecclesia. Certe sapiens Ecclesiastes huic inhzrens 


μενος ἐπήγαγε xal φησι" 


seutentie adjecit dixitque : 


8 xvii. 


Kal ἐν συνειδήσει cov βασιλέα μὴ καταράσῃ" 
καὶ γε ἐν ταμείοις κοιτώνων σου μὴ καταράσῃ 
σιλούσιον " ὅτι πετειγὸν τοῦ οὐρανοῦ ἀποίσει τὴν 
φωνήν cov, καὶ ó τὰς πτέρυγας ἔχων ἀπαγγε.ῖεῖ 
Jóryove σου. 

Διττὴν ἔχει xal τοῦτο τὴν διασάφησιν, αἰσθητὴν 
δτλονότι xal νοητήν " παραγγέλλει γὰρ καὶ παρ-:γ- 
Ὑνᾶται μηδαμῶς καταρᾶσθαι χαθοιονδήποτε χαιρὸν 
ἢ τρόπον, fiot διαλοιδορεῖαθαι καὶ χατασχκώπτειν τὸν 
λαχόντα βασιλεύειν ἐπὶ τῆς γῆς, μήτε μὴν ἄνχοντά 
τινα xG* δυνάστνν" τοῦτον γὰρ ἐδήλωσε διὰ τοῦ φά- 
vat, « χαὶ μὴ χαταράσῃ πλούσιον“ » ἵνα μὴ πειθόμε- 
vos ὁπωσοῦν τὰς τῆς χαχοῤῥοθήσεως εἰσπράξηταί σε 
δίκας, καὶ χαλεπὰς ὑποίσεις χολάσεις ἐπὶ τῇ προπε- 
τεῖίχ τῶν λόγων, xal διαλοιδορήσει τῶν ὑπερτέρων 
χαὶ βελτιόνων. Τοῦτο δὲ χαὶ πολλῷ πρώην ὁ μέγας 
προκατησφαλίσανο᾽ Μωῦσῆς λέγων" « Θεούς σου μὴ 
χαχολογήσεις, καὶ ἄρχοντα τοῦ λαοῦ σου οὐχ ἐρεῖς 
χαχῶς" » εἰσηγούμενος fixcseo. βασιλέα χαὶ δυνάστην 
ἐχφαυλίξειν καὶ διαλοιδορεῖσθαι καὶ κατασκώπτειν᾽" 
ἀλλ᾽ ἐντὸς τῶν τῆς καρδία: θαλάμων ἐν ὑπομονῇ καὶ 
μαχρολυμίᾳ περιορίζειν τοὺς ἰδίους λογισμοὺς καὶ 
«οὺς λόγους. « Ὅτι πετεινὸν τοῦ οὐρανοῦ, ν φησὶν, 
« ἀποίσει τὴν φωνήν aou, καὶ ὁ τὰς πτέρυγας ἔχων 
ἀπαγγελεῖ λόγους σον. » Διὰ τῆς ὀνοματίας τοῦ πε- 
τεινοῦ καὶ τοῦ τὰς πτέρυγας ἔχοντος τὴν ἀπρόοτιτον 
xai παντελῶς ἀνέλπιστον xal μηδέποτέ got προσδο- 
χηθεῖσαν ἐξάγγελσιν καὶ διαπόρθμευσιν xat δήλωσιν 
τῶν ὑπὸ σοῦ λαληθέντων παραινιττόμενος " povoy- 
ουχὶ γάρ φησι, Μὴ καταράτῃ βασιλέλ xat δυνάστην" 
611 ὅθεν οὐχ ὑποπτεύεις, ἐχεῖθεν ἐ λόγος aou μηνυθή- 
σεται χαὶ προξενήσει σοι πειρασμοὺς xal θλίψεις οὐ 
τὰς τυχούσας. Τοιαύτην οὖν χατὰ τὸ γράμμα τὴν δι-- 
σάφῃησιν ἔχει τὸ εἰρημένον. 


5 Matth, xsv, 97. 15 Psal. xi, 7. 


(99) Eccles. x, 90. Apud LXX est λόγον cov. 
(95) Exod. xxn, 38. At LXX habent θεοὺς οὐ 
καχολογήσεις.... 


(96) Proverbiis annumerat Drusius hoc etiam , 


Vcms. 90. Et in conscientia tua regi ne male- 
dizeris. El in penetralibus cubilium tuorum ne ma- 
ledixeris diviti : quia volucris coli efferet vocem 
tuam, et habens peunas. renuntiabit verba tua (94). 


Duplicem hoc etiàm hahet explanationem, sen- 
sibilem nempe ac spiritalem. Admonet euim ac 
mandat,ne quis ullo unquam tempore aut modo 
exsecretlur aut contemnat et conviciis petat illum 
cui regnum obtigerit super terra, nec magistratum 
quemquam aut dynastam; quem siguificavit dicens 2 
« Et ne maledixeris diviti; » ne hic quomodocun- 
que edoctus ponas imprecatibnis repetat, et lo- 
quendi temeritas ac superiorum et przestantiorum 


C contemptus gravibus suppliciis stet, Id vero multo 


etiam prius cavendum monuerat magnus Muyses, 
cum ait : « De diis tuis non detrahes : et priucipi 
populi tui non maledices (95);» prascribens, ne 
quis regem aut principem spernat, vel reprehendat, 
vel insectetur; sed inlus in animi penetralibus 
patienter atque constanter cogilaliones suas et 
verba contineat, « Quia, ivquit, volucris cali effe- 
ret vocem (uam, et habens pennas renuntiabit 
verba tua; » volucris nomine el ejus qui penuas 
habet, improvisam significans ac iuopinatam et 
Inexspectatam enuntiationen οἱ relationem ac ma- 
nifestationem eorum, qu;e ipse locutus fueris. Velut 
$i diceret, Cave, ne regi ct principi impreceris : 
quia unde minime suspicaris, inde sermo tuus 
inlicabitur, et pericula tibi ac :erumnas afferet 
non vulzares. Talis igitur, si verba spectentur, 
dicti hujus explanatio est (96). 


Aves efferent. vocem ; ejusie usum esse ait, cum 
significare volumus, id quod dictum est, diu latere 
non posse. (Cl. Il, lib. 1i, n. 59.) 


1223 S. GREGORII AGRIGENTINI 


e - . bed . Δ esu - - *t I2 77 
Qoz vero 35 anagoge pordet, et tota spirital s ἃ — O2xez» e[zonevx3i cto ἀχτογιχῖν τὸ τὲ ἡ 


est, jam exponamos. D-nuntians enim, ne quis regi 
ant di.ili impreeetar, 95J Cbristem signifi. at 
U-um universi ac regem gloriz, quem comp.l'ans 
Propheta dixit : « Regnum tuum regnum omniu:n 
szcniorum, et dominatio 182 in omni generatione 
et g-neralione !*, » Fuit enim quoad utramque oa- 
loram et rex et dives rescra sive Dominos : bo- 
quam princeps pari« el r^zis Filius unigenitus om- 
niptentis ει l'atris, qua Deus ratura est; ac 
praeterea per hbumanz  naturzz assumptionem, tan- 
quan filius regis, nempe Dasid, quemadmodum et 
in Evangeliis scriptum est, Jud.eos ipsi interro- 
ganti, cujus filius esset, dixisse, ut:que Daridts : 
ipso deinde otjectante ill:s ac dicente : « Quomodo 
ergo ait David : Dixit Dominus Domino meo: Sede 
ἃ dextris meis? Si ergo Dominus Davidis est, quo- 
modo et filius ej»s est '5? » Non ut se filium Da- 
vidis esse inficiaretur, sed ut geminze nature, 
divine, inquam, et bumanz, in eum concurrentis 
veritatein confirmaret. Quare de eodem ait rursus 
quodam in loco propheta David : « Dominus vir- 
tutum ipse est rex gloriz '*. » Huic igitur regi 
nequaquam, inquit, imprecere, id est, cave tu, po- 
pule Judzorum, cui obstinatum est cor nec circum- 
císum ; cavete vos, czteri ex infidelibus gentibus, 
ne hunc contemelia afficiatis, neve irrisione aut 
convicio ohbjurgetis, pro quibus przoptavit singu- 
fari erga hoiwiues voluntate in humanam conditio- 


Βασιλέα yip αὖ x172231292: αὖτε T5275 i0. 
ser τὸν X pesce πἰσίττετδι 3i r5 I. 
$1734137; δόξες, τοῖς y» τοῖν 6 ll——-.: 
L13:4tiq G»o βατιλεία κάντενν τῆῶσι εἰ νον xc 
δεπτοστεια a2 ἐν κάτ, τενεξ κιὶ vtei τ: - 
Ὑὰρ χαϑ' ἑχατέραν οὐτίαν καὶ Bacniolir. 2.0 
ἁιτθῶς ἔπος ξυνάπτον τ ὡς ἄφσχισν Dno 
ξατιλέιο: vi^; μονογενὴς τοῦ ἘΣνοχρατ:υ tT. 
Πατρὸ-, £ Θεός ἐστι xac αὐτίαν Ea γε τοτὲ τ 
ck πρῶτ δεν τῆς ἀνδρωξίνες τύπΞξως, ὡς ... -΄ 
λέω, δηλαζ, 22 Sa€À, χαθὲλς xiv τοῖς E: 
γέγραπκτα: τοὺς Ἰουδαίου; εἰπεῖν ποὺς 2.7.0.7 
σα κα, -ἶνος υἱός ἔστιν: δ:: τοῦ Δαζιδ᾽ το ἢ - 
αὑτοὺς ἀνθυπενεγχόντος χαὶ φἔέσαντος, d 
Β φησὶν ὁ Δαδιδ,» εἶτεεν ὁ Κύρτος τῷ Κυρίῳ a. i. 
ix δεξιῶν μου; « εἴ οὖν Κύρτος τοῦ Δ: icc 
ἐστιν αὐτοῦ καὶ υἱός; » Οὐχὶ τὸ υἱὸς εἶναι c. — 
ἀνατρέκων, ἀλλὰ τῶν συνδραμουτῶν ἐχχιξ».:- 
φύσεων, τῆς θείας gr, ul xal τῆς ἀνθρωπίνη: τ 
μενος τὴν ἀλήθειαν. Διὰ τοῦτο περὶ αὐτο. 7 
πάλιν ὃ προφήτης Δαδιδ, « Κύριος τῶν 5.5 
αὐτός ἐστιν ὁ βασιλεῦ; vt. δόξης. » Too τ 
τὸν βασιλέα μτδαμῶς χαταράτῃ, φη οἷ, τὸ. τ: 1. 
διαλοιδυρήσηῃς urbt χαταμωμέπῃ, χαὶ χα 2::.. 
Ἰουδαϊχὸς λαὸς xal ἀπερίτμητος τὴν χορὸ: ἡ 
σχλτροχάρδιος, μηδὲ τις ἄλλος τῶν ἀπίστο:: - 
ἀνθ᾽ ὧν εἴλετο πρὸς τὴν ἀνθρωπένην ἐσχατιᾶν 15. 
θεῖν καὶ φορέσαι τὴν ταπεινὴν τοῦ ἰδίου zi: 


nem a se quam remolissimam descendere, humi- C φύσιν αὐθαιρέτως xai φιλανθρώπεο;, τοὺς 1377 


lemque operum suorum naturam induere, eam ut 
refingerct; ac beatiorem ad finem atque statum 
fransferret, Neque vero tecum ipse cogilando, 
inbumanationem tali rege indignam esse putaveris ; 
neque contempseris aut improbaveris, quod cor- 
pore assumpto voluntariam in cruce mortem obierit, 
atque in tertium diem in sepulcro clausus fuerit ; 
per qux io judicio et justitia, ut. scriptum est "7, 
homicidam ac superbum Satanam profligavit, teque 
ex illius, a quo fueras deceptus, tyrannide crudeli- 
que dominatu haimanissime liberatum ad majestatis 
51:6 fastigium evexit, 

258 Quod autem addit:. « Quia volucris celi ef- 
ferct vocem tuam, et habens pennas renuntiabit verba 
ta, » diabolum rnanifesto significat ct socios ejus 
malignos demones quz loquaris, et quz etiam 
cogiles observantes: qui tanquam 2aeriz volucres 
insidias struunt et. circumvolart. sine ulla quiete 
vigilautes: et iis, qui Deum amant, infensi semper 
aique terribiles; ubi dignoverint, verba impia ad- 
versus regem, de quo agünus, ab aliquo prolata 
(556, aut. malas cogitationes in auimi penetralibus 
᾿ Feceptas, exemplo ad accusandum prosiliunt, quid- 
quid is vel locutus fuerit vel mente conceperit: 
non quia invisibiles animi cogitationes illi inspi- 
ciant atque cognoscant: id cnim nemo putare om- 
nino debel (97); sed quia admiss necne sint, 


αὑτῆς xal πρὸς χρεΐττονα λῆξιν xal ἀτυχλτάταν 
Mr γὰρ ἀναξίαν τοῦ ποιούτου βασιλέως 637-7 
ἐν τοῖς ταμείοις τῆς σἧς καρδίας εἶναι τῖν ὦ," -΄ 
πησιν᾿ μηδὲ διαλοιδορήσης ἦτοι δυσφη τοῖο" 
σωμάτωσιν αὑτοῦ xal τὴν ἐθελούσιον ávipt c 
τοῦ σταυροῦ xai τὴν τριήμερον ταφὴν᾽ & o il 
θρωποχτόνον xal μεγάλαυχον κατέῤῥαξε Lr" 
χρίσει χαὶ διχαιοσύνῃ χατὰ τὸ γεγραμμένον 5 
ἐχείνου τυραννίδος καὶ λύττη; xat χαταζυν2::...᾽ 
τὸν ὑ π᾿ αὐτοῦ φεναχισθέντα φιλαυθρώξως $97 
σατο, χαὶ πρὸς τὸ ὕψυς τῆς ἰδίας pe eMe 
fYaYev. . .. 
Ὅ δέ φησιν, « "Ott πετεινὸν τοῦ οὖρ;ν»" ὁ" 
τὴν φωνήν σον, xal ὁ τὰς πτέρυγα; ἔχων ázr 
D λόγον σου, » τοῦ διαδόλου xai τῶν συνοπεδῶν: 
xat μισοχάλων δαιμόνων τὴν παρατήρηδν *- 
ρη μένων λόγων, Ext γε μὴν καὶ τῶν E0021. 
αἰνίττεται προφανῶς, οἵ δίχῃην πετεινῶν deg 
δρξύουσι xal περιίπτανται, διαγρυπνοῦντις dd 
στως xal τὴν mph; τοὺς ἀγαπῶντας τὴν Kop ἥ 
θουλὴν χαὶ παρενόχλησιν ἔχοντες " ἦνίχ ud 
χατὰ τοῦ παραληφθίντος ἡμῖν βασιλέως Mane 
φήμους εἰρημένους παρά τινος, ἢ zovr pi: or 
δεῖς ἐν τοῖς ταμείοις τῆς χαρδίας capi 9 
εἰς χατηγορίαν παραυτίχα προθάλλονται — 
λαλτσάντων ἣ παρχδεξομένων" οὐχ ὦ; ὧν Ὁ 
νοημάτων τῆς καρδίας ὄντες ἑπόπτα! χαὶ P077 


* Psal.cxtv, 15. !5 Mattb. xxn, 432. !* Psal, xxiv, 10. "7 Psal. cxix, 4. 


(97, ΠΠ:8 6 sane veteium Patrum. doctrina. cst, 
Diabolus, inquit lHlieronymus (in psal. xvi), in ani- 


qp 


e. . . | 
ma intrinsecus nescit, quod cogitet hom? ^. 


exleriores motus intelligat, ». Similia 9! 





1158 IN ECCLESIASTEN: — LIB. IX. 1126 
μτδαμῶς τοῦτό τις οἰηθείη τὸ σύνολον * ἀλλὰ διά A quas ipsi objecere, impiz cogitationes, ex indiciis 
πινων συμδόλων xal σημείων τὰς ὑπ᾽ ἐχείνων xap- — quibusdam atque signis assequuntur. Ail deinde 
εισχεχριμένας βλασφήμους ἐνθυμήσεις χαταλαμόά- — sapiens Ecclesiastes : 
νοντες, ἢ παρεδέχθησαν, ἣ μηδαμῶς * εἶτά φῃσιν ὁ 
σοφὸς Ἐχχλησιαστῆς. ᾿ 

$ XIX. 

Ἀπόστειλον τὸν ἄρτον cov ἐπὶ πρόσωπον τοῦ 
ὥδατος, ὅτι ὃν πλήθει ἡμερῶν εὑρήσεις ab- 
εόν. 

Ὡς οἶμαι, καὶ τοῦτο διττὴν ἔχει τὴν ἐχβδοχὴν, al- 
αθητὴν δηλονότι χαὶ νοητήν. Εἰσηγεῖται γὰρ μηδα- 
μῶς ἀδδηφάγους εἶναι xal παντοφάγους τοὺς ἐπαῖ- — Suadet enim audiloribus suis, ne voraces atque 
οντας, ἀλλὰ πειρᾶσθαι παντὶ σθένει πᾶσαν ἐγχρά- helluones esse velint, sed omnein in eo operam po- 
«stay, ὡς δυνατὸν, κατορθοῦν, καὶ κατὰ τὸν καιρὸν B nant ut, quantum fieri potest, abstinentes sint, et 
τῆς τρορῆ: παραπέμπειν ὕδατι αἰσθητῷ τὸν ἄρτον, Quum edendi tempus 651, panem cum aqui potu 
ἀλλὰ μὴ χαταθρίθειν τὸν νοῦν διὰ τῶν πολυτελεστέ- — COnjungant, nec mentem exquisitis epulis et multo 
pov βρωμάτων xal τῆς olvoroclac* ἵνα μὴ παρεμ- vino deprimant: ne impedimento sint, quominus 
πποδίζνηται xal πρὸς τὰς ὑψηλὰς ἀνιέναι xal νοητὰς adsublimes ac spiritales contemplationes inten- 
θεωρίας. 'AXÀ' ἐλαφρῶς xal xouque διαχε:μένης dant. Quippe quia, si natura ipsa corporis levis sit 
74i τῇς τοῦ σώματος φύσεω;, ἀδιαλείπτως σχολάζει δἰ Onere vacua, in precibus atque obsecrationibus 
ταῖς προσευχαῖς xai ταῖς δεήτεσι ταῖς πρὸς τὸν ἐπὶ — €TEÀ Deum universi sine intermissione se exercet. 
πάντων Θεόν. Ὃ γὰρ οὕτως διαπλέων ἀδαρῶς καὶ Enimvero qui vita hujus mare sic navigat expedi- 
κούφως τοῦ βίου τὸ πέλαγος, τῆς τοιαύτη: ἀπερίττου [118 alque agilis, juste ejusmodi frugalitatis 259 
διαίτης εὑρήσει τὸν ὀνησιφόρον χαρπὸν ἐν πλήθει — Ulilem inveniet. fructum in. multitudine omnium 
τῶν ἀπατῶν ἡμερῶν τῆς ἰδίας ξωῆς. Τοῦτο γὰρ ἐσῆ- dierum vit» su; id enim ea verba significant : 
μανεν εἰπὼν, « "Oct ἐν πλήθει ἡμερῶν εὑρήσεις " Quia in multitudine dierum invenies illum (98). » 
αὐτόν. » . 

᾿Αναγωγιχῶς δὲ τὴν τοῦ ῥητοῦ διασάφησιν ἀποδοῦ- c. At si dictum secundum anagoegen explicare veli- 
ναι βουλόμενοι, φαίημεν ἂν, ὡς παραπέμπειν χαὶ δι. mus, idem esse dicemus mittere sive dare esurienti 
6 vat τῷ πεινῶντι τὸν ἄρτον, ἤγουν ἐλεημοσύνην óa- — panem, ac large egentibus suppeditare ope: cum 
Ψιλὴ πιιεῖν πρὸς τοὺς ἐνδεεῖς μεμιγμένην τῷ ὕδατι — aqua conjunctam profluentium ex oculis lacryma- 
τῶν προχεομένων δαχρύων ἀπὸ τῶν ὀφθαλμῶν, ἐν rum, quando in summi Dei laudibus et preconiis 

tQ καιρῷ τῶν αἰνέσεων xal δοξολογιῶν xal mpoc- aique obsecrationibus occupamur: quod magis 
εὐχῶν πρὸς τὸν ἐπὶ πάντων Θεόν" ὃ χαὶ μᾶλλον etiam 'expressit eum ait : « Super faciem δαυξ. » 
aiv(zazo φήσας, « Ἐπὶ πρόσωπον τοῦ ὕδατος. » Ση- — Aquam enim significat fluentium lacrymarum per 
μαίνει γὰρ τὸ διὰ τῶν παρειῶν τοῦ προσώπου διερ- vultus genas decurrentem. Nam si utraque invi- 
χόμενον ὕδωρ τῶν ῥεόντων δαχρύων. Οὕτω γὰρ τῶν — cem conjuncta siut, supernam divinamque benigni- 
ἀμφοτέρων συναπτομένων ἀλλήλοις, ἐφέλχονται τῷσυ latem recte agenti conciliant, ut merito ipse etiam 
χατορθοῦντι τὴν ἄνωθεν» xai θείαν εὐμένειαν, ὡς auditurus sit, quod Cornelius audivit: « Oiationes 
ἀκοῦσαι διχαίως αὐτὸν, ὅπερ ὁ Κορνήλιος ἤχουσεν,  cteleemosynz tuz ascenderunt in memoriam in 
« Αἱ προσευχαὶ xal αἱ ἐλεημοσύναι σου ἀνέδηταν — conspectu Dei (99). » Invenietque idem omnino 
cl; μνημότυνον ἐνώπιον τοῦ θεοῦ. » Εὐρέσει δὲ πάν. — contentionis lujus et operz fructum perutilem ac 
qo; ὁ τειοῦτος τὸν ὠφελοῦντα μάλιστα καὶ σωστι- D salutarem in multitudine dierum vitae 61:6 ; ram, 


Ca». XI. Vrns. 1. Mitte panem trum super faciem 
aqua, quia in multitudine dierum invenies illum. 


Hzc quoque duplicem, ut arbitror, in sententiam 
accipi possunt, in sensibilem nempe ac spiritalein. 


xbv χχρπὸν τῆς τοιαύτης ἐνεργείας xal πράξεως 


gcribit (De. Eccl. dogm. cap. 81): « Internas animi 
cogilat;innes diabolum mon. videre, cetti scimus: 
sed motibus eas c^rporis ab il!o et affectionum in- 
diciis colligi, experimento didicimus. Secreta au- 
tem cordis solus. ille novit, ad quem dicitur : Ta 
solus nosti corda filiorum hominum. » Ac ne Gr;e- 
cos omittam, sic Isidorum  Pelusiotam sensisse, 
ex ejus epistola 56, libri nt, compertum est : Οὐ 
τὰ κατὰ διάνηιαν οἷδεν, ὦ πραότατε, ὁ διάδολος. 
Τῆς γὰρ θείας μόνης ἐστὶ τοῦτο ἐξαίρετον δυνάμεως, 
τῆς καὶ πλασάστς χαταμόνας τὰς χαρδίας ἐμῶν" 
ἀ)λ' ἀπὸ τοῦ σώματο: χινημάτων τὰ τῆς ψυχῆς 
θηρεύει βουλεύματα. ld est: Quee mente volruntur, 
ea, o bone, diubolus minime novit. Hoc euim divina: 
duntaxat polentiie, qua corda iostra singillatim fin- 
til, pecultare esi: verum ex corporis motibus auimi 
Consilia. ventur. 

(93) Gregorius Neoezsariensis co ista pertinere 


« Qui seminant in lacrymis, in exsuliatione. me- 


putavit, ut nos docerent, bene semper collocari he- 
neficium, quando. egenis opem afferimus. Sic enim 
Ecclesiaste  dictu:u. exposuit: Κοι ὠνεῖν γε μὴν 
ἄρτου χαὶ τῶν ἀνανχαίων, ἃ πρὸ; v» βίον ávf goo 
ποις δίκαιον. El γὰρ xal παραυτίκα τιν δόξεις ἀπολ- 
λύναι, ὥσπερ ὕδατι τὸν ἄοτον παραδιδοὺς, ἀλλ᾽ οὖν 
προϊόντος τοῦ χρόνου, οὐχ ávovrsóg 5301 φανεῖται f 
φιλχνθρωπία. ld est, Justum. cal. autem egenti pa- 
nem, el ea qua ad. vilam tueudum necessaria sunt, 
impertiri. Quamvis enim id sta. im perdidisse qui- 
L'usdam videaris, quemadmodum si panem. in aquam 
conjecisses ; tamen temporis progrces.u beneficentiam 
libi haudquaquam infructuoscm [uisse comperirs (1.0.}. 
At hoc ipsum subinde Noster quoque attingit, nisi 
quod ad aragogen refert, οἱ ext ra alio. explicat 
modo. 

(99) Act. ap. c. x, v. 4. In vulgatis Πρ σ΄ mus, ΑἹ 
7p^3:94/3 99) χαὶ αἱ ἐλεημοσύναι 002... 


1171 


S. GREGORIY AGRIGENTINI rn 


tent '^;»atque beatum denique exitum asseque- A iv τῷ πλήθει τῶν ἡμερῶν τῆς ἰδία; vut d 


wr,'quem Dominus illis indicat verbis : « Beati 
qui Bent, quia ipsi ridebunt (1), » ineffabilem et 
perpetuam per bzc exsultationem signilicans alque 
gaudium, Ait deinde Ecclesiastes : 


σπείροντες » γὰρ « kv δάχρυσιν, ἐν ἀταλλιξσ-} 
ριοῦσι. » Καὶ τὸ μαχάριον ἀπολύεται τέλος, vt 
φνσιν ὁ Κύριος, « Maxáptot οἱ κλαίοντες, 6 1- 
γελάτονται, » τὴν ἄῤῥητον καὶ διδλιωνίζουοαν ir: 
θεν ἀγαλλίασιν xal χαρὰν αἰνιττόμενος. Εἰτὸ τ 
ὁ Ἐχχλησιαστής" 


$ XX. 


Vgns. 9. Da partem septem aique ocio, quia nescis, 
qud sit malum super terram (2). 

Prascribit, ut. partem des seplenis, buic vitas 
scilicet. septenariz et diebus et szeculis. À septem 
enim dierum, qui a Deu conditi sunt, iterata. szpius, 
vel potius perpetua conversione omne szculum, 
sive dicere malis 8500} mundane Q60 hujus 
productionis essentiam οἱ constitulionem habent 
suam. « Da igitur, inquit, partein bis septem: » 
humanioribus nempe, dum vivis, naturae usibus ; 
cibum utique et indumenta et cubile εἰ tectum, ac 
caterva omnia, quibus presens vita coustare desi- 
gnarique solet. Jam vero da partem et ipsis octo, 
sive szeculo venturo, quod septimum post seculum 
futurum est; de quo et David propheta dicit, 
« Psalmus pro octava (2), futuram vitam appel- 
laus octávam, quippe quam homines post septimam 
hanc traduciuri sint, Resurgent enim homines 
omnes a mortuis, hi quidem in vitam zternau, illi 


vero iy penam et supplicium perpetuum. At tu, ὦ 


inquit, o mortalis, da partem et ipsis octo, id est 
benignus et largus esto cum egenis qmnibus, et 
frange esurientibus panem tuum, et nudos vagos- 
que induc in demum tuam. Effupde uberes lacry- 
nas, precesque assiduas et hymnos et obsecratio- 
Bes ad eum qui et in presentem sive septenariam 
induxit vitam, et rursum ex hac educet, atque in 
ociavam recipiet, quz futuri szculi status est : ne, 
dum hac etiamnum in vita versaris terramque in- 
colis, mali quidpiam offendas, improbum nempe 
facinus ac perniciosum, vel erumposam aliquam 
et gravem tentationum calamitatem. lgnoras enim 
ecquod tibi terram habitanti malum impeadeat, ac 
num post discessum hinc et iIransmigrationem 
pena te aliqua punitioque omnino maneat, Nam si 
nos unice te septenarie huic vite addixeris, sed 
modum in boc. ordinemque servaveris ; el praesenti 
quidem vilie, quz? natura maxime necessaria sunt 
vitamque ipsau) tuentur, concesseris, «evo aulem 
futuro plura et meliora ac prestantiora, quippe 
quod multo illa prestantius sit: malum omnem even- 
tum cet penam et condemnationem lam in przsenii 
vita quam in futura prorsus effugies (4). Ait deinde ; 


'5 |sal. cxxvi, 5. 


(1) Luc. c. vi, v. 21. Sed in Vulgatis scriptum 
est, Μαχάριοι ol χλαίοντες vuv, ὅτι γελάσετε, 

(2) Apud LXX leyes.... T! ἔσται πονηρὸν... 

(Ὁ) Psal. in titulus, qui apud LXX. est hujusmo- 
di: Eig τὸ τέλος ὑπὲρ τῆς ὀγδόης, ψαλμὸς τῷ 


- 


A219. 
(4). At vero, si obvium verborum sensum consi- 


Δὸς μερίδα τοῖς ἑπτὰ, καί ve ccicéxvi 
0b γινώσκεις tl ἐστι πονηρὸν àxl τὴν ror. 

Παρακχελεύεται διδόνας μδρίδα τοῖς ἐπτὸ. τ΄: 
τούτῳ δηλονότι τῷ ἑδδοματιχῷ xal ταῖς $5: 


p τοῖς αἰῶσι. Διὰ γὰρ τῶν ἑπτὰ παρὰ τοῦ do^ 


γεγονυιῶν ἡμερῶν ἐπαναχυχλουμέξλυν τι: 
μᾶλλον δὲ διὰ παντὸς ὁ πᾶ; αἰών, ἢ μ2)ν.,." 
οἱ αἰῶνες τῆς χοσμικῆς παρατάσεως τῆν Sz .Ξ 
ξιν xat αύστασιν ἔχουσι. ε Δὸς ν οὖν͵ gioi 
τοῖς ἑπτὰ, » ταῖς ἀνθρωπινωτέροις Unus υἱ 
τὸν βίον χρείαις τῆς φύσεως * οἷον tpozk τ | 
λαιαν, χλίνην, ὀροφὴν xai τὰ ἄλλα ric 
παρὼν συνίστασθαι χαὶ χαρακχτερίζετθ:ι. τ... 
βίος. "Ἔπειτά γε μὴν δὸς μερίδα xai sol; ἐκεῖ: 
λονότι τῷ αἰῶνι τῷ μέλλοντι, τῷ μετὰ τὸν δ! 
αἰῶνα φανηδομένῳ" περὶ οὗ φησι xal λας ::" 
φήτης, « Ἑαλμὸς περὶ τῆς ὀγδόης. » τὴν») 
ζωὴν ὀνομάσας ὀγδέην, ἅτε δὴ μετὰ τὴν Pur 
«ταύτην πολιτευθησομένην ἐν τοῖς ἀνθρώτοις. ἃ 
στήσονται γὰρ ἄνθρωποι πάντες Ex τῶν yx. 
μὲν εἰς ζωὴν αἰώνιον, οἱ δὲ πρὸς eipopin o 
λασιν ἀτελεύτητον. ᾿Αλλὰ σὺ, grow, $^ 
δὸς μερίδα χαὶ ποῖς ὀκτὼ, τουτέστιν mast 
ποίει πρὸς πάντας ἐνδεεῖς, καὶ διάθρυπτε 5. 
τὸν ἄρτον σου, καὶ γυμνοὺς ἀστέγους ciis 
«ὃν οἶχόν σου * χαταδαλοῦ δάχρυον δαψιλὲς, 777 
χὰς ἐχτενεῖς, ὑμνῳδίας xal δεῆσεις πρὶν τ 
τὴν παροῦσαν ζωὴν εἰσάγοντά σε, δηλονότι IL 
ματικήν" xal πάλιν ἐξάξοντα ταύτης καὶ τ. 
ψόμενον εἰς τὴν ὀγδόην τοῦ «λέλλοντος αἰῶνος 
στασιν. Ἵνα μήτε κατὰ τὴν παροῦσαν cd 
παρὼν xal τὴν γῆν παροιχῶν supf,stu τι XU 
ἄνουν ἀμαρτιχὸν ἔργον xaV μοχθηρὸν, ἢ ὅτ᾽ 
τι χαὶ χαλεπὸν συνάντημα πειρασμῶν. 0277 
νώσχεις, τί σοι αυμδήσεταις πονγρὸν οἰχοῦ.-. 
γῆν, εἴτε μὴν μετὰ τὴν ἐντεῦθεν μετάττατιν x 7 
θχσιν, τιμωρίαν τινὰ xal χόλασεν εὐρή σειν 57 


Ὅλον. Et γὰρ οὐ μονομερῶς τῇ ἐδδοματιχῇ ταῦτ, 


χαρίτεις σξαντὸν, ἀλλὰ μεμετρημένην ya um. 
vij» ποιήπεις διαίρεσιν * χαὶ δώσει: μὲν τῇ 5: 
ζωῇ μόνα τὰ κατὰ φύδιν ἀναγκαιότατα 9 7 
εχτιχὰ τῆς ζωῆς, τῷ δὲ μέλλοντ. αἰῶνι ES 
xai xpzit:to xal τιμιώτερα" διότι χαὶ npi 


deremus, hoc przcipere Ecclesiastes vil 
qua quis munilicenu3 convivas ἐτοῖν, 577 
egenos soletur. Quod saue apul dives A" 
ju more positum eral, (quotiescunque comin 
lemnia iustruebant. [lue enim pertiaest q* 
mus in libio Esther (cap. 1x,92): Ef. 
isti epularum alque letitie, et miltereni (Fs 


1129 


IN ECCLESIASTEN. — LIB. IX. 


152 


τούτου πολὴῷ μᾶλλον ἐκεῖνός ἐστι" πάσης ἐλεύθερος εὑρεθήσῃ πονηρᾶς συμδάστως καὶ καταδίκης xal 
χαταχρίσεως, χαὶ κατὰ τὴν παροῦσαν ζωὴν xal χατὰ τὴν μέλλουσαν. Εἶτά «nau 
8$ XXI. 
Ἑὰν πιϊιηρωθῶσι τὰ νέφη ὑετοῦ, ἐπὶ τὴν yv A 26] Vens. $, Si replete. [uerint nubes, pluvias 


Pxyéovci * xal ἐὰν πέση £oor ἐν τῷ νότῳ. καὶ 
ἐὼν ἐν τῷ βοῤῥᾷ, τόπῳ οὗ πεσεῖται τὸ EU.Aov, 
ἐ κεῖ ἔσται. 

Παραδείγμασιν αἰσθητοῖς χαὶ φυσιχοῖς χεχρτ μέ- 
voz, ἄγαν σοφῶς παραινίττεται BU αὐτῶν τὰς πνευ- 
ματιχὰς καὶ μυστιχὰς θεωρίας. Μονονουχὶ γάρ 
φησιν, Ὥσπερ ὅταν τὰ νέφη τὰ αἰσθητὰ πληρωθῶσι 
τῆς ἀπὸ τῶν ἀναθυμιάσεων τῆς γῆς καὶ τῶν λήψεων 
τῆς θαλάσσης ὑδάτων, τηνικαῦτα παρευθὺς τὸν ὑε- 
τὸν ἐπὶ τῆν (rv ἀτιᾶσιν οὕτω δὴ χαὶ τὰ πνευμα- 
τιχὰ νέφη, ἧτο: αἱ νεφέλαι, πὲρὶ ὧν φησι διὰ τῆς 
"IH 5atov τωνῆς ὁ τῶν ὅλων Θεὸς, « Καὶ ταῖς νεφέ- 
λαῖς ἐντελοῦμαι τοῦ μὴ βρέξαι εἰς αὐτὸν ὑετὸν, » 
fot τὸν Ἰουδαῖχλν λιόν" αἵ ὅταν πληρωθῶσι τῶν 
νοερῶν τοῦ παναγίου Πνεύματος ὑδάτων, τηνιχαῦτα 
παρτοθὺς ὀμθρίξουσι καὶ ῥαίνουσι νοτ τὸν ὅμόρον 
ἐ πὶ τὴν γῆν, ἤγουν ἐπὶ τοὺς κατοιχοῦυτας τὴν γῆν ᾿" 
“-οοχχταγγέλλων ἔντεῦθεν χαὶ προστημαίνων τὴν ἐπὶ 
ποὺς ἁγίους καὶ πανευφήμους ἀποστόλους γεγονυῖαν 
“οὖ παναγίου Πυεύματος παρουσίαν xal χάθοδον xac 
τὸν ἡμέραν τῆς ἁγίας Πεντηκχοηστῖῆς " 09 πληρωθέν- 
πες τῶν χαρισμάτων χαὶ δωρεῶν οὐρανίων, ἐπὶ πᾶ- 
cay ἐξέχεαν τὴν γῆν τοῦ Εὐαγγελίου τὸ σωτήριον 
κήρυγμα" καὶ χαταρδεύσαντες πάντας τοὺς χατοι- 
χοῦντας τὴν γῆν, τὸν αὐχμὸν τῆς ἀθεῖας χαὶ τῆς 
ἀπιστίας διέλυσαν" χαὶ λειμῶνα πνευματιχὴν xal 
νοητὸν Παράδεισον, τὴν πρὶν χεχερσωμένην καὶ παν- 
πελῶς ἄχαρπον γὴν ἐναπέρηναν. Καὶ χαθ᾽ óv ἂν 
τόπον ἔἐφυτεύθη παρ᾽ αὐτῶν τοῦ σταυροῦ τὸ σωτῆ- 
prov. ξύλον, εἴτΞ χχτὰ νότον, εἴτε χατὰ βοῤῥᾶν" Excel 
πάντως ἐῤῥ'ζώθη τὸ τοιοῦτον ξύλον, χαὶ ἐχεῖ ἔσται 
χαρποφορὴῦν τὴν ἀπώλειαν τῆς ἀπιστίας χαὶ τῆς 
εἰδι)ληλαπρείας χαὶ τοῦ διαδόληυ τὴν συντριβὴν χαὶ 


'? [s2. v, 6. - 


ciborum partes, el pauperibus mitnuscila largirentur. 
lt in libro H Esdras (cap. vut, v. 10) : Et dizit eis : 
Ite, comedite pinguia et bibite mulsum, et mittite par- 
tes his, qui uon. praparaverunt. sibi. Nimirum illi 
septem et illi octo non aliud. sunt, quam. numerus 
certis pro incerto, ul apud. Michzeam (cap. v, v. 5: 
{1 suscitabimus super. eum seplem pastores el octo 
primates. homines. Nova tamen Gregorii nostri in- 
lerpreiatio non. est, cum. eam adiinbrarit vetus 
auctor commentarii in Isaiam , de quo superius his 
mentionem injecimus. Ait enim, Kal ψαλμοὶ ὑπὲρ 
τῆς ὀγδότς͵ ἀντὶ τοῦ, ol περὶ τοῦ μετὰ τὸν χρόωμον 
τοῦτον αἰωνης, [4 est, Et psalmi pro octava , sive 
pro suPculo, quod post hoc tempus. futurtum est. Sed 
Idem de utroque euam Veteris et Novi Testamenti 
populo intelligi posse existimavit; nam h:ec aujecit, 
Hl .4^2yo9 8t καὶ οἱ ἐν τῷ φανεοῷ Ἰουδαῖοι, xal ἡ 
X17 αὐτοὺς πολιτεία ἐπὶ τοῦ "Exi λαμδάνωηνται. 
δὲς μερίξα, φησὶ, τοῖς ἑπτὰ, καὶ TE. τοῖς ὀκτώ. 
U; καὶ τῆς [λαιᾶς Διαθήχης ὀφειλούσης λαθεῖν 
τα λαητυρίαν ἀπὸ coU Θεοῦ ἤἥχειν, καὶ τῆς Καινῆς, 
γαὶ εἰς μίαν ἀλλήλαις ἐλθεῖν συμφωνίαν. Nempe 
f lerumque poiro οἱ Judei ipsi el eorum respublica 
"eptenario numero. contiuentur. Da , inquit, partem 
Ins septem, et. hisce oct», tanquam si οἱ Vetus Te- 
samentnm. et (vorum a Deo. esse, testimonio aliquo 


PATROL. Gn. XCV1IIf. 


n 


C 


D 


super lerrom. e(fundunt. El si. ceciderit. lignum ad 
austrum, et si ad aquilonem, loco, ubi ceciderit {{- 
gnum, ibi erit (4): 

Ohviis ac naturalibus exemplis usus, valde sa- 
pienter per ea spiritales" ac mysticas contempla- 
tiones designat, tanquam si diceret : Ut aeris 
nubes, cum terre vaporibus et aquis e mari 
haustis impletz: fuerint, illico jam pluviam in ter- 
rom demittunt (5) ; nonaliter spiritales nubes, si^ 
ve nebule ille, de quibus per Isaie vocem ait 
Deus universi : « Ft nubibus mandaho ne pluant 
super eum imbrem!*,»id est super populum Judai- 
cum; eum spiritalibus sancti Spiritus aquis im- 
plet:» fuerint, twm subito diffluunt, et spiritali 
imbre terram, sive eos, qui terram Labitant, large 
perfundunt. Quibus przauntiat significatque divini 
Spiritus adventum sacr» Pentecostes die in bea- 
tissimos apostolos allapsi; cujus illi donis et coc- 
lestibus repleti opibus, per omnem terram salutare 
Evangelii przconium diffuderunt : 982 irrigati«- 
que omnibus, qui terram habitabant, et dissoluta 
ariditate atheorum atque. infidelium, terram, .qua: 
ante inculta erat planeque sterilis, spiritale pra- 
tum οἱ carleste veluti. viridarium | effecerunt, Ubi- 
cunque vero salutare crucis lignum ab ipsis consi- 
tum est, sive δὲ austrum, sive ad aquilonem, ibi- 
dem omnino lignum illud radices egit, et ibldem 
fructus feret in. infidelitatis atque idololatriz exi- 
tium, in diaboli contritionem, in Christi gloria, 
qui misericordiaineffabili, ut hominum genus redi- 
meret servaretque, cruci affixus est. Hoc moto 
sapiens Ecclesiastes arcanas res atque admirabiles 
sensibilibus appellationibus aperte nimium expii- 


confirmari oporleretl, ut mniuam concordiam inirenf. 
(In cap. 1v [52. vis. 4.) 

(4)At LXX. habent Ἐὰν πλησθῶσι τὰ νέφη... 
Olymp. καὶ ἐὰν ἐπὶ τῷ βοῤῥᾷ. 

(9) Similitudinis causa 6. ab Ecclesiaste pro- 
lata, censuit etiam. Gregorius Neoczsariensis, sed 
prioribus conjunxit, et humanas vicissitudines de- 
signare existimavit. Δίδου δὲ, inquit, ἀφειδῶς, xav 
μέριζε τὰ σαυτοῦ πλείοσιν. Οὐ γὰρ ἐπίστασαι, τί 
ποτε ἡ ἐπιοῦσα ἐποίησεν ἡμέρα. Κατέχουσι δὲ οὐδὲ 
νεφέλαι τὸν ἑαυτῶν πολὺν ὑετὸν, ἀλλὰ τὸν ὄμδρην 
ἐπὶ γὴν ἀφιᾶσι. Ναὶ οὐδὲ δένδρ ν εἰς ἀτὶ ἔσττχεν, 
ἀλλὰ χἂὰν ἄνδρες αὐτοῦ φείτωνται, ἀνέ μῳ γοῦν ἀνα- 
πραπή σεται, Id est: Hunifice autem largire, ac plu- 
ribus tua divide. Non enim tibi notum est, quid tun- 
dem postera dies efficiet. Nam nec. nubes. copiosam 
suam pluviam retinent, sed. imbrem in terram [un- 
dunt ; nsc arbor perpetuo stat, verum, ut homines δὴ 
paircant, d vento certe. convelletur (1. c. ).. Sed hiec 
postrema de arborum fructibus. titerpretati: alii 
sunt, quod cos nempe qui colligant, nunquam dee- 
runt. Itaque signilicari putaut, non peritum bene- 
ficium, in quemeunque tandem conferatur. Svin- 
machus vero habet. δένδρα, nec &xei ἔσται seil &vet 
παρατεύξονται legii, id est apparabuni, in. usui 
scilicet domus aut belli. 

J6 





| 

| 

1131 S. GRUEGOBRIL AGIIGENTINI Us 

mens, qux longissime distabant, in prudentium A τὴν δόξαν τοῦ προτηλωθέντος ἐν τῷ σιαυταν τὰ 

auditorum utilitatem atque salutem prznuntiavit. Χριστοῦ 6v ἄφατον ἔλεον xal τὴν ἀπολύτρω: nt 

Ait deinde: τὴν σωτηρίαν τοῦ γένους τῶν ἀυθρώπων. Cu 

σαφῶς ἄγαν τὰ μυστιχὰ xai παράδοξα τῶν πραγμάτων ὁ σοφὸς ᾿Ἐχχλησιαστὴς ταῖς aliit 

μασίαις ἐξεικονίζων, πόῤῥωθεν τὰ μέλλοντα προχατήγγειλεν εἰς ὠφέλειαν xal σωτηρίαν τῶν s.c 
ἀχονόντων. Εἶτά φησι" 

δ XXII. | 

Vens. 4, 5. (Qui observal ventos, non seminal ; el Tupor ἀγέμους, οὐ σπείρει" xal βλίτων 

qui aspicit nubes, non metet. In quibus non est ε0- ταῖς vegéAaic, οὐ θερίσει. "Ev οἷς οὐκ ἔπι; 


gnoscens, qug sit via spiritus, sicut ossa. in ulero γώσκχω» τίς ἡ ὁδὸς τοῦ πνεύματος, ὡς (cria 
pregnantis, sic non *cognosces opera Dei , qui fecit γαστρὶ τῆς κυοφορούσης, οὕτως οὐ 74 


omnia (6). tà ποιήματα τοῦ Θεοῦ, ὃς ἐποίησε tu og 
πάντα. 
Hie quoque rursum in vulgari verborum sono Καὶ νῦν αὖθις ἐν τῷ γράμματι xot τῷ uis 


obvioque sensu moralem doctrinam exprimit atque νοήματι τὴν τροπιχὴν αἰνίττεται xal παρερῃς 
exhibet. Quemadmodum enim qui ventos observat, «διδασχαλίαν. Ὥσπερ yàp ὁ τὴν τῶν ἀνέμων ze 
si adversos dispexerit, serere non vult, vel si tem- τήρησιν ἔχων, ἐναντιότητας χαθορῶν, οἱ ju 
pestivitas urgeat ; et qui nubes prospicit assiduas πείρειν, καίτοιγε toU καιροῦ xatentlywa; c 
et vario motu invicem discurrentes, segnis est ad τὰς νεφέλας δὲ προσδλέπων συνεχεῖς oboz; v: 
metendum, cum haud bene norit, quem denique νήσεις ἀλλεπαλλήλους πεποιν μένας, ἀπρόθι;ι. 
exitum celi tempestas sit habitura: nam hocsi- νεται τοῦ θερίζειν, xalvotye μὴ γινώσχων 5| 
gnifüicavit, illa adjiciens: « [n quibus non est ποίαν ὁ ἀνὴρ τοῦ ἰδίου χαταστήματος ἕξει sp 
cognoscens, quz sit via spiritus ; » atque adeotalia B σιν" τοῦτο γὰρ ἐσήμανεν εἰπὼν, « Ἐν eon: 
spectantes, atque indiciis et signis fidem habentes, γινώσχων, τίς ἡ ὁδὸς τοῦ πνεύματος. » 0L ἃ “.: 
ob vanas et stultas observationes, neque serere ne- παρατηροῦντες, xal σημείοις xai συμδώλοι; 2 
que metere potuerunt; el hoc nacti sunt, ut fame ἔχοντες, οὔτε σπείρειν οὔτε θερίζειν ἐδυνήθη: 
ac siti contabescerent; neque enim sationis et τὴν ματαίαν xa παράλογον παρατήρησιν' xc 
messis tempestivitatem negligere debebant; sed τὸ ἀχόλουθον λιμῷ xoi δίψῃ xaxag bujus 
spe atque fide in Deo posita animum confirmare, “ἔδει yàp ἧχιστα παριδεῖν «by τοῦ σπόριῳ Ὁ. 
atque ab eo, rejectis observationibus, fidenter ex- καὶ τοῦ θέρους, ἅτε δὴ τῇ πρὸς Θεὸν ἐλπίδι nc 
quirere 9.68. et seminis successum et messis uber- στει χεχραταιωμένην ἔχοντας τὴν χαρδίαν, 11 
tatem ; Sie, inquit, o. mortalis, tu quoque insilis αὐτοῦ ζητοῦντας ἐν ἀπαρατηρήτῳ pono 
prudentia terminis fultus, et rationalium faculta- θαῤῥηχότως τοῦ σπόρου τὴν xattuóbusw x 7 
tum, quse tibi a Conditore obtigerunt judicio et τοῦ θέρους ἐπίτευξιν. Οὕτως, ἄνθρωπε, c 
cognitione, quz» idonea sunt et uüilia et salutaria, ἐμφύτοις τῆς φρονήσεως ὅροις kmspriipre " 
reputans atque cogitans, nec de ventis quidquam ταῖς διαχριτιχαῖς ἐπιστήμαις τῶν ἀποχληρυῖ: 
aut nubibus laborans, varium virtutis semen per- & σοι δυνάμεων λογιχῶν παρὰ τοῦ ποιήσαντος τὶ τ 
petuo serere paratus sis; nec minus melere, super- ἀλληλα χαὶ συμφέροντα xal σωστιχὰ 0uw-- 
nas remunerationes divinamque benevolentiam — xal φρονῶν, xal τῶν ἀνέμων καὶ τῶν vegrinf- 
tibi concilians, misericordi nempe liberalitate et σπείρειν ἀεὶ προθυμήθητι τὸν ποιχίλον es^ 
obsecrationibus largisque lacrymis, tum rectis — àpecnc* ὡσαύτως δὲ xai θερίζειν, τὴν ἄνω: 
judiciis et longa patientia patrocinioque eorum δοχὴν xal θείαν εὐμένειαν ἐφελχόμενος, tio 
qui, propter imbecillitatem atque inopiam, subsidio σύναις δηλονότι καὶ προσευχαΐῖ; καὶ δάχρυσι i» 
et tutela egent potenliorum: ilaque optimas quas- — xai διχαιοχρισίαις xot μαχροθυμίαις χαὶ τ΄" 
que virlutes tibi compara. Habes enim vel sine σίαις ταῖς πρὸς τοὺς ἀδυνάτους xal δεομέκα᾽ 
spiritalibus ventis ac nubibus, scriptis scilicet le- ἀντιληπτικῆς χειραγωγίας toy ὑπερτέρων᾽ 1 
gibus et oraculis et documentis, naturalem polen- ρίζου τὰς χράτίστας τῶν ἀρετῶν. "Ἔχεις T 
"am vimque ad utilia a noxiis discernenda. Et χωρὶς τῶν νοητῶν ἀνέμων xaX νεφελῶν, fio 
oportet, nihil ut eorumro qua circa te sunt,negli- γραπτῶν νόμων xal θεσπισμάτων xal Gar? 
pens, siae fructu nunquam maneas; sed ut bonus φυσιχὰς δυνάμεις καὶ διαχρίσει; τοῦ συμφίβ' 
"nes ac ferax, atque ut pinguis terra ac frugife- — xal τοῦ βλάπτοντος. Καὶ δεῖ σε μηδαμῶς ἀμί)" 
θᾶ domo tua atque a temetipso multa re- D τῶν προσεχῶν τε καὶ σύνεγγυς ἄκαρπον διαρί" 
el racemos feras maluros nullaque alio- ἀλλ᾽ ὡς ἀγαθὸν χλῆμα xal πολυφόρον, χαὶ Ti" 
rà indigos, ut. justus Abel,ut Enos, ut καὶ καρποφόρος, οἴχοθεν xal παρ᾽ ἑαυτῷ τοῦ! 
1t Noe, ut. beatus et patiens Jobus, ut εὑρίσχεσθαι, xal βότρυας βαστάζειν maaiposs 
ibrabam. Nisi enim sponte atque a teipso μηδαμῶς τῆς παρ' ἑτέρων xaXupylac tEsri" 
48 δά recte facta, fruetem te attulisse osten- ὡς ὁ δίχαιος "Αδελ, ὡς ὁ Ἑνὼς, ὡς ὁ Er" 


[Ὁ] Αι LXX habent, Τηοῶν ἄνεμον.... ὅσα ποιήσει τὰ σύμπαντα. 


΄σ 


.-. 


1133 


IN ECCLESIASTEN. — LIB. IX. 


1131 


INGz, t0; ὁ μαχάριος xai πολύτλας Ἰὼδ, ὡς ὁ ἅγιος A deris ad triginta et sexaginta et centum (7), neque 


'A6p2ág. El γὰρ οὐκ οἴχοθεν xal παρ᾽ ἑαυτῷ κεχι- 
“ημένος πρὸς τὴν τῶν ἀγαθῶν ἐργασίαν, εὑρίσχει 
ψ αρτοφορῶν εἰς τριάχοντα χαὶ ἑξήχοντα χαὶ ἑκατὸν, 
ἀλλ᾽ ἐχδέχῃ τὰς παρ᾽ ἑτέρων διδασχαλίας χαὶ παρα- 
δείξεις xal παρορμήσεις, ἀποφανθήσῃ μάτην ἄνθρω- 
πος προσαγορευόμενος, ἅτε δὴ παραδλέπων τὰς φυ- 
σιχὰς δυνάμεις, καὶ πρὸ; τὰς ἄλλων ἀφορῶν εἰσ- 
ηὐήσεις " χαθάπερ οἱ παρατηροῦντες τοὺς ἀνέμους 
οὐδὲ θέρος ἐπιτευξάμενοι" xal διὰ τοῦτο xal λιμῷ 

Ὡς; γὰρ ἀδύνατόν ἐστιν ἀνθρώπῳ τὰ 4ozd τοῦ 
μήπω τεχθέντος παιδὸς, ἀλλ᾽ ἐν γαστρὶ τῆς χυοφο- 
ρούπτς ὑπάρχοντος ἐξερευνᾷν, καὶ διὰ τῆς ἁφῆς χρα- 
τεῖν, καὶ διαγινώσχειν " οὕτω: οὐδὲ τὰ ποιήματα 


τοῦ Θεοῦ χαταλαμδάνειν ἐστὶ δυνατὸν ἀχριθῶς. "Is- Β 


£v γὰρ ὡ; αὐτὸς ἐποίησε τὰ πάντα, xal ποιητῆς 
ἐστι τῶν ἄνω χαὶ τῶν xázo, καὶ πάντων τῶν αἰώ- 
νων οὐχ ἴσμεν δὲ, χατὰ τὸν ἀληθῆ λόγον, οὐδὲ 
τοῦ οὐρανίου ὕψους xal εὔρους τὴν διαμέτρησιν fj 
τῆς γῆς f] τῆς θαλάστης, f] τὰς τῶν νεφῶν xal τῶν 
ἀνέμων μεταθδολάς, Ἔν γὰρ βραχείᾳ χαιροῦ ῥοπῇ 
παρ᾽ ἐλπίδας αἱ σφῶν ἀλλοιώσεις χαὶ μεταθολαὶ 
καὶ μεταθέσεις πολλάχις ὡράγησαν. Ὥστε χαὶ σπεί- 
pev. δεῖ χαθ᾽ ὅν ἐφέστηγεν ὁ τοῦ σπόρου χα!ρός * 
εἶτα xal θερίζειν ἀπαρατηρήτως χαὶ πεποιθότως δ'ὰ 
τῆς πρὸς τὸν παντοδύναμον Κύριον ἐλπίδος καὶ πί- 
ατ:ως, xal τὸν αἰσθητὸν δηλονότι σπόρον, χαὶ πολλῷ 
δὲ μᾶλλον τὸν νοητόν" καὶ ur Ent τῆς ἐμφύτου xap- 
ποφορίας ἐναπομένειν ἀργούς " ἵνα χαὶ τῷ παντουρ- 


documenta ab aliis et stimulos atque impulsus ex- 
pectasse; utique homo immerito appellatus videa- 
ris, quippe qui naturalibus facultatibus neglectis, 
alienas respicis instituliones: quemadmodum qui 
ventos et nubes observant, eaque de causa szpe a 
satione abslinent, nec messem peragunt: 964 
itaque fame etiam contabescunt. 


xai τὰς νεφέλας, ἄσποροι πολλάχις ἐναπομείνάντες, 
χατετάχησαν. 


Nam sicut fieri non potest, ut hominum quis- 
quam ossa scrutetur infantis nondum geniti, et in 
matris utero. etigmtum clausi, nec ut tactu appree 
hendat atque digynoscat, sic opcra Dei accuraté 
comprehendere minime fas est (8). Nam scimus 
quidem omnia ab eo perfecta esse, ipsumque con» 
ditorem fuisse supernarum rerum et infernarum, 


' atque omnium sweulorum ; at. ignoramus, que 


revera sit celestis altitudinis ac latitudinis dimen- 
sio, 415 terrze aut. maris, quzeque nublum ac ven- 
torum vicissitudines. Brevi enim temporis moinento 
preter spem conversiones eorum ac mutationes 
vicesque s:pe spectantur. Quare ct serendum est, 
cum $sationis advenit tempus: ac deinde meten 
dum audacter fidenterque, spe scilicet atque fide 
in omnipotenti Domino collocata, etiam cum de 
sensibili agitur satione, sed multo magis, cum 
de spiritali, nec sie otio indulgendum, ut unquam 
ἃ ferendo fructu desistamus: quo'et Deus omnium 


γῷ Θεῷ xai πάντων τῶν ἀγαθῶν αἰτίῳ ζωὴν εὑ- C conditor el universorum bonorum auctor gratam 


ἄρεστον xal δόξαν διὰ παντὸς ἀναφέροντες εὑρεθῶ- 


(1) Delibat hic Noster evangelicam illam de 
terbo regni parabolam, uhi Dominus ait : Qui vero 
ín lerram bonam. seminatus. est, hic est, qui audit 
verbum, et intelligit, e& [ructum affert, et (acit aliud 
quidem centesimum, aliud autem sexagesimum, aliud 
vero tricesimum. (Matth, xui, 25.) Hlud Qui homo 
est, qui semen divinum recepit, ut lerra sata, ager 
evsitus : idemque fructum ferre dicitur pro vaiio 
soli ingenio et. eultarz industria majorem aut mi- 
norem. In Opere inper(ecto, quod temere olim Chry- 
«ostomo tribuebatur, legimus. 4 Terra autem bona 
sunt qui abstinent sea divitiis malis, et secundum 
vires $ua8. faciunt bona, οἱ est fructus. eorum trí- 
crsitus. Si autem omnia bona. sua contemnant, 
vl accedant. ad. serviendum Deo, babent sesascsi- 
mun. δὲ autem ΟἹ infirmilas corporis eis coutige- 
rit, et fideliter sustinueript, habent centesimum. » 
(Montf, Op. Chr. tom. IV, hom. 51.) At germanus 
Gli Ysostomus variis hominum coniitionibus h:ec 
nptare sigetur. Ait enim de Deo: φιλάνθρωπος γὰρ 
er», οὐ μίαν ἔτεμεν ὁδὸν, οὐδὲ εἶπεν, Ἐὰν μή τις Exa- 
si» πηιήσῃ, ἐξέπεσεν, ἀλλὰ καὶ ὁ τὰ ἐξήχοντα ποιῶν 
σὠξεται" χαὶ οὐχ οὗτος μόνος, ἀλλὰ χαὶ ὁ τὰ τρ'ά 
χοντα, Τούτη δὲ ἐποίτσεν εὔχολον χετασχενάζων 
τὴν σωτηρίαν, Καὶ σὺ τοίνυν οὐ δύναται παρθενίαν 
ἀσχῆσαι ; γάμτσον σωφρόνως. Οὺ δύνασαι γενέ- 
σθαι ἀχτήμων ; δὸς Ex τών ὄντων. Οὐ φέρεις ἐχεῖνο 
τὸ φορτίον; μέρισαι μετὰ τοῦ Χριστοῦ τὰ ὑπά 
χόντα. Οὐ βούλει αὐτῷ παραχωρῆσαι ἁπάντων ; x3v 
“ἣν ἡμίσειαν, xàv τὴν τρίτην ἐπίδος μοῖραν. ᾿Αδελ- 
φὸς σὸν ἐστὶ xal σνυγχληρονόμος ; ποίησον αὐτὴν xal 
ἐνταῦθα συγχληρονόμον. "03a ἂν ἐχείνῳ δῷς, σαυτῷ 
δώσεις. Id est : Nam misericors cum sit, non unam 
aperui viam , neque. dizit : Nísi quis centesimum 
[rucium fecerit, is decidit ; sed qui sexagesimum, imo 


D δάλλει δὲ xot 


sibi vilam nostram oblatumque honorem depre- 


qui tricesimum fecerit, salvus. erit. Hlud autem síe 
disposuit, ut facilior via ad salutem esset. Et tu er- 
go non potes virginitatem servare? connubium caate 
1neas. Non poles esse sine possessione ? de bonis tuis 
largire. Non potes hoc onus ferre? cum Christo bona 
divide. Non vis ipsi dare omnia? vel dimidiam vel 
tertiam parcem daio. Frater tuus esi etiam. coleres 
tutis ? fac. illum hic etiam coharedem. Qumcnique 
illi dederis, tibi ipsi dabis. (Tom. VII, hom. 45, inu 
Math. n. 2.) Porro sacris in Litteris frugem 
omnium maximam appellari ceutesimam, constat, 
ul cum Isaac sevisse in Geraris dicitur, οἱ inve- 
nisse in ipso anno centuplex, sive frugem cente: 
simam (Gen. xxvi, 12) ; ut ait Plinius de Libyphoe: 
nicum regione eximizx fertilitatis, « cum centesima 
fruge agricolis fenus reddente terra. » (H. N. lib, 
v, €. 4. 

(8) * Synopsi sacrorum Librorum, qux inter 
npera Atlianasiit edita est, adnotatum reperies : Ata- 
τὴν Αἰγνπτίων περὶ γενεθλιαλογίαν 
πτόνσιν, λέγων: Tupov ἄνεμον, οὐ σπείρει, καὶ 
βιέπων ἐν ταῖς νεφέλαις, οὗ θερίσει, ἐν οἷς οὐκ 
ἔστι γιγώσκων, τί 3| ὁδὸς τοῦ πγεύματος. Ὡς 
Cczd ἐν γαστρὶ χυορορούσης, οὕτως οὐ γνώσῃ 
καὶ ποιήματα τοῦ Θεοῦ, ὅσα ποιήσει τὰ σύμπαν- 
τα. M est: Damnat vero et A gyptiorum superstitionem 
circa divinaiionem ez hominis nativitate, dicens : Qui 
ob:ervat ventos, non seret, et qui aspicit nubes, 
non metet. In quibus non est. cognoscens, qux. sit 
via spiritus. Sicut ossa in mtero pregnantis, sic 
non cognosces opera Dei universa quascauque fa: 
ciet. (Synops. eccl. init.) Creterum Montfonconii 
opinio est, Synopseos hujus auctorem post Chry 
sostomum scrips sse. (Tom. VJ Diatr. in. Synope, 


Chrysost.) 


1135 


5, GREGORII AGRIGENTINI T 


hendat perpetuum, et nos ccelestis regni bzeredita- A μεν, xat τὴν τῶν οὐρανῶν βαδιλεῖτν uu. 


tem adeamus, cum ipso Christo Deo nostro, cui 
gloria et imperium cum omnipotente Patre et 
sanctio bonoque ac vitz auctore Spiritu, nunc et 
semper et in szcula seculorum. Amen. 





σωμεν, bv αὐτῷ Χριστῷ τῷ Θεῷ bios 
χαὶ πὸ xpáto; σὺν τῷ παντοχράτορι Πστρὶ τ. 
παναγίῳ χαὶ ἀγαθῷ καὶ ζωοποιῷ Iipra ἐνὶ: 
ἀεὶ xa el; τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. "has. 





ΛΟΓῸΣ ΔΕΚΑΤΟΣ. 


265 |] IBER DECIMUS. 


Vgns. 6. In matutino semina semen (uum, et ad B 


vesperum ne remittat manus. (ua. (Quoniam nescis 
quid recte procedet, idne, an illud. Εἰ si ἀπο in id- 
ipsum, bonum (9). . 

Sensibili imagine desumpta illius, qui semen 
suum primo mane serere solet, frumentum forte 
aut hordeum, eos, quos instituit, hortatur sapiens 
Ecclesiastes, ut intelligibile ac spiritale semen pro- 
jiciant, quandiu vitz? hujus lumen videbunt, »c bona 
a malis et utilia a noxiis judicio scientiaque discer- 
nent: atque ut. per omnes vite dies totumque zi 
sui spatium rermundent ac renovent anima sulcos, 
neve ad vesperum sive ad metas ejus et occasum 
sic deveniant, ut. inducias concedere aliquas de- 
beant ejusmodi semini virtutis, non aliter, atque 
aratores solent : itaque ut illi vespere adveniente 
domum proficiscuntur, et necessariam naturz quie- 
tem capiunt, sic el qui spiritale semen serunt, de 
quo ait Christus : « Exiit qui seminat seminare se- 
men suum 35,» bonum opus intermittentes sine 
cura vitam exigant otiosam : tanquam si in adole- 
sceotia magnos labores cxautlassent, et sementem 
fecissent tantam, quanta sufficere possit ad eternam 
perpetuz vitz felicitatem : ac propterea in ipsa se- 
nectute et bonorum studiorum οἱ rectorum operum 
sationem differant (10). 


Ἐν πρωΐᾳ σπεῖρον τὸ σπέρμα σον, wb 
ἑσπέρᾳ μὴ ἀςιέτω ἡ χείρ σου. Ὅτι ci ce 
ποῖον στοιχήσει, τοῦτο ἢ τοῦτο καὶ ἐὰν τι" 
ἐπὶ τὸ αὑτὸ, ἀγαθόν. 

Εἰχόνα παραλαδὼν αἰσθητὴν τοῦ o2: 
πος ξωθεν τὸ ἴδιον σπέρμα, aixov τυχὸν ὃ" 
τὸν νοητὸν xal πνευματιχὸν χαταδάλλε:ε; π΄ 
εἰσηγεῖται τοῖς μυσταγωγουμένοις ὁ 2575 Μ᾽ 
σιαστὴς, ἐξότε τῆς βιωτιχῇ ; ἡμέρας 6:7 
ςῶς, καὶ τὴν διαχριτιχὴν λάδωσιν i-i 
χρειττόνων xal τῶν χειρόνων, xa τῶν oz - 
χαὶ τῶν βλαπτιχῶν χαὶ χαθ᾽ ὅλην μὲν tto - 
τῆς παρούσης ζωῆς, ἦτοι παρὰ πάν! το. 
ἀνακαθαίρειν καὶ νεάζειν τοὺς αὔλαχας -ἰἶ: -- 
xal μηδὲ πρὸς ἑσπέραν γενομένους, tz» τ' 
τέλη καὶ τὰς δυσμὰς αὐτῆς, ἀναχωχὴν 5m “΄ 
τῷ τοιούτῳ σπόρῳ τῆς ἀρετῆς, TOpLutUes 
αἰσθητοῖς ἀροτῆρσι" μηδὲ καθὼς ἐχεῖνοι τι." 
pag καταλαθδούσης οἴχαδε πορεύυννται, xi^ 
παυλαν χωροῦσι τῆς qUSttog, οὕτω X17 
νοητὸν σπείροντας σπόρον" περὴ οὗ φησιν! 
« "E£5A0cev ὁ σπείρων τοῦ σπεῖρλ: τὸν 75. 
τοῦ" » χαθυφέντας τῆς ἀγαγῆς ἐργ214::- 
διαζῇν καὶ ῥᾳθύμως ὡς ὄῖθεν ἐν τῇ cU 
μογήσαντας, καὶ πολὺν σπόρον χαταῦ2),ὑ"΄- 
ἐξαρχοῦντα πρὸς αἰώνιον ἀπόλαυσιν x1.7 


λεύτητον. ᾿Αλλὰ xal πρὸς τὸ γῆρας ἀφιχομένους συμπαρατείνειν xal τῶν θεωρητιχῶν σ-ουδαῦ; 


τῶν πραχτιχῶν ἔργων τὸν σπόρον. 


266 : Quoniam, inquit, nescis, o mortalis, quid p 


recte procedet. » Humanos enim animos ultra om- 
nem comparationem superat Deus, ac fortasse se- 
men illud virtutis, quod prima aut altera etate 


39 Luc, vii, 5. 


(9) Apud LXX quzdam variant ; sic enim scri- 
plum est: Ἐν τῷ πρωΐ σπεῖρον τὸ σπέρμα σου, 
xai ἐν ἑσπέρᾳ μὴ ἀφέτω 1) χείρ σου, ὅτι οὐ γινώ- 
σχειῖς ποῖον στοιχήσει, ü τοῦτο, f τοῦτο, xai kàv τὰ 
δύο ἐπιτοαυτὸ ἀγαθά. Olymp. nihil discrepat. 

(10) In Ecclesiaste verbis allegoriam inesse, ple- 
rique consentiunt interpretes : sed 60 traliunt, ut 
loc pracipi dicant, semper  benefaciendum esse ; 
quemadmodum Apostolus quoque simili dictione 
Wem commendavit, cum scripsit : Qui. parce senmi- 
ὑπὸ parce. εἰ metet, (1 Cor. ix, 6.) At Gregorius 


€ Ὅτι, φησὶν, οὐ γινώσχεις, » ἄνθρωπ:. ^ 
στοιχήσει. » Μείζων γάρ ἔστιν ὁ Θεὸς τῶν ξ΄ 
νων χαρδιῶν ἀσυγχρίτως, καὶ μῆποτε τὸν ur 
πρώτην ἡλιχίαν ἣ τὴν δευτέραν καταδληϑοπ' 


Neoczsariensis nihil iu his mysticum 2:1: 
videtur : Σπείρας 6b, inquit , ἐν χαιρῷ, e 
τηὺς χαρποὺς, Óxóz' ἂν τούτον χαιρὸς Evo: ! 
Àov γὰρ. ὁποῖα αὑτῶν ἔσται ἀμείνω Tov €^ 
l'évo:vo δὲ ἅπαντα εἰ; ἀγαθόν. ld. est: ὑνπ " 
sementem tempestive [eceris, [rucius collite' ! 
comporia, cum hujus rei tempus adresir i ^ 
(um est enim, quanam ex his, qua conis * 
meliora futura. sint. Utinam autem omnia 1e! 
cedant, (Ibid.) 


1137 


IN ECCLESIASTEN. — LIB. X. 


1128 


[ov τῆς ἀρετῆς οὐ προσήχατο, διὰ τὸ μετά τινος ἐπι- A jactum est, non admisit ; quippe cui gramen ad- 


μιξίας χορτώδους, ἤγουν ἐμπαθοῦς διαθέσεως xaza- 
D0nvat, χαὶ μηδαμῶς τοῦ χαθαροῦ σπόρον τὴν 
ἀπάθειαν ἔχειν" ἤγουν ὡς μὴ δι᾽ αὐτὸ τὸ χαλὸ» γι- 
νόμενον τὸ χαλὸν θεασάμενος, ἀλλ᾽ ἐπιφερόμενός τι 
xai ζιζάνιον ἀνθρωπίνης ἀρεσχείας ἢ κενοδοξίας f) 
τίνος ἄλλης χοσμιχῆς ἐμπαθείας. Χρὴ τοίνυν, φησὶ, 
μηδέποτε λαμδάνειν παῦλαν τῆς χατασπορᾶς τῶν 
ἀγαθῶν xaX σπουδαίων νοημάτων xal λόγων xal 
πράξεων, ἀλλ᾽ Ex παιδόθεν xaX μέχρι γήρως. Ταῦτα 
γὰρ σημαίνεται σαφῶς διὰ τῆς πρωΐας καὶ τῆς 
ἑσπέρας" καὶ προσευχὰς χαὶ δοξολογίας πρὸς τὸν 
ἐπὶ πάντων Θεὸν, χαὶ νηστείας τὰς χατὰ δύναμιν, 
xal τὴν πραότητα καὶ τὴν ἀγάπην xai τὴν ἐλεημοσύ- 
νὴν ᾿τὴν πρὸς τοὺς ἐνδεεῖς xal πτωχοὺς ἐργάζεσθαι 
φιλοτέμως xal δαψιλῶς " ἵνα xàv μὴ τὰ πρῶτα παρὰ 
τοῦ ποιητοῦ χαὶ δεσπότου παραδεχθῶσι xal στοιχει- 
θῶσι, τὰ πρὸς ἑσπέραν, ἤγουν τὰ τέλη τῆς ζωῆς, 
«τὴν ἀποδοχὴν ἕξουσι xat τὸν ἔπαινον" ἣ εἰ μὴ ταῦτα 
πάντως, ἐχεῖνα. Εἰ δ᾽ ἀμφότερα τοῖς παντεφόροις 
ὀφθαλμοῖς τοῦ Κυρίου τῶν γνώσεων ἕξουσι τὴν ἀπο- 
δοχὴν, ἔσται τῷ σπείροντι μᾶλλον τὸ ἀγαθὸν, ἀγαθὸν, 
xai πολύχουν θερίσει θεόθεν τὴν ἀμοιδήν. Εἶτά φη- 
gt» ὁ σοφὸς Ἐχχλησιαστὴς " 


mistum esset, id est affectus atque cupiditas, nec 
vitio omni plane careret : sive quia minime tan» 
quam bonum speclaveris, quod revera bonum erat, 
sed alieni aliquid superinduxeris, et lolium hu- 
manz levitatis, inanisve gloriz studii, aut alicujus 
de czteris hujus vitze cupiditatibus. Itaque oportet, 
inquit, nunquam ut cessemus ἃ bonarum honuesta- 
rumque cogitationum, et sermonum, et operum sa- 
tione, cum ab ipsa pueritia, tum usque ad senium, 
haec enim manifesto indicantur per Matutinum et 
Vesperum : utque nos in obsecrationibus exercca- 
mus ac summi Dei Jaudibus, et in jejuniis, quantum 
vires ferunt, et in mansuetudine et amore et mise- 
ricordia erga egenos et pauperes studiose omnino 
ac benigne : quo, si minus auctori nostro et do- 
mino grata atque accepta fuerint, qua prima fcc- 
mus, ea premium ac laudem habeant, qua sub 
vesperum sive extremis vitze diebus fecerimus : vel 
si non hzc omnino, saltem illa. Quod si utraque 
divinis oculis omnia lustrantibus et cognoscentibus 
accepta erunt, bene illi erit, qui plus seminaverit, 
et a Deo fructus metet uberiores. Ait deinde sapiens 
Ecclesiastes : 


Kal γιυχὺ τὸ φῶς, xal dyatiór toic óg0aApotc 
τὸ βλέπειν σὺν τὸν T Aiov " ὅει xal ἐὰν ἔτη πο.λ.λὰ 
ζήσεται ἄνθρωπος, ἐν πᾶσιν αὐτοῖς εὐρρανθήσε- 
ται, καὶ μνησθήσεται τὰς ἡμέρας τοῦ σκότους, 
ὅτι zxoJ.la) ἔσονται. 

᾿Αχολούθως ἔχεται τῶν αἰσθητῶν εἰχόνων, ἵνα δι' 
αὑτῶν, ὡς δι᾽ ἐσόπτρων τῶν ἀρχετύπων καὶ χρειτ- 
πόνων ἀσυγχρίτως παραδείξῃ τὸ χάλλος. Γλυχὺ γὰρ, 
φησὶ, τοῦτ. τὸ φῶς xal λίαν ἀγαθὸν τὸ δέρχειν τὸν 
αἰσθητὸν ἥλιον ταὶς ὄψετι τῶν αἰσθητῶν ὀφθαλμῶν. 


Τοῦτο δὲ φάσχειν xat διδάσχειν παρέλκον ἐστὶ xal 


περιττὸν, εἰ μὴ πρὸς ἄλλο τι χρεῖττουν φῶς ἀποῦδλέ - 
κει, xal πρὸς τὸν νοητὸν τῆς διχαιοσύνης ἥλιον βού- 
λεται τοὺς ἀχροατὰς καραπέμπειν. Ἴσασι γὰρ πάν- 
τες ἄνθρωποι, χαὶ χωρὶς τοῦ ᾿Εχχλησιαστοῦ, xal 
λυχὺ τοῦτο τὸ φῶς ὑπάρχειν, xal τὸ βλέπειν τὸν 
ἥλιον, ἀγαθόν. Ἐντεῦθεν γὰρ ἡ ζωὴ τῶν ἀνθρώπων 
ἔχει τὴν σύστασιν, xol τὰ τοῦ βίου διιθύνεται πάντα, 
χαὶ τῶν πραγμάτων αἱ φύσεις τὴν διαστολὴν λαμ- 
δάνουσι xaX διάχρισιν ἀπ᾽ ἀλλήλων. Φωτὸς γὰρ ἀπ- 
ὄντος, ἄχοσμος ἦν ὁ χόσμος, καὶ ἄδιος ὁ βίος " xal 
διὰ τοῦτο προφθάσας ὁ θεόπτης Μωῦσῆς ἔφησε" 
« Καὶ ἴδεν ὁ Θεὸς τὸ φῶς, xal εἶπεν, ὅτι χαλόν. » 
Ἵνα τοίνυν μὴ παρέλκοντα χαὶ περιττὰ χαὶ μά- 
και λέγειν τις οἰηϑείη τὸν σοφὸν ᾿Ἐχχλησιαστὴν, 
ὡς τὸ πᾶσιν ἀριδηλότατον χαὶ διεγνωσμένον πειρα- 
θέντα διδάσχειν" νοεῖν ἡμᾶς ἐξ ἀνάγχης mpoarxsv, 
ὡς διὰ τῆς ὀνομασίας τοῦ αἰσθητοῦ φωτὸς τὸ μέγα 
καὶ ἀληθινὸν xa ἀΐδιον φῶς, « "O φωτίζει πάντα 
ἄνθρωπον εἰς τὸν κόσμον ἐρχόμενον, » δηλονότι Χρι- 
στὸν τὸν Σωτῆρα τοῦ χόσμου χαὶ Λυτρωτὴν, προφη- 


Vgns. 7. Et du(ce lumen οἱ bonum oculis videre 
solem : quia etsi. annis multis vixerit homo, in om- 
nibus his letabitur, et recordabitur dierum tenebra- 
rum, qui multi erunt (M). 


Protinus sensibiles imagines persequitur, ut illis 
tanquam speculis pulchritudinem 467 reprzsentet 
earum rerum qu: przcipus sunt, et extra omnem 
comparationem potiores. Dulce enim, inquit, est 
hoc lumen, et valde bonum acie oculorum nostro- 
rum solem hunc aspectabilem intueri. Hzc autem 
proferre ac docere supervacaneum est atque inutile, 
nisi lumen aliud praestantius respiciat, et auditores 
ad spiritalem justitize solem traducere velit, Nam et 
sine Ecclesiaste omnes homines norunt, dulce esse 
hoc lumen, et solem videre bonum. Inde enim vita 
hominum constitutionem habet, et omnia illius 
munia diriguntur, rerumque naturz discrimen ca- 
piunt et mutuam distinctionem. Luce enim sublata, 


D sine specie mundus esset, vitaque sine vita. Quare 


ille Dei contemplator Moyses phavertens dixit : 
« Et vidit Deus lucem, et ait, quia bonum (12). » 


Ne igitur sapientem Ecclesiastem supervacue 
quis et inaniter leviterque locutum arbitretur, per- 
inde.quasi, quod omnibus manifestissimum atque 
cognitum est, docere contenderit; cogitare nos ne- 
cessario convenit, illum prophetarum more, cuin 
sensibile lumen nominavit, ob oculos habu:sse 
magnum et verum aeternumque lumen, quod « illu- 
minat omnem hominem venientem in luce mun- 


(M) Olymp. χαὶ 1703052::22: τὰ ἔργα $92. 075z52L.... 


(12) Sed spud LXX desideratur χαὶ εἶπεν, 








119. 


S. GIUGOBRII. AGRIGENTINI 1: 


dam ?!, » Christum scilicet mundi Servatorem ac A τιχοῖς ὀφθαλμοῖς θεασάμενος ἐνανθρωπῇ ταν! s. 


Redemptorem, qui, homo factus, ad humanz con- 
ditionis extrema devenit : de quo dicit propheta 
David : « Cantate Deo, psallite nomini ejus, iter 
facite ei, qui ascendit ad occidentem : Dominus 
(omen illi : et exsultate in. conspectu ejus ?**. » Ac 
rursum vocalíssimus «saias : « Regio Zabulon ct 
terra Nephithalnn, et reliqui juxta. mare habitantes 
et tras Jordanem, Galilza gentium, populus, qui 
sedebas in tenebris, videte lumen magnum; vobis, 
qui habitatis in regione et umbra mortis, lux af- 
fulgebit (45). » 

Dulce appellavit Inmen, ac bonum pranuntiavit 
videre oculis suis solem glorise, eum nempe, qui 
divine inhumanationis tempore ait : « Ego sum lux 


mundi ; qui sequitur me, non ambolaverit in tene- B 


bris, sed habebit lumen vitz (14). » Et iterum : « Hoc 
est judicium, quia lux venit in mundum **. » Sic 
igitur solari hoc, quod 966 corporis oculis usur- 
pamus, lumine spiritalem justiti» Solem prenuntia- 
vit, qui revera dulcissimus iis fuit, qui-igni habiti 
fuere, ut ab eo instituerentur, utque ipsum inter 
homines degentem atque versantem oculis suis aspi- 
cerent tanquam hominem quemque, cum tamen 
non ut quisque hominum esset. Erat enim et Deus 
verus, 3c propterea ut czci viderent, et claudi am- 
hularent, et surdi audirent, effecit, lepris obsitos 
mundavit, mortuos solo jussu ad vitam revocavit. 
Porro nunc etiam dulcissimum revera est spiritales 


πρὸς τὰς δυσμὰς ἐλθόντα τῇς ἀνθρωπίνης ἐσχατι:: 
Περὶ οὗ φησιν ὁ προφήτης Δαδίδ « "Asazc τῷ θ:". 
ψάλατε τῷ ὀνόματι αὐτοῦ, ὁδοποιήσατε τῷ ἐπιδεδ - 
χότι ἐπὶ δυσμῶν" Κύριος ὄνομα αὑτῷ, xal ἀγανν": 
αθε ἐνώπιον αὐτοῦ. » αὶ πάλιν ὁ μεγχλοφυνότατ', 
Ἡσαΐας " « Xopa Ζαδουλὼν xai γῆ τοῦ Νερθη): .. 
xaY ol. λοιποὶ οἱ τὴν παραλίαν οἰχοῦντες xai τὸν, 
τοῦ Ἰορδάνον, Γαλ'λαΐα τῶν ἐθνῶν, ὁ λαὸς ὁ x:- 
ἥμενης Ey σχότει, ἴδετε φῶς μέγα * ol χατοιχοῦν: 
ἐν q002 χαὶ σχ:ᾷ θανάτον, φῶς λάμψει £g! ὑμῖν" 


Γλυχὺ προσηγόρευσε φῶς, καὶ τὸν τῆς Verc too 
ἀγαθὸν βλέπειν τοῖς ὀφθαλμοῖς προχατῆγγειλε, v 
εἰπόντα χατὰ τὸν χα ρὸν τῆς θείας ἐνσωματώτεις" 
€ Ἐγώ εἶμι τὸ φῶς τοῦ χόσμου - ὁ ἀκολουθῶν "ἃ 
ob μὴ περιπατήσῃ ἐν σχοτίᾳ, ἀλλ᾽ ἕξει τὸ our τ΄; 
ζωῆς. » Καὶ πάλιν, « Αὕτη ἐστὶν ἡ χρίσις, δ. ἡ 
φῶς ἐλήλυθεν εἰς τὸν χόσμον. » Οὕτω τοίνυν i: 
τοῦ ἡλιαχοῦ τούτου xal βλεπομένου φωτὸς τοῖς τ᾽ 
σθητοῖς ὀφθαλμοῖς ἡμῶν τὸν νοητὸν τῆς διχαιοτνν 
προχατήγγειλεν ἥλιον, γλυχύτατον πεφυχύϊ: " 
ὄντι xal τοῖς κατ᾽ ἐχεῖνο χαιρυῦ χαταξιωθεῖσιν 27 
μαθητευθῆναι, xai προσθλέπειν καὶ τοῖς αἰσῦη;". 
ὀοθαλμοῖς διατρίδοντα αὶ συστρεφόμενον τοῖς». 
θρώποις, ὡς Exascov ἄνθρωπον, xàv οὐχ ὡς Exi; 
ἄνθρωπος ἦν. ἙἘπεφύχει γὰρ χαὶ θεὸς ἀληθινὸς.; 
διὰ τοῦτο καὶ τοὺς πηροὺς παρεσχεύανε βλίπε. 
xai τοὺς χωλοὺς περιπατεῖν, xal τοὺς YD 


oculos in ipsum intendere, et simplicem ejus divi- C ἀχούειν, xal τοὺς λεπροὺς ἐχαθάριζε, χαὶ τοὺ: Y- 


Ramque pulchritudinem contemplari atque animo 
repulare : tum ex ipsa communicatione atque con- 
sortio illustrari exorparique et animi dulcedine per- 
fundi ac sanctitatem induere, intelligentiam acqui- 
rere, divina denique exsultatione compleri, qu:e ad 
omnes prsesenlis vie dies producatur. 

χαρδίαν, καὶ τὴν ψυχὴν ἀγιάζεσθαι, xal συνετίζεσθαι 
πάπαις ταῖς ἡμέραις τῆς ἐνεστώσης ζωῆς, 


1d enim sapiens Ecclesiastes indicavit, cum dixit : 

« Quia etsi annis multis vixerit homo, in omnibus 
his lzetabitur. » Omnis namque latiti: plane auctor 
eat ille justiti& Sol ipsum intuentibus : de quo ait 
David propheta : « Exsultent in conspectu Dei, de- 
lectentur in lxtitia ***; » ac rursum : « Exsultàte, 
justi, in Domino, rectos decet collaudatio **.» Enim- 
vero cum dixerit : « Et recordabitur dierum tene- 
bhrarum, qui multi erunt, » tenebrarum dies utique 
appellavit primos infidelitatis dies, quibus homo 
^ei glori amictum corpore in terra non vide- 
eque lumen verum, de quo dicit vocalissiinus 

( Qui sedetis in tenebris et umbra mortis, 

inen magnum, ct lux affulgebit vobis. » 

armi dies, qui Solis justitia: ortum przces- 


Lon. 2 ἢς 2 Psal. txvit, 5,6. 9? Joan. vin, 12; in, 49. 1? Ps], txvin, 4. 


[15] ΝΕ LXX babent... '0 232; 5 molut ὃν 
N«TSU, Εἰῆςτει φῶς μέγα. 


χροὺς προστάγματι μόνῳ πρὸς τὴν ζωὴν ἐπανῆγ: 
Καὶ νῦν δὲ γλυκύτατόν ἐστι τῷ ὄντι τὸ πρὸς z^ 
ἀτενίξειν τοῖς vozpot; ὀφθαλμοῖς, xai τὸ àpt]r^ 
αὑτοῦ xat θεοπρεπὲς προπηθδλέπειν xal gavit 
χάλλος, xai ταῖς ἐκεῖθεν μεθέξεσι xai με:0.7.: 
φωτίζεσθαι xal χαλλύνεσθαι, xaX γλυκαίνε02' Τ' 
τὴν διάνοιαν, xal πληροῦσθαι θείας ἀγαλλιδσίυς ? 


Τοῦτο γὰρ ἡνίξατο φήσας ὁ σοφὸς '"Exxin737 
€ Ὅτι xal ἐὰν ἔτη πολλὰ ζήσεται ὁ Kvüpurs c 
πᾶσιν αὐτοῖς εἰφρανθήσεται. » Τῷ ὄντι γὰρ ici 
εὐφροσύνης γίνεται πρόξενος τοῖς πρὸς αὐτὸν 1" 
δλέπουτ': τῆς δικαιοσύνης ὃ “Πλιος " περὶ ὦ οἱ 
Δαδὶδ ὁ προφήτης € ᾿Αγαλλιάπθωσαν ἐνώπιον 7 
Θεοῦ, τερφθήτωσαν ἐν εὐφροτύνῃ. » Καὶ zi 
ε᾿λγαλλιᾶσθε, δίχαιοι, ἐν Κυρίῳ, τοῖς εὐθέσι mp 
αἴνεσις. » Εἰπὼν μέντοι, ε Καὶ pvro01o:c s 
ἡμέρας τοῦ axótouc , ὅτι πολλαὶ ἔσονται, ? το i 
τους ἡμέρας ὠνόμασε, δηλονότι τὰς mposipos 2 
ἀπιστίας, ἐν al; οὐχ ἣν ὁ ἄνθρωπος βλέψας M P 
γῆς σεσωματωμένον τῆς δόξη: τὸν "Ἥλιον, δ 
φῶς τὸ ἀληθινὸν, περὶ οὗ φητῖν ὁ μεγαλοφων:" 
Ἠσαῖας, «€ Οἱ χαθήμενο! ἐν ἀχότει xat 7Χ:} ὧν 


M p.a. a ; 


ἐν τ 


(My In Valzatie est... ΟἿ μὴ riens 
3X"il2.... 


liil 


IN ECCLESIASTEN, — LIB. X. 


1112 


τὸν, ἴδετε φῶς μέγα, xai φῶς λάμψει ἐφ᾽ ὑμᾷς. » A serunt, tenebrarum dies nominavit : quos, inito 


Τὰς τοιαύτας τοίνυν ἡμέρας τὰς mph τῆς ἀνατολῆς 
τοῦ τῆς διχαιτοσύνης Ἡλίου, σχότους ἡ μέρας ὠνόμασε. 
Πολλαὶ γὰρ ἀριθμούμεναι προδήλως εὑρεθήσονται" 
χαθ᾽ ἃς ἐν τῷ σχότει τῆς εἰδωλολατρείας xai τῆς 
ἀθεῖας ὑπῆρχε τῶγ ἀνθρώπων τὸ γένος, ὧν μετὰ 
τὴν πρόσθλεψιν τοῦ ἀληθινοῦ xal γλυχυτάτου 
φωτὸς μνησθήσεται πάντως ὁ ἄνθρωπος, καί φησι 
προσηχόντως, Πῶς ἐν σχότει πορενομένη τῶν 
ἀνθρώπων f) φύσις, ταῖς προτέραις ἡμέραις οὐχ 
ἐγίνωσχε τὸν ἴδιον Ποιητὴν καὶ Δεσπότην χαὶ Δη- 
μιουργὸν τοῦ φωτὸς, ἀλλ᾽ ἐλάτρευε τῇ χτίσει παρὰ 
τὸν Κτίσαντα, xai τῇ αὐθαιρέτῳ τῆς διανοίας τυφλό- 
τῆτι διαγινώσχειν xal προσχυνεῖν ἀναλόγω; ix τοῦ 
μεγέθους xal τῆς χαλλονῆς τῶν κτισμάτων τῶν πάν- 
τῶν ᾿Αριστοτέχνην χαὶ Κτίστην οὐχ ἡδουλήθη τὸ σύν- 
ολον ; τὸ αὐτὸ δὲ τοῦτο xal Δαδιδ ὁ προφήτης ση- 


numero, plures fuisse, aperte constabit; quo tem- 
pore hominum genus in idololatriz caligine et Dei 
ignoralione versabatur : quorum dierum homo, 
postquam verum ac suavissimum lumen aspezit, 
omnino recordabitur, ut merito dicat : Quomodo 
humanum genus in tenebris ambulans, superioribus 
diebus auctorem ac Dominum suum et lucis Condi- 
torem non agnoscebat? sed pro Conditore 469 rem 
conditam venerabatur, et voluntaria mentis ezcitate 
ex rerum magnitudine atque specie, ut par erat, 
optimum omnium Artificem οἱ Conditorem cogno- 
scere atque adorare omnino noluit? ld autem ipsum 
et David propheta siguificans ait: « Non coguove- 
runt neque intellexerunt P,»sed in tenebris per- 
rexerunt diaboli fraude decepti. Addit deinde Ec- 
clesiastes : 


μαίνων φησὶν, « Οὐχ ἔγνωσαν οὐδὲ συνῆχαν * » ἀλλ᾽ ἐν σχότει τῇς: διαδολιχῆς ἐπορεύθησαν ἐξαπάτης. Εἶτά 


ΦΉΣΙιν ὁ Ἐχχλησιαστής " 


ξ 11]. 


Πὰν τὸ ἐρχόμενον ματαιότης. 

c Πᾶν τὸ ἐρχόμενον" ν ποῖον ; οὐδὲ γὰρ ἀπροσ- 
ὀιορίστως οὐδὲ πάμπαν ἀδιαστόλως ἐχδέχεσθαι χρὴ 
τὸ λελεγμένον. Ἦ γὰρ ἂν εὑρίσχετο μᾶλλον ὁ τοῦτο 
φήσας ματαιολόγος, ὡς τὰ συνεχτιχώτατα xal χρά- 
τιστα τῶν ἀγαθῶν ματαιότητα χεχληχώς. Ὁ rip 
τῆς δόξης Ἥλιος, ftot τὸ μέγα καὶ ἀληθινὸν φῶς, 
περὶ οὗ προσεχῷς εἶπε, « Γλυχὺ τὸ φῶς, καὶ ἀγα- 
θὸν τοῖς ὀφθαλμοῖς τὸ βλέπειν τὸν ἥλιον, » ἐπὶ συν- 

ελείᾳ τῶν αἰώνων ἀνατείλας σεσωματωμένος ἐπὶ 
τῆ: γῆς, οὐχ ἵνα χρίνῃ τὸν χόσμον, ἀλλ᾽ ἵνα σώσῃ. 
πάλιν ἐλεύσεται πρὸς τὸ χρῖναι. Καὶ γὰρ ἔφασαν οἱ 
οὐράνιοι ἄγγελοι πρὸς τοὺς μαθητὰς αὐτοῦ χαὶ ἀπο- 
στόλους, « Ανδρες Γαλιλαῖοι, τί ἐστήχατε ἐμδλέ- 
ποντες εἰς τὸν οὐρανόν ; Οὗτο; ὁ Ἰησοῦς ὁ ἀναλη- 
φθεὶς ἀφ᾽ ὑμῶν εἰς τὸν οὐρανὸν, οὕτως ἐλεύσεται, 
ὃν τρόπον ἐθεάσασθε αὐτὸν ποκενόμενον εἰς τὸν οὐ- 
ρανόν, » ᾿Αλλὰ xai τὸ τῆς σωτηρίας ἡμῶν Εὐαγγέ- 
λιον οὕτω φησίν" « Ὅταν ἔλθῃ ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρωώ- 
πὸν ἕν τῇ δόξῃ αὑτοῦ, xal πάντες οἱ ἅγιοι ἄγγε- 
λοι μετ᾽ αὐτοῦ. » Ὥς ἐντεῦθεν ἀχολούθως ἐλπίζε- 
σθαι xal τὴν τῶν οὐρανῶν βασιλείαν, xal τῶν τοῖς 
ἁγίοις ἐπτγγελμένων ἀποῤῥήτων ἀγαθῶν τὴν χλη- 


ρονομίαν σαφῶς xil ἀντάμε:ιγιν. "Ap! οὖν ἐλθεῖν᾽ 


ἐλπιζόμενον τούτων ixaszov, ματαιότης oily; 
“Ἄπαγε τῆς ἀτοπίας  Οὐχοῦν προσδιωρισμένως καὶ 
ἡμᾶς τὸ εἰρημένον. 


Vens. 8. Omne veniens est vanitas (15). 

« Onine. veniens; » ecquod? Neque enim indeli- 
nite omnino atque indistincte accipiendum est hu- 
jusmodi dictum. Qui euim hoc affirmaret, sane 
plurimum desipere videretur, quippe qui vanitatem 
appellasset amplissima quasque bonorum ac prz- 
siantissima. Sol enim gloriz, sive magnum verum- 
qve lumen, de quo modo dixit : « Dulce lumen, et 
bonum oculis videre solem, » qui sub (inem sacu- 
lorum corpore amictus super terram exortus est, 
non ut mundum judicaret, scd ut servaret, rursum 
veniet, ut judicet. Nam et caelestes angeli discipulis 
ejus et apostolis dixere : « Viri Galilzi, quid statis 
aspicientes in ccelum? hic Jesus, qui assumptus 
est a vobis in coelum, sic veniet, quemadmodum 
vidistis euim euntem in coum **, »Quinet Evange- 
lium salutis nostr: sic ait : « Quando venerit Filius 
homiuis in gloria sua, et omnes sancti angeli cum 
eo (16)*';»ut inde propterea et regnum coelorum et 
ineffabilium bonorum, qua $anclüis promissa sunt, 
haereditatem atque mercedem manifesto sperare de- 
beamus. Num igitur singula hzc, qux? ventura spe 
rantur, vanitas sunt? absit res tam absurda. Deti- 
nite igitur, ac non sinc justo discrimine dictum 
istud a nobis accipi decet (17). 


μετὰ τῆς πρεπούσης διαστολῆς ἐχδέχεσθαι mpoarxe 


Καὶ γὰρ ἐπειδὴ γιυχὺ τὸ poc ἔχάλεσε xal τὸ Ὁ 4570 Εἰ sane, postquam dulce vocavit lumen, et 


ἥλιο» τὸ βιϊἱέπειν τοῖς ὀρθαιμοῖς ἀγαθὸν, τῆς ἐξ 
ὕψους ἐπιφανείση; ἀνατολῆς Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ ἡμῶν 
τὴν ἐνανθρώπησιν χαὶ παρουτίαν προχαταγγέλλων, 
ἀχολούθως προφητεύει καὶ τὴν χατ᾽ αὐτοῦ τῶν ἀτα- 


*5 Psal, txaxi , ὅ. δ" Act. i, 1]. 


15) Olymp. χαὶ πᾶν 15.... 

16) Luc. 1x, 96. At in. Vulgatis. exeniplarihus 
leges : Ὅταν ἔλθη ἐν τῇ δέξῃ αὐτοῦ xa: τοῦ lla- 
τοὺς χαὶ τῶν ἀτίων ἀγγέλων. 

(17) Hec in. Vulgatis superiori sententie con- 
juncta legimus : δὲ anis niultis viret fio no, et in 


37 Marc. vii, 38. 


bonum dixit solem oculis intueri, inhumanationem 
el adventum pranuntians ex alto apparentis ortus 
Christi Dei nosti , consequeus est, ut vaticinetur 
et sceleastorum Judzorum adversus eum. temulen- 


his omuibus lwtatus fuerit, meminisse debet Lene- 
bresi temporis et dierum mullorum :. qui cum vene- 
rint, vanitatis arguentur. preterita. (ue hoc nos 
docere. videntur, utilem esse homini memoriam su- 
premi dici, quippe quia sub mortem denique rerum 
Vitiis »esce. manifestat, 





1143 


S. GREGORII AGRIGENTINI lu 


t am ac rabiem, uno brevique dicto omnem eorum A σθάλων Ἰουδαίων παροινίαν καὶ λύτταν, bU ga. 


conspirationem el cruentum consitium ac furorem 
i»samque Christi mortem designans, qu: moliti 
sunt contra suavissimum Solis justitie lumen, qui 
inhumanatione sua hominum genus servavit. Id- 
circo ulique adjecit protinus : 


Vens. 9. Lortare ergo, adolescens, ab juventute tua, 
el. bonum faciat te. cor tuum. in die adolescenti 
tuc (18). | 

Tanquam si huc diceret ; llli quidem, δι οὶ sci- 
li-et, vana atque inania meditabuntur, allatrantes 
Christum ac Servatorem, clamantes : « Tolle, tolle, 
crucifige eum *75; » tu vero, adolescens, qui nuper 
ad Christum ceria el stabili fide accessisti, validam 
tene anehoram spei, quam in illo posuisti, neve 
amoris ejus et fidei, qua illum amplexus es, quid- 
quam remittas; at. lzetare, atque vitam tuam ani- 
mus tuus impleat omui bonitate, quandoquidem 
dignus effectus es, qui speres in Deum viventem et 
verum in diebus adolesceutie tuz,. in iis nempe, 
quibus renatus es ex aqua et spiritu superno, et 
tum apud summum Deum adoptionis sigillum ac 
p'gnus divino baptismate accepisti (19). 


8.71 His autem Ecclesiast:ze dictis similia atque 
 affin:a scribens Joannes theologus et maximus evan- 
gelistes, sic ait : « Scribo vobis, adolescentes, 
quoniam vicistis malignum : scribo vobis, infantes, 
(4uoniam cognovistis p3trem. Seribo vobis, patres, 
quoniam cognovistis eum qui ab initio est. Scribo 


vobis, juvenes, quoniam fortes estis, et verbum Dei ( 


manet in vobis, et vicistis malignum **. » Adolescen- 
t^m igitur dum et hic nominat sapiens Ecclesiastes, 
(ide vigentem ΄ designat, quique spiritali quodam 
animi robore charitatem suam et spem et fidem 
erga Christum Servatorem Redemptoremque mundi 
solide constanterque profitetur, et veterem peccati 
exuens hominem, et novum induens Adam, a quo 
mortis potentia et corruptionis vis deleta est (20). 
 |deireo nempe adjecit sapiens Ecclesiastes, et 
ait ; 


16 Joan. xix, 1δ. ?* DL Joan. it, 12, 14. 


(18) Apud LXX desideratur οὖν, et scriptum est : 
"Ev ἡμέραις νεότητός σου. . 

(19) In his Ecclesiast:e verbis plerique eorum qui 
anagogen seponunt, ironiam fictamque quamdam 
indulgentiam contineri existimant: qu& sepe vim 
l abet non minorem, quam seria dissuasio el severa 
reprehensio. Hujusmodi illa sunt in. Evangelio 
Matthaei: (xxvi, 45) : Dormite. jam et. requiescite : 
e-ce. appropinq :at. hora, et Filius hominis tradetur 
?n manus peccatorum. 

Contra Iebrzei gerio hzc dieta , atque, ut auctor 
ràb Mieronymus: « Ad. l1sracl :stiuant pertinere 
wandatum, eui przcipitur, ul fruatur divitiis suis, 
ante quam ei captivitatis tempus adveniat, et ado- 
| -scentiam senectute commuter: quidqui.!. delecta 
bile vel jucundum tam cori quam. oculis, appa- 

ert, eo, dum in promptu est, aliutatur : ita ta- 


χυλόγῳ τὸ πᾶν τῆς ἐπαναστάσεως αὖ ὧν xii oa. 
φόνου γνώμης καὶ λύττης xat Χριστοχτονίς τις. 
νιττόμενος, δηλονότι χατὰ τοῦ γλυχυτάτου cud; 
τῆς διχαιοσύνης Ἡλίον, τοῦ διὰ τῆς ἰδίας bec 
πτώσεως σώσαντος τῶν ἀνθρώπων τὸ γένος. V. 
ποἶνυν ἀμέσως ἐπήγαγεν " 


$ IV. 


Εὐφραίγου οὖν, vceavlexs, ἐκ γεότητές c 
καὶ ἀγαθυγάτω cs ἡ χαρδία σου & ipia n. 
τητός σου, 

Μονονουχὶ γάρ φησιν" Ἐχεῖνοι μὲνεἶν, os 
δαῖοι, χενὰ xat μάταια μελετήσουσι xallsrz.- 
ποῦ Χριστοῦ χαὶ Σωτῆρος, φάσχοντες, € Ayo; 
σταύρνωσον αὐτόν... Σὺ δὲ, νεανίσχε, ἁ νεωστὶ τος 
Χριστὸν προστχάμενος πίστιν ἀσφαλῆ x1 i 
χράτει τὴν χραταιὰν ἄγχνραν τῆς kpuieo 
πίδος, καὶ μηδαμῶς κατοχλάσῃς ἀντέχεσθα: 7: 
αὑτὸν ἀγάπης καὶ πίστεως * ἀλλ᾽ εὐφραίνου," - 
σης ἀγαθωσύνης fj χαρδία σου πληρούτω τ" 
ζωὴν, ὅτι χατηξιώθης ἐλπίζειν ἐπὶ Θεὺν ὑῶν. 
ἀληθινὸν, ἐν ἡ μέραις νεότητός σου, τουτέστου!: 
ἀνεγεννήθης ἐξ ὕδατος χαὶ πνεύματος Eni t 
τῆς πρὸς τὸν ἐπὶ πάντων Θεὸν υἱοθεσίας eng" 
σφραγῖδα xal τὸν ἀῤῥαδῶνα διὰ τοῦ θείῃ γ΄ 
σματος. | 

'Eotxóta δὲ xal παραπλήσια τοῖς τοῦ Buts 
στοῦ ῥητοῖς ἐπιστέλλων Ἰωάννης ὁ 0605/5 B: 
γιστος εὐαγγελιστὴς οὕτω φησί" (Toi c 
νξανίσχοι, ὅτι νενιχήχατε τὸν πονηρόν. oie 
παιδία, ὅτι ἐγνώχατε τὸν πατέρα. "Ey 
πατέρες, ὅτι ἐγνώκατε τὸν ἀπ᾽ ἀρῤχῆτ. ἘΣ 
ὑμῖν, νεανίσχοι, ὅτι ἰσχυροί ἔστε, xol ὁ 7 
Θεοῦ ἐν ὑμῖν μένει, xaX νενιχήκχατε τὸν Eu 
Νεανίσχον τοίνυν ὀνομάζων xal νῦν ὁ qus 7 
χλησιαστῆς, τὸν ἀχμάξοντα κατὰ πίστιν δ 
μετὰ τῆς πνευματιχῇς xal νοητῆς ἀλχῆν fo 
ἀντ:χόμενον τῆς πρὸς Χριστὸν τὸν Σωτῆρι", 
σμου xat Λυτρωτὴν ἀγάπης καὶ ἐλπίδος καὶ τ" 
χαὶ τὸν παλαιὸν τῆς ἁμαρτίας ἀποδυσάμἐ", 
θρωπον, xaX ἐνδυσάμενον τὸν νέον ᾿λδὰμ es 
αργήσαντα τὸ χράτος τοῦ ϑανάτον xal τῆν t 
Ἀμέλει τοίνυν ἐπήγαγεν ὁ σοφὸς Exiit 
xai φησι" 


men, ut se noverit in omnibus judicandum. 
cogitationes malas, quam  lihidines fugi," 
stultitiam adolescenti: copulatam: recorder 
semper Creatoris sui, antequam dies Tal" 
ac lKomanz captivitatis adveniant, in quib 
poterit habere voluntatem. Et totum bunc v | 
eo, quod ait, Anlequam tenebrescal sal "o 
stelle, usque ad eum locum, in quo Seripl?? 
memorat : Et converietur. puleis in (erum "^. 
cut eral,et spirilus. revertetur ad Doninum, - 
dit illum, super statu. suc coudilionts MM 
Porro explanationis liujus suminam, 5] 27" 
Hieronymum legito. . " 
(30) Apostoli designat dictum : Et srl p 
omnes moriuntur, ita et. in Ghristo ΩΝ , 
buntur (1 Cor. xv, 22), Vel eum at v s 
tii invicem, ex:poliuntes ves veterem boit 


| — 


& 


1115 


IN ECCLESIASTEN. -- LIB. X. 


1146 


ΕΥ̓͂. 


Καὶ περιπάτει ἐν ὁδοῖς χαρδίας σου ἄμωμος, ἃ 


καὶ ἐν ὁράσει ὀφθαϊμῶν cov: καὶ γγῶθι, ὅτι 
ἐπὶ πᾶσι τούτοις ἄξει σε ὁ Θεὸς εἰς κρίσιν " καὶ 
ἀπέστησον θυμὸν ἀπὸ καρδίας σου, καὶ παρά- 
γάγε πονηρίαν ἀπὸ σαρκός σου, ὅτι ἡ νεότης 
καὶ ἡ ἄνοια ματαιότης. Καὶ μνήσθητι τοῦ Κεί- 
σωντός σε àv ἡμέρᾳ νεότητός σου, ἕως ob μὴ 
ξιιθωσιν ἡμέραι τῆς σκιᾶς, καὶ φθάσωσιν ἕτη, ἐν 
οἷς ἐρεῖς - Οὐκ ἔστι μοι ἐν αὐτοῖς θέλημα. 


Οὐχοῦν ἄρα μάτην τινὲ: xal παραφρόνως ᾧήῆθη- 
cxv παρεγγυᾶσθαι τὸν Gogh) "Exxinstaothw τῷ 
νεανίσχῳ ἐν ταῖς ὁδοῖς τῶν ἰόίων θελημάτων περι- 
πατεῖν, xal ταῖς θελχτιχαῖς ὁράσεσι xa τέρψεσι 
τῶν ὀφθαλμῶν χαταχολουθεῖν, 'Avelhe γὰρ πάντη 
τὴν τοιαύτην ὑπόληψιν ἐν τῷ φάναι, « Καὶ γνῶθι, 
ὅτι ἐπὶ πᾶσι τούτοις ἄξει σε ὁ Θεὸς εἰς χρίσιν " xa 
ἀπόστησον θυμὸν ἀπὸ χαρδίας σου, xal παράγαγε 
πονηρίαν ἀπὸ σαρχός σον, ὅτι ἡ νεότης χαὶ fj ἄνοια 
ματαιότης. » Εἰ γὰρ τὸν τῆς χρίσεως λόγον xaX τὸν 
tc ἀνταποδόσεως: πρὸ τῶν ὀφθαλμῶν τοῦ νεανί- 
σχου τίθησιν ἀριδήλως, δι᾽ αὑτῶν τῶν ῥητῶν xal 
παρεγγυᾶται τὸν θυμὸν ἀπὸ τῆς καρδίας ἑξορίζειν 
χαὶ πόῤῥω ποιεῖν, χαὶ τῆς σαρχὸς τὰς βδελυχτὰς 
ἡδονὰς ὡς πονηρίαν παραδλέπειν xui συμπατεῖν " 
εὔδηλον, ὡς τῶν ἐμπαθῶν διαθέσεων χαὶ πράξεων 
ἁμαρτητιχῶν xal τῶν σαρχιχῶν φαυλοτήτων τὸν 
νεανίσχον ἀλλοτριῶν, τὴν πνευματιχὴν εὐφροσύνην 
ἔχειν εἰσηγεῖται χαὶ τὴν ἀγαθωσύνην ἐν τοῖς τα- 
μείοις τῆς καρδίας τῆς ἐπὶ τὸν Χριστὸν χαὶ Θεὸν 
ἡμῶν καὶ Σωτῆρα τοῦ χόσμου χαὶ Λυτριυτὴν εἰλι- 
χρινοῦς ἀγάπης καὶ πίστεως, ὅν χαὶ γλυχύτατον, 
ὡς καὶ τῆς δικαιοσύνης ὠνόμασεν Ἥλιον, ταῖς αἱ- 
σθηταῖς εἰχόσι xai τοῖς ὁρωμένοις χαὶ προχείροις 
παραδείγμασι τῶν ὑπερουρανίων χαὶ θείων ἀρχετύ- 


actibus suis, el induentes novum, eum, qui renovatur 
in agnitionem, secundum imaginem ejus, qui creavit 
illum (Coloss. 1. 9) : his nempe et similibus Apo- 
stoli formulis uti solemne est Patribus, sive de 
salute humano generi divinitus parta sermonem 
habeant, sive nos ad pravos veteris νἱ mores 
emendanmdos. novamque vitain sancle instituendam 
hortentur. 

(34) AL LNX liabent... Καὶ μὴ ἐν ὁράσει... ὁ θεὸς 
ἐν χρίτει. 

(22) Quos hic noster accuset, plane ignoramus. 
Nam etsi liec Gregorius Neoczesariensis ita inter- 
wetatus est, quasi cohortatio sint quzedam ad vo- 
uptalem atque ad omnia vit: oblectamenta et so- 
latia ; non ille tamen 3b Ecclesiaste talium mazi- 
stro profecta. duxit, sed. veluti hominum volupta- 
riorum pessima documenta explicavit, quie deinile 
ab ipso Ecclesiaste damnentur ac — rejiciantur, Sic 
enim disserit : Δογιζόμενος δέ τις, ὡς χαλὸς μὲν 
ὁ ἥλιος, ἡδὺς 0t οὗτο; ὁ βίος, ἀγαθὸν δὲ χαὶ τὸ πο- 
λυχρόνιον γενέσθῦλι διαπαντὸς εὐφραινόμενον, xal 
ὦ; φοδεοὺῦν ὁ θάνατος, xat ἀΐδιον χαχὸν, vai εἰς τὸ 
μυδὲν ἄγων, οἴεται χρῆναι, πάντων μὲν ἀπολλύξιν 
τῶν πορόντων χαὶ δυχούντων ἡδέων. Συμθουλεύει 
δὲ χαὶ τοῖς νέοις, τῇ ἑχυτῶν ὥρᾳ καταχρῆσθαι, ἀν- 
ἐντας τὰ; ἑαυτῶν ψυχὰς εἰς πᾶσαν ἡδονὴν, xal γα- 
ρἰζεσῆλι μὲν ἐπιθυμίαις, πράττειν δὲ τὰ αὐτοῖς δο- 
X62/t2, καὶ βλέπειν τὰ τέρποντα, xal ἀποττρέρε- 
αὔαι τὰ μὴ οὕτω; ἔχοντα. Πρὺ} ὃν τοσοῦτον λέξω, 


Vgns. 9, 10. Εἰ ambula in viis cordis tui imma- 
culatus, et in visione oculorum tuorum ; et scito, quia 
super omnibus his adducet (6 Deus in. judicium : et 
repelle iram a corde tuto, εἰ aufer malitiam a carne 
tua, quia adolescentia et stultitia vanilas est. Εἰ 
memento Conditoris tui in diebus juventutis (uc, us- 
quequo non veniant dies umbra, et. appropinauent 
auni, in quitus dices : Non est mihi in illis volun- 
tas (31). 

Temere profecto atque insipienter putarunt qui- 
dam, sapientem Ecclesiasten adolescenti auctorein 
esse, ul eas ineat vias, quas maxime velit, atque 
spectaculorum illecebras el oculorum voluptates 


* consectetur (22). Nam suspicionem 272  hujus- 


modi omnino sustulit, cum ait : « Et scito, quia 
super omnibus his adducet te Deus in judicium : 
et repelle iram ἃ corde tuo, et aufer malitiam a 
carne tua, quia adolescentia et stultitia vanilas est. » 
Nam si judicii atque remunerationis sermonem ante 
oculos adolescentis manifesto proponit, iisdemque 
verbis cobortatur, ut iram ab animo prohibeat ac 
procul amandet, utque detestabiles corporis volu- 
ptates, tanquam nefas, despiciat ac proterat ; plane 
liquet, eo ipsum spectare, ut adolesceutem a pravis 
affectibus et malis actibus et corruplelis avertat, 
utque spiritalem letitiam suadeat el interiorem 
animi bonitatem, qu:e in charitate consistit ac. fide 
erga Christum et Deum nostrum Servatorem ac 


C Re.lemptorem mundi, quem et dulcissimum, ut item 


justitia Solem appellavit, quo imaginibus obviis 
exemplisque vulgaribus ac paratis appellationes 
indicaret exemplarium coelestium ac divinorum et 
effectricium causarum. lllud enim dulce lumen, i:le 
gloriz Sol hanc quoque lucem atque aspectabilem 


ὅτ' ᾿Ανοηταίνεις, ὦ οὗτο;, μἢ προσδοχῶν τὴν ἐφ᾽ 
&rasi τούτοις Ex Θεοῦ χρίσιν ἐσομένην. Πονηρὺν δὲ 
ἀσωτία xa ἀσέλγεια, xal ῥνπαρὰ σωμάτων ἧμετέ- 
ρων ὕδρις ὀλέθριος. Νεότητι μὲν γὰρ ἄνοια παρέπε- 
ται" ἄνοια δὲ ἄγει εἰς δλεῦρον. Χρὴ δὲ ἔτι νέον ὄντα 
φοθδεῖσθαι Θεὸν, πρὶν ἢ ἑαυτὸν παράδηῦναι χαχοῖς, 
πρὶν ἐλθεῖν τὴν τοῦ Θεοῦ μεγάλην ἡμέραν χαὶ φο- 
6spàv.... ld est: At vero. quispiam animo repulaus, 
el solem pulchrum esse, ei hanc vilam suavem, ac 
bonum longa tempora in perpetuis voluptatibus ex- 

lere,.coniraque rem horrendam esse mortem ei ma- 


D [um sempiternum atque in nihilum adducens ; facien- 


dum sibi censet, ut praesentibus vit commodis spe- 
cieinque  jucunditatis habentibus per(ruatur. Atque 
eliam. juvenes admonet , ut catis flore abutantur, 
animos suos ad omne voluptalis genus remittentes, 
atque ut cupiditatibus suis obseguantur, et qua: ipsis 
visa fuerint, faciant, et qua oblectationem. afferunt 
spectent, et qua aliter se habent, aversentur. Cni ego 
hoc tantum dixerim : Desipis, o homo, qui Dei horum 
omnium vindicis judicium non expectas. Sed et βα- 
gitiosa esl comessatio et libido, et impu*a corporum 
nostrorum contumelia pestilens. Juventutis enim as- 
secla est siultitia : stultitia autem αὐ exitium ἐπεὶ. 
Opere vero preüum est, dum juvenili adhuc cate 
flores, Dei timore affici, priusquam malis teipsum 
tradas, priusquam. veniat. dies Domini magnus cet 
horrendus...., (lbid.) 





1112 


IN ECCLESIASTEN. — LIB. X. 


[1500 


2 τοῦ xai δευτέραν παρουτίαν παρίστττιν. “Ἃ τοί- A deret 97/4 ac signilicarct integram universaleim- 


vuv ὁ Κύριος ἔφησεν εἰς ἔνδειξιν vat σημασίαν 
τῆς παντελοῦς χαὶ χχθολιχῆς συντελείας, ταῦτα νῦν 
ὁ σοφὸς Ἐχχλησιαστὴς xal τῷ τέλει xal συμπερά- 
σιατι τῆς ἐχάστου ζωῆς λυσιτελῶς xal χρησίμως 
προυτλρμόττειν ὑπείληφεν " ἅτε δὴ πάντως ἐννοήσας 
xz διενθυμῃδεὶς, ὡς ἐπειζὴ παράτασιν ἕχαστος 
ἡ λῶν τῶν ἀνθρώπων οὐ λήψεται τοῦ ζῇν μέχρι τῆς 
συντελείας τοῦ παρόντος αἰῶνος ᾿" ἀλλὰ χατὰ τὴν 
ἐδίαν γενεὰν τῷ βίῳ τούτῳ λειτουργήσας χαὶ τῷ 
σαρχίῳ, πολλῷ πρώην τῆς συντελείας ἦρται xal μεῦ- 
ἔσταται τῆς ἐνεστώση; ζωής. Διὰ δὲ τῆς ἰδίας τε- 
)sutt; ἀφίσταται τοῦ βλέπει» τοῦτον τὸν ἥλιον, xal 
τὸ αἰσθητὸν φῶς xal τοὺς ἀστέρας " τρόπον τινὰ 
συνεσχότασεν ὃ ἥλιος Ex αὑτῷ, καὶ dj σελήνη καὶ 


que consummationem, hzc nunc sapi«ns Eccles/a- 
stes uniuscujusque vilae fini ac termino bene atque 
utililer conscnire judicavit : quippe qui p'aue nos- 
sct ac mente reputarel, quandoquidem nemini fio- 
minum datum sil, ut. vilam suam producat 1} 0} 
ad s:zculi przseniis consummationem, &ed μ1.».- 
quisque ea, qu» sibi obtigit, aetate, cun vltie ia - 
nus corpori junctus impleverit, multo ante. coa - 
summationem tollatur, et ex hac vita transferatur : 
φὰς ob interitum suum videre desinat. solcin 
hunc ct sensibile lumen et stellas : huic quodam- 
modo solem obscuratum esse, et lunam ac stellas 
occidisse, lucemque subductam, et. quantum ad 
mortuum pertinet, omnia hxc vi carere, nec ullum 


οἱ ἀστέρες ἔδυσαν, xal συνεστάλη τὸ φῶς, xal τό E defuncto splendorem dare. 


Ys ἦχον τῷ τεθνηχότι, τούτων ἕκαστον &vevé py τόν 
ἐστι, μηδεμίαν τῷ τελευτήσλυτι παρ:χόμενον λάμψιν. 

Οὕτως οὖν τὰ χατὰ τὴν παντελῆ xal χαθολιχὴν 
συντέλεων προχατηγγελμένα γενέσθαι, xal προσ- 
ξηχώμενα͵, xiv ταῖς μεριχαΐς τελευταῖς χαὶ συντε- 
γεἶαις τῆς ἐχάστου ζωῆΐς, χρῆναι καλῶς ᾧήθη προσ- 
ἔχειν. Διὰ τοῦτό φητιν, « Ἕως οὗ μὴ σκοτάσῃ ὁ 
ἥλιος xal τὸ φῶς καὶ ἡ σελήνη καὶ οἱ ἀστέρες, 1 
τουτέστι πρὸ τοῦ ἐλθεῖν ἐπὶ σὲ τὴν ἀποπεράτωσιν 
1:59 παρόντος βίου, μιμνήσχου τοῦ κχτίσαντός σε, 
χαὶ φύλαττε τὰς ἐντολὰς αὐτοῦ, χαὶ πρᾶττε τὸ ἀγα- 
θὺν, xai τὴν ἐνάρετον χατόρθου ζωὴν * ἵνα μεταστῆς 
ἀπὸ τῆς xatà τὴν ἀρετὴν εὐφροσύνη; εἰς τὴν ἀνεχ- 
λάλητον ἀγαλλίασιν τῶν ἁγίων. 


C 
Ὃ δέ φησι" « Καὶ ἐπιστρέψωσι τὰ νέφη ὀπίσω 


τοῦ ὑενγῦ, » σημαίνειν οἰητέον, ὡς οὐχ ἔτι τὸν ὑετὸν 
ὁ τελευτήσας ὄψεται παρὰ τῶν νεφῶν ὑόμενον ἐπὶ 
“ἧς γῆς * ὥτπερ οὐδὲ σέλας ἡλιαχὺν ἣ σελήνης ἣ 
τῶν ἀστέρων. El δὲ x3: τροπιχώτερόν τις ἔξειλγτ- 


τοῦ σερουθίου, xal γε ἀπὸ τοῦ ὕψους ὄψονται, 
καὶ 0ag60i ἐγ τῇ ὁδῷ. Τί ὄψοντα: Τότε ὄψονται 
εὸν Ylór τοῦ ἀνγυρώπου ἐρχόμενον ἐπὶ τῶν νε- 
£5.10» τοῦ οὐρανοῦ. Kal χόψονται oval κατὰ 
φυλάς. Καὶ τί γίνεται, ἐλθόντος τοῦ Κυρίου; Ἀν- 
Urjc& τὸ ἀμύγδαιῖον, xal παχυνθήσεται ἡ dxpic, 
xal διασκεδασθήσεται ἡ χάππαρις. Ὥς δὲ οἱ ἐξη- 
{ηταί φασιν, ἀμύγδαλον ἀνθοῦν δηλοῖ τοῦ χειμῶνος 
τὸ παρδλθόν. δέλλει δὲ τὰ σώματα ἡμῶν μετὰ τὸν 
χειμῶνα τότε ἀνθεῖν ἐπουράνιον ἄνθος. Καὶ παχυν- 
θήσεται ἡ ἀχρὶς. dj πτερωτὴ Ψυχὴ τὸ σῶμα πε- 
ριδαλλομένη καὶ διασκεδασθήσεται ἡ κάππαρις " 
οἱ ἀγχανθιυδεις παράνομο! διασχορπισηῶσι, Id. est : 
Noverat lunc. Domini adventum. et. mundi — hujus 
inem Ecclesiastes dicens : L:zetare, adolescens, ab 
juventute tua. Et deinceps : Et repelle iram a corde 
tuo, et aufer malitiam. a carne tua, et. memento 
Conditoris tni, usquequo non veniant dies mali : 
usquequo non obscuratus. fueril sol, et lumen, οἱ 
luna, et stelle, ac in tenelris sint, qu» vident. in 
(oraiminibus (cernendi facultatem significuns), usque- 
iuo non evertatur. funiculus argenti. ( astrorum 
indicaus complexum, horti enim species argeulo si- 
iilis) ; et conteratur. anthemium audi. Jta. so'ene 
designans auro similem ; anthemis enim nota heiba 
eM, inultos hubens in ambitu, tanquam. radios, fo- 
livrum surculus, Et resurgent ad socem passera, 
et quidem de sublimi aspicient, et terrores in via. 
U iid cidesumt? Tune videbunt Filium heminis se- 
ἢ. ig πη πὸ ceti, Eb lamentabuntur tilt; 


9'75 Sic igitur qua in sumnia ct universali coi- 
summatione fore prznuntiantur atque exspec[-«n - 
tur, in singularibus quoque mortibus cL vit;ip 61}}"ὔ».- 
que consummationibus aptanJa esse recte exis'i- 
mavit. llcirco ait : Usquequo non oblenebrescal s..!, 
el lumen, ei luna, et stelle, id est, dum tibi prascutis 
vit» finis adventat, memento Conditoris tui, «f 
praecepta ejus servato, ac que bona sunl agiio, 
vitamque virtute regito : ut ex ea, quae inle oritur 
lzütia, ad ineffabilem sanctorum exsultatiuaem 
traducaris. 


Quod autem ait, ΕἸ revertentur nubes post. plu- 
viam, significare putandum est, qui defunctus sit, 
non jam visurum pluviam e nubibus defluentem in 
terras, quemadmodum nec solare lumen aut luna 
aut astrorum (25). Quod. si quis dictum ex. figura 


contra. tribus. (Matth. xxiv, 30 ; Zachar. νης 12). 
{: quid [iet adveniente Domino? Florcbit amysa- 
tuis, et pinguescet locusta, et dissipabitur capparis. 
Ui rero interpretes aiunt, amygdalus florens hicinein 
preteritam significat, Futurum aatem. est, ut. ilio 
tempore post hiemein. corpora. nostra. calesti flore 
florescant. Et pingzuescet loru-ta (pemnigera scilicet 
anima corpore se induens), et dissipabitur. capp ris 
(hoc cst iniqui spinis similes  diepergentur.; Catech. 
xv, n. 20. 
Est etiam senioris Epiphanii epusenlum, nec 


D editum hactenus, quod servat bibliotheca Albaua, 


inscriptum, δίχρτυρίαι τῶν θεοπνεύστων l'oaqu x 3 
ἁγίων περὶ τῆς ἐξ οὐρανοῦ ἐπὶ τῆς γῆς μονογενοὺς 
,:oU Λόγου παρουσίας, xal τῶν δι᾽ αὐτοῦ γενοιλέ- 
νων θσυμάτων, χαὶ τοῦ πάθους χαὶ τῆ; ἀναστάσε:υς 
χιὶ τῆς δευτέρας xal μελλούσης ἐπιφανείας, ln hoc 
41) caput 95 cujus titulus est, Ὅτι ὁ ἥλιος χαὶ ἣ 
σελήνη σχοτισθήτονται, iu secundo scilicet Doimun 
nostri adventu, postalias auctoritates verba quoque 
Ecclesiast:e in eamdem sententiam sic. allert. Epi- 
phauius, totum liunc locum earptiut delibans : Kat 
ὁ 'Exxinsuacth; λέγτι " « Εὐφραίνου, νεονίσχε, ἐγ 
Ξότητό; σοῦ, xal ἀπόστησον θυμὸν ἀπυχαρδίας sou, 
x23V αὐνήτθητι τοῦ χτέσαντός σε, ἕως οὗ μὴ ἔλθωσιν 
αἱ ἡμέρα: καχίας 822, ἴω; οὗ μὴ σχοτασθῇ ὁ T^c 
καὶ ἢ σελήνη xai οἱ ἀστέρες, καὶ σχιτάγουυτιν αἱ 
φλέπουσα' ἐν ταῖς ómal;. ν 
(251 M alii de senectitis tucoamosd$ avc dicta 
ceircat ; quol semis oculi ca igaates, casum. tuu 


- ————--— «- c 


1151 S. GREGORII AGRIGENTINI 11:3 
potius accipiendum existimet, omnino dixerit, nu- A φέναι οἰηθείη «b εἰρημένον, φήσειξ πάντως, ὡς Τὰ 


bes, id est doctores Ecclesie non jam tibi imbrem 
demissuros spiritalis vitz ac virtutis bonzque in- 
stitutionis; sed quantum ad te pertinet, qui ex hae 
vita migraveris, reversuros post talem pluviam, 
sive nihil amplius in tua commoda effusuros. lta- 
que oportet, inquit, ut antequam hac contingant, 
bcnum certamen certes, ac virtutis curriculum ela- 
lores, eorumque nihil prztermittas, qus amoris 
ac fidei tux erga Deui sincerz ac perfectae indicia 
sint. Ail deinde sapiens Ecclesiastes : 


νέφη, τουτέστιν ol διδάσχαλοι τῆς Ἐχχλησίας, οὐχ 
ἔτι σοι τὰς περὶ τῆς πνευματιχῇῆς χαταστάσεως 
καὶ τῆς ἀρετῆς χαὶ διδασκαλίας ὁμδρήσδουσιν * à 
ὅσον ἧχεν εἰς σὲ τὸν μεταστάντα τῆς παρούσης 
Cure, ἐπιστρέψουσιν ὀπίσω τοῦ τοιούτου ὑετοῦ, 
τουτέστι χαθυστερήσουσι, μηδαμῶς αὐτόν σοι πὸ 
χέοντες. Χρὴ τοίνυν πρὸ τοῦ ταῦτα πάντα, γενές93:, 
φησὶ, τὸν ἀγῶνα τὸν χαλὺὸν ἀγωνίζεσθας καὶ “-“:- 
χειν τὸν δρόμον τῆς ἀρετῆς xal πάντα τὰ ovr,uavz ri 
διαπράττεσθαι τῆς πρὸς θεὰν εἰλιχρινοὺῦς xal τε»εί- 
ἀγάπης καὶ πίστεως. Εἶτά φησιν ὁ συφὸς  "Exxiz- 
σιαστῆς "Ὁ 


$ VII, 


9"7G VEns. 5, 4. [n die, quo commoti fuerint B 


custodes domus, el perversi (fuerint viri fortitudinis, 
el cessaverint. molentes, et imminuta fuerint ; el in 
tenebris sint qug vident in foraminibus, et clauserint 
ostia in foro, in infirmitate vocis molentis. Et con- 
surgel ad vocem volucris, εἰ humiliabuntur omnes 
filie carminis, et de svblimi aspicient, et terrores 
in va; et florebit amygdalum, et pinguescel locusta, 
et dissipabitur capparis (26). 


Dum in describenda atque designanda cujusque 
morto et transmigratione talia profert sapiens Ec- 
clesiastes, auditores incitare vult »tque impellere, 
ut ante mortis extremique diei οἱ lior:e adventum 
assidu»m Conditoris sui memoriam habeant, atque 
ad ipsum mentem animumque intendant, omnem- 
que illi cultum, qui debetur, et pios homines decet, 
sancte exhibeant, ac vitam, quantam fleri potest, 
labis immunem agant, prebeantque seipsos omni 
tecle factorum genere locupletes et justitize fructi- 
Lus plenos. Àit enim : « In die, quo commoti fue- 
jint custodes domus, et perversi fuerint viri forti- 
tudinis. » Existimo autem, significari ab eo ratio- 
nales animx facultates, intelleetum potissimum et 
cogitandi vim, quibus ratiocinamur, οἱ quz potiora 
sunt, et salutifera, corporeis usi membris, tanquam 
instrumentis, sic suscipere possumus, ut Deo grata 
sint (27). Igitur ante, iuquit, quam dies ejusmodi 
advenidt, qua die commovebuntur naturalis domi- 
cilii custodes, id est imbccilles fient, 9/777 ac viri- 
bus destituentur, qux virtutis facta prestare pos- 


qu^?que, cam post pluviam serenum fit, nubibus 
obductum videant. D;wsius vero tropum.— esse pu. 
taliat, velut si scriptum esset : Et mala. malis suc- 
c-dant ; quam explicationem Grotius quoque am- 
plexus est. lidem qua de sole ct luna et stellis 
prolata sunt, allegoriam esse. opinautur, que 82- 
nsectutis tristitiam  maroremque, designat. Nun 
sepe sacris in Litteris per ortum occasumque so- 
lis ac siderum οἰ et. tristia. adumbrantur. Ut 
cum ait [saias : Non occidet ultra sol tuus, et. luna 
(na non miunctur (Isa. ux, 90), Vel cum. Ezechiel 
vaticinatus est : {πὲ operiam, cum exstinctus [weris, 
c elum, et nigrescere [uciam stellas ejus, solein nube 
(gam, eà luna uon. dabit. lumcn. suum. (t 2ech. 
AAXMU, 7), 


Ἐν ἡμέρᾳ, ἐν ἦ ἂν σαλευθῶσι φύλαχες τῆς 
olx(ac, καὶ διαστραφῶσιν ἄνδρες τῆς δυνάμεως 
xal ἀργήσωσιν αἱ ἀλήθουσαι, καὶ ὁλιγωθὴήςων- 
ται " καὶ σχοτάσωσιν αἱ βλέπουσαε ἐν ταῖς 
ὁκαῖς, καὶ κιλείσωσι θύρας ἂν ἀγορᾷ, ἐν dcóe 
γείᾳ φωνῆς τῆς ἀϊληθούσης. Καὶ ἀναστήσεις 
εἷς φωνὴν τοῦ στρουθίου, καὶ ταπεινωθήσονται 
πᾶσαι αἱ θυγατέρες τοῦ ἄσμαξος, καὶ γε ἀπτὶ 
ὕψους ὄψονται, καὶ θαμθοῖ ἐν τῇ ὁδῷ " καὶ dr- 
θήσει τὸ ἀμύγδαιϊον, καὶ παχυγθήσεται vj ἀχος 
καὶ διασχεδασθήσεται fj χάππαρις. 

Πρηδιαγράφων χαὶ χαραχτηρίζξων τὴν τελευτῇ, 
ἑχάστου xal τὴν μετάστασιν, ταῦτά qno ὃ ov, 
Ἐχχλησιαστὴς, διαναστῆσαι xal παρορμῆσαι β..- 
λόμενος τοὺς ἀχροατὰς πρὸ τῆς ἀφίξεως τοῦ θανά- 
τοῦ χαὶ τῆς τελευταίας ἡμέρας χαὶ ὥρας, τῆν τοῦ 

τίσαντος ἡμᾶς ἔχειν μνήμην ἐνδελεχῶς, xai πρὸς 
αὑτὸν ἀνατείνειν τὸν νοῦν xalthv χαρδίαν, xa* zàz2 
τὴν χεχρεωστημένην χαὶ πρέπουσαν ἀνθρώποις f—- 
σεδέσιλατρείαν αὐτῷ προσάγειν, χαὶ ζωὴν κατὰ z5 2^ 
νατὸν ἀναμάρτητον χατορθοῦν, xal παριστᾷνξε τ. τι ς 
πάσης ἀγαθυπραγίας μεστοὺς xai πλήρεις χηοπ'ν 
διχαιοσύνης. Φησὶ γὰρ, « Ἐν ἡμέρᾳ, ἐν f ἂν σα)ευθῶῦπ 
φύλαχες τῆς οἰχίας, χαὶ διαστραφῶσιν ἄνδρες τι; 
δυνάμεως. » Οἶμαι δὲ δηλοῦν τὰς λογικχὰς τῆς τ- 
χῆς δυνάμεις, νοῦν χαὶ διάνοιαν μάλιστα, 6: ὧν 
λογιζόμεθα, καὶ τὰ χρείττω χαὶ σωτηρίας Ejgéuio 
xai διὰ τῶν σωματιχῶν μελῶν, ὡς δι' ὀργάνων. τὶ 
ἀνδάνοντα τῷ Θεῷ πράττειν δυνάμεθα. Πρὶν «- 


Ὁ ἐλθεῖν, φησὶ, τὴν τοιαύτην ἡμέραν, ἧ σαλευθὲ σι - 


ται τῆς φυσιχῆς οἰκίας οἱ φύλαχες, ἤγουν ESazi- 
νήσουσι xai κατοχλάσουσι πρὸς τὸ ποιεῖν τὰ Epi 


(20) At multa variant apud LXX : habent. eui 
Ἐν ἡμέρᾳ ἡ ἐλ» σαλευθῶτσι ... xxt ἤργησαν ai ἃ ἐ- 
θουσαι, ὅτι ὠλιγώθησαν, xal σχυτάσουσιν ai κ5.):- 
πόυσαι ἕν ταῖς ὁπαὶς " xai κχλείδσουστι . . . x2l ἐν 
τὸ ὕψος ὄψονται! . , . χαὶ ἀνῃήσῃ τὸ ἀλύνδαλον., xn 
παγχυνθῇ ἣ ἀχοὶς, xal διασχεδασθῇ d$ χάππχοις 
À Inotat vero Olvmpiodorus ab alio interprete red 
di. Ὅτι τότε ἀνδεῖ τὸ ἀμύγδαλον, xai ποχύνετα: ὁ 
&z iz, χαὶ διανοίγεται dj χάππαρις. 

(31) Corpora nostra. sacris ia. Llteris. don: 
quaidoque app^llari. caustat ; ut. eum 66 do^ 
(anto magis. hi, qui habitant domos. J|uteas,. qui 
terreuum habent fundamentum, coussumentur tesi « 
linea idob iv, 19; Et eium Paulis seripsit, M - 
HS C.N, (queoniain ἈῚ lcirestris dumis 5. as ' n, * 


1[23 


IN ECCLESIASTEN. — LIB. X. 


115i 


τῆς ἀρετῆς, xat « διαστραφῶσιν οἱ ἄνδρες trc δυ- A sint, jamque « viri fortitudinis perversi fuerint » 


νάμεως » (σημαίνει δὲ τὰς αὐτὰς δυνάμεις τῆς 
νοερᾶς τοῦ ἀνθρώπον ψυχῆς " αἵ πρὶν διαστραφῶσιν, 
ἤγουν ἀποστραφῶσι τὰ τῆς αἰσθητῆς χαὶ παρούσης 
ζωῆς, xal προσνεύουσι xal ἐπιχλίνουσι τὰς σφῶν 
ἐνεργείας πρὸς τὴν μέλλουσαν xa νοητὴν, πρὸς ἦν 
ἤδη xaY πορεύεσθαι μέλλουσιν). ἐναγώνιος εὑρέθη- 
τι πάντοτε, καὶ διαλογίξου χαὶ διεννοοῦ xal λέγε xal 
πρᾶττε τὸ ἀγαθόν " ἵν᾽ ὅταν εἰς τὴν τοιαύτην ἔλθῃς 
ἡμέραν, ἕτοιμος εὑρέθης πρὸς τὴν ἔξοδον, xaX φήσης 
πεπαῤῥησιασμένως μετὰ τοῦ προφήτου Δαδὶδ, « Ἥτοι- 
μάσθην χαὶ οὐχ ἐταράχθην, » χαὶ πορευθῇς ἐν ἀγαθαῖς 
ἐλπίσι πρὸς τὸν ἴδιον Κτίστην χαὶ χριτὴν δίκαιον καὶ 
ἀπροσωπόληπτον, ὃς ἀποδώσει ἑχάστῳ χατὰ τὰ ἔρ- 
γα αὑτοῦ πρὸς ἃ ἔπραξεν, εἴτε ἀγαθὸν, εἴτε xaxóv. 

« Φύλαχας » μὲν οὖν χαὶ « τῆς δυνάμεως ἄνδρας, » 
χαθὼς ἐμεῖς ὑπειλήφαμεν, τὰς δυνάμεις ὠνόμασε 
τῆς Ψυχῆς * αὗται γάρ εἰσιν αἱ φυλάττουσαι χαὶ τὴν 
ἔξωθεν ἐμῶν καὶ πηλίνην οἰχίαν xat τὴν ἐντὸς ἀν- 
πιχαθιστάμεναι διὰ τῶν ἐμπόνων λογισμῶν τοῖς 
γηητοῖς ἡμῶν ἀντιπάλοις καὶ δυσμενέσι * xal μετα- 
χΞιριζόμεναι τὴν μάχαιραν τοῦ πνεύματος, ὅ ἐστι 
(isa θεοῦ, xat « Ταῖς πρωῖαις ἀποχτείνουσαι πάν- 
τας τοὺς; ἁμαρτωλοὺς τῆς γῆς, » ἤγουν τὰς “ἀμαρ- 
«ττιχὰς ἐνθυμήσεις. Διὰ τοῦτο γὰρ xal « τῆς δυ- 
νάμεως » ὠνομάσθησαν « ἄνδρες. » Φυλάττουσι δὲ 
xaX τὴν πηλίνην οἰχίαν τοῦ σώματος, -διαχρίνουσαι 
χαὶ διαστέλλουσαι τῶν ἀρετῶν, καὶ οὐχ αἱρετῶν 
ἐδωδίμων τὰς μεταλήψεις, χαὶ τὰς σωστιχὰς τῶν 


ἀτραπῶν ἀπὸ τῶν φθαρτιχῶν. Εἰπὼν δὲ, « Καὶ ἀρ- C 


γήτωτσιν αἱ ἀλήθουσαι xal ὀλιγωθέσωνται, xal σχο- 
τάπωσιν at βλέπουσαι ἐν ταῖς ὁπαΐς, » τῶν σωμα- 
τιχῶν ὀργάνων τὰς ὀνομασίας ἐδήλωσε, φάσχων 
ὁ. τα: τοὺς ὀδόντας, fixot τὰς μύλας, δι᾿ ὧν τὴν 


" ῬρᾺ], συμ θὺ. Ὁ Ephes. vi, 17. 32 Psal. 


habitationis dissolvatur quod aedificationem ex Deo 
habemus. Domum — non. manufactam, aternam. in 
εἰς. (Il Cor. v, 4.) Idcirco custodes domus viden- 
tir aliis esse manus et brachia, Viri vero fortitu- 
üinis crura pedesque : quorum nempe vires in se- 
i6ctute franguntur, et. vicinam corporis dissolu- 
uonem demonstrant. Sed Gregorio Neoczsariensi, 
(ul haec omnia de supreini judicii die prolata cen- 
*«it. custodes angeli sunt coelestes, in quorum tu- 
tela orbis est : Κινηθήσονται δὲ al ὑπέρτεροι δυνά- 
αἰ τὰς ἐν ἐχείνῳ τῷ τῶν ὅλων χειμῶνι xal ταράχωῳ, 
οἱ χοτμοφύλαχες ἄγγελοι. ld. est: Commovebun- 
lur vero in iila rerum omnium tempesiate ac tumul- 
iu. superiores virtutes, orbis custodes augeli. (Ibid.) 

(28) Hlxc vero et recentiores interpretes plerique 
oiues eodem explicant inodo : non. bene tamen, 
si Mazochium audiamus. « Apud Gracos, inquit, 
αἱ ἀλήθουσαι sunt femin: inolitrices, participio, 
quod ape fit, pro verbali nomine usurpato, ut 
Matth. xxiv, 44, Δύο ἀλήθουσαι ἐν τῷ μυλῶνι * μία 
παραλαμθάνεται, xal μία ἀφίετα!. » Tum alias pro- 
fert veterum auctoritates, quibus tritici molendi 
curam ad. ancillas pertinuisse ostendat. Addit de- 
mum : « Hac eo dixi, ut appareat , inscite facere 
quicunque. illud solentes non ad. feminas, sed δά 
dentes, tlleb. fem. D'a0f scinnaim) referunt, aut 
vero hac aliter. interpretantur. ». Porro. Mazochii 
interpretationem. conlirmat Gregorius Neociesarien- 
8:9, quaiquam ille hujus auctoritate usus nou 


(significat autem  casdem facultates intelligentis 
animx hominis, qux priusquam perversz fuerint, 
sive antequam sensibilis hec vita immutetur, ad 
futuram et spiritalem, ad quam transitur sunt, 
convertunt et. inclinant vim suam); fac, semper in 
cerlamine inveniaris, cogita, meditare, loquere, 
age quod bonum est : ut cum ad eam diem pervc- 
neris, paratum te ad exeundum exhibeas, et cum 
Davide propheta dicas fidenti animo : « Paratus sum, 
et non sum turbatus *! , » ac bona spe fretus ad 
Conditorem tuum et justum azquumque judicem 
pergas, qui singulis, pro iis quae gesserint, vel bo- 
num vel malum reddet. 


« Custodes » igitur ct « fortitudinis viros, » ut 
nos interpretati sumus, facultates anima appellavit ; 
ipse enim sunt, quz externum hoc nostrui et lu- 
teum domicilium tuentur, quzque laboriosa cogita- 
tione contra spiritales adversarios hostesque no- 
stros internum defendunt : educentesque spiritus 
gladium, quod est verbum Dei **, « in matutino 
interficiunt omnes peccatores terr **, » mortiferas 
scilicet cogitationes. ldcirco enim et « viri fortitu- 
dinis » dictze sunt. Custodiunt autem luteum quoque 
corporis do:vicilium, secernentes separantesque ex 
edulibus quae edendi causa legenda sunt, ab iis 
quz repudiare oporteat, el semitas qua ad salu- 
iem , ab iis quà ad perniciem ducunt. Cum autem 
αἷἱ : « Et cessaverint molentes οἱ imminutz. fue- 
rint, et in tenebris sint quie vident in foraminibus, » 
corporeorum scilicet instrumentorum appellationes 
indicavit, cessare dicens dentes sive molas, quibus 
cibum molimus (28) ; sicut et David propheta ostcu- 


c, 8. 


est. (Spic. Bibl. tom. Il, p. 222.) Sic. nempe Gie- 
gorius hunc Ecclesiast:e locum exponit: Ὡς παύ- 
σασθαι μὲν ἄνδρας δυνάστας, παύσασθαι δὲ xat γυ- 
ναΐχας ἐρργαζομένας φευγούσας εἰς τὰ σχητεινὰ τῶν 
οἰχημάτων, χεχλεισμένων ἁπασῶν τῶν θυρῶν, xai 
τις γυνὴ τοῦ ἀλήθειν ἀποσχομένη διὰ τὸ δέος, ἰσχ- 
νοτάτῃ φωνῇ χρήσεται, ὥσπερ λεπτότατον ὄρνεον, 
ἅπασαι δὲ ἄναγνο! γυναῖχες εἰς γῆν πεσοῦνται, xal 
πόλεις xai αἱ τούτων ἀρχαὶ αἱ μιαιφόνοι, περι μένου- 
σαι τὴν ἄνωλεν χόλατιν, ἐνοτάντος χαιροῦ πιχροτά- 


D του xal αἱματώδυυς, ὥσπερ, ἀνθοῦντος ἀμυγδάλου, 


χαὶ συνεχῶν ἐπιχειμένων χολάσεων ὥσπερ πλήθους 
ἐφιπταμένων ἀχρίδων xal ἐχποδὼν ῥιπτουμένων 
τῶν παρανόμων, ὥτπερ μελαίνης καὶ εὐχαταφρονῇ - 
του χαππάρεως. [ἃ est : Ut et viripra potentes con- 
quiescant, εἰ mulieres operandi finem faciant, in 
obscuras et caliginosas adium partes fugtentes, | ja- 
nuis omnibus clausis ; ac mulier quedam, mole 
operam dare ob meium desinens, perexili voce, instar 
lenuissimeg | avicule, wtetlur, atqque omnes impure 
mulieres in terram. corrucnt, et. urbes et earum 
magisiratus iumanes et :anquinarii supernum sup- 
plicium exspectantes, ingruente acerbissimo et cruento 
lempore, quasi florente amygdala, continnisque pa- 
nis incumbentibus, vclut numeroso quodam volan- 
lium. locustarum agmine, ac de medio ejectis et sub- 
lalis flagitiosis hominibus; haud secus. ac ngra 
quadam el despicabili cappare. (1Hbid.) 








1155 


S. Gu EGCUiuI AGRiGENTINI 


a 


dit, 978 cum ait : « Deus cuntiret dentes eorum A βρῶσιν ἀλήθομεν - χαθῶ, περμφαῖιει χαὶ M63 


m ere ipsorum : molas leonum confregit. Domi- 
rus (39); » aique pupillas etiam oculorum immi- 
rtutum iri, extenuata quas prius inerat, videndi fa- 
 uliate, easque demum otiosas plane futur:s in fo- 
raminibus. Nam in orbibus oculorum tanquam in 
foraminibus sedem suam pupille circumserip.am 
liabent ac septa, atque inde videndi vim exserunt 
“ὦ subjectas res percipiendas ac dijudicanias. Et 
propterea qua hora natur: vires infirmatz fuerint, 
ipsie etiam. si:ul. debilitautur, ac primum quidem 
livere incipiunt ac prorsus caligant : deinde omnino 
olscuranlur, ostia sua in reliquum  claudentes, 
quie et foramina nominavit, ut non jam videant aut 
dignoscant quemquam ex iis qua in foro, sivc in 
liac vita sunt. 


Quamobrem utique adjecit : « In infirmitate vocis 
molentis (50). «Vix enim et oris labia movens, vo- 
cem emittit infirmissimam lingua et dentibus. 
Porro hac indicia sunt οἱ signa mortis cujusque 
sive conseummationis. Enimvero quod ail : « Et hu- 
miliabuntur omnes filie carminis, » eamdem item 
479 naiuralium instrumentorum infirmitatem sub 
horam extremam reprasentat. Nam ubi vocis in- 
strumenta infirmata fuerint, quz nempe filias car- 
minis appellavit (51), nullam effundunt loquelam 
sive ad Dei gloriam celebrandam, sive ad sermones 
cum hominibus sererdos. Astantibus vero ex alto 
sanctis angelis eo demissis, ut animam a corpore 
abducaut ac dividant, aspiciunt eos pupilla, sensi- 
lilia prius videntes sensibili modo, at nunc spiri- 
lali : easque stupor invadit ob vicinam migratio- 
nem, quam nondum ad hoc usque tempus nove- 
runt. Nam hoc significavit dicens : « Et de sublimi 
aspicient, et terrores in via, » id est, videbunt qui 
av alto missi aderunt, et stupore ac terrore corri - 
ΒΡ ob. insuetum illud et inopinatum spectacu- 
lum. 


(29) Psal. ἐνὶ, 7. At LXX πάθοι συνέτριψε. 
(50) Rursus ad lunc locum aJnotat. Mazochius 
Gibid.), ex molitricis, ut ipse ait, voce omen captasse 
aniiquos. Exemplum autem ex Homero petit, ubi 
Ulyssem inducit omen sibi duplex ab Jove peten- 
icm (Odyss. 1. xx, a v. 98) ; ibi enim legimus per- 
aclaà  obsecratione mulierem pistrinensem statim 
cantasse : 
φήμην δ᾽ ἐξ οἴχοιο γυνὴ προέηχεν ἁλετρὶς 
Πλησίον, ἔνθ᾽ ἄρα οἱ μύλαι &laco ποιμένι λαῶν. 
Τήτι δὲ δώδεκα πᾶσαι ἐπεῤῥόωντο γυναΐχες, 
Λλφιτα τεύχουται xal ἀλείατα, μυελὸν ἀνδρῶν. 
Αἱ μὲν ἄρ᾽ aat εὗδον, ἐπεὶ παρὰ πυρὸν ἄλεασαν. 
Ἢ ὃὲ μί' οὔπω παύετ᾽, ἀφαυροτάτη δ᾽ ἐτέτυχτο. 
Ἢ $a μύλην στήσασα, ἕπος φάτο, σῆμα ἄναχτι" 
Zeug πάτερ, elc. 
i!est, ul verbis utar veteris sodalis et contu- 
lvezsnalis. mei , culti doctique viri « Bernardi Za- 
ἐλ : 
Nec minus et. vocem. mulier captiva repente 
Sustulit inclamans penetrali in sedc, ubi stabant 


ὁ προφήτης εἰπών * « Ὁ Θεὸς συντρίψει τοὺς Uv 
τας αὐτῶν ἐν τῷ στόματι αὑτῶν, τὰς μύλας τῶν 
λεόντων συνέθλασεν ὁ Κύριος. » Καὶ μέντοι τὰς x- 
ρᾶς ὀλιγωθήσεσθαι τῶν ὀφθαλμῶν πρὸ; τὴν to 
τιχὴν ἐνέργειαν προηγουμένως, ἔπειτα δὲ χαὶ cy- 
λάσαι παντελῶς ἐν ταῖς ὁπαῖςς. Ἕν μὲν vàp τ; 
πόχλοις τῶν ὀφθαλμῶν, ὡς ἐν ὁπαῖς ai χόραι τι- 
ριγεγραμμένην οἷον ἐν περιοπῇ τὴν ἰδίαν ἵδρν7) 
ἔχουσαι, τὰν ὁρατιχὴν ἐχεῖθεν δύναμιν ἀφ:Ξσι 
τὴν τῶν ὑποχειμένων πραγμάτων ἀντί τῶν i7 
διάκρισιν. Καὶ διὰ τοῦτο χαθ᾽ ἣν àv. ὥραν τῆς τ. 
σεως ἐξασθενήσωσιν αἱ δυνάμεις, σννασθενοῦδι χε: 
αὗται " χαὶ πρῶτον μὲν πελιδνὰ xal παντελῶς ἐλ. 
δρὰ δέρχουσιν * ἔπειτα χαὶ σχοτίζονται παντεὶὼ: 


ἢ 
^ . 
vl 


D χλείσασαι λοιπὸν τὰς ἰδίας θύρας, ἃς ὠνόμασε τὸ 


ὁπὰς, ὡς μηχέτι βλέπειν ἣ διαγινώσχειν τινὰ τὸν 
ἐν τῇ ἀγορᾷ, ἐν τῇ παρούσῃ ζωῇ. 

᾿Αμέλει τοίνυν ἐπήγαγεν, ε Ἕν ἀσθενεὶς τωΐ; 
τῆς ἀληθούσης * » μόγις γὰρ xai τὰ χείλη χοὺ 
τοῦ στόματος, ἀσθενεστάτην φωνὴν προβάλλεται ἃ 
τῆς γλώττης καὶ τῶν ὀδόντων. Ταῦτα δὲ pe 
χτηριστιχὰ καὶ σημαντιχὰ τῆς ἐχάστου ttv 
ἤτοι συντελείας εἰσίν. "Ett γε μὴν καὶ ὃ $0 
t Καὶ ταπεινωθήσονται πᾶσαι αἱ θυγατέρες τοῦ - 
ματος, » τὴν αὐτὴν παρίστησι χατὰ τὴν soirs 
ὥραν ἀσθένειαν τῶν φυσιχῶν ὀργάνων. Τῶν 1. 
φωνητιχῶν ὀργάνων ἡσθενηχότων, ἅτε δὴ x1 
γατέρας τοῦ ἄσματος προσηγόρευσεν, ous 
προδάλλεται λαλιὰν ἣ πρὸς Θεοῦ δοξολογίαν 1 75 


C ὁμιλίαν ἀνθρώπωγ. Ἀλλ᾽ ἐφεστηχότων ἐξ ὑφ: 


τῶν ἀπεσταλμένων ἁγίων ἀγγέλων ποιήσασθε: zn 
ἔξοδον χαὶ τὴν διάστασιν τῆς Ψυχῆς x τοῦ oe: 
ὁρῶσιν αὐτοὺς αἱ βλέπουσαι χόραι τὰ alor: τί' 
αἰσθητῶς, νῦν νοητῶς " καὶ θάμθο; αὐτὰς 11:5 
νει διὰ τὴν προκειμένην πορείαν, ἣν οὔπω xi; 
χρι τότε διέγνωσαν. Τοῦτο γὰρ ἐσήμανεν εἰ" " 
« Καί γε ἀπὸ ὕψους ὄψονται, καὶ θα μδοῖ ἐν τ Ὁ ' 
τουτέστιν ὄψονται τοὺς ἀπεσταλμένους xm i 
εληλυθότας ἐξ ὕψους, xat θάμδει καὶ δείματι i 
σχεθήσονται διὰ τὴν ἀσυνέθη xal παράδοξον θέαν. 


Marmoree moles. tundendis. frugibus apit. 
Quas famulae urgebant bissene, frangere sent 
Et cererem jussm, baccas et pinguis olii. 
Jamque alie pensis defuncti corpora somno — 
Fessa dabant ; sociis lantum hec ex omnibus tH 
/Egra magis, necdum cessams , revolnbile i 
Conti»uit, lctumque omen sic edidit ore : 

O regis, etc. 

Vides, opinor, quam parum hac ab iis discre" 
que modoex Gregorii Neoczsariensis inieip" 
tatione retulimus : ut suspicari liceat, Salomo? 
atque Homerum, qui equales fuisse putatur. 
communium 1Lemporum consuetudine delibos? 
consensisse. 

(51) Aquilam Noster sequi videtur, cum sent 
tiam Mebraicam ille sic reddat : Kat x18?" 
ται πάντα τὰ τῆς ᾧδῇς " sive: Et inclinabuntar et 
nia que ad cantum [facient At. plerique rec 
rum puellas cantrices designari putaveren!, Ju 
secus Neociesariensis Gregorius, cujas pul 1" 
verba vetulimus. 


v 


Ὃ δέ φησι, « Καὶ αυθήσιι τὸ ἀμύγδαλον, χαὶ ma-7A 


γυνθήσεται ἡ ἀχρὶς, καὶ διασχεδασθήσεται ἡ χάπο 
παρις, » τὴν ἁμαρτητιχὴν τοῖς βίου τούτου πιχρίαν 
παρ: λθεῖν αἰνίττεται διὰ τῆ: χαππάρεως. Φύσει γὰρ 
τὸ φυτὸν τοῦτο πιχρὸν καὶ ἀχανθῶδές ἐστι xal πλῇ- 
pz; ἀνδίας, εἰ xal τισι χατασχεναῖς μεταδέθληται 
πρὸ; ἐδωδὴν αὖθις xol; ἀσθενοῦσιν. ᾿Ανθήσειν δὲ τὸ 
ἀωύγδαλον, xal παχυνθήσεσθα! τὴν ἀχρίδα φήσας, 
τν πνενιλατιχὸν xal νοητὸν ἔαρ χαταλαμδάγειν τὰς 
τῶν διχαίων Ψυχὰς μετὰ τῆς παρούσης ζωῆς ἔξ- 
0574 προχατήγγειλεν, παρειχάσας αὑτὰς ταῖς ἀχρίοι 
διὰ vh τοῦ ζώου πτηνὸν xat σφοδρὸν πρὸς ἀναιρε- 
τιχὴν ἐνέργειαν τῶν ὧνπερ ἂν ὁ Δημιουργὸς βουλη- 
(.in. Τοιαύτη 6b xal πᾶπτα Ψυχὴ τῶν διχαίων ἐστὶν 
ὀυχιροῦσα, χαὶ χαταργοῦσα πάσας τὰς ἀσυμφόρους 
ὃ χ"έπεις τῆς χαχίας μετὰ τὴν Ex τῶν ἐνταῦθα με- 
τάστασιν. Καὶ τῇ ἀνθήσει δὲ τοῦ ἀμυγδάλου παρεί- 
z11$ τὰς καθαρὰς ψυχὰς χαὶ φωτοειδεῖς “λευχὺὸν γὰρ 
τοῦ ἀμυγδάλου τὸ ἄνθος, χαὶ πρῶτον γινόμενον, 
γλτα τὸν χαιρὸν δηλονότι τοῦ ἔαρος. Ὁ δὲ παρεισ- 
χέχριμε διὰ μέσον τῶν στίχων, « Καὶ ἀναστήσεται 
εἷς φωνὴν τοῦ στρουθίον, » οἶμαι τὴν véxpuat τῆς 
ἀνηεωπίνης φύτευς ἐν ταυτῷ χαθυπογράφειν ἅμα 
γαὶ δσυνγμμένως πρυχαταγγέλλειν xat τὴν ἀνάστα- 
σοὺς ἢ γενήσεται χδτὰ τὸν χαιρὸν τῆς ἐσχάτης xal 
-ολευταίας ἡ μέρας "δταν fj ἀρχαγγελιχὴ σάλπιγξ φω- 
(*3n. t παὶ οἱ νεχροὶ ἐγερθῶσιν ἄφθαρτοι» πάντες 
"ὦ ἀπ᾿ αἰῶνος. Στρουθίου γὰρ φωνὴν τοῦ ἀρχαγγέλου 
τι) προχατηγγελμέντν χαὶ προχηρυττομένην σάλπιγ' 
τα προσηγόρευϑε διὰ τὸ χοῦφον τῆς ἴσως πτήσεως χαὶ 
γαθχρὺν ἐν διαίταις. Πσρεμπεδοῖ δὲ τὴν τοιαύτην Ex- 
νυ κἣν xaX διὰ τῶν ἀμέσως ἐπομένων. Φησὶ γάρ" 


IN ECCLESIASTEN. — LID. X. 


ΕΝ 


Quod autem. ait : « Et florebit amyg'aly: COP7 
pirguescet locusta, et dissipabitur capparis,." Tota 
paris quidem nomine flagitiosam vitze hujss acer- 
bitatem pr:eterituram significat. Natura enim frutex 
ile acerbus ct spinis obsitus est atque molestiae 
plenus, quanquam compositionibus quibusdam 
egrotis paratur postea in esum (329). Cum autem 
fore dixit, ut amygdalum floreat et locusta pingue- 
scat, futurum  prenuntiavit, ut justorum aniuwz 
post priesentis vit:e exitum vere potiantur spiritali 
ac cuadlesti ; easque locustis comparavit, quod ani- 
mal volucre sit, et magna violentia feratur ad ea 
destruenda, quicunque summus auctor volue- 
rit (55). Talis 98) vero et omnis anima justorum 
est, qux? postquam inde discesserit, noxias omnes 
nequitiz affectiones perimit atque abolet. Amygdalo 
autem efllorescenti assimilavit puras animas et luce 
splendentes. Álbus enim amygdali flos est, et pri- 
mus, veris scilicet tempore, apparet. Αἱ vero quod 
mediis versibus iuterseruit : « Εἰ consurget. ad 
vocem volucris, » eo mihi videtur simul humane 
nature interilum describere, et resurrectionem 
conjunetim pranuntiare, quz uliimi et supremi 
diei tempore futura est, cum archangeli tuba in- 
clamaverit, « et. murtui resurgent incorrupti **, » 
omnes qui a seculo fuerint. Volucris euim vocem 
appellavit prznuntiatam illam et przdicatam archan- 
geli tubam ob levitatem, opinor, volatus et puri- 
tatem vitz (54). Hujusmodi autem interpretationem 
ilis eliam confirmat, qu: protinus sequuntur. Ait 
enim : 


$ Vill. 


Ὅτι ἐπερεύθη ἄνθρωπος εἰς olxor αἰῶνος αὖ- 
τοῖν, καὶ ἐχύκλωσων ἐν ἀγοραῖς οἱ πκοπτόμεγοι, 
ἕως οὗ μὴ ἀνατραπῇ σχοινίον τοῦ ἀργυρίου, καὶ 
συντριδῃ τὸ ἀνθέμιον τοῦ χρυσίου, xal συγντρι- 

" 1 Cor. xv, 58. 


(52) Varios capparis parandi modos ct magnos 
in medicina usus enumerat Plinius (Hl. N.lib. xx, 
c. 15) : « Deitium, inquit, dolores sedat tritum 
ex aceto semen decoctum vel. manducata radix. 
lofunditur et aurium dolori decoctum oleo. Ulce- 
13, qux phagedznas vocant, folia et. radix recens 
«um melle sanant. Sic et strumas — discutit. radix 
parotidas vermiculosque cocta in aqua.  Jecinoris 
quoque malis inedetur. Dant. et δὰ tenias. in 
aceto et melle. » Alia hujusmodi, si tanti est, ibi- 
dem invenies : quxdam et Celsus. suppeditabit, 
PIusa Graci Dioscorides et Galenus. 

(33) Athanasius a4 Matthaei cap. im, v. 4. In. eo 
" neinpe commentario, qui a Montfauconio editus 
esl ( Collect. nor. tom. ll, p. 27), cum de Joannis 
lapti»tze silvestri victu ageret, cujus escaerat 'Axet- 
ὧες xal μέλι ἄγριον, sive ut est in vulgatis, locmate 
εἰ mel. silvestre hzc addit : Ὅτι δὲ xal [ἢ] βοτάνη 
τίς ἔστιν ἀχρὶς λεγομένη, ὁ Σολομῶν ἡμᾶς διδά- 
σχει λέγων ᾿ἀνθήσει τὸ ἀμύγξαλον, xal παχυνθή- 
c3:at ἡ ἀχρίς, Id est : Quod vero. εἰ herbe genus 
ι utddam sit. Acris dictum, hoc Salomon edocet his 
verbis Σ Florebit amygdalum et pmguescet. acris. 
sIqui haec Salomoni Hebraice est pan locusta sci- 
| «et, non herba : quidquid demum de Joannis cibo 
Lentiendum sit, qua. de re varim Patrum, vari re- 
centiorum sententit : quas egregie exposuit. Do- 


a 
|| 
$ 


Vegas. 5. Quoniam ivit komo ín donttmi cternita- 
lis sum, el circuierunt per. fora plangentes : usque- 
quo non everlatur. funiculus argenti, εἰ conteratur 
flosculus auri, el conteratur hydria super terram : el 


chartus, et ex eo Svicerus. Sed tamen Bochartus 
idem alia pertraetans (Hieros. p. 11, cap. 8, cum 
lunc Ecclesiastzs locum attigisset; et Arabibus se 
didicisse ait istud 23m significare etiam geminum 
femoris caput, quod anatomici appellant ᾿Αμτιχέ- 
φαλον : inde vero cum ingredientis incipiat motus, 
merito de sene dictum esse, et pinguescet, id est, 
ingravescet locusta, nempesenis femur, ut agre ve- 
gtigium facere possit. At lege sis et Hieronymi ex- 
planationem. Totam contra Ecclesisstz: sententiam 
tropo explicato, sic reddunt recentiores interpretes : 
Εἰ canescet caput, εἰ debilitabitur corpus, uw locu- 
δία ipsa insiliens oneri illi sit : et appetitus exstin- 

etur. Que scnectutis incommoda recensuerat ille 
Javidis liospes Derzellaius Galaadites, cum Hiero- 
solymam concedere juberetur : Quot sunt, inquiens, 
dies annorum vite mec, ut ascendam cum rege. in 
Jerusalem ἢ Octogenarius sum hodie : nunquid vigext 
sensus mei ad discernendum svave aut amarum ἢ 
aut. deleciare potest servum tuum cibus et potus? vel 
audire possum ulira vocem. cantorum. aique. canta- 
irécum ? (HH Reg. xix, 54.) 

(24) Qui vulgarem sensum sequuntur, volucr:s 
voce gallicinium significari arbitrantur, sive quar- 
lam. veterum vigiliam, quo tempore senes jam ex- 
pergefacti, cum longiorem capere sommum non pas- 
5 Lt, quietis impalientes a leclio. su gunt. 


Pug 


S. GREGORII AGRIGENTINI 


11.3 


aut, Peur. rota ad cister nam, ei revertetur pulvis A €i ἡ ὑδρία ἐπὶ τὴν γὴν 7 καὶ cvvegoxáct ὁ το. 
3 


; P dn erat, et spiritus revertitur ad Dcum, 
qui ὦ illum (55). 

Clarissimum est et omnibus manifestum, domum 
hominis eternam, in quam is perrexit sepulclhirum 
eypellari : 4&1 ac merito post descripta definitaque 
signa zegrotanli et animam agenti el emorienti ad- 
ditum esse sepulcrum, in quo excipiatur hospitio, 
vel potius ubi inhabitet usque ad communein et uni- 
versalem resurrectionem, ut David propheta ex- 
pressit, cum ait : « Ilc requies mea in szculuni 
saeculi, hic babitabo, quoniam elegi eam ?*; » do- 
micilium significans subterraneum, in quod ubi 
defunctus homo pervenit compositusque est, con- 
cursant qui Jamentantur et lugent eum ia foro, 
id est qui in hac vita superstiles sunt, quod ipsum 
non amplius oculis suis inter viventes visuri sint. 
ld autem quidnam faciunt ob gencris affinitatem 
eharitatemque naturz ac quemdam amoris ardorem, 
aut ob beneficiorum multorum memoriam, quibus 
jam sibi carendum intelligant, aut ob universalem 
virtutem vel nequitiam defuncti. Atque hi utique 
ob ejusmodi causam : alii vero ob hanc ploraut 
defunctos ac lamentantur, hunc quilem, quod e 
vita in moitem zternam abierit; illum quod pre- 
clarorum factorum ejus lumen occiderit, nec jam 
eos, a quibus colehatur, virtutum suarum splen- 
dore illustret. 


Neque lic raro contingunt, quique superstites 
fuerint, tandiu defunctos plorare ac deflere per- 
gent, quandiu mundus hic exsistat, nec consum- 
matiónem subieril rerum conversione mutatas in 
melius. Nam hoc significavit cum dixit : « Usque- 
quo non avertatur funiculus argenti, et conteratur 
flosculus auri. » Argenti enim funiculus pr:sens 
vila est, cui pars Οἱ sors argentum est, cui νἱ 
consociatur aurum veluti rosa qu:zdoin florens, et 
3uri argenlique cupidos demulcens : nam dictio- 
nem hanc etiam Moyses ille Dei contemp!ator sic 
accepit, cum ait * « Quando dividebat Altissimus 
gentes, qui dispersit filios Adam, constituit ter- 
minos gentium juxta numerum angelorum Dei, et 
favtus est pars Domini, populus ejus Jacob, funi- 
culus hzreditaitis ejus Israel ὅδ. » Nec minus So- 
phonias divinus propheta de ea, qux hic indica- 
tur, parte funiculum diserte intellexit ; ait enim : 
* V.e qui habitatis funiculum maris, incolae Crc- 
tensium ?' (56). » 

55 Psal. cxxx1 , 16. 79 Deut. xxi, 8. 
(^5) Sed apud LXX invenies . .. xal συντριδῇ 


9 ᾿οἷχ ἐπὶ τῇ πηγῇ, xai συντροχάσῃ ὁ τροχὸς ἐπὶ τὸν 
7 ἄχχον, χαὶ ἐπιστρέψῃ ὁ χους ἐπὶ τὴν γῆν, χαὶ τὸ 
“: 23 9μα ἐπιστρέψῃ πρὸς. .. 


(26) Scite Noster vitam hominum, cujus limites 


£*eus cuique suos. descripsit, ob quamdam simili- 


4 inem funiculo sive schaeno desiguari contendit : 


6c ἐπὶ τὸν Aáxxor, xal ἐπιστρέψει ὁ yoic iu 
τὴν γῆν, ὡς (nr, xal có πγεῦμα éxiccpéya πρς 
τὸν Θεὸν, ὃς ἐδωχεΥ͂ αὐτό. 

'λριδηλότατόν ἐστι xal πᾶσι xavagavi;, ὡς c. 
xov τοῦ ἀνθρώπου αἰώνιον, πρὸς ὃν ἐπορεύθη, τὸν 
τάφον ὠνόμασεν. ᾿Αχολούθως τοῖς προδιαγραφεῖτι 
xaX ὀρισθεῖσιν ὑπ᾽ αὐτοῦ τῷ νοσηλενομένῳ xal ὑ» 
χοῤῥαγοῦντι xal θνήσχοντι σημείοις χαὶ τὸν 2277, 
ἐν ᾧ ξεναγεῖται, μᾶλλον ὃὲ χατοιχεῖ μέχρι τῖς χο:- 
γῆς καὶ καθολιχῇς ἀναστάσεως " χαθὼς ἐνέτηνε xii 
Δαδὶδ ὁ προφήτης εἰπὼν, « Αὕτη ἡ κατάπαυσις 
pou ei; αἰῶνα αἰῶνος, ὧδε χατοιχήσω, ὅτι fpz- 
σάμην αὑτὴν * » τὴν ὑπὸ γῆν χατοιχίαν παρα! 
τόμενος, πρὸς fjv τοῦ τετελευττχότος ἀνθρώπου 


B πορευθέντος τε χαὶ τεθέντος, χυχλοῦσιν ol xz 


φυρόμενο! χαὶ θρηνοῦντες αὐτὸν ἐν τῇ ἀγορᾷ, τοῦτ: 
ἔστιν οἱ χατὰ τὴν παροῦσαν ζωὴν ἐναφεβέγεις, 
ὡς οὐχ ἔστι θεαθησόμενον τοῖς σφῶν ὀφθαλμοῖς ἐν 
τοῖς ζῶσι χατὰ τόνδε τὸν βίον, Τοῦτο δὲ opozi: 
διὰ συγγενιχὴν οἰχειότητα xal φυσιχὴν ἀγάπην τ 
φιλοστοργίαν διάπυρον, ἣ διὰ μνήμην πολλῶν 6 
ἐργεσιῶν, ὡς τηνιχαῦτα τὴν στέρησιν αὐτῶν cz 
θότες, ἣ διὰ καθολιχὴν ἀρετὴν f| χαχίαν τοῦ cx 
λευτηχότος. ᾿Αλλ᾽ οἱ μὲν γὰρ δι᾽ ἐχείνην, Eu 
δὲ διὰ ταύτην τοὺς ἀποιχομένους ἀποχλαίονται x: 
χατολολύζουσι, τοῦτον μὲν ὡς ἀπὸ Que πορευβέν: 
πρὸς θάνατον τὸν αἰώνιον, ἐχεῖνον δὲ διὰ τὸ διν:: 
τὸ φῶς τῶν σπουδαίων αὑτοῦ πράξεων, xol prés 
ταῖς αἴγλαις τῶν ἰδίων κατορθωμάτων χαταυγάν: 
ποὺς πρὸς αὐτὸν ἀποθλέποντας. 

Γίνεσθαι δὲ ταῦτα πεφύχασι, χαὶ τοὺς dmt 
νους οἱ πρόσμένοντες Exc τῷ βίῳ xazologopevz 
xai θρηνοῦσι, μέχρις ἂν οὗτος ὁ χόσμος ἁνίσισ!ι 
χαὶ μὴ δέξηται τὴν συντέλειαν xa τὴν πρὸς 
κρεῖττον ἀλλοίωσιν xal μεταστο' νείωσιν, Τοῦτο [E 
ἐσήμανεν εἰπὼν, « ως οὗ μὴ ἀνατραπῇ τὸ s. 
νίον ποῦ ἀργυρίον, xaY συντριζἢ τὸ ἀνθέμ'ον τ 
χρυσίου. » Τοῦ γὰρ ἀργυρίου σχοινίον ὁ περὼν 
βίος, ᾧ μερὶς καὶ χλῆρός ἐστι τὸ ἀργύριον, ᾧ * 
συμπολιτεύεται τὸ χρυσίον, οἷόν τι ῥόδον ἐν. 
καὶ χαταθέλγον τοὺς φιλοχρύσου; χαὶ φιλτογ)" 
Οὕτω γὰρ τὴν λέξιν ταύττν χαὶ Μωσῆς ὁ 0o 
ἐξείληφεν εἰπών" « Ὅτε διεμέριζεν ὁ Ὕψιστος E 
οὗς διέσπειρεν υἱοὺς "AóXa, ἔστησεν ὃρια ἐθνῶν χη 
ἀριθμὸν ἀγγέλιυον Θεοῦ, xaX ἐγενήθη μερὶς h»c 
λαὸς αὑτοῦ Ἰαχὼδ, σχοίνισμα χλτρονομίας ἊΣ 
Ἰσραΐλ. » ᾿Αλλὰ xaY Σορονίας: ὁ θεσπέσιος 200" 
τῆς ἐπὶ τοῦ αὑτοῦ σημαινομένον δηλαδὴ vt; 97 
δος, ἐξείληφε τὸ σχοίνισμα προφανῶς * e12: 115 
« Οὐαὶ οἱ χατοιχοῦντες τὸ σχοίνισμα τῆς 0223755 
πάροιχοι Konov. » 


** Sophon. 11, 5. 


quod nempe apud Hebraos portio hzereditaris, 17 
cui ex divisione obtigisset, item ager ipse aut re^ 
fune imetata eo nomine appellaretur. Cujus formi! 
olia multa sacris in Libris exempla suppetunt i^ 
xvh, 5): δὲ ceciderunt. funiculi Manasse. 4 
absque terra Galaud et Basan traus Jordouee di: 
14). Filii Joseph cum Jesue queruniur : Qustc c 


110] IN ECCLESIASTEN. — LIB. X. 1162 
Εἴτά φησιν ὁ σοφὸς Ἐχκχλησιαστής " « Καὶ συν" A 289 Ait deinde sapiens Ecclesiastes : Et con- 


τριδῇ ἡ ὑδρία ἐπὶ τὴν γῆν" καὶ συντροχάσει ὁ τρο- 
γὺς ἐπὶ τὸν λάχχον, xoi ἐπιστρέψει ὁ χοῦς ἐπὶ τὴν 
γῆν, ὡς ἦν. » Τῇ συντριδῇ γὰρ τῆς ὑδρίας «ἧς ἐπὶ 
τὴν γῆν τὴν ὀστραχίνην φύσιν τοῦ ἀνθρωπίνου σώ- 
ματος ἐδήλωσε προφανῶς, περὶ οὗ φησι χαὶ Παῦλος 
ὁ μέγας ἀπόστολος * « Ἔχομεν δὲ τὸν θησαυρὸν 
τοῦτον ἐν ὀστραχίνοις σχεύεσι, » Καὶ πάλιν " € Οἵ- 
δαμεν, ὅτι ἐὰν ἡ ἐπίγειος ἡμῶν οἰχία τοῦ σχεύους 
χαταλυθῇ, οἰχοδομὴγ £x θεοῦ ἔχομεν οἰκίαν ἀχει- 
ροποίητον αἰώνιον ἐν τοῖς οὐρανοῖς. » ᾿Αλλὰ καὶ 
συντροχάσαι τὸν τροχὸν ἐπὶ τὸν λάχχον εἰπὼν, τὸ 
πᾶν χρονιχὸν διάστημα τῆς Exáctov σαφῶς ἡνίξατο 
ζωῆς συναποπερατωθῆναι xal πληρωθῆναι, τροχοῦ 
δίχην χυλίεσθαι πεφυχὸς, ὡς ἀπὸ τῶν αὐτῶν εἰς 
τὰ αὐτὰ πάλιν ἐπανιὸν, εἶτα xal χατιὸν ἐπὶ τὸν 
A&xxov, fixo τὸν θάνατον. Ὡς ἐπίπαν γὰρ παρὰ τῇ 
θείᾳ Γραφῇ θάνατον ὁ λάχχος σημαίνει " καὶ διὰ 
«οὔτό φησιν ὁ προφήτης Δαδὶδ,ε Μὴ ποτε mapa- 
σιωπήσῃς ἀπ᾽ ἐμοῦ, καὶ ὁμοιωθήσομαι τοῖς χαταδαί. 
νουσιν εἰς λάχχον. » Καὶ πάλιν ὁ προφήτης Ζαχαρίας 
φησί που πρὸς τὸν Χριστὸν xal Σωτῆρα τοῦ κόσμου 
καὶ Λυτρωτὴν, ε Ἐξαπέστειλας δεσμίους σου ix λάχ- 
xou οὐκ ἔχοντος ὕδωρ. Καὶ ἐπιστρέψει ὁ χοῦς ἐπὶ 
τὴν γῆν, ὡς fv, καὶ τὸ πνεῦμα ἐπιστρέφει πρὸς τὸν 
Θεὸν, ὃς ἔδωχεν αὐτό“ » χοῦν τὸ σῶμα τῆς ταπει- 
νώσεως ἡμῶν ἐναργῶς ὀνομάζων, ὃ χαὶ πρὸς τὴν 
γῆν ἐπιστρέφων εἴρηχε, ὡς xal γίνεσθαι πέφυκε. 


88 |l Cor. 1v, 7. 


teratur hydria super terram : et convolvetur rota 
ad cisteruam, et revertetur pulvis in terram, sicut 
erat. » Hydriz porro contritione super terram haul 
obscure fictilem humani corporis naturam expres- 
sit, de quo ait et Paulus mognus apostolus : 
« Habemus autem thesaurum hunc in vasis ficti- 
libus ?*. » Ác rursum : « Scimus, quoniam si ter- 
restris domus nostra hujus habitationis dissolvatur, 
quod zdificationem ex Dco habemus non manu- 
factam zternam in coelis **. » Αἱ cum ait rotam 
quoque convolvendam esse ad cisternam, omne 
vite cujusque temporarium spatium aperte indi- 
cavit consummandum complendumque esse, cum 
natura sua rote instar volvatur, quasi ab iisdem 
ad eadem regrediatur, deinde et descendat in 
cisternam sive mortem. Nam plerumque divinis 
in Litteris cisterna mortem designat. Ac propterea 
inquit propheta David : « Ne unquam sileas a 
me, el assimilabor descendentibus 983 in cister- 
nam (57). » Et iterum Zacbarias propheta ait ali- 
cubi ad Christum Servatorem ac Redemptorem 
mundi : « Emisisti vinctos tuos de cisterna, in 
qua non est aqua *. » Addit Ecclesiastes : « Et 
revertetur pulvis in terram, sicut erat, et spiritus 
revertitur ad Deum, qui dedit illum ; » apertissime 
pulverem appellans corpus humilitatis nostrae, quod 
Bic in terram reverti dixit, quemadmodum inde 
initium habuit (38). 


89 ]| Cor. v, 1. ** Zachar. 1x, 11. 


disti mihi possessionem sortis el (uniculi unius, cum C est sane anthemium, qua et anthemis dicta, herbae 


sit tante multitudinis? Similia vero alibi. Qwin et 
Perse atque Zgyptii, cum scheenis pro continuo- 
rum meusura uterentur, codem modo locuti sunt : 
unde Graci habent Σχοίνισμα μέτρον ὁδοῦ, ut ait 
Hesychius , ἣ μέρος, et Σχοινίζειν terminare, sive 
circumscribere. Nam Σχοίνισμα, inquit Suidas, 
μέτρον μέρος, xinpovyla, ἡ τῆς γῆς δεσποτεία" 
ἴδιον γὰρ τῶν χεχτημένων μέτρῳ τὴν γῆν ὑπο- 
δάλλειν. ld est, Mensure pars, portio assignala, 
agri possessio. Proprium enim est dominorum, ayrum 
mensura subjicere. Sed tamen hoc loco, si Vuasero 
assentimur. ( De mensur. contin. lib. 1, c. 8), non 
aliud qui.em est Ecclesiaste : Furem argenti ever- 
tere, quam vilam abrumpere; verum aliia omnino 
ratione; sic enim explicat : « Ut abrumpitur iis, 
quibus ubbreviatur medulla in dorsi spina, quie alha 
ut argentum, unde et argentum dicta, ac a cerebio 
descendit per spinam dorsi instar funis, ut senibus 
accilit, qui in senectule propterea breviautur, quia 
medulla illis breviatur. » Atque in hac fere sen- 
tentia. recentiores consistunt, quicumque de ana- 
oge non laborant Gregorius Neocanariensis inuti- 
ia divitum studia et frustra paratas opes designari 
censuit; iu hunc enim modum disserit : Καὶ ὁ μὲν 
ἀγαθὸς ἀνὴρ εἰς αἰώνιον olxov τὸν ἑαυτοῦ χαίρων 
πορεύσεται" ol δέ γε φαῦλοι, πάντα τὰ αὑτῶν 
ἐμπλήσουσι κοπτόμενοι, xai οὔτε ἀργύριον ἀποτε- 
θησανρισμένον, οὔτε χρυσίον δόχιμον ἐπωφελὲς ἔτι. 
ld esi: Ac tir quidein probus in domum suam sem- 
puernam (gius profi. isceiur ; improbi autewu sua 
omniu plancibus muplebunt , uec jum argenium ve- 
condium , Hec aurum. probum wii.uait. quidquam 
habituris est. (1b.d.) Porro ia, x«t guvtpiot] τὸ 
ἀνθέμιον τοὺ χρυσίου, reddidi ei conteratur floscu- 
lus auti; quo nibil. discederem ab interpretatione 
Nostri, qui sic explicavit, οἷόν τε ῥόδον ἀνύουν. Lt 


ParROL. Gn. ΧΟΛΉ. 


genus parvis ornatz floribus, quz, ut ait Plinius : 
ε Colligitur vere, et in coronamenta reponitur. » 
(H. N. 1. xxu, c. 21); sed ab Hesychio dicilur τὸ 
ἐχλεχτὸν χρυσίον, nisi potius eum Salmasio (Exerc. 
Plin. p. 1081, ἤλεχτρον χρυσίον, legendum sit. 
Nam, ut ipseait: « Aliud Lexicon nondum editum, 
᾿Ανθέμιον, τὸ χάθαρμα kx τοῦ γρυσίου, τὸ ἦλε- 
χτρον. Florem hunc auri sive spumam Graci etiam 
ἀδάμαντα vocavere : ratio in promptu est ; spuma 
auri electrum, quud auro et argento mistum est; » 
quod, quia durius, ἀδάμαντα dictum ait. 

Caterum. in. Hebraico exemplari scriptum est 
Wi r5», lecythus auri; et in Vulgatis habemus 
vitia aurea. Ut autem in lecytho cerebrum signifl- 
cari volunt, sic vittam auream μήνιγγα esse aiuni, 
qua cerebrum ambit, el auri colorem refert. 

(37) Psal. xxvii , 1. At LXX babent... Παρασιω- 
πίσῃς ἐπ᾽ ἐμοί, ᾿ 

(98) Reliquae demum corporis partes hic recen- 
seri putantur, ui hydria sinl venge, fons jecur, rota 
capul, cisterua cor : que simul omuia jungantur, 
ut corporis dissolutio describatur. Digna autem. est, 

uam legas Joannis Smithi medici Londinensis : 
ictura Senii Salomonica, quo in opere singula haec 
ad anatomicas rationes revocantur. 

Corpore in terram converso, redire Spiritus ad 
Deum dicitur, qui dedit illum. Hunc animi reditum 
ad Deum David quoque indicabat, cum caneret : 
Ne revoces me in dimidio dierum meorum. (Psal. ci, 
25.) Nec aliud signiticare Paulus voluit, cum scri- 
psit ad Philippeuses (cap. 1, v. 95) : Τὴν ἐπιθυμίαν 
ἔχων εἰς τὸ ἀναλῦσαι, xal σὺν Χριστῷ εἶναι" Cupiens 
scilicel religare, sive hinc solvere, et ad Deum re- 
dive, atque adeo cum Christo esse ; neque enim scii- 
piüm e»t ἀναλύεσθαι, sed ἀναλῦσαι, ut superius 
adnotatum cst. 

31 


1105 


IN 'ECCLESIASTEN. — LIB. X. 


1106 


μίας, ὁρῶντες τὸν σοφὸν Ἐγχχλησιαστὴν τὸν μὲν A sapientem — Ecclesiasten  declarantem — pulverem 


χοῦν, ἤτοι τὸ σῶμα τῆς ταπεινώσεως ἡμῶν, ἐπὶ τὴν 
γῆν ἀποστρέφειν, ἐξ ἧς ἐλήφθη, μόνον ἀποφηνάμε- 
voy" τὴν δὲ ψυχὴν πρὸς χρείττονα λῆξιν μεταδαίνειν 
καταγγεῶαντα διαῤῥήδην. Παρατηρείτω γὰρ πᾶς ὁ 
βουλόμενος, πῶς ἔχαστον ἀντιδιαστείλας, τὸν μὲν 
χοῦν τῇ συγγενεῖ γῇ προσφόρως καὶ προσφυῶς ἀπ’ 
εχλήρωσεν εἰπὼν, « Καὶ ἐπέστρεψεν ὁ χοῦς ἐπὶ τὴν 
γῆν ὡς qv» διὰ τὸ χαὶ ἐξ αὐτῆς ληφθῆναι, καὶ τὴν 
Ὑένεσιν λαδεῖν xat τὴν ὕπαρξιν' τὸ δὲ πνεῦμα, τουτ- 
ἐστι τὴν ψυχὴν, οὐχ ἕτι τῷ yot παραπλησίως πρὸς 
τὴν γῆν ἐπιστρέφειν, ἀλλὰ πρὸς τὸν ὑφ᾽ οὗ xal xa 
εἰχόνα Ὑέγονε τὴν αὐτοῦ χαὶ ὁμοίωσιν διὰ τῆς τοῦ 
θείου ἐμφυσήματος χάριτος. Εἶτά φησιν ὁ σοφὸς 
Ἐχχλησιαστής " 


sive corpus humilitatis nostrz solum in terram 
reverti, ex qua sumptum est: denuntiantem vero 
luculentissime animam transmigrare potiorem ad 
finem. Observet enim quisque, cui hiec cur: sunt, 
quomodo singula diatinguens, pulverem scite apte- 
que cognate terre addixit, inquiens : « Et rever- 
tetur pulvis in terram, sicut erat; » propterea 
quod et ex ipsa sumptus sit, atque originein ba- 
buerit et essentiam ; spiritum autem, id est ani- 
mam, minime ut pulverem in terram reverti, verum 
ad illum, ἃ quo et factus est ad imaginem et si- 
militudinem suam diving inspirationis gratia. Aii 
deinde sapiens Ecclesiastes : 


g IX. 
Ματαιότης ματαιοτήτων, εἶπεν ὁ "ExxAncia- αὶ ΑΒΕ Vens. 8. Vanitas. vanitatum, dizit. Eccle- 


στὴς, tà πάντα ματαιότης. 

Δήλονότι τὰ πρότερον ὀνομασθέντα ταῖς αὑταῖς 
καὶ νῦν χαθυπέλαδε χλήσεσιν, ἅπερ εἰσὶν, ὡς ἔφθη- 
μὲν εἰπόντες, τὰ τῆς πονηρᾶς χαὶ φαύλης χαὶ μι- 
σοχάλου προαιρέσεως ἔχγονα πάντα τὰ τὴν μοχθη- 
piv χαραχτηρίζοντα τῶν χαχοτρόπων ἀνθρώπων 
ζωήν. Εἶτά φησι" 


siastes, omnia vanitas. 

Scilicet qua: superius denominata sunt, iisdem 
nunc etiam appellationibus insectatur (42); sunt 
autem, ut modo diximus, omnia male improbzque 
ac perverse voluntatis germina, qua pessimam 
flagitiosorum hominum vitam designant. Ail 
deinde * 


$ X. 


Kal περισσότερον, ὅτι ἐγένετο Ἐκχ.1ησιαστὴς 
“οφὸς, καὶ ἐδίδασκε γγῶσιν σὺν τὸν ἄνθρωπον, 
καὶ οὐκ ἐξιχγιάσεται κόσμιον xapaboAor. 


Τὴν ἀχροτάτην χαὶ τελειοτάτην σοφίαν, ἣν αὑτῷ 
ἔδωχεν ὁ θεὸς διὰ τῆς ὀνομασίας τοῦ περισσοῦ 
προδήλως αἰνίττεται, χαθὼς ἐν ταῖς Βασιλείαις φη- 


civ: « Ἰδοὺ πεποίηχα χατὰ τὸ ῥῆμά σου" ἰδοὺ δέδω- 


x& σοι καρδίαν φρονίμην καὶ σοφὴν, πρὸ σοῦ οὐκ ἦν 
ὅμοιός σὸν, χαὶ μετὰ σὲ οὐχ ἀναστήσεται ὅμοιός 
σοι. » Καὶ πάλιν, « Ἕδωχε Κύριος φρόνησιν τῷ Σα- 
-λομῶν xai σοφίαν πολλὴν σφόδρα xat χύμα σοφίας, 
ὡς ἡ ἄμμος ἡ παρὰ τὴν θάλασσαν, καὶ ἐπληθύνθη 
σοφίᾳ Σαλομῶν σφόδρα ὑπὲρ τὴν φρόνησιν πάντων 
ἀρχαίων ἀνθρώπων, xal ὑπὲρ πάντας φρονίμους 
Αἰγύπτου, xai ἐσοφίσατο ὑπὲρ πάντας ἀνθρώπρυς.ν 
Οὐχ ἁπλῶς δὲ τοῦτό φησιν ὁ σοφὸ: Ἐχχλησιαστῆς, 
ἀλλ᾽ ἵνα μᾶλλον ἀξιοπιστοτέρα: ἐγχαταστήσῃ τὰς 
ἰδίας εἰσηγήσεις τοῖς πυθομένοις, xal πιστώσηται 


Vegas. 9. Et amplius, quia factus est Ecclesiastes. 
sapiens, et docebat scientiam hominem, et non acru- 
tabitur ornaium parabolarum (43). 


Summam perfectamque sapientiam, quam illi 
Deus dedit, amplitudinis appellatione manifesto 
significat, quemadmodum in Regum libris legimus: 
« Ecce feci secundum sermones tuos : ecce dedi 
tibi cor sapiens et intelligens in tantum, ut nullus 
ante te similis tui fuerit, nec post te surrecturns 
sit (4&4). » Et rursus : « Dedit Dominus pruden- 
tiam Salomoni et sapientiam multam nimis et 
amplitudiaem sapientie , quasi arenam, quz 
est in littore maris, et completus est sapientia 
Salomon nimis super prudentiam omnium anii- 
quorum, et super omnes sapientes /Egypti, et sa- 
pieutia prestitit omnibus hominibus (45). » Nec 
vero hzc sine causa profert sapiens Ecclesiastes , 
sed ut monita sua auditoribus fide majore digna 


σαφῶς, μὴ διὰ τὴν Exslvou μόνον ὠφέλειαν, τῆς το- [p efliciat, et hoc sibi quisque persuadeat, non propter 


σαύτης παρὰ τοῦ Θεοῦ τῶν ὅλων ἀξιωθῆναι σοφίας, ἀλ- 
λὰ καὶ πρὸς τὸ πολλῷ μᾶλλον διδάξαι τοὺς ἀνθρώπους 
γνῶσιν χαὶ σοφίαν χαὶ σύνεσιν, πρὸς τὸ πάντας ἐν 


(42) Aquila, ut solet, vertit, ἀτμὸς ἀτμίδων, 
vapor nempe et fumus merus, eadem significatioue. 
5cribit vero ad bunc locum de Ecclesiaste Hiero- 
nvymus : « Post. descriptionem interitus humani, 
pulchre exordium libri sui repetens, ait : Vanitas 
vanitatum, dizit Ecclesiastes, omnia vanitas. Cum 
euim cunctus mortalium labor, de quo in toto vo- 
lumine disputatum est, huc perveniat, ut rcverta- 
tur pulvis in terram suam , et anima illuc redeat, 
unde sumpta est, magna vaniiatis est in hoc 5:8- 
culo laborare, et nihil profutura conquirere. » 

(43) Sed apul LXX legimus, Καὶ περισσὸν ὅτι 


solam illius utilitatem tantum ei sapientize a summo 
Deo esse impertitum, sed eliam ut scientiam et 
sapientiam prudentiamque impensius homines do- 


ἐγένετο Ἐχχλησιαστὴς σοφὸς, ὅτι ἐδίδαξε γνῶσιν 

δὺν τὸν ἄνθρωπον, καὶ οὗς ἐξιχνιάσεται... 
(44) 11 Heg. i1, 12. Αἱ LXX. habent... Καὶ 

cogfv* ὡς σὺ οὗ γέγονεν ἔμπροσθέν σου, xal μετὰ 


σέ... 

(45) Ill. Reg. 1v, 29. Apud LXX invenies... xat 
πλάτος xapblac, ug fj ἄμμος... καὶ ἐπληθύνθη ἡ 
φρόνησις Σαλομὼν σ ὑπὲρ τὴν φρόνησιν πάν- 
τῶν vlov ἀρχαίων, xal ὑπὲρ πάντας φρονίμους Al- 
[inso Reliqua desunt. H:ec enim sequuntur, xa* 
λας τὴν θυγατέρα Φαραώ... 


1161 S. GREGORII AGRIGENTINI "8 
ceret : quo sepienter omnes gererent ΦΘ( se, vi- A σοφίᾳ περιπατεῖν, καὶ φρονήσει τὸν ἴδιον βίον ἐν- 


tamque prudenter regerent, οἱ caute sermones 
e labiis proferrent, ac ea. denique omnia perage- 
rent, qua» Deo auctori et conditeri suo accepta 
essent (46). 

Quod autem ait : « Et non scrutabitur ornatum 
parabolarum, » exemploruoi: ejus et sententiarum 
et sermonuni in rebus significandis vim ubertatem- 
qae declarat : quibus evangelice veritatis nota 
exhibetur et intelligentibus indicatur. Tam enim 
in hec, quam aliis in libris per obvia e&nigmata et 
signa, ac potissimum per vulgares appellationes et 
res naturales descensum adventumque Unigeniti 
Dei Verbi, ac voluntariam ejus in cruce morlem, 
triumque dierum sepulturam atque resurrectionem 


θμίζειν, καὶ συνέσει τοὺς λόγους διὰ τῶν χειλέων 
προάγειν, xal πάντα τὰ πρὸς ἀρέσχειαν τοῦ ifo 
χότος Θεοῦ xal Δημιουργοῦ δρᾷν. 


Ὃ δέ φησι, « Καὶ οὖχ ἐξιχνιάσεται χόσμιον παρε- 
ὀολῶν, » τῶν εἰχονιχῶν αὐτοῦ παραδειγμάτων χὰ 
νοημάτων καὶ λόγων παρεμφαίνει τὸ πλῆθος" δι᾽ ὧν 
τῆς εὐαγγελικῆς ἀληθείας ὁ χαραχτὴρ συνειϑφέρε- 
ται xal σημαίνεται τοῖς συνιοῦσι. Káv τῇ capi; 
γὰρ βίδλῳ, κἀπὶ ταῖς ἄλλαις δι᾽ αἰνιγμάτων ais. 
τῶν xai συμδόλων, μᾶλλον δὲ προσηγοριῶν &pe- 
πίνων καὶ φυσιχῶν πραγμάτων τοῦ μονογενοῦς zo 
Θεοῦ Λόγον τὴν χάθοδον xal παρουσίαν σαφῶς τρ» 
χατήγγειλε, xal τὴν ἐθελούσιον ἀνάρτησιν τὴν ἐξ 


eperte prenuntiavit. De his igitar ait: « Et non Β τῷ ξύλῳ τῷ σταυρικῷ καὶ τὴν τριήμερον ταφὴν αἱ 


scrutabitur ornatum parabolarum. » Callosis enim 
ac duris Judvorum cordibus ille figurarum et 
signorum sensibilium sermo quidam veluti ornatus 
esse solebat, qui eos in obvia verborum jnterpre- 
talione occuparet, et in sensibilibus atque perspi- 
cuis Mosaica legis observationibus stulte conti- 
neret; quin ad altiores meditationes animum re- 
ferrent, et cogitationem attollerent producerentque 
usque ad ineffabiles et reconditas sententias, qu:e 
figuris et parabolis illustrabantur. Nam sapiens 
quidem Ecclesiastes omnia ad captum evangelicae 
veritatis eloqui institit, et parabolis ejusmodi ad 
sublimiores meditationes, qui perspicaci mente 
essent, adducere. Durum vero et pertinax Judso- 
rum genus, cui Deus universi dicit : « Scio ego, 
quia durus es tu, εἰ nervus ferreus cervix tua *!**9,) 
in eo pervicacius perstitit, ut obvias lantum ver- 
borum significationes et attenderetet proferret (47), 


*!-9* [sa xpvim, 4. 


(46) Praeclare vero delato sibi docendi munere 
functus est Ecclesiastes, qui tot nobis priecepta ad 
vitam recte instituendam in iis, qui adhuc exstant, 
libris proposuit : in quibus , ut verbis utar Hiero- 
nymi (epist. 55, ad Paulin.) : « Salomon pacificus 
et amabilis Domini mores corrigit, naturam docet, 
Ecclesiam jungit et Cbristum , sanctarumque unu- 
ptiarum dulce cauit epithalamium. » De quo scri- 
ftum est (4/4 Reg. av, 52) : Locutus est quoque Sa- 
lomon iria. millia parabolas ; et fuerunt carmina 


τὴν ἔγερσιν. Περὶ τῶν τοιούτων οὖν qna, c ka 
οὐχ ἐξιχνιάσεται χόσμιον παραδολῶν. » Οἷον γάρ τὶ 
χόσμος ταῖς πεπωρωμέναις xat σχληραὶς τῶν Yo- 
δαίων χαρδίαις ὁ τῶν εἰχονιχῶν ὀνομάτων xal 60," 
δόλων αἰσθητῶν λόγος εὑρίσκετο, πρὸς τὴν pig 
ρὸν τοῦ γράμματος αὐτοὺς ἀπόδοσιν bvacyolsisin 
παρασχευάζων, καὶ ταῖς αἰσθηταῖς xal νοντηῖς τὸ 
Μωσαϊχοῦ νόμου παρατηρήσεσιν ἀσυνέτως ἐμμένειν 
μὴ μέντοι γε xal πρὸ: τὰς ὑψηλοτέρας ἐννοίας ἀπ᾽ 
αχοπεῖν, xal τὰς διὰ τῶν εἰχονικκῶν xal rapafos- 
xwv ὀνομάτων ἐμφαινομένας ὑπολήψεις ἀπηῤῥζ' 
τους χαὶ χεχρυμμένας συμμετειυρίξεσθαι, xa! co 
ανυψοῦν τὴν διάνοιαν. Ὁ μὲν γὰρ σοφὸς "Exit 
σιαστὴς πρὸς χατάληψιν τῆς εὐαγγελιχῆς ἀλτθεί; 
λαλῆσαι πάντα προΐήχθη, xal διὰ τῶν τοιούτων 2: 
ραδολῶν πρὸς τὰς ἀναγωγιχωτέρας ἐννοίας àv 
τοὺς συνετούς. Τὸ δὲ σχληρὸν καὶ δυσπειθὲς τῶι 
Ἰουδαίων γένος, πρὸς ὅ φησιν ὁ τῶν ὅλων 8: 


ἔγονε, καὶ ἐῤῥέθη διὰ τοῦ μακαρίου προφήτον᾽ τὴ 
nn ἔστιν Pie μέμψασθαι δικαίως E ει δὴ Att 
μένων ἣ γεγενημένων ὑπὸ πάντων ἀπλὼς τῶν τρί 

ητῶν, ἐὰν τὴν νῶσιν τὴν ἐν αὐτοῖς ἔχττε. Ἔον ἃ 
ὡς οἱ διδάσχαλοι ὑμῶν διὰ τί κάμηλοι μὲν Orien 
τῷδε τῷ τόπῳ o) λέγονται, f| τί εἶσιν αἱ ir 2:. 
χάμηλοι θήλειαι, ἣ διὰ τί σεμιδάλεως μέτρα iia 
καὶ ἑλαίον μέτρα τόσα ἐν ταῖς προσφοροῖς po" 
ἐξηγοῦνται ὑμῖν, καὶ ταῦτα ταπεινῶς xai χαμερπι 
τὰ δὲ μεγάλα xai ἄξια ζητήσεως μηδέποτε 104.57 


ejus quinque et mille; εἰ disputavit super. lignis a D λέγειν, μηδὲ ἐξηγεῖσθαι" ἣ χαὶ ἡμῶν ἐξηγουμέμα 


cedro, qua esi in Libano, usque ad hyssopum , que 

egreditur de pariete; ei disseruit de jumentis et vo- 

Aucribüs el repiilibus et piscibus. "Haxet τε, inquit 

Suidas, πᾶσαν σοφίαν θείας χάριτος γέμονσαν, «αὶ 

τῆς διδασχαλίας ἀχροατὰς πλείστους ἐποιεῖτο, ld 

᾿ς; Exercebal porro sese in omni genere sapientie, 

' cum Dei gralia conjuncta est, et complures ha- 

t auditores doctring sue. De operibus Salomoni 

butis vide, si vacat, Codicem Pseudepigraphum 

im. 187), quem Hamburgi edidit Joan. Alber- 
Fabricius (1715). 

(47) Hac siepe de Hebtzis a sustino notata re- 
peries in. Dialugo cum Trgphone. Unum ut locum 
alferam, cum de Moyse mentionem intulisset, qui 
Dei jussu serpentem aeneum fecerat, posueratque 
pro signo (Num. xxi, 9), adjecit : Οὐ γὰρ xaz2At- 
πὼν τὸν θεὸν, ἐπὶ θηρίον, δι᾽ οὗ ἡ παράδχσις xal 
παραχοὴ τὴν ἀρχὴν ἐλαῦεν, ἔπειθε τὸν λαὸν ἐλπί- 
ζειν, Καὶ ταῦτα μετὰ πολλοῦ νοῦ xai μνστηρίον 


παραγγέλλουσιν ὑμῖν μηδὲ ὅλως ἐπαΐειν, μτὸξ 6 
xoay λόγων tet "E δικαίως ἀκούσουν" 
ἅπερ πρὸς αὑτοὺς ἔφ ἕτερος Κύριο; 17^ 
XD Τάροι κεκογιαμάνοι, βέξωθεν gays 
ὡραῖοι, xat ἔσωθεν γέμοντες ὀστέων expo; 
ἡἠδύοσμον ἀποδεκατοῦντες, xal διυλίζοντες τὸν v^ 
γωπα, τὴν δὲ χάμηλον καταπίνοντες, τυφλοὶ 

ἡγοί. |d est : Non enim ille, Deo relicto, auctor P* 
pulo fuit, ut in fera, cujus ductu. trangressio 9" 
tnobedientia. inttium. sumpsit, spem collocerel. " 
gno hac et consilio et mysterio facta alque cnin at 
a beato. prophela suni : neque quidquam est ἐς 1 
que ab omnibus plane prophetis dicja αν! gei/ em 
quod merito ab ullo reprehendi posait, siquuiem " 
lionem eorum teneatis. ΑΙ si fere magistri vni A 
vobis explicant, cur cameli loc. in (oco. [emn * 
dicantur, aut quid sint, que dicuntur cameli [end 
vel quam ob causam simi mensure iol, € 9 
mensura iot taniunimodo ín oplationibus sl, aiu 


Me9 IN ECCLESIASTEN. — LIB. X. 11:0 
« Γινώσχω ἐγώ, ὅτι σχληρὸς εἶ σὺ, xal νεῦρον σι- A 98/7 quod attingit atque confirmat sapiens Eccle- 


δηροῦν ὁ τράχηλός σου, » φιλονειχόζερον ἐνίστατο, 


siastes, adjiciens protinus : 


μόνα τὰ πρόχειρα νοήματα τοῦ γράμματος xal νοεῖν xal λαλεῖν" ὅπερ αἰνιττόμενος xai mapsums- 


δῶν ὁ σοφὸς Ἐχχλησιαστὴς ἀμέσως ἐπήγαγε " 


ὃ ΧΙ. 


JloA4à ἐζήτησεν ὃ ᾿Εχχλησιαστὴς τοῦ εὑρεῖν 
Adyovc θελήματος καὶ γεγραμμένον εὐθύτητος, 
Aóyovc ἀ.1ηϑείας. 

« Δόγους ἀληθείας, » ἀντὶ τοῦ, Σφόδρα xal μετὰ 
πολλῆς ἐπιτάσεως τὴν χατάληψιν ἐζήτησε τοῦ θείου 
θελήματος" περὶ οὗ φησι xol Παῦλος ὁ μέγας ἀπό- 
στολος, Ζητοῦντες ε.τί τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ τὸ ἀγα- 
θὸν xai εὐάρεστον xal τέλειον" » χαὶ μέντοι xal τῆς 


VEgns. 10. Multum quaosivil Ecclesiastes, αἱ in- 
veniret verba voluntatis, ei scriplum rectitudinis , 
verba veritatis (48). 

« Verba veritatis, » id est divine voluntatis 
cognitionem multo vehementique conatu perqui- 
sivit: de qua et Paulus magnus apostolus dicit, 
Studiose quarentes , « quz sit voluntas Dei bona 
οἱ beneplacens et perfecta 5; » tum et sermones 


εὐθύτητος xal τῆς ἀληθείας τοὺς λόγους, o0; ἔγραψε B rectos ac veros, quos Moyses scilicet scripsit de 


δηλαδὴ Μωσῆς περὶ τοῦ Χριστοῦ xai θεοῦ xal Eu- 
τῆρος ἡμῶν. Αὐτὸς γάρ φησιν ἐν τοῖς Εὐαγγελίοις " 
« Ἐγώ εἰμι ἡ ζωὴ καὶ ἀλήθεια. » Φησὶ δὲ χὰν τοῖς 
"Aayact τῶν ἀσμάτων οὕτως αὐτὸς ὁ σοφώτατος Σο- 
λομὼν, ὡς πρὸς αὐτὸν ἀναχέχραγεν, ε Εὐθύτης 
᾿γάπησέ σε. » Τοὺς οὖν λόγους τοῦ θελήματος αὐ- 
τοῦ σωστιχοὺς ὄντας πάντων ἀνθρώπων ἄγαν ἐζή- 
τῆσεν εὑρεῖν ὁ Ἐχχλησιαστὴς, xat μέντοι καὶ εὗρε, 
χαὶ τοῖς μετ᾽ αὐτὸν παρεγγύησεν. ᾿Αλλ᾽ οἱ τὴν καρ- 
δίαν ἀτίθασσον ἔχοντες, χαὶ πεπωρωμένους τοὺς 
νοεροὺς ὀφθαλμοὺς, οὐδὲ τὴν ἀλήθειαν τῶν ὑπ᾽ αὖ- 
τοῦ λαληθέντων ἐπέγνωσαν, οὔτε τὸ φῶς αὐτῇς κατ- 
ἰδεῖν ἠδυνήθησαν. « Οὐ γὰρ ἔγνωσαν, οὐδὲ συνῆχαν,» 
ἄλλ᾽ ἐν σχότει τῆς ἰδίας ἀλαζονείας ἀδούλως xal 
δυσσεδῶς ἐπορεύθησαν᾽ ὡς καὶ σφόδρα χαλεπαίνειν 
καὶ δυσχεραίνειν χατὰ τῶν λόγων τοῦ Ἐχκχλησιαστοῦ 
xai τῶν ἄλλων τῶν παραπλησίως αὐτῷ περὶ τῆς τοῦ 
Θεοῦ Λόγου παρουσίας χαταγγειλάντων' ἅτε δὴ xot 
χαθάπερ ὑπὸ τινων βελῶν, ὑπ᾽ αὐτῶν τιτρωσχόμενοι 
xai πληττόμενοι τὰς σφῶν ἀσυνέτους χαρδίας. Τού» 
τοῦ χάρι) ἀμέσως ἐπήγαγεν " 


Christo et Deo et Servatore nostro. Ait enim ipse 
in Evangeliis : « Ego sum vita et veritas (49) ; » et 
in Canticis canticorum idem sapientissimus Salo- 
mon sic, tanquam ipsum compellans, inquit : 


« Rectitudo dilexit te *. » Sermones igitur volun- 


tatis ejus cunctis heminibus salutares ut asseque- 
retur, multam operam posuit Ecclesiastes, eosque 
assecutus cum 9&8 posteris communicavit. Sed 
qui infenso erant animo, et oculos mentis stupidos 
habebant, neque eorum, quz ab ipso prolata essent, 
veritatem agnoverunt, neque hujus lumen dispicere 
potuere. Etenim, « nescierunt neque intellexe- 
runt ", » sed in ostentationis sux lenebris stulte 
alque impie progressi sunt : ut plane aversarentue 


C et egre ferrent tam Ecclesiastz sermones, quaui 


aliorum, qui similia de Dei Verbi adventu prenun- 
tiarent : quod. nempe quibusdam veluti jaculis in- 
sipientes eorum animi ab his vulnerati percelle- 
tentur. Quamobrem adjecit protinus : 


g XII. 


Adrot σοφῶν ὡς τὰ βούκενερα, xal ὡς lo. πε- 
πυρωμέγοι, ol παρὰ τῶν συνταγμάτων ἐδόθη- 
car ἐκ ποιμένος" καὶ περισσὸν ἐξ αὐτῶν, 
Ποίων σοφῶν ; δηλονότι τῶν ἀπὸ τοῦ Μωσέως καὶ 

μέχρι τῆς ἐνανθρωπήσεως xal παρουσίας τοῦ Θεοῦ 

Λόγον προχαταγγειλάντων μυστιχῶς δι’ αἰσθητῶν 

ὀνομάτων xal παραθολιχῶν ὁμοιοτήτων τὸ χεχρυμ» 

μένον ἀπὸ τοῦ αἰῶνος μυστήριον τῆς θείας bvav- 
θρωπήσεως" οἱ γὰρ τοιοῦτοι λόγοι xal παρὰ τῶν 
δυνταγμάτων ἐδόθησαν, ἤγουν ἐξεφωνήθησαν τοῖς 
συνιοῦσι τῶν ὑπὸ τοῦ θεοφάντορος Μωσέως, καὶ 
μέντοι χαὶ τοῦ προφήτου χαὶ βασιλέως Δαδὶδ, χαὶ 


Vegns. 11. Sermones sapientum tanquam stimuli, 
et quasi clavi igniti, qui ab ordinibus dali sunt ex 
pastore : et amplius eg ipsis (50). 

Quorumnam sapientum ? Eorum ulique, qui a 
Moyse usque ad inhumanationem adventumque Dei 
Verbi, mysterium divine inhumanationis a s:cule 
absconditum per sensibiles appellationes ac trans- 
latitias similitudines mystice prenuntiaveruut; 
Ejusmodi enim sermones ab ordinibus prodierunt, 
sive ab iis prolati sunt, qui cum theologo illo 
Moysi versabantur, tum a propheta et rege Da- 
vide, atque ab hoc ipso Ecclesiaste, qui hzc sae 


* Rom, xu, 2. ** Cant, » 4. ^" Psal. zxxxi, 5. 


hac ipsa exililer humillierque : res. vero. magnas et 
quasiione dignas nunquam proferre aut explicare 
endent, quinetiam, heec enarrantibus nobis, edicunt 
vohis, ΜῈ quis nos audiat, vel in sermonum consuetu 
dinem veniat ? nonne merito appellentur, ut eos Do- 
rius noster Jesus Christus dizit, tumuli dealbati, 
yleni Driisecus oss;bus. mortuorum . extrimsecug 
1^Ciéin. pras se [erentes : qui mentam decimaut, et cu- 
hee perc: lant, camelum vero deglutiunt : c«wci viau- 


rum ductores. (Dial. cum Tryph. p. 559 ed. Sonn.) 

(48) Olymp. xa γεγραμμένους... 

(49) Joan, xiv, 6. Ἐγώ εἰμι ἡ 0556 , καὶ ἡ ἀλή- 
θεια xat ἡ ζωή. 

(60) AL LXX habent... ὡς ἦλοι πεφυτευμένοι, οἱ 
παρ τῶν συνθεμάτων ix ποιμένος ἑνός. Καὶ περισ- 
σὴν ἐξ αὐτῶν, ὑτέ μου, φύλαξαι. ΟἹ mpiodorus vero,... 
οἷ παρὰ τῶν τυνταγμάτων ἐδό τᾶν ἐχ ποιμένος 

vÓs. 


-h - B dinaheum. — ll. a — —— A .. . — :-— ——  — — —— --- 
- a —Á——À—— MÀ — ὦ € ———À .........,.. 


1111 


sanctorum prophetarum conci!ia sapientes illi ser- 
niones de Sapientia per se ipsa subsistente, qua 
omnem intellectum ante consilium ex iis, quse 
non erant evocavit, a pastore uno pervenerunt (54), 
id est, a summo divinoque 989 Verbo et Christo 
ac Servatore nostro. Ipse enim ait: « Ego sum 
pastor bonus "δ; » de quo et Zacharias propheta : 
« Percutiam , inquit, pastorem, et dispergentur 
oves (52) ; » ad quem multo prius David quoque 
propheta exclamavit : « Qui pascis Israel, intende, 
qui deducis velut ovem Joseph (55). » Quare hujus 
veri pastoris gratia atque dono omnes de eo elo- 
cuti sunt sapientes sermones, et qui hos perci- 
piunt, copiam ín ipsis inveniunt, vitam scilicet 


slernam et ineffabilem exsultationem. Ait deinde B 


Ecclesiastes : 


S. GREGORII AGRIGENTINI 


prenter. enuntiavit. Ad horum enim aliorumque A τούτου 


1112 
δὴ τοῦ ong ταῦτα διαγγείλαντος "Ex- 
κλησιαστοῦ. Τοῖς γὰρ συντάγμασι τούτων καὶ τῶν 
ἄλλων ἁγίων προφητῶν οἱ σοφοὶ λόγοι περὶ τῆς ἔνυπο- 
στάτου Σοφίας τῆς πᾶσαν ἔννοιαν καὶ βουλὴν ἐξ οὖχ 
ὄντων ἐπιχαλεσαμένης προήχθησαν Ex ποιμένος 
ἑνὸς, ἤγουν ἐξ αὐτοῦ τοῦ θεαρχιχωτάτον Αὄγου xxl 
Χριστοῦ xal Σωτῆρος ἡμῶν. Αὐτὸς γάρ φησιν. 
€ Ἐγώ εἶμι ὁ ποιμὴν ὁ χαλός" » περὶ οὗ φησι xat 
Ζαχαρίας ἡ προφήτης" « Πατάξω τὸν ποιμένα, xal 
διασχορπισθήσονται τὰ πρόδατα. » Πρὸς ὃν ἀναχέ- 
xpays xal πολλῷ πρώην ὁ προφήτης Δαδίδ' « Ὁ 
ποιμαΐνων τὸν Ἰσραὴλ, πρόσχες, ὁ ὁδηγῶν (Gel πρό- 
ὄατον τὸν Ἰωσήφ. » Ἐκ τῆς οὖν τοῦ τοιούτου ποι- 
μένος ἀληθινοῦ χάριτος χαὶ δωρεᾶς πάντες τοὺς 
σοφοὺς ἀπεφθέγξαντο περὶ αὐτοῦ λόγους, xaX τερι:- 
σὸν ἐξ αὐτῶν εὑρίσχουσιν οἱ συνιέντες αὑτοὺς τὴν 
αἰώνιον ζωὴν καὶ τὴν ἄῤῥητον ἀγαλλίασιν. Εἶτά ew. 
σιν ὁ Ἐχχλησιαστῆς" 


£ ΧΠ]. 


γεκς. 12, Fili imi, cave ne facias libros multos. 
Non est finis, et meditatio mulia labor est carnis 
(54). 

Propositis patern:e curze ac benevolentie provi- 
dentixzque sermonibus, merito Ecclesiastes filium 
appellat, qui eos 99 audit (55), eumdemque 

** Joan. x, 114. ΄ 


(51) Paulo diversa est Origenis lectio; ab his 
tamen interpretatio ejus non multam abludit : Καὶ 
γὰρ. inquit, πᾶσαί εἰσι, xazà τὸν 'Εχχλησιαστὴν, αἱ 
Τραφαὶ λόγοι σοφῶν, ὡς βούχεντρα χαὶ ὡς ἧλοι πε- 
φυτευμένοι, o? παρὰ τῶν συνθεμάτων ἐδόθησαν Ex 
ποιμένος ἑνὸς, χαὶ οὐδὲν περισσὸν ἐξ αὐτῶν. Εἷς δὲ 
ποιμὴν τῶν λογικῶν ὁ Λόγος, δόξαν μὲν ἐχόντων δια» 
φωνίας τοῖς μὴ ἔχουσιν ὦτα εἰς τὸ ἀχούειν, τὸ δὲ ἀλη- 
θὲς συμφωνότατα. ld est : Namque omnes Scripturae 
secundum — Ecclesiasten sermones sapientum — sunt 
quasi stimuli οἱ clavi defizi, qui de compacto dati 
αὖ uno pastore : et nihil. superfluum ex ipsis. Unus 
autem pastor eorum, qua rationi congruunt, Verbum 
esL; que quidem discrepantiam habere videntur iis, 
qui aures non habenti ad audiendum, re autem mazime 
consentiunt. (Ex tomo ll in Evang. Matth. ad v. 9.) 

At illa, xal περισσὸν ἐξ αὐτῶν, quibus Origenes 
interserit εἶδεν, Noster vero ad copiam refert coele- 
stis doctrine, unde haurire salutem omnes possint, 
qui divinos sermones intelligant, si verba, ut sonant 
sequamur, nihil aliud sunt, quam trausitio quedam 
et nexus proximz sententia; ul si scribas : Jam 
prater hec : vel, Quod reliquum est. 

(52) Zach. xui, 7. Sed apud LXX scriptum invenies, 
Ποτάξατε τοὺς ποιμένας, xat ἐχσπάσατε và mpóbasa. 
C:elerum in Evangelio Matthei legimus, Γέγραπται 
γάρ᾽ Πατάξω τὸν ποιμένα, xai διατχορπισθήσεται 
τὰ πρόδατα. xxvi, 51. --- [51] Zachariz vaticinium 
recitat Noster non ex ipsius prophetia, sed ex Mat- 
thzi Evangelio : in quo Hieronymus aliquando dis- 
erepantiam inesse pulavit non exiguam ; nam in 
epistola ad Pammachium, qux est De optimo genere 
interpretandi (n. 57 ed. Vallars.), sic scribit : « In 
Matth»o quoque legimus Dominum pradicentem 
aposiolis fugam, et hoc ipsum Zach»riz testimonio 
conürmantem. Scriptum est, ail; Percutiam  pasto- 
rem, οἱ dispergentur oves. At in Septuaginta et in 
Hebrzo multo aliter ; non enim ex persona Dei di- 
Cilur, ut evangelista vult, sed ex prophete Deum 
Patreim rogantis : Percute pastorem, ei dispergentur 
oves. In. lioe, ul arbitror, loco, juxta quorumdam 

vudentiam , evaugelista pioculi reus cst, quod au- 


C 


Υἱέ μον, φυλάσσου τοῦ ποιῆσαε fi6.Ma xoJ- 
Já* οὐκ ἔστι περασμὸς, καὶ psAétn xo. 18 κόχυ 
σις capxóc. 

Πατριχῆῇς χηδεμονίας xaX φιλοστοργίας wal πρε- 
μηθίας ὁ Ἐχκχλησιαστὴς προδαλλόμενος λόγους, 
ἀξίως υἱὸν ὀνομάζει τὸν πεπυσμένον αὐτοὺς, xx: 


sus sit prophetz verba ad Dei referre personam. : 
Idem tamen, cum in Mattheum scriberet, subdubi- 
lare se ostendit, et in hunc modum locttus est : 
« lloc aliis verbie in Zacharia propheta scriptom 
est, et, ni fallor, ex persona prophetz ad Deum di- 
citur : Percute pastorem, et dispergentur owes gre- 
gis. (In eap. χανε Matth.,v. δὶ ! » Nec sane dubi- 
tand! nulla erst causa; cum propheta, si to!um 
orationis contextum considerare velimus, Deum Pa- 
trem gladio suo imperantem induxisse videatur; 
hec enim ejus verba: Et dicet : His plagatus sum ia 
domo eorum, qui diligebant me. Framea, susciiare 
super pastorem meum, et super virum coharrentem 
mihi, dicit. Dominus exercituum : Percutle pastorem, 
el dispergentur oves : el converiam manum mea ad 
parvulos (Zach. xut, 6, 7). Hzc vero, si prophetia 
detrahas ornamenta, idem sunt, ac Percutiiam, «t 
verha quidem utriusque discrepare, at sententa 
una esse dicenda sit. Nam quod Septuaginta inier 
pretes habent, Πατάξατε τοὺς ποιμένας, καὶ Exo-i- 
cate τὰ πρόξατα, id in omnihus exemplaribus vob 
apparet ; et Romanz editionis curatores adrnoneot, 


p in ezteris libris scriptum esse, άταξον τὸν τοι ai- 


va, χαὶ διασχορπισθήτωσαν τὰ πρόθατα - quen- 
admodum vulgatus quoque interpres reddidit Est 
autem Framea, si Augustinum audias (ep:st. £39, 
cap. 16), gladius, ut in Graco ῥομφαία" sin Taci- 
tum, hasta. Nam De Germ. c. 1, scribit : « lMasias 
vel ipsorum vocabulo frameas gerunt, angusto et 
brevi ferro, sed ita acri et ad usum habili, ut eedem 
telo, prout ratio poscit, vel cominus vel eminus 
pugnent, » Ceterum. ῥομφαία etiam. llesycbio ex 
Θράκιον aut 6opáttov ἀμυντήριον, μάχαιρα, ξίφος, 
ἣ ἀχόντιον μαχρόν. 

(53) Psal. xxix, 2, At LXX habent, ὡσεὶ ποῦν 
6 


ata. 

(54) Verum LXX sententiam inchoant ab τὸν 
ποιῆσαι βιδλία... priora conjungunt cum przee- 
dentibus. O.ymp. contra : ΥἹὲ φυλάσσου τὸν ποιῇ 23i 
βιδλία πολλὰ, ὅτι οὐκ ἔστι περασμὸς, xal... 

(^5) Eodem, quo Noster, inodo Origenes quoque 
verba liec ἃ superioribus dividit. Annco enia lier - 


- - - - *- 


-— p — — - — Ὁ 3 o ὦ "ἃ 


1172 


IN ECCLESIASTEN — LIB. X. 


117A 


παρεγγνᾶται μένειν ἐντὸς τῶν ὅρων τῶν ἐχφωνη- A hortaiur ut intra fines maneat eorum, qui traditi 


' θέντων σοφῶν λόγων, ὑπὸ πολλῶν μὲν θείων ónogn- 
τῶν, ἐξ ἑνὸς δὲ ποιμένος τοῦ Θεοῦ Λόγου τούτους 
μεμνημένων καὶ μυσταγωγησάντων᾽ καὶ μηδαμῶς 
πιρεχχλίνειν εἰς ἑτεροδιδασχαλίας χαὶ δόξας ἐσφαλ- 
μένας " δι᾿ ὧν μελέτη μὲν γίνεται πολλὴ καὶ χαλεπὴ 
πρὸς τὴν τοῦ ζητουμένου χατάληψιν, οὐχ εὑρίσχε- 
ται δὲ περασμὸς, ἤγουν οὐ γίνεται πέρας τῆς κατὰ 
τὴν ἀλήθειαν διαγνώσεως, ἀλλὰ μόνον χόπωσιν παρ- 
ἐχει σαρχὸς, ἤγουν ἀγρυπνίαν καὶ ταλαιπωρίαν καὶ 
χαχουχίαν ἐπὶ τῇ ἀδολεσχίᾳ τῶν καινοτέρων εὑρέ- 
σεων. Οἱ γὰρ ταῖς ἐριστιχαῖς σφᾶς αὐτοὺς ἐκχδόντες 
ἀσχολίαις, πρὸς τῷ μηδὲν τῶν τοιούτων ἀπόνασθαι, 
x3l σφόδρα τληπαθοῦσι. 

Τοῦτο δὲ παρίστησι χαὶ Παῦλος ὁ μέγας ἀπόαστο- 


λος ἐπιστέλλων Τιμοθέῳ καὶ φάσχων᾽ ε Εἴ τις ἐτε- D 


βοδιδασχαλεῖ, xai οὐ προσέρχεται τοῖς ὑγιαίνουσι 
λόγοις τοῖς τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, καὶ 
τῇ χατ' εὐσέδειαν διδασκαλίᾳ, τετύφωται μηδὲν ἐπι- 
στάμενος, ἀλλὰ νοσῶν περὶ ζητήσεις xal λογομαχίας " 
ἐξ ὧν γίνεται φθόνος, ἔρις, βλασφημίαι, ὑπόνοιαι 
πονηραὶ, διαπαρατριδαὶ διεφθαρμένων ἀνθρώπων 
τὸν νοῦν, καὶ ἀπεστερημένων τῆς ἀληθείας. » Παρα- 
πλησίως τοῖς νῦν τῷ μεγάλῳ Παύλῳ xol ὁ σοφὸς 
Ἐκχκχλησιαστῆς συμδουλεύει, xal παραινεῖ τοῖς περὶ 
πολλοῦ τὴν ἀλήθειαν ποιουμένοις τῇ ἀπλῇ τῶν θείων 
ὑποφητῶν παραδόσει τῆς πίστεως ἐμμένειν, καὶ τὰς 
παρ᾽ αὐτῶν κηρυχθείσας xal λαληθείσας ὑπολήψεις 
καὶ δόξας περὶ Θεοῦ συντηρεῖν χαὶ φυλάττειν ἀχα- 
πηλεύτους, καὶ μηδαμῶς παραχαράττειν τῶν ὀρθο- 
δόξων δογμάτων τοὺς λόγου ;, καὶ πρὸς χαμπύλας καὶ 
διεστραμμένας τροχιὰς παρεχχλίνειν, ὃ πεπόνθασιν 
οἱ δυσσεθεῖς xal παραπλῆγες αἱρεσιάρχαι, παρεχ- 
γλίναντες τῆς ἀπλῆῇς xai μονοειδοῦς ἀληθείας, vot 
πρὸς τὰς ποιχίλας ἐξοχείλαντες δόξας τοῦ ψεύδους " 
ἵνα μὴ χἀνταῦθα μάταια μογήσωσιν καὶ βομδήσωσιν 
οἱ τὴν εὐθεῖαν ὁδὸν ἀπολέσαντες" περὶ ὧν φησιν ὁ 
προφήτης Δαδὶ)δ, « Ὅτι ὁδὸς ἀσεθδῶν ἀπολεῖται, » 
ΜΊΤίω. νι, 5, Psal. i, 6. 


tanti, ut multa scriberet, Ecclesiastze. sententiam 
usurpans sic respondet : Ἐγὼ ἐχχλίνιυν τὸν xápa- 
tov, χαὶ περιιστάμενος τὸν παρὰ Θεοῦ τῶν ἐπὶ «b 
γράφειν εἰς τὰ θεῖα ἑαυτοὺς ἐπιδεδωχότων χίνξυνον, 
συναγορεύσαιμι ἂν ἐμαυτῷ ὑπὸ τῆς Γραφῆς παρ- 
αἰτούμενος τὰ πολλὰ ποιεῖν βιδλία * φησὶ γὰρ ἐν τῷ 
Ἐχχλησιχστῇ Σολομῶν" Yi& μου, φύαξαι τοῦ 
ποιῆσαι Bi6A(a πο.1.λά" οὐκ ἔστι περασμὸς, καὶ 
μειλέτη πο.ὶλὴ κόπωσις σαρκός. ld est: Eqo labo- 
vem fugiens, et eo periculo circumsessus , quod a. Deo 
impendet iis, qui ad scribendum in divinas Litteras 
sese contulerunt, Scripture pairocinio Iueri me pos- 
sim, multos libros scribere recusans : sic enim in Ec- 
clesiae Sulomon, « Fili mi, cave ne facias multos 
libros . tio est. (inis, et meditatio multa labor est 
carnis. »(Ex Tomo V, in Evang. Joan. praef. 

Grotius, qui librum a Salomone ahjudicarat, 
scripsit ad hune locum : Abjudem videlur hic alloqui 
Zorobabel. Wunc enim esse pastorem commentus 
c8l, de quo paulo ante mentio facta. 

, M veru ipsam Ecclesiasta sententiam de multitu- 
dine librorum alio plane modo exponit Hieronymus, 
et inültorum operum scriptores, quos inter potissi- 
mum sibi locum esse intelligebat, idonea interpee- 
(λιν solatur ac recreat. « Moris, inquit, est Scri- 
pturarum, quamvis plures libros, si inter se nou 


sunt, sapientium sermonum, quos multi quidem 
divini vates, sed ex uno pastore Deo Verbo docuc- 
runt atque demonstrarunt: ac ne ad perversas 
doctrinas falsasque opiniones ullo modo delabatur; 
in quibus cura quidem impenditur niulta et gravis, 
ut quod quzritur, comprehendatur; at terminus 
non invenitur, sive nullus est in veritate cogno- 
scenda finis, nec preter corporis defatigationem 
presto est quidquam ; sola nempe vigili: offerun- 
tur et zerumnz οἱ zgritudines loquacitatis et no- 
vorum inventorum socie. Nam quiseipsos vanis 
contentionibus dedunt, cum nibil proficiunt, tum. 
graviter afflictantur. 

Hoc vero et Paulus magnus apostolus designat, 
cum Timothco scribens ait : « Si quis aliter do- 
cet, et non acquiescit sanis sermonibus Domini 
nostri Jesu Christi, et ei, qux secnndum pietatem 
est, doctrin:, superbus est, nihil sciens, scd lan- 
guens circa quizstiones εἰ pugnas verborum : ex 
quibus oriuntur invidia, contentio, blasphemiz, 
suspiciones malz, conflietationes hominum mente 
corruptorum, et qui veritate privati sunt"".» Similia 
his magni Pauli 29] dictis sapiens quoque Eecle- 
siastes przscribit, et iis, qui veritatem | magni fa- 
ciunt, suadet, ut fidei traditionem, qualis a divinis. 
prophetis manavit, simplicem teneant, ac. piolatas 
ab iis expositasque sententias etl opiniones de Deo 
custodiant et tueantur illasas; neve ullo modo 
recte doctriaz verba deforment, atque in obliquas 
torluosasque orbitas declinent : quemadmodum 
impiis amentibusque sectarum auctoribus contigit, 
qui simplicem sibique constantem veritatem aver- 
sati, in varias erroris opiniones prolapsi sunt : ca- 
veantque, ne ipsi etiam, recta via deserta, vanos 
subeant labores, et inanibus clamoribus defatig-n- 
tir : quo pertinent Davidis prophete verba: « Quia 
via impiorum peribit *5; » ac ne in futura vita ju- 


discrepent, et de eadem re scribantur, unum volu- 
men dicere. Siquidem et Evangeliun et Lex Domini 
immaculata, convertens animas, singulariter appel- 
lantur, cum plura Evangelia εἰ multa sint mandata 
legis. Sic et volumen in Isai: sermone signatum, 
omnis Scriptura divina est, et uno capitulo libri 
Ezechiel Joannesque vescuntur (Ezech. vii; Apoc. x). 
Salvator quuque omnium retro Sanctorum vocibus 
prophetatus, ait : Jn. capitulo libri scriptum est de 
me (Psal. xxxix, 8). Juxta hunc igtur sensum ar- 
bitror nune preceptum, ne plures libri fiant. Quid. 
quid enim dixeris , si ad ewm referatur, qui in 


D principio erat apud Deum, et Deus Verbum (Joan. 


1, 1), unum volumen est : et innumerabiles. libri 
una lex, unum Evangelium nominautur, Quod si 
diversa et discrepautia disputaveris, οἱ curiositate 
nimia huc atque illuc animum adduxeris, etiam in 
uno libro multi sunt libri. Uude dictum est : Ex 
multiloquio non effugies peccatum (Prov. x, 19). Ta- 
libus igitue libris non est finis. Bonum enim omne 
ei veritas certo Jine concluditur; malitia vero 
atque mendacium sine line sunt; et quanto plus 
requiruntur, lanto major eorum series nascitur. 
Super hác re studium atque meditatio labur est 
carnis. » 





1175 


S. GREGORII AGRIGENTINI 1" 


dicium et sterne morlis sententiam inveniant: A χαὶ τῇ μελλούσῃ ζωῇ xavdxpioty εὑρήσουσιν χαὶ τ» 


quam significansac demonstraus, et iis etiam, Qu» 
statim sequoutur, confürmans, subjicit sapiens 
Ecclesiastes : 


ταδίχην ἀπέραντον * ἣν αἰνιττόμενος xal παρεμρεί. 


νων xal παρεμπεδῶν χὰν τοῖς ἀμέδως ἑπομένας 
φησὶν ὁ σοφὸς Ἐχχληῃησιαστής“ 


g xiv. 


Vgns. 13. Finem sermonis. omnes audite : Deum 
Lime, εἰ mandata ejus custodi, hocest enim omnis 
homo ; quia omne (actum adducet Deus in judicium 
pro omnzi errato, sive bonum sit, sive malum (56). 


Scientiam sapientiamque atque gratiam dictis 
bisce ac scriptis comprehensam, qua Écclesiastz 
ἃ Deo bonorum omnium auctore ac largitore su- 
perne data est, tanquam aureo quodam regalique 
sigillo, nomine Dei et timore atque preceptorum 
ejus custodia mirum in modum sub (inem obsigua- 
vit: confirinans inde atque sapieutissime decla- 
rans totam eorum, qua ab ipso dicta «unt, seriem 
a Dei voluntate et gratia per Salomonem enuntiata 
esse: qua de liumani generis salute laborat, ac 
beatum ad terminum eos deducit, qui se ultro ini- 
tiandos exhibeant, οἱ sapientes Ecclesiastae insti- 
tationes ediscant: « Finem enim, inquit, sermo- 
nis, omnes audite : Deum time, et mandata ejus 
custodi, hoc est enim omuis homo ; » tanquam si 
diceret : Hic sermonis totius superioris est terminus 
atque propositum, auditores omnes ad Dei timorem 
revocare, eisque persuadere ut Dei mandata cu- 


Πέρας λόγου τὸ πᾶν ἄχουδ᾽" τὸν Θεὸν occi, 
καὶ τὰς ἐντολὰς αὐτοῦ φύνλασσε, ὅτι τοῦτο τὸ 
ἄνθρωπος. "Ὅτι σύμπαν τὸ ποίημα ἄξει ὁ θεὶς 
εἰς xpicir ἐν παντὶ xapsopapérq, ἐὰν τε ἀγαθὶν 
ἥ, ἐάν τε πονηρόν. 

Τὴν ἄνωθεν δοθεῖσαν τῷ Ἐχκχλησιαστῇ παοὶ τῷ 
πάντων τῶν ἀγαθῶν αἰτίου xai μεγαλοδώρου 8c 
γνῶσιν χαὶ σοφίαν xai χάριν τὴν ἐν τοῖς λελεγμένα: 
xai γεγραμμένοις εὑρισχομένην, οἷόν τινι 15.3 
σφραγῖδι βασιλιχῇ,. τῷ ὀνόματι τοῦ Θεοῦ χαὶ 5 
φόδῳ xai τῇ φυλαπῇ τῶν ἐντολῶν αὐτοῦ παρηλζίξιας 
χατὰ τὸ τέλος ἐσφράγισε * πιστούμενος ἐντεῦθεν αἱ 
παρεμφαίνων ἄγαν σοφῶς, ὡς ἅπαντα τῶν εἰρη; 
νων ὑπ᾽ αὑτοῦ τὸν χατάλογον ἧ τοῦ Θεοῦ βοιλὶ τὶ 
χάρις ἐλάλησε διὰ τοῦ Σολομῶντος, προμηθουμδ' 
τῆς σωτηρίας τοῦ γένους τῶν ἀνθρώπων, χαὶ το 
τὸ μαχάριον τέλος ἐφελχομένη τοὺς εὐγνωμόνως p^ 
θησομένους χαὶ παραδεχομένους τοῦ "Exxhyr17s 
τὰς σοφὰς εἰσηγήσεις. « Πέρας » γὰρ, φησὶ, 5 
λόγον τὸ πᾶν ἄχονε᾽" τὸν Θεὸν φοδοῦ, καὶ τὰς ἱντως 
αὐτοῦ φύλασσε, ὅτι τοῦτο πᾶ; ἄνθρωπος » ἀπὶ Ξ 
παντὸς τοῦ προλεχθέντος λόγου ἀχοτὸς οὗτός im 
xai τέλος πρὸς τὸν τοῦ Θεοῦ φόδον &wvrxilisids 


stodiant, et rectas 292 salutis semitas ineant, (» τοὺς ἀχούοντας, xol πεῖσαι, τὰς ἐντολὰς αὐτο. τ΄ 


quibus rursus ad Deui regredi poterit quicunque 
velit, a quo, cum conditus factusque esset, ipse 
preceptum ejus transgressus voluntarjo lapsu desci- 
vit (57). Nam ob hoc ipsum exstitit atque ad Dei 
imaginem ac similitudinem factus est, ut summam 
illam et przcipuam pulchritudinem perpetuo in- 
tuens, atque ad eamdem pro viribus vitam suam 
plane referens, divinze quoque gloria ejus ac na- 
turz? particeps fleret: minime vero voluntaria de- 
fectione ab eo-semotus, divinzque similitudinis jam 
expers, principalis pulcliritudinis notam perverte- 
rei, 3€ imaginem fucatam ostendens, in zeternam 
perniciem amandaretur : sicut ad illum ipsum uni- 
versi Deum Desvid propheta exclamavit: « Qui 
elongant se a tc, peribunt **. » 


9? psal. xxu , 27. 


(56) At LXX habent, τέλος λόγου... ὅτε σύμπαν 
τὸ ποίημα ὁ Θεὸς ἄξει ἐν χρίσει, ἐν παντὶ παρεωρα- 
μένῳ, ἐὰν ἀγαθὸν, καὶ ἐὰν πονηρόν. Verba eadem 
habes superius, lib. 1, $ ὅ. . 

(57) De extrema ista Ecclesiastz sententia a 
Hieronymo hzc accepimus : « Aiunt , inquit , He- 
brei, cum inter cztera scripta Salomonis, quz 
antiquala sunt, nec iu memoria duraverunt, et hic 
Hber oblitterandus videretur, eo quod vanas Dei 
assereret creaturas, et ietum putarel esse pro 
witilo, et cibum et potum et delicias transeuntes 
peeferret omnibus, ex hoc uno capitulo meruisse 
auctoritatem; ut in divinorum voluminum numero 
poneretur quod totam disputationen suam el omnem 
catalogum bae quasi ἀναχεφαλαιώσει coarctaverit, 


λάττειν, xal τὰς εὐθείας τρίδους ὀδεύειν τῆς 7 
plac, δι᾽ Gv δυνήσεται πᾶς ὁ βουλόμενος sait 
μεῖν πρὸς Θεὸν αὖθις, παρ᾽ οὗ διεπλάσθη χαεὶ rint. 
xa τὴν ἔχπτωσιν αὐθαιρέτως ἐν τῇ παραδέσι 5: 
ἐντολῆς αὐτοῦ πέπονθε. Διὰ γὰρ αὐτὸ τοῦτο xx V 
σιώθη xat γέγονε κατ᾽ εἰχόνα Θεοῦ xai ὁμοίωξιν᾽ δα 
πρὸς τὸ ἀρχέτυπον χάλλος ἀπκοδλέπων ἀεὶ, χϑὶ 75 
αὐτὸ σαφῶς ἐξομοιῶν κατὰ τὸ δυνατὸν τὴν 67 
ζωὴν, γίνηται χοινωνὸς xal τῆς θείας αὐτὸ e 
καὶ φύσεως. ᾿Αλλὰ μὴ διὰ τῆς πρὸς αὐτὸν 3omi7 
σεως ἐθελουσίου μαχρυνόμενος, xal πόῤῥω r** 
νος τῆς θείας ἐμφερείας, παραχαράξει τοῦ ἀρ" 
mou χάλλους τὸν χαραχτῆρα, καὶ τὴν εἰκόνα χ' 
λον ἀποφήνας, εἰς ἀπώλειαν πκαραπεμῳθῆ, τὴν 1 


D νιον. Καθὼς πρὸς αὐτὸν ἐκεῖνον τὸν ἐπὶ πάντων": 


ὁ προφήτης Δαδὶδ ἀναχέχραγεν" « Οἱ paxgov* 
ἑαυτοὺς ἀπὸ σοῦ, ἀπολοῦνται. " 


et dixerit finem sermonum suorum audit ^* 
promptissimum, nec aliquid in se habere ἐν" 
ut seilicet Deum timeamus, el ejus pracepu fc? 
mus. Ad hoc enim natum esse bominem, ut (t 
torem suum íntelligens , veneretur eum me ' 
honore et opere mandatorum. » ἔπ henc p 
sensum et Chrysostomus dixit, Τοῦτο i7» ^" 
θρωπὸς τὸ φοδεῖσθαι τὸν Θεόν. Id est, Hom: " 
eum esse, qui. Deum timeat. (Tom. l, De ien 
Dei nat. hom. ἃ. n. 2.) Et qui Deam timet. 07^ 


inquit Olympiodorus, ἐστὶ σηφὸς πᾶς k.üs τοι 
ἀντὶ τοῦ, ὁ τέλειος xal ἀνελλιπής" nempe: li. ^ 
sapiens omnis homo, id esl. integer aique c1? 


parte per(ectus. (In Auct. Duc. p. 680 B.) 


1177 


IN ECCLESIASTEN. — LIB. X. 


118 


Τῆς γὰρ ζωῆς ἡ στέρησις θάνατος mépuxs, xal A.— Vitze enim privatio mors est, et. salutis amissio 
τῆς σωτηρίας ἡ ἔχπτωσις πρὺς τὴν ἀπώλειαν παρα- 
πέμπει διὰ τῶν τῆς μοχθηρίας χαὶ φαυλότητος ἔρ- 
γων. Ὅπερ αἰνιττόμενος xal παρεμπεδῶν ἐπήγαγεν 
ὁ σοφὸς Ἐχχλησιαστὴς, « Ὅτι σύμπαν τὸ ποίημα 
ἄξει ὁ Θεὸς εἰς χρίσιν ἐν παντὶ παρεωραμένῳ, ἐάν 
τε ἀγαθὸν fj, ἐάν τε πονηρόν. » Εὐαγγελιχὸν xal 
μυστιχὸν καὶ τοῖς πολλοῖς ἀνθρώποις ἀμφιδαλλόμε- 
νον δύγμα προχηρύττων xal προχαταγγέλλων τε xal 
παρεμπεὸόῶν, ταῦτά φησιν. Ὅτι μὲν γὰρ παρεῤῥύη 
«τἣς ζωῆς διὰ τῆς παραδάσεως ὁ ταλαίπωρος ἄνθρω- 
πος, X4. μαχρὰν ἐγεγόνει τοῦ χτίσαντος, xal τῷ θα- 
νάτῳ xat τῇ φθορᾷ διὰ τῆς ἐξαπάτης τοῦ ὄφεως χατ- 
ολίαθησεν, ἀριδηλότατόν ἐστι πᾶσι τοῖς ὁπωσοῦν πε- 
ιπυσμένοις τῶν θείων χαὶ Μωταϊχῶν εἰσηγήσεων. 
,Τοῦτο γὰρ τοῖς γεννάρχαις ἠπείλησεν ἡ θεόχριτος 
ψῆφος, τοῦ ἀπηγορευμένον ξύλου τὴν μετάληψιν xal 
thv ἐδωδὴν ἀποστρέψασα, καὶ παραδεδηκχόσι προ- 
ι χαταγγείλασα θάνατον αὐτίχα xai φθορὰν εὑρεῖν εἰς 
. αταδίχην ἔνδιχον χαὶ χατάχρισιν. 


Οὐ μέντοι γε χαὶ τὴν ἤδη γεγενημένην ἀπαρχὴν 


τῆς Ex νεχρῶν χαθολιχῇς ἀναστάσεως διὰ τῆς ἐν- 
τανθρωπήσεως τοῦ μονογενοῦς xal θεαρχιχωτάτου 
, Λόγου τοῦ σωματωθέντος δι᾿ ἄφατον ἕλεον xaX φιλ- 
, ἀνθρωπίαν ἀνείχαστον, xai τὸ τῆς ἀνθρωπίνης φύ- 
-σξως ὄφλημα xa0' ἐχούσιον χένωσιν ἀποτίσαντος, 
. xat σταυρὸν ἀνατλάντος xal θάνατον xal ταφὴν 
«τριήμερον, καὶ ζωηφόρον ἀνάστασιν ὑποδείξαντος. 
οοὐμολογουμένως δοξάζουσιν * ᾿ἀλλ᾽ ὡς ἀδύνατον ὑπ- 


ἄρχειν τὴν ἅπαξ ἀλλοιωθεῖσαν πρὸς τὰ ἐξ ὧν συν- 


“ετέθη στοιχεῖα φύσιν τῶν ἀνθρώπων συγχριθῆναι τῷ 


- 

es 

"» 
* 
P4 


T! EXT d L1] 


,* 


θείῳ βουλήματι, xal πάλιν ἄφθαρτον ἀναστῆναι 
κατὰ τὴν ἐσχάτην xal τελευταίαν ἡμέραν πρὸς τὴν 
(58) Iu Vulgatis legimus : Et cuncta, quae fiunt, 


adducet Deus. in. judicium pro omni errato, sive 
bonum sive malum illud sit. At Hieronymus: « Pro 


. eo, inquit, quod nos posuimus De omnt abscondito, 


sive bonum sive malum sit, Symmachus et Septua- 
ginta interpretati. sunt. De omni contempto, vel 
certe, De omni ignorato, quod etiam ie otioso verbo 


“δὲ nen voluntate, sed ignoratione prolato, reddituri 


.Simus rationem in die judicii. » At vero illud er- 
vato, si Lucam Brugensem audias, non omnino 
* alienum a verbi significatione , quod Hieronymus 
* usurpavit : « Non. enim, inquit, est error nisi 
. Cirea. occulta aut abscondita. » Mihi tamen | illud 


.t 


^o. cc m I 


| pium passivum ab Q 


-—— - 0077 « 


errato agis eo nomine placet, quod errorem de- 


per facta improba et flagitiosa ad exitium deducit. 
Quod ut significaret comprobaretque, adjecit sa- 
piens Ecclesiastes : « Quia omne factum adducet 
Deus in judicium pro omni errato, sive bonum sit, 
sive malum (58).3H:ec nempe eo spectant, 993 ut 
evangelicam mysticamque doctrinam multos apud 
bomines controversam proponat, denuntiet, cenfir- 
met. Nam vita quidem ob admissam culpam infeli- 
cem hominem excidisse, alque a conditore suo 
longe discesaisse, et serpentis fraude morti ac cor- 


. Tuptioni succubuisse, res erat omnibus iis manife- 


stissima, qui aliquo modo divinas Moysis institu- 
tiones scruiati essent. Hoc enim generis nostri au- 
ctoribus comminata erst divina sententia, quie 


B veiiti ligni gustum esumque interdixit, etsi prz- 


eeptum violassent, morlem illico et corruptionem 
justi. judicii condemoatione subituros prenun- 
tiavit. 


Αἱ non eque sine controversia sentiunt de 68, 
qu: jam initium habuit, universali mortuorum re- 
surrectione, per unigeniti ac summi divinique 
Verbi inhumanationem, qui ob ineffabilem miseri- 
cordiam et incomparabilem charitatem humano 
corpore assumpto, natura humane debitum vo- 
luntaria exinanitione solvit, et crucem pertulit ac 
mortem sepulturamque in triduum, et resurrectio- 
nem vivificam ostendit (59). Quippe lieri non posse 
existimant, ut natura hominum, qua semel in ea, 
unde constitit, elementa conversa sit, divina volun- 
tate coalescat, ac rursum incorrupta sub diem ex- 
tremum resurgat , cum sua cuique merces pro 
penses n. 7: Kat 9; ἂν μεθοδεύῃ tà λόγια τοῦ Ku- 
βίου πρὸς τὰς ἰδίας ἐπιθυμίας, χαὶ λέγῃ, μῆτε 

νάστασιν, μὴτε χρίσιν εἶναι, οὗτος πρωτότοκός ἐστι 
τοῦ Σατανᾶ. Nempe : Et qui eloquia Domini tra- 
duxerit ad desideria sua , dixeritque neque. resurre- 
ctionem neque judicium esse, hic primogenitus est 
Satane. Quo ille nomine, ut est apud lrenxum 
(lb. i1 Adv. her. 4c. 5), Marcionem alias desigrasit. 
(V. Tertull. 1. v, c. 10, Adv. Marc.) Sed hic Noster 
vigentem δία sua errorem notare mihi videtur; 
id enim illa, opinor, declarant : Οὐ μέντοι γε καὶ 
τὴν ἤδη γεγενημένην ἀπαρχὴν τῆς Ex νεχρῶν χαθ- 
olx); ἀναστάσεως: ..... ὁμολογουμένως δοξάζουσιν. 
Enimvero cum deinde Origenes quoque inter alios 


signet labe no» carentem ; ut cum ait Cicero filius : D multa de resurrectione corporum aliena atque ab- 
5 € Tantum enim milii dolorem cruciatumque attu- 


lerunt errata zetatis mez, υἱ non solum animus ἃ 
factis, sed. aures quoque ἃ commemoratione ab- 
lorreant. » (Fumil. l. xvi, ep. 21.) Sic quippe er- 
ralum magis respondel τῷ παρεωραμένῳ" cst 
enim παροράω, conniventibus oculis pratereo, non 
animadverto , videre me dissímulo, vel euam. suspe- 
rium labeo, ut vider licel apud Suidam. ltaque τὸ 
παρεωραμένον recte interpreteris , quod, malitia ne- 
glecium est. Quod si in. Hebrzo est cQioya partici- 
; quod valet occultum [uit, 
id ipsum Abegnezra, ut adnotavit Amauia, exposuit, 
juxia mientionem. cordis, newpe uon. qualia. ap- 
parent facta. extrinsecus, sed qualis intus in animo 
sutit. 

(59) Exstiterat quidem vel in ipsis Ecclesiz ex- 
ordus corum quoque heresis, qui nullam fore cor- 
porum resurrectionem  allirinabiatit; nam banc von 
ub:cure indicat Polvcarpus. in Epistela ad. Philip- 


sona docuisset (Vide Huetium in Origenian. l. n, 
quast. 9), opiniones ejus sub Justiniano potissl- 
mum, quo tempore noster adolescebat, magnis 
partium studiis revixerunt. Ac serius paulo Euty- 
chius ille patriarcha Constauntinopolilanus, quem 
Justinianus iu catholica professione constantissi- 
mum exsulare jusserat, cuin restitutus esset, Ori- 
genis errores de resurrectione, commentario scri- 
to, instauravit. Quam vero cum lioc disputationem 
jabuerit Gregorius Magnus, qui tum diaconus Con- 
stantinopoli apoceisiarum agebat , fusius ipse nar- 
rat (Moral. lib. xiv, c. 29). Huic igitur, et qui cum 
eo sentiebant, perstringere noster voluit, optimo 
Patrum exeiplo, qui semper eas maxime haereses 
refellere atque iusectari conati sum, qua dominari 
viderentur : quemadiuodum libri eorum declarant. 
Quod utiuam nostra etate liherius ubique ac fortius 
fieret, quam lit. 


81 


DISSERTATIO. 


11852 


᾽σιλείαν χληρονομήσωμεν' ἐν αὐτῷ Χριστῷ τῷ Θεῷ A οἱ imperium cum omnipotente Patre, et sancto 


νῶν, ᾧ ἡ δόξα xal τὸ χράτος σὺν τῷ παντοχράτορι 
ττρὶ xai τῷ παναγίῳ xal ἀγαθῷ xai ζωοποιῷ 
νεύματι, νῦν xal ἀεὶ xal εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν 
᾿ὥνων. ᾿Αμήν. 

᾿ Τέλος τοῦ 'ExxAnciuc tov, 


bonoque ac vitze auctore Spiritu, nuuc et semper et 
in secula szculorum. Amen. 


Finis  Ecclesiasta, 





336 APPENDIX. 


, Reliquum est, ut illud prestem, quod in annotationibus ad Leontii commentarium re- 
.epi, me scilicet curaturum, ut ad calcem Operis Dissertatio Joannis Lancee de etate Gre- 
.orii nostri ederetur. Ecce vero illam, qualis inter Opuscula auctorum Siculorum, t. IV, 


ag. 5, edita est Panormi anno 1760. 


t 


DE ETATE B. GREGORII AGRIGENTINORUM EPISCOPI 


Wo. 


.Ψ. 


DISSERTATIO 


JOANNIS LANCEJE£ PANORMITANI. 


z J.Octavius Cajetsnus, egregiz vel singularis potius B oratione aemulari, vel certe de sanctis illis. magnis- 


doctrine vir, quique Siculo nomini maximo fuit 
"incremento, vitas concinnans sanctitatis fama il- 
jlustrium Siculorum, publicis litteris commisit 
Leontii monachi Commentarium , Grace quidem 
-seripturo, sed Latine tantum representatum, inter- 
.prete Francisco Rajato, de rebus a sanctissimo 
.Agrigentinorum episcopo Gregorio gestis, qui tot 
.Sz*cula jn Messanensi Basilianorum monachorum 
, bibliotheca  delituerat. Quippe vero scholiis illu- 
, Strandum sibi imposuit, quidquid hoc munere di- 
; gnum exhiberetur in iis vel ab. sese, vel ab aliis, 
.quorum promeret opus, conscriptis, hanc ipsam 
, havavit spartam in Leontii historia edenda. Ergo 
, übi disquirendum sibi sumit de slate, qua vixit 
; Gregorius, in eam ivit sententiam, quam cunctis 
, viris equisque, ut dicitur, propugnat , conjicien- 
, dum illum in Jastiniani I Aug. tempora, erroris- 
, que ;neusat cum — Menologii , Basilio 1 Ang. ju- 
, bente perscripti, tum epitomes vitze auctorem, cu- 
, jus Grecum exemplar ex ms. codice Veneto de- 
, promptum sibi miserat V. Cl. Constantinus frater 
sbbas Benedictinus, eamque Latinitate donatam , 
$uisque auctam — animadversionibus supplevit 
l.eontianze historiz, quia diserte ab iis ad imp. Cis. 
Justiniani |I annos referatur. Sententiz suz fun- 
damentum in eo positum, quod Leontius, postquam 
enarrasset oecumenicze synodo Constantinopolitanae 
interfuisse Gregorium, personam gerentem episco- 
pi Sardica: Constantize Cypri, hereticosque plane 
profligasse, hac tradit: Quar sane cum multi acce- 
yusent, undenam vir iste ? Dicebant : Angelum enim 


que Patribus quempiam plane videtur. At preter ce- 
leros incredibile cepit ex homine gaudium piissi- 
mus imperalor noster Justinianus , senatusque uni- 
versus. Eum igitur amplexati Patres omnes, qui ad 
eam syRodum convenerant, eique, ut. jam diximus, 
gratulati, ad suas ipsorum sedes quisque rediere. 
Ergo sic statuit Cajetanus: Si, quo anno habita 
Constantinopoli synoJus cecumenica, rerum potie- 
batur Justinianus Aug., nz Gregorii zetas ad Justi- 
nianum I revocanda, cujus imperii anno 26, Christi 
Dionysiano 553, coacta Constantinopoli ccume- 
nica v synodus, nam ad vi quod attinet, quz Cen- 
stantinopolitana 11, congregata anno Christi 681 
Constantino Pogonato imperante. Cum vero 


C Leontius ztate zqualis fuerit Gregorió,ut ex ipsomet 


commentario hauritur, nullo modo dubitandum, 
quin nec vera tradiderit Baronius, qui in notis ad 
Romanum Martyrologium annis Mauritii Aug. et 
Gregorii 1, P. M., vindicat Gregorium episcopum, 
neque ipsum adeo Menologium Basilianum, neque 
tandem Epitomastes Grecus, qui ad Justiniani I 
Rhinotmeti tempora protrahunt. Hc Cajetoni 
sententize summa, quz, ut specie veri non destitu- 
ta, ita reapse (quod tanti viri pace dixerim) a ve- 
ritaté sane quam ablorrens, quod non uno e 
capite planum me facturum confido. Itaque rele- 
gam Leontianam historiam, tum, qua evertend:ze 
Cajetana opinioni occurrunt, proponam, postremo 
dicam que sentio de Gregorii «tate, eaque argu- 
mentorum pondere lirmavero. 

M. Age jam Leontius patrios lares deseruisse. 








{183 DE ἜΤΑΤΕ S. GREGORII AGRIGENTINI hs 
Gregorium lierosolyma cogitantem scribit pridie A nus, Ephrzmus Antiochenus , Petrus lerosoly. 


Kal. Jul., cum annum ageret 18, navique iniposi- 
tum Carthsginem appulisse post tres dies, ibique 
hospitio a nauclero ipso exceptum, qui eo duxerat, 
tandiu consedisse, quoad Marcus monachus Roma 
advenerit cum Serapione, et Leontio, qui (sic mo- 
neote Deo) Hierosolyma deduceret: transactos a 
Carthaginis decessu ad Hierosolymorum adventum 
menses 6, ubi a Macario ejus urbis episcopo 997 
Pentecoste , qua proxime obvenit , diaconus fue- 
rit initiatus: subinde vero abisse in Olivetum mon- 
tem, ubi annum integrum diversatus : inde in ere- 
mum secessisse, in qua annos iv delituit : bincHiero- 
solyma reversum, Macario adhuc pontiflce, mora- 
tumque annum unum, inde Antiochiam Syrizl 


tanus episcopi. Jubente eo (boc est Justini, 
Liberatus eap. 25 Breviarii) dictata est ix (ni 
nem, ei illa Capitula anathematis damnatio , na 
subscribentes una. cum — Mena archiepiscop cxi 


Constantinopolim reperti, deinde directa oi Vi, 


Romano episcopo, Zoilo Alezandrino , Exptex, 
Antiocheno, εἰ Petro Jerosolymitano , quiu αἱ 
accipientibus Origenes damnatus est. mor, a 
vivus olim fuerat ante damnatus. Baronius κἀκ 
consignat ad annum 546, sed Pagio assenüor, & 
biennio anticipat (ad ann. $44). Qui igitur νυ 
nus Jerosolymorum nobis episcopum οἰ τά b. 
carium an. 542, cum adhuc anno 5H epis 
tum gereret Petrus ? qui Gregorius 3 Macario 


metropolim demigrasse 1v 1d. Aprilis, ibique an- B dum episcopo diaconus constitutus anno 555! V: 


num egisse; hinc Constantinopolim, interfuisseque 
synodo cecumenice, eaque dimissa Romam pro- 
fectum, quo pervenit x1. Kal. Quimtileis, moxque 
episcopum Agrigentinz Ecclesie renuntiatum. Ex 
hac Leontii narratione hune statuit Chronologi- 
smum Cajetanus : 

542. xvin agens. annum ab. angelo monitus pridie 
Kal. Julii fugam, εἰ peregrinationem Jerosolymi- 
lanam capessit. . 

545. Post menses fere v1, Jerosolymam pervenit, 
sacraque loca veneratur, ubi sanctis Pentecostes 
diebus a Macario episcopo Jerosolymitano diaconus 
ordinatur. 

$44. Paulo post montis Oliveti monasteria obit, 
eique in iis annum diversaiur. 

D49. Ex Oliveto in eremum interiorem secedit, 
et annos iv apud senem quemdam commora- 
tur. 

550. Jerosolyma redit ad Macarium episcopum : 
hic unum. annum agit : mox Antiochiam proficis- 
citur 1v Idus. Aprilis. 

552. Ubi annum Antiochie exegit, Constantinopo- 
lim adit. 

555. Ibi synodo interfuit , qum habita est. anno 
Christi 555, a synodo slatim. Bomam pervenit. xi 
Kal. Julii, sanctorum apostolorum sepulcra venera- 
lurus. 

555. Hic a Romano pontifice ordinatur epi- 


scopus Agrigenti, quod a Pelagio facium opor- p 


tuit. 
Nunc omnia ad examen vocemus. 

MI. Porro Cajetanus ad Macarii quod attinet 
pontificatum, ait initum illum, Baronio auctore, 
anno 944 (emenda 546), ex aliorum vero senten- 
tja anno superiore; sed qui tamen repetendus ab 
anno saltiin 542, quando anno 545, quo Jerosoly- 
12 ingressus Gregorius , jam Ecclesim prewerat 
Macarius, Leontio teste. Hic primo mihi res erit 

cum Cajetano, qui Macarium Jerosolymorum epi- 
gs copuu ratus anno 542, quod minime ferendum. 
genimvero Justinianus 1 auno 544, edictum edidit 

τ wrsus tria Capitula, cui ascriptores fuere 

UConstantinopolitanus, Zoilus Alexandri- 


Petrus, qui Justiniani edicto  astipulatus, 5s. 
lymitanus pontifex audiit anno 525, quo lac 
successit. Nullus igitur ante Petrum Macri: 
disconis ascripserit Gregorium. Itaque che - 
rem Macarii episcopatus obsistentem sibi ss 
Cajetanus, qui Gregorium ad Justiniani tems. 
elevat. 

IV. Quid vero quod Pascha, quod Hierew" 
confecit Gregorius, convenit in 6 Aprilis, qu.» 
quidem tradit Leontius, illinc Mareum Gun 
ducem discessisse xvit. Kal. Maii altro « ^ 
Dominica die? Nova Dominica apud 6m 
perinde erat, atque Latinorum Dominica a5 
depositis ; ita vero dicta, sive quod universi bebo 
mas, quae Pascha consequebator, bans 
ab iis vocaretur, eoque nova singula ejusct b 
madis dies, sive quod ecclesiasticus annos 1 ἢ 
schate iniret, quod ipse innuit Leontius, aa 
dicturus, postridie Paschatis episcoporum «e 
sum Ron habenduim, in quo crimen, cujó e 
gorius insimulatus, judicaretur, secundum use 
diem designat : Affirmant illi. (inquiens) au 
de hominum adventu : erat. aulem Paroscett, δ 
advenerant. Igitur pontificem εἰς alloquuniur (P9 
Jubesis episcopos coire omnes, ac si Dei v" 
tulerit, die secundo decernito ; et mox nonum i^ 
rat diem, qui certe ἃ Paschate : Ut. aut ^ 
ad[uit dies, mandal pontifex rem divinam I^ 
Gregorius. Neque aliter Galli οἱ Belgie annup 
ordiebantur, quod tandem ab his ΩΝ 
1577, ab illis anno 1504. (Pag. in Per. Gre!" 
num. 15). Jam si secundus ab nova Domini ^ 
incurrit in 15 Aprilis, ergo Pascha in 6 4^ l 
An isthuc exprimemus a Cajetani Chrono. 
au. 543 agitabstur 20 cyeli solaris, 1? a 
proinde littera Domiuicalis D, terminus Pat ἥ 
Aprilis, Pascha 12 ejusdem, nam ἜΝ 
riam 7 exiit, eoque Pascha diffundenlo" “ς 
ram Dominicam, ne cum Judsis cues 
5 Aprilis, siquidem mos iste apud Hiero 
nam Ecclesiam non obtinuerit. Quame ec 
nica nova cum inciderit vel in 19 vcl i . 
lit, Marco abeundum Jlierosolymis !!/5* 





brc? Ww 


[185 


DISSERTATIO. 


1186 


vel 14 die, si Cajetani Cbronologismo inhzreamus, A concedamus interim, quod postulat Cajetanus, 


non 15 Aprilis, ut Leontius manifeste testatus. Ad 
bac 15 Aprilis, qua Marcus abbas Hierosolymis 
digressus, 996 concurrit cum feria 3; sed anno 
5435, cum feria 4. Peoniam manum exspecto, qua 
Jeploratissima Cajetanz sententig vulnera przsen- 
tibus succis demulceat. Sed czetera exsequamur. 
V. €)uo aupo Antiochiam abiit Gregorius, Eccle- 
siam  moderabatur Eustathius. 6 — Hierosolymis 
(inquit Leontius)egressus 1v Idus Aprilis, Antiochiam 
proficiscilur, quo cum venisset, domicilio excepto a 
sancto Eustathio ejus urbis archiepiscopo... Ab anno 
Justini Aug. uliimo, hoc est Christi Dionysiano 
526, quo Euphrasius Antiochenus episcopus lapi- 
dibus obrutus in memorabili ejus urbis terrzmotu 
interiit (Theoph. δὰ ἢ. a.), ad 546, Antiochepz 
Ecclesie impositus Ephramus, eique successit 
Domnus ll,qui e vivis excessit anno 589. Ecquis igitur 
gentium Eustathius iste, qui Cajetano auctore in 
Antiocbena cathedra sederit apno 552? Vidit no- 
dum Cajetanus, neque alio extricat modo, nisi 
! dubitans, an inter Ephrem, et Domnum admini 
' stravit eam sedem Eustathius ? an. Leontius memoria 
lapsus ? At enim si pro Cajetani volo starent cxtera, 
Aubitationi cederem : cum vero in tota Leontii histo- 
. ria nibil omnino sit,quod Cajetani opinionem non su - 
? gillet, piaculum sit inter Ephrzemum et Domnum ac- 
: ceusere Eustathium Antiochenz Ecclesi pontificem. 
Vl. Ad hzc Leontius s$cribit : Jmpiam igitur ha- 
| sesim Gregorio aperit. (Constantinopolitanus archi- 
r episcopus) qua ium ezsliterat Sergio, Cyro, et Paulo 
, perniciosissimis auctoribus. ]ta multas beatus. vir 
. edidit cum ad docendum, (um. ad laudantium com- 
; positas orationcs, μὲ vel ad piissimi imperatoris 
y Φιοδίτὶ aures ipsius fama pervaserii. Inde post multos 
. dies adsunt episcopi Alexandrinus, Antiochenus, 
; Orientales omnes. Romanus vero quippe gravi morbo 
; deieutus. libellum miuil propria manu conscriptum 
. de sententia. orlhodoxorum  antistitum ipsius locum 
, servaniium, Non hic litem intendam Cajetano, quod 
r aperte dicatur habita synodus proscribendz Mono- 
thelitarum heresi, atque adeo nigro theta signan- 
, dis Sergio, Cyro, Paulo hizreticz factionis antesi- 
, gnanis. Quidquid hoc est, quod certe magnum, cau- 
. Samque jugulat Cajetani, suspectum ille habet ; 
, €t tamen non video quam vere. Paria narrat Si- 
y; meou Metsphrastes, quem tamen non dubitat sibi 
concinentem laudare : paria vitae Epitomastes. Sed 


Σίλόε- 
στρος. 


Κελε- 
στῖνος. 


xai Ἰού- 


Δάμασος. 
λιος. 


Κύριλ- 
Mc. 


: 9077, [Β των xal Βιχέντιος. 


! [| gna. 





modo intelligat, quam mulla sint, que sibi repu- 
gnant. Ergo illud a Cajetano peto, quid sibi hzc 
velint : Romanus (Pontifex) quippe gravi morbo de- 
lentus libellum mittit propria manu conscriptum de 
senteutia orthodoxorum antistitum ipsius locum ser- 
vantium ? Quid el quae mox succeduut : Sed epi- 
scopi in concilium a pontifice missi Gregorii adveniui 
anieverientes pontificem ipsum docuerunt Gregorii vir- 
(ute, ac sapientia, hereticorum audaciam, peiulan- 
liamque repressam? Cum Constantinopoli cecume- 
nica v synodus coivit, Vigilius papa ibidem degebat, 
Chalcedone a Justiniano excitus, anno 559, quo 
aufugerat superiori anno imperatoris iras declina- 
turus, quas in se concitarat tribus Capitulis appro- 
B batis, que anno 547 principis genio indulgens 
Constantinopoli, quo vocatus, damnarat. Sed et 
concilio neque adesse ipse voluit, neque legatos 
mitlere : semel enim iterumque a synodi legatis 
invitatus, ut ipse cum episcopis reliquis conveniret, 
modo hoc, modo illud causatus, adduci nunquam 
potuit, ut se prasente eoncilium haberetur. lile 
vero (oratorum syuodi verba sunt, collatione 3 ex- 
posita) respondit non posse una nobiscum convenire, 
eo quod plurimi hic quidem sunt Orientales episcopi, 
pauci vero cum eo : facere auiem. per. semeiipsum 
senteniiam, et offerre piissimo domino. Quod plane 
exsecutus : misit enim Justiniano Aug. libellum, 
quem constitutum dixit, in quo quid de tribus sen- 
tret Capitulis aperuit, eumque Grzce versui a 
Constantino sacri palatii quaestore lectum voluit in 
synodo imperator, ut in collation-. 7 traditur. Cum 
igitur Constantinopoli versaretur Vigilius, animo- 
que instituerit , nullam injicere auctoritatem con- 
cilio, quod sui, hoc est, ecclesiastici senatus prin- 
cipis presentia careret, non erat, cur viros deligeret, 
qui suas partes legatorum munere fungereutur, 
unde legitimam syuodum necessario diceret. Εἰ 
quidem ex ipsis concilii Actis elicimus, nullum 
fuisse Romani episcopi legatum, quod. ecclesiasti- 
carum rerum indagatores fatentur omnes, docetque 
(ne sine veteri testimonio res transigatur) indicu- 
lus ille in regia Parisiorum bibliotheca ms., lauda- 
tusque à V. Cl. Stephano Baluzio in supplem. ad 


D lib. v De conc. sac. εἰ imp., cap. 21, in cujus fine 


Rowani pontifices, sub quibus acte cumenica 
synodi, percensentur, tum eorum nomina, qui ipso- 
rum personam in lis sustinuerint. En illum : 


Λέων. | Βιγίλλιος. | ᾿Αγάθων. | ᾿Αδριανός. 


Γεώργιος. 


Πέτρος 
Θεόδω- 


καὶ Πέτρυς. 


fes 
Γεώργιος 
χαὶ 'Iuáv- 

γῆς. 


[189 Ó 


DISSERTATIO. 


119) 


"JHustr. pag. 784, legas Philadelphiensi episcopo A liquum, ut omni plane asseveratione affirmemus 


'Sardicensis Lydiz, Heracleensi Ponti Claudiopoli- 
tani Honoriadis, Attaliensi Pergensis Pamphiyliz II 
"metropolitarun jura dignitatemque arrogata, qui 
prius ipsorum fuerant ἐπαρχιῶται" itemque Thes- 
»S$alonicensi exarcho Ancyrani Galatize metropolit:e 
jura attributa, Nuncscirepervelim a Cajetano, ecquis 
i unquam tradiderit, Justiniano I imperante Cyprum 
insulam Barbaros incessisse, abactis inde Chri- 
stianis, ita ut Constantiz jura cesserint in Daciz 
 Mediterranez metropolitam ? Si historias evolvamus 
, Omnes, nuuquam flet, ut nobis illud occurrat, qvin 
Jexpresse scriptum a Constantino Aug. Porphyro- 
-genneta lib. 1 Them. ubi de Cypro : Τοῦ χρόνον δὲ 
, παραδραμόντος, xal τῶν Ῥωμαϊχῶν ὅπλων χαχω- 


concilium, in quo presens adfuit Gregorius, nulla 
ratione Constantinopolitanum illud intelligendum, 
quod actum ex Justiniani 1 auctoritate ? quid? ea 
in synodo nulla dividiz de religionis negotio, nulli 
hzretici, quorum impetus nefarii contunderentur, 
Debs tantum Edessem, Theodori Mopsuestiz, et 
Theodoi:eti Cyri. episcoporum orthodoxia disputa- 
tum : ad hiec de Origene, Didvmo, Evagrio actum, 
qui uno omnium Patrum conflatu. damnati. Unum 
pre omnibua testem audiamus Gregorium P. M. 
cognomento Magnum (prztereo ipsius synodi acta, 
unde et illud liquea!) hec 391 ad Constantinum 
Mediolanensem episcopur scribentem lib. ii, epist. 
91: Quod autem scripsistis, quod epistolam meam 


θέντων ἐξ ἀμελείας, ἐκράτησαν αὐτῆς ol δαῤῥακη- B regine Theodolindee transmittere minime voluistis 


, m ἀπὸ τῆς βασιλείας 'HoaxAslou, xai πρῶτος 
ἀν αὐτῇ περάσας ᾿Αδονδάχαρος (οὗ καὶ τῇ; θυ- 
νμἵατρὸς ἐν αὑτῇ τάφος φαίνεται), ταύτης ἐχράτησεν. 
"Temporis progressu Romanorum armis ea negligen- 

| Jia, atiritis, occuparunt eam (Cyprum) Sarraceni, IHe- 

| "'raclio regnante, Enimvero primus eam incessens 
'"Abubacharus ( cujus et filie ibi sepulcrum ostendi- 
"tur), 40 submisit imperio. Abubachar, Arabum Amer- 

"mummes Il, imperium ingressus anno 53! (He- 

"Craclii 21) quo Mubammath impuram animam 

* evomuit 16 Junii ; obtinuitque annos 2 menses 6 

"(Tbeoph. in Chronogr.). Non. igitur ante snnum 

"821 ulla in Cyprum facta Barbarorum impressio, 

" unde Christianorum everterint. Ecclesiam. 


"  NIII. Sed adhuc superest quod evincat, synodum, 
nua de scribit Leontius, nullo modo habendam, 
" quz congregata Justiniani ] regro. Sic igitur 
'* Leontius : Jia in eam, qua diu exorta fuerat, hare- 
" sim fraudulentam cepta. disputatio, multaque ab 
Ἢ orthodoxis eo die in hereticos probata. Ceterum 
" (Gregorius, quasi omnium vilissimus nihil ad hac 
?'vespondebat. Inde Catholici cum sedissent, heretici 
"eontra. (aderat. autem. ingens multitudo) superbire, 
" animos attollere, et quasi alis subcehi. Ibi tum san- 
cli Spiritus gratia ülustrante Gregorius cepit quie- 
" tjus agere contra malesane mentis episcopos, dogma- 
^ lica primum wsus oratione de sancta, incorrupta, et 
* inseparabili Trinitate, partim iis ad singula respon- 


- 


τὸ 


— : 
τ . 


' wonstrarent,. ÀÁc. tanium. ipsi sapientie , tantum 
intelligentia datum. est, ut nemo quidem omnium ez 
ea turba respondere satis posset ad ea verba, que de 
sacris Liueris decerpta proferebut. Sic autem hereti- 
corum oppilavit ora, ut. Patres omnes plane obstu- 
pescerent, talem. homini α sancti Spiritus illustra- 
tione collatam gratiam. Itaque non pauci ez iis. qui 
principes inter. hereticos videbantur, jam tum, cum 
eos Gregorius per titulos, libellosque coercuit, ad or- 
thodoxam | Catholice Ecclesie fidem con(ugere. Ex 
eo porro die ne mutire quidem adversus Catholicos 
 susi suut. impii, inanesque ac. fraudulentas. voces 
jactare, qua Lentaverant, aspera. [odaque evenisse 
animadvertentes. Deus iminortalis! quid adhuc re- 


- o ww τὸ TT 


— — — - 


dendo, partim  postulando wt ea, que dicerent, de- ἢ 


pro eo quod quinta synodus in ea nominabatur, si 
eam exinde scandalizari posse credidistis, recte [α- 
cium est, ut minime transmilleretis. Unde nunc ista 
[acimus, μὶ vobis placuil, ut qualuor synodos tan- 
tummodo laudaremus : de. illa auiem synodo, que 
postmodum Constantinopoli facia est, que a muliis 
quinta nominatur, scire tos volo, quia nihil contia 
sanclissimus synodos constituerit, vel senserit, quip- 
pe quia in ea de personis tantummodo, non autem 
de fide aliquid ju«sum est; et de his personis, de 
quibus in Chalcedonensi synodo nihil continetur ; sed 
post expressas synodos , seu Canones facta contentio, 
et exirema aciio de personis ventilata est. Si tantum 
igilur in v synodo ccumenica actum, utrum pro- 
scribendi necne forent lbas epistolae ad Marim Per- 
sam auctor, tum Theodorus, cujus exsiabant dispu- 
tationes adversus Eunomium et Apollinarem, 
Nestorianismo laborantes, postremo Theodoretus, 
qui 14 capitibus Ephbesinz fidei a Cyrillo Alexan- 
drino episcopo conscriptis stigmata inussit, si Ori- 
genes, Didymus, Evagrius, dissentiente nemine, 
anathematismis perculsi, quorsum illud, Gregorium 
spumantes audaciam bareticos compressisse, iis- 
que tandem pudorem imposuisse, si quidem synodo v 
ccumenice interfuerit? nulla illie cum hzretícis 
gesia res, sed de h:zreticis Origene, Didymo, Eva- 
grio, sed de tribus episcopis, quorum ut impia do- 
cirina, ita memoria incertum, damnandaue, an 
observanda, quandoquidem pie, inque erclesiastica 
consociatione decesserant. Unum hoc in certamen 
veniebat; nam nulli dubium e Patribus in conci. 
lium cooptatis, quin quz 1085 in epistola, Theo- 
dorus, atque Theodoretus in hypomnematis suis 
adversus Eunomium, Apollirarem, Cyrillum effu- 
tierint, putidam heresim olerent. Fateor quidem 
non sine consilio, boc est vaferrimo, scelesteque, 
Camarinam illam ab Acephalis motam; eo enim 
spectabant, ut devotis eorum episcoporum manibus 
Chalcedonensis synodi auctoritas elevaretur, eoque 
tutius teterrimas blasphemias evomerent : sed euim 
in concilio nulli in mentem venit vel in controver- 
siam vocare Chalcedonensium Patrum doctrinam, 
vel lbz, Theodori et Theodoreti errores vindicare: 


1191 


DE ἜΤΑΤΕ S. GREGORII AGRIGENTINI 


113 


persuasissimum emnibes, in orcum detrudenda À annos natus 65, cum Theodora orbus) novos hrme- 


eorum dogmata, qua vulgo ipsorum elibris hau- 
riebantur. Quare vel novam fingat Cajetanus cecu- 
menicam synoduin sub Justiniano 1 coactam, cui et 
Romani episcopi legati interfuerint, qui ejus libel- 
jum detulerint, in quo animi sui sensa circa res, 
quz in quzstionera veniebant, depromeret, simul- 
que 1nissi ab ipso Romam agente episcopi , qui 
Orientalibus aggregarentur, quique reduces ipsum 
docuerint quanta gesserit Gregorius ; tum Gregorius 
adeo ascitus Sardice Constanti; episcopi partes 
obiens, quique tam multa et illustria in hereticos 
disputarit, ut eorum tandem: pervicerit furorem; 
vel demum fateatur, in 3lia amandandum tempora 
Gregorium, atque ipse censuerit, neque fleri posse, 


naos celebrasse? 

XI. Tandem illud expendatur, Gregorium post- 
quam Paschalibus feriis ἃ culpa, cujus summum 
per scelus accusatus, purus judicatus est Rem», 
ubi annos 2, menses 5, carceribus 3 pontifice, cui 
delatum crimen, mancipatus egit, Constantino» 
lim petiisse, ibique Pascha celebrasse, 94 deine 
ab imp. Justiniano dimissum Romam reverti:c 
xim Kal. Augusti, indeque in Siciliain navigas«4 
stique ad Acragantem fluvium pervenisse iv 1dus 
Septembris; post hzc fluvium ingressum ben 
diei tertia ad Agrigentinorum emporium, quo iter 
erat prelterpropter sesquidiel, appulisse Sabbito 
die, hoc est i. Idus Septembris, postridie quam . 


ut inter synodi v cecumenice consessores fuerit B ad Acragantem amnem navis advenerat : non enin 


annumeratus. 


IX. Neque hzc tantum sunt, quise Cajetani opi- 
nionem difflent ; et alia accedunt, quze mantíssa 
loco addam. Inter episcopos, qui a Constantinopo- 
litano patriarcha delegati, Gregorii causam cogbi- 
turi cum Romano pontifice, Corintbius recensetur. 
Archiepiscopus item (hoc est Constantinopolitanus, 
inquit Leontius) accersitos Cysici εἰ Corinthi epi- 
scopos Romam inde mittit. Sed quem pretereat sub 
Justiniano l, annosque aliquot post Corintbi episco: 
pum Hellados, εἰ Achai:e exarchum Romanz pa- 
triarchie, quemadmodum et Thessalonicz, et Ju- 
stinianz 1 exarchi, subditum, eoque nomine Romani 


pontificia in sua exarchia vicarium gessisse, qua C 


dignitate macti adeo cum "Thessalonicensis, tum 
Justinianensis Dardanie episcopi ? (V. Baluz. in 
Supplem. ad lib. v de Concord. sac. et imp., cap. 
99, n. 11.) Qui igitur factum, ut Constantinopoli- 
tanus patriarcha rerum domino Justiniano I Corin- 
thi episcopum, in quem nullum sibi jus attributum, 
in urbem arcesseret, juberetqae, ut legati sui 
munere ornatus Romam appeteret, Gregorii judex 
futurus? 


X. Ad hzc falso crimine solutus Roma Gregorius 
Constantinopolim abit, ibique et ab imp. Cesare 
Justiniano, et ab Augusta liberalissimis donis cu- 
mulatur. Neque vero (inquit Leontius) piissima Au- 


unus idemque dies sppulsus Acragantis et em-. 
porii; secus enim characterem Sabbato indieasset 
Leontius ad iv ldus Septembris, cum in amaen 
pervenit; neque erst, cur tum designaret, a 
emporii littus attigit, perinde ac eo die, «. - 
Sabbatum, dignum quidpiam, quod litteris pros 
relur, gesserit. En Leontii verba prout Lau 
versa : Romá igitur pro[ecti, atque in Siciliam apj:n 
Agrigentum veniunt iw. 1dus Septembris ; εἰς v 
volente Deo, qui semper et servarat, et. adjuvet, 
fluvium ineunt in. suburbium, quod emporium dic 
(ur, ad tertiam diei horam: erat porra  Sabbatun, 
cum illuc appulere. Jam vero abanno 554, qu 
ccumenicam v synodum secutus, ad 563, ultim.» 
Justiniani 1 Aug., τι Septembris dies in Sabbaroa 
incurrit annis 555 et 560; anno enim 555 a Rl 
Januariis iniit cycli solaris annus 4, ideoque liue 
Duminicalis D ; anno 560, cycli solaris annus 9, !i- 
tera Dominicalis D C ; eoque disces characteres t. 
diei Septembris fuisse feriam 7. Αἱ annus S555 ad rer 
non est, tum quod Gregorium boc snno episcope- 
inauguratum putat Cajelauus, tum quod a Grego- 
Romauis vinculis ad reditum Ecclesie. suae am : 
intercesserint, sinulque certum iilud, auJji: 
Gregorium Agrigentinorum episcopum post aa- 
menicam synodum Constantinopolitanaus, boc e». 
paulo post annum 555, pro Cajetani sentenua 1 
quo ad 555 biennium tantum numeres. Sed se- 


gusta viro quidpiam cessit, sed vero. multis Grego- Ὦ aunus 560 causz nosue conducit. Vigilius pax 


rium donavit muneribus, auro argentoque, quod ad 
Ecclesi vasa conficienda | esset satis. Ecqua vero 
hzc Augusta Justiniani 1 uxor? Unicam historia 
Justiniani 1 conjugem tradit Theodoram, quz ta- 
men mortalitatem explevit anno Christi 548, Justi- 
nianei imperii 22, mense Junio, indictione 11, ut ἃ 
Theophane proditum in Chronogr., et ante ipsum 
a Procopio, quo superstite excessit Theodora, lib. 
1v Belli Goth. Vidit. scopulum Cajetanus, neque 
evadendo par fuit. Etenim profitetur, incomper- 
tum sibi, quzenam tuin temporis regnarit Áugusta, 
cum Constantinopoli hospitem slatuit. Gre;orium 
episcopum. Eccui. tandem fuerit compertum, cum 
omnes omnino sileant historie ? cum neque vero 
simile fiat, Justinianum senecta aetate (erat enim 


— 


obiit iv ldus Januarias anni P. C. Basilii 17, ncmp 
Christi Dionysiani 568, teste omnium certissu:« 
Victore Tunnunensi episcopo, qui Vigilio atu 
compar, adfuiique Constantinopolitanze &yuodo u, 
Vigilioque regia in urbe consuevit. ᾿λνύπατα, «τὸ 
anni nullo consule designati secundum Basiliu:. 
cepere ab anno 542 desieruntque auno 566, qu 
primusJusüni ll Aug., ut. ex Fastis consula:ibas, 
potissimum vero Heraclianis constat. Porro Vigil. 
emoriuglean annum  composendum cum Cbrisu 
Dionysiano 558, adeo solemne traditum in autiquis 
Romanorum pontificum Catalogis, ut Joanme» Cec- 
canensis, qui cxlera Chronotaxim pontificiam sus- 
que deque .scripsit, in alia abire haud potuecu. 
Quare videant, quam suaviter sibi impani paliap- 





1193 


DISSERTATIO. 


1191 


tur, qui iis ascribunt, e vivis ercptum Vigilium A 309 effluxere, cum Christi Bionysianis, ut iude 


auno 554 dictitantibus. Jam Vigilio successit Pela- 
gius Idibus Aprilis ejusdem anni 558, qui exstin- 
ctus, uti ostendit Pagius, anno 560 vel 561, quemad- 
modum alii sentiunt, iv Nonas Martias. Si Grego- 
rius igitut Rome occlusus carceribus annos 2 
menses ὃ exegit;si cognita Gregorii causa postri- 
die Paschatis, certe Ecclesiam ille suam revisere 
nequiit anno 560, nisi Romam, quo a Tiberio Ro- 
mani pontificis in Sicilia exarcho (ita appellat Le- 
ontius, qui forte Ttomanz Ecclesise defensor, de 


quo alibi dicam) amandatus, subieril 3nno 556, ' 


mense Novembri ; ab co enin ad Idus Aprilis 559, 
cum Christianum Pascha celebratum (quod disci- 
mus ex cyclo solis 8, lunz 9, littera Dominicali E, 
termino Paschali, 6 Aprilis) recte colliges annos 
9, menses 5, ut reversuà tandem Agrigentum enno 
insequenti fuerit rezia ex Urbe, ubi Pascha per- 
egit, Atqui. vero anno 556 et. pontificatum obibat 
Vigilius, et Constantinopoli degebat, ut proinde 
uregorium Romz in cárceres condere liaud quive- 
rit, neque accipere, quae Tiberius exarchus scri- 
pserat, litteras, quando ez tradit: pontifici, qui 
Rome versabatur. Quare cum anno 556 Romanum 
ponbificem gereret Vigilius, cum anno 559 Pelagius 
Romaus Ecclesi* clavum temperaret, cumque 
insuper, qui Gregorium absolvit, idem annos 9, 
menses 5 vinculis et custodia coercuerit, quod 
apertissime testatur Leontius, consequens est, in 
annum 560 conferri non posse Gregorii ad Eccle- 
siam suam reditum. Cum vero in reliquis Justlnia- 
ni ! annis nunquam íncidat 11 Septembris Jies in 
feriam 7, anno enim 561 convenit 1n feriam 1, 
anno 569 in feriam .9, anno 5635 in feriam 5, anno 
564 in feriam 5, anno 505 in feriam 6, doceat tan- 
dem Caietanus, ccqua ineunda vi», qua Gregorium 
Ayrigentinorum episcopum ín Justiniani Magni 
tempora conferamus, cum tam multa, eaque pon- 
derig gravissimi comperta nobis sint, quz inde 
abjieiant ? 

XII. Nunc quonian non stabili nititur fundamen- 
to Cajetani opinio de Gregorii , cui imputat, zetate, 
commodum venit, ut. quid hac de re sentiam, ali- 
quando tandem proposam. Quid vero proponam, 
nisi quo! ex Menologio Basilii | Aug. auctoritate 
edito, ex Summario Gregoridne vit: Grace scri- 
pto, ex Niceta monacho Studite, et Leontio no- 
stro, ex Metaphraste haurimus, ad ea scilicet refe- 
rendum tempora Gregorium , quibus Constantino- 
poli cecumenica v1 synodus adversus Monothelitas 
coacta, proindequo vitisse sub Augg. Constantio 
Pogonato, et Justiniano ll, cui a rccisis naribus 
anno 695 ab Leontio, qui regio e throno ejecit, 
Rhinotmeti cognomen inditum? Nihil igitur novi 
afferam ; tantum efficiam, ne quem Cajetani no- 
tninis auctoritas, quse quidem sumta, e veri tra- 
mite propulset. 

ΧΙ. Principio componendi mihi Gregorii anni, 
qui ἃ patrke disces«u ad episcopi inaugurationeim 

PATROL. Gn. XCVIIL, 


rei veritas emergat. Quod Agrigento Carthaginem 
solverit Gregorius pridie Kal. Julias, eoque perve- 
nerit post dies 3, in controversiam noh venit, nam 
ex luculento Leontii testimonio discimus. Quod 
itidem Carthagine cum Marco, Serapione, Leontio 
monachis profectus Tripolim advenerit, expletis in 
itinere diebus 20, ibique diversatus mensem iute- 
grum, indeque ilerum navigans, quatuorque navi 
impositus menses exegerit, tandemque Hierosolyma 
subierit, ita ut a Carthaginis ahitu ad Ilierosoly- 
morum ingressum menses intercesserint 6 νυ} ali- 
quid amplius, Leontius wque perhibet, ut nullus 
hic ambigendi locus supersit. Quod vero inde 
Caietanus conficiat Hierosolyma Gregorium pene- 
trasse nondum anno elapso, ex quo patria evaserit, 
nec longe a Paschate, quod Leontius confecium 
memorat 6 Aprilis, nullo modo probamus, sí quidem 
ducem Leoniii historiam, ut omnino Tas esi, sequi 
velimus ; quid enim? Marcus abbas, qti Hieroso- 
lyma Gregorium deduxit die secunda a nova Do- 
minica, qu: unicum Pascha, quod ibidem celebra- 
vit, secuta, Tripolim Syrizx deinigrat; quo devenit 
Kal. Juniis, ubi conscensa navi, in Siciliam navi- 
gat ; xvii Kal. Julias ad Pleuthiadas oras appellit, 
indeque Acragantem fluvium, a'que hinc Subur- 
biüm primo, quod emporium Agrigentinorum di- 
ctum, dein urbem ingreditur, ibique die sanctissimis 
apostolis Petro et Paulo sacra religiosissime culta, 


C postridie contigit, ut Gregorii parentes. ad urben 


venerint necessaria de[erentes, ut nato justa facerent; 
eo siquidem die Gregorius inde abscesserat. pridi? 
Kal. Julias. Lacrymis igitur. planctuque dum inf. 
rias solvunt filio, quem exstin tum auiumant, Mar- 
cus monachus luctus causam ab episcopo Potaimioue 
sciscitatur, eique episcopus : Audi (inquit), Pater, 
jam te quid hac in urbe duobus abhinc annis con- 
ligerit, edocebo. "Yum rem exsequitur, narrans, 
quos lugentes videret, parentes esse Gregorii cu- 
jusdam eximi spei adolescentis, qui archidiaconi 
disciplinze concreditus ex civit»tis oculis erüperit. 
Age jam si Gregorius patriis finibus abiit pridie 
Kal. Julias, si $equenti anno Marcus abbas cum 
Gregorio Hierosolymis Paschatis solemnia peregit, 


D alteroque 4 nova Uominica die inde digressus de- 


sinente Junio Agrigentum pervenit, pridieque Kal. 
Julias Gregorii parentes videt justa filio facientes, 
certe quidem eo die unus numerandus annus, ex 
quo Cbariton et Theodote dulcissimum optimum- 
que pignus amiserunt. Atenim episcopus bienuium 
narrat : perperam igitur Caietanus unicum perceu- 
set anhum, ex quo Gregorius patris domo exces- 
serit, et Marcus Gregorii ductor Hierosolymitanam 
ad feregrinationem Agrigeutaum Hierosolymis a - 
venit. Quid, quod ejusdem biennii manifestum cx- 
siat vestigium ín rerum, quas Leontius exsequitur, 
narratione ἃ Gregorli excessu ad Hierosolymorum 
adventum, ibique acta paschalia ? Ait primo, Gne- 
gorium Carthazine hospitio except:im ab ipsc nau. 
38 


* 





—-— M 9 ν c Aem -- τα Two 


11239 


DE ETATE S. GREGORII AGRIGENTINI 


[Ὁ 


ex editione anni Addzi, 10 diei Septembris , neo- A Dominicali E. Anno veru 1317, character Tisri t 
286, cumque annus fuerit 10 cyeli solaris, qui & 
teram Dominicalem exbibet G , feria 4 non epe 
tit, nisi 7 Septembris. Patet igitur xiv (hrisü ae 
culo etiamnum Hebraeos Adda sui epilogismis sw 
obsecutos , nisi quod tantum ex veteri anno C.ip 
pico biduum ejecerint. | 


awenia Nisan convenit in 6 Martii, proin.leque 15 
ejusdem, qux: Azymoruin prima, in 20 Martii. Atqui 
vero si anno Christi 1517 Addazi epilogismi obti- 
nuissent , triduo antea celebrandum Pascha fuerat 
ab H-brzis anno, quem diximus, Seleucidum 1628, 
inito Septembri mense Chrisd anni 1517. Cum enim 
ab anno Christi 297, qui caput fuit emendationis, 
ad 1517 anni intercesserint 1020, quorum 912 ires 
integras periodos maguas , sive 28 cyclos enneade- 
caetericos absolverint, consequeas est, neomeniam 
Tisri ejus anni solari in anno Juliano triduo citio- 
rem fuisse, atque anni 35 periodi illius, e qua Rabbi 
Adda biduum suppressit, quod abunde osteudunt 
characteres utriusque Tisri. Porro auno 26 periodi 


dimus, 4,411, 666, hoc est feria 4, hora 11, mo- 


menta 666, qu:e quidem feria incurrit in 10 Septem- 
bris Christi anni 529, ex cyclo Solis 11: littera 














XIX. Hoc posito przstat primo latercolum p» 


ponere, iu quo contra ausos periodi 1 4h V 
casiigatae ( qux Calippica 9) et Cliristi , e svars 
cycli , tum litteram adeo Dominicalem, neonen 2? 
Tisri Juliano in anno , ejusque characterem dexi- 
bam, tuin annos cycli lunaris , qui Nisan m eu 
quenfibus conveniant ; Quorum et neoneuiam , n 
characteren. 3906 indicabo : post lize δια ἃ 
41 Calippicze, qux 1 Addazea, character Tisri, ut vi- B dies Phase Judaici, tum terminos Paschile R- 
manz , Constantinopolitan:, Alexandrins, ἀν 
cheng Ecclesie , uni cyclo. lunari respondaws, 
non enim porro processur. 





TABULA. 

Anni Pe- | Anni | Cyclus| Littera | Neo- | Character 

riodi. Chri- olis. | Domi- | menia Tisri. 

sti. nicalis. | Tisri. 

1| 297 26 | €. 4Sept. |7 8 918 
2| 29 21 B. 25 Sept. [6 6 427 
ὕπερ. 5| 299 28 | A. 12Sept. | 5 15. 225 
Emb.l. 4| 500 1 |G.F. fSept. |1 0 19 
, 5| 501 2 |E. 20 Sept. | 6 21 608 
6| 502 δ |D. 9Sept. [4 6 404 
Embol. 7| 505 4 |C 49 Aug. | 1 15 200 
8| 501 5 |B.A. [16 δορὶ, | 7 12 189 
Embol. 9 S05 6 |G. 6Sept. | 4 91 585 
ὑπερ. 10| 3506 7 F. 2&8 Sep. | ὅ 19 94 
11 307 8 |F.. J&Sept.|1 3 970 
Emboi. 12 | $08 9 [D.C 2Sept. | 65 12 766 
15] 309 10 B. 21 Sept. | 4 10 275 
ónep. 14| 510 (1 Δ. 10 Sept. | 1 19. 71 
Enmbol. 15] $511 13 | 9G. 91 Aug. | 6 3 915 
06| 512 43 |F.E. |l18Sept.| 5 { 456 
Embol. 17 | 313 14 D. TSept. | 2 10. 252 
48 | 514 45. [{. 36Sept. [1 1 8H 
ὑπ:ρ, 19 515 16 B. 18 Sept | 5 16 657 
Ekmbo!. 20 | 516 41 |A.6 4Sept.|5 1 433 
31| 517 i8 | F. ?5Sept. | 1 92 1022 
42 | 518 19 | E. i$Sept.|6 7 818 
Embol 25| 3519 20 ἢ. 1 Sept. | 5 16 614 
ὑπερ. 94 | 5 34 |C.8 [|19Sep. | 2 14. 125 
] 25 52] 31 |A. 9Sept. | 6 98 999 
Embol. 26 | 332 35 |G. 39 Aug. ὁ 7 195 
41} 5425 24 [Κ΄ 17 ϑορί. | ὅ 5 50ι 
Embol, 28 | 324 235 |E.D 5 Sept. | 7 14 100 
29 | 595 36 |C. 9LSept. 8 11 689 
ὑπερ. $0, 5326 91 B. 1& Sept. | 3 90 485 
Embol. 31 | 3927 45 Α. ὄϑορι. [1 9$ 281 
2) 628 1 G. F 201 Sept. |7. 2 870 
$53 | 3529 2 E. [0 Sept. | 4 11 666 
Kmbol. δὲ | 530 δ |D. 51 Aug. | 1 30 463 
ὑπερ. S556 | ol i G. 18Sept. | 7 12. 14 
Emboi $6 | 3532 5 ΒΑ Ἴϑορι. 1 α' ἃ 845 
51 9555 6 G. 26 Se à 0 336 
δὲ ! 55i 7 |F. ἰδ ϑορι. | 1.9.1152 
1bol. $9 | 355 8 |E. 4 Sept. | 5 17 1028 
:p. 936 9 [D.C 22 Sept. | 4 18. 557 
4| 557 10 B. i2Sept. |2 0 335 
ibol. 42 | 338 4t Α. TSept. |6 9 129 
43| 339 i2 |G.. 20sept. | 5 6G 718 
ὑπερ. 4L | $10 15 | F.E 8Sept. | 2 18. 514 
Embot. ὁ | 5 1 |D. 29 Aug. | 1 0 514 
46 | 312 15. |C. 17Sept. | 5 31 899 
Embol. 47 | 515 16 [8. 6*ept|35 6 695 
44 | 541 ' lA€ 23&Sept. | 9. 4 301 
9| 5.5 i8 |F i3Sepi. | 6 13. 0 
E νοὶ. 901. $146 19 |E. $Sept. | 3 12. 816 


Neome- 
nia Ni- 
SUR. 


$0 Mart. 
19 Mart. 

8 Mart. 
26 Mart. 
16 Mart. 

5 Mart. 
25 Mart. 
12 Mart. 
91 Mart. 
20 Mart. 

9 Mart. 
28 Mart. 
17 Mart. 

1 Mart. 
25 Mart. 
14 Mart. 

2 April 


98 Mart. 


Character | Cyc!'u. | Pha« h- 


a oOo-100t «d 


Nisan. 


lunc 





18 


10 


da.ci n. 


i3 Apri. 
f Apr. 
91 M:zn. 
9A:nl. 
29 Man. 
18M. Agr 
5 April. 
26 Mari. 
l5apn . 
2Àpr. 
23 Mar. 
0 April. 
30 Mart. 
30 M.19 
TAÀyn. 
2; Mari. 






Je 
6 


DISSERTATIO. 1202 


1901 ᾿ 












































































Anni Ρε- Cyclus | Littera| Νέο- | Character | Neome- | Character | Cyclus| Phase Ju- 
riodi. Solis. | Domi- | menia Fisri. nia Ni-| Nisan. | luncm.| daicum. 
nicalis. | Tisri. san. 
ὕπερ. n. 41 Sepi. [3919 385 | 17 Mart. | 4 25 825 1 10 Mar', 
C. B. |f0Sept.|7 ὁ 181 6Mart. |2 8 619 8 |19M.IBApr. 
KEmbol. A. 50 Aug. | 412 1057 | 25 Mart. |t. 6 28 9 7 April. 
G. 18 Sept. | 35 10 566 | 14 Mart. | 5 14 1001 10 |27Mart. 
Embol. F. 7 Sept. [119 362| 'lApril[4 12 5I3| 41. | 1&April 
ὕπερ. E. D. 35 Sept. [616 | 951 | 22 Mart. |2 10. 22] 44 4 Avril 
C. i5Sept. |4 1 747| t! Mart. |6 6 106] 4s  |24Mart. 
Embol. 5 B. & Sept. | 110. 5413] S50 Mart. [ὅ ὃ 691 14 12A pril. 
A. 35sept.|T 8  52|18Mart. [3 12 490| 4s. 5] Mari. 
Umto. G. F. 11 Sept. [16 928 | 8 Mart. [6 21 286 16 21 Mart. 
Ewbol. E. 1 Sept. |2 1 724 | 27 Mart. |5 18 8/5 11 9 April. 
D. 20 Sept. |725 233 | 16 Mart. [ἃ ὅ 61l 48 Mart. 
C. 9Sept.|95 8 29| &Mart.|7 12 467| 49  |17M.16 Apr 
Embol. B. A 28 Aug. | 216 905 | 25 Mart. [6 9 1056 1 5 April. 
ὑπερ. 65 G. 16 Sept. | *1& 414] 15 Mart. | 5 18 852 2 26 Mart. 
Embol F. .6Sept.| 5933 210 δῖ Mart. | 2 16 361 $ | i5Aprit. 
E. $5 Sept. | 420 799 | 20 Mart..| 7. 1 157 4 2 April. 
68 D.C. |i5Sep.|9 5 595| 9Mart.|4 91035 5 |22Márt. 
Embol. ti B. 2Sepi.|614 391|28Mart. |3. Ἵ 5i 6 10 April. 
ὑπερ. Α. 21 Sept. | $11 17 Mart. | 7 16 558 7 |S0Vwart. 
G. ι1 Sept. [490 7:6 | 6Mart.|5 1 131|. 8 |19M.INApr. 
Embol. F.E. |S0Aug. |7 δ 25 Mart. |5 32 725 9 il. 
ZEE. AME 
Embol. C. Sept. 
B. 26 Sept. 2 9 21 Mart. | 4 
ὑπερ. A. G. 14 Sept. | 618 12 Mart. 11 








Termini Paschales ecclesie 


Alexzan- | Ántioche- 
drina. ne. 


Romane. | Constan- 


5 April. 


25 Mart. 
15 April. 
2 April. 
22 Mart. 
10 April. 
30 Mart. 
18 April. 
1 April. 


Linopoli- 
tana. 


9 April. 


25 Mart. 
15 April. 
"2 April. 
22 Mart. 
10 April. 
90 Mart. 
18 April. 

7 April. 


2.) Mart. 


15 April. 
2 April. 


22 Mart. 


10 April. 


$J Mart. 


18 April. 
6 April. 


5 April. 


6 April. 
25 Mart. 
135 April. 

2 April. 
22 Mart. 
10 April. 
$50 Mart. 
18 April 

7 April 


97 Mart. 
15 April. 

4 April. 
21 Mart. 
12 April. 

1 April. 
21 Mart. 

9 April. 
29 Mart. 
41 April. 


27 Mart. 





21 Mart. 
15 April. 

4 April. 
21 Mart. 
12 April. 

1 April. 
21 Mart. 

9 April. 
29 Mart. 
1T April. 


21 Mart. 
13 April. 

4 April. 
21 Mart. 
12 April 

1 April. 
21 Mart. 

9 April. 
3) Mart, 
U April. 


307 XX. De ratiene anni Judaici copiose dispu- A qui in uno cyclo concurrit eum anne ordinario, iu 


tt vir incomparabilis Josephus Scaliger in aureis 
libris De emendatione temporum, ejusque dociri- 
nam hausit ex ipsorum computo, quem lib. vi 
edidit, scholiisque ornavit. Qua igitur hoc in dia- 
grammate exhibemus, ad Judaici anni formam 
exaria omnia, neque otio abutar, ut notis illu- 
strem. Itaque ad causam, quos nostri propria, 
venio. Ex collatione Pliase Judaicorum cum termi. 
nis Paschalibus Christianorum, nullo wegotio in- 
telligis, instar hos esse, atque illorum Phase. 
Sicubi disseusum, in eo dissensum, quod nostris 
won datum, rectius definire; quandoquidem non 
periodo utuntur 576 annorum, sed uno tantum cyclo 
enneadecaet rico, Cum. igitur character. termini, 


alio incidat in bissextilem, sequitur, non tuto. in 
eumdem semper diem conjici paschalem termin. ini. 
Sic anno 17 cycli terminus paschalis dicilur 9 Apri- 
lis. Hoc quidem verum annis periodi 4, 42, 61, 
quia omnes in Juliauos annos ordinarios conve- 
niunt, non tamen anno 925 periodi, qui exit in 
bissextilem, atque idcirco termini sedes uro «c 
auteponenda. Coutra usuvenit, ut termini pasclales 
uuo die retardentur ; idque ob omissum diem, quo 
lunaris annus aliquando abundat, quod quinquies, 
et decies accidit, in universa periodo, hoc est 
anuo 5, 10, 11, 19, 24, 50, 55, 40, 41, 51, 56, 60, 
05, 70, 76, Anno 8 cycli lunaris, paschalis termi- 
nus arrogatur 18 Aprilis. Sed hoe verum in annis 


B" 


x 


1203 bE ETATE 5. GREGORII AGRIGENTINI I3 
periodi 33, 52, 71, qui lunares omnes ordinarii, A et mibi non dederit, quidquid tandem de re jas. 


non anno 14, qui ὑπερήμερος. Mac causa, cur 
non semel termini paschales Christianorum uno 
die vel serius vel citius differant ab Judeorum 
Phase. 

XXL Ad paschatis quod attinet translationem ἃ 
Nisan ad Jiar, quoties Phase praecedat aequinoctium 
vernale, non hoc primum Christianis in mentem 
veuit, sed Judaeorum exemplo factum. Etenim hi, 
«um illud contingeret, veteri religione obstricti non 
putabant Pascha omittendum mense Nisan; quia 
vero tot ante ssculis nunquam legalia azyma co- 
medisscnt, nisi post vernale zquinoctium, idcirco 
Axymorum mandatum rursus exsequebantur 45 Jiar, 
ita ut uno anno duplex Pascha occurreret; quod 


a summis Christianorum Ecclesiis stalutoe, u 
liebraicis fontibus erupisse? 

XXIL Aique utünam nec sero profcetom, τ 
puditum aliquando feerit lunares Judzorem e 
logismos in auxilium arcessere, quotes in dubs2 
vocaretur germanus Paschatis dies* Enimvero i- 
que tam mulii bonas horas improbe locasseni δ... 
atque novis condendis canonibus, quibus ail pz 
terea impetratum, nisi ut Luligs peccaret: oc; 
tot (urbis Ecclesie Christianorum aborns:- 
Anno 417, quz certamina intercessere inier lox 
centiam Romanum, et Cyrillum Alexandrinum ca 
scopos, illum Pascha deterniinantem 33 Apis 
hunc 95 Martii? Eadem renata anno 4H, Lew 


sugillat magnus Caaar Constantinus in epistola B Romano Pascha decernente diem 26Martii, Thes: 


quadam ad Ecclesias , quam exhibet Eusebius 
lib, in ejus Vite cap. 17. Caeterum si in antiquis- 
sima Christiane Ecclesie tempora inquiramus , 
manifestum nobis erit, terminos pascliales habitos 
adeo dies antequinoctiales, quod potissimum li- 
quet ex hecczdecaeteride Hippolyti Portuensis 
episcopi anno Christi 222 conscripta, in qua ter- 
winalis praebetur dies 17 Martii annis 6, et 14, 
unde in latereulo. Dominicali reprzsentatur, si 
terminus incidat in A, hoc est feriam 1 Pascha 
celebrandum 25 Martii; Bi in Z, hoc est feriam vii, 
26 Martii ; si in S, hoc est feriam vi, 20 Martii ; si 
in E, hoc est feriam v, δὲ Martii; si in A, hoc est 
f:riam ww, 22 Martii; si in T', hoc est feriam 111, 


45 Martii; si in B, hoc est feriam i, 24 Martii. € 


Quid, quod vel anno 405 Ecclesia Romana piaculo 
baud duxit ad antzequinoctialem terminum Pascha 
suum componere? Tum strenue pugnavit Innocen- 
tius P. M. pro indicendo Paschate 22 Martii, quod 
modis omnibus oppugnabat Theophilus Alexandri- 
nus episcopus, neque passus, ut id sua in Ecclesia 
committeretur ; cum verus Paschatis dies sibi visus 
29 Martii. Ut pascbhalia peragerentur 22 Martii, non 
potuit terminus 20 Martii serior haberi; nam si 
in 91 concurrisset, nulla fuissent dissidii causa : 
cum enim 91 Martii character fuerit feria vi1 pro 
aniiquissimo Romane Ecclesie more, qui vel Hip- 
polyti Portuensis avo vigebat, uti patet ex ejus 
canone, prorogandum Pascha ad Dominicai alte- 
ram, eoque pacto Romana cum Alexandrina conve- 
nisset. Ecclesia. Paschalis igitur terminus, cui re- 
spexit Innocentius, eequinoctium pr:ecessit ;- siqui- 
dem Pascha consignavit ad 22 Martii. Qux cum ita 
sint, quis inficias iverit, paschalem illum saltum 
Judaicum fuisse inventum ante Nicenum concilium, 
eum multos post annos nondum mos ille a Chri- 
sliauis ascitus? nam quod anno 405 Theophilus 
paschalia solemnia contulerit in 29 Martii, in causa 
fuit, quod legitimum Paschatis terminum duxerit 
32 Martii, idque ex ejus cyclo patet : cum cnim 
innus ὁ fuerit cycli lunaris Alexandrini, novilu- 
(um paschale ascriptum 15 Phamenoth, 9 Martii, 
iudeque terminus 96 Phamenoth, Martii 92. Quis 


» Alexandrino 25 Aprilis ; neque secus 3nno ἐδ σα 


idem Theophilus Pascha conjecerit ín 24 Apis 
sed Leo in 17 ejusdem. Anno 577 par dissciio 
Gallos, et Hispanos amicitia disjunszit, bis Past 
conferentibus in 25 Aprilis, 306 illis in 13 ὁ5 
dem, Victorii gentilis sui cyclis obsecutis. Anon 
peccatum in Oriente pascbali die conficiendo : nia 
alii illud coluerunt 6, alii 15 Aprilis. Ex latertve 
quem construximus, tute ipse diju.-licaveris, (ἃ 
causa iis in litigiis steterit, modo Christi, quos Uh 
proposueris, annis aggeras 511, quos Dionysiaris 
Christi epocham antecessit. Calippico-Seleucan, 
atque inde 76, quoad licuerit, eximoas ; quo! et 
reliquum, annum periodi demonstrat, qui e Ti 
superioris anni Septemb:i, vel Augusto inili. € 
Nisan neomeniam Martio, vel Aprili in mense, tst 
Phase diem docuerit, unde adeptus charactere 
feri: ejus diei ex cycli Solaris anno, qui tum acis 
verum Paschatis diem cognosces. 

XXIil. Jam igitur (ut ineviam redeam) si pasci 
les Christianorum termini, iique emendati, ἱρὴν 
sima sunt Judaeorum Phase, a quibus tautum que 
doque discedunt vel db bissexti interventum soz 
in anno Juliano, vel ob omissum diem embosnt. 
lunari in anno, causa superest nulla, unde συ 
cemur, anno 671 non eumdem Palaestina in Ecde: 
Paschatis diem fuisse, atque in reliquis Chris 
norum. Et plane si laterculum consulamus, τ 
ipsam loquentem deprehendemus. Erat anpasille*^ 
Seleucianz epochie, proindeque 70 periodi 15. Pi: 
igitur Judaicum eum ineurrerit in. 50 Marti, ^ 
quidem feriam 1, necessario sequitur celebs 
Hierosolymis Pascha 6 Aprilis, quod Leontits & 
&erle testatus. Quamobrem elsi quovis alio dc 
tuamur auxilio, unde ostendamus Gregorius ? 
Justiniani 1 zetale semovendum, hoc vno teste 
plane causam vicimus. Nullum enim in totis 28." 
Justiniani 1 imperii oceurrit Pascha, quod perc» 
a Christianis 6 Aprilis. Enimvero nog polest 07 
Blus de morie triumphaos coli 6 Aprilis, πὶ * 
annis cycli. enneadecaeterici 7, 8, 15, ἐν 12. em 
termiui paschales 96 et 30 Martii (io €? 
anno 59 periodi, qui 15 eycli ) 4, 8, 4 Aprili ^ 


1205 


DISSERTATIO. 


1296 


etiam anno 1 cycli, qui terminum statuit 5 Aprilis, A bravit, testimonium dicat omnium certissimum, 


modo apud Orientales Ecclesias mos ille haud unde- 
quaque invaluerit prolatandi Pascha ad secundam 
Dominicam, quoties terminus incideret in feriam vir, 
qna de re nobile exemplum habemus in Plascliate 
anii 760 cycli lunaris 1 ; tunc enim ortliodoxi au- 
diere qui paschialia exegerunt € Aprilis, contra in 
Hzreticorum censum repositi qui 13 Aprilis (V. 
Theoph. Chronogr. atque. Pauli diaconi miscell. 
lib. xxi) non quo comperendinatum Pascha pro- 
pter terminum in feria vri, sed quia qui ad 135 Apri- 
lis distulere, terminum paschalem habebant 6 Apri- 
lis, ut in omue tempus statuit Autioehena Ecclesia 
in Canone suo : reapse tamen neque perpelto 
verum anno 1 cycli lunaris terminalem diem assu- 
mendum ὃ Aprilis, ut ltomana, Constantinnpolitana, 
Alexandrina Ecclesia, vel 6 Aprilis, ut Antiochena 
sanxit Ecclesia, sed partim 5, partim 6 Aprilis. 
Anno quidem periodi 7 et 64, verus terminus dies 5, 
anno 26 et 43, dies 6 Aprilis. Sed enim anno Chiri- 
511 760 agitabatur Sceleucidum 1071, qui 7 periodi 
15 Calippice, proindeque legitimus paschalis terini- 
nus 5 Aprilis. Jam Justinianus I Aug. imperium 
iniit anno Christi Dionysiano 527, mense sexiili, 
cxeunte 2 periodi 12 Calippic:e, qui Seleucidum 828; 
exuit vero fato exstinctus anno 565, mense Novem- 
bri; qui novus 41 periodi 12 Calippice, Seleuci- 
dum 877. In hoc annorum curriculo idonei insti- 
t"to nostro paschales termini scse offerunt annis 
periodi 5, 7, 10, 12, 18, 21, 21, 29, 52, 37, 40. 
Sed anno 5, Cliristi 550, cyclo solis 7, 1 tcra Do- 


. min:cali F, terminus in [eria v. Ergo Pascha 
.. $1 Martii. Anno 7, Christi 532, cyclo solis 9, lit- 


tera. Pominieali D C, terminus in feria n. Ergo 
Pascha 11 Aprilis, Anno 10, Christi Dionysiano 533, 
cyclo solis 12, littera Dominicali G, terminus in 


— feria vii, Ergo Pasclia ὅ vel 10 Aprilis (nam nesci- 


mus, qui llierosolymitan:e Ecclesi: consuetudo, 


— cum terminus exiret in feriam vii). Anno 45, Chiri- 
—. 51} 538, cyclo. solis 15, littera Dominicali C, termi- 
" nus in feria im. Ergo Pascha 4 Aprilis. Anno 18, 


Christi 545, cyclo solis 20, littera Dominicali D, 
terminus in feria v. Ergo Pascha 7 Aprilis. Ar.no21, 
Christi $46, cyclo solis 25, littera. Dominicali G, 
terminus in feria 1. Ergo Pascha 8 Aprilis. Anuo 34, 
Christi 549, eyclo solis 96, littera Dominicali C, 
terminus in feria i1. Ergo Pascha 4 Aprilis. 
Ànno 29, Christi 554, cyclo solis 2, littera [)0- 
minicali D, terminus in [eria "3. Ergo Pascha 
8 Aprilis. Anno 52, Christi 557, cyelo solis 6, 
littera Dominicali G, terminus in feria vi. Ergo 
Pascha 1 Aprilis. Anno 37, Christi 562, cyclo so- 
lis 14, littera Dominicali A, terminus in feria ui. 
Crgo Pascha 7 Aprilis. Anno 40, Cliristi 265, cyclo 
solis 14, littera Dominicali D, terminus in feria iv. 
Ergo Paseba 5 Aprilis. Ecquod tandem supererit 
asylum, quo confugiat Caietanus Gregorium ad 
Jusüniani 1 tempora revocans, cum iam illustris 
charaeter Paschatis, quod Hierosolymis ille cele- 


quo ab ea atate sevocelur? Tam nobile argumen- 
tum copiosam nobis praebuit disputandi segetem, 
ut nullo lector impeditus projudicio, cause no- 
δίγῷ jura tueatur. Nunc reliqua prosequar. 

XXIV. Cajetanus nervis omnibus certavit inter- 
fuisse Gregorium synodo v ecumeniee, 1 Con- 
slantinepolitang, eaque propter suspecta vendita- 
vit, quae in Leoutii Commeniario leguntur de 
Sergio, Cyro, ei Paulo Monethelitarum 309 ante- 
signanis, el in concilio anathematismo confodien- 
dis, quod plane confectum in v1 synodo ccume- 
nica. Nos, qu: in Caiclani sententiam pugnarent, 
attulimus, ut certe non dubitemus, quin, si cla- 
rissimus vir lucem bodie intuercetur, ex opinione 


B discederet. Nunc vero par est demonsiremus, ne 


vel hilum quidem nobis opponi Lceoutianam histo- 
riam, quin potius, qux: ad hanc rem narrat omnia, 
pondus addere gravissimum sententie, quam er- 
posuimus. Ait igitur Leontius, Gregorium, cum 
Constantinopoli versaretur, Romamque cogita- 
ret, a Constantiaopolitano archiepiscopo detentum, 
quominus tam subito iret : nefarium illi hxretico- 
rum furorem detexisse, qui Sergi, Cyri, Pauli 
addicti partibus funestas in Ecclesia tragoedias ex- 
cilayant; quibus obviam eundum, coque jussat 
synodum. Jain ex nostro Canone Gregorii adventus 
Constantinopolim contigit anno 678, quo magus 
illi pr::&erat Ecclesie Theodorus piissimus atque 
orlhodoxus episcopus, qui eo ipso anno throno 
exactus, subrogato Georgio Monothelitarum cum 
re, tum dignitate principe, quauquam tandem in 
synodo sacrilegum errorem ejurarit, Et concilium 
quidem sub Tlicodoro patriarcha indictum anno678, 
licet coactum desinente anno 680 patet ex Auasta- 
sii Romans Ecclesix bibliothecarii testimonio, haec 
in Agathonis vita scribentis : Dederant piissimi 
principes Constantinus, Heraclius, et Tiberius Augg. 
litteras per Epiphanium, qui crat iis a secretis, ad 
Donum, quem adhuc superstitem putabant Agathio- 
nis anlecessorem, quibus hortabantur, vellet pouti- 
fex sacerdotes, aliosve in urbem regiam legare. ad 
Ecclesias aliquando consociandas. llis acceptis Aga- 
(ho tantam rem seguius, aut lentius agendam non 


D putavit. Legat igitur. extemplo Abundantium Pater - 


nensem, Joaunem [lheginum, et Joannem Poriuen- 
sem episcopos , Theodorum praterea , εἰ Gregorium 
presbyteros, Joannem diaconum , εἰ Constantinum 
subdiaconum, Theodorum item presbylerun Bqyen- 
nalem, et monachos Dei servos. Abeunt Constanti- 
nopolim, ab imperatore honorifice accipiuntur, mo- 
nentur, me per tumultum. (urbasque, sed. placide 
moderateque negotium (ransigan. Inter(nerunt eyn- 
odo prater imperatorem Macarius. Antiochenus, et 
Georg us. patriarcha  Constantinopolitanus, ipsique 
apostolice sedis legali, et ex Oriente episcopi 100. 
Quasitum, ut ezplicaretur apertius, an due aint in 
Christo Domino voluntates, Jam igitur. aeume- 
nica v1 synodus, qua de scribit Anastasius, indicta 


190] 


DE /ETATE S. GREGORII AGRIGENTINI ld 


sub Dono Ronan Ecclesie poutifice, cui eam ad A XXVI. Ergo subjicit, Romanum eyiscoyun, 


rem scripiz littere , quie tamen Romam non alla- 
te, nisi ipso vita defuncto, sique Donus exces- 
sit wv Idus Aprilis anni 678, quia negaverit indi- 
clam synodum hoc ipso anno, quo Theodorus ad 
gubernacula Constantinopolitanz Ecclesie adhuc 
sedebat? Panvinius in Chr. Eccl. Theodorum pa- 
wiarchatum iniisse scribit anno 680, eumque ges- 
sisse annos 2, menses 3. Quanquam isthuc, si 
quidem verum, nullum sententia nostrz infligeret 
vulnus; in promptu enim foret dicere, venisse 
quidem Constantinopolim Gregorium anno 678, 
sed a Theodoro detentum anno 680, quominus 
Romam abiret; dissimulare tamen non possum, 
egregie in eo falsum Panvinium. Etenim si Theo- 
dorus aunos 2, menses 8, Constantinopolitanam 
rexit Ecclesiam, si pontifex audit anno 680, conse- 
quens est, exactum illum pontificatu anno 683. 
Atqui extra controversi: aleam positum est, Geor- 
gium pairiareham synodo praefuisse, quse in- 
choata vii 1dus Novembres anni 680, desiit vero 
anuo 681. Aut igilur uno eodenique tempore duo 
in Constantinopolitanze Ecclesi: cathedra sedebant 
episcopi, aut omnino falsum quod de anno susce- 
pti a Theodoro pontificatus sensit. Panvinius. lta- 
que explosa ejus opinione, illorum inherendum 
vestigiis, qui statuunt, pontificatu ejectum Theo- 
dorum anno 678, quem iterum adierit anno 683 
minorialitatem exuto Georgio. 

XXV. Neque vero, quod auctor Breviarii Grego- 
riang Vite scribat, Georgio Constantinopolitanz 
Ecclesie jura dante, Gregorium nostrum regiam 
urbem petiisse, consilium mutem. Multa ea in 
epitome percensentur, quz? ab Leontii Commenta- 
rio, proinde a vero discedunt. Ait epitomastes 
Gregorium 18 agentem annum clero ascriptum ἃ 
Potamione Agrigentinorum episcopo : sed Leontius 
memorat factum istlhuc, cum annos. ille natus 12, 
anno vero 18 e patria excessisse. Excipit epitoma- 
stes, Gregorium apud Marcum abbatem 4 annos 
diversatum Carthagine, ἃ quo sacra disciplina in- 
stilutus. Verum Leontius nihil tale significat, sed 
quatrienpium hoc exactum prodit in Oliveto monte, 
postquam ilierosolymis primo emigravit, ubi vere 


quippe affectum, syuodo libellum misisse yrypru 
910 manu conscriptum de sententia orihodezoria 
antistitum. ipsius locum servantium, Quid verius e 
Agathone dici potuerit? Hic enimvero legatos nist 
Abundantium Paternensem, Joannem Rheginun, 
et Joannem Portuensem episcopos, qui sui pers. 
nam in synodo gererent, aimulque synodiam, 
cui 120 episcopi patriarchize sux obnozii subscr. 
psere, uti modo laudatus Anastasius tradit. Mou 
rium vero pertinacem, nec αὐ synodicam Agalhony, 
cui subscripserant Occidentis episcoyi 120, εἰμεν 
scentem, anathemalizant, e synodo exiurbaut, ἢν 
mamque cum suis ejiclunt in exsilium. 

XXVI. Ea iu synodo Gregorio nostro den: 


B date partes episcopi Sardicz Constantiz Cyri 


quippe qui morbo urgeretur. Et vero quomini hac 
tempestate Constantiae Cypri, et Sardice eps 
unus idemque fuerit, adoptatis scilicet ad temps 
a Sardicensi Ecclesia Constantiensis juribus, 0} 
est, quod prohibeat. Etenim anro 8 He 
Constantis Ul Aug., Christi Dionysiano 613, br 
bori duce Muhavia Egypti Amira, qui deine 
exstincto Hoamen, sive Othmsno, Arabum Y Aw 
mumnes (Amiral-mumanin ipsi vocant), Cypru 
insulam invasere, Christianis inde omnibus 
pulsis (Thcoph. in Chr. ), qui in patrius focos ΝᾺ 
reversi, nisi anno 1 Justiniant Rhinotmeti ll, Hz» 
dimelech Arabum Amermumnis VIII, Christi 65 
quo inter utrosque principes pax inita iis condil* 
nibus, quas Theophanes recitat ad annum 1 Ju 
niani. Inter reliquos extorres Joannes Consiu? 
archiepiscopus annumeratus , qui proinde LU 
tenus archiepiscopus usurpabatur. Hoccine "€ 
diutius ferendum, quum potissimum in Q6 
mos increbuerit, ut devastatis Barbarorum fur* 
ecclesiis, qux principatum jin provinciales, δ" 
dicceticas gereret, ejus jura iu aliam trans 
reutur? Ecce anno, quo synodus, de qua fi99 
babita, e Constantinopulitana patriarchia ἢν 
lespontus provincia avulsa, caque Joa. ni Cons 
tie archiepiscopo attributa, ubi jura, quibos 4 
Cypro usus, exerceret, Canonis 39, quo P^ 
sanctum, h;ec verba : Τοῦ ἀδελφοῦ, xal 2047 


apud Senem quemdam ascetam 4 vivit annos, ab D γοῦ ἡμῶν Ἰωάννου τοῦ τῆς Kumplou vís0» 57 


eoque. divinas res edoctus. Addit epitoniastes , 
Gregorium una cum Marco Carthagine Antiochiau: 
profectum, atque inde llierosolyma, ubi a Macario 
episgopo inter diaconos repositus : at. enim ex 
Leontio constat, nunquam Gregorium cum Marco 
aLbate Antiocbiam invisisse, sed adiisse tantum, 
'stquam Hierosolysis secundo digressus, Con- 
intinopolim profecturus. Tam multa cum tradat 
itomastes, qui vero laud alflinia, si quidera 
rtissimam fidem Leontianz. historie vindicemus, 
4 sine dubio vindicanda, qui illi astipuler 
perhibent, Constantinopolitanz. Ecclesie thronum 
Wsedisse Georgium, cum Gregorius regiam urbem 
| $'£*5us? Sed ad Lcontium redeo 


£6pou, ἅμα τῷ οἰχείῳ λαῷ ἐπὶ τὴν Ἕλληστο".- 
ἐπαρχίαν, διά τε τοῦ βαρδαριχοῦ ἐφόδους, ὁ" 
τὸ τῆ: ἐθνιχῆς ἐλευθερωθῆναι δουλείας, XX 1" 
θαρῶς τοῖς σχήπτροις τοῦ Χριστιανιχω τάτου Yu 
τους ὑποταγῆναι, τῆς εἰρημένης μετανατι 
νήσου, προνοίᾳ τοῦ φιλανθρώπου Θεοῦ, x3 T 
τοῦ φιλοχρίστου xai εὐσεδοῦς fuu βασιλέως 77 
ορῶμεν ὥστε ἀχαινοτόμητα διαφυλαχθῆναι τὶ 757 
τῶν ἐν Ἐφέσῳ τὸ πρότερον συνελθόντων eet? 
Πατέρων τῷ θρόνῳ τοῦ προγεγραμμένου $57 
παρασχεθέντα προνόμια * ὥστε τὴν νέαν ovr: 
νούπολιν τὸ δίχαιον ἔχειν τῆς Κων:ταντινο τόμον 
καὶ τὸν ἐπ᾽ αὐτῇ καθιστάμενον Otog densi iU 
σχοπον πάντων προϊδοεύειν τῆς Ex) rani! ES 


1209 


DISSERTATIO. 


1210 


χιας, καὶ ὑπὸ τῶν οἰχείων ἐπισχόπων χειροτονεῖσθαι A μουμνῇ, tva τὸν ἐν Συρίᾳ ὄντα λαὸν τῆς νήσου Κύ- 


χατὰ τὴν ἀρχαίαν συνήθειαν. Hoc est : Fratre etcollega 
nostro Joanne Cypri archiepiscopo una cum plebe sua 
in Hellespontum provinciam, et propter Barbarorum 
incursiones, εἰ ut ab. ethnicurum eximeretur. servi- 
(ute, sceptroque tontum Christianissimi imperii pa- 
reret, dicta ex insula transgresso, clementis Dei 
providentia, operaque Christum amautis  piique im- 
peratoris nostri, decrevimus, ut firma maneant, que 
ab sanctis Patribus Ephesi olim congregatis throno 
laudati archiepiscopi concessa sunt privilegia, ha- 
beatque. nova Justinianopolis jus Constantinopolis, 
quique illi impositus sanctissimus episcopus toti 
praesit Hellesponii provincie, ei ab suis episcopis 
manus. impositionem pro veteri more accipiat. Hac 
ipsa omnia attingit Augustus scriptor Coustan- 
tinus Porphyrogenneta lib. de adm. imp. cap. 47, 
sed (quis perpetua istius libelli calamitas): miie 
in annurum designaiione librariorum culpa pecca- 
tum. Sic igitur inquit: Τῆς: νήσου ἁλωθείσης ὑ πὸ 
τῶν Σαῤῥαχηνῶν, καὶ ἐπὶ ἑπτὰ ἔτεσιν ἀοιχήτου 
βεινάσης, xal τοῦ ἀρχιεπισχόπου Ἰωάννου μετὰ 
τοῦ Àaoü αὐτοῦ πρὸς τὴν βασιλεύουσαν καταλαθόν- 
τος, ἐγένετο οἰχονομίᾳ παρὰ τοῦ βασιλέως Ἰουστι- 
νιανοῦ ἐν τῇ ἁγίᾳ ἔχτῃ συνόδῳ τοῦ τὴν Κύζινον πα- 
ραλαθεῖν μετὰ τῶν ἐπισχόπων αὐτοῦ xaX τοῦ λαοῦ 
τῆς νήσου, χαὶ ποιεῖσθαι χαὶ χειροτονίας ἡνίχα ἂν 
λείψῃ ἐπίσχοπος, πρὸς τὸ μὴ διαπεσεῖν τὴν αὖθεν- 
τίαν xat τὰ δίχαια τῆς Κύπρον * xal γὰρ χαὶ αὐτὸς 
ὁ Ἰουστινιανὸς βασιλεὺς Κύπριος ἦν, χαθὼ: xoi 
παρὰ τῶν παλαιῶν Κυπρίων ὁ λόγος μέχρι τῆς σή- 
μερὸν ἐπεχράτησεν. Ὥστε xal ὡρίσθη ἐν τῇ ἁγίᾳ 
Extr) συνόδιῃ χειροτονεῖν τὸν ἀρχιεπίσχοπον Κύπρου 
τὸν τῆς Κυζίχου πρόεδρον * χαθὼς ἐν τῷ τθ’ (lege λθ") 
χεφαλαίῳ τῆς αὐτῆς ἁγίας ἔχτης συνόδου ἀναγέγρα- 
vat. Hoc est : Occupata insula αὖ Sarracenis, et 
annos vi sine. indigenis manente, cum diversaretur 
Joannes archiepiscopus sua cum plebe regia in 
urbe, ex auctoritate Justiniani Aug. in sancta vi 
synodo decretum, ut Cyzico pre poneretur, ejusque 
provincie episcopis, ac populo, manusque impositio- 
nem exsequeretur, ne deficiente episcopo. interirent 
deinceps auctorilas et jura Cypri. Ipse enim Justi- 
nianus Cyprius erat, ut. avita Cypriorum fama in 
hanc usque diem pradicat. Statutum pariter. in vi 
sancta synodo, ul qui Cyzici fuerit metropolita, ab 
archiepiscopo Cypri inauguraretur, quemadmodum 
cap. 99 ipsius sancim synodi scriptum. Cum syuo- 
dus v1 coiverit anno 680, cum Cyprii domo demi- 
grarint anno 648, noa illi ab anno μεταναστάσεως 
δ: ad synodum illam numerare potuerint minus 
annis $2. Itaque pro eo, quod exstat ἐπὶ Q' ἕτεσιν, 
emendandum ἐπὶ λβ' ἕτεσιν., Pergit Constantinus : 
Μετὰ δὲ ἑπτὰ ἔτη θελήσει Θεοῦ ἐχινήθη ὁ βασιλεὺς 
πάλιν οἰχῆσαι τὴν Κύπρον, χαὶ ἀπέστειλε πρὸς τὸν 
᾿Αμερμουμνὴν τοῦ Βαγδὰδ S11 τρεῖς τῶν ἐνδύξων 
Κυπρίων, αὐτόχθονας τῆς αὐτῇ ς νήσου τυγχάνοντας, 
τοὺς λεγοιμλένους φαγγουμεῖς, μετὰ xai βασιλιχοῦ 
τῆς ἀγλίνον τοῦ χαὶ ἐνζόξη ἡράψα; τῷ 'λμερ- 


πρου ἀπολύσει εἰς τὸν ἴδιον τόπον. Καὶ ὑπαχούσᾳς 
ὁ ᾿Αμερμουμνὴς τῇ τοῦ βασιλέως γραφῇ, ἀπέδτειλε 
κατὰ πάσης τῆς Συρίας ἐνδόξους Σαῤῥακηνοὺς, ἐ πεσό- 
ρευσε πάντας τοὺς Κυπρίους, χαὶ διεπέρασεν εἰς τὸν 
ἴδιον τόπον " ἀπέπτειλε δὲ zal ὁ βααιλεὺς βασιλιχὸν, 
xai διεπέρασε, xal τοὺς ἐν Ῥωμανίᾳ οἰχήσαντας, 
ἤγουν ἕν τε τῇ Κυζίχῳ, xal τῷ Κιδυῤῥαιωτῶν, xai 
τῷ Θραχη σίῳ, xat ἐνῳχίσθη ἡ νῆσος. Hoc est : Post vn 
annos (auctore Deo) stetit imperatori redinteyrare 
civibus Cyprum. Proin misit ad Amermumnem Bag- 
dad tres e primaria nobilitate Cypri indigenas (Phan- 
gumes vucabaulur) addito 6 comilalu suo gravi εἰ 
illustri viro , scribeus Amermumni, ul Cyprium po- 
pulum in Syria exsulantem domum dimitteret. Án- 
nuit imperatoris votis Amermumnes , misilque per 
universum Syrian summi nominis Saracenos , qui 
Cyprios omnes perquirerent , eosque in patriam able- 
garent. Ad haec misit. imperator ex aula virum , qui 
in pristinas sedes amandareit, quotquot e Cypriis lo- 
maniam, Cyzicum, thema Cibyrrhegoticum, ac Thra- 
cesium degerent , sicque insula iterum [requentata. 
Annus Süripte pacis inter Justinianum et Habdi- 
melech. fuit primus Justiniani , quo solus regnare 
capit, hoc est Christi Dionysianus 655, quemad- 
modu ab accuraltissimo Theophane traditum ; an- 
nus synodi 680. Ab synoco igitur ad potriz reditum 
Cypriorumi intercessere anni 5, qui restituendi, ut 
legatur μετὰ πέντε ἔτη pro μετὰ ἑπτὰ ἔτη. Neque 
dubita, quin epilogismus insütuendus habita ratione 
anni synodi vi, nou vero quinisexLe , coactze anno 
691, quz: quod supplementum v et vi synodi, idcirco 
in vi synodo sanctum dici pouierit, quod reapse in 
quinisexta , annis scilicet 11 post. Id si arbitrere, 
aut stuporis arguas doclissimum Cesarem, aut 
monstra tibi paries. Quid enim? Justinianus con- 
&lituta semel pace cum llabd-inelech. anno 685, 
suno 690, qui 6 ejus regni ab excessu Constantini 
patris, fregit illam, jussitque demigrare iterum Cy- 
prios ex insula, qui partim sibi, partim Habdime- 
lech serviret, quod uuum ex pacis fuerat capitibus? 
(Thecph. in Chron.) Jam si anno 690 pacis leges 
violate, domoque egressi Cyprii, si auuo 691 ha- 
bita synodus quinisextia, ubi septennium illud, 


D quod a Cypriorum μεταναστάσει ad synodum 


numerat Constantinus ? Sed lioc leve : gravius urgeo. 
Ab anuo 690, quo novi oborüe simuitates inter 
Justinianum οἱ Habdimelech, nuuquam amplius 
bella, odiaque posita ab Arabum Protosyubolis , 
et Constantinopolitanis Caesaribus, unde Christia- 
norum res deteriores in dies factz , douee tandem 
sedes ipsa imperii Byzantium in Barbarorum tyran- 
nidem concessit. Itaque si anno 690 iterum Cyprii 
patria exsularunt, qui Justinianus septennio pos! 
pacilicos delegarit internuntios ad Habdimelech, 
quaudo cum eo, Jacto semel inimicitiarum semine, 
nunquam amplius in amicitiam reditum, nequo 
anno 697 ipse Justinianus Constantinopolitani ace- 
ptri potiretur, sd Leontius , a quo reguo ab^ 


1215 
203. ὡς. X ἃ ὦ T 0x d x 
107. lA. dece. de Mercy DA OD οὖν, OX ὦ 
404. . . . e «4 9 v o6 c3 
705. Joannes VI fato. fungitur 1 Januarii, cui 
Kal. Martiis succedit Joannes VIL 

Justinianus ll iterum regnat. 

JU6. iu ue dé τὼς Vie Um SRI WX EIUS Τἀ 

107 Joannes VII mortem obit 17 Octobris : die 
$"quenti successor eligitur Sisinnus, qui boininem 
exuit 46 Novembris; tum 23 Decembris Constau- 
tinus P. M. salutatur. 

408 cue. RS uA tun ES 

710. Constantinus pontifex migrat Coustanti- 
nopolim. 

111. Idem Romam regreditur 24 Octobris. IHujus 
anni exitu, vel sequentis initio Justinianus Aug. 
occiditur. 

XXX. Nunc in memoriam revocetur, quod antea 
diximus, Gregorium menses admodum 5 supra an- 
nos 2 Roniz a pontilice detentuim carceribus ob 
delatum stupri ejus nomen. Certe quidem, cum a 
Gregorio sciscilatum fuerit ab episcopis Cyzici, el 
Corinthi, qui Roma aderant a Constantinopolitano 
missi patriarcha juri dicundo in Gregorii ipsius 
causa, quot annos in ergastulo transegisset, fatetur 
ille aunos 92, menses 4. Sed tum tamen e Sicilia 
delatores nondum advenerant, qui una cum Gre- 
gorio in judicium vocandi. At cum dies tandem et 
Gregorio, et accusatoribus, et mulierculze, quacum 
confictam consuevisse, dicta, dicta vero postridie 
Paschatis, impurissima illa mulier, que malo dz- 
mone districta paulo ante quam Gregorius Agri- 
gento solveret. Romam perducendus, queque eo 
ipso die, quo et Gregorius, et delatores, et ipsa 
adeo concilio 914 adflitere, fassa tandem calum- 
niam, Gregorii precibus Deo solutis daemone libe- 
ratur, planum omnibus fecit, se annos 2, menses 6, 
tetro. genio correptam, quo tam perditze imposturz 
penas lueret. Age igitur, si furiis agitata femina 
annos 2, wenses θ, si capta illis paulo antequam 
Gregorius Romam navigaret, exime mensem unum 
ex sex, qui satis admoduin sit. maritiuio itineri 
conficiendo, apparetque, Gregorium mancipatum 


DE /ETATE S. GREGORII AGRIGENTINI 


. 


[n 


- » A ita ut annos prope 4 procul ab Ecclesia su εἴς. 


gerit. Hzc ex Leontii Historia. Jam ab asio (ἡ 
ad 711, qui ultimus Justiniani Il annus, ἢ} Ses. 
bris dies in feiiam vi incurrit. anno 689 c5 
solis 26, anno 693 cyclo solis 4, anno 100 τις. 
solis 9, anuo 706 cyclo solis 45. Atqui auo v 
Gregorii reditus ad Ecclesiam suom adjudicar v- 
quit; si enim reversus Agrigentum anno (89, :- 
didem igitur discessit anno 685 exeunte, sive 
judicium de eo institutum postridie Pasca:: 
anni 688. At enim a precipite an. 685 ad 053 ve 
numerantur poutiliees, Joannes V, Conon, τι», 
cum tamen sub uno duntaxat Gregorius et ane 
ribus occlusus, et calumnia tandem vinti. 
Neque annus 700 ad causam nostram fadi : q« 
eniin anno Constantinopoli Romam redii Gro 
rius, rerum potiebatur Justinianus Il, cu uae 
3b anno 698 ad 705 Absimarus Tiberius Goeue 
tinopoli imperaret. Contumaz itidem est anno^ 
ex eo enim fieret in judicium vocatum Greg: 
anno 705 ab Joanne Vil, qui pontifex avr 
paucos ante dies, hoc est Kal. Martis, c . 
Leontio discamus, pontificem illum, qui )υ 1: 
concilio przefuit, in quo Gregorii causa dijuio« 
non alium ab eo fuisse, qui in custodias cot 
Restat igitur annus 695, qui nullis inirieatus 1* 
bagibus. Ab 18 Decembris anni 687 ad 29 0c 
anni 700 Romanum gesserat pontificatum Sr 
simulque ad mensem Julium anni 695 in Cntit 


c Hinopolitanos res dominatus Justinianus ll, o: 


intelligis, quam nullis impeditus sit diffkuluti- 
Clironologismus noster. Patet enim ezach otf 
sub uno puntifice Sergio, vereque Constanim- 
adhuc imperasse Justinianum Il, cum ink ἰδ 
gorius recessit, Romam petiturus. Nam gi rot 
sus Romam 21 Julii, Constantinopoli profectis ὃ 
mense minimum Junio, cum tamen Justin 
imperio pulsus ab Leontio mense Julio. En * 
pro nobis unis stantem characterem illum fev 
cum 11 Septembris concurrentis , qui , uti t 
stravjmus, in Justiniani.| annjs Caietani seo 
nunquam suffragatus. | 
XXXII. At, inquies, si anno 695 Constan" 
poli digressus Gregorius dimidia Agrigent f 


Kom: carceribus annos 2, menses 5. Atque isthuc D donatus ab imp. Justiniano ll, unde sump» 2 


cst, quod nostra in causa maneat necesse, eoque 
evidens confit, characterem. illum. feri: vri, in 
iuam incidit 44. Septembris dies, quo Gregorius 
»| Agrigentinorum emporium perveuit, in unum 
2unum 699 concurrere, quem frustra iu Caietani 
Clironologismo perquisivimus. 

XX XI. Porro Gregorius carceribus addictus Romae 
mansit sub uno, quod ante vidimus, pontilice an- 
nós 2, menses 5. Ex concilii sententia innocens 
judicatus postridie Paschatis, Constantinopolim 
paulo post proficiscitur, ubi Pascha celebrat, inde- 
que regnante adhuc Justiniano Il Romam abit, quo 
pervenit 20 Julii, atque hiuc in Siciliam solvens 
Agrgentimorum subit emporium 11 Septembris , 


peterent novo templo, episcopique domui id 
candis, ecqua illa Augusta, quae viri zmulua i^ 
ralitatem, et sua áddiuit Gregorio munera, κι: 
omplissima? Hic certe hzreo, cum nie det 
historia. Memoratur quidera tum temporis Apis 
Anastasia, sed que tamen Justiniabi maie, ν᾽ 
uxor. Perhibetur etiam Justiniani conjus f 
Theodora, Chagani Chazariz. soror, sed ean ἐν 
auno 705, cum regno exsularet, 6 anuum μὰν 
tinopoli regnante Absimaro Tiberio, . coron" 
uua cum Tiberio F. anuo 705, quo imper? ia 
tutus (Theoph. in Clronogr.) suinpli uem 
Leontio, tum de Absimaro suppliciis, sant ^ 
horrendis. Qui igitur* nunquid im coul 


191] 


DISSERTATIO. 


1918 


gressl nassam, atque Caietanus? Sed vide, quam A neze taque Sicilie, Calabrie. sancteque δουετίναν 


facile. elabamw, quod Caietano non contigit. Quis 
sibi suadeat, Justinianum hunc ab anno 685, quo 
solus regnare coepit exstincto patre Constantino, 
et quidem natu jam grandem, ad 695, quo regio 
exutus imperio a Leontlo, nullum iniisse conju- 
gium, exspectasse tandem exsilium , quo tzdis 
copularetur? Sed enim cum Justinianus 1 Theo- 
dora viluatus, annum agebat 66, vixit enim an- 
nos 82, regnavit 58, menses 7, dies 10, erepta sibi 
fato Theodora anno regni sui 22, ut ea in tate 
vero propius non sit, nuptias renovasse. Quare ut 
bistoricorum silentium de nova post Theodoram 
Augusta Justiniani 1 favet viduitati, in qua, sub- 
lata sibi Theodora, ad mortem usque manserit, 


ita nullum nobis facessit negotium, quominus pu- B 


temus, non unicam, non primam Justiniano 1] 
uuptam Theodoram, neque hune csmlibem vitam 
duxisse ad annum usque 705, quo xtatis numera- 
bat 34, quippe, cum solus regnare coepit, 16 natus 
annos erat. ( Theoph. ibi.) 

X XX!ll. Quid nunctandem de Corintbio episcopo, 
qui Constantinopolitani patriarchze , hoc est Calli- 
tiici legatus Rome judex assedit in Gregorii causa? 
Notum illud, Romans patriarchie tres singulari 
jure paruisse exarchos in Oriente, Corinthium, 
T hessalonicensem, 315 atque Justinianam 1, cujus 
quidem exarchia ex parte Thessalonicensis coaluit, 
idque ex Justiniani l, quod ante ostendimus, au- 
etoritate, Sed Romani episcopi in Justiniane I 
exarchiam jura desiere, pessumdata a Bulgaris 
Ecclesis, qui eas occuparunt regiones : cum vero 
anno 861 religio in Bulgaria restituta Michaelis 
regis opera, reclamante frustra Romano patriar- 
cha, subdita Bulgarorum Ecclesia Constantinopo- 
Irtano archiepiscopo, eaque de re decretum scri- 
ptum anno 859 in synodo viri cecumenica, Con- 
stantinopolitana vi, obnitentibus licet Romani 
pontificis legatis. Tandem vcro sub Basilio I! Por- 
pliyrogenneta, Achridis, sive Justinianz 1 exarclius 
αὑτοχέφαλος audiit, ita ut nulli pareret patriarchze, 
uti discimus ex Nili Doxopatrii notitia patriarcha- 
tuum, quam edidit Stephanus Moynius in sylloge 
variorum opusculorum. Tlhessalonicensem. et Co- 
rinthiam exarcliiam, quemadmodum et Siciliam, 
et Calabriam, e Romana patriarchia avulsas vulgo 
volunt ab Lcone Aug. Isaurico, quo injuriam ul- 
ciscerelur a Gregorio ll Romano episcopo sibi illa- 
tam, cujus opera Italiam ab eo defecisse traditum. 
Sed longe ante bsec tempora laudatus modo Nilus 
factum isthuc scribit, de Constantinopolitano pa- 
triarcha disserens, cujus liec recito Latio donata: 
Finr»us ex Occideniuli dioecesi duo  ezarchi simili- 
ter, reliquis metropolitanis subjectis, multo prestan- 
tiores se subjecerunt, Thessalonicensis nempe, et 
Corinthius, quos secuti sunt meitropolitg reliqui, εἴ 
archiepiscopi, qui sub illis erant.... Sicilia praterea, 
ei Calabria se Constuntinopolitano supposuerunt, et 
sa*icia Seeerina, que οἱ Nicopolis dicitur..... Án- 


sedes throno Constantinopolitano a Romano arulse, 
cum Barbari depréhenso pupa Romam spolium factam 
(n proprios usus cohverlerunt , queuadmodum et 
Creta sub Homano cum esset, Constantinopolitaxt 
facta est. Nihilominus pontifex viles quasdam par- 
tes , el episcopatus nonnullos in Sicilia, et Calabria 
habere deprehenditur ; metropoles enim, et urbes in 
eadem illustriores ac. digniores Constantinopolitanrg 
possidebat usque ad Francorum adventum. Sic etian 
in Longobardia (hoc est, transtyberina) et Apulia, 
et in omnibus iis regionibns maximas metropoles 
ante possidebat Constantinopolitanus, reliquas Ro- 
mannus, ut. regiones ille per partes possiderentur ; 
namque melodus ac poetadominus Marcus a Constan- 
linopolitano missus fuisse comperitur. Cum autem 
unirersie Longobardie ducatus, que vetus Hellas 
erat, sub imperatore erat Constantinopolitano, papa 
vero separatus sub aliis. gentibus vivebat, propterea 
patriarcha Ecclesias. obtinebat; nam  Drundusi: m 
et Tarentum a Constantinopolitano sacerdotes acci- 
piebant, idque nullum latet. Cum vero Franci hunc 
ducatum occuparunt, (unc. Romanus. in. omnibus 
hisce ecclesiis ordinationes lenuit; in iis enim regio- 
nibus, quas Conslantinopolitanus imperator obti- 
nebat, vel postea a. barbaris gentibus recuperabat , 
jure patriarcha | Constantinopolitanus | ordinationes 
habebat, cum Roma modis omnibus a Constaniino- 
poli alienata. aliis sese. submisisset. Papam vero 
partes. aliquas antea. in. Sicilia obtinuisse, mani- 
festum fit ex. Vita sancti Gregorii Agrigentinorum 
urbis, que nunc Gregentium dicitur, episcopi : in 
ea siquidem scriptum est papam sanctum Gregorium 
Agrigentinorum episcopum ordinasse; sed eo tem- 
pore loma nondum penitus separata erat a. Con- 
stantinopoli. Tenebat itaque multos gb hinc annos 
Constantinopolitanus ex parte εἰ Siciliam, et Cala- 
briam, el papa paucula quedam, quemadmodum et 
in Lougoburdia, usque ad separationem ; tunc enim 
separatus est. ab. his regionibus papa wsque ad 
Francorum | adventum. Haud sum gravatus tam 
multa afferre, quia non pauca in iis animalver- 
sione dignissima. 

XXXIV. Principio falsi arguuntur, qui Romanz 


p Patriarehize distractionem ab Leonis Isauri tem- 


poribus repetunt , cum multo antequam Roma 
penitus ἃ Constantinopelitano imperatore defe- 
eisset, jam illud usuvenisse doceat Nilus; ne- 
que tamen illa defecerit, nisi sub Leone Isauro 
anno 726, quo ducem, cui rerum summa credita, 
sibi senatus populusque elegit, quamquam post 
in officium iterum redacta, donec anno 774 Con- 
slantino Copronymo Aug. regium imperium pror- 
sus excusserit, in pontificis svi jura sese dedens 
(V. Pag. ad an. 796 et 799) ; quiu aperte Nilus . 


* testatur, accessisse Siciliam, Calabriam, Cretam 


Constantinopolitano patriarch;e, cin. Barbari de- 
prehenso papa 'omam . spolium. factam in. proprios 
wsus$  conterterunt; — itidemque scribit in. Longo- 


1551 


DE .ETATE S. GREGORI AGRIGENTINT 


XJ 
*- 


m»s Aug. anle excessum Soceri patris sui , oraiione A Romani pontifices pedetentim princiqa.e jp. aree 


in senatum habita, fuit auctor censendi, nl oliquid ex 
juris vigore laxetur ; neque alia incessum via in 
aliorum ziate definienda. Itaque si Constantinus 
ille. qui Romanam Ecclesiam dimidia urbe donatam 
voluit, jura dixit, cum Sergius 2vo frueretur, nun- 
quam impetraveri Caietanus, ut Gregorius Justinia- 
εἰ 1 218 temporibus ad,uicetar. Nulius ante Ju- 
stinianum l Constantin::s Aug., qui in res Romanas 
dominatus, nisi Magnus ille, Christianarum rerum 
presidium : nam ad Constantinum filium quod at- 
tinet, nullum illi imperium datam in ltalia, sed in 
Galiiis, Britannia, atque Africa proconsulari. Quod 
si ab anno 257, quo Constantinus Maynus excessit, 
ad 560, ante quem Gregorio diem Roma. dictam 
non puta Caietanus, anni omnino intercedunt 225, 
nullo pacto ascribendus Gregorius annis Justiniani 
1, sub quo neque ipse, neque lomanus pontifex di- 
xisse poterant, imp. C:es. Constantino Magno quon- 
dam paruisse. Quod si ad Justiniani lj tempora 
differamus Gregorium, statim. occurret. Constanti- 
nus Aug. Justiniani paler, piissimus vere, Eccle- 
sizque bono natus , quem imperantem coluerint el 
Sergius, et Gregorius. Hic igitur Constantinus pri- 
mus omnium dedit, douavitque B. Petro apostolo 
dimidium Romz, hoc est τῶν ὡρισμένων συν- 
nfeu»v, sive Canonis, quem reprzsentaret Romanus 
populus, unde sumptus suflicerent , queis Ecclesia 
erat opus, non secus aique deinde Justinianus F. 
Agrigenting Ecclesie, quo novum et wemplum, et 
episcopi edes exstruerentur, dimidiam Agr genti 
partem dedit, in. qua, super tributa, quz populus 
penderet, nil demum intelligas, nam datum adeo 
imperii jus suspicari non licet, cum una earlem- 
que civitas duobus parere dominis plane monstruo- 
sum, neque donum donatum seu Romano, seu Agri- 
gentino episcopo, sed Petro et Deo, ut Ecclesiz im- 
pensis consuleretur ; quod diserte in Agrigentinà 
donatione significatum , neque secius de Romana 
ulfirimaudum. 


XXXIX. Aique hic gratulari. mihi liceat littera- 
torum civitati, singulari ornate beneficio ab Leontio 
nostro, cui gratiz eo nomine sane quam mira: ba- 
bendz. Quotus enim quisque est, qui nesciat, quas 
dividias excilaiit. Constantini Aug. donatio, qua 
aucta fertor Romana Ecclesia? Sunt qui illam hy- 
poboliinzam sugillent, sunt qui ut germanissimain 
Constantini scripturam amplexentur, sunt qui de- 
pravatum legitimum opus dictitent, sed ijs, qui 
subditivam illam volunt, nondum compertum ecquo 
e fonte fabula illa eruperit. Tandem vero aliquando 
ficem hisce tenebris depellendis przetulit Leontius 
noster testimonio , quod auro contra pretiosius, 
quodque frustra Caietanus sollicitat; Ex eo intelli- 
gimus, Romanam Ecclesiam a Constantino Pogonato 
donatam dimidio canonis, quem populus Romanus 
in fiscum Casareum inferebat, Sed enim, cum tem- 
poris processu Cz:esarum potentia in Italia, atque 
ipsa urbe labefactata rucret, non mihi dubium, quin 


rint : cumque certam illad , Constanusem a 
dam Cesorem dimidium ραν apostebce Lc... 
tribuisse, inde beila arrepta ocrasi» aexam a. 
donationem , eujus auctor soa Ciastzuam P; 

natus, sed Magnus perbiberetur, quique aca "n 
suetudinum dimidium, in quo démija Rea: :: 

ficata, dederit, sed omnem plane erbem c.- : 

gladii : neque Romam tanium, sed, et mac. .- 
tior donatio appareret, provimcias B«a r.c 
quibus alia inseper supplemerti leo Σ΄. ...: 
Romani pontificis principates quis oer: 
illustraretur. Quare ad cztera, qua Cau .:: 
nam profligent donationem cujus noa ana | ^7 
exemplaria, testimonium Leonui accedat, ἃ. ᾿" 


B modo impudentissimi impostoris fraudem 7. 


D 


sed ecquo e ine monstrum illud pates. 
tot szecula ob eceulos hominum versatur. 

XL. IHlzc cum ita sint, quid rest agp : 
εἴποι viribus dicatur Caietani opinio de 6^." 
Agrigentinorum episcopo Jostinuino 1 cj. 
Tam multa cum illam oppugnent, costa c 
conspirent ad declarandum, vitam Gregorian zr 
duxisse sub Justiniano ll, quis tam im - 
mato sit animo, qui in Cajetani verba uhi - 
juret? Nemo unus ex. velustis scriptonLas b. 
rium ad Justiniani 1. tempora rejecit, Nc, 
Callisto excepto, lib. xvu, cap. 27. I]. E. M «- 
iste Nicephorus ? Szculi xiv scriptor, qui t0: 
mata commisit in ecclesiasticis rebus eniro 
ut nonnisi cum tedio ab acris judicii viris εἰ" 
storia legatur. Ausin igitur Leontianam ἢ... 
discrimen vocare tam lubrica testimonio, qu. 
alia cppugnant? Prater Epitomastea. Greg 
vite, et Menolegium Basilianurm, ab Leoni * 
Simeon Metaphrastes, Menologium Graecus TS 
lielmo Sirleto Latine versum, Nicetas mois 
Studila, quos lamen Caiclanus sentent sut 
ciores laudare non verelur. Haccine $2552. 
feremus; an cum  Terentiano Simone di 
(in Andr. act. v, sc. àj: 

lia praedicat ? ingentem coufidentionm: 

XLI. Metaphrastes tam liquido, quam lui? 
scripsit, interfuisse Gregorium magne 9? 
Constautinopolitang , qu& convenit Monol' 
orco devovendis, polissimum vero Cyro Se. 
Pyrriio, Paulo Monothelitarum primipilis ; si'^' 
vitam egisse Justiniano Aug. imperante. Qui : 
cst, nisi nobiscum sentire Metapbrastem! ged e» 
illum ratus Cajetanus ad suas adductum iri ri 
nes, modo contaminatam diceret narration! : 
synodo adversus  Monotheljtas coach. Es 
(malum) calamitas ista, qua efflictim pres "ς 
Leontius, tum Meiaphrastes? Corrupuss ΩΝ 
Cómmeniarius, ubi percenscetur Gregorius 1!" 
theologos cooptatus, qui summo in Contes 
nothellas proscriberent ; depravata hoc ip^! " 
Gregorii vita, quam Melueplirastes contin . 
Mira res, cui non credant, nisi qs (uerwit 6s — 


πε’ 


1*5 


DISSERTATIO. 


1-29 


ἀπο, Sed, ut hee onittantur, satis superque A noster, qui de Gregorio Roxa appulso Panormi ii 


cucel. Metaphrastes Gregorium nostrum in. cam 
synodum 319 convenisse, in qua res acta contra 
Monothelitas : pam ait ab ea abfuisse cum Romx, 
tim Sardinize episcopos, quippe morbo implicitos : 
et Romanum quidem legatum misisse, qui sui per- 
sonam obiret, Hiec non cadunt, nisi in synodum vi 
cecumenicam ; nam quod v attinet, neque legati a 
pontiice missi, qui synodo prxessent, neque hie 
Kom: considehat, sed ipsa in urbe regia, quo. a 
nolis demonstratum. Q ;a re improbum opus desu- 
dat Caietanus, cum Metaplirastem in partes suas 
protrahere pertentat. 

XLII. Neque candidius fatum expertus, cum sup- 
petias advocat a Grz:co Menologio Sirletano, e quo 
non video, quid emungat, quod ad suam faciat cau- 
san. Ex eo hse recitat, quie scilicet. leguntur 8.} 
23 Novembris : Commemoratio sancti Gregorii epi- 
^copi Agrigentini. Hic fuit sub imperio Justiniani ex 
urbe Agrigento, piis atque nospitalilatis ei eleemo- 
synarum astudiosissimis parentibus orius. Annos na- 
tus decem. el octo. desiderio venerandi sancta luca 
Hierosolymam petiit, ibique a saucto Macario dia- 
conus («cius reversus est Byzantium; postea Romam 
venit, ubi episcopus Agrigentinus crealus est, quo 
nunere pri&clure functus, multis editis miraculis, in 
summa senectute migravit ad. Dominum. Hoccine 
m»gnum illud testimonium, quo tantopere gestiat 
€ajetanus? eone nomine «belo. dignum  liabitum 


Menologium aliud, Basilii Aug. editum jussu, ubi 6 


disertim indicat vixisse Gregorium sub Justiniano 
Rhinotineto? perinde vero ac, quia Sirletanum 
Menologium Justinianum nominavit nulla cogno- 
menti accessione, idcirco confugiendum ad Justi- 
nianum I, excluso penitus Justiniano Il. Sed cogno- 
-ce, qux comnminiscatur, uti suam, quoquo modo 
possit, sententiam. tutetur. Videt eodem in Sirle- 
1110 Menologio ad 19 Decembris mentionem [fieri 


^ «le satcto Gregorio Agrigentino, atque hinc statuit 


duos Gregorios Agrigentinorum episcopos, unuin, 
hoc est Leontianum, qui vixerit Justiniauo 1 Aug., 
eique arrogat elogium, quod ad 95 Novembris in 
Sirletano Menologio legitur ; alterum Justiniani [I 
regno vindicat, quem meininisse idem Menologium 
putat ad 19. Decembris; qao discrimine neg'ecto 
favium ait, ut. priori partim impulata sint, qu.e 
tinius secundi propria, atque ex duobus unus coa- 
juerit. Gregorius. Argute satis, sed. vere nihil, Si 
Slenolozium Sirletanum ad 19 Decembris vel mini- 
mum innueret de ejus, quem Jaudat, Gregorii :etate, 
essel inde nobis gratularemur de comperta ejus 
Gregorii tate, quin. tamen Leontianum ὦ Justi- 
niani 11 temporibus dimoveremus. Porro, Gregorio 
nostro prxivisse sive unum, sive plures Gregorios 
Agrigntinorum sidera, decet cuin historia trans- 
) tio.iis beate Agrippinz ab codem Cajctano cxlii- 
1 ita t. 1 Vitarum SS. Siculorum, quz nobis suppe- 
ce30 μοι Valeriano, et Gallieno Angz.. Gicgorium 
Gzcndam Aygrigcentinorum epis: opum, tum Leontius 


PaTnoL. Gn. XCVIII. 


hn 


cum Felice episcopo, a quo Agrigentino in throno 
locaretur, scribens h:ec inquit : Igitur in proprio 
episcopio commorantur, cui ab sancto Gregorio no- 
men erat, quod certe olim Agrigentiue Ecclesie fue- 
rat, Libertinum appellatum. Agrigentinense episce 

pium Panormi positum, quemadmoduni. Liber.i- 
num antea dictum ἃ L:bertino episcopo Agrigenti- 
norum primo, ita Gregoriani nomen subinde cxce- 
pisse 4 Gregorio quodam cjusce civitatis episcopo 
non immerito aucupari licct. llunccine celebrat 
Sirletanum Menolozium ad 19 Decembris, an illum 
de quo laudata Agrippinz historia, si quidem alius 
ab eo, quem obiter nominat Leontius, an. alium 
quemvis, modo non nostrum, cujus noiitia inLer- 
ierit? Aflingat Cajetanus sub Justiniano I quotqu.t 
voluerit Gregorios Agrigentinz: Ecclesiz episcop s, 
dum Leontianum a Justiniani Il xtate non sollicitct, 
si sarlam tectam velit Leontianz BWHistoriz fidem. 
Atque hac locum obtinent, si quidem Cajetano de- 
mus Gregorium, cujus Menologium Sirleti meminit 
ad 19 Decembris, alium 45 eo cesse, cujus res per 
summa capita 95 Novembiis percensentur. Quid si 
unus idemque fucrit? quoties in Menologiis oc- 
currit cum Gracis, tum Latinis, ut de uno sancti- 
tatis fama illustri homine bis terve iu anno mentio 
liat? Si Gregorius, qui tantumdem indicatur 19 Pc- 
cembiis, ab eo differt, cujus vita praise descri- 
bitur 20 Novembris, cur illaudatus omittitur ? opor- 
lebat sane et hujus res gestas leviter attingere. 
Quapropter si ne unco. quidem raptari queat Si.- 
letanum Menologium sustinend:z Cajetani caus, 
sí et isthuc Basiliano recentius, nullum enim illo 
antiquius, quis tam insubida menxtis sit, quin in- 
telligat, eadem Sirletanum dixisse, atque Basilia- 
num Menologium, proindeque nostras in paris 
venire, a Cajetanis abscedere ? 

ALII. Venio tandem ad Nicetam. Hic si imnio- 
rer, male tempus ludam : cuim enim ille provat 
(lib. Contra Latinos t. VI Antiqq. lect. Henr. Caii- 
sii) Gregorium Constantinopolitane synodo inte: - 
fuisse, imp. Cass. Constantino Pogonato, pontifi;e 
vero Maximo Agathone, non possumus meliori a1- 
vocatione caus nostre jura defendere. Cajetanus 
pro se stantem diclitat Nicetam, quia de eo locu- 
tum Gregorio certat, qui alius αὖ Leontiano. Ve 
rum enimvero Leontius non alium nobis lau.at 
Gregorium, nisi qui vitam duxerit summo huma- " 
narum rerum liyzautii proposito Constantino Do- 
gonato, ejusque F. Justiniano Il regni consorte, 
tacrorum vero Vom: antistite Agathone ; ut ijsis- 
simus sit Nieetzr. Gregorius, atqu» Leontii, huac- 
que duplicare juxta sit, atque nova. intermuniia 
Epicureis aggerere. Sed desinat aliquando 6ajeta- 
ns quoniam gladio 320 nequit, volseilis pugnare, 
conari cesinat revocare Gregorium a Justiniani 1 
a latein, quod. strenue oppugnat. Lecniius, e cujus 
commen!ario, quidquid de tauto episcopo novit 
posteritas, velut aqua e fonte, dimanavit, 


39 


1221 ANONYMI BECUCCIANI I^ 
Jamque opus exegi, quod tantum veritatis ergo A Petro, condit»que ab ipso Ecclesiz Conttanií:s; 
suscepi, non quo minimum de Cajetani fama detralia- Aug. Pogonatus piissima liberalitate saerum vo. 
tur. Qux in medium produxi firmissima, tutissima — Inde intelligant Agrigentini, quod et tantos sibi e 
omnia, unde conficiatur Gregorium Justiuiano ll cum tigerit episcopus, quod et Ecclesia sua tam 28}. 
Constantino patre imperante Ágrigentinorum epi- illustrisque munere aucta, acceptum referendie 
scopum ab Agatbone P. M. inauguratum, eodem — Panormitanis, viris et sanctitate et ponti. 
Aug. sceptrum solo obtinente, Petrique in cathe- — maximo clarissimis, quibus in obsequenus an: 
dra sedente Sergio calumnia vindicatum Romana — monumentum collata gratiarum symbola lavíia 
in synodo, simulque a pontifice donatum dimidio ^ obeliscum ponaut. 
Canonis Romani populi, quem maximo apostoloruin 





ANNO DOMINI DCCXCI. 


ANNYHUS. DEGUGCIANUS. 


NOTITIA. 


(GaLtaNp. Vet. Patrum Biblioth. t. XII, p. 11.) 


Dominicus Becuccius prepositus Ecclesie sancti Felicis ad Imam, ex Bibliothenér 
brielis Richardii edidit Florentie anno1768 ex quodam ms, (a) libellum auctore incerlo, cv 
titulus est Dogmata orthodoxa, etc. Scriptor ejus nuspiam comparet. Gallandius nostr: 
suis adversariis Anonymum Damascenum scripserat. Becuccius V. C. putat monachum fui» 
(pag. 16), his ductus argumentis : primo quia teste Mabillonio, monechorum erat binc ir 
8 Patribus quedam decerpere, qua alienis operibus subjungebant, ne ullee in fine psg?? 
vacarent in codicibus. Secundo quia Joannem Damascenum sancti Patris nostri appe 
tione allegat, quem constat in sancte Sabes Laura monachi vitam gessisse. Heec quantis! 
quisque facile intelligat. Visum mihi est a nomine editoris Anonymum Becuccianum api 
lare. Facile autem crediderim esse pium aliquem laicum, qui pro liberis suis religiose & 
candis brevem illam catechesin planamque consceripserit, sive manualem librum ve! 
chiridium, ut veteres loqui solebant. Sub finem enim ait: Ego quidem, filii mei dilect.tr 
posui vobis hec sancta dogmala..... ut pro certo habeatis, quod is qui genuit cos ita credi. 
etc. Quod ergo sanctum Joannem Damascenum sancti Patris nostri appellatione donas: 
id ex consuetudine est, qua sic Greci omnes sanctos etiam non raonachos, aut certi 10: 
tuti quod nos profiteamur, vocare pie el religiose consueverunt. Cum porro multus 
nuctor noster in tradendo dogmate de cultu imaginum, liquet eum post synodum Nice? 
M vixisse. Quare necante annum 791 illum ponendum censuimus. De revelatione * 
gorii Thaumaturgi, vide que in eo scripsit Gallandius (b). 


(a) Signatur K. 1. estque chartaceus, quem — seculi xv. » 
Becuccius describit in praf. pag. 14, ac videtur (^) Bibl. tom. III, pag. 447, et proleg. pf. τ 


1:29 


DOGMATA CATHOLICA SS. APOST. 


1250 





AOI'MATA OPOOAOZA 
AIIEP EZEGENTO OI ATIOI AIIOXTOAOI 


ΚΑΙ IIANTEZ OI ATIOI IIATEPEX, ΚΑΙ OIKOYMENIKOI AJAAZKAAOI. 


DOGMATA ORTHODOXA 


QUAE EXPOSUERUNT SANCTI APOSTOLI 


OMNESQUE SS. PATRES, ATQUE OECUMENICI DOCTORES. 
(GartaNp, Vet. Patrum Biblioth. t. XIII, p. 377.) 


Πιστεύομεν, χαθὼς ἐδαπτίσθημεν εἰς Πατέρα xoY A — Credimus, quemadmodum PDbaptizati (1) sumus 


Yibv xal ἅγιον Πνεῦμα, τὸν ἕνα Θεόν. El γὰρ xai 
«Big ὁ Πατὴρ, χαὶ Θεὸς ὁ Υἱὸς, xal Θεὸς τὸ Πνεῦμα 
*b ἅγιον, ἀλλ᾽ οὐ παρὰ τοῦτο τρεῖς Θεοὶ, ἀλλὰ μία 
θεότης τρισυπόστατος. Ἐπὶ γὰρ τῆς ἁγίας Τριάδος 
διιολογοῦμεν μίαν φύσιν, μίαν ὑπερούσιον oj3lav, 
μίαν μορφὴν, μίαν βασιλείαν, μίαν ἐξουσίαν, μίαν 
θέλησιν, χαὶ μίαν ἐνέργειαν, ἕν χράτος, χαὶ ὃν ἔξαλ- 
μα τῶν τριῶν ὑποστάσεων ἀχένητον, δι᾽ ἀχινησίας 

i τὰ πάντα τῷ θείῳ αὐτοῦ προστάγματι “χινοῦν, 
πάντων͵ προνοητιχόν * διὰ πάντιν διήχουσαν τὴν 
ὑπέρθεον Θεότητα, καὶ πᾶσι κατὰ τὸ συμφέρον οἶχο- 
νομοῦσαν, εἰ xaX ἄγνωστα ἡμῖν εἰσι. Τρεῖς δὲ΄ αὖ- 
τῆς ὁμολογοῦμεν τὰς ἁγίας ὑποστάσεις, τρία πρόσ- 
ὠπα, fot τρία ἄτομα, οὐχ ἄλλο καὶ ἄλλο τὴν φύ- 


in Patrem, et Filium, et Spiritum sanctam, unum 
Deum. Quanquam enim Deus est Pater, Deu: 
Filius, Deus Spiritus sanctus, non tamen idcirco tres 
Dii sunt, sed una divinitas, tres habens personas. 
in sancta enim Trinitate confitemur unam naturem, 
unam supersubstantialem essentium, unam ferma, 
unum regnum, unam potestatem, unam voluntatem 
atque unam operationem, unum imperium unamque 
ἐγ] personarum immobilem quidem exaltationeu 
(2), per immobilitatem autem omnia divino ipsius 
imperio moventem, omnibus providentem : per om» 
nia secundum utilitatem administrantem, eisi haec 
sinl nobis incognita. Verum tres coufitemur ipsius 
sanctas hypostases, tres personas, sivetria individua : 


σιν, ἄλλο δὲ μᾶλλον xai ἄλλο τὴν ὑπόστασιν, οὐ φύ- B non aliud et aliad secundum naturam, sed aliud 
cet διαφέροντα ἀλλήλων, ἰδιότησι δὲ μᾶλλον. “ἽἼδιον potius(2) et aliud secundum hypostasin : non natura, 


γὸρ τοῦ Πατρὸς τὸ ἀγέννητον, ἴδιον δὲ τοῦ YloU τὸ 
γεννητὸν, χαὶ ἴδιον τοῦ ἁγίου Πνεύματος τὸ ἐχπορ- 
ευτόν. Οὐ τοῦ Πατρὸς ix3távto; εἰς Υἱὸν, οὐδὲ ὁ 
γιὸς γέγονε τοῦ Θεοῦ πατὴρ, ἣ μήτηρ, οὐδὲ τὸ 
ἅγιον Π᾿εὖμα γέγονε Πατὴρ, ἣ Υἱός " ἀλλ᾽ fv, χαὶ 
ἔστι, καὶ ἔσται ὁ Πατῆρ, Πατὴρ, καὶ ὁ Υἱὸς, Υἱὸς, 
καὶ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον, Πνεῦμα ἅγιον" Καὶ προσ- 
διυνοῦμεν, χαὶ ὁμολογοῦντες δοξάζομεν τὴν paxa- 
ρίαν xai ὑπέρθεον Θεότητα ἐν Πατρὶ χαὶ Υἱῷ χαὶ àv 
ἁτίῳ Πνεύματι χαὶ τὰς τρεῖς ταύτας ὑποστάσεις 
ἐν μιᾷ Θεότητι, καὶ οὔτε διὰ τὴν μοναρχίαν ἰουξδαῖ- 
Qouzv, οὔτε διὰ τὴν ἀφθονίαν τῶν τριῶν ὑποστά- 
σ:ων ἑλληνίζομεν. Οὐ λέγομεν δὲ ἐπὶ τῶν ἁγίων 
τῆς θεότητος ὑποστάσεων μεῖζον, ἣ ἔλαττον, f] ὑπο- 
y:íp:ov * ἀλλὰ συνάναρχα ταῦτα δυξάζομεν χαὶ σύν» 
ὕρηονα καὶ συναῖδια " ἀνελλιπὲς γὰρ τὸ Θεῖον χαὶ 
«sn; ἐπέκεινα φύσεως xal χρόνον. 

Πιστεύομεν δὲ, ὅτι ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ ἐγεννήθη ἐκ 


() Οοιογ. Dasil. epist. xxvn. Theophiyl, in cap. 
X Joan. . 

. (3) “Ἕξαλμα, est eruptio, vis, impetus, scu per- 
citissima mobilitas. 


magis vero proprietatibus inter se differentia, Etenim 
proprium Patris est esse ingenitum, proprium Filii 
esse genitum, et est proprium Spiritus sancti esso 
procedens. Non Patre transeunte in Filium, noc Fi. 
lius fuit Dei pater aut inater ; neque Spiritus sanctus 
fvit Pater aut Filius : sed crat, et est, et erit ater, 
Pater ; Filius, Filius ; Spiritus &anctus, Spiritus 
sanctus. Et adoramus et confitentes glorificamur 
beatam el divinissimam deitatem in Patre, et Filio, et 
Spiritu sancto, et tres las personas in una Divinitate, 
neque per monarchiam (4) cum Judeis, neque pcr 
trium personarum pluralitatem cum Grzcis (5) sen- 
timus. Nou dicimus autem in sanctis hujus Divinitatis 
personis majus, aut minus, aut tubditum; scd omnes 
ipsas principio temporis carentes, uno ín tlirouo «6 - 
dentes et coxternas glorificamus : indeflcieus eni 
Divinitas est, el supra omnem naturam et tampu«, 
Credimus autem quod Dei Filius genitus fuit à 


(5) Potius penetrantem, 

(4) H. e. singularilatem, gue nempe. tr.nilati op- 
ponitur. 

(9) Verteudum erat idololatc:z, gentilibus, 








ἄλλ M. 


Mum UTER 


* 
-- 


Fa. 4. (Mee VAS ase IIS HS, AARAU 


je uy c QS js NS Le 4X (AW («ον δι aM. n 6.28 


»É-9)bAN, Nux QUASI ὗδδν δ nta AT Y.a^- ἕω 


MW 
LEN Ja aab A. “ἢ δ. 


sre à: 


ww Vis, VW δοῦν Sa BN M.oxNSISÜi EE i i- AC 


h 


* 4s... H2 


δα ἢ S2 «tus «Ὁ wea juu Dm * 


wu Ms AS NS SEU Aon ὰ ὦ atta OE a 


νων - «b " ". TEXTS ET «ἃ b * ἃ. ^ —-——-4. ht. ^ w^. v.d *- 


Β͵ωλ ἈΝ ΣΧ AN SN ON SS τ GG vom Poe 


b-»- XM om o4 à De. o dA “τ oam Vor s 


EA P XY) [UM »».* « «ο db b - - a. . -δ "τ. €. 


MUN. e. SO le o uS LS MAIS, 24 uL 
"- m (e$ cm vedi *. Ln » 4 e ε" "2 
|" M VE ES ^. cd og Cu 
in. δ 52 "ON ac 5.4 ^ VOS '"" δε 4á* "T 
«o vw aT * . ο «Ὁ 17. MW 0a ^- -— t. 
- ^w - -» — weB . * v « Ka *teo ».ὃ} wa ; wu [Τα 
. 2. — c"- οὖν. e $c. Mia X "Mo -. 
a nm n9 NU o. B Si " "T a0 τ Mo Vm 
«ὧν masse CR C8 TOES t 08h - 48 .ὦἡ - 
*A a. 2 - .* «.. je. c- 8. 4e Um . "d -— 
Zo 325 3$ o IB RS o5. C. .Q. τς — 
«.ἘὮῬ άπ, v 2*9 ων 6 Ὄωποο » t- -9 T - .«" 
Jo. as 2» — dd Wa » . VM EL I 
«29 — 4M "aab 40» s CuclaaÉe Ἂ[ἢ"͵ς δι - - s 
— ω--- BT ^m s RI 9. 2.9]. » » 0 - - . t. 
em — "C^ ade 4- . oam ] » ἃ "p, 7 1. A * 
τ κω τοῖα, *"-'* . - τὰς "AA .« 9À. υ -- » . 
POCO ^*- —70£Éru t ma M Δ δ... b " . R. 
ipit Ab c - 9B δὲ o9. 085 *» €* a .0- 
2* — a «o *.e as - ἢ ex S cà" " * s . 0.99 
snae 9 o9 P "νοῶν *'- «ὦ -.- P ἃ "Σιυὰ.Δ . T 
“ὦ »", —-— T... ONEMG ὦ. 9J9 s as aue -ς 
2h 8 I2. » “δι — XQ. aas. - bes —- 
A «ὦ - n 2 -. φϑιανυῦσ - Fu . * aon ^. - 
"- 4 δια ^g - PON aad o. —— "eco -* ur e . 
“τὸ Coach oll Z2 o*- Zoom — 09. -- - s 9.ÀA2 l2... 
Aen ^a Am " E ὟΝ, c n * 4 edid . * - . «ὦ. 
^ . Li - "PR * c." "a2 be e LINES 
“ὦ "*e aba Mu ta ta" Seba. DF, . n. bn « ὦ a a&&- ὦν. 
0 Ae * - Ae "oa )*-— — - T. T 
$e6- 9-9 * «c δῶν »- - ^ ᾽ν - 25 ez. 
-» Ae . “ΣΝ. 25 POEPPREM - 
^. - «Ὁ - she 4a -— -* 
^^. »*e - «΄ο “-ο . MN * 
-— C- 5. cool e. κ᾿ . T. 0859 a7 
-23 . . -» '.- ^ * 2" 
- «φ- -- . . 
'" m S -δω, - * - 
Mà 2 « Ὁ τ Ὧν - - - 


- δβαυ - 





b ἣν -—— - 4-9 — 00m - ΕΜ - - — qiu» - 
POE e -on — LLL do — * a . "- 
- - 
τῶν -- - .*— ὦ. - —— -—D s-— o 
ὧν» “ὦν ὦ .. Σ -«-- “ὦ .- δ I L A -—A - 
- - 
- - —— ὦ — τῶν» -* c -— a “- «- 
LEN bd «A- -- 9- — — «. Aa— eT YZ"5wL -—— “19 «- - 
.- 
ww -— 5“ - — ὦ, - ---Ὁ“- “«α» ---- [ ddl. —— — e wapa ----- 
A - - - - — — A -— -— X - ὅπαὰν A— A—— Ὁ on 
-- - - 
t- - -— . c —- et— — e - 
— ^^ - τὰ - sd [E ed — A um. —ÁMÁ—- 
- - 
apa - -- fe —— “ὦ ΓΙ a— p -- eu» πὰ» [] - 
- - — — τῷ ——A — —— an fb -— — —-— Aem “- 
- - 
-—- s -— — --- “παι - ——— o ——n——up - — e-* 
-“ “πὰ ὅσο, — - »ἪὐἨκ P — * o» — —— 5 —üA— — A - -—— 
—- - *e- — - - —— o —-—— —— κυ - «- 
ιῸΟθΟΙ, «5... - - «- » “οὐο......»..ὄ τεῷ eo «-«.““«“ὐὖνν. «τὸ ΄ -.- - 
-—- - - — ΠῚ, — - - 
MP LT — —M - - -— — —— Ἧς... - "o om 
- - 
- — - - -— *e — ——— 0 0 — — α«-. - "“-“- 
-— € - —- 2v. Emp uen — —B - — — -A—————— Ὁ - 
» Ὁ ᾧὑψὮ -- «-- - » —— — - — oom e -- 
Bu. — m — τα org dara — "e τῷ - — «I —B - 
- - -— — — an Qu —- ———X -— - 
—— o «ὦ — — - —— —— 9 — m—— 9 0 admo aln ——hÀ— -- 
* 
- um, u— -— πῦρ - - —— -— m- “ὦ — s ——— T 
πῶσ ὦ «- - - Ὁ» -— — —— αὐ... — -———Ó ο -- 
— — A —áÓ € - — πων --- ---οὀ —R— ——— -— 
la— — — 0— — -- - — — ——s «-- — ν - - 
“ας ΄ "-— » —— — - " - e — —MÜ ls — 
-— ᾿Ἃκο A——— Ὁ Ὁ --« --- “Ὁ oA παρα -— 
- τ. - * -— Ὁ “ὦ. ----  —— . men - «--— - 
- - -ο ———-—— Ὁ -— —— mem - —— 9 n. ««-«ὕ..- - - 
- 
- —— — — — -οα — 
P - - «^ "- τα in. —- - - SD. —Á — — 09 
- 
a — d —— — pn LE tud -. — gá— -L 
P — € - —— ----  -— — um dm de — 
- —— . --- -—— —o- um —— — — 
-—— « - —À 00 omnl . -- -— — « -— τῷ -. «ἀν 
—- 
— - - — - - -— πὸ -— “απ — -- -— 
-— —- -———— — A m - - ——— “ὦ -ἀἈ αὑτὰ ὧ» m d ntu - - 
—— τῷ » A——— N — -— a — — —— —Á -— 
-- -—- - - ΄- -— ἡ... (Ὁ) ap - -—— —Puü uA — E — - 
" —À 8 s, — € “-. —— € - o πα --Ὁἰψ 
.M ILU .-— - 7 U.— IX I 
- 
ἴω.» ὦ —- κί — -- - π»....--ὦ -— 
- -- -- "UB Bod - πᾶν n mm —HRAá - 
T Porn MEME - -— ὧν 
^ —» ^- d— - — Lond "-— — - 
- nent — 
E NM * — — —- -» -- -—€ÓÓ—X— -— e - m 
* - “παρ - — - — Lost τι — — 
- [d --- "-" — — - - ll — — 
— -— — —I ——- - 4 
"A -—À ἀν -— Ld - om - -- -— Lond - 
———. - - mm —RH -— 
- - -- - -— — - - - — - 
^ — -——— 0m unm nimmt - 
- «.. — - «. - — A-— 99s — - - 
-—— « ——À “ὦ — n -φ —— . — 
. - -. m - -—— α - LL ————— 
[4 ν᾿» "ὦ —-— -— —— —Q 
liio Lumen Ἃ -— - * Lcd — m — 2 
- "- — 
PT "eua τὐὰϑον P “οὐ -o- - --- 
R - [Erde - — 
"- - - o --- -- -.. ἡ b ^". Edi s ὧν 
- "aae, -— -—- m mu p nn 
95. «ἄν - - δ A D ow - - «το. Δ᾽ ——— - 
— — u€— [omni μ 
— * -—  A-— 5 a »- - z € M 
- aa 
- a προσ.» -ῸἝ 
- «ὦν. «-ὠ Ip "- - "» o" PEN. - ^ 
— 
-b o —- — -- ^ «- "A—— € —À -— " 
n" - ——— «-- 
- - — - - «ὦ -— -—— 
νῶν ^- - 
- - m. - D «5 A» - LI » 9 -^ €» - - — -— 
— - 
- ΄ - ἃ. 9" Ll 9d niim, -— — 
- a - ^ * T- - -— — 
- . « .- τῷ τὰ τὰν πὰ ^ 
Ἕ —a ν 
- t - - - - -- 
- - 
" -- - "^ - - - m 
"» - .0. 
- - - - 
^ — 
- "τ - - 
ἣν “»- Bl «- — 
» - 
-- 
-- - - -— - 
*- - . . 
- - ES ume 
- "- 
. . - 
- - - πὰ - 
- . - - 
- 
- 
- 
* 
-- LI se Δ Ὁ *. &» 4 





[23 


DOGMATA CATHOLICA SS. APOST. T 


δὲ αὐτοῦ τὰ τίμια καὶ ἅγια πάθη, δι᾽ ὧν ἡμᾶς Exl- A dicel tanquam Deus omnes, οἱ reddat unicuique 


poc , δοξάξοντες αὑτοῦ καὶ τὴν ἀνάστασιν, xa εὑ- 
λυγημένον τὸ κράτος χαὶ βασιλείαν αὐτοῦ εἰ; τοὺς 
αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾿Αμήν. 


Ὁ μολογοῦμεν xat ἕν βάπτισμα εἰς ἄφεσιν ἀμαρ- 
τιῶν, Ἀμὴν, 

᾿θμλολογοῦμεν δὲ ἀνάστασιν νεχρῶν, χαὶ ζωὴν 1o: 
μέλλοντος αἰῶνος. 

Ἱστέου, ὅτι ἀχώριστος ἔμεινεν ἡ θεότης τοῦ Λό- 
12» τῆς ἁγίας αὐτοῦ σαρχὸς, καὶ ἐν χαιρῷ τοῦ τά- 
ὕους, xal ἐν τῷ θανάτῳ, χαὶ ἐν τῷ τάφῳ ἦν μετὰ 
«οὔ σώματος, Xal ἐν τῷ ἄδῃ μετὰ τῆς ἁγίας αὑτοῦ 
ψυχῆς, χαὶ ἐν τῷ οὐρανῷ μετὰ τοῦ Πατρὸς χαὶ τοῦ 


Πνεύματος, xal πανταχοῦ ὡς θεὸ; xol Θεοῦ Υἱὸς, p 


. πῆς θεότητος αὐτοῦ ἀπαθοῦς μεινάσης. Καὶ ἐθέωσςε 
τὴν αὐτοῦ σάρχα ἀσυγχύτως χαὶ ἀφρύρτω;, ὁ αὐτὸς 
περ᾽ιγραπτὸς καὶ ἀπερίγραπτος. 

Ἔκχθεσις θεολογίας, ἣν ἐμνήθη ὁ θαυματουργὸς 
Γρηγόριος παρὰ τῆς δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόχου καὶ 
ἀεὶ Παρθένου Mapla;, xal τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ 
Θεολόγου xaY εὐαγγελιστοῦ. 

Εἷς Θεὸς, Πατὴρ Λόγου ζῶντος, go las ὑφεστώ- 
67;, χαὶ δυνάμεως, χαὶ χαραχτῆρος ἀϊδίου * τέλειος 
τελείου γεννήτωρ, Πατὴρ Υἱοῦ μονογενοῦς. Εἷς Κύ- 
ριος, μόνος Ex. μόνου, Θεὸς [£x] Θεοῦ. Χαραχτὴρ καὶ 
εἰχὼν Θεότητος, Λόγος ἐνεργῆς, Σοφία τῆς τῶν ὅλων 
συπτάπεως περιεχτιχὴ. καὶ δύνα ute τῆ; ὅλης χτίσεως 
“ποιητιχή. Υἱὸς ἀληθινὸς ἀληθινοῦ Πατρός" ἀόρατο; 
ἀοράτου, καὶ ἄφθαρτος ἀφθάρτου, ἀθάνατος ἀθανά- 
4599, χαὶ ἀΐδιος ἀϊδίου, "Ev Πνεῦμα ἅγιον, ἐκ Θεοῦ 
τὴν ὕπαρξιν ἔχον, xat διὰ Υἱοῦ πεφῃνὸς, δηλαδὴ τοῖ; 
ἀυθρώποι;, εἰχὼν τοῦ Υἱοῦ τελείου τελεία, ζωὴ ζών- 
ttov αἰτία " ἁγιότης ἁγιασμοῦ χορηγός. Ἐν ᾧ φανε- 
(72121 Θεὺς ὁ Πατὴρ, ὁ ἐπὶ πάντων χαὶ ἐν πᾶσι" xoi 
€:5; ὁ YU, ὁ διὰ πάντων. Τριὰς τελεία, δόξῃ, xal 
ἀϊλιότητι, xal βασιλείᾳ, μὴ μεριζομένη. μηδὲ ἀπ- 
αὐλητροιουμένν. Obzz οὖν χτιστόν τι, ἣ δοῦλον ἐν τῇ 
Τριάδι, οὐδὲ ἐπείσαχτον, ὡς πρότερον μὲν οὐχ ὑπ- 
ἄρχον, ὕστερον δὲ ἐπεισελθόν, Οὔτε γὰρ ἐνέλιπέ 
4:2 ὁ Υἱὸς Πατρὶ, οὔτε τῷ Υἱῷ Πνεῦμα. Οὔτε 
ηὐξήθη μονὰς εἰς δυάδα (8), ἣ δυὰς εἰς Tp:á- 
δα" ἀλλ᾽ ἄτρεπτο:, xal ἀναλλοίωτος, ἡ αὑτὴ Τριὰς 
ἀεί, 


juxta opera sua. Adoramus vero pretiosam ejusdem 
et sanetam passionem, per quam nos affecit honore, 
glorificantes resurrectionem ejusdem, benedictum 
imperium et. regnum in sxcula ssculorum, Amen. 

Confitemur etiam unum baptisma (9) in remissio- 
nem peccatorum. Amen. 


Confitemur. resurrectionem mortuorum (10), et 
vitam futuri sxculi. 


Sciendum 661, quod inseparabilis mansit divinitas 
Verhi a sancta illius carne, etiam tempore passio- 
nis, et in morte, et in sepulcro erat cum corpore, 
et iu inferis una cum sancta ipsius anima, et in coelo 
una cum Patre , et Spiritu sancto, et ubique ut 
Deus, et Dei Filius, permanente impassibili sola 
ejusdem divinitate ; deificavitque suam «carnem 
inconfuse, et non immistim, ipse circuimscriptus, 
et incireumscriptus. 


Expositio (11) Theologim, quam edoctus fuit 
Gregorius Thaumaturgus a domina nostra Deipara 
semperque Virgine Maria, et sancto Joanne Theologo 
et evangelista.. 


(12) Unus Deus, Pater Verbi viventis, sapientize 
subsistentis et poteutiz et characteris sempiterni : 
perfectius perfecti genitor, Pater Filii unigeniti. 
Unus Dominus, solus ex solo, Deus de Deo. Cha- 
racter et imago Deitatis, Verbum efficax. Sapien- 
tia constitutionis rerum universarum eomprehen- 
siva: et virtus atque potentia universo crcatura 
effectiva. Filius verus veri Patris ; invisibilis, ejus 
qui est invisibilis ; et incorruptibilis, corruptioni 
non obnoxii ; ac immortalis, mortis prorsus nescii ; 
ei sempiternus, sempiterni. Unusque Spiritus 
sanctus ex Deo exsistenliam habens; et qui per 
Filium apparuit, scilicet hominibus, imago Filii 
perfecti perfecta, vita viventium causa, sanctitas 
sanctificationis suppeditatrix, in quo manifestatur 
Deus Pater, qui super omnia est, et in omnibus : 
et Deus Filius, qui per omnia est. Trinitas perfecta, 
qua gloria, οἱ :eternitate, ac regno, atque imperio. 
non dividitur, atque abalienatur. Nonigitur creatum 
quid, aut servum in Trinitate, neque superinducti- 
vum. aliquid, et adventitium, quasi prius non ex- 
sistens, posterius vero adveniens. Non ergo defuit 


vaquam Filius Patri : neque Filio Spiritussanctus: neque aucta. est. unquam unitas in dualitate, aut 
dualitas in Trinilate ; sed immutabilis et invariabilis eadem semper manet Trinitas. 
Ἰστέον, ὅτι φύσις, χαὶ μορφὴ, xaX οὐσία, £v xal D — Sciendum, quod natura, forma, cl essentia unum 


ταὺτόν ἔστιν, ᾿Ὑπόστασις 6b xat πρόσωπον xal &to- 
110v, xal χαραχτῆρ, ἕν xal ταὺὐτόν clot, 

Τὴν δὲ ἁγίαν Μαρίαν τὴν τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν 
Χριστὸν γεννήσασαν προτχυνοῦμεν xal σεθόμεθα, 


(8) Hec verba, οὔτε ηὐξέθη μονὰς εἰς δνάδα, 
quie sunt in Codice, desunt apud Labbeum loco 
excitato. 

(9) Conter. Tertull. lib. De prescript. Marcio plu- 
yes indulgebat haptismos. 

(10) Valentiniani carnis resurrectionem negabant, 
B'amascen. hr. 51. Vid. e her. δὲ, δύ. 

(11) Titulus sic. Irahet in. codice Richaidiano ; 


el idem est : hypostasis, persona, individuum, ct 
cliaracter unum et idem sunt, 

Sauctam vero Mariam, quie genuit Dominum no- 
sirum Jesum Christum, adoramus οἱ colimus, 


sed in Conciliis Labbei tora. l, pag. 865, legitur : 
Ἔχθεσις πίστεως χατὰ ἀποχάλυψιν Γρηγορίου ἐπι- 
σχόπου Νεοχαισαρείας, Expositio fidei juxta revela- 
tionem Gregoiii episcopi. Neocasarem. 

(12) Vide Fabricium, Bibl. Gr. tom.V, pag. 219. 
Versionem hujus apocalypsis dedit Becucetus. cx 
Ger, Vossio. 


1215 


ANONYMI BECCCCIANI 


Ξ 


sicuti Dci matrem, ipsamque Deiparam manifeste Δ ὡς Θεοῦ μητέρα, καὶ Θεοτόχον αὐτὴν τρανὸς kar. 


predicamus. Quicunque enim sanctam Deiparam 
Mariam matrem Uomini nostri. Jesu Christi, Dei- 
param non confitetur, anathema sit, οἱ velicmen- 
tiori et laboriosiori u!tione damnatus sit : propterea 
quod contempsit solam henorandam, gloriosiorem 
Cherubim, | magnificentioremque Seraphim, om- 
1 ium rerum creatarum dominam. Pretiosam ctiam 
el viviflcamerucem adoramus ; in ipsa enim eruei- 
fixus est Deus noster, ipsamque sanctificavit : si- 
quidem eam deosculantes lumine et sauctificatione 
adimplemnr. Sanctos vero angelos, videlicet omnes 
caelestes virlutles veneramur tanquam domesticos, 
servos, famulos, et administros Dei, veluti per ipsos 
muro sepii ac defensi, habentes eosdem praesides 
et custodes. Insuper adoramus et colimus sanctum 
Joannem Christi precursorem, sanctosque aposto- 
lus, prophetas, martyres, venerabiles p:triarchas, 
et docteres, sanctos, et justos, tanquam sinceros 
servos et. amicos Dei nostri. Adoramus etiam 
sA:ectam imaginem Domini Jesu Christi, non ipsam 
Deum extstimantes, sed tanquam imaginem ejusdem 
Clivisti et Dei. nostri ; scientes, quod imaginis ho- 
nor refunditur i& prototypum:; Adoramus vero et 
veneramur sancta" imagme:m immaculatze Dei- 
pare, et ex ipsa recipimus sanctiflcationem et 
varias cum anima, tum corporis curationes. Ado- 
ramus autem eliam sacras imagines sanctorum 
angelerum, omniunque sanetorum. 


Sacrum vero donum, quod nos Christiani parti- C 


Cipamus, non est figura corporis et. sanguinis Dei 
nostri Jesu Chiisti ; sed illud idem est. sanctum 
corpus, et pretiosus sanguis Domini ; unde, qui 
ejusdem digne participes fiunt, sanctitate et gloria 
Filii Dei sdimpleutur. 


Orthodoxos vero sacerdotes, velut angelos Dei 
veneramur. Sanetas insuper martyrum atque om- 
nium sanctorum reliquias, tanquam eosdem sanctos 
veneramur et colimus: etsi enim ossa nula esse 
vilentur, attamen remedia effundunt. lta ergo cre- 
do : ita mea fert opinio: ità enim accepi a meis 
majoribus, ct a beatis ct sanctis generalibus magi- 
siri& Credo igitur quecunque a sanctis apostolis 
priedicata sunt, et ἃ magno Dasilio, Gregorio Theo- 
log», Leone papa Romz, Athanasio, Cvrillo Ale- 
xanmdrino, Gregorio Nysseno, beatissimo Joanne 
Chrysostomo, et sancto Patre nostro Joanne mo- 
nacho Damasceno, et a reliquis theologis. Eos autem, 
qui eorum dogmatis fidem non habent, excommu- 
nico, tanqoam impios et Dei inimicos. Etenim 
benedico quibus benedixeruut ii, et maledico qui- 
bus illi maledixerunt. 


Ceterum ego quidem, filii mei dilecti, h:xe sancta 
dogmata vobis exposui, αὐτῷ ex multis libris collegi ; 
quaque compendiose explicui, ut ea.lem quotidie 
perlegaus, etutex his firmentur corda vestza in 
vera et ortho-oxa fide: pro certo οἱ comperto 


ρύττομεν. Ὃς τις γὰρ τὴν ἁγίαν Θεοτέχοι No 
τὴν μητέρα τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἵν σοῦ Χριστο, κ'τ΄ 
xov οὐχ ὁμολογεῖ, ἔχει τὸ ἀνάθεμα, xzi iv τί 
δροτέ ρᾷ καὶ ἐπιπονωτέρῃᾳ κολάσει xitziuis.— 
ἀνθ᾽ ὧν ἠθέτησε τὴν μόνην τετιμτ μένην, 5 27 7 
τέραν τῶν Χερουθὶμ, καὶ τιμιωτέραν τῶν ei 
th» δέσποιναν πάντων ποιημάτων. Τὸν δὲ τ' 5 ἃ 
ξωοποιὸν σταυρὸν προσκυνοῦμεν" iv vu - 
ἑσταυριθθη ὁ Θεὸς ἡμῶν xaX ἡγίασεν αὐτὸν" n 
ἀσπαζόμενοι αὐτὸν φωτισμοῦ χαὶ ἄγιτσμην Ss 
p:03. Τοὺς δὲ ἁγίους ἀγγέλους, ἢ ipe finm; 
οὐρανίου; δυνάμεις, προσχυνοῦμεν, ὡς tl 
δούλους χαὶ θεράποντας xai ὑπηρέτας τοῦ Rs. 
δι' αὑτῶν τειχιζόμενοι xal φρουρούμενο, £r 
αὑτοὺς προστάτας xai φύλακας. IÉposxon2 " 
χαὶ τιμῶμεν τὸν ἅγιον Ἰωάννην τὸν πρόδρο. τ 
Χριστοῦ, xal τοὺς ἀγίους ἀποστόλους, προν τε τ 
xai μάρτυρας xoi τοὺς ἀοιδίμους πατριάργας τ᾿ 
ξασχάλους, ὁσίους χαὶ διχαίους, ὥς, γντσίους δ... 
xai φίλους τοῦ Θεοῦ ἡμῶν. Προσκυνοῖμεν G- 
τὴν ἁγίαν sixóva τοῦ Κυρίου '[rao) Xi » 
θεοποιούμενοι ταύτην, ἀλλ' ὡς αὑτοῦ tu) Xo 
xai Θεοῦ ἡμῶν εἰχόνα, γινώσκοντεᾷ, ὅτι idis 
voc τιμὴ εἰς τὸ πρωτότυπον διαδιδάζεται. Door , 
νοοῦμεν δὲ xal ἀσπατόμεθα τὴν ἁγίαν cur 
ἀχράντου Θεοτόχου, xol ἐξ αὑτῆς λαμβάνομεν r- 
cuv xai ἰάσεις ποικίλας ψυχιχῶς καὶ συυμάται. 
Προσχυνοῦμεν δὲ καὶ τὰς ἁγίας εἰκόνας τῶν τὸ δ΄ 
ἀγγέλων, καὶ πάντων τῶν ἀγΐων. 

Ἢ δὲ ἁγία δωρεὰ, ἧς μεταλαμθάνομεν d Yo77 
νοὶ, οὐχ ἀντίτυπός ἐστι τοῦ σώματος xa! a5 
Θεοῦ ἐμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ" ἀλλ᾽ αὐτὸ d 
ἅγιον σῶμα, xai τίμιον αἷμα τοῦ Kuplor δ’ 
οἱ μεταλαμβάνοντες τούτου ἀξίως, yas y LE 
Er; τοῦ Ylou τοῦ Θεοῦ vr pouvzat. 

Τοὺς δὲ ὀρθοδόξους ἱερεῖς, ὡς ἀγγέλους $2. 
μῶμεν. Τὰ δὲ ἅγια τῶν μαρτύρων xii πάνυ" 
ἁγίων λείψανα, ὡς αὐτοὺς τοὺς ἁγίους τιμῶμε'" 
σεξήμεθα, El γὰρ καὶ ὁστᾷ qouvà δοχεῖ 62 
ἐχδλύζουτιν ἰάματα. Οὕτως γὰρ ἐγὼ msc 
τως δοξάξω * οὕτως γὰρ παρέλαδον ἀπὸ τῶι τ 
νων pou, χαὶ ἀπὸ τῶν μαχχρίων xi $57 
οἰχουμειιχῶν διδασκάλω". Πιστεύω μὲν οὖν 47 7 


D τῶν ἁγίων ànoztó.ov χτρυχϑέντα, xal τοῦ 


Basüs!ov, τοῦ ἐν θεολογίτις Γρηγορίου, ἡ e^ 
πάπα Ῥώμης. Ἀθανασίου, Κυρῇλλου "trt | 
Γρτγορίου τοῦ Νύσσης, Ἰωάννου t9) We 
plst09 Χρυποστόμου, xal τοῦ ἐν ἁγίοις ΠστρᾺὰ 
Ἰωάννου μουχχοῦ τοῦ Δαμασχηνοῦ, xal τὸν i 
θεολόγων. Too; δὲ ph πιστεύοντας τος 28 
τούτων, ἀναθεμχτίζω, ὡς ἀσεδεῖς xil hast 
Θεοῦ * εὐλογῶ γὰρ οὖς ηὐλόγη παν, καὶ x37 sper 
ἧς xavapásavto. 

Ka ἐγὼ μὲν, τέχνα uou ἀγαπττὰ, ἐς 
πὰ ἅγια ταῦτα δόγματα, ἀναλεξάμενος 
πολλῶν ϑιδλίων * & τινα xal ἐν Exizóne i A^ 
ἂν &vapiwoaxa:s ταῦτα χκαϑεχάσττν. X3 ! D 
σττοεωθῶτι ὑμῶν αἱ xaphia εἰς τὸν 207 


ἐξεϑὲ: “Ὁ. P 
uem r 
TOM 


1231 


DOGMATA CATHOLICA SS. APOST. 


1938 


στιν xat ἀληθινήν ἔχοντες πληροφορῖαν, ὡς ὁ γεν- A habentes, quod et ille qui (15) vos genuit, sic. cre- 


νίσας ὑμᾶς οὕτως ἐπίστευε. Kal ἐν τούτοις fjv ἡ ἐλ- 
T; μου, οὐ μόνον ἐν τῷ νῦν αἰῶνι, ἀλλὰ χαὶ ἐν τῷ 
μέλλοντι, ὁπόταν ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς ὁ 
ἀληθινὸς Θεὸς ἔλθῃ ἐν ἀπείρῳ δόξῃ χρῖναι τὸν χόσμον, 
χαὶ ἀποδοῦναι ἐχάστῳ χατὰ τὰ ἔργα αὐτοῦ, παριστα- 
μένων αὐτῷ Ev φόδῳ χαὶ τρόμῳ τῶν ὑπερχοσμίων 
δυνάμεων, τὸν δὲ ἄρχοντα τοῦ σχότους xa τὰ ὑπ᾽ αὖ- 
tbv ἀποστατιχὰ πνεύματα, ταρτάρῳ xat αἰωνίῳ xo- 
λάσει παραδοῦναι σὺν τῷ ᾿Αντιχρίστῳ. 


OPOZ ΠΙΣΤΕῺΩΣ ΟΡΘΟΔΟΞΊΙ͂ΑΣ. 


Πιστεύω εἰς Πατέρα, καὶ Υἱὸν, καὶ ἅγιον Πνεῦμα, 
Τριάδα ὁμοούσιον, μίαν θεότητα, μίαν δύναμιν, μίαν 
ἐξουσίαν, μίαν θέλησιν, μίαν ἐνέργειαν, τουτέστιν 
ἕνα θεὸν ἕν τρισὶ γνωριζομέναις ὑποστάσεσι, νοεραΐς, 
. ελείαις, xa0' αὐτὰς ὑφεστώσαις, ἀριθμῷ διαιρε- 
. *al;, χαὶ οὗ διαιρεταῖς θεότητι, lv. γὰρ ἐν τεισὶ ἡ 
θεότης, καὶ τὰ τρία ἕν, τὰ ἐν οἷς ἡ θεότης. Ὅμολο- 
. YQ δὲ χαὶ πιστεύω τὸν ἕνα τῆς ἁγίας χαὶ ὁμοουσίου 
Τριάδος τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστὸν, τὸν 
μονογενῆ τοῦ Θεοῦ Υἱὸν, προαιωνίως μὲν ἐχ τοῦ Πα- 
τρὸς γεννηθέντα ἀχρόνως, καὶ ἀσωμάτως, ἐπ᾽ ἐσχά- 
τῶν δὲ τῶν ἡμερῶν δι' ἡμᾶς xaX διὰ τὴν ἡμετέραν 
σωτηρίαν σαρχωθέντα ἐχ Πνεύματος ἁγίου, χαὶ Μα- 
ρίας τῆς Παρθένου καὶ ἀληθῶς Θεοτόχου, σαρχὶ ἐμ- 
Ψψυχομένῃ ψυχῇ λογιχῇ xat νοερᾷ, γενόμενον ἄνθρω- 
Tov χατὰ πάντα χαθ' ὁμοιότητα χωρὶς ἁμαρτίας " 
πέλειον ἐν θεότητι xal τέλειον τὸν αὐτὸν ἐν ἀνθρωπό- 


«1tt* ὁμοούσιον τῷ Πατρὶ κατὰ τὴν θεότητα, καὶ C 


ὁμοούσιον ἡμῖν κατὰ τὴν ἀνθρωπότητα " ἐχ δύο φύ- 
esty καὶ ἐν δυσὶ ταῖς φύσεσι γνωριζομέναις ἀσυγχύ- 
τως, ἀτρέπτως, ἀδιαιρέτως. 


ΕΚΘΕΣΙΣ ΠΙΣΤΕΩΣ EN XYNTOMQ. 

'Ερώτ. Πόσας φύσεις ὁμολογεῖς ἐπὶ τῆς ἁγίας 
καὶ ὁμοουσίου χαὶ ἀχτίστου Τριάδος - 

"Axéx. Μίαν φύσιν ὁμολογῶ. 

'Epot. Πόσας οὐσίας . 

'Axóx. Μίαν οὐσίαν. 

'Epot. Ἰόσας μορφάς. 

᾿Αχόχ, Μίαν μορφήν. 

Ejxor. Πόσα θελήματα. 

᾿Απόκ. Ἕν θέλημα. 

"Epor. όσας ὑποστάσεις, ἢ πρόσωπα ; 

᾿Απόκ. Τρεῖς ὑποστάσεις ὁμολογῶ, Πατρὸς, ΥἹοῦ 
κα: Πνεύματος. 

Ἐρώς. Τίς ἐκ τῆς ἁγίας Τριάδος ἐνηνθρώπη- 
σεν: 

'Azóx. Ὃ γΥίδς καὶ Λόγος. 

"Epdr. Πόσας φύτεις ὁμολογεῖς ἐπὶ τοῦ Υἱοῦ τοῦ 
Θεοῦ τοῦ δι' ἡμᾶς ἐνανθρωπήσαντος ; ᾿ 


(13) Plausibiliter hine inferas a parente aliquo 
pro liberis suis factam hanc collectiones. 
L ut) Delic. Erudit. tom. 1, pag. 385 Confer Fa- 
"c. i, cC. 


(48) Γγώρισμα ctiam apud. Basil. epist. χει! dia- 


didit. In his profecto spes mea, non solum in prz. 
senti seculo, sed et in futuro; quando Dominus 
noster Jesus Christus verus Deus venerit 2um 
immensa gloria judicaturus mundum, et redditurus 
unicuique secundum opera sua, — astantibus illi in 
timore et tremore superioribus virtutibus, princi- ᾿ 
pem vero tenebrarum, et qui sub ipso sunt rebel- 
les spiritus in tartara et sempiteruam ultionem tra- 
diturus una cum Antichristo. 


DEFINITIO FIDEI CATHOLICAE. 
Ez Lat. versione Viri Cl. Jo. Lamii (134). 


Credo in Patrem, et Filium, et Spiritum sanciufn, 
Trinitatem cousubstantialem, unam divinitatem, 


B unam virtutem, unàm potentiam, unam voluntatem, 


unam actionem, hoc est, unum Deum in tribus 
indicatis (15) personis, intellectualibus, perfectis, 
secundum seipsas exsistentibus, numero distinctis, 
sed non distinctis divinitate: una enim in tribus 
divinitas, et πος tria unum, in quibus quacunque 
sunt, divinitas est. Confiteor vero, eL. credo unum . 
ex sancta et consubstantiali Trinitate Dominum 
nostrum Jesum Christum, unigenitum Dei Filium, 
ante szecula quidem ex Patre genitum intempora- 
liter et incorporaliter ; ultimis vero diebus propter 
nos, et propter nostram salutem incarnatum de 
Spiritu sancto ex Maria virgine et vere Deipara, 
carne animata anima rationali et intellectuali, et 
factum beminem per omnia secundum similitu- 
dinem, excepto peccato ; perfectum in divinitate, 
et perfectum eumdem in humanitate; consubstan- 
tialem Patri secundum divinitatem, et consubstan- 
tialem nobis secundum humanitatem : ex duabus 
naturis, et in duabus naturis indicatis (16), incon- 
fuse, inconvertibiliter, indivisibiliter (17) 


COMPENDIARIA FIDEI EXPOSITIO. 


Juter. Quot naturas confiteris in sancta. et cou- 
substantiali et increata Trinitate? 

Resp. Unam naturam confiteor. 

Inter. Quot substantias? 

Resp. Unam substantiam. 

Inter. Quot formas ? 

Resp. Unam formam. 

Inter. Quot voluntates ? 

Resp. Unam voluntatem. 

Inter. Quot hypostases, seu personas ? 

Resp. Tres lhypostases confiteor, Patris, Filii, ct 
Spiritus saneti. 

Inter. Quisnam ex sancta Trinitate lomo factus 
est 1 

fiesp. Filius et Verbum. 

Inter. Quot naturas confiteris in Dei Filio, qui 
propter nos facius est homo? 


linctionem personarum in Deo, notionem, aut pro- 
prietatem significat, Mox διαιρεταῖς aliis verte. 

16) Dis'inctis. 

17) Hactenus versio Lamii. 


1250 PXNTALEON DISCONUS ἐν. 
fiesp. Duas natas eonfileor, Dei et homi- A — "Axca. Ao oz-tz uc cTu. βεξσττος 


uide τ. « 
Wi9. 


πότττο. 

Ini*r. Quot. anbstantias 7 '"Eger. VMZsaz oz zi; ; 

Resp. Duas sobstantias confiteor, Filium eonsab- Aaó4. Mio οὐτίας &nsuyTu, $u£6.72. τ 
sianiialem Patri. secundum divinitatem, eonsab- τῷ IIxzot χατὰ τ δεότττα, x κἀξ. C 
s(antialem vero nobis seeundum humanitatem. κατὰ zii &/fow2 1. ' 

liter, Quot volnntates ? 'Egóc, [521 θελξαατας 

fiesp. Duas voluntates, civica δίψις huma- 'Ax3éx. δύο θελί χατα, βεάτητος ain -- 
j.Am. . t02?5y. 

Inter, Quot operationes ? Ἑρώς. Πόσας tr prs!az ; 

llesp. Duas operationes confiteor. 'Azxóx. $50 ἐνεργείας ónoloTt. 

Inter, Quot hypostascs ? "Eg éx. Πότας ὑποατάξεις, 

Fiesp. Unam hypostasin Verbi Dci, 'Azóx. Μίαν ὑπόστασιν τοῦ Θεοῦ M 

Inter. Quot generationes ? 'Epor. Πόσπας γεννήσεις ; 

flesp, Duas generationes confeor, alteram ante 'Azóx. Δύο γεννήσεις: ὁμολογῶ, Th τὸ: 
secenila ex Patre. intemporzliter. et incorporaliter, ^ £x τοῦ Πατρὸς ἀχρόνως χαὶ ἀτωμάτως tel: - 
Ianquam ex sole lucem, emicantem ex Patre Πατρὸς, ὡς ἐξ ἡλίου τὸ φῶς (T5. 


(48) Cietera. desunt : ac lege ἐχλάμλψασαν. 





ANNO CONTROYVERSO. 


PANTALEON 


CONSTANTINOPOLITANUS DIACONUS. 


NOTITIA. 
(Fasnic. Biblioth. Greca ed. Warles, t. XI, p. 445.) 


E. Pantaleon Grecus, atquo. magna ecclesia CPol. diaconus et chartophylax, inde Λατινόφουν ἡ 
Donilnicanorum οὐ ἐπὶ so ascribeus a. 1253 (a, CPoli in zdibus fratrum. Predicatorum comp" | 
bellum, Culecie a quibusdam perperam tributum De Grecorum erroribus, quem Latinc vulgavit! 
Sievartius depromptum ex Davarica bibliotheca, et sine nomine auctoris edidit in Auctario ΤΩΝ 
stad. 1016, 4, p. 553; unde recusum habes in tom. XXVI Patrum. Lugd. p. 407-61). Pantaleon: 
auclorem, notavit Combellsius Prif. ad Auctarium novissimum, cui quare non assentiar C309" 
lam video, Unde etiam apparet, falli Margarinum de la Bigne, cui Pantaleo ad sxeulum sin, 5& t 
Jodocum Coccium, a quo ad a, 830 rejicitur (P). Cetera. Pantaleonis scripta sunt : 


(« Fabricium , qui. αὔτ Panta'eonem 8. C et alibi), a Pantaleone diacono, (vti dtr 
(353 se ascvipsisse Dominieanorum ordini, ervare, — Nan. 63, 50, et alus), ut ahi quoque le** 
nec (atl Margarinum de la Bigne, aut lodocum Coc- stinguit, Sed Oudin. 1l. c. p. 250, cum Pr 
cium, ἃ Fabricio culpatos, Handin? in. Cat... codi, belisio in. Apparatw, s. auctoribus petens i^ 
Ge, bibl, Laurent, 0, paz. SOUS. auctoritate οὐ. Bibl. SS. Patrum concionatoriam, voc. r. 
Laur, 9, plut, i, ineunte seculo x1 conscripti (qui — secug sentit, arbitrans, ab eodem Panta-- 
vontinet Pantaleonis Narration,— morimorum  mi- -— (im presbytero, partim diacoco, alias ? ' 
racsler, NS. archanqelorem, n. 5, ap. Fatv.), et orationes et homilias fuisse eoeser.. v7 
fide al.us. cod, plutei ἃ ejusdem ferme. vetustatis, (^) Alius junior Pantaien Ligar «7-7 
wiotus adirmat, ldem — julicat. Minyarell.. i$. Cat! rius, Graecus etipse, cujas eptio 377, 
codd. Gr. Nanian. pag. 47, (le cot. 93, qui partem — citat Nie. Comnenus p. 244, prz. ) 
Orat, ix χα πον. SN. Cracis Cuntnel, εἴ &c. Ix. ubi virum doctum et ortisdoxums v. 3 
vxaratus est, — De Pants cone, conf. Cav. diss. f,—— 246, non afmolum aqve m Las s. 
à UH isi. ix: ter. SS. eccl. vel. It mz 4&9, ed Bas. Pro Árcucio adverssis Bar:azcÓ3 o: 
vei ax3s Pautal.. patum certa est, e Odin. i (657, 4. Alius Pantaiec, 1 eod e 2? 

t m. de SS. eccl tom. lil, p. 223 53: αὐ 3. 1220. Geci Studie Ectsteie. Fus (25 

wipe. ia Ind. ad Cat. cot!. Gr. Nan. Paniaeo- C isum. pog. O29 ei 325. — Pat 

sete γος Mem moneinra bBelawüxsr. (4 απο Menr Vosa v2 X. pg Roc 
3Uutim ced. Nan. τ ὦ. (5: Ic 65 04, «ol Menoas. dioi κε τα 4 * 


H 


ll 


121} NOTITIA 12: 

2, Momilia El; τὰ ἅγια φῶτα, In sacra lumina, incipit : Τὴν τῆς πανηγύρεως χάριν; exstat Grace 
ct Latine in Microzresbyt'co, p. 537, Basil. 1550, fol., et in Orthodoxographis utrisque a. 1555 et 1569, 
el in Auctario Ducaano Bibl. Patrum, imo Il, Paris. 1624, et in Bibl. Patrum Morelliana, tom. XII, 
»Ique Latine in ceteris Bibl. Patrum editionibus. [Conf. bibl. Leidens. Catal. p. 62, de,cditt. 
ll Ant. ] 

$. In exaltationem S. Crucis, incipit : Πάλιν ὑψοῦται σταυρὸς, πάλιν ἡ χτίσις ἀγάλλεται.  Grxce ei 
Latine ex tribus codd. edita a Gretsero tom. Il, De Cruce, pag. 1223, et not. pag. 2717, Ingolsta I. 1616 
fol.; et Latine in Bibl. concionatoria Combe(isii, atque in Dibl. Patrum, tom. XIV, edit. Lugd. p. 747. Grze- 
ce obvia etiam liec liomilis in tomo VII, Chrysostomi editionis Savilian:e p. 661; Etonz 1612, fol. FABR. 
V. supra, vol. VII, p. 512 et vol, X, p. 247 mss. ; Venetiis in cod. Nanian, 38 7 pars tantum orat. in 
edd. 75, n. 15, et 104, n. 54. V. Cat. codd. Gr. Nan. p. 47, 149, et 515. — Taurin. in codd. 155, fol. 28. 
V. Cat. cold. Taur. Gr. p. 251. — Florent. in bibl. Laurent. col. 4, n. 7, plut. 4. V. Bandin. Cat. 
«codd. Gr. Laur. ], p. 520. — Vindobou. in cod. C:s. 40, n. 3. V. Lambec. VIlI, p. 822. — Secundum 
Cat. mss. Anglie elc. vol. I, Oxon. in bibl. Bodlei, n. 294, cod. Oliv. Cromwel, 115, n. 28, De inven- 
tione. crucis sub Constantino et. Helena, Augustis; — n. 2500, in. codd. Bodl. In exaltat. S. Crucis, 
— n. 3385, in cod. Sclden. 55, 9. Laudatio S. Crucis. — Mosqu:e in cod. synod. 271, n. 5, V. Mat- 
thxi not. codd. Gr. Mosq. p. 169. Paris. in quatuor codd. bibl, publ. Han. 

ἃ. In transfigurationem Jesu Christi homilix du:e. Prior incipit: Ol μὲν εὖ εἰδότες ἀθλεῖν, altera : 
Αὐγὸς μὲν ἑωθινοῦ φωτὸς προηγούμενο!. Utramque Grace et Latine primus. vulgavit Combefisius in Au- 
ctario novo Bibl. Patriun to:. [, p. 1760, 1768, Paris. 1648, fol. Deinde Latine ex versione Combefi- 
siana, tom. XII Bibl. Patrum Lugd.,p. 748, 749. Posteriorem, quam elegantiorem Combefisius et for- 
tasse alterius scriptoris esse judicat, mss. quaedam tribuunt Cyrillo. Fasn. Paris. in Bibl. publ. cod. 
1197, n. 8, utraque oratio. — In cod. Mazar. 75, tribuitur altera Cyrillo Alexandr. V. Montfauc. Bibl. 
biblioth. mss. p. 1517 A. Hanr. 

5. Pantaleonis, diaconi et chartophylacis magn: ecelesie Narratio de miraculis sancti Michaelis, la- 
tine edita a Lipomanno et Surio 29 Sept. Grece exstat in variis Bibliothecis, οἱ citatur a Meursio, 
Cangioque in glossariis, meminit et Allatius, De Simeonióus |p. 99, et 102]. Ineipit: Μεγάλαι τε καὶ 
πολλαὶ xai ποικίλαι xai τῆς ἀσιυμάτου. FapR. V. supra vol. X, p. 199, et de alia, p. 200. Allat. De Si- 
meon. scriptis, p. 105, cit. aliam, ἐγχώμιον εἰς τὸν — Μιχαῆλ. inc. Ὁ τῶν ἁγίων πνευμάτων 
Κύριος * et Gr. exstat in cod. Gr. Paris. 800, notante Oudin. l. c. p. 2350 ; ex Phil. Labbei, Bibl. Nova 
“88. ex. Regiis mss. part. 1, p. 75 : 8. secund. Cat. niss. Paris. vol. ll, in cod. 274, 2, ac Mosquas in 
cod. 902, 1. (V. Mauhiei Notit. cit. p. 127.) It. Florent. in bibl. Lauvent. cod, 21 plut. 9, n. 4; sed 
incip. Ὁ τῶν ἀδλων πνευμάτων Κύριος. (Latine ap. Lipomanum et Surium d. 29, Sept.), n. ὃ autem 
altera, cujus iuit. Μεγάλας xal πολλαὶ xol ποιχίλαι" qua etiam exstat ibid. in cod. 9, n. 9, plut. 11; et 
in cod. 4, n. 12, plut. 4. V. Bandin. Cat. codd. Gr. Laur. I, p. 425, 505. ac 520. — Tau:ini, in. cod. 
Reg. 70, fo]. 930. V. Cat. codd. Gr. Taur. p. 166. — Roms, in Bibl. Patrum S. Dasilii, cod. 10, De 
miraculis archangelorum. V. Montfauc. Diar. lial. p. 215, et Bibl. biblioth. mss. p. 195 D, et p. 700 E. 
Iu cod. bibl. Sfortianz, De mirac. Michaelis. — Paris. in septem codd. bibl. puld. et in code 1519, n. 9. 
Pantal. Jistoria miraculorum Gabrielis archangeli, opera patratorum. — Mosquie in cod. synod, 171, 
n. 8. V. Mauhzi, Not. cit. p. 105. HanL. 

6. Orationes sive homilie panegyrice per totum annum in 12 mensium dies Dominicos et. festos. ss. 
fuerunt CPoli apud Jacobum Marmore(um, principem, ut ex ejus Catalogo mss. apud Possevinum  ap- 
pendice ad Apparatum, p. 48, jam notavit Caveus. Fannic. Sermones, ou in bibl. Vatic. V. Mout- 
fauc. Bibl. bibliosh. mss. p. 151. C. Han. 
biblioth. mss., p. 502 E. — Florent. in bibl. mo- — storicus, nat. 1522, mortuus 1595 ; de quo plua 
uassterii Annuntiatze.. V. Montfauc.. Diariem. αἰ. sciipsit Sasius in Onom. lit. pul. tt, p. 200. seq. 
p. 972. — Paut il. Vercelleus, tnedicus. V. infra Puo errores, 3b. eo in. opeie. De. dlustribus: v.rts 


in Elencho medic. Vett. vol, XII, p. 957. — Προ Germanie commissos. rotat. Lamb: e. Commeut. 
cus Pantal. Dasileensis, theologus, incdicus et hi-— p. ΟἿ, 8 ὁ et p. 89, 8 4J.llant. 


Φ 








NOTITIA ALTERA. 


(CousEr. Biblioth. Concionat. t. 1, p. 53.) 


Q— 


Pantaleon Presbyter Monasterii Byzantinorum, quem Margarinus et Colon. ponunt vtt seulo, Corcius 
ap. 850, mihi iucerte aetatis, scripsit Sermonem in festum Exaltationis saucte crucis, quein Gretz, 
primus edidit, ex quo et reprzsento ad eum diem, lsne idem Pautaleon diaconus et chartaplivlax: Mati 
eccl«siz, eujus varii Sermones partim mihi, partim aliis editi, partimque non editi? lta. velle videntur 
Gietz., Possevinus, Margar. et alij, Mihi ipse. non facile persuadeaimn. Proclive nimis, duos ejus nominis 





alo le o- 


1213 PANTALEONIS DIACONI CP. I 


CP. vixisse, sie ofliciis et rationibus distinetos. Diaconi exstant, in sancta lumina (id est, de Chri, 
Pomino et Joanne, in festo Epiphaniorum), in Dominicam Transfizurationem, Sermones duo, qu; 
primum produxi in Auctario ex Reg. cod.; sed postea adverti im. codice Em. card. Maz. alteroa ri. 
bui Cyrillo, jamque stylo non s3tis convenire, alterumque altero elegautiorem | monueram, ἰοὺ" 
sancti Michaelis Arcbangeli, apud Lipomanum et Surium , cui et narratio de miraculis ejusdem anv :. 
tur. Ait Possevinus, exstare illius CP. festivos Sermones ac Ilomilias in dies festos et Dominicos t« . 


anni: penes quem fides. Leo Allatius nulla alia quam qu:e receusui (imo nec omuia) in Bomanio 
dicibus invenit. 








ORATIONES. 


r. Α Α΄. 


Pantaleontis magne Dei Ecclesie Diaconi, de /wnà-— Παγταϊῖέοντος διακόνου τῆς tov Θεοῖ ΕΒ 
nibus sanctis (id est, de Domiuo Christo et sancio 'ExxAncíac, Aóyoc εἰς τὰ ἅγια gua. 


Joanne ejus pra cursore) Sermo. 


(Ducus, Supplem. ad bibliothecam Patrum. t. n, p. 442.) 


Qu festi hujus est gratia, niliil puto sermonis 
eam splendore indigere. Omui «uippe orationis 
elegantia quz in przsentiarum tractamus pul- 
chriora sunt, nec sermo ullus tàm venustus atque 
nostra hzec per se est panegyris. Quid etenim possit 
prasente nostra solemnitate esse splendidius, ad 
quam et coelestia 3d celebrandum regna conveniunt, 
ad qua regis desuper animus quoque accessit, in 
qua el terricolarum rex, abscondito diademate 
eum populo conversatur; imo qui dominus est 
universi, Christus ad captivum ducendum Satanam 
delapsus, tecta per bumanam speciem divinitatis 
Su:e majestate, cum populo Judaico colhabitat, et 
baptismi se usui submittit, cum ipse sit baptizautis 
baptisma * Et fit, sicut foris apparet, hominum 
unus. Regum est secutus cousuetadinem, qui dum 
prede insidiantur, deposita regia majestate, mili- 
lari se habitu amiciunt; sic univ«rsi. quoque rex 
Christus ad venandum Satenam accedens, et ad 
couflictum feram incitans, abscondita quz: a con- 
gressu bestiam deterreret, divinitate sua (!.aud 
ebim si quidem cognovisset, accessissel) infirmam 
ostendit humanitatis naturam, per quam quasi cum 
imbecillo et captu facili congressura, in laqueum 
incilleret,. Sed hoe dissimulandi studium haud 
Joannem latuit, Spiritus ei gratia absconditam in 


carne divinitatem monstrante. Vide igilur qualiter (c 


al eum exclamet : « Mihi, inquit, opus est uL a 
s baptizer, et tu. venis ad “πιὸ ἅν Etsi, inquit, 
Los lateas, mihi tamen factus es cog:itus, novi 
tuam, 0o Domine, dissimulationem: cognosco qui 
intra te absconditus est, quoniam tuam. coguovi 
majestatem, dum in utero adhuc matris gestarcr. 
Magnuu mibi foret solvere corrigiam calceamen- 
torum tuorum, et tu mandas ut dexteram meam 
capiti tuo adlmoveam? Tui ego veni adventus 
Przco, non carnis tux, qua siue labe et macula 
€8t, sanetificator. Non ego ex iis sum qui Luam 
* Matth, ini, 44, 


Τὴν τῆς πανηγύρεως χάριν, τῆς ἀπὸ τῶι ἢν 
ὁρῶ μὴ δεομένην λαμπρότητος. Παντὸς y3p χϑι 
λόγων τὰ παρόντα χαλλίω, xai λόγος οὐδεὶς us 
ὡραῖο;, ὡς αὐτὴ καθ᾽ ἑαυτὴν f πανήγυρις, T. 
ἂν εἴη τῆς παρούσης ἑορτῆς ὡραιότερον; Εἰς ἦα 
τὰ τῶν οὐρανῶν, xai τὰ τῆς γῆς ἑορτάζουσι bei: 
Εἰς ἣν καὶ ἄνωθεν βατιλέως θυμὸς ἐπεδήμηπνν: 
ἣν xaX τῶν ἐπιγείων ὁ βασιλεὺς, τὸ διάδημα xis 
συναναπστρέφεται δήμοις, xal ὁ τῶν ὅλων lez; 
Χριστὸς εἰς θήραν τοῦ διαθδόλου παραγενόμινκ, s 
τὸ τῆς θεότητος ἐν ἀνθρωπείᾳ μορφί 525 


p ἀξίωμα, τοῖς τῶν Ἰουδαίων συναυλίζετα! 5575.7 


τὴν τοῦ βαπτίσματος ὑποχρίνεται χρείαν, 5:1: 
τοῦ βαπτίζοντος βάπτισμα" xa γίνεται, x57 
φαινόμενον, τῶν ἀνθρώπων εἷς. Καὶ γὰρ $177 
ἑπόμενος, ἡνίχα ἂν εἰς θήραν ἀπίωσιν, ἀνὴὶ τὶ : 
σιλικῆς ἀξίας στρατιωτιχὸν περιτίθεηθ4: 1 
Οὕτω xai ὁ τῶν ὅλων βασιλεὺς Χριστὸς, εἰ D 
τοῦ διαδόλου παραγενόμενος, xai τὸ Ünps" 
συμβολὴν Σρεθίζων, κρύψας τὴν ἀπρόσιτον 7» 
θεότητα (οὐ γὰρ ἂν εἴπερ ἔγνω, προσῆλύε), vt 
χείρωτον δεέκνυσι τῆς ἀνθρωπότητος φῦσα 
εὐλήπτῳ προσελθὼν περιπέσῃ τῇ θήρχ. "AX! 
προσποιήσεως τὸν Ἰωάννην o5 διέλαθε un^ 
τοῦ Πνεύματος χάριτος αὑτῷ τὴν χεχρυχαένο 
σαρχὶ δειξάσης Üsótnta. Ὅρα γοῦν οἵα πρὶ τ᾿ 
àva6od: « Ἐγὼ χρείαν ἔγω ὑπὸ e») hasc 
xai σὺ ἔρχῃ πρό; us; » Κἂν τούτους Arbiri- 
φησὶ, γέγονας γνώριμος, οἶδά σοῦ τὴν προῦτ 
Δέσποτα. Γνωρίζω τὸν ἔνδον xe pup gives, fov" 
τὴν ἀξίαν ἐν μήτρᾳ βαπταζόμενος Ez, p£1:*' 
τὸ λῦσαι τὸν ἱμάντα τῶν ὑποδημάτων τῶν τ 
δὲ xa τῇ κεφαλῇ προσάγειν τὴν δεξιὰν ἐπι12:- 
τῆς σῆς ἦλθον παρουσίας ἑτοιμαητὴς, οὐχ 5 ὩΣ 
t£; ἀναμαρτήῆτου σαρχός. Οὐχ εἰμὶ τῶν δ 
ἀγνοούντων ἀξίαν" Ex τῆς μητρῴας vant ? 7 
λουσαν τίχτειν θεασάμενο:, Éxpajov «Dee ? 
τοῦτο, ἵνα ἔλθῃ ἡ Μήτηρ τοῦ Κυρίον μου * ees μὲ 


5 


SERMO DE LUMINIBUS SANCTIS. 


1216 


Δλμνὺς παραγέγονας αἴρων τὴν ἁμαρτίαν τοῦ xó- A ignorant eminentiam : nàm ex malerno utero qua 


μου * χἀγὼ thv σὴν μεῦὰ τοῦ χόσμου δωρεὰν àva- 
4& ὡὠν. Ἑγὼ χρείαν ἔχω ὑπὸ σοῦ βαπτισθῆναι, χαὶ 
τῷ ἔρχῃ πρός ps; Πρὸς τὸν πηλὸν ὁ χρυσός ; πρὸς 
ἂν λύχνον ὁ ἥλιος ; πρὸς τὸν σπινθῆρχ τὸ φῶς, ἡ 
τυγὴἣ πρὸς τὸν πιεῖν ἐπειγόμενον; πρὸς τὸν ix 
σπίριματος, ὁ Ex Παρθένου τεχθείς ; ἀρχεῖ μοι τὸ xa- 
v. t20xl σὴν πρόδρομον, προσχυνῶ τὴν εἰς τοῦτο δια- 
κοὐΐαν, Τί οὖν χαὶ νίπτειν βιάζῃ τῆς διχαιοσύνης ὁ 
R*toz5 τί οὖν ὁ Δεσπότης Χριστός ; εΛφες ἄρτι. 
US v0 γάρ πρέπον ἡμῖν ἐστι πληρῶσαι πᾶσαν διχαιο- 
22 /T,V. ν Ἄφες ἄρτι, ἐπιειχείας μοι vuv, οὐ δοξολο- 
γίας ὁ καιρὸς, ἀνθρωπίνης πολιτείας, oó Δεσποτιχῆς 
αὐθεντίας. Παρεγενόμην γὰρ δι᾽ ὑμᾶς Ἰωάννη, ἐτέ- 
γῦτν ix γαστρὸς ἀνθρωπίνης " γαλαχτοτρηφίας pst- 
ἐσγχον * ηὐξήθτν χατὰ σώματος νόμον * τὴν τῶν vo- 
μίμων φυλαχὴν ἀπεπλήρωσα. Οὐδέν μοι τῶν τῆς &v- 
θ,»ωπίψης φύσεως παρελείφθη πολιτευμάτων. Δέξομαι 
xii νῦν ὡς ἄνθρωπος βάπτισμα. Πραχθήτω πάντα 
παρ᾽ buo0 τὰ τῆς τοῦ σώματο: ἀχόλουθα φύσεως. 
μὴ μάθῃ bU ὧν λέγη ὁ διάδολος τὴν χεχρυμμένην μου 
ὑξότητα, μὴ φοβθηθεὶς τὸ μυστήριον, xal φύγῃ τὴν 
“ποὺς ἕμξ συμβολὴν, καὶ χερδάνῃ δραπετεύουσαν τὴν 
Yay." Aze c ἄρτι "ὄψει μου μιχρὸν ὕστερον, Ἰωάννη, 
τὴν δόξαν. Ὄψει με τῆς τῶν δαιμόνων νιχητὴν 
--οοατάξΞτως" ὄψει τὴν τοῦ ᾷον παρ᾽ ἐμοῦ σχυλενο- 
μένην ϑχσπιλείαν. Ὅψει με ἀγγέλων οὐρανίων δοξα- 
ζημένων δόμοις ὄγει με τῆς οἰχουμένης: χριτὴν 
προχαθήμενον" ὄψει us παρὰ παντὸς λατρενόμενον 
ξθνους * ὄψει πᾶν γόνυ ἐπουρανίων xax ἐπιγείων xal 
'ψαταχθονίων πρὸς τὴν ἐμὴν συγχεχυφὸς προσχύνη- 
σιν, « Ἄφες ἄρτι, οὕτω γὰρ πρέπον ἡμῖν πληρῶσαι 
πᾶ παν δικαιοσύνην.» Τούτων πρὸς τὸν Ἰωάννην παρὰ 
Χριστοῦ λαληυμένων, καὶ πρὸς αὐτὸν παρ᾽ ἐχείνον, 
οἱ τῶν Ἰουδαίων ἀχροαταὶ παρεστήχεισαν Br uot, 
καὶ χαθ᾽ ἑαντοὺς σιωπῇ διηπόρουν. Θαυμαστὸν τὸ γι- 
'νόμξνον, ἔχπλήξεως τὸ φαινόμενον ἄξιον" ὁ Φαοι- 
'σαΐους βλπτίζων, παρὰ τούτου βαπτισθῆναι παρα- 
'χαλεῖ" ὁ Σαδδουχαίοις φριχτὸς, πρὸς τὴν τούτου νῦν 
|É£stv «E συγχεχυφὼς θεωρίαν. 'O νηστευτῆ: παρὰ 
^2 μὴ νηστεύοντος ζητεῖ εὐλογίας. 'O τριχένῃ χε- 
χρυ μένος ἐσθῆτι, τῆς παρὰ τοῦ μηδὲν τοιοῦτον ἐπι- 
φερομένου ἔχέτης καθάρσεως. Ὁ xoi; τῶν μελισσῶν" 
χατὰ τὴν ἔρημον πόνοις xal τοῖς τῶν βοτανῶν σὺυν- 
ποττόμενος ix βρέφους ἀχρίσμασι" τὴν τούτου νῦν 
ὡς ἀγιωτέραν δειλιᾷ πολιτείαν, Ποῖον ἄρα τῆς τού- 
“ον πρὸς τοῦτον ὑπεροχῆς τὸ διάφορον ; τίς ἄρα "ὴ- 
Qu; τῷ θεῷ περὶ τούτου, μεταξὺ τῆς τοαὐτὴς 
ἀπορίας ἐξ οὐρανῶν διαδοᾶται φωνή. Ζητεῖτε, «vo, 
, Ἀλθ᾽ ἑαυτοὺς τοῦ βαπτιζομένον τὴν δύναμιν, μάθετε 
τοῦ ζητουμένου παρ᾽ ὑμῖν τὴν οὐσίαν, γνῶτε Ἰωάν- 
vo χαὶ τούτου πηλίκον τὸ διάφορον. « Οὗτό; ἐστιν ὁ 
Yi; μον ὁ ἀγαπητὸς, ἐν d εὐδόχησα. » Ἐντεῦθεν 

Ἰωάννης, οὐ χατὰ τὸν ναὸν πο:εἴται τὸ βάπτισμα, οὗ 
γατ᾽ οἶχον, ὡς Exásttp βαπτίζοντι σύνηθες " ἀλλ᾽ ἐν 
ἐρν αἱ xai ὑπαίθπῳ ποταμῷ, ἵνα πάντες ἀχηύοντες 
ἐκ τῆς ἐξ οὐρανῶν κατὰ τὸν ἀέρε φωνῆς, τὸν π2ο- 


Ld 


"Luc. 1, 85. ? Matth, αἰ, 15. * Matth. an, 07 


C 


D 


parente esses nasciturus, conspicatus exclamavi : 
« Unde hoc mihi ut veniat. Mater Domini mei ad 
me *?» Agnus tu accessisti, qui tollas noxam 
inundi, Et ego una cum mundo tuum exspectans 
denum, opus habeo uta te baptizer ; tu vero ad 
me venis, ad lutum, aurum? ad lychnum, sol? 
2d scintillam, fax ? Fons ad sitientem ? ad. natuin 
ex semine, qui ex Virgine natus est? Salis cst 
mihi tuum me vocari precursorem, ob quod sane 
ipsum adoro ministerium. Quid igitur ad Javandum 
se quoque compellit justiti:& Sol ? Quid ergo Domi- 
nus Clristus? « Omitte. nunc, inquit, sic enim 
decel nos, ut eompleamnus omnem justitiam *.» 
Omitte nunc, mansuetudinis mibi nunc, non glori- 
ficalionis tempus est, humano vivendi more, non 
imperiali potestate. Adveni enim propler vos, 9 
Joannes, natus ex utero. humano, lacte nutritus, 
pro corporis lege auctus, statutorum observantiauw 
exvsecutus sum. Nulla mihi humanz conditionis 
praetermissa civilitas est: quare nunc quoque ceu 
homo baptisma suscipio. Perage ea mecum omnia 
qua corporis nature conveniunt, Ne discat, per 
quz? dicat diabolus absconditam meam divinitatem, 
ne mysterium metuens, congressum meum fug:al, 
atque aversam ἃ se stragem lucretur. Omitte nunc, 
videbis meam paulo post, o Jeannes, gloriam ; 
videbis me duemoniacz phalangis victorem ; videbis 
Satanz a me regnum exspoliatum; vilebis me 
ab angelica celesti turba laudibus celebrari ; vide- 
bis me terrestris orbis judicem  przsideutem ; 
videbis me ab omnibus coli gentibus ; videbis 
omne genu celestium, terrestrium et. ii.fernorum 
ad adorandum me flecti. « Omitte nunc, sic enim 
nos decet ut compleamus omnem justitiam, » Haec 
Christo et Joanne inter se colloquentibus, Ju- 
deorum au.ientium astitit turba, qui attoniti. de 
facto lioc admirabili dubital ant. Stupore videbatur 
dignum. Qui enim Pharis:eos baptizabat, ab hoc 
rozat baptizari ; qui Sadduc:eis erat formidabilis, 
ad illius nunc aspectum assurgit, flectens genua ; 
jejunio elarus, ab eo qui non jejunavit, benedic- 
tionem: quarit; qui veste ex pilis contesta. erat 
tectus, ab eo qui ejusmodi nihil secum affert, pur- 
gationem supplex pet; qui apum in deserto labo- 
ribus et lierbarum radicibus ac locustis a puero 
nutritus, hujus nune tanquam sauctiorem consti- 
tutionem formidat. Quod. ergo. excellentiae. inter 
illos discrimen est ? quale de illo Deus fert. suf- 
fragium? Interea. dum omnes sic stupore sunl 
correpti, e coelis ebuccinantis ἀπ τὰς vox: Inqui- 
rite, inquit, apud se quisque, baptizati virtutem, 
discite potentiam ejus, qui apud vos esseulizm 
qu:esivit. Cognoscite quantum sit. inter. Joaunem 
et liunc discrimen. « Hic cst Filius meus dilectus, 
in quo mihi bene comnplacitum est *. » Hinc quoque 
Josnnes mon in templo baptizat, nec in domo 


Lu PANTALEONIS ΠΡΑΘΟΥΙ CP. s 


vit; sel apud desertum et: dio expositum flumen, 
quo audientes omnes ex coelesti illa per aerem audita 
voce pr:sentem hunc disccrent : magnum Videlicet 
magu:s illius panegvris choragum, Dominum domi- 
nantium, et. Regein regum ac. humanitatis omnis 
fontem. Jugum enim tuum suave est, o l'ex huma- 
nissime, et onus tüum leve, ut deccat quoque hzc 
ad nos Doinini verba exclamare : « Tollite jugum 
meum super vos, juzum cnim meum suave est, et 
onus ineum leve est ; discite a me, qnoniam mitis 
sum.» Nec constitutionum onere nos gravat, 
non jugo opprimimur, non metu torquemur. Vc- 
rum timuimus quidem, at liberi nunc a metu, 
non veluti sontes et damnati servitutis jugum tole- 
ramus ; sed voluptati magis quam oneri nobis est. 
Sis igitur nobis multiplicatos servatus in annos; 
diuturnitatis longitudini tu superaddas ; fias senex ; 
tu populum quem sortitus es, dirigas. Dicat ad te 
quoque Deus : Regnum eorum qui ex te nascentur, 
propagando, augebo te veliementer nimis, et ponam 
te in gentes, el reges ex te prodibunt. In. Christo 


πανυγύρεως, Δεσπότην ΠΣ us we 


λέα, εὐλβνθρώ που φιλάνθρωπον, Ὃ γᾶ ὅς 
γχοηστὸς, ὦ φιλάνθρωπε Βασιλεῦ" xat τὸ τοῦτ 
ἐλαφρὸν, ὡς πρέπειν πρὸς ἐμᾶς γαοξ σὴς zi 


σπότου βοᾷν" « ὕλρατε τὸν ζυγόν uoo ἔτ᾽ isi 


γὰρ ζυγός μον χρηστὸς, xaX τὸ φορτίον uc) ἔτι 
ἐστι. Μάθετε ἀπ᾽ ἐμοῦ ὅτι πρᾶός sint. » Kalis ἡ 
pst τῷ προστάγματι, οὐ ζυγῷ ó2nclgrh. 5 
ὑπερόγχῳ χαταχλώμεθα φόθιν, XX)à £o. 
μὲν, ἐλευθέρων δὲ oé6u, οὗ χαταδίχων. iy - 
τῆς δουλείας ζυγὸν, ἀλλ᾽ ἐδόμενος pXI^* fir 


νόμενοι. Ἐϊης τοίνυν ἡμῖν πολυελίχτοις ds 


vo; ἔτεσιν" ἐπιδοίγς πρὸς μῆχος πολυετίας 
πρεσθδύτης " ὅν ἐπιστεύθης λαὸν voice 5 
D xoi πρὸς σὲ ὁ Θεὸς, τὴν τῶν Ex σοῦ x 
μένων βασιλείαν χηρύττων, 
σφοδρῶς, χαὶ θήσω cs: sl; ξῦντ;, xai zs 


£x σοῦ EXOFURUVEZI: Ev Χριστῷ Ἴησοῦ τῶ &.- 


ἡμῶν, ᾧ πρέπει πᾶσα δόξα, τιμὴ καὶ mpozxi-. 
νῦν, χαὶ ἀεὶ, χαὶ sl; τοὺς αἰῶνας τῶν ax 


᾿Δμήν. 


Jesu Domino nostro, cvi sit omnis gloria, honor οἱ veneratio nunc et semper, et in 5:6 }}2 -- 


lorum. Amen. 


It. 


Pantaleonis sancte Dei Magne ecclesie diaconi, in 
gloriosissimam Domini ac Dei et Salvatoris nostri 
Jesu Christi Transfigurationem Qratio I. 


li quidem, qui probe ad certamen. comparati 
exsistunt, spectatorum delectantur plausibus, spe- 
que primiorum ad congruam ipsis victoriam ani- 
mis acuuntur : sed ct. ii, qui Dei dona. consceqni 
cupiunt, quique spei sanctis quasitx»e participatio- 
nem sitiunt, avide, pictalis ergo in Christum, 
certamina amplexantur, emerenturque. probataui 
vitam ; non ignaviam abs ;ue mercede praferunt; 
πον effeminatam diligunt. timiditatem : quin, 
virili pectore, tentationem onimem, ἃς persecutio- 
num jncursus, parvi plane pendunt; divitiasque 
reputant, ut pro ca quid patiantur. Meminerunt 
enim beati Pauli in. lizec verba scribentis : « Non 
sunt condigna passioues hujus temporis, ad futu- 
ram gloriam. qua revelabitur in. nobis *. » Vide 
igitur, quibus et mo!o, provile admodum, usus 
sil ad sanctorum apostolorum «commodum atque 
edificationem, Dominus Jesus Cliristus. Dixerat 

prilem. ad eos : « Si quis vult post me venire, 
sbneget semetipsum, et tollat crucem suam quoti- 
ilie, el sequatur me, Qui enim voluerit animam 

"nm salvam facere, perdet eam : qui autem per- 
"ierit animam suam propter me, salvam faciet 
iam ", » Salubris ea quidem admonitio, ac. san- 
(lis congrua ; quzque supernam conciliet g'oriam, 
πὸ requiem jucundam priestet, Non. enim vacat 
iereede, ut quis pro Christo pati cligat : adeoque 
wierns glorim participes efficit. Cieterum.— cum 
r2rinm discipuli c virtutem ex alto accepissent", » 


* Aalth. xj, 95, 8[Uoun. vi, 18. 7 Eucias, 


pr. 


Πανταιλέοντος διαχόγου τοῦ Θεοῦ Meu) 


κιησίας" εἰς τὴν ὑπερένγδοξον» Meta: M 
τοῦ Κυρίου xal Θεοῦ xai Zo£npoc 1:7: |! 
σοῦ Χριστὸν Λόγος Α'. 

C Oi μὲν εὖ εἰδότες ἀθλεῖν, τοῖς τῶν θειομένω, ἢ. 
ἧξονται χρότοις * xol ταῖς τῶν βραθεΐω" b-: 
ἀχηνοῦνται πρὸς τὴν αὐτοῖς πρέπουσαν νἱχτυ- 
γε τῶν θείων χαρισμάτων ἐπιτυχεῖν vigila 
τῆς τοῖς ἁγίοις εὐτρεπισμένης ἐλπέξος Σ 
τὴν μέθεξιν, τοὺς ὑπὲρ τῇ: εἰς Χριστνυ 
ἀγῶνας. προτίεντα' μὲν ὁσμένιως " τὴν £25x 
χατορθοῦσι ζωὴἣν, οὐ τὸν ἄἅμλισθηων -, 
ὄχυων, οὔτε μὴν τὴν ἄνανδρον ἀγατιῶντες L. 
χαταυνδριξζόμενοι δὲ μᾶλλον παντὸς πεερτ:σ... 
τὰς τῶν διωγμῶν ἐφόδους ὀλίγου παυτελῶς i. 
τες λόγηυ, χαὶ πλοῦτον ἡγούμενοι τὸ τπεχ΄ί.ἢ" 
αὐτοῦ. Διαμέμνηνται γὰρ 300 paxacs - 
τ Παύλου * ὅτι «€ Οὐχ ἄξιΖ τὰ manc 

p Ὁ χαιρηῦ πρὸ, τὴν μέλλουταν 62539 ἀποχλ:.- - 
εἰς ἡμᾶς" » "Aüpzt sot(apoo» OV οὖς, cix - 
παγχαλεὶ Kr χαὶ νῦν τὸν K 2 cio toc ! 
692v Χριττὸὺν εἰ; ὄνησιν xaY οἰχοδημμ ἣν τῶ. Σ΄ 
ἁποστόλων. "Egr, μὲν γὰρ πρὸς αὑτούς "4 Ε τὺ 
λει ὀπίσω μου ἀχολουθεῖν, ἀπαρουτ σάσθιυ ἔχ. τ΄ - 
ἀράτω τὸν σταυρὸν αὑτοῦ χαθ᾽ ἡμέρεν, xz! ac 


Ψ νος 


θείτω μοι. Ὃς γὰρ θέλει τὴν ψυχὴν αὐτοῦ 25m 


ἀπολέσει αὑτήν" Ὃς δ᾽ ἂν ἀπολέσει τῆν τ, τος 
κοῦ ἔνεχεν ἐμοῦ, εὑρήσει αὐτὴν. » Ra* cu—- 
μὲν τὸ παράγγελμα" χαὶ πρέπον ἄνίοις τας - 
ἀνωτάτω πρόξενον δήτος, χαὶ τῆς εἰς Anl ὺ 

Ga; ἐμλποιγτιχύν. Τὸ γὰρ τὸ παθεῖν ξεΐτυΣ. " 


δὶ ὦ 


X222, οὐχ ἄμιτθον" μᾶλ)ον C$ τῆς αἰτονΐκο τὶν 


ἶ ἑ 
περιποιῖῖ tbv μέγεξιν, Πλὴν οὗποο 4 TEL l. 


SO Ew 2T Ap SNC νος 


A»2&£290 s: sv 


My 


SERMO 1 IN TRANSFIGURATIONEM D. N. J. C. 


19:0 


ὀόναμιν ἐσχυχήτας 9 τοὺς μαθητὰς, εἰχὸς Tv τάχα A par forte erst ut etiam aliquid humaux imbecilli- 


ToU χαὶ ἀνθρωπίναις περιπεσεῖν ἀσθενείαις * xal τι 
τοιοῦτον χαθ᾽ ἑαυτοὺς ἐννενοηχότας εἰπεῖν. Πῶς ὁρ- 
νήτεταί τις ἑαυτόν" ἣ πῶς ἀπολέσας τὴν ἑαυτοῦ 
ψυχὴν, εὑρῆσει πάλιν αὐτὴν ; Τί δὲ τοῖς τοῦτο πα- 
θοῦσι τὸ ἰσοσταλοῦν ἔσται χάρισμα ; ἵνα τοίνυν τῶν 
τοιούτων αὐτοὺς ἀποστήσῃ καὶ λογισμῶν xal ῥημά- 
των᾽ χαὶ οἷον μεταχαλχεύσῃ πρὸ; εὐανδρείαν, τῆς 
δοθη πομένης αὑτοῖς εὐχλείας ἐπιθυμίαν ἐντεχών" 
« Λέγω ὑμῖν, φησὶν, εἰσί τινες τῶν ὧδε ἔστηχότων, 
ot τινες οἱ μὴ γεύδσονται θανάτου, ἕως ἂν ἴδωσι τὴν 
βασιλείαν τοῦ Θεοῦ. » "Apá γε εἰς τοσοῦτον αὐτοῖς 
ἐχταθήσεται, φησὶ, τὸ τῆς ζωῆς μέτρον, ὥστε xal 
εἰς ἐχείνους φθάσαι τοὺς χρόνους, καθ᾽ οὃς ἐπὶ συν- 
τελείᾳ τῶν αἰώνων ἐξ οὐρανοῦ χατελθὼν, ἀποχατα- 
στήσει τοῖς ἁγίοις, τὴν ἡτοιμασμένην αὐτοῖς βασι- 
λείαν ; ἀλλ’ fv μὲν xal τοῦτο ἐφιχτὸν αὐτῷ * πάντα 
γὰρ δύναται, xal οὐδὲν ἀμήχανον f| ἀνήνυτον τοῖς 
αὐτοῦ πανσθενεστάτοις νεύμασι. βασιλείαν δὲ Θεοῦ 
φήτιν αὑτὴν τὴν θέαν τῆς δόξης, ἐν f| χαὶ αὐτὸς 
ὀφθήσεται κατ᾽ ἐχεῖνο χαιροῦ, χαθ᾽ ὃν ἂν ἐπιλάμψῃ 
«εἷς ἐπὶ τῆς γῆς“ € Ἥξει γὰρ ἐν δόξῃ τοῦ Θεοῦ xal 
{|ατρός"ν καὶ οὐχ ἕν γε μᾶλλον σμιχροπρεπείχ τῇ 
καθ᾽ ἡμᾶς. Πῶς οὖν ἄρα θεωροὺς ἐποίει τοῦ ὑαύμα- 
πο; τοὺς λαθόντας τὴν ὑπόσχεσιν ; « ΓΑνεισιν εἰς 
τὸ ὥρος » τρεῖς ἀπ᾿ αὐτῶν τοὺς ἐπιλέχτου; ἔχων" 
τὰ μεταπλάττεται πρὸς ἑξαίρετόν τινα xai θεο- 
λαμπρότητα " ὥστε xal τὸν ἱματισμὸν αὑτοῦ, 


ς xai Ἡλίας περιστηκότες τὸν Ἰησοῦν, πρησελά- 
^o ἀλλήλοις τὴν ἔξοδον αὐτοῦ, ἣν ἔμελλε πληροῦν, 
pn, ἐν Ἱερουσαλήμ. » Τουτέστι, τῆς μετὰ σαρ- 
κὺς οἰχονομίας τὸ μυστήριον, xal τὸ σωτήριον πάθος 
τὸ &v τῷ τιμίῳ σταυρῷ. Καὶ γάρ ἐστιν ἀληθὲς, ὅτι 
ἡ διὰ Μωσέως νόμος, χαὶ ὁ τῶν ἁγίων προφητῶν 
ιόγος, τὸ Χριστοῦ μυστήριον mpoavéózizev * ὁ μὲν 
ν τύποις καὶ σχιαΐ- " μονηνουχὶ xaÜámsp ἐν πίναχι 
ι.ιαταγράφων αὑτό" οἱ δὲ, πολυτρόπως προηγόμρμευ- 
ἰὦτε,, ὡς xal ὀφθήσετα! χατὰ χαιροὺς ἐν εἴδει τῷ 
ἢ ἡμᾶ:, καὶ ὅτι τῆς ἀπάντων ἕνεχα σωτηρίας xal 
οὖς, 09 παραιτήτεται τὸ παθεῖν τὸν ἐπὶ ξύλου θά- 
16v. Οὐχοὺῦν ἡ Μίωξέως xat Ἡλία τ-αράστασις, xal 
δ πρηϑλαλεῖν ἀλλήλοις αὐτοὺς, οἰγονομία τις ἣν, 
Ὁ μάλα χαταδειχνύουσα δορυφορούμενον ὑπὸ νόμου 
x1 προφητῶν, τὸν Kop:ov ἡμῶν Ἰηποῦν Χοιστὶν, 
Mu καὶ μοῦ χαὶ προφητῶν δεσπότην προχαταῦεικ- 
.USA παρ᾽ αὐτῶν " δι᾽ ὧν ἀλλήλοις συνῳδὰ προεχί- 
2S3». Οὐ γὰρ ἀσύμξατα τοῖς διὰ τοῦ νόμου τὰ τῶν 
προφητῶν" καὶ τοῦτό ἔστιν οἶμαι τὸ, ἀλλήλοις πρὴσ- 
αλιΐν Μωσέχ τὸν ἱερώτατον, xal τῶν προφττῶν 
αάφιζτον, isla; ὃὲ οὗτος Tv. Ἔστι δὲ xai X275 


:- £010,221 " ἐπειδὴ οἱ ὅλοι ἔλεγον * οἱ μὲν, Ἠλέχν" 
ἰ ὃξ, τρεμίαν" οἱ ὃὲ ἕνα τῶν πορφητῶν, τοὺς γη- 
υφηίοὺς Aylt [va χἀντεῦθεν τὸ μέσον ἴζωσι τῶν 
υϑ τ) καὶ τοῦ δισπότηυ, Masi ταύτην 6b xa bii- 
zw E)snRu ἔττιν εἰπε)" ἐπειδὴ γὙχ2 συνεχῶς 6v. 


^ L':c. is, 
2. 


"Lyc, t, 57. !! Matth. xvi, 27. 


B 


tatis incurrerent, atque. ejusmodi quidpiam ipsi 
apul se cogitantes, dicerent. Quo se modo quis 
abnegaverit? Aut quomodo animam suam per- 
dendo, iterum eam inventurus est? Quid vero hocce 
passis, saqualis ad premium erit muncris? Ut 
ergo tales eorum et cogitaliones ct verba comp - 
scat, velutque xneos ad virile robur trausferat, 
dandi ipsis gloriw€ cupiditatem, animis eorum 
ingenerans : « Dico vobis, inquit, sunt aliqui hic 
stantes, qui non gustabunt mortem donec videa:t 
regnum Dei *. » Ergone, inquit, usque adeo pro- 
ducenda illis est vie mensura, ul et ad ea deve- 
nian tempora, quando in consummatiore szculo- 
rum, de colo descendens, paratum sanctis tc- 
gaum repositurus est? Plane ct hoc illi pervium 
erat : nam potest omnia; nec aliquid est, quod 
potentissimo nutu conficere nequeat 15. Verum, 
regnum Dei, ipsam dicit glorix& visionem, in qua 
et ipse per id tempus aspectandus crat, cum iis 
illuxisset, qui essent in terra. « Est enini venturus 
in gloria Dei ei Patris!' ; » non jam amplius in 
vilitate nobis propria. Quo igitur modo spectatores 
facit miraculi eos, ad quos promissio facta erat? 
« Ascendit in montem '*, » ires ex illis praecipuos 
secum habens; ac tum in eximium quemdam ac 
supra hominem splendorem ransformaiur; ut 
eliam vestimenta ejus luminis appulsu lucere vi- 
dereniur : sicque « Moyses et Elias astantes cum 


C Jesu, invicem conferebant ; dicentes exitum ejus, 


quem, inquit, completurus erat in Jerusalem '*. » 
liec est, dispensationis in carne sacramentum , 
salubremque in pretiosa Cruce passionem. Sane 
enim premonstravit Christi sacramentum , tem 
lex per Mosen data, tum sanctorum prophetarum 
sermo : illa quidem, velut fere in tabella in figuris 
umbrisque depingens : hi autem, multis modis 
fore prznuntiantes, ut quandoque in humana vi- 
sibilis specie appareret, nec pro omnium salute et 
vita in ligno crucis mori detreetaret. llla erzo 
Mosis Eliwque praesentia, mutuaque fabulaiio, 
dispensatio quxdam erat : id apertius significans; 
nimirum niuniri Dominum Jesum Christum, 1:26 
ac prophetis ; velut quibus olim legis Dominus et 
prophetarum, designatus esset, per ea quae utra- 
que invicem consona i» eum pradixisseut. Ncc 
enim a legis scitis prophetarum dissident oracu'a., 
Hocque significatum arbitror, quod. sacratissimus 
Moses, Kliasque prophetarum prieclarissimus, in- 
vicem colloquerentur. Potest etiam aliud quidprim 
int ΤΠ σὶς Quoniam enim turbie dicebant, hi qui.l. m 
Eli esse; idi Jeremiam'*; alii unum ex pro- 
phecs : ddeitco apostoliei ordinis capita, sura- 
mo«cnde prircip:s duct, ux inde noverint. quil 
in'er «eivos dominumque intersit, Ad. hiec. quo- 


que aliam 1ationem nobis afferre lieet. Quia 
" Luc. as, 23, 15 ibid. 20, 51. '* Mattb. xvi, 


1251 


PANTALEONIS DIACONI CP, 


1 


euim continue criminabantur ut legis transgres- A ἐχάλουν αὐτῷ τὸ παρ: θλίνεσιν τὸν νόμων, xa: “5. 


sorem, ac blasphemum ipsum censebant, tanquam 
Patris sibi arrogaret indebitam gloriam, dicebsnt- 
que : « Non est liic a Deo, quia Sabl'atum non cu- 
gtodit **. » Et iterum : « De bono opere non lapida- 
mus te,sed de blasphemia ; qoia 1u homo cum 
sis, facis teipsum Deum ?* : » ut ostenderet utrum- 
que crimen invidix esse, ac se neutri horum esse 
obnoxium ; nec vero 1egis prsvaricationem esse, 
quod gerebalur; autve arrogationem indebitz glo- 
rie, quod seipsum Patri zqualem diceret, 608 in 
medium producit qui claruissent in utroque. Et- 
enim Moses ded& legem : eratque ut Judei cogitarent 
fore , ut is haudquaquam in prxvaricatorem remis- 
$ior esset ; nedum ut ejus hosti, qui legem po- 
suisset , obsequio adesset. Elias vero zelatus cst 
pro Dei gloria 7, neque et ipse astitisset obaudis- 
setque, si ille Deo adversatus esset, seque ipsum 
Deum Patri 2equalem, quod non erat, diceret: id- 
que indebite faceret. Possumus etiam causam 
aliam dictis addere. Quam porro ? Nempe ut disce- 
rent miorti3 pariler ac vit: potestalem — habere, 
inque superna ac inferna dominio pellere :id- 
circo tum viventem in medium producit, tum eum 
qui vivis excessisset. Nec vero visi erant , sed 
« loquebantur excessum δ, quem completurus 
eraà in Jerusalem »: hoc cst , passionem et 
crucem et. resurrec ionem, Αἱ beati. quidem disci- 
puli velut. Christo precibus vacante, paululum 


dormitaruat!*.. Provide enim. implebantur. huma- ( 


na. Exinde excitati, sic. venerabilem miramque ac 
novam muiationem 3spectant . Forte autem ratus 
divinus Petrus, adesse tempus regni Dei, lubens 
eligit moras in monte, aitque « ut fiant tria. taberna- 
cula ; nesciens quid dieeret ** : » non enim erat 
tempus consummationis siculi ; ac neque prescutis 
temporis est, ut sancti bona eis in spe posita hacte- 
nus recipiant. Ait enim Paulus : « Qui transforma- 
bit corpus humilitatis nostra, ut conforme reddat 
corpori suo glorioso “ἢ ::» nempe Christus. Cuin 
ergo dispensstio hactenus inciperet, nec rebus ad- 
huc exhibitis ad terminum deducta esset ; haud 
par erat. ut Christus, qui ex dilectione in muudum, 
venisset pro ipso mori, abnuerel, atque a proposito 
desisteret. Humanam enim naturam salvam fecit, tum 
pro ea patieuscarne, tum per resurrectionem ex mor- 
tuis, mortem abolens. Nesciebat itaque Petrus, quid 
diceret. Excepta vero mirabili ac ineffabili apparitio» 
ne Christi glorie ; aliud quoque utile, necessa- 
riumque ad lidem jn. ipsum firinandam, nedum di- 
scipulis, sed et nobis ipsis exhibitum est. De ccelo 
enim ex nube demissa est vox Patris dicentis ** : e Ilic 
est Filius meus dilectus in. quo mihi complacui ; 
ipsum audite, Et dum, inquit, fieret vox , inventus 
est solus Jesus **. » Quid ad hiec ait Judas dura 
cervice, refractarius ille, inobediensque , et corde 
josuasibili ? En przesente Mose, prxcipit Pater san- 


* Joan. ix, 16. !* Joan. X, 99. 


δ Phil. μὲ, 21. ? Mau, xvi, b. " Luc. ix, 96. 


7 Π| Reg.xxi, 10. 


Gonuov αὐτὸν εἶναι ἐνόμιζον, ὡς 
δόξαν οὐ προσήχουσαν αὑτῷ, τὴν τοῦ Πατρὸς, 5s 
ἔλεγον " « Οὗτος οὐχ ἔστιν Ex. Θεοῦ, ὅτε τὸ LL 
οὐ τηρεῖ, » Καὶ πάλιν“ e Περὶ καλοῦ ἔργου“). 
θάξομέν σε" ἀλλὰ περὶ βλασφημᾶας. καὶ ὅτι Σ,᾽- 
πο; ὧν, ποιεῖς ἑαυτὸν Θεόν. » "Iva δε:ιχθΐ c 
σγχανία; ἀμφότερα τὰ ἐγκλήματα, val ἔχατέρω,- | 
των ἔστιν ἀνεύθυνος * xai οὗτε νόμου tra cáLaz: - 
πὸ γινόμενον, οὔτΞ δόξης σφετερισωὰς τῆς οἱ -- 
τ αούστς" τὸ λέγειν ἑαυτὸν ἴσον τῷ ἤχτοί" c: 
ἐχατέρῳ λάμψαντας τούτων εἰς μέσον ἄγει "γε c 
Μωῦσῆς τὸν νόμον ἔδωχε " καὶ δύναντο o. 
οἱ Ἰουδαῖοι, ὅτι οὐχ ἂν περιεῖδε τὸ παρτέ::...ὕ. 
αὐτόν" χαὶ τῷ τεθειχότι πολέμιον ἐθεράπκενε:. 
xai Ἡλίας δὲ ὑπὲρ τῆς δόξης τοῦ Θεοῦ ἐξζήχωσε τς 
οὐχ ἂν εἰ ἀντίθεος ἣν, χαὶ Θεὼν ξαυτὸν ti-r i7 
τῷ Πατρὶ, μὴ ὧν ὅπερ ἔλεγε, μινιδὲ τιροτιτ,: 
tovto ποιῶν * παρέστη xoi αὐτὸς καὶ ὑπῖχ-. 
"Ἔστι δὲ χαὶ ἑτέραν αἰτίαν εἰπεξῖν μετὰ τῶν -: 
νων * ποίαν δὴ ταύτην ; ἵνα μάθωσιν ὅτι xxi .- 
τον χαὶ ζωῆς ἐξουσίαν ἔχει, χαὶ τῶν ἄνω" 
χάτω χρατεῖ. Διὰ τοῦτο xal τὸν ζῶντα χαὶ -,.- 
λευτηχότα εἰς μέσον ἅγει. Καϊγὰρ ςαςἐμ: - 
ἐσίγων " ε ἀλλ᾽ ἐλάλουν τὴν ἔξοδον fv fa 
ροῦν ἐν Ἱερουσαλήμ, » Τουτέστε τὸ πὰδ΄,1." 
σταυρὸν, xal τὴν ἀνάστασιν. ᾿Αλλ᾽ οὗ μὲν pa 
μαθηταὶ βραχύ πως ἀπονυστάζουξιν, ὡς τὶ - 
εὐχῇ σχολάζοντος τοῦ Χοιστοῦ, Ἔ πλτροῖτε c 
οἰχονομικῶς τὰ ἀνθρώπινα" εἶτα διαγρηνγοςῦτ:.. 
θεωροὶ γίνονται τῆς οὕτω σεπτῆς xal τι0.: 
μεταθολῇς. Οἱηθεὶς δὲ ἴσως ὁ θεσπέσενς D 
τάχα που xoi ἐνέστηχεν ὁ χαιρὸς τῆς βα::...:: 
Θεοῦ, ἀποδέχεται μὲν τὰς ἐν τῷ δ.,-: δι:::- 
« Σχηνὰς δὲ τρεῖς δεῖν γενέσθα: φησὶν, o4 - 
ὃ λέγει.» Οὐ γὰρ ἣν χαιρὸς τῆς cuv 
αἰῶνος οὔτε μὴν τοῦ παρόντος; χρόνου, τοῦ - 
τοὺς ἁγίους τῆ; ἐπηγγελμένης αὐτοῖς; ἐλ-τΞ." 
μέθεξιν. Ὁ γὰρ Παῦλό; φησιν. « Ὃς prix 
τίζει τὸ σῶμα τῆς ταπεινώσεως ἡμῶν, εἰ: 
νέσθαι αὐτὸ σύμμορφον τῷ σώματι τῆς δόξτς zz 
Χριστὸς δηλονότι. Οὔσης οὖν ἐν ἀρχαῖς ξ-: τ. 
χονομίας, xaX οὕπω πεπερασμέντις, πῶς foc 
χαταλῆξαι Χριστὸν, τῆς εἰς τὸν χόσμον Ayic 
ἀποφοιτήσαντα, τοῦ παθεῖν ἐθέλειν ὑπο οὐτι 1 
σωχξ γὰρ τὴν ὑπ᾽ οὐρανὸν, xal αὐτὸν ὑπομεῖντ. 
χατὰ σάρχα θάνατον, xai διὰ τῆς Ex vs χοῶν ἀ.-:-" 
σεως καταργήσας αὑτόν; οὐχ ἤδεε το:γαρηῦ εν, 
τρος ὅπερ ἔφη. Πλὴν πρὸς τῇ παραξόξῳ xz! Σ΄ 
ῥήτῳ θές τῆς δόξης τηῦ Χριστοῦ, πέπρακται τ 
ἕτερον, χρήσιμόν τε xal ἀναγχαῖον, εἰς Si6a- 
τῆς ἐπ᾿ αὐτῷ πίστεως " xal οὐχὶ μόνοις: τοῖς -1 
ταῖς " ἀλλὰ γὰρ καὶ ἡμῖν αὐτοῖς. "Ex «epit 
ἄνωθεν ix τοῦ Θεοῦ χαὶ Πατρὸς, χατεζόθτ - 
λέγοντος “εΟὗτος ἐστὶ ὁ Ylóg pou ὁ ἀγα τετ τ, 
εὐδόχησα" a0122 ἀχούετε, Καὶ ὃν τῷ τ-ενέτ: ἂς. « 
τὴν φωνὴν, εὑρέθη Ἰητυῦς μόνος. » Τι τι ὃς as 


" Luc. ix, ὅ,., '* ibid. 32. 


TED IA 


3*9 δ). 


125 


SERMO II IN TRANSFIGURATIONEM D. N. J. C. 


1351 


φησιν ὁ σχληροτράχηλος Ἰουδαῖος" ὁ δυσάγωγος, À ctis apostolis, ut eum audiant : ac siquidem volui:- 


χαὶ ἀπτιιθὴς, χαὶ ἀνουθέτητον ἔχων τὴν xapólav ; 
ἰδοὺ παρόντος Μωσέως ὁ Πατὴρ ἐντέλλεται τοῖς ἁγίοις 
ἀποστόλοις ἀχούειν αὐτοῦ * ἀλλ᾽ εἴπερ ὧν θελητὸν 
αὐτῷ tat; Μωσέως ἀχολονθεῖν αὐτοὺς ἐντολαῖς, ἔφη 
ἂν ὅτι πείθεσθε τῷ Μωσεῖ" τηρεῖτε τὸν νόμον. Νυνὶ 
δὲ οὐδὲ τοῦτό φησι ὁ Θεὸς χαὶ Πατήρ᾽ ἀλλ᾽ ἑστῶτος, 
Μωσέως καὶ τοῦ προφήτου αὐτοῦ λία, αὐτοῦ μᾶλ- 
λον αὐτοὺς ἀχούειν ἐπιτάττει " ἵνα μηδὲ συχοφαντῇ- 
ται παρά τινων ἡ ἀλήθεια " λεγόντων ὅτι Μωσέως 
μᾶλλον αὐτοὺς ἀχούειν προτετάταχεν ὁ Πατὴρ, καὶ 
οὐ τοῦ πάντων ἡμῶν Σωτῆρος Χριστοῦ. ᾿Αναγχαίως 
οὖν ὁ εὐαγγελιστὴς ἐπεσημήνατο λέγων " ὅτι ἐν τῷ 
γενέσθαι τὴν φωνὴν, εὑρέθη Ἰησοῦς μόνος. Οὐχοῦν 
ὅτε τοῖ; ἁγίοις ἀποστόλοις ὁ θεὸς xoi Πατὴρ ὡς ix 
νεφελῶν ἄνωθεν ἐνετέλλετο λέγων᾽ c ᾿Αχούετε αὑτοῦ,» 
Μωσῆς μὲν ἀπῆν * Ἠλίας δὲ οὐ παρῆν, μόνος δὲ ἦν 
ὁ Χριστός. Αὐτοῦ τοιγαροῦν ἀχούειν προστέταχε. 
Καὶ γάρ ἔστιν αὐτὸς τέλος νόμου xai προφητῶν. Διὰ 
. φοῦτο χαὶ τοῖς τῶν Ἰουδαίων δήμοις προσεφώνησε 
— λέγων «Εἰ πιστεύετε Μωσεῖ, ἐπιστεύσατε ἂν xai 
ἐμοὶ, Περὶ γὰρ ἐμοῦ ἐχεῖνος ἔγραψεν. » Ἐπειδὴ δὲ 
. καὶ τὴν διὰ τοῦ πανσόφον Μωσέως ἀτιμάζοντες 

ἐντολὴν, χαὶ τὸν διὰ τῶν ἁγίων προφητῶν ἀθετοῦντες 
λόγον μέχρι παντὸς μεμενήκασι, διχαίω: ἀπηλλο- 
τριώθησαν " καὶ τῶν τῆς πατράσιν οὑτῶν ἔπηγγελ- 
— μένων ἐξεώθησαν ἀγαθῶν. « "Ynaxoh γὰρ ὑπὲρ 
θυσίαν ἀγαθή * xal ἡ ἐπαχρόασις ὑπὲρ στέαρ ἀρνῶν, » 
καθὼ; γέγραπται. Καὶ τὰ μὲν τῶν Ἰουδαίων ἐν 
' φούτοις * ἡμῖν δὲ τοῖς ἐπεγνωχόσι τὴν ἐπιφάνειαν 


set, ut Mosis priecepta sequerentur, dixisset utique, 
ui Mosi obtemperareni, ut servarent. legem. Jam 
vero haudquaquam id Deus et Pater dicit, sed astan- 
tibus Mose, Eliaque ejus propheta, vt illum potius 
sudiant, precipit. Ut ne autem veritas apud non- 
nullos calumniam patíatur, dicantque — jussisse 
Patrem. ut. Mosen potius, non omnium nostrum 
Salvatorem Christum , audirent : ideo signanter , 
evaugelistze dicen lum fuit, dum vox fieret , inven- 
tum esse Jesum solum. Cum igitur Deus et Pater, 
velut e nubibus, desuper apo:tolis sanctis przeci- 
peret, dicens : « lpsum audite, » aberat Moses, 
Elias non erat ; Jesus sutem erat solus: ergo 
pracepit ut ipsum audirent. Etenim ipse (finis et 


B legis et proplietarum **. Propterea etiam populis 


Judaeorum locutus est, dicens : « Si crederitis 
Mosi, mihi utique crederetis ; de me euim ille scri- 
psit **. » Quia vero obstinate Mosis przceptutma 
aspernali sunt , diclumque per sanctos prophetas 
sermonem nihili ac extremum usque fecerunt , 
merito abdicati sunt, atque ἃ bonis quorum patres 
repromissio:em acceperant , depulsi, sicut. enim 
scriptum est :  « Obauditio super sacrificium 
bonum, et obedientia super adipem agnorum **.» 
Et sic quidem Judaica habent. Nobis vero, qui ejus 
agnovi:ins apparitionem, erunt plane omnia bona: 
et per ipsum Christum , et ab ipso , per quem, et 
cum quo Dco Patri eum Spiritu sancto, gloria et 
imperium, in. secula sz:culorum. Amen. 


αὐτοῦ, πάντα πάντως ὑπάρξει: tà ἀγαθά " δι᾽ αὑτοῦ τε xol παρ᾽ αὐτοῦ τοῦ Χριστοῦ * δι᾽ οὗ, xol μεθ᾽ 
οὗ, τῷ Θεῷ καὶ Πατρὶ δόξα xal χράτος σὺν ἁγίῳ Πνεύματι, εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾿Αμήν. 


r. 

Εἰς τὴν ὑπερένδοξον μεταμόρφωσιν τοῦ Κυρίου 
καὶ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ 
«όγος B'. 

Αὐτὸ; μὲν ἑωθινοῦ φωτὸς προηγούμενος, ἀπελαύ- 

, vet τῶν βλεφάρων τὸν ὕπνον, καὶ τὸ περίορθρον τῆς 

ἡμέρας τὸ λυχαυγὲς ἐφελχόμενον, διαλύει τὰς τῶν 

ὀνείρων σκιάς" μαρτυρεῖ δὲ τῇ τοῦ ἡοῦς παρουσίᾳ 
πᾶς ὄρνις ὅστις ἐστὶν ᾧδιχὸς, πρὸ τῆς πτήσεως 
ἐφιζάνων τοῖς πρέμνοις. Τῇ γὰρ τῶν οἰχείων ἀνα- 
κινῆσει πτερῶν, συνεχτιναξάμενος τὴν σιγὴν τῇ ἀπὸ 
τοῦ ὕπνου χαυνότητι, ἐν τῷ ὄρθρῳ τὴν ἀχτῖνα προ- 
6»£nst. Καὶ τοὺς ἔτι χαθεύδοντας, διὰ τῆς οἰχείας 
ἐγείρει φωνῆς. Τὸν αὐτὸν τρόπον τοῦ εὐαγγελιχοῦ 
φωτὸς τὸν τῆς οἰχουμενιχῆς Ἐχχλησίας περιλάμ- 
v/1vtog οἶχον" ὑποχωρείτω μὲν ὥσπερ νὺξ ἡ τῆς 
ῥχαθυμίας ἀχλύς" πᾶσα δὲ σπουδὴ ματαιότητος, 
καθάπερ ὀνείρῳ παγεῖσα διαλνέσθω σχηνή ἐχ δὲ 
τῶν ὑψηλοτάτων τοῦ βήματος πρέμνων χελαδείτω- 
cav αἱ θεόπνευστοι τῶν διδασχάλων (zl, τῇ τοῦ 
ἐπουρανίου μαρτυροῦσαι παρουσίᾳ φωτός. ᾿Αλλὰ τοῖς 
μὲν ὄρνισιν ἄσημος ἡ φωνὴ, διεγείρουσα τοὺς vo 
θροὺς πρὸς ἐγρήγορσιν " ἐν δὲ τοῖς διδασχάλοις ἐπί- 
crgo; ἡ τοῦ Παύλον φωνή " « Ἡ νὺξ, βοῶσα, προ- 
éxog&v * ἡ δὲ ἡμέρα ἤγγιχε. ν Ποία προέχοψε νὺξ, 


? Rom. x, δ. ** Joan. v, ἐῦ. 31 ποσί χν, 22. 


Jn gloriosissimam | Domini et Dei et Salvatoris xo- 
stri Jesu Christi trausfigurationem oratio 11. 


Matutini luminis primus splendor somnum pal- 
pebris abigit, productumque diei matutinum cre- 
pusculum somniorum dissolvit umbras , aurorz vero 
adventum, canora omnis avisa. stipilibus ramisque 
ante volatum pendula, testatum facit. Una eniin 
cum inducta somno mollitie, pennarum quassatione 
decusso silentio, matutinum radium excipit, voce- 
que obstrepeute, adhuc dormientibus somnum adi- 
mit. Sic plane, Ecclesi: universalis domo, evan- 
gelici luminis illustrata fulgoribus, abscedat qui- 
dem ceu nox quaedam, ignaviz caligo : ac vero haud 


Ὁ $ecus ac tabernaculum fixum in somnis, inaue 


omne stultumque studium dispellatur; divinitus-- 
que inspiratz magistrorum cantilenz de altissimis 
resonenl suggestus ramis, ac ccelestis luminis te- 
stentur adventum. At avibus quidem missa vox, 
quanquam non distincta, pigros ad vigiliam excitat ; 
iu magistris autem, certa est ac distincta Pauli vox 
illa clamans , « Nox praecessit; dies autem appro- 
pinquavit ". » Qua nox illa praecessit, o tu Eccle- 
six magister ; quieve appropiuquavit dies? Ergone 


" Rom 1,19, 


^75 FAMIIlDE G5 Pl. Mj CP. . 


Luis SBG.2IlI Fu loll2 C.OZL2 τ V2. 03 AS το: P Iaacclll LIZZXZ.z. TA dioe 


aoi LiICE3.2L2. pDGOQI2IW& jt E. Left &e-- φιτοΣ: Acla BÀ lY - ἄτστερσ:- RGT] I. 
€...-2* X 214523 i£E.45]TEIn. τὸ στὰ €»— D NAI 5)- IlI0IIIID T-T.3. τς EX εὐττὰς ἔλξρτ αι: Zac. τι τ’ 
bP.mCAm.Q-ci Τὰ ὩΣ D..l.aAaYa Wege. Κ2-ὀ aclll-D»l Roa Ξ ÍgR Roca Ὡξ: σῦν ΞαΣ 12. o7 
τὺ Be. ΞΞ ἔχε. LILOCE Vf6 RAQATE Bola Co): σσχ νξυζεασ τ ἀξξ: τάσατα ὁ ὡξ. - .—— 
lDnà& 9 à c, ἐ2.} 23 ἃ D. 7E 2.3 13 Δ. τῷ; LOL T5. TX3LMJQ-IZIGQ ες σῳ Tivi. 
Ica Ma £&lLo Apilté, Dk αι --ὡξ €l6 2ld- «-.- ἔξ τῆς Ζιξτπαξ τὸἡ TXTIDT. si-zeil. 
$Tài..AdeTA, Σ᾿ ὦ de3;.7- LI-ARÓA (OsséIÓ : Δὲ τις ἅς ECELO. £L ὡεισξατῷξ: στο: EU 
τὸ 1 4GA.BTLO crell.25 δίων 5 ετϑὸ Ἔσυσξ. δ. ΔΞ:- LXYII)- I2 χγτν,., BITAXICEBTTR ^O Xaíl τ 
Cz» oÉaaqXcl.s AÁOEXT-l:.49 τ." EI. ὡς II. T 
Xzl:2LLDg-XI τος £21.96; Ἰτοξν lei. 


Name c . Ξ ἐστ: τὸ δὲ᾽ ἐπ puilIl3 07 3 ; ios -. τ΄ 
μόν πα ἐποῖς Ld νος egpedape ala ἔγβαβενος Si πρεσττερε τὸς ἢ im. anl. 
«2 πΞ τὸ ἐξ. δι: τ ἦς t£4l€CEI κατ' δκὶ. τ lass 22$ ccm má »-. ἐξ —-— i» κ΄. 
l.xoií [2.5 δον τι»: ες €3. Cc. E.:.—-— Ξ- YeIL ξ. » ít zz 


2t 
.eO229A C L4 .l.-2 MEL 


τς τπ του νυ ὧς ἴς ZIItIIi - : 

- - » - - f - - - - - - - 
; Tel χει τον E.L.2Aa Ue Xz: εξ: - τς 
b πΣτςιν δε (τ πος BfoQUE à.maifa raga Σ “ - ν 


Δ τὐττα 5 z2..2-2:l1.3* poa.&o Ü-;c* fi. 5. ἃ 
b.Linf &...1 2 Bo pecióclid X τῶι nlla 
Ut. 2f ER ΕΣ τ €x CM POT ΤΣ €Xs^ 1— - . 


. 20. o. - στε; Ξ MIITTÉC ZL viz £z AL oncle 
£2 OLDpR2R2Q.l1.2:8 ADT WAR C füilàec ὃ f6- στ τ TT T 
- wn. Ἴοξειξε ξν τῶν CI χιξξειπξτττο- ὦ. 


«*-- δ c2. b- € cg:e C-7- 25: t2 ἐπ Lz- 


NN -— 2. een... : " ς --. m. 
δι. -—À - τ . .-- uoc ea t, £a P ,: Ὁ x- - « - 
—- --- - ΄σ - - «Ὁ» - -— 2- - - 

- A^" Y ^ s. - EPI εὦ - DUI L4 - »-- -- 2-Xx-- IÉIZ-. T &. 2» I —-— 9. uw Sec 2f--. 

--- - . - & ined . . 

: ᾿ . χτ τὸν ξτιπτιτεῖ Tc ἐς " ς. χ- -- :- - 
£222 X..€2 τὰς: ὅττι... 2... ^i.) «ΓΞ a t 0777 T7 * 
- τιν, τῷ ἔιτετι, τω ἸΣΞ τς, τος 


veas ze δὶ ταὶ rco Jano nof δ τές io 73 $087 τοὶ RoBecota Ἐπὶ lv f.i 
L2..$ Ql. $ RIED PRCÍÓ δὲ; DTcl ge QI$ Velo pui "03 102003 τ τὸν CIA» ErLLIIXG - 
iRdeTazsmfls.ksfmoccdmcepostrae.€ Tc 25M τὸ ἐτευτεςε. 1- τς τς -ς 
ira.eless. 4 τ σὲ τ l6 BHosesmIÍde- ΡΞ 4. t Az Mél €-;z3c32 τὸ. 7 
ELI.ISS τὰ. τ VM $ilo Muan.nlos fll. 4307749 τὸς ταξῖςς τς for cal τὶ 


. - — z T. ἃ. -—— —  - - - 
ξεὲξ. τ A3 f. CIR. Lit τ: 18 ΞΕΣΞ I3 «οὐισιϊδιοξ τ. ΤΡ στὸ ΕΥΣ ΣΦ» $UDUQeR. e Ξ,Ξ-»- 
- " - c ——— ον - ὦ» : - — Xi-Q — e -4. - 
FéVc.aAs, des.c$ £L bacete 26.23. τὰ χε οὐκ 07607097 T τὶ € tt 7-70 e 3] e 
3àrlas piifl]O δὲ Ἂς ele El) Aca ἂς xelnia 7077779. RBTLOCERCAEDSTL ATYIAT S DOaeYlo: 


το κ᾿ δτες. τ LALADRIIÓ d TX τις σεῖς Σεσττςτ ε 7€ τὰ iÉc3gj-.ol- 


- . * . 
T2123. «1... aa δι PER 


*a« -- - - » - 
΄ - LJ - - -—— «Ὁ - — « e - - - 
Ὁ. c^ τὸ χε σι hIPLEDIL C. IL. A ΞΟΧΕ τοὺς τὸς τε ρςς GiTYazmÉ-2: — 
- - - —- - - 
.-* - - - - - »9— - « -——— « - - --ῷβιῥ ὦ» to 4 
4.7 τῷ 2... O4 cir RTI. ς «τὰ bRI- .2QwT- um mtm o oc, “τ. “Ξεδς Zl 
. - 2 -—" "e - - - i wd - - a m -—À 
pes pe.:c-.$ Axwcll.L.:. κ2:. a» T 74; Ut Στ τὸ “55: H2z Eo - 
— «« - - - - -««----- ““.-- —-- - P791 ΓΝ d T - 
eff τῶ 5 badolonlLcoe Velin agjceroinÍi.& 3- ὁπ IDCM] τ τε ἀτττοπτ mene roc 
- - - πᾶ 
i - & . δε, ΤΣ " f$. 9 - -—- T -ι- 
ia 2*9 0. .- P. - » ? Aix -4à ll οὗ 32.7 * M 3 - “τ k.- -9* » A.z-- * -- et. --— —- — 
- LÀ - 
- - A-— - -- - a - -—— Ὁ 
€ -8 De IX 9 ..í1 iàl.. Σὲ δ Στ). 7-07 $ÓIDQRTMCTILMGOZeLVV Teo ττος;ς.. 
- -«"» - - 
- - - - . - - - “Ὁ - ———À “ὦ -— “ὃ «Ψ «“ - - ^-——. Ὁ - «-». ^. 
€ e^. Sep. In el LP ^x -- - c.a. x7 - ὦ -“- XY——- 9 t — 2A "-a “- — —— - — 
* - 
- " - . - D -— 9 -- «- -— Zz--- - —Á - T — - - 
i : » 7» 4 -—- m» ETC. e τ o. .. 2. ριον 0 0e τι» “-Ξ- 5, .* ΞΞ 9. --. -* 
e - . - -- - -€ - X — el - -—— ὩΣ .I - — -- - 
^ H * ou --» .- .* d ct - 2. * ἣν - 2 L T2 v.m ""..-sab L5. * ε-:  Σ Zi2---.-—.» Ξ«ο, τίς - 
-- - -- - - ᾿ς -* Σ-Ξ - c-— α» -- ——— - 
J - δου * . 2l. - L..:-.. » wc. δὰ τος μιν em - Ὡς Σ᾽ --. οὖν .z..2X2y * 22-2-X P ATI -— 
€2 . ..Δ- 42 .... .€.&-. TII 11 2-. Ξ τ. 5e 
» - -- π.-.." « - — «" $0 -T — - 
q Δεῖν. .“.5»- ,- ^. cs YU M. es δες - o "- - 4 ω21..5 c.l TY.^7^79* t $7. -- - ὦ A-- 
τ - { , - - « - - : * ww. -- - -- -— —2 --- T - - 
^ 0.1. X ^. Y Z2. Cac... UN. 2. e. -ὦ I——— 725 AL. IZ. V. ZG-ALZR €.-l1.-. »- 
- - * : ««-- “.,.Α ι«...» ᾿ς «ὖ -- 
—-——- o5 07 QTÍT... 1 27 01 ΠΝ ΣΙ Ὁ e. 2 i2 Z.-71:2-0 £4 DL 2973l2$ EKZ τὰ τὶ EIÉ ee 
- - — - - - - . - - “- σα. -- "-r Y Pd » m 
am &- — £ e -.. "e ““α,ᾧιΦΘὦὖἔνΡ «Ὁ» ic. “ὦ l.€9-À - - Ξ.Ξ: - e—-— 9 Pp ^ s. 8 Az: Σ᾿ εχ: - 
.υ z -- ^ l- - ΜΝ - - -- - - - τῇ *w- -"- 
- :* 9. 2. Z2'.a. $ - * Qm - aif. δι -- -— - - 9 Ξ --- »α -.- p £z Ic - T» T. εξ - 
21 στ a2 Ro Lo 1073  i.ngdczuÁ 0 τοῖς CIE Z0... τος a.—.; τῆν zczz-0.  .. 
- .* - - » - v - - «—-— Σ ν - 2 — —- «ε. - - - aT 
4 «« Ὁ ,,͵ααῳ.-.- -- - "x - . e. & -. .C &as - -* --—- *—— oo A — a e T - ἀφ -—-". 
- M - - * c - - - " - P -- « - -- Il. - —— “ὦ «ἡ —U. ——— “- . - - - - 
— - *w- DT *- A- . ^". NL. » ** A ὦ x . *» da —— U? . . - -- ^ eo w— mm .* .- ᾿ -ἄΞ - .»Ὥ 
- - - . - - - 3 - —— 5... - Te z τ » -.7 
zZo'4- l1. Σ 2-4. 72-2 «a2..:.-w.. P .e elITIIVII.TT.7 T7. REX CQ T5 IY cT. ..».- 


1251 


:- 


SERMO II IN |TRANSFIGURATIONEM D. N. 1. C. 


1258 


ὑπερνιχώσης ἑχάτερον φέγγος" βοώσης ἐκ τοῦ νέ- A voce paterna, Unigenitumque, contestante Filium, 


φους τῆς πατριχῆς φωνῆς, xal τῷ Μονογενεῖ τὴν 
εὐδοχιμηθεῖσαν μαρτυρούσης υἱότητα. Ὅπως οὖν μὴ 
τῇ ταραχῇ τῶν πολλῶν ἔχπτυστον πρὸ χαιροῦ τὸ 
μυστήριον γένηται, τούτους μόνους παραλαμδάνει" 
obe καὶ θερμοτέρους ἐραστὰς ἔχειν ἡ ππίστατο οἷς καὶ 
τὸ ἐχεμυθῆσαι παρήνεσε, καὶ μέχρι τῆς Ex. νεχρῶν 
ἀναστάσεως μηδενὶ τὴν φοδερὰν ἐχείνην ὄρασιν E£- 
αγορεῦσαι" οὖς xal διὰ τοῦτο πρὸς τὴν ἐσομένην 


ὀπτασίαν παρέλαδεν, ἐπειδὴ σφόδρα τῷ πρὸς αὐτὸν - 


διαχεχυμένοι πόθῳ, δεινῶς ἠθύμουν, διαλεγομένου 
xai προλέγοντος τὰ περὶ τοῦ πάθους ἀχούοντες. 

Πρόσεχε οὖν πῶς δυσφορεῖ πρὸς τὴν τούτων ἐξ- 
ἦγησιν ὁ Πέτρος. Ὥς γὰρ ἤχουσεν ὅτι δεῖ αὐτὸν εἰς 
Ἱεροσόλυμα ἀνελθεῖν, χαὶ πολλὰ παθεῖν ἀπὸ τῶν 
ἀρχιερέων xaX πρεαδυτέρων xai Γραμματέων τοῦ 
λαοῦ, xaX ἀποχτανθῆναι, εὐθὺς χεντᾶται τὸν λογι- 
σμόν" xai ἀπὸ πολλῆς διαθέσεως ἐπιπηδᾷ τοῖς 
λεχθεῖσι, χαὶ τολμηρότερον τοῦ διδασχάλου χαθ- 
ἀπτεται. « Προσλαδόμενος γὰρ αὑτοῦ, φησὶν, ἤρξατο 
ἐπιτιμᾷν αὐτῷ" "Dad; σοι, Κύριε, οὐ μὴ ἔσται σοι 
τοῦτο. » Εἶδες μαθητοῦ τὴν περὶ τὸν διδάσχαλον 
διάπυρον ἀγάπην; εἶδες διάθεσιν πρὸς τὰ τοῦ ἀγα- 
πωμένον λυπηρά; τὰ τῆς παῤῥησίας ὑπὲρ τούτον 
μόνον μὴ φυλάξαντα μέτρα. «c Ἤρξατο ἐπιτιμᾷν 
αὐτῷ, xai λέγειν " “λεώς σοι, Κύριε, οὗ μὴ ἔσται 
σοι τοῦτο.» Τί οὖν ὁ Δεσπότης; Ὡς ἐπιδλαδοῦς ἐχείνης 
χαθάπτεται τῆς φειδοῦς, Οὐ γὰρ βούλομαι φιλεῖσθαι, 
φησὶν, ἐπὶ τῶν ἀγαπώντων με βλάδῃ. Τὸ ἐμὰν πά- 
θος, οἰχουμενιχοῦ πάθους ἴασις γίνεται. TU παρεν- 
οχλεῖς φυτευομένῳ σταυρῷ, τὸν ἐσόμενον ἐξ αὐτοῦ 
καρπὸν ἀγνοῶν ; Τί κωλύεις σφαγὴν ἐχνευρίζουσαν 
θάνατον, τὴν περὶ τὸν χόσμον ἀγάπην τοῦ Θεοῦ 
ἀγνοῶν; ἀγαπᾷς ὡς ἄνθρωπος, Πέτρε. "Ea axaprvat 
τὸν χόχχον, xal πρὸς τὸν θερισμὸν εὐὑτρεπίζου. 
Ταῦτα λέγων ἔπεισε μὲν τὸν μαθητὴν μὴ τοιαύτας 
αἰτήσεις τῷ διδασχάλῳ προσφέρειν" οὐ μὴν χαὶ τὴν 
τοῦ θανάτον λύπην, διὰ τὸ σφοδρὸν τῆς περὶ αὐτὸν 
ἀγάπης, τῆς ἐχείνου διανοίας ἐξέδαλεν. “Ὅπως οὖν 
διὰ τῆς οὐκ εἰς μαχρὰν ἀναστάσεως τὴν περὶ τοῦ 
πάθους λάδῃ παράχλησιν, αὐτόν τε xal τοὺς παρα- 
πλησίως ἀγαπῶντας παραλαδὼν, διὰ τῆς φοδερᾶς 
ἐχείνης ὀπτασίας τὸ δυνατὸν τῆς ἐν αὑτῷ πιστοῦται 
θεότητος. « Μετεμορφώθη γὰρ, φησὶν, ἔμπροσθεν 
αὐτῶν’ xai ἔλαμψε τὸ πρόσωπον αὐτοῦ ὡς ὁ ἥλιος * 
τὰ δὲ ἱμάτια αὐτοῦ ἐγένοντο λευκὰ ὡς τὸ φῶς. » 

« Καὶ ἰδοὺ ὥφθησαν αὐτοῖς Μωῦτῆς καὶ Ἡλίας 
μετ αὑτοῦ συλλαλοῦντες. » Ἐχαλίνωσεν ὁ τῆς δὃι- 
χαιοσύνης Ἤλιος τὴν νεφέλην τοῦ σώματος, xali 
ἀχτὶς τῆς θεότντος τοὺς θεατὰς περιήσττραψε. Νε- 
v6 γὰρ τοῦ &opázou τὸ ὁρώμενον ἔνδυμα. Οἷδεν 
'Heata; τοῦτο σαφῶς τὴν γὰρ ἐπ᾽ Αἴγνπτον τοῦ 
Σωτῆρος θεωρῶν ἐνδημίαν ποτέ" « Ἰδοὺ, φησὶ, Κύ- 
ριος χάθηται ἐπὶ νεφέλης χούφης, xal ἥξει εἰς AT- 
Yv:0v. Καὶ ἰδοὺ ὥφθη αὐτοῖς Μωῦσἧς xai Ἡλίας 
μετ᾽ αὐτοῦ συλλαλοῦντες. » Τῆς γὰρ θεότητος αὐτοῦ 
ἦταν ἀγώριστο! πάντοτε. Διατί δὲ χαὶ ὑπὲρ πάντα 


δι ΜΔ}. χιι, 90. ** Μδι}}ν. xvii, 2. 


PATROL. GR. ΧΟΥΗΙ, 


* ibid. 5. 


in quo complaceret. Ne ergo plurium turbatione 84- 
cramentum, ante tempus inconsultius promeretur, 
hos tantum assumit, quos etiam ferventiores no- 
verat habere amatores: quibus quoque silentium 
inditit, sc ne cuiquam terribilem illam visionem 
publicarent, ante ipsius resurrectionem ex mortuis, 
injunxit. Sed et ideo future visionis spectatores 
adbibuit, quod vehementi in eum effusi desiderio, 
tristi admodum mostoque animo, disserentem de 
gua passione, eamque przdicentem, audirent. 


Perspice igitur quam Petrus-hujuscemodi narra- 
lionem moleste ferret. Ut enim audivit ascensu- 
rum Jerosolymam,.multaque a principibus sacer- 


B dotum, et senioribus, et Scribis populi passurum , 


atque occidendum, statim animo pungitur, exque 
multa affectione dictis insilit, ac liberius Magi- 
strum carpit. « Assumens enim eum, inquit, ccpit 
increpare illum, dicens: Absit a te, Domine, non 
erit tibi hoc **. » Vidistin' accensam discipuli in 
Magistrum dilectionem ? Vidistin' ut dilecti tristi- 
bus áfficeretur? ut in hoc tantum justos excederet 
libertatis 100dos. « Cepit increpare illum, et di- 
cere: Absit a te, Domine, non erit tibi hoc. » Quid 
ergo Dominus? Velut : perniciosam impensiorem 
ejusmodi euram perstringit, Non enim, inquit, 
volo amari, cum damno diligentium. Mea mors 
orbis totius medetur morti. Quid molestus es plan- 
tanda cruci, qui futurum ex ipsa früctum ignoras? 
Quid Dei erga mundum dilectionem nesciens, ne- 
cem prohibes, qua mors enervsbitur? Diligis, 
Petre, sicut bomo. Sine spargi granum, teque ad 
messem compara. His quidem suasit discipulo, ut 
ne Magistro hujuscemodi preces porrigeret; haud 
tamen mortis tristitiam ob impensiorem in ipsum 
dilectionem, aniio depulit. Ut igitur ex resurre- 
ctione, quB. non admodum differenda esset, sola- 
men aliquod pro passione perciperet , assumpto 
jMo, ac iis qui proximi dilectione essent, terribili 
illa visione ejus, quae eral in ipso, divinitatis, po- 
tentiam astruit. « Transfiguratus enim, inquit, est 
aule eos: et splenduil facies ejus sicut sol, vesti- 
menta autem ejus facta sunt alba sicut nix ?*. » 


« Et ecce apparuerunt illis Moyses et. Elias, cum 
eo loquentes **. » Sol justitie corporis compressit 
nubem, radiusque divinitatis spectatores circum- 
fulsit. Nubes enim, ejus quod iron. subest oculis, 
subjectum oculis indumentum erat, Novit hoc per- 
spicue 1saias; futurum enim quandoque in Jgy- 
ptum coutuens Salvatoris adventum : « Ecce Doini- 
nus, inquit, sedet super nubem levem, et veniet 
in Egyptum **.» —«Et ecce apparuerunt illis Moyses 
et Elias, cum 60 loquentes. » Nusquam enim ab 
ejus divinitate scjuncti erant. Quorsum vero Moyses 


95 ]sa, xix, 5. 


1259 . 


PANTALEONIS DIACONI CP. 


1200 


et Elias, prse uuiverso "prophetarum choro ? Nimi- A τῶν προφητῶν τὸν χορὸν Μωθϑῆς xal "Baz; ExnB 


rum, quo Elias vivis accenseretur ; Moyses autem 
esset mortuus. Idcirco, ambobus reprwseatatis, vi- 
vorum se et mortuorum Dominum discipulis 
ostendit; eo perspicue argumento astantes docens, 
habere se potestatem vile et mortis. Αἱ neque ita 
sedates est Petri timor : necdum enim divini Spi- 
ritus operatione adamantinum robur acceperat. 
Adhuc viacebat imbecillis natura, cum divini Spi- 
ritus virtutem, palam sequens declararit fiducia, 
quema»dmodum ait beatus Paulus: « Ut eminen- 
tia sit virtutis Dei, et non ex nobis ?*, » Quid ergo 
Petrus adhuc pavens ε Domine, bonum est nos 
hic esse, si vis: faciamustria tabernacula, tibi unum, 
Moysi unum, et Eli: unum. » Ubi. mortis consiliun. 


ὁ μὲν Ἠλίας συνηρίθμητο τοῖς ξῶσιν * ὁ δὲ Merc 
ἐτεθνήκει " τούτον χάριν διὰ τῆς Exaxé puro παρεστέ- 
σεως, τῶν ζώντων xal νεκρῶν ἐνεφάνιζεν αὑτς 
Κύριον" σαφῶς διὰ τούτων τοὺς παράντας διδάσχωι. 
ὅτι αὐτός ἐστιν ὁ ζωΐς καὶ θανάτον ἐξουσύαν ἔχων 
Ἀλλ᾽ οὐδ᾽ οὕτως ἐπαύετο τῆς δειλίας ὁ Πέτρος" 
οὕπω γὰρ ἦν τῇ τοῦ θείου Πνεύματος ἀδαμαντωΐεὶ: 
ἐνεργείᾳ" ὑπ᾽ ἀσθενοῦς τέως ἐνικᾶτο τῆς φύσεω:͵ 
τῇ μετὰ ταῦτα πεποιθήσει δειχνὺς cv τοῦ θεῖο, 

Πνεύματος δύναμιν, χαθὼς ὁ μαχάρτος Faux; cx | 
σιν εἶἶνα ἡ ὑπερδολὴ τῆς δυνάμεω; τοῦ Govt. χεὶ 
μὴ ἐξ ἡμῶν.» Τί οὖν ἔτι δειλιῶν ὁ Εέτρος cer; 
€ Κύριε, καλόν ἐστιν ἡμᾶς ὧδε εἶναι - εἰ δέλε::, 
ποιήσωμεν τρεῖς σχηνάς " oo μίαν, xe MuLzi 


revocare nequivisset, molitur vel iter in Jerusalem B μίαν, καὶ Ἡλίᾳ μίαν.» Ἐπειδὴ «ὃ πάθος ἀποιρί: 


retardare : non clare dicens quod animo constitu- 
tum esset, sed qua moras.in monte suadet, id agi- 
tans, utne inde discederet: ae non dicens quidem 
apertius quod capiebat, agens tamen iis verbis quod 
studio optabat. « Domine, bonum est noa hic esse,» 
quam Jerosolymis. « Si vis, faciamus bic tria ta- 
lernacula 7. » Veritus secandam increpationem, 
illud speciose sermoni interposuit: « Si vis, fa- 
ciamus hie tria tabernacula. » Melius est ut hic 
faciamus iria tabernacula; non ut Jerosolymam 
abiens, unum illic facias, quod te manet sepul- 
«rum. Plane exsuperantem apostoli timiditatern ! 
Hs habeat. Hortaris Dominum, beate Petre, ut 
illic maneat ? Quid etiam Eliam ac Mosen pariter 
tabernacula figere rogas? Etiam, inquit. Si nobis 
hic manentibus multitudo Judzorumiirruerit , nevit 
Eliz lingua ignem de ccelo deducere; seit virga 
Mosis flammam grandini contubernalem ex aere 
trahere. Hec Petro cogitante, adest divinitus, quo 
ea castigetur cogitatio. « Hic est, inquit, Filius 
meus dilectus **. » Quid, Petre, trepidas ? Quid 
vero etiam belli socios adversus Judaos provocas? 
« Hic est Fijus meus dilectus. » Habent universi 
prophete per Unigeniti virtutem, ut possint, si 
quid potuerunt habere. « lpsum eudite, » nihil 
curiosius ex propria mente exquirentes. « In ipso 
enim bene complacui: » novitque meam ipse per- 
spicue voluntatem. lpsi gloria una, cum Parure et 


πεῖν οὐχ fayugs, τὴν ἐπὶ τὰ Ἱεροσόλυμα ὁδῶν 01 
θέσθαι τεχνάζεται" o0 λέγων προφανῶς ὅπερ Te 
λεν, ἀλλὰ διὰ τοῦ ὧδε εἶναι, τὸ ἐκεῖ μὴ ἀπεὶδ:" 
μνηστευόμενος χαὶ μῇ λέγων μὲν σαφῶς & δόολλετ 
πραγματευόμενος δὲ BU ὧν ἔλεγαν, ἃ ξο-τούδε"- 
εΚύριε, καλόν ἐστιν ἡμᾶς ὧδε εἶναι, » ἢ εἰς "Tcp 
λυμα, « El θέλεις, ποιήσωμεν ὧδε τρεῖς axe: 
Φοδηθεὶς μὴ πάλιν ἐπιτιμηθῇ, παρενέδαλε πιθεις 
*p λόγῳ τό" « Εἰ θέλεις, ποιήσωμεν ὧδε tex 
σχηνάς. » Βέλτιον ὧδε ποιῆσαι τρεῖς σχηνὲς, xs 
ph ἀπελθόντα Exsl, τὸν ἕνα τὸν προσδοχεύμενον Ὁ 
qov. ᾿Αληθῶς ὑπερδολῇ τῆς τοῦ ᾿Δ ποστόλου 8eia;! 
"Ecvw* τῷ Δεσπότῃ ἐκεῖ παραινεῖς μένειν, ὦ uaxác: 
Πέτρε" τί χαὶ τὸν λίαν καὶ Μωῦσέα παρακχολεῖ; 
συσχηνοῦσθαι; Ναὶ, φησέν" ἐὰν ἐνταῦθα μενόνω» 
ἡμῶν τὸ Ἰουδαϊχὸν πλῆθος ἐπέλθοι, ἢ Ἤλέου Ὑλὲ 1: 
πῦρ ἐξ οὐρανοῦ χαταφέρειν ἐπίσταται - ἢ Musci« 
ῥάδδος ἐξ ἀέρος ἕλχειν δεδίδαχται χαλάζῃ: ópokz. 
τὸν φλόγα. Ταῦτα ἐνθυμουμένον Πέτρου, àxiv 
θεύθεν ὁ τῆς ἐνθυμήσεως ἔλεγχος " « Οὗτος r3 τ᾿ 
civ, ὁ Υἱός μου ὁ ἀγαπητός" » τί δειλιᾷς, ὦ T 

vi δὲ xal προσερεθίζῃ χατὰ Ἰουδαίων συμμάχςε. 

t Οὗτός ἔστιν ὁ Υἱός poo ὁ ἀγαπητός. » Πᾶς o 

φήτης διὰ τῆς τοῦ Μονογενοῦς δυνάμεως τὸ δύνα-:: 
ἔχει ὅπερ ἔχειν δεδύνηται " « Αὐτοῦ ἀκούετε“ » p 
δὲν ἐξ οἰχείας περιθοργαζόμενοι γνώμης " «Ev s.-- 
γὰρ εὐδόχησα, » xal αὐτὸς σαφῶς τὸ ἐμὸν ἐπὶ τ-:- 
ται θέλημα. Αὐτῷ ἡ δόξα σὺν τῷ Πατρὶ καὶ -. 


Spiritu sancto, nunc et semper, οἱ in szcula sz- p ἀγίῳ Πνεύματι, νῦν καὶ ἀεὶ, xot εἰς τοὺς ai, 


culorum. Amen (1). 


IV. 


τῶν αἰώνων. ᾿Αμήν. 


Paniuleonis Diaconi εἰ Cartophylacis magne Ecclesie, Encomium in maximum οἱ gloriosissimmum M 
chaelem caelestis militie principem. 


(Coms&keis. Biblioth. Concionat., t. VI, p. 429.) 


ateriee expertium spirituum Dominus , et qui jn. 
em carnem obtinet potestatem et administra- 
am ; qui etia nostram formavit essentiam : 
.4in etiam universum mundum qui cadit sub aspe- 


δι Cor. iv, 7...  Maubh; xvii, 4. ** ibid. b. 


(1) Sint forte dus he orationes duorum aucto- 
Tm: ἃς secunda, priori videatur elegantior. Pan- 
taleon prünz. auctor vixit. diu post Theodorz ig- 

“" ἴω 


etum constituit, eumque contiriet οἱ conservat pc 
pter hominem, ex iis que non &unt, ad hoc ot c- 
sent produxit universa; is est solus qui matura ** 
proprie, et primo dux est omnium, eorumque cx- 


NOT.£ 


perium, vt colligitur ex iis ipse habet de mi- 
raculis saucti Michaelis apud Surium. 


1261 


SERMO IN FESTO S. MICHAELIS ARCH. 


1269 


ram gerít, οἱ eis providet; et qui cujuslibet quod A los *, et cum Seraphin qui habet sex. alas *5, et 


dicitur et intelligitur bonum, est efficiens, imper- 
tiens, suppeditans et prima causa. Secundo autem 
nobis constituit divinos angelos.et archangelos, qui 
curam gererent et praegsent gerieri Lowinum pro«- 
pter bonitatem naturalem : ut suppeditarent homi- 
nibus divinos nuntios et doua, et eomponerent et 
dirigerent eorum vitam ad ea qux sunt meliora. Et 
ex divinis quidem et infinitis angelis, alios quidem 
unumquemque unicuique preesse fidelium, et eum 
regere jussit Dominus, ut dicit in divinis Evange- 
liis : « Videte ne despiciatis unum ex his parvis, 
quoniam angeli eorum perpetuo aspiciunt faciem 
Patris mei qui est in coelis **, » Similiter autem 
hanc quoque confirmat sententiam divinus pro- 
pheta David, dicens : « Ne des in. commotionem 
pedem tuus, et non dormitabit qui te custodit ** » 
angelus. ᾿ . 
Alios δυίειπ, at alienas οἱ ignotas gentes ruge- 
rent, ut qui omnia administret, constitui pro nu- 
mero gentium, ut unus angelus totam gentem gu- 
heraaret : quomodo etiam scriptum est in cantico 
Mosaico : « Quando dividebset Altissimug gentes, ut 
dispersit filios Adami : statuit terminos gentiam 
secundum mutmerurm angelorum Dei **. » Sumnie 
&utem benediclum, et undique exaudiendum, omni- 
que ex parte venerandum militiz principem Mi- 
chaelem, meliorum et divinitus inspiratorum et fi- 
delissimorum bominum esse presidem, et eorum 


salutis euram gerere voluit : quomodo ipse univet- ( 


sorum Deus dixit Mosi sacrorum interpreti : « Vade 
ad Pharaonem regem J/Égypti, et educes populum 
meum filios Israel ex /Egvpto : et mittam angelum 
meum anie faciem tuam, ut. deducat populam in 
terram tibi promissam, quam juravi patribus ve« 
stris **, » Quin eiiam propheta Danicl in visione 


, angeli, audivit eum dicentem : « Princeps sen prz 


ses angelüs regni Persarum restitit mihi ne γόνος 


. carelur populus Israel] ex captivitate Babylonis : 
- nec est ullus-qui eos mecum tueatur, nisi Michael 


princeps vester **, » Hoc autern ipsum sic quoque 
David aperte significat : « Castrametabitur angelus 
Doinini in circmitu timentium eum, et liberabit 
608 δ", » Quis enim tam strenuus fidelium pro- 
pugnator insigaiter apparuit, Veteris et Novi Testa- 
iménti intercessor illuminationum ; semper castra 
lucans in cireuita fidelium, et nos redimens s telis 
Belial, et omnium iuimicorum nostrorum qui sub 
aspectu cadunt οἱ non cadünt, ut Michael, dulcis 
revera res et nomen? 

Michael, qui plane est. plenas pietate arcliange- 
liea ; qui propter eam. qua convenit in Dominum 
reverebtiam, pictatem et grati 4nimi virtutem inef- 
fabilem, et quz» inutari non potest stabilitatem 
prepe Urronum assistit Dominicum horrendum et 
terribilem, cum Cherobin qal multos liabent ocu- 

^ Mattb. xvin, 10. 


15. '* Psal. xxxin, 8. 
D,2. '* Num. xii, 25, 


δ Ps3l. exz, 4. 
*5 Ezech. i, $8. 


" Deut, xssrt, 8. 
** 1s3. vi, 5. 
*! δυό 9. ** Josuc v, 15, 


primum locum obtinent inter mille millia , et de- 
cies mille myriades angelicorum ordinum : εἰ 
proxime, el citra ullum stuporem canit ter sanctum 
et admirabilem hymnum, invehens in rebellem et 
scclestissimum Satanam "', qui tanquam fulgur e 
colo in terram fuit dejectus cum immundis et malis 
ejus spiritibus. Michael, qui est maxima et claris- 
sima stella angelici decoris et pulchritudinis, et 
qui claras reddit 3c manifestas omnes diaboli in- 
sidias, qui Adam e paradiso ejectum fraude demo- 
nis inimici bonorum, texit, traduxit, el direxit, et 
eum terram ligone docuit fodere, seminareque e 
melere, et ad reliquas, quie utilitatem afferebant, 
instituit ; et ut cum benedictione et convenienti 
gratiarum actione, cum sudore pane vesceretur ef- 
fecit ; ut'qui ex injuria ei contigerat lapsus, per la- 
boriosam et Deo gratam vivendi rationem rursus 
eorrigerelur, Michael, qui est verus et sincerus Dei 
assessor, et ducit ordines virtutum celestium; et 
est sapiens gubernator eorum. qui in Deum credi- 
derunt. Qui pii patriarche Abrahz, etsi non viderc- 
tur, probibuit gladium "8, ne tangeret Deo gratum 
ejus filium Isaac, postquam 930 apparuisset omni 
ex párfe absolutum et Deo gratum patriarebze pro- 
positum : et iu eo benedixit omnes gentes, utpote 
ex quo secundum carnem esset germinaturus 
Christus verus Deus et Servator noster. Michael, fax 
clarissima immaterialis et inaccessz lucis, et di- 
vinas ductor angelicorum ordinum. Qui legislatori 
Mosi oves pascenti in monte Chorin apparens totus 
In medio rubi **, eum urebat sine ulla lzsione, et 
non comburebat omnino, signa sanciissimz Do- 
minz notre Dei parentis significans. Michael, qui 
divino nutu primas partes oblinet inter ignis mi- 
nistros : et terram obit, impleus voluntatem Dei 
omnipotentem ; qui a ratione alienum vatis Balaam 
prohibuit impetum terribili suo adventu ** : quem 
etiam cum vidisset asina δἱ timuisset, rationis par- 
licipe voce senem amentem correxit. Micbael, ange- 
lorum ductor longe maximus et excellentissimus 
minister divinz legis quz data fuit in monte Sino; 
qui cum famuli Dei Mosis animam accepisset, ob- 
scurum et exitiosum diabolum de ejus corpore cum 


D ipso ausum verba conferre, cessare fecit el cito 


evanescere δ΄. 

Michael, qui si. id interpreteris, dicitur Dei dux 
et exercitus, el fortissimus pugnator οἱ propugna- 
tor eorum qui spem collocant in Domino : ct flam- 
mca romphaa quz scindit machinationes adversa- 
riorum, tam eorum qui sub intelligentiam, quam 
eorum qi cadunt sub sensum ; qui Jesu Nave aciei 
dirigenti contra adversarios visus est atricto glad:o, 
et eum terruit hoc alieno et terribili spectaculo, οἱ 
hortatus est ut manum eousercret, et. concideret 
inimieos Dei hostes **. Michael, omnium Suprema 


" Exod. πὶ, 10; xxin, 90. 


" Dan. x, 
"" Luc. x, 18. ** Gen, 


xin, [2. "5 a9, 


ἘΞ--- 


1263 PANTALEONIS DIACONI CP. I| 


ignemque ferens lampas divinitatis, quae est princi- A 
pium lucis, unieaque et trina et subtilis naturze 
censtitutio : qui terrze fines obit celeriter, et pie iis 
quibus vult Deus muta figura apparet. Qui ad 
Gedeonem solaris iustar radii venit, et ab ipso tan- 
quam divinus et celestis angelus fuit adoratus : et 


ignea virga tanquam holocaustum consumpsil ci- 


bum quei obtulerat; et eum cum trecentis solum 
Mopotentibus corroboravit adversus maxime im- 
piam et infinitam Madianitarum mulüitudinem **. 
Micbael, maxime perspicuum purissimumque, et ab 
omni macula alienum speculum ineffabilis et im- 
mensz pulchritudinis divini et fontani radii et 
splendoris; et acutum telum potentis.et magni re- 
gis Dei. Qui prophetze Nathan apparuit resplenden- 
tem tenens lanceam, et ei animum addidit ad ar- 
guendum Dei parentem David, propter lapsum qui 
acciderat : οἱ cito ut bonorum amicus recessit, 
quando, « Peccavi Domino δ᾽, » ex profundo cordis 
a David rege audiit. 


Michael purum et capax receptaculum beatissimae 
Jucis eTusionis, et divine illuminationis, οἱ acutis- 
simus et pernicissimus gladius in eos qui blasphe- 
mant Dominum. Qui centum et quinquaginta quin- 
que millia exsecrandi et impii Sennacherib regis 
Assyriorum in uno momento noctu morte affecit : 
et ab ejus tyrannide liberavit pium regem Ezechiam 
cum civitate Jerusalem **. Michael, qui est lucidus 
et candens Spiritus, multosque habens oculos et 
potentissimus, et ab omni materiali apparitione re- 
motus, et nullam omnino admitteps corruptionem; 
qui una cum Azaria et reliquis symbolice ascendit 
in fornacem : et tres maxime pios pueros illzsos 
conservavit : οἱ divina specie conspectus a rege 
Nabuchodonosor, eum magna affecit admiratione **, 
Michael, qui versator in colis, etzetherem ambit tan- 
quam pernix fulgur; et universam quz est sub coelo 
terram uno momento pervadit, piosque qui affli- 
guntur addit, recrcat ei consolatur ; qui prophetam 
Danielem in laeum per injuriam conjectum celer- 
rime conservavit, οἱ se vorum leonum ora refrena- 
vit; et Habacum rapuit, et ad eum cum cibo pa- 
rato ἃ Palestina adduxit Babylonem et eum rursus 
repente in. suum locum restituit "'. Michael qui est 
inagnus princeps. angelicorum exercituum et ordi- 
num. archangelicorum, beatissimzsque et immense 
legionis incorporeorum; et qui fuit veteris Israel 
reelor illo. tenrpore, recens autem electi a Christo 
cognominati lsraefis dux validissimus, et custos 
telissimus, et doctor Pei przceptorum. Qui Persa- 
rum presidem angelum resistentem, ne a Babylone 
liberarentur captivi lsraelite, repulit tanquam ad- 
versarium : el eaptivos qui septuaginta aunos mi- 


8: Juice, YI, 12, 91. ὃν 1! Reg. X1, 15. 
$4 seqq. " Dan. x, 15 seqq. , 


sere habiti fuerant, in regionem patriam regii, 
propter assiduam cum vebementi jejunio et muli 
lacrymis divini Danielis prophetz pro eis ad Dean 
precationem **. Michael, qui est a Deo constitui: 
assessor mystice Triniiatis, mystaque illumim 
et initiator supernz bierarchim, et Veteris qui 
praeteriit Testamenti, et Nova nostre electe Cons 
bzreditatis. Qui probatiez piscine quot aus 
aquas sanctificabat in figuran divini baptismali : 
et ei qui primus in eam descendebat, stum pe 
bebat curationem, quocunque morbo teneretur ". 
Michael qui est speciosum δὲ maxime decorus, 4 
quod non occidit luininare totius orbis terre 9} 
sub celo. lgoea et manu non construcà column 
sanciz.et apostolice Ecclesiae : auri speciem pre ἡ 
ferentes et ad coelum usque inagnitudine peningon- 
tes scale, per quas descendit omnis dato beu, d 
omne donum perfectum 35, quid mittitur ἃ beodia 
et bonorum largitrice natura, ad viros boa: 
honesti amatores in terra , qui in columna ignit 
paruit sanctissimo archippo, el fidcliasimo υἱν 
suo hujus archangelice et venerandz dont. 
quando sceleratus populus conabatur ipsum s 
cium cum templo obruere aquis fluviaullus 
divina et archangelica virtute, aquas quz iisdt" 
ter movebantur, per virgam cito in pelra diui 
transmisit (2). | 
Michael, qui perpetuo aspicit faciem Patris te^ 
qui esL in coelis, et letatur, imo vero collatau u 
Donino universorum propter inventionem δίν" 
qui perierant : δὲ propter unum peccatores v 
ducitur poenitentia, diem festum agit cum 0 
celestibus potestatibus *'. Qui tuba illa tenis ' 
ingenti voce canenii est caniturus : el [undae 
terre, et qua sunt sub terra, est molurvi, qur 
veniet finis consummalionis ; ei surgere fate 
congregabit mortuos omnes qui sunl a $2 
ictu oculi, ad judicium generale, et ad acti" 
vit remunerationem **, ut ferat Q3] uno 
ea quz fecit per corpus, sive bonum, aive paie 
Cum hunc ergo suscipiendum et marin 
tronum potentemque defensorem, libere aec 
denter loquentem intercessorem apud omnit^ ^ 
gem Deum, divinum militi principem labi" 
Michaclem, o chari Patres, fratres, et a De 
lecte ccetus, pie ipsum semper omnes ul n"? | 
rissimum, in mundis cordibus semper 9 i 
extollamus, verbisque lzetitiae et spiritalis tt ' 
tionis, ut decet archangelum, henorifidis τα" 
laudibus bodie prosequamur : amoreque ad 
rio ei offeramus, et veneremur, qui arde" 
currimus ad sacrum ejus festum in Yen". 
ejus templum, quod est pii nominis, vt δι 
ligamus perennes ejus et salutares ξγ3ι|29 ὁ 


855 Iv Reg. xix, 95. ** Dan. πὶ, 49. v [ut. ' 
Joan. v, 4. — ** Jac. 1, 17. *!. Maüh. aviu, 40: boc Ni 


*" Matti. xxiv, 9 seqq.; 1 Cor. xv, δῖ. ** I Cor. v, 10, 


a Miroeula in. archippo templi Cerifero facta, 

" P hie InSinudli$, seu que augelo Ui- 
rM Scriptura, pluribus idem  Pautaleon, 
^phirastes de miraculis in regioue Chonensi ἃ ὦ 


Michaele factis, quz sunt pervia apud Liporm! 
ut el Grzca in liliis inanu exaratis, ἐλ 1 ' 
Latina lucem acceperit, notatae miracw? » 
tempus imperium Michaelis οἱ Theodor? 


1265 


SERMO DE EXALTATIONE SANCT/E£ CRUCIS. 


1266 


fensiones intercessionis, Est enim liberalis et mu- A maris fluctibus eos qui fpsum invocant, eripit ; fer- 


nificus Dei magnus ille dux exercitus, cum divinis- 
simo et coarchangelo suo Gabriele, benedicens, 
corroborans, gratia implens, letiflcans et ornans, 
ac decorans corda fidelium, ut qui sit sanctis om- 
nibus potentior. Universam enim que est sub sole 
creatam naturam ad lucem deducit. Omnes autem 
ejus laudatores eximie a variis eripit necessitatibus, 
et eos qui 4n omni loco pie eum invocaverunt, a 
pericalis tam quz videntur, quam qua cadunt sub 
intelligentia, liberat. Fidelium et Orthodoxorum 
populorum Ecelesias liberat. Romanorum custo- 
dit rempublicam Christi amantem. Imperatorem 
armat adversus Barbaros, Christianos reddit victo- 
res, hostes inimicos persequitur, ab hominum ca- 


lumniis servos suos conservat ; ab eorum qui per- B 


sequuntur molestiis pios liberat; ab ingentibus 


E. 
llarraAéovtoc πρεσδυτέρου μονῆς τῶν Bv(ay- 


τίων εἷς τὴν ὕψωσιν τοῦ τιμίου καὶ ζωο- 
ποιοῦ σταυροῦ. 


Πάλιν ὑψοῦται σταυρὸς, πάλιν ἡ χτίσις ἀγάλλε-. 
ται. Πάλιν ὑψοῦται σταυρὸς, πάλιν ἑορτάζει τὰ 
ἔθνη. Μᾶλλον δὲ τὸν λόγον ἐπὶ τὴν ἀρχὴν ἀγάγωμεν. 
Πάλιν ὑψοῦται σταυρὸς, πάλιν ἡ κτίσις ἀναχαινίζε- 
ται 5, Πάλιν ὑψοῦται σταυρὸς, πάλιν ὁ ᾿Αδὰμ ἀνα- 
πλάττεται. Πάλιν ὑψοῦται σταυρὸς, πάλιν ἐχ πλευρᾶς 
ἢ μήτηρ τῶν ζώντων παραγίνεται, βοηθὸς ὄντως, 
οὐκ ἐπίδουλος γενομένη κατὰ τὸ πρότερον, ἀντὶ 
ξύλον τῆς γνώσεως τὸ ξύλον τῆς ζωῆς ἀποτρυγῶσα, 
ἀντὶ τῆς παραχοῆς, ὑπαχοὴν ἐχτελοῦσα, ἀντὶ τῆς 
κατάρας, τὴν εὐλογίαν ἀντιλαμῤάνονσα b. ᾿Αντὶ τοῦ, 
ε Ἐν λύπαις τέξει, » τὴν ἐν χαρᾷ πολυτεχνίαν χομι- 
ξομένη. ᾿᾿Αντὶ τῆς φθορᾶς τὴν ἀφθαρσίαν νοσφιζο- 
μένη 5. ᾿Αλλὰ τίς αὕτη τῶν ζώντων fj μήτηρ; καὶ 
«ἰς τὸ ξύλον χαρπεύεται τῆς ζωῆς ἄλλη ἃ ἣ ἡ τοῦ Θεοῦ 
Ἐκκλησία, καὶ τὸ ξύλον ὁ σταυρὸς τοῦ Θεοῦ * τοῦ 
καλοῦ τῆς Ἐχχλησίας νυμφίου ; Τοῦτο νῦν ὑψοῦταὶ, 
χαὶ διάδολος χαθαιρεῖται, τοῦτο νῦν ἀναδείχνυται 
χαὶ παραδειγματίζεται τῆς χαχίας ὁ ἄρχων καὶ 
στηλιτεύονται f δαίμονες, xal τὰ πνευματιχὰ τῆς 
πονηρίας φυγαδεύονται στίφη, καὶ σχυλεύεται θάνα- 
τος, καὶ δημεύεται ὁ ἄδης, καὶ τῆς ἁμαρτίας ὁ σύμ- 

** Gen. ini, 16. 


tilitates fructuum terre suppeditat : eos, qui in te- 
nebris versantur, ducit : eos defendit quibus lit in- 
juria : consolatur eos qui sunt pusillanimes, zgro- 
tos visitat, fldejubet pro peccatoribus, dzemonuin 
impetus propulsat, vitiorum: flammam restinguit, 
ad sanctitatem nos pr:xstandam inducit * et omnes 
qui sanctum et venerandum ejus festum fide et de- 
siderio alacriter celebrant, ex omni difficultate ct 
noxio occursu liberat, et dat, salutarem gratiam 
dedueit, et ad viam poenitentisz, et eis peccatorum 
procurat remissionem, et in justorum stationem 
connumerat in regno colorum ; gratia Dei clemen- 
tissimi : Cui gloria et potentia cum Patre omnipo- 
lente, ét sanctissimo et bono ac viviflco Spiritu, 
nunc et semper, et in secula szculorum (3) Amen. 


V. 

Oratio Pantaleonis presbyteri monasterii (4) Bysanti- 
norum in Ezaltationem venerande et. vivifice 
crucis (5). 

. Rursus exaltatur crux, rursus creatura exsultat. 

Rursus exaltatur crux, rursus festum diem sgunt 

gentes. Quin sermone ab initio repetito dicamus. 

Rursus exaltatur erux , rursus creatura renovatur, 

rur&us Adamus refingitur. Rursus exaltatur. erux, 

rursus ex latere mater viventium adest, auxiliatrix 
vere, non insidiatriz, ut prius, loco ligni scientie 
lignum vitze decerpens, loco inobedientiz: obedien- 
tiam praestans, loco maledictionis henedictionem. 
percipiens; loco cjus , « In dolore paries **, » multi-- 


' tudinem sobolis cum gaudio reportans ; loco cor- 


rupüonis immortalitatem referens. Sed quz haze 
mater viventium ? Et quznam alia fruetum. de 
liguo vitz capit, quam Dei Ecclesia, quod lignum 
crux Dei est, eximii Eeclesix: sponsi. Hoó nune 
exaltatur, et diabolus evertitur. Hoc nunc demoustra- 
tur, et traducitur improbitatis princeps, eV publice 
notantuP et infamantur daemones, et spirituales. 
seelerum turms fugantur, spoliatur mors, publi-. 
catur infernus, suasorque peccati non amplius 
suggestionibus incitat matrem omnium, sed supre 
pectus serpit, observans quidem calcaneum ; sed 


VARLE LECTIONES. 


6 Πάλιν — &vaxau. C. V. om. ὃ τὴν εὐλογίαν desunt in C. V. 
€ C. V. καὶ τί τὸ ξύλον, ὃ χαρπεύεται. * τοῦ Θεοῦ C. Y. omn. 


πτοοῦνται. 


'* ἀντὶ νοσφιζομένη desunt in C. V. 
f C. V. πολιτεύονται, corrigit Brunellus. 


NOTE. 
(5) In. eodice Graco 508 apud Nanios asservato D sbyteri. Nam μονὴ Grecis est. monasterium. Male 


leguntur alterius in Michaelem archangelum Pan- 
t»leonis sermonis titulus et initium : Tit. Παντα- 
«έοντος διακόνου xal χαρτορύζλακος τῆς Μεγάλης 
ἐκχιλησίας διήγησις θαυμάτων τοῦ παμριεγίστου 
ἀρχαγγέλου Μιχαή.1. 1ης.: Μεγάλαι αἱ πολλαὶ καὶ 
ποιχίλαι τῆς ἀσωμάτου καὶ μεγαλοπρεποῦς ἀρχαγ- 
γολιχῆς σου ἀρετῆς xal ἀξίας Évvotat xal δωρεαί τε 
xa χάριτες, παναοίδιμε Μιχαὴλ ἀρχιστράτηγε" καὶ 
τλατεῖα καὶ τῷ ὄντι μετέωρος " xal πολυειδὴς τῆς 
φ-ανευπρεποῦς &ÜAou σου Jin ἧς xal ζωῆς ἡ M 
ατασις. [Cod. Nan. PAR. 21. 


(4) Μονῆς, verti Monasterii Byzantinorum. Prc- 


ergo Calvinianus interpres et Scholiastes apud (ιι-. 
ropalatam perpetuo vertit: σεδασμίαν μονήν, ve- 
nerandam /Edem, cum veriendum sit venerandum, 
vel venerabile monasterium ; grecum ignotius red- 
dendo per clarius, ut non semel fecit interpres 
Lousrs; nam Greci vocant monasteria μονάς, 
quasi dicas, mansiones. 

(5) Habui duo Pantaleonis exemplaria ; alterum 
3 Margunio, alterum postea ex Bibliotheca Vati- 
cana nactus sum , quod a Marguuiano in nounul;is 
discrepa!. 


"- — WX CA τῷ 9 Ὁ GC" — o W&o— 0 ἘΦ Ἢ € Ἢ w^ - 'ὁ — 


-— 
— 


— τσ. ν΄ "- “-"- 


-- CA 


1209 


SERMO DE EXALTATIONE SANCTE CRUCIS. 


1210 


χκαρπολογήσωμεν τὸ ξύλον τὸ « παρὰ «ὰς διεξόδους A fructus ligni, qued « plantatum est: secus. exitus . 


τῶν» ix πλευρᾶς « ὑδάτων ἑστὼς, ὃ τὸν χαρπὸν a0- 
τοῦ δώσει 4 ἐν χαιρῷ αὐτοῦ. » Ὃ σταυρὸς γὰρ δέν- 
ὄρον ἐστὶν ἀθανασίας, δυτὸν ἀφθαρσίας, ῥίζα δι- 
χαιοσύνης, σωφροσύνης βλάστημα, παρβενίαᾳ ἄνθος" 
σταυρὸς, ἀνδρείας ὅπλον, ἐγχρατείας φτήριγμα, θε- 
μέλιος πίστεως, εὐσεδείας ὑποδάδρα, θεογνωσίας 
φωτισμὸς, xal πολὺ πρότερον ἀνατροπὴ χατάρας, 
ἀποφάσεως λύσις, ἐξορίας ἀνάχλησις, αἰχμαλώτων 
λύτρωσις, πλανωμένων ἐπιστροφὴ, πιπτόντων ἀνά- 
στασις, σωζομένων δύναμις,  mpoxont διχαίων, 
παῤῥησία ὁσίων τ, προφητῶν ἀγαλλίαμα, χήρυ- 
Ὑμα καὶ τρόπαιον ἀποστόλων" σταυρὸς, βραδεῖον 
εἰρήνη: οὐρανοῦ xat γῆς, μᾶλλον δὲ οὐρανίων καὶ 
ἐπιγείων ὁμόνοια, κτίσεως " ἁγιασμὸς, ἑορταζόντων 
πανήγυρις, ἀῤῥαδὼν υἱοθεσίας, βασιλείας οὐρανῶν 
κληρονομία, xal τὸ δὴ θειότερον, ἀγάπης τοῦ Θεοῦ 


xai Πατρὸς περὶ ἡμᾶς σύμδολον μέγιστον, ἔνδειξίς 


τι τῆς τοῦ Υἱοῦ μέχρι θανάτου θειωυτέρας ὑπακοῆς 
καὶ σορίας τοῦ Πνεύματος. ε Οὕτως γὰρ ἠγάπησεν 
ὁ Θεὸς τὸν χόσιον, φησὶν, ὥστε τὸν μονογενῇ αὐτοῦ 


Yv ἔδωχεν, ἵνα ἅπας ὁ πιστεύων εἰς αὐτὸν, μὴ ἀπ-. 


ὄληται, ἀλλ᾽ ἔχῃ ζωὴν αἰώνιον.» Ὁ δὲ Υἱδςεὐπήκχοος 
γενόμενος μέχρι θανάτου, θαυάτου δὲ σταυροῦ, » 
Ebuxev ἡμῖν «ἧς κατὰ τοῦ θανάτου νίκης τὰ τρό- 
παιον" ἵγα σὺν αὐτῷ διὰ τῆς σοφίας τοῦ Πνεύμα- 
τος προχαθελόννες ἀρχάς τε καὶ ἐξουσίας, χειρωσὼώ- 
μεθα τὸν "Ey0póv, καὶ δήσωμεν τὸν ἰσχυρὸν, xat διαρ- 
πάσωμεν αὐτοῦ τὰ σχῦλα, χαὶ λοιπὸν ἀφόδως ἔργα- 


aquarum » ex latere, « quod fructum suum dabit in 
wmpoere suo'*. » Nam crux arbor immortalitatis 
est, planta incorruptionis, radix justitiz, germen 
tempersntie, virginitatis los. Crux armatura ferti- 
tedinis, continentie fulcrum, fundamentum fidei, 
pietatis sustentaculum, cognitionis divina illumi- 
natio, et longe antea maledictionis eversio, solutio 
latas sententiz, exsili decreti revocatio, captivo- 
rum liberatio, seduciorum reversio, cadentium re- 
surrectio, eorum qui salvantur virtus, profectus. 
justorum, libertas sanctorum, prophetarum exsul- 
tatio, przconium et tropeum apostolorum, crux. 
bravium pacis cceli et terre, ve! potjus coelestium 
el terrestrium concordia, creatura sanctificatio, 
festum celebrantium panegyris, piguus adoptionis 
filiorum, hzreditas regni celorum, et quod divi- 
nius, dileetionis Dei et Patris erga nos signum mazxi- 
mum, demonstratio et probatio diviu:e obedientiae 
Filii usque ad mortem, et sapicntiz spiritus. « Sic 
enim Deus dilexit mundum, » inquit, « ut Filium 
suum unigenitum daret, ut omnis qui credit in illum 
non pereat, sed habeat vitam alernam ?*, » Filiug 
vero « obediens factus, usque ad mortem, i9rtem 
autem crucis."!, 1 dedit nobis trophaum vietoriz 
eontra mortem, ut cum ipso per sapientiam spiritus 
principatus et potestates destruentes, hostem nobis 
subjiciamus, fortemque ligemus, et diripiamus 
spolia ejus, et de cztero sine timore operemur 


σώμεθα τὸν παράδεισον τοῦ Θεοῦ *, xal τὸν θησαν - C paradisum Dei, thesaurumque agni effodiamus, 


phv ἀνορόβδωμεν τοῦ ἀγροῦ, χαὶ πολύτιμον ἔμπορευ- 
σώμεθα μαργαρίτην, ἐμπρέπειν τῇ σφραγῖδι μέλλον- 
τα τοῦ σταυροῦ xatà τὴν ἡμέραν τῆς κτίσεως v, 

Τότε γὰρ « φανήσεται τὸ σημεῖον τοῦ Υἱοῦ τοῦ 
ἀνθρώπου ἐν τῷ οὐρανῷ. » Τότε, πότε ; ὅτε c αἱ 
δυνάμεις τῶν οὐρανῶν σαλευθήσονται, » ὅτε μετὰ 
τῶν ἀγγέλων αὐτοῦ 6 μονογενὴς Υἱὸς οοὔ Πατρὸς 
ἐλεύσεται κρῖναι ζῶντας καὶ νεχρούς, Τότε γὰρ 
οἱ τῷ σημείῳ διαπρέποντες τῷ βασιλικῷ, xal τὸν 
πολίτιμον ἐν ἑαντοῖς χτησάμενοι μαργαρίτην, xal 
τὸ xat' εἰχόνᾳ xal ὁμοίωσιν καλῶς διασώσαντες, ἐν 
νεφέλαις εἰς οὐρανὸν ἁρπαγήσονται. Κύριος γὰρ 
ἀποστελεῖ τοὺς ἀγγέλους αὐτοῦ μετὰ σάλπιγγος φω- 
νῆῇς μεγάλης, xa σννάξουσι « τοὺς ἐχλεχτοὺς αὑτοῦ 


et pretiosam mercemur margaritam, qua signum 
crucis decoret, in die illa creationis et repara- 
tionis. 

Tunc enim, « parebit signum Filii hominis in 
coelo **. » Tunc, quando ? Quando « virtutes coelo- 
rum commovebuntur "*; » quando cum angelis suis 
wnigeoitus Filius Patris veuiet judicare vivos et 
mortuos. Tune enim, qui regio signo insigniti 
sunt, pretiosamque margaritam possident, idque 
quod secundum imaginem el similitudinem Dei 
est, integre custodieruat, in nubibus iu coeluu 
yapieptur. Dominus enim uuittel angelos suos cum 
tuba, voce sonora, et congregabunt « electos ejus a 
quatuor ventis Τ᾽ » ab extremo coeli usque ad extre- 


lx τῶν τεσσάρων &víguov » ἀπ᾽ ἄχρου οὐρανοῦ ἕως D mum. Hec evangelista Mattheus de secundo Filii 


ἄχρου αὑτοῦ ἡ, Ταῦτα ὁ “εὐαγγελιστὴς Ματθαῖος 
περὶ τῆς ἐσομένης τοῦ Υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου δευτέρας x 
ἐλεύσεως καὶ τοῦ προηγουμένου φησί. Τὸ δὲ νῦν 
τελούμενον, τύπος ἐστὶ τοῦ μέλλοντος ἐναργὴς. Ἰδοὺ 
γὰρ ὑψοῦται φταυρὸς ἐπὶ γῆς, καὶ πᾶται αἱ πα- 
τριαὶ τῶν ἐθνῶν, xal γένος ἀνθρώπων, ἡλικία τε 
πᾶσα τῷ σημείῳ τοῦ σταυροῦ χατεσφοαγισμένη 


hominis adventu, et cruce, qu: eum antecedet, 
memoris prodidit '* . Quod vero uunc agitur, ua- 
nifestus futuri typus est. Ecce enim exaltatur erux 
in terra, et omnes familia gentium, et genus homi- 
num, omnisque atas signo crucis consignata glori- 
ficant locum, ubi steterunt pedes Domini nostri. 
lpsi gloria in saecula seculorum. Amen. 


δοξάζει τὸν τόπον, οὗ ἔστησαν ol πόδες τοῦ Κυρίου ἡμῶν, αὐτῷ ἡ δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. 


Aut. 
** Psal. 1, ὅ. 8 Joan. u1, 16. 


"t Philipp. it, 8. 
δι. ΜΔ, xxv, $1 seqq. MP 


" Matth. xxiv, 50. 


'3ibid. 99. Τ᾽ Math. xxiv, 


VARLE LECTIONES. 


4 C. V. δέδωχεν. * C. V. μαρτύρων. 


i C. V. addit πάλιν, 


LIA 


; 9 C. V. χτίσεω: ànáane. 
rectius, κατὰ τὴν ἡμέραν τῆς χρίσεως, ἐκ die judicii. 


t! τοῦ Θεοῦ Des. in C. V. *" UC. V. 
YC. V. ἀπ᾽ ἄχρων οὐρανῶν ἕως ἄκρων αὖ» 


1213 


I3AGOGE IN SS. SCRIPTURAS. . 


1214 











ΑΔΡΙΑΝΟΥ͂ 
EIZAT'OTH ΕΙΣ ΤᾺΣ OEIAX ΓΡΑΦΑΣ (0. 


ADRIANI 
ISAGOGE AD SACRAS SCRIPTURAS. 


Joaww, PeansoNivs, Critic. Sacr. t. VIII, p. 11. 


ToU 'E6patxoo χαραχτῆρος ἰδιωμάτων ἐστὶν εἴδη α Lingus Hebraice idiomatum sunt tres species : 


τρία" ὧν τὸ μὲν ἐπὶ τῆς διανοίας «por τις ἅν, 
τὸ δὲ ἐπὶ εἧς λέξεως, τὸ δὲ ἐπὶ τῆς συνθέσεως. 
Ἀρχὴ τῶν ἐπὶ τῆς διανοίας. 

Τὸ μὲν οὖν ἐπὶ τῆς διανοίας ἐστὶ, τὸ ἀπὸ τῶν ἡμῖν 
προσόντων τοῦ Θεοῦ σχηματίζειν τὰς ἐνεργείας, fixot 
ἐπὶ χαλῷ, ἢ ἐπὶ xax γινομένας * φημὶ δὴ, ἣ ἀπὸ 
μελῶν, ἣ ἀπὸ αἰσθήσεων, ἣ ἀπὸ χινήσεων Ψψυχιχῶν 
[ἢ ἀπὸ χινήσεων σωματιχῶν, ἧ ἀπὸ παθῶν Ψυχι- 
xiv], fj ἀπὸ παθῶν σωματιχῶν, f ἀπὸ διαθέσεων, [f 


. ἀπὸ χοινῶν δοξῶν, ἣ ἀπὸ ἀξιωμάτων,] ἢ ἀπὸ ἐπιτη- 


δευμάτων, ἢ ἀπὸ τόπων, fj ἀπὸ στολισμῶν, ἢ ἀπὸ 
ἐθῶν, ἣ ἀπὸ σχημάτων, fj ἀπὸ ὅλου τοῦ ζώου. 


a'. Ὅπως ἀπὸ μελῶν ἀπὸ μὲν μελῶν, ὡς τό" «Τὰ 
βλέφαρα αὐτοῦ ἐξετάζει τοὺς νἱοὺς τῶν ἀνθρώπων" » 
xaX τὸ, « Ὀφθαλμοὶ Κυρίου ἐπὶ διχαίους * » xa, 
« Στόμα Κυρίου ἐλάλησε ταῦτα" » χαὶ τὸ, «᾿Αγαθός 
μοι ὁ νόμος τοῦ στόματός σον" » καὶ τὸ, ε«Ἧ μὴν ἐξ- 
ελεύσεται ἐχ τοῦ στόματός μον δικαιοσύνη " » χαὶ, 
« Πρόσωπον Κυρίου ἐπὶ ποιοῦντας xax&* ν καὶ, 
« Ἕπαρον τὰς χεῖράς σου ἐπὶ τὰς ὑπερηφανίας αὖ- 
τῶν. » Τὴν δεξιὰν, ἐπὶ τῶν χρειττόνων οἶδεν ὀνο- 
μάζειν, ὡς τιμιωτέραν " οἷον τὸ, « Δεξιὰ Κυρίου 
ἐποίησε δύναμιν" » καὶ τὸ, « Προσχυνήσωμεν εἰς 
τὸν τόπον οὗ ἔστησαν οἱ πόδες αὐτοῦ * » χαὶ ὅσα τού- 
τοις παραπλήσια" τούτων δὲ, τὰ μὲν ἐπὶ σωτηρίᾳ, τὰ 


δὲ ἐπὶ τιμωρίᾳ προδάλλεται. 


B'. Ὅπως ἀπὸ αἰσθήσεων᾽ ὡς τὸ, « ᾿Ἐπέδλεψεν 
ἐξ οὐρανοῦ ὁ Κύριος, εἶδε πάντας τοὺς υἱοὺς τῶν 
ἀνθρώπων" νκαὶ τὸ, « Φωνῇ μου πρὸς Κύριον ἐχέ- 
κραξα, καὶ ἐπήχουσέ μου" » xal, « Κύριος εἰσαχού- 
estal μου"» καὶ, « Ὡσφράνθη Κύριος ὀσμὴν εὐ- 
δίας" » καὶ, « Ἑξαπόστειλον τὴν χεῖρά σον" » xa, 
«ΓΑψαι τῶν ὁστέων αὐτοῦ * » χαὶ, « Χεὶρ Κυρίου ἡ 
ἀψαμένη μον" » xai, « Ὃ ἀπτόμενος τῶν ὁρέων, 
καὶ χκαπνίξονται" » xat, « Ἑηλαφήσω πᾶσαν τὴν ἀδι- 
κίαν τῆς γῆς ἐκείνης "»ν χαὶ τὸ, « Μὴ φάγωμαι χρέα 
ταύρων" » χαὶ ὁ Σωτὴρ, « Ἐγὼ βρῶσιν ἔχω φαγεῖν 
ἣν ὑμεῖς οὐχ οἴδατε" » χαὶ, « 'Εμὸν βρῶμά ἐστιν, ἵνα 


quarum unam ἃ Cogilationibus invenies, aliam ἃ 
sLylo, aliam a compositione. 
Principium idiomatum a cogitationibus. 

Quod ergo a cogitationibus est, hoc ab his qua 
nostra sunt Dei effingere operationes ,: tum pro 
bono, tum pro malo effectus : dico aut a membris, 
aut a sensibus, aut a motibus spiritualibus, aut a 
motibus corporalibus, aut a passionibus spirituali- 
bus, auta passionibus corporalibus, aut a dispo- 
sitionibus, aut a communibus dicteriis, aut a di- 
gnitatibus, aut ab agendi rationibus, aut a locis, 
aut ab indumentis, aut a moribus, aut a facie, aut 
a toto animali. 

4. Quomodo a. membris : ἃ membris, scilicet : 


B, Palpebre ejus interrogant filios hominum ; » et, 


t Oculi Domini super justos ; » et, « Bonum mibi 
lex oris tui; » et, « Egredietur de ore meo justi- 
tia; » et, « Vultus Domini super facientes mala ; » 
et, « Leva manus tuas in superbias eorum. » Ma- 
num dextram de melioribus vocare novit, tanquam 
honorabiliorem, scilicet : « Dextera Domini fecit 
virtutem ; » et, « Adorabimus 'in loco ubi steterunt 
pedes ejus ; » quzcunque his assimilantur : horum 
alia de salute, alia de pena emittuntur. (Psal. x, 
5; xxxii, 16; Isa. 3, 20; Lvin, 14; Psal. cxvin, 
79; lsa. λιν, 25; Psal. xxxi, 17; 1xxmu, 5$; 
cxvii, 16; exxxi, 7; [xxxi 15, non].) 

2. Quomodo a sensibus : sicut : « De calo re- 


c spexit Dominus, vidit omnes filios hominum ; » et, 


« Voce mea ad Dominum clamavi et exaudivit 
me; »et, « Dominus exaudiet me; » et, « Odoratus 
est Dominus odorem suavitatis ; » οἱ, « Emitte ma- 
num tuam; » et, « Tange os ejus; » et, « Manus 
Domini tetigit me; » et, « Qui tangit montes et 
fumigant ; » et, « Tangam omnem itiquitatem terrae 
illius; » et, « Nunquid manducabo carnes tauro- 
rum ? » Et Salvator : « Ego cibum liabeo mandu- 
eare quem vos nescitis ; » et, « Meus cibus est ut 
faciam voluntatem Patris mei ; » et prasentiz ejus 


DAVID. HOESCHELII NOTE. . 
(1) 'Ecayorà sic t. 0. Γραφάς. Photius, ᾿Ανεγνώσθη ᾿Αδριανοῦ Εἰσαγωγὴ τῆς Γραφῆς * χρήσιμος 


τοῖς εἰσαγομένοις ἡ βίθλος͵ 


1215 


cel : « Ascendit super cherubim etl volavit, » 
(Psal. xxxn, 15; wn, 5; iv, 4; Gen. viu, 91; 


Psal. cxyut, 7; Job. n, 5, 19, 91; — Psal. can, 58: 


Psal, xvi, 44. ) 


2. À motibus spiritualibus, sicut : « Calcavi eos. 


in furore meo et conculcavi eos in ira mea ; » et, 
« Domine, ne in furore tuo arguas ime, neque in 
ira tua corripias me. » (Isa. Lxin, 5; Psal. vi, 9.) 


4. A motibus corporalibus, ut, « Exsurgat Deus, 
et dissipentur inimici ejus; » et, « Exsurge, 
Domine Deus meus, in preecepto quod mandasti ; » 
et, t Exspecta me in die resurrectionis mea ; » et, 
« Audivit Adam Deum deambulantem. » (Psal. Lxvu, 
2; vit, 7; Soph. 11,8; Gen. ini, 8.) 

5. A passionibus animz, velut : « Me poenitet, 
ait Deus, quod fecerim hominem. » Et, « Tentavit 
Deus Abraham. » Et, « Oblitus es legum Dei tui, 


| ADRIANI It 
l'erspicientiam, hyperbolice volatum vocat, scili- A ποιῶ τὸ θέλημα τοῦ Πατράς uou, » Καὶ dr 


αὐτοῦ παρονσίας ὑπερδολιχῶς πτῆσιν ἬΝ 
ὡς τὸ, c Ἐπέδη ἐπὶ χερουδὶμ, xal ἐπετάσῦν., 
Zach. πὶ, 9; Psal. zvix, 15; Joan. 5, 32.5 


Y. ATO χινήσεων ψυχικῶν" ὡς «ὃ, (Kon 
πησα αὐτοὺς ἐν τῷ θυμῷ μου, xa χατίως 
αὐτοὺς ἐν τῇ ὀργῇ μου (9)" » χαὶ τὸ, «Kip: 
τῷ θυμῷ σου ἐλέγξης με, μηδδ τῇ ὀργῇ σου x 
σῇς ps. | 

δ΄. ᾿Απὸ χινήσεων σωματιχῶν * ὡς τὸ, cer 
τω ὁ Θεὸς xat διασχορπιαθήτωϑαν οἱ ἐχθροὶ sic 
xai, « Ἐξεγέρθητι, Κύριε ὁ Θεός μου, ἐν το» 
γματι d ἐνετείλω" » xal, ε '᾿Ὑπόμεινόν με εἰ". 
pav ἀναστάσεώς μου" » xal, « Ἤχουσεν A3; z 
Θεοῦ περιπατοῦντος. 

ε΄. "Amb παθῶν ψυχιχῶν ὡς τὸ, « Μετεμὶς 
φησὶν ὁ Θεὸς, ὅτι ἐποίησα τὸν ἄνθρωπον ic. 
t Ἐπείραζεν ὁ Θεὸς τὸν "A6paág.* » χαὶ, v ἔπε 


el ego obliviscar filiorum tuorum. » Et .ὅ Nunc B ϑου γόμων θεοῦ σον, χἀγὼ δπιλήσομαι tbc 21 


cognovi quod times Deum; » et, « Scrutabor Jeru- 
salem in lucerna ; » et, « Adam, uhi es? » et, « No- 
lite contristare Spiritgro sanctum ; » et. similia, 
(Gen. vi, 7; xxi, 1; Ose. iv, 6; Gen. xn, 12; 
Soph. 1, 19 ; Gen. 1, 9; Eph. 1v, 9U.) 

6. À passionibus corporalibus, sicut : « Exsurge, 
quare obdormis, Domine?» et, « Excitatus est 
lauquam dormiens Dominus, » Et, « Non dormita- 
bit neque dormiet qui custodit Israel; » et si- 
milia. (Psal. xvin, 25; Lxxvit, 65; cxx, 4.) 

7. ἃ dispositionibus, sicut : « Nonne frater erat 
Esau Jacob? » et, « Dilexi Jacob, Esau autem odio 
habui? » Et, « Diligit Dominus portas Sion super 
omuia tabernacula Jacob. » Et, « Zelatus sum Je- 


xol, « Νῦν ἔγνων ὅτι φοδῇ σὺ τὸν Θεόν" ντῦ., T 
ερευνήσω τὴν Ἱερουθαλὴμ μετὰ ipm ir 
« ᾿Αδὰμ, ποῦ εἴ ; » καὶ, « Μὴ λυπῆτε τὸ Doce 
ἅγιον" » χαὶ τὰ ὅμοια, 


ς΄. ᾿ΑἈπὸ παθῶν σωματιχῶν - ὡς τὸ, CES 
θητι, ἵνα τί ὑπνοῖς, Κύρις ; » χαὶ, ἐ Eines t 
ὁ ὑπνῶν Κύριος" » xat, « Οὐ yh üt 
νυστάξῃ ὁ φυλάσσων τὸν Ἰσραὴλ" » xol site 


C. ᾿Απὸ διαθέσεων " ὡς τὸ, « Οὐχ Mss 
Ἡσαῦ τοῦ Ἰακώδ; » καὶ, « Ἡγάκησε τὸν ἴΣ' 
τὸν δὲ Ἡσαῦ ἐμίσησχ᾽ » xaX, « ᾿Αγατᾷ Kip? 
πύλας Σιὼν ὑπὲρ πάντα τὰ σχηνώματα os 


rusalem et Sion zelo magno.»(Malach. 1,2, 5; C χαὶ, « Ἐζήλωσα τὴν Ἱερουσαλὴμ xxi τὴν S . 


Psal. .xxxvi, 2; Zach, vini, 4.) . 

8. À communibus dicteriis, sicut: « Sponsalio te 
mihi in sempiternum ; » et, « Sponsabo te mihi in 
justitia et in judicio. » Et, « lpsa non uxor mea, 
et ego non vir ejus; » et, « EL dedi ei libellum 
'epudii ; » et, « Factus sum Israeli pater et Epbraim 
primogenitus meus est; » et, « Ipse invocabit me, 
Pater meus es tu, et ego primogenitum ponam 
eum; » et, « Filius primogenitus meus; » et simi- 
lia. (Osee wn, 2, 19; Jerem. wi, 8; xxxi, 9; 
Psal. uxxxvin, 27, 88.) 

9. À dignitatibus, sicut : « Dominus regnavit, 
exsultet. terra ; » et, « Qui sedes super Cherubim, 
manifestare, » Et, « Sedisti super tbronum qui judi- 
«as justitiam. » (Psal. xcvi, ἢ ; txxix, 2; is, 5.) 

10, Ah agendi rationibus, sicut : « Qui tegis 


λον μέγαν. » 

η΄. "Amb χοινῶν δοξῶν" ὡς τὸ, ε Monaco 
ἐμαυτῷ εἰς τὸν αἰῶνα" » χαὶ, « Mynatiip? 
κρίσει καὶ ἐν διχαιοσύνῃ * » xat, « Αὐτὴ οὐ γ᾽ 
xai ἐγὼ οὐχ ἀνὴρ αὐτῆς" » xai τὸ, «Kat "δ." 
τῇ βιδλίον ἀποστασίου" » xal, e ᾿Εγενόμην * 
ραὴλ εἰς πατέρα" » χαὶ, « Ἐφραῖμ πρωτόπο" 
ἐστι" » xal, ε Αὐτὸς ἐπιχαλέσεταί με, Doi; “ 
σὺ, κἀγὼ πρωτότοκον θήσομαι αὐτόν ν xxt 
πρωτότοχός μου Ἰσραήλ » xal τὰ ὅμοιδ. 





9’. ᾿Απὸ ἀξιωμάτων“ ὡς τὸ, c Ὁ Kip ud 
λευσεν, ἀγαλλιάσθω ἡ γῆ" » καὶ τὸ, « Ὁ i 
ἐπὶ τῶν χερουδὶμ, ἐμφάνηθι * » xal, « 'Ex30eA ^ 
θρόνου ὁ χρίνων δικαιοσύνην. » V 

vé, ᾿Απὰ ἐπιτηδευμάτων" ὡς «b, ε Ὃ ette 


DAVID. HOESCHELII NOTE. 


(3) Karé04aca αὑτοὺς ἐν τῇ ὀργῇ μου. Kat- 
ἐθλασα αὐτοὺς ὡς γῆν, lsa.& xi, am edit. quam 
m.s. Aug., sed illud Hebrzo vicinus. Quam lectio- 
nis varietatem non in hoc solum Adriani libello, 
verum et apud aliog sacros scriptores reperio, 
velut. Prov. xxvi, 6: ᾿Αξιοπιστότερᾷ ἐστι τραύ- 
para φίλον. ἣ ἀχούσια φιλήματα ἐχθροῦ, pre quo 

ιγγιοδῖ. : ᾿Αξιοκιστήτερά ἐστι τραύματα φίλων 
ὑπὲρ ἀχούσια φιλήματα ἐχθρῶν, Eccles. vit, 45: 


Ἐν ἡμέρᾳ ἀγαθωσύνης αὐτοῦ ζῆθι ἐν inte 
quo reg. Nysa. iv ἡμέρᾳ εὐφροσύνης $17 | 
xaxow. de ἑορτῆς. δία ἡ 
die' festi atque. letitie tristium rerum mm 


explicat, φοδερὸν ἠχεῖ, ἅτε τῶν χυμάτον s 
καὶ τῷ πλοίῳ προσαρα δεομένων. 


13; ISAGOGE IN SS. SCRIPTURAS. 1213 
' ὕδασι τὰ ὑπερῷα αὐτοῦ" » χαὶ τὸ, « "ἔπλασε τὸν A aquis superiora ejus ; » et, « Plasmavit hominem; » 


᾿ ἄνθρωπον" » xa, c Ἐνεφύσησεν εἰς τὸ πρόσωπον ab- 
' ποῦ πνοὴν ζωῆς" » χαὶ τὸ, « ᾿Ανέδθη ἐμφυσῶν εἰς 
! πρόσωπόν σον" » ἀντὶ τοῦ, « Φυσήμασι διασχεδάζων 
ὑπ᾽ ὄψιν gou τοὺς ὑπεγαντίους - » ἵνα εἴπῃ, οὕτω 
ἑᾳδίως xal ἀθρόως" τὸ γὰρ, ἐμφυσῶν, σκορπίζων, 
ol ἔξω ἐφιλοσόφησαν. Καὶ, « ᾿Ιδοὺ ἐν τῇ χειρέ μὸν 
᾿ ἐξωγράφῃσα τὰ τείχη σον, πρὸς τὴν Ἱερουσαλήμ" » 
xal, « Φραγμὸν περιέθηχα, χαὶ ἐχαράχκωσα, καὶ 
ἐφύτευσά σε ἄμπελον Σωρὴχ, καὶ ᾧχοδόμησα πύργον 
ἐν μέσῳ αὐτῆς, καὶ προλήνιον ὥρυξα ἐν αὑτῇ" » xat, 
« Ἰδοὺ ἐγὼ φράσσω τὴν ὁδὸν αὐτῆς ἐν σχόλοψι, καὶ 
-- ἄἀνοιχοδομήσω τὰς τρίδους αὐτῆς, καὶ οὐ μὴ εὕρῃ τὴν 
- ὁδὸν αὐτῆς" » xat, « ᾿Εχπετάσω τὸ δίκτνόν uou ἐπ᾽ 
αὐτόν » xat, « Πεσοῦνται ἐν ἀμφιδλήστρῳ αὐτοῦ οἱ 
ἁμαρτωλοί" » χαὶ ὅσα ὅμοια. 
: 44. ᾿Απὸ τόπων ὡς τὸ,ε« 'ΚὙψώθητι ἐπὶ τοὺς οὐρα- 
* νοὺς ὁ Oeóc- xat, « ᾿Ανέδης εἰς ὕψος, ἡχμαλώτευσας 
: αἰχμαλωσίαφν" » xol, « "Ἔχλινεν οὐρανοὺς, xat xat- 
2£65: » xal ε ᾿'Εγγὺς Κύριος τοῖς ἐπιχαλουμένοις 
καὐτόν᾽ » καὶ, « Ἵνα «i, Κύρις, ἀφέστηκας μαχρό- 
- θεν; » χαὶ, « Ἰδοὺ Κύριος χάθηται ἐπὶ νεφέλης χού- 
z Qn* » xat, ε Ἰδοὺ Κύριο; ἐχπορεύεται Ex τοῦ τόπον 
αὐτοῦ " » χαὶ, « Ἐπιδήσεται ἐπὶ τὰ ὑψηλὰ τῆς 
γῆς.» 
ιβ΄. ᾿Απὸ στολισμῶν’ ὡς τὸ, « Ἐνεδύσατα Κύριος 
. δύναμιν, καὶ περιεζώσατο" κ καὶ, ε Περίζωσαι τὴν 
.; ῥομφαίαν σου ἐπὶ τὸν μηρόν δου" 2 xat, « Περιεζω- 
σμένο: ἐν δυναφτείᾳ᾽ » χαὶ, « Περιδαλλόμενος φῶς 
ὡς ἱμάτιον" 9. καὶ, « Τίς οὗτος ὁ παραγενόμενος ἐξ 
Ἐδώμ: ἐρύθημᾳ ἱματίων αὐτοῦ kx Βοσώρ᾽ οὗτος 
«ὡραῖος ἐν στολῇ αὐτοῦ. » 


ν- 


" 
4 — γ΄ "Amb ἐθῶν ὡς τὸ, « ᾿Απέστρεψας τὸ πρόσ- 
τ πόν σου, χαὶ ἐγενήθην τεταραγμένος" » xat, εἴἶἵνα 

τί, Κύριε, ἀπωθεῖς τὴν ψυχήν μου, ἀποστρέφεις τὸ 
πρόσωπόν δον ; » xat, « Μὴ ἐκχλίνῃς ἐν ὀργῇ ἀπὸ 
y τοῦ δούλαυ σου * » xat, « Μὴ ἀποῤῥίψῃς με ἀπὸ τοῦ 
-προσώπον σου" » καὶ, ε Ἐγὼ δὲ εἶπα ἐν τῇ ἐχστάϑει 
μου " ᾿Απέῤῥιμμα: ἀπὸ προτώπου τοῦ ὀφθαλμῶν 
. Gou* » ἅπερ οἱ ὀργιζόμενοι καὶ λυπούμενοι, πρὸς 
οὖς διαφέρονται, xaX ἐπιδείκνυνται. 

QU. ᾿Απὸ σχημάτων" ὡς τὸ, ε Ἵνα τί ἀποστρέφεις 
᾿ τὴν χεῖρά aov , χαὶ τὴν δεξιάν σον; ». £x μεταφορᾶς 
. tüv παραχαλουμένων xal εἰς τοὐπίσω τὰς χεῖρας 
᾿ ἀποστρεφόντων " xal, ε Ὅτι ἀρῶ εἰς τὸν οὐρανὸν 
τὴν χεῖρά μον, καὶ ὀμοῦμαι τῇ δεξιᾷ μου" » καὶ τὰ 
ὅμοια. 

ιε΄, ᾿Απὸ δὲ ὅλου ταῦ ζώου " ἀπὸ ὅλου τοῦ ζώου 
" κατὰ διαίρεσιν, νῦν μὲν ἀπὸ τῆς ψυχῆς, νῦν δὲ ἀπὸ 

τῆς dapxóc* ὡς τὸ, « Σάρξ μου ἐξ αὐτῶν,» παρὰ 
᾿ τῷ "Qon. ᾿Απὴ δὲ ψυχῆς" ὡς, «Τὰς νεομηνίας xat 
τὰ Σάδδατα ὑμῶν μιτεῖ ἡ ψυχή μου"» xal ταῦτα 
μὲν ὑποδείγματος χάριν πρὸς ἐντελεστέραν τῶν 
ἰδιωμάτων αἰτιολογίας παράστασιν λελέξεται. 


|» 


xw * 


- 


᾿Ἐπίλυσις τῶν ῥηθεισῶν διαιρέσεων. 


a', β΄. Τὸ τοίνυν ἀλάθητον τῆς τοῦ Θεοῦ γνώσεως, 
ε᾽ υφθαλμοὺς οἷδε xai βιέξαρα καὶ ὅρασιν καλεῖν "ν 


^w 


ei, « Inspiravit in faciem ejus spiraculum vila; » 

et, « Áscendit qui exsufflet coram te, » loco illius 

dictionis : « Flatibus dissipans ante conspectum 

tuum hostes, » ut dicat, adeo faciliter et multi, li- 

citer ; namque exsuflans pro dissipans pagani phi- 

lesophantes admiserunt, Et, « Ecce in manihus 
meis descripsi muros tuos, » ad Jerusalem. Et, 

« Sepemn circumposui et circumsepivi, ct plantavi te 

vineam Sorech, et azdificavi turrim in medio ejus 

et torcular fodi in ea. » Et, « Ecce ego sepio vi- 

neam iuam spinis et rezdificabo semitas ejus et 

semitas suas non inveniet; » et, « Extendam 

rete meum super eum; » et, « Cadent in retia- 

culo ejus peccatores; » et quoeunque similia. 
B (Psal. cut, S, et alibi.) 

41. A locis : ut « Elevare super eoelos, Deus ; » 
et, « Áscendisti in altum, cepisli captivitatem ; » 
ei, « inclinavit colos et descendit; » et, « Prope 
es; Dominus invocantibus euin ; » et, « Ut quid, 
Domine, recessisti longe? » Et, « Ecce Dominus 
sedet super nubem levem; » et, « Ecce Dominus 
egreditur € loeo suo; » et, « Ascendet super 
excelsa terrx. (Psal. tvi, 6; Lxvu, 19; xvn, 10; 
αν, 485; ix, 92; 1aa. xix, 10$; Mich. 1, 2.) 

19. Ab indumentis, sicut : « Indutus est Doni- 
nus fortitudinem et przcinxit se; » et, « Aceingere 
gladio tuo super femur tuum. » Et, « Accinetus 
potentia ; » et, « Amictus lumine sicut vestimento ; » 
ei, « Quis est iste qui venit de Edom? Ruhrum 
indumentum ejus de Bosor, iste formosus in stola 
sua. » (Psal. xci, 1; xviv, 4; Lxiv, 7 ; cn, 2; 
4sa. Lxui, 1.) ' 

15. A moribus : « Ávertisti faeiem tuam et fa- 
ctus sum conturbatus; » et, « Ut quid, Domine, 


C 


repellis animam meam, avertis faciem tuam? » οἱ,’ 


« Ne declines in ira a servo tuo; » et, « Ne proji- 
cias me a (acie tua; » et, « Ego autem dixi in 
excessu meo : Projectus eum a facie oculorum 
tuorum. » Qualia ir3ti. et afflicti ad eos cum qui- 
bus discordes sunt, etsensa sua pandunt. (Psal. xxix, 
8; Lxxxvim, 45; xxvi, 9.1, 15; xxx, 25.) 

44. A facle, sicut : « Ut quid avertis manum tuam 
et dexteram tuam? » per metaphoram assumptam 

D ab liis qui consolantur et postea manus avertunt. 
Et, « Levabo ad ccelum manum meam, et jurabo per 
dextera meam; » et sünilia. (Psal. 1xxu, 11; 
Deut. xxxu, 40.) 

15. À toto animali; à toto animali modo diviso, 
nuuc ab anima, nunc a carne, sicut: «.Coro mea 
ex ipsis, » apud Osee. Ab anima sicut, « Neome- 
nias et Sobbata vestra odivit anima mea ; » ei ista 
exempli gratia dicta erunt ut completius idioma- 
tum ratio reddatur. (Osee xix, 14 (ἢ); Esa, 1, 14.) 


Explicatio dictarum dinisionum. 


4, 29. Quod ergo latere non potest Dei eognitionis, 
oculus novit οἱ palpebras οἱ visionem vocare, 





Tocl ce —— Pw". an εἴθ ee o ap No pos P . μπἰαπω, ὃν.“ 2. UNIS RR LAUR ARRA RR FE EE e Κ Ἑζ ὅΚᾷΒὗϑὃΟὃἘΘὃΡῬΡ'.»Ὁ.Ὁ5ὃ ὃ ὃ ὃ ἘΣ ἙἝ ΦἝΦἝΦἝὋἝὯὍὋἝὋὃὋἝἯῬἝοϑὃ ὃ ὃ ὖὃὀ ῤπέήέἔο͵᾿ηὌὋἝ᾽ 





-- ". ».* Ε. 


"eu 
* 


T. LE ER. 


- 


m: 


121} 


ADRIANI 


DÀ 


super bonum quidem ; sicut : « Oculi Domini super A ἐπὶ μὲν χαλῷ * ὡς τὸ, « ᾿Οφθαλμοὶ Kopioy iz t 


justos ; » super. malum autem : « Oculi ejus super 
gentes respiciunt. » (Psal. xxxii, 16; αν, 7.) 

$. Misericordiam ejus aures et auditum; et quod 
indicat voluntatem ejus, loquelam et os; et ab eo 
quod a nobis per os et verbum noscuntur quz in 
mente cogitantur, inde et manducationem ejus no- 
strani vocat ad ea que vult alacritatem ; ex eo quod 
in nobis per gustus sensationem naturalis esuriei 
fiat expletio. 


4. Quod acceptam babeat benevolentiam no- 
siram erga ipsum, odorationem. 

5. Ex operibus manifestationem ejus vultum vo- 
cat, sicut cum super nos fit per hzc manifestatio, 
tum super bonum, tum super malum, ut : « Vultus 
Domini super facientes mala. » (Psal. xxxi, 17.) 


6. Efficaciam energiz ejus , manus vocat sicut a 
nobis utilia quzeque per manunm energiam diri- 
guntur, sive super bonum, sive super malum, 
sicut, « Emitte manum tuam de..alto; » et, 
« Leva manus tuas in superbias eorum in finem. » 
(Psal. cxyuis, 7; Lxxui, 5.) 

7. Dexteram super solos justos, tanquam hono- 
raliorem partem appellare consuevit. 

8. Et diligentiam majorem in agendo contactum 
vocat; festinationem ad egentium auxilium pedes 
et incessum vocat, sicut « Inclinavit celos et de- 


scendiL ; » et, « Audivit Adam Deum deambulantem C 


in paradiso. » (Psal. xvi, 10; Gen. im, 8.) 


9. Attamen et szpe per totum servat schematis 
continuationem, sicut in psalmo describit Deum 
tanquam descendentem, inox clamantem, deinde 
tela mittentem; idem et facere consuevit οἱ de 
hominibus, sicut : « Eripe animam meam de medio 
leonum, » et que sequuntur; sint autem hzc de 
membris et de sensibus. (Psal. xvii, 11; Ezech. ix, 
4 ; Psal. 1vi, 5.) 

10. Consilii Dei oppositionem adversus mali- 
liam, iram et furorem nominat, ab eo quod nobis 
in odio accidit propter contraria, sicut : « Ex tunc 
ira tua, » pro, « Áb initio-et semper, » contrarium 
esse consuevisti malo; et, « Effunde iram tuam 
in gentes quz te non noverunt : » sint hzc de spi- 
ritualibus motibus. (Psal. xxv, 8; ΕΥΧΥΠΙΙ, 6.) 


11. Voluntatem in servorum auxilium, adversa - 
riorum vero punitionem Surgere et somno ezxcuti 
vocat, sicut « Exsurge, Domine, adjuva nos. » Sint 
liec de motibus corporalibus. (Psal. xvii, 26.) 


12. Tentationem Dei vocat, provocationem ser- 
vorum ejus ad opus benevolentiam manifestans, ut 
illusiriores et honorabiliores manifestentur et aliis 
3 |mirationi sint, ut : « Tentavit Deus Abraham. » 
(Gen, xxn, 1.) 

15. Consuct» protectionis cjus moram, oblivio- 


D 


xalouz* » ἐπὶ δὲ xaxip, « Ol ὀφθαλμοὶ αὐτοῦ ἐς -: 
ἔθνη ἐπιδλάπουσιν. » 

γ΄. Τὸ δὲ ἐξιλεωτιχὸν αὐτοῦ, ὦτα xal ἀχοήν᾽ - 
δὲ ἐνδειχτιχὸν τῆς βουλήσεως αὑτοῦ, .1α1ιὰν z- 
στόμα" ἀπὸ δὲ τοῦ παρ᾽ ἡμῖν διὰ στόματος xi. 
γῶν γνωρίζεσθαι τὰ κατὰ γνώμην φρονήμπη:,:, 
τεῦθεν χαὶ βρῶσιν αὑτοῦ τὴν ἡμετέραν χαλεὶ x. 
ὃ βούλεται συνδρομὴν" Ex τοῦ παρ᾽ ἡμῖν 615 
γευστιχῆῇς αἰσθήσεως τῆς φυσιχῇς ἐνδείας ins 
σθαι χόρον. 

δ', Τὸ δὲ ἀποδεχτιχὸν τῆς εἰς αὐτὸν ἡμῶν αὶ 
νοίας, ὄσφρησιν. 

ε΄. Τὴν δὲ ἐπὶ πραγμάτων ἔνδειξιν αὐτοῦ, spe 
ωπον χαλεῖ, ὡς ἀπὸ τοῦ παρ᾽ ἡμῖν διὰ soos 7 
νεσθαι τὴν ἐμφάνειαν" εἴτε ἐπὶ χαλῷ, dui 
χαχῷ" ὡς, ε Πρόσωπον δὲ Ἰζυρίου ἐπὶ cow; 
xaxá. » 

ς΄. Τὸ ἀνυστιχὸν τῆς ἐνεργείας αὐτοῦ, qx 
ὀνομάζει, ὡς τῶν παρ᾽ ἡμῖν τὰ μάλιστα χρειυλι}: 
τῆς τῶν χειρῶν ἐνεργείας κατορθοῦσθαι, di 
χαλῷ, εἴτε ἐπὶ χαχῷ " ὡς τὸ, ε ᾿Εξαπόστελον 7 
χεῖρά σον ἐξ ὕψους" » xat, « "Exapoy τὰς rx 
σου ἐπὶ τὰς ὑπερηφανίας αὐτῶν εἰς τέλος.» 

ζ΄. Τὴν μέντοι δεξιὰν ἐπὶ μόνων τῶν alsivs« 
ἀπὸ τιμιωτέρου τοῦ μέρους, ἐχφωνεῖν Eoo. 

η΄. Καὶ τὸ δι᾽ ἀχριδείας αὐτοῦ εἰς πραχτιχννῖδ 
τατιχώτερον, ψηάφησιν καλεῖ" τὴν δὲ τρὰ [᾽ 
χουρίαν τῶν δεομένων ῥοπὴν, πόδας καὶ Mic 
ὀνομάζει" ὡς τὸ, « Καὶ ἔχλινεν οὐρανοὺς, xin 
£65 * » χαὶ, « Ἥχουσεν ᾿Αδὰμ τοῦ Θεοῦ περιξ2:» 
τος ἐν τῷ παραδείσῳ. » 

θ΄, Μέντοιγε καὶ σώζει πολλάχις τοῦ σχῃμ3""5 
δι’ ὅλου τὴν ἀχολουθίαν" ὡς ἐν τῷ Ψαλμῷ ἐσ: 
φει τὸν Θεὸν ὡς καταθάντα, εἶτα χράξαντ, |; 
πέμψαντα βέλή " τὸ αὐτὸ δὲ ποιεῖν οἷδε xal i: 
θρώπων᾽" ὡς τὸ, « 'Εῤῥύσω τὴν Ψυχὴν μου ix 7 
σχύμνων" » xal τὰ ἑξῆς " εἴη δ᾽ ἄν ταῦτα 7 
τῶν μελῶν χαὶ τῶν αἰσθήσεων. 





(. Τὴν πρὸς τὴν xaxlav ἐναντιότητα τῆς Ὁ 
βουλῆς θυμὸν καὶ ὀργὴν ὀνομάζει, ἀπὸ τοῦ 5 
ἡμῖν τὴν ἀπέχθειαν πρὸς τἀναντία συμθαΐνιν"» 
τὸ, ε᾿Απὸ τότε ἡ ὀργὴ σου" » ἀντὶ, «Ἐξ ἀργὴ" 
αἰεὶ » ἐναντίως πέφυχας ἔχειν πρὸς τὸ xpi 7 
c Ἔχχεον τὴν ὀργήν σου ἐπὶ τὰ ἔθνη τὰ μὴ 77 
σχοντά σε"» εἴη δ᾽ ἂν ταῦτα ἀπὸ χινήσεων τ' 
χῶν. | 

ια΄, Τὴν ἐπὶ μὲν τῇ τῶν οἰχείων βοηθεί, τ΄ 
δὲ τῶν ἐχθρῶν, αἵρεσιν, ἀνάστασίν τε τοῦ θεν 
ἔγερσιν καλεῖ" ὡς τὸ, « ᾿Ανάστα, Κύριε, ὧδ 
ἡμῖν" » εἴη δ' ἂν ταῦτα ἀπὸ χινήσεων 0 
χῶν. " 

ιβ΄. Πεῖραν τοῦ Θεοῦ χαλεῖ, τὴν εἰς ἔργον o ἢ 
οἰχείων αὑτοῦ ἐννοίας ἔχχλητιν, πρὸς siae 
τέρους xal ἐπισημοτέρους αὐτοὺς xat307157 T 
περιδλεπτοητέρους" ὡς vb, « Ὁ θεὸς bsp " 
'Λθραάμ. » 

ιγ΄. Τὴν τῆς συνήθους 





: ET fou ἐν 
αὑτοῦ πρυδιάϑῦν 





1281 


ISAGOGE IN 55. SCRIPTURAS. 


1289 


λὴν, «1ήηθὴν ὀνομάζει" ὡς τὸ, « ᾿Επιλανθάνῃ τῆς A nem notninat, sicut : « Oblivisceris inopie ι.0- 


πτωχείας ἡμῶν: » 

ιδ'. Τὴν τῆς προθέσεως εἰς ἔργον ἔχδασιν, xn- 
ρυφορίαν πῆς τοῦ Θεοῦ γγώσεως ἀποχαλεῖ, ὡς [τὸ] 
παρ᾽ ἡμῖν ἀξιοπιστότερα τῶν λόγων τὰ πράγματα, 
ὡς τὸ, « Καταθὰς οὖν ὄψομαι" εἰ χατὰ τὴν χραυγὴν 
αὑτῶν τὴν ἐρχομένην πρός με συντελοῦνται εἰ δὲ 
μὴ, ἵνα γνῶ * » καὶ τὸ, « Νῦν ἔγνων ὅτι φοδῇ σὺ τὸν 
Θεόν. » 

ιε΄. Τὸ ἄφυχτον τοῦ Θεοῦ δίχης, ἔρευναν καλεῖ" 
ὡς τὸ, ε Καὶ ἔσται ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ, ἐξερευνήσω 
τὴν Ἱερουσαλὴμ μετὰ λύχνου.» Εἴη δ᾽ ἂν ταῦτα ἀπὸ 
παθῶν ψυχιχῶν. 

ις!, Τὴν τῆς χατὰ τῶν ἐχθρῶν (5): αὐτοῦ ἀμύνης 
ὑπέρθεσιν, τὴν τε πρὸς τοὺς οἰκείους ἐπίχουρον Bpa- 


δυτῖτα, γυσταγμὸν χαὶ ὕπνον xai xapn6apíav Β 


ἀποχαλεῖ" ὡς τὸ, ε« Ἐξεγέρθητι, ἵνα τί ὑπνοῖς, Κύ- 
pu;»x2,«00 μὴ νυστάξῃ οὐδὲ ὑπνώσῃ ὁ φυ- 
λάσσων τὸν Ἰσραήλ. » Εἴη δ᾽ ἂν ταῦτα ἀπὸ παθῶν 
σωματιχῶν. ΝΣ 
. 4. Τὴν χαταθύμιον τῷ Θεῷ πολιτείαν ἡμῶν ἀγά- 
σὴν αὑτοῦ μάλα γε εἰχότως ὀνομάζει. 

ιη΄. Μῖσος δὲ, τὸ τὴν ἐναντίαν τῆς αὐτοῦ βαδίζειν 
βονλήσεως. ᾿ 

ιθ΄, Καὶ ζῆλον. τὸ τοὺς οἰκείους εἰιμωρεῖν ὡς τὸ, 
« Ἐζήλωσε Κύριος τὴν γῆν αὐτοῦ. » Εἴη δ᾽ ἂν ταῦτα 
ἀπὸ διαθέσεων. 

x'. Τὴν τῆς Ἱερονσαλὴμ καὶ τὴν τῆς Σαμαρείας 
πρὸς τὸν Θεὸν οἰχείωσιν, μγηστείαν τοῦ Θεοῦ χαλεῖ, 


sirz.. » (Psal. xin, 24.) 

14. Consilii exsecutionem in opus, perfectam 
Dei cognitionem vocat, tanquam qua opera a nobis 
melius verbis fldei convenientia, sicut, « Descen- 
dam et videbo utrum clamorem qui venit ad me 
opere compleverint, an non est ita, ut sciam; r et, 
« Nunc cognovi quod times Deurm. » (Gen. xvni, 
21 ; xxii, 12.) 

15. Quod vitari Dei justitia nequeat, scrutari 
vocat, sicut, « Et erit in tempore illo , scrutabor 
Jerusalem in lucernis. » Sint hzc de passionibus 
spiritualihus. (Soph. 1, 19.) 

46. Ipsius in vindicta eontra hostes cunctatio- 
nem, in auxiliandis servis moram, somnum et 
soporem, οἱ capitis gravedinem vocat ; sicut, « Ex- 
surge, quare obdormis, Domine? » et, « Non dor- 
mitabit neque dormiet qui custodit Israel. s Siut 
hec de passionibus corporalibus. (Psal. xt, 
95; cxx, 4.) 

17. Gratain Deo agendi rationem nostri, amorém 
ejus valde convenienter vocat. 

18. Odium ejus, contrarium ejus voluntatis in- 


. cedere. 


19. Et zelum, servos punire, sicut, « Zelatus 
est Dominus terram ejüv. » Sint haec de affectibus. 
(Joel n, 18.) 

20. Jerusalem et Samariz erga Deum amicitiam, 
sponsalia Dei vocat, in feminina enuntiatione juxta 


διὰ τὸ θηλυχῶς κατὰ μετωνυμίαν ἀπὸ τῶν πόλεων (: nominis analogiam cum urbium habitatoribus ex 


τοὺς οἰχήτορας ὀνομάζειν, ἐχ μεταφορᾶς τῶν γυ- 
ναιχῶν᾽ ὡς τὸ, « Μνηστεύσομαί σε ἐμαντῷ εἰς τὸν 
αἰῶνα. » 


κα'. Ὥσπερ χαὶ τὴν πρὸς τὰ εἴδωλα οἰχείωσιν 
μοιχείαν ἀποχαλεῖ" δι᾽ fjv xal βιδλίον ἀποστασίου 
εἰς τὰς χεῖρας λαμδάνει ἹἹερουσαλήμ. 

χβ’, Οὐδὲν ἧττον xai τῇ τοῦ Πατρὸς προσηγορίᾳ 
τὸ πρὸς αὑτοὺς τοῦ Θεοῦ χῦδος ἐμφαίνει, καὶ τῇ 
«οὔ Πρωτοτόχου. Εἴη δ᾽ ἂν ταῦτα ἀπὸ χοινῶν δο- 
ξῶν. 

xy. Τὸ χράτος xai τὴν δίχην τοῦ θεοῦ κάθισιν (() 
αὐτοῦ καὶ θρόνον ὀνομάζει, ἀπὸ τοῦ παρ᾽ ἡμῖν τοὺς 
τὴν τοῦ χρίνειν τε χαὶ χολάζειν ἔχοντας ἐξουσίαν, 
ἐπὶ θρόνων καθημένους ποιεῖσθαι τὴν ἐξέτασιν" ὡς 
τὸ, « ᾿Εκάθισας ἐπὶ θρόνου ὁ χρίνων διχαιοσύνην" » 
καὶ « Ὁ Θεὸς κάθηται ἐπὶ θρόνου ἁγίου αὐτοῦ" » 
xai, « Ὃ θρόνος σον, ὁ Θεὸς, εἰς τὸν αἰῶνα τοῦ 
αἰῶνος * » xal, « Ὁ χαθήμενος ἐπὶ τῶν χερουδίμ. » 
Εἴη δ' ἂν ταῦτα ἀπὸ ἀξιωμάτων. 2 

x0'. Τὴν δημιουργικὴν αὐτοῦ ἐνέργειαν, ποτὲ μὲν 
διὰ προπτάγματος, ὡς ἐπὶ τῶν λοιπῶν" ποτὲ δὲ 
δι᾽ αὑτουργίας, ὥσπερ ἐφ᾽ ἡμῶν παρίστησι xal ξω- 
γραφεῖν τὴν Ἱερουσαλὴμ, xal φράττειν τὴν ὁδὸν, 


mulierum metaphora, sicut, « Sponsabo te mihi 
in sempitérnum. » (Osee n, 19.) 


21. Sicut et erga idola servitium adulterium 
vocat per quod et libellum repudii in manus acci- 
pi! Jerusalein. 


92. Nec minus et in invocatione Patris bono- 
rem Dei ad ipsos manifestat, et in invocatione 
Primogeniti; sint hzc de communi gloria. 


25. Potentiam et justitiam Dei sessionem ejus 
el tironum. vocat, ex eo quod apud nos hi qui 
judicandi et puniendi jure fruuntur super thronos 


p sedentes jus exerceant, sicut, « Sedisti super tliro- 


num qui judicas justitiam ; » et, « Deus sedit 
super sedem sanctam suam; » et, « Sedes (ua, 
Deus, in szculum szculi; » et, « Qui sedes super 
Cherubim, » sint hiec de dignitatibus. (Psal. 1x, 5 ; 
xvi, 9; xriv, 8; Lxx, ὃ.) 

24. Creatricem ejus energism, sive per jussio- 
nem sieut de reliquis, sive per ipsam operationem, 
sicul pro nobis exprimit ; et describere Jerusalem, 
el cireumdare viam, et laqueum reteque ad per- 


DAVID. HOESCHELII NOTE. 


(5) Verba in mss. transposita, «hv χατὰ τῆς 
«ὧν ἐχθρῶν, 

(4) Pro χάθισιν lcgitur in. mss. χαθίστησιν. 

Mira wiriusque codicis depravatio, ex sensus 
verisimilitudiue orta : nam serpens. ille antiquus 


in Adamum hostiliter impetum fecit : sed ex 
Gen. σεῖς, 17. leg. ἐγενήθη (sic et Procopius ms. 
at Romana editio, el quzdam alie, γενηθήτω) τῷ 
Ay ὄφις to! ὁδοῦ. 


 ΄΄-- 


1182 


ADRIANI I" 


versorum copturam mittere dicitur; sint hzee de Α xal δίκτυον xal ἀμφίδλησερον πρὸς τὸν τῶν cias 


actionibus. 


95. In victoria et tropeorum formatione ejus 
protectionem erga bellantes, appropinguare, sur- 
gere et exaltari vocat; sicut, « Juxta est Dominus 
iis qui Lribulato sunt corde. » (Psal. xxxin, 19.) 

36. Longiuquitatem, protectionis in bello mo- 
ram, sicut : « Ut quid, Domine, recessisti longe? » 
Sint hzc de locis. (Psal. 1x, 22.) 

97. Cum in aliquo loco auxiliator apparet, mani- 
festationem ejus indumentum vocat, sicut, « Domi- 
nus regnavit, decorem indutus est; » et, « Ami- 
ctus lumine sicut vestimento. » Sint. hzc de in- 
dumentis. (Psal. xcn, 4.) 


28. Quoi animx deprecationes non admittat Deus, B 


beue rejectionem nominat eo quod a malis jactetur 
qua preces ut liberetur adhibet, sicut : « Ut quid 
repellis aniinam meam? » Sint liec de usibus. 
(Psal. Lxxxvu, 15.) 

29. Benevolenti» ejus dilationem, manuum arer- 
sionem , dicit : sicut « Ut quid avertis manum 
tuam et dexteram tuam? » Siut hzc de specie. 


. (Psal. Lxxin, 41.) 


00. Animam et carnem Dei dicit, quando non ab 
habitu aut energia circa ipsum dat sermonem, sed 
de ipso particulariorem, sicut : « Sauna animam 
meam, » loco dicendi, me; et, «Caro mea requie- 
scet in spe, » loco dicendi ego. Firmum et stabile 
regnum ejus paratum dicit, sicut : « Parata sedes 
tua ez tunc, a szculo tu. es, » loco dicendi : « Ab 
initio stabile, immultabile;;et, «Justitia et judi- 
cium preparalio aedis tux»; » et, «In coelis prz- 
parekilur veritas tua; » et regnasse dicit Deum 
cum, hostium dominator, amicos excitat sicut, 
« Dominus regnavit, irascantur populi οἱ exsultet 
terra. » Et ista prout. de Deo disserere licebat in- 
cepimus nihil ultra jo cogitatu habentes; et de 
studiis circa intelligentiam in istis. (Psal. x1, 5; 
xv, 9; xcu, 2; txxxvin, 15; Lxsxvin, 3; xcvi, 
4; xcvi, 1.) 

Que de stylo, sic. 

1. Loco actionis aut fruitionis rei dicere tum 
audivisse, tum vidisse, tum nosse. Et sil atídivisse 
sicut : « ÁAuditai meo dabis gaudium et lztitiam, » 
pro facies mihi ; sit vidisse, sicut : « Ad videndum in 
touitate electorum tuorum, » loco dícendi: Ad 
freendum consequente in nos bonitate tua ; ? sit et 
w0sse, Sicut, « Notas mihi fecisti vias, » loco dicen- 
di: Vitá frui me fecisti. » (Psal. 1,10; cv, 5; 
1v, 44.) 


$. Doce pro ostende, sicut: « Doce me quia tu 
es Deus salvator meus. » (Psal. xxiv, 5.) 

9. Locutus est, de Deo, sepe pro manifestavit, 
sicut : « Deus locutus est in saucto suo. » (Psal. rix, 
8.) 

ἃ. Semel, de immutabili, sicut, « Semel locutus 


est Deus, ». et, « Semel juravi. » (Psal. r1xi, 19; 
- MM, 96.) 


C 


σύλληψιν τίθεσθαι λέγεται εἴη δ᾽ ἂν ταῦτα isis 
πηδευμάτων. 

χε". Τὴν ἐπὶ vixy καὶ τροπαίων συστάσει so 
χίαν αὐτοῦ ἐγγύτητά τε χαὶ ἀνάλη} wi ifo 
Ci. καλεῖ ὡς τὸ, ε᾿Εγγὺς Küptoc τοῖς ewe 
μένοις τῇ χαρδίᾳ.» 

χς΄. Μακρότητα δὲ, τὴν τῆς συμμσχίας bats 
ὡς τὸ, εἼἽνα τί, Κύριε, ἀφέστηχας paxodio 
Εἴη δ᾽ ἂν ταῦτα ἀπὸ τόπων, 

χζ'. Τὴν ἐν ᾧπερ ἂν φαίνοιτο βοτθῶν t 8b 
πεῖραν, ἐσθῆτα αὑτοῦ ὀνομάζει, Ex. τοῦ fap ir 
ὡς τὸ, « Ὁ Κύριος ἐξασίλευσεν, eónplntuvos 
σατο» καὶ «5, « εριδαλλόμενος φὼς ὡς Inu 
Εἴη δ᾽ ἂν ταῦτα ἀπὸ στολισμῶν. | 

xt'. Τὸ μὴ τὰς τῆς Ψυχῆς ἱχεσίας προσίεσὶς à 
«5s, εἰχότως ἀπόῤῥινιν ὀνομάζει, διὰ τὸ "τ 
κοῖς αὐτὴν ἐνστρέφεσθαι, ἥτις πάλιν ἀπελλότιδ 
παρακαλεῖ" ὡς τὸ, « Ἵνα τέ ἀπωθεῖς τὴν οὐ 
μον; » Εἴη 6 ἂν ταῦτα ἀπὸ ἐθῶν. 

χϑ’. Τὴν ἀναδολὴν τῆς εὐμενεία: αὑτοῦ, χὴν 
ἁποστροφὴν, λέγει" ὡς τὸ, ε Ἵνα τί ài 
τὴν χεῖρά σου, καὶ τὴν δεξιάν 600; » Efe δ' dz: 
ἀπὸ σχτ μάτων. 

λ', Ψυχὴν μέντοι xal σάρκα τοῦ θε0ν λένει, [5 
μὴ ἀπὸ σχέσεως ἢ ἀπὸ ἐνεργείας τὸν περὶ c 
ποιεῖται λόγον, ἀλλὰ περὶ αὐτοῦ ἰδιχώτερον' * 
c Ἴασαι τὴν ψυχὴν μου, » ἀντὶ τοῦ, λέ" 1. 
σάρξ μου κατασχηνώσει ἐπ᾽ ἐλπέδι" » ἀντὶ sm T 
Τὸ βέδαιον τῆς βασιλείας αὐτοῦ xa ἐδραΐν - 
pov. ἐχφωνεῖ- ὡς τὸ, « Ἕτοιμος ὁ θρόνος e 7 
τότε" ν ἀντὶ τοῦ, « ᾿Απ᾽ ἀρχῆς ἑδραῖος, dpi: 
τος" » xal, « Διχαιοσύνη καὶ χρῖμα Exo p237 
θρόνον σου" » xat, Ἐν τοῖς οὐρανοῖς ksoa:ti 
ἡ ἀλήθειά σου" » χαὶ βασιλεῦσαε λέγει sit 
ὅταν τῶν ἐχθρῶν χρατήσας, τοὺς ἰδίους iple 
τὸ, «'O Κύριος ἐδασέλευσεν, ὀργιζέσθωσαν 12. 
ἀγαλλιάσθω ἡ γῆ. » Καὶ δὴ ταῦτα, χαδϑὼς t 
θεοῦ φιλοσοφεῖν, ὑπεστησάμεθα, μηδέν τι mpg 
φρονεῖν ἔχοντες " xal περὶ μὲν τῶν ἐπὶ τῆς ue 
ἐπιτηδευμάτων ἐν τούτοις. 

Tà δὲ ἐπὶ τῆς «ἱέξεως οὕτως. 

a'. Τὸ ἀντὶ τῆς πράξεως ἤτοι τῆς ἀπολαύδιο" 
πράγματος λέγειν ποτὲ μὲν τὸ ἀκοῦσαι, ΠΣ 
ἰδεῖν, ποτὲ ὃὲ τὸ γγῶγαι. Τὸ μὲν οὖν ἀχοῦσοι 
τὸ, « ᾿Αχουτιεῖς μοι ἀγαλλίασιν, καὶ εὑφρ01.»" 
ἀντὶ, Πράξεις μοι. Τὸ δὲ ἰδεῖν " ὡς τὸ, «Tov 3^ 
τῇ χρηττότητι τῶν ἐκλεχτῶν σου * » ἀντὶ τοῦ, τ 
λαῦσαι τῆς ἑπομένης περὶ ἡμᾶς σου χρηστέτητ: 
Τὸ δὲ γγῶγαι" ὡς τὸ, « Ἑγνώρισάς poc n 
ἀντὶ τοῦ, ᾿Απολαῦσαί μὲ τῆς ζωῆς "* 
χας. ᾿ 

β΄. Τὸ δίδαξον, ἀντὶ τοῦ, ποράσχον᾽ 57 
« Καὶ δίδαξόν με ὅτι σὺ εἶ ὁ θεὸς ὁ Σωτὴρ ut ' 

Y. Th ἐλάλησεν, ἐπὶ τοῦ Θεοῦ πολ) άπ; t 
τοῦ, ἀκερήνατο" ὡς τὸ, « Ὃ Θεὸς ἐλάλησεν Γ΄ 
ἁγίῳ αὐτοῦ." ᾿ 

δ΄. Τὸ ἅπαξ, ἐπὶ τοῦ ἀμεταδλήταυ" ὡς τὸν CI 
ἐλάλτισεν ὁ Θεός - » xal, «Ἄπαξ ὥμοσα."» 





12:5 ISAGOGE IN SS. SCRIPTURAS. 1286 


ε΄. Τὸ κατ᾽ ἀνταπόχρισιν περὶ τοῦ παντὸς λαοῦ, A 


τὴν κοινὴν εὐπραγίαν σημαίνει" ὡς τό" « Ὦ Κύριε, 
Ζὥῷσον δὴ, ὦ Κύριε, εὐόδωσον δή" εὐλογημένος ὁ 
ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου. » ὯὩ: ἑχάστου τῶν ix 
τοῦ λᾳοῦ λέγοντος" ᾧ ἐπισυνάπτει xal τὸ, « Εὐλο- 
γῆχαμεν ὑμᾶς ἐξ οἴκου Κυρίον. » 


ς΄. Τὸ μὴ ἐπὶ τόπον μόνον τὸ ἐχεῖ λέγειν, ἀλλὰ 
xai ἐπὶ πράξεων" ὡς τὸ, ε Ἐκεῖ ὁδὸς ἣν δείξω αὐτῷ 
τὸ σωτήριόν μον, τουτέστιν εἰς τὴν θυσίαν ἐπὶ τι- 
μωρίας» xal à; τὸ, εΕχεϊ ἕπετον πάντες οἱ ἐργα- 
ζόμενοι τὴν ἀνομίαν. » 

ζ΄. Πολλαχοῦ διχαιοσύνην τὸ εἴτε ἐφ᾽ ἑαυτοῦ λέγει 
τοῦ ἀνθρώπου, μὴ τὴν ἐχ τοῦ βίου ἀρετὴν ἑαυτοῦ 
μαρτυροῦντα" εἴτε δὴ xal τὴν ἐφ᾽ ἑτέρων ὁμοίω-" 


9. Quoddam juxia responsum à cuncto populo, 
communem beneficentiam significat, sicut: « O Do- 
mine, salvum. fac, o Domihe, hene incede ; benedi- 
ctuá qui venit in nomine Domini, » quasi unus- 
quisque ἃ populo dixerit: cui superaddit: « Et bene- 
diximus vobis de domo Domini. » (Psal. cx vn, 95, 
20.) | 

6. Non solum de loco ibi dicere, sed et de ac- 
tionibus, sicut « Illic iter quo ostendam illi salu- 
tare meum, » id est, in sacrificia ; de pana au- 
tem, sicut, « Ibi ceciderunt qui operantur iniqui- 
tatem. » (Psal. χειχ, 95; xxxv, 15.) 

7. Sepe justitiam sive de seipso dicit homine, 
non quam viriutem e vita ipsius lestatur, tive ex 
aliorum vita similiter, sicut: « Exaudi, Domiue, 


ὡς τὸ, « Εἰσάχουσον, Κύρις, δικαιοσύνην pou*»xal B justitiam meam, » et quacumque talia; quasi ipso 


ὅσα τοιαῦτα’ ὡς ἀπολαύοντος διχαίως vr; παρὰ 
τοῦ Θεοῦ βοηθείας, fj καὶ τοῦ Θεοῦ ὡς; δικαίως παρ- 
ἔχοντος. ᾿ . . 

». Τὸ ἀγαπᾷν λέγει πολλαχοῦ ἐπὶ τοῦ Θεοῦ xac 
ἐπίτασιν" ὡς τὸ, ε ᾿Αγαπᾷ ἐλεημοσύνην χαὶ χρίσιν 
ὁ Κύριος"» χαὶ, « Ὅτι Κύριος ἀγαπᾷ χρίσιν" » 
καὶ, « Δικαιοσύνην ἠγάπησεν" » ἀντὶ [τοῦ,] « Μετὰ 
ποῦ δικαίως χρίνειν ἑσπούδαχεν" » xat τὸ, ε Ἰδοὺ 
γὰρ ἀλήθειαν ἠγάπησας. » 

θ΄, Πολλάχις τὰς παραδολὰς μεταφοριχῶς φράζει, 
ἐπὶ τῷ μείζονα τοῦ λεγομένου παραστῇσαι τὴν ἔμ- 

' easiv* ὡς τὸ, « Τῷ ἐπιδεδηκότι ἐπὶ τὸν οὐρανὸν 
| τοὺ οὐρανοῦ χατ᾽ ἀνατολάς" » ἐχ πρώτης τε xal 
' ἀρχῆς εἰπὼν, bx. μεταφορᾶς τοῦ τὴν ἀνατολὴν εἶναι 


ob juslitiam fruente auxilio a Deo, aut et. Deo 
lanquam justo se attendente., (Psal. xvi, 1.) 


8. Amare dicit s:pe de De» per extensionem » Si- 
cut: ε Diligit misericordiam et judicium Dominus, » 
et, « Quia Dominus diligit justitiam, » et « Jusiitiam 
dilexisti. » (Psal. xxxu, 5; x&v, 8.) 


9. Szepe metaphorice parabo!as dicit ut majorem 
dicta producant tiguratam vim, sicut, « Deo qui as - 
cendit super celum coeli ad orientem, » a prima 
et ab initio dicens, a metapho:a suwpià ab oriente 
quod est diei iuilium. Et, « Ab alüitudiue diei non 


| ἀρχὴν τῆς ἡμέρας " xaX τὸ, «'Amb ὕψους ἡμεβῶν οὐ C timebo,ibi enim, οὐ aliitudine ponitur pro ez alio 


ι φοδηθήσομαι" »χἀνταῦθα γὰρ τὸ, ἀπὸ ὕψους, ἀντὶ 
, τοῦ, ἄνωθεν καὶ ἐξαρχῆς " καὶ, «'H συναγωγὴ τῶν 
: καύρων, κν ἀντὶ τοῦ, « παμμεγεθῶν. » 
S00. Τὴν ὡς συλλαδὴν διχῶς λέγει" fioc κατὰ πα- 
: ραδολὴν, ἣ βεδαίωσιν’ κατὰ μὲν παραδολὴν * ὡς τὸ, 
, € Θοῦ αὑτοὺς ὡς τροχὸν, ὡς καλάμην" »χατὰ δὲ βε- 
; δαίωσιν" ὡς τὸ, ε Ὡς ἀγαθὸς ὁ θεὸς τῷ Ἰσραήλ"» 
; ἀγτὶ τοῦ εἰπεῖν, Σφόδρα ἀγαθός " χαὶ τὸ, « Ἔγε- 
. νέθημεν ὡσεὶ παραχεχλημένοι" » χαὶ, ε ᾿Εθεασά- 
εἰμεθα τὴν δόξαν αὑτοῦ, δόξαν ὡς Μονογενοῦ; παρὰ 
[1ατρός νἀντὶ τοῦ, ἀΖηθοῦς. 
, . καἰ, Σημαίνει τινὰ ὧν βούλεται zal ἀπὸ τῶν προσ- 
, ὄντων οἷον ὡς τὸ, « ἸΙαροιχήσουσι xol xataxpó- 
, Vovstv * à ἵνα εἴπῃ, Συνάγονται καὶ ἐνεδρεύουσιν, 
ἀπὸ τούτων εἰς ἕτερον ἀπιόντα τόπον ἐκεῖσε πάντως 
παροιχεῖν, τῶν οἰχείων ἐχδημοῦντα. 
ιβ΄, Λέγει τὸ χρύψαι χαὶ ἐπὶ τοῦ Θεοῦ αὐτὸν 


} 


 evAd£ar* ὡς τὸ, ε Καταχρύψεις αὐτοὺς ἐν &mo-- 


᾿ κρύφῳ τοῦ προσώπου Gov » ἀντὶ τοῦ, gvd£sic: 
' xal τὸ, « Ἔκρυψέ με ἐν σχηνῇ αὑτοῦ" » xal τὸ, 
(0; πολὺ τὸ πλῆθος πἧς χρηστότητός σον, Κύρις, 
ds ἔχρυψας τοῖς ςοδουμένοις σε" » ἵνα εἴπη, ἭἫν 
φυλάσσεις tol; φοδουμένοις σε’ — xal, « Τῶν χε- 
χρυμμένων σου" » ὡσανεὶ, « Τῶν παρὰ σοῦ φυλατ- 
τομένων" » καὶ ἐφ᾽ ἡμῶν" ὡς τὸ, (Ev τῇ χαρδίᾳ 
μὸν ἔχρυψα τὰ λόγιά σου. » 
ty. Λέγει καὶ χοιμᾶσθαι ἐφ᾽ ἡμῶν τὸ καταπαι᾽ε- 
σθαι" ὡς τὸ, (Ey χοιμηθῆτε ἀνὰ μέσον τῶν χλέ- 


el ab initio. Et, « Congregatio taurorum, » pro 
« valde inagnorum. » (Psal. 13v, 54; Lv, ὁ ; LX Vil, 
$1. 


10. Bis syllabam ὡς dicit: tum per parabolam, 
tüm per conlirmationem. Per parabolam, sicul: 
« Pone illos ut rotam, ut. &tipulam; » per confir- 
mationem, sicul: « Quam bonus Israel Deus, » pro 
diclione Valle bonus: et,4 Facti sumus !an- 
quam consolati; » et, « Vidimus gluriam ejus, glo- 
riam quasi Unigeniti ἃ Patre, » pro veri. (Psal. 
LXXX1Il, 14 ; Lxxu, 1; cxxv, 4; Joan. 1, 14.) 

11. Designat quemdam de quibus vult et de prz 
sentibus talem, ut: « Inhabitabunt et abscondent ; » 
ut dicat: Congreganter οἱ iusidias paraut, de his 
in alium abeuntem locum, illic penitius babitare 
de propriis peregrinantem. (Psal. tv, 6.) 

12. Dicit abscondisse εἰ de Deu ipsum aerravisse, 
sicut, « Abscondes eos in abscondito faciei tua, » 
pro sereabis. Et, « Abscondit me in tabernaculo 
suo; » Et,« Quara magua multitudo dulcedinis τυ», 
Domine, quam abscondisti timentibus te; » ut di- 
cai : Quam servas timentibus te; et, « Abscon- 
ditorum tuorum, » quasi, À [6 custoditorum. 
Et de nobis : « In corde mco absconili eloquia tua. » 
(Psal, xxx, 21; xxvi, 5; xxx, 90; cxviu, 14.) 


15. Dicit et. dormire de nobis pro cessare, sicut: 
c Si dormiatis inter me/ios cleros, » et, « In pace 





ÜCTWy- "-U- gp. πρὶ 8 LPIEL.CR^AENTO sEPRETCERENIE n0" τοῖον παπυσεαοιντουθι demam dhudo scBenscanrui dm cadat P tt a A ὉὁὃὁάΠἝζοιοὃοὃς.ς.ς 





D. 


1281 


ADRIANI 


1:9 
le 


jn idipsum dormiam. et requiescam. » (Psal. .xvu,, A pov'» xai, « Ἐν εἰρήνῃ ἐπὶ τὸ αὐτὸ xouttix. 


45; iv, 9.) 

44. Sinum sepe et de inseparabili dicit: « Redde 
vicinis nogtris septuplum in siou eorum,» pro, Inse- 
parabilem illis affer multiplicem penam; et, 
« Quod continuisti in sinu meo multarum geniium;» 
et, « Oratio mea in sinu meo :convertetur; » et, 
«De medio sinu. (uo. in. finem ; » et, « Unigenitus 
Filius qui est iu sinu Patris, ipse enarravit. » (Psal. 
uxxvni, 125; Lxsxviu, 513; xxxiv, δ᾽: nLxxum, 11 ὦ 
Joan. 1, 18.) 

45. Mendacium vocat quod non firmum, aut et 
mendacem, sicul: « Omnis homo mendax. » (Psal. 
cxv, 41.) 

16. Sit coagmentatio -misericordi: Dei cum ve- 


riisie, id propter harum securitatem et infallibile: B διὰ τὸ ἀσφαλὲς αὐτῶν xai ἀδιάπτωτον tv τ! 


facit, sicut : « Misericordia et veritas obviaverunt 
sibi; » et, «Misericordia tua ef veritas tua semper 
suscipiant me; » et, «Potens es, Domine, et ve- 
ritas τυ in circuitu tuo; » et, « Misericordiam et 
veritatem ejus quis requiret * » (Psal. xxxiv, 11; 
XXXIX, 12; Lxxxvin, 9 5 Lx, 8.) 

17. Lavare mauus, loco dictionis, non in 
quodam negotio rem habere; siquidem id legis 
est apud veteres ; sicut, « Lavabo inter innocentes 
manus 10e25; » et, « Manus suas lavabit in san- 
guine peccatoris; » pro, Innocentem seipsum hu- 
jus rei pene ostendet; 5ic et Pilatus fecit. 
(Psal. xxv, 6; Lvii, 14; Math. xxvn, 24.) 

18. Similitudinem dicit sepe loco rei, sicut: 


« Assimilabor descendentibus in lacum, » pro de- C γματος " ὡς τὸ, « Kal ὁμοιωθήσομαι τοῖς τ- 


scendam. (Psal. xxvii, 1.)' 

49. Coelum szpe celos vocat, sicut, « Laudate 
Dominum de coelis. » (Psal. cxtvnni, 1.) 

20. Parabolas sine ὡς, sicut, spe dicit ; sicut: 
« Eduxit me de lacu miserie ; » et, « Qui facit au- 
gelos suos spiritus, et ministros suos ignem uren- 
tem ; » et, « Transivimus per ignem et aquam; » 
et, vAscendunt montes ;» et,« Catulus leonis Juda ; » 
et, « Factus est ÀAdàmo coluher in vià; » et, « Si- 
mul pascetur — lupus cum agno; » et, « Egredietur 
virga de radice Jesse; » et, « Ecce ego przparabo 
lapidem tuum carbunculum ; » et, « Equi amato- 
res ; » et, « Quia ignis comedit speciosa deserti ;»et, 
« Lignum vitz est; » et, « Spinz nascantur in ma- 
nu temulenti; » et, « Conversus sum in »rumna 
dum mibi configitur spina; » et, «€ Bibebant de 
spiritali consequente eos petrá, petra autem erat 
Christus. » Et, «Flumina de ventre ejus fluent aquse 
vivas, » (Psal. xxxix, 5; Ein, δ; vxv, 12; cin, 8; 
Gen. xis, 9, etc.) 

91. A membris actionem manifestat ; sicut : « Ini- 
quitas caleanei mei cireumdabit me, » loco,  ac- 
'ionis mea; et,« Supplantavit me jam, » pro, Frau- 
de me cepit. Et, « Confundamus eoruin linguas, » 


xai ὑπνώσω. » 
ιδ΄, Τὸν χόλπον πολλαχοῦ χαὶ ἐπὶ τοῦ ἀγε"- 
λέγει" ὡς τὸ, «᾿Απόδος τοῖς γεέτοσιν ἡμῶν 
πλασαίονα εἷς τὸν χόλπον αὐτῶν" » ἀντὶ τοῦ, 1. 
στον αὑτοῖς παράσχου τὴν πολυπλασίονά ov- 
ρίαν * xai, « Οὗ ὑπέσχου ἐν τῷ κχόλκῳ p -. 
ἐθνῶν" » xal, ε Ἧ προσευχὴ μου εἰς xim 
ἀποστραφήσεται" » xal, τ ἘΧ μέσου τοῦ xliz 
εἰς τέλος" » χαὶ, « Ὁ μονογενὴς Υἱὸς ὁ ὧν εἰ 
κόλπον τοῦ Πατρὸς, ἔχεῖνος ἐξηγήσατο." 
ιε΄, Ἑεῦδος χαλεῖ τὸ ἀδέδαιον, ἣ χαὶ 57 
ὡς τὸ, « Πᾶς ἄνθρυνπος ψεύστης. ? 





te. Τὸ τῷ ἐλέῳ τοῦ Θεοῦ τὴν ἀλήθειαν Ert 


ὡς τὸ, « Ἔλεος xal ἀλήθεια συνήντησιν' ": 
« Τὸ ἔλεός aou καὶ ἡ ἀλήθειά σου διὰ πανὶ ἢ 
λάδοιντό pou * » χαὶ, « Δυνατὸς εἶ, Κύριε, xit: 
θειά σου χύχλῳ σου“ » xal, « Ἔλεος χαὶ 2| 
αὐτοῦ τίς ἐκζητήσει; , 





ιζ, Τὸ, Ν ἱψασθαι τὰς χεῖρας, ἐπ ^ 
xotwtovidal τινος πράγματος " ἐπειδὴ τοῦτ - 
θέτῃται τοῖς παλαιοῖς * ὡς τὸ, ε Νίψομαι ἐν ἡ 
τὰς χεῖράς μου" » xal, « Τὰς χεῖρας αὐτοῦ v7. 
τῷ αἵματι τοῦ ἁμαρτωλοῦ" » ἀντὶ τοῦ, "Abo 
τῆς ἐχείνου τιμωρίας ἀποδείξει “ οὕτω x L7 
ξποίησε. 

ιη΄. Τὴν ὁμοιότητα λέγει πολλάχις bri τ΄ 


νουσιν εἰς Aáxxov* » ἀντὶ τοῦ, Καταθήσορβ: 
ιθ΄, Τὸν οὐρανὸν πολλάκις οὐρανοὺς xi: 
« Αἰνεῖτε τὸν Κύριον Ex τῶν οὐρανῶν. ? 
x. Τὰς παραθολὰς ἄνευ τοῦ ὡς λέγει τ, 
ὡς τὸ, « Καὶ ἀνήγαγέ με ἐχ λάκχον cala 
xol, « Ὅ ποιῶν τοὺς ἀγγέλους αὑτοῦ πνοὺ; 
τοὺς λειτουργοὺς αὐτοῦ πῦρ φλέγον" xz. 
θομεν διὰ πυρὸς καὶ ὕδατος" » καὶ, « Ax 
δρην"χαὶ, « Σχύμνος λέοντος Ἰούδα * » 0. ! 
νήθη (5) τῷ ᾿Αδὰμ. ὄφις ἐφόδου" » χαὶ, (3. 
θήσεται: λύχος μετ᾽ ἀρνός" » xai, (Ev 
ῥάδδος ix τῆς ῥίζης Ἰεσσαῖ" » xat, «15 
ἑτοιμάζω τὸν λίθον σον ἄνθραχα᾽ » xr. '' 
θηλυμανεῖς "» xat, ε τι πῦρ ἀνάλωϑε ὦ 
τῆς ἐρήμου" » xai, « ξύλον ζωῆς Em 
ἐὔΑκανθαι φύονται ἐν χειρὶ μεθύσονυ" 1 xol ! τ 
φὴν εἰς ταλαιπωρίαν ἐν τῷ ἐμπαγῆναί ps M 
θαν: » xat, c Ἔπινον Ex πνευματικῆς dni 
πέτρας" dj δὲ πέτρα ἣν ὁ Χριστός" ! καὶ, εἴ 
μοὶ ἐχ τῆς κοιλίας αὐτοῦ ῥεύσουδιν del 
"s. , 








. Amb μέλους τὴν πρᾶξιν ἐμφαίνει" 
bona τῆς πτέρνης μὸν χυχλώσει ue aei , 
πράξεύς μου’ καὶ, « Αὐτοὶ τὴν supe s 
ágoust' » xal, « Ἑπτέρνισέ ys. fc Ἰὼ 


DA VID. HOESCHELH |. NOT E. 
(S) 'Extéyvicé με. Πτερνιστὴς inde diclus : is enim Hebraeis ὁ Ἰαχὼδ, inquit Plnle. 


28) 


᾿λώσσας" » ἀντὶ τοῦ, τὰς gurác * xal: « Προπέθηχέ 
ος 0t ὠτίον" » ἀντὶ τοῦ, ὑπακοήν - xal* « 'H γλῶσσα 
NT »αυνῶν σου"» ἀντὶ τοῦ, ἡ Jdyic: καὶ τὸ, 
τ Γλῶσσαν fjv οὐχ ἔγνω ἤχουσεν. » 
-. χϑ', Τὴν ὁδὸν πολλάχις ἀντὶ πράξεως λέγει" ὡς 
| . 5, « Μακάριοι ol ἄμωμοι ἐν Cip, οἱ πορευόμενοι" » 
"ai, « Ἔχρυψαν ἱερεῖς ὁδόν"»ἶνα εἴπῃ, τὴν ἑχυτῶν 
; πρᾶξιν * καὶ, « Τάξατε τὰς χαρδίας ὑμῶν εἰς τὰς 
"δοὺς ὑμῶν" » καὶ, « ἵνα τί ἐπλάνησας ἡμᾶς ἀπὸ 
᾿᾿ ἧς ὁδοῦ σου; » xal, « Αἱ ὁδοί σου καὶ τὰ ἐπιτηδεύ- 
" .atá σου ἐποίησάν σοι ταῦτα" » xai, « “ὕπως ἐάν 
^7 ias εὕρῃ τῆς ὀδοῦ ὄντας * » xal, « Ὡς ταύτην τὴν 
7 δὸν ἐδίωξα" » καὶ, « Κατὰ τὴν ὁδὸν ἣν λέγουσιν 
— penu, οὕτω λατρεύω. » 


E" xy. Τὴν ὑπομονὴν πολλάκις ἀντὶ τῆς προσ - 
iT oxíac λέγει, f] καὶ τὸ ὑπομένειν ἀντὶ τοῦ προσ- 
*i-exdv* ὡς τὸ, « Kal νῦν τίς ἡ ὑπομονὴ pou; οὐχὶ 
ειἸκύριος; ν ἵνα εἴπῃ, € Ἦ προσδοχία goo xai fj 
λπίς "1 καὶ τὸ παρὰ Ἱερεμίᾳ, ε Ὑπομονὴ Ἰσραὴλ, 
τύριε" » xal, ε Ὑπέμεινα συλλυπούμενον "» χαὶ, 
. ΕΣ Ὑπόμεινον τὸν Κύριον" » καὶ, « Ὑπόμεινόν με, 
» πέγει Κύριος" » xal, ε Ὑπομεινάντων αὐτῶν 
4: oibg. » 
qu 
P κδ΄, Τὰ ἀναίτια πολλάχις ὡς αἴτια λέγει" ὡς τὸ, 
& * Ὅπως ἂν βαφῇ ὁ ποὺς σου ἐν αἵματι" 3 ἀντὶ τοῦ, 


᾿Ανάγκη πᾶσα" ν xal τὶ, «Σοὶ μόνῳ ἥμαρτον" » C 


7:233, εὍπως ἂν ἐνδείξωμαι ἐν σοὶ τὴν δύναμίν pov?» 
αὶ, € Ὅπως ἂν γνωσθῇ ἡ διχαιοσύνη τοῦ Κυρίου.» 
ilta, ε Ἐγὼ εἰς χρῖμα εἰς τὸν χόσμον ἦλθον, ἵνα οἱ 
πῇ βλέποντες βλέπωσι" » xai τὸ, « Νόμος δὲ παρ- 
κα. τασῆλθεν, ἵνα πλεονάσῃ τὸ παράπτωμα" » xa, «"Iva 
τ πᾶν στόμα φραγῇ " » καὶ, « Ἵνα μὴ ἃ ἂν θέλητε 
2150050 ποιῆτε. P 
« X€. Τὴν πρᾶξιν ἀπὸ χοινωνίας σημαίνει" ὡς τὸ, 
, 1 Καὶ μετὰ παρανομούντων οὗ μὴ εἰσέλθω " » ἀντὶ 
T ' o8, «Οὐ μὴ παρανομήσω" » xal, « Maxápto; ἀνὴρ 
ue οὐχ ἐπορεύθη ἐν βουλῇ ἀσεδῶν" » ἀντὶ τοῦ, 
«" Οὐχ ἠτέδησε" » xal, « Οὐχ ἐχάθισα ἐν συνεδρίῳ 
"παιζόντων. καὶ, « Εἰς βουλὴν αὐτῶν μὴ εἰσέλθοι 
ἡ Ψυχὴ μον.» 
xc'. Τὸν ὄρχον ἐπὶ τοῦ βεδαίου λέγει" ὡς τὸ, 
“4 Ὥμοσα Δαυὶδ τῷ δούλῳ μου" » xat, ε"Ὥμυσε Κύ- 
' grex vip Δαυῖδ ἀλήθειαν" » xal, « Kav' ἐμαυτοῦ 
? £012, λέγει Κύριος» xal, « Ὀμνύει Κύριος κατὰ 
^ «tfj. ὑπερηφανίας Ἰαχώδ. » 


m 


"^ xy. Τὴν διάθεσιν πολλάχις ἀπὸ ῥημάτων δειχνύει" 
ὡς τὸ, « Εἶπον, Τίς ὄψεται αὐτούς ; » ἀντὶ τοῦ, « Οὗ- 
ως ἔπραττον ἅπαντα » ὡσανεὶ οὐχ ὄντος τινὸ; τοῦ 
igopüvyto, " χαὶ, « Εἶπε γὰρ ἐν χαρδίᾳ αὐτοῦ, Οὐχ 
ἔστι Θεός" » xal, « Εἶπον, Δεῦτε χαὶ ἐξολοθρεύτω- 
μὲν αὐτοὺς ἐξ ἔθνους" » xol, « Κληρονομήσωμεν 
ἑαυτοῖς τὸ ἀγιαστήριον τοῦ Θεοῦ" » χαὶ, « Εἶπον ἐν 
«ἢ χαρδίχ αὑτῶν al συγγένειαι αὐτῶν ἐπὶ τὸ a0:6 ^ » 


PATROL. OR. XCVIII. 


3^ 


* 7. 


ISAGOGE IN SS. SCRIPTURAS. 
s, ξῤῥᾳφδιούργησε" » καὶ τό" ε Συγχέωμεν αὐτῶν và; AÀ pro, loquelas. Et 


D Lxinr, 17; Jerem. iv, 18, Act. 
xxiv,14.) 


A2x0 
: « Ápposuit mili aurem, » -loco 
dictionis auditum ; et : « Linguam canum tuorum » 
pro, potationem ; et : «Linguam quam non noverat 
audivit. » (Psal, xvvi, 5; Gen. xxvii, ὅδ; Isa. 
L, ἃ; Psal. Lxvi, 24; xxx, 6.) 

29. Viam s:epe loco actionis dicil: « Beati im- 
maculati in. via, qui ambulant. » Et : «Absconde- 
runt sacerdotes vioin, » ut dicat. eorum  actioneni; 
Et : « Ponite corda vestra super vias vestias ; » 
et : « Quare errare nos fecisti de viis tuis; » et : 
« Vix Quz. οἱ cogitationes tux fecerunt hzc tibi; » 
et : « Ut si quos invenisset hujus vix vivos ; » et : 
t Qui hane viam persecutus sum ; » et, « Sccundum 
viam quam dicunt heresim, sic de&ervio, » (Psal. 
CxVilt, 1; Ct; ὁ; Osee vi, 9; Agg. 1, 5; Isa. 
ix, 25; xxi, 4, 


95. Exspectationem sspe loco spei dicit, aut, ex- 
speciare pro sperare, sicut : « Et nunc qua est ex- 
spectatio mea, nonne Dominus? » ut dicat, « Spes 
mea et confidentia ; » et apud Jeremiam : « Exspe- 
ctatio Israel, Domine; » et : :« Sustinui qui simul 
conlristaretur ; » et, « Exspecta Dominum; » e!, 
« Exspecta me, dicit Dominus; » et, «Exspectantium 
eorum lucem. » (Psal. xxxvi, 8; Jerem. xiv. 85; 
Psal. vxvin, 25; xxvi, 20, 36, 54; δορί. 11,8; 
Isa. L1x, 9.) 

24. Qus causz non sunt rerum smpe quasi 
causz essent dicit, sicut : « Ut intinguatur pes tuus 
In sanguine, » pro « necessitas omuis; » et « Tibi 
soli peccavi, » et, « Ut ostendam in te virtutem 
nieam ; » et, « Ut cognita sit justitia Domini ; » et, 
v In judicium ego in hunc mendum veni ut qui 
non vident videant; » et, « Lx subiutravit uti 
abundaret delictum ; » et, « Ut omne os obstrua- 
tur; » et, « Ut nonquaecunque vultis, illa facia- 
tis. » (Psal. 1xvi, 95; 1, 6; Rom. 1x, 17; Mich. 
vi, 5; Joan. 1x, 59; Rom. v, 20 ; 11, 19; Gal. v,17.) 
* 95. Actionem per societatem significat, sicut: « Et 
cum iniqua gerentibus non introibo, » pro « Non 
legem trausgrediar ; » et : «Beatus vir qui non ab- 
iit in consilio impiorum; » pro, « Non impie 
egil; » et : « Non sedi in concilio ludenjium; » et : 
« In. consilium eorum non veniat anima mea. » 


D (Psal. xxv, 4; , 1; Jerem. xv, 17; Gen. xus, 6.) 


96. Jusjurandum de firmo dicit, sicut: « Juravi 
David servo meo ; » et:«Juravit Dominus David ve- 
ritatem; » et: « Per memetipsum juravi, dicit Do- 
minus;»el: « Juravit Dominus in superbiamJacob. » 
(Psal. uxxxvin, ὁ ; cxxxi, 11: Gen. xxii, 10; Amos 
vint, 17. ) 

27. Dispositionem szpé per verba ostendit, sicut : 
« Dixerunt : Quis videbit eos? » pro. « Sic cun. ii 
faciebant tanquam si nemo esset qui videret ; » 
et : « Dixit enim in corde suo, Non est Deus; » εἰ: 
ε Dixerunt: Venite ct disperdamus eos de gente; ν» 
et : « Hzreditate possideamus sanctuarium Dei; » 
et : «Dixerunt in corde suo cognatio corum simul; » 
ct: ε Dixistis, In quo despeximus? » Et, « Dixisti, 


il 


13:43 


λδ΄, Τὸ πρωΐ, ἐπὶ ταχυτῆτος ἐχλαμθδάνει πολλάχις" À 


ὡς τὸ, « Βοηθήσει αὐτῇ ὁ Θεὸς τὸ πρὸς πρωΐ πρωΐ" » 
καὶ τὸ, c Πρωῖ, πρωΐ, δώσει τὸ χρῖμα αὐτοῦ "» τουτ- 
ἐστιν͵ 'Ex τοῦ παραντίχα * καὶ, Ὥς ὄρθρον" τουτ- 
ἔστιν, ᾿Αθρόον. 

λε΄. Τὴν χαρὰν ἦτοι ζωὴν φῶς λέγει πολλάχις, xol 
τὴν λύπην ἧτοι τὸν θάνατον σκότος * ἀπὸ [τοῦ] τοὺς 


μὲν [1v] εὐθυμίᾳ διάγοντας προδλεπτικωτέρους πως, 


εἶναι ἐν τοῖς πράγμασι, τοὺς δὲ ἐν ἀθυμίᾳ καθεστῶ- 
τας μηδὲ τὰ ἐν ποσὶ καθορᾷν δύνασθαι" χαὶ τῶν μὲν 
ξώντων εἶναι τὸ βλέπειν τὸ φῶς, τοὺ; δὲ ἀποθνή- 
σχοντας ἐν σχότει διατελεῖν" τὴν μὲν οὖν χαρὰν, 7) 
ζωὴν [λέγει] φῶς " ὡς τὸ, « Φῶς ἀνέτειλε τῷ δικαίῳ" » 
x31, « Ὁ θεός μου, φωτιεῖς τὸ σχότος μου * » ἀντὶ 
τοῦ, « Τὴν λύπην μου εἰς χαρὰν μετασχευάσεις" » 
καὶ tb, « Ἔσται τὸ φῶς τῆς σελήνης ὦ; τὸ φῶς τοῦ 
ἡλίου" » καὶ « Φοιτίζον, φωτίζον, Ἱερουσαλήμ" » χαὶ, 
4 Ἐὰν, πορευθῶ ἐν σκότει, Κύριος φωτιεῖ μο:" o 
πουτέστ', ᾿Γοὐναντίον, ἐ μοῦ συμφορὰν καὶ θλῖψιν ὑφ- 
. ὁρωμένου, χαρά τι; καὶ εὐωχία ἐκ παραδόξου συνήν- 
 «nse* τὴν δὲ λύπην καὶ θάνατον, σκότος" ὡς τὸ, 
. Καὶ εἶπα, "Apa σχότος καταπατήσει με" » xai τὸ, 
. « Νὺξ φωτισμὸς àv τῇ τρυφῇ μου" » xal, « Φόδος 
xai τρόχης ἦλθεν ἐπ᾽ bul, χαὶ ἐκάλυψέ με σχότος * » 
καὶ, « Ἔθεντό με ἐν λάχχῳ κατωτάτῳ, ἐν σχοτεινοῖς 
, καὶ ἐν σχιᾷ θανάτου. » 


λς΄. Συντέλειαν τῶν στοιχείων ὁρίζεται ἐπὶ τῶν 


| ἀμαυρουμένων καὶ χαθορᾷν μὴ σνγχωραυμένων᾽ ὡς C 


, 4b, 4 Ὃ ἥλιος xal ἡ σελήνη συσχοτάσοναι, xat οἱ 
᾿ ἀστέρες οὐ δώσονσι (6) τὸ φέγγος αὐτῶν" » xai, 
τ Κύριος δώσει φωνὴν ἀπὸ προσώπου δυνάμεως αὐ- 
τοῦ, ὅτι πολλὴ ἐστι σφόδρα ἢ παρεμδολὴ αὐτοῦ. » 
4C. Τὴν ἐπὶ τῶν ἀνθρωπίνων καχῶν συγχώρησιν 
τοῦ Θεοῦ, ὡς πρᾶξιν αὐτοῦ λέγει" ἐπειδὴ χωλῦσαι 
| δυνάμενος, τοῦτο οὐ ποιεῖ" ὡς τὸ, « Μὴ ἐχχλίνῃς τὴν 
| xapóiav pou εἰς λόγους πονηρίας " » xai, « Μὴ ix- 
χλίνῃς ἐν ὀργῇ ἀπὸ τοῦ δούλου σον" » xat, « Ἐξέχλι- 
᾿ νᾶς τὰς τρίδους ἡμῶν ἀπὸ τῆς ὁδοῦ σου * » καὶ, ε Ἰδοὺ 
ἐγὼ πλανῶ αὐτὴν, περὶ τῆς Ἱερουσαλὴμ" » καὶ, 
^ «4 Τί ἐπλάνησας ἡμᾶς, Κύριε, ἀπὸ τῆς ὁδοῦ δου; 
ἐσκλήρυνας τὰς χαρδίας ἡμῶν τοῦ μὴ φοδεῖσθαί σε"» 
xat, « Σχληρύνων σχληρυνῶ τὴν καρδίαν Φαραὼ xal 


ISAGOGE ΙΝ SS. SCRIPTURAS. 


1294 

34. Mane de rapiditate Sape assumit, sicul: 
c Adjuvabit eam Deus mane diluculo ; » et, « Mane, 
mane, judicium suum dabit, » id est, confestim ; 
et, Diluculo, id est, statim. (Psal. ταν, 6; Soph. 
"t, X.) 

95. Lxetitiam aat vitam lumen. sspe dicit, et affli- 
ctionem ; mortem, tenebras ; ex eco quod hi qui in 
letitia degunt perspicaciores quodam modo sint iu 
negotiis, isti vero qui in animi demissione stant 
nec quie. obvia sunt. respicere possint; et quod 
viventium sit lumen videre, dum morientes in tenc- 
lvis consummantur; Ieütiam ergo aut vilam, 
[icit] lumen, sicut, « Lux orta est justo, » et, 
« Deus meus, illuminabis tenebras meas, » pro 
« Afflictionem meam in Ixtitiam mutori parabis ; » 
et : « Erit lux luna sicut lux solis ; » et, « Illumi- 
nare, illuminare, Jerusalem ; » et, « Cum inccessero 
tenebris, Dominus lux mea est, » idest, E contra- 
rio me in calamitatibus et infortuniis apparente, 
]ztitia quaedam, et convivium ex adverso obviavit. 
Afflictionem et mortem, tenebras, Sicul, « Et 
dixi: Forsitan tenebre conculcabunt me ;» et, 
«Nox illuminatio in deliciis meis; » et, « Timor 
et tremor venerunt super me οἱ contexerunt. mo 
tenebre ; » et, « Posuerunt me in lacu inferiori, 
in tenebrosis δὲ in umbra mortis. » (Pial. xcvi, 
14 ; xvii, 29; 1sa. xxx, 26; 1x, 1; Mich. vn,8 ; 
Ps. cxxxvit, 11: 11v, 6; ixxxvit, 7.) 

$06. Finem elementorum definit per obscurata et 
ea quibus videre non datur, sicut : « Sul et luna 
obtenebrati sunt et stellae retraxerunt splendorem 
suum, » ei: « Dominus dedit vocem suam anta 
faciem potentiz suz, quia mula sunt nimis castra 
ejus. »(Joel. 1, 15 ; n, 11.) 

51. In hominum malis permissionem a Deo tan- 
quam actionem ejus dicit, cum impedire valens, 
illud non facit, sicut: « Ne declines cor meum in 
verba malitiz ; » et, « Ne declines in ira a servo 
tuo ; » et, « Declinasti semitas nostras a via tua ; » 
et, «Ecce ego errarefacio eam, » de Jerusalem ; et, 
« Quare errare nos fecisti, Domine, de viis tuis ἢ 
Indurasti cor nostrum ne timeremus te ; » et, eIndu- 
rans induravi cor. Pharaonis et. servorum cjus; » 
et, « Tradidit illos Deus in reprobum sensum. » 


τῶν θεραπόντων αὐτοῦ » xal, « Παρέδωχεν αὐτοὺς D (Psal. cst, ἃ ; xxv, 9 ; xt, 49; Μα, rxin, 17; 


ὁ Θεὸς εἰς ἀδόκιμον νοῦν. » 

λη΄. Τὸ δυνατὸν τοῦ Θεοῦ διὰ τῆς πράξειυς πολλά- 
κις λέγει" ὡς τὸ, « Ὁ ἐπιδλέπων ἐπὶ τὴν γῆν, xal 
ποιῶν αὐτὴν τρέμειν" » xai, ε Ὦ ἀπειλῶν τῇ θα- 
λάσσῃ, χαὶ ξηραίνων αὐτὴν, χαὶ πάντας τοὺς ποτα- 
μοὺς ἐξερημῶν᾽ » xal, ε [Κατὰ πόδας αὑτοῦ] ἔστη 
καὶ ἐσαλεύθη ἡ γῆ ἐπέδλεψε, xaX ἐτάχη ἔθνη.» 


λθ΄. [Πολλαχοῦ τὴν σάρχα λέγει, ἤτοι ἐπ᾽ αὐτῆς 
«τῆς quite * ὡς τὸ, « Ἔθεντο τὰς σάρκας τῶν ὁσίων 
σου τοῖς θηρίοις τῆς γῆς᾽ Tj ἐπὶ φαυλότητος" » ὡς 
«ὃ, « Οὐ μὴ καταμείνῃ τὸ πνεῦμά poo ἐν τοῖς àv- 


x. 1; xiv, 4, 17 ; Rom. 1, 48.) 

38. Quod Deo possibile est per actionem sxpe 
dicit, sicut : « Qui respicit terram et facit eam tre- 
mere; » ct, « [ncrepans mare et exsiccans illud 
et omnia flumina ad desertum deducens ; » et 
« [Ante pedes ejus] stetit et agitata est. terra, aspe- 
xit et dissoluta sunt gentes. » (Psal. cin, δὲ; 
Nahum », 4 ; Habac. wm, 5, 6.) 

99. Szpe carnem dixit vel de ipsa natura, sicut : 
« Posuerunt carnes sanctorum tuorum bestiis. 
terre ; » vel de vilitate, sicut : « Non permanebit 
in ternum Spiritus meus in bomine quia caro est ; ὁ 


DAVID. HOESCHELII NOT £F. 


(0) Ob δώσουσι Lib. editi, δύσονσι . 


1355 ADIUANI is 
εἰ dc inorti. obnoaicla:e, sicul : « Et. recordatus A θρώπξος, διὰ τὸ εἶνχι 32-05; sigri; n.i 


csl quia caro sant, spiritus vadens ; » et, « Omnis 
caro fenum ; » et Apostolus : « Etenim si cognovi- 
mus secundum carnem Christam, » at dicat, mor- 
talem ; et, « [n diebus carnis 552 ; » et, « Caro et 
sanguis re;num Dei possidere non possunt ; » et, 
€ Quod autem nunc vivo in carne, in fide vivo; » 
de cognatione vero, sicut Osee: « Caro mea ex 
ipsis; » et, « Ecec os tuumet caro tua sumus beri 
et nudius tertius ; » et, « Fratres mei τοῦ,» et, 


-* Nonne os meum et caro mea es? » ad Amasam ; 


« Et si quomodo ad zmulandum provocem carpem 
4neam. » (Psal. uxxvini, 9 ; Gen. τι, 5; Psal. tL xxvn, 


τότητος t » ὡς c.a Ka! Éaviztm oue 
τ-ὸξῦμα πορευόμενον" » xai, e llizii ci “τ᾿ 
χαὶ ὁ Ἀπόστολος, ε El yàp x3i iren c 
c35xi Xoz5»^ » fva εἶπτ, Üvgz v x3. Tl 
ἡμέραις τῇς S3px5» 3720527 ν xs e Xii nc 
βατιλξίαν Θεοῦ 92 x)npgmepátzweza(r0 
νῶν ζῶ ἐν gapx*, Ey πέστει ζῶ 0 ἐξὶ σιστιις. 
ὡς; παρὰ τῷ "üsrh, « Eio$ poo ἐξ στιν ὺς 
"Ioo2 ὁπτᾶ 30) χαὶ siprx:; σοὺ ἐ εῖ; luc 
τὴν ἡμέραν’ » xal, ε ᾿Αδελφοὶ μοὺ judo 
« Οὐχὶ ὁττοῦν pou xal σάρξ πο. τ .ν τον 
"Agesai- xat, « Εἴ πως περαϊτλέκρω ue. n 510 


$9 ; lsa. 48, 6 ; Il Cor. v, 16; Hebr. v,7;1 Cor. xv, 58; Galat. 11, 98 ; Oser. ix, 12,1] 1: 


v, 2; xix, 12, 15; Rom. xi, 14.) 


40. Filium pro komo dicit : «Quid est homo quod B. μ΄. Τὸν Υἱὸν ἀντὶ τοῦ ἄνγδρειπος λέγει" (T 


nc:or es ejus? aut filius bominis ? » pro komo ; 
ct,« Fili hominis ; » pro komo ; et, « Catulus leonis, » 
pro leo ; et, « Sicut ovis ad occisionem ductus 
(C80; » ct, « Quasi aznus coram tondente se obma- 


tlescet.». (Psal. vig, 5; Ezech. 1.6; Nalum n, 11; 


* Jsa. uini, 1.) 


. M. Sape utitur spiritus notoine, tum pro con- 
-silio, tum pro charismate, tum pro angelo, tum pro 
anima, tum pro roce, tum pro aere, pro consilio 


. Dei, sicut :-«Fecistis consilium et non per spiritum 


meum ; » pro consilium. Et, « Convertet. spiritum 


- suum, » pro consilium. Et, de nobis, siegt : « Spiri- 


tum rectum innova in visceribus ; » idest, coxsi- 


lium ; et, « Non est creditus cum Deo spiritus ( 


ejus, » nempe consilium. Et, «In spiritu fornica- 


tionis erraverunt ; » et, « Ephraim malus spiri- 


Qus ; » et, e Quia non inventus est spiritus alius 
in eo ; » et, « Nunc ecce alligatus ego spiritu vado in 


. Jerusalem ; » et Dominus :  « Beati pauperes spi- 


ritu. » Et pro charismate, sicut: « Ft spiritu pria- 
cipali confirma me ; » et, « Spiritus sapieuti» et 
intellectus, spiri:us consilii et fortitudinis, spiritus 
scientizm εἰ pietatis, spiritus limoris Dei replebit 
eum ; » et : « Duplex (iat spiritus tuus in me ; » 
εἰ Apostolus spiritum cbarisma sspe dicit , sicut : 
« Spiritum noliteexstipguere. » Et pro angelo, sicut : 
« Et ingressus est in me spiritus et levavit me, et 
assumpsit me. » Pro anima, sicut: « Exibit spiri- 


ἄνθρωτος, ὅτι μιμνήσχῃ αὐτοῦ ; à Pa ἐπι. 
ἀντὶ τοῦ, ἄνθρωπος " xal, « ΤΈΣ: &Ape i 
«οὔ, ἄνθρωπε" καὶ, « Σχύμν:ς λέοντι; imc 
«Ἰέων * καὶ « Ὥ: πρόδατον ἐπὶ τοαγὴν tío 
« Ὧ; ἀμνὸς ἐναντίον τῊῦ χείρονος αὐτὲν iuo 


μα΄. Πολλαχῶς χξἔχοτται τὸ τοῦ Πγνεύμετι oC 
ηγορίᾳ, ἢτοι ἐπὶ προαιρέσεως, ἣ ἐπὶ pipi. 
ἐπὶ dpré lov, ἢ ἐπὶ ψυχῆς, ὃ ἐπὶ φωνῆς, ξ- 
ρος" Ez μὲν προαιρέσεως τοὺ Θεοῦ" ὡς τὸ, 117 
σατε συνθήχκας:, οὐ διὰ τοῦ πνεύματός μα. 1: 
προαιρέσεως" καὶ ὃ, ε«Μεταθαλεῖ τὸ πνεῦμ: 1.5 
ἀντὶ, προαίρεσιν" x5, δὲ ἐφ᾽ ἡμῶν" o; τὸ, «ἅτ. 
εὐθὲς ἐγχαένισον ἐν τοῖς ἐγκάτοις" » τουτέστ᾽ 1 
αἵρεσιν" xaX, « Οὐχ ἐπιστώθη μετὰ το t 
πνεῦα αὐτῆς" νἜἔγουν, f προαίρεςις" oss 
ματι πορνείας ἐπλανήθησαν" » xai, € Es 
γηρὸν πνεῦμα" » χαὶ, « "Oz μὲ εὑρι" τὶ 
ἕτερον ἐν αὐτῷ" » καὶ, « Nov δεδεμένος τῇ τι΄ 
“πορεύομαι εἰς Ἱερουσαλὴμ" » χαὶ ὁ Koc 
xápt ol πτωχοὶ τῷ πνεύματι » ἐςξὶ δὲ y 
τος" ὡς τὸ, « Καὶ πνεύματι ἡγεμονιχῷ 7— 
p£ ^ » xal, « Πνεῦμα σοτίας χαὶ συνέσεω;, 7 
βουλῆς xai ἰσχύος, Ξνεῦμα γνώσεως x3l i7 : 
πνεῦμα φόδου rou ἐμπλήσει αὐτόν" a xz 7 
ἐλθέτω τὸ πνεῦμά σου ἐπ᾿ ἐμέ" » χαὶ ὁ 4770 
Πνεῦμα τὸ χάρισμα τἈΑῷΤτῖλαχηῦ φησιν EE 
πνεῦμα μὴ σδέννυτε" » ἐπὶ δὲ ἀγγέλευ" st 


tus cjus el revertetur in terram suam. » Εἰ pro D - Ka! ἦλθεν ἐπ᾽ ἐμὲ ενεῦμα,, xal dial: 5“ 


roce sicut : « Verbo Domiui coli firmati sunt et 
*piriiu. oris ejus omnis virtus eorum ; » et Aposto- 
!us τα Orabo spiritu, orabo et mente. » Pro aere, 
sicut ε In spiritu vehementi conteres naves Tbar- 
5/5 ; » el, « Emisisti spiritum tuum et operuit eos 
mare :» et, « ἃ quatuor. spiritibus veniat. ν΄ (126. 
i35, E; Psal. t, 12 ; uxxvu, 8; Osee vi, 12; xui, 
Ll: Num, xw, 945; Act. xx, 32; Matth. v, 5; 
Pisl, t, 11; Isa. 0,2; IV. Heg. 0, 9; 1 Thess. 
τος Ezech. n, 29$, 11, 2; 14; Psal. ctuxv, 5; 
xxin, 6; I Cor. xwv, 15; Psal. χυνιι. 8 ; Exod. 
kv, 10 ; Ezech. xxxvi, 9.) 


ἔξτιρεν" » ἐπὶ δὲ ψυχῆς ὡς τὸ, « Etc 
πνεῦμα αὑτοῦ, καὶ ἐπιστρέψει εἰς τὴν τὴν 27 
ἐπὶ δὲ σωγῆς" ὡς τὸ, « Τῷ λόγῳ Κυρίο» d. 7 
ἐστερεώθησαν, xai τῷ πνεύματι τοῦ στόματος, 97 
πᾶσα ἣ δύναμις αὐτῶν" » χαὶ ὁ "Amaro. ü | 
εὐξομαι τῷ πνεύματι, προτεύξομαι δὲ xal oi 7 
ἐπὶ δὲ ἀέρος - ὡς τὸ, « "Ev πνεύματι βισὶῳ 7^ 
jew; πλοῖα Θαρσεῖς" » xaX, ε ᾿Απέστειλα; τὸ 47 
σου, ἔχάλυψεν αὐτοὺς θάλασχα" » χαὶ, (D^ 
τεσσάρων πνευμάτων ἐλθέτω; » 


1271 


μβ. Τὸ δως πολλαχοῦ (7) οὐκ ἐπὶ χρόνου λέγει, A 


ἀλλ᾽ ἐπὶ τοῦ αὐτοῦ πράγματος " ὡς τὸ, « Καὶ ἐν τῇ 
οχιᾷ τῶν πτερύγων σον ἐλπιῶ ἕως οὗ παρέλθῃ 1) ἀνο- 
μᾷ.» Οὺ γὰρ μετὰ τοῦτο τῆς πρὸ; Θεὸν ἐλπίδος 
ἔμελλεν ἀπαλλάττεσθαι" xal, « Ἕως ἂν θῶ τοὺς 
ἐχθρούς σου ὑποτόδιον τῶν ποδῶν σου " » xal, « Ἐγώ 
εἰμι ἕως ἂν χαταγηράσητε. » Καὶ, « Ἐκχζητήσατε 
τὸν Κύριον ἕως τοῦ ἐλθεῖν ὑμῖν γεννήματα διχαιοσύ- 
vs * » xal, «€ Οὐ προσέθετο Σαμονὴλ ἰδεῖν τὸν Σαοὺλ 
ἕως ἡμέρας θανάτου αὐτοῦ " » xal τὸ, « Ἰδοὺ ἐγὼ 
μεθ᾽ ὑμῶν εἶμι πάσας τὰς ἡμέρας, ἕως τῆς συντε- 
λείας τοῦ αἰῶνος " » xat, ε Οὐχ ἐγίνωσχεν αὐτὴν, 
ως οὗ ἕτεχε τὸν υἱὸν αὐτῆς τὸν πρωτότοχον. » 

p. Τῇ τῶν χρόνων ἐναλλαγῇ χέχρηται συνεχῶς" 
λέλλοντι μὲν ἀντὶ παρεληλυθότος" ὡς τὸ, ε ΔΛούσω 
καθ᾽ ἐχάστην νύχτα τὴν χλένην μον » ἀντὶ τοῦ, 
μἰουσα," xai, « Ἐν ποταμῷ διελεύσονται ποδί" » 
ιντὶ τοῦ, δι θον" χαὶ, ε Ὧ; χελιδὼν οὕτω φωνή- 
ἴων. Καὶ παρεληλυθότι ἀντὶ μέλλοντος" ὡς τὸ, 
. Ἐγὼ πρὸς τὸν θεὸν ἐχέχραξα, καὶ ὁ Κύριος εἰσ- 
Ἰκουσέ μου" » ἀντὶ τοῦ, εἰσαχούσεταί μου" καὶ, 
. Tó:« ἔσπευσαν ἡγεμόνες Ἐδώμ. » Καὶ μέλλοντι 
ιντὶ ἐνεστῶτος * ὡς τὸ, « Παροιχήσουσι καὶ χατα- 
ιρύψονσιν" ν ἀντὶ τοῦ, παροικοῦσι" καὶ, e Φθέγ- 
ονται xai λαλήσουσιν. » 


μδ΄. Τὸν αἰῶνα τριχῶς λέγει" ἦτοι τὸν τῆς ζωῆς 
κάστου χρόνον, ἣ τὴν τοῦ χρόνον χαθόλον παρέχτα- 
ἐν, f] τὸ διηνεχές τε xal ἀτελεύτητον" ἐπὶ μὲν οὖν 
oU τῆς xa0' ἕχαστον ζωῆς χρόνου" ὡς τὸ, « Καὶ 
κοπίασεν εἰς τὸν αἰῶνα, χαὶ ζήσεται εἰς τέλος" » 
αἱ, ε “ἔδωχας αὐτῷ μαχρότητα ἡμερῶν εἰς αἰῶνα 
ξῶνος " » xal, « Εἰς τὸν. αἰῶνα ἐξομολογήσομαί σοι" 
χρὶς ἂν ζῷ xal εἰμί" » xal, « OO σαλευθήσεται εἰς 
ὃν αἰῶνα ὁ χατοικῶν Ἱερουσαλὴμ" » xal, « Δουλεύ- 
zt. σοι εἰς τὸν αἰῶνα " ὁ xaX, « Οὐ μὴ νίψῃς τοὺς 
ὅδας μον εἰς τὸν αἰῶνα" » xal, « Οὐ μὴ φάγω χρέα 
; *bv αἰῶνα" » χαὶ, « Οὐ μὴ διψήσῃ εἰ; τὸν 
ἰὥῶνα. » 


*Eni δὲ τῆς τοῦ χρόνον χαθόλου παρεχτάσεως * ὡς 
» « Εἰσελεύσεται ἕως γενεᾶς πατέρων αὐτοῦ, ἕως 
ὦνος οὐκ ὄψεται φῶς" » ἀντὶ τοῦ, Ἄχρις ἂν ἡ 
χροῦσα μένῃ κατάστασις " οὐ yàp ἐπ' ἀναιρέσει 


ISAGOGE IN SS. SCRIPTURAS. 


C que de tempore cujusque vite, sicut : 


1298 

49. Donec sape non de tempore dicit, sed de 
eadem re, sicut : « Et in umbra alarum tuarum 
sperabo, donec transeat jiniquilas; » non enim 
post hoc 8 spe in Deum immutari debuit; et, « Do- 
nec ponam inimicos tuos scabellum pedum tuorum. » 
Et, « Ego ipse, donec senescatis. » Et, « Quwrite 
Dominum donec veniant volis-genimina justitiz » 
et, « Non proposuit Samuel: videre Saul usque ad 
diem mortis suz ; » et, « Ecce ego vobiscum sum 
omnibus diebus usque ad consummationem szculi ; » 
et, « Non cognoscebat eam donec peperit filium. » 
(Psal. 191,9; cix, 1; [sa. Lxvi, ἃ ; Osee x, 19 ; 
1 fteg. xv, 35 ; Matth. xxvin, 20 ; 1, 24.) 

46. Temporum  immutatione continuo utitur :. 
futuro quidem pro przeterito, sieut : « bavabo per 
singulas noctes lectum meum, » pro lavi. Et, « In 
flumine pertransibunt pede, » pro pertransierunt. 
Et, « Sicut pullus hirundinis sic clamabo ; » et pre- 
terito pro futuro, sicut: « Ego autem ad Deum 
clamavi, et Dominus exaudivit me, » pro exaudiet 
me. Et, « Tunc conturbati. suut principes Edom. » 
Et futuro loco presentis, sicut : « Inhabitabunt 
el abscondent, » pro inhabitant ; εἴ, « Effabuntur 
et loquentur. »(Psaf. 1v, 7; 11v, 6; 126. xxxvii, 
46 ; Psal, 11v, 47 ;. Exod. xv, 15; Psal. 1v, 1; 
xcii; 4.) 

44. Perpetuitatem triplici modo dicit, tam tem- 
poris cujusque vitx», tum temperis tolius exten- 
siohem, tum continuum et infinitum ; ita- 
« Et 
laboravit in zternum et vivet adhuc in (inem. » 
Et, « Tribuisti ei longitudinem dierum in sxculuin 
seculi ; » et, « In zternum confitebor tibi, dum 
vivo et sum. » Et, «Non commovebitur in zeternum 
qui babitat in Jerusalem ; » et, « Serviet tibi usque 
in s»ternum , » et, « Non lavabis mihi pedes in 
slernum. » Εἰ, « Non. manducabo carnem in 
seternum. » « Non sitiet ja. :eterium. ν» ( Psaf. 
xivin,9 ; xx, 5; xxix, 42 ; 01,6 ; cixvi, 1; Deut. 
xv , 17 ; Joan. xu1 8 ; 1 Cor. vini, 15 ; Joan. iv, 15.) 

De temporis totius extensione, sicut : « Introibit 
usque in progenies patrum suorum, et usque in 
seternum non videbit luinen, » pro, Quandiu man- 
gerit rerum ordo presens; non enim de abroga- 


ἰς ἀναστάσεως ἀπεράντω; ἐφθέγξατο" xat, « "θνει- p tione resurrectionis in inüinitum locutus est; et, 


ς αἰώνιον ἔδωχεν αὐτοῖς * ἐπὶ τῶν ἀλλοφύλων, ἵνα 
πῇ χρόνιον, ὥστε xal ὑπὸ τῶν αὖθις αἰσχίστων 
"τ μονεύεσθαι" » xal τὸ, « Εἰς μνημόσυνον αἰώνιον 
ται δέκαιος * » καὶ, ε Ἰσραὴλ σώζεται ὑπὸ Kuplou 
»τηρίαν αἰώνιον" » xal, ε Οὐδὲ μὴ ἐντραπῶσιν 
«€ (8) τοῦ αἰῶνος ἐν ὄρει Σιὼν, ἀπὸ τοῦ νῦν χαὶ εἰς 
ν αἰῶνα"» ᾿Αντὶ τοῦ, ἐπὶ πολὺν χρόνον. Καὶ, 
Ἰουδαία εἰς τὸν αἰῶνα χατοιχιαθήσεται. » 


« Opprobrium sempiternum dedit illis, » de alieni- 
genis, ut dicat diuturnum, ita ut et a.posterorum 
infamissimis memoria servetur ; et, « [n memoria 
eterna erit justus ; » et, « Israel salvatusestin Do- 
mino salute eterna ; » et, « Noncoufundant usque 
in elernum in monte Siou ex hoc nunc ct in 
slernum,» pro in multum tempus, Ft,« Judza in 
seternum salvabitur. »(Psal. xvii, 90 ; Lxxvii, 66 ; 
ut, 7; [sa, xLv, 17; Joel i1, 50.) 


DAVID. HOESCHELII NOTAE. 


(7) Τὸ Ἕως πολλαχοῦ, τὸ Ἕως οὐ πάντως 
κιδιαιρεῖται τῷ μέλλοντι" ἀλλὰ τὸ μέχρι μὲν 
25s τίθησι, τὸ μετὰ τοῦτο δὲ οὐκ ἀναίνεται, Naz. 
at. Il De Filio. Similia vide apud Basil M. How. 
INat, Cliristi, p. 255, et apud. fsidor.. lPelus. 


lib. t, cpist. 18, in qua σφάλμα reponitur ὁ κόραξ" 
denique apud D. August. De sermone Domin it 
monte, c. 21, 9 

(8) Οὐδὲ μἢ ἐντρωπῷῶῷσιν». M. καὶ οὐ μὴ ἐντρα- 
πῆτσονται, 


Deus, in seculum seculi; » et, « In eternum, Do- 
mine, verbum tuum permanet in coelo ; » et, : Do- 
minus in zierpum permanet, cujus regnum 
sempiternum. » Et Dominus dicit : « Centoplum 
accipiet nunc in hoc seculo, et in future vitam 
eternam possidebit. » Et, « liac est autem vila 
slerna;» et, « Ego vitam :ternam dabo eis. » 
(Psal. χιῖν, 7; cxvin, 89; Dan. v, 97; Matth. xix, 
99; Joan. xvi, 5; x, 28.) 

Op!ata imperative dicit, sicut : « Deleantor de 
libro viventium, » pro deleantur et non scribantur. 
Et, «ln magnitudine brachii tui fiunto immobiles 
quasi lapis, » pro fiant; et « Sublevabis de cor- 
ruptione vitam meam. » (Psal. 1xvin, 99; Exod. xv, 
16; Jonas nt, 7.) 

lnitium dictionum in compositione. 

Propria beati David sint hzc; secundum elli- 
psim, Sicut: « Sed aut tanquam pulvis quem pro- 
jicit ventus a facie terre, » deest erit; et aiens, 
aut dicens, aut dixisti, aul dicunt aut quid simile. 
Et quidem pre voce aiens, sicut : « Ad Dominum 
eum tribularer clamavi (aiens), Quz utilitas in 
sanguine meo? » Mulatlum est autem tempus; 
et, « De profundis clamavi ad te, Domine (iens), 
Domine, eripe animam meam ; » de verbo dicens, 
sicut : « Cantabo et psallam Domino (dieens) ; » 
uon enim est in psalmis aliermatio persone; de 
voce dixisti, sicul : « cum accepero tempus, ege 
justitias judieabo ; » et, « Intellecium tibi dabo 
et instruam te; » de voce dicentes, ut : « Adversus 
Dominum et adversus Christum ejus (dicentes) ; 
de dicunt, sicut : « Nolite loqui adversus Deum 
iniquitatem, » pro dicunt; « Neque a desertis 


montibus. » (Psal. cxix, 1; cxxix, 1; xxix, 10; cxxix, 


ἔχχιν, 6; Lxxiv, 7.) 

Repetitione liis verbis ubique utitur, sicut : 
« Ecce enim iniuiquitatibus conceptus sum, et in 
peccatis concepit me mater mea. » Et, « Ego dor- 
mivi el soporatus sum ; » et, « Terrigenz et filii 
hominum ; » et, « Qui facit angelos suos spiritus, 
et ministros suos flammam ignis; » εἰ, « Fuctus 
est mihi Deminpus in refugium et Deus meas in 
adjutorium spei. mez ; » et, « Dominus locutus est 
el vocavit terram ; » el, « Effabuntur et lequen- 
ΔΟΡῚ; » et, « Verba mea auribus percipe, Domiae, 1 
( Psal. 1, 7; m, 6; 31v11, 5; cit, 4; xcu, 32 ; 
xcii, 4; v, 4.) 

Iripliciter idem: sepe secundum inversiouem 
quamdam, sicut: Vides, pre quia vides, οἰ, 
« Tuum hoc brachium,» pro boctuum. (Psal 
bxxxvin, 14.) 

Et longiori imodo inversionem facit, sicut :: « In 
reliquiis tuis praeparabis vultum eorum,»pro ig 
reliquiis eorum ; — sicut apud lyricos inveniuntur 
talia. (Psal. xx, 13.) 


Hyperbatis et transpositionibus utitur, siext 
« Dum sopeifit impius, incenditur. pauper, quo- 


ADRTANI . 
Be continuo et infinito, sicut : « Scdes tua, A 


Ἐπὶ δὲ τοῦ διτινεχοὺς t£ καὶ ἀτελεντίτυ."..} 
« Ὁ θρόνος σου, ὁ Θεὸς, εἰς τὸν αἰῶνα τῷ i. 
xai, « Εἰς τὸν αἰῶνα, Κύριε, ὁ Moz τ. Xo 
τῷ οὐρανῷ" » xai, « Κύριος εἰς τὸν saa. 
xa ἡ βασιλεία αὐτοῦ βασιλεία abore 1x. ἰ 


“ριός φησιν, ε Ἑχατονταπλασίονα AME e 


αἰῶνι, xai ἐν τῷ μέλλοντ: ζωΐν αἰώπον τ πὶ 
cEt ^ » καὶ, « Αὕτη δέ ἔστιν ἡ abor ve i 
€. Ἑγὼ ζωὴν αἰώνιον δώδω αὐτοῖς. » | 


Τὰ εὐχτιχὰ προσταχτιχῶς λέγει" ὡς τ᾽, « ὯΙ 
φθήτωσαν ἐκ βίδλου ζώντων ^ » ἀντὶ ov (ε] 
φθεῖεν καὶ μὴ éyypageter * xd « Ἠ:ττ|:.::. 
vé; σου ἀτολιθωθέτωσαν “ » ἀντὶ τοῦ, nci. | 


Β καὶ, « ᾿Αναδαίη ix φθορᾶς f) Gef) μου.» 


Ἀρχὴ τῶν éxl τῆς συνθέσεις. 

"Hx τοῦ μαχαρίου Δαυῖδ εἴη ἂν ταῦτ! c 
λειψιν’ ὡς τὸ, « ᾿Αλλ᾽ ἃ ὡσεὶ χνοῦς, 627 
ἄνεμος ἀπὸ προσώπου τῆς γῆς » λείπει τὸ 
καὶ τὸ, εἰπὼν, ἢ «λέγων. Ἢ εἶπας, ἢ Ji77 
τι τοιοῦτον" xal τὸ μὲν εἰπών, ὡς τὸ, Tox V 
ἐν τῷ θλίδεσθαί με ἐκέχραξα εἰπὼν, « Τί; "τ 
ἐν τῷ αἵματί μου ; ἐνήλλακται δὲ ὁ gpl! 
c Ἐχ βαθέων àxéxpa&a σοι, Κύριε, » ii^ 
pu, ῥῦσαι τὴν ψυχήν μου" » τὸ δὲ Amr τ 
« "Aat xal ψαλῶ τῷ Κυρίῳ, λέγων" ν» ὦ τὴ" 
ἐν τοῖς ψαλμοῖς ἐναλλαγὴ προσώπου τὸ 2 
ὡς τὸ, « Ὅταν λάδω χαερὸν, ἐγὼ εὐθύτητι in 
xal, « Συνετιῶ σε xai συμδιξῶ ap ois 
yort&c* ὡς τὸ, ε Κατὰ τοῦ Κυρίου χαὶ σ΄’ 
Χριστοῦ αὐτοῦ, λέγοντες " » ἐπὶ δὲ τὸ ἀτ' 
ὡς τὸ, « Καὶ μὴ λαλεῖτε κατὰ τοῦ 8o ji 
ἀντὶ τοῦ, .:2όγονσιν'" Οὐδαμῶς ἀπὸ ἐρήμων 
ἃ; vi, 4; cun, 35; axxiv, 5; nu δ; 


Τῇ ταυτολογίᾳ κέχρηται πανταχοῦ tX * 
γὰρ ἐν ἀνομίαις συνελήφθην, καὶ ἐν ἀμαρτξ, 
σησέ με ἡ αἡτηρ μου" » xat, « ᾿Εγὼ hor 
ὕπνωσα᾽ » καὶ, « l'iyevelz καὶ υἱοὶ τῶν ἀν»: 
xat, « Ὁ ποιῶν τοὺς ἀγγέλους αὐτοῦ zwi 
τοὺς λειτουργοὺς αὐτοῦ πυρὸς φλόγα᾽ 1 Σὰ ι 
νετό μοι, Κύριος, εἰς καταφυγὴν, xai ὁ ϑιὼ 
βοηθὸν ἐλπίδος μου "»καὶ, «Κύριος DAE 
λεσὲ τὴν γῆν' » καὶ, « Φθέγξονται χαὶ a5 
χαὶ, « Τὰ ῥήματά μου ἐνώτισαι, Κύρα."» 


Τριχῶς τὸ αὐτὸ πολλάκες χατὰ dvor 
ὡς τὸ, βιἰόπεις, ἀντὶ τοῦ, Ὅτι ῥλέπεις D 
ὁ βραχίων,» ἀντὶ τοῦ, Ὁ σός. 


Καὶ διὰ μαχροτέρου τὴν ἀντιστροφὴν 957 
τὸ, € "Ev τοῖς περιλοίποις σου ἑτοιμάσει; ω 
πον αὐτῶν" » ἀντὶ τοῦ, Ἐν τοῖς περ ατ 
τῶν" ὡς καὶ παρὰ τοῖς λυρικοῖς rupir 
aute... | 

Ὑπερδατοῖς καὶ ὑπερϑέσεσι xiv ^ 
« Ἐν τῷ ὑπερηφανεύεσθα: τὸν ἀσεδῖ, 077 


1301 


ISAGOGE IN SS. SCRIPTURAS. 


1302 


ὃ πτωγὸς. ὅτι ἐπαινεῖτα: ὁ ἁμαρτωλός" » παρεγχει- A niam laudatur peccator interposita phrasi com- 


μένου τοῦ συ.1.ἰαμδάνονται" xal « Ὅτι: ἡμέρας 


| καὶ γυχτὸς ἐδαρύνθη ἐπ᾽ ἐμὲ ἡ χείρ σου, ἐν τῷ ἐμ- 


παγῆναί μοι ἄχανθαν" » τὸ γὰρ, « Ἑστράφην εἰς 


 πταλαιπιυρίαν, τῷ ἀπὸ τοῦ κράζειν με ὅλην τὴν ἡ μέ- 


— pav,» εἰκότω: ἀποδίδοται" 


xai τὸ, « Τὰ βέλη σον 
fxovr μένα, δυνατέ" »παρεγχοιμένου τοῦ aol. 
Κατ᾽ ἐπίτασιν τὸ αὐτὸ λέγει " 0; τὸ, ε Παιδεύων 


^ ἔπαίδευσέ με ὁ Κύριος" » xal, « Ὑπομένων ὑπέμεινα 
— ch» Κύριον, ν Καὶ, € Ἦ μὴν εὐλογῶν εὐλογήσω σε.» 


Τὸ ἰδοὺ κατὰ περισσείαν πολλάχις λέγει ὡς τὸ, 
« Ἰδοὺ γὰρ ἀλήθειαν ἢγάπησας" » — « Ἰδοὺ ἡ Hap- 
θένης ἐν γαστρὶ ἕξει. » Καὶ τὸ πι1ὴἢ», οὐδὲν ὅλως 


| συμβαλλόμενον * ὡς τὸ, « Πλὴν μάτην ταράσσεται. » 
Καὶ τὸ σύν" ὡς τὸ, ε Κύριος ἐξετάζει σὺν τὸν δ'- B Cut: « Dominus interrogat cum justam οἱ impium; » 


«- 7w — 


-- ww ew tw € - 


xa:ov xai σὺν τὸν ἀσεδὴ " » val, « Σὺν τὸν δίχαιον 
χαὶ σὺν τὸν ἀσεδῇ χρινεῖ ὁ Θεός.» Καὶ τὸ γάρ" ὡς 
«ὃ, « Φωνὴν ἔδωχαν αἱ νεφέλαι, xal γὰρ τὰ βέλη σον 
διχπορεύονται" » καὶ, « Καὶ Ὑὰρ ἀπειθοῦντας τοῦ 
κατασχηνῶσαι" » καὶ, « Ὅτι γὰρ ἀδελφός pov εἶ. » 
Kat δὴ χαὶ τὴν τοῦ γε, ἦν μάλιστα παρὰ μὲν τοῖς 
πλείστοις αὐτῶν οὐ σπανιάκις ἔστιν εὑρεῖν" ἑξαιρέ- 
τως ὃὲ παρά τε τῇ τῶν Βασιλειῶν βίδλῳ, χαὶ τῷ Zo- 
λομῶντι" ὁ μέν τοι μαχάριος Δαυῖδ τῇ ἐν ἀντὶ τῆς 
Σιν χέχρηται" ὡς τὸ, « Καὶ μετατίθεσθαι ὄρη ἐν 
χαρδίαις θαλασσῶν" » χαὶ, « Ἔν ὁλοχαυτώμασιν, » 
ἀντὶ, Σὺν ὁλοκαυτώμασιν καὶ, € Ἐν εἰρήνῃ ἐπὶ τὸ 
αὐτό" » χαὶ, « Ἐγὼ δὲ iv ἀχαχίᾳ μου ἐπορεύθην" » 
καὶ, « "Aví6n ὁ Θεὸς ἐν ἀλαλαγμῷ" » xal, ε Φωνὴ, 
Kuplou, ἐν ἱσ ὐΐ, φωνὴ Κυρίου ἐν μεγαλοπρεπείᾳ.» 
€. σπουδαῖοι οὗ» τὰς ἀφορμὰς ἐντεῦθεν δανεισάμε- 
vot, ὀδόν τινα xaX πύλην τῇ φιλομαθίᾳ εὑρήσουσι 
πρὸς τὴν τῆς ἱερᾶ; Γραφῆς ὁδηγηθῆναι διάνοιαν. 


Εἰσὶ δὲ καὶ τρόποι αὑτῆς γενιχώτατοι οὗτοι. 

Κατὰ μεταφορὰν, χατὰ παραδολὴν, χατὰ σύγχρι- 
σι», κατὰ συνεχδοχὴν, χατὰ ὑπόδειγμα, χατὰ μετω- 
vuulav, χατὰ ἀντίφρασιν, χατὰ περίφρασιν, χατὰ 
ἀναχεφαλαίωτσιν εἴτ᾽ οὖν ἐπανάληψιν, κατὰ ἀπόχρη- 


στὰς κατὰ προσωποποιίον, χατὰ σχηματισμὸν, χατὰ 


ἀλλτγορίαν, κατὰ ὑπερδολὴν, κατ᾽ ἐπιτωθασμὸν, 
κατὰ εἰρωνείαν, κατὰ σαρχασμὸν, κατὰ αἴνιγμα, 
κατὰ ἀπειλὴν, κατὰ ἀπόφασιν, χατὰ ἀποσιώπησιν, 
κατὰ πχαρλίνεσιν, πκαρεχτὸ; δηλονότι τῶν ἰδιωμάτων 
Αὐττς. 


prehenduntur; Et, « Quoniam die ac nocte gravata 
est super me manus (ua dum configitur spina : » 
nam, « Conv rSUS sum in crumna, » evidenter 
separatim. datur ἃ « Dum clamarem tota die; » et, 
« sagiti:e tux acul:ze, potens, » interposito phrasi 
populi, (Psal. 1x, 25, 24; xxxi, 4, 5; xxiv, 7.) 
Per extensionem idem dicit, sicut : « Castigans 
castigavit me Dominus, » et, « Exzspectans exspe- 
ctavi Bominum, » et, « Benedicens benedicam 
tibi. » (Psal. cxvir, 18; xxxix, 2; Gen. xxii, 17.) 
Ecce per pleonasmum sepe dicit, ut : « Ecce 
enim veritatem dilexisti; — Ecce virgo in utero 
habebit. » Et attamen non omnino servientem, 
sieut : « Attamen frustra conturbatur. » Et cum, si- 


et,« Cum justum etimpium judicabit Deus.» Ktenim, 
sicut : « Vocem dederunt nubes; etenim sagitte 


iux transeunt. » Et, « Etenim non credentes in- 


habitare ; » et, « Quia enim frater meus es. » Et 
verbum illius certe, quam praesertim apud illorum 
plures non raro invenire est, in primis in Regum 
libro et Salomone. Dcatus David propositione ἐπ 
pro cum utitur, sicut, « Transferentur montes in 
cor maris; » et, « In haulocautomatibus; » pro 
« Cum holocautomatibus; » et, «In pacein idipsum.» 
Et, « In innocentia mea ingressus sum. » Et, 
« Ascendit Deus in jubilo; » et, « Vox Domini in 
magnificentia. » Itaque studiosi elocutiones inde 
assumentes viam quamdam et ostium invenient iu 
scieuti: amore ad dirigendum in sacre Scripturse 
intelligentia. (Psal. 1, 8; αι. 1,95; Psal. xxxvii, 
7 ; x, 6; Eccle. m, 1T; Psal. txxvi, 18; 1xvin, 19; 
Gen. xxix, 15; Psal. Lv, 9; 1v, 9; xxv, 453, 
ΣΕΥ, 6; xxvin, 4.) 
Sunt εἰ Tropi ejus generalíssimi isti. 

Secundum metaphoram , secundum parabo'am , 
secundum comparationem, secundum synecdo- 
chen, secundum exemplum, secundum metony 
miam , secundum antiphrasim, secundum peri- 
phrasim, secundum recapitulationem, aut reditum 
ad initium, secundum abusum, secundum proso- 
popoiam, secundum (lguratam orationem, secuu- 
dum allegoviain, secundum hyperbolen, secundum 
ebjurgationem, secundum ironiam, secundum acu- 


D leatum dictum, secundum znigma, secundum mi- 


"δι, secundum explicationem, secundum  reücentiam, secundum correctionem, exceptis videlicet 


idi»matibus ipsius. 

Κατὰ μὲν μεταφορὰν, ὅταν τὰ ἑτέροις f) κατὰ 
πρᾶξιν ἢ κατὰ φύσιν ἑνόντα εἰς ἕτερα μεταφέρῃ " 
οἷον εἰς ἡμᾶς τε χαὶ τὸν Θεόν" ὡς «b, « Κύριος ποι» 
μαίνει ue * ν xol, « Ποιμαίνειν Ἰαχὼδ τὸν δοῦλον 
αὐτοῦ" » καὶ, « Μὴ βόσκχωσιν οἱ ποιμένες ἑαυτούς"» 
καὶ, « Διεσπάρη τὰ πρόδατά μον, διὰ τὸ μὴ εἶναι 
ποιμένας" » xat, 4 Δεῦτε ὀπίσω μον, χαὶ ποιήτω 
ὁμᾶς ἁλιεῖς ἀνθρώπων. » Δίκευα γὰρ πολλάκις xal 
dppi6Anerpa τὰς χειρώσεις τῆς τοῦ Θεοῦ δίχης λέ- 
γει" οἷον, ε Ἐχπετάσω τὸ δίχτυόν μου ἐπ᾽ αὐτόν" » 
καὶ Καταχυσμὸν δὲ τὴν ἐρήμωσιν» τῶν πολειλίων 


Secundum metaphoram, cum que sive in praxi 
sive in natara aliorum sunt, hsc ad alía transfert, 
verbi gratis erga nos et erga Deum, sicut : « Do- 
minus pascit me; » et, « Pascere Jaco servum 
suum; » et, « Nec pascant amplius pastores se- 
metipsos; » el, « Dispersse sunt oves mes co 
quod non esset pastor ; » et, « Venite post me et 
faciam vos lieri piscatores hominum. » Retia cnim 
el verriculg sepe donminationeà Dei justitize dici, 
sicut : « Extendam rete meum super eum; » et, 
Dinndati»nem et. desolationem. bellatorum exponit, 





1303 


ADRIANT |. 


sieut : « Dominus diluvium inbabitare facit ; » A ἀποφαίνει" ὡς τὸ, « Κύριος τὸν xavaxkospln ix- 


et, « Qui vocat aquas maris ; » ut dicat Assyrios 
et multitudinem, et, « Protector noster a:pice 
Deus; » et, « Sub umbra alarum tuarum protege 
me, » et, « Expandens alas suas, assumpsit eos, » 
et perseverat in oratione figurata. (Psal. xxu, 5,1; 
Lxxvil, 71; Ezech. xxxiv, 8, 10; xxxiv, 5; Matth, 
jv, 19; Ezech. xu, 15 ; Psal. xxvi, 9; Amos 1x, 
6 ; Psal. xxxii, 10; xvi, 8; Deut. xxxi, 11.) 

Secundum parabolam, sicut : « Vigilavi et factus 
sum sicut passer, » et, « Sicut ovis. » ( Psal. ci, 
8; lsa. um, 7.) 

Secundum comparationem, verbi gratia, przesen- 
tia antiquis ex similibus volt assimilare baptisma- 
tis gratiam, mari Rubro; et divinorum mysterio- 
rum participationem , manne et aqua e petra. 
(4 Cor. x, 3.) 

Secundum synecdochen eum ex parte totum 
ostendit, sicut : « Animam meam convertit, » ut 
dicat »e. Et, « Insuper οἱ caro mea requiescet in 
spe, » pro ego; et, « Ex utero ante luciferum genui 
Ve, » pro, « ante omnem creationem. » (Psal. xxii, 
à; xv, 9; cix, 3.) 

Secundum exemplum , quando quae facienda 
sunt per similia quedam exponuntur, sicut : « Co- 
gnovit bos possessorem suum * » et, « Milvus in 
colo cognovit tempus suum ; Δ et, « Homo erat 
paterfamilias ; » et, « Hominis cujuadam divitis. » 
(1:3. 1, 9; Jerem. vin, 7; Matth. xxi, $5; Luc. 
xi, 16.) 

Secundum metonymiam quando vel a circum- 
dantibus circumdata, vel pro habitationem pre- 
bentibus habitantia nominat ; et a circumdantibus 
circumdata, sicut : « Et calix meus inebrians quam 
preeclarus ; » et, « Ululate, naves Tyri ; » et, « Ca- 
licem sororis tux bibes. » Ab habitationem prz- 
bentibus habitantia, sicut : « Advocabit coelum 
desursum ; » et, « Jerusslem, Jerusalem, qu: oc- 
cidis prophetas ; » et, « Lzetentur insul:e multae. » 
( Psal. xxii, 6; Isa. xxui, 4; Ezech. xxui, 22; 
Psal. xix, 4; Matth. xxii, 37; Psal. xcvi, 1.) 

Secundum antiplirasim, quando per contrarium 
ostendit, verbi gratia : « Nisi in faciem benedixe- 
rit tibi, » pro blasphemaverit. Et, « Benedixit Deum 
et regem, » pro comtumeliose , male dixit; et, 
* Quia celebratus » est rex ; et, « Benedictus sit 
homo ille. » (Job 1, 113; n, 5; 1/1 Reg. xxi, 10; 
Jerem. xx, 46.) 

Secundum periphrasim, quando de iis qux? pau- 
vis verbis exprimi possunt, pluribus res exponunt : 
sicul : « Ecce alienigenze et Tyrus ct populus 
AEthiopum hi fuerunt illic. » ( Psal. txxxvt, 4.) 

Secundum recapitulationem aut reditum ad ini- 
tium quando quie per plura varie narrantur, pro- 
pler difficultatem qux oritur a digressionum in- 


otxtel* » xol, « 'O προσχαλούμενος τὸ o, 5; 
θαλάσσης" » ἵνα εἴπῃ τοὺς ᾿Ασσυρίους xai τ τὸ 
Ooc * xai, « Ὑπερασκπιστὰ ἡμῶν ἴδε ὁ θεός" vir 
« Ἕν τῇ σχέπῃ τῶν πτερύγων δοὺ σχεΞάσεις pu 
xaX, « Διεὶς τὰς πτέρυγας αὑτοῦ ἐδέξχτο ai; 
xai ἑναπομένει τῷ σχηματισμῷ. 


Κατὰ δὲ παραδολὴν * ὡς τὸ, « Ἡγρύπντος, α 
γενόμην ὡς στρουθίον," xal, « Ὥς xpóbac». i 


Κατὰ σύγχρισιν, οἷον τὰ παρόντα τοῖς cius, 
Ex. τῶν ὁμοίων ἐθέλει εἰκάζειν ^ τὴν τοῦ Baz 
τος χάριν, τῇ Ἐρυθρᾷ θαλάσσῃ * καὶ τὴν t1. 
μυστηρίων μετάληψιν, τῇ τε τοῦ μάννα χα τὸ 2 
πέτρας ὕδατι. 

Κατὰ συνεχδοχὴν, ὅταν ἀπὸ μέρους τὸ ὅλοι is 
ὡς τὸ, « Τὴν ψυχήν μου ἐπέστρεψεν" ν lu i7 
ἐμέ " χαὶ, « Ἔτι δὲ καὶ, ἡ σάρξ pou. xatasix- 
ἐπ᾽ ἐλπίδι " » ἀντὶ τοῦ, ἐγώ * χαὶ, ε "Ex v7 
πρὸ ἑωσφόρου ἐγέννησά σε" » ἀντὶ, « πρὸ m 
«ἧς χτίσεως. » : 

Κατὰ ὑπόδειγμα, ὅταν τὰ πραχτέα δι iy» 
τινῶν ὑποτίθεται " olov, « Ἔγνω βοῦς τὸν riz 
voy * » xat, « Ἡ ἀσίδα ἐν τῷ οὐρανῷ ἔγνω iir 
ρὸν αὐτῆς *» xal, « “Ανθρωπός τις olxobcssi;" 
xai, « ᾿Ανθρώπου τινὸς πλουσίου. » 


Κατὰ μετωνυμίαν, ὅταν ἣ ἀπὸ τῶν περ'εχόνον 5 
περιεχόμενα, ἣ ἀπὸ τῶν οἰκούντων τὰ οἰχούμεν P 
ονομάζει χαὶ ἀπὸ μὲν τῶν περιεχόντων τὰ περ" 
γα * ὡς τὸ, « Καὶ τὸ ποτήριόν σου μεθύσχον p^ 
χράτιστον " » xal, « Ὀλολύζετς, πλοῖα Kaprb 
χαὶ « Τὸ ποτήριον τῆς ἀδελφῆς cou mom 
δὲ τῶν οἰχούντων τὰ οἰκούμενα * ὡς τὸ, (lr 
λέσεται τὸν οὐρανὸν ἄνω" 5 xai, « ἵερουξ' 
Ἱερουσαλὴμ, ἡ ἀποχτείνουαα τοὺς προς ἦτα," 
ε, ᾿Αγαλλιᾶσθε, νῆσοι πολλαί. » 





Κατὰ ἀντίφρασιν (9), ὅταν δι᾽ ἐναντίου τὸ i 
κίον δηλοῖ * olov, El μὴν εἰς πρόσω πόν σε eii 
ἀντὶ τοῦ, βλασφημήσει * xaX, « Εὐλόγητε és 


D βασιλέα " » ἀντὶ τοῦ, ὕδρισεν, δκάκωσιν᾽ σ΄ 


« Ὅτι δεδόξασται ὁ βασιλεύς" » xat, «BAS 
μενος ἔστω ὁ ἄνθρωπος ἐχεῖνος. » 


Κατὰ περίφρασιν, ὅταν τοῖς δι᾽ ὄλίγων aid 
σθαι δυναμένοις τὴν διὰ πλείονων φράσιν περ 
σιν" οἷον, « Καὶ ἰδοὺ ἀλλόφυλοι, καὶ Τύρος» €: ^ 
τῶν Αἰθιόπων, οὗτοι ἐγεννήθησαν ἔχε» 

Κατὰ ἀναχεφαλαίωσιν εἴτ᾽ οὖν ἐ πανάληφιν, [5 
τὰ διὰ πλειόνων͵ ποιχίλως εἰσηγηθέντα, διὰ 7? rt 
τῆς τῶν παρεχδάσεων ἀνωμαλίας Googie à 


DAVID. HOESCHELII NOT. 


Á ad 


(9) Ka drrizpaco. Exempla plura. suppedita D. August. lib. Contra mendacium, « (πε 


1305 


ISAGOGE IN SS. SCRIPTURAS. 


1508 


ὀλίγοις αὖθις διεξέρχεται * ὡς ὁ Μωσῆς φησιν, A zequalilate, per pauciora iterum exponuntur, sicut 


« Αὕτη ἡ βίέλος γενέσεως οὐρανοῦ τε xo γῆς. » 
Τοιαῦτα xal ἐν ταῖς Βασιλείαις, xai ἐν τῷ 'Amno- 
στόλῳ. 
Κατὰ ἀπόχρησιν, ὅταν τῇ ἑτέρων προσηγορίᾳ 
xa ἕν ἑτέροι; καταχρᾶται " [οἷον] ὡς τὸ, « Φύλαξόν 
s, Κύριε, ὡς χόρην ὀφθαλμοῦ * » xat, « "Ev σοὶ τοὺς 
ἐχθροὺς ἡμῶν χερατιοῦμεν » xal, « Ὁ στεγάζων ἐν 
ὕδασι τὰ ὑπερῷα αὑτοῦ * » xal, « Ὡς ὄρθρος χυθή- 
σεται ἐπὶ τὰ ὄρη λαὸς πολὺς xal ἰσχυρός * » περὶ 
τῆς ἀχρίδος λέγων. 


Κατὰ προσιυποποιίαν ὅταν τισὶ τῶν ἀψύχων, ἑνίοτε 
65 χαὶ ἀνυποστάτων, πρόσωπά τε xal λόγους ὑπο- 
τίθεται * ἐπὶ μὲν ἀψύχων' ὡς τὸ, « Ἐπάρθητε 
πύλαι αἰώνιοι * » xal, « Οἱ οὐρανοὶ διηγοῦνται" » 
χαὶ « Πορενόμενα ἐπορεύθη τὰ ξύλα * » ἐπὶ δὲ τῶν 
ἀνυποστάτων * ὡς τὸ « Δικαιοσύνη xal εἰρήνη κατ- 
εφίλησαν " » xai, « Ἑχάλεσε τὴν δίχην iv πυρὶ 
Κύριος * » xa, « "Ἔῤῥιψε τὸν λίθον εἰς τὸ στόμα 
τῆς ἀνομίας" » χαὶ, « Εἶπεν ἡ σοφία, Κύριος ἔχτι- 
o£ με’ » xal, « Ἐγὼ fjunv ἧ προσέχαιρε χαθ' ἡμέ- 
ραν" » xai, ε Ὡχοδόμησεν ἑαυτῇ οἶχον. » 
ct, 
Zach. v, 8; Prov. vini, 12, 22 , 50.) 

Κατὰ σχηματισμὸν, ὅταν τὰ αὐτὰ σχηματοποιῇ 
πρὸς τὴν τῶν πραγμάτων ὑφήγησιν * ὡς τὸ, « Παρ- 
ἐστη ἡ βασίλισσα ix δεξιῶν σου" » χαὶ, ε Ποτα- 
μοὶ χροτήσουσι χειρὶ ἐπὶ τὸ αὐτό" » xat, « Οἱ μα- 
σθοί σου ἀνωρθώθησαν, καὶ ἡ θρίξ σου ἀνέτειλε" 
σὺ δὲ ἦσθα γυμνὴ xai ἀσχημονοῦσα * » μασθοὺς " 
χαταχρηστιχῶς τὰ ὄρη λέγουσα, ἀπὸ τοῦ σχήματος 
τρίχα δὲ, τὴν τῆς γῆς εὐφορίαν * χατασχευάζει δὲ xal 
ἀπὸ πραγμάτων σχηματισμὸν, ὡς ἐν τῇ χατὰ τὸν 
μακάριον Ἰὼδ ὑποθέσει " οἷον τὸ, « Παραστῆναι τὸν 
διάδολον ἐνώπιον τοῦ θεοῦ. » 

Κατὰ ἀλληγορίαν, ὅταν τὰ ἄπειρα πλήθη συνεχῶς 
"15a:a λέγῃ, xai τὴν τούτων ἔφοδον χαταχλυσμόν" 
χαὶ τὸ, « Ἔσται ὡ; τὸ ξύλον τὸν πεφυτευμένον " » 

᾿χαὶλό ᾿Απόστολος τὴν "Ayap ἀλληγορεῖ. 


Ka0' ὑπερδολὴν (10), ὅταν εἰς πολλὰ μείξονι χέ- 


ἰχοηται τῷ τῆς ὑφηγήσεως μεγέθει παρὰ τὰ γινόμενα 
d) προσόντα, ἣ ἐνδεχόμενα " ὡς τὸ, . ᾿Αναδαίνουσιν 


Moysis dicit : « Hie liber generationis celi ct 
terrze. » Talia et in libris Regum, et in Apostolo. 
( Gen. ni, 4.) 

Secundum abusum cuim aliorum nomen et in 
aliis adhibet [verbi gratia] : « Custodi me, Domine, 
at pupillam oculi ; » et, « In te inimicos nostros 
ventilabimus cornu; » et, « Qui tegis aquis supe- 
riora ejus; » et, « Quasi mane expandetur super 
montes populus multus et fortis, » de locustis lo- 
quens. (Psal. xvi, 8; xu, 6; ci, 3; Joel 
in, 9.) 

Secundum prosopopoiam quando quibusdam ex 
inanimatis, quandoque et ex iis qua per excogi- 
tandi vim tantum exsistunt, personam et vcrba 
supponit ; de inanimatis, sicut : « Elevamini, por- 
tz: zternales ; » ct, « Coeli enarrant ; » et, « Euntes 
ierunt ligna. » De iis que per excogitandi vim 
tantum exsistunt, sicut : « Justitia et pax escula- 
(25 sunt; » et, « Vocabat judicium ad ignem Do- 
miuus; » et, « Misit lapidem in os impicta:is. » 
Et, « Dixit sapientia : Dominus possedit me; *» 
et, « Ego eran cui delectabatur per singulos dies ; » 


« /Ediflcavit sibi domum. » ( Psal. xxu 7; xvin, 2; Judic, ix, 8; vxxxiv, 11; Amos vit, 45; 


Secundum figuratam orationem, quando e2dem 
figurat praeter rerum narralionem, sicut: « Astitil 
regina a dextris tuis; » et, « Flumina paudent 
manu de eodem, » et, « Ubera tua intumuerunt, 
et pilus tuus germinavit; et eras nuda et confu- 
sione plena : » ubera per catachresim montes dicit, 
a forma, pilum vero fertilitatem terrae : et parat a 
rebus figuratam orationem, sicul in argumento de 
bcato Job, nempe, « Astitisse Satan coram Domi- 
no. » ( Psal. χιιν, 10; xcvii, 8; Ezech. xvi, 7; 
Job 1, 6.) 

Secundum allegoriam , quando infinitas muliitu- 
dines perpetuo aquas vocat , et horum transitum 
inundationem ; et, « Erit sicut lignum quod plan- 
tatum est. » Et Apostolus Agar per allegoriam 
citat. ( Psal. 1, 5; Galat. 1v, 24.) 

Secundum hyperbolen quando in multis majori 
utitur pre narrationis gravitate pro faclis sive 
excedentibus, sive possibilibus ; sicut : « Ascen- 


ξως τῶν οὐρανῶν * περὶ τῶν ναυτιλλομένων" » xat, D dunt usque ad cclos, de navigantibus; » et, « Ve- 


. « [Πλὴν ὁ Θεὸς συνθλάσει χεφαλὰς ἐχθρῶν αὐτοῦ" » 
xal, « Λούσω χαθ᾽ ἐχάστην νύχτα τὴν χλίνην μου"» 
x?i, € Τὰ ὄρη ἐσχίρτησαν ὡσεὶ xpiol " » xat, ε Τὰ 
ξύλα τοῦ ἀγροῦ ἐπιχροτῆσει τοῖς χλάδοις " » xal, 
« Εὐχοπώτερόν ἐστι χάμηλου" » xai περὶ τῆς ἀκρί- 
δος, Ott ἔθνος ἀνέδη ἐπὶ τὴν γῆν μου ἰσχυρὸν, ol 
ὀδόντες αὐτοῦ ὀδόντε; λέοντος * ν» xal, « ᾿Απηλλο- 
τριώθησαν οἱ ἁμαρτωληὶ ἀπὸ μήτρας " » χαὶ, « Μὴ 
Ὑνώτω ἡ ἀριστερά σου τί ποιεῖ ἡ δεξιά σου * » xal, 
« Εἰ ὁ ἐφθαλμὸς ὁ δεξιὸς σχανδαλίζει σε, ἔξελε αὖ- 
τόν" » xat, « Ἐὰν ὑμεῖς σιωπήσητε, οἱ λίθοι xexpá- 


rumtamen Deus confringet capita inimicorum suo- 
rum ; » et, « Lavabo per singulas noctes lectum 
meum, » et, « Montes exsultaverunt ut arietes, » ct, 
« Ligna regionis plaudent ramis, » ct, « Facilius cst 
camelum; » et de locusta, « Quia gens accendit 
super terram meam , fortis, dentes ejus ut dentes 
leonis ; » et, « Alicnati sunt. peccatores a vulva. » 
Et, « Nesciat sinistra tua quid faciat dextera tua ; » 
et, « Si oculus tuus dexter scandalizat te, erue 
euin ; » et, «Si vos tacucritis, lapides clamabunt ; » 
et, «lota unum aut unus apex ; » et, « Coum ct 


. DAVID. IiOESCHELII NOTAE. 
(0) Καϑ' trrp£o tiv. De hac agit idem. Aug. exposit. cap. ult. Evang. Joan. 


1307 


cxi, 4; Isa. Lv, 12; Matth. xix , 24; Joel. 1, 16 ; 
Psal. vi, 3; Mutth. vi, 5; Mauh. v,99; Luc. 
: Xix, 40; Matth. v, 18; xiv, 35.) 

Secundum objurgati onem , quando de inimico- 
rum dedecore dicit : « Euge, eugc, viderunt oculi 
nostri ; » et, « Sume citharam, circuf, bene «ane; 
elenim naves non amplius veniunt e Tyro ; civitas 
&peciosa et grata et ducens unguenta. In Domino 
nón est confisa ; » eL, « Prophetiza nobis , Christe, 
quis est qui to percussit. » (Psal. xxxiv , 91; 1sa. 
xxin, 16 et 10; Nahum i ,4; Soph. 11,3; Matth. 
xxvi, 68 ) . 

Secundum ironiam, quando vilitatem per laudes 
irridet, sicut: « Congregate illi sanctos ejus. » Et, 
v Vivs frondosa Jerusalem , » et, « Ubi est babita- 
culum leonum et eatulus leonis? » et, « Aspides ct 
progenies aspidum ad /Egyptios accurrebant; » et, 
« infernus subter annuit in occursum adventus 
tui; » et, « Yulneratus es sicut; » et, « Detracta 
est ad inferos superbia tua, subter te sternent pu- 
tredinem. » (Psal. τσ, 5; Osee x ,13; Nahum u, 
41; lia. xxx, 6; xiv, 9, 410, 11.) 

Secundum aculeatum dictum, quando prz nimia 
vilitate laudare vult, sicut: « Ego autem sum ver- 
mis et non homo ; » et, « ÀÁvem persequeris, rex ?» 
« Puliceim unum et canem mortuum, » et si- 
milia. (Psal. xxi, 7; 1 Reg. xxiv, 15.) 

Seca idum znigma , quando disconvenienter hi- 
Sloriam exponit, sicut: « Argentum vestrum scoria 
niistum ; negotiatores tul vinum aqua miscueruut ; » 
«t, c Dic omni. volucri, cunctisque bestiis agri ; » 
€t , c Mittite falcem quoniam adfuit messis : » et, 
« Jam securis ad radicem arborum posita est.» (Isa. 
), 22; Ezech. xxxix , 17; Joel i, 15; Luc. 
in , 9.) 

Secundum minas, quando minatur jussu Dei, 
sicut : « Nisi conversi fueritis, gladium suum vi- 
brabit ; » et, « Facite fructum dignum paeniten- 
Wim ;» et, «lbi erit fletus et stridor dentium. » 
( Psal. vn, 45; Matth, 10, 8; xxii, 43.) 

Secundum explicationem , quando absque causa 
speciali bonorum et malorum eventum delinit , 
ca tivitateim et reditum. 


Oa, 06;) 


ADRIANI : 
terra transibuut. » (Psal. ci, 26; xv, 92; vi, 7, A ξονται * » xa, ε Ἰῶτα ἕν, f μία xx 


« Ol οὐρανοὶ xa f) γῇ tapis: 


Κατ᾽ ἐπιτωθασμὺν, ὅταν ἐπὶ τὸς ᾿ὰ 
αἰσχύναις λέγῃ. « Εὖγε, εὖγε, εἶδον d 
ἡμῶν * » xal, « Λάδε χιθάραν, Par 
χιθάρισον * Καὶ vàp πλοῖχ οὐχ Ez ip. 
ynoóvo;* Πόλις χαλὴ (11) χαὶ Eyed 
qappáxov* Ἐπὶ τῷ Κυρίῳ οὐχ ich 
ε Προφήτευσον ἡμῖν, Χριστὶ, LT 








Κατὰ εἰρωνείαν, ὅταν τὴν εὐτέλειαν VI 
σχώπτῃ " ὡς τὸ, « Συναγάγε:ς αὐτῷ τὰ 


B αὐτοῦ * » xal, « Γ"Αμπελος tóxinpsmnl 


Mp ν xal, € Ποῦ ἔστι τὸ xatoxrzi;sd 

των, xal σχύμνος λέοντος ; » xal, « AcX 

γονα ἀσπίδων Αἰγυττίοις προσέδι,5᾽ 

« Ὁ ἄδης χάτωθεν ἐπιχράνθ η συνντῖι 3 

€ Ἑάλως ὥτπερ᾽" » «αἱ, « Κατέθη ες Ἂ 

£a σου" ὑποχάτω σου στρώσονυσι 51... 
Ν 

Κατὰ σαρχασμὸν, ὅταν διὰ τῆς Ent 
ἐπαινεῖν ἐθέλοι " ὡς τὸ, « Ἐγώ εἰμι τ΄ 
οὐχ ἄνθρωπος * » xal, « Ὀπίσω τίνος ἡ 
σιλεῦ ; ὀπίσω ἑνὸς ψύλλου, καὶ ὀπίϑω r7 
κότος * » xal ὅσα ὅμοια. 

Κατὰ αἴνιγμα, ὅταν ἀτυμφώνως 1: 
διήγημα " οἷον, « Τὸ ἀργύριον ὑμῶν ET: 
χἀπηλοί σου μίσγουσι τὸν οἶνον ὕδατι ^ it 
πὸν παντὶ ὀρνέῳ χαὶ πᾶσι τοῖ; brp-. 
ει Ἐξαποστείλατε δρέπανα, ὅτι vop57 
γητός "»χκαὶ, « Ἰδοὺ ἡ ἀξίνη ὑπὸ sb 
δένδρων χεῖται. » 


Κατὰ ἀπειλὴν, ὅταν ἀπειλῇ διὰ τ.) 
τὸ, « Ἐὰν μὴ ἐπιστραφῆτε, τὴν pope 
στιλδώσει" » xat, « Ποιήσατε xapz» ἐν 
τανοίας * » xal, « 'Exet ἔστα: ὁ xixv8js 
Ὑμὸς τῶν ὀδόντων. » 

Κατὰ ἀπόφασιν, ὅταν αὐτοτελῆ τὴν 
καὶ τὴν τῶν xaxov ἐπαγωγὴν épht? 
αἰχμαλωσίαν χαὶ τὴν ἐπάνοδον. 


Secunduin. reticentiam , quando renovationem a D Κατὰ ἀποσιώπησιν, ὅταν ἀναχαίνιϑιν 


jDDeo ostendit, sieut : « Et erit Jerusalem sancta, et 
alieni non transibunt per eam amplius ; » distin- 
«tionem: « Nisi forte transgressi fucrint, tacuit; 1 
€t, « Nisi quis renatus fuerit ex aqua et Spiritu 
$»ncío; » distinctionem, ex sanguine reservavit. 
4 Jocl 1, 17; Joan, τι, 8.) 

Secundum correctionem, quando cuncta pariter 
Scriptura sacra sive per verba, sive per facta in 
απο convenire visa sunt. 

Scripturzs sacre species dua sunt, prophetica 


τοῦ Θεοῦ * ὡς τὸ, « Kal ἔσται "epos 
καὶ ἀλλογενὴς οὐ διελεύσεται δι᾽ αὐτῇ; 
διαίρεσιν τὴν « Εἰ μὴ πον παρανομήσι" 
πησε» xal, ε Ἐὰν μὴ τις γεννηθῇ 5i 
πνεύματος" » τὴν δι᾽ αἵματος Erogo 


Κατὰ παραίνεσιν, ὅταν πάντα ὁμ'ν᾿ 
πνεύστου Γραφῆς, εἴτε διὰ λόγων, εἴτε ὃ 
των, εἷς ταύτην συντελεῖν ἔοιχεν εἰχύτεχ 

Εἴδη μέντοι τῆς θείας Γραφῆς ἐστι δ 


DAVID. HOESCHELI] NOTE. 


(11) Πόλις καιλὴ, πόρνη καλὸς libri οὐ}, ibid. 1, xxx. Pro &uoxztz, iidem. ἐκπορεύη. 


9 
dis 
tais xai ἱστοοριχόν * lx τριῶν 05 ὅλως: χρόνω) dv 
910v αὑτῶν συνέστηχε, παρῳχηκότος, ἐνεστῶτος, 
. μέλλοντος “ παρῳχηχότος μὲν, ὡς ἡ τοῦ Μω- 
x περὶ τοῦ παντὸς συστάσεως " ἐνεστῶτος δὲ, ὡς 
...r, OU μαχαριωτάτου Ἐλισσαίου πρὸς τὸν Γιεζῇ περὶ 
n - » δοθέντος αὐτῷ χρνσίου * μέλλοντος δὲ, ὡς ἡ τῶν 
- οφητῶν, τὰ περὶ τῶν 'δραίων xax τῆς Χριστοῦ 


alae 


Mos “Ρουσίας, ἣν διά τε λόγων καὶ ὁὀπτασιῶν xal ἔρ- 
δε ntu, παρειλήφαμεν" xal διὰ λόγων μέν’ ὡς τὸ, 
᾿ E Ls ἡμέραι ἔρχονται, λέγει Κύριο;, καὶ διαθήσω 
^ oixip "lapati xai τῷ οἴχῳ Ἰούδα διαθήχην xav- 
v * 9 BU ὀπτασιῶν δὲ, ὡς τὸ, « Καὶ ἐγένετο ἐπ᾽ 
, ἃ χεὶρ Κυρίου * » χαὶ, ε ᾿Ανχστῆσονται ol. νε- 
t ol *, » χαὶ, « "Eüctopouv ἕως ὅτου θρόνοι ἐτέθη- 
(LT 


ἦν" xal, « ᾿ἸΙἰδοὺ μετὰ τῶν νεφελῶν ὡς Υἱὸς àv- 
! iz “πὶ ὥπου Epyóusvo; * » δι᾿ ἔργων δὲ, o; ἐπὶ τοῦ ᾿Αδρχὰμ; 
“᾿ἡάδε μοι δάμαλιν τριετίξουσαν * xol αἶγα τρι- 
5X (ξουσαν καὶ χριὸν τριετίζουτα, xal τρυζόνα, xat 
τε :ριστεῤᾶν, » καὶ τὰ ἑξῆς χαὶ, ε Λάδε τὸν υἱόν 
v τὸν ἀγαπητὸν ὃν ἠγάπησας, τὸν Ἰσαάκ.» 
Λα Δ. Τούτων δὲ οὕτως ἐχόντων, προσήχει προηγον κἐ- 
ν ν τοῖς ταῖς τῶν ῥήσεων ὑποθέσεσι τὴν διάνοιαν ἐφ- 
idv τοὺς μαθητεύοντας, εἶθ᾽ οὕτως αὑτοῖς τὴν χατὰ 
ἡ, πεν ξὶν ἔρ;, ἡνείαν οἰχείως ταύτην προσάγειν * ὡ; ἄν, 
“τι ανοίας μὴ προῦπαρχούσης, fj διὰ τῶν λόγων πλά- 
uico σύστασις * χαθάπερ γὰρ ἐπὶ τῶν τὰ σχάφη 
τς α δαλιουχούντων, εἰ μή πού τις αὐτοῖς ὡρισμένυς 
41 ^9 ἀχοποῦ προχέοιτο τόπος, εἰς ὅν ἅπασαν τὴν τῶν 
74, μωβάκων ῥυπὴν εὐθύνειν μέλλοιεν, παντὶ τῷ πνεύματι 
τ στὴν ἑαυτῶν τέχνην διαφόρως ἐμπιστεύειν συνελαν- 
ἥμενοι, δι᾿ ὅλου φέρονται τοῦ πιλάγους, ὡς ὄρμι 
2x QJ] ὅλῃ προσφιεύγοντες * οὕτως ἄρα xaX imi τῶν 
μια τς διδασχαλίας ἐξηγήσεων ἐξ ἀνάγχης συμδήσετοι, 
το, πειδὰν μὴ καθυποχειμένης τινὸς πραγματεία: 
d τροδάλλοιτο * πὼς Yàp οὐχ ἂν εἴη τῶν ἀτοπωτάνων, 
b τὰς μὲν ῥαψῳδίας, πλάσματα xai οὐχ ἀληθῆ 
:Ξξράγματα περιεχούσας, οὐχ ἕνεστιν ἑτέρως εἰσ- 
;, γήσασθαι τοὺς ἐπιστήμονας, μὴ πρότερον τὴν ἐχά- 
᾿ Στῆς α αὐτῶν ὑπόθεσιν εἰς γνῶσιν ἐνεγκχαμένους " 
ὑπ ὡς ἂν πρὸς ταύτην εἰχότως, καὶ μὴ πρὸς ἀνέμους 
m τὴν τῶ» λόγων χρῆσιν ἐκφέρο!εν " cà δὲ «ἧς θείας 
— ὥμῶν ὑποθημοσύνης ἀνυποττάτοις τισὶ στοχασμοῖς 
* ὑποδάλλοιμεν, εἰκαίας αὐτοῖς καὶ ἀσυναρτήτους τὰ; 
t^ Ἐρμηνείας ἐπιφέρειν οὐ δυσωπούμενοι " διόπερ, ὃν 
2. «ρόπον τοῖς εἰς ἄγνωστον πάντη στελλομένοις χώ- 
1 32 pav χρὴ μᾶλλον τοὺς ἐν πείρᾳ ταύτης τυγχάνοντας 
(7 πρὸ γε πάντων τὴν ἀπάγουσαν ἀτραπὸν χαταμή- 
οὐεῖν, δι᾽ ἧς πορεύοιντο, οὕτω τε αὖ τὰ χατὰ ταύ. 
env αὑτοῖς γνωρίζειν σημεῖα, οἷς ἐξαχολουθοῦντες 
΄ μηδαμῶς τῆς εὐθείας ἀποτφάλλοιντο τὲν αὐτὸν ἄν 
«ἰς χαὶ ἐπὶ τῶν παιδεύειν ἐπαγγελλομένων ὀρίσαιτο, 
“προηγουμένως μὲν τὴν τῶν πραγμάτων αὐτοὺς 
ὑπόδεσιν, γνωρέμην χρῆναι καθιστᾶν τοῖς; παιδευο- 
μένοις εἰς fjv ἀναγκαίως ἔχοιεν τὴν τῆς ἑαυτῶνδια- 
νοίας ἐπιδοῦναι ῥοπὴν * εἶτα τὴν τῶν γραφιχῶν ἰδιω- 
μάτων εἴδησιν, τήν τε τῶν σχημάτων διάγνωσιν, 
καὶ τὴν τῶν τρόπων διάχρισιν * οὐχ ἥκιστα δὲ τὴν 
τς κατὰ τὴν λέξιν ἑρμηνείας σαφήνειαν, οἷα δή 
τινα Guuz x τῆς ὁδοιπορίας προτυποδειχύναι" δι' 


A. rn * 


Ld 
δια, 


ν 25: 


vu 


«πὶ 
., 5 


P 


ISAGOGE IN S5. SCRIPTURAS. 


1310 


A pars et historica ; tribus autem tetuporibus horum 
quodcunque constat, przterito , presenti , futuro, 
Preterito quidem, sicut liber Moysis de universi 
constitutione ; przsenti, sicut beatissimi Eliszi 
liber ad Giesi de dato ipsi auro; futuro, sicut Scri- 
ptura prophetarum, de llebreorum et Christi pre- 
sentia, quam per verba et mirabilia et opera susce- 
pimus ; per verba, sicul : « Ecce dies veniunt, dicit 
Dominus , et feriam domui Israel et domui Juda 
fedus novum ; » per mirabilia, sicut, « Et facta est 
super me manus Domini ; » et, « Resurgent mor- 
tui ; » et, « Aspiciebam doncc throni positi sunt ; » 
et, « Ecce cum nubibus quasi Filius hominis venic- 
bat ; » per opera, sicut de Abraham, « Sume mihi 
vaceom triennem el capram trimam , et arietem 

B annorum trium et turturem et columbam, » et qua 
sequuntur; et, « Tolle filium tuum unigenitum 
quem diligis lsaac.o(4V Reg. v, 19; Jerem. xxxi, 
$4; Ezech. (1,92; 1 Thess. iv, 16; Dan. 1,9; 
Gen. xv, 9: xxu, 4.) 

llis ità se habentibus , ad verborum argumenta 
intellectum decet applicare discentes, deinde sic 
ip-is interpretationem secundum stylum conve- 
nienter afferre : ita ut intelligentia non precedente, 
de verbis collatio varie tractaret, Quemadirodum 
enim de iis qui navis gubernaculum tenent, nisi 
quis ipsis specialis vize terminus proponatur, ad 
quem ota gubernaculi vim. moLricem. dirigere 
debeant, owni vento eorum. arlem varie confiere 

C ardentes per totum feruntur mare, sicut. portui pe- 
regrinationi sese dautes : sic ergo de discipline 
auditione necesario eveniet, sijuidem uon pensum 
quoddam statutum proponatur : accommodo enim 
ΒΟ essel stullissiuorum , in dramata fallaciis ct 
cominentis a veritste alienis referta nefas est aliter 
introducere peritos, nisi prius unumquodque ho- 
rum argumentum ad notitiam inducant, ita ut ad. 
illam eonveuienter et nou in ventum verborum 
usum proferant ; verba autem divina institutionis 
nostrae ἐπ᾿ iucomposita quadam injicere stomacha, 
temerarias ilis et nale coeuntes interpretationes. 
afferre non erubescentes. ltaque quemadmodum. 
jisqui in ignotam omnino vadunt regionem, opor- 
tel potius eos qui hujus experientiam habent prae 

D omnibus viam illuc ducenteu indicare, qua trans— 
meaverunt; sic eliam ad viam signa ipsis ostene 
dere quorum ope gradientes nunquam a recta vig 
declinent : ita el qui alios docere proliiertur sta- 
tuant, in primis quidem rerum arguiuentum notum 
reddere se debere discipulis, quibus rebus necesse 
habent ipsorum ingenii arumen applicare; deinde 
idiomatum Scriptur:e cognitionem, figurarum no.i- 
tiam, troporum distinctionem, nec minus secum 
dum stylum interpretationis elucubrationem sinu 
liaque vize indicia proponere, per quc tutum et 
certum illis proponat ad destinatum. Etenim per- 
spicuum est quod iis qui volare, sed non per vianv 
gradi volunt, vana et inutilis sit metarum indicatio. 
Oportet autem omnino animosos 0586 in discipina:: 


1311 


EPIPHANII CATANENSIS DIACONI 1 


quam sicut filum ducens extensum contextus si quis A ὧν τότε ἀσφαλὲς xat βέδαιον αὐτοῖς ὑπάρχα E] 


ad accuratz cogitationis transitum retinet aptum, 
, veutiquam ab eo quod decet deficiet; et sane vo- 
' cum intelligentia , quasi corporis ordo zstimanda, 
meditatio vero quasi figurarum quz circa corpus 
sunt ordo; quorum prius a longe summatim osten- 
dendum, posterius per membra οἱ compositiones 
accuratius et propius inspicere, nihil ultra corpus 
excogitantes. Adhuc et sit illud assuetis notum 
quomodo verborum prophetie illa quidem exqui. 
sila prosa dicuntur, sicut Isaiz: et Jereinie scripta, 
et 8; quis alius secundum eos erat; hzec vero cum 
modulatione in carmine, sicut Psalmorum beati 
Pavid verba, et apud Moysen Exodus et Deutero- 
nomium : qua metrica et non cum rhythmo dicta 
ex alio et donata forte non sunt prophetia ; sicut 
rcliqua carminum esse accidit sicut libros Job et 
Salomonis. 


προχείμενον * δήλου γε ὄντος, ὡς τοῖς (ck 
μὲν, ἀλλὰ μὴ δι᾽ ὁδοῦ βαίνειν προθε μένοις, πιρτ 
τὴ xal ἀσύμδολος ἡ τῶν σημείων ὑπόδειξις "γπὶ 
γε μάλιστα γενναίως ἔχεσθαι χαθόλου τῆς us. 
0la; * fjv καθάπερ σπαρτίον ἐχταθὲν τῆς ἐπι": 
εἰς τὴν τῆς ἀχριθοῦς διανοίας περαίωσιν tuu 

τερον ἄν τις διαχρατῶν, οὐχ ἂν ἀμάρτοιτοῦ τόν 
τος * χαὶ δὴ τὴν μὲν τῶν ῥητῶν διάνοιαν, bz 
ματος τάξει θετέον" τὴν δὲ θεωρίαν, ἐν srior: 
τοῦ περὶ τὸ σῶμα. TO μὲν γὰρ καὶ πόῤῥωθο :- 
ρόον ἐστὶν ἐπιδεῖξαι, τὸ δὲ, διά τε μελῶν xdi 1» 
θέσεων ἀχριδέστερον παραστῆσαι, μηδὲν mpi 
po φανταζομένους τοῦ σώματος * ἔτι μὴν χει 
γνώριμον τοῖς οἰχείοις ἔστω, ὡς τὰ τῆς προττες 
τὰ μὲν λογάδην εἴρηται, ὡς τὰ Ἡσαῖου χαὶ ix 
μίου, xaX εἴ τις ἕτερος xac' Exslvoug ἐγέντ"" 
6b μετ᾽ ᾧδῆς ἐν μέτρῳ, ὡς ἡ τῶν Val τὸ ^ 


χαρίου Aavtó, xal ἡ παρὰ τῷ Μωσεῖ ἐπί τε τῆς Ἐξόδου xal τοῦ Δευτερονομίον " ὅσα δὲ ἐμμεῖρ,"» 


* φως. 


pit δῆς δὲ ῥηθέντα ἄνωθεν χαὶ παραδοθέντα, οὐχ ἄν ποτε εἴη προφητεία * οἷά περ οὖν τὰ λατὲν 
στιχηρῶν εἶναι συμδαίνει ὡς τοῦ Ἰὼδ, xal Σολομῶντος. 


Téloc σὺν Θεῷ. 


Finis cum Deo. 








ANNO DOMINI DCCLXXX VII. 


EPIPHANIUS - 


CATANENSIS DIACONUS. 


NOTITIA. 


(Cave, Script. ecclesiast. Historia litteraria, p. 423.) 


Epiphanius, Catanensis in Sicili& diaconus, claruit anno 787, quo Thome Siri: 
archiepiscopi vicem tenens, synodo Nicene XI, interfuit. Exstat Sermo laudatoriv ? 


(rolixus in eadem synodo habitus (1). 


(1) Vid. Mongitor. Biblioth. Siculam pag. 184. EpiT. PATB. 


153 


SERMO LAUDATORIUS. 


1314 





ΛΟΓῸΣ ECKOMIAZTIKOZ 


TH ATIA IIPOZeQNHGEIZ ZYNOADQ 
TAPA EIII$ANIOY AIAKONOY KATANAZ ΤΗΣ ZIKEAQN EHAPXIAZ, 
KAI TOUIOTHPHTOY 60MA APXIEHIZKOIIOY ZAPAQON NHEOY. 


SERMO LAUDATORIUS 


SANCTJEE .PRONUNTIATUS SYNODO 
AB EPIPHANIO DIACONO ECCLESLE CATANJE SICULORUM PROVINCLAE, 
AC LOCI SERVATORE TROMJE£ ARCHIEPISCOPI SARDORUM INSULAE. 


(Mansit, Concil. κι. XfM, p. 441.) 


Ὁ μαχάριος προφήτης "Haatag Oel, χαταλαμπό-Α — Beatus propheta Isaias divino accepto Spiritu 


μενος Πνεύματι, τὴν διὰ Χριστοῦ γεγενημένην τῶν 


᾿ ἐθνῶν ἀπολύτρωσιν εὖ 'μάλα προαναθεωρήσας, καὶ 


τῶν δι᾽ αὐτοῦ σεσωσμένων τὴν πληθὺν οὐκ hyvon- 
χκὼς προσπεφώνηχέ που ὡς ix προσώπου τοῦ Θεοῦ 
«οἷς χατὰ καιροὺς τῶν ἱερῶν λαχοῦσι ποιμνίων ἐπι- 
στατεῖν τοιάδε * ε Πορεύεσθε διὰ τῶν πυλῶν μου, xal 
ὁδοποιήσατε τῷ λαῷ μου" χαὶ τοὺς λίθους ix τῆς 


7 ὁδοῦ διαῤῥίψατε. » Τίνες δ' ἂν νοοῖντο αἱ πύλαι, ἣ 


ur A 


τῆς θεοπνεύστου Γραφῆς xal τῶν ἁγίων προφητῶν 
οἱ λόγοι ; 00; ὥσπερ τινὰς νοητὰς ἀναπτύσοντες πύ- 
λας τῇ ἑρμηνείᾳ οἱ τῶν λογιχῶν θρεμμάτων ποιμέ- 
νες, οὕτως αὐτὰ ἐπὶ τὴν cüpsiáv τε xal ἀληθινὴν 
ἀποφέρουσι θύραν, τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστὸν, 
vh» ὄντως πρὸς τὸν Πατέρα γινόμενον ἡμῖν θύραν" 


factam gentium per Christum redemptionem valde 
bene pravidens, et corum qui per ipsum salvandi, 
erant multitudinem non ignorans, ut ex persona 
Dei alicubi pronuntiavit his qui per singula 
tempora sacrorum sortiuntur praposituram ovi- 
lum, hzc : « Ambulate per portas meas, et ducite 
populum meum, et lapides a via projicite *. » Quz- 
nam intelliguntur port, nisi divinitus inspiratze 
Scripturz, sanctorumque prophetarum verba? Quz 
nimirum quasi quasdam intellectuales portas ra- 
ticuabilium pastores pecudum interpretando ape- 
rientes, sic eas ad latum et verum adducunt ostium, 
vidclicet Dominum nostrum Jesum Christum, qui 
«ere ad Patrem nobis factus est ostium, quemadmo- 


καθὼς αὐτό; πού qnstv, « Ἐγώ εἰμι ἡ θύρα.» Δίθοι δὲ B dum ipse ait, quia « ego sum ostium* l'orro 


πάλιν el ky τῇ ὁδῷ προσριπτούμενοι τὰ EG αἱρετιχῆῇς 
τυχὸν συμμορίας ἂν εἶεν σχάνδαλα, ἃ χαθάπερ τινὲς 
λίθοι τῇ ἡμετέρᾳ τῆς πίστεως παρατιθέμενα τρίδῳ, 
τοὺς πρὸς τὴν ὄντως οὖσαν ὁδὸν ἱέναι θέλοντας Cua- 
σεδῶς προσχόπτειν παρασχευάζει" τὸ ὅσον ἐφ᾽ ἑαυτοῖς 
τὴν ὀξὸν αὐτοῖς ἀποχλείειν σπουδάζοντες " ὁδὸς δὲ πά- 
Atv ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς, ταύτῃ ἂν νοοῖτο, 
καθώς φησιν αὐτός " ὅτι « Ἐγώ εἰμι ἡ ζωὴ. xal ἡ ὁδός.» 
Οὺς τινας δὴ αἱρετιχοὺς λίθους ol τῶν ἱερέων ἐπι- 
τήμονες προσφνῶς τε χαὶ μάλα εὐτέχνως σὺν ἐδηγίᾳ 
τοῦ Πνεύματος τῆς ἡμετέρας ὁδοῦ, ἤτοι τοῦ τῆ; πί- 
στεως ἀποχαθαίροντες λόγον, πέμπουσι μὲν αὐτοὺς 
πρὸς τὰς τῶν ῥιψάντων χεφαλάς " εὔχολον δὲ οὕτω 
καὶ τετριμμένην τοῖς ὑπὸ χεῖρα λαοῖς τὴν εἰς τὴν 
ὁδὸν ἰοῦσαν τρίδον ἀπεργάξονται" ὡς δύνασθαι φρο- 
νεῖν τε xal λέγειν" e Ἧ ψυχὴ ἡμῶν ὡ; στρουθίον 
ἐῤῥύσθη kx τῆς παγίδος τῶν θηρευόντων " ἡ παγὶς 
συνετρίθη, xal ἡμεῖς ἐῤῥύτθημεν. Ἡ βοέθεια ἡμῶν 
ἐν ὀνόματι Κυρίον. ν Ἰδοὺ τοιγαροῦν ἡ θεία τῶν 
ἱερέων ὁμήγνρις ἀχόληυθα τῶν θείων ἐντολῶν, m»p- 
εγουσα ἔνταῦθα συνέδραμε τὸ σεπτὸν τῆς οἰκονομίας 
! 52, txit, 0. 


* Joan, x , 7. 5 Joan. xiv, 6. 


C 


lapides qui in via projecti sunt, scandala forte sunt 
heretice factionis, qu:e veluti quidam lapides fidei 
nOstize semite apposita, eos qui ad Cliristum qui 
vera est via, properare volunt , impie impedire 
procurant, quantum in se est, iter cis salutis 
claudere festinantes. Rursusque vis hzc Dominus 
uique noster Jesus Christus conjicitur, aicut ipse 
ait: quia « ego sum vita et vía *. » Ilereticorum 
ergo scandolis, ac si quibusdam lapidibus , eacer- 
detum peritissimi, ingeniose satis el artificiose 
ductore Spiritu a via nostra, id est fidei ratione 
purgatisf non solum hos coutra capita eorum qui 
illos jecerant, mittunt, «erum etiam lioc modo 
semitam qux ducit ad viam [f. vitam ! , subje- 
ctis plebibus facilem et tritam efficiunt; ita «t 
possint sapere ac dicere: « Anima nostra sicut 
passer erepta est de laquco vcnantium. Laqueus 
contritus est, et nos liberati sumus, Adjutorium 
nostrum in nomine Domini*.» En igitur divinus 
sacerdotum conventus Dominicorum mandatorum 
sequax, huc ac vencrabile dispensationis Christi 


* Psal. cxxii, 7, 8. 


-——— «449 Q δ᾽ ων" 


1315 


EPIPHANII CATANENSIS DIACONI d 


mysterium pate"nis doctrinis ordinandum et enu- A Χριστοῦ ταῖς πατρικαῖς διδασκδλίλις διατρανι:. 


cleandum concurrit, Non quasi hoc ipsum primum 
plebibus predicaverint, cum ante octingentos fer:ve 
annos in orbe toto fuerit p'x»dicatum : sed quod 
tantum salutare consilium, quod per eum con- 
summzatum est , divine Scripturz interpretotionibus 
Jucidissime populis adaperuerunt, et hzreticos ab 
ipso [ patris allisos Spiritu, seu stercora valde con- 
grue reputaverint] petris allisos spiritus seu ster- 
cora (f,stercori, vel ceu stercora], valle congruere 
putaverint, Noverunt enim proplicticam vocem sibi 
quasi ex persona Dei etiam im hoc clamantem : 
« Sacerdotes, audite, et contestamini domui 
Israel * : » haud dubium quin spiritali. Quibus et 
nos quoque concurrentes, utpole quod in ipsis est 
poriter sentientes , splendido huie choro congratu- 
lamur, et prz desiderio mentis pennam moventes , 
quod possibile est ei conferre salagimus , et ver- 
bis tempus decentibus presens celebrare, ac pre- 
coniorum hoc floribus coronare studemus speclacu- 
jum: nibil enim prohibet : licet ad id perfecte prz 
inopia fortassis et infirmitate sensus per:ingere 


.nequeamus, quz tamen nobis sunt possibilia con- 


ferre maturamus. Sape namque parvus calculus 
magnis commissus lapidibus, quantum in se fuit, 


his immobilitatem se contulisse simulavit. 

Quis autern noster sit serio, in medium profe- 
ralur, ἃ divinis vobis trapezitis benignitate multa 
discutiendus, et divinitus inspirata Scriptura pre- 
liandus. [A verbis Domini, quis citantur a vetustis 
Patribus, nec sunt 3pud evaugelistas : Estote probi 
trapezite ; ] Ὁ sacratissima.statlo, sursum atque 
deorsum hominem ad imaginem Dei factum ad re- 
etitudinem iterato salvate; et reditum ad origina- 
]em pulchritudinem, quz per incuriam sublata est, 
rursus per curam ei mereamini [mercamini]. Hoc 
cnim sive observationes legalium mandatorum, 
sive. relationes heminum, qui more historiz bene 
aliterve in seculo couversati sunt, sive sacra psal- 
iorum eloquia, sive proverbiales doctrinz» mora- 
lem nobis narrantes plilosophiam, per multam 
sollicitudinem exposuerunt. Sed inpossibile erat 
facile lapsain. peccatoque submissam naturam no- 
iram in se antiquissimam, ex qua cecidit in Adam, 
recipere dignitatem. Quae videlicel potius eguit alia 
quadam robusta et iuexpuynabili meliori virtute, 
qua illam ex infirnio ulcerum sibi turgeutium pro- 
posito sanaret, ei ad robustiorem valetudinem 
cum quodam liberali augmento reduceret. lloc igi- 
tur cum sciret divino Spiritu motus prophetaruin 
chorus, alibi aliterque talium ei bonorum nuntia 
protulit, iu. 8uO0 tempere unusquisque pradicens 
cousempiternum et consubstautialem Dei Patris 
lilium et Verbum divitiis bonitatis suz ad no- 
Swami exiwemitatem. profectum, nostram períeete 
iuduisse naturam, et hanc invisibili οἱ qui sime 
materia est, igne divinitatis sux in antiquitatem 
reformasse. Alius quidem innuptam conceptionem 
ct immaculatum ac virginalem partum pr:edicans : 


* Amos | iu, t5. 


C 


μυστήριον * οὐχ ὡς ἐν πρώτοις αὐτὸ τοῦτο τοῖς is; 
κηρυττόντων * ὅπου γε πρὸ ὀχταχοσίων ἐτῶν tv; 
που τῇ οἰχουμένῃ πάσῃ χεχήρυχται" τὸν δὲ εἰ" 
δὲ μόνον σωτήριον σχοπὸν τελεσθέντα ταῖς v0 
καῖς ἑρμηνείαις τηλαυγεστάτως τοῖς λαοῖς ἀν:--:, 
σόντων, xal τοὺς προσριφέντας αὐτῷ alprtun.; - 
πνεύματι ἀποσχυδαλιζόντων λίθους. Καὶ μᾶλε v: 
χότως. Ἴσασι γὰρ τὴν προφητιχὴν φωνὴν aiti: 
Ex προσώπου τοῦ Gro), χαὶ kv τούτῳ βοῶσεν, .» 
ἱερεῖς &xoüsa:s, xal ἐπιμαρτύρασθε τῷ vus 
paf: ν δῆλον δὲ ὅτι τῷ πνευματιχῷ. Οἷς ἐδ 
ἡμεῖς συνδεδραμηκότες ὡς καὶ αὐτοῖς συμφ»»,. 
τες τῇ φαιδρᾷ ταύτῃ γαννύμεθα χορείλ᾽ x .- 
ἡδονῇς τῆς διανοίας πτερὸν ἀνάακχινούμενοι, 18 112 
δύναμιν αὑτῷ συνεισδάλλειν πρόϑυ μούμεθα "κεῖτ 
τῷ χαιρῷ πρέπουσι λέγοις τὸ παρὸν τοῦτο 7717 
τῆσαι θέατρον, καὶ τοῖς τῶν ἐγχωκίων iiis z- 
στεφανῶσαι οὐδὲν γὰρ χωλύε:, εἰ xat τοῦ iln iz. 
τελοὺῦς διὰ πενίας ἴσως καὶ νοὸς ἀσθενείας vx. 
ἱικνούμεθα * τὰ δέ γε ἡμῖν ἐφιχτὰ συνεισηνέτ: 
Πολλάχις γὰρ δὲ μιχρὰ ψηφὶς μεγάλοις omaia 
λίθοιν, τὸ ὅσον ἐπ᾽ αὐτῇ, τὸ ἀσάλευτον texit τὸ. 
εποιήσατο. 


Τίς τοίνυν ἐστὶν ὁ ἡμέτερος λόγος bv μέσῳ p 
τοῖς θείοις ἡμῖν τραπεζίταις σὼν εὑμενεί: zur 
χιμαζόμενος. Σχοπὸς τῇ θεοπνεύστῳ Toric 
ἱερώτατον σύστημα, ἄνω τε xoi χάτω hr 
εἰχόνα Θεοῦ γεγενημένον ἄνθρευπον, εἰς τ --᾿ 
ἀντισώσασθαει. Καὶ τὴν εἰς τὸ ἀρχέγονον xiii 
φοίτησιν, ὃ διὰ ἀπροσεξίας &zfjpr ται" πάλι ξ. 
μελείας αὑτὸ πραγματεύσασθαι Τοῦτο αἵ τι τ: 
φυλαχαὶ τῶν νομιχῶν ἐνταλμάτων, αἷ τι * 
ἱστορίας τρόπῳ τῶν εὖ ἣ ἑτέρως τῷ βίῳ 0^ | 
τευσαμένων ἀνθρώπων ὑφηγήσεις ^ af τε 9? 
ἱερολογίαι, αἴ τε παροιμιώδει: διδασχαλίαι i^ 
κὴν ἡμῖν ἐπεξηγούμεναι φιλοσοφέαν διὰ xo; 
ibo; τεθείχασιν. ᾿Αλλ᾽ οὐχ οἵα τε γέγονει-, 
ἑαυτὴν ἡ εὐήλισθος ἡμῶν καὶ τῇ ἀμαρτίᾳ ix 
φύσις εἰς τὸ ἐξ οὗπερ xéatTuxav ἐν Alp ἐμ 
τάτον ἀναχομίσασθαι ἀξίωμα. Δεδέηται δ ,ὐ' 
ἄλλης τινὸς εὐσθενοῦς xaX ἀχκαταμαχῆτονυ κρπτ' 
δυνάμεως, ἥτις αὐτὴν τῶν ἐξ ἀσθευνοῦ; rom 
ἐμφυεισῶν αὐτῇ χηλίδων ἐξιάσοιτο, xat zpx ** 
μαλεώτερον μετά τινος φιλοτίμου προσϑήετς 7 
υπονοαστήσει. Τοῦτο τοιγαροῦν εἰδυῖα ἡ Uds ' 
πνευματοχίνητος τῶν προφητῶν χορεία, 8)}λ0: 5- 
ποὺ τῶν τοιούτων αὐτῇ ἀγαθῶν τὰς jT 
ρουσα ἐν τοῖς ἑαυτῶν ἕχαστος καιροῖς διηγύρε.! 
συναΐδιον καὶ ὁμοούσιον τοῦ θεοῦ καὶ Π|ατΡν I 
καὶ Λόγον, περιουσίᾳ ἀγαθότητος εἰς τῷ, ἐρ' τ 
ἐσχατιὰν ἀφιχθέντα τὴν ἡμῶν τελείαν üppi7 
φύσιν, xai ταύτην τῷ ἀθλῳ xai ἀοράτῳ e ) 
αὑτοῦ θεότητος cl; v ἀρχαῖον ἀναχαλκῶδαι. - 
μὲν τὴν ἀνύμφευτον αὔλληψιν, καὶ τὴν ipe 
χαὶ παρθενιχὸν τοχετὸν ἀναχηρύττων᾽ t EspS 
τῆς ἐπιχρατησάσης ἀπὸ τῆς ἐν ᾿Αδὰμ capit? 


UT! 


SERMO LAUDATURIUS. 


1318 


x1! μέχρι τοῦ νόμον σατανιχῆς πλημμελείας ἀδυνα- À alius vero potertatum|f. potentatuum] oa nimodum, 


μίαν παντελῇ ὀλόθρευσίν τε xat μείωσιν. "AXAoz τὴν 
αὑτοῦ cou Σατανᾶ μετὰ καὶ τῶν συναποστατυσάντων 
αὐτῷ δαιμόνων ὀλεθρίαν ὑπόπτωσιν ἀπὸ προσώπου 
τοῦ φανησυμένου θεοῦ, xal τὴν τῶν λελυτρωμένων 
ἡ λῶν ὑπὲρ τῶν εἰς ἡμᾶ; πραχθησομένων δαψιλεστά- 
των ἀγαθῶν ἀναφαίρετον εὐχαριστίαν, τῷ λυτρωσα- 
μένῳ χομισθησομένην. “Ἕτερος τὸ ἐχούσιον τοῦ σαρ- 
χωθέντος Θεοῦ πάθος, καὶ τὴν εἰς ἄδου χάθοδον, xal 
αὖθις τὴν ἐξ ἄδου εὐσθενῇ ἀναχομιδὴν, μετὰ τῶν 
τοῖς ἀφύχτοις ἐχείνου δεσμοῖς χατεχομένιων Ψυχῶν. 
“Λλλος τὴν ἀφ᾽ ἡμῶν πρὸς τὸν ἐν οὐρανοῖς αὑτοῦ 
Πατέρα ἔνδοξον ἀναφυίτησιν, καὶ τὴν ἀμφὶ τὰ δεξιὰ 
τοῦ πατρὸς ἵδρυσιν. “ἕτερος τὴν ἐξ οὐρανοῦ χατα- 
πτᾶσαν fiuiv τοῖς εἰς αὐτὸν πιστεύσασιν ἄφθονον τοῦ 


Πνεύματος ἐπιφοίτησιν, xai τὴν el; πάντα τὰ ἔθνη 8 


τοῦ εὑὐαγγελιχοῦ κηρύγματος ταχυτάτην περίοδον, 
χαὶ τὴν ξυτεῦθεν γεγενημένην τῶν ἀνὰ τὴν οἶχου- 
μένην εἰδώλων παντελῆ ὀλόθρευσιν, διὰ τῆς πρῶτον 
ἕνα xal μόνον ἁληθινὸν Θεὸν ἡμῶν καϑαρᾶς ἀνανεύ- 
σεως, χα! τῆς ἀνενδότου xal διηνεχοῦς πρὸς ὅλων 
ἀναστησομένης αὐτῷ κατὰ πάσης τῇ; γῆς νοερᾶς τε 
χαὶ πνευματιχῆς λατρείας " ἅτινα πάντα τοῖς ἑαυ- 
τῶν χαιροῖς τῇ ἀληθείᾳ συνεπεράνθησαν, xai τέλος 
εὐχλεέστατον ἐδέξαντο. "Axoucov τοιγαροῦν τοῦ [Iaó- 
λου μεγαλοφιύνως ἐμδοῶντοης, xal τὴν ἀλήθειαν τού- 
τοῖς ἐπισφραγίζοντος" « Θεὸς ἐφανερίύθη ἐν σαρχὶ, 
ἐδιχαιώθη ἐν πνεύματι, ὥφθη ἀγγέλοι;, ἐχηούχθη ἐν 
ἔθνεσιν, ἐπιστεύθη ἐν κόσμῳ, ἀνελήφθη ἐν δόξῃ. » 


᾿ Ὦ τῆς τοῦ διδασχάλου μεγαληγορίας ! Θεὸς, φησὶν, C 


ἐφανερώθη ἐν capxi, τὸ πάντων τῶν ἀγαθῶν αἴτιον, 
d, ἀνέχλειπιος δωρεὰ, ὁ διαυγέστατος πλοῦτος, ἡ 
ἀβνναηος τῶν ἀναφαιρέτων χαρισμάτων yh, |) 
ἀχόρεατος τῶν πεινώντων τροφὴ, ὁ ἐξ οὐραγοῦ 
ζωοποιὸς ἄρτος, τὸ ἀένναον τῶν διψώντων ῥεῖθρον, 
ἐξ οὗ ὁ πίνων οὐ μὴ διψήσῃ εἰς τὸν αἰῶνα. Οὗτος 
ἐφανερώθη ἐν σαρχί' ἀλλὰ xal τ» χόσμῳ, φησὶν͵ 
ἐπιστεύθη. 


Πῶς; ἐπιστεύθη ἐν xóspap; cla, ὦ μαχαριώτατε 
[|αὔλε, μύώησον xal ἡμᾶς bx τῶν ἀῤῥήτων ἐχείνων 
αωνῶν, ὧν ἐν τοῖς ἀφύχτοις τοῦ παραδείσον ἐμνή- 
Dnc* πρόστηθι χαὶ νῦν τοῦ χηρύγματος, οὗ ἐπιστεύ- 


exter Π 1}. et imminutionem przvaiicationis quie 
obtinuit ab Adam, et in Adam facia est usque ad 
legem, atque diabolici simul delicti. Alius autem 
ejusdem Satanz ac demonum, qui cum eo apo- 
staue facti sunt, exitialem ruinam a face appa- 
rentis Dei, atque incomparabilem gratiarum actio- 
mem redempltori afferendam ἃ nobis qui redempti 
sumus, super laryissimis bonis quz in nobis pa- 
trata. sunt. Ast alius. voluntariam incarnati. Dei 
passionem, et in. infernum descensionem , et rur- 
sus ex inferno valilum reditum cum animabus, 
qua inevitabilibus illis [forte, i/lic Hard.] vinculis 
tenebantur. Alius vero gloriosum a nobis ad Pa- 
ürem, qui in ccelis est, regressum, et ad Patris 
dexteram sessionem : alius autem descendentem 
de c«elo nobis collatum, qui in illum credimus sine 
invidia, Spiritus adventum; οἱ in omnes gentes 
evangelicze praedicationis circuitum velocissimum : 
et quod liinc factum est per orbem terrarum ido- 
lorum omnimodum exterminium , per mundam 
reversionem ad unum et solum verum Deum no- 
strum effectam, atque impraztermissam et jugem 
latriain, quz illi a nobis per universam 4erram 
intelligibiliter el spiritaliter exhibetur. Que omnia 
veritate temporibus suis termina!a sunt, et finem 
gloriosissimum susceperunt. Audi igitur Paulum 
magua voce clamantem, et veritatem istam corro - 
borantem : « Deus manifestatus est in rarne, justi- 
ficatus est in spiritu, apparuit angelis, praedicatus 
est gentibus, creditus est in mundo, assumptus est 
in gloria *. » 0 magni doctoris affectum [affatum]! 
Deus, inquit, manifestatus est in carne, quod est 
omnium bonorum causa, indeficiens donatio, suf- 
flcientissime divitis, perennis non auferendorum 
charismatum fous, insatiabilis csurieniium esca, 
vivificus de cedo pais, jugis sitientium rivus, ex 
quo qui, bilerit, non sitict in xternum ?. His ma- 
nifestatus est jn carne : sed et mundo, ait, credi- 
tus est. 

Quomodo creditus est in mundo? dic, beate 
Paule ; imbue el nos ex arcanis illis vocibus, quibus 
in abditis paradisi imbutus es; imbue etiam nunc 
praedicatione, cujus creditus. es in omnes gentes 


θης εἰς πάντα τὰ ἔθνη χηρύξαι, καὶ ἀπόστολος γε- D praedicator εἰ apostolus fleri. lfunde przsenti Ec- 


νέσθαι. Πήγασον τῇ παρούσῃ Ἐχχλησίᾳ τὸν τῆς 
ἀληθείας λόγον, καὶ σδέτον τὰς νοητὰς τῶν αἱρετιζόν- 
τῶν ὄψεις * ὥς ποτε Ἑλύμα τοῦ μάγον. Τράνωσον 
μετὰ παῤῥηπίας τὸ τῆς οἰχονομίας μυστήριον. Aa- 
λεῖς γὰρ χαὶ μετὰ θάνατον, φωνῆς ὑψηλότερον, χαὶ 
ἰνεργεῖς τῷ πνεύματι ὅσα xol βούλει, Καὶ, φησὶν ὁ 
λιδάσχαλος, «€ Ἔμοὶ τῷ ἐλαχιστοτέρῳ πάντων ἁγίων 
ἰφόθη fj χάρις αὕτη ἐν ταῖς ἔθνεσιν εὐαγγελίσασθαι 
εν ἀνεξιχνίαστον πλοῦτον τοῦ Χριστοῦ, xai φωτίσαι 
πάντας, τίς 1, οἰχονομία τοῦ μυστηρίου τοῦ ἀποχε- 
ερυμμένον ἀπὸ τῶν αἰώνων ἐν τῷ θεῷ, τῷ τὰ πάντα 
«τίσαντι. ν» Τοιγάρτοι ἀχούσατε" « Ἐπιστεύθη, εἷ- 


* ] Timotb. in, 16. ? joan. Iv,15. * Act. xui. S. 


clesie veritatis verbum. exstingue spiritales La:re- 
corum visus, ut quondam Elymz magi * : ex- 
prine cum fiducia dispensationis mysterium. Lo- 
queris enin etiam post mortem voces excellentius, 
et operaris in spiritu quzecunque vis. Etiam inquit 
doctor : « Mihi minimo omnium sanctorum data est 
gratia liec in gentibus, evangelizandi videlicet in- 
vestigaliiles divitias Christi, et illuminandi omnes, 
ac docendi, quz sit dispensatio mysterii abscon- 
dii a &zculis ἃ Domino, qui omnia cereavit?. » 
Quapropter audite : « Creditus est, dixit, in murdo, 
reconcilians omnia in semetipso, et paciflcans yer 


* Ephes. i, 8, 9. 





131) EPIPRANII CATANENSIS DIACONI . 


sanguinem truci: sg, sive quz in lerra, sie que A 75v, £v χέσμῳ. ἀπικπταλλάξας τὸ zioni gin 
im colis sunt '*. » O sublimem δλος przJicaüe- — xal εἰρεννκοκάσας διὰ τοῦ alarm 2l 
mem ' Ὁ inenarrabüem istam misericordiam! Lni- τοῦ, εἴτε τὰ ἐξὶ τῆς γῆς εἴτε τὰ ἐν τοῖς eue 
genius Filius Dei omaia ia seipso recomcilans pa-— "D 252 ὑφτλοῦ τούτου χερίγματος! d; 
ciBcavit per sanguainesms crecis sux. Fi quomelo τυΐτο ta2:n; QuiavVÁperzix. Ὃ pte: 
qQuiJam post tantam imelabüems recemciliatomem — 152 Θεοὺ τὰ Ξᾶντ εἰς Exo áumruin. 
nos fieri priocum seJitiosorums imimscorum afür- —wo-253s διὰ τοῦ αἴματος τοῦ σταυροῦ 127. 
mint? Qeomodo pust uwaias εἰ seliss veri Dei τῶς tow; μετὰ τὴν τοσαύτην ἀνέχεραξι τα 
sznitionem adorare idola Christiamos dicere amsi — Àxrio, ὑπὴ χεῖρα τῶν πᾶλαι ccacumM 
. sant? Przsertim cum pcopbeta omnimodam hofum — 223; γενέσθαι δι:τχυρέζονται; Ξῶς pni 
comuiasüoaem quodammodo chuet, et dicat : Eva xil πόνον ἀληϑινὰν Θεὸν ἐπέτνωτν d 
« In die illa. apprarebü Domimus, et. extermiasbit τοὺς ΤΣρεστιτνοὺς προσχυνῇ rur εἰπεῖν τεῦς 0: 
d:os genüuwma Lemrrz : et adorabit eum unusquisque — X27cx 795 Ξροφέτοο τὰν mwtEÀP τοῦτον hos 
de loco suo, omaes insu-e g-nüom ''. » Ecce sub-— ὥσξερ ἀναδοωντος xsi λέγοντος" ε Ἐν -". 
versiones idolorum, εἰ Deo celebrandam a:orato- — buf$ ἐξιφανέπεται Κύροος, χαὶ ἔξολοῦρε,::" 
nem 3b unoquoque de lxv suo am vimus. Que- P θετὺς τῶν ἐθνῶν τῆς τῆς" χαὶ Eponadnn: 
modo izitur mos qui boc arimes, idolMatriamg τῷ ἔσχατοι; ix τοῦ τόξου αὐτοῦ rincon 
exercere accusamur? Quis autem et omriao posset — 59s.» "Axmoeu; vi» dabuy» τῶν mms 
à» anüquitalem klolorum errorem removare super — X1:33tpogi», xi! τὰν ἐξ ἀπσης τὸς τῇ ἐπ -- 
terram ? Si enim mequissimi demeoees qui per lzre.— 172 τόσο 22755 ty Θεῷ &znchxme ven 
pxantur, δος facere pessunt, qeomojo noa de-  XAx cr» κὲ τοῦτο κράττοεντε: εἰδιλιλσι 2 ν:: 
Streeiur ie«um dispensationis mavsterium, sancta — g:9a: τίς δὲ ὅλοις χαὶ ΏχυΣεν εἰς τὶ ἐξ: 
mon:fesse c33amte Seriptura : « Quia percmssit τῶν εἰδολλοον τξντν ἐπὶ vr; ἔξσιασσινς... 
inim:cos s905 im posteriora *? » la quo icnmimr, Tip € &i τεύτων ÜÉsarrxodacek xx. 
qii Christus etiam opprobrium sempoieraum det — 2e τοῦτο W-crix: δέδιντας, τῶς er iw— 
eG. Qui emm pest δι πὰ} eperaci, pom  invr τὸς £a τὸ τὸ  οἐχονειιξα: poa3ctsvre cH Iu - 
Bbortgos, sed iater vivemtes adhue pres] deli) — 2:27» Boecu; ἔραςξς € Oz ἐπάταξε το. 
coestiu :s7. (Quomodo astem εἰ ipe preepecs — 3252 εἰς τὸ ἐπίξζως ν Mass δὲ ἔτ XS 
coafo-Das di ipelos, et 23d omnes vel quiescum- — Uwe: α'ε τ Ξο Puaaxre xí. Πζντω ὙΣ τὶ 
que &.Zoacates viriliter subeandas adborna:, ve- c »iané,; τι ἐνεργεῖν οἷς ἐν τοῖς utgs: 
riti. dicet, ccm  asserab : ε Conddiie, ego vki τεὸς lec» ἔτ: χυτατέταχιΣ: Rel orn 
mcpo2m δ 5» Noeabm quod hoc vidisse se ngeo- — Hoc ἐπεϑαδῥυνων prla-àg χπεὶ τοὺ; Ξ 
X.Uz, b» ni vaimerumt rursms per meie; e; 38 τοῖν dolptsase d€dcorRa. egi TRaGiihó 4 
3-76, Bou wi qme lix 41} victoria paxnomablüar, —clz'€e2cai à£vase ^ « θαοσεῖςτε, EvL wviru- 
Bez inicr fria facia cvcmameralóar. Nam quqe- — 737v. 0 E: τὰρ €uros xil, ἐξ: το: 
δου vocicria ent. sp Làerater ὃ Γι». m üoem — xx Ispoxm* δὰ τῆς wedgerUv:n idc 
E.lDiIs meoracalü, sel siz2o«-s ab his qui peus — 35a; οὐδ᾽ ἂν τὸ vuemucee ὄνομ a3. sem dc 
Suzer34 fa:raat, lectomis des redicatur [εἰ -λὲ-Ὁ — TEM εἰς dwüokir» &geirtuimn] xxixuvt 
Qc? verum coc m ootes sed fatenínes? Nom τὸς vu ἡ τσὺς λυτρυδέγιις εἰς τίιος 7 
pes τε «.c ἐξ Qpróom. pis ÉDBIL $1312 wem 027222. ἀλλὰ CU. ialvAI ὑπὸ τῶν zv. ^ 





P€qisbll ROI poeíaxTé.d& FALOGNEB Ὡς «τ... ἃ- — nI4» QZXÁG-Ó;:I33 rzA£ÍIA33); EX:ID σ᾽ 
Us repacaetar? leere w.4 potis b)|xecam ὼς oL πιστὸ vi EX: del. τὸ vis xdinz 


[32:143 ? qa. 2w Xyràes peau, aja3xà Ella — d—iz3: cil ἔμτ τε t. τὸ ἀττ:-.. | 


320 3.5 Cxczc2.»WTMA lez4(O€ Um sed 4s, mr a- — x:t37[:D& fi Σιανξξεῖας XXt€*72:]7757 
err Bw ΟΞ ΞΔ (Gsm (τ iG dium ric D Π-:- i χαὶ $c: τὰς τῶν rezae lix; 
Uzr. V.iec. ss cz 3a [v τὰς da Q4 .«GLANR  aMCES arcu uÜcicÉi: φάττα Ei ab ἐν τῷ “Ὁ 
prscim éRec..0028 dea tu ἃ Venoxs τῶν ἔχ τι χουν τὸ χειῶν Gela: τότ τ" 
er. ii δὲ jeljo:1. x4 τὸ FQ CIT ξπὶ ἰῷ ac Ἄξεττισνες εἰς ἀέττο ἔγχλέ στε τοῖσι 
LEZIZVPUDRIA τὰς (aga al gaeaneciam, que] δὲ 006 :f» ὉΣΣ ἀξτσιὰ τΞῷ Ewan τὸν zii 
redeZDITQ] SEIDIAQ (D12 ξτλέῖλτε AxiaMAeS ων — 3032 τεσενῶν τσὶ τῶ τισιν irl. 
AUN vISÓS ΟᾺ πε δὲ focnaceoés : ὃδἊ]) qzoceri νας τὰς $:1x:6nm, € ax: -ξ: τῶν ἢν Ld 
Chrii)aeI aeininilóss Ὠζως τοτὲ culargo a ἔ-Ξαντεν" χε ξένας πχὶ τοὺς ge. 0 
ἐν. ὧἹ ες στο στα (fM) SSBGS Σ lo d.n. ξαυτξει ξένων SQ εἴχασεττ συν $11, 0:077 
$1213.2..$ σι. ιν σχῇ, 4ucaoclu πεῖ Ξ i. Ὅν ice lle. ἔτ τὶ λον E Ξε σὸν ἐπ τὸ 
τς cell. Xfl-- τίνος δδελ τῶν «στ: al 

----- Lxpullcm.emc oit f D ui^ 


ὙΌΣ: lar. εχ τῖξι " cu. af 


ῪΣ... 
ws T". . . -- . 
ChmcilLcs τ. ἃ .. 1t. "[.. αὐτὶ ἃ. hus. xv. 2à. 


132] 


SERMO LAUDATORIUS. 


1592 


Ὦ τῆς ἐντεῦθεν ἀτοπίας! ὦ τῆς mayxáxoo A O pravitatem quiz hinc efficitur! o pessimam 


βλασφημίας Πῶς γὰρ ἔνθα Χριστὸς χεφαλὴ xai θε- 
μέλιός ἐστι, κατὰ τὸν σοφώτατον Παῦλον, τοῦτο γενέ- 
οὔαι δεδύνηται. ᾿Εψεύσθημεν ὄντως Χριστιανοὶ tfc 
ἐλπίδος" πεφεναχίσμεθα δὲ καὶ ταῖς τῶν χηρύχων 
φωναῖς, οἱ γέ Θεὸν ἡμῖν τῆς τῶν δαιμόνων πλεον- 
εξίας ἡμᾶς ἀπαλλάττοντα ἐπιδεδημηκέναι τῷ βίῳ χε- 
χηρύχασι. Πῶς δὲ ὅλως τοῦτο καὶ ἴσχυσαν ; "Apa γὰρ, 
ἐροίμην ἂν τοὺς οὕτω φρονοῦντα:, ὡς τοῦτο τῆς χε- 
φαλῆς ἡμῶν παραχωρούσης γεγένηται, ἢ τυχὸν θε- 
λούσης μὲν μὴ γίνεσθαι, μὴ δυναμένης δὲ ἐπα μύναι; 
xai πῶς οὐχ ἐπέχεινα τοῦτό γε πάσης βλασφημίας ; 
Εἰ γάρ ἐστιν ἀληθὴς ὁ ἱερώτατος Παῦλος Χριστὸν 
Θεὺὴν δύναμιν καὶ Θεοῦ σοφίαν ὀνομάζων τὸν Υἱὸν, 
πὼς ἄρα καὶ ἴσχνσε τὴν τοῦ Πατρὸς ἀχαταμάχητον 
δύναμίν τε καὶ σοφίαν, τὴν πᾶσι τὸ εἶναι δοῦταν τῶν 
, ὄντων χατευμαγεθῆσαί τι; Δῆλον γὰρ ὅτι εἰ τοῦτο 
ταύτῃ συμδέθηκεν, οὐδὲ τὸν οὗ ἐστι ταῦτα τῶν τοιού- 
. *4uv χκατηγορημάτων ἐξωθήσουσι. Ilo; γὰρ θεὸς 
παντοχράτωρ δυνατός τε χαὶ ἰσχυρὸς ὁ Πατὴρ ἔτι λέ- 
᾿Πχοῖτο, τῆς ἰδίας ὥσπερ ἀφῃρημένος δυνάμεως, χαὶ 
"$3 χεῖρα τῶν σφῶν ἐχθρῶν γεγενημένος ; πῶς δὲ 
xai ὅλως παραχεχώρηχε τὴν τῷ ἰδίῳ αὐτοῦ αἵματι 
ἀρμοτθεῖσαν αὐτῷ "ExxXnglav τοῖς ἀγρίοις οὕτω xal 
ἀφιλοιχτίρμοσι χαταδουλωθῆναι πνεύμασι ; Καίτοι 
τοῦ “Υμνογράφου λέγοντας " εὍτι χατὰ τὸ ὕψος τοῦ 
οὐρανοῦ ἀπὸ τῆς γῆς ἐχραταίωσε Κύριος τὸ ἔλεο: 
* αὐτοῦ ἐπὶ τοὺς φοδουμένους αὐτόν. » Εἰ γὰρ ἐπὶ 
τοῦτο σεσάρχωται, ὥστε τῆς τούτων ἡμᾶς ἀπαλλάξαι 


blasphemiam ! Quomodo enim, ubi Christus caput 
et fundamentum est, secundum sapientissimum 
Paulum "5, hoe fleri poterit? Fraudati vere sumus 
spe nos Christiani : decepti sumus etiam yredica- 
torum vocibus, qui etiam Deum nobis ἃ demonio- 
rum superstitione nos liberaturum in mundum 
venisse predicaverunt. Quomodo etiam hoc peni- 
tus dicere potuerunt? Nam interroz;averunt [f. in- 
terrogemus] eos qui sic sapiunt, utrum hoc capite 
nostro permittente factum sit, an forte volente qui- 
dem ne fleret, non valente tamen auxiliari : et 
quomodo subsequenter hoc non sit totius blasphe« 
miz. Si enim verax est saeratissimus Paulus, dum 
Christum Filium Dci, virtutem et Dei sapientiam 
nominat **, quomodo, quzso, valuit Patris inexpu- 
gnabilem virtutem et sapientiam, qux omnibus esso 
tribuit, quidquam eorum qua sunt exsuperare? 
Perspicuum enim est, quia 5] istud huic accidit, 
nec id quod ncn est hie, a talibus aecusationibus 
pellent. Quomodo enim Deus omnipotens, potens et 
fortis Pater adhuc dicatur, si 48 sua sublata snnt 
virtute, subdita inimicis sunt effecta? Vel quo pacto 
Filius indulsit in Ecclesiam, quam proprio san- 
guine suo sibi desponsavit, immanibus taliter et 
immisericordibus rursus deservire spiritibus? prz- 
serlim cum Hymnographlus dicat : « Quia seeundum 
altitudinem cceli a terra contirmavit Dominus mi- 
sericordiam suain super timentes eum '*. » Si enim 


^o χειρὸς, κατὰ τὰς προφητιχὰς προαναῤῥήσεις " àn- C in hoc Incarnatus est, ut de eormm nos manu libe- 


ηλλάγμεθα δὲ, ὥς φασι, πρὸς βραχύ "τίς ὄνησις τῇς 
πρὸς βραχὺ, οὐκ οὔσης μὲν, δοχούσης δὲ ἐλευθε- 
píac; Οὐ γάρ τοι χαρᾶς, ἀλλὰ πλείονο; xal δυσχερε- 

, τέρας δουλείας πρόξενον ἡμῖν γέγονε, τοσοῦτον τοὺ 
xaü' ἡμῶν ἐχθροὺς ἀγριωτέρους παρασχευάσασα, 
630v ἐχείνοις ἡμεῖς ἀπαλλαγέντες ᾧόμεθα χατεχαγ- 

^ χάζομεν. Ποῦ δὴ οὖν τὸ διηνεχὲς αὐτοῦ ἔλξος ἔτι σώ- 
- Cotzo ἄν, ὅπερ χατὰ τὸ ἀπὸ τῆς γῖς πρὸς τὸ οὐράνιον 
. ὕψος διάμετρον χραταιῶπαι ἐφ᾽ ἡμᾶς ἐπηγγείλατο, ὃ 
δι,λοῖ τὸ ἀπεριόριστον ; πῶς δὲ καὶ τὰς ἀνομία; ἡμῶν 
χατὰ τὸ τῆς ἀνατολῆς ἐπὶ τὸ δυτιχὸν χλῖμα διάστημα 
ἀφ᾽ ἡμῶν μαχρύναι λέγεται, ὅπερ τὴν παντελῆ ἀπο- 
λύτρωσιν σημαίνει, εἰ ἔτι τοσαύταις ἐνεχόμεθα πλά- 
vate ; Καὶ γοῦν ὁρῶμεν τοὺς τῶν ἰατρῶν ἐπιστήμονας, 
ot ἐπειδὰν τινα τῶν ἀσθενῶς τὸ σῶμα διαχειμένων 
-οἷς &x τῆς τέχνης ἀχριθασμοῖς ἐπαμύναντες εἰς 
ὑτείαν ἐπανάξωσιν, οὐχ ὅπως μὲν αὐτὸν τοῦ παρόν- 
t0; ἀποαλλάξωσι πάθους, τὴν ἑαυτῶν εἰσφέρονσι τὸ- 
χνικὴν ἐμπειρίαν, ἀλλά γε καὶ τὴν ἑξῆς τοῦ βίου 
περίοδον ἀσφαλεστέραν αὐτῷ διά τινων προφυλαχτι- 
κῶν βοηθημάτων πραγματεύονται" ὡς ἂν μὴ τοῖς 
αὐτοῖς τυχὴν ἐξ ἀπειρίας ὀχληροῖς πάλιν Guvsve- 
χθείη. Εἰ 6b δὴ πάλιν ἀληθές ἐστιν, ὥσπερ οὖν xal 
δέδεικται, ὅτι τὴν ἡμετέρα. ὁ μονογενὴς τοῦ Θεοῦ xal 
1|ατρὸς Υἱὸς πεφόρεχε φύσιν, δῆλον ὅτι τῶν οἰχείων 
αὐτὴν πεπλούτηχεν ἀγαθῶν, χαὶ τῶν τοῦ Πνεύματος 
ἐξιε:ρέτων ἐνέπλησε θησαυρῶν" ὡς μηκέτι ταύτην 
€i; τὸ ἑξῆς δευτέρας ἐπιδέεσθαί τινος βοηθείας, 


** 21 Cor. it, 1. "1 Cor, τ, 24. 
PaTROor. Gn. XCVIII. 


raret secundum propheticas prolecutiones : liberati 
autem sumus, ut aiupt, 3d. modicum : non fuit, 
sed putata est. Non enim gladii (gaudii], sed abun- 
dantioris οἱ difficilioris servitutis nobis factus est 
C4usà, tanto inimicos nostros ferociores construens, 
quanto illos nos liberati, ut. opinamur, irrisimus. 
Ubi autem continua miscricordia censervatur, 
quam secundum altitudinem coelestem a terra im- 
mensa [immensam] super nos eon(iimasse se re- 
promisit, quod indicat infinitum? Vel quomodo 
iniquitates nostras elongasse 8 nobis dicitur, quan- 
lum distat ab oriente usque ad occidentalem pla- 
gam, quod omnimodam redemptionem signat, si 
adhuc eisdem impheamur erroribus ? Et certe. vi- 
demus medicorum peritissimos, cum aliquem in- 
lirmo corpore jacentem artis suz diligenti:s acju- 
verint, el ad sanitatem reduxerint, non cum nox a 
presenti liberaverint passione , subtrahere sriis 
experien'iam, sed certe [f. certe Haap.) vite circui- 
tum cautiorem ei per quxdam auxilia premunire, 
valentia sollicitumg operari : quatenus non eisdem 
forte per imperitiam iterum molestiis opprimatur. 
Ast rursus si verum est, quemadmodum et compro- 
batum est, quia nostrain unigenitus Dei et Patris 
Filius induit naturam : manifestum esi, quod pro- 
priis eam bonis ditaverit, et priecipuis Spiritus donis 
repleverit, ne de extero szculi [secundi] cujusquam 
egeret auxilio, semel ab eo robore qui hanc sssune 


16 psal, ci, 114. 


42 


1323 


EPIPHANII CATANENSIS DIACONI s 


psit accepto. IIoc enim, reor, et beatus evangelista A ἅπαξ τὸ εὐσθενὲς παρὰ τοῦ ταύτην bxürzix; a 


insinuat, cum tempore baptismatis omnium nostrum 
Salvatoris Christi se vidisse dicit Spiritum sanctuin 
de celis descendentem et manentem super eum''; 
significans eum naturam de cetero sine adjectione 
[abjectione] ditasse. 


Etenim non egebat ille qui per omnia Patri est 
coequalis, Spiritus de celis adventu, quantum ad 
proprie naturz pertinet rationem. Nunquidnam in 
se augmentum sanctitatis acquireret, qui paternos 
in semetipso fert characteres, et Spiritus consub- 
stantialitate nullatenus commutatur ? Sed nostram 
in se prxefigurabat gratiam : quoniam eo quo in 
Adam sumus privali, per ipsum et in ipso sumus 
iterum locupletati, eL naturze antiqua dignitas re- 
diit. Si igitur Spiritus gratia super eum descendens 
mansisse legitur; et hoc quidem non est rejicieu- 
dum, naturam scilicet deinceps conservasse Ver. 
lum; apparuit, quia profecto hujusmodi gratia in 
omne genus pertransiit. Quomodo ergo perhibetur 
[perhibent], nos veraciter ignorantia peccasse, et 
quasi henorem qui erga Deum est exercendus, ido- 
lis exhibuisse? Nam hujusmodi quidem per Chri- 
stum gratia sumus dilati. His dicendum est qui om- 
mia presumunt. Porro si confessi fuerint, hacc nos 
qua super verhum sunt bona, per Christum me- 
ruisse, sed post hoc prioribus denuo submissos 
esse erroribus : infirmata est ergo secundum ipsos 
gratia qu» per Spiritum data est, ne sufficienter 
usque in (inem cum his qui semel banc sortiti sunt, 
permaneret. Et quid ita sapere magis impium vel 
infelicins? Vel quomodo is qui per omnia justus 
est, εἰ cunctis vivificam pr:bel virtutem, omnium 
videlicet inspector atque omnipotens Patris Spiritus, 
natura sua deficiet, et mensuris inllrmitatis suc- 
cumbet? Aut quomodo illud quod dicitur : «Vobiscum 
sum ombpibus diebus usque ad consummationem 
seculi !*, » verum salutaris fatebiur vox, si re- 
promissionum ejus res per opera in finem proces- 
sisse non cernitur? Eienim talibus tune secum 
exsistentibus sanctis apostolis talem repronissio- 
nem donavit. Quomodo enim usque ad consumma- 
tionem hi in carne permanserunt, qui etiam modi- 
cum post regressum ejus ad coelos in vita manentes, 
communi naturz funcli sunt lege, vitam morte de- 
serentes? Verum in nos hujusmodi Evangeliorum 
munus pertransit : qui videlicet eorum pr:edica- 
tioni submissi sumus, et Christum qui cum eis 
conversatus est, nobiscum exsistentem in spiritu et 
yer totam vitam habemus. Expedit igitur in his 

orare h:zreticorum errorem, qui lic taliter con- 

mpserun!, qui tam manifestis dogmatibus objur- 
ntur, et tai. Deo decibiles irritas promissiones 
A4cclesim catholice faciunt, his impie derogantes. 
Nullatenus enim bec a tradita sibi commota est 
fide : mansit autem sicut virgo casto, sicut scriptum 


5 υδῃ. 1, 52. '* Matti. xxvi, 90, 


δοῦσαν. Τοῦτο γὰρ, οἶμαι, xal ὁ naxápo; tz. 
στὴς αἰνίττεται" ἐν τῷ καιρῷ τοῦ βαπτίσμειι “᾿ 
πάντων ἡμῶν Σωτῆρος Χριστοῦ ἰδεῖν Mw: 
Πνεῦμα τὸ ἅγιον ἐξ οὐρανῶν καταῦὰν, χαὶ yivac 
αὑτόν" ὅπερ τοῦ ἀνα πόδλητον αὐτὸ τὴν οὐπι i: 
ἑξῆς καταπλουτεῖν ἔμφασιν ἔχει. 

Καὶ γάρ τοι οὐκ ἐδέετο ὁ χατὰ πάντα τῷ [ΠΣ 
ἰσοστάσιος τῆς τοῦ Πνεύματος ἐξ οὐρανῶν ἐπ: 
δέω; " ὅσον γε El; τὸν τῆς ἰδίας φύσεως λέγοι ἷ 
γὰρ ἂν αὑτῷ προσθήχην ἁγιότητος Eandem. 
πατρ'χοὺς Ev ἑαυτῷ φέροντι χαραχτῆρας, x: τὸν 
Πνεύματος ὁμοουσιότητι μηδαμῶς παραλλάττει 
ἀλλὰ τὴ» ὑμετέραν Ev ἑαυτῷ προδιεζωγράφι: μα 
ὅτι τε ὃ ἐν ᾿Αδὰμ ἀφῃρήμεθα, δι᾽ αὐτοῦ τὸ χη ὃν: 
τῷ πάλιν πεπλουτήχαμεν, xal τῇ φύσει τὸ ipn: 
ἐπανῆλθεν ἀξίωμα. El τοίνυν ἡ τοῦ ΠγνεύμσνιΣ 
ἐπ᾽ αὐτὸν χαταπτᾶσα μεμενγ χέναι λέγεται wá: 
τὸ ἀναπόδλητον ἀεὶ τὴν φύσιν εἷς τὸ ἑξῆς δια: ' 
Λόγος ἀποδέδειχε" δῆλον ὅτι ἡ τοιαύτη χάρες ἐν 
διαδαίνει τὸ γένος. Πῶς οὖν φασιν ἡμᾶς 5. 
τἀληθοῦς ἡμαρτηχέναι, καὶ προφάσει δῆθεν τι ' 
Θεὸν τιμῆς εἰδώλοις πάλιν προσχεχυνηχέναι; κ᾿ 
γὰρ οὔπω οὕτω διὰ Χριστοῦ τὴν τοιαύτην τις 
τήχαμεν χάριν" ἔστι τοῦτο λέγειν τοῖς 12 77 
τολμῶσιν. Εἰ δὲ δὴ ὁμολογήσουσι τούτων μὲ" "- 
τῶν ὑπὲρ λόγον ἀγαθῶν ἡἠξιῶσθαι διὰ Xp c 
τοῦτο δὲ ἡμᾶ; ταῖς προτέραις ávüuntveytr τ: 
ναις" ἐσθένησε λοιπὸν κατ᾽ αὐτοὺς ἡ bein t 
Πνεύματος χάρις, τοῦ μὴ διαρχῶς μέχρι sies? 
ἅπαξ αὐτοῖς μεταλελο[γ]χόσι παραμεῖναι. Κι τ5 
οὕτω; φρονεῖν δυσσεδέστερον, ἣ ἀθλιώτερον. " 
γὰρ τὸ διὰ πάντων διῆχον καὶ πᾶσι τὴν ἀι" 
παρέχον δύναμιν, τὸ παντεπίσχοπον χαὶ ΓΌΩΝ 
μον τοῦ Πατρὸς Πνεῦμα τῆς ἰδίας ἔχσταῖν i 
xa τοῖς τῆς ἀσθενεία; ὑποχείσεται μέτροις; "-. 
χαὶ τὸ « ἔσεσθαι μεθ᾽ ἡμῶν πάσας τὰς foit 
τῆς συντελείας τοῦ αἰῶνος, » ἡ σωτήριος Eu: 
φωνῆ, εἰ τὸ τῶν ἰδίων ὑποσχέσεων χρῆμα ὃ ᾿ 
εἰς πέρας ἐχδεδηχὸς οὐχ ὁρᾶται; Καὶ γὰρ τοι" 
τότε αὐτῷ συνοῦσιν ἁγίοις ἀποστόλοις τὴν τοῦ 
ἐπαγγελίαν δεδώρηται. Πῶς γὰρ ἕως τῆς 079^ 
οὗτοι σαρκὶ μεμενήχασιν * οἵ γε μιχρὸν μεῖ3 1 
οὐρανοὺς αὐτοῦ ἀναφοίτησιν τῷ βίῳ mapu 


D τῷ κοινῷ τῆς φύσεως ἐλειτούργηταν νόμῳ, «^ 


θανάτῳ ἀπολιπόντες ; ᾿Αλλά γε εἰς ἡμᾶτ f 9 
τῶν Εὐαγγελίων δωρεὰ διαδαίνει τοὺς τὸ gv" 
ελθόντας κήρυγμα, καὶ τὸν μετ᾽ αὐτῶν dva 
Χριστὸν συνόντα ἡμῖν ἐν πνεύματι διὰ n ' 
βίου ἔχοντας. Ἕξεστι τοιγαροῦν ἐν τούτοις Τ᾽ 
οὕτω πεφρονηχότων αἱρετικῶν ὃ ποδαχρύται 39 
ὅτι τοῖς οὕτω ἐναργέσι διαμάχονται δύγμαδι, αὶ 
οὕτω θεοπρεπεῖς ἀθετοῦσιν ἐπαγγελίας «ἧς di 
Ἐχκλησίας δυσσεδῶς χαταγορεύοντες. Qoi | 
αὕτη ix τῆς παραδοθείσης αὐτῇ μεταχεχνῖσ' 
στεως " μεμένηχε δὲ ὥσπερ παρθένο; à e 
γεγραμμένον, τοῦ ἑαυτῆς νυμφίου τὸν ὁῤ 5" 


1325 


SERMO LAUDATORIUS. 


1:26 


ἄσυλον διασώσασα, ftot τὴν δοθεῖσαν ἐπ᾽ αὐτὴν τοῦ A est 19. Christi sponsi sui arrham inviolabilem set. 


Πνεύματος χάριν. Τοιγάρτοι xat ὁ θεῖος Δαδὶδ πολ- 
Aat; πρότερον γενεαῖς τὸ πρὸς τὴν πίστιν αὐτῆς 
&bpalov ἀναχηρύττων ἔλεγεν " « Ὁ Θεὸς ἐν μέδῳ αὖ- 
τῆς, καὶ οὐ σαλευθήσεται * » xal πάλιν " «Ἐστερέωσε 
τὴν οἰχουμένην ἥτις οὐ σαλευθήσεται * » ταῖς σατᾶνι- 
xal; δηλονότι πολιορχουμένη μηχαναῖς. "ἂν γάρ τι- 
vec τὸ σἑερέωμα τοῦ εἰς αὐτὴν διαδοθέντος εὐαγγε- 
λιχοῦ χηρύγμάτος τῶν πάλαι f| τῶν νῦν αἱρετιχῶν 
χατασεῖσαὶϊ τεθελήχασιν, ἐχείνοις μὲν τὸ μελετηθὲν 
εἰς ἔργον ἐχδέδηχε. 


Ταύτῃ δὲ μόνῃ τὸ ἀσάλευτον εἰς αἰῶνα τετήρη- 
και, χατὰ τὴν ἀψευδῆ τοῦ φήσαντος ἐπαγγελίαν " 
« El ἐπιλήσεται γυνὴ τοῦ παιδίου αὐτῆς, ἢ τοῦ μὴ 
ἐλεῆσαι τὰ ἔχγονα τῆς χοιλίας αὐτῆς ; Εἰ δὲ xal ἐπι- 
λήσεται ταῦτα γυνὴ, ἀλλ᾽ ἐγὼ οὐχ ἐπιλήσομαί σον, 
λέγει Κύριος. ». Ἑάσαντες τοιγαροῦν τὰς ἐν τούτοις 
αὑτῶν τῶν λόγων ἀἐροφὰς, καὶ paxpà ταῖς qXuapn- 
μοσύναις αὐτῶν χαίρειν εἰπόντες, ταῖς τῶν ἁγίων 
Πατέρων ἀνθυπονοστήσωμεν δόξαις. θεὸν τοιγαροῦν 
ἄπαντες ἐν ἀνθρωπείᾳ μορφῇ τῷ βίῳ ἐπιδεδημηχότα, 
πἧς τῶν εἰδώλων πολυτρόπου πλάνης lud; ἧλενθε- 
ρωκχέναι δεδείχασιν οὕτως αἱ προφητιχαὶ προαγο- 
ρεύσεις τεθεσπίχασιν, οὕτως ἡ ἀποστολιχὴ χάρις 
ἑτράνωσε. Ταύτην ἡμεῖς τὴν διδασχαλίαν οὐχ ἐν πει- 
θοῖς σοφίας ἀνθρωπίνης λόγοις, ἀλλ᾽ ἐν διδαχτοῖς 
Ὠνεύματος, ὡς γέγραπται, ἐδεθάιώθημεν. Οὐ γὰρ 
ἡμᾶς αἱ τῶν λόγων κομψεῖαι οὕτως ἔχειν πεπείχα- 
σιν * Ἑλλήνων γὰρ τοῦτο ἀλλ᾽ ἡ τῶν συμπερασμά- 
ttov αὐτῶν ἀλήθεια. Ποῦ γὰρ Ext τὸ τῶν δαιμονίων 
ὀλέθριον ατίφος : ποῦ αἱ διάχενοι xai βδελυραὶ τῶν 
εἰδώλων τελεταί ; ποῦ αἱ τῶν Ψευδωνύμων θεῶν Er- 
ἀφαλεῖς χαὶ ψυχοςθόροι μαντεῖαι; ποῦ αἱ βαχχεῖαι 
τῆς ᾿Αφροδίξης, χαὶ τὰ ὄργια τῆς Δημήτρας, xal 
«ἧς ᾿Αρτέμιδος αἱ ξενοχτονίαι ; ποῦ αἱ τοῦ Διονύσου 
παράφοροι Ébpral, μετὰ τῆς ἀθέσμου ἀνδρομανίας, 
xa ἡ τοῦ λεγομένου Μίθρου ἔνδιχὸς μύησις ; ποῦ αἱ 
ὑπόγειοι, xal ὑπέργειο!, καὶ ἀέριοι ἀνθρωποχτονίαι 
τῶν λεγομένων θεῶν οὕτως ἐπιτερπομένων ; οὐχὶ 
πάντα τῇ ἐπιδημίᾳ τοῦ μονογενοῦς Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ 
ὥλλυντο, xai τέλος πᾶν βέδηλον ἐδέξαντο ; οὐχὶ τὰ ἐν 
χάλλει δομήσεών ποτε ἐχπεποιημένα αὐτῶν τεμένη 
νῦν ἠρίπωται, καὶ εἰς γὴν χαταδέδληται, αὑτοχρα- 


vans, id est, datam iu se Spiritus gratiam. Cujus 
rci gratia et divinus David multis prius gentibus 
immobilitatem fieri [fidei] ab illa exhibitae przedi- 
cans asserebat : « Deus in medio ejus non commo- 
vebitur ; eteniin. [et iterum] firmavit orbem terrse, 
qui non commovebitur ?^; s diabolicis videliert 
impugnatus machinamentis. Nam etsi firmamentum 
evangelice praedicationis quz In eam data est, qui- 
dam antiquorum vel instantium hereticorum con- 
cutere voluerunt, illis tamen quod meditati sunt, 
jn opus reputatum est. 

Huic autem soli immobilitas in dlernum ser- 
vata est juxta repromissionem illius qui non men. 
titur, dicens : « Si oblita fuerit mulier pueri sui, 
ut non misereatur sobolis ventris sui? quod si et 
oblita fuerit hujus mulier, sed ego non obliviscar 
tui, dicit Dominus *'. » Dimissis itaque sermonum 
eorum iortionibus, quibus in his usi sunt, et a 
longe garrulis sermocinationibus ipsorum ave 
dicto, sanctorum Patrum saporis ** delectemur 
opinienibus. Deum igitur omnes nobis in humana 
forma in munium profectum a multimodo nos ido- 
lorum errore liberasse monstraverunt ; sic pro- 
phetice prolocutiones promulgaverunt, sic apo- 
stolica gratia explanavit. Hac nos doctrina non in 
persuasibilibus human: sapientie verbis, sed in 
ostensione Spiritus, sicul scriptum est, certificati 
sumus. Non enim nos sermonum suasiones sic 
habere fecerunt; paganorum enim est hoc; sed 
ipsarum rerum quz confirmat [consummate | 
sunt, veritas. Nam ubi est perniciosa demoni 
rum acies? ubi inanes el exsecrandz idolorum im- 
molationes ? ubi falsi nominis deorum deceptorize 
animarumque corruptrices divinationes ? Übi de- 
bacchationes Veneris, et sacra mysteria Cereris 
atque. Dianz hospiticidia ? Ubi Dionysii [pro Dio 
ngsi. Hanp.], vesanee festivitates cum illicita vi- 
rorum vesania, et nuncupati Mitbhrz justa imbu- 
tio? Ubi subtus terram et supra terram facta ei 
aeria homicidia vocatorum deorum taliter dcele- 
ctantium? Nonne omnia unigeniti Filii Dei ad- 
ventu perierunt, et finem profanissimum suscepe- 
runt? Nonne pulchre quondam dedicata eorum 


τορικοῖς παραχελεύμασι τοῦτο αὐτῶν πεπονθότων ; ἢ templa, nunc imperatoriis elisa jussis et ad ter- 


Οὐχὶ ἐκ τῆς ἁπάντων Χριστιανῶν καρδίας al τούτων 
μνεῖαι ἐξηφανίσθησαν, xaX τὸ τῆς προφητείας αὐτοῖς 
σράγμασι περατωμένον ὁρᾶται, τὸ ε Ἑπλήσθη πᾶσα 
ἣ 3, τοῦ γνῶναι τὸν Κύριον, ὡς ὕδωρ πολὺ καταχα- 
λύπτον θαλάσσας ; » Προσχυνήσωμεν τοίνυν τὰν 
ἐπιφανέντα Koptov, xal τῆς τούτων ἡμᾶς λελυτρω- 
χόεα παγχαλέπου πλάνης. ᾿Γμνήσωμεν αὐτοῦ τὸ 
ἀπεριόριστον τῆς φιλανθρωπίας * χηρύξωμεν ἐν τῷ 
«ἧς ἡμετέρας Ἐχχλησίας ὑψηλοτάτῳ ὄρει τὴν φριχτὴν 
καὶ ἀνέχφραστον αὑτοῦ τῆς οἰχονομίας συγκατάδα- 
σιν ὑψώσωμεν τὰς φωνὰς ἐν ἰσχύι, xax μὴ φεισώ- 
μεθα τὴν μεγαλοπρέπειαν τῆς δόξης αὐτοῦ, δηλαδὴ 


!* J| Cor. xi, 4. 


ram prostrata sunt? Nonne memorie ipsorum ab 
omnium corde Christianorum disparuerunt, et il- 
lud prophetie ipsis rebus factum aspicitur, vide- 
licet : « Repleta est. terra cognoscendi Dominum, 
quasi aqua multa qua operit mare **? » Adorc- 
mus igitur Dominum qui apparuit, et ab hoc noa 
sevissimo liberavit errore. Hymnum dicamus 
Ipsius infinite misericordie, praedicemus Ecclesiam 
uostre altissimo monti horribilem et ineffabilem 
dispensationis ejus condescensum [consensum]. 
Exaltemus voces in fortitudine, et ne parcamu« 
magnificentiam majestatis ejus incomprchensibi- 


* Pss]. xv, 6; xcv, ἢ, *! Isa. xtix, 15. ** f. sapidis. V. c. Jolyi nihil mutat, 


neque vero necesse fuit cum saporus adjective dicatur non secus ac sapidis. 3 15. xi, 9. 


1327 


enarrantes, Dicamus ad eum ei nos cum pro- 
pheta : « Quis Deus sicut tu, auferens iniquitates, 
et occultans peccata residuis bzreditatis tuze **? » 
Praterea choros ducamus cum presenti sacro 
commercio, ave illi affati tanquam gaudii bravium 
tribuentes. Gaude igitur, sacratissimum collegium 
divini ac sacrati. eonventus. Gaudete, sanctorum 
Patrum sanctissimi propugnatores. Gaude, sine 
mendacio congregatio, in cajus medio Deus inam- 
bulat, sicut scriptum est **. Gaude, concilium spi- 
ritali apparitione refertum : ez qua qui iliustratur, 
son offendet ad lapidem bharetiez falszeque locu- 
tionis spiriiales animz. pedes. Gaude, speculator 
divinarum indsgationum ; quem qui modeste se- 
quitur, 3 minitante rhomphza eruitur. Gaude, sem- B 
per floride paradise, in cujus medio vitz lignum 
plantatum est, per quadripartitum Evangeliorum 
laticein. aspersum. Gaude, aurca ignitaque colum- 
na, novum Dei l|srael, lucidis dogmatum doctri- 
nis 3b /Egyptiaca manu, id est bretizantium 
errore liberans, et ad terram iepromissionis Pa- 
trum erthodoxia deducens, Audacter in ostensione 
veritatis et fiducialiter age. Revelata facie gloriam 
sacre et catholicze Ecclesize praedica. Supra petram 
stabilis conversationis versatiles quorumdam men- 


EPIPHAN!I CATANENSIS DIACONI i4 
lem, scilicet affeetam quem erga nos exhibuit, A τὴν περὶ ἡμᾶς αὑτοῦ ἀχατάληπτον ixbo a 


tes doctrinis confirma. 
εὐμεταφέρους τῶν τινων διανοίας ταῖς διδασχαλίαις ὑποττηρίζων. 
Tuque praccipue, o sanctorum Patrum concors  ἔΞύ τε χατ᾽ ἐξαίρετον, ὦ ἱερῶν Πατέρων 2:7 


οἱ sacralissime preco, atque instantis nostri ce- 
tus exarche, qui sublimem nobis per Christum 
thronum adornas, τοϑσηΐ et primi Pastoris diligen- 
tissimum speculum, Spiritus mundissimum habita- 
culum, rectissima orthodoxorum dogmatum pon- 
deratio, politaque in Christo conversationis habite 
regula, nominatissima lucerna, et septera eande- 
labrorum luminibus tuta fulgidissima. Resplendere 
fae nobis tanquam ex invisibili candelabro sacre 
eatbedrse evidentissimorum verborum perspicui- 
tates. Distribue autem et esurientibus vivificum 
divini magisterii panem , et nutri populum in 
extranea terra vagum effectum Βαγοι οἱ inco- 


latus. 


Efücere nobis novus Joseph frumenti dator, ct D 
ambiguitates scripturalium explanans znigmatum, 
.opimis nos et spiritalibus interpretationibus nu- 
tri. Eleva oculos tuos, et vide super tc collectos 
fios tuos, qui luporum congressionibus dispersi 
sunt. Plenum tibi esse omne sacratissimum hoc 
divino decreto templum conspicitur. Crebro men- 
tis tuze salta bestiarum preoccupa impetus, et 
hos preveniens sapientia tua exclude. Semper 
ovili tuo tranquillitatem concilia. Premuni autem 
hoc frequentibus ac bene sonantibus ad Deum 
emissis orationibus, ut tibi in multitudinem au- 
geatar secundum repromissiones qua sunt in 
Abraham instar astrorum numeri factz. Gaude 
vero et tu, Niczensium inclyta urbs, inter metro- 


δι. Mich. vii, 18. 


*9 Psal. c, 3. 


στοργήν. Εἴπωμεν μετὰ τοῦ προφήτου τοὶ ἐ,ε. 
πρὸς αὐτόν" « Ti; Θεὸς ὥσπερ αὺ, ἐξα: ρῶν σν::- 
καὶ ἀποχρύκτων ἁμαρτίας τοῖς χαταλοίποι: τῇ, τὸ 
ρονομίας σου ; » Συγχορεύσωμεν δὲ χαὶ τῇ τι 5 
ἱερᾷ πανηγύρει, τὸ, Χαῖρε, αὐτῇ προσφθεγγέμειο͵ « 
«ἧς χαρᾶς βραδευτήριον, Χσίροις ταίνυν, ὦ e» 
case σύλλογε θείας καὶ ἱερατιχῆς ὀμτιγύρεως. Io. 
ῥοις, ἁγίων Πατέρων ἁγιώτατε πρόμαχε. ἈΣ:- 
Θεοῦ ἀψευδέστατον ἄθροισμα, bv ᾧ Θεὸ; bz 
περιπολεύει, ὡς γέγραπται. Xalpos, χορεία ve. 
τιχῖς δχδουχίας ἀνάπλεε, ἐξ ἧς ὁ χατχὶτ"τί,:ς 
οὗ προσχόψει πρὸς λίθον αἱρετικῆς deuil Es; τ. 
νοητοὺς τῆς Ψυχῆς πόδας. Χαίροις, ὁ sx; x 
θείων δηλώσεων, ᾧ ὁ εὐρόϑμως ἑπόμενος 3; 
ειλούσῃς ῥομφαίας ἐχρύεται. Xatpor;, &tni 
παράδεισε, ἐν ᾧ τῆς ζωῆς ἐν μέσῳ τὸ ξύλοι z— 
τευται, διὰ τῆς τετραστόμου τῶν Ἐὐαγγελίων c0 
ἀρδευόμενον. Χαίροις, χριστοπύώρσευτε στὶν, 7 
νέον tou Θεοῦ Ἰσραὴδλ ταῖς φωτοφλέσι τῶν 
των διδασχαλίαις τῆς Αἰγυπτιαχῆς χειρὸς 3x1oiz- 
τῆς τῶν αἱρετιζόντων περιπλανήσεως, x3: 75^ 
Υἷιν τῆς ἐπαγγελίας τῇ τῶν Πατέρων ὀρθοζνξε 
ὁδηγήσας. Ἑὐτόλμως ἐπὶ τῇ ἀναδεέξε: x5: 27. - 
παῤῥησιάπθητι. ᾿Αναγεχαλυμμένῳ προτῶτι' 7 
δόξαν ^T ἱερᾶς καὶ χαθολιχῇῆς Ἔχχλησί; τ΄. 
ξον, ἐπὶ τὴν πέτραν τῆς στερεᾶς ὁμολογῶ 2 


ἱεροχήρυξ, xaX τοῦ παρόντος ἡ μῶν quic. τ. 
ὁ τὸν μετάρσιον ἡμῖν διὰ Χριστοῦ xazazc 
θρόνον, τὸ τοῦ μεγάλου χαὶ πρώτου Ποιμένᾳ r: 
δέστατον ἔσοπτρον, τὸ τοῦ Πνεύματος χεθλνξ' 
ἐνδιαίτημα, fj εὐθυτάτη τῶν ὀρθοδόξων $7 

στάθμη, ὁ ἀπεξεσμένο; τῆς ἐν Χριστῷ tc 
χανὼν, ὃ περιώνυμος xal ἑπταφώτου λυχυὶπ' 

λαμπρέστατος λίχνος" πύρσενς fjutv ὡς ἐξ ἀπέ, 
λυχνίας τῆς ἱερᾶς καθέδρας τῶν φανωτάτων v 

τὰς διαυγείας. Διάθρυπτε δὲ xal τοῖς πεινῶ ΄" 
ζωτικώτατον τῆς θείας διδασκαλίας ἄρτον" x: 

ψον λαὸν ἐν ξένῃ γῇ, ἀλήτην γεγενημένον 1t; ἐ- 
τιχῆς ἀποιχεσίας. 


Γενοῦ ἡμῖν νέος Ἰωσὴφ σιτοδότης ταῖς à 
τῶν Γραφιχῶν αἰνιγμάτων ταῖς εὑπορίστοις b 
πτύξεσι τῶν πνευματιχῶν ἑρμηνειῶν ἡμᾶς ἐπρ᾽ 
φων. "Apoy χύχλῳ τοὺς ὀφθαλμούς σου, χαὶ 67 
σὲ συνηγμένα τὰ τέχνα σον, ἃ ταῖς τῶν λύκον 
ὅδοις διεσχόρπιστο * πλήρης σοι πᾶς ὁ poa 
οὗτος τοῦ θείου συντάγματος νεὼς ὁρᾶται. IE 
σου τῆς διανοίας ἅλματι τὰς τῶν θηρῶν προ: 
ὄανε ἐφόδους, xai ταύτας τῇ σὴ σοφίς tp 
χλείων. 'At[ σου τῇ ποίμνῃ τὸ ἀτάραχον Xpxi* 
Προσοχύρου γε τοῦτο, xal ταῖς πυκναῖς τῶν 1" 
ἤχων εἰς Θεὸν προσευχῶν aou ἐπάλξεσιν᾽ Des £6 
πλῆθος ἐπιδοίη χατὰ τὰς ἐν τῷ ᾿Αδραὰμ Lear 
τοῖς ἄστρων χοροῖς παραπλησίως. Xalpoi; δὲ 1:7 
Νιχαέων περίχλυτον ἄστυ, τὸ ἐν μηεροκόλεαι £i 


1339 


SERMO LAUDATORIUS. 


1330 


. πυστον ὄνομα, τῆς Βιθυνῶν ἐπαρχίας τὸ εὐχλεέστα- A peles opinatissimum nomen, Bithyniensium pro- 


. τὸν ἀχροθίνιον * ἡ πρότερον μὲν sal; τῶν ἁγίων 
. ὀχτωχαίδεχα καὶ τριαχοσίων θεοφόρων Πατέρων 
ἴχνεσιν ἁγιααθεῖσα, νῦν δὲ τοῖς τούτων διαδόχοις 
. τριῶν ἑχατοντάδων σὺν πέντε δεχάσιν ἀριθμὸν ἐκ- 
, πληροῦσιν" εὐλαθῶν τε μοναχῶν οὐχ εὐαριθμήτων 
πλήθει, ταῖς αὐταῖς τῶν εὐλογιῶν περιχυχλουμένη 
, χάρισιν. Ἐν σοὶ γὰρ τῆς ὀρθοδόξου πίστεως ὁ θεμέ- 
λιος ὑπό τινος Σατανιχῆς δυστροπίας σεισθῆναι χιν- 
δυνεύων ἐδραίωσιν ἀχλόνητον εἴληφεν. "Ev σοὶ τὸν 
ἄγριον ἐκεῖνον xai ἀτίθασσον θῆρα Ἄρειον ὁ θεζος 
 kxeivog τῶν Πατέρων χορὸς τὰ ἱερὰ τῶν Γραφῶν 
ἐφωπλώσαντες λῖνα ἐζώγρησαν, χαὶ τοῖς φοδεροῖς 


, κατηχόντισαν ἀναθέμασι " κἀντεῦθεν τὸν Υἱὸν τοῦ 


Θεοῦ καὶ Πατρὸς ὁμοούσιον τῷ γεγεννηχότι πᾶσα 
, φύσις ἀνθρώπων θεολογεῖν ἐχμεμαθήχαμεν. Διά τοι 
. ποῦτο xal τὸ παρὸν ἱερώτατον σύνταγμα τῆς ἰσαρί- 
μου ταύτης χορείας δυὰς εὐσεδῶν βασιλέων ἐν σοὶ 
- συγκροτηθῆναι τεθέσπιχεν, Εἰρήνη νέα Ἑλένη σὺν 
᾿υἱῷ γνησίῳ νέῳ Κωνσταντίνῳ, οὖς ἡ ἐν σοὶ τοῦ 
᾿ Πνεύματος χάρις tolg τότε καὶ νῦν ἁγίοις ἐπιλάμ- 
᾿ψασα Πατράσι, φυλάξοι δαψιλέσι χρόνοις ἀτάραχον 
| αὐτοῖς; τὸ χράτος δωργυμένη, χαὶ τῶν ἐχθρῶν τὰ 
᾿ φῦλα πρὸ ποδῶν χαταστρῶσι * ὡς ἂν ἡμῖν ἢ τῶν ἀγα- 
θῶν μὴ διαλίποι χορηγία. 

'eis imperium, hostiumque natíones ante pedes 
 deliciat. 

Χαίροις τοίνυν, ὦ μητροπόλεων περίδοξον χάλλος, 
᾿ἂν τούτοις, ὅτι ἐν σοὶ τὸ πρῶτον ἡμῖν τῶν ἀγαθῶν 
᾿ἄνέφν, ἐν σοὶ δὴ χαὶ τὸ τέλος, oby ὡς πρὸς ἀξίαν 
᾿πρὸς ἀριθμὸν δὲ ἥτις ἐστὶ τῶν σεπτοτάτων εἰχόνων 
«tf καθολιχῆς ἡμῶν ᾿Ἐχκλησίας ἡ ἀρχαία παράδοσις, 
&* tol; ἰδίοις ἀποκατασταθεῖσα ὄροις. Νὺν ὄντως εὐ- 
φαίνεται ὁ οὐρανὸς, καὶ αἱ νεςζέλαι διχαιοσύνην 
ἁ ποστάξζουσι" xal τὸ μεσότοιχον τοῦ φραγμοῦ λέλυ- 
«at τῇ ἐνώσει τῆς διαστάσεως παραχωρησάτης, xal 
εἰς μίας ὁμοφροσύνης σύμπνοιαν ἡ τετρὰς τῆς ol- 
χουμένης συνήνεχται. Νῦν αἱ πολλαὶ τῶν διαφόρω; 
ὑ ποησυρέντων εἰς ἕν συνεληλύθασι δόξαι " χαὶ σύμ- 
φωνος ὕμνος ἀπὸ περάτων γῆς ἕως περάτων τῷ 
Θεῷ ἀναπέμπεται. Χαίροις τοιγαροῦν, xal σκίρτα 
ἐ πὶ τούτοις καὶ σὺ, ᾿Εχχλησία χαθολιχὴ, fj ἐν πάσῃ 
τῇ οἰχουμένῃ " χόρευε ἀγαλλιωμένη ἐπὶ τῇ τῶν υἱῶν 
cou ἐπανελεύσει" ἀπόθου τὸ τῆς διαλύσεως ῥάχος, 


vincis gloriosissims primitie : quz prius quidem 
sanctorum decem et octo trecentorumque deifero- 
rum Patrum vestigiis sanctificata es, nunc autem 
horum successorum sque trecentorum cum quin- 
que decadibus numerum complentium, ac reve- 
rendorum monachorum qui pene innumerabilis 
sunt multitudinis, eisdem benedictionibus [bene- 
dictionum] eircumdsta es grauis. In te quippe or- 
thodoxie [orthodoxz fidei] fundamentum a qua- 
dam Saianica subversione concussum perecliturum 
[perielitaturum, forte deest scd non!, stabilimen- 
tum sine perturbatione percepit. In te feram illam 
et immitem bestiam, Arium scilicct, divinus ille 
Patrum chorus sacris Scripturarum expansis ca- 


B ptavit retibus, et terribilibus anathematibus per- 


culit, et hinc Filium Dei et Patris, Dominum et 
consubstantialem gignenti, omnis natura homi- 
sum predicare didicimus et idcirco prsesens sa- 
cratissimum compactum bujus numerosi conventus 
dualitas piorum imperatorum consolidans colligi 
gauxit, Irene videlicet nova Helena cum filio pro- 
prio Constantino novo, quos in te Spiritus gratia, 
quae tune et nunc sanctis illuxit Patribus, conser- 
vet per largissima tempora, imperturbabile donans 
prosternat, qualenus nobis bonorum copia non 


Gaude itaque in his, o metropoleon inelyta spe- 
cies; quoniam in te nobis et primo bonorum 


c exordium, et nunc finis exortus est, venerabilium 


nimirum imaginum catholice Ecclesi prisca tra- 
ditio in suis terminis restituta. Nunc vero lzxtatue 
caelum, et nubes stillant justitiam, Nune medius 
paries maceri;:e dissolatus est unitione dissensio- 
nis concessa, et in unius assensionis conspiratio- 
nem qualernitas orbis terre colleeta est. Nunc 
multe que in diversa trahebant, convenerunt 
opiniones, et consonus hymnus a (inibus terrz 
usque ad (ines terrz Deo dirigitur. Gaude igitur 
tripudians super his et tu, catholica Ecclesia, in 
toto terrarum orbe diffusa. Duc choros exsultans 
super (iliorum tuorum conventu : depone divisio- 
nis pannos, et induere integra orthodoxe tunica 
unitatis. Jam nou poneris opprobrium inimicis 


xai ἔνδυσαι τὸν ὁλόχληρον τῆς ὀρθοδόξου ἐνώσεως D tuis, subsannatio et derisio populis qui in circuitu 


χιτῶνα. Οὐχέτι τεθήσῃ ὄνειδος τοῖς γείτοσί aou, μυ- 
κτηρισμὸς xal χλευασμὸς τοῖς κύχλῳ σου λαοῖς. 
Οὐχέτι φοδηθήσῃ ἐξουδενώσεις ἀθέων xal ἀμνήτων 
ἀνθρώπων, Ἑδραίων δὴ λέγω χαὶ ᾿Αγαρηνῶν * ὡς δὴ 
σοι μὴ τοῦ τελείον τῆς πίστεως ταῖς ἀποστολιχκαῖς 
“παραδοθέντος διδασχαλίαις, Οὐχέτι τὴν ἐχ τοῦ ἑνὸς 
Θ-:οῦ ἀνατοίτησιν διὰ τὴν πρὸς τοὺς αὐτοῦ φίλους 
πρεπωδεστάτην τιμὴν τοῖ; τῶν αἱρετιχῶν ἐγχληθήσῃ 
στόμασιν. Οὐχέτι τοῖς τῶν εἰδώλων τεμένεσι ἐν ἴσῳ 
καταλογισθήσῃ, διὰ τὴν ἐν σοὶ τῶν ἱερωτάτων xal 
σεπτῶν ἀγίων εἰχόνων ἀναστήλωσιν. 

Πρέπον γάρ σοι ὡς τῷ βασιλεῖ τῶν αἰώνων Υἱῷ 
καὶ Λόγῳ τοῦ Θεοῦ νυμφευθείσῃ, τὴν τῆς ἐνσάρχου 
αὐτοῦ οἰχονομίας ἀνθρωπόμορφον εἰχόνα διὰ γραφῇ; 


two sunt. Non jam timebis contemptus hominum, 
Hebraeorum scilieet ct Agarenorum, qui sine Deo 
ct sacra initiatione consistunt, quasi tibi non fue- 
rit perfectio fidei doctrinis apostolicis tradita. Jam 
non ab hereticorum ore criminaberis, quasi re- 
cesseris ab uno Deo propter decentissimum hono- 
rem erga ipsius amicos exhibitum. Jam non repu- 
taberis idolorum similis templis propter sacratis- 
simarum in te imaginum erectionem effectam. 


Decct enim te tanquam rcgi sxculorum Filio et 
Verbo Dei nuptam, in carne ipsius dispensalionis 
bumanam formani habentem — anthropomorphou 





ANNO INCERTO. 


PACHOMIUS MONACHUS. 


IIAXOMIOY MONAXOY 
ΠΕΡῚ ΤῊΣ EK TON ΘΕΙΩΝ ΓΡΑΦΩΝ QOEAEIAZ: 


ΚΑΙ OTI ΟΥ̓Κ AITIOI ΟἹ TAYTAZ ZYTTPA'TAMENOI ΤΗΣ ΑΣΑΦΕΙΑΣ- AAA' H ἩΜΕΤΕΡᾺ 
AMABIA ΚΑΙ AMEAEIA * ΚΑΙ ΠΕΡῚ ΔΙΔΑΣΚΑΛΩΝ. 


PACHOMII MONACHI 
DE DIVINARUM SCRIPTURARUM UTILITATE 


QUARUM NON TRIBUENDA ILLIS QUI SCRIPSERUNT OBSCURITAS, SED IGNORANTLE ET NEGLIGENTLE 
| NOSTRAE. ITEM DE DOCENTIBUS. 


(Cop. Nax. p. 261.) 


Ὥσπερ el τῶν ἰατρῶν malbe; χειρουργεῖν τινα A — Ut ehirurgi gravi morbo affectum curaturi , non 


μέλλοντες, πάθει δεινῷ συνεχόμενον, οὐχ εὐθὺς ξυ- 
ρὸν χαὶ χαυστῆρας xai ἔμπλαστρα ἐπάγουσιν᾽ εἰ μὴ 
σχέψωνται ὅθεν ἔσχε τὸ πάθος τὰς ἀρχάς" τούτον δ᾽ 
ἐγνωσμένον, βοηθήμασι χρῶνται, χαταποτίοις, φλε- 
ὀοτομίαις, λουτροῖς, διαίταις" xal οὕτω τοῦ πλεονά- 
ξοντὸς χυμοῦ συσταλέντος, λοιπὸν χαὶ τοῖς ἀπουλωτι- 
χοῖς χρῶνται φαρμάκοις εἰς ἴασιν᾽ οὕτω χἀγὼ ἡμᾶς 
αὑτοὺς ὁρῶν διαφόροις ἀτοπίαις περιπεσόντας, οἷον 
ἀσεθδείαις, ἀνομίαις, ἀδιχίαις, ἀταξίαις, xal τοῖς 
τοιούτοις, οὐκ ἢδουλήθην τέως περὶ ἑνὸς ἑχάστον 
ὑμῖν ἐπάγειν τὸν ἔλεγχον, μήπως εἰς χενὸν διαχέω 
τοὺς λόγους" tfe πρωταιτίου ἁμαρτίας δίχην τῆς 
μυθικῇς ὕδρας ἑτέρας ἀναφυούσης κεφαλάς " ἀλλ᾽ 
ἐξαγγεῖλαι ὅθεν ὁ ἑσμὸς τῶν καχῶν " τοῦτο δ᾽ ἀπο- 
δειχθέντος, πρὸς ὦτα δοχῶ λέγειν ἀχουόντων. 

᾿Αλλὰ τίς ἡ αἰτία τῆς διαμαρτίας τοῦ xaAoU; 
πολλαὶ μὲν xal διάφοροι " μία δὲ πάντων μήτηρ, ἡ 
ἄγνο!α" αὑτῆς γὰρ καταχρατούσης ἐν τῇ ψυχῇ, οὐδὲν 
ἂν γένοιτό ποτε ἀγαθὸν ἐν αὐτῇ " σχότος γάρ ἐστι 
νοητόν ἧς ἐναντίον ἡ γνῶσις φῶς ἔστι" θεῖον δῶρον 
τοῖς εὐγνώμοσι. Γνῶσιν δὲ τὴν ἀληθῆ λέγω,, οὐ τὴν 
χοσμιχήν. Αὕτη γάρ ἐστιν ὅτ᾽ ἐν πρλλοῖ; ἁμαρτά- 
νουσα" xal εἴδωλον φαίη ἄν τι; εἶναι ταύττν τῆς 
ἀληθοῦς καὶ μὴ διαπιπτούσης, καὶ οἷον θεραπαινίδα" 
ἔττι δ᾽ ἀληθὴς γνῶσις, fj διὰ τῶν θείων καὶ ἀγίων 
Γραφῶν χορηγουμένη τοῖς ὁλοψύχως, καὶ μετὰ θείου 
φόδου ἐν εἰλιχρινεῖ διανοίᾳ, μὴ μέντοι mstpaati-. 
χῶ;, μηδὲ ἐμπαθῶς τε xal χαχοήθως ἐρευνῶσιν 


cito scalprum, cauteria et emplastra inducunt, nisi 
unde fuerit morbi principium consideraverint, hoc 
autem cognito, medicamentis utuntur, potionibus, 
phlebotomiis, balneis, sicque repressa humorum 
reduudantia, postremo pliarm.ca cicatricem indu- 
centia applicant, ut redeat sanitas : ita et ego, nos 
ipsos videus varios. in errores prolapsos, scilicet 
sine pietate, sine lege, sine justitia , sine regula et 
aliis hujusce naturz rationibus viventes , nolui a 
primis.de unoquoque errore vobis infligere vitupe- 
rium, ne fortassis in vacuum verba eüundam, 
siquidem primarium peccatum, hydra in fabulis de- 
cantate instar, semper nova repro«ducit capita, sed 
unde inalorum examen eruperit, enuntiare. Quo «e- 
moustrato, conlido me ad aures audientes locuturum. 

Sed quaenam longe ab honesto divertendi causa 
fuit? Multe quidem, sunt ac diverse. Una autem 
ci&lerarum mater ignorantia, qua ut primum mens 
fuerit occupata nihil boni cuncipiet. Nox enim in- 
tellectualis. ignorantia est, lux contra seientia, di- 
vinum sapientibus donum (concessum) : veram dico 
scientiam, non mundanam, quz in multis quando- 
que errat atque verze et non diffluentis scientiae 
imago et quasi ancilla haberi posset : vera autem 
scientia per divinas sacrasque Scripturas illos du- 
cens qui eas tota anima, cum divino limore, in 
simplici intellectu, neque contentiose neque arden- 
tius aut malignius perscrutautur. llle enim in auxi- 


* Cum auctor iste vel ipsi Fabricio ignotus fuisse videatur, nonulla visum est ex presenti codice hic ex- 
Scribere, qui lectoribus Grace lingua peritis grata fore non dubito 





“112 


PACHOMII MONACHI ἱ,' 


lium datze sunt hominibus : idcirco lex per Moysem, A αὑτάς - αὗται yàp εἰς βοήθειαν ἐδόθησαν τὸς: 


Deus, o miraculum ! super terram cum corpore, crux, 
. Wpostolorum martrrumque preedicatio, Patrum, 
quos divinus sufflabat Spiritus, concilia, pia 
norum ratio ac regula, Vere istarum scientia vita 
cst, ignorantia aum mors; atque, ut homo cor- 
. rup.us perditusque, si cujusdam pi filium velit 
nvertere et sibi conciliare, uon cite quz sunt. sui- 
met ipsius laudat, sciens ea ab adolescente bona 
patris. doctrina imbuto non fore admittenda, sed 
primum quise sunt patris ve.licat quasi nihil puero, 
deliris vero senibus convenientia, sicque dociliorem 
arripiens suum in abyssum przceipitat : ita et dia- 
bolus, quippe qui diverso Christianos per tyrannos, 
prr h:eresiarehas et per seipsum aggressus est. In- 
tclligess cnim se undique Litteris divinis victum, 
illas orthodoxis aut rapuit, eut negligere persua- 
sit, ut sic lxreticis vinci faciles forent, et existi» 
wantes. se ortliodoxos nihil ab heterpdoxis differ- 
reit. Quod et fecit, 

vot ὦσι τοῖς αἱρετιχοῖς " 
ποίηχεγ. 

Verum enim vero particulatim, ut dixi, hic expo- 
nere errores supervacuum, nisi prius sacras Scriptu- 
ras omnimodi in wuobhis boni fontes esse ostende- 
rim. Qua autem de re incipiam velitis dicere? De 
charitate? De communitate? an de alia qualibet 
viitute? Ego quidem ceusco primo loco de commu- 
nis vil institutione dicendum, qua ratione con- 
&iet et quid boni ex ea veniat, dein de vita& commu- 


χὰ ὄοχουντες 


θρώποις. Διὰ τοῦτο νόμος διὰ Μωσέωτ᾽ διὰ τοῦτ :: 
δαὶ, Θεὸς ἐπὶ γῆς μετὰ σώματος διὰ τοῦτο mz 
διὰ τοῦτο ἀποστόλων χήρυγμα χαὶ μαρτύρων δ: 
θεσπεσίων Πατέρων σύνοδοι" διὰ τοῦτο τούτων ἐς 
δῆς πολιτεία χαὶ εὐνομία. “Ὄντω: ἡ τούτων voz 
ζωή " θάνατος 5' ἡ ἄγνοια " καὶ ὥσπερ τις i: 
xai λυμεὼν ἄνθρωπος ἐπὰν βουληθείν Ezio 
δαί τινα παῖδα πατρὸς εὐσεδοῦς, xai lavi c 
cat, οὐχ εὐθὺς ἐπαινεῖ τὰ ἑαυτοῦ" χαὶ vip vio 
οὗ καραδέξεται ὁ νεχνία: ἔγων ἐν [xot ὦ δ 
θὰς τοῦ πατρὸς παραγγελία; " ἀλλὰ πρῶτον ἀχὸ 
λει τὰ τοῦ πατρὸς ὦ; οὐδὲν ὄντα πρὸς αὐτὸν, ip 
λήροις δὲ μᾶλλον οἰχεῖα, χαὶ οὕτως αὐτὸν tuti 
λαθὼν, κατάγει εἰς τὸ οἰχεῖον βάραθρον᾽ οὖν πὶ! 


B διάδηλος " ἐπεὶ γὰρ διαφόρως παρετάξχτ) τον 


σειανοῖς, διὰ τυράννων, δι᾽ αἱρεσιαρχῶν, x: 
ἑαυτοῦ * ἔγνω δὲ αὐτὸν ἥττη μένον πάντοθεν Gn 
θείων Γραφῶν, ταύτας ἀφεῖλε τῶν ὀρθοδέξυν" 5 
παρορᾶν αὐτὰς τούτους ἔπεισεν" ἵν᾽ οὕτω; τ 


εἶναι ὀρθόδοξοι, μηδὲν διαφέρειν τῶν ἀλόγων" buc 


᾿Αλλὰ τὸ χατὰ μέρος, ὡς ἔφην, ἐνταῦθα ons 
σθαι τὰς ἀτοπίας, περιττόν " εἰ μὴ bk. 
πρῶτον αἰτίους εἶναι τὰς ἁγίας Γραφὰς ida 
ἡμῖν ἀγαθοῦ. ᾿Αλλὰ τὲ βούλεσθε πρῶτον ts 
πεῖν ; περὶ ἀγάπης ; περὶ κοινωνίας ; ἢ 5:27 
ἄλλης ἀρετῆς; "Ἔγωγε οἶμαι πρῶτον δέον ἐξ 
περὶ χοινοδιακῆς χαταστάσεως * χαὶ ὅπως 5 
σταίη" καὶ τί τὸ ἐχ ταύτης ἀποδησόμενον n7 


ο - ο . . “. . - - » us D 
nis administratione rationeque, et de aliis quibus- C εἶτα περὶ εἧς ἐν xotvip πολιτείας τε χαὶ διαγυγ" 


dam apud nos, quanquam necessariis, neglectis. 

Magnopere enim prodest nobis talis institutio 
scientia comite, in charitatem spiritualem et con- 
cordiam inducens, quippe ista fit vita absque peri- 
culo, salus certa, vitzeque institutum consentaneum, 
concors Εἰ sicut inter angelos coordiuatum , an- 
Hquum scilicet hominum quos vocaverat Christus 
felixque vite genus, future imago et initium re- 
slaurationis, iu qua neque invidia, neque discordia, 
neque gloria aviditas, aut plus habendi ambitio 
salutem conseculis , longe amotis perturbationibus 
quae auimuim contra naturam exagitant, in qua 
nibil nisi bonestum et decens, quod divino Davidi 
et verilali aroma sacrum , roremque spiritualem 


ἑτέρων δὴ τινων ἀναγχαίων, ἀμελουμένων ταῦ *- 
Καὶ γὰρ πολύ tt συμδάλλεται ἡμῖν ἡ τ. 
κατάστασις μετὰ γνώσεως ἀποδαένουσα᾽ εἰς j— 
πνευματικὴν xai ἀμόνοιαν ἄγουσα. ᾿Αχίνδυνν ^ 
ἐστι ζωὴ " ἀσφαλὴς σωτηρία " ὁμογνώμων 17 
πνους xat συντεταγμένη ὡς ἐν ἀγγέλοις ndi 
ἀρχαία τῶν àzb Χριστοῦ καλουμένων xal i^ 
βιοτή εἰχὼν χαὶ ἀπαρχὴ τῆς μελλούσης 327 
στάπεως " χαθ᾽ fjv, οὐ φθόνος, οὐχ ἔρις, οὐ :- 
ἦθος, οὐ πλεουνεχτιχὸς ἐν sel; φωζομένοις En 7 
πος μαχρὰν τῶν παρὰ φύσιν ἀ πεληλαμένων zT 
τὸ μόνον ἐν ἅπασι χαλόν τε καὶ τερπνόν UC 
θείῳ Δαυῖδ καὶ τῇ ἀληθείᾳ δοχεῖ" ὃ xal pote" 
ὀνομάζει, καὶ δρόσον πνευμξτιχήν" ἢ bvepoi- " 


Rominare placet, neenon chorus haemonicus, cu. D χόρεια " ἧς μέσος ξστηχε χατὰ τὴν troppo" 


jus in medio stal, ut. nuntiatum est, coryphaeus οἱ 
choregus Christus omnis boni fons. 

Unde igitur ista. omnia possumus indicare , nisi 
ex divinis Scripturis, ut et qui ante nos (vixerunt) 
divini Patres? Anliquam esse talem disciplinam, 
Christique servis conveoire, Actus apostolorum de- 
monsirant.Dicitur enim illic : Multitudini eredentium 
Cor unum, anima una, et nihil bonorum ullus 
9reprium sibi dicebat, sed cuncta iuter eos com- 
Ounia. Vides quomodo (constabat) commuuis viia 
10n magis corporalis quam spiritualis ; cum vero 
inter nos magis ex corporalibus (constet), quam cx 
épiritualibus , alii aliis invidemus ; afflictos ct in- 


ρυφαῖας xat χορηγὸς ὁ Χριστὸς, ἡ τῶν ἀγαθῶν δ᾽ 
των πηγή. " 
Πόθεν οὖν ταῦτα πάντα ἔχομεν ἀοδεξῖε᾽, s 
ἐχ τῶν θείων Γραφῶν, ὡς καὶ οἱ πρὸ itt 
Πατέρες ; xai ὅτι ἀρχαία ἐστὶν ἡ 5077, 77 
xal Χριστοῦ δούλοις ἁρμόζουσα, αἱ 53st 
στόλων διλοῦσι" φέρεται γὰρ ἐκεῖσε. Τοῦ δὲ 
τῶν πιστευσάντων ἣν ἡ χαρδία χαὶ ἡ ψυχὴ 77 ᾿ 
οὐδὲ εἷς τι τῶν ὑπαρχόντων αὐτῷ ἔλεγεν 6777 
ἀλλ᾽ ἣν αὐτοῖς ἅπαντα χοινά. Ὁρᾷς ὅτως τὸ 
νιχὸς βίος οὐ σωματικὰς μᾶλλον ἣ mm 
ἀλλ᾽ ἐμῖν ἐν τοῖς σωματικοῖ; pdalevi, ni » 
τοσοῦτον δὲ by τοῖς πνευπατιχοῖς " iuto t 


miu 
gs 
5 Ὁ 


J3] 


DE DIVIN. SCRIPT. UTILITATE. 


1338 


Üovoüutv* παρορῶμεν ἐν θλίψει xal ἀσθενείᾳ" A Üürmos despicientes, in operibus altercantcs. Quare 


τλονιχοῦμεν ἐν τοῖς ἔργοις. Πῶς οὖν ταῦτα χοινωνι- 
οὔ βίου ; οὐδὲ γὰρ σῶμα στασιάζει χαθ᾽ αὑτό" οὐ 
ἔγει ὁ ἀντίχειρ δάκτυλος τῷ ἐλάσσονι Πλεῖόν cou 
on * οὐὲ τὸ ὑγιὲς μέλος μισεῖ xol ἀποστρέφεται 
b ἀσθενὲς, ἀλλὰ μᾶλλον θεραπεύει καὶ συναντιλαμ- 
ἄνεται" φησὶ γὰρ πρὸς Ῥωμαίους ὁ ᾿Απόστολος " 
ἢ) ΚΚαθάπερὲν ἑνὶ γώματι μέλη πολλὰ ἔχομεν " τὰ δὲ 
ἔλη πάντα οὐ τὴν αὐτὴν ἔχει πρᾶξιν, οὕτως οἱ 
0240. ἕν σῶμά ἐσμεν ἐν Χριστῷ" ὁ δὲ καθεὶς ἀλλή- 
ὧν μέλη,» αὶ πάλιν" ε Ὀφείλομεν ἡμεῖς οἱ δυνα- 
οἱ τὰ ἀσθενήματα τῶν ἀδυνάτων βαστάζειν * xal μὴ 
χυτοῖς ἀρέσχειν " ἕχαστος γὰρ ἡμῶν τῷ πλησίον 
ρεσχέτω εἰς τὸ ἀγαθὴν πρὺς οἰχοδομὴν " καὶ γὰρ 
αἱ ὁ Χριστὸς οὐχ ἑαυτῷ ἤρεσεν. » ᾿Αλλὰ χαθὼς γέ- 
ραπται" « Οἱ ὀνειδισμοὶ τῶν ὀνειδιζόντων ἐπέπεσον 
π᾿ ἐμέ, Διὸ προσλαμθάνεσθε ἀλλήλους " χαθὼς καὶ ὁ 
ass προτελάβ:το ἡμᾶς. » Καὶ πρὸς Κορινθίους" 
᾿Απρότχοποι γίνεσθε χαὶ Ἰουδαίοις καὶ Ἕλλησι 
αἱ τῇ Exx^rnala τοῦ Θεοῦ * χαθὼς χἀγὼ πάντα πᾶ- 
ty ἀρέσχω, μὴ ζητῶν τὸ ἐμαυτοῦ συμφέρον, ἀλλὰ 
b τῶν πολλῶν, ἵνα σωθῶσι. » Καὶ πρὸς Γαλάτα: " 
᾿Αδελφοὶ, ἐὰν xal προσληφθῇ ἄνθρωπος ἕν τινι 
ἀραπτώματι, ὑμεῖς ol πνευματιχοὶ χαταρτίζετε 
ὃν τοιοῦτον ἐν πνεύματι πραότητος * σχοπῶν uh xat 
) πειρλσθῇς " ἀλλήλων τὰ βάρη βαστάζετς * καὶ οὔ- 
9; ἀναπληρώσατε τὸν νόμον τοῦ Χριστοῦ. » Καὶ ὁ 
ἄχωβος «Ὅπου ζῆλος xal ἐρίθεια, ἐχεῖ ἀχατα- 
:ασία xai πᾶν φαῦλον πρᾶγμα. » Δελέθαμεν οὖν 
' tÍw συνεληλύθαμεν * οὐ χοινοδιάται γενόμενοι" 
μ᾽ ἰδιόρνθμο!: xat πραγματευταί. Ὅταν γὰρ ὁ ἰσχυ- 
᾿ς χεὶ εὔρωστος οὗ χοινωνεῖ τῷ πάσχοντι xal ἀσθε- 
ὅντι, διαχονῶν ἐν τοῖς; ἀναγχαίοις, ἀλλὰ μετὰ παῤ- 
,Slag λέγει " Κοπιάτω ὡς ἐγὼ " ἐσθιέτω τὰ αὐτὰ, 
ὑφ οὐχ ἀσπλαγχνία, χαὶ ἀναλγησία, χαὶ δ:αίρεσις 
Ὁ πνευματιχοῦ xat χοινοῦ βίου ; 
1) τυματιχὴ γὰρ ἀγάπη ἐστὶ, τὸ τιθέναι τὴν ψυ- 
v ὑπὲρ τοῦ ἀδελφοῦ εἰ δέει. Ὅταν οὖν οὐδὲ τῷ 
"ματι ὑπερχοπιῶμεν, χοινόδιον ἔχομεν, ἵνα αἱ τοῦ 
γεστοῦ ἐντολαὶ ἐν ἡμῖν πληρῶνται, f] ἵνα περιφρο- 
νται ; μένε λοιπὸν ἰδίως " μὴ χιδδήλου τὸν ἀγγελι- 
v βίον’ μὴ κατηγόρει Χριστοῦ " )έγων " Οὐχ ἐσμὲν 
; ὁ Χριστὸς, ἵνα χατορθῶμεν τὰς ἀρετὰς ὡς αὐτὸς 
Afpou* ἑαυτὸν ἀπιχωρίζων αὐτοῦ. Φησὶ γὰρ ὁ 
ἰόστολος Ἰωάννης " « Ὁ λέγων ἐν αὐτῷ μένειν, 
set καθὼς ἐχεῖνος περιεπάτησε, xat αὐτὸς οὕτως 
ριπατεῖν. » Καὶ πάλιν" « Πᾶς ὁ μισῶν τὸν ἀδελ- 
v αὐτοῦ, ἀνθρωποκτόνος ἐστί * xal οἴζατε ὅτι πᾶς 
θρωποχτόνος οὐχ ἔχει ζωὴν αἰώνιον ἐν αὐτῷ μέ- 
ἡσᾶν " ἐν τούτῳ ἐγνώχαμε. τὴν ἀγάπην " ὅτι ἐχεῖ- 
; ὑπὲρ ἡμῶν τὴν ψυχὴν αὐτοῦ ἔθηχε" xal ἡμεῖς 
είλομεν ὑπὲρ τῶν ἀδελφῶν τὰς ψυχὰς τιθέναι. » 
t αὐτὸς ὁ Χριστὸς * « Εἰ οὖν ἐγὼ ἕνιψα ὑμῶν τοὺς 
δας, ὁ Κύριος xal ὁ διδάσχαλος, καὶ ὑμεῖς ὀφείλετε 
ἥλων νίπτειν τοὺς πόδας. Ὑπόδειγμα γὰρ ἔδωχα 
ἵν, ἵνα χαθὼς ἐγὼ ἐποίησα ὑμῖν, xat ὑμεῖς ποιῇ- 
' Rom. xi, δ, ὅ. 3 Rom. xv, 7. 


Joan. u, 6. ? 1 Joan. m 15. * Joan. xui, 14, 


* | Cor. x, 52, 55. 


ista in vita communi? Non enim corpus contra se 
dissentit ; non pollex minori digito dicit : Plusquam 
tu defati;or ; neque membrum sanum zgrum odit, 
huic potius, nedum fugiat, succurrens ac serviens. 
Dicit ad Romanos (scribens) Apostolus : « Sicul in 
uno eorpore multa membra habemus, omnia autem 
membra non eumdem actum habent, ita multi 
unum corpus sumus in Christo, singuli autem 
alter alterius tnembra?*. Debemus nos firmiores 
imbecillitates infirmorum sustinere , el non nobis 
placere. Unusquisque nostrum proximo suo placcat 
in bonum ad zdilicationem. Etenim Christus rou 
sibi placuit; sed, sicut. scriptum est : Improperia 
improperantium ceciderunt super me. Propter quod 
suscipite invicem, sicut et Christus suscepit vos *.» 
Et ad Corinthios : « Sine offensione estote Judzis, 
ei gentibus, et Ecclesiz Dei, sicut et ego per oninia 
in omuibus placere stud«o, non querens quod mihi 
utile est, sed quod multis, ut salvi fiant*, » Et ad 
Galatas : « Si przoccupatus fuerit homo in aliquo 
delicto, vos qui estis spirituales, hujusmodi insti- 
tuite in spiritu lenita:is, considerans teipsum, ne et 
ta tenteris. Alter alterius onera portate, et sic ad- 
implelitis legem Christi*. » Et Jacobus : « Ubi 
zelotypia et disceptatio, thi destructio et quodcun- 
que malum?. » Nos fugit in qua (conditione) con- 
venimus, non canobitz facti, sed quisque pro se 
satagitantes. Quando enim robustus et validus nihil 
sese gro et invalido communicat, in necessitatibus 
serviens, (nimia) vero cum libertate dicit : Fatiscat 
ut ego, vescatar ut ego : quomodo non essent du- 
ritia et immisericordia , comimurisque vitx ac spi- 
riualis dissolutio? 


Spiritualis enim charitas est vitam pro fratre, si 
necessitas adsit, ponere. Quando igitar corpore 
nop defatigamur, utrumne coenobium tenemus, ut 
Christi mandata in nobis adiinpleantur, an ut con- 
temnanter ? Ceterum privatus permaneas : ne vitam 
angelicam corrumpas, ne Christum redarguas, di- 
ceus : Non sumus Christo siiniles, qui virtutes re- 
siltuamus, ut εἰ ipse perfecit, te ab illo separans. 


D Dicit enim Joannes apostolus : « Qui se in Christo 


permanere affirmat , illum oportet ainbulare sicut 
et Christus ambelavit *. » Et iterum : « Quicunque 
fratrem suum odit, hemicida est; et scitote quod 
nullus μοι οἶδα vitam zternam in se babet. In hoo 
cbaritatem cognovimus, quod Christes pro nobis 
animam suum posuit. Et nos pro fratribus animas 
nostras ponere debemus". » Ipse Christus : « Si 
igitur vobis pedes lavi ego Dominus οἱ Magister, 
debetis et vos vobis invicem pedes lavare, quippe 
exemplum dedi vobis, ut, sicut ego feci vobis, it 
et vos faciatis*. » Et iterum : « Mandatum novum 


ὁ Galat. vi, 4, 2. * Jac. i1, 16, 


ἢ) In. margine : σχόλιον. Οὐ γὰρ εἶπεν ἐν σῶμα, ἀλλ᾽ ἡ xaphia χαὶ ἡ ψυχὴ μία. 


1:39 PACHOMII MONACHI D 


dedi vobis, ut vos invicem diligatis : ut ego dilexi A τε.» Καὶ πάλιν" « "Evtolev χαινὴν δίδωμι ὑμὴν, 4 
v0s, ila et vos invicem diligatis. In hoe cognoscent ἀγαπᾶτε ἀλλήλους" χαθὼς ᾿γάπηα ὑμᾶς, iau 
omnes vos meos esse discipulos, quod charitatem ὑμεῖς ἀγαπᾶτε ἀλλήλους * Ev τούτῳ Ὠχκύξοντα: --- 
alii erga alios exerccatis*. » Ne igitur falso Chri- τες, ὅτι ἐμοὶ μαθηταί ἐστε, bàv ἀγάπην ijr 
stuui incuses, cum propter te bomo natus sit; ne- ἐν ἀλλήλοις. » Μὴ οὖν χεταψεύδον Xpiwn, i- 
que diabolum pro Christo magistrum accipias. Ne ἄνθρωπος γέγονε διὰ σέ" μηδὲ μαθητῆς τί οι τ 
coenobialem typum οἱ regulam ostentes male vo- διαδόλου, ἀντὶ τοῦ Χριστοῦ" μηδὲ τὸν xo 
luntatis et duritie cordis auxilium, 4018 nos acce- τύπον τε xal xavóva προδάλλου σύμμαχον ct: 
pimus ut nobis invicem subveniamus. Quod sequi- χαχοθουλίας τε xai ἀσπλαγχυΐα:" ὄνπερ εἰς ir. 
tur historiz intellige : magna cum potentia apostoli ρίαν ἀλλήλων ἐλάδομεν * καὶ σύνες τὸ ifo. -. 
de resurrectiune Domini Jesu testimonium perhi- ἱστορίας * xal δυνάμει μεγάλῃ ἀπεδίδαυν οἱ ἀπ." 
buerunt, gratiaque magna super eos venit; nullus λοι τὸ μαρτύριον τῆς ἀναστάσεως τοῦ Kup, Ἐν 
enim ex eis inopia preimebatur. Videsne unde po- χάρις τε μεγάλη ἦν ἐπὶ πάντας αὐτοὺς “ὦ - 
tentiam gratiamque przdicatiu habuerit? Ex eo ἐνδεής τις ἦν ἐν αὐτοῖς. Ὁρᾷς ὅθεν ἔσχε τ, ".: 
quod oinnes credentes in abundantia vivebant. plv τε καὶ χάριν τὸ xópuT pa ; "Ex τοῦ τοὺ; 27 
Quomodo hoc (fuerit) historia addit. Quotquot B ουτας ἅπαντας εἶναι ἀνενδεεῖς. lloc & τοῦτ. τ 
terrarum οἱ domorum possessores erant, vendehant ἀγει" ὅσοι γὰρ χτήτορες χωρίων f] olus .7 
et venditz rei pretium allatum ante pedes aposto- πωλοῦντες ἔφερον τὰς τιμὰς τῶν mzpnz-. 
lorum deponebant. Quod unicuique, prout opus καὶ ἐτίθουν παρὰ τοὺς πόδας τῶν ἀποστῶων"." 
erat, distribuebatur, neque omnibus antum-  $ozo δὲ ἐχάστῳ καθ᾽ ὅτι ἄν τις χρείαν εἶτ᾿. 
den) afferentibus, neque portione zqua omnibus ἐξ ἴσου πάντες εἰς τὸ μέσον ξδαλλον᾽ 9x Ξ 
dala, sed quautum quisque babebat, quantum et ὁμοίως ἐδίδοτο * ἀλλ᾽ ὅπερ ἔχαπτος εἶχε, xi 8 | 
cuique opus. χρείαν εἶχεν. 

De oratione οἱ psalmodia jam dicendum est. Ἐχόμενον οὖν ἐστιν εἰπεῖν περὶ εὐχῆς χὲ 
De oratione. Martyres, propheta et apostoli ora- ῳδίας " καὶ περὶ μὲν εὐχῆς, μάρτυρες, npo τ 
bant, qui nobis orationem tradiderunt; nos aulem! ἀπόστολοι εὐχόμενοι * οἱ xal ταύτην εἰς Soi — 
in necessitalibus oratione utimur ; sed perfectius δόντες" καὶ ἡμεῖς αὐτοὶ ἐν περιστάσεσ: 1177 “ 
ipse Christus qui non solum opere, in deserta de- μενοι" μᾶλλον δὲ αὐτὸς ὃ Χριστὸς, οὗ μόν» - : 
cedens el seorsum oraus, nos docet, sed etiam γων διδάσχων ἡμᾶ;, ἀναχωρῶν ἂν ταῖς ipia 
verbis quomodo orationem perficiamus, et in ea & χατιδίαν εὐχόμενος, ἀλλὰ xal διὰ λόγων, 9; δ. 3 
non deflciamus , proponitque in exemplum amicos τὴν csAelv, καὶ μὴ ἐχχαχεῖν “ παράγων εἰς 15--" 
filiosque petentes et accipientes, atque viduam μα φίλους καὶ υἱοὺς αἰτοῦντας xal PP RC: 
precibus instantem, donec jus violatum restitutum καί που xal χήραν ἀδιχουμένην xat μὴ 3 7277 
fuerit. Et multa talia. De psalmodie hymno- τῆς αἰτήσεως, ὥστ᾽ ἐχδιχηθῆναι, xai m 
rumque spiritualium , et qua in muudo fiunt can- τα. Περὶ && ψαλμῳδίας xai ὕμνων Sueguatr | 
tilenarum utilitate videre est. Si cantoribus mundi ἐχ τῆς χοσμιχῆς ᾧδῆς συνιδεῖν ἔστιν aiii: 
proceres przbent przroia , multo Deus liberalior : λιμον. El γὰρ τοῖς ἄδουσιν αὐτοῖς ol ἐν xósp- 
testes (sunt), ex sacra Scriptura, fide digni Moyses, τες παρέχουσι μισθοὺς, πολλῷ μᾶλλον ὁ & 
David, Salomon, et quotquot alii hymnos in hono- δωρος ὥν" πλὴν μάρτυρες xix τῆς l'os;.- 
rem Dei cantarunt. ἃ quibus quomodo sigillatim χρέῳ, Μωῦσῆς, καὶ Δαυϊδ, χαὶ Σολομῶν ti d 
aut in choro canitur, discendum, et non modo de ὅσοι ἧσαν ᾧδὰς τῷ Κυρίῳ. Πῶς δεῖ : iux ὦ 
psalmodia, sed et de cxteris templi ministeriis. μετὰ πλήθους, ἐξ αὐτῶν ἔστι μαθεῖν" xi 
Etenim Levitas alios in aliud officium disposuerunt, περὶ ψαλμῳδίας, ἀλλὰ xal τῆς λοιπῆς τ΄ " 
et in psalmodia diversos choros instituerunt, al- ὑπηρεσίας " τοὺς yàp Λευΐτας διετάξαντο᾽ 7 
ternatim canentes, ut vice quadam labor levaretur, p εἰς τήνδε τὴν ὑπουργίαν, τοὺς δὲ εἰς vas 
et non cessaret. Praeterea. angeli apud. Isaiam pul- ψαλμῳδίᾳ διαφόρους χοροστασῖας ἀνέδε:ζτν᾿ αἱ 
chrum Ecclesie ordinem siguificant , non hi hym- δοχῆς ψαλλούσας, διὰ τὸ χουφίζειν aiit ἡ 
nientes, illi autem silentes, sed alter ad alterum, — vov* xai xávtac εὐφραΐνεσθαι τὴν Ev Kvpy “" 
quasi alter alterius adjutorio iu cantu indigeat; σύνην᾽ xal μὴ ἀκχηδιᾷν. OO μόνον δι, 55 
imo nobis metra psalumodim suggerentes, circa ἄγγελοι παρὰ τῷ 'Hsata «ἣν εὐταξί:ν igh ^ 
Deuin cum metu eL tremore stantes, non huc el paívouct τῖῆς Ἐχχλησίας " οὐ πάντες bai" 
illuc aspicientes aut gradientes, ul nos (qui) in. μὲν χράζοντες τὸν ὕμνον, ot δ᾽ οὗ " & Ep ^ 
templo Dci exagitamur. τὸν ἕτερον (2) ὡσανεὶ ἕτερος τοῦ ἑτέρου ix 

- . τ ivi Ἢ Wc da) Qo τὸν θεῖον $6959: 
τῷ ὕμνῳ᾽ καὶ μέτρα ἡμῖν ὑποδειχνύντες τῆς ψαλμῳδίας “ χύχλῳ ἑστῶτες ftp 


* Joan. ΣΙ, $5. 


bU 
(2) 1n margine scholium hoc additur : διὰ τὸ εἰ- χῶς δὲ, xal ἔλεγον, δηλοῖ ὅτι ἅπαντι: hii 


xliv boos». μὲν, 1:00; πρὸς τὸν ἕτερην᾽ πληθυντι- T.00v. 


41 


DE DIVIN. SCRIPT. UTILITATE. 


1312 


ovs; xal θάμδους (5), :ιἣ ἔνθεν κἀχεῖθεν ὁρῶντες f) μεταδαίνοντες (A), ὡς ἡμεῖς ἀταχτοῦμεν ἐν τῷ θείῳ 


μένει. 


"AX εὕτω: ἀποδιδόντες ἡμῶν τὰς εὐχὰς τῷ Ku- A. Dum vero sic Domino vota reddimus, non debe- 


t, μηδὲ τοῦ ἐργοχείρου δεῖ ἀμελεῖν * δι᾽ οὗ εὐπο- 
ἦσαιμεν τὴν ἀναγχαίαν τροφὴν τε xal σχέπην, πρὸς 
) μὴ ἐπιδαρῇσαί τινα προφάσει τῆς εὐχῆῇς ἢ τῆς ἀρ- 
ίας. Νὴ δὲ τὸν ἀδελφὸν παριδεῖν χάμνοντα, χαὶ τῆς 
; ἡμῶν δεόμενον βοηθείας - χρεῖσσον γὰρ χαταλι- 
εἶν μιχρὰν ἀρετὴν, ἢ χαταλῦσαι μεγάλην ἐντολὴν 
εσποτικήν. Ἐν γὰρ τῷ πληροῦσθαι τὴν ἐντολὴν, 
aX ἡ τῆς προαιρέσεως εὐγνωμοσύνη συμπληροῦσθαι 
ἔφυκεν * οὐ τὸ ἀνάπαλιν" διὸ xaX ἀποχλείεται 1) τοῦ 
υμιφῶνος εἴσοδος τοῖς ἀδιαχρίτως μετερχομένοις τὰς 
ιρετάς. Γέγραπται γὰρ ἂν τῇ τῶν Βασιλειῶν πρώτῃ" 
Οὐ θέλει Κύριος ὁλοχαυτώσεις χαὶ θυσίας, ὡς τὸ 
ἱκοῦσαι τῆς φωνῆς αὐτοῦ * » ἰδοὺ γὰρ ἀχοὴ ἀγαθὴ 
ὑπὲρ θυσίαν " xal ἀχρόασις ὑπὲρ στέαρ ἀρνῶν. Καθὰ 


mus laborem manuum negligere, quo escani ne- 
cessariam et vestimentum comparemus, neminem- 
que sub praztextu orationis aut segnitiei gravemus. 
Nequaquam fratrem derelinquamus nostro auxilio 
indigentein : melius enim minorem virtutem omit- 
tere, quam unum ex magnis Domini mandatis vio- 
lare, in quo adimplendo meritum perficit delibe- 
rata voluntas, dum contra clauditur lecti nuptialis 
introitus illis qui s'ne discretione virtutes exer- 
cent. Scriptum est in primo Regum libro: «Non tam 
amat Deus holocausta et sacrificia, quam vocis 
ejus auditionem '* :» ecce auditio bona super sacrifi- 
cium,et aurium attentiosuperagnorun pinguedinem. 
Jtaque Apostolus in Epistola ad Hebreos scribit : 


ἢ xoi ὁ ᾿Απόστολος iv τῇ πρὸς 'E6palou; φησί" B « Ne obliviscamini bene agere, et fratribus con- 


; Ἰῆςς δὲ εὐποιίας xat χοινωνίας μὴ ἐπιλανθάνεσθε" 
τοιαύταις γὰρ θυσίαις εὑαρεατεῖται ὁ Θεός. » Καὶ ἐν 
τῇ πρὸς Ἐφεσίους αὖθις * « Ὁ χλέπτων μηχέτι χλε- 
πτέτω, μᾶλλον δὲ χοπιάτω, ἐργαζόμενος τὸ ἀγαθὸν 
ταῖς χεραίν" ἵνα ἔχῃ μεταδιδόναι τῷ χρείαν ἔχοντι. » 
Κλοπὴν δ᾽ ἂν ἔγωγε καλέσαιμι χαὶ τὴν ὁπωσδήποτε 
μετὰ δόλου τῶν χρημάτων συλλογήν" ὡς ὅταν πο- 
ρενόμενοι πρὸς πλουσίους καὶ πένητας, ὀδυρόμεθα 
Ψευδῇ πενίαν τε χαὶ πτωχείαν " xaX ναῶν ἀναλώματα 
καὶ ἀνσοθημάτων᾽ χειμηλίων τε xal ἀγαλμάτων 
κατασχευάς ἱερῶν ἐνδυμάτων ἔνδειαν, καὶ ἱστοριῶν 
ἀφανισμόν * ἵνα πάντα ἔχωμεν μετ' εὐπορίας, ἅπερ 
οὐδὲ χοσμιχοὶ ὄντες εἴχομεν" ἐντεῦθεν ἡμῶν πάντα 


sentire : talibus enim in sacrificiis sibi Deus com- 
placet '!; » et in Epistola ad Ephesios : « Fur non 
jam furetur, potius vero laboret, bonum mani- 
bus operans, ut babeat unde inopi subveniat 4, » 
Furtum ego vocarem istam qualibet ratione dolo- 
sam bonorum comparationem, scilicet ut, cuin di- 
viles pauperesve aggressi, inopiam nostram et pau- 
pertatem deploramus , templorum (arguentes) im- 
peusas et oblationum , supcllectilis et statuarum 
'acquisitionem, sacrorum indumentorum penuriam 
historiarumque deletionem, ut omnia facile obti- 
neamus qu», dum in mundo versaremur, non ha- 
bebamus, et cum. obtineamus, alii non obtinent et 


εὖ πορούντων, ἄλλοι ἀποροῦσι xol ὀδύρονται" χαὶ ἡ — cemunt, virtute nostra ad vanum redacta, ut ne 
ἀρετὴ ἡμῶν ματαία χαθίσταται, (va μὴ λέγω βλάδης C dicam, exitiosa facta. 


πρόξενος. 

Hh; τούτοις xai περὶ ἐκλογῆς ἡγουμένου ληπιέον" 
καὶ ὁποῖον εἶναι χρὴ τὸν ἑτέροις χαθηγούμενον᾽ μήτι 
τοπαράπαν ix χοιλίας ἑαυτῶν ἀποφαίνοντες ἀλλ᾽ 
630v ἐκ τῶν θείων Γραφῶν, fj τῶν Πατέρων ἐμάθο- 
μεν" δεῖ δὲ καὶ τοῦτον μετὰ παραχλήσεως, μὴ pév- 
τοι μετὰ βίας ἐφέλχειν ἐπὶ τὴν ἡγουμενίαν " ἀλλ᾽ 
οὐδὲ εὐχόλως ἄνεν δοχιμασίας δέχεσθαι " ἀλλὰ μετὰ 
τῆς πρὸς θεὸν ἱκεσίας ἐχλέγειν ἕνα τῆς συνοδίας" 
ὥσπερ οἱ τοῦ Χριττοῦ ἀπόστολοι τὸν Ματθίαν ὥσ- 
περ τὸν Bapváfav καὶ Παῦλον ' ὥσπερ τοὺς ἑπτὰ 
διαχόνους * τὸν γὰρ ἀφ᾽ ἑαντοῦ ζητοῦντά τινα ἀξίαν, 
ἀποστρέφετθαι δεῖ" ὡς ὁ Πέτρος xbv Σιμῶνα" ἣ νον- 
θετεῖν εἴπερ οἰκεῖος" ὡς ὁ Κύριος ἡμῶν τοὺς νἱοὺς 
Ζεδεδαίου. El γὰρ χοσμιχοὶ βασιλεῖς τοὺς ἀφ᾽ ἐαν- 
τῶν τι ζητοῦντας ἀξίωμα ἀντάρτας λογίζονται, πόσῳ 
μᾶλλον ὁ Θεός ; Φησὶ γὰρ ἐν τῇ πρὸς 'Βόραίους ὁ 
Παῦλος" « Πᾶς ἀρχιερεὺς ἐξ ἀνθρώπων λαμθανόμε- 
νος, ὑπὲρ ἀνθρώπων καθίσταται τὰ πρὸς τὸν θεόν. » 
Καὶ μετ᾽ ὀλίγα" « Οὐχ ἑαυτῷ τις λαμθάνει τὴν τι- 


1* | Reg. xv, 33. '! Hebr. xiu, 16. 
Scheliuro ín marg. Τὸ γὰρ ταῖς πτέρυξι wxa- 
mh τὴν εὐλάόδειαν δηλοῖ. dii 
4) Seholium : Τοῦτο εἴρηται, περὶ τῶν ἐξ ἀκηδίας 
προφάσει δῆθεν χάρφους τοῦ ἐν τῷ ἐδάφει, ἢ τινος 
ἑτέρην μὴ κατεπείγοντος χινουμένων ἐχ ταῦ τόπου 


15. Ephes. 


Nunc de hegumeni (albatis) electione dicendum, 
et qualem esse debeat, qui czleris praeponitur : 
qui nullo modo de proprio nostro judicio indican- 
dus, sed secundum quod ex sacris Scripturis aut 
ex Patribus didicimus. llle vero per suasionem, 
non per vim, adducendus, ut praesit, nec facile sine 
probatione accipiendus, sed, postquam Deum pre- 
cati fuerimus , ex nostra congregatione eligendus, 
sicut a Christi apostolis Matthias, Barnabas, Paulus 
et septem diaconi. Jlle qui ex se ambit dignitateui 
recusandus est, ut Simon a Petro ; aut, si fueril e fa- 
miliaribus, admonendus ut a Domino nostro [ilii Ze- 
bed'ei. Si enim reges mundi eos qui ex se dignitatem 
ambiunt quasi rebellantes existimant, quanto magis 
Deus? Dicit Paulus in Epistola ad Hebraeos: « Omnis 
pontifex ex bominibus assumplus pro bominibus 
constituitur in iis quz sunt ad Deum'*;» et paulo 
post : « Non quisquam sumit sibi honorem, ged 
qui vocatur a Deo, tanquam Aaron. Sic et Clhiri- 


ιν, 928. '* Hebr. v, 14. 

i τοῦ xavovápyou* οὗτος γὰρ, εἷς 
ύναται ἐν ἐχατέμοις 
ἐπεὶ ὅταν 
ἀλλὰ καὶ 


αὐτῶν οὐ μὴν πε 
ὧν, ἐν μεγίστῃ Ἐχκχλησίζ οὐ 
χαγοναρχεῖν τοῖς χοροῖς, εἰ μὴ μεταδῇ " 
δυνατὸν, οὐ μόνον περιττὴ ἢ μετάθασις, 
ὀχληρδν xay ἀπρεπές. 


1. ῬΑΓΉΡΥΙ 36» V-HE ] | 
UMS 809 semetigsam q'eriiess.t at penu lex fleret, Δ x5»- dua ὁ ποάσύνιειας 1:h πῶ "amm. &-o— . 


sol qmi wastes est ad eame : Β... πὸ sus es uu, 
ej» wi» grané [δ΄ ",.» Oporvt ciim probatem 
ee 8$ omn: re, it3 gt frac. bas ammo et corpore 
ΜΠ. enm «eir δ. zatoe, aL dici raphesa : 
4 Past»t*$ Ron. $^:peos , sed 9563, paseint '5; » 
qnoi fet, δὐ dieuwris, qux ΒΒ... Seienti3 
b.e iDtexoe  maseuun, ext $enitms. — Re ao 
vus €on.piacrhat, Θὲ dietam est, sicud tae logo 
Gre.» νι iotar, post ia m contra Naxim rm im- 
*€184 ext , dit. 1 4 Quicus est eymmaris $piri- 
(4$, i$ €ommsnis paso; quibus autem poti 
commune, ,.$ (redere com ome; quoi ecim 
homo ipet Bom 2:45 ew, 2.er) aoo eredet ; 
(8i 39'^m passae est, ile ad €0iipassíonem prom- 
puor : (4004 nisi fucrit, invisillis pa«s:0n.5 Vestis 
CErWU$ [^*w1,, Δ ΩΣ faciei proprium sibi spe- 
€ulum. » 

Q»i δ. ἢ non sic probati snnt, »9perbientes, is 
d.aboli protaionem fet.aque incidunt, lez-s novas 
νείκη δ, priseas abrozant^s, omnia, ut oculis 
propriis placet, facientes, ande eversionis ametores 
fiunt, et div sionam, eademqne patiantur qua olim 
loben. Fratrum ju;um a/gravant, quos ne ἀϊρ το 
quidem tangunt; sabjectis noo, sicnt saneti prisci, 
compatiuntur, plennm purumque obseqgium exi- 
κου" 5, ipsi nemini unquarm reidleniws, ignorantes 
«^od, si omnes matura dociles et consentanei es- 
»'nt, nibil illis praeposito oprs essct. Illos fugit 
Moyses pro populo precans, Dominoque dicens : 
« Si illis peccatum dimittas » dimitie ; sig contra, 
m« ex libro abole in quo scripsisi !*; » et David, 
qui e tribus sibi nuntiatis peenis propter censum 
populi factum, neque famem neque bellam voluit 
eligere, ne ipse at rex istis servatus non periret 
cu:n populo, sed. pestem el«zit par.ter omnes ag- 
gressuram , et ad Dominum clamans, dum ab an- 
gelo inflictum videret populum : « Εἰ δα ego pec- 
cavi; veniat in me manus [02 et in domum meam : 
ist oves quid fecere? Vertatur manustuacontra me, 
eiconira domum patris mei "7, » lilos fugit Christus 
ad eos qui ipsum comprebendebant dicens : « Si me 
quaritis, dimittite istos abire '*; » scilicct discipulos, 
Magis autem dedignantur infirmos et irrident di- 
centes : /Egrotet , nihil illius refert ad sanitatem 
restitui. Quis unquam sanctus sic locutus est , aut 
non potius infirmo cum misericordia serviit? Isti 
fiunt ex superbia torto judicio. Indignam judicant 
sub monastica regula viventis curationem , dum- 
modo ipsi bene valeant, verum animalibus potiori 
jure convenientem. Etsi enim neque animalium 
mala patiantur, neque vocem audiant, morbum ex 
recubatione, tactu aspectuque augurantur, medica- 
tionemque congruam proferunt, neque inepes, ne- 
que reges, neque ullum sauctorum recordantes, 
qui inrmis succurrerunt. 


- 


'Aac2n, 728 x1:2 Xorrc τος EEXL L0 - 
?rÜf.Gx ἀσχγερέα Xaa 1 xIAIDGE, παῖς 12 

aso εἴ 2." bro τηρερα» TETCPMEEN τε a: 
Tz-X.gGQaduGe εξαι ἘΠῚ 3:2... eX ot 
Oy dta. iopü τὰ act SuGGio c I. 
τοῦ ἔχλάτεςαι. δαὶ τα, Ὡς olTzEB ὁ L——— 
« Οἱ ποιμε»ες οὐχ ἔζωῦυ.ς Ξαισασαλσιν, 1,..2 -- 
ἔατα. » Tevos ἕξ Tix dm. Ξἴασοα τ. ΕΞ -. 
Zua.43 0:3; E: cnaac3; maccasem. Kr .- -- 
ἀρέσχει», ὡς tloT-x: Σὰ 3 mt X ckLO— 7 
Y^p δοκεῖ lévo ez βετὰ ὩΣ wxzI WÉILDcr- 

ΧΟΡ τὸ T9.432. xncx.» τὸ ταῖν .: τ 
ὅχετ, ἔωνο, ἴσαν m3 τὸ ΖΞ ετο ἃ 712 17. 
moe), οὐδ' X» Eme mLILILA Mic 


εἰς αοὐχατάβεστν kbvxgá-igag^ a3c0 III 


á2pá-oo π΄ία.ς, μερ-; &AMNTQ-X. τ... 7 


πτρ»». P 


Οἱ vào pk οὔτω χριδέτσεες, cou mtr --.-. 
zai κα΄ ίξα τοῦ boa rac $a —mudi " τό.-..ὄ — 
ἐξευρέτκοντες, καὶ τοὺς παλαταὶς θεῖα. πὶ Ξ 
τα χατὰ τὸ ἀρεπτὰν ἐν ὑςϑδαλασῖς z;a36 3-- 
δ: xa: ἀχατασ- απ ας αἴτοοι τὸ Στ rcc 
καὶ τὰ ὅμοια πκάξχουτι τῷ πλλαι Teífoss 1: 
τε; τὸν Gov τῶν ἀδελ- ὧν, up d &mu-L-- 
μὴ ἀπτόκενοι" μὴ δὲ αὐ πεάσχαοντες το, .Ξ-ΞΞ 
μένοις ὡς ci πάλαι ἅντος “ μέντν δὲ τὸν 2237 
40903: χαβαράν" aj- μτδέποξε 09.25 (ED 
δώσχντες “ μὴ γινώσχαντες, ὅτε εἰ cx 12 
ἅπαντες πειθέήνιος χαὶ ὀμογνώκεονες, εἰς bon 
προεστῶτος. Οὐχ &xojoost MesG ime 2-13 3 2 
φυλετῶν δεομένου καὶ λέγαντος ποὰς K.7 o 
pi» ἀφῇς αὐτοῖς τὴν ἁμαρτίαν αὐτῶ», ἔτι; τ 
ph. ἐξάλεινόν ps Ex τῇς βόλου ἧς E722. - 
γε τοῦ Aa.0- ὅττι; τριὰν» 3205 npeirseglos- 
puo» διὰ τὸ ἀριθμῆται τὸν aab, φὺχ ihr 
λιμὸν, οὔτε διωγιδν προχρῖ,αι" fva ug i 
βασιλεὺς τούτων διασωδεὶς, o) συναποὶ: τ. 
λαῷ * ἀλλὰ τὸν θάνατον ἐξελέξατο, δῳοίονς τὸ: 7 
ἐπερχόμενον. ᾿Αμέλει xal πρὸς κύριον m 
ἰδεῖν αὐτὸν ἄγγελον τὸν τύπτοντα ἐν τῷ ian: t 
ἐγὼ ἠδίκησα - xal ἐγὼ ὁ κοιμὴν &xaxemir3 " 
οὗτοι τὰ πρόδατα ví ἐποίησαν; Γενέσϑω df ^: 
co) ἐν ἐμοὶ καὶ ἐν τῷ οἴχῳ νοῦ πατρός gu 
αὐτοῦ τοῦ Χριστοῦ λέγοντος πρὸς τοὺς quate 
« El οὖν ἐμὲ ζητεῖτε, ἄφετε τούτους orit " 
λονότι τοὺς μαῆντάς. Μᾶλλον δὲ χαὶ aum 
γουσι πολλάχις τῶν ἀσθενῶν, καὶ ἐπιχαίραν i 
τοις, Καχωθήτω, λέγοντες, οὐ συμφέρει αὐτὸ t 
μένον εἶναι. Τίς ἅγιος εἶπε τοῦτό wx D 
μᾶλλον ἠλέησε xal ἐθεράπενσε ; γίνονται δὲ ᾿ 

: ὑπεροψίας xal στροεδλολόγοι" καὶ ἄναταν (e . 
τὴν ἰατρείαν τῷ μοναδιχῶς sokcerue uiv, " 
αὐτοὶ ὑγιεῖς εἰσι col; ἀλόγοις ταύτην puo 7 
εἶναι νομίζοντες" χαὶ γὰρ αὐτοὶ τὰ e 
yov μὴ πάσχοντες, μήτε φωνὴν αὐτῶν A 

ὅμως ix τῆς xai:axMosu;, Ex τῆς ἀφῆς, Ex τῆς ὁράσεως, στοχάξονται τὴν νόσον, χαὶ τὴν βι 15 


'* Mebr. v, &, ὅ. !* Ezech. xxxiv, 2. '* Exod. xxxn, 22." Il fteg. xxiv, 17. 


' }ουδ. x0 * 


1345 ' DE DIVIN. SCRIPT. UTILITATE. 1546 


χατάλληλον αὑτοῖς Tpopépousww* οὗτε ἀναργύρους, οὔτε βασίλειον, οὔτε τινὰ τῶν ἁγίων ἄλλον εἰς νοῦν 


λαμδάνοντες, τοῖς ἀσθενοῦσιν ἐπιχουροῦντα. 


Ὥσπερ δὲ ἐπὶ τῶν σωματιχῶν τούτοις οὗ μέλει, Α — Ut nullam corporis euram habent, sic nullam 


οὕτω δὴ καὶ ἐπὶ τῶν ψυχικῶν, ᾿Αδοχιμάστως ἀπη- 
χεΐρουσι τοὺς προσερχομένους " εἶτα ἐξορίζουσιν εἰς 
μυρίας ἀνοδίας - ἐν βουχολίοις καὶ αἰπολίοις χαὶ 
κοιμνίοις χαὶ μύλωσι, xal τοῖς ὁμοίοις, ἅπερ αὐὑτοὶ 
καὶ οἱ τούτοις συμφράδμονες ἐφεῦρον εἰς χαταστρο- 
φὴν τῶν ψυχῶν αὐτῶν. Καὶ πεπλήρωται ἐπ᾽ αὑτοῖς 
τὸ τοῦ Κυρίου πρὸς τοὺς Γραμματεῖς καὶ Φαρισαίους 
εἰρημένον" ε τι περιάγουσι τὴν θάλασσαν xal τὴν 
ξηράν, ποιῆσαι ἕνα προσήλυτον, xal ὅταν γένηται, 
ποιοῦσιν αὐτὸν υἱὸν γεέννης, διπλότερον αὐτῶν. » 
'AXX' οὕτω μὲν ταῦτα. Τί δὲ ἔτι λείπεται εἰπεῖν ; 
Εἴπωμεν ἀχμὴν περὶ ἐξομολογήσεως καὶ μετανοίας" 
πόθεν δὲ xaX ταῦτα ἔχομεν πιστώσασθαι; Ἐχ τῆς 
ἁγίας Γραφῆς πάντως * καὶ εἰς μέσον ἀγάγωμεν τὸν 
πάλαι Λάμεχ’ ἐπεὶ καὶ διὰ τοῦτο μέχρις αὐτοῦ ἡ γε- 
νεαλογία" ὅπως διὰ τοῦ Κάϊν οὗτος σωφρονισθείς " 
μετανοῶν, ἑαυτοῦ τραῦμα ἡγεῖται τὸν φόνον. Πολλα- 
πλασιάζει γὰρ ἑαυτῷ τὴν τιμωρίαν τοῦ προπάτορος" 
καί φησίν" «€ Ὅτι ἑπτάχις ἐχδεδίχηται £x Κάϊν᾽ ix 
δὲ Λάμεχ ἑύδομηχοντάχις ἑπτά. » Ἤτοι παρὰ μὲν 
τοῦ Κάϊν ὡς μεγάλα ἁμαρτήσαντος, ἑπτάκις ἐξεδι- 
κήθη ὁ φόνος " ἐξ ἐμοῦ δὲ ὡς χαταπολὺ μειζόνως, 
ἰόδομηχοντάχις ἑπτὰ ἐχδιχηθήσεται * ἔτι δὲ τὸν 
λυαυῖδ ἐλεγχόμενον ὑπὸ τοῦ Νάθαν" τὸν ᾿Αχαὰδ, ὑπὸ 
Ἠλίου" τὸν Μανασῇ ὑπὸ τοῦ οἰχείου συνειδότος" τοὺς 
Νινευίτας * τὸν Πέτρον. Οἴτινες ἡλεήθησαν διὰ μετα- 
rolas * ὥσπερ τοὐναντίον, οἱ μὴ μετανοήσαντες. "Oct 
& τῇ μετανοίᾳ xal ἐξομολογήσει xal τοὺς χαρποὺς 


ιὑτῶν ἕπεσθαι δεῖ, μάθοιμεν ἂν καὶ ἀπὸ τῶν εἰρη- (c 


ἱένων᾽ μᾶλλον bb Ex τοῦ νῦν ῥηθησομένου εὐαγγε- 
κοῦ ῥητοῦ περὶ τοῦ Ἰωάννου * « Τότε, φησὶν, ἐξ- 
πορεύετο πρὸς αὐτὸν πᾶσα Ἱεροτόλυμα xal πᾶσα 
Ιουδαία, xai πᾶσα ἡ περίχωρος τοῦ Ἰορδάνου" καὶ 
δαπείζοντο iv τῷ Ἰορδάνῃ ὑπ᾽ αὐτοῦ * ἐξομολογού- 
ἰανοι τὰς ἁμαρτίας αὐτῶν. ᾿Ιδὼν δὲ πολλοὺς τῶν 
izpicalov καὶ Σαδδουκαίων ἐρχομένους ἐπὶ τὸ βά- 
[τεσμα αὑτοῦ, εἶπεν αὐτοῖς " Γεννήματα ἐχιδνῶν" 
ἐς ὑπέδειξεν ὑμῖν φυγεῖν ἀπὸ τῆς μελλούσης ὀργῆς : 
τοἰήσατε οὖν χαρποὺς ἀξίους τῆς μετανοίας * xal μὴ 
όξητε λέγειν ἂν ἑαυτοῖς, llatípa ἔχομεν τὸν 
Αδραάμ. » Ταῦτα bx πολλῶν χάριν παραδείγματος 
εροὐθέμην, ὡς χαταρχὰς εἰρήχειν, ἵνα γνῶτε ὡς ἡ 
εἴα Γραφῇ ἔστιν ἡ φωτίζουσα $ud;. Kai διὰ 


animv. Accedenies ad se sine probatione tondent, 
perque mille loca invia amovent, (scilicet) ad 
boum, eaprarum, oviumque pascua, ad molendina, 
aliaque similia ab ipsis et ipsorum consciis in per- 
ditionem animarum inventa. Et adimpletur in eis 
verbum Domini ad Sceribas et Phariszos : « Mare 
et terras pereurritis ad unum proselytam quzren- 
dum, quem, cum invenistis, efficitis gehenne fl- 
lium, ,duplo quam vos'*. » Sed ita res se ha- 
bent. Quid dictu nunc reliquum ? Continuo de con- 
fessione et poenitentia loquamur. Unde nobis de istis 
fides venit? Ex sacra Scriptura omnino. In medium 
jnducamus antiquum Lamech, cum in tali causa 
usque ad eum genealegia (repetatur), quomodo 
Caini exemplo ad sapientiam revocatus, factusque 
poenitens, vulnus a se inflictum homicidium existi- 
mans, debitam sibi poenam muHiplicat proavi, di- 
cens : « Quia poena e Caino septies exacta, e La- 
mech septuagesies seplies exigetnr?**; » Cainus 
quidem, qui magnopere peceavit, homicida septies 
punitus fuit; ego autem, qui multo magis, septua- 
gesies septies. (Inducamus) et Davidem a Nathaue 
reprehensum, Achab ab Elia, Manassen a propria 
conscientia, Ninivitas, Petrum , qui poenitentia mi- 
sericordiam, impoenitentibus negatam sunt conse- 
cuti. Poenitentiz vero et confessioni suos succedere 
fructus discemus ex modo dictis, sed planius ex 
nunc citando evangelico de Joanne verbe : « Tum, 
dicilur, venerunt ad eum omuis Jerusalem, omnis 
judz2a, omnesque circa Jordanem babitantes, et ab 
eo in Jordane baptizabantur, confitentes peccata 
sua. Videns autem multos Phariszos etSadduczos 
qui ad baptismum venerant, dixit illis : Viperarum 
soboles, quis vos docuit a futura ira fugere ? Facite 
ergo dignos fructus penitentiz, neque superbiatis 
dicentes : Patrem habemus Abraham 3". » sta. ex 
multis exempli causa protuli , sicut a principio di- 


xeram, ut scialis sacram Scripturam esse nobis in. 


lucem, ideoque diligeundos, amplectendos, acqui- 
rendos sacros librus, eorumque verba accurate le- 
genda atque in menie reponenda, ut ea, cum opus 
fuerit, in. auxilio habeamus, Si enim libris sacris 
Christus et discipuli utuntur, multo magis nobis 


Οὔτο ἀγαπᾷν δεῖ τὰς ἱερὰς βίδλους " καὶ àcmá- D infirmis est utendum. 

σθαι, xal χτᾶσθαι, χαὶ συνεχῶς ἀναπτύσσειν, xoi τὰ ἐν αὐταῖς ἀχριδῶς διέρχεσθαι, καὶ ἐν τῷ νῷ 
ὑποτίθεσθαι " ἵν᾽’ ὅταν δέῃ ἔχωμεν αὐτὰ εἰς βοήθειαν. Εἰ γὰρ ὁ Χριστὸς xai οἱ τούτου μαθηταὶ ταύταις 
ρῶνται, πολλῷ μᾶλλον ἡμᾶς τοὺς ἀσθενεῖς χρᾶσθαι δεῖ. 


᾿Αλλά φησιν" ᾿Αναγινώσκων, οὐ συνίημι ἅπερ 
ιναγινώσχω. Μήτις Alloy εἶ, εἰπέ μοι" ἢ “Αραψ' 
πι οὐ γινώσκεις τὴν τῶν Γραιχῶν διάλεχτον ; τίνα 
"àp δυσχολίαν ἔχει" « Βίδλος γενέσεως Ἰησοῦ Χρι- 
ποῦ. υἱοῦ Δαυΐδ, νίοῦ 'A6paáp ; » Οὐδὲν ἐν αὐτοῖς 
'"χολιὸν οὐδὲ στραγγαλιῶδες κατὰ «bv Παροιμιαστήν" 
rávta εὐθέα ἐστὶ τοῖς νορῦσ', καὶ ὀρθὰ τοῖς εὑρί- 
"XOUGt γνῶσιν " οὐ γὰρ εὐληπτοτέρως εἰπεῖν τοῦτο 


Sed (forte) aliquis dixerit : Legens, quz lego non 
*intelligo. Utrumne ZEthiops es, an Arabs, qui 
Grecorum dialectum ignores? Quamnom prsebent 
difficultatem (verba) : « Liber generationis Jesu 
Christi, 6ΠΠ David, filii Abraham **? » Nihil apad 
auctorem Proverbiorum tortum aut implicsatum ; 
omnia intelligentibus plana, rectaque sensum iu- 
venientibus; nemo lucidius posset dicere. Etenim 


*» Matth. xxii, 15. ** Gen, iv, 34, "5 Mauh.:0, 9, 55 Mattb. 1, 4. 


"AÁ— À— 





1149 


DE DIVIN. SCRIPT. UTILITATE. 


1350 


λαδένζι λέγουσιν, Ὁμοίως xat ἐν ἑτέροις. Ἔστι δ᾽ A caucum), xpóxov (crocum), βούγλωσσου (buglossam), 


οὖν ὁμῶς ἃ τῶν ὀνομάτων xal Ἑλληνιχώτερον ἐχ- 
φέρουσιν ὑπὲρ τοὺς ἐν ταῖς ἄλλαις χώραις olov, ἔρι- 
qow, αἶγα, ᾿χολοιὸν, xopubalbv, στρύχνον, βρυω- 
νίαν. Ὅμοίως xal τινα ῥήματα ἅπερ οὐχ οἴδασιν ἐν 
ἑτέραις χώραις. ᾿Αλλ᾽ ἄλλα τινὰ εἰς ἄλλον νοῦν πί- 
710/78 * οἷον ἀδημονεῖν, εἰρωνεύεσθαι " xal οἱ ἐν ταῖς 
ἡμετέραις χώραις, οὐχ οἴδασι διαφορὰν πηγῆς καὶ 
Χρουνοῦ * ἀλλ᾽ ἅπαντα βρύσιν χαλοῦσιν " οἱ δὲ ἐν Κε- 
φαληνίᾳ, ἔσθ᾽ ὅπου χαὶ πηγήν. Καὶ ol ἐν Σωζοπόλει 
τῇ χατὰ Πόντον, χρουνόν που * xai οἱ ἐν "Abptavou- 
πόλει ἰχρία λέγουσί τινὰ ἐπιμήχη ξύλα. Στάθαρα δὲ 
ἀντὶ τοῦ σταυροὺς ἐν Maxebovia, τὰ ἐν τοῖς φραγ- 
uot;. Διατόνια δὲ οἱ Ζαχύνθιοι τὰ πλαγίως τούτων 
τιθέμενα ἐπιμίχη. Καὶ ol μὲν ἡμέτεροι ἀντὶ τοῦ 


μαχεδονήσιον[ 37] et σάψυχον [3] Λέδητα, paululum 
barbarizantes, λαδένζι dicunt ; attamen nomina quz- 
dam magis Hellenice quam alii exprimunt, qualia 
ἔριφος (hadus), αἷξ (capra), χολοιὸς (graculus), xo- 
ρυδαλὰς (galerita) , στρύχνος (strychnus), βρυωνέα 
(fera cucurbita), aliaque al:as ignorata ; sed quze- 
dam alia in alium sensum avertunt, qualia. ἀδημο- 
νεῖν (desperare) et εἰρωνεύεσθαι (cavillari). Nostra 
jn regione nesciunt quomodo πηγὴ a χρυυνῷ (sa- 
liente unda)  diffcrat, fontesque omnes βρύσιν vo- 
cant. Quidam e Cephbalonicis πηγὴν retinent, et 
χρουνὸν qui Sozopolitani juxta Pontum habitant. 
Adrianopolitani ixpía dicunt longas trabes; Mac«- 
dones autem azá6apa pro σταυροὶ (vallorum) qui in 


ἀνάστα, σηχώθητι λέγουσιν οἱονεὶ, χουφίσθητι" οἱ D sepibus adhibentur, et Zacyuthii διατόνια vallos qui 


δὲ Κύπριοι, ἐλλειπτιχῶς, ἄνα" xol οἱ Kepxopatot 


ὁμοίως τὸ ἑξῆς, ἄστα. ὭὯσαύτως Κύπριοι χαὶ Κρῇ-- 


τες γραφιχῶς λέγουσι τὸ χαμαὶ καὶ ἀριστερά" ἕτε- 
ροι δὲ βαρθδαρικώτερον ταῦτα λέγουσι: - xal ἀντὶ τοῦ 
χαμαὶ χάτω λέγουσι" τὸ δὲ χάτω, σχέσιν ἔχει πρὸς 
πὸ ἄνω. Καὶ οἱ χατὰ τὴν ᾿Απουλίαν xa Σιχελίαν 
τινὰ xatà τὸν νόμον τῆς Γραφῆς προφέρουσιν * οἷον 
ἔχλατε τὸν ἄρτον, xal ἄρτι παραγέγονα. 

Καὶ Καρπάθιοι ἤμην λέγουσιν, ἀντὶ τοῦ ὑπῆρχον" 
ὡς δὲ ᾿Αρταχήσιοι χαὶ Κυζιχηνοὶ ἐδάρθηνα λέγου- 
σιν ὅπερ ol χατὰ τὴν ἡμετέραν διάλεχτον ἐδάρθη- 
χα λέγουσιν" οἱ δὲ Πόντιοι, ἐδάρθην. Ὁμοίως xol 
λεπάδας ὄστρεά τινα χαὶ βραγχία τὰ «οὔ ἰχθύος " 
ὥσπερ δῆτα καὶ Ἑλλησπόντιοι, Εὕρηται δὲ ταῦτα οὔ - 
τω καὶ παρὰ ποιηταῖς τε χαὶ φιλοσόφοις. Οἱ δὲ 
πλείους ἐν τῇ xa0' ἡμᾶς χώρᾳ σύρε λέγουσιν, ἀντὶ 
τοῦ ὕπαγε" ἔστι δὲ ἐλλειπτιχὸν, ἀντὶ τοῦ σύρε τοὺς 
πόδας" f| ἕλχε τὴν ὁδόν (5). Τινὲς τὸ ἄνω χαὶ ἔσω 
χαιτὰ τὴν ἀρχαίαν συνήθειαν ἐπὶ τῶν ἀοοτριώντων 
βοῶν λέγουσι " μὴ ἐπιστάμενοι τοῦτο ἐξ ἀμαθίας ἐν 
ἑτέροις χρᾶσθαι. νομίζοντες, ὅτι τοῖς βουσὶ τοῦτο 
ἴδιον, οἱ βοῶν ἀλογώτεροι. ᾿Αλλὰ xal παρὰ γυνα:ξὶν 
ἕστι τινὰ ἐχφερόμενα σχετλιαστιχὰ ἐπιῤῥήματα χατὰ 
τοὺς παλαιούς " οἷον τὸ ἰού - τὸ αἰδοί. Ὁμοίως χαὶ 
παρὰ Λεσδίοις τὸ ἃ ἐχπληχτιχὸν ὄν, $ ποιητιχῶς 
προφέρεται, xai τὸ τέως ypovixóv. ᾿Ἑπαρώμενοι δέ 
ποτε ἀλλήλους, χαρχῖνος λέγουσι, χατὰ ἐπιχράτησιν 
παλαιάν" οὐχ οἴδασι δὲ, διόπερ τοῦτο λέγουσιν. Ἔστι 
δὲ τοῦτο παρ᾽ ἰατροῖ;, πάθος τι συμδαῖνον πολλάχις 
ἐν τοῖς τῶν γυναιχῶν μαζοῖς " χαὶ ὁ παρ᾽ ἡμῖν χά- 
6:1poc " xal τὸ μὲν χοινὸν οὐχ οἴδασι" τὸ δὲ πάγχοι- 
voy τέως γινώσχουσιν ἀλόγως " χαθὰ δὴ καὶ oi ἐν 
Πόντῳ ἡλάριον μὲν ἴσασι τὸ καρφίον" ἦλον δ' οὔ" 
xai οἱ ἐν Κύπρῳ, ἱππάριν μὲν, οὐχὶ δὲ καὶ ἵππον" 
ὡς δήπου χαὶ οἱ ἐν τῇ ἡμεδαπῇ δοκάριον μὲν γινώ- 
σχουσι, δοχὸν δ᾽ ἤχιστα " χαίΐτοι ὅμοιον τοῦτο ὡς εἴ- 
ποι τις ξύλον χαὶ ξυλάριον" xai νησσάριον οἴδασι τὴν 
λιμναίαν ὄρνιν, νῆσσαν δ᾽ οὐδόλως " καὶ παρίππιον 
συνθέτω; καὶ παραγώγως * εἴτουν παρασυνθέτως γι- 
νώσχουσιν * οὐ μὴν δὲ xol ἵππον “ ἀλλ᾽ ἄλογον ἄλο- 
ον δὲ, οὗ μόνον ἵππος" ἀλλὰ καὶ βοὺς xol bvoc * xoi 
ὅσα λόγον οὐχ ἔχουσι. 


in transversum. Nostri pro ἀνόστα (sta) dicunt ση- 
χώθητι aul χουφίσθητι, Cyprii elliptice ἄνα, Corcyrii 
autem ἄστα. Cyprii et Cretes χαμαὶ (humi) et &pi- 
στερὰ (sinistra) scribunt, qu:e alii magis barbarice, 
et pro χαμαὶ, χάτω (deorsum) , refereute χάτω ad 
ἄνω (sursum). Apuli Siculique quaedaim ad regulam 
sciipturze proferunt, qualia ἔχλασε τὸν ἄρτον (fre- 
uit panem), ἄρτι παραγέγονα (nunc adsum). 

Carpathii ἤμην pro ὑπῆρχον (eram). Artacesii 
Cysicenique ἐδάρθηνα dicunt pro dialecti nostrae 
verbo ἐδάρθηχα (dormiri); Ponti incole ἐδάρθην, 
qui et λεπάδας vocant ostreas quasdam et piscium 
branchias, sicul et qui circa Hellespontum versan- 
tur. Ista verba in poetis necnon in philosophis repe- 
rias. Saepius iu nostra regione pro ὕπαγε (discede) 
audias, σύρς (trahe), elliptice pro σύρε τοὺς πόδας 
-(trahe pedes), aut ἕλχε τὴν ὁδόν (corripe iter). Qui- 
dam ex antiquo usu ἄνω et ἔσω clamant, Loves in- 
crepando arantes, nescientes hzc verba in alium 
sensum 3ccipi, solumque bobus convenientia du- 
centes, ipsi bobus rudiores. Mulieres autem ex 
antiquitate lamentabiles liabent. exclamationes , 
quales ἰοὺς αἰδοί (eheu). Pariter et Lesbii. Verbum 
&, quod ad terrorem injiciendum in usu est. poe- 
tice $ profertur. Verbo τέως temporalis est sensus, 
qui invicem imprecantur, przvalente antiqua con - 
sueludine, nescientes autem quare, clamant xap- 
xlvov (cancerem), quod apud medicos quidam mor- 
bus mammas mulierum invadens, et apud nos xá- 
δειρος vocatur. Vecbum χοινὸν (commune) ignorant, 
πάγκοινον autem jamdudum sine causa in usu ha- 
bentes. Pariter qui Pontum incolunt fj3áptov xap- 
qlov noscunt , sed non ἦλον (claeum). Cyprii txná- 
ριν, non ἵππον (equum) , sicut el nos; δυχάριον, 
non δοχόν (trabem) ; similiter autem ξύλον (lignum) 
et ξυλάριον dicerent. Νησσάριον (anatem), non au- 
tein νῆσσαν, vocant palusvrem avem. Παρίππιον ex 
compositione derivationeque habent, non tamen ἴπ- 
mov, sed ἄλογον (animal) ; ἄλογον autem non solum 
equum, sed etiam bovem, asinum, ct omnia qua 
ratione carent animalia siguificat. 


(Ὁ) ϑινο ἢ in margine : Τῷ σύρειν ἀντὶ τοῦ ἀπέρχεσθαι, καὶ Θεόχριτος χέχρηται. 





i 


[53 ᾿ς DE DIVIN. SCRIPT. UTILITATRE. 1364 


ἀρχῆς τελείας xai τεχνικὰς διένειμε τὰς διαλέχτους A strabum est, dialectos cam arte perfectas. inter 03- 


bv xol; ἔθνεσιν, ὡς δέδειχται, Μετὰ δὲ ταῦτα, οὕτω 
κατεστάθτισαν" οὐ μόνον γὰρ ἣ ἡμετέρα διάλεχτο: 
γὕτως Ἰλάττωται xal ἡλλοίωται, ἀλλὰ καὶ τῶν λοιπῶν 
ἰθνῶν. Καὶ τούτων μὲν, μᾶλλον ἡλάττωται" ἡλλοίω- 
ται δὲ μᾶλλον ἡ ἡμετέρα, διὰ τὴν διασπορὰν τὴν 
γενομένην εἰς διαφόρους τόπους. 

Τὰ γὰρ λοιπὰ ἔθνῃ οὐχ εἰτὶν οὕτως ἐξηπλωμένα 
Jg δια, ὁρους ἐπαρχίας τε xal πατριάς" ὅθεν καὶ ἡ 
[ολφὴ παρ᾽ αὑτοῖς ἀπλουστέρα" ἀλλ᾽ οὐχὶ καὶ ποι’ 
ar, xal δαψιλὴς ἐν ταῖς λέξεσι" διὰ τὸ ote bv τῆς 


(λώστης " ὅπερ συνέδῃ αὑτοῖς διὰ τὸ τῶν ytepov ἀν- 


ἐπιτήδε ov, Οὐδεμία δὲ dj ἐντεῦθεν βλάθη, xà» ix 
ce μεριχῆς εἴπῃς ἐναλλαγῆς, xdv ἐχ τῆς γε- 
ομένης χαθόλου ἐπὶ τῇ; πυργοποιίας. Ὥσπερ γὰρ 
δὰ τῶν διαφόρων αὐτοῦ ποιημάτων δοξάζεται ὁ Θεὸς, 


tiones distribuit : dislectique sic ccn:titutke. Non 
eolum nostra diminuta et immutata fuit; sed etizm 
reliquarum nationum dialectus, qux» magls dimi- 
nu!à, nostra autem magis iumutala, quia diversos 
in locos fuimus dispersi. 


Reliqux» gentes non 1n tot provincias patrias- 
que divise sunt, unde apud eas simplicior scri- 
ptura, nec in lectionibus propter striciam — lin- 
guam abandanter varia, quod illis ex locorum iu- 
commoditate evenit, Nullum inde damnum, quando 
eiiam, seu peculiarem alieubi, seu uuiversam post 
turris. aldifieationem mutationem  intenderes. Ut 
enim Deus diversis ipsius operibus glorificator, ila 
et diversis dialectis. Diversitas rebus mutabilibus 


τω δὴ xal ἐκ τῶν διαφόρων διαλέχτων" xax γὰρ τὸ B propria est. Erraret. sane qui (cequentia. bella. δι 


πολύτροπον, τῶν τρεπτῶν ζῶιον. Ei δέ τις ἐρεῖ, ὅτι 
διὰ τὸ διάφορον τῆς γλώσσης, αἱ ἀλλεπάλληλοι μάχαι 
καὶ οἱ πόλεμοι, ψεῦδος ἔρεϊ δήπουθεν " οὐχ εἰδὼς 
τῶν Ἑλλήνων τοὺς ἐμφυλίου; πολέμον;, ὡσαύτως 
καὶ τῶν ῥαρθάρων * μᾶλλον δὲ διὰ τὸ διαφέρειν ἡρᾶς 
κατὰ τὴν διάλεχτον, ἕκαττος ἐν τοῖς ὅροις μένει soi; 
ij.o:g, μισῶν τὴν ἀλλυδαπήν, Πᾶν οὖν ἀγαθὸν Ex 
ϑεοῦ, ὥσπερ τὸ ἐναντίον àx τοῦ ἀντιχειμένον. Οὐχ- 
9v μανθάνειν χρὴ, τὴν ἰδίαν. διάλεχτον xal p. ὀλιγ- 
υρεῖν * xal μέμφεσθαι τῶν συγγραφέων, ἐπεὲπερ 
κ ἦν ἄλλως γράτειν, εἰ μὴ κατὰ τὴν ἀρχαίαν διώ- 
£x 109. Καὶ γὰρ εἴπερ, ὡς οἱ ἀμαθεῖ; νόμίζουσιν, ἐξ. 
δωχαν τὸ Εὐαγγέλιον χαὶ τἄλλα, κανὰ τὴν ἑχάττης 
ιὠρας xil πόλεως διάλεκτον, ὥστε νοεῖν αὐτὰ ἅπαν- 
ας. τὸ ἕν Εὐαγγέλιον, χατὰ ἐναλλαγὴν τῶν δια- 
ἐκτων, γέγονεν ἅν Exasóv* εἶτα μετὰ χρόνον τινὰ 
ὧν διαλέχτων μεταδαλλομένων, ἐχρὴν xai τὰ Εὐ- 
γέλια με:ιαδάλλεσθαι" καὶ μὴ δέχεσθαι τόπον ix 


diversitate linguarum gigni diceret, nen videns Dat- 
baros baud secus ac Graecos civilia bella invadere. 
Nos autem stabilius propter dialecti. differentiam 
intra n.ontes permánemus, externos in olio há- 
bestes. πο bonum a Dee, sicut coutrarium 
(δἰ) ab adrersaute (diabolo) ; ergo propriam 
dialectum discere est, et non parvi facere, nedum 
scriptores arguamus, cüm iMis necesse esset non 
scribere nisi in autiqua dialceto. Si enim, ut τοῖμδι 
indocti, tradita fuissent Evengclium aliique (eacti 
libri) in uniuscojusque regionis et urhis dialectó, 
iia ut emnes intelligerent, Evangelia centum ex 
uno dialectorum differentix evasissent, dein post 
aliquod tewmpus, mutatis dialectis, mutanda (fuissent 
Evangelio, nulaque regio ab alia Evangelium nou 
accepisset, ài ea quas continet in extrauea lingua 
scripta fufssent ; unde Scripturarum in. dece 


. mitlia formarum scissió, promptiorque destructio. 


imou Εὐαγγέλιον, εἰ μὴ "διαγραφείη ἅπερ ἐγγεγραμμένα kv αὐτῷ καθ᾽ ἑτέραν διάλεχτον " καὶ οὕτως 
ς μυρία εἴδη τμηθῆναι τὴν Γραφὴν, μᾶλλον δὲ ἀφανισθῆναι, 


K 2X 7:96 ἔνι, φησὶ, μαθεῖν με; δυνατόν" ὡς ἔμαθες 
10à τοῦ εἰδότος ἀναγινώσχειν, οὕτω δὴ xai τὸ γι» 
)8xX:lv κλὶ γὰρ ἀναγνωριτμός τίς ἐστιν ἡ ἀνάγνω- 
;. ᾿Αλλὰ χρόνον, φησὶ, δέομαι, ἀλλὰ δαπάνης. TL 
v; ἐν παιδιαῖς βέλτιον ἀναλίσχειν τὸν χρόνον, ἐν 
ἰραις, ἐν αἰσχρολογίαις καὶ ἀργολογίαις, ἐν ὕπνοις, 
ὀρχήσεραις, bv θξάτῥοις ; Τί δὲ χαὶ τὰ χρήματα; 
τῷ χαταχωνυύξιν ἣ δαπανᾷ" ἐν κώμοις, ἐν Bpu- 
ισι περιττοῖς, ἐν ἐματίοι;, ἐν τοίχοις, ἐν ἵπποις xal 
'φίν ; ᾿Απόδος τι μέρος xal τῇ ψυχῇ " οὐ λέγω σοι" 
ς ἄπαντα τὸν βίον τῷ διδασχάλῳ * δὸς τὸ δίχατον " 
ἴλλονυ πολλοστόν τι τούτου. Ὅσον ἂν δαπανέπῃ; ἐν 
ατίω νυμφιχῷ, τοσοῦτον ἐν Ψυχιχῷ * οὐ γὰρ rive 
$ ἅπαντες ᾿ οὐχ ἔμ “οργι" οὐ βοη)άται xai ὀντ)ά. 
. 673 λέγωμεν" Οὐ δυνάμεθα, πολλῶν ἐμποδὼν ἦν» 
"* μὴ γὰρ v9) ἐπληθύνθη d πτωχεία ; Leap4te 
ως ἣν, Οὐχ Ἰωάννης ὁ Δαμασχηνὸς rap eiqga- 
τῳ διδχσχάλῳ igol:a ; οὗ παρὰ μονὴ ᾧχει παρὰ 
v βαρδάρων ἐμπρησθείσῃ; οὗ βάρδαροι xal 
πονδος τὴν χώραν κατεῖχον ; Πόθεν εὗρε τοφαῦτα 
λία τῆς ἔξω καὶ τῆς κ͵θ᾽ fud; οογίσς, ὧν μέ- 
171: 19 τοῦ; αὐτοῦ συγγρά, uot;  λδιλον, ζει 
PaAThnOL. GR. ΧΟΥ͂ΣΙ 


Bed, inquiunt, quomodo discemus? Poteiis : wt 
a sciente legore didicisii, ita et eognosces; lectio 
enim eet quasi recognitio, Sed tempus deest, deest 


pecunia. Quid igitur ? Num melius est. teinpus 


perdere in nugis, in ebrietatibus, in obsccnis aqu: 
inanibus sermonibus, in somno, in choreis, iu 
uestris? Ad quid autem pecunia? nem effundenda 


D consumendaque in feslis, in exquisitis cibis, in 


ve tibus, in aedificiis, in euis et canibus? Quam- 
dam partem cohcede anima. Nou jubeo te totam 
vitam magistro tradere : trude decimam: parten, 
aut aliquam minorem. Qu ntum in veste nuptiali 
impen lerog, tantum iu. spirituali impende, Non 
$Umus enim omnes pauperes, aut. viatores, boum 
81 asinorum ductores, nt propter. impedimenta 
deuegesuus, Non eggravata cet in nos paupertas, 
eicut in. principio, Nonne Joar.pes Damsscenus 6 


mwgistro captivo edidicit? Nonne in wansione a 


Baibaris. inosusa vitam degebet, Barbaris inüdis- 
que regionem tenentibus? Unde tot libras leweult 
ezuaueam Dosramque sapientiam eanponsoies , 
quór::m 1a serips. suis iculait ! Macifostum. est 


i3 


1355 


PACHOMII MONACHI " 


litterarum studium tunc flagrans, nunc conira A πολλὴ ἦν ἡ σπουξὴ παρὰ τοῖς κατ' ἐκεῖνο — 


nullum. Discite ex antiqua lege gacerdotes et Levi- 
tzs legi servientes , scilicel templo et litteris, 
omnia e fratribus necessaria obtinentes sine ulla 
- difficultate per decimas, primos animalium partus, 
primitias, sacrificia donaque. Nune omnia in con- 
trarium versa. Qui litteris student in vili statu ja- 
cent; quicunque vero circulator et versipellis in 
sublime evehitur, diviliasque undique in vanum 
thesaurizat. Nullum philosophie addictum videre 
vult, illum iniquitatis suze exprobrationem ezisti- 
mans, hujuscemodi autem viros nugatores dieit, 
tumultuosos, indociles, insanos, quia non ipsius 
deliraimentis obsequantur, Non satis-est. illis am- 
bulare in tenebris, sed et alios ambulare cogunt. 


tol; λόγοις * ἀλλ᾽ οὐχὶ νῦν. Ἰατάμεθε Ex cin 
λαιοῦ νόμον, ὅπως οἱ ἱερεῖς xat οἱ Λευῖται, 1: 
«at ὄντες τοῦ νόμου, fiot τοῦ λόγου χαὶ τοῦ να: 
τῶν ἀδελφῶν αὐτῶν μετ᾽ εὐπορίας εἶχον &zam o 
άρκειαν " Ex τε τῶν δεκατῶν δηλαδὴ, ix τῶν y 
τόχων, ix τῶν ἀπαρχῶν, ἐκ τῶν θυσιῶν, ix χιὶ 
ρων. Ἐνταῦθα δὲ τοὐναντίον ἅπαν γίνεται. 0 ; 
λόγου μετέχοντες, ἐστήχασι χάτω, πάντων ἐπ΄ 
τες * ὅσοι δ' ἀγύρται xat δουλοπρεπεῖς, εἰς f. 
ἀνάγονται" xal χρήματα πάντοθεν ἀποθηαὐρ'::. 


“εἰς δέον οὐδέν" οὗ θέλουσεν ἰδεῖν φιλοοιγὴπι 


ἔλεγχον τοὔτο νομίζοντες τῆς ἑαυτῶν ἀνομί: r 
ϑους ἀποναλοῦσι τοὺς τοιούτους, ἀκαταλτάτο,, P 
υποτάχτους, ὀλιγοψύχους, ὅτι τούτοις οὐχ izx 


Si forte quis hegumenus sanma menie reperiatur, D σονται ἐν ταῖς tuoplac αὐτῶν. Ox ópcl z 


qui veliti quemdam majori scientia ornatum quie- 
scere, in hoc prsster ombia omnes acandalizantur, 
ilum »ggrediuntur J1emerariis judiciis, oderunt, 
periurbant, dicentes : Cur ista? in quo iste nebig 
melior est, qui sic in. dignitate habeatur? Talis et 
talis est. Seipsos obliviscun(ur, ut illius vitam to- 
tam perscrutentur; mendas vel minimas ut phan- 
tasmata speculentvr, illique quagi dilficiji hostique 
inaidiantur. Nonnunquam aperte illum incusantes 
omnia miscent, ut e dignitate evertant, posteaque 
jrrident dicentes : Vides illum e domicilio desti- 
tutum,. quia talis et talis fuit, quo erim abierit, 
nullum illic ei erit domicilium. Aliue vero he- 
gumenus non dicet : Utieam iet requiem dare 
"possim | sed cum. ira : Utinsm habeam in vinculis, 
. in remigio , in carcere! si illum in potestate-habe- 
rem, in statu permanere docerem. Eheu duritia et 
inhumanitas! 


παριπατεῖν ἐν σχότῳ, ἀλλὰ καὶ ἑτέρου; Eie 


Εἰ δὲ πού τις καὶ τῶν ἡγουμένων εὑρεθείη ce 
gov ^ καὶ προθυμεῖται ἀνα παῦσαί τινα τὸν pic 
εἰδότα, πάντες σχανδλλίξονται ἐπὶ τοῦτο pL 
ἐπ᾽ ἄλλο τι κρίνουσι, φθονοῦσι, σνγχέονται o 
τοῦτο ; λέγοντες" τί οὗτος ἡ μῶν ὑπερέχει; ὅτ: τ΄. 
ἀξιοῦται : τοιοῦτός ἔστι xal τοιοῦτος, Tib 
ἀφέντες ὅπαντα, μόνον τὰ τούτου ntpup;it- 
τὰ αὐτοὺ φαντάζονται ἐλαττώματα, ἐνεδριυθ αν 


δύσχρηστον αὑτοῖς καὶ ἐναντίον " ἔσθ᾽ óc w^ 


.ὠπιον αὐτοῦ χατηγοροῦσι͵ x31 πάντα πριουσι, 1.5 
αὐτὸν ἀνάστατον ποιήσουσιν. Εἶτα ἐπιγελόσιν 
«πες * Ὁρᾷ; τὸν ἀχατοίχητον ; οὕτω διὰ τὸ ini? 


τοιοῦτον καὶ τουγῦτον, ὅπουπερ ἂν ἀπέλθῃ, ὦ 1’ 
οἰκῆσαι ἔχει. Καὶ ἀντὶ τοῦ εἰπεῖν αὐτῶν cL 
ἠδυνάμην αὐτὸν ἀναπαῦσαι" φησὶ μετ᾽ Eb - 
«ο:" Εἴθε εἶχον αὐτὸν ἐν σιδήροι:ς, ἐν τι ΄ 
εἰρχτῇ ;! εἴπερ ἐξουσίαζον αὐτοῦ, ἐἶχον ἂν 277 


. δεῦσαι μὴ μεταδαίνειν. Φεῦ τῆς ἀποτομίας καὶ ἀπανθρωπίας 1 


Quis talia audiets non erit tristis ? Ideo viles 
el misera sorte sunt qui videntur partes rationis 
sequi. Sed quibusdam ia monasteriis multilati acci- 
piuntur ceurauturque, et in mutilstum, cum sit 
unus, auxiliorum collatio fit; magistrum vero, cum 
unus quoque sit, illiusque erga multos propier 
scientiam utilitatem nequaquam curant, et quidem, 
cum nullum labore aut molestía affioiat, nulla vin- 
dicla persequuntur ; attamen quasi in spologiam 


Τίς οὐ μελαγχολήσει ἀχούων ταῦτα; Διὰ 515 
qot καὶ χαχοί slew οἱ δοκοῦντες μετέχει“ 
᾿Αλλὰ xal τινα τῶν μοναστηρίων λελιή!ξ' 
λαμβάνουσι χαὶ νοσοχομοῦσε" καίτοι ἑνὸς Po 
λελωξημένου, εἰς ἕνα διαδαίνει xal ἡ diii! 
δὲ διδασχάλου ἑνὸς μὲν ὄντος, εἰς πολλοὺς O07 
γούσης τῆς ὠφελείας διὰ τῆς διδασκαλίας, 7 
ται * καὶ ταῦτα οὐδένα πόνον ἢ ὄχλον napi? 
συμπαροῦσιν * οὐδεμίαν ζημίαν " ἀλλὰ χει ὦ" 


protérve dicunt : Scimus omnes. hzresiarchas D Ao, οὔν[ ται] ὑδρίζοντες " Οἴδαμεν, φασὶν, δτι εξ 


grammaticos rhetoresque fuisse. Sed istud intel- 


lige, o animalium prudenitissimum, cum in numero . 


istorum adjunctus sis : quinam erant. qui hare- 
siarchis obsecuti sunt, et qui illos redarguendo de- 
jeeerunt? Quorumnam sunt commentaria e quibus 


quod dicis hausisti? Quinam sunt qui quotidie " 


Christum abjurant et Mobametho adlizrent? Quis- 
nam potios ille ipse? Quamnam doctrinam et sa- 
pientiam sortitus, ut tolis tabteeque hsereseos auctor 
factus sit ἢ Utrum melius bonos ne esse ac miseros, 
an miseros et athéos, sicul quadom gentium quo 
. An extremis terre portibus jscent , barbare, etolidae 
Jevasuagniue imetia? Si pelehra res ignerantia sit, 
«ur sane dissis? Si cuju pulchrum sit ea. quae fe- 


£v περί που τὰ Étyata τῆς γῆς " βόρδθῥδ'' 


αἱρεσιάρχαι γραμματι;οὶ χαὶ ῥήτορες fo». » 
xal τοῦτο σύνες, ὦ ἀλόγων σοφώτατε, ἐπὶ" ἢ 
μέρει τούτων προστίθγ" Τίνες ἦσαν οἱ τις" 
τοῖς αἱρεσιάρχαις ; καὶ τίνες οἵ ἐν λόγοι; rl 
λοντες ; τίνων τὰ ὑπομνήματα, δι᾽ ὧν ταῦτα τὴ 
σχεις- ἃ φής; τίνε; δὲ καὶ οἱ χαθ᾽ ἐχάστην i 


μενοι Χριστὸν, χαὶ τῷ Μωάμεθ ngon» 7t 


Μᾶλλον δὲ οὗτος αὐτὸς ποίας παιδεύσω; "El 
φίας μετείληχεν, ὅτι τοιαύτης καὶ τηλιπεῦ τὸ 5 
σεως γέγονεν ἀρχηγός ; Τί δὲ χρεΐσοου; (ee 
xai xaxou;, ἣ ἄπαντας χαχοὺς xal álicx 

xa: ἄλογα, xal γραμμάτων» Güztped. Bur 
ἀμαθία, τί xal ὅλως γράμματα gatis! 


δ — e 


"T DE DIVIN. SCRIPT. UTILITATE. 


1358 


b νὴ γινώσχειν τὰ διὰ τούτων λεγόμενα, καλόν" τὸ À runt ignorare, sane non discere pu'cherrlnnun : 


cà μανθάνειν ὅλως, κάλλιστον" τοῦ γὰρ χαχοῦ μᾶλ- 
ov ἀπέχεσθαι ἀσφαλέατερον. Καὶ εἰ τοῦτο οὕτως 
χει, πῶς οὖχ ἄδιχόν σε κρινῶ, ὅτι πολλάχις χρίνεις 
ἱεμτόμενος Κολχοὺς καὶ ᾿Αδασγοὺς, ὅτι οὐ γραικί- 
o93tv, ἀλλόγλωσσοι ὄντες " ὥσπερ ἂν εἰ ἐμέμφου xal 
Ελληνιστὰς, ὅτι οὐ βαρδαρίξουσιν. ᾿Αλλὰ τίνι dz 
᾿αρειχάτω, εἰ μὴ πίθηξι, χαὶ ὀρνέοις τισὶν, ἃ xal 
“θρώπων ἦθός τε καὶ φωνὴν μιμοῦνται, οὐχ οἴδασι 
b τὰ δρώμενα ; Διὸ χαὶ ἀλίσχονται πολλάχις ὑπὸ τῶν 
:ανούργων, τοῖς ἰδίοις μιμήμασι. Καὶ γὰρ καὶ αὖ- 
ὃς γράμματα μὲν μανθάνεις * οὐχ οἶδας δὲ διατί" 
θεν xal γράφων xai ἀναγινώσχων, ἀλίσχῃ ἁμαρτά- 
tjv. ὑπὸ τῶν τυχόντων" ἵνα μὴ εἴπω, ὑπὸ σεαυτοῦ. 
lolncov γραφὰς ἰδίας, ἐπεὶ τὰς παλαιὰς ἀθετεῖς, ἔχε 
ιἰδάσχαλον τὸν Καρτάνον᾽ ὡς xat ἔχεις. 

Πολλάχις δὲ καὶ μυχτιτρίζουασι τοὺς γράμματι- 
ἰοὺς, διδάσχοντας τοὺς παῖδας τὰς χλίσεις τῶν ὀνο- 
ἰάτων τε χαὶ ῥημάτων Τί τοῦτο; λέγοντες “ ἄλλα 
ράμματα;; Nal* ἄλλα γράμματα" ἐπεὶ καὶ ἄλλο τὸ 
ἰλόγως γνωρίζειν " καὶ ἄλλο τὸ σὺν ἐπιστήμῃ γινώ- 
x£tv αὐτά. Οὐ γὰρ τοτοῦτον θαυμάξομεν τὸν εἰδότα 
Ἰοτάνην ἁπλῶς, ὡς τὸν εἰδότα καὶ τὴν ἐνέργειαν αὖ- 
ἧς οὐδὲ τὸν σαλπίζοντα ἀδέλως;, ἀλλὰ τὸν Ἐὑσή- 
ως, ἀποδεχόμεθα. Εῤπέ μοι, εἰ παιδίον, f ἄλλος τις 
ὧν μὴ γινωσχόντων γράμματα, εἶπέ σοι" Τί ἐστι τὸ 
gm ὅπερ μοι λέγεις" xal τί τὸ fita ; Ξένα γάρ μοι 
oxtl τὰ ὀνόματα. Τί εἶχες ἀποχριθῆναι ; εἰ μὴ ὅτι 
ὧκ ἔστι χαιρὸς νῦν περὶ τούτων " πείθου δὲ μόνον 
ιχούων. Οὕτω δεῖ νοεῖν χαὶ ἐπὶ πάσης τέχνης, προσ- 
αθεῖν δεῖ τῷ ἐπιστάτῃ " χαὶ πειθόμενον, χαταδραχὺ 
ιανθάνειν" ἐὰν προσέλθῃς vpappatixi, δεῖξαί σοι 
χει, διὰ τί οὐ πάντοτε λέγομεν, Παῦ.1ος" ὅταν δέῃ, τι 
τερὶ τούτον εἰπεῖν" ἀλλὰ καὶ Παύζου, xai Παύλῳ 
αἱ Παῦ.ῖον. Οἷον ἐν ὑποδείγματι" « Ὃ δὲ Παῦλος 
ἵπε πρὸς αὐτοὺς » * χαὶ πάλιν" «Ev δὲ ταῖς ᾿Αθή- 
at; ἐχδεχομένου αὐτοὺς τοῦ Παῦλον * » καὶὲν ἑτέρῳ 

Εἶπε Κύριος 6t ὁράματος ἐν νυχτὶ τῷ Παύλῳ *» xol 
λιν" ε« Ἑπαύσαντο "τύπτοντες τὸν Παῦλον" » καί’ 

Θάοσει, Παῦλε. » Τοιαύτη fj διαφορὰ καὶ ἐν τοῖς λοι- 
οἷς ὀνόμασιν" ὥσπερ δὴ χαὶ ἐν τοῖς ῥήμασιν" οἷον" 
"Avv, ἀμὴν λέγω ὑμῖν » * xat ἐν ἑτέρῳ " « Σὺ τί 
ἔγεις περὶ αὑτοῦ, ὅτι ἤνοιξέ ato. τοὺς ὀφθαλ- 
οὖς, ν Καὶ ἐν ἑτέρῳ εὐαγγελιστῇ “ε Πῶ; λέγουσι 


ἐν Χριστὸν νἱὸν Δαυΐδ elvat ; » καὶ αὐτὸς Δανῖδ M- D 


€t ἐν βίύλῳ Ῥαλμῶν. 

Οὐ μόνον δὲ τοὺς γραμματιχοὺς μυχτηρίζουσιν 
νίοτε, ἀλλὰ καὶ ἀλλήλους " Ev τε τῷ λέγειν xal γρά- 
tw. Οὕτω γὰρ οἶδεν ἡ πονηρία, μιδὲ καθ᾽ αὐτὴν 
υμφωνεῖν. Οἷόν τι λέγω auxi] τὸ φυτὸν, xal σικύα 
b ἰατρικὸν ἐργαλεῖον. Χλενάζουσιν οὖν καὶ διαφύ- 
ονδι τὰ ὀνόματα διὰ τὴν παρήχησιν" μὴ γινώσχον- 
ἐς τὴν τῶν στοιχείων διαφοράν. Οὕτως οὖν διακεί- 
&vot, xal τοῦ θεοῦ χαταλαζονεύσονταί ποτε" λέγον- 
ὃς πρὸς 'A6paáp* «εὐχέτι χληθήσεται τὸ ὄνομά 
ov ᾿Αὔραμ ἀλλ᾽ ᾿Αδραὰμ ἔσται τὸ ὄνομά σου, ὅτι 
ατέρα πολλῶν ἐθνῶν τέθειχά σε.» Καὶ περὶ τῆς 
vag αὐτοῦ “ « Οὐ χληθήσεται τὸ ὄνομα αὐτῆς 


*" Gen. xvit, δ. ?* ibid. 15. 


malo enim procul abscedere tutius. Si res ita fuit, 
quomodo te non dicerem iniquum, qui Colchos et 
Abasgos arguas et judices, quod linguam Grzcam 
alienam habentes, non loquantur, quasi Grecos 
argueres, quod non barbaram loquantur. Sed cui 
te comparem, nisi simiis, aut avibus quibusdam, 
qui hominis habitum et vocem imitantur, actus vero 
jgnorantes, a vafris per ipsas imitationes capiün- 
tur? Sic tu litteras discis; nesciens autem quare, 
dur legis scribisque, à primo quoque, ne dicam a 
te ipso, decepius eris. Compone novas scripturas, 
cum in contemptu habeas antiquas; magistrum 
advoca Cartanum, quem jam habes. 


Szpe grammaticos cavillantur pueros nominum 
et verborum declinationes docentes. Cur dicunt : 
Aliasne litteras (sc. addendas scitis) ? Merito aiias 
litteras (ezpetunt;; 8am $liud est nomina et verba 
insulse scire, aliud scite noscere. Non tantuin enim 
qui plantas noscit, quantum qui illarum species 
vimque miramur, nec tantum tuba imperite cancr.- 
tem, quantum qui perspieue. Dic mibi, si puer aut 
unus ex iis qui litteras ignorant te interroget : quid 
est ἄλφα quod pronuntiss, et quid βῆτα, quorum 
nomina mihl videntur inaudita ? Quid responden- 
dum baberes, nisi non adesse lempus de talibus 
(loquendi), et solummodo esse confidendum ex au- 
ditu? Sic sentiendum est in omni arte. Adeundus 
tibi vir doctus ; et, cum illi fidem habueris, paula- 
tim disces. Si grammaticum adieris, ab co tibi erit 
discendum cur, de Paulo loquentes non semper 
Paulus, sed nunc.Pauli, nunc Paulo, nunc Paulum — 
dicimus, ut in exemplis sequentibus : « Pauls dixit 
eis;» et alias : « Pauli eos Athenis àecciplen(is ; » 
— « Dixit Duminus per visionem nocturhbam Paulo; 
—(Paulum verberare cessarunt ; » —«Euge, Paule!» 
Eadem diversiths in caeteris nominibus est, sicut 
et in verbis, exempli gratia : « Amen, amen dico 
vobis ; » —«Quid dicis de i'lo, quod ílle oculos tibi 
aperuit? » Apud oliutm cvangelistam : « Quomodo 
dicunt Christum Davidis flliam esse? » et ipse Da- 
vid in libro Psalmorum dicit. 


$ 


Non modo grammaticus alíquando, scd seipsos 
invicem cavillantur, cum de legendo aut de scrí- 
bendo agitur. Sic enim novit malitia, ne sibi qui- 
dem constare. Si fortassis dicam : συχῇ (ficus) est 
arbor, σιχύα (cucurbitula) autem chirurgicum in- 
struientum, de nominibus propter consonantiam 
conlemptim rident, elementorum discrepantia 
ignorantes. Ea mente Dcum ipsum vane comme- 
morant dicentem ad Abrahamum : « Non jain vo- 
caberis Abram, sed Abraam , quia te patrem mul- 
tarum gentium posui *? ; » et de uxore : « Non jam 
vocabiiur Sara, sed Sarra ᾽ν. » [n quo enim viden 


— Wege em —e uw W— ἢ πο σ΄ — - ww -- WT --- 


1359 " PACHOMII MONACHI ix 


wur. illis differre inter se alio aut alio modo scripa A Σάρα, ἀλλὰ Σάῤῥα,» Τί γὰρ ξιαφέρει xat a2. 


nomina ? | 

De talibus disseruimu:, ab insipientissimis coacti, 
potius autem illorum vanitàlem | miserantes. Sed 
Dominus noster Jesus Christus, Dei Patris Verbum, 
potestas et sapientia, illos tanto errore, contenticsa 
mente, imprudentia, superbisque cogitationibus 
liberet, nobis autem exitum in diflicultatibus «lonet, 
ut, postquam in pace, pietate cl sanctitate priesen- 
tem. vitam degerimus, ad vitam vere in en bea- 
tam wanseamus, cui gloria οἱ omnium adoratio 
«um Patre divinoque ejus. Spirilu, nunc, el sem- 
per et in szcula seculorum. Amen. 


οὕτως ἣ οὕτως γραφόμενα τὰ ὀνόματα: 

Ταῦτα οὖν ἡμεῖς διεξήλθομεν ἀναγικαξςόμτννι i- 
τῶν ἀλογίστων᾽ μᾶλλον δὲ, ἐλεοῦντες αὐτοὺς τὸ: 
χουφόττητος. Ὁ δὲ Κύριος ἡμῶν Ἴητοὺς Xp! 
Λόγος καὶ dj δύναμις χαὶ σοφία «οὐ 6255 va: [I 
σὑτοὺς μὲν ἐξέλοιτο τῆ; cota a mg πλάνης X2 :π:τ ν 
Mas, àvatsÜnslag τε χαὶ οἰήσεω; * 5aiv ὃ: δι τ’ 
ρὸν ἐξ ἀπόρων ἵν᾽ ἐν fisuy/m χαὶ εὑστιῦτί! 
σεμνότητι διαγαγόντες τὸν παρόντα βίον. às: 
μεθα τὴν ὄντως μακαρίαν ἐν αὐτῷ ζωξν ᾧ 1 
χαὶ ἡ παρὰ πάντων προτχύνητις σὺν Πατρὶ το τ 
ϑείῳ αὑτοῦ Πνεύματι" νῦν xal ἀεὶ, xai εἰς το. :— 
vae τῶν αἰώνων. ᾿Αμήν. 


p— 


Nonnulla alia ex eodem codice hic subjungo ad Cartanum. quemdam Corcyranm, stelii.s 
- atque obscurum impostorem δρεοίαμμῖα. 





ΠΕΡῚ KAPTANITON AIPETIKQN. 


DE CARTANITIS HJERETICIS. 


Cartanite sunt οἱ Joanniciani. Qui, licet Con- p Καρτανῖται οἱ χαὶ Ἰωχννιχιανοῖ *. οὗτοι τὸ τ’ 


stantinopolitan:e sedi videantur adici, scripta 
tamen Joanniciani Cartaui, alii clam, alii aperte 
aduiittunt, ex quo cognomen babent. Hic e Corcyra 
'erupit, pleraque, tum jam duidinn exstinctarum, tum 
recenter inventarum hzresium dogmata agitavil. 


Deum gratiam vocat; qui ex materia in prin- 
eipio creata, densa, informi instabilique, liominem 
el czeteras creaturas in forma finserit, quatuor ele- 
mentis dominantibus, De pracellentia auteu cu- 
jusque elementi, docet animale elementum esse 
nigrum, alterum czruleum, illud majus et velie- 
mens, hoc autem minus et mansuelum. Semper 
,ab eo, pro creatione, appellatio geuerationis nativi- 
tatisque sumitur, unde similia Creatori creaturas 
declarat. Hominem animamque ex nihilo Deum 
fecisse in sJio capitulo. przsuuit, ad quod diluci- 
dandim dicit, Virginem ad. verbum augeli conce- 
pisse Deum, illumqne Deum simul ac hominem, 
'mihil operante natura, genuisse, sicque hominem 
glernum sine principio, sine fine. Expulsos a D«o 
pravos angelos in abyssum procidisse, et super 
eos in superbi: ponam per novem dies (οἰϊάειη- 
que noctes pluisse, quod iu sacris Libris scriptum 
affirmat. Separatam a tenebris lucem ex. dimidio, 
et certe. a pravis angelis. bonos angelos. Ratiori- 
nari omne animal, verbi gratia, formicam. Omnem 
materiam, s:ilicel arbores, petras, plantas, aquam, 
' ignem et terram, mistam ac transplautatam augeri, 
! ew ita sit de animantibus. Adamum, ex quadam 
sententia, in colo creatum fuisse, et, ex altera, 


μὲν Κωνσταντινουπόλεω; δοκοῦσιν ὑπηχεῖτῆσι' l 
χονται δὲ οἱ μὲν λαθραίως, οὗ ὃ xai τιν": 
τὰ τοῦ Ἰἰωαννιχίηου *oy Καρτάνου Guvrpi;-- 
ἘΞ οὗ χαὶ τὴν ἐπωνυμίαν ἔσ ον. Ὃ; ἐς Κ':: 
ρας: μὲν ὥρμητο ἐδογμάτισε δὲ πλεῖστα v7 
προδιεοθαρμένων αἱρέσεων, καὶ τῶν μιίω. 
ευρημένων. 

Καὶ γὰρ τὸν Θεὸν χάριν ομἄξει- gri à: 
Θεὺν χαταρχὰς πεποιτχέναι ὕλην τινᾶ πλχὸ 
ἀτύπωτον 0b χαὶ ἄστατον, ἐξ ἧς ἄνθρωποι: 
λοιπὰ ἐδημιούργησεν ἐν τύπῳ" τοῖς τέσταρ;! 
γείοι; χρατούμενχ' χατὰ δὲ τὴν πλείω nuc: 
ἐχάτπτου στοιχείου, τὸ μὲν τῶν ζῴων E vai ἰ 


C δὲ λευχὸν, xai τὸ μὲν μεῖζον, τὸ δὲ ξλχττο., UC 


μὲν θυμῶδες, τὸ ὃξ πρᾶον. Πανταχηῦ δὲ 5.-. 
ουργίας τὴν προσηγορίαν γεννήπεως χαὶ ἔτ᾿ 
σεως λαμδάνΞει᾽" χάἀντεῦθεν ὅμοια τῷ zw 

τὰ ποιήματα ἀποφαίνεται. Αὐθρωπόν τε v. . 

ἐξ ο᾽δενὸς ἐν ἑτέρῳ χεφαλαΐῳ φησὶ τὸν ἃ“ 7 
voir xiva: " πῶς δὲ τοῦτο, διαπαςξ ηνίξευν, z7: 
διὰ τοῦ ἀγγελιχοῦ λόγον συνέλαξε τῶν Θ:}. “΄ 

02yoz * xaX ἐποίησε τοῦτον τὸν Θεὸν, καὶ $7 
ἔργον φύσεως ἄνευ. Καὶ 409-09» εἷνα!λ ixi 7 
αἰώνιον xal ἄναρχον xai ἁτελεέωτον &vSperze. ἢ 
φησὶν, ὅτι διωχθέντες ὑπὸ Θεοῦ at ἃ: α τὸ σεντῖς ᾿ 
γῖλοι, ἦλθον εἰ; τὴν ἄδυσσον" ἔφ᾽ οἵ νεὶ P 
διὰ τὴν αὑτῶν αὐθάδειαν ἡπερδσυκτα ἐν: ᾿ 
τοῦτο, φησὶν, ἐστὶν ὃ λέγει ἡ Γραφὴ" «Καὶ Σὶ διε). 1 
ὁ Θεὸς ἀνχμέτον τοῦ φωτὸ; χλὶ ἀνα;κέϑον τῶ 
τους" » tot τοὺς καλοὺς ἀγγῶους &zb c vas 
Ἔτι φησὶν, ὅτι ζῶον ἅπαν συλλογίζεται, τ᾽ | 
παράδειγμα, ix τοῦ go z pro. DX. δὲ πρὸ τῆ 


| 





"5l DE CARTANITIS. - (04x23 


1 v5 o2, πέτραι, λάχανα, ὕδωρ, πῦρ, γῆ, μιγνύμενα A versus Egyptum, in Damasceno campo, posica 


zl μεταφυτευόμενα able, ἐπεὶ xal ἔμψυχα. "Est 


translatum in Indiam, ubi paradisus. 


τι xatá τινας ἐν τῷ οὐρανῷ πλασθῆναι τὸν ᾿Αδὰμ, xaü' ἑτέρους δέ φησιν, εἰς τὰ μέρη Δἰχύ- 
πους ἐν τῷ πεδίῳ τῆς Δαμασχοῦ, κἀχεῖθαεν μετατεθῆναι εἰς τὴν Ἰνδίαν, ὅπου xat ὁ παράδεισος. 


"E:« φησὶν, ὅτι ὁ διάβολος γέγονεν ὄφις E,ov 
πρώποην πρόσωπον, χαὶ οὕτως ἢπάτησε τοὺς mpA- 
ἰἄἅτηρας, xal ὅτι ὥσπερ ὁ διάδολος γέγονεν ἅν- 
οώπος, xat ἢπάτησε τὴν Εὔαν, οὕτω xal ὁ Θεὸς 
ἐζονεὺ ἄνθρω-τος kx γυναιχείας μήτρας, xai ἔσω- 
£^ ἡμᾶς ἄπαντας. “Ἔτι φησὶν, ὅτι μετὰ τὴν 
x τοῦ παραδείσου ἐξορίαν βουληθέντες οἱ mpu- 
4mÀastot ὑπὲρ τῆς ἰδίας ἁμαρτίας νηστεῦσαι, 
πειρἀσγη σαν ὑπὸ τοῦ διαδόλου " ἐρωτηθεὶς δὲ ὁ διά- 
(940g ὑπὸ τοῦ ᾿Αδὰμ τίνος χάριν πειράζει αὐτοὺς, 
ιπελογήσατο" Ὅτι σοῦ πλασθέντος ὑπὸ Θεοῦ, προ:- 
πάχθησαν παρ᾽ αὑτοῦ ἅπαντες οἱ ἄγγελοι μετὰ τοῦ 
ἤϊιχαξὰ, ἔμπροτθέν aou στῆναι εἰς προτευχὴν xa, 
πρησχυνῖσαί os ὡς elxov1 αὑτοῦ, ὃ xal Eroircav 
προττυλθέντος δὲ χἀμοῦ τοῦτο ποιῆσαι μετὰ τῶν σὺν 
ἐμοὶ, καὶ μὴ ποιήσαντος, ἀλλὰ τοὐναντίον ζητήσαν- 
τῆς thv παρὰ σοῦ προσχύνησιν ἐπεὶ xal πρότερός 
σοὺ ἐγ:νυΐθην" χαὶ ὅμοιος γενέσθαι Θεῷ χαυχησάμε- 
νος, ἐδιώχθτν παρὰ Θεοῦ διὰ τῶν ἀγγέλων αὑτοῦ Ex 
πρυσώπη. τῆς nho, εἰς τὸν ἄδην. "Est φησίν" ὅτι 
οἱ τουχοὶ πύρινοι, ἔλαθε τὸν ᾿Αδὰμ ἐπ᾽ αὐτοῦ εἰς τὸν 
ἀνήπτετο. 

Ἔτι φησὶν, ὅτι τῷ Χριστῷ γεννηθέντι χατῆλθεν 
οὐρανόθεν ἱμάτιον * χαὶ τοῦτο, φησὶν, ἐστὶν ὃ λέγει ὁ 
εὐχγγελιστὴς χιτῶνα ἄῤῥαφον. Ἐφ᾽ οὗ xai ἡ τοῦ 
Θεοῦ δύνν αἷς ἔπεσεν. "Est φησὶν, ὅτι ἔσω τοῦ φαινο- 
μένου οὐρανοῦ εἰτιν αἱ δυνάμεις τῶν οὐρανῶν, xol 


αἱ ψυχαὶ τῶν δικαίων * εἰς τὸν ἀφανῆ δὲ, μόνον εἰσ- C 


ελθεῖν τὸν Χριστόν, Ἔτι φησὶν, ὅτι ἔχ τινων βιόλίων 


τῶ, £v τῷ δεσποτάτῳ τῆς Ῥωμανίας παρά τινων zs- - 


φυλαγμένων, ἐχόντων πὰς γενεαλογία: ἀπάντων, 
ἔλαβο" ol :ὐαγγΞελισταὶ τὴν γενεαλογίαν τοῦ Υἱοῦ τοῦ 
B:o) Ἔτι φησὶν, ὅτι ὁ ἄγγελος εἶπε πρὸς τὴν lap- 
θένον Γίνωσχε ὅτι τὸ ἅγιον Πυεῦλσ ἕνι μετὰ σοῦ, 
yai αὐτὸ σχρχωθήσεται ἐν σοὶ, χαὶ γενήσεται ἄνθρω- 
πος, χαὶ χαλέτεις αὐτὸν Ἐμμχνουΐλ᾽ xal σώσει τὸ 
γένος τῶν Χριστιανῶν ἐχ τῶν χειρῶν τοῦ διαβόλου" 
χαὶ ὅτι ὅλη ἡ ἁγία Τριὰ: Eas pxen , διὰ τὸ ὅμοιον. 
«C τριῶν καὶ ἀχώριστον, “τι φησϑῖν, ὅτι οἱ ἐξ ἀνα- 
^08: ἔλθόντες Μάγοι εἰς προσκύνησιν τοῦ Χριστοῦ, 
ὁ μὲ» θεάταντο (sic) αὐτὸν ὡς νῆπιον ἐνιαυτοῦ, ὁ δὲ 
ὡ: 4:601 τριαχη τας τῇς ὁ ὃς ὡς γέροντα πεπαλαιω- 
μένον. Καὶ ὅτι ἔτι: παιδίην ὧν ὁ Κύριος σημεῖχ 
ἐποΐν ς᾽ νεχοὺν γὰρ ἀνέστητεο, χαὶ ἐπάν τῶν ἀχτί- 
νῶν ἐπωχεῖτο τοῦ ἡλίου, xal ἐπὶ τοῦ ἑἱματίγυ ὕδωρ 
ποι πέφερε τῇ μητρὶ, χαὶ ξύνον τανύσας, μεῖζον 
ἐπείγσε χρεία; οὗσης, χαὶ στρουθίχ ἔμψυχα ἔχ πη- 


Diabolum serpentis formam cum humano vultu 
induisse, nostrosque proavos decepisse; οἱ ut 
diaholus, Eva decipiendze causa , lomo factus 
fuerit, sic Deum ex muliere hominem factum, ut 
nos salvaret, Primos homines, paradiso perdito, 
jejunare propter ipsorum culpam volentes, a dia- 
bolo tentatos ; interrogatumque diabolum ab Ada: 
mo quare eos Lentaret, respondisse : Quia Deus, 
postquam ie creasset, omnes angelos simulque 
Michàelem jussit coram te, qui ipsius imago es. 
precantes et adorantes stare, quod fecerunt, Ego 


. vero cuim meis idem jussus negavi, imo vero me, 


anus te nalum, sinilemque D:o. quoque esse glo- 
riantem, a te adoraudum expostulavi ; sed, jubente 


lj Deo, longe a facie terrz ongeli in iufernum deja 


cerunt ine, Michaelem. cum curru. ex ventis con- 
flato, igueis rois, missum, io ccelum Adamum 
rapuisse coram [heo, cujus facies splendidissima 
flamma fulgebat. 


ἀποσταλεὶς ὁ Μιχαὴλ μετὰ ἅρματος: ἐξ ἀνέμον, οὗ 
παράδεισον, ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ, οὗ τὸ πρόσωπον λίαν 


Christo nascenti missum fuisse e colo vestimen- 
tum, quod ipsum evangelista tunicam inconsutilem 
memorat, et in illud potentiam Dei decidisse. 
lnira. visibilem cceli partem coelestes habitare po- 
testates animasque sanetorum, in invisibilem vero 
solum Christum peuetravisse. Przterea docet evan- 
gelisias ex quibusdam lihris Roma asservatis, 
omuiumque genealogiam describentibus, Chrisii 
Filii Dei genealogiam excepisse. Dixisse Marim 


angelum : Scito Spiritum sanctum ex 1o incar- . 


nandum, et. illum hominem nalturum vocabis Em- 
manuel, qui Clnistianum genus e manibus diaboli 
salvabit. Ad hee CTriuitatem totam incarnatam 
fuisse, quia ires similes sunt el inseparabiles. Ma- 
gorum, qui ad adorandum ab Oriente venerant, 
abuno Jesum infantem. primi anni visum, ab alig 
trigiuta annorum visui, ab alió senissimur. Chri- 
sium, dum puer esset, miracula edidisse, scilicet 
mortuum quemdam susciiavisse, super radios solis 
spatium pereurrisse, matri su: aquam in vestimento 
repositam attulisse, trabem cxteudissb, longio- 
remque ad necessitatem effecisse, aves viventes 
ex luto finxisse. Sed quis singula Cartani blasphe- 
mia expromeret? Nihil fere. sanum in libro ejus. 
vulsato reperias. 


l'a χχτεσχεύασεν, ᾿Αλλὰ τίς ἂν ἔχαστα ti τοῦ Καρτάνου κχαταλέγοι βλάσφημα; σχεδὸν γὰρ οὐδὲν ὀρθὸν 


dv τῇ λλοπλαν:ΐ αὐτοῦ βδίδλι; φέρεται. 
ΠΕΡῚ ΤῊΣ TON ΚΑΡΤΑΝΊΤΩΝ ΑἹΡΈΣΕΩΣ. 
Ἐν τοῖς x30' jud; χρόνοις ἀνεφάνη xax ἡ τῶν 
᾿Μαρτανιτῶν πηλυχέφαλος αἵρεσις. Καρτᾶνος γάρ τις 
Κερχυρλῖζος, “ἢ σχῆμα μοναχὺς, τὴν ἀξίαν δῆθεν 
ἱερεὺς, δι᾽ ἐμπορίαν εἰς ᾿Αχυληΐαν στελλόμενος, χὰν- 
£0.» εἰς αἰσχρουργίας ἐμ πεσὼν, Eye thy εἰς τφυ- 


DE CARTANITARUM ΠΕΒΈΕΒΙ. 
Nostris in temporibus inulticeps Cartenitarum 
hzresis apparuit. Cartsnus e Corcyra oriundus, 


conditione monachus, dignitate quidem sacerdos, . 


cum commercii causa Aquileiam navigasset, ibi- 
quc in dedecora lapsus esset, 5n carcerem 





1254 PACHOMM MONACHI I 
jectus est. Postquam diu in eo tansisset, nibil À λαχὴν, χρόνον δὲ συχνὸν ἐν αὐτῇ διαμείνας" a 


habens ünde exitum pararet, apocryphas biblias 
nactus, quibus Severiani Audianique contra sancti 
Epiphauwii sententiam — utebantur,  nugasque a 
Maniclisis, ut Domini carhalitatem ad libidinem 
suam demonstrarent, repertas, multasque alias 
hzveticas controversias, jamjam ex quo Patres do- 
cuerant exsoletas, plura imo addens que a spi- 
riu male edidiceruM, novam quamdam barbaro 
insuetoque style RHibliam composuit, In qua plera- 
que obscuras, quanquam ipse ex eo glorietur quod 
luciditatem intenderit, meritoque dici possit illam 
simpliciori stylo mdoctos ad abyssum «ehementissi- 
ma propulsione acturam, ut qui, divinas Scripturas 
ignorantes,  isliusmodi  bibli& tota attentione 
inemmbant. Tslem sic digestam et chaléographia 
muliis exemplaribus editam, perniciosam ex se 
pestem dispersit per insulas et continentem; et 
quamcunque per regionem ubi lingua Grzca in 
usu. Quz usque ad nos pervenit, primum uno 
exemplari, quod ad pontificem eujus ditionein Car- 
tanus agitabat, mittere — statuimus , — secundo 
tertioque ejusdem typi exemplaribus pariterque 
luto et igne dignis, thesauri instar ab illis 
quos perdiderant servatis. lllam putridam aper- 
lioremque mentis eorum manifestationem brevirer 
perceurrimus ; er intelligentes quanta in ea pestis 
esset, quautum in nobis fuit, divulgandam curavi- 
mus. taque istius Biblie exsecran:las hazereses, et 
quotquot Cartanus de Scriptora divina ejusque 
interpretibus in parte libri ab illo scripta mentitus 
fuerit, quasi in capitulo disposuimus, tverbosam 
illius barbariem caventes, mendaciaque temperata 
confutatione redarguentes, illorum gratia, qui pe- 
nitus Ecclesix dogmata ignorant. 


ἔχων ὃ τι xa δράδειεν εἷς ἀπαλλαγὴν, éexzr»; 
τισὶ βιδλίοις ἐντυχὼν, οἷς ἐχρῶντό ποτε χα 
ἅγιον Ἑπιφάνιον, Σεδηριανοὶ καὶ Αὐδιανοί" iL 
xai τοῖς παιδιχοῖς ἃ Μανιχαῖοι συνέτχξεν͵ ἵν- 1 
χατὰ φαντασίαν εἶναι τὴν τοῦ Κυρίου σάρχωξο s 
φήνωσι" καὶ ἑτέροις πλείστοις αἔρετιχηῖς irit. 
ἤδη ἐξιτήλοις γενομένοις διὰ τῆς τῶν Hazte i 
σχαλίας ἐξ ἐχυτοῦ τὸ πλεῖστα ἅπερ τὸ των! 
πνεῦμα ἐδίδαξεν ἐξευρὼν, συνέταξε βίδλον τοὶ τ΄ 


γὴν xal τὴν φράσιν βάρδαρον καὶ ἀτυνήβη" i 


ταπολλὰ ἀσιφῆ᾽ εἰ καὶ αὐτὸς ταύτην δ' ατατῷτη 
ὡς φρυάττεται οὕτως ἐπετήδευσε" πλὴν ὅτι τῇ 
ἀπαιδεύτοις, ἀπλουστέρα τε αὔτη μᾶλλον, χαὶ εἰς 
θυνον κατάγειν xatpuovázv, ὡς μὴ εἰδόσι τὰς ἐξ 


Β Γραφὰς, χἀντεῦθεν ἅπασαν αὐτῶν τὴν ἔπε ἃ 


αὐτῇ ἐχδιδοῦσιν" οὕτω τε αὐτὴν χατατχευόσε;, vi 
διὰ τῆς χαλχογραφίας μυριοπλασιάσας, σχεδ»» τῷ 
πλείστοις ὄλεθρον αὐτόματον ἐνέτπειρεν᾽ ὅτε 
ἐν νήσοις, xa ὅσοις ἐν ἠπείρῳ, τῇ Ἑλλάδι γρυ-" 
νοις φωνῇ ἥτις καὶ μέχρις ἡμῶν ἔφθασε. na n 
πρῶτον, ὅθεν xat διενοήθημεν ἐπιστεῖλαι τῷ ἐν τὶν 
apyla διῆγεν ὁ Καρτᾶνος ἀρχιερεῖ" fv! ὡς iupra 
παραφυλάττηται" ἐπεὶ δὲ καὶ δευτὲρα χαὶ spit 
ετύχομεν, τοῦ αὐτοῦ τύπου, καὶ τοῦ αὐτοῦ aeg. 
xal τοῦ πυρὸς ἀξίᾳ, φυλαττομένῃ παρὲ τῶν περ» 
τῆς ἑαλωχότων ὥς τι χειμήλιον, μᾶλλον δὲ m 
xal ἀφανισμὸν τῆς ἑαυτῶν ψυχῆς" συντόμως 117 
διελθόντε:, xal γνόντες ὅσην ἔνα ποχει μένην ii 7 
βλάθδην, οὐκ ἀνεσχόμεθα ὅσον τὸ χατ᾽ ἐμὲ gri 

θεῖναι. Διὸ καὶ ἐκ τῆσδε τῆς βίθλου τὰς pon? 
τας αἱρέσεις, xai ὅσα ψευδῆ χατά τε τῆς δεῖς [- 
φῆς, καὶ τῶν ταύτης ὁποφητῶν Ev τοῖς Ert "" 
αὑτῷ χεφαλαίοις ἔγραψεν, ὧδε ὡς ἐν χεφαλαί, ^r 
μεθα, ἐχφεύγοντες τὸ αὐτοῦ πολύλογον xs i5 


pov, καὶ ἀνατρέποντες αὐτὰ, διὰ μετρίων ἀντιῤῥητιχῶν ἀποδείξεων, καὶ τοῦτο διὰ τοὺς πάντη ἐτ'- 


τῶν ἐχχλησιαστιχῶν δογμάτων. 
Nefarii Cartani haereses fallacesque ineplim , εἰ 
“ earum con[ulatig. 
15 Cartanum Joanni Damasceno —ascripsisse 
canones quos quisque a Metrophane in honorem 
Trinitatis scit fuisse compositos. 


Al τοῦ καταράτου Καρεάνου αἱρέσεις καὶ zt 
glut, καὶ ἡ τούτων ἀνατροπή. 
α΄. Ὅτι τοὺς τριαδιχοὺς κανόνα; τῷ irr 
Ἰφῳάννῃ ἐπιγράφει, οὃς Μητροφάνην οἴδατιν *77 
συντεταχέναι. 


$4» Deum a Cartano grátiam vocari, quod nus- D p. Ὅτι χώριγ «ὃν θεὸν ὀνομάξει . &ygoo τ: 


quam scriptum, quia non conveniens. 
9* Contra Platonem, etc. 





€0,. ἐπεὶ xal ἀνοίχειον. 
y. τι κατὰ Πλάτωνα, x. τ, X. 


-..-....ο...............εΖ͵ς;.ο - 


“4 »*t 

Cod. cccv 1. Pag. 4. Grammatica docti monachi Pachomii Rusani, cujus nullum opus Pabricins » 

memorat, quamvis vol. 10 Bibl. Grec. pag. 440 Pachomii Abbaris Hieromonachi meminerit, qne " 

alium fuisse crediderim, nisi nnus idemque moo. Cathnlicus fueri*, modo schismaticus. A "i 
notus hic noster aliquantum fuit, ut patet ex lib. ni Deutr. Eccl, consens. cap. ὅ εἰ virocl. 3" 


μᾶς, 51, Pref. in Pepanum, (Cod. Nan., p. 511.) 


Pachomii monachi prologus in grammaticam, 


Profecto laboriosum est genus humanum, seme 
Perque nevi quid addiscere ac possidere studet, 
1 Ecclesiesies ait '. Quod quemadmodum ubique, 

! Eccle. iv, 8 


Παχωμίου μοναχοῦ xpoüswple εἰς τῇδ 
Ἰραμμαεικήν. | 
Initium : *Ovtcg φιλοπρᾶγμόν ἐστι τὸ un ; 
πῶὼν yivog, xal ἀεὶ xdivá τινα διανοεῖται ^ 
προσχτήσασθαι, ἧ φησιν ὁ Ἐχκλεσιεστής ^7 


365 


PROLOGUS IN GRAMMATICAM., 


1366 


&tà πάντων συνέδη χἀπὶ τοῖς γραμματικοῖς χατὰ A ta in. grammatieis quoque accilit, qui diversis 


ἰαφόρους χαιροὺς, διάφορα kxbsbustós συγγράμμα- 
& τῆς χατ'᾽ αὐτοὺς τέχνης τε xal ἐπιστήμης. Οὐδὲν 
b fj βραχὺ διευγνοχότα τῇ διανοίᾳ" εἰ μὴ τῇ συνθέ- 
ει, συστολῇ τε χαὶ παρατάσει. ᾿Αλλὰ μέχρι μὲν χνυ- 
5 Mavouh τοῦ Μοσχοπούλου xaX ἡμῖν κατὰ τὴν 
ignaxsiav ὁμοδόξου τὰ τῶν παλαιῶν ἑπεχράτει" 
ov, Διονυσίου τοῦ Θρᾳεχὸς τέχνη Θεοδοσίου γραμ- 
κατικοῦ ᾿Αλεξανδρέως. περὶ χλίσεως ὀνομάτων τὸ χαὶ 
 λᾶτων, περὶ πνευμάτων" Σωφρονίου πατριάρχου 
περὶ ὀρθογραφίας " ἔτι Ἰωάννου γὙραμματιχοῦ τοῦ 
Κάραχος χαὶ Τιμοθέου τοῦ Χάραγος χανόνες * Zo 
φρονίου πατριάρχου περὶ προθέσειυν ᾿ Σεργίου ἀνα- 
γνώστου Ἐμεαινοῦ, εἰς τὰ ΑΔίου Ἡρωδιανοῦ" Θεο- 
Ἰωρὴτ οὐ περὶ πνευμάτων τῶν ὀχτὼ στοιχείων ἐξ Ἤρω- 
διανοῦ πρὸς Πατρέχιον * ᾿Ηρωδιανοῦ περὶ χρόνων, 
περὶ σχημάτων val ἄλλων ". Ἰωάννου γραμματιχαῦ 
Αλεξανδοΐξως τοχριχῶ" παραγγελμάτων ἐν ἐπιτομῇ " 

M:yar* μοναχοῦ xai Συγλέλλου περὶ συντάξεως" xal 
ξτέρων δὴ τινων Ἑλλήνων xa? Χριστιανῶν" ὧν τὰ 
συγγοάμματα, τὰ μὲν ὁμοῦ, τὰ δὲ καὶ σκοράδην χαὶ 
ἀνὰ μέρος εὕρομεν χειρογράφως" τοῖς ᾿Απολλωνίου 
δὲ μόνοις ἐνέτύχομεν χαλχογρατεῖσοιν, εἴτ᾽ οὖν τυπο- 
γραφεῖπιν. 

Ὃ ὃΣ ῥηθεὶς χυρὸς Mavoulj tà πάντα καλῶς σχο- 
πῆσας, ἔπ᾽᾽ ὅτε xai παρ᾽ αὑτοῦ τινα ἐξευράμενος, 
δύο τινὰ βιδλία, ὡς ὁρᾶται, ἐξέθετο, τὰ λεγόμενα 
ἐρωτήματα καὶ τὰ σχέδη, σαφέστατα ὄντα χαὶ πο'- 
κίλα, καὶ τοῖς εἰσχγωγιχοῖς πολλὴν παρέχοντα τὴν 
ὠφέλειαν * ἃ χαὶ μέχρι τοῦ νῦν χρατοῦσι παρὰ xol; 
ςιλομαθέσιν. ᾿Αλλ᾽ ἐπείπερ ἡ τῶν Ῥωμαίων βασι- 
λεία ταῖς συχναῖς τυραννίσι καὶ πολιορχίαις ἑάλω xat 


φροῦδος ἐγένετο, ὅσοι τῶν λογίων ἐσιύθησαν, τὴν 


ἐνεγχαμένην ἀφέντες, τὸν ἀλλοδαπὴν ἡρετίσαντό τε 
.xaY ᾧκησαν σὺν ᾿αὐτοῖς βιδλίοις " οἷος ἣν χαὶ χυρὸς 
-Μανουὴλ ὁ Χρυσολουρᾶς (deleta Δημήτριος ὁ Χαλ- 
χονδύλης) Θεόδωρος ὁ Γαξῆς, Κωυσταντῖνος ὁ Λά- 
σχάρ!ς, τὴν Ἰταλίαν τῆς Θράκης ἀνταλλαξάμενοι, 
! EvBev τοι xal διὰ φιλοτιμίαν, ἣ δυστυχίαν xal τοῦ τό- 
ποὺ θαρβδαρότητα, J| οὐχ οἱδ᾽ ὅπιυς παραχινηθέντες. 
"UO μὲν Χρυσολουρᾶς τοῖς παλαιοτέροις ἐξτχολουθῶν, 
' eóvxouóv τι βιδλίον ἐξέδωχεν, ὀλίγα τινὰ φροντίσας 
περὶ ὁρισμῶν xat κανόνων τῆς γραμματιχῆς, μεγάλα 
! δὲ συμδάλλων τοῖς ἔτι γάλακτος δεομένοις " ὁ δὲ χῦρις 
Θεόδωρος; πλεῖστλῪ φιλοπονησάμενης * καὶ αὐτὸς χατό- 
πὸ βαίνων τοῖς πρὸ αὐτοῦ, ἐν τέσσχρ:ι βιδλίοις τὴν 
ἅπασαν πραγματείαν ἐξέδωχε ^ τοῦ πρώτον μὲν ntp:- 
£4^vzoz, ὅσα χοινὰ tol; πᾶσι γραμματικοῖς xal εἷς 
ἀποστηθισμὸν ἀναγχαῖΐα * τοῦ δευτέρου δὲ, τοὺς xa- 
νόνας ὀνόματό; τε καὶ ῥήματος " τοῦ δὲ τρίτου περὶ 
πρυσιυδίας καὶ ὀρθηγραφίας" τοῦ δὲ τετάρτου περὶ 
αυντάξτ:ως 


Μιτὰ τοῦτον δὲ Κωνσταντῖνος ἐν τρισὶ βιδλίοις " 

. φοῦ πρώτου ὡσαύτως περιέχοντος, ὅσα τοῖς εἰσαγωγι- 
κοῖς ἀναγχαιότατα, μεθ᾽ ὃ περὶ συντάξεως, εἶτα περὶ 
χανόνων ὀνομάτων τε xal ῥημάτων. Τινὲς δὲ τοὺς 
τοῦ Μοτχοπούλον χανόνας ἐν βοαχύζτηἾτι κατέστη ταν, 


temporibus diversos de sua arte et scientia libros 
in lucem emiserunt. Ac sensu quidem parum diMfe- 
runt : discrimen nonniai in compositione, restrictio - 
ne, extensione reperitur. Jam vero usque ad Domnum 
Manuelem Moschopulum, qui eamdem nobiacum reli- 
gionem amplectebatur, veterum opera valuerunt , 
exempli gratiz; Dionysii Thracis ars; Theodosii 
grammatici Alexandrini liber de declinatione no- 
minum ac verborum, et de spiritibus ; Sophronii 
patriare^im, de orthographia, item Joannis gram. 
matici Characis et Timothei Tharacis regule; 
Sephrouii patriarche, de przpositionibus ; Sergli - 
Lectoris Emeseni commentarius in Alium Hero- 
d:ianum ; Theodoreti, de spiritibus octo litterarum 


D ex Herodiano ad Patricium ; llerndisni, de Yempo- 


ribus, de scheimatibus, etc. ; Joannis grammatici . 
Alexandrini epitome regularum accentum specian- 
tium ; Miehaelis monachi et Syncelli, de &yntazi, 

et aliorum quorumdam paganorum et Christiano- 
rum, quorum libri partim collecti, partim disperal 

el excerpti nob!s occurrerunt calamo exarati : $0- 

lummodo Apollonii opera typis excusa fuerunt. 


lam vero , omnibus bene disquisitis et quibus- 
dam de suo bic illic adjectis, Domnus Manuel 
supra laudatus duos libros qu: adhuc vigent, 
composuit sub hoc titulo : Quaestiones et achedas. 
Qui libri cim perbene sint digesti ac varii, ita 
ut institutoribus magnam utilitatem suppeditent, 
etiampum apud litterarum studiosos auctoritatem 
habent. Quoniam sutem imperium ftomanoruin 
crebris invasionibus depressum ac pene exstin- 
clum est, quotquot viri doeli superstites fuere, 
patria relicta, alieuam petierunt terram ibique cum 
libris aspoirtatis lrabitaverunt, e quorum numero 
sunt Domnus Manuel Chrysoluras (deleta sunt 
verba : Demetrius Cbalcondyles), Theodorus Cazes, 
Constantinus Lascaris, qui ex ltalia transmigra- 
vere in Thraciam, ubí aut honoris studio, aut re- 
bus adversis locique barbarie aut nescio quibus 
causis permoti varios libros composuerunt. Nitmi- 
rum Chrysoluras, veterum vestigia premens, epi- 
tomen fecit in qua, praceptis regulisque gramma- 


D tice fere neglectis, difficiliora proposuit iis qui 


lacte adliuc indigerent. Porro Domnus Theodorus 
in quatuor libris summa cum diligentia conscriptis 
el ad veterum exempla adornatis totam complexus. 
est granimaticam : quorum in primo exposuit qua 
omnibus grammaticis communia sint; et ad recte 
loquendum pertineant; in secundo dedit regulas. 
nomen et verbum concernentes ; in tertio de pros- 
odia et orthographia tractavit; in quavto denique 
$ynlaszin adjecit. 

PPost eutn in tribus libris Constantinus, eamdein- 
maticriam explicare aggressus, in primo: pariter 
disseruit. de iis quee ad introductionem spectant, 
in secundo de syntaxi, in tert;o denique de regulis, 
ad nomina verbaque pertünentibus. Jam vero alii 


1551 


PACHOMII MONACHI PROLOGUS IN GRAMMATICAM. E 


Woschopuli reguías cpitomaverunt, alii Chrysolure A ἕτεροι ὃὲ xai tz» τοῦ Χρυσολουρᾷ τονέτειο ἃ 


succinclam editiouem, oinissis regulis, adornave- 
rünt, eo fartassis fine ut ne discipuli in. scribendi 
ac loquendi studio impedirentur. Toto ccelo autem 
hi inter se distant. Nonnulli enim adeo hrevitati 
studuerunt, ut etiam mulla utilia neglexeript, in 
quorum numero est Theodorus qui in hrevissima 
epitome quam plurima complecti sihj proposuit. 
Constantinus e contrario in tertio libro admodum 
prolise regulas quidem exposuit, sed de declina- 
tione diversa, de litteris initialibus et (inalibus ne 
verbum quidem dixit : quo factum est ut alia 
grammatica alia indigeat, Przterea etiam de de- 
clinatione et constructione ac de aliis quibusdam 
capitibus differunt : denique, ut verbo dicam, live 
grammaticam (ractandi ratio. multam disc pulis 
creavit. confusionem , cum alii alia aldiscerent, 
siquidem singuli libri ad institutionem baud suffi. 
cerent, ita ut discipulus omnes sibi procurare 
cogeretur, Quare, omnibus grammaiicis coactis, 
unum volumen per varios librog digestum elabo- 
rare constitueram, eo quidem modo, ut deproin - 


ελόντες τοὺς χανόνας" ἴσως διὰ τὸ μὴ ἔμταξτα: 
τοὺς ἀρχαρίους ἐν τῷ μεταγράφειν χαὶ ἀποσιτί 
μέσον δὲ τούτων xai πολλὴ f διαφορά. Οἱ μὲν Ὁ 
τοσοῦτον τῇ συντομίᾳ ἐχρήσαντο, ὡς xai suis 
χρησίμων παραλιπεῖν " οἷός ἔστιν ὁ θεόδωρο:, υὐ 
στα θελήσας ἐν βραχέσι περιλαδεῖν * ὁ δὲ Κω;:. 
νος ἐν τῷ τρίτῳ αὑτοῦ βιδλίῳ eiz πλάτος τὸ τῶν τι, 
νόνιυν συνθεὶς, οἱονεὶ περὶ χλίσεως διαρόρ», τ΄. 
ἀρχτιχῶν μέντοι στοιχείων ἢ τελιχῶν, Ux 
πεῖν " ὥττε δέεσθαι ἑτέραν γραμματιχὴν Ei. 
Διαφέρουσι δὲ xal περὶ χλίσεώς τε xai avzov; 
τινων ἑτέρων χεφαλαίων, xaX συνελόντα gir: 
ποιαύτη φιλοπονία, αἰτία γέγονε συγχύστω: τ΄ 
μανθάνουσιν, ἄλλων ἄλλα μαυθανόντων, ὡς v7. 


D αρχοῦντο; ἐχάστον τῶν βιδλίων ἐν τῷ μανβάν» 


τοῦ μανθάνοντος; τὰ πάντα βιδλία πορίζεσθαι. "L7. 

τοι χαὶ παραχινηθεὶς, ἐδουλήθην τοὺς iuc 

γραμματιχοὺς συναγαγὼν, ὃν πτυχίον ἐν az; 
βιβλίοις ἐξυφάναι " παρεμβαλὼν ὃ- λονότι OA; 
τερον, xai οὕτω τὰ πολύπτυχα εἰς ἕν τι 
συστεῖλαι, μι δενὸς λειπομένου. 


ptis ex unequoque iis qui apta viderentur, illos volumjnosos libros iu uuum volumen compre 


derem, neque tamen aliquid omitterem. 

Sed destiti ab hoc conatu, veritus pe, dum aliena 
componerem et sic quasi ornatu me inducrem, cum 
labore simul risum incurrerem, ad. iusiar graculi 
in fabulis decantati. Hac. de Causa talem labureirn 
omitteudum | existimavi, Qu:e autem a recentiori - 
bus, ut dixi, succincte el nova ratione diela sunt, 
€3 ego quoque secundum ordinem, magna adhi- 
hita diligentia, in. hoc libra composui : partim qui« 
dein, qui omnibus grammaticis sunt communia, utL 
supra diximus, ut discipuli facile lic comprehen- 
dant : partim systema grammalice cL reliquarum 
erationis partium, ad modum seholiorum et regu- 
larum, ut studiosorum capui expusilio nusira 
accommodata et focilis esseg intellectu. : deinde 


Domni Mattei: Camariotze grammaticam, quse in. 


epitome coutinet Moschopuli grammaticam et alia 
quzdam, quasi tolius a1tíis primitias : lum disse- 
rui de tropis poeticis, necion de metris ct diale- 
ctis, quas grammatice partes. el instrumenta esse 
coustat. Similiter explicuimus reliqua , quorum 
recentiores grammatici aut nullam omnino injece- 
runt mentionem, aut qui minus lucide niinisque 
succincte traclarunt. Jam vero, si quidem, prater 
vifam 3€ sanitatem, otium nobis ac firmam volun- 
tatem Dominus largiri voluerit, ad difficullates qua 
tironibus enasci solent, enucleandas nos accinge- 
mus, sperantes fore ut opus egregium ac bona 
frugis in lucem emittamus. Cailerum moneo disci- 
pulos, ne reliqua negligant, verbi gratia, tertium 
librum Lascaris, et tertium quartumque librum 
Theodoreti, et ut lexicon sibi comparent, ante 
omnía illaJa Barino confectum, quod imprimis ad 
^"thographiam, etymologiam et historiam addi- 
&cendam utilissimum est, 


"A ἐπεσχέθην τῆς ὁρμῆξ:, δεδιὼς πρὸς τῷ τοι 
μὴ καὶ γέλωτα ὀφλήσειν ὡς ὁ μυδειλόμενο; vis 
τὰ ἀλ)λότριᾳ αυγαρμόζων xai ὅηθεν χαλλωπιζύμοι 
διὸ τοῦδε μὲν τοῦ ἐγχειρήματος ἐπαυσάμην, "n: 
δὲ ταῖς νεωτέροις ὡς ἔφην ἐχχινοτομὴθν xz 1." 


C τομίαν, ταῦτα κἀγὼ χαθεξῆς μετὰ μείζονο; i27 


λείας ἐνταῦθα συνέταξε " ἰδίως μὲν, ὅσα χων" 
γραφῇ παρὰ πᾶσι τοῖς γραμματιχοῖ;, ὡς εἴρη"... 
εὐχόλως ἔχοιεν ἀποστηθίξειν ταῦτα ol εἰφαγήμν 
ἰδίως δέ τινα τεχνολυγίαν τῶν γραμμάτων, τ." 
λοιπῶν τοῦ λόγου μερῶν, ξρόπον σχολίων τε x1 
νόνων " ἵν᾽ εὔληπτα xal χωρητιχὰ ὥσι τῷ τούτω. 
τὰ λεγόμενα. Μεθ᾿ ἃ τὴν τοῦ χυροῦ Ματθυΐο 
Καμαριώτου γραμματιχὴν, ἐν συντόμῳ τὴν v 
σχοπούλου χαὶ ἕτερ᾽ ἄττα περιλαιδάνουσλν᾽ wx 
ἀρχάς τινα; τῆς ὅλης ἐπιστήμης. Εἶτα περὶ v 
ποιητιχῶν, μέτρων τε χαὶ διχλλέχτων" ἃ i " 
ἧς γραμματικῆς εἶσι xal ὄργανα δήπουθεν, Is 
xai ἕτερα ὧν οὐχ ἐμνήσθησαν ol νέοι τῶν Terum 
κῶν, ἢ xai ἀμυδρῶς διῆλθον καὶ συντετμ΄λ Ὁ 
χαὶ ὀντεῦθεν δυτχολίαν παρέχοντα τοῖς εἰσΣγυ; ᾿ 
προσθήσομεν" εἴπερ ἡσυχίαν ἡμῖν χορηγήσει hs 
καὶ βουλὴν βελτίονα, πρὸς τῇ ζωῇ χαὶ Wer 
χρεῖττόν τι χαὶ θαυμαστὸν παρέξομεν τὸ n 
Πρὸς τούτοις παρεγγυῶμαι τοῖς μανθάνονον, “Ὁ 
λοιπῶν ἀμελεῖν, οἷον τοῦ τὲ τρίτου βιδλίου τὸν Ν 
σχάρεως, xal Θεοδιύρου, αὑτοῦ τε τοῦ τρίτου pt 
τάρτου, εἶτα xai λεξιχόν τι χεχτῆνσθαι, χαὶ m 
τὸ τοῦ Bapívou * πάνυ συμδάλλον εἴς τε Li 
ἑτυμολογέαν τε xal ἱστορίαν, καὶ ἄλλα zou y 
τε xal θαυμαστά. Ταῦτα γὰρ ef τις ἐπιστηρέο 
χαὶ ἐπιμελῶς διέλθῃ, πολλὴν ἕξει τὴν ὠφέλει» P 
--οὃς τὰ πρόσω ῥοπήν. 


: E 
pratereoque mulia egregia continel: quibus si quis eum grano δ 


dihgenter operam navaverit, multum inde utilitatis percipiet atque in dics profic'et. 





1303 


PHiLOTHEl MONACHI ASCETICA. ' 


1270 





PHILOTHEUS MONACHUS. 


Co 1. xcv. fol, 95 a. Τί", — Ἁσκχητιχὰ τοῦ ὁσίου» Πατρὸς ἡμῶν dilo06ov μοναχοῦ μονῆς τῆς ὑπερ» 
αγίας Θεοτόκου τῆς βάτου (1)" — id est, Ascelica sancti Patris nostri Philothei, monachi monasterii san- 


ctissime Deipurae Bati, seu rubi. 


Incipit : Ὅτοι εἰς Χριστὴν ἐδα πτίσθημεν, κατὰ «6v A — Quicunque in Christum bapt.zali sumus, secun- 


θεῖον ᾿Απόστολον, Χριστὴν ἐνδεδύμεθα, δηλονότι ἐξ 
ἡ μέρα: καὶ ὥρας τοῦ θείου βαπτίσματος. ᾿Εξαπέστει- 
λεν ὁ Θεὸς, φησὶ, τὸ Πνεῦμλ τοῦ Υἱοῦ αὐτοῦ ἐν ταῖς 
χαοδίαις ἐμῶν χράξον" ᾿ΑΓ δᾶ ὁ Πατῆρ, καὶ αὐτὸ, φη- 
ct, τὸ Πνεῦλά συμμαρτυρεῖ τῷ πνεύματι ἡμῶν, ὅτ: 
ἐσμὲν vixva Θεοῦ, εἰ δὲ τέχνα χαὶ χλυιρονόμοι, κληρο- 
νόμοι μὲν Θεοὺ, συγχληρονόμοι δὲ Χριστοῦ. Εἰ τοίνυν, 
 &mtaoxst ὁ θεοφάντωρ" Χριστὸν ἐνεδυσάμεθα ix βα- 


| φτέσματος, καὶ Χριστὸς Ἰηπτοὺῦς οἰχεῖ ἐν ἡμῖν, xaV' 


ἀ ῥῥαδῶνα Πνεύματος ἁγίου τῆς μελλούσης αἰωνίου 
᾿ ζωῆς ἐλάδομεν, xal οἶχος, ὡς ἔφη, τῆς προσχυνητῆς 
xai ἁγία: Τριάδος γεγόναμεν τί δεῖ ἡμᾶς ποιῆσαι; 
᾿ χαὶ πὼς Ev φίθῳ χαὶ τρύμῳ τὴν ἡμῶν αὐτῶν σωτη- 
. plav. χατεργάζεσθαι, ἵνα μὴ ἀντὶ οἴχου Θεοῦ, οἶχος 


dum diviuum Apostolum , Christum induimus, 
scilicet a die et hora divini baptismatis. Misit 
Deus, inquit, Spiritum Filii sui in corda nostra - 
clamantem : Abba, Pater. Et. ipse Spiritus, inquit, 
testimonium reddit spiritui nostro, quod sumus 
filii Dei. Si autem filii et hieredes ; lieredes. qui- 
den nei, colzredes autem Christi. Si igitur, ut 
dixit Dei przco, Clristumn  induimus per bapti- 
smuim , et Christus Jesus. in nobis inhabitat, et a 
Spiritu sancto future ac zeternze vitze pignora ac- 
cepimus , et liahitaculum effecti sumus. adorande 
et sancta Trinitatis, quid facere debemus? et quo- , 
modo in metu et Iremore salutem nostram opera- 
ri, ne pro demo Dei, domus diaboli efficiamur? 


: διαξόλου πάλιν γενώμεθα ; Τί δὲ ἄλλ», f| piprsuxio; D Quid autem. aliud, nisi in. vita nostra Christum 


|. ἐν βίῳ Χριστῷ ἀχολουθεῖν ; Τί οὖν εἴπωμεν ; ὅτι τὸν 
* ὄπισθεν Χριστοῦ πορεύεοθαι μέλλοντα, ἀναχωρῦῆ αι 
. w3: ἀποτάξχσθλι δεῖ τῷ χόσμῳ τούτῳ. Ἰδοὺ προ- 
εὐὐήφατε τοῦτο ποιΐῖσαι. ᾿Αλγὰ εἴπωμεν, ὅτι ξένος 
«ἧς ἑαυτοῦ παπρίδος xal φίλων xai γονέων ὀφείλει 
| γενέσθαι τις δ'ὰ Χριστόν; Ἰδοὺ καὶ τοῦτο ἔχαστος 
: ἡμῶν πεποίηχεν" ἀλλὰ xal; προσευχαῖς mpogxaptt- 
, ρεΐν ὑμᾶ; ὑπομλνήσωμεν, χαὶ ἐν Γραφαῖς ἁνίαις ἐγ- 
γομνλζεσῦαι ; ᾿δοὺ χάριτι Χριστοῦ δι᾽ ἀσχήσεω: αὐ» 
, «αἷς ξυξιατρίθετε" καὶ τῇ φιλαδελφίᾳ xal ὑπαχοΐῇ 
. πῷ Χριστῷ, διαδόζῳ ὡς αὐτῷ χαλῶς γε ἐν ταπεινώ- 
, δεὶ ὑπάκχονοντε; χαὶ ὑπηταττόμενοι. 


᾿Αλλὰ πρὸς τοῖς ἄλλοις ἡ λῶν ἐν Χριστῷ ἀνδραγα- 


sequi ac imitari? Quid igitur dicemus? Quia. qui 
Christum sequi vult, liunc mundun relinquere de- 
bet et ei renuntiare. Ecce. hujusmo.li est conver- 
satio. vestra. Noune dicemus quia propter Chri- 
sium relinquere oportet patriam, propinquos et 
amicos? Ecce hoc etiam unusquisque nostrum fe- 
eit. Memorabimüsne de perseverantia in oratione, 
de exercitatione in Scripturis sacris ? Ecce per gra- 
tiom Christi his incumbitis et conversamini. Cha- 
ritatem fraternam et Christo subjectionem exerce- 
tis, in humilitate qu:e. praedictas virtutes sequitur, 
obedientes el subjecti. 


Sed cum aliis nostris in Christo przclare gestis, 


θήμασι, δεῖ xai τῇ χαχίχ ἐν λογισα ἷς πονηρία; xai C cavenium est ne secreto malitiam cogitationum 


, αἰσχρότητος, μὴ συυδυάξειν ἐν τῷ xpumiQ. Ἔττιν 
| Οὖν νοητὺς πόλεμο: ἐν ἡ αῖν αὐτοῖς τοῦ αἰσθητοῦ χα- 
λεπώτερο;ς ὃν εἰ τοῖς τῆ: ὑποταγῇ; ὑμῶν ἄθλο:ς xal 
φροαιρέπξιυς afaxgv xal αὐτὸν χατορθιυσεῖε, ὡς 
φωστῆρ:ς φανήστοθε λόγον ζωῇ: ἔχοντες, ἀνύοντες 
τὸ 1^; συνειδήσεως μαρτύριον. Ὥσπερ γὰρ ἐπὶ τῶν 
ἰατρικῶν φλρλάχων, εἰοὶ μέν τιν πρυοσφάτω; τὸ 
σῶμα ὑπερείδοντα, ἕτερα ὃὲ πυλλᾶχι; μέχρι τέλους 
ὑπόθεσι; εὐτμερίχς αὐτιρ γινόμενα, οὕτω γε χρὴ νοεῖν 
Xa ἐπὶ τῶν χατ᾽ εὐσέδειαν ἀσχητιχὼν σπουδασμά- 
των, τῶν τε χατὰ νοῦν χρυπτώς ἐπιτελουμένων, καὶ 
ἐν σώματι" xal μοι, φησὶ, τὶς ἐργάτης τὸν δι' ἃ ὁ 
λόγο, ἐπ᾽ ἐλπίδι εἶπε, διῖ τὸν τῆς εἰσεθε:ίας ἐργάτην 
τρέ ειν' xal χατὰ σχοτὸν διιίώχειν ἐν νῷ τοῦ τελείως 
τὴν τοῦ Θεοῦ μνήμην ἐν χαρδίᾳ ὥσπερ μαργαρίτην 
ἢ ^ov τίμιον θησαυρίσαι" καὶ χρὴ παλτὰ προΐτται 


(1, Cod, Nau. p. 185. 


pravarum aut turpium misceamus. Est igitur in 
mobis ipsis bellum spirituale el sensuale quidem 
gravius, quod ubi vos obedientiz certaminibus et 
animo vel ad vitam sacrilicandam parato ad bonum 
finem perduxeritis, lucebitis ut luminaria, habentes 
verbum vit;e, impelrantes conscientize Lestimo- 
nium. Quemadmodum enim medicorum remedia 
alia quidem corpus sustentant, alia autem sepe ad 
finem usque bonam ei valetudinem conservant, ita 
etium statuenduni est de ascelticis pielatis exercila- 
tionibus, sive ad intimos animi recessus, sive ad 
corpus spectent. Et profecto asceticus quidam 
milii dixit, quemadmodum Scriptura sacra nos spe- 
rare jubet, iia. etiam pielatis cullorem currere 
debere, ita quidem ut ejus animo perpetuo &copus 
o)vers. fur, Dei memoriam uti margaritam vel la- 


—9— 
-— 


- 
» 


1.1 5, TARASIUS PATRIARCHA CP. 173 


: pi:em pretiosum ia corde profando defigere : nec A (sic) xal σῶμα καὶ τῆς παρούστις καταφρυνεῖν, iu 


minus corporis caram omittere przsentemque vi- θεὸν ἐν χαρδίᾳ χτησώμεθα μόνον. ᾿Αρκεῖ vip. fori 
tam contemnere, ac Deum solum in mente habere. θεῖος Χρυσόστομος, ἡ xatk νοῦν θεοττία, &zuizz 
Ubi enim Deus, secundum divinum Chrysosio- τοὺς xevnpoó;- πάσῃ οὖν δονάμει égsfagocti εἰ “-- 
mum, animo nostro iafsus est, oropia mala avfe- τῶ; ἀγωνιζόμενοι, ἐργασίας πνευματιχὲς ἔχ τὸ 
giunt. Qui igitur spiritualiter pugnant, omni animi θείων Γραφῶν ἐχλέγεσθαι, etc. 

Intentione studere debent, ut, Scriptarz sacra lectiome adjuti, ad vitam spirituslem  smogis maji 
que accedant. 


Hzc veluti specimen attuli, quia necdum editom est hoc ρας, de quo vide Lambecium IV, pag. t£; 
V, pog. 69, et Labbeum pag. 95 Bibliothecz nqvze mss. Absolvitur fol. 99 ὁ sic : Οἱ τὸν χρυσὸν &vp- 
τοῦτες. 

Fol. 99 b. Tit. Τοῦ αὐτοῦ, id est, Ejusdem. Incipit : Τὴν χάριν χαὶ τὸν ápfaGera τοῦ ἄγίου νεύματα ἃ 
πιστοὶ ἐλάδομεν ἀπὶ τοῦ ἁγίου βαπτίσματος ἡμῶν ἕκαστος. Καὶ ἔχτοτε Evorxov αὐτὸ ἔχομεν ἐν al; x29/is; 
ἡμῶν, καθώς φῆσιν ὁ ᾿Ακόστολος" Οὐχ οἴδατε, etc. Absolvitur fel. 145, sic : Εἰς τοὺ; ἀπεράντου; sxox 
«ὧν αἰώνων. ᾿Αμήν. 

Fol. 115 ἃ. Tit. Τοῦ αὐτοῦ. Incipit : Σοὶ τῷ Δεσκότῃ ἡμῶν ταῦτα τὰ νοήματα χεῖται εὐμενέειν (sic. τε: 
“πεινοῖς * ἀνθίστασθαι δὲ ὑψηλόφροδιν ἐμποδίζειν τούσδε τρέχειν μεθ᾽ ὑπερηφανίας. Absolvitur fol. 4$) 
sic : Χάρις, δόξα εἷς τοὺς σύμπαντας αἰῶνας. 'Apfiv. 

Fol. 115 b. Tit. Τοῦ αὑτοῦ" ὅτι τῇ τῆς χαρδίας φυλαχῇ, συμφυλάσαονται χαὶ αἱ θεῖαι τοῦ Χριστοῦ lee 
λαί. incipit: 'O Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός" dj τοῦ ἀϊδίου Πατρὸς σοφία καὶ δύναμίς φησιν’ 0 
ἀγαπῶν με, τὰς ἐντολάς μου τηρήσει. Absolvitue fol. 125 a sic : Ὧ ἡ δόξα εἰς τοὺς alo 
᾿Αμήν. 





ANNO .DOMINB DCCCYI. 


S. TARASIUS, 


CONSTANTINOPOLITANUS PATRIARCHA. 


NOTITIA. 
(GatLAND. Vet. Patrum Biblioth. t. XTII, p. x1.) 


. 


Photii avunculus magnus fuit Tarasius sedemque Constantinopolitanam obtinuit à 
anno '78* ad 806. Ejus vitam ab Ignatio Niceno metropulita conscriptam Latine legas sp! 
Bollandianos (1). Patrem habuit Georgium. praefectum | urbis, matrem Encrateiam. Fab 
sub illo est Synodus Nicena 11 ; ejus scripta iu tomis Conciliorum occurrunt fere univers 
Nos epistolam ejus ad Hadrianum papam contra. simoniaceam labem exhibeinus, quf 
exstat in jure Greco Romano (2). Nos vero eam a Pendectis Beveregii sumpsiaus (3. 
cui tamen nostram adjecimus versionem. 


hene ——— ——ÁÁ————————————————— !"OY—A—— 


NOTITIA ALTERA. 
(Fangic. Diblioth. Grec. ed. Harles, 1. Xl, p. 182.) 


abest 


Tasasius, Photii magnus avunculus, patriarcha CPol. ab an. 78* ad 806, sub quo habiltS 


(4) Die 235 Februar. 
(2) Pag. 190. 
(9) Tom, H1, par. 1, p. 184. olm 


11.3 NOTITIA. 1*4 


concilium εἰ Nieenum an. 78, pro culta imaginum. Vitam ejus deseripsit Ignatius (a) 
d scipulus, et Soida teste ex diacono CPol. metropolita Niceus, qua Grece ms. in bibl. 
Cesarea, teste Lambecio VIIH, pag. 92 (b), Latine exstat apud Lipomannum, Suriüm et 
Bollan!um tm. lili, m. Febr. 95. Incipit: Μέλλων ἀπείρῳ μεγέθει. Scripta Tarasiii, que 
l'abemus edita, omnia actis jam dicte synodi it inserta sunt tomo lll, euit. Biniane, 
Labbei VII et Har.luin. IV. Sunt autem hec : 

Apologeticus ad populum, qua die patriarchatum an. "8$ est ingressus, act. 1, tomo IV 
Harduin. p. 93.. Incipit: Οἱ τῆς ἀμωμήτον ἡμῶν πίστεως. FABa. In Mansi Ampliss. concil. col- 


lectione, tom. XII, p. 985. Add. Warca. historiam, elc. l. cit. p. 546 sq. Hanr. 


Epistola ad Constantinum inp. et. Irenem. 


Act. 7, p. &71. Incipit : Δοξάξεται tj τῆς 


Ἐχχλησίας χεφαλὴ Χριστός. ΕλΒκ. ln Mansi Collect. cit. tom. XIII, p. 399 seqq. V. Warca. 


l.c. p. && seq. et h59. Hant. 


Epistola 11, ad Adrianum I papam. Act. 8, p. 508 et 519. Prior incipit : Ἤρκει μὲν ἡ σωτηριώ- 
δης vixovouia (c). Posterior (d) contra Simoniam, subjunetis testimoniis Scriptura sacre 
canonum. apostol., synodi Chalced. et sexte CPol., Basilii, Gennadii CPol. et auctoris Υ ὦ 
Chrysostomi. Incipit : Πολυμερῶς xaX πολυτρόκως, εὐαγγελιχῶς, elc. 

Epistola encyclica ad patriarchas orientales, Hierosolymitanum, Antiochenum et Alex. 
Act. 8, pag. 130. Incipit: Πολλαῖς καὶ μεγάλαις προνοίαις, cum Orientalium responsione, pag. 


(a) Mem Ignatius. scripsit. Vitam Nicephori pa- 
triarchg CPol, quie exstatin Actis Sanctor. 15 Mart. 
tm. Hl, Grece p... 704 ; et Latine pag. 291. De 
aliis ejus scriptis dixi lib. ui, & 8 (vol. 1. p. 635 
eq. nov. ed. et lib. v, cap. 4. pag. 45.) (vol. VII, pag. 
4^5 et 603). Add. Cave, Hist. load. n, p. 6, ad 8, 
810. flan. 

(^) Sive p. 196 seq. ed. Kollar. in cod. 1f, n. 
δῦ, el Kollar. p. 197 in not. A, monet cam vitam 
Gr«co sermone conscriptam esse adbuc ineditam, 
retractitque ea, quz scripserat in uota B, ad Lam- 
bec. Vl, part. 1, pag. 100, de cod, cesar. XIV, n. 
9. in quo ext fragmentum ex Vita Tarasii, ab lgna- 
tio composita. ei Kollar. m»niori;e lapsu aduotarat, 
vitam illam Grace et Lat. legi in Act. SS. ad 19 m. 
Martii, — n cod. Coislin. 34 epistole synodi 
Nicen:e ad. Alexandrivam eccles. procedunt inter 
alia vota pro patLiiarehis, imperatoribus et ahba- 
bbus, sserarum. jmaginum vindicibus ; οἱ inter 
erthodexos aC sanctissimos episcopos nominatur 
Tarasius, V. Montfaucon. in. Bibl. Coislin, p. 86, 
et (ubi ila epistola Gr. ac Lat. publicata. est), pag. 
99 et 100, cotl. Mausio in Collect. consilior. ampliss. 
tan, Xil, pag. 891 seqq. — Ue Tarasio conf. Pagii 
Cri. Baron, ad a. 784, n. Ht, pag. 165 seq. et a. 
800, n. 1, p. AU3 seq. tom. XIII. — Cave, llist. litt. 
Ss. eccl. 1. pag. 680, aud a. 785. — Oudin. Com- 
ment. de SS. eccl. V, p. 1920 sequ. ad a. 185 Saxii 
Quom. lit, M, p. 92. — Le Quien Orien, christ. 1. 

ay, 2339 -eq. — Schreeckh.— Hist, eccl. christ. 100}. 

X, pag. 570 sequq., io primis Walch. theol. Goniing, 
in (istoria haresium, eic .; tom. X, in periodo ter- 
ts enntroversia de cultu imagin, p. 419 seqq. 439, 
453, 493 seqq. ὃ 8, là 509 dg: ἢ 45, 0, p. 530 
seq. , 538 seqq. , 54$, 551, 563 seq., 566 seq., 
$80, δδ4, et saepius. Han. 

(c) in «ol. Coin, 51 in. Niconis collectione 
locorum S. Scripiuig, Patrum. et scriptorum ec- 
clesinst. etiam ex Tarasii. epist. ad. Adrian. papam 
loca Sunt desumpta, et in cod. 964, lol. $59, est 
epist, 3d eumdem, qua vero incipit : Ol pupa. 
ὑπηρέται ὑπερέχονσιν. V. Moutfauc, Bibl. Coisl. p. 
Hl εἰ 564. — Vindobonz in cod. Casar. 251 fiag- 
mentum illius epistole in Locis communibus asce- 
ticis, eic, V. Lambec. commeut. 5, p. 327 ; Kollar, 
et ibid. fm «ou. 13, n. 4, Fragm. ex altera epist, 
dv Sunouia, inter varia canonica vett, Patrum fra. 
gmenta, teote Lamb. VI, part. 1, p. 199 seq.— Ihid. 
in cod. $$, n. 10, et cod. 45, n. 40, in Actis con- 
cilii Niceni 1, a. 787, eadem altera Tarasii ep. 


V. Lamhec. VIII. p. 872 seq. et 929.— Monac. in cod. 
Bavar. 68, fol. 80, eadem altera epist. 5, cel. Hardt 
in Aretini Beitraegen, etc. ἃ. 1804, part. 1v, pag. 
44 seqq. qui partim notat, qu: desunt in hoc cod. 
et exstant in edit. ap. Leunclav. ἃ Fabric. ín nota 
cit, et in Actis concil. ap. llarduin. tom. IV, pag. 
511, partim ex col. supplet mulia, quze ibi non 
babentur. — Taurini in. col. Reg. 105, fol. 185. 
V. Cat. mss. Gr. Taur. pag. 196. — De aliis codd. 
v. ad notam sequentem. — Exstant ille ΠῚ epp. 
in Mansi Collectione, etc. tom. XIII, p. 457 sequ. p. 
121 seqq. conf. Walch. 1. c. p. 445, 454 seq. et 
460 seq. Ηλκι. 

(d) Hiec exstat etiam in jure Greco Rom. lib. 
nt pag. 4190. ΕλΒΒ. ltem in. Guil. Beveregii syno- 
dico e Paudectis canonum, etc. Oxon. 1072 ful. 
tom. ll, part. 1. Conf. infra, vol. XI, p. 57, ed. vet. 
etJo. Fabricium in historia bibliothecze Fabr. part. 
n, p. 336. et 337. — Codd. in quibus lic epist. 
lexitur, exceptis iis, qui in superiore nota sunt jam 
Jawdati, hi fere sunt : Paris. in bibl. publ. cud. 
4347, n. 3, et 1569, n. ὁ. — Oxon. in codd. Barocc. 
458. — Ib. inter cauones synod: Niczene, εἰς. (uti 
in plurimis mss.) codd. 485 atque. 205. — In cod. 
58 collegii Etonens. s. n. 1856. Cat. codd. Anglise, 
etc. tom. Hl. — In cod. 71, 1 h. Gale s. n. 5905, Cat. 
dicti. — iu cod. 12, 98. Jo. Mori, s. n. 9198, cit. cat. 
— bublini in cod. coll. S. Trinitatis 157, n. 5. n. 
971, Cat. cit. vol. Il, part it, — Fiorentie in cold. 
biul. Laurent, Ht, 0.27, plut. 5. — XL, n. 10, plut. 
5. — Vlil. n. 28, plut. 40. V. Bandini Cat. codd. 
Gr. Laurent. tom. 1, p. 4, 71, 598, 468 et 478. — 
ju eod. tomo, p. 100. Tarasii locus ex illa epistola 
citatur in exposil, sacror. prieceptorum, in cod. 
5, n. 2, plut. ὁ, ex quo cod. Bandin. pag. 92 seqq. 
indicem argumentorum — prelisum, — pleniorem, 

uam qui in codd. Taurin. et Coislin. reperitur, 

r. evulgavit. —ldem Bandin., ibid. in tom. ill, pag. 
524. recensendo cod. 8, plut. 86, animadvertit, 
inter Excerpta theoloy. de Spiritu sancto ex. varits 
Patribus, n. 20, esse etim loc. ex Tarasii epistola 
πρὸς τοὺς ἀρχιερεῖς. — "Taurini it bibl. Reg. cod. 
405, fol. 185, est fragmentum cpist. ad episcopos 
insulis Sicilia: ; inc. : Ol τοῖς θείοις σοφῶς, etc. v. 
Cat. codd. gr. Taurin. pag. 196 et 102. — Secundum 
Montfauc, Bibl. biblioth. mss. I, pag. 196 E. Ho- 
me, in cod. Bibl. Patrum S. Basilii; — p. 504 E. 
Mediolani in cod. bibl, Ambros. Tarasii oralto : — 
pag. 1551 C, epist. 4 ad Adrian. in cod. monasto- 
rii S. Trinitatis proximi CPolin. HARL. 


- —-— c ov 


ap-—— ——-—-— o- -c-—- --- — —— —— M —  ---- 


1315 S. TARASII PATRIARCHJE CP. 128 
136. Incipil: Τοῖς xxv po; wax ἔν 0:U: Excmuni2; ὑπαγορευθεῖτι fib 1201; τῆς Daezípa; ἔγτετυγτεῖπες 
ἀποττολιχῆ: vs καὶ πατιικῖς ἁγιωσύνης. Ελππ. V. Mansi Collection. cit. tom. XII, p. 1119 5661. 
et illorum. Responsio ib. p. {1958 seqq. et Walch. 1. mem. p. 458 sen. Sed Hori 
responsionem esse supposititiam judicarunt probarnntque Frid. Spanheii. in Hlis:cria 
imaginum restituta, sect. C, p. 372 seq. Lugd. Bat. 1636, 8; Warca. l. c. (. 9931 » qu. el 
Schrig- kh. |. mein. toin. X X, p. 5972. HaRL. mE 

Epistola ad Joannem presb. et hegumenum, Acl. VIII, pag. 920. Incipit : Ὁ £x θεΐων ναμάτων 
τοῦ θείου [D/:,5270;. FABR. [n Mansi Collect. t. VIIJ, pag. &11 sequ, V. Walch. 1. c. p. &ó1 seq. 
HA t. | 

Homilia, necdum, «quo1 sciam, edita in S. Mari? trimule prasentationem in templo, 
cujus initium : Φαιδρὰ xal παράδοξο; ἡ παροῦσα πχνήγυρις, ms. in variis bibliotheeis, ut regia, 
teste. Labbeo p. 80, et Coisliniana apud. Montfaucon. p. 212. Meminit etiam A] atius de 
Simeonibus p. 113. FABR. Oxon. in cod. Barocc. 175, et in cod. &0. Thom. Gale, sive n. 
5815, Cat. Mss. Anglie, ete. vol. 1I. Enimvero Ouditi, 1. c. tom, 1, pag. 1922, negat, Tar 
sium, cujus vetate nullus adhuc festus dies Presentationis B. Marie fuisset, illius homilia 
esse parentem ; sed eam tribuendam esse suspicatur, vel Georgio, Nicomediee archi 
episcopo , vel Germano, vel! Tarasio, patricio urbisque prefecto, Photii, P. CPoliiani, 
germano fratri, cajus eate apud Grecos festum illum diem incepisse videri, ex homilia 


Georgii Nicomed. an. 880, de illo festo die, colligit Oudin. Hanr. | 





COMMENTARIUS PR EVIUS 
DE S. TARASIO PATRIARCHA CONSTANTINOPOLITANO. 
(Act. Sanct. Mart. t. lii, p. 572.) 


6 1. Tempus. Patriurchatus: sancti Tarasii. Vita À tis. Eadem Iconomachorum raliie exarserunt, qui 


ecripla. Cultus sacer. 

1. Ouemadinodum. sancta Cliristi Ecclesia. tunc 
potissimom eum. variis hzereseon agitatà procellis, 
a nefariis hominibus opprimenda videbatur, vche- 
mentiusa sanclis doctoribus fortiusque propugnata 
ἃς defensa, majore et rerum ge-tarum splendore 
οὐ, et. virtutum. heroicatum gloria. elucens 
trj mplasit; ia siecilo post Cli-istum natum oc- 
lavo, dum adcersus sanctas imagines impium atqne 


sceleratum susceptum essit bellum, non defuerunt 


ilustres puziles, qui pro verltate defendenda cor- 
pera sua vitamque. ΟἹ jicevent, fusoque. sanguine 
cultum sacrarum imaginum stabilirent, Hoc sacrum 
hellum ab aliis caeptu.u, feliciter suo tempore con- 
fe^ sanctus. Tarasius. Ecclesi Constantinopoli- 
Gane patriarcha. In. qua urbe Leo Isauricus impe- 
rator, ἃ Judieo iustigatus, dejeeta per satellites 
suas Salvatoris. imagine, scelestum iud. bellum 
circa 3nnum Christi 796 auspicatus est, ac deinde 
[agito acceescente edictum. ferale contra. veneran- 
das imagines Lulit, in locit sanctissimi patriar- 
"U* Germani (cui dies 19 Mati sacer est) Anastasio 
'am »ubstitulo. limpio parenti, atque lixieseos 

) architecto successit impüriore scelere couta- 

là so'oles, Constantinus. Copronymus, qui 

Ὁ etiain. impiorum bominum conciliabulo sa Ὁ 

' imagin^s damnari curavit, Huic dein successit 

Ὁ fil.us, et ipse paterni a iieque heres imp'cta- 


dein sub hisce imperatoribus occuparunt parrür- 
chalem Constantinopuli sedem : Constantinus ll x 
Nicetas, cui vita. evuto successit Paulus, qui if 
in Actis n, 6 post relietam sedem, inyemiseit, ὁ Td 
per manus et atramentum a se. inscriptam Iverei 
assensionem, » Ordinatus fu:t Paulus patrianl 
meuse Februario, secunda jejuniorum Bebdonads, 
die Dominico, auno. 7*0, quo eodem anno, 8 Se 
pteibris Leone. imperatore exstincto, impera 
Constantinus filius eum Irene mauc.— Ab bis sa 
clus Tarasius, qui sbninistrata ate. consulari d 
gnitate, eis primus scrihia ab arcanis opesa:n d.hbát, 
in patriarcham. electus, eoium desiderio noluit 3 
Sensum prebere, nisi stipu!atus de cecnimienies το 
nodo cogenda, in. qua. pyoseripta. Bconaclasta: va 
hieresi, sacrarum. imaginum  restitueretar. cultas. 
De heresi eadem resuscilata see. Cb. 1x ac tandem 
debellata, egimus. 4 Fehr. in. Vita somcti Ni εἰεὶ 
Studite, ac plerius 11 Febr. a saucia Táccdeia 
Awgüste Vitan. 

2. F'uvtus est ergo patriarclia sotictissimus vit 
Tarasius, ipso die Christi natali, vit Kal. Jan. 
anno ὃ imperii Coustantini eb Irenrs,. imdi«t. 8 
anno Christi 781} ad finem labente, ut udis aucto- 
re$ sunt Theophanes. infra citandus, Ce 'reeus 
aliique, € Viginti cumdem el duos annos puwtilecal. m 
derorasse cathedram, » Acta ejus infra a. 6? rce- 
rint. Desuat ei annorum numero menses decem. 


1571 


VITA. — COMMENTARIUS PR/EVIUS. 


1518 


Nam et Theophanes, in tabulis prspositis annos A lario, cedebat, consulendos est Georgius Curop. de 


gedis 91 numcial, οἱ ad ann. 4 imperii Nicephori 
ista tradit : « Hoc auno, mense Febr. die 25, indict. 
14, Tarastus ssuctissiuus Patriarcha Constantino- 
politanus gloriose diem clausit extremum, εἰ ela- 
tum est corpus ejus ad Fauces Douti, et in. mona- 
sterio, quod ipse construxerat, quarta feria prinige 
jejuniorum hebdomadis sepultum. δι mense Aprili, 
die duodecima, magna sancti Pascha Dominica 
οι ον est sanctissimus pawiarelia Nicephlio- 
rus. » ἴσο ibi, quie omnia praeclare conveniunt in 
anno Christi 806 quo anni patriarehatas: ejus 92 
olter solum mensis fluebat : idemque eraot imperii 
Nicephori annus quartus, qui nimirum eodem teste 
Thleopliane, « tyrannidem adversus lrenem piissi- 


miam concitavit die 91 Octobre,, indict. undecim, B 


tum scilicet co:*pte, anno. Christi 809, Jain vero 
dicto anno 806 cyclo solis 3, lunc 9, lera Domi- 
nicali D, Psschia celebratum fiii 19 Aprilis, quo die 
Sanctus Nicephorus, de quo 18 Martii agemus, con- 
secratus fuit patriarchae Tarasii successor, et dies 
Cinerum, scu, ut supra dicilur, « quarta feria 
priui jjusiorum beblomad:e, » incidit in 95 Fehr. 
cum, ut Acta infra n. 52 habent, « mensis F«brua- 
pius quibtum teneret diem cum quintuplo  quater- 
nione » seu viginti diebus: qui dies sacro ejus 
cultu permausil illustris. Anastasins in histor. scri- 
bit, « xii Kalendas Martias obiisse, » quo die nullis 
prorsus fastis. reperimus nomen ejus. inscriptum. 
Ex alato Tüeoph. loco. facilius intelligitur Cedre- 
pus, iterpunctione aliqua, que in typos ounes, 
eliaun regios, irrepserat, hac ratione emeudata : 
« Auno ὁ Tarasius. $anctissimus Cunstantinopolis 
patriarcha, honeste viam clausit : sepultusque est 
im wonasterio, quod ipse exsiruxerut in angustiis, 
qua:ta. die primi septimauz jejuniorum. Et magna 
Dominica Nicephorus secretarius creatur sancissi- 
mus patriarcha, ete. » Est. autem «€ quarta. dies 
prima septiman jejuniorum, » nobis dies Ciuc- 
Tum : el « magna. Dominica » in qua soleninitas 
Pasclialis peragitür, Hac «ὦ Nicephor. ἃ dies ad 
'"farasium spectat : utraque. inconcinne. hactenus 
crat ad. Nicephor. relata, Zonar. diem. obitus 18 
consignat : € Patriarcha, inquit, Tarasio piii je- 
juminrum. liebdomade. defuncto, Grace. τὸν βίον 
μετηλλαχύτας, el inclytus Niecphorus a secretis Do- 
minica Paschatis communi. κυ ἰὼ pauiarcha 
est electus. » 

3. lyuatium discipulum, | adeoque temporibus 
Sui qualem, nactus «6l ἃ morte Tarasius vus 
sue sciptorem. Quantus. vir ille fuerit, suggerit 
Su&ias his verbis : « Ignatius. diaconus et vasorum 
custos Magum ecclesia. Constantinopoelitauw , dein 
factus Nivzeuse metropolitauus, grammaticus , δορὶ. 
psit Vitas Tarasii et Nicephori yanctorum et beato- 
rum patriarcharum, Epitynbios, Elegoa, Epistolas, 
lanbos js Thüowam Anterten, et δ" λα. » De 
dignitate Scevophylacis seu cuslodis vasorum qui 
tanium CCoDOmo, el magno sacellario, seu — sacel- 


4 


D 


ofliciis M:gua fclesiie, Notatiombus Gretseri et 
Goari. illustratus. interfuit 7 aeumenice synodo, 
Nice habita, Hypatius Nieeze Üitliyniensium epi- 
scopus, cui num Iauatius proxime successerit, non 
liquet. Testatur. ipse infra n. 56 se in flove jnven- 
Autis ah sancto T:iasio. exercitatum fuisse in tri- 
mreetiis, tetran etris, frochaicis ac anapiesticis ac 
heroicis : et sacras ejus eonc'oues celeii se ealaino 
eXcepisse, easque optimis traditas. scriptoribus. in 
codicem retulisse ; et n. 48, se morienti acfu sse 
Tarssio indicat ; et n. 4, pradatur se cum pura ei 
sincera veritate in lucem edere, quie viderit ocutis, 
aurilus lasserit, et ipsa noverit experientia, Hanc 
sancti Tarusii Vitam ab. Ignatio κει μίαν. ad 23 
Febr. *uis operibus inseruit Metaplir. quom Latine 
factam a Gentisno Herveto ediderunt. Aloysius Li- 
pom. et Laurent. Sur. ad eumdem 35. Febr, cum 
hac inscriptione ; « gnati mouachl, quie fit sin- 
gulatim expositio vite el miraculorum S. P. N. Ta- 
rasii archiepiscopi Cóusiantinopolitani, » Yerum si 
Suid;e fldes adhibenda, a vita monastica evocatus, 
tum erat diuconus et vasorum custos, aut petius 
metropelitanus Niczeuus. Vitam eamdem. damus 
more no$lro in cajíita et nunieros distinctau, no« 
tisque illustratam. 

&. Colitur dicto 95. Febr. in Gixcor.. Meuol. ἃ 
Genebrardo edito, alii que llorolog. « Tara-ius ar- 
chiepiscopus Cor stantinopolitanus. » [n altero Me 


C mol. a Canisio vulgato hasch g«ntur : « Saicti Tarasii 


archiepiscopi Constantinopo.ilaie urbis, qui au- 
ctore Adrisno ltomano poutilice in secunda Nicsena 
synodo egregiam navavit operam , ad concemnan- 
dam illorum hzresim , qui sanctarum. imaginum 
cultum impuguabant. ». Synaxarium ms. Meizi 
Tiliani apud Franciscum Couibefls pro Áctis scalae 
Synodi c. 1, δ 6, hoc cum ercomio celebrat : « Me- 
moria sanclissimi Patris. nostri Tarasii. archiepi" 
scopi Constantinopelitani. Docuit is aurandas esse 
venerabiles imagines, ejusque opera regale impe- 
rium ac Homanorum potestas ad apostolorum atque 
eecumenicorum conciliorum venerandas traditiones 
postliminio rediit : saucaque Ecclesia patriac- 
chiis omnibus unita. cst, » Eadem referuutur in. 
excu-is Menais ; additurque: « Cum eigo «t reli- 
giose vixisset, eL apid imperatorem. in i agna venc- 
ratione essel, et cammobium trans fretum ἀρ} {πὰς 
set, multitudinemque monachorum. in (0 consti» 
toisset , pauperibus quoque subvenissc t, Ecclesiame 
que duos et viginti annos et menses duis praeclaro 
administiasset, in pace vitam finivit, in suo, quod 
fundarat, monasterio sepulius. Quod ad eorporis 
habitum attiu^t, simillimus erat Gregorjo Theologo, 
preter canitiem. (neque enim adeo totus. inca- 
Dhuerat) et oculum minus serenum, quem magis 
Jatentem habebat. Dies illius festus peragitur in 
magna et sanctissima Ecclesia, » quas seilicet So» 
phie cogneminatur. kadem leguntur apud Maxi» 
mum Cytberzum in Viiis Sanctorum et in. novo 


^*^ — 


1379 


S. TARASII PATRIARCELE CP. 


ὯΝ 


Anthologio Greeorum atctoritate Clementis VHl A perciperént ὅπεπι. Aecersenies 'ergo vires erai. 


probato. Ecclesiam €éüm tan!ufh rexisse annos 
"num et viginti, ac niensés duos supra diximus. 
Diem obitus 25 Febr. Menzs in propositis his ver- 
sibus docent: — ὁ 
ἤἌχλυστος ὄρμος Tapáctov λὰ μδάνει 
Κόσμου ταραχῆς καὶ ζάλης asamauivov, 
Eixáó: ἐκ ταράχοιο Ταράσιος ἕπτατο πέμπτῃ. 
Tranquillus portus Tarasium capit 
E mundi tumultu et procella sercatum.— — 
Vicesima nainque quinta ez turbine volavit Tara- 


[sius. 
Eadem vicesima quinta Febr. diem ejus natalem 
ἃ Grecis covsignatum baberi observat ante memo- 
ratus Comhefis. Galesin. citatis antiquis Ecclesie 


Constantinopolitang tabulis et Grecorum Eulogio p 


eumdem refert. In Gracia sancti Torasii episcopi 
et confessoris, Molanas ín auctario ad Usuardum 
ex Griecorum Menologio. « Die vicesima quinta, 
inquit, sancti Patris Tarasii archiepiscopi Con- 
stan'ínopólis. » Eadem habentur in Martgrologio 
Germanico. Luculento magis encomio refertur in 
Martgrologio Romano. « Constantinopoli sancti Ta- 
rasii episcopi, et eruditione et pietate insignis, ad 
quem exetat Adriani papz primi epistola pro de- 
fensione sacrarum imaginum. » Addit Daronius in 
Notationibus : « Ohiisse eum humanz vite diem 
multis pro fide catholica lahoribus exantatis : » 
εἰ in. Annalibus ad annum 806, n. 1, scribit eum 
« sanctitate clarum 25 mensis Februar. mortuum 


esse. » Grecorum Menz'is iterum memoria ejusdem C 


Tarasii et sancti Caesarii babetur 9 Martii, uti boc 
diem dictum ad Vítam sancti Cesarii, pag. 496, 
n. 4. At die 7 Maii inscriptum Florario sanctorum 
nohien sancti Tarasii Constantinopolitani episcopi. 
lu. Vita sancti. Platonis 16 Decemb. obitus sancti 
Tarasii meminit sanctus "Theodorus Studita, et 
«divinum virum » appellat. lllustria sunt qua 
“1 Febr. retulimus iu Vita sancti Georgii episcopi 
Amastreni pag. 26$, n. 18 ei 19, quz ibidem legi 
possunt. 

$ 11. Varia in electione patriarchali discussa. Nomen 

universalis patriarche reject, 

5. Quz circa electionem sancti Tarasii in pa- 
triarcham Constantinopolitanum peracta sunt, licet 
infra in Actis utcunque explicentur; eadem tamen 
ex imperatorum, pontificis Romani, ipsius Tarasii, 
aliorumque rescriptis testimoniisque ;paulo enu- 
cleatius duximus esse proponenda. Ac primo im- 
peratores Constantinus οἱ lIrene Patribus in synodo 
Nicena I] congregatis rescripto suo actioni prime 
inserlo (Záxpav Patres appellant, majestatem im- 
peratoriam venerantes) indicant a se adhibitam ia- 
dustriam conatumque in promovendo ad patriar- 
Chalem dignitatem Tarasio : et post abdicationem 
decessoris Pauli enarratam haze subjiciunt : « Con- 
silium nobiscum consiliati sumus, quidnam «deberet 
fleri. ξι deliberasimus in consilio nostro, quod cum 
ordinatus foret patriarcha, qua dicia fuersnt, mox 


sticorum ncgotiorum expertos, et. Christum Dems 
nosirum itnvocantes, et. eónsifiwm eum ei fica. 
tes. quisnam dignus esset provehi.ad saeerdots ἡ. 
thediam hujus Deo conservanda regis tira 
Et omnibus unius. snimi, uveiusque eonsilii fias, 
in Tarasiwib, qui nunc in pontiliesli presi d- 
guitate, dabatur decretum. TIune itaque advoeseis, 
ea quie dicta sunt et decrete, super eo. promuia- 
vimus, qui nequaquam annuere voltit, nequt ce. 
sensum his, qux decreta fnerant, effici postuh i. 
Cumque nos eum, quamobrem ebedire minige y 
leretur, percontati fulssemus ; primo quidem n 
spondit excusans se, et super se jugum sscerixi 
dicens. Nos autem intelligentes quod exeesitioa 
quamdam faceret proponens non obediendum, t» 
quaquam discessimus ab eo, sed permansimus μα. 
suadere illi eonmantes, quod susciperel summ Ὁ. 
eerdotii dignitatem. !pse itaque videns inania 
nostram, causam renuntiationis annuntialni: (Ft 
niam video, inqnit, et couspicie Ecclesiam, qu 
super petram, Christum scilicet Deum aeui: 
fundata est, scisstam hunc et direplam, εἰ noil 
atque aliud loqaentes, et eos qui ex Oriente mia 
nobiscum (fidei sunt. Christianos, aliter; et conor. 
dantes his eos qui ex Occidente constinmnt; o 
que alienatos ab iHis enitersis, et per singelo ἐδ 
ab omnibus anathematizatos agnosco. Et qui 3: 
nodum universalem posco fleri, du vicsii i01 
papa Romono, quam ab Oriefiis principibe: ». 
cerdotum | inveniuntur. Pec nos innotescentes 8᾽ 
prasentía sacerdotum et gloriosissimorum piv: 
pum nostrorum, et totias Christo amabilis py! | 
nosti, qui tune hie aderant, virum eduxims :^ 
in presentia eorum, quidquid n»bis responde 
et ipsis affatus est. At vero unitersi illi hzc avi 
tes, libenter acceperit, postulantes pacifice! 
pium imperium nostrum, ut feret uuiveralis « 
nodus. » - 

6. Quse apud populum dizerit Tarasius, et p* 
simum quod summi illius sacerdotii jugsm, '" 
unus grave, invitus aceéptarit, praeclare nari 
lissitnum ex Theophane Anastasius, nbi liec poro 
proponit Tarasius : « Nunc, o viri, qui Deum u* 


D tis, οἱ semper bunc ín cordibus vestris lab. 


quique Christi vocatione, veri videlicet Dei ne" 
nominamini Christiani, sio, audite brevis serae 
ab exiguitate ac humilitate nostra rationem. ΕΠ 
quidem quidquid piis imperatoribus nesiris, ei Y 
emnia orthodoxis responderi , et in conj! 
vestro erationis mex spolagia respendesm! umet 
deprimor ad consentiendum hic eledioni, ei vf 
ἃ facie Dei currere taliter, et quomodelibet ΟΕ 
spectus, ut non. tefribili -damnatieli sucesadrs 
Si enim dieintre- Paulas apostolus qui Dei 06} 
divit, cedumque habuit erudiess se, et pini* 
inspector effectue esi, audivitqne arcana vei ^ 
portavit nomen Dei tóram qénthes et pU 
dixit : Ne forte, eum alis. ρου νον, qu Ὁ 
8 





e- -— - -ν ΓΣῚ 


--- — —— δ στιν. “ὦ 9 o 0731 ἢ ἃ 00000 τὸ 


1331 


VITA. -- COMMENTARIUS PRARVIUS. 


y. ae 


1:3 


probus. efficiar (( Cor. vi, 87) ; quomodo ego, qui A beatissimo patriarcha Coustantinopoleos. Multa et 


in mundo conversatus, et cum laicis connumceratus, 
jn imperatoriis administrationibus militavi, sic abe- 
que judicatiose aique circumspectione possum 
insilire ad sacerdotii magnitudinem? Horrendum 
conamen ad exziguitatem -meam et temerarium siu- 
dium. Causa vero timoris et refutationis mese hac 
est. Aspicio et video Ecclesiam, quae supra petram, 
Christum Dominum nestrum, fundeta cst, scissam 
nunc et divisam, et nos alia stque aliter loquentes, 
et aliter eos Christianos, qui in Oriente unius no- 
biscum fldei sunt, sed et his concordanies Occiden- 
tales : nos ab omnibus illis alienatos, et a se per 
singulos dies anatlrematizatos. Dira pena est aua- 
thema, proeul a Deo emittit, eL ἃ regno celorum 


expellii, ducens in tenebras exteriores. Nescit Ec- B 


clesie lex vel terminus sectam sive contentionem, 
sed sicut novit confiteri unom Deum, unum bapti- 
$mna, unam fidem, iia et concordiam. unam in oni 
eCclesiastieo negotio. Nihil enim est in censpectu 
Dei tam acceptum atque placabile, quam ut unum 
simus, et ona efliciatur catholica Ecclesia, quemad- 
n:odum in sincere nostra fidei symbolo confitemur. 
Et petimus nos, fratres, ut reor, et. vos, quoniam 
cio limorem vos Dei habere, a piissimis et ortho- 
dozis imperatoribus noslris synodum univeraalem 
colligi, ut efficiamur εἰ nos, qui unius Dei sumus, 
unum : et qui Trinitatis cultores exeis(imus unili, 
et unanimes et college : el qui capitis nostri Christi 
sumus, efficiamur corpus unum compactum atque 
connexum : et qui saucti Spiritus sumus, elflicia- 
mur non contra invicem, sed pro invicem : et qui 
veritatis. exsislimus, efficiamur idipsum aapientes 
atque dicentes, et non sit. in nobis certamen sive 
dissensio, ut pax Dei, quae exsuperat omnein sen- 
sum, muniat nos. ΕΓ si quidem jusserint ortbo- 
doxie propugnatores, imperatores videlicet nostri, 
postulationi mez annuere, consentio et ego. Sin 
autem, impossibile est mihi hoc facere, ne subji- 
ciar anallemati, et inveniar condemnatus in die 
Domini nostri et justissimi Judicis, ubi neque im- 
perator, neque sacerdos, neque principes, neque 
hominum multitudo poterit eripere me. Εἰ quid- 
quid placuerit vobis, fratres, date apologize mea 


uno verbo asserlionis vestre redditze petitioni mez p 


responsum.» Et libenter audierunt omnes, quz dieta 
sunt, consensum prabentes, ut fieret synodus... 
taque vin. Kalend. Januar. octava indict, conse- 
eratus est almus Pater noster Tara»sius patriarcha 
Cousiantinopolitanus qui missis Romam synodicis 
suis ei libello fidei suz receptus est. ab Adriano 
popa. Hec apud Anastasium Tlieophanes. Verum 
ez ad pontificem Romanum littera perierunt, quas 
ΕΣ ejusdem pontificis responso arbitramur, paucis 
sub fiuem mutatis, similes aliis litteris, qua ex- 
stant Actione 3 synodi 7 cum hac inscriptione : 

7. « Exemplar literarum, qux misse sunt ad 
summos sacerdotes et sacerdotes ÁÀntiochiz, Alexan- 


dri2, ei sancue civitatis ἃ Tarasio sanctissime et 


magna providentja Dominus Deus hominum vitas 
regens, et protrahens, atque proventum vite unius" 
cujusque consulte deducens (sine ipso namque fa- 
ctum est nibil, quia et capilli capitis nostri nume- 
rati sunt ei), et ure in laicorum ordine usque nunc 
eonnuineratum, et imperialibus ministeriis deputa- 
tum, nescio, quibus judiciis ipse fecit, in cathe- 
dram pontificalem evexit, hortatu valido a veritatis 
propugnaatoribus, piissimis videlicct ac orthodoxis 
imperatoribus nostris atque sanctissimis episcopis 
seu clericis in me violenter effecto, cui succumbens 
anuui, et obedientie fructum his exrpendum 
commisi. Et rogo vos eauctissimos, ut. tanquam 
patres me  pusillanimem baculo potentize, id est, 
paternis vestris magisteriis fulciaiis : et veluti fra- 
wes puris orationibus vestri$ nos cum armatura 
Dei contra versutias antiqui hostis adjuv.tis, atque 
fuctibus invicenf surgentibus vacillautem guber- 
Belis, quatenus periingam ad perium voluntatis 
Christi Dej nostri.... Nunc autcm ad aliam inten- 
tionem dicendi progredior. Quia enim prisca quse- 
dam, et, ut verius fateamur, apostolica traditio in 
omnibus Ecclesiis imolevit, ut bi, qui ad pontid- 


cium provehuntur, precedentibus se in eedem 


ordine qualiter se habeant, qua sue (fidei sunt, 
exponendo commendeni; visum est οἱ mihi hoc 
sectauii me vobis inclinare, et liquido confessio- 
nem pronunliare, quemadmodum ἃ tubis sancti 
Spiritus, quarum sonus in omnei lerram exivit, 
et iu fines terra veiba, et ab earum alumnis atque 
asseclis, sscratissimis videlicet Patribus nostris 
educauis, ex. ipsis mollibus ungulis didici. Credo 
in unum Deum..... Expetens etiam iutercessiones 
sanciissiug el intemerate Dowinz ποϑιγ Dei 
Genitricis οἱ semper Virginis Marie, sanctorum- 
que angelorum, ei sancterum οἱ gloriosissimorum 
apostolorum, propbetarum , mariyram, confesso- 
rum et doctorum; salutans et venerabiles iconae 
eorum, et. omnem ligrejicam abowminens conten- 
lionem..... Recipio etiam sauctas et universales 
sex synodos, et earum divina dogmata pariter c& 
docirinas tanquam quae divina inspiratione nobis 
tradita lueruut, » Omitio reliqua cum eorumdem 
Patriarcharum δὰ sauctum  Tarasium responso. 
Sufliciat pars sliqwa epistolae Adriani papa, qua 
illi respondet, quam eitat etiam Nicolaus ] papa 
epist. ὁ ad Photium. Ezstat ea actione 2 synodi vit, 
eliam Graece translata cum boe titulo : 

8. « Dilecto Fratri Tarseio patriarche Adrianus 
episcopus servus servorum Dei. Pastorali cura... 
consilera vimus vesirz dilectse sanctitati sacra affari 
concordia, et subtiliter verbum manifestare. la sy- 
nodicis confessionis vestra fldei, qua apostolice 
sedi nostra directa suni super Leonem reverendum 
presbyterum vestrum, invenimus in eis initio primae 
pagiusm reverentiam vestram ex laico ordine el 
imperatoria administratione ad sacrati gradus su- 
blimatam esse fastigium, et vehementer in. hia 








συν 4qou πον à 


1353 δ. TARASII PATRIARCHJE CP. ιϑι 


anima nostra mirata est. Εἰ nisi vestram sinceram A sane, inquit, quo frequenter Universalem ὑπὸ 


el orthodoxam fidem in przdictis 'synodicis sacri 


, Symüioli secundum ritum sanetarum sex univeràa- 


lium synodorum, et de venerabilibus imaginibus 
bene se invenissemus habere, nullatenus audere- 
mus bujuswodi obaudire synadica. Sed quantum 
cor nostrum tristabatur de inepta. veteri ex. nobis 
distantia, tanto. conrfessicnem et. reclam.— fidem 
vesLiam anima noswa inveniens lelata. est. Iuve- 
nimus autem iu pr:dicia synodiea epistola sancti- 
tatis vestrie post. plenitudinem fidei, el. confessio- 
nem  3acri Symboli, et de sacris ac venerabilibus 
characteribus ποίαν — laude 80. veueratione 
dignissimum contineri. » Ác pluribus interpositis 
addi : « Porro. post confessionem fidei vestrz no- 


Um factum est nobis, quod vestra venerabilis san- B 


etitas postulaverit ab orthodoxis ac zelatoribus ac 
propugnatoribus veritatis, piissimis videlicet im- 
peraioribus nostris, qui ad gloriam Dei facti sunt, 
quo fieret universalis aynodüs, 'el repromiserint 
coram omni Curisliano populo suo, supplicationi 
pic ani uctites, synodumque in regia urbe fieri de- 
finieites. Nos autem quenradinodum et in ipsorum 
divina continebatur jussione, dilectos nobis et ap- 
probaios atque prudentes sacerdotes pro statu sa- 
crarum imaginum, ul prisco illis in partibus or- 
dine constituantur, cun magno desiderio et maximo 
gaudio destinavimus. Sed vestra sauctitas eisdem 
piissimis imperatoribus et triumpliatoribus ala- 
criter sugeerat, ut in. primis peeudosyllogus ille, 
qui sine apostolica sede inordinate et insyllogisiice 
factus est adversus venerabilium Patrum traditio- 
nem contra divinas imagines, anathemat zelur 
prasentibus apocrisariis nostris, » Demum sic 
concludit: « Dilectos nostros Petrum | scilicet ar- 
chipresbyterum sanct:& nostre. Romanze| Ecclesi 
ct 'etrum monachum et. presbyterum atque abba- 
tem, qui missi sunt a nobis ad vestigia tranquil» 
lissimorum et piorum imperatorum, rogamus pro« 
pter amorem sancti. Petri apostolorum principis 
el propter nos, omni benigna susceptione ac hu- 
manitaie dignos apud vos judicandos pariter. et 


habendos; quatenus et in. hoc magnas referre: 


gr»tias valeamus, Deus omnipotens dilectionem ve- 
swam, sí stabiliter permauserit, conservare aunuet; 
et fructum, qui tibi creditus est, super mensuram 
abundantia: favist abundare, atque. iu sempiterna 


(reusire gaudia faciat, Deus te incolumem servet, 


dXcciissime Frater. » 


9. Hc. Adriauus. Papa secuudum 68, qus& ha- - 


hentur in synodo vit, ab Anastasio Latine versa, et 
majore fidem merentar, quaii quie. in alia. aute 
vutgata editione legebantur, ubi titulus talis est: 
Dilecto Fratri. Tarasio generati patriarche : ubi a 
Gizeeulo quopiain appositum verbum generali. lta 
universalis patriarche nomen eidem 4 nonnuliis 
episcopis actioni sccunda synodi septima subscri- 
bevtibus auributum est : uti Anast. ante bane 


s):c22m ad Joannem VIII papam prafatur. ὁ ΤῊ eo 


patriarebam suum inconvenienter appellant, ap 
$1olatus vester adulationi veuism del, sxpe prebu 
suis non sine reprehensioue plaeere euideutum, 
Verum. cun apud Coustantinopolim positus, {π- 
quenter Grz:cos. super hoc vocabulo. repreleide 
rem, οἱ fastus vel arrogantie reudarguerem; a5 
rebant, quod. non ideo «wcumenicom, quem aul: 
universalem interpretati siut, dicerent patriaicar, 
quod universi orbis teneat prxsulatum, sed qud 
cuidam parti praesit orbis, quae a Christisni 18» 
habitatur. Nam quod. Graeci e&cumenen vorsit, à 
Latinis non solum orbis, a cujus tniversitato en- 
versalis appellatur, verum etmns halitatio td loe 
habitabilis nuncapatur. » Hiec Annstasius, ἴεν 
eum Adrianug pspa in sua. ad imperatorem bo 
siantinum οἱ lIrenem matrem. epistola, qu» 
male ab eis nomen universalis patriarche saec 
Ta:asio auributum ; opihine. colligimus cum 111 
ejusmodi titulum honoris Tatasio nen eontel ss. 
Exstat « a epistola Actione secunda ejasdem :ywá 


septing, in cujus posteriore parie its seii: 
' « Mirati sumus, quod in vestris imperialibus j i 


pro patriarcha regie urbis, scilicet Tarasio, «rt 
ctis universalem ibidem eum reperimus cxactur, 
sed utrum per imperitiam, aut schisma vel liia 
iniquorum scriptum est, ignorauus, Sed diii 
suademus vesirze clementissimae Imperialique p» 
tenti:e, utl minime in suarum exgrationtu sed 
universalis describatur : quia contra sanciorit 


Patrum. traditionem decreta. esse videtur. [n s 


cundo eniti ordine, si non per sancte nostre a- 
tiulic et apostolice Eqclesii: auctoritate (si! 
in omnibus patet) uunquam valuit nomen lab 
quod nimirum, si universalls super pralatam s 
sandlam Romauam Ecclesiam, quis 651 capot 
nium Dei ecclesiarum , describatur, tanquam s 
ctàrum synodorum rebellem atque — hzreig 
appellare se certum est. Quia, si. universalis δ᾽ 
eliam Ecclesim nostre sedis primatum hil * 
dignoscitur, quod ridiculum omnibus fid: 
Christianis apparet, quia in toto orbe terram ?' 
ipso redemptore mundi beato Petro apostolo p * 
cipatus ac poteslas data est, el per eumdeui o 


D stolum (cujus vel. immeriti vices gerimus) san 


catholica et apostolica fhomanua "Ecclesia. 9? 
hactenus et in aevum tenet principatum ac pos 
tis auctoritatem : quatenus, quod. uon i«redimus 5 
quispiam cum universalem uuncupaverit, vd à 
sensum prubuerit, -sciat se ortliedoxa: iei δὰ 
alienum, el nostra sanclae catlwlicie et apesiil Σ 
keclesig iebellem. )pse euim Tarasius regie 1 
patriarcha misit nobis syuodicam, priscam ἐ τ’ 
ples consuetudinem, quam. suscipientes ct I4** 
dius indagantes, οἱ de confessione tam. reu 5} 
cjus, quam dogmatum sarctarum sex synodert* "! 
venerandarum imaginum ovantes, nuns "7 
turbati ac corturbatl sumus, qnia cx Hacen 
dine ot iperiuhl;us obsequiis. depetates, ng 


1385 


VITA. 


1356 


Jatriarehatus culmen adeptus est, et apocaligus 4 Rom:e, paterna dogmata sequens el tradit:onem ca- 


"entra sanetorum csnonum censuram factus est, 
patriarcha...... Et nisi per ejus filelem concursum 
pro sanctarum imaginum erectione, in ejus conse- 
cratione assensum omnimodo tribuere nequivi- 
mus. » Subscribitur data vn. Kal. Novembr., in- 
dict. 9, scilicet anno 785. 

10. Qnam procul ab omni fastu et Gitulorum am- 
bitione abfuerit sanctus 'Tarasius, modesta ejus 
subscriptio synodi semper post vicarios Adriani 
P»pa, licet episcopi non essent, facta, satis docet. 
1ta Actioni quartz ita subscripsit : « Tarasius mi- 
sericordia Dei episc. Constantinopoleos nova Rom, 
conlirmans sic se habere veritatem, omnia, qus 
superius efferuntur, libenter aduittens, his &ub- 
scripsi. » Iterum Actione septima : « Tarasius mi- 
sericordia Dei episcop. Constantinopoleos nove 


EMPNDUN Ep. 





tholicie Ecclesia definiens subscripsi. » ln epistulis 
vero ad imperatores, Adrianum Papam, aliosque 
se indignum episcopum appellat. Habentur ez epi- 
stoke sub Rem ejusdem synodi Niczna 

41. Esstat illustre testimonium sancti Tarasii in 
Prologo ad sancti Dorothci Archimaudrite Institu- 
liones asceticas ab orthodoxo ac religioso scriptore, 
forsan Studita monacho, scripto his verbis : « San- 
eios illos viros Morcum, Isaiam, Barsanuphium, 
Dorotheum et Hesychium... per examen sanctiesimi 
patriarchze Tarasii, jam pridem summo sacerdotio 
fungentis, nec non aliorum flde dignorum homi- 
num, tam indigenarum quam orientolium, testimo- 
nio probatos, ex paterna traditione amplector. » 
Reliqua hujus testimonii edidimus supra aJ Vitam 
sancti Dosithei 93 Febr. pag. 581, n. 4. ' 


— o » — € — — ——— — — M A — ——— P — HH M—— :.......... ὔὐὔὴῷὸῦΕ] iim ram — REP pra PUDMNED 


SANCTI TARASII CONSTANTINOPOLITANI 


DLE VITA 


, AUCTORE IGNATIO EPISCOPO. 


.4 


(E Grico Latine reddita a Gentiano Herveto. Act. Sonct., Febr. t. ΜΠ, p. $10.) 


PROLOGUS. “ 

|. Nataturus per ingentem maris magnitudinem 
inclyti Patris οἱ vita inaccessa priestantis, vereor 
ne adversas ventorum (lotus lingux agrestis et va- 
storum fluctuum obscuritalis excitem, salumque et 
tempestatem mihi procurem auim:e naufragii. Talis 
enim est inscitize. temeritas, qux orationem effun- 
dit tanquam paleam, ad nibil quod sit opportunum 
conducibilem, et affert damnum ci, quod oportet 
(leri et est utile, et in naufragium incidit multilo- 
quii, quod fieri non potest, ut omnino effugiat pec- 
cauim, ut est Salomonis et divina admonitio (Prov. 
. X, 19). Hoc meum reprimit ingenium et terret co- 
gitationem , οἱ refrenat orationem, et divinarum 
. viri dotum profundum intueri properantem rcetar- 
dat. Sed cum altum longi temporis silentium res 
,ejus tegens esset multorum auribus damnum alla- 
turum, ut quae teneantur. desiderio audiendi res 
optimas el prastantissimas, qua ab illo in vita 
geste gunt, ut quae sint plenz utilitate aniniz ; age, 
. valere jubens emnem dubitationem, pauca quzdain 
| de ipso, quz, Jignatus sum videre oculis, el quz 
, accepi auribus, el qua ipsa novi experientia, et in 
mea humili ét egena scio manere memoria, cun 
pura et sincera veritate in fucem edere, si. Deus 
concedat, jam conabor. Nam etsi non possim di- 
,eere pro. dignilale, non ideo universum deseram : 
βού quia nolo abscondere talentum, siciit ille malus 
el piger servus, ideo quod. Deo gratum est piom- 


ub iufra dicitur. 


| 
! 
ι (D Aliis Encraten, Griece 'Ey»0á2:t2, continentia, 
| 
(7 PATROL. iR. XCVIIL, 


pto et alacri animo offerre pro viribus, etsi non po- 
tero debitum. solvere cuim. fenore, in eo quidem 
certe, quod sortem exerceam, et procurem, ut ei 
nihil detralatur, ero aliqua ex parte accipicndi 
(Matth. xxii, 25). 


CAPUT PRIMUM. 


Probitas pareitum sancti Tarasii.. Hujus pia educa- 
tio, consularis dignitas. 


2. Mic ergo sacrosanctus οἱ magnus Tarasius, 
qui Christi mansuetudinem et humilitatem ab in- 
fantia usque ad senectutem imitatus pulchre expres- 
sit, in cujus, sicut prius dixi, virtutum mare ine, 
uL natarem, demisi, quisnam csset et unde, cl ex 
qua patria et parentibus ortus sit, arduum fuerit, 
ls etiam qui ex scientia sciunt ample et ma- 
gnifice dicere, nón solum mihi, cujus est plane 
humilis et abjecta oratio, tantam przclari gene:is 
ab alto repetere magnétudinemi, et a majoribus de- 
ductam ejus stirpem recensere, qui gloriari non 


p vult ejusmodi laudibus, neque fluentibus divitiis ccr 


apponere, comvenienter divino Psalinographo, un- 
quam est meditatus (Psal. xi, 4 sequ.). Hoc unum 
autem possumus dicere, quod omni auctoritate et 
maxima excellentia apud cos, qui per id tempus 
imperabant, Georgius ejus pater et rci nomen con» 
venieus sorta mater ejus Encratia (1), propter 
summam justitiam primas partcs obtinuerunt, ex 
latriciorum serie derivati, appellari: Patricii (2). 
Quorum pater quidem eum ascendisset a3 altitudl- 

(2) Nomen Patr:ciorum illo zvo in utroque im- 
p 110 Orientis et. Oceidentis ssimmse erat οἱ digni» 


LT 


1981 


S. TARASIT PATRIARCHA CP. Dn 


nem tribunalis judicialis, integreque et incorrupte A miniam ; latam autem ab eo senteniiam ve invi. 


jus omnibus ex aquo tribueret, Solone et Lycurgo 
antiquis illis legislatoribus conspectus fuit longe 
justior : qui etiam aliquando réctam et legibus con- 
venientem tulit sententiam, cum, quid esset justum, 
tunc ignorassent, qui videbantur imperium obti- 
nere, neque id vellent cxsequi. Juris vero dicendi 
difficultas in his fuit : Paupercule. quzdam femi- 
na fuerant gravissimi criminis aecusatze. Quzenam 
autem fuerit ea accusatio, jam dicam. 

3. Accusatas fueraht c:edem fecisse lactentium in- 
fantium, per foramen domorum vel portis etiam 
clausis subeahtes, et ex improviso infantes inter- 
ficientes. Quz etiam trabebantur in judicium ab iis, 
qui tredebant fabulis, et nolebant Christi Dei no- 


stri sequi doctrinam, que simulacris et phanta- B 


smatibus nequaquam decipitur. Est enim apud 
. Graecos (3) in fabulis femina (4) quzdam, Gello no- 
mine, qua dicitur, cum immatura morte vilam 
abrupisset, quibusdam spectris accessisse ad re- 
cens natos infantes, et 608 interfecisse. Hujus fa- 
bulse improbo .pellecti ac decepti spiritu, qui ea 
dicebant probabiliter, conantur etiam ad inulier- 
culas transferre hoc exsecrandum scelus, et eis 
ascribere in spiritum conversis causam eorum, 
qui moriebantüur ante tempus. O stuporem, o cor- 
dis oculorum cxcitatem ! Si corpus longitudine 
profunditateque et latitudine compactum ac con- 
atipatum, in spiritam dissolutum procedit, et hacc 
facere conceditur; Christus ergo (qui est ipsa ve- 
ritas, dicens : «Spiritus carnem et ossa non habet,» 
[Joan. xiv, 6; Luc. xxiv, 59]) reputatus est phan- 
tasma ab iis qui hzc asserunt. Quin etiam Christus 
quoque, qui veram .carnem accepit, et spiritum 
carnem et ossa non babere vere affirmavit discipu- 
lis, nulla re circumscribetur, qux obstet, quo mi- 
nus sit phantasia. Sic ergo censens et citra dubita- 
tionem judicans Georgius, feminas absolvit a cri- 
minibus. Qui iunc autem (5) rerum potiebatur 
(valde enim delendebat phantasiam) cum sensisset 
sie jugicasse Georgium, jussit eum ad se adduci. 
À quo evidenter edoctus de vero exitu latae a se 
seutentis, eum quidem cecidit per summam igno- 


tatis et preefecturte. Ita syndüius septima a sancto Ta- 
rasio celebrata est « presente et audiente primo loco 
inter gloriosissimos et magnilicentissimos Prneipes 
Pelrona taudatissimo exconsule patririo (ἀ πὸ ὑπάτων 
Ππτοιχίου) el comite Deo conservandi imperialis 
officii : » uti sub initium singularum actionum ejus- 
dem synodi repetitur. lta Adrianus papa in epistola 
&yuodica ad Constantinum imperatorem et lrenen 
matrem , qua actione 2 ejusdem synodi habetur, 
vacat Carolum Magnum, « Hegem Francorum et 
Langobardorum, ac Patricium Komanoruin., » Imo 
ipsis patriarchis pares fuisse Patricios eo tempore, 
testis nobis est Walafridus Suabo, qui sub lilio et 
nepotibus Caroli Magui floruit : « Comparcetur , in- 
quit cap. 54. De Rebus Eccles., Papa Romanus Au- 
Eusiis εἰ Caesaribus : Patriarcha vero Putriciis, 

ij post Caesares im imperio fuisse viden- 


tus comprobat, ut qui a criminibus absolu ce 
servarit mulierculas. Et Georgii quidem conitasis 
el justitie pars hic sita sit. 

4. Mater vero clara pietate, et id, quod ipa s. 
pellabatur, cernens proficere in filio, venerauia 
reddit suum filium et vere templum contine 
Et cum zqualibus quidem suis et improbis doas 
eum nullam habere consuetudinem, inire as. 
tiam cum iis, qui amant decus virlulis, suakh. 
et eis conjungi jure charitatis spiritalis. Quamoe 
ingressus per universam virtutem, erat aps at 
nes reverendus, ut etiam consulari diguitate foc: 
honestatus : et electus sit primus escribe arcano 
imperatoris : οἱ in aula imperatoria luciferi ist 
resplenduerit : ut qui divinas quidem discpirs 
abunde esset complexus, et ex externa eroüii 
collegisset, qua sunt prastantissima. lilas quis 
meditans ad ascensum virtutis, el planas» 
cus decursus aquarum (Psal. 1,8) divinz oc 
tionis, ut ratiocinales fructus proferret in tenpr 
larum autem utilitatem per attentionem e αν 
tionem in animo recondens obsignavit, pt qv 
posset corrigere, quod est pravum ct barbire 
et linguz suz; imponere legem accurate loqus- 
Cur sic de cextero per utrasque laudem esset i$ 
cutus, et totum se Deo dicasset per piehts ὁ 
puram conscientiam , venit ad habitum pri: 
perfectionis, et mundi munera obiens in περ 
habitu, se a mundana removit ambitione, e 3 
ritui adaptans animam, vas sacrum efliciues 
ctione melioris, etiam ante sacerdotium, & [5 
pecudum rationis compotum, qui pascebatur sb. 
prenuntiabatur : et sperabatur fore ul suit 
universam omnium prazfecturam, ut lucida le 
jam accensa, igne virtutum — mundum illu? 
universum, et omnem  hzreticam dispellti ? 
liginem, et lucem procurans 'recte lidei. 


CAPUT 1l. 


Sanctus Tarasius ad. patriarchetum Conini? 
politanum destinatus a. Paulo decer 


5. Nec populum sua spes fefellit, ut q^ " 
acceperit id, quod desiderabat. Paulus (δ) 5 





(5) Lesbios potissimum.- 

4) Virgo aliis dicitur. E. 

Ἢ Constantinus Copronymos, eujus nom: 
ne Georgio maculam afferat, quedo up? " ' 
scelesto imperatori servierit aufijitugs jue. 
peravit Copronygus ab anno 740 ad anu"* 
prs tanien Ai dpi titolum adéptus, pim 
ega. JE ORE ἘΝ 

6) Theophan t Paulo aung Leonis i 
im ; Christi ^186f, Indict. 5, ἫΝ scribit : «ἢ 
Februarii die*Dominico Níceta'Constamin^ — 
episcopa, Baulus honorabilis tccter, genere UT 
verlip ἃς qctu, coruscans ,. wm," 
ligresim, qua tenebatur excusationem, n? Μὴ 
passus--ofisecratur patriarcha. Constant" 
hus secunda jejuniorum (sew (Qnedragart' 


'"miuica. » 


- -— 


;...- 


1389 


VITA. 


1390 


quem Cypria natum excepit Solamis, (7) sanete (8) A accipit dolorem, ut ei inhieserit vibex immedica- 


et integre clavum regeus sacerdotii, cum nefaria 
adhuc vigeret hazresis, quae accusat Christianas : 
eorum, inquam, qui abolent imaginem Christi 


veri Dei nostri carnis susceplionis, el ejus, qua 


eum vere el proprie peperit Dei Matris, et incor- 
porearum, ut visz sunt, potestatum ; et jam opi- 
nes sancti oppugnatores (9) haeresis a brevi et 
caduca hac vita excessissent, et traducti essent ad 
eorum, qua in vita gesserant, qua lit illic, discre- 
tionem ; et serpenting doctrine virus etiam post 
exitum evomuissent ex Ecclesia; cgrce ferebat et 
animo angebatur Paulus, cum non haberet, qui οἱ 
opem ferret, et manum przeberet ad rectz fidei 
correctionem, propterea quod omnes adhzrerent 
haresi, eamque confiterentur οἱ assentirentur. 
Capit itaque consilium dignum sua prudentia. 
Nam eum incidisset in morbum, qui ei mortem 
erat allaturus, et deducturua ad longavam qua 
ilic esl, resolutionem , se clam (10) subducit e 
seie : el cuin venisset. ac Flori (11) monaste- 
Trium, in numerum monaclorum se retulit, mu- 
lato amictu. Postquam autem notum fuit, quo se 
demisissek pontifex, idque jam pervenisset ad 
aures eorum, qui per id tempus rerum potie- 
bantur (Irene autem et Constantinus ejus filius 
primas potentig partes tunc pulchre obtinebant), ii, 
quod res accidisset nova etf insoliia, animo non 
parum conturbati, statuerunt. venire δὰ dictam 
monasterium. Postquam vero agnoverunt pontifi- 
cem subiisse habitum humilitatis, ira repleti et 
metu rogaverunt eum, qui se ad tantam dederat 
sudaciam, quznam fuisset causa pontificis fuge el 
tonsurea,, reputantes num nihili esset facturus gra- 
vein imperatoris indignationem. Paulus autem miti 
ἃς placida oratione (talis enim erat, si ullus alius) 
iram leniens imperatoriam, persuasit ul irasci 
desisterent : δὲ aperuit causam, qui eum ad lioc 
deduxerat, hoc modo verba faciens : 

6. Me, o imperatores, ei morbus εἰ jrprovisus 
moriis adventus coegit hoc facere, multo autem 
inagis ad id impulit Ecclesie deformitas, qua la- 
borat heeresi, et ex diuturna mala opinione tantum 


(7) Aliis Salaminu, in Notitia Grecorum episco- 
patuum facta anno 882 Constantia , metropolis 
Cypri. 

8) In Chronologia Nicephori : « Paulus Cyprius 
Diaconus, orthodoxus et Confessor, ». Α Zouara 
etiam dicitur « lector orthodoxus. » 

(9) Aliqui referuntur a Theophane supra, sanctus 
Theoplianes martyrii palmam consecutus , Papias, 
Stratezius , Jacobus Piotospatarius, Leo, Thomas, 
omnes aulici Leonis imperatoris, quem perperam 
Baronius Leonem Armenum scribit in. Notis δύ 4 
becenb., quo die sacra eorum memoria quotannis 
recolitur. 

(40) Die 51 Augusti, indict. 7, anno Iinperii Con- 
stantini et lrenes quarto. Ha Theophanes, qui hacc 
pluribus narrat. Est. is annus 784. 

(14) Subscripsit sequenti Synodo Niccenz "Div 
ἡγούμενος τῶν Φλώρων. 


bilis : et (12) ter jam per manus ct atramentum 
inscripta lbseresi assensio. Neque enim mihi licuit 
effugere retia mal opinionis : sed accidit, ut et 
lingua et manu in ea implicarer. Quod ctiam me 
magis angit, ut quod exedat sensus animi, video 
omues orbis terrarum partes, quz in vestra manu 
tanquam in statera appenduntur, fidei immobilem 
conservantes tretinam, et in recta permanentes 
doctrina et exsultantes, ab Ecclesia nostra longe 
dissidere, et tanquam a Christi grege alienas oves 
repellere. Et ideo recuso esse pastor ceetus haeretici, 
et statui potius habitare. sepulcrum, quam esse 
obnoxius anaihematibus sacrae quaternionis (12), 
sedium apostolicarum. Sed cum sceptri poteniaim 
in vestras manus Deus tradiderit, et imperialem cu- 
ram geratis Christianissimi gregis, qui est sub sole, 
ne despiciatis tristitiam matris vestre Ecclesi . 
sed studete, ut ea rursus veterem recipiat pulchri- 
tudinem. Ne patismini abominandam h:resim nurc 
quoque tanquam suem ex querceto, ut dicitur, 
vastare ac perdere vineam vestrz:& imperatori:e et 
fidelis agriculture, et a transeunte viam non trita 
et aspera, mala opinione turpiter eam pervadi. Est 
vobis scientissimua agricola, qui aluerit botrum verz 
confessionis, εἰ eum expresserit in divina torcu- 
laria unius et solius Ecclesie, et cum implerit cratc- 
rem sapientize, paraverit fidelissimo populo paculuin 
rect sententie. Et queomnam hunc innuis? ei dixc- 


C runt imperatores. Tarasium mea signiflcat oratio, 


qui est primus a secretis divini vestri imperii, 
Illum scio, et quicunque recte sapit, Ecclesiam esse 
opporiune suscepturum, et virga quidem rationis 
participe haeresum nugas esse exacturum : docenili 
autem et pastorali baculo introduetarum et foras 
educturum ad stabula et manures veritatis, gregem 
divinissimum. Cum auribus imperatoriis sic semi- 
nasset- oralionem, et eam effecisset. genitalem, et 
qua jam fructum tulerat in centuplum, gravitate 
morbi oppressus, ad tabernaculi dissolutionem , 
per mortem confidenter festinabat, zedifcationenl a 
Deo per incorruptionem, ut dicam apostolice, sor- 
titus (14). 


(19) In rescripto imperatorum Constautini εἰ Ire- 
nes actione 1 synodi Nicenz, qui illud σάχραν 
sppeltat, Paulus inducitur dixisse : « Eo quod cum 
hujusmodi viris conversatus fuerim et computatis.» 
Imo secundum Theophanem , « Patricii et &cuatus 
primores dixerunt ei : Quare subscripsisti, cum 
consecrareris non te consecraturum lconam f? » 

(13) Romang, scilicet, et quie hine coliiguntur 
huic adhiesisse conira lconoclastas , Alexandiinge, 
Antiochena et Hierosolymitanze. lloc anatbema lco- 
noclostis minatus est Gregorlus 1t, inflixit Grego- 
rius Hl, ut ex Anastasio in horum Vitia, Zonara de 
Leone Armeno, aliisque constat. Quod anatlicima 
num reliqui dictarum Eeclesiarum amplexi gint 
patriarcha , hinc liqu.t. ΝΕ 

(14) Ex uunc, inquit Theophanes, cepit diei 
et disputari super sanctis imaginibus sermo ab 
oiiulbus cum fi!ucia. 


1393 


adorandas venerandas imagines. Nutu ergo Eccle- 
siz hoc facere incitatus, cum fuisset in inclyto Ma- 
gnaurz (16) palatio, universa confluente civitate et 
sacerdotali multitudine, se quidem excusavit, va- 
lidis demonstrans rationibus, qualis esset sacer- 
dotii professio et dignitas, et ad quantam altitudi- 
nem et magnitudinem evehat eum, qui vult ad hoc 
procedere : seque non esse idoneum ad id susci- 
piendum, ut qui jam olim fuerit implicatus in 
mundi dignitatibus, et in bujus vitz turbis et solli- 
citudinibus plurimum involutus, et mysticum bunc 
statum nondum gustaverit. Eum enim, qui ad banc 
vocationem et hunc gradum properat, illotis, ut 
dicitur, mapibus cito ad id insilire, et qux» non 
tangi possunt, tangere non est tutum : sed eum, 
qui est educatus in iis, quz ad hoc ferunt, justifi- 
calionibus, ct directus evangelicis et apostolicis, 
ul par est, viviflcis doctrinis, ad discernendum 
viain rectam οἱ incurvam : ut ilia quidem pastora- 


liter deducat ad meliora ; banc autem declinet et 


vi'el, convenienter divin: admonilioni, ut qux 
procul ferat a Deo et ejus constitutionibus. His 
frelum, traduci oportet ad magnitudinem. Me au- 
tem, ut scit Deus, ad hoc suscipiendum mona- 
elerium invitum coegerunt imperatores, cum hoc 


' mihi nunquam venisset in mentem, neque de liac 
unquam rectionecogitassem. Tanquam electo ergo 


" 


Dei populo et gregi meam communico conscien- 


VITA. 
militaris, ut cui non videretur esse admittendas et. A 


tiam, ut, si me huic maximo muneri volueritis C 


alligare, et me hujus jugum subire statuerilis, 
tradiljoni ecumepicz fidei vos quoque ipsos incli- 


' nelis, et ne vos sequi pigeat Patres, qui hac via 


sunt ingressi, et sex (17) sanctis cecumenicis sy- 


' podis, et iis, quse pie ab ipsis sunt decreta, con- 


* sentire ne recuselis. Ad supernam enim hieredita- 
| tem transmittunt eos, qui ipsis parent, et. fiunt 


auctores maguie et inmortalis remunerationis. 
11. Ejus itaque admonitiones tanquam angeli 


, voces adimnittit populus, et polliciti se instar ovium 


secuturos ducentem pastoraliter, se, ut Deo etei vi- 


| detur, in omnibus parituros affürmabant. Tunc de 
czlero inspiratione (18) principalis et divini Spi- 


ritus, conspirante etiam consilio imperatoris, limi 


'mundani mutata dignitate, et tonsa coma ritu cle- 


rici, honestoque et venerando alio sumpto amictu, 
divinis et spiritalibus invocationibus, sicut Aaron 


ret lPhinees, suscipit unctionem honoris sacerduta- 
iJis, et ascendit ad aliitudinem catledrze pastoralis, 


luci lucem adjungens, et viriutem augens virtuti- 
bus, et modum superantibus profectibus datum, 


.sacralissimum talentum multiplicaus. 


J 


(16) Luitprandus lib. Vl, De rebus imperatorum 
€) regat, cap. 2, ait dici « quasi maguam aulaui p 
loco ἃ posila, esseque mir magnitudinis ac pul- 
Cheiludinis : » et pluribus situm ornatumque de- 
scribit. Fuisse ia ilebuomo suburbio elim a Theo- 
dosio Juniure urbi incluso, docet. Gillius lib. IV 
J'opographie Constantinopoleos cap. 4, additque ab 


b 


1391 
CAPUT iV. 
Sancti Tarasii exercitatio virtutum erga se, clerum, 
pauperes, monachos. 

12. Continentiam enim tanquam Encratee filius, 
εἰ qui eam jam pridem abunde exercuerat, usque 
adeo sibi paravit ex eo, quod esset paucis conten- 
tus, ut esset. ejus victus a rebus supervacaneis 
omnino alienus, et non luxurians usque a4 satie- 
tatem. Vitz: sulem sus liabenas ita moderabatur, 
et animi perturbationum tumultus ita reprimebat, 
ut esset omnibus divinissimum exemplar proposi. - 
tum, cui nunquam persuaderi poterat, ut move- . 
retur ad appetitum voluptatis. Cum autem ad divi- 
narum Scripturarum meditationem sibi domesticam 
ascivisset vigiliam, somnum ut membra solvens et 
inutile amandabat mancipium : et cum usus exi- 
geret, rursus jubebat adesse. Quis enim eum in. 
lecto recumbentem, aut. mollibus stragulis unquam 
vidit involutum ? Quis tunicam οἱ zonam super 
cubile dimittentem unquam accepit et prieparavit, 
ul esset elegaptior el concinnior ? Quis ex cjus pe- 
dibus unquam dctraxit calceos, ct alligata spougia, 
ut mos est, laevigavit οἱ poliit? Sed ipse crat sibi, 
ut dicitur, balneator, et inserviebat sibi ad usum 
corporis : in hoc quoque Christum magistrum di- 
vino zelo imitaus, dixit : « Non veni αἱ mihi wiui- 
Siraretur, sed ut ministrarem (Matth. xx, 28) :» 
cxemplum bumilitatis przbens suis discipu'is, 

15. Habebat autem precationem, quie mentem 
sublime ad celos evehebat, et soli Dco reddebat 
familiarem, et conjungebat incorporeis, et expel- 
lebat omnem tentationem , convenienter. Domini 
eloquio. Nullum enim erat tempus, quo non babebat 
soium eum genu flectentem et surgentem, et mauus 
ad colos extollentem, et superne accipientem a 
Deo illuminationem. llumilitatem vero, ut qua ei 
a puero fuerat familiaris, ita est complexus, ut nun 
solum ea in ipso conspiceretur, et ex ea laudem 
asscqueretur : sed etiam transiret ad alios, qui 
exemplo suo informabantur. Multis enim ex iis 
qui erant relati in numerum clericorum, qui suo» 
lumbos zonis cingebant aureis, et ornati erant va- 
riis et pretiosis vestibus sericeis, aurum qui:lem 
ademit; fecit autem succingere lumbos cingulis 
contextis ex pilis caprarum. lis vero, qui toti cor- 
pori ex iisdem filis purpureas vestes habebant con- 
texlas , excogitat tunicas remotas a curiosilate 
nimi, et deliciis, ut quz essent vestitus honestus, 
et convenirent iis, qui Deo servire statuerunt, et 
profitentur humilitatem. Ex quo quid evenit? Ut 
tolleretur quidem, quidquid damni ex co nasce- 
hatur ; honoraretur autem frugalitas, ut tliesaurus 


aliquibus ita dici, quod Anastasius istuc perierit 
magna aura tempestatum exstinetus.. ] 

47) liec sunt. Nicena 1, Constantinopolitana 1, 
Ephesina , — Claleedonensis , — Coustautinopolita- 
na I et til. 

(18) Hauc. indicant, qui in eo cluxerunt signa 
viri apostolici. 


1397 


VITA, 


198 


Vísset capax receptaculum, concinne animum δὰ- Α Tarasius vero ad sacram aram aceedens, limoris 


jibebat ils, que ad rectam fidem pertínent, et ut, 
juz Deo volente visa fuerant, et imperatoribus pro- 
nissa erant, ad effectum venirent, contendebat. 
loc autem erat, ut OEcumenica procederet syno- 
lus : et ab eo, quod justum est, minime aberraret 
*cclesia. Jussu (24) ergo imperatorum, omnes pon- 
iflces ex unaquaque regione et civitate proficiscun- 
ur in cjvitatem regiam, et jam edicto conventu in 
nclyto (25) templo divinorum apostolorum, et 
am (26) sedentibus episcopis in sedibus propositis, 
006 quoddam examen vesparum, virorum, in- 
juam, qui erant. animis leoninis, ex exercitu (27) 
-onstantini, qui olim imperii sceptra non pie ad- 
nioistrara, exsurgens veluti ex quibusdam alveis 
nale opinionis, accedit ad dictam adem saeram, 
iellicis armis eam obstructurum. Qui cum vene- 
andz vdis atriis appropinquassent, incondita voce 
ocum replerunt, dicentes non esse ferendum infir- 
Dare et Éansgredi 64, qu.e olim visa fuerant Con- 
tantino. Non enim permittemus, aiebant, illius ab- 
ogari dogmata, et przdicari esse statnendas ima- 
ines. Quod si quis hoc inceperit, et ante nostros 
culos viderimus abrogari (28) synodum, que fuit 
b ipso congregata, sanguine sacerdotum terram 
eddemus purpuream. Hzc dicebant, et in portas 
rrumpentes$, volebant eos, qui (29) erant intus, 
nterficere. 

18. Tunc nutu imperatoriv potestatis sessionem 


nullum signum prz se ferens, incruentum incipit 
sacrificium, et mystica communione peracta, do- 
mum revertitur : ubi vacabat prioribus laboribus, 
nempe in sacra Scriptura et in. demonstrationibus 
faciendis ex Patrum eloquiis : rursusque statuebat 
necesse esse. congregari synodum, ne communio 
hzreica in pejus proficeret (50). Imperatores vero 


cum eos, qui illain seditiosam fecerant conspiratio- 


nem, et iusultaverant in gloriam eorum imperato- 
riam, zona exutos a militari dignitate exauctoras- 
sent, et ab omni armorum auxilio desertos et nudos 
effecissent, jubent unumquemque eorum ignominia 
notatum, redire in patriam. Non enim, aiebant, 
sustinet Deus tales parentes seditionis, habere de- 
fensores et propugnatores ejus, quod ex eo relucet, 
palatii. 

49. Hzc cum Deo volente sapienter slatuissent, 
ri aliquod tempus intercedere bonum esse existi- 
massent, pulchro rursus mandato edicunt, ut in 
preclaram Bithynie metropolim simul conveniret 
cetus sacerdotum et pontificum : Niczeam, inquam, 
in qua (31) Trinitatis, qux» est ejusdem essentia et 
expers omnis materim, adversus Arii et suorum 
rabiem acutissimus gladius fuit fabricatus : in qua 
Trinitas hypostaseon individua divisione, et diviga 
unione theologice refulsit. Εἰ cum sanctissima clas- 
sis dicto citius in dictam venissent civitatem, Tara- 
sius quoque venit ex urbe regia, ex (52) apostolicis 


elinqaunt pontifices. Imperatores autem in eos, C sedibus secum assuniens eximios quoslibet et prx- 


[ui res novaverant, cum ira frementes, cito vene- 
unt in suum palatium, eorum insolentiam et in- 
urrectionem et eversionem universi reputantes. 


(24) Quas hac super re imperatores ad Adria. 
ium papam miserunt Romam litteras, lector 
eperiet eidem concilio przfixas. 

(25) Exstruetum id ἃ Constantino: Magno, eum- 
jue in ilo sepultum fuisse tradit lib. IV "Vite 
jus cap. 58, 59 et 60. Casui obnoxium pulchrius 
| Justiniano rezedificatum fuisse docet Pro- 
'Optius. 

(26) Anno 6 imperii Constantini et Irenes, die 
7 Augusti, nóna Indict., anno 786, copere sau- 
(as Scripturas rolegere et objicere invicem, impe- 
atoribus e catechumenis aspicientibus. Jta Theo- 
);banes. — 

(27) Constantini Copronymi anno 775, Indict. 
4, die 14 Septemb. exstincti : a quo tempore 
jecidim undecim anuí integre elapsi erant. 

(28) Pseudosynodum anno 754 habitam fuisse 
inte diximus, 

(29) Theophanes, « tam ipsum patriarchama, sci- 
icet Tarasium , quam orthodoxos episcopos et 
yrchimandritas,» Ad es alludentes Greci in Tropario 
le sancto Tarasio canunt : Ὑπὲρ τὸ ζῆσαι, τὸ θνῆ- 
;at, IDlatkp, προθέμενος, τὴν τοῦ Χριστοῦ elxóva 
ἱναστηλοῦσθαι προστάττεις, xal πάντων τῶν ἀγίων. 
Potiorem vita mortem habens, o Pater, Christi 
mniumque sanctorum. imaginem — erigi pravipis. 
$adem Kluribus narrantur ante actionem primam 
iynodi Nicen:e Il. 

(30) Hiec pluribus Theophanes ad annum im- 
»erii septimum, mensem Septembrem, οἱ indictio- 
jis decimze— initium refert, ergo ad aunum 786. 

(51) Nicena prima synodus sub Constantino 


stantissimos : nempe ab Adriano quidem Papa fRo- 
mano Petrum (55) prifnum presbyterum, et Petrum 
monáchum et ($4) prefectum; (35) ab apostolica 


Magno habita an. 325, cui interftere 518 episcopi. 

(32) Siquidem eos .qui ex Roman» sedis et 
Orientalium persona venerant, non dimiserat im- 
perator. Jta Theophanes. 

(53) Grace τὸν πρῶτο) πρεσδύτερον synodus 
appellat. Anastasius alterque interpres fere archi- 
presbyterum vocat, subinde protopresbyterum. ldem 
Anastasius in historia Theophanis, vice-dominum. 

($4) Grace. ἡγούμενον τῆς χατὰ τὴν Ῥώμην 
εὐαγοὺς μονῆς τοῦ ἁγίου Σάδδα. Abbatem Áeta 
Latina vocant venerabilis monasterii sanctze Sabbxe 
Romse siti, . 

(53) Nomina horum trium patriarcharum in 
Menxis et Menologio Grecorum ἃ Canisio editis 
referuntur ad 10 Octobr.,ut infra dicetur, Erant 
ipsi- tum sub Saracenis, sive Arabibus, sed ob 
pacem wtrinque faciam, poterant. facilius eorum 
delegati Constaminopolim navigare. Principi eorum 
Moysi (qui a Gregorio Elmaciuno Musa. Alliadis 
appellatur) vita functo successerat Aaron give 
Albugiafar Haron Rssiidus, anno 5 imperii Con- 
stantíni et Irenes, Christi 785, quem post impe- 
rium 95 annorum mortuum 6586 anno. Nicephori 
imperatoris 7, Christi 808 tradit Theophanes. llujus 
frater Abdalla cum circa annum Christi 796 csset 
constitntus gubernator Zgypti, ad eum misit patriar- 
cham Alexandrinum, qui sumptis medicamentis 
AEgyptiacis profectus Bagdanum cuidam puelle prim- 
cipi charge (uim inorbis afflicle *anitstem . reddidit. 
Unde hic diploma edidit, quo templa omnia Ortho:lo- 
xorum , qua Ja.obitz occupaverant, iis. restitui 
manda it. 


1199 
autem diccesi, a Politiano, inquam, 
papa Alexandrino, (56) Thomam monachum et 
presbyterum : et a (27) Theodoreto patriarcha An- 
tíocheno, et ab (58) Elia principe pastorum Eliz 
(59) Joannem monachum présbyternm et syncel- 
inm : addncens etiam secum quosdam ex | iis, qui 
gerebant magistratus, pietate claros et grotia do- 
etrinze. et facandiz : inter quos fuit etiam (40) Ni- 
ceplorus, qui erat a secretis imperatoris : qui cum 
vixisset in sanctitate, et c«sct ornatus divinis virtu- 
tibus et doctrina ac dicendi scientia, Byzantii sedis 
patriarcbalis suscepit honorem post Tarasii sanctam 
consnmmalionem, ct quicunque erant venerandi et 
eximii (41) monachi, qui movebantur zelo disci- 
pline ct reguie ecclesiastice , et contendebant 


(56) Que pluribus. narrat Elmaeinus lib. mn hi- 
storie Saracenicze c. 6. Anastasius in Historia addit 
fuisse « virum zelatorem el religiosissimum, qui et 
Thessatoniez», magnae rivitatis, qua est in Illyrico, 
factus archiepiscopus eflloruit. » Esse eam quidem in 
Macedonia, sed sedem przefecti przetorio. lHlvrici, et 
primatis Vicarii sanctze Sedis per universum Illyri- 
cum, tradit Carolus a Sancto-Paulo, lib. vit! Geogra- 
phis sacra. 

.(37) Baronius ad annum 787 num. 29 citatis 
hisce verbis, in margine annont Theodorum. 
ratus forsan, adhuc superfuisse Theodorum Antio- 
chen"m, qui eodem sedebat tempore, quo Co«- 
"285 Alexandris, et Theodorus alter [lierosnl y mie, 
de quibus in epistola ad sanctum Tarasium actione 
*? Synodi 7, Προ scribunt hi summi Orientis sacer- 
rotes: « Conspeximus exemplar synodicorum Thco- 
dori sanetze. memorize Patris nostri et patriarchze 
Hierosolymorum — subjiciendum his, quz scripla 
sunt a nobis. Hunc autem libellum secundum soli- 
tum l'celesiie ritum idem sancta recordationis scri- 
psit. beatis et almi termini sanctissin.is patriarchis, 
Cosm:z scilicet Alexandrie ac Theodoro Antiochize 
Thcopoleos ; qui et reciproca svnodica corum, dum 
adhuc viveret, recepisse dignoscitur.» Ab his « com- 
muni sententia singulís in sua civilate allerum 
Cosmam Epiphaui:e in Syria episcopurm sacris ad- 
versarium imaginibus anathemotizatna fuisse anno 
Constantini Copronymi 15,» Christi 762, tradit Thieo- 
f'hanes : qui Theodorum datum fuisse Antiochenis 
patriareliam refert anno. ejusdem Copronymi 11, 
Christi 75), ut alium ab eo hune Theodoretum po- 
tius arbitremur servata antiqua lectione cum Meno- 
logio ct Menris Grzcorum. 

(58; ln citata ante epistola summorum sacerdo- 
tum Orientis ad,sanctum Tarasium dicitur « exsul 
[actis, qui ad. regendum thironum fratris Domini 
sortitus est Jacobi,» cujus partes alii duo substituti 
suppleverunt. . 

(53) Theophanes vocat « Joannem magnum atque 
fa:nosum verbo et opere sanctiLatis participem. qui 
eL syncellus. Antiocheni 'pauriarchie. fuit. » Summi 
sacerdates Orieutis in epistola ad sanctum Tarasium 
vocant. « Deo amabiles fratres Joannem et. Tliomam 
zelo divino orthodoxa fidei adunatos, atque duo- 
yum sanctorum et magnorum patriarcharum svn- 
cellos. » Initio cujusque actionis dicuntur, « rc- 
verendissimi presbyteri monachi, et vicarii aposto- 
licarum sedium orientalis diascescos. ». Et. tam 
Thomas quam Joannes subscripsit « locum retinens 
trium apostolicarum sedium Alexanirie, Antiochia 
et lHierosolymorum. » De syncellis infra agemus. 

(49) Colitur sauctus Nicephorus 413 Marii. 

(41) Reperiuntur nominatim actioni quartz sub- 
&cripsisse centum et triginta, omnes fere hegumeni 
"POnaste iorum, qua etiam ibilein exprimuntur. 


S. TARASII PATRIARCHE CP. 
saceralissimo Α semper sequi syaodalem accusationem, -. 


sunt Niczam. 

20. Die autem przstitato (is vero ent, 57 
Thecla aperuit stadium certaminibus (eu .-- 
martyrum) unusquisque episcopes m «ue 
gradu et babitu, sedebat in sua sede. Prc-... 
tem loqui incipit Tarasius, et sermonis G5 
aperit synodo. Deinde imperatori et di 
cio (44) audientibus omnibus recitato, quo - 
et sincera fide magna voce 3cclamarit, ye - 


fuerunt etiam vocales (45) apostolicarum .- - 
ad eos, qui rerum potiebantor, responsis. - 
dine canonicz consequenüias, sybodo rera 

ei omnes sanz assentiri docirinz. et αἱ ae .- 
que suam diceret opinionem, et quam à&ix .- 


Inter qos tatnen. non. reperitur sanctus Ti- 
nes, quem Acta a nobis δὶ 12 Martii i£. 
referunt ad hanc « Niczz Synodgrm secan-»-. 1 
aliis Patribus vocatum esse. » 

($2) Die 24 Septemb. quo Graeci. celmnt $7 
Theclam, non pridie quo Latini. luni t^. 
Actionis primz snb initiwm , ubt convenis 
cuntur. « ΥἹΙ Kalend. Octobris, Indietio* ' 
anno 8 imperii Constantini et Irenes, » id esi» 
Christi 787. Theophanes urvi Uxvw6.:.7— 
Octobri, die 113, Grzce apud Franciscum (o 
in Historia Monothelitarsm, pro Actis 6 7 
cap. 1, & 5, Ἐγένετο ἢ πρώττ συνξλευτις ἘῚ v 
ἐδρα τῶν ἐπισχόπων Ev τῇ χαθολιχῆ ἀγί: Ti 
Νικαία:, μηνὶ ᾿θχτοδρίῳ ta^, Ἴ»δεχτιῶνος 3. ἐς. 
est prima conventio ac sessio episcoporum κα ^. 
sia catholica Sophia Νίτα Φ, mense Oct n, : 
Indictione xs. «Eodem die 14 Octobris (i: 
Menologii Graecorum 8 Canisio editi) comme τ 
tio sanctorum Patrum, qui secundo in arte. 
giam convenerunt in syrodo aecuinenica, qv 
tima dicitur, habita sub Adriano Homano pe: 
regnante Constantino imperatore ct [rene t* 
Tarasio archiepiscopo Constantinopolitano.P- 
Alexandrie, Theodoreto Antiochiz, et Elis ἢ 
solymorum. Fuerunt autem saacii Patres. 1. 
mero trecen!i sexaginla δορί. ἢ, qui conve 
adversus sanciarum imaginum oppugnalore 
omnem hzresim εἰ eorum auctores dam.) 
decernentes, πὶ quieunque sancías inagin" 
colit alienus sit ab orthodoxa fide. His eialis ' 
stitutiomibus firmatis in suam quisque Ec 
redierunt : quorum intercessionibus Deuszr^ 
tur nostri. » Leguutur eadem fere in Mepz» ^^ 
corum, scd feruntur adfuisse episcopi nomero 
venti sexaginta quinque, Graece verbis ^ 
expressis τριαχόσιοι ἐξήχοντα πέντε, ΓΖ 


D cis memoria synodi recolitur Dominica p^! * 


post 41 Octobris, ad quem diem illud etiam ὧδ᾽ 
vavit Molanus jn auctario Usuardi. |» i5 
episcoporum neon exácie auclores cone" 
ai ultra trecentos solum quinquaginta num 
Photus autem septuaginta septem; |o T 
quaria nomina circiter trecentorum {2 58. 
iiuntur. . DEM “Ἢ 
(45) [τὰ actione 1 episcopi Sicilize peliver* 
synodus annuit, ut « sanctus Tarasius preci δ 
faceret, ostium verbo aperiret, et qux cong 
pronuntiaret. » Gr.ece προοιμιάτασθαι sts 12; ᾿ 
χαὶ θύραν τῶν λύγων ἀνοῖξαι xal πρλαῖτον: . 
πρησφωνῆσσι τὰ εἰχότα. Que Auctor inde. ^ 
psit, qui et diei incepte synudl satis n« min ^ 
(44) Τὴν εὐσεθῆ͵ σάκραν vocal. synodus, ^^: 
recitat. 2 
(45) Actione 2 recitantur epistole A77 


A.U ὁ. 


ad imperatores οἱ sanctam. Tarasium ἥν 


νι; 


[401 


VITA. 


1102 


Bde haberet sententiam et voluntatem aperiret , A Mystze eximii, cum ad sacrosancte Ecclesize venis- 


adhortantes. Acclamavit sacrosanctus coctus, ita 
Psse, et se ila sentire de venerandarum (46) imagi- 
num antiqua efüctione et adoratione, multis libris 
Patrum allotis et synodalibus decretis, verisque 
adductis sententiis et demonstrationibus, et dili- 
genti persecutione impressis in auribus omnium. 
ld autem non semel nec bis, sed ad septimam us- 
que sessionem et auditionem teto die conspectum 
est fieri : quomodo etiam Acta scriptis mandata, 
per divinam consequentiam et ordinem indicant. 
Tandem cum Tarasius, ct pius qui cum eo erat 
coetus collectus. Patrum; venerandum decretum 
litterarum tutis monumentis mandasset, et ut id 
salvum et integrum maneret, precatus esset, οἱ ut 


Patres, qui primam adversus furiosum Arium victo- B 


riam erant consecuti, adjutores haberent, et corum, 
qu: recta decreta fuerant, custodes, Deum iuvo- 
cassent, et vane inanisque hujus sententie (47) 
auctores, et omnis hzresis inventores, ab atrio cc- 
clesiastico per anathema separassent, in urbem 
regiam delata orthodoxa dogmata conservarunt. 
Quos summa benevolentia exceperunt imperatores. 

21. (48) Erecta itaque cathedra ipsorum impe- 
yatorum, et totius a Deo electi:e synodi, in jam 
dicte Magnaura insigni zde,. et novo decreto re- 
citato, cum aures imperatorias divinus implessel 
Spiritus (audiebant enim eos in unum convenisse 
concentum auxilio ejus , qui omnia continet, - et in 
unam consensisse sententiam), admirati sunt accu- 
rationem : et esse doctrinam divine inspirationis, 
qua ab eis decreta fuerant, sapienter judicantes, 
et penna el manu imperatoria ea optime compro- 
bant et confirmant : et non vilibus donis synodum 
prosecuti, unumquemque mittunt in suam civila- 
tem el ad greges rationis participes." 


CAPUT VI. 


Profligata α sancto Tarasio heresis et simonia : 
immunitas Ecclesie propugnata. 


42. Tarasius autem et apostolicarum scdium 


epistola sancti Tarasii ad patriarclias sedium orici 
talium, et eorum responsum. 

(46) ας omnia potissimum actione 4 suut 
gesta. 0. 7 

(47) Actione 5, qua et tres patriarch: Constanti- 
nopolitani Anastasius, Constantinus et Nicetas ana- 
themati subjecti sunt. 
(πῃ Mense Novembri, ait Theophanes. 
(19) Hic zelus magnam Tgrasio peperit inviliam, 
qua calumniam passus est, quasi pecuniaria cun 
labe Simoniaca fecisset ordinationem ; quod verum 
non fuisse tradit Theo !orus Stuidita iu. epistola ad 
Stephanum. lectorem apiid Baronium. ad. an. 787 
num. 59, licet fateatur in suspicionem ea de re fuisse 
adductum apud Monachos, « Ut ergo ad rém veniam, 
inquit, quidnam fuit, quod dissentire nos fecit a 
Tarasio? Fides? Atqui palam quidem orthodoxus 
erat, sacras svnooas. sequebatur, et cum aliis pa- 
Wiarcliis consentiebat, et imaximum antea pro fide 
cenamen: sustimerat,. Eorinne causa, qui. ab 
heresi relierant, susceptio? At non ab illo hzc 
peursan invecta, cuam ἃ sanctis Patribus trivlici 


D 


sent prxfecturas, et divinis doctrinis populum in- 
Siruxissent ac corroborassent, iis, qui in clerum 
cooptati fuerant aut episcopatum tenebant, nullum 
ante synodum, aut in synodo, aul post synodum 
crimen intendunt de priori mala opinione, neque 
603, qui ordinati fuerant ab haereticis, a pascuis se- 
gregant Ecclesiasticis. Sed synodalem et paternam 


-sequentes dispensationem, eos quidem, qui ad piam 


transfugerant sententiam, manibus suis complexi 
gunt tanquam fratres et collegas in munere pontifi- 
catus : eos vero, qui in re aliqua claudicaverant, et 
in iis, quz& ad fidem pertinent, perversis aspexe- 
rant oculis, et deinde a lapsu resipuerant, et libel- 
lis comprehendendam abrogarant opinionem, iisdem 
amplectentes visceribus, collocabant in-.suis sedi- 
bus : et in paci(ico statu et tranquillitate nullis agi- 
tata fluctibus, conservarunt Ecclesiam orbis terrae. 

95. Et in iis quidem, qua ad gloriosam (idem 
pertinent, sic magnus affectus Tarasius, ad eam 
recle et aperte explicandam, et ad eos, qui vacilla- 
bant et utrisque pedibus claudicabant, ut recto pede 
incederent, persuadendos, magnum suscepit ceita- 
men et. immensum laborem : quotidie quidem eos, 
qui accedebant, honestis monitis inducens : et si 
quos videbat corde perversos, eos dirigebat verbo- 
rum congressionibus, eosque legibus colligans veri- 
tatis, adducebat Ecclesiz sacras (49) hostias. Osten- 
debat autem nullam omnino habere consensionem 
aut convenientiam, prout videbatur fidci accusato- 
ribus, idolorum abominationes cum piis et divinis 
figuris venerandarum imaginum. Nam illorum qui- 
dem, aiebat ille, productio simul inquinata cum 
primis exemplaribus, efficitur plena emri turpilu- 
dine, harum vero cum sint veneranda prima exen- 
plaria, necessario etiam simul veneranda apparent, 
qua ex illis producuntur. Et sunt. illa quidem in- 
venta gentilis fals:ze religionis, efficta ex eo, quod 
nusquam est: hz autem, que a Christiana recte 
fiunt sanctitate, ex co quod est, ad id quod est, 
efformatae, habent consequentem exemplaris arche- 
typi sanctitatem. 


modo suscepti fuerint... Àn ordinatio per pecunias, 
quae in depositionem necessarío incurrit? Nec. id 
prorsus verum est. » Interim, ut post alia addit , 
« zelot:e, qui tum. erant, et exacti, et T^rasio s^ 
conjunverant, et cum. eo consentiebant, et subito 
post syuodiimn discessionem fecerunt ob susceptam, 
ut ipsis visum est, pecuniariam ordinationein et 
alias quasdam questiones.» Verum, ut przeimiserat, 
c operze duximus pretium pacis studio cum co con- 
cordiam retinere... Et ubi. quod. offendit. suspicio 
est, melius est. assentiri, quam pertinacem esse. 
Nec vero ipsi vosde conscientia vestra deducimus : 
tec vos risum id exizite, ut nos le non. mauife- 
&121a ro! is cognitione ; quandoquidem el persona et 
(efi pas eb experientia conciliare s0:el. σους qui de 
Cisuem rebus noa eadem. sentiunt, » Dein. 66} 
finem testatur. perseverasse Tavasii. cum lomaua 
Ucelesia: couinmunionem. « Manifestum est, inquis, 
cum. Romanorum. Antistite Tarasii temporibus sa- 
ciilicasse Apocrisiarios hinc missos ct illius for- 
tasse cum Orientalibus.» 


1405 


VITÀ. 


1406 


'ibunali. Idque non semel et bis in die faciebat, A persons divitis gratificans : sed in onmibus juris 


'sed quoties evocatus erat ad hoc ministerium ab eo, 
qui graviter periclitabatur. 
^. 97. Hanc insatiabileu divini viri demissionem 
admirantes milites, et fleri non posse cogitantes, ut 
qui supplex erat, caperetur, quandiu justi manus 
eun) regeret, improbum in eum struunt consilium, 
quod superabat omnem fraudem et astutiam. Clam 
enim per alium adylum , collocant insidias, ut 
quando ex sacris adytis ovem pastor traheret na- 
ture servientem, eam instar luporum raáperent : 
quod etiam factum est. Nam cum sanctus viri, ut 
solebat, curam gereret, εἰ ad requisita natura eum 
duceret, ii, qui secure latebant in insidiis, per 
|aliam portam irrumpentes, eum rapiunt, et ad re- 
giam per vim trahunt. Postquam autem sceleratam 
εἰ οἰ οί αι machinationem in eum adornatam cogno- 
vit pastor sanctissimus, ira et dolore arreptus , 
. nulla atens dilatione, ad (52) Eleutherii aulam re- 
, giam (illic enim tunc forle contigit degere impe- 
ratricem) accedit. Cum ii, vero Patris adventum 
sensissent, et ejus prasentiam in ipsos futuram 
zelo plenam et instar acuti gladii suspicarentur, 
eum siverunt extra regiam, ne serinome quidem 
, dignati. llle autem videns suum adventum nibil 
.9ibi profuisse, ecclesiasticze poenz vinculis omnes 
, coinmoniter alligat, pronuntians indignos commu- 
. nione Christi sacramentorum, si -ollo gravi damno 
afficerent eurn, qui confügerat supplex ad Eccle- 


indeclinabilem servans distributionem, non dabat 
locum iis, qui volebant proximo facere injuriam. 
Sed forie legum quidem rectum et nusquam pro- 
pendentem conservavil trutinam, despexit autem 
jura, qua praeclare statuuntur a canonibus? Mi- 
nime : sed cum sciret legum severitatem canonicae 
auctoritatis in multis esse sororem et consortem, 
ut prudens judex hanc cum illa contemperat, et 
ostendit esse legitimam canonum acrcurationem in 
iis, quee canonice corriguntur; legum vero rectitu- 
dinem in iis, qu: legitime aguntur, canonicam ob- 
signationem, Quod autem non prodiderit hoc Dei 
et divinum przceptum, sed ex a:quo canonem ser- 
vaverit et legem, non est obscurus testis, quem est 
consequenter adductura oratio. 

29. Dictus fuit (55) imperator Constantinus ju- 
venis, desistente matre Irene a conjuncta cuim illo 
rectione imperii, et solus tenebat clavum admini- 
strationis. Qui cum esset alioqui bonus, non omnino 
autem firmiter tenebat, quz ad puram et sinceram 
fidem pertinent, et quod juniorum mentibus sepe 
solet usuvenire, elatus vana persuasione, quod sibi 
videbatur, existimabat justius scriptis l«gibus. [5 
aggreditur infirmare leges, et quod a Domino di- 
ctum est in Evangeliis, patrocinio utens sux poten« 
tiz : et cum statuisset a sua (54) conjuge facere di- 
vortium, et (55) aliam in animo haberet extollere 
ad imperii altitudinem, juvenis adornat facinus in- 


siam. Cum hec ergo lanquam ex apostolica aucto- ᾧ dignum sua potestate. 1d autem fuit mortiferz insi- 


ritate libere dixisset, est reversus. {}}} antem ma- 
gistri linis astricti, cum non possent effugere sacra 
retia pana ecclesiasticze, de reo quidem non am- 
plius habuere quaestionem tormentis, sed verborum 
solis examinationibus, de quibus agebatur pecuniis, 
trulipam exinanientes, tanquam ianocentem eum 
absolvunt. Talis erat in omnes vir divinus, divina 
vindicans ac defendens, et pro gregis ovibus peri- 
culum adiens. 


. CAPUT Vil. 


Sancius Tarasius. fortiter Imperatori resistit, legiti- 
mom cfhjugem repudiare, et cubiculariam ducere 
tolenti. 


98. Cum autem el leges accurate teneret, οἱ in 
emni genere canonice rectitudinis esset exerci- 
tatus, qua universo communi incidebant lites, ju- 
dicabat, et acutissima cogebat prolata sententia 
eos inter se convenire : non pauperis, qui in 1.8 
vocabatur, flexus misericordia : neque quidquam 


(99) Palatium Eleutherii lrenem Augustam cedi- 
licas-e, in eaque et multas pecunias abscondisse, 
et a filio Constantino solo regnante collocata 
esse mense Decembri, lndict. 14, anno Christi 790 
tradit l'heopbanes. Eamdem | inperatricem iterum 
declaratam Indict. 15, die 15 Januarii, anni Chr. 793, 
idem asserit Theophanes. 

(55) Indictione 14, mense Septembri annus Con- 
stantini solius regnantis capit numerari, ergo auno 
(με. 790. legendus de ea rerum apud Constantino- 


dis, a conjuge imperatrice ci paralz. Affirmabat 
aulem id esse venenum, quod cum potu haustum, 
morteih simul attrahebat. Quod quidem conabatur 
probare et cuilibet persuadere, ut putabat. Putabat 
enim fleri non posse, ut fides sibi non haberetur, 
cum essct imperator, et verba faceret apud eos, qui 
subjecti erant ejus imperio. Nullus vero persuade- 
batur, nisi qui gratificans imperatori, propter glo- 
riam in animum inducebat justo jus adimere. 

50. Postquam autem excitata fama hoc transmisit 
usque ad atria Ecclesi», et nefaria actio pervenit 
usque ad aures pontificis, id eum reddidit valde du- 
bium et perplexum ; dum apud se cogitat, quomodo 
se armaret adversus banc decertationem, et in 
ipsum imperatorem, rei bellicze peritissimum et for- 
tissimum pugnatorem, ex pharetra et. arcu telum 
jacularetur, jam olim honoratus sacerdotali horum 
omnium nuditate. Cum hxc apud se magnus nrente 
versaret Tarasius, et pararet 3e ad congrediendum 
cum imperatore, οἱ decertandum armis sacerdolali- 


politanos pertürbatione Theophanes. —— 

(54) Primo despon4erat. Rotrudun. filiam Caroli 
Magui ex Hildegarde prima cjus uxore, ut dictum 
in fiujus Vita 28 Januar. cap. 6. Ea tamen nuniimo 
ducta, sibi junxerat. puellaim. ex Armeniacis, no- 
mine Mariam ab Amnia, οἱ consummiaverunt nup. 
tias mense Novembri, indictione 12, id est aniio 188. 
fia fere Theophanes. Hauc capit paulatim odio ha. 
bere ac velle repuciare, 

(53) Theodoten. cubiculariam. 


107 S. TARASII PATRIARCILE CP. " 
bus, ecce quidam ex iis, qui gerebant magistratus, A lutabator in fornieatione. Impulsus ἐπα b —-. 


ab imperatore instructus, renuntians quod factum 
ac comparatum inaniter dicebatur veneficium, ac- 
cessit ad gnomonem castilatis: cumque id quam 
potuisset accuratissime et subtilissime contexuisset, 
omnia esse verissima, et quz nullam admittant ca- 
Jumniam, affirmabat : et ut consentiret, ut impera- 
tor posset venire ad secundum contractum matri- 
monii, instabat. Hzc cum dixisset, exspectabat ut 
de iis responsum acciperet. Cui, cum ex imo suspi- 
rasset et lacrymabiliter subrisisset, sanctus respon- 
dit : Si hzc, ut tu. dixisti, cogitavit imperator, et 
carnem divina lege cong:utinatam, et quz una cum 
ipso facta est, statuit exscindere, nescio, quemad- 
modum feret gravissimum, quod in eum a gentibus 
inferendum est, probrum, aut quemadmodum ejos 
potestas gregem coget ad temperantiam, et fornica- 
tíonem puniet et adulterium, cum ipse sit tam tur- 
pium convictus flagitiorum. Nam etiamsi dederi- 
mus fide digna esse, qu:e a te adducuntur, et esset 
mulieris evidens maleficium, sic etiam oporteret id 
cavere propter reverentiam vocis Domini, qua di- 
cit : Qui dimittit uxorem suam, praterquam pro- 
pter fornicationem, m«echatur (Matth. v, 32). Quem- 
nam autem imperio excellentiorem sibi societate 
matrimonii voluit eonjungere, quz ad tantum pro- 
cessit flagitium? Sed hoc ideo prztexitur, ut ho- 
norazbiles nuplie οἱ torus immaculatus violetur : 
introducatur vero dedecus fornicationis, et germa- 


dentia, bis verbis usus est ad pontiócen : 

32. Ego quidem id, quod jam pridem n: :- 
dit, ad vestram retali ssnctitatess. Xil 3 
volui celare, affectionem ac  benevelemas ,- 
in te indicans. Porro autem nune quoque μι. 
linguam imperatoriam, statui cfarigs agere 2: 
causam. Meo enim imperio insidismen, «m ᾿ 
ex Deo mibi unita fuerat, adjetricem, cs 
aperte jubeat, quin ab ea possim éirertere, i: 
contradicet. Nam cum sint manifesta eria 
mors eam excipiet, aut, quod est beni ; 
totam vitam aget peenitentiam. Noa enim d 7: 
piam ex vulgo erat. transiturom, quod ab ei: 
natum erat, scelus : sed ad germanum ox -- 
et fidelissimum imperatoretmp, et gentbes vc: 
lem, et ad universum orbem terrz perc 
erat maleficium. Quo quid esse potuerit xr. - 
sins et magis horribile * adeo ut ipsa dest 
possit ad nullam confugere defensionem. Βα". 
privata omni oratione, ei quz ipsam comme 
possint, probationibus, ut que argame.n 
qua evitari non possunt, babest contra se ν΄ 
tem ad perfectam condemnationem. Dt c. 
autem vocat tempus, ut ipsa leliferz potu: 
nena aperiam : ut cum vestra sancta vident! 
nitas sceleris magnitudinem, id certum bi? 
exploratum, nom amplius dubitet, neqee ': 
exspectet. moram aut temporis dilation's, ! 


num semen fiat adulterinum, et alienet id, quod esl C quamprimum eam jugis subjiciat canon'cs, a Y 


cognatum, introductio furtivo et turpi concubitu. 
Hanc ergo a nobis et. iis, qui,sunt nosiri- similes, 
accipe responsionem, et aperi iis, qui miserunt. Non 
enim cedemus iis, qua a te jactantur, Mortem po- 
tius et gravia subibimus supplicia, quam in rebus 
ejusmodi ei ullo modo velimus inservire. Audiat 
imperator nos huic improbabili consilio non esse 
parituros. 

51. His verbis celestibus attonitus is, qui impe- 
raloriis serviebat responsis, vultu tegens tristitiam, 
vehit quam citissime ad euin, qui iDiserat, eorum, 
qua ille sperabat, nihil quod ei csset cordi, om- 
nino afferens. Postquam autem.sacrosancti pasto- 
ris constantiam vidit imperator quercu esse firmio- 


suadeat ei vilam eligere quietam δὲ monastia* 
velit eam manere inter vivos. Nam cum (μος. 
ficium sit mibi positum ante oculos, fieri δ᾽ ; 
test, ut cum ea amplius servem jura conjor : 
amice amplius cum ea conjungar et (edas i" 
Nocentem enim, ut ditit proverbium, Deam 1:1 
persequitur. Innuit ergo, οἱ allata sunt 29 
cum liquore turbido curiose composito ad ["ν 
accnsalionem : quz ante faciem ejus et magai l." 
statuerunt, qui afferebant, quibus dicebi '*' 
gem vel mortem ei esse machigpalum, vds" 
emolionem. 

53. Videns ergo magnus Tarasius iis, qu" .: 
quam conveniebant, nexibus captum imperi" 


rem, qux ab: impetu ventorum non concutitur, in D el falsi labyrinthis involutum, ut evadere pe? 


admiratione habuit, quod factum fuerat, timens, ne 
inclyti Patris mens inflexibilis nullo strepitu terre- 
retur. Rursus ergo mittens, jubet adesse sanctum, 
credens, si coram adfuissct, fore ut se submitteret 
potestatis austeritati. Cum ergo venisset in regiam 
et ad ipsum imperatorem, et cum eo de more con- 
sedisset, habens secum senem illum (56) Joannem, 
quem, cum in synodali versaretur expositione, ad- 
monuit oratio fuisse legatum diavcesis oricntolis ; 
multisque salutaribus admonitionibus apul impera- 
lorem esset usus princeps pastorum, οἱ non persua- 
sis«et : erat eniin, ut est in proverbio, hvdram scin- 
dere, eum a lapsu liberare, qui jam suis instar vo- 
(6) Num. 19 dicitur syncellus. 


sit, labi in peccali perieulum, sacerrimus ri 
infigit in ejus corde, sic dicens : Ne mores? 
perator, arma surda adversus Dei kgs δ΄ 
propter harum transgressionem, clanculus ^" 
milites. Est enim imperatori potesutis init 
omnia cum libera facere conscientia, οἱ nilil ui 
3c dissimulatum mente agilare adversus e t 
dedit coronam, et maxime evertendo divin? ἡ 
mandatum ct voluntatem, Neminem αὐ ' 
nullum intercessisse scelus ad ea, 408 ni 1^^' 
struuntur adversus imperatricem, et 40 "ἢ " 
lunt subjicere maleficorum | veneficis, α δ 
cam machinalam esse mortem wajeitiu wot 


1409 


VITA. 


1410 


parabilem. Quis enim, ut prius dixi, glorians specie A rodem, qui post mortem fratris cjus spons:ze insan 


Uventulis comparari potuerit cum tua pulchritu- 
line, ut a fraude inescata tibi venenum prxeberel 
muliercula, et se ab ea, 41:8 est in te, abduceret 
amicitia et germano ardore? Quisnam apparet ma- 
jori glorians excellentia, quam vestri imperii (57) 
quadruplici purpura ? Quem oculis οἱ nutibus pel- 
leclum summa vestre pretulit. dignitati ? Quis 
contra adversarios in tot praeliis se tam praeclare 
gessit supra vestram plus quam Davidicam fortitudi- 
^em, ut ab ipsa amaretur plus quam tua imperatoria 
lominatio? Non est, non est ita. Fuerunt hac in- 
renta et excogitata, ut pratenderentur ad omue 
ritium : proposita, ut labem inurant sceptro im- 
)erii, parabolam in gentibus, et motionem capitis 
n populis vos ponere graviter urgentia. Propterea 
egitima jura vestre conjugalis et imperatoriz- unio- 
is non audemus dissolvere, Dei legislatoris limen- 
(565 senlentiam : neque verbis, qua speclant ad 
|Ccusandum tuam conjugem, credere sustinemus, 
'"liamsi mille mortibus el tormentis subjecti fueri- 
nus, ut qui sciamus diuturna inflaminatione teneri 
uam alífectionem in mulierculam illam fornicatri- 
:em. Quin etiam hoc quoque notum facimus coram 
Deo in primis honorandz tus purpurz, quod intra 


*ancellos incruente mensz, in qua sacrificium . 


magne hostim Christi venerabiliter peragitur, non 
nemus amplius nobiscum vestram ingredi poten- 
dam, ne nos quoque audiamus, quod in exsecratio- 


aibus jam olim dicitur ad sacerdotes: Calcare (c; 


Atrium. meum mon adjicietis. Hec  Tarasius, qui 
primi Pastoris Christi oves regebat spiritaliter, cum 
"oram imperatore pronuniasset cum cordis con- 
ritione, orationem conclusit silentio. 

$4. Pre dictus autem Joannes, cum ipse quoque 
id imperatorem multis esset usus admonitionibus, 
justinuit maximos fluctus. ignominie ab iis, qui 
Prature dignitate gloriabantur et honore patri- 
atus : qui etiam minabantur se ensem adacturos 
»er intestina senis, nt qui imperatoriz potestati 
rerba exspueret contraria, el non cito acquiesceret 
'oluntati imperatoris. Cum autem f(irinam et stabi- 
em manere utriusque sententiom, iniperator his 
erbis sensisset et minis, fervente ira incensus, et 
ciens se non posse contra lizc dicere, jussit eos a 
e expelli, victores sine vibicibus, ἘΠ᾿ martyres, 
uod ad se attinet, proclamans corona redimitos. 
juid hoc abest a Joannis miraculo? lile enim Hc- 


(57) Quartus in δια familia. consequenter impe- 
abat, post patrem. Leonem, avum  Coostantiuuin 
opronynum et proavum Leonem lsauricum. 

(583) Coegit eam, inquit Theopbancs, ut monacbha 
eret : quam cum inflexit, totondit, indict. $, mense 
ap uario, anno imperii 5, Christi 795. 

(59) Michael monachus iu Vita sancti Theodori 
iuditar, nit « reperum esse presbyterum queindam, 
»sephi. nomine, gradu vero. aecononum Ecclesiz, 
ui plus illo (Tarasio) sapiens, divinaque omnia 
»nteiunens, illicitarum nupüarun, quod minime 
ebuit, lenonem se praeslilit initiatoremque et cun- 
liatorem conjugii, obsequentem sc per omnia im- 
»ratori praebens, vir fide servus zequc ac voluntate.» 


amore tenebatur, arguit ( Matth. xiv, 3), hic au- 


tem, cum adhue esset superstes uxor imperatoris, 


et cum ea ornala esset imperii diademate, et deinde 
expulsa esset, non ferendum esse ratus quod lactum 
fuerat, fuil convenienter Psalinographo, ad matu- 
tinum acutissima reprehensio, etiamsi cribro, ut 
dicitur, hauserit, et acinum inflarit, cum saucia 
essct et perflueret mens imperatoris (Psal. c, 8). 
39. Etenim cum stalim eam, quz sibi matrimonii 
jure conjuncta erat, a se amandasset, et ab impe* 
ratoria aula alienasset, et (58) privato habitu et 
loco eam circumseripsisset, a tempestate et caligi- 
noso illo salo, quod subierat animo, destitit, per 
separationem a germano suo membro. Cum vero 


B volutaretur in coeno introducti illius concubitus, et 


maxima vi ei allala, crebro ponti(icem incilasset, 
ut ejus vertici contexeret coronam tenebrosi illius 
et occulti contractus, non fuit quod volebat asse- 
culus. De czlero autem huc obibat, quxrens (59) 
sacerdotem, qui coronam contexered, ut turpein 
illum celebraret hymenzum. 


CAPUT Vill. 


Sancti Tarasii patientia. in adversis : cdmonitio ad 
clerum de frenando illicito sensuum appetitu. 
96. Et de imperatoris quidem in infirmando 

praecepto recusatione, ct divini Patris forli ac ge- 

nerosa constantia hactenus. Ncque enim fas est res 

illius ulterius mandare monumentis litterarum , 

qua iis, qui audiunt, nullam afferunt utilitatem. 

Hoc autem oportet commemorare, quod a tempore 

illius lapsus imperator magnum oppressit Tarasium 

multis tentationibus, ei adhibens custodes, qui no- 
mine quidem usi sunt (60) svncellorum, moribus 
vero longe aberant a pietate. Quos nisi assumpsi-- 

set, et nisi per eorum oculos transiisset, non li- 

rebat cuiquam ad divinum Οἱ sapientem pastorum 

principem accedere, et ea quie. videbantur eloqui. 

Taceo, quantam imperator ostenderet crudelitatem 

in eos, qui illi appropinquabant, et eun obsera- 

bant germana servitule, plagis afficiens οἱ con- 
demnans exsiliis nulla justa de causa, studens eum 
dejicere a. cura rerum divinarum, et tentans eum 


D afficere tristitia. llle autem forti ac constanti excel- 


soque el infracto animo ea, qua accidebant tan- 
quam qu;e erant utilia reputans, graves illos przo- 
feclos , tanquam /Egyptiacos operum exactores, 


Et sic secundum Tb»oplianem « Augusto. mense 
coronavit imperator. Theodoten. cubieelariam in 
Augustam, et desponsavil eam inique. Dein auno 
imperii sui sexto, meuse Septembri, i perator Con- 
Slantinus cum Theodote nuptias iu. palatio. Sancti 
Mamantis. celebravit. » Is erat. annus Christi 795, 
Indict. 4 capta. Quo non animadverso tertiam tm- 
dicionem hic legi dehere ratus. est. Baronius 
num. 41. Ita idem Theophanes ad annum. anperii 
Constantini ct Irenes septimum mense Septembri 
adjungit initium indictiouis decima, et prio anuo 
imperii Constantint solius. inensem Septembrem 
cum indictione d.eima quarta statuit. 

(60) Svucelli propre domus cellieque patriarcha- 





413 


VITA. . 


1414 


nas propter Deum prodegit, non ad tribunal se A tur? Quis eum videns, cui caput tyrannica propter 


isteus tyrannicum, in stadiumque et arenam decer- 
alurus prodiens est imitatus, et erexit trophasum 
reritatis: sed eos, qui h»c et his majora sustinue: 
"unt, desiderans, et miris extollens laudibus, et 
oronans veluti quibusdam victoriam significantibus 
rerhorum diadematibus, et eerum salutares ad 
Jeum reverens 'intercessiones, et vocans ad auxi- 
iam paratam scripturam et librum, se sua sponte 
ferentem in sacris templis, honorifice de scriptis 
»rum certaminibus, posuit: ut iis, qui viderent, 
iperiret vestibula compunctionis, et athletas indu- 
eret, eorum zelo accensos, ut similem, si tempus 
'Ocaret, beatam arriperent decertationem. Res 
mim ejusmodi seit conciliare oculus, qui est bo- 


Christum fait amputatum sententia, et qui omne 
genus fluctibus seorsum fertur a reliqua cymba 
corporis, et nutu divini auxilii ea unila et per mare 
tanquam per aridam recto itinere ingredientia, 
etiamsi duritie cor habeat fluctuans, non statim 
venit ad portum tranquillitatis spiritalis ἢ Quis eum, 
cujus ungues arundinibus acutis perforantur, et 
qui in bullientem icis lebetem prz»ceps imniergi- 
tur et rursus emergit, et gladio hostiliter consum- 
matur, aspiciens, non manus ad Deum sustulit, et 
non optavit deinde talem experiri cruciatum ? Quis 
eos, qui gelu hiberno et aeris algore concrescunt, 
et nudi decertaut, attente considerans ; et qui eru- 
rum sustinent fractiones, et cum ardentes carbones 


ium argumentum consecutus, et auditum przce- f naturse robore effagerint, in fluviorum fluenta mit- 


lere. ]pse eniin secundum honorem pos! visum 
δὲ adeptus, et eum oculus absque expositione 
'orum, quz sunt subjecta, figuras accipiat eviden- 
es, auditus semper secundum loeum tenet, ut 
lixit quidam sapiens. 

40. Quis enim coloribus expressum videns eum, 
[ui decertat, et ignem despicientem, et nube fla- 
rellorum cireumdatum, et in his Creatori con(l- 
lenter spiritum emittentem, non calidis circuimn- 
unditur lacrymis, et suspiriis ac gemitibus eom- 
ungitur ? Quis eum, qui &e exuit ad gravia crucia- 
uum et suppliciorum genera, et postremo tortus 
uit, aspiciens, rion cordis eontritione pectus tun- 
lens recedit? Quis eum videns, qui pro Christo se 


radidit lictoribus, compedibus manicisque et fidibus C 


»onstringi, et deinde fortiter exspirare in suppliciis 
ntolerandis, non admiratur patientiam, invictam- 
jue excelsi animi virtutem et fidem? Quis cum 
ypectans, qui, ne aliquod verbum emitteret indi- 
pnum pietate, et in lateribus et in dorso laniatur, 
hon emollescit eommiseratione * Quis non impletur 


tuntur eorum reliquie, non desideravit eos habere 
patronos, et precibus attrahere eorum acrem et 
dignam defensionem? 

41. Hzc autem videris fleri non solum in masco- 
lis, sed etiam in feminis, quz paribus decertant 
certaminibus, et. equuleorum et rotarum el ceete- 
rorum tormentorum nullam ducunt rationem. Quis 
enim bec fleri aspiciens in mollissima natura, si 
veluti litteras attendene, legat colores, non mulie- 
brem abjiciat timiditatem, et fiducia indutus, non 
autem temeraria audacia, et ad Deum funebrem 
canat laudationem, et aperte pronuntiet beatam 
hanc invictam fortitudinem? Quis videns imma- 
turorum puerorum etatem in asperrimis doloribus 
tanquam in aquis innatantem, et tanquam lac (08 - 
gulatum, emulsum ex uberibus fidei, et omne 
genus tormenti et supplicii simul ferentem propter 
Christum, non conjecerit boc esse opus divini 
auxilii, quod et muliebrem imbecillitatem virtute 
virili fecit robustiorem, et impuberem ac puerilem 
imperfectionem ostendit spiritu ac sensu esse mu- 


admiratione, et quatitur timore, quando videt eum, ^tstam in senilem velnstalem? Quis Theclam εἰ 


qui pro flde patitur, omnia membra sua distribuen- 
tem ; dum scinditur, et ad Dei sacrificium et abla- 
lionem ea secrevit, quz usque ad musculos feino- 
raque et lalos et tarsos dividuntur immisericordi- 
ter, non admiratur laboriosissimum in decertando 
patientiam? Quis cum aspiciens, qui leonibus 
objicitur devorandus, et dentibus eorum molendus, 
et veluti ccelestis panis mensse celesti conspergi- 
tur, non esi intelligestia particeps illius martyrici 
spiritalis convivii? Quis eum contemplans, qui 
acerba catena propter Deum exagitatas, et in altum 
sublatus, et loris ac stutinis vibices habet extensas, 
et tandem gladio mortem subit, nom seipsum om- 
hino cordis contrahens contritionibus, convertitur 
ad gratam Dei glorificationem? Quis eum videns, 
qui rectus in limo vincitur, et cajus exinaniuntur 
intestina. frequentibus ictibus flagellorum , et qui 
dioternam illam sustinet in ligno perpessionem, οἱ 
sine visceribus ingrediens, funcbrem quamdam 
saltat saltationem, non divino telo in corde sau- 
catur, tabernaculumque et templum pietatis effici- 


Stephanum, qui primi post Christum athleticam 
portam aperuerunt martyribus, hune quidem videns 
lapidibus appetitum, et occisorum per precum in- 
tercessionem ápud Deum curam gerentem ; illam 
vero et ferarum δον] πὶ despicientem, propter 
suam non fictam in Christum, quem desiderabat, 
charitatem, non statim discit non male precari in- 
imicis, sed tanquam benefactoribus eis gratiam re- 
ferre, €t adversus omnem belluinam el amentem 
decertare Iieresiin ἢ ᾿ 

49. Sed transeo ad Deum meum et Dominum, 
qui martyr est appetlatus, el fuit posteris dispen- 
sator victori : quem in ligno cernens clavis af- 
fixum, et spongia aceto el .felle potatum, et latere 
jancea punctum, el ex eo vivifica fluenta emitter 
tem, horreo et ἃ me discede, honoreqae ejas in. 
vestigabilem et stupendam sui demissionem, cjus 
que admiror summa malorum tolerantiz pelagus. 
Etenim propter clementi: magnitudinem, et incífa- 
bilem misericordia bonitatem, cum- accepisset 
carnem ejusdem, cojus mostra, essentit, nequa- 


1.11 


VITA. 


1418 


(e, post toL szecula, sed numero valde multiplicat: A pretioso illo sanguine, quem ostendens, dabat ad 


acceperit, et ad. metam coelestis cursus gregem per 
viriutem deduxerit, et victorix eis causa fuerit con- 
ra adversarios, Paulo autem fuit colligatus in eo, 
quod in docendo primas partes obtinuerit. Totum 
enim mundum verbi nexibus inclusum intra decreta 
erclesiastica, sapienter effecit populum Deo acquisi- 
Qum et regale sacerdotium. Petrum vero, quod 
multorum patrum summus sit appellatus, et quod 
ci creditum fuerit ligare et solvere, quaecunque sunt 
vinculo digna et solutione, abunde expressit. Cum 
Precursore convenienter quidem ei, qui ab ipso 
fuit przdictus, et dixit majorem Joanne non sur- 
rexisse inter natos mulierum (Matth. xi; 11), non 
audendum est eum in multis conferre, nisi solum in 
acri et. przefracta liberlate reprehendendi, zeloque 
qui reprimi non poterat, affirmandum est non pro- 
cul abfuisse Tarasium. 

45. UL. autem eum quoque videas merito sequi 
eos, qui floruerunt ante gratiam, hinc sc:es. Cum 
divinitus moto coetu prophetarum conspiravit divino 
spiritu inspiratas : quandoquidem illi quidem po- 
pulo, qui duce Mose per mare Rubrum nuper fue- 
rat a dura servitute liberatus, et ab insano cultu 
idolorum admirabiliter transierat, post divinum il- 
lum Dei contemplatorem, salutares portus divini- 
108 adfuerunt, prophetiz ancoras relaxantes, et va- 
lidis pietatis alligantes rudentibus, et citra errorem 
deducentes ad terram ;Dei cognitionis. Hic autem 


Ecclesiam, quz? non secus ac cymba in mari agita- (. 


batur fluctibus, et veniebat in periculum, ne face- 
ret jacturam eorum, quos vehebat, propterea quod 
deesset peritus gubernator, qui resisteret fluctibus, 
sana fidei clavo regens, in portu collocat : et eos, 
qui erant in ea, conservatos, idolica et vana, quam 
in lingua habebant adversus sacras imagines, ablata 
opinione, synodalibus paternisque et rectis circum- 
vallavit decretis. Cum sacrosancto autem psalte 
David concurrit in innocentia, et cum eo diligens 
decorem domus Domini, non dedit somnum oculis 
et palpebris dormitationem, et requiem temporibus, 
denec seipsum exemplar Doinino et. tabernaculum 
Deo Jacob, aicut ille, exbibuit. Zelo motus cum 
Phinees, h:resim et ejus amatores tanquam ver: 


debitorum animz solutionem. 

46. Mosem autem expressit in eo, quod esset mi- 
tis, et in nullum ostenderit vestigium odii et male- 
volentie, etiamsi furiosi et malevoli, Patris Tarasii 
dicendi libertatem, quz» ad insipientium spectabat 
correctionem, iram et odium esse male conjecerint. 
Gustavit Jobi tentationes, etiamsi non in rebus si- 
milibus. Cum Jacob ut gratiz Israelita, et appellatus 
mens, qua Deum videbat, simul purgatus sanctifi- 
catur anima et cogitatione. Simul cum 1saac fuit 
fide sanctificatus, etiamsi non a patre, sed ipse cor 
suum in holocaustum offerens : cumque fuisset vi- 
ctima et sacrificus, in odorem suavitatis obtulit 
pulcherrimum Deo sacrificium. Cum Abraham, eo 
quod fuerit pater spiritalis multarum tribuum et 
populorum, et crediderit, et ei, qui eum fecerat, 
pure servierit, divinarum promissionum fructum est 
consecutus. Sed quid ejus virtutum transmitlio mare 
Atlanticum? Imponamus ergo rebus conclusionem, 
el ex procmio finem efficiamus, et ne promisso 
non stare arguamur, plus quam par sit producen- 
tes orationem. 

CAPUT XI. 

Sancti Tarasii senectus, morbus, obitus; sepultura. 

4T. Post plurima enim certamina, et profundum 
doctrine infinitum, et vite honestz puritatem, et 
verze fidei confessionem, et ratione przditi gregis 
ad ea, qua sunt prestantiora et divina, ejus mo- 
nitis deductionem, et in alendis pauperibus copio- 
sam suppeditationem, οἱ assiduam sanctis rebus da- 
lai operam, et in pastorali munere diuturnam mo- 
ram (viginti enim et duos (65) annos pontificalem 
decoravit cathedram), ingruens morbus et valde 
gravem ei dolorem afferens, non persuasit, ut obli- 
visceretur perpetui et divini officii. Nam et morbo 
et senio laborans, nequaquam satiabatur sacrosancti 
mysterii celebratione, sed intenso ad Deum amore 
ardens, et morbi nullam ducens rationem, pectore 
innitens mensae lignez, que ponebatur anie aram 
divinam, sancia peragebat. O fidem et sopientem in 
rebus divinis diligentiam! o interminatum in Deum 
amorem ! Non enim curam gerebat corporis, ut cum 
rerum divinarum eum cepissel satietas, mysteria 


fornicationis introductores et. dogmatum adulteri- D divina interrumperet, sed laboribus corroboratus, 


noruin genitores, confodit. Aaronis superavit sacer- 
dotium. Non enim tintinnabula et mala punica, et 
lapides pectoris et superhumeralis, neque mitra, et 
cidaris, et talaris, et auri lamina, hunc sicut illum 
ainiciebal ritu sacerdotis, neque sacrificium per 
sanguinem taurorum οἱ hircorum, ejus οἱ populi 
expiabat ignorantias : sed moderatus amictus cum 
«piritu paupertatis, eum. reddebat splendidum, et 
legali bolocausto erant sacratjora, quz ab eo offe- 
rebantur : ut qui agnum, qui tgllit mundi pecca- 
tuin, Christum sacrificaret sacris invocationibus οἱ 
fidelium distribueret manibus, et omnes aspergeret 


(65) Nun completos, ut supra di. tum. 
PPATRoL. Gn. XCVIHI. 


ei cum Paulo clamans : Cum infirmor, tunc potens 
suin (11 Cor. xui, 10), acriter vacabat divino cultui. 

48. invaluit ergo morbus, et eum de catero ces- 
sare faciens a divinorum operatione, ci paravit 
lectum infirmitatis, quod utinam non fecisset ante 
oculos eorum, qui eum nunquam in leeto tonspexe- 
rant. Tunc, tunc fit miraculum novum et terribiie, 
quod nos, qui aderamus, admiralione implevit et 
umore, videntes eum veluti in extasi , el luctanteu 
cum adversariis, qui non cadunt sub aspectum. 
Non enim adversus carnem eti sanguinem crat 
ei certamen, sed adversus principatum, | adversus 








6130 


APOLOGETICUS AD POPULUM. 


1426 


Yrpav* ὅτι 66r συνέχομαι χαταθέσθαι ἐπὶ τῇ ψή- A apologia respondeo. Timore deprimor ad conseu- 


φῳ ταύτῃ, xal εὐλαδοῦμαι ἀπὸ προσώπου τοῦ Θεοῦ 
προσδραμεῖν οὕτως εὐχόλως, xal ὡς ἔτυχεν ἀπερι- 
σχέπτω:, ἵνα μὴ ὑποπέσω φοδερῷ καταχρίματι. 
Εἰ γὰρ ὁ Θεοῦ φωνῶν ἀχροατάμενος, οὐρανόν τε 
ἐσχηχὼς παιδευτήριον, χαὶ παραδείσου θεωρὸς γε- 
νόμενος, ἀχούσας τε ἄῤῥητα ῥίματα, χαὶ βαστάσας 
τὸ ὄνομα τοῦ θεοῦ ἐνώπιον ἐθνῶν xai βασιλέων, 
Παῦλος ὁ θεῖος ἀπόστολος Κορινθίοις γράφων ἔλεγς᾽ 
c Μή πως ἄλλοις χηρύξας αὐτὸς ἀδόχιμος γένωμαι" » 
πῶς ἐγὼ ὁ τῷ χόσμῳ συναναστρεφόμενος, χαὶ μετὰ 
λαϊχῶν Ἀρεθμημένος, xat στρατευόμενος ἐν tat; βα- 
σιλικαῖς ὑπηρεσίαις, οὕτω χωρὶς ἀναχρίσεω; χαὶ 
προσχέψεως δύναμαι εἰσπηδῆσαι εἰς τὸ τῆς ἔερω- 
σύνης μέγεθος ; Φοδερὸν τὸ ἐγχείρημα πρὲς τὴν ἐμὴν 
σμιχρότητα, θρασὺ τὸ ἐπιτήδευμα " d δὲ αἰτία μά- 
λιστα τοῦ φόδον xal τῆς ἐμῆς παραιτήσεώς ἐστιν 
αὕτη * ὁρῶ xat βλέπω τὴν ἐπὶ τὴν πέτραν Χριστὸν 
τὸν θεὸν ἡμῶν τεθεμελιωμένην Ἐχχλησίαν αὐτοῦ 
διεσχισμένην νῦν καὶ διῃρημένην, καὶ fjud; ἄλλοτε 
ἄλλως λαλοῦντας, χαὶ τοὺς ἀνατολῇς ὁμοπίστους ἡμῶν 
Χριστιανοὺς ἑτέρως * χαὶ συμφωνοῦντας μὲν αὑτοῖς 
τοὺς τῆς δύσεως, ἡλλοτριωμένους ὃὲ ἡμᾶς ἐχείνων 
ἅπάντων, xal καθ᾽ ἐχάστην ὑπ᾽ αὐτῶν ἀναθεματι- 
ζομένους. Δεινόν ἐστι τὰ ἀνάθεμα, πόῤῥω τοῦ Θεοῦ 
βάλλει, xal τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν ἐχδιώχει, 
ἀπάγον εἰς τὸ σχότος τὸ ἐξώτερον. 

Ox οἶδεν ὁ τῆς Ἐχχλησίας νόμος xal ὄρος ἔριν 
3| φιλονειχίαν, ἀλλ᾽ ὥσπερ οἶδεν ὁμολογεῖν εὐσεδῶς 
ἕν βάπτισμα, μίαν πίστιν, οὕτω χαὶ συμφωνίαν μίαν 
ἐπὶ παντὸς ἐχχλησιαστιχοῦ πράγματος, Οὐδὲν γὰρ 
οὕτως ἐστὶν ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ εὐαπόδεχτον καὶ co- 
ὀρεστον, ὡς τὸ ἑνωθῆναι ἡμᾶς, καὶ γενέσθαι μίαν 
γαθολιχὴν Ἐχκλησίαν, καθὰ καὶ ἐν τῷ συμδόλῳ τῆς 
εἰλιχρινοῦς ἡμῶν κίστεως ὁμολογοῦμεν. Καὶ αἰτοῦ - 
paw ἀδελφοῖ" οἶμαι δὲ καὶ ὑμεῖς, ἐπειδὴ γινώσχιυ 
τὸν φόδον τοῦ Θεοῦ ἔχειν ὑμᾶς" παρὰ τῶν εὐσεδε- 
στάτων καὶ ὀρθοδόξων βασιλέων ἡμῶν,, σύνοδον οἱ- 
κουμενιχὴν συναθροισθῆναι, ἵνα γενώμεθα ol τοῦ 
ἑνὸς Θεοῦ ἕν " χαὶ οἱ τῆς Τριάδος, ἡνωμένοι καὶ ὁμό- 
qot καὶ ὁμότιμοι. Οἱ τῆς χεφαλῆς ἡμῶν Χριστοῦ, 
σῶμα ἕν συναρμολογούμενον καὶ συμδιδαζόμενην " 
οἱ τοῦ ἁγίου Πνεύματος, οὐ κατ᾽ ἀλλήλων, ἀλλὰ σὺν 
ὀλλήλοις * οἱ τῆς ἀληθείας, τὸ αὐτὸ φρονοῦντες xat λέ- 


tiendum huic electioni, et revereor ἃ facie Dci cur- 
rere taliter et quomodolibet incircumspecte, uL ncn . 
terribili damnationi succumbam. Si enim Paulus 
divinus apostolus, qui Dei voces audivit, caclum- 
que babuit correptorem | Gr. scolam correptio- 
nem], et paradisi inspector effectus est, oudivitque 
arcana verba, et portavit nomen Dei in conspectu 
nationum et regum, Corintbiis scribens dicebat : 
« Ne forte cum 4118 praedicaverim, ipse reprobus. 
efficiar * : » quomodo ego qui in mundo cenversa- 
tus, et cum laicis connumeratus, imperatoriis mi- 
nistrationibus militavi, sic absque «dijudicationc 
atque circumspectione possum insilire ad sacerdo- 
tii magnitudinem ἢ Horrendum conamen ad exigui- 
tatem meam et temerarium studium : causa vero . 
timoris, et mez refutationis lixc est. Aspicio cnim 
et video Ecclesiam, qua super petram Christum 
Deum nostrum fundata est, scissam nunc et disi- 
sam, et nos alias atque aliter loquentes, οἱ aliter 
eos Christianos qui in Oriente unius nobiscum sunt 
fidei; sed et his concordantes Occidentales, et nos 
23b omnibus illis.alienatos, et a se per singulos dies 
auathematizatos habere. Dira poena est anathema, 
proeul a Deo emittit, οἱ e regno coelorum persequi- 
tur, et ducit in tenebras exteriores. 


Ne&cit Ecclesie lex vel terminus scetam sive. 
contentionem ; sed sicut novit confiteri unum ba- 
pusma, unam fidem, ita et concordiam unam in. 
omni ecclesiastico negotio. Nihil enim est iu con- 
spectu Dei tam acceptum atque placabile, quam ut 
unum simus, et una efficiamur Ecclesia catholica, 
quemadmodum in sincere nostre üdei symbolo 
confitemur. Et petimus nos, (ratres, ut reor οἱ vos, 
quoniam scio vos timorem Dei habere, a piissimis 
et orthodoxis imperatoribus nostris synodum uni- 
versalem colligi, ut elficiamur nos, qui unius Dei 
sumus, unum; et qui Trinitatis cultores cxsistimus, 
uniti et unanimes et collegz ; el qui capitis nostri 
Christi sumus, efficiamur corpus unum, compactum 
atque connexum : et qui sancti Spiritus sumus, 
efficiamur non contra invicem, sed pro invicem : 
et qui veritatis exsistimus, efficiamur idipsum sa- 


yovsee, xal μὴ ἡ ἔρις xat διχοστασία bv ἡμῖν * ὅπως p pientea atque dicentes, εἰ non sit in nobis certa- 


ἡ εἰρήνη τοῦ Θεοῦ ἡ ὑπερέχουσα πάντα νοῦν, φρου- 
οἦσῃ πάντας ἡμᾶς. Καὶ εἰ μὲν οὖν χελεύουσιν οἱ τῇς 
ὀρθοδοξίας πρόμαχοι βασιλεῖς ἡ μῶν ἐπὶ τῇ ἐμῇ εὐλό- 
To αἰτήσει ἐπινεῦσα', συγκατατίθημι χἀγὼ καὶ τὴν 
χέλευσιν αὑτῶν ἐχπληρῶ, καὶ ὑμῶν τηνψῆςον ἀσπά- 
ζομαι. El δὲ μή γε, ἀδυνάτως ἔχω τοῦτο ποιῆσαι, 
t/a ph ὑποθληθῶ τῷ ἀναθέματι, καὶ εὑρεθῶ κατα - 
δεδικασμένο; ἐν τῇ ἡμέρᾳ τοῦ χριτοῦ τῶν ὅλων xal 
κὺῖς διχαιοσύνης " ἔνθα οὔτε βασιλεῖς, οὔτε ἱερεῖς, 
οὐτΞε ἄρχοντες, οὔτε πλῆθος ἀνθρώπων δύναταί με 
ἐξελέσθαι, Καὶ εἴ τι ἄσιστον xal ἀρεστὸν ὑμῖν, ἀδελ- 
φιλὶ, δότε τῆς bam: ἀπορογίας, φράσαι δὲ μᾶλλον 
οσἰτήτεως τὴν ἀπόσρισιν. ᾿Ασμένως δὲ ἢχοηάταντο 

* [| Cor. is, 27. 

(3) Qui sequintur dune ps verba sunt. Acastasit 


men sive dissensio : ut pax Dei, quae . exsuperat 
omnem sensum, muniat omnes nos : et si quidem . 
jusserint orthodoxim propugnatores, imperatores 
videlicet nostri, postulationi mex juste annuere, 
consentio et ego, et jussionem corum impleho : sin 
autem, impossibile mihi est hoc facere, ne subji- 
ciar anathemati, et inveniar condemnatus in die 
Domini nostri et justi judicis : ubi neque imperator 
[imperatores], neque sacerdos [sacerdotes], neque 
princeps [principes], neque hominam multitudo 
poterit eripere me : et quidquid placuerit vohis, 
fratres, date. apolog::e mee, imo vero pelitioni me: 
responsum. (1) Et libenter. audierunt. omnes qua: 


πιο αι. αν, 








21 


S. TARASII PATRIARCHLE CP. m. 


I. 


dicta sunt, consensum przbertes, ut feret syno- À πάντες τῶν λαληδέντων, συμςωνῆσαν-ς τι;  - 


dus. Quidam autem perpauci ex insipientibus dilffe- 
rebant. Αἱ vero qui a secretis, rarsum ad populum 
disputans respondebat, quia dominus Leo imperca- 
tor subvertit. imagines; et quando syno:/lus facta 
est, subversas illas invenit : et quod propter inrpe- 
ratoriam manum subversz sunt, iterum quzstio- 
nem habet idem capitulum; quoniam antiquam 
consuetudinem in Ecclesia tràditam praesumpserunt, 
sicut eis libitum fuit, exterminare, sed veritas Dei 
non est alligata. Promotus autem seripsit synodicas 
litteras patriarchis, Romz, Alexandriz, Antiochiz, 
et sanctz civitatis, quas invenies Il et 1H actione 
cum rescriptis eorum. 


σθαι σύνοδον. Τινὲς δὲ ὄλέγοι τῶν ἀφρόνων 15t.- 
λοντο. Ὃ δὲ ἀσηχρῆτις κάλιν πρὸς τὸν λαὸν in. 
μενὸς ἀκπεχρίνατο, ὅτι ὁ χύῤιος Αέων ὁ $32... 
κατέστρεψε τὰς sixóva;, xat ἡ σύνοδος, ὅτε ἔττιτι 
χατεστράμμένας αὑτὰς εὗρε. Καὶ διότι áz; nz - 
κῶς χειρὸς χατεστράφησαν, πάλιν συζΥττσιν i 
τὸ χεφάλαιον, ὅτε ἀρχαίαν συνήθειαν zao3£-7 :: -. 
ἐν τῇ Ἐχχλησίξ κατετέλμησαν, ὡς Bog. 
ἀφανίσαι " ἀλλ᾽ fj ἀλήθεια τοῦ Θεοῦ οὗ lc: - - 
χειρισθεὶς δὲ ἔγραψε συνοδιχὰ τοῖς zzi. 
Ῥώμης, ᾿Αλεξανδρείας, ᾿Αντιοχεέας, χϑὶ τὸ: Σ x 
πόλεως * ἅπερ εὑρήσεις ἐν τῇ δευτέρᾳ xx: τι" 
πράξει μετὰ xo τῶν ἀντιγράφων παρ᾽ αὐτῶν. 





kKJUSDEM TARASII 
EPISTOLJE 


(Maxn, loc. ciL,p. $99.) 


I. 

Pissimis εἰ chrisiianissimis imperatoribus nosiris 
Constantino et lreng matri ejus Tarasius indignus 
episcopus divinitus conservanda regie urbis vestrae 
πον Rome, εἰ toa sancta synodus, que. benepla- 
cito quidem Dei, praceptione vero Deum amantis 
imperii vesifí secundo convenit in hac splendidg 
Niceorum metropoli. 


Gloriüicator Ecclesim caput, Christus videlicel 
Deus noster, optimi principes, quoniam cor vestrum 
quod in manu ejus custoditur , protulit , verbum 
bonum : praecipiens scilicet erigere |Gr. convenire] 
nos in nomine ipsius, ut ecclesiasticorum dogma- 
tum inconcussum et immobilem ac divinum affatum 
rinissiue teneamus, Etenim sicut caput. vestrum 


auro et lapidibus fulgidis coronatur , ita et sensus C 


vestri evangelicis et paternis inagisteriis adornantur. 
Cuin enim eorum, quorum in omnem terram exivit 
sonus !, essetis discipuli et participes , totiusque 
Christi nomine nuncupate plebis ad pietatem du- 
ctores, veritatis stylo descripsislis sermouem , et 
orthodoxiz ac pietatis depinxistis characterem ; et 
veluti luminaria prafulgida fdelibus illuxistis, et 
manum periclitantibus Ecclesiis porrexistis, sana 
dogmata confirmantes, et consensum eorum quae 
inter se dissonant [ qui inter se dissopabant], in- 
staurautes. Licet igitur cum fiducia dicere : Pietatis 
bona voluntate Dei per vos correctio siabilita est 
| €r. insigne opus stabilitum] : et idcirco repletum 
est gaudio os nostrum, et lingua nostra exsultatio- 
"B : el per inscriptam vocemnpostram rcs lingua 
i9erz: loquuntur. 

Quid enim ecclesiasticorum negotiorum lirmitLatis 
7ustedia jucundius, et ad latitiam gratius? Quia 

! Psal. xvin, 5; Rom. x, 10. 


A. 

Τοῖς εὑσεδεστάτοις xal γα.ηνοεάξοις ἡμῶν 46. 
σιωμδῦσι Κωνσταντίνῳ καὶ Εἰρήνῃ τῇ aic 
μητρὶ Ταράσιος ἀνάξιος ἐπίσκοπος τῆς θεοφυ. 
xtov xal) βασιλίδος ὑμῶν πόιλδως véac ᾿Ῥώμης. 
καὶ πᾶσα ἡ ἀγία σύνοδος ἡ κατ᾽ εὐδοχίαν 8c: 
προστάξει δὲ ς c φιλοχρίστου ὑμῶν βασιμει: 
συνελθοῦσα ἐν ταὐύτῃ τῇ Νικαέων ἰαμτρ: 
pntpoxóls, τὸ δεύτορον. 

Δοξάζεται ἣ τῆς Ἐχχλησίας χεφαλὴ X25! 
Θ:ὸς ἡμῶν, κράτιστοι βασιλεῖς, ὅτιπερ f iv τ 
χειρὶ αὑτοῦ φυλαττοβένη χαρδία ὑμῶν ἔλυσε i6 
ov ἀγαθὸν, προστάξασα συναγηγέρθαι ἡμᾶς ἐν τ 
ὀνόματι αὐτοῦ, ἵνα τὴν τῶν ἐχχλυησιαστιχῶν O7 
μάτων ᾿ἀχράδαντον xal ἀσάλευτον θεηγορίαν “΄ 
θαίαν κατάσχωμεν. Καὶ γὰρ ὥσπερ ἣ κεφαλὴ ὑ;" 
χρυσῷ καὶ λίθοις διαυγεστάτοις ἐστεφάνωτοι, οὖτα 
ol νόες ὑμῶν εὐαγγελικαῖς τε xal πατρικαῖς Gir 
axaMatg καταχεχόσμηνται. Αὐτῶν γὰρ, ὧν chc 
σαν τὴν γῆν ὁ φθόγγος ἐξελήλυθεν, ὡς ὄντω; e 
τηταὶ καὶ συμμέτοχοι, παντὸς δὲ τοῦ Χριστων: v 
λαοῦ ὁδηγοὶ πρὸς εὐσέδειαν, τὸν τῆς ἀλτιθείας i707 
λογραφήσατε λόγον, xal τὸν τῆς ὀρθοδοξίας wx: :" 
σεδείας διεζωγραφήσατε χαραχτῆρα, xai wi «- 
πτῆρες περιφανεῖς τοῖς πιστοῖς ἀνελάμψατε, T 
ταῖς χινδυνευούσαις Ἐχχλησίαις χεῖρα ὡρέξατε, 71 


YU δόγματα xpazóvavieg, xol τὴν Óporvoutiss | 


τῶν διεστώτων πρυτανεύσαντες. Ἕξ᾽ν che 
τὰ παῤῥησίας εἰπεῖν" Tb τῆς εὑσεάείας ba) 
Θεοῦ δι' ὑμῶν ἐδεδαιώθη χατόρθωμα, xai m^ 
ρωται χαρᾶς τὸ στόμα ἡμῶν, xal d γλῶ 552 fae 
ἀγαλλιάσεως xal bv ἐγγράφον φωνῆς ips 7 
γλῶσσαι λαλοῦσι τὰ πράγματα. 

Τί γὰρ τοῦ φυλάττεσθαι ἐχχλησιαστιχῶν ^ 


μάτων βεδαίωσιν φαιδρότερυν, xal πρὸς TEL 


1429 


EKPISTOL X. 


H3 


wnv χαριέστερον; Ἐπεὶ δὲ ἀνέστησάν τινες ἄνδρες, A vero iusurrexerunt quidam viri, formam quidem 


μόρφωσιν μὲν εὐσεδείας ἔχοντες, ὅτι ἱερωσύνης 
ἀξ ὠμα περιεδέδληντο, τὴν δὲ δύναμιν αὐτῆς ἣρνη- 
μένοι, τῶν Βαδυλωνίων ἱερέων τὴν χατηγορίαν ἐπι- 
σπασάμενοι" οὖς xaX ἡ προφητεία θριαμδεύει λέ- 
993a. * « Ἐξῆλθεν ἀνομία ἐξ ἱερέων Βαδυλῶνος. » 
Μᾶλλον δὲ Καϊφαϊχὸν συνέδριον συστησάμενοι, γεν- 
νήτορες γεγόνασι δυσσεδῶν διδαγμάτων. Καὶ ἀρᾶς 
χαὶ πιχρίας ἔχοντες στόμα, τὸ ἐπὶ καχοῖς ἰσχύειν 
δόξαν ἐλογίσαντο. Καὶ δύσφημον ἔχοντες γλῶτταν, 
χαὶ χάλαμον ὑπουργοῦντα ταύτῃ, ταῖς αὐτολέχτοις 
τοῦ Θεοῦ φωναῖς μαχόμενοι ἑτερατολόγησαν, τὸ βα- 
αἴλειον ἱεράτευμα καὶ ἔθνος ἅγιον, τοὺς ἐνδυσαμέ- 
vous Χριστὸν, xat τῇ χάριτι αὐτοῦ ἀνασωθέντας Ex 
«ἧς τῶν εἰδώλων πλάνης, εἰδωλολάτρας ἀποχαλέσαν- 
τες. Kal χαχουργίας ἔχοντες γνώμην, χεῖρας ἀθέ- 
σμους ἐπέδαλον, ἀφανίσαι οἰόμενοι τὴν τῶν σεπτῶν 
εἰκόνων ἀναζωγράφησιν. Καὶ ὅσα μὲν Ex. ψηφῖδο:; 
ὄντα, ἐξώρυξαν * ὅσα δὲ Eu χηροχύτου χρωματουρ- 
γίας λεάναντες τῶν σεπτῶν ναῶν τὴν εὐχοσμίαν εἰς 
ἀχοσμίαν μετέθδαλον. Σὺν τούτοις δὲ xal τὰ ἐν σα- 
νίσιν εἰς μνήμην ὄντα Χριστοῦ τοῦ θεοῦ ἡμῶν xat 
τῶν ἀγίων αὐτοῦ πυρὶ παρέδωχᾷν * xai ὡς Eme 
εἰπεῖν, τὰς xaü' ἡμᾶ: ἐχχλησίας λυμῃηνάμενοι 
διετάραξαν. Καὶ αἱρεσιάρχαι οἱ ἱεράρχαι γεγόνασι" 
καὶ ἀντὶ μὲν εἰρήνης ἔριν τῷ λαῷ προσεφώνησαν, 
ἀντὶ 6b σίτου ζιζάνια ταῖς ἐχχλησιαστιχαὶς ἀρού- 
ραις ἐνέσπειραν " τὸν οἶνον ἔμιξαν ὕδατι, xol τὸν 
πλησίον ἐπότισαν ἀνατροπὴν θολεράν ^ xal λύχοι 
᾿λραδικχοὶ ὄντες, δορὰν προθάτων ὑπεχρίθησαν ἐν- 
δύσασθαι " xal τὴν ἀλήθειαν παραλογιζόμενοι, τὸ 
ψεῦδος ἑπεσπάταντο. "AX ὠὰ ἀσπίδων ἔῤῥηξαν, 
χαὶ ἱστὸν ἀράχνης χατὰ τὸν προφήτην ὕφαναν * xal 
ὁ μέλλων τῶν dv αὐτῶν φαγεῖν, συντρίψας οὔ- 
νιον εὕροι, καὶ ἐν αὑτῷ βασιλίσχον ἰοῦ καὶ πνοῖς 
θανατηφόρον γέμοντα. 


Καὶ ἐπεὶ ταῦτα οὕτω διέθεντο, χαὶ τὴν ἀλήθειαν 
τὸ ψεῦδος χατεδόσχετο, οὐ συνεχωρήσατε, ἡμερώτα- 
«nl τε καὶ ἀνδρειότατοι ἡμῶν βασιλεῖς, ἐν τοῖς ὑμε- 
τέροις χρόνοις τὴν οὕτω λοιμώδη xal φυχοφθόρον 
πλάνην ἐνδιαμένειν" ἀλλὰ ταύτην τῇ αὔρᾳ τοῦ 
θείου Πνεύματος τοῦ ἐν ὑμῖν οἰχοῦντος ἀφανίσαι 
προεθυμήθητε, ὅπως εὐσταθὲς διαμένῃ τῆς Ἐχχλη- 
σίας τὸ σύστημα, καὶ τοῦ παντὸς ὑπηχόον τὸ σύγ- 
xptga, καὶ τὸ βασίλειον ὑμῶν κατὰ τὴν ὑμετέραν 
ἐπωνυμίαν εἰρηνικῶς διευθύνηται χαὶ οὐχ ἀνεχτὸν 
ἢ φορητὸν ἡγήσασθαι, τὰ μὲν ἄλλα. ὁμονοεῖν ἡμᾶς 
καὶ συμδ'δάζεσθαι, περὶ δὲ τὸ τῆς ζωῆς ἡμῶν χε- 
φάλαιον, ἧτοι τὴν εἰρήνην τῶν ἐχχλησιῶν, ἑαυτῶν 
ἀποῤῥήγνυσθαι xa ἀποσχίζεσθαι" xal ταῦτα Χρι- 
ατοῦ χεφάλαιον ὄντος, ἡμῶν δὲ καθεξῆς μέλη xal 
àv σῶμα διὰ τῆς πρὸς ἀλλήλους ὁμοδοξία; xal mi- 
στεω;. Διὸ τὴν ἱερὰν ἡμῶν χαὶ πολυάνθρωπον συν- 
αθροισθῆναι ἐχελεύσατε ὁμήγυριν ἐν ταύτῃ τῇ Νι- 
γαξυν μητροπόλει, ἵνα τὴν τῶν ἐκχλησιῶν διάστα- 


* Dan. ΜΠ, ὃ. * ]sa. rix , 2-5 


pietatis habentes, quoniam sacerdotii dignitate cir- 
cumamicti sunt; virtutem autem ejus abnegantes, 
εἰ Babylonensium sacerdotum calumniam | accu- 
sationem ] arripientes ; quos et prophetia publicat 
dicens : « Egressa est iniquitas a sacerdotibus 
Babylonis *. » 1mo vero Caiphaicum concilium sta- 
tuentes, genitores facti sunt dogmatum impiorum : 
el os maledictionis et amaritudinis habentes , prz- 
valere in malis gloriam arbitrati sunt. Infamemque 
linguam et calamum ministrantem huic possiden- 
tes, et voces qua ab ipso Deo prolata sunt, impu- 
gnantes, atque portentose regale sacerdotium , et 
gentem sanctam , et eos qui Christum induerunt, 
et gratia cjus ab idolorum errore salvati sunt, idolola- 
tras vocantes. ELnequam operationis habentes votum, 
manus ad illicita immiserunt, demoliri opinati ve- 
nerabilium picturam imaginum. Et quidem quiz- 
cunque de tessellis fueruut facta , effoderunt : qua 
vero ex cera fuere perfuso colorum opere, deleve- 
runt, venerabiliumque imaginum [Gr. templorum] 
decus in dedecus transtulerunt. Cum his autem οἱ 
ea qua in tabulis in memoriam Christi Dei nosti 
et sanctorum ejus exstiterunt , igni tradiderunt, Εἰ 
ut apertius dicamus, ecclesias nostras depopulati, 
conturbaverunt : et facti sunt bxereseon principes , 


' qui erant principes sacerdotum ; et pro pace quie 


dem contentionem populo acclamaverunt : porro 
pro frumento zizania in ecclesiasticis arvis sewi- 


C Paverunt ; vinum miscuerunl aqua, et proximum . 


potaverunt subversione turbulenta : el .cum lupi 
Avabici essent, pelle ovium se simulaverunt esse 
indutos : et veritate parvipensa [ delraudata ], 
mendacium arripueruut? : sed ova aspidum rupe- 
runt, et telam acanez secundum prophetam texuc; 
ruut, et qui comesturus cst, ovum eorum cou- 
terena, calefactum [putridum] inveniet, el in e» 
regulum esse veneno el spiritu mortifero plenum. 

Et quia bazec ita disposuerunt, el veritatem uien. 
dacium depavit, non indulsistis, mansuetissiini at 
que fortissimi imperatores nostri ,. temporibus 
vestris perinancre tam peslilentem et auiimas cor- 
rumpentem errorem ; sed liunc aura divini Spiri- 
tus qui in vobis habitat, extermjnare procurastis : 
quatenus stabilis permaneat Ecclesim coetus et 
cunctorum subditorum collatio [collectio] , atque 
imperium vestrum secundum cognomen vestrum 
pacifice dirigatur. Nec tolerabile vel portabile 
duxistis, quo minus unum [ Gr. ut in aliis quiderm . 
unum, eic. ] sentiremus, et in idipsum conveni- 
remus, ct erga vite nostez capitulum , id est. pa- 
cem Ecclesiarum , nemo ex nostris se discinderet 
et abscinderet [ Gr. Eccl, essent inter nos dissidia ] ; 
cum Christus sit caput nostrum, nos aulem conse- 
quenter membra et unum corpus per mutua ac 
unius opinionis fidem. Propter quod sacram no- 
etram e» populosam congregari jussistis eatervam 


143 


Ἐν γὰρ ταῖς ἱστορίαις τῶν Βασιλειῶν γέγρα- A 


πται" ε Kat Δαδ)ὸ ἀνέστη, χαὶ ἔπεσεν ἐπὶ πρότωπον 
αὑτοῦ, xal προσεχύνητε τρὶς τὸν Ἰωνάθαν, xal χατ- 
ἐφίλησεν αὐτόν. » Τί 6E πάλιν ὁ Κύριος περὶ τῶν 
Φχρ:σλίων εὐαγγελιχῶς φησιν; € ᾿Αγαπῶσιτὰα; πρω- 
ποχλιτίας ἐν τοῖς δείπνοις, χαὺ τοὺς ἀσπασμοὺς ἐν 
“αἷς àyopal;.» Δῆλον ἐνταῦθα ἀσπασμὸν τὴν προσ- 
χουνΐτιν λόγει, Οἱ γὰρ Φαρισαῖο! ἀλαζονιχὸν φβόνη- 
μὲ Éfovxe;, χαὶ ἑαυτοὺς διχαίους εἶναι οἱόμενοι, 
πουσχυνεῖσθαι ὑπὸ πάντων ἔσπευδον, οὐχὶ στόμα 
πρὺς στόμα φιλεῖσθαι " τοῦτο γὰρ ταπεινοφροσύνης 
μᾶλλον αὐμόολον, xal οὐ φαρισαϊχῇς οἰήσεως. Πά- 
λιν δὲ xal Παῦλος ὁ θεῖος ἀπόστολος, χαθὼς ἕστο- 
psi Λουχᾶ; ἐν xal; Πράξεσιν * « Ὅτι γενομένων 
ἡμῶν εἰ; Ἱεροσόλυμα, ἀσμένως ἀπεδέξαντο ἡμᾶς 
οἱ ἀδελφοί. Τῇ δὲ ἐπιούτῃ εἰσήει ὁ [[αὔλος σὺν ἡμῖν 
ποὺ; 'làxtoGoy * πάντες τε παρεγένοντο οἱ πρεσίύ- 
τερηι, Καὶ ἀσπασάμενος αὑτοὺς, ἐξηγεῖτο καθ᾿ & 
ἔχαστον ὧν ἐποίησεν ὁ Θεὸς ἐν τοῖς ἔθνεσι διὰ τῆς 
διαχονίας αὑτοῦ. » Οὐχοῦν χἀνταῦθα τὸν ἀσπα:μὸν, 
πὴν πρὺς ἀλλήλοις τιμητιχὴν προσχύνησιν ὁ ἀπο- 
στολιχὴς νοῦς διαγράφει. Καθάπερ χαὶ περὶ τοῦ 
Ἰαχὼδ φησι εΙροσεχύνησεν ἐπὶ τὸ ἄχρου τῆς 
ῥλῆήδου αὑτοῦ. » Σύμφωνα δὲ τούτοις xal ὁ τῆς Θεο- 
λογίας ἐπώνυμος Γρηγόριος λέγει" Τὴν Πηθλεὲμ 
σεύλσθητι, xal τῆν φάτνην προ:χύνηπον, Τίς ἄρα 
Ὑ1ε τῶν ὀρθῶς ἣ εἰλιχρινῶς νοούντων τὰ γεγρᾶμ- 
μένα τῆς θείας Γραφῆς ἐννοήσειεν, ὅτι ταῦτα 
περὶ τῆς ἐν πνεύματι λατρείας διαγορεύονται , El 
μὴ πὸν τῶν ἀνοήτων xal ἁμοίρων ὄντων πάσης 
γραγιχῇς γνώσεω: χαὶ πατριχῆς διδασχαλίας. Μὴ 
Yàp τῷ xp τῆς ῥλδδου ἐλάτρευσεν Ἰαχὼύ, ἢ τῇ 
φάτνῃ ὁ θεογόγος προστάστει Γρηγόριος λατρεύειν ; 
02602405. Πάλιν τε χαὶ ἡμεῖς τὸν ζωοποιὸν σταυρὸν 
ἀσπαζόμενοι, πάντες συμφώνω; ἄδομεν * Τὸν σταυ- 
ρόν cou προσχυνοῦμεν, Δέσποτα, καὶ προσχυνοῦμεν 
τὴν λόγχην τὴν νύξασαν τὴν ζωοποιὸν πλευρὰν τῆς 
cns ἀγαθότητος. Ὅπερ προδήλως ἀσπαιμός ἐστί τε 
καὶ λέγεται, ὡς δηλοῖ τὸ προσψαύειν αὐτὰ τοῖς οἱ- 
κείοις ἡμῶν χείλεσιν, Εἰ 65 xal πολλάχις εὕρηται 
ἡ προ:κύψῃσις ἐν τῇ θείᾳ Γραφῇ, καὶ τοῖς ἀστειο- 
λόγοι; ἁγίοις Πατράσιν ἡμῶν ἐπὶ τῆς ἔν πνεύματι 
λατυεί:ς, ὡς πολύσημος οὖσα ἡ φωνὴ μίαν τῶν a5- 
τῆς πημαινομένων ἐμφαίνει τὴν χατὰ λατρείαν mpos- 
χύνησιν. Ἔστι γὰρ προσχύνησις χαὶ ἡ χατὰ τιμὴν 


xaX πόθον xal φόδον * ὡς προσχυνοῦμεν ἡμεῖς τὴν 


καλλίνιχον καὶ ἡμερωτάτην ὑλῶν βασιλείαν. Ἔστιν 
ἑτέρα xaxà φόθυν μόνον " ὡς Ἰαχὼδ προτεχύνησε 
πὸν Ἡσαῦ. Ἔστι xai χατὰ χάριν, ὡς ᾿Δήραλμ 
ὑπὲρ ἀγροῦ, οὗ ἔλαδεν παρὰ τῶν viov Χὲτ εἰς τα- 
eh» Σάῤῥας τῆς γυναιχὸς αὐτοῦ, προσεχύνη θεν αὖ- 
τούς. Πάλιν δὲ προσδοχῶντές τινε; ἀντιλέψεως τυχεῖν 
παρὰ τῶν ὑπερεχόντων, προυχυνοῦτιν αὐτοὺ:, ὡς "la- 
xcb τὸν Φαραὼ. "Evü:v χαὶ ἡ θεία Γραφὴ διδάσχουσα 


5.4 Matth, xxii 6. 


41 Rey. xx, 44. 
'" Gen, xxn, 7. 


* Gen. AAA, ὁ, 


(V) Unum ex signilicatis ejus cst a tei azo e cin- 
dum latriam. 


—"^ 


EPISTOLE. 


Ἴ λοι, ΝΑΙ, 17-19. 
' Gen. aLvii, 2. '* Deut. avi, 19 ; Luc.iv. 18, 


144 

In historiis namque [ltegnorum δουρί! est : 
« Et David surrexit, et cecidit in faciem, et adora- 
vit tertio Jonatham , οἱ deosculatus est eum δὰ à 
Quid aute: Dominus de. Phariszis rursus evange- 
lice git? « A mant primos recubitus incoenis, etsalu- 
tationes in foro*** » Cerium est quod hie salutationem 
adoratione.n appellet. Pharisvi quippe jaetantem 
sensuui habentes, seseque justos opinantes, adora- 
ri ab omnibus festinabint, non ore ad os osculari : 
hoc euiin est potius. humilitatis , et uon pharisaici 
tumoris ind cium. Iterum autem. Paulus. divinus 
apostolus, sicut Lucas in. Actibus apostolorum de- 
scribit : « Quia cum venissemus Ilierosolymani, li- 
benter exceperunt nos fratres. Sequenti autem die 
introibat Paulus nobiscum ad Jacobum ; omnesque 


D collecti sunt seniores. Quos cuim salutasset, nar- 


rabat per singula qu:e fecisset Deus in gentilus per 
nünisleriam ipsius 1,» Ergo et lic salutat;ounem 
honoratoriam adorationem quam invicem. exhibe- 
mus, apostolicus sensus describit ; quemadmodum 
et de Jacob ait : « Adoravit fastigium virgie 
ejus *. » Consona vero istis et Gregorius cognomen- 
to Deiloquus dicit ** : « Betlilehem cole, et pr:iesepe 
adora. » Quis, putas, eorum qui recte οἱ sincere 
intelligunt qua in divina Scriptura proferuntur, in- 
telligat, quod hac de adoratione qua in spiritu 
fit, pronuntientur ? nisi forte de insensatis sit, 
vel ex his quitotius scripturalis scientix ac paterna 
doctrine — inexpertes — exsistunt. — Numquiduam 
fastigio virg: servivit Jacob ? aut precepit 
Theologus Gregorius deservire * Et rursus quoque 
nos vivificam eruceui salutantes consone canimus : 
Crucem tuam adoramus, Domine, et adoramus 
lanceam qu: aperuit vivificum latus tu:e bonitatis : 
quod certissime salutatio est et dicitur, sicut in- 
dicat illud, quoi ha:c propriis labiis nostris con- 
tipgimus, Nom etsi multoties invenitur adoratio 
in divina Seriptura, et urbane loquentibus Patribus 
nostris pro servitute qu:e est in spiritu, cum. vox 
multa significet, una tamen siguificatione ejus tan- 
lumitiodo reperitur, qu:e scilicet sola imanifestat 
adorationem quas est. secundumlatriam(1). Adhuc 
aulem adoratio est et ea quie per honorem, et per 
amorem ac timerem (it : sicuti nos adoramus et 


D gloriosissimum οἱ mansuctissimutm imperium ve- 


sium. E-t οἱ alia per timorem tantum, sicut Jacob 
adoravit Esau *.. Et est. per. gratiam, sicut Abra- 
ham. adoravit filios Heth pro agro quem accepit ah 
eis in sepulturam Sire uxoris su:e'ft. lterum autem 
expectantes quidam a sublimioribus beueficium 
consequi, ἰού eos, βίοι Jacob. Pharoonean ὅς 
linc enin. divina Scriptura doceus nos : « Domi- 
num Deum tuum. adorabis, et illi soli servies '5 » : 
sdorationem (2) sine proh. bitione dixit. , Lan- 


5 llebr. n, 91... * Seri, in Natali Christi. 


(2) Absolute ponit, et no: at iet, soft, ut -ignifi- 
cala ur. dta habeateu, et vocem «e μεν σύμ. Porro. 


- 











—— —————— —» ——— ...--- --- 


A^. 


1339 S. TARASII PATRIARCH.E CP. j4 


camdem metropolim. Qui cum omnes sedissemus, A τες τούς τε θεοφιλεῖς ἄνδρας xxi cv: 


caput fecimus Christum. Jacebat enim in sancta 
sede Evangelium sanclum, contestans omnibus 
nobis sacratis viris qui conveneramus : « Judicium 
justum judicate ** : » Judicate inter sanctam Dei 


. Ecclesiam et novitatem qu: facia est. Et cum pre- 


late primitus vestre fraterne sanctitatis litterze 
legerentur, przstolabantur omnes |Gr. communi 
contidebamus corona omnes], spiritalibus eduliis 
tanquam in regalibus cenis fruentes, qux» Christus 
yer litteras tuas epulantibus przparabat : et sicut 
oculus totum corpus, ad rectitudinis et veritatis 
semitam ostendebas. 


ὑμῶν, ὡσαύτως xal τοὺς Ex τῆς &vxtharLn.) 
τας, ἀφικόμεθα ἐν τῇ αὐτῇ urspoz sro xs: “-- 
χαθεσθέντων [χαθεσθέντων, ἀγέγνω C ἀρχαις - 
γεὺς ᾿Αγαστάσιος καὶ οἱ λοιποὶ. } ἃπλττων : 
ταλὴν ἐποιησάμεθα Χριστόν. "Ex:c» ΣΙ Ὁ 
ἁγίῳ θρόνῳ τὰ ἅγιον Εὐαγγέλιον ἔπεφω»»ν» z 
ἡμῖν τοῖς συνελθοῦσιν ἱερουργοῖς ἀνδράσι “1 
pa δίκαιον χρίνατε * » διχάσατε τῇ ávii τι. 
Ἐχαχλησίᾳ, xal τῇ γενομένῃ χαινωυτομί. ΚΣ. — 
κριθέντων ἀναγνωσθῆναι τῶν zz; ὑμετέρας: 3- — 
γραμμάτων, ἦμεν Ev χοινῇ χορεῖ ἅπαντες, - 
πνευματιχοῖς ἐδέσμασιν ὡς χαὶ βαπιλιχης & τ 


ἐντρυφῶντες, ἅπερ ὁ Χριστὸς διὰ τῶν σῶν γραμμάτων εὐωχουμένοις εὑτρέπιζε - χαὶ ὡς 6glaiai- - 
σῶμα πρὸς thv τῆς εὐθείας καὶ ἀληθείας τρίδον ὑπεδείχνυες. 
Sie ergo dirupta membra in unum conveniebant; Β Οὕτως οὖν τὰ διεῤῥωγότα μέλη εἰς Ev 77". 


*ic vera consonantia con(irmabatur ; sic catholica 
Ecclesia unitatem recipiebat. Cum quibus et earum 
qux de orientali dicecesi miss? sunt nohis litterz, 
l-ctione facta, integra paternz traditionis pulchri- 
tido demonstrabatur, ac vis veritatis roborabatur, 
prepositis videlicet lectioni plurimis testimoniis 
Patrum. His itaque gestis prasdicabatur a nobis 
omnibus, qui beneplacito Dei congregati eramus, 
recla el irreprehensibilis confessio, qux: nobis missa 
est a vobis, et per relationem etiam piis. impera- 
toribus nostris. Et omnes hzreticz illius pravita- 
tis harresiarchze, et qui eos secuti sunt, οἱ incon- 
verlibiliter vitam suam finierunt, pari depositione 
(hoc est, religionis officio] damnati sunt cum his 
qui ante catholicze hzeretici. fuerunt. Eeclesiz [in 
catlhol. Eccl. hzreces. amplexi sunt]. Qui enim in 
vita sua presentes faere, salutem suam per scriptos 
a se libellos confessi sent [adhuc saperstites erant, 
sal.] Et. nequaquam dimisit Christus Deus noster, 
petra nimirum in qua stabiliti sumus, desuper 
contexiam per totum tanicam, id est Ecclesiam 
susm, que ab ipso et per [Gr. supcr mecnon ἐπ 
rod. Jol.| ipsum exificata est, discissam et diru- 
itam ; sed nec membra alias atqne aliter sese mo- 
ventia. Quin potius una cuim veteribus h:zresibus 
eliam errorem vanz  [Gr. πον] pravitatis eorum, 
qui Christianos accusantes contra venerabiles ima- 
gines rabide latraut, verbo gratie sug destruxit, 
et gladio Spiritas pupugit. Et satisfacti sumus per 
emnia, et per experimentum cognovimus, quia 
valet super omnia veritas et vincit, seeundum uon 
imentientem dicentis vocem. 

Resistit autem ei universorum nallus [Gr. om- 
mino nihil], et est robustissima, ita ut elevetac 
conira omnes inimicos ; et eorum qui resistunt 
sibi, legiones dissolvit. Ecce enim, ecce labia qui- 
dem falsa. loquentium cessaverunt, οἱ caligo pro- 
cacium vituperationum quievit ; illuxit autem veri- 
tatis dogniatum speciositas, undique abjecta hzrc- 
tica infamia. Et Ecclesia ornamentum suur sortita 
cst, et accepit requiem ex oppri:rentibus se delori- 


1* Joan. v1, 2 


ζετο" οὕτως ἡ ἀληθὴς συμφωνία Expaci»t ccv 
ἡ χαθολιχὴ Ἐχχλησία τὴν ἕνωσιν ἀπελά 5: V. 
ὧν xal τῶν ἐχ τῆς ἀνατολιχῇς 6:0cxf te: $—— 
λέντων ἡμῖν γραμμάτων ἡ ἀνάγνωπις viv 
ἀχραιφνὲς τῆς πατριχῆς παραδόσεως ἐδεΐχνυ: ὦ 
λος, καὶ τῆς ἀληθείας ἡ ξύναιλες ἔχρατουττ, τ΄. 
χαταρχόντων δηλονότι τῆς ἀναγνώσεως tic. 
χρήπσεων πλείστων. Τούτων οὕτως γενομέν.». 
λογεῖτο παρὰ πάντων ἡμῶν τῶν εὐξοχίλ 8. τ 
αὐροισθέντων ἡ ὀρϑὴ χαὶ ἀδιάδ)τιτος 6471.77 
πάρ ὑμῶν ἀπεστάλη ἡμῖν, χαὶ δ: ἀνατεορᾶς . 
xai τοῖς εὐσεδέσιν ἡμῶν βασιλεῦσι. Καὶ zi 
τῆ: αἱρετιχῆς ἐχείνης χαχία: αἱρετιάργχαι, »- 
τούτοις ἀχολουθήσαντες, xat ἀδιχσερύτως τὸ : 
ἀποῤῥήξαντες, ὁμοίᾳ ἀφοσιώσει éxito 
τῶν πρὶν αἱρετισάντων ἐν τῇ χαθολιχῆ "En 
Θὲ γὰρ τῷ βίῳ περιόντες ὡμολόγτ, σαν τὴν 27 
δι᾽ ἐγγράφων αὐτῶν λιδέλλων. Καὶ οὐδαιις ."" 
Χριστὸς ὁ Θεὸς ἡμῶν, ἡ πέτρα ἐν f ἕσττο κ΄ 
ἐσυὲδν, τὸν ἄνωθεν ὑφαντὸν διόλου χιτῶνα, ἐπ 
τὴν παρ᾽ αὑτοῦ xal ἐπ᾿ αὐτὸν οἰχοξομτύεϊ ταν «c 
χλταίαν αὐτοῦ διεσχισμένην xaX διε bán airs - 
τὰ μέλη ἄλλοτε ἄλλως χινούμενα. ᾿ΑἈλλ τῆς 
λαιαΐῖς αἱρέσεσι xal τὴν πλάνην τῆς χαινῆς 224 
τος τῶν Χριστιανοχατηγόρων τῶν xatà τῶν 7:7 
εἰχόνων λυττησάντων, τῷ λόγῳ τῆς xig r 
ἀνέτρεψε, xai τῇ μαχαίρᾳ τοῦ Πνεύματος ἔτ 
τῆσε. Καὶ πεκληροφορήμεθα χατὰ πάντα, τε. - 
πεῖρας αὑτῆς ἔγνωμεν, ὅτι ἰσχύει ὑπὲρ ὅταν: 
ἀλήθεια, χαὶ νιχᾷ χατὰ τὴν ἀψευδτ, τοῦ εἰ". “" 
φωνἦν. 

"᾿Αντιτάσαεται δὲ αὐτῇ τὸ σύμπαν οὐδὲν. κεὶ ἐπ 
εὐπθενεστάτη, ὡς ἐξανίστασθαι καντὸς ἐχθραῦ. *- 
τῶν ἀνθεσττιχότων αὑτῇ διαλύει τὰς φάλαγγας. ἡ 
[1o ἰδοὺ τὰ μὲν τῶν ψενδηγορησάντων 99775: 1: 
καὶ πέπαυται τῶν ἐχτότυν δυσφημιῶν ἡ 5c 
᾿Ανέλαμτε δὲ τῶν τῆς ἀληθείας δογμάτω, τὶ " 
λος, πανταχόθεν τῆς αἱρετιχῖις δυσϑτ alas £1 
pévno^ χαὶ ἡ 'Exxànsía τὸν Daow ixingess27 M 
Guo, χαὶ ἔλαδεν ἀνάπαυσιν Ex τὸν euvtp t7 


1:1 


EPISTOL.E. 


1153 


νων. "Asdit2:0g γάρ ἐστι xot ἀχαταιιάγντος, h; 2: A bus. Immohbilis cnim est et inexpuenabilis : advere 
LI ν Y i P Β 


Aat ἤδην χαὶ ἀπιττίας οὐ χετισ)ῦσαί ποτε δυνήσην- 
ται, ὡς ἐκ τῇς Κυριαχῆς φωνῆς ἠχούσαμεν. «Kol 
ἐπληρώθη χαρᾶς τὸ στόμα ἡμῶν, καὶ ἡ γλῶσσα 
ἡ μῶν ἀγαλλιάσεως * » χαὶ ἐγενήθημεν εὐφραινόμε- 
νοι ἐν τῇ Ἐχχλησίᾳ ἧ προχαθεζόμεθα κατὰ ᾿Θεοῦ 
βούλτσιν, Ταῦτα οὖν γεγόνασι, Χριστοῦ τοῦ ἐπὶ 
πάντων ἡμῶν Θεοῦ εὐδοχέσαντος, διὰ τῶν ὀρθοδό- 
Srev xa ἀνδρειοτάτων ἡμῶν βασιλέων. Αὐτοὶ γὰρ 
χατὰ παντὸ: τόπου τὰς σεπτὰς εἰχόνας ἀνέστησαν, 
ἕν τε σεδασμίοις ναοῖς, χαὶ ἐν ταῖς αὐλαῖς τῶν βα- 
σιλείων αὐτῶν. Οἷς Κύριος ὁ Θεὸς τὴν ἀντίδοσιν 
παράσχοι, ὑψῶν τὸ χέρας τῆς βασιλείας αὐτῶν 
πρὸς τε εἰρήνην τῶν Ἐχχλησιῶν αὐτοῦ, xol σωτη- 
píav πάντων ἡμῶν τῶν Χριστιανῶν. Εἴη τὸ ὄνομα 
αὑτοῦ εὐλογημένον εἰς τοὺς αἰῶνα: τῶν αἰώνων. 
Api. 
r'. 
1q τὰ πάντα ἀγιωεάτῳ xal μακαριωτάτῳ ἀδε.1- 
φῷ καὶ συ.1λειτκουργῷ, κυρίῳ '᾿Αδριαγῷ πάπᾳ 
τὴς πρεσθυτέρας Ῥώμης, Ταράσιος ἀγάξιος 
ἐπίσχοπος Κωγσταντινουπόλεως ἐν Κυρίῳ 
χηίρειν. 


Πολυμερὼς xat πολυτρόπως, εὐαγγελιχῶ;, ἀπο- 
σ“πτολιχὺς tz χαὶ πατριχῶς διδασχόμεθα ἀφιλάρ (υ- 
ρον τρόπον ἔχειν Ev τῇ τῆς ἱερουισύνης ἁγιστείᾳ, xal 
μὴ χρυσίζεσθαι ἣ ἀργνρίζεσθαι ἣ σφετερίζεσθαι 
ἐ πὶ χειροτονίᾳ παντὸς ἱερατικοῦ ἀνδρὸς, ὡς ὑποδεί-- 
ζμεν ἐν ταῖς χαθυποτεταγμέναις χρήσπεσιν ἀπό τε 
Ὑραφιχῶν θεηγοριῶν χαὶ πατριχῶν διδασχαλιῶν. Οἱ 


4 Xp ἐπιτιθέντες τὰς χεῖρας, ὑπηρέται τοῦ Πνεύμα- c 


- ὡς εἶσιν, οὐχὶ πράται τοῦ Πνεύματος. Δωρεὰν γὰρ 
λαθόντες τὴν χάριν τοῦ Πνεύματος, δωρεὰν δίδο- 
αὔξει τοῖς παρ᾽ αὐτῶν μεταλαμθάνουσιν ἀπεφήναντο Ex 
"ng χυριαχῆς ςωνῆς ταύτην τὴν ἐλευθεριότητα εἰ- 
λυ φότες. El δέ τις ἐλεγχθείη χρυσίῳ ταύτην ὠνη- 
σάμενος, ἀποχήρυχτον διαγορεύονσι τὸν τοιοῦτον 
τῆς ἱερατιχῆς τάξτως [ἀξίας]. Ei γὰρ καὶ ὀνόματι τὴν 
ἱερωςτύνην χεχλήρωται, ἀλλ᾽ οὖν διαψεύδεται ὁ λύγος 
ἐπὶ τῷ πράγματι, Οὐδεὶς γὰρ Θεῷ δουλεύειν δύ. αται 
καὶ μαμμωνᾷ, ὡς εὐαγγελιχῶς ἐμάθομεν. Καὶ ἐπεὶ 
ἠχούσαμεν προφητιχῶς τοῦ Θεοὺ βοῶντος, « ἱερεῖς, 
ιαλύσατε εἰς τὴν καρδίαν ᾿Ιερουσαλήμ " » αὖθίς τε 
παπειλοῦντος καὶ λέγοντος " « Ὃ σχοπὸς ἐὰν ἰδῇ 
τῶν ῥομφαίαν ἐρχομένην, καὶ μὴ σημάνῃ τῇ σά)- 
toy yt, xal ὁ λαὸς μὴ τυλάξητα:, xal ἐλθοῦσα f) ῥομ- 
:αία λάδῃ i$ αὐτῶν ψυχῆν, τὸ αἷμα Ex τῆς ye 
ὧς τοῦ σχοποῦ ἐχζητήσω᾽ » φόδον τοῦ τῆς σιωπῆς 
᾿αταχρέματος ἀναγγέλλομεν τοῖς προέδροις πᾶσι 
ὧν χαθ᾽ ἡμᾶς Ἐχχλησιῶν, ἵνα μετὰ παῤῥησίας 
acd τὸν θεῖον ᾿Απόστολον εἴπωμεν " Kalacct ἐσμεν 
πὸ ποῦ atuavo; τῶν παραθαινόντων τὰς χανωυνιχὰς 
.-ατάξεις, xal πάνυγς μᾶλλον τῶν ἐπὶ χρήμασιν fj 
ξιροτυνησάντων ἣ χειρητονηυέντων, Πέτρου τοῦ 
Ξ 2.0 ἀποστόλον, οὗ χαὶ τῆν χαθέδραν ἐχληρώσατο 

ἀδελφιχὴ ὑμῶν ἁγιότη:, ὡς Σίμωνα τὸν Μάγον 
*9 Matth. xvi, 18. 
x. 26, 21. 


81: Psal. cxxv, 5. 


8) Math vi, 


sus cujis fidem porta inferi et. intidelitatis przva- 
lere non poterunt, sicut ex Dominica vo:e audi- 
vimus ** , «Et repletum cst! gaudio os nostrum, 
et lingtta nostra exsultatione ?! : » et facti sumus 
Lketantes in Ecclesia, cui praesidemus secundum 
Dei voluntatem. Hec itaque facta suut. Christo, 
qui super omnia Deus noster est, volente, per or- 
thodoxos et fortissimos imperatores. nostros. lysi 
enim in omni loco venerabiles imagines erexerunt, 
tam scilicet in. celeberrimis templis, quam in re- 
ga'ibus palatiis suis. Quibus Dominus Deus vicissi- 
tudinem tribuat, exaltans cornu regui eorum tan 
ad pacem Ecclesiarum suarum, quam ad salutem 
omnium Christianorum. Et sit nomen ejus bene- 


B dictum in 8201. seculorum. Amen. 


ΠῚ, 

Per omnia sanctissimo εἰ beatissimo [τγαϊτὶ et com- 
ministro Adriano papa senioris Rome Tarasius 
indignus episcopus Constantinopoleos nove Rome 
iu Domino salutem (3). 


Mvltifarie multisque modis, evangelice simul et 
apostolice atque paterne docemur sinc avaritia ha- 
bere mores in sacerdotii sanctificatione, et non 
aurum, non argentum, aut aliquid aliud usurpare 
super manus imposilione omnis sacrati viri, quem- 
admodum ostendemus iu ordinatis inferius testi- 
moniis, iam ex Scripture divina assertionibus, 
quam ex paternis magisteriis assumptis. Qui enim 
manus imponunt, ministri sunt. Spiritus, non ven- 
ditores Spiritus ; gratis quippe accipientes gratiam 
Spiritus, gratis his qui a se percipiunt, dare prz- 
cipiuntur, ex Dominica voce hane libertatem |Gr. 
liberalitatem] adepti. Si quis autem convictus fuerit 
pecunia Lanc obtinuisse, abjectum fore ab ordine 
sanclo promulgant hujusmodi : et licet nomine 
sacerdotium sortiatur, sed. fallitur. sermo in causa 
[in re]. Nemo enim servire potest Deo et mam- 
mons, sicut ex Evangelio didicimus *! . Quia vero 
prophetice audivimus Deo clamante: « Sacerdotws, 
loquimini ad cor Jerusalem ** ; » rursusque com- 
minante atque dicente : « Speculator si viderit gla- 


D dium venientem, et noninsonuerit tuba, et populus 


se non custodierit ; et veniens gladius acceperit ex 
eis animam, sanguineni de manu speculatoris re- 
αι νην". » Timorem ex silentio dampationis de- 
nuntiamus przsulibus omnibus Ecclesiarum qua 
apud nos sunt, ut cum fiducia secundum divinum 
Ayostolum *9 dicamus : Mundi sumus a sanguiue 
prevaricastium canonicas dispositiones, et inulto 
niagis earum qui per pecunias manus imposuerunt 
vel imponunt [Gr. vel manus impositionem. acce- 
perunt] ; Petro divino apostolo, cujus cathedram 
sortita est fiaterna. sanctitas vestra, hos tauquam 


2]. 15 |]. χε, 99. — ** Ezech. xxxii, ὃ. !* Act, 


(5) Est in libro Juris Grsco-Ro:nani Gr. ct Lat, ex. alia ver:ione, Inr. 


1..8 


*Sauonen, Magum  depouente. Hujus rei 
won subterfigimus, quo minus annubtiemus veri- 
tatem, custodientes et. tenentes quie a sanctis et 
laudatissimis apostolis, et memorabilibus Patribus 
mostris canonice sunt. prolata : et hos qui quid ho- 
rum coutempserint, abominamur. litur. fraterna 
εἰ summo sacerdotio decorata sanctitas vestra, jure 
ac secundum lei voluntatem pontificalem ordinans 
pietatem [Gr. saerum bierarchicum gubernans or- 
dinem], opinatissimam babet gloriam. Dixii enim 
per prophetam primus et magnus summus sacerdos 
Christus Deus noster : « Vivo ego, sed cloriBicantes 
me gloriticabo ** ,» Nosti enim, vir desideriorum 
Spiritus, quia tolerabilior est Macedenii et corum 
qui circa ipsum svul, Spiritus impugnatorum impia 
haeresis. liis enin c(eaturam 
ac Patris Spiritum d:lire fatentibus ,. isti sui 
ipsius cum, ut autumant, servum — e(ficient. 
O.nnis enim dominus quod habuerit, si το! τις 
vecwmdat, sive servom, sive aliud. quid eorum 
qui possidet, Similiter et qui emit, dominus vo- 
lens esse eius quod emerit, per pretium p τ}: 
lud acquirit. lta et qui banc. iniq-am δεῖ!" "ἸῺ 
operantur, detrabunt Spiritui sancto, aqua iter 
peccantes his qui blasphemant, dicemées im — B-el- 
zebub ejicere di:emonia Christum * . Atque. ui ve- 
rius dicamus, Jule comparanter traditori, qci 
Dei eecisoribus Juseis pretio arzenti Christum ve- 
mumded:t Cum erzo sauetus Soiritus. coasa! -tan- 


tislis sit Chris;o Deo. nostro, δας ταν oniino et C 


ipsi portienis eruut, ut estepsum est. Ni Yero reg 
veuditur, (p rspieuum evim et, quil nsllo meo 
won est precul dulxo ja ets zo: ia Sinus. sancti, 
id est, sacerdotii sanct,tas Na.a qu «d nea acvepe- 
Fumt, nou h3lent, Me ores erzo siot sancti Petri, 
ad ewm qui boc &ulebat ita éxvotis: « Noa est 
Ubi pars, aeque sors ia. sermore hoe ?* 5 ὦ ecim 
vesuindlatur s3cerzoti diza t35, erz» szperdaua est 
aped pus ve prehal.als σεις. et m eaa 
alique virtubus. e^cver-22 s Soperfums ex 
secu.duu dps )uaca Pasce κοντα 3. actes 
(eCrüs,  epertere. c étisc, cm depeiocos iu πὸ 
αὐ prudentem, eztcatum, dec orem, cogtmentem. 
sobcium, amp.octectem evi qui secus tom lecto 
P348 Cb δ οἰ ἐπ secione d. πὶ o tens sit eX3octan 
us doctrina s3ma, δὲ eS qui τὸ itai aat dg 
we.» Preferwaisr τοῖς σατο iplamr δὲς  ear- 
Bia de webéiloce 3€ erp ore Leceion ueniel . 
Purto subjecta sancterz92 ies; ἦν στ 8 3l ecam em- 
ButO 3 sXerdoLo poenaazaiteum ταὶ defert Δ] - 
φ δεῖν vel acvezect & à 0) tnegec;, sig τὸ. - 
Qu 3tle mauus iIg)es coc c sec gzlgs im- 
Posstese, cive pest 5135 cmOcxscOGsSm. ovi 
pere ἐμ ἐπ Ἤς ecypece quia απ», Sew et 
CUbucy ΓΟ o cue scvl0vesse gs 310616 am o da- 
Voue pec auis. 


"IR ou 5) 


UL... 


S. TARASI PATRIARCILE CP. ἫΝ 
gratia A τούτους χαθελόντος. Τούτου ἕνεχεν οὐχ vm. 


μεθα τοῦ ἀγγέλλειν τὴν ἀλήθειαν, colin: 
χρατοῦντες τὰ παρὰ τῶν ἁγίων χαὶ κιτ.. 
ἀποστόλων, καὶ τῶν ἀο:δίμων Πατέρων ἐμῶν :. 
νικὼς ἐχδοθέντα - xai εἴ τι τούτων cupio - 
πἴνων, βδελυττόμεθα. Ἢ οὖν ἀδελςιχν uos 
χιεροπρεπὴς ἀγιωξύνη ἐνθέσμεος χαὶ oxi 
βούλησιν πρυτανεύουε τῶν ἕεραρχιχῖν2ησι: 
διαδόττον ἔχει τὴν δόξαν. E!pnxs vio bisce 
φήτου ὁ πρῶτος; χαὶ μέγας ἀρχιερεὺς Yon 
Θεὸς ἡμῶν “ « Ζῶ ἐγὼ, ἀλλ᾽ ὃ τοὺς oir: 
δοξάτω. » Οἴδας vàp, ἄνερ ἐπαθυμτῶν cosi 
ὅτι φορητοτέρα μᾶλλόν ἔστι δέαχεδον;", nc 
ἀμτ᾽ αὐτὸν Πνευματομάχωσν ἃ $,93:60; 5.7 
Ἔχείνων γὰρ χτίσμα καὶ δοῦλον τὸν ἔξ. : 


«ἃ servum. Dei B Πατρὸς *b ἅγιον ἢνευκα Anges. ν΄ 


" 
"m 


ἔχυτῶν, ὡς Coxouzi, bv. λον αὐτὸ τοῦς 
Ὑὰρ δεστιῦττ: ὃ τι X» ἔχο:, εἰ baxncc 
Toizxtt, εἶτε οἰχέττν, εἶτε ἔτεισν ὧν χέστης 
&,21270; καὶ ὁ ἀτοράζων, ἐεςπτότεης ὅση" 
vat τοῦ ivopazaiwo, διὰ cut dp το 
z-3-31. θὐυτως οὐ ταῖττν τὴν θεσμὸν TIL 
v24:wWE. Xxt:16:51,5.21 τὸ ΠπεῦμΣ τὸ o0 
ἀμερτάνυν-ε: τοῖ; βλασπεχιοῦ σεν, b» Β.:, 6..." 
δάἄλλειν τὰ ὄχι εὖνιΣ τὸν Áo. [iiu 


e V* 
p^*siz:w€, παρΞοίχετιν ela τῷὸῪῪ τοῦτ Ὁ 


Χριστὸ τῷ τῷ ἔχον, τῆς a2; i Ξ 
an» ἔτοντα: ville. CI χποξέξειχτα. bi 
τιΞετχετει ^ πρόθ τον τὰ οὐξχαςς 2:- 
λέχτεος οὖς ἔττιν E» χῦτοξῖ: Σ᾿ χϑεις 0 4. 
prc Sc ὃ τὸς ἔτ τὸῆνπς incuindk 
E62, αἱ δ: Ir 2t. Μ τ z5 τ τ σαν τοῦ 5... 07 


ποὺς τὸν τοῖτο ἐσξεττξεῖτσν:Σ  €27wG. κ᾿ “ 
cO2zisz x4 a:5 524 χατοος ἔν το τὺ 
ὦν ΕΣ vis ἀπεμπολεῖτ: ὁ τὸς ἰεδωξ.". σ΄ 
Boa τιειττὰ vas αἰτεῖς ὃ χατὰ τὸν i0 τ 
Ξιαιτεῖς, x3: khi» ΣυεὶΣ πα' duh i57 
1:: τοὺ: ax ill; xii στ ὁ δ: 


Σ ὕξτσ σις ξ:Περ « τῶν πίσχαξουν dwzht7^ 
Ξι τῆλυχ. χξτεῖτος δεξχχτι χὴν, ἔνσχροστι, U 
EX, lr*o τῖῦ στὰ τον Σιζαγδοε i. 
ἄνετς oxi πι:5χ2αξ, ἐν I$ 17.27 
αλλ 2. XX: τος ἀντι τυσυντες ἕλε olo 
TLau.a TAXI τ χυϊλὲχ τοῦ Ezde ri) Uoc 
VÉUuTTIS Gl403 lTWXiÍarw ὅτ oU 


- 
ma m 


fL l2AlTIOP) CEiwlA τὸς ᾿ξδοσσουςς 
vis c AR]Dazz 5 ΣΈΣΙΤΙΣ Ea $iyÉ.QTYA . 
- ITUR EISE xx] iU 


"it Wi 


ἴω. , 4. 


- 5: 


Κανὼν τῶν ἀγίων ἀποστόλων x0.' 
Eis ἐπίσχοπος διὰ χρημάτων τῆς ἀξίας ta2- 
re ἐγχοατὴς γένηται, f] πρεσδύτερος, f) διάχονος, 


ιχθαιρείσθω καὶ αὐτὸς xal ὁ χειροτονήσας " καὶ ἐχ- - 


πτέσθω παντάπασι xal τῆς χοινωνίας, ὡς Σίμων 
μάγος ὑπ᾽ ἐμοὺ Πέτρον. 
'Es τῶν Πράξεων τῶν ἀγίων ἀποστόλων. 

« Ἰδὼν δὲ ὁ Σίμων, ὅτι διὰ τῆς ἐπιθέσεως τῶν 
'εἰρῶν τῶν ἀποστόλων δίδοτα! τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον, 
τροτήνεγχεν αὐτοῖς χρήματα, λέγων, Δότε  xá- 
wt τὴν ἐξουσίαν ταύτην, ἵνα ᾧ ἐὰν ἐπιθῶ τὰς 
tpa; , λαμθάνῃ Πνεῦμα ἅγιον. Πέτρος δὲ εἶπε 
τρὸς αὑτόν Τὸ ἀργύριόν σου σὺν σοὶ εἴη εἰς ἀπ- 
λείαν, ὅτι τὴν δωρεὰν τοῦ Θεοῦ ἐνόμισας διὰ χρη- 
κάτων χτᾶσθαι. Οὐχ ἔστι σοι μερὶς, οὐδὲ xpo 
v τῷ λόγῳ τούτῳ * ἡ γὰρ καρδία σου οὐκ ἔστιν 
ὁθεῖα ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ. Μετανόησον οὖν ἀπὸ τῆς 
axíag σου ταύτης, καὶ δεήθητι τοῦ Kuplou, εἰ ἄρα 
ιφεθήσεταί σοι d ἐπίνοια τῆς καρδίας σου. Εἰς 
ἀρ χολὴν πιχρίας χαὶ σύνδεσμον ἀδικίας ὁρῶ σε 
vta.) 

Ἔχ τὴς τρίτης τῶν Backs. 

« Καὶ οὐχ ἐπέστρεψεν ᾿Ιεροδοὰμ ἀπὸ τῆς xaxíaq 
ιὑτοῦ * xal ἐπέστρεψε, xal ἐποίησεν Ex μέρους τοῦ 
309 ἱερεῖς ὑψηλῶν. 'O βουλόμενος ἐπλήρου τὴν 
sepa αὑτοῦ, καὶ ἐγίνετο ἱερεὺς εἰς τὰ ὑψηλά. Καὶ 
γένετο τὸ ῥῆμα τοῦτο εἰς ἁμαρτίαν τῷ οἴχῳ Ἵε- 
οδοὰμ, καὶ εἰς ἀφανισμὸν ἀπὸ προσώπου τῆς 
ms. ? 


Ex τῆς Ó τῶν Βασελδεων", περὶ τῆς Jéxpac C 


Pty. 

« Καὶ ἐπέστρεψε Νεεμὰν πρὸς Ἐλισσαιὲ αὐτὸς xal 
ιᾶσα ἡ παρεμδολὴ αὑτοῦ * χαὶ ἦλθε, καὶ ἔστη ἐν- 
ὑπιον αὐτοῦ. Καὶ εἶπεν " Ἰδοὺ δὴ ἔγνωχα, ὅτι οὐχ 
gtt Θεὸς ἐν πάσῃ τῇ γῇ, ἀλλ᾽ ἢ ἐν τῷ Ἰσραήλ. 
ἰαὶ νῦν λάδε τὴν εὐλογίαν παρὰ τοῦ δούλου σου. 
(aV εἶπεν Ἑλισσαιέ" Ζῇ Κύριος ᾧ παρέστην ἑνώ- 
ον αὐτοῦ, εἰ λήψομαι. Καὶ παρεθδιάσατο αὐτὸν λα- 
εἶν, xai ἠπείθησε.» Καὶ μετ᾽ ὀλίγα " «Kot εἶπε 
"εξζῇ τὸ παιδάριον Ἑλισσαιέ " Ἰδοὺ ἐφείσατο ὁ 
ριός pou toU Νεεμὰν τοῦ Σύρου, τοῦ λαῦδεῖν ix 
et; αὐτοῦ ὧν ἑνήνοχε. Ζῇ Κύριος, εἰ μὴ δράμω- 
ac ὀπίσω αὐτοῦ, xal λήψωμαι παρ᾽ αὐτοῦ τι. Καὶ 
δίωξε Γιεζῇ ὀπίσω Νεεμάν, ν Καὶ μετὰ βραχέα" 


EPISTOLE. 


1446 
Canon sanctorum | apostolorum 29. 

Si quis episcopus, aut preshyter, aut diaconus per 
pecunias hanc obtinuerit dignitatem, dejiciatut et 
ipse et ordinator ejus, eL à communione modis om- 
nibus abscindatur, sicut Simon Magus a me Petro. 


De Actibus apostolorum. 

« Cum vidisset autem Simon, quia per imposi- 
tjonem manus apostolorum daretur Spiritus sanctus, 
obtulit eis pecuniam, dicens: Date et mili hauc 
potestatem, ut cuicunque imposuero manus, acci- 
piat Spiritum sauctum. Petrus autem dixit ad 
eum : Pecunia tua tecum sit in perditionem, quia 
donum Dei existimasti pecunia possidere. Non est 
tibi pars, neque sors in sermone isto: cor enim 
tuum non est rectum coram Deo. Peoenitentiam 
itaque age ab hac nequitia tua, et roga Deum, si 
forte remittatur tibi hzc cogifftio cordis tui. In 
felle enim amaritudinis et obligatione iniquitatis 
video te esse **. » 


Ez libro tertio Regnorum. 

« Non est reversus Jeroboam de via sua pessima, 
sed e contrario fecit de novissimis populi sacer- 
dotes excelsorum. Quicunque volebat, implebat 
manum suam et fiebat sacerdos excelsorum, et 
propter hanc causam peccavit domus Jeroboam, 
et eversa est, et deleta desuper facie terra ?*. » 


Ex libro quarto- Regnorum, de lepra Cieai. 


« Reversusque Naaman ad virum Dei cum uni- 
verso comitatu suo, venit et stetit coram eu, et 
ait: Vere scio quod non sit Deus alius in universa 
terra, nisi tantum in ]srael. Obsecro itaque, ut 
accipias benedictionem a servo tuo. At ille respon- 
dit : Vivit Dominus, ante quem sto, quia non acci- 
piam. Cumque vim faceret, penitus non acquie- 
vit 3*. » Et post pauca: : Dixitque Giezi puer 
viri Dei : Pepercit dominus meus Naaman Syro 
isti, ut non acciperet ab co τῷ attulit. Vivit Do- 
minus, quia curram post eum, et accipiam ab eo 
aliquid. Et secutus est Giezi post tergum Naa- 
man **.» Et post pauca : « Lt dixit Naaman: 


Καὶ εἶπε Νεεμάν" Λάδε δὴ τάλαντον ἀργυρίου, D Accipe talentum argeuti ; et coegit eum, ligavitque 


,aY ἔλαδε δύο τάλαντα ἀργυρίου ἐν δυσὶ θυλαχίοις, 
αὶ δύο ἀλασσομένας gzold;.» Καὶ μεθ᾽ ἕτερα", 
Καὶ εἶπε πρὸς αὐτὸν 'Ελισσαιέ " Πόθεν Γιεζῇ ; xal 
πε Γιεξῆῇ Οὐ πεπόρευται ὁ δοῦλός σου ἕνθα xa 
(Da. Καὶ εἶπε πρὸς αὐτὸν Ἑλισσαιέ " Οὐχὶ ἡ χαρδία 
ο ἐπορεύθη μετὰ σοῦ, xal οἶδα, ὅτε ἀπέστρεψεν 
ἀνὴρ ἀπὸ τοῦ ἅρματο; εἰς συνάντησί) σου; Καὶ 
ἦν ἔλαθε: τὸ ἀργύριον, καὶ νῦν ἔλαδες χαὶ τὰ ἐμά- 
&* καὶ λήψῃ ἐν αὐτῷ χήπους, χαὶ ἐλαιῶνα, xal 
χπελῶνα, καὶ πρόθατα, xal βόας, xa παῖδας, καὶ 
χιδίσχας * χαὶ ἡ λέπρα Νεειλὰν χολληθήσεται ἐν 


duo talenta argenti in duobus saccis, et duplicia 
vestimenta **. » Et post alia : « Et dixit Eliseus : 
Unde venit Giezi ἢ Qui respondit : Non ivit servus 
tuus quoquam. At ille ait: Nonne cor meum in 
przsenti erat. quando reversus est homo de curra 
800 in occursum tu? ? Nunc igitur accepisti argen - 
tum, et accepisti vestes: ut emas oliveta, ct 
vineas, et oves, et boves, εἰ servos, et. on- 
cilas: scd lep;a Naaman adherebit tibi el se- 
mini tuo in sempiternum. Et eg:essus est. «b 
co leprosus quasi nix **, » 


A καὶ ἐν τῷ σπέρματί σου εἰς τὸν αἰῶνα. Καὶ ἐξῆλθεν ἐκ τοῦ προτώπον αὐτοῦ λελε πρωμένος ὠπεὶ 


σώ». 


5. Act. virt, 18-25. " HE Beg. xm, 54, 58. ΤΥ Beg. v, 15, 10. ? ibid. 20, ?* ibid 985. ** ibi. 25-27. 


1441 
Lx sancii Basilii episcopi tmülerpretatione in 
Isaiam ?*. 

Legem dedit in adjutorium, ut dicant ; non sicut 
hoc de quo non licet dare munera *'. lizc vcro 
lex non est sicut verbum hoc quod est in. veutri- 
loquo: non enim ad deceptioneim excogitata est, 
sicut illa, sed magistra esl veritatis : et illi quidem 
in argento divinant. Hoc enim est quod deridetur, 
quia et argentum eis tribuunt mercedem  fallaciie 
hi qui decipiuntur. 106 autem verbuimn, id est legis, 
non est lale, ut inunera dent pro eo. Nemo enim 
gratiam Dei venumdat : « Gratis, inquit, accepistis, 
gratis date δ᾽ » Vides; qualiter indignatus Petrus 
sil coutra Simonem, pecunias pro Spiritus saucti 
gratia offerentem ὃ « Pecuitia. tia, inquit, tecum sit 
in perditiorem, | quia existimasti donum Dei per 
pecuniam possidere ??; ». Non est ergo Evangelii 
sermo, sicut. verb qux venduntur a. ventriloquis. 
Quid eniui dabit quisquam diguuin pro eis in com- 
mulationem ? Audi David hzsitantem atque dicen- 
ἀπ}: € Quid retribuam Domino pro omuibus quie 
retribuit mihi ** ? » Non possunt ergo munera dari 
de hoc condigna gratie, que ab ipso est, Unum 
est donum dignum, custodia videlicet ejus quod 
donatum est, Qui dedit tibi thesaurum, non pre- 
tiurg repetit dati, sed custodiam dignam ejus quod 
datum est. 


Ejusdem ex epistola ad episcopos destinata. qui sub 
ipso erant, ut non manus. impouerent per. pecu- 
nias. 


Existimant 86 non peccare, quia non pariter cum 
manus impositione munus accipiunt. Accipere 
autem est, quandocunque accipiatur. Rogo ergo, 
ul haic oblationem, imo vero. terrenum comnmo- 
dum [induetionem in gehennam] deponatis, et ne 
manus talibus contaminantes. acceptionibus, vos- 
metipsos isdignos faciatis celebrandi sancta. my- 
Stería. o7 


De vita saucti Joannis Aurei Oris. 


Accessit ille qui longe nobis erat. disputationis 
auctor, ad episcopos omnes, Eusebius videlicet 
aecusalor sex reliquorum episcoporum et postu- 
lans ut. susciperetur in. communionem. Contradi- 
cunt quidam episcoporum, non oportere illum in 
[ut] calumniatorem admitti. In. his supplicavit «i- 
cens : Quoniam litis [lis] majorem partem per duos 
annos examinavit [examinata est], et. dilatio [cau- 
52 ad testes. effecta. est, deprecor. vestram Deo 
amabilitatem, ut mihi ab co testes [Gr. ut a iie 
testes] hodie tribuantur. Nam 5i. et Antonius. ορὶ- 
scopus mortuus est, qui accepto auro promovit ; sed 
manent qui cederunt et. ordirati sunt. Sapxit. prie- 
$cns concilium, 1... requiratur negotium : inchoatur 
causa ex lectione monumentorum qua primitus 
f'sta sunt. Ingressi sunt. testes :: ingressi sunt et 
"ex qui dederunt et ordinati sunt : in initio nega- 


" lucap. vir, post medium. 51 Isa. vii, 30, ex Grzeco. 


€xv, 12 


S. TARASII PATRIARCILE CP. 


ἫΝ 
À Τοῦ ἀγίου Βασιεϊείου ἐκ τῆς elc ziv fiie 


ἑρμηνείας. 
Νόμον ἔδωχεν εἰς βοήθειαν, ἵνα εἴπωτ:». 1] 
ὡς; τὸ ῥῆμα τοῦτο, περὶ οὗ οὐκ ἔστι δῶρα 9... 


περὶ αὑτοῦ. Οὗτος δὲ ὁ νόμος οὖκ ἔστιν ὡς Us 
“ηὐτοτοῦ ἐγγαστριμύθου * οὐ γὰρ «pb; ἀπάτην t-- 
νενόηται, ὥσπερ ἐχεῖνα, ἀλλὰ ἀληθείας ἐπὶ c 
δάσχαλος. Κἀχεῖνοι μὲν ἐπ᾽ ἀργυρῆ uzviv - 
τοῦτο γάρ ἐστι τὸ χαταγέλαστουν, ὅτε ἀργύριον» 


τοῖς τολοῦσι μισθὸν τοῦ ψεύδους οὗ ἀπατώμενοι. Τὼ 


τὸ δὲ τὸ ῥῆμα, τουτέστι τοῦ νόμου, οὐχ ἔστ: τοιοῦτ 

ὥστε δῶρα δοῦναι περὶ αὑτοῦ. Οὐδεὶς γὰρ τὴν ri: 
τοῦ Θεοῦ ἀποδίδοται, « Δωρεάν., qrotv, iic. 
δωρεὰν δότε. » Ὁρᾷς πῶς ἠἡγανάχτησε Πέτρις c 
τῷ Σίμωνι ἀργύριον ὑπὲρ τῆς τοῦ Πνεύματος 1» 
ριτος προσχομίσαντι; « Τὸ ἀργύριόν σου, τη ξὶ, 1. 
σοὶ εἴη εἰς ἀπώλειαν, ὅτι ἐνόμισας τὴν 6o 
τοῦ Θεοῦ διὰ χρημάτων χτἄσθαι. » Οὐκ ἔστιν co 
τοῦ Εὐαγγελίου λόγος ὡς τὰ πωλούμενα ῥήματι s- 
ἐγγαστριμύθων. Τί γὰρ ἄν τις δοΐη ἄξι 
ἀντάλλαγμα; "Axoue τοῦ Δαδὶξ ἄἀτεορηοῦντος xii 
ὕοντος * « Τί ἀνταποδώσω τῷ Κυρίῳ περὶ πάντων: 
ἀνταπέδωχέ μοι; » Οὐχ ἔστιν οὖν δῶρα 5,20. — 
τούτον ἀντάξια τῆς ἀπ᾿ αὐτοῦ χάριτος. Ἕν ἃ: 

ἄξιον, ἡ φυλαχὴ τοῦ δωρηθέντος. Ὃ δούς οὐ τ 
θησαυρὸν, οὐχὶ tipi]. ἀπλιτεξ τοῦ δυοθέντο;, 20: 
φυλαχὴν ἀξίαν τοῦ δεδομένον. 


Τοῦ αὐτοῦ ἐκ τῆς ἐπιστολῆς tuc Zpóc τεῖ:-. 
ἑαυτὸν ἐπισκόπους, ὥστε μὴ χειροτονεῖν ὦ 
χρήμασιν. 


Νομίζουσι μὴ ἁμαρτάνειν, τῷ μὴ ἅμα —7 
λαμθάνειν, ἀλλὰ μετὰ τὴν χειροτονέαν AauC.- 
Λαθεῖν δὲ ἐστιν ὁτεδήποτε τὸ λαθεῖν. [pu 
οὖν, ταύτην τὴν πρόσοδον, μᾶλλον δὲ τὴν mper 
γὴν τὴν ἐπὶ γέενναν ἀπόθεσθε, xal μὴ τὰς 1 
μολύνοντες τοιούτοις λήμμασιν, ξαλυτεὺ; ἀνε- 
ποιήσητε τοῦ ἐπιτελεῖν ἅγια μυστήρια. 


4 
-" e 
-- 


C 


'Ex vov βίου τοῦ ἁγίου Ἰωάγγου τοῦ Xpvco7 
μου. 

Προσῆλθεν ὁ τῆς μακρηγορίας δι μὲν 
ἐπισχόποις πᾶσιν Εὐσέδιος ὁ χατήγορος τὸν - 
λοιπῶν ἐπισχόπων, ἀξιῶν δεχθῆναι si; Σ 
νίαν. Προσαντιλέγουσί τινες τῶν ἐπισχότων, un - 

Ὁ αὐτὸν δεχθῆναι ὡς σοχοφντην. "En τοῖτις τ 
τευε λέγων Ἐπειδὴ ἡ δίκη τὸ «Aste: zi 
ἔτη δύο ἐθασανίσθη, εἰς μάρτυρας δὲ viec 
ὑπόθεσις [ὑπέρθεσις], δέομαι τῇς ὑμετέρες 1:. 
λίας, σέμερον παρ᾽ αὐτὰ ξοῦναί a - 

p2;. El γὰρ xal 'Avztovivoz τετε EXESTI,XEV 
πος, ὁ λαδὼν τὸ ypualoy xaX χειροτονή 33g, 2 ^ - 

μένουσιν οἱ δεδωχότες xal 4ztpozovy θέντες P c. 

G:v f; παροῦσα σύνοζος «ftre ja ρὲ μ.᾽.} 

$ ὑπόθεσις ἐξ ἀναγνώσματος τῶν τι ρεὼτ" ; 
πων ὑπομνημάτων. Εἰσῆλθον οἱ μάρτυρες, εὐ 

θον χαὶ οἱ ἐξ τῶν ξεδωχότων x3i χεικοτο. 6 

Ἐν ἀρχῇ ἠρνοῦντο. Ἐπιμενόντων δὲ τῶν 1; 


gil 


-- 
δια 


* 
Vr 


$- 
6e. 


-- 
- 


δ Maub. x, 8. " Act. vin, 37. δ ἢ": 


1449 


EPISTOL.E. 


[450 


τῶν μὲν λαϊκῶν, τῶν δὲ πρεσθυτέρων, οἷς ἔδο- A lant. Cumque permanerent testes tam laici quam 


ξαν τεθαῤῥηχέναι" τινῶν δὲ xol γυναιχῶν, xal τὰ 
εἴδη τῶν ἐνεχύρων λεγόντων, τοὺς τόπους, «χαὶ τοὺς 
χαιροὺξ, xai τὴν ποσότητα, οὗ πάνυ χαλῶς αὐτῶν 
διαχειμένης τῆς συνειδήσεως, αὐθαίρετοι ὁμολο- 
γοῦσι δίχα πολλῆς ἀνάγχῆῃης * ὅτι δεδώχαμεν, ᾿ ὁμο- 
λογοῦμεν, χαὶ γεγόναμεν τοιαύτην νομίσαντες ἀχο- 
λουθίαν εἶναι. "Iva δόξωμεν τῆς βουλῆς τῆς δημο- 
σας ἐλευθεροῦσθαι. Καὶ νῦν δεόμεθα, εἰ μέν ἐστιν 
ὅσιον ἡμᾶς elvat. ἐν τῇ λειτουργίᾳ τῆς ἐχχλησίας * 
πεὶ xài» τὸ χρυσίον ὃ δεδώχαμεν, ἵνα λάδωμεν. 
Τῶν γὰρ γυναιχῶν ἡμῶν δεδώχαμέν τινα axe. 
Ἰωάννης πρὸς ταῦτα ὑπέσχετο τῇ συνόδῳ, ὅτι Τοῦ 
μὲν βουλευτηρίου ἐγὼ αὐτοὺς: σὺν Θεῷ ἀπαλλάσ- 
cu , ἀξιώσας τὸν βασιλέα" ὑμεῖς δὲ προστάξατε 
αὐτοὺς λαθεῖν ἃ δεδώχασι παρὰ τῶν ᾿Αντωνίνου χλη- 
ρονόμων. Προδέταξεν ἡ σύνοδος, τὸ μὲν χρυσίον 
αὐτοὺς λαθεῖν παρὰ τῶν χληρονόμων ᾿Αντωνίνου, 
χοινωνεῖν δὲ ἔνδον τοῦ θυσιαστηρίου, εἶναι δὲ ἀπὸ 
ἐξρέων" ἵνα μὴ τούτων συγχωρηθέντων, ἔθος γένη- 
ται Ἰουξαϊχὸν f; Αἰγύπτιο» τοῦ πωλεῖν καὶ ἀγοράζειν 
τὴν ἱερωσύνην. Φασὶ γὰρ τὸν λυμεῶνα χαὶ ψευ- 
δύνυμον πατριάρχην τῶν Ἰουδαίων xav! ἕτος ἀμεί-- 
6st, xaX παρ᾽ ἔτος τοὺς ἀρχισυναγώγους, ἐπὶ συλ- 
λογῇ τοῦ ἀργυρίου" ὁμοίως xai τὸν ζηλωτὴν τού- 
tou τῶν Αἰγυπτίων πατριάρχην᾽ ἵνα πληρωθῇ τὸ 
προφητιχόν" « Οἱ ἱερεῖ; αὑτῆς μετὰ δώρων ámexpt- 


νοντο, χαὶ οἱ προφῆται αὑτῆς μετὰ ἀργυρίον ἔμαν- 


τεύοντο. » 


Tix τῶν καγόνων τῶν ἐξαχοσίων τριάχοντα ἄ- 
yiov Πατέρων τῶν ἐν Χαιϊχηδόνι cvreA0órcov, 
χωγὼν δεύτερος. 

Εἴτις ἐπίσχοπος ἐπὶ χρήμασι χειροτονίαν ποιή - 


cato, χαὶ εἰς πράσιν χαταγάγῃ τὴν ἄπρατον χά- 


ριν. καὶ χειροτονῆσῃ ἐπὶ χρήμασιν ἐπίαχοπον, 1| 


χωρεπίσχκοπον, ἣ πρεσθδύτερον, καὶ διάχονον, f) Exe- 
ρόν τινα τῶν ἐν τῷ χλήρῳ χαταριθμουμένων, f| προ- 


Θάλλοιτο ἐπὶ χρήμασιν οἰχονόμον, fj ἔχδιχον, καὶ 


παραμονάριον, ἣ ὅλως τινὰ τοῦ χανόνος, δι’ al- 


σχροχέρδειαν οἰχείαν, ὁ τοῦτο ἐπιχειρήσας, ἐλεγχ- 
θεὶς χινδυνευέτω περὶ τὸν οἰχεῖον βαθμόν " χαὶ ὁ 
χειροτονούμενος, μηδὲν ix τῆς xav' ἐμπορίαν ὦφε- 
λείσθω χειροτονίας f| προθολῆς, ἀλλ᾽ ἕστω ἀλλό- 
τρίιος τῆς ἀξίας ἣ τοῦ φροντίσματος, οὗπερ ἐπὶ 


presbyteri, quibus visum fuerat fidenter [Gr. visi 
fuerant confidere] esse credendum ; quzdam autem 
et mulieres : etiam species pignorum praefati, et 
loca, et. tempora, et quantitatem ; non admodum 
bene conscientia sua disposita, ultronei confitentur; 
absque multa necessitate - Quia dedimus, conlite- 
mur, et facli sumus, talem existimantes conse- 
quentiam [consuetudinem] esse, ut videremur a 
curia publica liberari. Et nunc obsecramus, ut si 
qui dem justum est nos esse in ministerio ccclesize 
simus : sin autem, saltem aurum quod dedimus, 
recipiamus : nam uxorum nostrarum quxdam de- 
dimus vasa. Joannes ad hzc repromittebat concilio, 
quia a curia quidem ego eos cum Deo liberabo, 
postulans imperatorem: vos autem pr:ecipite acci- 
pere illos quod dederunt, ab hxredibus Antonini. 
Precepit synodus aurum quidem cos recipere ab 
h:redibus Ántonini, communicare autem intra 
altare, et esse privatos sacerdotio : ne istis iudul- 
gentiam consecutis, consuetudo fieret Judaica vel 
JEgyptia vendendi sacerdotium, vel emendi. Aiunt 
enim pestilentem et falsidicum patriarcham Judzeo- 
rum per singulos annos vel infra, arclisynagogos 
per vices constituere causa colligend:e pecunie τὶ 
similiter et emulatorem hujus, Agyptiorum sci- 
licet patriarcham ; ut impleatur illud propheticum : 
« Sacerdotes ejus cum muneribus respondebant, et 
prophete illius cum argento divinabant 5). » 


Es canonibus sexcentorum tríginta sanctorum  Pa- 
trum, qui Chalcedone convenerunt, regula secunda. 


Si quis episcopus per pecunias fecerit ordina- 
tionem, et sub pretio redegerit gratiam qua non 
potest vendi, ordinaveritque per pecuniam epísco- 
pum, vel chorepiscopum, vel preabyterum, aut 
diaconum, vel quemlibet ex his qui connumeran- 
tur in clero ; aut promoverit per pecunias dispen- 
satorem, aut defensorem, vcl mansionarium, aut 
quemquam qui subjectus est. regule, pro sui tur- 
pissimi lueri commodo: is quem hoc attentasse 
probatum fuerit, proprii gradus periculo subjace. 
bit : et qui ordinatus est, nihil ex hac ordinatione 
aut promotione, 4:88 per negotiationem facia est, 


χρήμασιν ἔτυχεν, εἰ δέ τις xal μεσιτεύων φανείη p proficiat, sed sit alienus ea dignitate et sollicitu- 


«olg οὕτως αἰσχροῖς xaX ἀθεμίτοις λήμμασι, xal οὗ- 
«ος εἰ μὲν χληριχὸς εἴη, τοῦ οἰχείου ἐχπιπτέτω 
βαθμοῦ" εἰ δὲ λαϊχὸς ἢ μονάζων, ἀναθεματιξζέ- 
αθω. 

'Ex τῆς ἐγχυκλίου ἐπιστοιῆς Γεγναδίου τοῦ d- 


γιωτάτον ἀρχιεπισκόπον Κωγνσταγτινουπό- 
«Δεως, καὶ της σὺν αὐτῷ συνόδου. 


"Eazo τοίνυν xal ἔστιν ἀποχήρυχτος, xal πάσης 
ἱερατιχῆς ἀξίας τε xal λειτουργίας ἀλλότριος, καὶ τῇ 
γατάρᾳ τοῦ ἀναθέματος ὑποχείμενος, ὅ τε χτᾶαθαι 
ταύτην τῆν ἱερωσύνην διὰ χρημάτων οἰόμενος, xat 
ὁ ταύτην παρέχειν ἐπὶ γρήμασιν ὑπισχνούμενος, 
εἴτε χληριχὸς, εἴτ: λαϊχὸς εἴη " χᾶν ἐλέγχοιτο, χἂν 


δι ΠῚ}. in, 1]. 


Paruot, Ga. XCVIIL. 


dine, quam pecuniis quasivit. Si quis vero mediator 
tam turpibus et nefandis datis vel acceptis exstiterit, 
si quidem clericus fuerit, proprio gradu decidat, si 
vero laicus aut monachus, anathematlizetur. 

Er synodica epistola Geunadii sanctissimi. ar- 


chiepiscopi Constantinopoleos , et synodi qua cum 
eo erat. 


Sit igitur, et est abjectus, et ab omni sacerdo- 
tali dignitate atque officio alienus, et malediclioni 
anathematis subditus, tam qui possidere hoc sa- 
cerdotium per pecunias opinatur, quam is qi 
prebere id propter pecunias pollicetur, sive cleri» 
cus, sive laicus sit : sive convictus, sive non fuerit 


40 


1451 


S. TARASIL PATRIARCILE CP. T 


convictus lioc facere : non est enim possibile con- A μὴ ἐλέγχοιτο τοῦτο ποιεῖν, Οὐ γὰρ oz: ss 


venire iuconvenientia, neque cum Deo concordare 
mammona, vel eos qui huic serviunt, servire Deo **. 
Dominica est eliam sententia hzc qux incunctanter 
asserit non posse Deo servire et mammonce "5. 


Ex canonibus sancte sexte synodi regula vicesima 
secunda **. 


Eos qui per pecunias ordinati sunt, sive epi- 
scopi, sive quicunque clerici, et non secundum 
probationem et vitx: optionem, deponi przcipi- 
mus : sed οἱ illos qui hos ordinasse noscuntur. 
Audiamus hzc omnia, et auribus percipiamus, 
non solum summi sacerdotes et sacerdotes et qui 
in clero connumcrantur, sed et orones qui orbem 
habitamus terrarum. Oportet enim abundantius 


θασθῆναί ποτε τὰ ἀσύμθατα, οὐξὲ Θεῷ τυν:-.ὁ 
93t τὸν. μαμμωνᾶν, ἣ τοὺς τούτῳ δουλεύοντα, ἃ. 
λεῦσαι θεῷ. Δεσποτιχὴ αὕτη ἐστὶν ἃ πόφασις dns 
λεχτος, οὐ δύνασθαι Θεῷ δουλεύειν xal yay. 


'Ex τῶν κανόνων τῆς ἁγίας ἔκτης συνόζον τ» 
γὼν κβ'. 


Τοὺς ἐπὶ χρήμασι χειροτονουμένους, εἴτε iz. 
πους, ἣ οἱουσδήποτε χληριχοὺς, xxx οὗ χατὰ ὧ».:» 
clay χαὶ τοῦ βίου αἵρεσιν, καθαιρεῖσθαι v poris 
μὲν " ἀλλὰ xal τοὺς χειροτονή ταντας. ᾿ἀχοίτει 
ταῦτα πάντα, καὶ ἐνωτισώμεθα, οὗ μόνον ἀργι 
καὶ ἱερεῖς, καὶ ol τῷ χλήρῳ χατηριθμημένο:, 5: 
καὶ πάντες οἱ χατοιχοῦντες τὴν οἰκουμένην. Xi c 
περισσοτέρως ἡμᾶς προσέχειν τοῖς ἀχουσθεῖσι, :" 


nos intendere his qu:& audiuntur, ne forte deflua- B ποτε παραῤῥνῶμεν' « Ὅτι οὐ φθαρτοῖς ἀσν.:. — 


mus : t Quia non corruptibilibus argento et auro 
redempti sumus de vana nostra traditionis paterne 
conversatione, sed pretioso sanguine agni imma- 
culati et incontaminati Jesu Christi **. » Sic nos 
doceto, vir sacratissime, sequi divinam Scriptu- 
ram, et evangelica, apostolica, canonica, et pa- 
terna precepta. Obedimus enim verbis oris vestri. 
« Super excelsa conscende, exalta in fortitudine 
vocem tuam ** : » abi in latitudine, predica cum 
fiducia, ut auferatur et in abolitionem veniat im- 
positio manus quas per pecunias fit: necnon et 
quidquid hanc propter avaritiam, injustitiam et 
acquisitionem, turpis lucri gratia sequitur. Hac 
enim una cum his qux cum illa couveniuut, a 
populo acquisitionis qui nomine Christi censetur, 
et gratis consecutus est redemptionem, ablata, 
omnia contagia que nequitiam sequuntur, radici- 
tus amputabuntur, et sacerdotes ut palma flore- 
bunt, Christi odorem his qui salvi fiunt inspiran- 
tes, et Ecclesie triumphale carmen canentes : 
Abstulit Dominus injustitias tuas ex te. Quin et eos 
qui carpunt dulcedine replentes, et multiplicantes 
illes in terra pingui ", longeva, inquam, illius 
vite ac incorruptibilis heredes monstrantes. 
iV. 


Deo colendissimo **  comministro domino Joanni 
presbytero οἰ hegumeno seu anachoretg ^, Tara- 
οἶδ indignus episcopus Constantinopoleos nova 
Rome in Domino salutem. 


Qui ex fluentis divini Spiritus irrigatus, el in- D 


spiratione hujus est illustratus, David ille sciticet 
inter reges prophetia et inter prophetas rex, lau- 
dans dicebat : « luitio cognovi de testimoniis tuis, 
quoniam in xiernum fundasti ea *, » Sine men- 
dacio itaque his qui intellectum habent, est hym- 
nodia hxc, et firma his qui concinunt eam. Ait 
enim inspector Dei Moyses de omni divine Sceri- 
pturz affatu : « In illis non est addere, et ab illis 
non est auferre *!, » 


" Matth. vi, 24. "ibid. 
Graecos inveniuntur, sicut alia. nonnulla. 


ἐν Ad oram c. Jolyani. Hi canones non apud Latinoa,-sed apud quo 
55 [ Petr. 1, 18, 19. 
tur legisse Anast. ἐν γῇ aut χώρᾳ — * [n Gr:co : « Dei colentissimo ac reverendissimo. ἢ! π0. 
àán3choretze, cucarum scilicet inundapnarum contemptori. » 


χρυσίῳ ἢγοράσθημεν Ex τῆς ματαίας zr: 
δότου ἀναστροφῆς, ἀλλὰ τιμίῳ αἵματι "Ape. :: 
μου καὶ ἀσπίλου Ἰησοῦ Χριστοῦ. » Οὕτως ta& i: 
Gov, ἄνερ ἱερώτατε, ἕπεσθαι col; Τραφιχοῖς xi 1. 
αγγελιχοῖς, ἀποστολιχοῖς, κανονιχοῖς τε χαὶ Π:" 
xolg παραγγέλμασι. Πειθόμεθα γὰρ τοῖς ῥί μα: 
στόματος ὑμῶν * ε "Eat τῶν ὑψηλῶν ἀνάθτθ:, -.. 
σον ἐν ἰσχύϊ τὴν φωνὴν σου * » πορεύθητι ἐν τ 
τυσμῷ * χήρυξον μετὰ παῤῥησίας, ὅπως (or 
εἰς ἀφανισμὸν οἰχήσηται ἡ διὰ χρημάτων )" 
θεσία, καὶ πᾶν εἴτι ταύτῃ διὰ φιλαργυρίαν, ὃ 
κίαν τε χαὶ ἐμπορίαν αἰσχροκερδῶς παρέπεται. T- 
τῆς γὰρ μετὰ τῶν σνυστοιχούντων αδτῇ ἐξαιρουλ 
ix τοῦ περιουσίου λαοῦ, τοῦ τῷ ὀνόματι τοῦ X57 
χεχλημένου, xal δωρεὰν τυχόντος τῆς ἀπρλυτ"- 
δεως, πάντα τὰ τῇ χαχίᾳ συνεπόμενα uisu 
πρόῤῥιζον συνεχτμηθήσονται, xat οἱ ἱερεῖς o; 7). 
ἀνθήσουσι, Χριστοῦ εὐωδίαν τοῖς σωξομένοις :- 
πνέοντες, χαὶ τῇ Ἐχχλησίᾳ ἐπινιχέως &pos3x- 
Περιεῖλε Κύριος ix σοῦ τὰ ἀδικχήματά c. 
πε xal τοὺς δρεπομένους γλυχάζουτες, Tiri» 
τές τε αὐτοὺς ἐν γήρᾳ πίονι, τῆς μακαρίας [111 
νος] ἐκείνης, λέγω, xal ἀχηράτου ζωῆς xArgye- 
ἀναδειχνύοντες. 
A. 

Τῷ Θεοσεδεστάτῳ xal sbAa6ecrdrq cv. lr 
. γῷ, κυρίῳ Ἰωάννῃ πρεσδυτέρῳ xal ἡγῖ 

καὶ ἀναχωρητῇ τῶν χοσμικῶν φροντίζων, i 

ράσιος Κωγνσταντιγουπόλεως véac Ρώμης. 


Ὃ ἐχ θείων ναμάτων τοῦ θείου [{ξπυεύματο; : 
δευθεὶς, xal τῇ ἐμπνεύσει τούτου χαταυῦτῖν 
Δαδὶδ, ὁ ἐν βασιλεῦσι προφήτης xol ἐν r7 
καις βασιλεὺς, ὑμνῶν ἔλεγε" « Καταρχὴς b 
τῶν μαρτυρίων cou, ὅτι εἰς τὸν αἰῶνα iErpto Σ 
αὐτά.» ᾿Αψευδὴς τοῖς νοῦν ἔχουσιν ἡ ὑμνῳδία t^ 
xal βεθαία τοῖς αὐτὴν ἄδοναιν. “Ἔφη γὰρ xil τ 
πτῆς Μωῦσῆς περὶ πάσης Γραφικῆς ϑεηγορά:, 
λογίας]. « Ἐπ' αὑτοῖς οὐχ ἔσει, προσθεῖναι, xzi ὁξ 7 
τῶν οὐχ ἔστιν ἀφελεῖν. » 


Πα 
T ME 
*! Deut, wv, 2; 152 


* isa ar, 9. *"Segnecta u 


** Psal. cxviu, 153. 


- 


1153 


ποἷς Γρατιχοῖς xoX ἸΙατριχοῖς διδάγμασιν ἐγχύ- 
πτοντες, xal τῇ ἀναγνώσει τούτων προσέχον- 
τες, χαὶ τὸν νοῦν ἑαυτῶν τῇ εὐσεδείᾳ καὶ τῇ ἀληθείᾳ 
προσπηγνύντες, xal οὐ πρὸς τὸ ἴδιον θέλημα 
τοῦτο φέροντες, φωτίζονται θαυμαστῶ;, ἀπὸ ὀρέων 
αἰωνίων, χατσυγαζόμενοι ὑπὸ τῶν εὐαγγελιχῶν xol 
ἀποστολιχῶν ἐνταλμάτων. "Ὅρη γὰρ ταῦτα ὁ ψαλμ- 
ῳδὸς ὀνομάζει, ὅτι ἐν αὑτοῖς ἐμμελετῶντες xal ὁδεύον- 
τες, πρὸς τὰ οὐράνια . ἐπιδαίνομεν. Αἰώνια 8i, 
ὅτι οὐ πρόσφατα, οὐδὲ πρόσκαιρα, ἀλλὰ πρὸ χα- 
ταθολῆής χόσμου λελάληνται, εἰ xal ἐπ᾽ ἐσχάτων τῶν 
χρόνων ἔχπεφώνηνται παρὰ τῶν χηρύχων τοῦ εὐαγ- 
γελιχοῦ χηρύγματος. Ἡμεῖς οὖν, ἄνερ ἐπιθυμιῶν, 
τῶν τοῦ Πνεύματος, ὡς τῷ Θεῷ σε ix νεότητος 


EPISTOLAE. 


Οἱ οὖν ἐρευνητικῶς, xol οὐ παροδευτιχῶς πᾶσι A — Qui ergo scrutabiliter el non vrausitorie omnibus 


1474 


Racris Scripturis et paternis doctrinis iucumbunt, 
et lectioni horum intendunt, et mentem suam pie- 
tati οἱ veritati infigunt, et non ad propriam banc 
voluntatem referunt, illumiuantur mirabiluer a 
montibus zlerbpis, illustrati ab evangelicis et apo- ὦ 
stolicis praeceptis. Montes enim hzc Psaluista 
nominat '*, quoniam iu his meditantes et inambu- 
lantes, ad celestia pertransimus. ZEternos autem, 
quia non recentia nec temporalia, sed ab origino 
mundi predicta sunt |Gr. ante mundi consiitu- 
tionem dicta sunt]; quanquam novissimis tempo- 
ribus prolata sint a predicatoribus evangelic:e 
praedicationis. Nos ergo, vir desideriorum , eo- 
rum videlicet qu& sunt Spirilus, Deo te a juven- 


γινώσχοντες ἀναχείμενον, τῆς καρδίας ἡμῶν ὀλίγα B tute. cognoscentes deditum, paucos cordis nostri 


τινὰ χινήματάτε xal βουλεύματα πρὸς ψυχιχὴν εὑ- 
θυμίαν ἀνατιθέμεϑα. Τὰ γὰρ πλείονα σιωπῇ τι- 
μᾶσθω. 

Πάντως ἐνηχήθη ὑμῖν περὶ τῆς συνόδου τῆς 
νενομένης εὐδοχίᾳ Θεοῦ ἐν τῇ Νικαέων πόλει * εἰς 
ἣν σύνοδον ἡμεῖς τε καὶ ἱερομύσται ἄνδρες τοποτη- 
ρη ταὶ τοῦ τε πάπὰ τῆς πρεσδυτέρας Ῥώμης, καὶ τῶν 
75e ἀνατολῆς ἁγιωτάτων ἀρχιερέων συνήλθομεν, xat 
ῥεοφιλεῖς ἐπίσχοποι πλεῖστοι χατὰ πρόσταξιν τῶν 
εὑὐσεδῶν βασιλέων ἡμῶν. Ὡσαύτως καὶ εὐλαθεῖς ἀρ- 
χμανδρῖται καὶ ἡγούμενοι, xal πληθὺς μοναχῶν. 
Καὶ ἤδη πολλῶν μεταξὺ ἡμῶν λαληθέντων, τὸ ἀλη- 
ἡξς χαὶ ἀρεστὸν τῷ Θεῷ ἐκρίθη. Καὶ κατὰ τὴν ἀρχαίαν 
ἡεσμοθεσίαν τῶν ἁγίων Ἡατέρων ἡμῶν ἡ Ἐχκλησία 
ἀπέλαδε τὴν τῶν εἰχόνων ἀναζωγράφησίν τε καὶ otn- 
λογραφίαν, πρὸς ἀναγωγὴν καὶ ὑπόμνησιν τοῦ χαθ᾽ 
ἡμᾶς νοὸς, καὶ μετοχῆν τινος ἁγιασμοῦ. EU τι γὰρ τὸ 
ἅγιον Εὐαγγέλιον διὰ τῆς ἀναγνώσεως ἐνσημαΐνει 
ἡωῖν, τὸ αὐτὸ καὶ αἱ εἰχόνες * χαὶ εἴ τι αἱ μαρτυρι- 
καὶ βίδλοι διηγοῦνται περὶ τῶν παθημάτων τῶν μαρ- 
τύρων, ὁμοίως xat al εἰχόνες * χαὶ ταύτας ἀσπαζό- 
μεθα ὡς ἐκτυπώματα τῶν πρωτοτύπων ὄντα, καὶ 
γὐδὲν ἕτερον' πρόδηλον πιστεύοντες εἰς ἕνα Θεὸν ἐν 
Γριάδι ἀνυμνούμενον, καὶ αὐτῷ μόνῳ λατρεύοντες. 
Ἐξαιτούμεθα δὲ καὶ τὰς πρεσθείας τῆς ἀχράντου ἀε- 
Σποίνης ἡ μῶν τῆς ἁγίας Θεοτόχου, ἀγίων τε ἀγγέλων, 
«αἱ πάντων τῶν ἁγίων καὶ ὁσίων Πατέρων ἡμῶν. Τού- 
ων οὕτως ὄντιον, ἐνεκάλεσαν τῇ συνόδῳ τὸ πλέον μέ- 
γος τῶν εὐλαθῶν μοναχῶν. Καὶ ἡμεῖς δὲ προεγινώ- 
τχομεν τὴν ἔγχλησιν ταύτην * ὅτι οἱ πλείονες τῶν 
ἱπισχόπων χρήμασιν ὠνήσαντο τὴν ἱερωσύνην " 
εαὶ χἂν ἀμαρτίαις ἡμετέραις περιπειρώμεθα, καὶ σει- 
γαῖς τούτων συσφιγγώμεθα, ἐφ᾽ αἷς Oso ἡμῖν 
(ἕνοιτο Κύριος " ἀλλ᾽ οὖν τῶν εὐαγγελιχῶν ἐνταλ- 
χάτων xai κανονιχῶν διατάξεων τὴν γνῶσιν αἰλήφα- 
Asv, καὶ ἐν χαθαρῷ συνειδότι, xal ἁπλῇ χαρδίᾳ, 
«αἱ ἀφιλαργύρῳ τρόπῳ, καὶ ἐν συνειδήσει ἀνεπτερω- 
λένῃ πρὸς τὸν Θεὸν, «f| κανονικῇ χαὶ εὐαγγελιχῇ 
κατάξει χατὰ πάντα ἕπεσθαι εὐχόμεθα᾽ καὶ χαθήχα- 
λεν ἑαντοὺς καὶ ὑπεχλίναμεν δονλοῦσθαι sol; εὐαγ- 
(ελικοῖς καὶ ἀποστολιχοῖς πατρικοῖς παραγγέλμασιν' 


53 διε], Lzav, 5. 


motus et voluntates ad animi alacritatem commen - 
damus : plura quippe silentio bonorentur. 


Utique auditum est a vobis de synodo quz facta 
est beneplacito Dei in Nicieensium urbe : ad quam 
videlicet synodum nos ct sacrati viri et loci ser- 


valores tam pape senioris Romz, quam Orientis 


sanelissimorum principum sacerdotum conveni- 
mus; nec non et Deo amabiles episcopi plurimi 
secundum preceptionem piorum imperatorum no- 
strorum. Similiter et reverendi arcbimandritz et 
hegumeni, et multitudo monachorum. Cumqu: 
multa inter nos dicerentur, quod verum et plac:- 
tum est Deo, sancitum est; et secundum priscam 
legislationem sanctorum Patrum nostrorum Ecclc- 
sia recepit imaginum picturam οἱ titulos, ad 
superiorem sensum [elevationem animi] et memo- 
riam mentis nostrze, ac participationem cujusdam 
sanctificationis. Quidquid enim sanctum Evange- 
lium per lectionem insinuat nobis, id ipsum et 
imagines : et quidquid gestorum libri de passioni- 
bus martyrum narrant, similiter et imagines : et 
has salutamus tanquam formas primitivorum, et 
nihil aliud : profecto in unum Deum in Trinitate 
laudandum credentes, et ipsi soli servientes. Exp^- 
timus etiam intercessiones intemerata Domiuz 
nostrz sancta Dei Genitricis, sanctorumque auge- 
lorum , et omnium sanctorum Patrum nostrorum. 


p His ita se habentibus, questa est synodo pars 


major reverendorum monachorum [episcoporum]. 
Sed et nos prescivimus querelam istam, quia 
plures episcoporum pecuniis obtinuerunt sacerdo- 
tium : et licet peccatis nostris obezcemur [impli- 
cemur], et horum restibus constringamur, in 
quibus propitius nobis sit Deus : attamen evangc- 
licorum maudatorum et canonicarum przceptio- 
num cognitionem percepimus, et in munda con- 
scientia, et simplici corde, et in more sine avari- 
tía, et imperturbabili ad Deum habito, canoniciim 
[Gr. conscientia alacriter erigente se ad Deum, 
can.] per omnia sequi optamus praeceptum : et 


1 
* 
* 


1455 


S. TARASII PATRIARCILE CP. d 


comprehendimus [submisimus] nosmetipsos, incli- A ἀγωνιζόμενοι xat τοὺς τὴν ἱερωσύνην Kiye uto 


navimus ad serviendum evangelicis atque aposto-* 


licis et paternis dispositionibus : decertantes ut hi 
qui sacerdotium sortiti sunt, sic degant et vivant 
el conversentur, sed et omnes qui Christi nomine 
vocitantur. At si quidam non acquieverint prace- 
piis istis, communicator talium qui dicuntur qui- 
dem, non autem sunt sacerdotes, esse non palior, 
sed alieaus ab horum sum portione : et mihi 
quidem protestari h:ec non pigrum, ipsis autem 
tulum. Divini ergo canones dantem vel accipientem 
'in ordinatione sacerdotii, deponunt, et persequun- 
tur [expellunt] a sacerdotali dignitate. Inspector 
Dei Moyses, ut. dixi, clamat : « In illis, inquiens, 
ron est addendum, ct ab eis non est auferen- 
dum **, » Similiter et liymnographus David psal- 
Lt, et uos cum illo : « Ab initio cognovi de testi- 
monitis tuis, quia in zeternum fundasti ea **, » Et 
quis ad liec resistendi idoneus? nisi forte infatue- 
tur sensu, et divinis velit illudere. Jam enim 
fundata sunt testimonia Dei, et radicata sunt in 
'Éeclesia ejus : licet. quidam temporaliter non 
obedientes, minime custodiant ea. Illa ergo in 
wiernum manent; et beati qui scrutantur cà, et 
lis obediunt : et v:e qui non obediunt. 


Omnis ergo episcopus, vel presbyter, aut dia- 
conus conviclus, quod per pecunias manus imposi- 
tionem dederit vel acceperit, a sacerdotio decidit. 
Fortassis autem dicunt aliqui, quia poenitentiam 
agimus pro peccato, et Deus ignoscit illud. Ita et 
égo dico, quia el omnes agentes penitentiam Deus 
suscipit, et indulget per poenitentiam peccata quz 
jam patrata sunt, Novi enim et David adulterio 
depressum et homicidio, sed acta poenitentia re- 
ceptum, el divino testimonio approbatum : « In- 
veni David, inquit, filium Jesse, virum secundum 
cor meum, qui faciet omnes voluntates meas ^; » 
el sancta David prophetice testimdnium habentia : 
perspicuum ergo est per poenitentiam eum fuisse 
correctum [Gr. persp. ubi is poeniten. correctus 
est]. Sed iterum novi audisse illum a Deo : « Non 
tu 2dificabis mihi domum, quia vir sanguinum 
es**, » Novi Manassem per confessionem ab im- 
pietate dimissum. Novi et meretrices et publicanos 
receptos per poenitentiam : verum nullum ex his 
in sacerdotii dignitate numeratum ; nisi forte id 

' ante baptisma commiserit. Novi et munachos ali- 
quot, eum in mundo essent, omni libidine con- 
spurcalos ; cum autem solitarie viverent, tanquam 
faces in orbe resplenduisse : nullum tamen ex his 
in sacerdotem ordinatum", Quod si autem id 
semel atque iterum factum est, non tamen con- 
festim legem in Ecclesia praescribit. Scimus san- 
clam [almam] Mariam [ASgyptiacam] prius mere- 
tricem fuisse, postea factam continentem [fornica- 
riam, rursus autem pudicam] : non tamen inter 


9 Deut, iv, 2; xij, 22. 


δὲ Psal. cxxxvini, 159. 99 Psal. rxvin, 94. 


οὕτως ἀναστρέφεσθαι xal βιοῦν xal πολιτεῦς zou 
xaX πάντας τοὺς τῷ Χριστοῦ ὀνόματι χεχλημ:."..' 
δέ τινες ἀπειθοῦσι τοῖς ἐντάλμασι τούτοις, xs 
τῶν τοιούτων λεγομένων ἱερέων, cox ὄντων ἃ, c: 
οὐχ ἀνέχομαι" ἀλλὰ ἀλλότριος τῆς τούτων. 
μερίδος. Καὶ ἐμοὶ διαμαρτύρασθαι ταῦτα οὐχ ἐ-- 
pbv, αὐτοῖς δὲ ἀσφαλές. Οἱ οὖν θεῖοι χαγόν; - 
δόντα ἣ λαθόντα ἐπὶ χειροτονίᾳ ἱερωσύνης az: 
ροῦσι xaX ἀποδιώχουσι τῆς ἱερατιχῆς ἁγιότητι. 
θεόπτις Μωῦσῆῃς, ὡς ἔφθην εἰπῶν, Boi: 
αὑτοῖς οὐχ ἔστι προσθεῖναι, xat ἀπ᾿ αὐτῶν οὐχ (τ 
ἀφελεῖν.» Ὡσαύτως χαὶ ὁ ὑμνογράτος Δαβιὲὶ .- 
λει, xat ἡμεῖς σὺν αὑτῷ * «Καταρχὰς Eros 57 
μαρτυρίων σον, ὅτι εἰς τὸν αἰῶνα ξἐθεμελίωτ; 
τά. ν Καὶ τίς ἱχανὸς πρὸς ταῦτα ἀντιστῦναι, τ ὦ 
που μωραίΐίνῃ τὴν διάνοιαν, xaX παίζειν ἐθέλτταις"" 
"Hór γὰρ τεθεμελίωνται τὰ μαρτύρια τοῦ δ: 
xai ἐῤῥιζωμένα εἰσὶν ἐν τῇ Ἐχχλησίᾳ aim. v: 
προσχαίρως τινὲς ἀπειθοῦντες οὗ φυλάττωσιν 2... 
Ἐχεῖνα οὖν εἰς τὸν αἰῶνα μένουαι, xal paxs:s 
ἐξερευνῶντες αὑτὰ, καὶ τούτοις πειθόμενοι χε. :.: 
ἀπειθοῦσι. 


Πᾶς οὖν ἐπίσχοπος, ἣ πρεσθύτερος, * 6 
ἐλεγχθεὶς ἐπὶ χρήμασι τὴν χειροτονίαν $ ὁ. 
λαθὼν, τῆς ἱερωσύνης ἐχπέπτει. Ἴσως Kc 


νες λέγουσιν, ὅτι Μετανοοῦμεν Ümkp τῆς ἀμλρ::-, 


C καὶ ὁ θεὸς συγχωρεῖ αὐτὴν. Ναὶ xol ἐγὼ ὁ" 


ὅτι πᾶσαν μετάνοιαν ὁ θεὸς προσδέχεται, x1 τ΄ 
χωρεῖ διὰ μετανοίας τὰ προγεγονότα ἀμσαοτὶ:::. 
Οἶδα γὰρ xal Δαδὶδ μοιχείᾳ συσχεθέντα xi .- 
vp, ἀλλὰ μετανοήσαντα, δεχθέντα xal μαρτ.΄- 
θέντα " «Εὗρον Δαδὶδ τὸν τοῦ Ἱεσαὶ ἄνδρ: τ΄. 
τὴν χαρδίαν μου, ὃς ποιήσει πάντα τὰ θε)" τ 
μου"» xal τὰ ὅσια Δαδὶδ προφητιχῶς μαρτυρι.-: 
εὔδηλον διὰ μετανοίας τούτου διορθωσαμέν»». 1"- 
πάλιν οἶδα ἀχούσαντα αὐτὸν παρὰ «o3 Θθτ:οῦ" 1" 
σὺ οἰκοδομήσεις μοι οἶχον, ὅτι ἀνὴρ alpin "! 
Οἷδα Μανασσὴν Ov ἐξαγορεύσεως ἀφεθέντα ^. 
ἀφεδείας. Οἶδα καὶ πόρνας καὶ τελώνας ὄεχῆΐξιτε: 
μετανοίας, οὐδέ τινα δὲ τούτων slg ἱερωσύντν -- 
θμηθέντα, εἰ μή που πρὸ τοῦ βαπτίσματο; τ΄ 


D πέπραχεν. Olbá τινας μοναχοὺς, ὅτε μὲν δ᾽ 


κόσμῳ ἦσαν, πορνείᾳ συσχεθέντας “ povácz-. 
δὲ, ὡς φωστῆρας ἐν τῷ χόσμῳ λάμιανταες ES 
ἀσχητιχοῦ βίον " οὐδένα δὲ εἰς ἱερωσύνην £z£1^ 
Ei δὲ xal σπάνιον γέγονεν, οὐ νόμος "Eur 
τοῦτο. Τὴν ὁτίαν Μαρίαν πόρνην τὸ πρότερῦν ^ 
μεν. Αὖθις δὲ σώφρονα, οὐ μὴν δὲ εἰς τὸς ὦ" 
χόνους χαταλεγεῖσαν, ἁγίαν δὲ χαὶ ἐξῃρημέντν 5’ 
τὸς πονηροῦ πράγματος. Καὶ τί ταῦτα λέγω, UU 
ἀληθή λόγον ἐπιστάμενος ; παρὰ τῶν θείω ἐξ’ 
στόλων μυηθεὶς, καὶ παρὰ τῶν αὐτοῖς ἀχολονῆττῖν 
των ἁγίων Πατέρων ἡμῶν, πεπαῤῥησιαομένως 9» 


56 1 Reg. xv, δ. "' Forgcaut' 


celentos, effectos autem monachos sicut luminaria in mundo per studiosam vitazn [wcentes. 


P . 
Liu 


ErisTOL.E: 


1358 


Ὅτι ὁ ἐπὶ χρήμασι χειργτονηθοὶ; ἐπίσχοπος, ἢ A diaconas relata est. Quorsum vero lixc dico? cam 


πρεπθύτερος, Y Gtáxovoz, ἀλλότριός ἔστι τῇ: ἱερω- 
σύνης. Οὐδὲ γὰρ fj τοῦ θείου Πνεύματος χάρις πι- 
πράσχεται. Katagatxhy τὸ ἐπιτέδευμα, Σιμωνιαχὸν 
τὸ ἐγχείρημα, ἀλλότριον τῆς ἱερατιχῆ:; ἁγιστείας. 
Καὶ ἐπὶ πορνείᾳ εἰ ληφθῇ ποτέ τις μετὰ τὸ βά- 
πτισμα, εἰς ἱερωτύνην οὐ προσεδέχθη * θεῖοι χα- 
γόνεφιτουτο διαγορεύουσιν. ᾿Αλλ᾽ εἰ καί τις εἰσήχθη 
εἰς τὴν ἱερωσύνην τοιοῦτόν τι πράξας, Ὑνωσθεὶς 
ἐξεύλέθη. Πάντα δὲ ἄνδρα τῇ μετανοίᾳ mpoaxaprce- 
p^9vta ἐπὶ ἀμσρτῆμασι, τὴν ἀγαθότητα xoY φιλ- 
αἀνθρωπίαν τοῦ θεοῦ γινώσχων, οἶδα λυτροῦσθαι τῆς 
ἁμαρτίας, καθὼς χαὶ ἀνωτέρω ἀποδεδώχαμεν. Καὶ 
ἀναθεματίζω Νανάτον χαὶ τοὺς τούτου τὴν δυσσεδῇ 
αἵρεσιν ἐπισπωμένους, ὡς ἀθετοῦντας τὴν μετά- 
νοιαν, xat τὴν φιλανθρωπίαν τοῦ Θεοῦ μὴ προσιεμέ- 
νους. Ὡσαύτως δὲ xal τὸν ἐπὶ χρήμασι χειροτονη- 
θέντα ἐπίσχοπον μετανοοῦντα ὁμολογῶ προσδέχεσθαι" 
ἀγαθὸς γὰρ ὁ Θεὸς ἐπὶ πᾶσι, xai ἀνεῳγμένα 
τὰ σπλάγχνα αὐτοῦ ἐπὶ παντὶ ἀνθρώπῳ μετα- 
νουῦντι * χαὶ εἰς τὴν βασιλείαν αὐτοῦ τοῦτον εἰσ- 
άτει. ᾿Αλλ' ἐπεὶ χατὰ τὸν ᾿Απόστολον ἱερεὺς ávent- 
ληπτὸς ὀφείλει εἶναι, ὁ ἐπὶ χρήμασι χειροτονήσας 
τινὰ, ἣ χειροτονηθεὶς ἐπ᾽ αὐτοῖς, ἀλλότριός ἔστιν 
ἱερωσύνης, ὡς πάντες οἴδαμεν οἱ τῆς Ἐχχλησίας 
πρόφιμοι, ἐκ χανονιχῶν μαθημάτων παιδευθέντες, 
Οὐχοῦν καλὴ χαὶ ἀγαθὴ ἡ μετάνοια, καὶ πρὸς Θεὸν 
ἀνάγει, xat τῶν ἁμαρτημάτων λυτροῦται. Καύτὸς 
1àp ἐγὼ χρήζω ἐλέγυς " οἶδα γὰρ τὴν τοῦ Θεοῦ φιλο 


veriatis sermonem cognoscam ^, et eum qui a 
divinis apostolis initiatus est, audacter clamauteun 
[4 divinis apostelis et sanctis Patribus nostris 
edoctus audacter clam.] videam : Quod quicunque 
per pecuniam ordinatus est episcopus, 2ut presby- 


* ter, aut diaconus, alienus est a sacerdotali dign:- 


tate : non enim divini Spiritus gratia venditur. 
Caiphaicum hoc studium est, S.moniaca hxc ma- 
chinatio, et aliena a sacerdotali sanctificatione **. 
In scortatione aut adulterio si quispiam post 
baptisma fuerit deprehensus, divini canones illum 
ad sacerdotium nou admittunt : quin ctiau si 
quispiam promotus ad sacerdotium [Cr. pro:a. est 
ad sacerdotium qui tale], tale aliquid fecerit, «on- 
festim ejicitur. Omnis igitur vir qui in peniten- 
tia perdurat, per bonitatem et mansuetudinem Dei 
veniam peccatorum suorum obtinet **, quemai- 
modum etiam in superioribus demoustravimus. 
Novatum autem, et ejus impix hzresis asscclas 
anathematizo, utpote qui injurius sit adversus 
poenitentiam, et mansuetudinem Dei elevet. Quare 
cjus opinionis sum, ut confitear recipiendum 
episcopum per pecunias ordinatum, modo p«ui- 
teat : bonus enim Deus est in omnibus, et viscera 
ejus aperta sunt super omnem hominem poei- 
t^ntem, quem etiam in regnum suum inducii. Sel 
quoniam, juxta divinum Apostolum **, episcopus 
inculpabilis [ irreprehensibilis] esse debet : qni 


αὐθρωπίαν, ὅτι πάντα τὸν προσερχόμενον ànob£ys- (Y propter pecunias aliquem ordinat, aut ab aliis or- 


ται. "Eo vào διχ τοῦ προφήτου" « Λέγε σὺ τὰς 
ἁμαρτίας σου πρῶτος, ἵνα διχαιωθῆῇς. » Καὶ, « Εἶπα, 
ἐ ξχγορεύσω χατ᾽ ἐμοῦ τὴν ἁμαρτίαν μὸν τῷ Κυρίῳ, 
καὶ σὺ ἀφῆχας τὴν ἀσέδειαν τῆς χαρδία: μου.» Καὶ, 
« Ὑπὲρ ταύτης προσ:ύξεται πρὺς σὲ πᾶς ὅσιος ἐν 
χαϊρῷ εὐθέτῳ.» Καὶ τὸν πορνεύσαντα Κορίνθιον 
οἷδα προσδεχθέντα παρὰ τῷ θείῳ ἀποστόλῳ Παύλῳ, 
οὐ μὴν ὃὲ εἰς ἱερωσύνην ἀναδιδαπθέντα. El γὰρ 
πατὴρ ἀπηξηλήσαντος υἱοῦ, καὶ τοῦτον ἀθετήσαν- 
τὸς, ast; ὃὲ ἐπανερχομένου, προπσλαμθάνεται διὰ 
τὴν φυσιχὴν στοργήν᾽ πότῳ μᾶλλον ὁ πατὴρ πάντων 
$, "ὧν Θεὺς πάντα μετανοοῦντα χαὶ πρητδέχεται xal 
ἀν; καλίζεται ὡς φιλάνθρωπος ; οὐ γὰρ θέλει τὸν 
ἀντον τοῦ ἁμαρτωλοῦ, ὡς τὸ ἐπιστρέψαι xal ζῇν 


αὐτόν. Καθὰ χαὶ ἡκούταμεν ἐξ αὑτῆς τῆς Κυριαχῖς D 


ςὦ ἧς εὐχγγελιχῶς πιραθολὴν διηγουμένης περὶ 
τοῦ ἀσώτως τὸν βίον ζήσαντος, ὅτι μετανοήταντος 
αὑτοῦ, παρὰ τοῦ ἐν οὐρανοῖς Πατρὴς ἀπεδέχθη. 
χαίρει γὰρ ἐπὶ παντὶ ἁμαρτωλῷ μμετανουῦντι. 
Alia ὅπλον ἣ μετάνοια, μεγάλη σωτηρίας ὀδὺς, 
ποόξενο; οὐρανῶν βαπιλείας, ἀφθάρτου ζωῆς ὁδ- 
τι ὃς. μαρτυριχῶν ἀθλήσεων πάρισος, πρὺς Θεὸν 
ἐδηγοῦπα, xaV σὺν Θεῷ εἶναι ποιοῦσα, τοῦ ἀνθρω- 
4tivou γένους βακτηρία, πιπτόντων ἀνάστασις. Ma- 


5? Can. ὅ06. ** Can. apost. 56. ** Can. 23. 


dinatur, alienus est a sacerdotali dignitate, ut 
omnes novimus quicunque Ecclesi: alumni sumus. 
Ergo bona et laudabilis poenitentia qux? ail. Deum 
ducit, et a peccatis liberat. Et ego quoque mise- 
ricordia indigeo : novi enim Dei mansuetudinem, 
qui omnem ad se venientem recipit. Dixit. enim 
per prophetam : « Tu primus dic peccata tua, ut 
justiliceris **. » Εἰ: « Dixi : Eloquar iniquitatem 
meam coram Domino, et tu renisisti impietate 
cordis mei *. » Et : « Pro ea orabit ad. tc omuis 
sanctus in tempore opportuuo **. » Nam si paler, 
filio peregre exsistente, et rem impie et inique 
agente, redeuntem iterum ad se naturali amore 
prosequitur : quanto magis Deus omnium nostrum 
Pater, omnem ponitentem suscipiet in ulnis suis, 
cum sit singulariter misericors? Non enim mor- 
tem petii peccatoris, sed magis ut convcrtatur ct 
vivat '*. Quemadmodum etiam in Evangelio ab 
ipsa Domini voce ** per parabolam de prodigo, ct 
postea peenitente, instructi sumus, a Patre ca lesti 
recepto in colis [in coelis redundat]. Gaudet enim 
super omnem hominem agentem penitentiam. 
Pauitentia insignis est armatura, magna salutis vi «, 
hospitii regui celorum dispensatrix *', iucorrupti- 


41} Tim.n, 9.  ** Isa. xr: 26. 55 Psal. dn, 5. 


** ibid. 6. Gr. addit. « Et Corintbium qui (ornicatus est, novi a divino apostolo Paulo receptum, non t3- 


gen eveetum ad saccrdotium.s 


οἱ “ἔλθοι, xvitt et 3xxin. 
c. liatrix : in c. Juliano dicirur : leconciliatio rezni reel. 


5 Luc. xv, 11 seqq... * Gr, reguli cael. coz- 


" .* δὲ 


1.01 


EPISTOL.E. 


1102 


€r;pévov, οὐχ οἶδα οἷς χρίμασιν" αὐτὸς γινώσχει "Α scit) in cathedram pontificalem evexit, hortatu 


εἰς 0c xov ἀρχιερατιχὸν ἀνεδίδασε, προτροπῆς βιαίας 
ταρὰ τῆς ἀληθείας προμάχων εὐσεδεττάτων xal 
ὀρθοδόξων βατιλέων ἡμῶν, καὶ ἀγιωτάτων ἐπισχό- 
τῶν τὸ χαὶ χληριχῶν, εἰς ἐμξ γενομένης. Διὸ ἀναγ- 
χαστιχῶς ὑποχύψας ὑπένευσα, χαὶ τὸν τῆς ὑπαχοῆς 
χαρπὸν δρέψασθαι τούτοις ἀπέδωχα. Καὶ παραχαλῶ 
τοὺς πανιέρους ὑμᾶς, ὡς μὲν πατέρας μιχροψυχοῦν- 
τα βαχτηρία δυνάμεως, ταῖς πατριχαξς ὑμῶν διδα- 
σχαλίαις ὑποστηρίξαι" ὡς δὲ ἀδελφοὺς ταῖς καθα- 
paig ὑμῶν εὐχαῖς βοηθεῖν ἡμῖν, τῇ τοῦ Θεοῦ παν- 
οπλίᾳ πρὸς τὰς μεθοδείας τοῦ ᾿Αντιχειμένου, καὶ 
χύμασιν ἀλλεπαλλήλοις ἐνθαλαττεύοντά με διαχυ- 
ὄερνηθηναι, ὅπως χαθορμίσαιμι ἐπὶ λιμένα θελήμα- 
τος Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ ἡμῶν. "Ἔστι γὰρ, ἔστιν ὄντως 
ἐν τοῖς xa0' ἡμᾶς πόλεμός τις ἀσίδηρο;, λόγοι βάλ- 
λοντές τε χαὶ βαλλόμενοι. ᾿Αλλὰ τρόπαιον νιχητήριον 
ἔχομεν τὴν μὴ νικωμένην ἀλήθειαν. Εἶτά τε καὶ 
χαταιγίδων σφοδρῶν εἰαπνεουσῶν συνατπιστὰς ὑμᾶς 
λαθόμενο:, τὴν τούτων μιχρὸν ὑπενέγχαντες ζάλην, 
εὑρήσομεν αὐταῖς Χριστὸν ἐπιτιμῶντα, xdi γαλη- 
νίως τὸν βίον ἡμῖν ἐπεξάγοντα. Καὶ τούτων μὲν 
ἀρχούντως ἐν προφιμίοις ἡμῖν εἰρημένων, ἐν τοῖς 
ἑξῆς σαφῶς ἡ ἀχριδὴς περὶ αὐτῶν γνῶσις διαγγελ- 
θήσεται, Νῦν δὲ ἐφ᾽ ἕτερον σχοπὸν λέξεων ἔρχομαι. 
Ἐπειδὴ γὰρ ἀρχαία τις, τἀληθὲς δὲ φράπαι, ἀπο- 
στολιχὴ παράδοσις ἐν πάσαις ταῖς Ἐχχλησίαις διῆχε, 
πρὸς ἱεραρχίαν ἀγομένους τοῖς; πρὸ αὐτῶν τὰς ἱερ- 
apyfag ἐγχειρίξουσιν, ὡς ἂν ἔχοι τὰ τῆς αὐτῶν 
πίστεως ἀνατίθεσθαι " ἔδοξε χἀμαὶ τούτοις ἐπο- 
μένῳ ὑποκλῖναι ἐμαυτὸν ὑμῖν, χαὶ ἀριδήλως τὴν κατ᾽ 
bub ὁμολογίαν ἐξαγορεῦσαι, χαθὼς ὑπὸ τῶν σαλ- 
κίγγων τοῦ Πνεύματος - ὧν ὁ φθόγγος εἰς πᾶσαν 
vh» γῆν ἐξῆλθε, xal εἰς τὰ πέρατα τῆς οἰχουμένης 
τὰ ῥήματα" χαὶ παρὰ τῶν αὐτῶν θρεμμάτων τε καὶ 
προδλημάτων θείων Πατέρων ἡμῶν ἐξ ἁπαλῶν 
ὀνύχων ἀνατραφεὶς μεμάθηχα. 

Πιστεύω εἰς ἕνα Θεὸν Πατέρα παντοκράτορα, xai 
εἰς ἕνα Κύριον Ἰησοῦν Χριστὸν τὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ 
χαὶ Θεὸν ἡμῶν, γεννηθέντα ἐχ τοῦ Πατρὸς ἀχρόνως 
χαὶ ἀϊδίως. Καὶ εἰς τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον, τὸν Κύριον 
χαὶ ζωοποιοῦν, τὸ Ex τοῦ Πατρὸς 6v Υἱοῦ ἐχπορευό- 
μένον, xai αὐτὸ Θεὸν ὄν τε χαὶ γνωριζόμενον' Τριά- 
δα ὁμοούσιον, ὁμότιμόν τε χαὶ ὁμόθρονον, ἀΐδιον, 
ἄκτιστον, τῶν πάντων χτισμάτων δημιουργόν * μίαν 
ἀρχὴν, μίαν θεότητα καὶ χυριότητα, μίαν βασιλείαν 
«αὶ δύναμιν xal ἐξουσίαν ἐν τρισὶν ὑποστάσεσιν, 


"ὁ διαιρέτως διαιρουμένην, χαὶ ἡνωμένην διαιρετῶς" 


μὴ ἐξ ἀτελῶν τριῶν ἕν τι τέλειον, ἀλλ᾽ Ex τριῶν 
τελείων ἕν ὑπερτελὲς χαὶ προτέλειον, ὡς ὁ μέγας 
ἔφη Διονύσιος. "Ὥστε χατὰ μὲν τὴν ἰδιότητα τῶν 
προσώπων τρία τὰ προσχυνούμενα, χατὰ δὲ τὸ xot- 
νὺν τῆς φύσεως εἷς θεὸς πάντων ποιητὴς ὁρατῶν τε 
καὶ ἀοράτων, πάντων προνοητής. Ὁ μολογῶ δὲ xal 
τὴν διὰ τὴν ἡμετέραν σωτηρίαν ἐπ᾽ ἐσχάτων τῶν 
$urpuw κατὰ σάρχα γέννησιν τοῦ ἑνὸ; τῆς ἁγίας 
Τριάδυς τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, Κυρίον δὲ ἡμῶν Ἰγσοῦ 


7 Psal. xvin, 5; Hom. x, 8. 


valido a veritatis propugnatoribus, piissimis vide- 
licet ac orthodoxis imperatoribus nostris, atquc 
sanctissimis episcopis, seu clericis, in me violenter 
effecto : cui succumbens annui, et obedientiz fru- 
ctum his carpendum commisi. Et rogo vos sacratis- 
simos, ut tanquam patres me pusillanimem baculo 
potentie, id est, paternis vestris magisteriis ful- 
ciatis, οἱ veluti fratres puris orationibus vestris 
nos cum armatura Dei contra versutias antiqui 
hostis adjuvetis, atque fluctibus invieem surgen- 
tibus vacillantem gubernuetis, quatenus pertingam 
ad portum voluntatis Christi Dei nostri. Est enim 
prorsus [est] apud nos quoddam przlium sine ferro, 
dum sermones jaciant et jaciantur. Sed triumphale 


B habemus trophzum, veritatem qux non vincitur. 


Deinde quoque et procellis vehementibus inspiran- 
libus, in auxilium vobis assumptis, harum pauxil- 
lum quid sufferentes :stum, Christum has incre- 
pantem invenimus, et vitan tranquille per omnia 
—transigemus. Et bis quidem sufficienter in przfa- 
lione nostra premissis, in czeteris evidenter horum 
coguitio denuntiabitur. Nunc autem ad aliam in- 
tentionem dicendi [dicendo] progredior. Quia enim 
prisca quadam, et ut verius fateamur, apostolica 
traditio in omnibus Ecclesiis inolevit, ut hi qui ad 
pontificium provehuntur, precedentibus se in eo- 
dem ordine, qualiter se habeant qux su:e fidei sunt, 
exponendo commendenpt : Visum est et mihi hoc 
secianti, me vobis inclinare, et liquido con'essio- 
nem pronuntiare, quemadmodum a tubis sancti 
Spiritus (quarum sonus in omnem terram exivit, ct 
in fines terr: verba?*) et ab earum alumnis atque 
asseclis, sacratissimis videlicet Patribus nostris 
educatus, ex ipsis mollibus ungulis didici. 


Credo in unum Deum Patrem omnipotentem, et 
in unum Dominum Jesum Christum Filium Dei et 
Deum noslrum, natum ex Patre sine tempore coz- 
ternum : et in Spiritum sanctum, Dominum et vivi- 
ficantem, ex Patre per Filium procedentem, ct 
eumdem Deum esse et cognosci : Trinitatem unius 
substantizs, unius honoris et sedis, sempiternam et 


D increatam, omnium creaturarum conditricem : 


unum principium, unam deitatem et dominatio- 
nem, unum imperium, potentatum οἱ potestatem 
jn wibus subsistentiis, individue quidem divisam, 
et divise unitam : non ex imperfectis tribus uuum 
aliquid perfectum : 'sed ex tribus perfectis unum 
superperfectuim et plusquam perfectum "*,uti magnus 
locutus est Dionysius. ltaque secundum propric. 
latem. personarum tria quidem adoranda; at vero 
secundum communem naturz rationem unus Deus 
omnium factor visibilium et invisibilium, omnium 
provisor. Con(iteor autem factam propter salutem 
nostram in novissimis diebus. secundum caracun 


** Locus obscurus, et caute legendus, 





1453 
nativitatem unius sasctm Trinitatis, Filii seiliect 
Dei «& Don.ini. nostri Jesu Christi, ex veraciter 
saicta Dei genitrice semperque. Virgine Maria : 
consubstantialem quidem faetum nobis modis om- 
nibus absque peccato, non autem desinentem esse 
Quod crat; sed. duabus naturis inconfuse manen- 
tibus, unà. cum consistentibus in se duabus vo- 
luntatibvs et operationibus : crucifixum pro nobis 
carne, et. sepultum, οἱ resurrexisse, in cojlosque 
ascendisse, el venturum judicare vivos et mortuos. 
Insuper spero resurrectionem mortuorum, ct singu- 
lorum gestorum redditionem [Gr. addit zlernamj, 
bonorum scilicet, et his contrariorum. Expetens 
eliam  intercessiones sanctissimze οἱ intemerata 
Domin: nostre Dei Genitricis et. semper Virginis 
Marie, sanctorumque angelorum, et sanctorum et 
gloriosissimorum apostolorum, proplietarum, mar- 
tyrum, confessorum, et magistrorum [doctorum] : 
salutans et venerabiles iconas eorum, et omnem 
hareticam abominans contentionem, nccnon et 


S. TARASII PATRIARCH/E CP. 


14 

A Xp:oto2. xal Θεοῦ, Ex τῆς ἁληθῶς ápia; 85. 
χαὶ ᾿Αειπαρθένου Μαρίας " οὐσιωδέντος μὲν 1. 
ὁλικῶς χωρὶς ἁμαρτίας, μὴ ἐκατάντος δὲ οὗπιν ἢν 
xai ὡς τῶν δύο φύσεων ἀσυγχύτων μεμένη».". 
μετὰ καὶ τῶν ἐν αὐταῖς δύο θελημάτων 5t x2: tv 
γειῶν" αταυρωθέντος τε ὑπὲρ μῶν σαρχ', 1: 
ταφέντος, xal ἀναστάντος, εἷς οὐρανούς ct ἄνξιην. 
θότος, xai ἤξοντος χρῖναι ζῶντας xal vexpos;. 1 
τούτοις δὲ προσδοχῶ ἀνάστασιν γεχρῶν, xai ἐχάτ'. 
τῶν πραχθέντων αἰωνίαν ἀντίδοσιν ἀγαθῶν τε xx. 
τῶν ἐνάντίων. Ἐξαιτοῦμαι ὃὲ χαὶ τὰς ποετά":: 
τῆς τε παναγίας ἀχράντου xal ᾿Αει παρθένου Maz, 
τῶν τε ἁγίων ἀγγέλων, καὶ τῶν ἁγίων ἐνδόξων 29 
στόλων, προφητῶν, μαρτύρων, ὁμολογτ, τῶν -: τ΄ 
διδασχάλων. Καὶ ἀσπάζομαι τὰς σεπτὰς αὐτῶν τ» 

Β κόνας. Καὶ πᾶσαν αἱρετιχὴν ἐρεσχελίαν Bbr.:-- 
μαι, xal τοὺς αὐτῶν ἡγήτοράς “ε χαὶ puri, 
λέγω δὴ Σίμωνα, Μαρχίωνα, Μάνεντα, Toziév: 
τὸν Σαμοσατέα,͵ xai Σαθδέλλιον τὸν Al6uy, x3: 1 
αὐτῶν ἐναγῆ δόγματα. 


eorum ductores atque primores, Simeonem videlicet, Marcionem, Manetem, Paulum : quoque 5260: 
salenum, et Sabellium Libyum, eorumque dogmata nefaria. 


Hecipio etiam sanctas et universales sex syno- 
dos, et earum divina dogmata pariter et doctrinas, 
tanquam quas divina inspiratione nobis tradita fue- 
rint. Et eum prima quidem bomousion et una 
cum Patre sine initio Filium esse credens, ana- 
thematizo impium Arium, Aetium, Eunomium, Eu- 
doxium, et Demophilum : post hos 'et eos qui jure 
dicuntur Dissimiles et Semiariani, atque omnem 
coinquinalam eorum catervam. Cum secunda verg 
Deum esse Spiritum sanctum et vivificatorem con- 
fitens, abjicio Macedonium et omnes qui unius 
cuim illo sunt sensus, cum his autem et Deo pero- 
sum Apollinarium, qui insensate desipuit [Gr. qui 
sine mente opinatus est.] Cu:n tertia autem unum 
Dominum Jesum Christum verum Deum nostrum 
ex Patre genitum, eumdemque in novissimis die- 
)us propter salutem nostram incarnatum ex sancta 
Dei Genitrice semperque virgine Maria, przdicans, 
hominis cultorem Nestorium, et bigam quz circa 
ipsum est, Diodorum ait ac Theodorum, necnon et 
corum prodigiosam fabulam praedicantes, etin Chri- 
sio personalem dualitatem formantes, procul a 
confessione mea repello. Preterea cum quarta ex 
duabus naturis et in duabus naturis unum sanctae 
Trinitatis Christum Deum nostrum carne venisse 
sentiens, anathematizo Eutychetem, Dioscorum, 
ct tolam ipsorum sine capite multitudinem, una 
cum divinitus fulminando Severo, et infando Julia- 
no Halicaruasseo, qui faliulose Dominum nostrum 
. incorruptum corpus suscepisse perhibuit. Denique 
jn quinta, qua sicut maclara spiritus in super- 
ficie quodammodo cx prioribus temporibus navi- 
fanles iniquas rescidit hareses, οἱ inventores 

Mefecit eirum, Origenem videlicet, et Didymum, 

Évagriun ; ila. et ego lios, utpote porlentosas 

eum fabulationes, repello. Porro per scx- 

duabus naturis Christum, ex quibus 


᾿Αποδέχομαι δὲ xal τὰς ἁγίας καὶ obxoupivzs 
ἕξ συνόδους, xai τὰ αὐτῶν θεζα δόγμα:ἁ τὶ τοὶ 
διδάγματα, ὡς θείᾳ ἐμπνεύσει ἡμῖν xapaóvicva. 
Καὶ τῆς μὲν πρώτης ὁμοούσιον xat συνάναρχον a. 
χηρυττούσης τῷ Πατρὶ τὸν Υἱόν, ἀναθεματίζω 5 
δυσσεδῆῇ “Ἄρειον, ᾿Αέτιον, Εὐδόξιον, δτιμόφ'λην᾽ 
μεθ᾽ οὃς καὶ τοὺς ἐνδίχως λεγομένους ᾿Ανομοίος τ 
χαὶ Ἡμιαρείους, καὶ πᾶσαν τὴν μεμιασμένην ἐμ’ 
C ἦγυριν αὑτῶν. Τῆς δὲ δευτέρας, Θεὸν εἶναι τὸ lv 
τὸ ἅγιον, τὸ Κύριον χχὶ ζοωποιοῦν͵ ἀπ.ύ ἀλλυμδι 
Μαχεδόνιον καὶ πάντας τοὺ; ὀμόφρονας aito. i 
τούτοις δὲ χαὶ τὸν θεοστυγὴ ᾿Απολινάριον, τὸν ἀν’ 
τως φρονήσαντα. Τῆς δὲ τρίτης, Eva τὸν Κ΄ " 
ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστὸν τὸν ἁληθινὸν Θεὸν ἡμῶν :: 
τοῦ Πατρὸς γεννηθέντα, αὑτόν τε ἐπ' ἐσχάτων τ. 
ἡμερῶν διὰ τὴν ἡμετέραν σωτηρίαν σαρχωθέντ: ? 
τἧς ἁγίας Θεοτόχου xol ᾿λειπαρθένον Μαρίας, τὸ 
ἀνθρωπολάτρην Νεστόριον χαὶ τὴν ἀμφ᾽ αὐτὸν ve 
ωρίδα, φημὶ δὴ Διόδωρόν τε χαὶ Θεόδωρον, τε 
τοὺς τὴν αὐτῶν τερατομυθίαν πρεσδεύσαντας, t. 
νοήσαντας ἐπὶ Χριστοῦ τὴν προσωπιχὴν 6i 
πόῤῥω τῆς ἐμῆς ὁμολογίας ἐχδιώχω * τῆς δὲ sioe 
τῆς, Ex δύο φύσεων εἶναι τὸν ἕνχ τῆς ἁγίας Tpixs 
D Χριστὸν τὸν Θεὸν ἡμῶν σαρχὶ ἐπιδη μή avia, zen 
θεματίξω Εὐτυχέα, Διόσχορον, χαὶ πᾶσαν τὴν t 
φαλον αὐτῶν πληθὺν, μετὰ xal Σεδέρου κὸν θετιΣ" 
tov, xal τοῦ ἀθεμίτου Ἰουλιανοῦ τοῦ ᾿Αλικχρν' 
σέως, τοῦ μυθευσαμένου ἄφθαρτον acia τὸν ho; 
ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστὸν ἀναλαδέσῦθαι, Tr; δὲ ce 
πτης, ὡς ἡ τοῦ Πνεύματος μάγα:ρα τὰς ἐξ δι i 
τῶν χρόνων ἐπιπολαζούσας ἀθέσμους αἱρέξιο; iw 
ἔτεμε, χαὶϊτοὺς ἐφευρετὰς αὑτῶν ἐθριάμδευσε». Ὧν: 
γένην, Δίδυμόν τε καὶ Εὐάγριον, κἀγὼ ἐξωθευμε' 
ὡς αἰἱρετιχῶν τερετισμάτων [ἀ.1.2. τερλτεομέτον 
μυθεύματα, Τῆς δὲ ἕχτης, ὥσπερ bx δὺη yon" 
τὶν Χριστὸν, ἐξ ὧν ἔστιν, οὕτως καὶ τὰς δύο ς: 5. 


. 
Φ “4: 


γὰς θελύσεις τε χαὶ ἐνεργείας ἔν ἔχητε ξ 5 


1465 


EPISTCE:E. 


1106 


πεπίστευχα, ἀνθρωπίνῃ τε xai θεΐλξι Kal ὑποξάλλω ἃ "lest, olim csse di.liceram ; ita et duas naturales 


τῷ ἀναθέματι Κῦρον, Σέργιον, ᾿σνώριον, Πύῤῥον, 
Π. λον, καὶ πάντας τοὺς ὁμοδόξους αὐτοῖς, καὶ τὰ 
αὑτῶν δόγματα, ὡς Σοδομίνην ἄμπελον χαὶ Γομοῤῥτ- 
vt» χληματίδα ἔχουσαν βότρυν πιχρίας μεμίσηχα. 
Τῆς δὲ αὐτῆς ἁγίας ἕχτης συνόδου, μετὰ πάντων. 
τῶν ἐ,θέσμω; xol θειωδῶς ἐχφωνηθέντων δογμάτων 
παρ᾽ αὑτῆς, xol τοὺς ἐχδοθέντας χανόνας ἀποδέχο- 
pat, ἐν οἷς ἐμφέρεται " Eve τισι τῶν σεπτῶν εἰχόνων 
γραφαῖς ἀμνὸς δακτύλῳ τοῦ προδρόμου δειχνύμενος 
ἐγχαράττεται, ὃς εἰς τύπον παρελήφθη τῆς χάριτος, 
τὴν ἀληθινὸν ἡμῖν διὰ νόμου προῦ ποφαίνων ἀμνὰν 
Χριστὸν τὸν Θεὸν ἡμῶν. Τοὺς οὖν παλαιοὺς τύπους 
χαὶ τὰς σχιὰς, ὡς τῆς ἀληθείας σύμδολά τε καὶ προ- 
γαράγματα, τῇ Ἐχχλησίᾳ παραδεδομένους χατασπα- 
ξόμενοι, τὴν χάριν προτιμῶμεν xal τὴν ἀλήθειαν, 
ὡς πλήρωμα νόμου ταύτην ὑποδεξάμενοι" ὡς ἂν οὗ" 
τὸ τέλειον xal ἐν ταῖς χρωματουργίαις ἐν ταῖ; πάν- 
τῶν ὄψεσιν ὑπογράφηται, τὸν τοῦ αἴροντος τὴν ἁμαρ- 
τίαν τοῦ χόσμου ἀμνοῦ Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ ἡμῶν χατὰ 
τὸν ἀνθρώπινον χαραχτῆρα xal ἐν ταῖς εἰχόσιν à 
τοῦ νῦν ἀντὶ τοῦ παλαιοῦ ἀμνοῦ ἀναστηλοῦσθαι ὁρί- 
ζομεν" δι᾽ αὐτοῦ τὸ τῆς ταπεινώσεως ὕψος τοῦ Θεοῦ 
&óYouv χατανοοῦντες, καὶ πρὸς μνήμην τῆς ἐν σχρχὶ 
πολιτείας, τοῦ τε πάθους αὐτοῦ xal τοῦ σωτηρίου 
θχνάτου χειραγωγούμενοι, xa τῆς ἐντεῦθεν γενο- 
μένης τῷ χόσμῳ ἀπολυτρώσεως. Τὰ δὲ περιττὰ 
θρυλλήματά τε xal βατταρίσματα μετὰ ταῦτα ἀθού- 
λω; ἐχφωνηθέντα, ὡς παρ᾽ ὑμῖν μὴ ἀπ'δεχθέντα, 
proi χατὰ θείαν χάοιν λαληθέντα, ἀξέθαια ἐγη:- 
μαι, Καὶ χαίρειν πούτοις εἰπόντες, xal ἐχποδὺὼν 
ποιησάμενοι, διαζωννύμεθα τὰς ὁσφύας ἡμῶν τῆς 
διανοίας ἐν ἀληθείᾳ, καὶ διανιστάμεθα ἅμα τοῖς co- 
σεθέσι πρυμάχοις τῆς ἀληθείας πιστοῖς βασιλεῦσιν 
Yjuty πρὸς ἕνωσιν τῆς ἁγίας τοῦ Θεοῦ χαθολιχῆς 
ἜἘχχλησίας" οὖς xai σύνοδον γενέσθαι οἰχουμενι- 
χὴν ῥτησάμεθα ἐπὶ παρουσίᾳ παντὸς τοῦ φιλοχρί- 
στου αὐτῶν λαοῦ" χαὶ τῇ ἡμετέρᾳ aistos: εὐτεδῶς 
ἐπένευσαν' ὅθεν ὑμᾶ; τοὺς « ἐποιχοδομτ θέντας ἐπὶ 
τῷ θεμελίῳ τῶν ἀποστόλων xal προφητῶν, ὄντος 
ἀχρογωνιαίου αὐτοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ,» χαθὼς ἐν 
ποῖς πρόσθεν εἴρτται, συμμάχους xal συνοπαδηυὺς 
xai συνασπιστὰς λαδύμενοι, « πεποίθησιν τοιαύτην 
ἔχομεν τὴν πρὸς Θεόν" οὐχ ὅτι ixavol ἐσμεν ἀν᾽ 
ἑσυτῶν λογίσασθαί τι ὡς ἐξ ἑαυτῶν, ἀλλ᾽ ἡ ἱχανότης 
ἵ ὧν &x τοῦ Θεοῦ ἐστιν. » Ὅτι τὰ διεῤῥωγότα μέλη 
χαὶ ἀπο:χισθέντα εἰς ἐν σῶμλα συναρμολογού μενον xal 
σὸο λριθχζήμενον τὴν αὔξησιν ποιήσεται, ἐν οἷς χετα- 
j1 ἔστιν ὁ Χριστός, Kal μηχέτι εἴη διεσχορπισμένα. 
Καὶ λοιπὸν αἰτοῦμαι τὴν ὑμετέραν ἁγιότητα, 
ἕω, τῶν δύο τοποτηρττῶν ἀποστεῖλαι μετὰ θεηγό- 
£^» γραμματίου ὑμῶν, καὶ εἴ τί ἔστιν ὑμῖν ἐχ τοῦ 
Θεοῦ ἐνηχούμενον περὶ τῆς ὑποθέσεως ταύτης, φανε- 
(«0221:€ ἡμῖν" ὡς ὀφειλόντων χαὶ τῶν τοποτηρη τῶν 
ὑμῶν, Xa τῶν γραμμάτων ὑμῶν συνοδιχῶς ἐπὶ 
πᾶσι, τῶν μὲν λαλῆσαι, τῶν δὲ ἀναγνωσθῇναι, ὅπως 
ἑνωθῇ, τὰ διεσχισμένα. Αὐτὸ γὰρ τοῦτο xal παρὰ 


τι Eplis 5,20... 7* H Cor. ni, 1, 5. 


voluntates. et operationes ejus in utraque natura 
credidi, humana scilicet et divina Submittoque 
anathemati Cyrum et. Sergium, Honorium, Pyr- 
rhum, l'aulum, et omnes consectatores eorum : 
dogma quoque ipsorum, ut Sodomilieam vitem, et 
Gomo:rthiticam propaginem, amaritudinis botryo- 
uem habentes, odivi. lpsius autem sancte sext 
synodi cum omnibus dogmatibus, quz legaliter ac 
divinitus ab ea promulgata sunt, etiam depromptos. 
canones recipio, in quibus refertur : In quibusdam 
venerabilum imaginum picluris agnus digito prz- 
cursoris exaratur ostensus, qui in figura praecessit 
gratiz, verum nobis per lerem demonstrans agnum, 


B Christum videlicet Dominum.nostrum. Veteres ergo 


figuras et umbras, utpote veritatis. indicia, et prae- 
cedentes characteres Ecclesiz tradites salutantes, 
gratiam honore preferimus et veritatem, hanc u$ 
legis plenitudinem admittentes. Ut ergo perfectio. 
eliam per colorum operationes in omniuni vultibus 
depingatur, characterem Agni Dei nostri Christi, 
qui tollit peccata mundi, sccundum humanitatem 
eliam in iconis ex hoc pro veteri agno definimus 
depingi: per eum vilelicet celsitudinem humilitatis 
Dei Verbi cousiderantes, οἱ ad metnoriam conver- 
sationis quam in carne gessit, passionis quoque ac 
salutaris mortis ejus adducti, atque redemptionis 
qua hinc est mundo effecta. Superfluas autem. tu- 
multuationes et garrulitates post hzc. inconsulto 
promulgatas, ut apud vos minime receptas, neque 
per divinam gratiam dictas, irritas zstimamus : 
et ave. istis dicentes, fugacesque facturi, accingi- 
ms lumbos mentis nostra in verilate, et suscita- 
mur unà cum piis et fidelibus imperatoribus nostris, 
p:opugnatoribus videliceà veritatis, ad unitatem 
sancLe Dei Ecclesi: : a quibus et synodum univer- 
salem petivimus in przesentia totius eorum Deo aima- 
bilis populi, et postulationi nostre pie annuerunt. 
Une vosqui e superzedificati estis super fundamer:- 
tum apostolorum et prophetarum, ipsum videlicet 
summum et angularem lapidem Christum Jesum 5,» 
quemadmodum in przcedentibus dictum est, con- 
certatores ct conscctatores ac auxiliatores sumen- 


D tes, «ConGdentiam talem habemus ad Dominum: 


non quod sufficientes sumus cogitare aliquid a nohis, 
quasi a nobis, sed sufficientia nostra ex Deo est!*; » 
quia disrupta membra et disciss» in unum corpus 
compactum ct connexum crescere faciet, in quibus 
capat est Christus, et ultra j.un non erunt dispersa. 

De caetero rozaisus sanctitatem vestiaun, usque 
ad duos [vicarios] loci servatores mittere eum dei- 
loqua epistola sua, et quidquid sibi fuerit divinitus 
super hoc negotio revelatum, nobis facere. imani- 
festum ; ut secundum quod debitum est, t»m loci 
sScrvatores, quam litter: vestrz synodicg sive ad 
loquendum, sive ad legendum in omuibus invenian- 
(ur, quatenus. per. hoc qua scissa sunt, uniantur ; 


1461. 


S. TARAS1] PAThIARCILE CP 


ἘΠ 


ilipsun enim et a przsule senioris Romz petivi- À τοῦ προέδρου τῆς πρεσόντέρας Ῥώμης ὡττταρτῖε. 


nius : et rogo vos fraterne, apostolicam vobis vocem 
pronuntians, tanquam Deo exhortante per nos ; 
emnia perscrutantes secundum consilium vestrum 
quod in Deo patefacite nobis. Scriptum est enim : 
Labia sacerdotum custodient scientiam, εἰ legem 
exquirent ex ore eorum 77. Cerii. enim sumus, quod 
semima veritatis in vobis salva custodiatis. Sed et 
pii imperatores nostri οἱ per cuncta orthodoxae 
veritatis firmitatem sectantur, et Domino Deo sup- 
plieare non cessant, secundum Gregorium qui a 
theologia cognomen sortitus est ; ut efficiamur 
nos, qui unius Dei exsistimus, unum ; et qui su- 
mus Trinitatis, uniti οἱ honore pares atq(ue una- 
nimes in cunctis inveniamur ; et qui sumus sancii 


xal παραχαλῶ ὑμᾶς ἀδελφιχῶς, τῆν ἀτολττο σὺ 
ὑμῖν προσφθεγγόμενος φωνὴν, ὡς τοῦ Θεοῦ c252z- 
λοῦντος δι᾽ ὑμῶν, πάντα ἐρευνῶντες κατὰ τὸν 5A: 
αχοπὸν ὑμῶν, φανερώσατε ἡμῖν. F'évpacrlx: cis 
XslAn ἱερέων φυκάξεται yrocur, καὶ νόμον ic. 
τήσουσιν ἐκ στόμαεος αὑτῶν. 1:-π͵εΐτμεθα .3,.:: 
τὰ σπέρματα τῆς ἀληθείας ἐν Exuzot ; dace ez: ἂς 
οἱ £90z6cl, δὲ ἡμῶν βααιλεῖς xai χατὰ πᾶντα ἐς ὅν 
ξοι τῆς ἀληθείας βεδαίωσιν ἐπισπῶνται, xa: Kop 
τὸν Θεὰν ἱκετεύουσι χατὰ τὸν τῆς θεολογίας £2... 
μον Γρηγόριον, ἵνα γενώμεθα ol τοῦ ξνὸς Gc; t. 
xai oi τῆς Τριάδος, ἡνωμένοε καὶ ὀμότιμα τ΄ 
ὁμόψυχοι" οἱ τοῦ ἀγίου Πνεύματος, οὖ xxv ἀ1"- 
λων, ἀλλὰ σὺν ἀλλήλοις " οἱ τῆς ἀλτθείας τὸ z- 


Spiritus, non contra invicem, sed pre invicem si- Β φρονοῦντες xai λέγοντες, xal ph tis ἔρις καὶ 6n 


inus ; et qui sumus veritatis, idipsum sapientes al- 
que dieentes. exhibeamur, et non sit. contentio vel 
dissensio in nobis ; sed, sicut babemus unum ba- 
ptisma, unam fidem, ita et consonantiam unam in 
oinni ecclesiastico negotio. Et pax Dei qua exsu- 
perat omnem sensum, in unum nos conducat, et 
divisa uniat, atque diuturnum vulnus sanet, et 
incolumitate fidei integros servet, et in vera con- 
lessione atque concordia stabiliat omnes, uniatque 
sanctam Ecclesiam suam, et. compescat scandala 
qu: superjaeent ei inlercessionibus intetmeratz 
Dominz nostre Dei Genitricis et. omuium saucto- 
vum ftat. Amen. 

Pewus et Petrus. Deo. amabiles presbyteri, et 
loeum retinentes beatissimi papse Adriani senioris 
Rome, dixerunt : Hujusmodi litteras. sanctissimus 
p'pa recepit, et ideirco diresil nos cum rescriptis 
ge jam lecta sunt. 


Joannes Dco amabilis presbyter, et locum reti- 
nens orientalium principum sacerdotum, dixit : Hae 


littere, οἱ pietas imperii fecit nos venire huc, et. 


effugere iniquorum illorum Ecclesiz inimicorum 
manus. 


Saucta synolus dixit : Deus vos bene adduxit. 

Constantinus Deo amabilis diaconus et notarius 
dixit : Pr& manibus habeo memoratos quaterniones 
qui missi sunt ab Oriente ; et si jubetis, legemus. 


Sanctissimo ac beatissimo domino T'arasio archiepi- 
scopo Gonstantinopoleos et universali patriarche, 
Ürientis summi sacerdotes in Domino salutem. 


Sacratissimis et ex divina deHatis inspiratione li- 
bellis apostolicze ac paternx sanctitalis vestrze prze- 
lectis, o beatissimi, nos humiies, et. eorum qui de- 
sertum incolere gestiunt ultimi, tremore pariter 
οἱ gaudio sumus detenti. Tremore quidem propter 
timorem eorum quibus ob peccata nostra servire 
decreti sumus, quique vere sunt impii et « in cir- 
cuitu, sccundum quod scriptum est, impii ambu- 


"' Malach. it, 7. 


στασία ἐν ἡμῖν ἀλλ' ὥσπερ ἔχομεν ἕν Sàzczaa, 
μίαν πίστιν, οὕτως xal συμφωνίαν qaia Ezà τον ἐς 
ἐχχλησιαστιχοῦ πράγματος. Καὶ ἡ εἰρήνη “εὖ 8c. 
ἡ ὑπερέχουσα πάντα νοῦν, εἰς Ev συναγάγοι ᾿:2:, 
xai τὰ διῃρημένα ἑνώσειε, xal τὸ χρώνεον ἕλχει; a- 
σαιτο, xai ἐν εὑρωστίᾳ πίστεως ἀχραιΐφνυῦς iL 
ἀληθοῦς ὁμολογίας χαὶ συμφωνίας σττρέξεις τὰν 
τας, χαὶ φρουρήσεςιε τὴν ἁγίαν αὗτοῦ 'Exxinz. 
xal παύσειε τὰ xav' αὐτῆς ἐπιχείμενα oxivon5s. 
πρεσθδείαις τῆς ἀχράντου Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτό. 
xal πάντων τῶν ἁγίων γένοιτο ᾿Αμῆυνς 


C πέτρος καὶ Πέτρος οἱ θεοφιλέστατοι πρεσδύτι;α, 


xal τὸν τόπον ἐπέχοντες τοῦ μακαριωτάτου rizi 
᾿λδριανοῦ τῆς πρεσδυτέρας Ῥώμης, εἶπον - Ta 
τὰ γράμματα δεξάμενος χαὶ ὁ ἁγιώτατος ἐμῶν τὸ 
πᾶς, τούτου ἕνεχεν ἀπέστειλεν ἡμᾶς μετὰ que ávz- 
Ὑράφων τῶν ἤδη ἀναγνωσθέντων, 

Ἰωάννης ὁ θεοφιλέστατος πρεσθύτερος, καὶ τὸ" 
τόπον ἐπέχων τῶν ἀνατολιχῶν ἀρχιερέων, cune 
Ταῦτα τὰ ἱερὰ γράμματα, xal t εὐσέδεια zn; 23z- 
λείας παρεσχεύασεν ἡμᾶς τοῦ παραγενέσθαι ivo 
θα, καὶ διαφυγεῖν τῶν παρανόμων ἔχεΐνων χχὶ ..)- 
θρῶν τῆς Ἐχχλησίας τὰς χεῖρας. 

'H ἁγία σύνοδος εἶπεν" Ὁ Θεὸς καλῶς ὑμᾶς ἢ σετ.:.. 

Κωνσταντῖνος ὁ θεοφιλέστατος διάχονος xal νοτ2- 


p ρ'ὸς εἶπεν" "Emi χεῖρας ἔχω τὰς μνημονευβεῖξΣς 


τετράδας τὰς ἀποσταλείσας Ex τῆς ᾿Ανατολῆς, xai 

χελεύετε, ἀναγνώσομαι. 

Τῷ ἁγιωτάτῳ καὶ μαχαριωτάτῳ κυρίῳ xai 7ε:- 
adr Ταρασίῳ dpywezicxónq ωνστωντιν. - 
πόλεως, καὶ οἰχουμενιχῷ πατριάρχῃ, οἱ τὶς 
Ἔφας ἀρχιερεῖς ἐν Κυρίῳ xaipesimw. 

Τοῖς πανιέροις χαὶ ἐχ θείας ἐπιπνοίας ὑπατοξε.- 
θεῖσι λιδέλλοις τῆς ὑμετέρας ἐντετυχηχότες Erosce- 
Aus τε xal πατριχῆς ἁγιωσύνης μαχαριώτετι, 
ἡμεῖς οἱ ταπεινοὶ, καὶ τῶν τὴν ἔρημον παροιχ-"" 
ἐφιεμένων ἔσχατοι, τρόμῳ καὶ χαρᾷ συνεαχέθημει. 
Τρόμῳ μὲν, διὰ τὸν φόθον τῶν οἷς δουλεύειν διχ τῷ; 
ἁμαρτίας ἡμῶν χατεχρίθημεν, τῶν ὄντως ἀστέαν, 
xai χύχλῳ, χατὰ τὸ γεγραμμένον, περι τκτούντως 


3 


146) 


EPISTOLE. — | 


1410 


xal προφάσει; xa0' ἐχάστην, ὡς Emo; εἰπεῖν, A lant 75, » ac per singulos pene dies occasiones ex- 


ἡμέραν ἐπιζητούντων τοῦ θανατῶσαι xal ἀπολέσαι 
ἡμᾶς" χαρᾷ δὲ, διὰ τὴν ἐχλάμπουσαν ἐν ὑμῖν [ἅ1.. 
ἐν αὐτοῖς) ἀχτίνων δίχην ἡλιαχῶν τῆς ὁοθοδόξου 
πίστεως ἀκρίόειαν, xai τῶν ἀπαοστολιχῶν τε xal 
Πατριχῶν δογμάτων διαφανεστάτην ἐξάπλωσιν. Περὶ 
ὧν εὐχαίρως τῆς τοῦ προφήτου Ζαχαρίου χαὶ τῆς 
τοῦ λόγου φωνῆς γεννήτορος εἰς μνήμην ᾧδῆς ἐλη- 
λυθότες, μεγαλοφώνως βοῶμεν" « ᾿Επεσχέψατο ἡμᾶς 
ἀνατολὴ παμφαὴς ἐξ ὕψους » ees τε xal 
θεοφρονεστάτης διανοίας, τοῖς ἐν σχότει xal oxi 
θανάτου, χκαχοτρόπου πλάνης, fito: ᾿Αραδιχῆῇς δυσ- 
σεδείας͵ χαθη μένοις ἡμῖν, τοῦ χατευθῦναι τοὺς νοη- 
ματιχοὺς ἡμῶν πόδας εἰς ὁδὸν χαὶ τρίδους εἐρηνι- 
χῆς χαταστάσεως. « Tig λαλήσει τὰς δυναστείας Ku- 


quirunt, ut nos morti tradant, et perdant , gaudio 
vero, propter veritatem orthodox:e fidei quz fulget 
in eis solarium more radiorum, et luculentissimam 
explanationem apostolicorum dogmatum et pater- 
norum. De quibus apte genitorem vocis Verbi, id 
est, prophetam Zachariam ad memoriam reducen- 
tes, magua voce clamamus : « Visitavit nos oriens 
ex alto 15, » splendidius theorica et divina provi- 
dentia illustrate mentis, in tenebris et umbra mor- 
tis maligni erroris, id est, Arabice impielatis , se- 
dentes , ad dirigendos intelligibiles pedes nostros 
in* viam et semitas paciferze constitutionis. «. Quis 
loquetur potentias Domini ** ? » nobiscum psallat 
David pater Dei ; « Áut. auditas faciet omnes laudes 


píov;» συμψαλλέτῳ Δαδὶδ ἡμῖν ὁ θεοπάτωρ." « 'A- B ejus 5" ? » quoniam misertus est Deus desperati 


xougdtà; ποιήσει πάσας τὰς αἰνέσεις αὐτοῦ ; » ὅτι 
ἠλέησεν ὁ Θεὸς τὸν ἀπεγνωσμένον λαὸν αὐτοῦ, χαὶ 
τὰ διεστῶτα πρὰς μίαν συνῆψε πίστεως ἀρμονίαν. 
« Ὅτι ἤγειρε χέρας σωτηρίας ἡμῖν ν χαὶ ἀνορθώ- 
σεως ἐν οἴχῳ xal θεοδόχῳ ναῷ τοῦ μονογενοὺς ΥἹοῦ 
αὐτοῦ, Κυρίου δὲ xai Θεοῦ xai Σωτῆρος ἡμῶν Ἰη- 
σοῦ Χριστοῦ" οἵτινές ἐστε ὑμεῖ: ἁγιώτατοι, καὶ οἱ 
τὰ δεύτερα χατὰ θεσμὸν χαὶ τάξιν ᾿Ἐχχλησίας φέ- 
fovet; ὑμῶν θεοστεφεῖς τροπαιοῦχοι χαὶ θεοψήφι- 
ατοι βασιλεῖς ἡμῶν καὶ δεσπόται τῆς οἰχουμένης " 
ἱερωσύνη γὰρ βασιλείας ἀγιατμός ἔστι xal ἀναστοι- 
χείωσις, χαὶ βασιλεία ἱερωσύνης ἰσχὺς καὶ χρα- 
τιίωμα, Περὶ ὧν σοφός τε ἄναξ καὶ ἐν βασιλεῦσιν 
ἁγίοις ἔφη μαχαριστότατος * Μέγιστον δῶρον θεὸς 
ἀνθρώποις παρέσχεν ἱερωσύνην xai βασιλείαν" 
τὴν μὲν τὰ οὐράνια χαταχοσμοῦσαν xo διέπου- 
σιν, τὴν δὲ οἰαχίζουσαν θεσμοῖς διχαίοις τὰ ἐπίγεια. 
Νὺν ἀληθῶς τὸ μεσότοιχον τοῦ φραγμοῦ διαλέ- 
λυται, xal συμφωνία χατάρχει διαφωνίας, xol 
ὑποχύπτει ἑνώσει διαίρεσις, xal φροῦδος χατέστη 
διάστασις " χαὶ ἡ εἰρήνη τοῦ Θεοῦ ἡ ὑπερέχουσα 
πάντα νοῦν, φαιδρῶς πομπεύει τῷ προσώπῳ, χαὶ 
παῤῥησιαστιχῶς πολιτεύεται. Νῦν «Οἱ γενηθέντες 
᾿ ἡμεῖς ὄνειδος τοῖς γείτοσι χαὶ συνομόροις ἡμῶν, 
μυχτηρισμὸς xai χλευασμὸς τοῖς χύχλῳ ἡμῶν, » xáx 
πούτηου πρὸς γῆν χεχηνότες, εἰς οὐρανοὺς ἐχθύμως 
συνανανεύομεν, xal ψαλμιχῶς ἐν ἀγαλλιάσει ἀνα- 
χράζομεν * « Ἐν τούτῳ ἔγνων, ὅτι τεθέληκάς με, 
ὅτι οὐ μὴ ἐπιχαρῇ ὁ ἐχθρός μου ἐπ᾽ ἐμοί. » Κἀμοῦ 
ὃς διὰ τὴν ἀχαχίαν καὶ ἀπλότητα πλάνῃ περιτρα- 
πέντος ἀντελάξον, xal διασώσας με ἀνέστησας, xal 
ἐπὶ τὴν πέτραν τῆ; ἀποστολιχῇῆς πίστεως τοὺς χω- 
λάναντάς μου πόδας χατέπηξας. 

Ταῦτα xat τὰ τούτοις γράφειν ἡμᾶς συνῳδὰ παρ- 
ἐσκεύασαν al θεοχάραχτοι δέλτοι ὑμῶν, ἃ; χανο- 
νιχῷ χινούμενοι νόμῳ, xal πατροπαραδότῳ εὐταξίᾳ 
ποδηγούμενοι, τοῖς τοὺς ἀποστολιχοὺς θρόνους ót- 
ἔπειν λα χοῦσι διὰ ξυνωρίδος ἁγίας χαὶ εὐλαθοῦς xal 
θεοδηγήτον πεπόμφατε" οἴτινες ἀφιχόμενοι, xal 
χατὰ Θεοῦ βούλη σίν τε xal ἐπίνευσιν ὑπηντηχότες τοῖς 


ἿΒ Ps31. 31, 9. 15 Luc. 1, 78. **. Psal. 


Psal. 11, 12. 


cv, 3. 
Dna retinent patriarelie, nam. primum in. Ecclesia locum. possident sacerdotes. » 


populi sui, et distantia ad unam fidei collegit har- 
moniam. « Et erexit cornu salutis nobis ** , 
directionis in domo, et dominum recipiente templo 
unigeniti Filii sui, Domini videlicet Dei ac. Salva- 
loris nostri Jesu Christi : quod estis vos sanctissi- 
mi, atque hi qui partes secundas Ecclesise portant 
per legem et ordinem Ecclesie nostre, triumpha- 
tores scilicet ae divinitus redimiti seu decreti 
principes nostri et domini terrarum orbis. Sacer- 
dotium enim imperii sanctificatio est et con- 
stitutio, et imperium sacerdotii fortitudo et firma- 
menlum : de quibus sapiens quidam princeps et 
in sanctis regibus beatissimus ait : Maximum 
donum Deus hominibus praestitit, sacerdotium et 
imperiuin : iilud quidem adornans et regens coele- 
stia, hoc vero gubernans legibus justis terrestria. 
Nuuc veraciter medius maceriz paries solutus est, 
et concordia discordixw principatur, et incurvatur 
unitati divisio, et fuga lapsa disparuit dissonantia : 
et pax Dei qui exsuperat omnem sensui, jucundo 
vultu triumphat, et fiducialiter conversatur. Nunc 
nos « qui facti fueramus opprobrium vicirnis et 
affinibus nostris, subsannatio et derisio his qui in 
circuitu nustro- sunt **, » ac per hoc ad terram prae 
confusione prospicientes, ad celos unanimi alacri - 
tate suspicimus, et psallentes in exsultatione procla- 
mamus : « 1n hoc cognovi , quoniain voluisti me, 

quia non gaudebit inimicus meus super me '**, » 
Me autem propter innocentiam et simplicitatein 
erroiis [errore] titubantem suscepisti, et salvum me 
faciens erexisti, et super petram apostolica fidei 
claudicantes pedes meos inlixisti. 


Hac et bis coucinentia scribere nos fecerunt di- 
viuitus exarata volumina vestra, quia canonica 
moti lege, οἱ paternz traditionis disciplina docti, 
his qui apostolicarum sedium moderameu sortiti 
sunt, per reverendas et a Deo directas bigas misi- 
stis: qui pervenientes, et per Dei voluntatem ac 
nutum occurrcutes Dei cultoribus fratribus noste's, 


δ: ibid. t, 69. ** Anast.. verb. , « Quia 
ὃν Psal. Lxx vii, 4. 


** [,uc. 


» et- 





Mil S. TARASIUI P: TIUARCH E CT. i. 


viris sanciis, qui deJerunt anirias suas (10 Derie- A εὐτεξεστάτοις ἀξδελτοῖς fuum Y62i£z2tw€ 374m 


siarum correctione ; el recognili ex veteri et aíti- 
qua conversatione , valde gavisi sunt : et masime 
yeperientes ambos in uno loco. degertes, et modum 
Deo. placitiim persequentes. Et sese revelantes, 
o Lenderunt eis ortho.loxiz vest:z Deo decentes ct 
diznos acmiratione libellos, refcrentes per ordinem 
Deo placit:e sanctitatis vestrze mentis, et pium D-o 
conservatorum dominorum nostrorum consilium, et 
communis omnium sa'ulis exspectationem, et circa 
Deu: sine confusione spem. At illi quasi unam aui- 
mau in duobus corporibus habentes, et unum, se- 
«από Apostolum, sapientes, et a divino agitati 
Spiritu, secreto pariter eL intelligenter fratres con- 
tegeutes et occultantes propter formidinem  inimi- 
corum crucis, quas hinc inde disposita fuerat, non 
Susi sunt, cum essent sapientes, vel credere visio- 
nem ipsorum, vel cause operari decursum : prz- 
sertim cum iu timore res haberetur, οἱ quam ma- 
xime crebrescens consilium et diligeus circumspi- 
cieni tractatus exigerctur. « Consilium enim bonum 
custodiet, iuquit, [6 ; cogitatio vere bona serva- 
bit te **. » Et ecce duin. lateret. eos qui se sub 
tuitioge custodi: | quos in sux tuitionis custodiam] 
posuerunt, concurrerunt usque ad 505 : οἱ in idip- 
sui congregantes silenter, humilitatem nostram 
primo quidem  adjuramentum vincientes ΕἾ, nos 
servare. secrelo ac sine propalatione, quz ab cis 
erant dicen.la, et in hunc modum quidquid ad cau- 
teíam pertinet exaggerantes , revelaverunt. nolis 
oannem rei qua sibi acciderat , circumstantiam. 
Stupefacti autem. ct compuncti corde, laerymisque 
peifusi ferventibus super hujusmodi narratiouis 
miraculo [ inopinato ] et gloria tantze rerum. mu- 
lationis, stelimus ad orationem , veluti pecca- 
lores , cum timore ac tremore, et ei qui facit 
omnia , et transfert ad id quod melius cst, 
decentem. laudem referentes ,. petivimus obnixe 
benignitatem cjus, quo ín minimis nobis fieret 
medius, et per Spiritum sanctum illucesceret lux 
scienti:e in. cordibus nostris, atque communis uti- 
ltatis consilii donaret virtutem, cogitationesque 
lonas ad determinationem optimi vestri propositi : 
quod et fecit, cum esset benignus atque misericors. 

Consideravimus igitur, sanclissini, contaminatze 
nationis cognoscentes contra nos iufestalionem, re- 
tinere hos qui missi sunt, et prohibere appropriare 
his ad quos destinati sunt: ducentes hos in me- 
dium nostrum, et a:Imonentes plurimum, ne indu- 
cerent turbationem, imo, ut snecialius dicamus, exi- 
lium quiescestibus, et Dei gratia pacificatis Eccle- 
5 is, vel populo miserabiliter jugo servitutis afflicto, 
et importabilium illatione tributorum oppresso. 
At illi hic moleste ferentes, dicebant, quia in h»c 
destinati sumus, ut tradamus nostras in mortem 
animas pro Ecclesia, et propositam sanctissimi pa- 
briarehie ac piissimorum imperatorum perducamus 


δι Prov. in, t1. 


C 


D 


διδωχόσι τὰς ψυχὰς αὐτῶν ὑπξο τῆς τῶ. Ἔχχ τ-.΄. 
διορθώσεως, ἀνανγνωρισθέντες bx τοχλαη: ὃς aoi 

y1ía4 ἀναπστροφῖς, λίαν ἐχάρησαν" xal μάλ'τιΣ.- 
ἐπ χότες ἄντζω ἐν ἑνὶ διατρίδοντας ét, xx -. 
θευτιλή τρόπου διώχοντας. Καὶ λυαχαλύνχΣ πὶς ἰς - 
ποὺς, ὑπέδειξαν αὑτοῖς τοὺς τῆς ὀρβηξαξίις . ". 
θεοπρεπεῖς καὶ ἀξιαγάστους λιδέλλους, διττττΣ..- 
vot xat' ἔπος τῆς θεαρέστου ywonm ; ττς τ: ς - 
τῆτος, χαὶ τῶν θεοφυλάχτων δεσποτῶν ἐμῶν -΄ 
εὐδουλίαν, xai τῇ; χοινῖς τῶν δλων σωττοί:ς c 
προσδοχίαν, xal πρὸς; Θεὸν ἀχαταίσχυστα dic -. 
Οἱ δὲ ὥσπερ μίαν ψυχὴν bv δυσὶ Buona ἔχετε. 
xai τὸ ἕν ἀποστολιχῶς φρονοῦντες, καὶ ὑπὸ τοῦ 1: -- 
κινούμενοι Πνεύματος, μυστιχῶς δα xxi coc; 
«οὺς ἀδελφοὺς περιστεξαντές τὸ xal x222x*2.7.1.—; 
διὰ τὸ περιστοιχοῦν δέος τῶν ἐχθρῶν τοῦ s... 
οὐ χατεθάῤῥτσαν, χαΐπερ σοφοὶ ὄντες: À xit: 
στεῦσαι τῆς σφῶν αὐτῶν θεωρίας, ἃ «nz ὑποϑέτι : 
ἐνεργήπσαι τῆν διέξοδον, δεδετμέντς καὶ pni 
διςσμιλευμένη; χαὶ πεπυχυυμένης ϑουλῶς τε orL 
σχέψεως. « Βουλὴ γὰρ, φησὶ, χαλὴ φυλάξει τε. - 
votz δὲ ἀγαθὴ ττρῆσει σε. » Καὶ δὴ λαθόντες οἷ: 
ἀσφαλείᾳ παρχφυλαχῆς ἀπέθεντο, ἔδρη μον ὡς ΤΣ: 
xai ἐπὶ τὸ αὑτὸ ἐθροιχότες ἀψοφητὶ τὴν fuic 
ταπείνωσιν, πρῶτον μὲν χαταχρίσει φρικωδετττ' 
συνδήίσαντες ἡμᾶς, φυλάξαι ἀνεξαγόρευτα tk τοὺς 
αὑτῶν λεχϑησόμενα, xai τοῦτον τὸν τρόπον ἔπυτις 
δπεσεσωρευχότες τὸ ἀσφαλὲς, ἀπεχάλυψαν ful 
cav τὴν περιπέτειαν" χαταπλαγέντες δὲ xal xii 
νυγέντες τὴν χαρδίαν, δάχρυσί τε συσχεθέντες 9::- 
pol; ἐπὶ τῷ τοιούτῳ τῆς δινγήτεως θβαύαστι, zz: τὶ 
παραδόξῳ T; τοιλύτης μεταβολῆς, ἔσττι κεν εἰς zT 
&uytv ὡς ἁμαρτωλοὶ μετὰ φόδου χαὶ τρόμο" xx 
τῷ ποιοῦντι πάντα xal μετασχευάξζοντε πρὸς τὸ 5: - 
τιον προσαγηοχότες τὴν πρέπουσᾶν αἕνετχιν, ἦττ1:- 
μεθα τὴν αὐτοῦ ἐχτενῶς ἀγαθότητα τῶν ἐλαχίστου 
ἡμῶν γενέσθαι ἐν μέσῳ, καὶ διὰ IlveS2 pase; i77. 
ἐπιλάμψαι φῶς γνώσεως bv ταῖς χαρδέτις ἐμῶν, az: 
χοινωφελοῦς βουλῇς χαρίσασθαι δύναχειν, χαὶ Evvoiz; 
ἀγαθὰς πρὸς περαίωσιν τῆς ἀρίστης ὑμῶν ep: 
σεως ὃ δὴ xai ἐποίησεν ἀγαθὸς ὧν xal φελάνθρω- 
“τος. 


Συνείδομεν τοιγαροῦν, ἀγιώτατοι, τοῦ μιαροῦ -t- 
νιύσχοντες ἔθνους τὴν ὡς; ἡμᾶς ἀπέχδειαν, ἐπισχεῖν 
ποὺς ἀποσταλέντας, χαὶ χιυλῦσαι προσεγγίςει τος 
πρὺς οὃς ἀπεστάλησαν, ἀγαγόντες αὐτοὺς μέτ." 
ἡμῶν, χαὶ νουθετήσαντες πλεῖστα μὴ ἐπαγανς:ῖν τὸ- 
ρᾶχον, μᾶλλον δὲ εἰπεῖν ὄλεθρον» οἴχειότερον ὃ“:- 
po33at; χαὶ Θεοῦ χάριτι εἰρηνευγύσλις ἜΧΧΛΤ zx: 
xai λαῷ ταλαιπωροῦντι δουλείας ζυγῷ, χαὶ ὃ.-- 
extíttov φόρων πιεζημένῳ ἐπαγωγῇ “οἱ ὃξ ξυσανατ)μ:- 
τοῦντες ἔλεγον, ὡς εἰς τοῦτο ἀπεστάλη εν, r3: 
δοῦναι tà; ἑαυτῶν El; θάνατον ψυχὴς ὑπὲρ τὸς Er 
χλησίας, καὶ τὴν πρόθεσιν τοῦ ἀγιωτάτου τας “2. - 
y^» χαὶ τῶν εὐσεβῶν βασιλέων εἰς πέρας γχττεῖν. 


Ur. dil, « maxime horribili » quod cuam epitlicton legitur. in ms. Jotyano. 


1453 


EPISTOL.E. 


Hz 


'AXV εἰ μὲν εἰς τὰς ἡμετέρας καὶ μόνον ψυχὰς, ἔς ἡ- A in. licem. Sed si iu vestras tantummodo. animas, 


μὲν «phe αὐτυὺς, συνηντεῖτο ὁ χίνδυνος, εἶχεν ἂν 


ὁ λόγος ὑμῶν τὸ βέδαιον * ἐπεὶ δὲ κατὰ χοινοῦ τοῦ - 


τῆς Ἐχχλησίας προέρχεται σώματος, ποία ἔσται bvn- 
σις ; μᾶλλον δὲ ποῖον οὐχ ἔσται βλάδος, χτίσαι οἱ - 
χοδομὴν ἐπίσαθρον, xai στεῤῥοῦ θεμελίου χηρεύου- 
σαν; xal πῶς, ἔλεγον, f] ποίῳ προσώπῳ πρὸς τοὺς 
ἀπεσταλχότας ἡμᾶς ἐπανήξομεν, ἐπιφερόμενοι μη- 
δὲν τῶν χατὰ γνώμην αὑτοῖς ἐλπιζομένων ; Πρὸς 
ταῦτα ἡ πορηχότες ἡμεῖς γινώσχοντές τε τοὺ; θεοφιλεῖς 
ἀδελφοὺς ἡμῶν Ἰωάννην χαὶ θωμᾶν ζήλῳ θείῳ τῆς 
ὀρθοδόξου χεχοσμημένους πίστεως, δύο ἀγίων καὶ 
μεγάλων πατριαρχῶν ὁμοψύχους συγχέλλους γενο- 
pévooz, οὐ μὴν ἀλλὰ xai τῆς ἀγιοποιοῦ ἡσυχίας ὄν- 
τὰς ἐραστὰς, ἔφημεν πρὸς αὑτούς" "Ἴδε χαιρὸς͵ ἀδελ- 
φοὶ πρόσφορος σωτηρίας, xal ἡσυχίας μᾶλλον ὑψη- 
λότερ΄ς" πορεύεσθε σὺν «xol; ἀνδράσι τούτοις, xal 
τὴν ὑπὲρ αὑτῶν ἀπολογίαν ἀναδέξασθε. Καὶ διηγὴ- 
σασθε ξώσῃς φωνῇ, ἃ διὰ γραμμάτων γνωρίσαι τοῖς 
δεσπόταις ἡμῶν παρέλχον ἡγούμεθα. 

Οἴδατε, ὅπως διὰ βραχυτάτης κατηγορίας ἐξόρι- 
στος γέγονεν ἀπὸ δισχιλίων σημείων ὁ τὸν θρόνον 
λαχὼν διέπειν τυῦ ἀδελφοθέου Ἰαχώθου. Ὅπηνέχα 
δὲ τὸ τοῦ Θεοῦ ἔργον πληρώσητε, xai τὴν χρατοῦσαν 


ἀποστολικὴν παράδοσιν ἐν ταῖ; Ἐχχλησίαις τοῦ Θεοῦ 


ταῖς xav! Αἴγυπτον xal Συρίαν τοῖς δεσπόταις ἡμῶν 
γνωρίσητε, τηνιχαῦτα τὸ ποθούμενον ὑμῖν ἀσπά- 
σασῦς. Kal πῶς ἡμεῖς, ἀπεχρίναντο, ἰδιῶται xal 
ἀγνῶτες ὄντες, xal πρὸ; τὴν ὑπόθεσιν ἀσθενῶς xal 
ἀμαθῶς ἔχοντες, χατατολμήσομεν χρήματος τὴν 
ἡμετέραν ὑπερδάλλοντος δύναμιν ; ᾿Αλλ᾽ ὁ δι᾽ εὐτελῶν 
xai ἰδιωτῶν, ἀντέφη μεν, ἐνεργήσας, τῶν ἁγίων ἀπο- 
στόλων, φημὶ, xai δι᾽ αὐτῶν ζωγρῆσας τὴν οἰκουμέ- 
νὴν πᾶσαν πρὸς ὑπαχοὴν τοῦ λόγου τῆς αὐτοῦ οἶχο- 
νομίας, Χριστὸς ὁ Θεὸς ἡμῶν δυνατός ἐστι δοῦναι 
ὑμῖν λόγον ἐν ἀνοίξει τοῦ στόματος ὑμῶν, πρὸς τὸ 
ἀναπληρῶσαι τὸν σχοπὸν xal φρόνημα τῶν μὲτε 
γράμματα δυναμένων δέξασθαι, μηδ᾽ αὖ τολμώντων 
γράψαι ἣ γρύξαι τι περὶ τῶν τοιούτων. Οἱ δὲ θεο- 
φιλεῖς ὄντες, xal ὑπαχοῆς υἱοὶ πεφηνότες, ἐπείσθη- 
Ζαν τῷ λόγῳ ἡμῶν, καὶ εἶξαν τῇ παραχλήσει. 090; 
μετ᾽ ἐχτενοῦς προυπεπομφότες εὐχῆς, xal χαρὰν οὐ 
*hv τυχοῦσαν τοῖς ἀποσταλεῖσι προεξενηχότες, οὕτω 
διεσπάσθημεν ἀπ᾽ ἀλλήλων μετὰ πολλῆς δαχρύων 


χύσεως. ᾿Αλλ, ὦ ἁγιώτατοι xal μακαριώτατοι, ὡς p 


πρέπον ἐστὶ τῇ πατριχῇ δεσποτείᾳ ὑμῶν, ἀσμένως 
τοὺς ἀδελφοὺς ἡμῶν ὑποδέξασθε, xal τοῖς δεσπόταις 
τῆς οἰχουμένη; ἄτερ συστολῆς καὶ ἀνθρωπίνου φό- 
ὥου παραστήσατε. Ἕξετε γὰρ αὑτοὺς ἐπισταμένους 
ἀχριδῶς τῶν τριῶν ἀποστολιχῶν θρόνων τὴν ὁμο- 
νον τιχὴν τ χαὶ σύμφωνον ὀρθοδοξίαν " οἵτινες τὰς 
ἁγίας γαὶ olxoupsvixá, ὃξ συνόδου: ὁμοφώνως χη- 
ρύττουσιν, ἑτέραν πρὸς ταύταις, ἦν χαὶ ἐθδόμτν 
τινὲς θρυλλοῦσιν, οὐ προσιέμενοι, ἀλλὰ πάμπαν ἀπο- 
Θλχλλόμενοι, ὡς ἐπὶ χαθαιρέσει τῶν ἀποστολιχῶν τε 
χαὶ διδασχαλιχῶν παραδόσεων συναθροισθεῖσαν, xal 
τῶν θείων χαὶ σεπτῶν εἰχόνων ἀναιρέσει χαὶ ἐξ- 


** Sicetiam in Graco, sed forte melius , cooriretur. llanp. 


τη οἰ, captitavit. llano. 


diximus ad eos, cohauriretur 99 periculum, habe:et 
forte sermo vester aliquam firmitatem. At vero quia 
contra cowmune corpus procedit Eccles::e, qualis 
erit profectus ? imo qualis non erit lzesio, zedilicium 
construere super putredinem, et firmo fundamento 
privatum ? et quomodo, inquiunt, vel qua facie ad 
eos qui nos miserunt, redibimus, nihil eorum qu 
secundum votum suuin sperabant, omnino ferentes? 
Ad hac deficientes nos, scientesque Deo amabiles 
fratres nostros, Joanuem scilicet et Thomam, zelo 
divino orthodoxx [fidei adornatos , atque duorum 
sanclorum οἱ magnorum patriarcharum syucellos, 
quin el sanctificandos [sanctifici] silentii amatores, 
diximus ad eos: Ecce tempus, fratres, acceptum 


B satutis, et silentio excellentius. [16 cum viris istis, 


et pro eis apologiam assumite ; et enarrate viva voce, 
qua per litteras intimare don:inis nostris supra vires 
esse conjicimus. 


Nostis enim qualiter per pusillam accusationem 
exsul factus sit a bis millibus signorum ille qui ad 
regendum thronum fratris Domini sortitus est Ja- 
cobi. Cum autem opus Dei adiinpleveritis, et apo- 
stolicam traditionem quz tenetur in Ecclesiis per 
AEgyptum et Syriam, dominis nostris cognitam fe- 
cerilis, tuuc quod a vobis desideratur , amplecti- 
mini. Et quomodo nos, responderunt , idiotte cum 
sinus et inexpertes [Gr. iguoti[, et ad tautam cau- 
sain infirmi et indocti, praesumemus arripere ne- 


C gotium quod vir:utem nosttam exsuperat ? Sed Chri- 


sius Deus noster, qui per vilissimos et idiotas, e 
vestigio diximus, cooperalus est, sanctos, inquau, 
apostolos, et. per eus orbem lLerrarum caplavit *? 
ad obedientiam verbi dispensationis sux, potens 
est dare vobis scrmonem in apertione oris vestri, 
ad supplendum intentionem et sensum eorum qui 
neque literas quiverunt suscipere, neque ausi sunt 
scribere, vel super talibus quolibet modo mutire, 
Qui cum Dei essent amatores, obedientiae filii ap- 
parentes, obedierunt verbo nostro , ct acquieverunt 
hortationi : quos cum prolixa promittentes oratione, 
el gaudium non qualecunque bis qui missi suut, 
conciliantes, taliter divulsi sumus abinvicem cum 
multa lacrymarum effusione. Verum, 0o sanctissimi 
et beatissimi, ut decet paternam dominationem ve- 
stram, benigne fratres nostros suscipite, et dominis 
orbis absque subtractione vel timore hominum pr:e- 
sentate: habebitis enim eos scientes liquido trium 
apostolicarum sedium concincntem ct concordan- 
tein ortlhiodoxiam : qui sanctas et. universales sex 
synodos voee consona praedicant, aliam δά ha:, 
quam et scplimam quidam susurrando nuncupant, 
nullatenus admittentes, imo modis omnibus re- 
epuentes, nimirum ut dudum in apostolicarum et 
magisterialium traditionum depositionem, atque 
sacrarum ac venerabilium imaginum intereimpto- 


9 Sic etiam in Graeco, sed tamen forte 


1471 
G'. 
'A66.Agoic xal cvMeicovpyoic πᾶσι τοῖς ὁσιωτά- 
τοις ἐπισχόποις τῆς φιλοχρίστου XZux&Aow *, 


Ταράσιος ἐλέῳ Θεοῦ ἐπίσκοπος Κωνγσταγτιγου- 
πόλεως véac 'Ρώμης. 


Οἱ τοῖς θείοις σοφῶς ἐμμελετῶντες λόγοις, xat 
ἐρευνητιχῶς, χαὶ οὐ παροδευτιχῶς ἐν αὐτοῖς ἐγχύ- 
πτοντες, καὶ τὸν νοῦν αὐτῶν τῇ εὑσεδείᾳ xal τῇ ἀλη- 
θείᾳ προσπηγνύντες, φωτίζονταί πως θαυμαστῶς 
ἀπὸ ὁρέων αἰωνίων, ἐξ ἀποστολιχῶν προφητιχῶν τε, 
φημὶ, καὶ πατριχῶν διδαγμάτων, καὶ τῇ αἴγλῃ ττλ- 
αυγήσεως; προορῶνται τὸν χύριον ἐνώπιον αὐτοῦ 
διαπαντὸς, χαὶ διὰ τῆς πραχτιχῆς ἀρετῆς πρὸς θεω- 
ραν ἀνάγονται" εἶτά τε xal τὴν δογματιχὴν διδα- 
σχαλίαν ταύταις ἀναμιγνύντες, σφᾶς τε αὐτοὺς xal 
τοὺς ἄλλους πρὸς τὴν ἀλήθειαν ἐκπαιδεύοντες, τὸ 
ἦθος τοῦ βίου ῥυθμίζουσι, καὶ τῶν γηΐνων ὑπερανα- 
δεδηχότες, τὰ ἄνω φρονοῦσι, xa ὥσπερ τὸ διαφα- 
νὲς ὕδωρ ἐχμάσσεται τῶν εἰσρεόντων τὰς ὄψεις καὶ 
αὐτοῦ τοῦ ἡλίου τὸν κύχλον χαὶ τῶν οὐρανῶν τὰ χύ- 
τῇ, οὕτω xal αὑτοὶ νόες χαθαροὶ, vot καθαρῷ προσ- 
μιγνύμενοι, οἷόν τι ἐκμαγεῖον καὶ κάτοπτρον γίνον- 
ται τῆς θείας δόξης, ὡς ὁ Κύριος ἔφη * « Μαχάριοι οἱ 
χαθαροὶ τῇ χαρδίᾳ, ὅτι αὐτοὶ τὸν Θεὸν ὄψονται"» xal 
ἀξίως θῦται χαὶ ἱερεῖς χαὶ μυστηπόλοι ἐχλέγονται 
τοῦ λαοῦ προχαθεζόμενοι, ὅτι χαὶ περὶ αὑτῶν εἴρη- 
ται € Ὅπου εἰσὶ δύοἣ τρεῖς συνηγμένο: ἐπὶ τῷ óvó- 
pati μρυ, ἐχεῖ εἶμι ἐν μέσῳ αὑτῶν. » ΓΑνδρες οὖν 
ἐπιθυμιῶν τῶν τοῦ πνεύματος, ἀχούομεν ὅτι τὸν 
κανονιχὸν θεσμὸν φυλάττοντες συναθροίζεσθε καθ᾽ 


EPISTOL E. 


i3 

"VI 
Fratribus et. comministris omnibus sanctievimis ei 
Cliristi amantibus episcopis Siculorum ,  Tarasius 
Dei miseratione episcopus Consiantinopoleos nove 


Rome (1). 

Qui divina sapienter meditantur oracula, curiose- 
que illa, non perfunctorie, considerant, suamquo 
mentem in pietate ac veritate defigyunt, ii illumi- 
nantur mirabiliter ex montibus ternis, ex aposto- 
lico, inquam, et prophetico Patrumque magisterio, 
ac spleudore radiorum ejus Duminum corain velu i 
seinper spectant , et per activam virtutem ad con- 
templationem deducuntur. Deinde his dogmaticam 
quoque admüscentes doctrinam semetipsos atque 
alios ad veritatem erudiunt, vite mores componunt, 
el supra res terrenas elati, coelestia quz:runt, co- 
lestia sapiunt : ac veluti aqua limpida purgat lavan- 
tium oculos, et ipsius solis sphzram et colorum 
concava, sic αἱ istz? purte mentes, purze menti com- 
mist, expressum veluti simulacrum speculumque 
fluat glorie divine, ut ait Dominus : t Beati inundo 
corde, quoniam ipsi Deum videbunt : » meritoque 
sacrificuli et sacerdotes et inystz»? ad populi pr:esu- 
latum eliguntur, quia de his dictum fuit : « Ubi sunt 
duo vel tres collecti in nomine meo, ibi sum in me- 
dio eorum *!. » O viri itaque desideriorum spiritus, 
audivimus vos canoniez legi obsequentes congre - 
gari solere singulis annis ob dijudicandum de oc- 
currentibus in universa vestra provincia ecclesiasti- 
cis negotiis; et quod apprime Dominum invocatis, 


£xa310v χρόνον ἐπὶ τὸ διαχρίνειν τὰ παρατυγχάνοντα C ut Spiritus gratiam in vos immittens, det. vestrum 


ἐχχλησιαστιχὰ χεφάλαια ἐπὶ πάσῃ τῇ ἐπαρχίᾳ ὑμῶν, 
xai πάντως ἐπιχαλεῖσθε τὸν Κύριον, ἵνα τὴν χάριν 
τοῦ Πνεύματος χαταπέμπων ὑμῖν, δῷ ἑχάστῳ ὑμῶν 
λόγον συνέσεω;, λόγον θείας βουλῆς, λόγον φυλαχῆῇς 
ἐντολῶν θεοῦ, λόγον τηρήσεως χανονιχῶν διδαγμά- 
των ταῖς χοσμιχαῖΐς φροντίσι ταῖς ἐναντιουμέναι:; 
τοῖς προστάγμασι τοῦ Θεοῦ χαίρειν λέγοντες, πνευ- 
ματιχῶς πνευματιχὰ συγχρίνετε, μὴ προχρίναντες 
τὰ ἀνθρώπινα τῶν πνευματιχῶν " τοῦτο γὰρ ἀνθρω- 
κίνης χάριτος ἔργον, οὐ τῆς τοῦ Πνεύματος " τί δέ 
εἰσι τὰ πνευλατιχά ; εὐαγγελιχαὶ ὁποφάσεις, ἀπο- 
στολιχαὶ διαταγαὶ, τὰ τῶν θείων χανόνων διατά- 


Yuata* ἐχτὸς γὰρ τούτων, χρίσις ἐχχλησιαστιχὴ λοι- D 


δορίας οὐδὲν ἔχει πλέον. 

Διὸ xaY ἡ ἁγία σύνοδος, ἣ κατὰ Θεοῦ χάριν xal 
εὐδοχίαν συναθροισθεῖσα ἐν Νιχαίᾳ ἐν τοῖς χρόνοις 
ἡμῶν, εἰς ἣν καὶ οἱ πλείους ὑμῶν εὑρέθητε, μετὰ 
τὸ óplzdt χρατεῖσθαι τὴν ἀρχαίαν παράδοσιν τῆς 
ἁγίας τοῦ Θεοῦ χαθολιχῃῆς Ἐχχλησίας, ἀποδέχεσθα: 
τὰς σεπτὰς xal ἁγίας εἰχόνας, καὶ ἀναθέματι παρα- 
πέμπουσα τοὺς αἱρεσιώτα:, o0; Χριστιανοχατηγόρους 
καὶ Εἰχονοχλάστας ἡ ἀλήθεια ὠνόμασεν, ἀπεφήνατο" 
καὶ αὐτοὶ ἐπίστασθε πάντα τὰ χανονιχὰ διατάγματα 
ἀπαρατρώτως ἀναμφιδόλως φυλάττεσθαι καὶ κρα- 
πεῖσθαι ἀμείωτα παρὰ πάντων ὑμῶν ἱερέων xal μο- 


*! Matth, xvii, 90. 


(1) Vide dicta breviter a nobis in parte Grzca p. 
165. Insuper deTairasio Nicephorum part. lat. p. 3, 
^vjus laudabilem actum. ibi memoratum inique re- 


unicuique doctrinam intelligentiz, doctrinam divi- 
nsa voluntatis, doctrinam custodie mandatorum 
Dei, doctrinam observantiz canonum : et quod dc- 
nique mundanis curis, qux divinis pr:xceptis ad- 
verssntur, vale dicentes, spiritaliter spiritalia judi- 
catis, humana spiritalibus non anteponentes : id 
enim humauz gralie officium est, non illius quam 
Spiritus dat. Quznam autem sunt spiritalia ? evaun- 
gelica nempe przcepta, apostolice constitutiones, 
sacrorum canonum ordinationes. Absque lis enim 
ecclesiasticum judicium 4 maledicti natura nom 
differt, 


Quapropter sancta etiam synodus, Dei gratia ae 
beneplacito Niczz nostra tate congregata, eui ple- 
rique etiam vestrum interfuistis, postquam delfluivit 
conservandam esse veterem aancie Dei catholica 
Ecclesie traditionem, de venerabilibus sanctisquo 
imaginibus recipiendis , anathemati suhjiciendos 
esse hzereticos, quos Christianocategoras (Christia- 
norum accusatores) et lconoclastas verus sermo 
nominat, decrevit. Cuncta autem constituta invio- 
labiliter et flrme custodiri nostis, integramque apud 
nos omnes sacerdotes ac monaclios atque laicos 


['ehendit auctor librorum Carolinorum lib. it!:, 9. 
aberant iamen aliqua obscuritate vel corruptela 
h:ec fragmenta. 


1481 


IN SS. DEIPAR/E PRJESENTATIONEM. 


1432 





TOY EN ATIOIZ IIATPOZ ἩΜΩΝ 


TAPAZIOY APXIEIIIZKOIIOY KONZTANTINOYIIOAEOE 
AOTOx. 


ΕΙΣ ΤΑ EIZOAIA ΤΗΣ YIIEPAT]AZ 8EOTORDY. 


SANCTI PATRIS NOSTRI 


TARASII ARCHIEPISCOPI CONSTANTINOPOLITANI 
ORATIO 


IN SS, DEI MATREM IN TEMPLUM DEDUCTAM. 


Εὐ.1όγησον. 

At, Φαιδρὰ καὶ παράδοξος ἡ παροῦσα πανήγυρις, 
καὶ τῶν φιλεορτῶν τὸν πόθον πρὸς ὑμνῳδίαν ἐγεί- 
ρουσα, ἡ τῆς ᾿Δειπαρθένου xal θεοτόχονυ ἐν τῷ ναῷ 
πρόοδος * σήμερον γὰρ ὁ οὐρανὸς xal ἡ γῆ χοινὴν 
ἑορτὴν ἐχτελοῦντες, ἀμφότεροι τὸν Δημιουργὸν δοξο- 
λογοῦσι τὸν ἐχ δροτείας φύσεως τὴν θεόπαιδα χόρην 
ἐκλεξάμενον εἰς ἑαυτοῦ χατασχήνωσιν. 


Σήμερον τοῦ πρὸ πάντων αἰώνων προορισθέντος 
μυστηρίου xal ἐπ᾿ ἐσχάτων φανεροῦσθαι μέλλοντος, 
εὐτρεπίζεται οἰκητήριον. Σήμερον ἡ ἐξ ἐπαγγελίας 
τεχθεῖσα ἐξ Ἰωαχεὶμ καὶ “Αννης προσφέρεται ὑπ᾽ 
αὐτῶν, τίμιον δῶρον, τῷ μετέπειτα ἐξ αὐτῆς τεχθῆ- 
ναι εὐδοχήσαντι. Σήμερον τὸ τῆς χαρᾶς προοίμιον ἐν 


Benedic. 

l. Lzeta atque admirabilis hodierna celebritas, 
quas studiosos cultores festorum dierum excitat ad 
bymnos concinendos , perpetuam Virginem Deique 
Matrem in templum progredientem prosequitur. 
Etenim hodie ccelum et terra communem agitant 
solemnitatem, et conjunctim laudant rerum Opitl - 
cem, qui e stirpe mortalium puellam , quz Dei est 
filia, ad sui habitaculum delegit. 

Hodie sacramenti ante omnia sazcula preparati 
cujus ad extrema tempora reservabatur manifesta- 
tio, apparatur domicilium. IHlodie ex promissióne 
genita, Joachimi et Annz filia, ab iisdem pretiosum 
munus illi offertur, qui postea dignabitur ab ea ge- 
nerari. Hodie primordium lztitiz adducitur in tem- 


vip ναῷ εἰσάγεται τριετίζουσα, xal παρθένοι ταύτης B plum trimula, quam virgines cum lampadibus de- 


μετὰ λαμπάδων προπορεύονται. Σήμερον ἡ λύσις 
τἧς στειρωτικῆς κατάρας, δῶρον sig τὰ Ἅγια τῶν 
ἁγίων προσάγεται. Σήμερον τῶν προφητῶν τὸ χήρυγ- 
pa, ὑπὸ τοῦ ἀρχιερέως καὶ προφῆτον Ζαχαρίου εἰς 
τὰ ἄδυτα ἀνέρχεται * ἔνθα αὐτὸς ἅπαξ τοῦ ἐνιαυτοῦ 
μετ᾽ εὐλαδείας εἰσήρχετο, αὔτη φαιδρῶς μετὰ ἀδείας 
ἡμέρας χαὶ νυχτὸς ἐχαθέζετο. 

E. Τίς οὐκ ἐκπλαγῇ πρὸς τὸ παράδοξον πρᾶγμα ; 
τίς οὐκ ἐχπλήττεται ἐπὶ τῷ παραδόξῳ θαύματι ; τίς 
᾿ οὐκ ἐχπλαγῇ, βλέπων ἐν τῷ ἱερῷ παρεδρεύουσαν τὴν 
τοῖς ἱερεῦσι γεγονυῖαν ἀπρόσιτον Μαρίαν τὴν ἀμίαν- 
τὸν Τοῦτο τῆς πρὸς ἡμᾶς συναφείας προοέμιον " 
Ξοῦτο τῆς τῶν ἀγγέλων μετὰ ἀνθρώπων συμμίξεως 
προχάραγμα * τοῦτο τῆς ἡμῶν ἀναχαινίσεως ἐχσφρά- 
γισμα τοῦτο τοῦ ἀχανθοφόρου βίου ἡμῶν xal τῆς 
ἀποφάσεως τῆς προτέρας, τοῦ, Ἐπικατάρατος ἡ γῆ 
ἐν τοῖς ἔργοις σον, ἀχάνθας καὶ τριθδόλους ἀνα- 
κε.λεῖ σοι’ καὶ τοῦ, 'Er ἱδρῶει τοῦ προσώπου σου 
φαγῇ τὸν ἄρτον cov, t μετάλλαξις " τοῦτο τοῦ, 
Πιληθύνω τὰς Aózac σου aal tovc στεναγμοὺς 


* Gen. nm, 17. * ibid. 19. 


ducunt. Hodie in Sancta sanctorum ceu donum ea 
infertur, quz sterilitatis maledictionem abstulit (1). 
Hodie a prophetis przedicata, sacerdote ac propheta 
Zacharia comitante, in sanctiores templi recessus 
ascendit ; οἱ quem locum semel ille quotannis cum 
metu adibat, in eo puella ista hilari cum securitate 
diu noctuque considebat. 

ll. Quis rei novitate non obstupescat? quis non 
suspiciat inusitatum prodigium ? Quis non percella- 
tur admiratione, cum videat iminaculatam Mariam 
in sacris adytis assidentem vel ipsis sacerdotibus 
factam inacoessam ? Hoc initium est divinse nopis- 
cum conjunctionis. Hzc prima sunt lineamenta fu - 
turz inter angelos hominesque societatis. Hzc ex- 
pressa effigies nostrse instaurationis. Hzc nostra: 
vitse spinas ferentis atque illius permutatio et sen- 
tentis olim latz : Maledicta terra in operibus tuis. 
spinas et tribulos submittet tibi *; et illius : I» 
sudore vulius tui vesceris pane *. Hzc est certa re- 
demptio ab inflicta illa pena : Maltiplicabe dolore. 


(1) Sterilitatem non Joachimi et Ànpz tantum, sed et. humans quoque naturz qua ad Mariam u» 


que nullum fructum nisi maledictum protulit. 
PATROL. 08. XCVIII 


MI 





1483 S. TARASII PATRIARCILE CP. iu 


tuos et gemitus (uos * ; et ab illa: In dolore paries 
filios *. Agamus itaque, fideles, festum diem omni 
honore dignissimum, clarissimamque solomnitatem, 
que divinis radiis splendescens , intelligibilibusque 
accensa luminibus ac mysticis fulgoribus emicans, 
ercanas Dei cognitiones mortalibus coruscat, atque 
unam in tribus personis divinitatem, omnipotentiam 
Patris, ei Filli, et Spiritus sancti declarat. 


Quare omnibus hisce argumentis in summam 
collectis, accommodate dicendi principium a Virgi- 
nis deductione in templum pro viribus describen- 
da facihmus, ac deinde legis implementum et editos 
gratie fructus Oratione prosequamur. Ipsa enia 
Sancta sanctorum , immaculatus Verbi thalamus, 
virginea virga florens, arca sauctificatiomis, mons 
sanctus, tabernaculum Dei capax, incombustus ru- 
bus, flammivolus Dei currus, colgmha impaolluto, 
amplissima Verbi sedes, nubes a Deo illuminata, 
variegata regina e semine Daviu prognata, in sui 
habitationem ἃ Davidis Creatore ac Deo servata 
fuerat. 

lil. Joachimus itaque e duodecim lsraelis tribsbus 
homo dives idemque justus, sua in Dei honorem 
munera deferebat, Sed cum semine infecundas 
δὲ liberorum expers esset, sacerdotes e templo Do- 
minui ejus dona contumeliose rejecerunt hisce ver- 
bis : (laudquaquam ista Deo offerre tibi fas est, quippe 
qui wul/a sobole auctus. (eris. in [sraele. Αἰ ille 
oculis. vulluque prae dristitia demissis excessit e 
templo Domini, wowore oppressus; tum solus in 
monte ad supplicandum Deum conversus, contrito 
corde xgroque amime sic clamabat : Tu, Domine, 
cordium inspector, et rerum omnium tum visibilium 
wm-invisiblliium cenditor, qui celum  extendisti 
sicut pellem *, qui solem verbo tae cceasti ad illami- 
nandum diem, ct lunam cum stellis, ut (acem pre- 
beret nocü *, qui nebulis madelieri aerem juseisli , 
«ui famiwa ventorum quasi claustris conclusisti, 
qui mare (renasti arenis , ipsumque omni piscina 
genere, quemadarodum terram quoque bretis aai- 
wmantibus ct feris εἰ atitibus , ditasti, et eocam eam- 
Milws pro tà voluntate ac nua suppeditas, qui ia 
Serrat superfcie horbas producis, et omnes arbores 
$€wa quasque pulchritudine exormas , exaudi me, ὁ 
Waect9Cors, οἱ mibi sobolem largite, Págeas propa- 
goande sürpis da mihi, ut oystruanter (abia dolosa, 
qum iniquiatem: (oquanter adversus justum. emperbe 
emque insolenter ἧς 

Bac bosmiais jusü verba, hsc pregeeiteris obie- 
statem, tales Joachimi ex peaito animi dolere ge- 
Wi Bb. 

IV. Quid were etiam Anna? quippe jevat ees 
OMRCOIS Vixeret waa OMA Vire, εἰ Bere stus amnis90 
je wigebet i. sonia, ia perpebusa jsceecralt ster 
Wa. Ceterom cem εἰ joa muliebria desiissent, 


' *Gw. uu, πὸ. 6d, *PLo0u€$. *60. ι, 


A σου" xal τοῦ, Εν «λύπαις τέξῃ τέχνα, fus 
ἀπολύτρωσις. Ταύτην οἱ πιστοὶ ἐορ΄ ἀσωμεν τὴν 
κάντιμον ἑορτὴν, τὴν λαμπρὰν πανήγυριν, τὴν 
θείαις ἀποστίλθουσαν μαρμαρυγαῖς,, τὴν vortai; 
λαμκαδουχουμένην φωτανγίαις, τὴν μυσεικαῖς àyii- 
ζομένην φωτοδοσίαις, τὴν μυστιχαΐς περιαστράτιο» 
σὰν τῷ χόσμῳ θεογνωσίαις, τὴν ἐν τρισὶ nposure; 
μίαν θεότητα, Πατρὸς, xax Υἱοῦ, xoi Πνεύματος, ἁ. 
δάξασαν παντοχρατορίαν. 

Διὸ ταύτας τὰς ὑποθέσεις ἀναχεφαλαιώσαντε;͵, xil 
ἀρχὴν λαθόντες τῷ λόγῳ προσήκουσαν τῆς Παρθένο: 
thv ἐν τῷ ναῷ προσαγωγὴν, ὅσον οἷόν τε baypiye 
μεν, χαὶ τὴν τοῦ νόμου ἐκπλήρωσίν τε χαὶ xapne — 
δοσίαν ὁπαγορβεύσιομεν * αὕτη γὰρ ἡ τῶν ἀτίων Avi, 
ἣ ἀκηλίδωτος τοῦ Aóyou παστὰς, τὸ παρθενιχὸν 
ἀπᾶάνθισμα,, ἡ xiGotbc τοῦ ἁγιάσματος, τὸ ὄρος τ 
ἅγιον, ἡ θεοχώρητος σχηνὴ, 3j ἀχατάφλεχτος βάτο; 
«b αυρίμορφον ἅρμα τοῦ Θεοῦ, ἡ περιστερὰ ἡ ἐς’ 
λυντος, τὸ εὐρύχωρον τοῦ Λόγον χωρίον. f; βεύτωτο; 
νεφέλη, ἣἡ πεποιχιλμένη βασέλισσα ix czipurs 
Δαυϊδ χαταγομένη τῷ τοῦ Δαυΐδ χτέστῃ xat Θεῷ ἐπε" 
«κἦἥρητο εἰς ἑαυτοῦ χατοέχησιν. 

Γ΄. Ἰωαχεὶμ γὰρ ἐν τῇ δωδεχατύλῳ τοῦ Ἰ:ρεὶ 
πλούσιος ὧν καὶ δίκαιος προσέφερε τὰ δῶρα act 
«πρὸς τὸν θεόν. Μὴ ἔχοντος δὲ ἀπέρμα αὗτου, ἀλλ᾽ ὄνον 
ἄπαιδος, ἀπεσχοράπεσαν ταῦτα οἱ ἱερεῖ: ἔχ vas; ἂν 
plou, λέγοντες - Θὺκ ἔξεστί σοι προσεγεγχεῖ o 
τὰ τῷ Θεῷ, πναθότι σπέρμα οὐκ ἐποίησας ir τὸ 
Ἰσραήλ - καὶ σχυθρωπάσας αὐτὸς, χατῖλθει ἱ 

C νεὸν Κυρίου, λύπῃ συνεχόμενος " καὶ ivoplpim 
ταμόνας τὸν Θεὸν λιτανεύσας, μετὰ συντετρι ιν 
παρδίας, xai χατωδύνου ψυχῆς, ἐξόα λέγων E, Κ᾽ 
διε, παρδιογνῶστα, ὁ τῶν ὁρατῶν τε κεὶ deoíon 
χτίστης, ὁ τὸν οὐρανὸν τανύσας cu ijj 
ὁ τὸν Div εἰς φαῦειν τῆς ἡμέρας προστάξας τί’ 
αϑαι καὶ τὴν σελήνην εἰς δαδουχέαν τῆς νυχτὸς pi 
«ὧν ἀστέρων ποιήσας “ ὁ τοῖς νέφεσι νὸν ἀέρα ὅν, 
γειν χελεύσας, xzi τῶν dvépare τὰς veh; (151— 
θας * ὁ τὴν θάλασταν χαλινώσας τῇ Φάμρω t2 37 
ττν γένους ἰχθύων ελτιρώσας, καὶ vk» ξοΣιρον ie 
γῶν παὶ τῶν Ürgiv xal τῶν πετεινῶν, κιὶ 952 
τρόψων βουλήσει καὶ προστάξει. ὁ τῷ προνύσῃ τ 
τῆς χόρτον ἐξανκτέλλοωνν, χαὶ wide: δένδροις 232 
χπαλλωπίσος, ἑκάκουσόν peo, tUe zia pe, asi ὅσες 

D sai pex τέκνον, χάρισαϊ μοι xagmerovis; bro 
τοῦ δικαίου ἀνομίαν ἐν ἐπερῃρσανίᾳ se E 
δενώσαι. 


Ἕεῦτε τοῦ buie, τὰ ἐξ ματα" αὗται τοῦ 2923 
του; αἱ ἀαναπλέσεις - UmDJUU τοῦ Redparin ἐς ἘΠ΄ 
οὐὔϑνον Quyt; υἱ σετυετδοί. . 

A. Yi δὲ xxi ἡ "Aven ; πλὴν yhp καὶ εἰτίς Ἢ 
ἐκπάτων kuucoreebsti Αὖςς τὸρ ep bd) P7 
Quee; συμθχτεύδασα, xz: wh τῆς wv PS 
εἰς τῖμμας ἐλάσασε, στείρα διέμωνιε mipcs τὸν D 
νὸν αὑτὸς C λει τὸν xai τὸ Ob γυτοισὼν DESUPC 


6. ον xix, 1$, 18. 





1185 


IN SS. DEIPARJE PIUESENTATIONEM. 


1496 


eaca, φυσιχῇ διαθέσει ἄτεχνος ἐγνωρίζετο. Ὅθεν A dignoscebatur exsors coneipiendi fvetus conditione 


τὴν ἀναχώρησιν τοῦ συζύγου θεωρήσασα, ὡς τρυγὼν 
φιλέρημος, ἐν τῷ αὑτῆς παραδείσῳ εὐχαῖς ἱχετηρίοις 
τὸν ποιητὴν xal πλάστην ἀναχαλουμένη,, ἔλεγεν " 
*Q Κύριε Σαδαὼθ, ὁ καθήμενος ἐπὶ τῶν XepovOty, 
καὶ δοξαζόμενος ὑπὸ τῶν Σεραρίμ᾽" ὁ μυριάσι 
μυριάδων ἀγγέλων δορυφορούμενος, xal χιλιάσι 
χιλιάδων στρατιῶν δοξολογούμενος χαὶ προσχυνού- 
ψενος " ὁ τὸν ᾿Αδὰμ πλάσας τῇ χειρί σου, xol αὑτῷ 
ζωὴν ἑνθεὶς τῇ ζωηφόρῳ σου προστάξει xal ix τῆς 
πλευρᾶς αὐτοῦ ἀνοιχοδομῆσας γυναῖκα * ὁ τῇ σοφῇ 
σον εὐδοχίᾳφ ποιήσας αὑτῷ βοηθὸν κατ᾽ αὐτὸν, xai 
εἰς ὃν τοὺς δύο συνάψας * Ἔσονται οἱ δύο, εἱπὼν, 
slc σάρχα μίαν * ὁ τῷ ᾿Αθραὰμ, τῷ σῷ θεράποντι 
xat πατριάρχῃ, δωρησάμενος υἱὸν τὸν Ἰσαὰχ, μετὰ 


ipsa naturz. Itaque mariti animadverso in devium 
locum secessu, tanquam turtur appetens solitudinis 
in horto suo supplicibus precationibus artificem re 

rum atque effectorem ita obsecrabat : O Domine 
exercituum, qui sedes super Cherubim *, quem glo- 
rificant Seraphim, cui parent ad ministerium ange- 
lorum decies millies centena millia, quem millia 
millium * agminum collaudant et venerantur , qui 
Adamum iua manu finxisti , ipsique vitam jussu 
tuo vivifico indidisti, et ex ejns latere mulierem 
redificasti, qui pro tua sapienti ordinatione adjuto- 
rium sibi simile '* ipsi fevisti, et duos in unum co- 
pulasti, Erunt , inquiens, duo in carnem unam !! , 
qui Abrahamo servo tuo et patriarche dedisti fi- 


γῆρας xa μετὰ τὴν στείρωσιν τῆς Σάῤῥας, xat ποιή- B lium illum lsaacum post senectutem ac sterilitatem 


σας αὑτὸν πολλῶν ἐθνῶν πατέρα" ὁ τῇ ὁμωνύμῳ 
xal ὁμοφύλῳ μοι “Ἄννῃ χαρισάμενος τὸν κάλλιστον 
παῖδα xal ἱερὸν Σαμουὴλ, ὡς θεόσδοτον εὐχῆς vlov, 
καὶ τοῦ ψεύδους xa μίσους θρίαμθδον " ἔπιδε ἐξ ἁγίου 
σον κατοικητηρίου, Ὕψιστε, καὶ ἄνοιξόν μοι τὴν 
μήτραν πρὸς παιδογονίαν " δίωξόν μου τὴν λύπην τῆς 
στειρώσεως, xal διάῤῥηξόν μον τὰ δεσμὰ τῆς ἀτε- 
χνίας, ὅπως τὸ γεννησόμενον ix τῆς δούλης σου 
βλάστημα, εἴτε ἄρσεν, εἶτε θῆλυ, δώρον προσάξω 
Got, ὡς θυμίαμα εὐῶδες, ὡς καθαρὰν προσφορὰν, 
ὡς τίμιον δῶρον, ὡς ἱερὸν ἀνάθημα, ὡς θεῖον χατοι- 
κητήριον, ὡς ἁμίαντον ἀμνάδα, ὡς πρωτότοχον 
ἀμνὸν, ὡς νέον "Ioaáx. 


Sar:z , eumdemque effecisti patrem multarum gen- 
tium, qui Ánnz cognomini ei tribuli mes pulcher- 
rimum et sacrum puerum donasti Samuelem, vel- 
uii filium in supplicationum gratiam divinitus 
concessum ac veluti triumpbum de mendacio odio- 
que reportatum ; intwere, o. Alüissime, de faberna- 
culo sancto tuo '*, aperi ad conceptum sobolis ute- 
rum meum, excute a me infecunditatis merorenr, 
et abrumpe vincula mes sterilitatis, ut natum ex 
me famula tua fructum, sive filiolus ille fuerit sivc 
filiola, munus tibi offeram, velut sacrificium in 
odorem suavitatis, velut oblationem mundam, velut 
donum pretiosum, velut sancie dedicatum dona- 


rium, velut divinam ad inhabitandum zdem, velut agnam immaculatam, velut agnum primogenitum, 


velut novum Isaacum. 


Ε΄. Οὕτω τοίνυν ἀμφοτέροις ἐπιχαλουμένοις ὥφθη C 


αὑτοῖς ἄγγελος Κυρίου, τῆς παναγία: τὴν σύλληψιν 
εὐαγγελιζόμενος, λέγων " Εἰσήχουσεν ὑμῶν ὁ "Yd«- 
στος τῆς δεήσεως, xal ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ τέξεσθε θυ- 
γατέρα, τὴν ἐχ πασῶν γενεῶν μαχαρίαν, ἐχλελεγμέ- 
νὴν εἰς Θεοῦ χατοιχητήριον. Ταῦτα τοῦ ἀγγέλου 
περιχαρῶς εὐαγγελιζομένου, κατῆλθε μὲν Ἰωαχεὶμ 
kx τοῦ ὄρους μετὰ χαρᾶς xal εὐφροσύνης xapbías " 
Ὑόνιμος δὲ map' ἐλπίδα d ἄχαρπος ἀνεδείχθη τῆς 
"Avvns γαστὴρ, kx θελήματος σαρχὸς καὶ ἐχ θελή- 
ματος ἀνδρὸς, xal τὸν χαιρὸν τῆς ἐννεαμηνιαίας αὖ- 
ξήσεως γνωρίσασα, ἔτεχε τὴν πανάχραντον Παρθέ- 
vov καὶ θεοτόχον Μαρίαν, τὴν τοῦ κόσμου πρόξενον 
σωτηρίας. 

Q'. Καὶ μηδεὶς τῶν τῆς Ἐχχλησίας τροφίμων 
«οὔτον εἰσδέξηται τὸν λόγον, ὑποδάλλοντα, ὡς ἔπτα- 
μηνιαία ἢ Παρθένος ἐτέχθη. Καὶ γὰρ πολλοὺς τῶν 
ἀφρόνων ταῦτα φιλονειχοῦντας ἀχήχοα, οὖς ἐγὼ τῶν 
ἀπίστων χείρους εἶναι δοχῶ. Ταῦτα γὰρ αἰἱρετιχῶν 
εἰσιν ἐφευρήματα᾽ ταῦτα τῆς Ἐχχλησίας ἀντίθετα, 
τῶν ὀρθοδόξων ἀλλότρια " ἡ γὰρ Παρθένος καὶ θεό- 
σαῖς Mala τέλειον τὸν χρόνον τῶν ἐννέα μηνῶν ἐν 
τῇ τῆς Ἄννης χοιλίᾳ ἐξετέλεσεν, ὡς f) φύσις ἡ ἀν- 
θρωπίνη δηλοῖ ἀλλὰ τῶν ἀφρόνων τὰ στόματα μη- 
δένα μῶμον πρὸς τὴν ἄμωμον εὑρεῖν buvápeva, τοῦ- 

* Dan. i10, 55. " Dan. vu, 10. !* Gen. i. 18. 

2) Supplenda hic negatio videiur. 


(3) Vide quanta sedulitate SS. Patres omnem 
ncn modo peccati maculam qua animam inlicit, sed 


1 Gen. 1}. 91. 


V. Utrisque igitur sic precantibus astitit angelus 
Domini, qui sanctissime Mariz conceptum nuniia- 
vit, inquiens : Altissimus exaudivit preces vestras, 
ac brevi filiam gignetis, beatam illam, qu:e ex om- 
nibus generationibus in Dei habitationem electa 
est. Ubi hunc angelus edidit Letissime nuntium, 
Joachimus miriflcis gaudiis gestiens descendit de 
monte, Ánna vero uterum, qui sterilis fuerat, fe- 
cundum experta est (2) ex voluntate carnis et ex 
voluntate viri; tum cognita post novem menses 
maturitate partus, genuit intemeratam Virginem et 
Dei Matrem Mariam salutis mortalium concilia- 
tricem. 


Vl. Jam sententiam illam spuriam, qus perhi- 
bet septimo mense post conceptum fuisse Virginem 
geuitam, nemo in Ecclesia innutritus probaverit. 
Multos enim fatuos audivi de hac re contendentes, 
quosego judico infidelibus deteriores, cum hzre- 
ticorum propria sint ejusmodi inventa. Ilxec Eccle- 
si; adversa sunt, a recte sentientibus plane aliena. 
Virgo enim ac Dei filia Maria matcrum novem men- 
sium spatium in alvo matris absolvit, ut postulat 
humana natura. Verum stultorum ora, quz nullam 
labem in illibata (5) potuerint invenire, sententiam 


*? Baruch. τ], 16. 


οἱ naturalis defectus suspicionem a beata Virgine 
propulsaudam existimant. 


- 


1489 


ΙΝ SS. DEIPARJE. PRESENTATIONEM. 


1490 


τῶν γεννητόρων, Boüusz* Ádyou τὴν σεμνὴν, τὴν A gum par letantibus labiis atque eris. exsultatione 


ἀμίαντον " δέχον, ἱερεῦ, τὴν ἀχηλίδωτον παστάδα 
τοῦ Λόγου * δέχου, προφῆτα, τὸ θυμιατήριον τοῦ 
ἀύλου φωτός " δέχον, δίχαιε, τὸ πυρίμορφον ἅρμα 
τοῦ ὙΨίστου * δέχον, ἄμεμπτε, τὴν ὡραίαν ἄμπε- 
λον, ἥτις βλαστήσει τὸν ἀείξωον βότρυν " εἰσάγαγε 
αὐτὴν εἰς τὰ ἐνδότατα τοῦ νχοῦ Κυρίου * πρόσφερε 
αὑτὴν εἰς τόπον ἀνιάσματος, ὃ χατειργάσατο ὁ ὝΨι- 
στο; εἰς ἑαυτοῦ χατασχήνωσιν " ἀνάγαγε ταύτην 
εἰς τὰ ἄδυτα, τὸν ἀόρατον ἐν χοιλίᾳ βαστάζειν ἔπει- 
γομένην " μαχάοισον αὑτὴν τὴν μαχαρίους πάντας 
βροτοὺς ἀναδείξασαν * μεγάλυνον ταύτην, τὴν τῶν 
μεγαλουργιῶν Θεοῦ ἀναδειχθεῖσαν βίθλον θεόγραφον" 
ἀνάλαδε ταύτην, τῆς ἐκ τῆς προμήτορος Εὔας xat- 
ἀρας ἡμᾶς ἀπαλλάξασαν" ἄσπασαι ταύτην, τὴν 
πρὸς τὸν Θεὸν φιλανθρωπίᾳ ἡμᾶς συνδήσασαν, καὶ 
τὴν ἔχθγαν τοῦ ὄφεως τῷ αὐτῆς τόχῳ κχαθελοῦσαν " 
ἀγχάλισαι αὐτὴν, τὴν ἐξ ἀγχαλῶν τοῦ ὄφεως ἡμᾶς 
ἀφαρπάπασαν * προφήτευσον περὶ ταύτην, τὴν τῶν 
προφητῶν ἀναδειχθεῖσαν πλήρωσιν, χαὶ τῆς ἐπαγ- 
γελίας Θεοῦ πρὸς ἀνθρώπους ἀναχεφαλαίωσιν " τὴν 
τράπεζαν τοῦ θείου ἄρτου, τὸν οἶνον τὸν εὐφρόσυ- 
νον, τὴν τροφὴν τὴν ἀδάπανον, τὴν περιστερὰν τὴν 
ἀχεραίαν, τὸν οὐρανὸν τὸν ἔμψυχον, τὴν πολύφωτον 
λυχνίαν, τὴν πολυύμνητον νύμφην, «τὴν πολύαινον 
μητέρα, τὴν θεοπότιστον ἐλαίαν, τὸ θεῖον ὄχημα τῆς 
τοῦ ὙΨίστου οἰχονομίας, τὴν σχηνὴν τὴν ἁγίαν, 
τὴν λυχνίαν τὴν θεοχάλχευτον, τὴν ἀμνάδα τὴν 
λογιχὴν, τὸ ἱλαστέριον τοῦ Θεοῦ, τὸ χειμήλιον τὸ 
ἔνδοξον, τὴν σάλπιγγα τὴν εὔηχον, τὸ πῖον ὄρος xal 
ξδευρωμένον,, τὸν θεῖον πόχον, τὴν θεόδρυτον νεφέ- 
λην, τὴν πόλιν τὴν ἔντιμον, τὸ νοητὸν χαταπέτασμα, 
τὸν θεολάξευτον λύχνον, τὴν χλίμαχα δι᾽ ἧς ὁ Κτί- 
στῆς tol; βροτοῖς; ὀφθήσεται, τὴν χλίνην τὴν ἁγίαν, 
τὸ δοχεῖον τῆς χρηστότητος, τὴν τῶν θαυμάτων 
ἄδυσσον, τὴν πηγὴν τῶν ἀγαθῶν, τὸν ἄσυλον πλοῦ- 
τον, τὴν πολυώνυμον χαὶ πολυποίκιλον χαὶ ἀειπαρ- 
θένον θεοτόχον. Ταύτην εἰσάγαγε εἰς τὰ Δγια τῶν 
ἁγίων, ταύτην προσάγαγε τῷ βασιλεῖ, ὡς δῶρον 
πολύτιμον, ταύτην αἴνεσον ὡς βασιλίδα τῆς χτίσεως, 
ταύτην εὑτρέπισον, ὡς παλάτιον τοῦ παντάναχτος, 
πκαύτην ὑμνολόγησον, τὴν πασῶν τῶν παρθένων φύ- 
λαχα ἄσνλον" ταύτην χατασχήνωσον εἰς ναὸν χει- 
ροποίητον τὴν γενομένην ναὸν ἔμψυχον τοῦ Λόγου 
πάντα τεχτηναμένου. 

Θ΄. Αὗται τοῦ Ἰωαχεὶμ χαὶ τῆς "Avvn; αἱ χαρ- 
μονικαὶ δοξολογίαι * αὗται τῆς εὐχαριστίας αἱ ὑμνο- 
λογιχαὶ θεηγορίαι * αὗται πρὸς τὸν προφήτην Ζα- 
χαρίαν αἱ παῤῥησιλστιχαὶ μαρτυρίαι - ὅθεν ὁ ἱερεὺς 
ὡς προφήτης Θεοῦ, xal τὰ τῶν ἀγίων "Avus ἐν μεθ- 
ἐξει Θεοῦ χαθελὼν, ὁρῶν τῆς Παρθένου τοῦ ὄμμα- 
τος τὴν χαλλονῆν, τοῦ προσώπου τὸ ὡραῖον, “ἧς 
Ὑλώττης τὴν αἴνεσιν, τῆς Ψυχῆς τὴν εὐγένειαν, τοῦ 
βίου τὸ ἄμεμπτον, τῶν ποδῶν τὸ βάδιτμα, τὴν χα- 
παστολῖν τοῦ ἤθους, τοῦ σρήματοης τὴν εὐπρέπειαν, 
Ἰνεύματο; ἀτίου πλησθεὶς, ἐξιῤόησεν " "OQ χόρη 
ἁμιαντε" ὦ mapÜévs ἀμόλοντε * ὦ νεᾶνις πάγχαλε" 
ὦ γυνλικῶν &yA3ispac ὦ θυγχτίρων χα) vpisa" 


"^ Pal. uv, 7. 


appellabat clamans : Accipe, o Zacharia, sanctam 
immaculatam ; accipe, sacerdos, intemeratum Ver- 
bi thalamum ; accipe, o propheta, thuribulum lu- 
cis ab omni 1atería secret ; accipe, o juste, 
ignitum currum  Altissimi.« Accipe, o inculpate, 
floridam vitem, quà racemum :ternz vit efferet ; 
intromitte illam in intimos recessus templi Domini; 
infer illam in locum sanctuarii, quod Aliissimus 
in sui domicilium secrevit ; inducito lianc in. aan- 
clissima penetralia, quie mox in utero eum porta- 
bit, qui oculis. cerni non potest; beatam ipsam 
praedica, quie beatos efficit omnes mortales ; ma- 
gnilice bane lauda, qua prolata ^st velut divinitus 
conscriptus liber magualium Dei. Excipe banc, 
qu: a maledicio in primam parentem Evam im- 
misso nos liberat ; complectere liane, qua nos cum 
Deo charitate colligavit, et inimicitiam serpentis 
fraude inductam suo partu abstulit ; implica istam 
brachiis, que nos ab implexu serpentis abstrahit. 
De hac vaticinare, qux» propheticorum  vaticinio- 
rum implementum, divinarumque promissionum 
compendium in 86 exhibet. Ipsa mensa divini pa- 
nis, vinum exhilarans, cibus gratuitus, columba il- 
libata, calum animatum, lampas valde rutils, 
sponsa multis hymnis celebrata, mater multis lau- 
dibus ornata, oliva divinitus irrigata, divinum 
vehiculum dispensationis Altissimi, iabernaculun 
sanctum, candelabrum a Deo fabrefactum, agna 
rationalis, propitiatorium Dei, vas inestimabile, 
thesaurus honorificus, tuba suaviter £onans, mons 
pinguis εἰ coagulatus **, divinum vellus, nubes Deo 
referta, urbs admiranda, aulzeum spiritale, lucerna 
divinitus excusa, scala per quam descendens Crea- 
tor inter homines videbitur, cubile sanctum, gra- 
ti: receptaculum, miraculorum abyssus, fons ho- 
norum, divitiarum copia inviolabilis, multis nomi- 
nibus atque dotibus insiguata et seinper Virgo Dei 
mater, llanc introducito in Sancta sanctorum, hanc 
regi afferto tanquam pretiosissimum donum, han. 
lauda velut reginam universitatis rerum, lianc. ap- 
para ut palatium regis universoru:n, hane hymnis 
extolle ut tutum presidium omnium virginum , 
huic sedem in templo manufacto prebe, quas tem- 


D plum animatum est Verbi omnium conditoris. 


IX. Hz fuerunt ab Joachimo et Anna editz liet:e 
pr:edicationes, hae Deo reddit:e cum gratiarum  ac- 
tione laudationes, li: 3pud. prophetam Zachariain 
dato summa cum fiducia testificationes. Quare 
sacerdos, ut Dei propheta, quique tenens. Sancta 
sanctorum particeps Dei erat, intuens in Virgine 
aspectus pulchritudinem, voltus decorem, lingusz 
modestiam, animi nobilitatem, vite inculpatum 
decus, pedum incessum, morum compositionem, 
decentiam babitus, afflatu sancti Spiritus concepto 
exclamavit : O puclla immaculata, o virgo impol- 
luta, oadolescentula venustissima, e mulierum orna- 
mentum, filiarum nitor, o mater Virgo sancta, &u 


1421 S. TARASH PATRIARCH.E CP. 1» 
benedicta inter mulieres, tu celebrata propter inno- A ὦ μήτερ ΠαρθένΞ ἁγία, σὺ. εὐλογημένη ἐν γυναιξί" 


centiam, tu obsignata virginitate ; tu Adami male- 
dicti expiatio, tu debiti Evze solutio ; tu Abelis pu- 
rissima oblatio, primogenitorum delectus *', imma- 
culatum sacrificium ; tu Sethi recta di«ciplina !* (tu 
conceptum in utero Dei filium paries sine dolore "7); 
tu Enos in Deum spes'non pudore suffusa ; tu Enoch 
inita gratia etin securam vitam migratio; tu 
Noachi arca, et secunda regenerationis apud Deum 
conciliatio; ty regni οἱ sacerdotii Melchisedechi 
perillustris splendor; tu Abrahami firma fiducia et 
promissionis futurz posteritatis obsequens fides ; 
tu Isaaci novum sacrificium et rationale holocau- 
sium ; tu Jacobi in scalam ascensus causa, et fe- 
cunditatis in duodecim tribus permanantis expressio 
nobilissima ; tu Jude apparuisti secundum  stir- 
pem filia ; tw Josephi pudicitia, et veteris Agypti, 
nimirum Synagoge Judzorum, eversio, o. imma- 
culaia ; tu Jobi in tentationibus patientiz perfectio 
et bonorum ejus in duplum restitutio ac ditissima 
copia; tu Moysis ejusque Legislatoris liber divi- 
nitus concinnatus , in quo scriptum est sacramen- 
tum regenerationis, et divinis digitis insculpta in 
tabulis lex est tanquam in monte Sina, ubi novus 
Israel ab intelligibilium Agyptiorum servitute vin- 
dicabilur, quemadmodum antiquus populns in so- 
litudine manna et aqua. de aspera petra satiatus 
est, peira aulem erat Christus !* ; e tuo gremio pro- 
diturus tanquam sponsus a thalamo **; tu Aaronis 
"virga floreseens ; tu Jesum Nave filium in mediis 
adversariis gloriosum reddidisti ; tu es Davidis fl- 
lia, imbriis aureis circumvestita, vario ornatu ni- 
tescens **, tu lectus. Salomonis ex auro factus, quem 
sexaginta viri fortissimi circumdant *!, musicas vo- 
ees divinarum Scripturarum in Deo tuba canen- 
les ; ascensio es assumptionis Eliz, et intelligibilis 
Jezabelis exitium. Tu Eliszi duplicis pallti benedi- 
ctio, qua ille divisit flaenta Jordanis et s'ccis  pe- 
dibus transiit, et aquam sale medicatam ad biben- 
dum aptam reddidit; tu Jonz in ceti ventre inco- 
Iawmitas, etNinivitarum ad meliora consilia conversio 
ac benigna venia. 


σὺ δεδοξασμένη τῇ ἁγνείᾳ " σὺ ἐσφραγισμένη τῇ 
παρθενίᾳ * σὺ τοῦ ᾿Αδὰμ τῆς χατάρας f$ λύσις σὺ 
τῆς Εὔας τοῦ ὀφλήματος ἡ πλήρωσις * σὺ τοῦ "A60 
ἡ χαθαρωτάτη προπφορὰ, xol πρωτοτόχων πρόθεσις 
&xaxo; θυσία“ σὺ τοῦ Σὴθ f) χαταχόσμησις " [σὺ 
τὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ ἐν γαστρὶ βαστάσασα, ὠδινήσεις 
ἀπόνως *] σὺ τοῦ Ἐνὼς ἐν Θεῷ ἐλπὶς ἀχαταίσχυν- 
τος " σὺ τοῦ Ἐνὼχ fj εὐαρέστησις, καὶ πρὸς τὸν 
ἄσυλον βίον μετάστασις * σὺ τοῦ Noe ἢ χιβδωτὸς, 
xai τῆς δευτέρας παλιγγενεσίας fj πρὸς Θεὸν οἰχείω- 
σις " σὺ τοῦ Μελχισεδὲχ τῆς βασιλείας xol ἱερατείας 
ἀγλάϊσομα πάμφωτον " σὺ τοῦ "A6paxXyu ἣ πίστωσις, 
xai τῆς ἐπαγγελίας καὶ τεχνογονίας ὑπῆχοος πειδ- 
ἀρχησις " σὺ τοῦ Ἰσαὰκ καινῇ θυσία, xai τὸ λο- 
Ὑιχὸν ὁλοχαύτωμα" σὺ τοῦ Ἰαχὼδ τῆς ἐν χλίμαχι 
ἀνόδου αἰτία, τῆς δωδεχαφύλου τεχνογονίας ἐχ- 
σφράγισμα μέγιστον" σὺ τοῦ Ἰούδα πέφηνας ἡ χατὰ 
Ὑένος θυγάτηρ " σὺ τοῦ Ἰωσὴφ ἡ σωφροσύνη, χαὶ 
τῆς παλαιᾶς Αἰγυπτίας, ἤγόυν τῆς Ἰουδαίων Συν- 
apos, χαθαίρεσις, ἄχραντε " σὺ τοῦ Ἰὼδ ἡ ἐν πει- 
ρῥασμοῖς ὑπομονητιχὴ ἀναχεφαλαίωσις, καὶ τῶν ὑπαρ- 
χόντων αὐτῷ διπλῇ διάδοσις χαὶ πλουτοποιὸς ὕπαρ- 
ξις * σὺ τοῦ Μωσέως χαὶ νομοθέτου θεότευκτος βί- 
ὅλος, ἐν f| τὸ τῆς παλιγγενεσίας μυστήριον ἐγράφη, 
xaX δαχτύλοις θείοις ἐν πλαξὶν ἐνομοθετήθη, ὡς ἐν 
Σιναίῳ τῷ ὄρει, ἐν ᾧπερ Ἰσραὴλ 6 ἀρτιφανὴς Ex 
δουλείας Αἰγυπτίων τῶν νοητῶν ἐλευθερωθῆσειαι, 
ὡς ὁ πρὶν ἐν τῇ ἐρήμῳ λαὸς, τοῦ μάννα ἐπλὴσθη, 
xal τοῦ ὕδατος Ex πέτρας ἀκροτόμον - 'B δὲ πέτρα 
ἣν ὁ Χριστὸς, ὃ μέλλων Ex τῆς χοιλίας σου προέρ- 
χεσθαι, ὡς ἐκ παστοῦ νυμφίος " σὺ τοῦ ᾿Ααρὼν 
ἡ ῥάδδος ἡ βλαστήσασα * σὺ τὸν τοῦ Ναυῆ Ἰηδοὺν 
ἐν μέσῳ τῶν ὑπεναντίων ἐδόξχσας " σὺ εἴ τοῦ Δαυῖδ 
ἡ θυγάτηρ, ἡ κροσσωτοῖς χρυσοῖς περιθεδιλημέ- 
yn, πεποικιλμένη * σὺ τοῦ Σολομῶντος ἡ κιλίγη 
4 χρυσότευχτο:;, ἥγπερ δυνατοὶ ἑξήκοντα χυ- 
χιοῦσι, τῶν θεοτεύχτων Γραφῶν τὰς ἐν Θεῷ pov- 
σιχὰς φωνὰς σαλπίζοντες * σὺ τῆς Ἡλίου ἀναλήφτως 
ἄνοδος, καὶ τῆς νοητῆς Ἰεζαδὲλ καθαίρεσις πέψηντς᾽ 
σὺ τοῦ ᾿Ελισσαίου τῆς διπλῆς μηλωτῆς ἡ toros 
f| τὰ Ἰορδάνεια ῥεῖθρα τεμὼν διέδη ἀκχατακχλύστυνς 


καὶ τὸ ὕδωρ ἄλατι θεραπεύσας, πότιμον ἀνέδειξε " σὺ τοῦ Ἰωνᾶ ἢ ἐν τῷ κήτει διάσωσις, καὶ τῶν Ne 


νευϊτῶν μετανόησις, χαὶ συγχώρησις ἄφθονος. 


Tu es prophetarum speculum, et rerum abipsis D Σὺ εἴ τῶν προφητῶν ἡ διόπτρα, xal τῶν ῥημά- 


prenuntiatarum exitus. Te enim Ezechiel vatici- 
nans appellavit portam clausam, per quam nemo 
hominum unquam transibit nisi Dominus Deus so- 
lus, et poriam clausam conservabit **; te lsaias 
ille in primis grandiloquus prenuntiat virgam Jes- 
se, ex qua flos Christus orietur, οἱ fructibus vi- 
liorum exstirpatls radicitus plantas divine cogni- 
tionis in agro iuseret. ** ; te Jeremias priemonstra- 
vit inquiens : Ecce dies venient, dicit Dominus, et 
f. riam domui Israel et domui Jude fedus novum 
quod constitui cum patribus eorum ** ; ita. signili- 


!5 Conf. Gen. 1v, ὁ. 15 Gen. 19,95, et Eccli. xiv, 


των αὐτῶν ἡ ἐμπλήρωσις * σὲ γὰρ Ἰεζεχιὴλ spo 
ηγόρευσε πύλην χεχλεισμένην, ἐν Tj οὐδεὶς ἀνθρώπων 
διοδεύσει ποτὲ, εἰ μὴ Κύριος ὁ Θεὸς μόνος, καὶ tty 
πύλην χεχλεισμένην διαφυλάξει " σὲ ᾿Ησαῖας ὁ με- 
γαλοφωνότατος ῥάδδον τοῦ Ἰεσσαὶ προγράφει, ἐξ 
ἧς τὸ ἄνθος Χριστὸς ἐλεύσεται, xal τὰ φυτὰ τῆ; χα" 
χίας πρόῤῥιξαν ἐχτεμὼν, τῆς θεογνωσίας φυτεύσει 
τὴν ἄρουραν * σὲ Ἱερεμίας προεχήρυξς λέγων * ἹΙδόύν 
ἡμέραι ἔρχονται, Aéye: Κύριος, καὶ διαθήσομαι τῷ 
οἵχῳ ᾿Ισραὴ.1 καὶ τῷ οἴκῳ Ἰούδα διαθήκην xec 
γὴν, ἣν διεθέμην τοῖς πατράσιν αὐτῶν" τῆς τοῦ Υἱοῦ 


19. "7 Uncis inclusa sunt verba, quae serient ora 10: 


*! Ezech. xtv, 1-5. ! La. vi, τς ?* Jeiem. second, LXX, cap. xti δ΄, 22. 





1193 


IN SS. DEIPARJE PEUESENTATIONEM. 


1.404’ 


gou γεννήσεως τὴν παροναίαν σημαίνων, χαὶ τὸν ἐξ A cans adventum ortumque Filii tui, et- populum 


ἐθνῶν Àabv χαλῶν εἰς προσχύνησιν μέχρι περάτων 
τῆς γῆς " σὲ χαὶ ὁ τῶν ἐπιθυμιῶν ἀγὴρ Δαγιὴμ 
ἀνεχήρυξεν ὄρος μέγα, ἐξ οὗ Χριστὸς ὁ ἀχρογωνιαῖος 
λίθος ἀποτμηθήσεται, xai τὴν εἰκόνα τοῦ πολυμόρ- 
φου ὄφεως ὀλέσει καὶ ἐχλιχμῆσει " σὲ οἱ ἐν Βαόυ- 
λῶνι τρεῖς παῖδες τύπον ἔχοντες, xaX τοῦ Υἱοῦ σου 
τὴν ἐπιθυμέαν χατανοήσαντες, τὴν χάμινον τὴν ἐπ- 
ταπλασίως χαυθεῖσαν διῆλθον ἀδλαύδεῖς, καὶ ὡς ἐν 
θαλάμῳ χαΐροντες μέσον ἐχόρενον" ab "A66axoUp. 
Θαιμὰν ὄρος ὀνομάζει, ἐξ οὗ βασιλέως σχῆπτρα xpa- 
ταιῶς ἀνατέταλχεν, ἐν ᾧ σχηνώματα Αἰθιόπων πτοη- 
θήσονται καὶ σχηναὶ γῆς Μαδιάν" σὲ δοξάζω τὴν 
ἀμίαντον ἀμνάδα * σὲ ὑμνῶ τὴν χεχαριτωμένην * 
qb ἀνυμνῷ τὴν Ex πασῶν τῶν γενεῶν ἀναδειχθεῖσαν 


Θεοῦ νύμφην * σὲ ἀναμέλπω τὴν νέον οὐρανὸν μέλ- B 


λουσαν ἀναδειχθῆναι " σὲ προσάγω ὡς κειμήλιον 
καθαρὸν ἐν τῷ ναῷ Κυρίον * σὲ μεγαλύνω τὴν νέαν 
διαθήχην, ἐν ἧπερ ὁ Μεσσίας Χριστὸς ἐγγραφεὶς, 
τὸ μὲν γράμμα χαταπαύσει τοῦ νόμον, τῆς δὲ χά- 
ρίτος τὴν χλῇσιν ἐξανατελεϊ:διὰ τοῦ βαπτίσματος * 
χαὶ τῆς μὲν περιτομῆς τὴν σχιὰν διαχόψει, τοῦ δὲ 
ἸἹ νεύματος τὴν παρουσίαν τοῖς ἐν γῇ καταπέμψει. 


V. Τούτοις τοῖς ἱεροῖς λόγοις ὁ προφήτης τὴν Ma- 
ρίαν καταχοσμήσας, ἀναδιθάσας αὐτὴν εἰς τὸ θυσια- 
στήριον, Κυρίῳ τῷ Θεῷ παρέθετο. Ὅθεν οἱ γεννή- 
τορες Ἰωαχεὶμ καὶ Ἄννα ἐν χαρᾷ χαρδίας ἐκ τοῦ 
ναοῦ ὑπέστρεψαν, θαυμάζοντες τῆς Παρθένον τὴν 
σύνεσιν xai τὸ πρᾶον καὶ ἧπιον. ᾿Υπερδᾶσα τοίνυν 
αὕτη τὰ τῶν νηπίων ψελλίσματα, τῷ παντοχράτορι 
χαταμόνας ἐλάτρενε, χαὶ τροφὴν οὐρανόθεν δεχομένη 
δι᾿ ἀγγέλου τὴν τῶν ἀνθρώπων βρῶσιν ἐδδελύξατο, 
καὶ τῷ ναῷ καθεχάστην προσεδρεύουσα, τὸ χοσμιχὸν 
σχῆμα ὡς ἀράχνης ἱστὸν ἐλογίσατο" xal τοῦ οὐρανίου 
ὅλου ἑκιτυχοῦσα, τὸν ἐπίγειον πλοῦτον ἠρνήσατο" 
xai χαρὰν τὴν τῶν ἀγγέλων γαθεκάστην θεωροῦσα, 
“ὧν τοῦ βίου φρονείδων ἀνωτέρα ἐδείκνυτο, xal τὸ 
Πνεῦμα τὸ ἅγιον ἀφννάως ὁρῶϑα, τῶν πονηρῶν πγευ- 
μάτων τὰς φάλαγγας ἀρράτως ἀπήλαννς. 

ΙΑ΄, Τί γὰρ ἔπρατεεν ἡ Παρθένος εἰς τὰ "Avia τῶν 
ἁγίων περιπολοῦάα; Τροφὴν ἀγγέλων QU ἀγγέλου εἰα- 
εδέχετο" καὶ ὡς περιστερὰ ἀχεραία τὴν παρθενίαν 
*"pouga, τὸν τοῦ νφροῦ καὶ οὐρανοῦ xal vno Δημι- 


gentium: vocaus ad Deum adorandum inde sque 
ἃ finibus terre ; te etiam Daniel vir desideriorum? 
proclamavit montem ingentem **, e quo Christus 
lapis angularis. abscindetur, οἱ simulaerum- multi- 
formis serpentis ruina aique exitio. dissipablt ; 
te pueri tres Babylonis figura adumbrantes, et 
exspectationem Filii Lui animo intuiti, furnaceimn se- 
pienis incendiis auctam perambularunt illesi, et 
in medio igne quasi . in thalamo leti gestiebant ; 
te Habacuc Theuan montem appellat *, ex quo 
regis sceptra potenter exorta sunt, in quo trepi- 
datione percelluntur tabernacula Zthiopum, et ten- 
toria terr: Madian. Te bonoro agnam ; immacula- 
tam, te praedico gratia plenam, teeffero e cunctis 
generationibus designatam Dei sponsam, te cano, 
qua mox novum eclum eognosteeris ; (6 adduco 
tanquam thesaurwm pretiosissimum in templum 
Domini ;. te extollo Novum Testomenium, im quo 
Messias Christus inseriptes, hinc littere legalium 
finem imponet, inde vocationis gratise initum  fa- 
ciet, per baptismum ; hinc umbram perrumpet eir- 
cumcisionis, inde praesentiam" Spiritus terrigenis 
desursum largietur. 

X. Pestquam propheta sanetiasimis hisce laudi- 
bus Mariam cumelavit, eam ad summos altaris gra- 
dus deductam Domino Deo obtulit. Quamobrem 
genitores Joachimus et Anna [τοῖο animo e templo 
regressi sunt, Virginis intelligentiam et mansuetu. 
dinem et benignitatem admirantes. Fpsa porro in- 
fantium  prztergressa balbutiem, colebat Omnipo- 
tentem, et nutrimentum e colo per angelum acci- 
piens averssbatur vulgarem cibum, et in templo 
quotidie assidua res mundi cadocas velut aranei 
telam reputabat, et codi opes assecuta terrenas 
divitias respuebat, et gaudium angelorum quotidie 
contemplans, hujys vite curis superiorem se 
monstrabat, et sanctum Spiritum perpetuo in- 
tuens, malorum spirituum agreina invisibiliter dis- 
jiciebat. 

Xl. Quid enim agebat Virgo degens in sanctissi- 
mis templi adytis? Angelorum cibum ab angelo »c- 
eipiebat, et immaculatz cotumbz similis virginita- 
tem servans, templi et cceli terrzque opifici (5). 


ouprov μετ’ εὐχαριστίας ἐν παῤῥησίᾳ καρδίας λιτα- D cum gratiarum actione et effusissimo animi affectu 


νεύουσα, ἔλεγεν" "Aow σοι, παντόχρατορ ὕψιστε, 

τι ἀφεΐῖλες τὸν ὀνειδισμὸν τῆς προμήτορός μου Εὔας" 
xai διὰ τὴν σὴν ἄφατον εὐσπλαγχνίαν tby μονογενῆ 
δου Yl»v μέλλεις χαταπέμψαι ἐπὶ γῆς, ὥστε tolg ἀν- 
θρώποις συναναστραφῆναι" διὸ χατοιχητήριον αὐτοῦ 
γενήσομαι χαθαρὸν χαὶ ἀμίαντον. 

Ὅκου γὰρ ἡ ἁμαρτία &x.Asdracev, ὑπερεπερίσ- 
σευσεν ἡ χάρις. Διὰ γυναικὸς τὸν θάνατον ἐχερδὴ- 
σαμεν" διὰ γυναιχὸς πάλιν ἀναχαινίσει τὰ σὐύμπαν- 
τα διὰ τοῦ ὄφεως τῆς πιχρᾶς γεύσεω; δεδέγμεθα 
τὴν βρῶσιν " δι᾽ αὐτοῦ δὲ πάλιν τὴν βρῶσιν τῆς ἀθα- 


*5 Dan. x, 1f. 


(5) l'extus hic mendosus videtur. 


ita supplicabat : Laudabo te, omnipotens Altissime, 
qui prima genitricis mex Eva abstulisti oppro- 
brium, et propter ineffabilem misericordfam tuam 
missurus es in terram Filium tuum unigenitum, ut 
cum hominibus conversetur. Quare habitatio ipsius 
fiam pura et immaculata. 

Et sane, ubi. abundavit delictum, superabundavit 
gratia **. Per mulierem mortem lucrati sumus, per 
mulierem universa ipse rursus instaurabit : per 
serpentem cibum aecepimus amari saporis, per 
ipsum vero rursum vesceinur cibo immortalitatis. 


j * jbid. n, 34,55. *' Quol Vulgatus interpres (Habac. εἴ, 3) habet, Deus ab Au- 
stro veniet, LXX. versio reddidit ὁ Θεοὺς ἐχ Θαιμὰν $^: 


*" Roin, v, 20. 


ἢ 


1405 


S. TARASII PATRIARCH.E CP. 


1576 


Prima parens Eva Cainum in lucem edidit invidiz? A νασίας χορταασθυησόμεθα * ἡ προμέτωρ E02 Κἀϊν τε- 


et nequitige principem ; unigenitus Filius tuus erit 
primogenitus vite ae resurrectionis. O inauditum 
prodigium ! o admirandam novitatem ! o sapientiam 
nullis verbis coequandam ! 

XII. Quo igitur nomine Mariam appellabimus? 
Num calum ? et sane cceli terreque effectorem suo 
utero conclusit. Àn solem ? ipsa enim septies s^le 
splendidior enitens, justitixze Solem concepit. An lu- 
nam? etenim incompurabili pulchritudine emicans, 
Christum omni pulchritudine decorum peperit. An 
('ubem ? etenim eum, qui nubibus vestitur, suis ul- 
nis gestavit. An candelabrum? etenim in tenebris 
et umbra mortis sedentibus lux refulsit. An thro- 
num? etenim eum qui in paterno throno invisibilis 


regnat, in Spiritu sancto circumscriptum suo utero B 


recepit. An margaritam? etenim multo pretiosissi- 
mam margaritam mortalibus comparavit. An para- 
disum? etenim Edem iis, qui damnati erant, adape- 
iens, in regnum eos inducit perpetuo duraturum. 
Αι) montem? ei enim, quo jubente montes fumi- 
gant ** continendo non fuit angusta. An terram? et- 
enim eum, cujus nutu terra conculitur, sine dolere 
utero gestavit. An mensam? etenim eum, qui no- 
his suppeditat alimentum, lacte materno enutrivit. 
An mare? eum enim, qui aquas in unum locum 
congregavit, suis labiis osculavit. 

Xlll. Ecquis igitur non percellatur stupore ἢ Ec- 
quis admiratione defixus non teneatur? Quis summa 
cum reverentia non colat mysterii magnitudinem? 
Nam $i opera ante gratiam patrata ejusmodi sunt, 
quie mentis vim atque omnem cogitationem exce- 
dant ; quis tandem poterit edita post gratiam enar- 
rare? Si illustria sunt, quae ad umbram pertinent 
et ad legem antiquatam, quanta demum videbuntur, 
qus subsecuta sunt Spiritus manifestationem ? 

.Pudor occupet hareticorum filios, qui buccis im- 
piis et veneno infectis conantur Virginem ca- 
lumniari. Gloriosa enim Maria ad honorem evecta 
Genitricis Dei, quem cum secundum humanam 
formam concepisset et gestasset, prater nature or- 
dinem Deum pariter et hominem peperit. Hujus ve- 
nerandam efífigiem, propter eumdem  honorantes, 
amplectimur ; imo illius quoque, utpote quz Ma- 
ter exstitit ejus, qui secundum carnem nobiscum 
conversatus est, imaginem cultu relativo venera- 
mur, non quidem materie venerationem (id quod 
absit) adhibentes, sed honorem referentes ad exem- 
plar, ut divina fide percepimus. Non enim formam 
divinitatis, ut vos czeci et improbi dictitatis, objici- 
mus oculis, sed ex nobis assumptam a Salvatore 
carnem, qua ille nobiscum sine sui mutatione vixit, 
(€ primogenitam e mortuis redivivam formis effin- 
pentes, przedicamus. Propter ipsum autem, qui car- 
nem assumpsil, etiam genitricis, ut omnino imma- 
eulata (6), efligiem eo cultu, quo decet, honoramus, 


'** lsal. cit, 52. 


τοχε, φθόνου xai xaxíac ἀρχηγόν" ὁ μονογενής ae. 
Υῇὸς, ζωῆς xai ἀναστάσεως γενήσεται πρωτότοχος. 
Ὧ τοῦ παραδόξου θαύματος ὦ τῆς καινῆς ἐχπλ- 
ξεως ! ὦ τῆς ἀφράστου σοφίας ἴ 

IB'. Τί οὖν χαλέσομεν τὴν Μαρίαν ; οὐρανόν ς xdi 
γὰρ τὸν οὐρανοῦ xal γῆς ποιητὴν ἐν μήτρᾳ ἔχορτ- 
σεν" ἥλιον ; αὕτη γὰρ τοῦ ἡλίου ἑπταπλασίως ζςωέξει- 
νοτέρα ὑπάρχουσα, τὸν ἥλιον τῆς διχαιοσύνης ὑπεδέ- 
ξατο᾽ σελήνην ; αὕτη γὰρ τὸ χάλλος ἀσύγαρ:τον 
ἔχουσα, τὸν ὡραῖον χάλλει Χριστὸν ἀπεχύηε " νεφέ- 
ληὴν ; xal γὰρ τὸν ἐπὶ νεφελῶν ἐποχούμενον ταῖς ἀγ- 
χάλαις ἐδάστασε " λυχνίαν ; χαὶ γὰρ τὸ φῶς τοῖς ἕν 
σχότει xal σχιᾷ θανάτου καθημένοις ἐξέλαμψε " 
θρόνον ; χαὶ γὰρ τὸν ἐν θρόνῳ τῷ πατριχῷ ἀοράτως; 
βασιλεύοντα, ἐν Πνεύματι ἁγίῳ χορηγὺν ὑπεδέξχτο " 
μαργαρίτην; χαὶ γὰρ τὸν πολύτιμον μαργαρῖίττιν τοῖς 
βροτοῖς ἐθησαύρισε * παράδεισον ? xal γὰρ τὴν Ἕξιμ 
τοῖς χαταχρίτοις ἀνοίξασα, πρὸ; βασιλείαν εἰσάγει 
τὴν ἀεὶ διαμένουσαν " ὄρος; χαὶ γὰρ τὸν τὰ ὄρη 
ποιοῦντα κχαπγνίζεσθαι ἀστενοχιορήτως ἐχώρτ, τε" 
γῆν ; χαὶ γὰρ τὸν τὴν γῆν ποιοῦντα τρέμειν ἀνωδύ- 
νως ἐδάστασε * τράπεζαν ; xal γὰρ τὸν τὴν τροφὴν 
ἡμῖν χορηγοῦντα μητροπρεπῶς ἔθρεψε γάλαχτι - θά- 
λασσαν ; χαὶ γὰρ τὸν φυνάγοντα τὰ ὕδατα εἰς ἑνότττα 
plav, “οἷς χείλεσιν αὐτῆς ἡσπάσατο. 


II", Τίς οὐχ ἐχπλαγῇ : τίς οὗ θαυμάσει: ez οὗ δο- 
ξάσει τοῦ μυστηρίον τὸ μέγεθος ; εἰ γὰρ τὰ πρὸ τῆς 
χάριτος γεγενημένα τοιαῦτα, νοῦν ὑπερδαίνοντα xal 
διάνοιαν, τὰ μετὰ τῆς χάριτος παραδειχθέντα τίς ἐρ- 
μηνεῦσαι δύναται ; εἰ xat τῆς σχιᾶς xal τοῦ παλαιω- 
θέντος ἔνδοξα, τὰ μετέπειτα τοῦ Πνεύματος ἐμφανι- 
σθέντος ποῖα. 


Αἰσχυνέσθωσαν αἱρετιχῶν καῖδες, οἱ τὴν Παρθένον 
βλασφήμῳ στόματι xal ἰοδόλῳ συχοφαντεῖν ἐπιχει- 
ροῦντες" ἡ γὰρ ἔνδοξος Μαρία, Θεοτόχος ἀναδειχβθεῖ- 
σα, καὶ μορφώσει ἀνθρωπίνῃ αὐτὸν ἀποχυήσασΣ, 
Ecexev ὑπερφυῶς Θεὸν ὁμοῦ xal ἄνθρωπον " τοῦτον 
τὸν τίμιον χαραχτῆῇρα σχετιχῶς ἀσπαζόμεθα - ναὶ 
μὴν xai ταύτης τὴν μόρφωσιν, ὡς Μητρὸς γενομένης 
τοῦ σωματιχῶς ἡμῖν ὁμιλήσαντο:, προσχυνοῦμεν, οὗ 
τῇ ὕλῃ τὴν προσχύνησιν, ἄπαγε, προσάγοντες" ἀλλὰ 
πρὸς τὸ πρωτότυπον τὴν τιμὴν ἀναπέμτωοντες, θεῖ- 
xi; πεπιστεύχαμεν᾽ οὗ γὰρ θεότητος μορφὴν, καθὼς 
ὑμεῖς τυφλοὶ xal παράνομοι φάσχετε, ἱστοροῦμεν " 
ἀλλὰ τὴν ἐξ ἡμῶν προσληφθεῖσαν τῷ Σωτῆρι σάρχα, 
& ἧς ἡμῖν ἀτρέπτως ὡμίλησε, χαὶ ἐκ νεκρῶν ἄνα- 
στᾶσαν πρωτότοχον ἀνατυποῦντες, χηρύττομεν ^ δι᾿ 
αὐτὸν δὲ τὸν προσειληφότα, xal τῆς τεκούσης, ὡς 
πανάγνου, τὴν εἰχόνα, χατὰ τὸ προσῆχον, σεδόμεθα᾽ 
ἁγία τὰρ ὄντως αὕτη, ὡς τὸν μόνον ἅγιον ἀῤῥήτως 
ἀποκυήσασα. Ei γὰρ ὁ Θεὸ; τῷ ᾿Αδραλμ ἐνεγχεῖ. 
προσέταξε δάμαλιν τριετίζουσαν, καὶ αἶγα τριετίζυ» 


[oy Pm rotonem Deiparam eolendi non a dignitate ipsius, sed ab innocentia ct puritate desumptaw. 


1497 


IN SS. DEIPAR,É PIUESENTATIONEM. 


1108 


σαν πρὸς καθαρισμὸν τῶν Ψυχῶν, πῶς ἡ Παρθένος ἢ A Ipsa enim vere saneta, qua eum, quoi solus sanctus 


προορισθεῖσα ἀπὸ κτίσεως xócpou, xal £x πασῶν 
γενεῶν προσεχλεχθεῖσα εἰς χατοιχητήριον ἀμόλυντον 
xai προσενεχθεῖσα εἰς ναὸν ἅγιον τῷ παντοχράτορι, 
οὐχὶ τιμία καὶ χαθαρὰ καὶ ἀμόλυντος χαθέστηχε, χαὶ 
προσφορὰ ἄμωμος τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως; 


esl, arcana ratione concepit (7). Et sane si Deus 
jussit Abrahamum afferre vitulam trimam et ca- 
pellam trimam in animarum purgationem, quomo- 
do virgo ἃ creatione mundi pradestinata, et ex 
omnibus generationibus electa in impollutum domi- 


ilium, et omnipotenti oblata in templo sancto, non honore digua et pura et impolluta exstat, el oblatio 


immaculata bumanz natur: (8). 

IA'. Ὧ Ἰουδαίων Zuvavoyh, οἱ τὴν &x φυλῆς τῆς 
ὁμετέρας ἐχχαμψάσαν Παρθένον μὴ δεξάμενοι 
Θεοτόχον, ἀλλὰ xal λοιδοροῦντες ἀναξίως χαὶ ἀπελ- 
γέσι χείλεσι, xai τῷ φθόνῳ χινούμενο!, χαταλαλοῦν- 
πες αὑτῆς ἀδιχίαν χαὶ ἀνομίαν" πῶς τὸν ἀΐδιον τοῦ 
Πατρὸς Υἱὸν, ἐξ αὐτῆς ἐπ᾽ ἐσχάτων μετὰ σαρχὸς 
γεννηθέντα, οὐχ ὑπεδέξασθε ; καὶ οὐ μόνον ταύτης 
«ἧς δόξης, ἀλλὰ καὶ τοῦ γεννηθέντο; ἄμοιροι χαθ- 
επτήχατε, οὐχὶ τοῦ παραγενομένου πάντως ὑμῖν 
φθονήσαντος, ἀλλὰ ,τῇ ὑμετέρᾳ χαχίᾳ ἐξοχείλαντες, 
χαὶ τῇ πονηρίᾳ τῆς ὑμῶν ματαιότητος ὑπομείναντες 
ἀφθόνως, τῆς δόξης ἀμφοτέρων ἐχπεπτώχατε " διὸ 
ὡς δυτες ἄχρηστοι xal πρότερον xal μετέπειτα, τὰ 
τῆς βασχανίας ὑμῶν ἐγχειρήματα, παντὶ τῷ χόσμῳ 
φανερὰ χαθεστήχατε, χατὰ τὸν λόγον τοῦ Σωτῆρος, 
τὸν δι᾽ ὑμᾶ; ἐμφανιζόμενον' Ἀμὴν, ἀμὴν «1έγω 
ὑμῖν, εἰ τέχγα τοῦ 'A6paáu "ts, τὰ ἔργα τοῦ 
Αδραὰμ ἐποιεῖτε ἄν" ἐκεῖγος γὰρ περὶ ἐμοῦ ἐ.14- 
ζησε, νῦν δὲ éx τοῦ Cia60Aov ἐστὲ, καὶ τὰς ἐπι- 
θυμίας τοῦ πατρὸς ὑμῶν θέ.1δτε ποιεῖν. Καὶ ἀλλα- 
χοῦ πάλιν' Μὴ δοχεῖτε ὅτι κατηγορήσω ὑμῶν 


πρὸς τὸν Πατέρα" ἔστιν ὁ κατηγορῶν ὑμῶν Μω- C 


σῆς, elc ὃν ὑμεῖς ἡλπίδατε" Εἰ γὰρ ἐπιστεύσατε 
Mucet, ἐπιστεύσατε ἂν ἐμοί" περὶ γὰρ ἐμοῦ ἐκχεῖ- 
γος ἔγραψε. Καὶ μετέπειτα" Εἰ οὐχ ἤκθον καὶ 
ἐλάλησα αὑτοῖς, ἁμαρτίαν οὐκ εἶχον, vov δὲ 
πρόφασιν οὐκ ἔχουσι περὶ τῆς ἁμαρτίας αὖ- 
τῶν. 

WE. Ἡμεῖς δὲ, ὁ λαὸς τοῦ Θεοῦ, ξῦνος ἅγιον, 
ποριούσιην ἄθροισμα, στῖφος ὀρθοδόξων, υἱοὶ τῆς 
χολυμδήθρας, τέχνα τῆς χάριτος, οἱ τὴν ἐν τῷ ναῷ 
πρόοδον ἑορτάζοντες τῆς Παρθένου, ψυχαῖς χαθαραῖς 
καὶ ἀῤῥυπάντοις χείλεσι, γλώσσαις πολυφθόγγοις 
ἐπὶ ταύτῃ τῇ πανηγύρει μελῳδιχῶς ἀλαλάξωμεν, 
πιμῶντες αὑτὴν, ὡς τὸ εἰχὸς, τὴν φαιδρὰν ἐορ- 
τὴν, τὴν πρώτην πανήγυριν, τὴν ἀγγέλοις εὑ- 
φρόσυνον xat ἀνθρώποις ἀξιέπαινον " καὶ τὸ Xaips 
“οὔ Γαδριὴλ μετὰ qó6ou xal χαρᾶς τῇ πανάγνῳ ἐχ- 
δοήσωμεν * 

Χαῖρε, τοῦ Πατρὸς; ἡ εὐδοχία, δι᾽ ἧς εἰς τὰ πέρατα 
ἐγνώσθη θεογνωσία" χαῖρε, τοῦ Υἱοῦ ἡ χατοίχγσις, 
ἐν f| 6 σαρχοφόρος τπιροελήλυθε“ yaips, τοῦ ἁγίου 
Πνεύματος χατοιχητήριον ἄῤῥητον" χαῖρε, τῶν ἀσω- 
πἄτων τὸ πολυθρύλλητον θαῦμα" χαῖρε, τῶν Χερου- 
Ἂμ ἁγιωτέρα' χαῖρε, τῶν Σεραφὶμ ἐνδοξοτέρα, 


89 Joan, vini, 239 et 44. 


δ' Joan. v, 45, 46. 35 Joan. xv, 99. 35 Tit. ui, 14. 


(7) Exploratissimum apud Patres principium 
Dripara prarogativaa a Filii prarogotivis dime- 
tieindas esse. 

(8) De singularissima puritate. sermo est, l'urro 


XIV. O Synagoga Jud:eorum, qui Virginem e tri- 
bu vestra effulgentem non Dei Matrem habuistis, imo 
vero convicia indignissime et protervis labiis inge- 
rilis, ct invidia incitati eidem injustitiam et legu:n 
contemptum exprobratis ; quomodo :eternum Patris 
Filium ab ipsa extremis temporibus secundum care 


B nem genitum haudquaquam recepistis? et non modo 


matris, sed et lilii glorix exsortes remansistis, non 
quasi ipse praesens factus vos ullo modo rejeccrit, 
sed quia vestra malitia eum repudiastis; et in im- 
probitate stultiti:e vestrae pervicaciter perseveran- 
tes, ab utriusque gloria excidistis! lgitur tanquam 
homines nequam et olim, et posthac, in totius 
mundi luce collocastis flagitia malevolentize vestra, 
juxta Salvatoris oraculum perspicue de vobis signi- 
(icatum : Amen, amen dico vobis, si filii Abrahae es- 
selis, opera Abrahe fuceretis ; ille enim de me locu- 
(us est; nunc aulem ez diabolo estis, et desideria 
patris vesiri vultis facere **, Et alibi rursus : ;Volite 
putare quia ego accusalurus sim vos apud Patrem : 
est qui accusat vos Moyses, iu quo vos speratis. Si 
enim crederelis Moysi, crederelis forsitan et mihi : 
de me enim ille scripsit **. Et rursus : Si non ve- 
nissem, ei locutus fuissem eis, peccatum non habe- 
reni ; nunc autem excusationem non habent de peccato 
suo **, 


XV. Αἱ nos populus Dei, gens sancta, congregatio 
acceptabilis **, orthodoxorum acies, filii columba, 
soboles gratiz, qui festo cultu agimus deductionem 
Virginis in templum, puris animis, impollutis labiis, 
multisonis linguis in hac celebritate lymnos sua- 
vidicos extollamus, illustre hoc festum, principem 
solemnitatem angelis letam et hominum przdica- 
tione dignissimam, prouti par est, venerantes : et 
illud Áve Gabrielis cum reverentia et gaudio sancto 
conclamemus : 


Ave, delicium Patris, per quam ad ultimos terrae 
lines Dei cognitio manavit. Ave, Filii domicilium, 
de qua ille carne indutus prodiit. Ave, sancti Spi- 
ritus habitaculum ineffabile. Ave, supernarum men- 
tium celebratissima admiratio. Ave, sanctior Cle- 
rubim ; ave, gloriosior Seraphim ; ave, coelo latior; 


llla verha, ile enim de me locutus. est, in Evangelio nuspiam leguntur. 


de nulla puellula trienni adeo singularis puritas 
prdicanda est ut χατ᾽ ἐξογὴν innocens appelletur 
beata Virgo, nisi de immunitate a peccato. originali 
intelligatur, 


100] 


lavserum aque et ignis sancti. Spiritus ad purgationem 
sor!jum peccati, 586, d. i mi 

Ariani male, ob suam credendi rationem, nonnullas 
acre Scripturs voces interpretantes, conati sunt sa- 
wam sanclüissimie Trinitatis fidem corrumpere, 140, b. 

Arius, presbyter Alexandrinus, qui Martis rabiem ipso 
nomine inouit, 55, c; adversus Eeclesiam assurgit; iilius 
circa Dei Filium errores, 47, b, c, d. Cum ecclesiam 
ingredi conaretur ut communionis particeps fieret, mi- 
serrime moritur, 55, c, d. 

Athanasius Alexandrizm patriarcha religionis columen 
et Trinitatis propugnaculum, 98, d; ab Arianis impu- 
guatur et omni o vexatur, 34 el seqq. 


B 
Baptisms quid, et qoi illius effectus, $86, 387. 


Basileus, Amasir episcopos et mariyr, Arianam re- 
en pri δῦ, ἃ, b. ab 
ilides et illius errores; ab apostolis eorumque disci- 
pulis profigatur, 42, b. pow 1 
Basilius magnus Montanum et Montanistas refellit,45,b. 


D nomiom impugnat et de Ecclesia hunejcanem expellit, 


Bonitas Dei per crucem in nobis diffusa, 327, a. 
C 


Cainus homicidium ἃ diabolo edoctus, injostam invi- 
diam it, atque ob id a divina objurgatione con- 
dignam retulit damnationem, 130, b, c. 

Ix, cratera. et,poculum quid in Miss sacrificio de- 
notent, 399, b. 

Calvariw locus in Abraham flguratus, 595, c, d. 

Caucelli in templo locum orationis desi nant, 591, a. 

,Carpocrates et illius errores; ab apostolis. eorumque 
discipulis refutatur, 42, b. 

Casula sacerdotis quid denotet, 594, d. 

Catechumeni, scilicet non initiai, nou baptizati, ad 
sacriücium non admittebantur, 418, b, c, d. 

Cerinthus et illius errores; ab apostolis et eorum 
discipulis profligatur, 42, b. 

Chalcedonensis synodus a Marcione imperatore con- 
vocatur; quid in. ea fuerit statutum, 66. c, d; 67, a. 
Quomodo, imperante Leone, vobur suum obtinuerit, 70, 
a, b. 

Cherubicos hymnus in Missm sacrificio quid demon- 
stret, 415, a, b. 2 

Christiani unum Deum inaccessibili claritate et virtute 
adorandum colunt, 171, a. Christiani Israelitis in Egypto 
degentibus comparantur, 255, c, d. Christianorum fides 
et cultus et adoratio in ubum est et solum Deum, 155, d. 
Christianorum omnium, per totum orbem .Sub vno jugo 
Evangelii servientium Deo, forma peculiarissima est fldes 
et confessio, 167, d; 110, 5, b. 

Christicide nog solum brutís animantibus irrstiona- 
biliores, sed et rebus insensatis iusensibiliozes fuere, 
c. ) 

Christus exemplar se fidelibus suis proponit, ut cum 
imitantes, eodem pacís tenore copuleutur, 155, b. In 
Christo dum natur» coniüitendze, 157 et seqq. ; dua parit^r 
operationes, 141, c. Christus cum homo esset, tanquam 
Deus simul operabatur cum naturse divin viribus, 149, 
b, c. Christus impassibilis simul el passibilis; passus 
est enim carne quam de Virginis utero sumpsit; non 

assus aulem quatenus nibil divina natura patiebatur, 

35, a. Christi humanitatis imagines efformari licet, et 
quare, 158, c, d. Christus in cruce moriens vitam lar- 
gius est illis qui stimulo mortis percussi fuerant, 254, 

» €. Christi. nativitas ex Virgine non per omnia similis 
nostra babuit, nec omnino humans nativitatis leges 
subsecuta est, 959, c. Christus duplici compositus ua- 
tura, mortali et immortali : allera quidem mansit ἃ pas- 
sionibus immubis, id cnnservans quod per naturam erat ; 
altera autem passionem ac mortem burogno more susti- 
nuit, 267, d; 2;0, a. In morle Christi naturalia cum- 
mista fuerunt iis qux natorze rationem excedunt, 239, d. 
Christi descensus ad inferos, 378 el seqq. 

Ciborium quid, et quid significet, $90, a. 

Columella sive thoraces separautes gradum a reliquo 
teseplo, quid. demon«strent, 390, d; 591, a. 

. Üommubio corporis Demini in sacrilieio Miss:e inter 
fiuelcs quid sizniticel, 450, c, d. 

Conetis baptismatis repraseutat speluncam ubi Christus 
natus est, eL spelune:tm ubi sepultus, 357, b. Concha 
altaris, tratatio crucis. ibid., c. 

Constantinus imperator, vir insigni praeditus virtute, 
adversus Artium. Nivz:e &vnodum congregat, 50, e. Quid 
in hac synodo actum fuerit et eoncitun, Ὁ] et seqq. 

Constautinus ab. Aria.o presbytero baptzatus. ΟΡ], 

, 9,€ 


IN S. GERMANUM CP. . 


1502 


Constantinus. Nacolie episcopus; de cultu. imaginum 
ad eum scribit Germanus, 162, 163. 

Constantinus, Constaptini filios et. imperator, Ariams 
fovet et catholicos insequitur, 54, 55. 

Contumacia usquequaque damnatur, ignoscitur vero 
infirmitati, 94, a. 

Corporale significat sindonem in qua involutum est 
eris corpus €um e cruce desumptum est, 399, c; 


Corporis valetudo et firmilas arti medicze non absur- 
de concedi potest, sed vita hominibus a Deo dimetitur, 


» C, 

Corpus Virginis Maris a corruptione liberum, in celos 
assumpium, 59 el seqq. ; 541 et seqq. ; 559 el seqq.; 510, 
c, d. 

Cosmites quid indicet, 390, d. 

Crux Christi maguum contra tortem magnitudinis sua 
trupseum, in quo mundi quadriforie terminos cireumscri- 

it, 150, b. Crux Christi, gloria Domini, 222, d; 951, a. 

n crucem ascendit. communis Dominus non ut iudicet 
mendum, sed ut clavis aftigat ligno eorum qui cecide- 
rant chirographum, 235, c, d. Crux l'gaum obedientia 
effecta est, et nos-parlieipes facit (fructus vitie. perpe- 
tuze, 226, b. Crucis beneficia, 250, e, d. Crux, fons et 
origo vita et immortalitatis, ibid. Crux benedictionis, 
non malediclionis instrumentum, 255, e; humilitatis 
symbolum, religionis erga Deum erectio; argumentum 
fortitudinis et gloriationis, non confusionis, 239, a. Crux 
regalis lectulus nostri Salomonis, ih quo Rex glorie 
requievit, 2359, d; 242, a. Crux arbor eujus fructus man- 
sura iu seternum vita, 355, c. Crux lignum viue, propter 
suspensum in ea immortalitatis fructum, 255, a. 

Cyrillus Alexandrinus Nestorii errores impugnat et 
refellit, 62, d; 65, a. Duas in Christo asserit naturas, 
divinam et humanam, 138, b. . 

Cyrillus Hierosolymitanus impiam .Manetis mentem 
patefecit, et illius doctrinam refutavit, 42, d. 


D 


Daemones pecestis hominum alunter, 250, d. 
David tragice decantat carmen. plenum atfectibus, pri- 


misque geueris humani paren!ibus quasi funebris ac- 
cimi, » b. David Maris simul et Dei progenitor, 
; €. 


Debitor continuis canticis beneficum celebrat, 559, a. 
Deus futurum praesentis instar specLat, et iliius prae- 
sensio errori non est obnoxia, 106, c. Deus minatur 
formidolosa, itemque jucunda pollicetur, ut iila a peccatis 
deterreant, hzc docilibus virtutem suadeant, 106, c. 
Dei magnitudo nequaquam vilitate curatarum rerum 
gloriam sibi deleri seniit, 110, c. Deus solus judiciorum 
suorum quitatem noscit, 120, b. Deo nostri omnes 
actus et cogitationes pateut, 136, a. Deus sine inilio et 
infinitus, iu mauu ormuia continens, et omnis creature 
factor, loa a. Deus ubi est, hic omnis bonilas, omnis 
objecialio, omnis jucunditas, 362, a. 
iabolus Ecclesiam Dei lacessere semper conatur, 
39, b; versutis fraudibus hominem supplautare εἰ ec- 
clesiastici ordinis statum perturbare gaudet, 18, a. Dia- 
bolus accedit ut amicus, et deprebenditur improbus; 
beuevelentiam simulat externa lacie, eL iulerius furem 
sgit, 221, c. 

Diaconi, ad typum angeliearum potestatum, ut ad- 

mipistratorii spiritus, in ministerium iissi. precurruat, 
, C. 

Dierum pleni non ili dicuntur qui prolixam vitam 
Sspaliosumque ievum peregeruni, sed qui re.igione per- 
fecta congruenter mlatj sui splenduerunt, 119, a, }". 
Dierum suorum dimidium non exzquaturi cur dicuntur 
viri sanguinarii et dolosi, ibid. d. 

Dionysius Alexandriuus Sabellii errores circa Trinita- 
tem refellit, «ed argumenta urgendo, ut asserunt lHa«i- 
lius et. Athanasius, qu;edam jecit semina, unde. f;lsam 
personarum ditlerentiam impius suscitaret Arius, 46, b, c. 

Dioscorus hereticus in concilio Chaleedenensi uaimua- 
tus, in. exsilium pellitur, 66, c. . 

Dívitia, luxus et iori mundane pompa homines 
plerosque sedueuut ; illorum. iusiabiiitas et vatiilas, 90, a. 

Dornítiovel assumptio beate Maria Virginis, 3359 et 
seqq. ; 541 εἰ seqq.; 539. el. seqq. 


4 


Ecclesia a Domino Jesu Christo plantata, et vi salis 
divini a diabolivi erroris fetore purgata, 39, a, ἢ. [«- 
clesiam. lyeresibus impugnari cur Deus. peripiserit, 75, 
e, d. lilam Cliristus. nunquam destituit, 75, e, d. Eccle. 
«14 non. erravit imaginum cultum comprobando, 150, e. 
lec 1a € αὐ. eb. irmamentun veiitalis, 128, d. 
Ecclesia est temp lin Dei, domus oralionis; (Cir: num 


1505 


«enda, venustatem eloentionis et artificium nos edocent, 
91, ἃ. 
Lucerna hominis lex divina, 9227, c. 


M 


Macedonius hxreticus; iliis facinora, 55, h. Ejusdem 
«d.ca sanetum Spiritum errores, 95, c, d. 

Manes i liusque insania, iraus et turpitudo; doctrina- 
rum diguaam imerredem retu.it a rege e.hnieo qui. illi 
viventi. cutem detrahi et illu jla necari jussit, 42, 
b, c, d. Illius scripta, 45, a. . 

Manna panem euch risticum prafgurabat 265, a. Panis 
ciplestis sepulturze mysterium désignabol, eL iucorru- 
ptionis deliueabat liguras, iiid. b, c. . 

Marcellus et ejus ipictates; in synodo Antiocheusi 
re'clitur, 46, a. lu. Sabellii dogma coasensisse videlur, 
ibid. d. 

Marcianus imperator, vir afllatus numine et ordini te- 
nenJe iJoneus, Chalcedonensem synodum congregat, et 
pacem Ecclesie. res ituit, 66, 67 . 

Marcion et illius circa Christi incarnaüionem errores, 
45, c; in synodo Antiochensi dumnatur, 46, a. . 

Mari: trienn s, certa et deliuita ratione haec omnia dis- 
ponente ejusdem condito-e pariter ac filio, in. templum 
adducitur, 29.1 el seqq., 510 et seqq. A parentibus Dco 
copnsecralur, 23), c, d. Angeli ei cum tremore deservie- 
bant, 305, b. Maria, lucida nubes, qua spiritualem divi- 
num rorem nobis superiustillat, 306, b. Dei paradisus 
am:renissimus et rationalis, ibi4. Immaculatum et purissi- 
mum summi Regis palatium, ibid. c. Sanctus Dei throuus 
et divinum donarium, 307, a; omai laude et obsequio 
dignissima ; Virgo generans et Mater viri nescia, ibid. c. 
Afllictorum janua el Christianorum refugium, 322, a, b, 
c. Maria Virgo et Dei Mater, infecunds inem imposuit 
sierilitati, ac legalis litter:e umbram gratia suí partus 
abegit, 291, a. Nullus locus est ubi uon honori habeatur, 
$31, d. Mari» Deipar: imagines efformantur, et quare, 
158, d; 159, a. Maris; virginitas sicut post partum, ita et 
ante partum servala, 259, d. Marise Deiparie lacrym:ze et 
gemitus, moriente Christo, 270, 271 ei seqq. Mariam wt 
proprie et veraciter matrein Dei veri colimus et magni- 
ticamus, et omni visibili et invisibili creatura superiorem 
arbitramur, 159, a. Mariam prefügurabat rubus incon- 
sumptus et sua ví illesus iu igne perdurans, 251, a. 

Marotite haeretici, quorum exstat inonasterium iu Sy- 
ris montibus sdificatum, 82, b 

Martyres omni honore digni sunt, et invocandi, 155, d. 
Martyrum reliquis flammis ab hzreticis traditzs, 79, c. 

Medici valetudinem eorporis vel presentem retinere, 
vel absentem revocare non semper valeut, 95, c. 

Mendacium ex diabolo est; qui autem prudenti consilio 


orationem suam conformat, id non sine Dei placito facit, 


111, b. 

Mensa saneta altaris est. vice loci sepulturie, in quo 
positus est Cbristus, in qua proponitur verus et colestis 
panis, quod est mysticum et incruentum sacrificium, 387, 
€; 415, c, d. 

Methodius adversus Origenem, cujus impugnat errores, 
librum elaboravit, 47, a. 

Monachalis habitus est ad tmitationem cultoris et quasi 
civis deserti Joannis Baptiste, 395, a, b. 

Montani et Montanistarum varía ac muliiformis doctrina 
et errores, a Basilio Mayno οἱ Epiphanio Cyprio relel- 
luntur, 45, a, b. 

Morbi cur a Deo nobis infligantur, 98, a. 

Mors non una causa, sed mulis morbis hominibus 
ereari videtur, 95, a. Mors non aliud est quam anim;e se- 
paratio a corpore, 259, c. Mors quie non ex naturali in- 
firmitate oritur, sed cum violentia quadam et ante diem 
advenit, omnibus deprecanda et aversauda mortalibus, 

; D, C. 

Moyses Amalecitarum excidio demonstravit invisibi- 
lium generis humani hostium debilitatas a cruce vires, 
126, a. Moysis serpens xneus, (hristi typus et figura, 
200, c, d. Moyses Christi ügura, 279, c, d. 


N 


Nacolia, Phrygie provineim urbecula ; illius urbis epi- 
scopus imaginum cultum malitiosissime impaguait, 18, 
ἃ, ἢ), 
Natura ex. actibus dignoscitur, 145, b. Natura divina 
sempiterna est et. incomprehensibilis, et nulli similis 
thstimanda eorum qus cernuntur, 178, ἃ. Naturas in 
Christo Jesu. Dei Filio duas esse confitendum, 137, c el 


MN estorius, vir irreligiosus et male moratus, Antiochia 
episenpus; illius circa Verbum Dei errores, 62, c. d. In- 
roisutilem Christi vestem, id est sanam fidei ejus doetri- 


INS. GERMANUM CP. 


ieri p 


1506 


nam, discerpere temere conatus est, 157, b. Damn.tus 
est in synodo Ephesi indieta, 65, a, 

Niezna synodus a Constantino congregata, 50, c, d; 

Arii errores damnat, 51, a, b. Nic:eni concilii Patrum fidei 
ro:essio, 190 et seqq.; illorum vari» subscriptiones, 
91 et seqq. 

Nicodemus οἱ Joseph, przrelari Christi hospites, ipso 
Abraliam illustriores, 287, b. Christum videntes nudum, 
misericordia moti, sindonibus 3lligant, ac in stabulum iu- 
ducunt, communi humana lege maudantes huino ac. Le- 
gentes sepulcro, 270, a. 

Nivolaite et illorum errores; ab apostolis et eorum 
discipulis profligantur, 42, b. 

Nicolaus sophista, haereticus, 753, b. 

Novatus, Homanus presbyter, puenitentiam ab Eccle- 
sia proscripsit; a sancto Gregorio retei.itur, 50, b. c. 

Novitas rerum omnino cavenda, 166, d. 

Numerus denarius, nuinerus perfectus, 242, b. 


O 


Obedientiz fructu fructus inobedienti:e toll:tur, 226, b. 
Oblatio quz tit in armario denotat Calvari:e locum in 
quo aiunt sitam esse calvariam primi parentis Adain, 595, 


y C. 

Olenm in baptismate, instar olei quo reges et sacerdo- 
tes ungebantur; iliius electus, 586, ec. ὁ. 

Operationes iu Christo Dei Fiiio duas fuisse confiten- 
dum, 14, c et seqq. 

Opus quod in uomine Domini fit pretiosum et sanctum 
est, 151, c. 

Uratío Dominica explicatur, 412 et 5664. ᾿ 

Ordo opiimus est a Deo iuchoare, et ín Deo finire, 

Urientem versus precari, quid, 391, b, c 

Origenes et errores ilius varii; a Methodio, Petro 
Alexandriz et aiiis refellitur, 46, d ; 47, a. 

Originalis peccati effectus, quos crucis lignum feliciter 
reparavit, 23/, d; 250, a, b, c. 

;Qvium pelles testes sunt insipientix» primi hominis, 

, b. 

P 

Paneas urbs, hemorrhoisse patria, statusm  $neam 
Chrisü possidet, 186, d; herba qu:edum ad i.líus pedes 
dos variorum languorum medicamentum est, 186, d; 

a. 

Panis propositionis sanctificatus et oblatus quid repra- 
sentet, 595, d; 396, a. lPauis animi, sermo Det, 445, d. 

l'aradisum quem occlusit Eva, Maria aperui!, 362, d. 
οο Atribus diviuitus afflatis obsequium tribuendum, 

, €. 

Paulus apostolus, qui serpens erat et genimen vipe- 
rarum, Christum induit per haptisma, 235i, c, d. 

Paujus Samosatensis, et illius eirca Chrisu incarnatio- 
nem errores, 45, d; 46, a. lu synodo Antiochensi camna- 
tur, ibid. 

Pax omnibus zstimanda; pacis bono nihil antefercu- 
dum, 155. a, b. 

l'eccitum palea est, fomes et nutrimentum ignis inex- 
stincti, 255, d. Peccato qui tenelur, haud q:idquam 
laxamenti rationem novit, quanquam lecto impositus ut 
recumbat, quanquam manus peciori admotas ad quietem 
componat, 216, d. Peccati symbolum, spins, 254, d; 266, 
b; peccatum vero presentissimum morlis organum, 

Petra monumenti super quam Christus ponitur, aquam 
scaturit immortaiitatis, 263, c. 

Petrus Alexandrie episcopus, Origenis errores impu- 
grat, 47, a; anatheinatizat Arium quem recipere aid cuin- 
munionem negavit vel in ipso martyrii procinctu, et 
quare, ibid., b. c. 

Plulippieus seu Bardanes imperator (nam duplex ao- 
men hie tnfausti nomiuis regnatori fuit); illius errores, 

9, 2, b. 

Philoponns, vel potius Matxoponus, Alexandrinus 
grammaticus, haereticus; illius errotes, 70, d. 

Photinus; illius impiclates in synudo Antiochensi daum- 
nantur, 46, a. 

Pietura tacens per imitationem ostendit, quee sermo 
er auditum commendat, 171, d 

, Pleni dierum non i .à dicuntur qui prolixam vitam spa- 
Ho«imque aevum peregerunt, sed qui reiigione perfecta 
congruenter aetati suz? splenduerunt, 119, à, b 

Pomeridianum tempus, quando, malo diemone sup- 

plantante, parí cum conjuge ruina dejectus est. Adam, 
)9,a 


. Prescientia, prsecipua divinitatis pre-ogativa, et veris» 
simum supreme poientíz indicium, 110, a. 
Prsssentatio beatas Maris ad templum L'oinini, oras csetc- 


1:09 


Agrigentinum mosasterium, XXXVI. 

Atrigentum in quinque proviaciis cietar, XIX. 

Al(aranus, Tiberius, de vestibulo Vaticano, XCII. 

Alimentorum usas bonus, 90. 

Allegoriz usus Patribus jure probatus, 8. 

Ambones Latinorum et Grzcoruem, XXXII. 

Antmnas femine appellatio honorifica, I.XXXV. 

Amygdalus florescens est justorum anima, 279, 280. 

Anaiepseos templum et monasterium Hierosol., XLIII. 

Ananie et Sapphire pana, 155. 

Andres Ap. mnasterum ad clivum Scauri, VII. CulLus 

nstzntisopoli 9616. uu 
angelus et Palumbus Diaconi Agrigentum missi, CV. 

Anima pro cupiditas, 153. u 

Anima sub urbis obsesse imagine, 229, 250. Εἰ sibi et 
corpori imperans, 118. 

Animm bumens origo, 101. ] ΝΕ 

Anim defunctorum alievari viventium recte factis di- 
cuntur, 53. uu 

Animal liberum suique juris lomo solus, 136. 

Aunalis Gregorii nostri, CXI. 

Annus maximus ex Aristotele, 25. 

Annus tempestatibus quatuor coronatus, 176. 

Anonyrri versus de Gregorio nostro, CXX. 

Anthemium herbs» genus, 282. 

Antirrhesis pro Inferdicto, 209. 

Anttypa mysteria, CViI. 

Antonius Magnus, 10 d 

Apis et formice exemplum, 15. 

Apocalypseos titulus, 78. 

Apoliinaris de Ecclesiasue loco, 121. 

Apophesis quid sit, 209. — . 

Apostoli regula ia secundis adversisque aliorum re- 

8, 79. 
UE Satvis monasterium suburbasum, XI, XXXIII. 

Aquarum àd nubes reditus, 25. 

Aquila interpres vel inutilia reddit, $7. 

Aquila appetlati bomines ingeniosi, 347. 

Arbitrium homini datum, 66. Homini relictum ad bene 
et male vivendum, 532. 

Archidiaconi cera precipua, ΟΥ̓ΠΙ. 

Archontes Agrcigentini, LXv. . 

Argenti [uniculus et auri. flosculus, est ns vita, 
981. N'uaseri de hoc et Gregorii Neocssariensis senten- 
u rei t cupiditas nonquam exp'etur, (41 

nü cupi tetur, 141. . 
Arcentum, cui emnes fere obediunt, 255. Spiritale, 


Aristotelis definitio de tempore, 69. 

Asterii Amasese episcopi locus, 17 seq. 

Asterius de Ananía et Sapphira, 155. 

Astrologia femin:s improbse comparata, 197. 

Astrologorum ars vana, 195, 196, etc. 

Aures servis perferats apud Hebreos, 189. 

Auxilia Dei diligentism nostram requirem, 192, 

Auxilio divino opus homini ne peccet, ὅδ. 

Avarorum cure et damna, 111. 

Avarus divitiis perditur, 106. 

A varus instar inferorum, 115. 

Aves efferen! vocem, proverbium secundum Drosium, 
$56. Diabolum ejusque socios interpretatoe Gregorius 
noster, 257. . 

Avis laqueum vitantis similitudo, 187. 


B 


Bacliarii opinio de Salomonis peenitentia, 61. 

Balthei exiiitas indicium monachi Benedictini, VII. 

Basiltanorum monachorum Bibliotheca apud Messa- 
pam, 1i]. 

Besilii Seleuciensis sententia ex Proverb. libro II. 

Basilii Magni vita Amphilochie recentior, XXIII. 1.oeus 
de libertate homini ad peccandum relieta, 52. Homilim 
in Hexaemeron, XLV. Qusstiones de formica, 347. Locus 
de Trinitate, 120. . 
"E S auctor Commentarii in Isgiam non videtur 

, 450. 

Basilius Raphanes episc. Chrysostomi equalis, XLV. 

Beatus a Davide quis dicatur, 48. 

Behemot creditus Nabuchodonosor, 122. 

Biblia sacra sero in capita, quse hodie uumerantur, dis- 
pertita sunt, 58. . 

Bibliorum exemplaria diverse, CX Xii. 

Brancibfortis card. episc. Agriyentipus, I. 

Protierus, Gabriel, de codice Gregorii nostri, CXXII. 


Bugatti, Cajetanl, de leotione cod. Bobiens. testimo- 
nium, XIX. 
C 


Ceetibatus preconium, 108. 


IN S. GREGORIUM AGRIGENTINUM. 1510 


Cajetanus, Octavius, IV. 

Calculatores quid pueros docerent, XXI et XXIl. 

Calumnia risum stultorum subsequitur, 172. 

Calviuianorum error rejectus, 191. 

Canticum et Cantica canlicorum, 5. 

Capitulare Gregorii Magni Petro Subd. datum, LXXVI. 

Capparis nomine quid significetur, 279. Varii capparis 
parandi modi ex Plinio, $5id. . ] 

Cappelli, Lud.»v. , explicatio de pariete intermedio , 73. 

Carmen insipilentium malum, 170 

Cassianus de psalmodia monachorum, 80. 

Casumonis laus, 41. 

Cedar regio Saracenorum, 11. 

Cella nova monasterium urhis, VI. 

Censorinus de anno maximo, 23. 

Centesima quid sit, 261. 

Centies idem ac plurimum, 210. 

Charito pater Gregorii nostri, XX. 

Christi adventus secundus, 115, 214. 

Christus caput nostrum, 52. 

Chrysostomi appellatio satis antiqua, XLIV. 

Chrysostomi de Jobo homilia, XLVI1il. Locus de viven- 


, is operibus defuncto utilibus, 98. Locus de precibus, quae 


opus quodlibet pr»cedere debent, 237. 

Cisterna mortem designat, 282. . 

Civitas infelix, quie regem nacta sit consilio et pruden- 
tia juvenem, 252, 

Clausulse homiliarum apud Patres, 42. 

Cluniacenses monachi in monast. S. Sab», VIII. 

Codex Coislinianus OEcumenii, 84. 

Codex Barberinus Olympiodori, 84. 

Codex Gregorii nostri apographus in Bibliotheca Al- 
bana Romse, CXXII. Sangermanensis, CXXIM. 

Codices duo Bib!iothecz urbans Basiliauorum, XVII. 

Codices Bibliorum insignes duo, CXXIV seq. 

Celorum et terrz vices future, 248 

Collequiorum quam cauta ratio esse debeat, 79. 

Columba in Gregorii nostri imaginibus, LX. 

Columnz septem in sacris litteris quid sint, 46. 

Comedendi et bibeudi modus qualis esse debeat, 62. 

Comites Gregorii Magui xvo, LXXXIL. 

Complecti manus suas quis dicatur, 110. 

Concilium CP. i et iu ubi actum, LI. 

Conciliuin Lateranense sub Martino I, IX. 

Confessionis mentio iterata, 165, 166. 

Conjugalis societatis regulis, 77. 

Consecrationis formula in liturgiis, 64, 

Constantia Cypri unde nomen habuerit, LII. 

Constantini Magni donatio, C. 

Constantinus Cbartophylax, XLVIJ. 

Constitutionum Apostolicarum locus ἃ Gregorio nostro 
delibatus, 62. . 

Contenliones vehementiores inutiles, 186. 

Contiguatio domus reficienda, 952. 

Contrudictio veiandi verbum, 210. 

Convivia solemnia Hebrsorum, 260. 

Corinthi episcopus sub patriarcha Romano, L.XXXIV. 

Coryphseus apostolorum Petrus quo sensu dictus, 155. 

Cosma Indicopleust:e de solis cursu opinio, 91. 

Crescentinus diaconus Agrig., LV seq. 

Crucis exaltat: solemnia antiqua originis, LXVII. 

Crucis signum duplici modo usurpatum, XLIVY. 

Crux in fronte designata, 257. 

Curiositas in rebus divinis reprehensa, 133. 

Custodes donus Gregorio Neocsesariensi angeli sont 
celestes, in quorum tutela orbis est, 216. Gregorio no- 
stro rationales anim facultates, 276, 277. 

Cypriani de Petri cathedra sentenua, 249. 

Cyrilli Alex. locus de fato, 195. Locus de vestimentis 
candidis, 222. 


D 


D:mones muscis comperati, 254, 955. 

Damianus custos pueritiz Gregorii nostri, XX1. 

Danatzanus magister admissionis, LXXI. 

Danielis prophetis liber a Septuaginta interpr. etiam 
totus Graece redditus, 122, 

Dedit idem aliquando ae permisit, 55. 

Defectus cur numereri non posse dicatur, 55. 

Dei nomen nunquam temere ciendum, 2602. Bonitas et 
potentia cuique ineffabilis, 37 

Desultorum certamina, 255. 


Deus hominem perditum requirit, 92. A Lbeol: gis 


patiens appellatus, 


Dextera virtutis via, 236, 

Diabolum nescire quod cogitat homo, doctrina est Pa» 
trum Griecorum et Latinorum, 257. 

Diaconi Gregnrio nostro fidi. LXX seq. 

Dlacon'ssz Agrigentins, LXY. 


4513 
Initium omnim recte factorum a Deo est, 55 seq. 
]n.uste 1x50 Deis ausiiiatur, 92. 

Inscriptin Gregorii Magi ad 5. Sabam, VHI. 
In-ipientes a se ipsis damnantur, 9. 
Insirumenta vocis appellantur filige carminis, 219. 
Intellectus rex juujor anagogice, 250. Fiiius liberi, 


[γᾷ potior, quam risus, 167. 
Ir» et patienti:e modus qui esse debeat, 175. 
lren:zi locus de Adam secundo, 125. 
]renes templum CP. geminum, Ll. 
Isidori Ciarii interpretatio, 162. 
. 


J 


Jacobi tres, duo apostoli, unus episcopus tantum, 98. 
Je.unia Grecorum, XI.IX. 

Joannes evang. cur T/Acelojus diclus, 78, 24T, 
Joannes w archiep. llierosoiym., XXX. 

Joannes diaconus de niona-terio Gregoriano, VIT. 
Joannes Jejunator episc. CP., XLVI. Lbjus decessus, 


Joannis Niciot:z archiep. Alex. evum, 81. 

Jobi libri auctor, 116. 

Jobi evur, 1223, 146. . 

Josephi in Eg) pto prudentia, 121. 
ioirphus Hymnographus de Gregorio nostro, XCXVII, 
XVII. 

Judzsi veteres cur de libri Ecclesiasue auctoritale du- 
bitarent, 984. . 

Judzi durum et perlinax genus, 286. 

Judzi agri Agrigentini Christiani facti, CVII. 
Judzorum et genti'ium vices, 240. 

judaorum conspiratio adversus Christum pranuntiata, 


Judex omnium ultimus Deus, 137. 

Judicía hominum absurd», 212. 

Judicii locus terra universa, 94. In adventu Christi, 95. 

Judicium a Deo in futurum temp: s reservatur, 97. 

Juliani martyris sacrarium Cartliagine, XXVI. 

Julianus apostata ex babitu adspectuque cognitus, 
qualis futurus esset, 171. — 

Jusjurandum ne cui familiare sit, 203. 

Justi locus varia lectione designatus, 95. 

Justini locus de lertione et homi.iis in Ecclesia, 198. 
Locus de Hebrzis, 287. 

Justinianus Rhinotmetus, LIII. 

Justinus Siciliae praetor, I.XXVIII. 

Justitie cuttores beati, 105. 


K 


Kyris et Kyrios appe:lationes usu diverse, XXIII. 


L 


Lerum et dextrum, 256. . 

Lanciz, Joannis, opinio de Macario archiep. Hieros., 
XXXI. Opinio de ure Sardicensis episc., LI. Opinio de 
donatione Constantiniana, C. De Justiniano lihinotmeto, 
CV. De Ὁ ate Gregorii no«tri dissertatio, 296 et seq. 

l.anghtonus, S'eph. card., libros divinos primus, ut 
nunc haben,us, ín capita divisit, 58. 

Langsor animi morbus, 605, 147, 195. 

Latini, qui Grace scripsere, CAXVIL 

Latinum monasterium CP., Xi.VI. 

J.aura Sabaitarum in Africa, VI. 

Lectio divinorum libr.rum :n Ecclesia, 128, 

Leclores a baptisino quidam facti, XXXVLII. 

Leo mortuus caní vivo po-thabetur, 221. 

Leo episc. Catsnensis in. judicio purgatus, sacrum in 
basilica Vaticana facere jubetur, XCVl, XCVIL. 

Leonis Magni interpretatio de Geneseos loco, 21. 

l.eontfi scriptores plures, V. 

Leontii scriptoris vit Gregorii Agrig. setas, XII, CIX. 
Patria, XVL. Scriptio eins et eruditio, ibid. 

Leontii M. templum Tripotitanum, XXVII. 

Leucius hsreticus in Sici, LXX, LXXIX, XCIX, 
ul, cv. 

lAbe'ralitas erga egenos neminem panperal, 142. 

Libertas hominis quae sit, 52. Ad bonum et malum ho- 
mini data, 182. 

Libertatis 3busio, 68. 

Libertinus domus episc. Agrig. 3d Panormum, LXiIl. 

Libri muiti ne scribantur, 289, 290. 

Librorum divinorum sectiones olim alie, quam qua 
hodie in »su sunt, 8. 

Loca Gregorii nostri insiguia, CXXV. 

J.ocus e sacris litteris ignotus citatur, 49. 

Locaste «ictus Joannis Bapuste, 3:19. An herba, ibid. 
Àn femoris caput, 280. 


ParROL. Gn. XCVIII. 


IN S. GREGORIUM AGRIGENTINUM. 


1:14 


Locustis assimilantur justorum anima, 2719, 230. 

Longsvi quinam habendi sint, 212. 

Lorie temp i Hic rosolymitani, 79. D. . 

Lucius II P. M. monasterium S. Saba ! iuniacensil.: s 
dal, VIII . . | 

Lumen, quod illuminat omnem homioen: vementem ii 


hunc mundum, 267. 


M 


M:carius, arcbiep. Hierosolym., XXX. 

Macarius Monotheleta, episc. Aniioch., XLV. 

Machabzorum laudationes varie, XXV. 

Macedonii bsresis deles!ata, 42. 

Ma edicus serpentis similis, 245. . 

Mamoneis monasterium Constantinopoli, 154. 

Mandatum custodiendum, 203, 201. 

Marianus sub Justino jun. dux, LIV et LXXXIV. 

Marcionis falsatio in contextu fFcclesia- Ue, 125. 

Mare a Deo certis tinizus coer. itum, 21. 

Martini ), P. M. legatio, Xl. De Petro coryphzo apo- 
stolorum opinio, 153. 

Martyres ab. Ecciesiaste adi mbrati, 115, 116, e'c. 

Martyrologium universale Parisiis editum, CXVII. 

Martyroiogium romanum, CXIV . 

Martyrum certaminDa suflimentum fragrantissimum, 217. 

Mauritii Aug. evum hizreticis adversum, LII. Liberi, 
LIII. Leges. ClIl. Tristis exitus, 154, Sepulcrum, ibid. 

Maurus abbas S. Pancratii, ΙΧ. 

Ma imianus episc. Syracus. legatus P. M., L XXVII. 

Mazochius quid censeat de contignatione Ecclesiasto 
non refecta, 255. Moleutes explicat molitrices, 277. Vt 
ex molitricis voce omen inquit captasse antiquos, 278 

Medicorum ín curandis vulneribus ratio, 176. 

Memoria supremi diei uli:is est homini, 269. 

Meno ogiorum et Kalendariorum testimonia de cul: 
Gregorii nostri, CXVII et CXVIII. 

Metaplrast:e Vite quando primum prodierint, XVII. 

Mo'entes exp'icantur dentes, 277. A Mazoclio vero εἰ 
Gregorio Neocazsariensi molitrices, ibid. 

Monachi a Gregorio Magno episcopi facti, VII. 

Monachi in conciiio veteri 1 ateranensi, IX. 

Monachi comites Gregorio nostro Hierosolyma petent' 
diviuitlus dati, XXVI 

Monachorum psalmodia, 80. l.aus, 152. 

Monasteria prope Hierosotyma, XXVIIT. 

Monasterii S. Sab:e in urbe conditor, VI. 

Monasterium 5. Cxecilize ia urbe, XCAVI. 

Monichalius, Ca-o.us, archiep. Tolos., CXXI. 

Mon!lauconius de bibiiotheca Basiliana Messanee, IV, 

Mortis imminentis conditio, 207. 

Mortis dies uli.ilez ipnotus, 228, 

Moriui quinam mystice appel ati, 107. 

Mortui aspectus perutilis, 167. 

Moyses theologus, 185. 

Mulgere luc quid in Proverbiis significet, 1. 

Mundus quasi viridarium a Deo factus, 140. 

Moscarum similitudo, 254. 

Mysterium fidei voces in calicis consecratione ex tr.- 
ditione recept:e, 65. 

N 


Naniorum codex Venetiis, CXVIIT. 

Natalis dies pro morte us :rpatus, 161. 

Natura homini immutabi.is, 180. 

Nicephori Callisti testimonium de Gregorio nostro, I.I. 

Nicete monachi testimonium de Gregorio nostro, {,}Π]. 

Nili s: ntentia quaecam repudiata, 47. Locus de avan- 
tía eorum, qui librres et successorem non habent, 112, 
Óuterpretatio de ira, 168. 

Nimium nihil esse debet, 185. 

Nomina primitus cuique rei indita, 159. Rerum immu- 
tabilia, 161. 

Novum nihi! quomodo dicatur, 28. 

Nubes aquam e mari haurientes, 25. Repletz pluia ct 
super terram eifuse Spiritus sancti iudicant, adventum 
l'entecostes die, 261. 

. Nubes, id est, doctores Ecclesi: qui imbrem dimittunt 
virtutis, 275. 

N ubes post μοῦ πη, alii de defunctis, a'li de senectutis 
incommodis explicantur, 275. Drusius et Grotius tropum 
esse pulant, ibi. . 

0 


viigericii sentenija de conditore monasterii S. Sab:r, 


* Olei usus et significatio, 162, 163. 
Oleum in capite quid designet, 222. 
Oly mpiodori d.aconi »vum, 81. 
Olympiodori sententia repudiata, 113. TDcin rece- 


2 (ὃ 


A915 
pta, 119. Locus de Àdam secundo, 126. De rege juniore, 
30. 

Omnc veniens quid sit, 269. : 

Opera, qux ad terram pertinent, non sunt vanitas, 13. 

Operum divinorum magnitudo ineffabilis, 27. 

Orcus sapientie et sensus expers. 228. 

Ordo rerum a Gregorio nostro gestarum, CXI. 

Ordo rerum condilarum utitis contemplanti, XCXT. 

Origenes de titulo Cantici canticorum, 5. Locum Ec- 
clesiast: de sermonibus sapientum aliter ac noster Gre- 
gorius legit, non aliter interpretatur, 288, 289. Nec ali- 
ter locum de scribendis libris, 290. 

Originis peccatum expositum, 195. 

Oris custodia qualis esse debeat, CXXXI. 


p 


ῬΑ] σίγα Grecorum, 255. 

Palumbus et Angelus diaconi Agrigentum missi, CV. 

Panem mittere super (aciem aque. sobrietatem siguifl- 
cat, et eleemosynam anagogice, 258, 259, 

Panis íis qui fingunt est gaudio, 254. Mysticus, 259. 
ldem ac convivium, ibid. ' 

l'anormitana monasteria, LXIT. 

Papebrochíus, Daniel, de Leontio, IV. 

Paradisi quid essent, 41. 

P'aries intermedius a Paulo ap. memoratus, 18. 

Parlem dare septem et octo, id est przesenti atque ven- 
(uro szeculo consulere, 259, 260. 

Passararia Sicilie vicus, XXXVT. 

Pastor est Christus, 288, 289. Zorobabel secundum 
Grotium, 290. 

Patientiz laus, 174 

Patres Grzci, qui Ecclesiasten lllustrarunt, 6 seq. 

Patrimonia Ecclesie Roman:e in Sicilia, C. — . : 

Paulus apost. os aureum, 15. Cum ait Cupio dissolvi, 
quid designarit, 151. 

Paulus Thebznus et magnus Antonius, 108, 

Paulus Scholasticus a Gregorio Magno laudatus, 
J. XXVIII. : 

Pauperís conditio potior, quam divitis, 157. 

Peccatum originale explicatum, 123. . 

Pelagius Il. É. M. S. Andres reliquias dedit abbati 
S. Sabe, VI. 

n cEridones Hierosolymitane a PP. laudate, 


Petri et Pauli templum Agrigenti, CVII. 

Petrus legatus in synodo septima, XII. Ὁ 

Petrus subdiaconus legati potestate in Sicilla, LXXIV. 

Philosophiaus regio Sicilie, LXXIV. 

Phinthias Sicilie oppidum, XXXVI. 

Piscium et avium Ca Arum similitudo, 228. 

Plangentes per fora, 28]. 

Poma impiorum s:epe sera, 184. 

Pon: clericorum in Ecclesia, LXXIX. 
i5 Poenitentia, qux emendationem excludit, mala res, 
Possinus, Petrus, de Gregorio nostro, CXXI, CXXIHI. 
Potamio episc. Agrigentinus, XXI, XXXVI. 
Potestatem habens diabolus dicitur, 237. 
Prasumptio spiritus quid sit, 54. 

Pretoría vicus in agro Agrigentino, XX. 

Precationis formula in Gregorii nostri reditu cum 
cantu usurpata, CVI. 

Preces Christianorum opus inchoantium, 237. 

Presbyters et presbytides. LXV. 

Principes et divites qui sint, 240. 

Procopii Historia arcana, 106. 

Proditionis in bello damua, 954. . 

Prophetarum laus ex Cyrillo Alex., 199. 

Protus episc Ds Ancyranus, XC. 

l 


Providentiz divinse ratio libera, 155. 

Providentis Dei:acquiescendum, 175. 

Prudentia virtutum regina, t76. Ejus Jaus, 49. Ejus 
; usus, 124, 
"odia Greecoram nocturna et matutina, XXXI. 
icdiie rilus, 80. 


rium pueri ediscere soliti, XXIT. 
pauper et sapiens felicior rege sene et stulto, 


rorum in Indo remisse discentium similitudo, 168. 
I*is appellatar corpus hominis, 285. 
pillze oculorum, quie vident in foraminibus, 278 
Lagroreorum diseiplina de silentio, 82. 
Q 


^e* δ Deo vitandz, 186. 
'Uiof, quam copia rerum, 111. 


INDEX IN S. GREGORIUM AGRIGENTINUM. 


MT 
R 


Rajatus, Franciscus, interpres viue Grxcete. Grzzon, 


V. 
Raps Deus Siculus, CVIIT. : : 
Regi ne maledixeris, 256. Id est Christo, 357. 
Regis dicta haud vulganda, 202. M 
Regum et dynastarum animi a sapientibus alieni, 22*, 
Renaudotii testimonium de liturgiis, 65. 
Reprehensio omissa multis nocet , 209. 
Rerum conditarum stabilis ordo, 28. — 
Resurrectio mortuorum aquibus hzreticis negata, 295. 
Àb Ecclesiaste asserta, 202, 291. Et in Scripturis [τὰ 
nunliata, 2994, 295. 
Resurrectionis lemplum Hierosolymitanum, XXX. 
Rex junior quomodo interpreiaudus, 250. 
Risus notatus, 40. Stuitorum index desidis, 170. 
Ritus Latinus in Sicilia relictus, CXXVI. 
Toma nova CP., V 
Romanorum monasterium CP. XLVI. ' 
Rossius, Joaunes, Gregorium nostrum Latine reddet" 
aggressus, CXXII. 
ote nomine vilae spatium indicatur, 282. 


S 


Sabai!: monachi Roms, VI. : 
Sabaitarum nullum Coustantinopoli monasteriem, Vl. 
Sabbatum quidam profestum non habuere, XLI. 
Sabinus presbyter Agrig., LV seq. 

Saeculum pro cupidilate, 89. 

Seculum Hebrais quinquaginta annorum, 129. 
Salamis deinde Constantia Cypri, 1.1. 

Salernus, Petrus, 1V. 

Salomon et Solomon, 5. 

Salomon a Gregorio nostro resipuisse creditus, 45. 
Salomonis lingua tanquam Det calamus, 2. Secum 4is- 

serentis prosopopeia, 56. Femins'contubernales, 390. 

Regnantis curs, 226. 

Samuelis instar Gregorius noster, XXIII, XL. 
Sapiens ve) unus magnum urbis pf:esidium, 229. 
Sapientes quandoque Inopia laborant, 227. | 
Sapientes qui mysterium divine iuhumaeaUonis [re- 

nuntiaverunt, 288. 

Sapientia aliis utilis esse debet, 178. 

Sapientia Dei iucompreheusibiiis, 194. 

Sapientize laudes et commoda, 189 

Sapientix liber Sa!'omoni atiribntus, 4, 

Sapientis oculi in eapite ejus cur esse dicuater, 30. 
Sapientis increpatio bona, 170. 

Sapientium exquirenda consilia, 201. 

Sarai Abrahami uxor iu Saram immutata, 254. 
Sardanius episc. quis, 1.1. 

Salan: damnatio, 95, 96. 

Scbetfmacheri Epistoiz: Theologica, 166. 

Scientim comes dolor, 357. 

Scripta Gregorii nostri, CXXT. 

Scriptores qui de Gregcrio nostro meminere, CXIL 
Sectarum duces ab l;cclesiaste refutati, 216, ew. 
Seleucia multarum urbium nomen, CIV. 
Semanterium Graecorum, LXXI. 

Semen spiritale, 265, 266. 

Seminandi et metendi tempus, 262, 965, 264. Parabo- 

lice, 265, 261. 

Septa duo templi Hierosolymi!ani, 75. 

Septenaris vite finis, 275, 971 

Septuaginta interpretum exemplar, CXXITI. 

Sergii et Bacchi MM. monasterium CP., XLVI. 

Sermo de Dei judiciis decretisque fugiendus, 15$. 

Sermones caute, nec cum omnibus de re quacum 
iusutuendi, 79. 

Sermoues sapientis gratia, 244. 

Serpens diabolus, 213. 

Serpeutis caput a quo conterendum, 241. 

Servitus cur morte deterior, 146. 

Servus, cui dulcis somnus, quinam dicator, 144. 

Severiias sspe utilis, 168. 

Siculi Ecclesim metropolitam habebant P. M., 1 Vl. 

Siculorum ritus Gregorii nostri evo Latinus, XXII. 

Sido cantionum inventrix, 45 

Siientium in adversarii furore servandum, ΑΞ. 

Silvia Gregorii Magni mater ubi habitarit, VI. 

Silvis testamentum et mors, VII. 

Silviie, Gordiani et Gregorii efrigies, VII. 

" meon Metaphrastes Leontium fere secutas, IVI c! 
SimocatLa testimonium de Mauritii Aug. cede, 151 
Simp;icitas rect: rationis ab bominibus confuso, 2l. 

Sub Joanbis, opinio de quodam loco l«cics af. 


1517 


Sol sensilrilis solem spirita'em, id est Christum, signi- 
ficat, 967, 968. 
Solis decursus quid nos doceat, 11. 
Soloui« g'vria ob datas leges, 235. 
Sophronii locus de immorialitate animorum, 102. 
Spatrharius io aula Aug , LV. 
Spir.tus s»nctus intellectum effingit sap:entem ac pu- 
rum, 2513. 
, spi dus non uno sensu, 99. Aliqusndo idem ae volun- 
i$, 206, 
Spiritus redit ad Deum, corpore jn Lerram converso, 
955, 251. 


Stare terra quo sensu dicatur, 18, 
Stichemetria Biblica, 58. 
Struthio sspe avis quae;ibet, 187. 
Struthiocamel is bellua, 188. 
SLulti et prudentis cumparatio, 54. 
Suidas de epocha coarlesti, 25. 
Superbia Deo invisa, 185. 
Suppliciorum apud Hebrzxos quatuor genera, 76. — 
, ,qusanna historia a LXX interp. etiam Grece reddita, 
Sybariticse vel Symbariticee menses ferculis omnis ge- 
neris infames, 251. ! 
Symmachi locus, qui in Hexap'is variat, 108. Interpre- 
latio ascíta, 163. 
Synapte in liturgia Graecorum, LX. 
Syncleticm virginis documentum, 258. 
Synodi CP. sub Josnne IV annus ex Evagrio, Ll. 
Synodus CP. ob Gregorium Antioch. coacta, L. 
Synopsis totius edilionis, Il. 


T 


Tacere prestat adversario fnrente, 82. 
Talentum Gregorio nostro datum ab Aug., CIV. 
Tatius de solis orbitis, XXIII. 
Tempesiiviias sua est rebus omníbus, 69 seq. 
Templi Hierusolymitani partes, 73. 
Templum Gregorio nostro dicatum Agrigenti, CXVt. 
Temporum variorum explicatio ex Hebraeorum intelli- 

gentia, 0. 
Terra stare quo sensu dicatur, 18. 
Tertullianus de Marcione, 125. 
Testudo ab Ammisno descripta, 190. 
Theatri apud Graecos consessus, 355. 
Themistocles iofra Solonem habendus, 253. . 
Theoori Mopsuesteni judicium de Salomouis libris, ὅ. 
Theodorus Trimithuntorum episc., LII. 

xilieodorus a Vitaliano P. M. episcopus factus, XI, XII, 
Theodorus legatus in synodo sexta, XII. 
Theodote mater Gregorii nostri, XX. | 
TY heolegus eur appellatus Joannes evang., LXXVIIL 
Tbeopolis Antiochia, XLY. 


ORDO RERUM QU/E IN HOC TOMO CONTINENTUR. 


1518 


Thuris adolendi consuetudo in sacris, LYXXV. 
imor Dei adversus omnia pericula salutaris, 187. Om- 

nem hoininem constituit, 291, 292. 

Trabes ab Aroge duce Benevent. οἱ Gregorio expri- 
fecto Romam misss Basilicis integendis, 87, 97 

Tradidit pro permisit ab Ecclesiaste usurpatum, 89. 

Tribunal locus urbis, LXXXIX. 

Tribuni Agrigentini, LXV. 

Tricces episcopus OEcumenius, 84. 

Triovalz episcopus Agrigentinis pro Gregorio nostro 
preesse jussus, LXXVII et XCXIX. 

Tripolitanum monasterium, XXVI. 

Tyrcanus tyrannus, LXXII, LXXIII. 


U 


Unctio orientalibus familiaris, 222. 
Urbes autonome, 233. 


v 


- Valesius de LXX interpretum editione Origeniapa, 
CXXIV 


Vanitatis definitio, 8. 
Varus navicularius hospes Gregorii nostri, XLI. 
Vascones in Aquitaniam vsque fusi, XCXIII. 
Valicinis de sacriticio incruento, 129 
. Ventorum circulus, 22. 
Ver aeni maximi, 25. 
verba veritatis, 1d est divinss volunt p» co 
erbum quan.loque usurpatum acto 
Vestimenta candida quid designent, 393. 
Victus et vestimenta homini ad vitam satís, 157. 
Videre pro frui, 324. 
Vines 86 turres militares, 190. 
Vinum exhilarat viventes, 254. Mvsticum, 255. 
Virgines sanciimoniales obviam episcopis, I.XIT. 
Viri fortitudinis sunt crura pedesque nominis, 276, vel 
facultates anims iutelligentis, 277. . 
Virtutis fructus bona memoria, 29. Via media est inter 
vitia, 183 
Virtus in medio stat, 75. 
Vita longa nihil male viventi proderit, 155. 
Vita hominum umbra, 212. Ex contrariis constat, 1}. 
Viue prave nulium a morte remedium, 225. 
yiventis qualiscunque conditio potior, quam mortui, 


itio, 287. 


Vocabuli ileratio in sacris Litteris, 10. 

Volucris vox expiicatur galliciaium, 280. Et archangeli 
tuba resurrectionem prznuntians, ibid. 

Voluntatis momentum fn peccando, 208. 

Volum in sacris Litteris quid dicatur, 154. 

Vox contendenda, cum adversarius detumuerit, 85. 

Vulgata Biblia apud Hieronymum, CXXIiI. 





ORDO RERUM 
QUJE IN HOC TOMO CONTINENTUR. 


S. GERMANUS CONSTANTINOPOLITANUS 
PATRI ARCHA. 
Notitia. 9 
Notitia aitera. I 18 
Vita S. Germani auctore Godefrido Henschenio. — 19 
Caput primum. — Cultus sacer. Studia et virtutes 1n 
juventute. , 19 
Cap. 1l. — Res geste usque ad annum 730. Archiepis- 
copatus  Cyzicenus.  Patriarchatus Constantinopolita, 


nus. 
Cap. 111. — Acta eum Leone Isauricó pro cultu imagi - 
num. 25 
Cap. IV. — S. Germanus a sanctio Gregorio papa ll 
laudatur. Nomen diptychis inscriptum. Vari) libri ab eo 


editi. 50 
ἔπ οι πο de imagine dicta Romans δὲ 
Monilum Ang. Mai de sequenti opusculo. —— 53 
NAHRYVTIO DE SYNODIS ET H/ERESIDUS. $! 
BMiouiliumn in Iraciatum De v.te termino. 87 


E" 


DE VIT/E TERMINO. . 90 
Monitum de Epistola ad Ármentos. 454 
EPISTOLA GRUECORUM AD ARMENIOS. 455 
EPISTOL/E DOGMATICA. E 


I. — Epistola Gregorii pape Romani ad Germanum. 


IT. — Epistola Germani ad Joannem episcopum Syna- 
densem. . IONS 
III. — Epistola Germani ad Coastantinum Nacoliz. 163 
lV. — Epistola ejusdem ad Thomam episcopum Clau- 
diopoleos. 165 


ORATIONES. . 2:3 
I. — Oratio in adorationem venerandz οἱ vivificze eme 
οἷο emp: re medii jejunii. 232 
]l. — Oratio in Dominici eorporis sepulturam. 245 
1. — Oratio in Przesentationem Defparee ἰ. 391 
JV. — Oratio in Presentationem Deiparz Il. 510 
V. — Oratio in Dei Genitricis Annuntiationem. 319 
VI. — οὑτοιὶ in B. Maria Dormitionern [. $09 


719 ORDO RERUM QU.E IN HOC.TOMO CONTINENTUR. [^ 


VÍ, — Orstío fa D. ον» Dormitiosem IH. 441 
VIII. — Oratio » B. Mari» Dormuineem HT. Eis 
— Oratio in Zon»m S. Wariz Virginis. 
CONTEBPLATIO RERUM LLALESIASTICARUM. $5 
HTMNUS m sancram Des GeniríSica». 455 


COSMAS HIEBOSOLT MIT ANUS. 


Wotitise. es 
Η͂ΥΝΧι. 4 
J. — In Natale Domini. 459 
]f. — In. Domini spporitionem. 466 
1f. — Pro magna secunda Feria. Eit 
JV. — Pro magna tertia Feria. 5 

— Pro magna quarta Feria. 4718 

VÍ. — Pro magna quinta Feria. 415 
Vl. — Pro magna Para-ceve. 483 
Vil]. — Pro magno Sabbato. 485 
IX — In Pentecosten. 499 
X. — In Trausfigurationem Domini. 491 
XI. — In Dominicam Pa marum. 4:18 
ΧΙ, — In Exa ἰλιιουσι erucis. 502 
ΧΙ, — 1n Occursum Domini. 510 
00D/£ ALLE XI. IET 
SCHOLIA 1x S. Gazconicu NazunrENCH, 525 


$. GREGORIUS II AGBRIGENTINUS. 
Praefatio Antonii Morcelii de consilio et ordine editio: 

nis. 
ΤΙ Ag gen ejusdem de Leontio scriptore Vite S. Gre- 
igeptiui, 931 


Vit d regorii Agrigentini, auctore Leontio mona- 
cho, ers 550 
S. Gregorii Anpa'is. 715 
8. Gregorii Honores celestes. 792 
Aactoritates veterum scriptorum, 121 
Seripta. 130 
EXPLANATIO SUPER ECCLESIASTEN. 112 
Liber !. 712 
Liber 1f. 
Liber fif. 812 
Liber IV. 91t 
Liber V. 959 
Liber Vf. 976 
Liber VIT. 4039 
Liber V11f. 1v59 
Líber IX. 1052 
].iber X. 11355. 
APPENDIX. 11823 


bisserutio Joannis Lances de state Gregoríi Agri- 
gentini. 1182 
ANONYTMUS BECUCCIANUS. 


Notitia 499] 

DOGMATA CATHOLICA ss. APOSTOLORUM. 1250 

PANTALEON DIACONUS CONSTANTINOPOLI- 
TANUS. - 

Notitia Fabricii. 1259 

Noii:ia al:era Combefls. 1212 

OUATIONES. 1248 


l. — Sermo de Luminibus sanc'is. 1215 
MH. — Serino I in Transtügurstionem D. N. Jesu Christi: 


ΠῚ. — Sermo if in Transfigurationem D. N. Jesu 


Christi. 1251 
ΙΝ. — Sermo in festo S. Michaelis archangeli. — 1259 


V. — Sermo de. exaitstioae «3n t9 epis ΨᾺ 
ADRIANXCS. 

Xotitia. qnt 

b pestois αι βίο. 1271 

ISAGO0GE AD *-ANCTAS SCRIPTURAS. (vis 


EPIPHASNIUS DIACONUS CAT .NENSIS. 


K&otitls 41} 
SERMO LAUDATOBIUS t sr»O5O micuEXA ἢ Bam- 
1US. 1314 


PACHONIUS NON ACHUS. 


DE DIYINARUM SCRIPTURARUM UTILITATE. !35i 
PE CARTANITIS HERETI! IS. 1859 


PROLOGLS IN GHAMMATICAM, 19.5 
PHILOTHEUS MON ACHUS. 
ASCETICA. 1510 
S. TARASIUS PATRIARCHA CONST ANTINOPO- 
LITANUS. 

Kotitia. {51| 
Notitia altera. 1371 
Yita S. Tana 1515 
ita aresii auctore Ignatio episcopo. 1355 
Prot im P 1585 


Caput primum. — Probit»« parentum S. Tarasii. nj 
pia educatio. Consularis dignitas. «t6 
Cap. Ii. — S. Tzrasius d patriarchatum Constantnt. 
p^ i:anum destinatur a Paulo detessore. 13s 
Cap. UI. — S. Taresii electio et consecratio parar. 
chalis. E 
Cap. IV. — S. Tarasii exercitatio virtutum erga se, cle- 
TUm, pauperes, monachos. 1394 
Cap. V. — Synodus VII aecumenica Nice» babita. fms. 
gines restitutz. 1395 
Cap. VI. — Profligate ἃ S. Tarasio heresis et sim- 
nia : immunhitas Ecclesiz propugnata. |t 
Cap. VIL. — S. Tarasius fortiter imperatori re«isut 
legiumam conjugem repudiare , et cubiculariam dacere 
volenti. 145 
Cap. VIII. — S. Tarasii patentia in adversis * sdmo- 
nitio " clerum de freua illicito seusuum appeuto. 
iu 
Cap IX. — Comparatio S. Tarasii cum confessoribus 
et uA) ribus. Ltilitas imaginum con.ra Icouociasas, 
14:3 

Cap. X. — Comparatio S. Tarasii cum apostolis et 
triarehis. P po iis 
Cap. XI. — S. Tarasii senectus, morbus, obitus, epo 

Ura. 

Cap. XII. — Miracula ad sepulcrum S. Tarasii patrats. 


1490 

APOLOGETICUS AD POPULUM. Te 
EPISTOL/E ug 

l. — Ad imperatorem Constantinum et Irenem matrem 
ejus. 1431 
If. - Ad Adrianum pspsm. 1455 
III. — Ad eumdem Adrianum. 143 


ΙΥ. — Ad Joannem presbyterum et anschoretam. 
V. — Ad sacerdotes Antiochise et Alexandrise. 
VI. — Summi sacerdotes Orientis ad Tarasium. 
VII. — Ad episcopos Siculorum. 108 
Monitum in homiltam sequentem. 
HOMILIA ix PRASENTATIONEM DE/PARA, 
Index apalyticus ad opera S. Germani. 1 i97 
Index aualyticus ad opera S. Gregorii Agrigentini pe 


FINIS TCMI NONAGESIMI OCTA YI. 








l'arisiis,. — Ex typis MIGNE. 





DATE DUE 


L3 


* 
4 
-—. 


STANFORD UNIVERSITY LIBRARIES 
STANFORD, CALIFORNA — — 
94505