Full text of "T. Lucretii Cari De rerum natura libri sex; ad exemplar Gilberti Wakefield, A.B. cum ejusdem notis, commentariis, indicibus, fideliter excusi"

See other formats

Google 



This is a digital copy of a book that was prcscrvod for gcncrations on library shclvcs bcforc it was carcfully scanncd by Googlc as part of a projcct 

to make the world's books discoverablc onlinc. 

It has survived long enough for the copyright to cxpirc and thc book to cntcr thc public domain. A public domain book is one that was never subjcct 

to copyright or whose legal copyright term has expircd. Whcthcr a book is in thc public domain may vary country to country. Public domain books 

are our gateways to the past, representing a wealth of history, cultuie and knowledge that's often difficult to discovcr. 

Marks, notations and other maiginalia present in the original volume will appear in this flle - a reminder of this book's long journcy from thc 

publishcr to a library and fmally to you. 

Usage guidelines 

Googlc is proud to partncr with libraries to digitize public domain materials and make them widely accessible. Public domain books belong to thc 
public and wc arc mcrcly thcir custodians. Nevertheless, this work is expensive, so in order to keep providing tliis resource, we liave taken stcps to 
prcvcnt abusc by commcrcial partics, including placing lcchnical rcstrictions on automatcd qucrying. 
Wc also ask that you: 

+ Make non-commercial use ofthefiles Wc dcsigncd Googlc Book Scarch for usc by individuals, and wc rcqucst that you usc thcsc filcs for 
personal, non-commercial purposes. 

+ Refrainfivm automated querying Do nol send aulomatcd qucrics of any sort to Googlc's systcm: If you arc conducting rcscarch on machinc 
translation, optical character recognition or other areas where access to a laige amount of tcxt is hclpful, plcasc contact us. Wc cncouragc thc 
use of public domain materials for these purposes and may be able to help. 

+ Maintain attributionTht GoogXt "watermark" you see on each flle is essential for informingpcoplcabout thisprojcct and hclping thcm lind 
additional materials through Google Book Search. Please do not remove it. 

+ Keep it legal Whatcvcr your usc, rcmember that you are lesponsible for ensuring that what you are doing is legal. Do not assume that just 
bccausc wc bclicvc a book is in thc public domain for users in the United States, that the work is also in the public domain for users in other 
countrics. Whcthcr a book is still in copyright varies from country to country, and wc can'l offer guidance on whether any speciflc usc of 
any speciflc book is allowed. Please do not assume that a book's appearancc in Googlc Book Scarch mcans it can bc uscd in any manncr 
anywhere in the world. Copyright infringement liabili^ can be quite severe. 

About Google Book Search 

Googlc's mission is to organizc thc world's information and to makc it univcrsally acccssiblc and uscful. Googlc Book Scarch hclps rcadcrs 
discovcr thc world's books whilc hclping authors and publishcrs rcach ncw audicnccs. You can scarch through thc full icxi of ihis book on thc wcb 

at |http://books.qooqle.com/| 



r/ii,- 



T. LUCRETII CARI 



DE RERUM NATURA 



LIBRI SEX. 






T. LrCRETi: Cj_a 




e -5- 



r 



^.VA..^^,AJtX»w*-*-4» Co>V>Jw4* ^aXa>^ 



T. LUCRETII CARI 

DE RERUM NATURA 

LIBRI SEX; 
AD EXEMPLAR GILBERTI WAKEHELD, A. B. 

CUM EJUSDEM 

NOTIS, COMMENTARIIS, INDICIBUS, 
FIDELITER EXCUSI, 

ADJECTiE SUNT 
EPITIONUM QUINQUE, IN QUIBUS PRINCIFIS, FERRANDI, 

LECTIONES VARIANTES OMNESI 
UT ET INTEGR^ RICARDI BENTLEII 
ANNOTATIONES, ILLUSTRATlONES, CONJECTUREj 

EX IPSIUS AUTOGRAPHO, 
IN MUSiEO BRITANNICO CONSERVATO. 



' • 



• • 



VOLUMEN SECUNDUM. 



GLASGUiE: 

Excudebat AndreoB Duncan, AcademuB Typograpkuk, 

VENEUNT APUD BELL & BRADFUTE; GUL. LAIN6; 

DOIG & stirling; ET ARCH. CONSTABLE 8c socios, edinbvrgi:^ 

ET ANDREAM DUNCAN^ GLASGUiE. 



• 



•.- • - 



' * 



• 



• 
* • 



1813. 



M. S, 



CAII CILNII MiECENATIS: 



2XETAiA2TIKON. 



Salve ! doctoriim turbae venerabile nomen ; 

Queis tenuem praebet laurea morsa cibum. 
Ter fetix olim, te vatum praeside, quisquis 

Castalio ruptas fonte bibebat aquas! 
Musa, tenens dudum tacitos inhonora recessu$, 

Digna putabatur regibus ire comes: 
Pieridum, Furiis quo8 dissociarat Enyo, 

Vinxit Bmicitiae foedere castus amor. 
ViRGiLn sonuit tum pastoralis arundo, 

Tegmine qu& gelidam fagus obivit bumum. 
Mox, Dryasi tinquens templum nemorale, poeta 

Terribili increpuit beUa virosque tub^. 
Qam gravis Alcasus numeroso pectine lusit, 

Quas Mitylens&k docta puella lyrd; 
Ausoniis Calabri ruris sociavit alumnus 

Arte pari nervis, ingenioque pari: 

VOL. IL A 



Carmine vel verso, nec-opini corda legentis 

Subridens tenui cuspide fixit acus: 
Reclusitve sacros latices, praecepta canendi 

Pura poetarum duceret unde chorus. 
Si tibi, Mjecenas! si lex seterna refigi 

Fosset, ut a Stygiis regredereris aquis; 
Quas magnos olim refoveret cura poetas, 

Qui Flaccum adspiceret ViRoiLiuMque favor, 
Scribarum hos ipsos polientem asrugine tinctos 

Exciperent hodie cura favorque pares. 
Donasftetque utinam GoeU indulgentia sole 

Tam fausto vii^ limen inire mifai! 
Nulla fatigarat noctemque diemque miseUi 

Fectoris iu siurdos jacta querela notos* 
Non tritum studiis doctisquelaboribus annum 

Frigida lactarat laus, et inanis bonor* 
Cum quibus interea scelerats convenit aulae, 

Quos belli rabies sanguin(denta juvat; 
Quos immai^ii^fas, furor et lymphaticus, egit;- 

Fi^mia servili conditiQne manent. 
Feda Superstiiio, ^incerique inscia cuMs» 

Cui pariuujt dubiam poenaque merxque fidem, 
Quse subicit Christi, solidis adamante, columnis 

Ridicula fragilem aedulitate trabem ; 
Assecli» pingues inhiantibus ingerit oiFas, 

Queis facile est hominem praeposuisse Deo. 



Spes tamen usque honasj sint nubila tempora quamvis, 

Sic jubet Ogygii carmen oloris, alo. 
Nunc mare vexatur, nunc turbine personat aether: 

Mox venti ponent^ mox requiescet aqua. 
Ut, viden ? annorum procedit pulchrior ordoJ 

Excutitur somno Musa, levatque caput. 
Fida laborantem excipiet tutela carinam, 

Ac Mjecenatis provehet aura novi. 
Quin, gelidce! coelo deceditis oc^ms, umbrse? 

Quin aperis nitidum, Luciferahne! diem? 
Anglia! lethargo tandem expergiscere nobis: 

Tu vel in aetemum, Patria chara! vale. 

G. W. 



a2 



AD LECTOREM. 



PaUCULA sunt tantummocfo^ nec ea quidem magni momenti, 
can%de Lector et intelligens! quibu» in voluminis secundi limine 
te demoratum atque interpellatum yeKm. 

Codicem B« quem prius memoraverim^ {H^priis oculis usur- 
pandi nuper mihi obkta est occasio, dum Qx^nium inviserem, 
atque bibliothecam Bodldanam perlustrarem, fiirai^ meritissimi 
custodis fiructusv Joakni« Frice. Nobis sane et melioris notae 
liber iste videbatur, et aBvi remotioris opmti quam Gulielmi 
Jackson, prselectoris Grrseci) sentoitia ferebat; adeo ut mem- 
branarum diligentius excutiendarum non leve desiderium nos in- 
cesseret: viri tamen eruditi in hac re judicium meo esse antqx)- 
nendum libenter equidem concessdrim, et antepositum non a^e 
tulerim. Sed enim perdoHtum est, si quid gravius et aoerbius, 
aequorum saltem de jiidicum sententia, in leges O^niensis bib&o- 
thecae morosas dixerim: citra tamen bibliothecarii oflfensionem» 
ac caeterorum Musaei Bodleiani curatorum, optare saltem liceat, 
eos velle obtrectatoreslsuos refutari collationibus diiigenter ela- 
borandis atque publicandis.earum membranaram; quibus propria 
egredi pomcBria taU rdigione noii: permissum sit 

Interea, ne hoc- quidem lectores m^ cetatom volo, nihil 
mihi diu antiquius fiiisse et exoptatius, propter propensissimos 
«flfectus meos, quibus me. nemo antecesserit, in Gyiicam rempub- 

licam^ ' '- ' * -:/-iii' . . 4. \ * •• ■ . 

a3 



vt AD LECTOREM. 

( ■ tr£tcf fi t^u Uf^umtt' 

ut Lucretium meum, nobilissimis bibliothecas Parisiensis the- 
sauris» sanctum quoddam tcufutXff^ mihi liceret pn^rils maiubus 
honorifice ofPerre: quod» postquam per lq;atum Americanum 
frustra sim aggressus rem, eorum permissu» qui se patriamque 
pessum dant, conficere volebami sed ^tu tali, qualem ab ho^ 
minibus, anv Xei^trtff ac MMr^t natisy prius exspectavisses. Sal- 
tem vero non absterirendus sui&) quin cum lectoribus epigramma 
gratulabundum jam nuno commumcem, munusculo meo seriua 
ocyuS] ut spero, prsescribendum: 

X£r£I Tl trvf xtiint^U^f suiki^ fLm a^Hif ftv^ 

nm^fms xtmXtf u^mi m,ftii^Brmii$xmt 
Tirrf rf «'^#yw* AOTJCPHTIE mr#«f ly fkmfin^* 

'Qf irm?u$f€tu9 siitut )fi«i«r* EABTOfiPIA* 
fl^tfgiriv mif ttymftui fMy* tv^XKtftOfh if Atf0T«9 

^pv>tMfUf tffMi^i^mf ^y^f mwwnAtvu 
T4i$3* i^mtr* u\itfy ytu AvrftWf* f«{«T\ A^ftu* 

A^l* 9f«i> ^v^, }•{« icttXmiyMmr 
Ti^Tf ^mKmavw^mmif fiMkm srf^ fiuym^v^t utrm^ 

Mn TmXti/Tmts t{ir|f$ Ktu ovt 3^«y<j ^«r^* 
XTFtf&nfo"* ff/uuio% TFmv^twtt JLmi^ti^H vfutf 

Tmf ii xmr HEAI02 ^xtfiLffmim %%v%f «Ai)** 

Vale] Lectorl etpOstrwum volumenhoc aimo proditmimi 
i^)eres$ paullo grandlu9' prioribus, haud tamen minus improbis 
laboribus confectum: neque hominem quemvis interea pigebit. 



t » 



H% «Aiyftp in^ wv^mnu if^tc^nrfftti^ 



hujusce operis mihi finem prosperum precari^ quale profecto» 
prout nulltts dubitem confidenter affirmare» nemo omniun; doc* 

'3 



AD LECTOREM. vii 

torum, hac setate, «/«< rw i^ortt sm, tam modico censu, in tali 
saltem rerum cardine, suo periculo, atque animo bonis literis sa- 
cratissimo podssimum impulsus, cujus libet tandem nationisi ad 
hunc usque diem, sit ausus aggredi, ac perduxerit ad umbili-' 
cum: 



AAAofi ^ei ix Meucec^ii» *rrot%t^ uii ctfA«&7^! 



JE Musaa meo 

prope, Xjondinum, 

Jidii die xnii. 



• I 



TITI LUCRETII CARI 



DE RERUM NATURA 



LIBER TERTIUS. 



1 



T. LUCRETII CARI 



DE RERUM NATURA 



LIBER TERTIU& 



O ! Tenebris tands tam darum extoUere lumen 
Qui primus potuisti, inlustrans conmoda vitse, 
Te sequor, o Graiae gentis decus! inque tuis nunc 



VER. 1. E: VmdLL. Q.dant 0; non utso/ uikpa maximu» est tiderum. £t 

male: imo, vere; et ad propensiaaimos lociis iste tam lectioni nostrs, qoam intcr« 

poet» in prttoeptorem snum affectus con- pretationi, quas in vcrsum praecedentem 

venientissime: itaque scriptum volui— dedimXis, pulcbenime suffi:agatux. Utri- 

B. M. n. exhib^t J, usque scr^toris par omaino est, ex imo 

Ibid. Epicuram fingit Lucretins, mor- pectore eruippciiS| ttnpmiMi^ts, 

talibus in tenebricoso rerum humanaram Demiror . ioteiea» eo Mmine Epicurum 

mari fluctuantibus, de specuU suA aapi- prsidicari, quod primus lumen phiiost^ 

entiae Pfu*r«tf9fTM' uti Lambinus meta* |dM« movtalibus extulerit; qoum in cqd^ 

phoram ezpUciut: vel de magistroi quasi fyaso sit apud omnes auctcNres^.prDecipuaa 

de tole^ loquitur, aut etiam de Xux»^ quo- doctrinas ejus ad ingenium Democriti rc- 

vis ^MVtfvri IV «v;^/»fi^. T««ry* quae verlw £urendas,e88e. Se4 de hoc ipsQ poeta v^ 

sunt D. Petri clegantia, 2 cpistk i. 19* dcrit. . Nos iniiUis occupamur. 

SiHus, viL 477. . y^. 3. «e^awr, R m9uar.-^iinc: A. 



dimi js/ lado je litore MUt, mei^ in nsun. 



Adde TulUum in Arato, ver. 416. Ibid. • Gi^aim genHi decu$/ Non aUlet 

1 st toto lumiue Cancer VirgiUua, JEn. zi. 508. 

_ _ ,. . / decus Italir, virgo ! 

Confer nostram, ad iv. 406. vi. 699. 

Ver. 2. inluitrans. Horatius, od. iv. Ver. 4. 0«do est: " Ponoque vcfitigia 

14.5. «*pedHm(Le. 8olapednm)li6ta.(ifi se 

0/ qui xirf hsbitsbQe» " fingentia, effigiata» 4ef«miate} in tuia 

itUmiriU cfw, nsxime ptipc^iani " Bignis»** v^ fligBia tuoniBi peduaa* Sdi» 



Sf 



T. LUCRETII 

Ficta pedum pono presais vestigia sigiiis; 
5 Non ita certandi cupidus» quam propter amorem» 



toves de luo nobk dedeninl Fixa^ pro ed. qiiaiims editam rit mendiMe, moUm^ 

JFictai inscitissiine, et libronun omnium elementoram Hneementis ns diicrepenti. 

fidei oontemptim insultantes. Sed non bus: mfxa*»^^ pR> imitan, quod m»» 

novum est illis ito lasdrare in Lucretium. more in leliquiB eiemplaribttft imulsi acri. 

Ibid. pedum vistigia, Sfc Mantuenuff bae, ad proprium gusfum et eruditioneiiK 

ille, iBn. yii 689. omnia exigentes, substituere. GlosBarium 

— — — vestigim nuda slnistii Tetus : " Ivuiat, fufAurm" Nonius Maiw 

Insttaiere^iii^ ^^ ,^ 4g u /^^^^. Vano, epiatc»- 

Ibid. pono vettigia. Idem Maio, gea <4 u, LatiB&, lib. ii. Tuum opus nemo 

lu. 195, cc iniiare potest-^Iinus AchiUe: 

— summi Vistigia fnnat arenl. •* si „,,10, jnatabe, tum tu pretium pio noxA 

Porro, qaamficta valeat alio sensu /a2sa, '* dabis.» 

bunc versum quasi r«t^ii»-OTidius vide. '-^tfto: A^d. V. ed. O. A. n. t, habeoj^ 

n potest, met ii. 871. solenni diversitate: vide ii 265. Hinc 

Falsa pedum prlmis vejtigia ponit In ondis. scribarum eximendus est error Q. Curtio, 

Et locutiones FictOj pressis signis, ille «^ »▼• 1- 25^«« Hae manus suffecere de 

ViigiHus, inteipres optimus, tLeclaiabit, '* sideriomeo: nihil Aa6ena'nihildeluit 

ex ^n. vi. 8a .LeS^ aventii cui contrvium est illud 

fera corda domans, ^gitqw premendo. . Horatianum: 

Suum Jisa editores illustrare saltem po- ' myiXXA peVentibua 

tuiment FMentio, perist. xi 193. Desuntmulta. 

Oscula pern»icuo;?^«/ impressa «etallo. ^t animadvertas mecum. lector, quanto- 

Ver. 5. quam: V. ed. que; volens, ni Y^ P""^ ^"! -«"«^^^» ^^^» 

feflor, j«fl; quod verissimmn fotet, et in *^ congruant, m actt apost «. 34.- 

vulgatam lectionem quam fadUime detoiw '•" Xf^*^* f^^^Tn^m* 'AI XEIPES 

tum, ob exquisitius dicendi genus. Ha •ATTAI^in.Bdo; V. ed. kerendoi A. 

nempe,admoremistiusmodiommumvo- ^^'^**' ^""» sciiptumm vetustiorem 

cula^, nihil est nisi vox istd in com- ^^^ ^^^- restituendam censui. 

pendium redacta. Sic igitur implenda Ibid. c«U«.^a«; nempe, cantu; utaf- 

est a^ue resolvenda eenstmetio senten. ««« «t lUud VttgiUanum, ecL via. 55. 

ti«: *' Ist4 vid, quA vestigia pedum pono ^*"' ^ ''**'" "'"^* 

•« propter amoiem, non cnpidus certan- »>«*«»»» ex Theocrito, id. i 136. 

«• di" Quin age, simile specimen reso- ^^ fum vt gntKne m^i yttfve-eupn. 

lut» conatructimiis admoveamus ^iam ex Hsc adlicet interpretatio editoribus ad 

M. Tullio, in Verr. iv. 22. «* Neque e- unum placuit; et facilior re veri simpU- 

** nim ita se geasit in hn rebus, tamquam ciorque existimari potest: sed cogitabam 

«* ratioiiem aliquando esaei fedditurus; equidem, an de w^atu hirundinis et cycni 

*' sed porocBtts ito, ^immi aut «^'■"iT"»q^rfm diversissimo Lucretius inteUigi voluerit; 

*' esset fiiturus, aut, quo pkum abstutiaset, ut Epicurus utique ad codum usque, per 

** eo mincwe periculo in juiMcium esset flammantia miindi moenia, pennd solvi 

** venturus." Nempe, "ist&vid seges- metuente nixus, evolaverit; dum Carus 

** sit, gud se gessisset, si numquam esset ipse cirica teUurem nictantes alas humiU» 

** rasionem ledditurus." Sedsatis sit haw exerceret Virgilius, geo. i 577. 

in tnmscursu tetig iaBe .- ■■Cseterum, pro Autargiiulac«xdfr»mvoUtavitWr»ivif«. 

aniorent) II. Aonsrvm. Idem, eci ix. 29. 

Ver, 6. re; A, n»de^mitare: sicV. CmtwaestvtRmehteateulHderaeyctii, 



LIBER TERTIUS. 

Quod te imitaTe aveo. Quid eniin contehdat birondo 
Cycnis? aut quid nam tremufis fiu^ere artubus haedei 



Loct ininimenbiles penimiks cftnrenan* titim, Phoim v. 1. 5. dim Donato ad lo- 

tur; aed ero oontentus ric breviter tracta- cum: 

tam rem judido lectoiis reliquisse, et, Namquote^icamegoixei 

^pue siqpersunt, persequL Confer sis au- TantiUa res» minime intellecta, Bruncki- 

tem interea Virg. JEn. vii. 699. um impulit, ut Aristophanem contra li- 

Hic autem alter Mantuani locus, non in- bros corrumpere nihil reformidaret, in 

tempestivus huic disceptationi sane, sed Nub. 191. 

perquam difficilis, memoria incursat, qui t. FAP Wd. a^«. .; ^p' .y,««^; 

sic leffitur in editis, ad ecL iz. 36. r\ j ja ^ vr 

^ ' Quemadmodum oentics Homerus; vur 

— aed argutos inter stfepcre anser olores. tamen, alioquin doctisstmus et laudatiasi- 

Jam vero stridulis sibilisque anserum gin- mus, temere V ttf ineptissimum reposuit; 

gritibus nihil omnium melius quadret, n«c audacia pari sese gerere erubuit ibid. 

quam vox arg^tut. £t quidem Latino- ▼cr. 351. iterum contextui suum )' «p fe* 

rum argiUus^ ut Gnecorum Xtyust si non dissimum, pro y«^, genuino fetu Comici, 

aemper adhibeatur de sonis insuavioribus, inferciens. Sed accuratius scripseris di- 

tenues saltem atque imbeciUos indicat; visim, y »f: unde, quoties oratio con^ 

adeo ut de canoro et absoluto cycni car- tinuetur, et respidantur prapcedentia, ri 

mine vix commode satis usurpari videatur. ii^ locum y% venire solet; ut in Homero, 

fierenus Samonicus, de med. 176. ansere ^^ -A- 8« 

rauco : unde non dubitem nunc ex abun- Tjs T* AP «^t Sim» tfth £vyfnM fiMxvOm ; 

danti accedere jam dictb de Maronis ver- Videas etiam IL X. 188. His impulstts, 

8u ad iL 410. , glossam Hesychianam •» «'«^^ recte 

Ver. 7. Cj^cnis: V. ed. n. Qfgnus. constituam: Ti ^m- « y«^ AAAA AH. n 

Ibid. tremulis artubus: ut i. 261. ^r- ^^^ k^„,. ^^^^ j,^ ^^0^ AH- Ar«. 

iubus infirmis, itidem de nov& prole pe- ^^^ j,^ „ j^. Hinc etiam Homerum ip- 

cudum. Et divisas volui dictiones quid ^^ et ceitissime quidem, CQlrigam, ad 

nam, quum s«pe inverso ordine legantur. jl m, 409, 



Vir^us, geo. iv. 445. 



£t Aiflw«f, Tt TAP AU fu6nrt Ihifiiof a3n$tis t 



iVkimgttute,jnvenuincoafideatu8ime! noitras -r t- *» o-uwi- -^ - * 

}tis8itadiredomo6? Vulgo, l of. Scholiastest Ti In: et 

.,. , c • 1. < ,. Hesychius: Tt^ yar m hu Enietuosis- 

Vide Servium: hanc enun remnosolim - , . u -^ j w 

, . smmm lexicosnnhum iterum emendabo: 

perperam accepimus ad locum, quamvis .... .7 .rn * afxA\ .*** * 

_. r^ . *n . ^ 1 7 . AXX s» voi tpw (II. A. 204.) AAAA iti fai 

probe ex Grscis illustratam dederunus. t-iJ: \ a j j 

Vr •.!..* , . « «^ Libii, «AX«; sed redeundum est 

HsBc propnetas huius formulae ijmorata • • w • - ^ 

, ^T* •• 1 .^ . .- 6*""» m viam: biec exum, arenarum mstar, sunt 

^T. «rU^ ■• ^ "» "^ phn. i«m»»«1»lH, « dieriM «g«m«.. 

«lub.tum: « Q„„<„am tu, ho.p<»^^ p.. ^ jj,,^ ^ «WeT^tar 

" r«s? inqmt, mceste sacnficium Dians ,^ZZ„- s jLa^ ,-. um. lix. 

•• facere?" Qu» <nmt mio spiritu «I hanc ^Tl^ZTl^ ««^p «J«Lr« 

mmnam per%ena.: « Quid nam tu. «• ^* ^♦^^"» TAP «wrf^.». 

« hosp^ paras (In^it) inceste «^rHSd- ^"i^^tJHiirLpissime. formuU e« «,- 

" um Dianse facere?'* i. e. Quianam na- u^. ^» • ^T -£ • j 

«i^? Plautu», Amph. iL 1 2. b.»»» ««mms, ad qu«n perfaend«« 

' '^ queBoam prcBcessiase taate sunt mtelli- 

Aiii.8cektti88imum^earbitror. 9Q.Namqaxm genda. Neque in queeatioidbttS proferen- 

dis tantummodo adfaibetur; ut in epist, 

Idem, Curc i. 1. 13, et conferas Teren^ D. Joannis, iii. 3* Ext»fn* tap Amv, r^ 



T. LUCRETII 

Consimile in curso poetintt et fortis equi vis? 
Tu, Paterl es rerum inventor; tu patria nobis 
10 Subpeditas prsdcepta: tuis ex, inclute, chartis. 



X9/itfpt9 «^iX^jvr-— .* ubi confestim, rtde ▼ersum. Aliter elegani lUitBet loeittioy 

improviso quasi, in medias res lectorem pater rerum, uti Ffndcrus, PytiL W, 814. 

rapit Quod exspectes autem ab insdtiil nkellitisamo carmine, atque, Ht pfo rei. 

llbrariorum, illud yetf nonnulla eiempla- ▼eritate loquar, pene diWno: 
ria omittunt Tadtus etiam, annaL ii. 63, e| AwAJ^^m h^ ^ 

ab importunis emendatorum- emendando- funrmit AOI AAN IIATHP, 

rum manibus vindicandus: " Kam^ mul- e^mAj» wmnmf Of^. 

«« tis nationibusclarissimuro quondam rc Porro^ Davisius, ad Ciceronem de finn. 

«« gem ad se vocantfbus, Romanam ami. j, iq. legendum proposuit: 
« citiam praBtuUsse." Deniqut, ad eun- ^u pater ct veri Inventor. 

dem modum Tyrtanis animose catmen q^^^ quamvis non ita sit cum Lucretio 

ezonutur: agendum, operae pretium fuerit animad- 

Tiftr«aw« FAP xoAm tn wptfuix**^* mrrm versiones viri doctissiroi consoluisse. 

Af^f ayoBef, Ttptif waTfih ftmpitftMn». Jbij, pater. Sensu undequaque ge- 

£t exempla quam plurima hujusce for- mello S. Mattbsnxs, xxiiL 9. Km nATS- 

mulflB obversantur, liquido probantia, VAfitiMXtrfiTt^TMHftrtmfynt: quem- 

frustra esse illos, qui hinc mancum Tyr. admodum dausula ad exquisitissimam 

tsri carmen ad nos devenisse suspicantur; nonnullorum Ubrorum lectionem scrflK 

sed longi sumus, et Klotzius in locum debet: vide nos, ad v. 261. Vuigo^ v^ib 

utiliter potest consuli: itaque cum Flau- Statius, silv. i. 2.29a Findari vestigfa 

to finem fadamus, Truc. i 2. 85. ingressus: 



As. Ut exBpectatus Latotts, nfotum patert et Semdetus Euan. 



Peregre adventoti! Dl. Nam, ob6ecrof..A8. Vulgata bibliorum versio, Gen. iv. 21. 

Cupiebat te hera vklere. ., ^^ i» ^* • t i_i • n •^ 

" £t nomen natris ejus Jubal: ipse fuit 

Ver. 8. etf P. Mnd. Q. aa male, at- ^^pater cancntium citbar4 et organa*' 

que haud dubie ex corpectoribus. Sensus Ibid. rerum itwentor. Mox, ad ▼. 

tet, et constructio: '< Quid enim consi- lii2. 

« mUe in cursu possint facere haedus et Postertus, res tnventa est, auramqoe repertnm. 

t3Vj ^ . X . ,» - Ver. la que abest A.-- «r.* H. etti 

^i6.firtisvis:funs nw Homerus, H. omittit5.Quidautem?secundiscogitatio. 

ifit t.^ll^r**'' ^"'"^"' '^^'^'' '^ «ibus, qu«solentessesapientioros,obsecu- 

ti, delevimus ve gue post tuit, ad edictum 

lla-ya,aen.anteqrit».et«fcr.c«,um^, „enibrai.«um A. quum locu» integer. 

1. o. canes odorisequa, ut est in Livii An* sine copulis decurrens, immane quantum 

dfonid firagmentuL Fortis autem Nonio erectior evadat, viridior, et elegantior. 

Marcello, hunc ▼enum laudanti ad iv. Pares Virgilii gratiae Lucretianis, ut dig- 

19.5. est eeier: minus aocurate. Rectius nae sunt, committantur, JEn. l 78. 

per robusta inteipreteris, ut quod oonvo. ^ ^jti, quodcumque hoc regni. tu aceptia 

nienter pi» iM voee tremuiis artubus bae. Jovemque 

dorum, seu ifffirmiSy sit oppositum. Condlia» : tu das epulia adcumbere divCm. 

Ver. 9. es: M. o, sed a seamdft manu; Ver. 11. Umant: P. libants contrasuos 

dficst th Editores, libris universis reda- priscos codices, et, opinor, omnes alio- 

Baantibus, solitft cum impudentid rem ad- rum, cum vetustis editionibus. Flacuit 

muniatiAntes, suo €t intniso, deturpavere tamen h«c lectio re<;entioribu8; sed im- 



LIBEH TERTIUS. 

Fbriferig ut apmi in saltibiis onmia limant, 
Omnift nos itidcm dcpMeimir anxva dicta; 
Aurea, perpetB& semper digniisshna vita. 



BMrit9 pkne, ac pneter fitf et ttqaum, <f SBWMtari; qu» vagaDtiir, ^jtaret^ 

«i noitni prae iUa wxdescere putetar, Ni- ^ ad mel laciaidum idoneos, catpurU^ 

hii magis ad Locretii ▼erimm fiunat, quam Nec tamen inficias iverim, degantem esse 

unum INodafi ZonK, in ^ignmmateni- in hoc usu dictionem Ubant, si libri me- 

pereodemaigumento; quodemendatius, lieres addixiasent. Varro in ezquisitiad- 

tiunseuntes, ezhibebimus: mo loto apud Nonium, i 112. voee Pk- 

Ai y «ytr^ U9m nit£kvitt mxf, fnJa^m, ^.—- ** ceram Tarentinam, quam apes 

^Cw«'*«ii ^vftm ftM» inpt»MZtmt *' MileuflB oo^^erint, ex omnibus floribus 

H nETAA* AN fMMMv«f, n mg^rm^ni» ^m, <* libante»^' Nesdo quis apud Mari- 

H MMi /u«A«f xvm' £IIIKAP<I»IAI0N* um Victorinum, art. gramm. lib. ii. 

Hmptm IIEPIKNISASeE, «m m/yytm ufifmfmfik, » S558. 

O^f^^rt^cH Um, E^im^tXsH q , „^,^ ^ ^, OfniUbus e florf&as Hbma, 

""TITnn^^.T' ' !'^7^* *"/' Hinc iritelligendus est, ni fallor, Ennu 

KAPII122A2 fimtnf xvuiu jMtfi uMHm, . , ® . . ^ , , 

r-r- . r-r- veTsiculus uotissimus, et scnptus smce- 

nir«X «f /cMtMMf • jo/ia, quae sunt per ^^gnn- 

papa . go, TAAtff . i««i^4 <«» ^^ deUbatut popolei, Suadaeque medulla. 

X^' lanuginem m cutet ut Mt^n fin^ 

Xiifiu Nicander, Alexiph. 230. mmf(pn' V ^ ^ " *»«' «* "^***"* reipubKca." Lec. 

fucrm: scholiastes. Libri, frigide satis, ^ dijudicet; nam sero reminjscor, me 

<»»«/KriW Pro»«^«if«i, vulgolegitur, ^*^' statuisse ad i 231. Contra tamen 

MmTf^irat : sed vereor, ut Jumigans apia- ^*^®*^ *^'*' et qui vir ! Mamis TulHus. 

rius paucas reliquisset, qui vel illam exi- ^^^**"^ utramque venustatem pulchre 

guam meUis portionem depasd possent consodavit in Arati prognostici^ ver, 

Jam vero frc^xyi^ar^i, circum radite^ vel * '®^' 

delimate ; nam varia lectio deliniant, Ha- Cecropia» d pastus apes ▼Idnitt sd ipsa 

veicampo recensita, merum est delimant. ^Sn^^^j^S^rT*"* ***"^ ^*"^ "*^ 

Flutarchus, ' de educat libb. p. 43. edit. 

Edwarf8!-«M.- a,.irT.r-r.uTMf^f^^ ^^"1° °«?™°' P" **«*• «»«««>- 

fa< «, nEPIKNIZEIN .«^cMWi»"- q"» '"*^ est AnthoL Lat Bunn. iii. 

lectio nequaquam adicitaiida est Diony- 

dus Haficamassensis, antiqq. Rom. ix. Hortu«et»tVBieri«,r<i«el«dre««M«»»h«fWi, 

^ ' ^ ^ Dum puer helc panim properat decerpere florev» 

Xn) tuu mara fUMfm, imXviru Non aliter Et velare conuw, spinft rmmint acuti 

Maronem inteUigam, ad geo. iv. 54^ tiannoreos digitoa. 

Parpareo«quemef»ftffloret,etfliimitial]lMiit Fldenter autem nihil velim affirmare. 

fluaMna leves : L.fbn dant in primo versu circumdatui, 

quasi uno mucuki utimque lectionem, Denique, forte an Cams noster Isocratem 

de quibus amWgitur, exprimere voluerit. respexerit ad flnem adhortationis:— ^ 

Aut Horatium, od. iv. 2. 29. de ape: «.,^ y^f m* faXirrmf ip»,f^tf tp' &vrmrrm, 

Grata carpgntu thyma: ^, ^^ (iXm^ftmrm M^i^ir»r«r, mf S»a#- 

i. «. deterentii, ^^ti^rntt attenuantit^ rvh rm xf^'f*» AAMBANOTXAN» wrm 

deUmantis, Vide Nonium in Oarpere, xf^ »mi ntt rmiiums •ftyBfttm, ftnhws fuf 

iv. 54. qui sic Iq^dns: «« Carpere, at- mvufuf txtn, r«w«;t;##M li rm xf*^*f^ 

" tenuare, operflri." Vulgo. «/wrire. Ita ^uXktyuf. Hinc autem lux glosas Hesy- 

Seneca, epist 84^ «» Apee^ ut aiunt, debe- chianis: Xm»fi* AAMBANEI, KNIZEL 



T. LUCRETII 



Nam, siniiil «c iwtio tua ciDBpit 
15 Naturam lenini» diviQa nete ocM»«m 
Difiiigiiiat anuni tttrraes; inoeBia amiidi 



Bt, Xwmwi' (ad mecte mcbpomirtwn) oonilat non €M, in ve liibrie& «t aac^iti 

tlEPlKNIZETAI, (si6t «iecetjiil} AAMBA« nltem, t e rtimnniii oodiciim VindL ne <^ 

NEI. — Atque bflec faactenus. qiMfmedmndiim leomit» eeoepimni, nUo 

Ver. 12. depatcimur: ftfC^/tu^ u4 peolo innttendum. (Mo lene veibonim 

modo Zonae. Scilicet in t^ium tmnsl». et lod Hnftentae eic ee hebent: «« Nam 

tione pulcfare noster perBeveiat Virgi. " limul ec tue mtio (i e. tu« mentiB 

If U8, ed. 1» 65. " gedtaa) aepit vodfereii (i e. peofe 



▼idBoabUmlteaKpflt, . ** et pimnulgsra) Netumm renun, (i. e. 
Hybtefa afUnts flotem dipasta nlicti^ <( pmn p|iiloiophiem« in faoc opeee de* 

VeleriHs Meiimus, i 6. finem:— *' ape$^ '* cleratam) ooortam divinaeMute, (i. e. 



** non montem Hymettum, sed Muserum " fetum tui ingenii oodeelis;) 

** Helioonios colles,— depa9^«.** Calpur- *< as fugiunt sotidtudinee— >.** Nihil ez* 

nius, ecL iH. 80. peditius et sincerius hac interpretatione: 

vixiimn bcneitorwn sed jucundius erat editoribus, emenda^ 

Degustabat apu , lo^ agere^ quam enenattores. 

Idem VirgiKus, gco. iv. IBO, de suis Ibfd. Naturnm rerum vocfferari.' i e 

apibui: (i alte hominibus inclamare et pronanH 

■ ■ pascuntur et arbuu pawim. " dare doctrinas tuas divinas:*' in ecUvo 

Ver.'15. Aurea, I)uldssim& repeti- senau. Sic Viigilius, ^n. a 679. 
fione: vide superius, ii. 954. Nulla ele* Talia voqferans, gemltu tectum omne replebat. 

gantia hujuscemodi discurrentes oculoe cicero. in Verr. ii 2. 21^" si Aoe nonc 

Vu^gilu potuit effiigere. Itaille,^vi u «,^,y^„„- velim-.** Q. Curtius, ia 2. 

fin. '* H(ec vociferaniem^ quibus est im« 
lacerum cnideUter ora i cc pgratum, jugulanL** Statius insuper, 

g, j ^ . ... -* , Theb. iL 467. 

Sed nemo in exhibenda quacumquo de. 

.1»..^ ».«u»:^'k _A . T» !• • • ■ A<rc audax, etianmum In limine, retrD 

mum poetica venustate Feligni runs va- Fociferans'^ 

tcm post se reliquisse temere glorietur. , . ^ . ^ . .* i . 

fUicbamus iUe «st huju«e &mul» ad !!f ^^ ^"^ Eunp.des exemplo .t, 

Tued 21 
art am. ii. 93. locum alio etiam nomine 

longc suavissimum : Mtut ^ 4 io^rmt, imfmefMn, 

a^ ^ , « ,, BOA. u4t 0PK0T2, mHuuOM U ^«{mm. 

Atpaterinfelix,necjampater, /i;«r«,etoiu/, * '^ 

/carf, c/oma/, ubies? quovenibaxevolaB; Neque Ammianus Maroellinus aooedet 

Cum his compara Virg. geo. iv. 498. Sic intempestivus, ad ixi 14. «< In hec n- 

idem Naso in Nuce etiam, ver. 108. *< rum edvenarum tumultu luerena ^ns 

Ver. 15. JBenigni editores, cerebello- *< fortuna jam, et subsistens, adventate 

xum suonun ietus Lucretio nihU invi« " caaum vitsB diiBdlem modo non io- 

dentes, negationem haud post renm in- <* i/ueniibui tigmt aperte monstnlwt** 
truserunt; locum fedissime contsminan» Ibid. Naturam rerum, Sic vocitat br^ 

tes contra libromm omnium auctodtatem, viore nomine tibros ejus de natur& rerum : 

atque manifestissimam poets ijnentem. vide quae dicta sunt Bentkio, ante mii- 

Jam vero, ut id obit^ praestringam, madversiones meas in 1. 1. AUter tamen 

guum nupera editio Viennensis, ad mem- Sosipater .Cbarisius, instt gramm. Ub. ii. 

branas ^nclobonenses exacta, illud haud^ p. 185. ^' iiuczetiua quoque de rebu9 na- 

ijitcrpolatum critids, prse se lerat, satis '* /Mra/»6tt< tertioL** 



LIBER TERTIUS. t? 

Discednnt, tbtmn video per inAne geri res: 
Adparet divom HHmeii, sedes^^ quiete; 
Quas neque concatauM veo^, n^ niibila nimbis 

IWd. coortam: M. coariams iindo vdiint Jiiliiis Obsequens, faifl depnmL 
Xnmbi nu f tentabat, coae^i probsnte, tns, de prodjgg. ci^ I12L itacastjganduB 
ut^etur, Pi^eigeKO. Male; sed faocillis ^: « CW«^ vismn i#w«fcw; e cvdos 
candoaemus, ntiones yerns lod non t»- « faiatu TerOces flamma» i^merunt:" 
^**?^^. . ^ ^, . «» vidit etlam Schefienis. Powi, de 

Jfaid. ihmnd m^, Nec minore pn». Tooe rfMordo. ad faunc locum et V izgiUuni, 
Mio Empedodem noster cohonestant^ coDsulas inteipietes; omnia nam vulgata. 
«d L 75«. nec multum dfverBis veriiis : Versus elegantissimi leguntur apud Ci- 

CarmliB qiria etlam dMmptehru ejus ceronis Arat. 492^ • ex quibus Virgilius ad 

PW^amur^ jEn. viii. 241—247. profedt, sic emen. 

SimBiter autem de Epiouro ninufl^ eao* datius scribendi: 
demmateiiuningn»sus»adv.8. • Aivero,pediba.«xhlto#^«I>i«, ' 

— — deui ille fait, deus, toclutc Memnrf, ^™»^ ducessit, disjectaque <aaea revelleiK, 

Qpi princept viOB fat io n e m Invcnit eam, qba I^ulit et oecas lustravit luce lacuoas. 
Nuacadpellaturaapieiitla. Ordo est: «• PercuUt hice et histmvit lu. 

Ver. 15. Diffughmt: l e. " diveni " ce.* Vulgo^ perculsai dequ&permur 
<< fiigiunt; se, alius alio, divertentes in tatione egimusad i 15,. Claudianus» rapt 
«'quamcunque partem; quad TerroreB Pros. ii 187. non.nihilnostrodebeti 
« essent ipsi suinmopefe conterriti. atque Po«t, quam victa manu, duro, Trinacria o«uis 
<c constemati, Stentnis hi^jus philosophid ^^^^s et Immenso late dlscessit hiatu, 
" vodferatione.» Credas nostnun inten- -^Jft^»W»w»««*»thnor. 
disse oculos in Homerum, II S. 222.' ^^^® Nomnm, a 232. in JDiscedere. AK: 

o; y, is uf cu\n> «r» ^«^m' Ataxi^eu, **' ^uKus, carm. iv. 284. sed non cum 

Uetft» »pn$ti ^fjfs' «T»p xmi^Tftxtg iinrM ^^^ venustate variationis: 

A>^ •XI. rp^u,. ^^^r. yup »?.yu» ^^.-. Ergo, ubi clamantis Domini sonuit tuba, dicens. 
Ibid. moenia mundi Ditcedunt: l e. *'^^*^*"«»P«*]eefora8!»»magnoconcussapavore, 
i)«part,«„/«r.J,;>r«„-.pert»«mlucen- J^^^'c^^""'^ . 
tem 'ostendentia, qu4 viam perruint EpU » j . . . 
curus, et e» l<»ige post se «diquit. omne ««^ '«» P™»"»™ «gwtam n«i dede- 

ooiassent 
immensum peragrans: l 74. 75. Ad haec v«,. tt *-* . • i 

•r\;^« • .« . ., , . .„ Ver. 17. i&tum tnane: vel onne jm» 

Dionysius, episcopus Alexandnnus, allu- ,„^„„,™ % * v ^* . ^^ 
j.» ^ ,:, . . '. " mensum; ita ut ocuhs rationis me» nihil 

d.t,apudEusebium pra.p.evang.xiv.27. abscondatur, sed vel penitissinu^NaTi 
^ ru .^f.. ^pe.u^a, E^.».^., scas rc. «ecessus retegantur.-Parro, hoc Zne 

^.«v, «. ^.., OIAEN, .|a^., ,.x... .^, .. ^pfirft^ .^^^^^ p^^^ audadorem 

r, «.^ ,«„.J, S«, .^ , ^.XA,, «.^«, ,e dedit Ammianus Mamminus, xxi. 6. 

tf^.^^rp^.; Sicle^ndum: et.^,^«, -" diffi«,tis canceMis, quibus uka cum 

potest suosdeos; quod editor minime ner- cc ,.i«.^k,« • i. u * «» ""» ^"™ 

oor,Hiw« i»-i -u j • . • piunbus racumbebat, cunctis cum eo in 

ceptum habens, scnbendum proposuit rue u • J» 

^« \n^v a^ . «^ F^^wpwBuu ref « j^^^ ercussis,— eflEUsse «Mritum i«<. 

^»*- Viigihus, An. IX. 20. „ «^.„ «.^ i „ . T . 

• 1_ ^. .. ^. , "pertus est solu*^:" i. e. i» inan«m 

— meoium video aucedere cmhtm - ^».^ xjti^^ a. jt a. 

ucrccmtm, f^gra, Hmc autem doctoram vurorum tu- 

divisU nempe codi partibut^ uti Carus lo- multus ad Propertium, ii. 13. 45. nuUo 

quitur, in vi. 85. Omnhim sunt v|vorum ne^potio sedabuntur: 

invenu,^, ^i M»o„em aliter legi «^ ^»^ „,^ *,„««» fare ,ro«lI«. 

VOL, II. g * 



8 T. LUCRETII 



Adq^Mrgimti iiaque iiiXy aori ooncriete pruina» 
CSana cadeiUy iriokt: MHper .aiae mibibua mtioi 
Integer» et 1«^ «U^bso luraine, xidiU 
Qmnia subpeditat ponro natura» neque uHa 



L c I» «Miitmi alra, mimiftwriiwme. nMla nimbis Adipargmni. Cartelmc 

Cjwraittii aatcm i«lim tot Theb. ii. spexit Lurius Ampdiiis, cep. 8. «* Arg^ 

eaa ~ ro est fimam Veneiis super mmtei ibi 

Ver. 16. Mfof ^M^. Vir^uik JEn. '* est hicema, super candelabnim poeita, 

i 905. ^* lucens ad mare, sirii diro csdo; qiiam 

TdkDmnf te Ltdtm, tedn tiM fata ^sIc/m ** ^^ ««»'«« ospergit^ nee plwria ertiin^ 

^^ frfrfwitT **giat** fited luiud dul^ aedes dictio- 

Pfdo AlbinoTaiius, Anth. Let iL 12L n™ ^ "*«*« transmutari ridssiitt de- 

22, tiet: — ^** neque pluvia aspergit, nec octi/iis 

.... *« exstinffuit:" vd saltem ae: *• neque 

It iacfSf ▼Mamw sqeat, iMtmqat jiOitas " ▼entus exUmguU, nee plum ojTier^. 
Twtlmamieditt Ilud. «ec.* editoribus ik'^ placuit; 

Et latebit neminem, in yeterum scripds «^ ^™» auribus contrm ▼en» codices 



vd mediocritcr exerdtatum, bos Lucretii consuluerunt In sequente tersd, L. M 

venus nolnliKimos adumbratioaem esse, ^'* 

sed elegantem tamen, HomericQnim qno- Ver. «0. niV amcreia pnUnA Cana ca- 

nmdam. nobifiorum dicam? in Od. z. <*«"• Mantuantts hinc sua mutaatus esl^ 

49. ad gea iL 376. 

€M»fumVt MfMv J»i«y iS«r, Mn^cAi» «yv, Ver. ^I. Quemadmodum edidi, ex va- 

E/Ei^ff«M* wr* «ri/iMfri «MMvtTMu, im 9«f' «i^f riarum lectionum perpensatione prius le- 

Awn-m' urt x^m t9twt)^mrm' m^Xm fAmk* m$fifi gendum esse perspexeram, qusm sic dsre 

Utmmrm mn^AH, Xmmn a* w^af0fa$ myK% scriptum offenderim in editione Pii Bo- 

Hinc autem rectam, fadlem, legitimam noniensi, atque var. lectt Juntinae. Vul- 

constmetiaiiem expedire^ si doctus sis, et gares editiones ita locum exhibent: 

de tu^ existimatione «olicitus, cave in te scmperja* ianubUus «ther 

stfsdpiasr sdei»eJidemoper4.scatiHrigiacs /n/<yf/: 

cx pumidbus dicias. Ita fortasse non ^ m^^ ^ editorum erat interpositio, 

inepte eonrigam^ nec Uborioae: ^t „,^^,0 guffultum irent, ne uno quidem 

> M, ^i, htm i%ty m^^mXH «iu, libro praeter XI. addicente. Unde actum 

SMMENSr VT mnftMrt rnmfnrm—-'. est de innuhtlus; ca enim licentia in pc- 

Veri esse rfmiUimam hanc emendadonem ^'^ ^""'^^ ^^^""^» decun-ente versu, mo- 

efficadter contendit Pindarica imitatio, ad '1' Ljicretiani non castit^tem sapit Vind. 

Nem. vi 6 V. ed. A. 11. 2. habent in nubibus: nihil 

autem ex r^ in meliua aut facilius fece- 

*0 di ;i:«X*«r, matp*X,s mu »«f , ,jg ^^ ^^^^ p j^^ invenitur 

M£NEI uomMt » o 

^ ' in P. V. ed. O. A. n. :?. at margine pos- 

Obstat tamen, fateor, hsec solitaria inter- tremi vulgatum Integit locatur. £t ordo 

jectio verbi ^mnv, Horaero non usitata: est: *' ^tlier, sine nubibus integer, et 

nam frequens ilii est forranla ^mvtf ttvmt, vd *' cum lumine large diffuso, semper ridit" 

ifijMvmt. Igitur i9tx»y et aliis trado lam- Eadem prorsus constnictio Maronis loco 

pada. Vjde sis autem Stat. Theb. vL 907. persimili contingit, cujus vulgata lectio 

Ver, 19. neqiH conQMtinnt ventei, nec liinc multum Gonfirraatur, quamvis a^bi 



LIBEa TEHTIUS. 



9 



Res animi paoeka delfiiat temtiare iii aHo. 
25 At contra nusqiiatn adpaismt Ad^rusi» teinfila$ > 
Nec tellufi obstat, quin onuiia de^dantur» 
Sub pedibus qu^BquMiqufi :ii]£n. per inane gerunilir# 



nos, ut leviter depravatam, conjectura 
tentaverimus. Exstat in JEn. vi 640. 

Largior hdc campos sctherj et lumine vestit 
"Purpureo— : 

" aether largior, et cum lumioe purpureo, 
'' vestit campos.*' Post inveni sine in 
var. lectt Juntin». 

Ibid. violai, Elegantis hoc est ex^ul- 
sitisaimg vocabulum; et miror ad usus 
similes Vii^gilio non arreptum. NuUus 
in toto corpore ^ne'ido6 propius attingit 
locus, quam xii. 67. Noster iterum, iv. 
13&, pari cum solertia ac venustate: 

Ut nubeSs facile interdum concrescere in alto 
VkUnRis» et mundi spedem tiwlare aerenam. 

Nec minus pulchre de integrofonte (vide 
i. 926.) Prudentius, hamaitig. 355. .quam 
de integro ccelo noster Carus: 

Mil luteum def onte fiuit, nec turbidus humor 
Nascitur, aut primae violatur origine venae. 

Compai?uri merentur etiam, qvm not«vi« 
mus non ita pridem ad Mosohum, id. iv. 
59« et Juvenal. iii. 8(X— CeBtenmi) rf m- 
nubiliu hoc aliquatenus advenatur ex 
abundanti,, quod nusquamin Virgilio com- 
pareat. 

Ibid. ather dijjfuso iumine ridit, Hinc 
probe inteUigenda «ait phrasis EuripidBa, 
in lon. 1466. 

ubl nbs videndi. Slc Hippol. 606. fiTitv' 
mfKirrv^m svmtexplicatus dlei Jklgor^ 

Ibid. et 2S. eether diffuso himtne ridit. 
De solito SophoclesHomerum, quem ap- 
posuimus, imitatus est| ad Antig. 610. 

Mmmtxut Okufurm 
/tm f ft mf mtn fm f Miykm*. 

Vcr. 22. riVi*.- ita V. ed. et accipien- 
dum putavi, licet alii omnes libii dent 
•commune rideti quia formulis his vetus- 

B 



tioritms scribaj semper fiierintinfensisaimi. 
Diomedes, de orat lih. 1. p. 376. " Item, 
** rident procul dubio cuncti dictitant; 
M ^ud vietem ridunt xepttimuB dicttim ; 
** ut M. Bmtus de paticntii: Intidunt 
** honun lacrumas.*' Caetenim, Jacobus 
Harrisius nostras, Sarisburiensia, vir et 
subtiliter et eleganter inter prioMM liteni- 
tus, hunc et quatuor, qui praecesserint, 
versus, utexemplum figuraej quam ^i. 
terotionem vocant, pulcherrimumsuppedi- 
tantes, merito laudavit in philolqgids ^us 
Inqui^Uooibus, part ii« c^p. 4. 

Ibid. ridif: i e. aplendet; nam.ezpri- 
mere vult Homereum atiykn' . Honuttus, 
od. iv. 11. 6. . 

Sidet argento domw. 
Eleganter. etiam a^ue magnifice Statiusy 
Theb.x. 119. 

■ ' ■ ^fml g i H i sylvg, teB ohfn H q i tf ^^rMBife ' 

Mrisered&mi,^» aumll/if«Mtito«4cta« 
Cvigilat domtis. 

AUam, sed gcminiBginMun^ dictiOMn Ca- 
tuUus maluit, Ixiii 46, 

IVitadamusjaaiAiUranUnlflHlidansiL . 

Nostxw pariter Chaeuoeliis in looo^pere- 
legMtte, l^%Af'< 2%ii;?, ver; 1495. 

And iirie Phebus rydth up so bri^t, 
That all the (Meot Immgl^ at the dglir. 

Vide ii. 501 . et illic nobis notata. £le. 
ganter autem, et huic loco apposite, M«- 
mertinus» geneth. Maxim. sect 3.-r" id 
** sdlicet animo conteipplatus, quamquam 
** ijpse Jupiter summum cceli verticem 
« teneat, supra nubila supraque ventos se- 
** dens in luce perpetu&, numen tamen 
** ejus ac mentem toto infusam esse mun- 
«do— ." 

Ver. 24. delibat. Elegantiasime dictum 
est ** Nulla res, ne qoidem de primori 
*^ f^Iititatis suse stiperficre, degustat ali- 
*« quid, et decerjiit.** Hftnc potestatem 



2 



10 T, LUCRETII 



ibi me rebus qcuBdiim divkia vfAuptas 
Perdpit» atque horror; quod aic natura, tua vi 
30 Tam maoiftsta patei», ex omiii parte retecta est 
Et, qqoniam dooui, cunetanHn exordia rerum 
Qualia sint, et quam, variifi diftfantia formis, 



vocaliuU loois VifgUU cgragi« dadanbit, lad quons pigiiore oonteDdere non dnbi- 

gio. tv« 54b celenniniini tranecnniim do- tem, noetram lectionem in illis ctism co- 

icribene ^um» •tpm MipeHiaem pw»- didbus inveniri. Lector meminerit, po^ 

stringentium : tam loqui de adspectu deortum spectatoris, 

^ . in teni siti. sub pedibus jacentia contem- 

jy„,^ j^^ piantis: quod et Praigeio prudenter mom- 

tum est TempestiTus aderit vates Man* 

HucfiMaunt nonnulle nuper ad ver. 11. tuanus, Lucretio illustrando omnium 

obaen»ta. Cicero, pro P. Sextio, sect milisMme inserriens, ad JEn. i. 225. 

56^^** ut— omnes undique flosculos car- 

pam atque delibem ." summitatibus nempe ~Z ^"T ^^' ^^' ^°°*°!f * 

^ •. . ^ •«. . . D«^id«Miii«fif veUvoJum,tcrra»qtiej«centls. 

decerpendis. A. GeUtus, in opens pns- 

fiitione:—- — <* primitiasqua8dam,etquasi ** Vetpiciens^ deorsum adspiciens; sicut 

**Ubamenia^ ingenuarum artium dedi- ** tuq)icien$, sursum adspicienL Notan- 

" mus.** Sed inutiliter leclorem demoror; ** dum sane; quia, si dispidens dixerimus» 

nam esemplis vexbi hujuice pervenusti " diligenter inquirens significamu&*' Ser- 

appositisiimii seHpt» vetenim abnndant: vius ibidem. Ad istum nempe locum 

unde procul dubio editores emirabitur, Ubri siimliter turbant Vide nos, ad ii. 

qui per Adnos detestandttm coBjeeturam 741. 

Lambini, ddUirat utique, in tcxtum ad* Ver. 28. ibi: ut passim Grsed iir^«, tum, 

miserunt Vide vL 621. Eandem dic- Homerus, II. E. 1. ENO* m» To)fi}«h— w 

tieaem nonmsUi ebtmsum ivere, per m- Sdioliasta: Evl* §ur T§Tt ^n. Nos: Vpon 

sdtiam smnmam, periodo Cieeionls longe thie, Omncs libri dant ii6i.- unde edi- 

spBrindidmw, in seneet 91. «• Audicbuti tores extudenmt tibii eleganter sane, et 

PSrthagoram, Pytfaagoreoiqiie,-^num. codlces addixissent utinam! Qoum vero 

^Hun dnWtaaie, quln es univeiift mente tidi et ibi psssim confundantur, (vide Dra- 

** diviuA MHaioi aaimos baberemus:" kenborcfaium ad Liv. iL 7. 8. xxviL 5. 2.) 

i e. decerptof» haualoat eommitte Virg. tntius visum est, modestiusque, quod ex- 

gea iv. 220. PorrO) Amtaenius, ad Plin. hibuimus ex ingenii proprii divinatione, 

pan^ sect xxxviii. 1. hunc locum Lu^ et poalmodo inteileximiiB Gronovio prius 

crelii non neglexit, et consulendus est arrisisie; quem consulas ad Livium, vii. 

Jklibrai suo loco bonum; sed addxoenti. S6. 8. 

bus membranis: adi nos ad v. 5$9.-*Csi- ^bid. voluptat aigue horror. " Nlmi- 

ferum, pio utto, V. ed« O. Hlo^SUildm " ^un voiuptas ob invenia, tam utilia et 

n. Autf vice jii» " prsBclara; horror ob inventoremy ne in 

Ver. 26. yutn; V. ed. X. ^uom^o.— <fe. " prindpiis rarum ruinas fadat, et exd- 

spiciantur: sic omnes tam MSS. quam '* dat magnisau8i8»oumtant&animimag- 

editi, prster n. qui dtjpictan^ur suppedi- '* nitudlnetamnobiUterpericUtatus.** Hos 

tat, ad lod proprietatem minus ^te, ut animi diffidentis, et aibi colluctantis tamen, 

cuivia Uqueat ; quamvia edstorea aUter oen- ailbctus iuduantea optime depinzit Naso, 

suerint SUet de L. M. Havcrcampus; epistL 45. 



Ci 

<( 



LIBER TEUTIUS. |i 

Sponte siia volhent, aetemo {MSfcita mota; 
Quoque modo possint res ex biis quaMpie Greari: 
35 Hasce secmidum res animi natura videtar, 
Atgue anim»9 daraiida meis j«m veraibift esse; 
Et metns ille foras pnecepB AchenoBtis agmidtiS) . 



Usque mctu micnerednnt, dum victor amicnm tamen eo and&dse processmilif , ut Mlu. 

Dtctineslamariisisseperaemenequb. i t. ^^ ^ < i ». 

S. Matthaeus, xxviii. 8. — t^t^Ju^at rax*» atemplaria glMsatas est, ex offidud pto* 

atro Tn fAvvfi^itn fiira «1»0B0T xm XAPAX propri& uobis deprompserint: 

fAtyaXtis. Olim Mseonides, Od. T. 471. „ 

ut qui humanae mentis penetralu resera- 

veril^ ope clavis Natur& t«dit«, posteris 0««»»^"^ **«^ «** «^Pt» !!<««««• 

prsluxit* mum Lucretii hac spunatie emendaloniai 

T^v r ifut XAPMA «» AArox ixi ipptfo, "^^i.T"***^^" o^iqi^nRndiCKi? ^ 

^*^ ImeL nutmfiettapatens, Amolmia» isi. 

Consulas ibi scholiasten. Similiter etiam UL p. 124.-«-»< cai operaaum ntmia ooMtr. 

Statius, adTheb.l493. " vare in unum multai cum ex ubo «t •« 

■ ' N /^wqneperartn» *' altero nuu^^h^m fiat et paieati h|Bsl- 

uorror iik. c( tare, labare, ntc quidquam voa certi de 

Horrorem amilem Lucretitts innuit ad i " bis rebus, quaa asseritia, scire." • 

15. ubi lu» ubertim. Adeaa inauper iE»> Ibid. retecta: velamento, nempe tu& 

chyl. Agam. 278. Stat silv. v. 2. 10. Theb. ««Ht retracto« quod erat arcania Natur» 

vii. 495, Martial x. 79. Valer. Flscc viL obductum. 

215. Rutil. itin. i. 578. Prudent. apotb. Ver. Bh fuoniamr V. ed. ;ii0m; H. 

600. et qu» nofi congessimus ad ikuip. cum» 

Herc fur. 744. ' Ver. S5. eBtemo: omaes libri altemo^ 

Ver. 29. a^iie.* V. ed. al.— «ic* Xt* praeterB. M. qui atonea.* sed illia uni- 

ttt A. in mai|pne, ti^—sic natura: Vind. versis Lucretium unum fortiter oppoaue- 

B. L. M. Q. sigaatarai V. ed. A. n. 2. rim: vide iL 1054. L 768.-^^fercti(a.- V. 

— ^igna^ur a. Hic autem error procul ^,partita, 

dubio originem habet in crassiore literae c Ver. 94. Q^oque: F. V. ed. M; Oi. X. 

pronunciatione; unde 5 et t; saspissime A. Qttotei-^-^Tnado: M. motu,'^res ex MisT 

confundi solent suae voluntati perperam editores obsecuti 

Ibid. Percipit horror: i. e. pertentat, vocestranspositasiiobis dedenft, «r ^r>«y.' 

pencelfit: vide ad L 12^. Hanc dictionis Ver. 55. Motce secundum ret: Le.fai8 

potestatem noster adamat^. ita mox, ver. rebui piostime. Virgilius, geo. iii. 1481 

80. iv. 73S, V. 604. vL 804. Plautus, Saltibn» in vacuis pagdmt, et plena «cww/kwi 

Amph. 5. 1. 65, «imnHA * ■ -. . -^ 

Nam mihi korror membra' mlserb percipU dctis Adde Plautum, Stfch.' liL 1'. 45; ' ^ 

tnis: ' ;*■»..■■ 

Ite hac secundum vqs me ; ego hunc lacero diem. 

quem locum I^binus occupant. ' t.- ^^ ^ ^^ y,^ ^^ 

«uYiu. m Medea. apud Macrob. Sat «. 1. ^b^t in Awtei», ver. 332. «HS, »t pMo, 

Divorsdcircumqkicimus: Api7<0r,^0fv^. castigandus: 

' ^^*^^^-.V.0d.JUJItfWfto*— Hasaniem,'qoieamitpatvoinbliia*i*B«», 

Ut: P.es^ Reliqui omnes librs.quemM. CoaiiB^^^apsrieiieUai^pc^tliqiiejiitoie»! 

nodum nos cdidimus, exhibeDt: critid NenpotQ{taebisooUf/ar«r«6gttr&: 



18 T. LUCRETII 

Funditufl hBmanam qui Tkam turbal ab uao, 
Omnia subfnacans mords nigrares neque iiUam 
40 Esse Toluptatiem liquidam, pummque) relinquiti 

Nam, quod flaope homines marbos magis esse timendos 
In&memque fenmt vitam, qnam Tartara letii 
Et se scire animae naturam» sanguinis esse» 
Aut etiam yenti» si fert ita forte voluntas» 



i e. subfusa lunune; quaa caligo magis ** Gemoiiias praceps agendos decrevit." 

fiierit, quam lumen. Vulgo, culmine. Dictys CreteiuiB, iv. 9.-»'* cssique eoniiD 

De poRnutatioiie autem hortim nomnmm, '' plurimi, aut in fliunen yracept dtUi^^" 

adeas fiunnanminr^ in Oidd. ad liv. 347. £t Ausoniua, Mosell. 272. 

«t DraiBenbeichium, ad SiV, Ital. y. 515. — autajectum^ei^itfrrcofpon in anmen. 

Jam pcssiine Gratitts darwre miitavit in Nempe prteeepi agunduM ellipdoe dicttur 

dureret qaod nuUo modo tderandnm est pro " m prscepB;'* quasi in prteeipitium: 

in boc loco. Idam togate gentis primus, ut in altum, Tel in projundum^ sonat, in 

dediYi&i. 18. aUitudinem^ vel la projknditatem. Sic 

Japiterexcebieikrtftoiiceptracolunini. Apuleiua, met ir. p. 246. cd. Ondend. 

Hoc vocabulum Anthol. Lat Burm. iii. ^ P« «Itissimum profceps." Hinc Jttve- 

70. 7. videtur restituendum: »"^ pendet, s«t x. 107. 

VEdibus in toti» getnmx licet omnia clarant, -— — — imde altlor esBet 

Turpe cst, nil domino turplu» esse rao. ««•»» «* impuliw/riefl^ hmnaiie nihw : 

Vulgo, daudant. Sit aulem, si mivis, *• e. *^ pracipHium- minsf." Vide me, 

darcnti sed, uti dedimus, solent recen- *^ ^ '^®®' 

tiores. Apuleius,dedeo Socratis:— "nu- Ver. 58. FMfidi/tt* a6 ii»io. Hecerant 

*« Untia fulcire, obscura c/arore." Alia consodanda. Vulgo distinguitur post 

exempla qu«ras in lexicis. Fundihu, ut referatur iUa vox ad agun- 

Vef. 57. metus Acheruntis. CiedibKe <*«*>«"• perperam. Noster. ad. i 992. 

cst, uti jamdudum afiis observatum est, — — — qutonMett/wiiiiwiaiaw, 

VirgiUum buc respexisse, ad geo. ii. 491. Similiter Virgilius, Mn. ii. 419. 

Atque mittu omois, et biexonUrfle Otum, ' ^ Nerew det Kqaora fimdo. 

Subjedtpedibut, itrepltumque-4A*r»i/i/avari. i^ Persius, et alu plures.— Cieterum, to- 

In hanc autem eententiam M. TuUiii8,de tns hic Lucretii locus pulchenimsi trans- 

senect 20. ** Mortem igitur, omnibus latione, a fonte lutulato duct&, suaviter 

«' boris impendoitem, timens, qut potent expolitus est, et egregium artificem gra* 

■* animo consistere?'* Quibus gemeiUa tiarum poeticarum, re vera nemini se- 

sunt, quie dedit scriptor gravisaimiis ad cundum, vodferatur. 

Hebraeos, ii. 14. 15. sic ad finem inter- Ver. 39. tubfuscans. In editis, su^ufi- 

pungenda: — »m «iraX^|fi rwwt, irtp^^ dens: sed nullus dubitem, me ad germa- 

^anuru ^m iem*<rat *rv ^ii» iwx^ n*uft Sa- nam Lucretii scripturam pervenisse. Cum 

\tms: vulgatis quidem conspirant P. 11. H. sed 

Ibid* prtBcepi agtindus. Prtor vok ra- >^nd. V. ed. L. M. O. A. !£. babent n^ 

riore exemplo ponitur adverinaliter quo^ Jundans; Q» sulffundans. Scntis, opinar, 

dammodo. Ita Aurelius Victor, de C«s. exquisitiorem vocem gradalim ISxrariia 

xxxiiL 51. ** At Senatos, comperto tali stipitibiis in vulgarran detortam esse, et 

** exitio, sateHites propinquosque per scalas insulio gustui insdtonim . hoaunciiloniia 



« 



LIBER TERTIUS. is 

45 Nec prorsum qnidquaiii nofitre ratkmis c^re; 
Hinc licet advortas animunii magis omnia laucHs, 
Jactari caussam, .quam quod res ipsa pfobelar: 
Extorres iidem patria, loiigeque fiigBtei 
Conspectu ex hominum^ fedfltei orimtne turpi^ 

50 Omnibus aerumnis adfectei denique, Tivnnt; 

£t, quoquomque tamen miserei venere, pareatant. 



magis aocommodatam. Sed nullam meo minibus indifferenter pasttm iititiir Lu- 

animo inharere dutritationem . Amobius cretiuB : vide ipsum mox, ad vecr. 429. 424. 

patiCur, qui Lucretianam orationem stu- Quum ▼ero hsB voces fSMiHime commis- 

diosissime sectatur, eacprimitque. Sic ille, ccantur, et nuUo modo oredifaik slt, poe. 

libi vii. p. 9&2. *' Quod est honoris geous, tam nostrum prius iUaa, conti» linguae 

lignorum struicibus iscensis, ccelum constantisaimam consuetudincm, conAm- 

fumosubtezere/' (utViig..^.iii.582.) dere roluiBse, quam de hac revelfailum 

** et effigies numinum n^roiv offiucare monuerit, contra libros hic scribendum 

*^ferali?" Non «zstare aibitrar vervsi- anifiuv malui: neque ambigo, quin optimo 

** miljorem conjectunun. ManitiuB, iy. consilio, et ipsft veritate suffi«£^mte, slc 

SSO* fiBcerim. Videas autem dicta ad ver. 118. 

mulcaytocg/ caMgine iidw. infra. 

8ed verbi simplicis multa sunt apposita Ihid. naturam sanguinia: de hac re 

exempla, quibus afibrendis supersedere oonsulas meam Silv. Crit ii. p. 111. Pa- 

xnalim^ riter ^Hrgilius, ^n. ix. 349. 

Ihid. nigrore. Pacuvius, in Cic. de purpuretmvtmiitmtaswHumi et^ixmsanguine 

dtv. t 14. mixta, 

— noctiMitie et nimbdm obcxcat mgnr, ""^* ^^ morieM. 

Sic LudUus etiam, apud Nonium, vooe- Huc fadens, exstatEmpedodis versus: 

Aiguy ii. 28. Amobins, Ub. U. p. 47<— a/^ y«p ««^•««^ «pi«^. im wn«*« .• 

*^ quibus ex caussia piU nup^orm ingeni- ., ^. m. j. • ^ ^ 

c« #..« .^«-«0»» " '^ ^ nde Cicevonem, Tusc dispp. i.*9. et doe- 

" tum ponant^ . . j . tJZ - e* u 

_- ... «. < ^ animadvcrsioncB Xwviaii. SlobaBiiB, 

nobH». lik iL p. 81. " Qounm iUod. prfocUsquoqo. 0(mM.T»«»r: O^y^ 

'■ quod .nfirmare mobuntur. atpurum. et ^ . ^ ^ ^ ,j^ „, ^ «. 

&,UM^«« etventateobsgnaUoBemui..- ^^ ^,,^ ,, ^^u«u,^f^„, 

tuuL NequeaI.terMneSuetonius.n. ^^„Sw«,^^ Plinius. mU. 

9&-««¥ente, bpudo ac ^r. .e.«no. u^„.. j^ «M.gn..tiB«o(«mg«i«) 

" arcnlu. «1 .peaem catews »c4. or. uyMn^^^ Emi«u. .piritum «- 

» iwm MlM ambut «cnm «mhit" Clmen. Aleundrimv, 

Yer. 41. Nam qwxl: V. ed< Nanunu. _]•-„,„ • 

. . . " , • 7l pwLi.6. p.21. niiw»>«M..yii^ « «iK» 

— hamtnf$: A. omneij solcDn. multum , .. • « 

,:. .. . ' . «MWiiMiu ti mtifmrf • «■• «M( arM» wrui 

ubraru. aberratwne. , . .- ■ !,_,»_._ jk: 

„ ,„ _ , . o. i.;r >^e»;«» n«»JMi»««». Vide Pottenim. ».. 

iv^ " ~ S.cM«o,geo. iietS«Ln.«lVi.g.^n.x.90a 

Ibid. emmi naturafn sanguinis esse. 

^dalpiB «opaeiedomw, atque jotiinaJ^fi Amobius, Ub. vU. p. 213.r-^" aninias cum 

^' cruore fugientes:" Maronera imitaUis» 



« 



Tartarof', 



Ver. AS, 9nimif h e^ animas'; ntm fH^ £n. x. 906. f 



I4i 



T* IrUCRETII 



5 



Et nigras mactaDt pecuitest et maiiilms dinB 
InforiaA nihtiuitf mukoqne ia rebm aoerbift 
Acriua fldyortant animos ad religionem. 
5 Quo magis in dubiis honmiem qpectare 

ConveDit, advonisque in rebna noeceri^» quid sit: 
Nam YerflB yooes tum demm pedore ab imo 
Eliciunteurs et eripitur pmona» manet res. 



Ibid. anim^ mtthmun §anguini§ 
CoaTeiwwt» qufi StgffnalogioMi 
exhibet in Tooe *Ad/$m: Tt9t$h»m4 

i^«%«v MWM W/m) f » ry Aiyuf* 

Ver. 44. H^jittGe egreglaB tnuispoai- 
tionis ezoogltatio, qu» nimii lane aKtbnari 
nequit, sagadtati Bentleianse soli debetur; 
et ea sagacitate digna est Quantum sa^ 
lutis hinc Lucretio! Quam felidter inep- 
tiisima commenta piionim interpretum 
puncto temporifl caiigini traduntur, et 
oblivioni! Versus scOicet, qui nobis est 
quadragesimus quartus, olim stationCTOi 
quadragedmi septimi occupabat Labo- 
rios» confirmafeionis non eget hsec resti- 
tutio nobilissima; quum propria luoe satis 
commendetur. ^nntiam enimmerasesse 
auns, aut vitalem «niliim, tedoetfBsimus 
rit neoesse est, qui non esplanitHm faribeat 
Gonferas veliai moz venientei verr. 123. 
IS7. 129. 576. ne longua aiin, eft leoiori- 
buB sdtis nimietatis in re pervulgatft poe- 
tuler. Hinc insiq^ nemo, v^kviMi»» 
hanim rerum sapore coBtactm, non eta* 
.tim oonfitebitur, noa vere statuiwe xescri- 
bendum esse aium«ey in venu prMtedente. 
Anaxagoram et Stofkos poika aoster, ni 
faUor, innuit: adi sia Plutaichiun, de plac 
phiL iv. 5. Valerius Flaccus utraaEiqtte 
sententiam haud iUepide sodarit, Aigon. 
iii. 107. ubi conauks i&tcrpveteas 



•.subit iiia ciwpb 



Olenii: dedit iUe sonum} compressaque man- 

dcn* 
iEquora, pttrpiiream siogaltibus easpuit at(r«fii. 



* " aew < i't>rfimlot: V* wii^ voiupias. 

Ver. 45. .prsmim.* A* n. prorsaf. 

Ibid. JVee rttOonii egere: i. e. *^ ani. 
** mam rationilmB phiiosophiaB et guber- 
*' nationi mentis non subjid; ideoque eo» 
^' de le, cnm sanguine evomendl^ vel cum 
** flpiritu efflandfi, neque unquam ad ritae 
"oflteia resuadtandl^ minime cmdari, 
*< neo omnlno oogitatione mortis perfer- 
*« reri, prs» se ferunt.'* 

Ver. 46. Hinc.' ** ex ilio nempe, quod 
** dicturus sum," ver. 46—55. quatcsins 
iidem gloriosi, quoties ab ittorum conspec- 
tu, quibus riri fortes videri volunt, absint 
longisdime, et infortuniis premantur, an- 
tiquaa religiones studio aoeRhno solent 
ezercere. Adeo verum esse Luctetiiia 
oontendisset Horatii ef&tum: 

Naturam eiqpeHas furcl, tamen usque recurret. 

Ibld. caussam: i. e. ut caussam, yel 
prsetextum; regimine legitimo, atque alias 
uaitato: unde non erat, quare caussd re- 
potieretur editoribus, ez auctoritate P. cui 
oonaentiunt A. XI. optimis et pluribus co» 
didbtts coiitra stuitibus. 

Ver. 48. ExUirres paitrid, Sallustius, 
Jug. zhr. 1 !.-*:>** eitt&rrem patrid, domos 
M iBOpem, et coopertom mi«eriis:*' libi 
plura 'Cortius laigitur, prudenter itidtei 
atque erudite somnia Scaligeri etynlol^ca 
oonveUens. Videasetiamlsidonrin,origg. 
X. In Uterft £. cum Servio, ad Virg. ^n. 
iv. 616. 

Ver. 50. adfectei: V. ed. afleciii opera- 
rum errore mero: hinc autem in prompta 
est illud «{^'ctf procttdere, quod se Lun- 
bino perperam probarit Amobius, in 
ipso operis doctissimi limine:— ** post- 



LIBER TERTIUS. 



la 



Deniquet avaritiesy et honorum ctaca cut»do, 
60 Que miseros boraixiefi cogiint tronsacendare findft i 
Juris; et intesdum» flocios scebemm atque ininifltros, 
Nocteis at^e dies nitt prastante Ubore 
Ad summas wergere opes: .hsBc TOtnera Titffi ' 
Non minunuon psrlemBaortis fonnidine akmtur* 
65 Turpis enim fmne contemptusy et acris ^gestas. 



•< 



•« 



•< quam esse in mundo Chriwtfana gens 
" ooepit, temrum orbem penisse, mttlti- 
«' IbmiilNis maiis affectum esse gemis hu- 
**maottm." £t sic alibl Gerus noster 
adsolet 

Yer. 51, tamen: i. a ** quamvis ^ii- 
entur» se aihil cuiare mortem:*' vd, 
quamTis ob has misnria^ minore cultu 
** erant numina iUi» deveaannda.'* £t 
per tBrumnU videtur velle, easanimiisgri- 
tudines, quas tfuperstitioBi» terraribus ge- 
nerantur. 

Ver. 52. Et: n. Qims.— ^ man3nu 
divk: Noniu^ iv. S91. et igiiilsH dfi»; 
Vind. V. ed. B. O. A. mtaiubu^fue dnw- 
^uet amiliter cum ef, 11. S. et abest L. 
— Fungi scilicet librarii nihil de manikut 
calleban^ ultra iUa^» qnibua oorporeis 
homines utimur. Quid mirumiAtur tot, 
omne genus, venustates tali pecore passim 
cormmpi ^ 

n>id. J^ ntgrai itiactant pecudes^lh' 
firias. Virgilius, geo. iv. S45. huc re- 
spezit: 

It^eriat Orphel Letbsa,p»pavcca nri/tu^ 
St mgram mactabii ovem. 

Vide Serrium, ibidl u. SSO, sed bsep 0«- 
nia tri^ sunt atque pervulgata: ideoqtte 
desinam* 

Vec 54. advortwU: O. amrtufUi A. 
mdvertauL 

V&^, B$, hominmnf aic «oli Xi. M. Q. 
reliqui, hominet. Nempe adhseait » ex 
vocabulo s^uente scriptursB breviatsi Aa- 
mit^: et verisaimam e^ liane leetionem 
varietas ver. 56. quam avidissime arripl- 
mus, tibi ex abundantiluculentissime de- 
menstrabit. 



Ver. 56, guid: ita Pii codioes quidem, 
cum V. ed. et A. s^ reliqni omnes, gui 
aitj praeter P. in quo est ^i mU. Sed 
utr& libet lectio nostm^ longe longeque 
doctior est et ezquisitici': de hac autem 
elegante formuU ubertim atque ex pro- 
fesso dudum nosmet egimus in Silv. Crit. 
ii. p. 22. iv. p. 19. v. 21. 

Ver, 57. vera: V. ed. tt. vere. 

Ibid. vera voeee. Viigilius, ^n. L 409. 

■ - ■ I tferas audire, et reddere, vocej. 

Ibid. voces pectore ah imo. Idem, ibid« 
371. 

Subspirans, imoqu6 traliens a pectore tncem, 

Veir. 58. et abest M.-^^anet m.* Vind. 
y. ed. X.. M. Q. A. :&. manare; B. n. 
manere; piocul dubio vitiosiasime. 

Ibid. JSliciuntur vocea. Naao, fast i. 
256, 

Voce mei vogs ttkiente deo. 
Nec BOA fiaulitce ex Pont. li. 5. 46. 

. TtdlMUtel^tftlkilftittoeiausimpeCiiBfll!; 
Tfqat lisbflt, «ttcMf 4|ai aMa vffte tulfl. 

Pdnoxntttttu quivis jodeHebarttin Htera- 
rum iMiAr imtiligat, ttM^ pnlbkm emt 
tantwiwmado, sed el^gantem ctiam in pri- 
mb,. locutionem. Etieere laxb potest, 
*^ qnid ittconditmn, et quod non temera 
** attingas, per solertiatd quandam pnN 
<« trahefe in lucem." Livius, al. 25. 1.^ 
«« fida data, aroana tjt» elicuU:* Q. Cur- 
tlttB» iv. 6. 5. *' Non metus, non spes, 
f*' elicit vocem, qak prodantut oceulta*'' 
Horatius, sat i 8. 99* 



> Cruor In tomm conftistn,' Mt tlid€ 



Maaa eHceremanimtUf naponm daturafs. 
lu locus est interpnngendus. ManfB 



16 T. LUCRETII 

Semota ab dnld vitfi, stabiliqtte^Tideturs 
Et quasi jam leti portas contarier antew 
Unde homines, dmn se, &l8o terrore coactei, 
Ecfiigisse volmit longe, longeqoe remosse; 
70 Sanguine civili rem conflant, divitiasqne 

Condufdicant avidei, caBdem caede adcumulantes: 

mnimo! vant anima in inferiss ut modo Ver. 61. scdernm: V. «d. B. sterilisi 

Lucretias, ver. 52. manibus divis, pro in- imde non male l^tur in n. 

fimis divis, FaUuntur, qui minus spe- -wcios/«/fw^minfatro.. 

CiO« per .*s|«y«^., accipiunt, cumenar- Ver. 62. prastante: quidam codices 

«tore vetere Cruquuino At emm v« est PU^perstan^; quod videtu; rectiu,: quum 

ezemplorum, m propatulo jacentium, dio- -,«,^ ^, , .^ „ , .^ . 

*• ' /• .• i« «-««^aZ*, a ^ ^f^oprafstansBitpr€BceUens,Ye\emma. 

tionis eltcto in signmcatu ad nostram ex- ^» :« j„ ^ , ". ' 

•^ r-^ r* A . u . ., «*™emagniM; contrapluresetmeHores 

pontionem faaemte; adeo ut huic rei la- isu^ 'x^ _ ^ j «««««» 

L^ • A- -.^ . •* 1- -^. :. """* ""*" ®^ novandum- ezistimavi: 

boris miructuosi sit sohcitius msndare. m^^a:- io w . m^. ^""- 

N» «u.t igimr .udiendi. qui suum J^ ^51"- 't!^"'' TL^ "^ "' 
cm^r Lucretio d<u.t op^ iniUg^ „,^^T ""'"^ ~ «^ i»**— 

fidemcodicumpedibusaudactersubjiden. x/ ^, » 

v^ TM ^ rp . .. ^ Mi»^ Ver. 65. m/nera aluniHr. Vinnlnis 

tes. Vide Haut. Tnn. u. 2. 12, et nos, j^j^ j^ ^^ »^"«««08, 

T« ODO« 

Ibid. enpUur persona, Hic loci »«•. , ^ 

,««,«« «totaexteru.spedeshomfais, ^6"«»"«»"»'«. Sophode.. Jhil. 
** quam prae se quis fert, et unde ;c«^«- 

•• mpfftrw.*" et translatlo es|: a veste to- ————— rotc cu mvr t/Mi 

tum corpus ambiente. Commodissimam "^*' '^^ ^*'*' '^'^^♦OITE Tr»ai t.i» N020N ; 

huic rei operam Venusinus dabit. ex epist. Ver. 65. ferme : sic L. M. Q, n. vul- 

>• 17. 3a gares editi, /awa e^. Vind. V. ed. O. A, 

QpkUibet fn<ft(f»j, celeberrima per loca vadet j 'S^formai II, fbrme; F.fama. Sed de 

Personamqwferet non incondnnua utramque. vfflitate lectionis ferme, vix est dubitandl 

Nam Lucretius noster pitHSul dubio tan- ^ocus, Ita passim loqui solent, quoties 

git apologum veterem asini leonina pelle ^^ tantum non universalem diffidentius 

vestiti; ad quem sane flaocus idem aUu- ^^^^^^ affirmare. Juvenalis, ziii. 256. 

«gse aocipieiidus est, in sat ,ii. 1. 64. Mobills et varia estfemu natura malorum. 

't>elrahere et peUem, nitidus quft quisque pef ora ^* doctior formula post scribarum insci- 

Cederet, introrBum turpis. torum manus in varietates, quas exposui- 

Htnc, ut id moneam i» wufe^^^ in &bula*> ^^^^ facillime abiret Non aliud fuisse 

rum ^sopicamm coUectione, quas pro- judidum editorum, valde miror. Jam 

diit prelo Ozoniensi, anno 1718..fab.258. respondent optime locutiones, turjns con- 

simplice versu mancum est ot^re^m^fM-' temptus, et, formd simili, acris egestas. 

«TM» secundum; reliquis autem sic nuUo Vide v. 851. Acris autem pro acerbus^ 

negotio in suos iambos cadunt, . ope levis- °^^> tristts, adeoque gravisy passim usur- 

famttmm cBstigationum : patur. A Varronis Parmenone, apud 

^tfmkmrHUpfi^TMs^fUis.wcs Nomum, iv. 17. re que fortassis eUden- 

Ht%« jum» on* ouKeKH AE rjfj9Mjrjjyi ^"™ ®^> ®* ^^ scribendus versus: 

E«i8iy«;*wrTwXewTw«5psAi. mmitte acreu pectorc curas, cantu casttque 

Turev fMXm tfivfin t»» etraiftH. po&i. 



LIBER TERTIUS. 17 

Crudeles gaudent in tristi funere fratris; 
Et consaBgoineiim mensas odere, timentque. 
ConsimiH ratione, ab eodem seepe timore 
75 Macerat invidia: ante oculos illum esse potentemf 
Hlum adspectari, claro qui incedit honore; 
Ipsei se in tenehris volvi|.GGenoque, quenmtur*. 



Vulgo, Dimiiiisquei v«fiiixi, niai spceies liquefiict» ductam. ob aahelantium uti^ue 

▼ersuum me &llat, mfitnfatt, fomaoum flatus. 

Ver. 66. ab dtUci: A, X. aduci; pro a Ver. 71. cade: EC, ceedii ut in com- 

dulci,—videtur: Q, n. 2. viderUur, munibus editis legitur, contra Macrobii 

Ver. 67. contarier: uc, antiquius, A. etiam exemplaria, Saturn. vi. 2. 
tt. n.. et redeas ad ii. 392. NoniusMar- n>id. CondupUcant divitiat; uti Ju- 

cellus, iv. 55, non aliter scriptum reliquit venali^ locutus-esit, fiaft. xiv. 229. 
VjrgiHum, ad gea iv. 107. ^n. viiL 588. per f raades patrwnma amdufilicari^ 

Cmitart axiXsm est dubitare, kasitare: ita- Vor. 72. fratrit: P. Vind. V. ed. O. 

que ante portas leti contarier pulchre do- /^ ^. xi. fratresi aed obstat etiam Vu>- 

scribit homlnem, *' manentem in dubio, gilia^* imitatio, in geo. ii. 510. 
*' an fortiter^ necne, limen mortis semel jririrrf rr* ^^^^ ^«^^^x^^f^-nt^»». 

•' irrumpat, et se proripiat e vita." m^ \gjf^ iateger a ver. 505. ad ver. 512. 

IWd. leH porlas, VirgiUos, ^n. vL ^ Lucretiano Uberius exprimitur, et ei 

^^^* multum ddiet Macrohius ex parte com- 

_ patet tatijtfHM lito, paiationem instituit, L c. quod Havercam- 

Ver. 69. rcmosse: Vind. V. ed. B. n. pus etiam admonuit 
t, a. remote; O. A. remoti, Pasam vero Ibid. tristi Junere, Ita Maro, geo. iv. 

hujus fkmifise verba, apud utriusque Un- 236, 

gu» scriptores, sensum absolutum nancis- ' ' ■ et trutiafunera€ucmit, 

cuntur; et ita multum solet loqui Lucre- Ver. 75. Hesiodum videtur ob oculos 

tius. Florus, ii. 8. 8. *' £t maximus habuisse Carus, in opp. et dd. 181. 
" regum,-Hiuum in^nti strepitu ac tu- ^^ ^^^^^ .^^^ ^3. ^, ^^^^. 

« multu movisset ex Asia,— «tia et hixus, ^^^ ^^,^ ^^^^^ ^^ j^^^^ 1,«^^, 
*« tamquwn victor, agitabat." Suetonins, q^, ««iriywnw ^srx^ •w.i, ix « c*^ *«f ' 
iv. 15. " Itaque, ut a Miseno moriV— w" ^*^^ j, y,^«**«»T«f cn/un««ri««*if>f- 
Plautus, miL glor. iu. 1. 166. M%u4«mu d' «p« rv«« x«A«irMf BAZOMTC 

£«moa;«, abi, aufer— k EIIESSI, 

Adeo trita ventilare piget, et puduisset ^*^ 

sane, nisi scripturam sinceram vitiatum Ita locus iste oertiamme kgendtis est V»il* 

ivisaent critici; recesse, atque etiam remas» go, fiat^ovr i^tiw perpcram, nulU r« di- 

se, ineptissime lectoribus suis proponentes. gamma habita ratione. 

Ver. 70. rem coT^ant, Cicero, pro P. Ver. 74. ratione: M. ratioiii; vix sin- 

Sextio, cap. 50. " Quod genus imperii, cere, ob «««•^«»w«r. Versus integer abest 

" aut quse provincia, qua ratio auferendse A. me saltem impensiasime probante: eo 

" aut c&njlandas pemniee^ non reperieba- enim sublato, liscus fit efectior, nec orat. 

" tur?" Atque alu sensu consimlli, non tionis cursus levi ac jquni InterpeUatione- 

raro: per Iranslationem a veniis conspi- frangitur. Videas modo, et lociim nno 

rantibus derivatam, et inde ad metalla col- spiritus tenore perlegas : 



18 T. LUCRETII 

Intereunt partim statuanun, et nomuiM, enro: 

£t «epe u^ue adeo, nu>rtb foruudine, vitJ 
80 Percipit humanos odium» lucisque yidencbe, 

Ut fiibi consdscaiit moerenti pectore letum; 

Oblitei fontem curarum, hunc esae timorem; 

Huncy Yexare pudorem; hunc, vincula amicitiai 

Rumpere; et, in summa, pietatem evortere suadet: 
85 Nam jam saspe homines patriam, carosque parenteis» 

Prodiderunt, vitare Acherusia templa petentes. 



Crodeles gaudent in trbti funere fratrls ; c< gepultus videtMtur, suspendio silii HUKW 

Et consangulneAm mensas odere, timentque: ^ ^,^ «rt«»-5«:# »» VuIm «.;•««<.#« 

Maceratin^dia,anteoailotiUiimesieiKit^, " ton confwmt Vulgo, mi#erala. 

Ulumadspectarl— . Ver. 76. Editores Lucratu, quibus m 

triplex emt circa fiiciem, ita nobis hunc 

Ver. 75. Macerat: M. Maceratt! ar- ^^^^^ recoxere, Ubris, quotquot sunt vd 

rept& Yocis sequentis literA. Pro jpolen- editi vetustiores vd impressi. grftviter re- 

tem, Pius monet, esse qui scribant pofm- damanUbus: 
ttun : male. 

IMd. Macerat: i. e macrum fadt, mm. '""" ^"^"^ ^*^ ^''' '''^' 

tarnMtf ^tu: unde opportune Lambinus Qttemquamne aotem lM>oiinum eo auda. 

contuUt Horatium, eplst i. 2. 57. «» processisse, nt scriptorem nobilisBr. 

•j 1..^ K -.^i^t. mum ex arbitrio aic derautare non expa^ 

Invtdus alterius rebus macresctt oplmb. '^ 

vent! 

Qui versus nobismetipsis pariter in me- jy^ ^^^ ^^^. ^ ^ vestis purpurea 

moriamredierat Glossatorvetus: «• JUa- ^piendore, viris propri» honarabiUbu». 

«« ceratum, nmyfiMf^Macero, Xiwrtrm. ^j^ VirgiUus, JEn. viL fin. 

** — Maceror, fiufotfOfMu.** Probe et ao- . ~ 

a.r.te omnl.. De invidis eti«n Lud- vd.t*««.«„.««Jl'^"*" 

'^* Etiam IVudantios, psycfa. 856. 

UmttfMf^ frmtfm trmvffifmtf m}An Immi ^^ ^ «appmrum iodaverat, Inde liery llum ; 

'O «eONEPOS Ais^ tyyos i»m ETAKH. Dbtantesque ntlor medius variabat Iwures: 

Etauctorincertusdeiisdem: yw^onj* scilicet Male capies Horatium, 

'O «eoNOS im MjKif^, ix« 9i ri ttm^M fr ad od. iii 2. 18. oiu intelUgas metapho. 

"v*^* ram respioere vesfem, fin i;^«r«» r<nx«», q 

THKEI ymf (f^tfmf •M^m, jmm »^«»111». f,,^ , „ ^, r#*«r»»- Uti loquitUT apOS^ 

Addam Nasoms de /nwrfiVl, met ii. 775. ^^ Ephes. v. 87. 

780. Vbtns, repulssB nesda sordtde^ 

^,, , . ^ . , ^ ^ /iiAMiifiafi/fttigetAmoritex. 

FlUor in ore sedet, sMct^j in corpore toto >- ^ 

intabesdtq,xxt vldendo Conferas eundem, ibid. iL 1 1 . 9. et noUs 

Successtts homlnum : _ . ji 0*1 ^ •.. ^ :•• 

Cumulata ad Silv. Cnt sect. xcui. 

et Hyginum, in poet ast ii. 4. turpi Ver. 77. Ipseise: 11. Tpstque, 

mend& liberabo: '' Quod fiUa »mul ac Ibid. in tenebris: '* ignoti nempe,nan 

" vldit, desperet& spe, soHtudine ac pau- « in luce cirium; ab hominum conspectu 

" perie oppressa, multis macerata lacry- «< remoti, et absconditi.** VirgtUus, ^n. 

^\ mis, in eadem arfoore, qu& parens il 92. 



LIBER TERTIUS. 19 

Mani} velutei puerd trepidant, atque onmia caecis 
In tenebris metuunt; sic nos in luce timemus 
Interdiim^ nihilo quse sunt metuenda magis, quani 

90 Qu8& puerei in tenebris pavitant, finguntque fiitura. 
Hunc igitur terrorem animi tenebrasque, necesse est, 
Non radiei.solis, neque lucida tela diei, 
Discutiant; sed Naturae species, Batioque. 

Primumi animum dico» mentem quem saepe vocamus, 

95 In quo consilium vitas, r^imraque, locatum est, 



J4/Uctus,vitammtenebrutltictn<pie,tnhehaan, patietur, ne prolmtate commentaiiorum 

Ibid. tK>2t;i ceeno: i e. vulgus «ui?/um, nostrorum lectores succumbant defatigati. 

se luto volutantes. D. Petrus, efdst ii. 2. Ver. sa odium: n. hodie. 

S2. 'Tf Xwmtutn us MXifffM fitfCfif». M. IWd. iVrcijpi* odium, Sic kxjuuntur 

TuUius, in Verr. iv. 24. ** Nam nos qui* «t alii boni scriptores. Terentius, Eun. 

*< dem quid fadmus in Verre, quem in v- 6. 2. 

" luto volutatum totius eorporis vestigiis ^^^^ ^^^ n^„g urbia, odhm me umquai^ 

** invenimus?" Hanc autem metaphoram percipit. 

•tjlus«piusatUgere. Plautus, Truculento, ii. 5. 14. 

Ver. 78. ^atuarum: nc O. A. et 1% 

eodioea inlsd; z^l^ui omiMa, «totfm, vel Si bene faccre inceplt, ^iis eum cito odium 

siaium: prooul dubio niiiidoae; et niiiil peraptt, 

ultra equidem disquirendum autumo. Ibid. kumanos: i. e. homines. ^c Jus- 

Ibid. Intereuntpartim. Plautus, Pseud. tinus, xliL 3. •• Primus— AaniaworttTO post 

Y. 1. 30. *^ Herculem et Liberum — :** ad quem !o- 

plaOduntpartims clamkantme, utrevortar. <»"^ ^» V«Mb]b sunt interpiret* corrasa: 

^. - .,«■,- « vide nostrum, ad V. 1155. et Gronoviuro, 

Cicero, de orat. II. 23. fin. — " eorum var- ,-. ... ^,» t?. . r • 

, . . . ....,, ad lav. viii. 9. 10. Faber m Lezico ex 

" tim m pompa, parttm m aae, iuuatres „ , ^ . i-. i_ 

, *^ /,,' . Varrone auream sententiam protuut, huc 

" esse vMuerunt, ' r * ^ 

Ti.< j • • ^ -vT • iiir 11 appnme lacientem: 

Ibid. nominis &go. Nonms MarceUus» '^'^ 

ii. 30a " £rgo positum pro ed caussd. NatuflAi«w«ixomnlaiontpaiia. 

Virgilius, lib. vL ver. 670. Ver. 81 . marenti: V. ed. morienti: et, 

- - - ■ ■ <c jninf ffgo ™ ^*""" Mquente, habent^ pio huHCs ne- 

«* Venimus, et magnos Erebl traasnavimua am- que aliter bla id ves. 83« c ciim^ limtato ; 

"*»«'• hS. 

" Sisenna, hist lib. iv. Militea» ut Ick Ver. 83. hunc. secundum: ,n. hucf 

«< Calpumia concesserat, virtutis ergo civi- unde mihi ptobabile admodum videiur 

" tate donati.** Lucretium scripaase: 

Ver. 79. Hanc sententiam Lucretii mul- _^ Ak yincula amidtial 

tum illustrabunt, invicem collad, Ovidiui^, Rumpere, et, in aummA, pietttcm ev^rtcre, 

cpist. z. 82. Claudianus, in Rufin. ii. 140. snadet. 

Plmius, cpist. vi. 20. 1 4. Casar, belL GaU. Ver. M.piefaiem : Vind. V. ed. B. O. Q. 

vxi. 77. Di\ Cassius, ftag. cxzxvi. 4. pietate; fiKali errore*--«wr/«rc; Q. ver- 

qaos latius non ezbibebimus, brevitati tere. 

«onsulentes, in quantum Lucretius ipse Ibid. suadet: nempe kic timon mutati 



22 T. LUCRETII 

Nimc animam qwqne ut in menbrii cognoflom possis 
Esse» neque kannonia corpaa retinere solerei 

120 Prindpioi fit utei» detracto cnrpore HuikOf 
Ssepe tamen noUi in membria vita moretur; 
Atque eadem mmm, quam oorpora panca caloris 
DiflRigere, forasque per os eat editus aeft 
Deserit ex templo Tenas» atque oasa relinquit; 

125 Noscere ut hinc possiB, non «qnaB omnia parteis 



At Thetts, undlMnb per noctem in nipibiu tentfreim generakBi lod. Ferlege sequen- 

^****^ tetfcnut. 

<^ nato secreta vellt, qulbut abdere terris __ ^ , », . 

Destlnet, huc lUuc (Uvmd, mente volutat : ^^- ^ ^O. Qaiom Ugtatur : A. Ihtm Ub~ 

, ... «,. <«re. Sane UBtarii non unprobsvi$8em, 

1. e. mente se undique ▼evtente. Mirum . ^ ^. 

vanetatis erso. 

esBt, quot errores ex omni genere hujusce -• , , « .. *r j • — • 

._^- • ^ .. t,. Ver. 112. ««.- V. ed. <t; n. nc. 

P7~^ «gnomto pep«««. Hinc ^^ ,„ ^^ j^.^ ^_ 

autem exorsus, venustates plurnnorum ,. j_ a . j _^. 

, . . ^ ^ dmem verborum mveftere. ad suum ailn- 

locorum, mmuneperccptas, ffustuaocun^ ... .... 

tiore tu percipias. PericulL fadas ve- tnu» omma disponentea, et msnh-rte. 

lim in SaUuslu Catilini, iL 1. et iia, qua» ▼«♦"atis. 

congessit Curtius. Novi neminem, qui ^®'* "*' o«i«<«m.- Vind. V. ed. B, 

hanc rem in Ladnis tenuerit, nist quoa ^* ^' ^ "* ^' ^o»**'"*»' erroreex as. 

ipseverbodepraoorinvidiam)Gertioreafe. \i^^^^^^ ^^ «^» «>«**. «^: 

cerim, quamvis in Gracis vel pueri reete ^"*"^*' «wribebatur nomen, Aoniutem; 

caUamt Cmterum, pio diveni em.«r, "*'" qulbusdam oodidbus siiperacripCimi 

aliquando dicnnt m dtverfum erraret cum 

pimpontione: de quft wietate Draken- ^^* ^^^* <i'<'**^* id^oque non iQnd 

barcMus agit, ad Liv. xxvi. 5. 1. corpus, quod somno degravatum Jacet, et 

Ver. 107. Ad libiorum omnium inte- «»P«" ^^ 

genimum consensum versus scribitur, Ver. 117. ac,- ita A. cum suAvi vaiie- 

qu«m8ic8usisuntTefingere,etimprassum ^*^- cmteri retinent ef . 

exhiben, editoies audaculi quidam: ^^^ ^^ inaneii, ViigiUus, geo. !▼. 

345. 

Sxpe utiqtu in promptu corpus, quod cemitur, 

4ignt: Inter quas euram Clyrmene narrabat inanem 

.... . VolcanljMartlaquedolofi— : 
quasi novum esset omitti veibum substan- 

tivum. ubi legitur etiam, c«raf Manw , ad JjOf 

Ver. 108. ali&parte latenii: nimirum, cretii morem: sed mendose» ut putem; 

animo. Hoc autem fieri non potuit, si s^ui^em credibile est» Maroni in aniino 

animttsessetmeraoorporishannonia: ali- fuisse ambigui vel levissimam speciem 

ter enim, eadcm res doleret ac laetaietur evitare. 

uno atque eodem tempore; quod absur- Ver. 118. yt abeat n. Xd*-c«^IC9iv.* 

dum. A. ogMscere. 

Ver. 109. retrofit: n. rectojuii^—uti: Ibid. aninuim quoque: i e. /irtnc^pAias 

P. Vind. V. ed. B. O. X. ubii ^ opinor, vitaki " r» il/W*** ^'^ minua, quaai c« 

vere. Nempejlf ubi; *< estiUud tempus, " iiyiyM«M»«V|*' ver. $5,-^^^ tam iUu4* q[Uo 

** in quo— s" £t sic tandem Tolui, ad '* spiramus et movemur; quam iUud, quo 



LIBEE TERTIUS. 28 

Corpwa liftbece) nfiqpie e& asquo fidcire «alatem: 
Sed magis ha^j venti qu» sunt calikUque vaporis 
Semina, curare in membris utvita moretur* 
Est igitur calor, aeTentttS vitalis^ in ipso 
130 Ck)rpoxe, qui nobis moiibiuidos deserit artus. 

Quapropter^ quoniam est aniini natura reperta^ 
Atque animae) quasi pars hominis; redde barmoniaY' 
Nomen ad organicos saltu ddatum He)tc<mis; 



** cogitamusetgubemamur." Inteipretes suffiragantur, apud Diog. Laiert x. 66. Ov 

demiror, qui opinati sint, adhuc Lucreti- yof oUfrt. NOEIN uvrnv {rvtv ypoxfi*) AIX- 

um de animo loqut Jam probatit scili- QANOMENHN, fAH u rour^ rv fvrmfkart 

cet,animttiR nonesaiecorporishaimoniam; roig tuimvtft raureus xf/****i*i ^^' «* t« 

ac pergit idem de animd probare: et ita t^nyaZovra /uu ittfux^vrd fin rotavra if, 

capienda est argumoiti vis: '* Satis etiam m« t» oU vtn wa %x^ raurag rag Mvfi^its. 

*' liquido patet, animam quoque in icor* lUd. harmomd corpus retinere: i. e, 

*' pore contineri, neque inter omnes partes '' non esse harmoniam istam, quam com. 

** per harmoniam quandam sequaliter dif- " mcnti sunt,* per •quom anima solet reiti- 

*' fundL Nam, si hoc foret, membro re- *' nere corpus in vitfi." Nulla alia ap- 

*' dso, vita aliquatenus afficeretur ; quod paret, sine mea divinatione, interpretandi 

** experientiffi repugnat: et rursus, inte- via. Sentire sutem, sentum vitalem ha» 

c« gro corpore, et 'concentu membrorum beref quod fadllimum Aiisset, atque longe 

** nihil turbato, ssepissime diffiigere solet simplidssimum: sed lectores proprio jt^ 

*' anima; unde ea harmonia itidem non dido' (ruantur, - 

** minus premitur. Restat igitur, ut ani- Ibid. Aamoniam. Lactaatius, vii; 13, 

*' ma sit particula quaedam aune, vel va- ** Quid Aristoxenus? qui n^pavit om« 

** poris, a membris ipsis prorsus aliena, ** nino uUam esse animam, etiam cum vi- 

■* et diverss conformationis ac naturs?, f' vit in coixiorfe; sed, dout in fidilnia'«r. 

*' alicubi corpore comprehensa.*' " iemione nervorum effid concoRlem 

Ver. 119. negue: A. nec—hamioniam *Sw>n«m, atque cantum, quem musid 

retinere: Vind. V. ed. L. M. harmonia " hannoniam vocant; ito in corporibus ex 

interire; O. etiam, cum A. n. X. n. ha- " compage viscerum ac vigore (fbrte, ri- ^ 

bet, interire: unde vix dubitari potest, *' gore) membrorum vim sentiendi exsis- 

quin ferror quidam locum obsideat. In- " ^^' quonihildici delirius potest." Ita 

terea, me non egregie falsum cohjecturffi scribendum: vulgp, ex intentione; sedtres 

dixerini, si rescribendum esse proponam, ^**" MSS. extensione, 

ad hunc modum denique: Ver. 1 22. rursum : sic P. Vind. V. ed. 

nequeftanmMi^corpu8ii»i<ife8olere. ^' ^' "' ^* ^^6°' mrsue,-<uxloris: V. 

ed. calore; B. colore; usitatissima permu- 

Evanuerat nempe elementum 5, fine vo- tatione 

cabuU praeuntis abstractum; et ex enttre, Ver. 1 23. per os editus aer. Homeri 

effectum estVnfmm Nihil tamen citra noster videtur non obUtus, ad IL I. 408. 

necessitatem ex conjectur& mutahdum locum longe nobiHssimum: 

rtatui : nisi quod vul^tum harmoniam ^, ^^H .^, ^ «« X^^ 

repudiandum tatodem^ duxettm. Emen- ^^ .^^^ ^^ ^ ^^ AMEmTAI 'EPK02 

dationrme» ipsa Epi(^uri veilNinit^m oAONTfiN. 
VoL. n. C 



24 T. LUCRETII 

Sive aliunde ipsei porro trax^re» efc in illam 
155 Transtulerunt, proprio quae tum res nomine ^bat: 
Quidquid id est, habeant; tu aetera perdpe dicta. 

Nunc animum atque ^nimam dico conjuncta teneri 
Inter se, atque unam naturam con&eere ex se; 
Sed caput esse quasi^ et dominari in corpore toto, 

Oridius pariter acoedat, epist ix. 61. Ver. 198. Semina cwnre. Be hac ele- 

Ma>p«.«bU.«»m«.p<tf.Nemenl«catk g««ti4 dioendi, vide nos «d ir. 246. et lo- 
S^U. cos ibi atatos. 

Item Cicero, PhiUp. xiL 9.—" cujus in Ver. 129. £»t igitur: L e. « Anima, 
•• complexu libenter extremum vUiB gpiri^ " ^^ moribuiidos artus deserit. nihil est 
« tum ediderim- Sic alH etiam. nec raro " »^i»^' "^ ^f *"* ^..«''^' " Rectum 
quidem. Cieterum. VirgiUus utrumque. *'»«~*» " ^'^ ^^' '^ »«''*** '^^' 
calons carpora etaera, sic conjunxit, ad qu« deserit-Porro, calor ac ventus per, 
^n iv fin. bendyadem didtur, pro ventus calidus: 

▼ide notata ad ver. 96. 

— ~ ^ j omnis et uni ' j^^^ ^^^ ^.^^.^ jjinc, opinor, Ar- 

DUahsitt ca/or, atque in votfo/ vita recesat. ,. . ._, ,.^.,. », 

nobius castigan debet, lib. l p. 17. " £t 

« mahsus calor, Secundum eos, qui di- ,« Jjqc ^^ ^^i ^^ cum in mundo pro - 

« cunt animam calorem esse. Et dioendo ci fiteamini eos natos, certoque tempore 

•« in «cntos,— eos sequitur, qui animam u f,entum arripuisse viialem r ut pauUo 

^^dlsrem dicunt" Servius in commen- gupra: " Cujus a2r iste, quem w<a/i red- 

tariis ibidem. u procatis spirttuF"" Vulgo, sensum, Jam 

Ver. 124. relinquit: V. ed. n. religuits yero arripuisse valet kausisse: conferas 

eleganter, ut res perfecta tempore pr»- Claudianura, in Ru«n. i. 207. ii. 121. 

teritoefflcachissignificetur: dequAvenus. ^„„1 q, CurUb, v. 5. 19. ad iL 1058. 

tate nos egimus in Silv. Crit sect vuL et laudato. Exquisitior dicendi ratio statim 

alicubi, nisi fallimur, in his animadver- Ubrariis indoctioribus imponeret Hinc 

sionibns. ^g^^ quod non aliam medelam Aviano 

Ibid. ossa relinquit: VffgiUus, JEn. adbibendam olim existimaverim. in feb. 

iii. 301. jx, 14. ^^ viatoribus in ursam offendenti- 

D^riguit visu in medio \ cahr ossa nliqtat: bus : 

L e. vitalis vigor, quasi mortis frigora ao- ^^^ ^ ^^^^^ riguerunt membra timore, 

cesdssent Viam Maeonides monstraverat, Namsolitmvm/iliqueiatossacii/br:— 

II M. 386.' 

i.9t aSr calidusj quo oorpus animaitur; ut 

K«r7t^* «^* i^o^xir {rvf/n' AiTtE V OSTEA intelligatur junctim efierri, quod discrete 

eTMO^. posuit Lucretius, calor ac ventus scilicet. 

Ver. 125. omnia Corpwa; " quss scili- libri, mentis: neque vel ea lectio temere 

** cet" (uti vere vidit Creechius) " per damnanda est Saltcm sinc successu Can- 

" artus distribuuntur, non aequis muneri- negieterus locum tentabat. 
** bus fungi; sed majoribus esse virtutibus, Ver. 132. redde : P. redit. — harmoniat: 

" atque efficadora, venti et vaporis corpora, V. ed. harmoniam, 

" prse - aliis omnibus quibuslibet." — C»- Ver. 133. Nomen: 11. Nomijie.' — ^h 

terum, pro neque, A. nec: etstatim Vind. organico: M. ad organicos, — saltu: Vind. 

vajwres. V. ed. 11. %. n. saltb; B. A. saltum; in 

3 



LIBER TERTIUS. 



35 



140 Consilium, quod nos animuniy^ineiiteinquei vocamus: 
Idque situm mediS regione in pectons haBret 
Heic exsultat enim pavor, ac metus; haec loca circum, 
Lsetitiae mulcent: heic ergo mens, animusque, est 
Caetera pars animse, per totum dissita corpus, 

145 Paret; et ad numen mentis, momenque, movetur: 



margine fl, sacro.-^Hdiconi : P. B. XI. 
Heliconis. 
Ibid. Lego: 

Nomen ab organids alto delatum HeVtcone: 

siTe, ait, organid, vel musici, (ut ii. 412.) 
eam vooein ex Helicone detulerunt, (i. & 
ipsi codnmenti sunt) sive aliunde porro 
traxerunt ab aliis repertam, et ad suam ar- 
tem transtulerunt 

Bentleius. 
Ingeniose quidem, sed nimis laboriose, 
atquc ad Vossii mentem, nisi quod ille 
voluerit ad organicos. Nec placet ro redde, 
sic nude relictum. Pulcbre vetusta manus 
in margine oodids nostri xi. dccommen- 
tatur: <* Bedde nomen: i e. sit nomen 
** illud inventoribus, tanquam vanum, re- 
** stitutum." Non potenit, opinor, bre- . 
vius, simplidus, atque luculentius, Lucre- 
tii mentem vir doctus declaravisse. 
Aflfectatam tamen phrasim, organico aaUu, 
nequeo concoquere, nec dubito quin ait 
librariorum comiptela. Dicit utique 
poeta, nomen harmoniam ab arte musico- 
rura esse derivatum. Hoc tantum. Unde 
me persuasum habeo, eum vel scripsisse, 

-^— — ^— ab organico cantu delatum— : 
quae vox Fabro placuit: vel, 

■ ab organico/o/tt delatum— : 

vel, denique, 

— — — ab organico sotutu delatum— . 

Si quid melius, et elementorum deprava- 
torum ductibus proximius, conjectura 
feUdor attulerit, libentissime manum da- 
bimus: nam in recepta lectione leporem 
Locretii non hodie agnoscimus, neque su- 
mua agnituri. Denique, omnia tentanti- 
bus, quod dedimns, perplacuit. 



Ibid. Hsc IdDge certissima venba hu- 
jusce constitutio mihi, dum plagas, pre» 
lum exercentes, recenserem, subnata est; 
et incuso meam tarditatem, quae non sta- 
iHn. veritatem perspexerit Ne vero for- 
mula dicendi, specie insolentior, ** redde 
** aliquid ad aliquem,** lectorem remore- 
tur; secum velim consideret, par scbema 
in verbo simplice sspiuscule obversari: 
nec analogia dubitare siverit, quin, si <* res 
'* deiur ad quempiam,** retro quoque dari, 
vel reddif ad quempiam, sine controversi& 
rectissime possit. 

Ver. 154. traxere: V. ed. traxares M. 
texere, Forte, vexere, 

Ver. 135. proprio quts: 11. principio; 
unde non male ad hunc modum tentes: 
Transtulenmt ; quss prindfio res nomlne egebat. 
— ^iim .* V. ed. A. cum.— 4tomtn«.« n. mi" 
nime, 

Ver. 136. id abest n. et totus versus 
desideratur in L. M. quibus ipse lubens 
fere assenserim : nam illepidus est, et ple- 
beii artificis, versiculus. 

Ibid. habeant: i. e. sibi. Cicero, de 
amic 5. " Qu& re sibi habeant sapientias 
" nomen et invidiosum et obscurum — ," 
£t confacere est " unft efficere,** quasi 
junctis viribus. De hac primaria verbi 
significatione videndi sunt viri docti ad 
Cornel. Nep. xxiiL 10. 5. 

Ver. 138. unam naturam, animi et ani- 
mte, Sic prior Democritus, teste Diogene 
Laiertio, ix. 44.— »«i rn* ^v%vv ifMuis, Av 
Mtu yyy Totvrov ttmi, 

Ver. 139. caput quasi dominari: i. ^ 
ro nytfunnot Givcorum.— CflBterum, et 
abest V. ed. 

Ver. 140. animum mentemque» Pariter 
coiijuiixit Maro, ad iBn. vi. 1 1 . 



C2 






T. LUCRETII 

lilqae sibi adum per se sapit, et dbi gaudet, 
Qiioin neque res animam» neque corpusi conmovet una. 
Kl, quasi quom caput, aut oculus, tentante dolore, 
Ltieditur in nobis» non omni Qoncruciamur 
150 Corpore; sic animus non numquam heditur ipse» 
Lcetiti&que viget, quom caetera pars animai* 

— ^^^ ^i m^0mm iimhmatmmi» c( KpentiiUB tenutt: et qifo /Nifioredefixi 

DeMiM inaplrot vatcs— . «« priiBum «tetenmt, yelut ignari, quid 

9L Pftulus 1 ThesB. ▼. 83.— mu iKmXfiftt " accidiaBet" Sic reponendum aio: co- 

j^f Ti nNETMA, »«# h HnrXH, s«4 f dices, ipiii sine eflkacilL 
gumm^ mft%f»vrttt fv «"«f wufwtf ra «i/j^» Ver. 143. LatitieB: V. ed. LoBtitia, 

j^y l«r« Xf«rr» rnfnihn* Redi dicta ad Komen sdlicet in numero multitudinis 

l^ 1^5^ Kbrario non placuit: ric autem Plautus, 

Ver. 141. Ipsius Epicuri ▼ooesexomat Pseud. ii. 4. 14. et HaTercampus laudat 

dilaUtque, apud Dic^nem LaiSrtium, z. Ciceronem, epbt fam. iL 9. de finn. if. 

66. cxstantes: tuu r» futiumt (rnt ^'ixw) — «•^'W.- IL jHensque! et omitlit cit, 
mX4y»9 wf-M, i vtf X»i9tf nAPEXnAPTAI IWd. Latitia mulcent. Columella, xii. 

0ttfMrt'^ T» h X»yt»09, i if r^ S«f«»i- it in- «. 4.—" spectantes audientesque Itttissi'' 

X$9 tm « ntf f •(«» mmi mt Xf^ ^ " "^ voiuptate permulcerUur,'* Et ordo 

fortasM scrMiendum. libri MSS. dant ^- " Circum haec loca, laetitise mulcent 

corruptelas wmf^tmifUy wmfttmfS^ n«fcr* ** »«'» ^*^ Aomin«*." 
r«fr«u* dissitum est^ uti noster statim Lu- Ver. 145. niomm.- P. V. ed. B. O. A. 

cretius, ver. 144. n. Z. fl. nomen; et, quamvis taceant col- 

Vt. 142. exeuUatenim: TLexuiatme^ ^^^ ^°" •"' ^^ ^*»'*^^ »«» 
"Sil, exsultet, diter vocem exhibent, acribis maxime 

Ibid, exsultat pavor. Horumce nen *«»»"«»• 

immemor Vii^ilius, «d gea iii. 105. ^^^ nufnen: i. e. fic;^«, nutums ad 

quam notionem vox nusquam non capi 

; exsultanHaqut baoiit ^ebet: vide nes, ad ii. 63S. Et Maniliua, 

CorJapa^vor^^^ns. ^^ . ^^^ ^^^ ^^^ ^^^^^ ^^ 

Patxn* autem, ni fallor, a patnoi quod 

pulso^veiferio: et est trepidatio, seu pal- ^ •-» h » 

pitatio quaedam; inter metum et Ifetitiam Hinc inscite Eumenius, paneg. Constant. 

medium aliquid, et utrique affectui com- Aug. sect 14. si locus sit incorruptus: 

mune. Appositus est Silius, ad Pun. xvi. '* De quo ego quem ad modum dicam, ad- 

432. " huc ferme dubito, et de nutu nunitni<s tui 

„^ ■ . , » . . " exiBpecto consilium." An dedlt, •• motu 

Et,niTOCce88animiote/«>qneAiwr# ^^ • • ».. c j j r j^ r. * ii i • 

Proditus elapM forct inter verba flageUo, " nummisr Sed defendet CatuUua, Ixiv. 

Fonan sacrasset Zepbyro, quas voverat, aras. 204.^ 
In primo versu legendum puto, nimius: ^«««/Invictoceelertnmiinwlwfector: 

ut expeditior constructio enascatur. Dofr> nisi legendum illic Adjuit. Credam ta- 

tas aUtem editorum animadversiones con- men Apuleium, met xi. init hiric esse 

fRilas, qui multa, ad rem nostram fiuaeiN emendandum, quum Lucretium videatur 

tia, congessere. Livius etiam apposatus imitari ad i 13.—" nec tantum pecuina 

•est, ad V. 39. 1. '* Gallos quoque, velut *' et ferina, verum inanima etiam, divino 

«< obstupefiictos, miraculum victori» tam <^ ejus lumiiiis numinisque nutu vege* 



LIBER TERTIUS. 27 

Per membra atque artus nuUa novitate cietur* 
Veruih, ubi vehemienti magis est conmota metu meniS, 
Consentire animam totam per membra videmus: 
155 Sudoresque ita, palloremque, exsistere toto 

Corpore, et infringi linguam, vocemque aboririi 
Caligare oculos, sonere aureis, subcidere artus. 



" tari.'* Sed luminis nutu vix locum tue- « tentari negant talum kparis habeotes. 

bitur. Scribo: — '* luminis numinisque Aliln similiter elegantem locutionem Lu- 

*' initu vegetari:" ne ductu quidem mu- cretius adhibuit, et alii bene multi. Qmui 

tato singulari literarum. «utem, pro sicutij vel quemadmodums ut 

Ibid. momen. Amobius, lib. ii. p. 67. h. 162. Hoc in primis pertinfet glossator 

^'* nec rationes considerabimus QQStra^, vetus: " Quasi, Mt6» iri^.'* 

*' tam esse mortales, quam sumus nos . Ver. 149« X^ditur: A. Editur: ita 

*' ipsi, et nullius apud principem mo^ solent primae liter» omitti; quas sciibae 

*' minis." . £x emendatione Canteri; nam reservabant, ut studiosius exararent, aut 

Godices hic etiam baben^ 9iom<fii^ Iter largius darent et exomatius. Vide nos ad 

rum Amobius, p. 77. — '*«t modo non ^schyli Eumen. IST.-^ concruciamur: 

*> parvi, sed esse nuUius, «xistimandum n. cum cruciamur. 

** est momini» — .** Hanc vocem Manilio Ver. 151. viget: V. ed. B. urget. 

siepius intuUt Scaliger; sed, Bentleio ju- Ibid. Latitid viget: L e. " vegetam, vei 

di£e» nusquam feliciter. Vide moi^, ad " mlidam et ingentem, sendt lcetitiam.'^ 

verr. 189. 190. il^vmen autem et nf omen, Consimillimus est usus verbi in sutja- 

irfv^c et fMtfi, optime conjunguntur: Bam cente loco Maronis, ex ^n. iv. 175. 

translatio videtur a trahe in squilibriD^ s^ MobUUate vigtt^ viresque adquWt eundo : 

jnovente. Sic Juvenalis, m 254, . • u u *; i •* ^ -^— yur^ 

* 1. e. magnam habet celentatis vim. Ma- 

modolongaconi/ctff, luit Bentldus, «< LsBtitian; viget:" cum 

Sarraco veniente, ables ; atgue altera pinum nullo fiuctu. 

Plaustra vehunt : fuataa akae, populoque ml- "^"*' mictu. ^ 

nantur. Ver. 152. m/embra atque artus. Sic di- 

<^cat autem potest mhrat, huc illuc ^^ ^^^ Virgilkis, JEn. vl 732, 

trepidat, movetur: xedeas ad dicta in ii. Terreniqueliebetant artus^ moribnndaque mm- 

320. *"• 

Ver. 146. et deest L. M. Legendum Propne autem et conjunctim, ibid. v. 

ibrte: 422. 

Et magnos nuwbrorum artus : 

Idque«ibi|oliimperfleflvit,fi/clbigaudet. . . _« > 

nam >arf trs sunt re Vjerfi compages fnanaro- 

Ver. 147. und: L e. simul, vel eodem rum, atque ligatur». Ammianus Mar- 

tesDpore: neque alia videtur esse dictio- cellinus, xiv. 7. '* 4Hrtman et membrorum 

nis potestas in permultis lods veterum; «* divuls& corapage — .^* — Porro, loco no^ 

Ideoque non ausus sum editores imitari, vitate cietur, l^tur in L. M. nomtatficie^ 

qui de suo reposuemnt utta^ libris omni- tur ; quasi marginalis interpretatio qam- 

bus MSS. et editis vetustioribus uno ore dam vocis cietur, nempe afficietur^ se cum 

jreclamantibus. Commutari sane has ve- contextu perturbate oommiscuerit 

4XS supra vidiraus, ad i 666. sed nihU Ver. 153. vehementi: Vind. V. ed. B. 

tonere novandum est, et infiructuose. venientii eisdem nempe Uterarum diicti- 

Ver. 148. tentanie dolore. Flinius, nat bus, atque brevior scriptura vementi, quse 

iiist xzviii 56, " Ventris quidem dolore comparet in P. Q. et X. 

C 5 



28 



T. LUCRETII 



Deniquey^concidere ex animi terrore videmus 
Sfepe homines: fiu^ile ut qui vis hinc noflcere possit, 
160 Esseanimam cum animo conjunctam; qu», quom animi vi 
Petcussa est, exin corpus propellit, et icit 

Hasc eadem ratio naturam animi, atque animai» 
Corpoream docet esse: ubi enim propellere membra^ 
Conripere ex somno corpusi mutareque voltum, 
165 Atque hominem totum regere» ac vorsare, videtur; 



Ibid. conmota metu mens, Virgilius lo- 
cutionem nonnihil variavit, ad ^n. xii 
469. 

Hoc concussa metu metUem, Jaturaa virago--. 

Vet 155. Sudores: O. Sudorem.-^ta: 
L. M. itaque; Vind. Q. A. n. ita etw 
palloremque: L. M. paUorem; cujiis o- 
miflsionis fides penes HaTercampum sit, 
sspe in hac re minus accuratum. 
Carterum, jam plures obsenraTere, Lucre- 
tium multa ex ode Sappb^, Ix>ngino 
consenratd, exhausisse; quam, quatenus 
huc pertinet, sicut scribendam arbitramur, 
apponemus: 



X* '122 i)m, 'fiX nuuv, 'az ftm mft ^vftsg 
ut Homerum ille, IL A. 512. 



T9/44I /tM(V 



'Slf yap uhi «t, fifx*'^ f* ^»f 

Ovio vf tXUt 
AXX» M/cc/bciv yXnftr» utyit Xmtw )* 
AtmjMi XP^ ^F vir§Mf^JM»w, 
Omemnttn V uH» •pfifM^ fifjAuh- 

-ri y mxMu fim' 
K«^)* iifus •^ttXJff XfHffUt Tf^ief 3f 
n«r«v myfu, x^^^ufenfm i% xmmg 
£/ 



vel potius ibid. S. 394^ 

'S12 y t^t 'a2 fu$ tpmg mmttmg ^ums m/Mf 
futmku^. 

Illud fitf^Ciw $r inferius ortum est ex addi- 
tamento finalis » longe ineptissimo, et op- 
probrio criticorum. Brunckianum Tero 
iir<C«^Cfvr/, ▼el ipssB Musae furdllis suis 
ejedssent Nec imitatio CatuUiana non 
apponatur, ne fortasse lector lepidua de- 
sideret: 



Tertium veraum, et quartum, sic castigi^ 
▼eiim: 

'Qt ymf uim n^ BP0X02 '122 /m ^us 
Ouii» EIT t»u. 

B^, (vel BfeQt Bftyx**-' Hesychius. £t 
repetitio ru *SXs longe suavissima est in 
hac animi subita pertuibatione. Viigilius, 
ecL viiL 41. 

m vidi, ut perfi I ut me malps abstulit error: 

Theocritum imitatus, id. ii« 82. 



————— nam, simol te, 
Lesbia, adspexi, niliil est niper m! 

• • • 

Linguasedtorpet; tenuis sub artus 
Flammadimanat; flonitu suopte 
Tintinant aures ; gemini teguntur 
Luminanocte. 

Dimanat autem, ** pasaim di^ergiturt vei 
diffluit, sub artus:" pulcbre de fluidd 
flamm& dictum est: vide nos, ii 383L 
Vossius pesaime edidit demanat, Nec 
minus idem infeliciter, suapte: nam soui* 
tu Muepte est sonitu suo, nempe ingenito^ 
propter intemos corporis tumultus; non 
extemis aeris ictibus excitato: unde fit- 
vor conciliatur, ut hominem ingenuum 
agam, Toupianse Sapphicorum lectioni: 
et, quum m^ufiirmt locus Catulli currat, 
Grsecae puellulie versiculi sic fortasse sin* 
cerius constituentur; 



*_' 



LIBER TERTIUS. 29 

Quorum nifail fi^ri sine tactu posse videnms, 
Nec tactum porro sine oorpore; noime fttendum est, 
Corporea natura animum^constare, animamque? 
Prseterea, pariter fimgi cum 4X)rpore, et un& 
170 Consenliire animumnobb in corpore cernis. 
Si minus obfendit ^tam vis hcMrida teti, 
Ossibus ac nervis disdusis, intus adacta; 
At tamen insequitur languor, terraBque petitus 

AAX» xfj^ yX^» %myi' Aftrw ^^^^ oboriuntur, gmua inedii inft- 

A t V «. adunt» 

Owsrmnm «So ftifu' fifiJUur Ibid. Mnere. Nonius, x. 4. amplam 

Ey y atMoi fMM. s^etem exemplarom dabit, si hanc for- 

Sed res est incertior, atquelectorum ju- iwun vocabuU eonfinnatam yelis, I^cretu 

diciis intelKgentium submittenda. «on immemor; ut neque Brisdaiius, Ub. 

• Ibid. Sttdores. Sic in plurali numero ^^ P* ®'®* 

Claudianus, Valerius Flaccus, Lucanus, Ibid. Caligare oculos. Hanc ocuhrum 

aliique. caligationenij ez animi deli^io suboftam, 

Ver. 156. inJHngi linguam.- ita ut m- ^oae» memlDerint Homeio saBpenumeio 

tegros sonos expromere nequeat, sed tre- descnptam esse. Stc.ad IL E. 310. 

mulos, si quos ediderit, fractoaqaei con- _ «^ ^i 02:EE xamm NTB mmAi^c 



fer nostrum, v. 231. livium, xzxviiL 14. 
9. et Valerium Maximum denique, v. 10. 
ext 1. 



Medicorum filios quid attinet allegare? 
Ver. 158. conddere: i. e. Mifms *tir' 

-. . , .... . », . 'Ttiv membris omnibus una cormentibus: 

• Ibid. vocemque aoortrt: l e ita afiSci, . • -.. ^ . . « •• ,*^... 

^ ^ ,.' vide dicta nobis supra, ad u. 353. 

ut ortum et egressum suum non expediat, ^r , ^^ . ^ 

j . . ~, . . ^ a^ ^ •! . , Ver. 160. antmam conjunctam: 11. 

aed oriens tnterctdat. Statius, silv. l 1. . . . . . ., 

. amma coi^ncta. — antmi: £1. ammai. — 

Ob apicum similitudinem, exddit Vind. 

Tc vultu moriente videt, rmgudqfie cadente V. ed. L. M. Q. w; O, A. vis. 

Munnurat. y^ jgj Percussa est: V. ed. Percus- 

De imperfecto mulierum partu adhibuit sat; omisso elemento s ex breviore scrip- 

vocem aboriatur Varro apud Nonium, ii. tur& Percussast^ qualem Hus solet exhi- 

^ aboriri, Amobius, lib. iii p. 105. abo- bere^-««tn.- Vind. n. X. extims V. ed. 

rianiur^ GeUius^ xiL 1. '* Jborior^ <!«/>«- B. extra; Q. exsins A. et in; Prisdanus^ 

Cx«M.*** glossarium vetus. lib. x. p. 886. exhinc.; Nonius autem, ii. 

Ver. 157. ocutos: V. ed. ociUo: elapsft 424. ita locum repraesentat: 

s propter s^entem dictionem.— «m<rrc.- . jsMe animam cum ^nimo coniunctam; quas, 

Vind. V. ed. B. L. n. 2. sonare; libra- cum animi vi 

nisindoctis rarius vocabuhun respuenti- P^rca/ja est, *xi«//* propcmt corpus, et icit. 

**"■• Sed r» Percuisa non probo, quamvis has 

Ibid. Caligare ocuios, sonere aureis. dictiones saepissime commutari viderimus* 

Vuh rtt af»CXimrftn et rut nx^t Hippo- ad i. 13. ob sequens icit. Nempe, animus 

«ratis, praBdict. ii sect 2. p. 108. qus percutit animam, et anima vidssim cor- 

■fiunt animo caligante. pus percutit — Caetenim, primam syjla- 

Ibid. Caligare oeuhs, subeidere artus. bam in propeUit Carus noster seme] cor- 

Naii.a]iter Plautus, Curc. ii. 3. ZO, rtpit, ad vi. 1025. 



so T. LUCRETII 

Suavisy et in terra mentb qui gigpitiir «ntus; 
175 Interdumque quasi exBurgendi inoerta voluntas. 

Ergo corpoream naturam animi esae, neoesae est; 

Corporeis quoniam teUs, ictuque, laboraU 
Is dbi nunc animus quali sit corpore, et unde 

Ckinstiterit, pergam radonem redd^e dictis. 
180 Principioi esse aio persubtilem, atque minutis 

Perquam corporibus fiictum constare: id ita esset 



Ibid. tct/. KoDius in hac voce, 1. c Ver. 169* Jungi: i, e. pali: redets ad 

magnam ▼ixn exemplorum cupiend sup- i. 444.— >Fro ci<m, V. ed. B. rems iB^te» 
peditfibit; ioter qu» Turpilii versus in Ver. 170^ Conieniire: videver. 154« 
tnmsitu probe constituam: Ver. 171. obfendU: Vind. O. Q. A. II. 

A. Nam, si kms me pott hac, credas mlhi ^» fffendit.^teli : sic L. M. et priaca M 

veiim, exemplaria: reliqui omnes, leti. Eadeni 

Inquit ^Tumqu^d,ceii8«? B. DoMis confusio dictionum mibi videtur Claudi- 

scUicet. 

ani codiees invasisse, ad rapt PnMu ii 

Vulgo, dolebit. Plautus, Fers. v. 2. 6. ^gg. 

.^~. qi^ hac «es eat ? Hei, colaplumi kk. SvrHtA aon moritur fliictu, non cospUe mfles; 

Le^tur etiam vox in Catullo, et in Plinio ^^^* ^"°"** ^^^ ^'"'^ ''''•* 

sa^ua. L e. morborum immunia; hoc enim est 

Ver. 165. Corpoream: lU Corporea.^ felum, eujus ope Mors funera dispensaL 

esse abest A. Forro, Epicurea, his con- Vulgo, lejti. Isidorus, origg. iv. 6. <* Te~ 

gruentia, sic se habent apud Diogenem *' ^*^ni lateris dolor est. Dictum est ao- 

Laertium, x. 67. iffi\ m Kiyamg a^mftm^ '* ^^ ^^ * medicis, quod dolore ooipuB 

re» u¥M rnf yf^vx*i*, fAarum^wtf «^iy yof ** transverberet, quasi gladiut." Qaeak 

et9 ^wmre *9tw^ un ^retv^m^ u n» remyrn' locum Keuclienius versui Samonid, qui 

ftn %* tfetfyees etfi^ertfet retvret 2ii«x«^C«#«- numero est 40S. admovet, sic certissime 

fiif ^ift rnf ^v^fif ret^ervfirreeftetret, Con» ^ avitum librum qus rescribendo: 
feras Flutarchum, plac. phil. iy. 3. E«t et vis morbi, quod telum commemomtur; 

Ver. 164. ex: A. et: male. Maio, Qtium «ubito dolor inaanu» /ifri* Indtus ictu. 

^n. iv. 572. non aliter: Aliter. Jurit. Ammianus MaroeUiniis, 

Cbnripitesomocorpus,9odiosfmtftUgat, ad xxx. 6. superveniet oommodissimtts: 

.•^no: V. ed. sommo; A. mmmum: " ^Pa^Uatiinquelemtus, etadmoUiofapio. 

ie. «»mmo.-.Stetim n. habet Jt, pro '' Vendor,t»nqufmictuetelo,YiUinqaemi, 

j^, " vooeque simiU, obstrictft, suflfectus igneo 

Ver. 165. regereacvoraare. Idem Vir- " ^"°^® cernebatur." Sic plures mem. 

gilius, ibid. vii. 101. Iwwwb: editi» ictU9 e ccslos quie mihi vi- 

• , ^ .. dentur minus exquisita, et coirectorem 

Omnla 8ub pedibu»wz;^/{ff»f ftfj^ vldebunt. -««««^ r*^ l ^ _^ 

* ** sapere. Caeterum, bene notum est, eof, 

Ver. 166. videmus: respidens sciUoet qui mortus subitaneis violentisque sint 

ea, quae dudum disputaverit, ad i. 302-* niorttti, peste, vel insanid, vel pueiperio 

306. et alibi; si memoria lectoris res ex- denique, ApoUinis ac DiansB telis confeo- 

cident. tos esse apud Homerum dici: nec non 

Ver. 167. est^ me volente, desideiatur miUe sunt in poetis metaphorae, ad inor- 

^*^^* tem spcctaBtw, hsud aUiuide derivstic. 



LIBER TERTIUS. 31 

Hinc, licet advortas animum, ut pemofioere possis. 
Nihil adeo fieri cderi nriione videtiir, 
Quam sibi mens fieri proponit, et inchoat ipsa. 
185 Ocyus ergo animus» quam res se perciet ulla, 
Ante oculos quorum in promptu natura videtur. 
At, quod mobile tanto opere est, constare rotundis 
Perquam seminibus debet, perquamque minutis: 
Momine utei parvo possint inpulsa moveri. 

Ibid. obfendit: vel invenit et attingit, tatur. Lambinus prudenter contulit i, 

vel ladit. Nullus exstat vocabuli signifi- 9S, et Virg. ^n. iii. 95, £t malli dic* 

catus, qui in hunc locum non probe tione usus est poeta, quia de leniore tan* 

cadat. tummodo sensuum stupore ac caligine in« 

Ver. 172. disdusis: i. e. ▼!& in corpus telligendus, ab ictu non admodum vio* 

itBL patefactA et ampliatS, ut ditrumpantur lento; qualis hominem potius confundat, 

ossa cum nenris^ Hinc longe longeque quam graviter Uedat, ac prorsus obniatx 

eleganttor est vulgat& nonnuliorum ezem- ita stupefaciens animum, et caligare co- 

plarium scriptura ad S. Joannis evang. gens, ut solet vini vis. 
xix. 34. AXX' us ratt ^TpmTmrtff Xty^fi atf Vcr. 174. mentis: V. ed. B. n. et X. 

Tu T9IV vXtopfty HNGISE* »tu tvtvf i\n>Jtf mewtess prisd codices I^, mitis: uncJe 

Mi/»» »m vhvf, Plures libri, cvi^|i.' sed versiculus ita concinnatus minime displi- 

iila lectio sincerissima est, et omnino ad- ceret: 

nittenda. Non pigebit faarum venusta- temeque pctltu. 

tum secutores perl^tsse, que nos dudum suavia, et interea mitu qui gignitur aeatra. 

in hanc rem uberios diflseniimus in Silv. 

Crit seett. xcviii. ccx. ad finem. Tem- ^ confiias interea et m terra, consulas 

pestivus aderit AchiUes Tatius, iii 8. ita H«°«»"^ «* Burmannum ad Valer. Flacc. 

leviter castigandus: Optt «ff np«^wi#wr ** '^^^—&SMtur: A. dicUur. 

O^r.^ Tfvirr Ww ymf «.,r,. ANOI- ^«^' ^^^ ^'"''' ^"''^* "«"» ^' 

rXlN- fi^n t^u ANEfirMENHN, akK» t» ^"^ conjecit, Sanms: sed minus neces. 

ia^0f U T. ^vyt^ »uTm' nm u»k» 'TnO- ^*'* ^^^" «"^ ^""°^ ^^ "^^ 

PTTTEIN T» Tfovf^ Mi XfiTUf TP kiraf. V^^^ poeta conatus est ad vivum de- 

Vulgo, ifr^^TTiM. illud autem Tfv^f, ^aibere eam capitis vertigmem ex ictu 

vice Tfv<pf, elegantissima est Bodeni e- le^»ore, haud prorsus insuavem sane» 

mendatio. Ovidius, epist vui. 53. (?"®°* .**®"® memini mihi puerulo conti- 

gisse, vi lapidis capiti impacta) unde om- 

Hanc tam« toptetti ^ptfoqpe .Sgbtha. ^ eircum videntur natue noWs, nec 

uperto ■ ' 

Tecta cnientavit, quae pater ante tuus. *^™ dolore tamen. Fhrasis qui gignitur 

T. .j . ^T . . displicuit etiam Bentleio: et Faber varie 

IbuL adacta, Vox est Ttt tdi ontime i J-a^-xjj * 

o. 17. .,. '^9' "^" "F"«»« locum tentavit, sed undequaque ««-ftff Ji*- 
conveniens. Sic VuffiUus, iSn. ix. 451. . . g ,. ., 4^. ^. '^ 

T . . ; .^T.. "«^** atque mfeliater. Dicam etiam m. 

i^ucretianam oratu>nem pulchre lUuatrans: a u2 * .i. t.«»i j«»^ 

*^ -^»w*«i». 0^^ jjjg quinque versibus, ab 171. ad 1 76. 

^dkudabae; «edvinbasMiif Atete/ nimhrum, non dubitavit scribere Lambi- 

TrBn«batcoitas.etcandkla^.r-r«,^, ^^ Satis quidem nobismetipsis fiununt, 

FtMrro, pio adacta: n. adapta. et ezimiis Lucretiani sermonis leporibus 

V«r. 175. terra petitui: L & in terram etiam contacti videntur. 

eami ut terram petere ps8rim frequeo- Ibid. astus.- l e. fluctuatio. Nempe, 



32 T. LUCRETII 

190 Namque movetur aqua, et tantillo momine flutat; 
Quippe volubilibus, parvisque, creata figuris. 
At coatra mellis constantior est natura, 
£t pigrei latices magifi, et contantior actus: 
Hseret enim inter se magis onmis materiai' 

195 Copia; nimirum, quia non tam hevibus exstat 

vocabul» asius^ aeaujtuotuo, cum permul- Ver. 185. Hos versus ita permiscuit 

tis aliis oonaimilibus, ad afiectus animi liber n. 

passim transferuntur; ut fuerit otium in- „,. ., ^ « . , . i. . 

amter te^ntis, de corradendis exemphs Quam d mcm fieri celeri ratione videtur. 

angi. Vide Apuleium, met lib. iii. initia ~,^ .. . . ' 

gn,. 11 1 _• ^ s. •-• -Et ausus sum rescnbere sibt, vjce sL ne 

Certe gemellfle locutiones tantopere probis . , ,. . ,. ' 

scriptoribus fiequentantur. ut nonnuUus »°° ^"'dem cod«». vel edito Tetere. ad- 

favor inde comriUetur varietati codids A. ^"^T' ^^'^•'^' "" ^?'* ^ "^ 

diciiur, utique, loco gignitur: quamvis ««jff <»«an emxissmie postulante. - Ni- 

frigeatealectio,mejudice,pr»receptl ^ ^ fi» ope coipons, aut aUo quovia mo- 

^. ,^^ , , . , . " do, tam celenter, quam mans «fti pio- 

Ver. 175. volunias : A. voluptas. c» ^^^ feciendum." Mihi det explicates» 

Ver. 177. Orporeis: A. Corporis: et qui poterit, loci, piout vulgo acriWtur, r». 

M esse versus praicedentis abest n. tiones. Forte an bievior scriptura moi. 

Ibid. ielis ictuque, Hinc ^^ie sta» dam importaverit. 

biUtur lectio, quam modo pnetulimus al- Porro, de celeriiate animi (vide nos ad 

teri ad ver. 171. Etper hendyaden noster Moech. idylL iL 107.) locus Homeri in. 

locutus est, pro ictu telorum, Talem foiw gjgnis ^ £„ q^ „, 3a quem tangunt 

mulam nonnulU male solidtabant in Faber et Preigenia» quorum hic nos mit- 

Pomponio Mela, ii 2. 84.~" diviaas spa- tit ad Rittershusium in Oppian. haL v. 

«'tio jielagoque tearaa— :" L e. pelago 660. qui multo paria congessit: 
spatioso; nempe, si fadnus patratum, re 
expertus, contempleris. '^*" ""^ **"*'» ^ ** '«/'•'' "• NOHMA : 

Ver. 178. Xs: A. Atj quod mahrn. ubi Clarkius in hanc rem videndus est; 

Ver. 180. aio: B. n. animo; vice i><>™ versus Claudiani perelegantes nobis 

puncti lineola nempe ducta, dlof Pli pr^ripuit: videas etiam locum ex Home- 

quidam codd. animum; L e. fortasse, " hymnis, ad iL 1047. huc fadentem. 
animo, vel animom; non male, nisi quod Ver. 186. quarum: sic Vind. Q. n. H. 

eadem vox toties repetita parum placeat sed alii omnes, quorum; et, opinor, vere. 

'^yersubtilem: V, ed. U. per sutilem, Bedit nempe ad conununem loquendi 

Ibid. persubtilcm atgue minutis corpori. formam, habit^ praecedentis nominis res 

hu^: vide notata ad ver. 187. de hac ani" t^^^ ratione. Alibi sinuliter. 
mi subtilitate.— Mox, in ver. 182. n. et^ Ver. 187. At: V. ed. B. Aut; et wo- 

pro ut. bUe sequitur est in n. 

Ver. 182. Ordo est: *" Licet advertas Ibid. rotundis Perquam seminibus^ per- 

*' animum, ut possis hinc pemoscere id quamque minuiis. Epicnrus, apud Biog. 

" ita esse:" atque adeo inteipunxL Edi- Laert x. 66, AXX« /»«» xm «h Xiyu w 

tiones aliae non distinguunt post JETinc/ «kXMs (Ems^f), »«« f| ur»fm9 mvrw 

sed Hinc animum advertere minime so- (rn* •*p»xi*) .^**f*ue$tu Xusrarm tuu 

nat ad Xatinae linguae ingenium. erftyyykmrtiTm^ 



LIBER TERTIUS. 



33 



Corporibus, neque tamsubtilibus, atque rotuadis: 
Namque papaveris, aura potest subpensa levisque 
Cogere, ut ab summo tibi dijfHuat altus acervus ; 
At contra lapidum conjectum, spicarumque, 
200 Nenu potest : igitur, parvissima corpora pro quam 
Et laevissima sunt, ita jnobilitate fruuntur. 



Ver. 189. Momine: V. ed. /n Aomtif; 
Vmd. n. S. In omnes A. Flamine, super 
rasura: redi sds ad ver. 145. 

Ibid. Momine parvo injmlsa, Teren- 
tium noster, ut putem, respezit, in And. 
L 5. 51. 

Dum in dubio est aniniiu, pauUo momento luic 
vel iHuc inpeUUur. 

Ubi sic Donatus, leviter castigandus: 
** Translatio luec est a mole alicujus pon- 
*' deris; quae, ante quam in loco sederit, 
*' dum incerta pendet, iacfllime commo- 
** vetur." Vide qu» ad locum conges- 
serit Westerhoviua. Sed nemo superavit 
Hoiatium, epist, i 18. lia 

— neu Jlmtem dubije spe penduluj liorae. 

Porro, Festus, qui versum coram nobis 
laudat, non est praetermittendus: *' Mo^ 
*' men^ momentum, Lucretius: 

** Momine si parvo poMent impulsa moveri." 

Unde non dubito me daturum esse sin- 
celimi, et longe longeque el^gantiorem, 
lectionem: 

Mondne si parvo possunt inpulsa moveri : 

i. e. siquidem possunt, quoniam possunt 
Pariter ezquisite VirgiUus, ad 3S.n. vL 
119. 

Si potuit manis arceasere conjugis Orpheus— . 

Falleris, si capias aliter S. Mattfaaeum, iv. 
5. EI uUs u n &iit: *' quum in confesso 
** sit, te esse Dei filium, boc certe potes 
*' facere.*' Neque aliterpossim tam Gne- 
ci, quam Latini 

Ver. 190. momine: Vind. V. ed. A. n. 
% nomine, Similis menda Hilarium oc- 
cupavit, opinor, in gen. 55. 

Mox Dominus rerum somnoa diKusdt inertes^ 
HBraque materles trepidavit, momine pulsa. 



Vulgo, nomine. Poteras etiam^ numxne^ 
sed illud equidem prsferam, quum ser- 
monem Lucretii videatur ille aemulatus. 
-^flviat: V. ed. O.QifluiUU: quodpe- 
rinde est, et more Lucretiano stare pote. 
rat; Tl.fluat. 

Vier. 191. volubilibusflguris. Huic loco 
oonvenientissime Horatius, od. iv. 1. fin. 



' jam volttcrem sequor 



Te per gramina Martii 
Campi ; te per aquas^ dure, •volubUes. 

Et similiter iterum, epist. i. 2. 45. 

RusticuB exspectat, dum defluat amnis; at ille 
Labitur, et labetur, in omne volubilis xvum. 

Hos sequitur Calpumius, ecl. vi. 65, 

8ed ne vidni nobis sonus obstrcpat amnis, 
Gramina linquamus, ripamque ifolubilis uncUe, 

Ver. 192. Attende, lector, st^ertiam 
poetae; dum stabilitatem melHs pondere 
numerorum spondsorum pingit potenti^ 
sime. 

Ibid. contra. Hoc adveibium abbre- 
viatum puto ex contrarid: i. e. parte, vel 
via, contraria: cui rationi ad <mniamm 
respondet gemella Gneca phrasis, f| 1»«». 
rutf v-e. Siu. 

Ver, 195, contantior: n. constantior: 
vetere scriptura, quam loco recentioris 
cunctantior exhibendam duiimus, leviter 
vitiat&.— ac^M5.- V. ed. P. B. ictus. 

Ibid. pigrei latices: quos Virgilius ap- 
pellat, mella tenacia^ geo. iv. 57. i. e. co* 
fuerentia, 

Ibid. actus: i. e. motus. Festus: '< Ac» 
** tus significat — motum corporis." Var- 
ro, de ling. Lat. iv. 4. " Actus^ iter in 
*' agreis; qiiod agendo teritur." Unde 
varia lectio ictus derivari potuit a margf- 
nali glossl i^, vocis Lucretiaiiie. Sed 



84 T. LUCRETII 

t 

At contra, qusequomque mag^s cum pondere magno 
A^)eraque inveniunturi eo stabilita magis sunt* 
Nunc igitur, quoniam est animi natura reperta 
205 Mobilis egregie, perquam constare necesse est 
Corporibus parvis, et laevibus, atque rotundis: 
Quae tibi cognita res in multis, o bone! rebus 



facilis es8et etiam commutatio ejus cum haberi debet. Spicula scilioet i|ierum ett 

4ictus: et certe sic scribe peccaverunt ad diminutivum nr jp/ca .* ut mica, micuiag 

Ammiani MarcelUni lib. xxii. cap. 8. — tpinat tpinula f etsimilia. Isidonis, xviL 

«< fluvii ^versi, Acheron, itidemque Ar- 3, — ** proprie ipica est, cum per culmi 

** cadius, et Iris, et Tibris, et juxta Par- *' foUiculum— «ristc adhuc tenues in mo» 

^* thenius, omnes in mare ictu rapido de- " dum tpiculi eminent.'* Idem. xviiL 8. 

-*' currentes.*' Rescribe, meo periculo, *' Spieula sunt sagittae, vel lanoesB brevo^ 

41C/U: Le. agmine: vide nostrum, v. 27S. ** ab «picaruiM spede nuncupata." Con- 

Sane ad manum sunt loca, qulbus vul- sule Gntii cyneg. ver. 118. etdoctos Bar« 

gata lectio defendi posset; sed probabilior thii commentarioa; nec non Viigilium» 

«st nostra dirinado,«t nomen idus in hoc geo. L 292. 

usu, ni fidlor, exemplo caret Ver. 20p. iVeiiii.' aic Q^ B. L. M« si 

V-er. 194. enim: A. et. — Mox, V. ed. modo veroa habuimus coHatores: CKteri 

«xhibet nobis qui, pro quia. omBes» NuUa^ pttB^ A. qui Natmi, pro 

Ver. 1 97. papaveris: V. ed. n. papa' exquisitiore vocabulo, quod imprimendum 

i)erum; et, opinor, feni poterat: vide noa voluimus, multum iadens: vide iv. 716. 

ad iL 465. sed tutius habui meliorum oo- Nomus Marcellus, iL 580. exemplum 

dicum voluntati, atque etiam plnrium, conservavit vods Nenu ex Varrone, et 

<obsecundarL Locus jam occurrit in pne- alterum LudliL Non videtur alibi occur- 

oedentibus, nbi nomen singulare similiter rere in monimentorum Latinorum reU- 

generalem sensum sibi vindicavit: sed ex- quiis.— ^Tro fiiam: sic XI. uti editio Ant- 

cidit memoria. vrerpiana, anni 1565. et FrancofurtBna, 

Ibid. subpensa. Consulas dicta ad v. anni 1631. Verissime: vide sis dicta ad 

1068. quieboc vocabulum spectant At ii. 1156. P. quteques reliqui, perquami 

malim scribi subspensa, vero proxime. 

Ver. 198. ab: n. a.—diffluat: n. c{e- Ver. 201. Et: P. Ut» — mobUitaUs 

Jiuati non male, et erat haec commutatio Vind. L. Q. mobUitata: sed mihi suspecta 

eperanda: anteponam tamen r» diffluatj est ooUatorum diligentia.— ^ruHiUiir.* sic 

1 e. ** in omnes partes diversimode spar- P. Vind. V. ed. O. Q. et X. in margine, 

gatur,** ry defluaty L e. ** deorsum multimodis elegantius: vulgo, ferunturg 

fluat,** vd *^ deddat** Vide perdoctum quod sapit magis emendatorem plebdum, 

Munckerum, ad Hygin. fab. Ix. recte de quam suavissimi poetse venustissimum ar- 

his dictionibus judicantem. tifidum : et, an re ver4 oompareat in libria 

Ver. 199. tpicarum: sic legitur in P. vetustissimis haec lectio, qui ista exen^ 

Vind. L. O. Q^ A. n. X. XI. et haud du- plaria poterunt oculis usurpare, meliua 

bie vetus est verbi usus pro kastarum; et dixerint JiVtior ^potior aliqoaties valent 

altera lectio, spiculorum nempe, V. ed. vel simplidter habeo^fitngor^ y^possideo: *• 

spidorum, M. si fides Havercampo, (ut deas nostrum, iL 652. iv. 765. Hinc erra- 

poclis Prudentius, peristeph. x. 740. et bat Davisius, dum extrusum ibat codicum 

4ilia similiter) pro inteipretamento nostr» lectionem, ad Ciceroois Tusc dis|in. io. 



«( 



LIBER TERTIUS. 35 

Utilis invenietur, et obportuna duebit 
Haec quoque res etiam naturam dedicat ejus» 
210 Quam tenui constet textura; quamque loco se 
Contineat paryo, si possit conglomerari. 
Quod simul atque hominem leti secura quies est 
Indepta» atque animi natura, animaeque, recessit; 



16. pro **JruiUur oflScio," reponens edi- Ver. 208. res Utiliiinwnietur: \, e. erki 

torum conjecturain, '< Jungatur officia" ad usitatisBiinam elegantium scriptonitn 

Horatius, epist. L 1. 71. formulam, quam alicubi lectorum anf« 

i. e. utar, vel adhibeam. Porro, b» dic- 

tiones commutantur etiam ad Ovidium, ^* f^ W ^P*^ ^"» «f f»«w 'ETPEOHN, 

trist l 5. 7. Statium, AchilL ii 331. et, ^* ** ''•** '^^" ^ ^'^ '^' '•^'- 

in utroque \oco,fruereiur r^ferretur, at- ^d quem locum demiror Maridanchmi 

quc/raMn*ttr r^feruntur, longe equidem Brunckiumque, contra MSfiL et scholi». 

prastulerikn. ten^ Piersoni emendationem admittentesi 

Ver. 202. quaquomque^ vel qutBcunque: Sed neque Valckenaerus non est erroris 

B. quacunque; Q. solus, si fideliter egerit coai^endus, qui utrinque punctis absd^ 

ooUator, quo qtuequei ut communes editi, deritvocem a^pMtresj obsecutus Reiskio; 

audacter satis, et mne ullo fructu, quum unde constructio prorsus subruitur, et ez- 

nuUo modo necesse sit r» eo suum quo pediri nequit. Nimirum, a(pfK»r»e i^xtt 

individuum comitem habere. Eo hic ^m^ exquisita est locutio, quales poetico 

potest ideo^ ut in permultis vel optimorum sermoni fi^quentantur, pro *' munitione 

scriptorum lods. ** privatus, propt«r jusjurandum deonimy 

Ver. 204. est haud legitur in V. ed. L. '< quod susceperinL*' Hoc clarissimum 

M. 11. X. et ponitur ad finem versiis in est, atque extra dubitationefti positum. 

tt, Quovis pignore contenderim sic Lu- Ilnd. cluehit: V. ed. eluebiti n. /««. 

cretio scriptum esse: bit. 

Nunc igitur, ammi quoniam natara reperta #jf. Ver. 5X)9. dedicat: O. dederati A. de- 

Piusa sermonis violat» quantitati pulcfare <^'«'''»** ®^ «^*»^ ^^** vulgares nimi- 

et efficadter mederi quit: hoc autem li- "™ patienter, ddiquaty ad importuniss». 

brariorum captum facile excessit. f^"» Lambini emendationem. Redi ad 

Ver. 205. constare: V. ed. constans. ** ^^* ^^* 

Ibid. Mohais egregie: ut egregie corda^ ^^' ^*^* ''' ^. ^. XI. et prisci codi. 

tus, Ennius; egregie caram, Terentius; «es Ri, ,«.-poM*^.. \.ed,posset. 

egregie fidelis, Cicero; et egregie pia, Ibid. «i>o«iV. Locutus est dubitanter^ 

Apuleius: i. e. valde atque prscellenter, ^ ^"°^ ^ ^""'^«^ *^ °"'«^ dispeigi. 

Idtra hominum vulgarium gregem: vide *"'' ^""^'^ ^ P^'*^^» "^ ™"»» ^«^ 

«8 notata ad i. 735, ^ animus, m looo quodam sibi proprio 

Ver.207. 0.. P.el. Totusversusdeest ^^^' Vide ver. 137--14* 

jj Ver. 212. secura quies. Virgiiius, gea 

Ibid. o hone ! Sic Horatius, sat ii. 6. 
51. VirgUius, JEn. xi. 344. « b^e xearra^Vx.etnesciafalterevlta^ 

•* rexf** Ver. 213. Indepta: M, Xl. AdejJtai TU 



36 T. LUCRETII 

Nihil ibi libatum de toto corpore cemas 
215 Ad speciem, nihil ad pondus; mors omnia praestat, 
Vitalem praeter ventum, cafidumque vaporem. 

Ergo animam totam perparvis esse neoesse est 
Seminibus, nexam per venas, viscera, nervos: 
Qua tenus, omnis ubi e toto jam corpore cessit, 



imeeta: quod toleraii poterat, sideside- Kecvoblaminim vldeatur,corporacuncta 

nratur lecUo oommodior, et Latinonim ^°^ **^ *"***^°" P™pn["^«««'g«« »««*». 
summis scnptonbus frequentata. Festus: 

" IndepiKi, adsequi:" uti mox noster, ^ddam VirgiKum, in iEn. xL 829. de 

▼er. 945. Camillae morte cantantem: 

Ver. 214. tbi: A. tibi; el^ntissime, Tum friEJdfl Mc 

sed errore tantummodo, forsitan, feUci. — PauUathn exjoltnt le corpon : 

libatum: Vind. Q, limatums quam varia- in quibus colorem sermonis Lucretiani fe- 

iionem potius incuriae coUatoris imputem, cile adgnoscas. Interea, medidnam Am- 

quamcodicum MSS. fidei: vide nos ad mianoMarcelIino,xiv. ll.p.57.ed. Vales. 

ver. 11. Sed et Manilii poHtissimos versus facere quid prohibet? " Solutus enim 

lectori nostro non invidebimus, qui legun- c« corporeis nexibus animus, semper vigens 

tur ^ud eum ad ii. 56. « motibus indefessis. et cogitationibus 

mtegra qujeramus rorantes prata per herbas, " sublectus et curis, qus mortalium soli- 

Undamque occultis meditantem murmur in *' dtant mentes, colligit visa noctuma, 

antris; <( quas ^etvra^Mt Dos appellamus.'* 5u^ 

Quam neque durato gustajtat ore volucres. ^ ^ summotus, quasi se *«/- 

Ipse nec «ctlieno PhoBbus bbavent igni. ' ., ., , . . 

jurans: quo mhil elegantius aptiusque. 

Ver. 215. nihU: sic P. V. ed. O. A. 7. Vulgo, sulijectusi contra manifestissimum 

H. vulgo, ut passim sane, contra libros, lod scopum. Fossis etiam hoc modo 

nil, probabiliter: " nec cogitationibus sub- 

Ibid. prcBstat: i. e. exhibet, ostendit " jectus:'* sed conatusille longe venustior 

Ver. 216. ventum. Omnes libri, sen- est Aliter Davisius olim tentabat ad 

sum: sed egr^am emendationem amid Ciceron. de divin. i 30. Has insuper voces 

mri Joannis Jones lubentissime amplec- librarii confudere ad Liv. xxiii. 25. 4. 

tor, ac pro meritis in contextu pona Ni- Ver. 219. e: M. et; i. e. e, vel pro ex; 

hil est in hac arte critica magis mdubita^ deest vocula n. codici. 

tum, quam haec ipsa restitutio: conferas Ver. 220. drcumc^esura: i. e. mpt»a^», 

velim verr. 127. 129. 253. 254.248. et vrfor»fi,n: et translatio videtur a figuris in 

animadversa nobis ad ver. 44. Sed, me cortice, velcespite, velquavisaliikmaterie, 

tacente, suas virtutes hsc praestantissima instrumento quovis acuto sectis. Cicero^ 

divinatio proloquitur, et omne punctum in Tusc. dispp. i 2a circumscriptionem 

doctorum feret Tocat Sed ad hunc locum illustrandum 

Ver. 218. nexam: Vind. noxam; V.ed. se quasi composuit Amobius, lib. iii p. 

vixam; mendose, pro nixam^ quod legitur 107. ** Nostra de hoc sententia talis est: 

in n. Itidem male: vide ii. 949. Similem '* Naturam omnem divinam, quae neque 

translationera Juvencus exhibuit in versi- ** esse coeperit aliquando, nec vitalem ad 

bus quibusdam minime invenustis, hist ** terminum sit aliquando ventura, linea- 

evang. ii. 668. quos secum commUnicatos ** mentis carere corporeis, neque uUas 

lectores lauti non superdlio excipient: ** formanim efligies possidere, quibus rr- 



LIBER TERTIUS. 



37 



220 Extima membrorum circumcaesura tamen se 
Incolomem prsestat; nec defit ponderis hilum: 
Quod genus est, Bacchi quom ilos evanuit, aut quom 
Spiritus unguenti suavis difPugit in auras; ' 
Aut aliquo quom jam sucus de corpore cessit: 

225 Nihil oculis tamen esse minor res ipsa yidetur 



cc 



u 



** tima drcumscriptio membrorum solet 
** ooagmenta finire. — At vero tos deos 
'* parum estformariim quod amplectimini 
« inensione, filo et adterminatis humano, 
*' et, quod indignius multo est, terreno- 
** rum oorporum circumcasur& finitis." 
Vegetius, i. 24. — ** si nimia necessitasnon 

premit, cespites circumciduntur e ter- 

ra — b" Ammianus Marcellinus eun- 
dem Lucretiano sensum sic verbis extu- 
lit, in xxxi. 24. — ^'JigurA bene compacta 
'* membrorum-^** Committe nostram, 
il 341. 

Ver. 221. Incoiomem: V. ed. IncolU' 
meru^-Hi^t hilum: 11. deficit iUum, 

Ibid. Incolomem prattat »e: Horatius 

ita locutus est, epist i. 16. 16. 

Hae latebrae dulces, et jam, d«redb, aman^, 
Jncolumem tibi me prtestant septembribus horis. 

Ver. 222. evanuit: n. evamj (i. e. 

cum n et priore ductu rv u) biatu relicto 

inter m et aui. 

Ibid. et Bacchi, Ijegp : 

Qpod genus aut Bacchi— . 

Bentleius. 

Nihil heic muto contra libros egomet. 

Ibid. Bacchi flos, Frior EnnTus in 

Alcestide: 

Itec anus admodum Mgutit: nimbrum se voor 
€Axv\X.Jlore liberi, 

Lege, nimium, SSauciavit autem suum ex 
Homero hausit, Od. 4>. 293. 

^OIM02 n TPOEI /mXidW—. 
Vide locum Pacuvii, ad i. 256. et Livii, 
apttd Festum in vooe Andare: nos etiam 
ad iL 847. cum Plauto, Cas. iii. 5. 16. 
Inscriptioiies Gruteri, p. 529. 

8XQUI8. OUBITAT. HAMCINE. OLPACIAT 
HUMUM. OLET. TEHBTUM. ET. F&OIIEM 
VINI. VBTERI8-»'. 



Forro, Mconidis locum respicit Hesycfaii 
glossa, quam in transcursu emendabo: 
Tfmf rtrfat^xtt, AAMNA. Vulgo, ^AMvf • 

Unde libet etiam lepidum Martialis epf- 
gramma expolire, iz. 88. 

Septem postcalices Oplmiaiii, 
Deiuo cum jaceam triente Isesust 
Affers nescio qoas mihi tabellas ; 
> £t dicb : •« Modo Uberum emejOjti 
"Nastam:** (servului est mibi patemos) 
** Signa." Cras melius, Luperce, fiet. 
Nunc signat meus annulus lagenam. 

Vulgo, bketus; nihil ad rem; et ju$sif 
perperam. 

Ibid. evanuit in auras. Virgilius, Mtu 
iv. 278. 



in tenuem ex oculis evaHuit auram. 



Ver. 223. suavis: P. V. ed. O. suaves; 
male — diffugit: Vind. diffuditi n. de» 
fugit, solenni peirmutatioiie 8cril>arum 

Ibid. Spiritus uttguenti. Calpumius 
dignus est, qui committatur, initio ect iv. 
cujus omatissimos versus, ope membra- 
narum usus, diraittam castigatiores: 

Quid tacitus, Corydon, vultuque subinde mi- 

naci, 
Quidve sub hac pEatano, cui gamilus obstrepit 

humor, • 

Infesti statione, sedes i Juvat humida forsan 
R^Ni, levatque diem vidni spiritus amnis. 

Vulgo, quam adstrepit. £t illud Infistd 
per inscitissimam importunitatem viri 
docti uiul operd solidtant Infistd nempe, 
ob strepitum platani et amnis, cormina 
interpellantem,** uti Titius voissime 
explicuit ab ecl. vi. 65. cui. addaa ibtdem 
ver. 62. ut summopere mirer bis criticos 
haud acquievisse. Hinc macula eluetur. 



<c 



« 



98 



T. LUCRETII 



' Propterest neque detractum de pondere qnidqaain. 
Niminim, quia multa minutaque semina suoos 
Ecficiunt, et odor^n, in toto corpore rerum. 

Qua re etiam atque etiam mentis naturamy aninueque» 
2S0 Scire licet perquam pauxillis ease creatam 

Seminibus; quoniam iiigiens nihil pondeiis aufert. 

Nec tamen haec simplex nobis natura putanda est: 
Tenuis enim qusedam moribundos deserit aura. 



^pm venum dfigantem in ecL iL 95. de- 
tiiipet: 

Jam reMmant fmta, jam fmiUmt ob tti c iJt 



Ubii, /vtnufet et ouUi^.- Wde qiuedu. 
dum eontulimus ad Honlxi epod. iL 27. 
nsm mutuas hi lod sibi navant operas 
commndiwtime. Hinc etiam quid Tetat 
Theocritum explicare? Quem mireris tot 
viris doetisBimis tiactatum, neque ab uno 
rnnwmm interea, ne Terentiano Manro 
quidwn, probe intellectum ; atque adeo in 
idylliorum primis versibns! ita, oerto cer. 
tius» distinguendis acdiaendisque: 

'A x&n rmH wmymtn^ 



Ver. 885. oculu: n. oculos, Venag 
abest A. 

Ver. 286. PnpUrea: V. ed. O. Png^ 
terea, Similem confiisionem animadrer- 
timus ad ii. 639. Statim n. sucus» 
• Ver. 833. Temnus aura. Maro, JEmu 
▼ii.646. 

Ad nm rix mnM finns periabitar carw. 

CKtemm, idem Mantuanua, fliid. vi 747. 
hanc auram anims tenuem aUero nomine 

icti auTtB; ct ttift- 



da E^curi Lucretianam, miram dioo, tm* 
ptiremj atque eSera^ sic breriter oonqplcxus 



Ofdo eat: T« i^tiwfttpm (}%mTmmf *^ koe 
<* ijpnim, quod audimus;" fmtU acilieet) 
fMXtrUrm mht rt' tuu k «nnv, k ir«Ti ftuf 
wmymetj fuXi^Urm mio n: *' Duloe fons 
** aonat, duloe j^us propter fontem ; duloe 
** etiam tu.** Longe ▼erissima est hac 
ratio, quamris ad hunc usque diem cuno- 
toa latuerit lUud TO ^tivfirfm qui ali- 
ter velit inteUigere, non novit, quid sit 
GffBoeloqui Cum aliis fiillitur scholi- 
astei. Sed alibi lors plura ; nunc ad Lu- 
crettum nostrum revertamur in riam. 
Odliiis, iz. 4. sdte et eleganter: — ^*^ gen- 
<> tem-Hpirdtt fiorum^ naribus bausto, 
rictitantem." — Utnimque nomen pulcher. 
rime ooojungitur in moUicul& cantiunfiila 
Anth. Lat Bunn. iii. 839. 

Dmn mnihinlco sario 
Meom pQeUinn nvior, 
Dmkmf^fiorem spiritus 
Duco ez aperto tramite-N 



Donec longa dies, perfiecto temporis orbe, 
Concretam exemit labem, puramqne rdiqnit 
Atiieftom i 



Vides, opinor, vaporem et aiirtim ; at ubi- 
nam fugitivus oltr iUe evanuerit? Nec mi. 
rum sane, a tenuissimis constans semi- 
nibus e digitis dapsus sit Ubrariorum: 
ezperiamur autem, an d revocando in 
stationem suam sit Divae Criticae manus 
valentJHsima. At at heus! tu: captus esl^ 
lector; atque eocum iUum tibi: 



pummque reliquit 



Athenum ventum^ atque a«raf slmpllcis iffwm. 

Jam vero numeris suis onmibus locus est 
absdutissimus: vide uoIms nuper dicta ad 
ver. 216. £t nescio equidem, an hanc 
certissimam emendationem excogitavia- 
aem, nisi fiiz anud mei, ibidem memorati, 
praeluxisset: ad eum igitur integra laus 
hujusce restitutionis suo jure referenda 
esL Conferas Viigilium ibidem, ver. 726. 
nam miheriuM venlumf quem ducimuSy vt 



•malis 



LIBER TERTIUS. 39 

lifixta y^ore; vapos pqrro trahit a^ra secum: 
235 Nec calQr est quiaquamy quoi non sit mixtus et aer. 

Bara quod ejus enim constat natura, necesse est 

Aeris inter eum primordia multa moyeri* 
Jam triples; animi est igitiir natura ireperta: 

Nec tamei^ haec sat sunt ad sensum cuncta creandum; 
240 Nihil honmi quoniam redpit mens posse creare 

Sensi&ros motusy quesdam quei mente volut^nt 



▼ita suppetat, nihil aliud sonat quam sonitomque, metumqoe, 

4gfk£rios kauHus ejuadem poet^, geo. n, . Misctbant opeH, 

22a L e. '* divinoB tpiritus:'* uti accunM- Unde ex Dictye Cretensi m araila m eluas,; 

tigsime ad locuip inteipretatus est Seirvius. ad i 6. — ** ^vam singula miro genere 

Vitakm ^iritum, atque auram vitalem^ " onUionis es^^nerentur, atque in ser- 

▼odtat Amobius, Ub. vii. pp. 223. 238. et " ^^ Gm^ regis messet qua^dam, per- 

copU aHimami ^ ^ vfntum^ j^ 226. Ye- '* nixta miuaratiaui, vis." Vulgo l^tur, 

liuste Seneca, CEdip, 6S0. miseration^s. 

Ver. 237. inter eum: P. tn caetumi 

_ V. ed. m cereums nempe c cum f, ut pas« 

nmin minusculorum elementorum for- 

His prsmissis, non accedet lector impara- uhs evenit, mutato ; et commixtis qrllabis: 

tus ad Valerii Flacd iv. 1 79. versus casti- B. n. incertumi Q. intus eum. Pro mo^ 

gatissimos de scriptoris mente capiendos: veri, male nonnullis placuit editoribus 

Llto«inext.«no.peluncaadpaniltfaigen^ T»™«»>i conjectura, cieri, Ubrisomnibus, 

Arboribuscuper, et 4oi8o contecta minaDtli ^^ videtur, redamaptibus. Moveri potest 

Non quae dona deAm, non qus trahat 4fthem versari; quod poetis, ut omatius vocabu- 

, * t, '■f*'** . lum, adhiberi solet, vice simplicioris esse, 
Infelbc domus ! ' . ' „ / _ 

Ver. 241. ^: P. V. ed. O. A. n. S^ 

L & ** ubi niiiil vitale penetret; quae ne- Q,. quee. — voluiant: sic dedi ex ingenio» 

que aeris spdritum imbibat^ nec lucem ut quam minima mul|ttio in versu, non- 

liquidam." Ccterum, hoc Ej^cureo- nihil casligationis deposcente, fieret Om- 

rum dpgma de animae constitutione Flu- nes libri vetusti dant, voiutats editi com- 

tarcfaus exhibuit in tractatu adversus Colo- munes, volutent : sed ratio nostra fiualior 

tem. p. 1118. IX etdeplaeitisidulosopho- est. Ita capio locum non valde perspi- 

rum,iv.3.quemlocummoxadmpvebimu8^ -cuum: ** Sed admitti nequit hasc tria 

ad ver. 243. " posflegigiietemolUBfleBfliferos; quioon- 

Ver. 234. aera: Vind. V. ed. n. "S. '* sistunt in ^buadam volutandis per 

dere, ** mentem.'^ 

Ibid. vapos: i. e. calors vide ad iL 149. IbJd. mente votutOMt* Maro, Mn, L 

et de vapoSf pro communi vapor, consulas SCk 

inferius dicenda, ad vi 952. Talia flanunato •ecimi dea eorde 'vohitam t 

Ver. 235. calor: li. colors proutpassim Gneoos dicendi.magisti06 p>o«olito seca- 

iurbatur. Calor autem nu^c est, qui modo tus. Ita nimirum Ptndanis, X>L i 14. 

Ibid. quoi mixtus. Simile fegimen est ^T/umc AM*ibaAA£TAI 

an Virgilio, ^n« viii. 432. 2«^ MHTI£m 

VojL. II. D 



u 
<c 



40 T. LUCRETII 

QuarU quoque Ims igitur qufiedam natura necesse est 

Adtribuatur: ea est omnino nominis expers: 

Qua neque mobilius quidquam, neque tenuios, exstat^ 

24f5 Nec magis est parvis et I&Bvibus ex elementis; 
Sensiferos motus quaa didit prima per artus: 
Prima cietur enim, parvis perfecta figuris; 
Inde calor motus, et venti Cfleca potestas, 
Adcipit; inde aer: indeomniamobilitantur: 

250 Concutitur sanguis, tum viscera persentiscunt 



Ad quem locuiti impetidio ntigaoes w dit, didiiur et deiUuir; ut erat exspeci' 

boni scholiastas jmestaiit Alii afiter Lu- tanduin. 

cretiiversum tentavere: sed oonatus te-' * Ver. 247. detur: V. ed. tcieturs A. 

merarios, et lineamenta veteris scriptUT» ciere; 11. Kitetur,-^peifecta: O. efecta; 

coneulcantes, meros illos lasdrientium omnino mendoae. 

emendatorum lusus, quid attiriet singina- Ver. 248. ventif miper amne dicti; ut 

tim recensere? SolHria criticeB eensura in aUquoties» in hac docliinA eiiafTand&, pio 

Lucrethim, si in alium quemvis, ezereen a^Sre invenimus oniliim.* nec minim est, 

debet s cripUneg fuisse in Tocabutonim uau in- 

Ver. 247. nominisexpcrs.' aMroufM- constsntioreBi qui notioDca minime ^u* 

r«f . Flutarchus, de plac phiL iv. 5, cidas ipsis impressas mentibus habuennf, 

JL^txufis (fov -^vxnv 1X171) nfafM 'i» rir^ Id, quod hi veteres auram vocitabant, 

wufir t» W9tti xufttivty I» *tu MfJivty f» hodiemi nominarent athera. Adeas O^ 

leuu WMVfMtTtKUj %tc Ttrafnt rints atc»rov»^ tica Newtoni, hominum longe longeqne 

fAaffrUy i n» etvrtf eu^nrixaf, maiimi; atque scholium math.phiL Frin- 

Ver. 244. neque utrumque: A. nec, — dpionim generale. 

tenuiut: n. tenuif, Ibid. venti ceeca i>otestas: vide sis L 

Ver. 245. est: sic XI. longe melius: 295. 

caeteri, e, — et: Vind. Q. n. aut, — ex ffe- Ver. 249. mobilitantur, Verbum non 

mentis: V. ed. B. IT. excrementis ; in A. alihi invenio nid apud Caecilii Proga- 

ex est in rasurlL Non male refinxeris hoc mum, in Nonio, iv. 300. '* Laetitia me 

pactoversum: " mobilitat :"** L e. hilaritate vegetat, et 

Nec xni^gis e parvis et laevibui ejt elementis. leveni facit 

ir_ a.- -ir« j « • Ver. 25a Versum, mult& lectiomim 

Ver. 246. qtus: Vmd. 2. 0iia; aic . ^ ^ _»_ . j . . 

- . . . vanetate contuxbatum, ad scripturam co. 

etHun, opinor, LbM. ■amrapetitumtfiMe, ,. t n>r rk ^ J * « 

. „ . 1 .. dicum L. M. Q. n. et. quos vocat Pius 

m Havercaiapi exempknibus, openurum , « , . /_? , ,. 

•j 4. .. . . j Lj.' -.r. j reverendae ndei exemplaria, dedimus: msi 

vitio videtur attribuendum^— d^dtf r Vmd. . . ... ' 

A. edkU, V. «L B. n. **», O. «r*», '^ ^V^ Pr>onbu» v<Kes «.„g«ft 

>-i ....^ . .. j -1 . ftim ordme mverso legantur, utinVmd. 

Qp edidtt; A. sensU; sed, quod reoepi. -,,^ ^ 7, . ^ ^ 

^ -. 1 j u- * -rs-j'^ \: V. ed. O. A. n. X.— Cbncu/i/ur.- n. Cum- 

mus, procul dubio venun est Dtdtt uti« , .. . ^ 

^..^ w*„-i. -a j- .. j./r ^ . ciiWur; vulsares editi, Titm quattturj ex 

que, du^i^i, dM/K rgx/, difert, m omnes .., . .^.® / « 

_^ j. ^ -j .. ^^ Aj.. .« arbitno criticorum. — tum: B. cum» — wm- 

partes dispensat: videii. 262. Adait lUe .. . n 

Tur ^ .-r. .. .^. cerfi persenttscunt : P. per venas vtacera 

Mantuanus, in JEn. vu. 144, : tt. j -^ ^ . 

vivunt; Vind. 0. 2. per sentes viscera tunt; 

DUlitur htSemMtoTn^peragmituinmiw, et aimiliter V. ed. A. n. nisi quod iBaha- 

Passim commutavere librarii di^iV et de- beat vint, (ex errore collatoris) hi autem 

3 



LIBER TERTIU5. « 

Onuda; poBtremis datar osaibfis, at^ue mfldidlis, • 

Sive voluptas est, sive est oontrarius ardor. 
Nec temere huo dolor usque potest penetrare» neque acre 
Permanare mahim, quin onmia poturbentur; 
255 Utque adeo \itaBr deAt loous, atque animai 
Difiiigiant partes per eaulas corporis omneis. 
Sed plerumque fit, in summo quasi corpore, finia 
Motibus: hanc ob rem vitam retinere valemus. 
Nuncy ea quo pacto inter sesq mixta, quibusque 



ruuni, loco iunii ut B. vit»/, pro eadem ardor distinctioiiem ponas. Cioero, de 

depravata voce. Et locua etffwitrttt pro- finn. v.'33. ^ Is, cum arderet podagrc 

cedit ; ut L 289. et alias noster, haud ra- " <Mbri6tfS-^" 

ro. Porro, <ttm abest n. Ver» 255. acre,- n. actoi et statim 

IbidL persentiscunt. Plura hujusce dic- Permanere: Rec-non ^uandOf pro quins 

tionis exempla Plauto, Terentio, atque ut etiam'* V, ed. 

Apuleio, suppeditantor. Evolve lexica. Ver. 253, Utque, Hoc lescripsi ex 

Ver. 251. postremis: A»posiremoi qatt vc^untate» pro Usqtie oranium exempkui- 

lectio, oontra tantas libororum vis auotori- um : quum sic mihi viderer levius auder^ 

tatfem, se immerito probavit prsgressis quam ii» qui ante me hanc provinciara 

editoribus. Non aliter Mantuanus, JSn. perlustraverint, interpolantes u^, post a(Uoj 

ia. 664. ad Lambini mentem. Nescio tamen, an 

non malim sic legere versus constitutos: 
Q^tem telo primum^ quem postremum^ aspera virgo, 

Dejids ? ' ' quin omnia perturfoentur, 

Usqueadeo vit« d^/ locus, atque animal 

Homerum ezprimens. Rem vel pueruU i^i^iiis^tim/partevpercanlascorpoiiBonineis. 

tenent Pudet, multum pudet, talium __ , . . ., ^ . 

. « ,. . . . j*^' j • tJt ordo sit: *' Qmn omnia perturbentur 

mncetiarum m se vuris eruditis admiaia. . , , .... '^ . 



mm. 

Ver. 252. ardor: L e. impetus, vel agi- 



adep, usque locus defit" Terentius^ 
Adelph. ii. 2. 5. 



tatio; jam vero voLuptati cowtraria agi- £govapulando,iUevexberand9,M9tt«ana>o4e- 

tatio, necesae est dohr sit Nonius Mar- sumus. 

ceUus^v. 16. " Ardere, dolere^v^ irasd.'* Nam r« dejit comparet in. P. V».4Bd..«t 

Virgitius, Mxu ix,€6. Dijfugiunt^ in P. n. Expendant rem me» 

, durisisfor ossUnu ardii : ^^ ^^'«* """*'» ^ dyudicent : egomet 

, .. . ., enim de hoc looo ampUandum censeo; 

Lucreta sui, ut videtur, non unmemor. • • j. u* •* r^ t l^ • 

fttnifi^i ^iy>y^|ii^ 4>i^ ffi^ foff tiiiqii ex I/<icre tiayii 

Confer etiam ibid. v. 172. Lambinus • i* v «^ 

... ^ » , sermoma formuhs omitten «•« ut. quamvis 

autem opportune huic loco Catuilum ad- . ,. a j .2. ^^ 

"^ ... ei exemplis confinnandsB non ipse sun: 

movit, carm« u. 7. «j j »^o • ^ma \m • »/% 

' vide moxy ad ver. 348. iv. 574. et i. dO, 

Ut solatiolum «ui dolerU, SUperius. 

Credo j ut tum gravis adquie«cat ardor. Hinc autem optime restituam Juvenakm» 

Quos veisus, ut ut criticis vexatos,^^- iii*310. ex Cantabrigiensi codice, quem 

cerissimos equidem puto, et nihil in se contuli: 

difficultatis habere, si parentbesin non- Maximu8lnvincli8ferrimodas*jf.-timea»nunc, 

nuUorum editorum toUas, et plenam ad Vomerdeficiat; neiDanraB,et8arcula,deMnt. 

D2 



42 T, LUCRETII 

260 Compta modis, yigeant; latioiiiem reddere sveiijfcem 
Abstrahit iiiTitmii patrii aennoois egestas: 
Sed tameni ut potero sammatim adtingere, tangam. 

Inter.enim airsant primoidia, prioc^onmi 
Motibus inter se» nihil ut seo^mier immn 

^65 Possit, nec spatio fieri diyisa potestas; 



Qiue pulchra eat eonslmetioiiis Tarietai^ dum cat, qiiad non sumu neoeoM at cum 

atque houd dubie scribis iisposuit Vulgo vitiosif ezemplaribu^ qiunncum vitianti- 

scribitur, ** ut dmeas ne/* bus emendatoribua, pugnadter confliclariL 

Ver. 256. eaulat: Vind. V. ed. O. A. Ver. 261. invUum: i. e. cupientem elt 

culmas; n. X. cufinas, per eosdem ele- bievitate atque perBpicuitate tvftawruuf, 

mentorum ductus; (^ cidvia. Bedi vero qui Graeci» ubertas poUet Respidt, opi- 

ad il 950. nor, potissimum eas novarum vocum fbr- 

Ver. 257. JU : IX. Juit ; abest A.— 4*n mationes veterum juncturis factas, quas 

summo quc^si: Vind. O, A. quasi in sum" olim attigerit in i. 830—854. et ^cdet, 

mo; A. n. 2. summo in quasji: et V. ed. esse ad drcumlocutiones oonfugiendum 

defiderat guasi.~^<orpore: Q^ corporis. sibi, nisi potius velit rem totam prarter- 

Ver. 258. MoiibuM: U. MoniHnu: q «w mittere, quam, si minus diserte atque co- 

i^pminaconfundunftiir ettiam libnuiis scrip- piose, breviter utcunque et summatim elo- 

toribus «d Vii^ geo. i. 475. ubi nostras ^* 

animadver8ionesin8picia&— f»j(a9i.*n.viia. . yer.262.summatimadtingere. ItaDic- 

Ver. 360. aventemi Q. ventm; Vind. ^ys Cretensis, v. 2. haud vulgari cum ele- 

V, edl B. L. A. X. €1. hahentem. Sane gtotiA, ut est scriptor lectissimarum fop- 

supra vidimus, ad ver. 6. hujusce libri, mularum studiosissimus, et ab omni parte 

quantopere passim fluctyent in his dic- coacervatas inserens : " Namque, si pr«e- 

tionibus scrib^e, ob similem sonum iitera- ^ terita mala summaitim attingere opoKte- 

rum 6 et v; sed nesdo, an lectio haben- ^ «^ «n onquam dritas noeti», dcpraica 

tem hic lod non prsferri debeat; ut sen- ''.ssrumeis, ad requiem emersit?" — Sue- 

8us sit: '* Quamvis habeam quo reddam, . tonius, ii 85. *' Foeticam summatim,wir 

vel valeam reddere, paupertas linguas *' tigit.** Oiosius, bist i. 1. ^* Res ipsa 

patriae, vocabulis philosophids minime *' exigjit paoca adtingere.** Pessime non» 

** instructa^, impedit moraturque." Ver- nulU seribunt contn^gere inboclooo. Vooe 

bnm habeo hanc potestatem sibi passim siogukui rem eipediunt Graed sdlioet; 

vindicat; ut ii omnes, qui has literas no> ut Hesiodus, opp. et dd. }06. 

rint, probe norunt. Graici .^« passim Utf^r^^)^ EKKWT^flSn : 

similiter uti solent 

Ibid. Compta: i. e. adbmata. instruc ^^. « tonti sit, nostram SUv. Crit set*. 

ta: videno8adi.949. Qui portentosam ^"^ Sic autem sine metephora man- 

dictionem Copta, i. e. coapta. nobis propi- ""« Mantuanus, ad Mn. i. 737. 

nant, atque etiam in Lueretii contextum Pnmaque, libato, summo tmus adtigit ore. 

trudunt, libris onmibus oontra stantibus, Ver. 263. Puncto, post primordia po- 

odiosi nimis sunt; imo, rwu sibifisque ex- sito,' cavi, ne jungeres|M*tmordia et|>rtn- 

apiendi : quum ne unum quidem depra- cijpforum, contra sermonis Lucretiani oon^ 

vatce literulae vestigium tantas temeritati suetudinem, cui sunt idem prorsus /)rin- 

excu8ationem*det In maxinus nimirum cfjpta ^primordia; quemadmodum ex in- 

Lucretiani editoris infortumis numeran- numeris locis constat— -PofTo, n. asrsat. 



(( 



LIBER TEHTIUS. 43 

Sed quasi multfie vis uniuB ccxrporis exstant 
Quod*genus, in quo vis aniihantum visere volgo» 
Est odor, et quidam calor, et sapor; et tamen ex biis 
Qmnibus est unum perfectum corporis augmen. 
270 Sic calor atque aer et venti c^eca potestas 
Mixta creant unam naturam» et mobilis iOa 



Ver. 264. seeemier: Vind. teeemiiun rtd editionlbiu: sed ad judiciilm docto- 

V. ed. autem habet stemere, rum rem deferimus; qui ezpendant v^ 

Ver. 265. dhisa: P. diversa: de cpk lim, an Lucretius non in animo habuerit 

commutatione prius diximus ad i. 174. et dhos, quibus vesdmur mortales. Insuper, 

videndse sunt varia lectiones ad Claud. ut suqpicionem meam amantius foveam, 

in prim. cons. Stil. i. 34 sec. cons. Stil. &cit Arnobius, ad Ub. ii. p. 85. nostripo- 

45. cum Bunnanno, ad Propert i la 15. et» indefessus imitator: *< Non enim. si 

Ibid. Qrdo est: *' Nec potestas eorum^ *' fructui vobis sunt, et cHxmim mediis 

" jfer quam agunt scilicet, possit fieri di- '' in generibus constituta, expeditum et 

" visa spatio:*' i e. separari, alteraab al- " promptum est, quid sint singula, scire; 

tera, ita ut seorsim proprias res agant *' cur talibus Bgurata sint formis; fuerit 

Ver. 266. multa vis: P. Vind, V. ed. " necessitas aliqua, ut non alios saporesy 

O. A. 1. n. multa ejusj ne singulari qui- *' alios odores^ alios colores, quam quos 

dem elemento liteTarum discrepante. " habent singuls res, habere debuerin^ 

Ibid. Sed guasi: i. e. " ut sint quasi " an et alios potuerint sumere?" £t, qu« 

*< unum tantummodo corpus, multis po- sequuntur, eodem spectantia. Non indig- 

'* testatibus praeditum: ita conglobatim natus esset, ut putero, lector, si divina* 

** agunt, atque sociafiter." — Porro, ani. tionem nostram recepissemus in textum, 

mum advertas r« vis in numero multitu- eliminat& vulgari vooe; sed in re dubia, 

dinis, ut ad iL 586. — Caeterum, bic ver- et parvi sane momenti, noluimus invidi- 

sus cum praecedente, et usque ad ver. 271. am periclitari. 

desunt n. oculo librarii scilicet in simile Ver. 271. H. hatoetesl ad finem veisiis: 

vocabulum finale temere conjecto: vide male. 
ad ii. 595. Ver. 272. initum: V. ed. invitam; L. 

Ver. 267. visere: P. M. viscere; sor- initam; A. nutum» per eosdem literarum 

dide, et inepte.~Ordo autem est, sive- ductus; Vind. Q. n. inilium; quod non 

rissimam stnicturam interius velispemoa- ^6*?"«»* similiter enim Canis sspissime, 

cere; « Quod genus, odor est, et calor, ^»^"*' ***" animadvertimus in praeceden- 

" et sapor, in vulgo animantum, quo vis tibus.— oWm; P. illos; V. ed. illis, 
*' visere:** i e. quemcunque animantem Ver. 273. unde: n. inde, — ^Et hic ver- 

vdis intueri. De formula autem, Qasod ^^ P^^ prseeuntisexegetico habendus est: 

gmust Lucretio valde in delicus, posthac "^s^ «il potius. quod valde suspicamur, 

agere meditamur, ad iv. 739, Mea ta* ^^^'«f posiulandus, et c; M9f»xttf ocyus 

men interea fert opinio, legendum esse ablegandus, ut gldssatoris cujusdam lad- 

co&»r, pro ca/or .• nametvocesipsflBpassim "** marginalis, progressu temporis ipsi 

confunduntur, et rectius videtur rem re- ^rabeae infaustis^me intexta. 
ferri ad visum, una cum gustu et odo- ^^'- 274. natura subest, Virgilius, geo- 

randi sensu, quam ad tactum^ omnes alios "* ^^' 
pensm Lucretiano more soHtum complecti. Qwippe w^o natura subest^. 

Atque adeo ita legitur in Gifanii et Pa- Neque nihil huc faclt Servii Qommenlfu 

D3 



44 T. LUCRETII 

Vis, initum motus ab se quee dividit ollis; 

Sensifer unde oritur primum per Tiscera motns. 

Nam penitus prorsum latet h«c natura, subestqae; 
275 Nec magis hae infra quidquam est in corpore nostro; 

Atque anima est animae proporro totius ipsa: 

Quod genus, in nostris membris et corpore toto 

Mixta latens animi vis est, animaeque potestas; 

Corporibus quia de parvisi paucisque, creata est^ 
280 Sic tibi nominis haec expers vis, &cta minutis 



tio: « Subest: i. e. inest latenter: nam Sic. i. 55. Pfin. nat hist. xxx. 1. fin. Di- 

« non apparet" Orouus etiam advoce- on. Cass. xxzvii. 6. ^schyL Supp. 53g. 

fur, hist i 5. optimus interpres Maronis; Sophodem, in (Ed Tyr. 465. ubi videas 

quum sit locus pulcherrimus, et digous, Brunckium et scholiastem. Nec tamen 

qui ex omni partescastissimus legatur: morari piguerit, dum socii enarratoris lec- 

'* In eonfinio Arabise et Paliestinas, qua, tionem multo elegantiorem amator&ua 

'** demissi altrinsecus, montes subjectis tragid eommendamus: 
** campis cxdpiuntor» quinque dvitates 

«* ftL&e, Sodoma, Gomom, Adama, Se- '''''• i» «»* A ^tmnm 

^« boiin, et S^: sed Si^r ex his par- . ^*^ ^^^ "^^ 

** Va, illaB autem ampue et magnee; quippe ^ 

«« quibus et g{aifecuMUiAs ntApra/, et Jat' ^^ 

•» danis fluvios, per plana difiosus, et per- « Quasr scflideC e ^culd vates* ApoUo bu- 

«opportune divisus, augmentU uberta- « mani generis actiones oculis acutis con- 

« tii impendebatur." Sic haud dubie re- a tempUtfetur:" quo nihil pulchrius fin^ 

ficribendusest:videViigiLecLix.8. Vul- poterat Illa autem locutio, a^t^umm 

go legitur, dimissi, vd dimissis. Porro, ..^^ venustum artificem, me jijdice, p«r 

dvitates ampUe sunt becUce^ sive o})ulenta: rum sapit 

consulas Nonium, xi. 19. Magtue igitur Ver. 277. Int^er versus in n. deside- 

et tmpUe dvitates eae sunt, quas passim ntur. 

Xenophon in primo Anabaseos vodtat, Ver. 278. animivis: V. ed. A. n.ani- 

l^tyakaf »eei tuimfMmt. mus, — vis abest X. et omnia ab hac ipsfi 

Ver. 275. hac: O. A. ac,—^dquam: voce nsqne ad vocem totius in ver. 28 1: 

P. cuiquamj et ex ejus codidbus erant, desunt n. 

qui haberent, quiddam, Ver. 279. V. ed. ponit ^ante eorptfri" 

Ver. 276. proporro: O. A. proportio, frus: et, pro /Sic, X. statim, Sit,' 

IXAA. anima aninuB: ** nempe, quasi Ver: 280. 5ic .• i.e.**ut animaipsainto^ 

** exquisitior anima quiedam atque pene- '* to prorsus latet, quamvisper omne cor- 



** tralior: tOtius- anim» essentia, et flo&" *' pus dHfundatur, etex effecdbus ejus 

Ita solent utique utriusque lihguaB scrip- ^ lummodo cognosdtxir, ac sentitur: nihil 

tores ea, quae sint in suo genere pnestan- ** mirum, si animie subtilis pars subtilis- 

tissima atque magnificentissima, t/u^mrf " siroa'penitus absoondatur.** 
M§0t significare. S. Paulus, 1 Tim. vi. 15. Ver.-28I. latet. Vind. V. ed. Q. n. 

deJehovlL: o ^afi\iu$ rm ^eufiX%v»vrmi late. — quasi: Q. qita sit, Lenire volebat 

xtu »oft9s Ttn nufttyrrm* ut Dan. iL 37. utique phrasim suam c^ufjwp«f noster, r^ 

versionis LXX. viralis? conferas Diod. quasi interposito; qno nihii tempestivitts 



LIBER TEKTIUS. 45 

Coiporibus, latet; atque aiiimas quasi totius ipsa 
Proporro est amma, et dominatur corpore toto* 
Consimili ratione uecesse est, yentus et aer 
. Et calor inter se i?igeant conmixta per artus; 
285 Atque aUis aliud suhsit magis, emineatque; 
Ut quiddam fieri videatur ab omnibus unum: 
Ne calor, ac ventus seorsum, seorsumque potestas 
Aeris, interimant sensum, diductaque solvant. 

et scriptoribus pmdentissimis solemiius: vtrTUfttr t» irat» ^vfoituu («» «*«» Mft^wt), 

editores tamen, pro facdnus! eo uaque tx 9r$i» mvfMrtxu, %» nrxfru rtws mmm- 

audad» et stultiti» processerant, ut de rwofutrr*- (vide ad ver* 243.) rwr» Y n9 

suo vel in contextum intulerint, animai, ATTn « m^inrmi»' in r. fat wfWftm, «- 

vice anima quasi. . Mirabor equidem, si Mr«vr r*t h mtfth nft/umt^ TO h d^y, «i» 

lauti lectores hanc sacrilegam sincerissimi ^mtftfMimf ^fffrtirm nt^ttftmrH* w 1* «m- 

loci violationem non vehementissime in- woftm^rtf^ rn* «» nfu» tfi^ttu mi^nrtf^ •» 

dignabuntur. «dtw y^ rm 990fuii$fU9Uf ^ruxuuf *K 

Ver.286. aft.- n.5ii5.- Lambinus,quem AIXOHSIX. 

plures editores secuti sunt, reposuit de,* Yer, 290, fervefeit : V. ed. B. M, fer^ 

ex arbitrio; perperam, et audacter. Kscet: H. fervisciU^-^criu»: IL ^tM. 

Ver. 288. inlerimant: n. interimat: Emendatio Lambini non foitasse necessa^ 

quod malim.— «CTiwtm.- P. seorsum.^i- ria «st, sed certe vero simillima, ob imi- 

ductaj Vind. O. Q. A. n. S. deducta: et, tationem VirgiUanam, ^n. xii. 102. ide- 

in versu pracedente, que deest V. ed. oque admittendam existimavi. Nempe, 

Ver. 289. calor: V. ed, C(^i emwe sic se faabent Mantuani versus: 

solenni Et exemplis jam stabilit doctri. __^..««« totogue ardenth ab ore 

nam suam n€»ster de triplice naturdani- ScintUlx absistunt : oculu micat airibus igids, 

nMB, ex alire, aurd, et calore constantis, jj,j ^^g^ ^^ ingenio perspexeram legen- 

ab animantibus «X»y«f , atque etiam hu- ^^^ ^ membran» divinationi suffra- 

'manogenere, desumptis. gantur: 

Ibid. Lege et distingue : ^ . .. u 

^ ^ ■ I ■ ■ totoqae ardentis ab orc 

&t etlam calor ille; animui quem sumtt, in iri ScintillaB qbsUiunt, 

Cum fervescit—: » , , . , .i. • n» • i. 

Indubitabihs est, si aha qusvjs, hac 

Ut Horatius, saL L 2. 71. emendatio: et sic passim auctores optimi 

mczcnm conferbtntira: loquuntur. Pindarus, Pyth. iil 66. *i./» 

etmox noster, ver. 296.— Bbntleius. ifiofar *^ insiliens igrds:** ^schylus, A- 

Ingeniose, ut omnia: sed locus, prout gom. 305. Xmftrmf v^tffiofwm' " lampas 

vttlgo constituitur, ita commodus est, ut ** transiliens ;** Ovidius, fast iv. 796. Scin- 

neroini ooncessurus sit novare contra li- tiUam prosUuisse. Neque opinionem sane 

tnorum fidelitatem. Caeterum, locus Sto. mutem, quamvis non ausim dissimularey 

bo», quem ex Gassendo psrtim Creechi- vulgatam lectionem Philostrato yindicari, 

us protulit, ad Lueretii versus, qui statim icQn. ii. 19. p. 842. im. Aktiihs h AHA- 

sequuntur, apprime facientem, faoc modo NI2TANTAI ^mfm ru /t6$T«*«* xmi fAu^tm- 

constitucndus est, atque supplendus. Ex- ^«, Sv/»m l^vy»%xfa(tt*of, h Txfum ^tfiiru. 

stat autem in ecl. phys. sect. xl. p. 93. Micat etiam et absiliunt optime jungun- 

(ET#x«^f m* '^vxnv ufirmro) xfmfAm i» tur, atque invipem amicissime conspirant 



4§ 



T. LUCRETII 



Eflt edaiB GakNr iUe aiiiino» qtiem BUmit in irif 
290 Qaom fervesdts et ex oeoIiB micat acribus ardor. 
Est et frigida molta, oomes Formidinis, aura; 
Qua ciet horrorem membris^ et concutit artns. 
£st etiam quoque pacati status acfris iltey « 
Pectore tranquillo fit qui, vohuque sereno. 



Pulchre ColunRlla, vii 12. 4. et appo- 
site Luoetio: ** — nigris Tel glaucb 
** ocu/m, acri lumine radiantilnu^^** 

Ver. 292. Qii^ .• nempe, ** Pfer quam 
" Fonnido det*' Ita legitur in P. Vind. 
V. ed. B. et eodem redlt Quatiet in 11. 3. 
c et ^ passimpermatatis: oeteri libri, Qjtug 
ciet,^^<(mcutit.' sic ausus aum castigara 
librorum oranium lectionem, concitatf 
quam nihii adjuvabic, alterius omnino ra- 
tionis, mox ▼eniens ver. 501. Voces eoii* 
eito et concutio confunduntur ISbrariis ad 
Ovid. fiet i 436. Omeito potest *' res 
** plures ad unum locum clere, vel rem 
'* unam ad alias:*' qui sensus Lucretio est 
alienissimas. Viigiiius» ^n.iiL468. 

Hoc amcujsa metu mentem, Jutnrna virago— * 

Claudianws de bell Get 372. 

CoOKia ierrilki frecwrSa cMOUit ktmr, 

I^dentius, peristeph. L 1 13. longe appo» 
aitissime: 

jHpdw quum decoIonM horror artui coHcutit. 

/Vides singulas dictiones Lucretianis it» 
eiamussim conTenire, ut inde derimtaB 
▼ideri possint. Ipse Carus autem sui a^ 
sertor est omnium acerrimus, ad vi. 594. 

Frigu* utei, nostros penitus quom venit in orfKr, 
OMcutit invitos, cogena tremere atqoe movere. 

Csrterum, libenter dixerim ad hunc lo. 
cum '^fgilio conjectos esse oculos ab 
^n. iii. 29. adeo utrinque consonat di- 
cendi tenor: 



ob trepidum timflran de TictCHaA: Tideaa 
totum locum in notu noetris superius, ad 
a263. 

Ver. 293. etiam guo^: co Bf et aa ▼. 
154. Slc Plautns, Amph. ptoL 3a 

Atqoe ego quoqui etiam, qoi Jovis nmi filius : 

ut finequenter alibL Terentius, Hec. iv. 
L28. 

jam oderit, k quoque etiam quum oderit. 
Consulas ibidem Westerhovium. Apu- 
leius, met ix. sub fin. p. 811. *' Prohinc, 
*' me quoque peti augno etiam deo famu- 
^ him, sentire ddierem." Hinc videtar 
poiTO Ludus Ampelius in cap. 8. emen- 
dandus: '* Item, Palamedis dthara: Mar- 
** ti etiam quoque coiium. remi Argonai»- 
" tarum, et gubemacuU brachia — J* li- 
bri, autem quopte. 

Ver. 294. Jit qui: B. O. $it qui i P. qui 

Ibid. voltu sereno, Mantuanus^ iEn. ii.r 
285. 



Qu« cauaia indigna terenos 



vmfripdus 



Membra quoHt, gdidueq^ coltfomUdine aanguis. 

Adeas denique Senecam, (Ed. 576. et 
Statium hiac intdligas, Theb. vL 395. 

Coacunit flaamHN MiRionMi.^^ i& artiH : 



Fedavit voltuj t 

Ver. 295. eit non legitur in n. et idem 
codex habet quondam^ loco corda. 

Ibid. corda, ut mox leonum : sic v. 862. 
canum corda, Unde riris eruditis non 
equidem manus dederim, ad AnthoL Lat. 
Bunn. !iL 65, 7. 

Ante feri cervis submittent eorda leones, 
SsBvaque dediscet prxlia torvus aper : 

iino cons^nsu rescribendum esse edioenti* 
blis coHa, loco corda, 

Ver. 296. mau deest V. ed. — O.ferves* 
ciL 

Ibid* Iracunda mens: qualem Flaccus^ 
de se ipso loquens, vodtat, irascifacilem: 
aam iracundu* utique, proclivior est Mi 



LIBER TERTIUS. 



4t 



295 Sed calidi ploB est iOLs, quibas acria corda, 
Iracmidaqtid liiaiB fiicife ecferrescit in irk: 
Quo genere in primis vis ^t violenta leonmn, 
Pectora qud fremitu rumpunt plerumque gementes; 
Nec capere irarum fiuctus in pectore possunt 

300 At ventosa magb cervorum firigida mens est. 



inon; iraiui vero, qui jam factis iracim- 
diam exeroet: vide, ut omittam awna ob- 
yium Ciceroiiis locum, Claudii Caesaiis 
dictum in Suetonio, sect 38. 
Ibid. Legendum forte: 

— i— effiervesdt in iram. 

BXNTLEIUS. 

Idem nobis etiam se in animum indide- 
iBt; sed dnbito an fhictfis aliquid ex mu- 
tatione decefpendum sit Amobius» lib. 
1 pu 11^—** est exploratum et cognitum, 
** egiervescere deos ird,** Idem, lib. ii. init. 
-— '' vel quas cjus continetis offensas, ut 
** ad ejus nominis mentionem rabidorum 
** peetorum efferveseatis ardorHnu ?" De- 
nique, libi vL p. 190.—** non ird eger-' 
** vere^ mm uUis cupiditatibus exdtari— %** 
Pro oonjeeturit Bentleian4 facit Gellius 
aliquantulum, libi 1. fln. qui huic toti loco 
iUustrando operam bonam navat: ** Mihi 
** qnidem neque oculi, opinor, tnioes sunt, 
«« neque os tuibidum, neque immaniter 
** damo, neque in jpnmani, ruboremTO, 
*' «;^»t«ico;^neque omnino trepido ird, 
** et gestia" Sed codioes audiendi. 

Ver. 297. leonumr^iracundamene-^fre^ 
mitu gementea, Viigilius, MtL vii. 15. 

Uinc exaodiri^Miifi» ir^tque leontim: 
unde Valerius flacois, iii 237. 

— — »— * audit/maitef tnuf m leMmm, 

flimiliter Stattos, IMk vL 599. 

— procQl Imptttiyrvmlftfia accepere iM/. 

Aliietiam bene multi. Non invenuste, 
neque intempestive, Avianus, de leone, 
iab. xxxvii 15. 

Protiniis ille, gnvem gemitu collectin In irtfiit, 
Atqne ferox aoiml, noMIe murmur aglt : 

i. e. *• pectore murmur rumpit;** vel, im* 



mutatli formuli locutionis, ad Lucretii 
conatiis sublimiores, *' murmure pectu» 
« ruttpit:" de quibus sermonis inversio- 
nibus po^cis, nos ampliavimus alibi plUs 
semel: videad ii. 802. Alteri sit exemplo 
Virgilius, Mn. ix. 455. 



Ciedelocum: 



> tifiddqim nceiaem 



vide Servium; et, me impttlsare, potiua 
d, quam Heynio, auscultes. Pindams» 

oiisa 



urtrti TUermt r* 



rms I0i)»i ^fnrunf : 

vice, uf yXmvreirets vriinnt ^fefrthtg, 

Ver. 298. Pectora quei Jremitu ruiR- 
punt, Defidendusestiniquissimusinter- 
pres, qui videtur ad fiteram bsBC verbs 
accepisse, de ver& sdlicet camei pectoffls 
TUpturl; qna^ vi fremitib crepuisset sto- 
machus atque dissiluiaset £jua veiba 
«mt: ** Qtd pectMa soa finemita disrum- 
**paill.'* Atqui Lueretius, in sequetftb 
versu, datis liquidosunm interpretem le 
dedit; et oitenidit faoc tantummodo signi- 
ficari, " gemitus litique, vi fttroria co* 
'' gente, spoiite erumpi subinde pectorip 
^ bus leonum, se non ampUtts valentiutti 
«« continere." Simpliciter et proprie ^umc 
notionem Virgilius declaravit, ad Mn. xi. 
376. magistri sui non oblitus: 

Talibus exanit dictii welentia Tumi: 
Datgemihm, rtfm^/que has teio pectore vocee, 

Rationes locutionis acute Servius perspex- 
it, cujus commentarius non minus attin- 
git leones Lucretianos^ cum irk sua frus- 
tra Ittctantes; ** Utqui diu tacuerit, dum 



48 T. LUCRETII 

£t gelida» dtias per viBeers ooncitat anm; 
Qose tremuluin fiudimt nieiiibris exaistepe moftanu 
At natura boora pkicido magis aere Tivit; 

** midit ininiiciuii." Ideni temen Cari Iili, iL 35. " Tomescunt venm^ ooncati-* 

diiiri rn lff* ipM m^™™, de qua diqiutamiu, ^ tur crebro spiritu pectus, rabida vocis- 

anleoeafloris eudaH ft"* in«nifffftwftiiT»i^ imi- ** eniptio ooUa distendit: tnnc artus tre- 

tatione «mulari non eipa:rit, ad Mn, xiL ** pidi, inquiets manus» totius corporis 

527. " fluctuatia** Neque minus vere ad ft*. 

— .i_— non segnios ambo, fnorem transtuCC meCapboram Q. Curthitf, 

i£neas Tarnuaqne, rount per pnella : mmc ntmc Hi. lo. 6. *' Totara adem, sao pavorefluc^ 

Mnctiua ira mhui fumptauitr, newHa vlnd, «< f^ntem, umbonibus posse propellf 

' ** Caeterum, loco haud alienus accesserit inr- 

IBIinus audacem non egit ad geo. iii 328. auper Oridius, met. xt. 86. 

£C cantu querote rvmpeni arlmsta dcadK : Armentaeque tlgres, iracutuRque Umut, 

nam luiflBet naturale, si dixisset, ** £t Qppianus etiam, cyn. vr. 162. de leonec 

"cantusdcadarumrumpentur, Teleffun- ^^„ , , . . »- 

"dentur, ez «ri>U8tis. Nec mterea se * "■^•""-•^» ""^ ^ 

nobiliumpoetarumcomitemStatiusabne- Vcr. 30a ventoM: ideoque fugax et 



gat, silY. iii. 3. 7. ropida, ut ventuis unde de tigrihas pnr»- 

Inexpleto rumpentm pectara qtustu :. ^ Oppianus, cyneg. iO. 98. 

Neque insuper accommodatus non est Va- n»fi»)jic r •Xmw. xm ny^u hnemoe22AI. 

lerins Flaccus, Aigon. v. 341. Ver. 301. NihU pro imperio hic lod no- 

mox stare paventes vare nobis decretum est; sed didmus, a^ 



Videratlntenttpuerosnecc; aequet trenundum I etiam ««««tniM^ vellibris, quotquot 

Snargere caede manus, et lumina rumperejletu. . ^ , .•. r ^ • • 

'^ ^ sint, reclamantibus, Lucretium acnpsisse: 

Ita castigandi sunt prwcellentiflsimi ver- g^ ^^j^ ^^^^ ^ ^^ ^^^^ ,^. 

8US. Vulgo, trementum. Nonnulla, ad il |^ ^ g^^. ^ ,„^^ ^ ^^^ ggg, ^^ 

799. coUata, fidem facient huic emenda- ^ ^^. ^ committas ipsum poetam in 

^^^' vi 307. 880. Gemella est lod VifgUiani 

Ver. 299. irarumfiuctu$. Componatur ^^^ ^ ^^ j^ ^ 

iterum Virgilius, Mtu iv. 532. 

Vertuntur spedes anfanorom, etpwtora metus 
— — magnoque irarumjtuctuat ^etu, ^^^ j^,^ ^^ ^^ ^H^ ^^^ agebat, 

Quem locum Lambinus etiam admorit Concipiunt, 

cum versu CatuHiano, ad hav. 62. Ovidius ita locutus est, ad met i 337. 

— — magnli curarom fiuctuat undis : „,^^1© concepit ut affra pootot 

ubi nuperas editor Lipdensis, F. G. Do- ^^^ iienxm, fast. ri. 705. 

ermg opportune commirit Oppianum, ha- ^^ ^^ ^^^^ ^^^ ^^ ^,,^^ ^^, 

lieut iil 505. ^ fastidium moveo, dum de phrasi mg^ 

MH h •!, nvTtxvfMtt ceptissima, et pervulgat& etiam, adstni- 

EiXurm: eoid^ satago; atque conjecturam indubi- 

et nos bene remittit ad Drakenborcbii no- tabiiem solicitius exeroplorum ri oonfir- 

tas Silianas, Pun. ix. 527. Nec minus matux^ ea 

appositus est AchiUes Tatius, ii. 29, Ai- Ver. 302. membris: Vind. memhrorum; 

2u$ Ji, uui Xvmii ueu OPf H, rptet rnf V. ed. autem, membri, 
^P^TXHS KTMATA: ubi noster haud la- Ver. 303. natura boum: i. e. ip»ibovei; 

tuit Bodenum. Etmodo simili depinxit uti. 16. suspecto versu, natura animan- 

viri carami coloribns iratum Seneca, de tum; unde SaUusdus, Jug. 89. 5. ** Ad 



LIBER TERTIUS. 49 

Nec mmus, irai fax numquam subdita percit 
505 Fumid», si^fundens csecae caliginis umbram ;; 
Nec gelidis torpet telis perfixa vaporis : 

*« hoc natura setpentium, ipsa perniciosa, fundens. H« atttemmerolitentfum com- 

" sid magis. quam alia re, accenditur." mixtarum corruptelis nos non debent re- 

Et mox 93. 4. " Hex — acta in altitudi- morari, nec receptae lectionis suspidonem 

*• nem, quo cuncta gignentium natura injicere. In n. ad hunc modum Toees 

*«f«srt;** i e. omnesplankB: confer noa- exhibentur: 2^m c/uwdCTia, rasura interpo- 

tnmi, ii. 190. Et sic omnino legendum sita: sed haud dubie prima manus scrip. 

cumcodice, ut ipse seorsim conjeceram ; serat, /Mmidas ecfundens; ut in casteria 

non aucta, uti viigo scribitur. exaratum est: ubi et notandum obiter ve- 

Ver. 304. Ad editionem Pii communi teris orthographiae specimen, quale mui- 

quodamconsensuhiincversumvulgatores tis in locis Lucretio restituimus.— wm- 

Lucretii sic exhibuere, et n. codex suf- frrfli».- sic XI. aperte; M. umbra; haud 

fraieatur: dubie, umbrSy vel ttm&ram; caeteri, um-- 

NeciMRifinilfaxtMifivmfabditapercit: *^** 

aed V. ed. L. ftL O. A. n. X. habent mi^ ^^'^ ^^ ^'^'^'«"- ^»~' ^"- ^"- 

iitif ; et V. ed. O. n. numguamg uti for- ^^* 

tasse codioesalu, si rem coUatores aocu- involvitque domnm cal^gtne aecd. 

nte >etuU88ent-perci».- V. ed. A. J. c,rterum, varietate lectionum. Ubrorum 

P""^"' „ « scripturam turbantium, impulsus, locum 

im.fi» pMita. Senec, Here. far. eonjecturis tentaveram, non prorsus, opi- 

'"^* nor, infeficibus; quas itaque secum com- 

« nibdU^tectSsface, municatas esse lectorem, opinor, non pc^ 

Altus sepultas obruet gentes dnii. *teh't • 

tdem rursus, Troad. 381. 

£t nudum tetlgit subditBfax latus. f °^"» i^/" ««««« «ubdita perdt 

. ^ _ ^ ., . Fumida,sublundenacaBcaBcaUgini8»ffl9r<2. 
Valerius Maxmius, iv. 7. 1. " Quid, si 

^* te Gracchus templo Jovis opt max.^. Hscautem venustis homiftibus relinquam 

«« ces mbdere jussisaet^* Addain Q. Cnr- perpendenda, cum locum Virgilii appo- 

tium, V. 7. 4, *^ Qoin igitttr uldscimttr suero, ut componatur nostris, ^n. vlii« 

«« Giraeciam, etttibi^cies subdimusf** Per 257. 

Iiypalhigen, (de qu& nos nuper, ad ver. No„tullt AlcJde8animi8,8equeipseperignem 

298;) edere rem maluit Siiius, Pun. iv. pneclpiti injecit saltu, qu& plurimm undam 

<;gO. rumuj agit, nebul&que ingens specus aestuat atrS. 

Ergo. inter Tyrias, fadbus cwsubdita, matres, y^^ 306. gelidis; P, L. H. gelidi; ut 

Clamat, l&coqjnxi vulgares editiones exhibent, minus poe- 

Ubi Bttrmanntts coneita pmponit, vice ^^ gic Homerus, II. £. 75. 

Ibid. tratjitx.' 1. e, fervor inu. Sic, 

qaod Ovidio, mot. xv. 209. esifirvorejw ^elidis torpet : Q. genu distorpet,—mpO' 

ijehta, Floro vocatuf, i. 1. 5. " prima>- ris: P. L, (cujus rei fide» pene coUato. 

*^ ventee face:* rem sit); n, pavoris; quam lectionem 

Ver. 305. J^umida xubfundens: Vind. editores avidissime involavere, per inco- 

V. ed. Q. A. S. Fumidas effundens; M. gitantiam hercle summam, et inscitiam 

et XI. a prim& manu, Fumides effundens; lautis Lucretii amatoribus magoopere pui 

B. Tumidas effundens; O. Fvmidansef- dendam. Vapor^ yreiarfut^ *« fomus est 



50 T- LUCRETII 

Inter utrasque sita est, oerros flaevosque leones. 

Sic bominum genus est; qoam vis doctrina poiitos 
Constituat pariter quosdam, tamen iUa rdinquit 
SIO Natura quoiusque animi vestigia prima: 

Nec radicitus evelli mala posse putandum est, 
Quin proclivius hicc' iras decurrat ad acreis; 

** tenuissimiu ccnporibusexliaktus:** qui, Hinc locum depositum MuiiiGii P^kk, 

utcunque ab astu suam originem dedu- sect 12. susdtes et restituas: ** Eoce! 

cat, omnes differentise gradus potest ad-^ «< pars Testrikm et major, et melior, ttt 

mittere. Hinc noster, in ii. 843. habet « didtis, egetis, algetis; tovpore, &me^ 

** calidi vaporis,** ut in hoc loco <« gelidi *• laboratis.'* Eundem sensum bis uber- 

** vaporis.** Gellius non est rationibus tim ezsecutus est Vulgo, opere lef^tur. 
nostris alienus, xix. 5. " Quoniam» quum Ibid. teHs perjfhca vaporis: « ita ut ia 

•' aqua fngore aeris duratur et coit, ne- « omnes artus vapor penetret, permaaei* 

" cesse est fieri vaporationem, etquam- « que.** Comparea i 495. ii 414^ 415. 

'* dam quasi auram tenuissimam exprimi yl 952, 955. et in metapUonub, ii. JHK). 

** ez ea, et emanare.*' Sentis ergo li- Amobins, Uh. liL p. 106. — ** aUaSi teU$ 

quidissime, ni fallor, Lucretium non aU- " gravibus, et dohrum ocumimMu Jhas^ 

ter potuisse locutionem ver. 301. meUus '* ejulare, toruri.*' Sic etiMH, in car- 

variare, quam adhibendo gelidi vaporiss mine poUtissimo, RutiUus, itin. i 451. 

cujus major copia cervis utique concipitur, Bdlerophontis eoaRana infiurtunia : 
quam bubus, Hac restitutione nihil fuit ^, . . « 

unquam certius: neque lUius animo vel l>ldtiirhaiiian«indtoplicuiMegeiui«. 

umbra dubitadonis inhaerebit, qui Lucre- 

tiani sermonis filum tenet, aut aigumenti '^^ pulchre minus actum est in rebquii» 

sapit indolem. Hunc autem errorum ill»» Petronianis: 

fontem, ez Uterarum metathesi profluen- Naufragns, ejectA nudus rate, quaerit ewUm 

tem, aperuimus in prsBcedentibus, ad ii. Percusmm teh, cui sua fata legat. 

1105. Simile quid ApoUonius Rhodius ir«- s/v* ^^ i . 

X j • ^,,0 . ^^' ^* «<»wfliie.' vel naturas. ver. 

passus est, ad l 638. quem m transcursu «n« - 1 s. ^^ > j. . 

postenus nomen, boum sdUeet, respida- 
— ^V&ft»Tmn B6eurtmg 'r^«ti*ii# *"» *i*^ genere muUebri passim gaudet 

Atn* tu Ttuxm irmrff' mf^nxmmi r iXEOSTO «^^"« Mantuanus: vide ^n. vii 663w 
A^B^ryt. viu. 263. et nos infira, ad v. 473. P. utroM» 

*». 4. 1-. -, -. ^, ^.* sed codicum reliquorum lectio mi- 

Ptotuht ez codice Brunckitts, t»ixy^»: nus videtur Ubrariis correctoribus obnozia, 
m quo nihil adjumenti r^peritur; sensus 1« „ ^^ ^d i 635. posuissem <m<e. 
enimparumcommpdusefiidtur,necqua. p^y„,,^ nisi meaa au«» »«»^.JT 
hs colore loci flagitatur. Legendum «^U- ^U^ru^^ ,^, yind. V.VZX 
cet * 

n. X* sitosi a. sctfthasi qam aunt bie- 



•^6Mce<wyy ENEXONTO viore scrq)tur&, sitast nempe, prognntai 

AfJ^iyyii. depravationes. 

Ibid. gelidis torpet. Seneca, Troad. ,,f*^ "^ ^'^ ^^*^' «^ ^ 

_ ^ , ■ ct s^eva leonum 

TorpetqxiQ vinamfi^jidQ sangiiii ^r^to. Semiaa. 



LIBER TERTIUS. Sl 

Ille metu citiiis paullo tentetur$ at ille 
Tertius addpia^ quaedam donentius SBquo: 
315 Inque aUis rebus multis difierre necesse est 
Naturas hbminum varias, mcxresque seqnaoeis; 
Quorum egp nunc nequeo ccecas exponere caussas» 
Nec reperire figurarum tot nomina, quot sunt 



Ver. 306. doctrin» : XL nahira : de qiio ttt ontum paflsim eA-^-decurrat, L. de» 

genere corruptels, redeas ad dict» in ii currit. 

560. 1041. ' Ver. 315. tentetur: V. ed. O. A. tene^ 

I\nd. doctrina fH^itos. Cicero, qnst &d tur; unde ooi^jieere possis, teneatur: 

isaxaL ziii. 1. — ** est enim omni liberali quod tamen minus venustum fcret: vide 

<< doctrind politissimus — .** i. 581. vL 1249. ut etiam alibi. Flinius, 

Ver. 3ia Naturd: i e. in Naturd: nat hist zzviii. 43. <* Hird jeoore impo- 

ut, ezempli dngularis grati&, Virgilius, *' sito, ne tentari quidem aqu» metu af- 

iEn. iz. 390. *' firmant'* Voces autem tento et teneo 

gud te regiane refiqtnf. «Kquoties scribis confiindi solere bene me- 

mini; sed loca jam nunc non succumint. 

6ic omnia emnplaria. ir^ edita, vel MSa Horetius, sat i 4. 131. 
editores tamen, wi d apti^*' y««p « 2 an stulte i 

&k aibitno Namr^ rep08uen.-^mmt« igntwcas, vitiis r««e«»r. 
B. Ij. M. (si credere ait dignum) aninue* 

Jn nonnuUis priscis codidbus Pii sic ver- ^ortasse, tentor: vide epbt i. 18. 80. at- 

sus l^batur: ^^ ^ ^^^ modum re verA legitur m 

Delpbini, quam vocant, editione. 

Natumcujusque^ito/vestigiaprima: y^ ^^^ adcipiat: O. A. accipiet.^ 

ipendo^, ut putvn, pro animis. eequo: 11. et quo; i. e. e guo. 

Ibid. vestsgiqprima: nempe, lior& na* Ver. 516. sequaceis: " qui sequuntur 

tali impressa unicuique. VirgUius, ^n. " cujusque naturam.*' Sic Rus recte; 

S. 283. °<™ perperam Lambinus de Jlexibilitate 

morum intellezit 

egresgisq^e labaot ves^g^ prma, ^r *,», t ' 

■ » Ver. 317. caussas exponere. Lucanus, 

XkMigum autem dieamus vale Mfeshottf i. 67. 

«r^ Havereampi conjectura, priva, minus p^ ^^^^ ^^„ tantMura exponere renim: 

cikganti, si lectionem receptam spectes .. , . 

fcterius, et niiUo modo necessarUe. ^» '"'"l """ "f*" ^*"! ■" "J*™ «» 

^y. „. . .„ „ . vetustissimo codice Vossiano. Reliqui, 

Ver. 311. Hisconcmunt iJlaVenusma, •, ., ,.. ^* .« * ' 

.^ . , .* expromere. Haud ahter Ovidius, fast 

alteram humans culturae partem quamvis ... -^ . . 

rcspicientia : 

, Carminis hujus opus, cdMiOi ««^«rv: 
Maturam expe^tos furci, tamen usque recunet, 

%t mala pemimpet sensim fastidia, victrix. ubi spiiliter lifa^ scripti fluctuant; »06 

Tu-j j. . .„. .^.rry miuus ftd livium, vii 31 . 8. ubl Draken» 

Ihd. niA^«eg., .V,»rf>. IW bo,^ .«i^ „„,„Un*» e«^-C«. 

^oe^Kmrt«„ba.ex.g»m.«peUa. ^, ^ ^^., vini «?««. 

Certemus, i^^Mi aalmoQe ego foitius, an tn video in pulchris versibus TertuUiani, df . 

E-veUas agro^. j^ j^ ^^ ^j digniSSimis, qui lauti 

'Ver. 312. Q,uin: V. ed. n. QfMndos lectoris oculo puriores subjidantur: 



52 T. LUCRETII 

Principiis, unde haoc oritur variantia renun. 

320 lUud in hiis rebus Tideor fomune potesse; 
Usque adeo naturarum vesdgia linqui 
Parvolay qufle nequeat rado depeOere dictis; 
Ut nihil inpediflt dignam diis d^ere vitam* 
Hflsc igitur natura tenetur oorpore ab omni; 

325 Ipsaque corporis est custos, et caussa salutis: 
Nam oonmunibus inter se radicibus faserent, 
Nec sine pernicie divelli posse videntur. 
Quod genus, e turis glel»s evdkre odorem 
Haud facile est, quin intereat natura quoque gust 

^30 Sic animi atque mvam natuiam coxpoie toto 



Talla compoflida deducuxi carmioa Musig, «.»«««.. poMont, quia posu nndaOur. 

Atque salutares rx^romam fontibufl unda« ; -^ 

Bttetum»placidbvenientemnublbua,imbr«n, ^^- ^^Z. nequeai: A. negueanL^d$e* 

Inqueanimas hominum penitus, uUrpspu, flu- tit: itasoliis P. rdiquf onmes nodis, vel 

wtem, noetes; unde non video, quid exaculpi 

fxnAnmiplenisInnoBtranoTaUarivb. ^...•^.«^.« 

'^ ^eat, ma arrifient fbtttssis hoc tenta* 

libri dant, exponam , ullroque, et Exctpiai ; nen : 

omma vitiose: confer D. Joan. eTanff.viL ^ ^ .« 

" *...•.-. quae nequeat ratio depellere nocti: 

98. 

Ver. 320. videor: P. ^. video; V. ed. *• «• «"o™ «octi, que mentes obsidet; 

fdde.-^formare: P. Vind. V. ed. B. Q. ▼We L 147. 1109. NonnuUi, doctos, vel 

firmare; si fides referentibus sifhabenda. doctis, conjecerunt Amicus meus J. 

Non probo: nam fonnare est exprimere, Jones eleganter etiam proponiit: 

velfigurare nominibusy ipsas J?gura« et qast neq^xat raticne eveilere dectus: 

naturas rerum: Yer.518. Nequeissum, j i. ^ j i 

^ . ^ sed luec sunt audacula, nec eam perspi* 

qm namnem nrmarey memor nostri poe- _ .. ^ •!.• • j» ^ % •!• 

^ , «^ , . « '^. cmtatem sibi Tmdicare possunt, ac &dli- 

t«, ad V. 198. sed, qui oontenoam, varie- . ^ .. ^ jT_ , .. 

' .... . . tatem, qmbus nostra commendatur lectio, 

tatem orationis ubemmo scnpton, et mi- x»««*i •• *• • j- • u * ^ 

^ ' , Sentleiietiamjudiciocomprobata. Cicero, 

B.me TuJgariter loquent.. «m e». dene. ej^ fi^ a. j<j. „ b^,,, j aq„aiuet 

g«.d.u.; n«iue e«><a> vm. pJunbu. «t .. ^„^ „ol««i«s." Vide L 127. 14«. 

castiorujus exemplanbus mferendam. De ^ ||m^> 
|M«m vo«a.ulonm.p«inutotione. «leM, y^ gg^ ^ ^„. ^j^ ^ 

^ r* '^!!^ ^"'u- u.*^ ^^ '«l «'™». J^ «nK-it.. ttlibus priud- 
XI. 452. et ubenus Drakenborchius, ad •• ,^^^.' 

' pus constaniis. 

liT. iv. 7. 3. fbn,M« igitur hoc loco y„ gj^^ ^^,^^ ^^ . „ ^^ ^^^. 

vakt «acpremm »«»««; et per generalem y ^ ^^,,,^ ^^ . ^^ ^^ ^ 

Tmtatem, ^ «qoitur. n«».re. ^e A„a«,u.erU fi«l««ld» pot««, non ii*. 

#««»«. Pono, quum te. m.lhs «g,^ ^ n»crib«Htom e«e c«wci«: 
mentis novis roboretur, dictionem^rmatv 
scriptoris mentem adimplere legredixeris. lpMq«e«>fi^^€rtcu«toietcau«8a8alotb. 

Ckmfer vi. 940. Stattm A. habet Jam, loco Kam. 

Ibid. videor potesse. Sic Maro, JBjl Ver. 328. e: V. ed. est.^^^vdlere: 2. 

▼. 231. 4iveUere. 



LIBER TESTIUS. 53 

Extrahere haud iadle est» quin omiiia dissdbantur; 

Inplexis ita.principiis ab origine prima 

Inter se fiunt ooiosorti praedita vita; 

Nec sibi quseque» sine alteiius vi, posse yidetttr 
15S5 CorporiS) atqueanimi, aeoraum oonstare potestas: 

Sed conxnuBibus inter eoa QOiaSa^ utrimque 

M otibus, adcensus nobis per visceray ^sensus. 
Praeterea, oorpiis per se nec gigmtur umquaiUf 

Nec cresdt, neque poet mortan durare videtun 
340 Non enim, ut humor aquse, dimittit saepe vaporem 

Qui datus est, neque e& caussa convellitur ipse» 

ISed manet incolomis : non, inquam, sic animalf 

Ibid. turis glebis odoretn. Aroobius, lil». fadle expoHTeris; aed periculo profsus 

yii. p. 219.-—« tus pauper exiguum» et tuo, atque haud dubie contr» poetae men- 

*' odoris aUcujus unam ooncremet glebu' tem. Videas hujusce libri ver, 526. et 

*' lam:*^ Lucretium» utsemper, acerrimo Hesiod. opp. 183. 
intuitu contemplatus. Nec appositus non Ibid. consorti vitd.' i. e. oommuni ntft, 

CHipenreniet ClaudianuSy de nuptiis Hon. et dsdem quoque vicibus subjecta. Nob 

.ft Mar. 92. atienus est VirgUius, geo. vr. ISS. 

In medio gl^ rtdalaoUfUs ares divet Solse cotmums gnatos, cotuortia tecta 

Pnebet odoraias meuesmm, Urbis, habent— — . 

Ver. 331. haud: in n. desideratur. Ver. 334. Versum eo modo, quo im- 

Ver. 332. ah origine jmmd. Ita Vir. primendum ciuravimus, scriptum exbibent 

gilius, ^n. i. 372. ut alibi, et alii sspe: P. Vind. V. ed. B. O. Q. A. n. X. A. 

^«.j» «^^^„ I. -^ Havercampus, a ouo nihil defimtum in 

■ pnmd repetens ab origine pergam. *^ ' * 

hoc loco de membranis L. M. accepimus, 
Ver. 333. Jiunt cortsorti: P. consortia ^,^ py exemplaria secutus est: 
fiunt; Vind. cosorti Jiants V. ed. Q. A. 
n. 2. n.vetera Pii exemplaria, consorti Nec quldquam rine vl alteriu. dbi powe vkletur: 

fiuntj O. consortijinem. — vitd: P.V. ed. transpositis solummodo ad voluntatem 

O. A. vii€e, — Utinam testimonium mem- propriam, quantum liquet, quidquam^ et 

branarum Leidensium de isti transposi- sine vi* Nos tot librorum scripturs, dm. 

tione liqueretj vix en|m dubitem, quin plici satSs expUcitsque, oontenti sumus 

Lucretius ita versimi scripserit; institisse. 

Interscc«i«r/i;f««;prwiitavit4: Ver. 335. consture: sic P. solus; V. 

ed. L. stare; reliqui, sewtite, qu» v<«, si 

ad otidmem cieterorum excmplarium: ^^ ^^^ contingere videatur, minus 

nam vetustiorum poetarum numeri. prout ^^^^ ^rtificem saperet; qu« sequuntur, 

nohis vidfmtur, incompositi, et v<»bonim ^ priecipientem, et ferientem frigore. 

sene martiflciah decurrentes. ad nostrum Ver. 339. ne^post: A. n. nec post, 

tum sunt statim gnstum OMdnnandi ut vulgaies etiam editiones. 

Ennianum versum, apud Varronem, de Ver. 340. dimiuit vaporem. Ludus 

re nist. iii. 1, Ampelius. cap. 8. " IHo lapis quadiatus, 

i3eptfaigenH8unt,p!Al!opIu8,autminuB,anni: ^* nbi Cbssandra fuit aliigata; quem fi 



54 T. LUCRETII 

Discidiiim poescint artus perfem rdictd$ 

Sed penitus pereiint convobei, oonque putrescnnt. 

345 E^ ineunte aevo sic coiporis i|tque animai 
Mutua vjtaleis discunt oontagia motus, 
Matemis etiam monbris, alvoque reposto; 
Discidlmn ut neqneat fiari sine peste, maloque: 
Ut videas, quoniam conjuqcta est caussa salntis» 

350 Conjunctam quoque naturam cqnsistere eorum. 
Quod super est, si quis coipus sei^tire lefetat. 



*< antetangas, autfricueris, lac dimttttir; Us jramota Hinc nmnl meHeyniiet 

*' ez altera autem parte similiter si firlces» alianim a4 YirgiUu^» geo. iii 527. 

« ex 86 sanguinem remittit" Vulgo, de- non Ulb epuUt nocuere reposUe: 

miUits atque, ac ii. VinriUuB, gea ii . , .. 

g.„ I. e. retro poaitae; nempe oonclavibus et 

thalamis aedium, AIIoeHKAIS, in usus 

Et biMt hmnorera, et, cnm vult, <9r if ipaa remittU: equisitiores rtinfmupt^fn^m, Nihil novi in 

atque committas nostrum, ad vL 67. ^^ "^^ manifestius. aut quod interpre- 

Ver. 341. e& : Vind. V. ed. A. n. ^. a. ^ ™"^« "^*'"^ d«*merat. Innumera, 

a: editur plerumqu^ db hacj oontra U- ^ »""* ^ manum, pudct congerere. 

Im)s.-i>s..- M. ipio. Ver. 548. Cmn editorum vulgo, reU- 

Ver. 343. Discidium: P. A. n. DisU^ quunus «^. post i)M«rf.um, hbns omnibus 

dium, ut mox, m ver. 348. vide il 119. ^"^ ««lamantUKi.; et «ine ob pers.mi. 

male: Pii quidam codices, dinigium; ^^ ^^"^!^ pr«euntis termmationem, 

quod non capio.-po«un/ .- V. ed. inter. ^"^ ^ «^ ^^' ^'*«^ ^^ 

Ver. 344. convolsei: A. condusi. Mox •« «"P*"^ ^ >» *>«»« statuerimus: vide 

awtem V. ed. co»2m5. adva.255. Locus est CatuUi, IxviiL 3. 

Ver. 346. dMcitn/.- O.L.distant. Sen- «*>» sinceritas lectionis poscere videtur, 

sus autem est: " Ex contactu atque con- ^ quorundam MSa fidem, ejusdem vo- 

« junctione shniles affectus nancisci, ac ^ omisaionem : 

** motibus yitaUbus corpus et animam st- Quod mihl, fortunA casuque obpressus acerbo, 

** miUter ima fungi ; ita ut indiscreti co- Conscriptum hoc laciumh mittis epistoUum; 

« mites evadant, nec sint sine mutuo in- ^^^^^ ^'^'^ «pwnantlbua »quoris 

" teritu dissolubiles." Sublevem, et *a mortJs llmine restltuam . 

Ver. 347. reposto: P. O. A. 11. reposta; 

iitvulgaresediU,docteminusetexquisite. ^^^ ^^^ P"' certisMmA soripturam 

VirgOius, JEn. uL 364. habeo, vice ** Naufmgum ut gectum:** 

vide ad L 30. 

I ■ ■■ ttrras tentaie repssku. ^j. -^, r\ j 

'^ Ver. 351. dtuod super est: r» JiMriv 

Idem Tursus ibid. vL 59. quem pro more reUquum est VirgiUus, geo. iL 346. 

SiUus exprimit, Pun. iiL 325. 

Ibid. alvo reposto. Sic Horatius, od. 
iv.6.19. 



Qfud si$per «if , quKcomque premet virgulta per 



** Non quod deest, «ed quod sequitur.'^ 
■ etlsm latentem Servius. 

Matrisin^vo. ibij^ ^^. . g «contraria affir:. 

Mepotto «utem, recmdito valet, «t ab ocu- «< tnando repugnat;" veL aocurate, contm 



LIBER TERTIUS. s? 

Atque animam credit, permixtam oDrpore toto, 

Subsdpere hmic motmn, quem sensum nominitamu^; 

Vel manifestas res contra, Terasque, repugnat. 
355 Quid sit ^nim corpus sentire quis adferet umquam, 

Si non ipsa palam quod res dedit, ac docuit nos? 

At, dimissa animfi, co¥pus caret undique sensu; 

Perdit enim, quod non proprium fuit ejus in aevo; 

Multaque prsBterea perdit, quom espellitur «svo» 
360 Dicere porro oculos nuUam rem cemere posse, 



dicit : nam, teste Festo, ** refiaare est a bas in primia magnopere delectari.<^— — 

^^Jandoi** unde fatus^ cujus litera more, Editores nimirum contra VStisoA onmes r« 

quo solet, in oompositis mutatur: ride ii rewiUani inculcavcre. 

866. Usus rv recuso apud FerBium non Ver. 5^, Subtcipere hunc motum: i. e. 

binc abludit, sat i. 4S. *' in se recipere exercendum, ac defim- 

-. ^. _ . " flendum:" utmttfiiMnMCtoere. 

Sed recti finemqtie, extremamque, eaie reauo ^_ ^ 

Eugel tuum,etBelle! Ver. 354. verasque: Xl. variasque, 

Saltem locua Prudentianus, quem sumua ^^''' ^^^' "^f^*' ^'^"^ ^ ^**^'* 

admoturi,luculentia8imeteslatur,etlocu- "^"^ Sensus est: «* Qms enmi nobis 

pletissime, doctorum inscitiam (nam te. *' P«*fe'^ ^el sistet coram, vel ostendet. 

meritatem atque au4aciam niha mora. " q«"dnam dt aliud « corpus sentire, vel 

mur) reponentium renutat, quamris uni- " ^"*"» corporeus, praster iUud, quod 

versa Ubrorum, omne genus, auctoritas " nobis eihibet experientia r Nempe. non 

oonstandssime prohibeat Venus, quos «^"«de, quam ex afiectu, cujus consdi 

voluimus, in dittoch»o ^cundo leguntur; «"""^ ^«*'^ valemus, quid sit sensus 

corporis. £x ipsius autem Epicuri mente 

Frs^ncra Deasiiatudiitanteduoram ^^^ ^ ^j^ ^t piovocatio; sic enJm a 

JBstimat: acdpienaviva, etterrenairfir/tfiw. _. ^ .. . . 

Diogene Laertio accepunus, x. 63. Mir« 

Scboliastes ad Lucanum, Phars. i». 213. j, retura^^u ^tntf»* «•«^ ms "^vxnu «»«^1- 

«« Non deprecor: i e, non recuso, non ^^^ ^^, ^at mvh^ut mi t« 9-a0fi' wrm 

" refutor Et impendio opportunus est y^f A fitCaimrf, ittitTis ivrm, 'Ori ^ 

Hieronymi locus, in vtta Malchi, p. 520. [pf,^„ ^^^^ g^„ Xiff^r^^ipir, ir«p «A^r ro 

qoem Fabri le^oo deb^us: «« Dominus aSfMirfim irapt^^Kffiuw, irfaftfA^tft^arot U 

M f a^dit mihi illam conservam fntvfutvty ^tf/i» rna nfo^n tx^wiy xm srn 

** meam, aliquando captivam: et, cum ^ ^^ irf»stfi^f, #» Ji, Mi/yy- tm h 

•« ego refiaarem^ dicerra^ique me Cfaristi. f^^^^ ^^^^ «■«xx»j» «-«paXXayu» ukfi^os r^ 

«* anum— .** Sin malis, acdpere potes x«r«^^/^ »«i utfrup rwm, vvfMrtttts It 

rejutaty pro vidt refiUare, vel redargnere: ,.^y fmXXn um rm Xm«'« mfifMfuiri* 

i. e. «* tentat, vel dat operam', lefeUere, ^^, ^iH «•«» m* ^«y«^uf «jf -^uxns ^n^t* 

*• contrariis affirmandis:" sic emm solent (^««^,), ,« ,« ^«^,, ,« «/ „«,«««, »«i 

caatisshni scriptorea. Horatius, od. ii. al^^m^.wus, %m in mf^fctm ^mmf^tu 

^^* ^* Sic autem locus iste distingui debet, ac 

Non, li tricenii, quot^ot ennt dies, constitui; quem ideo prolatare voluunus, 

Amice, piaces lUacrymabilem quum susque deque habitus esset in vul. 

Plutona taurit— . garibus editionibus, atque interpretum 

Hoc dicendi genere ipsi notavimus Ara- geos ratiooes ejus nuQo raodo sit asseco- 

VoL. IL E 



56 T. LUCRETII 

Sed per eos aniwnnn ut foribus spectare reduttg, 
Difficile est, contra quom sensus ducat eorum; 
Sensus enim trahit» atque acies detnidit ad ipsas: 
Fu^da praesertim quom cemere s«pe nequimus. 



ta; neque intorea Lucreliam, tain in bis Ver. 559. IUod guom fortasse ferri pi>> 

▼erBilMu, quam in quibusdam jam prae- test; censeo tamen Lucretium omnina 

gressb, mediocriter iUustret scripsiaBe: 

Ver. 356. ac A. «iyiiis.— Et n. inter. rf«m«pelIiti,r«yo. 

ponit enim post quod, Porro, post hunc 

▼ersum verr. 358. 359. sequuntur in B. L e. *' cum anima semel diniissa sit, cor- 

Ver. 358. epu: M. «o, sed a primA " pua omni sensu privatur, quo proprio 

tnanu, eit didturetiam in codkenesdo " non utebatur, bomine vivente, sed nt 

quokgi, m quo^ pro iOfo; unde Preige^ " ai^junctosolum: neque ita affldtur tan« 

rus hoc pacto versunv condnnabat: *' tummodo, cum mera obveniat, sed miU^ 

** ta perdiiy vel gradatim sentiendi vim 

Pcrdlt enim. quod non proprium fuit ettu um- «c obtunditur, et motus sensibiles amittit^ 

** dum anima vetustate expellitur, vel for- 

qu«, membranis confirmata, libenter ac- '< tassis, e vitd expeUitur:** nam sic Ar- 

oepissem ; nam locus est omnium vexati^ nobius, lib. vii. p. 249. de ^scuhipio dis- 

simus. Ipsa sententia sic apud Dioge- serens: — << qui annorum gradibus ad eum 

nem Laertium repraesentatur, z. 65> sed " finem ascendisset setatis, in quo iUum 

vitiosissimis lectionibus obscurata; quas ** vis fulminis— et vitd expulisset, et lu^ 

sinceritati pristina» nos emendationibus *' mine." Porro, hoc argumentum poe- 

ex verissimis, vel vero proximis, restitu^ ts, a ver. 351. ad ver. 360. atque adeo 

mus: nam omnia magis nuigisque, pro totius loci sensus, quae acumen anteces- 

more suo, Meibomius depravavit; neque sorum meorum in boc munere defungendo 

est scriptor, cujus accuratior editio desi- prorsus latuere, et egregie sine fructu ex- 

deratur. ^i •, «r«AX«yurii; rnt ^vx^ft, ercuere, me quoque diu frustra solidta- 

(r0 x«ifr«y et^fMtrfia^ vel r» fifU) u» tx** ^uiDt ^^ ^^ omnia versatum, babuerunt 

Tff» tu^n^n' 9 ymf UVT9 IV kayr^ v»urn9 Operam autem inanem usqiie in9ump8i« 

tttutmr* rn9 lv»»fiuf, «XX* Irtf^ mfiM ^vy^ mus, donec omnia pendere a phrasi air^ 

ytytnifuff uvrnf h ^vtn irafi#»tu«^i. A/ pus sentire rejutat clarissime viderimus^ 

i 1«, »eu tvtfTofx^^s ^ns ^vxnty ic^< «"«rt Ad hunc igitur roodum objectio et re*- 

«XX» rtwt fitfvt «<ri|XX«y^fw, H AN AI2. sponsio sunt intelligendae: ■* Si quis vero 

eHXlS* «XX« »«f «vrfi inartXnrmy rt '* hanc doctrinam, quam asserimus, de 

frtyaierrot Xii^wr«s, ttf «X», uri »»i fUf»s " animi ac corporis penitissim^ oonjuno- 

r/v«f , 0v »9 irtf Itetfitf^ r» «^v »»r» mv m^ '* tione eveUere conatur, nffirmando e cott- 

inftf rt 2t X3t*»f niift^fut }i«/c£iv«v, »m ** tra (i. e. r^iAando, vel regerendo) oor- 

«X«v, »m »»r» fufctt w» tx» TlKA m^n.- '* pus per se sentire, atque animam etiam, 

fify EKEINOT AnHAAArMENOT, 'OION " dum per artus dispergitur, motus sen- 

fr«ri irri, r» ^vfrttftf ratf »r§fim ir>.nit ut '* sibiles su4 ex parte exercere; iUe con- 

rnf rnt ^tfXff ^*^**' K«4 '/««*, »m Xm^iw '^ traexperientiam repugnat: quumma- 

r» «Xv etift9fA»r»t9 h ^»xn ^t»9^uftrmy »m '* nifestissimum sit, quamprimum anima 

u» trt tx^ 'r»t »vr»t ivf»fttttt ^it mfurm* '* dimittatur, corpus reUnqui prorsus om- 

e»tr ^* m^n^tf »t»mrett, HsBc autem ** ni sensu destitutum." \1des itaque, 

uberius dedimus, ut emendatiora scribe- poetam dimidio tantum propodti in his 

rentur. veraibus defungi, nempe quod corpus ro» 



LIBER TERTIUS. 57 

365 Lumina luihinibus quia nobis prsepediuntur; 

Quod foribus non fit: neque enim, qua cemimus ipsei, 
Ostia subscipiunt ullum reclusa laborem. 
Praeterea, si pro foribus sunt lumina nostra. 



spicit; de altero scilicet, mortaUtatem . tem ideo dizit, quod ad ultimas extremi- 

onijiuF spectante, satis ampUaturus ad ver. tates corporis oculi jaceant: et similem 

418. et io sequentibus. habet oonstructionem noster ad ▼! 459. 

Ver. 36a Quasi dicat: " Qui porro gtavUam^fc/mnffld «quoraponti: 

** affirmant e. contrario, corpus in effi-. 

«« dendo sensu non partidipare cum ani- unde nuUus dubites, ViiglUum etiam sic 

" mo, non minus faUuntur, ^u^ prace- scripsisse ad ^n. viL 775. 

« dentes, qui per se sentire corpus existi- Fulmtoe PhoBWgenain Stygia. irm»if «J unda« : 
** mant" Sentio tamen me cum loco 

valde perplexabiU rem habere; et noUm de Ubrorum optmumim fide. SiUusitem 

in talibus sibi nimis oonfidentem agere. ■** ^^ lectionem adstruendam cum 

Cum Varrone igitur, de re rust u. 5. U- "«"«"«nis «* Lucretio conspirat, respi- 

benter caverim: " Si quis quid ignorat. ««»» VirgiUi Yeraiculum, in Pun. xv. 43. 

«c discat; si quis scit, nunc, vAA labar, ob- Haec Decios Stygioj Erebl detnuit ad undas. 



•* servet.**— Csterum, recte judicant edi. „ „ . ... 

T -^* u- 11 j j * Ver. 364. prmeHtm.: i« e. *' hmc im- 

tores Lucretium hic aUudere ad notum ,,..,. , . 

Epicharmiversum.pluribuavetenimme- * P"°^ ^^"^*» «^« *"* exsequendo 

moratum, et sic in numeros suos dUtri. *• "^. "^**, «««'«. »*»^5 nempe, quod 

buendum: " mmio fulgore ita pnestrmgsmtur, ut 

" videndi potestas omnino danguescat, 

N«f 'p*}, Mmt Svs «sini* rdUA» »«if«, ««i tv^Xc *< atque debiUtetur: si minus, aeque acy. 

Ver. 362. Difficile: i. e. « res h»c est, " ^ visu uteremur; quum anima inte- 

«» cujus probatio muUum habet in se diffi- ** «a» cui soU ea fiKadtas obtigerit, nul- 

« cultatis, quamvis tam celebres philoso- " ^ injuriam ex luce pnepoUente pa- 

«phi hoc affirment** Editores tamen» "*>«*»'•" 

Ucet sensus adeo probabiUs faciUsque hinc Ver. 365. XiMnina.- Ti, Numina; de 

exsurgat, de suo Desipere, pro DifficUe, ^ commutatione verborum, nos monut- 

Lucretio nostro per facinus longe auda- ™"* •" "• l^^* 

dssimum obtrusere.— jmsui.- Q. sensum, ^^' ^^" ^* ^' ^ 9^'—cemmus 

— rfttca* sensus, vodbus transpositis, O. *P^'' "• <^»» c«*eris defi<^entibus. 

A. rfica/ autcm, constmiU temeritate, vul- ^^' ^'^- ^*** ^' ^^"^i n. X. 

go est edituu, contm Ubrorum omoium ^^^' 

auctoritatem. VoAA, labarem: i e. inoommoditatem» 

V— •z^9 c*- •-* i «0 dolorem; vide mox, ad ver. 461. ex qu6 

Ver. 363. Sic mterpretor: ■• Sensus, ... ,. ^. 

«c «.^ -.. iw.«. ^^ i: -lu ^ . nommis notione progressi, noeoUm vens- 

" quem nabent ocuh, rebus extemis per- . j .?»!..•...«, , 

„ _ . ^ . , . sune emendaiwus Homtu od. u. 9. 11. 

«« cuasi, evocat animum ad eorum acies, , «., ^^ . 

,. .^„ „* ^ : .. . . ^ 1. , ad Suv. Cnt l p. 152. 

<* ita ut, consooatis anum et ocuh potes- 

'* tatibus, videndi facultas exoriatur." nec tibi, Vespero 

Lambinus, Creechius, et aUi. ^tnnums Surgente, decedunt toAwv/. 

_ , ' . . 1 Nec ramdum fo^keQVe raleni. 
cum boc versu egerunt, et reosum volue- 

lunt: .nobis ea ratio non placet, quie om- Puldira oppositio. '* Querceta Gargani 

nia, non statim penitus inteUecta, e con- ** non semper /a&oranf, tu autem semper.'* 

textu toUenda pronunciat Jktrudit au- Vulgo, amores, 

E 2 



58 T. LUCRETII 

Jam magis exemptis oculis debere videtur 
S70 Cemere res animus, subldtis postibus ipsis. 

Hlud in hiis rebus nequaquam sumere possis, 

Democriti quod sancta viri sententia ponit; 

Corporis atque animi primordia singula, privis 

Adposita, altemis variare, ac nectere, membra. 
375 Nami quom multo sunt animai elementa minora, 

Ver. 368. pro foribus sunt lumitia nos- «* corporis Democritus impugnabat, fin- 

tra, Sic quiedam in nobilissinio Maximi gendo non unft eos ageie, sed per vices; 

Tyrii loco, xxv. 5. Ayn^iXa^ 2i fuxf* w ^ agente quasi, dum ille quiesceret; et 

O^eAAMXlN «/tf lA^ i tfmtt trrmttim ir- conin simiHter : ita ut altemantes se ap- 

m iTi ©TPAIX rfis i^«»;K»ir— 1» pKcarent membris, et moverent. 
Contn has Lucretii rationes mali^iaa Ver. Z15. ptimis: ita nunc scripti edi- 

ipsurgit i>"»w"^ eloquentia Lactantii, tlque, sed sine dubio corrigendum est pri'- 

in litoo de opifido Dei, cap. yiii. quod. vis» Hoc est, " Singula corporis primor- 

Lambinus etiam dudum monuit ** ^ singulis animi appoAita." Bent- 

Ver. 370. tublatis: l e. ^^foribus sub- "^^^' ^ ^^^ art poet. 50. 

« latis eum postibus istis:" uti construo- ^"* maximo, cunctanter tamen, obediri; 

tionem ▼erborum Lactantius evolrit, L c "^ "* interp^etem non acdpiam, quum, 

«« Sl enim mens» inquit Lucretkis, per P"' ^ingulis animi^ dixerim stngulis mem^ 

« ocuks ridewt, erutis et effbssis oculis, ^ "*^*^*"' ^^*^ ' ^ scriptoris mentem 

" magis yideret; quomam etnd^B cum '^^ "^^"^ ^*^*"" peispicere. Alii sen- 

*^postibus fores plus inferunt luminis, tentiamsuaminteiponant— Porro,iDeatt- 

«« quam si iuerint obductaB." Sed dubi- ^®™ emendationem Preigerus etiam rid©- 

to,. si ?ere; eerte minus «xpe^te ac sim^ ^ seorsim inddisse: nec de nihilo esft 

pliQter, quum.proybn^w ipsis pestes se- 1«"»^ dictionum sodetas apud Amobi- 

pissime adhibeantur; ut in centum simili- "™» ^^' ^** P- ^- ** Q'^» ^»* «^* 

bus, per synocdocheni qtiam vocant gnmi^ " P^^^ singulaque natur&, multa fieri ne- 

^n*po^ i )p i fiHi. *' queunt, simplidtatis sus integritate ser- 

Ver. 372. Demoeriti saneta tiri senten^ 

tia est in-exqmsitioribus formulis sermo- . ^^' ^^"^ nectere: i. e, ita sociare, ut 

nis, quas adamat Lucretius, pro «« senten. «mmunes motus habeant, et inter se era- 

"4ia JDemoeritiy mri stmetii" ut gentes «9^^- 

Jtalas homtnum^ L 120. rice r» gentet Ver. 375. suni: P. O. <a^.r— «jMfma?.* 

Italorum hominum defungitur: ad quem V. ed. O. A. n. X. aninue. 

locum, cum ver. 475. ejusdem libri, et Ibid. animai eUmenta. Ita Juvemdis 

aUbi ph» semel, nos de hac re diximus edam locutus est, in versibus gniTitate 

ubertim. Hinc eritiooram «stuantium,' sententiarum pneceUentissimis, et levia 

et se magnopere torquentium, tumultns emeodationis opa multum eogandis, mM, 

statim sedantur; atque uak semel liturft ziv. 17. 
Fabri, Preigeri, et Haveicampi etiam ani- 

madversiones, nonnihil per tenebras ta- "**"" anlmum, ct mores. modich erroribu» 

men dispidentis, obdud debent Vmiisit^V^^ ammas servociim et corpon 

Csterum, in quuitum meos mentis acies nostra 

v»l«t pertinge». b>no sodeUttm «aml T^^Z^ ^T^ "^'"' 



LIBER TERTIUS. 5». 

Quam.quibus et dorpus nobis^ et visoera oonstant; 
Tum numero quoqiie concedunt, et rara p^r artus 
Dissita sunt; dum taxat ut hoc promittere possis, 
Quantula prima queant, nobis injecta» dere 
380 Corpbra sensiferbs motus in corpore, tanta 
IntervaDa tenere exordia prima animai-. 
Nam neque polveris interdum sentimus adhaesum 



Vii]go, putati yieepari: qtuB-tamen toz, " amms vi scilioet ad o6icium suum te» 

wprmdpit et docet sic interveniens, om- '* suscitancUL*' 

nem oonstractionis proportionem turbat, Vcr. 581. exiyrdia prima. Maro, ^n. 

g mtia i sq ue periodi conrumpit Jamvero iy. 284. 

repetitionem earundem dictionmn saepe ^ . 

. *^ _ . «... . . qog^TCTM exordta gumat? 

m onensionem iioranorum mcumsse, 

probe novimus: vide ad ii. 1 146. Ver. 592, Hinc probat, probabile csse 

Ver. 376. quibus et: editores, guibm e, ^«oddam temporis interraUum ante fieri 

libris omnibus in facinus voSlferantibus, P^ atomorum injectionem et impulsio- 

haud praeter sblitum audaces. i>^9 quam mens cietur; quod aliquotieg 

Ver. 378. promitlere: P. V. ed. B. ^ ^ atomorum tam levis sit. ut ani- 

permitterei^ssis: A. /iomiV. usitat& per- m«Pino^vale»tpertingere,sedineKcitaiii 

mutatione. ..... linquat. 

Ibid. dum taxat hoc-:^ i. e. boc tantum- ^^ «d/i«um. Vox est LucreUo plus 

modo; « esse sciJicet quoddam interval- ^^^ aUasadhibita. ejusque, ut videtur, 

«lum intcr animse exordia, et ezter- propria. Meminit ilUus Nonius, ad iL 34. 

«« nos motus coiporis; non autem hoc al. I»«c versum huidansj sed noa alihi noa 

« temum, et invicem oessans, officium, «>^«*«n"^ 

**< quale Democriti ingftninTip a.niTWi»» et ' Ver. 384. neque: sic P. Vind. V. ed. 

'' corpori oommentum est" Bedi ad iL Q> S. A. caeteri, neci ut «diti— «raTiei V. 

930. • ed. O. n. arani; qui error est pronunciap» 

Ibid. promtittere; i e. *' in te susdpere, tionis: Vind. Q. arane^B: non deteriua. 

** ut affirmes.** Non omnino alienus eat Veteres grammatici: ** Araneum^ quod 

Horatii locus, quem Lambinus attuUt, ez '* textum est ; araneat quae texit" Malim 

sat i. 4. 101. tamen per aranei etiam ipsum vermem in* 

teiUgere. Servius, ad Virg. geo. iv. 246. 
quod vitium procul afore chartla, « • _j • • 1 • 

Atqi]eanimopIu«,utdqaidi^m<»er«deme — ^^^^^ ^J^re' ^^ ^psum 

Po«8um aUnd, vere promitto. ** masouUno genere ^tpeUasse, hic ara* 

.- . ,. " . ** neusj retia vero, quae fadunt, feminino 

Neque mdignus est, super hac roquem .. -^e^.. CatuUu^ xxiu. 2. 
inspidas, Servu commentarius, ad Virg. 

^n. il 96. Glossator vetus: " PromittQ, Fuii,quoinequeservu8e8t,neqaearca, 

•* iirttyyikXofuur ^^ cimeXt neque araMeus^ neque igni»— . 

Ver. 379. prima, Respribendum voluit Ver. 385. obretimur. Elegantissima est 

hic etiam Bentleiuss jTriva ; omnino mra- locutio: eadem casses gemellil voce no- 

dose, nbque scriptoris scopo convenienter. minavit VirgiUus, geo. iv. 247. Poetam 

Nam prima corpora nobis injecta valet utrumque Amobius in loco, verfois exqui- 

** atomos ita se injidentes nobis, et im- sitis perpoUto, ad consuetudinem suam 

«* pingentes, ut motus sensiferos efficiant; aemulatus est, Ub. vi. p. 202. ** Non in 

£3 



60 



T. LUCRETII 



Corpore, nec membris incussam sidere cretam; 
Nec nebukm noctu» neque arand tenuia fila 
385 Obvia, sentimusy quando obretimur euntes; 
Nec supera caput ejusdem ceddisse vietam 
Vestem; nec plumas avium, papposque volanteis, 
Quei nimia levitate cadunt plerumque gravatim: 



<* ore aliquando simukcri ab araneis or- 
** diri relia, alxpie inridiosos catses^ qui- 
« bus volatus innectere stridularum pos- 
*' sint impudentiunique muscarum?*' Re- 
spidebat etiam Culicis ezordium: 

Atques ut araneoVtf tenuem formavimus orsum: 

ubi infioeti valde sunt, qui mutationem 
moliuntur. Tenuem orsum vero expri- ' 
mit Lucretianum illud vers{b prsecedentis, 
tenuia nempe^/a. 

Casterum, quod Lucretius per obretimur 
voluit efferre, Julius Obsequens, opinor, 
per vincirij de prodigg. sect. cxxix. ex. 
pressit: " Signa l^onis, qase relicta a 
*' Fansa ad uilns praesidium erat, veluti 
** longo situ inductis araneis vinciri visa." 
1. e. obreiiri. Codices, venire, 

Ver. 386. supera: uc P. Q. soli; Vind. 
V. ed. O. A. n. X. siqfer eai vulgo, «u- 
^^, Friscianus, lib. xiv. p. 1001. ** ^u- 
** pera enim antiqui frequenter protule- 
'* runt, et maxime Cicero in po&natibus 
** suis; ut iu Arato: 

** Torvus draco serpit subter superaqae, retor- 

** queiu 
** Sese.**— Pergit ille grammaticus ibidem: 

** Idem in eodem: 

** Huic supera daplices humerosadfixa videtur 
**. Stella, micans tali specie, talique xiitore.** 

Accuratiusautem scripsissem, opinor, sU' 



mg4u%Mf: i. e. vetUmento eameQ indmtur, 
Non potuerat exqoiaitiuo^' cecidisse: II. 
cedisse. Quod, si vellet sedisse^ nema 
venustior dictionem contempaiooct. 

Ver. 387. plumas papp9s: IL plwmam 
papos, 

Profot hunc versum Fcstus in voce Fap» 
pij et docet jMijEipos esse cardwrumfloree* 
Lambinus. 

Ibid. pappuSf a GraBco wttT^tj qui est 
vfl** <ry ytntf rftx^nr valet igitur canitieSf 
et quasi &ar6a, albescentium plantarum. 
Hesychii glossaita emaculandaest; quodex 
parteTollius ante me dudumviderat: li«ir- 
9r»e AKANeAX ANeoX* 'OS, ir«v ynfm^ 
xm miroZnftiv^ifi IIPOS mnfutf uifi^rtZirat, suu 
r§srov i» ro^ fAtrmCmkXu. Vocibus omi^ 
sis occaaonem dedit praecedentium syUa- 
barum similitudo: redi sis ad ii. 1072. 
His rite superveniet Nicander, Alex. 126. 
suavi pollens tenuitate carminis: 



C( 



1. e. ** supera vta. 



•& »» 



per&, 

Ibid. ejusdem vietam vestem .* L e. ina- 
nem aranei cuticulam, vel corpusculum 
arefactum: conferashujuscelibriver. 613. 
nostram Silv. Crit sect xliv. et tom. v. p. 
156. Hinc scriptor ad Hebrsos, solita 
cum elegantia, hanc figuram tangit, cap. 
V. com. 2. — itru kou avrog nEPIKEITAI 



0/« ri ^ti 9^11«» HO» TtSfUfi^m, 

Htf trt rXA^rM, itm^mtfuftv aUiJLaus. 

Obiter scholiastem expurgabimus; rnfum 
h, rm mv0n rm Xttmm tuu nOAIHAH: i. e. 
canescentia. Vulgo; wokw^ti, Neque 
aberit Aratus, dios. 189. 

H^ »m rmmrot, Xumne y^fu§» mMm^One, 
^vf^* tytmr w n ft » . 

Ubi scholiasta emendantis adjutricem nrni. 
num non minus desiderat; quam admove- 
bo: *H «««v^», n xmkufAtm tuvetf», twuT «v 
i|«j»^jj*-f», OTPIOTTAI {venio secundo tio- 
to<); yitpmfAof h mtmif trriv, i motkitfetvos 
wmwxos. Ey 2t rois fretfot6otkmmois X^f^t» 
twuV mf wnu9if mnftosy oi wmwwoi, xupu •»- 
r«, xmi ETTPinTOI, n Bftnrroi, xmi vwo 
oXtyti mn/iu avarft^rofitvoiy tfcwiwrtt^i t»i 



LIBER TERTIUS. 61 

Nec repentis itum quoius 'vis quomque aximiantis 
Sentimus; nec privapedam vest^iaquflBque, 
Coipore quse in nostro-culices, et csetera, ponunt. 
Usque adeoprius est in nolMs multa ciendum, 
Quam primordia sentbcant concussa animai, 
Seminay^eorporibus nostris imnixta per artus; 



«^««•1». Ubri, Mffiarmh qus vox est ni- pluviae, ad finem:— ub» it rti Bmkm^^y 
hSd, atqpie analof^s oiattomB jGrsBCfe ra^ irmirwot ^tfmrmt fraXiCif, •/ yiUfMm mm 
tionibus fldvenatur: et tvfnrrtt. Fbilo- rm* mmmftm. 

logisautem lectoribus vocabulum, scho- Ver. 388. Qmei: A. Qftia, — graoaltm.- 
liastSB oonservatfmi et ignotum lexioogr»- A. gravahL; n. et quidam apud Pium, 

phis, sedulo animadvertendum est; hinc gravaM*. * Aliquando cogitabam de ^rada- 

«nim salus desperato Hesychii glossemati, tim: i e. sensim, tarde; sed pcenitet. 
quam firustra speraveris aliunde: FHPA- Gravaiim nempe, agre, dffflcuUer; quasi 

moS' FHPAMA. Vulgo, monstrose sada, graves, et motibus inepti—- Caeterum, non 

Qpodtiue coroMt* lustrari debeat agna, «* venustatb expers illud gravati; etmem. 

» T . XT- -i- j bransB pariter turbant ad Livium, iii. 4. 6. 

T^fmfu^' yfmZm^^lnt^Te^Yirgihiedoce. ubj ^deas animadversoies. 
,nurverammterpretationem.mfaUor,ad ^^^ ^.^.^. ^ ^ pe„nag^, „otam 

*^ ^ ^^' inspice ad L 320. TulUus in Arateis, 

Aut, fluinmft nantis in aqvA, conludere tiumas: yer. 314. 

piumas nempe, albam lanuginem, vel ca- Lacteus hic mmie folgens candoce ootatttr. 

nitiem, deflorescentium plantarum: uno Qic etiara' Viigitius, geo. n. 4M. 

▼eibo, pappos, denique. Hinc Horatius, 

od. iv. 10. 2. multum critids vexatus,m. ^JS'^*^ "^*"^* suad bonanorint, 

, . ' -lAgncoiasl 

teg^enimusest et pufissmius: 

imperata tu« cum veniet A/»»a superbi*. ^" ^' " "**^ . ^^^" ^«^ " V^ ^^^ 

_. ,. , ' " felidssimos.*' Nugatur Servius, et in- 

IVuma nempe generauter,-coiiM0 2aii«uro. >.__^^„ .i;. „^ • ..a • _^ • 

■^ o » "^ terpretesam: sed m re nota piget unmo* 

nunc teniltum capiuorum, moicpubeacen^ ,__; ^ «^«««.^«^ i . 

' 9 i . ran, et congerere exemplorum vim. 

tUoarba: qmm primam senectiB lanugi' v^« «cn ..• •< ^r- j tr j 

,. • .\ *^,. . ^ .^ Ver. 389. repentisUum: Vmd. V. ed. 

,«« dKub. Juyen«du. vocW. In«ptu.nt, o. a. n. 2. n. «p«Ue ritum, Q. ,q«„<,- 

qui m hanc rem afferunt Nemes. cyneg. „.,„„. 15^^^^ «antummodo nude <l«>oai- 

37. Ha«mJn«leomaps.untpe™«»a, tj,^ „^ ^^ est vocem muamamln 



quod Graeos, Latmorum sohs auctoribus, ^,^^^ „„«.-u • • * 

:.i -/ -* «i^ •»* r« Jj errores scnbas conjeasse; quii post nos- 

srriMy, velt»ttma.-estd^«|, capi^^tij. Testi *-„«, «,^ _ . * ^* i.. • 

sit Mb^^iL Choeph. m ttum.pro more usus est Amobms, Ub. vi. 

^ ' . ' p. 203. Lambino non preteritus: " An 

Ktufi^iyurrt mmfr* diw «fiMnfPs : ** habeant itus liberos, cum Ubuerit abire 

quem secutus est Euripides, Elect, 53a " quocunque— ?" Ammianus JMarcelli- 

Nos pluia super his alicubi in Silva Cri- ^^ ^^ ^•— " ^^ felicem, :raditumque 

•tica. Avienus in Arato, vesdgia Maronis " gloriosun^ exoptans." Alia apud com- 

legens, interpretationi mese sufiragatur, """""^ ^^ica quaeras, et Nonium Marcel- 

Jver. 1684. ^^™* Glossarium vetus: " Itus, vraftm, 

»««,- - * f ^ - .. *' -^ltusy itio, ^ropum,** Et Amroianus 

Jaxnque tupertattcesjionmvomnsetuctam. j... ' '^ 

Consenfit etiam Theophrastus, de signis Ver. 390. Sentimus: M. Sentiamus.-- 



63 . T. LXJCRBTII 

S95 Et quaip» jntervsHis teotis tniiiteatim ppggint 

Conciirsare^ ooire. et disoikare vicusiiKi. 



£t iofl!gis^e9t;8iuiiiu8 Yitu c^iutra coercen»» 
Et dominantior ad vitam, quam vis animajf. 
Nam siqe m&at^% animoqae, n«quit residere per artus 
400 Temporis nxij^m partem pai» ulla animajC; 



&cul, et discedit in auras. 



priwf ?• B. O. A. n. prima: et Dofau VeE. 39S, mUiscani: P. tmUiJicenti 

fialtem plaoet: nam vult Ludetius, et V. cd. teiUificani, Confer «utem Yer. 

ireriftsft ipsa postulet» *' vestlgis, non im^ 350» 

*^ praato vi» ged leviter solummedo in - Ver. 594. nottru: n. nobit, £t huno 

** superfide poBte;" qu« pulchre Yocitat ▼enum anle pfieeuntem, ez aitiitrio, ooii- 

prima Carus. Quum vero ^prim fadliua tra Hbnis, editorea audadMimi pomemnt 

in jmma Ubrariis detonquflretur, quam Ver. 595. ^iHmfiiCmMi^laiilM.- Vind. 

vidssiiB, et isto leotio plurium sit melio- V. ed. O. Q. A. n. Z. XX. ^uantit HUer- 

rumque codicum, nihil ex gustu meo im^ vaUit: non displioeret tantit nUervaOitj 

mutatum- volui Hinc autem Ovidiua sed parum intelligo, quo modo guantit 

emaculandus est» ad fiwt. iv. 48a stare poterit; neque causaa videtur muta^ 

Jamquc Pdoriaden, hi^yhttzqut, ismqoe Pa- *^^ ^*^* ^^ LuCtetins, neceoe 

chynon, : esse quoddam tempus prius Mn, quam 

Lustrazat ; teme coraoa priva nm : faminft^ iii variis membrorum peDetraHlNis 

L e. «numqoemque mgidttm er tribu^ di«A»ooirepo-int,rtque.dev«»tKmem 

ammae moven.— liMwaiUia.* V. ed. IL 



qui Siciliam dislinguunt. libci MSS. 
prima, 

Ver. 592. in abest M.— cimdttm.* Vind. 



Cttditonlia. 

Ver. 596. Concurtarej coire: P. Cbn- 

. . ^-r 1 ■» « «* ^ cuttare, coire; Vind. V. ed. O. A. n. 2. 

ciendut: V. ed. B. L. M. O. A. n. 2. A. ^ n j- i^ -vr*.j 

. . , *\ ,, . r A ^- Concutta recoire. — dittultare: Vmd. 

aendoi haud dume pro vetustiore fonna ,. , 

.... . . '^ ^ __^ dutulcare. 

scTiptioms, ctendofn: quam. ut mea fert j^^y dittultare. VirgiUus, iEn. xiL 

sententia, passim Lucretio restituere de- ^^ 

bueram.— Porro, animadvertas oonstruc- 

tioncm, todes nostro frequentatam, et oUsuUmu ctesitm: "^^*^^**^** 

nUbi iUustratam nobis, ctlnidiim smtna .* 

de qu4 tamen in hoc loco tacuissem, ni i e " nec tantus est crepitus fulminis 

Tursus monete veUem, formis tritioribus ^' dissiUentis;" vel disrupti, et e nubibus 

idem re veril regimen obtinere, quamvis w jaculantis: vel, ^' nec fubnen crepans 

lectores lateat Sic, exempU gratia, in '' tant& vi dissultat" 

boc Varronis loco, de re rust i 58. 1. Ver. 597. Animusetanima, perspicui- 

** Quse loca in agro stercoranda viden- tatis atque brevifatis eigo, ssepiaume idem 

'< dum ; et quf, et quo genere, potissimum valent ad Lucredi mentem;- quoties autem 

** fiicias:** si solvas periodum, et gram- eommods interveniat oceaslo secernendi, 

maticas rationes evolvas, veiba sunt hoc animus pro cA vi capi debet, cui mqor 

pacto constituenda, ac compingenda: '* Vi. portio latentu iUius natui», de qu& ad ver. 

** dendum ett ea loca, quae tunt in agro 274. agitur, contigerit, et vividior potestaa 

<* sterooranda.** In aliis nuUo negotio 8entiendi« 

rem quivis lector eipedire poterit Ibid. ej^ coercCTi«. De hoc dic^idi more 



LIBER TERTIUS. 6S 

Et gelido& artus in l^ &igQre Unquit 
' At manet in vita, qaoi xnens» animusqiise» remansit» 
Qu^ YJs ei&t» c^um ceesis^ lacer undique membris: 
405 Truncus, adempta aainia, circum» membrisque remotusy 
Vivit, et aetherias Titaleis subscipit auras; 
Si non omnimodis, ut magna parte» animai' 
Privatus^ tamen in vita contatur, et ha&ret. 



qusdam dediinus ad Sopfacx;. Fhiloct 42a attulit ez Ludlio, Facuvio, Afiranio» A» 

et Silv. Crit. ii. p. 17. cio, et Varrone; qu», si libeat, apud ip- 

Ibid. vitdi clatutra: i. e. nexus, ver. sum quseras.— <{»ce(2{>.< O. n. XI. descen^ 

Si8. vel vincula, vel etiam ut nodoSf iL dit,' quie Bolennis confusio est: vide Ovid. 

949. remed. amor. 125. et initium somnii Sd- 

Ver. 399. nequit: V. ed. nequid; uti pionis. 

passim scribis erratum est in elementis t Ver. 404. curtum casis: i. e. curtecsB- 

«t d. ' sis, vel decurtatis. Vulgo, circum casis: 

Jhii. residere, Cicero, Tusc. dispp. L sedmeHorumHbrorumscripturadepravata 

43. fin. non aderit intempeslivus: " In sic nobis refingenda videbatur; nam Vind* 

** corpore autem perspicuum est, vel ex- V. ed. L. M. A. X. dant oretum casis; 

<' sdncto animo, vel elapso, nuUum resi" Q* n. cretum c€Bcis; n. rerctum casis. 

** dere sensum." Favet etiam divinationi nostrse ro circum 

Ver. 400. exigy,i partem^ P. male. Vir- statim minus venuste repetituuL Nos ad 

giHus, Mn, X. 128. amusdm ^militer solemus loqui: " With 

maxApartmexlguammon<&^ " his limbs cut shert^^-^acer undique: 

' Ver. 401. facul. Nos, favente divfi ^ ^oermi<Uques a secunda manu. C»- 

Critice,archaismumaHum,Hbramsscrip- Jfu^» faole dixenm hunc kcum m ocu- 

toribus tantum non obrutum et sepultum. ^ ^""«^ ^^^' ^ ^"- ^^ ^^*' 

ex ruderibus vitiosanim kctionum Lu- Atqne heic Priamiden, laniatum corpore toto, 

tiretio recuperavimus. Nimirum in ve- Dejpbobumvidit; l^ceramcrodeUterora, 

tustis exemplaribus scriptum mt ad faunc ^"' "^^^"^ ^^^' POP»^**^"* *«"P«« 

'■^odum: Auribtn, et tnincas inhonesto volnere naris: 

■'*'* * ubi, ad nonnuUorum codicum fidem, in- 

unde statim gens hebe^ et invenusta, fa" cogitant^ Heinsius repositum volebat: 

cile disceditf refingereiit; quod his minu- ,v .. i. w • j - . i ^ «^ 

.\ . . ^ , DeipbQbum ifldetj et lacerum crudeliter— : 
tits exeratati non aegre credent, et esse 

vero simaiimum Hbentissime fatebuntur. "^ ^ ^"^'^ «* ^^^ extulerat ini- 

Editur vulgo: ^^ P®*** "^ veriMs, ianiatum corpore toto, 

iii sequentibus ampHat atque dedarat 

/^/../disceditinauras: 3j,^4j„. aHter, frigida foret et insulsa 

et autem deest Vmd. V. ed. O. A. n. X. loci ratia . 

n. et ejus loco^ L. M. habent «. Festus: Ver. 405. Hicce versus est pnecedentia 

Facui antiqui dicebant, etfaculter^ pro epexegesis et ampHficatio, ad Maronis 

facile" Nonius item Maicenus, ii. 331. etiam consiHum modo memoratnm. 

** Facul, pro faciliUr.** Unde corrigas Ibid. remottu: sic L. at M. remotas 

Festum,rescribendo/aci7iter,viceyacuAer. forte, rmo^.- csteri omnes, remotis; ad 

Frior grammaticus, L c. ezempla dictionia vulgarem sermonis prosa*tci colorenL Quod 



Ci 



64 



T. LUCRETII 



Ut» lacerato oculo drcum» si pupola mansit 
410 Incdomis, stat cernundi vivata potestas; 

Dum modo ne totum oonmmpas luminis orbem, 
Et circumcaedas aciem, solamque relinquas; 
Id quoque enim sine pemide non fiet eomm: 
At, si tantula pars oculi media iUa peresa est, 
415 Obcidit ex templo lumen, tenebrsBque sequuntur; 
Incolomis quam vis alioquin splendidus orbis. 



HDS dedimui, longe est longeque elegan- 
tius. 

^ IbicL animd : qaat sdlioet per omnes 
artus truncatos difiimdebatur, atque una 
cum illis exscindcbatur. 

Ver. 406. tttheria» auras. Maro, JEn. 
YU, 557. 

— snper 4ttharia* errare lic en ti i M auraj^. 

Ibid. vUaUis aurat» Idem, ibid. L 
987. 



> haud, credo, invisus coelestibus, auras 



i^«Ar carpii— ^ 

Similiter Juyencus, hist. evang. u. 715. 
£t rcglna noti irirofe/ nirget \siaMras, 

Ita erat scribendum: vulgo, onu.— -Cab^ 
terum Lucredani libri suscipit exhibent; 
sod editoies suecipity Servio obseonti «d 
Viig. JEn,yL 949. qui didt antique bic 
Bcriptum esse : at nos id mahiimus, quod 
foftaasis jeA antiquius, et simplidtatem 
acribendi senrat, unitatemque; jam melius 
eoocti. 

Ver. 407. ut: sic Vind. V. ed. O. Q. 
A. n. X. XI. Tulgo, at; et sic P. magisad 
communes sermonis pedestris rationea.-» 
magnd : n. vaga, ' m a g ^am parlem, Q. 

Ver. 406. contatur: ita aocurate A, 
Vulgares editi, cunctaturi A. amctatur. 

'Ver.4!09.pupula: A. H. pupilku^^man' 
tits ^remansits versu mensunun suam 
ezoedente. 

Ver. 410. vivata : V. ed. juvatUj cum 
eiadem elementorum signis; B. innataj 
ynde ver. 557. 

Ibid. vivaia: l e, yiyax, acris, acuta, 



▼^eta. Apud alium cuicuimodi probum 
scriptorem non inTenimus vocem. Festus : 
*' Fitxaus ft vividus a poetis dicuntur a 
<< vi magna." Philozenus: *' Vivatis, diu 
** viventis.** hege^ vivatos. 

Ver. 411. Dum modo: V. ed. Omni^ 
modo^^-^onrumpas: H. coruplus. 

Ibid. luminis orbem. Virgilius^ si Vir- 
gilius, in Culice, ver. 221. 

Sanguineumqiie micant ardorem tmmmis mbts. 

Ovidius, met xiv. 260. de Polyphemo: 
Cnidelesque manui, et, inanem lumhns^ orbem: 

Conrumpas autem hic proprie, kh^ rufw- 
pasi dum rumpitur pupilla sdlicet Sen- 
su figurato Flautus^ Amphtt i S. 38. 

Ne c o mw npe oaUas: redibo actatnai— <. 
Sic etiam Ovidiua, et alii. 

Ver. 418. JS^.* lepetitA mmirum phrasi 
JDum modo, et omiaBft negatioDe pnDoe- 
dentis veisfis; uti multoties factum est. 
Editores tamen, oontca libros, indoctissime 
reposuere Sed.^^circumcadas: Vind. L. 
M. A. X. A. circumcedas; Q^ circumce'^ 
danss P. V. ed. B. n. circumcidas. 

Ver. 413. Hoc versu nibil unquam 
vidi planius ac simpUdus. Attende so» 
lummodo veiborum singulorum enarr»- 
tionemt *' Id enim (comiptio pupul») 
" quogue (cum reliquo etiam oculo) non 
^^Jiet sine pemicie eorum^* amborum uti* 
que; tam pupuls, quam ocuU. Ab omni 
parte quidnam inculpatius desideres? Id 
tamen stuporis editores in se admisere, ut 
emendationem, si dis placet, Lambinia* 
naro, con/Sef, pro nonJSef, libris omnibus 



\ 



LIBER TERTIUS. 65 

Hoc anima atque animuft junctei sunt foedere semper. 

Nunc age, nativos animantibus et mortaleis 
Esse animos, animasque leveis, ut noscere possis; 
420 Conquisita dio, duldque rq>erta labore, 
Digna tua pergam disponere carmina vita. 
Tu &ce utrumque uno subjungas nomine eorum; 
Atqiie animam, verbi caussa, quom dicere pergamy 
Mortalem esse docensj animum qucKpie dioere credas; 



icGlamantibus, unanimes et patientissinii ti; errore perpetuo, ob elementorum duc- 

teceperint. Factum est indigniBsimer tus prorsus similes, ita ut raro dignosci 

Ver. 414. peresa est: L e. per abusio- queant; atque interest raro multum, ut 

nem, pro corrupta ett, ver. 411. vei con» dignoecantur. Verum enim vero, re se- 

ptmpta est, quovis demum casu. V irgilius, cundis cogitationibus tractat&, r« juncti 

JEn, vi. 442. relinquendum esse in contextu censuimus; 

— quos durus amor letali tabe^eit/— . <* ^""*<^ caussam sdficet, quod Virgilius 

Ver. 415. Hoc ordme Uguntur U duo f^J^^fi^ P«"»I» «Ihame.it, 

w«u.mP.Vind.V.ed.RO.Q.A.S.n. -^ contr. «.«oo «e «mel quulem. 

T 1 -u j'.< ••. »^ M. autem habet vtnctu^ omisso nait, Aa 

In vulganbus editiombus, qm seqmtur . _ ^ % 

?• . • 1 ^ J71 scnpsent Lucretiusf 
yersus hmc prseponi solet, per structunun 

if}i >iiniB artificialem atque poetice solertem. ^^ aidma atque animttt ylnctd tUn liaedere 

CsBterum, hujusce vers^ locutiones solem aemper. 

cadentem pulcherrime reqBidunt, quando Graevii consilium non prdbo, qui in hoc 

rerum ftdes caligine involvitur: et nos- loco Cioeronis» de amic. 7.— ** si ezemeris 

trum pene dizeris Homereum versum re* " ez natur& rerum benevolenti» junctio^ 

prsBsentare voluisse, qui Iqpltur tn Od. B. " nem" r^ mnctknem id praBtulerit: nam 

388. Amobius, qui voces ezquisitiores scripto* 

A . , rum deiibare solet, non secus loquitiir, 

ad Ub. u. p. 68.— >** vinctione m perpetuft 

▼el aKum, ad IL A. 475. .« contineri:" et fl>id. p. 87. im.— « quis 

— — i ffi^ ««ndv, Mtu utt »tt^ qXflk " auctor vinctionis istiua— ?** 

Ver. 416. alioquin: sic V. ed. atque Ver. 420. dulci reperta labore. £an- 

rectius, ut opinor. Vulgo, alioqui, ^*™ >*"* Virgilius aliter ezhibuit, ed. ii. 

Ibid. orbis: i. e. oculus, ob rotundita- ^^ 

tem ; unde etiam pro capiUe Prudentius, Cantantes llcet usque, minus via iKdat, eamus : 

peristeph. x. 843. ^ consimili venustate Flaccus, sat. ii. 2. 

Venaram ut nndam profluam manantiam, 1 8. 

Et palpitantb arUs esdpeiet glolmm. MolHter aurtenimftudlo fallente laborem. 

Male plerique editores, oris, Verum vidit ^^lem insuper Mantuanus alibi novam 

Iso glossator: *« Quasi spiritum volens 9"«** hiyusce versfis imaginem reddidit, 

*« redpere filii:** nam spiritus est in san" S^ *• 1^7. 

guine; vide supra, ver. 43. Glolms vero Vidi,lectarfMr,etmulto8pcctata/«6©r*— . 

est massa sanguinis, ^^eufnht cadentis; Ver. 421. Codicum O. A. ratio in hoc 

^/tCtnv agmen orbiculatum. versu constituendo minime mihi displicet: 

Ver. 417. vinctei: P. V. ed. A. TS.junC' Digna taS, Memmu pergam disponere vita : 



66 T. LUCBETII 

425 Qaa tenus est unum inter se, conjunctaque res est* 
Principio, quoniam tenuem constare minutis 
Corporibus docui, multoque minoribus esse 
Principiis factam, quam liquidus humor aquaiV 
Aut nebula, aut fiunus: nam longe mobilitate 

430 Praestat» et a tenui caussa magis, icta, piovetur; 

(Quippe ubi imaginibus fiuni, nel^ulseque» moventur) 
Quod genus, in somnis sopitei, ubi ^emimus aka 



•et, fli quivis alii fidei magons addixissent, iinus ez ^olenni ortum- habuit in compo- 

in oonteztum admisbsem; nam redcentia sitis, postqpiam per pravam consuetudi- 

r» carmina s^^um vulgaiem librariorum nem duo vocabukt coaluissent 

supergredi videtur. Caeterum, uti in superioribus alicubimo- 

Ibid. iud vitd: L e. " moribus tuis ac nuimus, hanc notionem de animi et ani- 

*' virtutibus, qucm Musa rebus omnibus mae conjunctione atque unitate a Demo- 

*^ omatum in omni tempore voluit excel- crito, cum aliis disdplinae su» prindpiis, 

*' lere. Qu'em virum! quae carmina!" excepit Epicurus. Stobaeus, ecL pfays. L 

Hanc potestatem nomen t»Ya> passim oan- p. 97. sic scribendus: Iloiayapttsj Am^ 

Cisdtur. etyapets» XlXetrMv, 'Awxfnrns^ KkuttffitiSy d«- 

Ibid. disponere^ L e. ** curiossi cum so« fet0$9 us»^ne4eu rrt vwt' lletfft,tfiins, «mm 

** lertia studioque pensitato ponere.*' Sic Efi^-tleKXtis, »eu AeifAettftrest returev NOTN 

L 47. xeu H^TXHN. Vulgo, vws xeu ypvxfi-' qu», 

— mea dona, tibi studio duposta 6d^ ; quo modo stare possint, nullus video. 

vt poeta nestev t«m dispesitioae argumen- ^^'' ^26. tennem ^best Yind. Mqx i;. 

torum, quam veiberbm numerorumque 9^ exbibet, pro esse, 

«fmcinnitfltte, se jaictare inteUigatmv Ver. 4fi& est invenitur in n. solb ad 

Ver* 422. faoe: ae P. O. A. cseteri. finem versOs; ut in vulgaribus editioni- 

Jacj vide sis animadv^na nobis super faac bus: , omninp insulsissime. 

le, adii. 4S4..-^o«m.- M. X. n. naminbg Ver. 429. H«c autem oonckxsio; de te- 

^ acapiendum existimavi, ob expedi- ^^i^ ^^ primordiis, potestatem po- 

tiorem constructionem. - Tu rem utram- ^^ «.gmnentorum prscedentium respi- 

que sub uno ncmine complectaris." ^ ^^^ exhibentur a vei. 178. ad ver. 

Ver. 425. verbi caussd: L e. si phrasin ^^ ^^^^ ^^ 

interius attendas, " ob vods commodit». xr ^», ^ • n <ir j •» 

€1 ♦««, ... . , Ver. 431. moventur: sic P. V. ed. R 

«* tem; quum, si mens auctoris probe r ikjr ^ ^ i ^ t ^. 

«^«;«j«*,., «* ^ • j 1 . L. M. A. n. vulgo, movetur. Locutio- 

perspiciatur, et res ipsa declaretur, non •j ... 

^r^ti ^ ^* A^ j' *' • a 1- '^ ^^i opinor, ideo poetft Tanaie ^isum 

tanti est, ut de dicttone ipsa soliatiores _^ i ...... . 

. est, ne lector mterea obuvisoeretur eum 

sunus. 

•cr M^g ^ a . ^A..f<^ utrisque, tam «mmoquam afttm^, sub 

Ver. 425. Q^d tenus: i. e. Qua vid -^ /^ 'i . . * 

._ „ , ,. uno nomme comprehensis, veiba taoer&: 

tenus; « usque «^ quam rem, mortaUt». ^ ^ ,„ ^^^ ^^ incredibae est 

"tcmscilicet, nihil discrepant anmius et .. ^ ^ »^ ^ • • 

«..,,' ,. -r^ . scnbas mutatum ituros re movetur, si m 

** amma. Comehus Fronto, m veterum ^ . .„ , . . 

^^ ^ ,, ' ^ membranis illud suis mvenissent. 

grammaticorum corpore : ** Quatenus, qu& 

" fine; Quatinus, quoniam:" ineptiens, ^®^- ^^' "'*« ^*""^- ^*"^ ^^ 

«um aUis, dum voces divenas effictum Vi''^^»»^» geo. iiL SS3. 

eunt. Ea vocalia literae mutatio in Quo- __ ductos alta ad doMria curnx»; 



LIBER TERTIUS. 67 

ExlialaTe vapore altaria, ferreqae ftunum: 

Nam procul heec dnbio nobis simiilaxnra genuntur: 
435 Nunc igitur, quoniam, quassatis imdique vasis, 

Diffluere humorem, et laticem discedere, cemis; 

Et nebula, ac fumus, quoniam dlscedit in auras; 

Crede animam quoque di£fundi, multoque perire . 

Ocyus, ac citius dissolvi in corpora prima, 
440 Quom semel ex hominis membris, ablata, recessit. 



Gonfer ibid. yer. 486. Hlncpenrideaspro- ^el si sis morosior, huic loco confeiiiKv 

piietatem vods tMA4nrtSy adscendentes^ Vir egregius sdlicet, et de Latiiiis literis 

apud .£lianum, var. hist iii 37. et ema- meritissimus, passim reponebat hanc to- 

cules Ovidium, epist. xxi. 95. . cem; sed usque ad hoc tempus conatus 

Sedula me nutrix alttu quoque ducit in ^dej. ei infeliciter, hobis saltem Judidbus, ees- 

Vulgo, alias.' qu« voces confusa sunt »«^ Amohius, Ub. iv. p. 141. ♦*Hi8 in 

etiam ad Livium, xxxvil 16. 7. ubi con- ^ ^^ prodeunt genentiombos dii ve». 

sulas DrakenborchiuuL Atque, utnoster, " *^» 9^"* **'*'"' ^^ ^****** ^["^ 

m somnis sopUi, idem Maro, Mn. l 680. " »™nund» hajc omnis conceptatur, et 

i^cego,sopUumsomno^r •^genitur, tefrenarum piolimea beflti»* 

etValeriusMaximus, ix.2.ext.6.«)i««a " nimr Pri8danu8,lib.x.p.898. « Gi^ 

sqptti: ut Ph«drus etiam, iii. la 31. cum " "^^' «^»»' P~ ^^' ^^ vetustuamn 

Comdio Nepote, x. 2. fin. Hyginus, po- " P«*»li88e inveniuntmr. Varro in Aa. 

et. asl«m. u. 8.-" quem Nemesis, non " **»^ Sed quod hiec loca aKqwd.ge. 

« adspemata, «m;rf^xu tenens, ,omn. est " '«''^- Cujus infimtmn pasdvum L*- 

« cansopitar Sie scribendum cum co- " ^"» ^" *^- ^^ ^^'^ "^*"^* ^'^^' 
dice, non amplexum. " tanto magte inBdandum 

Ver. 435. Exhalare vapore. Ita sdlicet " '^''^ ^ ^^" ^^^^l^" ^*""*'^» «"'^ 

intransitivis gaudet Lucretius: alius diz* Sed hic Hyhis jam multis est cantatus: 

isset poeta, Exhalare vaporem: et, msi consulat igitur lectorlexicavulgaria, Vic- 

consuetudinem poetae, quem ezpolio^ pn^ torium ad Varron. de re nist. i 31.- 4.^ 

be «aUlerem, libenter putavisscm incuria> indices in eundem Varronem, cum Gro- 

sos librarioram oculos Uneolam transyer- novio ad GelUum^ iii. 16. Hesselius, in 

sam, iNipofv, non assecutos; sed nihil no» firagmentis £nnianis, bac voce Ennium 

vaodum oenseo. Similiter Vc^etius» art donavit» sed suo periculo, atque contra 

vet. iiL 70. 3. — " et, cum bene agitaverii^ meos saltem libios. 
'* claudes^ ne odor herbae salutaris exka^ Ver. 435. guassatis: i. e. dismptis; sed 

** let" Vide nos ad i. 398. ?87. 1090. sensu secundario et consequentc: *' ita 

Virg. geo. iv. 109. Mn, i 417. *' conctissis scilicet, ut dijfringantur." No- 

Ver. 454^ A^ec. hego^ hinc: u e. ez nius, iv. 59. *' Qjuassum est convulsum, 

imaginibua. Bkntleius. ** et no» integrunu Vifg. ^n. lib. iv. (ver^ 

Certe sic diiucidior locus evaderet; sed «« 53.) Quassataqae rates.** 

cmaiidationem, haud prorsus neoessariam, Lacens nempe, et ahqua tenus frad^, 

0Oiitra libros recipere non placet. Accurate igitur vas quassatum, icl est 

Ibid* genmtur. Hec est Lamlnni re- « quod rtmis fatiscit, et proximum est 

Matutio, pro geruntur: quae lectio cuncta « fractur», adeo ut liquor per spiramenta 

exeiDpbria oocupavH; sed «gro dixerisi *» effluat." Pimii locus est, in nat, hfst 



r» 



68 T. LUCRETII 

Quippe et aiim, oorpus, quod vas quasi ooiurtiiit ejus, 
Quam cohibere nequit, oonquaaBatum ex aliqdl re, 
Ac rarefiictum, detracto sanguine venis» 



X. 14. Lucretio iUastmido •ppoiitiasimus: dnbium jacet res.— ac; sic P. V. ed. Tal- 

*' Coniioes et alio pabulo: ut qu» duriti- go, et. 

** «m nuds, rostro repugnantem, volan- Ibid. Ocyus ac cttius, Quemadmodum 

** tes in altum, in saxa tegulasve jadunt Juvenalis, xiv. 31. 

«« iterum ac saspius, doncc quattatumper^ ^ Katura jubet : wbdus et dHus nos 

*^Jringere valeant.*' K contnurio, Graeci Coirumpunt vitiorum exempla domestiai— . 

dicunt ,pfTfiCisf, canfringerey pro quatere Ver. 44a ex hominis: sic codices l<mge 

sin^iliciter: vide nos, SUv. Crit L p. castissimi et antiquisaimi, L. M. snim ta- 

156. V. p. 57. Apposite gloss» veteres: aien editores glandibus vesd maluere; ad 

« Quauus. KATEArnX."— CsBterum, vox hanc normam vulgo versum ezhibentes : 

ouoniafH deest V. ed. 

Qpom temel omnibuj e membrifl ablata recessit. 
Ver. 436. Diffluere: prisci codd. Pii, 

D^ef«;nonmale: divenue tamenra. ^^^f^' Vmd. V. cd. n. X. carten^ 

tionis est locus in vi 23a ne quis cum ^«*«* «^» ^*^ ''' ^" ^"*"« "^^ ^^ 

hoc committat positionem agnoscent, gratia metri fac- 

Ifaid. diteedere: i. e. « diverse cedere," **"» **q"« "«"« librariorum importum- 

ia omnes partes: maHem tamen in hoc **** adscribendam: quod enim crepant 

loco, si vetusta ezemplaria lavissent, nec "onn"^* ^e prima syUabi vocis emnibus 

minus ob n discedit statim veni^ns, dece- *° Lucretio corripienda, impendio pue- 

*«.• i e. simplidter " de looo suo ce- "^® ^' •^*™ ^^° hominis et omnibus, ob 

•» dere," ohire, Has dictiones sspissime <»mpen^w™ scriptur» in membranis, fa- 

«onfundi norunt omnes: vide ad ver. 16. ^^^ invicem commutari, nemo nescit, qui 

tT^ Am n. j' j'A • • libros scriptos U8U triverit : vide Draken- 

\er.457.mmusdiscedittnauras:i.e. .,.,».. 

j. .. j. ^ -.r. .1. . . borchmm, ad Liv. i. 32. 13. et Suetoni- 

fugit diversus, ute Vu-gilius ipse nobis ... !..,„. . .,,. 

«yw^ii.ii»««i <i««w^,i;f »A «^ 5» At%a *^™» ^* ^* "**^ '^™^ facillime emendem 

vocatmlum exposmt, ad geo. iv. 499. w. . *. ,. _^ ^ 

Mmucmm Felicem, sect 20. quem vin 

•Sixit ; et ex ocnlii nibito, ceafumus in aurat docti varie tentavere: ** Quid illas aniles 

Coomixtu. tenui../Hpf ^irsa. « ^^ j^ hominibus aves et feras om^ 

Ad utrumvero substantivumduorum, /u- ** ness etiam de hominibus arixires atque 

mus et auras, debeat referri tenuis, dicant " flores?" Vulgo, homines et. De confu- 

velim alii. — Cseterum, M. discedat. s>« autem et atque etiam, ubertim idem 

Ver. 438. Crede: M. Crede o; n. O-e- Drakenborchius egit, ad Liv. xxii. 47. 9. 

itere. Ibid. recessit: ut de eadem anima Vir- 

Ibid. onimam diffundi. Maniuanus, gilius, ^n. iv. ad finem : 

^n.x. lin. — — atqueinventoso/i/arte/ji/. 

Undantique, amifMmifi^fu2t/,inarmacruore. xt aai . a n^ i 

^" * ^ Ver. 441. coi^uj vas: ut S. Petrus, 1 

Ita locus interpungendu& epist iii. 7. «f M^itwrtff, 2KETEI r^ 

• Ver. 439. Restitui in, quod fadle po- 7««"«"^ »ir§ftfufrts nfiti*. Adeas autem, 

terat effugisse, vetustiasimo codice M. ju- ^ libeat, quae in hanc rem uberiora dedi* 

bente. Noster, i. 217. sponsor nobis est: vma, ad SUv. Crit v. pp. 135. 136. et, ai 

alia placeant, haud aliena, quas contulerint 

Hoc adcedit, utd qnidque m iua corpora nmum inteTpretes ad Petronium, cap. xxiv. 

Dtx/o/o;/!/ natura : -, , *^ _ 

Ver. 442. Quam: vulgo, Cum, vd. 

conleEBS Vifgilium, gea iv. 225* Extra Q^mf sed haec lectio ed. BasiL anni 



LIBER TERTIUS. «9 

Aere qm credis posse hanc cohiberier uBo? 
445 Corpore qui nostro rarus ma^ incohibessit? 
Praeterea, gigni pariter cum oo4>ore, ut una 

1551. Jttnt. et AUL secund», Fio etiam Ibid incofubesaii: est antiquariuai, prv 

an notis memorata, longe elegantior est incohibeat. Cato, de re rusL cxlL 2.-— ^' uti 

Ordo ac sensus sunt; ** Qu! credas faane ** tu morbos visos invisosque, — calamita^ 

** animam, quam oorpna oonquasBatum ** tes, intemperiasque, prohibesm» defen- 

«> nequit oohibere,' a'^ tenuissimo posse ** das, averruncesque!" Plautus, Aulul. 

** cohiberi?" Quce construcdo planior est, iy. 2. 4. 

atque expeditiQr. -« ▼enim id te qoKso, ut pnhibesA, Fldes t 

Ibid. conquassatum corpus. Similiter Idem, in Fseud. i. 1. 12. 

Suetonius, de Augusto, gravibus valetudi- « .^^. , «_ a^, , «. m ** »., ^ 

^ , T ., -. A Ca. Misefe mber lam, Pieudolel Pt. Id te Ju- 

nibua tentato, cap. Ixxxi. *' Qua re, quas- ^^ 

** sato corpore, neque frigora neque sstus Prolubesdti 

« fadle tolerabat." Neque non fadt ad mtima tox li^itur rtiam in legibua vete- 

rem nosCram Ciceio, Tusc. dispp. iv. 13L ^^ Romanorum. 

" Itaque. iUa duo, moibus et «grotatio, y^ ^^ gignicum carpore: mH^ufU^ 

« ex totius valetudinis corporis amquas- ^ ^ ^^^„^^ ^y^^as Pfiut- ynfm^ 

« satione, et pertmbatione, gignuntur." ^ ^^ ripyy«^»ar,, «« .i, « irpy^. 

Fonro, notandum est regimen in Lucre. ^^^^ «^Cx.rM,«w. I>emocritus.-BENT. 

•tio, ** conquassatum ex re;" neutiquam» 

ut aibitror, protritum. Sic Amobius, Hb. Porro,' «* miln oblatum est a Veronensi; 

i. p. 22.^" in incudibus deos, etexmal. ^j.^ ^^. ^ «^«enti scopu. nostia» 

" fei>, fados, -Demque. n. quassatum, lectfonem flagitat; nam condudere vult 

Vro canguassatum. poeta ex notis ad ignotum. i:t senUmus, 

Ver. 443. Jc rarefactum : V. ed. Ara' qai mos est poelis, prius sententias mem. 

refactum, Lucretius forte an scripserit, brum non pariter attingit Intentior ani- 

Aique arefactum : quod foret in exquisi. xni injectus rem lectoribus darabit, me in- 

tissimis Athenarum ipaarum venuatatibua. terea tacente. Confer verr. 456 — 460. 

Quid velim, plenius lector persentiscet, gt venustua lector libenter viddnt quft 

cum animadversiones meas in Sophodis elegantiA variaverift hos versus Lucreti». 

PhUoct 954. aniroo ponderaverit ^os Frudentii ingenium, contra Sym. u* 

Ver. 444. credis: ita M. et untatius est : 315. 

reliqui, credfLS^^-'^nc : 11. ac, 

... tardis semper processibus aacta, 

Ver. 445. tncohaessti: i. e. m se cokt" creacit vita hominb, et longo proficit nra. 

beatj vel contineat Hec autem lectio, SicaevimortaUshabetaemobUisordo, 

fadlis atque luculenta, exemphirium est Sic variat aatura vice». lofantiarepit; 

._^ . . . . . Infirmus titubat pueri gresnuque, animaM[ue; 

omnium scnptura; si A. excqpias, m quo 8anguine,pr«calido fenret nervo» juventa j 

scriptum est, incohibescat : nam diversitaa Mox stabilita venit maturi roboris «taa > 

scripturae in quibusdam, incohibescit, vi- Ultima, conrilii* melior» «ed viribm «gra, 

tiosa» est pronunciationi jure imputanda ^^'^^'^ ««ccumbit. mentem purgata. «enectu». 
Editores sequuntur Lambinum, reponen- Ibid. Loco, quem Bentidus posuit, si* 

tem scilicet, am cohibessit ; antiquius pro miles leguntur etiam apud £ustathium« 

eam: sed hoc est potius reconditioris doo- in Hom. Od. lib. B. p. 98, 32. ed. Basil 
trinas nomen tiSGectare, quam prdbos auc- Ver. 447. Haec Amobius respexit, UU 

.tores ad sinceras membranas castigatos ii. p. 47. quibrevitercomplexusestdisper. 

ederei^Caeterum, pro rarusy li. varius. sa super hac re Lucretii argumenta» et 



70 T. LUCRETII 

Grescere sentimus, pariterque senescerei mentein, 
Nam, velut infirmo puerei, teneroque, vagantur 
Corpore, sic animi sequitur sententia tenuis: 
450 Inde, ubi robustis adolevit viribus setas, 

Consilium quoque majusy et auctior est animi vis: 
Post, ubi jam validis quassatum est viribus aevi 
Corpus, et obtusis ceciderunfc viribils artus; 



in uno fasciculo colligavit: **• Ipse deni- Ac, dvaapihoBnovUadoUsdtJroHdibut^etai^ 
•' que animus, qui immortalis a vobis et f^««^ ^'^~' , . ^ 
«« deos eaae nanatiir, cur. m a^giu «ger Exierint, tum stringe comas , ' 



Ver. 451. auctior: Vind. V. ed, A^aue* 
tor. 



*' sit, in in&ntibus stolidus, in senectute 

*< defessns, delirat^ fatuus est^ insanitf" 

fiic fortasse castiffandum: nam libri danC, .... ......... ^ 

... ^ /. ^ ^ • 11 -tbid. ammt ms» Virffilius, Mn, z. 89& 

deHra^ et fatua, et tnsanai qu» nuUam ® * ^ 

tolerabaem constructionem admittoe vi- UU mmc Mexcntiut accr, etiUa 

dentur. Insanit autem «Fgmm qnimum ^««'^" «»*»«' 

respicit; fatuus lursumy iftfantemi et dC" Ver. 452. quaseatum est Oorpus, Hoc 

JeVa^ deniqne, senilem. Bentleius, quem ▼erbum pulchre lectorem recordari ftcit 

serus animadverterim Amobiani lod me" sindUtudinis in ver. 442. qaSi nuUa aptior 

marem» ad ver. 465. emendandum <Uci^ argumento poet« commendando invenifi 

delirafatuTy et insanai vel insanit. Leo- poterat. Ammianus MarceUinns, ^v. 5. 

tores Utem diiimant. Egomet.cuni Bent- — •*' sgrum corpus guassari etiam levibus 

leiano acumine digladiari nolo. Non ita ^' solet offensis— ." 

eertandi cupidus. Insuper, sententiam U- Ver. 457. obtusis mribus. Verbum prs- 

lustrabunt etiam ea, qua» doctissimi ani- teriit, sed airipuit metaphoram, VirgiUus, 

madversores dudum in Arnobu locum •^n- vi. 752. 

contulerunt TmtiBiqiKMeta$u amoB»^. 

Ver. 448. tenero: Vind. V. ed. n. X. Ibid. ceciderunt artus: " a recto statu 

tenere: volentes; opinor, temerei sed fal- «« suo in terram decUnantes." Sed, ve- 

ladter, plus uno nomine. niS poetarum usus, dictionem foriiorem 

Ver. 449. ienuis: F. tempusi haud ab* posult. Hinc ad animum Fersius rem 

siude : nostra» tamen lectionis in notis venuste transtuUt, sat u. 61. 

moitionem fadt; V. ed. 11. tenus: Inte- O evrz;^ m terrif animae, etcoelestiumJnanesI 

rea, lector! versus legimus undequaque In terris^ ut in terrasi vide nos ad i. 25d. 

prseceUentes; luculenUssimisverlnsetnu- faic tamen magis probem in terras, uti 

meris facilUmis feUdter elaboratos. Op- lc^tur in nonnuUis exemplaribus : nam 

portunus etiam accedet, ut qui maxime, puldire aUudit locus ad illam naturae in« 

J). Faulus, 1 Cor. xuL 11. — ort tiftuv 94- , stitutionem, Ovidio expodtam, in met i. 

5rM$, t^s vn-rtes tXaXav, ug vft^tof tipfovfiVf us 84. quam hoc genus homiindones inver- 

tn^iet^tXtyi^tfAftv irt %t ytyom avttf, na^ tissent: 

r«fy.»*« ra r^ m^in. Ubi mentem apos- p^^^^^^ ^^ ^^^^^^^ ^^^^^ ^^^^^ ^^^^ 

toU breviter et eleganter dedaravit sum- os hominl sublime dedit, coelumque tueri 

mus Grotius. Jussit, et erectos ad sidera tollere vultus. 

Ver. 450. Hinc effinxit VirgUius venus- ' Ver. 454. delirat : V. ed. delira.-^in-' 

tissimos vevsus suos, in geo. ii. 562* guaqu^f mensque : L. lingmqHe mensj M. 



LIBER TERTIUS. 71 

Claudicat ingenium» delirat linguaque, mensque: 
455 Omnia deficiunt, atque un6 jtempore desunt 

Ergo dissolvi quoque convenit omnem aiiimai 

Naturam, ceu fiimus in altas aeris auras; 

Quandoquidem gigni pariter, pariterque Tidemus 

Crescerej et, ut docui, simul, aevo fessa, fatisci. 
460 Huc adcedit, utei videamus, corpus ut ipsum 

lingua^ nuukt ments sed non dubitem» Quidquisquevitet, numquamhomjnisatk 
hoc esse conrectons, ad modulum ver. Cautum est in horas. 

478. huncquoque concinnantis, nullocum Ver. 455. tempore: EL corpore: vide i. 

judicio tamen: nam pkrasis, iuadet mens^ 1104. 

qu« illic longe eleganussima, hic prorsus Ver. 456. quoqu^i P. «c, qui didt ta- 

intempestiya est, omnisque proprietatis men in notis legi etiam, quoque; O. A. 

®*y^"[* jawti deest omnino Vind. V. ed! n. x! 

Ibid. ChudicQi mgenium, . delirat lin. etfortasae, quod nunchabemus, anppl». 

g^a, Metophorae sunt speciosissimaB, a mentum est libmriorum, codidbus ab ul* 

femM corpore desumptas; cujus vacillat tima anUquitate defidentibus. 
pes, et gressus a recto tramite deflectit Ver. 457. ^mw in altas. Lego: 

Nonius Marcellus, i 62. « JDelirare est ,^. . / ^ ^ 

de recto recedere, L4ra autem est fossa 

" recta. quae contra agras tuendos duci- ^ compendio scriptura» aptas fectum est 

" tur, et in quam uligo terras decurrat" ^^^*' ^^^^^ ^®""' ^*^' ^' ^ ^17. Vel: 
De radice lira, videndi sunt etiam lei — — - ceu /«»«i«« in altaa aaris aunu. 

rusticae scriptores. Glossarii veteris con- Homerus: ' 
fectorcs falluntur, ut arbitror; qui existi- 

mant, aUquid commune huic verbo et I *" *' '^*^ ^ ^' *^ ^^**» 

Gr^cormn Xnpu. interesse. Terentius, ^"^^ ^' *^f^^ ^^^^*''»^^'^»'' 

Adelph. iv. 7. 43. senexdelirans: ubi fu- Chorus Troadum: 

erit operaB pretium, Westerhovii. qui mea 

occupavit, notam inspexisse; et qui Lu- ^liill^tt^^.:^ 

cretii insuper non oblitus est Jam vero, ^ic hic, quo regimur, spiritus effluet: 

t^nuT^^f: •''""*'"" *f ""'"'• " »' ^"8- e^ i'- «9- Sextus, p. 521. «« 
absonum madet mimisceas, oleum aqus • , ^ *'«'**. »«# 

scaicet. omnia statim discouyeniunt. at- ^" " '^.r" E«.,^,. „.>^„^ ,„ 

quemisereco„tuH.antur; adeo utlepidi- ZT^LiT^' '"" """' "^ 
or quivis juret, vel centum codicibus re- 

clamantibus, nihil hujuscemodi a Lucre- -^x*i ^, wr. »«m. 

tii manu profectum esse: et mireris Ha. ^^*^ nr^ytHm ■ ^ 

vercampum testimonio unius Hbri tam fe- Bentlkius: 

oliter snbscripsisse. Sed nimirum iUud cujus emendationes pro suavibus ingemi 

Venusmum apprime venim est, et criti- lusibus sunt habend», et ab ipao sane in 

cis, qui m rebus aleae periculosae plenissi- progressu suo sponte refiitantur. 

mis versantur. memori pectore nunquam Ibid. in: O. it in; XI. it.-^-dSris: L. 

non tractandum, utposterorum indulgen- M. xi. acris; ut alibi peccatum est 

tiam sua amili in priores indulgentia vi- Ver. 458. Eodem navigat Novatianu^ 

«issim mcreantur : de reg. fid. cap. iv. « Nam et incrementa 
VOL. II. j. 



72 T. LUCRETII 

Subsdpere imnaiieis morbOB, diirumqiie laboranr 
Sic animum curas acreis» lactumque» metumque: 
Qua re partietpem leti qttoque convenit esse. 
Quin etiam, morbis in corporis mm errat 
4}65 Saepe animusf dementit enim, deliraque &tur: 



(C 



originem monitnat, et detrimenta mor- «ofaiKiir. ut Seraus. :Nec mixiore aum 
tem atque interitum probanfr— ." proprietate poeta summus vocem adhjbu- 

Ver. 459. ut abest Vind. V. ed. n. Xl. it, ad geo. iL 249. iEn. i 123. (ubi Ser- 
Excidit nempe ob similitudinem pnece- vii expoatia, « Bucere antem apenni 
dentis et.^fatisci.- sic P. Vind. V. ed. B. dictione in •b-.luto semu, jacut Nomua 
O.A.n.S.n.y«rtwautemL.M. In 1. c. usi, nuUo modo com^ u^et) 
margine M. 8cribitur/a*«cV, ut in Q. cn- et ix. 809. ubi venun vocabuU poto^ 
jnslectionis Fiusetiam lecordatus i« in pulchre pervidit et enarmvit Heymi de- 
notis: sed minus elegans videtur, quum gantia. Hinc PUnius, nat. hisl. xva. 11. 
simpMcitatemconatructionistuTbet Recte init. defatiscenies tabore^ opposuit/nw- 
igiturPiusetHavercampu8./a«i*«;ra. tohartxirum. Glosaas veteres in transitu 
tlonem structurie, m' AUor, interea nesci- corrigam: « Fattsco, »^^,^h. Lege. 
entes. Fessa sdlicet est casus quartus AnOKAMNn: sed mfinitus essem, si plu- 
pluralis numeri, utn|mq«e vocem con- ra vellem persequi. vel m auctoribus su- 
juncte respidens, animam ac ««7«».- ^- IP" ^"^ '«^ expKcandis. vel notandis per- 
deas me ad i. 889. Ad eundem feie mo- multis erroribus commentatorum. 
dum se CatuUus gessit, ad Ixiv. 298. Ibid. fatiscr: ut similiter de eoryon? 

Prudentius, cathem. vL 149. 
Hicc circum sedea, late contexta, locavit. 

Corput Mcetfatucens 
Nam nomina, qua prsecesserint, arbores jaceat recline pauUum, 

tantum sunt, feminini generis. Chri8tamtameir8ubJp«o 

Ibid. iem fessa fatisci: i. e. " vi tem- Medltabimnr «>pm. 

« poris, viribus exhausta, et labefactata, (.^^^^^ prseterea Statium, ad Theb. xil 
« quasi rimas agere:" nam translata est, ^^ 

opinor, oratio ab «dific^s. «vi dente cor. ^^ ^^^ ^.^^^^^ ^ ^ n^videmus. 
rupus atque corruentibus: confer nos- ^ ^ .^^ ^ ^^ varietatem pe- 

tnim, ad v. 308. et cognosce vanitatem ,^^^^ constructio verborum, no- 

emendationis, Fabro cogitat», JiMfl/a. ^^g^^tj^s ^d veras grammaticas rationes 
tisci: in quanvtamen. ut verum fatear. ^.^ ^^^^ evolvenda: « Huc accedit, 
egomet adhunc versumsponte mcideram; ^ ^^ videamus animum susdpere curas 
quasi verbis inscite consociatts Lucretius ,^ ^^ ^^ ^.^^ ^^^^ ^^^ morbos." 

uteretur: sed statim me poenituit, Pris- . « -«r j r> t 

...... . ,«K««j.* -j Ver. 461. /aAorem; sicP.V.ed.U.soli; 

ciam ludicio, summe improbando, «1 ' . , ^ 

ru — ootf Ai.Z.r.f..^ m;«i^ Vind. Q. A. n. X. n. dolorem; ex mter- 

jwamm. hb.vui. p. 825. deceptura. Nimi- .... ., j „«. 

^- . . -/ „ . ,„^ . oretatione sahcet: vide nos supra, ad ver. 

rum, Nomus Marcellus, iv. 197. probe p«i»"""« «^ %.*! - *^ 7 

' , '. .; - 367. caeteri, Havercampo refercnte, pavo- 

aocmtfatiscere esse apertre: i. e. m fis. tusdvere dolorem probura 

surassolvi. AtquiVirgiliiiead8it,geal *^' 1 ^^«1^ .1^5 5 

^ " est, ac venustum; ut Justmus, xu, 1. 5. 

** Quibus varie affectus, plus tamen teli- 



180. 



■ creta solidanda tenaci, cc ^,*^^ cognitis mortibus duorum aemu- 

Ne subeant herb», neu pulvere victa/«/i>«»«; ,^ ^^^^ ^^^^^ ^^^ ^^^^ ^jggj ^^ 

l e. putrescat, aperiatur, rimas agat, vd ** Zopyrione exercitOs, suscepit" Ubi 



LIBER TERTIUS. 



78 



Interdamque gravi lethargo fertar in altum 
^temumque 5oporei% oculis, nutuque cadenti: 
Unde neque exaudit vooes, nec nosoere Toltus 
Illorum potis est, ad vilam quei revocantes 
470 Circumstant, lacrumis rorantes ora, genasque. 



aanisainia sunt omnia, Scfaefifero non ob- 
atante. 

Ibid. durum laborem, Maro, ^n. viii. 
580. in Tenu plenifisimo dignitajtis: 

Et durum iEnes flevbsem wpe liib«rem : 
i. e. infelicitatem, vel tBrumnas. 

Ver. 462. curas aereis. Virgilius, geo. 

ui. 538. 

• aerioriltnm 

Cura domat— k 

Ver. 464. Qmm: V. ed. Quomodo; vo- 
lebat udque, Quandoi qaod cum quin 
passim confusum est, et plane scribitur 
in H.~~^orporis: V. ed. corporum, — errat : 
Vind. V. ed. O. A. n. 5. erret; fortassis 
hon male, si repetantur videamus ut, ex 
prscedentibus; nisi corporum ut lateat in 
lectione Veronensis. Interea, nihil te-. 
mere mutandum est ; nam veteres etiam 
erreo usurpaviaee secundie conjugationisy 
mihi nondum oompertum est 

Ibid. avius errat: L e. errat a via; ut 
BSantuanuSy JEu. iL 739. 

Subctitit, errawtne 'ff^— w 

Ver. 465. animus: V. ed. onitnum.— - 
dementit : P. dementia ; O. dementas qua- 
ti vellet, demeniat: aeddementio Tertul- 
lianus in apologetico serael usus est, Apu- 
leius plus semeL Glossariumvetns: '*De- 
•' mentiOf itafct^favtt,** — delira : V. ed. de- 
Jata; A. delita.^-fatur : A.fatum. 

Ibid. animus errat in morbis, Cicero, 
TuBC. dispp. iii. 3. — ** animusqae ager, 
*' Tit alt Ennius, semper errat — .** 

Ver. 466. ahum soporem, Maro, ^n. 
vm.27. 

Alituutp pecudumque genus sopor altus habebat. 

.Gneci /Wm iwut vodtant, et aliquoties 
^fV9' ut noster infra^ ver. 1079. Utrum. 
qne epitbeton tociavit Cicero de divin. 

F 



«« 



« 



«< 



« 



L 28. <* Audivi equidem ez te ipsob wd 
mihi saepius noster Sallustius narravity 
(cum in i\\k iugft, nobis glorios&, pn« 
« triae ca]amit06&, in villA qu&dam campi 
'< Atinatis maneres, magnainque partem 
noctis vigilasaes) ad luoem denique aUt 
et graviter dormitare ocepisse te." Ita 
locus ordinandus est, u( vera coostructio 
elucescat: ita insuper eroendandu» est« 
pro vulgada ** arle etgraviter.** Saepif» 
sime vero codices MSS. in his vodboa 
turbare, Burmannus etiam docuit, ad 
Ovid. amor. iL 2. 39. Drakenborchius, 
ad Liv. ix. 13. 11. et Oudendorpius, ad 
Sueton. viL 11. p. 790. Interea, Davisi- 
us ingeniosissime reposuit ccepisse te, pro 
membranarum scripturil, ccepisset. — Por- 
ro, que deest XI. Forte an Carus noster 
scripserit: 

loterdumque, jr^swiethaigo, ferta r 

Committas velim ver. 1079. Virgilium, 
geo. iiL 506. et ^n. iL 436. 

Ver. 467. oculis: V. ed. octdi^^mutu: 
Ml nutum; P. O. A. vvUum; haud dubie 
ez interpretatione. Erat, arbitror, cui lo- 
cutio, nutu cadenti, quasi pueriliter tau- 
tologa, displiceret: sed injuri& dispUce- 
bat; nam non minus probe dicitur «»«- 
Mvii», nuiu sursum facto aliquid signift- 
care, quam »aretnvMf nutu deorsum, Po- 
nitur insuper \tutus generaliter, pro ca^ 
pite^ per quod fit nutus. Denique, Va- 
lerium Flaccum haud haesitabundus affir- 
maveris Lucretii nostri memorem fuisse, 
ad Argon. vi. 382. 

Queis, gravior, nutuque cadens,ext&nvit Idam. 

Bentleius tamen probavit vultu, et pro- 
vocavit ad verr. 594. 655, v. 839. NoL 
lem factum; nam vultus statim venit 
Ibid. ^temum soporem : qualem Ho- 



74 T. LUCRETII 

Qiia re anidium quoque disaolvi fiitearey neoesse est; 
Quandoquidein penetrant in eum contagia morbi. 
Nam, dolor ac morbus, leti febricator uterque est: 
Multorum exitio perdoctei quod sumns ante. 
475 Denique, cor hominum quom vini vis penetravit 
Acris, et in venas discessit diditus ardor; 

uierus nuncupat 5«-«» et^ufn*' et Mon ISmiliter Alcanis in Macrolm Sat. ▼il 15. 

^^^^ OINU nNETMONA ^9^1. 

-, ^•^^•^•«^^••, i^pm». ir,«- ^^^^^ ^^^^ ^^^ g^ constiluas: 

Homtms deniqne. i^erpeiuu^ saporem. ^ ^^^^. . ^^^^^ ^^. ^ 

Ver. 468. neque : A. nec-^nec : ita F. ^^ ^^r*, nNETMON' v,)^ w 
V. ed. M. A. :e. n. vu%o, neqwe, 

. Ibid. exaudit voces revocantes* Ita Vir- Neque alker Eratostheneft : 

gttius, ad Ma, ir, 460. ^ ^^ AKPHTfi nNBTMONA nyy^tum. 

UinQ exaudiri V9cer et yerba 'vocantls ., , . . 3 «^ 

Visa vw Eunpidea denique m codem capite: 

Ver. 471. fateare ^best V. ed. Dantya- OIN02 ntfarmf nNETMOWON imff»mf. 

tere,.L. M. Vel, sr grainmatici de Attidsmis audiendl 

Ver. 473. Nempe hoc dicit Lucretius; ^^ ^^^ .^^^^ O^^. 

«Eadem experientia, per quam disci- ^t xii. 220. poetarum lepidissimus : 

•* mus, animum non mmus tentan atque 

*♦ affligi doloribus, quam morbis corpws qoani vino pectut^ -quam vhrgine vbt, 

«* ostendit insuper ex his caussis corpns Anlet— ; 

•* interire: ideo consequitur, animum »- ^1^^^ iterum in remed. amor. 806. 

•« que interire, sua aBprritudine pariter ^ ,. 

.' !._. »» A u- vu •• r« Et «topeant multo corrfa sepulta m^r». 

*• confectum. Amobius, hb. Ji. p. 52. 

•( Quis autem hominum non videt, quod sic etiam fast iL 732. 

•« sit immortale, quod simplex. nullum ^^ ^^^^ ^^,^^ „^g^^q^^ ^^^^ ^, 

•* posse dolorem admittereP quod autem 

«« sentiat dolorem, immortalitatem habere Ac Psalmus civ. 15. denique, ex versiona 

•• non posse?" LXX. virali: 0IN02 iv^fntnt KAPAIAN 

Ver. 474. quod: Vind. quei forte, qute: ANePnnOT. 

V. ed. n. quam; forte, quom volebant Porro» fortasse scrupulus de metri since- 

Ver, 475. cor hominum: ita exhibent ritate, grammaticis injectus, varietatem 

P. V. ed B. O. A. n. X. XI. Caeteri, ut cur kominem in Lucretii contextu peperit» 

Tulgares editiones, cur hominis} sed nos- ^edi ne nos eadem de caussa torqueamur, 

tra lectio multum antecelUt, neque insci- vetat qua versus Ovidii celeberrimua, e- 

tiam librariorum sapit. — vini: P. viri; pist zv. 79. quem tamen modls aianibu& 

codices autem ejus, vini,' recte: V. ed. ingenia criticorum vexavere, qui cor vo- 

vim; m literis sic male exhibitis, ut so- cabuli Graeihim etymon, «frpscilicet; qnod 

lent, ob similes elementorum ductus. non contempsisse, doctissimum poetam, 

Ibid. cor hominum vini vis penetravii. eastissimumqne, pulchre decuit 

Non t«nere dixeris Homerum in oculis , y^ 47^ aiditus: Vind. V. ed. B. O. 

poetae nostro fuisse, Od, l. 362. jj ^, ^^ deditus; facili errore, atqoe 1»- 

KtmKmr» np< <n>ENA2 fikoBi 0IN02. sitato; redeas ad ver. 246. hujusce Hbri. 



LIBER TERTIUS. 1& 

Consequitur gravitas membrorumi praepediuntur 
Crura vacillanti, tardesdt lingua) madet mens, 
Nant oculei; clamor, singultus, jurgia, gliscunt; 
480 Et jam caetera de genere hoc, queequomque sequuntur: 
Quur ea sunt, nisi quod vehemens violentia viri 
. Conturbare xuumam consuevit corpore in ipso? 



IbicL I» vetkm: ut Virgilius, ecL Ti. 15. i. e. quasi Musaram fontibus irrigatiu. 

T-n ►. -. y.^^ 4. , L Nec minus eleffanter mox noster, vor. 

Inflatum hesterno venoj, ut semper, laccho. '"o— > 

1064. ebrius.curii: ut twrtnfuvt aliquis 

\er.477.prapediuiUur: O, perpetiuw ^t »t*Mfmf»wt' curis eum diYexantflN», 

turi A. prapetiunturi qui primus gradus ^^ ^^^ cireumsalifintibus, usque ad 

est corruptelse. iptertiginem inoutieiidam. 



IWd. graviUi*: quasi pondus iUis ac- v«r. 47a JSiuU ttoM: i e. «< pns 
oesserit, quo tardatur motus. Sed virtu. m figine ita tiepidant^ «t t««faihiLM gunt. 



tem dicUoms melius Naso declarabk, met. «< ^ «mnia naie videantur;" qao modo 
u* 819* fit quoque morientibus. Sic Viigiliusit 



at Uli, geo. iv. 496. 

Surgere conanti, partes, quascumqae aedendo 

Flectimur, ignavft nequcunt gaivitate moveri. ^»^ vocant, conditque tuaaniia hmuna •omnus ; 

Ver. 478. tardeseit: n. tabescit. ^e^ ^^ gravem somnum delabentibus; ut 

Ibid. vaciOanti, Fabius, instt. orat viiL idem de Palinuro, -En. v. 856. 
3. ex Cicerone j— " i^uosdam ex vino tw- ^__ cunctantique natantia lumna solvit. 
*' ciUantes — ?* Scriptores autem codicum .... „ „ 

A. n. it. puDCU lod divosuerunt: " ■B"™«<«<., «mim Tia.it«te: Servnx. 

Solvit autem, de quo Bunnannus non l^ 

prsBpediuntur viter cruciatur, ideo dicit, quod Somnus« 

Crura; vadllanti tardesdCUngu»-»: , i «^ j* • • ^ ... > 

^ languore ac lassitudine mjectis, ita laxa^ 

non illepide; nam lexicogmphi ex digest ret palpebras, ut orbi pupulaeque superin- 

xxiL 5. profemnt vaciUamt testiSy pro 6^ ducerentur, et visum obsignarent. — Cas- 

sus testis, Pulchram ^igitur.hac lege so- terum, apposita sunt -ea Lyconis, de ho- . 

>cietatem verba tardescit wiciUantiqae. ini- mine crapula gravedinoso, apud Rutilium 

verint; significantia non tarde^lummo- Lupum, de figg. sent. et eloc n. 7.— 

do, sed singuUun etiam, loquentem. No- ** odulis mero snarcidis, humore chctBcatis^ 

lui tamen planiorem viam atque tritiorem " visco gravidis, hioem constanter intueri 

quidem linquere. « non potest.** Sic verissime et sagads- 

Ibid. madet ntent: i. e. rtyytTeu i ntt, sime Ruhnkenius emendavit, pro ** mero 

et non corpus tantum. 'Suetonius, v. 93. *' madidis.** lUustrat edam Lucretium 

de Chiudio: " Nec' temere umquam tri- in primis Clemens Alexandrinus, paedag. 

<( ctinio absoessit, nisi distentus (i. e. d- iL p. 180. On^ h mfurf^, « (ii* y^rrn . 

*< bo) ac madens** (i e. vino). Sic Plau- wMfner^it^trnt, ^rafurm h ra, ;t;uAi}, o^mX- 

tus, F&eud. V. 2. 7. Statius, silv. iiL i. 41. ftM h iretfarftvmrmf elgt xeXvfA^^s rtis 

Sed madidus pro ebrius, ut vicissim siccus §^tms vire nt trXn^vs rns vyfornres. Hunc 

pro sobriuSf pervagata sunt, et ne pueris locum, quo nihil aocommodatius optari 

quidem ignota. Eleganter Martialis, L potest, doctissimo in Lupum animadvei:- 

40. 3. sori dd>eo, qui videndus est ad locum. 

8i quis Cecropix madiduj Latti^qut Minerv» ^er. 480. sequuntur : P. V. ed. B. s«- 

Artibus, et veri simpiicitate bonus— : quantur. 

¥5 



Y6 T. LUCRETII 

At, qufequomque queunt conturbarii inque pediri, 
Significanty paullo si durior insinufirit 
485 Caussaf fore ut pereant, aevo privata fiituro. 
Quin etiam, subito» yi morbi saepe coactus, 
Ante oculos aliquis nostros, ut fulminis ictu, 

Concidlt, ^t spumas agit; ingemit, et tremit artus; 

Ver. 481. Quur ea sunt: L. M. Cut' *' ubi perturbatio ett, tbi dolof et acgri- 

b/ucunti A. Curvaseunti i. e. ad amus- *' tudo est: ubi dolor et a^gritudo est, izn- 

tim^ deliranti vide nos, ad ver. 454. Ctir-. ** minutioni et comiptioni jam locus est : 

vescot et incurvesco^ jam nota sunt, atque '* qam duo si vexant, adeit vicinus interi- 

in lezicis condita. San6 veri ainiilitudi- " tus, mors omnia finiens, et cunctis adi- 

nem pne se fert biec lectio, quum supra *' mens sentientibus vitam.** Quae docte 

captiim librariorum aasuigere videatur; illustrata simt Elmenhontio, Lucretium 

vermn tamen pauUo impeditior hinc fit interea non praetennittente. 

oonstructio, qiue cum nostrft 8criptiir& Ver. 484. insinuarit Cauua. Similiter 

simplicissima est:. nec fadle dijudices, u- etiam Virgiiius aolitaiie atque intransitive 

trum probabilius sit, in dictionem ezqui- hoc veibum posuit, quemadmodum per» 

aitissimam scribas tantum non incidisse, petuo gaudet in multis noster, ad ^n. ii. 

an emendationem summopere elegantem, 229. Lucretium imitatus, ad v. 74. ubi 

qiialis certe foret Cur ea sunty ex Curbas' notam inspioe: 

cunt, eos suo Marte excudisse. Obstat Tum vero trcmefacta novus pcr pectora cunctJ. 

mterea aliquantulum rf Curvascunt, quod insumai pavor^ 

altum sit de eo silentium in reliquiis ve- .-,!_•. . ^^ j» t 

4^ ^. TT .. •!.. *ro itwinioi^ttr. Clodius, scnba com. 

terum gramraaticorum. Hoc etiam adji- ,, , . . 

._ • _ . . . A T mentanorum: Instnuem mtro eam pe- 

aendum est; si pro genuina manu Lu- ,. .^ „ « • •_• ^ o. 

^ ... . . u u u.^ . f nitus. Servius: ubi tamen ex diver- 

cretii ista vox habebitur, omnino leiren- . i _. .. .- , 

A»^ ^t. x^ ^^^ A*i c i • sislectoonibusrescribendumputem: "/n- 
dum ent m ver. 475. quur hommem : quae 

tamen lectio. mfA opinione, sensum ma- " «*""• ^ *""' ""• "^^'^ 

gisvulgaremsapit,etpneadmiss&incon. ^^' ^^' ^'J^r^J^J^'!!!^'^ 

textum valde sordet Suus autem gustus "^'^^' "*^ ™*^"" ^' ^' ^ ^* ^' ^' ^' 

unicuique concedendus est. et meexspec- ^* '«^*»*/" adconcidiV. aif^, »«r««r. 

tant insequentia.-t;,Vi; slc P. solus; V. 1"* T«?» '"^'t u u 

ed. «m; reliqui omnes, t;im. Sed spe- P<«o, msignem hic habemus «que lucu- 

dosisshnam rapio varietatem l^tissimus; 1«°*«™^««« ™rbi comiti^s descnptio. 

in quALucretianam indolem statim ag- "^' *^* "^ °~ ncmiv^\», nuper dedi- 

nosces, perlectis animadversionibus meU "^» ^ ^**"'' ^"*- "' P' ^^ 

in ii 852. Non erat nimirum somnicu- ^^' ^'^' vt Julminis ictu: is u i/eCi- 

losorum scribarum tam felidter aberrare. ^fnmfutt» Rectius distinguam Ovidii 

Conferas insuper inferius, ver. 500. locum, ad Liv. IL qui, ut nunc editur, 

Ver.482. Omturhare: V. ed. Contra^ omnino ««•^^^•nv., est. et menti poet« 

here.-^nimam : O. animum. Mox n. palain contradidt: 

vique, loco in^tt^; per consuetam pro- Sdlicetexiguopercussaes/tf/mmfVicfv, 

namque aberrationem. Fortlor ut possis cladlbus esse tuis? 

Ver. 483. Similiter disputat Arnobius, i. e. «« Hoccine audebit quisquam dicere?" 

lib. i. p. 11. ** Ubi passio sita est, pertur- — In sequente via^u. vox ingemit deest n. 

*• bationem consentaneum est consequi : CaBterum, Ilesychius, EfiU^ftvnifiMf' 



LIBER TERTrUS. T7 

Desipit, e^tentat iner^os, torquetur, anhelat 
490 Inconstanter, et in jactando membra fatigat. 
Nimirum, qua vis morbi, distracta per artus, 
Turbat agens animam, epumantis in aoquore salso 
Ventorum validis fervescunt viribus undce. 
Exprimitur^OTro-gemitus, quia membra dolore 

mveu^nfoc quam vocem in hoc mozbo L e. ** omnes vires tuas experiaris," 

designando Aretaeus adhibuit, i, 5. — adeoque proferas, Sic idem etiam ad 

ANAlseHTnX fM9 xiirm avifttirost x^f^f Most iii. 1. 66. qui locus commentitias 

It »1 critfrfiM STNEXONTAI. Sic conje- criticorum divinationes afiatim evocavit: 
c^ram rescribendum esse pro vulgato ^u- 

M/yflvr«i .- et postea, non sine voluptate. ^"^ *"• **°"° homlnum omnium teterrime, 
.' ... .... . . r*- > Veni8tlhuc«*/«ite*i«m/ 

in variis lectionibus invem. 

Ver. 488. Cmcidit—spumas^ij^gemiU *• ^ cwjwnani ra vis facere periculum 

Vii^us hinc oculos aversos nori habeba^, *™ fortitef et efficadter? 

ad geo. iiL 516. Ver. 490. injactando; Vind. invalido. 

Ecce autem, duro fumans «ub vomere, taums "^^ scribendum, m volvendo T 

Conciditiet,mixtum/p«f»i/,vomitorecruorem; Ibid. Inconstanter anhelat. Ita voces 

Extremosque iAtt gemitus—. connectend» sunt; quod postea intelleu 

Ibid. s^mmas agit, Idem, ibid. ver. 203. "«c Freigero edam di^cuisse^ i e. 



et spumas aget ore cnicntas. " ^^^ ^^^ ^^^^^* ^ identidem, et pofit 

_. . , , " inteijectum temporis, anhelat" Legi- 

Ibid. ee tremu artus. lUe rursus in ^^ ^utem in Fayi editione Parisiensi. 

4»de».ei«mae, summo sane, atque om- Jncunctanter: l e. Incontanter, quod &^ 

iiium perfertissmio. Mantuanus, ver. 84. ^jie corrumpi poterat in vulgatam lectio- 

— — — » micat auribus, et tremit artut. nem, uti Preigerus idem prior suspicaba^ 

TT-«„^ -j j. .> -r .. ^* Sed dubito, an incontanter aiiud 

4J6que adeo ne verbum quidem Lucretii . . ./. , j. ^. , . 

-i«l 1 -^ 1*.- • .«. . . ^eat sigmficare praster con/Srs^im, vel sme 
.smgulare cultissimo lUi incenio praeter- a ^ . i . .1 

•^ u ^ . L ... wiora .• ^qm sensusnon impletpoi?t8BTnen- 

mittebatur mobsenratum. Amobius etiam ^ «• r . ^ • . 

, ., .... ^**'^"~" tcm. Sipro credro stare posset, m tex- 

buc videturrespexisse, lib. I. p. 11. quem *. vu ^ ^r- ^' n^ 

*^ „ • •'•i^'*'*!"^ tum hbenter recepissem. Virgflius, ^En. 

siciconstituam: •• Et quid ergo sequitnr y 199 o » 

** necessario, nisi ut ex eorum luminibus 

«* soiatilhe emicent, flammis aestuet anhe- ^"* ^**^ anheHtiu artua, > 

" lum pectus, spuma jadatur ex ore; et, "^^"^ ^"^ ^"*'*^ 

•* ex verbis ardenttbus, ha>rorum sicdtas I^cretiniis autem lucem Celsus injidet, 

" inalbescat?" demed. iii. 25. « Intemotissimos morbos 

Ver. 489. HesHfii? P. Disipits V. ^ «« est etiam is, qui comitialis, vel m^or, 

Dissipit; n. Descipit.-^xtentat : A. o«- " nominatur. Homo subito concidit^ ex 

tentats 2. extendat. «« ore spumee moventur: deinde, interposT- 

Ibid. extentat: i. e. " ad plenum," vel •* to tempore, (vide verr. 501. 504.) ad se 

ad ultimum, « tentats^ atque adeo, quod *• redit, et per seipsum consurgit. — Modo 

consequitm*, valde tendit. Non afiter " cum distentione membrorum, aut ner' 

Flautus debct acdpi, Bacch. iv. 25. " ©orwn?, prolabitur ah'quis; modo sine 

Quatemalacruxagitat, adistuncquimodum tr ^«, - • .*>..>. 

Alieno virea tuas r jf /«if« ostio? ' ^®*"* ^^*' ^"^* *' ®- ^"" *"" mori)US 

Forespeneefiregisti: " utique se diversimode propaget; nunc 



73 T. LUCRETII 

495 Adfiduntur; et omnino quod semina vocis 
Eliciuntur, et ore foras glomerata feruntur, 
Qua quasi consuerunt, et sunt munita viai. 
Desipientia fit, qua vis animi, atque aniraaj, 

'* hic, nunc illie, saeTiens." Ita l^gitur Fhrasis autem aqttare taiso unda vere 

in Li M. n. reliqui omnes, quia, De Lucretiana est, pro aquore saUee unda.- 

hac autem varietate, nos videas mox ad de quo genere dicendi, nos ad L 475. eC 

ver. 969. alibi saepius. 

Ver, 492. Ita mihi videor certissimis Ver. 493. fervescunt unda: sic omnes 

ex emendationibus yersus vezatissimaB librf; (nam V. ed. comiptelae, Jrenescuvi 

smceritati su» restituisse; qui in vulgari- „^^ niera sunt operarum vitia, vel typo- 

bus editis scripti comparent hanc ad nor- gmphi aecutientis) quanquam alia ad 

suum gustum commentitia ausi sint edi- 

Turbat agens animum, spumans ut in «qaofc ^o*** recocta ezhibere. 

v^-J^ fij, ^ . . « Ihid. ferv€!Kunt: comitiali scilicet mor- 

VcntoramvaIidi«/«n;«c»fvlribu«i»«ftf. . *• -r». j ^ « t^ 

bo correpti. Et ordo est: " Fervescunt 

Jam vero varietalem lectionum dispung». «« in sBquore salso aqu», spumantis vali- 

mus.— <i«jTOam; sic P. V. ed. Vind. O. «• dis viribus ventorum:" omisso ut, vel 

Q. n. vulgo, anmttm.— «ptimaiKM in : V. ^uasi, ad morem animosorura scriptorum, 

«d. B. spumatii in, qua» re verA est ipsis- rem aUquam f^rtius et vividius depingere 

™a nostra lectio; P. sjmmanti ut iit; volentium, translationemque subitaneam 

Vmd. A. n. X. spumans in; O. il. s?nt- simiHtudimdisposit«pr«fer€ntiuto. Quih- 

maiues: L. M. simmans velut; quod cor- tilianus. insttorat. de tropis, vui. 6. « In 

xectoremsapit:undeenimmutotumirent « totum autem metapboni brevior est, 

tam facilem et perspicuam scripturam se- «c ^^ similitudo; eoque distal^ quod 

nores scnbae? <t mi ^ . , 

" iUa comparatur rei, quam volumus ex- 

^^lbid. Turbai agens. Maro, gea iii. « prfmere. h«c j^o ips& re didtur. 

" Comparatio est, cum dieo fedsse quid 
Saepe, volutabrls pulsos sylvestribus, aprai '* hominem, yA leonem; translatio, cum 

Latratu/«rtflA«i^«M-. ct dico de homine, Xeo ««." Longus, 

Ibid. iBquore sqlso: iXftvftf, quod ama" P^ **'• P* ^^* ^**^* w»wm tivfif nmt ywn' 

rum, vel fnnftv^ vocaverat, ad ii. 463. ut *"" ^* pXutm^ait «A.Xi}Xirf ttiiX^t. Ubi 

explicat Virgilius, gea ii. 238. contra nonnuUos, infercire m$ cupientes, 

« , ^ ,. doctissimeetprudentissimedefenditreceii- 

.a^.autemteUus,et,qu«perliibet«r,a««r«. ^ constructionem Villoisonus, qui oZ 

De hac re nos videas ad SiW. Crit iv. p. nino consulendus est; et nos, ad iv. 574. 

234. V. p. 155. Columella de re nist. i. 5. Ut noster autem dixit «« unds spumantis 

1. " Sideeritfluensunda,putealisqu». " validis viribus ventorum," ^schylus 

" ratur in vidno, qu» non sit hausti^ etiam, Peis, 109. 

" profundi, non amari saporis, aut saUi* 

Ubi du» voces postremae ex margine ir- ^a^mat m^jm- 

rqiserunt, et inducenda» sunt Obstat -niM^a, tnm/^, XuS^.. 

idem tamen ad iii 1. 9. adeo ut Latini in ^^ structura longe elegantior fuerit ad 

hac re inconstantes, aut saltem minus ac- Sopbodis Antigonen, ver. 334. 

curati, videantur. m rr^Kif^-^ 

Ibid. aquore undaf: i. e. «• superficie Hwt» ;c«W- NOTii 

" und«;" ut pasBim «« cquor maw." x*.^»— , 



LIBER TERTIUS. 



19 



Conturbator, et, ut docui, divisa, seorsum 
500 Disjectatur, eodem iUo distracta veneno. 
Inde, ubi jam moibi reflexit caussa, leditque 
In latebras acer conrupti corporis humor; 



Ver. 494. Exprimitur: A. £r premi' 
tur; mendose. Lucaniis, ix. 1099. 

lacrymas, non ^nte cadentes. 



Effudit, gemitiuqae expressU pectore lcto. 

Terentius etiam ad partes vocabitur tem- 
pestivus, Eun. L 1. 23. 



uni Bncherdcfabi lacnntali» 
Quam, oculos terendo misere, vix vl expmserU. 

Ver. 496. EHciuniw, NofBnuDi le- 
^unt, £jiciuniur, Ydc etiam; redeas^ ad 
ver. 58. hujusce libri: sed piget homi- 
num illepidorum, et membrtnas irreve- 
renter conculcantium, temeritatem atque 
violationes poets profligatissimas leferre. 

Ibid. glomerata: i. e. '* agmine ood- 
" densato;** violenter et confertim: cui 
•contraria nempe forant, artiGulatim et di»> 
tincte. SimiUter vertmm ad ocationem 
liominum Ausonius tnmstulit, de actaone 
gmtiarum, sect 19. loquens de Ulypsis 
doquentia: — " neque ille oontortius, qui 
** cum senabus verba g/omeraotV— £t 
ibidem ruisus, sect 68. '* Quis oratorum 
** laeta jucundius, facunda cultius, pug- 
«( nantia tensiuty densata glojMratius, aut 
«( dixit, aut, quod est liberum, cogitavit.^ 
Sic rescribendum: libri, densiut. 

Ver. 497. munUa viai: ut ttrata i»a- 
rum, i. 316. Sed recte Havorcampus ob- 
servavit, Lucretium repraesentare voluiase 
notissimam Homeri phrssim, \f»t •Urran 
scilicet, Kpimenlum dentium: quam alii 
veterum dc dentibue iptis capiunt, alii 
autem de labris; quorum sententiae nos 
subscribimus. Audiamus super hac re 
doctissimum Hesychium: 'Ept^f-^ayiC^ 
X«f , vnft^pefyfuf mt rett •iorrm* r« ;^f4A.ii. 
Sic etiam scboliastes ad IL A. 350. Jtfic- 
runi deniium Apuleius vocat, apol. p. 8. 
ubl doctissima Fricaei nota dignissima est, 
quas perl^atur. Elegantissime Plutar- 
chus, de garmlitate, p. 503.- C. Kw ru 



y% vhf •vratf n ppfit iMpuwf MxmfmMmm 

T$n frmf nfuvj ms r«v ^XMrr*», ^mXfunt 
^fifm* ^Tf eufmt mt ^e^rett — . Confem 
nobis dicta, ad ii. 538. Hfnc FUloni Jn- 
daeo, L p. 693. labra nominantur, tfmfm 
Mu ^fmyfut •xyf^trebTH fe^ent» Denique, 
salutifer Oppiano veniam, cyn^g. iii. 371. 
ubi hypeibaton minime perspectum omnia 
in hunc diem cimturbarit: 

iL^f99 eure^rmXmu n Mmrm x^***f («wp eiewrmf 
'OAXON "rnOKPOTEEI AauM%^) m^^n 

Vulgo, n«XA.«y tm-tMfenu. Aprum de- 
scribiL De his autem hyperbatis nos 
paucula quaedam, haud pcenitenda, dixh 
mus ad Sopfa. Trachin. 1 139. 

Ver. 498. quia: P. cums quod voliiit 
fottasse re qUj V. ed. Contra, O. A. n. S» 
qua^ nob» receptum: vide ad ver. 491. 

Ver, 500. veneno: L e, visob (adi nos, 
L 720.) vel vi maligna, morfoi; quam mor 
appellat gemeUo nomine, acrem kumorem. 

Ver. 501. refiexit. Sic ad unum ve- 
tusta exemplaria; atque editorum inscitiae 
obstupesco equidem, tam nihil de Lucre- 
tiani sermonis indole cogitantium, ut de 
suo reponere se fiexit non erubuerint. 
His intransitivis nemo libentius nostro 
usus est. Haud aliter dictionem aimpli- 
' cem Virgilius adhibuit, iBn. iz. 372. 



' ilos 1k vo fietUnUs limltt oemmit. 



Itisi sane saepissime cum dictionibus, ex 
hac radice pulluhmtibus, se res habet 
Par absoluti verbi ibrmula valde discro- 
datoB, et frustra, doctissimos viros dedit 
ad Phaednun, L 3. 7. sic in scriptis com» 
parentem: 

Tumens inani graculus superbii 
Pennas, pavoni qux deciderant, substuVvt, 
Seqae exomavit s ddnde, contemnens roos, 
ImmiscuU ae pavooum fonnoao gicgL 

Justam roensuram versus pootremus sti^ 



80 



T. LUCRETII 



Xum, quasi vacillaiis» priinuin consurgit, et onmeis 
Paullatim redit in sensus» animamque receptat. 
505 Hffic igitur tantis ubi morbis corpore in ipso 
Jactentur, miserisque modiSy distracta» laborent; 
Quur eadem credis, sine corpore, in aerc aperto, 
Cum validis ventis aetatem degere posse? 



>^rat Niminim» pnmomeii elidas, et 
<]amia se confesttm aanisnme babebimt: 



deinde, contemnens suos. 



immuaat pavonum formoto gregi* 

Vcr. 502. acer: P. V. ed. n. ater: c 
et t elementis facillime permutatis. Sed 
banc nostram lectionem longe egomet 
pnetulerim, jquamvis illa editoribus arri« 
aerit: confer verr. 253. 476. et ver. 500. 
cum iv. 641. ne plures locos excitem. 

Ibid« acer conrupti corporis humor. Non 
alia erat sententia Vir^lius, geo. iii. 484. 
et ille quidem ex filiis ^sculapii: 

Kumis abnndabat fluidua/i^iMr; omnfaque In-se 
Otta miautatkn, morbo conlabsa, trahebat. 

Quibus opportunus superveniet Justinus, 
aziiL 2. 4.-^<* reverti eum in Sidliam — 
*' vis morbi cc^git, per omnes nervos ar« 
** ticulosque kumore pestifero grassante." 

Ver. 505. quasi: V. ed. quis, — vacU' 
ians: aic omnes libri; non tamen dubi- 
tavit Lambinus de suo substituere talipe" 
denSt per summum facinus. Regeres au- 
tem fortassis, allbi pnmam vocabuli sylla- 
bam Lucretio correptam esse. Restas er- 
go mittendus ad L 454. 714. iv. 1252. v. 
482. 1094. L 178. vL 999. quibus alia 
plura possent adjicL Adhucci repugnes, 
tibi valide indamandum est Homereum 
illud: 

Sn adhuc obsurdescas, admonendus tan- 
dem restas, Lucretio Latino non minus 
licuisse tam diserto esse, quam Graeco 
M&onidi. 

Ibid. mciUans. Ob literanim 6 et o 
.«(^ationem, Nonii etymologia, ad L 148. 
magnam veri speciem prae se fert: •* Ta- 



** ciHare est trepidare, vel cum lassitudine 
^^ niti: a sensibus, qui sint aevo defessi, 
^*'atque, ad sustinendam lassitudinem, 
** baciUo tarditatem levent" Scribendum 
tamen putem, baciUot quo Juvenalis, et 
alii, sunt usf. 

Ibid. consurgU, Dictio est tardis mo- 
tibus, et affinibus dignitati, passim dicata. 
Virgilius, ^n. viii. 457. Consurgit senior». 

Ver. 504. redU in sensus: poetica con- 
versione^ pro naturali form^, sensus in t7- 
lum redit, Ovidius, met iiL 651. 

— — — aque mero redettnt i» pectera setuus. 

Ubi quidam Ubri, in pectore; exquidtias, 
et fbrtassis vere: vide ad L 25a 889. 
Hinc ad Statii Theb. i. 110. recte legi- 
tur: 

• coeruM redeunt in fiectore nodf. 

Vulgatum scilicet, in pectora^ sdolorum 
est haud dubie importuna emendatia 

Ibid. animam receptat, Torentius^ A- 
delph. iiL 2. 26. Animam recipe. 

Ver. 505. Heec: nempe, anima et ani- 
mus: redeas ad notam in ver. 451. et in 
459. ibi enim dicta non minus loco pras- 
senti sunt accommodata. Interea, edito- 
rum inenarrabilem temeritatem, atque 
stuporem etiam, emirari liceat; qui suo 
ex arbitrio Lucretium comiperint, rescri- 
bendo contra libros universos, javtetur et 
laborety in ver. 507. et eandenty in ver. 
508. nihil actum reputantes, nisi ^tium 
vitio, fadnusqne fitcinore, insdtissime 
pro libitu cumulorent 

Ver. 505. morbis jactentur. Fariter 
Horatius, sat iL 5. 121. 

Maidma pars hominum morbo jactetur eodem : 

L e. '^ se huc illuc vertat ob ejusdem 
** moibi crudatus:" aic eiiim noionem 



LIBER TERTIUS. 81 

Et, quoniam mentem sanari, corpus ut fiegrmni 
510 Cemuknits, et flecti medicina posse videmus; 
. |d quoque praesagit mortalem vivere mentem. 
Addere enim parteis, aut ordine trajicere, sequum est, 
Aut aliquid prorsum de summa detrahere hilum, 
Conmutare animum quiquomque adoritur, et infit; 



•ennoms pulchre percepexis: Tide nos ad scriptiim 'erat, referente HoveEcampo, cx 

ii. 36. DictyB Cretensis, ii. tI.-^** eumque vetusti codids •ooUatione, traicere: quod 

*' jactatum magnis doloribus consolati:" antiquius est, «tque, me& opinione, a hv^ 

i.. e. se undique commoventem. cretii manu profectunL }n.glo86ario v^ 

Yer. 507. aere aperto, Hinc, quamvis tere leguntur, Traice, 4raicio, traieit, 

▼ulgatelectionipatrocinetur Nonii Mar^ traiciendum^ traiciendo, Sic ad Veget 

celli auctoritas, ad iv. 5. tantum nen cer- art veter. iii. 18. J^. optimi codioes:->- 

tissimum est Maronem esse corrigendum, " per eadem foramina traicies — " Ne- 

iEn. i 587. que aliter inaliorum auctorum scriptis 

- , ..^ . '. ^ exemplaribus. Mihi persuasiwrimum «st, 
San&AumheBtttmaeraputgatapeflum: . - -. 

me optune facturum fuisse, si passira per 

i. e. ** in s^pertum, vel translucidum, amx, Lucretii carmina in omnibus hujusce ra- 

** ex alire obscuroi** quo nomine ad ver. dids dictionibus banc scripturam revo- 

411. poetaprius nubon distinzerat. JDe cassem. 

hanim lecti<mum conluai(me diximus ad Ver. 513. detrahere: n. trakere» — ^Et 

ii. 145. Contempleris etiam Tenum Ho> attende, lector, dumte certiorem factam 

meri, Od. H. 145* quem reddendum, in de maculis teteirimis, quibus editores^ 

e&dem malede versatus, sibi procul dubio pecus invenustissimum! (sit verbo venia, 

vates consuramatissimus proponebat: quod justa indignatio ob summum inge- 

nium misere deturpatum nobis nolentibus 

Kcu T^ h, y mfTM it»X4i> xf*r» ^«^«r^ AHP. expresserit) versum coram nobis conspur- 

Quid, quod a nobis Servii stet etiamdi- caverint; ita sdJioet contm fidem vetus^ 

aertissimum testimonium? ** Quia. a<fr tonun. exemplarium haud verecundati 

** coUectus nubes /aciY, utY. 20. Jtgue scribere: 

**m nt^tem cogitur tusr: quie puriore Aut d/ttii pronum de smnmft detiahere «(ton. 

« vento dissolritur in aerem:* Codex in- vidistilie «nquam fedius idiquid, aut vul- 

super unus et alter non dissentit ^^^ > j„^ cathedr» puero Vix dignum 

Ver.5I0. viedicind: yind. V. ed. O. esse hoc tentamen confiteberis. 
medicinam, Si dicerent antiqui, ut em ^^^ j^^um : l e. ** breve quoddam," 

pro eum, sic etiam am pro eam, quod af- ^^ jjonius generaUter exponit, ad ii. 402. 

firmant viri docti supra, ad ver. 445. sed Explicatior est Festus: » mum putant 

non probant; Lucretius tum scripsisse po- ^c esse, quod grano fab» adh«iet: ex quo 

** nihil, et nihiium:* Quemadmodum 

: «t flectl medidna am posse videmua : Gteed nominibus y^, Mf«/«, et /«-rt», pro 

hiBC enim variatio inemorata fiicile ezorta rebus omnium minutissimis, usuijiant 

esset; re autem sic se babente, ut nunc Foeta vetus apud M. Tullium, Tusc. 

habet, de mutatione temerariimi est cogi- dispp. i. 5. 
tare. Mox n. mortaie, _^— — Quod SUyphw versat 

Ver. 512. ordine: n. ordinem^rqfi^ ^*""^' *"**^°* °^*^°*^^ ' °^"« P™*^^^^ ^^*""- 

eere: in margine Veronensis editioni^ Ubi nonnuHicodices, t^um; i. e. AfZlKiii.<^ 



82 • T. LUCRETII 

515 Aut aliam quam vis naturam flectere quasrit 
At neque transferri sibi parteis, nec tribui, yolt, 
Inmortale qMd est, quidquam; neque defluere hilum, 
Nam, tjuodquomque suis mutatum finibus «xit, 
C!ontinuo hoc mors eist iUius, quod fiiit ante. 

S20 Ergo animusy sive aegresdt, mortalia signa 



ati Mepe Tamtur in membrenis Lucre- -^ribui: Piiu in neCift, minui; per 6rfU 

tianis, habito respectu ad aliud etymon nationem longe longeque ineptissimani. 

VaiTonis, quem SosipAter Charisius, instt. Nam r« tribui tms pariei» addere^ et mr- 

.^rem. lib. L p. 79. ad partes Tocavit: " ITt- sum r» transfhri rtt ordine irojicere, in 

'* /wM Varro, rerum humanarum, mtesti- yer. 512. vicissim respondere, vel ad acu» 

** num dicit tenuissimum; quod alii hil^ men talparum oculati vident. 

** lum appeUaverunt: — ^unde intelligimus Ibid. volt: i. e. potest, f/eXu, )i>Mim. 

•** nihil siiie aspiratione vitiose <ficL" Pos- Inspicias velim, si tanti sit tibi, collib^ 

trema autem veifaa gremmatici in transitu atque, nobis <x>mmentata haud ita pri* 

lector sedulo animadvertat velim: hinc dem, ad Bion. idyll. i 96. 

-enim discet, nOs ex Cari carminibus r$ Ver. 517. neque: A. nec-^defluere: P. 

mi oonsultissime ejecisse, integro niAi/ d^uerej mitius proprie et aocurate: vide 

passim restituto. Crasse Prisdanus, lih. ver. 198.— M/ufii.* n. kQium, 

VL p. 687. neque ut grammaticum doc- Ibid. defiuere: mm-tffm. Hanc meta- 

tum decuit: *' Nihil autem, vel nihUum, phoraip propugnatores atomonim dea» 

** a non et hUum est compositum; quod mant: vide nostnim, ii. 1127* ut alibi ssb» 

** sine dubio est nomen. Hilum enim pissime. Locus exstat in ^piostionibiM 

*' pro ullum vetustisumi proferdbant Lu- naturaUbus Plutardbi, undemukum hicia 

-«« dlius in xiv. t Lucretio diversimode oboritur; sed inaig- 

•« Naumadilam llcet Inec, Inquaxn, ahreolumque "****■ depravatus: quem, ut est sane pre- 

"putare. tii magm scriptor, non pigebit emendati* 

• Scce, agt, ddectee te: Aiio non re(tiaa vlvas.»» ^r^ ^are; tom. ii p. 916. vel ix, p, 627- 

Ita forsan poeta corrigendus est Vulgo, ^ Reiskii. 2»Mr» )it hmt E^i)«»AMe» 

«' £t calces delectes te." rNrr, in wmtrtn «r«y AnOPPOAI, W tymf. 

Ver. 514. inJU: i. e aggre£tnr: vd, ^^ ^^ j^^^ ^^^^^ ^j^ ^^^^^ ^j, ^^ ^ 

|ier hendyaden, adorituret infit, pro in. -^x«rr,,, «XX« ««. Tufi^., a^u^i. .^.Xi- 

cipi* «doriVi; in quosignificatu sn.pissime ^^^ ^^^ c,,^^.^ ^ ^^;,.,^ ^ ,^^ 

legitur apud VirgiUum, aUosque. Glos- ^^ eEnPElTAI (vulgo, ^W 

«num vetus: " /«/?*, •p^.r«, Kiyu. ^^, ^ije Lucret iv. 158. 218.) ^.^. 

«.pr.1. Ennium liceat in transcursu «^ ^^J,, ^^ ^^, «„„;,«, ^:^^^.^« ^^ 

«ob« emacuhtfe, «pud Prisdanum, lib. X. ^^^. k« y.^ 1x5«,, (Lucret vi. lOOa) 

^ * »dM iflriXfi)ifri«r, w^aiwt rais aw^tms* m 

fi|^f; /tfdvesl quae mefortunaferoxsic ^fy t/MirXtfMf aiirAr», «i ^i irX«7^;, w ^ 

Contudit indignmi et bdlo confeclt acerbof ^,^^ ^^,.^ ^^ nEPlEAA^EIS (Ubri. w^ 

Libri, *< OdveSi*^ et *< iWigno confedt" ^iXiwrwf) &9r»rih(tum. MuXi^ra h rsiviem» 

Caeterum, vlce et inJU, P. is ipsum; A. f«X«y virfetf titipptuvfuwv nm '*PHXOM£-> 

«utem e< iVwiV. NXIN (vulgo, -^vx^f^tmf: vide Lucret L 

Ver. 516. -4^ transferri: V. ed. ^^^«e 527.) ««•• rw ^«X«rrw, ««•<««« ^ifK »«i 

terraferri; vitio typographi formas codi- ^fuuwfMiru «••XX» KATAAEnTA (libH, 

«18 aOB callentb, et vix mentione digna nm Xi»r«) «vm;^»;. 



LIBER TERTIUS. 8S 

Mittity ut edocui; seu fleGtitar a medicind r 
Usque adeo fiikae rattonis vera videtur 
Res obcurrere, et ecfiigium preecludere euntif 
Ancipitique refiitatu convincere falsum. 
525 Dfenique, siepe hominem pauliotim cernimus ire^ 
' £t membratim vitalem deperdere sensum. 



Ver. 520. Hi»flpiKiatB8uiit, qua £xit ** dii ancipkisy utnnqBe «ecat djecCo-^ 

Aznobius, lib. L p. 11. '< Ubi dolor et *' reaL** — 11. AncipUi atgue. 

*^ agritudo est, imminuttoni et corrupttoni Ver. 525. cernimus: V. ed. Oiitermi" 

** jaii»'locu8 est" nusf per literanim usitatiflsimum errorem. 

Ver. S2i, ut edocui. Qaum in promp* -^^^ «''«• *• «• v^m^itut ix^at- abire». 

tu sit arfoitrari, Lucretium voluisse car- morii de hoc euphemismo no? egimus ad 

mini Tarietatem aliquara inspergere, et Silv. Crit iv. p, 105. et seqq. alibique. 

libiarii in tritissimam formulam fadle es- Ver. 526. deperdere: M. disperdere, 

senlfc proli^ri, non dubitavl lectionem, minus probe; nam lod scopus potius pas^ 

a V. ed. et B. exhibitam, admittere; cui sivae potestatis dictionem, quam activ», 

non nlhil suffiragatur codez A. in quo su- manifesto postulat-^Et lector animum 

per rasura voces uti docui sunt exaratse; advertat solertiam atqne artifidum poeta, 

et n. qpiut ideo prie&et — seu: A. «.— - ope numerorum, art^culatim interdsorumy, 

o medicin&: Vind. ut medicinam. ipsam rem felicissime designantis. 

Ver. 522. rationis: sic omnes ad unum ^hid. vitalem sensum. Amobius, lib. ii. 

Mbri praeter P. unde non dubito vulgs^ P* ^5. — *' in ipsis corporibus sensus eis 

tum, « rationi, esse cOTTectoribns, con- ** deperit, exstinguiturque, vilalis:' 

atructionem verfoorum minime asse<;uti8, Ver. 527. livescere, Haec vods forma' 

attribuendumw Nimirum, rationis vera « sensu proprio minime protrita est. 

res formula est, Lucretio passim frequen- Glossarium vetus: " Livesco, irtXthfit/fitu:^ 

tata, pro res vera raiionis: inspicias nu- Martialisj viii. 51. ST. 

per notata, ad ver. 492. Certe, non nega» iH/ejdt, nalli caligine ftuca— % 

verim structuram vurgatorum, res vera Denique, Scribonius-Largus, cap. clxxxi. 

videtur occurrerefalsiB rationi, usuiscrip- «* Altercum— qui biberunt, — mente aba*. 

torum tritiori magis esse consentaneam; *' lienabuntur: — postea sopiuntur, et om*^ 

sed oolores orationis Lucretians proi»ii ** ni sensi»- carent, livescentibus men^ris* 

foco adventitio neutiquani.obducendi sunt, ** eorum.** 

et simul susqne deque habenda fides con- Ver. 528. post inde. Prior vox ad sac^ 

aentiens castissiraorum exemplarium. eessionem temporis referri debet; poste.. 

Ver. 524. refutatu: P. Vind. V. ed. B. rior, ad prqgressionem serpentis mali. 

Jb. L. M. A. refutatur; nec tamen ho- Ver, 529. " iractim, pro lente:'* vet 

rum librorum conspiratio, neque solitari- oOmment in Plaut Amphit i. 1. 157.. 

us nostr» dictionia usus, (qui sane scri- Rursum,. ** tractim^jagita:** Servius, ad 

txirum importunitatem fadle provocaret) Virg. geo. iv. 260. Vere, ut^existimo equi-^ 

me ita absterrent, ut defugiam credere r§ dem, uterque; sed crasse, et rationibus' 

tefutaiu scripturam esse Lucretian» raa- voctkniM non expositis, quas sic aperu»- 

tkilB sincerissimam. Confer v. 726. 7S7. rim: Tractim nempe, sese trahendo, per 

Ibid. Andpiti refiUatu. Elegantissimam omnes, quss interponuntur, partes; ut an- 

translationem quilibet statim callet ** Ar- guis, qui pedetentim serpit, neqne per 

•< gumentumTenun utique, ad instar gjU- saUu* solet progredi;: atque ideo, sensu' 



84 T, LUCJRETII 

In pedibus primiun digitos livesoere, etui^eig; 

Inde pedes, et cnira, mori^ post inde per artus 

Ire alios tractim gelidi vestigia leti. 
530 Scinditur atque animo haec quoniam natnra, nec uno 

Tempore sincera exaistit, mortalis habenda est. 

Quod, si fisorte putas ipsam se posse per artus 

Introrsum trahere, et parteis conducere in unum, 

Atque ideo cunetis sensum deducere membriss 
5S5 At locus ille tamen, quo copia tanta animai' 

Cogitur, in sensu debet majore videri: 

Qui quoniam nusquam est, nimirum, ut diitimus ante, 

Dilaniata, foras dispargitur. Interit ergo. 



secundario, uti par est, et se res pluri* Ibid. luheat. Vu\go,libeat: sed nosaiK 

mum habebit, tarde, gradatimque. Glos- tiquos sequimur. Priscianus, lib. i. p. 55S, 

sariumvetus: *< Tracttm, jugiter, conti* ** Antiqui /u6enr, pro /t6ens.** Jam vero 

<* nuatim, trift^uffuvvf" — Caeterum, no- Plauti Terentiique consuetudinem nemo 

mina tractim ac vestigia in hoc versu ami- nesdt 

cissime conjunguntur. Ver. ^41. Lumina linquunt. Quemad- 

Ver. 530. atque: X. atquii ut editi, ex modum Homerus, Od. A. 92. 

arbitrio: sed recentior est hic codex, Ainnn itJUOJ i^m, 
quam cui soli tuto citra necessitatem con- 

fidi possit — animo: ^.animtB; ei hac in Ver. 542. tamen ahest n. haud dubie 

% post quoniam ponitur; abest autem A. ob pneeuntium syUabarum similitudineDCi» 

ut etiam B. L. M. Q. si fides collatoribus iaiem, 

kabenda sit Ver. 545. disparsa: L. disperse. — Dfo. 

Ibid. animo natura sincera; ut mox de genes Laertius, x. 65. Kai /K«y, »«/ Xv*- 

corporCtyer.T^T. sineerismembris. Vale- funu nt «Xir offM/iaTttt n ^v^n AIA2- 

rius Maximus, ii. 6. 8. utrumque copula- IIEIPETAt— . 

vit: — ^ nonagenmum annum transgres- Ver. 544. Figet toties editoribu& grave 

*^ sa, cum summA et nnimi et corporis sin" crimen intendere; sed nonne sunt pro te« 

*^ ceritate — .** Glossator vetustus : *^ S^n^ inerariia atque fkcinorosis habendi, qui 

'* cents, mrXns:'* utipulchre S. Matthaeus, cohtra libros Noniumque Marcellum, ii. 

vi. 22. lav «y 6 o<k>eAAMOS n 'ATIAOTX 75. ex penu proprio nobis hunciiorridio» 

f , iX99 ro v«t/Mi nr ^ttruw tffreu* rem versum deprompserint, actque etiam 

Ver. 554. ideo:' P. V. ed. n. adeo.^ in contextum intruserint? 

deducere : L. M. diducerci mendosissime : ^ contractis m se partibus obbruteswt/ 

videadii. 316. Juvenalis^ sat i. 157. ^ it ^ . i . 

. --«.• Q. se.-~Qobrutescat: plures cum & 

Et latum media «ilcum diducet arenft. simplice; B. ebrutescati Q obpurtesca : id 

Vulgo scribitur, deducet; corruptissime. yolens, quod in quibusdam exepiplaribua 

Ver. 558. dispargitur: sic L. A. 11. Pius invenit, nempe obptUrefcat. Similia 

vulgo, dispergitur. — iuterit: V. ed. niterit^ aberratio scribarum ad Lactantiiim, ii. 6. 

confusis litcrarum ductibus. fin. quosdam codicea vitiayerat: " Ani^ 

Ver. 539. Qtii>i.V.ed.QifanJo;le.Qn. '*inal eaim quia sensu pneditum est* 



1 

L 



LIBER TERTIUS. 85 

Quin etiam; id jam4iibeat ccmoedca^ fidsimry 
540 Et dare, posse animam glomerari in eoTpor& eorum^ 
Lwnina quei linquunt moribundei particiilatim; 
Mortalem tamen esse animam &teare, nec^se es6^ 
Nec refert, utrum pereat disparsa per auras, 
An, contracta suk e partibus, obbrutescatj 
54*5 Quando hominem totom magis,. ac magis, undique sensus 
Deficit; et vitae minus, et minus, undique restat. 

El, quoniam mens est hominis pars una, loooque 
Fixa manet certoj velut aures atque oculei sunt, 
Atque aliei sensus, quei vltam quomque gubemantr 
550 Et, velutei manus, atque ocuhis, naresve, seorsum. 



»« etiam membra ejus habent setisiun ; nec, ObbruteMenHJ catHA, ae petvla tries 

,, . . ■!• 1 r ^ ^. «» Ai; Concipiatfleaulrasonos. £at perdeiie tantl 

«msiacorporedivulsa,6rM<MCU»*. A»*- Exstinctum vit« officium de parte cerebri, 

ter, puirescmt. Idem scnptor, uberrimd immunem modo secie anima, expertemque ne- 

dicendi profluentul prsBclanis, ad viL IS. faodi 

«* Noa enim anima, corpore de6ciente, ^"<"^^» felix ite/Wi canscrvet ab nr^. 

*' aed cofpus, anim& decedente, bruteMcits StoUda arce^itobbruteMeeiUe capite. N«n- 

** quia sensum omnem trahit secum." nuUi, minus venuste^ awfe malunt Se* 

Ver. 545. magis ac magis; ver. 546. renus Samonicus, de med. 13. 

minus et minus, Hae formuls miavissi- i»iinciptovcel«»deeorp<jri8<irc«^loquamur. 

mamreiipsiusevidentiampr«seferunt. Ad quem locmri, atque ad Claudianum, 

VirgUius, JEm, xu; 406. ^ ^^^ ^^^ ^^ ^^ inteipretes dc 

— — saevua campis mtf^, ac magii^ hqrror hac re JHulta attulenint 

Crebresdtw y^^ ^^^ jp-^^ ^, ^j^^. j^^^ ^^ ^^ 

ut geo. iii» 185; Mamertinus, in geneih'. dex X. 

Maxim. sect. la " Ut VBroj>ro;)ti«pro- Ibid. Fixa manet. Virgilius, ^n. ii. 

<* piusque cceptTestis agnosci, omnes agri 6*50. 

** oppleti — .** In quem locum Jaegerus Tiiliaperstabatmemoransi^fArttiquefflumf^tfr. 

tniditissunuscopiamexemplorumadlianc Ver. 550. oculus: A.oculi; haud du- 

formam dabit bie ex correctore: nam ita noluit Lucre- 

Ibid. suis partibus: quas utique pro- ^^^ ^ ^^ ^^^ prwcedenti « oculus 

prias dispersa dudum occupabat ^^,.^ conveniret 

Ibid. obbrutescat. Festus: « Obbrutuit, y^. ^^ ^^. sic P. V. ed. n. vulgo, 

-obstupuit: a bruto. quod antiqui pro ^^^^^^. „. j. nequeant.--^nefUe .* 

•« gravi, interdum pro stupido, dixerunt q a nec 

•* Afiranius: jj^.^ Secreia. Notes neutrum genus, 

•• Non poMum verbum facere : obbrutui.*' diversi generis sidMtantiva coroplectens : 

Hoc ustts occasionis, veram et elegantis- hinc nos recte ad ver. 505. ii 867. et alibi 

simam scripturam Fhidentio restituam ac Julhis Obsequens, capi Ixxix. " nocte cw- 

%-indicabo, Hamartig. 655. " lum ac terra ardeie visum .•" quae sunt 

Damna aures, Pater alme ! meas, et claude-me- .. ... , , ^^ 

a|.yg Amobius, hb. vi. « Neque enim maousy 



se T. LUCRETII 

Secreta ab nobiSf nequeunt sentire, neqae ene; 
Secta etenim in parvo liquuntor tmpore tabi: 
Sic animus per se non quit sine corpore, et ipio 
Esse hooiine, illius quasi quod vas esse videtur, 
655 Sive aliud quid vis potius connexius ei 

Fingere; quandoquidem connexu corpus^ adhaeret* 
Deniquei oorporis, atque aniBDi, vivata potestas^ 



** a capite ueptnU, aut pes, diviaiis a tur, pn> eorpor$ $ptm§ kominitj quod est 

** corpore, summam possunt praestare to- guasi vas. AUter structura non procedit 

** tiu»— .*' Lambinus. Ver. 554. homine: Vind. II. X. homi- 

Ver. 552. Non habui in hoe loco, qnid nem, 

ftioerem, nisi ut emendationes Vossianas, Ihid. quati vat, Redi collata de hac 

▼alde ingeniosas ac probabiles, tametsi figura in ver. 441. et in Silv. Crit iii p. 

quam veUem sane numerosiores, ultroam<^ 83« Frudentius, catbem. viL I9Q. 

plecterer: nam me undique venuuido nip- FlraiaiissalubrlicUicetj^anio 

hil facilius exoogita Vulgo legitur in roj appetendi» imbedllum gaudiis. 

libris omnibus: Gemdla vox redonanda est, ni fallor, Plo- 

Sed tamen in paxvo linquuHtur tempore tali. taifchi symposio, p. 159. D. Art^^dwf ^ 

nisi quod nonnulU habeant linguntur, et «*» «^^ ^* "» »h «f tnp »» futXt^w,, 

liguntur, IUa tempore tali vera puto ; vide '^f **^« '^» ^"^C»»» •y»«»«^«<5i»^ w (for- 

L 94. ec ulcus initio versOs insidere, non- *®» ly-MiXiir^inif) mu vt^ rw mt 2KET- 

dum pevsanati. ™ (▼"Igo, '^vx'»f) Xf**»* nonhum, 

Ponro, repetens iterum in animp rem, Y"' ^^^- '^^' O. n. n. aiiquid.^ 

non dne pulsato cerebro et deroorsis uu- ^'^ •**' "' 9^ vit.-^^potiut : Vind. Q. 

guibus, me loco saUs esse facturum aibi- ^' ^*** et.-^-connenut : hoc procul dubio 

tror. ad hunc modum constituto, si Sed ^^^^ connectinut in V. ed. et connectt- 

aolummodo in Si mutetur? quo quid mi- *""' ™ ®- Csrteri, conjunctiuti ex glossi, 

nus in casu deplorato plane, et depositoi, "* opinamur: nam, quae sequitur, vox 

quis vivorum emendatorum sibi conce- <^o«»«»« P*«ne quasi repetitio est, prK>ce- 

dendum postulet? De harum vero parti- ^«tem cognatam respiciens.^/.- sic P. 

cularum commutatione, vide Drakenbor- ^* *"• ^* ^* ^* ^* ^^go» *"• 

chium ad Liv. xxi. 19. 5. Sic igitur cogi- ^^' ^^^' 9^^oquidem connexu. Hic 

tabam: ^ sermo de re jam probata, atque in 

concessis numeranda, confidentissime lo- 

Secreta ab nobis nequennt sentire, nequeeoe, quentis: vide sis autem ad ver. 218. 

(^f tamen in parvo linquuntur) tempore talL ir ^n.» . 

Ver. 557. vtvata: U. et quoddam ex- 

^, e. " si modo sint vel minimo spatio di- cmplar Pii, innatat nec mirum est, iu 

•« visi." Sed lectorvi suo judido fruaD- aberrarf. quum iidera sint literarum duc 

^' tus. IdeBji Pii exemplar legit etiam ani^ 

Ver. 653, Hujusce porro conjunctionis mai; quod correctorem sapit, metro suf- 

necessitatem vel in vitam, postfaUdeni- fulcientem. 

que venturam, extendi, sacris literis edo- Jhid. vivata. Festus. Lucietium, nisi 

Cemur: hoc enim ex & Paulo, in 1 Cor. fallimur cum Preigero, certe respiciens: 

Stv. 35—45. tuto videtur coUigendum.— «« rivatut et vividus (vide i. 73.) a poetis 

Carterum, haec dilatatio sermonis, corpore «« dicuntur, a vi, magna." i. e. etymon 

^ ipto homine, per hendyadem poni vide- est vit, et sigaificatio, magnut. Sic iUe 



LIBER TERTIUS. 8? 

Inter se cQnjuncta, vaknl;» vUfiqae iruantur: 
Nec sine cojrpore enim vitaleia edere mHtus 
560 Sola potest animi per se natura; nec autem^ 
Cassum anima, corpus durare, et sensibus utiu 
Scilicet, ayolsus radidbus ut nequit ullam 
Di^cere ipse oculus rem seorsum corpore toto; 
Sic animay atque animus, per se nihil posse videtnr: 



locus distinguendtts videtur, et capien- miB CatuSus, biv. 106. ad queiii locum 

dus. Alibi yocabuliun non invenio. Quod ezprimendum Vii|pUu8 se totum mttii- 

legitur in glossario vetere quidem: ** Vi- fesdssime composuit: temporis tamen par- 

*' vatisy diu viventis:*' tu possb casti- cus, non admoveo. FOrro, hanc lectio- 

gare scribendo, *' diu viventibiut^* sed nem in codidbus Juvend Presbyteri tunc 

promptius est credere r« t^ ut solet, c sup- temporis oomparuisse, locus, quem ad ver. 

plantavisse; atque reponendum esse, *' Fi* 905. hujusce libri p rof e re mu s, non ob- 

*•*• vacis, diu viventis." scure loquitur. Avianum interea, fab. 

Ver. 558. vit&que: A. vtvata.— ^rttttn- zvi. 1. mm pigebit attulisse, ut eiegantis- 

Msr: Vind. V. ed B. n. %JerHntwr,' vd simftemendationecastumscriptoremmao- 

vooes eaedem adver. 201* permutat» fiuat.. tem: 

Ibid. vaUfU: i. e. " has dius polestataa, „ ^^ , ^. -r. . . 

. T^ MontiboB e sanunis, radidbus entta^ quercufe 

" potestas oorponB et potestas anmii;** Decidit, iManiturbinevictanoti: 

qiiae formula regiminis rarissima eat» et QpamitiM/iMtumidisdecurrensalveusandis 

diligenteranimadvertenda. Coi^fundaaw Suadpit, etauvioprcdpitantenpit: 

tem in neutro genere, quamvis substanti- i. e. «« Quam subient alveus." Vulgo, 

▼a feminina sint, ad morem nostio ppetep cc Qjaam tumidit subter^:" sed codex ba- 

familiarissunum: vide nuper moaita ad bet, " Quam subtus tumidi^r unde 

ver. 551. castigatSonem propositam fiuallim& ex. 

Ver. 5ea wc autem: jff mtn- nec wjr- tnurimus: vide nos, de hac voce dispu- 

Stts, vd vidssim; «-«Xi». lantes, ad iL 363. Transeuntes etiam Ve. 

Ver. 561. Ca9sumanim&: i.e.ipiriiu^ nantio FortunatosalUbremmedicinam£i. 

aurd «Iheria, aetfaeie; ut Viigiliua» i&ik demus, ad poem. iv. sa 4. 
zLl04. 

» II -.^ ^^ t Cum giaderer f eatlnus Iter, pater alme. Gregoiil 

Nunum cum victis certameo, et mkert eatm. q^ pnBcesBoris snnt pia dgna tul; 

VidANonium i QT7 Qnofeitur, convulMijacenBf«rfi«ft«/, aibor 

V loe xsomum, i. Ji 7. ^^^^ ^ ^ exaUui«e comi»-. 

Ver. 562. avoltut: F. n. avoUit; non 

probo: et editiones quadam radidtUs^ ^ulgo, radicitut; quod fortasse verum; 

oontra libros, ideoque minime probtods. ct/wYfcc*; quod certe vitiosum est. 

Utrique varietati Virgiliana obstat imita- ^*^ avoltut radidbut oculut: ut de 

tio, ad Mn, v. 449. ^^^ Folyphemi Msaonides, Od. 1. 390. 

Ant Ida in magnft, radidbus eruia^ pinus : ' ' e^mfmifWtn U m «if« 'PIZAL 

ubi variant codices similiter, magno nu* Venustus est Q. Calaber, iii. 396. 

mero dantes radidtusi qnod, ad nostrum . ^ 

saltem sensum, prosaSa magis seirao- . ' _ J„ • ^'^ 
ms oolorem refiert Suius etuun, Fun. vt 

196. quem alii jam laudavero, hanc scrip. radicitus exturbabantur ; ut Catullus, loco 

luram genuinam e«e evinctt; sedinpri- laudato: confer etiam Apoll. Rhod. iL 
VoL. II. G 



sS 



T. LUCRETII 



565 Nimiriun, quia per venas et viscera mixtim, 

Per nervos atque ossa, tenentur corpore ab omni: 
Nec magnis intervallis primordia possunt 
Libera dissultare; ideo condusa moventur 
Sensiferos motus; quos, extra corpus, in auras 

570 Aeris, haud possunt post mortem, ejecta, movere: 



96. Ita etiam Eiiripides, Herc. fur. 932. 
nec non Euseintu, Mart. Palaest. viiL init. 

Ver. 563. 4pae ocului: Vind. V. ed. n* 
octt/tts ipse,--H)Culu»: A. n. oadis, 

Ibid. Di^ncere, Auscultandum esBe ex- 
isdmaverim Casaiodoro de orthogxaphia, 
cap. X. '^ Quscunque veiba primo looo 
*' ab s litera indpient, ea cum praeposi- 
** tione ex composita Uteram eandem s 
** habere dd)ent;— ut salio euilio, specto 
** ez^ectow — ^NonnuUi ditpicio per unum 
'* s sciibendum putant;— nsed melius est 
<* per duo u scribi* dinpido,* Locum 
adeaa. Sic nos etiam passim in similibus 
fiKiendum putamus, quamvis nihil leviter 
mutari placeat 

Ver. 564. mdetur: O. A. 2. XI. videti'. 
tur. — pos$e: Vind. esse. 

Ver. 565. mixtim: A. n. mixtum; "L. 
M. mixtii quam lectionem, ob Lucretii 
consuetudinem, ad ii. 908. et alibi sspius 
memoratam, amplexus essem, nisi longe 
facilius vtf mixti ex mixtim vitiose fieri po- 
tuisset, quam vidssim. 

Ver. 566, tenentur: nempe animus et 
anima, jam coi\iupCti: vide me ad ver. 
43L 

Ver. 568. dissuUare: V. ed. dissolvere. 

Ibid. moventur motus. Exemplum hu- 
jusce regiminis multo notalnlius HoniF- 
tius suppeditat, in epist ii. 2. 125. 

Nimc Satynmj nunc agresteni tyclopa^ movitur: 

1. e. *' se movet secundum Satyrum." 
Quid autem ? exspectabas, opinor, agres- 
tem Satyrum; vide art. poet 244. 233. et 
passim poetie loquuntur de Faunis agres^ 
tibust rusticis numinihus, ac similiter. Non 
aliter Ausonius in MoseH. 170. 



N 



ttgresta Seiyrost et glauca tuentes 



Coilstat etiam liquidissime ex enarratione 
Ascensii ad locum, eum nostris suspici- 
onibus obsecundare; sic diserte se habente; 
*' Id est, dum nunc Satyrum xigreUem^ 
** et nunc Folyphemum Cyclopa, move- 
** tur.'* Ocyus igitur, et meo periculo, 
rescribas: 

Nunc Satjrum agrestem, nunc et Cydopa move- 
tar. 

Qui venus duldssimus eit, atque rotnn* 
disnmus. Nempe, dictionibus semd trans- 
pontia, 9r§et mox ejectum est, quum firan- 
geret numeros, et borrificaret: vd con*- 
tn, ry et forte fortunA dapso, vooes 
tnmqpodt» sunt, ut metto corruenti con- 
suleretur. Sane aUbi per se Cydops agres» 
iis, vd KukXm^ »Yf*»St i^o» spemendum 
esset; sed in hoc loco, ut alias omittam 
rationes, ob vicinitatem nt Satyrumt cui 
quasi proprium est illud a^junctum, nul- 
lus probem. — Caetemm, idem Flaocus, sat. 
i. 5. 63. saltare Cydopa, ut hic moveri 
Cyclopa: et quidem ^stortfm Cydopa, vel 
agrestems sed solitarie. Hinc autem Reis* 
kius obiter refellendus est, et ab ejus 
manu Plutarchus vindicandus, in sympo- 
sio, vi. p. 569. Keu ri/yit, s^n, (ifetiusy »eu 
TPEXEIX TON *HMIONON. Criticus acu- 
tissimus interponebat, KATA r«y fifutuf: 
vide nos ad i. 834. ii. 206. 

Ver. 570. haud: V. ed. aut; L. at; M. 
n. ttf.— Editores autem, libris repugnan- 
tibus, dederunt moveri; inscitissime. Hoc 
genus veiba, vel active, vel cum potestate 
vods medise, passim probatlssimis scrip- 
tcMribus indiflferenter adhiberi solent Nu. 
per prafecto Lucretius aiiam formam m»- 
lebat, ver. 568. sed nemO omnium poeta. 
Tum condimenta suavia variarum locutio» 



J 



LIBER TERTIUS. ^9 

Propterea, qoia non simili radone tenentur. 
Corpus enim atque animam serit aer, si cohibere 
Sese anima, atque in eos poterit concludere motusi 
Quos ante in nervis, et in ipso corpore, agebat. 
575 Qua re> etiam atque etiam, resoluto corporis omni 
Tegmine, et ejectis extra vitalibus auris, 



iram studiosior insecotus est, aut in faac lcius conjecturam Fabri, in €o, vice in 

pmte laudem majoFem meniit. Vege- ««, suo puncto comprobaret: nam Cree- 

tius, art vet i. 47. « Quodcumque ju- driijudiciunvmulto minoris facio. 

" mentum ez quilibet caussa inveneris Sed heus! tu, lecter. Haec sciipseram sci- 

" volutare, oleo manum perunges — ." licet, et loco movere nolui, quum veram 

Quidam te inculcant, indocte et citra ne- expositionem nihil interpellent: sed ex 

ce^tatem. . diiigentissama ra contemplatione certe 

Ver. 571. tenentur: n. moventur ; qui colHgo, smceriasimam esse librorum B. 

error est e fine versus prascedentis impor- L, M. n. S. il. lectionem, quam curavi 

tatus. denique exhibendam; neque re ver& de- 

Ibid. Propterea^ guia» Ita Plautus, terior foret, si Latinitatem spectes, Pii 

Asin. ii. 5. 6. scriptura, animam seratj sed ea moiis est 

B j.« L < ,. 1. 1. .^ Lucretiani non ita fidelis conservatrix. 

Propterea, hnc quta habebas iter— : *-.«*<* «siwit» mw.* «•« ««v *. . . „ 

^ . ... ,„. ,, Dicit autem poeta: " Aer est, qui sent 

et simiuter aubi quoque, Most v. 2. 34. / i . -^ • ••/:*. ^i»».«4.<>m 

^ ^ » ^wivou *. w-r. ^^g| gigmt; m quo significatu el^antem 



Poen. prol. 62. 65. r* .^I. • „..1 

__ ^ . esse atque usitatissimam vocem sero, vei 

Ver.572. an^WmV, Hoc Lambi- „^^^ „3^i^) „ ^o^ et ani. 

nussolerussimeprotiaxitexlibrorumdis- « ^^,. ..^ ^ animantem, ex utroque 

crepantiis, animam serit, {firit, A.) vel eompositum) « si in aere se continere 

«mmum^fl^.--.,-..p.V.ed.B.O.A.n. « po^^it, atque ab aere cohiberi.»- Nihil 

tionfe li^' «*l««^««te sequentis dic ^^pU,;^, ^t luculentius; et ita plane, 

tr ..* ' « «^ Lucretio tamen multum improbante, A- 

. Ver. 573. Sese: M. JSsse.^-^oterit: A. ' u .. *. o* •• • •j— .» *«;-. 

*rooc. ^/v»c#». «. naxagoras censebat, et Stoicis quidem vix 

TL- j' o latum unguem discrepantibus, Hutarcho 

Ibid. Sensus est: " Aer erit integer ^^ ^^ ^^^ ^^ j^ 5 _^. y .,. ^,^ 

^ ammahs, si anima, vel spiritus, cum ^^^^^ ^^^^^ ^^.^^^ (^^^„,) „ ^^ ^^^. 

" efflatur, et auris immiscetur. se cohi- ^. ^^^;-^^^^ ,„^^^ ^,^^„. Q^^oa insuper 

« bere potent, mdivulsa nec dispertita; Lambmianam divinationem per se pror- 

" a^ue etiam se in eos motus colUgere, ^^^ conficit, nomen animans nusquam 

" (1. e. moveri conglobatim) quos dudum ^^ j„ ^to Cari carmine, pro anima, sic 

« m coipore consummabat" Aliter hunc ^^ ^^ ^ictio contra conms poni passim 

sensum noster extulit in veir. 444. 445. ^i^^^ j^i^ f^i„ igjtur, rem prudenter 

ad quam normam sic erat mens ejus con- adramistravi, castissimorum exemplarium 

^P^^-- testimoniis dbsecutus. 

CoTpnseriimatqueanimaxweritagr, sicohibere Ver. 574. nervis: P. venis. Scriptqm 

/n se ttnitnam, et^s <. ■« ^ 1 _ *^ 

erat fortasse nevtSt per duotus elemento- 

sed Lucretius varietati sermonis semper rum similes. Sed nervis signatius est et 

merito studebat, atque ut hominem de- appositius: animam coercentibus quasi, 

cuit compotem uberioris eloquentise. Non ac constringentibus: videas autem ver. 

erat igitur caussa sufliciens, quare Bent- 697. v. 926. 

G2 



90 T. LUCRETII 

Dissolvi sensus animi &teare,*neoe86e est, 
Atque animam; quoniam conjuncta est caussa duobns* 
Denique, quom coipus nequeat perferre animai' 
580 Discidium, quin in tetro tabeseat odore; 

Quid dubitas, quin, ex imo penitusque coorta, 
Emanarit, utei fumusi difiusa animas vis? 



Vcr. 575. corjyoris: A. corpore ab: i. Aime,att, liostfl«egote/tffr«tfrperagRM, 
e. «« corpore resoluto ab omni tegmine:" i^^7' e»pecte«.qwenam«»tentlalemi 
nescio an non elegantius. Sabiniu, epist 

66. Libri, labente; et nc scholiastes, qui haud 

RetuUtmadomaseademmalajmequequeren- ^^^^ *»™«^ ejusdem medidnas egeat: 

teni ** Tabente: i. e. putiscente, in tabum ab^ 

Fugit, ab amfiUscu ter moteta meo. u unte." Huic ezpositioni r» labenU ni- 

Quem versumHeinsiusprosolitovenuste, hilquadrat: tide nos ad i. 806. Locas 

sed frustra etiam, tentabat Quintiliam, dedam. Ti. 3. quem yiii eni- 

Ver. 576. Tegmine corporis: i e. cor- diti non insdte tentant» se fortassis, afiter 

pore tegente; quod Amobius, lib. i p. 57. podtis disttnctionibus, bene tueri poterit: 

tegmen materi^e solidioris appellavit. «* Jtivenis insepultus jacet— ^am hominis 

Ver. 58a Discidium : P. Dissidium, — *« figuram vetustas pene coDSumpBit: jam, 

guin : V. ed. quando, £t sic omnes nos- «* lenta taJbes, in terram defluxit:" i e. 

tri: tacet Havercampus de L. M. Idem nihil nisi tahes; in tabem evanuit Bui^ 

est r« vt cod. B. quamvis id Creechium manm>setAhneloveenus,<^^ta&e. Scis- 

latuerit: adi il 196. 237. Vulgo, id, Jam cat lector eruditus. 

vero m potest cum : perlege dicta, ad i Porro, hinc dixit Flautus, Trin. ii 4. 91. 

881. 994. a 167. Caeterum, nisi faUor, saHUumani^^ quod fsk quasi conrf «afttr 

iUud in pro vis locum J. Obsequentis, de coipus. etaputredine defendatur. Videas 

prodigg. gravisshne corrupit, sic emacu- Cleanthis dictum de sue, vel Chrysippi, ut 

landuiA, sect cxiii « Medorum vis Ma- quidam volunt, apud Clem. Al strom. vii, 

«' ced(miam ingens provindam cruente e. et Cic nat dd. ii. 64. Neque aU& de 

«« vastavit" Vulgo, in Macedonid gens. cau«84 nominavit Christus apdstoloa r# 

Ita in sect cxxviii. « ingentem vipera- j^^^ ^^ ^,^^ ^att v. 13. ob sahitaiem 

" ?" "^"^.Z ®* ^ ""• " vulturum doctrin« sme vim sdlicet, ad prqpulfian^ 

• ingens vis.** ^^ hominum tabitudinem. Ammianut 

! IbiA tetro iabetcat odore. Pariter Vii^ MarcelUnus, xix. 9.—« nostrorum cada- 

giUus, ^n. ui. 228. « ^^ ^^^ casorum fiitiscunt et defluunt, 

— tum vox tetrum dira inter odorem. « adeo ut nuUius mortui facies post quar 

AureUus Victor, de Cses. xxzix. 1.—- '* triduumagnoscatur: interfectorumveio 

*' odore tabescentium membrorum scelus *' Fersarum inarescunt in modum stipi^ 

*' proditum est** ^^ixxmcorpointntnecliqventibusmembris^ 

Tabescat autem, zaraTtixfirat^ Uquescat, " ^^ sanie perfusa, madescant" L^, 

diffluat, et solvatur in teUurem. Hmc ^iffl^^^t. 

Statius, Theb. xii. 209. vitiosa lectione, Ver. 581. quin: V. ed. quando, — ex 

doctis omnibus consensuris, levari potest. imo: aic soU P. B. X. reUqui omnes, ea 
De Argia loquitur alti spiritus poeta, sui i*no; praeter n. ea uno; O. ex uno; Q. 

Polynids cadaver investigante: eanimo. 



LIBER TERTIUS. 91 

Atque ideo tanta mutatum' putre ruin& 
Conciderit coipus penitus, quia mota loco sunt • 
585 Fundamenta; foras anima emanante per artus, 
Perque Tiarum omneis £bxus, in corpore quei sunt» 
Atque foramina? muldmbdis ut noscere possis 
Dispartitam animae naturam exisse per artus; 



Ibid. eximopenUutpu: itautTelmi- Atqueid«)ta»a,mutatuiniiipntre,ruin» 

nutissimas partes et abditissimos rooessus 9^^^^^ coT>"« P«°^*»» '' 

corporis penetraverit anima, impleTerit, nam preepodtionem m freq[iientisflim;d 

atque roboraTciit ebpsam eaae scriptis post terminatianem 

Ver. 582. Emanarit: V. ed. Ht mano* itm, id saitem norimnB universi. 

riL-^umus: A,Jurati,'-^iffttia: O. A» Ver. 585. IdoneiSy nisi multum fallU 

diffisa^ — animA vu: Vind; "NL X. onisna mur, nitUmilnis impolsi, melas nobis po> 

fjus; sulds ]iterBrum,.plene ezaiBtanmi« utas transcendere non leformidavimus, 

non discrepantibus; n. autemanimtf^^uA emendationem hujusoe fersCte ex ingenio 

Ibid. Emanarit fumus: ut undantem peiicUtati. In oommunibus editionibua 

fumum, in Virgilii ^n. ii. 609. ad hunc modum locufl oidinari solet: 

Ver. 585. putre: V. ed.puttes V.pute; ______ ^ 

quod nonnulli verum credunt. et indb r>. ^ . c • ^^ »^ ^^ — - 

j M«M v««Miumi, %»> oHxc Fundamentaforasflmiiuf, i»Mnan/j«tf perartuJ. 

nuere puteo^ et similia. Ipse quidem, 

dum cogito, quam proni scribe fuissent ^i>™ sequuntur sdlicet; nam in libris 

vetustum pute in reoentins vulgatiusque omnibus ita scriptus oomparet venus: 

putre mutare, tantum non inducor, ut Fundamenta foras mofuua attmutque per ar- 

doctorum sententi» subscribam. tus— : 

Ibid, ruind: i. e. dade, vd infortunia j •* ws • *-^ 

c- ir. .,. ^ . «. J undenequitambikiytranspositionemistam 

Sic Vu-nlius, iE:n.zi.5ia J^., *'.• ..*^ ., 

'^ conectoribus, nesao qmbus eqmdem, pn- 

Cajtera quA rerum jaceant peicttba nOna. mitus deberi, in prodivi utique jacentem. 

Olnter Servium emendabimus:^*' quse ti Inoommoditate autem plane insuperabili 

** sic videatis afflicta, quid restat, nisi ut premitur hsBC ratio, ob oratioms inoondh- 

" pacem petamus ?" NonnuUi Ubri habent lutatem ex metaphorarum confusione, qua- 

« solum; aUi, sic solum. Una nimirum ^em in degans Lucretii ingenium nuUua 

vocula ob sods su» dmiUtudinem exd- .i^ai^um venustatiun dignus arbiter ceddisse 

deiat tttxobique. dixerit £x quo genere enim necesse ast 

Interea, quam veUet constructionem vep- ^ ""««^ ««^* coUapsi aidifidi, qu« mo- 

borum noster, temere quis dizerit? U- ««Kper foiamina? Vide8,opinor,delphi« 

trum, •' Atqne ideo putre corpns, (utpote) i^wn in sylvis magno cpxfL molimine frus- 

*^ muiatum tantft ruinll, condderit peni. tia inaestuantem. Nobismetipsis igitur, 

*« tu»:*' vel ut ruind ad vertmm CQneide* vtA oemis, verba confingentibus, minime 

rit refentur. Oridius, ex VWU l 9. 15. temerarii vid^ur, neque violento conatu 

ram txans^Eilne; Lucretiani sermonis in» 

^ZX'^''^''^^^:!^ g«uo-«rf.,uodpotui»«.«o„sulente.; 

«mat emm ille, ut hic emanante^ post E» 

Hoc si veUet, stationem nimis ignavam manaritt ver. 582. voces subinde simUea 

vox mutatum videtur occupaase, el repo- juxta cpUocare, quasi animun)i lectoria 

nendum ptttem: inibiintentumfacerestuderet. Commitf 

G5 



92 T. LUCRETII 

Et prius esse sibi distractam corpore iii ipscr 
590 Quam, prolabsa foras, enaret in aeris auras? 
Quin etiam, fineis dum vitae vortitur intra, 
Ssepe aliqud tamen e caussa labefacta videtur 
Ire anima, ac toto membratim corpore solvi; 
£t quasi supremo languesoere tempore voltus, 

tas ift proximo tantum verr. 570 et 576. dubie de aoUto suas venusCates mutsas 

verr. 568 et 573. verr. 538 et 543. verr. Maro flumpnt, ad geo. iv. 59. 
SSS denique, et 556. Jam vero parti- ...___^ emteum cavete ad ddera cceU 
culam que^ iertilem esse corruptarum lec- Nan per estatem Uqwdam suspexeris agmen : 

tionum matrem, omnibus, qui hanc ma- ^^ ^^ ^^^ sxSttemy apud Sernum viden- 

teriem tractaverunt, in confesso est, De- ^^ ^ ^^j^ ^^ j^ ^ commentariiw 

nique, pene oblitus eram monere, phrasim ^^^ ^^^^ incertus in AnthoL Lat. 

fmdamenia nuia locofiraSt quasi basis et jjj^ gS. 47. 
columnae domfis per fenestFas possent 

egwdi, longe insuWssimum esse dioendi ^pe duce,per medias enanHt Dxdalus auras: 

gcnus, atque etiam piaculi affine, sul- ad quem locum ubi Burmanni notam con- 

phure saltem et ovis, ne videar immodicus, sulueris, cum SiUo Italico, xiL 95. 98. et 

ftverruncandi. Ad nostras lectiones, no- Prakenborchio dictis, additis etiam, quas 

Toenjundamenta respicit molem ac nexus oontulimus ipsi ad iv. 178. v. 277. pauca 

corporis; quam incoKt, quibus oohibetur. super hac re desiderabis. Boetius, Ub. v. 

neque aliud mens poetie patitur. met 5. 

Yer. 586. Jlexus atque foramina: qu« ^^^^ ^^^ ^^ ^^^ ^ vcrberetqac 
cavlas vocat, ad ver. 702. et ii, 950. ventos, 

Ver. 588. Dispartitam: sic O. A. XI. Etllquldolongi j^tti<f/A«ir.«Ml«/voUtu. 

reliqui; ut vulgo scrihitur Dispertitam; ^^ voces;^fa6ia et enaret m hac 

de qua scnptura m hoc vocabulo et simih- ^^j^^-^ convenientissime concuirunt. 

bus, satis supra dictum est ^^ ^^ .^ ^ ^^ M/o.— " inde— 

yer. 589, lyriusdtstractam, Dicitpoeta, „ ^^^^^ j^^^ exuudare, a^ue-ori- 

multiscxargumentiscoUlgiposse.etcon. ^^ ^^^ ^^^^^ ^thiopica deserta 

cludi, animam etiam pnus divulsam esse ^^ ^ ^^^^. „ 

et dispersam, quam de corpore novis^me ^y^^%^ q^.„ . y ^ „. Quando. 

decedat in «ternum. Hoc autem potissi- ^^^ ^^^ ^ . ^ ^^^^ ^^^ ^^ 

mum patet ex homine sensim ac mem- ^^^.^ ^^^ ^^ .^^ VirgiHus, iEn. 

bratim moriente, ver. 525— -'SS^, quando .^ ^^^ 
"anima discerpitur particulatim: patet eti- 

am ex cadavere putrescente, ver. 579 — Mulfar gemens, magnoque atuiaam labtfactus 

' 587. ea enim anima, quae per omnes ar- . amore. 

■ tus dudum continuaretur, dispartitur, loco . Ver. 593. Quod potuimus, huic loco 

movetur, et divellitur; id autem gradalSm, tnaxime contuifoato fedmus. Vulgo ad 

"nec ^no quasi impetu, videtur evenire: hunc modum exhiberi solet: 

necesse est erso, ut quasi per partes ema- ^ ^ . . . ^ 

- » ' .j^ j- . u \« «* Aii^ ^^ anima, et toto solvi de corpore membra; 

net anuna, atque ideo distrahatur et Olia- j^ q„^. ,„^,^„0 languescere tempore voltus, 

' Ceretur. MoUiaqueexsanguicadereomniacorporemem- 

Ver. 590. enaret: V. ed. n. enatat. 
Ibid. enaret iu oeris auras. Hinc haud Cum varietates lectionum percensuero. 



LIBER TERTIUS. 93 

595 Molliaque exsangui cadere omnia oorpore membnu 
Quod genus est, animo m^e factum quom perhibetur, 
Aut animam liquisse; ubi jam trepidatur, et omnes 
Extrenmm cupiunt vit»r^rehendere vincium. 
Conquassatur enim tum mens, animseque potestas 

£00 Omnis; ethaec ipso cum corpore qonlabefiunt: 



iectores, aut mnhum ftllor, fttebuntur, Bnd. gupremo tempore: cnm Tita sdl»- 

nos melius administrare rem nuUo modo oet Tersari in periculo Tidetur, et mors in* 

potuisse, si versus omnes retinendi sint, slare. Ita pulcberrime CatuUus, fadY. 

neque- ex illis vel versus prsBsens, vel ver. 151. 

5Q5. ut adscitidus omnino, ac spurius, eji- ___ potiaa gennanom amittere crevi, 

. ciendus sit Quam tibi fallaci tuprano in tempore deessem. 

ac: Vind. B. A, n. et,~-fnembra: Vind. ~ -^^ ,^i,. ^ i^i,* ^ —•^i* 

•(7 j T ii>r « r . . Ver. 595. MoUm: Q. MoUti et omitut 
V. ed. L*. XIA. 2. omnia memhra; ut m ver. 

595. quod per se, si MussB sinerent, banc ^W^\.^^ « i ^ « * 

, ^. j . Tv . . Ver, 596. eU: P. auis piobante Bent- 

lecuonemcondemnaret: Piusmtereaver- ,. , ^ • i.^ •i.m • v 

.^ „ . . leio: sed contravmiubronim nibumnac 

sum mtegrumnonaenosat BenUeumam . „.,,,, ^ 

■gitur diyinationem «xipiendam existi- »»»»«»-?«•»•»«»..• Vind. V. ed. O. n. 

mavi, sed tamen transponendam : ille enim ^' P"*"^' V^ *«»>™ »° nods l««io. 

«lemftrotim posuit ad Bnem versfis. ut esset ~" i>«t««B, ut aincenoNm. hndat; B. 

ixufur^, contra LucretU consuetudi- V"*'^- . N«°»Pe. •*» «riptor» loqui 

' solenty quoties phrBsm popularem et cras- 



nem. 



705. 



Ibid. ,olvi corpore. Maro, JEn. iv. "«^ veUnt propri& magis accurataque 

secemeie. Nmurum, hoc loco, r« animo 

malefactum vulgi est locutio; «•• ammam 

I' " teque isto corpore soivo, >• . .. i . • !•■. i* 

^ '^ hqutsse autem, v«i Xfiir«^v;^if#»i, uberau- 

Fortassis etiam, a versus omnes genuini ter doctorum. Pariter ViigUius, ad geo. 

sint, non male rescribamus, neque mag- ^ g^g, 

nam quidemper mutationem: », . 

^ ^ Salaa autem tellu«, et quse perb^etur amara : 
————— et toto flolvi de corpore mentem. 

Spedemh.beth«cdivinatio: mox enim, •• *• "."1»^»«». qu» yalg«iter «m«m 

-^^ - m , " nonunatur. 

itt ver. 599. amma et mens eodem modo _. . , 

^ ^ Ibid. arumio male Jactum. Locom 

coptuantur. "^ 

«7 _ . ^ _ Plauti, miL glor. iv. 8. 21. quem Lambi- 

Ver. 594. tempore: XI. corporet qaa .^ . . . . . . 

- ~ , ^ ., f ?-- nus suacitavit, numeris suis itarestituit 

voces coniundi solent: vide ad ver, 455. „ , . . , . 

„.^ ^^ .. j ^ Bentleiusm ezemplan sttopenesme: 

Hi(! autefn versus cum sequente deest '^ '^ 

\lad. V. ed. A. II. ^. me propensisdme Pa. Postquamabs te ablt, atu' 

plaudente. Videtur profecto temerarium *•* '"^ 

, . - ^s j. n* liwftmi M* huic repente miiertB. Py. Adcurril^ 

versus absandore poeta, quos codices uHi totro : adfote aquam : 

Tetinent, atque injucundum est: meota- 

men si judido dbsequl non reformidas- OBomo atgue post tn«ro. 

«em,]talocum consdtutum exhibuissem, * Ver. 597. trepidatur: i. e. *'€umquo- 

mult^ cum persuaaone veram esse Lucretu *^ dam metu ac solidtudine festinatur^ et 

jcripturam: '* discurritur:'* vide Nonium, L 7. minus 

8»i>e alUjui tamen e ca»«l Ubdict. vMetur "^^ ^™™* '^ »f *"•" grammati- 

Ire anima, ac toto solvi omtna corpore membra. ^% disserentem, Apuleius, met. ii p. 98. 

•QBod senut ert— . «« Hcc tibi fr^id^ cavenda censeo:" i e. 



04 T. LUCRETII 

Ut gravior paoOo possit dissolvere caussa. 

Qdd dttbitas tandem, qoin, extra prodita corpu^ 
Inbedlla, foras, in aperto, tegmine dempto» 
Non modo non omnem posstt durare per asvomy 
605 Sed mimimum quod vis negueat consistere tempus? 

Nec sibi enim quisqoam-morims sentire videtur 



anxie^sedulo. Vii]go,nialelqptiirMtftt/a.- im Editores Papixiia&i, vim ventilate 

sed verum Heixiaius ante me perqBeitt dictionis ignoranteB, sinoerissimam lectio- 

Adi Sllv. Crit iii. p. 51. Hinc Oviditts nem cjeoerunt» ad Theb. t. 677. a me^ 

emaculandus ast, amor. ii. 8. 20. postliminio qoamvis, restituendam: 

TOfAeaftuyjbeuaahsd^etiuiiapwA — . Tumidone parum, quod, gentann actis 

Carpathium tnpidos per mare ferre notos : Undlque in anna tuis, inter trepida agmina pa- 

cem 

i e. properoa, festinos, ederes. Viilgo Solusbabes? 

scribitur, tepidos; quod ibi sane fiigidam «. . . . 

est, alque odosum. Varietas quonmdam Vnlgo, mpido. Res eruditis wis non 

oodicum, n.;!^, semanifestopioditex penitusintenectae9tadViigiluJEn.ii* 

glossil genitam. Alicubi in Nasone phis ^^* 

lOBel recte istud epitheton adhibetur; Multa mano medici, Ptusbique potentibns 

probetamen,opinor,exinffeniodictionem herbiB, 

„^ '1 ' ml • j Hequldquam/rrtlrfa^' 
nostram epist xi. 76. pnus redonaveram, 

quam nonnullas membranas consentientes *• «• " anxius etfeatmus admovet" Ele- 

intellexerim: ganter Pbiedrus, iL 5. 2. 

Vt mare fit tremulum, tenai cum stringitur ^ ardelionum qusBdam RomK natio, 

anrj^ . Trepide concunans, occupata in otio— — : 

Ut quatitur tnpido fnoina vlrga nsto. ^^i mgt<ls vel tenuissima notio non inb»- 

Triviale ftierit tepido vulgatum, et puerili- ^^^ Videas ibidem Scheffenim, iv. 5. 5. 

ter i&ane. niidem insuper codex dngu- TantiUa res fraudi fuit Heinsio ad fab. 

laris pnebet rapido^ adeoque emendationi ^L 16. 18. quo te recjpias. Horatius, 

mesB videtur adstipularL De vocabulo- v^isL L 10. 21. 

rum tepidus et trepidus confusione, Dra- pmior in vici» aqua tendlt mmpere plumbun, 

kenborchiiis egit ad SiL ItaL tv. 182. et, Quam quas per pronum trepidat cnm murmure 

quicunque, ab hac notione vocis irepiduSf rivom? 

quam dedaramus, dootis viris non ubique " Trepidat: L e. prsecipitanter delabituri*' 

probe perspect^, exorsus, loca veterum Ascensius, verissime. Alius interpres ni- 

diligenter investigabit; iUe pretium labo- hil vidit. Porro, quum plerumque plus 

ris feret, multos ex certissimis ratianibus vf trepidare, quam r^festinare^ sicuti ex 

emendando, hodieque cidl>atttibus in men- praemissis liquido constat, insit, Sallustius 

da. Appositus est Hirtius, bell. Alex. npn male sodavit, ad CatiL xxxi. '' re. 

75. " Caesar— eodem tempore milites ab ** pente omnes tristitia invasit; festinare^ 

" operibus vocat, arma capere jubet, le* " trepidare — .*' Ignoscant autem mihi 

'* giones opponit, aciem instruit : cujus manes Cortii et Gronovii, si dicam, tan- 

'* rei subita trepidatio magnum terrorem tis viris veritatem per nebulas tantummodo 

" attulit nostris:*' Le,^5li]uUio; ut ssepe visam esse, illi ad Sallustium, Jugurth 

Livius. Glossariupi vetus: " Trepidat^ xxxviii. huic ad livium, xxvii. 1. 8. La- 

^^festinati xtpihnfpmu'.* Forte, iriftiyis bem prius eluam, quse MamertiAujn, gjatt^ 



LIBER TERTIUS. 95 

Ire Sms animam incolomem de corpore toto; 
Nec prius ad jugulum, et superas subcedere fauces; 
. Verum deficere in certa regione locatam, 
610 Ut seii8us.alios in parti quemque stt& scit 

Dissolvi: quod, si inmortalis nostra fiiret mens, 
Non tam se moriens dissolvi concpier^retur; 



act Juliaii. sect 14. 5. devenustat, quam viz dubitarent solidtare, satis superque 

hanc rem dimittam: " Cum Romanipo- vindicat, Fcen. y. 4. 14. 

«s puli victus, et exercitus commeatus, Jupiter,-»— perqaemvivimiuo/xto/raiip^z/irm. 

**^ esset in mar^iUy in media ezpediend» Ver. 608. tubcedere: P. Vind. V. ed. 

*' annons /}iErpicfaft'on«, nuntius venit. plu* B. O. Q^ n. 2. XI. accedere; sed ex in- 

<« rimas naves, Africano tritico graves^ terpretatione, ut videtur; nam vulgata 

*' litus Aduucum pnetervectas, Constan- lectio longe longeque eicgantior est Jam 

*' tinopolin pervolasse." Codices fluctuant vero succedere - pro subire, i. e. intrare, 

inter navibus et manibua: nos litem felici^ ingredi, surgere ad, passim frequentatur. 

ter videmur diremisse. Casus istius in- Virgilius exemplnm ejusdem prorsus 

soleiitia sdHcet displicuit librariis. Adeas structurse dedit, ad ^n. xii. 254. 

Oudendorpium, hanc fotmam nominis nieqaldemarfm^^rw.quonimsedevovetari». 

asaerentem Csesari, de beU. GalL v. 1. 2. Succedet fama, vivusqiie per oraferetur. 

In Livii XXV. 37. 15. videas adverbmm y^ ^ .,^ ^,. . ^ ^ ^^^^ ^^ 

trepide&^t^mbo^iedatogradu e contra tini.-iocfltem.. P. Vind. V. ed. n. X. 

rectiflSiiiM resnaadera; > . . . 

*" . j~™».«. ^ ^ locafmt quasi pneoeaseiat animiim, wce 

Semque, iKHiien pmMu, cognatam aigm- ^.^^^ ^ ,„ ^ q ,^^ 

Antioiiem aliquoUes aibi vmdicat Ita jy^ ^ ^^ f^. ^ ,^ „, 

Pliniua, nat hist xi. 50, " (Aures) in ^27 

«« equifi indida animi pneferunt: fessis _* , . . «r « 

« marad», micaiites pavidi,:" xU rem . ^"•.«''«^ '» '^'•' J' !f ""^"'■'- "" 

. ,. . •*. TT j • o tmparttvhr-sua scit: V. ed. svm sit: n. 

tantum non tenuit Harduinus. Super- ^ , ' 

_ _ . «• • suastt» 

sunt multa: aed satis digressi sumus^ et «r ^. , ^ . .^ . « 

j j ^ . . Ver. 611. guod: A. qutA. — si deest 

redeundum est in viam. .,• , . .: ^^ . 



Vind. A. n. 5.— wmorteWs.* V. ed. wior- 
ttdis, Similiter erratum erat in i 756. 
aliter non male tenfavissemus ad hunc 

modum, litera tantum mutata: 

Ver. 600. kac: V. ed. hoc, — coniabefi' ^ - ^ ,- . ^ 

__,,__ , , _ •' quod, nt mortaiu nostra foret meng. 



Ver. 598, into; P. Vind. Ct A. n. S. 
wres.^-^wprehendere: sic P. V. ed. O. A. 
n. X n. vulgo, reprendere. 



tmt : P. V. ed. B. conlabescunt. Exem 
plnm autem vods conlabefio non haberaus 



Ver. 613. tam: sic P. V. ed. B. A. n. 
^''d^ni^^i^d^^e^cisi^teS ^- !* Lact«>tius, vii. 12. M. toi««i.. vul- 



gj_ j. g, gOfjam,''^onquereretur: X. con5«er«r«i- 

,, . ** , tur; neque invenuste, varietatis ergo. 

Ver. 602. gutn: V. ed. n. quando. — -«r ^,» ^ t^ 1. *•--.•-«* 

« Tr ■■ n .. Ver. 613, «enem. De hac notissima 

prodita: P. V. ed. B. perdita. , ^ «u ^ «^ « -„ 

•^ pro AunMrno cofpore metaphora, nos pauca 

Ver. 605. tegmine dempto: vide ad ver. duimus ad SUv. Crit i sect 44. et alibi 

576 

inistoopere, nisi fallimur memorilL Sl- 

Ver. 604. omnem.* P. omne: sed vel militer Amobius, Gb. iL p. 73. de antmz>, 

unusPlautiloctts,multis]audatus»recep- sermone, quo solet, (ucretiano: *' Ut 

tu» leOioQem, quaai libntfii scriploNS «^j^ce^a^aren^hflecmflAa^habitarejussae^ 



96 T. LUCRETII 

Sed magis ire feras, vestemqae refinqiMte, ut aiigais, 
[Gauderet, praelonga senex aut comua cervns.] 
615 Denique, quur animi numquam mens, consiliumque, 
Gignitur in capite, aut pedibus, manibusve; sed unis 
Sedibus, ac oertis regionibns, omnibus hferat; 
Si non certa loca ad nascundum reddita quoique 
Sunt, et ubei quidquid possit durare creatum; 



^' sunt has partes, et humani corporis dr- terat vel librariis vel editoribus, ut oon- 

** 'cumjectione oes^iriV* Confer nostrum, structio perficeretur. Nos minimednbi- 

iv. 56. 59. Stobseus, ecL phys. p. 141. ez tamus spurium atque insititium esse vers- 

Forphyrio, ita scribeudus: Avrtit yuf rfit ailumfidenterpn>nunciare,quumcaussam 

fiirttxtf/itinff ufiuiffMfn »m ^tw/f vt» 'Efif roanifiestissime deprehensam habere videa- 

«'il«xXfiff ^MftMt mimyepiurat' mur, ob quam scribfle tale assuerint Lu* 

2«pir-» AAAOXPQTI «;,i^T«wi»r« XlTnNl, ^^^ supplemeutum. Hoc sdUcet in 

consuetudine est auctorum purissimorum, 

xcu f.irMf,TtxY^ •»•«* ^"X^f- Statius ^ pnesertim poetarum, qui omatui ae 

metaphoram ad Theb. x. 957. adhibuit: brevitati student, quum novum verbum 

-» sed membra vinim tenrena relinquunt, interponi exspectares, prius po^tum, sed 

ExsuUurqMe animus-. pauUo diversius intelligendum, atiquoties 

Lactantius: " Mire exmitur dixit: quia repetendum linquere: quam scribendi ra- 

«♦ anima exsuitur corpore, ideo nutapho^ ^^^ ^^ ** indocfis fraudi fuisse, 

« ram a vestibus posuit," Ita schoUum """^® "* ^^^ admiremur? De hac autem 

istud rectius distinguas. Vetus ibidem sermonis formuia, ita ex professo dispu- 

scholiastes: " Philosophice, tamquam exo. **^i™»s *» ^^ "0*»«, «d i. 1085. ut jam 

** sis quibusdam wr*«i6M5.- Forte scriben- ^^^^ *****" ^^^^'' *""P 'P*"' '«^ 

dum, " exoletis quibusdam vestibus." amandandus est. Hinc me persuafflssi. 

Ibid. ut anguis: de cujus renovatione ™"™ habeo, locum, hoc pacto constitu- 

sic Alcimus Avitus eleganter, poem. u. *""^ Lucretii mentem sincerissime exbi- 

126. ubi pro motibus, £onesolibus: vide bere, numerisomnibus absolutam: 

nostrum, v. 667. Non tam se moriens dlssolvi conquereretar, 

Sed magis ire fonu, vestemque reiinquere, ut 

Qualis, vere novo, primis cum menslbus SNtas * anguis : 
Praemittit laetos post frigora pigra tepores, 

Evadens veteremreparatlsiiio/i&iwannum, '• «• " nou conquereretur, sed gauderet, 

£t accum nitido discingens corpore tegmen, *' vestem relinquere:** qufl^ non indocti 

Procedlt coiuber; tenrarumqueabditalinquens, cujusdam ^ossa contextum processu tem- 

Praefert tembilu metuendum forma decorem. . . . , . ., ., 

pons mvasit Aures msuper nostrse mhil 

De hac re plura desiderantibus imperti- amplius desiderarent, neque periodus pr« 

entur interpretes eruditi ad Tibull. i. 4. ge mancse constructionis spcciem tulisset, 

^^' nisi ex opinione.pn^udicata; quia inter- 

Ver. 614. Sublestioris fidei est hic ver- polato versui dudum scilicet insueveri- 

siculus. In libris omnibus, pneter edU mus. 

tipnem Pii, desiderari videtur; nam d^ Porro, de hoc ccrvorum more, Plinius, 

codieis Bodleiensis testimonio nihil super nat hist. viii. 50. et interpretes ejus con- 

hoc loco nobis compertum est: prima vox sulendi sunt. Incertus auctor in M«ce- 

etlam, ro Gaudemt^ in Lactantio, vii. 12. natisobitum, lib. ii epig. 119. ver. 115. 

comparet; sed quae facile interpolari po- apud Anthol. Lat. Bunnanni: 



LIBER TERTIUS. 



97 



620 Atque ita, multimodis, pro totis artubus, esse;. 

Membrorum ut nusquam' exsistat praeposterus orda? 

Usque adeo sequitur res rem, neque flamma creari 

Ftuminibus.solita est, neque in igni gignier algor. 
Brseterea, si inmortalis natura animai est, 
625 Et sentire potest, secreta.a oorpore nostro; 

Quinque^ ut opinor, eam fachindum est sensibus auctam: 



• Redditurarboribu»floreiurev!rentibu$%tafl: 
Ergo noQ homini, quod f uit ante, redit ? 
Vlvacesque magis cervos decet esse paventes, 
Si quorum in torvt comua fronte rigent ? 

Distichon posterius vitiatum est, et dupli- 
ci vi^ emendandi tentaverim. Hac prius: 

Vivacesque magis cervos decet esse, novantet 
8i quorum in torvft comua fronte ligent? 

Deinde, sed audacius: 

Vivacesque magis cervos decet esse paventes? 
ficcorttmque novd ccmiua fronte vigent f 

Siccorum utique, sui roboris atque juven- 
tutis destitutorum ; aridorum^ seneacen- 
tium. Conferas Juvenalem, xiv. 251. nos 
ad Soph. Philoct 954. 

Ver. 615. animi: n. animee, — ^Versuft 
integer in M. desideratur. 

Ibid. mens animi, Kautus, Epid. iv. 
1.4. 

Pavor tenritat mentem animi. 

8ic alibi noster sspius, et alii. Cicero, 
de finn. v. 15. ** Animi autem, et ejus 
*' animi partisy quse princeps est, quseque 
** mens nominetur, plures sunt virtutes— ." 
Viigilitis etiam dignus, qai adscribatur, 
JEn. iv. 20^. 

Isque, amens ttnxmi^ et rumore adcensus anuro: 

i. e. '* animi mente privatus." Alibi se- 
paratim noster, ver. 403. mens et animu$: 
de his vero consulas animadversores doc- 
tissimos ad Florum, iv. 11. 3. 

Ver. 616. unis: P. V. ed. A. n. imis; 
qus £acil]ima est atque wdtatissima per- 
mutatio: vide ver. 581. Fortassis etiam 
Honnullis librariis, quce gentis istius est 



▼enustas, ro uniSy in numero sdficet mul- 
titudinis, scrupulum injecerit: de qu4 re 
nos ad ii. 91 7. 

Ver. 617. ac: n. solus; vulgo, et.'^ 
sed illam particulam, quum dearaet Lu- 
cretius, et frequentet, restituendam cen- 
sui. 

Ibid'. omnibus: i. e hominibus: quo 
quid planius, aut scrfptoris menti conveni- 
entius? Facessant igitur eo, unde malum 
pedem tulerint, omni infueret, et omne ibus 
lueret, vel audaculorum editorum inter- 
polationes, veV criticorum doctorum som- 
nia. Unanimi membranarum sincerarum 
testimonio,non autem commentitiis emen- 
datorum suppositionibus, sobrios decet 
auscultare. 

Ver. 619. quidguid: V,qmcquam; V. 
ed. B. quiquam. 

Ver. 620. pro: V. ed. B. L. O.pers P. 
de; n. par: sed in recepta lectione nihil 
difficile est, nihil obscurum, nibil denique 
noQ castissime Latinum; adeo ut turbis^ 
^as viri eruditi excitaverint, obstupes- 
cam-: quorum alii variis conjectiuris versum 
solicltent; alii, ut inculcatum, omnino eli- 
minandum putent. Sensus est planissi- 
mus: ^' Atque ita se res habere multis 
<' modis (ob iogentem sdlieet numerum, 
'^ qua animalium ipsorum, qua membro- 
" rum corporis) pro totis artubus:'* L e. 
ad integram structuram et totam artuum 
magnitudinem; ita ut series partium, et 
mensurae proportio, in singulis membrifr 
et compositis, undequaque conservetur. 
Hanc autem vim praepositionis pro, longe 
usitatissimam, si pergerem locisadmotis 
confirmare, inavlsorum omnium essem in- 



98 T. LUCRETII 

Nec ratione 8li& nosmet proponere nobis 
Possumus infemas animas Acherunte rsffae^ 
Pictores itaqoe, et scriptomm seda priora» 

630 Sic animas introduxerunt sensibus auctas. 

At neque seorsum oculeiy neque nares, nec maniis ipsa 

Esse potest anima, neque seorsum lingua; neque aures 
Auditum per se possunt sentire, neque esse. 

soliissiimiSb Qam snpeniunt igitiir, nihil Sed epim in CatnlU looo, ne fiigesnt ee* 

nioratus, penequar. quentia, et omnem prorsus venustatem 

Ver. 622. Editores putidissime infer- perdant, reponendum oenseo: 

eiunt, ita ut plane nauseam nobis pro?o- jed quld ego agnois iiequidqiiai& cooqixror 

cent, particulam m ad finem Tersus, ex* aurisr 

emplaribus omnibus redamantibus: im- j. ^. nihil piofecturis. " Quid infructuose 

memores profecto, m sene nominum, u^^^ queror?" Vide nu» ad vefr. 

priori substantivo pnepositionem sxpissi- gso. 955. 971. Viig. JEn. vi 215. Voces 

me non pnefigi, a^ue a sequenUbus re- ^^^ hignarus et ingratut negligentia 

rocandam esse. Nos haud ita pridem librariorum commiscnit ad Ovid. met. rii. 

diligentius de hac re. ad Bionis idylL i 71,^ ^^ Drakenborehium, in SiL It x. 

81. quo lector remlttendus est Fudet gg^ 

hsBC trivialia attingere: sed aliena inscitia •, .^ . . . • -n -«/r 

^^ * Ver. 628. vagare: ita legitur m B. M. 

^* * . . . XT j •« Q* P^^o vagari, a fides collatoribus adhi- 

Ver. 623. est non legitur m V. ed. B. . j _^ ^ - «. 1 u 

^ ^ ^ benda est, quam tamen m hoc loco valde 

L. O. A. n. 2. n. nec fortasse perperam. / . ..... 

. . , . j . . ^. suspensamhabeo; verositquamvujsmnle» 

^gtgnier: A. gtgnUur: quod, varietatis • .. ^ , ., • _^. ' 

® .^ . .. ^ . ^ musitatam formam verbi vagare. m activa 

{rratia, quam m omnibus soquitur Lucre- 1.. . , >. . 

. j .-. -.• i- • voce, libranos ad novandum mipuusser 

tius ad constructionem oratioms suft a- . ' ^ , . . , ^, . 

, 1 V *, • • cigus usus multa nobis cxempla Nomua 

domandam, longe maum: H. ginter. •»/ n -, .. ^ ^ 

V ^oA . /• A »7 _ ,. Marcellus congessit, ad vil 2.— P. L. 

Ver. 624^ inmortahs: A. 11. mortalis, , ^ ,t. .. 7r « ^ 

tur A «:~. ..-.*--* ™* vacares Vmd. V. ed. O. A. n. r. n. 

Mox A. pnmoy vice poleje. . . 

ir J«-o /^ .• .- T> /1 j vocare: quod smcerum puto: ut sensua 

Ver. 626. Qumgue: P. (^iMmdo; ef- -^ ,. t^t i- . . 

1 '.^* '.^*. j • * , sit: '• Neque ahter possumus nobismet 

ror, a brevitate scnptur» denvatus, unde .^ ^ *; , ^ * 

; ^ . . , ' "proponerenonunareammasdefunctas; 

ottiA et guando passim oommutantur.F«- .-,.«• 1 

auctam; L. M. auc^m. Sunihs error ^ ^ 

est ad ver. 609. ob voces animam et ani- ^*' ^^" "**"* »"^* ^ "*^ «^^— 

mum sdlicet, ideminhoc argumento nus- «•»•«*«•• V. ed. torsumi vocem sdUoet, 

quam non poUentes. "** pniferebatur, exprimens. SimiUtar 

Ibid. sensibus auctam. Sic CatuUus, ***^ "^ ^ ^^ 

hiv. 165. inloco el^ntissimo elegantis. Ver. 632. ueque posterior: vulgo, necs 

simi canninis: contra ltbros.-^«f«s* L. M. auriss «^* 

Sed quid ego ignaris nequidquam conqueror 

auris,- Ver. 633. per se ppssunt: A. possunt 

Mernatamalo! qoK.mm sen^Ms auct^, se.-^que.' Vind. nec. 

Kec missas audire queunt, nec reddere, vocet. ,- ,. . .. ^^ .« 

Hoc autem diat poeta: " NuHum mem- 

Ex his vendbus sua ViigUius videtur « brum seorsim potest esse anima; quod 

aumpsisse, ad ^n. vi. 689. «< omnes haud aegre fatebuntur: nequo 

ct notag audiu, fet reddcre, vocesf *^ rursus potest iiUum meloibrum suo 



LIBER TERTIUS. 99 

Ety quoniam toto sentimus corpore inesse 
635 Vitalem sensum, et totum esse animale videmuci^ 
Si subito medium celeri prseciderit ictu 
Vis aliqua, ut seorsum part^m secernat utramque^ 
Dispartita procul dubio quoque vis animai, 
Et discissa simul cum corpore, disidetur. 
640 At, quod 4scinditur, et partds discedit in ullasy 

*' offido seorsim fungi; A anima nempe intellexi l^ndum esse, pencim: neque 

«« separatum. Jam vero animam emana- aliud varialio codids Tolebat, prmcissQ 

<c visse, tum putrescens cadaver, tum alia sdlicet 

« bene multa argumenta, sicuti in supe- Ver. 659. disdssa: M. discisa.-^isi^ 

•* rioribus disputatum est, cumulatissime cietur: ac pnestantissimi codices L. M. 

« ostendunl: ideoque, utcunque coipo. n. pro communi, disjicietur: nam vetus- 

*« reas imagines et res gestas animanim tioies Romanorum in compositis magis 

« pictores effinxerint et poet», ea omnia affectabant, ico et icio, quam jacio, quod 

« pro fabuMs habenda sunt: hiBC igitur piacuit recentioribus. aut saltem librariis 

« inania corpora sensu carent; eo utique recentiorum: a. disUdetur; quod eodem 

« caritura. vel soUdi ez materie constan- redit: wAruss geminati non indigemus; 

« tia, postquam anima effu^t, ac deperiit, aliud enim suadet tam mos Lucretii con- 

" aeris in auris dismpata." stantissimus, elemento simplice contentus; 

En ! vero versum, quem cx offidna w& in quam consuetudo polysyUabanim vocum, 

contextum importaverint, auctoritate U- quoties opus sit, producendarum, a Gne- 

brorum omnium conculcatS, audadssimi cb derivata: A. S. dissipetur; quod glos- 

▼ivorum editores Lucretiani! sam esse «j disicietur non inepte judica^ 

jSbsque ammd per ae poasont wntire, %u eise. ^^s. Verum enim y&o lectores erudi- 

ir«. «ctf * 4 T Tu^ * - • . . ^® fortasse demerebor, si hujusce dictio- 

Ver. 655. toium: L. M. to*o; i. e. nisi „;„ ^^x ^ i . .. j „ . 

^ i. .^ . - 1 . ^ rationes, loas ex qwbusdam collatis, 

rafaLO me lueit, totoi veL antiaue. totom, * «• ... i.i. . 

5 ^ .w»u, «*, «uxu^ue, (otowi. investigem, et peisequar dUigentius: an 

Ver. eZQ, praciderU: P. V. ed. X. probe kubductas habeam, aliorum sit ju- 

prasciderit; Musis reclamantibus; n. didum; nam res est ncutiquam in trivia- 

prasiderit. In Vind. totus versus ded- Kbus et protritis. Antea autem lector 

aeratur. monendus est, nihil omnino commune 

ftid. praciderit: irafaza^y. Vox est intercedere disico vel disicio, et disseco. 

el^ans et efficax in primis; deagnans sicuti quidam opinati sunt. piavA scriben- 

vuhius, non profimdum et dtfectum, sed di formfi, dissico nem^, decepti. 

^^'^'^'^^^^^"""^rlP"- P™dentius,peristeph.ii.209.Lucretium 
tem aliquam pronunentem, vel m fronte -j^ • • i. ,. . . .,. 

-. * ^-* •* X «^ j !•. . 1 «. viaetur m anuno habuisse, et simiU or- 

aut extremitate sitam, dehbet: vide Ci- ^r, u-a j , ' ^^^^^nxu w 

, . .. ^ ^ tbograpbia redonandus est: 

ceronem, de mvent. iL 20. Q, Curtium, ««/««luu» «•,. 

iii 8. 15. Valerium Maxunum, ix. 2. 5. Quum mmbra morbus diudt, 

Claudianum, de beU. Get 595. ne plures Animus viget robustior-. 

looos advocem, Hic autem vocabuU sen- 

sus livio non videtur fideUter srarvatus, Vulgo, di^ficit: et glossator, qui decla«it 

ad viii. 24. 14. " Ibi feda laceratio cor- vocabuU vim per secat, lacerat, alteram 

*• poris facta: namque, praciso medio, scripturam librorum, dissieit dico, secutus 

** partem Consentiam misere-*." Statim est, atque pro dissecat accepit: mendosis- 



100 



T. LUCRETII 



Sdlicet aeternam sibi naturam abnuit asse. 

Falcifeios memorant cmrus abscidere membra 
Ssepe ita de subito, permixta csede calenteis» 



sime. Iso, disperdits longe melius. Idem 
rursus, cathem. i. 97. 

Tu, Christe, «omnum duice: 
Tii rumpeaoctiB vincula. 

Vulgo, dissice, quod ineptissime baiba- 
rum; vel disjice; ▼ulgariter, pio disice: 
ubi veteres glossse: *' Dissiipa, efiugn, 
<^( discute." Undse varise iectionis discute 
fons satis aperitur. Accuratam dedit dic- 
tionis interpretationem glossarium Philo- 
xeni: ** Disicioy ^Mftfft^j hatrKep9nZ«f 
*' iutvrai" Simile est de Plauti loco ju- 
dicium, Curc. iii. 54. 

Clypeatus etephantum ubi machseri duicU, 

Nihil certius. Salmasius, quod ei non 
insoUtum, doctissime hariolatur ad lo- 
eum, et Homeri somnia profundit. Quid 
memorem Virgilium, iEn. xii. 308. si- 
militer scribendum? Quid Statium, ad 
Theb. i. 590? Quid Silium, Pun. xv. 
730? Quid Lactantium, ii. 8. p. 140? 
qui locus eis videtur adstipulari, vocis ety- 
mon ad seco referentibus: sed frustra. 
Dissice, imo di«ice; interpreteris licetDi- 
vide: sic etiam apud eundem, iii. 17. 
Sic etiam Sidonius Apoliinaris, t. 424. 
Avienus, ori). desc. 964. 



heic late Rhebas extenditur amnis ; 



Hhebas, cyanei qui disicit aequora ponti: 

i. e. distjidt, dividit, dirumpit Unde 
idem castigandua,<ad ver. 925. 



■ juxta protendit Sugdias agros; 



Sugdias, ingenti quam flumine dittecatOxM, 

Ubri, dissicit. Eandemtlictionem Wems- 
dorfius recte restituit, in Iliados epitome, 
ver, 549. sed minore cum judido Virgilii 
JEtl xii. 98. aHik prorsus ratione versum, 
cum illo comparavit: 



■ lateiiqne volatUe telum 

Jnddit ; et tunicam, ferro aquamiaque rigentem, 
Dissecat. 

Vulgo, JDesecat: viz dubitavefii|i tamen 



^^met, quin Disicit unioe vera sit scrip- 
tura; L e. perrumpit: tu conferas Vii|p. 
^n. ix. 432. x. 337. Ovid. met xii 117. 
£x sequioribus tamen Maitianus CapeUa, 
ix. 4. 17. videtur posuisse dissiciens^ pzo 
intersecans: quem lector adeat, atque su- 
per lus omnibus suo judido utatur; col- 
latis etiam iis, quas dedimus ad ii. 193. 

Ibid. disicietur vis animatt cum disjec- 
to corpore. Ammianus Marcellinus, xxiv. 
4. — « ttrchitectus, — ^ reverberato lapide, 
** quem artifex titubanter aptaverat fun- 
'* dae, obliso pectore supinatus, profudit 
** animamy disjectd compage membrorum 
** adeo ut ne signa quidem totius corpo- 
" ris noscerentur." 

Ver. 640. parteis ullas: P. V. ed. jwf^ 
tem uUam. — discedit: U. descendit. £t 
notandum est, sicuti hujusce versi^ r« 
scinditur respidt ra discissa praeeuntis, 
phrasem parteis discedit in vUas similiter 
pro interpretatione verbi disicietur stare, 
et nostram sententiam de illo eatenus 
confirmare. Similem autem usum vods 
discedere perel^antem sufHra habuimus, 
in ver. 17. hujusce libri; ad quem locum 
redeas. 

Ibid. Pariter Julius Firmicus, p^ 415. 
ed. Gtouov. ** £t enim, quod potest di* 
** vidi, corpus est : quod autem corpus 
<' est, necesse est esse mortale: ergo, si 
«( anima dividitur, corpus est: si oorpus 
** est, necesse est sit res mortalis.** 

Ver. 642. ahscidere: sic optimi et ve- 
tustissimi codices, L. M. il. eaeteri, a&- 
scindere; qu» vox multoties nostram ex- 
pulit, et vidssim cedere loco debet: vide 
Heindiun et Burmannum, ad Virg. ^n. 
V. 685. cum oommentariis in Prudent 
peristeph. x. 975. xi. 65. apotfa. 950. 
Glossarium vetus: *< Absciditt u*«ri/ibni, 
** «ir«»«a'ni.** Adeas insuper Gronovi- 
um, ad Liv. xliv. 5. cum var. lectt ad 
Flor. ii. 18. 4. iii. 4. 7. et alios mille lo- 



i, 



LIBER TERTIUS. loi 

Ut tr^ete in terr& videatur ab artubus id quod 
64*5 Decidit absdsumj quom mens tamen, atque hominis vis^ 
Mobilitate inali non quit sentire dolorem: 



C08. Notionem vhUntuB indicari credo mum videtur, leniorem medicinam vic 

toce abtcindoi sed alter& non item. sperari posse confidenter dizerim. Novi, 

Hunc autem locum intuitus fortasse Cur* quibus ita legi placuit: 

tius similia memorat de falcatorum cur- ___^metaqucfervldb 

ruum vulneribus, iv. 15. 17. " Amputata fi-vi/dtarotla— •: 

« virorum mmto. humi jacebant ; et. ^ ^^ ^^ ^,^ ^ i„felid,d. 

" quia calidis adhuc vulnenbus aberat ... *«* j ^,0.. 

; - , . ., mo: inspiaas annotata ad v. 624^ 

«« dolor, trunci quoque et debues gmdam _, . ^ . ^ __. _ , . 

« anna non omittetant, donee. vi nrnltS ^^^ ^f™^ <=**• «"«= ~ ^"^^ 

,, ' ' ^ ' • «. . me Virffiho veram suam aftque venn8tio> 

*' sang^mts efftut ezanimati, procumbe- ^^ . * 

«nmf Siel^eodum: nquidamBeM. "" "?nge "cnpturam redraaturum ease, 

leue«t,CHiuscoll.tiocodd.duonm>penes «xl«=«>us m».t.» hcet, «d ^n. xi. 634. 

me est; in quorum altero invenit guidem, 'Tum vero et gemitus monentum; et sanguine 

Vox autem vi absorpta est prima iitera , *"*^'° . . ^ . 

. j. . • . i_ . Armaque,corporaque,et,^mn«f;4<:iri^virorum, 

sequentis dictionTs, quse m characteris semanimwvolvunturequi: pugnaa»pera8urgit. 
minuscuii codicibus nihil discrepat; nam 

vulgo legitur:— " donec, multo sangmtie ^" ^^nt, permixti; sed more minime 

" effuso:** sed unus liber MS. sangidnis Virgiliano. Sic ibid. xiL 340. 

effusi. .....1«— __ spargit raplda tmgula rores 

Ver. 645. caUnteis: P. V. ed. cadentiSy Sanguineos, mw/dque cruor calcatur arend. 

vel cadenteis. 

Ibid. Lego, ccdentiSy in casu genetivo: 

Tel calenti. Favet tamen lectioni vulga- — »— — et, mixtum sptmdst vomit ore cniorein* 



Aliter sane in geo. iii 516. 



tse Silius, iL 21. « , ^ . * ^* . l 

Sed caussa mutatioms hac occasione m 

notum,quidc^itfc«fc«/iAi«tfn»M, aperto est: aures nempe delicatissimi 

Quantumir«,Uceatj«o/i«quequidaudeat«««. poSt« «upeiWssimas jure absterruit *«»^ 

Sic etiam noster, v. 1312. Bentleius. ^mfMf formida Rursus, iEn. v. 470. 
Non probo calentis^ quum anticipet, at- 
•que reddat supervacanea, aut saltem fti- Q««»«»t^^«troquecaput,a«8umquecn,. 

gid% quae sequuntur, a ver. 645. ad ver. ore rejectantem, mixtoqae in sangume dentis. 
649. hunc sensum respicientia. Recte 

rek^ igitur cafeiU«* ad cttrrw; quorum ^"^ »^ ^^' ^^«" ^""'^^ l*gendum 

velocitati8igmficand«multum.a^ueele. ^ P'*' '"^*°*' "«!"« *"*^ ^^** 

ganter etiam, inservit. Inhancremnon Heinsius: conferas iEn. ii 609. iii. 99. 

alienus est Horatius, od. i. 1. 4. quem ^* ®3^- ^^"T^ '^ summus vates, ad 

vexatisshnum locum conjectura tentabo. *^^, ^"^T' ^"^™' ^^^^^^^ «" 

qu« mimmam vim facit librorum lectioni, ^^^^^ ^st, m JEn. ix. 349. 

si brevitatem scriptursB reputes; et expli- Purpuream vomit Ule animam; et, cum san- 
cat turbatisstmam constructionem : gvi«f mixto, 

Vina refert moriens. 
Sunt, quos curricuk» pulverem Olympicum 

Conlegissejuvat; metaque,/«T;i</i/ Libri plures, nwrto, ad vulgi gjustum; 

Evitata ro/ii; palmaque nobUis ^ ^^^^ ^^^ ^^j^. ^j^ 

Terrarum donunos qtup vehtt ad deos. - - . . * . 

mtxtanu Nempe, prunitus scriptum est, 

^ locus in morbo cubet, quod liquidtssi- mixto; deinde, mixto, 1. e. mixtom! tunc, 



102 T. LUCRETII 

Et, dmul in pugn» studio quia dedita meos est, 
Coipore cum reliquo pugnami caBdeisque» petessit: 
Nec teneti amissam Isevam cum t^gmine saepe 
650 Inter equbs abstraxe rotas, fiJcesque rapaceis: 



mixtum; denique, mixtam, Caeteruxn, dixemnt dedere in cum accusandi casu; 

phresis de subito ad amussim quadrat cmn sed cum auferendi, opinor, n^o. Non 

Gneca ^amints- ausus sum tamen, sobiiam volens criticen 

Ver. 644. tremere ab artubus: L e. pal- exercere, pro hnperio rem aAninistnre 

pitare. Viigilius eodem mddo^ jEn. iii plus semel in eodem versu. 

^27. Ver. 648. cum: A. tum.-^^pugnitm : n. 

— — vUi atro quum membra fluentia tabo pugnasi sed, quuin pugnte statim pnece- 

Manderet, et tepldi trmerent nib dentibos artut. dat, Lucretius haud dubie scripsit : 



Miror Heinsium, trepidi prsferentem. Corporecum reliqao pugmatt caedelique pcteidt. 

Ver. 645. abacisum: ita L. M. 2. H. .. •. ir j * , * j ^ <.u_i 

,. . , . _, . ^petissU: v. eoL petestat s sed typotheta 

reuqui, absctssum,~^quom: P. guando,-^ '. . ^ .*" , .1'. . * 

j « ^T ji . — certissune t posuit loco c, usitatissima 

^iamen deest P. V. ed. A. n. X. , . . j j j.. . 

V«. 64(i. l^aitate maU: l e. «d>i. P«™»«»^~5 et coiez^t pcte«^. n. 

^ . , . 1 .^ .. tr* M< ir» cuti m F. comparet: Vmd. A. S. petescit: 

tanei vuuena celentate. Virffihus, ^n. ... . 

- ^ . 11. patescit; qualia yocem rariorem errata 

vexare soleant. 

Fama, maium quo non aliud vdodus ullum, Ibid. petissit^ vel petessit, quae rectior 

MabUitatev^get . ^ scriptuiB, ud ex ipsis Festi veitt^ 

Ita locum distinctum esse oportuerat Et, quamvis parum sibi constet grammaticu^ 

ne eandem rei natuiam poet& castissimo Hquido patet: « PHissere antiqui pro pe- 

tus expressam aiintreris, monendus es, " *ere dlbebant; ea quidem forma verbi, 

notionem quandam vigoris, cum cderitate ** ^ «unt laeessere^ et incessere—:* Sic 

«xdatam, in nomine vehcius contineri. etiam meliores libri scribunt infia in Lu^ 

Horatius, epod. xviii. 9. cretio, v. 808. neque aliter in Cicerone 

voz bis invenitur exarata, de divin. L 1 1. 

reloduj7endsaasse tojdaun; ^tTusc dispp. U. 25. Glossarium vetus 

i. e. celerius et efficadua: unde venenum haud dissentit: « Petesso, 81% /unm^.*" 

simile Suetonius non aberravit cum voci- et, *< Mwfiuu, petesso^ sis.*' In oompoai- 

taret velocissimum ac priesentaneum, in vi tb quidem litera pro more mutata est; ut 

'33. Neque nomen J^ Gneconilii dis- Jppetisso in Aocii armorum judido apud 

«repare judioo. Nonium, iv. 8. quamvis in pluribus lods 

Ver. 647. simul in: P. similis; V. ed. Plauti, Asin. iii. 1. 23. Epid. ii. 2. 7a 

gimilis in.-^ugntB studio: n. studiopug' Trin. ii. 1. 4. et aliln, non aliter, quam 

na; me probante/— ^tiod vulgo: P. cuii expetesso^ meis exemplaribus ostenditur. 

A. ^t .• unde nos ^ufa, quod numerosiuflb Ver. 649. L^: 
reponendum censuimus. 

r>i^^iM •«;«■ f^^o..:»»» A.11^. ji^ Nec tenet amteam *ic Uevam.— 

Caeterum, msi gravissune fallor, scnptura -d 

brevior et ortfaographia vetustior fedissi- 

mum errorem huic versui imp^gerunt, liinime nec c ao ari um vel in pedestri aer- 

quum Lucretius o]im scripaerit: mone^ nedum in poetis, sic in omnibus 

£t simul in pugnsB ehidiom quia dedita compleri constructionem, ut singula sitt- 

mensest: nempejfttdio. Multi sane, ut gulislegeseverissiraaridssimrespondeant 

^erenaus» Q. Curtius, ae TenttUian^ Ibid. Ugmme: i e. dj^ieo. Maatu^ 



LIBER TERTIUS. 109 

Nec cecidisse alius dextram, quom scandit, et instat. 
Inde alius conatur adempto sui^gere crure, 
Quom digitos agitat propter moribundus humi pes: 
Et caput, abscisum calido viventeque trunco, 



nus dictionem similiter. usurpat, ^h. iz. n>id. digitot agitat moribundus pu» 

511. Vii]^um, ad i£n. z. 395. ex hoc looo 

.n ^i_^^ . s_ j profecisse Lambinus edam observaWt: 

ifle manmn, projccto tfgmmii denaan '^ 

Ad volnus tuUt : ^^ ^j^ ^^^ ^^^^^ ^^^^ quaBrit; 

et nursus ibidem, x. 887. «onaniiiMique mkmt iUgUi, fermmque retmc- 



tant. 



ter secum Trolus herot 



Inmanem sBrato drcumfert fqimlM sylvaxn. Ut^ quidam codd. descista: vide nobis 

^T ^-" , . ^r j . nuper dicta, ad ver. 642. 
Ver. 650. ahttraxe : V. ed. n. abttratte, 

_,^„.. T "M A *— ^ • ^ Ibid. mort^nduims. Idem Mantua- 

■-'rittat: U M. A. roto; quod miror: ct, ^ 

quid fdbi veUVpbme nesda °"*' **^ "^' ^^' "* ""^^ ^°^ ^^*- 

IWd. a&slni»r.. i. e. " cum maleniid "^"^ pneberet, intactum linqueretur: 

'* abstnUflse et absddisse." Appositus est i)«xi»r»que ex humero nervla, aMfiftMHte, pe- 

Valerius Mazimus, ii 7. 11. ** Omnium pendit. 

" "^ qai--teinsfbgerant,-manus ab^ y^ ^^^ ^^^ . ^^ ^. M. 5. n. 

r * '* 'L^"'^ ^*^ "* ''T*'.' ?T cieteri, flfac-wum.. redeas notata in verr. 

"tantes, defectionis metum reliquis inji- ^Aa a^e ^ i-* i tut^- 

4, * » u 11 •. ^^2. 645. neque aUter codex Mediceus 

*■ cerent. Hebelles itaque manus, a cor- . ^ .«.•!• i 1»» • ir. •• ^,, 

M - «u • .... . , moonsmiiUlocoMarom8,^n.xu. 511. 
** ponbus suis of «fracte,— caBtens~docu- 

*' mento fuerunt.*' UM varice lectiones, cunuqne abscisa duorum 

dittricta, ditereta, diffecta, sunt nibiU SatpeaditcapU(k—. 

fadend». Fhiloxenus: " Abttraho. •*- His autem scriptis atque constitutis, post- 

''X^^r De hoc autem contiactionum modum inddi in animadvereiones erudi- 

genere, abttraxe dico, pro abttraxitte, nos ^ Amtzenii, ad AuieL VicL p. 539. qu« 

Jid 1. 986. egimus, et alibi. Plautus, in sunt dign«, lector, quas consulas hac re 

Tmimn. m. 3. 15. habet detra:re. Vide ^^^, Quin etiam operie pretium fuerit 

Burmannum, plura exempla hujusce for- Oudendorpium consuluisse, de verbis oA- 

muhe conferentem, ad Propert i. 3. 27. ^,,^ ^^ ^^,,,^^ ^ ApuL met iv. p. 

Horatius, sat i. 9. 73. 26a 

Hunccine «olem Ibid. caput abscisum calido trunco, 

Tam nigrum surrexe mlhi ! jj^^^ y^^^^ ^^ immemor erat idem 

Ver. 651. instat: O. istati A. itta. summus vates, et studiosissimus Lucretii» 

Ibid. ceciditte dextram. Homerus, II. ad ^n. x. 554. dum Mseonidem potissi- 

K. 81. mum exprimeret: 

Ti» ftm mf Enpnatr, Eww/tMNr mykmH vSh, Tvaa caput orantls tteqcidquam, et mnlu pa- 

9mym9ft a«^' ««« y tbn vtt$m fit imr Dicere, deturbat terr« ; f rwncirwque tepentem 

iJki#rMM» dfe M^ ProvolveM, super hscc inimico pcctore fatur. 



Ver. 655. propter: P. prope J€m: et Ex quibus manifesto patet, qui succeiRia 

qoidam Pii ^usdem codices, propere, ex- «t Hdnsii, locum demutare propoBentis. 

hSbent; ut editio Jnntina: sed omniao — l^ono, Lucretius hos versus ex duobui 

male. Ennii pnestantisiimis, et Servio- ad .fiik 

Vot. IL H 



104 T. LUCRETII 

655 Servat humi ▼dtam vitalem» ocnlofique potoitdi»; 
Donec reliquiaft animai reddidit omneis. 

Quin etiam, tibi ^ lingua vibrante, minanti 
Serpentis cauda» et prooero oorpore, utrumque 
Sit lubitum in multas parteis disddere ferro; 

660 Omnia jam seorsum cemes, amcisa recend 
Volnere, tortari, et terram conspargere tabo; 
Ipsam seque retro partem petere ore priorem, 
Yolneris ardenti, ut morsu premat, icta dolore. 



X, 596. servatisi effinxit; nec magistrum L. M. cattdas L e. cauda e, ni fiJlor» 

superavit tamen: - qiuB Iflitarius oonjunxit; nam aliis om« 

nibus deest eU ▼adUanie quamyis con- 

Oscitat ia campeis caput, a cervice revolsum ; . ^ . . Tr* j -m- /% 

8einianlme«quemlcantoculei,lucemquerequi- 8tnictione.--iifram7i«J.- Vmd. M. C^. «- 

mnt. trimqu^i quod • mendose relaifeum puto, 

-, . ^, _ viceu/Ttfn^yTel tt^m0ne,.libroramre* 

Conferas Maronem, m geo. iv. 525. Scn- ,. \^ u • . , 

. ^ -, ^ liquorum: et phrasis utruntqm serpetUtt 

bomusLargus, deoompos. medsect 194. ^ * » ^ a ^ f »• j 

. , , , . ,. ea est natura, qua utrum horum, altud 

— c< cogitque exululare, et pahntare > lin- .. , .. ..,. _^_ 

. . .,. ,1, . .. « mercedis, hoc noctts, ac smulia oentum 

" gua, sumliter decoUatorum capmbus." ^. . ^ ,_^ .. ,. 

** *^ notissima, et lectoribus passim obrersan- 

Ver. 656. rdiquiat animai reddiditf ^ Utrumgue taiUsm serpentis Unc ti6am 

•^fj»! r» ku^tiM vnt ^vxfis- Vii^Uus, proprietatem habet, quod tum hinc caput 

geo. UL 495. finiat, illinc cauda; adeo ut pars utraque 

Et dulci» amnuu plena ad pr^sepia reddunt. ««Pentem integrum quodammodo refeiat. 

Vulgo legitur: 

Ver. 657. Hunc locum longe difficiUi- Qpi„ etiam tibi d lingui vfbrante mmmHs 

mum, et lectionibus variis impeditum, in- Serpentis caudam procero corpore, utrim^ 

tegritati suae, ni fallor, felidter restitui, Sitlibitum— : 

nuM interim a libris optimis discessione in quibusnon intelligo, quo sensu v «• 

facta, quos afii editores minus observatos trimque accifpendum sit; et prudenter 

habuerunt. Manum lectores, ut spero, dissimulat interpret. 

dabunt, cum vitia codicum percensuero, Ver. 659. mvitas: Vind. V. ed. A. n. 

et verborum intellectus declaratus com- x. muUis.-^iscidere : sic L. L X. vulgo» 

mentario procedente fuerit. discinderes ut P. V. ed. O. a quod reo- 

Ibid. Quin: n. Cum. — si: H, sit. — tius forsan esset, geminato «, dmcnuf^rv; • 

minanti: A. minaci; editi vulgares, mt- Vind. M. n. n. discedkre; L e. opinor, 

nantis; contra libros omnes. discadere, vel discidere, sicuti nos edidi- 

Ibid. lingud vibrante* Sic passim de mus; atque usitatius est in compositis: 

serpefUihus poetse, quorum loca copioae apud Festum tamen habemus Anceesa^ 

Gongessit Heinsius ad Ovid. met iii. 34. pro Ancisa^ L e. Amcisa; vasa qusedam 

Fro solito Virgilium apponam, j£n. ii sic ab antiquis nominata, quod circicm 

2i i* cadendo talia fiant Fio discissos ad Ma- 

Sibila lambebant Rnguis 'vibrantibus ora. "^^ «eo. iii. 514. oodex unus praibet dis- 

cisos: et credibile est,. exquisltiorem to-, 

Ver. 658. caudd : P. Vind, Q. caudam; cem culpa librariorum scribarum, vulga- 

sed fides penes coUatorem sit; n. causa; ria, et suo seneui convenientia, semper aa- 

5 



LIBER TERTIUS. 105 

Oinnibus esse igitur totas dioemus in iUis 
665 Particulis animas? at ea ratione sequetur 

Unam animantem animas habuisse in corpore miultas. 

Ergo divisa est ea, quae fiiit una simul cum 

Corpore: quiqpropter mortale utrumque putandum est; 

In multas quoniam parteis disciditur aeque. 
670 Praeterea, si inmortalis natura animai' 

Constaty et in corpus nascentibus insinuatur; 

Quur super ante actam astaton meminisse nequimus, 

teponentium, mulds in locis, quos primi- *' ter haec omoia suppedas Junonis implo- 
tus occupaverit, desidenuri. Saltem sdn- *' rare Ludnae.*' libri scripti, hortari* 
tiUulfle veritatis, corruptelarum ruderibus X>enique glossator vetus adsit: *' Torto^ 
auhinde intennicantes, nulla de causs& " hmfrfgQiL^m^ £t vicisram in Gntda, 
prudentibus sunt editoribus temere negli- Ibid. terram eontpargere tabo. Fariter 

Virgilius, ^n. iii. 29. 



Ver. 660. amdsa: Vind. Q. X. O. EtterramtebomaaOant . 

Pii codd. piisd, ancisa^ ad scripturam re- 

centiorem: V. ed. aversai P. O. A- «»- ^^' ^®^. partem: V. ed. partam,^ 

ciscu De hoc autem vocidinilo amcisa^ vi- pf^^^' Tl.petee. 

deas nonnuQa ad versum prsecedentem IWd. Ordo est: «* Et partem priorem 

observata. " serpentis ipsam retro petere se ore.*' 

Ver. 661. Volnere: V. ed. Volnera^ Bentleius. 

tortaH: iomari, quidam Pii codicesj A. Vere; sed alii non aKter. 

eontari,''-conspargere: sic Vind. h. M. ^er. 66S. ardenti dolore. Maro, Mn. 

Q. A. n. XI. vulgo, consperg^. ^ ^^* 

Ibid. tortari: i. e. se tortare^ vel tor- duris Jo/or ossibus ardet. 

quere. Sic ^ortor, pro torqueor^ Pompo- ^,,' . , , , . ,. ^ , 

^. j -fcT . •• o»l« A V ^^^ ^^ ddore: i. e. quasi telu dolo- 

mus apud Nonium, u. 872. Amobium . ^ a ..... . 

7*1. j i-u . •^ « T • ris; ut nuper Amobius, acunumbus do» 

emendabmius, ad iib. l p. 30. *' Impeno , . .f ^ « , ^ . . 

ce •« * ju •* -■■ .L j *^" * •;C /»«6A.i»aiwf, plures Graeci; m- 

*• ille uno extuibavit a eorponbus d«mo* . . ^ T j •• m^^ o « 

. ,. '^ .^ .^ spiciAs notata ad u. 360. Suaviter Pru- 

**nas^ et exammatissuosrestituitsensus: / . . ^^^ j o n 

„ T^ , ^ .„. .. dentius, perist x. 579. de S. Romani ooxw 

*' sub eodem tortantes et uli «ucocMiouf, ' ^ ^. , 

^ . . ,.A .^^. * * *2 pore, sub tormentis perdurante: 

** jussionenonalia, samtatiet constantuB '^ 

*' reddidenmt." Codices dant portantesi Quo<^ perseveraiu tam resistit nequiter 

et se casibus. Emendant quidam, tortatos: Sacris vetustis; nec, ddorum spkuUs 

sed non necesse est tam late disoedere; Vlctuin,fati«:itj fitque poenis fortiu^ 

nam in vertiis, mstum significantibus, ac- Addam VirgiUum, JEn. vii. 291. 
tiwB vods forma, non minus quam passi^ 

ttr, sibi vindicat mediiB potestatem; quod : **®**'' ^cAfixa dohre. 

nemo sseinus usu comprobavit, quam nos- Ver. 665. Particulis: A. Fartibus.-^ 

terLucretius: redeas ad ver. 57a hujusoe at: O. A. n. n. et; non male, si locua 

Hbri. Eundem Amobium Canterus ve- sine interrogandi nota constituatur: la^ 

rissime castigavit ad lib. iii. p. 106« — tionem tamen vulgatomm facile praetu- 

«* aliaa (deas), telis gravibus et dolorom laim, libiorum vi favente. 

'' acumixiibtts fiias^^ulare, tortarif et in. Ver. 668. guapropter: i. ^ quum divi- 



106 T. LUCRETII 

Nec vestigia gestannn remin nlla tenemuft? 
. Nam, si tanto opere est animi mutata potestas, 
675 Qmnium ut actarum exdderit retinentia rerum; 
Non, ut opinor, id ab leto jam longiter errat 
Quapropter fateare necesse est, quee fiiit ante. 



sionem patiatur; de qua nuper genenli- Ver. 674. eti anhni: P. V. ed. Viod. 

ter coDcluserat, ad ver. 640. L. M. S. A. animi est: sed hao caesura 

Ver. 669. disciditur: sic L. M. X. A. potestate non solet abuti Lucretius, ad 

csteri, diseinditur; n. disceditur, pro dis' nonnullorum poetaruiti consuetudinem.— 

eaditur^ opinor; ut supra, ver. 659. mutata : P. vitiata. 

"Ver. 670, inmortalis: O. ^.n.mortalis. Ver. 675. Omnium: sic P. Vind. V. 

Ver. 671. Sic loquitur Ennius: ed. B. Q. A. 11. vulgo, Omnis; n. Ontni- 

Indc venit diTinitu» pulteis insittuans u *"*» omisso ut. 

Ipsa mima, Ibid. exciderit retinentia. Eodem modo 

Lambinus. vocem adhibuit Virgilius, JEn. L 25. 

Quem locum Lucretius respexit ad L 1 17. Nec dum ctlam cau«« irarum, sasvique di.lor«. 

quod ibidem debuerim admonuisse: sed Exciderant animo—^. 
non omnia possumus omnes. 

Ibid. m corpus insinuatur. Similis est ^^^^ retinentia. Yoi ^ftifnv neque 

«tructura GeUio. noctt. Att iu. 7. " Mi- *^"''™ ^^^^ ^^ "P^ Lucretium repe- 

« Utes Romani, uti n» nata est, in locum "t"''^ «gnMcat autem recordationem. 

•* insinuant^ fraudi et pemiciei obnozi« •F*"®*"' 

« um." Ubi vides activam formam in- ^er. 676. longiter: ita A. n. t. ut 8o- 

««tto, ut apud VirgUium quoque. ^n. ^I**« Charirius. p. 185. et Nonius Mar- 

U. 229. idem poae, quod LucretU pasl ««"«^ "' ^' ™«"^«« *«"•'' ""'^ 

siva; ob lationem sdUcet, nobis datam nu- '^^'^ ^^*'' ^*^* ''^^ ^^^' ^*«*'' ^«^' 

perrime, ad ver. 661 . ** ^*"® ***" Lucretii pomoena dictie non 

Ver. 672. suixr ante actam: V. ed. O. ^*^"' invenirL— crm*/ n. mrf.— C»- 

superante actam. *™™' *1"<^ ranssimiMn evenit, notwi 

T. . j . ^ . ^ • c£ .. dignum est, codices utique optimos et an* 

Ibid, ante actam atatem: i. e. "ante ... , . ^, , 

,. . ^ *••_«* • tlquissmios hac ocoasione nilaos depird* 

(' actam, quam nos nati simus, et se am- « ,. . . , . ,. . 

. . __ . . . .. „ ^ hendi, «r« longius vuiffartum flditifwmm 

" ma m corpus msmuant: conieras ver. ul 

844. Miriiice Creechiana interpretatio: ^ ,. ^^. ^ . 

-, ^ . _.. .. ^ _^ Ver. 677. gw^p fi«i#a«te.' ue. ** anima 

«( Quam ob caussaih mt€B ante actae met ^, .„ . . . •. 

„ ^^ . a.. /n. . ... ^ " lUa, vel animarum ea portio, qu» du- 

*< mores non simusr Quasi scihcet om- . , . , r- » i 

. . ** dum merat humano ffenen. et astatem 
nis omnium rerum memoria humano ffe- " ui™ u i^c « ■, ci, wi«h»u 

neri excidisset prastentam occupabat, jam penit, quum 

•r» .. ,. .. *' memoria rerum eestarum interciderit: 

Porro, post hunc versum repetitur ver. „ ^ . . . . 

678 • PV*H.V«10a x^ noA ***• amma, que nunc hommes agitat, 

'. * , ** tum demum ooepit vivere, cum mimitiit 

omnmomale. -. j • •^». 

tr ^^» ^' ' M -r^ -.T. •• recordan cceperit" 

Ver. 673. ve^tgia tenemus. Ita Vir- ^ ^-^^^ . v «1 B jn ««^ 

giUus, ad JEn. v. 331, ^ ^*" ^'^* ^^-^**' ' ^* ^^' ^- 1^ 

^ fecto. 

n. X. XI. animt e^j eundem per emrem, 

Csterum, rerum n. codex omitlit, et in- quem habuimus ad ver. 674. nam a me 

cukat iasuper gsse po^t ulltt, nequeo impetrare, ut non errorem puteok 



LIBER TERTIUS. I07 

Interiisse; et, quae nunc est, niinc esse cFeatam. 
Praeterea, si, jani perfecto corpore, nobis 
680 Inferri solita est animi vivata potestas, 

Tnni, quom gignimur, et vitae quom limeii inimus; 
Haud ita conveniebat, utei ciim corpore, et unfi 

— ^ntMito.- n. innata; qui facilis error est fiicbdices hi.l»mine eoaaenasaeat^ non au« 

ob consimiles elexnentorum ductus: vide sus essem rejicere, quum primores poet»- 

BB ver. 557. rum non raro compositis verbis eundem 

Ver. 681. guom secundum deest A. n. casum nominis appticent, qui solitariaB 

quasi legendum vellent: praepositioni convenit 

Tum, quom g^imur, et 'vitai limen inimui: JhidL wUb limen. Marius Victor, in 

qim, non spreverim, quum uaitatior sit 8®°* ^ ^^' ^ Abrahamo: 

baBC aberratio in scriptis ezemplarSbua » . :. ■ . ■ primo a /iiiti«< w/ip 

Lucretii: vide ii. 1062.-*^{iiien .* P. (X htm Vernin meQte Deum veneraos. 

mens qa^m confusionem vidimuSs ad ii. Gemella est Homerea pfanuds, IL n. 487. 

959. de illa autem, et ipsft phrasi limen 

«iW, docte Burmannus commentatus est, "^ *' rHPA02 orAn. 

ad Anthol. Lat. iv. epig. 324. Hinc for- Neqpie Statius, Theb. v. 260. accesserit 

tasse Cicero tn Arateis, ver. 472. emen- intempestivus, Gratiarum Venerumqu* 

dari debet: baud alienus: 

Dum Nepa et Ardtenens invisant Umtna cocli : ■ ' ■ poritique paftrum super ora gemeotcim» 

vulgo, lumina.- r^ vox in^ ,, l.. ^^.^T*^'''^^' 
mina minus commoda videri potest; Vfde 

me ad Vii^. ^n. vi 829. Nec dissimu. ^ ^ " trepidantes ad ipsum limen, gradu 

lem tamen ver. 524. «}U8dem carmlnis " ^^^^ ^^ nec stabiUto satis, ut* 

CicevKiiam vulgat» dictioni adstipidari, " ^^ ingredientes tantum quod lubri^ 

et CM^jecture nosti» pfobabiUtatem infir* " *^^ ^ ignotum locum«" Ita capienda 

mare: ^^ auctoris mens, si velis el^antias cjus 

u.A^ *«^^. ^ . degustare. Interpretationi meae hunen 

inae, saglttipotens superas quom v2f^e /ttc^/ • •• . . »7. .1. ^ ^_ 

Institit, emergit Nid caput. *°J**^»«* Vugikus, iEn. x. 285. 

Adquem locuri, ut id obiter moneam, n . ^^- "^*^ <>^""«^>«*;"°^ 
n^ — 1 j . . . « ? Dum/rp^i,egre«8iique*i6a«/v«/«i«Anw«. 

Grofms male rem administravit. Eodem ^^ 

modo libri tuibant ad Claudianum, in ^^^ eundem Tbebffldos auctorem ad v. 
prim. cons. StiL ii. 63, ' ^^' ^^^- ^* !• ^8. iv. 2. 15. Idem, ibid. 



x^/<rque et luds in ipso 



V. 5. 72. 



Imine : • ' niihi Hmine primo 

■^ftn^nm, et viildi, genkor, ceu raptus ab aevo, 
m quo versu se dat mfelidssimum Bur- TarUradurasubis. 

mannus, dum vult lauelis, pro lucis. in- ^ 

culcare; quasiwte el lucislimine non per ^^ «>njeceram rescribendum, pro Fato^ 
hendyadem optime dicatur more poetico, "T' "^"^ ^*^"" Marklandus. Jam vero 
pro limine vitalis lucis, Haud multo ali- ""^^^ V&^> 9«« dedimus ad ii. 576. 
ter Horatius, od. iv. 8. 1 4. superius. 

Ver. 682. Haud: P. Aut; 2. Hac, — 

IZ^^^^T V'^'' '^ ^**"*" i^ deest n. 

POBt mortem ducU>u8. . 

Ibid. Jlaud conveniebat: quum scilicet 
Caeterum, V. ed. lumine; perperam: sed, perfecta, et maturitatem suam adept^, 

H5 



108 T. LUCRETII 

Cum membrisy videatur in ipso sai^uine cresae: 
Sed, velut in cave&y per se sibi vivere solam 

685 Convenit, ut sensu corpus tamen adfluat omne. 

Qufi re, ietiam atque etiam neque originis esse putandum est 
Experteis animas» nec leti lege solutas: 
Kam neque tanto opere adnecti potuisse putandum est 
Corporibus nostris, extrinsecus insinuatas; 

690 (Quod fieri totum contra manifesta docet res: 



corpus intraverit; adeoque siniul cum in- Ibid. adfiuat: *' quasi seaturigo qua»- 

fknte crescere Tideri ratione nuUa potue- ** dam scilicet salulms, aridum corpus 

rit "permeBns refidensque.'* Hac transla- 

Ver. 683. in: n. etf quod primo intu- tione in iioc negotio Lucretius valde de- 

itu fortasse non displiceat: sed vulgatis lectatur: videasverr. 582. 699— >702. nec 

adhcerendum arbitror; conmnttas ver. 43, minus dbgantem, quam in hoc loco, se 

Idem liber mox catisd, pro caved, — Cas- dedit ad ii. 262. 

terum, hujusce formulaB, cresse sciUcet, nuaus^memhTarigantur. 

magnam copiam volentibus praebebit dili- 

gentissimus a^ue accuratissimus Dmken- ^ed dies me deficeret, omnes hoc genua 

borchius ad Liv. vi. 18. 10. Quam valde ^"«tates Lucretianas recensere cupien. 

talibus noster Carus delectabetur, in su- *^^ 

perioribus pliis semel admonuimus. ^Ver. 686. neque: ita P. V. ed. O. H. 

Ver. 685. NonnuUi, prave sentientes, ^- ^' ^^^' ^^ 

neque carminis Lucretiani meracissimam Ver. 687. kti tolutat: V. ed. uti 9oU' 

simplidtatem atque ubertatem vere lacte- ta»j-^ge: n. Umge, 

am probe degustantes, hunc versum pro Ibid. l^i lege solutas, S. Baulus, ad 

apurio habuerunt, imo de contextu non Rom. viii 2. 'O yof m/m» nr <mi^«vf 

dubitaverunt ezterminare: sed consilio vns {*»w •» Xpt&r^ In^ HAETeEPXlXE 

pessimo usi, et audadssimo. Ita conci- ftt ««*« r» NOMOT vns afutfrms mu m 

piendum est poetse absolutissimi argu- OANATOT. 

mentum, quo nibil evidentius ac fadlius Ver. 688. tanto opere: l e. tanti cur& 

aestimatores lequi desiderabunt : " Quo- studioque; atque adeo, per consequen- 

** niam anima, omnimodis perfecta, pri- tiam, " ♦*tw arte uniterque.**— C«eterum, 

•* mitus in coipus venerit, neque cum vox potuisse deest n. 

" membris, gradatim crescentibus a^ue yer. 691. Namque: V. ed. Nam guce, 

maturescentibus. concreverit et matur- _^^„„,^„ ^,^, p. ,^„,^^, j. ^. ^^,^ 

uent; m promptu- est arbitran, eam eorporibus: non male; sed, ob nimiam 

« his membris, cum quibus nihil habeat evidentiam, correctorem sapit Varieta- 

«commune. nisi ut agitet vivificetque. tem construcdonis Lucretio passim qu«ri. 

« nullo modo promiscue immiscere; sed jam nobis multoties contigit admonere. 

" domidlium soUtarium tenere. ut rex in Ver. 692. sensu participentur. Sic in 

"arce, unde virtutesejus dominatrices in y^^^ ^^y^ eodem verbo Phiutus etiam 

*« omnem partem dispergantur. Quomo- ^^„8 ^st, in Truc. iv. 2. 55. 
** do enim vis immortalis, extrinsecus in- 

««sinuata, mortaU fkbrica» tantopere pe- Sivoleba8A«^/i«/rari.auferre8dimidiuindomum: 

<* nitus annectattur?" et ad idem regimen, miL glor. ii. 2. 107. 



LIBER TERTIUS. 109 

Namque ita connexa est per venas, Tiscerainervosy 
Ossaque, utei doites quoquesensu parddpentur; 
Morbus ut indicat, et gelid£DL«stringor aquai, 
Et lapis obpressus subitis e frugibus asper) 
695 Nec, tam contextae quom sint, exire videntur 
Incolomes posse, et salvas exsolvere scse 
Omnibus e nervis, atque ossibus, articulisque. 
Quod, si forte putas, extrinsecus insinuatam, 



Nam Ule non potnit, qoin sermmi nio aliquem us Lucretiiim oomimperent, et oblitera- 
fammarium ^ jj jjj^^,^ depmYationeni Va- 

Tarttapavent de amici heri^. , . ^ ,..,».. 

leno Flaooo mcaitabiitiir Hemsius, ea. 

Ver. 695. Morbut et gelidat: V. cd. d«" ^® cau«AmiiiUB inteUecto, in notiB 

JkMilms gelidi. ^ '^'««°* "• ^ 

Ibid. Morfnu: i e. «« non tantum do- ^n non experti, ndntus cmn, luce fiigati, 

^** lor dentium, quoties exesi sint, aut Horruitini^dies? 

"^* fracti, aut alioquin moflKMu; sed quo- 

« <ies extrinsecus venientibas ineomm». °«°P*'. " *« «AMmmimr i. e. intw. 

«dentur." Ita loci» inteUigendus est «Wus unbre; quem unber snWit Tem, 

IWA .W««or ajuo?.- « s<p» horrore P***"^ "^'•«™* ^""^ ^"* '«"^ 

« nempe et frigore pnestringens;" L e. * ^"«»*' pmgenie. «p. 23..qu«m et 

oris superedem finens. '• Stringece. per- 5"»T«^ ^ res«d«ni « Supetfuit 

« cutmr,- Noniu^ iv. 442. laudsns \ug. " ^^^<"i V^ ^»". ^ Rdena- 

Mn. ix. 295. iivius xxiL 51. « Adsur- " <*™ •« VeienUbus, .d Capre. palu. 

" gentes quidam « strage medii cruenti « dem condone haWta. «*ito tuHrine et 

» qoos Oricta matutino frigore exdtave- " ^^ '»°^ ""» "ia^pto. inter ful 

"nnt vulnera. ab hoste obprasd sunf "«»" ** obstn^tia ooeli murmura 

Fert suppetias Hontius, sat iL 1. 61. " «'•?*"«' "»n»~« apparuit." Ordo est: 



C( 



Lumine solis adempto per turbinem 

majorum ne guia amicm **mborttun et imbrem." £t MS. dat, 

Ftigore teferiat, ct fblgura et obstrepentia ccdi ereptus :" 

nndeexpulerunt-editores T^ef^ quumma- 

Hmc ob^aqienorem oorporis tractatio- ^estii^um sit vocem afiquam deside- 

nem, W«^dicimturirfgor«abeodem ^ Hinc salus Ammiano Marcellino. 

Ho«Uio.^^ aUw; quasi Ibret ilfidens no. ^ „, ^ ^^^ membranarum lectis 

bissuoa dentes ammal quodhbet pressissime: « - et^repente subilo san- 



Ver. 694. JEt lajns: n. M lapsis,^^ « guj„e, letali sudore perfusus.-*d con. 

hitis: B.SMbitusj mubinis. Vulgo, «16 « dave ductusest intimum:" i. e. " san- 

******** •* gUine statim per yomitum subeunte^ 

n)id. subitis: i e. « frugibus lapido- »c velsurgente,etiiruente." Vulgo.erum. 

« sis dentes«t6««iUi6u*."quamverbiu8i- ^^ ,^,.^^. 5^^ Yibn MSS. ecr^;>««r cu- 

tatissimam potestatem nos stienue venti- ^^^ ^^1 egrepene cubUo. 

lavimus. ad R 363. TantilU res, nemini yer. 696. salvas: V. ed. solvos; P. 50- 

percepta, viros eruditos adeo habuit exer- ^^ Forte* 
citos, ut concertavisse videantur. uter utro 

pluribus correctionibus, contra membra- ""^ ""^ e«olvere swe : 

narum purissimarum fidem factis. gravi- i. e. non discerptas. sed laccrata 



S, 1.'» -o 



110 T, LUCRETII 

Permanare aniinam nobis per mesnbra solei^; 

700 Tanto quoique mfigiQy cun^ corpore Iu9a, peribit 
Quod permanat enim, dissolvitur: interit ergo. 
Dispartita ergo per caulas corporis omneis, 
(Ut cibu^y in membra atque artus quom ^ucitur omneis, 
Disperit, atque aliam nat^ram subficit ex se) 

705 Sic anima atque animus, quam vis integra recens ia 
Corpus eunt, tamen ia manando dissoluuntur» 
Dum, quasi per caulas, omneis diduntur in artus 

i^ilvrttt.' iride yelT. 64a 641. Sed nflifl Quemadmodumidemninas^ ihid.u. 665. 
Jkoe Ubris novandum est Pono, in vewu locutus est: 

ivvpcedente» V. ed. habet, «iifefur. ,. , . ,. ^ .. . 

-,., , ^ ., quot humi morientia corporafundij> 

iDid. exsoivere. In gemeUo um Virgifi. 

us, ad ^n. xi. 829. Ver. 702. Dispartita: omnes libri, i>». 

partitur; nec versu, nec constructiQiifl^ 

— — — Trumfrigtdatoto pennittente.— <r^o; sic V. ed. L. M. n. 

X. reliqui, entm; unde, quamvis Lucrer 
Neque «liunde, quam ez hac coQigatione ***** e«ndem dictionem ez proximo repc 
«orporis et anim», proprietas locutionis **** **®** refonnidet, maUm equidem re- 
petenda est ad Mn, iv. 652. ?*"*«" ™ ^ ^- 

Adcipite hanc animam, meque hb exsol-vite ciiria. »toP«rtita e f Mtm per caiilaa^. 

Amobius» Ub. iL p. 65.'^^* cumdiesmor- ^^ cavlas corporis. Sic alibi Carus 

*' tis advenerit, et corporalihus fueris wn- ^^^^ ^st, et plus vice simplid. Paullo 

** culisexsoluhu:* S. Lucas, erang. ii. 29. '^^^ Virgilius, ad JEn. ix. 580. 

Ui» AnOATEa «,J.X-«r. A,ir«-^»,»». ab<Utaqueii.tu. 

«w vo fnfMt eru, tv «jp»}. Sic etiam Tul- ^^iraiR«n/aaium<eIetaiivolaererumpit. 

lius, et «Ui permuht ^ 

Ver. 699. Permanare: V. ed. B. n. ^"^'^^'^'^ ^^^ ««>♦> ^^ 

Permanere: ut rursus n. »1 ver. 701. ^ per <^os an.ma exsp.r»tur. 

. Ibid. Permauaf^: Le. « non in caveA T*^* 1°^' ^"*^''r* "' ^'^''"'•' ""^* 

« qua» constrictam. sibi per se s<4am vi- "^^^ ^»^^ ^«^ ^»oi^ h^ 

« vere; et ex suo domicaio sensum per *«««°' ^ <«««*• P™^™»* Vind. V. 

** omnes «rtus diffunderer ut ver. 684. . . ^' ^' ^ ^* "^ ^^''' ^ 

cui nunc contrariam positionem uoster *"*'"*' ^! "'""* "** propnum. Ducitur 

comminiscitur. nempe, iKxtreuy irahitwr^ hauritur: vide 

. Ver. 700. quoique: P. Q, n. :t. quee^ "* nostram SUv. Crit i. p. 142. nam dtt- 

que, non incoiimode piorsus; O.n. *^''' pro W6«>f, pervulgatum est Nos. 

yMifipe; Vind. V. ed. B. L. M. A. quique; ^ ^*^^ T*®^ ^^^*"* elegantii se dedit 

unde veterem scripturam quoique vlri dod ^^ **^ ** ^^^' 

ti recte excuderunt, quos ipsi Ubenter se. Quod eitms in totas, uaque ab radidbu» imis, 

^pumur. Pet truncos, ac per ramos, d\ffunditvr oronds. 

® ' *. 1. »o. ijius non veritus est Lucretium suum 
tuAque«iMmiimhanc<^»»i»-«dextr« «mulari, lib, v. p^ 16^. — " iUo tempoie* 



LIBER TERTIUS. iii 

Particiibe) qiiibps b^^c aninu n&tuni clreatur: 
Quae nunc in noslro doininatur corpore» oata 
710 Ex iUa, quas tunc peritat, partita pear artus^ 
Qvtt|icapter, neque natiEili privata videtur 
Esse die iiatura animaey nec iuneris esqiers. 

Semiha praeterea linquuntur, necne> finimal 
Corpore in exaninio? Quod, si linquuntur, et insunt, 
715 Haud erit| ut merito inmortalis possit haberl; 
Paitibus amissis quohiam libata recessit. 



Dlgnum opus et justum est, seinper ttt>i dicer# 



^ quoin utieit>Uipi& fuit chiisas, ^ilms i. 71. et has coutraclioiies Luoretio fnt- 

^* alimoniis irr^atus est, quibus tuefyf" quentatas esse, quis ignorat? vide mode 

Ver. 704. tUgtte o/tlam snbflck ex te. ver. 685. v. 449. Piouttts, FWn. proL 80, 

VfagffiiM» gieo. iii B5. Ne et ip« ifitiant, et pueri pmte»t fame. 

J&queaRamexsiiUigeinenndosi(ffice^rolem, „ 

Vetus glossator : '* PerHo, as, a^tKkufMu, 

C«terHm. pro JHsperit, n. Dispergit. jbid. perit&t: L e. jam perierat. et se 

Ver. 705. quam vis: V. ed. B. M. O. ^iortalem esse demonstraveiat, quum dis- 

A. n. S. n. quamvis est; quibus omni- cinderetur, et in artus dispeigeretur. 

bus, pr»ter M. deest in. Transposita sunt y^^ ^j^ ^^, .^^ p^ y ^ q ^, ^^ 

insuper dictiones anima et animus in n. ^ ^^^^ ^^^ ^^ ^^ ^^ ^^ j^ 

nnd. recefis: i. e. pnmitus, adverbiali. p,«eunte, A. nec. 

ter; uti parHer ille Mftntuanus, geo. iii. j^^ ^,.^ ^^^ ^^^. ^^ ^^^^i Hi- 

^^^* lariusy gen. 9. sic emendandus: 

8ole receiu orto— -w 

CrloBSi|riui^ vetus: *' Secens, vw^ru** TJt 

Plsutus» Capt. iii 5. 6a " Becens ^p- Omnipotens mundi genitor, quo piincipe cunct| 

«€«..». K^:»»»» iv^*»a r<«^<.^«-. ;: ^SBto/fmsumpsere**!»; atque.exortarepcnte, 

«tum liopuiiem. Dictys Cretenais, u. port tenebras rfu^-Ji spectarunt lumina c*//. 

S5.r^*' eoTumque fortia facta, ac receu» 

« pntam glorian^*' Sallustius, faist l l^bri, stufiido ccOo. 

apud Sosip. Charig. instt gramm. ii. p. Ver. 714. in abest II.—- ^uocf.* A. ^i. 

198. " 12ecei^ scripfiL" Plura si velis, in? — insuni: n. snsin/. 

▼eniri possunt in lezioogtaf^rum cor- Ver. 715. Haud: V. ed. Aut. — inmoT' 

jKxre. ttdis: S. mortalis. 

Ver. 706. rfwso^ttMn^ur.- i. e. separatio- Ver. 716. libata: i. e. detrita, deminu- 

nem subeunt, ac disddium; adeoque, in- ta. Hinc Amobius, lib. ii. p. 64. deani- 

teritum: vBe verr. 640. 70U md itidem verba fodens: " Quod enim 

Ver. 707. diduntur: Tl. dividuniur: de w _ab legibus dissolutionis tutum est,— 

quo enore azimus ad ii. 1 109. et aMlii— u iUibatum necesse est permaneat, et tn- 

fn oritti.- V. ed. «lai^itti; ^od iridodti et cc tocft«m.*' Redi ad ver. 24. Huic trana. 

hiexperti in i>rimis coxbmisSum est. In ^^^^ ^^^ abludit illud VirgiUanum, 

tersu sequente, idem llber Wc, pro A«c. jgj,^ ^jj^ 317^^ 

Vef. 710. perUit: sic. P. V. ed. Vind. 
Q, A. S. XI. n. autem, perur^f L. M. aummumite^itefvolnerecorpust 

periit: haud dubie ex intafpretaitione. i. e. delibat; ciguslocutionis origoadHo- 

^itdt. nesnpe» pro peritarat^ ut inritdtf merum referenda est, in II. T. 258. 



112 



T. LUCRETII 



Sin ita, sinceris membris id>Iata, profiigit, 
£t nuDas partds in corpore liquerit ex se; 
Unde cadavera ranoenti jam viscere vermeis 
720 Exspirant? atque unde animantum copia tanta, 
Exos et exsanguisy tumidos perfluctuat artus? 
Quod, si fbrte animas extrinsecus insinuari 



•^— — — — — — cxx*, «^^ dwm» 

rETSOMEO* «UhXm xmiitiiiiifvu tyxM?*^ 

Ver. 717. Bentleii demiror judiduxn, 
ooi^jectunlem emeBidationem Fabri pn>- 
bans: 

Sin ita iitiartt tx mcmbrii : 

libris omnibus lectiones Tulgatas oonfir- 
mantibus. Nempe^ communi morbo viri 
doctisnmi tentabantur, poet» mentem mi- 
nlme percipientes. Per membris utique 
intelligere debemus " partes anim<B, non 
** corporis;** quas noster Tariato nomine 
mxper jmrticulas Tocitabat, ver. 708. /SiVi- 
eeris sdlioet est indetibaiis^ tum profjloram 
tis, uti Fius elegantissime exposiiit; pu^ 
riSy intactis: sic passim alias. 

Ver. 718. Et: sic L. M. O. n. reli- 
<fAy Ut, Nihil interest: hoc autem ma- 
gb videtur emendatorem sapere. — nuUas: 

Ver. 719. cadavera: P. O. XI. cado" 
verci non male, si hac ratione interpun- 
gas» et rescribas cum V. ed. etiami 

Vnde cadaveret rancenti jam viscere, 'vermes 
Exspirantf 

ut «'« Exspirant intransitive capiatur, ad 
delicias Lucretii. £t sane hanc lod con- 
sfitutionem doctiorem et venustiorem ju- 
dico. — rancenti: V. ed. B. recenti, voca- 
biilo rariore deceptL — viscere: P. V. ed. 
O. X. viverc-^jam dedderatur in n. 

Ibid. Quidam codices cadavere, et ef' 
Jervent, Lego: 

Unde cadaver? rancenti jam viBcen vermet 
Effervetaf 

Amobius, lib. vii. — «« viscera fervescere 
« vermibuSf etjluctuare" Bentleius. 
Quos codices autem vir ^p^gius memo- 



rat, ego quidem juxta jcum ignarissimifl 
ignoro. Nihil mntandnm azbitnnr. 
Condudit igitur poeta^ partem animte in 
cadavere relinqui; animamque adeo ip- 
sara mortalBm esse, quum dia ce ipatur in 
partes. 

Ver. 720. animanium : n. ammaium; 
Gassendus, animarum; ingeniose: sed a 
libris non disoedendum est 

n>id. Estpirant, quasi animat scilicet, 
animaios vermes. Viigilius, Mn. xL 88 J. 
Confixi, exspirtMt anmas-m.^-m, 

Ibid. copia tanta perfluctuat. Apulei- 
us, met. vi p. 400. de innumerabili for- 
micanim agmine: " Ruunt aliae, super- 
<« que aliae, sepedum populorum undte^* 
Committas Virg. geo. iL 462. 

Ver. 721. tumidos: V. ed. Nom'u8, iL 
267. versum laudans, timidos. 

Ibid. Exos. Vocem bene dedares Oro- 
sii verbis, hist iv. 8. «* Vermis, cui ^inaa 
"rigor non est" Amobius, lib. iv. p. 
151.— ««81 exos genus humanum, vdut 
** quidam vermiculi, nasceremur." Glos- 
sarium vetus: «« ExoSf uffT§f** Lege, 
«f«rrt0r< Serenufl Samonicus, de med. 
ver. 677. 

Nec non e stagnis cessantibus exes hirudo 
Sumltur*— . 

Cum his autem compaies velim poetam 
nostrum, ad iv. 1265. 

Ibid. tumidos : i. e. «« tumescentes, et 
«« -quasi praegnanies, partu vermium erum- 
«« pentium, atque superfidem cadaveris 
«« extollentium.** Omatiasime. £z hac 
*« tnmslatione, ni fallor, pendetetiam Vir- 
«« gilius, gea ii. 524^ 

Vere tumeiu t tiifc : 

parturientes flcilicet Elegantissima est 



LIBER TERTIUS. lis 

Vermibus, etprivo si corpore posse venire, 
Credis; nec reputas, quur milia multa animanim 
725 G>nyeniant, luide una recesserit: hoc tamen est, ut 
Quaerundum videatur, et in discrimen agundum; 
Utrum tandem animse vai^tiur semina quaeque 
Vermiculorum, ipsseque sibi &bricentur, ubei sunt: 



Serviiglofisa: ** Tument, saspendxmturi" nere, Lucretii ipsius sengu alque srgu- 

solo nimirum putrescente, etsoluto; com- mento deposoentibus: i. e; **• Si vermes 

mittas ibid. i. 44. 68. *' propiias animas et aHpora propria, non 

Ibid. perfluctuat. Elegantiam, propri- ** putri cadavere derivata, possidentes, ibi 

etatem, atque evidentiam, hujusce dic- <* convenisse atbitreria." Hs sunt iectio- 

tionis aegre pro merito laudet aliquis et num varietates; privo 4i: P. Vind. L. M. 

admiretur satis: adeo rem ex omni parte A. X. ptioa si; V. ed. privasse si; O.prt^ 

f^dter deinngit; sive imUtitudinem ver- vosins H.prima in; O.. privas in,-^cor» 

mium, quam latenter designat, contem- pore: sic. P. Vind. V. ed* B. O. A. n. A. 

pleris, sive motus animalium, se unda» reliqui, si rem probe. teneo, cerpara; ut 

tim protrudbntium. Hino Apuldtts, met ez nostris etiam X. liber. Verum enim 

X. sub fin. '' Leviter petfiuOuante spmi»- vero, usque adeo non sum amator mei, 

** U, et sensim annutante capite, . coq^ et i^ud animum meum tam coniirmato 

-^* incedere — ** Ubi consulas editores, proposito semel statueram veterum exeOK 

Idem, met iii. p. 213.— *< membiis levi- plarium auctoritatem omjectuiis minime 

'( ter jluctuantibu9-~^* Similiter Amou necessariis anteponeudam esse, Noniilec- 

bius, lib. ii. p. 75. verbis usus improbH tiones, cap. ii. sect. 694. •omnino admisis- 

curiositateoondnnatis:-— **ut — coxendid- sem, si probe intellectas babuissem, et 

**1>us sublevatis lumborum crispitudine bac latione argumentum lod prospere pro- 

^^fiuchuiretf** Idem nursaa, lih. vii p. cedere visum esset: 
359.-^*' dunibus fluctuare cr iapat io ■ ' ;" 

quod per extortis (le.se vehementer tor- ^^'^'" '" "^" ^ ^«'^*- 

quentibus) dunibus Petronius extuHt in Alii lem expendant: nosenim, quod nos. 

cap. xxi. Addam Manilium. i. 423. per- tiaquivit mediocritas, strenue effedmus, 

deganti carmine commendatum: et doctiorams parati sumus auscultare. 

Quam propter Cetiu, convplvens squamea terga, Ver. 724^ Credis: U. Credit^--^^ur, vel 

Orbibu» iMurgit tortfa, etjluctuat alvec cur: H. qur; 'antiquicwis scriptura, quam 

Hospites autem in bac venustate ne cre- "°* adoptamus, subinde tenax.--nM7w.- 

das Greecos. Testis sit Achilles Tatius, "*^ ^' ^ ^^^ ^ "• ^^. Cledonius in 

i 12. *0 It Ir^osy rp w ^»2»,f »ufre/aus ^**ch" collectands, p. 1091. « In plura- 

&fuXX^,-^i»tiv vnof ;c"^*i«*»w. w M^ " ^ "*^ dedinatur, «it/ia, mitium, mi- 

r0ts EKTMAINETO. " '«*«»• ^^ ' sublato; ut, 

Sed de hac re satismulta. " ^*^*^ ™»^** ^^^^ leto— ." (Vlrg. JEn. 

Hinc Nicander, in tfaer. 295. viam ser- ^' ^') ^^ ^ orthographia, ibid. p. 

j)entis, quasi navigationem, feUdter exhi- ^^' " ^^ ^ ^^ '» ^^* ^^ P®' 

Jbuit, ob undantem motum animaUs: " ^^ ' scribatur." Alift e»t aententia 

Cassiodorus, p. 2295. 

— — /9«MM nAOON tutp OKEAAEI- ,,. , 

Ver. 726. discrimen : Vmd. O. Q, A. 

Ver. 723. privo : sic levissimam per mu- discrimine; constructione quidem minus 

iationem ausus sum ex conjectura repo- trit^, sed, si penitius attendas, non de» 



114 T. LUCRETII 

An quasi corporibus perfectia inskiiieiitar. 
730 At neque, quur fiudant ips», qua reve laborent^ 

Dicere subpedit^; neque enim, sine corpcMre quom sunt, 
SolicitflB volitant morbis, alguque, fioneque: 
Corpus enun magis hib vitiis, et fine, laborat; 

teriore. Mantuani venus, ^n. L 574. est V. ed. A. X. ewiUant; perpenun: atfncta 

in pervagatissimis: est utique praecedentis vocabuli fiitale de- 

Tro^Tyriuaque, mihinulloifi#crfaii««^rt«r. mentum.— a/^u .- omnes lilm, algo; ct 

_, ^ _ . w, Nonius Marcelltts quoque» iL 28. quum 

Ver. 727. l^rum -antma: i. e. Utntm ^ t ^** i • . 

r «^**«mu»mi». .«;. v^N^ vero ponatur Lucretu locus mter exem- 

•nmuB disquinmt particulas maten« il- ^i ^ ... r ^ \^ j ^i* ^ 

-. ? * . , pla formae, alguSt us^ quartae dedinatio- 

ta», e qn. corpor. ^iealoRttii cdn- ^. ^^ ^^ ^^^ ^^ j^^ ^^ 

.tot, w v.«n coUeelui «t c<H«k>b<<tt« ^,^ ^^ g«mmaticl codices vitiaU» 

»>V>im<Amt.M»qu..d»dom.dl>»fd>n. ^ ^ipater Charisius, instt gnunm. 

«nter; «., »» hac inmtigrtlone c«v 5^ 33 f„^„ ^,y^ jj^ ^ ^ 

Iianbusve«uumjun.boopaei)«r£actb gg. dtat Plautum, KuA ii. 7. 24. 
iiicidant, et se msinuent 

Ver. 728. !>««.. V. ed- ip$a.-^nt: I* T^ vej«uda, velperi«(cif^ 

M. O. «im^- ^od admisL Priscianus, lib. vL p. 699.—« etiam hic 

Ver. 729. quaii perfeciis: Le. <• ^pia^ *^ algu»^ hujus atgis dicltur." Deinde,' 

** fuerint siM fact», et in usus proprios versum eundem Plauti huidot, et alterum 

** foimat».** Reponunt editoies Jam, jAi» ex Vidularii; quem nesdas an trochificua 

quasi^ libris omnibus antiquis reclamanti- sJt, an iambicus, adeoque ita scribendus: 

bas. Actum cst de veterum monumen- 

tis, 81 sint nobis nunc dierum, subtiliores ;' ' „r°'^ ! 

,. ' _ %-«»^i«i«, Buuvuivic» Luctum,marorein,paupertatem,fl(fttM,/fliiiaii: 

ungus oemOTtuae propnetates minime cal- 

lentibus, ac temerariis manibus conscri- V^ ^9CM eavdem saetavit iterum, ut Lu* 

billanda. €aeterum, vocabuio quasi nos- <^K>B^t "i Most i. 5. 36. 

ter alibi usus est peculiariter: videas mo- titi,fiaiuqjxe, atquetf^f»: 

dover. 816.faDclibro. * . a • i j xt . 

V— »»«/x M. ^ ^ . . ®* P"®' Acaus, L c. apud Nommn: 
Ver. 73a Jt: n. Aui.-^^meque: A. nee. 

-^faciant: Vind. O. It.faciunL ""^ P^"** '^^'^ ^^^' 

Ver. 751. subpeditat: P. suppeditant,^ ^* ^^ ^P^t quicquid libri reflent, no». 

tunt: Vind. R Q. sinL ' ^ ^ectio Lucretii videtur in portu navi- 

Ibid. Dicere suhpeditat: i. e. r« dicere^ 8*^®* 

nominativi casQs offido fimgens. Hic au- ^ynu volitant, Ita poetae solent loqui. 

tem verbi suppedito usus intransitivus jam ^ animis gravi membrorum mole libera- 

notus est ex ipso Lucretio, i 548. et Tul- ^ ^^® deprimit in terram: inspioe no- 

lio frequentatur. tam meam ad Euripidis Herc fur. 11 1. 

Ibid« neque enim: L e. 9Bgjte dicaa ani- Viigilius, iEn. vi. 292. 

mas tanto qpere sifaimeti^sis infensas esse, Et. lU docta comes teauis dne corpore vitas 

ut segritudines i^lveittitias venentur, eC Admoneat vo/i^orf cavae sub imagine forms, 

€pi|poi«is incoatmoditatS^iM ae libenter im- l^^^t» et f rustra ferro diverberet umbras. 

plicent; a quibus, cttneormn InvoIuGro- Conferas eundem ibid. verr. 329. 706. 

mn liberae, longissime remotn vivunt Claudianum, in Rufin. L 126. 

Ver. 732. Solicita: O. Solicitenti A. Ibid. morbis, fameque. Maro, geo. iv. 

X Solicitanti n. Solicitat^-^ii^mt: P. 318. 



LIBER TERTIUS. 115 

Et insla cmcta animus oonta^ fungitar gfis- 
735 Sed tamen hiis esto quam yis facere utile corpUB^ 
Quod sttbeant; at, qui possint, via nuUa videturr 
Haud igitur ftciunt animae sibi corpora, et artus* 
Nec tamen est, qui cum perfectis insinuentur 



Anittis, ut fiuiia, aplbiit uurboqf», famequr. qucm idem, ibid. 2, 1 75. vocat, morU SO' 

Ver. 133, etfine: sic omnes Kbri; qui- premA: ut mirer Ruhnkenium affinnan- 

bus pro more spretis, editores ex emenda- tem, se non habere vetustiorem suo VeU 

tione Lambini sic solent exhibere versum: leio auctorem, qui Jinem, pro Jine vit^B, 

Cotpu. cnim magis his vitiis a^ laborat. ^^^ moHe, dixerit QuintiUanus, dedam. 

iv. 10. '* Fadamus potius de fine reme- 

At quafi demum oonstrucaone? Quamvis .. ^^^^ ^^ necessitate soktium-." At at 

«lim proba sit ft elegans locutio. mtiU ^^ ^^^ ^^^ faciamus. 

adfine; st dicas: " Coipus emm, magU Ver. 734. cuncta: sic solus n. quenv 

« adfine W vitiia, laborat;- iUud lain^at ^^^ ^^^ ^^^ ^^^^ ^^^ ^^^ 

ineptisome caudam tiahit, et non habe|, ^^^^ ^^^^ j^ „^„ adhnpleat, imo 

«X quo pendeat. Sin rursus ita constitu- videatur potius contradicere. Quin etiam, 

aa kcum: " Corpus enun magis kbonit ^j^^^ersione digna est antiquior scrip- 

« bis vitaiar quid, malum! cum ry ad- ^^ ^^^ ^^ ^^ ^^ servata.— 

fine fiudasr Reddamus igitur mventori- Tr ^ „ • •« < • • 

•f . , «,,... antmus: \. ea» II. ammtf.—contagt: si& 

bo« qus fa«>c beUuUm divin^tumem; Lambinu» protabiUter reposuit, pro con. 

qim, uteonqu. ad pnmum intuitum no- ^^^^ „^.„^ p ^,^ 

bis arridere possil, penitius mspecta sta- . j ^ ^ • j 

., !*«»>.*, r~ ««r^ ^ autem dat contagta; quod per appositio- 

txmem suam tuen nequit: et ezemplan- ^ ,. . _ , ,, 

. .^ . „ '^ nemoictum, malantuitonempe, quaesunt 

um scnptura contenti simua. Ftne au- . . _ i, , , 

.'^ » . « . contagM ejusy nullo modo spernendum 

tem Talet morte; atque effi<»citer &at judican,„,,^totamen scriptur»posU 

nne«lpo«.«gumentum.»Con>usaa. ^,^^3^. g^ „ j^t Lucretius, 

*' heet non soiummoQQ «19 /innntumiSi 1 * •■<.... 

, . , . . « ^ . contage e, vel erf unde &ci]e absorpta 

** sed fe/o laborat msuper." Tacitusy ut ^ .. •, ,. ^ ... ,/ 

,.. . . . , ,x is « crif • . «sset pnepositia Id edicanC ahi. Voce 

ahbi, sicann. IV. 19. fin. — ** Silius unmi- ^^ "^ _^ .... ^ . ^^ . 

.. ' j ^ 1 . . ^ cowtages noster ahbi usus est, iv. 337. vi» 

** nentem damnationem voluntano /?n6 ^^ 7^^, ^ . .. ,.,..., 

«pwvertit- VeUeiu.P«temilus.ai23. «"9- l^l- «» Arnotav». hK ,n. L»nbm<> 

_ *^ ., •• « . - citante:— ** Lues mfesta,— continua po- 

j|.^«« nec qmoquam jam de iSiie, si mta ,, , ^ £ • «i y* .. 

r? ? %^ -11 pulum contage counciens. —fungtturr 

•« poaceieBt» recusaps; ad qnem kxnua , •v«1«- 

perl^Sas» q«» magnus Ruhnkemus con- ^. ./""^! -' .* .* ^' 

i* T»r*..u;^... .w«»**^ r"»*-» «i« ^°*^' ^iMlaJungttur: i, e. patitur; ut i* 

.«« I»tii.«»m<iw. .»» .epten. ^ Sic Hautus, Men«ch. i. 4. S. etam 

« tijo «mittet^- 8en«»„ HeK. <Et «»" ««««««x»*". »cut poeta noster: 

147d. Ham paradtus octo hoininum mimtu IJMile/Mr^ 

gitur: 
MB querimttr ultra : decnlt Iiunc^iK» darl, 

Me quia supentet Hercnlifl vlctorfoict. et flimiHter Amphit iL 2. 197. Justinua^ 

. ,. ^ ,^^ xix. 1.1. «* Mago, Carthagmiensiumim- 

Juvenalis, sat. X. 163. „ , j. i, •. v^. j u. 

*< perator,— </tem/iin^i<ur, rehctis duobu» 

#fM»Mte,qu«inliumanMmiicattQlIn, «c jUijs." AHa exempU reperias m lexida 

Non gladii, non lam dabunt, non tcla - ■ . i .- _^ w • -nir n .. ^ « 

vulgaribus, ct Nonio Marcello, ix. 4. et 5 

HOTitius, epiflt il 1. 12. dBHeraOe: Ver. 735. tamen hiii: A. his temCTi.-T 

Coinperitlnvldiflmnr^ma>tocdo«Mii: fiseere^ V. ed^ci^. 



116 T. LUCRETII 

Corporibus: neque enim poterunt subtiliter esse 
74*0 Connexae; neque consensu contagia fient. 

Denique, quur acris violentia triste leonum 
« Seminium sequitur, volpeis dolus; et fuga oervis 



IbidL quttmvis utile: i. e. quafUumvis Ver. 740. neque: A. mc— coiianuic^ 

uiile: et siG Lambiniu, nam inteipraB vo- vinA V. ed. B. A. 5. il. eum seum; 

cem negligit guam monuimiiB esie ftequentiaBimam 

Ver. 736. Q^od: sic bene videtmr ami. commutationem ad ver. 149. hujuace U- 

eu8 Fabri leposuisse. pro lectione libro. brij et a«pe alias: O. tum sensu. Ad 

rum omnium Cumi qu«, licet fortasae Juvenalis sat. L 32. pro cum veniat, scri- 

ferri posset, pro Quoniam subeaniy l e. bitur conveniat in codice MS. membnna- 

«« Quum,aigumentaaonisgratil^hocoon. eeo, pulchio, et vetusto, in bibliotfaecft 

" cedimus:" non satis expUcatk est pro pubKc& Academi» Cantabrigiensis, nobts 

e& simplicitate Lucretii, qua solet aigu- ooUato. 

mentum persequl Cum nobis etiam sen- n,jd. ^^gg^ amtagia fent: ob ntiones 

tentia BenUeu stat Et fiunlis est deda. ^^ nuper, a ver. 679. ad ver. 686. 

rari quoque progressus comiptelaB: quod quum non rint utique hoc pacto corpus et 

nempe, quom^ cttm. Nec Creechius etiam aninm satis art^ sodeUte vmcta, atque, 

rem non tenuit-^* qud: V. ed. L, M. S. ut ita dicam, primitus condepsita in unam 

atques O. n. Q,. quij quod non deteri- ^„^»«^„ congeriem. 

u8.-poMin*; A,possunt. Ver. 741. triste: l e. savum. Nonius 

Ver. 737. Haud: A. X. Aut.—corpora: Marcellus, i 9. " Triste^ crudele, im- 

n. corpore. u njjte. Viigilius, ^n. ii. 548. 



Ibid. corpora et artus : per hendyadem, „ ^ ^^ ^^ ^^ „ 

poeds adamatam, dictum est, pro corjjo- 

reos artus, Hmc lectiones membrana- Ibid. triste leonum Seminium. Veibum 

rum Claudiano vindicabimus, et emen- verbo reddidit Mantuanus, geo. ii 151. 

datum probe constituemus, ad rapt Pros. ^t rabkbe tigret abaont, et s^a Uonwm 

i. 59. Sen ^a 

Q«l vltan tetomqa. .aU : nam. qtddquU uN- Subjungam Statium, AchiU. ii 408. 

4^ ........i.». tristes turbare CttbUibus itrsas. 

Gignit materies, hoc, te donante, creattur, 

Debeturquetibijyiwic/wiueambagibiuasvi, Ver. 742. Seminium: X. Senimiums 

KnnwcorpareosaninmmotBntarinartus. confusfa elementorum ductibu&--f)o//if« 

. dolus: haec est omnium librorum scrip* 

NonnulU hbn. « certi. ambagilnB:" plu. ,^ Lmnbiao per Nmmiam «idadm in 

"^ '""l^i.. „°°'.^,"^. '^°" <'"'«» volpibut mutata; aliis editoribus «e- 

mere et insdte consentientibus. Conie- 
ras V. 861. in omnibus parallelum locum. 

Ver. 738. Edidimus ad fidem libio- _.cm;«*.. Vind. V. ed. M. O. A. n. X. 

rum, nisi quod P. Vind, V. ed. L. M. n. a. cervoss unde conjectur& extudimua 

interponantttt,po8tcst;quodrespuitjusta niaxime indubitabUem, nisi valde fiOli- 

versiis longitudo: B. omittit qui; et n. niur, hujusce lod lestitutionem: quant 

habet quid^ atque insinuetur. Prisca Pii quicquid esthominum venuatiorum in con^ 

•xemplaria, ver. 729. respicientia, men- textum receptam lubentissime vidisaent; 

dose scribunt, ^ modesti» fines nolumus tranacendere^ 

Nec tamen cit, giwi <«r p e rf cc t to * ■ ^ neque malignisy quibus aetaa nostca «st 



nem elicuimus. Has dictiones confusaa 
vidimus etiam ad L 856. 



LIBER TERTIUS. 



117 



A patribus datur, et patrius pavor indtat artus? 
£t jam csetera de genere hoc, quur omnia membris 
745 Ex ineunte aevo generascunt, ingenioque; 
Si non, certa suo quia setnine, seminioquey 



abmidantior, oocastonem acriter oblatnoi- 
di dare: 

Denlqoe, qutnr acria ▼ielentia trlste leoimin 
Semkiiiim aequitur, volpeiir (&lus, et f&ga cervost 
A patrlbus datur, et patrhn 'vapw indtat artus. 

Intenogat utique, et sibi responsum p6& 
ta reddit Qui Tero Lucretium perleget 
a ver. 291 . ad ver. 308. hujusce libri, at- 
que potissimum ea, qu» nos commentati 
flumus ad ver. 306. iUum nihil ultm deai- 
deraturum puto. 

Ibid. Sefninium^ pro genus. Hinc libet 
emendare versus quosdam in toUm^ qui 
leguntur in lib. v. carm. L ver. 9. Antho- 
logiae Latinae Burmannianae : 

Sol rumpit tenebra8,»nitiloque ubi fuTget ab ortu, 
^>ar^^Bi'KtKerlm fianunantla lundna campos. 
Hinc homines, armenta dmul, smefiq%ufennm 
Bmc, aRii hlnc pecudum vivit genus omne nataa- 
tum. 

Distichon*postarius.itavu}go l^tur longe 
corruptissimum : 

Hlnc hominei, armenta rimui; efsemma renmi^ 
ARHs Idnc pecudesy vivlt genus omne natantum. 

De phrasi pecudum natantum adhibeas ve- 
lim in conciHum tibi Lucretium nostrum, 
ad iL 345. et nos ilndem. Statina inte- 
rea, quod solet, •rmX^, cum didt, in 
AchilL L 189. 

— — — canit ille Ubens immanla laudum 
Semhia: 

pro *' semina, i e. homiiies, laudum im- 
*' manium;" ad eam formuhun sermonis, 
quam saepius attigimus in Lucretio: vide 
nos ad L 120. Fakus est interpretationis 
iuse Bartfaius. Idem Papinius, Theb; vL 
334. 

Quin et ThessaUcis feUx Admetus ab oris 

Vix sterlles compescit equas ; Centaurlca dlcunt 

Sewuna^, 



l}aid,fuga cendt: unde ViigiUus, geot 
iiL 559.Jugaces cerm: L e. ad ftigam pro» 
clives. Horatius, od. liL 2. 14. 

Mors eXfugacem consequitur virum : 

i. e. utcunque citva fugiat, cilioT Mors in- 
sequitur; ctgus tadtae comparationis ve- 
neres Marldandus pessum dedit, sctiben- 
do efficacem pro et Jugaeem^ in ezplicatt 
vett aEquot auctorum, p. 257. qiumivb 
alioquih conjecturar sii critico docto atque 
ingenioso digna. 

Ver. 744wjam deest A.F—omiiui.* O. no^ 
mina, — membris: n. membrum, 

Ver. 745. generascunt: n. grandescunts. 
et nobis impense phicet haec scriptura. 
" Peculiares nempe qualitates animaUum 
*' crescunt un4 cum corporibus, et reli- 
*' quis dotibus ingenii:** oonferas ver. 
747. et ver. 446. ad ver. 460. Nolui ta* 
men plurium Ubrarum auctoritatem sin- 
gulari codid posthabere, quamvis reoep^ 
tae lectioni aliquantulum obstare videatur,. 
quod verbum generasco non alibi per U>- 
tum Latium compareat. 
Ante vero, lector, quam pergamus, mi- 
remur Lambini temeritatem^ hoc modo 
versum contra libros demutantis: 

£x ineunte xvo ingeneratcunt, bt^genuntur: 

et Bupinam dicamus^ an stupidam, alio- 
rum negligentiAm, tuitum fadnus calcu- 
lo suo approbantinm, et cannen sic fedis- 
sime hebitum in editiones suas admitten- 
tium. Miseraii^profect»Carisortem, t8« 
lesnacti curatoresf 

Ibid. Omnes MSS. oon inque genun* 
tur^ sed ingenioque. Optime. *< Cur om- 
^^ nia, ait, tam ingenio, sive moribus, et 
'* naturd, et indole, genus suum referunt^ 
«« quam coiporM forma?" Vide L 592. ni. 
664* ▼. 895. BcNTLBivs. 



118 T* LUCRBTII 

Vis animi pfkriter crescH cam 6orpare quoqae? 
Quod, si imnoitalis feret, et mttt«re soleret 
Corpora, permixtis animantes moribus es^ent: 

750 Eciugeret canis Hyrcano de semine saepe 

G)migeri incursum cervi; tremeretque, per auras 
Aeris, adcipiter, fiigiens, veniente columbd: 
Desiperent homines, saperent fera secla ferarum. 
lUud enim falsa fertur ratione, quod aiimt 

755 Inmortalem animam mutato corpore flecti; 



Ver. 746. Si non: i. e. ** IS visanims, non immemores. Sed enim dubitare li« 

^ certa, vel fixa^ suo semine et seminio, ceat interea, an scripserit Lucretiiis, 

«' vel seminis propagine, non pariter cres- . „ . , 

. . . n -rk .-«■■>«■■-> csiwy Hyrcano de wmiiie untoimmmmf 
*< cit cum corpore smo peculiart, Froper- 

tius, iii. 7. 20. Lucanus non aliter, L 548. et aHi. 

Hksatusadpacem, hiccastreiulbtisutflbannb: — -— — — — flebileirfTO 

Naturae sequitnr semma quiiqiie saae. Latravere canes. 

5b»initt7ii scilicet non tantum r«^/ta est, Ver. 751. Comigeri cervi. Hanc et 

sed etiam genw*. Varro, de re rust ii. 6. ^^ locuUonem Lucretianam Ovidius 

1. " Ego, inquit, de adnis potissimum ^ ^oco pukherrimo politissimi carminift 

•« dicam, quod sum Reatinus, ubi optimi adhibuit, met. viL 701. 

" et maximi fiunt; e quo seminio egq ^ . . ^ 

-, , . . ,, ^,, ° Cum me, cormgeru tendentem retia cervu, 

heic procreavi puUos— . y^^^ de rammo smper JlorenHs Hymetti 

Ver. 747. animi: A. animai. — quoque : Lutea mane videt puliia Aurora teoebfii. 
Lambinus et alii, toto, contra libros. Quas- 

namluecestlicentia mutandj? I*>»<^ incursum cerm. Maro, geo. iii. 

Ver. 748. mutare corpora: ex alio sd- ^^ 

licetin aliud vicissim demigrando; quod mcwnwqne loporum. 

Pythagorei fingunt 

Ver. 750. cani* Hyrcano de semine. Ver. 752. Idem Ovidiusy met v. 605. 

Plinius, nat faist viii. 61. " Is vero ca- --.- , ,^ •* i^ .. i u 

^ , _, . ,,.,. T^ . Utfiigereacdpitrempenn4trepidantecolumb«^ 

«* nw, cui nomen Hyrcani reddidit Duris, i;t solet acdpker tiepidat agltare columbas. 

** accenso regb Lysimachi rogo, injecit 

** se flamms»--.'* Aoeedat Cieero, Tuse. Ver. 755. Desiperewt komines : i. e. ei 

dispp. i. 46. «< In Hyreanift plebs publi* A«yMw ft,%f ytwnr af aXeyor »i V ak»y§» 

<« 008 alit canes; optinsates, domesticos: ««»» A.*y«»#i« ut cum Orsecis loquar.^ 

*' nobSe autem genus canum iliud seimiu Forro, A. DissiperaU: et, iix sequei^ 

« esBei" Proditimi est utiqite Hyrcanoa v«»Ui V. ed. agunt^ pro aiunt. 

canes esse ex tigride et cane progenitos, Ver. 756. Eodem modo Novatianua, 

De hac r% Gratws, cyneg. 161. de 2^o, reg. fid. cap. iv. " Hic. ergo sem- 

*' per sui est fumilis, nec se u&quam la 

Sednon^rcdniTsatisestvehementiair^fi/i <« i* r _.•* a * .. 

rnmtaj sdspetiefeuitroferaseminaiTlvi.. " «^q™» formas vertit, aut mutat; neper 

*' immutationem edam mortalis esse vi- 

Ubi omnia invenies hue spectantia apud *' deatur. Immutatione enim conversio- 

doctos animadyerBoreS) Lttcretii intese», *' nis portio cujusdam oomprebenditiflr 



LIBER TERTIUS- ll9 

Quod mutatur ^iim, dissolyitur: intarit ergo: 
Trajiciuntur enim partes, atque ordine migrant; 
Qua re dissolvi quoque debesit posse per iEUtus, 
Denique ut intereant, una cum corpore, cuncte. 
760 Sin animas hominum (ficait in corpora semper 
Ire humana, tamen quseram» quur e sapienti 
Stulta queat fieri, nec prudens sit puer ulhis; 
Nec tam doctus equae puHus, quam fortis equi vis? 
Si non, certa suo quia semine, seminioque, 



**jaiorti8:* Uti Jackflonus bene loctixn e- tBque^fartis: P. V. ed. docius,~-^gui 

mendavit. vis.' P. equus tits V. ed. e^tnfi.^CaC&- 

Ver. 757. Forte an dederit Lucretius: nim, hicce venus in libiis omnitMis pne- 

ter P. sequenti postpositus, et, cum duo> 
tfg»*ordinemigrant. ^ venientibus, pro spurio est habitus 

Ag/ue et tUgue librarii confuderunt ad ^i^^ia 

Viig. geo. iv. 347. Ovid. amor. ii 14. S(X ^'^ ^^^^ «?«* i^«*- Homtius 

et alilM sspiua. ^^ aUudit, epist i. 2. 64. 

Ver. 758. guoque ddtent: A. debent Ffaigit «gfnnR teneri liscftoii cervice magbter 

gttoque: et veisus, qui sequitur, deaid&* ftre viam, qui moMttet eq ocs . . 

Et, quse Vi]|^us, varietatis et poetid de- 

Ver. 760. Sin: V. ed. L. M. O. A. n. coris gratiA, eqniti tribuerit, le vera sunt 

5. Sics quod miror, nam certe mendo- ^ ^^ intelKgenda, geo. iii U6. 

sum est, quamvis tot eiemplaria oonqpi- 

rent— coryoro; Vind. L. M. O. H. X. eqoitem ifoaierf aob araito 

.^ j j Insultare solo. 
corpores itidem mendose. 

Ver. 761. Ire: V. ed. Ira, — humanas At, qui doctofem habet, videri posritdoe- 

Vind. V. ed. A. humanees n. Atttnane^— trins capax, et doctus etiam evasurus. 

guaram: P. O. n. gua res^ non male; Ver. 764. certa: n. cunctas etversus 

Vind. 2. quas n. quods abest omnino V. proxime veniens non comparet in ullis 

ed. — quur e: Vind. A. n. euras V. ed. exemplaribus prseter P. M. XI. unde, 

cure. quum nullo negotio librarii scriptores 

Ver. 762. StuUa: O. A. SiuUe.^it: ^^^ repeterent ex superioribus, (vide 

jj^ gl^ ' ver. 747.) mihi persuasum est, hunc Ipcum 

Ibid. prudens: l e. wf^n^v, providens^ «^ optime posse constitui: 

etfuturorumsagax: deqoaUbussimiUter tamenqu«ram, quuresaplentl 

Venusinus, art iK)et 164. . gtoita queat fieri, ncc prudena «it puer ulluii 

Si non cimcta suo quia semine, seminioque : 

Vtmnm tardof provisor-^ Nec tam doctus equas pullus, quam fortis equi 

vis. 
Cicero, de senect 6. *^ Temeritas est vide- 

*< licet florentis^etatis, prudentia seneik Ver. 766. tenerascere. Glossarium ve- 

" oentis." £t ibid. 21«—** tanta memo* tus: ** TenerasCOy &*akittMu.** Apud om« 

**riapraeteritorum,/tt<ttrorttfliquepruden» nes alios, qui vocabulum adhibuerint, 

" tia — " scribi solet teneresco. Adeas lexicogra- 

Ver. 763. iam: A. clam.^^-equcB : V.,ed. phos, qui ad plures auctores provocant 

VOL. II. I 



120 . T. LUCRETII 

765 Vis aiumi pariter crescit cum corpore quoque* 
Scilicet in teQero tenerascere corpore mentem 
Coniugient: .quo|d si jam fit, fateare necesse est 
Mortalem esse animam; quoniam, mutata per artus 
Taato c^re, amittit yitam, sensumque priorem. 

770 Quove modo poterit, pariter cum corpore quoque 
Confirmata, cupitum aetatis tangere florem 
Vis animi, nisi erit consors in origine prim^? 
Quidve foras sibi volt membris exire senectis? 
An metuit condusa manere in corpore putri? 



• Ver. 767. Confugient: P. Conftngent, yer. 172. animi nisi : II. animis. 
item bene; M, ^. Qmjugianty non male; Ver. 775. tenectis: P. V. ed. B. seneo 

O. Confingerent, Tolens haud dubie, Can- tu$; ineptissime: sed librariis exqijsido* 

fingent; n. ConJugiet.^fit : P. sit: et rem vocem repudiatam esse non miramiir, 

O. fit Jam.»Cieterum, viri docti, qui de quum Pius ipse de no8tr& lectione £uaat 

mgore venustate «v Omfitgiant tam copi- in notb mentionem, et «gre videatur pro 

ose disserunty nobis videntur partim falli, legitimo nomine agnoacere. Plautus, 

partim arguia nimis et subtilia captare. Trinum. i 2. 5. Amphit. iv. 2. 12. et ali- 

Sed in re leyi non operae pretiiun fuerit bi plus semel, habet tenectd eetate. Au- 

bonum otium trivisse. relius Victor, epit cap. xL 20.-r-^' inferior 

Ver. 768. Mortalemesse: V. ed. Mor- *^ advetwo&lBbaremYitio senecta ^etatis — :** 

tale firre. ubi doctrina Amtzenii tibi plura exenipla 

Ver. 769. vitam : i, e. vitalitatem suppeditabit Maxime appositum est Sal- 

quasi,- ac vigorem. Exspectavisies nihilo ^ustii fragmentum, hist iv. apud Prisda- 

minus poetam scripturum esse: num, qui senectd quiete ex CatuUo pro- 

tulit, lib. ix. p. 869. — '* omnes, quibus, 

.Tanto opere amlttlt tnreu, i^ntumque prlorem. .. ,^^,^ ^^^^ ^^^^ ^^ ^^. 

Sed libri in vulgatis consentiunt Idem grammaticus, p. 887. inserit ^as 

Ver. 770. Quove: n. Quave; et statim P<»t guibus; quae vox, nisi sit ex glossa, 

A. frangercy pro tangere. **c fortassc castigari debet: — " quibus, 

Ver. 771. Confirmata iptatis. Pariter '' etiam senecto corpore." Quemadmo- 

Virgilius, ecL iv. 37. ^^^ Dictys Cretensis, iii. 21. " Neque 

" dubium cuiquam, quin contemptui sit 

ubl Jam Jirmaia viram te feterit ^tas . c» adolescenti» senecta eetas:' Adeas in- 

Ibid. atatis fiorem. Idem, JEn. vii. ^ nostrum. v. 884. 

162. * Ver. 774. Cogitabam aliquoties, an 

contextum invaserit genuinie vocis inter-- 
primKvo Jhrf ju-ventus, pretamentum, et scripserit Lucretius: 

Et atatis florem yult «« artatis cacumen," An metuit concluja mancre In carcere putri i 
ut ii. 1129. quia in cacumine fios enasci- 

tur. Hinc fiores ipsos virtutum, vcl vir- ^^ nietaphor& huic rei accommodata 

tutes prajcellentissimas, Pindarus, Ol. i. "^*®"* philosophorum chartsEs. De us- 

21. «.p^«, •p,r«, elegantisame nomina- *^ "*»"*« Virgilius, Mn. vL 734. 

^** — — — — clatu^ tenebris et carcere caeco. 

3 



» 



LIBER TERTIUSl. 121 

775 An, domus setatis spatio ne fessa vetusto 

Obruati' At non sunt jam inmortali ulla perida. 

Denique^ connubia ad Veneris, partusque ferarumi 
Esse animas prsesto, deridiculum esse videtur; 
Exspectare inmortaJeis mortalia membra 

7i30 Innumero numero, <certareque praeproperanter 
Inter se, quae prima, potisBimaque, insinuetur: 
Si non J>rte ita sunt animarum fiBdera pacta, 
Ut, qufl^ prima volans advenerit^ insinuetur 
Prima, neque inter se contendant viribus hilum. 



Servius: '* Befinitiones sunt corp&ris. *' Fingis autem anims putre corpus odio 

«« nam Graeci h/ut ft qpiasi h^ft^p, corpus *' haberi; vel eam timere, ne ruina domilks 

** Tocanty quasi vinculum ahimi.** Videas ** labascentis obruatur? Sed non satis 

etiara viros doctos ad Lucan. vi 722. *' caussce est, cur, mortalis quie sit, mor- 

Nifail autem adjumenti venit ez libris " tem aTersetur." In quam rem multa 

suspicioni me». argumenta usque ad finem libri noster 

Ver. 775. jfn: sic P. quod longe ani- protulit Sed hac videri possunt nimis 

mosius est, et in adyersarios superinus subtijia, et altius petita, si cum simplid- 

4riumphantis. Vulgo, Et. tate vulgatorum componantur. 

Ibid. tetatis spatio fessa : i. e. «-irtfyq- Ibid. wm sunt innwtali tdla peri" 

' -^vi», vel irtitefnfASfn^' consuks de hac ele- da, Huc fadt Amobius, lib. ii. p. 64. 

gante locutione meam Silv. Crit sect cliv. *' ^f, qui poterit territari formidinis ali- 

et tom. V. p. 169. Hinc pulchre Ludanus, ** cujus horrore, cui fuerit persuasum, 

Timonb fine:---rify fttf iixtkXetp eXiyof *' tam se fesse immortalem, quam ipsum 

mwrnkuti 9r»Xeu IlfinoNHKTIAN: cujus '* Deum primum?** Sic scribendum reor« 

▼ocabuli veneres in illo looo non satis pro Ei, 

editoribus sunt perspectae. Adsit etiam Ver. 1*11, ferarum: quas eo prae Aomi- 

in coronidem Virgilius, ^n. it 596. le- nibus noster allegat, ut majorem Invidiam 

porum omnium locuples conditorium: et contemptum argumentis adversariorum 

pariat Et certe se mm inscite festivum 

Non prius adspicies, ubi,/»/»i» ^etate, parentem rw.«K.#;f?«. 

Liqueris Anchiscn f praesaai;. 

Ver. 778. deridiculum : V. ed. O. A. 

Ver. 776. inmortali: universi libri, n. ^, diridiadum, 

quantum intelligo, certe omnes nostri, Ver. 779. JExspectare: sic legitur in 

habent mortali; quem errorem siepissime Vind. V. ed. M. O. n. X. XI. et ita spon- 

in librariis Lucretianis «xperti sumus: te coijeceram: namquasi^e novo argu- 

ndeverr. 611.624.670. etalibiplusvice mentum exordiri, majorem habet effica- 

aimplid. Sic negandi particula quibus- ciam, et speciem acerbius insultantis. Re- 

dam libris deest, ad Liv. xzv. 26. 7. le- liqua exemplaria, Et spectare^—inmorta-' 

gentibus toleranda, pro intoleranda. In ieis: n. mortalis, 

hoc autem Cari loco inde fadlius pecca- Ver, 780. prajyroperanier: Vind./)r«- 

tum est, quum finale elementum rit jam properantur: P. eas properanter: V. ed. 

absorpsisse possit syllabam in vocabuli se- properantur, 

quentis. Sane tolerabilis est codicum Ver. 782. fcedera pacta, VirgiKus, geo* 

lectio, d mentem poetae sic concipias: iv. 158. 

12 



122 T, LUCRETII 

785 Denique, in aethere non arbor, non SBquore in alto 
Nubes esse queunt, nec pisces vivere in arvis, 
Nec cruor in lignis, neque saxis sucus, inesse: 
Certum ac dispositum est^ ubi quidquid crescaty et insit: 
Sic animi natura nequit sine corpore oriri 

790 Sola, neque a nervis et sanguine longius essc* 
Quod si posset enim) multo prius ipsa animi vis 
In capite, aut humeris, aut imis calcibus, esse 
Posset, et innasci qua vis in parte soleret; 



Szmqae aSxvlctaiavi^aBnUttftuUrefiaao Ibid. Quod si postet enim: l e, «« d 

Ezercentoragib. ., ^ posaMit eitim ordiiiem sutim nnci. 

Exerceniur flutem, $e etercentt ad nMdia *' anima ane oorpore otiri poawt: etmi^. 

Gneconim vods potestatem : quod tyfODes ** to magit animus» quemcunque demiBm 

«nimadvertant, velim ; davis enim est ad *' corporia locum oocupefet, Ammtos, pu- 

innumeras scviptonim veterum ▼enurtates ** ta, re\ eaicet; neque se intrm peOoris 

reserandas, viris vel doctissimis in hunc '* daustra (redi ad ver. 141. hoe libro) 

usque diem inobservatas, inoognitasque. ** coatinerefc, in eftdem parte scilicet ejus- 

Ver. 7S3. voUmt : ledi notsta ad ver. *' dem hominis." 

752. Ver. 792. cak&mt: V. ed. tedabut; cu- 

Ibid. volant advenerit, Maro, ^n. vL jus aberrationis perfacUis est reddenda ta- 

190. tia Elementa niminim < et c in mino- 

gemin« quum fortc columb» ^" Uteiarum fonnis sunt simiflima; et 

Ipsa 8ub ora viri cotlo 'venere 'voUmtts, litersB c i, si profttus admoveantuT, in unna 

' .. ^^, a sensim coalescunt, et ab illo non sunt 

iZm ""^*"** ^ ^c^lum: 11, perfbnctorie intuentibus distinguendiB. 

.. ' ^^^ . Y «, Hocautemsolidtiusincukarijnecniisde 

Ver. 787. negue: sic L. M. 2. XI. re- ^ ,.1^ -^ . ^. . - * 

,. . ' «. ««. ««^ <aM6tcs8omniet, quasiantiquioreformft w 

UQui, nec, ^ ,. . j \ a . ? 

xr >Too j. j te/»i; cujusadeofuiasetvulgatumcolciftitt 

^1^.788, dztpotUum:n,depotUum,^ glossa maiginalis. In JuvenaL vi. 151, 

guidquid: P. V.ed. B. gmcguam, ^^^ ^^^ „.^.„^^ ^^ ^ ^ ^^ 

Ver 789. tine corpore Sola, Smiiliter Cantabrigiensispr^bet A*cma«w.. nimi- . 

VirgiUus, ecL X. 48. ^^^ .^ ^-^ ^icinut, elementa * atque ci, 

Alpinas, ah dura ! nivec, et frigora Rheni, libnrius pro c et a oepit; et inde facillime 

Me sme, tola, vtdes. inductus est in CFSssissimam omninm aberw 

In vcrsu sequente, A. nec, — Porro, pene "^^"^™* 

oblitus sum admonere, certissime legen- ^*** "^^* '^ '""**^*' ^ ^' **'*• "^*«- 

dum esse animaf, pro animi. in hoc versu, ^"^' '^^** ^" ^**"*^ exempbribus hec 

sicuti loci totius indoles demonstmt: scd P^ ^««» P"^*»» «»«««» «t: 

non aUsus sum reponere, ingenio solo 3Vi^^ In eodem homfaie atque in eodem vase 

fisus. Vide enarrationem nostram, ad mancfe: 

sequentem versum. nam «•« maneret vulgarium editionum 

Ver. 791. Quod: Vind. P. Hoa sed auctoritate destituitur. Quid autem hac 

illud longe familiarius est Lucfetio. — mii/- sibi velint, aut quo modo ad scopum poet» 

toanimi: n. multa anima, fadant, neque exortUs est quisquam, qui 



LIBER TERTIUS. 123 

Quamde in eodem homine atque in eodem yase manere. 

795 Quod qaoniam nost!ra quoque constat corpore certum; 
Dispositumque Tidetur, ubi esse, et crescerei possit 
Seorsum anima» atque animus; tanto magis inficiandum 
Totum posse extra corpus durare, genique. 
Qud re, corpus ubi interiit, periisse, necesse est, 

800 Confiteare animam, distractam in corpore toto. 

Quippe et enim mortalem aetemo jui^re, el una 
Consentire putare, et fiingi mutua, posse» 

dioere quiverit, neque, ut arbitror, in mo Ver. 798. Totum: O. n. Tanium: quae 

veniente exoriturus est LttbeotUBunut nonunascribisooBfuaafiuntetiamadOvid. 

igitur, et gratissimus, sagadtati Bentlei- met xv. 254. Sil. ItaL zi. 222. Liv. iL 

anae aooeptum refero illud Qjuamde: vide 57. S»^geni: XI. gignif ex gloBs4: vide 

i 641. et verba in eodem komine atque in notata superius, ad ver. 434^ 

eoe^em tNuemeliusaccipiposseperhendya- Ver. 799. Qud re interiit: n. Qud in- 

dem arbitror, a consuetudine Lucretiinon terit. — periisae: Q. L. periue. 

abhorrentem, pro eodem uue ^jnadem ho» Ver. 800. distractam .* L c non in nno 

minisi ad mentem, quam nuper exposui» quodam looo atam, ut possit, oorpaire de- 

mus, in ver. 791. Vel,, si malis, planis- ficiente, ineolnmis exnre. 

simo sensu phrasim potes interpretari; Ver. 801. mortalem: L e. hominem: 

quasi una eademque anima, cum unum ita legitur in P. V. ed. B. O. A. ^. n. et 

hominem ingressa sit, in variis partlbus vulgare ingenium librariorum multo mi- 

hominis istius domidlium potius figere, nus sapit, quam reliqnoruffl Ifiuorum lec- 

quam ut alteram hypothesin admittendam tio, moff ofe, quie cx ver. 80i5. facile re- 

poetulemus: nempe, unam animam indif- peteretur in hunc locum. Has orationis 

ferenter posse hominem quemUbet inva- varietates, et doctas et jucundas» in suo 

dere, et quamlibet partem cjusdem ho- carmine Luoretius stndiosksime oonqBer- 

minis; nec homines tantummodo, sed et git* quod agnoscent omnes, qui sptritum 

feras: adi ver. 749. et sequentes. Con- ingemi praecellentis ejus vel leriter potue- 

closio autem est, neque hoc, neque illud, rint arripereJ— un^; P. unam: sed opera- 

fieri: certam igitur stationem sibi nacta ^1^1, opinor, vitio. 

est anima; quam cum semel reliquerit, Ver. 802. putare: L e. ** temere cre- 

pereatnecesse est «c jere, non co^tate atque accurate sub- 

Ver. 795. ante nostro in Vind. inseri- c« juctis rationibtts:" neque aliter Dona- 

tur in, ut legitur in quibusdam editis.— ^^ ^j Terent And. L 1. 86. «* Putare 

certum: a. rectum: per transpositionem „ ^ ^^^^ ^i simplidtate pectoris aber- 

literarum: vide ad ver. 306. De permu- „ ^^^^^» gjc Comdius Fronto, in vett. 

tatione vero vocum rectus et certuSy eon- gr^sxaiL p. 1329. ** Quipiitonf, omni ge- 

sulas velim Burmannum, ad Propert L t^ ^^ errant." Confer Nonium, i. 112. 

19. 24. necnonDrakenbordxium,adLiv. j^^ ^ng» mutua. Simile regimen 

xL 15. 2. habuimus nuper, ad ver. 734* et pariter 

,Ver. 797. Seorsum: O. A. n. Sursum: absolute locutus est Virgilius, Mtl vjL 

Sl. Sorsum: erroribus ex pronunciatione ^g^ 

celeri, vel vitiosa, prognatis.— fanfo; 11. 

^. I pedibat per mutua nexto. 

13 



124 T. LUCRETII 

Desipere est: quid enim diyorsius esse putandum est, 
Aut magis inter se disjunctnm^ diacrepitansque, 

805 Quam, mortale quod est, inmortali atque perenni 
Junctum, in concilio ssevas tolerare procdks? 

Praeterea, qusequomque manent aetema» necesse est, 
Aut^ quia sunt soUdo cum corpore, respuere ictus, 
Nec penetrare pati sibi quidquam quod queat artas • 

810 Dissociare intus parteis; ut materiai 

Corpora sunt, quorum naturam obstendimus ante; 
Aut ideo durare ^etalem posse per omnem, 
Flagarum quia sunt expertia, sic ut inane est; 
Quod manet intactum, neque ab ictu fungitur bilum: 

815 Aut etiam quia nulla loci sit copia circum, 



Ipsa occasio probBbile fadt, antiqu» loi. tionequapiamnon cogitanduni est. — Sus- 

cutionis fonnulam, codidbus ezhibitanis tuH autem distinctionem editionum post 

male repudiatam esse editoribus ad Flo- guidqHamy quum hic ordo sit vetborum: 

rum, i. 25. « £z8tat orationis antiyua sa* *' Nec pati quidquam penetrarey quod 

tis efl^x ad concordiam fabula, qua "queat partesdiasociaresibi:" namoon- 

diasedisae inter sequondam humanos structio vix probe vi4 alia processerit 

dixit artus; quod, omnibus opera Jun^ Ver. 810. parteis: P. Vind. V. ed. O. 

^^i6ui,8olu8venterimmunisagere^s'* A. partut. — ut: P. V. ed. B. A. X. A. et; 

Jmpressi, opere; perperam, me sdtem ju- deestO.— ^nalertat.- 'P.materieii A. ma- 

dice: ac forte an ipsissima Menenii A- teria.- hinc, si aUunde oonfirmaretur, lec- 

grippa» verba retulerit histoiicus. C«te- tionem priscorum Pii exemplarium, mo' 

Tum, pro Omtewtire, V. ed. Constarei et terite ceuy recepissem, et ita refinxissem 

profungit n. Jingi. versum denique : 

Ver. 803. guid enim divorsius, Sic •^, , , .. ^^ 

Jiristoteles, lib. i. (cap. 3.) de anima: Corporarant^. 

/ic« W^,v., a^.Xu9n^au Lambinus. ^^ ^f« ^' ^^^' "^' ^"^^ '"'^^^ '^P^' 

Ver. 804. discrepitans : n. discrqtansi *"* ^egitur. 

vide ad ver, 707. de hac aberratione lib- Ver. 81 4. negue: A. nec.--Jungitur : 

rariorum. P» Vind. V. ed. n. figilur; B. Jingituri 

Ver. 806. savas: ita solus A. et prisca O.frangiiur, 

Pii ezemplaria; reliqui libri, saivas, — ^^^^ intactum; pro intactile: quod 

Versus integer in M. desideratur. Con- tangi nequit: redeas adi. 438. 

feras ver. 730—735. Ver. 815. -^tt*: n. Haud, — etiam: sic 

Ver. 808. ic*t«s.' Vmd. L. M.jectus. ^- M. vulgo, ideoi ut P. A. n. quod ex 

Ver. 809. quodqueat: Vind. X. quod- ^«f- 812. accersitum esse existimo: Vind. 

que adi V. ed. quod queat ad.-^Has: P. V. ed. O. n. X. H. igitun mendose.— 

V. ed. B. L. M. O. n. 2. n. artus: nempe copia: n. corporo, 

verior scriptura, pro deteriore arctas, li- Ver. 816. Qtw; Vind. V. ed. O. n. X. 

brarips in hunc errorem duxit ; et de muta- A • Quod, 



cc 

(C 

(( 



LIBER TERTIUS. 125 

Quo quasi res possint discedere, dissoluique; 
Sic uti summarum summa est astema, neque extra 
Quis locus esty quo diffiigiant; neque corpora sunt^ quse 
Possint incidere, et vaHda dissolvere plaga: 

820 At neque, utei docui, solido cum corpore mentis 
Natura est» quoniam admixtum est in rebus iQane: 
Nec tamen est.ut inane; neque autem corpora desunt, 
Ex infinito quse possint forte coorta 
Proruere hanc mentis violento turbine molem, 

825 Aut aliam quam vis cladem inportare peridi: 
Nec porro natura loci, spatiumque profundi, 
Deficit, exspargi quo possit vis animai, 
Aut aKS qua vis possit vi pulsa perire: 



Ver. 817. Sic uti: ita P. V. ed. B. L. Kquet, et loci in lexicis, ex Apuleio, met 

M. O. A. S. vulgo, Sic ut: vide ii. 536. viii p. 550. ed. Oudendorp. vel p. 158. 

Ver. 818. diffugiant: nempe, hae sum- Pricsei, alia prorsus est ratio, ac nihil ad- 

m», vel hoc universum: a. n. 2. diffu' > jumenti confert. 

giat^ ut vulgares editi; sed non causss Ver. 825. cladem pericli: dissoluto, 

est, de quk melioribus libris obnitamur. — orientalium scriptorum more, pro con- 

neque: ^.nec. ^^nctis, 2^^<^^osamdadem,seupestiferum 

Ver. 820. Hic versus et usque ad ver. periclum. 
830. in priscis omnibus exemplaribus de- Ver. 827. exspargi, Virgilius, ^n. iii, 

siderantur, exceptis P. L. M. Scribae q2$. 
scilicet delicatuU non ferebant Lucretium 

capita priorum argumentorum sic summa- '^^^, «anteque exsparta natarent 

tim denuo percurrentem. Sed aurium 

nostrarum sensus minus sunt fastidiosi, et i* e. accurate, late sparsa; et, per con- 

i)oetaemagismiramurconsideratamseveri- sequentiam, '* mii/tum sparsa," ideoque 

tatem diligimusque, quam nimietatem madefacta^ sic uti Servius exposuit Tam 

aversamur, per tam dilucidam ratiocina- vero in Virgilio, quam inLucretio, vetu»- 

tionem simpliciter mentem suam expo- tiorem scripturam recentiori exspersa prae- 

nentis. * ponendam puto; quum venerabilem anti- 

Ibid. uteidocui: docendo utique men- quitatis rubiginem orationi soae super-* 

tem esse corporeafn, ver. 163. et, in primo florescere uterque haud dubie voluerif 

Ubro, vacuum omnia permeare. poeta: de qak re nos plus semel egimus 

Ver. 821. admixtum est in rebus: P.* in superioribiis; sed, quae Heinsius ac 

est 'admurfum rebiis; utraque forma locu- Burmannus vel objecerint vel dubitaverint 

tioms proba est, atque alibi Lucretio usur- ' ad Maronis locum, hanc leviusculam ad- 

pata. monitionem in transitu flagitare videban- ' 

Ver. 822. Nec tamen: P. Re iamen,- tnr. 
Etinver. 824. Corruere; minusapte, ut Ver. 828. perire; T.teneri; quodma- 

videtur, si vel ferri possit: nam detesti-: lin]^ ne sequens conclusio nimis prsoc- 

jnonio codicum L« M. in hoc Tarsu non- ciipata videatur: i. e. contineri, detineri:' 



126 T. LUCRETII 

Haud igitur led prsedusa est janua mentL 
830 Quod, si forte ideo ini^ inmortalis habenda est, 
Quod vitalibus ab rebus, munita» t»ietnr; 
Aut quia non veniunt omnino aUena salutis; 
Aut quia, quee veniunt) aHqua ratione reoedunt 
Pulsa prius, quam, quid noceant» sentire queamus; 



sed aliud suadet parallelus locus, ad t. 636, ObstupMcatfintereasoelenimpudeii- 

375. nisi quod Carus noster has diversi- tiadnio editorum de suis oammentis Lu- 

tates sermonis at per omnia sectatus. cretio obtrudentium insulsissimam unde- 

Ver. 829^ leti janwu Amobius, lib. quaqoe dictioocm ieiaUhua. Magnum 

ii p. 64^ — " si aninue leti adeunt januaSy vero prasidium (si hac vi& constructionem 

** Epicuri ut sententi^ definitur — ^*' aggrediaris) scilioet rei cuipiam ponitur in 

Ibid. Versus deest L. M. rectius, ut leiaUbus, ad salutem! ut nihil dicam (■ 

puto; unde lectio perire versib prao»- iHhm ineas) de Latinitatey *^ munita ab 

dentis omnino fuerit sincerissima: quum " rebus," quam ribi boni viri finxerint, in 

vero Fius agnoscat versum, nuUo modo ^vaac usque diem, niri fallor, apud castos 

fjidendum esse censui: nam tolerabiliua scriptores inauditam; vice, ** defensa ab 

est copis vidiun, quam jejunitatis; neque " rebus." — ab: A. a; XI. ad, — Mox P. 

simplidtas hoc genus aliena est indoli Lu- plena, loco aliena : et O. $aluie. 

cretianie. Ver. 853. aliqud : n. rdigua, 

Ver. 830. Quod: i. e. ««^* L- quam Ver. 834. guid: A. quods P. V. ed. 

fbrmulam, usitatissimam Lucretio, ani- S««/ »• «• ?»*J, vel quo modo: quod vero 

mum saepius adverti. Ni multum falli- simile est, utpote minus tritum. 

mur, eadem latet in imrt Gnecorum, et * Ver. 835. Versus hic ab Omnibus exem- 

aliis oonsimilibus; sed vitiosissima con- plaribus, tam MSS. quam editis, abest» 

suetudo junctim scribendi tot dictiones prseter P. et recte, ut mea fert opinio; ad 

sermonis utriusque mentem lectorum a ^^ ^ium eUipticas dicendi formulas lu- 

verft constructione talium disce m ea d A, benter scriptores optimi confugiunt, ut a 

non sine magno profectiis dispendio, se- tsedio defendant oretionem. De hac re 

vocavit. Exemplum non ignobile liceat ^^^ nostras animadversiones non infnic- 

apponere, ex Homeri IL £. 258. tuose consulas, quas uberiores a^persimus 

ia Silv. Crit sect clxxvi. initio. 

TiTT*, V y raoi. «vrir «r«^ «»i« <Wi jbid. a ratiene hnge remotum. Apuld- 

^ ' ^'^ us, met. IV, p. 277. " Post h«c, vale 

Si illud ^y diviom fuisset scriptum y w, " facto, discessimus; et, portam dvitatis 

duplex y% locum mendae wu^nifo friaMt^^^ ^iTi ** £gressi, monimentum quoddam con- 

cuilibet fedsset, atque Mseoniden de- " ^icamur /)rocu/ a via rmo^m, etabdi- 

disse: " to loco positum.** Sic unus codex, op> 



u r OTN w^H KE fv)^ir. 



time: vulgo^ remoitQ. 
Ver. 836. Mirificas turbas excitant in hoc 



Rem dedarabit scholiastes; Ei r AN rm veiwexlubendolibvariiscriptores. Pre^: 

Im .• L e. Ei y% «I— w V. ed. B. Propter,' ddnde adjungunt, tegrit. 

Ver. 831. Quod: A. Qui.-^^^ntaiibus: ^^«wrbis: Vind. V. ed. B. O. A. n. S. n. 

V. ed. tn taiOmst dsdem prorsus elemen- marbi ests quod formatum est ex morhit^ 

tis. Vitaiibus autem, cjus vitam oonser- anepto I dictionis venieatis: sic auteBi 

vaptibusac tuentibtt8,contineri: vide ver. sgribebant r» morbi etf.— 4«m.- V. ed. 



LIBER TERTIUS. 127 

835 [Scilicet a vera loiige ratione remotum est] 

Frseter enimy quam quod morbis tum corporis aegrit, 
Advenit id, quod eam de rebus ssepe futuris 
Maceret, inque metu male habet, curisque fatigat; 
Prffiteritisque male admissis peccata remordent 

840 Adde fiirarem animi proprium, atque oblivia rerum; 



^iifn; P. Vind. B. A. 11. X. XI. cunu-^^OT' Ver. 839. Prmteritis: 11. Pngteritum, 

poris «Bgrit: ac soli L. M. reliqui omnes, •— ^iafe admissis: F. O. A. admissa ma- 

corpus tggrotat; haec autem tox nuUo mo- lis; Vind. V. ed. B. A. 11. 1£, male admis- 

do ferenda est, atque eztra controTersiam jo. Sic de suo Tulgatum est editoribus 

a giossii ^rofluxit £t fieri sane potest, plerisque: 

Teteres tam agrit^ quam agret, agnoTisse; praeteritbque oMssa «iwii peccataremordentr 

formam tamen posteriorem, 'quamTis ex v ^- ^ j- • • 

^. . .,..1 f •■ . / quam licentiam mutandi minime conce- 

aibitno mhil mutandum m hac re putem. j , ^ . ^ , 

,. . ^ . . ...... dendam esse, aut stne caussa exercendam 

tutiorem dixenm. Iriscianus, lib. Tm. p. .^ , .^ . ,. , „«. 

« ,,*... r cnticis ingeniis, arbitramur. AdiT. 1227. 

826. " Sunt tamenqusdamdencientiam „ ? « -r. • • 

ti . „ . Sensus est: ** £)a, quee peccaTimus, in 

** supinis, quaeraro nmuntfirequentatiTa; .. f - ^ «i. •. • j . 

r 1 ,, «, malis actionibus Titae, lam remordent, 

" ut agreo^ sgresco, et aeffroto. Glos- .. ^ . •^vu^»» 

. ® ' ., ® . „ ,„* . „ et nos caeco Terbere cruciatos habent. 

sanum Fhiloxenr: " JEgreo^ euriiw. „ . ^- i • ^ 

^. . ^j .. af^. ..^ Potes etiam non male curts repetere ex 

Qmgamuntdeconripiend&diiAtfaongodr ^^ ^-^edente. Vinrilius ^n L 261 

in agrotat^ ut m praustus, repuerascere '^ 

Tjdentur, et ad crepitacula sua romittendi ^^^ «»^» ^"^^° ***<= ^« ^*"'^ r«»wrJrf. 

sunt. Translatio est, ut opinor, a serpente, Tel 

Ibid. morbis: qui profecto a rebus istis alio noxio animante; qui, dum fugit, ca- 

vitalHnts^ in Ter. 851. memoratis, quam put reflectitt ut mordeat insequentem. 

loogissime disjunguntur. Conferas sis Ver. 840. Veisus deest A. ut sequens 

Ter. 752. Vind. 

Ver, 657. futuris : H, fiUurum. Ibid. animi proprium: quia/uror mi- 

Ver. 858. Maceret: P. Maceratt quod nus Tideatur ad corpus pertingere, quam 

editores inscite praetulere. Veram con- morhi Tulgares. Virgilius, iEn. Tiii. 

structionem crediderim neutiqillBm per- 228. 

qjKCtam esse doctis Tiris» ne temporum Ecce,y««iw ««»b«, aderat TirynthhM— 

xatio dissideret, male timentibua. Hie «-j i.>- • ^r « 

, _^ ^ , ,, . , . Ibid. oolma rerum, Vocem i» irtua» 

ordo est, et sensus, Terbomm: <* AdTSMt ,.^ o-i- til • i«. ^ j- • ' 

.... , * , restituamus Sibo, Piin. xi. 162. etodiosiS' 

«' id, quod maceret; cttmque advenerit, . • i ir • t^ 

._ ' _? .. ,, simam auncuiarum onensionem amohft- 
** habet eam m metu — . Maceret autem, 

mur* 
liqwi faciatt Tel tahescere: Tidedictaad 

Ter. 75. et confer Ter. 924. Hinc indubit». ^"* ^^ '^^*'^ ^^ ^ 

tft mactabimus emendatione Apuldum, Libri, o6/mo; ast tcI centum libris in hac- 

niet.iT.8ub finem: " Quld lacrymis in- re consentientibus egomet haud accesse- 

«ft eflicacibus ors mihi Teneranda fedatis? rim. — Sed enim obsenret lector lepidus^ 

« Quid maeeraHs in Testris oculis mea pulchram repetitionem dictionis Adde. 

** lumtna?" Vulgatur, laeeratis, Ipsis. Maro, geo. ii 155. 

■ima rei est in Homero, ad Od. e. 550. ^ie tot «grcgiu uibia-^ 

Tw r OMifmnf AXEI «eiNYeoxSl HA- Ver. 841. Putabam equidem aKquotie» 

PEIAI. Lucretium scripsisse: 



1 



1^28 



T. LUCHETII 



Adde, quod iti nigras letfaargi mergitur undas. 

Nihil igitur mors est, ad nos neque pertinet hSum» 
Quandoquidem natura animi mortalis habetur. 



Adde» quod In t^gras leihargi mergitur nmbrat: 

qu» noxnina exscriptoribus confusa sub- 
inde reperiuntur. Ovidius, art. am. iii 
648. 

Victaque Lethfd lumina nocte premunt. 

Addam Virgilium, JBn. vi. 267. 

m ahi tenri et aUigine meruu. 

AUa cogitatio subierat Marklandum, ad 
Stat. siIt. iii. 2. 119. qui sic corrigendum 
autumat: 

Adde, quod in pigras lethargi mergitur undas. 

Quse sane divinatio vinun ingenii dq^- 
tis sapit: novimus etiam, bas voces libra- 
riis permutari ad Claudian. in Rufin. iL 
3S5. in loco etiam maxime apposito Mar- 
tialis, X. 2. 7. lectionum similis est varie- 
tas: 

Ptgra per hunc fugies Ingrats /10*1«« Letha. 

Alii, tti^iYu Marklandi coojecturas Sta- 
tius ctiam nonnihil favet, ad Theb. x. 89. 

Lini«^ opaca Quies et ^^ OAJhM servant. 

In Statii Thcb. iL 2. pro f>'^<r, ad mar- 
ginem nigrte ponitur in cod. sec xiii. in 
Museo Britannica Sed locus noster in. 
tegerrimus est, ct nulU de levi caussa, 
libris contra stantibus, solidtari debet 
Quid enim epitheton ry n^ras mdius 
coavcniat lethargo, ubi, dauais oculis, 
(vcnr. 4e«. 467.) in oUivioiicmcaodimur, 
alqtte, ut iUc ait, dhriiio caiminc, 

<mf*m «jyrteiqpit omnia drcum? 

Quid, quod aim Lcthcsflumina Lucretius 
haud dubic aUusmt f qam tamen vidhnus 
ct jiHgrn aliquotics attdiicw Lucanus ad- 
UMMcatttr, Phara; iii 735L 

NOQ lacrymK cccKleiv gcals noa pectoia tua- 

dits 
DialMth toto H^ult «d coipoTC pahnie 
MK MbK, tt^iuc ocuiw v«it» obduxmi 



Ibi, pro vasUe, liber unus £11/^ exhibeL 
Ptofecto traasponas Uteram jubeo, etr0^ 
scribas ocyus: 

— ^— — »— — oculoc altje obduzere tenebne. 

Voces altus et lcUus permutantur in Xivio, 
V. 12. 6. ubi vide doctissimum editorem 
Drakenborchium, et nos de hoc erroris 
genere, ad ver. 795. hujusce librL Hsbc 
scribarum aberratio, minus perspecta, 
valde cnidatos habuit animadversores eru- 
ditos ad Florum, ilL 9. 5. — '^ qftsd res /a- 
" tius aerarium populi Romani, qiuim ul- 
**lus triumphus, implevit** Rescribimus 
confidentissime, '* quae res altius imple- 
" vit** Haud alia res fedissime conta- 
minat Frisdanum, perieg. 782. 

Alteia ad cffamut, alue SDb naootlNii Utaey 
lataque qu2 ceddit prxclaro nomine Troja. 

Vulgo, jttiera^ vd Mofuej pcr insua* 
vissimam repetitionem. Homerus, II. 9. 
141. 

0» ymf in TPOIHN uifKnfU, ETPTArTIAN. 

Idem Lucanus, ad v. 220. huc multum 
fiibdt: 



MfteiBtm vtnentenebr4t: 



InMomt Stjpmm PKan in viaoen ZcfAm. 

Nae mimis iUe, ad ix. 817. Lucretii vul- ' 
gala iBdioiii stahaicfidff oontra MaiUan» 
dnm insemt, nQniiiiUam imcra 

cofifiiMmss 

—— nuUoqoe ddore 



Tettatus morsus, sutHti caHghu mortem 
Acdpift, et J})isMf JMM» deKcndis ad MNtfwx. 

Videttsibidcm Oudendorpium. Agmen 
cqgal Statius» Thdk vi. 498. 



la^vidus x«aer, noD ipne, bmoic iiiie alto, 

Cumenides vidBse queant. 



Ibid. 
libw ii. p^ 46. — *' ^oibus 



cuasasmergammr 



LIBER TERTIUS. 129 

Et, velut ante acto nihil tempoFe sensiinaa aegri, 
845 Ad confligimduin venientibus undique Pcenis; 
Omnia quom, belli tr^ido.concussa tumultu. 



Ver. 84S. NihU tgitur mon est. Haec scriptores Lambinus et Havercampus in. 

itaeihibuitmagiBterEpicurufl^apudPM^ dicaTerunt; sed utrobique di^putata pro-» 

liBert X. 125. T« ^pixtthfvetmt m rmf sui^ lixiora esse, quam quaa nostris notis c(»i-. 

jMiv, Sa»«r«f, »}•» 9f»f ifitas' tvru 2« «-f^, ▼enerint, arbitramur. 

•r* «y fAtf fifiiis *»/cerf, « BavetTos « ^ttftffrn' Ver. 845. Versus sunt nobiles et mag*« 

ir* «y 2c ^ttimrcs vof^t ret* fifitis v» tfffMv nifici: atque, ut id in tranuto attingam^ 

tm tn vfQs rtts Ki9t»s t^rivt nrt vtfs r»s ▼el hinc liquidisame ositenditur, quantos 

rtnXtomiKertts' tiru ^n *tf xtfi ovg fAtv u» terrores Romanorum animis incusserint 

««"r/y, 0i V UK tri tw¥, Et similiter Gree» dirus Hannibal et Carthaginienaum suo^ 

cus apud Ciceronem, de finn. ii 31. — rum nomen. 

*< mortem nihil ad nos p^rtinere: quod Ibid. confiigundum. Ex usitata 6rae- 

** enim dissolutum sit, id esse sine sensu; ds phrasi suam Romani derivavere, om- 

<* quod autem sine sensu sit, id nihil ad nium leporum repertoribus. Exemplo 

** nos omnino pertinere.'* Inspicias ibi sit Dio Cassius, hadv, 6. STNEPPAro- 

Davisium. Cseterum, in Laertio, pro ^tfi TOS h r» «'«;if^e«^— w Sic alii saepissime. 

»vs9 conjici poterat TIAPA cits, ut in Aga< Hinc'autem occasionem capto emendancU 

this luculentissimo epigrammate, quod locum atque exjdicandi in Heraclide Pon* 

Lambinus citat, nec meis lectoribus dis- tico^alleg. Houl p. 477. ed. Gale: Awtfr«- 

plicituro: reu J* tv^vs o (pfiKtthns kou ^uXivoi s<p* 'O- 

T«r irmueiirat fene, Keu rtunf el^ete. ^td/Mt^iets* 



Mvtee Stireti ^f^us nAPATINETAI» vSi irv^ 
ttttre» 



Ov yetf tri TfeuM xeu Axeua* ^Xesris eutn 



EiJi Tts 5-HjTM. itvnpef tpx9H*tn' gtetf etvrtu STNEPPfirEN, «XX* VfetfMt rdt- 

A; ^ turm, irekkm xm ruKiXm, eiM^' »" «AAw ^^^ ^^^ rretirtis re ^uof etTevtftnTeti : i. e. 

Epx«/«r«i Ww, xm ,4,tTccSctXXc/Mt»i. ^^^ sortiuntury adcoque dividunt, et faci- 

In tertio versu, me jj^rsuasissimum ha- ^^^ concerlare. Vulgo, irvftpfetirtf. 

beo r» ^fn^rus mendam esse, pro vera Ibid. venientibus undique Pcenis. Hinc 

lectione ^awres: tum quod illa vox to- Maro, in Culice, ver. 35. 

ties odiose incuketnr, tum quod multam Graecia cum timuit venuutis undique Persas. 

e£Bcaciam habeat primariae dictionis repe- , _ 

♦:»:-* -♦«,.« :».,:«<»» -:« »»i»y.*:... ^»»». Ver. 846. trepido tumultu. Maro, Ma. 

titio, atque mvicem sio pulcnnus oppo- ,^, ^ ' 

nantur, hinc S«yar0f, inde f»^eiy prout ^^'^* * 

lod decor flagitat Nihil autem in Laer- -....-».^_ simul omne tumultu 

tio mutandum esse liquido probat Axiochi Conjurat tre^ Latium-. 

excefptum apud Stobaei ecl. moral. cxix. Ubi Servius optime: *' Trepido, festinof 

fin. geminissimum. « more suo: non enim timere poterant, 

Ver. 843. kabetur; i e. tenetur, intelli- <c quj pericula vincebant:" vide nos ad 

gitur, eomperitur. Glossarium vetus: yer. 597. Ausoniiim in Mosell. 29. inter- 

■* Slabentur, ttHfreu." pres haud intellexit: 

. Ver. 844. Ad sententiam hujusce lod . ^ .. , 

.„ , , « ^. Etrivo8/r**«/opoti«aBquiparareji»fl/M; 

lUustrandam multa conferunt Cioero, 

Tusc. dispp. i. 37. et 35, atque ea Gata- i e. propero,festinos de Flacd imitatione 

kero collecta ad Marc. Anton. xii. 34. quos liquidli, ad od. ii. 3. 12. Egreghis est^; 



130 T. LUCRETII 

■ 

Horriday contremuere sub altb astfaeris auris; 
In dubiooue fuere, utronim ad fregOA cadundum 
Omnibus numanis esset, terr&que, marique: 
850 Sic, ubi non erimus, quom oorporis atque animai 



eliam in tianc rem Jttlius Firmicus, p. Tideatur, Pun. liti. 3SS, Numidat equiieM 

418. medicm» k&iB indigens: ** Tunc rapiciente: 

«* Liber, projectis inlblis, quas pampineis ^._, . ^ ^ . 

. ,. ,,. / os • •»• praedictfajam «ederat arvig 

•« ooronarum cvculis mtgarat (editi, tUt^ ^toio, p^j^j^^ gervans ad praelia campo». 

** gabat), cum semr? iro comitatu fugiens, Non aHaa na^ore virAm, majore sub araiis 

n^^ximr omnes ons ▼icini maris cum Agmloecwriiipedttm,<»iiaa/«ej#ltal»tellus. 



•« summft trepidatione desperationis crraF Committas Virg. ^n. viiL 596. Xostrum 

•* ▼>*•** H»drus, ii S. 2. etiam Sallustius non videtur neglexisse, 

Ert aidelionmn qoadam Rom« natio, Jugurth. cxiv. 1. « Per idem tempus ad- 

JVi^econcunani: '' vorsum GaUos ab ducibus nostris, Q. 

^ . _ ... *' Caepione et M. Manlio, male pufnuu 

i ^fesiinanter, Scheffenis non Tidit. ,. ^ . t* i- • \_ 

_r. , . ,,. ^ ,. ^ *mn: quo metu Italia omms contremti' 



nnd. beUi concuaea tumuliu cmUremu» 
ere. Judicaverim ex ▼erm, quem Cioero 
conaer^avit, de oiat iii. 4S2. nobilisnmum 
faunc locum £nnio nmmulUi deAmiase: Venerat Eoom qwuiens Antonlos ortm, 

Afrlca ter^Ui trmit horrida terra tumultu. 



** erat" Nesdo quis in AnthoL Lat. iL 
131. 1. 



£t conjuncta suis Panhica beUa/<r«e/. 



Ordoest: « Africa terra, horrida terri- ^** legendum; non, gerens: et sic jam 

« biU tumultu, tremit" Horrida . vero^ ^^ Heinaum emendasse : ut amlNguum 

honriacata; L e ita timore perdta, ut bor- ^**®^- librarii has voces commutavere 

ror per cutem et omne corpus incutiatur, ^ ^ ^^^ "*• ^. 5, et Liv. L 26. 2. ubi 

pilis stantibus et iri^^»s#<. Probe glossa- *^°°«»^ Drakenborchium. Denique, cum 

rium Yetus: " Horreo, fftrrmr Etymo- ^** ^»'^^ ^*^» ^ «"^ ^«^* ^fi*»^ 

logicum magnum: O^ms, »vfmf r« i^ **' ^ ^^^* ^' ^^— " «*«P»*«« armorum, 

iuf ras Tfivmg. " ^"* totam Asiam concu«Kral, non ex- 

Ibid. H«c'AroolHus respexit, lib. vu. " *"*ebat" Qu*us non optes venusti. 

— « Hannibalem iUum P<wium,—sub quo ''"• ^°''^" ^"^*^ ^^*'*' *** ^*^ ^*"'' ^- 

« anceps et dubia res Romana con/remu- ^'°^ lectionem Ubrorum, multo magis 

« it, et magnitudo trepidavit-^:* Lam- ix^^cam, incautior posthabuit Hdnsius, 

,j^„3^ ad Oridii fast. i. 436. ut hoc adjiciam: 

Ibid. belli concussa tumultu, Haec Ln- Territa consurgens, Nymplie manibusque Pria- 

canus in suos usus transtuUt, PhaiB. L 304. P""" 

Rejtdt, et fuglens concutU onme nemus. 

Non secus ingenti ^«/&nim Roma /fMn«7/tt ,r .i •* ^ j i.. • t «• 

Omcuiitur,quBmap<,nustranscindirUA}p» ^"^» COftCi/ol; quod multo unbeUiUS. 

Uaniiibal. Concutit autem, clamoobus et tumultu, 

Ver. 847. altis aiiris: JML altas auras. 
Sic omnino legendum cum nonnuUis Ibid. Contremtiere. Locus exstat venu»- 

MSS. et Valerio grammatico, longe lon- tissimus» et nobis multum opportunu9| ia 

geque efficacius: confer SU. ItaL iv. 1— Mamertinigeneth. Maxim. sect laquem 

8. egregios versus. Vulgo, transcenderet. probe constitutum exhibebo: «* Tunc, 

AUus SUiilocus elegantissimus coramsis- « Pomo ex summis Alpibus viso» Italia 

li dsbet; et praesertim, quum metajAoram "oonlrewMiV; statim pecua agrique de- 

in Lucretio latentem ptotrahere in lucem " serta, omnes famUio» rusticaDw sylvas 



LIBER TERTIUS. 



131 



Discidiuni fuerit, qaibiis e sumus uniter aptei; 
SciUcet haud nobis quidquam, quei non etimus tum, 
Adddere omnino poterit, sensumque movere: 
Non, si terra mari miscebitur, et mare coelo. 



*' et ferarum cubilia petivere." Vulgo, 
pecu agroqfne deserio; perquam frigide: 
ex aliorum vero codicum scripturl^ quam 
nos repraesentavimuB, emnia sunt ad vi- 
Tum pulchre colorata, et oratione arvv^i- 
q>^ trepidatio illa universalis felidssime 
significatur. Quid ibi veUet Schwarzius, 
tton equidem intelligo. 

Ibid. sub altis atheris auris. Idem sig. 
nificavit his verbis Mantuanus, JEn, iL 
512. 



niKloque nb ^hnii axe. 



Ver. 848. In: Vind. V. ed. A. S. n. 
Ni.^^utrwum: V. ed. R utroque. 

Ibid. Juere: nempe komines^ vel mun- 
^us umvwstts; qui mos est puriasimis 
acriptoribua. Editoras autem, qui sibi Lu- 
cretio peritiores videbantur, et Latinarum 
degantiarum longe callentiores» hunc ver- 
sum arrogantissime refinxerunt, ez aifoi- 
trio reponentes: 

in dubioque/mf, sub utrorum regna cadendum. 

Quam te mc ritatem! quasinficetias! 

Ibid. ad regna cadundum, Translatio 
est ab »dificio nutante et ruituro sumpta; 
quod nescias ad quam partem at casu- 
tnm denique. 

Porro, Silius in operis exordio hunc Lu- 
cretii locum intuebatur, ver. 7. uti Fk^. 
gerum quoque monuisse video: 

QQSsitumque diu, qui tandem poneret arce 
Terrarum Fortuna caput— >. 

Ver. 849. mari: A. mnriss unde ten- 
tarepossis: 

Omidbus homaiiii esset terr^qw maruqae: 
sed levi de cmssa non mutari debet proba 
«tque uaitatior loetttia "Sdoxn, eorporum, 

Ver. 851. Ihsddium: P. A, n. Dtm- 
dium,'^Juerit: A,fuerunt,^e sumus: ita 
aoLus M. niiqui omnes, fuesimusi quod 
«liter fortasse non omnino spemendum 



cc 



cc 



foreL Nomine vero discidium et cogna- 
tis similiter noster usus. est baud raro: 
vide ii. 119. unde Minucium Felicem, in 
pari materie versatum, sect 5. levis emen- 
dationis indigere puto: " — in qu» (ele- 
'* menta) irursum homo, et animal om- 
'' ne, discinditur^ solvitur, dissipatur — " 
Evulgari solet, dimditur; ad rem panim 
apponte, ut arbitror. 
Similis est verfoorum dissidium atque 
discidium permutatio apud Lactantium, 
scriptorem longe politissimum, et Lati- 
ni sermonis certissimum auctorem, div. 
instt vii 5. ** Quod quia docere non 

poterat Epicurus, sive Democritus, sua 

sponte natum (mundum) esse dixit, se- 
*' minibus inter se passim coeuntibus; 
" quibus iterum resolutis, dissidium at- 
*< que interitum secuturum." Omnino 
rescribas, discidium: confer nostrum, i. 
221. 225. . 

Ibid. uniler. Hoc adveibium, quantum 
invenio, extra Lucretium non certe le^- 
tur: de quo sic Charisius, lib. il p. 197. 
*' Uniter: contra grammaticorum, inquit 
** Plinius, observationem; qui negant, 
" oportere nomina, us syl1al>a terminataa 
*• in r advexbialiter flecti, libro vi" 

Ilnd. e quibus aptei: i. e. connexi et 
oolligati; ab &rT»t fortassis: nam ant^ui 
(auctore Festo in voce apex) compr^en- 
dere vinculo, tq>ere dicebant Huc re- 
feras apud eundem grammaticum: ** jfpe 
*' apud antiquos dicebatur, prohibe, com- 
" pesce." Vide Scaligerum ibidem. Vir<» 
gilius, gea iii 165. 



————'»—— ipsis e totquUms aptos 
Jungepai«— -. 

Adde dicta nobis superius, in ii. 478. 

Ver. 852. haud: n, awt. — quei: P. V. 
ed. X. quum^ vel cum ; non male, sed mi- 
nus deganter et canore. — erimus tum: A* 



132 T. LUCRETII 

855 £t, si jam nostro sentit de corpore, post quam 
Detracta est animi natura, animseque potestas; 



eri inustum ; elemends ac syUabis temere ^theraque in teira» dejecto «ole cadeatem, 

comimxtis.-^um .- V. ed. tam; n. iunc, '^^' '^ *^»«°»» ^^^^ ^^ 

Ver. 854. terra miscebitur ccelo. Utili- Eundem in parallelo loco, Phars. i. 77. ex- 

ter admoTeri potest, ac jucunde, .Snei- plicatiorem dabimus: 

dosmagnus conditor, ad L 135. 

ignea^ontew 

Jam coelum terramquet meo sine numinei Venti, Aslra petent : tellus extendere litora nolet, 

' JOhcere, et tantas audetis toUere moles f Excutietque/rfr»m .• 
/- 

Neque oblitus est magistri, ad J&n. xii. nempe, ^' in astra ex gremio suo terrs 

204. " excutiet oceanum." Sin hoc displice- 



non, si tellurem «ffundat m undas. 



at, probabilem emendationem proferam: 



DUuvio muceiu, calumqw in Tartara solvat. Exdpietqw fretum : 

Grascum sciUcet adagium exprimebant, ^ ^ ^° ««1»«*°«™ «Jus; ita ut lerra mari 
Luciano memoratum, Prometh. 9. T. »,; «>™«»«ceatur. Juvenalis, Lambino lau- 

' > . datus, versum Lucretianum leviter im- 

64» rttro txpnvy ro tu X07V, ti» yjj rat »^«- ... 

r. TT* .. mutavit, II. 25. 

909 »fttfiufti;^^eit; Hmc autem pnus ex ' 

conjectura vere restitueram Sallustium, Qf^ ccelum terris noa. ixuMceat, etmareccOof 

Jug. xli. 10. quam certior factus sim ac- ubi videas Grangsum, Lucretii non obli- 

cedere librum scriptum : *' Moveri civi- .4;um. Versus moUssimos Catonis in Di* 

^* tas; et dissensio civilis, quasi permixtio xis lauti lectores Ubenter recolent, ver. 48. 

*^ terrJe atque maris, coepit" Non pote- ««j^ ,, . , ., ,. . ^. , 

-,..", ....... : ^ Undae, qux vitreis pulsatis litora lymphis f 

Tat fehcius describi violentissima reipub- Litora, quw dulcela auras diffunditis agris ! 

lics commotio, eaque factionum maxime Adcipite ha< voces: migret Neptunus in arva 

sibi invicem contrarianim. Manibus mi- "actibus, et spini campos perfuadat arenl. 

nhne parcentibus tractabat ulcus Cortius; Ad quem locum sic Burmannus: " 2Vr- 

neque sane scriptoris scopo satis ejus fa- ^ijundat, et pauUo ante diffunditis; tum 

dunt emendationes. Vide locum, atque «c ^ox, ver. 63. infundimus, et ver. 68. 

doctorum editorum notas. Huc etiam re- c* diffundite, et ver. 77. diffuso; valde in- 

feras Valerium, Argon. iv. 517. u condnna sunt, eadem voce toties in- 

Extulit adsurgens noctem pater, iiniique summis *' culcata," Fortassis itaque emendan- 

iHscuit. dum: 

Ludanus autem, jam citatus, in animo . et spissa campoi perducat3xeolk. 

habuit Gracum iUum senarium, Suetc Alterum Bunnannum ha» formuh^ au- 

nio et Dione quoque memoratum : ^j^citer adhibita, vexatum habuit ad Quin. 

Efiu B-«bf0»T9syeu»fux6nTmm>ft: tiUani declam. xiii. 16. ita castigandi: 

i. e. *^ terra cado misceatur,** unde ignis " Qu4 satis dignll prosequar laude dic- 

udque emanavit, ut noster, v. 499. do- ** tum animal, quodammodo parvum ho- 

cuit. Adsit aUus etiam Mantuani locus, '< mims exemplar? Hoc humana excogi- 

JEn. y. 790. " tire non potuit solertia. Etiam rado 

, maria omnia atb ** nostra, qu« sub terris lucmm invenit, 

MucuU. ■' que maria inquisitione su& sideribus 

Spiritu vere grandi, nec tamen hic saltem " ««•«««««^ ^oc temen «fficare, ccmfie- 

pr«tumido.mejudice,Lucanus,vii. 134. "«1"**' ^^^^ «»» VOtai^" Vulgo, 

. quisUtoraponto ' " — P'<»«l»" la^de? Dicam »nimal-w" 

Obrdta, quis summis ceraens ia montibus sequor, Sed. pro dicam, codex habet diciimn : » 



LIBER TERTIUS. iss 

Nihil tamen.est ad nos, quei comptu conjugioque 
Gorporis atque animffi consistimus uniter aptei. 



qao divinatio nostra uno tantum elemen- Caeterum, ut aliquantulum exspatiari li- 

to discrepat His etiam adsit comes Si- ceat, haud infructuose forsitan, ellipsis 

lius, Pun. xiii. 587. cognata fefellit interpretes ad S. Lucam, 

_. .. 3 evans. xt. 16. K«i i^^uiau ytuMm mc 

IMacordia gaudena ° , « ^ « 

Femiscerefretum cxto, ««^»» ««''» «'• ''•"' »¥««•"'> ^" •»'^'« •* 

Ex quo fedissimos errores toUam ad xv. suo^udito) «^y. Homerus, Od. P. 503. 

?1^' utiliter conferri potest: 

Acriua hocltalfim pQbcs incunlt, et arguet: v # %> . . . -, ^ • vAn-vAw^ 

Ut toneiis, ut tempesta», ut flamma conuci '^ 

FulminU, ut Bweas montes fugit, ut cava curraat FonnuU non absimilis Scaligerum ludiE- 

Nubila, cum pelago cttlum pemuscuU Eurus. ^ ^.'r».i. jt* *j 

cataest, et Reiskium, ad Isfei orat. de 

I^ri, JSaream pontutj proquo Heinsius, Ciron. haered. p. 21 1< — »» iMtXvfinv gwf 

ingeniose, ut semper: *' Bored pontusyi^ ^«irniii, «XA,« ^ratrra riwifr«i»», ux •^ts 

*' rt^." Nostras divinationi tamen .Silius vui$ mmiufstorrof, uh AtoxXwt'' nempe, rs, 

ipse videtur adstipulaii, in xiv. 121. Locus est slncerissime scriptus. 

, ^ Ver. 856. Deiracta; sic L. M, et no— 

Boreas, Rhodopes a vetttce pracepsy .'..,..., , . , 

. Cqmncicimmhiit. : ^ sunplicior videtur lectio, atque adeo 

Lucretianae indoli vidnior. Reliqui, D<«- 

nec minus idem ad xvL 385. tracta. 



tcn monff pncdla ■ Ver. 857. est: editores ex arbitrio re- 

Cum aubita ex alto ruit. ponunt, hoc ; audadssime atque insdtis. 

Confer Vder. 11«». iii. 6S2. Cl.udiaD. '^-l^i ^ ^. eA-compt».- V. ed. 

- _^ „ «- -n ^M '.^ • ctBtu, pro var. lect n. conctu; L. ut vi- 
detert. cons. Honor. 93. ButiL itm. i. , ' ^ , . «. 

«w TT,.^o ^iiii «•*.» n/^m n^*.«*o«« ^^^' ^^i ^"*™ lecUonem editores 
31 4b Unae quul vetat poetam nostratem, , *■ i .. . 

- . ., /. Ti . V male praeposuere nostrse, plunbus nixas 
Josephum Iscanum (i. e. Exomensem) . *^ ..*;., ^ 
-.,.„-,. ,,- ^ testunonus librorum. Comptu scilicM* or'- 
dico, de bello Trqiano, y. 115. nos trans- - , . '' . , 

, T natUt vel mstrumento, et apparatu : vide 
euntes emacularer , » rr 

nos dictionem Lucretio asserentes ad i. 

■ Non 8tc insibilat Auster 949. videas etiam ver. 88. ibidem; et su- 

Fronaibus hybemia, non tanto vema fragore ^^^ y^^ ^60. hoc Ubro. Glossarium vetus: 

JfaifiiM pnecipitant montes, non flumina cantes. ;, ^ »> ^y . • - 

" Comptus, MetXXotvn^fiM. Comptus igi- 

Vulgo, JPlumina, De permutatione autem *"r, atque canjugium^ estpulchra compa- 

▼ocum Flamma etftumina, adi ad L 291 . fi" «ni™» «^ corporis conjunctorum. 

nam tempus est redire in viam. Ver. 858. uniter aptei: n. ttnica capti. 

Ver. 855. noitro de corpore: nenqpe, Et mox, ver. 860. non^ pro nunc, 

aUquid de nostro corpore; qu» frequen- ^^* ^^^* redegerit: in novum scilicet 

tiasima est ellipsis in multis dicendi for- hominem, ex particulis nostri corporia 

mulis cum pra^Kwitione de: i. e. ** d.ali- compositum. Huc spectant duo pulchri 

** qua pars nostri corporis, alii homuii ^®""* *P"«^ Stobaei ecL phys. p. 128. quos 

"conjuncta, forte fortuni sensum tem. emendabo: 

'* pon quoUbet recipiet** Tota lod nitio. 



et in primis verr. 859. 860. 866. hanc 



AAA02 V i| atXKv y^mfMWf, ud* ANABA A2- 

TQN, 

esse poetas mentem manifestissime deck- ^^^ ^,^ ^^ •p^p«,^i KAlNOlJ, 
nnt; ad quam tamen nemo quivit hact^ 
mis penetrare. ad eandem metaphoram, qu& noster usus 



134 T. LUCRETII 

Nec, si materiam nostram conl^rit aetas 
860 Post obitum, rursumque redegerit, ut sita nunc est; 
Atque iterum nobis fuerint data lumina vitae; 
Pertineat quidquam tamen ad nos id quoque fiu^tumy 
Interrupta semel quom sit repetentia nostris; 
£t nunc nihil ad nos de nobis adtinet, ante 



est in iv. 1266. Viilgo, ifmCXm^rmf et ** bont;" animfe niminim, oorporiqaib 
xsyMf. Nec male oontulit Havercampus locutio* 

Ver. 861. lumina vittB, Eo sensu, quo »««» "» w* »49. OmmUmt humamti L e» 
plurimum fruimur, et maximos fnictus '^us. Bentleius probat, lUNtfrt; qoari fu» 
gaudiorum perctiHmus, universam vitam ^^ omnium veterum librorum lectio: in 
eleganter xmpoMTfifiiwu Homeri veisi- V^ ^«^ «*»* sententiaB vir magnua. * 
culum vidcas aHatum inferius, ad ver. Ver. 864. ^: L. M. Te; oonversis li- 
1059. Hinc exquisitissime, ut solet, Ar- tlHs. — adiinet: M. aitineat. 
nolMus, lib. i. p. 22. ** Qui status nos Ordo est: ** Etnihildenobb** (i.e.quod 
*' maneat, cum dissohitis abierimus a fuit olim nostrum) *^ nunc attinet ad 
^* membris: visurine nos simus, an me- '* nos, qui iuimus ante;*' nec jam somus, 

*< moriam nuUam nostri sensC^s et recor. sed periimus. Editores sensum poetsnoa 

<< dationis babituri." perspezere, nec probe distinxerunt locum, 

Ver. 862. Pertineat: V. ed. Pertimeat, pl«na ad nostrit posita. 
— quoque: L. M. quod; cui lectioni nuUo Ver. 865. fuimns: Vind. fimus; A. 
modo possum equidem subscribere: et ob n. S. sumus, — nec: tl. jam; abest au- 

syllabs compendium per&cilis erat aber- ^^"^ reliqais omnib us, pneter P. et, qood 

ratio librariorum. insuper valde miror, si cundcm czcipiaB» 

Ver. 865. repetentia: P. retinentia; universi 6aaA ^ffigit» Imadficitj qunm 

Vind. V. ed. B. n. S. n. rejxmtia; O. nilui appareat quod culpes, aut desiderai^ 

A. repensia; qualiter in vocabulo rariore in recepta scriptur& verstk; nec divinare 

scribae statim erant turbaturi : vide ver. queo uUam probabilem mendatiopem, es< 

675. Sic autem Amobius, lib. u. p. 61. optimis iUis exemplaribus simpliciter ex- 

•— " cum multo fadUus nt credere, dis- cudendam. — Caeterum, ut iUud affigo in- 

*' cere illam quod nesciat, quam oblitam, veherent, viri docti male r§ tffieio «jeoe- 

*' quod pauUo ante sciebat; ct, oppositu runt, ad Ausonii idyU. vi. 6S, 
** corporis, amitti repetentiam priorum.** 

Et in pagini sequente: " Quod— r^us Hnju» la excd» «npeiwim «t^te, Amoran, 

ci :.«..»«.:« ..^^. < * • j A i.-* » Devinctum post terga nuunu, hdMtrictaque plan- 

•* mgressis pnorum repetentiam detrahit ^ * ^ "^ 

Adde glossarium vetus: *' JRepetentia^ Vincuhi moBrentem, mxllo moderamine poensB 

** ir«M(Xin^<f .** Idemvidssim: '* £«>«»«- '^fiaumt. 

•« Xir^if, repetentia" — nostris: P. nobis; 

et cjus prisd codices, nostri: i. e. ipso- ^*™ cum Bardiio et Semeno leseribe 

rum: optime; nisi consensus tot libro- '4ffgMtf i ct locnm feries insulaiwama» tau- 

rum adversaretur, et vulgata lectio ita tologiae frigoribus. 

supra vulgarium lectorum inteUectus po- Ver. 866. Abest venos V. ed. L. M. O. 

natur, ut probabUe sit, indoctos Ubrarios A. n. X. et A. sane ad sensum perleetum 

eam soUdtaturos esse: n. nostranu Sed mmime necessarius; sedfaaec vbertBSon- 

nostris sincerissuna ^t scriptura: nostris tionis, et amdetas rem lecCoribus incul- 

rebus sciUtet, «* iis, qua» ad noa pertine- candi, non aUum magis, quam Lucre- 



LIBER TERTIUS. iss 

865 Quei fiiimiis: nec jam de illis nos adfidt angori 
Quos de materia nostra nova proferet astas. 
Nam, quom respicias inmensi temporis omne 
Praeteritum spatium; tum motus materiai 
Multimodei quam sint; &cile hocc' adcredere possis, 

870 Semina saepe in eodem, ut nunc sunt, ordine posia: 

tium nostrum, referunt Omnino igitur Ver. 867^ quom : A. cur, — Mox n. mo^ 

versiim retinendum arbitror, tum. 

Ihi^ proferet atas. Horatius, epist. i \et,^9, Multimodei: A, Multimodis; 

^» ^^- sed non accesserlm equidem, quamvis i^ 

QvidquUl sub teirft est, in &Tpxkxan prqferet /ttat. oepta locutio nova sit nostro^ neque in re- 

Quum vero de gignendis hominibus IjU> liquiis aureorum seculorum compareat: 

cretius loquatur, quo^ satos esse scripto- usi sunt Apuleius» Prudentius, et alii se- 

res^passim dicunt^ forte an aliquid ele* quiores; non tamen, opinor, adhibituri, 

gantius ille scripserit, ad hunc modum: nisi in puris&imis literarum monimentis 

Quo8 de materiA n(Mtr& nova pnseret Ktn< inyenissent— «u/cr^er^ : O. A. id credere. 

De bac confiisione nonnulla diximus su. ^^^*"** •"*^"' ^^ ^' ^' ^^' 
IieriuB, adii. 211. miide rectius restituas QjMTizmiiXwuderedatxMl 

«™,Z^ «yl^.-Teciem formamque p«tender«, ^t repetentia, Ter. 86». reH. 
mutatus. „t ab. prmias partes m «now ^^^ ^„ ^^ et dJbi in h«; voce n«. 

" V6nensTmdicaret,mcauteC0ntrfts«/e. ., ^^. •^^r^." «^ « j 

•«-— *:*• *i •.« ^ ^» Cicero, mVenr.H!.20^*«quodenit 

**rffiKempercutitiuvenem." Membranae. «. j ^.a ., 

.«. - \1 ^' ' « L " mnprudentiA prartermiBSum, id, mues^ 

«erentm .* percuiuspnoremsyllabampro- „^ / , i i— ^ 

nomenperi««, „d «epenumero ft^ ^.«..'"n^^ "^ « kTT***' 

est.Gronovi„s.epo8mt.«n««««. Flo. *"'•, 0^«». «1«* »• 5»- ««««d «pe- 

«.... ;. flj M (K4^ • • 1 . ram levem natat: 

rus, 17. 11. 7. " Qmppe^ immensa classis, 

** naufiragio belli facto, toto maii fereha^ Continuo gemitus, elapsaque verba, reprendo. 

«/«r .." imo, seTehatur, ni Mor; nam de Glossarium vetos: " Beprehendo, an^y^ 

fiagmiaibus et ruinis loquitur. Ftole^ « g.^» Nequediter alii: editores tamen 

^entia. Di>perg£f6an«iir scOicet Eu- Lttcretiani. non pr«ter solitum mhflo mi- 

npides, Herc fur. 1 101 . „„, a^^aces ac temerarii, suo auctori ob- 

ILrtfeirm ^ tyxn, r^» r , ESnAPTAI tnZij,, trudere ausi sunt, deprendere. A. profecto 

XX t^ ^ j . A , . habethanc vocem; sed reoentior est iste 

Hinc etiam certiBsmi& emendatione mac- -■, . J, , .^ , 

f.K^ T ..^.«: - T>u^ — «»^ . codex, quam cm fidendum sit contra plu- 

tabo Lucam «tersum, Phars. lu. 235. cul ,.. ^ . , . ^ 

f_„^ u . . . , ws libroe antiquiores, nedum umverso- 

irustra ilurmannus operosissime insuda- 

... '^ rum unammem ooDflensum. 

Ver. 872. Inter: Xl. JntiM.— «iVfl».- V. 
QaAque, serens rapidum diviso gurgite fontem, ed. A, vitfS.^-^fage : P. vagce. — In sequen- 
Vafitislnduaaquismixtumnon sentit Hydaspen. te, A. prabeta, pw) a6. 

Vulgo,/tfr«n#. SiUus, Pun. iii. 448. ita de ^^^^' vitai pausa: i. e. mors: et sic 

Bkodano, uM videas doctos ammadver- ""« adjuncto Commodianus, instructt 

sores: ^^- 27. 

Pausantes, in lecto suo mature recedunt : 
Aggeribus caput AIi^ et rupe nivali 
Proserit in Celtat*-». ubi veterem inscriptionem ex Grutero Bi- 

VoL.n. K 



. ^ _-s- — , --'^ I^ -■^ ^ 






LIBER TERTIUS. 137 

Haec eadem, quibus e nunc nos sumus, ante fiiisse; 
Scire licet nob!s nihil esse in.morte timendum: 
880 Nec miserum fieri, qui non est, posse ; neque hilum 
Diflferre, a nullo fiierit jam tempore natus; 
Mortalem vitam mors quom inmortalis ademit. 

Proinde, ubi se videas hominem indignarier ipsum, 
Post mortem fi>re, ut aut putescat corpore posto, 

Tooes confnss suDt etiam iibnuiis «d iddicfttOi^et nobismedpsis haud in promp- 

Oyid. met« L 100. ubt vide Heinsium: sic to est Ad similem locutionem in Silv. 

alibisiepe peocatum est. Denique, hu- Cnt iv.-p; 163. Apud Stobiei ecl. phys. 

jusce ellipseos exemplum accedat locus i.' 15, exstat Lini ihigmentum inquinatis- 

gravisdmus Claudiani, in Rufin. L 2. simum, ad loca muha Lucretii illustranda 

cgmmodissimum; cujusportionem hic ap- 

Sf^pe mihi^hibiam traxit sententia mentem» positam emendatiorem dabimus: 

Curarent Superi terras, an nuUus inesset . 

Rector, et incerto fluerent mortalia cursu. ._^ 4^4VT*r«/N^-«x*vT- r„^« 

' 'XUi ^f AOANATOS OANATOS wtft irtmm 

In^das Burmanni notam.-^Cieterum, ««xtwni, 

pro Differre, H. Dimcere, Et eadem sen- ®7^ «**' *~ '•* ^*** ^*^' « ^'^•fX^ 

tentia Ciceroni est in amic. 4. « Sin au- ♦'^'"-"«'^ '^ AAAOIOTPonoiX, »« ^^^ 

" tem illa veriora, ut idem interitus sit' , f*f^' 
*' anuBorum et .oorporum, nec ■ullus sea- 

" sus maneat, ut nihil boni est in morte, Et iUud ^x^fMrt fuf^f respondet Lucrel 

" sic certe nihil mali : ^nau enim amisso» tianie phrasi j&marttm tpeciem, in u. 489. 

« fitidem, quasinatusnonessetomnino." Ver. 883. se tndignarier ipsum: Um 

Ver. 882. quom : Vind. n. adi 8ic.«t itttfay^faMruf. Pariter ver. 897. et mox, 

editi communes: pessime. , ' ver. 1058. 

. Ibid. mors inmortalis. Sic $S^U9 aitu»- ^. „^^ j„hi*,K«- ^ s^j- i. v, , 

•.^. M ■ j 1 ,. Tu vero aubitabi», et iiiiapiaft«-« obire? 

rms Fhilodemus, quem docte contulit ^ i • • 

Bnmckius in notis ad Analect p. 145. et °"r^"»» ^ ^iceron. epist iv. 5. oma- 

ipse conabor castigatiorem linquere; ^™ f"® ^' " ^«P^ ^Somei me- 

" cum sic cogitare: Henrl nos homun- 

Sifftj, xttfttOMtmt /Mf^^, ftvcMrpMrmeu ** «uli indignamur, si quisnostrum inte- 

EmXaXi, Zisrrtfvytn xtbkw tvyaXfUk letBont *' nit, ' aut occisus est, quorum vita bre. 

TijXMr ;^iiAwi f*M ZptttfMs fjutftf»' t» ftt9»x)a¥ti '* vior csse debet, duni uno loco tot oppi- 

A(i fAi yietifjunTat iv srm xtTfaittt «« dftm cadavem projecta jacent?" Sic, 

E^fii* «a»»«r«v a-irXt» x^ww «^i irtc)af fMi, opinor, emendandum: vulgo l^tur, cum 

nu^m, ptuftuT^yXvxur^rcfMXts. .etjaceant; sed injaceni omnia conspi- 

/^ r rru • ,/^^ xr- i • ^^ ^^ ^®' «^emplana. Quid attinet de 

Conferas Theoc. i. 107. Virg. e^ ^56. ^^^ ,^^ ^ ^^ confusione, vel 
Nec male committetur epig. 219. Ub. u. ^„^^ ^^^ ^. , No^^^i^ ^1- 

AnthoL X«at Burm. ex GeUio: ^ tr :i: a? *• /%» 

ter Virgiuus, JEn. u. 95. 

MortahU inmortaUis flere si f oret fa«, Et mecum insontis casum indignabar amici : 

' FlerentdivaeCamoBnBBNxviompoStam. 

I. e. cum miseratione stomachabar. — >CaB« 

Caeterum,LambinuscujusdamapudAthe- terura, super hoc argumento Diogenem 
nanim appositissimam formulam memo- Laertium, x. 81. cum Anecd. Gxsc. Vil- 
ravit, ^tttaroi afiecwref loco tamen non lois. L p. 192. coUatum, sic constituo : Esr* 

K2 



JS8 T. LUCHETIl 

SS5 Aut flkmnib intehrfiat, maJtst^ f^arum; 

Scire liM:, nom dincerum fionere, atque subesse 
Cascom a&)p<em ecftdi stimulnm; quam yis neget ipse 
Credere se quemquam s9)i sensum in morte fiitumm. 



h rMTMi iXt0t iiret^fy *muh Ii/ MmrmfHtt, ti ▼eCenim k)ci sunt exigendi ac acribendi 

•r< rufmx§t i mtfmTMTts ^ms mv^tnriMUt iectiu& 

ypifXtuf yM^*» *y ^v ^«ww fUMMftm ri 2i|- Ibid. cofTJore poUo: i. e. raortuo et 

«^fi» »m» m^^mfrm — * mmt u Tf mtmwf r< projecto; uti vere interpretatus est Ha- 

htM9 mmt rfff ^Mf »1 Mu MmrriaM»» tt^/rm vfpppaiapQfb ^ me priwoeirit in Iwidimdo 

Tut fui^f' itTt KAI vm^irm ^ #mu#i^jno#% - Itfarpne, MtL ii 644i 

THN •» ra» ri^vsMiJ» f«CirMfftiy, Mf m «r/*» _ , . ^ ., ^, ** ^. _.... _„ 

'^ ' T— I- -»» -r «^ ®co! dc«ojif»«adfati<Uac«Btecor»i«.* 

I^T muT9s — »tX. tan^m ad ulotperti'' 

f^gf^gn, ^ ^ supremum vale didte» ut de me, 

Ver. 884. puieical: vuJgo^ patrtteais "^ «»^^«* "^^ ^«**~' *' *^ ««um 

sed majoris esse auctoritatiB nostia vide- compoaito, tionclameliir. Vide Servium. 

tur lectio; nam sic Uquido P. O. reliqui Ovidius insuper, met ix. 505. 

omnes, puUa; pr»ter L. M. quorum Aut,hoc«inequeo,pereamprocoraiite,toroqae 

scripturam ex Havercampi recensione non MMtua componar, ^arir^rque det <Mcala firater. 

certo coUfgimus. Arnobius ffl,. vii. p. ^^ Theb. xiL 99. et consula- 

224. " Et quid hoc ab illo differt, cum ^"» "«^"^« f "«^ *«.:«.« wni:»i»ui 

., , . . j ^ \ ^ tur itndem Barthius: 

*' et ipsa, si nondum, mox tamen futura 

*' sint stercora, et exinii temporis con- Hci mUii 1 qood /Miiio/ himins alma'; dleiqiw, 

«* tracta inteijectione jitrfefcafU.** X^v^ rewlvtt. 

tustiores libri: alii» jwirescan^. Vimau^ Viar. 885. ititerfiat malistie: A. interfi' 

tem dictionis putewo in argumento simili ciat maliene» Quod prisca Pii exempUria 

sic elegantissime declavavit Qvidius, raet' dlMit ma/t», pro ^amm», eiium est chc u- 

XV. 156. utat& codd. scripturl, /am». Interea, 

sie Ibrtasse versus ooram nobis rescriben- 

Corpora stve rogus flammi, seu teUfe vetustas, « 

^fc.«.<;^* uus est: 



j&ituUrit^ 



Aut avibus Interfiat, malisve ferarum : 



Simihter locutus est Lucanus, ix. 144w ., , , . 

xT 1- ^ -yjf •• 17 1* • 1 vide modo ver. 895. et labem receptae 

Non ahenus est Minucii Felicis jocus ,...,, ,. . . , , ^ 

_^ _ . .. ^ lectioni insidere uqniido probant, qu« se- 

gravissimus» sect 34. •* Corpus omne, , ^^ -, , -ji 

!: - „' 1 • • 1. quuntur ad ver. 903. Porro, brevem sylla- 

*' sive arescit m pulveivm, sive w hiuno- ^ . ^l. » 

.. 1 -^ 1 • . . . bam caesura bene sustentabit, pomgetque. 

«« rem solvitur, vel m anerem eompnnu- ,. . , . ^ - , . . . \V. ® ^ . 

.. . 1 • «j . . fj • Ibid. tnterfiat: i. e. mterficiatur: ut 

** tur, vd in mdorem tenuatur, subduci- , - . /« _» 

.. . . . j -rk 1 ^ patefacio, patefio. Bentleius. 

** tur nobis; sed Deo elem^Qtorum cus- %• , ^ / 57 • • . -j . 

** todi reservatur.** Vide Pi^visium. ad ^T'^' "^*^"*^' quasi intemdat; pereat, 

-^. .. Tk^ •• ^^ j 1. auferatur. Plautus, Tmc. u. 4. 31. vo- 

Cic. nat Deor. u. 64. de hac yanetate. . .... ju.r^-. 

■«-._, • j- • r _* i_ j i^ • ceni simihter adhibuit: 
Meum sane judicium fert, haud l^ter 

deductum, quotiescunque de rebus tabe Hetai isticoportetol»erimorMmaloss 

liquescentibus et destiUantilms sermo fiat, ^* ^ obaerendo poasint interfieri : 

tum verum esse putescere; sed res duras i. e. inter^, periM: adeo nt phfinim 

et Jriabiles requirere putrescere, nisi interflat maUs fisrarum, optime videtur 

transkt» sint atque figurat» locu- Amobius reprassentare, lib. ii. p. 72. per 

tiones: ut apud Non. Marc il 692. bestiarum laniatibus dissiiKtri, 

Hancautem, nisifallor, adnormam mul- Ver. 886. Bcire: A. Sive,r^on since- 



LIBER TEBTIUS. is9 

Nonj^ ut opinor, enim dat, qupd prc^ttit et undey 
890 Nec radioittts e vita se toQit» et eidt; 

Sed faoit esse s\ii quiddbun sUpe^ inscius ^se, 
Unus enim sibi quojm prcponit quisqu^, iuturum 



rftm; V. ed. B. ^. not tn cerumi A. nos danus, lib. t. p« 886. ** Ico praterai pe* 

inceriumf n. non id catum: craspis er- «' niiltima brefi profiBrtnr in pra»eiitfi 

roribus, sed quos facile expedias, quum ** teste Capro; sed producit eam in pm^ 

rtn rio sincerum in prioribus tantummodo '' terito perfecta . Lucretius tamen etiani 

permiaoeantur elementa.-HKmcre.* XX. «9- '^in priesenti produdtpcnultimam:" iii* 

nare, 161. Teneo nihilo mSnus eicit^ optim»- 

. Ibid. non sincerum sonere: i e. int^ rum membranarum L. M. neque aliter 

grum. Tranalatio est a vitiis figulinorum Virgilius, ecL iiL 96. in cognata ▼oce: 

vfisum, qus tinnitu aolent explorari: 

j Tv. • • 1 ^ •. T Tityre, pascentlff a flumine rricff capduws 

qpod neque Freigen latuit acumen. Ja . 

eftdem metapbora locus Persii occupatur, ubi gerras gennanas Servlus effutivit. 

sat iii. 21. Glossarium veius accurate: '' Eicio, etvto^ 

<( ^ekXkM. axopmtti t«S«AA».'* £t: <* Ei- 

aonat vitium percossa, maligne ..• . * *> ▼ •. • • ' ' 

Reftp6ndec, viridi nok cocU fidelia Itoo. ' "'» .«««XXii. Invemtur msuper ««- 

to in-priscis legibus Romanorum. 
Qme ™us Casaubonus ex Gr«cis Ver. 891. e,« «i.>«VWam *uperr. Ita 

docte. illustiravlt Viridi autem caj^io, ^^ aeparantur ad Gen. xlii. 36. vulg. 

prot«ge/o firmo,tenaci:videPlaut.Rud. yera-" Joseph non «t 5«;H?r - 
iU. 4. 51. Virg. ^n. ti. 304. sive, melius jbj^ ^^^ ^ ^^^^^ _ .^^ .^ . 

forsan, pcr exegesin, non Cocto. Porro, y. ed. B. justiuss cum eisdem Uterarum 

de sonere, satb ad ver. 157. ductibus, non probe peroeptis; et c, ut 

Ver. 887. Qecum stimulum. ViigiUus, paasim, hi t mutata,— Porro, hic versus 

cpnsulens auribus, formukm immutavit, imjolem Grwji sermoms sapit; et ita ver- 

ad geo. lii. 210. jjmn^ vexbo bene potest reddi: AkK6t fin^ 

■ II e^ed sttmuUu aveitere amorw. ieec/rw kat^ofu ri i| uuri^ vrift\u^ur6eu sreiitH 

Ver.888. Credere: H. creiteiM^uem- ^er. 892. Unus: aic P. A. et ptacet 

quam: n. guicquam: et, in versu pna- F« recepta VivuSy nihil ad lod scopum 

cedetate, aliqui. fadente: V. ed. O. n. unius; B. minus. 

Ver. 889. unde: P. V. ed. indef sed Ver. 893. morte feraque: O. morte 

neatra lectio melior est et fadlior: Pii savtBquei A. corpore stewe. Qoidaiti 

titfdices quidam, abUnde; quod nifaiH est nempe futilem yoda fera glossam mar. 

ftmplex est ratio kcutionii, atque oon- gini appinxeEat: unde cfftam cvediderim 

tftructionis, ut Lucretium statim agnos- hanc importunam varietatem. 
cas-; quamvis ciecutierint interpietea: n>id. volucres ferague. Hancsodeta^ 

**• Non dat, quod promittit, nec unde /tto- tem super hac re fere semper scriptoribus 

** nUserat se daturum:" L e. non re pra»- adhiberi notissimiim est; et nos consue- 

Btat, quod veibis pras se tulerit; neque ad tudsnem tetigimus in Silv. Crit. sect hb, 

ea prindpia, de quibus se professus erat hiBc auton fiivor cresdt divinationi nos- 

pa ra uaderi, morea quadrat ti» ad ver. 885. periditatse: quem locum, 

Ver. 890. tadidtus^ V. ed. L. M. S. et eum, qui nobis obversatur, non incom- 

rodiciHus,r-^tt n. ut,-^eicit: P. Vind. mode versus quidam, Tertulliano adscrip- 

V. ed. B. O. A. X. n. icits quod non de- ti, comitabuntur, de judicio Domini, vcr. 

terius in Lucretio: redi Yer. 161. Pris- 114. 

K5 



140 T. LUCRETir 

Corpus utei vohicres lacerent in mottef feraque; 
Ipse sui miseret: neque enim se dividit hilum, 
895 Nec removet satis, a projecto corpore; et illud 
Se fingity i^nsuque suo contaminat adstans. 



tt qiMm Ibrte rogta ab6!evit aamma lepultam» Ji. 1 1. fin. et alit freqaenter, Ille Siliur' 

Attfc •Uquem ciedt disiccerit flBquor in undia: . -.^ _. ^ a n_ ••• «^*. 

Ai 7 ^ ' xV . iterum expurirettir. ad xriii. xm. 827. 

W ci^UMiae famem satiarunt viscere pisces, «i»!" i5«;w« , ou ;>. wb .uu. o« # 

Aut fixere fera; crudelia vuinera membris ; ^_i.««..-»-^_____ ViiKinia jiucta 

AHtibu. jacuit raptato corporen quUj cemc, cruetttato tmlnuswb pectore neAraf, 

VltimanouDomiiiorapleiittuamaneramagiio. TH«tto dftfenri ferro HMmament» pudof&ij 

Sfc ▼ersus sunt emaculandi. InKbrisle- «patiiamlaudatmiMrandoin/iaMredextran*. 

gitur,'^fne, viscera,funera, sanguis, De libri, mlnere. Huic excimni finem sta- 

permutatis funera et mdnera nominibus, tuent veteris scholastici ▼eniculus emen' 

adi Burmanni notam in Ovid. trist L 3. datus in AnthoL Lat. iL 184. 26. de Vir- 

95. Quintil. vL 1. p. 508. declam. p. 474. gilii mandato, ut ^neBejospost mortem 

MarUandum, Stat silv. v. 1. 18. et Dra- eombureretur: 

kenborchium. ad SiL It L 399. ut alios ArfeWt miier» port/««r«/«««Eli««? 
omittam. Hujusce autem confusionis ex- 

empUs quibusdam nobis etiam detur per- ^"^^, "^"^^ "^"^' ^ ^^° *^*«* 

miasio nostras animadversiones consper- **"^ "^ ^^' ^ 

gendL Primus adsit Statius, AcbiB. L Aut,utAchiUell*faifeiiKTrojalacertis 

85, ' Quasaata, Hectoreo fmure condderit l ' 

Quem tu Ultc natum Slgieo in pulvere? quanta Ibi quoque €odioes,.vii2imv; sed nos, opi» 

Adiplclos vlctrlx Phrygiarum tmlnera matrumf namur, lecte mutavimns: hoc enim. est,. 

Vulgo, funera; sed funere seq[uitur ver- quod didt GrsKus in epigrammate: 

su abhinc teruo, et ipsa phrasis funera .^^ ^ ^^ «,,«.,««.-. 
fiiairuifi sensum poeta vix commode de- 

cUurat Vulnera autem nuUrum sunt ea, Ver. 894. miVerrf; V. ed. X. miser ef^ 

^me bis Fabius vodtavit in procem. ad O. A- Xl. miser est.-^que: A. nec, — 

Ub. vL instt oraL mUnera orbitatis. Con- dividit: sic P. Vind. V. ed B. L. O. A. 

fer VirgiL JEn. viiL 583. Sunilis labes "• ^* ^- quid«n de suo vindicat edide- 

ex SiUo deinde eluatur, Pun. xiL 285. "»»*; U.vidU.—hilum: ita P. O. n. XX. 

ubi loquitur Hannibel: reUqui, iliumi solennem per enoiem U- 

brariorum. 

^„„,, ., ^ rrZ^^^^x.'"^ A Ver.895. iUud: P. n. hilumi omnes 

Contigit Ausoniaet Mene, mquit, summe deo- 

nrni! aBi, t22ttm; et, opmor, vere, ut respioat 

Fott Trebiam statuis tam tristi vubiere dignnm? pionomeir r«« hominem potius, in corpore 

Ubri,funere: sed certissima est nostra dditescentem. Totus locus ita fortassa 

emendatio; cui firmandfie appositus est «wtiusscribi potest: 

Amobius, lib. iv. p. 129. — '' cum apud ipsesuimiseret: nequeenimsedividitf^xunr, 

•« Thrasimeni lacum sanguinei cucurrere ^^ removet satis, a projecto corpore; at ittttm 

«« torrentes.? cum Diomedis campi Ro- Sefingit— 

•• manis cadaveribus aggerati sunt? cum Ibid. projecio corpore, Usitatum est 

•' mille alia vulnera praliorum innumeris vocabulum re prqfectus de cadaveribust in 

•« accepta sunt cladibns.^*' Et Tadtus, terra neglectim recumbentibus. Stadus, 

Agric 37. Quod, ni «• frcquens ubique Theb. xiL 328. admovebitur opportune: 

•• Agricola,— acceptum aliquod vulnus per ^^ , ^^j^ ^g^ ^ p^^ ^0^1^^ nudoi 

*• nimicm fiduciam foret** Sic Justinus, hoc patriac teUurls habei 



LIBER TERTIUS. 



141 



Miiic indigDatur se mortalem esse creatum; 
Nec videt, in vera nullmn fore morte alium se, 
Qui possit vivus sibi se lugere peremptum, 
900 Stansque jacentem se lacerari, urive, dolere. 



liocum etiam Haronis, qui nunc legitur 
iUepide compositus, et null4 constructio- 
nis scita coagmentatione compactus, ni- 
tori pristino restituam, ad -^n. xL 87. 

Dudtur ii^eiix, mvo confecti», AcoBtes : 
Pectora nunc fedans pugnis, nunc unguibua ora, 
Stemitur, ex toto projecius corpore terraB. 

Qiue sic in editis exhibentur: 

Pectora nunc fedans pugnia, nunc ungulbus ora : 
Stemitur et toto projectus corpore terr». 

Exemi^ particulae ex^ idem ac cum va^ 
lentis, tibi lezioographt praebebunt: vocu- 
lasque et atque ex saepissime confundi so- 
lere, certiorem te fadet Drakenborcbius, 
ad Liv. xxvi. 45. 1. etalii, quos enume- 
rare non est necesse. Magnifice Ovidius, 
in Ib. 166. 

Indeploratum proficiere caput : 

ubi consulas Salvagnium. 

Ver. 896. se eoniammat adsians. Haec 
vividior est descriptio, cum licentia poetis 
concessa ficta: quasi se conjungeret cada^ 
veri, atque pollutis ejus odoribus opplere- 
tur, subiens voluntarius Mezentii suppli- 
cia: 

Mortua quin etiam jungebat corpora vivl), 
Conponena manibuaque manus, atque oribus ora, 
Tormenti genus ! et,8anie taboque fluentis, 
Conplexu in misero longi sic morte necabat. 

Interea, facilior videtur scriptura, et men- 
ti poetae acoommodatior, 'quae sequitur: 

— — — jensiuq\ie suos contaminat adstans : 

talem autem contextus mutationem in me 
susdpere non audeo. 

Ver. 897. JSinc: n. Hic: si pro Heic, 
non male. Mox V. ed. videtur, pro videt. 

Ver. 899. Qui: V. ed. B. O. A. S. 
Cw,--^ssii: XI. jmseL^-vivus: V. ed, 
uniusi per eandem literarum circum- 
scriptionem: vide ad ver. 892. 



Ver. 900. se: ita F. XI. quod vel alio- 
rum nect vel Bentleiano i/^um, anteponen- 
dum duximus; nam in hujusoe dictionis 
loco libri reliqui nullam poiutam osten- 
dunt Nobismetipsis profecto, vel ob vo- 
cem uri, ^vide sis uotas aid ver. 885.) pro 
adulterino atque insititio versus integer 
su^ectus est: sed insuper, quo modo stare 
possit cum ver. 903. qui corporis combuS' 
tionem rebus iis, quae non lugendse sint, 
annumerat, nullus valeo dispicere. Labes 
qucedam penitior videtur insidere, cuisine 
puriorum oodicum adjumento temere ne- 
mo quiverit remediare. — dolere: libri u- 
niversi, dolore: sed acutissimam Lambini 
emendationem, ut necessariam, ita hac 
occasione omnino admittendam esse, ex- 
Istimavi. Nihil certius in hac arte con- 
jecturali vel morosioribus judicibus desi- 
derari potest — uri: A. utig deest n. 

Jbid.jacentem: i. e. morte prostratum, 
vel insepultum: et est tritissimum in bac 
re vocabulum : vide Schefierum, ad Phaed. 
&b. l 24. ult 

Ver. 901. malis morsuque. Hoc pro- 
fertur per hendyadem, pro morsu mo/o- 
rum: nam nomenfgns non minustWu- 
cres etiam complectitur. Flinius, nat. 
hist X. 54. " Vultur etfera graviores, 
^^ nisi ex procursu, aut altiore cumulo, e- 
** missee^ non evolant" Emissa scilicet, se 
emittentes, Sic legendum, non immissce^ 
ut in vulgatis: committas Virg. geo. iv. 58. 
^n. ix. 52. Utramque lectioDem codices 
exhibent ad i£n. L 125. et ibi non facile 
dixerim utra sit praeferenda. Sic alias 
hae dictiones commutari solent; nec cu- 
jusvis esset semper litem dirimere. £x 
hac autem notione vods fera^ Virgilii 
locus optime clarabitur, de quo magnas 
cient tiu-bas nonnulli, atque in crassis te- 
nebris versantur.' Exstat in geo. i. 159. 



142 T. LUCRETII 

Nam, si in morte inaltim est, nialis naonuqae fefarum 
Tracta^s non intrenio, qid bob att acerbiuny 
Ignibus inpositum, calidis torrescere flasunisf 



Tunc laqueb captare /rra/, et fallcre vbco, Sic aliter de eodem r^e doctissiinus hi»^ 

iQventttms et magnos caiilbua circumdare «Ittis. j^^cua in antiqq. xiv. 7. 4. K« i vt^fc, 

In clausulis utique prioribus aucupii de- avm ikut» %9 fiu\iri »i»n^%vfitvo9 t*t xif^vt* 

scribitur inventio; in posteriore, venatio' «rtfXi/ih— . Vide Plinium, nat hist. vii. 55. 

nis, Nec Servius igitur, nec Nonius xxiL 50. et quae docti animadversores de 

MarceUus, ii. 888. videtur auscultandus. hac re dixerint: quos locos tludsonus in- 

Caeteruro, pro Ndm, Bentleius proponit dicavit. Herodotus, Clio l^. de Bd^y- 

Tttm, vel Jiam: quarum posterior vox loniis: Tu^aih ^^i tv fAtXtrt: unde sunt, 

nobis non displiceret qui tradidere, cadaver etiam Alexandri 

Ver. 902. qui: n. ctt«; ob quoi scili- Magni in meila demersum et compositum. 

cet, quod vel in exemplari suo scriptum C^rte Doa aliud acoepisaus a Statio, aUv. 

antiquitus ille scriba invenerat, vel puta- "*• 2. 117. 

bat ita scribi oportuisse. Confer var. Dacetad JEmathiosmane», nblbcmgermbi» 

lectt ad ver. 899. eomUtor» HyUafeo ptxBnm neelare, dorat. 

Ibid. tractari: i. e. lacerari, trahi: nos ^ ,. .. . * .. ... », 

.di, ver. 1005. Viigilius, iEn. ij. S40. f^f^'" Nepo* m Ag^, vin. 7. 

j , ** Ibi eum amici, quo Spartam fadlius 

de leone: * 

*' perferre possent, quod m^/ non habe- 

manditque» iraftif qiie» «« baht, cera circumfiiderunt; atque ita 

. MoUepecua-. « domum retulerunt" 

EnniuSk apud Macrobium, sat. vi 2. in Optime Diogienes, ct fiuislifisiiiM, apud 

mutilo et incon^to fragmento: Stobeeum, ecl mor. vi 'O AM^»tif rws 

OlluxTroJK.germaneHector! '•^-^»» •^«<^*« ^^•"^•f /»" ^«•^^ ^^' 

Qidditacumtuolacirwtocorporemiaer, IIEIN, XwTfMs rtyynrasy Mtu apft^MS 

Autqueiteaicrapectantibwtrac/avrrenobis? THKONTA2- a*»9fn€Mrrms Y, s» ^vfua- 

Ver. 905. torrescere: V. ed. terrere te /»«^' « ^•^t^ atXivtn awrtit^i rtts J' 

MV; O. terteteerei A. torrerti X. tOT' EN MfiAITI, vwtf rw fui raxufs KATAX- 

rg^e, AnHNAl. 

Ibid. /JBiMdatt ii^ositum. Man^ geo. Ibid. subfocari: cum secund^ produc- 

It, 477. ta, a fau»t uti Faber bane docek in kxi^ 

oo^ qui laudat glossatiQrem vAeMm: <* Suf» 

fl.*««qae««fajov«e*^ „^^ ^^^ AAPTITIZEI: « A»to. 

Ibid. torre sc ere . Vetus glossarium ag. « fem in actt apostt. capi xv. 

noscit vocem, quam alibi non invenimus: 

.i -, „ — __— ne svffocata^ cniore 

« 3Vrre«co, taam^fMu. ^ naculantor. edant-:: 

Ver. 904. Aui: A. At.^-meae: P. 

Hiojf, HHd. n^g^erf JFrigore: ut rigidumfri'' 

Ibid. ui NMlfe silKm. XeQcphon» HK ««» *• 556. ubi nos vldeas. Apul^ua de 

▼. 3. 19. HeUen. idem nanat de Agcsi- niimdo. p. 7aa— ** gdatus humor risan 

pofi LacedaBmonio: Km vums fus EN ">«ortt inhoiwscii:" qoefn.lociim Qu- 

M£A1T1 TSeElS, um a«(U04us «mUh deiid«(pius mendosam cnmiiaatiw» nescip 

4««X« T«t iS«nAi»«t f«f«f . Lambinus. aiieq[u4decausB&,adSuelon.ii.66. 

Geminus cat iUe Joeephi de Aristobulo Ver. 905. £di|gfes posk fiioM, inepCa 

loctts, beU. Jud. i. 9l 1« aaam 2' a» ^aiAm dioam? an aMlMler? tmt huagto 



LIBEB TEKTIUS. i43 

Aut in mejQe dtma ^iabSowu 9tqne xigexe 
905 Frigore^ x]uom snniino gelidi cubat «etjpiore saxi; 
Urguerive, supeme obtritum, pondere terrae. 



tca libros jUniv^rsos: ^od ubi tandem. Ubi re^nendum fortasse: 

^*^*, ,_ ^ tonitro tttibida ftrfo^ t 

ilbid. lummo «Kquore, Mare, ^n. v. 

Q,jo confer Viig. ^n. iv. 208. Ovid. epist. ir. 

158. De harum dictionimi commutatione, 

Caraleo per summa lcvis volat equ^a curru : ^^^ ^^ ^ j ^^ jjj^^ ^^^^ ^^^^ 

]. e. maris si^perfid^. ^uod ob laevitatem superficiei passim poe^ 

Ibid. cuJb<a, Slc de moriui reliquiis ^ 4Bqwir vodtatum est, non ali^ caussi 

Ovidius, epiat vii 162. marmor audit: adi Virg. geo. i. 254. iEn. 

vii. 28. Caeterum, aquora ponti apud no^ 

Et patris Anchisae molIitOT oesa cubeni, ♦•««, ; o „♦ ^ ^ • ••- i r»i .- 

'^ tmm, 1. 8. ut eBquora campiy m, 1015. 

Hinc, quamyis ingeniosissima ^t emen- pbrases sunt fadli intellectu pro tequabil» 

dfttio JSentleiaiia, et tanti nominis sagad- maris et terr» superficie: quod eo promp- 

tate digi;», medela minoris violenti» Ma- ^^^ animadverto, quum Valckenaerus^ 

ijoni potest adhib^i; quam venustorum locutionem parum tenens, jr»»T« vrt^t» 

hominum judido submittere non refor- ^^ aquora ponti confuse sit interpretatus, 

midabimus. Locus vexatissimus vero le- ^ Eurip. Phoen. 216. Denique, suam ve- 

l^tur ad ^n. x. 706. nustatem de Lucretii locutione Virgillus 

callidifisime suSuratus est, et tantum non 

uaa qmem nocte Thcano i . ^ j» n? ^oo j i • 

In lucem genitori Amyco dedit, ac, face prag- latenter, ad iEn. v. 128. de laevi saxo ver, 

nans, ba fadens: 
Ciisels regidfi Farin cneat : Uf be patemi 

Hic eubatj ignanun Ifaurf&s liab«c pra Mimanta. Traaqnlllo silct, imnotique adtoIUtur undi 

CamptUi et apricjs statio gsatisaima mergis. 

Ibid. aquoresaxi: i. e. laevi superfide ^ .,.,««. ^ 

«no«^r«^o ;« «„« 4- ^i. j--. " Campus, saxi latitudo. Semus. Quum 

tnarmons, m quo lacet conditum xcj^sX/- .„ , . . ., 

^.^.,„ cadaver. ^,»„r autem generali. *e~ lUud « .mportonum sato ndeatnr, 

ter rignificat quanJibet ^guam mperfi. **"^ '*'*» * ~" *^' ^^«^ 

eiem. Isidorua, origg. l 26. « JBjuor-^ ""^' 

*' ab agualitcte noni.in est factum.'' His Campm itf, aprlda statt. giatiadma mereU. 

consentft Nonius, i. 832. iv. 38. qui cum Adtomtur autem, » adtollili elegantis. 

fhictuconsuletnr. NOstrum, adver. I0I5. „•■ 

et VirgiUum, geo. i. 50. Juvencus felid- Ver. 906. oblritum: sic edendum esse 

ter secutus est, ita probe interpungendus, ^^^^i^ ^ auctoritote solius P. quum h»c 

hist evang. ui. 155. ^^^^ ^^^ obruium, quam leges versii» 

llledehinc: Genitorplantarumseminanoste^ respuunt, licet in aliis omnibus exempla- 

(inae non ipse sui consevit *in ^quore ruris, libus (pr«tflr B. uhi lej^r obruptum) in* 

Abjidet, penitus radidbus eruta, longe. rBBiBtUT, mm tOro Gonfondt aoleat Per- 

A. GdUqa, JtiL l*r-" ^oisfuor illyd yen- m»€eiitur utiq^e ad Valer. Max. i 6, 11. 

*' ^^?7>gf9^>" WV^in yn^f ^ivqk Nd60 ^^* ^ ^l* 7. iii 56. 8. xxxiv-. 5. 9^^ Nee 

i^amuit ffen^^^ miminat Aodus^ ^ tamen vox obtritum, utpote sigDBtiuff et 

pud NpiiiijBiy z; ^ fortius, quam pro poetae scopo, in hoc lo^ 

- . ^^ ^. co satis, meo saltem sensui, facere vide- 

-SedqiHd.toMbruturbidatorvo, , tiJ j l ^ «. ' u r»^ 

GQQcam iflprate cgtfora ctr/i *"^- ^*^^ o6rtt;><Mm membrananim Bod- 

Sensimussonere? leianarum, in quod ipse ex conjectura in- 



144 T. LUCRETII 

<* Nam jam non domus addi»et te beta, neque uSLor 
** Optuma, nec dulces obcurrent oscula natei 



dderBm, non temere repudiandum puto, cet, in ver. 895. non mhil inuatnlut» sic 

quamvis rarisslmum sit vocabulum: nam errore scribae liberanda est: ** An, ae- 

Vanroniana phrasis de anser^us, re rust ** cundum tuam impietatem, etiam ifup. 

liL 10. 5. obnmpunt coUumy hauddubie *^ pultos vis projicif" Editur, insepuUus, 

genuina est; receptam enim pluribus lec- Valerius Maximus, v. 6. ezt. 4. '^ Sed 

tionem, '' abrumpunt coUum,'* aegre pa- " consilio eventus non respondit: illz 

tietur, ut mea fert sententia, purae Latini- " enim, nuUa interpositll mora, corpora 

tatb ratia Eadem nomina librariis con- " sua his terra operienda tradiderunt'* 

funduntur ad Liv. vi. 17. 2. Quid autem? Pro vulgatis stat Ammiani Marcellini 

Non ita magnifice profecto de me sentiO| locus, in xxxi. 15. " ■ aut magnis o6- 

Ut citra necessitatem meis divinationibus '' triti ponderibus^ aut confixi jaculis — " 

locum dem, quamvb hoc tempore mihi Caeterum, vice terr^e in versu Cari quem 

videar per has varietatum nebulas verissi- ventilamus, fidelissima Pii exemphiria 

mam scripturam Lucretii videre: quae dant cralis: ut respexerit poeta noster 

sdlicet exquisitioris est antiquitatis for- suppUdum quoddam Carthaginiensium, 

mula, atque adeo insdtorum scribarum de quo facta est apud Poenuium Plauti 

manus importunas facilius passa est. mentio, v. 2. 65, ita verissime Bentldo 

Scripsit nimirum Carus noster, aut ego emendati: 

multum fallor : S„5 craHm ut jubeas sese subponi, atque eo 

Urguerive superne operitum pondere terrae. 



Lapides inponi multos, ut sese nec^s : 



^ , . . . .^ ., . . ad quem versum de hac consuetudine 

Qu« lectio mscitia scnfaarum m obtritum, ^^^^ i„terp«.tes deden^ ut Pius etiam ad 

et simiha vulganora, f«:ile detorqueretur. L^eretium. • Nimirum fieri potest, ut 

Exemp^um hujusce form« antiquioris L^eretius rem po^ce exaggeratam dare 

noster dedit ad i. 72. et nos consulas ibid. . ^i .^ .. u j- 

^^^ ^T . - voluent, ex ommbus sepulturae modis 

ver. 200. Nonius, x. 25. »* Operibo, pro • . , . . .^., 

„ • „ V7.p»««/, ^MKx, gravissimum atque maxmie terribilem 

" openam. Pompon. Praefect Morum: " i: j j ?. . . 

*^ i-w w ^Aviuiu. sehgendo: sed me multa movent ad cre- 

"Patero/.* stt Negato enc^heic med: operibo dendum potius, docti cujusdam lectoris 

^^^' annotationem, margini appictam, proces- 

Sic legendum, partim cum Palmero. su temporis in contextum irrepsisse» quam 

Libri, at est, ac me. Jam vero scriptori- ut existimem sic a Lucretii manibus 

bus optimis frequentatur verbum operio, initio profectum. Vestigium ne levissi- 

qui de sepeliendis hominibus loquuntur. mum quidem hujusce lectionis in purissi- 

Horatius, od. ii. 8. 9. mis et vetustissimis membranis manet; 

EKi^t mzUiscineresopertos ^ "^' "*''' "^ ^* ^<^ ^^» «^ ^ 

Fallere: librarios prorsus sui ignaros indderet, ac 

ad quem locum aut sUent, aut nihil sani f««^. "^"t**""»; SimpUcitati denique 

loquuntur, interpretes. Juraverat nempe ^""^°» "°^« «'"«^* existimare 

per ossa matris sepult» perfida Barine: T' ^™ P^*""' communem sepultur» 

consule sis Ovid. epist ui. 103. viil 119. ^ ^ T^"" habuisse, quam alienam 

fast ii. 842. Statius, Theb. xii. 78a eonsuetudmem, paueis vel usu, vel etiam 

mmi, oognitam. His i^^tnr rationlbus 

Jamne dare exstinctis JustM, alt, hostibus ignes, sufiulti, m'hil mutandum judicavimus. 

JamvictMo^rf.placet? y.., -- . " ^ _ 

ima. Urguen ponaere terree, Com- 

Ubi veteris scholiastis enarratio, quae Lu- mitti potest Vl^ilius haud incommode, 

cretianam phrasun, pr^ecto corpore sciU» Mn, iii. 579. 



■ 



LIBER TERTIUS. 



145 



*< Praeripere, et tacit& pectus dnlcedine tangent. 
910 << Non poteris factis florentibus esse; tuisque 



flma ett, Eilcdadf, Mminstum fnknlne, corpm 
Vrgueri mo^ hac——k 

Verv 907. Nam jam: sic diserte M. 
alii libri sic vaiiant, ut ostendant, vel au- 
ifum ddicatanim ofiensionem, vel aliam 
caussam levem, veram Lucretii scriptu» 
ram detorsisse et obscurasse. P. n.. ^ 
jam; et ejus codices quidam, Attua: et 
editores sane illud At statim arripuerunt: 
sed undenam, quaeso, talem lectionem 
Ubrarii corrumperent? Vind. L. amiams 
omissd, quod passim 6eri solet, prim& 
liter^ novsB sectionis: non aliud fortasse 
¥ult r» At ffiam, V. ed. Jam nam; O. 
Atn ne» A, jam^ A. desunt voculae X. 
Quid autem? Particula nam ad transi- 
tiones orationis laevigandas passim adhi- 
betur; et nam jam repraesentant similem 
Graecorum formulam 'in ymf» Hesychius: 
Aif y»f' nin yetf* Sic Homerus, IL A. 

AXX* ayi h%vp; mrttt xwf i/m* iVrMV* AH FAP 
•Xiyx«f 

" Nam jam opprobrium fuerit — ." Sinu- 
Uter etiam ad II. N. 122. 



da foret, nisi noster priBcessisseC, ac Mfln- 
tuanum magnS ex parte, quantus est, fe^ 
dsset Versus exstat in gea ii. 523. 

Interea, dulces pendent circum oscula natij 
Casta pudidtiam aervat donu u 

PuUulavit autem hic frutex odoratusab 
Meeonidis diffusili nuiUce, ad IL E. 409. 
quod Lambious etiam aoimadvertit prior: 

OTA* ETI fU9 xmhf ifn yvvtwi traunraiw^ 
EAAmt* I» «r«Xi||U«i* um uifng ^Tfmt. 

Sic legendum puto; longe pulchrius et 
efficacius. Neque amplius iUum^ vel ab 
hac ipsa hora scilicet: quod rem certissi- 
mam verbis signatis optime declarat. 
Vulgo, Ot/9i r/ fuv, In Hesychii glossa, 
distinctionis virgulas negligente, uterque 
sensus comprehenditur: Ov^fn «-«v uit 
irtfrs, uhctfjMt, In versu notlssimo: 



nV tn ^fA0t tHtutro hturte urnc' 



Aiim Mm VifMTif' AH FAP fatym viuMf •poift$, 

De i8t4 vero Hesycliii glossa, nuper egi- 
mus ad Moschi idyll. iL 77. Plautus, 
Asin. i. 2. 4. 

At malo cam tuo : namjam ex hoc loco 
Iboegoadtresviro B . 

Idem, ibid. iii. 3. 17. 

Nam equklem me jam, quantum potest, a vlti 
abjudicabo. 

Alia disquirere non vacat, neque in re mi- 
nime ambigendA neotiHe habeo scrupulo- 
siuspersequilocutionem. — neque: A,nec. 

Ver. 908. In hujusce loci moUiBsimoe 
affectus stylum Viigilius intinxit, et rem 
jucundiaBimam ita sdte suaviterque varia- 
rit, ut nesdres plane utri palma deferen- 



sic melius legitur, uti Phavorinus etiam 
accepit Valerius Flaccus quoque ex hoc 
loco, et Virg. JEn. iL 724. videtur profe- 
cisse, ad Argon. L 264. 

Laetus at implicitl Peleus rafit oscula nati. 

Nec minus Seneca, Thyest. 145. in ver- 
sibus admirabili venustate: 

Exceptus gladio parvulus impio« 
Dum currit patrium natus ad oscidum, 
Immatura fods victima conddit. 

Jam vero obcurrentt domum aooedenti o(- 
vententj alter alterum, prseoccupare cer- 
tatim festinantes. Subinde tamen cogi- 
tavi mecum, an scribsB recentiores Uteram 
unam fbrte fbrtun& transposuerint, et ex 
cocurrent^ eflfeoerint tandem occurrent. 
Hse voces nempe frequenter solent, alia 
in aliam, migrare. Hoc factum est ad 
Ovid. met viL 30. xiv. 452. Liv. xxiL 19. 
4. £t sane vividiorem speciem concerta- 
tionis prae se fert vox concttrmU, quasi 
agmine facto de limine proruentium^ Ad 
hanc autem cogitatioQem locus Statii. 



^ T- LUCRETII 

^^ FrwkfiiUB: misero miaere,"' aiunt, << omnia ademit 
^^ Uoa (IJKS infesta tibi tot premia vitae." 



hMK^ ut lidfltur» «dumlMRitiis, meDtem lins, dnm scribeKt pondae raagno ▼er» 

QMam ooa kviter impulit» et penuasit gum, ad Mn, l S02, 

Legitujr in silv. iii. 1. 179. et omni curi 

gnvissimi poetae ezpolitus est: Latonae tadtumpertentantgaMiiapectus. 

DoMc ct hic spoD» matnn», ec Ula marito : Locutiones aHquantulum immntBie ytiwt 
iLttniitctezillis «obolesnova; grexqueproter- siimmus ille lepcMrum artifex, ifaid. zL 

Nuac humeris irreptet avi, mmc ^mine blando 

arrfaitmpladdaBcontfiffTd/AiafriitePolIa^ — — — Neque enim novus iste DiaMt 

a. . j. . , , ... VenitamortSubitiqueammiimiif/icfiriwiiM^. 

Stto judicio de hoc conatu bbeie utantur 

kctores velim, contentus proposuiase, et Puldife Justinus, zii 4. 4^ — ^*^ simul ct 

bactenusasseruisse. — Caeterum, dictionem •* laborem miUtitt moUiorem fiwe dMce» 

oecurrere docte, ut adsolet, Oudendorpius <« difitf tixorum." 

exposuit, atque copiose, ad Sueton. iv. 26. por^, aninmm tangere, et similia. dtdce. 

qm adeundus est. ' j» ^ i.. *. .. j • 

^ dme etiam capere, usitata sunt; sed, qui 

Ibid. obcurrent oscula natei Pra- amjunxerit du/ccdine <fln«r«r, ptaeter Lu- 

ripere. Pulchre contenderis Gen. nix. cretium, non invenia 
13. vulgat« verrionis: « Qui, cum au- Ver. 910. factis: Vind. V. ed. O. A. 

disset venisse Jacob, fUmm sororis suae, „. ^^ f^^,-^ p, ^^^ . ^^^ ^^^^ ^^ 

cucurrzt obviam ei; complexusqae eum, quentissime permiscentur: vide BenUei- 

" et in oscula ruens, duxit in domum „«. «j rr^— * -^ •• i ^ 

,- „ * ^^uMiAUi. mj,^ ^ Horat epist u. 1. 6. vere, meo 

suam. • jij • . 

judicio, et supra umversam cnticorum 

Ver. 909. Pneripere: V. ed. A. Per- gentem erudite ac sagaciter disputantem : 

cipere; volentes, uti statim deprehend»- in Cunninghami vero despicatissimos oo- 

ram, et liquido exhibent O. n. Pratci' natus ibidem, me in^lsore, indignntio- 

perei nec male: sed dictio recepta in hoc nem generosam exspuas. Sed enim de 

loco pulchrius et vividius officium fungi- hoc Flacci loco fortassis alias: jam nunc 

tur. Eadem scribarum permutatio nobis e SiKo maculam toHamus, ad Pun. xii. 

ad Liyium obveniatur, xxii 41. 9. ubi 592. ubi Latina poeseos patrem laudat 

consuli potest Drakenborchius, nobisoti- candidissimus poeta: 
um super hoc negotio oppOrtune fadens. 
— A. autem, Percaperef et tafUd, pro «ed vos^CalBope! nostrodonatelabori, 

.^ ' > r , Nota parum magni longo tradantur m sKvo 

\' Facta viri, et meritum vati sacremus honorem. 

Ibid. Prisripere oscula, Quemadmo- 

dum Ovidius, in epist xxl. 196. ^c vulgo legitur: Hdnsius ex scriptis 

dcdit, ut aw: sed illud ut vsro suppl^ 

Stmmusaudacterblanditur, etoifiitorara * i_ * • i tu - t.Z 

M^M* n^ t4^iA^ ^^ «^^ \ mento glossatons, vel ubranorum, habue- 
jsanpu, et nmioo me vocat ore suam. . 

rlm, hescientiuni exquidtiorem Latinitatis 

Sic putem Nasonem scripsisse pro vulgato formulam : vide animadversiories raeas ad 

Adcipit: et hoc genus voces, ut verba l ^. 61 hoc libro Ter. 2$5. Nec tamen 

slmplicia capio et rapio^ passim permis* vel plaCet, vel quidem tolerabilis videtur, 

ceri, nemo nescft: videas tamen ex a- phn^ tongo tradantur in mot ne dnbi- 

^UndantiDrakenborchiumlaudatissimun], tes i^tur ex vetustioie sorfptorft, quam 

ad £iv. V. 47. 4. tanglmus ad ii 1095. et alibl plus semel, 

Ibid. tacitd pectus dvkedine tangent, natos errores esse, et Silium hoc modo 

Hunc loeuih aiite oculos habebat Vifgi- veisus perscripsisse: 



LIBEil TERTIUS. 14' 

Hlud in hua rebtis non addtint! ** Nec tibi earum 
<< Jam desiderium rerum insidet insuper una/' 



Sed ▼<», CalUope ! nostro donate labori, clrcutnsonabat. Bentleius, vice esse pav' 

Vt^l^rnagpllonpmtauimtaTin^^ jwoposuit parce. Nos, nisi nixni. 

Sata viri, et mentum vatl sacremus honorem. » r r r- -» ^ ^ 

um nostra placeant, rem acu tetigimus. — 

'^orentibus: ita magnifioe et egregie, Deinceps, P. miserj o miser: quod edi- 

ut nihil supra, codices universi veteres, tores arripuere: O. mitera misero; IT. 

tam MSS. quam typis impressi: hoc au- misere, secunda dictione onlissa. — aiunt: 

tem non contenti editores sua insulsisd- A. aiUem.—ademit : Vind. A. n. S. de- 

ma, os duruml ndbh largiuntur; tihi mit: non male; sed elementum finale 

fortibus scilicet! At illos cum sui temeri- prsecedentis vocis fadle primum hujusce 

tate plus quam sacrileg^, magna Divarum, absorbere poterat 
perdat Criticel Vide nostrum, ▼. 330. Ibid. L^o ahl vice o/ ut CatuHus, 

Comelius Nepos, de Cimone, iii. 1. Ix. 139. Ixii. 61. TibuUus, i. 93. et Graece 

" Quibus rehus quum'unus in civitate « 2uX*. Bentleius. 

^* maxime ^orfTf^ — b" Et optimusqui- Si nos veram Lucretii scripturam restitui- 

Tis oenties similiter locutus est, Gneco- Tona, de faac emendatione id tuto dixeri- 

rum vestigia secutus. Didt ergo Lucre- mus, quod ApoUo de Pelide in Hectore- 

tius: ** Non amplius eris glorik magni um cadaver impotenterssviente: 
«« vir, et florens laudibus." K^ y^ j„ ^^, muM^u funtufw. 

Ver. 911. PreBsiditm: sic omnes libri; -.,., „ ... j. j .. ^^« ^ 

,.^ ., ^ 1 -x ^ .j. ! Ibid. Prwsidtum: redi ad il 642. et 

editonbus autem placuit, Preesidto: et ... „ , . . .^ «t ^, , 

ji'fM /' -n ... Y ibi oollata nobis. '< Non postfaac esse de- 
sane perquam credibue est, Prastdto Lu- .... ^ 

^ . X. .j. ^ j • j BL. ** cus ubi potens; nec tutamen parenti^ 

cretianum m Prtestdtomy et demde Pra- . « . ^,. . 

««•»».. degenenu»e; «>d neatiqu«n est « 1««^ «« «mfecto, coioug. ta«. fihabw. 

luec lectionum sinceruum constitutio ar- " ^'q"«. ^»^ beUo uuhb™. 
Wtrii nostri res^«m,««e«.- sicVind. Ver. 912. infeUa: i. e. fttaliter .mni|ca, 

V. ed. L. M. A. I. n. quibus niM veri- qm>m t.bi mortem «tulent Hoc poUet 

n. aut eleguilius: vide ome diiimu. de dKt.oapudVn5gdiumquoque,.En.x.8«a. 

boc dicendi genere ad i. 742. Hautus. ^ ^'^ Me«nt.om mterfecturo. vett» 



Truc. iu 5. 13. 



fadentem: 

Tantum efiatus, et infestd subk obvius hastd. 
Id UU morbo, id iUi aenio e8t« ea iUi MMcnr 9M- 

seria&t. Ibid. pramia: i. e. htfmt fructus, oom- 

TJ /ifi-* i- a 01 moditates, gwidia: vlde ver. 969. ▼. 5. It» 

Virgilius, ^n. iv. 33. 

I ■ Ulo sunt homUies misere 
j^eri. 8oUne petpetai mcerem carp^re juventfl ; 

Nec dulcis natos, Veneris nec pr^fmia, norisf 

Rursus, AuluL iv. lOi 1. 

Sola utique, sineviro; ut solus, gea iv. 
— lmo.ego«umm«er,etm«.r.perditu.. ^j^ ^ ^^^, ^^ ^^ p^^ Burmannus 

S«Um^ ei nitor, non alionde v^et ejua- explicat Animadvertas autem velim ele- 

4em &bulflB depmvato verBui, ii. 4. 36. gantiam verbi carpSre: i. e. te carpes, ad 

JBAtpol I mortalem parceparam prmUcas. poteaUtem medi» vocis Gracomm exqui- 

Censen' vero adeo miserum, et misere vivere? sitissime adhibitL — Caeterum, cum phrasi 

-» , , . , . Virgilian& melius componetur illud Pin- 

Vulgo legitur, versu productiore: ^^^ ^^ ^ , l^ ^^^^ ^^^ ^^^^^^^ 

Censen'vcroadeo«/«^r««m,etmiserevlvere? ^^g^ Homerea, IL r. 54. etsi Servius 

Nimirum, mentem Mbrarii nomen parcus conmiiserit. 



148 T. LUCRETII 

915 Quod bene si videant animO) dictisque sequantixr, 
Dissolvant animi magno se angore, metuque. 
Tu quidem, ut eS| lecto sopita^, sic eris, aevi 
Quod super est, cunctis privatus doloribus asgris: 



Ver. 914. rerum insidet insuper: ac " stratus in cubiculo, nihil sentis, sic eris 

optime atque lucidissime, quasi de re jam *' in morte.^ Pius. 

facta et praesenti loquentis, L. M. 11. Non Egregiam x&ro atque admirabilem emen- 

male etiam P. B. O. A. reruni super in- dationem! 

sidet; Vind. V. ed. A. S. rerum super m- gj^. ^^^^ ;„ ^^ q. in editionibus, 

sitet. Pro insidet, quidam Pii oodices, Lugdunensi, anni 1540. et Basiliensi, 

incidit. Conferas ver. 931. et obstupes- anni 1531. nec non Aldin^ secundi, anni 

cas editorum insciti» ac temeritoti, ver- 1515, (q^ prfor ^0^ ^ g^ manus) cum 

sum sic vulgantium: Juntina, anni 1512. Jam vero, qui his 

Jam deslderlum insidet rerum insoper uni. rebus vel in extim& superficie imbutus est, 

Quidnam hoc est, vestram, doctl, fidem ! »»*^ d"**'*®*' ^' ^*^** ^^ Ubrariorum os- 

81 non est castisshnarum membranarum citantium manus fecilUmeesse m leto mi- 

auctoritatem pedibus subjicere oonculcan. g^aturum. mbis nec sdUtum cst nec ju- 

dam, ac nobiUssimos scriptores nefiirie «undum, codidbus et vetustioribus editis 

contaminare? consentientlbus obsurdescere: sed ipso 

Ibid. desiderium rerum insidet. Non Lucretio reclamante ad ver. 923. et lec- 

multo aliter Dictys Cretensis, iu. 25.— ^^^^ nostram vel convicus efflagitante, 

«« sed obsedisse animos eorum desiderium non potuimus non obsequi; et incondn- 

«* rerum aUenarum." ' "™ prorsus scripturam cum longe com- 

Ver. 915. si: V. ed. «e.— XI. sequatur, T^odissimk atque elegantissima mutare. 

Ibid. dictisque sequantur. Ela dicta ^^^ *"*^™ pulchrius hoc sensu, quid 

indpient a ver. 917. usque ad ver. 922. a^ctoris scopo convenientius, optari po- 

]P3l,er. ^st? " Quemadmodum, altissimo somno 

Fuerit tamen expeditius fortasse sic men- " vinctus, jaces doloris expers ac soUd- 

fem poet» accepisse: «« Si hoc bene in- " tudinis; sic, solutus morte, jacebis in 

«* tellexerint, et sequantur, philosophiA "^temum. NuUus igitur locus est an- 

« excolendA, se magnis sunt Kgritudini- " «°"' ^""™ ^ ^^ somnum sit, et quie- 

« bus Uberaturi." Videasl 29. 104. 144. " *®™» reditura: nec mors haberi debet 

iii 12. et locos multes suniles. VirgUi- " ^™"*® terribiUor." Locus est Virgilii. 

WL JEn. vi. 899. ^*^ ^^' ^^ '^^ ^^ pervagatissimis, sed 

illustrandis hisce Lucretianis znaxime ido- 

Hi« ibi tum natum Anchises, unAque abyllam, neus; quem adeo lectoribus non dubitabo 

* coramponere: 

Neque abludit ibid. x. 448. 

Tumme, conlectum cutis, somnoque grava- 

Talibus et dictis it contra dicta tyranni. • tum, 

Ver 916 i„-.oW „„,<,«. SaUus. ' SJ^^XXK^SK^Sl 
tius, CatiL h. 20. de morie: — " eam 

*• cuncta mortalium mala dissohere** Ad quos versus, vide an varia lectio pa» 

Ver. 917. quidem ut es: A. quideimit' tria^ pro placidtB^ quod epitheton valde 

^^'* friget, neque se lautis hominibus probet, 

Ibid. letOy omnes libri. Scribe, lecto: non manu ducat ad verissimam scriptio- 

1. e. in somno. " Sic uti, cum dormis nem, et morti sit e raargine: 



LIBER TERTIUS. 149 

At nos homfico cinefactum de prope bosto 
920 Insatiabiliter deflebimus; aeternumque 

Nulla dies nobis moerorem e pectore demet 
Illud ab hoc igitur quserundum est, quid sit amari 

I>alci8eta]taQiaie8,/ni/rique^iUimaZffo. His autem perpensis, non miror, inte- 

Conferas ibidem, ver. 278. Hom. IL S. grum venum abesse^M. et in L. rubric& 

231. Quid enim? An non sua Valerius notari. 

Raccus hinc hauserit, Argon. viii 74. ita Ver. 919. cinefactum: V. ed. cmefacti; 

Somnum allocutus? ^. civemfactum,-^ : quidam codices Pii, 

Nunc, age, majorades; fratrique mmaime Zett. ^' ^- "• ^' ^» ®* P^P® abest, ut yerum 

C«terum, ad Lucanum, vi. 552. putem. Nam pronomen facUe potest 

subintemgi; et phrasis deprojie, a«r tyyvf, 

■ pervenft funera pompA vivide depingit mortui amicos adstantes 

RctuKtatumulis: ftigfirecadavera &c/«m: ^^^^ atque super cinerem lacrymantes. 

fluctuant membnme inter letum et lectums Inte"^*^ ^^»» dubitet, tam exquisitam lo- 

sed hsc diclio longe vividior est, et erec^ cutionem subituram fuisse infestas manus 

tioremsensumreddit: unde non imme- librariorum? At enim, expergiscere ali- 

nto doctissimi editores pr» m malue- quantisper, lector; ut expedias mihi, quid 

runt. polleat r« prope, ad vulgarem scripturam 

Ibid. sic eris tevi. Geminus loeus est ^5 «* ^^ demum pacto constnictio de- 

in Petronio, sect 34. darari debeat. Non equidem invenio, 

quid his responderi queat. Igitur, re se* 

Heu! heu! nos miseros, quam totus homundo ciindis cogitationibus versata, nostris co- 

nil estl ,. .. . .,. t- •_ - 1 

^mauwcuncti, port quam noa aufeiet Or- ^*^*^ pr^^Btabilim habm auscultare, et 

CU8. • de reponere. Sic, ut de prope^ usurpan* 

_ tur, de hinc, de inde^ de in, de sub, de n»- 

Ver. 918. Quod super est. Voces soleo ^ -^ Qrdo est: « At nos de 

disjungere. Comelius Nepos. viii, 2.— „ p^pe insatiabiUter deflebimus te, dne- 

« Athemensibus exhaustis, prster arma uf^^ horrifico busto:" i. e. de vidno, 

« et naves. nihil erat super^r ^^ propinquo, de proximo, uti multoties 

IWd. dfgm.. Vind. V. ed. O. A. n. X. jictum est. deflebimus. 

n. ager: ut sit, « Tu, qui nunc aeger es :" . j^id. horrifico : nempe horrarem faci- 

sed hoc durius, et minus placeL Crudat ^^^ atque incutiente amicis tuis «gerrip 

tamen tot exemplarium molesta conspira- niura sane tui desiderium. 

tio; quamvis phrasi doloribus agris similis ibid. cinefactum: i. e. in cinerem dis- 

8it luciibus agris, ver. 946. Sed enim solutum, uti Nonius interpretatus est, ad 

Ovidius interea, mct il 329. roihi vide- ii, 192; ubi editi dant honorifico, vice hor- 

tur ita potius lescribendus: ^^^, ^^ confirmant vulgatum aliis te. 

Nampater,obducto8!uctu,mi8erabUi8d;^o/ Ibid. busto: in sensu sdlicet maxime 

CoQdiderat vultu8. proprio; pro loco, *^' in quo mortuus est 

Libri, agro: et animum lector advertot " combustus et sepultus:" qu» Festi ver- 

formulam transitionis per Nam, quam te- ^ «»»*» dictionem exphcantis; cum quo 

tigimus nuper ad ver! 907. Enim vero Serviana concwrdant, ad Virg. iEn. xi. 

iadlis et probabilis emendatio Lucretii, et ^^^* 

explicatio melior, si malis €eger lectionem, Ver. 920. deflebimus: Vind. n. S. Xl.^ 

ingenii mei mediocritatem superat: lam- defievimusi **qu8BveraIectioest." Bent- 

pas igitur ingeniosioribus tradenda.est lsxds. 



150 T/ LUCRETII 

Tanto opere, ad samnuin si res redit» aiqne qmeteAQ, 
Quur quisquam sBterao possit tabescere hctii? 
925 Hocc' etiam fiununt» ubi discidniere tenentqoe 

Nobis etiam non displicet: sic enim so- quid in me sit acuminis. Qiue diximus 

lentrem efficacius designare tempore prae-^ autem inibi, lector inspiciat 
terito, quod nos ad Silv. Crit i. p. 16. et Ver. 925. ad somnum si res redit.. *' Si 

aiibi, monuimus: hac autem occasione ** mortuus homo somniculoso sit ^milis.*' 

pluribus nolim et sincerioribus libris ob- Fius. ^ 

sistere. Elementa nimirum 6 et v, ob Ibid. somnum atque quieUm, Hendj- 

cognatum sonum, saepissime permutantur ades est, pro somni guietem ; ut Q^ CurtiuSy 

invicem librariis: de quo Ciofanum adeas vi 10. l^. '* Unde et tMrriddn eC prodi- 

in Ovid. met x. 1 14. disputantem, atque ^' tori tam alta quiet tomnif" Sic infiv, 

in primis Drakenborchium, ad liv. v. 24. ▼«. 1051. sopitus quietei et L 31. sopita 

S, ne alios appellem rem notissimam tes- quiescant. 

taturos. Gruterus, inscriptt tom. L p. 16. Porro, distichon est super hoc argumento 

>— *' cantharum cumtiaiesuaposuerunt:'* Nanoniiinmti, dignum, pro modulo et 

pro base. mcn8ur& ejus, quod cum fais Lucretianis 

Ibid. dejlebimus. Vox propria est in **"* legatur: nam haud dubitaverim af- 

«fficiis sepulcralibus. Sic ViigiUus etiam ««««, hos ducenoaetquinquagenosfere 

pioprie adhibuit, iEn. vL 22a ^™*»' «^ *»"J"^ ^**" ^^' ^ ^ 

notMfiflsimis antiquarum literarum reliquiis 
tum membra toro defieis repontmt; j « . ija A 

^ '^ annumerandoB;nequeipsiU8qaidemGraD- 

i e. fletu super illis finito. Ibid. zL 59. die poetas velim excipi: adeo sunt omnia 

^, ^ ^ ^.. elimata, niunerosa, magnifica» ffiavia, 

Inperat. W«ria«, ut mhd supra; et usque ad 

medullam animsB penetrantia. Locus au« 

M Hoc est, postquam haec cum lacrymis tem Ovidii legitur in amor. ii. 9. 41. 
*' dixit:** Servius, crasse satis. Ibi autem 

MS. Steph. pro dmt, hd>et duxit. Logc, ''"'t^ ** ""^^ gdld. «M M»* 

iuxit: vide Bentleium, ad Horat epod. LongaquieKendlteniponFataiUbuiit. 

xviLll. &tia ait Insuper Apuleium «I- j^^^ jyj^ ^^^ ^^ ^^ 

movisse, met i. sub mitio: " At vero do- *• ^^ 

«nndtu«jamd.^/«,etconclamatuses.» yer. 924. Quur: sic pa»m ecribimua: 

Qmlocusvald^appositusest ei in hoc loco A. noster etiam «xhibet (J»r. 

Ver. ^l. mcerorem: n. mcerore.^: ^ p«^ 

t 4' '''Z' J^ ^^**^™ ""^^ '"^ Ibid. tahescere luctu. Ita Fhmtus, 

Virgihanus, JEn. ix. 447. evidenter est 1 • « «T ^^ " ,. ^ 

« ° . w"i«t csi. ^pj^ 1. 2, 3a mosro^ tabetco: Terentms, 

adelph. iv. 5. 11« dolore tabefeit: Ovidiui^ 

Nuila dUs umquam memori voa eximit 4Svo. met xiv. 431 , 

Ver. 922. ab: P. V. ed. o6; quod non lacfitei extremum, teneniliquefiMta medul- 

deleriusexistima— ^td.* Y.eduqwod. ^> 

Ibida quid sit I^nto opere plena diolio ^'^'*' 

€8t sine amari: vide ver. 946. An legen- GrsBcos secuti, qui hanc translationemiro- 

dum ama&of Sed tum tamen dioendum quentavere. Exemplo suffidat Euripidea» 

esset eit, non st^.— Bsntliius. Med. 1 59. 

Veram constructionem loci, ad quem pro- m., A«f TAKOr, 

Tocat, vir prswtantisBimus non perridit, si OATPOMENA #m mHrm: 



LIBER TERTIUS. 151 

Pocula $89pe homiDesy et inumbrant ora coronis; 

Ex animo ut dicant, <* Breyis hioc' est fractus homnUia: 

** Jam fuerits neque post umquam revocare licebitl" 



vestigia Homeri legens, ad n. r« 176. ** tiantur. Uaque adeo nuUum tempus 

'< miseris mortalibus a oogitatione mortis 

AAA« rm y v» vynmr^* n »«i KAAI0Y2A .c ^i»» 

** vacEtl 
TETHKA »»^»**- 

Ibid. discubuere. Verbum est proftrium 

Tabeicere potest igitur, liguij macerari, convictibus epularibus. Ita Mantuanus^ 

(yide verr. 75. 838.) diffiuerei quarum £n. i. 70a 

vox uUima certissime redonanda est Apu* gtratogue soper duambitur ostro. 

leio, met iv. fin. « Psychen^ventem Ver. 926. inundn-aiU ora caronit: l e. 

actrepidam. et in ipso scopuU vertioe obtegunt. Adhunc modum priores Gra- 

diffluentem^r Libn, defientem^ ct ci; utEuripides, Androm.1115. 

deftuenlem: posterius plaouit Oudeodorw 

pio, per insdtiam in tam docto viro sum- ^^ XKlAtSElt. 

mopere mirandam, baud caUenti, quid- Keque aUter Viigilius, Mn, vL 772. 

nam distent liguens et dfffluens ftt defiw ^tque umbrata gerunt clvlU tempoia qaercu : . 



cc 

C( 



unde Statius, Theb. vi. 554. 



ens et delabens: vide nos, verr. 196. 517. 
hoc libro. Longe saniora viri docti proi 

tulerunt ad Livium, xli, 15. 1. ubi dif. ' Prior omnlbu» Idat, 

fluxtsse venssima est scnptura; et deflux- proSlit— . 
isse prorsus aUenum et ineptum. Inter 

hoc autem Uceat veras rationes lod in CUudianus exempla terminet, beU. GUd. 

SophocUs Electrd, ver. 120. aperire; cu- 

jus constructionem nemo pcnetravit, aut UmbratuiA\ix,i^rosu: 

perspexit el^antias: corim& rosarum sciUcet Neque lautos 

poenitebit adiisse Statu Theb. i. 103. ap- 

irat 9m •rmr^ poBtum et elegantem loenm. 

-r-. .; 'V L Ver. 927. Aicc* est: O. A. esi hic; quae 

T#» itmJmt » ^Atpmt «J^m maUm: esi abest n.-^fructus: n.Jruitus; 

UmrfH kU9r* mMmrmit, ArmfMfumm ; Vind. V* ed^ B. O. H. X. fluctus, Lege, 

homuUi: aUoqui scribendum erat, << Jam 

« Quemnam insatiabilem luctum indesi. ^iflterint:" homuUi scUicet Faber. 

" nenter stiUas, Agamemnona sciUcet-^" im^, jam Jueriti nempe fructus iUe: ut 

Dictum est utique, ut iUud VirgUii gfb- iVopertiua, u. 12. 49. 

mellumf in ecL viL 21. et miUe aUa: 

Tb modo, dnm Ucet, hvmc fructum ne desere 

Nymphae, iMif rr oiMr, Libethride»— . ^^, 

Ver. 925. Hoec\- P. Jfec; nt infia It Bene jgitttr homuais, «« Brevis hic est 

ad ver. 929. V. ed. Nea sed vitio, opi- «« fructus (vitae) homuUis." Bentleius. 

Bor, oo^oem trectantis, Uteram majoiem Ibid. homu^is: nempe, homuneulis, Ao- 

Jff» pro ^, acdpientis; quum sint slln in- muwflsst homuUis, homulis; quam postrc- 

vioem simUUffls»: vide nos ad U. 231. irwttn formam pedwtri sermoni adscripse- 

BMd. Hocc* etiam flwiunt: L e, £o rim. Glossariumvetus: «« iroiBttfiM,ay#^ 

stultiti» ventum est, ut "etiamiiiteroon- cc ^l^u^ftnrJ^"* Undefortassisplurhim 

«* vivia, ubi mentes debeant hilaritudine edttlonum scriptuni nos est loeoinoveiida 

" eC laetitus diffiindi, soUcitudinibus de Cicenmis, in Fison. 35^—*« quid eessat 

" vitae brevitate gaudia sua interpelU pa- cc hic homutus e? argUla et luto fictus Epi- 

VoL.IT. L 



^^ T. LUCRETII 

Tamqiiam in morte mali cum primia hoc sit eorum, 
9dO Quod sitis exurat miseros atque arida torreat, 
Ai|t alias quoius desiderium insideat rei. . 
Nec sibi enim quisquam tum se vitamque requiret. 



** cureus — V* Multi MSS. libri, homullus: Ibid. $iUt exurat atque torreat .- ut tor- 

adhuc tamen diTene Priacianus, lib. iii p. rere atque urere, ▼. 900. nihilo minus 

614. ubi locus male Flauto assignatur: legendum forte*r 

«• Homo, homunculus: Plaut in Ru- ^jaoddttoexunitintae«>.atquesrid» 19/91««/. 

•« dente: Homunculi quanti esds, ejecti _ ..«.,«... -^ . 

« ut natant; (i. 2. es!) Didtur tamen. et ^ »«> »^*^ Slatius. Theb. iv. 724. et 

« homundo. et kamuUus, et homuUulus. ^ *<^ ^ '«-^«f^ commutantur m 

"Idemineodem:flbmu««/«,etexar. Hopert m. 4. 39. Sil. It u 194. et di. 

" giUa et eL luto actus." Glossarium ^' '» ^'''^ ^*^ «**«" * ^*^* 

Gracum: ^^ Kftf^rm, homuUutr et, ▼««» P«piniani: 

" Af^fMirmfUft homuUui.** — Csterum, op- Ergo nec ardentes clypeos vectarc, nec artos 

portunum Stratonis epigramma adscribam, ' Thoracum nexu», tantum sUis arida torquet ! 

Brunck. analect. epig. 96. ut mek operA Suffidunt— 

emendativslegatur:. Ita castigandum esse locum arbitror, ex 

— , A . Lucretio. 

Kc»«vf viw, xm tp», AMfM»fms' uyafismu ,t 1 1 .. . . . -r .. 

U^, «y cuu srmr. rv,ur^»f^' ^^^^g^ ^^*"''» ^^"^- {"^ ^«^ ^«** 

K«M ^rt^^t zt^rn)^ wimm^mf^ zcu fwfsrm- «>«»»*» ^^^^»"» «^»*^ «^ '• ^^5. et ntis 

^, ari<2a legitur in Ovid. met xL 139. in 

'ATT0I2' srpi» rv/uCMr rlm ftfup irtfut, AnthoL Lat iv. 1 1. 2. iii 62. 15. ubi sic 

N19 M£N i^ mtrm ftiSu r» rAM» OSTE* rescripseriin: 

ENAIMA* 

„ . . IUiclnteraquas«n'rif/ix«rii(ifauce«: 

Ni»^» h Att;»«AMw «wr» ««T««X«r«T«». „5^ ^^ ^^^^ ^^ basiamiVfe viro. 

Ferpendas omm'a diligenter, et opposi- Alterius medidniB Tibullus indiget, L 4. 

tiones sdtas locutionum: quo facto, meis» 42. 

aut ego fallor, correctionibus subscribes. Et canis arenti torreat arva siti : 

Ver. 928. neque: A. nea ut saepe co- jUuc enim leponi debet korrenti, pro^r 

dex.iste. ^^ scilicet: confer Virg. gea L 66. 72. 

Ibid. Jam fiterit. Ita VirgiUus, iEn. H. 553. iiL 161. RutiKus, itin. L 482. 
11.525. 



Ast, ubi flagrantes admovit Sirius ignes, 
'ftdmuj TroSs j /uit IHum— : Cum pallent tierbae, cxun sitit omnis ager. 



imitatus Euripidem. Troad. 581 Tum.cataractarumclaustrisexdudituraquor, 

r , y ^ g^^ latices horrida duret humus, 

Av>. np««T'HMEN. AdquemlocumincogitantiamBurmanni 

£«. BiCaci» flAC«r' BtCauu Tamc. .... .^ ^. ^ 

'^ f^ satis miran nequeo, repositum euntis tor- 

Adsit etiam TibuUus, uL 5. 52. ritia; quas dictiones tamen non is sum» 

8iveeflmu8,8euno8FatB/«uievolent. ^ negem aliquoties commutatas: vidc 

v«* n«/^ 4 * "D xr* j tr j -n varias lectiones ad Lucan. iv. 359. Ad 

Ver. 950. torreat : P. Vind. V. ed. B. „ . ^ «, 

OA rr « - - 1 j ^ • Propertium, iv. 9. 21. 
. A. n. S. iorrttt; vel de metro vanis 

timoribua moti, vel oelerem Vocalium col- '^^^ ''^^ ^" ®'* P^'® * 

liqueiactarum pnmundationem exprimere multi libri, torquet; sed reCepta lectio 

volentes: quidem codioes Fii, et a. terra; nuUa de caussa in hoc saltem loci soUd- 

omnino vitiose: / tari debet Juvenalis codex MS. Canta^ 

5 



LIBER TERTIUS. 153 

Quom pariter mens et oorpus, sopita, quiescunt; 
Nam Kcet setemiun per nos sic esse soporem: 
935 Nec desiderium nostri nos adtigit ullmn: 

Et tamen baud quaquam nostros tunc illa per artus 

brigiensis, his oculis usurpatus, ad sat ix. Ego, quom genui, tum morituroBsdvis et c! 
17. itascribitur: msubstuli. 

Xbrqua quarta dies, olimque domestica febris: S'C Lucilius etiam, in Lactant vL 5. 

ubi solet evulgari Torret. Amobiua, lib ^*'^' «««'endaj finem rei scire, modumque. 

iii. p. 125. sic uti viris doctis probabiKter ^*™^'^ «* ^^ C^tulUf, IxTiii. 5. ubi docti 

correctus legitur, vulgat» Lucretii scrip- «"'""«^^«'sores aUa exempU congeisere. 

turae patrocinatur:— <♦ hac mala, quibus 7®*** ^^* ^*""* ^* "«»».■— re^VHf*.- sic 

« uror, torreor, vexor— ." Exemplaria ^*.*"^®*^ codices, et editi vetusti: sapien- 

MSS. dant ierreor. **®'^ autem editores nobis de suo requirit 

CaBtenim, hujusce versiis Lucretiani me- ^«"gnissime largiuntur; guasi non hoc 

inor erat Avienus in Anito, ver. 492. Sed ™*^® scriptores <^timi centies variarent, 

locus ea est exquisiti venustate, ut integer ®* T-^''' obtinerent regnum. 

apponi tyronibus mereatur. De Pegaio * ^vUamque requirit: latius dic 

loquitur politisdmus poeta: ^™ ^ ^^ *^?"'" """•• ^*" ^°^ ^^ 

tionem Virgilius elegantissime adhibuit, 
Hurtc hunc Aonio quondam memorant HeUcone, ^n. i. 2 1 7. 
InclyU po«t Lyci« redeuntem bella Chimaerae, 
Mystica qui rupes doctis obmunnurat antris Amism longo socios sermone requirunt. 

HerbarumcarpMS8ecomaji,etgramineodoro Ubi commentaria Burmanni perlegenda 

Explevjssefamem: sed, cum/i/iiarWafaoces «,„. r-«„r«. • a^ ••* ••• ^rr. 

Urerct, ac nullo manaret gurges hiatu, ®"°'* ^o°'ef ejusdem poetae geo. m. 70. 

Ulisissepedem; comoqueexcitarepente, ^®^« ^''^^ QMom: uti quam proxime 

tymplia CamoenaJem fudit procul Hippocre- H. Cktm exhibens: redi ad ver. 931. 



nen. 



Ibid. sopita quiescunt. Naso, met xi. 

Vulgolegiturinprimoversu,iVMncAMnc; ^^^* 

sed nos videmur yere rescripsisse: vide — «un gelido /o^a gtti««/ in antro— . 

rer. 741. ibidem; et his repetitionibus Ver. 934. licetpernos sic: i. e. " hac 

summopere gaudet Avienus. Voculas " conditione, ut quiescamus prozsus, et 

autem Hunc et Nimc &ci]lime permutari " altissimo somno devinciamur, nostrA 

posse, te docebunt modo dictaad ver. 925. " nihil intererit, si vel sBtemus sopor ille 

et re vera permutatas esse Burmannus ad " ftierit; neque soporem talem, quo mi- 

Lucan. il 85. atque potissimum Draken- " nus letemus sit, cavere quimus, aut 

borchius, ad Liv. ix. 9. 9. Accedat Am- " etiam curamus." 

mianus Marcellinus, xix. 8.—" qui— Ver. 935. adtigit: Vind. L. O. A. n. S. 

" fiwale «Vm, qua adttreftamur, exstinxit" adigit; V. ed. B. idigit. Nempe vetus- 

Sic, opinor, corrigendum: Hbri, haurieba- tior dictiascropulum injccit scribis. Paul- 

ni«r; Valesius. ttre6am»r; Gronovius, iVa lus: « Tagit simpliciter ^icitur; quod 

urebamur. '\aUigit, contigit, facit compositum." 

Ver. 931. quoius: A. n. cuivisi in qu& Festus: " Tagit^ Pacuvius in Teucro: 

varietate reliquias antiquioris scriptur», " Ut ego, si quisquem me tagit. Et to- 

nobis resuscitatae, &cile agnoscas. " gam idem in Hermione: Aut non cer. 

Ibid, rei. Pariter fuwvXXmQms effertur " nam, nisi tagami sine dubio antiqua 

vox in versibus Ennianis, apud Cicer. " consuetudine usurpavit: nam nuncea 

Xusc. dispp. iii. 13, cc sine prsepositionibus non dicuntur; ut 

L2 



15*. T. LUCRETII 

Longe ab sensiferis primiordia^ motibus errant; 
Quom conreptuB homo ex somno se conUgit ipse. 
Multo igitur mortem minus ad nos esse putandum esi: 
9M Si minus esse potest, quam quod nihil esse videmus. 
Major enim turbae disjectus materiai 
Consequitur leto; nec quisquam expergitus exstat, 

/ 

( 

'* cantigit, attigit,** Nonius Marcellus, Ver. 938. Quom, Quitm^ vel Cum : sic 
iL ^. ^* Altigitf coaiingjti'.** deinde ex- omnes libri; verissime: temerarii tamen 
emplavocabuU ex Turpiiio, Accio, Phu- editores suum Quin Lucretio impegerunt. 
toquey subnectit. Sic in antiquisaimi lege Ibid. conreptus ex somno, Pbrasim 
Numc apud OeUium, iv. 5. *' Pelex asam VirgiUus etiam exhibuit, ^n. iv. 572. ubi 
" Junonis ne tagito: si tagett criniboua scribam ex: 
•< demcssiB» amum feminam caidito." A omripit e jcmne corpui— : 

Gmco sdUcet ^»y. Iftera aspirata in te- Jectionem merito prsposuere docti 

miem mutatA. pro iEolum consuetudme. ^^^^ ^ ^^^ nonnuUarum mcnv- 
qm Unguam suam LaUna plorunum im- ^,-„|^,^^ 

mlscuefe. Diomedes, gramm. i. p. 578. jj^.^ ^; ^^.^^^ . ^ ^^^„^ ^^. 
" Attingo.attingis,omni oruditofumcon- ^j^^ gensuum primordia, e qmbus homo 
" sensu didmus. Verum reperimus apad ^iyg„g consistit. 

« nonnuUos auctores, quibus eloquenti» y^^ ^^ ^.^^^ ^^ 1^.^^ j^ ^ ^^ 
« et elegantia tributa est opimo. sme n ^,^ j„ ^ ^^ voculam solent editores 
" Uter& dictum, quasi attigo, attigis; ut ^^ omittere, contra reUquos omnes 
" P^vius in Medo: Custodite hunc vos, ]^^^ 

" ne quis vim adtulat, neve adtigat. Item y^^ ^^ disjectus: i. e. di^unctio» et 
" Plautus in Most pluraUter: Abscedite; dispe„us. Di^Uo est, ut videtur. ez A- 
" SBdis ne ad<*ga«M.» H«c forma s«pius «| xiy,^,^,; vide i. 1019. ii »58. iii. 
occurrit in Plauto. Temporum ratio sua- ^g^ 

det Terentium nou aUud voluisse ad Hec. y^j, ^^g. expergilus, Festus: " Bx^ 
^ ^' ^^* ,. ^^pergituSf ab alio exdtatus: quemaole- 

Ibid no,tti; nempe ut dt in sccundo „ „„, dicere expeisrftoum." Diomede., 
casu ptaraln bk: nuper ^, Ter. 932. In- „ (Ub. j, p. 372.)_" Svergar. expergi- 
terpres. et P.U», non deprehendit rem: .. J^^ Sed *q,er,*,« dicitur, qui L, 

solummodo enim dicit Carus, " Nos m „ ♦;„♦,„ „^.v,«« ..»««»« «..: :i * t t j _^ 

, .. . , .... tiatus somno sponte evigilat. Unde e| 

" altissimo somno de nobismetipsis, an ,j LuciUus ait* 
«( mortui simus, an vivi. non soUcitos esse, 

*• neque ullo desiderio vit» prorsus affici;" " ■ ergo, 

sensu sdUcct omni carentes.-tiKttTO; A. " ^ «^"** ^ *1°*»" ««« exf^ihu, cla- 

•* mo." 
unum, 

Ver. 956. Et tamen — .-i. e. "Insom- Aniobius, lib. 5.— " «rptfrgi/oique iIIck 

^* no non longe absumus ab iUo sensu, " statim perdocuisse regem— w" Lambi- 

" quem motus exdtant primordiorum, et nus. Sic autem corrigendum esse putem 

** tamen nuUo vitie desiderio movemur: LudlU fragmentum. Libri, pueros, NTo- 

^* quanto minus igitur movebimur in nius, ii. 278. " JExpergo, pro expergefii-. 

" morte, cum primerdia dissipantur, et ** do.** Tunc apponit exempla ex Ac- 

** sensiks defidi potestatem o m n em ami- cio, et Santra; in qnorum posteriore, vice 

" serunt?"— Porro, vice iila, P. uUa. exite vadit, reponendum artntror. exii e^ 



LIBER TERTIUS. i3S 

Frigida quem semel est vitai paiua sequuta. 
Denique, si voc^n renim Natujra rjsp^te 
945 M ittat^ et hocc' aliquoi nostrum sic increpet ipsa: 

^* Quid tibi tanto opere est» Mortalis, quod nimis aBgris 
^^ Luctibus indulges? Quid mortem congemis, ac fles? 
** Nam, gratum fuerit tibi vita ante acta, priorque, 



vadit; ut id xDoneatn in tnmsitu. Cree. llbri» «t alias. — Abstrazerat nempe artubu 

chius etiam eicpergebat protulitex Gellii primam literam sequentis dicdonis^ jam 

\i, 10. ubi videas Giioiiovium; et Apulei- facts eduxerit, Porro, n. vita^ provi' 

us multoties dictione usus est. tot. 

Sxbacautemgnivissimaquidemveritate, Ibid. sequuta, pro assecuta: qua U- 

quam nobis Lucretius obmovet, pendent centi| verborum simpUcium, composito- 

AchiUis stupor atque admiratio in poeta- rum officio fungentium, Gr^ longe U- 

rum prindpe, 11. 4>. 54. bentius utuntur; vide Eur. Fhoen. 577. 

ed. Valdi:. Silius non aliter cum hac ip8& 

ft ^«r«.,^.^«t,^«y ^^^^«,i^;*«- ^.^^^ ^^ administravitv Pun. viiL 196. 

Avrif «vcMwwroi im ?«^ir 4)i^ftPT»f . ^idni ad ripas fluvU manifesta se^untur 

" ' ' Sl^a pedtim : ' 

Et in tnn«»m. libet «ncoU {«imos «,- j^ ^ i^y^x^t, pemniunt, o«ej«««<«r. 

8US, apud Stoteum, ecl. phys. p. 128. Ver. 944. «ocm MiUat. Exemphlo. 

emendatiores unquere: — ^»^' 'j j « • ▼ 

^ catioma videos- apud Orangaram, m Jh- 

'S.atfgM kukf^ •^nf rc Aia-«y'HN, KAIIorENH- venaL liii. 114^' Virgilius» ^n. xii. 929. 

^*'*'» ■ nfocem late Aemora aha rendttunt, 

Ovx %Ti trote fitarotc ira>jvipcun EIAE xiKtuOn : ., ....... «. 

ver. 945. hocc , m accusandi casu: nam 

ad normam locutionis in & Luc iz. 5?. phrasis kocc* aliguoiincrepet hyp&Wageest, 

^puleius, met vi. p. 413. ** Nam, si qualem vidimus ad ver. 945. pro usitatiore, 

spiritus corpore tuo semel fii^rit «qiuga. hoc aliquem increpet, Mantuanus, Mn, 

tus, ibis quidcm profecto (f. profecta) ix. 560. 

"ad hnum Tartanim, sed inde nullo g«e«T«n,u«,paritcrcur«,teloqucsecutu.. 



cc 

(C 



<c 



pacto redire poteris." Ubi plura, huc increpat hu victor. 



.a)ectantia, editores. Vide nos, ad Eurip. tt ^^^ tt _i. ^ * u 

TT e^^ ^^^ V er. 946. Hyperbaton est verborum m 

llerc* rur. 29o. 



Ver. 943. vitaipausa: i. e. mors: sed 



hoc loco; sie enim ee naturalis ordo cob- 

•*i.^ ry ' 'j j ^- IV structiopis expedit: " Quid est tibi, Mor- 

epitheton Frtgida, quod morti pulchre „ ^ ,. , j . j , , .. . . 
-x n. j • j . 1. • ' ^"?» ^ <V^ mdulges lucubusr mmis 

convenit, fit audaaus, dum penphrasi eo- ., • * * a.T o- «i. 

, j j X ..!!. . «g'» ^^ operer Similis posttura 

dem modo aooommodatur: poetis tamen . . \ ,. 

, . . . , -r verfooFum %mwt et rmyiwrtt extra ordinem 

haecvemanoniEffrepdnnittisoIet Interea, , .^. . ,. . . ^ . r 

■TT. .1. «^ r \.^ ImtimcecoiigtnictiomspasfimiGrsecisfre- 

Virgihus, .En. IV. 585. ^^^^*,„, ^,.,« ««. «^ «<^..»^^<, 

** quentatur: -quam rem nos pertuactOTie 

Et, qitmn.^'^^ mori wc&mk teduxerit artus, pnestrinximus ad Silv> Crit iv. p. 239« 

Omnibuaumbralocisadero. Ver. 947. congemis: V. ed. congtfniu; 

Servius: « Hypallage, pro, animam ar- mscitecimfusisUteranim.ductibus. 

« tttbus jcdiwmi." Gnunmatici veriia I»>>d. Litctibus indulges, Maro, JEir. 

aicessecasdgandanihilpotcstessemani. »-776. 

festius. De hac auCem poetici sermonis Qaidtantumin8anoiuvatMi4«(ff*r<r /«*<»«/ 

foiRnuU dhcimus ad ver. 297. hujusce Aliter dolori lcgitur: sed illa sc/iptura 

L5 



156 T. LUCRETIl 

<< Et non oninia, pertasnm cbngesta quasi in vas, 
950 *< Conmoda perfluxere, atque ingnita interiere; 

Tortassis exquiaitior est, et acumcn libra- tibi, videas Statiuxn, silv. l 2. 152. Theb* 

rionimminus sapdt: videsupra dicta, ad ii. 242, Claudianum in Rufin. i. 10?. et 

• ver. 367. ct ex altera sane parte imita- in primis Fabri lexicum, Ulitium ad 

tionem Papinianam, Theb. vi. 83. Grat cyn. 60. cum Burmanno ibid. 454. 

Ver. 948. Quicquid ubique est Latini- Hinc emaculandus est Boetius, cons.pbiL 

tatis, nihil habet elegantius, quo se jactet, lib. ii. pros. 3. init. <* Tum ego: Spedosa 

quam versus coram nobis, conjecturis mds " quidem ista sint, inquam; oblitBque 

ex parte concinnatus: nam in re deploratil, '^ rhetoricae ac music» meUed dtdcedine; 

et numeris corruentibus, non erat alibi "tum tantum, cum audiuntur, delec- 

perfugium paratum, nisi in acumine qua- *' tant*' Vulgo scribitur, sunt, et melle 

licumque emendatoris. Post quam lec- dulcedinis; sedliber MS. dat dulcedine, 

tionis varxctatem recensuerimus, rationes Quemadmodum profecto moz ille idem 

donstructionis declarabuntur. Nimirum, locutus est, ad met iii. 7. 

in O. A. X. versus ita scribitur: spiret \nsnmim nebulosus auster, 

Nam tibi grata fuit viU ante acta priorquc ; J^ *P*°** ^^^ ^^* 

pede defipiens. Iqteger evaderet, neque ^^* ^^* peHusum <n ws. Ita Plautus, 

invenustus, modo liceret nobis interpo- Pseud. i. 3. 135. 

^^^^ ^*' Jn pertustm ingerimus dicu dn&itm: operam 

,, Namtibigratafuiti^vitaanteactapriorquc: ludimus. 

atque ad hanc normam vulgo solet edi, ^ . . „, 

transpositis solumihodo voculis si et tibi: ^"^^ «^*'" T""»*- E"°- »• ^' ^^' ^«^ 

sed meUorum codicvim testimonia huic ^^' ^*^^ appositus est: sed ad Danai. 

consUtutioni versus veheraenter obstant ^*"^ ^**"^™ potissimum videtur aUu- 

-«•.• deest P. Vind. L. M. n. Xl.-^a- ^^ P^**» "^ "*^ ^* collatione ver. 1022. 

tum: sic sola V. ed. Quidam Pii codices, "^^ venientis Hquido iectoribus patebit 

gratis, ut Vind. L. M. n. n. qu« vox, . ^®'' ^^^' '"^^'■«'•^- ^, conteriere ; n. 

nisi idem apud antiquos vahierit rv gra- **"*'''''^* 

ius, cujus significationb nec volara nec ^*"*^' (^^^<>da perjluxere. SimiliterCi- 

vestigium, undique indagans, odorari pos- *^"^ ^® *""• ^ ^2—" °«^ Prateritas vo^ 

sura; fieri nequit, ut stationem suam tue- " '">ff « #«^e patiatur." 

atur: F, grata.-^Juerit: F.fluxit; alii 1»»^. m^to. Non ahter Martialis, in 

omnes. fuit, legibus metri repugnanti- P"J<:»>^'"««> ^e> « ^^ "«piam, poe- 

u.;- ^AA - ^ M- /. . matio, x. 23. 5. 
bus: quid vero facilius, quam rtf fuerit 

migrare in/u2V.^ De hoc genere aberra- Praeteritosque dies et tutos resplcit annos, 

tionis, nos superius, ad ver. 804. Jam NecmetuitLethesjamproplorisaquas. 

ven. srocm cum „Ua longe venusti6si. «"^««•^^«'«««'^'««.pavt^l 

, « , """^ subit, cujus non meminine velit. 
mum est: banc autem fcNrmulam satis 

agitavimus ad Silt». Crit v. p. 3L etlocos ^^ primo versu r» tutos annos minus pk- 

inibi memoratos; exemplum tamen liceat ^^^i ^orte tutus: sed integrum versum ita 

Virgilianum dare, ex gea i36. potius recoctum velim: 

Qjddquid eris ; nam fenec sperent Tartara regem. Pr^eteritisqtnt dies e» titto reipidt ««u/ : 

GemelUm omnino locutionem redi, ad qui» pervenusta esse, neque ea, qu» in 

ver. 66, hujusce libri. ireceptaa lectiones non facile e»ent hTim. 

Demque, de hac omissione satis usitatA liis contoiquenda, nemo^ fais rebus exetw 

jiCODJunctionis, /ueriVli^/, pro si fuerit citatior, et elegantiarum aeiiBu poUens, 



LIBER TERTIUS. 1S7 

*< Quur non, ut, plenus vitas, oonviya, recedis, 
^< .Siquo animoque capis securam» stulte, quietem? 

mihi denegabit Plura autem, de bac po- Qu»» non, ut pleQiu vit« conviva, recedii 

^ . . ^ . . - „: j^„„ ««„^ Th^ iEquo enimo : atque capis aecuram, stulte, qui- 

testate vocis tngratus, videas apud rro- ^ etemf * *^ t «^* 

pertii editores, ad eleg. i. 5. 25. 

Ver. 951. Qmr. Priscianus. Ub. i. p. ^ ^«*«^ ^^**^ hominibus non teme- 

560. « Apud anUquos frequentissime. lo- ~ ^^ *»P«*« rejicienda videbuntur. 

«« co cu syllab», guu ponebatur,— ^itm ^*»^ ^?»'' «»»"*«• »• «• «»"* «^«»o 

« pro cum .• yttur pro cur." Velius Lon- ««ditioni nov«. mutat» cum vita mor- 

gus, de orthog. p. 2236. « Quasdam vero ^^ acfluiescente. Virgilius, ^n. x. 450. 

«( scriptiones antiquis relinquamusj Ut in Autspoliisqgojamraptislaudaboropimis, 

«* eo quod est cur; iUi enim per guor (an Aut laco inngni. Sorti pater ^ptut utrigui e«t. 

^ttttr /*) scribebant;— et ipsum cui, per u Hoc est, JBquo animo feret, si ocdde- 

quoi." Fortasse tamen tam guor, quam .« ro:" qua Serviana est ad locum inter. 

quur, fuerit in usu; ut quotn et quum. pretatio. 

Ibid. plenus vUa conviua : ut Corippus, ^,^ 'securam quietem. Sic Maro, geo. 

5- ^^- n. 467. 
— i*-— — i-»— — laetus, plenusqvM dierum. 

•r • 'cr • • ^ • '^ ^* 1 At/rfiiramf«/, et nescialallerevita-— : 

Verum enim Venusmi vatis imitatio vel ' 

pueris in recordationem reditura est; cu- i* e. ** vita, qyas posseflsprem suum nui» 



<( nttn\ ** 



jus tamen, quod valde mireris, rectam *< tabilitate non fallit ac ludificatitr;" uti 

constructionem nemo perspexit, ideoque, probe Servius in alter& interpretatioiie^ 

uti aibitror, idiam lectionem praeposuere, quam recte Hejrnius amplexus est, •«sed 

sati. i. 118. molimine cum veiixwifwmo ezposuit A- 

, . c^ ^ • i 1. ^ l>ud alios. etiam acripterea «ecttM guiM 

Inde fit, ut raro, qui se vixisse beatum . *^ . . *^ * 

Dicat, ct, exacto contentus tempore, lAta Bon raro invenitur. 

Cedat, 'Uti conmm, tatur, repeiire queanms. Hiac Autem saum.tuta guiet Statio redo- 

Itaversusoptimiinterpungendisunt;nam nandum est, ad sUv. L 5. 41. quem lo- 

ordo est: «« Et, contentus exacto tempore, «"™» P«» ^^ ^" dixerim! MarWan- 

«« cedat satur vit«, uti conviva." Res ^* »<>^» ^"^ accurate inteUigens, 

loco Lucretiano ad liquidum perducitur. V^S»^ dqpravavit, conjectur& propri& in 

Apposlti sunt etiam suaves versus Stafii, «»textum inferenda: 
Preigero quoque non praeteri^ silv."ii. 2. VenerabUe dicam 

1 27 . Lucorum senfaun f Te,<qttaB« vada flumlais4nfni 

^ ^, . t.* Cemis,an,adsylvasqu»respici8,aula,tacentes? 

dubio quem non m turbine rerum ^^ ^j ,^^ ^^^^ offensaque turbine nuUo 

Deprendet suprema dies j sed abire paratum, ^^^ ^^ ^ ^^^^8 invitant murmura somnos ? 
Ac fienum vitd. 

Marklandi emendationem dubium nec ne- Vulgo, «« tota quies." Nempe, sylvaj to- 

cessariam futo, nec probare possum; qui «««*» nec turbine inquietanl^ ob distan- 

vir tamen doctissime atque ingeniosissime tiam ;m«rm«ra 8Utem^»mint«, infra la. 

semper, et admodttm fidiciter perssepe, bentis, invitant somnoa. Jam vero omnia 

suum munus admintstravit nuncesse vel s^srMMi, quodaiunt, ^yii«w 

Ibid. plenus vita. Superveniat Gem «^, nuUus dubitaverim affirmace. Cae- 

nzv. 29. vuig. vers.— *' et appositus est terum, vocabula totus et tutut Ubrariis 

*• popuio suo, senex, etplenus dierum.** permutata sunt ad Lucan. v. J07. Sil. Ital. 

Ver. 952. animogue: n. akimo atgue; x. 312. Horat od. i. 17. 5. Ltv. xxviilv4. 

nempe, ut versus hoc pacto, neque inve- 7. Antfaol. Lat iii. 65. 9. ut aUis locis 

an8la.qnidem, oonstituantur: scrupulose persequendis supersedeam. 



155 T. LUCRETII 

^* Sin eay qaie firactiis quomqoe es, periere profiisa; 
*^ Vitaque in ob&nso est; quur amplius addere quaeris, 
955 << Rursum quod pereat, maU, et ingratum obcidat omne? 



Ibid. capis tecuram quietem, Fariter ut *nt ixtm^h^ Interpres toto qtiidem 

Ovidius» fiut. vi. 931. coelo abenrEvit: sed piget ineptias tnui- 

Ve.bijacet.|>Iacidaiiiqae«^^/^9««er«i «ribere; locum lector consulat Nihilo 

Sic,.utecat, poritumceipitefultsicaptit. ocuUtiores se praestiterunt editores Thu- 

QtiMiilocumideopotissimttmapposui^ttt '^ydidis, ad i 134. K« ,.tXU.r^ ^ 

formula» ilUus uritatissime, ticut erat, tm- ««'W^A:^'» *'* «^V "A;»». " ''r -i««^«. 

tib»es evolutas darem. Sic se babet igi. -«'V"/^ «l-y"" ** 7 V» «« V*«^ 

tur cgn.tn.ctio ^teniim: « Vesta capit !'?11 "• ^ f ^ ^Lr^': ^**!^'"? ^ « 

^, . «... habentem. m araicula. £0 mains miror 

<' quietemsicsecura, utemt:fulta<ct^cef . , «. , 

^ ' . •« «» • 1. .^ :■ mterpretem, quod omcmm docte percffe- 

'* caput ccspite:" i. e. non solicita de se .^ .*^ . •!. 1 in. • •• ..^ w 

,^ ... . , « rit in consimili loco iibn 11. sect. 4. sub 

tutanda, quamvis sic jaceret indefeiua, et - o^ j* • • ^* ^ 

. . ' ^ . •'^ ^^ . ^^ finem. Sed diu nimium exspatiati sumus, 

cmvis exposita vcnturo. Nimirura, ea _^ «. :> ^ • • 

. . "^ . et regrediendum est m viam. 

phrasis scmper in se notionem continet 

negUgenti» cujusdam Td inaffectatas sim- ^^' ^^' ^" ^^ ^ •^*^'"* ^* ^^ 

plkitatls. Tel extnmue imbedlfitatis deni- ^^** 9^<^J^nctus! V. ed. SfiW aique fiuctusi 

que. GravissimumdeiliiemraiiBor. n. X. S/i^ ay«^ ^uclw ; errore sciUcet 

-. -• «^* ..:-. . j ^ -^ j o-i ^ -^ errorem pariente: vide ad i. 867. 
iMDni .notavimus dudum ad Silv. Cat; ^ 

iil pk 137. Siroili caUgine involiitos, w- Ibid. periere profiu^: ut aqua nerope, 

suaJongepulchenrimos contamimmtHcn- ^ ^''^ «I»'^ <^<^Si nequit» et di^peiw 

siias Nasonianos, met. x. 7. looutiane in. <***"'• ^^® "• ^^^- Psalmus Iviii. 7. £ge- 

cnkandi^ quam oncem Laiinitw indig. ^••^'•«^«^ «»« il««f W«^*^if«»-% Uhi, 

nabundarespuit: pro W^/^JM/iiwi», nisi me HebnSca ab> 

sterrerent, nihil novandum esse fdicwitia, 

F«,^ue.quamten»tt.l«rpno«.ttridato ,«cribendiim AIA*OPOTMKNON OMij.. 

Usqoe ftilt ; nullfMque invenit motibiit ignes. cissem. 
Ibat repoatum nempe vir acutisslmus, ^^' ^^^ obfenso: X. offensoi vulgares 

UtqueJuiL Hine recte cmisUtuam, nisi ^^> offentUi per fadnoros» prorsus ex- 

faUor, locum J. Obsequentii, de prodig. «»P^««n temeritaUs: vide ad iL 438 — 

sect. cxxvii. qui viros eruditos egi^e ex- 9^^'- ^ind. V. ed. n. Xl. quanres, 
eicitos, et eluaoi^ habuit: ^ Ccsaii dicta- Ibid. Vitaque in obfenso est. Similiter 

•« tori cxta fline oofde inventa. Calpnmia Amobium locutum esse deprehendimus, 

** uxor somniavit, fastigium domiis omnej ^^ ^* *▼• P» 128. — " fdiciter vero wuen- 

" sic, ut erat, avectum, ruisse:'* i. e. in- " <"» ac sine ullis offensianibusy felicita- 

tegrum et indivnlsum. Vulgo, guodi at- ** tem." Translalio autem est a viatore, 

que adjectum, lUiul oe, vd emn», hand pedem lapillis et aliis ob^^c«lis impin- 

difficulter in compcndiomm rm quod effi* gente. Pari toodo persae^ Grsici tefH" 

gtem migraret. Enim vero, hoc Latioo- «f«Mi!, CTMMfque: vide & Jacoh. iii. 2. 

rum sic uteraty examussim rfspondet rf His committas suavissimas Theocriti vei>> 

wrt et m irt^ ux* Cbraeconmi; de quo ni« su% idyll. vii 26. eodero respiciente^ cum 

htl videmnt editores ^liani, in var. hist Horatio, sat ii 6. 30. El^anter Lucia» 

xiii. 2. *H»i h ayytXM irptt r§9 MuMmftm* ^^ Hermot 25. xa4 n fut («^tf ) ^ ^m» 

]tftj aVtfAiflr*»* T9I9 TiXirifr, «r u;^i {sic ut />mvmv umt ^wrmf tuu ^tuas^ ivvifs tuU i^m^ 

9dty com vestitu scilicet atque apporetu ^tw ANTiTTnoN, n )«f C«t«i>, !;(«#« — . 
sicndotati) rw j^if nm ^vft^ utiirn^r%9 ^^^^ Demociitus: Ai^n^Mi, r^^jfitin 



J 



LIBER TERTIUS. 159 

<< Noa potfais vitOB finfim jaciB, atqae laboris? 

<f Namv tibi pmtorea qnod madkiner inveniamquey 

'< Quod placeaty nihil^est: eadem sunt omnia semper. 

(l. ifutf) ^rvytwns^ {[f|f id^iXfm ^ii/Miri temporum ad nos integni pervenere, pro- 

«;'2m». Idem: AMii^«yfr, $»wr«t ^iImm- be noTimus. Uinc autem lux Euripidi, 

rtu ynfttfnM t^tkm Bentleius. Hec 16. quum turres etiam, et alia aedi- 

Ver. 955. mali: sic V. ed. B. L. O'. ficiorum genera. ad fines regionis perssepe 

A. n. A. reliqui, ut vulgares editiones^ ponerentur: 

mMXei multo minus eleganter. Metue- •£•*/«» ir, yw 0?e* i»uff 'OPnMATA. 

bant nimirum bbn^ viri, ut vox amplius nrproi t* «apmm Tpmz^e „*•«, xft»vw— • 

virili nominis officio defungi posset : sed _ . « 

9uam immerito. Hautus doceat, Cist. v. 4. ^»™» ""•(*' ^ ^*^» .«"•" "<" "^ 

turbant ; cujus aberratioms exemplum vide 

' Gaodeo ad L 35. 

iDia. Jinem vtUgjacn: i. e. " termmos 

et Menscli. v. 2. ^. « ponis vit» tu»;'* uti scriptores optimi 

Prhis quam tvrbarum quid fadat ampUus'-^, passim loquuntur. Virgiiius, Mn. iv. 61 4. 
Sutjungam Terentium, Heaut i. 1.9. Et «ic fata Jovto poscunt, hlc tmainus fun-et : 

Vecreifetesaoieampnuiquidquam fiiit. i e. haec meta aatb alte iofigitur teUuri, 

-^fciao*.- P. V. ed. accidat! noninepte, «deo ut stationem tueri possit, et recta 

ut censco; sed ob v^. 950. vulgatum fa- durare. £st enim et huic versui similis 

dle priBtulerim: B. accidit. Porro, n. translatio. 
habet graium, vice ingratum. Ver. 957. inmniamqtte: P. inveniamfue 

Ibid. mali: L e. infinrtunii, vel ofien- ett. 
«onis; respice ver. 954. Jbid. machiner inveniamque. Hoc quo- 

Ver. 956. Noii: fflc, longe efiicacius que per hendyadem debet accipi, pro 

ct animouus, L. M. O. A. X. Xl. vulgo, " Quod tibi per machinam quamvis inve- 

iVJfc, ut n. sed P. V. ed. Nunc; in Vind. " nire ac comparare valeam." Jam vero 

totus versusderideratur.— ^nem.- U.Jtne. vocem machinor et oognatas a Grsda 

'^aciss P. a. faeisi ut in editis com* profluxisse, atque ibi similiter possim usur* 

munibus legitur: et sane dictiones faeio pari, in his Uteris prorsus hoqpes sit ne- 

etjacio commutate sunt ad Liv. xlL 4. 2. cesse est, qui se docendum postulet. 
ubi plura Drakenborchius; ad VelL Pa- Ver. 958. placeat: L. M. placet; qui 

terc. iL 65. Ovid. fast vi. 458. sed in Lu- vetustissimorum exemplarium codsensus 

cretio pluribus et incorruptioribus libris scrupulum nobis injicit. Anne autem 

stari debet. Jacere nempe, pro ponerct quiddam ry estf ad finem versiis praBce* 

saepissime adhibetur. Prostet Virgilius, dends in P. posito, subindicatur; ct am 

geo. iv. 294. dederit Lucretius? 

Omnis in iiac certanLri^iad/.arte tf/itf<fn: Qfi0dplacat.9st.fmi i ast eadem sunt omni^ 

ubi Sendum ooowIks, eC Nonlum pra^ «emper. 

tertim, iv. 24a qui vefsum etiigan Vifgi- Saltem, ut nunc se res habet, citra nebes- 

ttummprDtnlit^ hxumqBe ex Lucilio ap- «itfttem nihil novandum est. 

positissunum* PhxaaisautemLiiendimo. Ver. 959. ^tibi annis corpus marcet: 

lem veipidt limitmn agris ponendorom, L e. tabeC, Uquitur: vide iL penult. Glos- 

vel metanim; quas lapides •angulares, aatorvetus: ** Marceo, rnuofiat^ Ccm- 

fuiaepyramidatos, tamexGeUioalusque, modum accesserit distidion speciosissi- 

^iamcz spedminibns, quse per rolnaa mum elegi» in AnthoL Lat. iiL 275. 78. 



160 T. LUCRETII 

*^ Si tibi non annis corpus jam marcety et^us 
960 *^ Confectei languent; eadem tamen ODuiia restant» 
<^ Omnia si perges yivendo idnoere seda$ 
<* Atque etiam. potius, si numquam sis moriturus:"— 



cui Teaeres tamen per praviasimam dis- et ob confusa ▼ideas ad ver. 906. ut alibi 

tinctionem magnd ex parte periere: siepe. 

SunttiblcoUaquidemnivecandidiora; recentl ^^' ^^^' V^Se'-' ito P. Vind. V. ed. 

Sednive, quK, nuUoiMPdia sole, jacet. B. O. A. n. S. et placet: vulgo, pergas. 

Vulgo mten.ungi wlet ad recenti. Oridi- -•••«f -^^n. «««; quod non rgeds- 

_^. . , 9 . , sem, si codices alu addixissent : nanc enim 
us, amor. i. 13. 41. 

eorundem Tocabulorum societatem Lu- 

Cur cgo plectar amans. si -vir ttbi marcet ab anmsT ^^ j^^^ ^ frequentat: in dictioni- 

qui locus Lucretiano multum simills. bus etiam mvo ae omro Ubri MSS. variant 

Ver. 960. Confectei: i. e. « annis in- ad Orid. met xv. 401. Lucan. vi 302, 

** gravantibus defatigatL" De hac voce adi Drakenborchium in Liv. vitL 2a 6. 

consulas Oudendorpium, ad Frontin. strat sed nihil in Caro demutari malim. Hunc 

ii. 5. 4. Sed enim nihil opus est repetito versum Virgilius haud dubiein oculis ha- 

annis aro xmvv ; sic enim absolute Ovi- bebat, ad geo. ii 295. 

dius, ad Liv. 124. 

•—•——__— ^ multoiqne nepotes, 

Gloria confecUt nate parentiSf ubl es ? Multa vlrftm velvens durmtdo seculat mdt ; 

£t Terentius, And. ii 1. 3. i. e. " dum durat, et quasi cum tempore 

,^ . ^ . ^. ^ 1 ^ • *' volvente volvitl vincit multos nepotes. 

m, postquam 8dempUtpeieBt,laiiuscttri, /'„ ^\\? 

C0ii/«cfii/,stupet: ct multa secula. Ad AnthoL Lat u. 

119. 159. eodem modo codices inter tnx- 

ab hac enim distinctionc vires acquirit lo- i$ses et vicisses fluctuant; quorum hoc cum 

cus. Sic noster, vL 1246. lassei lacrumts Burmanno equidem longe preferanL: 

luctugue: habet tamen Maro, Mn, vi. „ . „, . . . . 

Nestons annon tnczsses secum^ A me 

52a confectum curis, ut ahbi avo, et ada- DispensaU tibi stamina nente fotent. 

ttf, confectus: vide Bentleium, ad Phsd. _. . . , ,. .. ,^« 

L21. 5. Hinc emendabo Democharin, £1^«»*«««« Ju^n^ sat lu. 128. 

apud Rutilium Lupum, L 2. p. 9. qui I1v«* Pacuvius, qu«»o, vd JV*if«f» #oi»m. 

locus ingenium Ruhnkenii infeliciter lu- Ibid. Secla sdlicet ^cmtmum, non an' 

sum habuit, et exercitum : " Nam quis norum: sed vide ver. 1103. Efgo -cape 

« b«ec simul universa perpeti possit, ti- de omnibussfc/uannorumusqueadliujus 

'* morem, morfoum, sehectutem, contu- mundi exitium. Bentleids. Posterior 

** meliam, inopiam, vim ? quarum quae- interpretatio certe vera est 

*^ vis una res per se satis gravis est ad con- Ver. 692. Hic versus nibricft notatur 

^^ jiciendum** Nihil videtur certius hac in L. et omnino deest M. Saoe, salvo 

emendatione, qusB ex Aldini lectione «f- sensu, poterat abesse; sed, nobis saltem 

ficiendum fadliter profluit; neque ultra judidbns, a^tXum* atque ubertatem 8I7M 

disquirendumputem: aliter, ex scripturft Lucretiani valde sapit, et mgte femm 

Ubrorum reliquorum, efficiendum sdlicet, egomet sublatum. Sim!lj8«8t ndundsB- 

haud violens nimium potestas defaUgan' tia sermonis mox in ver. 968. 

i/um, vecem venustissimam, eflingeret Ver. 963. re^pondemtcf .* iaic onivcm fi- 

Hegesias ibidem, cap. 7. *' Miseremini hri; fiMessant igitur cum suo respQitdea* 

^* senectutis; qus. me etiam sine caeteris mus insdtissima editorum natao, quibus 

*< malis graviter defatigat," Porro, con aderat nec tantiUum penai, ^lendids 



LIBER TERTIUS. 161 

Quid reqpondemus, nisi justam intendere litem 
Naturam, et veram verbis exponere caussam? 
965 At, qui obitum lamentetur miser amplius aaquo, 
Non merito inclamet magis, et voce increpet acri? 



chlamydi auctoris sui fedos panniculos referri ad lameniatnr^ quam ad miser, 

aflsaentibua.— ntsi .* hanc lectionem edito- Natura nunc alloquitur, et acrius atque 

ribtts debemus; nam, quantum intelligo, 0tnr»fimrtfetf, ut par erat, objurgare inci» 

omnia prima exemplaria miro consensu pit, mortb appropinquationem inunode- 

dant ti, Nos potius rescribendum esse ratius lugentes. Hoc autem monendum 

aibitramur ad hunc modum sdlicet: habui, quum diversa ratio magis se Lam- 

Qoid respondemiu, sm justam intcndere litem ^^ probaverit, ac Pia— Porro, in prox- 

Naturam-— ? imo» idem Pius iVtrm, pro Non. 

i. e. " Quid respondemus, « non,- rea- ^er. 967. Barathre: sic Vind. B. L. 

pondemus scilicet? Literan facile dilabe- ^- «>^5 ^- ^^^* ^. ed. n. BaraUe; 

retur inter similes elementorum ductus, ^- "• ^- Baraire; quod idem est; vide 

quos habet sequens Yocabulum. Sed per- ^"^®*"' <*"» ^^' ^' ^' ^^ractre, His 

inittimusremlectoridoctodyudicandam; utique «aribarum tormentis vox qusBvis 

et nihil mutari malumus, quum Ubrarii «»q»"»t»or nunquam non distringi solet ! 

scriptoies in <t et nUi turbaverint ad Ovid. ^^ ^^ exhibetur in contextu verissi- 

trist V. 9. 55^rUendere: V. ed. incen- ""™ ^ aibitramur, quamvis olim in 

dere; quie verba ob smuUtudinem mag- »««*«» ▼enerit. ut aliis me longe lon. 

jiam elementonim c et t fadUime permu- «^* doctioribus. Horatianum vert>um 

tari poasunt, et ipao facto permutantur ^^"^' «»« sis Heinsium, ad Ovid. amor. 

^ Liv. niv. 37. 3. ubi oonsule Draken- ""• '• ^' Bentleium, ad Horat sat. ii. 3. 

borchium. Neque contemnenda foret ^^^- «' Valckenaerum, ad Ammon. p. 

phraHS liiem incendere, nisi ivcepta in ^^ Utriusque sdHcet vocabuU vis ea- 

hac le pervulgata et propria ferretur. Ci- ^^ videtur. Baratre autem a recto Ba- 

cero, de orat. 10— " et, cum universi in ''"'^^- Thomas Magister, quem Lambi- 

«»teinpetum fedssent, tum sipguUe fa- »»* ^*»^*' B«^/»« «p*iw»«rj, i fi^f^ 

" mOi» litem tibi intenderent:* Ambigi «^*' »^n"'S' ubi videas Hemstcrhmsi. 

potest, uti» utri sit flcr^^tur» pneferaida. "™- Nos tamen AaraMnif potius, ut te- 

quum codices habeant utramque. ad Var- »'«^*""»» acapimus; hommem utique, m 

xonb de re rust lib. iii. cap. ii. 16.- ^"^'^ «^"«^ commoda pereunt prorsus, 

« qu« nunc innumerabiles incendunt an- «* '»8™** occidunt. ver. 955. pemidem 

"nonam:" nam modo diierat, « qu« q«asi, ac voiagincm, bonorum vit». Ho- 

" tuncmnumerabiles«rcan£fe/aci>6anf an- "^"^ ^^ ^ ^^' ^^' 

'* nonam macelli:"' Demosthenesautem „ . . .. . l ..^ n- 

_. , . . Permoet, et tempestat, ftiira/ArtmKiue, macelh. 

contra Dionusodorum habet, ritatf al ri^ 

/uu EIIETETANTO: « quorum pretia tn- Quod. nisi plures et graviores auctorita- 

** tenta erant.*' tes repugnarent, r^ Barde Pii gratiam 

Ver. 964. iVa/uram; P. JVa/ura;et ejus oonciliare poterat Amobius, lib. iu. p. 

prisca exemplaria: n. Natura; n, Ma- 112. — ^^ bardi enim sunt alii ; nec pos- 

luram. " sunt aUquid sdtum, si oratio facienda 

Ver. 965. At qui: Vind. V. cd. n. S. *' est, eloqui*' At enim undequaque pro- 

il. Atque; de qu& solenni oonftisione, bebilior habenda est, atque significantior, 

Drakenborchittm inqpice, ad Liv. iii. 52. nostra lectio; et in qui ddbemus omnino 

8. Etvocesam/}/iiMa^orectiusexistimo lnbentissime aoqutescera « 



}t>u T. LUCRETII 

** Au&r» ab hinc, lacnijnas, Barathre, et conpesce querelas.^' 
Grandior heic vero si jani| seniorque, qneratur: 

*^ Omnia perfunctus vitai praemia, marces; 

Csterum, Heinsius ad Ovid. amor. L c. hendyaden, pro grandior senio; cui ger- 

scribendum dicit: maniasimum est hoc PhiBdri, i?. 1. 1(X iu« 

Aufer, flW, hitic lacrumas, balatro— : tidisami scriptoris : 

quara emendationem ingeniosissimo viro Mustda, quum, «i»« et sAucta debilis, 

j. A • j« ..• r _.• 4» Mures veloccs non valeret adsequt— «. 

digoam esse, atque mdignantis festinatio- ^ 

.nem optime exprimere, neroo candidus Ver. 969, perfunctus: sic omnes libri, 

negaverit: nec tamen contra libros ad. praeter Vind. B. qui, si fides duidaat 

mittendam sentio. Tcrentius, Fborm. Uj. collatoribus. babent perjructus^ uti vul- 

S. 27. Aufer te hinc. Et, ut noster Au. gares editi nobis exhibent, ex ingenio edi- 

fer lacrumatt Apuleius, met ii. " Aufer torum. V. ed. valde depravata est scrip- 

''^ formidines pueriles;" et alii similiter. tarsL^ per samctus vitari. Jamvero, non 

Heinsianae divinationi lucem foenerabunt erat causss, de qua eo temeritatis proce- 

Plautus, Most. i 5, 136. Asin. ii. 4. «5. derent viri docti, ut commentitia sua in 

Tercntius, Andr. i. 1. 1. locum lectionis, codicibus firmate, infer- 

Ibid. conpesce guerelas, Hac exorsus cirent; nam phrasis perfunctut vita preB^ 

pbrasi, rectiorum opc distinctionum, ni- ^<^ P^r se undequaque proba est, et an* 

tori suo restituam Vemisini locum, frac- tiquiori orationis Lucretian» colori maxi- 

tumconstructione,atqueinconciimumnu- ^^ consentanea. More vetustlorum ver- 

meris, sic uti scribi solet; et insuper, si bum ^n^or cum casu quarto jam posoit 

quid est in me judidi, qui mentem Ho- ^^ ^^^^> ^^- 734. et perjunctus viteH 

ratii minime proloquitur. £xstat autem pr^mia stat eleganti»me pro illo, *' qui 

in od. ii. 20. 22, *' omnes vits commoditates obierit et e^ 

«* pertus Mt:" (rer. 912.) adeo nt id 

Abdnttnanlfunere naenlae; ««t^ «.«w*m:« »«M.n««^. „„.„,^„ , .... 

Luctusque turpe., et quer^Ur ^"^ •"P®"'* tempons. «rumnas potras, 

Compeace clamorem ; ac «epulcri **9"® omnes senectutis injucundkates, vi- 

, Mltte supervacuos honores. deatur allaturum. Sulpicius ad Cioeron. 

Clamorem utique querimoni^, pro ctomo- T^ 'j' ^.7" ^^^^1^^^ ^^" 
sam guerimomam; quales formulas nemo *." ^"^"' ^P"! « ^msse.-ommftu, to- 

libentiusVimusinoft«,uentavit. Ita Se- " «« P~P« Tr^f^'» ^^" ^' 

neca, Troad. 678. damorflebilis: Q. Cur- "*' • *'°' ^'' ^^' 

.tius, X. 3. 5, lugubris clamorf et alii mille ^^®^^» domnm repetens, epulis perfuncta, redibit: 

consimilibus usi sunt locuttonibus. Jam ubi nota Heinsii omnino inspicienda e^t 

vero clamorem com/)etce phrasis, sic nude Terentius autem, ad Hec iv. 3. 17. tam 

posita, nullo modo fimebrem planctum^ opportunus est, ut meliorem Lucretii in- 

qualem vult Horatius, significabit. terpretemnon desideres, locutianibuscop- 

Ver. 968. Grandior aeniorgue, Uberivs ^milibus utentem, et gemeUo sensu: 

^ictum est, et satis pro consuetudine, seN Nlhll pol Jam istiuBc miW fw vo- 

0ione profluentissimo poetsB; quamvis buic luptatit fenmt : 

10 efSexeadx per se prior vox jam sufib- ^"™ aetatis tempus tulit, perfuncta satis sum : 

-Ht adii. 1163. Hinius, nat. hist ix. «»tia« jam tenet 

***^ ^ . ' ,. • Studiorum istoram : hsec mihi nunc cura eit 

la « Qmn et parvDS scmper aliquis maxuma, ntneculmea 

tf. p^ndior comitatur, ut custos." Qui lo- Longinquitas setatis obstet ; mortemve exsp^c- 

— amul rationem dictionis primario „ . tetmeam. 

^ u^^ A^^^^^4. r-i ' ' : "«c ^eo me e«se invisam Inmerito : tempus 

pulchre dedarat. Capias igitur per • «tcoocedcre. 



LIBER TERTIUS. 163 

970 ^< S^9 quia semper aves, quod abest, prsesentia temnis, 

<< Inperfecta tibi elabsa est, ingrataque» idta; 
V • <« £t nec apinanti mors ad caput adstitit ante^ 



^^marces: V. ed. fna<r«>«, usitatissimo er- stituendus sit, duabus Toclbus Inviceia 
rore^ et transpositis etiam elementis: n. stationem suam commutantibus : 

manens. Porro, m)t. interrogationU noa ,,f^aai.,M«t. tagr««,»e. «a. 
erat editonbus ad re marces ponenda. 

Quasi noster dixerat: '* Quamvis inter Venustiora tamen mlgata putabuntur. 

<* Dmnes vitae delidas statem provectio- Ibid. ingraiaque vita ; i e. sine fnictu 

<« rem et inulslem attigeris, nilul profe- et voluptatibus. Horatius, epist. i 1« S5. 

« dsti, neque vel bac conditione de vit& ^^ „„,, ^ ^^^^ ^p»/aque, tempom 

" potes animo oontento cedere.** Confer -^ . , 

ver. 9S9. un<te deBnHw dictionb sensos: ^P?-»*. "* «» .«»» >««™» ««ommoda. 

aUter de al>& >nterpret.tioae poterat «U. *^""t E"^*"!»' !««««• Constant. Aug. 

quis cogitare. ad notionem Ingusce TerW ^ ** ^"""' "^ ■** "*> ■""fwibus 

in Amobio. liin iL p. 64. « Ne &«c«i **"?"» explentur. quorum cupiditates 

.. ^ ^^ * 11»». j* - -^ ^atio non termmat; atque ita eos feli- 

'* Tnarceo^ et corrumpatur momtudine VI- „ . . \. . 

Lt m' »» -E»* ^ • • ^ citas mfrato subterfimt, ut semper ple- 

" tiorum. Et sone non mconcinne oom- ,, . * * , ^ , r f ^^ 

plectari. utramque notionem. «c inter. *" 1^*"""' """" «««""odorum. pne- 

pretando: » Inter deUdas omne. ,it«, et ^*""^'" '=»««'"'' •*°°* ^""^ f"^' 

, M -r tant. 

*' tetatem pravectiofem, marces. Lonse __ ^ , . ^ «,. . ^ 

tamto priorem exposittonem prasferam. Y": ^^^- «5»'«»»" •• P- Vmd. O. n. S. 

„, » ^ t' ^ j opinatt. 

Hmc mterea Jioeat emendare versus oma- ., . •, , . . ^ , 

^. . . » j *•• j «- - _L ihuL ad caput adsttliL Et Virffihus si- 

tissimos Frudentii de Lumena. psycfaom. .*. f . ** 

gjg *^ ^ militer, geo. iv. S19. 

Tristis ai extremf sacrum cfl/»/ arfx/i/i/ amnis. 

Ad tunc pervigilem ructabat mardda coenam, Veisus etiam pulchrofl Juvenalis. et eirr©. 
Sublucem,9tfiforte, jacensadfercula, raucos -:» „«^.^ ««.. t ^ ^^ -11 . j 
Audierat Utuos j atque inde, tepentia liiquens ?® rooratos, net Lucretio iUustrando non 

Pocola, lapsanti pcr vina et balsama gressu, impense commodos, admovebimus, ut pri« 

Ebria cajcatls ad beUum floriboa ibat. or dudum Pius. Legitur locus in sat. ix. 

125. 
Qud, scilicet, ubit editl, quia, Hos au- „ .^. , 

tem voculas in scriptis s»pe permutari. ^""' "f^^ '^ ^ ^""~ "^^^ 
multis exemplis Drakenborchius prasstan- Deceptas? Festlnat enim decurrere, velox 
tisdmus docuifc, ad Liv. xl. 29.8. etre- I'*®":»»»"». angustae miseraBque brevissima vit« 

deas ad ver. 491 . ^®'*^ ' .^""* blbimuj, dum serta, unguenta, pn» 

ellaSj 

Ver. 970. aves: V. ed. X. ubes; n. Poscimus, obrepit non intellecta scnectus. 

abesi; confusis, ut passim, 6 et t; literis. j. . „^ . . ,.^. . _ ^ ,. 

Sic in Gruteri ins^ptt, i p. 35. « Soli ^^ ^ "* «««Ungw d*et; neque di- 

«c inbtcto" *- » r u^ volebamu» nuper ad Silv. Crit. ▼. p. 

T. . , JL 1^^* sed nos operarum negtisentia dece* 

Ibid. Democntus: Amftms rm aruf pjt. 

r«, ,^y«.«.. r. h *-v«*'r«, nm ^^^X^ Ver. 973. ac: H. ei^iscederererum,^ 

6en'tl* ''^ "'^*' «A^^^Wwir. A. <ff«»nimr verums haud iUepidft pror- 

^ ' " ^* SU8 aberratione. Castermu, simileni tnn»> 

Ver. 971. Inpetfecta: V. ed. B. L. M. lationem, a convivio sumptam» Honitius, 

maxima auctoritatis exemplaria, /fR|itfr- ii«cLambinopr«teritU8,feiicitertVMtavit, 

feere; un^e versus hbc modo fortasse con- ad epist. ii. 2. Hnem : 






--£m» 




*"«■• "^ 




















AuiDUl 



'^-r^-^s; 



,>■> 



Pa&e,^ ^^/Vdfe, *>=j 



""«■»; 0,^-^ 






^x 



•"r^ 



L"*--' 



'^sts* 



LIBER TERTIUS. 165 

Semper, et ex aliis aliud reparare necesse est: 
Nec quisquam in barathrum» nec Tartara deditur atra. 
980 Materies opus est, ut crescant postera seda: 
Quse tamen omnia te, vita perfimcta, sequentur: 
Nec minus ergo ante haecy quam tu, cecidere cadentque, 

*' /tfr, 1. e. mcyveiitur; unde et ojciffa PP* 30. 51. nullo negotio scribis iUepidis 

** dicCa ab eo, quod cUlantur, i e. xnoye- erat impositura. 

•« antur, ora: nam cUiere est movere.*' Ver. 980. ut crescant: V. ed. tie tfrtt- 

Sed de hoc doctiores et acutiores etymon cuni. 

sectatoies viderint: nobis videtur idem Ibid. Maleries opua est* Ita M. Tul- 

(»im sfAJL^; de qua vooe dizimus ad L lius, epist. ad Curion. ii 6. ** Dux nobis 

19. ** et aueter opus est, et eorum i^toruma 

Ver. 977. estrusaf A. in rasura, ex- ^* quos proposui, moderator quidamy eC 

elusas minus efficadter. ** quasi jfuiermifor."— Lambinus. 

Ver. 978. reparare: nempe, Naturam; De hoc regimine nos superius, ii 814. 

ne constructio labascat: nam verbum re- Ver. 983. tu: sic optime, Vind. L. SX. 

parare intransitive, ut putem, adhiberi O. 2. XI. vulgo, nunc; impudenter satis, 

nequit oontra libros, quantum constat, universoa 

Ver. 979. Contra omnes libros vetus- vetustiores: P. A. tum; n. tuncs a V. 

tiores, cum MSS. tum impressos, ita ver- ed. omnino abest Voculas autem tu et 

sus hioce plerumque ezhibetur; per sum- <<*m solere confundi librariis, edocemur 

mam audaciam, sed Lucretianis editori- Drakenborcbio, ad liv. x. 40. 1 1. 

bus perquam fimiiliarem: CBterum* ex his Lucretii vcrsibus Hora- 

KecqinJquam in barathram, nec Tartaraiwi- *^"™ profccisse, ad art poet 7a vel pue- 
ditsitn. ruk vix erunt admonendi: 

Jam vero, ut oinittam codices et praefirsc. Molta renaacentor, qam jam eecUen, eadentque, 

tam illam temeritatem, quae tantam auc- Qu» nunc sunt in honore, vocabula^. 

toritatem oonculcare non ezpalluit, r» 

quidquamy quum de hominibus potissimum 

verfoa faciantur, longe cadit imbedUius, ^, -.^ . ,. » 

« Wgidius. membiai»ram lectione : &- ^*' ^^ ^^"^ ^^' 

ditur autem veriium, vioe deorsum datwr^ Homo vitc commodatos, non donatos, eit. 

primariam et maxime propriam sibi sig- Amobius, lib. u. p. 62. " Vsu et Ulis est 

mficabonem vindicat „ ^jta, non mancipio, tradita."— Euripi- 

Porro,.in haraihrum nec Tartara atra la- j^g Supp. 535. 

tior est formula, pro in barathrum atro^ 

rum Tartarorum, vel exitii Viigilius —--———»« y«p «•»♦•¥«*• 

locum nominat pari modo nigra Tttrtaraf *H/*«ti^, tum «Aur, mumnu fim. 

JEn. vL 134. et inmane harathrum, ibid. p^^ Albinovanus: 

viii 245. £t versus, coram positus, nobis 

▼idctur lon^ sanissimus, ncque admit- Vitadataertutendaj datae* (Aietenorenobli 

. . ^ ,.i-_^ v^ Mutua, nec certa pewoluenda dic. 

lere conjecturam quamlibet; aiiter propo- 

Bkmtleius. 



Ver. 983. aUd: V. ed. O. A. n. oZiiuf. 
""^lesistet: XI. desistit. 



suissem: 



Nec quisquam inbarathrum, nec Tartara^- Scribitur autem mancipio, non mancupio, 

''''«'^ «»»a- in P. Vind. V. ed. O. A. n. S. XI. Var- 

nam facilis error fuerit; et exquiatior lo- ro, ling. Lat v. 8. et gloss. vett Vide 

cutio, quam tetigimus »d Silv. Crit v. Valck. £ur. Fhoen. 561. 



166 T. LUCRETII 

Sic alid ex alio numquam desistet oriri: 
Vitaque mancipio nulii datur» omnibus usu. 

985 Respice item, quam nihil ad nos ante acta yetustas 
Temporis flsterm fiierit, quam nascimur, ante* 
Hocc' igitur speculum npbis Natura fiituri 
Tempoiis exponit post mortem denique nostram. 
Num quid ibi horfibile adparet? Niun triste yidetur 

990 Quidquam? Non omni somno securius exstat? 

Atqui animarum etiam, quasquomque Acherunteprc^imdo 



, Ibid. iMK. 06 bac poetici d«tm easus optime solent argumenti tranatio atque 

fbrmd, ve\ ex Viigilio bene notA tTroni» consecutio sententiarum: etphrasia omnia 

bus, oonsuli jpotest FHiscianus, ^ tanti sit, antmarum exquisitior est, pro '* omnia 

Ub. Tii. p. 778. ** animas spectantia,** quam qam fortni» 

Ver. 988. Temporis exponit: A. Expo^ tis aberrationibus scribarum iroputari de- 

nit temporis. bcat Si liqueret de scriptur^ roembra. 

Ver. 969. t6i/ A. tihi; in quibus vo- naram L. M. certe tutius de loco judi- 

culis commutandis librarios subinde aber- cium tunc ferri poterat. 
ravisse, discimus* ex indefeasA Draken* Jhid, Propertius, iiL 3. 67. 
boichii diHgentii,ad Liv. viiL 32. 5. Anfictainmiac«.de«c«iditfabulage«it«, 

Ver. 990. Non: ita dant L. M. O. A. £ttlmorhaudultra,quamrogus,eisepot)est. 

n. X. vide ver. ^56, caeteri, Nonnet ex. ^* • -. tv j m .^- >. r . 

^A ^r ji . . I^ mteliiflendus Homtius, Jubulmgue 

eepta V. ed. qusB, tam ; et securu»» ^ -r ' 

,. .j . . .... , ma»«%— Bxiraucivs. 

Ibid. securms: i. e. magis liberum ti- 

moribus oranium horribiiium ac tristium, ^^ ^""*^ ^°^"* pertinent, quae scribit 

quam si, somno vincti sensus, jaceremus. ^'^"* *** ^*'»- ^°- ^*' ^^ ^'^ ^**»" 

Lucanus i. 518. " ^^^ ^® ^**® onlnibus rebus mirc zeddi* 

*' dit rationem Lucretius; et confinnat in 

Et, subitus rapti munimine cespitis, agger «« nostrli esse vitft omnia, qu« finguntur 

Pr«bet sicuros intra tentoria somnoa ; .. j^ 1^^^^ jj.^jj ^^^ etc."-Lam- 

i. e. " agger^ exorlus^ vel exstructus^ mu- binus, 

*« nimine cespitis rapti, vel properanter ^* postremis autem verbis Servii in illo 

" coUecti." Ita capienda est dictionis ^^> " ^^ »'<««'» autem ostendit (L«- 

sitbitus signiiicatio: de quk nos ampKavi- " cretius nempe) negotiatores, qui semper 

mus ad ii. 365. ** tempestatibus turbinibusque volvuntur;" 

Ver. 991. Mqui animarum etiam: ita certissime coUigi videtur, seriem vereuum, 

legitur in P. et Frisdano, lib. i. p. 554. fa*>ulfti» de IxiOne explicantium, atque 

neqiie aliter in Vind. V. ed. A. n. X. nisi ^°*^ desideratohim, aetate grammatici in 

cum diversitate n Atque^ pro Atqui: in contextu Luctetiani corporis comparuisse: 

O. si. et, d fides Havercampo sit haben* ^^ ^^ dolendum. 
da, cujus rationes non mihi semper sunt Ibid. Acherunte profundo : quem Mar6 

probe perspectas, in B. L. M. Atque ea vocitat, geo. i. 248. '* manesquc pro- 

nimirum; ingeniosd satis variatione: sed ^^fundi" 

nostra leclio longe potior videtur, Per Caterum, pro qurBcumque^ vel ^qUom- 

Atquyu^ Ka» ru, vel Ktu ^k», sicuti que, n, habet quantumcunque ; A. autem, 

rcdditur in vetcPB glossario, procedere vel qute cuique: quod minime spemendum 



LIBER TERTIUS. 167 

Prodita sunt esse, m vM siintonmia nobis: 
Nec miser inpendens magnum tim^ aere, saxmn 
Tantalas,'ut fama est, cassa fonnidine-torpens^ 

995 Sed magis in vitd divdm metus lurguet inanis 

Mortaleis; casumque timent, quem quoique ferat fors. 

Nec Tityon volucres ineunt, Acherunte jacentemi 
NeCy quid sub magno scrutentur pectore, quidquam 
Perpetuam fletatem possunt reperire proiecto, 

1000 Quam lubet inmani prcgectu corporis exstet: 



puto; nec rejedsBem, si codices alii com- Ver. 9d5. Similis inteipretatio hujuace 

prdlMflBent fabul» Ciceroni placuit, ad Tusc. diapp. 

DcDique, huc Lactantius referendus est, iv. 16.—" guam vim mali, gigniflfjftnt^ 

ad yii. 7. *' Eigo Epieunis errayit» qui " poetae inpendere apud infen» saxum 

'«,poelarum id (nempe, tedet inferas) eaae ** Taniah fiwtunt. ob scelera, animique 

«•-Sgmentum putavit; et illas inferorum " inpotenliam, et superbiloquentiam. £a 

*' panas, quBS ferantur, in hac esse ^M *' conmunis poena stailtitiae est: omnibus 

*' interpretatus esL" *' enim, quorum mens abhorret a ratione^ 

. Ver. 993. Hoc Tttntalo suppUcium ** semper afiquid, aUiB dolor, aUis terror, 

Pindarus attribuit, OL i. 92. ' . ** inpendet" Vide Davistum. ' Idem to* 

^ - x^.t, V Ixtf gatorum eloqaentSflsimus, -de -finn. 18. 

Arm tHrtfirx»^ " Adoedit etiam moM; qu«, qnasi sasum 

T«y •; TLm^ itnfMfifiut- " Tantoh, semper inpeodet: tum auperw 

-n, »mfnfM murm A/fty, «'stitio; qu& qui est inbutUa, quietus esBe 

T«y mtu tu$Mf»n mt^mi fimkw^ *.* Oumquam pOtest" 

£u^P«#k»MBf «XflirM.- Ver. 996. eatum: A. caman,^-^em 

t e. ««r« «4^«x«f .^«Xiiv capUi impin^ quoique, vel cuique: sic omma vetcra ex- 

gere: vide nos ad Silv. Crit ii. p. 34. «mphuia, cum scripta, tum impreBsa: 

Cum quo Euripides in hoc consentiti cditores tamen ez aibitrio ^mcunfue in 

Orest 5. Lucretio nostro, ut videtur, «»textu posuere; summam per insdti. 

minime inobservatus: ^™» ^"™ temeritate praefiractissimd. 

. , ^ ^ ^ Ibid. Nota casum: aUudit Ad.reuum 

Atft iraTmTmt. , Neque iUepide, meo saltem.judicio, nos 

£x quibus venibus et schoUaste, cum al* fabulae reminisd Carus fedt, sic adhibi- 

teroPindari enarratore, probabile effici- ^ ▼oce utrinque pertingente: quamvis 

tur, nostrum poetam voluisse r« a'ire ad Creediii sententia in diversum abeat 

Tanialture£enitnoiaadinpenden8saxum, Ver. 997. ineunt: i. e. ^wwr locutio 

Eadem leguntur apud Suidam, v. T«mw est Homerea, Od. A. 578. 

A«f cujus lod veiba postrema sic cgsti- 

ganda sunt, et oidinanda: At^n V trn. ^'^ '^'"^ *^« ^ "^*^ "^' 

^> * \ ^ ^ KuMMv 99 hunim- i Z' u^ mtm Mur» icajiBfm* 

i^tyyttssu M iu^m h- irt FAP (vel ^, atnONTEX. 

AH) ii(rrir« rns Xj/unnr r« ytnttv, tlj,fipatfir», 

Ver. 994^ utfama esti i$ Xtywi sdH- Ubi castigandi sunt interpretes. 'Eftxvites 

cet hoc est Euripideum. utfque, wXvftfCfit ir»f»Stfrttfttt, alma: 

VoL. II. M 



168 



T. LUCRETII 



Qoi non sola novem disparsis jugera n 
Obtineat^ sed qui terrai totiiis orbem» 
Non tamen fletemum poterit perferre < 



vide no8 ad i. 2. jihM, ab alog ut tfuuh' 
his, a «tfuw. Fucus glossatorum non eiat 
perspicadaamo Virgilio illinendus, Mn, 
wL595. 

I Tltyon, Tarrttf omsuparenHs atamitnm. 

Animum advertas aUtem insdtiam leuco- 
gn^horum Teterum, qui almus et tfi»v^t 
pariter per t^i»^ interpretantur. 

Vcr. 998. Nec: V. ed. Ne, — guid: sic 
Vidd. V. ed. B. L. M. reliqui, quod, prae- 
ter P. et iUe qui. — quidquam: 2. ^uu- 
quaTiit 

Tbid. 5u6 magno scrufentur pectore. 
Verba aliquaatulum mutaWt Maro^ JEjl 
ti599. 

rimahininc cpolii» h^tatquc siA aUo 
Pectort»^. 

Ver. 999. pottuiar ita L. M. O. A. n. 
S. XI. — ^P. antem et V. ed. ponent; et 
ncscias utra lectio ^ttfe renda sit: vulgo, 
poieruMt-f om^no-male^ et pnefer morem 
Lucretio in Teiborum tempovAvis dbscr* 
vatum per omnem locum. 

Ver. 1000. projeetu: V. ed. pro ictu. 
V<n autem kgitur etiam in Plinii nat. 
faistxviL 19^- ** Omnium, quae pnffectu 
*<fitaidis ita defenduntor, ut per ipaas 
*< non defioant imbies, «tilla ssbvb est*' 
De arbor&ut loqoitur irtXofiMhfwrtt bis- 
toricus. Maio, ^n. xL 87. - 



nitamm; Stet igitur diqnirsis membris 
liucretio incohunis, pnegnaBs et vivida 
locutio; ut id Tityo integris aitubus oon- 
tigisse existnnetnr, quod aheri, nisi dear- 
tuato, fieri non poteBt;.nempe^ ut tantis 
inricem intervallis ejjos membra distent. 
Viigilias, geo. iv. 522. 

— — Spfetae Cicoiium quo muneie matreB — 
I^Bceiptum latejimeaem spartert per agros. 

Celsus aderit opportunus, de nied. ii. 6, 
** Eadem mon demmciatnr, ubi tBger— 
** 6raeft«i et cmrs nudat^ et inaaqualiter 
<«<2t>pefgt»."'— Hinc dobitari polest de 
voA Viigilii mente, ad Ma, m, 905» 
SpargOe me in flnolns, vaMoque inmer- 
gfte ponto: utrom vdnerit, nti Senfios, 
radiua fintaasis, mterpfetatus est, i>iZa- 
cerates an exqnisitiaB» " Laie et violenter 
*^Jacite** Videamus autem, quo modo 
summus iUe artifex phiaBim magistri va- 
riaverit, ad JEn. vi 596. 



per tota uovem cui jtigera corpus 



' toto projectus eorpore terrae. 



Ver. 1001. disparsis, vA dispereist est 
omniumUbrarnmlectio: nobis aiHcfen in* 
verecundisama editorum gens obtruait de 
suo dispensis. Heinsius insuper variis 
conjecturis, minime necessariis, locum 
vexarit, ad Orid. met iv. 457. nam voc»- 
bulum dispersis ad amplitudinem vastam 
depingendam mihi videtur omnium longe 
oommodissimum, fet quo nuHum effica- 
dus sperari potest: ne dum ut scripds 
umveTBis et editis antiquis peitinacius ob» 



Portiguur. 

Magnifice minus, nec cum pTsen(4>ili au- 
dada poete nostri. — ^Et scribi malim dis- 
sparsis, in talibus. 

Ver. 1002. novemjugera Obtineat. Ut 
lirius, xxiL 2. ** Quum, omnia oMnen" 
"tibus aquist nihil, ubi in sicco fessa 
*' stemerent eorpora, invei^ posset, cu» 
*' mulatas in aquis sardnas insuper tn- 
** cumb^nt:** qasd udtd videtur el^an- 
fior constmctio; ut Avkn. oAk desc. 457. 

Hae gentes istrum^ qui ae pl^ dura Bo&tis 
Porrigit, tncumbunt, 

Ubi. Schraderus male oonjicit, tactiiigiM^ 

Vulgo l^tur in livio, cumulUdis m aquae 

saircinis. 

De hac insuper Tityi ms^itudiiie, mol* 

tum diluddus est, et tadlisy ut adsolely 

Ovidius, in Ib. 181. 



Jiigeribusque norem qd summus distat ab imo» 
Visceraqne assidusc deblta prxbet avi. 



9 



LIBER TERTIUS. 169 

Nec prflebere dbiun proprio de oorpore semper. 
1005 Sed Tityos nobis hioc' est, in amore jacentem 

Quem Tolucres lacerant, atque exest ansiiis angor: 

Ver. 1003. Nonpoterit^ t» «w hmiTmr ver. 902. ** moKU fflranim tractari:" ubi 

liypotbea facta acUicet in venibus duobus me videaa. 

imeoedentibus: recte igitur bic potertt, et Dud. m amore jacetUem: i. e. cuban- 

jrecte non nuaus etiam possunt in ver. tem, quasi aegrotantem; fitCXniMvvt ut in 

999. H» Tero prqprietates atque ekgan- re siniili loquuntur Graeci passim. S. 

tise non sunt editoribus pereeptsB; cpA MBttfaaus, viii 14. Km tXJttw i Itirwf ue 

pnnnde locum inscitianme inteipunxerint. fn* •uiuu Htrft uU «^» «'i »#f^» ayr» 

Ibid. poterit perferre daHflrem. Viigi- BEBAHMENHN %m «riyimr»».- i e. ^mc 

liuSy MvL ix. 426. similiter: «ropcr» t9ft tnt »\mit ^CXtifntmti si pl^ 

nec se celare tenebris °*™ orationem tibi repnesentatam cninas. 

Atapmutmxttantam^bttiitperfitrredohrm. — ^Porro, pro Quem et exest, U. QjiteA 

exit, 
Ver. 1005. hiec* eet: V. ed. kicet; H. __ ,,^ __.,, _^ _, . 
_^ , . y&r, 1006. Mibi certum est m ommuiB 

T, .j . ^ . .^ rre^ ^ •»*• certissimis r# volucres^ i. e. at«<, esae 
ibid. Amator. mquit, Tityus ^ Ma- j. . . • j « 

^ . o • • mr« << T mendosissunum; neque enim de plus 

crobius, m som. Son. i. la *' Ipsaiii qoo- '_. ^, .^ 

.. j • *• j • ' uno, nempe Tityi vulturej nunc affitur; 

** qye pcenanua descnptionem de inso ' . ^ . «. i • . . . 

»T— c ^ • L ZT^ neque, si agatur, m &buJs mtorpretati- 

** usu conversationis bumanae sumptam ^ .,. '. , . . . 

.. j.j ^ ,^ . ' one illud volucres m sensu propno locum 

** credidenint: vulturem, lecur. ijopmor- , .^ . . «. • • i/ i. «• 

^< X 1 A. j A 'i.*! 1* j • A IV • potent habere. Hia, nisi yalde Lulimur, 

^* tale tundentem. nihil auua inteUim vo- f * . . « . , 

.. , ^ ^ . 1 . lectores umveisi dabunt manus, luce me- 

** lentes» quam tormenta mal» coiMcieBH . ,. a , . .. « -i. . 

■ ^ . . ^ . . . . ^ . ndiana danonbus. Sdbcet, me suspiao 

** tise^ obnoxue nagitio, viscera mtenoim . .^ . -, , V i». . 

... ^, ^ . ., ,. . •! - A , mcesfflt, manem illum de metro laborante 

«runantis, et ipsa vitaba indefessaad- , ,, ji. \.,^\ ^ • . i. 

.... 1 • j ... C^de ad u. 4ia; metum, qm et alias s9- 

" miasi scelens admomuone laniantwt ^. . ^» ^ \t~^ j 

.. . . I ' pissime, hic etiam iibranos ad scnpturam 

** sCTaperque curas, si reqmesoere forte ., ', . ,. .^; 

.../[. ^ •* ^ ^ isu • codd. mutandam impulissc, et Carum de- 

^* tentavennt, excitantis, tanquam fibns -. * •#, . ^^ 

** renascentibus inhaerendo, nec ull& abi 

** miseratioiie paroentis." TAmhfm^ Q^em volucru Uuerat, atque exest, anxius angoc 

-Sic autemlegendumdizerim, proo&noario. jam vero tus vobtcris angor, in quibua 
Ibid. Euphorbius de Licore: tuaviasima ad sndtuftm allusip, qualem 

Tityiquevultur.intus deamat Lucretius, (redi ad vcr. 996.) 

Qioi wmper lacerat, comeitqae, mentem. oontinetur, niliil opportunius aut elegan- 

Bentleius. tius fingi potest Ut volucris autem, vdl 

_. _ . veiox, noster, sic Gneci solent adhibere 

Idem occupavenit Versus Petromanos, his ^ ^^ ^, ^^^, ^^ -bus 

Lucretuuus lUustnmdis peiquam appod- „« oonsulendi, ad SUv. Crit iv. p. 2ia 

^' in Tit i. 12. tom. v. ad eundem locum, 

Cuivaltarjecurultimiimpeferfat, M nntis ad £ur. Alcest 50^. Herc. fur. 

£t pectus trahit, intinuuque fibras; 388. Ita Homtius, od. iii. 4. 76. 

Non est, quem Tityi vocant poStae, 

8ed cordis mala, Livor, atque Luctus. __.i..i..i.-. nec peredit 

Inpositam c«/lrr ignifl Atnam : 
In pnmo versu conjecenun Iqj^endum, 

penetrat, vice pererrat; l e. init Lucretii, »• «• ▼«"»# wp«» rapidus. Ovidius, epist 
hffu Maeonidis: et ita prior Barthius. xi. 111. ut alii sopisaime: 
Trahit autem, lacerati ut modo noster, ■ . rtf^fiHwpneda/grflrMnt; 

M2 



170 T. LUCRETII 

Aut alia qua vis scindunt turpedine curas. 

Sisyphus in vita quoque nobis ante oculos esty* 
Qui petere a populo fasces, saevasque secures, 
1010 Inbibit; et semper victus, tristisque, recedit. 



L e. rapacium, celeriter devonmtium; animi affectibasBimilesformuI», frequen. 

vide ad iv. 716. hujuace carminia. — ^De- tantur. Nec ry cuppedine multum favet 

nique^ non vidco de hac emendatione dif- lectionis varietas ad vi. 24. qui locus vi- 

fidendi caussam, ne tenuissimam quidem: dendus est: nam libris hic malim obtem- 

nam, quod ad frequentem porrectionem perare. 

syllab» brevis in hac c8Bsur& pertinet, Interea, cogitabam an per hyperbaton illa 

prorsus in his literis inexerdtatus sit ne. difficultas dictionis volucres toUi interea 

oesse est, qui se vel in transitu monendum poterat, ad hunc modum sdlioet: 

postulet At, si quis in eo caviUetur, ^^ Totaciw lacewnt, atqae exert anxuu 

quod ex nostra divinatiooe duplez epithe- angor, 

ton enascatur, ille, qui sit poetaLuore- Aut allA quAvi» ■clndaat turpediae, cone : 

tius, ignorat, quisquis hac re super sibi i. e. vducrea curse: nam hujuace figurae 

rcspondendum veUt Ad ea igitur, quae n^^ muHa tunt in manibas ezempla; 

supersunt, persequenda, jam progredi- qiubus iamen admovendis hac oecasioDe 

mur. •upersederi malim. Homtius, od. ii. 16. 

Ver. 1007. quam: V. ed. jnioiKtni.— H. 

turpedine: F. torpediw: V. ed. A. 2. Cuw, laqueata dfcum 

turpidine; ut nos autem dedimus, Vind. Ttectawtotfir. 

B. L. O. n. n. vulgo, cuppedine: aed Hocautem lectoribus ezpendendum r»- 

roihi non Uquet vel in uno codice hanc Unquimus. 

scripturam inveniri; et credibUe«^t Ubra- ~ Hnd. sdndunt, Translatio est ex officio 

rios, in rariore vocabulo offimsos, usitatius camifida derivata, vinctorum corpora fla- 

contextui per arlutrariam importunitatem geUo dilacerantis. SiUus, Fun. i. 172. 

inseruisse. Glossarium vetus tam turpedo, „^„ ^^^ candenaque chalyb., non verbera* 

quam turpido, sed insulse pro torpedot panim, 

videas agnoscere; et plures utriusque dic- lctlbu» Innumeris lacerom semdeniia corpus"^ 

tionis auctoritates apud glossarium doc Oridius etiam, in Ib. ver. 185. 

tissimi Ducange coUectas: unde, et ex . .^. . „ .. . ^ . « ,. 

_, ^ . , . "■ . - ' „ Helc tibi de Furiis icindet latus una fiagello. 

Fabn lexico, certior factus sum, nonnuUa 

XertuUiani exemplaria, de coron. 14. le- Forro, simiUter figurate JuvenaUs, xiii. 

gere: " Certe, praeter figuram, contume- 94. 

" Ua in promptu est, et ^rpido, et con- q„„, diri conscia facti, 

« tumeUa:** nostris tamen in impressis Mens habet attonltos, et surdo verbere caedit, 

turpitudq comparet; in tantum castisel- Occnltum quatiente aalmo tortore flageBum : 

manim memhranarum conculcatio gras- in quos versus dignae sunt, quae perl^^- 

sari solet! Jam vero locutio, alid quairi» tur, GrsQgaei animadversionesy ad senten- 

turpedine cura, proba est, fadlis, et satis tiam illuminandam bene iacientes. Hinc 

obria, pro " curae quamvis aUam turpe- autem curte saepius mordaces dicuntnr, et 

" dinem habentes;" forti nempe viro, et tpinosa CatuUo, Ixiv. 72. quia iacereni. 

veram naturam rerum caUenti, dedecoro- Ver. 1009. senasjue secures, Maro, 

sam. HoTBtius tales curas vocavisset jor^ JEn. vi. 820. 

didas, Confer u. 679. Quemadmodum ^ 

^«^««««iwuuu» Con8uli8inpcriumhicprimu«,j^aigwwarm, 

turpes luctus, turpes metus»" et m ahis Adciplet.— 



C( 



LIBER TERTIUS. 171 

Nam petere inperiuin» quod inane est, nec datur umquam; 
Atque in eo semper durum subferre laborem; 
Hooc' est, advorso nixantem trudere monte 
Saxum: quod tamen a summo jam vortice rursum 



Vet. lOlO, Mibit petere. Italoqiiitur est hominum, librarii pnetermiseriiit» 

M. TuUius, pro P. Quint 6. '* Quod si quam aberrationem nos saspiuB atti^mus. 

*' facere nolit, atque inbiberit ejusmodi Non mirum est igitur, hoc scholium Bar- 

** rationibus illum ad suas conditiones nesiano acumini crucem fixisse. Ad hunc 

**perduceref sese nihil precari — " £t modum, ut auguror, tota enarratio ita 

noster, tL 71. Lambinus. corrigi et suppleri debet: AXX» »tu i S<- 

Ibid. IngeBittm lod utriusque liquido -^optj xtfittrt m, (quas locutio resqpicit 

ostendit, Horatium Lucretii memorem IL Z. 153. et Pindarum habet imitato- 

luisse, ad epiati 1&33. quod Larabini rem, ad OLxiiL 73.) 2m n ««Xa^srM; 

qnoque doctriDam non cfiuglt: r« nmMTfven; TO AE KAKOTFonoN 8 

Q^idedithocc» hodle. cm. .1 volct, auferet: 1^^'' '''! ''^*' "' '•^*'""' (^^rnnyxu 

ut, 9»! In unpressis Terba r« 01 uoMvtftrtv haud 

Detulerit fascis iadlgDo, detrthct idem. l^untur . 

«Pone^m«m«rt5»iiiqult:poiio,trirtiw Ibid. nixantem: L e. exnfntra^ff te 

fulcientem^ pede sdlicet summ& vi in ter* 

Ita fescribendum aibitror, pro ri: *' idem, ram presso; ut poeta vetus apud Clcero- 

.<< qui detttlerit, detrahet:*' populus adli- nis Tusc. dispp. L 5. 
cet Aliter manea C8t conatructio. 

V„. lOU. ^bm.. n. /ftc.. et V. «l ^.^^X^iSS&l-.- 
moz meo, Tice tn eo^ mtsa nteranmi hnea- 

mentia. Hinc tnntatifM Ennius, iotis viribtucon- 

Ver. lOlS. dumm laborem, Ita Vir- tendens, in Cic. Acad. iL 28. Si modo e- 

I^Uus, ^n. viiL 380. . mendatiua legatur' et rectius constituatur 

locus. 

Et durum JBaeai flevlasem stepe laborem. 

j f 

Ver. 1013. nixantem: n.vix autem^ i"*«^^ ^"» ^"^* ^ . 

monte: Vmd. Vi ed. L, n. X. XX. mwntemj wana facem Jadt a Imrk. 
aed ceite mendo6iasim& Tarietate. 

Caeterum, in hac deacriptione ezaequendA B**^*»» innixas: tnde Yulgata coirup- 

totis viribus, qu^ ▼eiborum efficaci&, quA **^ innixut^ deritata est 

numerorumartificio, locumHomenLoon* ^^^' °<'"^*<' trudere monte. Vide 

summatissimum» nemini non notum, Lu- ^"*^ VirgiUus, in aUo tamea aigumento, 

cretius pressU vesti^ «mulatus est; ne- ®* ^ aliquantulum detortis, profecerit, 

que conatus ejua, meo judido, BiCfpmHi "^ ^' ^** ^^'* 

buscaruere: Od.A.594. ' obfasUmntrudintisvKtonmaxim. 

Km pm tiov^, utui*,, «p«np' mXyf i;t«r«, Hinc, opinor, varietas illa lectionis ih 

A«i^ Witr » «irt^ s^s^ortf^r Lucretio, mon/m utique; VirgiUano Tcr- 

aZ\^'J!T'^^T7T'^ «u hlirarii memoriam obddente. Porro, 

A«««.^.f^.... ? I '-™' Hyginus, fab. Ix. ex htc Lucretii loco 

Awrv ««T» niofZt xvXifltT» Xsms m^mins. ""* mutuatus est, quod miror Munckero, 

ut erat impense doctus, non obserratum; 

. Sdioliastes ad locnm detruncationem paa- sed nimirum, pudet dicere! paucos ama<- 

sua est, qunm vocem repetitam, qui mos tores, atque adeo lectores, noster habuit: 

M3r 



172 T. LUCRETII 

1015 Vdhitiiry et plaai n^tini petit «quora teampi. 

Deinde, aniini ingratam naluram pasoere temper, 
Atque explere bonis rebusy satiareque, nunlquani; 
Quod fiudnnt nobis annorum ten^ra, circum 
Quom redeunt, fetusque ferunt, variosque lqx>res; 



6 seditm iniipiatt et Inficetaiii ? niillos fiructus capit, ideoque nullas grates 

" At Sisyphus— qui nunc didtur saxumt tabet Sic Horatius, sat i. 2. 8. 

«propter inpietatem, adversua montem sipcrconterihavicur.atqueparoitis, 

'«« ad inferos cervicibus volvere; quod, Fmdanaaingratattxixxgaitmalvumgluvietem: 

<< cum ad tummum verticem perduxeiity j. ^ omDia meqj^ in ventiem ingratum, 

*' rumum deorsum post ae revo/iutor." et diqpodat procSDs; ita ut onmla «gus 

Ver. 1014. a: P. O. e; abcst omnino ooimwidmpenitusperierint,etheminipn>> 

jfMnepoBitio V. ed. L. M. n. 5. XI. neque fectos venerii: tide snpta» venr. 955.971. 

dubitem, quin emendate; nam LucreliiBa Enamtor Cruquianus rem non tenult, et 

judicaverim sic aliter scripsisse: n,ulto minus Baxterus, vanissimus et in- 

Saxam,qpiod/:mdhB8iimmojainvortioeraniiiB. fructuasiflnBua gemiBnm omniom, ^ui 

m . •«• ± . m ' t m ram tcnui dodnna srande supercilinm ad 

£t illud tandem magnos labores, magno ,^t^__ » ^^ ^ ^fj . ^ 

tempore ptirfectos, optlme sigmficabit; at ^ ^^ mlv^i». ^^«IIimi «^ ^ i* 

Ihistratos demque. €ommutantur scribis «^j^ .«^, ja w 1«« «r:^L«« «.« 

, sv ^^ ^ naDis vidcair de noc iood wsssiinam sen- 

iamen et tandem roees ad Liv. xxv. 27. 8. , . ^ « . j i 



terailo. Qmd niniiiik eonAiiidi m, et 



toribos sistenkoa: ^ Explen el saHari 
(i haiic *>f*»*w ^ dSfercntiami enieri est. 
l»,i^teia>nrio,Tdi.<gliga>te? « totammodo plenum e«e; «tfto». «»- 
Ver 1015. Tapl«npau «^ campt „ ^,,,^ ^ ^«atotlrt. M. TulL 

Pnor Enmus, annal u. « j ■. m. • r^ • j • 

** de repub. lib. vl Onves enim domliue 

— — tractatuaperapforaMMpf. " cc^tationum, libidines, infinitaqua»- 

Deinde Mantuanus, JEjcl vil 781. •< dam cogunt, atque inperant: qus, quia 

FUiusardentitliaiidaedDStfVMrvoMi^' ** «« «rjjferi, nec satwH, uHo modo pos- 

Sxercebat eqnoi. <( siint, ad oraiie finlnus inpellunt eos, qui 

-_ 1 . . A.».A.--. " illecebris suis incenduntnr.' INos au- 

Necpuldin versusAvienif mAnlli04. ^ . . , . . « _. t- 

nihil debent huie loc» Luctctii: tem sic bene rescnpsisse. pro «« «* abun- 

'*' dantiam," idia grammatiei loca satis 
Jovisale»inaltum dedanmt, (vide L 196. iv. 4O0i) et rc8 



Condltttr, ettotiir^^^tfijwnipettnis. ^pgg^ Sxplere igitur est, usque adlabra 

JEquor autem est quaepiam plana super- ^**P*«*; foiiare vero^ ita expler^ ut ex- 

ficies, ut omnes norunt: vide nos nuper '^odttfiiamx adeo sdficet luifuro tngraiay 

•d ver. 905. et Havtttanpus opportone ^ ^ Lucretius dicit, ne expletur qoi- 

fuimovit aceronem, de div. i. 42.—«« et *^^> ('"^® "^- ^^^*) "® ^^ satiatur. 

« enim ^gyptii. et Babylonii, in campo- Terentius» And. L 2. 17. 

*' rum patentium eequoribm habitantes, Dum tempos ad enn rem tuHt, «ivl MisNaa nt 

•* quumexterrAnihilemineret,quodcoi»- ixfUrttmmmki 

** templationi ccdi obficere posset, om- i. e. ad plenum genio indulgere, et ob- 

** nem curam in siderum cogniiione po- sequi cupidinibus» Adde Ciceronem in 

** Buerunt** paradox. i-^ « quippe^ qunm viderem» 

Vor. 1016. infgtatam naturam: quia ** rebus his drcuii^ueDtibvs^ ea tamei» 



LIBER TERTIUS. 173 

1020 Nec tamen esplemur idtai fructibus umquaiiB: 
Hocc', ut opinor, id f st, aevo flQronte pudl^s» 
Quod memorant, laticem pertusum cougerere in vas; 
Quod tamen expleri nuUa ratione potestur. 
Cerberus» et Furise, jam vero, et luds egestas, 



<< deBtderaie tnsiisie^ quilHiB alwmdftrent; mazime proprio ▼ocabuli: ** und sdlicet, 

^ fi€9tt0 enim espletur uvnquam, nee mtim^ ^ junctis operis, porian»** 

*' iur, cupiditatis sitifl." Polypheiiiu^ Ver. 10S3. tamen tSmt V. ed. Eadem» 

•pud Vur|(. Mn, iii eS(X 632. ita erat ««« eapfe w w ■m rftf .- M. utta, 

plHut, ut tatiareiur etiam: Ibid. poietiur^ Hao voce usus eet Sei« 

„ . , ^,^ . . ,.^ . ,^ pioAfricanus: ut C. Gracchus etiamoo- 

Nam, simul «x^lete^ ia^t^, vinoque sepalhu, '^ ' _. , ■'^ 

Cervlcem infieacam poniit, jacoitque per an- *eratur^ teste Festo. Diomedes, gramm. 

tnim lib. i. p. 380. ^* Item potestur apud £n. 

Imnensa», saniem enictatu, ac firurta cniento, u nJajn reperimus: — et Scauru»— pofera- 

'*^r etiam, stcut|M7S5i^r, dictitat" No- 

Ver. 1019. Qttom.* V. ed. Quini O. nlus etiam, z. 34. ezempla ru potesiur, 

Quam, pro|>ofe5^ FacuyiietQuadrigarii allega- 

Ilnd. tepores, In sensu latissimo hoc vit: et CreechiusPlautinumunum,Merc. 

nomen apud Lucretium accipitur pro om- m. 2. 10. ad quse consuIendalectoremaX^ 

ni, quod venustum esttfesiivum, acjucun^ ■ legamus. 

dum, Ita definiunt pfures veteres gram- Ver. 1024. tucis egestas: i. e. lucis per- 

matlci: " Lepor^ jupinditas Toluptatis: fectisuma privatio, caligo mera, avrormf 

«« unde etgralum aliquid, tepidum did- ,^^^^^ Haec est lectio vetustiasimorum 

"mus." lib. de senn. Lat p. 1349. et castigatisBunorum ezemplarium. Vind. 

Ver. 1020. m: etplemur: ita ut con- y. ed. B. L. M. O. A. n. X. XI. solus P. 

tenti simus de vita discedere, quasi oon« habet vulgarem lectipnem egenus, cum 

vivaB saturi, fructuum pleni, et jucundati. nostra, si vigorem et emcadam utriuaquo 

^**^ qiectes, nullo modp oomparandam; sed 

Ver. 1021. JJocc*.- n. IJim: titutrum ^^ iUepidis librariis, vert» ardentia ez- 

inveoitur in Vind. V. ed. n. X.— <roo.- V. horresceutibus, multo ma^ arrideret— 

ed. ac^io. Csterum, pro Furia jam^ A. si me: et 

IbkL avo fiorente* Pariter Viiglliu^ insuper abest X.— ^lnterea, Avienus in 

ed. Tii 4. J^nXo, ver. 829. ezem^um pradl)et lo- 

Ambo>r*»r« ^uOUms^ cutioni% quam, auctoritate freti codicum, 

Servius: « Fhrenies ^atibus: hoc e^ *^^ P'***^"' eUminandam: 
^* atate Jlorente:* Corrigit Buimannus» . ' fl«JW?B steriles, a« hids tgenai 

Jhrentesi et eadem me subierat cogitatiod sieUa qusdam sdtioet, de qoibus kqiri* 

sed receptam grammatid scripturam Lu» tur: et Prudentius, contim S^nmuKtbttni^ 

cretius validia^me defendit . 1,577. 

Ver. 1022. coa^fr^^.. L. O. n. :r. ««, ' rmplofentx^nv^,1ucUegena. 

g€re; vel ez gilosaa, vel ez eagenere alien^ 

^um,quam teti|pmua ad ver. 804. Ver. 1025« hfitrifeross Tk, korr^ercr^: 

Hucie^ie9dtQygi|[i|j^ fiibhdzviii,/',0|» erudans: O, U» ert^^ans» 

idca^teKq^dJHWtWefitdinieiw iiijdqf» Ibid. TartortM eructans eestus. ^o* 

y»mpwiumikai^mvn^frete:'>V9BP9t bilissimi versus -ffi^peidos vi. 2^7. liinc 

<;sf|gerfrr. fpwfvr ja i«n&u prinMrio el ^9A nihil leporis sui delibayerunt: 



C( 



174 , T. LUCRETII 

1025 TaiiArus, honiferos eructans &ucibus 8estu8$ 

Quei neque sunt usquam, nec possunt esse, profecto: 
Sed metus in vita posnarum pro male factis 



Hinc via, Tartara qam fert Acherontto ad un- ckunantibiis : nain, va deorsum quamvis 

^^' in Vind. comparaBt. id n^liffentiaB coUa- 
TuiUdos helc coeno ▼astique vongine, gnrget . . ^ ^ ° 

JBshua, atque onmem Cocyto eructai arenam. tons imputandum putem. 

• MLdeiiuBoJaciut. Dcjiciflbanturolim 

Ibid. faucibus €Bstus: L e. flagrantem de laxo Tarpeio^ qui fiJsom tesHmonium 

yapoiationem, qaam Mantuanus idem, ib. dizisM oonvicti erant, ut lefert A. GeUius» 

ver. 240. et inibi quoque Lucretiinonim- zz. 1. mb fin. et perduellionis rai; idque 

maner, ita plenius descripsit: jussu tribuni plebis. Hsbc Lambmus, ap- 

tali.NK/ka/iAu.atri. ponens Horatium. sat i 6. 39. 

Ai(ci6iii fnoRpMi/, sopera ad convexa ferebat. nudgi 

.... . ' JD«^<r«ej^axoclvis,ettradereCadmo? 

Adi sis nostrum, vi. 816 — 820. et notulaa 

meas ad Hont od. iiL 11. 18. Ubi, cum enanatere Ooqniano, tibenter 

Ver. 1026. Qui: sic P. V. ed. R L. M. babeam Oadmo, pro camifiee quodam no- 

O. A. n. 2. A. vulgo^ Aac .* haud dubie tabili ; quum Lucretii oonteztus faveat 
ex correctore. Nenqpe^ plenior erat dis- Ver. lOSa tamina : Vind. V. ed. 11. X. 

tinctio ad finem pjraeeuntis versOs pcmenda; A. agmina. 

quasi noster dicoet: " Jam vero Cerlie- Ibid. Verbera, camufices. Vocabulum 

*' rus et Furie sunt etiam nobis animad- posteriiis, sic positum, omnino otiosum 

" vertendse." Similes constructionis de- est, et suspect» fidet Conjecturft haud 

currentis de subito abruptiones vel puzissi- ambigendi^ locum integritati suse reddi- 

mis scriptoribus sunt perquam familiares, turus sum: 

et passim obvis: aliiid exemplum mox . Verbera cami^d/, robui»^ 

videbimusadver.l052.^j«e; A. nec ^y^^ „ejudice, hac emendatione cer. 

-^c. .ta P. y\ed. M. O. A. :S. n. re. Uus: sed codicesin lectione vulgatacon. 

Ver. 1028 luela: P. numeUa. vel niiw ^ ^ administrara. C«temm, Pria- 

mda; quam lectionem stabihra vult mul- ^^ ^ . ^^^^ carti«^xantiqui, 

tis probissunis auctbribus: m hoc loco « ./. .. ./ ^ 

. . ,. » .^ pro camifex. 

tamen mmune audiendus, quum noc pacto ti^ j l «• ^ * t • • 

. ^ „ '^ Imd. r<mir. Fortasais eawdeut ngni- 

pnmms .nconpuum «t. et «.perauum, « ^^. „ ^ ^^^ ^^ ^ ^^^,^ 

«cefem.- V. e4 ma, quod etidmtisume „ „^ imponebantur, et fidiculis 

«fari» detortum est, rel ob codtantiam „ ,5,^ ,j,^ j^ ^ „. 

QTK)thete,ydobpnoremKter««ductum « „«,« enmt. extendAantur. it« ut iM 

mmi. m .omMnmi fleium: n. {«««Ita. „ «^^ ossium compago divelleretur." 

SiX ^*"^*^ "^ Faber in leiico. F^tus etiun, paneg. 

^^"^^^ * Theodos. Aug. sect 42. opportunus ad- 

l\AA. insignibusmakfadU. Festusin movebitur, et loco toti illustrando utilis : 

voce: " Intignis tam ad laudem, quam ^u Kon potins ignem, laminas, crucem, 

" ad w/upmirioiwm, inflecti potest" Sed •*col!eum.(Mahabet,ecw?«m;.et, quid. 

ninlto rarior ejus est in vituperatione m quid merebatur, timebat?" Fortaasis 

usus: quod animadvertendum esse exiati. ^Hem intelligas *. |uX.s lignums de quo 

^^ 8. Lucas, aott apdstt. zvi. S4w pedibua 

Ver. 1029. eorum: vulgo, deorsum; li- vinetorumconstringendiiftHiservtente. Sai- 

brisomnlbu^quaMSS. quaimpressis,re- das: n^itnuHun* |vX#v, u$o%fUfur^ 



LIBER TERTIUS- 17* 

Est insigmbus insigiiis; soderisque luela 
Caioer, et honibilis de saxo jactus eorum» 
1030 Verbera, Gamufices, robur, pix, lamina» taedae: 



fTfllflv ifnCuXXnrif 0unx!»9n—* Xtyirm xau Vel, an moUsiam tunicam noster respeze^ 

^^UtvfaZnr *A; 19 ir^TfuSms^ rm, rtts rit JuTenalis» Tiii. 235? 

^•fiftt tntfydfiktwy (lego, ENEIPOMENOl) Au8i,quodliceatf»niir4puii!remofM/i. 

MTiiMm ConferHutarchum,ii.p.598, Vetus scholiastcs ihidem; " Vestis, ex 

B. Vd rursus illud lignum, de quo He- •< charta facta, pice inlUa: in qu& igni- 

sychius: 'E««Tif fi»x#» i» r»ii ^yXtutmsy 4 «c busjjHwi» addicti, ardere solent Auii 

T9S »m%9fy9s ^fs^wfMvvvts tfMt^riyuf. cc gstis id conari^ quod hoc pacto debeat 

Vel insuper crux, sive palus: huic utique «« puniri." Ita vert» enarratoris sunt 

infigehantur rd, modo quem nos describi- diffingenda. Evulgantur vero, Aut, si, 

mus in Silv. Crit. iL p. 63. et ad iBschyU conati d^tent. 

Eumen. 190. Sic autem alu, uti vel pue- ibii lamina. Idem Prudcntius, ibid. 

ris notJsBJmum est AnthoL Lat. iii. 82. y&. 2Cf7. 

23. 

Tum deinde, cunctatus diu, 

]loBlus»iiiilBddittfktmttipttettembRii becemit, Extrema omnlum 

SperatetafiacApoHie.rediiecruce. . . Ignf,grBb8to,fetiiaiNifft/, 

Exerceatur quBstio. 
Orosius, hist v. 1& << Flaoeiia adolewena 

.«« in 9«frore necatiia eet:** ad quam- dmi- ^nsulatur etiam Horatius, epist L 15. 

sulam Fabric. consiilBS. Tadtus, «nn. iv. ^^- Cicero, in Verr. v. GS. qnos Lambinus 

29. Preigero non praBleritas:»'* vnlgi laudavit 

*« mmoiie tsrritus^ robwr, et taawm, aut ^*»*^ tada: perlegas interpretesad J\i- 

«< parriddarum poenas, minitantium-s^.*' ^®^ ^- ^^^* '^^ '^ genus crudatiks hic 

Vide Dioou Cats. IxiL aectt 7. II. ««P»« f^^ equidem crediderim. 

Vd, denique, non absurdum est exirtl- J»™ ▼«» ▼ersus LucreUanos Slliani qui- 

xriare, Lucretaum voluisse^ genenili no- ^*"' ^**^ *• \^f • |uc»»lenter iUustrabunt, 

mine adhibito, omnia camificum tonnenta ** lucutenter vidssim ilhistrabuntur : 

comprehendere, que ligni cujusvia ope, AtPoeni,succen8iira,turbataqueluctu 

utcunque vocitati, ezercebantur. ■ ■ Etnevisgens Iseta, ruunt; tormentaque por- 

Quid autem? in transitu D. Cassium, ^, tant. 

, - , , - , _ , ' Non if»«/, ctffUMAjque cAa/f0/, non 'ci^^flra pa»- 

modo laudatum, emendataorem dabo; nam ^^ 

doctus editor extricat nihil: 1^^ ergo, Ictlbus innumerls lacerum scindentia corpus, 

»«rr«X«f AIATOPOU W-M,»4M. Librf, Oini(^«ve ««.»/, fenituave infusa meduUJs 

^ ' ^ Pestis, et, fai medio /«cte»/» vulnere,j!a}nmir 

2Mufms. Cewivefe-* 

Ibid. pix. IMce fervente infus& olim 

quorundam maleficorum hominum cor- Siclegendum: /uc«an/« nempe todo? cum 

pora urebantur. Pbutus, Capt iiL 4. 65. *«"***« c'»"»*- ^^ ^ liquidissimam 

_ ^ fiu:iet Lucanus, iiL 503. 

Ty. Atra biliB agitat hominem. Ar.Atpolte, 

... sibicaapjataeBcac, Nec, quam vii viHifl tectefw rafter^ lentas 

AXn,put a^tet apud cwnuficem, ac tuo capiti jr^^j i^ vlret. 
inluceat. 

Lambinutf. Vulgo, lucentes. Porro, camifices manus 

Addam Erudentittm, perist v. 199. ""* '^' f ***?' "*^ '*r*"'"; 

qme Venuainiis etiam sociavit, od. i. 55. 

fijcemplar hoc, Serpens, tuum eit ; • SO. 

Ful^o.quem mox sulfuris, 

Bitumen et , mixtum pictt .— — — nec seVen» 

Imo implicabttnt Tartaro. ^**'^ "^f /i|i«rf«wque plumbum. 



176 



T. LUCRETII 



Quse tamen et si absimt, at mens, aibi conscia 
Prsemetuens, adhibet stimulos, torretque flagellis 
Nec videt interea, qui terminua esse malorum 
Possit, quive siet peenarum denique finis: 



Confer Q. Curtiuin, iv. 2. 12. Sic libido 
camifex, Arnobius, ad finem libri primi: 
atque lib. iL p. 45. — " cartUfices unci, alii- 
«« que innumeri cruciatu»— %** Unde, a 
per oodices liceret, Lucrethis per duarum 
vocum transpoationem tdc posset optime 
oonstitui: 
Vetbexsitcami^es t^eeUtt pix« lamina, nbur. 

Sed enim satis diu hoc saxum volvimus, 
et stylus noster in restantia traducendus 
est 

Ver. 1031. et deest n. — abmnt at: M. 
absumat. — at: n. ac^^-factis : V. facti: 
et sic editi conununes, canstmctionem vul- 
garem exquisitiori illepide prsponentes. 
^antuanus, JEn. iv. 168. 

——*—-» fblsere igncis, et coruciuj aBtber 
Coimubw. 

Ubi quidam codices, Conrvnbii; trita sem- 
pcr affectantes. Flautus, Rud. !v. 7. 21. 

Ne cottjcii sint ipsi maltficiis suis. 

Hinc ad Ovidium, met ix. 706. ut qui 
probe sdverim importunitatem scriptorum 
librariorum, atque infioetias, libentius aa- 
senserim singulari libro, quam reliquis 
uoiversis: 

— i-.-»— *i neque aatfacto nisi comda nutiix. 
Vu!go,/flC*/. Il»d.vfitl94. 

Tuque, triceps Hecate, quse ceepHj conjcia nos- 

tris. 

Summopefe miior non subcduisse dactjs 
viiis de vera lections ad Lucsnum, v.' 89. 

{2;aistemm caiipBtitur dew, OBU^cwBiCks 
JEterni secreta tenens, nmruktpufittun 
Consdus. 

• I 

£di sc^t^ namdifuturi; sed oodex mun^ 
dOi mnoeram subindicans scHicet scriptu- 
rauL Vide Fhars. L 20, ubi grex illepidus 
ad ingenium redit,.nam.i]ber unus pnebet 
nascetUis Nili: ct confer tmitationem l^- 



lianam, Fun. iii. 599. Haec autem latiu9 
persequi non vacat. 

Ver. 1032. Pramettiens : Vind, Perme" 
tuens; non male, sed vulgata praefero. 
*' Ant^ poenam metuens, quam re ipsa ex- 
« periatur." £adem confusio est in scrip- 
tis ad Virg. ^n. ii. 573. ubi recte viri 
docti r» Prametuens in contextum rece- 
perunt— ^^oge^u: A.fragellis, Phavori- 
nus: . ^fttyytXtff t» nr ^petyytXuov^ o orti- 
fMUfU fUfaf t» ^xotvu irt^XiyfAtvfifi n «uc- 
Xnras fiuurr^. £tymologicum ms^num: 
'TrrX«|* fpysAMw.' cKqiiibuafloUfiomeis 
ea Fhavorini snnt desmnpta, et minnsac- 
cmlftsciipta, Ad'Qolpme)i,:d«i«ni8t. 
iii. m 22. liber LipN«Q«b bibeti/ra««^ 
et alis»: vide Wetsteniaa,. Ad a M9»^ 
WnL 86. ci & Je^ iL U. . 

Ibid» adhSbet stimulost twrretqugfagd' 
lis,- i. e. 9g^ in seaam&esmt ^ praesu^ 
mit ulticnem. Facatna, panei^ Tbeodos. 
Ang. mtiU 45, 4. ^ Habet vero, habet 
" neseio quos» intemos men» scelenita 
** Cfnmifices: aut ijpisa sibi camifer consci'- 
^' entia est" 

n)id. torretjlagdlis, Ito Flaceus, epod. 

iv. 3« 

Hfltericis perujtefiuObUT Ifttns : 

Ut aiUas in satiris, loris uri. Hinc sua- 
iissime Catullus, xxv. ll. infelicibus d»> 
vinatipnibus misere ^licttatus: 

Nje lnwwn latusGulum, natdsqjue moUicellas, 
Jn^ta turpiter ^\AJlageUa conscribillent. 

AA^ etiam Martial. x^ 12. I^ aedlodtti» 
est in pervagatassiii^^ unde «irer magis 
H^ndum, in adversatiis, p. 1T7. vanissi- 
nw propanentem, ^' ^or^ice^que flagellis.*' 
Ipaa vox/agrum, cujus cssse diminptio 
./Kagetfum videatur, non aliunde fortassis 
ortum aocepit, quam nfts^r^. ■ Certe fes- 
tivisaime meus Fopius in Duncdade, ii« 
148. 



LIBER TERTIUS. 177 

1035 Atque eadan metuit miigiS) haec ne in morte gravescant 
Hinc Acherusia fit ttnkoram deni^ie vitB« 

Hocc' edam tibi tiite interdum dicere poesis: 
<< Lumina sis oculis etiam bonus Ancus reliquit;'' 



And TvOxSibkiJUfgrMt firom tke scourget below : « tem n^Hgiint, atqae infiructudisas, ne- 

uhi no8 videndi " ^e in voluptalibus perfruendis colloca- 

Ver. 1034. guive siet: ita codex noster " tas, dilabi per manus supine patiantur." 

JL et iTnpAinu* placet; nec varietates alio- Hinc medela loco TibuUi corruptissimo 

rum exemplarium nihil favent P. .V. ed. fcliciter dari potest, eleg. i* 4. 34. 

B. nec qui riU Vind. n. X. neque sH; O. viditBOJami«^.pmneretcum«edor«ta., 

quitfe sii. Vidgo, nec guai sii : et msfmx ^ Mccrentem JtuUos pxaeterM dUs: 
oodd. L. M. vidgatis non oonsenattR, aed 

diacrepttitia8iioatnitieflSehaliitn,utre. i e. «A^disenioremmanrentem diespraj- 

cenaereDtar : quod li ftetom sit^ eolktaria " ^^ ^^ 'P^ juveni" Lfljri. juve- 

jadioium derfdfln^ doleoque. "^ ' ^^ lectioncm non remoratam esse 

Ver. i05fi. kae: :e. «c-Wi* abeet A. ^ ^^^"^ ^*^« '^'' ^«^^» «*• 

. Ifaid. Ad mett^ potius refenm rt «m- ^* ^ *^° **™®* respiciens, hanc «fttW- 

^>, quam ad gravesami: vide iv. 10««. *^« P»*^ significat translatione; quasi 

14.336. Etea<t0m,tciUcet«enf; utiacrip- V^^ fr»««°* philosophi« negUgentes 

toresoptimipasnmloqauntur. Horatiua, sub aere nebuUs caliginoso, et obnubilato 

od. ii 19. 28. «>le, vitam transesperiat: 



(C 



— — — non sat idoneas Tunc crassos tnuuine dics, lucemque palustrem, 

Pugns ferebarls j sed idem ^ *^^* J^ ^^> vitam bigemuere reHctam. 

PadserBSffledtosquebelU. _ , e • l • • j • * 

Johannes Sansbunensis, de nug. curiai. 

Justinus, ii 13. 3.—*" qua manu aut cum vii 19. hos versus aliter scriptos exhibuit; 

gloria ^us perdomiturum se Graeciam; sed mendose, ut arbitror, ac memoriie vitio 

aut — sine ejusdem infiimiA hostibus ces* deoeptus» Compares Pindarum, Oi i 

'' surum." 132. Isth. viii fin. soUta cum dignitate sa 

Ver. 1036; ^inc: P. V. ed. M. O. n. gercntem. 

Hic; non male, sed nostm lectio videtur Ver. 1037. tibi ttUe dicere: iffcs iv Sv- 

anteferenda. Hae voculae, hic nempe et ^, ^«,«,. ut Homericus Menelaus, li p. 

Alc, persepe confunduntur: et vix aliter 90. 

potuit accidere. ^ ^ ... 

Ima. Ackerusta: reprassentatio sciUcet 

«rumnarum onauum, qaaa sontilnis in Porro, qu«sequuntur adfinemUbri,egre- 

imo Acherunte suBtineri flngont, eoivm ?* ^ admkanda, palmam poetis omnibus 

vitaest. ^ ^^ genere pneripiunt; adeo noster, 

.. , , ^ . , aptisfflmo temperamento quodam, simpU- 

Porro,BentulatioreA(ftcpartlculamacc!pimu8: f^ . ^^..? .^^ 

atatem mxscuit, et subtnstem msiestatem. 

J7inc, i e. « ex omnibus istis, qu» siga- Ver. 103a sis: P. A. sic^Ancus reU' 

« latim modo, a ver. 991. ad ver. 1037. ^^, n. raiguit Ancus. 

•* ordine memoraverim : " ut hicce versOs Nempe versum ab Ennio noster mutuatus 

sit pro ooronide, superiora ezempUi com- est^ ut dudum est animadversum aUis, 

ptectente, atque omnia quasi compin- Festui (quem videas, et commentatore» 

&o^ eruditos) : *' Sas antiqui pro suos poner 

Ibid. stuUorum : '* ut qui oommoditatss ** bant; ut, cum pcar datirum casum ideni 

*' et amcenitates vit» per stoUdam fiitaU»- «< finnius effert: 



178 T. LUCRETII 

Qai melior multis, quam tu» iiiit, inprobel rebus. 
1040 Inde aliei multei reges, rerumque potentes, 

Obcidarunt, magnis quei gentibus inperitarunt 



" Po6t quam ItmUu tis oeutu bonus Ancus reU- " •Mi^.^—.ii» if mffM r«AAM mfutfm' 
** qmt,** 

*' ut gemignedfl pastoribusdicain Gneoe;*' 

Sic mt», pro meis, l^ndum esse ad Te- ita clausuls nobis videntur in quibusdam 

lent Heaut iv. 5. 21. monuit VeUus gcrfptis commodius disponi. Inlerea, pi- 

Longus, p. 2236. qui BenUeium reXu/u^ get dicere, qjue nemo libenter audiet, 

limr«v et «^i^i^f mr«» haud latuit Vide Bentleium ita esse legendum diziase : 
AnthoL Lat i. 34. 3. Est itaque quasi Lumina.i. oculUetiamP«/r»c&«rtfiquit. 

dioeretLucretius: ** Fotessubindetetiite « , , ... 

•«•Uoquihociiod»moTasuED]ii«>o,^ S«l ddwnu. remm^a, «Mgnum Timm 

.. animum .grum conwbri." "«i medit^ «np.»» >n Lucjehum, ««i 

IbiA Zumma «fcV-t Cicew, de dU P«fi'»ctomt«itumm»gm.illeT»« <p« 

Tin.i.ll.deMcundo.uoconsuUtu: fi«mto « c«men.percu™ntt «Unnde m 

mentem vemxent tempoie lorlBaBu oom. 



Autquum,terriMH^ci»n(/ftilmiiie,civi. modiore recogitanda et oipolieBda: unde 
Luce aerenanU vitalia lumma Bqutt, . . . 7 . , , 

aequit ambigi qum mutta eiant secundae 

Ita legendum est; percussus utique, i. e oogitationes sublaHinB. 
ictns: neque aUter, ut jam video^ codes iwd. inpnbe. Virgtlina, Mn. W. 386. 
unus Bodleianus. Vox reoepta in vohni^ . . , . ^. . 

tis, perculsus sdlicet, ab hoc loco ahemor 

est: mevideasadi. 13. AmmianusMar- ^®'- ^^^* *^Peritarunt : V. cd. hn^ 

ceUinus, xxx. 5. " Quo iUe verbo, tan*. peditarunt. 

" quam tdo. lyerculsus, actus ejus, ut sa- ^* ^"^ "^^ ^*^ ™^* ^^~' Uanti. 

"gax bestia, rimabatur— ." Reponas um bene emendasse, sat i. 6. 4. 
ocy ssime, percussus. AUa est versOs Si- Olim qui magnis reponibus imperitarint : 

Uani ratio, figurate accipiendi, unde dic- i..e. ampUs provincus. Pomponius Mela, 

tionem eandem non emoverim, Pun. xvi. i 12. 5« — " dasse conffigeK^ imperitare 

626. " gen/i6tt#— ." Legio hon nisi ad mili- 

— — — — tanto perculsijitlnusu belli^. ^^ turmas videtur pertmere. Sic Sido» 



Nsvius in disticho vitiato apud Nonium °^°* ApoHinaris, il 204. 

Marcellum, 118. Slc mib patre Plus, moderatui castra paientis, 

Sic Marciu, vivente Plo, poit jura daturi, 

Alis sublime aUos saltus inlicitej ubi Innumerabilibu» legioHibus imperitabant, 
Bipedes volucres lino linquant lumina, 

. ... . j> /s . . . VidenosadHontium,etdiotionumfeffM 

An subUmemr Sed, re ignota, hoc hano- ^ ^. j xr i w 

|. o — Y g^ ^g^Q permutationem ad Valer. Flacc. 

tr ir.«<^ «. *••_-. ^*« ^' «* svLjpta quoque, ad i. 47a 

Ver. 1039. Hio versus notisamia est -^ ,^^o. . ^r j « 

Ifoonidb imittio, .d tt ♦. 107. yZ'^/"' ^^jf- ^' ^' '"* ' 

qui codex statun omittit que» 

K«T««M«Mn«ir^i«A«r,iripm«»XAMr«^MP. ibid. lOe quoque ipse. Hermesianax, 

Quibus iUud Hesiodi consimUe est, quod apud Athen. deipn. xiii. 8. 

l^tur ih opp. et dd. 205. ATT02 y 'OTTOS ««8«s— . 

Amf^tf^ « xtxmnnii $x« ^ « «^ «f «•»• Ver. 1043. Stratit viam per mare: ele- 

Aocedet etiam VarrO) de le nist u. 1. 2. mentorum usu mutato, ut habet Ammia- 

^' De tertiA parte, xibi est de arte, Scrofii nus, xxiil 6. Cum nostro locutus est 

«< suscipiet, Amuis» or. marit 327. 



LIBER TERTIUS. 179 

Ule quoque ipse, viam qui quondam per mare magnum 
Stravit, iterque dedit legionibus ire per altum, 
Ac pedibus salsas docuit superare lacunas, 

StraiHue qidppe maria fcrtur Hercules, vide superius, ver. 647. Idem nitidlssixnc, 

Iter nt pateret ladle capthro gn^ j^ ^j ^^ ^^ argumento : 

£t TertulUanus, adv. Marc. v. 114. „ _. , ^ „ „. 

^ Nec non Thennopylas, et Hellis undas, 

81 non ipw dedit leges, Deu» ipse, Creator^ ^P"^ obicibu* soU saliqoe, 

-«gypti de caUe viam qui stravit bt undis. Insanis eiuUasse cum catcrvis. 

Juvenalis etiam de Xene, x. 175. Ferizonio adjutus, contaminatissimum lo- 

. .. ... cum Locii Ampelii, cap. 13. puriorem 

8«W«»ti«iqueioti..ioIfctom«Mf.r^ **»= **"»» tex,— TOhis ab Atheni. 

. „ _. . . ... " ciiMbus, ducente Miltiade, apud paU- 

ut. Mam]iu.^9ioque loquitur ad .. 774. .. ^ UaT„th«»a (ride Ftaisui. L 32. «ib 

,u. «.p« eodo. «gumeDto sk yulMt .. g^ Vulgo. iW<».«n.lA««,) rtcmU. 

"**«'^""-*»- «Xene8,DamfiUu8,cuindece«««*p». 

— ^*»— — nec Perrica bdla, profiindo *' ter ejus, aliguam muUis navibus arma- 

Indicta,etmagnipontQm8ubclaaKlatentem, «* tis, rt nrilitibus, in EuKipam tiansivit 

lmmis«m»q«efretmnterris;lter«quoris«»^.. *. conUbulato Hellesponto. etforato Atho 

Ytilgo, ttndiV. Versus sunt elegantisami, *< monte.'* libri, decessit, recestisset, ali' 

quos Seduliusprofudity ad pasch. carm. quantis,OBmsoet. 

1 123. de Isral^iiis, mare nibrum per- Flures autem loci veterum, hsc facinora 

)neantS>u8: XenispFBestringentium^cHrationemhabent 

Pervia divisi patuenmt cserula penti, versibus Lucretianis coloratam : quos pru- 

In geminum revdluta latus ; nudataque tellus dens prsBterea 

f^S^'^^''^:^'^^^'^^'^'^^ - .Ibid.iterwr. Virgilius, geo. iv. 108. 
Intrat in abstantu pelagt mare, perque prafiBn- ° ^ 

, **"" — Non Ulis quisquam cunctantlbus altum 

Siccaperegrinasstupueruntmarmoraplantas. /««/«•, autcastrisaudeWtveneredgna. 

Vulgo, « ahs&ntis pelagi;" mendose, ut Ver. 1044. superare: sic P. V. ed. O. 

aibitror, et illepide. Porro, dum in hac A. n. et placet, quum jam habuimus rs 

re veisor, sublimes quosdam, pulcherri- ire ad eundem pedem versiis pracedentis, 

mosque, Sidonii Apollinaris versus, v. quamvispriscaPiiexemplaria,ethT)rireli- 

461. pro meritis politiores dabo, et expli- qui, dent, quod optimum per se, super ire, 

dtrts; nam Savaro, Parisinus editor, Virgilius, JEn, ix. 314. 
quamvis haud vulgariter eruditus, inter- Egses^Usuperantfossas: 

pretaftionem minus commodam commen- • 

jxisegt'. *• ^ superant lacunasi nam lacume sunt 

fossee, interprete Servio, ad geo. i. 1 17. iii 

nectanta,Scstonjuncturu8Abydo, 365. £t sic alii frequentissime: adi No- 

XerxesclassiBeratjtumidascumstemcretundas. «:..». t^ aia a ^ ^ -r 

Etpontumsubpontedarct; cumsJ^^su^o ^™.>^-414. Annectam tamen Lucanuu?, 

Irrupit temcrata gradn, turmaequc frequcntcs ^' ^^ 

He/fei^wrti«r«m persultaverc ^r^^iairfaw. 

/«c/wque, vcrendot 

^gna temeraia sunt idem HeUeBpontus, Classlbus, eadgui sperat superan carini: 

usu peiwso et quasi sacrilego, ob spvetas ubi consulas Oudendorpium. Et profec- 

QAturv leges, violatus. Vulgo autem scri- to, quod damus, efficacius est, et signifi- 

Htur, MeUe^MMiiacQ ponto, cassft con- cantius, hoc saltem loco^ vocabulum.— 

«ttuctione, et cndieis formis, opmor, Hei^ Caterum, verba superare et super ire con- 

iespmiaeopoiUof parum ildeliter ^Utis: funduntur etiam libris scriptis ad ManiL 



180 



T. LUCRETII 



104>5 Et contempsit equis, insultans, murmura ponti; 

Lumine adempto, animam moribundo corpoie fiidit. 



iii. 385. vel 358. edit Bentleians.— Za- 
cunas: V. ed. lucamu. 

Ibid. pedibus; ponti utique insistenti- 
bus: i e. ** Xerxes, junctis pontibus, 
•* maria pedibus jyeragramt :** qu« sunt 
ipsissima Ammiani Marcellini verba, ad 
xzii. 8. £st enim poetica rei magnifica- 
tio, quasi re ▼ent Uquidam superficiem 
ponti perambulassent, ut faomines pgaoF 
ted magnitudine, quos noster finzit, ad i. 

aoi. 

'pedUmt quei penium per vada pMwnt 

Contempleris interea, quam libenter tenui 
sermonis ubertati in descriptionibus ejus, 
emphaais et um^uas gratia, Lucretius m- 
dulgeat: 

jiT"* mque morari, 
£t conferre graduin— . 

Ver. 1045. contempsii: V. ed. contusit; 
quam varietatem noa teoiere abjecissem, 
« compertum luCberem, antiquiores fbrma- 
visse priBteritum verbi tundo in tu$i: sed 
nihil habeo, quod superhac re cum iec- 
toribus communicem.— €gfUM.* ita exem- 
plaria ad unum scripta, n.ec minus im- 
pressa vetusta; unde digni sunt mehercule 
edltores, qui fustuario probe dedolentur, 
Lambinianum aquis, arbitrarium prorsus 
«t conjectarium, unanimi consensu pro- 
pagantes. Nempe, in duobus versibus, 
qui prariverint, transitum co^iaium pedeS' 
triumj in hocrursum equefstriumi describit 
noster. Veram lectionem calculo suo Sal- 
masius donavit, et Bentleius; quibus pro- 
bantibus, Creechium obloquentem morer? 
Befero tamen equis ad contempsit; ut, 
^od ambiguum foret, evitetur. Virgili. 
us, gea iii 116. Lucretii memor, de 
£quo: 

— ^-i«— - eqtutm docuere suh araiis 

Insultare nUh^^i 

ih quem versum Burmannianas . aoimad- 
versiones perlege. Quamvis ferri potemt 
equis insultare, pro cum equig» Xd^m» Mn* 
vU. 580. 



Jnsultant thians. 



nemora avia matres 



Sed ea tntior est, quam nos iogresai su- 
mus viam. Servius, ad hunc Marpnis lo- 
cum, frigoreferit omnia, veram construo- 
tionem non tenens. Jam vero nostram 
lectionem firmat ver. 32. Culicis Virgili- 
ani, aliis Jam laudatus, et faine evidewtifr' 
sime expressus: 

Non Hettespmtus, pedibtu pulsatus «fvsnai. 

BeUespontus «tique andaeter, peo ponie, 
instrato fluctibus. NecixHnusClaadiamis, 
in Rufin. i. 375. ad rem nostram 



' calcabitur asper 



Phasis equoi pontemqae pati cogetur Araxes: 

eandem ifvmav verbis vaiiantibus bis eflfe- 
rens. Ad quem modum Eumenius. pi^ 
neg. Constant. Aug. sect 13. <' Sed pul- 
'' dmmi tibi videtur,— 4it Rhenus ill&^ 
« novo ponte calcetur, ubi totus est — " 
£ Corippi iiL 292. qperae |uretium fuerit 
corruptelas sustulisse, piBvis leotioiiibus 
-distinctionibuflqae fecBstime tmpati: 



'fremituqpe urnoTam, 



Comipedum liquidos cum terruit ungula cainposa 
Insanum volvens «treidtam, cak»vtmus Ebrum. 

Vulgo^ fremitus atque ceu, Et ung^la 
volvenSf ob currus appensos scflicet 

Ibid. contempsit murmura poniu Hune 
locum {emulatusest Claudianus, in Rufin. 
ii 123. quem ex codidbus restituam« nan 
intellectum editorlbus, atque adeo defor* 
matum: 

Haud aliter, Xerzen toto simul orbe secutus, 
Narratur rapuisse yagos exercitus amnes, 
Et telis tnbrasse diem ; quum classibus iret 
Per scopulos, tectumque^i^j contemneret iequpr. 

Ubi nobilissima, et vere magnifica, locu- 
tiow t^is vibraue diemt valet, '< alteniHL 
*' di$m multttudine et spkndore ooro»- 
*' ca ntin m telornm, solam quasi provo» 
** cantium a(que «emulantium, efficeve:" 
quo nlbilpulchriusmagnificttntiuaque^in- 
gi pQttest Quid velimi pielior qaomin» 



LIBER TERTIUS. 181 

SdpiadeS) bdli fiilmen, Carthaginis horror, 
Ossa dedit terrflBi proinde ac &mul infimus esset 



leipnte, Vugiliiis dedarabity ez M^ vii. tiiis, peristi vii. 59. de Christo, mati in* 
626» ambulante: 



• Xfsqiie fiilgeiit, Haud quaquam tlbi glorla 



tele lacesgjta, et iBcem aob nnbila jactant. Hbc ett biaoUta, aut nova« 

Qdam fittudtwn nuiris^ 

UHan plures in Claiidiano prBbent iiiit- Prona et flumina sbtere : 

ffrasie; quod, ut tiitum est ac vulgare, ita 

loco alienum: nam de prselio jam inito, ubi apertum est, glossatorein, qui ezpll* 

quando capitibus pugnantiumnubes jacu- cat asiere, per retro ftuerej legisse caica» 

lorum super fundebantur, poeta nondum ri; quod malim : minime tamen de metro 

loquitur; eonfer Nasarii pan^^cum, solidtus, quum omnino Prudentianum 

sect 29. 5. et miror, boc non anLcnadver- gustum sainat. 

8um essehic, etalias, ▼iris eruditis. Haud Ibid. msultaru: i. e. insiliens^ calcans, 

flliter a tuipissimaB taotologise ddionesta- tutretwnnemtt cum fi»tu quodam, et im< 

meiito vindioari qait cuhisBimum poema^ pietate, quasi reium dominus, atque oce» 

tium, quod l^ptar in AnthoL Lat Burm. ani tyrannus: videas me in l^. Crit L 

ii 13. ciguv secuiidiim distichon sic cer- p. 102. Ovid. met L 134. Tacit aniL ii» 

«issitne scribendiim est: 8. Stl. It iv. 66. Ovidius, in Ib. 29. 

Tellus jusn fadt; ealum texere la^tts j — — eakaiH qtti me, vtolente,iacAi/Aff. 

Occasione momti, locum Julii Finmci 

Senno est de eodem Xerz& Flo ctOmni^ eloquentem, ubi Constantium et Constan- 

oodices quidam solemy perperam; quum *«°* ""PP* ^^ pravae distinctionis in- 

Tdius et CaHum qptime vidsmm oppo- commodoliberabimus: " Vicistis tostes, 

nantur. AhsconduntaxiX/Bmdiemtdaylii^ "propagastis impeiium; et, ut virtuti- 

nunew^ restinguendo: vide mox, ad ver. " b«» vestris gloria n^jor aooederet, mu- 

1057. Epigramma altermn ibidem, iil '* tato ac oontempto temporum ordine, 

24. 5. ex nostro piofidens, emendatiiis '* hyeme^ ^iod nec lactum est aliquandoi, 

ezhibebitur: " nec fie^ tumentes ac saevientes undas 

** cakastis oceani, Sub remis vestris in- 

^^ ^^a^ ^*^ "*^' " cpgniti iam nobis pene maris unda con- 

Et libet iratae spemert murmur aqu^e» ^» J^ • ^ ^ ^ 

** tremuit, et insperatam imperatons fa* 

Ita emt aciunen meum assecutum. libri, «« dem Britannus ezpavit." Vulgo sic 

rapidas^ et cemere; sed unus etiam, nos- ille locus interpungi solet : *' -r-oceani sitb 

tram spemere: puldire autem conveni- <> remis vestris. Inoogniti jam— ." 

unt iraUB agua, et tcn^aj rabidas, Jam Hinc etiam, certe degantissima, nonnul- 

vero voces rapidus et rabidus passim oon- larum membrananim scriptio felidter p(v 

fimdi solent: vide nos ad v. 890. et in ed^ test asseri Claudiano, de oons. StiL iiL 15. 

dem pogina rabidosfluctus legitur. Titu- 

lus est ep^gnmmatis, " De ponte viie Sa- — -J;^^' «* ^f^i^^Jl^Z I^T* 

«ii-^«» * •* j- • -T • TT • • DcfeMorLlby«,Rhenirtffctfl»r,etl8trl: 
Mjanie: etvamtas divinaUonis Heinsi^ 

aiue,prqponentis9naniiorainLucretiiver- qusB vox iosultantem dominum vividissi- 

su, pro mttrmtira, ut hoc obiter notem, me depingit Vulgo, pacator; longe lon- 

XuXMim sdlicet xfMimv Iqoo, hinc ex geque minori spiritu. Silius Italicus, dum 

abundanti demonstratur: vide acutissi- magnificos versus expc^iret, ad Pun. iv. 

mum virum in adversariis <gus, p. 186. 66. oculum videtur in Luoetium inten- 

Saltem nostrum voluit effingere Ftuden- disse: 



182 T. LUCRETII 

Adde repertores doctrinaruin, atque leporum: 
1050 Adde Heliconiadum comites; quorum unus Homerusy 



Riptam per Cdtas iter ; et, qui ponere sKsnim -»— — sa|n«mo quum lumiMe vlta reliquib*4 

AmphitryoniadaB fuerit labor, iflse 8Ub armis * •• ,. j ,^-** 

PcBnorum turmas; equitemque, per ardua vec- «»"» xii. 935. et nos mox, ad vcr. 1059. 

tum, Ver. ^047. Scipiqdes: . Scipio utique, 

Insultasiejusoi et f remutee hinnitibui Alpes. Scipionis JUius: sicutt MemmiadtB, l 27. 

Qui nitor, quae dignitas, qui numeri de- et Memmio, et Memmii filio. 

niq[ue, hujuscecarminis! Consimili autem Ibid. Scipiades beUifidmen. Has nobi» 

argumenio moDitus, prabe condnnatum 1« metaphotas Gr»ci priores tractavere. 

ex<!odicibu8 dabo Lucani locum, Phare. Lycophron egrepe, Cassand. 462. de Te- 

V. 44a lamonio Ajace: 



■ nec pervia velis » ■ i Aiifjunat 



JEquora frangit eques; fluctuque tacente, so- 1IPH2THP ENT0Y2— . 

nantem 

Orbita migrantis tundit Maeotida BesaL g^ ^pgj^ f uerit pretium vertos integfoa 

Nec, ppo Et non; vide ad ii 467. hocpri- perlegere; sunt enim expoliti non vul- 

mum. Deinde, yu\go latente ; minus ex- gari elegantia: et iUe nimirum digniast- 

quisite: nempe, «' sonantem ungula pul- mus est poeta, qui mambus ingenuis libe- 

" sante, dum fremitus interea ponti si- raliter eruditorum frequenlius teralur. 

*« lent:" qu^ antithesi quid pulchrius, aut Sed enim utramque cUusulam Lucretii» 

animosius? Non alienus est interea Hora- cu™ bettifidmen, tum Carthaginis horror, 

rius, ad epod. xvi. 12. ▼«! expressit Mantuanus, vel adumbmvit, 

„. ,.^ ,_^ in Mn. ri. 843. 

Barbarus, lieu I ctneres tnsutet victor, et urbem 

Eques sonante verberabit utmtld. , j .^ ^. .-•-- - a^ik 

^ ^ gemmos, dao Julmma heUt^ 

Itidem Seneca, Herc. fur. 5S5. SdfMdasy cladem iMby^e*—^: 

CaicavifiquefiretltergaTigentia^ quem l^us pro more subsecutus est, 

Et mutis tacitum Utoribus mare. py„, ^ lOg, ^ Preigerus quoque mo- 

Bntamen, obmtc^», maHmjsfocidw.* vide ^^^* 

ver. 680. ejusdem diamatis. Denique, ubinuncsunt./i«Awi«gen^, 

pro tunditf vulgo scindit scribi solet; sed Scipiad^f 

Kbriquidam,/ttndiV;undeno8scripturam ,,. • , ^ .^.,.,., ...^ „^ ™ 

. . . _^ A j t... £ . Jcit laem suniliter, icMd. xxv. oo7. 

smcenssimam, et extra dubii fines posi- ' 

tam, effinxiipus. Literas T et l^, ob affi- Et,y«tai«i suWtum Oir/fc^iiii*. Htnnibal adsit. 

nitatem, perssepeconfundi, docet Draken- Ab his locus Ciceronianus in paradox. 1. 

borchius, ad Liv. vi. 11. 8. xxxii. 21. 1. — non abhorret: *' Quid, duo propugiuicttto 

Sed tempus est nobis progrediendi ; satis ** belli Punici, Cn. et P. Scipiones, qui 

enim verfoorum de hoc Lucretii loco, ut- «< Carthaginiensium adventum corpori- 

cunque illustri, fecimus. « bus suis interdudendum putaverunt ?** 

Ver. l(A6,fitdit: V. ed. O. n. :S. n. Nempe, ifKti irtXtfAu: Hom. IL r. 229. 

fiigit; sed perperam. ViigiUus, Mn. L 98. Addam quoque Ammianum Marcellinum, 

animam effundere; Mn. ii. 532. vitam xxiv. 6. — " long» loquantur states So- 

fiindere; Amobius, Ub. i. p. 23. spiritum ** phanem, et Aminiam, et CaUimachum, 

^udit; etc. In lus autem vocabulis libri ** et Cynaegirum, Medicorum in Grsd& 

fluctuant etiam ad Liv. viii 36. 8. xxxviu. **fidmina illa bettorum — .** liber MS. 

17. 6. culmina; etiam bene. 

Ibid.Xuminead^;7^o;nempe5o/i«. Vir- Ibid. CartAagtnts Aorror. 2S]ius idem 

giUus, ^n. vi. 735. rursum, Pun. xv. 340. 



LIBER TERTIUS. 18S 

Sceptra i)OtitiiS| eftdem aliis nopitm qiiiete est 
Denigae, Dmoerittimt post tpam matite yetusta^ 



. jacee campb QulhagiHU homr : ..—.^..i...» andenm Cfethea If nbs 



Fonan SdfiadiB confecti nomina belli Crethea, Mutanm comtem, 
Raptunu, d quis paulhim dent adderet tftw. 

UM in ServioviideM gnmniatict je)iiitU> 

Ula malim, ^evi; ad usum tritiorem ele- tatem. 

gantioris Latinitatis. Ibid. unui Bcmmu: i. e. unieus, slne 

Ver. 1048. tfi/!mti#.- P. mpfcbusi male. rivali; cui nihil siniile aut secundum: 

Ibid. Famul suum Luaetius hausit ez vide il 1076. MagniBoe profecta; aed et 

Enniano fonte^ teste Nonio MaroeUo, H veie. Velleius Fkterculus similiter. nec 

322. <* Famul^ famulus. Ennius^ lib. viii minus honorifice, de Olo scribit, 15." CbU 

_ . ^ " risnmum deinde Hemeri inbudt inge» 

*« ■ Mortalem «immam rortana repente .... , .^^ 

••Reddidit,atnimmoeregno/am»/ii!^i(f«/«f.» lamn, nne exemplo maxtmum : qoimag- 

** nitudine opeiis, et fulgore canninun^ 

Sic fhrillimam laboranti structonD mede». " solus appellari Fo^ meniit" Verso* 

lam afieras: et viri docti probabiliter le- um autem Lucretianorum sententiam sie- 

ponunt mfimus, pro ojHhnust kudantes Ovidius suavissime dilatavit, amor« iii, 9. 

FUut Capt il 2. 5S. Famui autem, pro' 25. quem iocum vere eonstitutom, «d 

famubus nt Gned 3ar, pro Imfm^ et idiis Burmanni quoque mentem, dabimns: 

in multis. 

-, ,^^^ ... . ^ AdjiceMoeonidems aquOfCeafonteperenni, 

Ver. 104». Jdde: ue. non regeitan^ VatumPierilsoraTiganturaquii; 

tum potentissimi et prudentissimi, cum' Huncqooqaeaummadiesnignxtonfitf Avemo; 

nuaimis imperdtoribus, morte vieti deeu^ DffugUint avidos carmhia sola rogoi. 

buere; sed;K«r^ «nnmi. |>«f/osoj>*ique. y^ lOSl.potitus: Vind. V. ed. et n. 

Ifaid. repertores dodtrimtrum. Non rti-' j^^^. jij^^^ ^ U^potitur. 

ram est, hoev gBus, plane divinos, vetu»- u,id. Sceptra potitus. Hujus i^iminis 

tis KriptoribDS studiosiasime esse obsemw exen^hi cemas phira in Nonio, L c et 

tos. •PHninsbriciespeiit.adnathistxxv. jj^ ^^ ^j ^^ ^ j. ^g^ LucretiL 

5. " Somerus qoidem, primus doctrma^ jj^^ ^^^ castigarem Viigflii locnm 

«rum etantiquitatispaiens,mukiisalias pUne di^tum. deplomtamque, JEn. ix. 

«c in adminttione Ciroes, glonam heiba- ^^ 

*^ mmiEffyptotribuit-^" ViisHiuB, iEn.* 

'• 77«. PoBtmortem, i,?rfi«»Rutuli,Ar<pA|«q«e.^«^j 

^ npertofmmiaebuttai», et Mis^ ^ »»« *'^ ^«*- ^^ VoUum, spoliom, 

,^ . ... „ *r 1 . spoUo: unde vulgata lectio: sed.de hoe 

Arnob.»^ lib. L p. 24. « ^eKuUpium, „^,ij^, ^ h«d p«nH«t «ipi. 

",fud,o,mmumrepertarem-. OroauB, ^ooeaiinmediummctaltoHm». 

*hist].4. *< Zoroastrem — maeicm artts ,.., ^, ... , 

« rtpert^rem-." Locutionem M. Tullius }^^ '^ '^' " ~"* ~' «^' 

^ .^ . . • ^ « . vti Xenophon locutus est, anab. ui. p* 

mmutavit, deorat i. 4. — " omnium doo ,_- . « i. i t?i ^ «^^ 

« «r,Wm m«»«r.c. Athena*-.» fer. »«. et SophocH Elect 869. 

vavit autem Ovidius, remed. am. 76. __.«— ^^181^, y M4ktfMir« 

j Ccfimnir, et medicx, Phoebe, repertor opb. •if avr' imiv« r^< 

$* Ibid. Uporum: i e. '* Hteraram amc^ 

/ " niorum omnium," pr8eter|w<irtca« el»- 

/ gantiaa; de quibua in versu praxima 

f Ver. I05a Helicaniadum ctmiUs. Ita VirtuBsertepula8«ofc»/adituni.ei«i«n; 

I Mantnanus ille, ^n. ix. 775. ad quem versum alia hujusce fonnul» ex- 

^ VoL.IL N 

\ 



Simili structura usus est Ovidius, amor. i. 
4. 1. 



184 T. LUCRETII 

Admonuit memores motus langaescere mentis» 
l^nte suft leto caput obyius obtuKt ipse. 



cmplaHdiisio8DxitaIlat8;camqttoVo»- MHeE. In hac re nibil habeo CaUixmip 

Bimn quoque» de construct cap. 58. poasis chi epigrammate excdQentius: 

comnilere. Plenumfiierat «eademcum Ucm'rnHOH 

« aliis." Hinc iffi Peligno vati medela ^tl^!^i:,7Tl , ^ ^T 
ndetur admorenda, ad epist uz. 15(X ' 

_ _, ^..^. «•*,*m-. .-ii»,^,- Pulchre Vdleius Pateiculus, L 11. fin. 

I>avenIain,serTaqaeauof: natatule; sean/aMi ^ ^ . -,. . , 

Cbr^eLeaiMlriipetineapendetaquis. ** Hoc est mmirum magis, feliater de 

*'¥itft migrare, quam mori.*' Con&n» 

Locus vulgo constituitur hoc pacto: ^^^ ^^.^^ ^^ Frontinum, stiateg. 

natatnie; tedtlidem iU. 12. 2. etihidem doctissimos commen- 

CorputLeandri. •p^mea, peiuletaquis: tatores. 

nec numeris, nec orationis lepore, cum Ibid. sopfhn^vwto. Valerius Maximus, 

habitu novo, quem nos dedimus, compa- ii* ^ 5. " QyA pot&, saluteri qnietetopUi^ 

nndus. Homerus et alii GraBci hujusce '' diutinft vi moifoi repente sunt libeiatL" 

fcffmulsspedminapnebuerunt Ille au- KonnuUi codices, pafiitt; mmus elegan. 

tem ad 11 T. 238. ter. Hinc longe melius Ammiani Mar- 

cellini constmctio procedct, xztx. 1. ad li. 
T» MOI MIA ytnmniMmi^ y^^ ^^ constituti: " Kamque et in 

Plura exempla, Horatiano qpedmini si- ** nemoroso quodam inter Antiodiiam et 

miHa, aUum tapiente^ lexids Tulgaribua, «« Seleudam loco leni quieie post meridi- 

ct L. Boslo, suppeditantur. Tantilla res «« em eoiuopihu, a Sallustio tunc Scuta- 

iqobaervata mirum est ad quas indt^s re- <* rio^ et saspe alias appetenier insidianli^ 

d^gerit, et quo temeritatis impulerit, vi- *< bus mulds, ritc terminis a primigenio 

908 maximos Valckenaerum, Brunckium, <« ortu adscriptis aosa immania frenanti- 

Musgrarium, atque alios; quibus cru- ** bus, evadebat** Vulgo, appetitut: ride 

cem fixit hoc distichon Euripidis, ii^ An- sis PhsBdrum, iii. 10. 31. Apuleius, met 

dromu 6. longe planissimum: ▼. p. 369^—*" Cupidinem, ^eDiquieUeopi» 

N«y .«, AAAH ^^^m^rm ^^ ^^ ComeUus Nepee, deHan- 

EMOr«^«, ,^«««. ^^ ^ jg „ ^ ^ fortisdmus, 

Oido est: Nm }i « rtt yvm, «XX« i^, in- ** multis variisque peifunctus lahoribos, 

f mi )vfTii%i#«wrif— : *< NuUa mufier, ** anqo adquievit s^tuagesima'* UIh 

,^ alia me, est omnium miserrima-^** doctisnmua Bosius plura contuUt apposi- 

Quo nihil verius dariuaque. Scdhocni- tisdma, Hyginus, fiib. cdiv. ** Preca- 

mirum usu comprcbatum est, XltXXm «* tione peractli, plaustrum et matrem fiUi 

^Tai§fU9 &T»fng. ** domum reduxerunt, et fessi somno ac- 

Ibid. eddem aliit quiete, • Ecce! aUud ** quieverunt:" i. e. mortui sunt 

Grasds, paullo rarius, hujusce schematis Ver. 1052. Jkmocritum matura vetut" 

exemplum, e Plutarchi Numft, p. 64. im. tas. Maximus Tyrius etiam, xxxvi 5. 

As7ir«i h *m rn t^tv uyxvt tuu f^nfiM' quamvis annorum numerum non tradide- 

Ttrft99 mx» ms 'ATTHX nTOAroPA %*»- rit, dixit generaUter Democritum ad »^<f- 

i6taf irtftCaXt^ctt, mam tenectuiem pervenlsse: uunyfifu us 

Ibid. sopitus : per comparationem uti- ra cK^r«r«f. 

que sacris potissimum scriptoribus usita- Ibid. matura: Vind. V. ed. O. XI. X. 

tissimam; ut, exempU gratii, S. Lucas, naturag A.nativa, 

aott apostt rii. 60. »«i, nr$ urm^ EKOX- Ibid. Lege, «< Denique, Z^ocrdHJi. 

3 



t> 



LIBER TERTIUS. IS5 

1055 . Ipse Epicurus obiit, decurso lumine yitae; 

Qui genus'faumanum ingenio superavit, et omneis 



Be NTLEID S. ' Amyri «f aNW «ftn^, MEMAfiTE KAI ATTi2 : 

Perpemm: si vero mutatione opus foret, sed librorum sincera scriptura vetusto- 

mutata interpimgendi ratio facilius expe- nimconjecturis commentitiis anteponide- 

diiet rem : bet, Nihil igitur mutandum. Memoret 

Denique,Dcmocritumpo8tquammaturavetu8ta8 «utem «<rftt5 «unt id offidum mentis. per 

Admonidt— *. quod sui fneminit, et . agnoscit se, neque 

. , ,. . , . . adeo ab omni sensu derdiiBquitur, ut ac- 

Sed locus non est soiiatandus: optimi ^ • .^ . ^ 

..... ^ tionum suarum sit pamm eonscitM,- at- 

«nim scnptores sumnde solent m prosre»- . « . .^ ^. j- j ^ 

^ ^ A . que m nituitatis torpedmem demergatur. 

«u sermonis constructionem, qua exorsi „ j i_ ^ i-^ ^ i»^ • • 

_^ . . Hoc ad hunc modum ahter extuht m iv. 

€rant,immutare: etpraesertunquoties m- ^^^ 

, ., ^J '^ ^ . . 769. poeta noster: 

terpoaita sentenoa cursum nanratioms ru- 

perit: me Videas ad i 16. de fonmiia non 7^"^ nummissejacet, languet^ sopare. 

dissinffli Hawl «Uter Homenis, D «. Cietenim. promotus, n. metus. 

^g. ' Ver. 1054. NotiQnemsicexfaibwtver- 

sibus limatis Valerius Flaccus, vL 310. 

^ rf Genitor, turpl darar e aeacctl 

*'''*"* Quem mihl reris adhuc,.i^i«.hac occmnbere 

TfiN oEv mrrriKCVTet yun n» ufj(ai ' A;(<iAXiw. dextrft 

Neque diversa est ejusdem ratio in nobi- *^^^*' "'^*!"^ **~ 8egne«p*rr«m^r. meta.. 

Bssimo versu ibid. E. 85 . sic interpungen- Ita reseribendum dico: vulgo legitiir, pa- 

do, quod editores latuit: rumLatine, ahrumpere. Nisi quis velit 

TwJtt^ y, Hx m» rm^ srMpet^t fMrun. nexus pro metas, quod minus veri videtur 

Centies hanc stnictuiam in Lucretio ha- ^^^' ^* ^^ *"*«™ Lucretii loco, satis 

buimus. Cum interpretum plebe video ^^^° *»"**»*» ^ ^"«"^ ^* phraseos 

aHter Eustathium dictare; sed virum **- I>iogenis Laertii, de Democrito, ix. 45. 

x»^imr«f omnino fefeUit exquisitior ^ ^uid^ etiam et Anecdotis Villoisoni 

scribendi fonnuhi. Nos super hac re pJu- ^««cis exstantis, editoribus non inteUeo 

ra diximus ad Sflv. Crit. ui. p. 92. iv. p. *» • H^« v^^fy^fif ««•«, «•/»## ry «« w»-^ 

376. et alibL Idem sdhema deoepit Ou- ^*"' «"«"• »« moriendo esse: i. e. " ani- 

dendorpium, ad Julii Obseque&tis, cfip. " """* habebat ad mortem versum;" 

czzix. " QBsar cum in campum Mar- — sive «« ad bbeundam mortem acdnge- 

« tium exeicitum deduceret, sex vultures " batuf." Ddnde, paucis interjectis, ad- 

«* apparuerunt:"— reponere volentem Cip- ^it, quse Lueretium iUustrant, 'inMfarjm» 

gari. aaorov vnf Ufmr t*u ^s.flrc^A.^tft a/ nfiUftUp 

Ibid. matura vetuslas: utpote qui vix- «"^* ^» »'«''. AATHOTATA TON BION 

crit ussm fffos reis U'«r«» ir», teste La- nPOHKATO. Ad quam nonnam Suidas 

ertio in vitfi ejufl, segm. 43. PauUojditer VBnter exigendus est, et conigendus. 

alu; (vide Stanleii vitas philosophorum) ^»^ ^^^^ '^ *P^- Et VirgiUus si- 

sed omnes oonsentiunt, eum ad senectu- nniUter, ad gea il 10. 

tem longissimam pervenisse. Namque aliae, nullis hominum cogentibus, ips4e 

Ver. 1055. memores: sic omnes Ubri, *pon«r /«4 veniunt . 

quibus dbviam iie non ausus sum, excep- ^am jionnum in Lucretio aUam inter- 

to recentiore X. memorem exhibcnte, qu» pungendi viam institenmt, hoc pacto sd- 

Lambini est arbitraria correctio. Sane Hcet: 

phrasis Admonuit memorem Homereum 

-illnil TMtUT,»^ <nr«;»x»:<,.«* Ti ^T A^^ Sponte 8ua leto caput obviw obtnlit. lps«, 

JUud pulchre expressisset, IL n. 46. j^ Epicun» obUt_ 

N2 



186 



T. LUCRETII 



Restinsit) steHas «xortus uti aeriufi soL 
Tu Tero dubitabis, et indjgnabere, oblre, 



Quo nihil, nie jikfee, 'fieri poienit wAc»- 
this: natn a LMcnedi ■nqplicilate loQgis- 
sime dislat hsBc rotio, et ntoUem camunis 
fluxioneiD odioMJwime iBtericid]t.<-Jam v&* 
ro Sponte mii&, ut hominem larfeem alque 
constantem deeait. Ita M. TuUitts, Atatiu 
ii 28. «« Quid loquar de Demoerito? 
" QuAn^m eocon f eroe posBumus, noo 
'* oiodo «Bgenii wiagmiudinef sed eikiam 
'< mnimir" 

Ibid. caput obvius chtidiL Idem Virgi* 
liu8, Ma, i. 55S. 

Obvius ardenti tffie obluSt, 

Quem locum Heinsius perperam solidta- 
bat. 

Ver. 1055. decurso: Y. ed. 4e cwriog 
n. autem de cursu. 

Ibid. lumine, De aliquibus exemplai;»- 
bus, sibi« opinor, soli notis, Lambinus lo- 
quitur; sed an scripti, an impresd typis, 
non addit, qui legunt /tmt/e. Pesdmeom- 
nino: nam pulcherrima est translatio in 
phrasi, decurso lumine^ a sole diumum 
curriculum peragente. Pomponius Mela, 
i 1. — ** uude tol oritur, oriens nuncupa- 
•* tur; — qua decurrit, meridies:" i. e, ubi 
deorsum currere^ vel descendere, indpit 
Pacuvius, apud Varron. deling. Lat v. 2. 



pastor 



Exorto jubare, ooctis decurso itinere. 

Ad finem prioris versfis, vox it fortasse 
poni debet, ut numeri recte Auant; u mo- 
do Virgilius sit imitatus locum, ad ^n. 
iv. ISO. 

Oceanum interea surgens Aurora relinqult: 
// portis, jubare exorto, delecta juveotu«. 

Petronius, de bell. dv. 2* 

QnA mare, qui terrae, qaiaidut currit utrumque: 

quem locum Barthius et Bourdelotius 
recte ceperunt Conier nostrum, iv. 595. 
455. H89. Q. Curtium, iv. 7. 16. Tibul- 
lum, iv. 1. 51. Senecam, Med. 50. Plau. 
tum, Merc. iiL 2. 4. Terentium, Addph.' 
V. 4. 6. £t Anthologiam Latinam Bur- 



manni porro, ad iv. 10. 5« nos emenda- 
bjgnus transeuntes: 

Pne^tem memet superi menere sub umbrat: 
vulgo, undas: vide Virg. ^n. vi. 267. 
qu0 voces confusae sunt ad Lucan. ix, 
818. et alias perssepe. Mox autem, verr. 
8. 9. ejusdem epigrammatis, propter quos 
poematii mentionem fecimus: 

Et quandoque, ftaxvlfimto lumitu tnt^Py 
Manibus hsc juncti, pariter sociabimur umd. 

ViiJgo licrMMtur, Vt^ his^ sociammur, una. 
Jam vero voculas et atque ut Ubrarii per- 
misouenmt in multis lods: vide Diaken- 
borchium ad Sil. It v. 217. et ad Liv. 
xxi. 28. 8. Hinc Statius restat emendaa- 
dus, silv. iv. 3. 121. 

£n I ut colla rotat, novisque late 
Bacchatur spatiis, viamqu^ replet f 

Libri, et, Caeterum, una et uma fiuile 
confimdi poterant Sed enim, ut ad Lu- 
cretium revertamur, nihil tempestivius ad 
propoffltum nostrum Tibulli versu, eleg. 
iv. 1. 1 60. Quid autem vetat, dum in hoc 
sumus, int^grum locum emendate consti- 
tutum dare? 

iUic extensi teUua abaconditnr ombri, 

Et nulla incerto perlabitur unda liquore, 

Sed durata riget densam in glaciemque nivem- 

que: 
Qoippe ubi aon umqnam Titan aupeiiDgerit 

ortus, 
Seu propior terris aestiviun fertur in orbem« 
Seu celer hibemas propent decurrere htces. 
At raedia est PhflBbl semper subjecta calori— . 

In primo versu librihabent, et densd; sed 
densam statim sequitur. Illud incerto 
Guyetus prseceperat, me parum consdol 
MobUi nempe, ob sestus ventosque. Ovi- 
dius, ex Pont. iv. 5. 55. 

Quo libet est folio, quft vis incertior auri. 

Vulgatum incepto^ quod lox^e longeque 
ineptissimum est, interpretatione inepti- 
ore defendit Heynius. Confer Lucanum, 
ii. 571. ne alia investigem. Tres postre- 
mos versus verissime transposuimus, uti 
statim boni judices agnoscent 



LIBER TERTIUS. 18? 

Mortua qaoi vita est prc^ jam ▼ivo, tttque videnti? 
1060 Qui somna partem mii^em conteris mvi^ 



Benique, figuraani Lueretianain Dictys cumtigandmttm: nam proprium est ui 

etiam Cretensis spectosissime trac|iivity hoc usu Toeabulum ^tfi^nJiXu, cum oo^ 

iii. 3. ** Jam summa rerum Trcjanaram iiatis. Nonius, ad i 149. et iv. 375. ac» 

*' prope occasum erat" euratius' «ilmfaistraifit rem, quam ad iv. 

Ibid. decurso lumine viUb: i e. *' car« 376. ^em lector consulat; memor taBien 

'* rlculo Titse non prsproperanter intej'- his grammaticis non esse temere creden* 

(( cepto, sed juste finito per maturaxn ve- dum. Avienus, Arat phien. 958. evul- 

*' tustatem:" quum duos et sej^aginta gari solet castissime: 

annosimpleverit Bpicurus, auctore Dio- 

T AATftM 1 R ■ heic celerisTestigia summa 

gene l^aemo, x. 15. Pr^estringuntur equi, pnestrin^tur ales ab ipso 

Ver. 1057. Iteatinxii: dc emendatissi* Verticisextremo: 



me, Vind. K L. M. Ol A. 2. A. et codd . . ^ . , ^ , 

Lactantu. iii 17. Bestnnxii antem. non ^«- ?? «"P«*«f "^T^ ^^ ^* 

aJiud haud dubie Tokntes, P. V. ed. n. VifgMio assenmda es^, ad iEn. ,. 344. 

Quidam Tolunt, PrmHnxit, Tel JVdf- magnlqu«feBiur^«ft*M»»AChati8: 

strinxitj mendosissime, ut acute Tidit Da- i e. leviter strinxit; nam de TUlnere fe- 

Tisius, ad Minuc. FeL p. 117. hss quoni- mur permeante, vei perstringente^ contei- 

ani Toces nihil aliud possunt, quam levi- tus nos non sinit cogitare: neque aliter 

ter obscurare^ illa quidem; et m superficie multo plureslibri. "Vim rocis prastringo 

ferirct haec: Tide nos ad i. 487. 667. Lucretius noster optime dedaravit, ad iv. 

Perstringo autem valet, valide et efficad- 250. 278. Frudentius, Psychom. 507. 
terferire. Jam. vero, in tynmum gratiBDii 

huicargnmcntapaumsper immorariUc»* — vix in cute 8umm4 

.^ ^ •_ v 1. -^ Pr^estringem, paucos tenui de vulnere lcdit 

8t; nam^tatem in his rebus non msi cuspis Avarito. ^^ 

per nebulam riri Tel doctisaiini Tiderunt. 

Conferas tamen prius ipsum Carum,- ad Sic libri meliores, amuate. Non acces- 

iT. 871. lOSa T. 121. que loca sunt pro- serim membranijs conseatientibus, ad Va*- 

posito maiime consentanea: nam^sofis lerium Maximum, ii. 10. 6. — *^ claritate 

exorientis luce sidera minora, quasi infu- '' Tiri obccecatuSf abjecto ferro, adtonitus 

sis aquis, prorsus ezstingui solent. Hen- *' inde, ac tremens, fu^t C^mbrica ni- 

ricus Cannegieterus de his Tocibus ampli- ** roirum calamitas oculos hominis per~ 

avit ad Avian. fab. xvii sed infructuose ** strinxit" Ferri potest hiec lectiO) pro 

penitus; et infelidter attigit, inter alios ■* TiolentissimoliiinimBnicu88a,.paites'in<- 

Teteres, Lucretium. Aviani versus ita *' timsB peseiranM;" sed usus linguee in 

sunt certissimelegendi: hisac oonsisiilibus lods Tidetur v» preet- 

stringit postulare. In eodem, Ti 8. 2. 

Et simul emisso traiujedt viscera ferro, -»«•*«-«:«»« t^^^A^,*^ cc !«.#; ^^\^.^ -.-..- 

Pr-../n«*l/quecito.ha8tacruentapede8: «etft»*™» legendum, leTi Tukierepr^- 

** strictmn^ non perstrictum ;. miUe menw 

i e. pnepediit, et cessare fedt; secunda- branis licet reolamantibus. Neque afiter 

rift&^tionis significatione: nam, quioquid statuam, de iz. i. S^^^ eum prosertim 

Tiolenter percutiat, pios mnsus impedit, ** acerrimus hostis Sertoriua BomaBocum 

cohibetqne. Nug» sant, quas didt Tk ** exddtuum ocu}oft Lun it a ni » tefis pra^ 

doctissimus de *^ Tisoeribus et pedibus si- << stringeret.** Nec de SuetoBio^ ad t. 15. 

** mul Tulneratis/* Vetus glossarium, — -*^ ut genam non leTiter pr€BstrimBerit,'* 

** Prasttinggf, ^tftenxx»^** morem respi- Vulgo, perstrinxerit s quas diclio per se 

cit invo^cmfum cof|ioHbus defunctis cir- sine r«f leviter suffbeisset^ nequeuna ferri 

N3 



188 T. LUCRETH 

Et vigilans stertis» nec somiiia cemere cessas, 
Solicitamque geris cassa fonnidine mentem; 



potest Recte m Aurelii Victoris epiuy- tus, perequitat Nihil verius hac lectione, 

me, xvi 9r '* lapidibusperilrNigtfrelar:" quam Lucfedo restituimus: vide ad iv. 

i e. petceUeretur, vel ooncuteretur, ictu 216. HavQcespassimpermutantur. Hinc 

solidioie quasi lapidum. De graviore so- castigandum putem Maronem, ad £n. 

nltu optime Horatius, od. ii. 1. 18.r viiL 68. 

Tam nunc minad murmure comoum ^*®» ^ean, somnusque, rellquit. 

Ferstrmgu aurc»— s ««IBit j ct, aerii spectans orientia ttlb 

Lumina, rite cavia undam de flumlne palmlt 

Unde GeOius, noclt Att %l 15. ncuti- . 8u»tulit, ac tali» effundit ad ^hera voces. 

quam VBxaudiis est:— •* sed uti caveretfa, Vulgo, atherii; quod parum congruit, et 

« ne vos fadle perstringeret modulatus ^^j^^ ^^^^j^ ^^^^ g„^, proposito con- 

« atiqui currentis facundia sonitus." Qua- venientiflBime Ovidius, met L 435. 
si dixerat : *' Ne sinatis, ut id, quod j>r0- 

«« ^ • * *. ^^^^ .1.0,^* .^ ^.m Ergo, ubl dlluvio tellus lutulenta recenti 

««<r,iigm?tantummododebeat,vo8etiam Ja^ ^a^, ^«, .«amduit «tu— : 

^^ perttringat.** Ad Mamertmi geneth. 

Maxim. sect 2. malim pr<garingU, ut i- «• " meridianis, flagrantigsimis:" unde 

transiatio sit a luce pertergente oculosy po- Burmannus non prudenter almo praetulit 

tius quam |N?r5trmg{<; cui contextus ra- ^^ Sedulium, i. 154. de Israelitis manna 

tio minus favet, et veiborumcolor. Simi- vescentibus: 

liter castigari debet Nazarius, paneg. ix. aerid populum dulcedtpe pa»tum ; 

3a 2. Egregius estin hac materie OvidU ^ ^^.^^ ^^^, ^ ^^ ^^^ 

locus, met x. 495. 1^^^ ^^^ ^ ^ Virgilialkum aSrii mW- 

Jamque gravem crcacens uterum pfri/rmafCT-fl* /£,^ geo. iv. 1. quod poeta Christianus vi- 

^*^* detur respexisse. Avieno medidnam (»• 

Libri quidam, prastrinxeraty et aliter alii; «amus, Arat 1546. 

sedmendose: nempe, Jldris uttrum arbor ntias ihgentes radli caBginii Mfr»m, 

penetraverat, Sed bcm! desino; haec enim Et nebuloaaram tractua piceos tenebfarum, 

«imt infinita • Lnmine dispiciunt j cum per chaos umbrifenim 



-» rte »it i»Uf» 



Flammea pervarit, cum se per noctis amictus 
InBerit aM^e fulgor/ofti-— . 



Iiilusautemqu»duimus.iiiagnumsub. Vulgo, a(r«m, in primo vereu. Moxdi.- 

«dimn, uisi &Uimur, lectorat invenient. J'«''«* ^^.ro^"'- ""« "°" P^ttaate; atqsie 

■d iucKdum rectum de loda innumeris ««|*«^. perperBm. Idem tamen vir ^- 

«nptorum veterum levi cum negotio fe. f"» ■"*« "?« *^»'"/ est illud « ,«r, 

^, looo comipti semper, Anthologia Latma, 

Ibid. uti.' V^ed. O. n. X. A. utf ^. 

QCj^^erius: sic omnes Ubri vetustiores Hcc tlbi, Arateis multum vi^ata lucemlB, 

Cttjuscunque generis, pnuter Vind. qui Cjmnina, qucU «»fi movimus «"mi-. 

cum vulgaiibus editionibus habet tetketi- At enim, ne longius evagetur hsBc dispi>> 

lu, sed male, atque negUgenti^ uti nul- .tatio, ad reliqua convertar, cum admonifr- 

lus dubitem, collatoiis; et Lacttotii vul- ero, hiec vocabula oonfundi scriptoribus li- 

gaies editOB, 1. c. Aerius sol is est, qui in brariis ad Ovid. fast ii. 252. Vifg. ^n. 

aera emergit ex oceano; qualis requiritur v. 520. Claudian. laud. Herc 72. et alibi ; 

in hoc loco: atherius autem sol^ qui me- Callimachumque emendavero» quem Lu- 

dium oodiy vel saltem altiores coeli trac- cretius mihi persuasit depravatum esse, et 



LIBER TERTIUS. 189 

Nec reperire potes, quid sit tibi saepe mali, quom 
Ebrius urgueris multis miser undique curis, 

non alia ope ezpurgandtun, ad hymn. verbonim: y:xi^»f yaf, tts *tf mu rlftt^ 

Del. 1J6. pyyfi iva^MtXtreu rtf nXt^ v^ftatuyUfitiMt' 

-, , . * ATAcnA y.^ . »»rei r» ms inreptxtit ^e^t^uttr» t^fitfutvtoi^ 

4r<^;^iwf» ^arrafitPy r» fuywn: *• e. ** ctw- 

Libri, ntftu Noster Cams, i. 252. „ nescmit in sole, undique iUustratar Ita 

Unde itther sidera paaclt i clausulam redditam oportuit Pulchre 

Ibid. Bestinxit: l e. " ita perfudit, ut Nonnus, in Dionya. xvii. 13. 

«* obruantur, suib lucis flumine torrenti»- Knxxii' V txfo^ itarras' i3m ^t (ui, n t«x« ^v 

" simo :" cpasijluidum corpus lux foret; hsX/0» irvpMitrtt, xaMcnftan fMo-w turrpt». 

de quo nos, adii. 147. Cicero, in orat. 1. . 

' . . : . .^^i^ «j Forte, vreXe^wtMn' tn cmo sparsorum. 

pervenuste: — " nec ipse Anstoteles ad- » r ' 

f . ...i- aj • *"^ ♦ ™,v8 ^«_ Magnifice, utsemper, Philo Judsus, de 

•• mirabih quAdam scientia, et copjfi, cae- "» » ,^ \, ,», ^ 

* ,. .. -,„ Q. „i;. „„ mund. opif. p. 15. Keu r« fMf {nXju) «w 

" terorum studia restinxU, Sic ahi cen- , . '^ ^ ' 

A 1.. .j »^<....«. ».*A.«t »«fii1i*«- «i>AW*f, eu ^etrretfteu rmf reffweif et^ri" 

ties. Ahter idem sensum parem extuiit " ^ 

. ^ ^v ir» etfutufmreu ftevofy etkXei xett eifettt- 

^efreu, n^ rv (ptyyitt etfeixuerti — b Leoni- 
Nec pleno stellas superavU lunune luna. ^^ ^^ Tarentini epigiamma, quod Ha- 

Vocabulum ooram nobis Aldmo Avito yercampum non latuerat, et minime ahe- 
redonari debet, ad iv. 375. num est, cum lectoribus meis communi- 



. Quid criminls, inqiUt, ^^' 



ArdetisflainmiB? liw/tiif»m/omniapoenK. ^ t . « 

Ae^pet fM *ifdMVfoie% xeu Itpet xux>m rtXt^yijr, 

Vulgo, JResiringent. Hac emendatione ni- A{w» iipneets tfMnpes in^ues' 

hil verius. Idem censeo de ver. 209. ibi- T^«r«^« Vxytknie, AHHMAA ATNEN '0/*.,/.^, 

j . AxfMrperxrev Mirrdw ftyyes xvete^x^/Mves. 

Inter sacra virum conterruit, et dubitantes Denique, Corippi quibusdam venustis ver- 

Protinus ihgrato restiaxU in ore loquelas. sibus, sed misere morbosis, medelam afie- 

Editi, restrinxit: minus efficaciter, et ve- remus, lib. ii. ver. 292. 

nuste minus. Elegantissimus est Colu- j^bo patricu, dilecd princlpU ambo, 

mellse locus, de re rust prsefat 50. ex Fulgebant geminis similes radiantibus astrlsj 

Cicewnis fflo, supra n.emorato, adumbr^ ^^-;^uTo"c"ru£X"""- 

tus: " Nam neque ille ipse Cicero temtus stellarum fugiente globo ; quando omnia pallent 

" cesserat tonantibus Demostheni Flato- sidera, eta4/?afoiortumjubara4/fCT/»r&r/. 

« nique; nec parens eloquentia, deus iUe E^yig^j ^^^^ mendosissime: 

« M«onius, vastissimis/umzn,-6u* facun- eta4/Za/«ortumjubarad>^i/*.r*a.. 

« di« su« postentatis studia m^in^^^^ Attendas autem Copiam ac varielatem ser- 
Ubi nonnulh ex codiabus exhibent etiam . . ... .. ^- , n 

„ , _ . , ^-. moms m dictJonibus, astris, stellarumy st- 

restrinxerat, Eadem confusio est ad Virg. . ^ , 

, .» . . ••. A. ^ dera^ et orbes. 

ecL V. 47. mcert paneg. vui. sect 6. ,r i/^^o m • ^- n^-* tt« 

^ .j . " rA„ V.1 j- u II n^4^ Ver. 1058. Tu vero tndtgnaberer Ho- 

Ovid. met xii. 545. Claudian. bell. Get ^.^^ ^„^^ ^^rr.;.^^^f su\ ver loso 

«^, ▼. ,-. « — r.». rt ^ Act m mencam, quam remtserat aa ver. iiwy. 
291. Liv. X. 15. 8. xxvm. 25. 2. et 42. 10. . » ^ 

., -r> 1 L i... i^ i-i * : sententiam resumit: 

vide notas Drakenborchu; Q. Curt vi. 

6. 1 6. et ubi profecto non ? ^^*' ^"^* ^*" '"^ ^' « " "^f"" '^' 

Ibid. Restinxit stellas uti sol, Simili- Ita scribendum, separatim; non rtn con- 

tudinem hanc Longinus adhibuit, srtfi w>^. junctim: nam ex illis particularum coUi- 

^t; 17. multo cum nitore ct elegantia gationibus omnia corrumpuntur, et ob- 



190 T. LUCRETII 

1065 Atque, animo incerta floitaiis» errore vagaris? 

Si possent homiKies» proiode ac aentire videntur 



scura fiunt T* n idem est atque n «; Tuoii delapsus cquo, galeam atque insignia 

&uid? qud de caussdf ubi n offido inter- __ ,, °!f^ ... ^ . _ ,. ^^ ». . , 

*^^ ^ , Coiisulisabnmipitdextri,8poliatqueWm/^: 

logaadi fuogitur; ct truispositio neceasi- 

tati po^ Goneulit. *• ^ ▼»'"!». Viri eruditissimi cogitant de 
IWd. dubUabu obiref Maio, Mu. vi. i«c«*'^»» subrtituendo: quam insdte! 

g0i^^ Hinc Virg^us, geo. iv. 472. 

Et dubitanuu adhuc vlrtatem eztendere factis? m simnlacra^ue /w;« carentum: 

Atque simiUter .d geo. u. 433. et «aiHtw, iEii. a 8& 

Ver. 1059. Jlfofttta inta est vivo: ut S. 
Faulus, 1 Tim. v. 6. de lasciviente vi- nuac, c«n«» /irmiire , lugent. 

duA: A )t9 «'«K««>JM'«, ^««r» rt#ni»f ; ubi Incerti panegyricus, Maxim. et Constant 

pluia in hanc sententiam Welsteniua cen» sect 12. *' Solushoc, ut dicitur, potuit 

gawit, liucretii tamcn interea oblitua. " deus ille, cujus dona sunt, quod vivi-' 

Fariter Julianiis, ad finem oraft. vi. obiter '* mtu, et videmus — " Ita porro locuti 

tmcndandua: AXX* u» im #m rurmw s4iPy sunt alii bene multi, quos molestum esset 

mt tfm huut SnOTAAIAN mhr araXJte suacitaie. At enim, hac usus occasione, 

yt umhi* ytiHuum miXun rttuvfMMmgy KAf ^ epigrammate non insuavi mendam le- 

^ATAAN, HUf09 ^9, Vn%a kgitUr; ▼«!& ftoBam, quod l^tur ia AnthoL Lat 

^wuhun at fiXjM, omiaso tuu, Cieeto^ Burm. iv. 79. 4. 

aomn. Scip. 3. «< Vestra vero, quae dicttar conjugil8pecapta.LeoB.tuafectaNea«, 

*' oiifo, mors est*' Conferas insuper 31um Post spaeta, ah r turpls fidmla snm populo. 

de senect 25 Conjuge deaertam, dum me vidnia latrat, 

ItiuLvivo'atguevidenii. H«c formula ^r^^^^-^^^^n.^ 

ez fimtibus Homereb scaturit, in IL A. i- «• " deai vivere et videre: nec spirans, 

39. *' nec oemens solem." Fkiobo tamen 

yw znNTOl. mm tsrt x^m AEPKQ- Burmaim conjecturam, liim, vico (fe»m/ 

MBNOlO— utpote aimirfieitati Carminis convenientio- 

Td in eodem .d Od A. «m "°- F.yrtejig.S30.ibidein: 

tjMtnr. nut ifut ir«<f iii?Liiw Cnm pri m o m Lucina daret btcenqntf aniuutfnque» 

quem cxcepit iEschylus, Agam. 686. Sol nuncupatur deus, ibid. v. 11. 58. si 
mMrHihnmUr^u modo recte l^tur locus: 



Kw ^mvmt mm ^mrrM. S^j^ noctiB ludsque deusi sol, finii et ortos.^ 

Sed eMmttaim qa.dM TecMitiiis. Euo. Bumuumus Terum subodoratns est De- 

nique, hanc formulam vivente me ac vi- 

ppidens, sciens, denX^ Jaegerus recte restituisaet Mamer- 

uUnobismetipdsvideturstrenuissimenu. locus aceronis, de divin. L 30. ubi de 

gari cum su& UwrtX^tf Donatus; pne animo loquitur philosophus, nongemellus 

quomalimequidemHomerumcomiciin- est Confer Sophoc. Elect 66. quem 

terpretem adMbefe. Videnti utique. ut Bruncldus optime est pro suo more inter- 

cui iumen non ademptum sit, noster ver. pretatus, post alterum tamen scholiasten. 

1046. qui luminasis oculis non religuerit, IbiA Mortua vita estjam vivo. Ad h«c 

^ 1038. Aniobinsj W». vi p. 194.- insuper illusti^nda fadunt ^iegie Por- 

^u^^g^t^^tuiA^entspoUu. phyrn qu«iam in tnujtatu de a^ iv. 21. 

*wmrtfc«wm^f-. Sihus.Pun.xii. 242. fin. ite. nisi fallor, verpssime conrtituendi^ 



/ 
/ 



LIBER TERTIUS. m 

Pondus inesse aninio, quod se gravitate fat^et, 
£ quibus id fiat caussis qiioq«e noscere, el utide 



7» y«p jMMif ^j»», »«u /tn ^ftufutt tuu mw- Ver. 1064. miser: V. ed. inierisi ut 

^ftwt Mu iffimty AnfM»ftr»t tXtyiy « MtMtt, in ver. 1061. vigilariSt flce vigilans, 

OT Z^N uvMt »kX» trokw ;^p0M» AnO0- Ibid. Ebrius urgueris curis: L e. " ita 

NHXKEIN. Vulgo, iXiyw, «v »Mut Jjj» " curanim plenus, ut vertiginosus quaid^ 

«»«1, «XX«— . Satis firigide et insulse. " «* commotus sen^bus cfadas." Ad 

Ibid. Mortua vwo est atque videnti. «^"«dem modum Graeca exemplaria noji 

Bene; nam vita non est vivere, sed vaiere, ^*"*- Oppianus, hal. v. 227. 

teste Martiale. Sed loage appositissimus t„ >• ^ r«^«.T» ;l«C;i ««fr«, i» r* •dt^M» 

est locus Sophodis, Antig. 1 1 67. BvfO^ meoth— . 

■ rae y«f riimaK, 

•Or- « ir^J««, «.Jp.,. » «%*• .y«, Nonnus, Dionys. xxxvi. p. 892. fflmiKfer: 

Ziiy ««w, «AX* (H^«» ^»/*« w*^». Tv 8i, ^C« MEeTOTSAN. «ir« ^<re«« *«- 

Ita sczibendus- est secundus versus, ad fuCaw* 

eandem ei oonstructionem, quam nosmet A/*^* «awi ««m^" ««€0; «y«rr«. 

asseruimus Lucretio, ad ver. 1052. Mattius, apud Gelllum, m. 9. 

Ver. 106a conteris,' O. congerisi qfS» j^ ^„^ «^ ^ 6,^^. 

mihi videtur non inelegans aberratia j^^^ ^ pulcherrimo. Avieni versus, 

Ver. 1061. vigilans stertis. Quemad- ^^^^ 373. sikmio prstervehi: 

naodum et Flautus, Amphit. iL 2. 65. 

So panra««.nume Aufea quA «mmnM adrtrlogiint dngula amlctns, 

- - -— - j>o. rauuaper mane, jBWa flammanti coMureit steUa ruborc : 

Dum edormiacat unum flomnum. Am. (2u» «««i«n.i vuu.wfi«, »wuii ruwre . 

neoi^giAiiixfofiMutff i. e. refertissio». Ubet etiam apponere 

Julianus, orat. ii. p. 87. AXti^ ymf ^ut ferculnm lautiasimum Platoais, tom. ii. 

a^iMf ut viiv «&0f tutfiiuim ttvfifj n »eu ET- p* 639. Semm. interprete non intellecti : 

PHTOPXIX, Tott KASETAOTXIN tft^tffit* Ti J* «p;^«9 «vpawflril^i»; Ap* •«? rni «r«>.i- 

Opportunus erit Amobius, lib. ii p. 46. /u«n* txy tintrfifiuivj Uawt mfx^nt '^4'* 

**• Amhi^t in Theaeteto Flato, vigilemus tukt «»» tv rut iwut i^* MEBHS nr 

" aliquando, an ipsum vigilare, quod TOBOT ttturtef; Addam insuper Philo* 

*< dicitur, somni sit perpetui portio?" stratum, icon. i. 15. MEGTnN r^ EPn- 

Ver. 1062. geris mentem: i e. habes; TI, ^nfft ^tf» ru9 oMfatrtft tfmrtm* Tifi«r. 

Grseci simillter non parcius ^i^iiv, pro Illum Avienum, ibid. ver. 1631. leviter 

tx^i^* Virgilius, Mn, ix. 311. vitiatum emaculabo: 



--— — Nec non et pnlcher Iulu«, ____ aot uH rutwmi, 

Ante annos ammum^gerens curamque virilem. cum matutinos molitur Lucifer ortus, 

Hinc Orostus fortasse concinnandus est, JEArw sanguine» subvolvant vellera nubes. 

ubi libri multum variant, hist. L 4« libri, tibii sed, opinor, mendose. Jam 

•' Huic mortno Scmiramia uxor succesai^ vero locutiones ftiiuuv vrkurtfy et quasdam 

** viri anmtim, habitwmjilii^ gerensg av|- similes, ut tritiores, prudens praetereo. 

'^dos^e, jamusu,sanguinispopulosper Confer Hom. II. p. 390. Philippi epig. 

" duos et quadraginta annos c^dibus xxiiL 2. analect Brunckii. 

« gentium exercuit." Catullus etiam Ver. 1065. animo: editiones hodiema 

annectatttry Ixiv. 54. ex arbitrip emendantium dedemnt animi ; 

Indomitos in corde germs Ariadna furons, et sic pr» se fert Vind. sed incuri& procul 

Ver. 1063. A. habet ubi post potes, o- dubio editoris: nam omnes alii MSS. et 

missoii^i.' n. ^uorf, loco ^zW; et 2. t6t, impressi veteres consentiunt in animo. 

pro tibi. Nihil ultra qusDri debet; aliter de iUo c»- 



192 T. LUCRETII 

Tanta mali tamquam moles in pectore constet; 
1070 Haud ita vitam agerent, ut nunc plerumque videmuB: 
Quid sibi quisque velit, nesdre, et quaerere semper; 
Conmutare locumy quasi onus deponere possit. 



gitebaiDt quod Bentleius etiatn in mar- Ver. 1067. E: ita conjeceram legen- 

gine Ubri posuerat: dum,. et ita scribitur in Vind. L. M. O. 

Atque, anfano incerhu, fluitans crrore vagaii». ^* ««teri libri, ut evulgari solet, babent 

. , , . , . ^^ De qvA commutatione, videas Dnv- 

Sed undequaque proba sunt vulgata. , . ,.. j t* ^ a^ >, 

^ j r o ^ kenborduum, ad Liv. xl. 26. 7. — guogug 

Non liquet tamen, quae at optima via -n „ ' . 

,. . ^ j.^ ^ "^ notcere: P. n. cognoscere i ut conmiunes 

^ * editi, perperam, tot contra stantibus fide 

Atqilie ai±no incerto, fluitaiu errore, vagaris: majoie vetustis exemplaribus. 

anrursus, Ver. 1069. moles: n. moUes.^^n: V. 

Atque, animo incerto fluitans, errore vsgaris : ed. ft« ; forte pro sub, 

an, denique, Ibid. mali moles. Orosius, hist v. I. 

Atque animo. incerto fluitans errore. vagaris. " ^"^^ ^^ pendenda est gutta boc 

' *' laboriosoB felTcitatrs, — ^ih tant& mole in- 

Adsuumgnstumlectoreleetionemfadat tifeUdtatisr EfTulfius, Tusc dispp. 

Ibid. animo incerto vagaris. Non aU- i^, Lambino dtattts:— <« aut semper ali- 

enus est Virgilius, geo. iv. 105. , « ^^ ^^ meditabar «lo/»."- 

*— — quum incerta volant, cceloque ezamina Ver. 1070. Havd nunc: II. Aut naiL 

iudunt. Qui profluxit error, r» non utique pro 

Unde mendam tollas e yegetio, de re nunc, exsimilitudineutriusquecompendiv 

milit. iii. 10. *' — iter stmm ita temperet, ut probe monuit fructuosissimus Draken- 

« ut aut cibum caiuentes, aut dormientes, borchius, ad Liv. ix. 7. 5. quem consulss 

*' aut vagantes incerte, securos, inermes, etiam ibid. x. 14. 12. 

" discaldatos, distractis equis, nihil sus- Ver. 1071. nescire: n. nesciens: et 

« picantes^ ipse paratus invadat.'* Vulgo ^^^ ™®* Commutesy etpossis. 

9cnbitary tacantes certe. .Ibid. Deleo punctum ad semper, et 

Ibid. animo fiuitans. Hue forte an J^ngo " q^aerere Conmutare."^BENT. 

respexerit Venusinus, epist i 18. 110. leius* 

n -^ j VI j 1 u Hoc nobis etiam olim in mentem venep 

— — ■neu^iKiffmdubiaBspependulusIioraB. . „ . 

rat, orsis ab Horatio, sat u. 7. 114. 
Ibid.^uiVans errore vagaris. Cicero, 

j _/»... o tt VT • •• Jam vino jiKer«M,jam8omno,/i//«vcurani. 

de oS. 11. 2. ** Non enim sumus u, quo- ^ ' "* 

** rum vagetur animus errore, ncc habeat Sed, re reputata, minusarridet haec ratior 

'* umquam, quid sequatur." Horatius dubitantis enim animi fluctuatio dausulis 

epist. i. 12. 17. disjunctis multo vividius videtur adum- 

Stellse «pdhte su4, jussaBne, vagentur et errent. *>**"• Hinc insuper distinctum volui ad 

Prudentius, praefat apoth. 11. videmus; ut pulchre variaretur construc- 

Qn« »r quis, errans ac -vagus, «ectabitur-. ^® poUtissim» periodi. et artiflcem egve- 

•r^ . xr* 'i* • ^ 37 gium vociferantis. 

Denique, Virgihus superveniat, Mn. v. ° __ ^^ , ,, , .. 

« . . . ...^ , . ^ Ver. 1072. deiwnere: V. ed. disponere; 

nn. nam multi simiUter locuti sunt: , ^i. ...••*■ 

et hae voces confunduntur scribis ad Lu- 

— pater amisso fiuitantem errare magistro can. vf. 439. 

Ibid. onus deponere, Gemell& trans- 

Ver. 1066. videntur: P. videre. Non latione Virgilius, geo. iv. 530. 

P'®^ Nate, litet tristis animo deponere curat. 



LIBER TERTIUS. 19S 

Exit ssepe foras magnis ex sedibus iUe, 
Esse domi quem pertsesum est, subitoque reventat; 
1075 Quippe foris nihilo melius qui sentiat esse. 

Currit, agens mannos, ad viHam prsecipitanter, 



Ver. 1073. JExit: P. Vind. V. ed. 2. vulgari periasust, vel pertammitt literft 

JSruti ininus bene: contra ordinem tem- non bene interpositd. — reventtit: slc dilu^ 

porum in hoc loco, ac vividiorem repra»- cide codices quidam Pii, et XI. noster: 

sentationem reL vulgo, revertiti ez qu4 auctoriuite nescio, 

Ibid. Similiter Ennius, Iph]geni&: nisi quod in P. O. compareat: nam vox 

imiM huc, hinc Ulinc : quom UIuc ventnm est, «nmino desideratur in Vind* V. ed. A. n. 

ire iUinc lubet: et X. nempe, quia displicuerit, opinor, na* 

Incerte errat animus j pr«ter propter vltam g^^jg hercule librariis exquisitius vocabu- 

lum, quod Lucretio resuscltavimus. De 

Confer yer. 1065.— Nutrix ad Ph«dram, xnembranis B. L. M. altum est alenUum. 

Eur. HippoL 182. Undenam vero vox reventat poetae nostri 

Awp« ^Mf ixA/f, rmvmvnt' contextum occupaverit, nisi sit a Lucretii 

Tmx»^ue^mXMfjutt0wumtsT»irm}u»- manu primitus profecta? Vento simplex 

T«xv y«f «i^aXXi), Mtviui x<ufuc* tam in Festi reliquiis, quam in vetusto 

Ov9i t^ spM^ii r« sroBpM, r» 5* M«»y glossatore, legitur: compositas etiam dic- 

4»iXTipw ity^ tiones adveTiio, convento, provento^ subveit' 

ut nostcr etiam ver. 1095. Bentleius, <o, sincera Latinitas hodieque conservat, 

Talis describitur Charinus ille Plautinus, et agnoscit. . Denique, si reputes rem at- 

in Mercat iiL 4. 1. tentius, nihil ex vero similibus tutius ad- 

Sumne «go homo miKT. qni m»4uam bene niitti poBse haud «gie dixeria hujusce vo- 

queo quieicere i cabuU restitutione. 

Sl domi «im, foris est animus; dn foib «um, Ver. 1075. foris: n. fonu. 

anlmus domi eit. «* _ ^— >* ' 'vr _i • 

Ver. 1076. mannos: V. ed. m annos: 

*"* '"'"• per errorem aatis explicatu facilem; vide 

Ibid. magnis ex adibus: L e. " quam- nos ad iL 196^C«terum, editores in 

« vis amplus sit exspatiandi locus, a»tuat, hunc versum intrudunt hic post viUams 

« quasi angustissima cave4 condusus." audacisBime et insulsissime, oontra uni- 

Hac amplitudine adium pulchre subindi- ^ersam exemplarium bonorum auctorita- 

catur quidam, omnibus opibus, qusB vitam 4^^; -q^ eodem homine etiamnum poeta 

queunt beatam efficere, instructissmius. loquitur. Nuper ex sdibus exierat in 

Virgiuus, ^n. xu. 473. mbem, ut ex dvium concursu levationem 

Nigra velut magnat dominl quum divttis adis aegritudinis, et oblectamentum ammi, in- 

PervoIat,etpennl8altaatrialuatnit,hlrundo. veniret: nunc autem mbis frequentiam 

Vcr. 1074. Post domi, in A. n. X. per cum ruris solitudine mutare fingitur. 

legitur; unde tantum non noblsmetipsis Ver. 1077. instans: Vind. instass vice 

persuasimus Lucretium scripsisse: instds, V. ed. mox, exemph, 

Eaaedomiperquemtttsumett'^^: Ver. 1078. tetigit limina vUlce, Hinc 

hac enim tmesi noster multum gaudet; Mantuanus, ad ^n. vL 829. 

vide iL 394 iv. 203. v. 1267. Plautus, Heu f quantum inter se bcllum, si /Imtna vitae 

most L 4. 5. Adtigerintf quantas acies, stragemque, debunt I 

Ita me Ibi male convivU scrmonuque Sic legendum esse nos diximus ad locum : 

T^sum est-^^ ^j^^ etiam supra, ver. 68 1 . Vulgo, lumina ; 

.''-esl: M. sit; error ncmpc a scriptur& per usitatissimam abcrrationem, aliquan- 



192 



T. LUCRETII 



^^hj. 



Tanta mali tatnquam moles in pectore constet; 
1070 Haud ita vitam agerent, ut nunc plerumque videm* % 
Quid sibi quisque velit, nesdre, et quaBrere sempe? '^^ ^ 
Conmutare locum, quasi onus deponere possit. V * 



Nfr. 



^4/. 



gitabam^ quod Bentleius etiatn in mar- 
gine libri posuerat: 

Atque, anixno incertus, fluitaos errore vagaris. 

8ed undequaqpie proba sunt vulgata. 
!N^on liquet tamen, quas sit optima via 
distinguendi: utrum, 

Atqoe anhno incerto, fluitans errore* vagaris: 
anrursus, 

Atque, animo incerto fluitans, errore vsgaris : 
an, denique^ 

Atque animo, incerto fluitans errore, vagarls. 



Ver.1067. E: ita con' 
dum^ et ita scribitur in * 
n. caeteri libri, ut evulg 
£t. De qu& commutat 
kenborchium, ad liv. ' 
notcere: P. n. cognos 
editi, perperam, tot 
majore vetustis ezen 

Ver. 1069. moles 
ed. tu; forte pro $. 

Ibid. nuUi moh 
** Quanti igitur 



** laboriosaB feUc 
Ad smmi gustum lectov elecdonem faciat cc feUdtaHsf^ 

Ibid. attiiNO incerto vagaris, Non ali- |j|^ Lambino < 
enus est Vii^gilius, geo. iv. 105. , « quam mofe» 

.«-— quum iifc<rt« volant, cCBloque A^amSwn Ver. 1070 

^^o^- Qui proflu> 

Unde mendam toUas e Yegetio, de re nttRC,ex8ir 

milit. iii. 10. " — iter smim ita temperet, u^ probe n 

" ut aut cibum capientes, aut dormientes, borchius, 

^' aut vagantes incerte, securos, inermes, etiam ibi< 
*' discalciatos, distractis equis, nihil sus- Ver. 

<' picantes, ipse paratus invadat." Vulgo ^^^ ^ 
scribitur, tacantes certe, . ^^^ 

Ibid. animo Jluitans. Huc fortc an ju°g^ 

respexerit Venusinus, epist i 18. 110. ^^^^ 

• neu fiuitem dubiK spe pendulus horae. 

Ibid. ^uztans errore vagaris, Cicero, 
de ofT. ii 2. '' Non enim sumus ii, quo- 
** rum vagetur animns errore, ncc habeat 
'' umquam, quid sequatur." Horatius 
epist i. 12. 17. 

StellK spdhte sui, jussaene, vagentur et errent. 
Prudentius, prarfat apoth. 11. 

Qbm tf quis, errmu ac vagus^ sectabttur— . 
Denique, Virgilius superveniat, Mn. 
fin. nam multi similiter locuti sunt: 

— — pater amisso fimtantem errare magisti 
Sensit— ^ 

Ver. 106& videntwrt P. 
probob 



rat, 

J 
c 



. lU- 

cum 

■ lUCtUXD 

.itera, ad 

'onsuetodi- 

veteies m 

de ijpA n 



IjKflcCn cnil- 




M B> 



t . "^- 1ERTWS. I9i 

^^^ /»y, oiiisqtte rdictis 






rererum, Paul- 
.0. a 490. 

. cognoscere causias, 

i est, physicam philo' 

tu& £t appodta siuit 

ud Diog' Laiert. z. 14?. 

fj(MC9 « rm »«r« vits fs>y6uf 

MftCttvuv. Quales Epicim di»- 
stitutOB Horatio existimem equi- 
aifican» «d etjpaL L 6. 3. 

solexn» et stelUtt, et decedentia certis 
poca jnoinentis, sont, quU fQonidine noIU 
ati,i|pectent: 

nfetiiaTii^viB, L c w. 491. Keque 
.ilia ecii Aseensii sententiA ad looum. Vi- 
truTiu^ i. 1. ** — de rerum naiurdf quae 
««^nsee 0t»t§Xoyim ^tur, philosopbift 
» explicat" 

V«r. 1^6. Tfenipiww tgtemi: voces 
y j transposits leguntur in Vind. V. od. n.X. 
In 11. TffmjJOfM post 7M>« fi«9ra)itor^— non .• 
"'''^ P. «/«»; abest ▼ocula V. ed. 

Ver. 1067. «ft-- V. ed.^; A. sic, 
i. A. nc- y^^ jQgg^ wanenrfo: sic omnes libri, 

si eicipias n. qui habet manendum, 

us rnx^^r». jjejnpe, manendo per manendd, tcI wia- 

sendom, nullo nej^io abire potuit in 

iplumhujusce ^„^„^ recentiorum. Editore. de 

putem. g^^ acribunt, manenda; hpc modo sin- 

V. ed. /jrimi; ^jgriagjnjag Latinitatis exquisit» formulas 

.efingere: ^ «iiim gnstum corrumpentes, quo- 

atcognoscerezemms iies acriptun memfaranarum forte dis- 

. in fiicile .daeoKbeset pliceat. Hoc ftotem quis covdatior non 

.lus r$ s «ocabulo se- mecum stomiuihabitur, nec putabit indoi- 

^ercipi. ^escendum? Nmiirum, utcuaq^e ad nos- 



196 T. LUCRETII 

Certe equidem finis vitse mortalibus adstat, 
Nec devitari letum pote, quin obeamus. 

Praeterea, vorsamur ibeidem» atque insumus, usque; 
Nec noya vivendo procuditur ulla vpluptas: 
1095 Sed, dum abest, quod avemus, id exsuperare videtur 
Caetera; post aliud, quom contigit illud, avemus; 



trossensus durior pbrasis accidat, verba Ver. 1092. guin: V. ed. quando; ut 

4Stas jit manendo ejusdem suxit onmino allas, ob compendium profecto gn. 

structurie Virgilianis illis, ad geo. i. 4. Ibid. letum obeamui; ut obire mortem^ 

notissimis: iv. 1014. Inscriptiones Gruteri, p. 339. 

^^— ^^ qul cuUus habendo '°^ *• 

^/ pe eor p^: Pulchre vixisti } fatum mortafis oto<t. 

nbi quorundam inscitia similitcr gnissata S»c scribendum, pro fato: L e. /<rt5, 

est, reponendo habendus: vide sis com- faiom. 

mentarios eruditorum ad illum locum. Ver. 1094. vivendo: V, ed. ««fenrfo.— 

Formula consimilis reddenda videtur Mi- procuditur: A. producitur ; uti solent Imbc 

nucio Felici, sect 2. ed. Davis. " Itaque, ▼«'*» commutari : vide ad ii. 1114. nec 

** cum diluculo ad mare inambulando li- mirum, quum grammatici procudere m- 

«* for« pergeremus — :" i e. ut litus nobis terpretentur per producere; sed crasse et 

inambularetur. Libri, Htore. Aliam vi- inscite, imo, plane perperam, nisi de tdis 

am Davisius ingressus est; quem vide. solum tXtiXmfuwt intelligantur. Hinc 

Vcr. 1090. subigit: O. subiits A. tubit. operam ludit Nomus, ad it 677. et men- 

Ver. 1091. Certe eqmdem: P. Vind. dosfi mactat explicatione Varronem Vir- 

Cb*to; utevulgarisolet: quamscriptnram giliumque. Non peritiores se dederunt 

tamen in F. .emendatori imputandam Servius ad Maronis locum, et glossator 

dixerim. in Vind. negligentias: nam libii vetus; tlbi, si sit tanti, lector, consulendL 

reliqui uno .oonaensu dant Certe ^quidem; Frocudere novas voluptates scilioet a iucik- 

ouos ia re tali nos non ausi sumus non mis est manifestissima translatio, vel a 

audire. Nimirum ipsemet erem minune teliSf quae terendo, seu feriendo, in acu- 

paratus in eorum sententiam concedere, men ducuntur, haud semper j)rodacun<ttr 

qui .putavenint vo eguidem, pro ego qm^ tamen. Haec autem nonnullis fortasse 

dem^ aliquoties non stare: sed hic Lucre- X«rr«x«y/« nimia videbitur; ideoque m»- 

tii locus, nisi codicibus summ» fidei veli- «um abstinebo, post quam admonuero, 

mus pertinaciter «bniti, .rarissimis lllis priorem interpretationem Lucretio melius 

annumerari debet hunc usum oonfirman- convenire. Aliter Plautus, Pseud. ii. 2. 20- 

tibus. Gloasarium vetus: *^^ Equidem^ Nam h«c jnihi mcK/ est : ^rocttiam ego hodie 

"eyw^s», TE, »«/ AHTA." Servium vi. Wnc mifltos iofoj. 

dcas, ad Virg. Mn. i. 576. de hac dictione Vcr. 1095. ahest: V. ed. obeit: deinde 

disserentem. Sane, si syllaba finalis in inserit n. id.^-avemiLS : Vind. V. ed. A, 

Certe corripi poterat, existimavissem for- s. habemus; ex orthographill nempe Aa- 

tasse ro e a pr»cedente vocabulo aufu- vemus, b cum «, ut saepissime, mutat^ ; 

gisse; sed hoc leges metric» non sinunt, n. habet. Hoc genus acutissima est J. F. 

et omnibus modis me vertenti prorsus ef- Gronovii restitutio, si vi Livio redonantis, 

fugium praecluditur: lectionibus igitur, pro «W membfanarum, ad xxv. 32. 5. 

sicut nobis constitutaB sunt, videtur ac Ver. 1096. avemus: V. ed. haberemuss 

quiescendwm. Conferas Virg. ecL ix. 7. n. 2. habemus. 



LIBER TERTIUS. W 

£t sids aequa tenet vitai, semper liianteis: 
Posteraque, in dubio est, fortunam quam vebat aestas; 
Quidve ferat nobis casus, quive exitus instet. 
1100 Nec prorsum, vitam ducundo, demimus hilum 
Tempore de mortis; nec delibrare valemus, 
Quo minus esse diu possimus morte peremptei. 



Ver.lCy97. €Bqua: i. c par, similis, Hesperc^caloferturcrudeUorignis? 

Madems quod notandum, nam rariorest Ver. 1100. prorsum: O. A. prorsus,'-' 

▼ocabuli usus: hinc autem suam propiie- demtmus: V. ed. demus. 
tatem nandscitur, quoniam omnia paria Ver. 1101. delibrare: sic P. solus; 

omnibus contingunt, ubi fas et sequitas Vind. V. ed. B. L. M. A. n. X. XI. deli* 

dominantur. Terentius, £un. i 2. 12. berare^ per eam aberrationem, qualem 

D ! Thala, ThaSs, otinam esaet mihl exspectes ab indoctis librariis vocem spe- 

Pan4r9«aamoristecumI ciosissimam et exquisitissimam tractanti- 

.T,. , ^ bus: O. ut qusBdam piiores editiones, efe- 

Um perlegas opportunam notam Wester- ... t - r ^ r 

, ,. ^ *,* ^ . hhares non male, si faverent alia, pro 

iioyu; et cum hoc versu oooferas ipsum .. . . . , , „ _v, 

, . . '^ *' ne nummum qmdem decervere : Quod 

no8trum,advL 1173. 1174. " . ^. \ u^^^n^ 4» 

•.r /^^^ •». . -r^ «T- « ^ auctons menti valde consentaneum. Sed 



lectio, nobis admissa, mordicus tenenda 



Ver. 1098. Postera: P. V. ed. Postea. 

^fortunam: Vind. V. ed. n. X. /or/«n<i. , ^ . _^. . ^» ^- 1 

« n •• . ^ est, ut umoe venustissima, et Lucretu le- 

libraru nempe constructiQnem, quam pro ^ ,. ^ ,., , , 

... . .% ^ '^ . pore diffna. Ddtbrare autem valet decor^ 

fiouto exquisitiorem, concoquere non qm- . ^ 

l^ * ^ fjcare, awaXtiriliut, tz\t9rtluf ut glossatof 

Tu .j 1. ^ _ o» rr .' j ... ^etaa interpretattts est Quast dixerit 
IbicL vehat ietas, Sic Horatius, od. lu. ..^ c* vr i -j ^ 

^ ' poeta: '' Non valemus id a tempore mor* 

*' tis deminuere, vel deradere, quod e& 

Qliod Ingiens lemel hora vexii : «« git xatione ad ctemitatem, qua cort^x 

et VirgiUus, geo. i 461. ^ tenuissima est ad solidum arboris in- 

^ . ,^ '^ tegrae tnincum." Columella saepius 

0emque,quidw^8enttvehat— . '^ ^ ... . ,_ ^ - ..f 

•*^|. usus est dictione deubro: et apud lUum 

de re rust iv. 24. 6. v. 11. 1. itidem abiit 

Ver. 1099./«-a<: V. ed. referat.-^a- nonnullis exemplaribus in vitiosum rfe/i- 

sus: \vaA. V. ed. n. X. casus non om- herare. Confunduntur etiam ad TertuU. 

riino male, ut Plancus'in epistoHs Cice- advers. Marclon. iv. 21. haec veiba; adeo 

TOnianis, x. 8. " Sed, cum in eum casum ut de sinccritate scripturs delibrare in 

" me>^na demisisset, ut—." Sedvnl- Lucretio nullus relinqualur ambigendi 

gata puto pneferenda. Iqcus. *• Delibratum^ decorticatum:" 

Ibid. exitus: i e. tK^ttvts omnium, vi- Nonius, i514k 

tiBfim*s. Vu^lius, -ffin. ii. 554. Ver. 1102..aM0.- P. V. ed. Quids n. 

H«c finis Priami fatorum; hicc' exihis illum Q.uod. — possimus: M. possumus. — morte: 

Sortetulit. p. M. styrtes Vind. V. ed. O. A. n. X. 

Juvenalis etiam, sat x. 127. /^^^- Sed receptae lectioni standum vide- 

■ tur, quum Virgilius non multo aUter lo- 

ExUut eriputt, quem mirabentur Atheflse— . «utus sit, ^n. vi 1 65. 

Gloasator vetus: " ExituSy «r*»Xsm." Q»i Atque Uli Mlsenum in Utore «icco, 

«xttus veio, pro « quis exitus;" ut opti- ^* ^^"^' ^*' *~"8°* "^' pmmptum. 
xni 8cripto|^s8Bpiuscule. Catullus, Ixii 20. Adde Silium, Pun. xiv. 554. 



198 T. LUCRETII 

« 

Proinde, licet quot vis vivendo condere secla, 

Mors aeterna tamen nihilo minus illa manebit: 

_ et, jaculis cessantibuf , hostan tecla, a «of i« decursu ct oceukatioxie deti. 

MortiviApmniunt ; Tfttam. ^gilius,ecL ix. 52. 

ubi Drakenborchius evulgatam scripturam ____.....^— saepe ego longos 

prudentiasime vindicat contra frigidam QmtandofwcnmvoimSsAmeamdensoles. 

Heinsii emendadonem. Confitendum est cc Condere: finire, usque ad occasum di^ 

tamen, ezempla Virgiliana atque Siliana cc cere.** Servius. Ibi quoque Uber unus 

Lucretianae phrasi non nihil discrepare, habet ducere, pro condere, Idem de sole^ 

propter adjuncta sdlicet indigna et sua; geo. i. 458. 

sed Cari simplidtatem in omni parte ora^ _^ quum referetque dlem, cottdetiivte relatum— : 

tionis suiB probe novimus, a ancerissimd ^t Horat. od. iv. 5. 29. ubi Janum videas» 

illa orientalium scriptorum ubertate non phrasi lumen doctrinse injidentem. 

abhorrentem. Exodus, xxi. 12. ex ver- Ver. 1104. Mors alema; utsupra, ver. 

sioneLXX. virali: EaxJi ir«r«|»f r« «»«e, gg^. mors inmortalis, ^»>»tos etfaMtvtt. 

%ou et9ofi»vti. GANATn eANATOTSGn. Lambinus. 

£t similia sunt ibidem numero fere in- Miror interea, ttC integram «guram ooxi« 

numerali; nemini, his literis exercitatOb servaret, Lucretium non scripdsse: 

ncHi bene cognita. GemdUe simplicitatis Nox aetema tamen nihilo mlnas lUa manei^ 

archaismum vir doctus male solidtabat Ita, versibus longe suavissimis, ad v. 978. 

ad CatuUum, Ixiv, 140. . ^^ ^^^^ ^^ ^^^ ^^ ^^^ 

At non hKC qnondam noUs ptomina dedutt ^'^* ^ perpetuum detracto tamine wHs. 

Voce: mihi non hocmiser» ^Mirare jubebas. ^jjg^^g ^^^ Mantuanus, gea L 468. 

Quod lauds ingeniis, opinor, potissimum Inpiaque 4Ptermm timuerunt sccula nectem. 

dispUcelnt, id est nimia dictionum nobit Sane in nominibus no» et mors Ubrarii 

ac mihi propinquitas, et casur» versuum non ranr tuifoant: in qu& re nobb otium 

minime jucund». Hoc modo non iUe- fedteruditissimusDrakenbordiius,adSiL 

pidi procedent: ItaL xiiL 129. Nax etiam pro morie v»- 

At non hajc quondam, non, (scu) promissa de- nustissime solet usuipari. Exemplo suf- 

disti fidat unuB Naso, ej^t. xiv. 74. 

Vocemihi: nonhocaiiaerxsperBreJulsebas. ..«.«.i«r«.*rfK„««n««. 

*^ Surgeage, Belkle, detotmodofratiibusumis: 

Has repetitioncs nemo UbenUus CatuUo - ^«* tibl, ni properas, ista perennis erit. 

frequentavit: et tenerrimos afiectus infe- ^ gm paflsim: sed enim in Lucretio nos- 

UciasimsB puell» jam spirat locus. Vide ^ citia necessitatera, contra Ubros con- 

Virg. geo. iv. 447. Docti judicent De- aenlieBtes, nibll novatum veUxn. 

nique, lectio MSS. BasiL et Cantab. lon- ^nte vero, quamhanc dif^tationem mis^ 

ge nobis videtur exquisitior ad Juvenalis gam f^idamus, Uoeat hinc nobis a Valerio 

iii. 261. et omnino admittenda futuris Fhicco labem abstergere, et pulchros ver- 

.editoribus in contextum: sus nitore pristino redonare, qui ad Ax" 

__ obtritum vulgl perit omne cadaver gon. vu. 282. leguntur: 

Morte animae . ^^ ^^ hospitibus fas sit succurrerc dignU 

Editi dant nimirum more. Te quoque. et ^seos jubeas mitescerc campos. 

__ ,,„ * • V -wl n n V Ocdi«/ -rtmi5tandemCadm«aajia*« 

Ver. 1103. quot vis: V. ed. B. O. X. ,,«^es.etvisolumantoihospltetBUrl. 
fuodvisi n.^uod; omisso vis.r—condere: 

M. duoeref h. concedere. JUud ducere Vulgo, in versu tertio, morfe; «ed morie 

ex glossatorenatum est: nam elegantissi- in ver. 285. statim redit; et phrad nocie 

mam translationera habet vox condere oeddere^ (vide nos ad vcr. Ill7. tantum 



LIBER TERTIUS. 199 

1 105 Nec minus ille diu jam non erit, ex hodiemo 
Lumine qui finem vitai fecit, et ille, 
Mensibus atque annis qui multis obcidit ajote* 

infra) nihil fieri potest perfectius. Con- tur in Oxoniensi coillce. Vulgatum Et 

sulas, yeliro, Valerium ipsum, iii. 291. Burmannus atque Oudendorpius insdti»- 

cum riris doctis ad SiL ItaL x. 173. et sime tuentur. Ad Juvenalis sat iL ver. 

Ovid. met iiL 503. 126. in cod. MS. optimsB notss in bib. 

Caeterum, secimdus versus Valeriani ear- puh. AcadL Cantab. scribitur 0^ rice 0/ 

minis teterrimo ulcere dehonestatur, quod editorum. Dedit nimirum satiricus: 

prava construcdonis ratio luculentissime _____ snt pater aibb» 

dedarat Scripti ^rojubeas dant subeas: Unde nefas tantum LatUs pastoribusr 

unde non male sic castiges, neque cum .. ,,_^ . . 

• !•* • ^ ^ 1 Ver. 1105. non €rtt, luncte: **iam» 

cnonni uterarum, si attentiore oculo con- ,. , ,. , • >. » 



tonpleris, mutatione: 



<< bodiemo lumine." Bkntleius. 

Illud recte; hoc autem non probandum 
et JEieos sttlcu mitescere campos ; ,.^ ^ ^ . ,..» 

'^ arbitramur, utpote exmmusezpedttaooii- 

quodverepo^camf<n«t,at>]uei^osuin. 8tnicti«>iie.-Iiiliancii»uperlAicieta«n. 

Sed vait»^ utisoK minore cum moli. ^^^^ concedunt e. Pacrti, «1 puieg. 

m»e de tenebru ,[u.t eitrahi; nec duta- ^^^ ^ «ct 7. fin. «« P.r«m 

^e^uimun m«ium poet» eilubi. „ j^,^ ^^^^ ,^^^ ^ ^_ 

'' num non habebit" 
Cur non hospitibus fas dt succurrere dignis Ver. 1 106. «ttot .* n. vita f ut modo i n» 

Te quoque? En ! ^os jubeas mitescerecam. ^^ ^^ Plotius autem, de metris, p. 2629. 

Occldatxtemi— — I ed. Putsch. Ximtfie et vi/tf , multum men- 

dose. 

Quae oerte subHmem locum animoei vatis ibid. Lumines nempe solis, quem con- 

apprime deoent Adeas animadversiones ^,v/j^ . committas autem Viig. ecL ix. 52. 

meas in Horat od. iii. 29. 6. En autem Hor. od. iv. 5. 29. Porro, VirgiUus, Mn. 

atque et in libris commiscentur ad Liv. iL y^ 355. 
12. 15, ubi copiosus est in hanc rem ex- 

cellentissimus Drakenborchius: Vinr. ecL ! — Z V^ !T*!!' ?^. 

vcui^tiuaouuu» A^ia&vuuuiuuu», v irt^. «u. Prospcxi ItaUam, iumml sublimfa ab undi: 

vm. 7. et Lucan. v. 58. 

Hinc autem Annseum iUum, Phars. viL ^i^^ ^ sententia serie dictionum ex- 
784. indubitati conjecturft sponte emen- ^'««e signatarumpulcherrime dedantur. 
daveram: ^^* ^^07. obcidit: V. ed. Mcidit. 

Ibid. obciditi ut sol: nam in eadem 

£ii/quantummiseropoensmensconsciadonat, ^ . «eraeverat et cum emendadone 

Qpod Styga, quod manes, ingestaque Tartara "P>'* perseverat, et cum emenoanone 

somnis, mea omnia procederent congruenter, et 

Pompeio vivente, videt. amidssime sibi responderent invicem; 06- 

Sed hanc restitutionem longe verissiniam ddit^ lumine hodiemo, nox, condere. At- 

aagadtas Heinsii preecerpserat; et sic legl- V^ ^«c hactenus. 

VoL. IL O 



T. LUCRETII CARI 



DE RERUM NATURA 



LIBER QUARTUS. 



%%^«%^^^»%«%»»^%» 



AVIA Pieridum peragro loca, nullius ante 
Trita solo: juvat integfos adcedere ftmteis, 

VER.!» Ama: Q. Omnia* p e ragro: Eypttt »•* r^um^ uMtvCtiiM» mrftnf, 
V* ed. B* pgragoi non male, nisi prior Tm* /mpmm> v vwrw iifr EnATHZEN A0IAAI2' 

118U8, in i 925.. mnltuin obstaret: ut m- . . , , ^ _,.^ . j ^. . . 

, 11 i. ^ . . ubi consulend» sunt eaitoris doctissinu 

rago loca geraeUum foret Graec» phrasi t^ « „ . j • r ^- 

M. ^ ^^ *^ Bailu animadTeruoneSft Lucretii non 

nXfiy fiw^ quam nos tractavimus ad Sihr. . 

^ .. ^ 1 • ^ . 1 unmemores. 
Qnt sect. IxL et qusdem opens tom. v. 

pp. 19. 2a Voces simiUter confusssunt ^^* a.Juvai: V.ed. i»tw</ soUtmn pcr 
ad Liv. ix. 15. 2. ubi vide DrakenbPfChi. «"«^ Kterarum : et in sequente versu. 
um; et ad Petronium, eect cxiz. de beU. — Caeterum, n. Jttrita. 
ciy, 4, Ibid. integros: i. e. non tactos, et de- 

minutos; quos nemo ne ddibavit quidem; 

-Gravidbfretaprwsacarinb ^t^ vocabuli signatam efficadam viri 

• Jam peragebmtur: j ^. ^ . * *_ i tti • • • • 

doctissimi non tenentes, loco Fion injun- 

^piam lectionem alteri peragrabaniur jure ^*™ i^Bcenint, desertis codicum vestigiis. 
prsetuUt Bunnannus.— Csterum, B. quo- ^^ legendus erat scriptor floridissimus, 
que nullus, pro nuttius. ad ii 6. 40. ubi de Sdpione sermo insti- 

IWd. peragro loca, nuUius anU Trita ^^^'' " ^«""°* esttamen. ad profligan- 
solo. Horatius, cpist.il 9. 22. itavaria- " dam provinciam maxime profeasse sin- 
yi^. ^- " gularem ducis sanctitatem: quippe qui 

** captivos puem pueUaaque, praecipuae 

NonWenameoprcMipede... « pulchritudinis, barbari» restitueiit; ne 

Hac autem translatione usque ad sermo- " in conspectum quidem suum passus ad- 

nis duritatem vix ferendam Oppianus ** duci, ne quid de viiginitatis integritate 

vidctur abusus, ad cytieg. i 20. ** delibasse saltem, vel oculis, videretur:" 

O !S 



204 



T. LUCRETII 



Atque haurire; juvatque novos decerpere flores, 
Insignemque meo capiti petere inde coronam, 

5 Unde prius nulli velarint tempora Musse. 
Primum, quod magnis doceo de rebus, et artis 
Religionum animum nodis exsolvere pergo: 
Deinde, quod obscura de re tam lucida pando 
Carmina, Musaeo contingens cuncta lepore: 

10 Id quoque enim non ab nulla ratione videtur; 
Nam, velutei pueris absinthia tetra medentes 
Quom dare conantur, prius oras, pocula circum, 
Contingunt meUis dulci flavoque liquore, 



i. e. ne videretur, non dico gustare, sed 
▼el delibare; nec corpore indulgendo, sed 
ne ocvXis quidem. Editores omittunt vd; 
un^ opera viribus fractis sententise, demi- 
■uto pondere ▼exix>rum, et auctoritate 
librorum scriptorum conculcata. Versus 
autem sunt Mamliani» poeticarum Vene- 
rum referti, et ita comparati, ut videri pos^ 
sint Lucretii locum velle fusius exponere, 
ii.49. 

Omne genus rerum doctae cecinere sorores ; 
Cmnisad accessus Heliconis semta trita est: 
Et jam confiui manant de fontibus amhes, 
Nec capnuit hauatum» turbamque ad nota ru- 

entem. 
Integra quxramos rorantes prata per herbas, 
Undamque occultis meditantemmurmurinan- 

tris: 
Quam neque durato gustarint ore volucres,. 
Ipse nec aetherio Phoebus Itbaveritl^e. 

Addam non indisertum scriptorem, Minu- 
cium Felicem, sect 15. '* Decedis, inquit 
^* CsBcilius, offido judicis religiosi : nam 
'* perinjurium est, vires te actionis meae 
*' intergressu gravissimae disputationis in- 
" fringere, cum OcUvius integra et Ulibata 
« habeat singula.** Cato in Diris, Statius 
plus semel, hos fontes castos vocaverunt: 
vide Heinsium, ad Ovid. fast iL 1 74. 

Ver. 3. Atque: XI. At,r-^vatque: n. 
juvat. — decerpere: B. decrepere; il. de- 
cepere. 

Ver. 4. petere: malim, metere; redi ad 
i. 928. Sic Ovidiu», fast. ii. 706. 



< virgi OBa somma maif: 



ubi tres codices hBb&atpetit. 

Ver. 7. animum: Vind. animos; ut 
communesedtti: quam tamen a reliquis 
libris discrepantiam negligentiaD collatoris 
imputandam puto. 

Ver. 8. pando: Vind. O. A. n. X. n. 
pango; ut ad i. 932. sed melioribus libris 
non potui non auscultare, et nescias, an 
Lucretius varietatem locutionis carmini 
voluerit aspergere. Harum dictionum 
commutationem jam vidimus ad i. 26. 

Ver. ' 9. contingens; a tongo nempe, 
non tinguot ut opinor: adi notas, i. 933. 
Itidem in dubio est ad Ovid. epist xiz. 
44. ubi Burmannum consulas. 

Ver. 11. velutei: n. velut; et vUd in 
pnecedente.— Itf^a .- V. ed. terrai, 

Ver. 12. conantur: V. ed. conamur; 
quam pro pulchra variatione amplexus 
essem, si libri plures addixissent Mqx 
B. meUe, 

Ver. 14. Ut: L. M. Et. — astas: V. ed. 
actas; ut seepiuscule similiter erravit hsec 
, editio. Eadem, in sequente versu, tenuis, 
pro tenus. 

Ver. 17. A: sic P: Vind. V. ed. B. 
L. O. A. S. sed Xl. ad; forte pro ab. — a 
tactu: L. a tacto; M. attacto; II. eUractu. 
— Malim, facto; ut ad i. 934. vide ibid. 
quoque ver. 789. cui conjecturae suffiraga- 
tur L. liber. Hirtius, belL Al 7. " Qua 



i 



LIBER QU A RTUS. 205 

Ut pueromm aetas iBprovida ludificetur 

15 Labrorum tenus; interea perpotet amarum 
Absinthii laticem, deceptaque non capiatur, 
Sed potius, tali a tactu recreata, valescat: 
Sic ego nunc, quoniam haec ratio plerumque videtur 
Tristior esse, quibus non est tractata, retroque 

20 Volgus abhorret ab hac$ volui tibi suaviloquenti 
Carmine Kerio rationem exponere nostram, 
Et quasi Musaeo dulci contingere melle; 
Si tibi forte animum tali ratione tenere 
Versibus in nostris possem, dum percipis omnem 

**facto dubitatione sublatd, tanfcus incessit X. XI. quanwis major numerus librorum 
" timor — :" quemadmodum alii sa^issi- haheant perspiciSi "ad i. 948. uti bicetiam 
me. Hyginum tamen admovebo. poet. P. Vind. R L. M. si fides babenda at 
astron. ii. 4. " Quorum rex Aristaeus collatoribus; quibus tamen, quoties levi^ 
" petit a parente, quo facto a calamitate uscula res videretur, non temere creden- 
" civitatem possetliberare." Ubi quaedam dum esse expertus novi. Et profecto ver- 
exempla dant pacto, bum perdpis cum sequente persetUis ami- 

Ver. 18. ego: V. ed. ergo^ — quoniam: cissime Concordat. 
M, quo; forte pro guando: de qua fre- Ver. 25. persentis: V. ed. per presen" 
quente variatione, vide Drakenborchiun» «w; L. M. V,prasentis, sed codices ^us 
ad Liv. ix. 8. 5. — ratio: A. non; qui pro- quidam, persentis; B. perpntis: et pro 
venit error, ut putem, a brevi forma ro, rerttm, idem prasens; per confusionem, 
codicum scriptorum. — videtur: A. viden' cujus caussa liquido patet 
tur. ■ Ibid. Versus quatuor sequentes inse- 

Ver. 19. S. interserit illis post esse, et runtur post ver. 51. in exemplis P. Vind. 
omittit non, Voces non est absunt V. ed. V. ed. B. L M. O. n. Xl. et hic deside- 
n. iractata : B. L. M. tractatque, — retro- rantur etiam in X. Alias sunt autem in 
gue : P. ideoque, codd. meis transpositiones atque repeti- 

Ibid. trtstior: i. e. amarior, respectu tiones, quibus recensendis non immora- 
amilitudinis, quae praecesat Utramque bor, nisi quoties alii libri consenserint. 
vocem pulchre junxit Ovidius, epist. xix. Ver. 26. Ordinem receptum versuum 
1 84. rectissime se habere judico, nec satis esse 

^ ^ ... , . . caussse, ut mutetur, quanquam in hoc 

loco constituendo vexatissimis modis scnp- 
Ver. 20. abhac: B. ob hoc.^suavilo- ti et editi vetusti turbent 
quenti: S. n, suave loquenti. Ver. 28. atemo: P. V. ed. L. M. O. 

Ver. 22. Musteo melle: ut Persius Pe- n. X. Xl. altemo; sed aliter npster ad ii, 
gaseium nectar; vide nos ad i. 946. post 1054. et hae dictiones commisceri solent; 
quem Martianus Capella dixit, vocis Pe- ut in Ovid. fast i. 131. vide nos, L 768. 
gaseia nectar, hanc lectionem firmans; iil 35. Neque aliud nimirum res ipsa 
uti Vossius observavit, in art gramm. il patitur. Epicurus ipse, apud Diog. Laert 
16. X. 48.— »ivvyT«i T« XTNEXnX «i arofAet. 

Ver. 24. percipis: ita V. ed. O. A. H. Addam Plutarchuro, dc plac. pbilos. i. 4 



206 T- LUCRETII 

25 Naturam rerumi ac persentis utilitatMi. 

Sed, quoiiiam docol cunctarum exordilt rerum 
Qualia sint, et quam/ variis diatantiA formisi 
Sponte sua volitent, «etemo perdta motfi; 
Quoque modo possint res ex hiis qufflque creari: 

30 Atque, animi quoniam docui natura quid esset, 
£t quibus e rebus cum corpore comptA vigeret^ 
Quove modo distracta rediret in ordia prima: 

— TA»» artfutv euftnm Mpnnrov »m rv Ver. 94. esie: M. et esse; Ws positis 

%Mm9 txnrm rnf mtffiM, STNSXXIX « finalibuB ▼ocabuU prascedentis Uteris. 

M» rmxtirr» mimfufm us r» muro, irckkm jbid. rerum simulacra. De his imagi. 

e^fMrm trvm^parPf,^. Confer nostrum ^ibus, vel idolis, sic Epicurus ad Hero- 

porro, iL 309^ dottiin, nptid I^iog. Laert. x. 46. quem 

Ven 89. Quoqtie: n. Quague.^S'^ y^^ procill dubio deprsvatum, infeli- 

stfit: P. y. ed. O. n. possit-^s «r hiis: clter Casaubotius tentatit. nos autem, nl. 

n. «c aUis res. ^ iiailmur «gt«gie, stimus Terissime emen- 

Var. 31. carpare: n. carpara.^igeret : ^^i^ ^t vocem deperditam resusdtaturi 

^" fh ^^^' GrsBci», scopo lod matiifestissimo suf- 

Ibid.com/rfa.. i ft omato. instructa, foitj, Kms ,.nf mms rv^oi S/u^^x^if^i rm: 

composita; vide nos, ad i 949. iii. 260. ^„^^„,, „,,, ^,^^^^,„ .,.^^„, ^ 

Lactantius, vii. 14. Cum his locis bene .^, ^^, ^«v.^s,^,. o«^. y«p «r«r«m 

committetur:— " exquohicpulcberrimui .W^^.. .. ry *.p„;t;«« yift^ms r^m»^ 

^Jnurtdi exstiterit omato»^." Demiror ^, ,^. .«r«W«r., TAIX KATEPrA- 

Haveicampi «tiones, non dignas hercle, ^ai^ ,«, ,«x^^.r«^ ,», AEnPOTHTnM 

qmbusresponsumdetur,r«ponentisFabri ^,,^^. („^y^ co«««nr«i/i^, i. e. ima- 

conjectttam c^te. i e. coapte; et ro- gi^^^ ^ ^^ ,„jidis, ^j,,^f6„, ^^^^^. 

»mt,s «' Quid enim est a»nptacum cor. ,^ et enUneniiarum ; vel asperitates soli- 

"ponr.' Apposite glosBaniim vetus: Jrt«,.„ ,,«,^,«,\ . «r 

«f xi. ^ .. . aorum corporum) «r. m^oppimt, rnf Vhn 

**Omptus,ffuy»ufUfOf:"i,e.mmrtr»tumr. <. « % « 

'^ ;^(0'iir ««/ limftf dtmrnowtUt nf ^tp *mt .y rms 

Ver.32.orrf«.pn„i«..ie.primordia: '^-f «"' "^- Tirr^ ^. «r, rc^,, «3^ 

dissoluta dictione. et invenA. Smplex 'T.T'^'^'"^''' Conspirant bi vulgata 

nomen haud alibi videtur inveniri. ^^T^ A.*r<^,r-j, Anecdota ViUo«om 

Ver. 33. iVk«c 0^«., iri^piafo. Quem- ^" ^"««j;'- ^ "'^^! «^f P«^ ^""P" 

admodum Viigahis, gea i 5. **^ scnbanim magis obnoxium. quam 

... rarissima cUctio Xt^jfomsj a >.ifr^«f , tritse 

mcfpf ' • X.rrdrnf tam affinis. Auctoris proposi- 

quorum r» Hinc exquisitius est et comp- tum noil aliter procedit» atque pro mea 

tius; unde non inepte suspiceris ita Lu- emendatione vaUcUsame propugnat; ntic 

cretium scripsiase, quum N et H Utere lectorem mihi dissensurum arfoitror. Scri. 

sspenumero commutentur: vide nos, ad bitur etiam in editis rms mmrtfyeiftmt. Ca- 

lu. 925. et Drakenborchium. in primis, saubonus .;, Menagius autem mmrmi in- 

ad Sil. It vi. 580. terpolavit 

Porro, hic et, qui sequitur, versus post Ver. 36. Derepta: P. V. ed. B. A. H. 

ver. 29. ponuntur in n. S. XI. et connec- X. Xl. Direpta; perperam: sed ita pas- 

tuntur his verr. 48. 49. 5a sim in scriptis ezemplaribus variari solet. 

5 



LIBER QUARTUS. 207 

Niinc agere itidpiam tiln, quod yehementer ad has res 
Adtinet, esde ea, quse rerum shniilitcra vocamiis; 

S5 Quae, quasi lAembitunfier snmmo de coipore rerum 
Dereptse, Tolitant ultro, dtroque, per auras; 
Atque eadem, nobis vigilantibus obvia, mentds 
Terrificant, atque in somnis, quom seepe figuras 
Contuimur miras, sunulacraque luce carentum; 

40 Quae nos hc^rrifice, languenteis saepe sopore, 



Videamiis igitur, an has Toces ita defi- *' nantem vindunt; derqtto ex capitereg- 

nire ac distinguere nos evaleamus, ut om- " ni indgni, laceratdque yeste, quam e 

nis disceptatio tollatur, et de quitmslibet " at^lus oodsi legis induerat" Vulgo, 

locis, in quibus libri turbant, vel tyiones dinpto. Corrigendus etiam Ausonius^ epi- 

tutissimum judidum possint inteiponere. taph. xxiii; 2. 

Aio igitur ; deripere aliquid, est '* detra- Hlc Prtami non eftt tttnralus, nec condor In istft 

« here de corpoie partem quandam, ita ^^' capotDanaiAn^emeum: 

« ut corpus, unde illa para detntcta sit, »• c a coipore detraxere. Vulgo, diripw 

" in loco suo maneat imperditum:" djri- ^i ^^ «um corpus, pro eaput, appio- 

pere autem, est « usque adeo tuibare et ' bavissem. Item Plinio non alU fadenda 

" sus deque habere rem, ut disdpetur «** mcdidna, nat hist xviii. 72. " Gal- 

" undique, ae disjidatur." Optune glos- " ^»^^ latifundiis, valU priegrandes, 

sator vetus: " Deripere^ m/^mffm. Be^ " dentibus in maiigine infestis, duabus 

"ripio, mf^fuu. Deripit, i^a^u. " rotb per segetem impelluntur, jumento 

" JWripto. J/«^«?«." Subjungit tamen " "» contrarium juncto: ita derepta in 

glossemata minus bona, ac minimepro- " vaUum cadunt spic»:" i. e. cuhnis 

banda: " Diripit, «f «^»^ii. Diripuit, »▼«!»• Vulgo, direptaj multum diver- 

" «^u^Ta^y.** SimiUs confusio est in co- so sensu, et occasioni prorsus aUeno. Nec 

didbus ad VirgiUi JEn. i 211. sed veria- minus ibid. xix. 56. " Hoc et in rapis: 

sime docti viri scribunt: ** "*™ «' eadem, dereptis foUis, cooperta 

^ , . . , " ten&, crescunt, durantque in «estate;" 

Tergondmpiuntcostit—, . . , ,. /i" vi j- -• 

I. e. detractts folus. Vulgo, dtrejHts; 

Keque mhiore cum judido inter discre- ^^ ^^ dOaceratis: male. SimiUter 

pantia exemplaria rem editores admini- gcribas, ibid. xx. 39.—" huic aridis tuni- 

straverunt ad -ffin.iv. 5^5. « ^^ dereptis." pro mendose evulgato, 

Deripientque ratcs alli navalibus?— — direptis. Iterum, x. 4. *' Sed vis iila me- 

Hanc vocem prodireni;rfa certissime resti- " ^'^a non nisi nido dereptis.** Pariter 

tuit Burmannus Sereno Samonico, ver. ^" ^*^ ^'^^^ «^*» direptis exhibentes. 

555. qui Lucretium nostrum, ad ver. 48. Eandem denique mendam ex eodem scrip- 

hujusce libri, illustrabit commode: ^^ *»^*™' ^^ ^»"- 54.— " nec idem 

" poUere, nisi viventi dereptum." Editi, 

AtbofB PyrameA cortex dinpta coquttur dwwium^CsBterum, O. habet Dirtcttti 
Axesub xtherio: 

quasi Dierectee, pro Diruptae, smffti»TM' 

ubi Burmannum consulas, et, quem me- quse vox PlautiQa est. Dictiones autem 

rito kudat, Hdnsium, ad Ovid. met iii direptus et directus interdum oommutatas 

52. Hinc Q. Curtius corrigendus est, esse, nos docuit iUe diUgentissimus, et 

vii. S. 24. " At ilU, simulatione omiss&, judido subactissimus, Drakenborchius^ ad 

** drcumsistunt eum, et frustra repug- Uv. xxxvii. 31, 5. 



208 T. LUCRETII 

Excienint: ne forte animas Acherunte reamur 
Ecfugere, aut umbras inter vivos volitare; 
Neve aliquid nostri post mortem posse relinqui^ 
Quom corpus simul atque animi natura, perempta, 
45 In sua discessum dederint primordia quseque. 
Dico igitur, rerum ecfigias tenueisque figuras: 
Mittier ab rebus, summo de corpore, eorum 

IbidL volitant simulacra. Sic etiam con- Ver. 45. aliqiddpom: V. ed. B. ali- 

junxit vocabula Virgilius, iBn. vu. 89. qws possit. 

,. ,_ j. . , tA^ r. *i j-j Ver. 44. animi: M. aniinmm, — ^Et n«- 

cias, an poeta t» perempla posuent inr 

Cicero, episL ad famil. xv. 16.--« si in- . ^ ^ ^^^^ singularis, an plura- 

« sulam BritanniamoEpero cogitare, ejus ^^ ^^^ ^^ ^^ dedimus ad ii 908. ui. 

« ii}«»X«» mihi advolabit ad pectus." ^^^ ^^ Morem Lucretianum nosme- 

Carterum, idem vates MincUnus oculos ^ . j^^,^ participium ad nomen 

in hunc locum contentos habuit, ad Mn, ^^^^^^ referentes. 

^- ^*^- Ver. 45. dederint: Vind. A. n. dedc 

Morte obitd quales fama est volUar(figuras, runt. 

Aut quae sopitos deludunt sonmia sensus, Ver. 46. ecfigias: ita vetustissimi libri 

L. M. nec non B. si collatores sint cre- 

Ver.57.menteis Terrificant. Idcmrur- ^gjj^.. ^^^^6 reliqui omnes codices, cum 

sus Maro, JEn. iv. 210. summapertinada consensiis, egigies. Foi^ 

... . mam autem, quam servandam habuimus, 

— — ^— caecique m nubibus ignes> . „ . -i -^t • im i 

Ternficant animos . exhibet Aframus apud Nomum Marcel- 

lum, viii. 77. et Plautus, Rud. ii. 4. 7. 
Ver. 58. in somnis: U. insomniis; aber- Porro, vetus orthographia, quam exhibeo 
ratione non valde contemnend4. In hoc versu, edamnum restat in dictlo- 

Ibid. Jiguras miras. Idem, geo. i. 47 7i nibus ecclesiat edoga, ecdicus apud Ci- 

ceron. epist fam. xiii. 56. ecfoderey ecferrej 

«mirf.cr«modi.,pailentia.«,m-. ^^^.^^^^^ ^ „onnuUa exemplaria Tadti 

Ver. 59. Contuimur miras: Macrobius, Plautique; ne plures voces enumerem, 

ad Sat vL 1. Contuitur mirans: i, e. mi- Grads propiores. SimUiterin vetere glos- 

ras.-iuce: n. lite.-carentum: B. ca^ satore, confidens rescripserim equidem. 

rente. Eccedo^ et Eccanto ; vice r«y Ecedo, Ecanr 

Ibid. simulacraque luce carentum.: i. e. «oque. 

non jam vivorum et vs(2entmm; adeas no- Ver. 47. corpore: verum omnes libri, 

tata in iiL 1059. Haec autem mutua tam MSS. quam vetustiores impressi, cor- 

sumpsisse Virgilium, ad geo. iv. 472. quis ticCi sed procul dubio mendose: conferas 

ignorat? . verr. 55. 50. 57. 62. — eonim: P. O. ea- 

rum • sed ex correctore, ut putem: et an 
Umhneibanttmuestsmulacraquelucecarentum, rum, wMnt». x^^m.^*» ^ r 

sic voluerit immutare Lucretius, ut am- 

Ver. 40. sopore: B. sa^es usitatissimo biguum evitaret ob tot nomina ejusdem 

errore. generis? effigias scilicet, figuras, rebus. 

Ver. 41. Acfterunte: P. O. Acheronte. Simile quid habemus in varietatibus, ad 

Mox M. vibosy pro vivos; pcr solitam ver. 92. Insuper, vulgo interpungunt ad 

commutationem elementorum b et v. eorums sed me perqticuitati consulturum 



LIBER QUARTUS. 209 

Quffi quasi membranae, vel cortex nominitanda est, 
Quod speciem ac formam similem gerit ejus imago, 
50 Quoiusquomque duet de corpore fusa vagarL 
Id licet hinc quam vis hebeti cc^oscere corde; 
Principio, quoniam mittunt in rebus apertis 
Corpora res multse, partim diiFusa solutee, 
Robora ceu fiunum mittunt) ignesque vaporem; 



esse existimavi, si yocabulum istud prove- m** sed impeditior veiborum coUocatio 

heretur in sequentia. £t, si matis, ad minimenobispiacet, nequepoetamvenus- 

corporum tacite r« eorum referre poteris. tum resipit Scribendum ideo forsitan : 

Ver. 48. membraiuB: sic P. Vind. V. „ . , . , „«.«, » , , « ,» . 

ed. B. O. A. XI. et quovis pignore oon- 

tenderim, non aliter scriptum in L. M. i. e. membra corlicem abfictant, 

quamvis taceat Havercampus, etmemhra' Ver. 49. ac: P. V. ed. B. et; O. A. 

na sit in n. X. atque Nonio Marcello, iii 11. ad. 

61. quum sit vero simillimum, librarios Ibid. speciem ac formam, Amobius, 

ad exquisitiorem constructionem offen- lib. iii p. 106. '' Nunc ad speciem venia- 

disse, de qu& vexbum nominitanda ad pos- '* mus et formas, quibus esse descriptos 

tremum solummodo substantivum redit. ** deos superos creditis." 

Corticem vero utriusque generis inveniri Ibid. gerit: L e. habet; ut ^i^u, i^u^ 

docet ibidem exemplo etiam Virgiliano, in Graecis. Sic Gruter. inscriptt L p. 9. 

in ecL vi. 65, ille Nonius; apud quem " Numine yon^igero;" i. e. fontem ha* 

falso scriptum est, mminandas^ errore in hente, Alibi diximus. 

errorem cumulato. Videas Heinsium, ad Ver. 50. cluet: L. 11. 2. cui et; L,cui; 

Ovid. met iv. 575. de» feminino genere O. A. tui et.—^iisa : V. ed. B. A. fusta ; 

vocabuli corlicis ampliantem. Per cor/i- L. O. 2. a.fusca. 

cem vero intelUgas insectorum redivivo- Ibid. cluet vagari. Simili cum regim!- 

rum integumentumt ut sspe Plinius; et ne Ennius apud Nonium, ii. 147. cluebat 

per witfmftranrtm, tacite significari/eht* in- esse; Plautus^ Bacch. iv. 9. I. cluent fe- 

volucrum: confer verr. 56. 57. cum Plin. cisse: hoc autem rarissimi est exempli, 

nat hist xi. 16. 32. xxviiL 50. et de censtructione Lucretiani interpretes 

Porro, .Varronis locus in Nonio, L c. ad prudentissimum silentium prssfant 

Lucretium nostrum egregie facit £ Ti- Ibid.^M imago. Minucius Felix, sect. 

thono, 9r6ft yfipvsj fragmentum est ex- 19. '* Quid Democritus? quamvis ato- 

cerptum: *< Sic invitata, matura anima '' morumprimusinventor, nonneplerum- 

*' corporeum corticem facile relinquit'* " que naturam, qu«e imagines fundat, et 

Ubi forte an corporis reponi debeat, ut '' intelligentiam, Deum loquitur?" 

evadat veraus iambicus tetmmeter brachy- Ver. 52. mittunt fn: M. O. A. mittun- 

catalecticus, dubitare Uceat: tur; librarii sensu nimirum scriptoris 

e- . ,: ^ .. ., . constructionem cum suL et ed faciliore 

Sicinvitata, matura anima corpon' corticem .. 

Fadle relinquit. qmdem, praBCurrente. 



T,.j , . . ^^ Ver. 53. soluta: sic P. V. ed. O. quod 

der. ther. 392. de cnte «necta 9en«.t.s: ^ ^. Jl p^J^^^^ „, ^;. ,. ^ 

M m-CXS; wXiM wt, «AOON H» ^»»*?. «' fiuale solventes, ut ligna) mUtmU cor. 

Sic Bentleius conexit ex scholiaste, pro >' pora diffusa: (i. e. se passim difiiin- 



210 T. LUCRETII 

65 £t partim oonteicta magid» condeiisaque, ut oliim 
Quom teretes ponunt tumcas sstate cicacUe, 
Et vitulei) quom membranas de corpore summo 
Nascentes mittunt; et item quom hibrica serpois 
Exuit in spinis yestem; nam saepe yidemus 

60 Dlorum spdiis vepreis ToHtantibus auctas. 

*' dentia) paitim sdidioret res, ut teretes nndU tunicas JEt tnembranat. Hsbc ali- 

*( dcadiB, mitiunt corpora contexta magis ter Aristoteles conjunctim exhibuit, de 

" et condensa." Nihil darius, quam quod partt. animm. iv. 15. vocans eas ;^4r«9a 

nostia lectio sit multis nominibus evul- l/Mmh. At enim vox iunica videtur ab 

gatae praeponenda, et poetae menti maxime Empedodis usu derivata. Stobanis» ecL 

aooomntodata. Kon alienus est el^gans phys. lih. i p. 141. Porphyrii dtans cgre- 

locus Novatiani, de Deo loquentis, in reg. gium finsgmentum: 

fid. init— " qui c«lum altA sublimitate ^^^ aAAOXPHTI wtfi^TOAwm XITUNI, 
*' suspenderit, terram dcjectl mole soli- 

««daverit,maria,o/uroliquored»J«4<feri<." *~ /««V^^t^» w ^'•'A;-*. «clocua 

Ver. 54. ceu: sic P. V. ed. R O. 11. itrt» emendandus est 

rdiquorum tamen exempbrium scriptura ^^' ^^' '"*^^ '^*^' ^^* ^ 
seu communes editiones mirifice occupa- 

irit. — — — ' adytis quum lubricms angms ab imis ^ 

Ver. S5.condensa: Vind. conienia ; ope- Cajterum, totius oolor lod satis indicat 

ranim, ut videtur, vitio. poetam memoi«m fuisse AristoteUs, de 

Ver. 56. teretes: sic P. verissime: i. e. ^ ^^j^ ^ ^^_,^. ,^ ^ mfx^ 

«' longiuscule rotunda», et tamen solidius ^^^ ^^^ ^^^j ^, ^^^ ^^^ ^ ^^^ 

« compact»;" ita ut opponi intelligatur ^^ ^^^ ,^„ ^, ,^^^ 

euipiam scabro. tenui prorsus, et quasi ^^ ^^ . - ^ ^ ^^^l h 

dilaminato,corporL Mens scriptoris sen- „„^,,_^ ^,^., „ .^^^ 4^. 

sum hunc efflagitat: videas expositionem y_^ 

meam ad ver. 53. modo datam, cum v. y^^ ^^ ^ ., .^ ^^.^,., . y ^ jg^.. 

801 . et qua dicentur ad ver. 1 160. hujusce .^ iuimis 

Mbri. V. ed. B. ri. cateriss Vind. tereris: jy^ ^^ ^^^ . ^^ animadversa 

O. n. veteris: X. teneras: reUqui, ai veros ^^y^^ ^ aj gjj ^^ ^ ^^ ^^^ 

cgerint, qui membranas oculis usurpave- virgilius, ad iEn. xi. 829. 

lint, veleres, Porro, vice astate^ L. iBtate: 

fortasse iton deterius. Sed Nemesianua, Tum frigida tota 

ecL iv. 42. habet astivis cicadis ; ideoque ^""***" ''"^'^ "^ ^^*^^ 

nihil novem.-.CaBterum, nomen teretem quasi sdlicet diffiindaret «iinicam.— Et ex 

velle quiddam concinne compactum, ac ^ i^^ flosculum l^t Prudentius, ib 

nullis prominentiis, indsionibus, aut aqpe- niateria quamvis admodum dissimiU ver- 

ritatibus quibuscunque, inasquale, Amo- gatus, apoth. ver. 56. 

bius luculentissime docebit, Ub. vi. p. 1 96. 

" Nam, cum omnes homines teretem esse "^» » 'A»«' iMtmabat acutb, 

«solem indubitabili luminum contem- Vulnificaaque coma. innoxiua ignb agebat. 

«' platione videanms; os ilU vos hominis, Ver. 60. aiKtas: A. actas: M. auctos: 

** et mortaUum corporum Uneamenta, do» sed vulgatam lectionem tuetur Nouus, 

«« nastis.*' vi, 55. hunc versum laudana. 



LIBER QUARTUS. 211 

Quffi quoniam fiunt, tenuis quoque debet imago 
Ab rebus mitti, summo de corpore rerum. 
Nam, quur iOa cadant magLr, ab rdt)u$que recedanti 
Quam quae tenuia sunt, hiscundi est nulla potestas; 
65 FraBsertim, quom sint in summis corpora rebus 
Multa minuta, jaci quas possint ordine eorum^* 

Ibid. «pcrfiw .• i e. pellibafl. In Senec» dii; Vind. O. r. Xl. ostendi est; n. osten" 

Herc fitf. deiBe HeECuks» ver. I15h dis: quae sunt var'im corruptel» vods ge- 

— — — cur latiis Isvum vacat nuin«, quam exhibemus, abeuntes ex kis- 

SpoRoleomsf cendi est, per iscendCst, et istendisty in 

FaUadiu^ xii. 7. 4. " Juvat in eA /ar-» ^^^^^i ostendis, ostendit; eo fadliore 

" bore) et ^foUum serpentis appcDili.*' ^«noigratione ob similitudinem elemento- 

Hinc pio bumano corpore Pnidentius "^ *^^' ^^^ ^' ^"°^ Juvenajis co- 

Yoce usus est, intexens peplo praprio ser- ^^ ^^ probus et vetustus, bibliothec» 

mom T^uTF^iffnj fila, apoth. 4ia publicae Cantabrigiensis, ad sat ii 77. viu 

190. bis babeat aterf pro acer. Sed in no- 
-—- — Fuee^caSMeserpetui tissimis est haec commutatio. Hiscere au- 

Mandpium Chrfeti, fiir comiptiMiine. vewtt. *®™' ^°*"? Marcello mterprete, u. 40a 

Desine ; Christos adest, humani corporis ultor: ** ^ proprie loqui." In quo tamen gloa- 

Nonllcet, atj^fi»0irapiag,cuiChri»tnsinhK8it. sematea»^fft<«ygrammaticidesidero: nam 

TuiA ^i^ .ui^ • j . ^***^® venit ab Aio, quse vox ipsum neso- 

di leMtatom uliaue. Sic Nr««»^ ^I apenendi ons ad loquendum exac- 

Zlu^^ ^^ x«.^ . ^. tifirfme despribit Glossator vetus optimus 

pelte Haf^s, quevi PluBbus deooitiea. ;trf«™«. .j«,v. i« rw 

** Jtw^*'»' XnAfjww." l/ndeViif^iliusegre- 
A«p^«r«^^,«p,^,nArn, xOMtfuynmvpmfi gie, iEn. iii 31 4i 

1, e. summstaie scopuli m antro; sic enim ■ vix pauca furenti 

If^gendum puto^ pro codicum scripturd Subjicio ; ct raris, tarhatw, vodbus «/co: 

^, .^pAa» Mus» respuunt i e. hio magis, quam loquor. Servius 

yer.6h ^: Vind. ^^, v»leditor ibidem: " ffiscere est Aiare, nec loqui 

potius «ttnniculosus; ut editi vulgaj^ «posse: nam, qui nimium moerent. «r^p 

sme hbrorum auctoritate. cc singultibus, ore etiam aperto. verba i«d. 

Ver. 62. ^b: B. jit; A. X. A^e- « dere non possunt" Ita supplendum 

ru«.. editoree«arbitrio,eflrii«;uberl|i. esse hoc glossema censeo. Diomedes, de 

tcm a^ue ev^am owtionis tum^. orat i. p. 354. << Hiscere vero. incipere 

a^ nec attendentes, et audadssime con- " loqui" Est autem tritius vocabulum. 

xT"*^* .« ^*^ ^f^ ^ pluribus exponi, vel defen- 

ver. 63. tOa: nempe craadiaBe fik> con- di, postulet. 

texta; de^us supra; mmhranas puta, Ver. 66, eorum: sciUc^ « corporum. 

ttmscasq^ ven-. 56. 57.~IVo ^w, JB. « i«l su^ciennn, unde h« particul«, 

citm ; a s«iiim. u ^^ quibus imagines constant, sunt emis- 

yer.S4,hisamdiy^lhiscendiest,mmB «sa: eo ordine nimirum Quo Juerint :'' 

«»4pfas manuducli, vere videntor edidiese i. e. quem prius habebant. quam evola- 

<to«^: M. Juscendis; i. e. Aiscendi^/st, ut rent MensLucretii plenius declarata est 

ptobe judicavU Havercampus: L. iscendi, m notis ad ver. 34. Habc autem cum 

derasa pnmi KterA; P. V. ed. B. A. osten^ editores habuerint minime peispecta, com- 



212 T. LUCRETII 

Qao fueriht, et fonnai servare figttram; 
£t multo citius quanto minus indupediri 
Pauca queunt, et sunt in prima fironte locata. 



mentitiain suam lectionem eodem non loqui Telit, sine sensu, sine ezemplo prdbi 

erubuerunt obtrudere poetae: neque alia cujuspiam scriptoris. Sed haec in tnmsitu. 

ex caussa propagata est per libros scriba- Porro, inter et acforma in M. cum oom- 

rum varietas» r« rerum utique, qus le- paret; unde Gifanius sic eiegantjsfiime 

gitur in F. qui testatur tamen, erulgatam tentavit locum: 

insuper scriptuiam pubUcarum editionum ^ ^^^^ ^ ^^ ^^. .^^^ ^g^. 
in priscis codicibus inyenirL Quae sequi- 

tur phrasis, Quo fuerint^ epexegesis est; quod, ut est perquam ingeniosum et sane 

ad solitam illam tvetpytmv orationis» quam Lucretianisomum, ita veritatis etiam ai^ 

noster sectatur studiosissime in omnibus, fine videri potesL — servare: B. serwxte, 
et qua nihil argumenti didactici subtilit*- Ibid. formajiguram: i. e. «» ea exter- 

tem decentius commendat. Interea, no- " na lineamenta, qu» formam effioere et 

bis gratulabimur, si possimus a Lucretio " ^^«^xrwpi^Mi» solent." Accuratissime et 

rubiginem temerariis incrustatam abster- perpensissime videtur loqui noster, dum 

gere; et in hoc vel diligentissime nobis formam pro vocabulo generali adhibet; et 

csse elaborandum arbitramur. pro speciali ^guram rursus. Fariter Ovi- 

Ver. 67. Versum sic reprssento, ut dius, ex Font iii. 4^ 25. 
Vossius quoque videtur consdtuisse, ad - . «.. ^ . 

iibros omnes antiquos, praster P. qui vul- 

gatis impressis consentit, exhibens ad Severiores «utem >hs sunt reguls, quam 

hunc modum: qu» scriptoribus, otio suo et commoditati 

Quofiierint, «^'«/«rmet/offfufservarefigunun; ""^™™ consulentibus, morose possint ob- 

«4. rk ^ -n jf ' . . . j .11 servari. Hinc ut synonymas non dufai- 

•t U. XI. cum F. faaentes : msi quod illa ^ , , ,. _. -^ " «. i 

/. u u .. 1- /. * i ,.. tanthas dictiones usurpare. Sic glossa- 

forma habeat, hasc formam, Ad libros . . „ t^ - 

.,«.:„»»^ ^ j. • . ™ni vetus: " Forma, uM^fh 'ruifos, ^Zf 

umversos veteres dixi, praeterquam m ter- ., _. ^'^ „ ^«Jl, 

_. „x.^^^ . 1 . j.^. . . fMt. Ftgura, ^x^ifi^ rwr^g, Cicero, 

mmatione singulans dictionis; nam scn- , , . ,„ .Ta j • • 

Wf»,./' • %r j * X i. • tr^ j de nat deor. L 18. « Quod, si ommum 

bitur/orm^p m V.ed. A.et /brma mVmd. „ . . - • •!. u • • ^ 

T Ttr «^ « T .u . ^ . » ammantium formam vincit nommis Ji- 

A«. M. n. X. Libranos autem saepiuscule „ _^ ''^ . x«-e 

^v^^^' • 11 i.. ... " gura, Deus autem anunans est; e^ngu- 

aberravisse m syllabis a, a, et ai permis- ,, ^^ ' ^ ^ «„i«k..«.;«,- «;♦ 

j. , . , . .f ^^ ra profecto est, quae pulcnemma sit 

cendis, docuunus ad i. 555, 952. ii. 1062. ., " .. j. * ^ ^l^ . ^ . ,- 

;:: co-, njr ■, ^ . , ommum. Idem rursus, de oll. i. 35, 

m. 681. Mox eadem est confusio, ad ver. ,, t» • . • • --.-♦^ ^..^»». «- 

PTc ts' '1 « ,. . . „ " Frmcipio, corpons nostn magnam na- 

76. bimilem errorem fehcissime ex Ho- ,^ ^ . .j^ i,..u. :- « Jl*:»»»».. 

—♦:^ i 1 ^ , *' tura ipsa videtur habuisse rationem ; 

ratio sublatum esse certo certius est, ad ,, /^ _^ ,. _^„« ^_. 

nd K 1« lo «* ♦• -u- " qu«/onnam nostram rehquamque/^ 

00. II. 16. 19. et optime sic rescribi: ** • a * ^: *u^«««»„ ««_ 

*^ " ram, m qu& esset species honesta, po- 

— quid terras, alio calentis « suit in promptu." Sed de hac re pro- 

'°'*' Z^.'^"i', ^ "^ f«to »«is ««*« sunt 
Sequoquefugit? 

Ver. 68. i:^- A. Sed; quod placet: 

Aliter Latinitas non constat: quicquid nec librarii non solent confimdere vocu- 

enim dicat Bentleius, mutareterras perse Jas Et ac Sed, vel Set; vide Drakenbor- 

nibil aliud significare potest. quam «ter- chu notam ad Liv. xxL 26. 6. cum Van 

"rasquas nunc incoUmus:" neque om- Staveren, ad Comel. Nep. iv. 5, 7. et, 

nia exempla, quae vir doctissimus con- quos ibi laudat, eniditos viros. Codex 

gessit, suam crisin tuentur, aut tueri va^ Cantabrigiensis, quem usurpavi, ad Ju- 

Jent Ineptus sit necesse est, qui sic venal. vii. 242. pro cura sed, habet cura^ 



LIBER QUARTUS. 2is 

70 Nam certe jacere, ac perciri, multa videmus;. 
Non solum ex alto penitusque, ut diximus ante, 
Verum de summis ipsum quoque saepe colorem: 

«*• — Porro, vice citius, B. iutus; et M. editi, jaci atque emergere; longe men- 

endopediri, auctore Havercampo. dosissime. Lector vel emendationem me- 

Ibid. indupediri, De vocibus hoc ge- am amplectatur, vel, quod malim, de suo 

nus, ab u^av compositis, nonnihil diximus probabiliiis aliquid excogitet: nam lam- 

ad L 83. huc etiam referendae sunt ese, pada libenter tradimus. Jacere autem 

qu» sequuntur etymologorum cruces, in- absolute ponitur, ut Graecis consimiles dic- 

digenus, indigenitalis, indigetes: i. e. m tiones fiakku» et f4*TUf 8»pe: jam vero 

patiia geniti, vel nati. Et forte a poetico absolutum verborum usum Lucretio ada- 

ttv pro ly Latini suum indu pro endo deri- matum esse satis constat, et nos super hac 

vaverint ipsa re lectorem repetitis vidbus admonui- 

Ver. 69. et: P. V. ed. B. Pii codd. ™s: vide adiiL435. 501. Hinc nuUus 

quidam, ut, — eunt: V. ed. B. sint — m dubitem, quin Livius, ad codicum plurium 

primd: Vind. V. ed. L. prima; O. n. et MSS. fidem, sit hoc pacto tandem elegan* 

Pii quidam codices, prima suh; nonmale: ^issime rescribendus, xxv. 35. 1. " Haud 

sed videas i 878. Pro queunt^ n. fedis- " segniter inde duces Pceni, fortuni usi, 

sime, queruntur, '' confestim e proeUo, vix necessari& quiete 

Ibidi Pauca : nam, quamvis multse sint " ^** militibus, ad Hasdrubalem Hamil- 

particuke jaculabiles, non videntur ad has " *^™ citatum agmen rapiunt; non dubia 

imagines tenuissimas confingendas uno ^^ ^» 9}^^^ conjunxisseni" {utnoatraXes: 

tempore requiri multae. Cnterum, suc- ^*^** *^ should havejoinedj »< debellari 

cessioestharumparticu1arum;etevolantes " P^sse.** Vulgo, ex emendadone Gro- 

aliae locum praebent aliis ex nov& super- "<>^*n^ juncti esaent, Nos sincerissime 

fide evolaturis. Faber autem lectionem ^°^"™ constituimus. 

evulgatamcoarguit, etreponitParoa.- cui ^®^* '^^* penitusque: P, penitus ceu; 

non assentior. et fortasse rectius. Non aliter Cicero sine 

Ver. 70. jaeere ac perciri. Postremam ^^^^* ^^ ^^gg. i. 5.—" sed penitus ex in-- 

vocem ex conjectura rescripsimus; sed " ''^^ philosophia h^uriendam juris dis- 

Lucretiana est, (vide l 213. v. 212. iii " cipUnam putas.'* 

304.) et optimam sodetatem cum locu- ^^^' '^^' *^'*""* ^^^^ colorem: « qm", 

tionibus, quae sequuntur, ex alto, penitus^ " ^"™ ^^' '®® tenuissima atque super- 

init; nec non ad rudera lectionum in li- " ^^^^ tantununodo, si jaculetur for- 

bris quam proxime accedit : est enim in hoc " ™** ®* imagines; multo magis quae so- 

loco diversitas vexatissima scripturse. P. " Kdiora sunt ac densiora, suas efiigias 

O. n. jacere ac jaculari; qu« sunt in- " ^®*'®^* emittere.*' Ita mens loci capi- 

venustissime tautologa, sapiuntque sarci- ^^^' 

natorem plane insdtissimum : \'md.jacere ^^^' ^^* '^ ' ^* ^'^' — ''""" * ^' ^ '"*''• 

ac ciergiri; V. ed. L. Jacere rea ciergiri; ^' ^"*' ^' ^ff^i ^. rura; X. rusa; P. 

M. ^.Jacei^ ac vergiri; B. acjacenterea ^f^* ^^^ delerius, si copia codicum fa- 

aergiri; A. in etheria ciergari ; n.Jacere ^^set: nam vestes militares, qxiastunicas 

et ciergiri. Forte an lateat in isto ciergiri '""**«* vocavit Trebellius Pollio, in Clau- 

vetustum quiddam vocabulura, quod ex ^^®» ^^^ ^^ Martialis rufas nuncupat, 

latebris nequeo equidem protrahere. Vos- ^^^* 129. 

sius proposuit, Jacere atque esciri; J. F. Roma magte fuscis vestitur, Gallia rufis; 

uronovms, jacere ac invergi. Vulgares Et placet hic pueris, mi/i/i^wjque, color. 



214 T. LUCRETII 

Et volgo fiidunt id lutea russaque velaf 

Et ferrugina, quom, magnis intenta theatris, 

JDe coloribus autem luteo nusoque, vel ez ddrunt editores nonnulll^u^an/, pro flui* 

tritissimis poetaruin locis, atque lezicogra- tarUt ut ad iii. 190. sed in hoc lobo ane 

phis, omnia sunt Tulgata. Paucula ta- libris, quos non licet nobis contemptui faa- 

men apponentur. Vocem russus £nnia- bere, prfiBsertim in his tendbris IjUini ser- 

num fragmentum habet apud Ciceron. de monis antiquisamL NuUa vox comparet 

div. ii 26. ita legendum et disponendum; in V. ed. B. L. A. n. atque, ut videtur, 

nam vulgo legitur ^)2auw et alas: Vind.— P. autem dsit pendent f O. Xl.cum 

, entfudb» sis quibusdam Pii codicibus, circum; X. du- 

Cantu,^ajM«»que premunt aUs: ras, Non mirum est interea verbum ra- 

rissimum fluctant ita librariis indoctis, et 

l e. •« cum ftudbus favent cantui, et cum ^^^^ ^ tritisama, caUentibus, scrupu. 

" alisptemuntplausum:"— tacentnempe, ^^^ injedase, ut alii lectionem mutatum 

etquiescunt. JluMa sunt. niftra utique. iviasent, et omlssum aiu. 8i influctus 

vd Mn^ifiei coloris: unde Prudentius, ^ijiucturus, formas antiquas pro /wn» 

peiist X. 908. etfluxurusy hoc pecus indderant, procul 

Ferfusa pulcher menta russo stemmate dubio hon peperdssent aliquo saltem mo- 

Fert, et cruenH pectoria spectat decus ; ^j^ contaminare: vide Prisdanum, lib. ix. 

Ostr^fruUury^utinmrt^. p g^j Et fallor, aut UWii. ad ingeni- 

Sic legam, vodbus transpositis, in ultimo um redeuntes, hoc antiquarii sermonis 

versu, proxime ad quosdam codices. £t Bumimentum Virgilio iBvidenmt, ad Mn, 

orania assimilat imperatorio omatui poiSta; v. 867. LucKtium pro more intuenti: 

diademati, bfdteo, laticlavioque : undenon 

aiidiendusestSalmadussubtUissimiiscum tt»>»P«f ""««^'•^"'«•«nw.»!.^ 

Sensit, et ipse ratem noctumis rexit in u&dis. 
suo aoumine, stammate, i. e. stagmate; 

vice stemmate. — Porro, navet operam Lu- Sie oodex DorvilliaauB: vulgo, fluitan^ 

credo Ammianus Marceilinus, xx. 1 1. — tem. 

**sequens (spedes iridb) fulvat id est Ibid. volgata: l e. volantia, vdi obe- 

** pauUo exdtatior quam luteaj punicea untiA: oonfer sis r. 428. infi», ver. 909. 

*« tertia — ." Russa nempe fwttiin: vide il 163. 346. et hine IbtsitBn deiivatur 

sdioL ad Hom. Od. 1. 1 25. phraaisi quod ea, qua vulgus novit, eder- 

Ver. 74. ferruginea: B. M. O. A. n. lime per omiiia didantui'. Vii^us, JEn. 

ferrugmea,-^intenta: A,tensa, zii 608. 

Ibid. ferrugina: i. e. carulea, subfiisca, fanctataminfaix^volgaturfamaperurl^: 

hyacinthina. Virgilius, geo. iv. 18. . ,, , . . - ^ 

L e. celebratur: adeas notamm i. 4. 

Et pinguem tiliam, ttferrugineos hyacinthos, j^i^ fluctant vela, Elegantissima est 

" Ferrugo coloris genus est, qui vicinus locutio. Pari cum venustate, quidam, 

^^ est purpurne subnigra:^* Servius ad cum amplis vestlmentis spatiatus, Afranio 

Virg. ^n. ix. 582. ^TnxtTffitwf ^ofttketn* didtur fluctuatim ire^ apud Nonium, ii 

{011, itoppvft^ov He^chius. Conferas No- S5S. Amobius etiam oppido spedosus 

nium Marcellum, xvi. 7. Sed enim dic- est, lib. iii p. 108. *' Siquidem, cum &- 

tionis etymon, qui color sit,. Uquido de- «< d^ atque informatis deos, hos crinitos 

clarat « effingitis, alios laeves, oeminudos, in- 

Ver. 75. trabes: Vind. dat tabes, — trc" " tectos, aut, ne frigus incommodet,^tt<- 

mentia: quidam Pii codices» tenehtia, — *« darum vestium supeijectione petfusos»** 

fluctant: sic M. breviatft voce, ut modo Similiter Apuleius, met xi p. 759. ut cst 

ferrugina. nro vul«rari ferruginea. De- semper harum deliciarum ambitiosissimos 



LIBER QUARTUS. 



213 



75 Per malos volgata trabesque, tremeBtia fluctant. 
Namque ibi consessum caveai subter» et omnem 



captator, atque avidissimiis :•>->** jNi22a ni- . 
'* gerrima— ad ultimas oras nodulis fim. 
** briarum decoriter confluctuabat" At 
animiim adTertant velim lectores mei, 
quaedam scripta manu exemplaria iU dare^ 
confiuctabat, Caeterum, hoc lepore ser- 
mottis referti sunt poetae utriusque linguie, 
et nos in his notis alicubi plenius illustr»- 
viraus: profluxit autem ex Homeri fonte, 
ad IL £. 754. scilicet: 

nEHAON fuf KATEXETEN imw itkirp^e »* 

Ver. 76. ibir O. n. ubis A. /*W.- in- 
numeris autem locis voculas ibi et ubi 
commutatas esse docemur Drakenboichio^ 
ad lAv, xxii. 5. 2. et aliis. Sed longe ele- 
gantior exsurgeret locus, ad codicem nos- 
trum A. concinnatus, atque germanissime 
Lucretianus fieret: 

Nam tibi consettum caveal— . 

Inficiunt tibi sdlioet. Nihil elegantius: 
videquaBdiximusadiii.28. Hsdictiones 
etittnsaepenumerolibrariiscommisoentur: ' 
adeas eundem Drakenborcfaium, ad Liv. 
viiL 32. 5. Codex MS. Cantabrigiensis, 
ad JuvenaL xiii. 150. habet tibi, pro vul- 
gato ibi. — conseisum : V. ed. B. concessum: 
M. cansentum; O. confessum; A. con. — 
caveais Vind. V. ed. B. L. M. n. 'S. ca- 
vea; O. XI. cavetB; et postremusiUe ver- 
bum omant infercit post cavea, 

Ibid. consessum caveai. Hine Man- 
tuanus ille, ad ^n. v. 340. 

Heic totom catfta eotuessum faigentis, et oia 
Prfana patram, magnis Salhu clamoribusinpjet: 

ttbt nominis, cavinp sensum interpretes 
ubertim dedftravere^ nobis otium fadentes; 
et libri scripti non multo aliter, atque Lu- 
cretiani, in voce consessum variant 

Ver. 77. Scenalem: ita scriptum est in 
P. Vind. V. ed. B. L. O. L. n. X. n. et 
undenam hsBC dictio librariis? Vulgoau- 
tem, Scenat, ut antiqu4 manu in L. uti 
existhoaat Havercampus; sed hoc cst in- 

VoL. ir. P 



certius, quam cui prudenter fidas, tot aliis 
exemplaribus in lectione nostra consenti- 
entibus: aliter, niri mecum statuissem 
libris (^timis ac pluribus, quoad fieri probe 
possit, semper obsequi, loeum int^grum 
refinxissem ad scriptunun oodids antiquis- 
simi M. Scenali speeimen utique; nec du- 
bito, quin ad Lncretii scripturam germa- 
nissimam, hoc modo: 

Namque ibi consessum caveaT subter, et omne 
Scenak specimen, patrum, matrumque^ 

Similis est variatio in libris MSS. ad Pro. 
pertiuni,iv. 11.67. 

HBa, tn specimen Cennirc nata paterss: 

alias, ^ciem ; vulgari dictione exquisitio- 
rem, quod adsolet, expellente. Ad quem 
locum videas Broukfausium Burmannum^ 
que, vocem specimen illustrantes. Hoe 
etiam modo tuibant scribae ad Virgilii 
^n. xii. 164. 

Solis avi spedmen: 

i» e« omamentum patris ;^«^«rfi^i(^i«Mu 
Nasuti vero statim intelligunt, quidnam 
est, quod scribarum timidiorum mentes 
labefecc ri t; productionem innuo brevis 
syllab» in caesura; vim literarum tp vel 
extra ciesuram, ad efficacissimum susten- 
taculum ministrandum, ne quidem 8om« 
niantium: vide nos in hanc rem disqui* 
rentes ad Silv. Crit sect xxx. Hinc iiw 
felidssime dubitant viri docti de VirgiHo^ 
^n. ix. 37. qui certo ceirtius ita sinceria- 
sime wX fidem codinmi MSS. resciibi de- 
bet: 

Ferte dtiferrani» date f<fa, tcani^ muroi. 

Crimen fuerit vel inexpiaHli affine, me& 
saltem sententid, in Divam Criticen ad- 
missum, de isto versu, sic posito, levissi. 
mam suspidonem obmovere^ Seneca, 
HippoL 1026. 



>en! totummarc 



Inmugit : omnes undique scofmli adstrepunt. 
Idem ninus, Herc fur. 950. castissime: 



^16 T. LUCRETII 

Scenriem spedem, patnuai, matramque, deoromque, 
Inficiunt, oogimtque suo fluitare cokire: 
Et, quanto circum mage sunt inclusa theatri 
80 Moenia, tam magis haec intus, perfiisa lepore, 

« 

HyenMqnegeEdo^iifMtoj^iorefert. scopulo MarkUndus impegit, ad Statii 

Adde SiUum ItaUcuxn, xii. 209. ^^^* ^- ^' '^^ 

^ . . ' mBii limine pHxno 

ct«voMavortepamt«, Fatomm: 



Ne ifta spes fusos pacis, vitseque, maneret. 

-T . • 1* «j • ji ' 'A. • nobis commendans stamine: et similem 

Herasms grave aliquid m se admisit, qm -. j /-« j- • c*-i •• «* tt • 

** , ... --fc_. ■!• _^ erravit ad Claudian. m StiL u. 27. Hem- 



ad hunc modo scripserit Ovidium, art am. 
ui. 726. 

Oraque fontaa&fervida spargit aqua : 



sius errorem. Burmannus, Antiiol. Lat 
L 175. 1. 



Tumef spes Italdm, custos fortissime regnt; 

namscriptipleriquecumprim&editione. ^ie tentavit: «Tume, 0/ ^es-." Ac- 

p«/«<; quiB tamen vox pnecessit p«iUo euratus est Q. «oero in ver. 12. carminis 

ante. Scnbo: ei inter Ausoniana vulgo dati: 

Oraque fontani fervida i»tt^^ aquA. _. i , , . r .^ .^ _i 

^ Bruma, gelu glacians, jtt&tfr« spirea Capricomi. 

iEgre eundem virum ingenioassimum ^^ ^^^^^ Sidonius ApoUinaris, xvil 2L 

audiverim ad Ovid. me^ xiL 438. quamvis 

ille locus sit difficilior, et fieri possit, fes- Quatuor ante dies, quam lux Sextais adusd 

tinanti poet«, et carmina volubiliter pro- ^ '^-^'^ ^"^^ «^ "P"«=- 

fundenti, subinde minus elaboratum ali- Male legitur in editis quibusdam, Primo; 

quid excidisse. Porro, minime binc mi- ^ cOBrrectione scribarum soidarum, me^ 

rari debemus illud distii^bn, ex Pcmt ii. ifo lalq Ttn tibicinem supponcotium. Pkn- 

2. 96. nonnullb antiquis exemplaribus dentiu^ cathem. ix. S6» 

omissum : Coiriplt gregb sniUl sordida spttrcamina, 

Qui rapitur fatis, quid pneter fata requirati xt f^ • ^ i • j a. ^ 

S«pecreatmoUesflx^«.^ ro»s: Nequealiter m centum loas: unde tutis- 

sime constituam ad peristeph. ix. 96. 

4uiba8equidemex<uiuiio«abscrib<>. Sa. si^e„mi^.,AqMtot«w»«m: 
tis superque se prodidit veliioc indicio i&- 

aidsissimus ille Horatii simulator, quem «^'P** «* «**»» ^^' ^ si^tibiesti 

videas in addendis ad Longum Vilk»- ^^^' Tibi si fua spesest: utKilSbetmMu^ 

^qJ[. -sas graviter peocante. Ibid. x. 686. 

Jam vlde cnras Apiibme sparsas.^* discipUnae et exitum 

Hulc ara stabit, fama cantu— Tristem su« magistra spectet impia. 

Apage, taedet! indoctittimiim nugacem. Corrigendum suspicor, c«via*. Sed finis 

Kbn altmide admonitns, ex ingenio cor- *•*» '^*™» si omnia persequi vellem, et si- 

jrexenm Fetronxnm, scct 154. imU potestate Utenn sc, ac tt, oomplecti, 

dies me de fi oe re t aatagentem, tsBdiumqoe 

Quidq«M in oibe vides, paret mUii: florida ^^ lectoribus obNpeRt Quali vero sit 

Qttum volo, siccaHs aresdt laoguida sucis. «I^«nti4 nomen speeimeH codids M. in 

quem cevertimw, ad fiqu^um p^idncent 

Editiones, quas olim veRabom, spissatis; animadversimies meae in Eurip. Akest. 

sed meliorem lectionem, et unice veram, 995. qu» oonselend» sunt; nam dida 

Burmannusopecodicnmrevocavit. Huic alibi quid attinet repetcre? Hisautemad 

5 



LIBER QUABTUS. 317 

Omnia conridfint, Gbncfiptailiic& dteiL - 
Ergo lintea, de summo qpiom oorpore fiieum 
Mittant, ecfigias qooque debetxt mittere tenueid 
Bes quieqiie; ex smDrao cpiowwca jaadbntar oi^raeque. 

stateram recti judidi exactis, bene mecum est Lucretiaiiissima, vides in fais notis il- 

esse actum exbtimabo, si lautiores bomi- lustrata, pro gremio meifintii. 
nes ignoscant, quod tam venustam leo- Ibid. Jtuitare colore. TertuUianus, de 

tionem cum receptd non mutaTerim: et anim. sect 9. " Nam et cerauneis gem- 

certe libenter, ilKs impulsoribus, mutavis- " mis non ideo substantia ignita est^ quod 

sem; et gustui rem gratam fadens, et « coniscent rutilato rubore; nec beryllis 

auribus. «» jdeo aquosa materia est, qaod JiucfuerU 

Caeterum, pro deorumquey Vind. M. O, n. " cokto nitore." Qu« pulchre oommen- 

S. deorum. VirgiUus, JExu ii 745. dant lectionem nobis modo podtam a^ ver. 

^ . . 7$. Hinc vindicandus est atque expfi. 

^ZP^ "^ ta.*.«mque. i»- ^^ yj^^ meus, ad ecL ^ 5. 

Aut quid in evewft— t Sive aub iucertaj, Zephyris motantibtu, umbfas : 

Ubi parit^r liber nnus omittit que. ^^** whna, tpmJUutanty dum ^noven. 

Ver. 78. suo: V. ed. sic0.^colore: JB. " •i^WraB." Quo nih|l elegantius scribi 

cohremt transposkfa etiam vocabulis,^ttt- P*^"**» «"* 9^ ^*"*^ hominibus impen- 

tare 9uq Cfilorem^^-^Jlmtamt n.flu»Hare. ^ plac»bit, IncertaSj fluitantes: ut Si- 

Ibid. Inficiunt cdore. Hinc m«ad«m ^» ^' ^^- 
toUas ex vetusti poematjs firagmento apud — *-•— — nutantw Utarto pondere ramos. 

Anthol. Lat. Burm. i 59. 10, 12. Confer Lucanum, iv. 725. Fnestiterit 

JunrafofCdmigi Wpp» «^utus supfianwi *f°®" fortasse araovere puncta in Maro- 

Coron^m ex auto et gemmis fulgentem gerit, ^ versu post incertas et motantibus^ ut 
x««iocumi«/fd«i/. in ui„un periodum coalescant dictiones, 

Libri aJB^iens, et Auroree: MuA i€da- ®' ^* motantibus pendeat ex incertas: i. e. 

mantibus. C«terum, novas mtias huic " "»^f^«* ^^ Zephyris se moventibus." 

locutioni condUavit Prudentiul, perist x. ^'''' ^^^^^^ ««tilius, itin. i. 283. 

1025. de immolaQdo tauro: Sednemorosaviretdensisvicinialucis, 

Pf fiMque extremis^Mf iM/ unbra fretis. 

NecnonetaurofronscoruscathQfitiae, ^k • j -u ^ j "• ,,. 

Setasqaefulgor bracteaHi inflcit. Demque, adscnbam Florum, ad m. 1 r. 8. 

— " signa, auro seridsque vibrantia .•" i. e. 

H^ores orationis d«lic««ie atque PMxioae fluitantia, et splendorem joculantia; nam 

acoommodat» veneres firustra qusBliyeris utramque notionem diptioBis hic commis- 

apud optimos «bvi purissimi scQiitOjNs. oeri Dukenis pulchre pspnq^iazit: pneterea, 

yi^^as epii^wBma, ad v. /^9. «xbijbiitum. irideas annotata nobis ad ii. 195. supra. 

Hi«c Apwldus, mnt. v. p. 377. qvem.im,. Ver. 79. i^dusa: sic M* 9l fides Haver- 

portmusame discruQi«nt vSri -doctissimi, cmpo, et prisca Fii exempkiria: reliqui 

nibU l^^gentes, jMe explicabitur: — omaes,ific/att«^a; velsepazatim, inclaus» 

*' piuM^ quas meo jgremio nectarei fontis tra : quam locutionom, ijiit ut fpeqie dnrio- 

" itifKi, prsBtotoiideRt:'" l e. quas pwr- rem, pro " in modum daustiwum," vd 

jmreas fed, sic intingendo. Nihil dubii fvgustiarum, tot 13)ris oonsensu suo vin- 

velinqiieiit oonsulti Ovidius, amor. ii 9. dicantibus, vix audeo equidem teomera 

34. Kieim. am. 701. et Homerus, Od. £. daranare: nec tamen vulgarior scriptura 

93. Jam vero, meo gremio fmUsy pfarasis indama non fadle migrnretin istam vane- 

P2 



^18 



T. LUCRETII 



85 Sunt igitur jam fonnanim vestigia certa, 
Quae volgo volitant, subtili praedita filo, 
Nec singillatim possunt secreta videri. 

Praeterea, omnis odos, fiimus, vapor, atque aliae res 
Consimiles, ideo diffiisse rebus abundant, 



tatem. Consimilem mox sumusincunuri 
commutationem, ad ver. 616. hujjusce 
UbrL 

Ver, 80. magis: V. ed. magnis,-^tec: 
P. hic, 

Ibid. p^ftua lepore conrideni: com« 
mittas notata ad ii. 147. 501. has sermo- 
nis el<^ntias haud medibcriter illustran« 
tia: actum enim agere profecto non colli- 
bet 

Ver. 81. conrepi&: P. V. ed. B. con' 
ceptas etiam eleganter: sed nostm' lectio 
▼iridior aliquanto est, et efficador; nec 
non remotior a vulgari poetanim usu. 
IUud concipere igjtes ubivis oecurrit Lod 
spiritus, ac tenor, mihi persuasionem in- 
cutit, Lucredanam dietionenresae Oridio 
redonandam, ad meti. 255. nam evulgata 
lectio Conciperet non assurgit ad vigorem 
sensus: 

Sed timuit, ne forte aacer tot ab Ignibiu «ther* 
Qmriperet flammas, longiuque ardetceret axb. 

Sentisne leviorem vocem Omciperet parum 
adimplere dignitatem loci? Virgilius, ecL 
viii. 105. 

Adspice, conripuif tremulis altaria/tf mmt/ 
Sponte sud, dum fenre moror, cinis ipse— . 

Confeias Manilium, L 819. 879. Sicetiam 
Tadtus plus semel, aliique. 

Ibid. conrident, Exemplum nobis 
rarissimae dictionis biblia vulgtftae versionis 
etiam suppeditant, ad Gen. xxL 6. ** Bi. 
*' sum fedt mihi Deus: quicunque au^ 
** erit, corridehit mihL** Et onomasti* 
con vetustum eandem agnosdt: *' Con^ 
^ rideo^ eoyytXm,** Faber in lexico lo- 
cum insuper apposuit ex Augustino; quem 
vidcas. 

Ver. 82. quom: P. ceu; de qua per- 
ndstioaei vide Drakenborchium, ad SiL 



It L 362. et in O. sic versus integer com- 
paruit: 
Ergo, velut gummo de corpore lintea fucum— . 

Ver. 85. ecfigias: P. Vind. V. ed. B. 
O. A. Xl. ^gies. 

Ver. 84. qu^eque ex: A. qnoque efe.— 
quoniam: V. ed. qums vide ad ver. 501. 
B. n. cum : errm natus est ex compendio 
qmi quam commutationem animadverte- 
runt Scaliger, ad CatulL iL 5. et Draken- 
borchius, ad Liv. iv. 29. 6^-^acuianiur: 
Vind. V. ed. B. O. A. n. S. A. Jaculen" 
tur; adeo ut pronus sim ad suspidonem 
de omissione cujusdam voculae^ quae fugi- 
tiva fortassis ita in stationem suam levo- 
cabitur: 

— » ex summo quom sicjaculentur utne^ : 

sed hariolamur sine libris frustrau— •Caete- 
rum, si cordi sit, rtfjactifentorin absoluto 
sensu possis accipere, ad Cari nostri coa- 
suetudinem. Sic etiam Graeci; ut Ho- 
merus H. E. 113. 

'Aiftm y ANHKONTIZE di« rrp«rr*M x«rM«c» 

Ver. 85. certa: P. cacas male: nam 
respidtur ad experientiam rei visae certs- 
que, in ver. 75. unde non visa et inoerta, 
sive testimonio sensuum minus obvia, ge- 
neniUter condudontur. 

Ver. 86. subtili JUo: i. e. teilurd pa- 
rum crassS; quibus opponuntur conteseta 
eondensaquet in v«r. 55. et redeas ' ad iL 
541. ' • Apuldus, met iv. p: 288. ed. Oud*. 
-^** unieam wginem,^/Ub liberali — ^*' 

Ver. 87. singillatim: V. ed. singuiaiim, 
— ^Vox singiUatim vult, ^ haa formas non 
c( particuiatim, vel per partes singulas, ez 
** quibus constant, oculis • usuipari; sed 
** universe tantummodo^ et in effectu suo 
** generali.** Glossator vetus: *^ iSSifi^* 
** ktti^n *af {«««'Ttfy.** 



LIBER QUARTUS. 219 

90 £x sitOf quia, dum veniunt extrmsecus, ortae, 
. 'Scinduntur per iter flexum; nec recta viarum 
Ostia sunt, qua contendunt exire coorta. 
At contra, tenuis summi membrana coloris 
Quom jacitur, nihil est, quod eam discerpere possit; 



Ver. 88. odos: sic Nonius MarceUus» Ibi haud dubie sinoerissinia est duorum 

ez antiquioris consuetudinis orthographi^: codicum yarietas, dejusaj quam viros doc- 

Tide noB ad vi. 952. B. dohrj tox abest tos recte antetulisse Tideo. Burmamium 

n. reliqui onmes libri, odor: confer sis adeas in Gratii cyneg. 474. cum Ouden- 

Flaut. capt iv. 2. 55. Curc. i. 2. 9. dorpio, ad Lucan. iT.82. quitamenminus 

Fseud. iii. 2. 52. Priscian. lib. L p. 557.— accurate et diludde Tim veifbi d^undo 

aluB : Vind. V. ed. B. L. X. alia, oonatus est exponere. Glossator Tetus se 

Ibid. odo8'—dffitS4g. Virgilius com- dedit horum Tocabiilorum exactissimum 

xnittendus est, ut emendatior legatur, ad interpretem: *' Diffundo^ ^;^m. 2>e- 

geo. IT. 415. ^^Jundo^ METAXEn, »«r«;^M." Sic 

Hsec ait, et Uquidum ambroste d^ffundii odarm: castigandus est enor crasasshnus, ^ir«- 

._^ •.._.. j 's. «i»*» Gesnerus Tero, ad Horat epist i. 

quum ista scnptio certissime mendosa sit, .^ ^^ , , . .. 

rtlocodAetJLkrerfterilibb.MSS.leo »& 2* «Jf »^'ocUmcmmpmgu»m«m 

. . . ^ .. . , ji. mterposut, et ne per nd>ulam qmdem ad 

tioni, defundit: nam rationes harum dic- . '' . . ^ , ^ . , 

' *1 .... ^ . j ,. .j Tentatis umbram Tel tenuiasmiam pene- 

tionum faciUime potens ad liqmdum per- ^ i • -^t i. j _. u • 

1 .. j L.. . . J trareTalmt Non auscultandus est Hem- 

ducer&etmdubitatamsententiampronun- . . j i^j.. j- _x i-t^ 

■»>./.. , . _^ *£ sius msuper, ad OTidu fest T. 517. 

ciare. />jjT«fMfertf potest " quaquaTersum *^' 

*' ^MUfgere;*' ut odos, fiunus, et Tapos, . Qu*Qtic P^^ Quo°^^™ P'*'"^ ^i^^^' ^*^* 
Lucretiani disseminantur undique: <te- . PnxUtfumoMconditavinacado: 

fandere autem, " de aliqui re in aliam corrigens, defuderat; nam diSfundere hic 

« deorsum funderej" quod fecit Cyrene, agnificat, " de doliis aut seriis in multa 

sucos ambrosios de majore Tase fundena u mmom Tasa dispertiri:" Tide sis Colu- 

in manum, tcI in minus, quo melius Aris- mdL xii 28. 3. Lucan. iT. 379. Burman- 

tsus odore perduceretur. Nihil Terius, ^i; JuTcnaL t. 30. xi 159. Plin. nat hist . 

aut manifestius, hac distinctione. Si Cy- xIt. 16. Horat epist i. 5. 4. Vegetius, 

rene diffudisset odores istos, disperditi in jg ^^ Teterin. i. 45. 4.—" ad cornu per 

humum et in auras eTanuissent Loca « nnistram narem digundis:* Lege, cum 

nonnuUa subinde nobis dbTersantur. de abrisaliis, m/i«ndM.— Ibidem, ii 6. 9.— 

quibus non ita est in promptu decernere „ dmili rationediifttndw in fauces." Cor- 

confidenter. Hoc de genere dixerim esse jjge, dejundes. Uteraique emendationem 

Virgilianum Tersum, iEn. x. 908. ^^ confinnatam praestot ipse Vegetius, 

Undantique anfanaxn diffua^ ia arma cmore. ad iii. 1 5. 1 2. -quem consulas. Barior tox 

Par codicum, defundit: et cogitare possis, dejundere ssepiua est gecta usitatiore ; con- 

vel *' animam sanguineam deorsumjundi trarium Tero Tidetur acddisse JuTenali, 

« per Tulnus in arma," tcI *' midique ^t. iii 227. si recte Tideam : 
" dispergi, et dissipari:" quem posterio- Hortulus hdc, puteusque brevis, nec reste mo- 
rem sensum in animo poetat Aiisse liben- vendus, 

tius judicaTcrim, aliis multis locis consi- '*» *«*"*" P^**» ^^^ iefunditur haustu : 

milibus potissimum devictus. Idem, sit nam multo elegantius ct accoromodatius 

idem modo,in Copd, Ter. 11. rei fuerit ra diffundilur; tcI «< undique 

£8t et vappa, cado nuper dyfwa plcato. " seritur, ac latc dispergitur per planta- 

P5 



220 T. LUCRETII 

95 In pronqpta qttoniam est, in prima fironte locata. 

Postremoi speoulifi^ in aqna, splendoreque in omni, 
Quaequomque adparent nobis simulacra^ necesse est, 
Quandoquidem aimiU spede sunt prasdita rerum, 
Esse in imaginibus misBis consistere eorum. 
100 Nam, quur illa cadant magis, ab rebusque recedant, 



*' ria:" neque aliter ofTendi scriptum in modo verum de illorum testimoniis scia^ 

optimie quidem nots codice MS. Canta- mus. Mox autem B. colore. 

brigiensi. Nempe, non fingitur sponte Ibid. contendutU exire. Hyginus, poet. 

defluere^ sed hortulani manibus deduci et astron. iL 1 6. init de aquila : — *' quas sola 

derivari in scatebras, ut herbas irriget " tradita est memoriae contra solis exori. 

Aliter se res habet in Hippolyto Senecc^ '* entis radios contendere volare." Ita lo- 

▼er. 513» cus certissime oonstituendus ; nec curands 

sunt de minimo doctorum virorum sumi. 
————— drc f oni Isrgus dtas 

Diffundit undas, sive peT flores novoi aones. 

Fagieatedulcismunnantrivo Bomu: Ver. 94. possii: H, possiss atque, in 

nbi Gnmoviorum maximus jure pr»talH ^^^ ^^rsu, V. ed. L. prompeum. 

acvmdicavitduorumcodicumscriptomm ^^* ^^' ^^"«^ ^*°^ •^ ^f«^ 

Defundit. Sed illuc Kveitamur. distincbonem posuenmt; nos tidemur 

im. fimus ahundant. M«ro,iBii.ii «oWsmetipsis veiiustius hanc r^ admi- 

gQo nistrasse: neque aliter editor vindobo- 

nensis. — ^Et animadvertant lectores velim 
mixtoqiieiMi4«/«iiipolvere/lMi«m. copiam diffiisaem, quA redundat orationis 

Ver. 90. tdto: V. ed. B. aiia.—^extrin'' LucretianaB vena. Conferas i. 879. 

secus: A. n. et S. intnnsecus: ut editi Ver. 96. tpecuUs: P. in tpeculis: quod 

quidam, Ubris optimis pluribusque contrs ioaaXi^ placuit editoribus: nam tuto hoc 

stantibus. Ordo est : «« Quia res, ex alto imputes supplementum indocto scrib», qui 

« ortae," (L e. ex parUbus intemis ac pe- Latinitatem laborare sine copuU falso ar- 

nitissimis; vide ver. 71.) ** dum veniunt bitratus est, nominibus sequentibus an- 

«< extrinsecus," (i. e. ad extemam super- ^^^ Meas animadversiones inspice, rem 

fidem, vei extra versus) " sdnduntur per clarantes, ad Bion. i. 81 . Ita peccant edi- 

" iter flexum." Similiter acdpiuntur aU- ^^ iterum, ad ver. 148. 

quando oognat» voces Gmc«, i|» et Ver. 99. Esse in: sic utraque Aldina 

*^*^"* cum Juntind quoque, et P. qui nullam 

Ver. 91. per iter: B. 11. X. pariter. — codicum varietatem memorat: at omnes 

fiexum: B.fluxum. libri reliqui MSS. cum V. ed. ac Vind. 

Ver. 92. contetidunt : L. M. contendant. Ex imaginibus: Musis indignissimum 

— coorttB: P. Vind. V. ed. O. A. n. X. Xl. fadnus detestantibus. Slsit ex conjectura 

coorta ; fortasse vere, et ad morem Lucre. primitus haN; emendatio, viri solertia, qui»- 

tii, non morose praecedenteifi dictionem quis excogitatorcertissimaelectionkfuerit, 

res in animo tenentis; ut nuper ad ver. 47. omni laude cumulanda est, et Lucretii ab 

ct mox, ver. 99. Nec tamen ex animo amatoribus ingentes gratiae habendae. H. 

prorsus fuerit in hoc loco rescribere cow'^ lud in fadle periret ob syllabam sequentem 

ta: ob ostiat quod praeivit, eodem genere. im: et duplex 55.cum x centies commutata 

Standum est igitur codicibus B. L. M. a est: vide nos ad i. 835. In codice Can* 



LIBER QUARTUS. 221 

Corpora, res mult» quae mittimt corpore aperto» 
Quam quas taiuia sunt, hiscundi est nulla potestas. 
Sunt igitur tenues formarum, dissimilesquey 
Ec%ies, singiUatim quas cemere nemo 
105 Quom possit, tamen, adsiduo crebroque rq[>u]su 
R^ectae, reddunt specul<»rum ex sequore visum : 



tabrigiensi, ad Juv. sat L 60. ox^scribitur contiiigi, pra» illis» qu» ex quibusdam 

asse; et rursus ad sat x. 1 1 6. ut alibi pari- oorporilnis effunduntur, et oontentissimam 

ter saepiuscule. Et»e autem, «■« Eivm, Tel atque acutissimam oculorum adem peni* 

essetUia : et similem habes formulam in tus eludunt 

hoc libro, verr. 769. 835. Hinc, etttfiSuav Ver. 101. Deest versus Vind. V. ed. L. 

distinctionum in doctis Phsdri cultissimi O. 2. A. nec sane, si reliqui libri con« 

editoribus desiderari fidenter affirmaverim, sensiasent, magnum sui dedderium nobis 

ad fab. iii 7. fin. incussiaset; quamvis ab ubertate solitA 

JUpm noU), liber nt boii aim, mihi: Lucretii, alque evidentiA, non abhoneat 

„ . ... ^ —muUa: P. muliass mendoBismme, et 

1. e. opmor, " nolo mihi r^um, ut non - _^ . . . . ' . . 

«.. >« ^ -o ' fortassis ob incunam typcMmphi. 

*« sun hber." Caeterum, nemo, vel editor „ ., / r • a*v« 

, . ^ , ^ ' \.. , . n»d. eorpore aperto: confenw i. 298. 

vel mteipies, ad mentem Lucretu m boc ^, ^ '^ ^ ^^ 

^ . , , EleKanter autem atque exquisite parem 

versu pervemre quivit; quae ad hunc mo- - ^ ^^ xr m- Ul •* jTa? 

, • a \. ,'Jr ^ voa potestatem Vugihus tnbwt, ad ^n, 

dum capienda est: ** Necesse est eonim . ^JL. 

** oorporum,qu« simulacra ex superfide» 

«* bus q>lendidis remittnnt, esMntiam con- ^* ^"^ ^"^ (i^ramum, qui vette tetebat) 

** aisteie adumbfatam in his imaginibus; gnoaca»— . 

*« adeo ut quodlibet manamen sit rei iUi- Consulas enim vero Servium ibidem. 

** us unde emanaverit, suhtiliiihna lioet, Ver. 102. Quam: V. ed. L. n. 2. 11. 

** veranihilominus,TepraB8e&tatia*' Hmc jNam.—hiscendi esi: P. ostendit; Vuid. 

autem pendet quam maxime tota Epicu* O. d. n. S. n. ostendi est; V. ed. osteu' 

reorum ratio: nam, si totum corpus ex dist; L. iscendi est; sed erasa, quje pri- 

innumeris hisce constet imagmibus, super. ma steterat, UterA. Nempe eadem fideUa 

fidaUter oonsttpatis; et istas smt imafpnes duos parietes dealbavit: redi ad ea, qua» 

ex corpuscuHs msecabiUbus conformataB^ minutius et scrupulosius deduximus in 

ad liquidum perducitur atomorum ratio, ver. 64. superius. 

et m tuto navigat Mos autem ille Lu- Ver. 105. Sunt igitw-^. Orditur sci- 

cretianus in eorwn, de pracedente sub- Uoet ex re quasi concess&, et demonstra- 

stantivo rerum mmime solidtus, (vide tionibus communis experientis stabiliUl; 

nos ad ver. 92.) viros, me longe sagfr. atque post generalem condusionem teno- 

dores et doctiores, haud dubie ludificatus jem persequitur argumenti suL 

^ Ibid. dissimHes : sic universi libri vetus- 

Ver. loa Repetuntur hi versus a^er. tiores, tum exarati manu, tum effigiati 

63. superius, ut argumentum rite oondu- typis; editores tamen non dubitavere som- 

datur, et ad summam disputationis hujusoe mculosu oommentia suis Lucretii sinoeri- 

levooetur, atqne resusdtetur, lectoris re- totem violare, rescribendo, consimHesi 

cordatio. quia nimirum poeUe mentem non fuerint 

n>id. quur iUa: i. e. crassa illa simula- penetrando; quie proinde, ne nihilo nasu- 

cra, ut ut de speculis tantummodo et per- tiores habeat atque intelUgentiores assfr- 

quam tenuia, qu» possunt ocuUs tamen das, per ampliorem interpretationem vi- 



222 T. LUCRETII 

Nec ratione alia servari posse videntur 
Tanto opere, iit similes reddantur quoique figurae. 
Nunc age, quam tenui natura constet imago, 
110 Percipe; et in primis, quoniam primordia tantum 
Sunt infra nostros sensus, tantoque minora, 
Quam quse primum oculei coeptant non posse tueri. 



detiir hoc tcmpore saltem aperienda. Sic exorsi dabimus operam emendare locum 

igitur rem concipio: ** £x supra dictis Lucani, criticis egregie vezatum, et qui 

*' igitur manus dandum est, multas esse vicissim criticos egregie vexaverit, ac re- 

** tenues effigies, prioribus quadam tenus lictus sit plane deploratus. Legitur nimi- 

<« dSssimilcs, quianon cadant quidem sub rum in Fhars. vii. 199. 
" oculorum aciem, seque referant tamen, 

« pen^tui, repuUibus reaex» et efficu». l^Z^^^^^Zl^^;:^- 

•' formas illis re ver& cognatas, quae cer- seu tonitnis, ac tela Jovis pracsaga, notavit; 

*' nuntur per successionem in sequore spe- JBthera aeu totum discordi obsistere coelo, 

«culorum: neque ulla alia hypothesis, Pe«pe«tquepolo8;seu/««.«in^«o«mistam 

^ . ... , Solis i«fl*Jc«ro pugnam pallore notavit. 

" praeter hanc, perpetm scuicet manami- 

" nis particularum refl«xarum. fingi que- j^ ^^ ^^^ ^^i^ Burmannus Aera, 

« at, unde ea simSKtudo, qu» conspici- ^^^ ^^ ^^^^ nuljorem numerum, 

« tur, imagini cum corpore consenretur.*' ^ ^^^^j^ ^^ vetustum pulcherrimum- 

Ver. 104. Ecfigies: Vind. n. ^gigue, que in Academil^ publici Cantabrigiensi, 

ut Yulgares editi: sed optimis libris aus- olim T. Botherami librum, archiepisoopi 

cultare malim.— ^itigi72af im .* V. ed. B. £boracensis, q^em nos contulimus; quod 

singulatim. Libri similiter fluctuant in eadem vox in sequente versu statim repe- 

hac voce ad Caesar. de beU. Gall iii. 2. 5, teretur, nobis, nisi fallimur, feliciter sub- 

0t ad Hygin. poet aatron. lib. ii init ad lata. Lumen etiam, non numeui scribi- 

quoslocosconsulendisunt Oudendorpius, turin eodem Cantabrigiensl Caeterum, 

et Van Staveren. inobscuro v^* U rescripsimus; unde om. 

Ibid. JScfigiesfirmarum, Hanc locu- nis scabrities pulchre toUitur reooctae prsD- 

tionem Amobius arripuit, lib. iii. p. 107. positionis tn, omrnno poetss poHtissimo 

cujus integra periodus, et gravis et ve- abjudicanda. Veibum inobscuro legitur 

nusta,lautolectorinondisplicebit: " Nos- in Cicerone, et inobscurabilis in Tertul- 

*' tra de hoc sententia talis est: Naturam Uano. De oonfusione dictionum tgther 

«* omnem divinam, quae neque esse ccepe- et aerj egimus ad iii 1057. et alibi: lu- 

** rit aliquando, nec vitalem ad terminum fnen et numen iterum permiscentur ad 

" sit aliquando ventura, lineamentis ca- Lucan. k 452. Ovid. ex Pont u. 8. 67. 

*• rere corporeis, neque ullas formarum Anthol. Lat Burm. iv. 15. la et Virg. 

**Cfl^g««P08Mdere, quibusextimadrcum- geo. i. 6. ubi nos videndi. Denique, de 

^ scriptio membrorum solet coagmenta peiflnixtione nominum aquor et ^ether, 

" finire.** oonsulas Drakenborchium, ad SiL It i. 

Ver. 106. S^fecta: V. ed. Btfjectare, — 258. et nos ad Virg. ecl. L 59. Jam ▼en> 

reddunt: n. redeunt; et, in sequente, vi- solis «^itor pro " laevissimo disoo solis ac 

detur, " nitidissimo " nemo non oonfitebitur esse 

Ibid. speculorum eequore: i e. sBqu& Iid- et oommodissimam et elegantissimam lo- 

vique superficie speculorum: videasquie cutioDem. Acdus in Atreo apud Noni» 

diximus ad iiL 905. Hioc autem nos um, z. 4^ 



LIBER QUARTUS. 223 

Nunc tamen, id quoque utei conformem, exordia rerum 
Cunctarum quam sint subtilia, perdpe paucis. 
115 Frimum, animalia sunt jam partim tantiila, uthorum 
Tertia pars nuHa possit ratione videri. 
Horum intestinum quod vis quale esse putandum est? 
Quid cordis globus, aut oculi? . quid membra? quid artus? 

. 8ed quid, tooitra tofbida torvo, << sunt'* Hic autem sensus ad sequentia 

concussa repente, ^ora ccUi pulchemmam habet et i^>dssimam conve- 

Sensimus sonere f . 

mentiam: id, quod statim lector sentiet 

Ver. 109. Locus, quem ex Diogene La- ^^^ ^®*® conjuncta sunt n A^oriMtw, 

iertio Lambinus admovit, ut ha$c Lucretu E»w*^ et 'r^^yr^m, Gnecorum; at- 

mustraret. exstat Ub. x. sect 47. et hoc ^® "»"™ •^°*^ *P«^ scriptores opti- 

modo, partim de anecdotis Grads VU- niossortita. In sequente yersu, B. sunt, 

loisoni emendandus est: X^«^., 2n »m C«terum, ad fiequentes commutationes 

«r« uar^X^. « ^r^X^..- u»\ Sr* ra «- veAorum^rmo et/om»o probandas, unus 

l^Xa rmt Xixr^n^n afmtsfCXfir^if zixfn- ""*^®* "*"* Drakenborduus, ad IJv. iv. 

«'«w, OTGEN avrifuifrufu rtn ^ufuimf, * 

IUud ineptissimum xf*>^*> ^pod ttittXm ^^* ^l^* Adliunc modum hi duo vo*- 

prsBCedit in editfone Meibomii, aneptum sus in editis vulgaiibus exprimuntur: 

«8t oculo tibrarii, in xf^ttfunt prieris linefl» _ . » . _^ 

'^ "^ Primum, animalia snnt jam partlin tantala, comm 

evagante. Tgrtia paxs nuUi ut pooit ratione viderL 
liucretius autem minime indpit docere 

jam nunc, quod Lambinus ezistimabat, Jam vero illud ut secundi versCks editori- 

Imagines esse temutsimd Tutturd prseditas; bus debetur, et ab omnibus ezemphuribus 

lioc enim esset actum agere: sedacdngi- vetustis ezsulat. Pro «orum, Piusinno- 

tur, ut ostendat quam tenui sint ill» natu- tis, sui, ut videtur, oblitus, et scriptos li- 

r&; et argumenta profert, unde mens lec- bros per incogitantiam referens, nec vo- 

toris quodammodo valeat suis sensibus luntarius, (nam eorum posuerat in con- 

effingere inenarrabilis subtilitatis hujusce textu) pnebet Aorum; O. A. ut horum; 

notionem tantulam, imperfectam saltem A. eorum ut. Sane hiatus est ad statio- 

atque crassiorem: qus longe alia res est, nem solitam rv ut in n. sed me, sic ut 

nec supervacanea. edidi, prudenter edidisse valde sentio, et 

Ver. 112. qu€B: V. ed. qv£i B. ^o.-— lectores nasutos habiturum esse collau- 

primum oculei: A. oculi primum, — cap- dantes ambigere vix valeo. 

iant: n.,roptant, Porro, fateor me non dare perspicere, 

Ibid. Cum his componas i 595—596. quo modo rationes lod sint explicandae. 

et ibid. ver. 750 — 754« Utrum hoc sensu: " Partim animalium 

Ver. 113. conformem: sic Vind. V. ed. " sunt eft tenuitate^ ut, si dividas in tres 

O. A. n. 'S. elegantissime quidem, si quid '* solummodo partes, ne una quidem ex 

est in me judidx, et longissime supra sen- " his partibus contentA oculoium ade 

aum narium obesarum, qua» plebilibrari- ** oontingi poesit:" qua ratio^ utcunque 

^orum contigissent Vulgo, amfirmemi ut longius petita videri potest, vim nuUam 

reliqui libri veterea. Utei conjwrmem veio, vert>iB infert: an rursus ad hunc modum: 

ivalet '< uXfarmii quibusdam quasi, etope '* Sunt animalia tam parva si in fiiista 

*' similitudinum apertarum, tibi manife»- '* seces, ut magna pars (i e. tertia) isto- 

^' tem, quam subtilia primordia rerum ** rum animatium, ita habita, videri ob 



224 T. LUCRETII 

Quantula sunt? quid praeterea, primordia quaeque, ' 
120 Unde animay atque animi oonstet natura necessum est, 
Nonne videsy quam sint subtilia, quamque minuta ? 

Praeterea, quasquomque suo de corpore odorem 
Exspirant acrem^ panaees, absinthia tetra» 
Abrotoneique graves, et tristia centaurea: 

«* tenuitatem nequeat*' Qu« si ^t expe- IncluMi ut cum latebroso ia putnlce pastor 

ditiorexporiU<s«nsuvodspaW.«i,>,u. JXX^^^^^^^I^J^ 

titur, qui exemplo caret: amplector igitur Discummt, magnisqueacuuntstridoxibusiras. 

priorem explicationem. Volvitur «<r od»r tect li * 

Ver. 117. fforum: sic P. L. et Nonius Evulgari solet, ater odor. At ▼esfram 

Marcellus, iii. 114. i. e. Horum tantulo- ^dem^ Fhysici! nobis edissertate quisnam 

rum animaUum: sed neliqui omnes Ubri git ille demum ater odorf cui guUum o^ 

et membrame Tetust», Harum: i. e. par- j^^ ^Aavjiitum caindeum, pulchre com- 

tium animalb: in quam lectionem ut paraveritis. ^«rrutique, velasper.fitodor 

propendeam fadt tot exemplarium unani- ob amantudtnem fumorum. Propertius, 

mitas; nec vulgata tamen non contentus, it 34. 30. probe apponeturt 

si verum eserit de codice suo L. Haver^ ... 

" , . , PampineuB, nosti, qtiam ilt tMunu ador, 
campus.*— ^oa vts quaie ptUandum est: 

M. guo qui$ quaUt puiandum. -lc«i6i.mvocitrt VakriusHMCaa, iT.4Si 

Ver. 118. cordis globus. Animadvertant Fragrat acerbus odor^ patrlique hapira Averal 

lectores laxiorem et minus aocuratum dio- Kalitus— — . 

tionis globus usum de corde^ cui turbina- j^ ^^ litera c et t passim commutan- 

lior est figura; sed hse Uberiores indul- tu^; nec mirum, quum sint formis simil- 

genbae concedend» sunt poetis, quos me. i|„,^. 8«penumero commutontur etiam 

tri necessitas excusat Et ar/MS etiam voces integr» acer et a^er; vide nosadiii 

nomine pro minorihus membris videtur 502.etnuper, ad ver. 64. hocUbro; cum 

abuti: videasmeadm.l52.dediflrerentia Dnikenborchio, ad SU. It v. 154. xvU. 

verborum, satis quidem lectori cognita. 250. Qui sequuntur autem hunc versum 

Ver. 120. anima: O. anima.^-^neceS' porro usqu^ ad ver. 192. desiderantor in 

sum: M. S. necesse; aed hic vulgatum ha- V. ed. et B. 

bet in margine. Ver. 124. Abrotonei: L. M. Habrotmi: 

Ver. 123. Exspirant: n. Spirant. — sed laboris esset fastidiosissimi tales varie- 

acrem: P. acris; V. ed. aerems B. aeris. tates membranarum veterum percensere, 

-'•fHinaces : P. panace; A. panathos. — ap- nam numero sunt innumerabiU : superse- 

sinthia edam P. propius ad Gr»cum dendum itaque putavimus, nisi quoties 

tt^t90$9. de vera orthographia vocis cujus Hbet 

Ibid. acrem odorem: i. e. I^^uu*» «^jten»* hactenus ambigatur. 

acertmm, acutum, vel amarum. PUnius, C«terum, ad hunc Cari versum effictus 

nat. hist xxi 18. «* Abrotonum et am». «* ^^ Virgilianus, geo. iv. 270. 

«' racus acres habent odores." Hincemen- CecioplumfM thymum, <t giave olentiB cai' 

datione longe certisiBima VirgiUum mac- tanrea, 

tabimus, ad ^n. xiL 591. ubi menda jam Servius ibidem de centaurio: «* FoUa sont 

inoleverat letate Servii, quem novitas lo- •« Uita et oblonga, serrata, amWtu densa 

cuUonis baud leviter craciavit: <c a radice— .** Corrige et constitue:— 



LIBER QUARTUS. 225 

125 Quonim unum quid vis leviter si forte movebis, 
Quin potius noscas rerum simulacra vagare 
Multa modis mulds, nuM vi» cassaque sensu: 
[Quorum quantula pars sit imago, dicere nemo est 
Qui possit» neque eam rationem reddere dictis.] 

130 Sed) ne forte putes ea demum sola vagari, 



** mrato ambitu» deasa a radioe— :" ac O. IZ. X« txigan: redeas autem ad iit. 

Mum-Pliniiu, nat hiit. xzr. 30* 19. unde 628. 

sua, leviuscule immutafa, gFumnaticas Ver. 127. moj» rnidtis: n* muiiimodit. 

JUNisit— 2VmIui autem, emtaraj ob efifeo- Ibid. catta^ seruu, Alii interpretan- 

tum in liactantis ora, speciem tristitia in- tur privata tensUt quasi id ageret Lucre- 

duentia; nti pulchre Viigilius, gea ii. tius, ne hsw simulacra sensum non b»- 

Si6. bere nesdamus. At ▼en>, nuUd vi, ca«- 

sague sensUf melius interpreteris, *' Que 

At sapor indidnm faciet manifestc», et ora ,*. ^ j i.m« j> ^^ ^ 

Ms^tmtBntummimxtOTqaaAtBmarar. " vi tam debih feruntur, ut oigana mo- 

*' vere^ sensumque excitsre, non possint." 

Idem ibid. i. 75. " tristis lupini:** i e. Creechius. 

amari ; ut Servius Noniusque interpretan- Ver. 1 28. Hioce venus, cum sequente, 

tur, quorum i»ior ad locum fiructuose ^^us haud dubie est, atque msitit^us; 

consuletur. Vide nos, i 945. ^ quamvis in P. compareant, absunt 6m- 

Ver. 125. auorum: ac P. M. O. A. n. j^ exemplanbus ad unum, quA scriptis, 

XX. edili, fforumt ex coiTectore, baud du. ^ typographis; adeoque canceUis dm 

bie, ezquisitiorem orationis seriem nec cumseptos exhibere volui 

tolerante, nec caUente.— ytttd vis: sic L. Ver. 130. ea demum: M. «fldem.— w- 

M. O. adantiquiorem usum scilicet, prout ^ari: m^lt» editiones, vagarei libris om- 

paasim Plautus Terentiusque; reliqui, Qii^ug invitis. 

jttodw*.— mowWi.- sic P. sed A. ciebiss Ver. 132. sponte sud. Sic alii paaaim: 

quaB Lambini quoque est emendatio, ita Ammianus autem Maicellinus extra vul- 

scribentis, quod propius absit ab antiqua g„em phrasem evagari voluit, in xiv. 6. 

scriptura reliquis exemplaribus constan. ^«t nusquam a veritate jponle projnid 

tissime exh]bit&, duobus nempe: undenon c( digressurua." 

aegre equidem in Havercampi sententiam Ver. 133. Aoc ccOo, gui dicitur aer: 

concesserim, judicantis versum ob scriba- nam constituebantur ab Epicureis ooeli 

rum incuriam excidisse; quo fecto locus plures; vide ii. 1096. et o«-iMm calum 

omnino inemendabilis relinquendus est, Vu-gilius pariter agnoscit, ad geo. i 51. 

donec membranae fideliores opitulentur. „ . . >• ^. 

■KT ,^^ ^ . . . ^r. ^ * -.^ Ventos,etvanume«iipmdi«ceremorem— : 
Ver. 1^6. Qum potttis: sic Vmd. L. M. 

O. A. X. n. sed n. Quandopotius; solus "^^ Servius Lucretu positum versum ku- 

P. ut editiones vulgares, Qudm primum. ^^ ^ "^^ ^<» «* ®i"^«" ^°- ^- 

Dediversis signlficationibus, quasvocula '^* 

guin nacta est, GeUius disputat, in noctt ^"^ »P««" '**"»" contingerc cmlo. 

Att xvii 13. hoc autem laborios^ disqui- Ver. 134. ^cerf.* sicoptime M. codex; 

sitione ventilare nec fru^ferum videtur, cui proinde magme sunt gratise referen- 

nec tempestivum jam nunc, ob suspicio- dae, nam reliquorum librorum lectio, quae 

nem impendio probidl)iIem dilapsi versits: pervagata est recentia exemplaria, r« fa- 

et profecto frivolis ^Mtafut^uus nolim bo- ciUy ineptissima videtur, et vel furcls ex- 

iias horas perdere.—- «agore.* P. Vind. L. pellenda. Hinc autem pemecessarius fit^ 



226 T. LUCRETII 

Quasquomque ab rebus rerum simulacra recedunt; 
Sunt etiami quse sponte sua gignuntur, et ipsa 
Constituuntur in hoc ccelo, qui dicitur aer: 
Ut nubes facere interdum, quom crescere in altum 



ct oordato neniiiii eoarguendiis, ingenii nis A. £ditorai hunc ▼ersnm et ttquen- 
nostri fetus, quom, vel ctcm, crescere, Tice tem collocare solent post illum, qui nobis 
▼ulgati concrescere: hinc enimlux omni- est ver. 138. Quibus de caussis ad liunc 

Inis oboritur; binc venustas et connexio. modum non erubuerint boni viii Lucre- 

Jam vero con et quom cenUes minimnm tium nostnim tam fede luxatum, tamcru- 

in Lttcretii carminibus confusa sunt: in deliter deartuatum, reddere, stadmmani* 

-quam rem delegandus es, si xftemorianon festissime patebit Denique^ nube$ scri- 

teneas, aut his oonjecturis forte sb ini- bimus, non nubeis; nam in nostiis libris 

^or, ad i. 493. 575. 818. 1076. iL 153. melioribus non ofifendimus nvbU in quar- 

175. 679. 903. iiL 149. 74a et Burman- to casu: et verissime, quumprimitus float 

num, in Lucan. ix. 461. nam Divam Cri- a recto nubt; de quo Marklandum oon- 

^cen fiitttrioem habet, si quasvis demum sulas in eruditissimo et perquam ingeni- 

alia, haec emendatio. In exoellente co- OBO tractatu de tert Latin. dedinat. p. 

dioe Juvenalis, qui publicas bibliothecaB 230. ad im. Glossae veteres: '* Nuhs^ nu- 

est in AcademiA nostrft Cantabrigiensi, a " bb, »1^0;.** 

me saepiuscule memoratus, ad sat L 32. Ver. 135. et mundi: n. ut mondi: et 

pro cum veniai, habet conveniat; ad vii. idem specimen, pro speciem; de qu& per- 

115. pro Omsederef Cum tedere; ad ix. mutatione videas notata ad v. 187. et 

61. pro coniusore, cum lusore; ad xii. 33. quae nos egunus nuper, ad ver. 77. Hanc 

pro com^errett cumferret; ad xvi. 39. pro autem lectionem impense probo; nam 

-cvmvetulo denique, convetUlo. — in altum: specimen multo magis notionem dignita- 

-sic P. verisaime, atque cum eleganti;& mi- tis cujusdam et nitoris complectitur, adeo- 

nime vulgari, loco a/te; L & ** in pro- que huic loco magis idoneum est voca- 

" funditatem atque crassitudinem,** und bulum: ne dicam r» sjKciem^ ingrate re- 

serie nubium soper tdib sensim nubibus petitum, statim sequL Multus est in eo 

agglomerata. Legitur in reliquis, m alto; Apuleius, ad sensum nobilis spectaculi, 

quam fiigide! Sed fons erroris in -aperto vel pulchrae venerabilisqueformiB, Voces 

est : nempe ex alto, vel altomt ndllo nego. confiisee sunt librariis ad Rutilii itin. i 

tio e6ictum est, quodnos felicibus auspiciis 544. 

eliminavimus: vide nos ad iii. 647. 1043. Vlrtutfa specmen corde vidente petat : 

•et alias sspenumero. Hinc est quod in quam lectionem, ut exquisidorem sane 

eodem codice Juvenalis Cantabrigiensi, atque efficaciorem, jure prcetulerunt non- 

de^uo nuperrime, ad sat. vi. 5. toro, vice nulli docti viri vulgatae speciem, dissenti- 

torum, scribitur, virgula in toro, pro to- ente tamen Wemsdorfio; perperam. Apu- 



Tom, omissd, vel erasa lapsu temporis. leius ille, met. iv. p. 302. ** Jam multi 

Apud eundem librum, ad sat x. 300. li- « mortalium longis itineribus, atque to- 

brarius quidam receptam et ancerissi- " /i«mM maris meatibus, ad seculi ^pcci- 

mam scripturam modesto, ^ro modesto, vel " men gloriosum confluebant" Sic Ou- 

modestom, male cepit; quod jam migra- dendorpius optime rescribi vuU, pro altis- 
vit in TOodM<um. Sed in viam. Caeterum, ' «mw. Idem ibid. lib. xL init— " au^- 

is ordo versuum, quem nos exhibemus, " tum specimen dece praesentis statui de- 

auctores habet omnes veteres libros, in " precarL" Locus denique Lucretii, ad 

quibus comparent; nam dcsunt membra- hunc modum constitutus, honoribus in- 



LIBER QU ARTUS. 227 

135 Cernimus, et mundi speciem violare serenam; 
(Quae, multis formata modis, sublime feruntur» 
Nec speciem mutare suam liquentia cessant) 
Et quoiusque modi formarum vortere in oTBSp 



tamiiiatistandemefiu]gebit,poeseosoma- fkb. iv.l 6.5. Aurel.Victorig.gentRoiir, 

tisBim» gloriosum specimen: xiv. 5. Mamert paneg. Max. Aug. vi. 4» 

Vtnuhesfaceretaterdvm^quomcrescerelnnltm ^ «"^ Sed enim Ammianus MarceUi- 

Cemimcu, et mondi specimen violare serenom. nus, ad xvii. 7. recepta Lucretii scriptu- 

T- „„^ • 1 j -j . ^. . ^ rsB adstipulatur: " Frimo luds exortu, 

Jam vero, si paleae desidenum tibi post ,. , « . . - 

degustatumtriticum saHvam moveat, vul- " <>«' .»<»>°, <f|- Septembnum. concreU 

gat. sunt gingivis tuis commanducanda: " "•*'"" «^*' n.granlaua l»tam paullo 

*' ante, cteh apectem conniderunt; et, 

Ut nvibeafacile interdum eonerescere in aUo " amandato solis splendore, nec contigua 

Cerr^m^et mundispeciemvio]axeserenam, « vel apposita cernebantur: itaoculorum 

Quid autem? anne hac oondimenta sunt " obiuta prastructo, humoinvolutus cras- 

salse saporata, an proreus obsurdescit tibi " s» caliginis squalor insedit" Ita repo- 

palatum scUicet ?— Porro, vioe vnlgat» nendum: vulgo, j)r««fricto; qua dictio 

lectioms watore, in P. violasse scribitur. nuUam hic opportunitatem habet: vide 

Ibid. mundi speciem violare. Phrasim nos ad iii. 1057. Certa est h«c emcn- 

elegantisumam Lucani lepos adhibuit, dalio. 

Fhara. ix. 462. Ver. 136. Hic versus deest A. n. eC 

duos sequentes etiam Vind. non ha> 

— — quantumqueUcetcoMurgereto^ bet Sunt autem pro parentheticis ha- 

^tinolarediem,tantumteneta!i&TSipv\vU. . , ...... ,. 

bendi; sunulacra qushbet aena generaU* 

ClaudiaBUs etiam non oculis nuHi» obaer* ter complectentes, neque nubium formaa 

vavoraty inRufin. i 6S. Loquitur Alecto; tantum: quae tamen res librariis displi- 

et, quum spiritum valde sublimem spiret cuit» et ad (»dinem carminis trajiciendum 

locusy si meis e manibus, prout est dig. videtur impulisse: nosautem ssepemonu^ 

nissimus, prodeat emendatior, ecquid erit imus, et denuo monendum esse ducimusi 

alectoribusnasutispr«mii? ac lectoribus sedulo inculcandum, non 

., ^.. 1 «... , . . ,^ . omnia in Lucretio reperiri, ad iastidiosos 

Jam cupio Stygua invadere nubibus aatra, «*"««» *» *-«»*«-*# tr^ , 

Jsanflatatnolarediem; laxart profundo grammaticorum delicatiorum sensus per 

Frena raari, ruptis fluvios inmittere ripis, morosam condnnitudinem elaborata. No- 

Et renim -versare fidem : ^^j^ nimirum lequo animo ferendum" est, 

i. e. «* ita invertere fidelia rerum fcedera, « ^^ Latinitatis antiquioris spedmen 

** ut cant omm'a natur» legibus contra- priuMBva quddam rubigine vetuatatis sub- 

«' ria." Insana est in membranis varietas inde fortassis afiectats, quo melius vene- 

scripturae; vexare^ lapsare, laxare, lacC' rationem condliaret sibi, coloretur. 

rare, vetare, turbare denique. Nostra , Ibid. tublimeferuntur. Vates Mincia- 

divinatio in germanissimam Claudiani ntis, ecL ix. S9. similiter : 

manum videtur inddisse: compone Virg. Cantantes subGmeferent ad sidera cycni. 

ed. ix. 5. geo. L 1 1 9. cum geo. i. 65. iL ninc exccpit Nemesianus, ecL L 1 8. - 
141. Vulgo^ vexarej in quibus dictioni- 

bus conAmdendis libiarii non raro pecca- mecum senior MeUboeus utrumque , 

vere: vide nos, ad iL 3.-C«tenmi, pro ^"^"^^' laudesque tuas «Wiin*/e«6.r. 

mundt, y^cceliy speciem et specimeny usi- Ver. 137. Hic et sequens versus coUo- 

tatior est pbrasis ccgiifacies: vide Ph«d. cantur post ver. 143. in P. O. A. S. non- 



228 T. LUCBETII 

Aera muloeDtes motu: nam sespe gigamtnm 
140 Ora volare videntur, et mabram daoere late: 



aDqae, meo saltem judido, bene : ad quem hanc Tocem pro c^futcemodi festkaendaiB 

locum, auctore Havercampo, r^tuntur esse quinquies Apuleio ; nam Oudendcr» 

in L. M. pius, ad met viii. p. 554. non videtor 

IWd. ItqueiiHa: L e. «« in aera purum »«i dm penpectam faabuiMe: ncqiie 

•< evaneecentia, et ae de novo condnnan- «Kter statuo de lods omnibvs TCtefm^ 

«* tia." VirgiKus nodonem Lucretii sic ^ ^«s ▼« illa legitur, Subjiuiga» 

oraate dilatavit, ad iEn. i 387. Ammianum Mar c rili n nm. »vii lO^ 



" impraepedite cujutque modi fortunae 

Vix ea fati» enit. quom, dfcmnlusa, »peiite « rfle et muUebre secus— .- Inter similes 

Sdndit se nubes. et m itthtra purgat abettiiM, ,^ _ . . 

librorum fluctuantium vanetates, huju»- 

Ver. 138. Utrum hic versus melins in- ceniodc, cujutcemodi, cujutmodi, i^usmodi^ 

tra parentfaesin incfanus luisset, necne^ recte dederunt cujusquemodi editotes doo- 

non equidem temere dixeiim; nec magni tissimi ad Horum, iii« 4. 2. qui ddwnt 

prafecto ^detur interesse. conKili ad loGinB. 

Hud. quoiusque.' P. X. cujusce; n. hu- Md. wortere^ nctttie, qpmi voHii ad 

jusce — orus.- ita P. L. O. A. n. sed M. moTCBi nMo peiqaam finailiirem: aed 

horas; fadli et solenni pecmutatione: in faoc veAo mnki alii fiimiUtfr . Yhrghi' 

vide DrAe n bordnum, ad Liv. v. 37. 9. ns, geob iiL 365L 

2. autem; pniut evulgari scdet, om; per. ^ ^^ ^^^ .^ ^^ ^^^ ^^.. 
peram. Om sont utique «' renim extema 

«Mineamenta," vel extremitates, quibiia Videnos, ad ▼. 616. et Drakenboichium» 

earum fbrmae determinantur et reprssen- "^ ^- ^ ^- "^- <^™ RufaiAenio, et 

tantur: quas ertimam drcumaesuram noa. fl"®* ^^^ ^ >"« summa et aocuratissi- 

ter alibi nuncupavit. IMeit ergo noster, "* doctrini. ad RiitiL Lop. ii. 1. Huic 

" nubium farmas orarum suanim muta- •"••■» "» •"* MfaentiBa inaisto, quo 



«« tMMiibus inde si nc n ter in omnium figu* 

" ramm varie tat e m lemqprare;** quo ni- de faiao i ia i gagricnlem ad VirK. geo. iL 33. 



hil Kp6os^ ct peHectiusL Ver. 199. matu mum: P. O. A. meigmo^ 

Ibid. fuoiusque modi. Fhnns redil "»* Vind. laolim m; n. motu m; X. 



advL 77a Bictys OretenaK, de motuperteq^: quamm varietatum auUa 

beU. Troj. ir. SO. «* iBterim, miihi co* contemnenda est; sed codices I* M. sunt 

** rum, qui primi enaefant, super nnra "»»■■» andiendit 11. deniqpie, motu i», 

aiti,GollectauBdiqueaiJMS7MeiiiMi»s«xa, ad Mimam n. lifari. 

'wpfr rtypcum Ajadjx dcjicero ." ApiK ^^'^ -^^^ wuUeeuies motu. Non in- 

leiu8^ met iL p^ 155L •« Vtx eMum ao co mmoda videtur intapvetatio, quae siil>. 

«« slBtiro teiiKwes, ome» ncAurittm ea- «9^^^ '' ^^^^ «><H per ^iem mag. 

secrati, ntpib c^fusque^modi telw, inse. *^ «•«^ fonnarum varietatem induunt, 

quttntur.** Ruriiii idem Dkiys, U, 18. ^* «^ ei bila r a te s q^iasi, alqae jucun- 

«« Aurum eliani aHaque c^^uo m9di *^ diiala q^iidam affidentes.** Haec die- 

** doniw nd concafaii^ facalUi» aaimoa, i^M» «l «nimoso poieli mininew opinor, 

** affiitfan picBbebanturt" Ad qu«m lociuii Mip>* dixeris. Favet a& pdmis longe 

Merceri iH>ta perWg^nda «al. locuUoa^m OT < H f» iiil i wtima imitatio Manniaiia» JEiu 

exenqklia e noatro, ii«?eron9i «P Skakhiiiiioi ^U. ^ 
coUalis» docte iUuiiuauU». VldvA« »(ium 

timn» ad Silllm i\^ Ul ^< im ^\MMtK ^kuikmuk$^cmtmi hKwm T»lihiinr 



cc 
«i 



iC 



LIBER QUARTUS. 



229 



Interdum ini^iiei montes, avohaque saaca^ 
MontilDiis anteire) et solem subcedere propter: 



Hinc in transita Petronium Hbet purio- 
rem reddere, sect 131. 

Digni» amore locua: testia sylvester a*^n, 
AtqueurbanaProcne; quaB,(±rcum ^«nntsaluae, 
Et mones violas, cantu sua rura fwebant, 

Vulgo, graminai quod aviarii norunt 
cum hirundinis moribus nihil convenire. 
Idem jam intelligo Burmannum voluisse. 
D^ hac autem solenni scribarum aberra- 
tione, nos nonnuUa nuper, ad Virg. gea 
ii. 332. Legitur etiam in editis, coUbant; 
perperam, si quid videa Maronem Ovi. 
dius imitatus est, fast i. 155. 

Et trepidtim volucxes cotuentibtu aira nmiant: 

i. e. puUatum et agitatum cantibus: con- 
feras Virg. ^n. v. 150. cui loco centum 
similes obversantur. Libri, tepidum: 
quod valde displicet, ut intempestivum 
maxime; nam hlandi sole& statim veni- 
iMit, et inde frigore feriuntur. Vooes «o- 
tem tepidus et trepidus saepiuseule per* 
misoeri, dizimus ad iii. 597. Vomanus» 
in AnthoL Lat Burm. iii 51. 21. huc ad- 
veniat: 

Aves canoros garrulflB fundunt sonoc, 
£t semper auras cantibus mulcent suis. 

Fluctuant libri inter auras et aures; sed 
egomet iUud malim: re semper' tamen 
parum placet; sed nihil vero simile suc- 
currit Nimirura, verbum mvlcere pro- 
prie videtur posse, leviter movere: molles 
autem facilesque motus plerumque sunt 
jucundi, et perfundunt voluptate. Virgi- 
lius, in Ctri, ver. 346. 

' adsiduis mulcens pnecordia flammis: 

1. e. leviter tangens, vel pertergens sus- 
pensa manu. Idem, ^n. viiL 634. 



aUemam: adeas LucretiuiA meum, in L 
525. 768. lOia 1065. ne plures locos sus- 
dtem; et te habebo emendationi mes suf- 
fragantem. Amobius, lib. iL p. 91. «* Nu- 
** bentium crinem caelibari hastl^ mulce^ 
** tisf'' L e. molliter tractatis et Isvigatis. 
Cicero in Arateis, ver. 122. 

Ipse autem lidseiu mw^ equus ilie tenetur 
PiBCibus : faulc cervix de3ctr& muketur Aquarii : 

L e. leviter oontingitur, vel praestringitur. 
Mutis autem sponte reposueram ex in- 
genio; sed moz vidi prteirisse Grotium. 
Lifari, muUis; ride nos ad ii. 927. Idem 
eloquentissimus mortalium, ibid. ver. 154. 

At propter, se Aquiiaardenti cum corpore portat, 
Igniferum mulcens txemebundil aethera pennis : 

i. e. impeyens et ccmcutiens; coi notioni 
vox tremebundis pulcberrime consentit. 
Sic autem iUe summus Grotius pro vul- 
gari mulgens rescribendum esse sagaciter 
odoratus est Mulgeo et mulceo librariis 
confundi solent; ut ad Vlrgilii ^n. xi. 
312. exempU gratia: 



> caudamque remukent. 



• illam, tereti cervice refleaEam» 



Mulcere aUemis^ et corpora fingere linguft: 

i e. CQipara molliter lingull tergere, et 
eqpoUre. Sic autem castigandus est scrip- 
tor pofitissimus: nam, quod vulgari so- 
let, muldsere aUeraas^ an Latinum stt valde 
dubko: flennis potiua efflagitat, Mukere 



Subjecit pavitantem uterc 

uhi To remulcens accurate valet retro mo' 
vens, vel reflectens; at Ubri quidam dant, 
remulgens. Fabri, instt. orat ix. 3. p. 
1034. nre caput mulcere, sonat *' molU 
*< manu perfricare." Docte, et percom- 
mode nobis, glossator vetus: *< Muiceo^ 
<< KATA^FHXn.!' Similia suspicor de 
voce B^tXyt^, sed rationes meas satis ad li- 
quidum perducere nondum quivL jiures 
passim dicuntur sonis dulcibus mtUceri, 
ob moUiores pulsus aeris inde organi isti- 
us membranis acddentes, et voluptate ti. 
tiUantes. In Enniano versu, quem Fris- 
danus posteris conservavit, in Ub. ix. p. 
870. 



Mulserat huc nairem, 
pontus : 



conpulsam fluctibus. 



disquisitum veUm, an grammaticus falla- 
tur, ad formam mUgeo teferens. Forte 



230 



T. LUCRETII 



Inde alios trahere, atque inducere, bellua nimbos» 
Nunc ea, quam facili et celeri ratione gerantur, 
145 Perpetuoque fluant ab rebus, labsaque cedant 



Mvlserat^ moverat, agitaTerat; a mulcea- 
In locis innumeris poetarum, aura di- 
cuntur Jlores, arbores, campoSf et similia, 
mulcere^ non aliam ob caussam primitus» 
quam quia lenia flabra sunt salutifera» 
violentique venti e contrario damnum ac 
ruinam aflerunt Hinc etiam illas locu- 
tiones, fiuctus^ feras mtdcere^ et id genus 
milie alias, non aliunde recte intelliges, 
quam si memineris, nos siBva animalia 
paljmndo et pertergendo conciliare, atque 
emoUirer Ne, denique, longum fadam, 
Nemesiani locum in cynegetico, ver. 258. 
qui Burmannum cruciabiliter vexavit, 
hinc ezersi commodissime dabimus expli- 
citum. Nempe Virgilii vestigia strictim 
prsterlegens, scriptor ille signadinume- 
rat nobis equi generosioris: 

Nec non tenibiles, spirabile/tf/m^n, anheR 
Provolvtint flatus, et lumina vivida torquent, 
Hinnitusque cient tremuli, frenisque repugnantr. 
Nec segnes mukml aures, nec crure quiescunt : 

i. e. '* aures non segniter, sed celeri mi- 
*' catu, commovent." Nihil verius. In 
primo versuum pr&eterea, varie solet scri- 
hi,fiumen, numen, lumen; sed certissi- 
mum est, quod divinationes mes sponte 
extuderant, parum consdse eandem cogi- 
tationem dudum se ingenio Heinsiano 
injedsse. Terribiles fiatus et spirabile 
Julmen quam sodaliter concordant; et 
scriptor, omnia vrtprpayixvg accendens, 
nuUo modo ro Maronis magistri conlectum 
ignem luculenta magis exaggeratione va- 
riare poterat. Quoties librarii peccave- 
runt iia dictionibus fiumen et Julmeny di- 
cere quid attinet? Redi notata ad i. 1002. 
Ovidius, de fervidis apri anhelationibus, 
met viii. 289. 

tulnun ab ore venit ; frondes adflatibus arent, 

Sic optime Burmannus, pro librorum 
scripturd, ardent: sit ut ego quoque, ita 
me Deus amet! f^Kmte correxeram. Jam 
vero ardeo et areo siepissime permisceri, 



ne tyrones quidem sunt commone&dendL 
Sed enim Lncretii telam pertezamus. 

Ver. 140; Ora giganium: i. e. vultus^ 
facies. Virgilius, ^n. vii. 328. 



' tot sese vertit in ora; 



Tam sasvae facies, tot pullulat atra cohibris. 

Quid autem ? frigidulum est illud epithe- 
ton atra, et segre Virgilianum. Heinsiusy 
similiter, (^inor, de illo sendens, variant 
lectionem ora mavult; oblitus haud dubie 
eandem vocem vix elapsam esse saepto 
dentium. Frsestabo tibi dictionem fiidli 
aberratione, et unice dignam looo: 

— — «^— tot puUulat apta colubris: 

i. e. innexa, ornata, instructa. Idem som- 
mus artifex leporum, ibid. iv. 482. 

Axem humero torqoet, stellu fulgentibus aptiatm 

Me consulas, ad iL 478. superiua.— Ca&« 
terum^ n. prsbet umbra, 

Ibid. umbram ducere. Parem pbrasin 
habemus ad ejusdem ^n. v; 528. 

■ " crinemqQe volantia sidera ducunt. 

Ver. 141. magnei montes: P. montes 
magnos; leque bene. 

Ibid. montes avoisaque saxa Montibuss 
quae scilicet hi gigantes manibus jtaculan- 
tur, vel usque ad coelum congeront, ut in 
vetere fabula. Nec immemorem credam 
fuisse hujusce versus Maronem, ad JEn. 
il 608. 



disjectas moles, anjolsaque soMis 



Saxa, vides— . 

Conferas Aristoph. Nub. 345. et aeqq..bii 
Lucretianis;- quos versus Faber videtur 
voluisse, loco non indicato. 

Ibid. subcedere: sic diserte XI. libronan 
reliqui, in quantum judicare liceat, vul- 
gariter succ^dere,-^^>ropter: i. e. ** h» 
** montossB nubes nunc prscedunt solem» 
" nunc juxta subsequuntur." Hac est 
sincerissima lectio oodicis nostri n. et 
unice nventi poetae commoda. Vu%s& 




LIBER QUARTUS. 281 

Semper enim swmnum quid^uid de l^ebus abutidat, 
Quod jaculentur; et faocc*, aliad qu6iii {ierv^it iii res» 
Transit, ut in primis vestem: sed, ubi aspera sHxa, 



preeUr; sensu, si quid valeam discemere, nistrentur, et offictis suis defungantur. 

minime tolerando: nam neque pr€Bter ire Apage temeritatem et ineptias substituen. 

recte opponitur r^ ante ire^ neque preeter tium genantur, libris universis ad ravim 

tuccedere rationibus legitimis Latini ser^ usque reclamantibus. Non puduisse au- 

monis oonvenire puta Enim vero» pr»- tem doctbs viroa, spurcitiera sus scabitu- 

positiones prater ac propter aliquoties dinis Lucretio sic immisericorditer affiri- 

conmiisceri, nos Drakenborchius certiores care! Si vel unus liber oondioeret, tacuis- 

fedt» ad Liv. iv. 61. 10. et critici ad Ovjd» sem; quum spedem habeat, hic saltein 

met. V. 159. xiii. 713. lod, conjectura. 

Cieterum, puerileestaleamingeniijacere Ibid quam celeri ratione, Lambinus 

in dijudicationem de his monstrosisaimis opportune Diogenem Laertiuxp, ad x. 48. 

imaginationibus poets : aliter illud solem admovit: 'Or/ h ymeis r«y uivXtn &fM 

satis mihi nuUo modo fadt Conjecta- fttifucrt ^v/tQiuMf xm y»f ftt»ig eur» rm 

vissem Lucretium dedisse molem^ nisi ry vtn ^ifutrm ^tnoxns {aipat& texturdj hk 

montes nimis affine vocabulum videretur: girth>-»f enfituuvui ^m mv tt9ratawXnft»ffn 

adeo probabilius existimo, nomen bel1u9 cvX,wet rn* iTi r« rn^i^w» St^iv %m r«&v 

^ cujusdam speciale sublatere; quale, dr^ ^tit ure/un «r/ leaXtn xf***^' ** **' •"•'* 

cumspidens undique, non potui mentis ^vyxufium ivecfx"' ^^ peiiodum opor- 

oculis attingere, consimile pro votis re- tuit interpunctam; quam &tultas et au- 

ceptie lectioni. dada Mdbomii in quantum corruperint 

Ver. 14J. beUua. Plinius, nat hist ii. interpolaverintque, vix did potest PauUo 

50. *' Fit et caligo beUua similis; nube aliter, sed corrupte, scribitur in Anecdo- 

*' dira navigantibus." Locus etiam ap- tis Gneds ViUoisoni:— »«< yttffiuftg air» 

positissimus Diodori Siculi, Creechio lau- rnf ^tfiarmf iirixakiis etn»xy n fomgu. 

datus, aUcunde fortasse sufiurato, l^tur Unde disjecta membra mutili scriptoris 

in lib. iii. sect 50.— <rf^ yof rnas MifttSt ad hunc modum denique videntur coUi- 

aai fMiXirra aara ras nin/tilxst fttrra^s genda et compingenda :— »m yaf ftu^is 

ifmfrai aara rof aifa^ srafrimf ZXiriN «sr« ms rif tmfutrm tiriiroXns 2TNEXHS 

iiias ifttpaifwm' rHrm 3*, m ftif nftfitnrift u» i^iin^9S mfmarif^ 

al^t annfif XaftSafwr »m iron fuf v***- Ver. 145. Perpetuo fluant. Macrobluiv 

^ittyuri, iran h ^maiifr ira^m If, r» fayi- Sat. vii. 14.—*' sicut in cseteris» ita et i.n 

#«f airkircf ix*^»*9 ^ayfutrmf »ara^\n^f ** hoc (Democritus et Epicurus) paria 

»m rafa^nf vafa^»itut%wi rtis axufis* ai *' senserunt. lErgp censet Epicurus, ab 

yoft ivihi9»»wm rtis af^feemsy i^rulf af »«- *^ omnibuscorporibusjugi fluore qusBpiam 

r«X«C*>yrai, infixiofrm rus ^nfutvi^ ^**X' " simulacra manare; nec unquam tantu- 

fm »m 9'aXfMlus. AUa habet etiam, non ** lam moram intervenire, quin ultro fe- 

incongrua, sectio qus sequitur. Sed « rantur, inani figurft, cohsrentes, corpo- 

enim iUud traXfutius vitiosum puto; nec *' rum exuvi»; quarum receptacula in 

videntor ea, ad qu» doctissimus editor ** nostris oculis suht: et ideo ad deputa- 

provocat, iUuc pertingere, aut expUcare " tam sibi a natura sedem proprii sensush 

satis commode. Legendum arbitror, «•«- " recurrunt" Confer Apuleii locum Si- 

ytthis, vel Tayir»tius. Perlege finem sec- miU sermonis filo, ad ver. 300. 

tionb proximaE^. Ver. 146. guidquid: H. 'S. P. quiC' 

Ver. 144. guam: M. gu€e: etfaciki guamt sed vetus codex ejus, ifuod reliqui 

minus eleganter.— '^eran^ur ; i. e. admi- librorum, |iabuit. 
VoL. ir. Q 



cc 



232 T. LUCRETII 

Aut in materiain ligni, peryeoit; ibei jam 
150 Scinditor, ut nuUum rimulacnini reddere poBsit. 
At quom, splendida quae constant» ol^iosta fiierunts. 
Densaque, ut in primis speculum est; nihil adcidit hoj 
Nam neque, utei vestem, possunt transire, neque ante 
Scindi, quam meminit bevor praestare salutem. 



Ver. 147. jaculentur: P. O. jaeuletur» ut editi quxdam, proiimo nomiiiatiTO, ia 

— hocc\ Martianus CapeUa, iiL p. 77. ver. 147. consulentes: sed hoc non erat 

AUquando i et c fieri possunt duplices; Lucretittm reprfle8entare,quicondimentum 

ut, si I inter vocales ait; ut aio^ Troia, Yarietatis adamat, et nos ad remotiiis to- 

'* Item c, ut cabuium, in ver. 144. delegare maluit 

.. „ ^ , .. In huhisoemodi rebus,'nihil sine cxem- 

.. pmribus antiquis est audendum. Fortas- 

Virg, JEn. u. 664. ^ ^^ ^^^ j^ yolOmt occurrere am- 

Ver. 148. W ubi: sic summo cum '»g"Oi q^od peperisset nomen Amr Ta^- 

consensu quicquid est librorum antiquo- '^ insequentis,— ante; L. M. autem,' 

rum; pro quibus editores »»i«liicl«it«i sub- mendose: sed hs voculae, ob Uneamen- 

stituerunt ted m, et maximam per imperi- ^^™ »** ^™ affinitatem, ftdle confun- 

tiaro, quad non utrique clausulie pr»po- ^^^ scriptoribus, ud Drakenbopchius 

sitio, quse sequitur, sufficeret Eandem ^^^^ monuit, ad Liv. xxvii. 55» 7. 
inscitiam modo coarguimus, ad ver. 96. Ver. 154. Uevor: P. Vind. O. A. S. A. * 

In hoc autem loco non opus est arcessere levior; n. livor: adeo certa est corrup- 

praepositionem ex sequentibus; nam ;>er- teUe dictio quievis rarior. £t lector videt^ 

venire saxa non minus recte dicitur, quam quam lepide noster in speculum inanima- 

pervenire in saxa : vide Burmannum, ad tum recordattonis facultatem transfert : 

Ovid. met iii 462. et probabile est, varie- hoc autem, permisso poed, ornamento 

tatem lectionis, ibid. x. 71 8. non alio de nemo saepius aut felicius est usus Virgi- 

fonte manavisse. Uo in georgids; quod profecto norunt 

y er. 1A9, materiam: A. n. J. mate- omnes. Vide ver. 820. 
riem; Xl. na/uram.—A tque editores, fa. Ver. 155. redundent; ut nuper, ad ver. 

dnusfadnore cumulantes, ut compresse- 146. abundat: ob crebritatem sdlicetat- 

runt inter materiam et ligni; quad vel- que assiduitatem profluentium particula- 

lent alterum nobis De'iphobum, vulnera- rum; vide ver. 105. Sic autem venusds- 

tum et detruncatum, exhibere. sime scriptum est in Vind. L. M. O. A. 

Ver. 151. jit: H. jiut. — objwsta: L. X. 11. gmtn/ur vero, in P. n. unde no- 

M. opposita.-^fuerunt: n. feruntur. bis iterum propinat Lambinus delicias 

Ibid. constant: L e. umplidter sunt; suas genuntur; cui tamen mirifica sane 

ut alibi sspe noster. Non afiter Mantu- fiituitas editorum, voce longe eiegantissi- 

anus, ^n. v. 748. ma nihili habitH, non dubitavit obtempe- 

. rare. Inditniissime factum est! Animad- . 

- quB niuic aoimo lententia conttet, , . > 

vertas autem, lector, genus msignissimum 

Ver. 152. adcidit: sic B. L. M. reliqui conrupteUe, cijus toUendae ne minima 

omnes. occidit: i. e. perit; quod nonnuUi quWem spes affiiUisset sine libris scriptis; 

defendunt, sed perperam. Similem per- gerantur nimirum, pro redundent. Actum 

mtitationcm vidimus ad finem libri tertii ^ ^gO pra>clare cum Critice emend»- 

Ver. 153. poMsunt: Vind. B. X. jwwti/ *"ce» necessitatem talis conjecturs exco- 

S 



LIBER QUARTUS. «ss 

155 Quapropter fit) ut liiiic npbia sunviacr^ reduadeQt; 
£t, quain vis «ibito^ quo vis ia tempoie, quamqu^ 
Bem conti:a speculum ponas, adparet imago: 
Ferpetuo fluere ut nospas e coipore summo 
Texturaa rerum tenueis» tenueisque figuras, 

160 Ergo multa brevi spatio simulacra geruntur, 



gitandaB -non ad .eam esse devolutam: '* tiberes fontes temL tubmisit^ iSbi Uu^gos 

certe hinc magnam invidiam sibi confla- '* imbres Jupiter fudit^ tibi totis flumi* 

visset, et obtrectatorum examen in se sus- " num alveis Oceanus redundaviC* Con^ 

citasset, laudatorem vero neminem. mitte nostrum Lucretium, ad i. 8. et 

Ver. 156. guam vis subito: n. subito «»«» ibi commentarios, cum addendis, 

quamvis: quod in aures meas jucundius P- 1^1* tom.i 

incidit ob sibilantium literarum separa- Hinc sermone maxmie proprio Horatius^ 

tionem. — quamque: O. n. guanguam, hac operi intelligendus nunc jam; non- 

Ver. 158. noscas: n. materias.-^ ^*""*» ^'^'^ '^^^ ludificatos video, od. iv. 

deest M. ^- ^^- 

Ver. 160. geruntur: L e. habentur, fk- Monstnmive ntfrmtfere Cokhi 

ciuntur. VirgiKus, geo. ii. 122. Majua, Echioniavc Theb«. 

. Aut quoa, oceano propior, gerU India lucos. ^*™ ierrigena erant illa monstra. 

Ver. 164. ab: P. Vind. a; sed de pos- 

i. e. habet, parit, gignit Hsbc autem di- teriore codice fides collatoris videtur ob- 

cuntur, quod Lambinus iterum nobis in- noxia qusesdoni — item: P. n. idem; 

gerit suum genuntur: quod sanemagnam quts voces alicubi in Livio etiam confus» 

hic habet veri speciem; sed malo est ex- sunt Ubrariis. 

emplo facinus citra necessitatem concul- Ver. 167. oris: l e. lineamentis cor^ 

care fidem codicum, in re subtilioris for- porum, et figuris: videas ea, qu« modo 

tasse discriminis, quam cui pares sint di- contulimus in ver. 158. Hoc scribae non 

judicandae sensus hominum post tot se- intelligentes interpolatum ivere iUud^ 

cula Latinitatis obmutescentis, et vivorum quod comparet in P. O. A. n. X. XI. vox 

sermonibus desuetae. Semel profecto omnino desideratur in L. Quoguomgue 

hanc vocem reposuimus, ad iil 434. ubi autem, in guamcungue partem; ut alii 

tamen, ob summam alias membranarum passun. Variis conjecturis doctorum ho- 

castissimarum consensionem, pro felice minum vezationem haud levem versus 

potius scriptoris aberratione, quam genu- hic ezpertus est: quas quid attinet ambi- 

ina Lucretii manu, editori cauto debuerat tiose recensere, in re satis expeditS. et 

haberL Sed jacta est aiea, neque incon- opis critic» nihil indigente? Somniis vel 

siderate fedmus. ipsius Jovis paginas meas oneratas nolim. 

Ver. 161. celer hiis: P. celeris habet, Havercampi saltem ratio, re«om socian- 

casu recta tis, et ad normam phraseos res yeneris, 

Ver. 162. submitlere: i. e. «« quasi de "• 173. pro " iis, qu» ad Venerem per- 

^^fundo suo mittcre:'* videas animadversa " tinent," accipientis, mihi longe durissi- 

nobis de hoc genere verborum composi* ™^ videtur, ac plane intolerabilis. 
torum, ad ii. 204. quorum rationes pluri- Ver. 168. ibi: M. XI. sihii quod habet 

mi non accurate tenuerunt Mamerdnus, speciem veri: quum vero noster moz, ad 

in paneg. Maxim. Aug. xil 6. — " tilH ver. 214. pronomen, aut aliud adjunctum, 

Q2 



834 



T. LUCRETII 



Ut merito oeler hiis t^bus dicatur origo. 
Et, quasi mdta brevi spatio submittere debet 
Lumina sol, ut perpetao sint omnia plena: 
Sic ab rebus item simili ratione, necesse est, 
165 Temporis in puncto rerum simulacra ferantur 
Multa modis multis in cunctas undique pKrteis: 
Quandoquidem, speculum quoquomque obvortimus oris, 
Res ibi respondent simili formfi, atque colore. 
Praeterea, modo quom fuerit liquidissima coeli 



non adhibeat, in proclivi est existimare, 
Uteram s vocabuli praecedentis adhassisse : 
O. tibti formulil elegante sane, sed jam 
nunc ambigui aliquid habente. 

Ver. 169. Juerit: Vind. fuerinti O. 
sit» 

Ibid. liquidissima aeli Temjyestas. Sic 
Virgilius, geo. L 417. tempestas ccelii 
iEln. ix. 19. dara tempestas; gea iv. 69. 
eBste^em liquidam. A* Gellius, ii. Sl. — 
** anni lestas, caUumqfie liguide serenum" 
Arudentius, psychom. 638. 

8oda redlt fSBciea Uqtuda dne nube diei. 

Ver. 170. Tempestas turbida, Idem 
Maro, JEn. zii. 285. 



Qywn, mibitis tectus tdmbb, mserduU xther. 

Dictys Cretensis, i. 21. *' Quiun, ecce! 
'* dies fedarif et ccelum nubilo tegi, coe- 
« pit" — Sed an adverbio satls inest de- 
gantis, et Lucretius scripsit potius? 



Temfiutat*^ 



•yit tota turbida calo 



Ibid. fede, Vox est in hoc usu floridis 
scriptoribus acceptissima, ut etiam cog- 
nata fedo. Mamertinus, paneg. Max. 
Aug. ziL 4. *' Toto fere anno, Impera- 
*' tor, — ^nullus fere dies imJbre fedatus 
** est*' Claudianus, de sext. cons. Ho. 
nor. 558. perpoUto loco: 

Ipse, favens votis «oUtoque decentior, aSr, 
Qu^vis adsiduo noctem fedesvent wM, 
Princ^ ct lolb tadiii detena, removit 
Nnbil»-. 

Fedtts autem, sordidus: unde nota digna 
est doctorum virorum inscitia Rutilium 
sblicitantium, itin. i 617. scribentem non 
inrenuste; et Wemsdorfio puldire defen- 
j|um: 



— — — modo quom fuerit liquidiMdma cobB 
Tempestas, per quam snbito ^tturbme feda 
Undiqu o * 

Ver. 171. Ackerunta: P. XI. AcH^ 
runte* — rearisj P. Vind. O. A. IT. S. Xl. 
retecto; quod accepissem, ut degantem 
et vero simillimam lectionem, si constnic. 
tionis ratio expedita patuisset: nam utei 
liquisse, ut Graecum itn tuknrtn^ qux 
MaruUi cogitatio est, dubito^ an ferri po&* 
sit, aut exemplis adstrui. Conferas ia- 
terea, vi. 250. 

Ver. 172. magnas conplesK cavemas, 
Similiter Virgilius, ad ^n. ii. 20. 



> penitusque cavenuu 



l^entis, uterumque, armato milite conpUut, 

Ibid. coeli cavemas. Sic Varro Mar- 
cipore, apud Nonium: 

Nubes aqual, frigido velo leves, 
CeeH cavenuu aureaA subduxerant : 

et M. Tullius in Anito: 

Didtur et late ceeli lustrare cavemas. 

Lambinus. 

Hucreferas etiam cie?! coniwro, et pro' 
Junda, Virgilii; cava ceeli, et cava aerultt, 
Ennii; cujus ezstat alius etiam ▼eisus 
opportunus: 



LIBER QUARTUS. 



^SS 



170 Tempestas, per quam subito fit turbida fede 
Undlque, utei tenebras omneis Achenmta rearis 
Liquisse, et megnas ccetli eonplesse cayemas* 
Usque adeoy tetra nimborum nocte coortS, 
Inpendent atrae Formidinis ora supeme: 

175 Quorum quantula pars sit imago, dicere nemo est 
Qui possit^ neque eam rationem reddere dicti& 

Nunc age, quam celeri motu simulacra ferantur, 
Et qua^ mobilitiis oUisy tranantibus auras, 



QosBQue freto cava caenileo corHna receptat. 
Fmdentius, hamort 70. 

Vna per immeiMam caH cvueom xevolutos 
PrKbet flamma diefi. 

Nos siiniliter, the vatdt of heaven. Caete- 
nim, versus Varroniani, quos Lambinus 
admovit, sunt pulcherrimi. Servius, ad 
iEn. iL 19. — ^*' quodcunque in arcum 
*< formatom est,— caoemam did tradunt** 
Unde coeii ingetUeis fomices, Ennius; 
quem Faber apposuit huic loca 

Ver. 175. nimboruin nocte, fiinc e- 
tiam Virgilius flosculos collegit, ad geo. 
j. 328. 

Ip«e Pater, medii MiaitonAii iniMcl», conBC& 
Fuhnlfia molitur dextrft— . 

Et tetr^ est nigrds de qu& Toce sum dio* 
turus etiam ad v. 1301. Glossarium ve- 
tus: «« Tetnim, ^tX«v.*' DictyB Creten- 
sis, i 21. — ^** inter quse tam tetroy nuUI 
" requie tempestatis, Menelaiis, cum his 
" qui sacrificium curabant, metu atque 
" haesitatione in diversa agebatur." Ubi 
scribere possis elegantius, et fortassis vere^ 
ad hanc normam-*: <* ioter quae tam 
** tetr€By null^ requie, tempestati»-^ 
* Avienus, or. marit 660. 



Novatianus, epist. ad Cyp. sub fio. •< Fa- 
** lavit inacceHibilem luoem, sed panvit 
<< edam perpetusB noetis vastam et tetram 
** caliginm.** Addas Aldmum Avitum» 
iiL 53. 

Cum ploeret msc tOra focos, coeloque caduc» 
AlSra per catfdmn stiUarait undique mcntet. 

Vcr. 174. 9trm FormidiMS ora. Haae 
knaginem siiUimem ViigiUus in proprioi 
usus transtulit, ad Mvl xiL 335. 



■'cliCtBtM|iie tffmr ArMiAiir mw • 



*i 



MraMXCHgXotvSlt. 



Apuletus, met vi. p. 401. <* — tetra nox 
" ezantlata — .** Addam eundem Avie- 
niim, Arat 673. rursus opportunum: 



Tum quoqoe, A ^am spectaris aurgere noetm^ 
Informem tetru teUurem ut vestiat dHs, 
Xltus ama^*^. 



Ver. 175. imago: nempe in qpeculo; 
si modo po^ sensus, qui mihi videntur 
subobscuri, penetrare valeam. 

Ver. l16,possit: U. poscit.^^-rationem: 
L» M. ratiane * re ddere: 11. dioere, 

Ver. 177. De tenuitate simulacrorUB 
dizit in superioribus; jam pergit c^erita» 
tem dedaraxe; Porro, locus Epicuzi, huc 
pertinens, quem Lambinus adscripsit, le- 
gitur in Diog. Laert x. 46. Km f/ut* mcu 
il im ru »19« (r«f uimXaft) ^cfct, Mr» fifh 
h/tmv aircttnt^if ratf «yri»«^«vr«y ym/Uffi^ 
ie»f ftknnos mftXn^Taf tf «mptfcnr^ XP**V 
rinnXu. 

Ver. 178. tranantibus auras, Maro, 
iEn. vL 16. 

Dcdalu8,«t fama eat, fugien» Mindiia regna, 
Prvpetibus pennis ausua ae credere, cah 
Insuetum per iter gelidas enannt ad Arctos : 

quemaibnodum nos verissime versus oob- 
stituimus in editione nostra; ubi, quas 
diximus, videnda sunt: nam, quumdis- 
tincUo tAcredere minus^plena sit, noe 



Q3 



236 T. LUCRETII 

Reddita sil, longo spatio ut brevis hora teratur, 
180 In quem quaeque locuni divorso numine tendit, 
Suavidicis potius, quam multis, versibus edam: 



▼alet in me longe acutissima Bentleii ob- P. Vind. et omnes reliqui, quibuscam 

senratio ad Lucan. i. 271. nec nane pror- nobis res est, habeant /eran/ur; cum qud 

8US inviolabilis est illa regula. Idem scripturft locum nequeo^ salva probie La- 

Maro rursus, ibid. iv, 245. tinitatia latiooe, expedire: sed unde re- 

„,. , _ ^ _.. cep«alectio profluzerit, e membranis, an 

ni4freti»,«iifYentOB,ettiiiUdaA'M«l . , ^ , . 

f^tasl lj vuorum doclorum mgenio, non habeo 

dicero: facile permutari voces Hbnuriis 

Jdit utique, non timet iVi^i, vel ag- potuisse quivis videt. 

gredu Et ita legendum puto, pro agit; j^ ^^., ^^ ^^ y^ ^^^ ^^ ^ .. 

de qua scnpturd Servium videas «stuan- ^^ ^^.. ^^^,^ ^ ^ 1015. ubi nos 

tenK Sic adire iabore$, Mn, i lOi qnasi -MoQfi; 

eos eomites habitunis. Hinc autem suo ^ «»^ n xr. j ^ 

^. , . . __ _ , ^^ Ver. ISa gitem qvueque: P. Vind. O. 

elemplan consentit Maro, Od. A. 98. _ j . . j.. • * 

n. dant quemcunque. — lenatt: A. autem 

'AMA ar»«y aryrw. tendunty ut plufes editi; sed perperam: 

nam respidt Luoretius aliud substantivuin, 

Alium locum Viigilu, quem haic locutio imaginem utique, vel tpedem: quemad. 

tidetur valde delectavisse, mox admove- modum et alias similiter variavit, quam- 

bimus, subver. 182. Accedat Claudia- vis minime probandum videatur. Quid 

nus, rapt Pros. i 184. autem? Tota loci serie ad judidi severio- 

Nimcspiri.»y^Yra«»f.nimc.rv.voI.ti» ™ «*»*«^ diligentissime pensitati, et 

Inferiorewcant— . lectionum variantium rationibus ad se- 

^. . « . , . \, cundas cosatationes revocatisk nobismetip- 

Cicero m Arateis, ver, 251. de Ara: • -j • • -^ ..-:-. 

' S18 videmur germanissmias poet» scnp- 

Exiguo «periUn qu« lunma tempore trmuU: *""» exploravisse ; quamvis non ausl su- 

mus ipsis tantum sumere, ut versus sint 

ubi reponero debemus vel limtna, vel cul~ ad nostrum arbitrium denuo constituendi. 

fnjna; sed priorem vocem roalim: vide Qood volumus, sic se habet denSqne: 
nos ad iii 36, 1078. et alibi de harum 

dicUonum solennibus permutationibus. Nuncage, quamcelerimdtudmalacraferantur, 

Idem ibid. 404 ^^ ^^^ mobilitas oUia, tranantibus auras, 

' * Reddita lic, longo spado ut brevis aura faratur, 

„ • . , . . . InquemquaBquelocumdiversonuminetendtt^. 
Hoc spatium tranatu caecis nox confidt umbns. 

Ver. 179. apatio ut: Vind. ut spatio; Sic omnia pulchre procedunt, et amidsd- 

et sic editiones quaedam. — kora: P. O, nie cohaerent: cordatiores vero, qui Lu- 

XX. ora; qu0 faciUima est, atque etiam cretium diligenter imbiberunt, ad repeti- 

usitatissima, confusio: vide Burmannum, tiones ejusdem vods de proximo non of- 

ad Lucan. vii 302. et Drakenborchium, fendent: hoc enim, utcunque caverint 11- 

ad Liv. i 35, 9. cum nobis supra, ver. 138. matiores sequentis aevi poetae, Caro non 

£t sane non absurde videntur eaedem vo- displicuisse, satis constat. Jam vero aura 

ces Isidoro, origg. v. 29. Pii vero codi- ^ " tenuissimum superficiei cujuslibet 

ces antiqul, aura: de qui^ permutatione, ** manamen:" vide animadversa in il. 

me consulas ad Soph. Tnu:h. 685.— ./ero- ^^ ^' 176. vi. 220. Hinc insuper mem- 

tur: dc Aldina posterior, et Juntina» branis honos suus salvus remanet 

anni 1512. veriasime, ut puto, quamvis Ibid. numine: i e. nutu, clinamme. 



LIBER QUARTUS. 337 

Parvus ut est cycatii melior canor, iDe gruum quam 
Clamor, iii letheriis disparsus nubibus austri. 
Principio, persaepe leveis res, atque minutis 



indinatiofie, conversionb : redl tid notata 528. eohsulfts efiam Claudian. dto 1)ell. 

in 11. 632. Oet 444. Neque non licet eandem de 

Ver. 181. Suavidicis: l e. saltem si ViiigilianA imitatione suspidonem tiepro- 

aigumentt duritia intractabiUs considere- niere^ad lEin. x. 266. 

tun tpm jejunft cum scabriiie, et orati. ciamarem ad sidera toUuat 

one nmus iijucundd, nec defendeste ta»- DardanidK e muris ; spes addita susdtat iras : 

dium lectoribus, piosis sennombus ezpli- 'Tela manu jadiiht : quales sub nubilnu altix 

caii soleL Strymoniae dant Agazgnus, atque aethera traxkant 

Cum sonitu, fugihntqae notos clamore secundo. 

Ver. 18«. cycni: P. Vind. L. O. cygni. Vah! quantoperefriget voxiHarepetita,c/afmre; 

Ver. 185. d?<Aerfi5.- M. atheriit non me peiiwwfflaimum habeo « «tongorc w- 
placet. Ovidius, met. xv. 804. ponendum ease. Et in istis venibus Ma- 

^hmd moUtur condere nvbt: rom». mmnulk» male aquara rif atkera 

pitttulisse, comparatio locorum^ quos at* 
ct Seneca, Octav. 973. similiter: tulimus, consimilium Inculentissime pro- 

Tectam quondam ««6. ^heria ^'^' ^*» ^um in hoc numus, quum alH 

omnes fingant grues calidis ventis ddec- 
— dwiporm.- n. ditpersis. Et malim dis- tari, et Bore^ fugere, tecum cogites ve- 
^rsus, jjm^ ^j^ Matttuanus ille scripserit: 

Ibid. Hujusce similitudinis fons in 
Homero est, ad IL r. 5. cu^ntque noto. dangore secundo. 

Caeterum, rescripsi, muHiB impellenttbus, 

Hu«^ zX^yy^ y^a^ «X« .p^ *^ ^.^^ ,^^ . ^^ ^ COnjecttol UUUUS 

„, t f est locus ambi|iendi; nam Komanus led- 

KX«97^ T«M yi stnvrcu isr «MBMevM pMMkv— . ,. ,, ,, .. . ^. 

dit HomereMn pbrasm, ap^sA^ir^, quara 
iXayyfi autemest cUtngor; undeminiri Phavorinus interpretatxis est per » t^ 
subit Lucretium non scripsisse: *p»*Vf ac scholiastes per » ry atft: re- 

spondent etiam inricem manifestissime 
aie^iwiquam ^^.^^^ atheriU Cari, et nubibus altii 

Maronis. Altis insuper et atris confondi, 
Gerte Statius non aUter, Theb. v. 13. satis est ex consuetudine librariorum: 
6andem comparationem tractans: vide var. lectt ad Lucan. i. 529. Ovid. 

met xii. 51. VaL Flacc v. 309. et ubi 
iu*voiant7 . ^^^* ^^' ^^ ^^^ praetervehimur, unum et 

alterum locum Silii Italid hinc emacula- 



Qangor 



Umbra f^etis arvisque, volanf: 



et Tursus eidem inhaerens argumento Inmus, ut iUe saHem bac medicin& plene 
vates egiQgius, ibid. xii. 515. potiatur. Primum ad Fun. v. 256. oculos 



•gruesf AquUone fugatae. 



convertamus: 



Cnm vldcre Pharon, tunc astliera latfaishnplent, aubsidenaque, Uia nisa 

l^ hUari tlan^e sonant. Conantis nispensa fodit : tum fervidus aUo 

■ , , , . . . Pulmotie exundat pcr hiantia viscera sanguii. 
Atque haud dubie signatior est vox, et 

magis propria: clangor etiam et cla' Alto: L e. tumido, 6b nisum scilicet. 

mor non raro permutata sunt; videas Ubri, a^o.* sed auctor emeudatioDis nos- 

^einsium, ad Ovid. met. iii 707. xii. trae certissimus 6st VirgUius, quem in 



238 .r T. LUCRETII 

185 Coipqiibna fltaiildfl^ celeras ficet €880 vide^^ 
In quo jamgeneie eat tolis lux» et vapor cgus; 



omiubus eequi Bolet SUiua» ad JExl ix. 358. AaiTEFOS KTKNOT MIKF02 ePOOS, HE 
^ 387. Idem ninus, viil 51. terni nuK> KOAOIIIN 

tudMS^tcoirectiQne versuumintiaduo- KParMOS, EN EIAPINAIS KIANAMB- 

rum sp^tium: N02 NE«EAAI2. 

lUaco pott quam deterta ex bospite Dido, Am^/k«tm* n ip mfiift^ nuUo in «iHMre 

EtspesabmptaMfmediOjinpenetralibiiBaiiraiif et honore. Minus aoeunte inteipretcs: 

FeMiiutiiiriboodapyTani--. ^j^ ^^ ^^ ^ ,^^5^^^^ ^^^^ 

Vulgo, eit, e, atram: tttofeaf Virg. JEn. >*•'«• mendoae, niid fiOlimur. Nequein- 

iv. 504. 645. 684. Eadem salus ibidem tempestivus est Hesiodus, opp. et dd. 446. 

desideratnr, «d w. 102. ^^ ^ Lttcrelii, nec openun nullam na- 



■AM*. 



>coiigaMltin«lMiil 



vat nostrae Maronis emendationi: 



. Cnncta tui moaiuneata|»fnMH et Qoa pnMpeia ^fmiuiku 3*, wt* «t fMnv ytftnnt urMtvs^ 

^^^ ^ 'TYOeEN EK NE4»£X1N. 

Hlc qaotfiiA eodices, aiiram. Noe vwna Hoc fiicit Martialis etiam, ix. 14. 

tOMue, suo oife SiHvs eompfobiBbit In- _ , . ^ . j . j «.«ii.«* . 

fc , , .^^ *; Qnod pennA scribente grues oJ iuto-a touant ; 

ferfu^ ad ver. 155. et 131. tibi peccatum 

est ditetao gedeie: ^ ^eneca. (Ed. 605. 

' ' ^' Nectanta^gelldiStrymonisftigietuininas, 

Tum rabido prttceps conu, fesolutaqne crinem, Permutat liiemes ales ^ et, ctBlum secasut 

Evasit propereln ceUamt quam struxerat ante, Tepente NHo pensat Arctoas nives. 

MagaAmoIe,/|fnw(f ,«.,«. 

Ibid. dispartut: adeas Sdv. Cnt v. pb 

j^ientinne veo, ledQr lepide, aoa felieiasima 1 07. Sic Prudentius, peristeph. i. 76. tro- 

pnHrusilive ser^tumm libn^ni minua effi* chaitcis castigatxssimis annales amissos 

cneem, rapida f Vide locum SiUi penulti^ martyriorum dedens : 

mum» al^ue Vilg..^. far. 6». ^sicibi- Ne,tenacibuslibeiUserudlta,secuIa 

dem, ver» 646. Ordinem, tempus, modumque passfonis prodi* 

tum 

inteilora dom<is Inrumptt limina, et o//»/ Duldbus Imguisper atfr»poeterorum spargereni. 

Oomceoak/kriimtda rtgo^ 

. . y er, IS4, pers€epe: il.perse. 

£M «« boc diverticulo ad Lucretium, nos Ver. 185, ttanteis: sic P. et incredibile 

poscentem,jflmtaBdemrevertamur..No8. prorsusest, scripturam hujuscemodi ali- 

ter jtaque, quod Lambinus etiam animad. undg prunitua derivari potuisse, quam ex 

vertit, suos versus ex epigraminate Anti- i^^^ ^^ manu. Sltanteis autem, pio 

patris Sidomi coloravit; vel, ut dicam constantes, vel consistentes; ad morem 

sincerius, verbum verbo, transtuJit. Pul- profecto Lucrelii, sfanpUcia verbadesigni- 

chrum est poemation, neque dispUcebit, si ficatu compositorum treqiumtantis. No- 

integrom adscribatut, et aUquanto emen- bis autem contigit alicubi pltis semel ob- 

datius: servare, dictiones istas, qiue quampiam. 

„ .. . « .. corporis positionem signant, joeere puta» 

UttvMwne Hpm»t »ast ar irahfuovtf mttmtt . i . , . . 

AXX' EA A^ EK M..aZZ. ^ wee. f f ^^' ^ '^^ *^«^' ^ "*f"^ 

T« y.p «, f,^ UM n/iJSferf,, »»« f^„^ ^"^^ scnptoies, aubstanlivi verbi potes- 

NiwT^ ^. «^wVP «riLy««i irnfuys, ^^ simplicem sibi vindicare. StafUeis 

A; y mfOfiSft^ MapM> r«fif)s» m$ihn i&^ ^«t *••««. v^af^wmsy vel Tvyx»^ 

Mv^mhe AuAr, |u9i, futpmnfMBm, ff»s : cujus exquisitioris voci^uli vulgatam 



LIBER QUARTUS. 289 

Proptere&s quia mat e.primis fiicta minutis: 
Quse quasi cadtintur» perque ams intervallum 



lecdonem pro ^bnemate maiipDaU liaud videas obaemta ad ver. 154. et degantiam 

^pmiet arguere dubitaverim. n. autem peiem, ad sL 1190. 

codex noster exhibet stans^ vod prsdataB Ibid. sequerUiconcitaplagd: Le. **par* 

nonnihil utique sufflragans. Noniua Mar- cc ticula particulam impellente, dum plaga 

cellua, iv. 481. '' Stare" Bcribi^ *' con- ** plagam inaequitur, et oontinuo fl«MnitM» 

^sisiavomniumconaensudicitur:" qui- **lucem fiuat pronlire." Nimirum ia 

bua componas yelim Serviana, ad Virg, eftdem figurd peneverat, interpretatio- 

iEn. iiL Sia iv. 509. zii.'406. ei qu» nemque meam pFBBoedentiB versib vali» 

ditpatayerim ipsemet super Sqph. Trachin. disaime eommunit locus, et me certissunam 

1108. mentam poetsB deprehendisse claie de- 

Ver. 180. sdi$ vapor: L e. calor; ut monstrat: quod in^nse plaoet, quum 

alibi plus semeL Ammianus Marcellinusi versus In hunc diem plane conidamatna 

tJOT. 4^^^* lestus ia meridiem crescens, jaoeret, ac prcjectus. His autem non 

*^ ^pnveteente wporatiHt M^—cunctos re- minus qptlme congruunt seqnentia. 

** vocaTera^-w" Homerus apponte» Od. Ver. 191. proteh: O. XI. pro tehs t. 

I. 589. P^ cdo^-^imuiatur: n. simukmturj^ 

.. fiUgure: n. X. fidgere, Plus autem de- 

ii^ka^«^,Mi<f^,iin»ATTMH. ait,,/b<giireybfei«r; quamscripturam pro. 

Ver. 18^ cicJimliir.* i e. ezcuduntur; bo, et e libris scriptb proventsse nuUus 

▼ertio simplioe potestatem compositi ha« dubitem: invitus etiam non sequor, ut in 

bente: ut modo simlfiter, ad ver. 185. multis aliis profecto consimilibus. 

** Cmdere «utem csBdeie et ferire est;" ut Ibid. proteh: i. e. per seriem indesi- 

IsidomB» origgb ziz. 7. Servius^ ad JEn. nenter oontinuatam: redeas ad ii. 591. 

i 174. Ergo vooem adhlbuit Lucretius, Ibid. stimulatur: el^nter profecto, 

qusB dmiUtu^iaem speciosissimam, et rei vlvideqae$ radli verber^us quaal radioBin- 

depingendaB knage oommodissmiam, pra»- sectarentar, et monmtes iagellaroit: ut 

bet; .tp$> «IgQificM» *' nmmtas lucis par- alH» sope finguntnr radii p er c uiere et fo- 

" ticuUis e& velodtate a corpore solis ab- rire, De htce Mmto, JEm viii S5. 

** aistere, qui^ sdntills, qus candenti feno .._.^ samaiiiiDe/erir taqaesrla tectl. 

" (vd fortasse collisaB silici) ezcuduntur." ,rk. j. ^ i i ^ • ^ 

T ..-«^ . ' , . Ovidius autem longe el^;antissunus est, 

Jam vero> poetam nostrum sowftius no- .j»!**. «j j ^ ^ ' >**. 

, I «— ^ ^ „ , . et felicissnne qmdemaudax, fiut i. 77. 

tuisse munus admimstrare confido eqm- 

dem neminem dicturum esse ; nec dubita- tUanma nitoK aiio templonam wrberat aunmi. 

verunt tamen editores nobis cudere suum ibjd. fiOg^g fidgurj pro fiilgore fiil- 

truduntur, nihili fiu:ientes summam om- gor: vide qusB dedimus ad ii. 327. et 163. 

nium librorom veterum in nostr& lectione ibidem. 

consennonem, sive scriptoram, slve fimnls Ver. 193. Innumerabile : sic priscico- 

impressorum. Tam praefiractsB temeritatis dices Pii; qt^ lectione nlhil^-docltius et 

tamcn in superioribus non pauca sese ez- ezquisitius fingi potest: has atttem ele- 

empla, piget dioere ! nobis obtulerunt.— gaatias librarii parum assecuti suum /m- 

Moz n. sequente. memorabile^ quod omnes alios libros vide- 

Ver. 189. ^om dubitant: vivide dictum tur oocupasse, (nid quod tra memorabHe 

est de rebus Inanxmis et insensilibus; sic ez B. depromptum rit) ad arbitrimn in- 

autem argumentum suum noblHtat et ez- trusere. Non ferebant utique boni viri 

omat noster, ac defendit lectori tsdium: vocem nttfnerum 6»spaitio usurpari; quam 



240 T. LUCRETII 

Non dubitant tranrire, sequenti concita plaga: 
190 Subpeditatur eDim confestim lumine lumen, 
Et quasi protelo stimulatur fulgure fiilgur. 
Quapr^ter simulacra pari ratkme necease est 
Innumerabile per spfltium tiranscurrere posse 
Temporis in puncto: primum, quod parvola caussa 
195 Est procul a tergo^ qu» provehat, atque propellat: 



indocte: vide Aos ad vi. 487. i. 437. No- ut aliis dudum est animadvenum, quam* 

nius Maroellus, vL 90. <* Numerum et da yis ad ntetaUa metapbonm detonerit, e|^ 

1' iis, qusB non numerantur, sed admetiun'' i 6. 24. 

•« tur, did, auctoritas voluit M. Tuil de ^^^ mb t«ia «tt, iii apricum imifeKt ctu; 

<* off. Ubi tertio: Si, exenqdi gratia» vir DtfeiUet, condetque, nitentia^. 

» bonus Alexandria Rhodum magnum Apposita sunt Orphicai qtt^dim, a«menti 

«/«.mefUi numerum advejent." Locus Alexandrino. et aUis, oonsemtte: strom. 

ecstat in secL 12. ubi Pearcius yidendus _ i^ 

esL Addas Isidorum lioet, origg. iL 1 1. 

** Numerabili$ magnitudo est, quie nu« Xlmtrmt ym^ »^mt, mA$ ^ u *iihtrifit€ 

«( meris arithmetic» dividi potest" Haud E^ iv«« »piiJ*«* •«»i>««fi», /«Pf«^ ^. 

aUeni sunt Sophoclei versus xn Ajace, Pulchre Claudianus, de laud. StiL il 

ver. 646. 434. 

•A^wtf» i M AKP02 » ANAPieMHTO J XPO- Ert Ignota procul, nortrrque impervia menti, 

j^Q2 ' ^^ adeunda dds, annorum squalida mater, 

. . Immeod apdunca Kvi, quK tempora vatto 

«uii T mirika, »« ^«*»r« xfvxrtrmi, Suppeditat, revocstque, dnu. 

Quorumversuumvenustates^vel^UBBlSgu* Sed htec hactenus. Inviamredeo. 

ram spectat, vel qu» sermonis proprieta- jy^ ^ spaiium tran»currere, At 

tem, quum nemo vidcstur perceptas ha- gine prfeposftione superius^iadii Ite. 

buisse, Ubet hts in luoem protrshendis « ,^, , . , ^i * .>:.-. .- 

-~~» ^ ^ ,,-,.. Multlplcxque loci j^o/iiM» lr«wa«fm*— ; 

peuUisper unmoran, ut lautum Tragici , •,. m. , . ^ , , , , 

^atorem transeuntes demereamur. ^"«1 Vu-gilius malmt, ^n. ix.111. 

tJtinam igitur in primis editores doctissi. Heic primum nova lux ocuOi obfulalt, et ingens 

mi nobis non essent dedignati dicere, quid Viaus, ab Aurorft, caUm tramsatrrtre nimbus : 

sibi vellet h«c forma verbi xfvirrttm»^ cui ^^^^ Mantuani illtus amatores verissimi 

yidetur obh»sise schohastes. Audiant ^^ ^^ resUtutione jam nunc beabo, ad 

jgitur a roe, tenorem orationis translatum ]» .,,^ 

., xtLn. V, oz(, 

esse a terree monbus, sic ut eos noster Lu« 

cietius descripserit, ad v. 260. _— ceOwn ceu saepe, refixa, 

Transcurrunt, crinemque volantia sidera du- 

'■ quoniam duMo procul ease videtur cunt. 

-Omn^mem eadem rerumconmunesepulcrum: 

Vulgo scribitur, cceh: L e. ce^ ccelom^ 

cum quibus compares veUm L 250 — 255. ccdumt ad sequiorum seculorum orthogi»- 

V. 1387. 1J88. et omnem rem tenebis lu- phiam: redi sis ad ver. 134. hujusce librL 

culenter. Vides igitur exquisitam elegan- Ver. 194. parvola: i. e. tam subtiliaac 

tiam vocis f^wrirmf in se condit, *' in minuta lucis corpuscula; ut jamdocuitad 

«^gremio suo celat:" quo nihil magnifico ver. 192. et moz, ad ver. 196. £t phrasis 

poeta dignius. Hinc Horatius profecit, temporis pincto FaulUiiA ilU iv «r*^, in 



LIBER QUARTUS. 241 

Deinde, quod usque adeo textord praedita rara 
Mittuntur, fiicile ut quas ^is penetrare queant reS| * 
Et quasi permanare per ams intervallun). 
Frseterea, si, quse penitus corpuscula rerum 
200 Ex altoquefora&mittuntur, sdis utei lux 
Ac vapor, haec puncto cemuntur labsa diei 
Per totum cceli spatium diffimdere sese; 

1 Cor. XT. 52. ad «mniwhn respondet; nam '* Foras, •!•) us r§^»9:" glossator vetu&— « 

pundum est, quod secari neqult, pwtibtts utei: U. ubi, 

carens, et magnitudine. Ver. 201* jic puncto: n. M poncto. 

Ibid. causiaatergo: insequens nempe ^ simiUtudinem elementorum c et ^ 

plaga, de qua mentionem fecit ad ver. 1 89. P"«»™ «»^«°* *»* yocv^ ac et al «onfimdi; 

:Et oinnes andqui Ubri post hunc versum ^ aUquoties monuit Drakenborchius ad 

'ponunt ver. 204. sed certe non sufi sta- Li^nj™» aliique. 
tione. Ib><^ puncto diei: qaodpuncto temporis 

Ver. 197. juas vis ^nt: V. ed. gua "«^ ^veral; ad ver. 194. et irtvis 

0it Queat. Aora, ver. 179. SicHoratiusAor<xrfnotoien* 

_- ,^^ ,r , « • /0, atque Aor<p puncto. 

Ver. 198. permanare: V. ed. B. n. ^j Z, «^ ..«. . ■»*■./.. 

:. . « ^ ,.,.. Ver. 202. dtffundere: M. defundere: 

permanere.''-^aens: R acns: ut alibi co- . , "^ . v -. j 

^, . . mmus ad rem: nam non nic agttur de 

^^ lod altitudine, sed desparsionelatSradio* 

Ibid. guasipermanare: i.e. «itapene- ^„. ^^^ ^^ ^ ^„, 88.-^sese: n. 

« trant, ac si Jluidis particulis, non au- ^^, error ex recitatione natus.- 

**tem soUdis. consistent:" nam, qu» JUd. diffundere. SimiHter de fti« dio 

flmda nmt. maxime penetrabilia perhi- ^^ Chmdianus adhibuit, in veisibu. 

digaitatis et omamenti plenis; in quibils 

Ver. 200. Ex aitoque foras : antiqui co- tamen levis error mirifice vinxrum erudi- 

^ces -Ki, ^ alto in terras; odiosissime torum acumen luait Leguntur de sext. 

et putidissime: hoc enim pacto, quae sta- cons. Honor. ad ver. 191. 
tim venitmt, infelioem per antidpationem 

frigore feriuntur. Hsec autem, tam inepta — — — ncc te mem, improbe, saltem 

a^ue intempestiva, reliquis omoibus ex- '^*'™^^* ^''^^^'' Phadthon, qul fulmtoa pne* 

emplarium prorsus ignorata, nacta sunt In nortris efflavit aquis, dmn flammea coeU 
faciles nimis editores, et stationem in im- Flectere terrenis meditatur frena lacertu, 

pressis, a nemine non concessam, obtinue- MortaUqueiimjerat A^n^. yul^ 

^ T». . , ,,. Credemihi,8imilibacchaturcrlmlne,qubquli 

rimt. I^brasm penitus ex altoque Vu-gihus Adapirat Romae apoliis ac solis habenis. 

aUquantulo variare voluit, ad geo. iiL 2S8. 

lunc probe capiendus: Libri, aut; nonnulli volunt, ut: sed, si 

constructionem attendas, agnosces nosi> 

'^*"*'^^* *" "*^° '"P** ^''°™ "^^^^ tn«n emendationem unice rectam esse. 

ponto, 

. iMgiuj€x aUoque sinom trahit-. Confundi solent aut et ac: adeas Oraken* 

borchium, et quos laudat, ad Liv. xxi. 53. 

Maronem imitati sunt Valerius Fhuxms, 5. Juvenalis, sat x. 114. 
V. 523. et Silius Italicus, i 469. Confer 

infra, vew. 71. 269. Foras autem simpU- ^loquium aut famam toemosthenis, aut Clce- 

. - ronis, 

citer valet de loco quovis; ut i. 978. 1 106. incipitoptare-. 



242 



T. LUCRETII 



Perque volare mare ac terras, ocBlumque rigai^; 
Qttod super est, ubi tam volucri levitate feruntnry 
205 Quid, quae sunt igitur jam prima fronte, parata^ 
Quom jaciuntur, et emiflsnm res nuUa mbratnry 
Quone vides citius debere, et kmgiua, ire; 



Dudnm videram hac non ease toleviiida, 
ct repoRienun ex iogenio ei pro aut; sed 
oodex Cantabrigiensis optime submini- 
§trat ac: et sic sine dubio tcribendmn. 

Ver. 205. mare: V. ed. B. worf.— r»- 
gare: V. ed. B. rigore; O. girare, per 
metathesin literarom. Hinc corrigendns 
cst Catullus, IziT. 209. 

Lucuta nec moesto subtoUeiu signa parenti— : 

L e. candida; nUgo, JhUcia: sed de can- 
didis, et albis» pro iplendentilius, noa affi^- 
tim tractavimus in Siiv. Crit sect Ixziii. 
et tom. V. p. S5. unde miramur Heinsi- 
um non ambabua ulnis amplecti castiflsi- 
mam iUam lectionem, et longe elegim- 
lisBlinama ad Claudianum, n^ Fros. lii» 

plscidBilteienitetiweirfsPheifi 



malatioae Teio ytrbimmjfieije et ruere^ 
Drakenborcfaius ad SiL It xU. 619. Hinc 
Petronianum illud in AntfaoL Lat Bnrm. 
iR I9Di & longe veirostfaBmiB «rnnmi»» 
lariddtat: 

Ipaa £ej ideo nos grato peritdt hatuiUt 
Quod penuulatii bora recuiTk eqnis. 

Nempe» ** sol nos iriigat ek luce, qum 
<* haurimus et adbibimus.** Vijgiliusy 
geo. u. 340. 



qno niiiil pukfariai: i. e. aargeniea^ utiiiOs 
AngU de liac re poiStice loqui solemus. 

Ibid. Per^ twlan?. Similem faabet 
ttnenn VirgiliiiSy Serrio judioe, ad Miu 
iz. 340. 
— — — plena leo per ovlUa turians, 

Aliter autem hoc eleganter potestaodpL 
Ibid. rigare: nec multo aliter ad ii. 
143. '* spargit lumine.*' Hinc venustis- 
nme Ludlius junior de JEtnH, ver. 28. 
s&B, nisi valde &llimttr, emendandus: 



QOiim primum Immi pecudei 

At enim, si tibi vduptati sit alimnwo ?U 
dcre ad indtas fodaclun» petkqgaa Bur. 
manninolamSnpriorem-kMnim* Taeenk 
inteipretes ViigiHani; hiind dubitt cpqbH^ 
mantifiSL si tam p^OTVifr fff fiiffl i *» ^^tcnpiiX 
op^Tf^n lectoribus aperue, se homimnt 
importunorum nomen, et doctrinam an^ 
fai^iiftgg oirtnitw fft iuiF'i iB ff K ^TO s; cnnini vejL 
puerulis omnia paterent ! Heinrius et Buiw 
mannus nullo cum judido soUdtant no- 
bilem locum Claudiani, de laudL StiL ii 
467. ubi Titanis hortos ontione hixuiio- 
sisuma describit: 

Mc fattts, crocds rorantes ^finNf/, horto* 
logreditur, vailemque 



' et proxUna quxque 



ip^bus irrigiue undei. 

Vulgo^ urat: sed oonfinr ibid. verr. S60L 
608* et Viig. geou L 472. Neqne non 
corrigam statim eundem, ver. SO. 

. tumldisque e faucibus ignem 

Yulcani Jluere, 

Vulgo illepide, ruere. Sic Virg. ed. vL 
33. liguidi ignis: et noster ii. 383. fluat 
igM: ubi nos de hac re fusius. De com- 



qu8B sunt lectiones longe quidem sinceris- 
suiue. 

Caeterum, nesdo an tmedn similem r» 
P^rque volare Ammianus Marcellinus au- 
8U8 sit, ad xiv. la *' Veritatis enim ab- 
'* solutus sermo, ac semper est simplex.** 
MS. faabet in extiemi^ '* semper ac peiw 
" est simplex:" legas igitur, ^ Veritatis 
** enim absolutus sermo semper, ac per 
*' est simplex.*' Docd judicent 

Ver. 204. super est: ita P. Vind. V, 
ed. B. L. M. O. XI. vulgo, supera est; male 
in hoc loca— A€pc, quod in vulgatis post 
volucri venit, deest Vind. V. ed. B. I^ M. 



LIBER QUARTUS. 249 

Multiplexque lod spatiiim transcurrere eodem 
Tempore, quo solis pervolgant Imnma ooelmn? 
1!10 Hocc' etiam in primis specimra vermn esse videtur, 
Quam celeri mota rerum simulacra ferantur: 
Quod, simul ac primum sub diu splendor aquai' 



O. A. S. tl^^eruniur: VincL V, ed. B. Dlffidleetmiram,RhodioquodPithoIeonti 

L. M. O. X.ferafUurg eed xnale. Hsnc Contigit? 

autem stationem yersib BenUeius etiam Valde su^icor, Lucredanam formulam in 

suo calculo oon|urobAvit: de qu& xe ad hunclocumesseimportandum; pranerkim 

ver. 194. jam diTimim. quum Ascensius interpretur per Nonne: 

Ver. 205. Editores, ingeniis indulgen- sed haec phrasis mihi est recentisaime ob- 

tes» inferdunt m post primd: artifices servata, ideoque jam nunc nihil habeo, 

peritiores ante vooem iUam libentius po- quod adscribam, ezploratius. 

fiuissent; sed nefas esset utrolil>et incul- Ver. 208. Muliiplex: P. MuUipliciss 

care contra lifaroa. Eandem pneposi|io- qua» male feriati est hominis immutatio, 

nem fortasse oonsultius omisissem ad Ter. de syUabflB secunds quantitate stulte soli- 

69. supra; nam proni sunt ad has inteipo- dtL Porro, hoc distidion jam legimus, 

lationes, usitatiore de sermonis plenitu- ad ii. 163. 

dine, mediocriter eruditL Ver. 209. aoHsfuiguras utde ^taieis 

Ver. 206. Jactttfi^r niifla; B,jacuitur ignibus, i 726,^mnutt fidgura: quam. 

uUa. locutionem Ovidiua ezcepit, ad fast. i. 

Ibid. emitsmn, Sedulo notanda est 574. 

faiBc forma nominis rarissima, pro emis- ^ ^^^^ jBtn»oJulgur ab Igne jaci. 
aionem. Similiter amimu in C. Nepote 

est, vii. 6. 2. quod nec librarii iiec editores ^^' 2ia specimen: P. specienu--^e~ 

intactum reliquere: dc intermissus, PUn. "*"•• P- ««"/ V. e^. uciiB.uti. Illud 

nat hist x. 45. init permissus, livius, et *pecimen veri primA fironte possit arridere 

alii; promiuta. ManUius, v. 57a mJb^ P~Pter Persium, sat v. 105. quem Pius 

missus^ TertuUianus, adv. Maic. ▼. 16. advocavit: 

transmissuh CaBsar, de beU. GalL v. 13.- i><rl specmun dignoBcere call« : 

2. ubi Uber unus, transitusi ex glosae. ^0 enim plures Hbri MSS. non speciem; 

™*t^ sed in Lucretio noUm caussam exempl»- 

Ver. 207. Quone: V. ed. n. QHooe; P. rium castisaimorum deserere, re non ur- 

Namne; in quod impetu cupidissimo Lu- sente. 

aetiani editorea involarunt, Uoet mera Ver. 211. motu: L. M. motum; unde, 

sit interptetatio fonnul» in larisdmis, et gi ^notum pndvemt celeri, facUe fuisset 

plurium simiUs in omnium popubrum conjectavisse hanc constitutionem vereOs : 
Unguis, ad leges grammaticas non temere 

eiigenda: nam prior vocula guo videtur ^"Otulaceleriremmrimnlacniferantiir. 

omnino supervacanea; sed nos saltem hoc M. autem habetyminhir. 

temporetaUumsubtiUtatumjudioesidond ^^* ^l^. Quod: B. Quo. — sub diu: 

non sumus. Lirius, zxziv. 6. 14. — ** cau- ^ic optime oodioes integwrimi et antiqais- 

** tum erat, ^iiontf plus auri et aigenti nmi L. M. cum Vmd. n. S. Rdiqui, eu^ 

'* fiicti, qwme plus signati argenti et aeiis^ divo. Vetustisdmi nimirum Romanonnn 

" domi haberemua.*' Ad Horatium, sat dius dicdmnt, pro dies. Noniua Marod- 

i. 10. 21. Ubri fluctuant: lus, ii 23a ** Diu pro die; unde et M(tff- 

--~ O seri itudiorum ! ^ putetis " *'«« dicitur. Titinnius FuUonibus: Nec 



24* T. LUCRETII 

PonituTy ex templo, ocbIo fitdDante sereno, 
Sidera raEpondeQt in aqua radiantia mundi. 
215: Jamne yides igitiir, quam puncto tempore imaga 
iEtheris ex, oris in terrarum adcidit oras? 



** noctu, nec diu — . Pkut Caaiii&, (iv. L e. albitudinem, Formulun autem iUani 

*' 4. 5.) Noctuque, et diu. Idem AuluL <rv Quod centies vidimus in Lucretio, et 

'* Nec diUy nec nocCu, quietus — .** £t in hoc versu cum Quo in codice B. mutats 

perviilgatiarem phrasin tub dio leviter esse est Idem evenit Hygino, pcet. astron. 

detorttoi pro sub diu, satis liquet ex his iL 15. sic rescribendo: *' Quod^ Minerva, 

Festi Terbis: ** Dium antiqui — appelU- <*pudorepermota,pedepulvereminjecit.*' 

*< bant— diumum sub ccelo lumeUj-iir* Vulgatur Quo, et defendit Munckenis; 

*' r» hf. Unde adhuc tub dio fieri did. sed exempla, quae vir doctissimus ad fab. 

*^ mus, quod non fit sub tecto; et interdiu, ixL congregavit, alio aurigantor: nam ibt 

*' cui.contrarium est noctu." Sub dio igi. ro quo suum verbum habet, ad quod re- 

tur est sub die; atque, ut videtur, castior spidat. 

acri ptura et antiquior, quam sub divo: hoc Ibid. suh diu, Vetnstioris hujusce 

tamen pluiibus editoribus Lalanorum fornue vestigia manent etiamnum in vo- 

multo magis pUicuit. In oodxce M. cor. cabulis nudius^ perdius^ ac suhdiu. 
rexerat aliquis diu in divo; quod centies Ver. 215. ex temph: Vind. V. ed. B. 

in simifibus, antiquitatis venerabilioris 1, exemjdo, 
speciem referentibus, insdtissime factum Ibid. serena, Lego: 

est: unde difficillimum fit germanam 

. , ^ . . , ccelo gtdlante sernu, 

scnpturam punoris aevi, detersis sciolo- ^^ 

rum oUiterantium sordibus, prisds faono- Propertius, ii 20. 61. 

ribus redonare. — Pro splendor^ B. «77/en- ^ .^. ^ , «^ . 

dore, ^ ^ QuaBsitttellahominicommoda, quaequemala. 

Ibid. sj)lendor aqtuii: i e. splendida, Bentleius. 

clara, vel pura, denique, aqua; vittf Xetf^ 

Tf»f. Horatius, od. iii. 15. 1. Similiter alii, non raro: vide nostrum,vL 

^. ^ « j > ^, .... .^ 246. Plrobabilis autem hsc est emendatio; 
OlfonslRandusiXfSplendtdtoryntro^, . ... 

sed repugnanter accepissem, nisi scripto- 

Suavibus numeris SiUus. Pun. xiv. 228. „„ ^^^ .^ ^^ ^^ ^ ^^ 

.Nec noa, qui potant Hypsamqae, Alabimque sem: nam Lucretius ad laivorem elabora- 

sonorum, tmn nitidiorum poetarum, quos secula se- 

Et petlucentem ,phn4«,tIiurgUe Achat«.. ^^ poUTerint, non <st temei« co». 

Vide me ad iL 590. supra: quibus adsti- planandus; saltui cuidam verruds siib- 

pulatur egregie locus Oppiani, cyneg. il inde iniequali, quam novali nltido, simi- 

39. Uor. 

■ || tuTpi» wMx^t**'^ APrY<^ON Ibid. ccelo ^eUante, Post Homerum, 

•TAOP: H O. 571. 

L e» ALBA, vd sptendidai aqua, Afyyfn' £vx(««. x^f •P»>'** «f OTPANON AITEPO- 

Xmfi^ftfj n KiuMtf: sdioliastes, ad Hom, enta : 

IL n. 621. Bodinus «^»p«» infehdssime ^ ^^^ Virgilius, ^h. viL 2ia 

fvpondMtt SeduUus, carm. liL 5. 

Aurea nunc solio stellanth regia call 
mirabile ! f osas Addpit— . 

In vinum coavertit aquas : amittere gaudent ^ 

' PaA^mlaticeft— : Ver. 214. sidera respondenX in aquiu 



LIBER QUARTUS. 245 

Qua re etiam atque etiam laira fateare necesse est 
Corpora, quas feriant oculos, visumque lacessant, 
Perpetuoque fiuant certis ab rebus obortu; 
220 Frigus ut a fluviis, calor ab sole, sestus ab undia 



Pari lepore Statius, silv. i. 3. 1 9. quem audacter saiis. Pius docet in priscis ex* 

iofeliciler Marklandus immutaYit: emplaribus legi minimas quae lectio, me 

nemora alta dtatis J"^^^ correctorem sapit, ex constructione 

Jncubuere vadw: fattnx respottjatimago scriptur» ver« prompte minus se expedi. 

Firond»us, et longas eadem fygit umbraperim- entem. Illud haud in solis A. et n. cont- 

paret. Cogitabam aliqpando sic non male 

Quibus nihil novi lautius inter elegantias scribi posse: 

ferculorum poeticorum. Has venustates 

a;quis passibus subsequitur Ausonius, Mo- 

sell 189. 



QnA re etiam atque etiam dri fateaure necene 
est— : 



et libnnii scriptorai nullo negotio vocem 

KesponJHcmjluvi^.: fS^^tm «quWtioiWB depmTafent; .ed rem iMe- 

FlainineiUticei,etpaliidcecoiuitinaniii.. g™" WCton Uiiquimas. Fatert pono 

Ver. 216. m: dc onme. libri; .ed edi- ffJ»~- <>**•<»?». « /«teri p»>cota, et 

. . j ^. . • j j id ffenus multas locutiones. 

tores, ad: impudentissime qmdem.— aa- 5; -.^ . , ■>>. 

. «% •«▼ 1 Ver. 218. Democntus. aiMid Iiioir. 

cidit: sic P. V. ed. A. n. 5. n. et, quan* x •• • -> » v t ^^ * 

. ^ 1,. 1 !• • Liaert. IX. 44.-*-«MKy o tifutt »«t MmXotf 

tum intelhgere valeam, reuqm omnes __. '^_ . "^ ... „ 

--. 7 r^ TT^ j j^ •. i/i»*w#iiff. Hmc Epicurus scilicet. Plu- 

prseter Vmd. O. Utroque modo dicitur: J^ . . ,., . 

*^ , . * _^A j . j. taichus, plac. poil. iv. 15. Lnuonptroif 

sed m concessa certaque remodus mdica- ^ . * r- r- ^ 

.. 4. 1 -cr • K.9M9P9S, MKT IIM»X«y US»MUt OfOfTO VO 

tivus videtur esse prsferendum. Vane- , "^ - * rVit. 

_.. .,. . i. . op»Ttmo9 ^uuZoufUf. A, (jellius, v. lo. 

tatem Pii, excidttt non tanti fecenm. " « -e, • in .t. 

,, ., . .... ^ .,. - •* Epicurus affluere semper ex omnibus 

Ibid. in oras adcidtt, Ovidius, fast v. ..... , , 

(> corponbussimulacraqucedamcorporum 

•* ipsorum, eaquesesein oculos infcrre: 

^diff-«m mensasutrosamissasolet. -. ^. .^ - . ,, ,. . .,, 

*• atque ita fien sensum videndi putat 

Ad quem locum oper» pretium fuerit ita locus iste commodius dislinguitur. 
Heinsiinotamperlegere,nostnunLucreUi jbii ^^ lacestant: i. e, feriendo 

scripturam eximio cum acumlne atque quasipiovocant: nam, quicquiddicat Fes- 

eniditioue vindicantis et asserentis. ^ plurima loca vetenim mihi liquidum 

Ver. 217. Q^& re mird: i. e. d^quare fjjciunt, unum saltem vods lacio, unde 

mira, ob quam rem miram; quasi dixerit; lacesso, primasvum sensum fuisse jacio, 

"Hanc rem summopere mirandam pro- y^ ^^0: neque Lucretius multoties huc 

" priis oculis ceniis fieri, et ipsa experi- nihil fadt. Viigilius, ^n. viL 526. 
'< entia te cogit assentire: quidnam igitur 

" est caussse, ut contra alia persimilia, — — aeraque fulgent, 
., • ,.•1. ^ • 1. Sole^o^mfra; etlucemmbmibilajactaat: 

" nec mirabilia tamen magis, quae sub 

" oculorum intuitum non cadunt, pertina- i. a radiorum solarium ictibus quasi pro. 

'* citer repugnes?*' In his autem nihil vocata. Codex unus babet, repercustas 

valeo discernere, quod obscurum sit, vel quod cujusdam non iiidocti gloHema sin- 

scabrum, vel denique Cari leporibus indig- cer» lectionis. Vide mox, ad ver. 601. 
num. £di solet ex emendatione Lambini Ver. 219. Jimnt: sic omnes oiagno 

ad hunc modum: consensu libri,veteres; sed editoresy^Munt 

Qfme etum atque eti»n mUH »« Mtut ne- «*rtitueruiit; errorem errore muniente.. 

cetieeit: -^bortH: sic verissime Junkina editio^ 



846 T. LUCRETII 

JEtpatiBf exesor moerorum Utora cireum: 
Nec vari» ceseant vooes volttare per auras: 
Denique, in os salsi venit humor ssepe saporis» 
Quom mare voFBamur propter; dilutaque contra 
225 Quom tuimur misceri absinthia» tangit amaror. 

usde unde venerit luec scriptura; sed ex ri& Nos vocamus the spray: vide ver. 

codicibus manu exaratis primitus emana- 223. 

visse tam singularem varietatem dubitari Ver. 221. JSquoris: V. ed. JEguorunu 

nuUo modo potest: Pius etiam in notis — meBrorum: Vind. V. ed. n. mewum; 

monet esse, qui legant cUwrtu^ nostr» leo- Jj. M. meororum; O. A. A. maurorum; 

lioni quam affine. Neque aliter profecto B. incororum; X. nemeororum. Tam pro- 

tpBnt stare r^fluantf universorum exem- clive est, et ingenitum quodEunmodo, li- 

plarium; ne dicam vulgatum odores, tan- braiiis scriptoribus in spedmine quolibet 

tum flbeit, ut sit loco conveniens, nullum ortbogn^his vetustioris turpis Bim a s de- 

Bfnm m^ vel tolerabilem saltem, reddere* pravationes auctoribus illinere! Confer 

FaccDBat igitur, unde malum pedem du- nostrum, vi. 926. qui pariter mcmera po- 

dum intulit Accedat Viigiliua, JEn. iii. suit pro munera, ad L Sa ut Plautus, 

442. Baoch. iv. 9. 2. manitumf pro munitum : 

^, ^. , . j* u 1 ., vide Priscianum, lib. i. p. 365. Nostrum 

HoB ego, digrediens, lacnimls adfabar oft0r/{/ : -„ ... _ i. j » * »«» j» 

^ ^ Virgilius secutus est, ad ^n. xl 382. di- 

ubi prsBpositio o& semper respidt veL rem, cendo, *' Agger mtBrorum:** ubi magna 

vel personam; ut sift *' lacrumis ob banc luce rem perfiidit Heinsii doctrina, nobis 

rem ortis, vel ob hos ortis:" i. e. hii^ vel otium parantis; cum Servio, ad ^n. x. 

reif chorto fletu. Neque aliter in omni- 24. Caetenim, in vetustis inscriptionibus 

bus nmiliter compositis. Agit quidem de saepe invenimus scriptum coeraveruntj pro 

hac dictione Festus; sed ex me& opinione vulgari curavmcn^ 

minus accurate: ad quem proinde lector Ver. 222. vocesvolitant: scSlicet pennis 

delegandus est. Qui vero dictionem in- aeris sublatce. Audacter Florus, iv. 2. 82. 

solentem insimulare velit, ilU non longius intra spem veniae tamen: " Ibi prensare 

regrediendum est, quam ad ver. 206. ut " fugientes, confirmare; per totum deni. 

hanc cavillationemdedooeatur: namseges " que agmen oaUiSy man&nis, clamoke, 

ampla desuetorum vocabulorum «z Lu- *< volitare.** 

cretii praediis demetenda est. Ibid. auras. Tumebus legi maluit au'' 

Ver. 220. ab: sic Vind. L. H. O. A. S. reis/ quam infelidter, licet in confesso 

A. eum Nopio, iv. 40. volgo, a.^Prp ut, sit has voces seepissime commutatas inve- 

B. M. et. niri scribis. Similem aberrationem inge- 
Ibid. JFrigus afluviis: cui rei locuples nio deprehendenm in Silio, Pun. xiii. 

testis adveniet Mieonides, Od. E. 469. 285. 

ATPH )* I» nOT AMOT YTXPH vnu «]«A Tf^ Vox occulta subit, passim difiusa per auras. 

PIbtb videas consimiHa, ad iL 590. Vulgo legitur, aures; sed adjimcts voceit 

Ibid. caiorfiuati redeas ad ver. 902. passim diffusa nostram conjecturam unice 

Lucanua cum aDquali venustate, i. 6S6. venm esse moastrant: et Heinsianis etiam 

loto Jluirent incendia mundo. ^crfptis roboratur. Vide Drakenborchinm. 

Ver. 225. os: M. nos; attrturtll, quar 

Ibid. testus: id humoris utique, quod piflBoeasit, literiL— Misi.* B. O. faisi; V. 

^ferve^t ex impetu ct inquietudine ma« ed. sfalsi; codicis scripturiun, ut videtur^ 



LIBER QUARTUS. 247 

Usque adeo onuiibus ab rebus res quasque fluenter 
FertuF) et in cunctas dimittitur undique parteis. 
Nec mora, nec requieS) inter d^:ur ulla fluundi; 
Ferpetuo quoniam sentinniSy et onmia semper 
230 Cemere» odorari, licet, et sentire sonare. 



religio6& cum fidelitete r^neseBtaiitb, et nm. eplst ad Att Tii. 14^ ioit Mox M. 

libmrii secundam cogitationem, prster so- mendose, dimUturUur, 

litum prim& pijorem. Ver. 228. itUer datur.' V. ed. incmb- 

Ibid. humor salsi taporisf iUe niminim turt II. iiUercedatur»^^uundi: H, fiw* 

tgstus, de quo ver. 220. etUif quod non deteiius videtur.— 'Pono 

Ver. 224. anUra : ad tuimur hoc voca- phrasim Nec mora, nec requies, plus se» 

bulum referri debet: i e. *' Cum contra mel Viigilio hinc desumptam esse, quis 

** stantes tuimur:'* ex oppodto sdlicet et ignorat? 

satis propinquo loco. Ver. 229. guoniam: M. qiiog pro ^ofc- 

Ver. 225. Quom tuimur: XI. Contui' do^ nisi fallimur; redeos ad ver. 18. 

mur; quod minime displicet : vide ver. Ver. 230^ sonare : sic omnia, quotquot 

99,^'-mssceri: V. ed. miseri^-^^^tbsinthia : sint quolibet genere^ vetera ezemplaria: 

P. apsinthia: A. abstfnthia, ut alibt^ sed tamen editores, quos nihil temiit, de 

amaror: n. amator, suo nobis Obtruserunt sonorem: quam in- 

n>id. Hunc versum integrum profert verecunde! quam imperite! quam praeter 

A. Gellius, lib. i. cap. 21. Eundem re- necessitatem! Redi ad animadversa in 

^pexit Servius ad illum Virgilii locum, ver. 99. Ipsam vero rem impendio ani- 

geo. ii. 247. mose Seneca imaginatus est, Herc. iur. 

790. de Cerbero loquens: 
At sxpox iadiclum fadet manifntos, et oia 

Tristia tentantum sensu torquebit cnuuror, ^,^,^^^^^,^ senrit ut modus pedum, 

Lambinus. Attollit hirtafl angue vibrato comas, 

Miasumque capiai aure subrecti tottum^ 

CHOsSarium vetus; « Amaror, iri»^«." *»/ir« etumbraeaolitus. 

Atqueiierum: " n«s^«, amaror," Integerrimam leetionem tragid pruden- 

Ver. 226. res: L. M. rc-^uenter: M. tissime vindicant consummata Gronovii 

fluentumi n,fluentur; oonferas vt 931. doclrina et acumen. Sic VirgiUus, Mtl 

Nec tamen non vdiementer airisiaaet il- j^^ jgj^ 
lud ^tc^iitttm, si sdrem modo, quid fi^ 

dendum esset denique cum m, vel r«, tot subrigti auru, 

qumque, An locua sit d^tavatua, haud Ver. 201. manibus tractata. Amobius, 

temere dijudiccm: sin autem, nobis sa- lib. iL p. 47. ^^ Qiuid illa, — quse lectitatis, 

gaciorem emendatorem postulat. Csete- «« oculatd vidistis inspectione, et, manibtu 

rum, O. et A. delicatulis auribus gratifi- t« traclata^ tenuistis?" Ac semper me 

caotes « c ilic ct, aliom wdinem verborum habui persuasissimum, non aliter Virgilio 

«xfaibent: scriptum primitus, ad geo. ii 249. nam 

^ -i^ j 1. w proprietas lectioni receptie non inest: 

OnMt^iriigtfeai^oabrebusresqusque: f r « r 

_— — haud umquam, manibus tractaia, fatiscit. 
aed hoc mimme Luorellanum esL 

Ibid. fluewtet, Apuldus» met ii. p. Vulgo, joctote; sed divinationem meam 

129. — ^^*captllo./2iieii««r,undante — :** Vi- Columella roborat, quocunque demum 

mrum doctorum sententis nos non sub- modo scribatur, Viigi^ locum tangen», 

scribimus, reponentium /uen^er in Cice- ad ii. 2« 18« — ^^ nam perezigu& conspar» 

VoL. II. R 



248 T. LUCRETII 

F^terea, quoniam manibus tractata figura 
In tenebris quaedam cognosdtQr esse eadem, quae 
Cemitur in luoe, et daro candore; nec^se est 
Consimili caussd tactum, visumque, moveri. 
235 Nunc igitur, si quadratum tentamus, et id nos 
Conmovet in tenebris; in luci quse poterit res 
Adcidere ad speciem, quadrata nisi ejus imago? 
Esse in imaginibus quapropter caussa videtur 
Cemundiy neque posse sine hiis res uUa videri. 

** gitur aqua gleba, manuque subigitur, genes Laertius declaravity x. 49.' Au St 
«* ac, si glutinosa est, ex quovis levissimo mu w^Jmpi %*usuvr»s rtv«$ »99 rw t^i », 
«« tractatu, pressa, inbsresdt; w fuf^ iftf* hfULs /uu ItmMu^m: qu« 

minus sincera l^guntur in Aneodotis Vil- 
" Et, picis In morem, ad <Cgito8 lentesdt ha- loisonL 

^"^; Ver. 241. didita: V. ed. R K M. O. 

««ut ait Virgilius.*' .Evulgari solet: — X. A. deditai omnino mendoie: videiii. 

«« si glutinosa est, et quovis levissimo tac- 476. n. Mita; cui deest qua superioris 

«« tu pressa inhsresdt — ;" sed pro tactu, versCks. Caelerum, vera lectio didita si- 

liber unus habet tractu: voces autem militer commutatur in quibusdam mem- 

iractus et tractatut sspenumero confundi branis cum dedita et d^ta, ad Virg. Mn» 

monet Drakenborchius, et quos nominat, viii. 132. 

ad Liv. XMV. 32. 13. Phiasis igitur ex Ver. 242. not: O. tum.^^-oeulis : VmA, 

tractatu inharescit interpretatur Virgilia- V. ed. A. n. 2. o(hUos,^^^is: n. coaumg 

nas voces, ad digitos lentescit habendo, quasi fuerit vel error recitationis pro ao- 

manifestissime. ^* ^ ejusdem dictionis glossa. £x fala 

Ver. 232. eadem qua: V. ed. L. M. autem varietadbus non sine veri quadam 

atqiie O. eademque, similitudine sic versum refingamus: 

Ver. 5233. claro candore: lucis solaris , Venim, noa oculo qiria soliun cemere qirimni ■ z 

nempe. Cicero, nat deor. ii. 15. «« Nam Sed nihil est mutandum. 
«« solis candor inlustrior est, quam ullius Ver. 243. Propterea: V. ed. Prmiereai 

«« ignis — .** ut iii 226. et alibt.— u/ei: II. «^. 

Ver. 235. tentamus: y,eA.A,tempta' Ibid. spedem: L e. sensu strictiore, 

musi ut alibi codices mei ssepenumera wUum. Glossator vetus: ^* SpedeSy •^ts** 

Mox, u,luce, Nam, figur& versa corporia^ oculi qab- 

Ver. 237. Adcidere: Vind. V. ed. A. que oonvertuntur. 
U,^, XI. Accederci videas similem per- Ver. 244. ihi: V. ed. A. vhL — eam: P. 

mutationem, usitatam satis, ad ii 1024. €a; V. ed. R causai insignem per cro» 

et Drakenborchium, de ilU oopiosa affe- rem, cujus originem definit brevis sci^ 

rentem, ad Liv. xxi. 10. 12. tio ca. 

Ibid. ^uadrata imago : ut nuper ad Ibid. ibi: ad alias omnes partes utique^ 

tactumt nunc ad t>t>um, accedens; qui et si in omnes poterant oculi se conTertere 

ipse est species quaedam tact4e: perlegas eodem tempore, sensum percussurae. 
notata nobis, ad ii. 815. Ibid. ybrmd atgue colore: qtua duas cor- 

Ver. 238. His poeta noster complexus porum proprietates sol» possunt pculis 

cst Epicuri scntentiam, sic ut cam Dio- usurpari. 

3 



LIBER QUARTUS. 249 

240 Nunc ea, quae dico, rerum simulacra femntur 
Undique, et in cunctas jaciuntur didita parteis: 
Verum, nos oculis quia soHs cemere quimus, 
Propterea fit, utei, speciem quo vortimus, omnes 
Res ibi eam contra feriant foroA^ atque colore. 

245 Et, quantum qua^que ab nobis res absit, imago 
Ecficit, ut videamus, et intemoscere curat. 
Nam, quom mittitur, ex templo procudit agitque 
Aera, qui inter se quomque est oculosque locatus ; 



Ver. 245. ab: editores, a; quA contrs gilms, et elegantissime quidem, ^n. tu. 

Jibrosomnefl, quH Lucretii ipsius consue- 646. 

tudinem. Bes sane levicula est, sed nihil AdMsvbtteas&tfaxattpeHabituraiira. 

oontemni debet, ^od perfectissimi car- ^.^^^0 an prspoatio /Kfr eum habuerit an- 

minis sinceritatem spectat: hinc igitur tjq^oribus significatum, qui nostr» de 

omnino resdtuenda est Maroni oodids ^^ ^^^^^ sententi» convenerit. 

Medicei lectio, ad geo. iv. 1 4. y^y 25^ pertergU, Satis constot ita le- 

Absim et plcfl squalentia terga tacera gendum esse in hoc loco, et librarios ex- 

Wngolbas ab •tnlniH» quisitiore verbi form& deceptos esse: nam, 

Ver.24«.c«ra^..quasisclliceth«cima- Hcet P. habeat ^^«^g^, (qujun 

«* — «^iMi^ •;♦& ™c«««o »*.4{««. M.. opmor, ignorat Latium) et Vind. V. ed. 

co res esset vita sensuque pneaits; vide ' ' ^ _ ^ ,. 

«1 vetr. 154 88a iii 188.T. 1014. vi 23a ?' ^' "' *' ^" P«<«.get vdg«.um edj- 

Ver. 347. pnXn«U.- P. Vtad. B. n. t""»»™; ■««"«r^f «•«*«.«>? •!«*» 

j-* 1.^ JM- *2 prsebet B. et aberrauo vetustissunorum 

procudUi miam lectionem, rediugeDtius ^ , . ., «. .1* 

peD,U.ta. «la>itt«d«n e«e in eontex. «^emplmum L M. nempep^/, vaU. 

Uua duiima.: n«>> espusitior eit. et i'^*»^- Vugd.»^ ^n. vu. 626. 

multo minus indoctum correctofem vedo- , pan lcves dypeos, et spicoU /tfruia, ttrgimt 

letf nec coUadonibus codicum L. M. pos- ArvinA pinguir— . 

sumus confidenter acquiesceie; vide verr. gj^ j^^ ^ caatigandus est: vulgo^ /u- 

188. 5281. Uteris transpositis» O. A. pradv^ ^^ ^ ^^^^ 5unt nigray nempe situ 

dti V.ed.X c cum i, utpassim, mutata, vel ^ roWgine. Vetus glossarium : •« XttriVte, 

notuU rur qxdX^ protudit i n.pnHuliii .. nigra." In quo Ubro sane voces, de 

M.proditi eo de enrore, quem animad. ^^^^ ^^^ ^^ sunt confiis». 

vertimus ad iii. llOa—Porn)» est sequen. .« 'riremnH, lucidu$r Rescribe, /ttrtdtt»; 

tU versiis abest V. ed. ^j^ ^^ nobb collata mox, ad ver. 

Ver. 249. omnii: P. Vind. V. ed. ow- 533 q^^ jjorat od. iv. 15. 10. (ubi 

nesi inepte. Caterum, lod scopus vide- ^deasschol. Cruq.) cum epist i. 18. 7. 

tur e£aacptare talem quampiam castiga- i^acKoiaB, imitatus Maronem, Phars. i 

tionem: . 245. . 

1140« ita Mft noitras adei perlabitur omnls : ^^^ ^^^ ^^^ „^„„ rubipnU, enses : 

ut sensus sit: « Isque ita aer omnis, cu- ^^ ^jj^^ gt^^^g^ ^chilL L 455. 

*' jus ope ferit oculos imago, per omne 

^'intervallmn Libitur usque ad nostms etnignsM^tmucranibusiras. 

^*' acies:** sed vetera exemplaria nihil ha^ Compares etiam Prudent apoth. 626. cum 

teit vaiietatis. Admeamsententiam Vir- Virg. geo. i. 467. PUn. epist vi. 20. 1& 

A 2 



250 T. LUCRETII 

Isque ita per oostxas acies perlabitur onmis, 
250 Et quajsi pertergit pupiUaB, atque ita tnmsit. 
Propterea fit^ utei videamus quam procul absit 
Res quaBque; et quaat» pbis aeris ante agitatur, 
Et nostros oculos perterget loDgior aura, 
Tam procul esse magis res quteque reraota videtur. 
255 Scilicet ha^ «umme celeri ratione geruntury 

£xem^um quideni qiectiiie non babeOy i ■ nnUM tiAm verberet anret. 

armorumluridorumi sed hoc non nunim Ammiamis MarceUinua, de.\2Zo, xxai5. 

est, quum res sit cum rarioria usOs voca- _.c hinc vi reverberanU tfentorum, inde 

bulo. L^ insuper mox dicenda. ad « mgente cUttu venarum perennium— ." 

ver. 341. Jam vero voces pertergeo^ vel vide v. 955. Usus est in hec re Virgi- 

pertergo^ tergeo vel tergo^ de oculis adhi- Uas animosiore veibo, ad gea iii 382. post 

bit«, prorsus idem valent usitatioribua nostrum tamen, ver. 952. hujusce IHwi 

slringoetprastringo: i. a " leviter per ubi nos videndi. Amnnanus MafcelKnus, 

« superfidem ferire." Lambinus exponit, j^^ u, u c„ni hsc^ taliaque, solidtas 

permulcet: qptime; vide rae ad ver. 139. •« ejus aures everherarent-^** Idem, xxii. 

Vcr. 251. Ordinem Pii editionis, qui g, «» Quicquid autem ejusdem FootiGi si- 

procul dubio solus rectus est, hic sequi- «< „^3 j^Uime cmdUur^** Seneca. 

mur; q|uem Aldinaposteriorobservatcum Agam. 93. 
Jundnd. In Vind. O. n. verr. 252. 253. ^__. , . 

praeoedunt ver. 251. m V. ed. B. L. M, 

A. n. X. verr. 251. 252. soli transponun- Cwterum, lesest evidentisBima, voee^Mii^ 

tur: quarum utralibet latio tolerari ne- i^^*^ poets mentem et loci proprielatem 

quit BuUo modo adimpleii His pennotus, 

Ver. 253. perterget: M. perteget; sed amicos mnis J. Jones divinavit, rescii» 

fortasse coUator voluit pertegU: et sane bendamesseliiniialtiii.- ad senwim bene 

credibile esl; Luoetium in hoc etlam loco quidem, aed a oomiptarumUterannn du^ 

soripsisse pertergit; sed ane libns, non t^bus lemole nimis. Nam vocabuhmi 

auctor esBem, ut iUa kclio reponeietiu; quoddam pari virtute postulari, satis ooo» 

quum probe consdam, aeminem Lucretio ^^ ^^^ ** oomparatione Uh. i. ver. 872— 

diligentius sectatum esse qualescunque S99. Intoea, non dubito, me in ger- 

sermonis varietatea. Porro, bic et tres maniflsimam vocem inddisse, coloiis aa- 

sequentes versus in A. desidemntur, ocuf tiquioris, exquisitiore usu; adeoque ISbn^ 

lo libiarii ab abtit ver. 251 , in abtit ver. norum manibus importunis fiidle obnoxi- 

256. saltuatim aberrante. am. £n! illam tibi: 

Ver. 254^ gu<Bque: n. guit . r em ota: Ventwenimqaoqae^eflbi/iniqnoinverberat--: 

V. ed. remotui I* nemotoi M. revota. i e. polienter, vel fortiter. In quantum 

Ver. 255. summe celeri: P. summd et ▼ero Lucretius adverbia hujusce termina- 

cderi. ticmis adamaverit, oongeries iUa, quam 

Ver. 256. sit: B.JU.-^quam: n. pue. oonrasimns, ad i 45. quoram multa non 

— *>Mox, in ver. 258. IM.Jriant, ^profniant, leguntur extn carminum Lucretiaiionim 

Ver.2€0. quoque: :S. quocungue. fines, plene monstrat Sed nUiil auden- 

Ibid. ventus verberat. Hinc eleganter dum hac occasione sine Ubris; et comt**»^*» 

Lucanus, vii 25. ob adris jmlsus utique^ simus suspidones nostias cum iectoribus 

aurem undique flageUantes: communicasse. 



LIBER QUARTUS. m 

Quale sit, ut videamm; et im&, quam procul absit. 

ISud in hiis rebus minume mirabUe habendum est, 
Quur ea, quee feriant oculos simulacra, videri 
Singuia quom nequeant, res ipsas perspiciantur. 
260 Ventiis enim quoque paullatim quom verberat, et quom 
Acre fluit frigus, non primam quamque solemus 
Particulam venti sentire, et frigoris ejus, 

Ver. 261. Deast hic ▼ersas A. n. et in in penitissinia dxfiundatar. Non aliter so- 
librift onmibuB post seq. male pimltur, ez- pra, verr. 219. 220. frigus didtur a flu- 
ceptis P. Vind. viis Jluere; et ad L 356. Amili pvorsus 

Ibid. Acrefimt: sic verissime L. M. orationis filo: 
nec discrepat scriptura membranarum O. — ri. rigldum pernumatfngus ad oas : 
S. il. Ac refiuitt si probe di^Murtiaris syl* ibidem denique, ver. 495. penetrale fri-' 
labas, quas Ubrarii passim solent immis- gus permanat, et ver. 555, manabHefrigus 
cere; nec sane V. ed. At refiuiti 6b sis- legitur: ut non sit caussfe, de quft lector 
pissime commutatas llteiascet^* Vind. ad jltinsm' fiuit frigus vel levissime o& 
Acrefiueti P. Acre ferit: quem postre- fendat 

mum pro exemplari suo sompserunt edi- Ver. 262. sentire: V. ed. B. statire: et 
torea^— f^tfiuim ; sie magno consensu libri n. frigora. 

veleivs unxversi; sed plerisque placuit edi- Ver. 269. vnvorstm. De hac lectionei 

tofibns reponere prwam: quam lectionem loci soopo considerato, et perpensis scrip- 

ex vetere codice depromptam esse pned^ tur« varietatibus, nulla controversia mo- 

cat Oifanius. At quo codice? Utinam veridebet P. invorsumi ductu simplice 

possem affirmanti credere. Disquiramus desiderato: et nostre lectionis idem me* 

autem, an boni viri mentem poetsB sint minit in notis. Vind. B. L. M. O. A. X> 

assecuti. ** Si venti particulas uUo modo xi. unorsum ; V. ed. morsum; (erat haud 

«• senture valeremus, tunc procul dubio dutne in membranis, inersum) n. inmer'> 

** sentiremus, cum nove afficeremur, nec sum^ cum iisdem prorsus literarum el^ 

" sensus occaluerat quasi consuetudine:" mentis, atque unv^jum, vel, ex antiquo 

nec hujusce quidem rei non fautricem more» unnforsum. Vides autem, lector* 

habemus in omnibus experientiam. Sic quantisdepravationibusvoxrariorisformae 

igitur debet acdpi primaparticula Lucre^ patuerit ob ignotantiam librariorum ; quod 

tii, ac si ventum non senliremus, nisi in erga criticos emendatores favorem debet 

progressu suo ac maturitate^ conglobadm coBciliaie. Jam vero ad haec compendia 

irruentem. Sin autem hfe probe sint sub- dictioaum, sive per omissionem literee, 

ductae radones, potestas genuina vocabuli seu per syllabarum colliquationem, nos- 

pauUatimf quod modo ventilavimus, eo. trum esse ssBpiuscule redactum metri ne. 

dem opere penitius clarescet; et Cari con- cessitatibus, ex multis exemplis liquido 

textus integer ex omni parte statim vide- oonstat omnibus: neque apud alios scrip. 

bitur, neque viHk de cauB8& solicitandus. tores non est copia similium. Notabilius 

Lectores eruditi ac sagaoes judicium suum est bompendium illud, ac, nisi fallor, ejus- 

afferant, et libere decemant: nos receptis dem dictionis, quod Nonius conservavit, 

atque coram positis omnino libenter ac- ii. 88. <« Unoset idest, simuL Ftouvius 

quiescimua. ** Iliona: 

Ibid. fiuitfrigus. Ita loquitur poeta, „ ocddlsti, ut multa paucis verba unote obnun- 
quod frigus undique sibi viam faciat, et <* tiem.** 

R 5 



25« T. LUCRETII 

Sed magis unvorsum: fiarique perinde videmiis 
Corpore tum plagas in nostro, tamquam aliquae res 
^65 Verberet^ atque sui det sensum corporis extnu 
Praeterea, lapidem digito quom tundimus, ipsum 
Tangimus extremum saxi, summumque colorem: 
Nec sentimus emn tactu, verum magis ipsam 
Duritiem penitus saxi sentimus in alto. 



Utrobique scribendufii esse exifttimanuis, siuit haud nuro. Quod eo siagis moDen. 

vnorje, pro unvone; salvo interea tro- dum habui, quum interpretis sensus inve' 

duuoo.- nustior conjunxerit, parum lepido mdier- 

Ver. 264. aliqtue: P. aliquas; A. aZi- culeGonsortio,cofofvmea?ffmttmntiiiiHtt«i- 

qua; et hanc scriptunun Pius memorat in que. Is erat sdlicet, sine neceflsttBte, sa- 

notis. Aliqui» autem aUqute^ ut quis qwt, per Creediianus. Maro, iEn. viii 3S3L 

et quisquam quaquam: vide Prisdan. lib. qui locus est incredibili quadam de- 

xiiL p. 960. cum Diomed. lib. i p. 319. gantiA: 
His non accedit Donatus, ad Terent. Eun. 

II. 5, 92. Adelph. iv. 4. 24. quem tamen *^ »~ »i' -«s-h 

auctoritai» liucretii coarguit Multum fal- Ad quem versum tamen inobserrantiam 

lor, aut haBC formula in rarissimis Plauto editorum vehementer mirory non animad» 

periit insciti& et molestiis scribarum, ad vertentium aliam lectionem Servio sabin* 

Rud. ii 6. 69. dicatam, atque, me& sahem de sententid^ 

___^_ saltem si mihi ^^^ r&se^ pulchriorem, uniceque ve* 



Mulierculae easent salvae, spes aliquae forent. ram : 
Quis non ^det, ad efficaciam sens{is sum- — — pelagoqjie exttema seqnentem. 

me facere, singularem tantummodo spem SimiHte» ibid» ii^ 549.. 

manere? atque adeo vero simile videri 

Comicum dedisse _»— .— si vobis, audentem extrema, cupidd 



• spesaliquiejoret. 



Certftseqpi—— : 
nec non appositissime, ad iv. 457. 



Sed nulla varietas leotioniB editoribus me- 

moratur ad locmn. ■ ferroque extrtma Mntfot. 

Ver. 266. ^ttom ft(tt£ftmtfs.* V.ed.B.L. Sed enim audiamus interea grammati- 

contudimusi Vind. O. A. X. XI. contundi" cum : " Pelagique extrema : id est, Aut 

mus: quam oonfuflionem frequentissimum *' per extrema pelagi actum; aut, ut dicit 

esse exscriptorum peccatum satis monui- '* Dcmatus, per pelagus extrema sequen- 

mus, superque. . «* tem." Vides ergo, Donatum l^^isse 

Ver. 267. colorem: xf^etvt super6ciem: pdago: an aliter, qute statim veniunt, its 

videad V. 581. — Bsntlkius. constituenda sunt: " Aut, ut dieit Do- 

Poeta sdlicet rem secundariam posuit <' natus, p^r p^/agus extremasequentem; 

vice primaria: co/orm, pro superfide co- «* ut pelagi adverbium sit, pro in pelago^ 

lorata; cujus ope corpus quodlibet discer- «« aut pelagi, pericula:*' deleto aut post 

nitur. Et opportunissime vir summus sequentenu Hsecautemratiofortasse pro- 

SCfMf apposuit, quae sonat et superfidem babilior est, et doctis mi^ arridebit. 

et coiorem Graeds. Alia tamen loca, qu» adscripsimus, nos- 

Ibid. extremum saxi posuit pro extremi» tris suspidonibus adstipulantur. Lector 

tuiem saxi; quemadmodum alii locuti judicet. 



LIBER QUARTUS. 253 

270 Nunc age, quur ultra qpeculum videatur imago, 
Perdpe; nam certe penitus remota videtur; 
Quod genus illa, foris quse vere transspiduntur, 
Janua quom per se transspectum praebet apertum, 
Multa fiudtque foris ex aedibus ut videantur: 

275 Is quoque enim duplid geminoque fit aere visus. 
Primus enim citra posteis concemitur aer; 



Ver. 268. wm: X. cunu^adu: n. V. ed. B. Ipto enim; A. X. Ijueque enim: 

traclu, n. Ipaoque enimj-^vigut: Y. ed. vitis, 

Ibid. eum: i. e. oolorem, qui desigiiat Ver. 276. In editis communibus, ett 

eztremitatem saxi, quam manus tractat sequitur dicdonem enim, sed libris reda^ 

• Ver. 269.penitut in dUo: L e^ eam du« mantibus praeter Vind« in quo diligentiam 

ritiemsazi, qus penitus sita estin pro- collatoris iterum desidero.— concemt^iir.* 

fundo sazi, omnibus ^us ez particuUs et sic P. n. Terissime, et conYenientissime 

intima texturil derivatam. Redi ad ver. loci rationibus.— ^Keti.* B. potet, — Cbn- 

20(X boc Ubro. cemituT autem, und cemiturs *' cum poa* 

Ver. 270. Hutarchus, de plac. phil. iv. ** tibus utique, et aiere exterao.*' Non 

14. ^%ft ttart^Tfuun tfitpurttn, — Ah^m*^ aUorsum tendit lectio V. ed. B. O. A. X* 

7«f » Erixn^f , rmf tmro^rfUMg t/»p»rut A. ^m, vel' cum^ cemiiur: centies enim 

yntrfiat »ar ui»tXMf vr«rr«rii|, i rtw ^i- con et cum scribia Lucretianis sunt per- 

f$r^m fU9 mp* hfunt trintfrar^m 3* ivi m mutata. £t eodem redit variatio M. co- 

xmrtirrfii tutra TINA •fntnftrrf^ii, Sic dicis, quamvis minus accurate recensuerit, 

aibitror legendum, vice rnf: de gueuiam uti existimo, Havercampus; pott attumt 

Bfi contrarium convertione, vice pottet cumt haud dubie, ob similitu- 

Ver. 271. rembta: P. temota: vulgo, dinem elementorum * et c. Nempe de- 

remmota^ geminata Uterft; sed aUter om- temiit editores, et librarios ad novandum 

nes libri vetusUores, excepto Vind. m qu& propuUt, vocabuU concermtur usus infre- 

re ibrtassis mzftium coUaioris lapsa est quens: sed enim actum est de Lucretio, 

Ver. 272. forit tranttpiciuntur. Lac- si voces inusitatiores sint hoc modo pro- 

tantius, de opif. Dei, cap. viii. " Per eas scriptionibus male feriatorum hominum 

« igitur membranas sensus iile, qui did- carminibus ejus abjudicanda?. Vertnim 

" tur mens, ea, que suntybru, trant^- cemere proprie significat « decutere et 

«*ciV Glossator vetus: " Trant^io, «< segregaie per cribrum:" inde transfer. 

<')MMmrrM." In hac autem dictione non tur fadUimo transitu, ad objectorum per. 

minus, quam in ommbus utriusque Im- , ceptionem, luds ope, foramina membra- 

gtt» consimiUbus, perperam fecerunt edi- narum oculariarum, veluti meatus quos- 

torum turba, Uteram t non dupUcantium. ^ ^m cribri, permeantis, . et radios quasi 

Piua scripsit «nuptciuiUur, et tratpectum. discementis. Primariae notionis exem- 

Ver. 273. guom trant^xctum : V. ed. phun in lexicis suppeditatur, ex Augus- 

habet tum intpecium. tini oonfess. v. 10. " Talem naturam ejus 

Ver. 274. ybrM.* P. forati mendoae, si- «< uasd non posse de Maria virgine arbi- 

quidem vetus glossarium luec vocabuhi » trabar, nisi cami concemeretur.** Vetus 

veriasimadistinctiones^regaverit: "JFb- ««glossarium: ^^ Concemo, rythgtfttJ* Et 

**rat, ig*», £12 r9w»v, Forit, i£«, £N contra: *' 2v»^uwfM, concemo.*' Voxop. 

*' Tonn." fjagig, in Unguae nostz» consuetudinem ve. 

Ver. 275. /5 quoque: P. Ipte etmims nit ex inferioris Latinitatis exeroplaribus, 



254 T. LUCRETII 

Inde fores ipsas dextra, hevaqiie) sequuntiir: 
Post extraria lux oculos pertinget, et aer 
Alter, et illa, foris quae vere transspiduntur* 
280 SiC| ubi se primum speculi projecit imago, 
Dum venit ad nostras ades, procudit agitque 
Aera, qui inter se quomque est oculosque locatns: 
£t fiicit, ut prius hunc omnem sentire queamus. 



dictiones l^timas ac pft^batiadmas, qam adgnoscas. Editores autem Lucretiani 

in desuetudinem infelidter abierant, et leges adamantinas quasdam et indissolu- 

Tubigine temporis sepultas jamdiu jacuis- biles poetsB suo videntur, inhumaniter 

sent, ab informi situ sspenumero resusd- satis, promulgaTisse; quibus ad unicolo» 

tantibus, atque nitori pristino restituenti- rem dicendi spedem infeliz vates neces- 

bu& Innumera vocabula leguntur in sario constiingeretur. Opere nobismetip- 

Apuleio, Gellio, Arnobio, TertuUiano, su summo gratulamur, de fortunis nostris 

Ausonio, Prudentio, cum multis aliis, actum esse tam felidter, ut ii simus, qui- 

quse non sunt pro nove confectu aodpi- bus egregium hoc munus demandatum 

enda, sed pro fetu melioris m rediri- est; Hffuihm sdlicet Xfw^iy*» de novo 

Yo; yel interea demortuo, vd, 6b niinaa ii| hominum venustorum . gratiam post 

temporum, unde scriptores, qui has dic- tot secula docendi: 
tiones frequentaverant, misere deperierint, 

temporariis sepulcris obruto.»Hayercam. 'H/m» V i» fuuutfm •mmim »» ttfMtCnt 
pusedidit, qui cemitur; quasi sitlectio 

codids L. sed de hoc ipse viderit — Jam Ver. 281. procudit: i. e. <* aera formft 

Tero satb patet, quA de causBA docti viri " suii simulacrum signat; de Uneamentis. 

illud ett intruserint; nempe, quia non '* propriis fingit atque ;^«f«»rf)pi(u.*'* 

concoxerint laudatissimam vocero, quam ^u^ locutione nihil ezpressius et conveni- 

nos patrodnio qualicunque suscepimus entius ezcogitari poterat Sic autem 

defendendam, et statione sua, dudum de* scriptum invenitur in exemplaribus P. 

perditd, redonavimus. Vind. V. ed. n. XX. in L. 'S. protudit^ ez 

Ver. S77. Inde: n. ItL-^quuntur **^®°*^ commutotione Uteranim t et c,- 

l^liQgt 0, B. percuditi ubi fortasse oompendiuni 

IWd. dextrA Un&que te^uiUur. Ita «»»P*«™ coUatorem fefeUerit: deM.a- 

ViigiUus, gea i. 235. ^®* Havercampus; sed vulgarem lectio- 

nem prfOrudit meo periculo confidenter 
i dexM Irvaque trahuntur. equidem ejecerim, ut commentitiam pror- 

Ver. 278. pertinget: M. perteget; un- *"* ^^ °®'* audentium editorum, niha 

de spedem habet aihitniria scriptuni cri- ^^ novantium, poUutionem. A. autem» 

ticorum, j9»itef^; sed ea voz multo mi- lJroduciti.de soUto trajectis Uteris: vide 

norem habet efficaciam in hoc loco: n. ^cntleium, ad Horat art poet 59. Si 

pertingit; quse videtur forma fadUor ac ^^h interpretari possis procuditt per 

magis obvia: sed aUter Lucretio visum P^^ lundit; sed egomet priora maUm. 
est, et quidem consultissune: namfutu- Ver. 282. quomque est: n. cum sunt. 
rum tempus nos quasi manu ducit per Ver. 283. ut abest M.— Attnc- V. ed. 

omnem n^gotii progressum, etjustamse- habent; error ez scripturs brevit&te na- 

riem vividis ooloribus depingit; ut egre- tus, et proximitate Uterarum c et L In 

gimo sumnii artjfids dexteritatem fecile eodera Ubro, ad ver. 288. hunc scribitur. 



LIBER QUARTUS. 255 

Quamqjecalum: sed, ubi in speculumquoquesensimiisipsumy 
285 Continuo, a nobis in eum, quse fertur, imago 

Peirenit, ac nostros qculos rejecta revisit: 

Atque alium pra^ se propeDens aera volvit, 

Et fadt, ut prius hunc, quam se, videamus: eoque 

Distare a speculo tantum semota videtur* 
290 Qua re etiam atque etiam minume mirarier est par 



Ver. 284. m particulani, quatn libri nostram imaginem, quae vidssim suum 

summo consensu praebent, excepto codice aera propellit, nobis ante visum, quam 

Vindobonensi, qui dormitantem collato- haec ipsa tandem imago, de speculo re- 

rem nactus est, timui loco deturbare: jecta, revisat oculos. Distantiam amu- 

nam fortassis vetus verbum fuerit insentio, lacri sic arbitratus est videri factam, ob 

eodem simplici significatu; vel senttre m intervallum temporis, et effectuum moram 

speculum legitimo fiierit regimine, quam. tali continuatione succedentium. 
vis exemplum consimile nunc dierum non Ver. 286. ac: ita B; reliquii et. Pla^ 

fiicile, nequidemdoctioribus, erui aliunde cet varietas, et apprime Lucretium sapit. 
poterit Ver. 287. Atque: M. -<^f.— «era.- n. 

Ver. 285. Sequor librorum omnium aSre; cui deest se. — volvit: A. solvit. 

▼eterum scripturam, nisi quod 2. det cutr, Ver. 289. semota : sic omnes omne ge- 

pTO eumj et n. cum, pro qua. Sic autem nus libri. Supra, ad ver. 27 U noster 

constitutum dare Tersum bonis visum est maluit remota^ sed sine verbo distare^ 

editoribus; satis pro arbitrio: ^ cum quo priusVocabuIum male convenis- 

. . . set, ac fuissct supervacaneum. Nonne 
Cont!nuo, a nobb in td lutc quae fertnr, imago— . ^ . .^ j.^ j. • . ,. 

** sunt igitur editores odio nabendi, nonne 

Hinc utiqiie tuto nobis videtur colligen- sunt abominandi, qui scripturam maxime 

dum, antiquos eum in neutro adhibuisse sinceram expulerint, et crambe repetiti 

pro id; ut utebantur scilicet ea pro ei, sud, rw remota dico, poetam nostrum in- 

atque eabus pro eis, Hoc saltem suspi- gurgitaverint.' Aio factum essc indignis. 

cari longe longeque consultius videtur sime. 

inter has literarum vetustarum tenebras, Ver. 290. mirarier est par, De casti- 

quam dictiones quas libet, vel eruditio- tate hujusce lectionis vix relinquitur am- 

nem nostram superantes, vel displicentes bigendi locus. Ita scriptum est in L. xi. 

sensui, temeraria et inclemente manu et Pii priscis exemplaribus; prope abest 

passim confodere ac proscribere. ApV' M. mirarier es par; Vind. V. ed. B. O. 

retfMf aKtfHutt XtXvyx^ A. S. mirari par est; 11. mirari minime 

Caeterum, de distantiil apparente imaginis, est par. Nempe, post "quam rarior forma 

reflexfle speculo, Lucretii hiec est hypo- mirarur abierat in mirari, librarii voces 

thesis: de qui tamen ipse viderit; nos est par ocyus transponerent ob hiatum: 

enim non philosophiie patronos agimus, hactenus enim eonxm eniditio proc casc - 

sed interpretes orationiB. Finxit igitur rat £t hic est ordo constructionis: 

imaginem corporis, in qieculum indden- ^' Qua re etiam atque etiam minime est 

tem, qieculo primum projid; et inde *' par illis mirarier (ea), qus reddunt 

propellere a&is effigiati portionem, qui '* visum ez aequore speculorum binis 

priuB in oculas inddit, quam specuH ** aeribus:" i. e. Illi igitur, qui phaeno- 

species; deinde vero et speculi species menon imaginis in speculo per medium 

ipsa vioitur, qu» redit, secum auferens duplicis aeris explicant, minime mirari 



260 T. LUCRETII 

Proptereai quia» de speculi qnk parte reoedas» 
Continuo nequeant illinc simulacra revorti: 
Omnia quandoquidem cogit natura referri, 
Ac resilire ab rebus, ad flBquos reddita flexus. 
325 Splendida porro oculdi fugitant, yitantque tueri; 
Sol etiam caecat, contra si tendere pergas: 
Propterea, quia vis magna est ipsius, et alte 



qiianim piiiciila^ in lectoris lepidi gm^ in omnium certissiims. PoKtissimusscrip- 

tiam, M wm^tf depromemus. tor in animo habuitpervulgatumdistidum 

Frimum nebulas discutiam, editoribus Theognidis, depau/iertote.* 

offusas, tam qui oorruptum locum eiisti- 

inaTvim, um qai smcetMn, ad Q. Cur. H,J,»,^^««. — E>M.*-«w.noil. 

tiiim.hr. 18. 6. « Drinde. tanUm multf. .^^^g,^ «< «.^. ic^ W .Juft^.. 
** tudinem circtim/tmdi pauaoribus pos* 

** se:" i e. posse te dreun^ndere pau- Sed, ne nimii simus, ctun retuderimus 

doribus, et indusos contanere. Quid fa. summam Benileii audadam, ad Luca- 

dlius? quid apertius? quid degantius? num, l 215. in viam redibimus: 

^ pwm ^ ^ poi»sai3 Fontecaditmodico,parvtoquef«^d!Bftirundli, 

dflset, m^iti scnptons ez oiametro coiip PuniceiMRuMcoo— -: 
trarium. Hujusce rd ignoratio C. Nepo- 

tem intenustb correctionibus vejiavit in *• *• '^ impeUit, se promovet Hocdne 

Dione, i. a «« In his ingenium dodle, *"^ ^ maximo tantopere dispH- 

«« come, aptum ad artes optimas: mag- ^^**^» "* ^ °°^ lectoribus verBiculum 

" nam corporis dignitatem, qu» non mi- P«>cuderet, qui subsequitur? 

"nimum commenda/ttr." ie. -« CDm- Fonte/«»modko,Air»aqoe«Jw&i&«r»«>, 

mendat; qiue adlioet *»*gnam sui oom- Punkeus Rubicon— -% 

mendationem pn» ee fiart: vide nos, v. ri i^ • ^ i^ . i • 

859. M. TulKu. ab imperitb medicis ^^^ "»<> P«doH tele ingemimi m se 

p.ssu8estsimilia.adTuscdispp.ii21. TTTTIT'^'^"'^'^^' 

*« ^^^ :«-« -^ / • x V . . Confer Ovid. fast i. 404^ met xv. 181. 

— " enget ipse se (sapiens), tuscUabitur^ __ 

« instruet, armabit^" Quidam codices, ^^' ^^^' P^ pariter: M. pariter 

suscitabiti quod viris doctis non debuerat ^^^^' 

placere, multo magis affine librariorum ^^' ^^ no6i<cttm .• V. ed. nobis gum. 

liEqportunitati, quam altera scriptum. £- Ver. 322. nequeant: sic P. Vind. V. ed. 

ditoribus miserabiliter aBstuantibus, et ni- ^ ^* ^* A. vulgo, nc^fiicttn^; vide i 909. 

■hil extricare tamen valentibus, opitule- IlHnc autem, «« ab illA parte, ad quam 

mur, ad Florum, iii 22. 2. De Sertorio *' recedendo perveneris;" ita ut imago, 

loquitur historicus: <« Exsul et profugus ^ progrediente, stadm revertatur, et sta- 

" feralis iUius tabuhe, vir sumnue qui- tionem servet 

dem, sed calainitoss, virtutis malis Ver. 324. Ac: O. At.—^reddita: n. 

suis maria temsque permiscuit; et jam redita; qu« vera fortasse fuerit aevo Lu- 

Africd^ jamBalearibus insulis, fortu- cretii usitata doctis scriptura. 

nam expertus, m<«5iMque in oceanum, Ver. 325. tnton^^; V. ed. 2. mtoM" 

«« Fortunatas insulas penetFavit" Vulgo^ 9^s A. n. vitaque, 

AfriciB; perperam. Missus autem, se Ver. 326. tendere: i e. ire, cum ociUis 

MjTTETf s, vd pryiciens, Nihil certius scilicet Virgilius, Mu, xii 938. 



cc 

■C( 

(( 



LIBER QUARTUS- 261 

Aera per purum graviter simulacra feruntur, 
£t feriunt oculos, turbantia conpositura& 
S30 Praeterea, splendor, quiquomque est acer, adurit 
Saspe oculos; ideo, quod semina possidet ignis 
Multa» dolorem oculis qu^e gignunt insinuando. 
Lurida praeterea fiunt, quaequomque tuentur 
Arquatei; quia luroris de corpore eorum 

VltethuDeteHdeoilSi—: Ubi Buniiaimus fnut» crudatiir; ob« 

vel tendere, pro intendere, ut repetamus ^^ ^^^ consuetudinis poetica», qam 

bculos ex vereu pr»cedente; ad morem «°««l«»e wbum ckuaulis {duiibus ao- 

ejusdem Mantuani, ibid. v. 508. propiiam «««nod»*» quamvia ad nonnuUaa fortaasb 

atque translatam unius dictionis potesta- ™P«>P"e crassiusque refeiatur. H«c U- 

tem caste minus et artifidose consocian- centia longe usitatior est, quam qua» vi. 

tis; rum doctisflimum debuerat leaaofari. 

Heynius, uti video, rem probe tenuit; et 
pariterque oculos^ telumque, tetendit. accumte dedaravit. 

Vide sis me, ad i. 67. Addam vero A- Ver. 351. semina pouidet ignist ut 
vienum, Arat. 1573. Homerus, Od. K. 49a ^i^^ iri^f: 

Denique, per flaamias procul atqne Incendia VirpKus, ed. vi 32. semina ignis; et 

«oUs, Mn, VL 6. semina Jlamnue, Caafer v. 

Ipsa del cedunt blandi si lumina, solen 667. Nec dubito, qum figura simiUs pcri- 

Ttndeoet^l certahoc ducenturdgna ma^- erit Eloro, ad ii.^7. 2. ab oculo Ubnri! 

in praecedentia repente conjecto: <* Past 



£t Ammianum Marcellinum, xvi 10.— 
" rectam aciem luminum tendens.** 

Ver. 327. alte Aera per purum gravi' 
ier. Signata est oratio, et quaevis dictio 
suum pondus habet, atque efficadam: L 
€. ** Feruntur graviter, ob altitudinem 



*il]a duo dariasima uibium incendiOf 

* late atque passim, nec per vioes, sed 

* simul pariter quasi unum undique bel- 

* lum fbit; prorsus ut ill» uibes, quasi 

agitantibus ventis, diffiidisse qusedam 

' bdii incendia toto orbe viderentur." 
- castts, per immensum spatium non re- Reacribiia ocyasime, meo periculo, mi 

sisienas aens. semma. Veram esse correctionem totus 

Ver. 329. conposituras : A. compos in orationia color vodfemtur. Et pfarasia 
a^Sin.^utem,tamposituras. Sinnius simul pariter (l e. uno tempore, tOqvie und 
Capito, apud A. GeM v. 20. « Sol«cis- operd) immerito videbaturHdnsio non 

mus «st, mquit. impar et inconveniens ferenda. Plautus, Curc i 1. 48. 

composttura partium orationis." 

Ihid.feriunt ocuios. Cicero, epist ad ^** ^^ ^^^ ^^' Q«»propriumfacio: amo 
famU. XV. 16. " His autem.spec/ri* etiam P^rUersimul. 

•^ si oculi possent/mW, quod vd us ipsa Ver. 332. gignunt: V. ed. B. gigniturs 
u °!?^*' ^"^^^ 9"* Posdt, €^ non mide mihi videor expiscari germanissi. 

^ mam Lucretii scripturam, hoc modo: 

Ver. 330. splendor acer adurit. In 
hunc locum Virgilius oculos tendebat Multa,£/o/<woculi8g«i^^i/urin«inuando. 

ad ffeo. L 93 

Dolos nempe, ad antiquorum consuetu- 

Netenue8pluvise,rapidive^o/w/«flM/i/ dinem, ut honos, humoSy colos, lahos: et 

Acrior, a«t BoresR penctrabUe frigus, arfum/. qud,' ^ro « qua vil, vel ratione;" redi 



262 T. LUCRETII 

335 Semiiia multa flumit, simulacris obvia rerum; 

Multaque sunt oculis in eorum denique mixta^ 

Quse contage sua palloribus omnia pingunt 
£ tenebris autem, quse sunt in luce, tuemur, 

Propterea, quia» quom prc^ior caliginis aer 
S40 Ater iniit oculos prior, et possedit apertos} 

Insequitur candens confestim lucidus aer» 



td w, 292. Sed aodasimiiiii est H» Ver. 534. ArquiOei: ds quibiis Noniiu, 

Mitem doct» sermoiiis ezquiatioris for- L 151. ita castigaiidus, et distiiigueiidus: 

mul« qnin labefeoerint libnuios, nuUus '* Arquahu morbus dictus, qui regius di- 

•mbigO) atque ad carmen comimpeDdum ** citur, quod arquo sit concolor; de vi« 

propiderint De hoc vero dicat adacat- ** rore." ConfSenis eundem, ad v. 14. 

que. cum comitla habebuntur, S. P. Q^ Libri, arquus. 

Critlcus. Nos iUoram decvetis iibenter n>id. luroris. Claudianus, rapt Pros. 

obsequemur. Cfeterum, glossator vetiu iii. 238. 

prior dabit testimonium : ** Doloi, ^vfn.'* /uror permanat in herbas : 

^^ A permu es, m 1^^ ^^ loco, sicut etiam Lucretii, non opus 

«^yji^et^. nobis mLucretucodici- ^ utdenesdo quo lu^e cogitemus, 

^'*^*;*^T'*"T^,l «odocoUaUnobi8s.ia«Ve«!oep«*«it 

y«r. SS3,Lunda:^boc est luUa Vjur- ^.^^ ^^ ^ Claudianum. Apulei. 

ixm^ apiid Nmuum. 1. 151. et xfi. 1(X— us, met l p. 28. qui et alias plus semel 

"«ryttotor et vetemoas. qom hUea noa ^sus est dictione: « Humi sedebat, sds- 

*• aunt. sque ut lutea videiitur-:" ,. e. „ ^ palliastro semiamictus, pene aHus 

croceicidoris. Ubi, ut id obiler attingam. « ,„^^,3amiserammademdeformatus." 

nonnulli perperam soUdUmt lectionem ve^ jjon accedo tamen Oudendorpio r. lurore 

l6m<mf,Le.liydropids:Tideasglosaarium ^ deformatus sodanti. Luror sane 

iretus,etinlezicog»pfaisCatonislociim. hominem deformasse recte dicetur; sed 

Fortnsisnon0mninomale,quumntrum- quomodo ad maciVm eum cfeforme*. nuUus 

que vocabulum buieum subnigrumque j^^^ j^^^uj ^^ Apuldum etiam 

paUorem non inepte tefemt, et coioma ^^^^^ u^,. ^^^ ^^^^^ 

vamnonsmtmvetenmiUngaisaoconte y^^ ^g ^^^ y. ed. M. mavuUi 

aemper dictionibuspifopriisdefiniti. Idem ^. mau/*, Kteris transpoaitis; X. mafa— ' 

gnmmaticua, ad v. 14. *' Arquati dicun- simulacris: n. simul d&ris. Versusinte- 

" tur, quibus eolor et oculi eimif." Et ^ ^^^ q. 

gloaaator vetus: « XX«^,. wndis, paUi- j^ gif^ulacris ohma rerum: i. e. le- 

«dus.galvus,(L^i7fw,Viig.geo.iu.83.) ^^ inddentia, et eas luit»re suo colo- 

'* iuteus** Idem aUbi ad LucretiumiUiu- Ysada. 

trandum multum ftdt: *• Luridus, •^p.r. Ver. 337. pingunt: O. pingants non 

« wi\i»s, (1. <r«XiwO, IKTEPIKOX, J«-««- ^3^^. „. tingant; atque ita aponte con- 

** «iv." Rursos: ** U«^««r> «migino- jeceram, sed recepta lectioquiddam sonat 

« sus, luridus, arquatus:* Celaus etiam, ^^^^^ ,«n«*^rv.,, pingunt pattoribus. 

m. 24. dicit de ocuUs arquatorum. « quod Avienus apponi debet, in Arat 77. 
*< album esse debeat, fit luteum." Aretie- 

U8 msuper, de causs. et sign. acut. morb. ^ "^ '^ ^ 

j. 15. icterid colorem vocitat ttfoumin ac nec minus pidchri versus Cioeronis, ibid. 



LIBER QUARTUS. 263 

Qui quasi purgat eos, ac nigras discutit umbraS' 
Aeris illius: nam mulds partibus hicc' est 
Mobilior^ multisque minutior, et mage pollens. 
345 Qui simul atque vias oeulorum luce replevit, 
Atque patefecit, quas ante obsederat ater; 
Continuo rerum simukcra adaperta sequuntur, 
Quas sita sunt in luce, lacessuntque, ut videamus. 



— quaeaideribtttcUurbiuitufapoUvlt, mor hujusoe versfls idem Maro, geo. lii. 

Et vario ^xii dbtinguens lunUne fomuu. mgtj 

Caeterum, audaciam Lucretianae phraseos ^ i ^ m *• ». ^ j:.-..^» -.«. 

'^ Tum 8ol paUaUu haud umquam ducutu umr 

pallore pingere non veritus est semulari broi. 

Achilies Statius, i. 15. ita rescribendus: 

T^y 5i ^.xx^, ANneE AIAAONOTME- ^^"^ turpissimo SeduKum liberemus in 

NXIN b<p' f,Xs. ^fcs anf.c. rc^^yn, HXPAN *^*»' «^' '^ ^^^ "«^ ^^« "^^^"^ 

tftuffjucifu h yn r«y XKIAN: vix varianti- ^*«°"' «*» *1*** mtidior legatur: 

bus literanim lineis. Vulgo, av^tv mufu- Qualiter in media» dum lux praeclara tenebnu 

fAtvm. Confer sis Hom. li. P. 55, Virg. Funditur, et proprio, non obfuscata, sereno 

|i|^^ Y. 5. DUcutity expulsas illaesis vultibus, umbras, 

Ver. 358. tuemur: V. ed. Unemun et ^,1,^^ q^^ h^beo^ 2fectt/iY. 

mox cum Vind. L. M. X. n. propri(»', yer. 343. iUius: B. L. M. vUius. 

vke jtropior. Ver. 344. MobUior: B. O. NobUior; 

Ver. 34a Ater.\ O. X. Alter; de qu& vide ad ii. 413. et sixmles tuibos ad Horat. 

Gommutatione, Drakenborchium videas, od. i. 1. 7. XI. Molior.-^^age: V. ed. 

ad Liv. zxii. 10. 6. — iniit: V. ed. in «/; magne, 

ut statim cad«i«, pro candens, Ver. 345. a/^<f.- n. n. ac; ex glossA 

Ver. 341 . candens lucidus: quarum pos- titmiriiin marginali. 

terior vox priorem inteipfetatur. de soUti Ver. 346. patefecit. Sic syllabam pro- 

Lucretio ubertate. Virgilius, iEn. viii. auxit Calpumius, ecL i 55. AKter Carus 

720. cum pari copia sermonis: ^l^j^ 

. Ipte, sedens niveo candentis limine Phoebi. Ibid. ohsederat vias. Mantuanus, JEn. 

Dona recQgnosdt populorum^ u. 599^ 

Candens igitur liicidus air uno veibo no- Objedere alii telis angusta viarum, 

minari potest albus aHer; de quo nos ad Obpositi*. 

Sav. Crit. V. p. 78. et seqq. Pmdentiu* ^ ^j^ ibi dant. Opp^ritU, <iu«m 

peristeph. u. 239. versibus eximiaB venus- , ^. i .^ u • • - *ft 

. '^ leptionem male pnepomt Hemsius, reoepta 

longe longeque meritis inferiorem, ai mo- 

Hunc, quisuperbitserico, do versus, ut supia posuimus, distingu»- 

(Juemcurrusinflatum vehit, tur. Oppositi nempe, se oppimentes, vel 

Hydropa aquosus /f/ci</o . . ^ .... .j :« i.„«« 

Tendftvenenointrinsecus: obsistentes, venientobus: videas m hwic 

rem uberius di^utata, ad ver. 318. 

i. e. albo: male nonnulli reponunt lurido. Ver.347. simttlacra adaperta: ita scrip- 

Apuleius, met v. p. 351. — ^** candenii tum est in O. fX. ut erat in codicibus 

*' canitie /uctV/u«." scriptis Pii; elegantissime quidem. In 

Ver. 342. nigras discutit umbras, Me- cateris omnibus exemplaribus, qua manu 

VoL. IL S 



S64 T. LUCRETII 



r 



Quod ocmtra &cere in teUebris e luGe nequimus; 

350 Propterea, (^iia posterior caligiQis aer 

Crassior iosequitur, qui cuncta foranuaa cQQ{^f 

Obsiditque ^ias oculorum, ne simulacra 

Possint ullarum rerum» oontecta, moveri. 
Quadratasque piocul turreis qu<Hn cemimus nrbisy 
355 Prc^terea fit, utei videantur saepe rotuadie» 

eiaratis, qu& Tetustioribus impresus, mto- Roinatii, et devicerint Britaamam. Jam 

jierta non invenitur. In ejus locum qvM^ verb, qmim literae majusculs, a qi^us 
dam post reriLm pro supplemento ponitur ▼ersus indpiunt, saepissime soleant omitd, 
in P. atque pariter in B. Sed, quam ad- hoc vocuUb Nec semel facto, restantes li- 
misimus, vox,apprime speciosa est, neque terae, tam ob similitudinem literanim c 
Tulgarem librariorum gustum sapit j pro et «, quam ob necessitatem probs dictionis 
reUcta, manifestata. Maro, ^n. vi 406. efficiendae, statim in et migraret: meas 
apenl ramum, qui veste latebat. annotationes vide in ^schyU Eumenidas, 

Seneca, epist l«v. sub fin. « Si a>nsulem %^f ^^g^ deest A. n.-^*tfe«mt«; 

« videro. aut praetorem j-equo desiham, ^ ^ „/demius.-Hic autem Vind. V. ed. 

« capu* ada;/^«am. semita cedam. Sta- q. A. n. 2. n. inserunt a ver. 299. ad ver. 

tius, Theb. L 396. ^25. et P. a ver. 305. ad eundem ver. 325. 

Mox adaperta fide.-. ^^^ ^^^ j^^^^, j^ jacere,^: Vind. 

SicAnthologiaLatinaBurm.ii.88.6. Sed y. ed. n. 2. in: et P. B. sensu prorsus 

integnun poemation apponam, ut emen- ^^^^ ^^^ contrario, e tenebrts in luce. 

datius scribatuf ; nam singularis est ele- jj^ ^^^ ^^^^ editores, a luce; libris nul- 

gantiae, et Attidssimi leporis, atque vel ^ addicentibus. 

aevipurissimiingeniononindignum: Ver. 350. Propterea quia. Lucretius 

Man pater ! et, nostrsB gentis tatela, Qjulrine 1 banc formulam frequentavH : neque minus 

Et magno poHti^ Cawar uterque, polo ! plautus. Sic Asin. ii. 5. 6. 

Cemitis ignotos Latifl sub lege Britannos ; ^ • v v » 

8ol citra nostrum flcctitur imperium : Propterea, huc quta liabebas iter-^ 

Ultima cenerunt adaperto daustra profundo; Idem, in Capt. i 2. 71. 

Nec jam Romani cingimur Oceano. , . .. , ^ ^,. ..^ 

In secundo versu, libri dant positus : quod Propterea te vocaii ad coenam voIq. 

ferri potest, et cum renitente non conten- jR«rewm, denique^ MosL v. 2. 54. 

derim; sednostralectiolongefadliorest, ProAf-TM, quas fcdt, fnte te •dre «It 

et inaffectatas simplicitati carminis im- __ , , 

mme quantum convenientior. Versus M^ H; rg,/.*, pro co»p/ef . 

«Ittmus ita solet evulgari : ^** '^^- Obsidztgue vms: VmA. V. ed. 

- . - ^Z ^ B. L. M. A. Obsidit quia; defectu, si 

jS/iamXMiuflocingimurOceano: . ... ... 

.. scnpturs brevions rationem nabeas, unius 

contra nmmfcrtam «nptor» mentem. ^^^ „^«1«; n. Ob^ paa, 

quam clarabit uitimum praecedentis epi* r\ ru. j-^ <» /^. ^*. .. .«,«. 

^ . , ,. . , O. Obseditgue vias; X. Osseditgue^ cum 

grammatis eodem annimento disticbon: • ^ t ' ^& 

^ ° voce aciem post oculorum mserta. 

AtnuncOceanusgeminosinterluitorbes; Ver. 353. Possint: U, Possunt,^co»- 

Pars est imperii, terminus ante fuit. #>...»,» «:^ ^«».«:<. ^.^^z ^^^^.^m^ AVA«M«>lai>i« 

i^ ^ tecta : sic pmma omni genere exempiaria 

Ergo ille oceanus, qui Romanam poten- praster P. qui habet conjecta, nec de varie- 

tiam dudum cingebat, nunc intra eam tate lectionis mentionem facit; unde haoc 

continetur; quum mare transgressi sint scripturam,editoribu8avidissimearreptaxnf 

3 



LIBER QUARTtJS. 265 

Angulus obtusus quia longe oemitur omnis; 
Sive edam potius non cemitur^ ac perit gus 
Plaga, nec ad nostras acies perlabitur ictus; 
Aera per multum quia dum simulacra* feruntur, 
360 Cogit hebescere eum crebris obfeiisibus aer* 
HoCj ubi subfogit sensum simul angulus omnis, 
Fit, quasi iit ad tomum saxorum stnicta tuantur: 



Gorrectori reddendam puto. Vox contect» Ver. 356, obtutui: V. ed. Xl. obtutut, 
respondet e oontrario voci adaperta, in Ver. 358. perltdniur, Nimirum baac 

ver. 547. uti Lambinua etiam vidit. Sen- vocem viri docti probe evolverunt de scrip- 

sus est: " Ne simukcra, quorum calles tur& codicum L. M. deriabitur, i litera 

" caliginosus aer ambit contegitque, ita cum / facile permutat&; quo dato, ressta^ 

^' moveri in oculis et exdtari possint, ut tim conficitur : vide Drakenborchium, eC 

*' res» unde emittantur, discemi queant." quos laudat egregius editorum, ad Liv. ii. 

Ibid. moveri, Lege^ movere: vide ver. 25. 5. Vind. V. ed. B. O. A. n. 2. A. 

548. derivabitur; librario, ut satis patet, inter* 

Bentleius. ponente o, ut legitima quaBpiam vox effi« 

Voluit, opinor, « movere nos." Sed nihil ceretur; P. delabitur^ et in notis meminit 

inuta. varietatis iUahUur, Unioe sincera est leo- 

Ver. 554. H«c disputatio. de quadrati ^^ "^ exhibuimus, neque in contro- 

cujus libet angulis «dificii procul visis, ^^»^ vocanda—CiBterum, pro «ec, V. 

miiltum est antiquis phUosophis ventflata. ^ **^' ^ ^' «^'' ^ *** ^"^ ^^^ 

Alexandrum Aphrodisiensem, de hac re ">"*"* ^«°> mutaverat-Mox n. > 

disquirentem, in lib. L prob. 57. LMnbi- '*««***»•• 

nus pfotulit: videas etiam Diogenem ^^^ ^^^ ^ *ci^*' quitn» utique 

La^um, ad ix. 85. et scriptores ibi Me- laceasuaUur oculi, et fBriuntur: vide ver. 

nagio Iauda«ofl; Macrobium quoque, Sat ^^^* 

vii 14. sub finem; Sextum>£mpiricum, Ver. 560. hdfeseere: V. ed. kebettore; 

i, 14. ibique Fabricium. Interea, Pe- IX. obescere.-^-^m: P. V. ed. B. A. n. 

troniani versus non injucundi lectoribus eum; quod non ezistimo deterius: et hab 

accesaerint, p. 877. ed. Burmanni : vocuhe ssepisBime commutatat sunt: adi 

. .. Drakenbordiium, in lAf. iv. 19. 2. In 

FalliuitiioBocuU;vaglquesenitts, -,, , Krw, *^i^w — -..t. «a» 

Opprewft ratkm^'^entiuntQr. ™"* °^ dwtfchon emMm est 
Nam turris, prope quae quadiata surgit, Ver. 561. HoC: P. V. ed. B. Sact 

Adtritis procul angulis rotatur. arf cum nobis flichmt optimi et plures. L. 

x^i^^A, ^ . *-^ -1 ^. M. O. A. n. X. n, Nempe, fOrtluU ex- 

Ammadvertas autem singuiarem verbl . ._. . . .^ *^, ,.« ^ 

. , . 1-. . . . 1 quisitior mdoctos scnbas ludificata est 

rotatur sensum; non aUbi, ut exputo, le- !,_ , . , , 

, '^ Hoc nempe modo} ut sflBpisrame quo rela^ 

tivum usurpatur. Apponatur Terentius, 

Ver. 355, Scepe vocula non ^ectum rei pj|o|.ni v 3 21 
visae respicit, qui temper idem est, sed 

wrfeti/MtantummodocOJ|««;<«fdiiieiii; qua- Patri.nomenaUuddictume8t: *ac tu errasti. 

si dixerat: « Turres quadratse, qoas stBpe Quamvis id exempU nimirum aliter capi 

" cemimus, procul videntibns rotunda? poasit Nec minus dubitem «gomet de 

** solent appsrere." Viigilii venu, «d JSn. ii. 664. 

S2 



266 T. LUCRETII 

Non tamen, ut coram quse sunt, vereque rotunda; 
Sed quasi adumbratim pauUum similata videntur. 

365 Umbra videtur item nobis in sole moveri, 
Et vestigia nostra sequi, gestumque imitari; 
Aera si credis, privatum lumine, posse ' 
Indugredi, motus hominum, gestumque, sequeptem: 
Nam nihil esse potest aliud, nisi lumine cassus 

370 Aer, id, quod nos umbram perhibere suemus. 

ITtfc erat,alm»paren8! qood me per tela,per tissinie adeo proba est, ct fiiciHs, et per- 

Jgpi«. spicoa, ut non egeat interpretis, atque as- 

E^P^* serere puduisset, nisi pessimo sane teme- 

Per ideo Servius apposite interpretatus est ritatis exemplo, et summam per inscitiam. 

In his formulis brevioribus magna est le- nobis ad hanc formam, si dus placet lor- 

gitimiB constructionis ambiguitas atque natum versum, vel tortum potms, dedis- 

difficultas vel in hominum, qui nunc sunt, sent editores arbitrarii: 

linguis ; ^e dum in diutissirae desuetis ve- Fit, quaai tomata ut saxorum «tructa tuantur : 

terum. ^lossarium Philoieni: " Hoc ^^ ^^^ mittendi sunt tf xofaws et M»- 

** ho. ntroy T««/r»»;" quae src censuerim j^^^^,._Porro, B. tuentur. 

iemendanda: " Hoc, Aac, TOTTrr, ravrif.'* jYnd. saxorum structa. Maro, JEn. iiL 

Sunt utique prorsus ejosdem potestatis g^^ 

formulse : hoc modo. hac vid. Sed enim _ , . . v * . .««^,^» 

\ '. . - TempladeUflJeovenerabarj/rttctovetusto. 

de hac formula ubertim egerunt animacr- 

veraores ad Hygiu. fab. xxxiv. Ibid. tuantur: i. e. cemantur, passive, 

Ver. 362. Fit: Vind. V. ed. O. A. H. ab obsoleto tuo, tuor. Glossarium vetusi 

X. Et^uati ut ad tomum: sic elegan- ." Tiio, «r«»^«." Hanc autem formam 

tisdme ac sincerissime O. n. neque aliud conjugaUonis tertiae Lucretiua freqnenta- 

est quasi ut ad tumum codicum B. L. M. vit: vide nos, ad i. 301. Ovidius, adLiv. 

elemeiitis o et u passim permutatis et ad- 137. 

hibitas promiscue in lingua Latinorum ve- ^^^^ ^^^ ^g^ infeiix ! summum teneoque, tuor- 

terum: vide Prisdanum, lib. L p. 554^ que. 

sed in boc loco judicandi sunt librarii vi- y^^^^ similiter adhibuit passive Varro, 

tiosam sui seculi pnmunciationem male ^ ^ ^^^ secundario, de re rust iii. 1. 

expressisse: nam sequiores dicebant tur- ^ _„ ^^ ^^ ^^^ ^^ ^ rusticis Romanis 

nare ettwmtti^pro tomare et fomit*; unde ^gbantur, et in bcUo ab his tuebantur." 

bA nos Anglos h«c forma dictionis deri- ^^ ^^^ ^j^ Schoettgenius. Plau- 

vaJ».est: videas Du Fresne ac Du Cange ^^ j» ^ ^^^ vetustiore forma usus 
glossarium, in vocibus. Galli utramque 
vocalem conservavere in toumer, Ab hac 

autem meliorum membranarum lectione, nullam equidem iUeic comiccm uf 

parce vel plenius detort» sunt aliorum ex- *^' 

emplarium scripturae: P. quasi ut ad tur^ Conferas Nonium Marcellum, vii. 2a 

riTO; Vind. quasi ut ad tumam; A. quasi Rursus denique, idem ille glossatorvetus: 

ut ad acervumi 11. quasi ut ad turiumj X. " Artft%it, contemplor, ttto.^* 

dsTdque, quasi ut ad cunmfn, Jam vero " Ver. 364. adumbratim: 3. adumbran' 

Lucretii locutio fuau adtomum maaifes- tim,-^similata : V. ed. B. XI. simulackrd» 



LIBER QUARTUS. 



267 



Nimirum, quia terra lods ex ordi&e certis 
Lumine priratur solis, quaquomqae meantes - 
Obficimus: repletur item, quod liquimus gus. - 
Propterea fit, utei videatur, quas fiiit umbra 
375 Corporis, e regione eadem nes usque soquulk: 
Semper enim nova se radiomm lumina fundunt, 
Primaque dispereunt, quasi Jn ignem lana trahatur. 
Propterea, &ci]e et spoliatur lumine terra, 



— videtitur: B. videiur, — De his autem L e. tBtherio luminei oon£er Mn, zi. 104. 
adverbiis in m, vide nos ad L 45. atque Ver. 370. umbram: B. n. vm^.— fwr- 

OudendorpiuxB, ad Apul. met iv. p. 252. hibere: B. prohibere: in dubio relinqoit 

Ver. 367. credie: editores, credtu; de V. ed. omiss& horiaontaU linea, hoc pacto: 

penu pn^rio, libris universis renuentibus, phibere. 



usu nuUo^ necessitate nuUiL Sic etiam 
Vind. si collatori fides danda sit, ad hunc 
locumprocul dubio dormitanti: utalibi, 
in operis decursu, non raro.— -/umtne.* 
Vind. n. X. lumina. 

Ver. 368. gestum: P. gressumi sed A. 
II. X. gestusj ut editi vulgares, ad ««»«• 
^itvMv, opinor, et ambiguam constructio 



Ver. 372. Tna^MOfiu^ttf.' P. V. .ed. B. 
qiuBcunque, 

Ver. 373. Obficimus: H. J^cimusj^ 
liquimui: H, a, linquimus ; meoonim- 
probante. 

Ver. 5^6. se radiorum lumina jundunt, 
Ad hoc dicendi genus illustrandum, quod 



nem, evitandam: sed veteres et emendati '«I*"""'»™ animadvertimu», opere fiujt 
codioes non sunt auribus deUcatulb p6s(- . '°»™™» ^**"'' " ^'"«•"' «^ ""^ 



habendL — sequentem: F, frequentem; A, 
sequentum. 

Ver. 369. iumine cassus. Ita l^larcus 
Tullins in venu suavissimo Arateorum, 
de Orione, ver. 345. locutus est: 

£t dextril retinens, non cassum hanmis, ensem: 



cc 



dicebant^ cum solis orientis radii splen^ 
doremjacere ccepissent — .** Ita Carus 
noster multoties locutus est 

Ver, 377. in ignem : sic verisrime tjo- 
dices optimi et antiquissimi, L. M. et hac 
similitudine nihil aptius ezpressiusque 



fingi poterat : quid enim citrus . consumi- 
pulchram per fiutt^»; nam gladio instrui- tur, quam tenuissima lan» capillamenta, 
tur fulgentissimo. Hinc elegantissimus flamm» admota? Mirum autem in mo- 



Virgilii, ad Mn. iii. 317. locus pendet: 
Amatumqut auro circumspidt Oriona^ 

libiconsulas omnino Servium, et inter- 
pretes. Noster autem, " retinentes po- 
" cula," L 496. ut Cioero, " retinens en- 
"sem,** pro tenens. — Porro, pro cassus, 
n. casus; et M. pro aliud nisi dat aliumi: 
quod peccatum putavissem pro a/ium ni, 
L e. aZiunt, si constaret, veteres dixisse 
oftum, loco aliud, ut dicebant ali^e, pro 
alius. -Addam denique Virgilium, ad 
Mn, H 85. 

— — nunc eassum iumine lugent : 



dum libri variant: P. margine; Vind. V. 
ed. B. 11. imaginem; O. A, n. 'S. ima- 
gine; quidam codices Pii habent, tn ag' 
mine, Nos lectioni positae lubentissime 
subscribimus. Porro, vice Primaque, n. - 
]B. Prima; proquasi, II, qua; pro/ana,' 
A, luna; et n. trahantur, Sed enim ob 
sequentes vevsus, qui videntur hae ma- 
teri& simulacrorum corporalium quiddam 
sublimius .spirare, me cogitatio subit, ad 
hunc modum potuisse forsan scribere Lu- < 
cretium: 



quasi imagine iuna traliaturi 



S3 



268 T. LUCRETII 

£t repletur itm, njgra^qi^ viA «Uuit umbnis» 
380 Nec umm hdc wsikm &Ili concedimm labmki 
Nam, qiu)f|u0mqMie loco ut lux, ^ue umbra» tuari 
Illorum est: ead&sx vero sint luminm necne, 
Umbraqpe» qa» fuiJt heipi efKl^ nunc transeat iQuc; 
An potiuB fiat, pauUo quod diximus ante; 
S85 Hocc' animi demum ratio di^cemere debet. 



ut locus truncatus ait, et, quae seq^uuntur, nihil expisoor, quod lector sanus receptis 

ad eclipan solarem, qua tellus inumbra- anteponat — nunc: sic V. ed. B. L. O. 

tar, referri debeant 8ed satis habeo n. X. XI. lepetito ne usro xuf», quod per- 

sitfficioBtaa Boeam cum leclore commoni- facile est, et doctius; reliqui, num: abest 

caoe. omnino Tocula ab M. ut heic etiam a B. 

Ver. 576. et spoliatur: P. expoliaturi Ver. 584w An potiusfiat-^: «umbram 

non male, sed venustius et simplicius ha- ** sdlicet non re ver^ sequi, sed apparere 

beo vulgatum; V. ed. trt spoliatur; etiam " sequi tantummodo, verr. 374^ 375. et 

non male: B. ut ut dispoliatur s O. tpo^. *' radios intercipi subinde, progressu cor- 

Uatur* " poris offectos ; adeo ut nova perpetuo 

Ibid. tpoKatur lumine. Locbtionem ex- " «surgat umbra, nec eadem uno oi^ 

cepit VirgiUus, JEn. xii. 935. " continuetur." LamWnus. ^omet si 

valeam dispicere poetse mentem, non bene 

Et me, seu corpu», spoliatum lunnne, mavb, dedarat locum. 

Ver. 385. debet: M. possit dehet, 

Ver. 379. abluit: Vind. X. aHuit; O. Ver. 386. naturam noscere rerum: l e. 

XI. alluiti n. adludit, penitiores caussas philosophi» penetrare^ 

Ibid. abluit umbrat. SimUem habet adei mentis soKus obvias. 

translationem Flaccus, od. L 7. 15. ,r _o^ .- • «• j j 

Ver. 387. adfingere: aic Pii oode^ d^ 

Albua ut obscuro deteri^ nubUa coelo faecatior, Vind. L. M. A. n. S. A. sed P, 

' V. ed. B. fffingere* £t in n. hoc pQoitur 

Sic legendum, cum exquisitiore vocabulo, post Proindcj et in A. scribitur hac, 
pro tritiore deterget, (vide supra, ad ver. Ibid. adfingere: l e, pro simplice^n- 

250.) cum Acrone, enarratore Cruquiano, gerey ut addere non raro, pro dare, ssepe» 
et aliis nonnuUis exemplaribus, tum MSS. numero usurpatur. Quum vero proprie 

tum umpressis. possit verbum adfingere, quantum valeam 

Ver. 380. heic: P. Vind. V. ed. B. S. discemere, insuper, vel novum aliquid, 

hoc{ quod non pejus, nisi piopter insua- fingere; (in quam rem nostrum conferas 
viorem sonum, quem tameu aures Lu- ad v. 165. Ciceron. ad Tusc dispp. iii 
cretiauaB non exhorruerint, uU liquet ex 33.) mihi videtur unice sinceia, et nuUis 
ver. 387. n. huc^falli: B. fiiciU. mcommodis obnoxia, lectio codicis O. 

Ver. 382. sint lumina: P. V. ed. sine 
lumine; Fro necne autem, Y, td. nec ve: ^'«tade animi a;i7i«m hocC oculb «4l«f «-. noB. 

e* vero deest X. Has autem dictiones, et omnes ex eadem 

Ver. 383. qu€B: Vind. L. M. qumquet stirpe succrescentes, in librisveterum pas- 
et, uti suspicor, Umbra, omisso que, licet sim confusas esse scribis, nemo, qui noo. 
de hoc Alter et Havercampus taceant; sit in his Uteris prorsus hospes, potest 
non enim aUter invenio in Veronensi: sed ignorare. lUe Cicero apposite^ ibid. sect 



LIBER QUAllTUS. 269 

Nec possunt oculei natiiram noscere repum. 
Proinde, animi Titium hoec' oculiis adfingere noli. 

Qua vekimur navi» fertur, quom stare videtur; 
Quae manet in stationey ea prsBter qreditur ire: 
390 £t fugere ad puppim colles, campeique, videntur, 
Quos agimus prseter navem^ v^sque vokmus. 

Sidera cessare, aetheriis adiixa cavemis, 
Cuneta ^dentur; et adskluo sunt onmia motu; 



S8. " Qiiid ita? quia huic generi malo- tivae amplicitalis Teiiustatem Virgilii looo 

*.' nim non affigitur illa opinio:" naiB peperit, ^n. iii. 72. 

idem color est orationis. Si de Amobn Provehimur portu : terr^ue, urbetquet receiuni, 

lectione res esset ad Hquidwn perducta, Cicero^ Acad. ii. 25. *' Videsne nayem 

in portu navigaret recepta Lucretii scrip- « illam ? ^^ Stare nobis videtur, at iis, qui 

tura, lib. i p. 15. " Ac, ne quis nos ta* «« in navi sunt, moveri haec villa." 

«* men, diffidentia responsionis, tranquil- Ver. 591. navem: sic P. V. ed. L. M. 

•« litatis existimet deos donare muneribus, O. fl. vulgo, navim: vide Heinsium, ad 

** innoxias affingere his mentes, atque ab Virg. JEn. i 120. B. navis: i. e. naveis. 

** omni perturbatione dimotas — " Sed Ibid. velisque volamus, Hinc sumprit 

fn nonnullis exemplis scribitur effigere, sua Virgilius, ^n. iii. 124. 

Idem, lib. vi. init p. 189. " In hac enim Linquimm Ortygiae poTtua,pelagoque volamw, 

** consuestis partecrimen nobis maxinnim -,^ ^ • .* mi 

..••'. ^ ..... £t cum omatu majore notionem lUe e^ 

»unt,et^»ffigere-^ Qmloc»s»u».. t^jt «,14 ^er. 52a 

me tempestmis, sed hic qUoque suniiiter 

libri fluctuant Lirius, xxiv. 3. 7. " Ac Tentaniuaqueviam. et i^/Tifmpaiidimus alas. 



" miracula aliqua adfinguntur plerumque Ver. 592. ^etkeriis: B. eetkeris, — adfixa: 

** tam insignibus locis." Ubi codices ^» affissa; de quo peccato scribarum, vide 

eldam efflnguntur, attinguntur, et (ffigun- Drakenborchium, ad Liv. vi. 52. 10. et 

tur, habent Videas ejusdem limatissimi aiiW. Sic in Gruteri inscriptt p. 298, 

scriptoris editorem ad zxxiv. 57. 5. — **Et habemus: — ** injussu ejus prselio con' 

** graviora atque indigniora quaedam acU **Jlississet" 

"Jinxisset — ," Denique, quum affingere ^^^- ^92. tetheriis cavemis: redeas ad 

videatur v«lle comminisci potissimum, ^»- 1*72. Sic Manilius, i. 202. 

affigere autem valeat imputare, ascribere, ^ ^^ ^^^ ^gdiam sorata ca^emam 

attribuerey qui sensus scopo Lucretii max- ASris: 

ime competit; de sententi^, quam dede- , ^ . . . , 

1.?«, ««« .i«««j «. j j ^ -*• quem locum Faber euam supenus admo- 

run, non discedam, donec docti certiora . • . . , , ,. . . 

qu»dam impertientur. "'"' Cicero m consulatu, de divin. i. 1 K 

Ver. 588. quom, vel cum: X. tamen; c ^'*^ *'""'* "*P^ ^^"^ *""*"" ''''^"^' 

nempe cum t in scripturae compendio mu- Oppianus, cyneg. L 281 . 

la . rn et cu, Kiiw« r»x» /«*•»•» mmm tn^etptiM 

Ver. 589. Qua: P. V. ed. B. n. JSm:; ^i»t AieEPlOlSm utiQutH rxAAOUIN: 

A. Vel,-^net: O. n. mavet,--^ter: B. ^bi videndus De BaUu, Schneiderum recte 

prt^ter: vide ad u. 689. «ugUlans. JEtheris viscera Avienus nc 

Ibid* Hij^ aaturalis spedes multamna- minat, Arat 44. ita distinguendus; nam 



270 T. LUCRETII 

• > 

Quandoquidem longos obitus exoita revisunt, 
395 Quom permensa suo sunt coelum corpore daro: 
Solque pari ratione manere, et luna, videtur 
In stadone; ea, quie ferri res indicat ipsa. 
Exstantesque procul medio de gurgite montes, 
400 Classibus inter quos liber patet exitus; ingens 



in editis, qu» ▼iderim equidem, pravis autem versus et sequentes qurtuar in 

punctis pessum datur locus: Vind. omittuntur. 

w-. j -^ ..... u. w w Ver. 398. ExstarUeis numleis, vd Ex' 

Ifte modum statuit signb, hic rebiu honorem . . . . 

InfundittenebriszhiccMnterlabitur^AriP siatuis montii: SkC, opmor, omnes hbn 

Flrcf ra, et aetemos animat genitabilb artus. veteres: de 8oUt& elliptic& constniGtione.- 

Et illud rebus primi versAs vitii est mani- ^ulgo, ExstatUes motUes. 

festissimum: forte, l^us. VirgiUus. JEjl ^^^ "»*^**> gurgite: l e. mari. Ita 

l^ 5^j^ VirgiUus, Mn. v. 160. 

Utoj oculis adflarat honoru. nudioqae Gyas in^^* victor. 

Ver. 393. et: A. U, at{ ut editi reoen- - Ver. 399. quos: P. aquas. Etinedi- 

tiores. — videntur molu: M. videmus mota, tionibus hic locus auctior uno versu solet 

•— Insuper editores inferserunt in post ad- exhiberi, contra omnium membranarum, 

siduo, ut reposuerunt etiam at contra U- et sincerissimorum typis expressorum ez^ 

brorum fidem: tem.erario satis consiUo emplarium, fidem; ad hunc modum sd- 

utrumque, neque postulantibus vel Unguae Ucet : 

ralaonibus, vel scriptorum usu. Nempe, ^. .^ . ... .... 

, ' . . .'^ . , ^ . ^.' ClaasibusinterquosUberpatetexitUB, fJ«M 

poedcae locutioms mdoles non est de ni- Afpareni, e/ lo^ge divolH Iktt, ingens— . 

hilo ubivis ad cautiores grammatic» se- 

yeritatis leges revocanda, ne pereat color Quod emblema putidissimum, et iratis 

ejus proprius, et lepores ingenui evanes- Musis elaboratum, nos e carminibus niti- 

cant dissimis ezpulimus indignabundi; nume- 

Ver. 394. revisunt: L. revisant, sed ™ appictb nihUo minus haud perturbatis, 

manus eadem correxit; M. revisanti V. ^ magna incommoda hinc aUas subori- 

ed. reniscuit : cujus corruptelaB rationes ^'t^ Sdolus nimirum librarius nominap- 

in proclivi est luddissime declaratas daie. ti^um pendentem, vel absolutum, elegan- 

Nimirum, in minusculas scripturae formis, tissimis licet scriptoribus 6:equentatvm, 

si literae c et i propius adducantur, inlite- P"^ doctrinie modulo concoquere parum 

ram coalescunt rca a quam simillimam: quivit; ideoquepanniculumsordidum non 

iUud ergo reniscuit hoc pacto fit renisaut; erubuit assuere Lucretio, per officiosam 

cujus dictionis lineamenta ductibus rv re- nimis atque temerariam seduUtatem. Ca^ 

visunt sunt eadekn undequaque. terum, de hac figurtl constructionis, cujus 

Ver. 396. manere: V. ed. moveri,- O, passim nobis exemplaobversantur, consu- 

movere. — manere et luna: M. maneret et Uis Hoogeveenum, ad Viger. idiot cap. 

lumine. — ^Et ips& de re consulas M. TulL ui* sect 1. fin. Vel simpUdssimus Ovi- 

Acad. ii. 26. doctiasimum Davisium, Lu- dius non exhorruit spedmen exhibere, ad 

cretii non immemorem. fast. ii. 73. Vide, quae mox notabSmus, 

Ver.397. ea: V. ed. eo.-^indicat : P. adver. 525. 

V. ed. B. judicati literarum ductibus et CsHerum, vice ingens^ U.' igness enor 

numeroparibusetformilsiroiUimis.~Hic scriptur» brevis, %ges. Idem mos emm. 



LIBER QUARTUS. 271 

Insula canjunctis tamen ex hiis una videtiir. 
Atria vorsari, et circumcuTsare columnae, 
Usque adeo fit utei pueris videantur, ubi ipsei 
Desierunt vorti, vix ut jam credere possint, 
405 Non supra sese ruere omnia tecta minarL 

Jamque rubrum tremulis jubar ignibus erigere alte 



numtisi pro conjumctis: i e. cum^ pro con, )i, futrrmis mft^tffAttniy tuu xti^ uu*n9 

ut SflBpius; et nunUiSj vicejonctis, tut Xutrs^nt* Ur^ktfuuh t^tit irtvtftt tyt» 

Ver. 402. columnm: A. cobmen; tn^ fHttmi K h»u ftm rcLura sttft^tfts^m: i e. 

jectis Uteris. «« Anne ebrius sum? Certe haec mihi cir- 

Ibid. Atria vorsari, Juvenalis, vi. 904. <« cumferri videntur:** nec tamen, quod 

_. mireris, ad me veniunt. Vulgo, per dis- 

cnm jam vnttgtne tectum . V^ _ . ^^ ? \,. . 

jgfHlmUu. junctionem clausularum: '* An mihi ti- 

«(dentur circumferri?** peiperam; quum 

Hinc^ opinor, etymon vods ambtdo ind». ebrietas sit ipsissima circumactas Apparen- 

gari possit; quum certissime valeat in hoc ^^ caussa. 

loco circunuigi, vel circumvolvi, Constat yer. 405. utei: B. ut.-imeris: n.pw 

igitur ex Graeds a,f^i et uXt^, vel <Xm. „, . ^^ ^^, 1020-— t«di.- A. ibi. 

VirgiKus, ^n. vii. 784. Ver. 404. Desierunt: P. Desierint.^ 

Ipae inter primos prcstanti corpore Tumus ^^* shest a codice n. 

Fertitur^ arma tenens. Ver. 405. supra : P. supera."'-sese ruere: 

V. ed. B. se strueres n. sejervere; s cum 

1. e. aftt^rftptrms, ambulat; sed ut innuat y. ^„^^ ^^ ,^^„^3 ^y^^ j^^ ^ 

tamen vigorem Tumi, atque habiUtatem; ^ pcrmutatianis origo. in sumUtudine 

ezMsonidisimitationemamfestd, adlL ductuum / et / loninoris faSiTstotim 



M.49. 



/ et/longiaris 
cemitur: de qu& videndus idem diligen- 
'ng 'EMratf w* ifuk», mw, £iAl22Ee*— : tissimus, et omni laude cumulandus, Dra- 

kenborchius, ad Liv. v. 5. 8. — Mox n. 



ita locus erat interpungendus. Pulchre 
▼estigia maximi poetie Dionysius insecu- 
tus est, peri^. 546. 



Quamque. 

Ver. 406. tremulis: L e. coruscis, vi- 
brantibus. Hinc Statius, Theb. i. 353. 



Kiift y AxiAAw « »« 4p««. ^ m^ ^^ ^^^ ^ trenutcuni 

'9t>xt EIAISSESeAI ifnfMu^s ANA ^^me. Fulgura : 

PrsB quorum versuum suavitate vel acesdt «t Cicero, de divin. i. 1 1. 

nectar. Docte transtuUt Avienus, ver. 

m^^ . ,. ^. , . daro tremuios ardore ametas. 

724. sic distmguendus accuratius: 

Accedat Valerius Flaccus, L 427. ut ju8t& 

Nam, port fata, viriim sem^r versarier UHc mactem iUum intcrpretatione, nam fidsus 

Insontes alimt animag 1. . . ^ 

est expiicatioms Burmannus: 

JuvenaUs locum, quod serus inteUexerim, ,.,. «w • -1*-.* ;*;^.«w/. 

-- . . ' ^ , ,, UHs Tsenano pariter trenut tgnea fuco 

Preigerus etum attulerat Jocum Corydi purpura: 

in Athenaeo, quem vir doctissimus insu- 

per admovit, quum neque ab ipso, neque »• «• ^»"*»* V^^ tremisdt, coruscat, vi- 

summo Casaubono, probe perceptum vi- ^ ignibus; ut idem scriptor cultissimus 

deam, in transitu clariorem fiMaam. Le. ^ ^ ^^^ 

jgitur in de^OB» vL 12. limfet nr$Xtfmtf ._» xyrlo vibrat toms igneus oitro. 



372 T. LUCRETII 

Quom coeptat Naiuni» 8aprac|ue extollere monteb; 
Quos tibi tum si^a sol monteis esse videtnp, 
Conminus ipse suo ooutiugenfi fervidus igniy 
410 Vix absunt nobis missus bis miJe sagitt»; 



i e. emiMmu quaa radiot, ob purisaimuiii AnmiaimsetlwiiMaiedtiBiis opportunuB 

spkndorem. Noster Emiium lemulatus est: xxii. 13. '* Volitantes scintillae adhae- 

est, in Mela^ippft: *' sere materiis Tetustiasimis, igii««que, ari- 

ZMHifie sicfrMurfotem, et cavactenila, candait. " dii BUtriinentia eMOti, OQiBe, quidquid 

Redi dicta nol»i ad i 1088. Pulchrius et " con<««^f potuit,— coBcreBtofpnt" Oon-^ 

aptius Cyprianus, de aderibus nictanti- ^* ^^ fest ii 149. 

bus, iren. 16. ^^' ^"^' ^*^**** ^* cap^ot. Simfliter 

Hbrarii rariorem vocem cum eAdem oop- 

QoarU diis generat, aoUs com lampade, laami |«^ mutaverunt ad Sii IL ii 275. et cum 

Et stellas, rrffiit//o nuUantes /»mfii«, fingit. . . ^ ^ ^ < «wj • i*^ aj 

*^ mterpretamento terUare, ibid. ix. 320l Ad 

Vide nostram, v. 299. Et ex hoc iremore -^"«>n. MoseU. etiam, ver. 237. quidam 

Incts, quasi face coruscante propagat», ^*^" ca/^/a*, pro casjjtat, exhibent Pluni 

pendet Statius, Theb. x. 283. "^^^ ^e ^oc peccato librariorum apud 

Drakenborchium, ad Liv. vi. 27. 4. 



— -^ nec numen abett; annataque Juno, Ibid. Non minus venuste legere possis: 
Lunarem quatUns exserti lampada dextri, 

Pandit iter, firmatque animos, et corpora mon- Quom coeptat Matutat supraque extoUere mon- 

«trat: , teb. 

i e. liunam adbibeai, ac ooBunovens, ut Non aliter ad v. 635, 

fulgentior enitosoerat; ac si iampada, ooq- 

cuteret Veterum sdwliaBtafum interpre-< Tempore Item certo roseam MWnfa per oras 

tationes, nonnaudfiuaenda., nollemBar- «tlierl.Aa««mddbrt. etl«mlnap«idlt. 

thio plaouisse. Hanc el^tiorem poe- ^ ^.^,^ ^^^ ^ ^ 470.-.Bentleiu9. 

tiCB dictionis ronnuiam Heinsius et Hey- ▼ «^ • ^ • j & i. ^ ^^ 

. «r. .... ^ 1 Iniquior est ludex, me$ saltem sententia, 

mus. ad Virgdii Cui 42. pervenuslmn ^^^^^, ^ ^ incompaiaWliB. et 

profecto locum. non videntur pmbe m- .^^^ ^^^ poUentissimu.. Mihi 

•"*"'"**■ quidem haec emendatio valde plaoet; ofc 

Igneus Oeteas jam sol penetrarat in arcls. nihil mirum, si dictio^ qu4 scribarum Lu- . 

Candidaque aurato quatiebat lutnina cnnru. cretianorum aures semper circumsonaren^ 

_, _- . .... fadle obruerit exquisitiorem: quam oor- 

laem Heynius maimas turbas ciet de m- ^ ^ , . ^. i»..su.^ 

,., , _,: ^ „. . . niperunt etiam vel m optimiB oodidbuH 

hUo ad Cir. 350. Tulhus m Amto, ver. ^ ^ ^^^ Si «1 meum «Wtrim g«e. 

retur res, 2£attUa in hoc venu atafionem 

Sed mediocre jadt quatkns e corpore lumen. ^^^^^ habuisset, vel recuperasset potius. 

Ibid. jubar erigere alte suftraque extol' Ver. 408. tibi: omnes prseter L. M. 

lere monteis, Ab igne speculatorio locu- (de quibus an fideUter egerit Havercam- 

tiones videntur, mult^ cum eleganti^ pus, valde dubito) dant u6t; et cum. pio- 

translatae: ncc VirgiUus non locum deU- fum, excepto n.^^ervidus : M. et ruidus» 

bavit, ad ^n. viii 25. Ver. 409. Oonminus: V.ed. Communis; 

O. n. Quominusi uti peccatum est etiam 

^ntaqoBrrMMdffmlabrisubi/Miimateis ^y^^^ ^ y^ ^^ ^ 555 

8olerepercus8um,autradiantisimagineLuna:, •j., ^^. "^ . .. «:«* mnM»lMr 

Omniapervolltatlateloca,jamqueif*6flffr« ^^^ cantmgens tgnt. Hmc emaoDlea 

£n^/«rr» sununkiiieteit iaqaeaiia tecti Festuai in voce Cimmetiie ** <*-^ in quS 



LIBER QUARTUS. 27S 

Vix etiam cuffsufi quiBgentos Bsepe vmiti. 

Inter eoB, solemque jaceot inmania ponti 
^quora, substrata aetheriis ingentibus oris: 
Interjectaqoe sunt teiaranim miUa multa, 

« oomnUia aatis cmineJiU jugo drcuBdAia « terrik, contingerehtr." Sed Catuflum jam 

« est; ^pi», neque matutino neque veah allatum haud male interpreteris ad auda- 

«pertinotempo»e,aokcwK«ng*^ttr."VuU dorem sensum, qualem non metuit A. 

go, cont^ur. Ita CatuUus, lii». fin. G«Uiu8, vL 8. nemine venusto exprobran. 

Nec ae coHtn^ pathmtnr lumme claio. ^us: '* Victi hostis uxorem, fade indutft- 

Amobius, lib. il p. 84. « Quemadmodum " ™"l»e|«™» ▼«*<»* in conspectum suum 

«' sol ipse uno eodemque contactu tam va^ " dedud; ut eam ne oculis suis quidem 

« lias res effidat— ." Hinc nos verissime '* ^^geret:* Neque aHter probe per- 

emendavimus Horatium, od. iiL 13. 9. **P^®* Maronem, ^n. iv. 568. 

Te flagfantis atrox atira Canicute 

Vesdt tfofgere: Ovidius insuper accedat, fast vi. 685. 

in nostris aaimadveEBimiibus ad Soph. *»8na dejUt g«iitor tum, cum caput i^. c^^ 

lv-«i,' ^o«. " ^^ ^"^W^mqaecomAflammeuaArnfapex. 
J.racbin. 685. qu» sunt harum eleganti- 

arumcukoribusoaminoilndemooDsulai- ^^^ l^^dum, cum uno libra Htesit: 

dtB, Sed in hac venustate ezhibenda tam ^ ^' ^*^ fnoratus estj nec, dictu mirum! 

GrsBQos qpiam Lotinos kmge longeque su- ^*^*** ^*»™™» Amobius, denique, lib. ii 

pergressus est Miltonus nostras in S—iff . P" ^®* ^® nimietate peccem, quamvis in 

Agon. ver. 549. phrasi exquisiti8sim& omnium exomandft 

morer: « Liquor purus e fontibus» cal' 

Wherevw fountain, or fiesh current, flowM <« dore ignis intoQtus:* 

Against the eartem ray, tranducent, pure xr ^*« tt- » 

fFUhtouchetherealofHeav^n^s/ieryrod, V W. 410. Vtx abeunt: H. Vtse adsunt. 

' 1 drank. ' ^Missus: A. Missis; H. visusi X. missee. 

T«*™- c-j . * „. ®* **"'* scribimus, non miffe.- vHe dicta 

«^' !, .»"" Apollmarem mendii «d iii. 724. Giossarium vetus: « M/e. 

Hberubo. ad xxni. 94. ., ^,^^ „ jjt n,«um: « x.X«, ni.-fe.» 

Tum, cvm fukfune taetus imperator Neque causste satis est, ut singularis nu- 

Vitam fulminibus parem peregit ? merus diversam orthographiam nandsca^ 

miS,captus. Vult scilicet Carum, de *"'' ^"^"^** g«mm,atist» quidam oblo- 

quo AureUus Victor, xxxviii. 5.— «« ubi ^"^*"'!.,, . „ 

" fusis hostibus, dum, gloriaj inconsulte 1^* *"'. ?'"'"' '^''' ^T" " ^"^ 

"avidior, Ctesiphonta, urbem Parthi« ^^'«"f «» °«»>™ Penragatam Statius je- 

incJytam, transgreditur, /u/mmw <ac/u ' ^^eb. v. 361. 

conflagravit** De hoc autem errore scri- Jamque aberant terr«, quantum Gortynia «r- 

bamm, Burmannus, ad Ovid. met viii. "**^ 

184. et alii. Alcimus Avitus, v. 598. - ^^^ * 

quam venuste, de rubro mari patefacto !*» castigaudum putem, non sineenarra- 

Isra^itis: toris antiqui suffiragio, vice aderant; quod 

T^iA„. ._ . . coactumforet, etaffectationisnimisB. Has 

TorrKlu«aspectum8d88i««)lin«efitundJ«, «^^„ « • /• -j. "^ '^*** 

Ignotamque novo contin&t lunune ternmu ^"^ nupemme confusas vidimus. 

Q . Ver. 412. «ofewi.' U. solent. — inmania: 

Suetomua, vi. 6. « Tantum quod exori- Vind. m inania. Et locus huic i^positus 

ente toUf pm ut radOs prius, quam conspicitur in Ovidio, met viii. 576. 



cc 
cs 
u 



274 



T. LU-CRETII 



4:15 Quae variae retinent gentes, et seda ferarum. 
At conjectus aquae, digitum jnon altior ununiy 
Qui lapides inter sistit, per strata viarum» 
Despectum praebet sub terras inpete tanto. 



■ Non ett, inquit, qnod ceroimiu, unom; 
Quinque jacent terrae : spatium disciimina Callit. 

Ver. 413. subMtnUa: O. 8ubaracia.g n. 
mibtracia.^^^tkeriitimgeiUibus: n.divise, 
atherit in gentibut. 

Ibid. mtherHt oris: quas WgiUus, Mn, 
i. 394. atkeriam jdagam vodtavit. 

Ver. 414. Inteijectaque tunt: B. /nlar- 
jecta gueunt^^-milia: ric emendate P. V. 
ed. n. 

Ver. 415. retinent: ut simplez tenent^ 
<%firi.' vide i. 496. ii. 25. Catullusy Ixiv. 8. 

Diva quibus, retinens in summis urbibus arcdj^ 
Ipsa levi fecit volitantem flamine currum. 

Vide •Amtzenium, ad AureL Vict. de 
Cass. i. 5. Mirari Uceat interea poetam 
non do ambigu^ constructione cavisse, 
scribendo: 

Qftoj varix retinent gent ec 

Ver. 416. Jt: M. Ad; n. An,'-^can- 
Jectut: sic verissime Pii ezemplar pria- 
cum, Vind. B. L. M. O. n. S. vide nos 
ad i. 1029. ii. 96a iil 199. P. V. ed. com-. 
mictutf spurciflBime : A. ctUectut; vel ex 
interpretatione, vel emendatione reoenti- 
orum, vel ob affinitatem Utenuum t et l.—- 
d^tum: B. 2. digito, — unum: 2. uno: 
i. e. digito unS, pro digitom unom, ad ve- 
terrimorum orthographiam, uti ssepe aUas. 
Error ex e^em caussa Nasoni videturin- 
bsBrere ad fast L 433. 

Ecce rudensrauco Sileni vector asellus 
Intempestivos edidit ore sonos. 

Uauco et ore nimis distant, ac prseter mo- 
rem Ovidianum. Scribo, et certissime: 

Ecce, rudens rauTttm, Sileni vector, asellus— : 

i. e. rauco. Idem, art. am. iii. 239. 

lUa sonat raucum quiddam, atque inamabile 
ridet, 
Ut rudit a scebrd turpis aseUa moli^. 



Ita locus legendtts; nam rudere UetitiaB' 
signum eat, et asina ob opus ezactnm ru- 
dit Priorem autem versum, et ibid. ii. 
659. similiter depravavtt Heinaus, atque 
aUos quosdam, nuper ad ver. 77. notatos. 

Ver. 417. inter tittU: P. O, n. in/er- 
tistUi et aeque bene. 

Ver. 418. VirgiUus, uti Lambinus du- 
dum monuit, hoc distichon adumbratim 
repetitum dedit, ad Mn, vL 578. 

Bis patet in praeceps tantum, tendltquetab um- 

bras, 
Quantus ad aetheriomcttli4oq>ectiu Olympum.' 

Ubi sic se habet orationis ordo: *' Quan- 
*' tus ad cetherium Olympum (t e. cuipi- 
'* am ad auras superas posito) suspectus 
« casU ett:* 

Ibid. inpete tanto. Nos, haud multo 
aUter: " With so great a suKep.** Nos- 
ter iterum, v. 201. 



quantum citli tegit inpetus ingens : 



quod notandum; quum locutio sit in ez- 
quisitissimis LatinarunL Hinc perdpere 
plene valeas, quid sibi GelUus volueri^ 
ad noctt Att x. 18. ** MoUta quoque est, 
'* ingenti impetu operis, conservandeema- 
*' riti memoriae, sepulcrum iUud memo- 
*' ratissimum-— :" i. e. " with a va<t com' 
** patt of work." Atque errare aio^ qui 
aUter eundem interpretetur, ad v. 14^ 
" Is unus leo corporis impetu et vastitu- 
<< dine, terrificoque fremitu et sonorey to- 
*' ris comisque cervicum fluctuantibuii^ 
** animos oculosque omnium in se con- 
** vertit*' Sic l^endum, ez ver& Gro- 
novii restitutione; nam per clausulas, bi- 
fariam distributas invicem, procedit locus: 
nempe, ** impetu et vaalitttdine ; fremitu 
*' et sonore; toris oomisque.** Interea, 
obiter emaculabo Statium, silv. iv. S. 23. 
ubi MarkJanduB noster oppottuae alque 



LIBER QUARTUS. 275 

A terris quantum cceli patet altus hiatus; 
420 Nubila despjicere, et coelum: ut videare yidere 
Corpora mirande sub terras, abdita cGelo. 
Denique, ubi in medio nobis equus acer obhaesit 



erudite Lucretium adhibuit;etvulgoscn- onis indoles et ifiBius rei propoitio toc» 

bitur, *' Liberior campi — ;" magis magniloqua sublimandum postu* 

lent, ad Mn. vi. 576. 
Tanta patet moles, eflEusaeqiie impetus aulae; 

Liberior camera, multumque amplexus aperti Quinquaginta altis inmanis fttatibus, Hydra 

. iBtheros. Saevior intus habet sedem— . 

Unde Gorripiendi sunt emendatores, et in- Evulgatur atris: sed his dictionibus so- 

terpretes docendi, ad Casaris B. G. iii. lenneest librariorem genti oberrare, uti 

8. — «* in magno inpetu maris atque aper- ^^ monuimus tantum supra, ver. 183. 

« tor Advocandus est etiam, ut dictio- ^^ etiam ^n. v. 19. Et, qua dicta 

nem xwiorem illustret, antiqui ooloris »»'>* ^ versum praecedentem, liquido 

scriptor, Vitruvius, viiL 1. fin, " Et^ si ostendunt, Maronis oculos in hunc ipsis- 

" quee ibi sunt aquse apparentes, ez his, simum Cari locum intentfcsime conversos 

*' quod est levissimum tenuissimumque, ^sse, ut vix dubitabilis sit emendatio. 

<« et subtili salubritate, aer avocans dissi- Ver. 420. Lego : 

. '^ . .' . Nubiladespicere,etcaelumut videarevidere; et 

His autem omnibus in hoe USU vocabuU Corpora, mirandumi sub terras abdita retro, 

preeivit Ennius, quem Festus nobis feli- 

citer conservavitin voce JRestat: ^ide modo i. 1057, 1058.etmoxver. 611. 

Bentleius. 

Inpetus haud longe mediis regionibos restat ; Sane ex salebris bujusce distichi me non 

. . „ r . . expedio. Bentleianum tentamen placuis- 

1. e. spatium, mtervallum. Impete vaiteax '^ . . .... 

^._ . j^ A . j j. set, 81 VM retro quaepiam vestigia codicum 

venit a recto tmpes; de qua voce videndi _ ' « ? , . 

sunt .mimadTenKms emditi ad Florun., ^^^*; f^^^ ""^f ? ».™«d«m. 

. ia RA propter lectionem Bononiensis, nempe mi- 

rando: i. e. mirando, mirandomy miran" 



dum. Quod mihi vero simillimum vide- 



Ver. 419. codi altus hiatus. Phrasln, 

faaud protritam, nec vulgari eleirantia, . . 

T» j ^* • «^ j TT _^ ^J^ retur, et quam mmime membranas con- 

Prudentiusampuit, ad Hamart 879. cum ,,,.', ... 

culcaret, dedi; sed non prorsus mihi sa- 

tis facio; ad banc constructionem scilicet: 

tf i^rioj visu transmittit Af a/tt^ - ** Conjectus aqu» praebet despecttim sub 



suavissim& variatione: 



Spintus . «t terras ad penitissimam usque altitudi- 

Nec non Boetius, lib. ii. met 2. " "^j" nempe, (per epexegesin utique, 

Lucretio valde familiarem) '* despicere 

Sed, qua»dta vorans, sasva Rapacitas «< „„^11^ et coelum: ut videare videte sub 

^tos nanmt Ittatus, „ ^ . , , ^ 

**. terras mirando more corpora, coelo ab- 

Vhi quispiam cogitare possit de " latos ** dita;*' L e. remotissimis cceli seposita. 

" hiatus;" neque in leviore profecto re Jam vero varietatem lectionis disquira- 

mutatio displiceret : nunc non item ; vide mus. — tU deest omnibus praeter P^ et Vind. 

Valer. Flacc. vi 552. Lucretius utique Ad finem versus, editores ingerunt et^ in 

aUus ccbU hiattis, ut Virgilius ccelum pro^ fulturam conStructionis; quod non com- 

fimdum: quem, nostri imitatorem ex pro- paretin P. Vind. V. ed. O. A; n. X. XI. 

fesio, et in locutionibus constantissime et commentitium existimo. — mirander 

ezprlmentesij nuUus dubito, quia oratl« sic L. atque eodem redit M. miranda; B. 



276 T. LUCRETII 

Flumine, et ia rapidas amms dispeumus undas; 
Stantis equi corpus transvorsum ferre videtur 
425 Vis, et in advorsnm flumen contrudere raptim: 
£t, quoquomqae oculos trajecimus, omnia ferri» 
Et fluere, adsimili nobis ratibne videntur. 
Porticus sequali quam vis est d»ique ductUi 



mundas P. miVatufum; reliqui omnes, mi- eqiio sic demerso, magis in latus prospi- 

randa, ciat, quam deorsum. Reliqua exemplariay 

Ibid. despicere: nimirum quasi de su- de usitatissinul librariis permutatioiae, 

periore loco; unde nos recte asseruimus dant despeximus. CiBterumy proprielate 

hanc vocem Virgilio, ad ii. 741. senncmis non obstante, ▼arietas delecCat^ 

Ver. 421. abdita: i. e. penitus recon- etnostroinprimisadsmatusest: videverr. 

dita et abstrusa. Viigilius, geo. iii. 96. 418. 420. 

. , ^ . .. ... .^ Ver. 435. Jlumen contrudere: M. ful» 

Huncquoque, ubi, autmorbo gravis, autjam j^ . « * « 

segnior annis, *i*^ contund&re.^^apUm: V. eo. B. rap^ 

Seficit, abde dontb-"^ tum. 

ri t. • j » • /«'/v i. j • Ver. 426. ocuios frajecimus. Bleffantem 

Conferas ejusdem JEru i. 60. et ad prio- , , . . -« , ♦ . . 

1 ^xT TT •i>i babes locutionem, Fmdentto non mob- 

rem locum annotationes Heymi, qm lal- . ,. . 

^ . ^ ^ . ^. .J servatam, ut qui nostrum studiose sit 

sissmiusest mterpretationts; nec idoneam ^ ww .... 

. , vr • s 1 lemulatus: Hamart. 875. de ociclis am- 
caussam video, quare Nemesiani locum 

ad diveraum sensum obtorqueamus. Non 

alienus est glossator vetus : '' Abdidii^ Ulis viva acies, nec pupula parva, sed ignis 

** MVcXMtf," Sane in hac notione vox 2y«;VctornebulaB, etva8ti/>«»tf/rtf/oropertiest. 

nusquam non frequentata est , . * j-s i j 

\r .^^ 'i^ '. ' ^ ' ' -fe«w nempe, ut radii, ociuorum; sed au* 

Ver. 422. i» obkdssH: sic antiquissima j .* ^. v • . ^ * _ _-u« «j 

, , „ . . „ dacia feliciori. Omnes tamen mibi vide- 

exempla L. M. ai verum egent Havercam- ^ . ^ i* • «^ u 

"^ ,. . ...... tur lonse post se reliquisse m hac venus* 

pus; rehquis omnibus deest in, et compa. Valerius Flaccus. ad Areon i 462 

ret scriptum aafuBsit. Gratum faoeret eru- 

ditis, qui membranas illas bibliothecas AtfratermagnosLynceusservaturlnusus} 

Leidensis ad amussiCatum magis examen ^"«" *""* ^'«?« '' P°!^ ^"J """^f "^» 

-- ^ . £t Styga Iraffimix/o taatam deprendere vfisf 
revocaret; quas Havercampus m nu^ 

num Lucretii detrimentum perfunctorie ubi non audiam equidem Heinsium cum 

nimis videtur excusaisae. Crediderimsane suo i»rum|7ere, versuum sublimes animos 

genuinum esse in hoc looo adfuBsit, et misere frangentem. 

obhtgsit esse cuguspiam conrectoris. Libri Ver. 427. adsimili: P. O. hac simtUi 

pariter variant ad Suetonittm, iii. 2. Vind. V. ed. B. A. n. .2. n. ac simili;. 

Apuletum, met lib. vi p. 404. et vi- magno consensu, sed Qiendose. 

dendus utrobique Oudendorpius; ac Bur^ Ver. 428. ductu: V. ed. B. dictu. 

mannus, ad Ov. met. iv. 27. Ibid. ^squali duclu: L e. paniUelis li« 

Ibid. equus aotr: ut Mantuanns ille, neis lateratim productus, null4 ex. parte 

lid Mn, i. 444. '* caput acris equi" oonvergentibus; ad aequilatationein, ut 

V^. 423. Flwmine: n. Fnimine^^^^m^ oimi Vitnivio loquar, accihatam factus. 

Hit.* B. animis.^^dispeximus : ita Vind. Ver. 4S9. iS!fans9f4£; Tl»Stansi melius, 

L. M. «t admittendam habui lectionem, ise judiee.— cn perpetuwm: P. V. cd. im* 

tam ob oodicum prsBceUentem auctorita» perpetuum; uti seqiuoria «evi scripfeGceB 

tem, quam ob ver. 426. et quia spectator, scmper emolUbant et coUi^paeAKa^aQt 



LIBER QUARTUS. «7T 

Stansque in peipetaum panbus subfiilta columnis, 
430 JjaagBL^ tamen parte ab summd quom tota videtur, 
Paullatim trahit angusti fastigia Goni, 
Tecta sc^ jungens» atque omnia dextera iBdvis; 
Donec in obscurum ooni conduxit acumen. 
In peiago nautis, ex undis <Hrtus, in undis 



fimdeni prsepoaltioiiis literam. MaHem <^efifectiiicreftndo:** nambrevior taterum 

equidem in hoc nomine orthograpiuam extensio dictam rem non exhibet 
veterem servatam. Gruter. inscriptt L Ver. 431. Si quis opticum phsenome- 

p* 181. non, quod Lucretius luculentisdmis ver- 

Lavationem ex suft pecunil «^us, et accuratissima subtiUlate, depin- 

Gratuitamin^e/^/uomdedit: ^it nobis, (hactenus sane praecellentissi- 

mus, et omnes post se relinquens) oculis 

et »c alibi in iUiB ooliectaiieis.->p<mVH» ^^ vmav^; s«»Uam lautbsimum 

tuifulta: M.partibu$iefiUta, tedaOem j,^„^ ^^ Cantabrigiensfa adeab 

nm,m«,p<^pAt paribus^a. NihU Ad utrumque latus concamerati lod inter 

Mtetror m hoc Luortu koo mutandum. j^bricatum tectum superius, et inferiu. 

Ibid. mpen^tuum, 1. e. msenaa «iterum. jacentis. spaUum, latum fortaae 

longiuscule contmuatus. Puichre Creech- . r ..j u ^ * -j 

. ,^. .1. 1 . *^ .. *■** *®'® pedes, altum sex septemve, ad 

>m VugUimn Mlmoyit. Mn. m. 176. k„git„di„em totiu. saceUi protenditur; 

P«r^fm/ soKtipatrescondderemmm. nempe, in perpetuum ducentos nonage- 

_ , , . nos pedes: ita ut pene in punctum termi- 

« Un^, ad ordmem >quatu sedentu ^ ^^ ^^ ^„„ „„bi^ 

« um: Semus. A««».,, ut gWor ^^ ^^,^ ^ ^^^, «epiu«»Ie 

yetu8.-IUud autem ,«p«ye/u««, quod ^^^ ob»erva«i et pnemonatraie aliis, 

modo attuumus, quiddam lonee diversum a » ^ • • • • ^ 

o . , una sacellum sumptuosissimum invisenti- 

sonat Seneca, epist 72. rem probe de- . ^ . , . 

1 . .. , i.T . .-, , bus. — Caeterum, cum sermone hujusce 

clarabit: '* Nam, cui qmd accedere po- , . .^^ i> • • • ^3e\,,^ 

., . ' ^ . ., . loa committas Pnscian. perieg. 615. 616. 

•« test, id imperfectum est: cm quid ab- ^r^ --^ . ,r , ^j . 

.. j . , . ^ „ Ver. 432. jungens: V. ed. B. tngenti 

«* scedere potest, id tmperpetuum est * _ i • a » • 

TT.. ▼• • f . .. ^^ mergensj-^tevts : A.ientt. 

Ub. Lipsius pwperam malmt aceulere. y^ ^ ^^. ^ ^„^ j^ 

Ov.d.i perpetuum carm^» yel puen no. ^ .^^ ,„^^ ^j^ turmarum mor- 

runt: et sane usitauor hic est vocabuu . i. . j .• • • j -^ r\ 

... , tahum impudenussimi. — conduxtt: O. 

minime ran sensus; ut miror Muncke- ^ •« a .. j u ^ j 

' , , . quom auxtt; A. tum duxitj n. cum aux' 

rum, virum impense doctum, haesitare ... _, . .. 

,_-.-,, ..: , w; X. aiixi^ 
potuisae ad Hyinn. fab. Ixzxiu. qm cum tu^j j •< ^ 

^ , -, •. .-, 1 , ^hid. condttxtti nempe, omnem porti- 

Schetfero ibidem consulendus est r ^^ r^ • • *a 

„ . , ., . . _ , . ,. cum. Locutionem Cari m cognata ma- 

IbO. panbu3: i. e. eadem altitudme, ^ ^^^ ^.^^ j^^ . ^^ 

nec gradatim decrescentibus. 

Ibid. subfiiUa columms. Hinc ex con* ^«" Pyran»^!» co&mtia flumina rf««itf. 

trano^jocum captavit Plautus, miL glor. ^^ ^^^^ pyramidalem conum ob 

planas fluminum et interjacentas terrss 

Ecce autem Kdlficat : columnam mento svbfidat m^ferficies. Sed enim brevi complexu 

verbormn, et perspicuo, Creechius omnis 

Ter. 43a Longa: i. e. «« si modo In continuit: «« Nam, cum tectum descen- 

^ tantum prodncatur, quantum suffidat «« dere, pavimentum surgere, et parieted 



\ 



278 T. LUCRETII 

435 Sol fit utdi videatur obire, et condere lumen; 

Quippe ubi nihil aliud nisi aquam ccdumque tuentur: 
Ne leviter credas labe&ctari undique sensus. 
At maris ignaris in portu clauda videntur 
Navigia aplustris, fractas obnitier undas: 

44jO Nam quaequomque supra rorem salis edita pars est 

«* ooncunere, videantur, in acutuzn co- " quit, ut sol iUis videatur alibi occidere; 

** num prospectus desinat necesse est:" " adeoque non falluntur nuUa de caussa» 

angulis interea in rotunditatem evanes- '* nec levi quidem, oculorum sensus." 

centibus. Fan sensu Mantuanus, ad ^n. iii. 195. 



> coelum undique, et undique pontus. 



Ver. 454. ortus: V. ed. et ortus: vo- 
lens exortus sdlicet, uti plane scribitur in 
n. versu sic constituendo: Ver. 438. portur B. porta. — dauda: 

, . „ P. daiua. — videniur: n. videtur. 
In pelago nautis, undb exortuSf in undis : 

Ibid. clauda Navigia: sic Virgiliusi 

numeris multo insuavioribus. Et, pro ex jgn y^ 278. vulnere daudam vocat ser- 

undis ortusy fuit in M. exeundis portus^ pentem, cum qua comparabat ratem Ser- 

sed manus eadem correxit. ^^^ fractis remis et oorpore concusso 

Ibid. In petago nautis. Ha voces if debilem; Lucretii sui non fortassis im- 

U accipiendae sunt; nautis utique «^a-i- memor. Ibi varietas etiam clausa cemi- 

X«y<^»«», prout Achilles Tatius locutus 4^^ j^ membranis. 

GSt. 

_, . , , . Ver. 439. aplustris: M, n, amiTluslris: 

Yer.4S5.viaeatur:M.vtdetur. — obire: ^ ^ i , • ^ , •.. -u** 

_ . , -r» ^ , O. H. aplaustris.—Jractas: ita scnbitur 

O. abire.—condere : Jr, O. IT. tendere; . t» r ■»«■ i* • n 

^^. -. ^-^ •, -^ -^ , m B. L. M. reliqui, parvam per aberra^ 

Vind. V. ed. B. L. A. X. Xl. contendere; . „ , . t» • ^- ,• i. 

, ., ., tionem, factas. praster P. qm fractis ha- 

M. noncondere; scd idem scnba recep- . ^ .''. . J.. . . • • tt- j r 

„. ... bet — obmtier: Vmd. obmcies; V. ed. ob* 
tam lectionem supra posuit Si qmd la- .^. „ , . . . . . ,. ^ 

... . , nities: n. ob virides; A. ob. cum hiatu. 

teat exquisitius, ei eruendo egomet non ,_., ... . . v. . j 

"L . . -__ ... . Vides ibi permutatas hteras r et s; de 

sum. Committi potest Virgihus, geo. 1. ^ , , ^. -rk 1 u u* 

'^ o > e fn\B. re consulendus est Drakenoorchius, 

438 

ad Liv. iii. 4. 1 . — undas: sic Vind. V. ed. 

Sol quoque, et exoriena, et quumse condit in O. n. X. XI. recte; B. L. M. wido; P. 

undas, ^^ undw. Nempe, disticbon integrum ita 
Signa dabit— -. ... , , jfj . ** 

scnbi solet, ac distmgui: 

Ita legendum, ut distincta sit temporum 

diversitas. cum quibusdam exempHs, pro ^!.?"^!!?.^,'!!:!"Z?!!?^.k"^J^^ 

cendet : vide ver. 247. et Mediceum cum 



Navigia, aplustris fractu, obnitier undit. 



aliis ad verr. 450. 454. Aliter sane ad Jam vero, postea quam lectiones nostras 

ver. 458. sed his varietatibus nibil jucun- et vulgariter receptas ad codicum verita- 

dius. £t fortassis air« xotvn, " exoriens tem, vel veri similitudinem potius, revoca- 

^' ab undis." veris, contcmpleris velim, quot sermonis^ 

Ver.436. ubi: P. ibi, — mAi7: sicVind. exquii^tioris elegantias nos redonaveri- 

V. ed. S. clare: vulgo, nil. Sed de hoc mus loco: adeo ut prior versuum consti-' 

sspenumero diximus. — tuentur: Vind, tutio prae jam posita sordescat Clauda 

tenentur, Mox P. Nec^ vice JVe; ut n. aplustris phrasis est pervenusta; dicitur- 

quoque. que, ut usitatior, c/aMdM3;«?de. HominiS' 

Ibid. nihil aliud^: " ergo fieri ne- autem claudicantis gressus optime traa&' 



\ 



^ 



LIBER QUARTUS. 279 

Remorumy recta est; et recta supeme gatiema: 
Quae demersa liquore obeunt, refracta, videntur 
Qmnia convorti, sursumque supina revorti; 
Et reflexa prope in summo fluitare liquore. 
445 Raraque per ccelum tum ventei nubila portant 
Tempore noctumo, quom splendida signa videntur 



leftiir in nayis instnimenta, subsuldm manixn, A>rem.mari8: adeoque VixgiEiiii 

fluctibus agitata. £t fortassis rarior ac geo. iv. 431. rorem amarum nominat • 
doctior oonstructio dictionis ofmitier cum Ver. 441, tecta ett: V. ed. iecta ett,^ 

quarto casu Hbrarios terruerit; sed im- recta: 11. recte.-^n^eme gubema: P. 

merito^ nam veibum oompositum saepi»- supema gubemat, 
aime apud probissimos etiam scriptoses Ibid. g^bema. Nonius Maicellus, viii. 

casum r^t, quem simplex habet praepo- 59. scribit: *' Gubemat pro gubenuicttla. 

»tio: quie structura feliciter, in hoc ver- *' Lucilius, sat lib. zx, 

bo, qum ambigua sunt, evitat: confer «i.rof»^de8poltote,etdetoi!fl€te^«ftfr««.» 

nostrum, vi. 358. cum Virg. gea iii. 255. 

eC, quid vdim. sdea. Similiter oberroet Glossator vetus: " Gubemum, xvStfwiu** 

obambulo cum accusativo reperiuntur, at- Quonim utriusque Lambinus prior me- 

qjue oblairat apud Silium. Neque in hac ^^ouui. 

xe minus usitatum est Grads etiam struc ^^' ^^ demersa: V. ed. B. diveraa: 

turam sermoDis vaiiare. i^e. dnMTjo.— r^/rocto.- V.«d.B. re^a; 

Ibid. Namgia dauda. Q. Curlius, ix. **** ^^ «^ ver.^439. 
9. 15. « Quidam, enavigai^ propenmtes, ^^^' ^«^* *• .^ ^''^'' 'J* ^^' 

« sed non exspectatis, qui rimul esse de- ^^' ^"^ glossanum: « Obeo, v^nf. 

« bebant, et dauda et inhabilia navigia " ^*^" ^ leviculam non attigissem, 

« hmguide moU*antur."-Jam veio vo- "^ imrificam prorsus mterpretationem 

ees, fractat undas, non ad soUtum sen- commentus esset Faber. 
8um tam valent undas moUntiu, coUisas ^^^: ^44. j^ P^^ '«• ^; J^f' 

in hoc loco, quam undas se froHgente,: P^^J^^^ ^. ed. flexa prope m; legibus 

« ^ i-n4lo<.ft<>n«^ -♦ :n^».^«J^ ™«^» utroWque, vel manos, vel claudi- 
1. e. mflectentes et mcurvantes, «nnw4MMBr ' y. . -«r. j xr j ^ ^ 

^ ^.^ . i. ~«. A f- » cantibus.— /ZMitore.- Vlnd. V. ed. II. /a- 

qusB notio vocabuu mazime speaosa est . _ *^ ^ . " 

...... . . j j oM -vttarei B. n. Jluvttare. 

ac poeba lepons: me videas ad Silv. ,t V.^^ « tr -.^ •» nr 

^^-il ••• ,^, •!. i. j. . Ver. 445. Raraque: V. ed. B. ivaf» 

Cnt lu. p. 141. quibus oonfirmandis, si , .^- .... 

"^ ,, . , 9u<v/ unde versus, ita constitutus, mini- 

res poficeret, nuUo negotio multa mox ac- ^ ,. ,. ^ 

j» ^ A . 5. «. me dispuceret: 
cederent. Apposite Tertullianus, m su- 

perioribus memoratus, haic Lucretiana J«»g«4PpercoelumjiMj««ventdnubllaportant. 

exempla decepti visAs tractans, de animd, j^ ei nam conftmdi solent: vide var. 

sect 17. " Nam, ut in aqua remus in- jectt. ad Lucan. ii. 214. SiL Ital. ix. 242. 

««/«n«, se\ infiractusy appareat, aqua in ibique Drakenborchium.— jaom; A. IL 

*< caussa est." Sed omnino consulas per- ^^.. ©t hanc lecaonem recipiendam 

doctamDavisiinotam,Lucretiumlaudan- duximus, qua ob elegantissimum deflex- 

tis» ad Ciceron. Acad. il 7. ^m oraUonis a vulgari constructioneb 

Ver. 440. quaquomque: A^ quacunque. quam studiose tibnirii reductum irent; 

-^■Torem: B. rore: L e. haud dubie, qu& 6b scripturse varietates in codidbus 

rore. ad sequentem versum. 

Ibid. rorevi salis: i. e. salsum, vel a- Ver. 446. I^pore: B. Vnnpora^ 

VoL. IL T 



r 



280 T. LUCRETII 

Labier adyorsum nimbos, atque ire supeme 
Longe aliam in partem, ac qua, ratione, feruntur. 
At, si forte oculo manus uni subdita snbter 
450 Fressit eum, quodam sensu fit, utei videantur 
Omnia, quae tuimur, fieri tum bina tuundo; 
Bina lucemarum florentia lumina flammis, 



fiiom.* sic Vind. V. ed. B. O. A. n.X. A. et mandatis, quast ez tripode profiuttia^ 

▼ulgii^ f um. obsequemur. 

Ver. 447. Lahi^: Vind. V. ed. O. A. Ver. 449. «i wbier: V. ed. w wbiter. 
n. 2. n. Jjnier; permutatione passim db> Ver. 450. evm : sic L. M. A. 2. XI. et 

vid, ob affinem sonum Uterarum 6 et o.» probo, ob ii. 803. quamvis libri reliqui 

ntiNftof.* Lambinus ez aibitrio^ nvheU^ habemt, necmak, cimi.* Tide¥er.36a— 

«Udaciflome; multos tamen sectatores ^Xei: sed omnes libri, itf, quantum intd- 

nactus: confer nostrum, ▼. 290. vi. 483. Ug»; solenni peccata 
qiu ne in uno quidem loco videtur nmboi Ver. 451. quaBi B. ^iiem; haud dubie 

adhiberealiter, quamsimpUdlerutnudef; pro ^um^-<ttm; M. «m, supiaacripto 

nisi foite ad iii. 19. ob Homeream fanSta- «f* 

tioneuL VirgUius, JEn. U. 616. Ver. 452. fiorentia: O. n. flagrmUia: 

perperam, et fortassis ex interpretatione: 

JimwmmajardsTritonia^^^ Psllm ^ ^^^ ^^^ ^^^ Cruquianus com- 

In.edit,m«6ocfMg«»..etGorgone«vi. ^^^ «1 Horal. sat U. l StS. 

Compares -ffin. vi. 59a viL 145. viU. 632. lUd. fiorentia /umma ^mmit. Ter- 



etServium, ad i. 80 atgue ire: V. ed. tuUianus, apoL cap. 11. « Vani erunt 

n. at guarei O. ac quarerej A. ac " hommes, nisi cerd sint, a primordio et 

guare; H. X. ac quere. " pliwiaa de ooelo ruisse, et sidera ra- 

Ver. 448. ac qud: sic membranarum " ^^"^ ^ '»««"** Muiise^'* Ad 

et antiquissimorum typis ezpressorum U- ^«^ ^^ «*>""«*» e»emplofum con- 

brorum auctoritas me co'^t scribere, et «*^* ^^^ Heraldi». 

eUsionem praetermattere; quod in hac B»uti.eius. 

sane casuii frequentavere VirgiUus et Accedat porro SMbUmis Statius» Theh. L 

aUi castissimi pbetae. Pius posuit emen- ^^^* 

dat^ satis, nisi racentem oorrectorem sa- ' ' ■■ ' radUmt majore aereno 

peret, quam quo ; et ita, qui nostrum pos- Cutaatoa» ct, arcaao fiariuUs tamtef , postes : 

tea ediderint Vind. V. ed. A. X. aqua; «t ibid. U. 276. Hinc recte capias Ma- 

R L. n. aque; M. atque; O, XI. quam ronem, ad JEn. viL 804. 

aque. Vides has omnes comiptelas nihU 

aUud velle posse quam ac TU^; nam cen- — — — et/br«i*«^*caterva8: 

ties in his libris a et tf confusa sunt quem passibus aquis sequitur elegantissi- 

Coj^tabam: tfius Valerius, Arg. v. 565. 

Longe aUam in partem, ac qud dt ratione fe- — — — *- varik Jlont via discolOranms. 
runtur: 

Magnifice Xenophon, Cyiop. vL sub fin. 

sed numeri non lenitor decurrunt Si •nrt n^rpm*r§ fut ;^«X»y, HNe£l )i ^«i- 

qiiis est, qui pulchrius locum restltaerit nxttrtt ««#« li gvfmrm» Apuleius, met viiL 

ex acriptionis depravatm ductibus, pro thesaunis elegantiarum: *< Luce clard, et 

B^gno ApoUine nos Ubenter accipiemus, " die jam provecto, et sole fioridoJ* Ap- 

5 



^ 



LIBER QUARTUS. «i 

Binaque per totas sedeb geminare mipellex; 
Et duplices hominum facies, et corpora bina. 
455 Denique, quom suavi devinxit membra sopcve 
Somnus, et in summa corpus jjacet omne quiete; . : 
Tum vigilare tamen nobis, ac membra movere . 
Nostra videntur; et in noctis caligine caecd 



prime venustus esl etiam Cicero pro Mi- ^ Acumen «chollaftis rem pulcbre 

lon. 8. *' Itaque delegit e JlorerUissimu penetravit, et lepidiasime declamvit leo- 

*' ordinibus ipsa Ittmina** Vide 1. 8^99. toribus, nescio quomodo in hunc usqne 

Coronidis autem loco Claudiani locus i^ diem obsurdescentibus. Tlniir ENH- 

s&cenissimus aocedat, de Magnete, rer. 7. t^EITB, KATAHEllHKTAI : qns» sunt 

elMnntisslmi bominis ^ossemata. 
Unde fluant venti, trepUv quit yiaem teme 

Concutiat motus, qub fulgura ducat hiatufl, Vet. 454. dupliceg: IB. dupliceiti V. 

Vnde tonent nubes, quo luminejloreta arcus. ed. XI. duplicis$ sed certe perperam. 

Vxoftuantt conjicit Heinsius ruaiU; im- Ver. 455. qwm^ vel q»iu! B. dum, 

tis Gmtiis: vide nostrum Canim, i. 381. Ibid. mpwt: L e.. tutfm^u, sive afiMu 

uti saepe alias locutus est Addam Ven. graviore, ^miwiim devinnt mmkra» Pli- 

Hon. Fortunatum, vii. 4. 19. nius, not faist zxL 71. ^ Hujua somine 

... ^ ^ _. . . . ^ ** iomnum allidi; sed modum servandum. 

Liminasardonvchae variato/ttmtiM/ffrmf. „ « ■■ * « « . . 

"• ne sQp&r fiat. Inde recte Lucam lo» 

Et translata videtur dictio ab ataie vivcn- cus perdpietur, Phars. iiL 8. ad quem 

tium. Testi sit Horatius, art poet 62. Burmannua asstuat cruciabiUtsr, et Benu 



leius non de soHlo jperp^t aeule: 

Jndesop&r^enc 
Membrsducb: 



Et, jwvenum litu, fioreni modo nata, vigentq^ 

Unde Anmuanus Marcelbnus, xxiv. 7. vimimiL^: 

— '* et, oonflagratione procedere vettti, 

'* stativis castris, daxmfiamma senescerent, L e. '* somno nmfrnr quandam, vel pco- 

** tenebamur." Sic alii. *' fimdissimum soporem, afierentL** Ni- 

Ver. 455. geminare: n..jKrminare.^ bil ad Uquidum potest ease exploratius. 

£t lector animadvertat afaMutum veibi Virgilius, iEn.1 68a 
gemino usum, ad morem Lucretii ipsissi. „«»eeBo,,i^,««i,..«,perritaCythefr; 
mum. Frequentavit verbum compoaitum , Aot ciiper «^i^Mti»"», mBtmk «de reoondaa. 



1« K. 



simiUter ViigUittsj ccgusexemplositgeo. 

i. 335. Ubi Servius argutatur. Talem sopor^ 

^l. somnt Tbeocritus vocavit viryv »m^ in 



imbo:. 



i^enmm austrl, et deniMmus epigrammate pukberrimo, sed nondum 
, vel expUcito, velpersanato: nam virorum 

Hoc genere specimen jnquisitius editores doctorum tentamina poet<e mentem mi. 
Homericos prorsua latuit, ad IL A. 460. nime pertingunt Nec multum discre- 

pat r« D. Joannis, evang. xL 13. xiifAn^ts 
Tmy .C-x. sTfmH «ifvflK ^. ;««8-«««r- g^ Pfervenuste Tusc. di3«>p. L 4d.— 

<,».». w ■ , . . *'qmd melius. quam m medus vitae la^ 

AIXMH r«Ail;iM!' «» St g%t$t tnr vtmku^^, ,^7 .. t^% • ^ •. 

" bonbus •pbdormisoere, ,^ ita conmven- 
Ita locus erat distinguendus, ut nomi- '*tem ^omno. consqpirisempiterno.^" Nec 
nativus euxfMi ad mi» etism rediret minus versio vulgata bibliorum,' gen. L 
«^Cuspis ^e in fronte fixUj* vd tnfixa 21. .quamvis scriptores, 4)tio.copsulentQ^ 

T 2 



282 T. LUCRETII 

Cernere censemus ^cHeKhf lumienque diumum: 
460 Conclusoque loco coelum, mare, flumina, monteisj 
Mutare, et campos pedibus t^nsire, videmur j 
£t sonitus audire, severa silentia noctis 
Undique quom constent; et reddere dicta tacentes. 

• 

in promiscuo usu fere dictiones illas ha- tius: «* Membra scilioet, quamvis altissi- 

beant: " Immisit ergo Dominus Deus " mo sopore vincta, libero tamen noAi 

« $qparem in Adam." Sed dies me defi- « frui videntur." Sentis, opinor, oppo- 

ceret, si omnia huc spectantia accumula- sitionis efficaciam; qu» profecto locum 

tum irem; me reprimere tamen nequeo, totum permeat 

ut non C. Nepotem afferam, impendio Ver. 458. videntur: vc, longe long6» 

tempestivum, et huic disputationi multum q^e venustissime, V. ed. B. O. 11. X. XI. 

luds o£fundentem, z. 1. 5. '* Quo ille nec aiiorsum tendit memhranarum vetus^ 

« commotus, ne' agendi cum eo esset t jaa^Tnftnim L. M. scriptura, videtUur: r&- 

«« Dioni potestas, pafe soporem medicos Hqai^ «t editiones vulgares, videmur. 

** dare coegit: hoc «eger sumpto^ ut som» Ciediderim eqiudem, exquisitiorem usum 

«' no sopilus, diem obiit supremum." Ibi y^i movere in absoluto sensu scrupu- 

Van Staveren omnino videndus, et, quos 1^^ Ubrariis injedsse: at enim nihU ma- 

laudat, viri doctissimi. gjs gapit Lucretiani sermonis indolem; 

Ibid. suavi sopore, Hinc appositisa- i^ q^o^ sfiepiuscule legentibus inculcavi- 

mum nomen Somnus nactus est apud „^„5. redeas ad annotata nobis in iii €9. 

Gniteri inscriptt. L p. 67. — ^Forro^ P. V. ed. B. loco c*, praebent 

Diis MAxiHis ^i perperam. Jam vero versus coram 

Bacho et Somno oculis multo nitidioFes evaserunt, et ex- 

HuMAMJE TiTjB quisitiores constructionis, mds curis re- 

SuAvissiMiB CON8BRTATOSIBU8 forzhati: neque hac occasione, veteribus 

Sacrum. exemplis aliud suadentibus, imitatio Vir- 

Ver. 456. jacet quiete, Maro, ecl. vi. giliana nos abstemierit proposito; nam 

14. versus illi laudatissimi, qui leguntur ad 

JEn. xii. 9Wk Innc manifestissime sunt 
SHeaum vuetisomnoyviexejacentem, ,jB , , „ ,. . . 

suam^ pecuhflrem clausulam, feucissimam- 

CaHerum, in abest XX* que, 'mutuad; et oratione consimili coloi^ 

Ver. 457. nobis deest V. ed.— ac ita rantur: 

^y at superscriptum in M. fiiit; et suavi ^^^ ^^^^ ^ somnu,.oaxlo» ubi languida presdt 

sanetate conmiendatur. Vulgo, et. i/octe quies, nequidquam a|||^ eytendere cursos 

Ibid. vigilare membra. Ad eandem FeUevidemurf ttinmed^tksxShwKgA 

dicendi formulam JuvenaUs, i. 57. Subcidimua 

Doctua et ad calicem vigilanti stertere muo, Ibid. noctis caligiue cacd. Sic Maro, 

_,^ . , . . n/r M- ^-- in versibus incredibili majestate commen- 

£t appo^tus m pnmis Mamhus, v. 655. , . ^^ ... «^, . .. .« «j ;: c<: 

*^*^^ *^ datis, ^n. m, 203. jam positus ad u. 55^ 

Velocesque dabit sub tali tempore partus, Et Amobius, lib. ii. p. 48.-«-** omnia ca^ 

Omne per officium vigilantia membra ferentes. cc ^,-^ obscuritatibus involuta— h" 

Quem locum, pcrel<«anter se habentem, Ver. 459. diumum: V. ed. B, divi. 

nollem, Bentlei dilectissime! tam audaci num, 

manu, tam intempestiva prorsus, solid- Ibid. censemus: i e. -aibitnimur. No- 

tasses. £t multo cum acumine Lucre- niua Marcellu^ iv. as. «« Cauere mffoa&^ 



LIBER QUARTUS. 283 

Caetera de genere hoc mirande multa videmus» 
465 Quae violare fidem quasi sensibus omnia quserunt: 
Nequidquam; quoniam pars horum maxima fallit 
Propter opinatus animi, quos addimus ipsei, 
Pro visis ut sint, quae non sunt sensibus visa. 

** cat existixiiare, arbitrarL-** quibus sub- Caetervaa, dum doctorum aliquis nobis 

jungit exempla plura ex scriptoribus ve- eruerit certiora de Severo monte, cujus 

tustis. Vox usitatior esthec sensu, quam etiam nec vola est nec Testigium in lods 

quflB desiderfet lods congestfs illustrari. parallelis Silio, Nonium Marcellum se- 

Ver. 460. Qmcluso: n. Conclumm; quor, ad iv. 418. qui Viigilii Mn, vii 713;, 

nempe pcr gradus depravationis, conclu- ita scriptum laudat: 
sonit velconc/tMo, conclu$o: O. Conclun, 

--Mox, B. videmus, pro videmur.^Apu- ^ '^^ '^"^''" "^ ««««»W seve^ 

leius, met vi p. 440. — «* et Arionem del- Casperiamque, colunt— : 

«pAMogubemasse-." Ia^b, deiphino : unde fortassis Lucretiana. lectionis varie- 

1. e. delphmum. ^ emanawrit Claudianus, prafat in 

Ver. 461. Mutare: L e. per seriem per- Rufin. i. ver. 14. 

agrare. Grsedsmum esse, et eum qui- 

dem pervagatum, doctc Faber monuit Auditoque procul Musarom cannine ductl, 
■»r * f >• • > Ad Themidis coSunt a»/ra j«a;^a dei. 

Mutare lares, hnuna, domos, terras, et si- 

milia, passim obversantur. Lectoremde- Annnianus Marcellihus, xxv. 5.—- « medio 

tinebo tamen, dum explicitam dedero ve- '* noctis horrore vit& est fadlius absolu» 

ram versuum ^schyleorum structuiam, " tus — " 

ad sept Theb. 310. nemini doctorum edi- Ver. 464. mirande^ Vind. L. M. O. A. 

torum, qui magnifico poetae contigerint, X. XI. ut ver.-421. P. mirandos V. ed. B. 

deprebensam: n. miranda, 

, Ver, 465. qtuerunt: ** quasi nimirum 

n.i« J •;»«,^irfli yio, «?« *c rationaUbus curis et cogitationibus hoc 

T«a . ofum^i „ ^^^ conarentur." Vivide ac poetice, 

•* Quodnam solum, quod meHus sit, cum ^^ superius, ad verr. 154. 246, 
♦« hac terra mutabiUs," vel permutabitis? ^^' ^^' quoniam: V. ed. quin; ex 

lUum vocis sensum temere damnat Schut- «'«"Pen^o scripturae iisdem ductibus, qmt 

a^js, • ^ B. inquam, — Mox n, animisj et M. cpi- 

Ver. 462. silen(^ n. scilentia, — noc^ xr ..^« ^ . . ^ 
«..• Vind. V. «l1 M. X. monti,; sed J^"'.*^' ^* """ ^' "' *• «» "• 

vitiose: h. mou». ' ^'"' J""^ 

^, .j „ . Ver. 469. agrius: i. e. difiScilius; quo 

Ibid. «vera Hlentta : i. e sena, et hor- ^^ ^ congruentius e»e poterat «am 

lomn qu«HJam mcutientoi nos. a .<rfm» totius lod scopo. quam univends. .{uibus 

suence, Lucuius, apud Nonium. iv. 455. .«^* i** j i ... i» * 

,. . ,, _ * F « x^wMi"*ii, IV. Tiji?. protuht, delus» visionis exemphs et argu- 

Adde eodem tristis ac severus philoso- ^^^.^ ^^^^ „^„ excusandum memet 

* 0m8. • Gonfer Virg. JEn. ii. 755. Al- habuissem, si vocem rarissimam, exem- 

amus Avitus, i 25, disticho in primis plaribus emendatissimis et antiquissimis 

e^antes suppeditatam, sine caussft repudiassem; 

QuinetsidereusnoctumotempoTccandor codidbus scilicet L. M. Beliqui omnes, 

Tempenit horrentes astromm luce tenebras, egregiui €8tf ptxtet F. O. A. XI. qui omit- 

T5 



284 T. LUCRETII 

Nam nihil segrius est| quam res secernere apertas 
470 Ab' dubiiS) aiumu& quas ab se prodnus abdit 

D^que, nihfl sciri si quis putat, id quoque nescit, 

An sciri possit; quoniam nihil scire &tetuiu 

Hunc igitur conti^a mittam contendere caussaniy 

Qui capite ipse suo in statuit vestigia sese. 
475 Et tamen hoc quoque utei concedam scire, at id ipsum 

Q(i8erara} quom in rebus veri nihil viderit ante, 

Unde sciat, quid sit scire, et nescire vicissim: 

Notitiam veri quse res, fahique, crearit; 

tutit est: quas iamen vocula facit, ut rd voces, '* si quis putat, id qpoqae nesdt» 

egregiu» subsratum tonet; alioquin ele- " An seiri," desunt n. oodici. 

gans et eiquisitum profecto vocabulum Ibid. Simili fere modo Amobius, libi. 

judicari debet: sed, nobis quum sit meri- ii« p« 48.-—'* aut illi, qui autumant,. nihil 

to rejiculum, non illustrabitur hoc tem- " posse omnino comprehendi, an sit ve-> 

pore. P1inius,nathistxxvL 19. — **quip- " rum, quod d!cunt, sciunt?" Ad quem 

<* pe respuuntur (secures), et fragoenus locum videas Ehnenhorstii et Heraldf 

" sidunt, et agriu$ reveUuntur.*' Nec commentarios, omniahucspectantiacom- 

Phiutus non advenietsununetempestivus, plectentes» nec immemores Lucretii, aut 

Asin. L 1. 106. Ciceronis, in Acad. iL 23. quemLambinus 

adscripserat huic versui, plura super his 

Non eMewrvus pejor hoc qubqtumi potest, argutiis volenti consulendum, cum Davi- 

MecniagiflTenutut,necquo8bc«veattfyrfitf. • •«.•j 

* sio ibidem. 

£t in sensu vulgariore, Amphit. iii. 2. ^^' ^^2. qvumiam nihU: sic M. diserte; 

29. et Bentleio placuit: P. ^uo «> »j/; V. ed. 

quo se nihili L. n. XI. guo nihil,' O. quo 

Nam mnnqnam quidquam meo anfano fait nii sej A. S. quo nihil te. Ex quibus 

""* varietatibus in promptu est legere, vel, 

Nec M. TuUius, Tusc. dispp. iv. 57. nul- " ^^ ™^^ ^*' ▼«!> " r*om nihil se;* 

lam operam navabit;— ** inveteratio au- ^ j^™ positis neutiquam prseferenda illa 

« tem, ut in corporibus, mgrius depelUtur, ^«erim.' 

" quam perturbatio— ." Porro, vice «- Ver. 473. Hunc: P. V. ed. B. n. 

cernere, P. est eemerei etiam bene: V. ^»nc; 6b similitudinem majorum litera- 

ed. cemere tantummodo, defectu syllabe. ^^^"^ ^^ ^' Vind. Hinc: vide Draken. 

Ver. 470. A6 dubiis: editi, A dubiisi borchium, ad Xiv. xxxa 2a ^.-^miitamr 

contra JibroSd— ammfM.- V. ed. B. animii, V. ed. O. n. X. n. mutuam; B. L. M. 

•^^abdit: i e. ** repellit, ngidt, ab se du- nituam. — ^Et, ob voces coniendere et wj. 

'* bia, ut certateneat: quod diffidllimum ^'£'^» miror Lucretium non scripsisse» ut 

*' est fldlioet:'* aptissimo sensu et aper- constarent figurae loci, ad hunc modum: 
tissimo ; Vind. tamen V. ed. L. n. S. XX. Hunc igitur contra mittam contendere cursum: 

addit: minus bsBe, et contra castie Latini- t,^^ ^«..«« ^i^ . i. • 

tatis usum, nisi faUor; pluribus tamen JZZ^^^J^T'^^"^ 

editoribusa«risith»cle^ cuwentem. Sed fnistra tempu» temnus. 

««V «»««, 0^^^ ^^^ ^.^^ locutus est, in CatiL 

Ver. 471. «ciW/ V. ed B. «mf.-^Et U. 11. " Si, hb rebus offlisais, ipsas caus- 



LIBER QUARTUS. 285 

Et dubium certo que res differre probarit. 
480 Invenies primis ab sensibus esse ereatam 

Notitiam veri, neque sensus posse refeOi: 

Nam majore fide debet reperirier illud, 

Sponte sua veris quod possit vincere fiilsa. 

Quid majore fide porro, quam sensus, haberi 
485 Debet? an ab sensu fidso ratio orta valebit 

Dicere eos contra, quas tota ab sensibus orta est? 

Quei nisi sunt verei, ratio quoque falsa fit omnis* 

An poterunt oculos aures rqprehendere? aA aureis 



■* sast qus inter se confligunt, eoniendera AISOHSEXIS «r» ifuytftmpf 2m m» i^te' 

« yelimus, ex eo ipso, qiuun valde illi ja- itnutr u$* ii aniuytttM mt awfuytnmr v 

** ceant^ intelligere possumus.** yt^ r«y tivrm un xftniuu* ,u$* it \rtfm rwf 

Ver. 474. in statuU: sic V . ed. B. L. Irt^y, wa^mt y»f «y«f i;^«^»* en ^ir» • 

M. XI. sed junctinii inslatuits reliqui, tn- X«y«f • ir»s y«tf ^tyt »iro ran mein^tttf 

siituit.^-vestigia sese: Vind. vestigare scf nfrnrmu Km r» ra tirM^nfutr» h «^ir- 

V. ed. B. L. M. n. vesiigia rese; sed eao rauu irtrmrat rq» rm atftn^tM* aXn' 

dem manus in L, M. correzit sesej A.«ef- ^uat* »rX., Ita locus ille perscribendus 

tigiare se; P. vestig^ retro; quem secuti est Conferas ibid. sectt 146. 147. nos- 

sunt editores plures: at iaca lectio recen. trum, i, 700. 701. Cic. Acad. iL 25. nam 

tem emendatorem redolet. Ordo est: longus essem, si perscrutarer omnia, et 

*< Qui ipse statuit sese suo capite in Te»- coram Tellem sistere^ huc spectantia. 
** tigia:" L e. qui vertit ciqput ad ▼estigia Ver. 481. setuus: sic L. M. reliqiii 

jam relicta, quasi curaum relecturus; et omnes, sensu; qua lectio quidemprimum 

progressus oihil est Non alienus D. Lu^ intuitum feret, sed sequentia pensitantilnis 

cas, ix. 55. Kai u» i^i^Mvr» ««r«»* iri t§ baud probabitur, et potissimum, si pro- 

nPOSnnoN avre nf noPETOMENON ttg grediamur ad ver. 499. Kotum est etiam 

Itfit^aXnfi. cx Flutarcho, plac phiL iv. 9. et S. £m- 

Ver.475. n. inserit se postAoc. An ^^^ *«^* pluribus, Epicurum sensua 

Yoluit? habuisse »XnA»»f atque a9tlltkty»riMns' 



Et tamen hocce qaoque ui concedam scire^. 



*' Terosy nec obnoxios refutationL*' 
Ver. 484. Cicero, Acad. ii. 25. <* Quid 
— concfdam.* B. cohcedo.-^: M. ad; *' ergo est, quod percipi posait, si ne sen- 



A. ac^id: Tt. quid. «« sus quidem vera nuntiant?'* Ubi muha 

Ver. 477. Vnde: n. Inde.-^ciat: n. yideas, et in doctis etiam Davisii notis, 

codex, «ctW.— Moz, ver. 479. 11. de» Lucretium illustrantia. 

firre- Ver. 4S5.falso: n. n..faisa. Et V. 

Ver. 480. primis : Vind. V. ed. primus. ed. ratio quoque orta dat, A«%ffurfttt. Mox 

Ibid. ab sensibus Notitiam veri. Dio- P,nos, Tice eos; minua bene. 

genes Laertius, in Epicuro, x. Sl. 32. un- Ver. 487. sunt: P. A. sint.-^fit: B. O. 

de, quie sequuntur in nostro^ multam fai- sit. 

cem deriyabunt: Jlofa yaf mfHmt mKoyn Ver. 488. poterunt; ita P. O. A. n. n. 

Mvi, am fAfnftnt nhfuat ^tanzn' nrs yof. sed Vind. B. L. M. poterit; i e. potefit, 

uf aumtt «rf v^* trtfe^ mtnftt^tt, iumrm ut puto; lineol& tempore consumpti. In 

n Tfosfiufmf n aftXuv urt yaf n ifttytfum sequente porro Teffu, P. arguat. 



286 T. LUCRETII 

Tactus? an hunc porro tactum sapor arguet oris; 

490 An confiitabunt nares, oculeive revincent? 

Non, ut opinor, ita est: nam seorsum quoique potestas 
Divisa est; sua vis quoique est: ideoque necesse est, 
Et, quod molle sit, et gelidum, fervensve» videri; 

495 Et seorsum varios rerum sentire colores, 

Et, qusequomque coloribus sint conjuncta, necesse est 
Seorsus item sapor oris habet vim, seorsus odores 
Nascuntur, seorsum sonitus: id^oque necesse est» 
Non possint alios aliei convincere sensus. 



Ver. 49a confiitabunt: O. n. contui- Ver. 497. Seonus: V. ed. L. M. X. lU 

t&hunt.-^-oculeive : P.oculiatque; V. ed. Seortumi ad quos legendum foiet, faoe 

B. oculi quoque! n. oculiquei et fortassis xnodo: 

recte: H. oculi vere vincent. Secrsumetiam9Apotaii»ha)et\im : 

Ver. 492. quoique: B. cta.^-est ondU 

tkiir n.— CKterum, Lambinus odiosissl. «d vulgatis equidem maKm stare,— «do* 

mum versum, aliis editoribus exceptum, res: A. odon*.— Porro, versus hic, et, qul 

hic intrusit; quem omnino delcndum esse sequitur, desant n. ob simUem nimirum 

]i35y|. terr. 496. 498. finem aberrantibus oeulis 

librarii incurrentem : vide qu» notavimus 

Quod moUe aut dumm est, gelidum, fervensve, ^d iL 480. 
seonum: 

Ver. 498. Nascuntur: B. L. M. O. A. 

servatis tamen, ob rationes jam dictas, ver- 2. n. Nascantur; ob quorum ezempla» 

suum ad latus numeris. rium fidem venerabilem, hoc modo loous 

Ver. 494. Versus, a Lambino inteipo- videtur ordinandus: 

latus, inducendus; et pro vulgatis legen- 

^m%', Seorsusitem sapor orb habet vim, seofBos o- 

dores: 

^ . . ,, ^ . ,,. - j\r<i/can/tir8eoT8am8onitu8,adeoque,neoeHeest, 

seorsum, *^ 

Bentleids. QjJ^ ^^. ,c Necesse est sonitus seorsum 

Salis pro imperio, quasi hic regnum db- " nascantur, adeoque alii sensus non pos- 

tlneres, vir excellentissime. Nos ne la- " »»* "J"» convincere." Sed reoepts 

tum quidem unguem ab optimorum cx- constructio facilior est, et expUcatior. 

•mplorum fide discessimus. Ordo est: Ver. 499. possint: Vind. V. ed. O.pos- 

«« Ideoque necesse est, et quod moUe sit, «"^ r ^- possent.-^onvincere: V. ed. om- 

«* et gelidttm, fervensve, videri:" i. e. ita, vince. 

ut est, videri; moUe, gelidum, vel fervens. Ver. 500. poterunt: M. potest: super- 

Jam vero discrepantias scriptune percen- scripto possunt^^^^reprehendere: sic onmes 

aeamus. £tt O. Id^^-fwoUe sit: M. mol' libri, non reprendere, praeter L. M. dequi- 

leseiti n. molescit^''^ gelidum : P. ege- bus an vera retulerit Havercampus, alii 

lidum. dicant 

Ver.496. sint: Vind. B. A. et S. «un^ Ver. 501. JEqua: V. ed. B. L. M. 

— ^j^nonlegiturinn. codice. JEqnei n. E quei n. Aque.^^oniam: 



LIBER QUARTUS. 287 

500 Nec porro poterunt ipsei reprdbendere sese; 
JEqfxa fides quoniain debebit semper haberi: 
Proinde, quod in quoque est hiis yisum tempore, yerum est 
Ety si non poterit ratio dissolvere caussam, 
Quur ea, quse fiierint juxtim quadrata, procul sint 

505 Visa rotunda; tamen prsestat rationis egentem 
Reddere mendose caussas utriusque figurae, 
Quam manibus manifesta suis emittere quoquam; 
Et violare fidem primam, et convellere tota 
' Fundamenta, quibus nixatur vita, salusque. 



V. ed. gum; mendose pro ^fi; quodest Ver.SOG.tnendosec^P.mettdosiB^^eaut» 

in a,^-^b€ri: M. habere; verel Toce su- sas: Vind. V. ed. B. L, n. X. A. caw 

perscripta. Mox X. qmcum est. sam; unde nihil melius ezsculpendo sam, 

Ver. SO^.juxtim: \ind,justim; V. ed. Ver. 507. manifesta: V. ed. B. infesta* 

O. vistim; M. injustim; quae tantum non — rquoquam: L e. in quamcunque paitem; 

.eadem esse senties, si reminiscaris Uteras bene et signate : vide nos ad i. 429. Glo»- 

.3 et r saepenumero commutari: vide adi. sator vetus: *' Quoquam, oXt^s inr, fr«i.** 

635. X. t»<tt.— ^uadrato.* L. M. quadra-' Sed enim vox non est in rarissimis: sic 

tam; vitiose tamen citra dubium. autem scribitur in Vind. V. ed. O. A. n* 

Ibid, juxtim. Nonius Marcellus, iL 451 . 2. XI. vulgo, ^«^uam. 

" Juxtim pro juxta:" deinde, ex Sisenna, n^id. manilms emittere: i. e. sinere da- 

cujus fragmentum comiptum est, et ex jjjj atque adeo amittere; sic uti Lambinus 

Lirii M^^o, duo exempla profert. consilio valde infeUci scribendum voluit. 

Glossator vetus: «* Juaelim, ^ktiMv:" et, phrasim adhibuit in sensu magis efficad 

*' IlXifrMir, juxtim." Usi sunt etiam voce Viririlius, Mn. xi. 676. 
Suetonius, et Apuleius plus semel. 

Ver. 505. Visa: V. ed. Vasa.^^en'" Quotque,«mMiamaff»,contorsit8piculaviigo, 

tem: Vind. egenie: i. e. egente. Tot PhrygU cecidere viri. 

IbiA. prastat: i. e. " priestat, sisquam- Apposite Phiedrus, L 13. 10. de corv<v 

« vis non idoneis, vd etiam falsis, rationi- ^^^^ ^^^^^^ ostentare: 
'* bus fiubnixus, caussam dissolvere et ex- 

« pUcare conari. quam de rebus manife». ^'"'"^ ^"^ caseum-. 

•* tissimis omnium, in quibus totius vitae Ver. 508. violare: n. w^re. — ^Mox O. 

'• saLus et regimen, ut in quibusdam car* dat nixantur, 

« dinibus, vertuntur, (sensibus corporeis Ver. 509. nixatur: redi^s ad ea, qu« 

"mmirum)fidemderogare:"nempe,ialli notavimua in iii. 1013. Hanc formam 

meUus est, quam sibi consdum tuipiter yocis agnosdt etiam glossator vetuss 

ludificare, et mentiri. ** Ertfui$ftmi, nitor^ subnixo." Etcontra: 

Ihid. rationis egentem. Phraaim exce- «c Subnixo, t^ifuUfmu 



>* 



pit Maatuuu^ JEn. viiL 299. yer. 5ia TertuUianus, de aiiiin4. cap. 

' non te naimh egenim 17. '* Quid agis, Academia procadsdma ? 

Len»i» turbi capitnm drcmnstetlt anguU: .. Xotum vit« stafum evertis, omnem na- 

i e. Bon »fbtix'^*^ ^ t^iTrefi/uvov, sedom* « tur» ordinem turbas, ipsius Dd provi- 

nia providentem ac valeatem exseqni. " dcntiam excsecas; qui cunctis operibuS 



288 T, LUCRETII 

510 Non modo exdm ratio ruat omnis, vita quoque ipsa 
Concidat ex templo, nisi credere sensibus ausis, 
Praecipiteisque locos vitare, et csetera, quae sint 
In genere hoc fugiunda; sequi, contraria quae sint. 
lOa tibi est igitur verborum copia cassa 

515 Omnisy quae, ccmtra sensus instructa» parata est 

Daiique, ut in fiibrica, si prava est regula prima, 
Normaque si fidlax rectis regionibus exit, 
Et libella aliqua si ex parti daudicat hilum; 
Omnla mendose fieri, atque obstipa, necessum est. 



<* mih iBteHigendis, incolen^s, dispenm- deor. ii. 15. — ** atque, ut pictura, et fa^ 

" dis, firuendisque, fallaces et mendaces ^' brica, cteteraeque aytfe^— %" Hyginus, 

** dominos pra^eoerit sensus.'* Lambi- fab. zxxix. ** Diedalus, Euphemi filius, 

nus. <( qui fabricam a Minery& didtur acce- 

Caetjerum, pro enim^ 7. habet eu,m, Et ** pisse.** 

lector animadvertat, quam pulchr& cott- ib,U prava: l e. curva, ^«•X/«- quum 

staiiti& processerit figuratus lod sermo; extra rectam viam vertat: a vtafa et <», 

cofiweUere fundamema, nixatnr, ruat, am- ^^q^^^. nam ab m, praeposito digam- 

cidati ex ajdifidis sublabent^ transla- ^ venit wo.. vel, si mavis, a 5r«^C«- 

^* emollito 6, ,ut saepissime, in t;. 
• Ver. 513. Prac^teisf V. ed. B. IV»* 

cijpili'; «lapso 9.— £t abest sequens versus 



Ver. 517. Normaque nt A. Ntirma 



vr j T> T -Kir j • j sibiqties et sibi erat in M. sed correctum 

V. ed.'B. L.M. unde equidem non om ^ . , « :• ... ^ 

crediderim.fet«messegloss«toris«dulteri- ^\^ ^"^'7: e6,^gtambus: O. ra- 

Dum. atque adeo eUminandum. In n. "<»"*»'v quod hrevioris est scnptune pec- 

scribap09tv«r.521. locaverat. 5^^"^ .?^^ ™'>«^ aberratwnem, ad 

Ver. 514. cassa: B. caussa. Et ver- l^""' ^«^ ^^ ?' ^, "?- "• .^^^- ^^* 

aua proxime veniens desidetatnr in P. Neque ahter legit Pms m notis. 

Xm. V. ed. B. A. n. X. Sane impendio 7"" ^^^ "' ^" ^ ^ se.^-^i: P. 

cst illepdus, et e cpAtextu protnisum vd- ^^^ ^* ^« P^^^ — hilttm: n. kiUum, 

lem. Minus displiceret, si rescribere li« Ver. 519. obstipa: O.obstipe'; Xl.osti' 

cer^ paratet loooparata: sod crudaiino- P^s Festus obstita, in iM voce, cujususus 

lumtts de loeo severhis didaetioo, neque exemplis quoque Ennii etLidnii oonfir- 

omamentorum po^oorum amoenitates J^c^^tur, Apuldos etiam obstitum habet, 

admittefite. pro adversamy de deo fiocratis; sed lifari 

Ver. 516. prava: A. Jalsa, ex glossa- variant Glossator vetus : » (Hrstitus, 

tore; n. parva, — est: n. sit, " »»rfi^nt:** et rursum r " K«n}f «f, ob- 

IbiA, Jkbrica: i e. rar«M«*>, vel arte ^^ stitus," Utra sit sincera lectio Lucretii, 

fabnll Cicero, de div. i 51. «< Materia ^ primitus a poetse manu venerit, quasstio 

«( deinde quid juvaret^ iiiBi confeetionia ^t non fadli dijudicatione. Hac Festi 

** ejmftAricam haberemus?** i. e. nisi ar. *^^ auctoritas, atque ad novandum in ex- 

tem ejus oonfidendffi haberemus. Davi- quisitiore vocabulo^ quod est obstita^ pro- 

sius, sed immerito, ut putem, locum men- pensior animus librariorum: hac autem, 

d» suspectum habuit Idem Tullius, nat membranarum omxiium, et exemplariuia 



LIBER QUARTUS. 289 

520 Prava, cubantia, prona, supina, atque absona tecta; 

Jam ruere ut qussdam videantur velle} ruantque 

Prodita judiciis fidladbus onuiia primis: 

Sic igitur rado tibi rerrnn prava, necesse est, 

Palsaque sit, falsis qusequomque ab sensibus orta est. 
525 Nunc aliei sensusy quo pacto quisque suam rem 

Sentiat, haud quaquam ratio scruposa relicta est« 
Prindpio, auditur sonus, et vox omniS} in aureis 

Insinuata suo pepulere ubi corpore sensum. 

Corpoream quoque enim vocem constare fatendum est, 

▼eteram, summa conBensio. Caussam ditantur lexids. Vide Festum in Mrtipf, 

lectoribus dissolvendam linqua Bonatum ad Terent And. ▼. 4. 37. cum 

Ver. 520. JPrava: V. ed. B. L. M. O. Servio ad ^n. vi. 238. GkMsatar vetus: 

A. n. S. n. Parvai sed eztra oontrover- *' ScrupanUt rfax^f'* Frudentius, perist, 
fliam yitiose; et hanc aberrationem ex li- ▼. 447. notioni luxuriosius inhsnret; qui 
teris trajectis modo vidimus, ad ver. 51 5. videndus. 

ac solennis erat scriptoribus commutatio: Ver. 527. Epicurus» apud Diog. La&t. 

▼ide Drakenborchium ad SiL It vii. 585. x. 53. AAA» /*«» %m r» «««li» ytnrm, xtw» 

et Uv. xxix. 37. 16,—abtona: P. V. ed. i»MrH rt^s ^■pa/civv »it» ru fMmr«r, n 

B. O. A. 2. il. obsonai quas tamen dictio nx^'*^*** " ^»pf9r»f, n Irvf %n «'«n ««w^ 
et dubis est auctoritatis, et alieniore sen- rt»§t wai»t irtcfarMtmZnres. Phitarcbus, 
8U. Absonus ille est, qUi ditcrepati o6- plac phiL iv. 19. Eirt»nf»s rnv^vtn* (ift^ 
simtci, qui cuilibet dbstrepit. £t positun- ?ir«i) umu ftuftm wmfMffutM ««*« rm^ 
rum diversitas haud multo aliter in Ho- tnrm, n w^^emM^ n yp^fnrmf, 

mero depicta est, IL 11. 10. quem protu- Ver. 528. Inunuata: i. e. Cum se in- 

limus ad ii. 36. sinuaverint, ▼el in sinuosos aurium tra- 

Ver. 52^ ttbi deeet A. — prava : B. n. mites penetraverint 

parva. Ibid. pqndere sonus et vox tensunt* 

Ver. 524. ab sefisibus: O. n. absentibus. Hinc Viigilii pendet lepor, ad ecL vL 84. 

Ver. 525. fuo: V. ed. B. pro.^-rem: ,^^^ ^«r wfemntadddera vallei: 
n. vtm, — Nec lateat lectorem in hoc versu 

nominativus penden% de quo nos ad ver. i. e. aeris oarpusculis, quss carmen agita- 

399. Quicquid obstet Servius, eteditores verst, verberats»: confer nostrum, ii. 398. 

nonnulH sentiant, locus Viigilii magis et nostros ibi oommentarios. Ausoniu» 

poeticus evadet, similiter acceptns, ^n. cum el^anti^ minime protrita rem teli-^ 

xiL 161. git, in MoselL 293. 

k Interea regu, ingenti mole Latmns __ U^ i^ conunwcia lingoss 

Qpiadrijngo ve^nr curru— . Jungere, et altcmo semtonem texere pulsu. 

Ver. 526. haud: n. avi.-'-scruposa re- Audaeior est. sed noh sine GmtUs, Ruti- 
iicta est: V. ed. stuposa rdicta estg M, liua^ itin. i. 205. 

icrupor dicta est, sed e ccmrectione, icni». . . 

vore rdicta est fulsato notc reddontur ab stthere voces. 

Ibid. scruposa: translatio est aviAla^ Horetius alibi etiam lauUsaime tractavit 
pillis imequali; et exempla vods suppe- hanc venustatem, sat ii. 6. 98. 



390 



T. LUCRETII 



5S0 Et sonitum; quoniam possiint inpellere sensus* 
Propterea radit vox &uces sflepe; facitque 
Asperiora foras gituliens arteria clamon 
Quippe, per angustum, turba majore coorta» 



— Haectibii&te 



Agreitan ptpulere, domo levis exsilit— ^ 

Hiiic fesdve Flautiis, mU. glor. ili. 1. 
204. 



Ne me mnlwn verbera: 



Audio: 



L e. ne me vethis, quasi mious audien- 
Xem^ferku; Tel lingtUB verberibut^ uti 
Fkiocus vodtavit, od. iii 12. 5. confer 
TriiculeBt. 18. 17. Amphit i. 1. 177. 
Bnideiitius non infelidter Horatium se- 
ciitus est, «poth. 404. 



torquetur Apollo, 



tfonutie percujsus Christi, nec fulmina verbi 
Ferre potest : agitant misemm tot verbera Imgiue. 

£z eodem fonte Valerius Mazimus vide- 
tur hausiaae, iii. 3. ext 4.~-<' amarissimo- 
** rum maledictorum verberibui — " Nec 
non spedoBus est Ammianus Marcelli- 
nns, xxxiv. 11. " Cum haec, taliaque, 
*' SoUdtas ejus aures everberarent — ." Ve- 
nustas Petroniana in fragmentis non ali- 
unde repetenda est; ubi metaphorae vim 
noD teouit Burmannus: 



— — — — i— quidquid dimittis in auli, 
Elittit, et luUtis rumoribuj oppida puhat, 

Mumoribus autem, quad fluctibus verbo- 
rum: confer sis interpretes ad Virg. iBn, 
viii. 90.-*Niminim, vetus atque perpetua 
qnsBStio inter nohiliiwimos philosophorum 
agitata est; corpusne sit vox, an incorpo- 
reum: hinc enim stabat Plato, inde au- 
tem Stoici et Epicurus; teste Gellio, v. 
15. cujus verbis usu» sum, omnino con- 
sulendo, neque LamMnum fugiente. Lo- 
cus etiam Plutarchi, quem Gronovius 
ibidem laudat, lucem conferet iii^ qus 
Statim sequuntur in Lucretio; licet nec 
ambiguis sane, nec obscuris. Haec autem 
soni corpora vodtavit Epicurus «y««f; 



videlocum Diogenis Laertii inferius, ad 
ver. 677. 

Ver. 529. Corpoream : Vind. X. CarpO' 
rea; 11. Corporc-^^ncem deest Vind. n. X. 

Ibid. Corpoream vocem» Eustatbius, ad 
IL B. p. 198, 9. ed. Basil. Xn/ttmveu )«, 
ert re, Oe/wi V etfffixTef, "itimxtf ec^effeeif 
rets ^retiteett^ rv eretfut Xtyuf rnf ^eenir 
^effteiretf yetf ttveu ^estu re pvyfvffm* «rX. 

Ver. 530. quoniam: V. ed. qum; BL 
cum; A. n. quomodo, — possunt: P. V. ed. 
B. possint.^npeUere : V. ed. B. implere; 
quod peccatum oerte scripturs compen- 
diariae debet imputari. 

Ibid. sonitum inpeUere sensus, Hinc 
aptissime, et spedosissime, et doctissime, 
ut omnia, Mantuanus, geo. iv. 349. 



• itemm matemai ittptUit auris 



iMctus AristaBi- 

conferas etiam ^n. xil 618. Ab Homero 
nimirum hanc elegantiam posteriores ex- 
cepenmt, et certathn videntur expressisse^ 
IL K. 535. 

*lineetf fA emvxeiv» eifi^ KTYHOS OTATA 
BAAAEI. 

Quem versiculum olim moritums Nero, 
et terroribus perculsus, pronundavit; non 
indoctus assecla Musarum. 

Ver. 551. Propterea: ac codices emen- 
datissimi et antiquissimi omnium, L. M. 
optime; propterea scilicet, ob corpoream 
naturam soni: nihil aptius aut sequaciust 
Apud Gellium, x. 26. P* A. n. scribitur» 
PrcBterea; probante Bentldo, sed oodice» 
illos castissimos ignorante: qui monet^ 
etiam Nonium non aliter legisse; sed 
grammatici locum equidem non quivi rc- 
perire: Vind. V. ed. n. PrtBter: O, et 
2. utpote recentiores, (nec minus XI.) in- 
terpolationem editorum expiimunt; 

Praeter radit enim voxi>«— s 



LIBER QUARTUS. 291 

Ire foras ubi ccepertint pnmordia Tocum 
535 Scilicet, expleds quoque janua redditur oris 
Rauca viis; et iter hedit qua tox it in auras. 
Haud igitur dubiiun, quin Toces, Terbaque, constent 



•quaifti noB fiuxssere ez contexta pinissiini tii, in Sueton. VitelL 2. quod obsenravit 

poetae, non sine tacito ««r00'»«^m^/«f, jus. pxior Vossius. 

fimus. Cseterum, in dictionibus proptS' Ibid. gradiens damor. Sane sublimi 

rea etpr^eterea librarii saepissime aberra- figur& Vocem exomavit; nequealiter pro» 

venint; uti nos etiam in his notis multo- be percipies vim locutionis, Vii^o fre- 

ties monuimus. quentats. Sic ille, ad ^n. iiL 358. 

Ibid. vox radit, Hinc de castigationi« Hto vatem adgredwr dietu^ ac talia quBao. 

bus yerborum injucundia, quasi scilicet ,^ _ ,, , «. 

... . 1» ^ * * Ver, 535. coorlo.- P.coarda; V.cAB. 

aspenonbus som corpusculis constarent. ... ',. . 

mddue Pemus, sat i. 107. *«"'*". «"°* "^ **: fT **"^ 

'^ tametsi smt, qui apud Gelliumy zix. 2. 

Sed quid opus teneras mordad radert vero agnoscant, existimo Quirini populum non 

.OuriaUasf agnosoeia Pbroommode ponis rescribcre, 

_ . . . . ...... 81 locus emendationis egeat, ad hunc mo- 

qoem Fabras umtatus est, mgressu lib. lu. o^. 

institutionis oratorife; utiFitbflras adlo- 

cum vidit per angnrtom tuibi mnjore coacta^ 

Ibid. Jkcit Aspenora arteria damor. Hedeas notata ad l 762. 

ScripinrrhetorioonunadHeienn.iii.12. ver. 534. ;>rimord«a.- L e. prindpia, 

*« Nam IsBduntur arteri», si, ante quam semina, atomi; e quorum congerie yox 

'* leni vooe permuls» sunt, acri damore consbtit 

« compleantur." In qijo capite legi pos- Ver. 555. redditur: sic P. V. ed. B. O. 

sunt alia, Luaetium haud mediocri luoe ^ „. S. n. opthne et verissune; neque 

perftindentia. allud est r« reditur, Uterft de soUto non 

Ver. 532. firas: V. ed. B. firiss ut gemmatd, Vind. L. atque haud dubie co- 

aUbi. £t de vooe arteria non pigebit for- dicis M. etiam, quamvis nihil de hoc 

tasse oonsulere Isidorum, origg. xL 1. p. retulerit Havercampus. lUud aibitrarium 

1094. Lambinus apposito laudat Cicero- editorum, ingeniis fiudnorosis indulgen- 

nem, de nat. deor. iL 59. *«Primumenim tium, raditur, cum rauca sdUcet, longe 

** a puhnonibus arteria usque ad os inti- ^gnlwiiMmMm est et insdtissimum. De- 

** nram pertinet; per quam vox, prindpi- cora est et elegans in su& sede vox radog 

^.''umamenteduoens, petdpitar, etfim- utsuperius modo, ad ver. 531. hic non 

*'ditur.". Ubi rescribendum autumo:— item. Venustus etiam Serenus Samoni. 

<* per quam vox, prindpium a mente du- cus, de med. ver. 261. quem ex Puteano 

**cen8,proctii<ih<r,etfunditur:**veletiam, codice refi^rmandum esse, satis ostendit 

quod propius abest recept» vod, perddi- Lucretu locus; exemplar, ut Uquido pa- 

tur: et hoc verum esse, videtur osten- tet, adimitationempropositumSamonico: 
dere Lactantius, de opif. Dd, cap. 11. 

«Ap«r»itlgimrvi«.vocidiWn.»l«tU It^^^t!:^''^'^"^'^ 
** ex iUa fistuU spiritaU, ut posset Ungua 

** miniaterio suo ftmgi, et vods ipsius in- Vides omnia Lucretianis oondnere. VuU 

«•offiensum tenoiempulsibussuiBinverba go, Ptanani.* quae dictiones commutan- 

** concidere:' Pono, codex unus agnosdt tur etiam Ubrariis ad Horat epist L 2. 

arterium imtKO genere, ad usum Lucre- 4. SiL It uL 532. Liv. tv. 39. 10. Adeos 



292 



T. LUCRETII 



CorporeiB e principiis, ut Isedere possint. 
Nec te fallit item, quid corporis auferat, et quid 
540 Detrahat ex hominum nervis, ac yiribus ipsis, 
Perpetuus sermo, nigrai noctis ad umbram 
Aurorae perductus ab exoriente nitorej 



utrabique Drakenborchium. — Csterum, 
Bentleius faunc et sequentemversum spu- 
rio8 censuit 

Ver. 536. Desideratur hic yersus in 
VinA V. ed. B. O. A. n. X. n. sed quo 
modo deesse possit, non videow — viis ladit: 
F.tuisreddH: sed, si tecum reputes per- 
petuam confusionem UtenBrum L et R 
(de qn4 Drakenborchius ad Liv. zxviii. 
36. 7.) redit et ledit faGile permutari potu- 
isse senties: non amplectar igitur egomet 
Fii divinationem, radit; qui meminit 
etiam nostne lectionis viis in commeBta- 
ria Confer varr. lect Tersus prioris. 

Ver. 537. Est vocula, qusB dubium se- 
quitur in vulgaribus editionibus, non com- 
paiet in P. V. ed. B. atque ad talla paa- 
am inculcanda nimium proni sunt libra- 
rii: confer Orid. met z. 658. &t Pont 
iv. 7. 25. 

Ver. S59.faait: P./otfat— jtiidprius: 
V. ed. qitod. 

Ver. 54l.nigratnoctisadumbram. Sic 
Virgilius, geo. L S66. noctis ^umbrami 
et ^n. viL 414. nigr& nocte. — Carterum, 
suaviores versus in tenui materie, quam 
quibus hoc constat distichon poetae nostri, 
et tota sane periodus, nusquam legu 

Ver. 542. perductus sermo. Recte;;er- 
ductuSf ab uno usque fine sdlicet ad al- 
terum, ita ut omne intervallum complea- 
tur. Cicero, somn. Scip. sect L — ** post 
*' autem regio apparatu accepti, sermonem 
** in multam noctem produximus.** Etiam 
bene; sed, si sermonem adjineni noctis 
Gontinuassent, scripsisset ille perduximus: 
videnosadii. 1116. Idem, senect 14. 
diversam dictionum significationem pul- 
chre declarat :— *' qu» quidem in Sabims 
etiam peraequi soleo, conviviumque vi- 
cinorum quotidie compleo^ quod ad 



cc 



cc 



** multam noctem, quam maxime possu" 
** mus, vario sermone producimus:" si 
cum seipso, ibid. 17. comparetur: <* M. 
*' quidem Valerium Corvum accej^mos 
** ad centesimum annum vitam perdus^ 
^' isse^* Nempe, in hoc loco tempus 
definitum exhibetur; in iilo autem, nuU 
lis certis limitibus drcumscriptum. Hinc 
enim vero paratus acoesseris ad sententiam 
de illis iods interpooendam, super quibus 
disquisitionem movit Drakenborchius, ad 
Liv. uzviii. 50. 1. nam paudasima sunt 
hoc genere profecto, remoram lectonbus 
mds factura, neb obscuram sane rem, nec 
perplezabilem, sic tenentibus. Aocurate 
glosaarium vetus: ** Ferduco^ ^ymt ^i^ 
'* ;^«/MM. Produdt^ wrunh ■|«ya^'* 

Ver. 543. projunu sermo. M. TuIEus, 
in Tusc. diapp. iL 22. fin. — ^** in projun- 
^*dendd eoce onme corpus intenditui^— b" 
Et de nat deor. iL 59. ** Ea (lingua) w- 
*' eem inmoderale pr^fiuam fingit, et ter- 
^* minat— .*' Similes fonnulasGraBdmul- 
toties adhibuerant. Testi sit Euripidesy 
Supp. 773. 

'Ad» n MOAnAS EKXEn Umfnffsn. 

y&.545. Multa: V. ed. Muta — guo- 
niam: V. ed. qums £i.quomodos n. cums 
Le.qm. 

Ibid. amittit de corpore partem» Cicero, 
ad fiuniL epist viL 26. ** £go hic cogilo 
<( commorari, quoad me refidam: nam et 
« vires et corpus amisi." Videas autem 
ad L 1038. notata. 

CaBterum, editiones plures ponunt verr. 
555» 556. post hunc veisum; null& de ne- 
cessitate auctoritatem omnium veterum 
ezemplarium concukantes. Nos ordinem 
suum carminibus religiose restituimua. 
Distichon sane omnino deest n. codicL 



LIBER QUARTUS. 293 

Prsesertiin, si cum summo est ckmore profbsus. 
Ergo corpoream vocem constare necesse est, 
545 Multa loquens quoniam amittit de corpore partem« 
Nec simili penetrant aureis primordia formd» 
Quom tuba depresso graviter sub murmure mugit, 



Ver. 547. suh murmure: Vind. V. ed. nec minus in hamartig. 916. 

li. n. n. suA murmura ; M. «« murmura. ^^^^ ^ p^pj^ ^^^ 

Nimirum, darissime dispidmus, quid Mi^tusgrafviummvai^aubfinetubarum. 

scripserit LucreUus. quamvis non ausi ri- ^^ ^ j„,^ ,ij^ „ g^ 

mus m contextu ponere, ne m morosio- . t. ■ • • 

, , , . enim, occasionem hanc arnpiens, emen- 

rum reprehensionem incurramus, coniec- , ^ • • a . . ox .• 

f.. .. j, ', L , datione yenssuna beabo Statium, prout 

tuns cntias mimme faventium. En ! ger- _ ,. . . «• i _• • . 

^ . ^* hodieque legitur, nulu solerti» interpre- 

manisamam scnpturam Can: .. , . ... rt^* ^ •• 

tis vel sagacis ezpugnabiiem, Theb. vii. 

QnoBi tuba difinmm greviter aab murmura 120. 

mugit. 

Cqm dgmun Iqcfci^imv' cormu inmugU adusce 

L e. <^ qwim taba sabraugit mmrmum, '^^* 

**gniviter deprassum aliyttW.-— CojMmn j^ ^^ ^^^ ^^ ^^ ^^^^, ^ 

▼eiborom adhilmit, ut evidentiusmn de- garthius cticit voces comu grave transpo- 

clanttet Grams autem et depressus ao- gitas exhiberi in optimo codice; etUteram 

nus aUis oppomtur, et acutis. Auctor ^ .^^^^^ ^u^^ f„ ^ MquidisBi- 

rhetor. ad Heremi. iiL 12. «Firmamigi- ^^ ^.^^^^ ^^^^^ ^^ ^^^^^^ ^ 

« tur manme poteiimus in dicendo vo- ^ugo^ius, ep%. 63. 

** oem oonservare, d quam maxime sedat4 

** et depressa voce pnncipia dieemus. ^ 

Similiter ibid. 14. init. et fin. sectionls. Ver. 548. Nihil certius est lectionibus 

Keque VirgiHus omnino adveniet intem- faujusce versus sic ad libros vetustissimos 

pestivus, geo. L 41(X constituti, et sensu nihil manifestius aut 

Tum lUiuidas corvi pnsso ter gutture voccs. commodius. " Et baibara tuba, retro d- 

Aut quater, ingemhiaiit— ^ <^ ta, (L e. reflexa) revocat (ob curvatu- 

fawr 1»nlea «ulgM. liqaid»» decumm. ""* T^ "^'^ ""°™ "^" 

ru-ji *.i. .••^ A bum." Mirum tamen est, quot vane- 

Ibid. tyJba-^^graviter suo murmure m»- .. . * ,. *, 

git. Sie in renu iD.gnificenti<8iiii<>, «m. ^^ ^ptaia versas diy«etur.-ja.. 

mus poetiM dictioms artifez il^ Mantu- ^"^- ^"*'- f, pl»«»ed>f— ««»««' »c 



anus, ^n. viii 526. 



L. O. S. et idem valet r» revorat Vind. 
M. XI. namque c, /, et r, in minorum 

Tyrrhenusque tuba^ mupre per «thera clangpr, litenuiim fonnis, sunt perquam simaes: 

Mollissime, ut omnia, Claudianirs, ver. ?. V. ed. B. reversa; A. reboati n. revera, — 

prsfatin Ruiin. ii. raucum: V.ed.tantums B. n. <ai««i.— 

NullaperAontoshortilis^urcm^campo. '"'*"' ^''«•- V^^'"«' P«**°? ^^'^*^^**'» 

Carmiaa m«^/if deteriore vetat. Berecynthta; quo nihil audacius unquam 

_ „ . " ^di, autquod sit minus veri simile; V. 

FrsBcesserat Enmus apud Varronem: j ^ -.^ tt* j -.•♦- t« *«^ 

r i-v»-. ^ ^^^^ cifra; Vmd. recro cita. In re- 

If^iMinaxumolaboremar^. liquis omnes libri veteres consentiunt In 

Prudentius in animo nostrum Carum ha^ ecUtis communibus versus ita scribitur; si 

buit, ad apoth. 386. excipias Havercampianum: 

Coidquid in xre cavo reboans tuba curva remupt: Aut rebdant raucum retrocita comua bombum. 



294 T. LUCRETII 

Et revocat raucum retro cita harbara bombum; 
.Et valli cycnis, nece tortis, ex Heliconis 
550 Quom Kquidam toUunt lugubri voce querdam. 

Pius autem in Banoniensi dederat: dum sunnmo opere studerenv ut a mem- 

^ . . ^ ^ . branarum probissimarum ▼esdgiis inter- 

vallo quam minimo abscederem. kaxl&l 

didt tamen in notis, " Sunt qui legunt, ^g^^gtjggjnjug m. ita nobU exaratum pra- 

« fulti veterum exemplarium fide: «tat versiculum: 

« Et revocat raocam retro cita barbUa bombum.- ^^ ^^^^ ^^ ^^^ ^ ^^^ . 

Et satis Uquet voces reflexa retro nihU ^.j.^ ^^^^^^ y^ y ^ B j^ 

esse nisi dictionum retro cUa interpreta- ^ ^ ^ ^ ^j^j ^^^ L. det nec<, pro 

mentum. ^^^ ^ ^^ ^ ^^^j-, . ^^ ^^.^ ^arc*!*; qu» 

Ibid. revocai: mmxtnt\»i: i. e. « retro ^^rietates pro nihao sunt «stimanda. In 

« citroque per flexuras volutat" Forte ^ ^^ recentior supra scripat ftow- 

an locum Lucretianum imitatus sit. ut ^^ j^^ ^.^^., ^ ^ . ^„3^4 j^ ^^ 

certe feUciter iUustrat, Seneca, Troad. 781. anjnj^ijbus, qu» Bassarides bacchataB di- 

Non inter aras, mobiU velox pede, lacerarent, loqui Lucretium imeUigeiet: 

tLevoca3»ujlexozovLz\tx»cornunuidos, sed, opinor, temere. Numeri, quiplBne 

Barbarica pfifico templa saitatu coles. defidunt in optimis omnium exemplari- 

Ibid. retro dia: i. e. retro acta: qu« *>««» complentur in O. codice, hoc pacto; 

phrasis geminissima est, et Lucretio for- Et 'vaMi turgunt nece torti» ex Heiiconb. 

tasse placuisset, Musis non obstantibus. pjug edidit ad hunc morem: 

Ibid. bombis. In notissimis est Neroni- ^^^ ^ ^^^^ ^^^ ^^^ ^ Heliconis : 

anus versus, apud Persium, sat i. 99. _ . •• • j:^ « :« «^ 

^ '^ 8ed ex commentariis ejus diacmiusy m 00- 

Torva MimaUoneis implerunt comua bombit. didbus emendatis scriptum sic : 

CatuUianos versus aUi admoverunt, sed vallibcu et cycai detorti ex HdicoQis. 

«ppositi sunt, et diimi, qui nunc etiam , ., 

«dscra»ntur, nupt PeL « Thet 264. Certe vooem cycm. de«de«m, et ex ru- 

*^ deribuscorruptelarumeruendamesse^ ver- 

MultisraiwwwiwecHabantcomuaftoJwdM, sus, qui sequitur, vix dubium reUnquit, 

Barbaraqw horribHi stridebat tibia cantu : «t ipsius Cari mos : vide sis ii. 504^ iii 7. 

iv. 182. 908. Unde solet evulgari, et in 
ubi consulendus est F. G. Doering, et, p^^g^tjgeditionibusexaratur.hocmodo: 

quem laudatiUe, Hemsterhuisius, ad Lu- 

. _ ,. , , •• ^ • * ValUbuaetcycnigelidiaoTtiexHeiiconis: 

cian. diaL deor. xu. cujus mtegram no- ' ^ i ^ 

tam perleges, si virum longe eruditissi- cujus versicuU et Latinitas scabiosa est, 

mum cognoscere veUs se levibus conjectu- atque expers elegantiae; numeri oonfra- 

lis traducentem: unde, quod in praefa- gosi, et lectiones prototypis suis membra- 

tione dixerim, egregie roboratur; esse narum nimium nimium discrepantes. Nos 

sdUcet e doctis» vel duos vel neminem, nihil novavimus ultra vocabulum validist 

^ui Lucretium in transcursu tentaverint, Uterula unli atque alter4, quas et pedum 

feUces emendationum. legitims rationes poscerent, et constructio 

Ver. 549. Versus est discrepantiis scrip- desideraret, additis: nec profecto castiga- 

turte impendio conturbatus, et in longe tionem per Ucentiosam, d coxQpendium 

diffidUimis; quique me diu frustra ha- scriptionis cogites, et Ubrariorum ad ver- 

buit exercitatum. Tandem mihi videor bum cycnts depravandum, ut ex composi- 

haud infeUdter omnino rem confecisae, tis lods patebit, propenaionem. Si critietts 



LIBER QUARTUS. 



295 



Hasce igitur penitos vooes, quom corpore nostro 
Exprimimus, rectoque foras emittimus ore, 
Mobilis articulat, verborum dasdala, lingua. 



exorietur allquis, qui feUcios ooncinnet 
locum, nos non obtrectatores erimus, sed 
in volentissimis laudatoribus ingenii. 
Caeterum, ne difficultatis aliquantillam 
saltem speciem male disdmulem, et trans- 
curram, lod constructio et recta est, et 
expedita, de nostris lectionibus: ** Nec 
**- primordia tubee simili form& penetrant 
*' aures^ cum mugit, etprimordia cycnis:" 
nam nomina sententiarum principalia di- 
verrimode locantur, et diversis casibus, 
atque diversimode subinteQiguntor, in 
quibusvis castissimorum scriptorum pegi- 
nis, maiume poetarum. Similis iterum 
venit nobis structura, ad ver. 564. hujusoe 
libri. 

Ibid. neoe toriiti nam unanimi oon- 
sensu veteres testantu^, hanc avem, nisi 
morte appro^nqnante,: nimquam canere; 
quod innumerabiles lod, vel pueruKs no- 
tissimi, satis ostendunt: quibiis et ho- 
diemorum nonnulfi suffingantur. Vide- 
tur itaque canor 'iHe querulus, avi non 
^ter canor», mortis doloribus expressus. 
Optime ergo Lucretius nece tortis dixit, 
et sicuti decuit philosophum po^am. Sed 
Oppianum apponam, in cyneg. iL 548. 

0»« »p« Tw /MrnMfVf w «pwfttfiri» uwi 
Kvx»«i fi»rrt9$Kttt FOON urnMw Mt^mg. 

Griticorum quonmdam conatus in faoc 
Lucretii venu castigando sunt temerarii 
prorsus ct aibitraru; quibus adeo recen. 
sendis bonce chart» et tempus fructuosttm 
pariter perdantur: nos enim non sumus 
feriati. 

Ver. 550. tottunt voce qtterelam, Ita 
Virgilius, ^n. vi. 492. 



interpretafione Servii, repeCitft altius, ad 
Viigilii geo. i 378. numerosissimum ac 
liquidissimum versiculum: 

Et veterem in limo taax cecmere ^uerdmit. 

Statii comiptum locum non male sic e- 
mendes, flilv. iv. 5. 11. ubi videas MariL- 
landum: 

Nunc, dncta vemis frondibus, amtua 

Crinitor arbos ; nmic volucrum novi 

QfiestuSf Inexpertumqne carmen^. 

Nota sunt in hac re r« juwfuieu et /un^ 
ftX,uv Grsecorum: qui e contrario siepe 
commutavere voces; ut Euripides, Med. 
149. 



tim» & ht^rmtet MBAIIEI w/u^; 



Adi nobis notata in v. 1?83. et Bion. i. 

Ver. 551. Heuce: O. n. Ncuce.^ 
quom: n. Ivm. 

Ver. 552. Eacprimimut: V. ed. Expri^ 
mamus,'—recto: F.reiro^^^-emittimus: M. 
mHtimuti unde tentare possis: 



rectoque foras quom n^timus ore ; 



Exiguam— «. 



' pars toUere vocem 



Per querelam autem volunt poetse ** lu- 
'* gubriter eliquatam cantionem:" con- 
feras mox ver. 588. Ovid. epist x. 8. 
Horat epod. iL 26. Hinc non opus est 
VoL. IL U 



sed obstat Horatius, epist. L 18. 71. 

Et semel emissum volat inrevocabile verbum, 

Ver. 553. Mobait: V. ed. B. Mbilit. 
— verborum: sic L. M. A. soti; exenqiki 
reliqua, nervorum: sed mendose, ut puto. 

Ibid. Mobilit articulat Hngua. Isido- 
rus, origg. xL 1. " LingiicB nomen im- 
** positum putant alii, quod per articula- 
" tOB sonos verba ligat : sicut enim plec- 
<* trum cfaordis, ita lingua illiditur dent^* 
'^bus, et vocalem effidt sonum:** quae 
unde grammaticus -liauserit, doctissimae 
Davisii annotationes docent ad Cic nat. 
dd. ii. 59. Ceeterura, ut id transeuntes 
commoneamus, Nemesii locus, cap. xiv. 
ibi citatus, ita castigari debet: Tfit /i*f 
yketfent» »«< tm yeifyeLfUift ^rXsxr^v X«- 



296 T. LUCRETII 

Formatnraqae labrorum pro parte figurat. 
555 Asperitas autem vocis fit ab asperitate 

Principiorum, et item laevor laevore creatur. 

Hoc, ubi non longum spatimn est, unde una profecta 

Perveniat vox quflBque, necesse est verba quoque ipsa 

Plane exaudiri, discemique articulatim: 
560 Servat enim formaturam, servatque figuram. 



y«v 'rnEXONTOX — . Vulgo, ttnx»fr9S' Ver. 554. FomuUuraque: V. ed. For- 

at ccmsuetudiiie Gnedsmi reclamante. nuUur aqua; M. FormtUvr atque^~-fipk' 

Tertullianus, de resur. cam. sect 61. rat: n. laborat» 

** Cur non potius accepisti dentes ad pul- Ihid. Formaiura. Voce usus est Ar- 

*^ sus linguflB temperandos, ad yods arti- nobius, lib. ii. p. 59.-^'* bovis ritu, aut 

** culos ofibnsione signandos?*' Addamus ** asini,»conspiciet baec quidem, formo' 

etiam Lactantium, de opif. Dei, cap. x. « turas Tarias respectans, sed, qaas sint 

*' Ungua intus inclusa; qus vocem mo- ** singula, nesdois— ." 

** tibut suis in verba discemit:— et, yibra^ Ibid. Jlgurat voces. Auctor ibetoric. 

** ta certis motibus, innumerabiles can- ad Herenn. iii II. <' Dividitur i^tur 

*' tuum ilexiones, et sonorum vaiios mo- ** pronundatio in vocis Jigyram^ et cor- 

*' dos, exprimit** Amobius, denique, " poris motum. Figura vocis est, qiw 






Lucretium suum manifestissime in oculis *' suum quendam possidet habitum, n- 

habebat, ad lib. iii. p. lll.^*'aut, si '* tione et industrift comparatum." Ter- 

*' verba ore funduntur, labia habere cum tuUianus pulcfaram hinc oppositionem 

** denUbus, quomm inflictu, et mobilitate cogitavit, Scorp. ziL *' Cui potiusj^giirvm 

roultijuga, lingua sonos articulet, et <« vocis suae dedarasset, quamcui efligiem 

vocem in verba conformet:** ad quem ** glori» suae revelavit— ?" Horatius, e- 

locum tamen Stewediio equidem sub- pist ii 1. 126. venusdssime: ■ 
acripsenm, legenti multifugos. £t cum 

his versibus poet» nostri non pigebit O^tenerumpueri. balbuinque,po£ta;%«ntf. 

commiaisse alios ejusdem indolis omatis- Ver. 556. Imor: P. levis: non male, 

amos, et ^gift sermonis fcKcitate per- „t vox subaudiatur; V. ed. L. M. A. a. 

fbctos, ad ii 413. ig^. o. to/o. Nimirum, rarius vocabii- 

Ibid. articulat, Exprimimus voces. Ar- lum tot peccata scriptune peperit, ut su- 

nobius, Ub. vii p. 217. " Sed rationales perius, ad ver. 154. hujusce libri— tewre: 

•« iUi sunt, et arHculatas exprimunt vo- V. ed. B.%turei L. M. O. X. n. letiore: 

*• ces^ Apuleius, in florid. xii* — «• quo ^, tiost laa. 

«* ds (l e. psittads) lingua latior quam Ver. 557. JSoc: editores audadssiini 

«* csBteris avibus, eo faciUus verba homi- de suo, Mque; contra Ubros univenia 

«• num articvlaniur^** Ammianus Mar- consentientes: redeas ad ver. 361. et con- 

cdUnus, XXX. 1. *• Cumque apponerentur sulas Valckenaeri notam in Eurip. Pheen. 

exquisit» cuppedi», et «des ampls 157.— c«* non reperitur in A. 

nervorum et articulato flatUique sonitu ibid. illa, omnes libri. Lego: 
** resuUarent— ." Giossarium vetustum: 

^ttado : «r«^^«." Perveniat vox quacque : 

Ibid. verborum dadala. Ita Flato, in 

Fhaedro, p. 266. ed. Serrara:-^r0y yi CiX- »• «• unaquaque vox — Bxnti.kid8. 

fUTif AOrOAAIAAAON, Btfmrrttt mfiftu Quam conjecturam admittendam esse ex- 

5 



u 

C( 



LIBER QUARTUS. ^97 

At, si interpositum spatium sit longius sequo^ 
Aera per multumicodfimdi verba necesse est, 
Et conturbari vocem, dum tran$voIat auras. 
Ergo fit, sonitum ut possis sentire, neque illam 
565 Intemoacere, verborum sententia quae sit$ 
Usque adeo confiis^ venit vox, inque pedila. 
Frseterea, verbum saepe unum perdet aureis 

i^mavi, tam quod non aUter scariptum tellecto; de^S figmA aemoius amplia. 

offendenm ,m codice n. quam quod vo- vimus ad Ll6. quo lector leWidus mt, 

ces una, tma, uUa, iUa, soleant Kbrariis et ad Hygin.feb. miv. pro altero e^m- 

commisceri. Obstare tamen «liquatenus pio, et mhltis aliis in not 7. qam viri 

hmc divmationi ver. 564. videtm-. , docti congessere. Editores cum temeri. 

Ver. 558. vox quaque: V. cd. voxque, tate vere sut reposnerunt ez aibitno, Ai. 

— Hic autem vei^ys cum sequente sunt lum: libiis univenas, quS manu sc^tis, 

^TK.j" ^'",^ , ^"^ ^pressis, medium unguem osten- 

Ibid. Color locorum mihi persuasit dentibus. Nos pi«fecto grassationem tam 

Vir|lium huc oculos intentoshabuisse, fecinorosam atque licentiosam omnibus 

ad JEn. IX. 395. ^uodis reprhnendam et coBKguendam 

Nec longum in medio tempu», quum clamor ad ^®*^**^^»- 

aarte Ibid. tonitum tentire. Similiter idem 

Pfn;«ii^,. acvJdetEuryalHm-.. Mmdamis, geo. iv. 335. 

Ver. 559. exaudiri verba. Maro, ^n. At mater sanitum thalamo sub fiuminisalti 
iv. 460. Sensit— - 

Hinc exsudin/vocis et verba vocanti» Et hutus animadverta£ lector. quam scite 

Visaviri-*.. ..^ , ^ . 

summus poeta deoorum oonservavent, et 

Ver.560./omaft«ram/guraniytte..per "^^o* «ff«*»s commendaverit; qui 

hendyadem hote debet acdpi. pio for- *»«»<»«»» pra CHsteris nymphia auritam fe- 

maturam ^gura, vel formaturam, per **"*• 

quain ^^roto est^ ac discreta: redi ad Ver. 567. verbum: sic L. M. codices, 

ver, 554.— Et pro enim, B. tamen: l e. '°"8® veterrimi emendatissimique; et leo^ 

pro n, trii adhaerescente finali vods pra»- tionem stabilit ver. 569. ubi vox una re- 

euntis elementa petitur, ut vidssim respondens unfverbo, 

Ver. 561 . sit: P. V. ed. B. ^. ^^^d prsecesserat: Vind. V. ed. B. O. A. 

Ver. 563. dum transvolat: trut nempe ^' ^' ^' ®* nonnulli codices Pii, pedi^ 

^Ttpotf ra. tum: unde .?« l^ edictum in contexto, 

Ver. 56^ sentire: M. servare; A. Tl. 9^^ ^^ omnes editiones propagatum est; 

X. audire.^ Forte, haurire. Virgilius, ^ cujusdam docti valde ingeniosa, sed 

^n. iv. 359. elegantissime, ut solet ; minime vera, emendatio. Nobis saltem 

w. .^ . • *^<^o ^ceti non libet, membranarum auo- 

-•^'octfmquehisauribuaAfliirt.- , .^ . t> 

tontatem spemere.— fKTCtef.. F.*proc{et; 

ut rursus, ibid. vL 559.— *«am.- P. illa: V. ed. B. porciet: n. pertinet. 
quod oonrectoris est, non perdpientis con- Ver. 568. missum : Vind. emismm ; 
«tructi^nem: '« neque intemoscere illam prout edHi plures; sed hffc varictas pro- 
" sententiam, qua: sit:'* substantivo, quod cul dubio collatoris incuri» debetur— 
saspiuscule fit, in priore dausul^ subin- Horatius, art. poet. 390. autem accedat: 

U 2 



298 T. LUCRETII 

Qmnibus in populo, xnissuin preeconis ab ore. 
In multafl igitur voces vox una rep«ite 
570 Diffiigit, in privas quoniam se dividit aureis, 
Obsignans formam verbis, darumque sonorem. 
At, quse pars vocum non aureis incidit ipsas, 
Praeterlata perit frustra, diffiisa per auras: 



— — — Ne«cifoajem«i«rcvcrti. Ver. 572. At qtue: P. Jtquii V. ed, 

^actmis: m nonnuUis codiabus Pu, ^^^ Lambmus inculcavit, libris 

pedanisi L e. ffl diis pUce^ «,r«r.^.i«'«- ^^^^ renuentibus: quasi lecepta dic- 

Ut « jKdiVum quonmdum exemplonmi ^^, ^,^^^ aandi casum. Sednonres 

In vewu pr«eunte Pius iUe pro «••^s et .^ ^^ ^^ periculos», quam taU de 

cre (ne decomm sciKcet, quahter ma- ^j^^^^ gcriptores immutare, quinullishu- 

perit. Don ad imum conwrvetur) pro fo. ^^ ^^^^ .^ universum teneri 

mmine consentaneo, quod PJauto est m- ^^^^^ .^^ ^^^ ^^^^ annotationum 

ferior guttur, aocepiL Certe numme Xi- ^g^j,^ ^^i^^ie experti sumus. Certe 

Gaf^of C^u talU interpretatio; nec xnale ^j^^^^ ^^ j^ ^^^ nate pemegat; 

fiident lectores, qui taUbus mtcrpretibus ^^ ^^ ,^ ^^1. hoc carmen cednit: 

oppedant.*-Mox M. multis habet, pro ^ 

Bdlatorque antmos deus inddit— — . 
mtUtas. 

Ver. 57a privas: O. A. primas.^^^itiO' j^ consulas Hdnsium, Burmannumque. 

niam: V. ed. B. dumg quod peccatum ^liter cccidi* aures probum foret; acuti 

typographi puto pro qum, uti in V. ed. j^^\^ incorruptorum scriptorum lods ad 

pro quoniam s«pe aberrari vidimus; A. jjquidum perdudtur: consule doctos viros 

quando; n. cum — sedividit: V. ed. sedi ^ yj iiacc. ii. 452. iv. 580. et prseser- 

tidit: cujus wrru^l» rationes attendas ^ Amtsenium, ad AureL Vict epit u, 

^lim. Primum, syUabsB reete disperti- ^ ^ ^^ laudat vir eraditiBsimus, cum 

antur, hoc pacto; se clividit: deinde coa- Oudendorpio, ad Apul met ▼. p. 326. 

lescant d in <i; et jam exorta est genuina y^^ 5^3^ diffuta per auras. H«c 

lectio: videas me ad u. 1035. 1075. 110& phnuBs per metatheain verfoorum, poelis 

^n. diviserit, ^|^>ffip q;^Tn «t puldve oonvenientem, haud 

Ibid. se dividU. NihU desiderabis ap- iUepide variata le^tur in CuUce VirgiU- 

tius Ulustrando D. Luc», in actt apostt ^^ ^^ ^gg^ 

iL 3.— «M »i^nfM •y^»*t AIAMEPIZOME- , 

NAI (nos: Dtspensmg themsetDes) y^Mf •* " ^ 

^tu, is u irufs^ Heinsii notas perlege, Ver. 574. solidis: P. sciis^.-Uapis* O- 

ad Ovid. met. m. 381. hanc phrasim Lu- pere mihi summo gratulor cb persanatum 

cretii iUustiantes. ukus, jam obductum cute, et maiimam 

. Ver. 571. Obsignans: i. e. discrimina- sapiteti» spedem ostentans. Sic autem 

*sm\ figuram imprimens, qua dignoscan- lescribendum esse sponte oonjectaveram 

tur;— formam proiHriam effigians, ac pe- ex Ubrorum vitiis; et sic disertissime po- 

cuUarem. Pulchre, et poaxime ad rem, gitum postmodum o£Pendi in oodd. Vind. 
Plutarchus, plac phil. iv. 20. n h ^ttvn IX. ets. In P. B. O. A. legitur ^octf; exe- 
itdiu iUu ^ft^' azuofUf ya^ avrnu »»* mendationecujusdam,sequratiumad verr. 
euff^eivofufa «foivtttrwns ry ^^^i *•< 577. 579. 580. 582. recordantis, et compa- 
EKTTnOTXH;S, Wa irtf hiKTttXuv us Tands'. V. ed, lapsis ; ImM, lapis ; il.lt^is» 

tnpn. Jam vero, d Lucretius ab origine dedis- 



LIBER QUARTUS. 299 

Pars, solidis adlisa) lapis rejecta, sonorem 
575 Reddit; et interdum fnistrfttur imagine verbi. 

QuBdj bone! quom videas, rationem reddere possis 
Tute tibi, atque aliis, quo pacto, per loca sola, 
Saxa pareis formas verborum ex ordine reddant, 
Palanteis comites quom, monteis inter opacos, 



set locis, quis voeem pervagatam, nec sen- Nec minus appodte vods resffientis mo. 

oui inhabilem, iviaset unquam permuta* dus, quam sonoris ratio, depingitur faac 

tum? Multa autem sunt eiquiaitioris imagine. — Denique» mihi videor haud in- 

usiis, in recept& nobis lectione, qu» non tempestive moniturus, orientalium in pri* 

poterant libniriis inscitis non displicere, mis consuetudinem ease, non apponere 

et injicere ofifensionem. In primis haesi- particiilam venientis oomparationis; uti 

tarent ad omissionem particuke cujuspi- vir longe eruditissimus Bryanus Waltoa 

am, similitudini prsludentis; hoc autem docuit, in tractatu de idiotism. ling. Heb* 

non poetis inusitatum esse, probe novi- p. 45. Bibliis polyglottis prs^o; quem 

mus, et res in his commentariis alibi trac- oonsulaft Horatius denique, epist i. 

tata est: adi nos, in iii. 495. et vide por- 10. 5. 
ro similem elesantiam, ad ver. 926. reco- 

peratam. Deinde, lapts in fennmno ge- r~ ^ 

nere novum indoctis videretur; nesdenti- Ibid. solidis a^isa. Sic solent sine 

bus sciMcet, ro lapis nomen fuisse non adjuncto nomine primi censiis scriptores, 

crescens Latmorum vetustissimis, uti do- Ezemplo suffidat Viigilius, ^n. zi. 437. 
cemur Prisciano, lib. vi. p. 708. qui lau- 

dat lapi ex Ennio; et Nonium Marcel- ^ ^ "^^ "^ ^"^"^ *^^*- 

lum, XL 52. ex eodem poetft dura lapis Confer Horat. ii 1. 78. Flor. L 2. 9. et 

protulisse; uti vere statuerunt eorrigen- alios. Tadtus, ann. L 7a — " neque dis- 

dum esse viri doctL Idem grammaticus, «* cemi poterant incerta ab solidisy brevia 

iii. 127. luculentissime: ** Lapides et <> a profundis.*' 

" feminino genere did possunt; ut apud Enimvero, Plutaithus et hunc Lucretu 

Enmmn: Tanto suMata^ smit agmine" ^^^ ^^ ^, „^ condnnavimus. et mox 

(L augnune ut plus ^el in Lucretio) ^^^^ ^^„^ ^gl. 582. egregie iUustra- 

tunc hpides: ad Homen suniUtudi- ^ ^^^ ^ .^. ^^ E« ^«, r. «,ir^.«,. 

"nem; qui" (forterespexitOd. "P. 36.) ^ *^ *^ *" » 

" genere femuuno laptdes posuit Hsbc ^ ' ^ a 

erant mnurum, quae ubranoa ad scrmtu- ^^ . ...^^ « 

nun smceram membranarum immutan- • . 

j, . , . , . TMxw *f yn* Tcut »«r Atytnrr^f trvf»ut^t9 

dam videntur unpulsura. ^^ i 

^ iM«v fttfti fua fnyfUfMfn rtrrafm^ n xmt 

Jam vero, poetam nostrum similitudine frivri, nx^s etrtfya{tT»t. 

longe aptissmi& usum esse, fatebuntur Ver. 575. Beddit: B. Bedit: vide sis 

omnes, quibus sapor poeticus contigerit, ^ supia, ad ver. 555. notaverim. 

et venustatum. quas sermo suaviter con- jbia. ,Wine verbi. Uti Virgilius, 

cmnatus suppeditat, vd levior gustatus. «eo. iv. 50. 

Flautus non incommodus accesserit, AuL 

IL 1 . 3. ubi videas Longolium : '^•^"« "^^^ "****** *^ ' 

-Q»damihimi.eroce«bn,me«utiiint ^ <«mes Latini, post magis^ Gmcos. 

Tua dicta, wror: tapidts hqueriu I^ Archifts in epigrammate : 

U3 



300 T. LUCRETII 

580 QuflerimtiSi et magna disparsos voce ciemiis. 
Sex etiam^.aut septem, loca vidi reddere voces» 
Uiiam> quom jaceres: ita coUes collibus ipsei 
Verba repulsantes iterabant dicta referri. 



H^M vtTfnu^m» if fif , ^i, Tlmm Irmfm, fUcat, innixiu Apuleiui, in met ▼. p. 554L 

Amvwriv ^» } ii i i tfuruJM fMK/Mri)», pulchre dicit: *' -^ruris hujus vocalis jo»- 

IlavMMw m^Mww kmim EIKONA—»-. «« /thlli<^-%** 

«tr -*^ . • » tr j « ^ Ver. 581. t»rft reddere: L. M. tnderr 

Ver. 576. bone: uc P. V. ed. B. et ^ , .... _^ i v 

1 ^ i_^ .^ . ^ • odore: unde ninu eruo: et ad hunc mo- 

mipense placet lectKs utpote tenon ver- , ' , - ^ 

_ o« 'v-L^ j — dum A. versum eihibet: 
suum summe congrua. Smiiliter ad m. 

207. SexeXimkmjitweptemvoceslocarodoreloca: 

QfxmtSbi cognita retin mDlt», o 1 teiM, lebu. ^er. 582. cottes: B. caUeseL--coUams: 

UtiIblnvenietnr,etobpoitanacIuebit. Vind. coffi&iM.— ijpiffi.* P. Vmd. Y. ed. B* 

ipsis. 

Honitius, sat a 6. 95. Ver. 583. ngwitem/M; P. V. ed. B, 

Qpo, Piwrr circa, propulsanies s quod mihi vero simile vi- 

Dumllcetjinrebuajocundisvivebeatus: detur, sdolum aUquem primitus muta^ 

. .. _ visse, ne numeri peocarent, ut ipse male. 

atqueidem.mus,epBt.u.2.37. «.spicabatur: vide ver. 195. hoc Ubro^ 

I, 6«i*/quovirtustuatcvocat . referri: Vind. referrey ut plures editi;, 

collatore, sat sdo, iterum dormiente. 

Heliquff exemi^ fe«r; pneter M. qui q^^ ^, cc ii^ colles, repulsantes dicta 

vene. Sed multo procUvhis abuet .rarior ,c y^^ iterabant refeni" (L e. im re. 

vox bone in usitatius bene^ perscribarum f^^ ^^ ^ refeiTCntur) « coUibus." In- 

manus, quam viciasim. — rationem: B. terea, mevpersuasum habeo, venus a Lu-^ 

rati<me.—possis abest V. ed. ^^^ m^^^ ^^ gcriptos provenisse: 

Ver. 579. monteis opacos, Maro, iEn. _ „ 1«^ t ^ 

... .^— ^— ■ - ita colies colBbns ipsa, 

ui« 508. Verbarepulaantei,ci(raftaiif dicureferri. 

Sol ndt interea, et montu nmbfantur opeci. Consubs mihi notata modo^ ad ver. 246*. 

,„ . ^ , . , .. et mecum fiuaes: nam durior est con- 

Ubi non frustra loquitur de mo«*.6i«; ^^^ ^ulgatorum pr» Lucredani se.^ 

utpote m qmbus lux diutius repercussa ^^^^ faciUtate, et ninda consimifium vo- 

cemitur: signiiicat igitur profundam noo- ^j^bulorum congeries: qu« tamen nesdo 

tem.— Pono, m nostns, n. habet nam, .n vitupeianda sit in tot sonorum repett- 

pro ^ttofn.- et mox M. magnus dispersuss ^^ dedarandA. 

sedsuperscriptaveraiectione. j^j^ repulsanUs coUes. Non multo 

Ver. 580. et magnd voce ciemus. Hinc gi^xtiet ViigiUus, ^n. vui 305. 

hausit idem VirgiUus, ad £n. iii. 68. 

Consonat omne nemus ttrepitu, ciMesqae re> 

I animamque iepuicn> sultasa. 

"^ Ibid. dicta. Lego^ aut </ut, autipsa: 

Porro, phrasin twcem Jacere dedunup o- ^^^ ^e*^- ^58. Imo^ « coUibus fc*a ver- 

peram iliustrare ad Eurip. Herc. fur. l46. " *»•" ^edo AUiinovanus: 

Alcest.. 691. lon. 977. Valeriua Maxi- Te clamore vocant iterumque itemmqpe (u* 

mus, i. 5. 9.—« fortuitam jactum vocis premo: 

** leto suo conflrmavit'* ^* ^^^* adversia coUibus icta^ redit. 

His autem, quas Lucretius de rure pr»- VirgiUus eUam, ecL vl 84. 



LIBER QUARTUS. 



SOl 



Hsec loca capripedes Satyros, Nymphasque, tenere 
585 Finitumei fingunt; et Faunos esse loquuntur, 
Quorum noctivago strepitu, ludoque jocanti, 
Adfirmant volgo taciturna silentia rumpis 



' puls^ rtferunt ad ddera valles. 
Bentleius. 



At enim illud icta cum repulsantes, ▼ir 
xnagne! quis, vel auctore te, probaveritf 

Ver. 584. Satyros: O. Saiyri^^-teneref 
V. ed. teneqtte, 

Ibid. capripedes Satyvos: sicin AntihoL 
Gnec. habemus • rfttytns, et «iy«v«}ii#, 
Xcrv^f : et in Meleag. epig. 27. mtyiCurif 
ZIam; ^uam vocem cum aliis sponte re- 
stitueram Theocrito, in epig. 5t proscrip- 
tur^ librorum vitiosi atytUrav sed forte 
an verum fuerit: 

!!«»• rt AirinoAAN •p^mutre^ Mrvv. 

Homerus, hymn. in Pan. 2. 

AironOAHN, ^tMtfttr», fiXi«pM«»— s 

T§ capripedum Safyrorum Flaoci puenilis 
notum. Mendam abluamus interea ez 
nitidissimis carminibus Theocriti» idyU. iv. 
6?. 



—————— r» rM ynt «» Scwp/rMir 

Eyyy(kf, d Uan^t TPAFOKNAMOISIN iftfiu. 

£diti ineptissime, %ti»»xvaftM9t9, Aga- 
thias, epig. 28. similiter Pana vocitat a«y<»- 

Ver. 585. Finitumei: n. Finitum; vel 
servans veteris orthographisB vestigia, vel 
T§ um, pro ifRi, eisdem sane ductibus, male 
oculatus scriba posuit Vulgo, Finitimi; 
ut in librisomnibus, contra morem seculi, 
et in primis poetae, priorum temporum 
▼enerabilem orthographiam sectanti&— 
Faunos: Vind. faunes, Caeterum, haec 
numina recenset numero Prudentius, pe- 
list X. 241. hinc optime explicandus: 

Quid nuticoram monstra detester deAm t 
Faunof, Prlapos, fistularum pneiides, 
Nymphas natantes, incolasque aquatUes: 

tylvarum profecto deos, hortorumt nioii- 
^{'umque, vel Fanas utique: qui tsmen. 



ut ex nullS parte recenaionis justae cesset, 
ita rescribendus est: 

Nymphas, Napeat^ incolaique aquatilei : 

tam Dryadas^ quam NereidaSi sic ampln- 
us acilicset Egregiam vero phantasiam, 
hinc exortam, nobis extudit pnedara Va^ 
lerii Flacci inventio, i. 105. quae jucun^ys- 
sima obveniet lectoribus: 

At, quibus arvorum studiumque insontls aratrl, 
Hos 8timulant,9magnAque ratem, per lustra vl- 
asque » 

Visl, laude canunt manifesto in lumine Faim!, 
Syl varumque DesB, atque elatis comibus Anmes. 

Dum vero in hoc sumus, operae pretium 
fuerit resardre et emendare Senecam, 
Hippol. 784. 

Et sonmls facient insldias tuls 
Lasdw aenMTvmfrottdtftriim Deie; 
Panejques et Dryades mon^age,petent, 

Hbc vero videntur nobis similia. Lo- 
cum adeas, et perpendas ibidem varietsp 
tem lectionis. 

Csterum, in sequentibus voces ^repitu 
ludoque potissimum respidunt Satyro» 
Nymphasque lasdvo lusu discurrentes, et 
s<mos querelasque tibi^e pertinent ad Fau^ 
nos, musicos deos ac facundos vates: vide 
Virg. Mn, vii 81. Hor. art poet 244. 
■ Calpum. ed. L 91. Isidor. orlgg. viii. 11. 
Dnd. Nymphaset Faunos, Inscriptiones 
Gruteri, p. 576. insc. 2. 

Piaudebant nemoris Faunif Sjrmph^niue sonabant: 
Laetitiam divilm sensit et ipse locus. 

Ita rescribendum existimo: in libris cor- 
rupte l^tur, " Pardnit nemo FaunL" 

Ver. 586. noctivago strepitu: nempe 
noctu ferias amatorias exercebant, ne mor- 
talium oculis contingerentur. In hanc 
lem cultissimi quidam mollissimique ver^ 
sus Martialis, ix. 62. 11. lectoribus venus- 
tis aures demulcebunt: 



S02 



T. LUCRETII 



ChQrdammque soniis fieri, duloeisque querelas^ 
Tibia quas fimdit, digitis pulsata canentum: 



Sape tab hac madkil loienint arbofe AiiMi, 
TmvHt et tadtuaJUhila sera domom: 

Dumqoe f ogit ioIm tuctMrtmm Pana per agios, 
tape tab bac latntt raitica f ronde Dryas. 

Solinus Polyhist de monte Atlantey cap. 
zxiv.-*** lucet R#cfttmM ignibus: choris 
** JSgipanum undique peraonatur: audi- 
** untur et canha tibiarum et tinnittts 
** cymbaloruin per oram maritimam." 
Confer Plin. nat. faist lib. ▼. init Hinc 
Horatitts pendet» od. i. 4. 5. 

Jam Cytherea chons docit Venos» hmdnente 
iMnA. 

Hinc etiam idem ibid. 17. 10. uti Tume- 
bus bene monuit, et enarratores veteres 
viderunt $ nam ad Faunum carmen scri- 
bitur: 

Utcomque duld, TjtiAaA^fittulA 
Valles et Usticc cubantii 
LBvia perK>noeresa3ca. 

Ltevia autem taxa non temere, qnum sint 
lepulsandis sonisaptissima: vide Plutar. 
chi locum, sub ver. 574. Alia sunt ad ma- 
num loca, quibusadmovendismelitts ezis- 
timo supersedere, in ai]gumento pervagato 
satis, nec morosiores curas interpretis 
postulante. 

Ibid. ludojocanii: i, e. petulante, las- 
civo: adi dicta in ver. 827. Non alienum 
est suave carmen Sidonii ApoUinaris, i 
13. 

Tunc Faunia Dryades, Satyrisque MimaUones, 
aptae, 

Fuderunt le^um^ rustica turba, nulot. 
Alta cicutidnes Uquerunt M«nala Fanet: 

Postque chelym placoit^ifti/la rauca Jovi. 

Quum vero singula non liceat circumvec- 
tari, cum his Lucretianis non alii melius 
contendant Martialis versibus modo posi- 
tis; quibus Latium nullos novit suaviores. 
Ver. 587. volgo silentia rumpi, Vir- 
gilius reminiscebatur hujusce loci, ad geo. 
L 476. quem hinc accuratius interpunc- 
tum per transitum praestitero: 

Vox quoqoe per lucos volgo exaudita silentls 
Ingens, et simulacra modis, pallentia, mlris 
Visa, sub obscurom noctis.. 



Dictiones sub obMcurum noctit non miniis 
primum versum respidunt, quam secun- 
dum; id, quod nemo videtur animadver- 
tisse. Prdgerus autem Cioeronem op- 
portune ezcitavit ad nat deor. ii 2. ** Ssepe 
** Faunorum voces ezauditBy ssBpe viso 
** form» deorum, quemvis non aut hebe- 
" tem, aut inpium, deos pnesentes esse 
" confiteri co^gerunt*' 

Ibid. tacituma sHewtia, Maco, Mn, 
ii.255. 
— — — iadtee per amica nlen^ Lanc. 

Adeo non insolitum est vel primi oidinis 
ingeniis sic vocabula persimilia, uti fiohis 
saltem videntur, consodare. Ovidiiis, ad 
Liv. 185. 

Jora Jttotf, antfieqoe facatf sine vindice leges. 

Pio tacent^ Heinsius et Frandus, haud 
dubie tot paribus dictionibus impulsi, 
malebant joonU.- quibus non^ adstipulor, 
neque neoessariam emendationcm puto. 
Amobius, lib. iii p. 115.— *' l«va iUa, 
*' quae constituitis, numina tacitumitatis 
" silentio praeteribimuSk" Sic alii saep&< 
numera 

Ibid. sHentia rumpi, VirgUius, iEn. 
z. 63. 



Quid me alta tUentia cogis 



Rumpenf 

Ver. 588. sonus: sic M. optime; ad 
consuetudinem nimirumantiquissimorum. 
Nonius Mazcellus, viiL 67. '' Soni et sc^ 
** nus pro sonitus, et sonu, Pacuvius 
*<Duloreste: 

** Qi>^di^^ aotem hoc soniti est, quod stridant 
•* foresf— 

** Sisenna, hist lib. iii Post quam in 
** sonu signorum praelium magno cum 
" damore vironun eommissum est'* Sed 
enim condmilium nominum acervus vide- 
tur scribam turbavisse, atque in peocatum 
illezisse. Rescripserim, *' Soniti pro sop 
<* nitus; ct sonus sonu,'* 



LIBER QUARTUS. 808 

590 Et genus agrioolikn kte sentiscere, quom Pan^ 
Finea saniferi capitis vaUamina quassans, 

Ibid. dukeis querdas TUna quatjundit. codicum L. M. uUamina^ pro vulgato 00- 

Sicut Horstius, od. iiL 7. Sa lamina: et idem placuit Heinsio^ ad Va- 

ncqiic in Tlio ^^' ^^"^* "*• ^' ^«»0 emendationem 

Sab cantu fueruUe despice Hbue, tribus de cauaais admittendam axbitm« 

„ , , ^, ^^^ tus sum: Quod doctiorem efficiat et ex- 

Bedeas ad notata nuper m ver. SSO, «.«•a;*:^«-« i.^w^«. r» -^ t ^ 

tr coe, /iTx- xr j D mi- quisiUorem lec^onem; Quod Lucretius 

fi»,da: V.eAjSnA/.- R:^,^»; n./mA^; j^ ^,^ locutionemuun h- 

quam poet» genttuum «siptunm atb.- ^^^ ,j ^ ^^ ^ ^ ^^ '^^^_^^ 

Yoces vatto et tv/o seepiuscule ooramutate 

Ibid. digUu puhata canentum: i. e. ^t Ubrariis: adeas var. lectt ad Ovid, 

accinentium; pulsantium sdUcet et ca- ex Pont l 2. 23. iv. 14. 55. Claudian, 

nentium eodem tempore. VirgiUus hunc prim. cona Stil. iL 189. sexL cod& Honon 

locum imitatus est, Mn. vi 646. cujus 647. rapt Froa, u. 525. iii 32a idyU. ir. 

versus pleniores adhibebo; quum videam 23. Certe fatendum est r» vaUare sspius 

nemini intellectos esae pneter Jortinum adhiberi de cafntum tegumentis terroiem 

nostratem»virum multis nominibus admi. incutientibus; ut, exempU giatid, in hoc 

nOnlem; quamvis sint sensu longe longe- Ux» Senec», ne aUos cumulem, Herc. 

que planiasimo, neque oontroversiam ad- OEt 1955. sic 1» ^of^^ emendandi: 
mittente: 

Non, ArgoUco rapta leoni, 
Nec non Tlirelcins longi cum veste «aceidos pulvft pellis contecta juba 

Obloquiturnumerisseptemdiscriminavocum: Laevoa operit iira lacertos, 

Jamque eadem rf«««, jam vectinefiuUat ebumo: Fallantq»efm tempara dnUeu 

i e. « e contrario respondet cidiane, et y^^^ auras nimis exiUter. UndeHein- 

« reddit septem flexuras vods suae tot nu- ^^ ^^ conjecturA correxit Claudianum, 

(* meris septem chordarum.*' Nihii cer. j^ Rufin. ii 465. 

tius vel Anmion ipse. Qui vero loqui 

vult, alio loquente, plerumque ex inimico pronoque favos examine -vaUant. 

quodam affectu mentis hoc fedt: indeest, Libri, velani: et ita egomet Marte pK>. 

quod veitoa cum 06 composito in malam prio hoc peccatum profligaveram : confer 

partem potissimum vertantur, praeter na- aUos locos ejusdem poet» modo kudatos, 

turalem pr»positionis vim, indifferenter et ibidem Heinsium Burmannumque 

utrobique se gerentis. Vide, qusB dixerim Optime usuipatur etiam vaOo, de tegu^ 

ad Horat epod. u. 27. Sed trivialibus mentis incommodum aUquodpr<)ptt&antt. 

immorari noUm; et eruditos viros ad tam 6,«. Hinc certe mendA Uberandus Co- 

laevia haesisse, satis mirari nequeo. lumeUa. de re rust vU. 2. 1. « namid 

Ver. 590. sentiscere: n. sentire: vide « (oviUum pecus) prsdpue nos contra 

nc» ad ii. 1045. superius. «/n^ori, violentiam protegit corporibus- 

Ibid. Pan. Ludus AmpeUus, cap. S. ** ^^^ nostris UberaUora pwbet vaOami^ 

"— iu monte Nymphaio: ibi ignis est. ..„„... j^^ vdaminas sedunusUber, 

"etdeterr&exit(forte, exjtfiO flamma: veUamina. Mox ibid. 5. lO " MoUe 

'* in ^lv& iVmw ssfmphonia in oppidum •* vero pecus etiam velamen^ quo protegi- 

" »>ditur." *< ^^ ^ittit — .» ideni Uber, vellam^: 

Ver. 591. temiferi: M. semifieri^^-^wxl- sed ibi vulgatam vocem maUm. Eadem 

lamnas hoc Vossius effinsit cx scripturft mediciDa certissime SUio fadenda est, ad 



804 T. LUCRETII 

Unco stepe labro calaxnos percurrit hianteis, 
Fistida sylvestrem ne cesset fiindere musam. 
Csetera de genere hoc monstra ac portenta loqumitur, 



Pmi. iiL 276. quod totiua loci color ex ininistrat tem, ad Theb. ni. 262. qui 

abundaiiti monstKt BdtiB lectoribiu: sic vallaverii beiols caput in prslii peri- 

cula: 

i— i-»— ^— — — — — aqoalentia barbi 

Ora rMt i humerosqoe tegunt vattamne capri Proximus Eurymedon ; cui pastorana Fauid 

IMBtigero: paiuU manus ert aniMl« cateli: Annapatris,^mi/qnejoba8imitaturequinas. 

L e. wf^extifiart, munimefUoi ut in He- Non aHenus advenerit Amobius,Ub. yl p. 

rodoti loco, ir. 1 75. quem Dnikenborchius 197.—" cum petaso gnatus Maiie, tan- 

adscripsit Humilia sunt et tautologiie " qu«n ▼»«» aggredi piwparet, et solem 

•ffinia, quas vulgari solent ex Ubris omni- " pulveremque decUnet" Sed Papiniano 

bus, tegunt vOamne: conftsras ejusdem iv. carmine nihil tempestivius, silv. v. 5. 145. 

561. V. 133. Haud aUo modo VirgiUus «t «2"! est profecto pukhrius et expoU- 

Teriaaime restituendus, ad geo. iu. 383. ^u^* 

Tidis, Hyperboreo «eptem subjecta trloni, ^ P«>num vicisse domi. Quid Achasamercri 

Gens efirena virAm Rhip«o tvnditur Euroj Pr«mia? nunc ranut Phoebi,nunc^<niiiiieLcm>5, 

. Et pecudum folvis vanatur corpora saetis : Nunc Athamantasi pmectum tempora pimt. 

ie. " «tituViir contra «T6«.a glaciaUum ^ec aUenior est SiUus, Pun. xni. 331. 

« v«itonim:" vide Bentleium ad fragm. »P«> ^® ^««^ ^®"*"* omatissums canens: 

Callim. cxxiv. Quid congruentius? quid Cingitacutacomas,eti»^flfttff«mAofw,AaK« 

elegantius? Disputationi non obnoxia est a vehementiore scUicet rapidi soUs csttr; 

luBC emendatia Vulgo, velatur, vel tw* conferas ibid. ver. 341. statim venientem. 

ianturj sed exemplum singulare, veUatur, Emendabo denique Juvencum, hist ev. ii. 

Adi doctos animadversores in VaL FUcc 775. 

iv. 298. quem locum non jam nunc attin- „ . ,. , » ^ a ^^ ' 1 

J* ... . . . En ! popuU mentes vaUatttur ad omnia cxaasis 

gam. Lucretius igitur ad pinumcapitis odicito», sensunetangantmuneravitae; 

JiXi«rriM rectissimevocemvatfamma vide- . __ , 1^01 

*. ^ 1- xT is j 1 • » !• «• mumuntur, Vulgo, velantur. Solu» 

tur retulisse. Non ahunde plunma loca _ . . ^ « j tt* m* 

_, . ^ *^, suffiat conjectur» firmands Vurgihus, 

▼eterum propnetatem suam atquevenus- _ ... ^;L 

*-* *. ^ w 1 •! "tr- •!• -^En. vm. 227. 
tatem mutuantur. Exemplo sit Virgilia- 

nus iUe, ^n. vi. 772. fultosque emufiut obke postes. 

Atquettmfrra/ageruntciviUtempora^iim». Ihid. Pinua twffamina. Sic Ovidius, 

Ita sdUcet sub dio defensi contni soUs "^^ "^- «^»- "'^'^*^ ^ ""^^' 

q>icuhi acutioris: oommitte nostram no»- ^«" P^^"^^ ^*»""* ^*^' ' 

traque superius, ad iii 926. ne tritioribus quemadmodum et aUbL Suidas: IlirM^ 

nim in m diu inhaerescamus. Rei interea Tisrrsr, « n«y 

ipsius testem non obscurum prorsus se «.*„^- , TT«f*vM>«r*<«TTrTvvt/x , 

nobis ei^hibet Caipunuus, ed. 1. 10. syl- 

vestres deos his coronis capita obtexisse, ut Quse sunt Crinagor», epig. 7. 

ardores diei nimios propulsarent: Ibid. semiferi capitis: ob coraua nimi- 

mus in acumen tenuatas: de quibuspoetie pas- 

Antrapatris jssimt; gracUesubi^meadensat sim. Martianus CapeUa, Uh. ix. 4. 70. 

Sylva comas, ra^Joque caput levat obvia w/j. j^ ^jgj f^^^^^ emendandus est, p. 1448. 

Pecore niminim, et ingeniose, Stattus ad- edit jMLaittaur. quam solam habeo : 



LIBER QUARTUS. 



305 



595 Ne loca) deserta ab divis qiioque, forte putentur 
Sola tenere; ideo jactant miracula dictis: 
Aut aliqud radone alia ducuntur; ut omne 



Caimen BiKiiaUfe- tutere piiii»4 
Percuasique modk sonat Lycida 
Sblers Arcadii nomos cicuti 
Pemix semferi puella Panos, 

Vulgo, nemus: ad quod yocabulum con- 
Btructionem ezpedire non possum, et aliis 
ezpendendam trada Consulas oommen- 
tBrros ad Sueton. ▼! 20. 

Ver. 592. Unco: ut ▼. 1406. Sed lego 
UdOf non Unco, Plato, in epigrammate: 

• AyfH Hru 0vftyy$ fMaMZnrm immX«^ Hm», 
'TTPON /itf CfMK«M) XEIA02 Anp M«iXmf»m, 

Bentleivs. 

Tentamen hoc improspere cessiase magno 
▼iro nos olim diximus ad Viig. geo. vr, 
125. neque incepti pcenitet Nimirum, 
qu» sunt humida, multoties moUescunt 
inde, atque flezibilia evadimt: et aquse 
humor ipse fiuallime^ ut qusB tenuissimd 
ait natura, in omnigenas flezuras dudtur. 
Hinc vyft optime notionem mollitudinis 
ac ▼olubilitatis tortuosae parit Unco igi- 
tur labro felidter potest, *' labro mobUi- 
** ter flectente, et cunratune calamorum 
** se fluctuatim acoommodante." Consu- 
las quae nota^i, ad iii. 721. Pono, quo- 
niam vix possit ambigi, quin Platonis ▼er- 
sus animo Lucretii praesentes fuerint, 
GrBBcum. ad Latini locutionem o(mcinnare 
Ruhnkenius insdtuebat, ip epist crit Ty 
fn, si rite meminerim, literis tr^ectis scri- 
bens: ingeniose profecto^ sed infelidter; 
et ezquisitiaaimam vocem inmnata mu- 
tans: ;i^«X«ic ;^^fwiiM> scilicet Sanephra^ 
seos uyff xu^»t luculentissimus aocesserit 
interpres Hesiodus, scut Herc. 278. ▼er- 
aibus nectare tinctis et ambrosij^: 

T«f jM9 ur« Xi:yvpm nfiyyan ium» muint 
E|'AnAAllN 2TOMATX2N «n^Sir^rtftt»^ 

L e. *' labria mobiliter flezilibus, et omni- 
*' um sonorum ▼arietates molli commuta- 
V tion^ et ezpressA proprietate, adtem- 



" perantibus." At sic legendum: noa 
virtu. Apage illam odiosam superstitio» 
nem de metro^ sequente liquidll! Eadem 
medicina centies Homero fadenda est. 
Hippocrates etiam pulcbre, p. 37. ed. Foes. 
•^r§ \ufi.*a,f 0mitM 'TFPON mufuw, Phi- 
lostratus junior, icon. zii.—- 4 M^a)^^ r»«- 
Xiu »«i 'TP FOT etv)^tfs t^wa. Hinc probe 
capias Martialem, i^. 495. 

Aut puero Uquidas aptantem DSBdalon alas: 

L e. molles, vyfmg, fleziles: unde Hom- 
tius, art poet 165, 

Cenus in vitinmJUah^ 

Ineptiunt interpretes ad ▼erBiculum Mlur- 
tialis. Valerius Flaocus non aliunde ez^ 
plicandus, ri. 710. . 

/igidicque parent ^naverat auro: 

i. e. v^^p^quia in tenmssimas et moUissimas 
laminas perduzerat maUeator: oompares 
meam SiW. Crit iu. p. 157. de hoc elegan* 
tiarum genere, et obstupesces deiiramentis 
editorum. Valerins nimirum de solito 
Marooem suum aeniulatus est, ad ZBn. z. 
158. 

•— » fusos cervix cuilactea crines 
Excipit, et moUi lubnectens drculus auro : 



i e. ** a capite, vel poU caput, coUum ca- 
*' pit** Ita legendum, . cum Cruquiano 
Flaod oommentatore; non Accipit, cum 
membranis: ride nos ad Virg. geo. iv. 
167. Editores AchiUem Tatium non in- 
teUezerunt, ad ii. 57. Tweu^ fitt w, *T. 
FPON /»iv r« XXIMA iv tms ^vftvrXotuut : 
i e. t' molUbus cummembris drcumfun- 
** ditur:" compares nostrum, i. 40. qualia 
membra Amobius, lib. ▼L p. 1 97. moUia 
nuncupat^ et ** liquoris feminei laxitate,** 
Egregius artifez harum nequitiarum P. 
Silentiarius, epig. 7. 

'TTPA nEPinAErAHN k-^Wttt^^fVf. 

Flnem fiidet Lucianus, de salt 75. ne 



306 T. LUCRETII 

Humanuni genus est avidum mmis auriculanmi* 
Quod super est, non est mirandum, qua ratione 
600 Per loca, qua nequeunt oculei res cemere apertas. 



ntff^Sirfari» in hoc negotio postuleiirar :-* Mf»u ^iv «Xursf • mvXnrnt rmt aXXaf ««'«^ 

•TrPOTHTA «••» fukttf nrtTiiitmf. fumv mtuyu funtf^ V ns f oryiv/M Mmrmfftit 

Ibid. ealamos hianteis. PropertiuB, iiL ^^'^» ^* «» ^» «^^w iXii^i^j «^««f 

• 1« «^ mmXmfMt^ ftoff %t r» xuktt tfrtriinfif^ «r mm 

id-iX^ fin ftm^ff METAIIHAA rt «XX«rt 

Capi^«k. catoiioP«e/to»tf*canent.- ^^ ^^^^^ ,^^ ^^. ^^ ^^ r^* mfHfutrft « 

Stfffkffim umXii' pvrmt mvrtf ^tft rut myXBs 

Quem locum et ipse margiiii alleTenm : XOPETEI r« STOMA. Quae locutioiubus 

et iUo moneor, de yereu Enniano, ann^ Lucretiams magnam lucem injiciunt 

L quiy qyamviatotmunitUBauctoiritatibuSi n>id. hianteis: i. e. apeitos; adeoque 

nuUus dubito, quin Titiatus circum£eratur, vocales, et personantes. Quid Telim, 

•t hoc modo denique castigandus: claiius fadet Sidonius Apoillinans, ii. 48. 

Verdbus, quos oHm Fannei, PoMjqoe, candiant. _-i.-i— li— .- At tu, drcomflua ponto, 

EvulMri solet. fw*e»que: yidc Lucan. iii ^"~P* **«"« ^ commbsam carpb utrinque 

^ ,_ j ,. . . A ikir Tcmperiem:namBi«tonioaAqtdloni8Aifl/iix 

402. et idcm sodahtium m Auaon. Mo- prcndmaChalddiclaeMimtubatemperatAuitri: 
seU. 172. 177. Nemesianus etiam, ed. n. 

75. quam apposite : »• «• ^^^ flamina. Et in secundo versu 

. . ^ ^ 1 ,. . ^ ^ censeo ro commissam mutandum esse ia 

Pm £(oc/ti/, JRiimf vtffM, et polcher Adottta. . _ ... 

commistam, Lector venustus judicet 

Mihi conteztus Ciceronianus liquido suf- Ver. 593. ne cesset: cum potestate 

ftagatur, de div. i 51. ** Eodem enim (L sdlicet Graecs formuUe, im fot fcmunrmi' 

^ etiam) modo multa a vaticinafaibus << adeo ut re Yer& nunquam cessat;*' vel 

«* saepe pnedicta sunt; neque, solum ver- Ptoe^ vel Faunis, indesinenter sonoies 

** bis, sed etiam musicos ezercentibus. Conjeoeram tamen 

••Venibus, quos olimFauxU, To/^/que, cane- rescribendum esse: 

** bant." FlstoUi lyivestTem fiec etssat fundone nawam. 

Sentisdsne r« vaUs cum vaticinafUihus £t profecto illud nec postea inveni in iz. 

illepidecaudamtrahere, etspedalealiquid codice; qui ybndiY etiam ad archucam 

ad sensOs proprietatem desideraii? scripturam ezhibet. Quum vero demen* 

Ibtd. percurrit, celeii labrorum motu. tum c arreptum esse possit ez vocabulo 

Hinc pulchre Leonidas, epig. 1. sequente, et recepta phrasis doctior videa- 

U^ f^ Mu^ mf^Xffi^i m TAXTXEIAEIS ^ «* subtiUor, adeoque pOet» sublimi at- 

Airftiv. ttmt Trnu^ m^u, muk^n>. ^® enidito minime mcongruens, vulgatis 

stari velim. 

Hanc autem celeritotem motOs requirebat ibid. sylvestrem musam. Quas voces 

syringis structura, septem «akmis com- ^^^ pastor Mantuanus, ecL L 2. 
pacte, quibus per vioes omnibus admove- 

bantur kbra. Rem ad vivum descripdt Syl-oestrem tenui fnusam meditarii avena. 

Achilles Tatius, viiL 6. quem proinde ez Et multum adomavit sane, iUata dictione 

re fuerit apponi. 'Or* It i mt iJnfmt longe ezquisitissima; meditaris dica 

mvXff tfr»s XmkUf rf^mvrm mmt i rv n«f#f Ver. 594. Versus consimilis phrasi re- 

I» rots rrofMn mvXw mXk* tmu fAtf ol ^ojk- petitur in V. 843. alioquin sic, uti nos 

ruXft KvCtftm^t rm mvXnftmrm, tvrmv^m h r» edidimus et evulgari solet, solus Pius ez- 

ttxurv r» frfftm fufiurmt ntt ^mmrvXvt* hibet cum O. a, nam pro Oetera^ Vind. 



LIBER QUARTUS. 307 

Haec loca per voces veniant, aureisque lacessant: 

G)nloquitim dusis foribus quoque saepe videmus. 
Nimirum» quia vox per flexa foramina rerum 

B. L. M. dant Peieres V. ed. Poterei un- narrant; eaque a multis audiri jucundissi- 

de ex conjectura ac refonnayeram: nium iUis est Faber. Imo, ea omnibus 

auditu jucundissima sunt: " non nov&, 

Trettrta^ m genere hoc moMtraP-: « j • ..a ., , ,. ,. 

. . ** sed ingenita qmbusdam, mentiendi vo- 

et r« Praterea quidem postea incursavi in „ luptate." Bentleius. 

codicibus A. r. nam n. babet Fetere: sed j^^ ^^.^^^ auncularum; ad con- 

tutius esse nihil novare putem.— Pteio, gtroctionem formularum sciKcet integer 

vice ac V. ed. kac. Vind. locuntun Xl. ^^^^ ^^^^ ^^^.^ ^ similium; uti ninri- 

loqUntur. yuj^ innuimus ad locum, neque adhuc 

Ver. 595. Ne: Vind. V. ed. S. Nec; ^i^, ^^^ ^^^, scribere, a placeat, 

n. fii»c.— «ft divu: V. ed. de divis: B. a„/di2m, pro awdarttm; qu« minus ambi- 

dgdivisi lineamentis nempe literBB d male ^ ^^ veiborum structura fiierit 

^®P*'****' Ver. 600. Per loca quee : hoc modo scri- 

Ver. 596. miVocMfo. Rem Uquidiorem y^^ j^ yind. M. O. A. n. X. a. sed in 

dabit Valerii Maximi locus, i. 8. 5. " Cui p y ^ g p^ i^^^ ^^ Perperam. 

^* rei pro argumento miraculum adjicitur; £Y|]]g|^ solet: 
« ingens repente vox e proxima syM 

« AnU. qa» oie %;t»ni- in hunc pene a«>*loc.#.rn«iaeunt! 

** modum missa tra£tur— .'* perquam inficete, ob consimilem ordinem 

Ver. 597. omne: B. omen; literis trans- similium vocabulorum in sequenie versu. 

positis. Idem error est ad ver. 60S,'^^pertas : 'n« 

Ver. 598. nimis: n. minus; eisdem opertas. 

pene lineamentis literarum.— atcrtcu/a- Ver, 601. aureislacessant : i.e.laciant, 

rum: V. ed. amicuia ramus; B. amicula impellant, cum vi quadam adveniant:— • 

ramis; n. amicidarem. unde Valerius Flaccus, iv. 207. peiquaoi 

B>id. auricularum. Anlegendum? venuste: 

avidum nimb miraclamm. ^ ^ fidoda, credo, 

Eanius i^ud Varronem, lib. v. Huc tulit; auditas et sponte lacesntU onu. 

Jam dudum ab ludis animus atque aures avent, Iterum noster, ver. 693. de visibilibus: 

Avideexspectantes Tmacixm^ ^ ^ . . t - . i 

Q^fenunt oculorum acies, visumque lacessunt: 

" Ropter hanc aurium aviditatem'* (Var- ^ ^ odorandis, ver. 691. 
ronis verba sunt) *<theatra replentur.'* 

Bentlexus. ^^ ^' ^^ igitur, nareis quiquomque/^«/it/: 

Huic conjectune varietas lectionis nonnx- i. e.ferit, idt; ut Suetonius, v. 38. perve- 

hil favet Sed interea, quis non videt nuste: — ** ictus nidore prandiL" VirgiU- 

phrasin avidum auricularum longe longe- us, geo. iii. 233. 
que elegantiorem esse, imo elegantissimis 

omnium accensendam ? adeo ut Bentleiana ictSbm : vcntosque aces 
ct^tatio, recepts comparata, et fiigescat 

prorsus, et sordescat; iis saltem, qui non i. e. " ut pugil in gymnasio, imaginari- 

ignorant, quid sra lupinis distent. Sane " um duellum pioludit vero; vires aere 

repertor ipse statim videtur abjecisse. ^*feriendo tentans." Ad hoc exercitatio- 

Ibid. avidum auricularum: i. e. omnes nis genus alludit D. Paulus, 1 Cor.ix. 26. 

homines portenta et miracula libenter "^ouret iryxnuuf »$ u» atpa ^c^y— : qua 



S08 T. LUCRETII 

Incolomis transire potest, simulacra renutant; 
605 Persdnduntur enim, nisi recta foramina tranant: 
Qualia sunt vitri, spedes quae transvolat onmis. 

Praeterea, parteis in cunctas dividitur vox, 
Ex aliis aliae quoniam gignuntur; ubei nam 
Dissiluit semel» in multas, exorta quasi ignis 

dere oonsuleiidi nosmet suinus, in SHw. A. gua; X. qiu).^ransvolat.' ita B. M. 

Crit aect dxzxvu. et, quod idem est, Vind. L. O. A. n. X. 

Ver. 602. Conloquium: Vind. Conloqui- XI. travolat; V. ed. tranolat; per erro- 

mint; Pii quidam codioes, Cum loqui- rem, ut putem, typographi; P. traviat. 

mur; ut est in editionum yulgo, qu« de Ver. 607. cunctas: Vind. V. ed. cunc- 

suo plerumque habent quodt pro quoque, tit; B. cuncta, 

Nonnulli spurium esse versum censent: Ver, 608. vbeinam Dissiluit semel^ in 

nos illis dissentimus, nihil dispicientes, multas, exorta quasi ignis. LJbroa plures 

quod reprefaendi possit» aut indolem Lu- sequor, editoribus desertos, orationis tex« 

cretianam non resipiat Scripturam pri- turam parum callentibus; quam nos boc 

mum boni corrumpunt» deinde damnant, pacto plenam exhibemus: " Nam, ubi vox 

etabjudicantpoetae. '' Conloquium nempe '* exorta dissiluit semel, in multas voces 

*^fieriy vel esse^ s«pe dausis foribusi vi- " solet se spargere^ quasi scintilla ignia 

** demus:" in qua structura nihil duri, '* ssepe solet se spargere in muUos ignea.** 

atque inusitati, reperire valea Ratio, qu» distulerit dominantes senten- 

Ver. 603. perjlexa: V. ed. O. exhibent tis dktiones solet se spargere in posteiio- 

perflexa. rem dausulam» nec necessum habuit re-' 

Ver. 604. rentUant. Hiec dictio veris- petitas dare in priore, obscuritatem iUam, 

sime reposita videtur, ac sane ita coiri- qus circa virorum doctorum animos ca^ 

gendum Hus praeceperat P. V. ed. B. n. ligavit, videtur peperisse. Sed enim dubi- 

X. habent remittant: nimirum, pcetquam tandi locus est, an versus melius processe- 

librarius pro renutant scripserat remitant^ rint, hoc modo potius interpuncti: 

quod iisdem constat ductibus, alterum t « ». k i _i .. l t 

ut l^tmia vox exsurgeret, fadle admia- DiasUuit semel, in multas exorta, quasi ignb 

sum est: Vmd. re — / L. renuntant; M. ®*P® ^®*^ «dntilU snos se spargere in igneis. 

rerumtant; A. remutant. Tantas turfoas ^,^ ^j^ ^e secundis coptationibus pla. 

ranua vocabulum ciere potuit! O. n. ^ ^^is visa est Editoies ex emen- 

dr^^"^*. ^*"*'"^ ^"^' ^^^ ^Mone Lambini solent scribere. ubi unac 
'* nostra lectio diserte oomparet in Vind. V. 

•alterseproriplt.altaammiat: "^ ^' ^' "' ^' ^' °®^"^ ^"^ ^'^" 

Ule gradom celerat fiiglens, contra Ula ranUat. ^^™ ^ scriptura codicum vetustissimo- 

rum L. M. ubina; i. e. vbi na: P. vbi 

Non temere suspicatur Gifanius, Lucre- jam. 

tianum renviat redonandum esse frag- Ver, 609. Disiauit: V. ed. Diisolvit; 

mento Afranii, pro remittat, apud Non. literula cum simpUce diversa: et ita P. in 

Marc i. 70. quem vide. contextu, sed DissUuit bis in notis: IX. 

Ver. 605. tranaiU: nempe per aera ft- Dissaiunk-^ultas : P. V. ed. B. multis. 

quidum: redeas ad ver. 178. et ibi notata. Ibid. exwta. Vocabulum est exiUus al- 

Ver. 606. vitri: V. ed. B. n. X. Xl. que inermius, quam pro sensus iqdole. 

vitrei; A. utn.^^q^: V. ed. B. O. A. n. Rescribo: 



LIBER QUARTUS. 



S09 



610 Sflepe solet scintilla suos se spargere in ignds: 
Ergo replentur loca vocibus, abditaretro 
Omnia quae circum fuerunt, sonituque cientur* 
At simulacra viis de rectis onmia tendunt, 
Ut sunt missa semel: quapropter cemere nemo 

615 Saepta supra potis est, at voces adcipere extra. 



Sxpe solet adntiU a 



< extrita quad ignis 



Ipse Lucretius, v. 1097. 

•—*——» validiB extritus viribus ignts. 

Forro, quuxnveibuin Dissiluit translatum 
videatur a scintillis ondique se dispergen- 
tibus, animum meum subiit, Maionem 
esse ad hanc normam locutionis constitu- 
endum, ^n. zlL 102. 

HEs ag^tnr FiorliB ; totoque ardentu ab ore 
Sdmdax obMunt : oculis micat acribus f^ir; 

ubi vulgo legitur, absistunt: quam con- 
jecturam sane postmodum intellexi tribus 
ezemplaribus manu scriptis esse oonfirma» 
tam. ISc de lampade iBscbylus, Agam. 
305. 

et alii sane peimultis locis similiter locuti 
sunt, adeo ut exemplis cumulandis prae-. 
stet Bupersedere, ac r€m permittere judi- 
cao lectorum decemendam. Yide nos ad 
vj. 162. 

Ver. 611. abdUa: B. XI. addita» 
Ibid. repientur loca vodbus. Ita Ylrgi- 
lius, Mn, zi 580. 



■ «ed non replenda est cufia wrbis, 

Quae tuto tibi magna 'volant .*— — 

ut modo noster, ver. 563, vox transvoiat, 
Ver.6l2.fuerunt: M. ^.fuerint; ut 

communes editi, dtra necessitatem. 
Ver. 613. viis de rectis: i. e. ad vias 

rectas, secundum vias rectas: optime. 

Sic autem dividendam vocem existimavi. 

mus, quas scribitur junctim derectis in L. 

M. XI. at liquidissime(/e rectis in A. cieteri 

libri, directis; prseter O. qui dejectis. Ita 

cUcitur defaciliy de plano^ de transverso. 



et centum consimilia. Quam pronum 
veio scribis sciolis esset de suo rescribere 
tritissimam vocem directis, quivis sentit 
Et forte an exquisitior h«c loquendi for- 
mula Lucanum comiperit ad Phars. iii. 
207. 

Qui celer e rectU descendene MarsyaTipls 
Errantem Mseandron adit : 

i. e. secundum ripas rectas. Evulgatum es^ 
et rectis; vix concinne satis: et libri qui- 
dem ereptiSf atque erectis. Lectores cen- 
seant — Caeterum. M. tendant. 

Ver. 615. Sapta. Vulgo, Se; et ita 
sane P. et Vind. sed in hoc codice dili- 
gentiam collatoris multis de caussis sus- 
pectam habea Id, quod dederim, quam- 
vis ex conjectur4 sit, nullua dubito, qoin 
a poet» manu venerit; nam. reliqua om* 
nia exemplaria magno cum oonsensu dant 
Sape, vooem scopo loci non ma^^s con- 
sentaneam, quam vulgata: conferas ve* 
lim verr. 602. 616. 703. hujusce libri, 
cum l 355. 490. vL 227. 859. et pedibus 
ibis, nisi fallor, in meam emendationem. 
— «iprfl; n. super. — at: V. ed. B. XI. ac, 
— adcipere: A. excipere. 

Ver. 616. clusa, vel clausa: P. claus- 
tra; n. onusa.^-^iarum : X. per ades; 
abest Vind. V. ed. A. 11. vocabulum; et 
versus integer hoc ordine perturbato scri- 
bitur in A. 

Et tamen ipsa quoque dum hrc dausa transit. ' 

Ver. 617. Vox obtunditur. Cicero, de 
orat. iL 70 '* -— cum vocem in dicendo 
'* obtudxsset, suadebat Granius, ut mul- 
'* sum fngidum biberet" — Vide sis Pear- 
dum ibidem. 

Ibid. Vox aureis confusa penetrat. £le- 
gantissime Mantuanus, ^n. xiL 618. 



SIO T. LUCRETII 

Et tamea ipsa quoque hsec» dum transtt dusa viarum» 
Vox obtunditur» atque aureb OQnfiisa penetrat; 
Et sonitum potiusy quam verba» audire videmur. 
Hoc, qui sentimus sucum, lingua atque palatum 
620 Flusculum habent in se rationis, plus operai. 

Prindpio» sucum sentimus in ore, dbum quom 
Mandundo exprimimus: ceu plenam spongiam aquai 



adrectamoe inpulit avru Bentleius Umen inconsulto comprobavit. 

CoHfiu^sonus^ii. — «ictti».- ita accurate V. ed. A. vulgo, 

Arnobius, lib. vi. p. 192. — " referendi ««ccttm. — Ungua: F.linguami vitio, ut 

'* beneficii quaenam omnibus spes erit, si putem, qperarum, 

«« non undique ad se mittam vocem Deus Ver. 620. operaqtte: ita ezhibent P. V. 

«* exaudiet, et erit uUa longmquitas, quo ^ B. O. X. sed Vind. L. M. n. operag 

^^penetrare non possit auzilium poscen- ^» opera guod: et bene est» nos habere 

«' tis onrfto/** >^™ cuiu varietate momenti perexigu|; 

Ver. 618. videmur: A. S. videntwr^ ut nam reperies nusquam, de qud diffidlius 

alfl>i saepiuscule; ob simtUtudinem litera- sit cum fiduci& pronnndare: acot enim 

nim m et tt^ in minuscuUs duuacteribus. in proqlivi est ezistimare^ v§ jue omissum 

Ibid. «ont/ttm.* i. e. merum uniformem esse de solitOf ob angustias chartae, ad 

sonitum, non articulatum ac discretum; versiculi finem, sic contra a et di saepe- 

qualem fuft^u »*^fMrn solent emittere. numero oonfunduntur scribis Lucretianis. 

Ver. 619. SoCy qvi tentimus: i. e. Denique, re potenter in animo deliberat&y 

«* Hac retj qu& senlimus;" per fiormu- quod dedimus^ ezquisitius visum est, at- 

lam scrmonis utrumqoenomen, /in^ttaac que elegantius. AtA. ji/usopcrarum.* edi- 

jNifo/um, singulatim respidentem; ut so- tores quidam, plusque operat; omnino ar- 

nus utique perquam inamcsnus auribus bitratu suo, invenuste, ac lioenter.—ie 

evitaretur: deest V. ed. 

ff«. 9»«ix«entimu.: ^er. 621. iucum: nempe, ciW; unde 

dbus omnis, ad scriptores non infimi cen- 

quemadmodum tamen audadssimi edito- ^ irrigare didtur. Amobius, Ub. v. p. 

res non erubuerunt ez arbitrio scribere. i63._ii aio tempore, quo in utero lapidia 

contra omnium librorum fidem; voces cc foit clausus, quibus o/tmoniM irr^a<«« 

genuinas sdUcet non quiti probe ezpedi- « est, quibus sucisr Le{nde et aigute. 

tes reddere. niud gni autem. vice quo, j^,^ i 23. «„._.. ^„0^ ejus opei^ 

bonorum vironun offendiculum, Hautus „ ^^^^ j^ sanguinem, cibis irrigaren^ 

fiequentavit Sic Capteiv. iv. 2. 48. « ^«^ » Hinc vir egregius, T. TyrwhiU 

(^homineadsequenemovivitfoitunatior: tus, graviter lapsus est ad Orpheum de 

ubi codez quidam Quoi Ubrario rem l&pidd. 362. nobis afuafTiv conunendans, 

quam tractamus, non intelligente. Idem, P''^' tt^utrrof qui locus, pessime vitiatus^ 

fiacch. iv. 9. 15. ita persanandus est; nam Musgravu acu- 

men pariter inibi ludificatum video: 
" ille oUm habnit ignem, qtd «{gnum 

^^* 'Hfuifr» fMf rptt f fi* l«T« Cit}» *Eku«§ mtM/uu 

Neque aUter aUbi plus semel. NonnulU ^^^ « ^^"^ ^^''' *•* *•'• ^*^*» 

irAl,.o»> An.^ • ^- ji E«<MIMNEINAAIANTONEAftAHSuc4o%««. 
voiuere, Necquetssentimus: quod respuit 

vis occulta m Plusculums sed calculo suo Vulgo, Km f%fn§f ebiM§r§u Hippocretes, 



LIBE» QUARTUS. 311 

Si quis forte manu premere, ac siccare, coepit. 
Inde, quod exprimimus, per caulas omne palati 
625 Diditur, et rarse per plexa foramina linguae. 
HoCy ubi IsBvia sunt manantes corpora suci, 
Suaviter addngunt, et suaviter omnia tractant^ 
Humida linguai' circum sudantia templa: 
At contra pungunt sensum, lacerantque, coorta. 



de cam. p. 252. APAOMENA yap i*» tfit caussam commendainus. Vossius» de art. 

TP04>H2, «i^irdM hutfrm, r» ^^fMf, »eu gramm. i IS. p. 75. simile aliquid tenta. 

vo yPuxptt^MTK. Unde Philo Judaaus, bat in L 72. legens cutret, l e. quiret, pro 

de mund. inoonrupt p. 506. exquisitissimo cupiret; sed curiose et inutiliter, oontra 

et magnificentissimo genere dicendi scrip- Ubros etiam, nec sine multo sensiis ipsius 

tor:— aXX« »«i Tfit t^$f afi»fA$vns Tfo- detrimenta Cupiret ^iem^pa, *< studio et 

fhif^ Hinc pereipere quiveris venusta- " ambitione teneretur tam gloriosi facino- 

tem Jamblichi, rit Pyth. spct 66, de " "s perficiendi.'' Videas insuper ver. 

musicis Pythagoreorum exercitationibus 1150. hujusce hbn. 

verba facientis:— «^' hs APAOMENOX if Caeterum, siccare coepit usitatissraia est 

jri^, »ai To* TU f9 X»y9f «i/r«»r»^fwf— % utriusque lingu» scriptoribus redundan- 

irrigatus, et enutritus, quasL *>*» P«> ticcavit simplice. Satis sit post 

Qu€B diximus ad hunc locum de cibo' Hyginum, fab. dxiv. « At Neptunus ira- 

rum irrigatione, nec levia sane, nec pro- " tus m eam tenram mare ceepit imgaie 

trita, iUustfrabit vulg. vers. bibL ad Num. " «etfe— ." spedmen singulare^x Vugi- 

xL 6. " Anima nostra arida est; nihil Uo adscripsisse, gea 1. 5. 
*' aliud respidunt oculi nostri nisi Man :*' Hinc canere indpiam^ 

L e. anima nostra non habet ad vescen- ^ ^jjy^ ^ fiillimur, rem tetigimus. 
dum cames, quarum mcis ea irrigetwr. yer. 625. DidUur: n. Dividitur.^per 

Ver. 622. aquai: Vind. n. aqua, ^^ , p yind. V. ed. O. perjdexa; nim 

Ver. 623. ac siccare co'epit. Ita maUem ^e._Modo B. po/aftm, pro palati. 
scribere ad musitatam formam vods, de y^ ^^^^ ^^^fp. ^ind. V ed. O. n. 

qua propter paudtatem reliquiarum. ab ^ ^^^ ^^^. -^Aoet^, redeas ad ver. 

antiquitate traditarum, minus idond su- S5j,_^anantes: Vind. O. A. X. manan. 

mus nunc dierum judices. quam fidisd- ^^ ^^ communes editi, minus exquisite: 

morum testimonia susque deque habere n. manenft-^.— Hinc autem Ubetintransi- 

codicum; ad hunc enimmorem luculen- tugiossatoremveteremexpurgare: "Hoc, 

ter exaratum est in Vmd. V. ed. B. L. « ^^^^^ ^^^^.„ j^^^^ ., jj^^ ^^^^ ^^^^ 

M. O. A. n. :S. n. omnibus denique pr»- ,, ^^ .. yj^^ ^^^^ jj ^ ^^ 
ter P. qai edidit, exsiccareqia c^nt: sed y*^ ^^7. tractant: L e. tangunt^ at- 

ncmo mihi persuasionem eripiet hoc de- ^^ ^^ f^rnxufs^ofTu.. Elegantissime 

beri correctoribus. quos editores secuti juvencus, evang. hist L 321. 
sunt libenter. Nobis visum est tutiorem 
viam ingredi, quamvis non adhuc in ex- CorporeisqueocirfMlamen/rflcter^aeremim ' 

, , ... . ^. iji Omnibus indulget Genitor, dominusque salutif. 

empium quidpiam rem propms, uti valde 

veUemus, attingens, inciderimus. Docti- Contingere CatuUus dixit. Ixiv. 409. 

ores me forsan codicibus fideHssimis, con- Ver. 628. Humida linguai: Vind. n. 

senticntibusque in lectione posita, subve- Humidat lingua ; V. ed. B. O. A. Hunti' 

nire poterunt; quorum patrocinio Lucretii da'i linguce; portentosos planc per errores. 

VoL. ir, X 



312 T. LUCRETII 

630 Quanto qiiseque magis sunt asperitate repleta. 
Deinde, voluptas est e suco, fine palati; 
Quom vero deorsum per fauces praecipitavit, 
Nulla voluptas est, dum diditur omnis in artus. 
Nec refert quidquam, quo victu corpus alatur. 



Ibid. lingua templa: sic vocitBta sctU- deas ad il 28. quo loco dicds versus Var- 

cet ob rotundiorem palati cavitatem, et ronis valde conspirat, Nonio memoratus, 

quasi concamerationem: uti Grsecis «^««t ad viiL 13. qui ideo adscribetur: 

iiomen mos est usurpare. Tempesdra Tu.«««^.d.lta/«.ipropen«,ctt«Jure! 
aderit Hesychii glossa, ad quam eruditis- 

simus editor consulendus est: ntftrtu Ji *• «• camerarias fiini contignationes. 

vt Cm^tJitMt 9%n*ttu »»t »v>.»t, m ra, ««- Ver. 629. pungunt: P. V. ed. O. pin^ 

^ufAfimr» Kvzkorifny itf»m Xtyn^iv. Ita gttn/.— coorfo; P. coarcta; et sane vox 

suppteas ex Phavorina Versus proferam coorta videtur in mend^ cubare; neque 

impendio laudabiles Aldmi Aviti, atque valeo equidem discernere potestatem ejus, 

ad locutionem Lucretianam illustrandam nisi interpreteris per *' ea semina cibi, 

unice comparatos, poem. L 87. *' vel suci, qus inter mandendum oriun. 

^^ tur,** et exprimuntur. Interpretes et 

Pressos ut in eamerd pulnntis verbcrc plectfi editores, ubi ubi sit usus, natio cahdissi. 

Percusso resooet modulatus io aSre sermo. ma, dictionem sicds pedibus tranaliunt 

„. ,1., ..«.!.*, Committas autem velim iii. 825, vL 1011. 

iMmihter cameram palatt Sidomus Apoi- ■>«-„.. 

1- • u u * i-u • • * »» T .^ — Mo^ n. smt, pro sunt. 

imans habet, kb. ix. epist 7. Lucretius 

«item Humida et «.dmiia eo insuper ap- ^"- ^ ««^^»""" repktaj' auduj^ 

pcuit. quod gusttti jucunda, »c sapid.. ff ."""« ^^' P~ " "^P»™ P"""*^ 

salivam moveant ^Sed huic Lucretian» mstructa, 

phrasi hice perfundenda non felicius com- ^^' ^^- ^^' ^» sicco.^^ne : V. ed. 

paratam novi Ennian& altera, quam Cice- ^- *"»** Vind. A. n. in fine: et onmia 

lo oonservavitad nat deor. ii. 18. fin. qus ""ter ett et djim, ver. 635. desunt n. ocu- 

vidssim luce perfundetur: et doctissimae ^^ Ubraiii in voiuptas est inferius conjecta 

Bavisii animadversiones dignissimas sunt, Ihid, fine palati, Sic legendum; non, 

quiB consulantur; qui tamen de Lucretio ^ ▼«Igo, ?n fine: i. e. palato tenos, et 

idhil cogitabat : " Sed, dum palato quid nonultra, sapores gustamus: Bentlei- 

sit optuhum judicat (Epicurus), ca:li ^Si ^ Horat od. il 18. 50. qui debet 

palatumf ut ait Ennius, non suspexit.*' ibidem perlegi, quum rariorem phraan 

Sed animadvertat lector, su& translatiobe buo more, i. e. doctissime et sagacissime, 

quam noster orationem nobilitaverit ; et pluribus illustret. 

quam sua rursus Ennius dehonestarit Ver. 652. vero: P. Vind. V. ed. B. n. 

Tempium scilicet de ore dictum sublimis verej nec male, d quid video, respectu 

est locutio; de coelo autem palatum, hu- ad voces fine palati habito: L e. " non 

milis et indecora. Addam Isidorura, *' modo ad finem palati sucus venerit, sed 

origg. xi. ]. ^* Palatum nostrum, sicut *' re vera deorsum per fiiuoes descende- 

*< calum, sursum est positum ; et inde pa- " rit.** Sed, antiquissimis membranis 

" latumapolo, per derivationem: sed et vulgatam lectionem retinentibus, nihil 

« Graed simiUter palatum ufavw appel. muto. 

" lant, eo quod pro sui concavitate coeli Ver. 655. diditur: O. A. S. a. deditur. 

" similitudinem habeat** Nos autem vL Ver. 634. quidquam: V. ed. quiquam: 

5 






LIBER QUARTUS. sis 

635 Dum modo, qiiod capias, concoctum didere possis 
Artubtts, et stomachi humectum servare tenorem. 

Nunc aliis alius qui sit cibus, ut videamus, 
Expediam; qua reve, aliis quod triste et amanmi est, 
Hoc tamen esse aliis possit perdulce videri: 

unde pulchre rescribere possemus, atque ^ M. n. vividum; eisdein profecto duc. 
sensui meo sane suavius:- ^bus elementorum rus vocis umidum» 

Nec refert qumguam, qno vlctu corpus alatur. ^^"^ '^^^> ob exceUentem horum 

ubrorum castitatem., et antiquam fidem, 

Ibid. victualatur. Hinc VirgUius me- an ita scripserit Lucretius : 
Uus fortasse constituatur ad exemplar 
Montalbanum. Mn. viiL 318. '** '^"^* "'^'^ "«^"« ^°^- 

Sedramf..tque,a«pera;fcm„ven.ta.alebat: ^ideas CatulL IxvL 65. ac. si hTmerit, 

caussa tamen pnus ezpensa meritis, vel 
per ^ppositionem, pro vulgato vtcm ; cu- verso pollice mea divinatio aocipiatur. 
jus dubia est, nec elegans^ constructio; Ver. 637. yiit.- i. e. quomodo: videHd 
sive r» victu ad tuper, dve rursus ad ato- iii. 738. Sic omnia exempla, et scripta 
*ttr, malls remittere. et impressa typis. Editores autem ex ar- 

Ver. 635. capia$: A. ^opioi.-^oncoc^ bitratu dederunt cttr: inutiliter magis, aii 
tum: X. concretum.^pos8is: Vind. B. L. impudenter? Et inutiliter, et impuden^ 

'M.pottesg sed ne tanti quidem auctores ter; neque Lucretium reveriti, neque ca$- 

cffident, opinor, ut non sit mendosissima tos Lucretii lectores. 
*»c lectio. Ver. 638. reve: O. A. n. X. rene's line: 

'Ver. 636. Jrtubus: n. ^WiftiM.— ^u- amentis conshnilibus literaram non dis- 

mectum: ita solus P. Exempht autem dic- cretis: xi. re ut. 

tionis tibi suppeditabunt lexicogiaphi ex Ibid. triste et amarum. Hm voees non 

^Apuleio et Hacrobio. . Rei rustic» scrip. nuro indifierenter usuipantur, ut plus se- 

toras quinquies adhibuerunt. Sic Amo- mel etiam in Lucretia; bac de caussft 

faius etiam, Ub. vi. p. 212. sezmonis Lu* quod^amaritudo gustatae lei ^ristitiam vul- 

cretiani, si quis alius veterum, locuple- ti^ pariat: adi Vurgilium, geo. ii. 247. at« 

tissimus defensor, et exemplar: "— vi^ que adeo, effectu locum caussce adim- 

<< cera, adhuc suda de sanguine^ .et prio. plente, quod triste est, id sensu secunda- 

^* ribus Auflitfc^a de sucis." Addam Xer- rio r« amarum valet In hoc autem 

tuUianum, antiquitatis.purioris in dicendi argumentum Theophrastus, de caua. pUmt 

genese diligentissimum sectatorem, de vi- 2, «Im ya^ tcttXuu m hfuv y\»»v9, Iri- 

4nptism.!sect.3. " De terr4 materia con- fois rt^» nv Z""* **w tnxfv. 
«* >venit; non tamen habilis, nisi kumecta ■ Ver. 639. perduke: pioprio de penu 

*' et sucida^-%" Si spectes igitur nudam protulerunt editores, prmduke, libris uni- 

•dictionem, nihil yideas, quod in eadesi- versis reclamantibus. Quidnam autem 

^retur: «casta est, exquisita, loco com- hoc est, si non est id inscitiae, contume- 

moda, et venerandft rubigine vetustatis liae, temeritatisdenique, etaudaciae, quo' 
eafflorescit Nasutos -tamen lectores non 

p^ non «Hno^ri in .cemplaribu. A,ovedon«.p«*.'""' "*' "' "'" °^" 
emendatissimis varietas notabiUs scriptu- 

rarum. Vind. O. A. S. A. dant humi" " Sed fadllime ac saspissime commutao- 
dum; V. ed. quod eodem redit, umidum: *' ^ur, ob scriptionis oompendium, pra et 
ctKsBcsanelectioglossatoremretipit: B. ''jwr." Equidem ^audio hactenus; sed 

X2 



.^" 



314 



T, LUCRETII 



640 Tantaque in hiis rebus distantia difieritasque est, 
Ut,qnod aKis dbiis est) aliis fiiat acoe venenmn. 
Est itaqile, ut serpens, hominis quae tacta salivis, 
Disperit, tic sese mandundo confidt ipsa. 
Prseterea, nobis veratrum est acre venenum; 

645 At capris adipes, et cotumicibus, auget 



non ulterius auscoltem, ut antiquisslmiun 
poetam, contra Ubrorum praecelientium 
unanime testimonium, in hoc naufra^o 
veterum Uterarum, et desuetae lingu» te- 
oebris, ex arbitratu meo interpokm. ** At 
** exemplo caret membranarum lectia" 
Obtundis: analogia non repugnat, et mag- 
na s^es est hiyuscemodi vocabulorum 
3ayfAtw9 uitm^ in Lucretia AUud rege- 
lis? Et »»f»»»t» 

Ver. 640. in: abest V. ed. B. n. X. — 
rebut: A. cibus.-^^ijferitas: V. ed. diffc' 
renia$^m.^que deest n. Nihil variat Nonius 
MarceUusiJi. 207. 

Ibid. differitae, Hinc Atnobius, vu. p. 
328. " Quidquid autem polis est caussam 
«c cakmitatu inferrei— ab Dei nomine 
** longisBim& debet differitate seponi." £t 
sic aUbi plus semel. 

Ver. 641. Ut: n.Et.^uat: VindM. 
A. :i.Jiats O.fuit. 

Ibid. fuat. ViigUitts, ^n. z. 106. 

Troe, Ratulusve, fuat, nuHo discrimine habebo. 

Sic Flautus ssipissimey et aUi antiquiores: 
vide Nonium, U. 530. Arnobius insuper 
ho8 Lucretu versus In animo habuit ad 
lib. vii. p. 234. ** Nonne fieri potis est^ 
*^ ut, qu« vobis afiferunt voluptatem, con- 
*' tra illis aspera wdeantur et trisliaf — 
** An non quotidie cemimuh et inter ani- 
** mantia tenris orta, esse aiiit eadem vel 
'* amara vel dulciai mortifera his esse, 
** quae iUis nata in pemiciem non sunt?" 
et seqq. Appositus est etiam Alcimus A- 
vitus, in gen. i. 116. de marinis aquis 
loquens: 

Edidit, et qui horum conservat corpora, nostris 
Corporibus nocet iste liquor, genitalis alumnis 
Plscibus j ip«B etism terrae qul germina nutrtt. 



Sic legendum: Vnlgo, ipse et alumnus. 

Ver. 642. NihU esse potest fadUore 
intellectu, atque expUcatu, quam sunt 
hujusce versus sensus et constructio: 
** £st itaque, ut (ubi, vel quando) serpens^ 
*' qusB tacta est saUvis hominis, disperit*' 
Contempleris igitur novum atqueingens 
facinus editorum recentiorum, sic oor- 
rumpentium : ^ 

E«t «ri^, ut lerpens hominis cuUacta «alivSa 

Sane iUud tUique est in Vind. A. et con- 
tacta in Vind. n. sed in Vindobonensis 
codicb coUatione hic, ut saepe alias, diU* 
gentiam editoris non dubitem coaiguere; 
et membranas meas esse vetustiores nimis 
vellem. Cicero, PhiUp. vUi. 9. fin. — 
*' est enim jam annus, ut repulsam tuUt*' 
Ibid. De hac re PUnius, nat hist vii. 
2. quem lociun Lamfainus etiam exdtavit : 
** £t tamen omnibus hominibus contim 
'* serpentes incst venenum: femntque, 
** ictas saUvA, ut ferventis aqme contao- 
*' tum, fugere." Quem locum viri docti 
Ihistra soUdtant Plura volentibus Harw 
duinum commendamus. Nicandri ver- 
siculum, quem attulit ibidem, interea mc 
rescribendum putem: n«AX«M *m Cf«- 
vun wm>M9 ovMVfiew *OPMHN: i. e. vim 
et efficaciam: vulgo, o^ftn*. £xstat in 
Theriac. 86. Glossator vetus: ** 'Offiui^ 
** impetus:** ut multoties Homerua. In- 
terea, non injuriA suspidonem movere 
potest numerus multitudinis in salivis de 
uno homine, praeter c»nsuetudinem scrip- 
torum hanc rem tractantium; adeo ut 
recepta lectio fortasse sit compendiaris 
scriptionis comiptela: 

— ut serpens, hominis quse tacta taHvast: 

pro salivd etti unde saHvas^ et, legitimo 



LIBER QUARTUS. $15 

Id quibus ut fiat rebus cc^gup^eare possis, 
Principio meminisse decet, quas diximus ante, 
Semina muhimodis in rebus mixta teneri* 
Torro, omnes, quaoquomque cibum capiunt, animantes» 
650 Ut sunt dissimiles extrinsecus» et generatim 
Extima membrorum drcumcaesura coercet; 



mox casu restituto, saUvis, Plnres hoc ^ rstip constittitioiiis in seminibus, ac in 

genere depravationes jam deprebendimus *' extimis figuris animantium:" disdmi- 

in Lucretio. Lectores autem suo judicio litudo scilicet. Nihil rectius et sinceriuB 

fruantur. — In sequente, V. ed. habet, hac lectione, nolnsmetipsis saltem judid- 

Desperit, bus: editores autem distant in Lucreti* 

Ibid. serpens^ hominU qtUB tacta salivis, ^^ importavere; quae vox profecto^ quan^ 

Disperit. De hac re iEUanus, hisL ann. *»»™ inteUigere valeamos, in VinA et M. 

li, 24. eomparet: sed librorum reliquorum oon* 

Ver. 644. veratrum : V. ed. B. veretrum. *«"»"» summus me jubet »^x*«f' et ne- 

— Et Amobius, Kb. i. p. 8. cujus etiam «"> "^ eripiet, vd si sinceros egerint 

Lambinus recordatus est, hunc expressit '«torani exemplarium coUatores, ut non 

locum: " Veratrum venenum est homini" cndam vulgatam dictionem, qus valde 

*«6tt*.- numquid ob hanc caussam non plebeium gustum sapit, hodiemi cu juspi- 

" debuit nasci?'» Addas Diogenem La- am correctoris fetum.— AUter insuper hoc 

ertiura, ix. 80. Kas r» H$t*Mf •fvvy^ fitu P«*> dedarari potest veiborum construc- 

rfopfAo,, W^tTA» ^ ^am^ifMf. ^- " Pw»nde (ad eundem modum) con- 

Ver.645. ji capris: V. ed. ^c cai ca- "»?«** "^ aeminibus" (dissiniiUbus 

pris.-cotumicibus: B. con^ttm.ciAtt,; L. . «^*>- i- e. ea ert seminum constitut.o, 

cof^micibus; M. quod tumicibus. ^"* extemse speciei; quatenusm utroque 

Ibid. adipes cotumicibus auget. PU- "™*™™ diaci«p«ifc 

nius, nat hisL x. 23. " Cotumidbus vo- CaHenaa^h.Jigunsi n. Jigurmns etiam 

« ratri semen gratissimus dbus." Lam- ^^'' ^ ^*™™ equidem puto J^ra*. 



binus. Nihil tanti 

Ver. 646. Hoc modo vert)a posita sunt ^^* ^*** via*9^' A. vias.—perhibe- 

hujusce versfts in editis: mus: n. perhibendums qua» forma, quam* 

vis alibi Lucretio froquentata stt, hujusce 

z^/.quibas«/fiatrebu8.cogiio«:erepo88U. lod stmctuf» adaptari nequit. Mox i- 

Nobis non id Udtum esse existimavimus, ^ «^«» ^^ exhibet wtf , pro i«, 

ut deUcatiorem gustum omnibua vetustis Ver. 656. majoraque: V. ed. maioques 

exemplaribus prsponamus: aUter alius n. mtnora^tt^. 

ordo veibomm nobismet quoque placui»- Ver. 657. triquetra: Vmd. V. ed. B. 

sct. n. 'S. triqUatrias O. XI. triquatras A. 

Ver. 648. teneri: V. ed. ac B. exhi- triquetria. — aliis semel tantum scrBiitur 

bent, tenere. in A. n. "S. de quo genere erroris sspius- 

Ver. 651. circumceesura : V. circum cule monuimus superiua; et videas Valc- 

texturas quod vel glossatoris est, vel scioU henaeram, ad Eur. Phcan. 50S. 1045. 

emendatoris: Vind. O. A. n. X. circum- Ibid. Ad hunc locum patefadendum 

cesfttra.* redeas autem velim ad iii 220. apprimefiicitTheophrBstus,decaus*plant. 

etibidem notas. vi 2. Creechio dtatus ad ver. 619. hoc 

Ver, 652. constant: i. e. ** eadem est Ubro. Verba phUosophi suspicor mendo- 

X5 



316 T. LUCRETII 

Proinde et flemimbus oonstaot, variantque %iir& 
Semina qaom ponro distent, diflPerre necesse est 
Intervalk, yiasque, foramina quas perhibemus, 

655 Omnibus in membris, et in ore, ipsoque palato» 
Esse minora igitur quaedam, mi^oraque, debentf 
Esse triquetra aliis, aliis quadrata, neoesse esl: 
Multa rotunda, modis multis multangula quaedam. 
Namque, figurarum ratio ut motusque reposcunt,. 

660 Proinde foraminibus debent difFerre figuras, 
Et variare viae, proinde ac textura coercet». 



sis lectumibus dflturpari, sed nullas peri- i. e. finiunt, claudunt, anUtnenf; qam 

ditor conjecturas, editionibus antiquis Servii est verior interpretatio ad locum. 

desdtutus, et solam possidens Heinsia- Ver. 663, Hoc: .redi ad verr. 557. 626^ 

nam, nuUius pretii, et carentem notis: nam editores eo audacise processere^ atque 

AfifMMftr0f hf ^%fif*» 9nftn§uf Ijmmv^, id insdtiae in sese admiserunt, ut in con* 

yXuxvf fttf {x^f***) ^^' vTfayyuXn xm textu posuerint Ergo, pro scripbura om* 

iv^iyi/if {mediocri magnUudine) «'m&, nium onmi genere proborum exeii(iplari- 

trfvpftf li, 4*«» /AtyaXoex^f^*' i^f^^X^ ^** ^™> ^uam nos poetae indignabundo lu- 

T«f mkyyansfif xm xTtft^tfn* i|M )i, xm.ru bentissimi restituimus. Hinc autem, 

rtvttfM r»f »^tff rtf •yxtf^ xm xmifmin% xm quamvis alitor Servius statuerit, et nihil 

xmft,irvik»fy xm Xi«v#v, xm a^rtftptffi' iff suspicati sint de bac re viri docti, in hoc 

fun li, rof mfi^tfti, xm Xkttm, xm ymfttf ofiicio versati, nullus dubito, quin exqui- 

^, xm xmftwXtf . mii,fuff»f )i, r»f ymfM^ sitior ratio constructionis ineunda sit ad 

— «rX. nam ohe! jam satis est. Viigilii geo. ii. 31 1. quum non sit via 

Ver; 659. ratio «*.• P. tU ratio; quem cer^or consummatissimi poet» aggredi. 

aeqoi soient editores. Nos merabianis ^^> ^vam sT per orationis Lucretians 

et reliquis exemplaribus obsequimur. structuram cum judicio deveEaris. Sic 

Ibid. reposcutU: pio simpliee vocabulo itaque locus, mea saltem ex sententid, 

poicuntr cujus usib exempla multa sup* distingui debet: 

peditantur lexicogiaphis: videas dicta no^ «^^ „,,1 non a stirpe valcnt, c«s»qne levertl 

bis superius, ad ii. 3(59. Possunt, atque imi aimlles revireacere terdl, 

Ver. 661. via: P. O. n. vias; peipe- Infelix«upcratfolU8oleai.teramarl8: 

Tam.'~ae textura: V. ed. attextura; B. a i. e. «^ Hac de caussft, ubi radidtus pe- 

textura. <c xjere, ane reviviscendi spe, solus olea»- 

Ibid. proinde ac textura caHgrcet: i e. w ter superabit.** Ita Pindaru^ Nem. 

** secundum^ limites coercentes;" quibus vi. 47. 
textura utique: circum daudit, vel conti> 

net, ac complectitur, viam unamquamque. ' * *** *"' * 

Vocem c<^cet inteipres non attigit, nec ^"^' "' ""*'» *'^- 

vim videtur peroepisse: vide tantum su- Hesycbius: •iX. «,« «r, V ^ Vide sis 

pra, ad ver. 651. Haud alia est potestas tu Eur. Phoeii 158. 

ejus in VirgiKo, ^n. ix. 27. yer. 663. /«i, ^r, vel cui: sic omnes 

Messapus primas acies, postrema coercent "^ti M SS. et impressi formis, vmustissi- 

TynhldaBjoveQes: roain gratissisuimqtte per Yuietetenu e^ 



LIBER QUARTUS. S17 

Hoc, ubi q|uod suave est aliis, aliis fit amarum, 

Illi, quoi suave est, kevissima corpbre debent 

Contractabiliter caulas intrare palati: 
663 At contra, quibus est eadem res intus acerba» 

Aspera nimirum penetrant, hamataque) &uces. 
Nunc fadle est ex hiis rebus cognoscere quffique. 

Quippe, ubi quoi febris, bili superante coorta est, 
' Aut alia ratione aliqua est vis excita morbi; 
670 Perturbatur ibei jam totum corpus, et omnes 

Conmutantur ibei positurse prindpiorum: 



ditorum nihilo minus profligatissima te- caudass sed corrcctum erat ia M.--i/io 

meritas, critices sobriae siDoerBeque leges trare: V. ed. niirare, 
s|bt natas negans, arbitrariam infersit Ibid. ContractabUiter: i. e. " mollem 

scriptionem, sic versum exhibens: « per tractationem;*' >^«x«^«>/eesM» quasi» 

///i.,ff«e««uavce8t.l«vtelmaci,^«debent^ a^ue iJ«^«X-^-r,,r«. Vox autem con-. 

trecto hmc ssepmscule valet nequiter trac' 

P. profecto dat qui; quod erratum dicam tare, et manu parcente leniter soUcitare: 

pro ^i.- O. XI. lUi ctt; Vind. et n. adeoque prsetextatis verbis, de quibiis si- 

corporai sed tu nolis auscultare: nam lere praestiterit, annumeranda est. 
multo est elegantior codicum leliquorum, Ver. 665. re$ intus: V. ed. r« natus: . 

et plurium et castiorum, lectio. Pudet ^^. renutusi n. autem re iintus, 
formulam usitaUssimam exempUs robo- y„^ ^^g j^ nimirwn: Vind. V. 

rare; non invideWmus tamen lectoribus ^ ^. M. n. S. jhper animorums A., 

lepidissimos Maronis veisus, ad iEn. xi. ^^^ „^norum. Nempe, prav& vocum . 

junotur& semel per incuriam librarii ex- 

— — — — ^— — CatiUus lolan, ^**^ ^«pw aniTnirum sciUeet; statim mi- 

Jngentemqoe animis, ingentan corpore, et Srmffl, graret iUud animirum in legitimam sal- 

D^lcitAcniMAiiifii— -. ^em dictionMn,— ^wnetrant.* A. penetra- 

Ibid. lavisstma: i. e. " hevigata fora- ^*""' n.penetranati S. penetras.^ama' . 

««minumrotunditate,perqu8etmnseunt:'* taquC' U. hamaique. 
adeo ut aspera suo ingenio semina, prop- Ver. 667. fadle est ex hiis: ita voces ' 

terlaeves meatus, non conservent asperi- ordinantur in P. Vind. V. ed. B. L» S; n. 

tatem; nam, quum cibus idem sit, ne- ^]gQ,facHe ex his esti ne una quidem 

cease est diflferitas in palati soUus texturft Ubro suffiragante : est non comparet in ,n. . 

reperiatur: in cauUs ejus, qui gustat; et ra^cs/tiin M. nihilest^ nisicontiac- 

non autem in seminibus gustatce rei. tio rtn facile.estf nempe facilestj depra- « 

Ver. 664. Contractabiliter : n. Cbwto- vata. 

hiUters boni editores, CowtrectahUiter i Ver. 668. vbi: B. cui.— 6t7i-* n. bile, 

aichaSsmuminoonsultissimo exemplo sine Forte an Lucretius vooem ipsi freqoenta- 

Ubris exterentes. Quaadam exemplaria tam hic etiam posuerit: 

Lactantii, ii 9. prificam oilhognphiam .,w_, i-, ^ . - .. 

!..•. « i.j ^ . -. x.f. qooifebrig,ftife^yw^<tg/g,coortae8t. 

exlubent:-— «*soUdo et cofKracla6t/i cor- > i» > 

«* pore^" Saltem Caro ooknr vetustatis Ver. 669. alipi& est: P. V. ed. aliqud ; 

non erat abolendos*— canfaf; L. M. nec dispUcet: n. aliqyiatiusi conAisb 



318 T. LUCRETII 

Fit, priiis ad sensum qoie' corponi amveoi^MEtitf 
Nunc non conyeniant, et castera sint magis apta, 
QiMB penetrata queunt sensum pro^gnere aceibum. 
675 Utraque enim sunt in meHis conmixta sapore; 
Id, quod jam super& tihi saepe obstoidimus ante. 
Nunc age, quo pacto nareis adjectus odoris 

niminim dictionibi», «t s Hterii dm ali' SS&aSs^ Pttii.niL isa cCalfi. Ju» 

quattvis «rtritA; X. aligud «. ▼ero, ob hanc tirtutem media; ▼ods ig- 

Ver. 670. PMurbatur: n. Peffurbat. »«"»««» in Latiiiis, minim est, qualibus 

-ifei.- B. ubi.^am totum: editores, in teiwbri», «temph gnt», jersentur rt 

omnium mortaUum lerissimi et insulsis- ^^ •» interpfetes, ad Horataod.1. 

simi, Lucretio saltem tenus, totumjam; 16. 14. 

contra univeraa ezemplaria. FertorPrometheiuaddere rindpi 

Ver. 671. C(mmulantur: V. ed. B. Limo, caocfM particulam undique 

Ommutenturt his ei^ libris sponsoribus. ^^^?^' ^'i?^J^ «^ 

. , - ,. j Vimrtomachoadposoiasenostro. 

xescribendum foret ad hunc modum, non 

inepte: Ordo est: " Frometheus, coactui (1. e, 

Fertarbatnrlbeljamtotumcorpn..«fomne. " '^W-^> post quam ,/« co?gmef, 
Conmutentur ibel podtura principiorum : " ▼el m suos usus coUegisset) particulan» 

'^ desectam undique, addere didtur rim 
9ed levibus de caussis novare infructuo- „ .^^. j^^ ^^ prima|ri, et nostro 
sum esset, atque, obstante majore codi- ., gtomacho apposuiase." 

eum numero, etiam temerarium. -.r ^». *▼. -n rr < 

\r ^^^ T> ^r- j o r« w Ver. 675. Utraque: B. Feraque.^~sunt 

Ver. 672. gwe: P. Vind. O. il. ut ^^ ^ 

qwb; minus eleganter: rideas me ad i. ,l. , ' ,- , ^ i_^ «:. 

1 ' . . j_ . *: ^ Ibid. Utraque: adeo ut laevia meMis 

30. hanc autem viam detenorem patien- , . ^ 

,., . . * 1» ^ elementa, ob commutatas posituias pm»- 

ter editores imverantt B. guo, . . , . ^ 

■«T «*.« D -•-- v;«j cipiorum, ad sensum lam non penetzent, 

Ver, 675. non: B. twra.— ««*.* Vmd. «^ . 7» •»" *^ 

^ aspens mterea penetiantibus. 

1». 

Ver.674. gueunt: n. n^^iiettfif. -TTro- Ver. 676. jam: V. ed. ndn.— «ipm» 

gignere: P. propmgere; quam vocem de <«*«•• V. ed. A. superat ibi; O. «tipCTW* 

vitio suspectam non habebat Pius, et «*« ; n. ni;;«-a* «W; n. supra tibi. 

fruatrabilem dedit operam explicare: V. Ibid. eupera: i. e. via. Super hac 

ed. pn^gnere. fonna dictionis, de qua sane mihi liquido 

IWd. penetrata: l e. se penetrantia, ut nondum constat, malim te ad Fabri kxi- 

moz etiam ad ver. 1259. penetratum, cum con remitteie, quam de lan& caprin^ dis- 

te penetraverit; in leflexo veibi sensu: putationem ventilare: fuerit etiam fruc 

quod dihgettter notaadum. SimiKter tuosum lectiones varias expendere ad lo- 

GelUus, V. 14.—" spwxan quamdam nac- cos Lucretu, quos index deraonstrabit. 

" tus remotam latebrosamque, in eam me Ibid. sape ante: nempe, plus semel 

"penelro, et recondo:" qui Plautum se- noster docuit, semina diversa in iisdem 

quitur, in Amphit. i 1. 94. et alibi : coiporibus inveniri, adeoque consequen- 

^ ^ „ , , ter in meile quoque: non innuens profeo- 

to, se speciatm» de mette disputasae mter 

Adi noslsam disputationem de hac re in hoc argnmentum disquirendum; quod 

ver. 518. Passivae potestatis exemplum nuaquam factum memini. Conferi8l5. 



LIBER QUARTUS. Sld 

Tangat, ligain. Primuiii} res multas esse neeesse est, 
Unde fluens volvat variu» se fluctus odorum; 
680 £t fluere, et mitti volgo, spargique, putandum est. 
Verum aliis atius magis est animantibus aptus, 
Dissimileis propter formas; ideoque per auras 
MeUis apeSf quam vis longe, ducuntur odore; 



894. ii. 585. iv. 648. Forro, ad faunc yer- Ver. 679. volvat: M. in mdrgine, sol- 

sum interpretes pmdentisaimi contices- vat^ i. e. explicet; pervenuste: et, quum 

cunt; puto^ ne lectoribus tsBdium pariant locus multitudine consimilium dictionum 

ac fiutidium, si res maniffestissimas eant videatur redundare, libenter aocepiasem, 

ezpUcatum sdlicet! Vellem, se ad men- si vel unus liber faviaset, nec Virgilius 

suram nostram breviorum homunculo. obstaret aliquantulum, ad iEn. xii. 591. 

rum benigne demisissent Davi sumus, ro/w/«r acer «fw tectis : 

non (Edipi. .... 

^..^ ,._--, ^ . uti nos alibi certissime emendavimus in 

Ver. 677. odorts: P. V. ed. B. odorei , . ^ .. . „ . 

... , , ,. hisce commentanis. — odorum : H. odorem, 
quod fem poterat ; sed longemehus est, 

a^be eiplicadtt^ vulgatum: ride L 69a ^^'^ J''^' ^- *• '^^"' »» "^- 

G.. odores; mendose prorsus. Caeterum, 

H. nares qvioqne, Ibid. Jluctus odorum. Consanguineam 

■n T? • • ^ 1. ^ .• locutionem apud Senecam lucubrationes 

Porro, qu» Epicun sunt hijc pertinentia, , , , , ^ ,. 

Th: ^ T M^ *1 j ,.» deprehenderunt mese, ad CEdip. 313. sed 

Iliogenes Laertius conservavit, ad x. 55. , *^ . . ,< *^ 

«^ n^^ui^ «,«f<.*:»,.. xr i<X5"s mteger coram sistendus est, ut et 

nec Creecbio praetentus : Ktu itnv tuu rijy ,....-. 

, medicina cntica facuitur: 
•tf/ftjf» wfii^ruvf Mf vrtf »au rnv axonv, «» «y 

srtrt ^etfias v^cy ifyara^ieu^ u fin •y»9t Utrumne clarus ^is, et rigidiu stetit, 

riHs nm ««•« r» irpayfimTes «»r»^i«Mif«, Rectusquc pnrum vertlcem coelo tullt, 

' . ^ r r- ' £t «ommam m auras fusus ftyjh/fcui/ comam : 

rvfifitTfOi wfos r» T9T0 Tc «M«-^4rD/w0ir fUfUf. ^ ^^^^^ citca serpit, incertus via, 

Ver. 678. Tangat: i e.feriat, lacessat; Et Jluctuante turbidus/ttmo labat? 

ut mox, ver. 691. et perlegas modo nota- p^ ^^^^ ^^^ ^^^ ^^^ ^,^ 

ta, ad ver. 218. Erycius, epig. 7. ^ant nitidus, codex unus wridis: sed vo. 

•O Tp.^ i KXn.^ iKa, hm ire^e, epfem. ^ *^"" ^ "^S^dus priore versu repi». 

Aiyecs a»oif^( ^t ^fiftac<refii,et' sentantur lucidentius r»n rectus ac jmrum 

OAMA yap f*tp ETTTE Ai«» x'/*»^»^^'^^- ^*»**™ venientibus. 

V«r. 680. Et: editores de suo Nam, 

Ignotus de lavacro, AnthoL Lat iii 50. contra libros universos; structura sermo- 

^' nis non poscente, et modestia graviter in- 

Tangit odore lcvi, et grato «piramine, nares. tenninante. Hoc dicit Lucretius: " Ne- 

« cesse est, inveniantur multae res, unde- 

Amobius etiam accedat, Lucretii, ut sem- << odores fluant; et &ci]e est ezistimare^ 

per, memor, lib. vii p. 234.<— ^' odor au^ « vulgo quoque eos ab rebus mitti: non 

*'.tem eorpus est, tactis sicut naribus in- <« multis utique, sed omnibus." — spargi: 

'^ dicatur." Quae purum putum £^icu* V. ed. ac B. ^tergi. 

nmi sapiunt Viigilius, quil aolet, ele- Ibid. miui spargique. Simili de co- 

^ntiit» rem exomavit, ad ^n. vii 48a lore iocutionis Maro, gea ii 152. 



Hdc subitam canibus rabiem Cocytia virga Et, si non alium late jactaret odorem^ 

^^bflcit, tt noto wifit cwHn^t odore. Lattms erat. 



320 T. LUCRETII 

Voltariiqae cadaTeribus: taniy fiasa fisranim 
685 Ungula quo tulerit gressum, pennissa canum vis 
Dudt; et humanum longe pnesentit odorem, 
Romulidarum arcis servator, candidus anser* 
Sic aliis alius nidor datus ad sua quemque 
Pabula ducitf et a tetro resilire v^ieno 
690 Cc^it; eoque modo servantur seda ferarum. , 



Vcr. 681. wiagiM e«( .• V. ed. X. el ai^gu nift in phnsi iwitiriMMina, eonuu prtMwif- 

etfg M. ear wiagiM eis n. ex ntagis ett, tere. Niliil lidi miniis defocstuin» aut 

Vcr. 684. VoUwrU: V. ed. Lb n. Z. o. satoatque enidito homine iodigmiis. iVo. 

VettMrii O. VoUMriut4 tmm: n. temenj mittere haTbam^ et aimilia, potest sniere 

i c. tSc. fitt a: A^fieeas TL fixa, Alibt pam eretcere, ad oertsm scilioet distanti- 

noteviunis s dn|ilirit cum litcn x mnt»- am demittere. Quid manifestius, et &-' 

tioncm; unde manifcstior fit, etprobobi- dlius dgudicatu? Vd quhris pucrulus 

fior, migratao ▼«» kctionis, ut putem, agnoscit Bene glossator ▼etus; ** Pro- 

smbaixa in vulgaiem submista, ad L 93d — ** mitto, wfaCmXXm, ^Cfnnfvr^-^Permitterep 

De hac antem fafnU ▼ods, VuUurii dico, ** Xmmfuruf." Diana jam ▼irguncula, 

conwihw Oudendoqiium, et quos laudat, apud Callimachum, hymn. IKan. 26. 

ad ApoL met !▼. p. 245. (quem locum ▼iri docti, non intelligentes» 

Vcr. 685. Ungula: 1. Umgida^-^fer' partim male interpretati sunt, partlm infe- 

mitm: sic M. Reliqui, prcetcr n. qui/m»- licissimis oonjecturis Texavere; vide sis 

wsB, dant/mmi/flMi. Jam ▼ero^ utra sit enim me ad ii 198.) 
genuina lectio, patebit UquidisBime, si ▼e» 

las iBtioncs dictiooum teneas, paucissimis '^ ^ ""* "^** ywtmiae «iftxi Mfs 

eniditorum, quantum intelligere ▼aleam, 'A^-^' '-^^ >• A^ •r«n^r«« ;c«/»«f 

▼d ksriter, ne dum accurate, cognitas. Mixi«m'i- 4'«^«- 

Qui/HTnii«iiur."deunolocousqueadal. ^d patris mentum promiUebat manum,* 

«« terum permeat;" qui rumupromittitur, permittere non quibat In multi caUgjne 

*« qnodam tcnus solummodo mittitur;" ^uper his vocabulis ▼eisabatur Heinsius 

m^us ergo est permitti, quam promiiti, ad SiHum, Pun. iii. 554. ubi eadem H- 

Videt autmo, caDum ▼&» in Luaretio us- brorum est confusio: 
que ad foras pg n icii iW , omni intenrallo 

peragrato: non lemViir solum, scd cou' atque una prufa» 

«r . .^ , ^. ^ Canentls, quacuinqaedatur^emi//«re visus, 

se^tiKtir. Veraigiturlcctioestjpermissa; mgerltur faclea. ^ '^ 

nec promitta quidem mentem poetss ad- 

implevcrit: redeas autem ad notata nuper, liber unus, promittere; neque absurde in 

in ver. 542. Crasse Nonius, ii. 710. uti hoc loco: sed vulgata lectio efficador esL 

solet grammaticorum ▼ulgqs : <* JF^rmi/- Idem Heinsius ibidem male corrigebot 

<* tere, promittere, incitar»— ^*' Sisenna, Cohimellam, yiL 8. 6. et Hirtium, debeU. 

hist iib. iiL *' £t inde equum ooncita- ^^ ▼ui* 9. 4. ubi receptam ▼Ooem muho 

<* tum ad hostium permittit aciem." Falso potentiorem esse pulchre inteUeiit Ouden- 

mehercle: imo potius, *< Ita equom con- doipius; qui cum Gxotio probe admlnis.' 

*< citat, ut hostium aciem pertingat, et trarit rem ad Iiucaii. vi. 651. quos non 

•( equitem hostibus immisceat.'* Idem, pigM>it consuluisse. In P. Mel&, L 3. 

ad iv. 548. *« iVomtttere significat offma^- , fin. et 19. sub-fin. sincerissime legitur 

«< nitudinem nutrire,** £t ezemplum po- permitsa et permittiturf quc tok debet 



LIBER QUARTUS. 321 

Hicc' odor ipse igitar, nareis quiquomque lacessit) 
£st alio ut possit permitti longius alter: 
Sed tamen haud quisquam tam longe fertur eorumy 
Quam sonituS) quam vox; mitto jam dicere, quam res^ 
695 Qu£e feriunt oculorum acies, visumque lacessunt: 
Errabundus enim tarde venit, ac perit ante 
Paullatim, fecileis distractus in aeris auras* 



«•» promittitur loco detuitate ibid. ii. 5. ' Vcf. 692. permitti, Diximus ad ver. 

init. Eleganter Aldmus Avitus, iv. 237. 685. nuperrime. Non poenitebit tamen 

Finis erit reram, pemUssb undique lymphis; admonuisse in transitu. nihil esse clarius, 

• Atqiie relaxata vastaMtur orbis abysBO. quam Q. Curtium, ad iv. 9. 10. codice 

r^. '. •!. Mi ^ ^ -r . . Florentino sincerissime scriptum exhiberi, 

Quibus versibus iliustratur Lucretius, i., , ,*xt.- »•• 

■.,^ j ^ . hoc modo: <* Ne stupes quidem et brevi^ 

1100. ad nostram mentem constitutus. << . «^ • ^ i i*. 

. , . • 1.. *• ^ .. . • virgulta opermnt solum; hberque pro- 

Ampla superest m his dictiombus cntics .* " i _^. . 

jf t • • 1 , spectus ocuiorum etiam ad ea* quie pro- 

falci seges: m quam tamen demetendam ,. , .,,., »t rx ^ 

,. . « . . . ** cul recessere, permtttttur, Quae sunt 

nobis non vacat. Pmittfso igitur cantcm . j. i ^- <« -...^ 

, j. . impendio elegantia. Permtttitur autem. 

vts est se permttteru, ad mediae vocis po- .. .. .^ ., ^ ^. . _^ 

.^.. „. n • . "^ . " se proiiat, ita ut remobssima pertmgat 

testatem. — Demque, pro canum vts scn- .. r_,^ „ ,r ^ f 

. .^ . „ ? . j _^ . 1 . complectaturque." Voces ad ea vulgo 

bitur m n. camtnus: qm ductu smgulan .^\_ j j- . j^ . 1«. 

,. . . ^ ^ omittuntur: sed codici dicto suffiragatur 

discrepat a canu ms. .. , «-« u • _ 

_-. "^^^. ... »v. ,. ahus codex MS. membranaceus m quartOL 

Ver. 687. candtdus anser: ut Virgih- . .. , r.^iu -^* — Ar^ • n 

. , , ^ bibL Colbertinse, num. 4099. cujus coil&- 

us, tractans idem argumentum, ad Mn, . • t> ^, • _ . t . 

.7. ^^^ ** tionesBentleianaepenesmesunt. Interea, 

viii. ess. ^ ^^ ..^ ^ 

nec vetus enarrator, neque editores, venus- 

volitana argenteus anser, tatem vocabuli, quod iUustramus, in Sta- 

Ver. 688. datus: Y. ed. B. natus, tio degustarunt, nostris lectoribus inter- 

Ibid. nidor datus, ^que commodum pretis haud egente, Achill. i. 72. 

est per se, et colan sermonis poetici ma- 

-:- ^^«^»*...»^ : -j . Bi qnis adhuc undis honor, obrue puppes; 

gis consentaneum, acapere mdorem m Aut^V/. fretum. 

hoc loco, pro rei odoriferie profluentia, at- 

que pro narium odorantium fiicuJtate; MaHm tamen, ** Et permitte— :'* i. e. 

vide ver. 681. effectu sdlicet, uti multo- " Obrue puppes freto emisso, atque iilaa 

ties, pro caussl^ adhibito, ac vooem guber- " corripiente:" ut simile sit isti Vii^gili- 

nante. Appositus est huic notioni illus- ano, ^n. ii. 555, 

trandae Mantuanus, JEn. xii. 301. usus Moriamur, et in media anna mamuft. 

Lucretiana phiBsi: 

Aliter: ** Obrue tridenti, vel permisso 

olli Ingena barba relu^dt, « mari." 
i^^idbmnque ambusta dedit, 

Yer, 695, quis^am : P. B. quicguamg 

Ver. 689. resiUre: V. ed. silire, ' Mox V. ed. quiqvAm, — iam deest a, Mox, pro 

n. servaturusy\xf0 servautur, feriunt, V. ed. O. a.ferunt; n,fuerunt. 

Ver. 691. odor: JU calor,^^^iuireis: XI. Ver. 697. Int^retes et editores male, 

variis, et perquam invenuste, ceperunt rofacUis 

Jb\A,lacessit: i e. ferit, impeUit; quem- librorum pro casu recto numeri singuU- 

admodum Statius, Theb. iv. 241. rfs; quum tantum non certissimum est, 

CurribusiiuiumerislateptttzlaarvaAifwtfffr. poetam de quarto casu .cogitasse. Jam 



822 T. LUCRETII 

EIs: alto primum quia vix emittitiir ex re: 
Nam penitus fliiere atque reoedcre rebus odores 

700 Significat, quod fracta magis redolere inkientur 
Omnia, quod contrita, quod igni oonlab^icta. 
Deinde, videre licet majoribus esse creatum 
Principiis, quam vox; quoniam per saxea ssepta 
Non penetrat, qua vox volgo sonitusque feruntur. 

705 Qua re etiam quod olet, non tam facile esse videbis 
Investigare, in qua sit regione locatum: 



▼ero, quid loco congruentius desiderari lUa autem, ac Lucretiana coram podta» 

potest, quam faciles auras, Tel ob tenuita- sibi yidssim mutuam operam navabunt 

tem fadle cedentes odoribus; inde nimi- Josephum Iscanum nostratem, de belL 

rum undique diq)ersis, ac dispeiditis? Trq).iii. 19. hac occasione emendabo: 

Poetae scopus hunc sensum flacitat neque « . . . . 

pauenter tolerabit ahum. Martiahs, spec- D„ctor, Aristxoe latice», Melibaa fluenta, 

tac. xxvL 2. Icarios hai]stU8,/rac/oj Phoonicb odores. 

£t vario/ad/a ordine pinxit oofM/.* t»u • j * ^- ^. vs. i^.-i. ^ 

^ labn dant, fracti. £t per Mehbtxa fiu,- 

i e. moHes, leviter impressae vi cedentes: enia intelligam sane/KUtorafex kaices, sive 

redeas autem velim ad i. 282. 375. il 375, Uc Ovidius non aUunde admittere pro- 

Quanto demum molHor est aerf Nonalie* bam interpretationem videtur, de cujus 

nus videtur Ovidius, epist. xviii. 45. lectione multum Heinsius ambigebat, 

Parce, precor ; facUemqMe move moderatius au- * 

ram: cadas, et nardi lenis aristax, 

, , Ouauaqae cum fulvl sutetrafit cmnama myr- 

i e. levem, tenuem; ut, ob vocem modera^ rhi. 

tf tu, ibi pro perpetuo epitheto capiatur. 

Denique, ad vulgarem constructionem V«'- '^^^' conlabefacla': P. non iabe- 

Lucretiani carminis, viderint docti, an vel /««'«' q"* ^ V^unbus prisds exemplari- 

ipflaLatinitatisratioprobeconstettnosin hus corrigendum jubet concafo/ac<a. Re- 

medio rem reUnquimus. <*P** ^«^° ""^^ venustior est, et exqui- 

Ver. 698. re: P. V. ed. B. «. Non "*^«'- "^^^ '• ^»^' gemellum locum. 

t^ Virgilius hinc fortasse nonnihil mutuatus 

tr ^^r. . j T. ^ A ^ •d ^n. viii 390. 
Ver. 699. aique recedere: P. O. A; 

ac pracedere ; V. ed. K L. S. atgue pne. I"e repente 

j— n ^^ .^^«^^^ T^w^iw^^^^A Adcepitsoiitam/amiiuim/notaaquemedultat 

cedere: H. ac nrocedere, le recipias ad , .. .^ , /, t ^ . ^* 

' ' , *^ , Intravit caior, et labefacta per ossa cucurrit. 

ii 1127.— ^eceiiere autem ommno deest 

n. Ubi nonnuUi codices similiter habent 

Ver. 700. Sighificat quod: A. Signifi- caUfactai quod «ullo modo ferendum. 

cant qua.^videntur: V. ed. violentur; Hunc locum Lambinus etiam admoverat. 

distractis nempe partibus litcrae d, qusB Ibid. quod eowtrita, Hinc ratio prs- 

confidtur ex o et / conjjunctis elementia. scripti cemitur ad ejusdem poetse geo. iv. 

Caeterum, de fractis et contritis, quemad- 63. 

modum magis red(^ant, nos ^mus ube. .... ^ 

- : CM r-'. ** 1 •• Ir •• . •. Hqc tu jussos adsperge sapoiis, 

riua m Silv. Cnt. sectt. Ivu. et ccvu. imt Tfita melisphylla--; 



LIBER QUARTUS. S2S 

' Refrigesdt enim contando plaga per auras; 

Nec calida ad sensum decummt, nuntia rerum. 

Errant saepe canes itaque, et vestigia quserunt. 
710 Nec tamen hoc soUs in odoribus, atque saporum 

In genere, est: sed item species rerum, atque colores, . 

Non ita conyeniunt ad sensus omnibus omnes, 

Ut non sint aliis qufiedam magis ama vi8i8. 

Quur etiam gaHum, noctem explodentibus alis, 
715 Auroram clara consuetum voce vocare. 



ut odores sdlloet hinc ad apes longius sdlicet variationem, qua Graeci delectan- 

permittantur, et eas ad stationem vocent tur, et animus lectoris jucunde reficitur 

Ver. 702. esse deest V. ed. — creatum: atque exdtatur; nostro superius adhibi- 

F. Vind. V. ed. O. L. M. n. 2. O., crea- tam, in i. 87. Hinc pro insdtissimis non 

tami ut referatur forte ad vim, veLfacul- dubitem habere, qui MSS. lectionem soli- 

tatemi edorandi: nam nihil praecessit prae- dtent ad Horatium, od. i. 34. 1 J. 

ter odor in genere masculino; et alio 

^ . _ V. j . . . Valet ima «ummis 

fuisse submde generB, non quivi repenre, ^„,„^ . ^^ .^^^ ^^,^^^ ^^^ 

paasim firustra disquirens. Obscura promens— . 

Ver. 703. gtutm vox: B. quam noxf 

editiones communes, vocis ex audadssi- Odiosissimum vero est jactabundi Cun« 

m^ Lambini interpolatione, patienter edi- ninghami tentamen, insigniai quod dolet 

toribus recepta, et certatim collaudat4, per Janum sufiragio suo donavisse. 

inscitiamatquesupinitatemplaneincredi- Ver. 710. saporum: Vind. soporum; 

bilem. — quoniam: P. V. ed. quanquam; B,saporis: et inferius, ver. 715. idem B. 

non omnino male, quum major vis videri sit. 

possitmajoribusparticuliscontingere:sed Ver. 714. Quur: omncs libri Quin, 

melius receptae voci, tot libris commen- excepto M. qui habet Qurj undenosmag- 

datae, adhaerebimus: n. cum^ i. e. qum. nam vim et elegantiam loco comparavi- 

Ver. lO^.qud: P. y.edB. ^o; aeque ^„3. vide ad ver. 812. *« Quidnam est 

bene. Similis est varietas ad Ovid. meL «c causs», ob quam vel rapidi leones non 

viii. 334. et aUbi profecto. « valent etiam gallum contra stare? Ni- 

Ibid. vox sonitusque feruntur. Simili- cc mirum quiar-%" Sentis, opinor, lectio- 

ter Mantuanus, ^n. iii 40. nis nostr» venustatem majorem et acumen. 

ct wx redditSLfertur ad aurfa. —^ottem: P. nocte; V. ed. nodem; literis 

Ubi reddita pro data, observante Servio: c et t coaUtis.-^xp/ocfen«i6«5; V. ed. n. 

fflcuti multoties Lucretius. Mox n. /0- ex])landentibus; M. erjjlendentibus ; n. 

catam. expandentibus; reliqui, explaudentibusj ad 

Ver. 707. con/flfido .-sicn.et n.C(mc- ortiiographiam recentiorum: sed vera 

tando; reliqui, cunctando: redeas ad iii. scriptura in margine posita erat membra. 

67. 195. narum A. Diomedes, de orat. lib. i. p. 378. 

Ver. 708. calida: n. calidi.^sensum : " P^^^ frequens est apud veteres plodo. 

P. V. ed. B. sensus.^ecurrunt: M. decurr " Cicero de glori4— :" cujus fragmentum 

truncate. depravatum est Glossator vetus: «* Plo' 

Ibid. calida decurrunt: per eandem " «'o» «/wri*^ Qmplodo, fvyxfarw. Ms- 



324 t. LUCRETII 

Nenu queunt rapidei contra constare leonesy 
Inque tueri? ita continuo meminere fugaii. 
Nimirum, quia sunt gallcHiun in corpore quaedam 
Sonina, quae, quom sunt ooulos inmissa leonum^ 
720 PupiUas interfodiunt, acremque ddorem 
Prflebent, ut nequeant contra durare feroces; 
Quom tamen heec nostras ades nihil Isodere possint: 
Aut quia non penelrant, aut quod penetrantibus illis 

*^ plodo, gvftrrm. Displodo,lm»fn^. Ad- Ver. 716. Nenu gueuni: P. Quem ne- 

**plodOy iTfcimfvm" queunti B. M. Neenu queunis A. Nocnu 

n)id. noctem explodeniibus. Vii^ius, guerunti et supra, Non nequeunt; VinA 

geo. iv. 514. dsphUomeld: queunts vacuo spatio ante vooem relicto; 

V. ed. B. 2. Nec negueunts O. Hoc ne- 

nt tlh „ ,^ 

fletnocum. gveunts A. Hosnequeunts n. Non gue- 

Bbntlbius. ' »'^> ^ glo8s2. Vides, opioor, quam oeita 
sit depravatioiiiB raia vox et exquisita. 
FaUeris omiiiiio, et aUud procul dufaio j^^^ MarceUus, ii. 580. " Nenum, pro 
agebas, vir sagacissmiel Longe r« w,- .. ^^... ^^^^ adscribit ezempla ra 
^^ aUud et audadus volebat noster; ^^^ ^^ LuciUo et Varrone. ScaUger 
qoasi nimirum galU alarum pbuisu noclem ^^ obtrudere vult Terentio. in notis 
tsmrbarent sede, et exterrerent Qmn «d Varr. de re rust ii 4. 15. sed frustia. 
imo Miltonusnofibrasiionnuiil videtur ez ...,,„ .... 

hac Lucretulocutione sublegisse: quid e- ^^ raptdet. Mallem. rabzdeis utpul- 
mmLucretiams magis speres consimiUa, dinor sit oppositio: vide me ad v. 89a 
quam ea. longe pulcberrima. qu«in f^ ^^"^ "^ ~P"^ ^^.^* " Atquehoc 
Ie«ro suo vates sublimis imaginatus est? " tale. tam «n«m. ammaWjittmaceorum 
lamipsissimamabalarumplausutantum. « crist» can/iwque-terrent J Hoc au- 
modo ad vods stifpitum tnmsferentia: ^ *«"P«« ^»»^ omnino necesse est, ut 

librorum omnium consensum despectui 
WWle the cock with Uvdy din habeamus. Sint igitur rapidi teones pro 

SaUterttbenatoiddHtnesstbin. ... . ._ - . ,T. 

rapactssm.ts omma involantes ac celem- 

Juvencus, evang. hist iv. 585. me devorantes. Adi quse notaTomus haud 

ita pridem ad Eurip. Herc. fiir. 582. Al- 

^«pro«qultarcantui«nentemque8lmonls ^ ^05. Virgihus, iEn. i. 117. voces 

- Orcunutant tristem vffi pnesagia ChrlstL oonvenientissimas sodavit: 

Slc l^endum puto: Ubri, verbis. Pres- ra^ui waf »quore vortea. 

byter autem cum aUis insulsissimam et Juvencus, evang. hist. ii. 788. 

impemfio puerilem interpretationem lod 

■^^ „7, A _ .« c:i r^^ Hicc» agro est ■imllfa, duro qui gennfaia calle 

«eat». est, de qua lu» m SdT. Cnt v. pp. s^„^ ^^ daeL^n»l«m. 

45. 46. ex professo disputavimus. Caete- 

nim, eandemfabulamdegalUsetleonibus Amobius, lib. vi. p. 191. '* Incuraionem 

garrit PUnius, nat. hist viU. 19). et alii, " pati pericUtantur hostilem. feramm aot 

quoB ibi memorat Harduinua. <* ra&Mtos appetitus — V* Forte, rapidos. 

Ver. 715. Sfoce vocare: ut Viigilius, Euripidis autem lod Findarum ezplana* 

iEn. iv. 680. voce vocavif et aUbi. Porro^ bunt, in Nem. i. 63. de draconibiu infan- 

B. dare. tulum Herculem invadentibus: 



LIBER QUARTUS. S25 

Exitus eat oculis liber datar, in remorando 
725 Laedere ne possint ex nlla lumina parte. 

Nunc age, quae moveant animum res, adcipe; et unde, 
Qu8B veniunt, veniant in mentem, percipe paucis. 

Principio hoc dico, rerum simulacra vagari 
Multa, modis roultis, in cunctas undique parteis, * 
730 Tenuia; quae lacile inter se junguntur in auris, 
Obvia quom veniunt; ut aranea, bracteaque auri* 



XtSrmXm/iM/utx<nwfo».iSm9T9»' Ver. 725. quod: A. qiM^^is: L. Xl. 

-PM^f aKEIAS FNAeOTS ilus, 

Afi^iMim^ fUftMafTH-^ Ver. 724. in remorando; nam ex se- 

Hinc interpieteris Pindaricam phrasin, ^^^ hypothesi penetrant oculoe: sed, 

cnnitientibas scfaoliaata et editoribus! cum penetrayerint. non diu manent Sic 

Xm^fti sr0k$fut, OL xa 5. quos Home* ««*«» scriptum est in Vind. L. M. O. A. 

tva nuncupat irtktftus ^itwofmt utique, IL "• ^» ^* "%«* ^ibri, ut evulgari solet, 

«. 833. pugMB celeriter humanum genus *»* remeando; etiam bene. 

conmmentes: quod apprime verum esse ^^^^ £xilus liber datur, Pariter Vi»- 

nostra aetas, si alia demum qusvis, expe- fP^^^ locutus est, ad j£n. vi 895. 

rienti& lugubri compertum habet. — -^ quA veris/odiu datvr exUut umbris. 

'ilf EPI2 f» « Af«r, I» t' «ff^M, «nJUff»/ Ver. 7S5. ne: M. A. n. wm; quibus 

At enim suspidonem meam de rahidi *'^cton»>«« permotus. ve»us ad hanc nor- 

▼idetur adjuvare r^feroces, ver. 721. et »«« constitui debere suspicor: 

Horatius se nobis ingerit, art poet 393. Exitus ex ocuUs lUier datur, ut remorando 

Dictu» ob hoc lenlre tigres, roMiafqQe Uimes, ^^^ non posrint £x ulU lumina parte. 

Sed rem in medio reUnquere statutum est Nempe, voculas m atque «< librarii sub- 

Ibid. constare: L e. constantiam suam, indeoommutavere: videDrakenborcbium, 

-atque animi firmitatem, retinere. ^ ^^- ^ 5, 14. et multodes confusa 

Ver. 717. Inque tueri: nempe ruborem *"*** «* '^ ^»' q«orum posterius easdem 

cristarum; vide Plinii locum superius. ^^^* formaj lineas r^ in: adi varias lec- 

^ax n. corpora. tiones ad Calpum. ecL iii. 73. et Liv. iv. 

Ibid. meminere fugdi. VirgiUus, ad ^^' 6.-^/(if L. M. viUai ex nimia simi- 

ecL vUL 88. simiUter de hucul& : ^^ ductuum repetitione. 

Ver. 726. qua moveant animum, Ci- 
cero, epist ad fiuniL xv. 16. *< Fit enim 



nec serae memitiit decedere nocti. 



Eundem conferas ad geo. L 400. ui. 216. «c ^esdo quid. ut quasi coram adesse vide- 

Pnor, lUe fons leporum, ad IL M. 203. «c «re, cum scriboaUquid ad te: nequeid 

de serpente: „ ^^^. ^^^^^ ^ufwsms, nt dicunt tui 

— — mmt OT srm AHeETO x*Pl^i *' 9mid novi; qui putant etiam imutiTtMms 

Ver. 72a acrem dolorem, Sicut idem ** f •»«-«««» spectris Catianis exdtarik" 

Maro, ^n. viL 291. Lambinus. 

_ ^,^ .^ Ver. 727. veniant: n. vensanigue.'^ 

' percipe: A. n. acctpes quod ex pnece- 

Ver. 722. nihil: sic Vind. V. ed. S.^ dente versu venerit 
jpossint: B.possunt. Ver. 73a jvnguniur: V. ed. viguntu<^ 



326 T. LUCRETII 

Qaippe et enim muko niagis hflec sunt tcnui» tatui 
Quam qu« perdpiunt oculos, visumque laoeswits 
Corporis haec quoniam peaetraat per rara, cientque 
735 Tenuem animi naturam intus, flensumque la^essunt. 
Centauros itaque, et Scyllarum membra, vid^us, 
Cerbereasque canum &ttoe8$ simulacraque eorum, 
Quorum, morte obita, tellus ampkctitur ossa: 

quod Dihil est nisi iuguntur: l e.jttngun- tianonim aufes semper circuiiifloiiMis,mox 

tur: et enor ^us, qui procuravit editionem, exortum est 

neque codids Bcripturam tenuit. Mox A. Ver. 735. Tenuem: n. 7fentt».-*«i- 

H. 6ra*ea; et aliorum scriptorum codices wn; B. «cn«w. 

hanc orthographiam adgnoscunt; nec mi- Ver. 736. ScyUarum: n. nlvarum; uU 

nus glossator yetus: " Brattea, *.r«>.*,." «lent 9crib» in pioprmi nommibus peo 

Sicscribe. Exemplar enim meum «•«r«C« «"«. 

^^^ Ibid. SeyUarum iMmbn. Cieeto» nafc 

Ver. 731. ut: nempe, « ut aranea et deor. i. 38. « Quld. quod earam remm 

« auri bractea. facile impUcantur, et re- « (imagines incuffimt in awmum), quee 

« bus obviis adharescunt:" quod monen- " numquam omnino fuerurt, neipie eate 

dum habui, ne particulam similitudims « potuerunt^ ut Sc^Ua, ut ChimOT»? 
ad «CTitttto^em simulacrorum, nonad/wr- Ver. 757./fltt«»«; ita B. verissime, et 

piexabilem naturam referas. Nam, si si- ac in aliis codidbus icriptum esse didt 

mulacra, qu» moveant animum, subtilio- Pius: neque aliter in edittone Juntina, 

ra suntilUs, quae Ucessant oculos: quanto anni 1512. offendi positum; reliqua ex- 

magis araneis, et auri bractds? emplaria dant fadesi inulto minus ad 

Ver. 732. wMJges abest M.—^<»c; B. Aoc. rem: quum ob latratum trifaucem Cer- 

Ver. 733. oculos: P. oculi; quod cor- berus passim poetis celebretur; et exem- 

rectori cuipiam temerario et indocto red- pla diversa ranoniiil animatium Luefetiiis 

dendum est, Lucretianum usum verbi haud duhie praebere teUct: tam iUoram, 

percipiunt non callenti : V. ed. B. ocults, quae commixtisartubus incknierant, quam 

Ilrid. percqriunt: i. e. perceUuift, pene- quie congerie simUium, Ovidius, met xiv. 

trant et impellunt: committas notata ad 65, 
ui. 29. Leniofem et minus exquisitam 
fbrmam phraseos VirgiUus maluit. ad Et corpw. ^^«rer» fcmorum, cnirumq^^ 

^n. vii. 356. qui locus tamen vim Lucre- cerbircos rictus pro partibiu iavenit ilUs. 
tianee locutionis puldure declarat: 

Sedquidveri)isopusest? Quoties de Cfer- 

prima lues, ttdo «iblalwa veneno, ^^^ veteres mentionem fadunt, toties 

P«-;«i/tff8en8U8, atqueoadbusinplicatignemj , ^ -.«11... «««««o ri»T*i«ri 

Nec dum animus mopercepH pectore flammam. propemodum de faucibus quoque Ceiben 

ori6M«que tribus, CsBterum, editores Lu- 

Ver. 734. per rara: Vind. V. ed. B. cretiani tertiura solem casum plufalem 

O. A. n. S. n,. per aSra: nimirum r« r scribere/auceis; perperam, tam,ana]Qgui, 

ad finem prioris vocabuli eUserat dmUem quam emendatioribus Ubris aliter edicen- 

Uteram sequentis, etreUGtumerat;>er ara; tibus: in qua re sum egomet inoogitan- 

Bieut plane scriptum est in L. unde, ne tiae arguendus ad iu. 606. — simulacraque: 

in grammaticas leges peccaretur, iUud fl. simuiacra, 

aihu^ vocabulum utique ecribarum Lucre- Ibid. Cerbereas canumfauces, Hsc est 



LIBER QUARTUS. 327 

Omne genus, quoniam passim simulacra feilintur; 
740 Partim sponte sua qu» fiunt aefe in ipso, 

Partim quae variis ab rebus quOQBique recedunt; 

Et quss confaciunt ex horum facta figuris. 

Nam certe ex vivo Centauri non fit imago; 

Nulla fuit quoniam talis natura animai: 
745 Verum, ubi equi atque hominis casu convenit imago, 

de locutionibus Lucretianis pro « fauci- A. GeUius, xix. 4. « Libri— lepiaiasimi, 

" bus canum Cerbereorum," vel canum " et elegantiarum, omne genus, refertl" 

eo genere quo Ceri)erus: redeas ad L Ausonius, Mosell. 510. 

120. 475. ut alios locos pnetermittam, in 

quibus banc formulam satis ventilavimus. liiZT"" "'"^*'^ "^' °*^^^ P^^^ ^"«> 
Jl,, . , . ««»T»*.iMB. AUiclt, omnegenus, volucre»— s 

liilegans speamen babemus m Statio, 

AchilL i. 223. sed hoc perinde fiierit, ac S**^*'*"^, cap. xv. « HbcgenuSy canes o^s- 

puncta disponantur. Splendidissimi sunt ** ^^^^ ^ formam amplissimam—." Ca- 

versus, et digni, qui lectoribus meis ob- **** ^® '® '"^** ^* " Sub urbe hortum, 

versentur: ** o^ne genuss coronamenta, omne ge^ 

»1. ••• ^ r *. ^ ^ * **ntt«— w" VaiTo, de re rust L 14. 5. 

EUat mdc fretis, et murke frenat acuto, ct rr « « . , . 

Delphinosbijuges; quos iUi maxima Tethya ^»c genus, sspes fien secundum vias 

GurgHe jttUmteo pelagi, sub valle aonorA, " publicas solent— ." Hinc recte consti- 

Nutrierat. tuam Apuleium, in apoL p. 10. edit, Pri- 

- Jam vero subdistinguas ad Atlanteo, et .?'' P""°? ope distinctionis:-" ut ta- 

perit nobis specimen locutionis: viam ta- „ ""T T?^ ^'ogenis Cynici, et Ze- 

men longe deterio«mi, nobis saltem judi- « ™ ^ '* "^ conditoris, idgenus. 

dbus, iniveris. Miror interea qu4i~n J^T T''"l T^ "^^" ^^ 

h«rero potuisse ad phmsin val^ sJLd, adeo W Wukm VirgiKo, Lucretiana 

qu« VirgilU de thesauris adsdtum est Bi. TT" *'"??"*'' «usquam positam; nisi 

pinio, geo. iv. 364. , ^**^® versiculus, ad .En. iv. 622. ita sit 

legendus: 
Spelundsque lacus clauMM, ucoKpie totuuilis, 

Ver. 758. MtA deert n.-Con&«s eu- S^^^,;^' «^. ««»-' "»'vW«r«. 
tem cum coram positis, quce venerlnt ad 

i 135. 136. ^^ P"*«™ sane. Ibi vulgari solet hoc 

Ver. 739. Omne genus: P. Vind. V. ^^^' 
ed. B. O. X. n. Omnigennm'; L. M, 4. stirpem et genua omne/i<^nim.' 

Om»,g«.M. Nempe,exquisiUorfonnula sed fflud «« nni libro deest Hoc autoa 

ZJ^trZ^'^r ^r": ^^ m recorfetur, qu«n lib^rii eU. 

occurrentmpnecedentibus: mevideasad a.nh-«»>.« „ ru.i _• 

t 164. 1025. Suetonius, Tit 7 « oJ^ «"«^ quamUbet locutionem passmi. 

« ou. msil!. ^""^ ^ V .: "™°^ V^ «"" industril. temenw 

que millia, omne genut, fererum— v" rfnt 

Et Domit 4-« dieque proximo, o«^ Ver. 740. Jiunt: Vind. V. ed. M. O. 
^^m.ssU..pars.t..CatdIu.«L3. ^. x. n. A- Nimirum, fflud mS 

videor habere in clarissime cognitis, quid 

Aucupia, omne gemu^ pitceis, prata, arva, fe- scripserit Lucretius; nec ausustamen sum 

'^•*^' ex arbitrio in conteztum importm. Si 



328 T. LUCRETII 

Hseresdt facile ex templo, quod diximus antet 
Propter subtilem natuTam, et tenuia texta. 

Cfletera de geuere hoc eadem ratione creantur: 
Quae quom mobiliter smDma levitate feruntur, 
750 Ut prius obstendi, fiuale uno conmoyet ictu 
Quee libet una animum nobis subkilis im^- 
Tenuis enim mens est, et mirc mobilis, ipsa. 

Haec fieri, ut memoro, fecile hinc cognoscere possis; 

dlininsna «alicet interponas, Teram prasU. Cbro. Mox V. ed. CofUri. De obOendi yide 
teri. poete numum: dicta ad ver. 954. et iL 93. 607. et utmam 

hanc orthographiam passim restituiasem 
Pailtai fponte buI ipxmJluvuHt afere ta ipw. vodbus. 

Vides dictionem, quam librariorum stu- Ver. 751. In hanc rem Vano; 
por et importunitas et insdtia certissimis ^^ ^ ^^^^ «^orina. inu^ 
aberrationibus aliquo demum modo viti- Adfatur; ooa umbrantur somno pupalae. 

arepergerent Sic noster jju./d«, pro/u- j^^^ ^ ^^„«cu«-.Bent. 

idks, iL 463. 465. Vide Vossium, de art. ^»»*'" . IS » » » 



LEIUS. 



greD.nL..|. 13. «^ „_„,„■„ Locusexstatin Nonio, ii. 79a 

Ver. 742. gua: Vind. V. ed. O. A. n. „ _,„ „ ■ _ .,„ . „» _»a» 

_ l -,,,,. jirjnr» Ver. 752. mtre: V. ed.mite.- utmoao 

S. 9U0. — CdinfimU: P. Vind. V. ed. B. O. . . 

A. n. S. n,. conficiunt, vulgo, comi^untt ""J^^' ^^ ^^^^ ^^^^ „^aUate» 

«udacissiine. conlxa omnes litoos. Verum Ma»nides, Od. H. 36. 

enim vero, re diugentius cogitata, caete- ^ 

rorum exempUuium auctoritatem codi- T«f wUKEIAI, ic««T«^, mNOHMA: 

cum L. M. voci confiunty praeponendam ^ fnictuose consulas aaridi nota& Et 

eiistimavimus; quum, ob compendia scrip- Horatlus, epist. i; ra. m 

tibnis, genuina lectio conjiciunt facilius 

migraret in cmfiunt, quam vicissim. Oido — d"»" P^-egre «t animus dnc eorpore 'Vihx. 

est, ac constructio: *' £t quas imagines Manilius etiam, iL 106. accedat: 

« simulacra, ex honim duorum figuris iingaamque,4apMtque 

**facta, oonfingunt*' ingesdvaa^voluaremv» aumtim. 

Ver. 744, quoniamf V. ed. B. «irm; ,,.•.- ,^^ 

A. cum.^nimai : sic P. V. ed. O. A. n- Cum his conferantur dlcta ad «• lO^-"; 

2. vere: nam/a/« animai valettnlis vita^; Cieterum, Homen vewiculum transtuht 

qualis ncmpe vivus Centaurus: Vind. ani^ «<« '^^^ Giatius, cyneg. 204. 

ma/; quidam Godices Pii, anrmanlicm; L. ocyor qfectu mentis, ^lnxAqpet cacarnt. 

M. aAima; uta persaffpe videmus aH in a p^ pinnd^ videas qu» commenlati nos 

simpUcem abire, Vulgo, animalis. Hi g^us ad Eurip. Herc fur. 509. Hesio- 

chio venniBy ob «^■««««•fXtvrM, ezciderant ^„5^ gcut. Herc 22a de Perseo: 

Ver. 746. Haresctt.' Vmd. A. Acresctt; 

i. e. Atfcreseitt ut est m O. non male; i. e. levissime ac celerrime : ubi laudat op- 

sed vulgatum teneo: vide ver. 750. V. ed. portune Clericus Hom. hymn. Apoll . 186. 

Hacrescitf X. Boe' cteseit His autem Ver. 753. kinc: O. hic; abest n. 

variettttibuft flfimilitttdo Kterarum c et « Ver. 754. Qud tenus: P. V. ed. 2. A. 

originem {nrabuitf. todi ad ver. 297. hoc Quaiinus.^^ non legitur in B. — iUi- 2&. 

3 



LIBER QUARTUS. 829 

Qua tenus hoc simile est iHi) quod mente videmus, 
755 Atque oculis» simili fieri ratione neeesse est. 
Nunc igitur, docui quoniam me forte leonum 
Cemere per simukcra, oculos qusequomque lacessunt; 
Scire licet^ mentem simili ratione moveri, 
Per simulacra leonum, caete^, quae videt aeque, 
760 Nec minus» atque oculei; nisl quod mage tenuia cmiit. 
Nec ratione ali&, quom somnus membra proiudit, 

oeutit; ad audaciasimam Lambinl contra opns. Sed eoim loci flcopum nemo vel 

libitM interpolationem, quam obstupescen- per nebulam perspexit Sic Telim acdpi- 

da sane supinitaB editorum, constructfo» as: " Xreo, quem meoa oondiMt, idem est 

nem loci vel non considerantium vel non " prorsus leoni^ quem oculi cernunt: ne 

intelligentium, haud erubuit per im{M«ssa " dubites igUur, utramque imaginem per 

exemplaria perpetim continuare. Ordo " simulacra incidentia generari. Sequi- 

▼erborum aic se habetr " Quatenus hoc " tur ergo per simulacra leonum^^* (i. e. 

** simile est illi," (nempe imago in mente ex his leonum simulacris, pro exemplo 

imagini, qu» lacessit oculoa) " necesse adhibitis) ** qus tam oculos, quam men- 

'' est id, quod mente videmus, atque id *' tem, feriunt consimili quodam modo, 

** quod oculis videmus, simili fieri ratione *< csBtera etiam omnia, quae mens cemit, 

*' utrobique:" vel, si mavis: — '* necesse ** leque atque oculi, non alio pacto cerai, 

*' est idf quod mente videmus^ nmili fieri ^ quam quo leones eemuntur," Si toUaa 

<< ratione, atque id quod oculis videmus,** hyperbaton, quo jpassim utuntur vel sum- 

Eodem redit, utram libet viam ineas: et me diluddi scriptores, <Hnnis difficultas 

nihil optes darius atque expeditius. Ni- dmul amovebitur. 

nuum dolet nobilissimum poetam dc mi- Ver. 760. atque oculei: transponunt L. 

sere dilaniatum usque in hunc diem cir- M. mendose.^ — mage abest V. ed. B. 

cumferri, ac neminem criticorum labo- Ver. 761. membra profiidit : i e. expli- 

ranti subvenisse. cuit et prostravit, porro extendit membra. 

Ver. 756. quoniam: V. ed. cum: i. e. Consimili modo loquendi Virgilius, IE.it. 

qm : unde error, ut allbi scpiuscule.^ xi. 665. 

leonum: P. teonei, et Vind. si colUtori quothmiimotiaitiAanponfundisf 

fides: quse lectio male placuit editoribus 

contra tantam vim libromm. Ordo est: '^«™ ''^ S^ *^- ^^^' 

— '' quoniam docui me per simulacra le- Stemunt se tomno, diverraey In litore phocae. 

onum forte, qu« lacessunt oculos, cer- j^^ castifiHme scribitur, non diu^. Ve- 

nere teonesT lidem editores, soHt^ cum „„51.4^^ ^ero locutionis, juxta eum Hey- 

temeritate atque insdtift, transposuemnt nioatqueaUi8editoribua,lertorligiionaris, 

voces docui quoniam, Hbris omnibus, om- ^^ j^ subsidium aocersas medi» vocis 

ne genus, redamantibus. efficadam, nobis multoties dedaratam d«». 

Ibidk forte. Adjedt adverbium farte^ daiandamque. *' Phoc» se somno ater. 

quia leones posuit potius quam aUud ani- <( jxwcit In Utoie, aUm alio^ $e vertentet in 

mal. Quasi ita dicat: <« Finge me ali- « omoem partem.*' Hiec autemde verbo 

«< quo casu leones videre." Lambinus, profudit non neoesse habuissemus admo^ 

Ver. 758. «tmt7i .- M. simul. ne^ nisi in eo dedanmdo quidam lexioo^ 

Ver. 759. catera: P. et cmterai non gn^ tam mifleM erravissent, nec edito- 

¥2 



cc 
<c 



8S0 T. LUCRETII 

Mens animi vigilat, nisi qua simulacra lacessunt 
Haec eadem nostros animos, qusd^ quom vigilamus: 
Usque adeoi certe ut videamur cemere eum, quem» 
765' Reddit& yita, jam mors, et terra, potita est. 
Hocc' ideo fieri cogit natura, qnod omnes 
Corporis obfectei sensus per membra quiescunt» 
Nec possunt fiilsum veris conyincere rebus. 



fes vim yeram arripuissent Demiror mi- miniBsima sunt iUa in boc ultimo liimr, 
tem hanc medue tocu proprietatem noa ver. 882. 



•ditoribus suboluisse ad Fbadri £ib. iv. 



Mortalan i/f/am mors cui imnortaEs adenui. 

Aecedat etiam Plinius, nat hist xiv. 28, 

Qnum vlctl mnres moatelarum exerdtu— > «_•» rerum omnium obliria^ morsque ««- 

JE£rem«^i,t«iienevaieru^necem: , '' marus. Interea, vanis conjectuns lo- 

cum viri docti tentaverunt Faber cum 

Le.se recipientes, intrante& «'«'»' legit/wiwo, pro i»ior*; cui divinati- 

Ver. 763. qud: sic A. elegantius: V. f ^ vocrfjulis Ubrorum tam di«amili, dif- 

6d.^;hauddubieeodemsp«:ta»:nam fi«l* «* «ccedere. Gronovius. ad Senea 

ftdHimi smit errores in hi. eompendus ^ ^71. retmet etiam utat, et scnbit 

scriptmwum. Vulgo,^ Glossatof ve- ff' P^."*'"' saUs P" se probabihter. 

tus: « Q^d, hs^ qum potestas vocuh» "« ^»»^ *""'• constructione id eipo^. 

satis profecto pervagata est, nec Bdijus. cente, reponeret msuper eo* yi«efr, cum 

sores ftagitat; ezquisitior autem est hic P^™* "^^ molimine, eum qaoi. Sed 

nsus. si spectes altenm diclionem: unde «wndatio, qu» tot alias necessarias fiwat, 

•xoraaestscribarumvitiositas. se statim fere perimit Hanc igitur mis- 

«* __ — _. samfaciainus. Denique, nihil renovatum 

Ver. 763. qua qwm: P. B. f ii m cum. i .. J *^ *.- 

' ' ex ingemo volentes, atque tot optims 

Ver. 764. eum quem: Vind. 2. cumquef fi^ exempUma reveriti, ad archaismum 

T. ed. ftcm^; A. n. ^um^iK?. ^um Sahnasio atquo Havercampo tandem 

Ver. 765. ottaV dant P. O. n. reliqui confugimus, ut n Beddita scilicet quarts 

omnes, vita: sed i literam vel sequens rit conjugationis, atque adeo producatur 

VDX absorpserit, vel id habemuspeccatum, in penultima: quamvis enim sonus auri- 

quod scrib» Lucretiani centies peocavere, bus injucundior hinc obstreper^ videatur, 

ai cum a mutantes: vide nostros indioes. hoc non tantum valet in XiUcretio, ut oo- 

Jam vero, si oolorem sermonis, quo Lu- dices iqpemamus, et emendationibus arbi- 

oretiua distmguitur, hnbiberis, non oflfen. trariismdulgeamus; quemadmodum nobis 

des ad nostram mterpretatiottem loci, plus vice sunplid contigit m pwecedenti. 

qiiam magnA ex pano Piose suggessisse busadmonere. Calerum, verfium «ddiV* 

videa Nempe, reddere in his carmini- videas apud Nonium, viL 75. et m fhig- 

bus saepissime pro dare simplice adhibe. m6ntis etiam Plautinis. «« Niha igitur, ut 

^r; et moff pro ifUeritu debet aceipi. « puto, peccayimus" (Havercampt verbis 

Tum hic ezsmigit veiborum sensus: « Ut utor) « ex fide MSS. LucreUo antiquita- 

videamur cernere eum, qnem mora vi- «« tis genium restituentes.* 



(4 



>t 



^^ ^^jam data, vel iUata, et terra. potita Ver. 766. ^ri abest V. ed. Kbro. 

«M *■-. ^****^ **^"™ ^^"^ '^S** ^ "• Ver. 767. obfectei: P. n. #rfi; V. ed. 
65». m. 1051. et loeuUoni mor< vitm ge- B. X. fgedii sed lectionis offecti et Kus 






LIBER QUARTUS. S3i 

Prseterea, meniinifise jaoet, langaeiqae sopore; 
770 Nec dissentit, eum mortis letique potitum 

Jam pridemt quem mens viyum se cemere credit 
Quod super est, non est mirum, simukcra moveri, 

Brachiaque in numerum jactare, et caetera membra: 

Nam fit| ut in samnis &Gere hoc videatur imago. 
775 Hoc, ubi piima periit» alioque est altera nata 

» 

xDemmit, et habet edam Juntiiia; qaaai- Gmooa nittiiruiii magistn» in his aecitfl 
vis ilUs defenaoribus non egeat, meliorai sunt Sic pater poetarum». IL A. 410. 

nacta, reUquos nempe libros uniYenoa. i,. ,«^ EU ATPaNT Ai Ci,riX,Hi. 

ObfecH autem valet impedUi: coDfems i. 

338. ii. 783. et ver. 919. ll^iaee lihri: "I"* AnoAA«Xl.Sl vmrrH rnt »U\mi t» 

^iC^Mf^fu, ^iininfMHi. Hom»U8,Il.z. e^-iaji»*' non minus appoaite scholiasta. 

39. Ver. 771. vivimi.* V. ed. «in*».— «c 

cemere: A. autem junctimy MMmtft». 

——"——* /irtr» ycif «i, «Mv(«/aiw nSm» Ver. 779» nwvere: L e. «ivM^My te nuh' 

OCf» M BAA^OENTE fuf^xitatt myxukn k^ym vereg de refleiH Tocis medi» virtute. In 

Alarr* w wf^ hf-v— prozimo, et deeat V. ed. B. libri* 



Ver. 773. Brachia jaetare: confems 
▼crr. 790. 791. Propcrlius, iL 18. 5. 



Ver. 768, posnmt: P. V. ed. B. posstnt. 

Ver. 769. memmisse: P. mens ipsa; 

qoi nuHam fadt dhrers» kctionxs mentio- Slve allqob'jno//l dedudt candida gejtu 

nem: hinc autem fides qus multam eie. J»r«:«fl, seu varios Indnit ore modo», 

vatur, et credibile ftt, cum ingenio sape Lege, diducit. Bkntleius. 

esse silenter obseeutum, membranis licet Veriasimft est illa emendatio, qus jam du- 

VBdamaiitibus. Similitaretiam in Juntinft dumetaliis arrisit: ut quondam Statio, 

acriptomest^ccipofc.* V. ed. eapore, versum fepetenti ad silv. ilL 5. 66. ubi 

Ibid. meminisse: i e. memoria: cojus tide Marklandum. 

^mnae quum passim obvementor speCimi- Ibid. Brachia in numerum jaciare: i, 

na in utriusque linguie scripUir i bus, adeo e. tvfvtfiutg ;^ii^«M/c»«yTif • ita ut unusquis- 

«t de fadli foiet vel «^a|cv vtrftMWiXn que suas vices servet, neque extra nume' 

onerare, ne pervagatis inhserendo txMium rum moveatur. Suetonius, viii. 20. '* Va- 

otium dispeidamus, sufficiat lectorem me- '^letudine pr0sperrim& usus est; quam- 

imi demandasse ad animadverriones Da- ^* vis ad tuendam eam nihil amplius, 

visianis in Minudum Felicem, sect xxxiv. ** quam fauces cateraque membra sibi- 

Ver. 770. dissentit: A. discemit, uti "metat/ num^rum in sphisristerio defri- 

Creechius conjecerat, minus eleganter; X. *' caret:** i. e. dxnumeratis frictionibus, et 

discendit.—^eum: V. ed. n. citm. definitis. Lucretii locum ad Cyclopas plus 

Ibid. leii potUum: nam if f$%f»ts est semel transtulit Maro, ut geo. iv. 174. 

veibum potior. It« Pkutus, Capt i. 1. 24, j^ .^^^ ^ ^^g^ ^j ^^;,^^ tollunt 



poct qoam meoa re*.eSt poHtus hostmm. 



In numerum. 



Jn ordinem, Servius. Bedi ad ii 636. Pe- 
Qui locus Lambinum non efiugit Simi- lignus vates non minus deganter, amor. 
liter Terentius, Fhorm. iii. 1. 5. ^^4^ ^9, 

Ne qoU, propter tuam fidem decepta, poHrektr lUa placet gestu, mrmmuoque brachia ducU j 
maii, St teaemm molli torquet ab arte latw. 

y 3 



332 T. LUCRETII 

Inde statU) prior heic gestuxn mtttaflse videtor. 
Scilioet id fieri celeri ratione putandum est: 
Tanta est mobilitas, et rerum copia tanta, 
Tantaque sensibili quo vis est tempore in uno 
Copia particularum, ut pos^it sul^editare. 

Multaque in hiis rebus quasruntur, multaque nckii& 
Clarandum est, plane si res exponere avemus. 



IbS liber umut jaetta; seAducit factli ma- s^oet, intraserunt— s/tflti .• A. tiaium.'-^ 

gis conVenit et culto motui, jactat contn heic, vel hici L e. i«i^«)c, cyrAi^«, «lc uti 

Tiolentioii et incompta probe glossator antiquus; et sicopCime 

Ver. 774. Nam: V. ed. B. Jams vicle respondent, ut alibi saffpissime,* hBtc «t 

ver. 608. Forro, hac non reformidaviase. inde.' editores tamen, contempt&' lifffo« 

mus bac occasione saltem reponere ex rum omnium veritate, de suo d edei u nt. 

conjecturi, exemplaribus mllis addicen* hac: nam, licet de codice R slleatur,'ls 

tibus; atque, n&uftHimur, rationibus gra- n^ligenter est excussus, etbaud cunctan- 

vissimis adducti, eisque sane, qu» lecto* ter sodis cjus accensendusest 

remklwralemeteruditumlnnostrameen- Ibid. Inde statu. Hetc et alibi non 

tentiam procul dubio co^issent conce- deterritoB sunt aiires Luoetii bac acabritie 

dere. Nam vix credibile est ita poetam numeronun : quod a^til magis^ -nopidom 

posuisse, quum de motu totiusVorporis, et ad haa delicatiores rei musica» percqpti^ 

de numerosa bracbiorum CKterorumque ones e xc uUsB» quam homini« (bello^ Jup^ 

jactatione membvorum, plus una re sdli. terl et venusto) pi|tam«s impw^indwTO. 

cet, loquatur: deinde, vox eadem statim Consulaa annotata nobia ad ver. 77» iUr 

sequitur; et librarii scriptores, denique, periua. 

voculasA<:pc atque hoc plurifariam solent Ver. 777»Tre9^qui8equuntui^Ter5uaim- 

commutare: de qu4 re videas Draken- merito communibus editionlbua exsulant, 

borchium, ad Liv. v. 54. 1. et var. lectt q^^un.oodidbus vniversis et vet|istissimis 

•d OvidL met xiiL 205. Hac autem leni impressis agnoacantur. Nos omnino ad- 

castjgatione periodus multo expolitlor, et mittendos esse censuimus; sed ex serie 

concinnior, evasisset; sed ambiguum ve- numerorum exclusimus, ne fieret indids 

rebamur. sine idoneo fructu longe incommpdissima 

Ver. 775. Hoc: ita codices A, n. op- perturbatio. Horumce profec^ versuum 

time, atque, ut ita dicam, Lucretianissl- sermo castus est, et sensus omnino con- 

me quidem: redeas ad ver. 626. Unde- sentaneus, atque expeditus. Absunt qui- 

nam vero hic lepor librariis? et quis na. dem Vindobonensi: sed istius codicls col- 

sutior sibi eripi patietur persuasionem, n latori, vel diligenti parum, vel diversitates 

Quippe reliquorum exemplarium nihil a^ minoris, quam par erat/ facienti, non per 

liud esse, quamglossam e margine impor- omnia temere credendum esse, expertus 

tatam ? Nunquam de ulla lectione majo* novi. 

rem fiduciam habuimus, aut libentius ad In secundo rejiculorum versuum, longe 

elegantium hominum judida provocavi- malim guoivis: " rei sdlicet unicuique, 

mus.— .periiV; V. ed. B. exemplaria ;)ar«Y. «« sensus ferienti;" sed contra libros nop 

Ver. 776. Inde,- i e. poslea, c»^«* ut necessariam pulo illam emendationem. 

pBssim: editores tamen, nuU& coocti vel Jam vero in superioribus verbum supp»- 

necessitate, vel udliute saltem, quod fla- ditare» neutram potestatem xetinens, of- 

gitium! Lambini co^jecturam, £ndo fendimus. 4id 1 1059. et alifai: dictioque 



LIBER QUARTUS. $3S 

780 Quseritur in primisy qua re, quod quoique lubido 

Venerit, ex templo mens cogitet ejus id ipsum. 
- Anne voluntatein nostram simulacra tuentur; 

Et, simul ac volumus, nobis obcurrit imago? 

Si mare, si,teiram, cordi est, si denique coelum, 
785 Gmventus hominum, pompam» convivia, pugnaiis 

Omnia sub verbone creat Natura, paratque ? 



tetuibilis occiurit in Senecd, Vitruvio, Ver, 784^ eordi eit; B. cordis esti 

Solino, Apuleio, et glossatore vetere. nempe, postea quam scriptura brevior, 

Benique, de sinceritate tristichi totius, in qu» comparet in P. V. ed. L. M. corditt 

quo natiTam Lucretii noa perspidmus dico» abierat in cordist detruso t^ v est 

m^tXuav et candidum nitorem orationis, irrepsit 

pum solita numerorum ftcilitate, ne du^ Ver. 785. jxmpam, pugnat, 'Ditidoaes 

bitatio quidem levissima nobismetipds in- vidssim traasposit» inveniuntur in n. 

^di*" Ver. 786. verbone creatt A. verbo re- 

Ver. 778. qvutntntur: P. qvuerendums creat, 

cx correctione cujusdam importuni, pro- Ver. 787. m deest n. — ^Mox B. cogi* 

portionem clausolarum cupienfeis. ^^^^ 

Ver. 779. plane: A. nobis.-^vemus : Ver. 788. omneis: ita capio solennem 

Vmd. V. ed. B. O. A. n. X. XI. habemus: scripturam membranarum, omnis; qauin 

L* abemuss ito passim in voce aveo pec. ^„1^^ convenientius loco sit «•• omneis res; 

catiir; ob aspiratam literam male prspo- ^^^^ ^„,., animus.' Erasum estomnit 

sitam, haveoy atque elementorum 6 et » codioe Vindob(mensi. 

commutationem. y^ ^g^ .^ numerum procedere et mo^ 

Ver. 780. /uftiifo; vnlgo scribitur; /ifti- ^g^ Hinc vera lectio Virgilii roboratur, 

dos et ac, ut videtur, omnes libri: sed gj i^x constructioni, ad ecL vi. 28. adve- 

nos volumus nobismetipds, qu4 fieri po»- j^qj^^ . 
sit, constare; et hoc pacto vetenimos 

scripsisse, •«norat nemo: Tide VeKum "^ '^|^"""'™" ^*"^"*' '^*' 

Longum, de diff. vocc p. 221 6. Ludere, tum rigidas motare.CAcamiJasi quercus. 

Ver. 78L id: V. ed. B. m.-Et ordo ^^^^ ^^^^^ .^ numerum, non minus 

veiborum hic est: *« Qua re mens cogitet ,j^i,^ ,„ numerum, quum voces m 

« id ipsum, secundum, vel *«r«, quod U- ,„^„^ utramque dausulam oque re. 

«' bido cuique venerit" Locus etiam Ci- ^^^, ^^ j^ ^^^ jjinc etiam 

ceronis, nat. deor. i. quem Lambinus ap- ^^^ ^^^^^ ^^ Burmwino. pr» nur 

posuit, Lucretiano est consimimmus: tore Nonii et aliorum. 

•* Haec qusesdo, Qud re^ guod cuique li- ,, » „ . , . e 

.. , ./^ . . ., , V ^- • Ver. 790. molha membra: i. e. vyfa^ 

" buertt, td cogitet, cinn cogitatio sunu- _ .. ... __. ... , _ . J, . 

.c 1 • '.^ ^ • flcMbilia. VirgiUus, de^generosi eqaf 

" lacns exatetur, pendet ex superiore; „ ... ° 

" Quam ob rem siim.l«eni moveri Tide. P»"». ^B"»- "'• '«• 

** antur ?" Altius tagreditur, et moina crura reponit : 

Ver. 783. obcurrit imago. iSmiliter post Ennium, monente Servio; Grsecos 

planissime VirgSiiis, ^n.vi. 695. seculum. ItaXeaopbonrd&reeqttestri, 

' Tua me, genitor ! tua trirti,, inu.,o ^ ^. Kas ra fuv XXEAH «XrPA /utm^ 

Srplu» obcmretu, hsc Umina tenderciidegit. ftiu (• iVir»0» «w *« *^« *»•*' mmnmt. 



334 T. LUCRETII 

Quom pnesertim aliis eadem in r^onei locoque, 
Longe dissimileis animus res co^tet omneis? 

Quid porroy - in nmnerum proced^e quom simulacra 

790 Cemimus in somnis, et moilia membra movere; 
Mdlia mobiliter quom altemis bradbia mittunt, 
Et repetunt oculis gestum pede convenienti? 
Scilicet arte madent simulacra, et docta vagantur, 
Noctumo &cere ut possint in tempore ludos? 

795 An magis illud erit verum, quia tempore in uno, 
Consentimus id, ut quom vox emittitur una. 



Ver. 791. alUmis hrachia miUunt. hinc enim metaf^ora videtur acGersenda; 

Idem ille Mantuanus, Mn. viii 452. sin malis ex arte tinctorid^ nos non pug- 

-„ . , ,.. , i_ ^ . ,. .. nabimus. Idem Horatius, ibid. iii. 21. 9. 

nii mter tese multA vi bracUa toUimt * 

/n ntanerum, . Socratids madet 

^emonibus ' ■■ ». 
Ubi an i]lud inter sese ex glossd sit, et 

Virgilius scripserit ad Lucretii morem Addam PK^iertium, iv. 4. 74. 

altemamesr Confer geo. iii 22a ^n. v. ^^ pagana «^ferculadelidi»: 
376. £t Lucretianum mittunt venustius 

est atque efficacius, meo saltem sensui, ^ ^ abundant, quasi penitus immer i s a, 

Virgilikno toUunt, El^^antisamie Frudentius, perist x. 463, 

^ Ver. 792. repetunt gestum : l e. iteranf^ Auras, MadentesferAconaa anmatum. 
vicibus repetitis exhibent; non semel tan- 

tummodo. sed porro sopius. Ausonius, p. 97. ed. Ddphini: 

Ver. 793. madent: sic L. M. O. A. H. Anvegetomtfifan/conditapbsonia^/tf.* 

reliqui, t«/^r mendose. Ita Cicero, de .. , . , 

««« ;:; o j:-:* ^-l - j* • i «* ™™ denique, ad profess. xv. 2. 

nnn. ui. 2. dixit artibus tnfici: quam leo- * ' *^ 

tionem codicum Davisius prudentissime CoifeUemWoymelUvax^tOtmensmadens: 
tuetur. Idem saepe literis, et dtsciplinis^ 

inbuii ut alu bene multi. Sane Virgi- ^'^'^ ""^^^ inhierens. Heinsius qui- 

lius habet arte vales, Mn. xii 890. sed ^^ ^*^ P"^ Lucretium corrigebat: 

omatiorem Cari locutionem locus ille re- Scilicetar/«ni eadem sxmvAacra edocta vaganturi 

spuit Apposite Martialis, i. 4a 5. 

quae infra vulgatorum elegantiam et doc- 

8i quia Cecropia madidus Latisque Minervae trinam longissime jacent; neque audacu. 

1» hujusce modi coiyecturae sunt in Lu« 

quasi Musarum fontibus irrigatus, et cretio tolerandae, castissimis et antiquissi- 

plenusi vide animadversa in iii 1064. ^^ scriptur» monimentis communito: 

unde etiam Horatius, epist i ?. 10. vide Burmannum, ad Propert iv. 7. 89. 

o,^^...,.., . „,. t , Ver. 794. /actfr» ut: n. utfacere»^ 

nndaricifontbquinonexpalluitikatfj/tt/.* . -.r , « 

possmt: \. ea, B. possent. 

ct in lyrids, iv. 12. 23. Ver. 795. uno: Pii codioes antiqui, et 



' non ego te mdc 



spectatte fidei, illo : male, ut videtur. 



li m n unq n meditor H^guere pocuM» i Ver. 796. u/; hoc necesse habui repo- 



LIBER QUARTUS. sss 

Tempora. siulta latent, ratio guia conperlt esse? 
• Propterea fit, utei qyo . vis in t^pore quseque 
Fraesto sint simulacra, locos in quosque, parata: 
800 Tanta est mobiUtas^ et lemm copia tanta: 
H0C9 ubi prima periit, alioque est alt^a nata 
Ihde statu, prior hdc gestum mutasse videtur. ' 
Et, quia tenuia sunt, nisi quas contendit, acute 
Cemere non potis est animits; prbinde omnia, quae sunt 
Praeterea, pereunt, nisi quae ex sese ipse paravit. 
Ipse parat sese porro, speratque iutuxam. 



hete, pto retlquonAn. odildum litirdrain " praBdizit ei, ut, si victor reverteretur, 

lectione, estj ez Aldxndposteriore et Jun- '* vela candida m naoem haberet** Qui 

tiii&: quum sensum com^tntctionemque locus incontinentes correctorum manus 

versuum aliter expedire machifta nnl]& expertus est, Munckero tamen merito de« 

quiverim. PoetsB mesitem «ic oondpio: fensus. Idem, fab. czxxix. ** Juno au- 

**^ An ob hanc caussam varios motus si- *' tem Jovem m Cretensi insidd detulit" 

•« mulacrorum tuimur, quia temporum Ver. 800. Tanta est mobilitas et: P. 

«« diversoruoi motus unum tempus com- Tanta his mobaita* et; Vind. V. ed. L, 

«« plectitur ? quemadmodum, quoties una a. n. X. Tanta mobilitas stet: M. Tanta 

«vox emittitur, quamvis uno tempore mobilitast et: vide post ver. 777.— rmtm.- 

«« dicatur mitti, pluiia tempora gradatim vulgares editi, eorwnis verum tamen con- 

«* absolvuntur, unicuique sdlicet literae tra libros omnes. 

** gradatim exprimends impensa.*' Hoc Caeterum, duo versus, qui sequuntur, ex- 

n non voluerit Lucretius, sensum loci pelli solent editoribus; quamvis ne unus 

penetrare nullo modo possum; et sane quidem vetustus Uber illis careat Nobis 

propter difficultatem pro spurio multi ha- non libet ita temere rem administrare, 

buerunt: sed, quoties sununus dt exem- nec licet modestls sane: sed, ut indicis 

plarium veterum consensus, dissolvere numeri conserventur, non in ordinem 

nodum praestat, si solvendo sunus, quam geriei potuimus admittere. Pono, r» sta* 

violenter rumpere. ^^^ p^ statu, vel statum^ in recensione 

Ver. 799. sint: Vind. V. ed. B. L. A. variarum lectionum Havercampiana, ope- 

n. X. m; M. sin: sednullum esse dubi- rariorum mendam puta At enim pote- 

tandi locum de vulgata voce censeo.— ras hoc modo legere, ac distinguere: 

locos: O. X. locis, ut editiones communes; 

^* 1. . . . III I III I alioQue e»t altera nata 

vetusbs exemphs umversis contra stanti. ^^^ ^^^ ^^ ^ ^J^ ^^^ ^^t„,. 

bus, non auscultand». — quosque: sic P. 

A. n. reliqui omnes, quisque; qua vox sed vulgata nobis arrident £t heec Pii, 

quo pacto cum ^ocof in unl sede morari viceAtc,velAe{c,emendatorisestcuju8dam, 

queat, non invenio. Quod edidi, prius proprietatem vods non dispicientis. — mu" 

ex conjecturd scripseram, quam libios ul- tasse: V. ed. imitasse. 

los noverim concordantes. /n hcos au- Ver. 801. qiue: vulgo se, atcontrafi- 

tem exquiatissime dictum est pro vulgari bros; temeriter et indocte. Constructio 

in locis: me videas ad i. 889. Hyginus, plena est, " Nisi quse contendit cemere.** 

iab. xli. ** Quem pater cum mitteret, L e. enititur, et opere maximo conatiu:. 



SS6 T. LUCRETII 

805 Ut videBt, qnod oonseqoiliir» ran quamqiie: fit ergo* 
Nomie Yides, ocalos etiain» qa<m, teniiia qcue sont^ 
Cernere ccqpenuit, oontendere se» atque paiaies 
Nec aine eo fieri poney ut cemainus acute? 
£t tamen in rebiis quoque apertis noaceije pofisuy 

810 Si non advortaa animnm» prcNndeeBie^ quasiomni 



Sic ViigQiiH, in TciBibiis em i iinit i twiinii nam ttne in di^lex f , nt ■epoiiimera^ » 

venustate^ JEn. i. 157. abieiBt: indicpm criticum oonsi]la& CS<- 

cero, in Venr. v. 65. — '* sed, quocumque 

Defeal JbHeedJBa qnaB pmiina, Utora eana „ ^ . . . .^. g ,. ^ 

Qmundwupeterei et Libyc vertantar ad o». " Venermt, banc aibi ran pncsidio spe- 

** nnt JiUurunu^ Ubi multa consimilia 

r«.|»nl«r«lem.ensuntoc«a«^. . docti;^ anim«Jven»ribus afferunlur. 

Conferaa etiam Nonium, ir. 458. h»c autem exempU Pio ddiemus, qui 

Ibid. aaUe Cenere, Horatins, aat L 0. ^ prorsus eurf^luwnn adhibuerit supe. 

SS' rius, ad ver. 778. 

• Cor in amicomm vidis tam cerms acuhm f Ver. 805. rem abest A.-^Kam^.* II. 

cWum, omnia, qu» jacent inter « ^«««««^— J»*-- n. «V. 

sutU hiqusce vereas. atque «-« nisi ver. Ver. 806. ynom deest n. qui habet anU, 

805. desunt A. codicij librarii sdlicet "* «***• <»teris libris ad nnum contra 

6cub in poaterius niti miOe, ut solet, con- rt«ntibu&— Deinde, in V. ed. B. L. M. 

\ecU}, ^* ^- repetitur ver. 805. aed indubitate 

Ver. 805. ieie: sic P. O. A. casteri, se; P»ter poe*» mentem. 

ex errore fiKiii, tam per se, quam ob mul- Ver. 807. oculos contendere se. Incerti 

tas elisiones, caliginem scribb injicientes: pauegTricus in Const. Aug. sect 5. — " ef^ 

sed versus mands numeris non erat Ha- *' si qui propius mente adierunt, quod 

vercampo relinquendus. <« ocii2i> in aolem tecontendentibus evemt, 

Ver. 804. Juturam: L. A. U.futurum; «« praestricta ade, videndi focultate caru- 

nt vulgares edid, formuU doctiore nihil «< erunt." Vide ad i 67. Horatius, epu 

intellecta; ry quod nempe rem respiden- i. 1. 28. 
te: quam nos, pluribus libris suppedita- 

tam. et «ribarum insciti. valde obnoil- »•» P«* ««^ f^^ "««^ !•»»«»• 

am, revocandam omnino ezistimavimus. Vulgo quidem editur, octi/o; aed iliud 

Structiu-a est: — *' sperat rem quamque ita malim cum Lambini codice, 

*( futuram, ut id videat, quod consequi- Bentldoque; quem oonsiilas: 

«* tur;*' i e. connexum habet Plautus, tMfuteus Baxteri nanuis» qui de solito in- 

Amphit proL 35. eptissimum cavillatorem, nasutis et libera- 

_ . _^ . *.^ii<.«. ^^ . . f , Hbus quibusvia deridendum, se pnminat; 

Jostamrifm, etfacilem, easeerafumavobisvolo. ^ » r r— — ~ 

Mox, R codex, possejieri. 

i. e. " volo id oratum." Sed enim error yer. 81 1. semotum fuMt remotum. Sic 

videtur huic versui msidere, sic tollen- ^j^ ^^^ ^^ ^^ exemplaria. 

Jam videaa autem flagitium editorum, 

Jtutam rem, et ItcUem, exorqtum a vobig volo. audadssimas depravadones LambinL cum 

_ . , , mir& fedlitate ingenii, hoc pacto repra»- 

Scnptum invemt quidam librarius, esso^ sentantium: 

ratum; quae vox, quum tandem videretur 

nulla, divisa est in vulgarem lectionem: Temporejemor^yifma/.longeqaerMNf^r. 



LIBER QUARTUS. S87 

• 

Tempore fiemotum fuerity longeque remotum. 
Quur igitur mirum est, animus si caetera perdit, 
Praeter quam quibus est in rebus deditus ipse? 
Deinde, adopinamur de signis maxuma parvis, 
815 Ac nos in fraudem indmmus frustramims ipseL 

Fit quoque, ut interdum non subpeditetur imago 



Nimirum, nihil videruirt Lucretiani ser- inauditam vocem boni viri concoquere 

moBis indolem, suavissimis variarum con« nequierunt, et ejicere contextu voluerunt: 

structionum condimentis passim summo at oentum aunt nova ferme, et vix alibit 

studio conspersL Id nempe, vel ea res^ ^t plurimum, reperta, paribus conditio- 

" semofum fiierit, quod contemplamur." nibus exp^knda, in carmine Lucietiana 

Gemellum structur» specimen nuperrime x>e hoc looo non ^*^^ a<mtot^^ft^ dudum 

confirmavimus, ad ver. 804 Rarissime tulit Heiwios, ia notja ejus ad Ovid. 

sine maximo periculo peccati contra ve- epist ziii. 135. qui omnino consulendus 

tustissimos Cari codices novari potest; est lectori mea Caeterum, literae w pro 

neque vel de minimis immutationibus ^, ut supra, insident glossam Pbiloxeni, 

prudenti critico cogitari debet, nisi saBv& quam emendabo: AfiuUfuw Canibio. 

quadam necessitate leges suas ei irro- Lege, Cambio. 

S^^^' Ver. 815. nos in fraudem induimus: 

Ver. 812. «.• M. que si; ac si vellet, i e. inferunus, injicimus. GellSus, ii 29. 

quasi: quod tamen hic locum non habet. de ^sopo appositissime: — '* festivos de- 

— Et, pro conmiuni Cur, n. Qwr; anti- « lectabilesque apologos commentus, res 

quam ortiiogmphiBm proxime attingens: *< salubritier ac prospicienter animadveiv 

A. cUm. « sas, in mentes animosque hominum, 

Ver. 815. PrteUr: ita P. Viad. IL X. « cum audiendi quadam iUecebra, induit:* 

casteri, Pngterea; metri conditionibus Qu« Gronovius ibi de Senedl, Tacito, 

vehementer reclamantibua. et Apuleio nobis obmovit, prorsus aliena 

Ver. 814. adopinamur: O. adopinan- sunt, atque tempestivitatis indigentia. 

tur; librario literam m non diffidliter pro Translatio est ab avibus, vel feris, in 

fU capiente: quod est ex multis ai^men- caases mddentibus: unde Lambinus pul- 

tis, hunc librum, ut ut recentissimum, chre apposuit Plaut. Cas. t 25. et Cice- 

scripti Gujusdam esse autographum osten* ronem, de div. il 17. '* Cur igitur vos 

dentibus. <c i^nduitis in eas captiones, quas num- 

IWd. induimus: A. indim\ir; cx sdoli cc qfuaa explicetis?" ad quem locum 

cujusdam interpretatione: et hanc vocem Manudum videas, et potissimum Davi- 

sequenti postponit.-:/ri«lrafnm« i>i*?i.- ^^^ Adde eundem Tumum, in Verr. 

ita nos vere scripsiase vix potest dubitari; ^, 29. init pro Muran. 25. Acadd. u, 6. 

L. non aUter,yriM/ram iVt» ipsi, nisi quod ^ ^e verborum induo et inbuo commuta^ 

dictionem prave separet: Vind. R O. A. liong, Amtzenium, ad Plin. paneg. Ixxxi 

n. X. a. frustranimis ipsi; iisdem Ut»- g. Caterum, hinc legitimam acdpit in- 

rarum ductibus, et certissime eandem dic- teipretationem Virgilius, ad iEn. x. 682. 

tionem volentes: V. ed. yru«<ra winiM ubi Heynius et Servius in crassa nimium 

ipsi; ductu simpUce supervacaneo: M. caligine sint versati: 
frustraminipsis; P. frustramur et ipsi, ut 

editi communes; quod correctoris recen- An seae mucrotu ob tantum dedecus amens 

tioris importunitatem redpit Nimirum, '^^* ^ "«^"°» ^ c**~ «**«"* «°*^ ' 



338 T. LUCRETII 

Ejusdem genark; sed femiiia, qoae fiiit imte 
In maiubiis» yir uteifiictas videatmr adesse: 
Aut alia ex alii fiicies» letasqae, seqoatar: 
820 Qaod ne miremur, sopor atqoe oUivia carant. 
Hlad in hiis rebos vitinm vehementer inesBe 
Ecfiigere errorem» vitareqne prsmetaenter, 
Lumina ne fiicias oculoram dara creata. 



^mi sciHeet, cambna induta^ noa loBgo frtftmrtmt formosissimsiii in nmibtis 

fempore jaado qaoque ▼enatoris indue' puelkm subito !n hispidum borbigenmi 

btUttr, Hmc aufem phrasi nobismelipsb ¥ane8cere ! 

videmur non fninimam luoem intidiase, ..^^ 
id SQr. Crit seet czlix. Pacatns pan^. 



Dii! talemtenisavertitepeBtein. 



Theodos. Aug; seet xnhr. 9. ** Jam, qui Ver. 818. vir utei: P. Vind. vir tuna 

•* ad mnros properaveranti— ob^s tudi' V. ed. virtani O. itti nuntj B. A. n. X. 

•♦ but induebantur^'' Statius, Thd). ix. vir tutn: ut tommunes editi: nos L. M. 

oo| IX. secuti sumus. 

inimtzXKtViUYcMaieui^Jlfyrtm, Ver. 820. ne: V. ed. ve; 2. re.— Et 

. . - hic versus in Vind. V. ed. O. L. M. A. n. 

Huc v«>Unt^ qu. legoDtu, m Anecd. ^ ^ ,^^ ^ g^^ ^ ^,__^ 

Gr«. ViUo-on.. up.SW.de Aj«=e:- __^ conferiiL 128. et supn^ T«r. 246. 

«« .«l.»>r. «>«. «« nEPI T^ SI*EI ^^ ggj ^. j^ p ^^j. ^ ^ 

« KE.BCENON." E«a plene ten*.^ « /««&_««.„.. sic 

te rea^ ad Silv. Cntiv. p. 219. Confa ™.„«J^i}h,5 „_*„ i. „.: 

. . .» .^_ ■' ^o TT. j omnesomni genere libn, pneter r. cnu 

^«rylLL^il ^^ •■"""'• ^"^^* '««'=^'*^ ^' ^ 

^ . .. ^ •. 'j ! similitndinJbus lectionum et mlde fbriato- 

ffiUum imitanti, resuscitanda est, uno . . .. ^a ^ . 

** -. ^,. . ^ •»!••<■ nim cnticorum ucentia vexatissimo, si 

codice feliciter consenrata, ex Font u. 1. _ . 

statuamus Lucretium ro inesse pro tnter^ 

euet vel utile esse, adhibuisse: quod meli- 

fniuiro «cythicM »i oon prius ip8e.i<«i</«, ^^ p^^gn,^ ^^^ jj^^gg sincerissimoB pto- 

Vulgo, Inbueros multo minus docte et culcare. De hoc modir infinitivi usu in 

exquisite. Miror hsesitavisse Heinsium, praeCeptis enundaiufis, nos ftf&tim dis- 

et Burmannum tacoisse. Ad Mtttmis putavimus ad Silv. Crit iii. p. 57. iv. p. 

versum editio prima habet Imbuat, Ade- 1^6. 

as Ovid. amor. ii. 10. 91. et nos supra, ad Ver. 823. Ad disertam codicis M. scrip- 

ii'733. turam versum, uti prior Havercampus, 

' Ver. 816. Ut deest n.— ^ionr V. ed. nos exhibemus: nec multum discrepant 

B. L. M. A. nof ; A. m noss qui consensus reliqui meliorum. — errorem: Vind. V. ed. 

bptimorum librorum in errore gravissimo errore, — vitare: Vind. V. ed. B. L. A. U. 

dolendus est muttare; O. XI. tnuUas, — prametuenter: 

Ver. 817. sed: A. set: ut rursus, ad V, pnBmeditemur ; Vind. V. ed. B. L. A. 

Ter. 859. Atque amovimusdistinctiokiem Tl^^.prtBmetuentur; 0,pramerentur; H, 

ab ante ad man^w; nec plausoiies- non prameditenter, Simeo Bosius ex conjec- 

habebimus universos, quibus arrisit Venus^ turd, ut videtur, dudum restituitpr^em^^ 

et sexus amabilissimus. Hinc longe vivi- entur; l, e. prsBcaute, itf^t^yXmy/Hws* 

dior fit sensus; nam qualis est demum nec minus Faber, et Gronovius. 



LIBER QUARTUS. S39 

Prospicere ut possimus; et» ut proferre viai 

825 Proceros passus, ideo fiistigia posse 

Surarum ac feminum, pedibus fimdatai plicari: 
Brachia tmn porro, validis ex apta lacertisy 
Esse manusque datas, utraque a parte ministras, 
Ut &cere ad vitam possemus qasd foret usus. 

830 Castera de genere hoc, inter qusequomque pretantuTy 



Ver. 825. ne: B. n. nons ut editiqui- hac via non satit felidter procederet, alid 

dam. tandem CGeperunt aggredi, ut /itftmt eVia- 

Ibid. ocnlorum /uwitna. ComeliusNe- derent: unde factum est, sdlicet, quamvis 

pos, zx. 4. 1. ** Hic, quum aetate jam ^^o deterior loquendi in desuetudinem 

*' provectus esset, dne ullo morbo lumina quodammodo abierit, nos eam usque ad 

** octi/orum amisit" A. Gellius, ziv. 4. hunc diem haud prorsus dedidicisse : 

de imagine Jusdtite :— " adspectu vehe- — adeo in teneris consuescere xnultum est! 

« menti et formidabili, luminibus oculo- Caterum, omnem hanc doctrinam Epicu- 

« rum acribus^." Claudiani locum, po- ^^^ ^^ acenim^ Uctantius in 

etico splendore nobilem, emendatiorem t^actatu de opifido Dd. cap. vi. nec d». 

dabo, rapt Pros. m. 87. fi^cuit acerix) minus sale Prior nostras le- 

.———-—» Squalebat,/«/vi0r auroi pidissimus, in perdocto et ingenii subtiUs- 

C^eaarieB ; et nox oeulonm infecerat ignes, simi poemate, Alma dicto, cant. i. ver. 156. 

i;x»//iwque gelu pallet rubor. adver. ]92. 

Vulgo,p«/oAr«)ret«.Aai«h«. Posterio- V«. 825. /««•««..• dc Vuid.L. M. uti 

Rm coDJecturam, longe Terisnmam et • cdlatonVu. horum exemplanum accepi- 

Tenustisdmam, Heinau», noUs nesdis. ■""*• ^" "' "' ^* *» P*^^ ~^ ^' = 

occupaverat Ejusdem vocis elegantU R V. eA B. tnligiai O. n. tuffragiat 

Nasoni ledonand» restat. fast iii 237. '"'^ "^ verum putoy et vetusUssimis 

adhibitumpro mffraginesy et suffrages^ 

Arboribus redeunt, extut^ frfgore, fronde». antiqui glossatoris. Suffragia autem, qu» 

Ubri, excussai; quidam,' detonsa: quod subfranguntur^ vel subflectuntvr; vide m^ 

miror Burmannum, et Heinsium, lods «d ver* .439. i. e. accurate, xaf^ws. Gr»- 

omnino alienis defendisse. Si sit alicui corum. 

rei ea variatio, error est pro demofsee: vide Ver. 826. ac: XI. ei.-^jundata: n. maii- 

Horat. sat ii. 6. 45. et alios; sed priorem data. 

conjecturam veram puto: confer fast iv. Ibid. yemiViujn. Ita Virgilius, ^n. z. 

918. trist iii. 2. 8. v. 2. 66. Hsec autem 788. 

tnta sunt. -- ocyus ensem 

Ibid. Certefeslavumestinfestivissimis Eripit a/mme. 

hoc Epicureorum dogma; partes nempe Eadem voz eidem po^ restituenda vide^ 

corporis ad suos usus non esse primitus ^ ^^ ^gf^ ^^ 

institutas, sed his sensim ab ezperientiA ..... 

. . «T. , , «. ■ magniqnejfimCTpergtrinxitAcliatJe. 

accommodatas. - Hmc mehercule credi- -er-n j r . 

bile est, homines prindpio conatqs esse Hoc certo oolligitur ez commentariis Ser- 

loqui, et rerum nomina profi^e, non ez vii ad utramqua locum. Unde Midiaiiy 

ore, prout nunc dierum, (dii meliora!) egomet sane NeapoUtanum «Keraplar adl 

sed ez fbraimnepostiG»: qttdtt ver» ns Ovidii fanar. ii. 4. S8. 



340 



T. LUCRETII 



Qmnia perv(MnB& pnepostera sont rstioiie: 
Nihil ideo quoniam natiiin est in corpore, ut uti 
Possemus; sed, quod natum est, id procreat usum. 
Nec fuit ante videre oculorum lumina nata; 
835 Nec dictis orare prius, quam lingua creata est: 
Sed podus longe linguie prsBcesdt origo 
SermonCTi; muitoque creatse sunt prius aures, 
Quam sonus est auditus; et omnia denique membra 



Cal|NUitis coplam suatinuine/cmM. 
£t hac dictione plurimi scriptores usi 
8unt: yide Sueton. in Tit 4. fin. et ibi 
Oudendorpium; Hygin. et Q. Curt muU 
tis in lods; Oros. hisL ii. 6. sub init at- 
^ie quos longum foret singillatim recen. 
aere. Accedat tamen vulg. ver& bibL ad 
Levit Ti. la " Vesttetur tnmca sacerdoa^ 
«« etfeminal^ lineis-^** 

IbJd. fimdata: ut ▼. 926. quem adeas. 
Mimftius Felix, sect xvii.— *« aliaa (anl- 
«* mantes) armatas comibusy alias dentibtts 
** ssBptas, mxtJiiMdaUu ungulis, aut spica- 
*« tas aculeis, aut pedum oeleritate liberas, 
*« aut elatione pinnarum?" 

Ver. 827. tum: eruderati oodices Fii, 
necs me probante: P. Vind. V. ed. B. O. 
2. XI. cumi A. n. quum.-^-apta : O. A. 
n. XI. acla; quam lectionem amplexus 
esaem, si dicerentur vicissim ex hrachii» la- 
certos aptosi quia credidissem locutionem 
ad Hesiodeam quandun oonformari, The- 
og. 671. 

Tm himrmt /*u x*tpV «r* m/jun AI220NT0, 

Sed apta eatjuncta. S. ApoUinaris, i. IS. 

Tunc Fannk Aryides, Satyrisque Mimallones, 
aptr 
Fudenmt lepidam, nutica turt», melos : 

qu« respidunt Horatium, od. i. 4. 6. 

.JuHct^eqw Nymphif Gratiat dccentes--. 

Lepidum Tero meiee Rspondet iwdo jocanii 
Lueretii, ver. 566. L e; laecit», his immip 
nibus conveniente. 
Ver. 8S8. daiasz V. cd. daiasgue* 



deest omnibus prseter P. et Vind. cu jus 
coOafor non semper diUgentem egit Foiv 
te, e parte. 

Ibid. manus mimstras. Hinc Amobi- 
us, Kb. iL p. 55. — ** si ministras manus 
" illis etiam donare parens Naturavoluia- 
ci set— .*' Idem, lib. iiL pi 107. cum 
el^nti& minime vulgari: «< •— «mmux, 
<* ministTas opemm, articuUs, digitis, et 
<« cubitomm mobilitate, tractabile!^— .'* 
Adde Genesin HUaiti, ver. 135. quera 
pleniorem dabo, ut emendem satis venus- 
tosversus: 

Tunc alacres promptasque nuuiiu^ vitaBqae mi' 

futtrMsi 
Atque domum Divie pectus rationis, et aiti 
Sedem con^ii; fundendae et voda lionorenu 
Hsec soli concessa homini : nam caetera, mutum 
Vt pecus, obtinuit; ventrem, pnecordia, nervo^ 
Venarum rivos, et spenum corpore sanguen. 

Vulgo, deest et in ver. 3. et scribitur 
motum in ver. 4. Dictiones motus et mu*> 
tus confusse sunt librariis ad Ovid. art am. 
iiL 702. ubi videas Heinsium, latius hoc 
persequentem, cum Burmanno. Bene 
autem ac sapienter Hilarius manus nooii- 
navit ministras vita^ Lucretium secutus 
hac etiam tenus; quum nuinuum agUitati 
atque tractabilitati nos homines pene de- 
bemus universa, quae ad vits cultum atque 
commoditatem pertinent Hinc Angli, 
vulgariter loquentes, non male didmus 
manuSf pro ipsos homines. Naso, Ib. 261. 

Id, quod Amyntorides, videas} trepidusquemf- 
nistro 
PrsBtentes baculot luminis orbus, iter. 

Qtt» in Bdtis ad hunc versum dedimus 




LIBER QUARTUS. 341 

Ante fuere, ut ofmior, eonmi quam fbtet vsusr 
840 Haudigitur potuore utundi cresoere eaussd^ 

At contra oonferre manu certamina pugnae^ 
Et lacerare artus, fedareque membra eruore, 
Ante fiiit multo, quam lucida tela Tolaraitr 
Et Yolnus yitare prius natura ooi^t, 
845 Quam daret objectum parroai laeva p^ artem. 
Sdlicet et fessum oorpus manxhre quieti. 



Nemesiiis confinnabit, cap. utu. Ein h puto. — Ccterum, r« videre, ut r§ memi^ 

mifuv x»*f*s »9nXnit*tMw tfyf^v, jmm itfts niske nuper, ad Tor. 769. Tritum est 

rtts rtxws iriTfiiMTUTgf tmv yatf rn «f f X^ Ver. 935. dictit orare, Idaro, ^n. ir. 

vag x**f*^> <f M^S «^ %tt»rv>.9s Tm x*tp»*h 21 9. 

ii£ «'M'«f f^^i^tfv «wf TtxMS mxfn^^r^rmTtv TaiSbaBoranimditH*^ 

^mt r»f mf4f»^9f Ji* «' ««i ft$fH mfifm^fs, Ver. 840. Jam vero, qu» Lactantius, 

tvru Jn X#y«« t^ri »« nxmf h»ri»Hj x**- supra laudatus, eleganter contra disserue- 

fas tsxt irmpm rr Anfuupyu, rft jn Ifero de opif. Dei, cap. vl lectoribus 

Vcn 829, possemus: P. Vind. pocitmi»; fortassishaudingrstasupervenient- «Dixit 

sed de testimonio Kbri posterioris malim «« enim (Epicurus) neque oeulos ad ti- 

isnxi/y- ita autem placuit editoribus, poetis u dendum esse natos, n^ue aure» ad au- 

sdlicet dilectissimam ejus varietatem in- u diendum, neque pedes ad ambulandum; 

▼identibus.-/arrt usus: M. forensess n. c* quoniam membra hasc prius nata sunt, 

fi^ v^'* *< quam esset usus ridendi, et ati^endi, et 

Ver. 830. pretaniur: P. V. ed. B. M. " ambulandi; sed honun omnia officia ex 

L, H. frrecantur t solit& confusione liten- <' natis exstitisse. — Quid ais, Epicure? 

rum e et ^; O. petantur. Et similis <^ Non sunt ad videndum ocuti nati ? Cur 

tmeseos exemplum Uceat ex £nnio pn>- '* igitur vident? Postea, inquit, usus eo- 

ferre, apud Nonium, iii. 33. quam He«- ** rum apparuit Videndi ergo causs& 

aeUus insdtissime obliteravit: " nati sunt, si quidem nihil possunt aliud, 

A 1U.1 . A i^ ^ ^^ j I. M A '* Quam videre. Item csetera membra 

Axinibsl audaci dum pectore i^ me Aor/o/ifr-*. ^ . 

" cujus rei causs& nata sunt, usus osten- 

Adde Varronem, de re rust iiL 4^ 1.— « dft; qui utique nullo modo posset ex- 

** excande mefecerunt cupiditate — ." Sed «« sistere^ nisi essent membra omnia tam 

alilH hanc rem atti^mus. «« ordinate^ tam providenter effecta, ut 

Ver. 831. pervorsd, vel perversd: n. " usum possent habere." 

pervisd, Ver. 841. Scripsit Lucretius, aut ego 

Ver. 832. Nihil ideo: sic Vmd, V. ed: ▼ehementer falsus sum judidi. ad hunc 

B. M. vulgo, m adeoi P. O. XI. Nil morem: 

ideoi X. Nihil adeo.—quoniam: V. ed. B. ^^conferre manumcertamine^n^Tt—, 

n. cumi A. quando, SimUiter enim VirgiUus, ^n. ix. 44. 

Ver. 853. procreat usum: V. ed. pro- eemferre manum podor, iraque, moitttrat. 

creatumi B. A. procreatum sitj U. X. sit j^^^ ^^^ ^ ^^ ^^^^ l^. ^ ^. 

procreatum: et id abest a A. n. X. fi^ ^^ nusquam. Idem, ibid. xt. 

Ver. 834. oeu^orMm.* prisd Pii codices, 790. 

•culiquami quod pnwwi» improbandum mium ex omni certmine pugn^. 



S42 T. LUCRETII 

Multo antiquiiis est» qoam lecti mollia stnita: 
£t sedare sitiin priiis est, quam pocula, natmn. 
Hffic igitur possont Qtmidi cognita eanssft 

850 Credier, ex nsu qibe sunt, vitaque, reperta: 
IDa quidem seorswn, snnt omnia quse prius ipsa 
Nata, dedere suae post notitiam utiiitatis: 
Quo genere in primis sensns, et membra, videmus« 
Qua re etiam atque etiam procol est, ut credere possis, 

855 Utilitatis ob obfidum potuisse creari. 

mud item non est mirandum, oorporis ipsa 
Quod natura dbum quierit qnoiusqne animantis. 
Quippe et enim fluere, atque recedere, corpora rebus 
Multa, modis multis, docui: sed plurima debent 

£t oonferas ^n. zii 5d& Contn ▼ctu»- AftJlifraue ifr«f2f openadfabiQiasiirglt. 

*^ T7' ^^ »'^/~*^~^ ^ Ver. 849. H^: B. 2Sr.c.-.Et posioU 

Ver. 843. IwMa tda. Hoc etiam ar- ^^,^ ^^ 

ripuit pio more Vinn|iii8, ad jEn. ▼. 306. ,, ^ * . ,. 

namde«iteKokK»,iEn.Tii696.Knten. Ver.851.*w«««.. Le.dive«otempor^ 

ti«nnonp<>nil»id«minteipo«uimu.,«d qu«n q«"o nata «nt, ad usus hommum 

fer. 250. hoc libio: perducta sunt. 

_ ^^ , , Ver. 854. Qfa&:\. ed. Qim?; R O. 

GnoMla Miu dabo, tevato iMdia ferro, ^ • « •. n^a j ^ i* 

sHckI^^ Qft^^^-ifouu: n.potsU; KnbSkOeCrtdter 

in ver. 850l cogitante.-^Mox idem Uber» 

Utilitas, 

Ver. 856. Uem: n. idem,'^Jn hiaantffm 



Spieulm . 

Ver. 845. daret: V. ed. B. dare.-^par' 
nuitlava: U.penatpena. 

Ibid. Mectum: wmUxw ut vetus elos- 

«rium. ViipKus iEn. xii. 377. noster uato «^oni occunere Titour. 



• clypeo objeeto convenos in hostem*. 



^' An non hac lege inctam est corpus, ut 

** necessario statim cibum cuperet posce*' 

IWd. per artem. Idem summus artifez « retque? £n! itaque finalem caussam; 

hanc etiam phraain adhibuit, geo. i, 12& cc nid dicas, horaines non se prius ad d- 

^ *^"^' M boB contuliase, et edendi rationem in- 

pibskvaqae per arttm ** veniase, quam in longum duraviasent, 



Movit agro»^ «« et ez usu magistro tandem arten^ fibi 

Ver.847.an<iVu«ui; V.ed.exhibet an- " «wiendi didicissent" Huicaigiunento 

tiquus. utcunque respondet Lucretius in seq[uenti- 

Ibid. moffia straia. Animadvertas ve- »>us.— Mox P. Quid. 

lim aures poetae nostri duriorea, non^for- ^^- ^^^- atque: n. ac; unde 1^^ 

ipidantes syUabam jtu moUia postremam ^*^™ ^^^* 

conripere aic positam. Ca^m. Maro fluere.itei.c.i.rv,corporareb«. 

pbrasm de solito ribi mutuatus est, ^n. 

viiL 415. Conferas velim i 681. 



LIBER QUARTUS. ^ 

860 Ex animalibiis; hiec quia simt exercita niotii: 
Multaque per sudorem ex alto pressa fenmtur; 
Multa per os exhalaDtiir^ q^u»n laiigui& aahek^t 
Hiis igitur rebos rareadt corpus» el omjiis 
Subruitar natura: dcJor quam oonseqmtur r^ou 

865 Propterea, capitur cibus^ ut sufafiilciat arlus, 
Et recreet vkeis iiiter datiis; atque> patentem 
Per mmbra ac yenas, ut amaremobtujrerediiil^^ 
Humor item diseedit in omnia, quse loca quomqua 
Poscunt humorean: glomerataque multa viqporis 

870 Corpora» quse stomaeho prcebmt ioeendia nostro» 
Dissupat adveniens liquor, ac restinguit, ut ignem; 
Urere ne possit calor amplius ariditti artns. 



Ver. 86(X hnec : ita neoessum habui ez ' «"« »> ■ i v^m iiiveotqni qst aitl 

ingei^o rescribere; nam vox omnino deest ^^ ^ "°^ *^"**» ** ^^ ^^ 

Vind. V. ed. B. L. M. n. H. n, ex quo ^***'' ^V^-^ 

versus labomt: P. kis: O. A. ««.• unde Ver.867. obiuretcdundi: P. V. ed. o& 

utrobique constnictio non procedk. Nos- divertendi; O. L. a secunda manu, A. ^. 

trum quia in umversis libris comparet; A. obduret edendis n« isidtandum» 

ututau^sinteditoresdesuo qum repo- Ibid. amorem obturet edundi. Locu- 

nere: «ed x«y/»Mi cst j^/ qunm «aspius tionem Virgilius aliquantuluiii ^«^imitn^^ 

dizerat ex inanimatia rebus partlculas in- Mn. via 184. 
dcsinenter fluere. 

Ver« 861. Omma» qm Temunt mter mIm^. ^ 
liidta hi^usce venOa at per sequentis, li- 

bmiiua ptwtcrmint io n. wnqOari: ad r<i ^^' ^^^* ^^^^ •' ^- ^'cendits n. 

MuUa postenus oculo male tmosjecto. descendat; n. dissedit. — At enim nolim 

Ver. 862. os: Vind. V. ed. B. n.eos. P'opn«*«s ^^ discedat hoc in locd prae- 

.-^halantur: M. XI. exaltantur. *^* lectorem ; ne, quasi scripserat nos- 

Ver. 863. rebus rarescit: M. rarescit ^ ^^at, fortassis incogitans intelligat; 

«sh».^Et statim V, ed. B. sequitur. ^'''^ ^^^^^'' ^"^ '* ^^^' *^ <>^ ^»^ 

Var. 865. Phytwea; P. soUto eirore, ".®°™® ^'P"^ divertitur:" sed humor 

Prmterea, discedit potest, '* humor dispartitus a se 

IWd. eam, tulifiUciat artu.. H«c " ?" "'"'^ P^" «paqjitur.» Qu» 

A-^ 1 ^- -* • u L • . ^ ddigenter sunt notanda. 

txansUtionemjamhabuuHussupenus, ad v-, o„, ,. . ^r j ^- . 

.. - -^ r— t Ver^ 871^ rffsiin^i*.- V. ed. restringal; 

__ „^ . , B. n. restringiti SX. denique, restringuit. 

Ver. 866. in<tfr datus: n. *» tardatus. _j,^. i^f^ ^^ ^^ 

— pa*en«««.. V.ed. 0.;;aren/«n. v«. sW 27m-e.- A, Vens.^: a. 

Ibid. patentem amorem edundi. Hasc re.— arttM.' S. arctus. 

ad ^f9s^t^»iT»v Famis referenda sunt; Ver. 873. *i6i.- A. ci6i; male. 

quod Creechius etiamintellevt Senec», Ibid. anhela siUs. Gemello cum seF- 

Thjest 5. n^one poetaa agere studuit Justlaus, iz. 

VoL.IL z 



344 T. LUCRETII 

Sic igittir tibi anhela sitis de corpore nostro' 

Abliutur; sic expletur jguna cupido. 
675 Nuncy qui fiat, utei passus proferre queamus^ 

Quom volumus, vareque dstum sit membra movere; 

Et, quse res tantum hocc' oneris protnidere nostri 

Corporis insuerit, dicam: tu percipe dicta. 
Dico, animo nostro primum simulacra meandi 
880 Adcidere, atque animum pulsaxe, ut diximus ante; 

Inde voluntas fit: neque enim facere incipit uUam 

Rem quisquam, quam mens providit, quid veCt, ante: 

Id, quod providet> illius rei constat imago. 

1. 6. *' C^tis itaque centaai s^kttuigiiita n. protenderes A. pertrttdo, Sane /mt- 

*' navibusy mercibusque distractis, anhe" tenderei vtl protendere^ gresium non dis- 

" lam inopiam paululum recreavit." plicuisset; sed neutrum vocabulum probem 

Ver. 874. sHis abtuitur. Venuste in eqiiidem cum <mus nomine. Moz, n. 

I^imis : quocum bene oommitti potest co. mmeriwt. 

natus ViiigiHanus, ad JEn. i 739. Ver. 880. Adcidere: V. ed. B. L. a se- 

plenoxg^itifanro. cund&manu, O. n. S. a. Accedere; per 

Amobius autem, quad memor ejusdem "»i«»t^»J=»«« librariis aberrationem, ut 

Maronis in bucoUds : ®^^* "* **«*~ = ^® ^^- 237. Terentia- 

nus Maunis» de carmine miuro: 

f;tvoi^lLaur4carpain,ette, proxUna Myrte; AMus ecciderit no^ino^OB^ 

Sic podt« quoniam soavis miscetis odores j -«"w»* wc«aerw iuivi«i «""F"^ 

ut Porpbyrius, de abst iii. 3. — 1^» »>My 

utnmique po<«mi comnu«cuit, bh. m. p. ,^ . „, . ,„, j ^^^ 

121^« n>pFlici<«um m no. gene», qui. nPOSnmTEI. Bedns v«r. S7Z,ap.n. 

*' bus sittm soletis vestram nostn sanimi» tu: ^ • v > t 

^ Ibid. stmutacra antmum pulsope* IJxa-' 

« ms appetitione proluere.^^ ^^^ ^^^^^ immutavit Virgilius, figu. 

Ver. 875. fiat: V. ed. Jlat.^eamus: „„ ^ pares dictiones conservavit. ad 

M. autem, qutemus, j^^ j^ 294. 

Ver. 876. vare: sic Vind. L. M. 2. Xl. 

certismme; et proportione loci flagitante. Atque «mm«» patrisB rfrwjfi/ pietatis ta^g»; 

rare movere, nempe i» obliguums ut mo- j. ^ percuseit ; uti probe Noniua MareeU 

do projerre scibcet; i. e. porro ferre, vel ^^ -^^ ^^ jjec locutionem non iUustrB- 

m directum: rebqui plures, «,«>. Nimi- bnnt suavidici versus Ausonii in MosdU. 

•nxixL, fxtrus el varius^ ut erat sperandum, ^g, jg 

librariis oonfundi solent: et hinc ipsemet 

tentavi Statium, Theb. i 136. ad Silv. In spedem quum me patriae ctUtuinque nitentli 

Crit iv. p. 59. Vide Heinsium, in Ovid. ®°«**S"*« biando/^^pirfenr»/ rnmOa -visu. 

amor. i.3. 24.— tareyue rfa/um.- O. nare Neque gravabor Ciceronem advocasse, 

qua ratioi A. nam giue ratios n. nam orat4b — " gnarum— quibus orationis mo- 

gua datio. « jjg quaeque animorum partes peileren' 

Ver. 877. Et gua: V. ed. B. JEgues " tur." Confer Vii^. ^aEn. iv. 23.— Mor. 

unde legendum fortassisj Ac gua.-^an- V. ed. illam. 

tittn: n. tamen.-^^protrudere: P. V. ed. Ver. 882. guam: P.nisis deestV.ed. 

3 



'* - 



LIBER QUARTUS. 345 

ErgO) animus quom sese ita conmovet^ ut velitire» 
885 Inque gredi; ferit ex templo, qu» in corpore toto 
Per membra, atque artus, animai dissita vis est: 
Et facile est &ctumy quoniam conjuncta tenetur. 
Inde ea proporro corpus petit; atque ita tota 
Paullatim moles protruditur, atque movetur. 
890 Prseterea, tum rarescit quoque corpus; ej aer 
Scilicet, Ht debet, qui semper mobilis exstat, 
Per pate&cta venit, penetratque foramina, largus; ^ 

£t dispargitur ad parteis ita quisque minutas 
Corporis: heiq igitur rebus fit ulrimque duabus, 



li. n. vide supra, ad ver. 657. — guid: P. mique, V. ed. L. M. n. neque aliter >»• 

V. ed. guod. — Caetenim A. voces qtuim oentiores, Vind. B. A. 11.^.pents cm» 

«itffM transpositasexhibet;,pTOutxnallem: nia nimirum exemplaria prsBter P. qui 

sed plura obstant, quo minus a Lucretii habetferit: hoc autem membranis ddberi 

manu sic provenisse censeam. nullus arbitror, adeo libenter vel insdti- 

Ver. 88J. Id: nempe secundum, zetrm, or interpolare poterat ez pnecedentibus. 

i^; more poetae nostro summe familiari: Hanc lectionem editores omnes arripue- 

A. et X. At; uti communes editi: "S. inse- runt:' sed ille, qui animadverterit, quantft 

rit quoque post At, et transponit vocabula cum industri& Lucretius sermonem vari- 

illius reu^conitat: ita F. B. X. reliqui are soleat in omnibus, divinationi me« 

omnes, conitare; procul dubio vitiose. non segre accessurus est Jam vero, viz 

Mox n. promovet, pro conmoveti etiam opus, ut admoneam, literas r ac t in Lon« 

male. gobardicd, quam dicunt, vel minore, scrip- 

Ver. 886. aniTnai: A. anima; usitads- tura, nu]]« negodo commutari posse. In- 

nmo Lucretianis scribis errore. spidas tamen, de hac re, criticum indi- 

Ibid. fnembra atque artus: redi ad iL cem. 
282. Euripides, ad Hipp. 20a pressiore Ver. 890. tum: F. B,cum; V^edf gum. 

phnri ^fXMv wtniwfM vocitat. •— aer.* Xl. uvor: quae notabilis est varia- 

Ibid. animai disHtavis: Hinei fortasas tio; sed, unde.traxerit originem, autcui 

auctor Culicis, ver. 186. usui sit contra codd. reliquos, explorando 



Tum prodluit furibundus, et fllum ^ equidem sum. 



Obtritummortlmisit: cxd dUsUtuomxd» Ibid. rarescit corpus: nempe, mott ad- 

spiritiuesceaattexua». hibito: redeas ad ver. 858— 864. 

Ver. 8S7. factum: sic Vind. V. ed. B. ^"' ^^^^ mobUis: l e. uvor mobilis, 

L. O. A. 5. reUqui. factu; magis vulgari *^ ^^^ membranarum n. vel alSr 

genere dicendi: et procUvius abierit/ac/il ^*''''"'- """ Virgifius quodammodo vi- 

iu factu, quam vicissim.-^uan«am; V. ^**"' ^"^^ acriptur» suffiragari, ad gea i. 
ed. B. quam; volentes, opinor, quum^ ve! 

<ttm, uti in n. scriptum est, et in A. tempestas et coeli mcbilis humor 

quando, Mutavere vias, et Jupiter, wvidus austri»— iC 

Ver. 888. petit: sic, idoneis rationibus quod non silentio pr«etereundum habui.— 

impulsus, ex conjecturA rescribere non Mox, B. largis. 

expallui. CodiGes antiquisaixiii sinoerissi- Ver. £93.' dispargiiur: ita F. V. ed. L» 

Z9 



346 T. LUCRETII 

895 Oorpus ut, dc navis velis Tentoque» feratur. 

Nec tamen illud in hiis rebus mirabile constat» 
Tantula quod tantum corpus corpuscula possunt 
Contorquere) et onus totum convortere nostrum. 
Quippe et ^iim ventus, subtili corpore tenuis. 



M. O. A. n. X. Tulgo, dispergitur.r^uis' Si quis tamen putet in morbo cubare Ter- 

que: aic L. M. optime! ▼emalSnime! Bom, emeodadoDem longe probabiliorem 

Ikquisitittimef m longe longe^Oe nipni dabo, et qu« veiitati sit quam maiime 

captum Ubrariorum, qui statim ad hanc affinis: 

degand«n oSbndoent, et in lectfamem ^^^ ^^ ^^^ ^^ 

caeteraum exemplanusi unmutatum irenty 

^asque dica Jam vero quisque o2r, ^*"» conjunctis, vel quam proxime ad- 

quasi muUi fuerint aeres. multa foramina ^"^ "*^ ^^^^" '»~» ^^ « «* '• ^«™* 

penetnntea. NihUTeclius. Omnem dubi- •"«^* » ^V «^" ▼»» distinguenda. Qui 

«alionem, ai quc supeiBil^ tibi toUet ver. codices vetustos ocuUs usuipaverint, tene- 

B92. hujnaoe libri. Vitniviua, i 1. " Dia- *^""' '«"• «* agnoscent De hac autem 

•* dpyBftm veio medicin» noviase opor- «>nft»s»one Uterarum, quas poaui. te plu» 

«<tet,propteriiieltiiatioBC8cceli,qiw6i». Drakenborchius docebit, ad liv. ii. 16. 

•*ci ^Xifm^ dieuM; ^ iMres locofum, 7. et 21. 1. ix. 45. 8. xL 28. 2. Fautorem 

•* ^ sunt aaiubm. aut peatilentea-H" **° «Mgecturae, qus multum mihi blan- 

Gnsci siniiUter: vti geop. acriptft. v. 17. ^*"'' ^ fortean vera sit, locupletiasmium 

7. ix. 5. 7. et aUi. . omnium testem, VirgiUum dico, ad Ma, 

Ver. 994. CorptHs: H. (hrpms^-'^c: ^^ ^*^' 
P. ut editi, kinc; quod vulgarius» et in P. x&am intttr csdet, paltentem morte fiitnrt, 
aolo, m fallor, invenitur. Feceiat ignjpmwi» «wdt/, H lap jgt^ fmu 



Ver. 895. Corpus: sic P. B. reUqui om- 

nes, Cbryorw; quod feiTi possit, fli accer. J«n vero lectoribus rem reUnquo peipen. 

sa8nomen«ofemaver.889.etM syllaba dendam. nihU interim in Lucretio novaie 

eUdatur, ad veterrimorum consuetudinem: occasione mecum 8tatuen& 

ned vulgata looge pnestant, et Lucretu ^*'" ^^^^ ^*^' ^' "' ^B-iiMif»*. 

faciUtatem multo inagis lesipere videntur. ^^'- ^^' ««"•« *«'^-* ^' '^ *«^ 

Porro, vice tu ac, evulgari solet uii ttf, P^**». ^*» "^*^ ****™* ^® ^^ 

contra omnes libros, temeriter et insulsis- entis. 

sime. ac abest n. ^^ ventus tenuis, SimiUter Mantua- 

Ibid. velis ventoque. H«c per hendya- °"* iUe, ^En. Ui. 448. 

den did debentur inteUigi, pro velis ven^ —.-...—. veno tenuls quum cardine 'ventiu 

tosis^ vel inflatis vento; i. e. feruntur ple- InpuMt— — ^ 

no impetu: ad morem innumerabiUum „ ^ » .. 

fonnulwum aimiUum, tam in wluti ser- ^*'" ^ ^" "«T*-'."' *" 

monis scriptoribuB, quam Bgati; Td pue- «"-«•''■'»'■««•• V. ed. B. wi«m«ft_«a- 

*:. »»»:.o:»i.».»«. «^^ «* ««— «-*^«: • »^"«-' n. navtm; sed nostrorum soius, et, 

ns notissimarum: adeo ut correctons in- . . 

scitissime imp<»tuni sit vereicuhim divi- ^^^^» omnium. 

nationibus arbitrariis ideo vexare; quod ^^^ Trudit agens: ut ViigOius, geo. 

fecit Gassendus, resoribens: ^^ ^^^- *wMhs agensi et .£11. l 191. 

tniscet age ns ,> Jam vero de vertxvum iU2 

— — i— — — ' remis ventoque, fieiatur. duplicationey wgMm tmgfM, diximiu aU* 



LIBER QUARTUS. 347 

900 Trudit agens magnain magno molimine naveQi} 
Et manus una regit quanto vis inpete euntems 
Atque gubernaclum contorquet, quo lubeti unum: 
Multaque per trochleas, et tympana, pondere magqo 
Conmovet atque levi substollit machina nixu. 



cttbi in nods ad lib. i. et sttigimus faoud <* Somnus perinriget membn quiete:" 

ita pridem, ad Bion. idyU. i. 8. qud form^ noYimus illum delectari. Sic 

Ver. 901. regit: V. ed. B. gerit; so- apud TertulL Scorp. sect 15. perindigea-' 

lenni peccatolibrariorum. mus legitur; apud Vamm. le rust iL 11. 

Ver. 902. gubemadufn: V. ed. B. gU' 7. perinunguntj et simile vocabulum in 

bemandum: nec mirum, scribam indoc- Aldmo Avito, L 267. cujus pulchrum 

tumsicenBvis8e;nam, cet/adh«rentibus, distichon; de li/ilo flumine» lectori non 

fasB voces non discrepant, nisi line& trans»> inyidebo: 

ve«a superimposita: gubemudun^ guber. tumido pemunplt «lun.lnc ripa* 

nadum: n. gubemmculum.'~guo: U. qua. Mvea», et nigria campw perhnmdat mO». 
Hic autem opportunus obvenit memorise 

locus S. Jacobi, venustissimis merito an- ^ «*sq"e mutatione textiis ut prwteri- 

numerandus, cap. iv. com. 4. rt», »«< rx ""» potiaafanum Virgilii kxrus fedt, in 

«•X.i«, ^nXsxmvrm .,rm, mmt i^s ^mXnfm ^n. i 691. fainc adumbratus, vel, ut vere 

mnfun iXmw»fuim, fitrmyirmt ^t tXmx^^m '^'V^i comormatus. 

9rtiimXi9, i^u «v 4 iffin r» iyiwwrtt UXn- ^^ ^^ Aacanto pladdam ptr membrm qmetem 

vmi. Inngta^^^ 

Ver. 909. trochleas: Vind. trudeati 

quod non distat, nisi literis u et a, secun- Ibid. Skmwus guietem Inrigat: Deus 

dum notata in versu pnecedente: nam nempe, pa" tr^«<r««'M4«v, e ocnrnu sopo- 

libri quidam scribunt, ut XI. sine spiritu, riferos liquores fundens: quod pulchre 

trocleas. ridit Servius ad Viigilium, L c. Elc^n- 

Ver. 904. subtolllt quidem dare n. tissune Statius, Theb. iL 144. 

Vulgo, susiottits sed unice verum ari)i-. nioo, pont Tcrbm fpjoo 

tror substoUit: pei]gas ad var. lectt in v. E^ceptamque byemem, comupetfuderai omm 

459. — nixu: V. ed. O. wsii; B. nisi: vul- Smnus 

gari solet, nitui sed nos antiquiorem Cujus magmfict-poet» versus ad v. 19». 

ortfaographiam amplectimur. Diomedes gjj^^ ^^ ^-^ ^7. ibid. lauti lectores eum 

grammaticus, lib. L p. 371. " Nitor, ni- ^oluptate perlegent. Hinc suavissimum 

« teris; perfecto, nisus sum: sed veteres jjasonem emendabo, ad episL viii. 109. 
" immutantes nixus declinant," — etc 

Vide sis etiam Prisdan. Ub. x. p. 904. Pro i«i«w. lacrymia ocull/«ii««f«r obortis. 

sum. VvAgOffunguntur. HincetiamcapiasEn- 

Ver. 905. quietem: V. ed. quietee; L. nium, fragm. p. 142. HesseL 

n. X. quieie: facili errore, dixeris; et qui q^^ ,^ ^ ^^^^ Romana juventus. 

nasutum neminem morari debeat, utpote ,,., _ 

. o-A. j 'u- Hos secutus est Miltonus, Far. am. u. 

passim obversans. Sit sane: sed mihi -^*»».»»» > 

1044. * 

valde proj^ile videtur, mores orationis 

Lucretianse jam tandem non omnino ig- — — — »tUl dmy tleep 

noranti,* haud aUter primitus poet& scrip- Oppw»'* «»em. 

tum esse, quam ad lectionem paudorum Audador est in faac re scriptor incertus 

codicum; ut constructio sit per tmesin, epitomes Iliiidos, Ver, 120. 

Z 3 



S4» T. LUCRETII 

905 NunC) quibus iHe modis Somnus per membra quietem 
Imigety atque animi curas e pectore solvat, 
Suavidids potius, quam mulds, versibus edam; 
Parvus ut est cycni melior canor, ille gruum quamr 
Clamor, in aetheriis disparsus nubibus austri. 

910 Tu mihi da tenueis aureis, animumque sagacem: 
Ne fieri negites, quft dicam, posse; retroque 
Vera repulsanti discedas pectore dicta: 
Tutemet in culpaquom sis, neque cemere possis»- 



i^tsopve Hanc autem natufaHs e£fectib propriete' 

CorpusmimJa/iimleniprostratusbabebat. ^^ ^^^ dubium est. quin ▼oluerit at- 

Accedat his Valerius, Argon. iv. 16. uW q«e innuerit Horatius, od. ii 19. 4. 
plu» Burmannus contuUt: Nymphasque discentes. et aures 

QMem penes alta-quies, Rquldlqfxt potentia smni. Capripedum Satyrorum acutat. 

Libet etiam in transitu corrigere Ck)rip- « Jcuta» et ad audimdum^ et ad ipsanim 

pum, i. 74. qui Maroms ^n. ii. 269. «i auriumfiguram:"o^eAcron.Neque 

imitari voluit: ^^ enarrator Cruquianus, « Aaiias^ 

^ , ^ ' _» ut . ^ " inquit, erectas ad audiendum.'* Pluri- 

I- ■ Qglfl nam temeiariufl hicc* est^ ^ ^ ^^ 

Quiplacidos audct dominorum rumperesomno». mi sunt poetarum lod in banc lEm ^ec 

Tempore quo dulcem nox intempesta quietem tantes; sed, ne lcmgius evagemur, trivia- 

inriiat, et membro «opor est gratisdmus onmi. jja pueris relinquamus. 

■r-i-*. ^ .. .T '. Ver. 91 1. iVe.- A. II. ^c. — retroque: 

liibn. Jngerii: et error videtur ongmem tr. j tr j * t ^—^ 

. * ,. ... ® , Vmd. V. ed. retoraue. In versu pnece- 

sumpsisse a uterarum trajectione, ra» /n- j ^ j -u^ * v 

girat abeunte in corruptam vocem, quam _, .'. . l^ . 1.1. 

-^v ^ e e-i Tx \,-^ Ibid. n€gite«. Hoc veri)um, plunbiis 

sustuhmus. ConferasporroSd. It X. 356. . . ,. . .^ « ' „ 

TT ^^ . j ^ TT j pnmiordinissGnptoribususurpatum, Ho- 

Ver. 906. atque deest V. ea.-^^ras: *^ . « ., . v. • j- -^ j 

' ratio suo Bentleius optim^ vmdicavit, ad 



V. ed. n. curdi se; XI. curase: unde, 
quum, aV, <f, et a, ssepenumero confusa 



episU i* 16. 49. 



sint Lucretii librariis, non ineptaB^ conjec- — — — Renuit, negitatipie, Sabellps. 

tur» locus est: Eorum judidum, qui sentiant aliter le- 

' ' ■ atque animf ctir^ se pectore solvuant. gendum, vitiosee nuds equidem non eme- 

Ibid. animi curas pectore. Nam pectus ^™* 

est animi domiciKum: unde pendet etiam ^®''- ^^^* ^isc^das: A. et fidelia Pii 

VirgiUanus versus, geo. iv. 83. exemplaria, discedant; non male, sed mi- 

norecum vi et tvetpyuet. Sensus auton 

Ingentistf»iiffo/aneustom^/or«ver8ant. 1 . • j 1 • [' ^.. ^ 

loci sic declaran potest, ne tibi structura 

Tressequentes versus supraleguntur, ver. verborum videatur impeditior: *' £t te 

181. '' segreges a me, retrorsum cedens, cum 

Ver. 910. tenueis aureis. Figurata est '^ pectore veritatem meorum dictorum 

locutio; quum, quoties arrigantur aures ** aversato." — Porro, B. pectora. 

el 9ffitat fiant, e&demopera tenues evadant, Ver. 913. Tutemet: P. B. Tutimet: V. 

vei acuminatA, quodammodo. Hsec max- ed. Tu iimet; n. Tu tumet; X. Trutines. 

irae vivida est e^ poetica interpretatio. -^eque: sic Vind. B. L. O. A. n. £• 



LIBER QUARTUS. 349 

Principio, somnus fit, ubi est distracta per artus 
915 Vis animae; partimque foras ejecta recessit, 
Et partim contrusa magis concessit in altum: 
Dissolvuntur enimtum demum membra, fluuntque. 
Nam dubium non est, animai' quin opera sit 
Sensus hic in nobis; quem quom sopor inpedit esse, 
920 Tum nobis animam perturbatam esse putandum est, 
Ejectamque foras: non omnem; namque jaceret 
^temo corpus perfusum frigore leti. 



▼ulgo^ ne; A. nec, Quasi dixerit: ** Ne ** Expone igitar, nisi molestum est, pri- 

*^^tuaB mentis «tSkt^'*» unice sit affinis " mum animos, si potes, remanere post 

** Gulpae, qui ad ▼orum obstinatissime ca- *' mortem" 

** liges." Ver. 924. cinere obrtUus ignis. £x hac 

Ver. 914. In ^. versus faic huic looo translatione C. Nepos videtur explican- 

deest, et rejectus est post ver. 929. — C»- dua, de B&usania disserens, iw. l, — ^^ nam, 

terum, Epicuri veiba, huc spectanda, et '* ut virtutibus elvxit^ sic vitiis est o6rtt- 

aliter scripta apud Diog. Laert z. 66, '^ <u«." 

aliter autem in anecd. Villoisoni, multum Ver. 925. recor^ri sensus. Perite et 

habent difficultatis; ac, quum princeps venuste perstat in metaphora. Nec minus 

editio non sit ad maniun, nequeo, ut vel- venuste ad i. 474. ubi me videas: 

lem, exi^cata lectoribus. et enudeata. TyndaridU fonn« ir««J«/i« amore 

cxxram sistere: nam in Meibomio nihil j^wif Alciundri 

est subsidii; cujus editione viz alia est 

pejus procurata, sicuti scriptor nuUus est, Ver. 926. ut: XI. et; quod, multoele- 

xninus emendate publicatus, aut accu- gantius, commendatum varietate, atque 

ratiorum interpretum magis indigens. librariis bardis obnoxium, admissum vo. 

Doctos, opinor, rerum jejuna subtilitas lui— c«co.* P. tectos ex glossemate, ni 

absterruit fallor: V. ed. B. tacto; unde eleganter 

Ver. 917. Pro <um, V. ed. habet dum, tentare poteram: 

Ibid. membra fluunt: quasi cum H- utexignl*««/ocomurgereaamma. 

^ore somni drcum fusa Atque, ut hic 

Lucretius memh-a fiuere ac dissoltfi ge- O^dius, remed..amor. 105. 

mello Mortis. dixit, ita Virgilius ips& interea, toct/«r serpunt in viscera tfamffur. 

Morte consimiUter, ad geo. iu. 524. ^n. gyj^^ Italicus, xi. 391. 
zil: penultimo. 

Ver. 919. hic: deestn.— yuom: A.ft«m. /ocitei in pectora mittere/tfmmtfi. 

Ver. 92Q,perJusumJrigore: immersum Addas Statium, pariter loquentem, Theb. 

adlicet gelidis undis Leti, non Somni ro' v. 445. 
ribus rigatum; ut ver. 905. £t conferas 

L 356. 535. Apuleius, met vi. p. 422.- . —- f^"^^^ ^txzfiammh 

, ,*; ' „*^ Lemniadumpertcntatamor— . 
** soporis nebula— jiq/ttiidsYur.' 

Ver. 925. remaneret: i. e. retro posita His lucem dabunt Heinsianae commenta^ 

maneret^ in significatione mazime pro- tiones, ad Ovid. amor. i. 2. 6. Valerius 

pria vocabuli; abdita et recondita in pene- Maximus, denique, viii. 14. ext 1. " Ma- 

tralibus, M. Xullius, Tusc. dispp, i 12. *' ratbon nimirum animiun ejus— ^a«iV/5 



350 T. LUCRETII 

Qoippe Hbi nidla lateos aaknai pars remaneret 

In membrifl, ciB^re ut mult& latet obrutos ignis; 
925 Unde reoonflari sensns per membra repente 

Possit, et ex igei cseoo oonsui^re flomma. 

Sed, qmbus hfioc rebus novitas conflator; et» unde^ ^ 

Perturbari anima, et corpus languescere, possit; 

Expediam: tu fiic, iie yoitis verba ]^x)fiuidam« 
930 Principio, estema corpus de paite necessum est. 



** facibus incitabat." Quin edain Tooes Gens effirena virOm Rhipco ftm^ifr £iffv. 

Uetu»^ tadMti et tacthu, libnurii pemis- Uade Priacianiis» poieg. 10& 

ouereadLucan. ▼. 811. malimtamenre- ^ ^ . ^ ^ ^ ^. ^- ^ ^ 

... - TyrriieniitoZMAyfVttlGiilumtedlMuiilM^j^ 
eeptsB lectioni Lucretianae, c^aco nempe, 

stari; codicilMis etiam Pu ccmfinnatfle: Simfliter ibid. ver. 87a sic castigandus: 

necdenuUoestimitatioVi^^iv. DlvesAiab.p«tq«otladadmapaisfclet anra; 

2. QfX^ protenta diu, dngnntur ab sqoore Fartbo^ 

Arabioque, ferit Zepf^nu qaoAJamhui s^n/i 

, VoInu«alitvento,etc««»carpltari(f««; PerBica nam flatus Euroi litofa tnbaot. 



L e. te carpit^ medisB voeis potestate; Vulgo legitur, tmo; distinctiane ad fi- 

quod notandum: «t 3«^» mmnim*^ ut iUe nem versib positd. Frepertiua, n, 20. 35. 

poetarum pater. utalii: 

Ver. 927. conJUUur: editores audaculi, ^^ , ^ ,, ^ .« 

^ , '^ - .. OmniaperpeUai;,««viM]ioetureDeat£lKrKf. 

coTi/Z^r miportBverunt; qnodputa:nfbr- 

cillis ejiciendum, priscis omnibus exem- Aurelius Victor, de Caes. 58. fin.— «« spe- 

p^riKna consensu sumslio plaudentibus. " ci® «grii ^^ vento obtunderetur acies, 

Ver. 928. Perturbari: B. Perturbaia; " gestabatur." Pariter Oridius suarissi. 

ad quam varietatem sic forent coafor- m^i ™^ ^ 77* Midas iUe po^cus, qui 

mftnd' versus, punctis aUt^ dispositis: omnia, quss tetigit, in aurum voterit pu- 

risdmum: 
8ed, qiribusluecTelmsnovitai,conflaturetaide 
Pertufbata •fitm'] : Emo deos Erebi crudeles questos, in altam 

£e recipit Rhodopen, ^ti/jMnqoe Aqtdlembus 
at vulgata sunt ezpUcatiora. Pcrteras Hsnnon. 

etiam, hinc eiorsus, ad' hunc modum ciaudianus etiam, nuptt. Hon. et Mar. 

constitueie: .- 

&d.quibu8h«c«*u.novita.conflatm^uiale. Hmic neque canente. «ndent vestiie pndnfc ; 
Perturbatdantma, corpu. langueKeie po«lt. Hum:^^«r*timent,hmicted^tak 

Nos rem in medio Tefinquimus. ^ , ,. a . 

Ver. »aa «»1M 1««« pr^mfam. Si- ^**^. ™*T '^.' '^ T '^. 

militer Mantuanus. iEn. ix. 3ia ' dustnamtidi-miuspoetaadLucretuiiio 

Tenustateg, in iii 19— SS. se composue- 

jiMut^toimatitMjnua^jMmat ^t, jocum ledeas, pefle«sque. ffinc 
Omnia discerpunt, et nubibu. Inrita donant. . ,. \ . , . 

statun discas, omnia m detenorem par- 

Ver. 930. extemd: V. ed. O. €etema, tem dicere Claudianum voluisse, ac pro- 

-Hiecestum: Vind. recessum, Moz, O. inde verbum vestire^ quod hUarius est 

XI. Ajbtis, jucundiusque, nuUo pacto sedem suam 

Ver. 932, Tundier auris, Maro, gea tenere posse. Libri nimirum fluctuant 

■"• ^82. inter vestire, sfyerctre^ et spectares unde 



LIBER QUARTUS. S5l 

Aeriis qooniani viciniim tangitar awnSf 
Tundier, atque gus crebro pulsarier ictu: 
Proptereaque, fisre res omnes aut corio sunt, 
Aut etiam oondbis, aut callo, aut corticei tecte. 
935 Interiorem ^iam partem spirantibus aer 

Verberat hicc' idem, quom ducitur, atque reflatur» 
Qua re utrimque secus quom corpus yapulett et quom 
Perveniant plag» per panra foramina nobis 



cgomet scr9»rum imramiii, exquiaitiorem opdme; P. etiam conduM tU; Vind. V. 

dictionem protiulNmtittm, subodDratus ed. n* S. etiam cojiduta utj qu» leetio» 

sum, et grauimto poetse scriptioaem re^ si interius attendas, recept» vix, aut ne 

Guacitare tibi, lector! quivi: vix quidem, distat; nam lu, et At, in mi. 

«unc neque canente. aodent spuuare proU» : ™»«^ scriptur&, tantum non idem sunt ; 

O. XI, ctUe condustB auti A* seta aut coti' 

1. e. fedare, violare LucreOanum: quod chit aut.^aUo: Vind. V. ed. L. M. A. 

ipsa res est, et A^cam sa|nt elegantiara. n. gallo.-^cta: V. ed. tactas XU rectai 

Ibid. ejus: i. e. aeris; quae continetur ^ mQx, ver. 956. hoc, 

vox in periphrad Jeriis auris. y^ ^^ ^^^ ^^ . ^^ ^^ 

Imo, pvlsarier, Vugilius, ^n, iy. qqq^ ^ ^^^, 
249, 

Ibid. ducitur aHr; ut vi 1127« <fuci- 

doctumadidduecuiimbawflfttris mus auras: i. e. hauiimus, imbibimus; 

Plniferumcaputeta;«././«/x«/«r,et«mbri. ^^ ^^ ^^^^ p^ peragei^, quia 

Pro cui, liber unus, qui: lege, guoi. «pinmdo vivitur hominibus. Amobtus, 

Rursus, vice pidsatury quadam exempla- ^^ ^ P* 226. " ReUnquite infelidssi. 

ria, quassatur; etiam bene, sed pro vul- " "»* pecudes— cceli ammam ducere:* 

gatalectione noster Lucretius propugnat Ver. 937. utrimque secus: i. e. ex u- 

Confer dicta, ad ii. 528. traque parte; intema scilicet, extemaque. 

Ibid. ictu crebro. Idem, ibid. xii. 715. Cato, de re rust xxi. 2. — <« dextr^, sinis- 

<' tra, foramina utrimque secuSf laminas.** 



' tum crebros ensibus ktus 



Conecminnnt Fomudam ille sdtissim|is Apuleius fire- 

quentavit Exemplo sit, met. ii sub iiut 

Ver. 955. que: Vind. quod; V. ed. p. 92. « Canes »^1»^ secus ktera dea^ 

ftto; et/orc— n. autem. omnis, cc muniunt*' Ad quera locum doctissi. 

IWd. Feetivum est amraadvertere, quo ma Oudendorpii nota, Lucretium quoque 

modo poi^ noster se fefeBerit, super his nostrum non obliti, omnia complexa est. 

finaUbus caussis, re ver4 concedens omnia, et nobis permittit otiari. 
qu» laboiiosU argumentis conatus erat Ver» 958. Fervemamt: U. Ferveniats 

refellere, atque funditus evertere, superi- cm deest etiam codid per. 
i^. ver. 821. ad ver. 856. Is est futiUum Ver. 942. sic ut: ita P. V. ed. soH; 

philosophorum stupor atque moonstantia! yind. B. L. X. sic uti; M. O. a.JU uti; 

ettiuncertedeVentatedidpotest,quam «,de sic constitui possit locu«: 
de Natura; '^ 



expeUas fiirci. tamen nsqae rccutfet, Contm-bantur enim pod^ne prindpiorum 



Et mala perrumpet seosim fastidiirrictrix. ' ^**"^"* ' ''^'^^ ^"^^' ^^ "'" P^" ^^^ *°^ 

mai 

Ver. 954, etiam concbis aut: «dc L. M. fi&aatHr— . 



S52 T. LUCRETII 

Corporis ad primas parteis, dementaque prima; 

940 Fit quasi pauUadm nobis per membra ruina: 
Conturbantur enim positurae prindpiorum 
Corporis atque animi; sic, ut pars inde animai 
Eliciatur, et introrsum pars abdita cedat; 
Pars etiam, distracta per artus, non queat esse 

945 Conjuncta inter se, neque motu mutua fimgi: 
Inter enim saspit coetus natura» viasque; 



Huic «iitem diviDatioiii plus confidiiniis, uniyenos, infers^nmt ex art)itrio, aditut: 

quia nuUa fiat animi meatio per totam quod nos ejedmilts' indignabundL 

hanc de somno disputationem. Denique, Ver. 947. abit alte: i e. penitus reoe- 

iic, omisso u^, n. dit, concedit in altum, ut ver. 916. su- 

Ver. 945. Eliciatur: i. e. exteratur, perius. Virgilius, ut alibi, sic geo. iii. 

ezturbetur, expellatur: redi notata, ad iii. 422. 
496. nam audaculi editores, habitis oon- 

temptui codidbus» uno ore receptam lec- "^ 

tionem asserentibus, commentitiam yo- Ver. 948. quasi guod subfulciat. Caute 



• jamque fugi timidum caput abdidit oltA, 



cem J^ictafur intro duxere. Cicero, de loquitur etperpense: usus formul^ qu» 

nat deor. iL 9.-^** lapidum conflictUy atque rem significat difficilem comprehendi ver- 

*^ tritu, eltct ignem videmus:" ubi cer- bis; et quam tadto magb sensu quis per- 

tiBume notio vioUntitB dictioni subesL cipiat, quam orationis ope dedaratam 

Glossator vetus: ^' EHcmt^ tlitQueifar»" dare. Potestas moderatrix vods quaa 

Ver. 944. queat: V. ed. B. queriti ludificata est magnos viros ad Rorum, 

quasi pro quieriti quod tamen nullo pac- iii- «• ^^ " I^que prospectum singulari 

to ferendum foret " consilio duds; qui maritimum genus a 

Ver. 945. negue: Vind. A. nec; prout " conspectu longe removit maris, et me- 

evulgari soleL->ngi .' A. fongi. " diterrands agris guasi obUgavit. Ni. 

Ibid. motu mutua Jungi: l e. « mu- ™^'»' « ^'' ""^ ''«^* fr^s^oxm^ et. 

« ma officia fiingi per motum." Hic ^''»'*^«»-' temperare vult; nam post vo. 

ordo est ac constructio; redi nos ad iil «^^m mediterraneis exspectavisses aquis, 

734. Hoc regimen casus quarti cum "'^" agrtS' 

y&bo fungor fecit, ut editores non intel- Ver. 949. gue deest omnibus pneter 

ligerent Ovidium, trist v. 5. 16. emendatissimos et veterrimos L. M. unde 

in contextum revocavimus: quum tardior 

t^^^^C^^^JZl"" etp<mderosi«rhinc«rsusfiat..^ue-deo 

cum re depict4 longe convenientior. 
i e. *' sit peifuncta hoc vulnus in seter- Ver. 950. cubanti: sic» qnantum in- 

*« num per mea mala.'' Ita capiendi telligo equidem, omnes libri; certe om- 

sunt, ct disdnguendi, versus suavissimL nes antiqui, his oculis usurpati, cum No- 

Ver. 946. sapit: P. seint et; Vind. B. nio Marcello, iil 164. editores tamen de 

A. n. X. sepe; V. ed. sape et; XX. sej)sit. suo nobis procumbunt audacter depromp- 

^catus: i. e. coitus, vel conjunctionem sere. 

partium, modo memoratam: V. ed. coc^ Ibid. poplites, Modo syllabam porrex- 

tus; permutatione solita elementorum c erat, non raro minus exemplo, ante eaa- 

et e. Temerarii editores, contra libros dem consonantes, ad ver. 20^ 



\ 



LIBER QUARTUS. 355 

Ergo sensus abit, mutatis motibus, alte. 
Et, quomam non est, quasi quod subfiilciat artus, 
Debile fit corpus, languescuntque omnia membraf 
950 Brachia, palpebrseque, cadunt; poplitesque cubanti 
Saepe tamk submittuntui^, Tiresque resolvunt 

Deinde, cibum sequitur somnus, quia, quae facil aer, 
Hsec eadem cibus, in venas duqi diditur omneis, 
Ecficit: et multo sopor ille gravissumus exstat, 



Ver. 951. Vefsus deest Vind. A. n. X. granmL i. 43, recte oontra DonnulH» con- 

*— ^amJ .* libri, tamen; sed ita locum ezi- tendit, hoc verbum et similia sic scri- 

wjSl cum sagadtatfe Vossius restituit benda esse; non autem, extat. Nimirum 

** Cubantem tamam didt," praBdari e- Latini, sicuti ab et abSf di et dis, ob et obtt 

mendatoris veibis utor, '' quod deorsum sub et subs, passim usurpabant; ita non 

*' ad pedes tendat: sic supra, ver. 520. minus ec et ecs^ vel ex: quod exemplis 

**• cubantia tecta, Tama quid sit, docet innumerabilibus ad liquidum, si postul»> 

** Festus.** Ita sdlicet vetus grammati- ret res, perdud posset Errant passim 

cus: *' Tama didtur, cum labore vi» Griecorum scriptorum editorcs, qui itf$t- 

*^ sanguis in crura descendit, et tumorem roiw, et oonsimilia vocabula, cum sim' 

** fadt.** Non certum est vocem alibi oc- plice sigma pergunt exhibere. Hinc e- 

currere: adeo ut in tant^ msoIenti& mini- tiam manifestum est, nonnihil falli Can« 

me mirum, depravatam nobis per libra- terum, acumine raro virura, et non vul- 

riorum manus devenisse.— n. tam, gariter eruditum, in nods ad Cioeron. 

n>id. viresque resolmmt. Intransitive epist £un. viL 18. cujus tamen ipse ju- 

dictum est more Lucretianissimo, pro re- dido subscribens in Lucretio mallem exa^ 

solmmtur^ vel se solvunt : aliter construc- ratum ecstatj ecstlioy ecsistoj ac pariter in 

tio lod foret perturbata. Miror exem- similibus: quss disputatio vereor ne non- 

plum simfle Pkutinum Bentleio displi- nullis diffidle nugandi genus videatur; 

.cuisse, Amphit ii. 2. 73. nobis licet, diversa sentientibus, nulla ve- 

♦ 8i obscquare. unt resol^vas plagS: "*»*» ^^"^ ''"^ ^^ '«' '^'^'^. ^«'^"«simis, 

vel spernatur, vel spemi possit 

nam in margine exemplaris. quondam Ver. 955. capias deest n.— ^ia.- V. 

sui, penes me, vir magnus scripsit legen- ^ • 

dum, vel rem solvas, vel te solvas: quod ^r «-^ .j i 

'. 11 jT. Ver. 956. contusa: quidam male vo- 

ei non assentior. Hmc nullus dubito, , ^ t-. . ... 

, :■ -i . mnt concussa; bbnsjrepugnantibus: con- 

qum glossator vetus emendandus sit: ^ . ^^^ «»^« ™ t\5 ^* 

7t » f ^^. * . ** fer sis verr. 932. 937. 938. Dictionem 

" Mesolvo, EKATTOI, tuu AIAATETAI." , , _,..■. xt- i- 

«r 1 ^ ^ -n . pulchre transtuut ad mentem Virgilius, 

Vulgo, tuXvTo, xcu omXtnru Fartun ve- . . . ^^. 

rum ndit Vulcanu8.-In sequente. V. ed. '^ «ennamssuno. gea .v. 240. 

sape, pro quts, CS>«/«/wque ammoi, et res muerabere fractaa— . 

Ver. 953. Hac eadem cibus Ecjicit: • 

nempe, inferiora corpori» plagb versat et Eadem vox reponenda videtur in epig. 

defatigat; unde conturbatio prindpiorum 249. lib. il AnthoL Lat Burm. quo lau- 

et animae distractio consequuntur. — Cse- tius ferculum delicatiusque ab antiquitate 

terum, vice dum, XX. cum. puriore traditum non accepimus: atque 

Ver. 954. exstat, Vcssius, in art adeo, si integrum apponatur, et potissi- 



354 T. LUCRETII 

955 Quem satar, aat lassus, capias; quia pluiiina tum se 
Coipora conturbant» magno contusa labore. 
Fit ratione eadem conjectus parte aninuu 
Aldor, atque foras ejectus krgior ejus; 
Et divisior inter se, ac distractior» intus. 



mmn cpmm uk i>nctiwiniff anudti» Sfn- alind edieeBtilms; non pneter. soHtom 

pylM, lectori gratificBbitur. temeraris et audaces.— Hd^ncCtu.- iu 

Ablatu. mihi Crbpiu «t, amid ! venustissime, et loco summe omgruenter, 

Pro quo, d pretium dari liceret, scriptum comparet in P. Vind. V. ed. R 

Moftros divlderem Ubenter amios. TI. X. i e. ** ^pioties aliquis n^otium 

Nimc pan opttaa me mei rdiquit: «, perfecerit, nec tamen ab iUo mentem 

Crispus, prmldium meum, voluptai, ^. "^ ,. ... -^ „ ^ . j i . 

n«etu,delidiB: nihil line iUo ^^ abalienaviC Qmd plamus, et 

LaBtnm mena mea jam putabit etie : appositius ? Vulgo, devtJictut: quod cum 

Qmtunms male, debiliKiue, vivam. adhmt quis probaverit? Quidam codices 

Pln.quamdimidiummeirece»ltf Vu, devictus. ExempU autem congererc^ 

In versu sexto, scribitur vulgo. Peciutt ^^^ seusam verbi defuuctut lUustrantia, 

ex interpolatione fortasse cujusdam tenui- ™« ^^ attinet, utpote passim occunen- 

tcrdocti,metro tibidnem supponere pmvo ^^* ^ 4^ ^^^ interea omnem hunc lo- 

stndio festinantis. Pro coniuntut autem, ^um Lucretu, ftise et deganter reprae. 

libii, consunttuti tmnspositis titeris, ac sentatum. legere, is se redpiat ad versus 

Wnter mutatis. De voce cantundo. vide Petronianos, in satyr. cap. dv. et Clau- 

Cortium, ad SaUust. Jug. 43. fin. ^iani prarfat. in sext cons. HonoriL 

Vor. 957. conjectus: l e. coUectio, Ver. 961. multum ante morateii nec 

«nimft se conjidente, et abstrudente: adi defuncti tamen; scUicet ut a praecedenti- 

dicta in iL 960. ^ ^ n^ distinguantur. 

Ibid. parte: i. e. ex parte: nam par- Ver. 962. m ed. Sic structuram ser- 

$im animsB se membris intimis recondit, monis pasaim noster solet variare, et arti- 

partim foras ejidtur. Fius, pro partCy fido suavissimo condire. Nonneest igitur 

edidit porro; quem secuta est editorum audada editorum odio maximo habenda, 

tuiba. Nobis autem ea lectio hodiernam quae reposuerit m qu&i fide omnium ve- 

correctionem resipit, neque admittenda terum exemplarium pedibus subjecta? 

videtur, contra Uhrorom sane umverso- Hic autem versus cum prsBoedente artis- 

rum testimonium. Mox, n. format^ pro ainie devindtur. « In qud re nempe 

firat. *' multum morati sumus, et cum magna 

Ver. 959. divUior: P. divosiori inepte: ** *«"«" contentione." 
distractb nempe composituris Uterae cf, et Ibid. contenta mens: i. e. se conten' 

i cum mutatd.— S0 abest V. ed. dens, vel omni vi connisa. Nazarius, 

Ibid. Et divisior ac distractior, Tria paneg. Constant Aug. sect. xxvii» — ** ne- 

nimirum afilrmantur: 1. Partem animae '* que revocare inde orationem fas est, 

foras ejid; 2. Partem in artus penitius *' quo jam dudum contenta veniebat:—- '* 

contrusam; et 5, IUam ipsam partem quem locpm JaSgerus optime tuitus est, 

diffusione multa spargi Ita superius, atque enidite» contra insdtissimum emen- 

yer. 942 — 947. datorem. Vide me in Silv. Crit sect. 

Ver. 960. Et: M. ^i^— ytto; M. guodi «i^- «* »^<^W "* ^ "^tis. Sic noster, 

tulgares editiones, ^i, Ubris uiuvenis »• 2^25. « contenta adesoculorum:" quod 



LIBER QUARTUS. 355 

960 Et^ quo qoisque fere studio defimctus adhaeret; 
Aut quibus in rebus multum sumus ante moratd, 
Atque in e& ratione fiiit contenta magis mens; 
In somnis eadem plerumque videniur obire: 
Caussidicei caussas agere, et conponere leges; 



c<mhiitu d£gtinato nmiliter vocat Attmi- niaoifl saepius scripsit endoperatarg contra 

anus MaroeUinus, xxii 2. casttonun Ubrorum, ni fkUor, testimoni- 

Ver.965. tomnis: X. sommis^^de* ^i «* ^»^»"* «*» ^»°* affirmat, haud 

mur: n. videturi X. Xl. videntur, ex aliter legi in optimis exemplaribus L»- 

oorractoiibus, ezquisitiorem evulgat» lec- «e^»»- Edi solet imitt/iera^w ad JuvenaL 

tionis indolem, quie fiiit eonim inscitia, ^ l^S. neque aUter scriptum offendi in 

non resipientibus. Quin et Virgilius lo- Cantabrigiensi codice, nec Taylorus in 

cum in animo babuit, ad Mn, xii 908. ^*^ scholae regi» Salopiensis; cuju» 

coUationes, et apparatus editionis novsB 

Ac,veliitltsioflMM, ocnlotubilaiiguidapraBit copiosus, in ezemplaris margine compa- 

Nocte quiet, neqnidnnain avi«los exteodere V^ « ^ • • j ^ • • .. 

cumu '*'**» ^O"» P<** ^" doctissmu mortema 



Velle '&i<im»r— -. in bibUothecam pubUcam AcademisB Can- 

,. . , , , _, , tabrigiensis mox concessit Emendatio- 

Ibid. iti somms eadem. Plutarcfaus, «, •• j» t:» ^ «r 

. , ... ^ ^ nem Ennu apud Festum, voce Navust 

deplac. pniL v. 2. An/Mtuirt rwf •fUMs « ,. .^ . ^ 

'^ ^ Z^ ^ ^ Scaliger occupavit; qm tamen sensum 

• . ^ , . ^ . poetse male videtur accepisse: 

In cngus verba, ut plunmum, novimus 

Epi>ninirft jurarisse. Navorum inperiom servare est indupertmtum: 

Ver. 964b conpoiim leges. Quidam i & «< Strenuonim est gubematomm 

lectum volunt, conponere litess Freigero » rempubUcam salvam dare.** Ubri, m. 

comprobante. Nimirum sensus locutio» superantum. Dum in hoc sum, corrigam 

ois Lucreliaiue nim peroepta est. Omii- vendculum in AntfaoL Lat. Buim. lii 

ponere leges igitur vult, ** eas cooditiones 109. 7. 
** definire, quibus Utes dirimantur, et fiat 

« reconciUatio Utigantium:" quod erat No«e. inqtUt, tete, ChUon Lacedamone cretu*: 

nwuuvuiouv uu|^uuui. 4UWU WH. cecropiusque Solon, Nc quid nimis, MMftf^aw/. 

haud dulne probiorum subinde caussidi- 

corum, annis meUoribus, officium. Olor Vulgo, induperahit, Sed v passim in 6 

Mindanus, ^n. xiL 515. migrat, ob soni simiUtudinem: ac vids- 

sim. Ita postmodum Schefferum correx- 



Ictom jam foedn^ et omnes 



Ompnjifrfrprr ^ ^^i» ^ Hygin. fab. ccxxL Munckero 

inscitissime repugnante. 

Hic vei8U8 autem cum sequente in O. jj^ pugnare, ac prailia ohire. Ax* 

desunt; eoquod vox eadem duos versus n^^^ ^y^ y, p, 91.— " aut, MaHium 

daudens oculum Ubnrii deceperit .c dUcrimen obeuntes, spem pr«Ui sumitia, 

Ver. 965. Induperatores. Spedmina *< et ex acuminibus auspicatts?*' Virgi- 

antiquissimsB hujusce formuke nonnuUa Uus, Mn. vL 167. 

vidcts in notia ad L 85. Glossarium ve- . . . .^.^ . ^ v ^« 

^ ^, _ j M T, , EtlituoftijiM/iasignfa ofti*a/,etlia8tiU 
tus: " InduperOf $inrarrm Idem ha* 

bet: " Endodicaritf /*i|yiwM. Endodusa^ £x hoc autem somniorum negotio SiUus 

*' *fuu»Xu^^ni:" et aUa quaedam leriter ItaUcus visionem vere poeticam, et ^re- 

oomipta; quibus oorrigendis baud vacat gi& piddiritudiney feUdter imaginatus est^ 

immorari HesseUus in fragmentis £i^ de Hannibale, Pun. L 64. 



S56 T. LUCRETII 

965 Induperatores pognare, ac prselia obire; 

Nautse contractum cum ventis d^^ere bellum; 
Nos agere hocc' autem, et naturam quaerere rerum 
Semper, et inventam patriis exponere chartis. 

Caetera sic studia, atque artes, plerumque videntur 



lanMiiie aut noctarao penetnt Ca^tolla viso, ilcolwipaci» 

Aut rapidia feitur per summas pawibus Alpes. Degere, et armiferas laxare aasueverat iras : 

SKpe etiamfiBmuIi, turbato ad limina somno, 

Ezpavere trucem per vasta silentia vocem; i« e. disponer^, impler^ agitare. Auctor 

Ac largo sudore virum invenere futuras quoque Culicis, ver. 72. 
. Miscentem pugnas, et inania bella gerentem. 

Otiaque invidU degentem, ac fraude, remoti. 

JLectioiu ftmina, quam nonnuUi pessime 2)ego nempe Latinum, n attendas, purum 

volunt in lumina depravare, versus festivi, putum est 2myet Graecorum. Glossator 

aed spurcissimi tamen, Martialis patrod- vetus: *' 2><;go, ^/ayw." Jam vero ^/«71^9 

jaantur, xL 105. 13. Ovidium imitati. «.«xiir, irpetyfutra, r» xmmv, et phiases. si- 

Bemnequissimamprsestrinxitnequissimus xniles, scriptoribus passim frequentantur. 

Comicus in Lysistrata; et alii quidem bene _porro, pro beUum^ B. habet duellumt M. 

xnultL velum, et V. ed. tfettum. 

Ver. 966. degere: M. degereres men- Ibid. contractumbeUum: L e. initum, 

dosa repetitione ejusdem syllabae, splenni commissum; ut contrahere amicUias, *n- 

librariis. Lambinus, quem secuti sunt vidiam^ culpam, ac consimilia, satis nota 

editoies, reposuit certisMmA, uti ille dicit, yel tyronibus. livius, v. 37. 5. " Tribuni, 

et inexpugnabiJi conjectura, ut egomet u quorum temeritate bettum coniractum, 

frero dixerim, futili et impiidente, aemere. u ent, summee lerum pneeiant" Ubi 

Hoocixie est antiquos scriptores edere, alia apposita optimus oontuUt Draken- 

coigecturas aibitrarias in locum lection- borchius. 

um, Ubris omnibus vetustis exhibitarum. Ver. 967. AKt«r oidinat Terba n. non 

passim et sine reUgione sufficere? JDegere male: 

bettum ponitur, plana nimium et elegante » . >. 

,, - . .,.. Nos atitem hos agere, et— . 

phrasi, ut degere vitami 1. e. admmistrare, 

ducere. Hinc PUutus, Aulul. ii. 1 . 43. ^^°' '''^^ '"^ ^«^ ^"^ "^"« exposuit. 

emendandus est cx Nonio, iv. 17. ®* adomavit, brevem ^wif Theocriteam, 

qu» legitur in idyll. xxi. 44. 
Hunc ego btum, soror, laborem dejgam, et dimi- 

nuam, tibL » eu yap ■y vfntte 

IIm-s «tMw etfnf fMurmreu, JXBTA K^HrON. 
Vulgo, demami longe ineptissime in iioc 

loco. At castigandum est etiam. deminu- ^"^ ^S^^ ^^^^'' ^^^^ ^^^ ^eisus 

am; quam vocem altera mmies immerito PaFaianus, quem veriGsime exposuit prae. 

proturbavit: sed hac disputatio, ob mul- stantisshnus MarUandus, sUv. L 3. 23. 

tipUces Ubrorum oorruptelas in his dic mecUciiiam leniorem accipiat, et persane- 

tionibus, multo longior est, quam quie twuide: 

juste peragi possit hisce commentariis jam Pieriosque dies, et, agentes carmbia, somnos : 

nunc, per se proUxis nimium. Degam L e. tractantes, vel agitantes, carmina. 

lahorem: L e. suscipiam et exantlabo; a- Vulgo, aventes: editor docUssimus, Aa- 

gam denique. Non aiia est vocabuU ra^ bentesf quod nostro tentamine minus ex- 

tio in ThebaSdos. conditore, Ub. vL ver. quisitum videtur, ac poeticumquidemmi^ 

^^' QUSL 



LIBER QUARTUS. 357 

970 In somnis animos hominimi frustrata tenere: 
Et queiquomque, dies multos, ex ordine ludis 
Adsiduas dederint operas, plerumque videmuSf 
Quom jam destiterunt ea sensibus usurpare, 
Beliqiias tamen esse yias in mente patenteis» 



Ver. 969. artes: V. ed. arces; de qiR> suadeat hoc atfrog t^et: nos minime au»- 

peccato scribanim, vide var. lectt. ad Virg. cultamus. 

geo. iL 172; Claudian. iert cons. Honor. Ver. 975. destiterunt: sic L. M. reliqui, 

61. et praefat in Eutrop. ii. ver. 21. Ovxd. destkerint; ut vulgari solet. 

fesL iii. 321. Sic aUbi sapius erratum Vcr. 974. ReliqUas: P. O. n. IZeW- 

est guiass n. BeUiquas. 

Ver. 970, frustrata: i. e. fallentia, lu- Ibid. Rdiqilas. Hanc potestatem U- 

dificantia, in somnis. Hinc apte et ele- quidse litene, quasi geminat», siepissime 

ganter Stilichonis commendadonem Clau- adhibuit, more veterum, Lucretius; id, 

dianus profecto petiit, de laudd. Stil. ii. quod per se arrectus ledor obsenraverit. 

140. Apposite Matius, II. zx. apud Diomedem, 



' Non prava libido 



p. 586. 



Stupris advigilat : non tempora somnus agendi lUe Metans herbam moribundo tentdt ote. 

Ftustratmr^. 

Liquidarum vero literarum geminatio- 

Ubi miror Heinsium tentantem,yttra^r. nem, et aliarum nonnullarum, videtur, ut 

Ver. 971. dies: n. homines: nempe d non maluisse, ita in poetis non prorsus 

in o migravexBt; deinde accrevit etiam improbavisse, Cassiodorus; quem consu- 

qpiritus: dies, oles^ koles^^-multos : P. V. las, si tanti sit, in cap. z. de orthographid. 

ed. B. A. n. 2. multas; sed obstant ma- Cum illo fadt Marius Victorinus^ lih. i 

gistri veteres: et forte an vocem ad operas p* 248. Hi tamen, ut putem, grammatid 

librarii retulerint. Sane, ad Ciceronis voluntatibus potius ffiqualium suorum at- 

orat pro Cn. Plando, sect 41. " O reli- qu^ auribus obsecundabant, quam veram 

" quos omnes dies, noctesque eas— >!*' non- proprietatem germante antiquitatis assere- 

ntdli codicGs, et in iis Ozonienses quidam, bant, literas non geminantis, ut alicubi 

habent reliquas» Neque equidem temere disertissime Festus testatus est 

affirmaverim, dies feminini generis in y&c.^lS. possini:'L,possuwt^^erum: 

numero multitudinis non esse ez arduuts- V. ed. B. rebus, Xatft vero» lectio venus- 

mis Lucretianis: nec aliter hic scriptum tissuna! lectio verissima! ;^A/p* aitfitg. Si" 

■idiquissem, si membran» Leidenses con- mulacra eadem rehus: i. e. " e&dem cum 

• sentirent ; quse videntur lecticmi receptae ^' virtute et efficad&, ac si res ips» coram 

-sufiragari. '' obversarentur.'* Nimirum, regimen 

Ibid. dies multos ex ordine. Similiter ezquisitius Ubrarios fefeUit, et immutandi 

Virgilius, geo. iii. 541. pruriginem ezdtavit: at enim nihil novi 

magis Lucretianum. Sic iUe, iiL 1051. 

tUem, noctemque, et totum ex ordine men- sceptra potitus, eddem alUs sopitus quJete ert. 

sem. 

Ubi nos hanc elegantiam ubertim ezem- 

Ver. 972. dederint: O. u.dederit; edi- plis adductis iUustravimus, adeo ut hac 

tores audacter, dederunt; contra codices. occasione saltem otiari Uceat 

Gifanius sane dicit scribi dederunt in ve- Ver. 976. Fer muitos: sic divise P. V. 

teribus Ubris; et Apellis, per me Ucet, per» ed. O. A. n. et placet ob ver. 971. vulgo» 



S58 T. LUCRETII 

975 Qu^ posdnt eadem rebus simulacra v&iiie. 

Fer multos itaque illa dies eadem obvorsantur 

Ante oculos, etiam vigilantes ut ^deantnr 

Cemere aakanteis, et mdilia membra moTenteis; 

Et cithar» liquidum carmen, chordasque loquenteis^ 
980 Auribus adcipere; et consessum cemere eumdem, 

Permultos.-.Mdem: A. cadere; e adlioet r« carmen in Lucretio, " cuitoran d- 

Iiriniumincmigraiite,moxca(20r«fiu:tiim « thane aodiientem" soleo iutelligere: 

est ex cade.^-obvorsantur: P. Vind. V. notam in^pidas superius, ad ?er. 589. Si- 

ed. B. O. A. n. X. observantur. Eadem Hus Itdicus, xi. 416. ulri Drakoiborchius 

oonfusio est ad Valer. Maz. v. 6. 2. i. 7. 7. consulendus est, locutionem iilam, de qoft 

in looo nobb opportuno :-*" itecum quieti nunc agitor, exemplorum vi suaWter iUus- 

(( et somno se dedit: atque eadem animo trans^ 

«* ejus oboersata est spedes." FkofiBCto, „ ^. ^ , ^ i .« .* _• 

^* , . ^. Bacchidonavolunt,epttla8qQe,etMnniiM,rur- 

utsummatun loquar, quotaescunque ver* "^ . . 

bum obversor veniat, ferme toties cum ob* pierUl Uqurfada lyra, 
eervor commutatum librariis reperieSi 

Ver. 978. moUia membra: ut ver. 791. Locum Heinsius audacter et infelidter 

mollia brachiai et ver. 790. eisdem vod- soUdtarit. Multam efficadam vt nim» 

bus: ubi notam inspice. Oridius vocavit h«bet; quodviditeditordoctissimus: atque 

racilia membra, in loco nobis opportuno, ^ unamquamque clausulam referendum 

fast iii. 556. ^' ^^ ^^ ^*- 

Hinc antem, codidbus obsecntos, nitori 

lHlcetcantant^aidqukldidlcefetheattb, ^^ perdegantem Oridii loonm, male ad. 
Etjactant/ « suav ministratum edltoribus, restituam. Lcg»- 

Ver. 979. cithara liquidum carmen ve- tur in fiist ii. 115. 

lim id intelligas, " quod Mussbo meUe ^ _^ ^ ., 

.. ji 1 ju • * IUej««f,dtharama«afiMu;pretiiunqaevdiendift 
« contactum, puras guMas dulcedims m cantat. et «qaoreas carmine molcet aquas. 

** aures stiUet.^* £um el^antibus homi* 

nibus haud egomet annumerem sdlicet, Carmine: l e. tam cithareet quam vods, 

quivulgusintcrpretumsequAturadTheo- Male oodex Vat pectine, Qpm 

critum, L 7. nec liquidum^ seque ac cano» vulgo sciibitur: 

rum, fontem sentiat subindicari : me jg^ citharameii* tetut^ 



*Alm, m «MfMM, «f «iM M£A02, «i v$ mmrmxti Qu» plebeia sunt, et nullo pacto cum 

Tn»' «ur« rmt nrp«f KATAAEIBETAI i^ tris OOmpanmda, ;^«Ajh« Xf^um SCOIcet. 

^^*f * Quatiens nimirum, »^«y, «vmmmmi. Stft- 

i. e. «• tuum cfln»wn duldori flumine rfe- **»»» -^**^ "• ^^ 

«< sft/Za^ quam fons e scopulo.** Ita locus ncc qiajor in istit 

capiendus est Accedat his Horatius, od. Sudor, ApolUneo quam fila sonantia plectro 

i. 24. 2. satis opportunus: Cnmfiuaerem^ 

■' — prcdpe Ingubrb Idem castigatissimus poeta, silv. ii. 2. 1 14. 
CantuSvMdpomaiel cni /igut^M» pater 

rocem cum citkarA dedit. Seu nostram quatit ille ckefynf sea diasoaa oectlt 

Camuna— . 
tJbt non sunt ferendi, qui re lugubris cum 

Melpomene velint sociare. £t, per dtha^ Locum Achillis T«tii,i 5. appoottum, ca* 



LIBER QUARTUS. SS9 

Scenaique snnul vaxias splendere deooies. 

Usque adeo magni refert stadium, itqae volnntasj 
Et, quibus in rebus cbnsnerint esse operatei 
Non homines solum, sed vero awimalia caneta. 
985 Quippe videbis equos forteis, quom membra jacebunt 
In somnis, sudare tamen, spirareque, semper; 



jiM senno edt ibidem niult& curiodtete Denique, pro decores, n. decoro» habet. 

elaboratafi, aocuratius inteipunctum dabi- Ibid. txarioM decores: i. e. floridA pul* 

mus: 'n,t h nfUf »*• r» ^um, irmt %fxy cbritudine nitores. Anunianus MaioeUif- 

w, nJofmf &ffM^MfU¥§f, (qui sibi citharam nus, xviiL la— <* unde subtta animi con- 

aptaveriU: confer Per& sat ▼. 95.) r» ir«T- '* stematione, defenaores, armonim «arte- 

f0S M»trm' «MM» ^iXmit r# «]pMw AIATI- " *^ praestricti, se cunctoaque prodideN^ 

NAHA5 vmt %iffh w X»fi»f «*f*«» *^ " " ^™ *^ praBsidia confiigennt.'* Con* 

xpvfiMritv iteiXiyipatt virv^t^vftliwi roit structio, et ^ensus, est: " Constematione 

tm»rv>Mt, fura rttr$, fihi rif irXii»r^ rmt " ^i^ ^* '^^^ subeufUe, defensores^ 

X»f^f <»^<' »»*9 •Kiy$fi96fiutmfigut^9tn^ " confusi tpUndorihus amorum, se pro- 

)t rut »ewfut0u " didere." Idem ibid. ci^ 2. *< £t Ma- 

' Ibid. chordas loquenteis. Maro, ecL " crianus quidem, cum firatre inter aquilas 

^^ 22. " admissus et ugna, stupebat armorum 

'* viriumque variutn decus.** Ubi scriben- 

— aigQtDmqpe nemiM, pm$Hm toqpicntU: ^^^^ forsitan, « armorum vironmque: *' 

quam lectionem docte asseruit Hdnsius, ^ ^* tam fulgorem signorum, quam mai' 

Lucretii tamen nostri non recordatus. tum, 

Ver. 960. consessumi sic solns n. uti Ver. 982. referi: F. V.ed. O. A.n.Xl. 

▼u]go pubficatur; reiiqui omnes, consen- referunL^-^aque.' n. quei et nun, soium 

mrni per&cili em»re: ^uidam oodices procuticta. 

PU, concentum; non male, nec sine exem- Ver. 985. membra JacebuM In somni^ 

plo quidem. Cemere concentum scUioet, Ita VifgUius, iEn. iiL 15a 

ut iBschyluB, sept TMb. 107. 

————— visi ante oculos adBtaxejacentis 



KTmON AEAOPKA, '» 

nATArON r* *v im itpae. r\ > i • ^ ...... , 

^ ^^ Qm loa mutuas operas sibi vicianm pul- 

Neque alifcer Homerus, hymn. ApoU. 264. ^^ navant : coniicitur enim ex Lucretio, 

voces Virgilii perperam conjunctas esse^ 

Epflb nt mtOpmirm CtiXnnrM EISOPAASeAI scribendo Insomnis; et ex Viigilio contra, 

'Apfuvr» ^ wTttnrm, xm mu»*im KTTnoN male distingui in vulgatis editionibuspost 

^***"^ jacentis, dictionibus In somnis ad sequentia 

Beeeptatunendictioplusbabetsimpuci- "^ Pius dudum probe interpunierat, 

tatis. me «dtem judice, et commodiutis ^^" f°^ cu«toribus mobservMus. 

sensui idonesB. — C«erum, eguot non oompuret in n. 

■wT ._. .. > ,» . _ Ver. 986. tudare: V. ed. tuadere^ . 

Ver. 981. Scenauiue: V. ed. Sceuent. . j, ^ j. ^, ^ «t ^n Tulg.. 

9ue: :i.I* .eena otjue, a. Nunctcenam ^^ „d ex oonectore nupero, utndet». 

atgue, Suspicio est corrupteke. Non dis- «* ,^ • .* • n i> • j ^ • 

I: ^ '^ Viilt Luoretitis tn»He aliquid semper fien» 

pliceret: ^. .... ___ • .. ,. 

■^ quoties equi m his certamimbns per dies 

in leenAgue simul vaxios flplendere decorei. multos operati sunt £tt generales pdet^ 
Vofc. IL A a 



90O T. LUCRETII 

Et qoasi de paliDa gmnnias conteiidere viiei& 
[ Ant qnasi carceribos patefiMrtis siqpe qaiete.3 

Venantumqae canes in moDi saepe quiete 
Lactant cmra tamen sufaito, vocesqne rqpente 
990 Mtttunt^ et crebro reducunt naribus auras, 

mm lociitioiia ad aeferiorein crianiioii Utfe«,q«.de«i «««/«. aqtocorona, 

.. j Cootra tda iimt— w 

■mt morose nobis ezigeiMue. ■» . , .^ . -^ c^ 

^ ^ , . Ibid. renanium canet m quieU. Se- 

Ver. 987. palmA, Hanc lectionem scr- ^ ,^ j^ mcntem venit iEfichylus «d 

Taniiam patavi. qnum numcms multttu- ^,^^ ^^ ^ Sdiutxius haud oUitus. 

dinis miniM aptus videatnr, et potissimum ««ti** 
ob codioem M. qui habet paimas, pro 

palma, nisl foHor, arrepca sequentis vo- Or«^ Ww ^»,,^». »A«>y«mK y 4 «f 

OE liter&; et L. in quo « /w/mti reH- K««r. ^p^*»- • «^' ««^^** noFOT^ • 

quorum omnium (prster A. qui plumit) i^ g, «• cursus solidtudinem non renut- 

secundd tantum manu scriptum est — « tens." Sic lengendum forte pro «-«1«-^ 

coniendere: n. cancedere; t sane de ^^ lectioni bene se Schutzius objecit: sed 

eolito in c migrante: concedere. Qui se- proprfa tamen conjectura atypaj, quid 

quitur, versum undnis drcumssptum vo- improbahilius aut insdtlvs excogitari po- 

lui, ut adullerinum et insititium; partim x^^X^ 

ex iL 265. confectum, ac partim ex versu ygy. 989. Lactant: ita V. ed. in primo 

tequente. Si quis tamen probus codex e j^^ ^ verissime procul dubio; ex T^iquBS 

bibliothecarum tenebris et pulvere mox germonisvetustissimi: cujus dictioms vul- 

erueretur, qui meliores quaspiam dictiones, ^^ Jactant exemplarium caeterorum ni- 

vice ran sope quiete, prsberet, non arbi- jjfl ^ j^ gloasatoris interpretamentum 

trarer equidem ejiciendum esse; nec pro- nj^ginale. Vide v. 1067. Eodem fontc 

fecto diffidllimom existimo, probabilem profluxisse fidenter dixerim verba lacio 

emendationem excogitare; sed apprime etiam, ac lacesso: videas supra, ad verr. 

inutile est, et pueriie, conjecturis arbitra- gis. 601. Veibum lacto in locis notisa. 

riis, ad acuminis tantummodo ostentatio- ^^ Terentii, And..iv. 1.24. v. 4. 9. per 

nem fadentibus. lasdvire. Error in ulti- ^,^;^^^ ^gj ^^^^^ verissime, ni faUor, in- 

mis vocabuUs fadle potuit exsurgere, li- terpreteris. Audadssimi editores exhi- 

hrarii oculis in finem sequentis versicuU bent ad v. 1067. jactant; ane reUgione 

subito conjectis. Bentleius insuper vide- emoventes loco venerabilem vetustate dic- 

tur hactenus solus ad hunc versum offen- tionem. Nonius, i 54. " Lactare, mul- 

disse: cujus judidum magni pendo. u cere," (de qua voce redeas kctum ani- 

Ver. 988. Venantum: P. V. ed. O. roadversa, in ver. 139.) " veUere." Accii 

Venatum. — Hic autem versus in omnibus locum, quem protuUt grammaticus, ita 

prseter P. Vind. A. abest huic loco, sed possis constituere: 

inseritur in alUs, opinor, ut in nostris, nMut catumingetiLumtuum 

post vcr. 997. cum quatuor eUam sequen- Et linguil laudem, et dictis lactem lenibus. 

*'""^ Idem est palpare aUquem, ut diximus : 

. Ibid. Venantumy pro venatiyrumi ut quod minus rarum. Hinc eleganter, ut 

medentest pr6 medici, L 935. prout Faber omnia, Apuleius, met viU. p. 524. ed. 

admonuit: ubi me videas. VirgiUus, Oudend. " Luctum sedare, ejuiatum 

^iLix. 5^1. " coercere, verbis palpantibus stimulum 



LIBER QIJARTUS. 361 

Ut vestigia si teneant inventa feramin; 
Experg^u^tdque sequuntur inania saepe 
Cervpnim simulacra, fiigse quasi dedita cemant; 
Donec discussis redeant erroribus ad se. 
995 At, consueta domu, catulorum blanda propago 



«' doloris obtundere : "— i. e. kniter trac- — discius^ umbr^, et lux reddita menH* 

tan^hus, moUiterferientibus. ' Nam noctu recta caUium rcgione procfitc 

Ver. 990. crebro: Vind. A. n. X. crc ^ viatoribus aberrare. 

Arfl,;Ut«fi8olet,contraca8tiareset an. j^a. redeaTU ad se. Noshancce^. 

tiquiores lihros. ^^ 4oculionem nonnihil ventiUmmus 

Ibid. reductmt.' breviter dictum, ut ,^ ^ji^ Crit sect. \x%m. Sic Hippo- 

aUbi noster sajpiuscule, pro iterum iterum^ .^^^ ^ Herodotus dixerunt tg te^vr», ^a^ 

que ducunt, vicibus repetitis ducunt ^^^ ^^ ^^^^ ^^^^^^ ^^^ ^^ ^ 

Ver. 991. Vl: sic P. V. ed. n. n. Re- ^^^^ jjinc Pausaniam peccato Ubra. 

Uquiomnes, Et.^nventa: V.ed.juveutas ^^^ Mhembo, ix. ^. A*y.r« h ««i 

in utroque loco positi bis versus. ^ , ^ . -^ ^ . . 

Ver. 992. seguuntur: P. sequantur; n. « _ '» « >• * ^a \ 

S. secuniur: de qua scnpfura Draken- ^ , . o «. rr i .. 

. ». . -11» t^affztv v/Affi9fifeu fitofft ^tan tMTa ilifiafif 

borchium adeas. m Xav. iz. 2. 15. XI. se^ „ > 

guntur, t\6ofr» its •ATTON: i. e. experg^actum. 

Ver. 995. simutacra: V. ed. simulata. Vulgo, »vmf. Et translailio esir ab ho- 

"^fugtE: V. ed. O. n. X. n./uga.^r^uasi inine domum suam, ex qua egressus erat, 

dedita: sic P. Vind. n. et nihil purius e jedeunte. Ita Plato intelUgendus est, 

variis lectionibus videtur eUderidum. V. apol. Soc. sect 6. n^j tfutvr^t «r^irwy, 

cd. B. L. M. quasidditay vel quas iddita; ,x«y,^«^«i>^T*— *rX. i, e. Domum reversus: 

O. quasi addita; A. qua dedUa; non male: quo^ Forsterus non inteUeidt» ut nec aUi 

Tl. guasi subdita ; X. quasi abdita. Sus- jnterpretes. Haud aUunde rectum arripias 

picor in morbo cubare locum ; sed memet Qvidu sensum, in epist xv. 1 13. 

non esse medelae compotem, sponte &teor. 

Tentamen. quod sequitur, veri shnilitudi- ^f "^ 'f ^}»'"^* ««^ Pecfora plang!. 

^ ^ ' Nec puduit scissis exululare cottiis. 



Idem aUter rem extuUt, met iii 689. 



nem habere puto: 

Cervorum «imulacra, fugx quasi sidata cernant. 

T?* Ay^t^ •« A»^»1. ««— • «• KK».»:^ uu^ -— ~ pavidum, gelidumque, trementl 

Et forte an formula^ttosi st hbranos lab©- ^^^^^^^ ^^^^ ^^^ ^^t ^^ ^ 

fecerit, et ansam prsebuerit corruptelsB: 

vide mox venientem ver. lOOS. -Quem locum docte et accurate acutissimus 

Ver. 994^ erroribus: sic Zi. aUiomnes, Heinsius edissertavit P^ronius in cu- 

terroTifms: sed optime Tumebus emen- mulum accedat, sect xc. ^* Ego quoque 

davit excoi^jecturll, sic ut edidimus. Ad- « sinum meum saxis onerabo: ut, quoties- 

hsesit nimirum ultima vofis prsecedentis <( cumque coeperis a te exire^, sanguinem 

litera. «« tilM a capite mittam." Adquemlocum 

Ibid. discussis erron'buss qui sunt uti- doctos editores fructuose /lonsulas. 

que caUgo animi: nam translatio .videtur Ver. 995. Interpretes hunc^ersum ta- 

esse ab ortu soUs, noctis tenebras fugante, .<cite praelierlabuntur, quasi foret expeditis- 

derivata. Maro apertiore phrasi rem ean- sim» -oonstructionis. At enim niznis vel- 

dem dedaravit, ad ^n.'xii. 669. lem, declaravisset aUquis, quidnam sibl 

Aa2 



S62 T. LUCRETIi 

Discutere et corpus de terrfi cotiripere instant; 
Proinde, quasi ignotasfacies atque ora tuantur. 
Et, quo qufl^ue magis sunt aspera seminioruniy 

vdit dmnium librorum lectb, cdtuueto IHA Discutere corpus. JfCihSk notiu^ 

domi; MitqaopactophAsisillaadrecep- li3c oonsuetudine caDum expergisceBtium; 

tiaBimM kges grammaticas ledigenda mt? quam FogAm noster lepidittime adhibuit 

Donec exstiterit, qui me de hac re dbo- in Cinciimi Baptu: 

^mxm ftciat, non ponitcbit Luciedi &> nqw lap-dogs ghre themselveB the rounng shake, 

^c«o«iiw»^T^>fb»a^*m«..V^*>. ^ tt,„d«k»wm Praperth» «mprit. 

«w«», cotiCtt6ihi, pro fMtui, vicIim, con- 

cuMlui, U8US eit^ut omnes norunt: tide Acprimumpur* «««.«• tiMilteaielymphi, 

Friscaan. lib. viL pi 778. A. GeU. V9, £undem usum et eandem figuram habet 

1€. Exquisitiorautemdoctionineformula etiam Terbum excufto. Calpumius, ed. 

quam facile in vexationes Ubrariorum in- ^ 47, 

cideret» manifestissime, nobis tacentibiis» Dumflet,et*J«miodiH««rtftlumiiia/a«m.. 

apqparet Hinc etiam satis constat, unde 

mahwi pedem intulerit ille vereus, qui AUi dmiliter. Inteipietes se ammostus 

«otet libros vulgares conspuroare, quamvis «xcutofedebuerantadTerentium,Ph0rm. 

ab universis MSS. exempUs cxsulet, et iv. 1. 20. nihil intelligentes: 

omnibus antiquis editiombus; ^^ ^ ^^^ ^^ ^ exaaiam, atquecgrediardomo, 

Idrestat. 
At conraeta domi catulorum blanda propago 
Hegire^sgpelevemexoculisvolucremquesoponm Confer eundem in Adelph. iv. 4i 21. 

^»»^^^ Hinc pendet iUud Ciceronianum, de o£ 

Nempe insititius iUe violenter est inlru. '^ 2a-" e^ inteUigentiam tuam:" 

sus, ut r« c^mtaeta thmi decentius cau- «* ««^tum parsUela. Neque aUter Grwa, 

dam twheient, ry A«erc composita atque si modo rite meminerim, cum suis .«-^. 

coagmentata. Sic vibiam vara sequitur. '«•''•' ®* Mvtuieeei. 
-^Porto, vereus etiam. qucm nunc agita- Ver. 998. fadet atque oro. Hanc pe- 

mus, cum sequente, deest codicibus O. A. nssologiam, uti Servius nominavit, Viiw 

T... ^ , ... g; dUushaud dedignatus est, quasi mallet 

Ibid. caiulorum bkmda propago. Si- » . ^ . ^ 

... ... ... ... .' cum Lucretio suo peccavisse, qoam cum 

mUiter VugUius, geo. m. 496. « . . • . n v ^ *:— ic- 

^ ^ ^ Servianis magisteUuUs recte sentire, .£11. 

Mnc etmibus blandis rables venlt. j^ ^59, 

Ver. 997* Versus iUe Lambini, JDrgere, _ utfaeiem mutatus, et era, Capido 
•tc. delendus est : et, in hoc versu, pro de ^ dnW Aacanio vealat. 
terr&j legendum de som,nos ut iii. 164. Unde, quum vocabula/acics et species s»- 

Cmripere ex simno corirn^ piuscule commutentur, (vide Bumiau- 

num, ad Propert iv. 2. 31. et Drakenbor- 

Nempe, e se^ factum est jolo; inde iterra chium, ad Liv. xl. 1 2. 4.) suspicari Ucu- 

venit es ^^ossd. Bxmtlxids. ^g^t de corropteia ad ejusdem Maionis 

f ngeniosae viri snmtni raliones aon mrnt in geo. xv. 406. 

«fidem tmcinfi ponend» cum unanimi K- ^^ ^^ ^j^^^^^ ^^^^^^ ^^q^^ ^^ ifomm : 
tNwum testimottio, nuUll necessitate mu- 

utiinem pnivoeante. 4^^^ rescribendum esset, fades atque orm; 



LIBER QUARTUS. 368 

1000 Tam magis in somnis eadem sofvire necefisum est* 
At varise fugimit volucres, pimiisque repente 
Solicitant divom nocturno tempore lucos, 



nin et hic quoque in ▼eftigiiB megifttri Adde temiK«tivuin locum Claudiani, idylL 

pedem posuisset, ad v. 1262. i. 3. 

Quam lubet \nfarmam, etfaciem, decurrere re- q^^ ^^^ drcumflans cquore, lucus 
"^™* Trans Indos, Eurumque, vlret : qui primus an- 

Ver. 999. quo : at ediKnres impudentis. ^^^^ equh: 
simi contni libros dederunt guams uti 

sane legitur in Vind. sed coUatori somni- ^ ^ ungularum pulsibus movetur. 
culoso cave credas. Nempe, boni viri, qui Ver. 1005. samno : n. sumtno^ — feni; 

sibi videbantur bic regnmn possidere, Lu- V. ed. L. O. A. n. levii videas Viig. ^n. 

cretium l^ibus grammaticis, quas ipsi ^^* ^^*^* ^^* Hinc ad Gen. zxviL 11. 

confinxerint, illigatum voluerunt: quasi, ^fe- vers.— «« Nosti, quod Esau, frater 

quotiescunque tam veniret, ibi necessario " ™«»» ^iomo pilosus sit, et ego lenis:" 

guam locum sibi vindicaret; ac vidssim. — reacribas, levis, sive lavis.-^i: P. sia 

Sed vel lexioograpbi eos dedocere pote- Vind. n. «.— yae abest omnibus, pr«eter 

rant hanc commentitiam persuasionem; ^* ®- ^ fidendum dt hujusce oedids coU 

aut saltem Carus ipse: conferas supra, J*to^«* Nonius sane, qui versum laudat 

verr. 629. €30, etmox, verr. 1082. 1085. ®^ ^* 14. et habet sic pro 5i, ut Pius, 

vi 458. iL 586. 587. Et, non multo aU- H^oedt que; et profecto facile elabi po- 

ter, quanto et hoc resppndent, ad iL 825. *«'»* «^ finem versas: aUter probabilem 

826. guanto et eo, ibid. 1 154.— ^SCTninio- conjecturam existimassem, si sic consU- 

rum: A. «onina eorums ut editiones mul- *"*»» fo^et ▼ersus : 
tsB, ad longe magis vulgarem rationem; AddpitrwiomaotolenialprwUsiNww 

n. X. ieminortttn.* vide iiL 742. 746. Edere sunt— — s 

Ver. 1000. ^adem .* n. «odem. — savire: _. ... ,,.-^ 

tr:^ fT _] _ -^ _. • j Redeasautem adu. 117.— •Ceterum, or- 

Vmd. V. ed. n. X. se jures cum eisdem , , , . .. «. . 

r i*A -..••• n -vr do vulffatorum hic est: ** Si vis» sunt 

fereliterarum vestigiis^necessnm.* P.V. «*6»«*»«*" 

\^ -a T7* j ' pugnas edere, persectantes volantes- 

ed. B. necesse; Vmd. recessus, ■ ,, 

Ver. 1001. Jt: n. m^innis: O. n. " jV*' ,_^ „ . 

- _ . -Au !-• 1? ^ Ver. 1004. vtsague: P. »i#« atguei 

X. pennts; quam orthograpbiam Festus , • t... i- ^ ' 

.,' ^. . . • j. .11 quod accepissem, 81 hber ahus bon« notsB 

videtur antiquiorem putavisse: adi lUum ^ . * , . 

mi%mww. AUu..Uter.gnmn»ticonim ""«««^i V. e4 w*«j«e. 
i!i'3 T I.' • ^- .. ..- Ver. 1005. mente$; V. «d. montes. — 

filu. In bis miimtii» m» contenti «u- 

miuplu>«soodica,etemeDd.tiora.Mi>u: "««»" »"*'" ^' '^,** "' TTT^J 

quum neKuunus. «i ipee scriptor Tol.«it ^ '!^'* ««T-»^'^- Vmi V. ed. B. 

v«ri«e: vide notata, «1 iL 822. ^ ^* r!f'*"' '^'' ** "*'*^° "^- 

Ibid. voru, vplufm: L e. «verucolo. "^ Virgilius. geo. iv. 86. 
res, pictae: adi sis qu» notavimus, adiL Hi m«»w «niiiwnwi— . 

^; Ver. 1006. i/idem.- Vind. ut editiones 

Ver. 1002. ShJicitant pinnis : L e. mo- ^j^^ ^^^^.^ . ^ ^j^j^t^ Tapuhst; ali. 

Tc^t, agitant, tuibant pinnarum puUubus. uaenimcodex. 

Vurgihus, gea u. 505. « . , « . tr j 

Ibid. faciuntgue, geruntgue. Varro, de 

fo/iofMfaUiremisfiretacKca : Ujjg, Lat v. 8. «» Potest aliquid /flcen?, 

i. e. pulsant, et quasi vezant quiescere '' et non agereg ut poeta facit fabulam, 

volentia. ** et non agit; contra actor agitt et non 

Aa ? 



364' 



T. LUCKETII 



Adclpitres' sonmo in kni si pnelia pugniisque - 

» 

E^ere sunti persectantes, yissBque volantes. 
1005 Porro, honunum mentes, magnis quse motibus edunt, 

Magna itidem saspe in somnis fitciuntque, geruntque. 

Reges expugnant, capumtur, prselia miscent; 

Tollunt damorem, quasi si jugulentur ibeidem. 

Multei depugnant, gemitusque doloribus edunt; 
1010 Et| quasi pantherae morsu, saevive leonis^. 

Mandantur, magnis clamoribus omnia conplent. 



^^ facit^Contn, imperator, qui dicitur 
'^ res gereret in eo neque agit^ neqvie fa- 
** citf sed gerit; id est, sustinet** Ferle- 
gas autem, apud ipsum, totum locum. 

Ver. 1007. Beges expugnant: i. e. " Re- 
*' ges, quorum mentes magnis motibus 
'^ agitantur, consimilia, ut par est, in som- 
'^ nis ezsequuntur; atque adeo expug- 
** nant, turres p.uta, castella, etc** — ut sit 
nomen reges in casu rectd: quod' monen- 
dum habui, quimi interpretes male rem. 
administraverint, pro casu quarto accipi- 
entes. 

Ibid. preelia miscent, Virgilius, gea ii. 
282. 



Ver. lOia tavive: V. ed. s<ievi ire; rt,* 
2. i^gviquei XI. sevire; et in maigine, sew* 
ore» 

Ibid. savi leonis, VirgiUus, Mn, ix. 792/ 



ceu sitvum turba leonem 



> nec dum horrida mucetit 



ut prior Ennius dixerat miscent inimiciti- 
asy apud A. GelL noctt. Att xl. 10. 

Ver. 1008. clamorem : mc P."* X. XI. ne-' 
que aliud vere est v» clamore (l e. clamoreY 
librorum Vind V. ed. et ita forte L. M. 
quum vel de V. ed. Havercampus taceat' 
Saltcm, quoties de uno homine sermo* 
fiat; frequentior est numerus unitatis, et 
in hoc loco varietate insuper commenda- 
tus venit Vulgo, clamores. Vel de mul- 
tis VirgiUus, ^n. z. 262. ut s«pe alibi: 



Dardanidae e muris. 



damrem ad sidera teUunt 



Ibid. quasi si, Plautus, Ca& prol. 46. 

Hera fadt, educavit magna industriA , 
Quasl si esset ex se tiata j non mnlto secta. 



Quum telis premit infensis— . 

Ver. 1011. Mandantw: V. ed. Man^ 
dant; n. Inundantur; 2. Manduntur. 

Ibid. magnis'4damoribus omnia conplenU' 
Ut idemVirgiiius, ^n. v. 541. 

Heic totum caveas consessum ingentis, et ora 
Prima patrum, magnis Salius clanwribus inplet. 

t 

Ver. 1012. Versusdeest P. et in A. per^ 
errorem, e votbu sequente satum, sic oon- 
stitutuslegitor: 

Multi de magnis rebus persdppe loqnuntur. 

Ver. 1015. Indicio: V. ed. Judicto.-^ 
facti: P. B. fati, Pariter M. Tullius, 
toiHC.— *' etper somnum, vinum, insani- 
'* am, multa patefacta sunt** Lambinus. 

Ver. 1015. l/tquei, vel qui: sic elegan-- 
tissime - L. at vulgo, Se quasi; ut in P.* 
Vind. scribitur; B. Et quasi; reliqui om-- 
nes, Ut quasi, Illud se ex inepto quopi- 
am correctore primitus illatum est, natu- 
ram verbi pracipito, similiumque, nesd- 
ente, et Lucretiani sermonis indolem:' 
videas eum ad ii. 248. vi. 1038. Satis 
notum est, Lattnos in his vodbus' se ad' 
Graecorum usum composuisse. Testi sit 
Theognidis distichon celeberrimum: 



'PinXEIN, zm mr^, KvfH, xmr filuU 



J 



LIBER QUARTUS. 365 

Mult^i de magnis per ^mtkiiiii rebus loquuntur: 

Indicioque sui facti persaepe fuete. 

Multei m6rtem obeunt: multei, de ihontibus altis 

« 

1015 Ut quei prsecipitent ad terram, corpore toto 

Exterruntur; et ex somno, quasi mentibus captei, 
Vix ad se redeunt, permotei corporis sestu. 

Flumen item, sitiens, aut funtem propter amoenum 
Adsidet, et totum prope faucibus obcupat amnem. 

1020 Purei saepe, lacum propter, seu dolia curta, 



KonnuUa diximus ad Silv. Crit sect. ci. tBstus, iii. 174. Sed h» varietates me de» 

Sic et Xenophon, cyneg. ix. fin. 'Pi*Tw< pravationis admonent insignioris, quam 

h xeu ui V9i¥ i^«X«TT«», «v xartxe^vreu — . permutatio particularum/)ro et;;er in Am- 

Hinc ad Arrianum, de exp. Alex. iii. 18. mianum Marcellinum importavit, atque 

pronomen non erat contra libros veteres transcurrens toUam. Invenitur autem in 

inferdendum : — «/ ^i »eu iv rn ^vyi^i, ^«- zxv. i. '< Cui propu^aturus Maurus fra- 

C^ 7fv«/wav9i, xetra tmv x^fcvAiv fty^avrtf, " ter, — obvium quemque /)er<erren5, infir- 

avfttXXvfro — , Vulgo, leturHs ft-^/eivrts. ^' matus et ipse humerum telo, pallescen- 

TJtroque modo scriptores purissimi loquun- " tem morto propinqud Machamaeum ez- 

tur: adi Gronovium, ad Arrian. L c. et *' trahere pugna viribus valuit magnis." 

me, £ur. Alcest 917. Forro, pmictiscavi, Lego, proterrens: nam bis in hoc loco 

ne verba toto corpore referas forsitan, ad Maronem exprimit Ille, ^n. xii. 291. 

pracipiteni; quod vulgo factum, satis in- 

sdte. video Tyrrhenum Aulesten, avidus confundere foedus, 

« .„ .«,•.-» Adverso^ofCTTgf eqno 

Ver. 1016. Exterruniur: sic V. edL.B. 

n. et r« Extemuntur in O. idem voluit: i^j^ historicus eadem ope persanandus 

haud dubie i^ germanum morfem vetus- ^^ ^ „^1;, 10,«.« hinc impatientiA 

tatis, alia conjugatione subinde usae; de «c ^^^^ proterrente, inde horrenda dr- 

qua tota re ubertim et ex professo Nonius u cumsonantibus Alamannis^;" i. e. im- 

Marcellus egit in lib. x. Perlegas etiam peUente, protrudente. Libri, perterrenie 

a me notata superius, ad i. 104. Caeteri et pr^Bterrente, 

libri, si fides oculatis testibus adhibenda Ver. 1018. Flumen: n. Fulmen. Idem 

sit, Exterrentur. Glossator vetus: ** Hrw codex saliens, pro sitiens, errore non infe- 

« ^, terro, terreo.** Exempla plura, si lici- sed errore tamen arbitror. Virgilius, 

quae supererant, vel mcam investigatio- gcL y. 47. 
nem elusere, vel librariis etiam prorsus 

Obliterata sunt ^— — quale per «rtain 

Ibid. laentibus captei. Amobius, lib. ii. ^^f^^ ^<1"« "^'''^' "**°^ restinguere rivo. 

p. 77. «' hominem— capmi» membris om- jj^ foj^tan hujusce versiis reconiatio scrip. 

V nibu»-." Virgilius. gea i 183. ^^^ dissimilitudinem pepererit-Vind. 

Aut, oculis capH, fodere cubilia talp«. saiiens.^MoT n. s^, loco projye. 

Ibid. Flumen aut funtem propter. De 

**• Capti dicuntur, qui allquando vide- hac absenti& pnepositionis in priore clau- 

** runt" Servius. Quod notandum. sula, redi ad dicta nuper in ver. 96. 

Ver. 1017. /wrmo^e?; P. V.ed.prowo<i; Ibid. Flumen propter amoenum, Ite 

n. permori. Et corporis tffstu, ut mentis Mantuanus, Mn. ix. 68Q. 



366 T. LUCRETII 

Somno devinctei, credunt se extoUere vestem: 
Totius humorem saocatum oorporis fondunt; 
Quom Babylonica» magnifioo fip]eivlore, rigantur. 
Tum» quibus SBtatiB freta primitns iaainuflittur^ 



ttvc Ml ripb, Athetim aeu pro^ ammmM. itHrnt^i jmm ru nTPFOninHS, • irtui^ 

Ver. 1020. Purei, tel Furi: sic VinA Ver. 1021. demnclei: P. O. n. demetii 

V. cd. L. M. n. neque aUter capieiidft est per aolitMn ▼«rielrteBL Betineo vulg^ 

lectio in X. Parij dico, quum elemeDtum tum; quamvU non decwnere semper lift 

▼ocU aequentis fideatur adhaesisse; B. Xl. jn procUvi utram utri dictionem prajferas: 

PueHi nihU interest: P. MuUii O. A. ^ Drakenboidiium. ad Liv. v. 44. 7. 

Piuret: qutbua varietatibus verbum ezqui- „|,i doctissimui iUe editor minus recte 

sitius originem dedit^acum .• Vind. ja- fortaase probat vincias tomnoi quum mox 

cumi njat^nt. sequatur hoc, ad 45. 3.—*' nuda coipora, 

IWd. Purei: redi sis varias lectiones " et *a/«toJowiio,trucidantur:" l^.pro- 

ad ver. 405. hujusce libri. ladorus, origg. fiua somno: vide nostrum supi», ver. 76h 

xi. 2. quem Havercampus laudavit: " Pw Juvencus, hist. evang. iv. 49& 
** er a puritale vtfcatnr; quia puru» est, 

*« et nec dum lanuffinem floremqtte m- "rtaicadd«gipulo«rep«Ut; «edwwwxanhdk, 

. ^ o Pnwtratos tenrla mennbris dbsolveiat omaeB. 

" narum habens." Nonhis, iL 672. " Pk- ^ ^ memon. Qinoivei» omiu». 

" eritia^ id est, jmritat,'** Primitus, opi- FOno, te abest X. et communibus editio- 

nor, scribebatur Porif vel Pouri: unde nibua. 

Jfarctporef, PttMfjporetque: i. e Mard Ver. 1682. «accafum; P. ut tacratum; 

Publiique pueri: vide QuintiL instt L 4. V. ed. tacratumi O. n. XI. et nonnuSi 

et ibi ParsBum. Putus stephis obversatur «>dd. Pii, ticcatum,—fundunt: P. V. ed. 

apud glossatorem veterem, pro fu»fH: ^* ^* fi^^>^nti atque adeo ut oompaiet 

81 aemel tantum occurreret, errorem exis- ™ Vind. A. post «acca^um. Nos obligati 

timnflnem pro purut: i. e. puer. £t ne- sumus optimis codidbus, quotiescunqoe 

eeasum habui teu reacribere ex conjecturi^ veritas ipsa non aUud persuadeat: suspi- 

atque ad indulgentiam lectoris coi^ugere; camur etiam interea et excidisse fine ver- 

nam nequeaennonisstructura, nequepro- ^ prcoedentu; quod aUis quoque scrip- 

prieCas grammarica, versui ad receptam toribus aoddisse, his rebus exerdtati sta- 

scribendi normam subest, ai codicea au- tim reoordabuntur. Vide si^autemnos, 

diendi reUgiose sint: ad iL €51, 

Ibid. Aumor«m taccatum .* L e. tansitu 

PurisKpelacumpropter, ir, ardoliaaartB, per meatus corporis percolatum. Sere- 

Somno devincti credunt se ektolleie veilem : nus Samonicus, de med. ver. 77. et -aUas 

, . . amulatus Lucretium: 
qusB flcabnties abest a Lucredo longissi- 

me, et medicam manum eiSagitavit ^^ ^^^ ** "^^ '•^^*" '^*'*^ *""*'' 

Ihid. dolia curta: quaUa in angiportis, Ubi Sadem varietas est in Ubris, atccoiiM. 

et ad angulos plateflrum, parietibus in- £t nostnm lectionem Caro sane rumebi 

seri solebflot» uA videtur: adeas de hac re sagadtas restituit Amohius, Ub. ii. p. 

Casauboni notas ad Sueton. Vesgta. cap. 69. quem Lambinus etiam non omisit:^ 

xxiiL Uudati dudum Haveicampo. «« inter stercoris hos utwfl, et taccaii ofc- 

Ibid. Pureii Arectopuerut^velpurut: '« saenisflimafl serias."-*- Mox P. hflbflC 

nam veteres Graeci sruffeg. Eustatbius, CK pio Qwm. 

a*IL r. p. 287, 47. ed. BasiL^-^^ Ver: 10«5. Bahylonica, DehiB mli- 



LIBER QUARTUS. 361 

1025 SeHien ubi ipsa dies membris matura creavit, 
Convaiimit simulacra foris e oorpore quoque, 
Nuntia pnedari voltiis, pulchrique coloris, 
Qui det inritaiis loca turguida tsemine multoi 



bus omiiia trita, et ptaaim cbm. Apo- A. a. ntUura; n. «ocAiniaw— Et, post 

leiiis, florid. lil». il '* Habebat dnctui bunc, ver. 1028. sequitur in P. 

** balteum, quod genuspiWuro BabylonU Ver. 10S6. foris: P. fores,-r^: P. de. 

** cth miiia coloribus ▼ariegatnm*'* Ubi — ^«o^.* V. ed. B. qiueque. 

«ditor Del^imanus apponiit Flin. oat Ibid. simulacra. Celsus, iv. 2I.« 

hist Tiil 48. et Martial. viiL 28. quos « nimia profiisio seminis,— «ine noctor* 

locos a Lambini notis ad hunc Tersum ** nis tniagtiufttM^" 

videtur compilasse. Ver. 1027. pulekri, Mallem scrip- 

Ibid. rtgairttir.* i. e. c o mmi ng iin tn r. sisse, more antiquissimo, polchris sed es- 

Atque Toz Lucreliana, ad eandem po tos i emplaria vetsra non adslipulantur: vide 

tatem, reddendaest, si quid valeam dis- nos ad ii. 196. £t n^joies edam puL 



picev^ cannini IthypiialHco, iqpud Aa» cnw, sine adspirattone; de qu4 re locu- 

thoL Lat Bunn. vi 72. & pletissimum testem habemus, Ciceronem 

dico, in orat sect 48. qui Tolentibus plu- 

TatA noctc mmi Utat rigmuh. „ ^^ consulendus est. 

Vulgo, rigendo: vide locum, et Scaiigeri ^^ prtBdari voMU: l e. valde clarf, 

ootam ad p. 562. ibid. talibus enim ilUia. nMdissimi Hinc intelligas Horatium, 

trandis nec libet, nec licet, inhsereie. ^ ** ^^' ^' 

Ver. 1024^ tetaiis freta. Hanc locu- Vrit me Glycene tdtor, 

tiooem sibi ezprimendam sumit Floiiis, ** "^^ °*~»^ ^"^' «^*^^ • 

nitidiflsimus scriptor, ad lih. i fin. " Ti^ lubricus, splendidus; secundario sensu, 

c« lii domi ac foiis, talis pace bcUoque, quia qu« lubrica sunt solent qilendere. 

c( popuhis BomaniiH, frHum iUud adok»' Nemo adhuc inteUexit, si exdpias Miltot 

^* centitet id est, secundam imperii «ti^ num nostrum : 
** tem, habuit:*' i e. mtMm ac fervorem 

«dohaeenti»; vel, uti suqiicor equidem. V^t^^e^^^h^^^st^ 
humoremjiuauantemi ^wmv utique: nam 

obsconitates ejus ciicumlocutionibus de- «^*^ «^*™ *^"»^ explicabitur idem Flac 

oentibus nemo studiosius Luoetio velarit ^ ^ ^' ^* ^ 

Convenientissiiiiiis est ctiam Nasonis h^ —»...-. tua ne reurdet 

ous» met JW. 206» '<*(ra maritQi: 

^ ^ . ^ _. vide qua^ dizimus ad Virg. geo. iv. 417. 

TraiuStinaettatiem, post ver, rQbiMtioranniii: . J^ _, ° " 

Fltque valeas jwaeniss neque enim robuttior «* "™» ^* ^^- Homerum vero prajcur- 

«tas florem habuerunt, ad H. A. lOOu 

Ulla, aec uberior $ nec, quSB magto ^tstuatf ulla 

est * Km T9t ft4» ^jmt aaA$ m»mi m^rnt A T^Mf* *' " ^ 

STHOESI nAM<»AIN0NTA2. wu iaf*hm 

Confer nostrum, et nos, ad vi 363.— Cae- x^rwyav. 

terum, Vind. habet mfinuo^itr. Luzuriat m hac re Sjliitius, Theb. vi 571. 

Ibid. tfuinuan/Kr.' apposite; quasi si- 

mif et meatus «orporis, sei» rMtf rwtffu^ ^f^T' "^' membroromque omni. aperta eit 

riuuft inundarent 

Ver. 1025. ubp: H. ubiquen^-m^atura:. CsBtenuD, utrum ia hoc casu hujusoe np- 



S68 T. LUCRETII 

Ut, quasi transactis saepe ommbiis rebns, pirofimdant 
1030 Fluminis ingent^ fluctus, vestemque cruCTteiit. 
Solicitatur id in nobis, quod diximus ante^ 
Semen; adulta astas quom primum roborat artus. 
Namque alias aliud res conmovet, atque lacessit; 
£x homin^ humanum semen det una hominis vis: 



minis Lucredus «ribebat vuUuis^ necne, fmfrts A^fArf MtntfUMfy nPASIS 

panim liquet. Vnlgaris orthogn^him «rixXirri».* i e. Affeiim viXtutrtf' Vauu 

Baltem C. Caeaari pkcuit in Jnahgid.' feefica. 

▼ide A. GelL iv. 16— M. denique habet Ver. 1030. cruemtent: P. Ybad. V. ed. 

edoret: et sequuntur ▼enr. 1053. 1054. L. M. cruenUt^ quasiftumen pionomina- 

in P. tivo haberetur; rainus diludde: sln error 

Ver. 1028. Qut; sic Vind. L. sed n. vt libraiii, in proclivi stare novimus. 
lu: reliqui omnes, Qme* Ibid. vettem cruenient. Nempe, cruor 

Ibid. loca turguida temine. Hinc Vir- madidati ergo possumus interpretari 

gilius pendet, ad gea ii 524. sensu secundaric^ humeetent vestem. Ar- 

„ , , , _*. „ f . • .. nobius, lib. i. p. 2. " Olearum ex baculis 

Vetttumenttemty^genitaltatermna^Mcaxit,, • ^ . . 

'' cruor teter* exprimitur: i. & sucus. 

•* Tument: aispenduntur." Servius, ex- humor. Vel, etiam secundario sensu. 

positione perelegante, et maxime Vjrgi- ^um Lambino, vestem inquinenti cui U^ 

lian^: confer geo. t. 68. Addam -Arno- ygnt Horatiani venus nimis noti: 
bium, lib. iii. p. 105. -"cur, insigniU ^oCtmt^-veaemmaadant—: 

*' (dii) sint his locis^ quibus sexus se so- .... 

« lent libidmum propriarum «toiomtio. q»<» /" d«*i«imu. wo«iit Pulchrius 

"nibusi-ecognoscere?" i^ecimen non Bovi deriTat» agnificatio. 

Ver. lOSe. Ut: sic Vind. et M. ReU- 'f' T^ '^ V^\ ^ ,™ ^J 

. z,^ T A • . u ^ Joonnis apocaiypsi, vii. 14. lautis lecton- 

qui, Et. In A. versus mteger hoc pacto . , , .... . .... 

. . . bus mmune displiciturum, si hic etiam 

prohitum videant: 'Owm uet*, •< tff^tfuv^ 

VU quasi traiLsactiB rebuupen^pe profundant. ^ ^^^ ^Xt^m^ mt fttyetXnr »« EnAT- 

Ibid. transactis, Creechius opportune NAN r«i XTOAA]^ «»«•«», luu EAETKA- 

admovit Theocritum. ii. 143. NAN rttt 2TOAA2 etvren, u rte 'AIMATI 

^ rv etfw, Malim tamen ad sensum maxi- 

Eni>AXOHT«f«yirr«— % ^ proprium vocem cruentent interpie- 

Nosautem alia, huic rd illustrandae valde tari, quum vurile evrtffut diserte vocetui^ 

inservientia, dudum attulimus, ad Silv. et vere forsitan, vo^rifiev *AIMA, in frag- 

Crit i. p. 107. et v. p.l57. unde doctis. mento apud Stobsei ecL phys. lib. i. p. 87. 

simus Egertonus Hippolyto Euripidis, quod videas. Quinetiam, non ferendi 

cujus editionem magnificentissimam nu- .sunt, nedum auscul^ndi, qui locutionem 

per publici juris fecit, multam lucem po- Fluminis Jluctus vexant Claudianus, de 

terat intulisse. — Caeterum, Pius affinnat, laudd. StiL i 135. 

hunic versum cum sequente non reperiri 

5., *. ui T . ^" • •!. . ——-«-_ Vos, Thrdcia, testor, 

m probis Lucretii carmmibus. . itununa, qua largo mutastis sanguine/«r/«*. 

Ibid. transactis rebus, Perlecta nostra ' 

annotatio Pausaniam, opinor, explanabit, - Ver. 1031. id in: P. V. ed. B. identi 

in Att cap. 43. Mir« h <rv Atovt^ re non nude,— in deest Vind. !!.•— «0615 .* 

'Uf9¥^ tertv A^fohtrnt w«f myakfAtc h tXt- n. nodis,- 



LIBER QUARTUS. 369 

1035 Quod simul atque sais gectum sedibus exit^ 
Per membra atque avtus decedit oorpore toto, 
In loca •conveniens nervorum certa; detque 
Continuo parteis genitaleis corporis ipsas: 
Inritata tument loca semine, fitque voluntas 

1040 Eicere id, quo se contendit dira lubido: 

- Ver. 1052. adulta: sicF. solus: VincL Qiil tum daiique habent tolem, ac l«pore«, 

__,„, jA„-«^_^ Sl dnt molliculi, ac parum pudici : 

V. ed. B. L. manu secunda, n. X. XI. «t 

vitas M. adjntaf O. e vitas A. et vlta. et illum secutus Martialis: 

Tot autem dissimiUtudines nihil dttbii de ,„„^^ ^^^ ^^^ permlttere lusus: 

lectione genuini debent injicefe.- Laiciva ert nobis pagina, vita proba cst. 

Ver. 3035. alias: Vind. n. o/iim; O. -, , . , ... 

A. S. n. aliis.-laceuit; U. laceueti 11.^"^^ atgumento pnBclanssime ver- 
, ^ ' satus ille est, qm genus bumanum inge- 

"tr 't^M! • ^ 17 ^ T» —V nio superavit, Miltonum dico, in Par. 

Ver. 1055. ejectim: V. ed. B. exhi- . f^^,*' .^, . ,. .' 

, . ^ amisB. IV. 312—321. cujus divmos versus 

bent, gr^cftim. i. i ^ . • -u 

■ T7 -^A»^ j j'.i j 1 ^ :- velim perlegas, et unis sensibus, res non 

Ver. 1036. decedtt: nempe de loco, m r *« » --» 

jk * . ji narva est. recondas. 

quo foit, «.gr«« per totum corpus; «d ''^^^^^ ^, «c diserte L. M. 
aptius tamen putavissem egomet jam ,. , , .„.. 

j. j.. • • • -*— -u'* Quos audiendos putavi; vulgo, Encere: 

nunc dwc^di*.- i. e, m vanas partes abit, \ ... *^ ».. °' / 

j. ' .^ . ^j. .,. .^_ a?» - vide ui. 890. nos ad ii. 193. et abbi. 

dispergitur. Virgilius autem, Mix. ▼. ^, • „. . 

^o^ A \' 4. ^4 ;«*-*««, :....». Glossator vetus: . " Eicto, ««-«faXX*»— . 

683. dum satis tuetur propnetatem ipsam _ , ^ .. ^ . . 

„ j.: ^ ju «..,«* ~.«-« -.««:«'««: t« " Etctt. t»6«XXu.*' Occurnt etiam etctto 
veibi decedit, fevet porro suspiaonL JLu- ^. . : , ., _ 

^ • •• j f^ in pnsas l^ibus Romanorum. 

cretium scnpsisse ae«cena{<.- £,., ^ ,. . , 

Ibid. quo se contendtt: vel interprete- 
^ /0/0 i*/c«iii/ f orAere pestif. ,5^ ^^^1^ cc ^d quem locum se cupide pro- 



Hoc vocabolum cum loco Lucretiano op- " movet;" vd rursus, " quo se distendit" 

time convenisset: et deseendo decedoqae Hoc ipse prarferam: vide ver. 807. supe- 

sflBptaslme commutantur; quod nemo nes- "i". 

cit, Ibid. dira lubido. Maro, geo. L 37. 

Ver. 1037. loca nervorum: videre jus- Nec tibi regnandi veniat tam dira cupido. 

serim Hor. epod. xii. 19. _ , , 

Ver. 1039. InriuOa : n. Intenlata. " ^ «ton, Pro ««gn«. vel pel«men,: 

tk: j T ■•#-#- : ^ Semus. . Sic ille Mantuanus, et aui, sa^> 

iDia. InrUata: 1. e. »s»wr/MtM v«»y«- ' , , . , . . 

>ir^,. Rem sic aUter Perrius dedimi. !"»"»*• Hocutem hmc habrt propne- 

vit saL i 21 tatem suam, quod magna cupidines dira 

moliri soleant Consimilia passiib obver» 

. cumcarminalumbum santur, labor impn^us, amor insanus, et 

Intrant,ettremuloic«iUhm/MPubimtimaver8n. ,. , »« ^ 

reliqua hoc genus: qus gemella sunt ex. 

Abhis autem curiosius illustrandis stu- positione declaranda, et nobis alibi sunt 

diose calamum abstinemus, ne in severi.» plus semel, nisi faUimur, explicata. 

orum monachorum reprehensionem in- Caeterum, post hunc versum, qui sequi- 

eurramus, quamvis censeamusipsi, nec tur male iteratur in F. Vind. V. ed. M. . ^ 

omnia, necf rursus nihil, ea esse, quse ce- O. XI. 

dnerit Catullus: 

Incitat irritans loca turgida semine multo. 

Nam castum esse decet pium poStam 

Iprom; versiculotnihnneceweest: *- Ver. 1042. Rem felidter illustrat soU- 



\, 



370 T. LUCRETII 

Idque petit corpus meusy unde est sauda amore. 
Namque omnes plerumque cadlsit in volnus; et iDam 
Emicat iu partem aanguis, unde icimur ictu: 
Et» si conminuB ert, hostem ruber obcupat humor, 
1045 Sic igitur, Veneris qui telis adcipit ictus, 
Sive puer membris muliebribus hunc jaculatur. 



tA cum ubotate Lucrethu» ct apturima- Flonis, iii. 21. 1& '* Merola» ftunea dia- 

rum ope figurarum, decentiumque, in ** lis, in Capitolio, Jom$ ipsius oculoz ve» 

hoc, et sequentibus duobua verubuB; " narum cruore reapersit.** Hinc autem 

quoa summam per insdtiam, ac libris Seneca mihi ^ddetur probabiliter emen- 

omnibus renuentibus, Lambinus et Faber . dandus, Agam. 949. 
inducendos esse statuerunt. 

niid. amnes: prisca Pii ezemplaria, f^ ""*^!f ^^^"»^ ^*?^ !i. 

honuness non probo. — tUam: n. tOa. Manu», recenti sangulne etiamnum maJtoi/, 

Ibid. eadunt in volnus. Ad eundem Vultuiqnepnesesceleratnicttlentifenmt: 

modum Mantuanus, x. 488. 

ut manus etiam ad ferunt redeat; magis 

CMruU m vohtw: sonitum luper anna dedere. una constructione: de quo doctus, et lec- 

VIA codids singularis lectioni Qmddii ^^ LucretianA, sententiam ^caL Vid- 

&Torem locus Lucretii condliat, et alter «o^«^- 

Ennianus; ut r- insuper etiam codicis ^*^ "**f "^P^ *«'»^- "^^ «*«« 

aaus, pro super: "^"^ ^*^***» ^** ^«^- ^^ "^ ^«" 

anunadverBa modo nobis. 
Qmddit, et lonitum dmul iimi^ amia dede- Ver. 1045. ictus: ita P. Vind. O. A. 

et, quod tantundem videtur, V. ed. L. IL 

Ver. 1043. teimur: O. A.utimurs A. 'X.ictis: legunt Tulgo, ictum, 

tuimuTt per transpositionem literarum. Ver. 1046. puer membris muliebribus^ 

lbi± idmur ictu: ut Novatianus, de Ausonius, epig. 107. 

reg. fid. cap. xv. diiit, •' saxorum ietut ^ ' ^ ... . ^... * _ - 

« . .. » «u . T .• IHnndnlA«tKat«fa,marem,fcceretnepueBBm» 

*^ tnjicere--, Fbrasm vero Lucretiar Factu» ei, O ! pulcher, pene puella, puer. 

nam, sanguis emicat^ Ovidius, Lucanus, 

alii, hausere. Horatius de Gyge, od. iL 5. 21. 

Ver. 1044. conminus: V. ed. communis, ^ 

. ^ . n tr >! Qoem li pudlarum inierereB choro, 

'^'Tuber: A. rtcftor.— Ponpo, V. ed. o«. MireiagaceifaHereth«pitei 

tem, pn> hostem ; unde non contemnen- Diicrimen, obacumm lolutli 

dam prorsus autumem mwnuUorum leo- Crinibui, amblguoque vultu. 

tionem: Bemtlsius. 

£t, li conminui eit, fl» tum ruber obcupat hu- Ad qucm locnm doctas Jani iUusmtio- 
^^* nes videas. Nos autem soli recbe inter* 

ViigiUus, JEn. xu. 800. punximus; nam veram verborum con- 

structionem editores docti non animad- 

OcctfAxf « flammii— : verterunt, quamvis Poiphyrio dudum 

et alibi similiter: vide in hanc autem vecta admonuerit Par regimen plus se- 

rem Silv. Crit L pp. 104. 105. Valerius mel adhibitum est Virgilio. Sic in geo. 

Maximus, L 6. 11. — "^ optim» indolis iv. 424. 

«filu cruore patemi re^si ocii/iW» ipia procul, «iufii oftiorr*. rcsijtit. 



LIBER QUARTUS. 



S71 



Seu mulier, toto jactans e corpore amorem; 
Unde feritur, eo tendit, gestitque ooirey 
Et jacere humorem in corpus de corpore ductum: 
1050 Namque voluptatem praesagit multa cupido. 

Haec Venus est nobis$ hinc ductum est nomen Amoris: 
Hinc illa et primum Veneris dulcedinis in cor 



Sed non est, qm Flacco illustrando pul- 
cbrius ioaerviat, quam JuTenalis, ad xy. 
156. ibidem admotus Baxtero: 



-«— — — CQjtu, manantia fleta, 
Ora puellam fadunt incerta caplUL 

Vbi animadversiones Grangan ad Lucre- 
tii Teraum non mediocriter quidem fa- 
ciunt 

Ibid. membris hunc jacuiatur. Per- 
quam venuste Plautus, Trin. ii 1. 16. 

ijfum tx templo saviis sa^atis perausus estl 

'Hoc etiam refer Maionem, geo. ii 476. 

Qnarum sacra fero, ingeatlpercussus amore, 

Varia lectio perculsus ad istum locum sta- 
tim erat explodenda. Quid distent ver- 
ba, discas ab oonmientatis supra, ad i 13. 

Ver. 1047. e corpore: n. de pectore; 
uti ssepiuacule Ubrarii peccaverunt: vide 
noB ad L 39. Codex Statit in MS.in Mu- 
S8BO Britannioo, seculi dictus xiii sed no- 
1>i8 ex literarum formis antiquior babitus^ 
ad Theb. ii 327. pro pectora^ dat 007710- 
ra: atque ad ver. 484. ibid. pro Corpora^ 
vicissim habet Pectora. 

XXM. jactans e corpore amorem; quasi 
iucis spiculay vel auram et splendorem, 
'scilicet: committas modo observata, ad 
ver. 1027. et v. 576. cum notatis ad ii 
850. 

Ver. 1049. de: V. ed. B. c^uctum: 
Vind. V. ed. X. Xl. eductum, 

l\»d, jacere humorem: nempe, yevtfMf* 
de qua re usitadssima est Lucretii locu- 
tio, sicut nos pluribus ostendimus dudum, 
in Silv. Crit. sect clii. et tom. v. p. 148. 

Ver. lOSO.ijoluptatem: B. voluntatemi 



A. cupiditatems — multa: Vind. V. ed. L. 
O. A. X. A. muta. 

Ver. 1051. Heec: O. n. Nec^-^^tue* 
ium: ita scriptum reperi in maigine n. 
pro vari& lectioney et dighum putavi, quo 
Lncretius jam tandem postUminio redo^ 
naretur: O. vita; codices nesdo qui 
Tjtmhini, mite; quod non spemendum: 
vulgo, auiem; quae scriptura summopero 
nobis firiget Virgilius, ^n. x. 145. 

— i— — hinc nomen Campanae dudhtr uxbL 
I 
Pro nomen autem, Creechius non iHepidc 

proposuit numen: et sane passim his vo- 

cibus librarii oberrant; sed nec neoesse 

est novare hoc tempore, nec sinunt codices 

MSSL vel exemplaria typis conformata. 

Interea, ad illud mite non leriter inclinat 

animus. Sic Tibullus, i la fin. 

I miti dt procol a Fenere, 
Idem rursus, ii 3. 71. 

Tum, quibua adspiiabat jtmerf pnebebat aperte 
Aiitis in umbroiA gaudia valle Fenus, 

Et ingenium loci manifesto probat, poe- 
tam omnia voluisse coloribus betis depic- 
ta. Sed in medio rem relinquimus, leo- 
toribus eruditis venustisque dijudicandam. 

Ver. 1052. illa et: i e. " hinc etiam 
<MIla gutta Veneris — ." Satisbene: sio 
antem scriptum est in Vind. O. £i. il. 
sed P. V. ed. B. illata; M. illa a; n. 
iUate; X. iUa ut; h. itla ex^ sed secundie 
manib, enak vetere scripturi. P. insuper 
habet priust pro primum; quod oorrectOi* 
ris digitum planis^me dedarat 

Ibid. Veneris dulcedinis. Justinus, xli 
3. 1. '* Uxeres, dulcedine variae UbidiniSf 
<* singuli plures babent" Item Maro, 
JEn, xi. 538. 



372 



T. LUCJIETII 



Sdllavit gutta» et subcessit frigida cura. 
Nam, si abest, quod ames, praesto simulacra tamen jsunt 
1055 IUins, et nomen;di]lce obversaturjul aureis. 

Sed fugitare decdt simulacra, et| pabnla.amoiis^ 
' Absterrere sibi; atque alio convortere jnentem; 



neque enim noviu iste DianiB 



tin Opn^ 3( M» 



V^ MMf , fobiaque animum dukedioi movlt, lu^t^;»», rtfnm» AHOSTAZnN X APIN. 



Ibid. dtdcedinii in .cor StiUaioit gui" 
ta: Eustathiiis» de am. Ismen. et Ism. 
lib. ▼. p. 181. *H )' vfrtfnwB^f XsfrrM A- 
Pfoit^m* tuu «*• Xiirrff %fttTt»w «•'«rnv*^ 
fut (L vTMrrtHtyfut) iXn* Hinn^ H «vrifv 
ftM fit$wn9 %rrmka^t rnv ^oxfi*» Sed fun- 
dus locutionis fais omnibus Mseonides er 
Est, ut videtur, ad Od. B. 271. 

£1 ^ TM 0-» roTfce ENE2TAKTAI MEN02 nv. 

Ver. 1055. Stillavit gtUta dulcedinis. 
Euripides, HippoL 526, 

EfOKt Efatf, i xtiT* •fJtfMvrm 
2TAZEI2 iro6w, ueetyan ykuxutu 

-Vvxm, x^fn- ^ 

Bbntleius: 

quem tragici locum Thomas etiam Burw 
gessiusy vir nec mediocriter nec vulgariter 
eruditus, cum Lucretii versu contulit ad 
Dawesii miscell. crit p. 503. qui consu- 
lendus. £t his Lucretianis Orpbeus e- 
tiam non alienus aderit, de lapidd. ver. 
529. 

TtfirttXfj 3' iiiu» ^tat/ufu u ^pim ^t 
VntTr* vyot V V» tV i, fi /cmi 3-fX>^p«i> i)m>ti 
A/ty 'Tno iCfMtiias KAtAAEIBETAI— . 

Jta suspicor legendum : Vulgo, iff/. Nec 
Oppianus huc non multum facit, in cy- 
ne^. ii. 314. 

Oll« tt^tt TM fUiMlft ^X*] ItttVffl ftsptxuW 

Kw CttjMif di noeoS ne ENE2TAKTAI 
^PESI dnfttf. 

£t mox ibid. iii 108. 

■ H ftt Ttrtv rucMw 1% Mtu ttfvtytvttt ytv^nSt 
. iPiXrptt ENI KPAAIH 2TASE ^. 

Sed prior Pindarus, Isth. iv. ultimo: 



StiUavit autem, ex ocuUs utique in cor; 
ut Hesiodus de Charisi, in Theog. 909. 
cujus versus suavissimi non erant, opinor, 
inobservali Lucretio; 

-Tamfttu m^t CXt^mftm EPOS £IB£TO ^i^ 
fiMtttm 
Atfg-ifMkns' »mk$9 di y ^ tffim itfmttomrtti: 

uti verissime nonnulli edidenmt. 

Ibid./m»da. Ita MSS. recte. Juyo- 
nalis, iv. 157. 

Nec Veneiis pharetiis macer est» aut lampad« 
fervet. 

Atque Sappho similiter: 

I •» 3i kurrwt 



AitTUtm xf^ mrP imMftftmMf». 
TibuUus etiam, iv. 12. 1. 
- Ne tibl 8im, mea lux, «que tamfrrvida eura: 

i. e. ne ita amer.— Hsbc autem credo de^ 
sumpta ex £picuri iripi $fttraf. Bent- 

LEIDS. 

Male omnino, vir doctissime! Pius ni^ 
minim afllrmat in antiquis codicibus non 
legi frigida, sed fervida; et illam sane 
acripturam in S. egomet ofiendi: sed 
unanime reliquorum omnium «zempla- 
rium multo pluris fadendum est testimo- 
pium, atque potisumum Lucretii ipsius 
mens et scopus; qui pas^m de amore^ ut 
affectu y\v»vin»fif, cujus laetis rebus uti- 
que malorum mensura par est, loqui sq- 
let: id, quod sequentia ex abundanti 
probant. Appositi sunt, et ad iUuminan- 
dum Lucretium egregie facti videntur, 
versus AppoUoniani, Argon. iii 286- 



LIBER QUARTUS. m, 

Et jacere hmnorem, conjectuiny in corpora quasque^ 
Nec retinere, semel convorsum uniiis amore, 
1060 Et servare sibi curam, certumque dolcMSem. 
Ulcus enim vivescit et inveterascit alundoy 
Inque dies glisdt fiuror, atque aerumna gravesdti . 



——«———* CtXts y iiri^Mif» iutf^ Lambinua ex ingenio reposuit Ahaergerei 

Nip0H! Mw »p«2iii. ^t uno^v ' «m» V mu offensus, et merito quidem, insolente di- 

• BtfAXiir w* AiMw^ afMtpvy/Amr», umt ti «uvfn ccndi gcnere, dhsterrere pahuia: eandem 

SffnftMr I» im»«/iMVM»T9» fp»tf, ar»t w*«x. dictionem Gifanius affirmat se in veteri- 

^*"* bus libris iuTenisse, cui Lambinus non 

Mmrri, «x^ FATKEPH ^i KATEIBETO ^ ^jt. ^^ j„.^. Nimirum, neque 

fMvANIH. jjjj^ neque alius quisquam veram verbo« 

Horatius insuper apponeiur, eidst i 5. 'um seriem grammaticam perspexit, qui 

.26. sic se habet: ** Sed decet fugitare et ab- 

^ . . , *' sterrere sibi simulacra, qu€B sunt amo« 

Pirigtda curanm fomeatSf'^: .. . . i „ « . ^» 

" ns pabula." Frasterea, Absterrere «- 

quem locum jam video Lambino prola- muiacraj pulchre omnino, atque congru- 

♦'^* enter dictum est: nam et mortuarum 

Ver. 1054. Nam si ahest: P. Niamque umbras, vel simulacra^ terreri fingunt 

si ahesti V. ed. Niamsts B. Namsi est; pogtae. Hinc Virgilius, ^n. v. 758. 

n. Nam est ut abesti X. Nam est obest: , , . ^ ,. ^ . 

«.,« ^^^.^A. 1 1. «^ j« j Jamquevatel torquet medios nox humlda cur- 

qu8B corruptelae a sohcitudine de metro gjk^ —vu* 

originem habuerunt Sed vods monosyl- Et m« scvus equis oriens adflavit anhelis. 
labae^ suniiiter elisionem non passae, plu« 

ra jam spedmina noster dedit in pnece- ^^^^ ^^' "^- ^^^- ^o™- ^^- A. 48. 

dentibus. VirgiUus, Mn. vi 507. Notuin est 

Ver. 1058. conjectum: prisca Pii ex- 

Nomen et arma locum «ervant. a>, amice! emplaria, coOectumi quam lectionem edi- 

CoMpicere, et patrU decedens ponere tefift. ^^ cupidissune arnpuerant, sed peipe- 

nun et inscite, quum sit non dubitandus 

Ad morem scilicet in longis vocalibus ^^"^^ glossatoris, Lucretianae orationis in- 

observatum Graeds. Pervagatum eat: pu- ^olein nesdentis. Vevbum co^jicere saepe- 

eri norunt numero noster adhibuif pro conferre,, in 

Ver. 1055. obversatur: P. Vind. V. unum locum jacere, vel importare; colli- 

ed. O. A. n. X. observaiuri B. sertxiturg gere denique: redeas ad ver. 41 6i hojusce 

M. oberratur, libri. Has insuper affinium vocabulorum 

Ver. 1056. In toto Latio, quantum sodetates, conjicere conjectumt suaves esse 

quantum est, nihil, ut opinor, quidquam l^sus in Cari deliciis, nos ad satietatem 

leges, quod aeque legi oporteat, atque eos usque monuimus, et lector ille tardiuscu- 

yersus, qui hunc sequuntur. Faber. lus, aut negligens, sit necesse est, qui 

. Ibid. Jugitare decet simtUacra. Sene- non animum sponte id adverterit. Ita 

ca, epist Ixix. '* -— ei, qui amorom exu- confestim, ver. 1064. *' Volgivagd vagus 

** ere conatur, evitanda est omnis admo- " Venere— %** Glossarium vetus: << Conf 

^\ nitio dilecti corporis: nihil enim fad- ^^jicio^ us^ftt.''* 

** lius, quam amor, recrudesdt" F^- Ver. 1059. semel unius: n. semen in- 

gerus. tus^^more: F. amoremi nec male. 
> Ver. 1057. absterrere: A. abstineres Ibid. convorwm: nempe hominemj 



S74 



T. LUCRETII 



8i pon prima novis contuito volneia plagisy 
Volgivagaque vagtis Venere ante reoentia curesy 
1065 Aut alio posflds animi traduoere motus. 

Nec Venerifl fiructu caret is, qui vitat amorem; 
Sed podus, quoB smt sine. poend» conmoda sumit. 
Nam certe pura est sanis magis inde voluptas. 



nam hic eit ardo verixmim, eC oonstrao- 
donis ratio: ** Nec decet hommem, semel 
*' oonvenum unius amoie, letinere con^ 
*^ jectum humorem." Quod ' miror ne- 
jnini perspectuuL Temeraxias et inqptaa 
conjecturaa, hac ignorantiA prognataa, 
quid attinet per temporis ^hictuosissimi 
dispendium singillatim numerare? 

Ver. lOea Et: P. Neci quod correc- 
torem nimis redolet. 

Ver. 1061. Ulcus: Vind. n. Fultus. 
-^vescit: 11. vimciir.— £x versib autem 
higuace fonte prius ora pioluit Virgilius, 
quam divinos numeros cecinerit, ad geo. 
iu.454. 

Noa tsiBen tilla magii pneaens fortuna laboram 

eit, 
Qnnii d qtdfl f oro potitt reifdndere aumnram 
VUiris €»: oHhtr vltiiim, tdirit^, tige ni o > 

Ibid. Ulcus inveterascit, -Pliniua, nat. 
hist. xztI 87. fin. <« Polythrix inveteratis 
M iiadem {ulceribus) utiHor.** 

Ver. 1062. gliscit: V. ed. gescU; B. 

gftU* 
Jbid. gliscit Jkror. Maro» Mn. xii. 9. 

Haud secus adcemogUjcit violentia Turao. 

Ver. 1063. fionturbes: A. contundiss 
male. Catullua, v. 11. quem opportune 
Creecbius versui adscripsit: 

Deln, quom mjllia multa fecerlmos, 
Centurbobimu* lUa, ne aciamua » 

£t translatio est, nisi fallor, ex geometra- 
rum usu ducta; pulverem in tabuiis sub- 
inde complanaiitium, ut novas figuras 
fingerent 

Ibid. noms plagis. Cicero^ Tusc. dispp. 
iv. 35.—" ^tiam novo quodam amore ve- 
«( terem amorem, tamquam clavo clavumi 
<( ejiciundum putant.'* LambinuSi 



Ver. 1064. imi^.- V. ed. vageis; n. 
vagas. 

Ibid. Vdgivag& Venere, Plropertius, 
L 13. U. 

Haec tibl vufgares ittoc conpeicet «aiarrx. 

Bentleius. 

£t hflBC est II It»9^nfut A-^feitm GrtecO' 
rum, uti Lambinus vidit Tbeocritua^ 
epig. xiiL 1. 

'H Knarfse » lIjM>>iyn< '■ i 

Apuleius, apoL p. 14^ ed. Prican, eam 
nuncupavit vulgariam Venerem: et op- 
poni potest solivaga virginitas Martiani 
CapellsB, lib. L 

Ibid. ante: L e. imte quam vuhius ni- 
mirum inveterascat 

Ver. 1065. dlio traducere, Viigilius, 
ecL viii. 9d. 

Atque«itas 4Uk vidl tradueen menis. 

Ver. 1066. earet isi V. ed. caretis^^ 
vitat: V. ed. vitee; S. vita. — ^Huc spec- 
tant £picurea illai, apud Diog. Laert x. 
118. ^yfuirm ^i, ^riy, etvim /»iv «If <r»n> 
ayeucnref 2i, u ftn Meu t^Xeei^u 

Vcr. 10671 Sed: V. ed. &f.— Mtnii^.-* 
n. tummit. 

Ibid. sine peend conmoda : vide, ai li- 
beat, locum Mardalis, ad ver. 965. desig- 
iiMum. 

Ver. 1068. certe: P. n. certaet; prout 
vulgares editi;' Vind. V. ed. B. cerfa.- 
caateri, ut nos posiiimus, meliores atque 
vetUstiOres.— ^«pfas; n. voiuntds. 
• Ibid. pura votuptas, Culex, v«r. 88. 

lUi dulda adeat requiea, et pun volt^ttu^ 
LVb&ni vituUcUnu curia: 

tttt nos alibt diximus l^nduiii. Vu^ 



J 



LIBER QUARTUS. S75 

Quam miseris: et enim potiundi tempcnre in ipso 
1070 fluctuat incertis erroribtis ardor amantum: 

Nec constat, quid primum oculis manibusque firuantur. 
Quod petiere, premunt arte; faciuntque dolorem 
Corporis, et denteis inlidunt ss^ labellis, 
Osculaque adffigunt, quia non est pura voluptas: 



scribitor, simplicibusi quod editores val- Ver. 1072. Q^od: V. ed. Quid^-^^e' 
de cruciavit— iSan» autem, amoris morbo munt arte: IX. arte premunt, £t arte 
non laborantibus. Hinc pendet Virgi- ezaratur, non arcte, in P. Vind. V. ed. B. 
Iiu8» ^n. iv. & L. M. n. 

Ver. 1073. denteis inlidunt labeUis. 
Qmo» ric unanimem adloquitur maU saua «o- Hanc pancratii Venerd drcumstantiam 
rorem : __ ■■,.... .. .,- 

Piautus dencatasMmis verms, ut mhii su- 

i e. non sana, furiata. Confer eundem, pra, conoepit, Pseud. i. 1. €5. 

ecL viii. 66. X. 44. Ita Cydops Theocri- Teneri.l.bdlhm.ne.montancul«. 

teuB ekMus fm»uut amavit» idyll. z. et ca»- 

«toa profecto id genus innumerabilia. Lambinus provocavit etiam Curc. i. 5. 31. 

Ver. 1069. potiundi: H. pereundi; ">»'• f^^' »▼• ^- 25. Pseud. v. 1. 14. Ho- 

haud illepidi profecto abemtione. rat od. L 13. 11. Nec Varro non venuste^ 

IWd. miseris. Dixit IHogenes Cyni- aP"d Nonium, ii. 547. ita mend^ liberan- 

cus, tfmras iff&$ iihvw ATTXEIN* in D. ^"'* 

Laertia Bentlxius. Nimirum, locus dcut pullei, ric w^*««/i 

apud istnm scriptorem invenitur ad vi. EttaiabarumorsicatimlusitaHt. 

67. «n.VhgiBu8,^iv.4S9. JJba, inceduM. AnthologU Latina, iil. 

Quo ruitf extremum hoc misene det munus ^*^' 

Felfac, A qua tuum conrodit femina collum ! 

«r -.^m^ • .' 17 j n ^ . F^z, quK labris livida labra fadt ! 

Ver. 1070. tneertts: V. ed. B. n. in- ^^ 

certus, ^^ m manus abstinendum est; et, quibus 

Ibid. Fluctuat incertis «Toriftw— ocu- hjg mordicationesamatori» salivam move- 

lis manibusque. Haec deprompta sunt ex ^nt et pervellant stomachum, illi famem 

Euripide, sic ad Lucretium corrigendo, poterunt lenire, ac proluere sitim, pleni» 

Pncen. 320. yj^ Apuleii, autluxuriosis dapibus, Bur- 

^ . manniano labore conquisitis conditisque 

K« XEP2I, *« K0PAI2I. «^ laudatum locum Anthologi». 

nOATEAlKTON 'AAONAn, ^er. 1074. adfligunt: ita P. Vind. V. 

E»«n »tu f» iwf ed. B. L. n. X. n. vulgo, a^gunt: sed 

IIEPIXOPEYOTSA, r%f^$f DOstralectiosensumhabetmulto e£Bcacio- 

II«xwOT XaSm xnfiCMvm i >6m, atque adeo lod scopo commodioreda, 

omnia jam in deterius studio pravo detor- 

Sed emendationem indubitatam Musgra- quentis. Dictiones affigo et ttffUgo saepis- 

vius occupa^vit; et Valckenaerus etiam sime librariis confunduntur; de quibus 

Lucretianorum versuum erat recordatu& Bendeium videas ad Horat sat ii. 279. 

Addam Ammianum Marcellinum, zzvi AdftiguMt niminim oscuUiy '' cum colU- 

&^*' tunc magis errcrum profunda cali- '* sione quadam violenter imprimunt et 

** gine^ttclua^anl— -.*' " impingunt.'* Tempestivua adecit glos- 
Vot. IL Bb 



376 T. LUCRETII 

1075 Et stimulei. subsnnt, quei instigant laodere id ipsum, 
Quodquomqae est, rabies unde ilbec germina turguent. 
Sed Fefiter pGenas firangit Venus inter amorem» 
Blandaque refirenat morsus admiyta voluptas. 
Namque in eo spes est,.iuide est ardoris ongOy- 

1080 Resdngui quoque posse ab eodem oorpore flammam. 
Quod fieri contra totum natura r^ugnat; 



SAtor Tetds: " Ailfligo, vftfn^tm.** Sed Ibid; rabies germina: ut Socrates umo- 

potissimum Theocritus, idyU.' zx. C rm Tocitabat ^* rabionuH quendam domi- 

c* num, et cmdelem;*' apud Ammian. 

. '^ " Maic XXV. 4. 

AypuM» fow., .;a- -^ XEIAEA OAi- ^^^ ««^*"« ««'«««»*. Ita c«ijece- 

g£ij^ ram rescribendum ease^ pro ubrarum lec- 

tione, germma mrgunij quam locutlonem 

ValeatValckenaeruscumfutilisuofXiCuiv proreus Insolentem, et Latlo ignonitam, 

usui nuUi prorsus. Jam vero affigere om- ^^^. non ausus essem tamen dinnatlo. 

cula mollior res est, atque affectiis multo j^^ jog^j^ utcunqueproprio jndicio cer- 

tranquilKoris. Virgilius, JSa i 687. tissimam, In contextu pooere, nia Pius 

Qoum dabit amplezus, atque oioifa dulda j^ef. annnnciasBet, in exemplaribus revemids 

r% M. 1 A ^ antiqultatis8criptumesse,fierflitiui/vrrtfas.* 

Porro, A.vera^ vicejncra; ex gloasa» ut . ^ ., - i, i_ Jl* j: J • 

'^ ° ' m quibus si syUabes recte dispertiantv 



'T'°',«,« .• ,• V -1 • 7- «ril-»«elBdtur.nos»..ni«m.iIteuU 

\er. 1075. sttmulet: V. ed. umHt, — ^ " ., -i j. t ^ 

* ^> , •mw . tantum, nihu discrepana. Jam vero tmrgeo 
msttgani: M. iniltfTuin/. _ . . _ , - 

-, ,-_- ^ ^ •»- j A». et «iirKo seribis commiscentiir ad JLtteso. 

Ver. 1076. QiuNiffiioiir9iitf: V^ed. Qii»- . * ^ ,. -,, », 

^T^ : . VL 109. Claudian. nuptt Hooor. et Mar. 

CMn^. — iiUBC: sic rescnpseram pnus ex ^^ . , ... ^*,^ __. _. , 

. j 1/ .j j 94. videas me ad u. 127. VusifiiiSrecL 

]iigenio,quamnovenmdoctocuidamapud .. ^^ 

Lambinum idem placuisse: P. iUi^tuec: 

Vind. X. itf«; V. ed. iUe tuec; B. L. a — jamI«o/iirj««i/inpaImite^««»p. 

secunda manu, O. n. XI. iUa hmcs M. I^us, nat bisL xvii. 24w " — (aibores) 

iUe: A,illahic Scriba similitertmrbant ^< germinalione turgentet^'' Scriptores 

in iOe htec, et ilUec, ad Terent. Heaut. lil. geoponid, iii 5. 4. — r»» f »r#», ir^ ESOl- 

2. 50.— gma/aa.* H. ^. gramineu AffiBAl «^f BAASTHN, ^ut»*» crri» us 

Ibid. ra6ies; in casu patrio, pro vulgari f vnM». Doctos Igitur me non malo oni- 

ra^iVi. A. Gellius, ix. 14. init *< Quod sflio rem administiavisse existmiatiiros 

«autemsuprascriptumestmQ. Claudli spero^quodpervul^dammbocversuscrip- 

'veibis, «Propter magnitudinem atque tuiam,contr»propositumquamv]s.lmmu- 

' ' immanltatemyac£es,' id nos afiqoot ve- taie non refonnldaverim. 

«teribus libris in^iectis explonvimus; Ver.1077. jwnuu^w^.- Le.lurorein 

* atque ita esse, ut scriptum est, eomperi- dolorificum twiwiiiwiit^ domat, reprimit 
« mus. Sic enim pleraque «tas veterum Iterum ViigiUus, geo. iv. 400 

* dedlnavit, Haec fiuies, bi\ius Jaeies: 

* quod nunc propterrationem gnmmatl. — ^circumh»cd«num/r«^Ml«rliianei. 

* eam Jadei didtur: comiploa aulem Ver. 1078. refrenai: L. M. fitmati 

* quoadam libros reperi, In quibiis fmeiei quod In membnnla l iiuu ii upti aBimis de- 

* scriptom «H; fllo, quod aate scriptum miror, quum nlhll vltiosl rideatnr subb- 
« ctiit, oblltmto— :** etc tere. 



LIBER QUARTUS. 377 

Unaque res haec est, quoius quo plurima habemus, 
Tam magis ardesdt dira qupedine pectus. 
Nam cibusy atque humor, membris adsumitur intus: 
1085 Quae quoniam certas possunt obsidere parteis, 
Hoc facile expletur laticum firugumque cupido: 
Ex hominis vero facie, pulcfaroque colore, 
Nihil datur in corpus prseter simulacra fruundum 

Ibid. refrenat morsus: i. e. ita oompri- librarii oculd in primam syllabam fortasse 

mit diminuitque, ut abeant in mera» molles tm absumitur supra positi co^jecto:' n. a6- 

fnortiunculas, scindere. 

IWd. JBlanda vduptas. Idem Maro^ Ver. 1089. rapia est: sic aperte O. A. 

geo. iii. 127. et optime; V. ed. raptas: l e. raptast; 

ne blatido nequeat «uper ene labori. ^"f*^ ^^^ migraverit in raptas : prout per 

reliquos codices abiit in Yulgatum, raptat» 

Ver. 1080. restingui Jlammam: n. Ordo est, ac constructio: " — pneter te- 

Hammas: Virgilius, Mtl ii. 686. <« nuia simulacra; qus ^ misella" (i. e. 

— — sanctos restinguere fontlbi» ignis. ^pes; hoc tantum, et nihil aliud !} " sspe 

SuaviterMaccdoniusinepigrammate: " ^ento nipto est" Qu« planissima sunt, 

et venustissima. • In quantum hic versi* 

T*jXi^ ufu, ««pi}* n h ynu 9me AxiAXitv' culus doctos viros torserit, et quot intem. 

K«AX«i' ^m jr«twiM> w jr«AM, &t iCmXte. pestivas conjecturas piogenuerit, piget r©. 

Ver. 1081. totum: editi plures, coramf ^^^» ""» ludibria ingeniorum male 

Hbris omnibus vetuktis renuentibus. In- f"i»torum et frustratorum. 
terpolatam depravationem negligentia I-ego: 

Vindobonensis etiam editoris propagavit, qus nuntem spe hctant saepe mlselW. 

ni fallor, sine codice. i? w . - . - . , 

xr^ i/>oo • Tj • • . ^^ lactanty pnmum jactat^ mde raptat. 

Ver. 1062. guo: sic P. venssmie, et Terentius. And. iv. 1. 24. 
longe supra scribarum captum; adeo ut - 

reUquorum exemplaritmi scriptura, ^u am, ^'^ noe lactasses amantem, etfalsS tpe produ- 
multo suspectior sit de hodiemi correctoris ^^' 

importunitate: redi ad notata in ver. 999. Vel, propius ad MSS. spe captant. P. 

•^^urima: P. pluria; quod emehdato. Syrus: 

rem resipit, quum nullus liber suffiagetur, 

_ . »,.. j . ., . Fortuna, cum blanditur, cabtaium venit^ 

excepto Vmd. isque atra controversiam atpnuum y^mu ^ 

negligenter sit excussus. Pro r^entem^ vide v. 63. Bentleius. 

Ver. 1083. dira: O.diraquc-^pedine: Idem Bentleius his Fabri verbis ad lo- 

Vind. V. ed. B. A. n. X. tl. cupidine. cum, " Nam sex septem dies locum hunc 

Ibid. dird eupedine. Maro, Mn. vL *' animo versavi,** hnc intei- illius editoris 

''21- . notas subjecit: « Rideo hunc, qui tam 

qusBlucbmiseristamiirafif^^ " diuturnam operam lusit; ut videbis, si 

*' nostras notas videris." 

1. e. magna : vide ad ver. 1040. r„^s, tam Bentleio, quam Fabro, surdas 

Ver. 1084. adsumUur: V. ed. absumi" aures nos obvertimus; et, opinor, lectores 

tur. — ^Et humor desideratur in n. ut infra nostri. 
in eodem, Aommw. Vok vento rapta. Ovidius, met. xiv. 

Ver. 1085. obsidere: V. ed. absideret 555. 

Bb2 



378 T. LUCRETII 

Tenma; quae vento spes n^ta est saepe miseDa. 

1090 Ut bibere in somnis dtiens quom quaerit, et humor 
Non datur, ardorem qui membris stinguere possit; 
Sed laticum simulacra petit, firustraque laborat, 
In medioque sitit torrenti flumine potans: 
Sic in amore Venus simulacris ludit amanteis, 

1095 Nec satiare queunt spectando corpora coram; 

Nec manibus quidquam teneris abradere membris 
Possunt, errantes incertei corpore toto. 
Denique, quom, membris conlatis, flore fruuntur 



Non tamenefRigies} vento rapiare, llcebit. Csterum, haec est veiborum series gram' 

Ver. 1090. gwm: P. qui,^: V. ed. ™tica,qu«iicmmnatuitinterpreti: «Nec 

" corpora queunt satiare spectando co- 

Ver. 1091. qui membris: «c eleganter " '«"=" >• ^ ^"^» ^^™» spectantur. No^ 

emnes omne genus libri ; yulgo, non in- *isMmus est ille versiculus Virgilianus, ecl. 

flciteminus, quam audacter, in membris ^'' 

jui. — ttinguere: Vind. V. ed. O. A. n. X. Frigidas in pratb cantando rompftur angids. 
n. tingere, vel tinguere; abstractft et 

amiaBa s literd, ob similem terminum pr»- I^super, vice coram, A. codex, quadam, 

cedentis dictionis. Moi. latieum deest ^^^^ spectando: sane secundum Euri- 

jl^ pidem, HippoL 530. 

Ver. 1095. torrentiflumine: e& nempe 

aquarum rapiditate, ut sstuet quasi, /gr- "^f^^ ^^* * **'* OMMATflK 

veatque. VirgiUus, ecL viL 52. Jr«^w«fcr-v 

Autnumerumlupasyauttoirm/itfjfiuRmaripas. Ad quos versiculos me impulsore perle- 

Justinus, iv. 1.9." Nuiqaam aHas tam «" ""P" "*''"*» «•«««ntissmio perfocw 

« U.rrmsfretum-." Amobiu^ Hh. L p. *°^* ^*™' ^" ?*• Egertono. 

S. «Ut modo Romani, Wut aliquod V^. 1099. jom y«o«.- ita\rmd. B.I. 

"Jlumtn torrefi,. cunct.. nbmeiseNnt ^P.- ^ ^^i^J'^^ yodbustan*- 

M . , * ..• 1» positis, contra libros : Y, 7!. II* jam tum ; 

•* atque obruerent nationes— ." iT^ , ' . . *' ' 

yer. 1094. «tmtt/acrts /tM^i^ Smiiliter tt ,,^« ^ . tr j >#* 

^. .,. Hj . ^^„ Ver. 1100. ^iflriie tn tfo.* V. ed.iKTOeo. 

VurglUus, ^n. 1. 408. tu-j ,• i: • * tr-»-: 

Ibid. mtMteorta conseraf ortMu Virgi- 

Quid natum totiens, cmdeUs tu quoque, fialsis lius etiam hac usus est decor^ transiatione, 

LuiOsimaghubwf -eo. iii. 136.- 

Ibid. ludit amanteis, Idem Maro. ibu ... ..^ . 

▼er. 352. Slt geHUali arvo. 

Multa malus simulans vanft spe lutit amataem. t c i* • ^ .« ^ .^* .. 

*^ J. Sounus, cap. i. p. 4—** qaod ibi mnnis 

Ver. 1095w Nec satiare queunt tpectan- '* mirum; cum fetifero potu NEus non 

do, HucetiamMantuanusillenonminus " tantum terrarum, sed etiam Aontmim 

▼idetur respeiisse, ibid. ver. 715. " mo<ema, fecundet arva.'* Simifiter 

SxtM mnm„ «^. ,rt«dtqpe If^, ««""«"t" '«dbu» •"«'. *«*«. f^i 

Phaniin, quavum magnum nunwnmi Bon diffienl- 



LIBER QUARTUS. 379 

^tatis; jam qiiom praesagit gaiidia coipus, 
1 100 Atque in eo est Venus, ut muliebria conserat arva; 
Ad%unt avide corpus^ junguntque salivas 
Qrisy et inspirant, pressantes dentibus ora, 
Nequidquam; quoniam nihil inde abradere possunt, 
Nec penetrare, et abire, in corpus corpore toto: 
1105 Nam fiu:ere interdum velle, et certare, videntur; 
Usque adeo cupide in Veneris conpagibus haerent» 
Membra voluptatis dum vi labefacta liquescunt* 
Tandem, ubi se erupit nervis conjecta cupido» 



ter profene poBsem, sed iMes pudoris ve- EtlabriB,anlmamcoad]iantnni8, 

^^A. Altenuim laiiiat marsus «nheHtnm. 

Ver. 1101. junguni talwas: V. ed. Libri dant^ tomnusi in quo me non ez. 

vingumtaimat. — Nempe, MmwyXmrTi{wi. pedia ConferBS supra, ver. 1078. Ele- 

B«m ApuleiiiseztuUt longe ddicatiaiime, ganter Mattius etiam, apud Genium, zz. 

meti yL 395. ubi docti anknadTeraores am» 9. 
pliant :-(—** unum savium blandientia ap- 

** pulsu Itnpiy* loBge mellitum. *' Sinuque amicam r^ce frigidam caldo, 

Ver. 1102. pressanies: V. ed.presaniess CoJumbulatim labia con«eren. Ubri.. 

O. prensantess non male, aed vulgatum xn^i plura suppeditat OiseUus. Sic autem 

tamen, plenius confirmatum, teneo. Et i^jendum, uti prior Salmasius vidit Me 

eandem rem sic oralione, Apuleius yaria. conferas ad Bion. idylL i. 44. et ibidemin 

▼it, in met iv. p. 306.—« osculls hianti- addendis, Rem bieviaaime Laberius de- 

«« bus fiUmn diu, ac preasule, aariata-." claravit i^d Nonium, ii 168. Omfo^ 

Ibid. inspirant: l e. animam ricissim osaOum. H»c autem sunt infinita, nec 

immittunt; mtransitive, mofe Luoeliana curiosius disquiienda. 

Seneca, Hippo]. 1008. Ver. 1104. et: n. nec; imjportune et 

nuMusia/^rtflsalo mdocte. 

Ventus— . Ibid. a6ire in carpus corpore, Tem- 

pestivus est, et summe venustus, Paulus 

Quintilianus, z. 3. p. 936. — *< prseterla- Silentiarius, ep. vil egregius lusuum Cu- 

*' bentia flumioa, et inspirantes ramis pidineorum praeco: 

** arbortmi aura&--k" Ovidius denique, ^ 

meL i. 334. £<2«y vymsttlknvtH' ir* «rXijriM ^i Xiwmp 

Anp«» 1» aAAi)X«tf X*'^^ rn^/mfUfttt 

CaBTuIeum Tritona vocat, conthSBque sonad 0« zft uxt •ftrH tt^t^' ItfMM >«, 

injpiran jubet. £i ^t/MSt «XXijXm tufMtm us xf 



Cui rei consulens, interpunzi posttn^M- Ver. 1105. Nam: n. Nec—facere: 

rant: quod prioribus non iactum; rationes V. ed. facte. 

sermonis, uti suspicw equidem, parum Ver. 1106. ir.* sic L. M. a. cateris 

tenentibus. deestvocula; perperam: joamsibiinvicem 

Ibid. iwpirantj pressantes dentibus ora. hsrent in compagibus. 

SimilimodoClaudianus,FeBoen.ver.l2I. Ver. 1107. vi.- V. ed. in.-^iquescunt: 

quemvcemendandumputo: P. liguescantj n.quiescant. 

Bb 3 



380 T. LUCRETII 



Parva fit aidoris violaiti paosa pammper; 
1110 Inde redit rabics eadem, et fiiror iDe levisity 

Quom sibi, quod oapiant ipsd, contiiigere qiuenmt; 
Nec reperiie, malnm id possunt qos ma c hina vincat: 



Ibid. Membra labefaeUL IBiic VirgJ. rapidum, Ila in AiifliQLLaL Bann. iV. 
Uus suft delibaYit, ad JEn. TiiL 39a Sa 7. 

If e viio, nindi nilnto ceddere^itrwef . 



Intnivitcaior, et labefacia^MMcacanit. Addas Lncaniim licet, iv. 24SX, 

In qoo looo lectionem qoomndam ezemp _^— li— ndtunt raUesqueJmnrqtu: 

plarium, caUfacta, statim rejidendam eaae .^,^^^1^ Lncrelii ▼erba adhibentem. I- 

«rtis piobat tam Luoetii Tenos, quam r« ^ gjnriliter locntus es^ ad x. 72. Hinc 

cakT, proiime atationem habens: nam ^^ ^ g^^^ casligari debeat, in nat 

rationes Burmanni, minus sdte potcsta- ^^;^gg^ f^. g.— " inter rabidam insaniam 

tem dicdonis ezponentis, neminem corda^ ^» ^^ ^ mc^tocos fluctus, Tohitali— %" 

tiorem movere debent ^g^ habent, rapidam: abenratione maai' 

Ver. 1108. erupit: Vind. n. rupii; A. j^^ frBquentL Confer Tadt hist L 65. 

erijmit^-wrvis : quidam, Ko teste, t»»M; j^nnniaaua MaraeUinus, x?. 8w— ** quos ad 

quod non deterius: nam ^Xs^. non minus « h»; tentanda, que movenmt, roUet 

quam Mnp*», apud Nicandrum et alios, isx »* ^^ ^ yww^" Et mox» xvL 12. 

prstextatis est; sed exemplis superaeden- c, jjj B„nt baibari, quos ro6ies et immo- 

dum : videas nos, ad ver. 1097.— «m/ecfa.- <( dicus/airor ad penuciem rerum suarum 

P. conjuneia; V. ed. cqfecta; L. M. con- ,» co^t aeciirrw, nostris viribus oppn- 

lccta; a sit dignum credere: redisisad ccniendoa." Siclonge melius, etindoli 

notata in ver. 1058. sermonis multo oonvenientius, le^ puto: 

Ibid. cupido: quam Amobius, lib. v. y^^ occurrert. De horum vocabulonim 

p. 159. voluptatem vodtavit; qui cupien- jjonftisione Burmannus ^t, ad Lucan. 

tibus rem diligentius eventilare consulen- ^ ^^ ^ Drakenboitiiius, ad liv. xxiiL 

dus est Nos in istiusmodi vodbus de- ^^^ Flori maxime controversum locum 

chirandis brevitati summo opere stude- ^^ scriptum dabo, ad L 16. 7. " Ro 

TBDus. (( Yojc mbe, his regionibus, Romanus Sam- 

Ver. 1110. red«rrfl6iM,rt>ror. Cog- « nites invasit; gentem, si opulentiam 

nata vocabula ad eundem modum dedit „ (^ns, aureiset argenteis aniwi«fB./iii- 

adunata Statius, Theb. viL 81 a ., ^^^^ ^ diacolori veste, usque ad ambitum; 

Ventonim rabiem et claiwam ^aefurorem, " si falladam, saltibus fere et montium 

Et FJon», u. 18. IS.-" In ultimun ra- " ^""^ P<^*^: » raMem acfinv- 

.. ,. r • « * " r«»i, sacratis legibus humamsque hostus 

** btem furoremgue conversi — : ut mox ' . . ,? . ^ ,» >* 

, *> ^ • j 1-u • n * 11 " >n exibum wbis agitatam.'* Qu» non 

iterum 19. 4. ejusdem hbn. Catullus, ,. , . , ,. . . j 

Ul 4. " SdmrdB^ Jurenti rabie." Sic ^«edunt . scnpt« exemphs. ms. quod 

Ju»encu8. hirt. evang. Ub. iu. habet rabie. P°™«"'° ''"'"' f ('• »• }"^ '"^"') 
furori,; et iWA ver. 2S0. P™ ""«'• N.mmmi, schem. sennonB 

ranus, quod comprehendit nomen armts 
Ventorum rabiem, tempc«tatum^ue/«ror«; jn partidpio armatam, eruditissimos ani- 

unde idem, ad ii. 48. sic legendus est: madversores ad locum fefellit: redeas ad 

„ ^ ... annotata in i. 359. DSctionem vero ar- 

J«ec poterat ro^i^ttm quisquam retmere/»ror«m: . . . j .«* 

matam cum veste probe socian, docuenint 

non autem, de quibusdam exemplaribus, alii, et nosmet ad Silv. Crit sect. cxxv. 



LIBER QUARTUS. 



381 



Usque adeo inbertei tabescunt volnere caeeo. 
Adde, quod absumunt nervos, pereuntque labore: 
1115 Adde, quod alterius sub nutu degitur setas. 
Labitur interea res, et vadimonia fiunt; 



Anobius in cumulum adacribatur deni- 
que, lib. liL p. 105. '*' Quid ergo jam su- 
'* perest, nisi ut eos (i. e. deos ethmcos) 
** credamus, inunundorum quadrupedum 
*' ritu, in lihidmumjurias gestife, cupidi- 
** tatibus rabidis ire in mutuas oomplexi- 
*' ones; et, ad postremum, fractis diaso- 
** lutisque corporibus, voluptatis enenra- 
** tione languescere?" Quae videntur 
magn& ex parte ad Lucretium nostrum 
conformata. 

Ver. 1111. cupiant: A,eapiant, 

Ver. 1112. mackina: n. ingiiina,^ 
vinccU: P. V. ed. X. H. vincatU, 

Jbid, machina: utTheoc ii 95. /mx^f' 
Incaute doctissimus Pahnerius substituit 
vt /6 etxos, quod lex carminishaud patitur. 
Et quid illud /Mt fuf An Tiro ingeniosis- 
Eomo somnus obrepsit? Vide Eurip. Hip. 
poL 481. Aloest 221. Androm. 587. 
Bentleius. 

Ver. 1115. c€BCo: V. ed. B. ioto, For- 
sitan, ob similitudinem literarum c et t, 
mox ceco in teto abierit; atque adeo fieret 
confesdm toto, Poteram tentare tectos sed 
omnem emendandi pruriginem Virgflius 
reprimit, ad iEn. iv, 2. 

Folniu alit vento, et aeco carpitur igni : 

de vi cupidinis ejusdem loquens. 

Ver. 1114. absumunt: P. B. adsumunt; 
Vind. n. XI. assumunt; V. ed. adsum- 
munt: redeas ad ver. 1084. — nervos: ita 
P. et, perpensis omnibus, hanc lectionem 
admittendam putavi; quamvis Virgilii ex- 
emplum adversari videatur, ad geo. iiL 
215. 

Car^ enim vires pauliadm, nritque vidends, 
Femlna— : 

et rursus, ^n. vii. 301. 

jAsumpta in Teucros vires cOBlique, marisque. 
Nihilo minus r» vtreiis.multo magis inter- 



pretamentum resipit, quam nervoss • et 
multo minus obnoxium ftierit abemtioni- 
bus scribarum. V. ed. B. nervis; n. vox 
omnino deest, quod vitiositaUs suspiciooi 
favet: Vind. ^, A. utris; quae lectio vul* 
gati vireis depravatio videtur. Inmaigine 
ood. A. maaus altera posuit artus et n«r- 
vis, pro var. luXL^^-pereunt : Vind.prenuY; 
V. ed. perunt^ A. O. perimuntg n.pen- 
mit. Ita fortasse: 

Adde, quod alMumunt nervo8,^ertmtffffque, la» 
bores: 

ut sifiabores in casu recto. 

Ver. 1115. degitur: Vind. degetur; V. 
ed. tegitur; qui sit enror forte redtationiB. 

Ver. 1116. vadimonia: sic quidam Pii 
codices; reliqui libri universi, babilonia, 
ve\ babylonia; quod vitium huc videtur 
importatum ex ver. 1027. De sinceritate. 
Isctionis recepts non est, me judice, du« 
bitandi locus. 

Ibid. Labitur res, Virgilius, geo. iv. 
44^. 

Venimua, Unc UUfsis .quaesitum oracula rebus, 

Sic etiara Tibullus, i. 6. 59. labentur opes; 
et alii passim: ut Cicero, ac SaUustius, 
dilabi res, Opportunissime Lambinus 
etiam admovit Plautum, Trin. iL 1. 16. 



-^— *— — — — nam qui ab eo, quod amat, 
Quam ex templo saviiB sagittatis percussus est, 
'Illico res foras /oMtfr, liquitur : 

■ 

uti Bentleius sane comici versus disposuit 
Ver. 1117. vaciUans: ita P. A, ezhi- 
bent apertissime; Vind. autem V. ed. B. 
vigiians;, L. (a secundi tamen manu) 
IVL O. n. 1, A. vigiUans, Sed enim vul- 
gata lectio videtur in' portu navigare, et 
hae dissimilitudines scripturae ad usum ex- 
quisitioris vocis referendqs. 

Ibid. tBgrotat fama vaciUans, ^Trans- 
lata.estoratio, et hominem,. opinor, respi- 



382 T. LUCRETII 

Languent obficia, atque a^protat &iDa vadllans: 
Unguenta, et pulchra in pedibus Sicyonia, ridoit 
Scilicet; et grandes viridi cum luce smaragdei 
1120 Auro includuntur, teriturque thalassina vestis 



dft a moifio oonvilesoeiitein, aftque se bi^ Ibid. pnUkra 8i&fmia: i. e. caleei Si- 

culo siilRilcientein: Tideas animadvena cyonii, quibaa laati h o nrines et ddicati 

adiiL505w Caterom, innumerabilia sunt utdiantur. InteiiireteB oeitaiim prafiBnmt 

exempU bujuioe tnnalationis in utriusque Cioe ron cm, de orat i 54. quem Tideas; et 

]ingu« Bcripioribas. Festom: '^AKyonia, genus caloeamenti 

Ver. 1118. Sicyonia.- V. ed. n. SHc^' " Lucilius: 

ono; M. Sicronias XI. Siiiimia; qualia «Etpedibii.l.vi^uy^ri.demithone.ta.- 

quidem orthogniphi» vitia oommune la« 

tum est nominum propriorum. Super his caloeamentis plura U^ apud 

Ibid. UnguetUa rident. Ut CatuUus Clem. A1«L inpadag.ii lI.Lucian.dial. 

ctiam quodammodo veiba sodavit, Ixii «neret xiv. riiet pnecepLsect 16.etmter- 

gg^ pretesibidem, cum J. FoU. vii scgm. 95. 

CaBterum^ si locus divlnationibus reliii- 

Queb pennulsa domiu jocumlo riiU odore. queretur, (et verms quibusdam multum 

£t oomparari merentur cognati versos, et displicuit, atque emendationibus tentatus 

sane mellitissimi, Tbeognidis, sub initio: «*) ^met profecto, vetustissimam spec- 

tans orthographiam, polcra sdlioet, hoc 

Umr» fo» irAnfAi AnUe mfwtn p,yjto vert» non formidarem constituere : 
QAMH2 mfaCfftm' EFEAASSE Si y«Mi«a«ifii, 

Tf0nn ai CmAv nm AA*« «JUnf . Unguenta m voUu, in pedibus SicvoDia, rident: 

Huc enim dizeris haud temere Lucretium et conjecturae fidejuasorem meae Tibullum 

jecisse oculos, ad i 8. sisterem, ad ii 2. 7. quem sic vere oor- 

rexeram prius ex ingenio, quam eodem 



< tibi «uaveto daedala teUus 



8ubmittitflore.i ^iridefUtr^aponH. modo sanptum offendissem m Aldina: 

A «^ . .• L . ^ Illius e puro deitfUent fMtfers norib, 
Appositus est etiam hymnus m Cererem, 

ver. 13. sub Homeri nomine vulgatus: Vulgo deest e; unde locutio fit minus ex- 

quisita, numerique languidiores. Interea 

Tv tuu oMo ptCtK i$utT»t »«if« tifmfo$tu' tamen nosmetipsi receptis Lucretiani ver- 

Knwdii y OAMH 9mc *-' ofeuH uifuf utetfBt, siis lectionibus libenter acquiescimus. — 

Tmm Ti »«*', ErEAAZSE, »m itkftvfot miftm Denique, ritient ponitur pro nitent ; de qui 

^«^MW* verbi potestate, consulas animadversa no* 

uti bene emendavit Ruhnkenius, nisi veri- **'* *° "* ^^^ ' 

us fuerit X- ;^m t af.n' ut Hom. Od. I. ^^' ^^^^* «^«'«^* • ^. ed. g«id«.-y 

22Q, ' smaragdei: M. zmaragdi; redeas ad ii 

804. 
o^r'HAElAm^o»p^^ei»^. j^^^ ^-^^. ^^^^ smaragdei. Puldire 

Cadteram, in hoc Lucretii loco, duabus Tertullianus, de cult fem. i. 2. '* — /tc- 

clausuliB idem veibum suffidt, quamvis '' mina lapiUorum, quibus monilia varian- 

unam minus accurato sensu contingat, ad « tur — .'* 

consuetudinem poetis, brevitati oonsulen- Ver. 1120. indndimtur: V. ed. inclu» 

tibus, perquam familiarem, nec prosis dunt.—tkalassina : V. ed. tkasmalmat 

etiam scriptoribus ignotauL Trita res est^ quod utrum sit lectionis verse depravatio, 

atque alibi in his commentariis noUta. an glossae marginalis tranmarina, nullos 



LIBEE QUARTUS. 383 

Adaidtie, et Veneris sudorem exercita potat: 
Et bene parta patrum fiunt anademata, mitrae; 
Interdum in pallam, atque Alidensia, Cbiaque, vortunt. 
Eximia veste et victu oonvivia, ludei. 



l; L. 4. S. 11. ikaUmna ; O. tala-' Et tunke manictt, et habent nMcula mUne* 

tma; n. ialasia, Idem nirsus, ibid. iv. 216. 

Ibid. Auro indudutUur. Ita VirgiliuB 

locutus esty JEo. xi 488. Msonlft meotum udtra, crinemque madentem* 



> sunHqoe mcluunU aun. 



Subni»»— w 



Unde nonnulli de sodandis Yodbus ana- 



Ibid. teritur: i e. res ainatoria non , . 

• 1. ., ,.. . . _* ^ . • demaia mt^cr, ut mi/r<e at m casu patno, 

wiiater procedit, msi vestes pretiosissunaB, . ' , *^. ' 

• , -,. . . Gogitaverunt; ad quam normam locus m« 

quae solummodo pecuhares m occasiones ^ . , ^ . . , 

• t 1. tMFer sic eiKanter posset constitui. de co- 
mduuntur, usu dmrno oonterantur. \^. 7^ .* ' 

Tu-j ^L y . ^. • €, ^ dicis nostn A. vanetate: 
Imd. thaiamna vettu: l e. mXi*»fpyp4f 

hyadntkina Uena Persii, sat i. 32. Confer gt bene paita patrum jtow, anademata mttrSB, 

nostrum supra, ver. 75. cum Plaut mil. Interdum in pellam, Melltensia, Ceaque» vor- 

gknr. iv. 4^ 45, Konnus, Dionys. iv. p. ^^^' 

118 

ut Jlores sint corolia; atque constructio 

%mrvfimmrm^U^nU.UEJIAABAhA%- ^^i»^odi: " Et bene parta patnmi 

jgll2 "vertunt in flores — :" aocersit& praepo- 

sitione in prsBcedens substantivum, ut mo- 

Ver. 1121. sudorem: i e. palaestnB Cy- do supra, ver. 1018. ubi nosvidendi Haec 

piia laboribus eliritiim; ut Fetzon. sect. tamen ratio nobismetipsis minus vulgata 

87. placet: nam r» Uum in hoc loco, anade» 

Hudt Adndue exerci^, CatulliiSi IzL mata mitra^ non vldentur habere tantum 

fin. efficadaB, quantum r« trXntufrtMUj anade^ 

mata, nutra^ sdlicet; utpote quibus insit 

'^'^:^:!^^^^ la^uid «fr««,et Hn^n,: videl*.. 

ffn, de sublim. sect. xxiv. Libris igitur 

Ibid. potatpestit. HoEatius,epittilO. numerosioribus, et antiquioribus, obtem- 

87. perari malim: nam» ad receptas lecdones, 

. , ^ r« anademata in numero multitudinis, 

Aquinatem potaiaia veMera fmeum, ._ . ., ^. ,^ 

cum nutra m numero umtatis oopulatum, 

£t alii similiter. egomet nihil probem ; Lambinus licet pro- 

Ver. 1 122. Et bene: F. Et bone; Vind. pemodum assentiatur. 

V. ed. n. Et vene; A, Advena^-^-Jimt: Geterum, Lucretiushausitex Anstophane 

V. ed. O. S. n. fluunt; 11. flunt; et in in Thesmoph. /3' apud PoUucem et Cle- 

margine X. pro varia lectione,y2itiiraitl; A. mentem, ad quos videas doctos animad- 

flores.'^^nademataT A.viademata; X^dy" veraores, sic voces conjungente, furfaft 

ademata; A. anadematha,—mitra: n. afa^fuira. Adeas, si vacet, libeatque, 

m^thrte. firagmenta Comid. 

Ibid. anadematat mitra, Glossarium Ver. 1125. atque Alidensia, Chiaqtte, 

vetus: <* Afm^futra^ redimicula." £t ]^nnultum negotii locus hicce mihi fa^ 

contra: *< Redimicula, mwinfiMrm." Max- cessivit: ci:gus tamen suscepti nequaquam 

ime appositus est Viigilius, cujus et alii poenitet, quum in tantum ifon certissimis 

prolbcto meminere, ad ^n. ix. 616. haberi possit, me Lucretium redonavisse 



384 T. LUCRETII 

1 125 Pocula crebra» unguenta, cbronssi serta, parantur; 
Nequidquam; quoniam medio de fonte kporum 
Surgit amari aliquidi quod in ipsis floribus angat: 

priskiikA lyus atque gemiiiiA lectione. Vul. telUgenda sunt, sed de Cariae itidem civi- 

go Mribitur editoribus, ac Meiitensia, Oea^ tate : ita ut altera vox alteram roboret, et 

^iie, ez emendatione oonjectundi solum- invicem lumen praebeat Stephanus Bj- 

modo AdrianiTumebL Nostra lectio di- zantius, voce Xt»s: "E^rt »m IrtfttiraXiff 

sertiasime reperitur ezhibita in Lb M. O. KctfMt Xi§s. Plinius insuper oppidi cu- 

A. n. XI. nisi quod in duobus oodicibus jusdam Chii mentionem fecit, in nat hist 

postremis ia litene finales dictioni, quas zri. 6. Oea itaque vulgarium editionum, 

sequitur, ut fit, male conjungantur: neqne nuUis exemplaribus MSS. munitum, aut 

dtversa est scriptura in P. V ind. V. ed. B; vetustis impressis, sed conunentitium pror- 

ezcepto quod l litera in his perperam ge- sus ac vanum, eidem Tumebo, vel Gu- 

minetur, metro respuente, atque allidens liebno Pelisserio, qui primus didtur finx- 

lachia sdlicet; dictionibus eodem modo ^j j^ reddendum est, et contextu Lu^ 

vitiose dispertitis commiztisque: X. a/Zt- cretiano vel furdllis ablegandum. 

deuies iahia; n/onnulla Fii exemplariay in ^id» voriunt: neutro sensu, pro ver» 

stlitas et ianthina: et eodem teste non- tuntur; ut supra, ver. 158. ad quem ver- 

nulli reoognoscunt, et qualos et iachia: sum, ne dicamus alibi, satis dixinius. 

quae nempe in Juntina et Aldin& leguntur, Ver. 1 1 24. Scriptura luidi in codd. L. 

et in quibus vestigia depravationis non H. depravatio videtur orthographiae vete- 

difficile est indagare. Jam vero, haud ris, quam nos sequimur, ludei sdlicet, li- 

iemere pronundem, utrum sic Aliden' brariis aevi sequioris fadle displidturae. 

sia Lucretius ob versum scripserit, an Ibid. Eximid veste et victu : adeo ut de- 

debeamus reponere Alinensia^ Alinden- licatiorem cibi usum complectatur victus; 

sia, aut Halydiensia denique; quum di- unde satb elucesdt vanites distinctionis, 

versimode scriptoribus ea civitas exhibe- quamcommentU8estDonatus,adTerent 

atur nominata: adi Plinium, nat hist And.Ll.48. ** Ct6ua enim est, qui etiam 

V. 29. sub fin. et quos ibi susdtavit " delicatispraebetur; v/c^uj in|Mirv» ari- 

Harduinus, cum Stephano Byzantio in " disque alimomis est coostitutus." Moz 

voce. Nec profecto quamlibet ex his n. scita pro certa. 

scripturam prae alteril qualibet ego saltem Ver. 1126. Nequicquam: V. ed. Ne 

vitios^ nuce redimam; quoniam metrlca^ ?«< quam» — quoniam: O. donec; n. cum; 

rum legum violatlonem necessitas plene ^^ compendio qm, 

valet excusare. Innumera sunt hoc ge- Ibid. de fonte leporum Surgit amari 

nus in poetis, quae doctos viros egregie aliquid: i. e. " Nonnihil amaritiidinis 

cruciavenmt et luserunt; dum aliunde, " eindlit cum aquis eo ex fonte, unde ex- 

quam ex ist& necessitate sola, licentiae " spectavisses dulces solas scaturire*" A- 

caussas peterent: dequ&remultihodieque ^^^ autem, si venustates lod degustare 

penitus falluntur: hoc autem alias mani- rite velis» et sermonis proprietates per^- 

festissimum prsestabo. Interea, non mi- cere, nostram Siiv. Crit iiL p. 131. iv. p. 

rum est, sumptuoassimas vestes Alindd ^^^ Hinc insuper, observante id Lam- 

provenisse, civitate Cariae; regionis con- bino, veteribus amor ykyxumttfas audiebat 

terminae scilicet Lydiae Phrygioeque: qua- Ita Mussus, yer. 166. 
rum provindarum vestimenta purpurea 

maximo apud veteres haberentur pretio, "^ **' rATKTniKPON «Je5«« KENTPON 

sintque plurimum decantata. Chia etiam EPflTGN. 

vestimenta non de insuU hoc nomine in- Huc refer etiam Euripidem, Hippol. 551 . 



LIBER QUARTUS. • 385 

Aut quom conscius ipse animus se fbrte remordet» * 
Desidiose agere aetatem, ]ustrisque perire; 
1 130 Aut quod in ambiguo verbum jaculata reliquit; 



*H%«*m, Ai jTdUt rauirt», mXyttm y '«fMk subinde vulnerante, ^pue in sertis relicta 

Ubi videas, quae adnotav«rit degantissima, gerentem fefellerit Sic omnia cohaerent 

qui de novo nuper istam fahiilAm evulga- Ver. 1128. quom: Vind. ^uod, ut edi- 

vit, F. H. Egertonus, et Valckenaeri qua- *»one8 multie; sed coUator vapulet, non 

dam. Caeterum, praeoedens versus tragici <»dex. — remordet: M. demardet. 

cnicem viris eruditissimis fixit, atque ita ^^ remordet: ledeas velim ad iii, 

capiendus est et distinguendus: ^^- I^ter Juvenalis, ii 55. 

Ti nff, h a«f Xc^vf-iv, a»8pwnis Wf»; ^**°"® igitur jure ac merito vitia ultima fictOB 

• Contemntmt Scauxos, et castigata remordentf 

«' Quidnam est hoc, de quo loquuntur, . ^ ^ .. • • . •! 

.. . . _. ,. •» ,T.j ^ ©• convertuntur, ut vicissmi mordeant 

^^ amor in ho/imnes miUfenmr Videver. tu- /-. •.. ^ i.^xx ^ 

_-_ T.T~., ^ ^ 1 . T *j Ibi Grangaeus apposite contulit Horatium, 

355. Nihilcertiusautclanus. In eadem j • °1 

porro translatione suavissim&feliciter Iso- ^^ 

crates versatur, si modo Diva Critice mihi ^* "® rmorsunm petis? 

faverit, atque scribarum inquinatissimas Ver. 1129. lustris perire, Cicero, Fhi- 

corruptiones rite deterserim, ad Demonic. lip- ii. 5. ** — cum omnes impuritates 

sub fidem: Ey fitv yetf vm ftcJff»fAUfy xeu rag *' pudica in domo quotidie susciperes, vino 

^Xwftovets ayetirefv, tu6u$ at >.u9reu reus ^^0- *' lustrisqde confectus." Liistra quidem 

veus IIAPAIIEnHrAKA^I' (vicinas scalU' proprie simt ferarum habitacula. Vir- 

rigines solent emittere) ra h irtft my «^srny gilius, geo. ii 471. 

^tXe^cvuv, »m ru^fncts rev iatfrn Ctov otxovo'. _ iUic saltus, ac lustraferarum: 

^,, au r„»rfu, ux.,(„u, «« e.J^v»' ubi Tide Semum. Facile autem . ad de- 

ANAAIAXX2I (elniUit). Haec vera sunt, • j > . 

^ . .- ^ : . * signanda lupanaria vox proeressa est; 

et. o qmd usquwn, nte excog.tata. Edit^ p,en.„^e, ut crediWle est, ob harum re- 

»^»«-«y«« et «,^,W,- qu» minime ^ ^^iiotem natuialem, in ob^curis locts 

toler^a dico, mtoremque loci penitus ^ i„spectione popuU lecondita. Confer 

obumbrare; quamrisparam discrepet Sto- Nonium MaroeUnm, iv. 272. 

™'''.,!!i:r-.?:.!';.u^^?''^.':!"^" Ver. HSO. reUquU: n. relinqmt.- 

Gassendus etiam jactata, pro jaculata, 
longe longeque ineptissimo conatu pro- 



rum dicendi genus librarios ludificatum 
est 



Ver. 1127. angat: V. ed. ac 5. augat. ^^^j^^^ 

^ T^-ri^''"^'^ T^"*' ^ !' ^"^'''* Ibid. verbumjaculata: redi ad ver. 580. 

Ilnd. Surgu guod tn Jlonbus angat. ^t ibi dicta. Amobius, lib. iiL p. 1 10.- 

Uelabi potest viden noster ad novam fi- cc • , • • j i 

. . ^ *' ;acii/arique m vos ea, quae dcnor suetus 

guram; i. e. angms mter flores delites- « ^ • .. \ r- j. 

™*- 1 • • lA A est »ac«*e.- nempe, contumeltosa verba. 

centis, loco spmae m cauUl rosacea sub- tt ti « r.Jl 

»«^f«» « • ^ V _*^ . 1 ' > Homerus, II. B. 275. 

rectae; priore deserta translatione: sed re 

■ vera non est hujusce inscitia postulandus; '°* *•" >^nnif» EnESBOAON t^x* »y»9^ • 

quod tibi satis deciaratum dabit ver. 1124. i. e. Xeyats SetXXovTet' scholiastes. Atque 

cum iii. 926. commissus: vel, si mavis, ex translatione dicitur, ut putem, serpen- 

non minus eleganter interpreteris a ii. 29 tis linguam vibrantis, vel ex usu fortasse 

— 54. quasi, per ripas redinati, yXvxvxt». militantium, vel saxis impetentium. Se- 

fvs latices fluvii praetereuntis biberent. neca, cpig. v. 6. 

Verum alia ratio videtur anteponenda, ut ,t* c *. * • •..-. k 

_ ... . . . . ^ ' Utque furens tota» vnmitM saxa per urbes, 

poeticamagis et exquisita: spma sciMcet . m populum sic tu T«-*a mallgna jam. 



386 T. LUCRETII 

Qaod, cupido adfixum oordi, vivesdt» ut ignis: 
Aut nimiuin jactare oculos, aliumve tueri, 
Quodputat; in voltuque videt vestigia risus. 

Atque in amore male heec proprio» summeque secundo. 



Hinc in Naevii Proteailao, i^ud Non. sAJecero plagam in occiduam lumhia^:' 
Marc. iiL 116. pro vulgatis, Sed enim in hac venustote nemo supcra- 

vit ^scbylum, ad Agam. 247. de JpAi- 

genid: 



. cadiiiinot, joca» dicta, ruUani i 



legendum puto, mutitafU : i e. arebro ja- 

ciunt Pindarus verba vocitavit CiXk et t6mk'huurtM 

^erus, in OL iL 15a 163. et r^uf/u^^a, ^^ «r-a^^w Coii ^Amxr^: 

in Isth. V. 59. Hinc conjecturam in iEs- ^ ^ Choeph. 59. obiter emendabo: 

diyli locum dabo, ut de illa docti senten- 

liam ferant; qui ad Agam. 1671. esstat: 'pinH r wufMtu AIKA3 

xiSAi, Vulgo, f»9m. De ocuio autem JustituB 

KA*iLBAAElN EIIH ruaura^i loquuntur tantum non omnes paginaspoe- 

. tarum. Notum est elegantisaimum Paul- 

In Ubris axai^i^m' quod albs rehnqmmus j.^^ j^^^ ^ ^^^ ^ 52_,^ ^^^^ ^^ 

expUcandum. Cyrillus, contra Julian. ,^^^^ o«I»0AAMOT— . Qumimo, tm- 

lib.vi.initio:— 1&# VaJiwTwM^-M»*»^^»» ^^ iUe ad easdem Choeph. 572. hoc 

w rAnXSAN EHA^EINAI Oiy, «« modo exhiberi debet: 

3utr» m$ offnru ^4*is »"» »"•>■» ***"*' ^ 

pariter ad p. 229. libk yu^-^kMMtftfiwm h xm fOktn wuv» 'fm »«m» tvfub 

rt JMM ChtXufmt moraus EnA*IEIXAI w E^, r«^* «<rft, jmu KAT* 0MAAM0T2 

rAXlXSAN. Sed in viam ledeamus. BAAEI : 

y^.UZl.adfimm: a.aji^m.^^u j. ^. m me Jacie* ocu/o,. Tot& pcriodo 

M. corcfe; deest n.-i«i«sci*; V. ed. B. ^ de«mtius sperari potest. aed inter- 

inveitU: m nempe cum w, et i cum c. ut ^^^ ^.^ ^^ ^ ^^ p^ 

alibi 8«pis8ime, Ubrario, vel typographo. ^^ ^^^^ ^^^ 

negUgentcr commutatis. Ver. 1135. rim.- quemconqpectusal- 

IlMd.ad/ia:ttmcordi,tt«igii«. ItoMan- tgrius jucundior eUcuerat, ultra vires dis- 

tuanus, -En. ix. 556, simulationis. 

Pfinceps ardentem conjeclt lampada Turnus, Ver. 1 1 34. Atque : P. Jtquis Vind. O. 

'S.tjlammam adfixit lateri^. ^. n. X. il. ^ut qWBi V. ed. ^M* que^^ 

Tu-j • * • •. rk^^s.iQ f»^ i!i «afe • «c vere et exquisite, V. ed. B. L. 

Ibid. wiwactt ignis. OvicUus, tast. m» ^, ^ ,. • ? j. i^* «/« «^ 

^ M. n. X. rehqui, ut edi solet, mala: ad 

vulgarem nuperi cujusdam correctoris gus- 

Qpos 8anct& fovct illa manu, bene tnvitis, ^- tum. Invenior nempe^ ad morem vods 

'^^' . . j, j, ^, «,«^„, semeUae Grscorum %uuvxcfuu, saepiuscule 

rii;i/^ inex8tlncti,yrflm»iwque, duxque, precor. 6 *_* Z- • *-«♦,,,« 

Tim quandam verbi substantivi tantum. 

Ver. 1132. jactorff octtfo*. Quaedam modo continet Testi sit Horatius, epist 

dedimus ad u. 1046. Ovidius, epist iu. ii. 1. 112. 

Ipse ego, qul nullos me adfirmo scribcre versns, 

Alter in alteriu8jarf«i/« lumna vultum. Invenior PartWs mendacior— . 

Amobius, Ub. iv. p. 13. " Rursus vero, Conferas S. PauL ad R«m. vu. 10. 1 Cor. 



LIBER QUARTUS. 387 

1135 Inyeniuntar: in advorso Tero atque inopi simt, 
Prehendere quse possisi oculorum lumine operto, 
Innumerabilia: ut melius yigOare sit, ante 
Qufi docui ratione, cavereque, ne inSniaris. 

iv. 2. ne locos plures ezdtem. Male in- nominum Umen et lumm eghnus ad ii, 

veniuntur igitur valet nuUe sunt, vel in- 959. et alibi. Le€tores sententiam ferant 

feliciter cedunt, in amore. Simile legas de conjectura; ad quorum judicium de- 

in Homeri Ti, I. 324. ferimus, nihil ausi ez ingenio sine idonetl 

Ibid. amore secundo. TibuQus, i. 2. quapiam caussi in Lucretio novare. Con- 

'75. fer tamen sis interea iiL 560. — 371. 

Caeterum, ne locum Fapinianum, quem 

QuSdTyriorecubaretoro, sineamorf /«ovftJo, ji -.^ . j <• • ^ i« 

Prodfflt— ? ^™ adscnpturus, emendatiom meae alie- 

niorem existimes, scias velim, hanc esse 

Et Propertius, ii. 19. 67. Utrobique plenam versta constructionem : 

Mendaces Indunt flatns in amore secnndL " Qu« poesi», lumine" (vd limine) «' o- 

^ . , — '< culorum operto, prehendfire oculis:** 

Cornge, «?c«nc2o.— Bentleius. *,. ^ «n ^ • m». ^ 

^. . -. . . , nam Statius ille memoratus smiiliter est 

Sic etiam Hemsius pnor versum emenda^ 1 ti in *lv * 9 '■sn 

verat * 

Ibid. amore proprio: i. e; vere nostn>« Longaniperspecies: foBlsvixculmina/ywiifaf 

cujus nuUus est particeps; qui sine rivali f^MbiUt auratique putes Uquearia coeU. 
feliciter exercetur. Hancinterpretationem 
duo proiime pnecedentes versus cuivis 
«nimnm advertenti slattm fluggerunt 

Ver. 1135. tunt: V. ed. Jiants quod 

an forte venerit ex mai^ne? ^^' ^ ^^^' ^ inliniaris : i. e. « ne vis. 

Ibid. inopi: le. opibus suis, vel a- " co faUaris, et capiaris." Scribi solet, mr 

mica, non potito: uti probe lAmbinu» inlaqueeri$: ex emendatione Lambini, a 

0X^^ vestigiis veterum ezemplbrium nimium 

Ver. 1136. Prehendere: sic V. ed. n. «cedente. Pius in quibusdam Ubris re- 

recte, ut putem; quum vetustiores per P®™ *^» ^^ "°* ® comipteUs codicum 

velociorem pronunciationem tuUsse syUa- elicuimus, diserte testatur. P. ut Aldina, 

banim nimieiati medelam videantur. A- ^ Juntina, ne inlicianss Viod. ne inligi- 

libi diximus. Vulgo, prendere.-^perto: ««'•«»' V. ed. «if in ligniarisi B. ne m. 

sic andquissimi, L. M. XI. et verisame, '««»««'".* ^ A. *i« inUgnianss M. neque 

ut arbitror : i, e. « quivis, vel sit Ucet Hyp- »«'«»»'«"»/ O. ne Ugniariss n. ne lingui' 

"saacfficior, possit discemere." ReUqua «*"*"' ^" ne oligniaris s a. ne malignia- 

omnia exemplaria, apertos qu» lectio ra- "«• ^* ^^ "* ^^ elementumg irrep- 

tionibus loci non satis convenit. Eandem ««"* ^ 1^^ quapiam, Ugnum, i e. « 

commutationem harum vocum offendimus ^»^*"» (de quo S. Lucas, actt. iqjwstt. xvt 

superius, ad ver. 600. Sed aUud insuper 24.) continente, et adacriptfl mai^ni: 

mendum, ni falhmur, e loco toUendum "«0* »&» crediderim genuinum esse ip- 

restat; quum Lucredus hoc pacto scripse- sum OUgniarit^ de quo nihil reperio; ita 

rit versiculum: ut iUud tormenti genus re^idat Jam 

veco fonnas hujusce conjugationis multas 

Prehenderequsepossisoculoramlifiitiieoperto. • #^ i ■ni* • -^ • a 'u j 

^ *^^ ^ m Celso, Plmio, et scnptonbus de re rus- 

Unde summse venustatis, et poeta dignia- tic& reperies, Ztnto, aUiniOi et iUinios ut 

sfana, translatio enascitur, De confiuione audacuU sit de vocis Latinitate, quod doa 



Ver. 1137. Innumerabilia ut: X. Innu- 
merabili au^.^nc^; n. aut— «tY ante: n. 
S. si tante. 



388 T. LUCRETII 

Nam vitare, plagas in Amom ne jaciamur, 
1140 Non ita diflScik est, quam captam retibus ipsis 

Exire, et validos Veneris penrumpere nodos. 
£t tamen inplidtus quoque possis, inque peditus, 

Eciiigere infestum, nisi tute tibi obvius obstes, 

£t prsetermittas animi vitia omnia primum, 
1145 Ut qu£e corporis sunt ejus, quam perpetis, ac vis. 



nemo fedt, dubitare. Vetus gloBfiarium: in figura noster. Ovidius, art am. ii. 

** Lnuot xf*^ lUinioy 1«*«;^«." L^^un- 5B0, 

tur etiam citxumlinio^ perlinio, sublinio: 

uti lexica te docebunt, ne pluribus con- ^*^ ''^ ""^"^ "*"^''* *««'• 

gerendistemporanosfutiliterteramus,in Impedire autem proprie Talet, iiiigaiis 

apettk satis re. pedibus constrictum tenere: i e. pedids 

Ver. 1139. jaciamurs ita scribitur in tenere: vide Nonium, L 285. Glossator 

omnibus exemplis (pneter n. in qjaoja- vetus accuratissime: " Jmpeditus, t^w^ 

ciamus,) vetustioribua. Lambinus ob- J,{«^iw" Similiter PlautQs, et apposi. 

trusit Lucretio suum faciamur, ab edito- tissime, Truc i. 1. 17. reti inpedti,- et 

ribua pluribus temere susoeptam. Nos mii. glor. iv. 9. 11. 
ablegandam esse oontextu existimaTimus 

hanc anntrariam mterpolationem. Ife t e- r « 

*aciamur autem, ne notmetipsosjaciamus^ Ver. 1149. ifi/btem.* L cs. r« ZkmwntMft 

▼el immittamus: /tMi i^C«X4i«/rMy.— Mox «jf m» CXaQnf: namqjue eos falli puto, qoi 

in V. ed. desideratur ; et Venere oompa- velint amarem nomen subintelligi. Ori- 

ret, pro Veneris» dius, trist ▼. 5. 51. 

Ver. 1140. Confenis Ovid. remed. am. 

81. in quo carmine multa sunt hunc lo- ^l nMl it^etti durut vidinet UlbceBr 

cum totum Lucretii attingentia; a quibus ^"^ ^*"^' *«* «^ '*"^' ^'"'^ 

tamen adscribendJs ob copiam nimiam ^^ ^^ ^^ ^^^ ^^^ .^ 

abstinemus. . . . 

,1. 14. 

Ver. 1141. perrumpere nodos; Venerei 
retis scilicet Ausonius, Mosell. 244. 9i rex obsUMi ebviam, regem ipsom prius per- 



vortito. 
Kadojis decepta plaptt eiramina verrit : 

et, ubi Bunmmnus pluws locos laodat, „ J^' V^.^\?' ^ **"" ^ pr«termit. 

Nemesiani cyneg. 301. ^ "^ ^^ •** ~'P^"* '^**"'» ««**'« 

** praetermittis.*' Nihil perfectius, aut 

A.tque^4V«'>longoquemeaottar«iMtracta, dilucidius: temerarii tamen et audacufi 
Addiscant raris semper contexere »0^». editores de suo scripsere Tumg quam lec- 

^ ... . . „ tionem sane nos in A. offendimus, et 

Jbt committi non mtempestive possit lio^ ••t. « . jis- • i.*i. ^ 

tr^ iT' Vmdobonensis effigies exhibet — guam: 

ratius, m od. 1. 1. 28. . s- lir - ^ 

A. qiuB.^perpetts : M, prects; H, prape' 

Seurtfpi/teretisMarBusaperpi^a/. tis; tL, prepetis, — vis: V, ed. jus. Ca^ 

terum, hic est ordo veiborum in 2. 

Ver. 1142. tamen deest V. ed.— ^uo- 
que: A. non.^nque peditus: X. ingue Corpori» ut qua; «unt eju»— . 

pedita. Et mox Vind. Effuge. EUsio nempe is syllab», Lucretio et ve- 

Ibid. inplicitus, inque peditus. Peretat tustis aliis perquam familiaris, correctlri 



LIBER QUARTUS. 889. 

Nam &ciiint homines plerumque, cupidine csecei^ 
Et tribuunty ea quse non sunt hiis conmoda vere*- 
Multimodis igitur pravas, turpeisque, videmus 
Esse in deUciis; summoque in honore vigere. 
1 150 Atque alios aliei inrident, Veneremque suadent 
Ut placent, quoniam fedo adfiictentur amore; 
Kec sua respidunt miserei mala maxuma ssepe. 



displicuit*r vide ver. 1022. Denique^vep- «01" in onmibus Lacretio. Lector autem^ 

bum perpeto non alibi invenire quivimus. quid Telit, eligat : nos nihil refragabi- 

Ver. 1146. Editores inferdre solent mur. 

pronomen hoc inter Nam etfociuta: au^ Ver. 1150. aliei: O. tUiiss A» iUi; per 

dadus» an insdtius, egomet haud dicam usitatissimam commutationan. Sic in 

temere. Ordo est: *' Nam homines, CorippOf iii» 48. 

«c«ci cupidine, fedunt ea commoda, Attonitattatresrcolutfactinibwibant: 

«« (l e. conjinguni) et tribuunt, quse non Ante fofes oTue, tectfa sabllmibiu illae, 

** vere mulieribus contigerant.*' Implentes altas turbi stipante fenestras t 

Ibid. cupidine caci. Ad eudaem rescribendum dico, fttir, vice a&>. 

modum Lucanus etiam, i. 87. mdL 'atiot diiei vnrident. Videhomi- 

O ! male concorfes, nimia<iDe cu^^ c^ci. ^^^ vecordiam ! qui invicem se irrident, 

alter altenim, dioentes amare torpicidum 

Ver. 1147. hiii: P.silfi, — vere: A. m- scortiUum, illepidum, atque inficetum; 

tas et idem oedex mox, pravos. cum ipd habitudinis deterioris et defor- 

Ibid. conmoda : i. e. elegantes dotes auoris pudkm colant et adorent — ^Pius. 

amori conciliando idoneas. Terentius, Ibid. sUadent. Sedulius, caim. L 274. 



Heaut iii. 2. 10. 



Mtdier conmoda, et 



E6t leve cujus onus, cujus juga ferre sUave ett: 



Faceta, hxc meretrix. atque V, H. Fortunatus, ad vL 7. 14. si- 

militer: 
Ver. 1148. pravas: i. e. quibus in ali- 

qu& parte corporis est distortio quaedam Regis honore, novis duplicata est gratia pomis : 

et depravitas membrorum : turpeis autem, *'"«» '^^" '^''' ' ^"^*^*« ^ "^' ^P^'* 

quibus vultus fedus est atque inhonestus. Sic castigandum: libri, amore. 

Videas me superius, ad ver. 516. Vetus Ver. 1151. placenl: P. V. ed. B. M. 

glossarium: " Praoia, Wr^»^«j." Idem: a secundH manu, O. A. X. placeant; U. 

^^ Turpis^^iuiuifis" ExempU passim ob- ^aceL-^quoniam: A. cum ipsi. Nimi- 

versantur, vel in auctoribus usu puerili rum, postea quam ro ^uom expulerat ywo- 

tritis. fiiam, ut alibi saepenumero; conrector de 

Ver. 1149. deliciis: ita XI. et Vind. suo pronomen intrusit, ut metro corruenti 

sed diligentiam coUatoris vix dubites co- tibicen oommodus subveniret.— ««{/Zict^n- 

arguere: P. A. 2. dditiisi n. inde dictis; tur: ita VincL O. A. A. cum Juntin& et 

reliqui universi, in delictis. Legendum Aldin^ posteriore: n. affectentur; P. V. 

puto: ed. afflictantur. De membranis Haver- 

campi nihil elido explorati satis hac oc- 
Esse in dilectis, summoque in honore rigere. 

* ^ * casione. 

Nam his major varietas inest quam in de» Ibid. Ut placent: atque adeo inimid- 

ft'cii«, et in honoref cujus nemo studio- tiam Deas devincant, qu» ad amorem so- 



S90 T. LUCRETII 

Nigra fM^j^^n est; inmunda ac fedda» ux^^fidfr 
, nmxxmifr nervosa et lignea, A«g««$* 



lethommesiBdtare» quodeft imsifawatur. cum p«ceh poKe Latine. 

PleDJB nint istiunnodi rebus poetanim Teatis eat etiam huic fiurto ffequena La- 

pagiiuB. Appositus est Horatius, sat iL tinorum scriptis Gnecarum pfarasium ad- 

9* IS, speruo; ut supervacaneum sit hac occa» 

M«Mi«.^i«<r.I>»s.Vbtatetdlctl> «iooe «m dtiii» i«pet«t^ aut »er^puk»i- 

U8 erentijare. 

Probe oommentator Cruquianus: " Ide- c«terum, est non comparet in P--^.- 

•« one Virtutem et Industriam doeris, w ita n. cum «lavi varietate et quie Lu- 

" U teyuoftir Inmdiar Confer Eur. cretium ;t;«^»Ti,/M{ii.- reliqii, c*.-^^ 

Hipp. initium. ^ ^ ^^^ . ^, cosmos; r^a absorpto litera finali 

Ibid. adJUcieniur: L e, gravissime ex- pneeuntb ¥008. 

eroeantur, quaai terra per ictum viden- ibij. ^igra fiuXiXfc^s estx i. ew « ni^ 

tum aUiderentur: tukrm^umrrau Dict|s cc ^ qmE ^^q nomine debuerat audire 

Cretensia, ii. 5. " Tdephus-do/or» vul- «c fuXMy^^t.'* (Homerus, Od. T. 246. 
** ncris immodice qjfflictabatur.*' Ita 

Suetonius, et aKi, figurate; lespicientes Kiywg u a^/», MEAAKOXPOOIg, «> w^nw y) 

consuetudinem summis miseriis laboran- <« mgra, ifiq^iftiw, nomen nandscatur JZa* 

tium, qui se volutabant humo, et sponte <« vee" vel mdieo coiore. Sic Ovidius, 

solo impingebant jiava Chlide; et Horatius, Jlava Chloe: 

Ver. 1152. miserei nuUa desiderantur ^ed saepius Latine didtur de pulchiis 

in n. maribus, ut JpoUine, et Hippoifftos vel 

Ver. 1153. Nigra: V. ed. Nigura^ etiam de deahus minus candidis, C&rere 

fuXsxf—ti F* /MiX«7;i^i* ^us prisd codi- ac MinervtL Macuks, hac usus oocasi- 

oes, fU)ax>MfS' et nonnuUi scribunt, eo- one, fedissimas eluam Philostrato, faerolc 

dem teste, ftiXmvtxf*'^ ^^^ ^^ metrum xix. 9. Kai MEAIXPAl^ nv • Umrf»XHi 

peocat: V. ed. mel Utrus; Vind. L. meU »«, rtt t^^mXfu» MEAA:^, mmt Immms •»•- 

chruss B. meietruss M. meiichruss O. ^^vf, tuu METPIA EnANexiN »«/»«;. 

metocArtum; A. mc/ cArtt; X. Xl. mele Vulgo, furfm twmtvm: ineptissime. Hinc 

crus. Ex quibus varietatibus certissime recti nihil viderunt vfai docti in Meleagri 

colligitur, non ambigendam esse lectio- epig. xxxi. quo non est poemation into- 

nem, quam nos, priores editores secuti, grius, et nobis in hoc tempore opportu- 

posuimus. Omnia autem scripta manu nius: 

cxempnuria, in quantum novi et intelli- .,^^.„^„- „. /. . , *. * .« 

gere valeo, voces dederunt Latinia fatens aixpots 

exaratas; sed faaud dubie prarter mentem ^^^. ^ ^^^^ ^^^ «fl.^«- 

poet»: quum delicatuU faomines inter T.i,w/i*«»i«8«,'HnTAi*.flKETy«pEpw 

Romanos, ac mulieres elegantiores, Grae- nxijn» is AETKOT ^ TE »« MEAAN02. 
ce loqui a£fbctabant; et potissimum, quot- 

quot in amatoriis deUciis versabantur. ^"8»* P^eios, quasi duos Cupidines, ftn 

Hanc ui rem Juvenalis, sat vi. 187. iw ferre ad Venerem, divenas ookmbus, 

ut ipsi: qui affirmant etiam, oorolfa» &ic 

De8ulmoncn.lmeraCeCTopU^mnlaG^^^^ ^^ puldierrimas, et maxime amabUes. 

Cum dt turpe maglii nostris nesdre Latine. . '^ ' ji .« • 

Hociermonepavent;hocinun,g«udla,curas, Hmc, inquit Meleager, me desidenum 

Hoc ctmcta effundunt animi secreta. QiM peicusjut ambcmim puerorum; quum a- 

^y^*^' more> frui cupiam ad eundem modnm 

Concumbunt Grasce».— . . . *^ ,. „. , „. 

suaviter mixto et conditoii Ste apua Vir- 

Idem, li. 148. non alio spectat poeta: gilium, ecl. ii. 50. 



LIBER QUARTUS. 391 

pumilio, x»Pirm futtf tota merum sal: 



Magni 



— t»bl candida NaSs siccatam, et exinanitam quad, ad tenuis- 

'^ * simam macntudinem. Verba scholiastis 

Hocgenere alia ezempla tibi suppeditabit *^ Lucretium faciunt egre^e; per m»ff 

Emmenessius ad locum. Accedat Fetro- ^"**' expositionis felicissimam quid noster 

nii versiculus, in Iragmentis: ^^^^ pulchre dedarantia: iytt h ^iXi;^x«#- 

,^ „ j f«*' «tf» MEAANOXPXITA HPEMA. »m OT 

illtf/«»pinrpur«mideproinuntor«mborem: \,.^ ^t.*.,v,. , r^ ... "*^»*»'"* 

AIAN MEAAINAN. Qmbus opportunus 

e^iprimere volentis Ovidium, epist iv. 72. snpenreniet Vitruvius, vi. 1. *• Qui autem 

^aa;a verec«mda.tii«erat«rambor. • " 'Tf P'*'™^ f "^ meridianum, 

sulgectique solis cursui, bremoribut 

Epigramma Stratonis, insigniter deprava- " corporibusy cohre Jusco^ crispo capiUo, 

tum, emendatius apponam; quod mihi " octUis nigriSf cruribus invalidis, san^ 

totum videtur occupari in dijudicandis " guine exiguo, solis impetu perfiduntur." 

puellanim pulcfararum oculis: Malim, solis currui: ut Hor. od. i. 22. 

,„„*._ 21. De /7avo colore, vide Gell. ii. 26. 

AixPftAEis -^ ' l^^orro, has *fo^»^us amatonas, et ir»»»- 

ILcu KANeOTS ^V« «* ./^-O. «» ME- {"''"V. P^''**^' "^**^"'' ^^"^ ^^ 
AANAS- mpohticis; quem Hutardius, Aristaene- 

Ovii K0PA2 U^ se»pmrtfur0f^' «aa* «. *^' ®*,®^'» P'®*^ *"^t VBStigiis secuti: 

/>wftv • 9"<» videas apud Merceri animadversio- 

TA2 /JuXxne^B-eUfjtve, AirA0*AEI2 «, ^iAa ^^ ^ AristaBn. epist L 18. nam, si recte 

q; ^^a^ • • ^. ^. .. , constituendis his onmibus, atque adscri- 

Siverodepuerwmpnoi^duticholo^ua. be„dis, rite inh«rerem; et tempus, et 

M^JIL^^ V' '' ^"''' ''? "^' "^ ^"^ *** ^^1""^ ^d patientissin^ lecto- 
S^ li: -^!! "°? ^^*^ .W'«''« ris. me deficerent: a^ue utile est in pri- 

Z^t.^^''^' ""*""*"*" i»i»momtioCamma2iveldepoet&,vel 

ligenda. Docti rem experidimt. Porro, de poet« commentotore. 

glossator vetus: " U$ktxf»t^ /wciw." 

Optime: et huic glo^ Vizgilius est ap. 0«« «T^tfMu m «m^», ^, «y lr« m«f, «u2t/. 

positissimus, ad ecL x. 39. 

Ibid. a»o^fn4t: " quasi non idoneo 

— quid tum si /«jcw Amynta»? " cultu corpus curaret illa, comeretque.'' 

£t »1^^ vioiae sont, et vacdnia Mfra. t* i • «. 

, «ttuuaiw^a. Ita mn voce lemore molliens, et ohscuri- 

Kec minus Ovidius, epist xv. 36. tatem quandam, utpote non indigena, pr» 

se ferente. 
Of»iW«8inon«mi.placuitCephe1aPerseo v«, 1 1 c^ •» • ^\. . .. 

Andromedc, patriie /moi caiore siub. ^ er. 1 1 54* C^iw .• 2. Casta.^ignea .' 

A. mgra. — Aofnas: V. ed. dorcans; X. 

5ic legendum cum codice; vulgo, co/ortf.- arf orco*. 

vide nostnim, ad vl U07. Interea, The- Ibid. Qgsia. Hinc igitur concludimu^ 

ocnti locus videtur nostro poetas in ani- ctEnos, Yelglaucos, oculos muliemm mfa- 

mo ftiisse, qui legitur idylL x. 26. mari apud veteres elegantibus fonnanim 

Bcf^» X«fiw«. Xppuf «awm rv ra^. spectatoribus. Eodem etiam non obscure 

hrxy»», k)Mxmwtrw' ty» ds ^^, meai- ^P®**** Amobii locus, lib. vi. p. 1 95. im. 

XAfiPON: — '• POtest (fieri), ut hic/a»iM sit," (L e. 

, . , _ formosusi quod patet ex animadversio- 

ubi c^end» sunt elegantes iUustnrti- nibus in pr«cedentem versum) « qui in 

6nes Wartom. i,;^,«, autem, |n^r sole « veritate habeat oculos casioi^» Idem 

VOL. II. Q ^ 



392 T. LUCRETII 

Balba^ loqui non quit? r^Mv^-i^u' mul 
At flagrans, odiosa, loqoacula, Astfuei 



Uquet er Apuleio, met. ii. p. 88. — '* octt- nobis abundantius fftyent exempUuium 

•' li, catii quidem, xd vigUes — :" L e. veterum scriptune. P. chariionia: vosa^ 

virtute quadam vitium illud compensan- ta, et inepte Vio defensa, vox: Vind. M. 

tos. Non dissentit Suetonii (estimonium, o. charitomnia: quod ipsum nostrum est: 

de Nerone, cap. U. — *' oaUi* casiis, et i^ x. chariton mia: diserte: K n. cha^ 

** hebetioribus — .*' Nec Terentianum, rt/onnia ; Uneamento singulari liters de- 

Heaut V. 5. 18. ficiente. — ^Poiro scribendum esse insoper 

Rufamne illam virginem, existimem, pomilio: ad antiquiorem, niai 

Oiiom, sparsoore,a<lunconato? fidlar, orthogr^>biam. Sic certe glossa- 

^ , .^. _ ^ j.^ tor vetus: ** PomSioneSi mmc." — tota sal: 
Consulas ibi Donatum, atque editores; 

et ad Hecyr. iii. 4. 26. haud aUena com- aps . 



mentantes: 



Ibid. Parvola pumUio : L e. parvisama 
omnium; *' adeo parva, ut sit etiam pu- 
Magnus,rublcund».cri«pu.,cfa«j8, «*«•«. cc miUo, cum Charisi comparatur." Nam 

voces has conjunximus, sublata distinctio- 

Ibid. TlaXXmiMt: L a duldcula qns- ne post Parvo/a, oontra &ctum ptioTum 

dam atque teneUula yXMUMt/^tt Ahini. editcmim. Nec Faber etiam rem non vi- 

Ibid. nervosa et lignea: L e. *' itarigi- dit. Nimirmn, pumUiq blandlloquentu- 

<( dia coDstiictisque nervis, ita duro stri- lorum vocabulum non erat. Hinc pro 

" gosoque corpcMe, ac u ligneis fibris consimiHbus habefaantur vel prave conjor^ 

f ' compingeietur." Non aUena est phra- fna/< et pumiUones. Suetonius, in Au- 

sis Pliniana, nat hist, xvL 64.-—*' ubi Ug- gust cap. LcxniL *' Nam pumHos atque 

** nosiore caUo induruit — ." Lambinus «« distortos, et omnes generis cjnsdem, — 

docte atque eleganter innuit Theocriti «« ahhorrdiat*' Apuleius, met ▼. pu 388. 

versiculum, idjU. x. 18. <> At ego miseia, primum patre meo 



-K t tTAA A ** niorem mantum softita sum; dem cu- 

. «« cuibitlL calviorem, et quons pacro /m- 

' ** miZwrem— ." His autem monstiocb 

i. e. rigida et exsuca, uti stipuloy vel are- nntune lodlbiiis Romani veterea, per 

factus cubnus: quod Lucretio est apposi- quendam praBposterum afotttm, non ta- 

tissimum. Haud aUorsum spectat pro- Qjen dulcedini Venere» «ffinom, quod 

bissima schoUastis expodtio: rvr' ctf-ri*, h satis Uquet, Tpipfir** delectabantur: vide 

<r;^y>i, mu XiirrtT, xcu ftax^afxsXas, cvy Sueton. viii. 4. Longin. de subUm. sub 

xMftnfrinTmt ^tt. Versus vividam t9fyu- fin. A. CelL is. 4^ fin. Euseb. in Sleip» 

«f, ejecto male articulo, Brunckius nobis sernL etb. 4. et noitram Silv. Crit in •d* 

obUteravit Porro, Vind. faabet nervo-' dendts tmn. iv. qu» satis eoiam inw*it?y" 

rum. lefdlunt, in dicto Suetonii loco,-^** puer 

Ibid. Aafxag: L e. dama^ vel caprea: «« cocdnatus, portw portentosoque capife^" 

ciu, utpote ad rapidos cursus a naturl ^g^ lescribere volentium. Ab hac au- 

comparatas, rigidus nervorum vigor est, xem. pumilorum adamandorum consuetu- 

et ariditas membrarum macUenta. Adeas ^ine debet emanare Terentiani versQs in- 

autem aett. apostt ix. 56. ne plura in teyyretatio, ad And.L 5. 15. 
tantiUam rem investigemus. 

Ver. 1155. pwnHio: V. ed. pumiUo: ARqtddmmstriahna: ea qnoniam nemini ob- 

neque aliud est re verft v piniilo codids trudi potest, 

n.— XMfirMv ^a,* vulgo, Kmfirm mf sed Ituradme— . 

5 



LIBER QUARTUS. 393 

iTx;9df t^tifAnitv tum fit, quom vivere non quk 
1160 Prae madej i«^ifn vero est, jam mortua tussi: 



Ibid. tota merum sal, Afranius m NomJnlbiw moUire licet mala : /«xm vocetut» 
Compitalibus : Nigrwr lUyricft cui ptce aanguis erit. 

8i crassa est, Veneri simQis ; si flava, Mineryai : 
Ut quidquid loquitur, sal merum eat. 8it graciRj, macie quae male viva suft est. 

Bentleius ^ *"»"*«»» qu«BCumque brcvi»j qus tuigida, 
* plettom: 

Locua ezstat ia Prisdan. lib. v. p. 659. Wlateatvitiumproxlmiutebonl. 

Onomasticoii vetus: " Sales, airru,rn$r Crassa «st, cui membrorum lineamenta 

1. e. lepores. Confer nostram SUv. Crit xninus eleganter, ac rudi tomo, deformata 

SBCt cxlv. Similis est locutio Hesio- sunt; et eo habitu mtilier opponitur ei, 

deum lUu^ Tbeog. 27. ym^r^t «.,. meri qu^ ,^,«^,,,, et teretibus est membris, ut 

.mares: adi pariter de hac re Silv. Crit Suetonii vocabulo utamur ad jul C«s. 

T.p.143. Appositus est eUam Sophoclis ^lv. ubi commentarii interpretum sunt 

versiculus, Elect 301. omnino consttlendi. T. straha Heinsi- 

•O ^arr* »faXx.s .brcs, 'H HASA BAABH. *"™' ^P"™^" P~b«* ^t recoquat Bent- 

lelus, prarsus odiosum est; etpromon- 

Huc referas Plinium, epist l 16. 5. stro, Musas exterrente, vel furciUis ejid- 

«* Praeterea, facit versus, quales Catullus, endum. Locum consulaa. 

<» aut Calvus. Quantum illitj leporis, xr ^ 1 e», . «. tr ^ ^ 

<« j . j. . •*.j. . . . ' Ver. 1157. rpctuXtZu: V. ed. B. ttav^ 

*« dulcedmis, anwrj*udm?«, amoris, inse- ,. ^ ,-• J! .. JT 

,, ..», : ,. ^ ,r. .. '««»; ^- cratUtxts n. traidi» — mtcto.- V. 

" nt! ' I. e. salis: compares Virg. geo. ^ cA. ' t 

aSS, cum nostro, ad ii. 465.464. Hic 

autem usus vocabuU salis longe tritior est, ^^^^ rfavXi^u: i. e. Phavorino inter- 

quam qui se poscat opeiosis collectaneis P'®*®' yt*»^ >^^yu. Infractas autem 

iUustrari. , conantium infantulorum loqudas cum 

Ver. 1156. ««.«rx.*,.- i e. «« qu« ^^ "**"" °^ ""**" ~'*°"" 
«< horrorem quaikdam venerabUem specie 

« corporis incutiat" Talem Seneca vo- ^ ^""^* '* ^ " ^^^« ^"*' ^ 
Idbat eihibere Antiopen Amawna, ma- " ^"«'^*®'» ^oi^^^ nimia solum obstat 
trem Hippolyti, Hippol. 658. " verecundia." Longe appositissunus Ho- 

ratli versus mihi in mentem venit, sed 

Etgenitorintetotusj ct/on;^tamen Laml»nu8, ut video, prsBcepit, sat i 6. 

Pars aUqua ma/rix miacet ex aequo Jcctt j. 1-», „k: ««<- .• r -^ 

^ 57. ubi vox infans sensum maxime pro- 

ShniUter ^a/an/am Statius, Theb. iv. Prium habe^ ^ primarium: 

429. *onwm nnncupat; ct Minervam »t* ..^-t -...— f i... 

T -^ 1— c a ^"^wm utvenicoram,8lngultunpaucalocutU8, 

JlUtlnus, xliu. 5. 5. Iitfant nasnque pudwr prohlbebat plura pro&ri : 

Ibid. pknaque h<moris. .Non de nihilo . 
^stvox ;)/««, sed habet multum argutia- '* !' " P^^'! ^"*>'^''' "^^'^••" ^^"^ ^^" 
«m: nempe, quasi dixerit, " Non ;,/«,« f^^ ^nscianus,. perieg. 468. sic ad fi- 

." camis et pingmtudinis, sed honoris:" ^ *^""°' ^^^' ^^^^^'^ 

nam, in habitu hominis dedarando, jiU' g«j .anant ocuUs Kgros, damnantque ntfando 

tiut.et graciiis vooes adeo invicem<i|^QDi . PerjunM furto; quo« tracta flumine c«cant: 
fiolent, ut hsec maciem describat, obesita' 

tem Ula. Ovidius, art am. u. 66a nos- »• «• ^«rtOf quo^ di«imulantes non ^aU 

trum respexit, nec mediocriter iUustrat; ^^* Hinc etiam Sophocles, Elect 14ju 

sic procid dubio castigate scribendus: accurate est intelUgendus; 

Cc2 



S94 T. iLUCRETII 

At geinina;et manmiosa, Ceres csst ipsa ab laccho: 
Simula, SjXhwi ac 2«iti»€*. est: labrosa, «>»A|^. 

NHmoS. k «c r.» ««rp** tissimo voccm adhibuit Antiphanes Ma- 

Oix»f*»»^ yr^ MriX«0(r«u: cedo: 

L e. " tn/afUfln agit, natura obUviosum, K^« «*». ^' •»«•* »' «p^Toi^f «4.Jv*f, 

« nec proviaentem fotuionmi, a^ue eti- o«^f. » yXi^topt y»»c r«r' EPflMENlON. 

" am prasentium negligentem;** ad illud TiflwjSjj— . 

Euripideum, Med. 48. Sed aliter in Stob. ecL mor. x. scriplsm 



»M» ya^ ^pnrtt im, aX-yUf ^u. 



offendo: 



C«terum, idem ille Venusmus locum m- '^^ ' ^^"^ 

t^rum Lucietii iroitatus est; eodem mo- quarum iUa lectio nobis exquisitior vide' 

do de vitiis corporis extenuandum esse ^^ et spedosior. Et mentem Lucretu 

gubmonens, quo noster de ingenii et ani- ^ersus Mazimiani, eleg. L 85. proxinie 

mi defectibu^ sat i. 3. 43—55. Nos, bie- attingit: 

vitati consulentes. et lectoris tedium re- Q^^^^g,,^aUm,fieAnmqwmacnfakiei^ 

▼eriti, adscribendorum versuum abstine- 

ni„g, Redeas etiam versus Nasonianos, modo 

Ver. 1158. A«,.t*«Ji«y: Vind. V. ed. ad ver. 1156. adhibitos. Hoc tampera^ 
O. lampadumi X. lanipadon.^Jit : P. sit. mentum corporis Apul«o>. met. u. p. 88. 

Ibid. flagraru: i. e. « ingenio fervido, suculenta gracilitas vocatur; ex quo loco 
" et vehemente; quod Accendit perpetua postea vidi Aristaenetum verisame Abres- 
« gamilitate Imguam." Sic ira, libidine, chioemendatum, adp. 115.editionissuae: 
etsimiiibusjhominesjfeagrareperhibentur. —Mu/Mm yf ivvfisttvfmn ttrn' w- 
Ammianus MarcelUnus, xxvi. 2. « fld' W« J«, iX« *f»t*^*9f ^mnw m lULtJ^ 
« «-anftMiniM wcffttt* postulabant" Fa- fs. *r% »«r«r«p»*f, «XX* «/«f Xiy.A«» 
cula autem, vel X«^^«^i.., est ignis ju- «^^ ra, WXNnX ErXTAOTS : quod 
cundus, et carens pericula Porro, Xaw- estresipsissima. Codices.i^;5;»«.. Gracfl,- 
padiim nomen est mufieris in fragmento <«« igitur, vel ,ir;^wr«, medium erat mter 
Varronis, apud Nonium, U. 906. quod macritudinem et ob^tatem. Glo«anum 
Havercampus etiam indicavit: et Lam- antiquum: " 1^^:»«^, gracihsr Nec ap- 
padio servi, in Plauti Ci8tellari&; primi. positus non est Marcus Argentanus, epig. 
tus ex officio fortasse derivatum: vide ^i* 
Hom. Od. A. 438. et nostrum, ad il 24. rp^ ISXNHN A/««Ai«w. A2APK0TEPHN 

Ibid. odiosat ob nimiam sdUcet gar- AfH^fHr, 

nditatem. Plautus, Bacch. i. 2. 28. O^mw. ai<X»»m)Mt nfitgt 'nfimiJMmi. 

— — — Oilflrtwmihies: Edidit Brunckius, A^Mitrm- perpepam, 

Tace, atquccquere. Lyde,me_ ^^ ^^^^^ ^ ^^^^ conslructione, nec 

Ver. 1159. Ux*n tpmfAtmv: P. Ux^ts acumine poematis scrvato. "Videbfagro- 

tfttfiutwv; V. ed. Isclimon cromenions B. «* cifem Diodeam; camis tenuiorem qui- 

Isdimon eromenion; A. Ischy nonerome' " dem, quam quod deceat formosissi- 

nion; Xl. IscUwmcromenion.^tum fli: " mam; sed optime moratam tamen." 
P. tum sit; n. ctttn fit. Woc^ I^^^mv Ihid. Quae disputavimus de vi veri»- 

tfmfAtviov tum flt absunt X. Tum i^x*^ ^ gracilis, proba sunt atqoe 

Ibid. 1«*;^^«» tfufAtnav: i. e. gracilis accurata; nec rem non recte tenuit trafr 

amiculaf uti Lambinus accuratis veifois tavitque Gisbertus Cuperus, in obaa. 13^ 

interpretatus est In epigrammate comp- i. cap. 5. quem lectori cominendamui» 



LIBER QUARTUS. 395 

Caetera de genere hoc, longum est, si dicere ooHer. 
Sed tamen esto jam quanto vis oris honmre, 

Ver. 116a Tt<b macie: V. ecL Pr^s- Sl /amma £t; A. Jamma e^. — mammotaCe^ 

Malaa.^«2fnf.* Fiioodicesaiitiqiii, p«2anr9. re» est: P. maaiosa deost certet VincL 

— ^j^ani.* B. nam,^-tus»: P. tussit; V. ed. mammosa cerett; V. ed. mannio sacerestj 

custiss R iussisi n. tussas, Bk L. O. A. X. XI. mammo sacer ««.— 

Ibid. ^yif* fwf ; cui lineamenta cor- ipsa ab laccho: X* duicedine lacchi; et 

paoris deltcat& simt tenuitftte rotundata:-^ *psa deest Vind. 

qua tenuitatom sane pra» se fert, nec sJc- Ibid. gemina: i. e. grandis, ampla, 

citatem macUentam tamen. Burum dis- tuigida, camosa atque suculenta. Ita 

t«nt ifx9»f ac /cl/Mf, gracilis et teres: Grsed usurpant JijrXwf, .et Latini etiam 

vide nos, ad i. 56, Teretes suras pueUie duplex, Geryona Horatio vocari ter am~ 

apud Horatium, od. ii. 4. Sl. vtitus enaiw pium^ od. iL 14. 7. quem Lucretius, v. 28. 

rator Cruquianus optime exposuit per et Virgilius, viiL 202. tergeminum voc»- 

*• rotundas tibias cum longitudine" Sic, vere, pulchra est Lambini obserratio. 

in Graecis epigrammatistis, saepiuscule le- Hitac Claudianum explicare soleo, in Ru- 

gentibus obvereantur fmimt iroits, et ;^i/- fin. L 276. quamvis docti animadversores 

fis fe^feu: vide CatulL IxL 181. 43ueto- aliorsum tendant: 
nius, i. 45. de C. Caesare: '* Fuisse tra- 

" ditur excelsd staturd, colore candido, -^^^^l^^^i^^^^f^^^^^J^^l^s 

terettbus membrt»—. Casaubonus ad Tunditur, et victo ra^/wr jam caeca magistro: 
locuip: Teretibus membris. *' Succulen- 

** tis, nec tamen obesis. Philosophus ^ ^* vioientissimis procellis. £t rapitur 

**hunchabitumivra^»0yvocat;—- qui me- 'aKribendum puto, vice trahitur libro- 

** dius est inter rav X8«>r«» et vrtfnrXut" '*^> dictionis minime respondentis effi- 

Qu» sunt perdocta et summe accurata. ""^® ®* ^'g^ sensiis. Jam vero verba 

Apuleius, met x. sub fin. « teretes et *^^ ^* ^P*^ sunt scribis commutata ad 

"toc«eo« puellos" epithetis pulchre soci- ^^»^» "^®** ™* ^^** ***»* ^»de Burman- 

atis dizit: nec perite minus veram vim ^^^i ^'ist iv. 5. 9. Hinc etiam opem 

dictionis teres declaravit in floridis, p. 777. salutarem feras Valerio Hacco, viii. 235. 

ed. Delph ^*' ampuUam— *«•<?<! ambitu, "*** ^ Burmannus expedire nequiit, alii 

**pressuld rotunditate " Plura sunt ad «>™verunt, et Heinsius ad textum male 

manum, et argumentum est elegantiis re- immutandum est redactus. 

fertissimum; sed neque res iUustrationis Ipia suam dii/rflf «» Cytherea cor«M« 

operoMoris indiget, neque tempus ita mo- Donat, eC azsunti aliA cum vii^e gemmas : 

ram patitur, ut nimii efiundamur; nec . .... 

.„„^ ^ . ^ ' , L e. ampussimam atque sumptuosissmiam 

sane commentariorum nostrorum moles. ^^ tt T.. . »«•'«"*««» 

Temperare tomen mihi nequeo. ^ te TT^ Et Honrta rat.on.s^ «1 o4 u 

priu» remitt«n «dtem »1 lUidani locum. ^' '* °"*~ ^ J*"«^ '^'"*= 
maxime tempestivum, de gymnas. sect. No8,Agrippa,nequeh8ecdicere,necgravem 
25. quem Pricaeus doctissimus indicavit ?«»«« ■tomacham, cedere jwkH, 

»1 AniiUtV«». «„-«. j Neccui|U8<f«p/k«perma»eUlyw€i— . 

ad Apuleium; quam ad ea, qnas super- r ^ r 

dnt, ezsequenda properem. Non inepto consilio rem administrant, et 

Ver. 1161. gemhia et: sic n. ut Tur* minime omnium sunt deridendi, qui le- 

nebos ^jregierestituit, veritatem in mem- gunt duplices, et magnos, vel longos, in- 

broDBrum cnrruptelis sagadter subodora- terpretantur. verum enim vero non ani- 

tos. ^.jtmiastg Vind. L. M. O. %, A. madverterunt docti, Venusinum respicere 

jamina etg V. ed. hvima et^ cui concinit primum versum Iliados in vocibusgravm 

Cc J 



S96 T. LUCRETII 

1 165 Quoi Veneris membris vis omiiibus exoriatur;; 

<* Nempe» alise quoque sunt: nempe, hae sine viximus ante:'^ 



PeKdtB tt&maehum, fitnw nnXnmim Ax»- Diodonis Sioulus, iii 62. IIc^i^mmV»» 

Xntt 9X»/U9tni; et OdysBe» primvm itidem )» rm fuittyf»^»» mmi ^rnv ytwa (A#mrv» 

in dupiicis cursus per mare tTfy$»eis M^f n), »mf m feurt T»f ^Mf , t» Am; ««# Aii— 

4r«Xvr^tfy, it ftmXat 9r»XXm vXmyxJ^n: un- ^ff«y«r «•i»»«»^iirr«— »rX. SaliiMiavs, P]i]u> 

de Teia lod lectio manifestiaBiine ostendi- exerc. p. 528. magn& ez parte veritatem 

tur. Denique, in transitu Theodoti fiag- perspexift; aed in Clomentis Alexandrini' 

meotom emendabimus, quod legitur in ▼ersibas emendandis non proraus felidter 

Euseb. proip. evang. iz. 22. yerBatus est, quamvis mihi parum con^ 

^ scio unam oertisBimam divinationem prs. 

i w a\ iTif-A. ripuerit Ita fragmentum iUud O^- 

TH AIEPH, ttm/§m »mrm^9tTtu itfn «rtw, wim coustituendum est: 

lXif$u ur« piC? )i^fM|/EM»«f , «ft^ ^i rttxf 

AI2S0N AIIAIOPOTN- ^ >'. .»^«fM> «/,r»«». '^^ "«"•• "'^' ««tfT.- »»{< »• r«,r4i 

'SotfJMrtf nit itfttrwrtt rvire§' HAIS V H£ll 
^**** IAKX02, 

Vulgo, *H t Ufn. '• Ab altar& parte, in ^'^^ ®' '^™ f^'«'*« ^^ ^*^-* «^•^ 
" irriguo solo:" et Air#«f u9mf%mt, Atque ««Xjrw. 

«iii/o2feiu emo^a moema. £#»af autem ;. •. — , r~ i- r^ 

..... ^ Aig«Tf 8 ciiAM myytt (f «» »«M»f «»«»«««. 

mTv9tu auissimt^^ossa, 

Ibid. mammota ; i. e. vinff««(itf#a, »m Hm» autem, s6at.- vulgo, qsf, erat; cass» 

ofVfifiktTfmg tx^* ^**^ rt^ffff sicut Syne- constructione. Dant libri, Xufi n fut» 

aius elegantissime locutus est, in epist. ineptissime. Jam vero iUud uln^h V^ 

vr. non longe a fina Grandiores mammee ^u^fi, prior Salmasius excogitaverat £t 

flcilicet minore erant in pretio ▼eteribus: Dionysii lactentis nomen peculiare vide- 

xxnde he^iles pajjithe, et ajHte premi, Na. tur /accAuj fuisse. Suidas: lamx»s A<«- 

soni bellisnmo laudantur. Sic etiam haud vuf6f tirt r^ fut^^. Ad quem locum Kus- 

illepidus aibiter Martialis, xiv. 154. terus Lucretii recordatus est, sed non 

^ -1 — * -I « -. .11 prorsus aocurate inteUexit Vide Dorvil- 

Fa«da,cre»cente8domin«c<Knpe»cepapilla8j f. ,,>,..-.. 0« j r •* 

Vt rit, quod caplat np«tra, tegatquc, manus. ""™» ^ Chant ui. 8. Sed appnme iacit 

ad illustrandum Lucretium, ut solet, Ar.^ 

Keque aliter sentiebat Maximianus, v. 28. nobius, lib. v. p. 209. *^ ^sculapius ba- 

„^ . ^ , ^ ^ ^ „, *• culo, Ceres mammis cum grandibus — *** 

UrebantooiIosdurs&stantesquepaiiiUaB, . . j i-. ... - 

Et quas adstringeas clauderet una manus. ^^ potissimum, ad lib. ui. p. 105. «* Avet 

«* animus, atque ardet,^n palatiis oeli 

Ibid. Ceres ab laecho: i e. «* mammo- •« deos deasque conspicere intectis corpo- 

*« sa facta ab laccho;" quum nempe re- cc ribus atque nudis, ab laccho Cererem^ 

cens esset.a Bacchi partu, adeoque uberi- 4» musa ut praedicat Lucretii, mammosom; 

bus mammarum prsBdita ^fftym^t» et lac- tt Hellespontiacum Priapum— w" Qu« 

tantibus. Nimirum, plurimis veterum loca non alios fijgeruut. 
Bacchus erat Semde prognatus; nonnul- j^j^ ^^^ ^^^ ^ ^^^^ I^ 

lis Ceiens mantus, (anecd. Grasc. ViUois. -^^^^ p^usaniie, Att i. 2. videtur baud 

.. p. 110.); ahis rursus, Proserpin«, vel obacm^ significare Cfe»«rm fiiiwe J^acc*,* 

Cerens (Herodot ii. 125.). fiUus. Or- ^^. ^^ ,^^^^., ^^.,^, ^^^. 

pheus, hymn. xxix. 6. in Liberum: «y^« |,, ««.« „, «« ^,^„ ^ V 

E«ff»x»,jr.XveifXi, Aiteztunifnp^vims ^ «a;*"' la»x«Si L e. ** Ceres cum fiUa 

Afffrrms ktMT ftn rvtvnOtif, ai»Cf trt Zcufttr. ** «'jWw." 



LIBER QUARTUS. s»7 



n 



<< Nempe, eadem facit» et sciinus fao^re omiiia turpeis; 
<< Et miseram tetris se subfit odoribus ipsa:" 



Ver.1163. 'Stcrufa: vulgo LatiniB lite- probe ezplicantem Vii^. iEn. i ^56. ex 

ris ezarata vox ezhibetur, «alicra ; sedex» Servii ooBomentariis: quorum rationes 

tra oontroversiam mendose. Nempe, per Heynius dubito an perspectas habuerit, 

omnem locum blanda dictio, et Sne»Mfw quum de suo nova, et aw^fsttofunt pror- 

Tmfi, d verr. 1157. 1161. excipias, piua sus» sit commentus. Appositus est Mar- 

pata Gnsca est: et scopus id postulat tialis, in nitidissimo carmine de puelU 

poiBtm^abiosaf P. x«A.e^«> Vind. L. M. canoere consumpti, xi. 91. 7. 

labeotat V. ed. lalcosas O. A. n. et XI. . , . . , 

lahrosa ; quam profecto smceram esse Lu- '^^ data «int nigris tota labella rogia. 
cretii scripturam suspicor. De labioaa ni- 

hil aiibi reperio; sed glossator vetus: Hos versus Salmasius etiam, ut jam cer- 

«* n^*;t;«x«j, /a&ro«t5."etvicissim, "ii- nimus, occupavit Hinc Klotai unice 

^^^brosus, ^foxu^os" Ex secundis igi- vera est interpretatio ad Horatii od. i. 13. 

tur cogitationibus hanc dictionem in con- ^^* "*™ l^Bdere oscula idem est raig imr 

textu esse collocandam existimavL pxn- P^^^^ fiotam labris dente: quamvis a 

fut: P. ^iAMffi- qui tamen testatus est in ™e gratiam iniret, qui pulchre valeret il- 

nonnullis codidbus reoeptam vocem inve- ^^ epitheton quinia expedire. 

niri. Ver. 1163. «.• P. V. ed. B. O. A. 5. n. 

Ibid. Simulay "Stktiffi ac "Sarvf», Sile' *d. — si dicere: n. edicere. Latet aHquid. 

numy SatyroSy et id genus numina agres- RescrU)endum puto: 

U«, umit naribu, donari. quis ignorat? ^^ ^ ^^ ^^ ^^^ «t. 1 u* dlcere 

Unus huic rei illustrand» idoneus est Lu. coner. 

dani locus, deor. conc sect. 4. — »tu dsvf o j • • u 

Sed emm priusquam hoc argumentum 

^^ , ^ ' dimittatur,uceatparallelumlocumStobaei, 

^r-. h^aXaafot y.p.,v (2«x«,*0» ^^' mor. ecL ii. apponere castigatiorem: X«- 

Mo:S rfif *PINA,— «rX. Et omnino con- , . 

, . <, ...... . . oiOif aurif r^M^^cfrat rms pniutrif twept" 

sulas ammadversiones Hemsu mgeniosis- _ '^ , ' 

simas, Can non obhtas, ad Ovid. fkst. ^ J^ .^ 

... ^^. . . . . r» ot AtXapyupof^ IIPOMHeES, avroaaXn- 

111. 754. quem venssime sagax cnticus ^-, ^^ ^J . * 

- ^" /Msyo/. £iVUlgatur, ^tXoeajpcargf, et *fOft.n~ 

$tus' pro quo Gesnerus conjecit srfoptnhiaf. 

Ibid. &mu/a, /aftrow. Martialis, vL laem dixit Flaccus, sat. L 3. 52. in loco 

^^' ^* germanisslmo: 

At iUe, isffid nan^ turgidu labrii, ___ at est traculentior, atque 

Ipsa est imago Pannici palaestritaB. ^^ ^^^^ l,„Ba^ simplbx fortisque habcatur. 

Ibid. ^A„^.. i. e. " labris est ita pro- ^ ^^ ^afh^ta^rfis pro minime fucato ha- 

** minentibus, ut videatur esse merum jjeatur 

"osculum:" vel, «« nihil est, quanta ^r ,,^^ ■ ^ xr- ^v a?., 

«•«., * .* •• 1 _*jf Ver. 1164. oTMAonore. \urgihus, iEn. 

** quanta sit, nisi os parvulum et dehca- • roi 

" tulum." Nam ** ab ore didtur oicu- 

*• lumr uti Nonius MarceUus. v. 1 1. do- •* l«*°* «=»"• *^^^ ^•«^- 

cet, ex Vanone. Suetonius, August. xdv. Idem venuste in Ciri, Tcr. 496. 

-•«* ejusque oscnlum, deUbatum digitis, om *«»«/ primum, et multis optata labella-. 
*< ad os suum tetuhsset** tJbi omsuhu 

Barmannum et Oudendorptum, et Sal- Ver. 1165. vis: O. suus; XX. suiss pos- 

masium ad Vopisci Frobiim, cap. St3, trem& Utera prsecedentis dictionis adha>« 



398 T. LUCRETII 



tuamk fiuDOLulae longe {ugitanty {urtimque cachinnant. 
1 170 At lacnimans exdusus amator limina sa^ 
Floribus et sertis operit, posteisque superbos 
Unguit amaradno) et foribus miser oscula figit. 



rente. — exoriatur: VinA V. ed. B. X. " qu» scimus turpes et immundas £a- 

exhortatur, An «^;^«;V/f«f lateat, nec te- " cere." Nempe, rem indecoram hones- 

mere affirmem equidem, nec valde abne- tis verbis obvolvit noster; quam si curio- 

gem; et rescribere debeamus exortaiur; sus velit aliquis apertiorem, ille interpre- 

ut sit nimirum tam exorior et exortor^ tem adhibeat Swiftium nostratem, in fine 

quam aborior et aborto. Ferant aUi seb- poematii Cassinut et Petrus pro titulo 

tentiam. habentis: istam etenim turpitudinem po- 

CaBterum, phrasis mt FenerU membrit om- tissimum innui existimo. aUis insuper non 

nibus exoriatur non multum disoepttt al- exdusb. Caeterum, Creechius, qui me 

teri superius, in verr. 1046. 1047. pene fugerat, opportunisMmequidem lau- 

dat Ovid. remed. amor. 437. 
Slvepuermembrismuliebribushuncjaculatof, y^ jjgg ^,-,^^!» tetris: XI. misera 

Scu mulier, toto jactaxu e coTporc amorem. /. . .. /»_»•* 

in terris.—subjit: U.fondit; projundu. 

Quod interpres etiam tadte videtur per- Jbi^ tetris odoribui: i. e. potentibu^ 

cepisse. potius atque efficadbus, quaminjucundisv. 

Ver. 1166. «un/; P. <mo; deest vox V. nam naturales immunditiae suffimentis 

ed. B. n. — viximus: V. ed. B. maximus» bonis erant devincendae. Ne dicam ver- 

Ibid. Nempet nempe, Nempe, Elegan- bum ipsum svffire vix odortbus vitabilibus 

tissime sermonis objurgatorii naturam ex- competere. Cicero, epist famil. viii. 15. — 

pressit poeta. Sic apud Flautum, Rud. « nostri milites, qui durissimis et frigi- 

ii. 7. 9. « dissimis locis, teterrimd hyeme, bellum 

La. Nempe, puellae ? 8c. Nempe, molestus es : " linbulando confecerunt—:** L e. savis- 

visc, 8i lubet. sima hyeme, ac severissima: conferas 

Item in cabdectis veterum poetanim s Virg. ^n. viu 84. Nost«, ad iii S80. pei- 

vagatam vocis significaUonem tenuit 
iVfi»«f, parumcastaes: ^«m^, es depreosa: ,^ ,, , x •«» » • _.k 

nigS>is? Ver. 1169. lon^: L. M. longis sub 

Freigerus. qua varietate, propter antiquitatem et pu- 

Ver. 1167. Vulgoscribitur.ft«yf..quum ^^^ ^^> delitescere suspicor ve- 

vero liqueret, omnia antiqua exemplaria ^^ ^«^"^ ^"«''?' *• ,!;. ^,' ^^ 

pr«bere turpis, conjeceram legend»m l°°g« ^^^ l°°«i*«'5 cujus aU^i nuUa v^ 

gggg. tigia potui deprehendere.-:fa!giloiU; V. 

ed.n. Jugiant; B*Jugiunt.^Jurtim: H. 

- eadem facit, ut Klmua facere omnia turpeu: f^^^^. ^^^ iUepide, ac forsan elegan- 

et postea illud ttt offendi in n. codice. X. ^^ 

etiam luculenter pnestat «Mjyei. Interea, IlAd. famida fugitant: vel ob acres 

certissunum est r» turpis velle casum odores sufiimentorum, vel, quia ne tunc 

quartum pluralis numeri, et locum castis- quidera tolerare valeant, etiam tanto opere 

sime procedere ad scripturam membrana- medicatam. 

rum sine vel levissimfe mutationis ope; Ver. 1170. lacrumans: Tl. lacrumas^^ 

nam eadem et Lucretianam esse formu- liminar V. ed iumine; uaitatisainw) er- 

lam usu disdmus, pro vulgari eadem rore: et iUa mox omittit ^ue* 

ac, vel eadem atqUe: alicubi supra, et ad Ibid. limina Fhribus et sertis operii, 

m. 8. Senaus est: " Eadem omnia &dt, Fropertius, i. 16» 7. Janua lo^piitur: 



LIBER QUARTUS. 399 

Quem si, jam inmissiim, veniens obfenderit aura 
Una modo, caussas abeundi quaerat honestas; 
1175 Et meditata diu cadat, alte sumpta, querela: 
Stultitiaque ibi se damnet, tribuisse quod illi 

Et mihi nbn desunt turpes pendere eoMf, ter. — veniens: ita P. Bentleio et^m pro- 

^«.fl*i,radJaiiuam.ver.42. bante, et nos ad vl 265. An scribendum 

aeniquer 

OsculaqueimvKaaaidxAdedignuBbiu, ... , , .., . . 

mm^ 81 jam, nussa tn venientem, obfenderit attra : 

TibuUus etiam, l 2. 14. ^ o^a alia exemplaria venienlem ha- 

cum posHfiorida sitia darem. ^^ Sic noster in superioribus, ii 834. 

Bkntleius. ""**^'^^ odorcm." Lectores decemant. 

Denique, pro obfendertt, O. ostenderits 

Ver. 1171. Floriims et sertis. Per hen- quod fluxerit forte a veteris scripturie for- 

dyaden, pro floridis^ vel floreis, sertisi ma, obtenderit, vel obstenderiL^StSitink 

quod Tibullo magis placuit, . et CatuUo, porro n. puerit, 

^' ^^- Ibid. aura. Martialis, xi. 8. 2. sic scri- 

MihljKorMfi/eonitfuredtoitadomnserat. bendus: 

Ibid. operi*. Rem aggravat noster et ''^,^ *!"'>* «f 5?^ spirantopobalsamatnmcis; 
-««««j;* • -j- "8g™v« nosi«r, ec Ultima giwdyWw qu« cadit ««ra ctoco— 

accendit, quo vividius amatoris stuporem 

declaret, quaai tantam vim florum conge- ^^^^> Corydo: sed nonnuUi codices, quod 

reret, ut limen obstrueret transire cupien- ^^*^* Nempe, genuinum ftdvo fiuule 

tibus. Ovidius, fast ii 565, abierat iafurvQi unde ineptissimum iUud 

Tw«««™^* 1 ^ .r . '^'^ natum est De permutationibus 

Daqa«,»etanpIon»»j»r*«cetatur^. „tem nominum>m„. «,«.«. et><m, 

Ibid. posteis superbos. Maro, JEn. ii. ^Weas Drakenborchium, ad SiL It vi. 
504. 149. vii. 685. et var. lectt ad Ovid. art. 

Barbarico/to//« auro, spoliisque, superbi. T "* ^'^^— ^0"°. ^ Ulustrationem vo- 

cis aura^ consulas me in vi. 22a 
Ver. 1172. anu^racino: Vind. V. ed. Ver. 1175. cnda^. ita Vind. S. reUqui 
n. amaractna; n. amaratkinai X. ama^ omnes, cadet, perturbate, contra manifes- 
raca.^onbus: O. 5. a.flonUs^git: tam temporum raUonem; pr«ter n. qui 
\.ed.fugU. ^g^^^ 

md. foribus osculaflgit. SimUiter Vir- IWd. Sensus est : « Et iU« de crudeli- 
giUus, iEn. ii. 490. «« tate ejus quereUe, ex imo pectore peti- 

Amplexajquetenent/torf«,atquewa«toji(p«/. " **•" (▼«! longius accemtadj quasi de 
-j A „ . professo, et magno cum molimine, de- 

Post ApoUomum, monente Servio. iv.26. questurus esset omnia singiUadm) « ac 

KTSSE y U, n Ai;c«r. ,« AliUIAAS «^ " "^*** meditationibus maturat*, con- 

TtfaiOt ** ticescent, atque in astemum abjicien- 

STASMOT}?. xm r«xw -rnpjrxn " **"» pariter cum amicL" 

_. Ibid. cacf a^ querela. Non minus ele- 

yer. 1173. inmissum: sic optime P. ganter Viigilius vocem adhibuit, in geo. 

rehqui omnes, miVrom; sed Ulud m, vel iij. 153. 

1. inter tot consimiHa literarum elementa 

facUJime potuit exddere. De suo dede. ^""^nX ^™" "^' ^* •"*^'^'" °^' 

4runt editores, admissumi nunus probobiU- incipit — »' 



400 T. LUCRETII 

PluB videat) quam mortali concedere par est. 
Nec Veneres nostras hoc fallit; quo magis ipsas! 
Omnia summo opere hos vitse postscenia celant, 
1180 Quos retinere volunt, adscriptosque esse in amore; 
Nequidquam: quoniam tu animo tamen omnia posses 
Protrahere in hicem, atque omnds inquirere risus: 



IteBM aocufatiiu in editione nostra di»- Ver. II80. adscripto»: h«e esf VbH&o 

tiniimus, ut vera vis dictionis Rutsum, longe doctior ezquisitibrqpie exemplarium 

«V, mnit^ melius eluoesceret, a verbo ca- P. V. ed. B. n. reliqui, adstrictot. Me- 

dere disjunctae. taphora est, vel a civibus in album relalisy 

Ver. 1176. StuUitia: sic Vind. V. ed. v6) a oonsuetudine militum cogendorum, 

B. O. A. n. X. XI. regimine minus trito, derivata. Hinc pendet scripCor politissi* 

atque adeo importunitati scribarum magis mus ad HebrsBOs, cap. xii. comm. 22. 2?» 

obnoxio. Exemplaria reliqua, ShdtHiee, vere sublimi loco, et sic haud dubie con- 

^bi: V. ed. B. 2. sibi; unde nesdo an stituendo: AXXu 9p«tiXfiXi4ars ^mv fw 

nenexsui^tversilslongeel^antiorscrip- mu, «-«Xii 0iv ^«nir«p, UfitraXtifmrepmtt^* 

tura, ad hunc modum utique : tuu MTFIA A AN ayytTnn ««ynyi^' mu 

Stttltltii et stbt se damnet—— . ' '^ ?"• i 

rPAMM£NnN*^»rX. coelesti caiamo ex- 

!Et ez Stultitia e, an venerit illud Stul- arata. Sic autem legunt Clemens Alex- 

iitiaf andrinus, Origenes, Syrus, Copta, Arabs, 

Ver. 1177. II. codex inserit quod post et vulgats versionis auctor. ConferasCfc 

puim, quasi velleti nat. deor. iii. 15. fin. Virg. ^n. v. 750. 

Plmvkleat,quam9M(linortaIlc#<f«rvpare8t. ^ec prsetereundus est Ovidius, amor. i 

9. 1. 
CsBterum, Popius meus hunc rawav ama- 

torium divinitus exomavit, in Eloisd su^: ^/"j'»"«" ^«.m/, ethabetsuacastraCupido: 

Attice I crede mihi, mtlitat omnu amans: 

My foncy form>d thee of angelic k!nd ; 

8ome emaoation of the all-beauteoua mind: cum quibus conxmittas etiam Horat od. 

. . iil 26. 2. 
et, qusB sequuntur; verbis magnmcentissi- 

mis, et «ntentii. longe ,^,«,««r«,, ""• "81.r<»««»- W» « sdUoet, q«- 

Goncenta. cunque demum tempore, si celare veileL 

Ver. 1178. Nec: n. Et,-^ipue: V. ed. ^ "^^'^ ^ ^^ "^"^^ ""^' 

• ^ editores tamen nobis obtrudere suum pos- 

Ver. 1179.,>ortcfma; sic restituitLam- *« "^" erubuerunt: V. ed. insuper, usi- 

binus, corrupteUs Hbrorum manu fadli ^*«*>"*o "^^ ««» P~ ^<««»ii«, 

ducendbus; et sic Vind. si sit coHatori Ver. 1182. rwiM.- V. ed. B. A. X uam, 

fidendum: P. V. ed. B. iKst tenia; t lite- Multi legunt, anquirere nisust ineptissi- 

ra pro more cum c mutata : L. M. A. post" ™e et audadssime; Lambihum secuti 

cania; O. XI. post cenia; X. proscenia; ^^^ Protrahere in lucem: e tenebris 

n. ad hanc nornuim : nimirum, quae post scenam caligant, in 



Omnia summopere et fiost vitSB tenia celant. 



apcrtam Ihealri luoem; ut canes fienm 
tnhunt cttds ex latibulis: vida sis L 4ia 
Eleg^ns autem nomen est in primis;K)5<- IWd. omnes risus: i. «. «* omoaa, qo» 
sceniay et solertisrime translatum ; nec alio «« feminas fadunt ridiculas et odiodas; — 
quovis, quantum intelligam, usurpatum. <* omnes ridendi caussas;— «imiia, qu» 



LIBER QUARTUS. 40i 

£t, si beOo animo est et non odiosa vicissini) 
Praetennittere hnmanis concedere rebus. 
1 185 Nee muUer semper ficto subspirat amore; 
Quae cotiplexa viri corpus cum corpore jungit, 
Et tenet adsuctis humectans oscula labris. 
Kam &cit ex animo ssepe; et, conmunia quaerens 



«« reverentiam minuuiit:" nam risus op- dislnservire, qpiam imperativus ipse, ct- 

time reveretUuB opponitur; quum, qui de- subjunctivus praBsens, adeo protritum esl^ 

ridendi sunt, nunquam revereamur: ac ut huic indocti cujusdam fQrtaasis objeo- 

vicisaim. His ita expositis, et quae prae- tioni pene nos pudeat occurrere. Horati. 

cesserint in Lucretio, probe conveniunt us, ad epist i. 18. 57. 

Aristoteli definita, in poetids, sect 5» . ^ 

, Arcanum neque tu scnUaberu illlufl unquam, 

1» yeif ytkoMv ifrtv iftofm/ui r* tuu «#- Commissumque teges, et vino tortus, etiri. 
X*t «Mi)»yw, suu s f^tifruM*, • Admissis 

igitur lectionibus de testimoniis optimo-. Nos. hinc progressi, S. Lucam. evang. vL 

ramezemplaiium, Hbenter, et eonfidenter ^ et-aUos in Foedens Novi libris locos, 

etiamy acquiesdmus; atque ad immuta- ^ectius reddidimus, in vemacula nostr& 

tiones aibitrarias nuUo modo decurren- ▼«^one. 
dum esse in praesenti re perpense dijudi- Ver. 1185. sub^irat: n. respirat, 

o™"*" Ibid.^<o mhspiratamore. Broukhu^ 

Ver. 1189. odiosa: quoniam ea turpi. sius, ad TibuU. i. 7. 41. legendum pro- 

cula, quae Lucretius modo subnotaverit, ponit, Jic/o« amore$: oppido inscite, et 

dum risus movent, ad odium etiam pa^- vulgaria saltem exquisitis prseferens. Fro- 

endum sunt nimis comparata. Hinc au. babitius fuisset fictum amorem: i. e. fic0 

tem nostralod interpretatio multam lu- amore; sed, nisi fallor, aliud est fictos 

cem, et stabilitatem, mutuatur. amores susjnrare, et aliud ficto amore sus- 

Ver. 1184w PraitermittSre : P. Prater^ pirare, Nempe, susjnrare amores, est 

mittite; O. Proftermitteret i n. Prater- " cum desiderio cupere:" rursus suspi- 

mitto: reliqui omnes id exhibent, quod ^^^ amore, valet '« pras violentia amoris 

nos edidimus; egregio sensu et -prorsUs " ducere suspiria." Claudianus, rapt Proa. 

manifesto: " £t nihii tepersuadeattequo iii*<345. 

*• animo ac benigno vitia amic» tuae con- Et rigidac multo suspirant fulmine pelles. 

** templari: quantumvis animi dotibus i ▼ • 

« fflt elegantioribus insttticta, quantumvis ^* ^^"^ Itahcus, xii 135. 
** its omnibus, qu» creant odium, dUi- ■ telliu, atro exundante vapore 

" genter se abstineat; constanter tamen Stupirans-^^. 

** recuses, vel omittas, iUis etiam rebus Ovidius prsepositionem interposuit, fast 

*' conoedere, et veniam dare, quas huma- i 417. 

« na natara cavCT. nequert." Ad Ute- H«.cc»plt.tencopttti «««^«.ifla, 
ram: *' Praetermittere v concedere hu- 

" manis rebus:" i. e. Te milte» pneier '• ®« «»» cwm; ut instrumento scilicet. 

Goncessionem bumanis rebus: ut, qui Ver. 1 187. adsuciis : P. Vind. V. ed. 

locum prssterit, vel pnetervefaitur, quasi, B. O. A. assuetis; e Htera cum c, quod 

quem adeat et inspiciat, indignum. Jam siepiuscule fit, mutatft: H. ouuetisque,^ 

vero futurum tempus, ex laudatissimorum humectans: A. injectans; t, humetans,- 

scriptorum usu^ oon minus praeceptis dan- n. humectens. 



402 T. LUCRETII 

Oaudia, solidtat spatium decurrere amori& 
1190 Nec radone alia vplucres, armenta, feraoque^. 

Et pecudeS) et equss, itiaribus subsidere possent^ 
Si non, ipsa quod iSonmitSubat^ ardet abundans 



Hud. terut adtuctis humecUtiu oscula sonL Vulgo, hasimus. Apuktttm insu* 

Mris. Vividis coloribus mehercule, ne- per, ibid. 229. 1 1. multo cum suocesBU^ 

9ue ad gustum bominis bac pabestrft in- ni fidlor, sum integritati susb redditurus: 

eierdtati, rem, quam proflcrifai^ depio- »_. . , ^. _^ , 

^^ i. -» r pro fanplexisaeitifltcomplexumcorporeredde: 

tam esse noatro, fatebuntur omnes Dra proque rods ««rU «via puipurel. 

Bacris initiatL Similiter TibuUus^i 8. 37. Qpod, AammaminapimdMOt jam carmina nos- 

tra 

£t dare mkelatim pugnantibns kumUa labris Cedent victa tuo duldloquo caiamo. 
Otculat et in collo figere dente notas. 

«. .. , ..^ . . VulgiH doms eif quae dodos vinw prar. 

Sic ommno scribendnm ex Ubns: vide gug ludificau bud*., Gonsulas autem Bur- 

me ad 1. 45. Vulgo, anhaami. Repoai- „,^„^ utiobique.^Sed manua conti. 

aai cujuadam carmen, m AnthoL Lat. ^ ^ 

Burm. i. 72. 20. leni m«]ici>ft «^atum j^ ,^ ^^. ^, ^ comprimit», 

dabo: . ^_. . . ^, _^ 

teneruim amatmi ore propno; Tide nota. 

Ite, precor, Mane ! dum Man, dom Uanda Cy- t» ad ver. 1 1€S. 

. ».^*^*Lk * w k ^ ,« Ver. 1188. iVb».- V. ed. B. O. JVbn/ 

ImisductatrahuntsuspiriacrebrameduUiB; » /* 

Dumque intermixti captatur splritus oris j ®* ^' J^^^' 

Caraiineiftt&JibgaMynlcanivindaparate. Ver. 1189. soiUcitat: TL solicitant.'^ 

libri, doctiloquo! minus appoaite: et ^^»^- V. ed. <fecttrre. 

consulas animadteniones meas in Bion. }^^^ solicitat: nempe, muUer virunu 

idya L 44. Similiter idem scriptor, ibid. lnterp~tes non ceperunt constructionem: 

▼er. 107. ^ ^^ varietas solicitant exorta est; 



Proh! aancte Copido, 



quam lectionem sane vulgatae pnetulia- 

eiM/bIanda8voce«,'qu«tII^"&lmumiIra,fun- *®™» "* t» ^MtfrCTW non obstaret Quid 

dunti autemcumiUofaciendum? Eleganssane 

Oscula penniztis quae tunc fixere labellis I fuerit, sed audax mmium, divinatio: 
Qnam Ijene consertis hxsenmt artubus artus ! 

- . , ..... NamfacitexanimosKpes et conmunia fftftfff- 

Ita oomgo: vulgo, ** Q^am Mandas.* j^ 

Interpres non videtur Philostratum ce« Gandiasoiicitantspadumdecnrrereamoris. 

pisse, in icon. i. 20. — • utf m rrfwa S^i- « . , ... vr - •_* 

\ , ^ '^ * t * low. spatium decurrere. Naso, tnst. 

yuf dttftivaf, « Js t/c^uftu rif «i^, i If ... ^ -.- 

^__ . _. . _ . . ' 111. 4. 33. 
SIIAXAI Ti tirJuftttf ftXiif$it: i. e. sugere, 

bibere, osculum. Unde emendes Petro- — - P«de inoffenso spaHum decumre vitae : 

nimn. apud eandem Anthologiam, iiL i.e. pede«rno« offendente; nuUisaspe. 

226. 2. certo conatu : ritatibus per viam prostantibus impingente. 

<2na]isnoxfoitiUa,dtdeiequel Vide sis autem Burmannum. £t mSror 

Quam mollis torus ! Hawimus calentli, Lucretium non scripsisse : 

Et transfodimus hinc et hinc, labeliis 

Errantes, animas : ■ solicitat stadium decurrere amoris: 

L e. " Ebibimus et tnnsfiidimus calentes ut Suetonius, vi. 24. de Nerone:— ** aed, 

*^ animas utrobique, labeUa errantia jacu- « excussus curru,— destitit ante decm^ 

** lantes." Sic scribendi sunt, sic inter- " niiii-->;'* L e. stadii: quod magis affine 

pungendi, atque captendi, versus Iqiidis- poetica» videri possit tfmfyuf: nibU 



LIBER QUARTUS. 40S 

Natura, et renerem salientum lasta retractant 
Konne vides, Memmi! quos mutua saepe voluptas 
1195 Vinxit, ut in vinolis comnunibus exorucientur? 
In triviis quom saepe c&nes, discedere aventes, 



men hoc looo, libris abnegantibus, mu- enXvnp*) y «Jum^ i^fMuvaw «x«aifntf, 

tandum; quamyls nomina spatium et Tkm fjbo^ tf»iJMttm ^fty^ — . 

aadium facfle confundi quivis speret, et j^^^ ^^^ ^^Oet: «#«;»Jiw quale il- 

rc ver& confusa sint ad Liv. xxv. 39. 1. 1^^ gpud Homerum, II. A. 119. 

Ver, 1190. ratione alid: quam per ^ -. * * 

mutuameaudii cupiditatem scilicet J^ ^ JZ ^ . ^ , 

^ Smucw, tofeMf», ftpmraui/ a^ot vf ipfMte. 

Ver. 1191. e^: O. n. quai e nem- Lambinus: 
pe elisd propter pnecedentem e; si recte 

video. Hinc exorsus, loco Flori pessime q»i Festum etiam in vocibus SuUlum ge* 

afibctomedidnamefficaoemaflrerrepossis, ««« prolixius adscripsit, multum lucis 

«d ii. 15. 14. *« lUi alterum ibi portnm Lucretiano veibo injidentem. 

** ab «^K^ uibis parte foderunt : sed nec fhiidu ahundans Natura: confer Aristo- 

*« ut fugerent ; quianemo iUoa nece eva^ telem, 1. c et Virg. geo. lii. -S81. ut discai 

**derepo68e credebat" Vulgo, nec; et unde translata sit Lucretii kxmtio. 

ted pertuxbate venitpost fugerent. His Ver. 1199. salientum: Vind. V. ed.B. 

emendationibus nihil veriufc I^ X. n, fiUlentum: O. A,fallentems n. 

Ibid. subsidere: l e. succumbere. Ve- fi^ntum,-^ta retractant: P. nectere 

irasinus votes vocem arripuit, in epod. *^octo*i ^* ^* ^- '^« retraetenu Vul- 

•^ -l gari sblet, Uata retractat; sed has varieta- 

tes constructionis poeta noster studiosis- 

Novaque moiutn jonxerit UUdine sime consectatur, et optimis libris obtem- 

'^'liZ^^T^^l^ba'^^''''^^ perandumest Sc. in versu superiore. 

Ulorum maluit, ut ad animalia voz refer- 

Sic emendandnm puto: libri, Mirus; sa- retur, prae illarum, quod prieoedentia ex- 

tb profecto fiigide. Ovidius, met z. poscere videbantur. 

426. Ibid. Sidientum lata, Ovidius, art am. 

ii. 485. nostrum forte an respezerit: 
Mulcaque, ut excuteret irrv/, d posset, amorest 

Addidl t — ■ . Ijtta taRtur ovb ; taoro quoque laeta juvenca est: 

Sustinet inunundum sima capella m^rem. 

Ver. 1192. subat ardet: P. m6tto ar- In furias agitantur equae ; spatioque remota 

deti V. ed. subatardetg O. X. subtardeti Perloca.dividuo8amne.8equunturequo«. 

A. si tardeti O. mba tardet. Posterius distichon apposui, quum me la- 

Ibid. subat: l e. 0^^*, $Mpf Aristoph. tuerit ad ii. 316. cum quo loco pulchre 

Plut 1025. »»irf€Uftr ut He^chius in committi poterat: 

A^ftitwm myfm, qui omnino oonsulendus: 

vd etiam xuvtptlw ut AristoteL hist PnMcrtim,quom,quwpos«5mu8cemere.celent 

. ,. \. . .^ Sxpe tamen motus, /^io <i«/tfcfa /oconim. 
ammm. vi. 18. Cruquianus item vetus 

conmientator dignus est, qui inspiciatur, Ibid. retractant: L e. rursus^ atf, vel 

ad Homt epod. zii. 11. Quod ad ipsam vidssim. pro su& parte, tractant; de ra- 

dictionem spectat, ezemplorum affatim riore scilicet dictionis usu. nec lezicogra- 

tibi lezica praebebunt Nec intempestivus phis memorato: vide moz. ad ver. 1262. 

aderit Oppianus dehac fer^, cyneg. iii. Ver. 1194. Memmi: sic rescribendum 

367. putavi ad fidem librorum O. A. quum 



404 T. LUCRETII 

Divorseiy cupide summis ex viribus tendunt; 
Quom interea validis Veneris conpagibus haerent? 
Quod fiu^erent numquam) ni» mutua gaudia nossent; 
1200 Quae jacere in fraudem possent, vinctosque tenere. 

Qua re etiam atque etiam, ut dico, est conmunis voluptas« 
Et conraiscendo quom semine forte virili 



?alde suspicer, testimomum oodd. L. M. omiliter, met ii. p. 101.-^" a nexu qm- 

ncm ease fldditer renunciatum: P. etiafn^ ** dem Fenereo hospitb tuae tempera— s" 

utOMnmunes editiones; Aldina et Jun- Ver. 1^00. jacere: Lambinus, et edi- 

tina, subiios ^B. iliosi Vind. V. ed. n. €1. tores phues, eum secuti, facere; audad»- 

TOK deest ObsenraTimus autem ad ii. sime, contra libros universos veteres. Re- 

416. aberrationes scribarum in propriis deas autem ad ver. 1139. superius. 

nominibus esse firequentiores; ut supra, ibfd. injraudem: i e. in decipalam; 

▼er. 1123.— Etvice 91(0«, n. habet ^uod. quasi in ktqueas^ vel rete; translatione, 

Ver. 1195. Finxit: A, Vincit^-^it quam per totum locum poeta penecutus 

deest V. ed^^^nciis: Vind. A. XI. vinciisi est, nondum omiss&. Ad eundem mo^ 

t nempe longiore pro / fadle fallente; de dum omnino Virgilius, ^n. vi 609. locu- 

quo errore, oonsulas Dnkenborchium, ad tus est: 

Liv. ii 25. 3. V. ed. tncis: O. viciiss X. . , . .. 

._. ^ v ^ 1 j Pttlflati]8veparenB,ee/raitf iMieysdleiiti: 
mt»s: qam sunt aberrationes vel ex eodem 

peccato, vel similitudine literarum c et t, j. e. dolosa vincula, quibus indderet, im^ 

vel compendio BenptxaraB.—-excrucienter: plicareturque; unde pro minus accurat& 

Vind. excruenturs V. ed. n. H. r^ c in ^ Servii interpretatio babenda est, ad ^n. 

mutato, estruentur, x. 72. et Heynii quoque glossae, gramma- 

Ibid. excrucientur, Tam violens ni« tici vestigiis insistentes: quibus a^jungas 

mirum est hic ardor naturae, tanta haec licet Donatum, ad Terent. Heaut. iiL 1. 

mutusB voluptatis utis, ut per crudatus 33. Enarrator Cruquianus, in Horat. epist 

etiam appetatur. iL 1. 122. »« fimudem incogilat," per 

Ver. 1196. In triviis: S. Interius. — " fraudem intendit" optime exposuit; 

fuom: Vind. nons ut in editis, contm quasi rete sdlicet Caeterum, phrasi Lu^ 

«muiia alia exemplaria; sed fide malacoi- cretiana Plautinum illud congruit, Trio. 

latoris. iLl.ll. 

Ibid. canes, Ovidius, arLam.iL 484. Amorisartes <doqaar,qiieinadmodum expcdiaaL 

NuxnQuam 

Hasret adulterio cum cane ncxa cani». ^^, quemquam, niri cupidum hominem, pwtn- 

-17.. 11^** rs: ..... laX9e mplagat 

Ver. 11-97. Hic versus m universis h- Q^jicen--^ 

bris antiquis sequitur ver. 1S03. sed vide- 

tur huc recte retractus editoribus hodier- Ver. 1201. conmunis voluptas. Sponte 

nis. divinaveram, conmunes quod postea in- 

Ibid. Divorsei: i, e. " «e, alius in ali- ▼eni in codice A. et verum puto. 

^^ um ptatem^ vertentes s^ admedi«vods Ver. 1202. ^votr.* M. quo in; vetus- 

potestatem. tam nimirum servans ortfaogiaphiatm, sed 

Ver. 1198. Quom deest P. cui fraudi abstract& solummodo postremll dictionis 

constructio minime perspecta prsbuit ori- literA m, vel in. — semine: P. Vind. T. 

J>nem. semens V. ed. semino,^virili: Vind. B. 

Ibid. Veneris conimgibus. Apuleius L. n. vinUis V. ed. O. A. X. XI. vir iUL 



LIBER QUARTUS. 40S 

Femina vim vicit subita vi, conripuitque ; 
Tum similes matrum matemo semine fiunt: 
1205 Ut patribus patrio: sed, quos utriusque figuras 
Esse vides juxtim, miscenteis volta parentum, 
Corpore de patrio ac materno sanguine crescunt, 
Semiha quom, VenerLs stimulis excita per artus. 



Vulgo scribunt ex arbitno, virile: sed no- Et ad hiinc nostri poet» locum iUa PIu- 

men post ^erbum sequens facile potest tarchi, plac. phil. v. 7. multum faciunt, 

suhaudiri, et tantam temeritatem lucrifa- divinationemque Salmasianam firmant: 

cere. AitfM»ftr»(f v» fU9 kmm fAtfHj f| iittTtfW 

n^id. conmiscendo semine. I}uc referri «, r»x,T ''^ ^ i^MZ^vra, AEI »»r i5ri»f«- 

debet Virgilius, geo. ii. 527. rtutv. Ita forsitan scribendum, pro »«m. 

Magnus aUt, mMgno camidxtiu corpore, fetus. Wem, ibid. cap.^ 1 2. EfiwO^ns, ^r«- 

vits ynwicu lutr %9tJtf»r%Mt rmt f^iffAttri" 

Haec autem ad Epicuri mentem dicta sunt ^^ y^wy. Qu« verba qu& de caussa Reis- 

Plutarchus, plac. phil. v. 5. Uo6»y6f»s, Yjm soUdtaverit, non valeo dispicere. 

ErsMifoe, AfifMxftros, »ai ra ^Xu arfait^ett y^ 1205. patrio quos: Nonius, iii. 

e9rtff* a ■ 2g0. scribit, patri quod. 

Ver. 1 203. Femina : P. Fcemineum.'^ Ver. 1 206. juxtim : P. V. ed. B. O. A. 

t» vidt. Amplector acutissimam Salmasii et, pro varii lectione, n. mixtim; n. vix 

emendationem, auctoris scopo prorsus ne- tum. — voUa: P. V. ed. A. multa; O. T. 

cessariimi, neque magis librorum purissi- vulta: ut Nonius Marcellus, 1. c. qui neu- 

morum ac veterrimorum scripturae discre- trius generis aliud exemplum protulit, ex 

pantem, quam literse / in i fadli conver- Ennio. 

sione: vide nos supra, ad ver. 1195. P. Ver. 1207. ac: ita n. etdeamathanc 

muiait; Vind. M. n. 2. A. vi mtdcit; et, yoculam Lucretius, ideoque restitutam 

quod idem est, V. ed. inmulcit: nec dubi- poets voluL Vulgo, et. 

to, quin hac sit B. codicis etiam lectio. Ver. 1208. Veneris stim^is. Ad eun- 

quamvis collator inmulsit scriptum dede- ^ modum Vitgilius, geo. iil 210. 
lit: O. vi mulcet; A. vi mulxit; uti liber 

Jj, etiam, si verum egerit Havercampus. Qjaam Fenerem, et c«d jtimulos avertcre amorisi 

Ibid. vim: i. e. virilis seminis. Sed ut alii etiam Latinorum, «mulati Graecos. 

mallem equidem virilem legere, et ad vim gjc Euripides, HippoL 38, 

refierre, nisi codices abnuerent 

Ibid. vi conripuit. Maro, ^n. v. 641. ^*^*^ ^ '«•*'•' xizsnTXnyf^fT, 

KENTP0I2 EPflTOS— : 

— prima infensuisi tn conripit ignem. 

et similiter ibid. ver. ISl 7. ad quem locum 

Ver. 1 204. funt : n. Julcit.^Mox in- pneferam equidem Brunckii judidum con- 

superVind. parfifiu*. silio Egertoni, valde suspidosam, etmi- 

Ibid. similesmatrumfetSiTmlespatrilnu. nime necessariam, Valckenaeri conjectu^ 

Nimirum, Latini sermonis usus frequen- ram, Uknytifa scilicet, pro Anx^^*» ^^ 

tior te dooebit, extema Jigune similitudi- oontextum admittentis. . Caeterum, ne 

nem tam secundo, quam tertio, casu sub* gratis videar culpare, probabiliorem, nisi 
stantivi cum nomine similis consociati fallor, partibus multis oonjecturam in 

■posse sigmficari; similitudinem vero mo- medium proferam, lectoribus dijudican- 

rum t^o casu designari nunquam. dam : 



406 T. LUCRETII 

Obvia conffixit conspirans mutmis arddr; 
1210 £t neque utrum superavit eonun, nec superatum esL 
Fit quoque, ut interdum similes exsistere avorum 

Possint, et referant proavorum saepe figuras; 

Propterea, quia multa modis primordia multis 

Mixta suo celant in corpbre saepe parehtest 
1215 Quse patribus patres tradunt a stirpe profecta. 

Inde Venus varia producit sorte figuras; 

Majorumque refert voltus» vocesque, comasque: 

Quandoquidem nihilo minus hsec de semine certo 



rtitymptxSu^^im ninie fepugnabimus: '' Cbniptfv, m)w* 



▲MHe£X2A MurpMt, rw^ n^mt^n n8u, Ver. 1210. neque utrum: l e. «It Irtfn, 

Hocverum. Ipse tragicus, Hcrc fur.21. neuirum ;eTemp\oranore. 

Ver. 1212. referanl proavorumfiguras* 

— — — 'Hpa* i09 Similiter VirgiliuB, Mn, xiL 348. 

KENTF0I2 AAMASeSIS^i^ 

Koaaine avom rtfermsi animomaaibusqiie/K»- 

Nobifl Oppiani locus multum favet, cyn. rentm : 

"* ^^* atque geo. iii 128. ubi vide Servium. 

msjjitVmu /MfMM€b»Epa2EAAllA22AT0 ^^' ^^^^' *"«^a modis: omnes libti 

^ptfAvt ' veteresy qua MSS. qua typis impresa, mu^ 

Ov y«p ne, KEHTPOISX AAMEI3I «y^ ipc- /imocfM, praeter Vind. coUatorehaudduliw 

rum, altum dormiente. Legendum puto: 

AtiAr Uu9 ku^uu' ixw ^i /mp A2XETA ^u», . ^ ,....._, 

' Propterea, quia mii/fn»0£fu primordia «lyi^n 

Ite easUgandu. est: vnlgo, «««. Mh«..u.ceI«,tlncMpore«pe #««««. 

Ver. 1209. compirans: proprie, ** in Committas L 814. 894. ac plures locos 

*' unam spiram se congregans.** Hujus similes; et ad hunc modum poatea vidi 

primariae significationis Aurelium Victo- Juntinam edidisse: veriasime omnino, et 

rem specimen egrc^mn ecfi^sse video, quod in contextu comparere debuisset 

de vir. illust xxii. 2. ubi anguis Epidaurii Mox, O. n. X. habent /^ar^nftx. 

denarrat fabulam: — *< per mediam urbem Ver. 1216. varid: Vind. V. ed. B. O. 

" cum admiratione omnium ad navem A. T, A. varie; M. varias; sed a secundi 

*' Romanam perrexit, et se in Ogukiii ta- manu: n. varieque. Pro 8criptux& vetere 

** bemaculo compiravit** Confenis Vii^. r$ varie nos habemuSd— «orle.- Vind.ybrif ; 

geo. ii 154. cujus meminit Amtzeniusad operarum, opinor, vitio. 

Anrdiilocum,omninoconsulendus. Pul- Ver. 1218. ntAiZo.- A. ntAt?.— mmiM.- 

ehre Justinus, iii. 5. 5. *' Lacedsemonii ita Vind. A. S. caeteri, magis; quodvide. 

*' quoque eo conspiratiuM ad armaconcuN tur indoli sermonis et argumenti ratioDi- 

*' runt, quod advenus servos dimicandum bus repugnare: illud nuigit tamen vetus- 

** videbator:" i. e. globis densloribus, ag- tiasimam d^mvationem ezistimob et aTto- 

mine magis confbrto. Sic Graed eos^ ram trium codicum scripturam hodiemis 

«vtfpow. Si quis autem cum glossatore correctoribus, membranas archetypas de- 

vetere volet aliam derivationem, nos mi- serentibus, imputandam eese,/-^: P. o/ 



LIBER QUARTUS. 407 

, Fiunt, quam facies, et corpora, membraque, nobis. 
1220 Et muliebre oritur patrio de semine seclum; 
Maternoque mares exsistunt corpore cretei. 
' Semper enim partus duplici de semine constat: 

Atque, utri simile est magis id, quodquomque creatur, 
Ejus habet plus parte aequa, quod cemere possis, 
1225 Sive virum suboles, sive est muliebris origo. 

Nec divina satum genitalem numina quoiquam 
Absterrent, pater a gnatis ne dulcibus umquam 
Adpelletur, et ut sterili Venere exigat aevom; 



O. e; abest omnino V. ed. A. tl. ^, A. et B. n. quicquam; non invenuste, sed sim- 

aliis fortasse, si testes oculati membrana* plicior est profecto vulgata lectio. 

rum non cessavissent in officio. Nimirum, Ibid. divina numina : L e. deorum nu- 

suspicor ita Lucretium scripsisse: tus; videas animadversa ad ii. 632. Ita 

locutus est Manilius in versibus quibus- 

Quandoquidem nihQo fluuif hiec Aa»i semine -. .^.j. . . . ,•, .. ^ 

certo "*™ nitidissimis, qui philosophia? Lucre» 

f iunt, quam facies, et corpora, membraque tianse rationes breviter, ornate, luculenter- 

"obi^* que, sunt complexi; adeoque coram positi 

Ver. 1219. quam: X. cum; ex veteri jucundam moram lectoribus lautis facient. 

scriptura breviore. Exstant in i. 485. ubi de constantibus 

Ver. 1^3, Atque utri simUe: P. At ^^.^^ ^««^^^^ ^^P"*^* »°« ignobilis 

verisimile; V. ed. B. Mque verisimUe; O. ^^ ' 

XI. Atque viri simile; n. Atque uti semine» Ac mihi tam praesens ratio ndn ulla videtur, 

^uodquomque: Vind. 2. quocunque Qua pateat mundum ^/ia;mo ««»«•«<? verti, 

■ ir- j T» T ^ ^ j Atque ipstmi e8«e Deum : nec Forte coisse ma- 

creatur: Vmd. B. L. XI. creator; unde ^ Ebtra' «^^v««»cuia 

putem Lucretio scriptum esse, creatom: Ut voluit credi, qui primus mocnia mundi 

A. teratur. Seminibus struxit minimis, inque illa resolvit : 

_ . , TT - . ' j» ^ ^"®^ ^^ maria, et terras, et sidera coeli, ' 

Ibid. Huc facit opere maximo fragmen- ^theraque, immensis fabricantem finibus orbes 

tum in Stobsei ecl. ph;^ lib. i. p. 87. *Ot Solventemque alios, constare; etcimctareverti 

«y xa^urtfrtfiirf, to fuiv «r. ru «»S/,«f , zoi ^" ^ princlpia, et rerum mutare figuras. 

a^txrcf yiy«r«/. ro frarpi IfMtUfttfoi, ro %- ibJd. satum. Nonius MarceUus, ii. 806. 

^os aft^iuxhffirar ^s, ro ecv» Taktv» rov cc gatu positum pro semine. Accius, Pe- 

uvrov rpo9ro9y rp ftnrtft, E«y rivof fittpsi «« lopidis: 

xet^viTtf^tfts ytvvireu, ^rfos txuve ro fttfos 

a^ofcoturM, Eirf irt Ji, xeu tis fMt»p»s yt- " ^^ "^® haeredem ex tuo esse conceptum 

ftas ^afocCaXXuv r* fipt(pos tj, f*op(pf, m ytf „ ^^ argum'enta redigunt aiimum, et conmo- 

pn^etfros — . Confer nostrum supra, ver. "vent." 

1212. 



i. 552. 



-r ,««- ,. , . „ Sic forte scribendum : vulgo, " 27/argu- 

Ver. 1225. TOM/ic6rM ori^^o. Naso, met ,. *../-. r a \ *• 

^^^ ** » ct menta. Confer eundem grammaticum 

ad iii« 238. et vulgares lexicographos. 

Quam commune mihi genus, et patruelu origo, Glossator vetus : " Satus, satio, «-«rMa.** 
Deindetoru8,junxit— . __ « ^ ^, 

Ver. 1227. pater: B. L. M. prater. — 

Ver. 1226. quoiquam: P. quemquam; agnatis: M.acnatis; edi solet, anatis; 

VoL. II. Dd 



408 T. LUCRETII 

Qaod plerumque putanty et multo sangume mcestei 
12S0 Conspargunt aras; adolentque altaria donis, 

Ut gravida» reddant uxores semine krgo. 

Nequidquam divom numen, sorteisque, fatigant: 

Nam steriles nimium crasso sunt semine partim, 

Et liquido prseter justum, tenuique vidssim. 
1235 Tenue, locis quia non potis est adfigere adhaesum, 

Liquitur ex templo, et revocatum cedit abortu. 

Crassius heic porro, quoniam concrelius sequo 

contra libros universos.— Totus versus Ibid. adolent aUaria donis, Idcm 

deestV. ed. Mantuanus, ibid. ▼. 54. " strueremque 

Ibid. pater a gnatis Adpellefur. Sic « suis o/tona donM.-" et vii. 71. " castis 

princeps poetarum, II. E. 408. longe sua- « adolet dum altaria tedis:" ne totam 

vissime: phrasim Lucretii non insumeret. Et no- 

TTATTTT4 tanda est Virgiliana interpretatio voci» 

Z0T2IN, adolet, ad lEn. v. 50. 

ExAwr i» irAtfiM; ttm Mvne hv^rnrps. Fors et vota facit, aamdatqw altaria doi^: 

Ibid. gnatit duldbus: ut Euripidefl, i ^, crescere facit, vel adolescere; struit, 

Med. 1098. «»»*»» yXwi^ /SXflta-rn/»*' at- auget, adoUt: cave dicas, cuminterpre- 

que Virgilius, ad JEn, iv. 33. ^^„i vulgo, r« adolere idem esse cxjm «n- 

Neci«/a/^iito/.Veneri8necpnBmia.norfe. cendere. Nos videndi ad v. 798. 

, ^p, Xer.l232. div6mnumenfattgant. bi- 

Ver. 1228. extgat avcm. Idem. iEn. ^^ ^^^ ^ ^^^ 

X. 53. 

Pwitto inglorius armis Oscula vulnertbus figunt, sut^qaefattgant: 

Exigathcic^vom^: " ^^^. Drakenborchius hanc phraam et 

uti ad antiquiorem orthographiam recte docte et eleganter iUustravit; quem con- 

legitur in uno libro. sulas. 

Ver. 1229. j!rfmimyuff; desHoeditores, Ver. 1255. adfigere adhasum: quasi 

plerique; aiidacter nimis et insdte, contra cc affigere particulas, aptas adhaesioni;" 

libros universos. Constructio vera est, inaolito dicendi genere: redi sis autem 

«' ijierwmque hominum putant:** consulas ^ -^ 582. Mantuanus, geo. il 318. 
doctos commentatores ad Sallust Jug. xxi. _____ ncc, scmine jacto, 

2. ed. Cort Liv. xlv. 9. 2. — multo : P. V. concretam patltur radlcem a^gere terr». 

ed. B. multas; sed exemplaria Pu prisca .^^. 

recepta. lectioni suffragantur, et «epius. ^^^^^j^^^ ^^ indicetur. 

cule Virgilius, eadem usus ocut^one. Ni- ^^^^^ ^^ gymm. iL 981. in 

mirum oost quam finahs litcra vocis se- 4"«™ jrnmc» , j r.^*:^;^^. 

mirum, pwi 4u»m Venerum poeticarum refertissuno: 

quentis adhsesisset, hbranus confestun ^^ *«i«u ^r^ 

multos verteret m wu/fa*, ut leges gram- setninis aut tenerl turgens da«Jg«™*»o^t herba, 

Continui» nimiisque perit constricta pruinis, 
maticae constarent ^^^ ^^ ^^^ ,,y„^ ^^«-, yj^«ii. 

Ver. 1250. aro5,n/^ana; conferasVirg. ,. j _* 11- 

JEn. ii. 514. 515. viii. 284. 285. Sic Heynius igitur non audiendus est-lJe 
Arnobius, lib. vii. p. 222.-" ar^ ist«, quas sensu verbi locis in hoc versu, dictum au- 
*« dicitis, a/(ar2aque hac pulchra — .** bi. 

3 



LIBER QUARTUS. 409 

Mitdtur» aut non tam prolixo provolat ictu, ' 
Aut penetrare locos seque nequit, aut penetratum 

1240 iBgre admiscetur muliebri semine semen: 

Nam multum harmbni» Veneiris differre videntur; 
Atque alias aliei oonploit magis, ex aliisqpie 
Subsdpiunt alise pondus magis, inque gravescunt: 
Quom multae steriles Hymenaeis ante fiierunt 

1245 Pluribusy et nactse post sunt tamen, unde puellos 
Subscipere, et partu possent ditescere dulci; 



Ver. 1236. JJquUur: Y. ed, Lignitur. Ver. 124a muliebri: Vind. L. M. n. 

'"'Cedit: Vtnd. V. ed. n. 2. XI. credit; X. mtUieri, 

B. L. M. rediti quod ferri posset, nec Ver. 1242. Defiunt 70068 inter magis 

usui poetse in simiUbus contxadiceret, nisi et inque codici n. oculo scrilw^ quae u* 

displiceret ambiguitas: nam sic etiam ha« tmmque «10^11 inteijaGcnt, transiliente. 

bet inscriptio in Gruter. i. p. 150.«*' et Ibid. aiieu aUei cai^lent. Ita GiaBci 

«^ eidem prstor in Sicilia fugiteivos It»- loquuntur. Aristoteles, hist animm. vi* 

*' licorum conqwesiTei, recfidtftque.*' *— 24. init 'ohfwt mmCmnu ^9, mw sx*"*** 

abortu: i. e. cum abortu, per abortionem: ^Mr» «•» «pMW 0«A#v» hrrawm ^ »»« »m 

sic enim junctim scribitur in B. L. M. XI. IIAHfiOI— .^ Vetus onoma ili n on: '* nx«- 

reliqui, ut vulgari solet, ab ortu, disjunc- *' fns, feiaJ'* Ovidim^ £wL v. 617. 

tis vocibus: quod non capio,, ,»eque edi- Tanru. iiiit calum j te. «dont, Jtiplter. imput. 
tores dedaraYerunt. , 

\r^ 1 amP, i^- 11.. •/ tr j ▼ U^i an lusum voluerit per vert>um mtl las- 

Ver. 1237. A0tr, velAto.* ita V. ed. L. , ,. , ,.. V7 ^. , 

sum denout h«c jmrticul.. nec «ri,Li. T. ^' **• '^. «^^ '^J^ 

bus optimis ad eandem potestatem non , *^ ^ 

passim adhibetur.-^»a«.- V. ed. B. "™' «* '*^ T?^ "f^^f^ 

^..«. A ^. > 7 -rr ^ ^ normam, alieit uscnptio apud Gruterum 

cum; A. quando; n. X. quom: quas ' *^ -t-«~- 

commutationes sspenumero offendimus. ^^ 1. 1> 43. 

— concreaM*; V. ed. B. H. coMcre^its; M. TuapiLitJs. M. F. L. Turpilius. P. I 

unde duo priores libri magis inferdunt Duomvirei; db. senatus. sevtemtia 

po8t amcretus, ne justam mensuram ver- Aedem. Hebculi 

siculus non attingat Haud male tamen Facibhdam. coeraverb. bidbm. q. 

ad has varietates sic constitui locus po- frobatbrb. 

*®™*' Sic kgendum: quidam volunt. iirf«ii; 

Craadusheicporfo, j«om re,»cr./«// magb aquo. ««d male; eidem, nempe senatui: videas 

Mittitur.a/nontamproUxoprovolatlctu "^»*^' P- ^28. insc. 7. Similem hujusce 

scripturae specimen exhibetur etiam ad p. 

Sed tutiora sunt vulgata, atque faciliora. 149. insc. 1. 

Sane pro aut^ in versu sequentOr V. ed. tU Ver. 1245. Subscipiunt pondus. Arno* 

exhibet bius, Ub. iii. p. 105. im. *' Avet, inquam, 

Ver. 1239. penetratum: L e. quum se " videre deas gravidas, deas fetas, gUs- 

p<m€traveri< ; adveram scilicet GraBCorum " centibusque per diea alvis, intestini 

xnediae vods potestatem. ** ponderis morositate cunctari«-^" Por- 

Dd2 



410 T. LUCRETII 

Et, quibus ante domi fecundse saepe nequissent 
Uxores parere, inventa est illis quoque conpar 
Natura, ut possent gnatis munire senectam. 
1250 Usque adco magni refert, ut semina possint 
Seminibus conmisceri genitaliter apta, 



ro, scribi nialuimus, Subscipiunt : et huc Ibid. partu ditescere. Non abludit il. 

fortaase dissiaiilitudines exemplorum V. lud Maronianum, Ma, x. 201. 
ed. et S. Susccipiunt, Succipiuntt refe- 
reods sunt. 

Ibid. ingravescunt. Pulchre Maro, ubi miror Heinsium, proponentem agri, 

geo. iL 429. Vul^tam lectionem Burmannus degan- 

Nec minus Interea fetu nemu. omne gra^vescit. *«' *^*«* ^ ^*^"* «™**«- 

Ver. 1247. anie fecundiP : i. e. in pri- 

Ver. 1244. Quom, vel Cum: sic L. et oribus Hymenaeu; ut hoc ezemplum un- 

plaoet, utpote ratiombus constnictionis dequaque consentiat priori, in ver. 1244. 

haud paullo convenientius. Vulgo, Et, propodto. Lambinum h» dictiones valde 

— multee: n. mu/tiim. — Hymenteis: A. cnidatum habuerunt, neque intellectae 

hymentBos pro var. lect. A. hymen^eisque. sunt intorpretibus. 

Ver. 1245. et nacta: P . et natas O. Ver. 1249. gnatis: sic P. Vind. V. ed. 

et noau! A. amota.^-^fHtst sunt: hatc est O. A. n. X. a, et fortaase reliqui. Vulgo, 

admirahilis emendaftio Lambini, pro li- natis. 

bronim vhio possunt,—unde : P. Vind. Ibid. gnatis munire: quasi praesidium 

V. ed. A> n. X' XI. indej O. iUe. No- gint nati parentimi senescentium, et fiil- 

nius etiam in his comiptelis societatem cimen domib inclinatae: vide nobis olim 

habet, ad ii. 688. natee^ possunt^ et inde^ animadversa super hac le, ad iL 642. 

exhibens, in voce Puellos^ pro pueros; Hinc pereleganter Leonidas Tarentinus, 

cujus exempl^ protulit ex Ennio, Ludlio, epig. Ixiv. 
ac Varrone. Videas insuper Festum. 

GkMsator vetus: " Puettus, ^mu mfx»u*r ^^^^^ «' /*rv«T#. xm i W«ur« ru,m»m' 

« «'«iX«,." Priscianus, Ub. vi. p. 697. ex ^ ^' *Z!!^llTyJl^''^'' ^Tl 
pluribus locis veterum vods usum probat; 
ubi Lucilii versiculus ita transpositione 
corrigendus est: 

i. e« llberorum columnis vitam suffukiat. 

IndevenitRomamteneripief/itfm,a/0u«puellu8. /^ <. • mi •• ^- j 

f , ^ i/u«; Quae sequunturmillo poematiodepravata 

Vulgo, atque etiam, Nescio quis apud ^unt Sic autem erat distinguendum, ne 

GelUum, noctt Att. »ix. 11. usus est vo- constructio dehisceret, sine calds ferru» 

pabplo: mento. Huc spectant Homerei versus, 

11.« ,. . ^^ ^ 490. 
Dum aemihiuko nvlo 

^ ""~* ■■ «JLX« « rtuZot 3«K MriUMX' Ax<XA«>, 

Ver. 1 246. possent : P. X. oodices dant, n#iii/;*v, iV« f^ «r' muiua xmy», mft^: 

possunt. I g «c ut n,g senectute fessum protegeres 

Ibid. Subseipere imeOos. Similiter Vir- .. ^t vindicares." Conferas Stat silv. iv. 

gdms, JEn. iv. 327. g^ 45 rj^^ .» j^^ ^^^ ^^ ^^^^^^^ 

Saltem,siquamihidetej«jf^/»/afui8set ^ ^""S- ^^ '• ®^*' ^^<^ *"*®™ ^' 

Ante fugam /tffro/f/-— . monis tenor barbaros mores resipit; et 



Zwp, STTAnZAITO' luum 3* ASTTAOS i^ 






LIBER QUARTUS. 411 

Crassaque conveniant liquidis, et liquida crassis. 
Atque in eo refert, quo victu vita colatur: 
Namque aliis rebus concrescunt semina merabris, 
1255 Atque aliis extenuantur, tabentque, vicissim. 
Et quibus ipsa modis tractetur blanda voluptas, 

fonnam societatis innuit panim pacats, Ver. 1255. fl/««.- X. n. alii; qHorum 

neque legibus aequis probe constitutas. hic subjicit item ry extenuantur : unde 

Plus etenim significatur quam ^ftTrtifta non male sic reponas, ut quidam fece- 

pueritisB solummodo persolvere. runt : 

Jbid. gnatis munire senectam, Cum ^tqugaia8*«««i«f«rifm, tabentque,victesiin. 
hoc loco, nec minus cum ii 642. pulchri 

▼ersus SophocUs, Antig. 641. pulchre Versus hoc modo scribitur in A. 

COmmittentur : Atque alUs tenuantur tabetcuntqMe vicissim. 

xM-n^-r Y r- /^ jjgg vanetates autem sunt arbitrani cor- 

Atxmir^ ti9^ ««^««« xmMUf, rectorum fetus, numens mcomposiUs tan- 

»«Tw^ix««fM.r«4<*w*«n»- tummodo progeniti: quod Lambinus e- 

tiam observavit. 

Ver. 12Sa wtpossint: 11, in possit. M, j „ ^ j. 

' Ver. 1256. tractetur: Vmd. n. :t, ats- 

^^„.,* ., ,.^ , ^„„ «rflcte^Mr; arrepta praeeuntis dictionis pos- 

Ibid. semtna gemtaliter apta: quae « ^a ,, _ 

„. .,. , .. „o>i '^ 1- ^' tenore syliaba. — s/Lox. TL permagnum. 

Virgihus, ad gea u. 324. genitalia semi- ' , . o. .?v .. 

•* • G«^;^ ;«f^,.,.r«*o Ib»^ Uanda voluplas. Srauliter usus 
na nuncupavit: i. e. Servio mterprete, , . ^t _. •• a»^ 

.1. T - «j ^ ^*. est phrasi Naso^ art am. u, 477. 

«« semina, quibus ahquid procreatur, et *"* *^ ' 

««gignitur:" vel Plutarcho, plac. phil. v. B/anijatrucesanimosferturmollissea/o/tfp/Ar. 

Ver. 1252. conventant: sic r. A. n. at ;;. /^ 

,. . . ^ 1 .^ . Ovid. art am. iu. 786. haud admoven- 

reliqui onrnes, conveniunti quam legitima ^""^ «"'• ""• 

structura sermonis respuit — et liquida: ^^ 

A. liquidantia. Metro scilicet mederi li- Ver. 1260. lumhis: Vind. V. ed. lum- 

brarius volebat. Jam vero in maxime ^is. 

tritis sunt Homereum illud. Ap«j. A^«f Ibid. positis: i. e. planis prostratisque. 

IL E. 31. et Theocriteum, fi.fi »«x« *«x«- Nescio, an huic disorepet illud Vurgilia- 

idylL vi. 19. quem sequitur Callimachus, num, iEn. vii. 27. 
hymn. Jov. 55. Wartono ad r«y B^*«X«» ^^^ y^Mposuere—. 

citatus. Minus pervagatum est simile 

specimen in Leonidaj Tarentini epig. Ver. 1261. Nec: X. Ne; XI. Non. — 

IxxviiL ver. ult et compar Rhiani, epig. opus suni : P. X. prosunt; ex interpreta^ 

X, sic, nisi fallimur, scribendi: tione: Vind. V. ed. XI. opes sunt; O. A. 

n. apes sunt. 

^ ,. ^, Ibid. 7notte5.- 1. e. agiles; vide ver.790. 

Tapyae cta> lutpTcts rvT» ytpets xtaoActe. . . « 

hoclibro: et de hoc regmune, quod sse- 

Libri, xeik09 : sed illepidum est hercle. et penumero attigimus, motus - opus sunt, 

indignum^ cum deo ista cincinni compa- Nonium, ix. 5. exempla proferentem» 

ratio. Sic etiam Oppianus, cyneg. iii. oonsulas. 

-320. Ver. 1263. aunibus: Faber, Crissans; 

A»ip, «yip, rt w «vi« rpcfonrxrct rpf,xt»c9rxi; ex Donati commentariis ad Terent Eun. 



4ii T. LUCRETII 

Id quoque permagni refert; nam more ferarumy 
Quadrupedumque magis ritu, plerumque putantur 
Concipere uxores, quia sic loca sumere possunt, 
1260 Pectoribus posids, sublatis semina lumbis. 
Nec moUes opus sunt motus uxoribus hilum: 
Nam mulier prohibet se concipere, atque rejpugnat, 
Clunibus ipsa viri Venerem si laeta retractet; 
Atque exossato ciet onmi pectore fluctus: 



liL 1. 34. « A paite ergo sui meretrices ** deos ludere, lasdvire, saltarei— ^ du' 

*^ scorta dicuntur; vel ««*• «■« ^tuufuv^ ^^ nihu$ fluctuare crUpatUf** Idemhanc 

*'quodGr»Ge;ia2|ititaiviiitelligitur: quod flezibilem corporis moUitndinem verbiff, 

'* iUae faeiunt aaltando aasidue, vel potius usque ad affectationem conquiahis, ac de- 

" crissando; ut Lucretius ait, lib. iv. ob scripsity lib. vL p. 197.—'* Uber membris 

^* eam caussam, ut condnmoiem Vene- '> cum moUibus» et liquoria feminei dis- 

** rem exbibeant viris, aut sibi abigant " solutissimus laxitate." Gennana serip- 

** conceptum— .** £z quibus tamen mihi tura Juvenalis hinc innotesdtf sat vi. 

saltem satisfadam, d dicam, rem tantum 322. 

Lucretio de^^iptam, «m iF«»im»iK^« , „,a^ /«c««cri«nli.ad«™t. 

verba> in anmio grammatia fuisse^— 

/<pto; O. n. fea^o.— «viraclef.* M.0.9V- Nonnulla exemplaria dant, Jriclum: 

tractat. male. Scholiastes ita legendus est atque 

Ibid. retraetet: l e. vidsdm tractet constituendus : " Jdorat: l e. habet po- 

cum nimio voluptatis sensu; redi ad ver. " t»o'«°* »«^ obscoaiis motibus. Fluctum: 

IJ95, *< motum, sive sinum." In versu, quem 

V«. 12«. e«,uata: Pii oodices nti. F"*" P""^' « IU.yphamcis, et dU: 
qui, exostatimf et hujusce formaB adver- Crlisablt tibl fluctaante lumbo : 

bia Lucretius frequentarit sane, (vide nos , . , ^ . . . 

ad L 4S.) »ed yu\pU lectio venustior «st: BenUeius putat reponendum, Crupofttt.- 

A O exomUos atque ad locos Amobianos provocat, no- 

'. . bis hic dtatos, et ad iil 721. cum Copae 

Ibid. exossato aet pectore fluctus: i. e. . - 

*' pectore, ita mobili et tortuoso, ac si 

«( privaretur ossibus.** Sed, si venustates Crufum mb crotalo docta moverelattH: 

exquisitas hanim locutionum accuratius , ^ . , . i 

velis pereipere, >«deas ad iii 721 . et ibi- »'«"« "^ PriH>eiorum versiculo : 

dem animadversiones meas. Accedat Qulnctia, vtbratasdoctamoverenates: 

Apttleius, ciiyus eCiam Lambinus memi- 

nit^ met i. p. 21. ed. Oud. " — inque *• *• «nterprete viro magno, crispatas. 

*' flexibus tortuosb enervam et exossam Ver. 1265. Eicit: P. Vind. V. ed. n. 

** saltationem ezpUcat, cum omnium, qui Ejiciii B. Icit, — sulcum: P. V. ed. sul" 

*< aderamus, adxniratione.** QueadiUus- <«m; ineptissime.-— «t^^ .* V. ed. II* 

traadum Lucretium sunt egre^e compara» viatque» 

ta; neque velim negligas ibi doctisdmis a- Ibid. Eicit svleum rect& vi& Vomeris; 

nimadversoribus collata. Amobius, ut od- adeo ut iUe vomer, quum necesse sit ager 

solet, Lucretium respezit, lib. vii. p. ^9. curvus varos sulcos habeat, nuUo modo 

« . quid cessatis, quin et ipsos dicatis valeat apiarefAM: vide nostnun SUv. Crit- 



LIBER QUARTUS. 413 

1265 Eicit enim sulcum recta regione viaque 

Vomeris, atque locis avordt seminis ictum: 
Idque, sua caussa consuerunt scorta moveri, 
Ne conplerentur crebro, gravidaeque jacerent; 
Et simul ipsa viris Venus ut concinnior esset: 

1270 Conjugibus quod nihil nostris opus esse videtur. 
Nec divinitus interdum, Venerisque sagittis» 
Deteriore fit ut forma muliercula ametur: 



tom. !▼. pp. 58. 59. Hinc pendet PIup Ar«vpMf «m BdXk* ifMg ictiMXH mpnpne, 

tarchus, plac phiL v. 9. ita distinguen- TmjM» *f»am(ks, tfutpfmn ruo «kv, 

dus; "ftwi locOS, Uti VulgO OOnstituitUr, *0«wm, fMjrpMirif EIIESZTMENOIO x«fUM>Wfy 

probabiU eensu c«reft :— « lutrm itapmkvnt ^**^ "^^ '™0* «M^iy-fMr yfw kpitfic 

rm f^m^, .; It Xw;»«, »«r« X4«r,r«. '^*^"' «*'/«**«««' -^W.- f«»- »Tpar APO- 
(rMD fufun adlioet) ra )MrvA,8 /»ff ^vfOfuw 

m yvw $$ifvC§>Mv» His deooris obscoenitatibus profecto sca- 

Ibid. stdcum, Virgilius cjusdem me- *ent veterum poetarum monimenta. 
taphor» involucro lem velavit inveiecun- ^*^- ^^» temini' Jactumj inquit Fa- 

dam, gea iii. 135. *^» *^* ^^ responsum dedit Bentlei- 

us: 

Hoc faciunt. nimlo ne luza obtuiior uras Quid ei»o fiet de vecB. 1 238? An hic ho- 
Sit cenitali tfTV», et iffl^i oblimet inertis. . T. . , ..*..« t» . 

^ mo meptus suum jactu substituetr Pan- 

£t Apuleius, in AntfaoL Lat Bunn. iii ter Plinius.diiit ictum tcUiva, lib. vii. c. 

231. 16. 2. *^ Ferunt serpentes ictum saliv€B^ tan- 



Arentque sukos moUes arvo Venerio. 



^' quam aquie fervcntts contactum, fu- 

» ^* gere." — Juvenalis, vi. 126. de Messa- 

Notum est illud Euripideum, Fhoen. 18. Hnil: 

M^ 2nEIPE ,v^ AAOKA im,m^ C^ ^ fesupina jacen. multorum absorbuit ictus. 

Confer Soph. Antig. 569. ut alii pW ^»^^'* subiracunde, sed recto judicio. 

vir doctissimus; qui tamen locum poste* 

IbiA rect& regione, vidgue. Pter hen. riorein videtur minus bene interpretatus : 

dyaden hoc didtur pro recld regime ta«; ^^^ ^^^ iyde^ Grangsum. et ver. 

Vjrii?^ '^"*1^^""'' ^ ^^' ** '". ejusdem satyre.-Porn,, vomer non 

^ ' ' ' jacit, sed icif scilicet: ut ex abundanti 

Ncc sidus regume vi>, litusve, fcfellit. Fabri commentum refellatur. 

Ilrid. et 1266. ndcum Vomeris. De his ^^ ^^ Lambinus, egregiam per insci- 

involutis obsooenitatibus Gatakerus egit ***™» **^"® tameritatem, sobriis omnibus 

copiose, in opp. p. 70. et seqq. mtemerataB antiquitatis cultoribus dam- 

Ver. 1266. romeru: P. Volnerit; quas T*?*"' f? ^^' "^ ^*''^'^ ^''^'^' 

. ^ .,, j.^ . ^ . bus id multis: 

mepbas ille editor suaviore commentario, 

quam qui pium deceat, exomavit ^icit enim suld recU regiotte viique 

tk: j ir • * _^ 1- i_ Vmermi atque lods-— . 
Ibid. Komerti: ut, post alios bene 

multos, ufUTfm Nonnus, Dionys. xviii. Ver. 1267. Idque: n. Atque. Nempe 

228. in loco sic emendando, atqne in or* exquisitiorem constructionem, ad quam 

dinem suum redigendo: centies habuimus Aoc et quod in Lucretior 



414 



T. LUCRETII 



Nam facit ipsa suis interdum femina factis, 
Morigerisque modisi et mundo corpore culta^ 
1275 Ut &cile insuescat secum vir degere vitam. 

Quod super est, consuetudo concinnat amorem: 



librarius inacitior, ncc usu doctus, mini- 
me percaUuit. Doleo Lambinum, Fa- 
brumquei se nihilo sagaciores praestitisse. 

Ibid. moveri: L e. «e movffre, ad medi- 
am Graecorum vocem; ut alii Latinorum 
multi in boc ipso vocabulo. 

Ver. 1268. gravida: i. e. femin»; qus 
dictio in scorta comprehenditur, ad for- 
mulam dicendi pervagatam, et nobis sae- 
penumero illustratam : nec librarii tamen 
tenuerunt; ideoque in V. ed. L. M. n. 
Xl.gravida scripsenint, indoctissime. Po- 
teras nimirum cum Voasio versiculum 
tentare ad hunc morem : 

Ne conplerentur crebro, gravida atqfte jacerent: 

quaB cogttatio mihi quoque se insinuave- 
rat, sed statim repudiavi; nec receptam 
lectionem uU& de caussd solicitari vellem. 

Ibid. Nie conplerentur. ^lianus, de 
ann. ii. 46.— r« prnvfM itffm IIAHPOI 
mvratt »a* xt/y^i— . Sic aliL 

Ver. 1271. Nec divinitus. Epicuri ef- 
fatum poeta interpretatur, quod legitur in 
Diog. Lacrt x. 118. 0»^i eEOIIEMn- 
TON uwt ro9 EPXITA* if Aiayiftif (v rf 

Ibid. Veneris: nempe, c/«<:? cujuspiam, 
suo numine res amatorias hominum ad- 
ministrantis. 

Caeterum, pro Nec, pius Nam; unde 
mens scriptoris prorsus corrumpitur ac 
subverlitur: ille tamen editor interpreta- 
tionem commentus cst lectionis, cum to- 
tis etiam philosophiae Lucretianae rationi- 
bus ex opposito pugnantis. 

Ver. 1272. JDetcriore — . Noster Eu- 
ripidem videtur in animo habuisse, ad 
Androm. 204. 

m/» i{ tjuun ffi ^ttpfjMxif rryyu xwiSt 
mXX* u ^f/futm fMi '«mdi/tt MVfUs' 
f#ATpM li «mr«2*' v « xmXktSt m yweUt 
«AA* mi 'ftrmt npsnn rtts &JfUfnTm4. 



Ibid. ametur: n. amentior. Volebat, 
opinor, librarius: 

Deteriore fit ut fonni miVtercuUe amattur : 

quae, nullus dubitem egomet, quin sit ip- 
sissima Lucretii scriptura, passim tales 
structurae varietates consultisBimo cum 
studio exhibentis. 

Ver. 1275. Afranius, Vopisoo: 

Mtaa, et corpus teaerum, et morigeratio, 
Haec sunt venena formosaram mulierum. 

Et Fropertius, ii. 16. 19. 

Qood, si nec nomen, nec me tua forma teneret, 
Poaet servitium mite tenere tuum. 

Bentleius. 

Ver. 1 274. modis: ita 2. et codex pris- 
cus Pii; A. maris; caeteri omnes, moris. 
-^mundo culta: sic P. Vind. V. ed. R 
O. 2. il. sed L. M. munde cultos gustui 
meo minus eleganter: n. etiam munde; 
A. autem, multo: et co^Htris; ut editi 
quidam. 

Ver. 1275. insuescat: B. L. M. sueS" 
cat, — secum vir: O. Xl. vir secum; me 
volente: A. secum quoque: et abest vir 
V. ed. B. L. M. n. S. degere: M. dege- 
rere. £x his autem varietatibus nihil ex- 
sculpo, quod receptis anteponi debeat» 
undequaque, quantum video, sinceris. 

Ver. 1 276. consuetudo concinnat amo' 
rem. Hinc scite moratus est Terentii 
locus, And. L 5. 44. atque committi de- 
bet: 

Adeon* porro Ingratum, aut inhumanum, ant 

ferum, 
Ut neque me cofuuetudo, neque amer, neque 

pudor, 
Conmoveat ?-^-> 



Ver. 1278. labascit: V. ed. n. labeS' 



cit. 



Ibid. labajscit: i e. cedit, iitubatq^t* 



I 



LIBER QUARTUS. 415 

Nam, leviter quam visy quod crebro tunditur ictU} 
Vincitur id longo spatio tamen, atque labascit. 
Nonne vides, etiam guttas, in saxa cadenteis, 
1280 Humoris longo in spatio pertundere saxa? 



ut jam jam casurum, PhUoxenus: '< Xa- videas ad L 314^ et ad Bion. xiv. 2. Ad- 

" basco^ u9ro^%f6(»au^ Plautus, Rud. v. dam nihilo minus Prq^rtium, iL 19. 55. 

7.58. 

Sedtamenobdttam: f mfvr rubigine mucro 

dalvos snm : leno Idbatdt : libertas porteoilitur. Ferreus, etparvo aspe nquore siUx. 

Unde Terentius, Eun. L 2. 98. Nec non OvidiuBa, ut aecuratius distin- 

JJUuucit, victu. uno verto. «^*»'"' ^* ^"^ ^ '^' ^»' 

Passtvam verbi formam dant Accius et Jamdolorinmoremvenitmeus: utque» ea- 

Varro in Nonn coUectaneis. Videas eti. „ ''"^ ^ 

«. tr« n: ^^r^ a 'M. -j *. ^ Percussu crebro,saxaeava$ttur aquu; 

am Vug. Cir. 450, Scite videtur et enu- sic ego continuo Fortunw vulneror 



cleate declazavissc proprietatem dictionis 

Donatus ad Terent Adelpb. ii 2. 5h i* e. " cadentibus ictu crebro:" unde lux 

'* !Est metaphora ab arbore facta; quie, ^ o<do oonstnictioni valde confusae ad 

*' multb sucdsa ictibus ferri, tandem in- vulgarem scribendi modum, et obscurae, 

*' cijnt in casum pendere, ruinamque mi- Sulpicius denique, in Anth. Lat Burm. 

" nitari." iil 97. 9. 

Ver 1279. guitas t» taxa cadenteis. Deddensacabnimcavatundatophuni. 
Super hac ftiru omma jam vulgata: me 



Excttd. And. Duncan^ 
Acad. Glasg. Typog. $ 



VoL. II. E e 



BOOKS 



PRIKTED AT THE 



CkisgolD ?Stiitbmttp ^m. 



JOANNIS SCAPULJE LEXICON GRiECA-LATINUM, ex pro- 
batis auctoribns locnpletatam, cum Indicibus et GrsBco et Latino, auctis 
et correctis. Additnm Auctarium Dialectomm, in tabulas compendiose 
redactarum. Accedant Lexicon Etymologicam, cum tfaematibus investi- 
gatu difficilioribos et aflomalis. £t Joanhis Meursii Glossarium con- 
tractnm hactenus desideratam. Editio nova, in qua, nunc piimum voca* 
bula ex Appendice Askxtiama secuiidum literarum seriem iuseruntur. 

Beam^Milf prtnted m 2 VUumes Ho, from the Ehcvir edttkm <tf 1668. 
X..7. 7«. boar^ 

SCHLEUSNERI LEXICON 6RiBC0.LATINUM in Novum Tes- 
tamentum* Recensuemnt J. Smith, J. Sthauchoit et A. DicsiNsoNr 
Editio quinta. 

Bandtomdif prMed in odaoo^ m Two tkiek Folamei. /» thig EdititM tkeaih 
riac and Hdn-em quoUUkmt have been car^fnOif revUed, and^ maaif errors cj tke 
/ormer Edition corrected, price L3 : 0:0. ^^ 

HOMERI OPERA OMNIA, ex lecensione, et cum Notis Sah. 
Clarkii, S. T. P. accessit varietas lectionum MS. Lips. et Edd. Vetemm, 
cura Jo. AuGusTi EaNisTi, qui et suas notas adspersit. 

Bi^Santly printed infiVe tiolmHe8,'Octavo, witk tke Qreek, Latkii and Notei^ ontke 
same page^ demy paper, L. i, 10«. boards. A /ew copies executed M thejlnett mai^ 
ner on targe paper, L3. hoards, 

T. LUCRETII CARI DE RERUM NATURA, Libri Sex; ad Ex- 
emplar Gilberti Wakefield, A. B. cum ejusdem Notis, Commentariis« 
Indicibus fideliter excusL Ac^jectaB snnt, Editionum quinque, in qnibus 
Principis, Ferrandi, Lectiones Variantes omnes ; ut et intejp-se Richardi 
Bbntlru Annotationes, lUustrationes, Conjecturse, ex ipsius Autographo, 
in Masaeo Britannico conservato. 

ElegmUiy prhUed m octavo, «■ /our volwneSt pric^ LJS^ 3i. boards, A/ew copief 
remain of tke largepaperypricc L.6, 6s boards, 

HKNRICI HOOGEVEEN, DOCTRINA PARTICULARUM LIN- 



G\JM GRMCM; in epitomen redegit, Christianus Godopkxous Scbutz» 
NeaOjfpriiUed in one votume octavo, price IBt. boardt. 

LAMBERTI BOS ELUPSBS QMJBCM^ cam priorum Editoram 
raisque Observationibus. Edidit Godofrbdus Hbnricus Schafbr. 
HeaOifpHMed^ UK^fiirmiif vrith Hoogeveen and Figmu, price ISt. boardt, 

FRANCISCI VIGERI Rolomaf^eiifiiB, de ptsecipuis GRiECJE DIC. 
TIONIS IDIOTISMIS. Liber, cum AnimadTereionibas Henrici Hoogx- 
▼BXNi et JoANNis Caroi;.i Zbunii, edjidit et Anno^tiones a^didit Godo- 

PRXDUS HXRMANllUSb 

NeaO^ printed in one vabfme octavo, un^form vuth Boogeveen and Bo$y price 
18f. boards. 

GODOFREDI HERMANNI ELEMENTA DOCTRINJS MET- 
mCiS. EditioKovi^ 

Neatltf prMee^ from tke Leipsic EdidofKif 1916^ vnififrm voith tkp Edition4 o/ 
Boogeveen, BoSt and VigertUtprioe 15«. boardt. 

HEROODTI HALICARNASSEl His^riarum mbd IX.. l^^x Edi- 
tiooe et cum Preff^tion^ Johannis Sc^qQuq9L«u#J|A. 
Bandtmneiif printfid «'» two voltimet. o^vq» 

XENOPHONTIS BE CYEI INSTITUTIONS. Wm OctQb «l 
wwehsiiane et cum notia TaoiiK UqvoHinaAK, A. M. QnMieetiiatixik 

Neatlif printed, in octavo^ nniformlp wlth the Anabatitt lOt. €d. boandt. 

XBNOPHONTIS D£ CYBI EXPBDITIONE, Libri Septen, ex 
feoenraoiieet cum Notis Thomx Hxttohinson, A. M. Gnsce et Loliiiek 

Neatiff printed «n one vohane octavOt price ISt. boardt, A/ewcopietpiainheAm 
tyjlnetti.^mm^i on Iflrggp^ficr^ prtee^ J&.1» U. bomde^ 

M. ANNiBi LUCANI PHARSALIA, cum notis Hugonis Grotii 
et Richardi Brntlbii. 

BeauHfidlifpHnted in one voL 8m. ISt, boardt. AJtmcopkeon largePt^^ 18#. 
loMdi. 

EURIPIDIS MBDBA, Gracaet Latin^, ex raoeauoB» Fdriokiana. 
Neatlg printed on a tmatt ijfpe in a 9km9 poehet tiae» pviee. 4f • boarde, A 
e omm an copgfor Sohoolt, price 9t, 64. boorde* 

ARISTOPHANIS NUBES, GnBce et Latine, ex editione Hermanni. 
NeaUgprinted onatmaJ^fpe, ina 84mopO(Aet riwe, un^ormfy vaith Suripidit 
Oedea, St. Sd. catnmen. ; U. 6d,Jlpe, 

iBSCHYLI CHOiiPHOR(B, ex recensione Pbrsoniana adjeoUsBot 
Choephoron Chorid Cantus, sicut ^^iositi sunt in TMitamine V. B. CetF- 
roli Bumeii S. T. P. 

Neatlyprintedf on a tmaU type, in a 2hno'poeket eiaet un^fi m nl gu i ii k A H e k fh m vle 
Nubet, C0mmoniSt.6d,Jlne,Bt.b(itmie, 



gOPHOCUS CBDXPUS TY»^NHS, tv r«mi«M» B. P* F. 

NOVUM TESTAMENTUM GILBCE, cum Versione LAtio»; m- 
caH4am curan Lvdspbku et Gbmfshachu^ S4itiiii^ *li Hpiaii$A Avmm>o 

AlTOM, V. D. M, ZWOLI.ANO. 

Neatlyprinted iu two vals.2inio, G8.ftnepaper, 3»* hoard^. 

NOVUM TESTAMENTUM GRiBCE, cura Lbusdbwi «t C^ft- 

BACHII. 

Bondtomeljf printed,in craim. IdnWtW^foi^ndi^ mitkV^ 9eig9idf9 €lmic$9 Bfice 
6t. boards, 
— — — A, common copy, 2^mo, 4«. td. boards. 

SELSCTI0N9 FROM LUCIAN, with a Latin Transbition and 
English Notes ; to which are subjoined, Mythologiral Index, and a Lexi- 
coa adikpiad tA tbe, WoriD. ^CkMUj^kd for the use ^B Schools, by JeHN 
WALkEA, formsrljr FeHow of Dubltn Gollege. 

NeaU§f printed wt 12mo, price 10«. 6(1. boards. 

CAII JULU GJiSAtllS Opeva Onmis, ad optimonim esenplarinm 
fidem recensita, notulis sennoB* An^ieano eaEaratis Sbistnkta, et iBfUee 
HQmNwm propKlwnim uWniviio infttmctft* ln. usiub 8oh«!aB Crbi^g^Qmis. 
Stndio Joc^BWft O^intK^ 

Price boundy is. 

DeCBRPTA ex P. OYIDH N43QNI MBTAM0»PHO9BON 
Libri; «d optimorum exeraplarium fideiB, recensita,. Qotuli»sannaBe An- 
glicano exaratis illustrata, et indice nominum proyrioronk ubeKriino ioatf q^ 
ta, in usum Scholae Glas^uensis. Studio Joami3 Dymock» 

PriceSs.€d. 

P. VIRGILIl MARONIS Opera, ad Lectiones probatiore diligenter 
emendata. 
3rea% pripieA on Jtm papert 4». 6d. baaxds. A aammcm. oopg^ AjAmA, priee 

f^,ed,kimd. 

MOOR'S 6REEK GRAMMAIb, widi DbImI'» Ftagmenta, VHno, 

EXCERPTA EX Lm^rANI OPBIIIBITS ift Bsmn JuTentutis 
AQ94mm Gl^fsgQmi» FlicB stitchsd* 9»* ; bouod^ %. 6cL 

TACITUS DE SITU, MORIBUBv ET POPULIS GBRMANPiS. 
Price Is. stitched. 

TACITI VITA AGRICOL^ Price Is. stitched. 

CORNELII NEPOTIS Vitae ezcellentiuro unperatorum; or, Come- 
iius Nepos's Liyes of the excellent Commanders: witli an English Trans- 
lation, as literal as possible: and lai^ explanatory notes, by W. Arrol. 

Prioe 3s. 64, bound. 



MATURINI CORDBRII Colloqnionim Centuria SelecU: or a Se- 
lect Century of M. Cordery^s CoUoquies: with an English Translation, as 
literal as pBsible, and a large Vocabulary. By W. ArroL Price 1». 6d. 
faouild. 

EUTROPII HISTORIiB ROMANiB BREVIARIUM, cum Ver- 
aione Angtica, in qna verlram de verbo, qnantum fieri potuit, redditur ; do. 
tis qnoqne, Angticis, Indice Geographico, et Vocabulario locupletissimo» 
By W. ArroL 

Frice S«. fid. bnmi. 

MAIR^S TRANSLATION of SALLUST, with large Notes, and the 
Latin annezed. Price 3s. 6d. boond. 

COUPER'S (Praf.) HEBREW 6RAMMAR, abridged iram Wil- 
son'8, price 48. boards. 

DUNCAN^S Translation of CiBSAR'S COMMENTARIES» with a 
DisGOurse on the Roman Art of War. A new edition, in 2 toIs. ISmob 
Pricel2t.boards. 

WARDLAWS DISCOURSES on the Principal Pouts of th^ So- 
inian Controversy, 8vo, second edition, price ISs. boards. 

. BROWN'S STRICTURES on Mr. Yates^s Vhidication of Unitarian- 
ism, in Reply to Ma. Wahdlaw'8 Discourses on the Socinian Controversy 
8vo, price Ss. 6d. stitched. 

MYLNE*S (Professor) Statement of the Facts connected with a Pre- 
cc^nition, taken in the CoUege of Glasgow, on the 50th and Sist of March, 
1815, 8vo, price 2s. stitched. 

ISOCRATIS PANEGYRICA, ex recensione Athanasii Auger, Grsece 
et Latine. Crown ISmo. 

A PHILOSOPHICAL INQUIRY into the ORIGIN of our IDEAS 
on the SUBLIME AND BEAUTIFUL, with an introductoiy Disconrse 
conceming Taate, and several other additions, by Edmund Bailbe, Esq. 
Crown ISmo, fine, Price. 3s. 6d« boards. 

JARDINE'S (Professor) SYNOPSIS of Lectures on Logic and Belles 
Lettres ; read in the University of Glasgow, price 38. 

AN ATTEMPT TO ESTABLISH PHYSIOGNOMY ON SCIEN- 
TIFIC PRINCIPLES, by Dr, Cross, 8vo.board9 79.
Internet Archive Audio

Featured

Top

Images

Featured

Top

Software

Featured

Top

Books

Featured

Top

Video

Featured

Top

Mobile Apps

Browser Extensions

Archive-It Subscription

Save Page Now

Full text of "T. Lucretii Cari De rerum natura libri sex; ad exemplar Gilberti Wakefield, A.B. cum ejusdem notis, commentariis, indicibus, fideliter excusi"

See other formats
